GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE MERKBOEK

Het dat is geïnspireerd door een Oude Zee

1. 1 Stichting Toeristisch Platform Bestemming Noardwest 2018 Stichting recreatie en toerisme platform Bestemming Noardwest (kort: Bestemming Noardwest) is sinds 2015 een samenwer- kingsverband van toeristische ondernemersgroepen, organisaties en andere initiatieven uit de gemeenten: Harlingen, , , , Menaldumadeel, , Ferwerderadeel en . Per 2018 zijn dit Leeuwarden, , Harlingen en het noordelijk deel Súdwest-Friesland.

De Stichting heeft ten doel: “Toerisme en recreatie in haar werkingsgebied te stimuleren, door algemene marketing en gastheerschap activiteiten in haar werkingsgebied te bevorderen, daartoe beleid te formuleren, gelden bijeen te brengen en voorts bij al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords.”

www.bestemmingnoordwest.nl

1. 2 INHOUD

1. Voor wie ...... 5

2. De essentie ...... 7

3. De oude zee begrepen ...... 9

4. Waar ligt het...... 11

5. Grafische vormgeving ...... 13

6. Kleurgebruik ...... 17

7. Geïnspireerd ...... 21

8. Toepassingen van het merk ...... 23

9. Contact en gebruik van het merk ...... 27

10. Vertel je verhaal ...... 29

1. 3 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

Toeristische ondernemers, hoe verschillend ook, ontdekken steeds meer de potentie van de plek waar ze werken en wonen

1. 4 H1. VOOR WIE

Dit merkboek is gemaakt voor de continuering van een herkenbare huisstijl die past bij een sterk merk. Daarmee willen we versnippering in de regio opheffen en helpen bij (betere) samenwerking.

Waarom een merk? Een sterk merk is een authentieke, onderscheidende en relevante set van woorden en beelden die passen bij een product, orga- nisatie of locatie. Vaak samengevat in een logo en een slogan (pay-off). Personen hebben dan ook vaak een emotionele band met een merk. Het is het gevoel dat wordt opgeroepen en achtergelaten. Binnen de regiomarketing is het vanuit de bezoeker belangrijk om vooraf de aandacht te trekken en na het bezoek een aansteke- lijk verhaal of herinnering op te kunnen halen. Zodat nieuwe bezoekers geïnteresseerd raken. Een uniforme aanpak en ‘merkdra- gers’ of ambassadeurs zijn cruciaal in het bewijs en de waarheidsvinding van het verhaal en belofte. Zodat een merk bouwt op loyaliteit. We kiezen voor het werken met een merk om te investeren in vertrouwen, aantrekkingskracht en (nieuwe) verdienmodellen.

* voor de organisaties van evenementen in de regio * voor cultuurinstellingen * voor individuele ondernemers * voor professionals in de vormgeving

1. 5 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE Dankzij de ligging aan slenken van een oude zee konden Leeuwarden, en Harlingen uitgroeien tot steden

1. 6 H2. DE ESSENTIE

Noordwest-Friesland. Je zal er maar wonen. Ooit liep de regio twee keer per dag onder water. Een kustgebied waar eeuwenlang eb en vloed vrij mee kon spelen, met vruchtbare grond zodat eerdere bewoners het aandurfden langs de open zee te leven. Een plek als geen ander.

De Romeinen konden tweeduizend jaar terug hun ogen niet geloven. Friezen die vasthielden aan de essentie van water, aarde en lucht, die vernuftig terpen en dijkjes bouwden. Toen in de middeleeuwen de zee was bedwongen groeide de welvaart. Snel volgden kerken, staten en stinzen, en groeiden nederzettingen uit tot steden en de eerste dorpen. Ze brachten het landschap en zichzelf standvastig in cultuur. Waarna vernieuwers als Eise Eisinga, Menno Simons, Pieter Jelles Troelstra, Mata Hari en Anna Maria van Schurman opgroeiden. Friezen die verder keken dan de grenzen van een bekende wereld en met het DNA van waterbedwin- gers autonoom nadachten wat er echt toe doet. Een regio die in de 21ste eeuw nog steeds bol staat van cultuur, creatieve en autonome geesten. Een rijk kwelderlandschap waar mensen met warm gastheerschap wonen op de bodem van een voormalige zee. Daarmee geeft het merk ‘oude zee’ uiting aan Friezen die een onuitputtelijke bron van inspiratie halen uit de plek waar ze wonen. Het Friesland dat is geïnspireerd door een oude zee.

1. 7 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

Het dunbevolkte en platte kustlandschap zorgt voor de donkerste nachten

1. 8 H3. DE OUDE ZEE BEGREPEN

Verder reizen kan niet: je zit in het uiterste noorden van het Nederlandse vaste land. Het uitzicht is de Waddenzee en bij goed zicht een Waddeneiland. Platter dan plat.

Bewolking en regen zijn dankzij het zeeklimaat een veel voorkomend beeld. Soms is het hier grijs, met lege akkers of natte straten, maar Noordwest-Friesland herbergt fijne schatten en heerlijke streekproducten. We zijn al eeuwenlang een plek waar hoofd, hart en handen aangesproken worden om het alledaagse leven te verrijken. Noordwest-Fries- land is een verdiepende bestemming dankzij authentieke verhalen, oprechte ontmoetingen en de grote mate van cultuurhistorie. We willen voor gasten hét oplaadpunt zijn voor mensen met een druk/ verantwoordelijk bestaan.

Waarde 1 Verdieping Waarde 2 Verrijking Waarde 3 Ontdekking Waarde 4 Vernieuwing

De kuststreek en het land van De bijzondere luchten, de Een deel van Friesland dat an- Waai uit op de zeedijk, vaar een oude zee laten een bij- rust en de bijzondere kerkjes, ders is. Een niet ontdekt stuk op een oude zeeslenk, wat je zondere cultuur zien. Luister staten en stinzen en musea Nederland, maar al wel be- ook doet: kom hier herboren naar de verhalen van eigen- bieden momenten van be- loond met een top notering vandaan! Het fris-zilte wad- zinnige en ondernemende zinning. In vaak onverwachte door Lonely Planet. De regio denlandschap en de warme bewoners die iedere dag een omstandigheden is het land biedt stuk voor stuk kleine en contacten met de inwoners beetje beter willen maken. en de mens hier gevormd. grote verrassingen die je ge- maken het een prima plek De sporen van een ver ver- De onverzettelijkheid om te lukkig maken. Weer wat ge- voor een frisse start. leden merk je al wandelend, blijven kiezen voor de plek le- leerd! fietsend en varend en in het verde de meest ontroerende contact met de gastheren en plekken op. gastvrouwen.

1. 9 Dokkum

UYTLAND

Franeker Leeuwarden

Harlingen GREIDHOEKE

Bolsward

Sneek

1. 10 H4. WAAR HET LIGT

De oude zee is een grenzeloze plek. Meer een gevoel dan een lengte- en breedtegraad. Het is het Friesland dat bestaat uit het weidse en open landschap van akkers en weilanden met hier en daar een terp en met Harlingen, Franeker en Leeuwarden een Elfstedenstad.

Het historische Westergo, een voormalig eiland tussen de binnenzeeën Marne en Middelsee. De grond is (zee)klei, de taal is er Nederlands, (stads)Fries of Bildts. Toegangspoorten zijn de Afsluitdijk vanuit het westen, de steden en vanuit het zuiden en Dokkum en / vanuit het oosten.

1. 11 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE Eigenzinnige mensen die verder kijken dan de horizon maken iedere dag mooier

1. 12 H5. GRAFISCHE VORMGEVING

Plaatsing logo:  Houd rekening met 2 zaken. Het logo moet altijd duidelijk zichtbaar uitkomen op foto en niet meer dan 5% beslaan van de foto (zie volgende bladzijde). Lichte ondergrond zwart logo. Donkere onder- grond wit logo (zie ook de toepassingen hier in het merkenboek aan de linkerkant in de foto’s).

GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

Goed

Fout GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

GEÏNSPIREERD GEÏNSPIREERD DOOR EEN DOOR EEN OUDE OUDE ZEE ZEE

Goed

Fout

1. 13 ±5% van de foto

GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

1. 14 Lettertype:  We gebruiken 3 lettertypes: Avenir; Sagona; Oswald.

Kop in kapitalen Oswald DemiBold | ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVW 0123456789

Inleiding Oswald DemiBold | abcdefghijklmnopqrstuvw 0123456789

Platte tekst Avenir Book | abcdefghijklmnopqrstuvw 0123456789

Tussenkop Avenir Black | abcdefghijklmnopqrstuvw 0123456789

Pay-off Sagona Book Italic | abcdefghijklmnopqrstuvw 0123456789

1. 15 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

Een dag op het Wad is dezelfde beleving als een dag tijdens het einde van de IJstijd

1. 16 H6. KLEURGEBRUIK RGB kleuren voor digitaal gebruik. CMYK voor drukwerkkleuren, full color.

Kleurenspectrum Oude Zee - RGB Verdiep jezelf Vernieuw jezelf Staan in een traditie van kustbewoners die met weinig om het lijf en een diep geloof Het vernuft om droge voeten te houden door water te stroomlijnen voor een goed en onverzettelijk bleven wonen en werken op de bodem van een voormalige zee. Waar de veilig leven. Dankzij dit DNA trotseren we uitdagingen, nemen we niets voor lief en cultuur onder meer bestaat uit het jaarlijks vieren wat het land en de zee geeft. kijken we fris naar iedere nieuwe dag.

R219 R122 R78 R153 R213 R96 G242 G157 G140 G210 G236 G143 B196 B17 B65 B247 B230 B162 Greidhoeke

Leeuwarden R202 R178 R9 R44 R5 R50 R181 G253 G202 G82 G175 G109 G82 G230 B251 B204 B112 B208 B103 B18 B29

R7 R246 R3 R104 R6 G173 G185 R223 R236 R86 G65 G249 G132 B165 B0 G168 G232 G65 B62 B241 B155 B0 B23 B49

Uytland

R7 R0 Harlingen R173 R76 Franeker G168 G116 G123 G95 B181 B147 B53 B78 GEÏNSPIREERD DOOR EEN Ontdek jezelf Verrijk1. jezelf 17 Op de eeuwenoude wegen langs terpen, dijken, akkers en weilanden en door Friese OUDE Gastheer zijn op de grens van land & zee. We delen trots met verhalen onze basis: de natuur dorpen en steden beleef je als pionier een spaarzaam ontdekt landschap. Vol sporen die beïnvloed wordt door seizoenen, met voor- en tegenspoed, regen en soms mist, prach- uit een rijk verleden. ZEE tige zonsondergangen, maar altijd de intense overtuiging dat we elkaar nodig hebben. Het nieuwe kleurenspectrum biedt mogelijkheden en gebruik hiervan kenmerkt de huisstijl. GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE Hollandse dijkbouwers introduceerden het spel dat Friezen nu ‘kaatsen’ noemen

1. 18 Kleurenspectrum Oude Zee - CMYK Verdiep jezelf Vernieuw jezelf Staan in een traditie van kustbewoners die met weinig om het lijf en een diep geloof Het vernuft om droge voeten te houden door water te stroomlijnen voor een goed en onverzettelijk bleven wonen en werken op de bodem van een voormalige zee. Waar de veilig leven. Dankzij dit DNA trotseren we uitdagingen, nemen we niets voor lief en cultuur onder meer bestaat uit het jaarlijks vieren wat het land en de zee geeft. kijken we fris naar iedere nieuwe dag.

C20 C44 C64 C18 C59 C73 M0 M2 M31 M0 M19 M23 Y3 Y9 Y28 Y31 Y100 Y91 K.0 K0 K8 K0 K4 K7 Greidhoeke

Leeuwarden C23 C35 C93 C71 C86 C79 C38 M0 M12 M58 M8 M33 M43 M0 Y8 Y20 Y35 Y15 Y56 Y100 Y94 K0 K0 K23 K0 K23 K44 K0

C75 C3 C91 C50 C82 C12 C15 C46 M2 M30 M45 M0 M28 M34 M0 M57 Y42 Y95 Y61 Y18 Y30 Y98 Y89 Y67 K0 K0 K56 K0 K9 K2 K0 K59

Uytland Franeker C75 C85 C26 C67 M9 M38 Harlingen M48 M42 Y30 Y28 Y84 Y64 K0 K11 K18 K37 GEÏNSPIREERD DOOR EEN Ontdek jezelf Verrijk jezelf Op de eeuwenoude wegen langs terpen, dijken, akkers en weilanden en door Friese OUDE Gastheer zijn op de grens van land & zee. We delen trots met verhalen onze basis: de natuur dorpen en steden beleef je als pionier een spaarzaam ontdekt landschap. Vol sporen die beïnvloed wordt door seizoenen, met voor- en tegenspoed, regen en soms mist, prach- uit een rijk verleden. ZEE tige zonsondergangen, maar altijd de intense overtuiging dat we elkaar nodig hebben. 1. 19 Het nieuwe kleurenspectrum biedt mogelijkheden en gebruik hiervan kenmerkt de huisstijl. GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE Weidevogels uit Afrika zoeken ieder voorjaar de plas dras van de Greidhoeke op

1. 20 H7. GEÏNSPIREERD

De inzet van het merk oude zee en de pay-off ‘Het Friesland dat is geïnspireerd door een oude zee’ is de verpakking of label van een verhaal, gebeurtenis of landschappelijke kwaliteit waarin blijkt dat de oorsprong er van gebaseerd is op een creatieve oplossing of gedachte.

De inzet van het merkbeeld is bedoeld om een tekst of foto te markeren als er sprake is van verdieping, verrijking, ontdekking en/of vernieuwing. Kortweg een belofte om het (dagelijkse) leven te verbeteren, voor mens en natuur.

Tip: we denken/sparren graag met u mee via [email protected]

GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

1. 21 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE Waddenwandelen is niets meer dan helemaal het hoofd leeg maken

1. 22 H8. TOEPASSINGEN VAN HET MERK Online Website: oudezee.nl

1. 23 !r i i i i i i i Nes !r Buren Ameland Ballum

Hollum i

(!39

5.0 !r (!37

.9 2 2 08 . (! 2 !r LF10 Waddenzeeroute

2.5 4 LF10 (!05 8.1 . 2 1 Waddenzeeroute 3 (!32 . .8 2.9 LF10 2 !r Waddenzeeroute Kaakhorn 1

LF10 Lauwersoog . LF10 2.5

!r 3 i Moddergat 44 Waddenzeeroute Waddenzeeroute 33 Westernieland i (!¨ (! Oosterend (!33 2.3 i (!31

9 6 ³

2. Wierum . ) Paesens i 0.8 2 Pieterburen

¨ LF14 (!22 0.5 i (!09 3 2 Saksenroute . 35 .

1 (! 0 i )³ LF10 34 8 0 3 (! . . Nes 0 1 07 . ¨ i ! 4 6 7 ( 5

Hoorn Waddenzeeroute .1 35 .8 2 . (! . 3 1 7

i Lies . 2 4 . (!11 i )³ 7

¨ i i 36 i LF10 (! 4 Kloosterburen 3 1 ¨ 28 3 . 5 .6 (! . 2.7 . .9 2 1 19 5 ii 5 LF10 Waddenzeeroute Molenrij i ³ (!

i i)i Waddenzeeroute . Kruisweg (!34 0

ii ³ i) Formerum ii (!14 Hornhuizen 1.8 i !06 (!12 i 2 ( Landerum N358 .6 (!04 N358 9 i . i 1 3 5 (!38 5 . .4 .4 6 Lioessens 0 Lauwersmeer .4 Ternaard . 2 1 .3 0 8 1 (!10 (!36 . Midsland 45 . 1 (! 5 8 4 0 Nationaal Park 3. 18 . (! i . 7 0 4 4 15 . 99 Oosternijkerk (! Lauwersmeer (! 1 . 3 0 Oostmahorn . 18 37 17 7 Striep (! i (! (!46 (! 2 !r . !98 i 0 ( i Anjum LF14 Saksenroute 2

7 4 . 1 . . 1 !( 1 5 Hantumhuizen 1 2 .

. 2 . 9 .1 Morra 8 . 1 0

4 . 7 2 2.9 2 4. i ¨ 1.9 (!32 LF10 .3 Holwerd 2 Waddenzeeroute 97 )³ (!27 (! 2 Eenrum . N361 4 !( Niawier LF10 0.4 .0 19 26 (!27 38 1 0 (! (! 4 (! 1.2 . . 1.2 Waddenzeeroute 2.6 20 (!21 2 ! 1 2 (!13 1.3 1.1 ( 4 0.8 24 28 . . (!29 (!15 (! (!16 (! 2 1 Hantum 42 76 39 1.1 (! (!14 (! Hantumeruitburen (! 2. (!47 2 Metslawier 9 Wehe-Den-Hoorn . 2 3 4 Leens . .0 7 1. 3 LF3-1 0 . 3 Vierhuizen Ulrum . 0 2.0 1 26 2 (! Rietlandroute Waaxens . 2.4 20 3 3 (! 1 . 43 . (!40 (! 6 Mensingeweer 1

Blije 4 13 25 . (! 1.3 (!

0 (!14 Brantgum 1 .1 3 $ 79 41 . 23 .1 (!75 (! (! 7 (! 4 !( 3 1 .5 . (!78 Jouswier 2 7 0.9 1 .9 . 9 3 Hiaure . !( Wetsens 2 LF14 Saksenroute LF10 !( (!89 Foudgum i !( Waddenzeeroute (!15 .0 !( !( 0 i 4 . Warfhuizen 9

.6 4 2 Zuurdijk . LF10 Waddenzeeroute 3 LF14 3.6 2 6 .9 (!12 3 . (!91 94 7 (! . . 4 Saksenroute 0 9 .7 0 Ferwert !( (!90 Zoutkamp 1.7 2 4 Aalsum 92 93 . (! ! 40 9 . ( ! . 1 ( 1 Hegebeintum 5 07 2 . (!02 (! .9 3 .2 (!48 2 0 9 4 1 06 . . . .1 (! 9 6 (!42 2 (!13 1 Bornwird 1.0

9 (!41 1 1 . 1.6 . . 0

1 2 Houwerzijl (!45 3 49 . 0 (! ¨ Oostrum Ee .5 (!01 1 0 .9 0 . (!16 4.4 1. 0.8 3

1 5 3 Schouwerzijl . . LF3-1 ³ 0 )i 88 31 1 (!

2 2 (! . . !(

9 Rietlandroute 1 9 1.9 !(!( . ¨ !( 1

i 7 . 30 i 2.2 50 5 Raard (! ¨ (! )³ (!22 (!01 !73 11!( 4. LF10 0.7 ( i !( (! 5 !( 3 4.4 3 . 0 3 77 1. 21 Lichtaard .9 8 !84 . 3 ³ ( (! (! 0.9 ) . 3 0 71 Waddenzeeroute LF10 03 7 . (! (! 2 (!82 !( 3 47 .7 (! Waddenzeeroute Ginnum 1 !( 2 . 1 9 Dokkum 2 . 5 .1 17 83 7 . Marrum (! !81 (! .5 73 ( Engwierum 2 09 3 (! (! !( 4.0 .8 2 . Reitsum 5 9 0 Saaksum . 0 (!2!(5 .4 2 1 . 3 (!85 . 1 24 Lauwerzijl 6.5 5 (! . 86 1 Ezinge .8 9 (! . 2 2 0 5 67 . .4 . (! 3 5 0 9 1.3 . 3 . !( 3 5 (!80 0 4 LF14 . 4.5 72 Jislum . (! 23 3 Jannum (! Sibrandahûs 2 .5 Saksenroute 2 !( 2 (!66 .5 !( 1.5 Feerwerd 5 87 84 . 1.0 87 (!98 (! (! 0 (! i 6 60 .5 LF3-1 i . !85 (! 1.3 3 (!86 1 ( !( 2 05 Hallum 81 Rietlandroute !( .

(! (! !( 1 Munnekezijl

i !04 2.5 1.5 !( 2 ( i (!63 .2 Oldehove 2 6 5 1 ¨ (!90 . . . Wânswert i . 6 3 0 2 i Kollumerpomp i 1 4 . . Oude Bildtzijl 4 8 !( )³ 16 .7 08 6 66 2 2 (! (! . (! (!68 . 3 1 4 . 1. i !( 2 8 1 77 Warfstermolen 3 . 0 (! 88 . 69 2 (! ! 3 . 0 ( !( 3 1 . 3.6 9 01 2 0 (! .7 . .9 53 2 !97 80 1 3 Rinsumageast (! . ( (! Nij . 74 9 3 (! 7 91 . (!

2 3 2

0 . . i Driezum 0.4 1

8 Altoenae . 0.6 . 2 !12 8 6 6.0 ( i ¨ !( 78 3 82 6 Burdaard !( (! (! . i 2 . 81 32 . 5 4 2 (! (! 5 67 69!( . 4.1 (! 1 (! Niehove 4 .

³ 4 . 4 ) 1 . 3 1 i (!58 .8 0 70 . 4 . 1 65 (! .0 (! 1 Alde 5 (!64 1 Wâlterswâld 1.5 Westergeest LF10 !( !( .3 79 LF10 !( 0 2 (! Waddenzeeroute Leie Damwâld .9 i . 2.1 1 89 2 .3 Waddenzeeroute i (! 2 2 4 .8 1 2 (!17 . . .2 5 1.3 3 Kommerzijl

. 2 (!20 0 (!10!( (!52 (!71 (!83 2.9 N910 03 0 95 (! . (! 9 i Pieterzijl 0. (!20 1 2.5 (!93 9 i . 3 Oudwoude 1 . 1 !r 3 2 (!61 (!60 . . 5 5 !( . 7 . 2 N357 1 2 2 .4 0 18 . 1 Kollum 1. 4 (! 1 Triemen 15 2 . (!92 (!95 Den Ham 2 2 (! !( 11 . 1 . 65 .5 ! (! 0 2 !( ( 31 0 76 3 i .3 2 (! (! . 3 . 8 2 63 2.0 5 3 Burum (! 8 . .8 . 5 3

. 13 1 !(!( 4 8 3 0 (! . . 5. Niezijl

3.6 (!08 3 2 (!51 8 2 Broeksterwâld . 94 .7 ¨ St. Annaparochie (! 77 11 !( 3 i 5 (! 4 (! . (!11 . 3 0 1 . Westhoek )³ (!54 N356 !( 1 (!22 St. 1 4 1 2.7 !09 . . ( 6 . 3 3 1 Jacobiparochie 3 . .4 1 0 De Falom Veenklooster Augsbuurt i (!02 7 . !( 1 . .6 38 9 . N355 2 1 (! 2 1.4 07 97 75 (!45 59 2.7 09 (! Kollumerzwaag 96 1.8 (! (! Noordhorn (! (!58 (! 8 4 2. (! 02 . . 8 1 (! 1 .9 0 3 0 . 2 Aldtsjerk 37 2. 0 4 (! 3 . 8 . 1 . 3 . 55 i 3 0 (! 8 03 7 ! . ( 72 . 5 1 1 ! ( 2 8 . 59 (!62 . 4.4 2 Grijpskerk . 8 (! 61 1 5 . 6 3. (! Aduard !(!( 4 Readtsjerk 6 (!48 i !( 0. (!12 .8 !( 08 1 " (!43 (! 0 1 X .1 " 42 .8 .

1 (! 5 06 5 X (! 6 . (!80 (!75 36 . 6 4 5 (! 0 3 1 56 (! . . . 5.9

1 . 4 .9 2 i 0 9 !( 1 5 Buitenpost . 2 1 1 1 0 7 . 0 . 4 . 3 . . .3 0 Wyns 39 Mûnein1 De Westereen !98 . 3 (!. 3 ( . 4 LF10 Waddenzeeroute 9 05 35 4 2 !79 (! 3.8 (!3T6(! 1 ( 0.8 Oentsjerk . 6 " !30 (!29 1.6 .3 42 LF10 0 ( ! X 1 ( !73 0.9 . ( i 6 Wier 6 40 57 53 N393 (! 41 (! 5 Waddenzeeroute . (! 60 (! .4 " . 1 1 (! i (!73 (!97 1 .2 . X 99 2 4 N398 6 Zwagerbosch (!

1 Zuidhorn !( 7 0 1

. !( . 3. 1 1 !( 2 04 . 1 (! . 2 0 Briltil 4 . 8 . 7 1

. 9 1 . 1 48 1 (! . . 0.7 3 . 2 5 3 0 0 i . ¨ 1 i 1.5 7 i 1 3 (!10 . 10 47 Twijzelerheide 2.6 . ! ! 02 8 1 ( ( . (! . 0 (!81 .1 !43 8 2 ³ 3 ( 01 ) 1.8 LF3-1 !( 28 67 (! Westerzand (! !( 0 (! !( Gerkesklooster 07 !( . .7 (! i 8 4.4 4

!( Rietlandroute Gytsjerk 2 74 2.1 . N383 (! (!41 9

1 1 1 Feanwâlden Stroobos .6 (!47 9 . 2 . 47 .9 01 . (!58 (!96 94 1 6 (! 2 (! 3 4 6 (! .7 2 Faan ¨ . !( . 2.0 3 (!22 1 . (!75 1.5 .9 1 5 (!44 " 0 2 6 . 0 )³ .3 B. itgum X 1 Twijzel Lutjegast .3 .4 (!54 2 2 2 .3 9 52 72 Leeuwarden 1.1 . (! (! Klooster-Lidlum 0 . 1 . 8 .4 21 1 0 45 2 2 46 (! (! 2.2 Bijzondere musea !( (! 03 2 . !( 68 (! 0 06 0 6 75 (! . i (! ! 2 1.8 ( . 23 . 9 (! . 4 (!39 2 0 2 .2 5 40 41 . . 0 (! 53 ! 1 1 . (! LF10 ( .5 1 .6 2 2.7 !27 7 1 !23 1 2 Waddenzeeroute 78 ( i . ( . (! N355 i 1 (!05 8 1 2 . . Noardburgum 4.9 4 9 3 1 .

De hoofdstad van Friesland is gebouwd !( 69 0 !20 $ ( 0 2 (! Niekerk . 6.4 66 . 7 04 . $ ! 3 $ ( (!08 (! 6 9 Sebaldeburen !( Ryptsjerk 1.0 1.

9 i 0 3 2. (!22 (!35 5

5 .9 . . $ 0 3 . .6 (!93 Enumatil 1 5 i 1 0 3 1 !66 24 .4

in en rond Leeuwarden . ( Grutte Wielen . i (! Ried 2 . 43 6 2 . 0 !( ! 7 !( 1 ( !(

op de terpen Oldehove, Nijehove en Hoek . !(!( Oldekerk 8 7 !( !( 3 " !( 1 0 3 34 !(!(!( 1 (! . 1 . . . . 0. ¨ 2 5 !r X 8 4 . 8 (!38 . 2 Grootegast 2 36 !r 9 !( Augustinusga 4 . (! 1 40 i (!65 71 Kootstertille 2 24 1. ! 5 (! ( (! 2 )³ 84 . Tytsjerk Hurdegaryp (! i 1 . 3 3 Boer (!70 . en lag aan de Middelsee. In de middeleeuwen 1 Vierverlaten !r i 0 !72 i Leeuwarden4 .5 ( (!90 1 .7 48 3 3.7 3 . 2 .1 . (! 0 2 2 .7 7 .0 5 2 3 . 49 .0 Jistrum .4 73 32 1 (! (! (! . 76 71 .2 7 7 ! 1 0 ( (! 72 . 64 (! 0 1 . .8 (! . 6 0 groeide de stad uit tot een belangrijke handels- 4 5 2.6 . 2 i (!61 0. Surhuizum (!33

3.3 3 7 45 N383 1 0 . (! 2 11

. 0 (!

. .8 64 1 (! 6 1 . 4 N383 4 1. LEEUWARDEN Museumhaven 8. EARNEWÂLD Skûtsjemuseum .9 0 25 2.7 18 (! . i ! ¨

( 8 12 1.0 (!09 49 0 2 7 63 0. (! 1 (! Oostwold . . . . (!54 (!58 $ (! 7 !r 3.4 1 4 ¨ Doezum post en kreeg in 1435 stadsrechten. 6 13 .0 1 65 4 63 0 ! (! (! . ( 3 2 0 .

1 ³

. 0 . !( 2 ) . 4 0 !( 3

3 0 Leeuwarden !( 74 31 " !( 1 2 . . !

2 (! (

LF10 Leeuwarden Willemskade, 06-19623489 De92 Stripe 12, 06-16933805 ³ !( . 57 8 10 5 50 (! ) X ! Drogeham . ! ( (! . ( .6 7 26 2 1 (! 2

Waddenzeeroute 7 ¨ 1 !(!( 3. 77 0 . 3 6 (! . " 2. 2 . !( (!88

1. 6 4 6 !( . X 1 5 17 In de 16e eeuw kwamen hier de Oranje Nassau’s 0. 3 . ! 8 4 1 0 ( A31 ³ 99 . . ) (! 0 ¨ 2 23 . 3.3 www.museumhavenleeuwarden.nl. www.skutsjemuseum.nl 1 april-30 sept za 6. 17 1. 10. 11. 14. 2 (! 7 !49 6 (! 9 ( . 62 0 2 2. .4 7

(!12 4 (! .6 2.5 3. 89 0 . " (! 0

X)³ 57 .8 (!54 Het Wijnaldum (! 43 0 Burgumer 5 Lettelbert i 1 2 (! 1. . 58 61 ¨ 1 0 (! 4 . 2 . 2 !52 (! 1 3 Peebos 9 ( . 6 . . !r wonen. Dit is in de stad nog te zien aan de paleizen Altijd open. en zo 13.00-17.00 jul/aug dagelijks 13.00- . 6 .1 7 3 Mar . 29 3 3 6 61 62 .5 (! (! 3 4 (! 3 50 0. 56 ³ . (! (! ) (!30 4 51 1.5 2 (! i 1 . 28

0 Burgum $ (! . . 2 1 3 6 (!55 76 . Boerakker . Franeker 1 17.00 (uitgez. maandag) 1 !( (!75 (! 5 (!27 46 .7 . 1 92 (! 1 en de Prinsentuin. In 2018 is Leeuwarden Culturele 0.7 i " 59 2 0 (! (! Harkema 4 X 1 .

. . 4.9 2 5 6 7 15 . . 0 (! 7 N31 3 1 25 (!26 Lucaswolde 2 (!09 .6 !( .1 0.9 (! 1.8 1 3 1 91 . 0 N390 2. Roordastate - museum It 2. 77 (! 90 2 . 21 2.2 5 (! Kornhorn . ! (! 1 ( 6 .9 .6 7 (!16 .3 . 3 3 Surhuisterveen 1 .4 1 1.2 Hoofdstad van Europa! . 1 2 6 3 05 6 0 58 . 14 .

(! ! 5 3 ( . ! . 5 ( 84 Midwolde

" . . 0 (! 2.8 22 93 2 16 Midlum 0 (! (!04 (! De Snipperij 4 3 X . 0 0 2 (! 1.6 .8 Ald Slot Ald Slotwei 1, 058-2550898.7 9. GROU Museum Hert fan Fryslân !r .5 6 1 .7 .2 5 i 83 3 2 . (!87 (!23 Tolbert 2 67 !05 (! . . i 1 1 (! ( 0 8 5.5 2 Eastermar N369 (!34 Sumar 85 . .7 8 (! .7 1 82 !(!( . (!60 04 Suwâld 6 0 (!86 0 (!19 (! (! . 0 2

" !( 0 i Opende-Oost . 2 1 X 1 .4 15 3 7. . . www.roordastate.nl Stationsweg 1, 0566-623911 15 (!

2 79 ! 18 0 ( 3 !( !( !( (! (! . .8 0 Harlingen 6 (!86 1 Roderwolde ¨ !( .9 0 " 60 89 0.6 17 1 16 !11 (! (! (! . (! ( www.mooileeuwarden.nl 7 . X 5 4 7 . 2 Opende 8 1 67 T .

³ . . 5 (! 6 6 .3 2 3 ) vanaf 1 april wo-zo 14:00-17:00 uur www.museumhertfanfryslan.nl 3 78 2 3 !( 3 . i (!59 . . (! 2 1

51 . 4 0 0 1 . 3 . 39 (! N31 . 1 91 2 3 (! 9 . . .

5 (! 7 2 Noordwijk 3 (!70 . (!22 1 1.7 0 2 4 . 18 ¨ 0 " 0.6 5 i (! 2 . .

9 X !23 74 0 7 1 2 7 ( . (! .7 . 4 . .9 3 83 2 . . 90 0 0 Niebert 17 (! ¨ ! www.2018.nl 1 (! 88 0 ( 5 ! 3 woe-zon 13.30-17.00 uur ( )³ . 72 8 . 7 !( (! . Garyp 82 N369 5 1 N913 ! 9 ( . 4 6 . 6 3. 0 . !( !( 5 (!70 5. )³ 5 !( !( Boelenslaan Opende-Zuid !r 3 N31 . (!14 2.0 2 68 3 6 . 2 (! . . Leek 2 3 Nietap 2 3. MuseumHitzum Warteni 03 (!94 0 0. 34 (!19 N358 99 1 (! 4 ! 1 . ( (! 2 . 8 8 !92 . . 8 ( 1 .3 2 1 . 0 !( !( 3 (!82 2 . 3 8 . 1 . . i 0 5 !( 0 (!11 i . 0 !( 22 8 .6 1 2 (! Leutingewolde Hellingpad 3-9, 058-2552546 10. LEEUWARDENN384 Museum de Grutters- 4 . 72 . (! 9 1 .6 .1 0 De Leien 2 (!98 (!13 Foxwolde i 4 5 1.1 (!93 3 .6 95 0 . (!94 !( !r . 6.0 (! !( !( 4 i . 69 3 !( 7 (!75 9 (! 0 . Nuis Bears . 1 .6 8 8 (!87 !( Houtigehage 1 . 1 . 1. (!77 3 0 1 1 www.museumwarten.nl mei: za/zo 13.30- winkel Nieuwesteeg 5, 058 215 34 27 0 !41 0 ( . .4 !( . 9 4 . 3 0 1 . 4 1 6 .9 20 . 3 . $ (! 1 3 i .

. Winsum Warten 9 !( 78 5 .4 4 i 7 2 2. 2 Leons 28 (! 2 06 1.7 De Tike (! .

. (! 96 09 12 0 9 (! .0 79 33 8 .6 i 2 (! (! (! 17.00 jun-sept woe 14.00-17.00 za/zo www.museum-de-grutterswinkel.nl 0¨ 3 . (! 4 2 (! 1 1 4 80 .8 4 3. . (! 1 Diepswal .9 1 02 Wergea . 0 . . . 56 0 (! 5 2.8 0 4 8 Marum 4 87 (! (!32 . (! i 0 97 i 85 . (! 1 4 0 ³ 0 ! 27 (!07 ) i 37 99 . 1 ( 32 (! . (! (! 07 1 3 . 08 ! (! 1. Wirdum 4 ( 5 (! 5 1 1 . .7 LEEUWARDEN .7 13.30-17.00 4Overig:.3 op afspraak di-zat 10.00-17.00 uur . (!20 0 1 8 46 1 80 3 2 T N31 3.8 (! Rottevalle 2. .6 (! .6 . .7 2 2 4 1 2 3 84 (! . i . 2 . !( . 0.8 1 (!35 2 6 4 .9 (!14 !35 1 1 1 .7 .2 1 ( . 2 (!94 5 .8 .6 2 Roden 0 1 . 7 4 . 40 Nijega . . 6 64 7 1 ! 1 2 ( LF10 Waddenzeeroute (! . Westergo/ 0 1 . 76 1 Baard . (! 5 9 37 (!36 4 9 50 . (! . (! 26 1 (! 2 2 2. 01 0 6 39 1 . 2 6 1 (! (!

.3 . LEEUWARDEN38 . 83 3 4. GROU Museum Bescherming 11. Het Andere Museum . .8 0 . (! (!91 8 (! 2 1 3 !( 89 Nieuw-Roden

GEÏNSPIREERD i 97 !( (! 1.2 Altena (! 8 2.5 55 06 Oost-Indi¿ ¨ i . (!95 (! (!

Saiterpetten 0 .8 3 75 1 !( !( !( 0 1 . (! . 3 i !( !( !(!( 0 Oostergo !(!( !( 2 !( !(!( !( Drachtstercompagnie . .

Burstumerdyk 1, 06-30753801 van1 Oldtimer tot Kant Oostersingel 8, !(!( ¨ 2 Bevolking . 77 2

³ (! 1 4 30 ) 8 !( !( 6 Opeinde .3 Jonkersvaart

(! 7 !( 38 4. . 04 . ! Earnewâld ( 1 2 ! . 02 ( 4 2 ! !( 0 ( 6 !( !( . !r (!11 . 1 92 !( 5 ³ . 0 24 ¨ (! ) . 05 !(!( T7 8 (! 0 (! . 8 1 3 3 11 . !( i De Haar 0 . (! 1 6 2 www.museumbeschermingbevolking.nl06 058- 2151664 " 2 . ! . 8 9 ³ ( .4 1. DOOR EEN ) X 3 Blauw 51 Arum 02 21 (! Sânemar (!16 (! (! 73 .0 2 i i Oudega 0.6 1 (! 1 . Nationaal Park 52 . 4 (!67 4 Ooit bestond Friesland uit gouwen 1 2.4 8. 13. (! 9 6 . 9 47 2 !54 . 3 Zevenhuizen ( 1 . . (! . 2 In de zomer wo-vrij andereLollum dagen5 via de http://museumpakhuiskoophandel.nl 8 74 . 4 !98 De Âlde Feanen !( 03 .7 (! 9 3 ( (! 1 . !( .5 5

2 2 i !( LF20 4 N31 . 12. 1.7 (plattelandsgebieden). Ten westen van de 6 1.4 25 .1 i !( 0 Flevoroute .8 website 4 woe-zon 13.30-17.00 uur (! 2 !( . De Wilp . 2 !( 3 1 5 . !( !( 0 53 i !( 41 !( 8 8 . Boerenstreek 1 ! . ( . 1 . (! 3 . 5 2 3 (!23 4 0 2 . . (!56 4 25 5 (! Kûbaard !( !( (!81 !25 Roderesch ( 2 Lieveren 1 .5 9 0 3 3 1 . 10 2 !( !( . . !( 7 !( . . ! !( . 2 ( 2 . !( !( 1 !( . 4 4 voormalige had je Westergo en aan de 3 6 !(!( !( Easters Veldstreek (!27 7 OUDE !( !( (!10 1.2 Keuningswijk 2.7 !(!( !(Aldwiid 6 !( !(!( .4 . N359 !( 4 !79

3 5. WIRDUM Museumboerderij Ald 12. GROU Mineralogisch Museum Grou .0 ( (!72 7 2 !( !( !( !( 2.4

2 .0 !( 1.7 57 1 . Britswert Frieschepalen andere kant Oostergo. Leeuwarden vormde een !( !66 !( !( !( 2 (! 9 ( !( !( 12 Zurich . (! ¨ !( !( !( . Cultuurroute 59 1 (! .1 6 59 71 0 !( (!58 04 3 (! Brédyk 28, 058-2885729 (!Leechlân 22, 0566 623 636 . !( !( (! 5 Barrahûs 4 73 !31 . !( (! ( !r 1 2 )³ !( 0 55 .1 71 2. !( (! (! .9 .2 !( Drachten 83 Smalle Ee 4 8 0 0 .0 (! !11 14 . 2 ( . (! centrale plek. Waar Westergo voornamelijk bestond6 uit 0 !( 0 . 1 1.3 64 4 .3 . (! . Bijzondere musea 4 7 1 De Haspel www.museumboerderij.frl Op afspraak http://mineralengrou.nl juli-augustus di- 6 !( . 1 12 iT 4 !(!( .7 4 . (! !( 3 Steenbergen 4 !(!( !( !( 24

Witmarsum 1 9. !( !( (!62 1 (! LF20 Flevoroute 59 2.1 i . 3 (! 3 0 1 Siegerswoude i

T .

. !( .4 1 .4 !( 2 .7 26 T 0 2 !70 !( Drachten-Azeven (

4. 9. 1 10 (! . (! 4 !( !( !( !( !12 5

Waddenkust met terpen en zeeklei,¨ bestond Oostergo met geopend (uitzonderingen zie website) zon, sept & okt weekenden 11.00-17.00 0 !( ( 4 2.6

9 i . . !30 . 1 ( . 0 57 5 De Wilgen . (! 0

in en rond Leeuwarden 0 De Veenhoop 18 N917

i 5 (! 2.1 66 5 ³ Sitebuorster !(Ie !( i 2.9 06 Langelo . ) (! (! ¨ !( 1 Rien !( 49 ¨ (!24 !( (! 3 i 2 . 1 !( i i (!50 . 6 3 4 ZEE . !( i . .0 N917 8 Ureterp 1

1 3 i !( 77 .3 5. )³ name uit venen, plassen en meren. Nu kun je Oostergo nog beleven in Pikmar )³ (! 1 0 !( !( !( 36 !08 5 3 ! ( !( ( . 2 . N354 Grou !( !( (!60 5 3 . 4 .1 !(!(!( !( . . 0 65 3 . 2 (!13 1 !( !(!(!( 4 .7 2 (! 2 2. 1 (!45 !( !( !( !( 2 2 0 5 11 15 2 . 5 . (! (! . !(!( . . 8 3 EARNEWÂLD 36 !( !( i 7 9 . 0 6. DEINUM Schoolplatenmuseum 13. Museum(! It Kokelhûs 8 !( !( " !( .1 . 2 !(!( !( 4.8 1 3 (!64 (!14 2. X !(!( !( 31 Een-West 0 de dorpen Wergea, Warten en Grou die in het ‘Lege Midden’(!55 van de i i !( (! Musea met verzamelingen en exposities 07 4. 3.1 LF3-1 i 6.8 2 (! 6 !( !( .

Lytsewierrum Rietlandroute 5 48

A7 Deinum Sint Janswei 3, 06-53977150 fan Jan en Sjut It Fliet 14, 06-132885481.8 2 i !( (! 1 2.7 !( .3 !( i (!94

. 1 4 1 !( 94 Kortehemmen . 1 . 6 (! ¨ . 8 LF3-1 Rietlandroute !( 41 1 .9 8 ! . ( 50 2 17 29 ¨ provincie liggen. Ook Earnewâld als hart van Nationaal Park de Alde (! (! 1 (! 1 Bakkeveen 39 . (! die samengesteld zijn met oprechte passie. 9

i ³ 28 5 4 www.schoolplatendeinum.nl Op afspraak www.kokelhus.nl Op afspraak geopend (! (!88 Boornbergum . ) . 1 3 2 3 1 )³ . . . (!52 !89 7 6 2 8 24 ( 0 .1 i (! . Een !48 9 Boswachterij ( i 1 04 0 A7 .1 Feanen is een goede plek om het waterrijke Friesland te beleven. (! 2.7 Jirnsum . Hier staan persoonlijke verhalen, die van de geopend (uitzonderingen zie website) (uitzonderingen zie website) 5 Bakkeveen . 3 8 . Goëngahuizen 1 i 3 .0 2 4 .3 69 1 7 (!48 . 2 (! . .7 3 4 46 i 86 86 4 i i Reahûs 4 i (! (! 4.5 (!19 15 .8 (! . (! 6 . 3 9 .8 5 .9 i streek en haar bewoners of Friesland centraal. . i 3 i 3 0 i (!20 6 0 4. i 1 .8 3 . (!14 5 Nij Haulerwijk 88 . 0 2.5 (! 93 !( 1 . .3 (! Norg 7. GOUTUM Fries Landbouw- 14. LEEUWARDEN Het Beerenburger!( (!21 2 2. 2 i 4 LF10 www.grou.nl !( Beets 1 1 . 95 2 !( !( .8 4 (! . 2.0 !( !( 3.7 !92 7 02 ( . Bezoekers zijn vaak positief verrast over Waddenzeeroute 9 (! 0 Olterterp 1 . 4 2 1 .2 4 .9 . i (!15 0 museum Overijsselseweg 18, 0511-539H a420rtwerd Museum Bagijnestraat 42a 058-2990343 9 (!29 33 7 Bolsward 0 . i (! LF9

5. .8 i Beetsterzwaag i 5

www.np-aldefeanen.nl 1 8 8 97 NAP-route 3.9 . . (! (!56 . 1 Wijnjewoude 2 de bijzondere aard van de musea.De musea .4 4 3 . 0 1 2.4 0 (!05 ¨ 1 .1 0 .6 www.frieslandbouwmuseum.nl(!06 i 2.1 Geopend www.boomsma.frl an-maart di/woe van 2.1 !90 .7 (!21 (!01 0 2.6 (!13 ( i Westervelde 4 .4 )³ 2 (!62 6 71 . . (! 2 8 . i LF20 N918 2 80 6 . 9

www.wergea.com 1 2 (! . (!35 0 . (!80 .8 Cultuurroute !( 5 2

liggen op geringe afstand van elkaar in en rond 5 T Flevoroute vanaf.2 voorjaar 2018 t/m 30 sept.dagelijks(!08 van 12.00-17.00, doTirns t/m zat 10.00-17.00.(!16 april !( (!55 Waskemeer 1. (!22 Nes Duurswouder- ¨ 7 Makkum !( (!44 0 2 .1 i . !( Goïnga 9 . (!27 8 8 9 . i 44 2.4 3 . !( heide (! 4 1 3

³ 0 . ) 3 i 1 0.4 4 . 1 www.warten.nl . 78 1 !r 8

de Friese hoofdstad. 10:00-17:00 uur. Overige dagen: op afspraak. t/m/december di t/m zat 10.00-17.00 . (! . 6 . 57 Bijzondere3 musea 6 !19 0 .2 7 98 68 ((! 1. !42 0.7 2 2.4 (! (! 3 ¨ ( 0 4 2 6 . i (!24 . 3. 1 .3 82 2. 3 4.2 1 . (! i (!42 4 3 .4 5 Zuidvelde . !47 1 51 (!99 . ³ ( (! ) 23 0 (!53 45 9 A7 2 (! (!50 i i(! . i " 2 2 1 9 i X . 2. . !( 3 47 84 0 0 4 . Akkrum (! 3 1 (! . 6 . 6 . 3 i 3 .6 1 Aldeboarn 5 09 0 2 . . (! 1 . !25 .8 5 2 ( !( 56 !03 !( .4 4 .0 8 0.7 (! ( 4 . 3 . 78 0 .8 26 !( 2 !( !76 (! 0 (! 38 1 37 ( .8 3.1 !( 1 (! 6 (! (!13 . . .1 2 0 7 2 .3 1.3 . 2 1 2 0 3 43 1 . (! . . 1 3 43 6 !r 9 Haule ! !( 84 . ( 8 2 . !( 9 (! 7 4 " i Terherne !( 2 . . !(!( !( . (!91 i 3 X !( !(!(!( 3 2 (!42 1.7 !(!( !( !( .7 (!25 1 !( (!52 1 (!43 . 1.5 i !( 8 !( !( LF3-1 Rietlandroute Hemrik !( .4 80 !( i !( 9 2 Veenhuizen 5 (! i !( !( !( . . i .8 1.9 !( 54 1 3 2 !( 3 (! !r Snitser . (!11 (!52 (!51 (!55 1 i !( i 88 .9 1 3 43 LF3-1 (! . (! " . !( 76 3 2

9 Mar 7 1 (! i

. X !( !( T .4 2.2 4 2 Rietlandroute (!69 3.

49 Tijnje 2 4.9

Sneek (! 9 5 8 !( . . . !( !( 2 1 . ¨ i !( 05 3 2 (!28 ¨ !( !( N392 (! (!60 .1 i !( 2 (!08

1. Terkaplester . 8 2 3.0 5

2 ³ !( ³ ) 68 63

) (! !( (! .3 (!27 Puollen !( 1 .1 04 !( 01 ¨ Snitser Mar (! 5 (! 2 1 .4 1 !( !( . .2 . !( !(!( 03 2 (!07 2 !( !( !( !(!( (! i i .8 5 ³ 4 !(!( . ) (!12 50 4 ! 4 . 3 ( !( 2. 1 !(!( 3 56 1. !( !( (! 5 Terwispel 4 !( !( . !( !( 70 7 1 5 . !( !( (! 2. 67 5 . 5 2 2 2 (! 65 . 2 !( !( (! 8 .0 !( . !( .4 Abbega !( !( 4 2 Donkerbroek .2 (!09 !(!( .5 (!07 i 9 2 (!14 (!53 (!14 1. !( !( Lippenhuizen .7 2 2 !( .2 9 1 . !( !( 5 . (!10 0 !( !( (!89 . 2.9 " !( !( !( !( 3 3 2 !( Goaiïngarypster X . !( 1 1 4 4 1. !29 . . ( 5 !( !( Puollen 0 i 2 (!54 41 . (! 9 9 i . (!30 2 !( i . (!66 Terkaple 0 6 Gorredijk 7 Goin!(g!(arijp 2 . LF9 !( . 6 3.8 (!40 !( 6 (!62 IJlst 67 7 8 (!51 3 NAP-route !( (! . 0. . 2.6 !( 3 5 Gersloot 0 16 2 !( 2. 2 (! . 02 5 !( !( !( 10 .6 4 1.4 (! . !( !( !( !( (! . 2 39 26 2 20 2 !( (! (! 0 i 7 .3 (!03 .8 (! i . !( . !( !( 1 6 i 1 01 6 !( !( 1 1. (! !( !( !( 6 (!37 !( !(!( .8 Fochtelooërveen i . !(!( !( Jubbega 3 5 1 1 !( . .2 0 !( !( !( 2 . !( !( !(!(!( !(!(!( 1 .5 4 !( !( 0 3 !( !( Akmarijp . . 4.0 !( !( 2 Hoornsterzwaag 4 2 !( 1 !58 . ( . (!63 9 4 (!15 !( 4 Oosterwolde 3 1 !31 6 Luxwoude 18 . . ( . 07 4. 0 !( Vegelinsoord (! Tjalleberd 53 (! 1 2 (! 0 !( 64 !( i 9 N919 (! !( . . i !( !r 9 !( !( 3 3.6 (!61 !(!( . 5 LF20 !(!( !( 2 (!61 1 3 !(!( Aldegeaster Flevoroute .5 . (!50 3 0 i 6 . !( !(!( !( Haskerdijken 1. Brekken 3 !(!( 5 0.4 i . i 0 32 !( !( Luinjeberd . N381 8 (! 1 7 i 2 !( . . 8 !( 6 3 0 38 !(!( !( !( . (!08 i (! . 1 Nieuwebrug 1 !( 71 (!24 2.4 Oudega 4 65 (! i . (! 5 Terband 6 8 . . !( !( 0 1 .2 2 22 3 .4 3 (! (!52i .7 !( 2. !( i !( (!59 9 i 5 !( 74 2 . !( !( Snikzwaag (!73 (! 3 5 1 Fochteloo !( 72 . . 3 i (! 9 . 1 04 !( !( (!59 !( 55 Langezwaag 0 66 . (! 1.1 2.1 (! (! 4 1 06 3 1. (! !( 8 3 9 . i . . . 4 0 N354 1 LF3-1 Makkinga !( Broek . 0 i !( 2 LF22 !( 4 !(!( 3 4. !( !(!( Rietlandroute 3 . 5 !( . 5 !( 57 Jonkerslân 2 !( 8 Bovensmilde 14 Zuiderzeeroute !( (! . 17 (!16 !(!( 0 3.5 !( !(!(!( 0 (! (! Ringwiel .5 !(!( 2.1 4 . 3 i T 3 1 6 .9 (!35 (!36 !(!( .2 .

T 2 fietsroutekaart i !( 77 4 6 (! .9 . !( . 2

0 9

2 61 . i !79 (!98 (! 2 (

0 !( 3 ¨ . i !r . 1 2 1 !( !98 4 (!38 1. . 3 ( 5 2 ¨ . i . 3 1 89 22)³ Idzegeaster !62 (! N380 i (! !( ( 64 5.3 i !( Boornzwaag ³ " (! ) 1 20 !( Poel !( i ! 9 ( . X 4 75 !( .

9 6 (! 54 !( 4 . . (! 80 0 79 1 Ravenswoud !( !33 . (! (! ( 2

Drukwerk 0 !( !( i 2 i . !( !(!( !81 3 ( !(!( 0 5.4 Langwarder De Knipe

¨ 0 .4 !34 i !( !( 2 .7 (!69 4 34 i !( !( ( !( .1 (! Bontebok i

i !( Wielen 1 40 (! 2 . 1 !( !( 1 . . !( ³ 0 4 ) ¨ i 93 . 4 2 LF22 Zuiderzeeroute !( (! 4 .0 3.0 .9 2 !( Grutte i !r 1 . Joure 1 Langedijke . i 1

8 !( 1 (!86 i .0 !r Gaastmar !r Nijehaske 1 )³ 5

(!18 !( !( .0 !r T . .8 (!99 !( 79 7 0 !( !( .6 (! 1 " 31 Oudehorne .7 !( 1 ¨ (! 2 !( (!84 . X (!34 0 36 (!78 .7 Nijeberkoop (! LF9 0 4 1 . . 1.8 .9 1 T i 9 )³ 0 77 33 NAP-route (! (! 2 83 Appelscha 92 .6 92 (!91 3 LF20 .5 (! (! (! . 2 1 2 i .0 i i i . Flevoroute 5 8 !91 1.4 Dijken (!63 (!76 3.9 LF20 Flevoroute i i ( !90 !( Oudehaske 85 ( Hegemer Langweer 0 (!

3

. . 3 1 Smilde i 6 5 77 Mar . . 2. (! 1 2 6 Heerenveen Nieuwehorne 5

23 .5 1 .1 97 i . 1.9 21 ! . 75 (! ( 4 (! i 2 (! 2 3

2 Haskerhorne !r A32 (!91 (!96 .5 4 2

. !( .7 4 !( De Kûfurd (!85 ¨ i 3 !( 3 .3 9

!( !( 8 . 2 92 .2 1 2 . 4 .2 !( . .5 (! . 3. 7 3 4 1 2 Katlijk 4 1 . .1 Kening fan ‘e Greide . 2 ¨ 0 ³ (!19 i (!58 3 Oranjewoud ) 0 83 1.0 9 LF20 Flevoroute 1 (!82 . !( . (! . i 3 " 4 0 6 ³ i !( !( ) . Scharsterbrug 3

8 X !( !( 1 Elsloo .5 6 5 . !78 29 . 89 6 1 !( 1.8 . ( (! 9 (!

(!96 1. 1.7 !(!( 8 2 2 Indijk 56 . (!80 . i !r (! 1 79 5 Oldeberkoop 3 28 !( ! 1 3 . (! ¨ !( ( 40 . 4 (! 41 . (! 9 LF20 Flevoroute !r 5 1 1.2 2 87 i Fietskaarten . 6 . (! 1 9 4 ³ Hijkersmilde i . 2 ) . i Ouwsterhaule . !r 2 i Legemeer 1 3 i 5 1 N924 .5 2 !r Teroele . . 81 . !93 2 32 3 ! 6 ( ( ! . 8 91 ( 2 ! .5 i (!82 ( i 1 4 3.4 i (!76 1 (!88 " Mildam .8 8 5 0 !( i . 86 4 (!57 X (! . i 2 . 28 . N380 !25 ! 4 7 9 ( ( i (!38 Rottum Oudeschoot (!95 59 km - Leeuwarden & Uytland 5 3 De Fluezen . 2 (!83 . !( !( !( (!55 (!27 Nieuweschoot (!30 3 !r !(!( !( 3 !(!(!( 1 .2 .8

!( .1 Idskenhuizen Ouwster-Nijega 2 0 .3 (!14 (!87 . 9 i 5

5 i 5 3 1. !( . Sintjohannesga .9 5 2 i . 37 ¨ 82 2.6

i (! !( 60 Rotsterhaule (!88 76 i 2 (! 0 (! St. (! 26 i LF9

(!39 4.2 .7 (! i 0.7 Nicolaasga LF3-1 )³ i Zorgvlied NAP-route N351 63¨ i 1 (!

9 .3 .7 3 . . Rietlandroute 1.8 !95 . 9 2 ( 1 2

9 Oldeouwer .8 3 54 1 . i)³ !( 3 9 1 (! 5 i 3 . . ¨ 5 . . 8 . 0 1 i 7 3 1 Elahuizen 2 . . 2 .7 2 1 6 N928 78 3 . . )³ (! (!89 3 6 i (!77 23 .9 LF22 Zuiderzeeroute (! Nationaal Park 1 2 3 .5 N927 i 7 Rotstergaast (!54 . 5 . (!94 N354 .8 LF3-1 Rietlandroute 2 (!21 (!71 0 Drents-Friese Wold Sleattemer 0 !( . Nijeholtpade 61 1.6 .2 (!12 5 i i !( 3 75 (!62 (! 4 0. Mar .3 !( (! 1 (!90 84 Oranje !( !r i (! Zandhuizen LF22 36 (!15 !r 5 Boijl 62 (!65 (! . (! 7 08 3 . 1 4.3 0 (!

Zuiderzeeroute 42 . 3 2 (!53 Rohel i (! 4 3 . . . Hoogersmilde 2 2 2 .5 1 .2 i 3 . Folderroutes 4 43 5 .3 3 1 ! ( . Oldeholtwolde 1 .3 !r LF20 4

4.2 i !( Flevoroute i (!19 2 7 7 Ter

!( 0 . . . i .

6 4 68 (! 1 !r Oudega 2 . 2 97 ¨ Idzard i (! !( 7 Oosterstreek i i 33 !(!( ¨ 72 (! !( 4

Doniaga ! 7 1 Tjerkgaast !( i ( (!99 Harich . . . .1 i 7 1 i !( !( N353 3

)³ " 4 De Holken 4 74 !11 !r !( (! )³ X . ( 0 !( !( 2 .¨ !( !(

5 .5 i 3 !(!( (!56 .5 3 .4 !(

1 2

5 ³ i . ) . !( 2 !( 10 7 ¨ .0 (! 5. Kolderwolde (!29 !( 2 (!53 4 Nijeholtwolde .1 5.3 4 9 Balk 2 5 (!11 i . ³ . . ) 5 3 1 . 6 T 1 i !12 .8 (!44 ( 0 i Sloten !( Tsjûkemar 0 Oldeholtpade . 4 .5 i 3 2 . 1 34 .3 Noordwolde 8 (!07 . (! 0 1 9 6 .5 (!81 1 . T 3 !( . 2 32 . 2 0 (! 52 62 6 1 (! !( (! . 14 67 7 . (! (! (!98 i . 5 4 De Morra 0 .9 2.6 !( .2 5 0 !31 1 60 i .3 2.6 Wijckel ( !( (! De Hoeve (!1i7 2

!( Follega 1 2 Nijelamer . " !(!( !( 0 i !( . . 1 7 !( 6 5 35 !( !( 0

!( . ! !( . 1 ( . !( !( . !( 8 X (!01 1 (!28 !( !( !( (!52 3 !( !( !( i 2 3 !(!( !( 02 LF3-1 i ¨ (!09 !( (! .7 i 1 !( Rietlandroute (!73 . 4 47 73

! !r ³ Warns . ( 4 N359 30 (! ) 6 (! 4 Vledderveen . Ruigahuizen 4 . 2 5

1 1 2 . " (!58 . 0 1 X !r LF3-1 . 3 . Grutte !( 5

4 !08 2 ( 9 . 9 7 Wolvega . .8 5 . Rietlandroute 2 ¨ Brekken 6 2 i 3. .7 59 1 15 36 1 i (! 5 (! Geeuwenbrug (!

. i .

8

Magazine 4 ³ 1 i !59 ) 2 Vinkega ( i . 4.0 0

1 .2

8 i Delfstrahuizen . 2 3 . i . 02 6 9 13 61 2 (! ! Echten ¨ .

3.2 ( 18 19 3 (! 50 .2 . (! 4 (! (!i 4 3

3 70

2 2

. . 6 1 Oldelamer ¨ (! . 03 9 (! 5 0 . 60 i . (! ³ 5 1 2 Sondel ) 24 !r 1 . !( 1 Echtenerbrug 3. (! . 6 (!27 58 Oosterzee 25 i 0 1 !( (! Sonnega (! .0 (!38 . )³ !( 3 i 2 !( 48 (!63 (!13 2 gratis 07 !( 0 i (! 0.7 .8 .7 (! 65 !( . (! !( 1 Bakhuizen 6 4 1 . 2 (!26 14 . 1 1 . 2 (! 5 .5 7 7 (!201 3. .4 .8 1 0 LF22 !( 3 . 0 (!45 6 .6 . 2 5 Eesterga . 69 3 . Zuiderzeeroute 4 (! 6 83 i (!72 (! 9 . 2 (!17 1 1 . A6 1 . 6 2 Rijs 1 Oldetrijne 4.9 . i 8 04 . 8 (! . 4 2.3 i 6 0 Vledder 06 . 3 (! 2 i 3.1 25 4 34 . (! (! 2 Diever !81 . i !r 4 !42 .9 ( 6 2 ( Leggeloo i 8 LF22 !( . 35 80 (!76 !( 3 (! i 2 i 2. i .8 2 Wilhelminaoord (!

.1 Nijemirdum i Zuiderzeeroute 2 0 .2 LF22 Zuiderzeeroute 64 3.2 !79 4 94 9 (! . ( . (!

1. .6 Mirns . 3 6 .7 9 1 .2 !( 1 5 3 i 0 Steggerda 1 2 . ¨ 4 . . i 6

6 . 6 LF9 3 1 1 Eemster i 2 46 . !( .

i (! 8 .

3 1 5 NAP-route 8 i ³ 4. 6 i ) 24 . 4 . 15 (! . 3 37 4

5 !

3 ( . (! ¨ 5 0 . 05 i 69 . 4 (! ¨ .8 2 (!16 2 (! Munnekeburen 2 .3 !( !( !r 0 )³ .5 2 .6 22 1 LF3-1 3 75 ³ Peperga (! Dieverbrug

LF22 23(! Lemmer ) 9 . 77 ! . 0 (!

9 ( 0 !49 1 0

. ( Oudemirdum .

!(!( Rietlandroute .

5 !( Zuiderzeeroute 3 3.6 1 (!66 Frederiksoord 5 . 81

¨ 6 ! i 1.5 ( (!96 Posters ¨ !( De Blesse (!85 i 77 4.9 !51 70 9 (! )³ ( i (! Langelille . 33 1.9 !r 50 68 4 (! 3.1 (!79 0. (!³ (! 4 Dwingeloo !46 ) 3 ( 4 . 0 . 2 1 . . 0 Bantega Nijetrijne 1 9 LF22 .8 1 2 3 28 . LF22 Zuiderzeeroute 6 (! .9 . 4 . 1 4 Zuiderzeeroute Nijensleek 3 6 0 N351 . 71 . 2 !( (! 7 93 36 2 (! (! !( 90 6 !( !( . (!

.1 (!29 !( 7!(5 9 0 2 (! 7

LF22 Zuiderzeeroute . . .

9 LF3-1 Rietlandroute 9 4 7 2 . T Wapserveen . ¨ 2

1 03 7.2 LF22 (! Wittelte

Zuiderzeeroute !r 5 !( 6 LF20 ³ Blesdijke 92 . ) ! 31 . 2 ( 3 ¨ (! 5 . Scherpenzeel 2 Flevoroute . 2 !91 3 78 . ( 1 ! 2 ( 3 i !( 1 Willemsoord . 3 95 3 . . (! . 9 1 1 Lhee )³ 7 Eesveen 1.7 Westeinde .9 0 1 9 9 !( (!22 . 2 . . 6 .7 2 (!30 Oldemarkt !72 3 ( 9 (!67 . N353 2 .3 12 02 44 Spier 1 (! (! (! . 3 .6 2 4 1 45 .2 1 9 (!84 0 (! .7 2.9 16 . 41 . 0 (! 5 (! 3 3 (!71 .9 .8 1 2 1 (!43 . Spanga 1. 99 . . 9 (! 1 4 2 0.5 (!26 5.0 i Paasloo

4 8 .2 .

0 2 5 32 . 2 29 !83 (! . (! ( 4 5 . 4 . 2 9 2 Reformatie? 9 0 .9 . 6 . 7 (!17 4 . LF22 Zuiderzeeroute 0 0.4 3 2 .8 .2 (!86 4 5.7 4 9 Steenwijkerwold . . 2 2 Slijkenburg .1

10 11 3 De reformatie is een periode in de 16e eeuw 28 2 05 (! (! (! . (! . LF22 0 2 2 3 . Zuiderzeeroute . 3 2.4 (!27 1.7 2 .2 1.1 51 4 Ossenzijl 1 52 (! (!08 . !21 (! Rutten 9 ( 6 8 1 3 . . . 7 38 2 1 2 . . (! 5 4 (!09 2 8 . waarin Europa drastisch veranderde. In 37 . 5 1 ! 1 . !20 ( (!08 2 2 (

. 6 9 5 0 (!30 . . .9 3 1 56 (!33 Tuk 2.3 .6 Kallenkote (! (!42 2 (!23 2 . 7 18 (!10 4 . (! 32 (!46 35 1 .1 (! die tijd werden baby’s snel na de geboorte (! 2 6 Academisch Franeker .4 . .7 .5 2 0 3 " 1 (!50 Uffelte 4 8 8 . X . . 1 13 Steenwijk 7 (! . 0 5

4. 2 0 2 .1 3 Kuinre (!31 4 . 19 .7 8 (!57 .1 (! 3 . 5 4 . 3 2 58 gedoopt alle mensen automatisch lid van 0 2 3.8 . 2 (! . 6 . LF3-1 Rietlandroute 6 6 2 . 5 5 8 . 1 Eursinge .5 (!01 . 0 1 9 0. Ansen 3 !97 4.1 1 .4 . 5 . ( 2 2 9 (!65 . (!57 3 (!88 de katholieke kerk. In 1517 protesteerde (!55 de Duitse Maarten Luther. Hij was tegen een dominante kerk die het leven van de mensen domineerde. Toen kwam de Reformatie? reformatie echt op gang. Belangrijk was de ontwikkeling van de boekdrukkunst. De bijbel werd vertaald en de mensen konden zo zelf lezen wat er geschreven staat. Waddensea inspires Wattermeer, die Oude en nieuwe kennis werd voor een breder publiek beschikbaar. Mensen gingen photographer Inspirationsquelle der kritisch nadenken en wilden zelf kiezen bij Academisch Franeker Anna Zuidema Fotografin Anna Zuidema De stad speelde een cruciale rol in de 100 c 80 m 100 c 70 m 80 c 50m 60 c 30 m welke40 c 10 mkerk ze wilden horen. 0 y 50 b 0 y 20 b 0 y 30 b 0 y 20 b 0 y 10 b reformatie. Friesland werd in 1580 vrij Regularly, when the Harlingen based Anne Zui- Den besonderen Charakter des Wattenmeeres van het katholieke geloof. Als beloning dema submits her extraordinary photos, weather kann man dank der wunderschönen Foto’s der news shows on Dutch national television display the excep- Harlinger Fotografin Anna Zuidema regelmäβig im landes- van stadhouder Willem Lodewijk kreeg tional character of the Waddensea. weiten TV bewundern. Diverse Wettersendungen präsen- Franeker de eerste universiteit van Noord- tieren die spektakulären Bilder über das Wattenmeer von Nederland. De academie leidde veel 'This is the region I love the most. The Waddensea has Anna Zuidema. kritische denkers op, zoals theologen en been my inspiration for many years, with its distant hori- “In diesem Gebiet halte ich mich am Liebsten auf. Das Wat- 30 c 100 m 0 c 90 m 0 c 80m 0 c 70 m 0 c 60 m 90 y 30 b 90 y 15 b 80y 5 b 70 y 0 b 60 y 0 b juristen. Het doel was om de vrije positie zons below menacing skies. In stormy weather one senses tenmeer inspiriert mich schon seit Jahren. Man kann hier van bestuur en geloof te behouden. the power of nature in all its might, and on quiet sunny einfach enorm weit schauen und den schönen Himmel im days, one beholds the unusual reflections of a mirror-like Bild festhalten. Das Wattenmeer bei Sturm ist imponie- Vanuit heel Europa trokken studenten Reformatiestad Franeker sea. At low tide, the dried out seabed uncovers manifold rend! Dann erfährt man die Kraft der Natur in allen Facet- Fietsroute naar Franeker. Sinds 2017 is Franeker een and striking structures.' ten. Bei strahlendem Sonnenschein, wenn das Wattenmeer officiële Europese Reformatiestad. sich wie ein Spiegel fotografieren läβt, spiel ich mit der 55 kilometer Water sports besonderen Reflektion des Wassers. Bei Ebbe sieht man 100 c 10 m 100 c 0 m 80 c 0 m 60 c 0 m 40 c 0 m Situated at the boards of the Waddensea, Harlingen is a auch die schöne Struktur des vielseitigen und fotogenen 100 y 50 b 100 y 20 b 80 y 10 b 60 y 5 b 40 y 0 b

Er is gebruik gemaakt van FSC-papier, voor een mooiere wereld. perfect base for dedicated water sporters. After a day of Wattenmeeres.”

De stichting kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventeule onjuistheden. eventeule voor gesteld worden aansprakelijk niet kan stichting De Alle gegevens zijn met grote zorgvuldigheid verzameld en verwerkt. verwerkt. en verzameld zorgvuldigheid grote met zijn gegevens Alle sailing they moor their ship in one of the pleasant yacht

Deze routekaart is uigegeven door stichting Bestemming Noardwest 2018. Noardwest Bestemming stichting door uigegeven is routekaart Deze harbours of the town, like the Noorderhaven, the Zuider- Wassersportmöglichkeiten LEEUWARDEN haven and the Harlinger Watersportvereniging. The jetties Harlingens Lage am Wattenmeer bietet leidenschaftlichen provide electricity leads and water taps and in the town Wassersportlern besondere Möglichkeiten. Beispielsweise

centre they find supermarkets, shops, cafés and restau- auf dem Wattenmeer segeln und danach den geselligen www.oudeze.nl rants at their fingertips. When necessary, the harbour Jachthafen Harlingens ansteuern. Im Noorderhaven, Zui- masters help their guests where they can. Go to the infor- derhaven und bei den Harlinger Wassersportvereinen kann

mation section for phone numbers. man hervoragend anlegen. Im Stadtzentrum von Harlingen /oudezee mit all seinen Supermärkten, Geschäften, Cafés und Res- WADDENZEE ALS INSPIRATIEBRON taurants in der Nähe, lädt zum Verweilen ein. Strom- und

Menno Simons Wasserversorgung an den Stegen stehen zu Ihrer Verfü- /oudezee

Opstand Tzum gung. Schuilkerken FOTOGRAAF ANNA ZUIDEMA Weitere Informationen sind bei diversen Hafenmeistern erhältlich. Schauen Sie unter ‘wichtige Telefonnummern’ Schuilkerken Het bijzondere karakter van de Waddenzee wordt met regelmaat getoond op de landelijke televisie für mehr Informationen. Tijdens de reformatie ontstond er een groep Menno Simons dankzij de prachtige foto’s van de Harlinger fotografe Anna Zuidema. Diverse weerprogramma’s

fanatieke gelovigen. Zij vonden het niet Menno werd in 1496 in Witmarsum geboren. maken gebruik van de spectaculaire beelden die Anna Zuidema schiet aan de Waddenzee. reerd door een oude zee. oude een door reerd

- Het Friesland dat is geïnspi is dat Friesland Het goed dat jonge kinderen gedoopt werden Hij was kapelaan in Pingjum en later werd

it is het gebied waar ik het liefste ben. De ger fotografe. ‘Eigenlijk komen heel veel dingen door mijn en voormalige zeeslenken. zeeslenken. voormalige en omdat die geen eigen keuze konden maken. Menno pastoor in Witmarsum. Menno

Waddenzee inspireert me al jaren. Je kunt foto’s op mijn pad. Mijn eerste foto op tv was een foto van

schap. Met rijke kwelders kwelders rijke Met schap. Daarom werd gekozen voor een ‘volwassen twijfelde over wat de kerk vertelde en

enorm ver kijken en de prachtige luchten in een lichtflits boven de Waddenzee in combinatie met één -

ur n am gastheer warm en tuur doop’ wanneer iemand zelf kon kiezen. toen hij de bijbel las, voelde Menno zich Opstand Tzum een beeld vangen. De Waddenzee imponeert van de veerboten van Rederij Doeksen. Daarna zijn meer -

adnut e ve cul veel met Waddenkust Maar dat was in die tijd ongewoon en bedrogen. Daarom trad hij uit de katholieke In Tzum ontstond een groot conflict met bij storm, dan ervaar je de kracht van de natuur in al zijn foto’s gevolgd en tot mijn verrassing kreeg ik over 2013

ker en Leeuwarden. Van de de Van Leeuwarden. en ker ‘D

kerk en sloot zich aan bij de dopers. Maar nare gevolgen. De dopers verzamelden facetten. Op de dagen dat het stralend weer is en de Wad- de Harlinger Boei uitgereikt, een prijs voor een Harlinger - tdn alne, Frane Harlingen, steden niet sociaal. De ‘dopers’ werden daarom

denzee zich als een spiegel laat fotograferen, speel ik met die onze stad op een bijzondere manier op de kaart zet. Ik - a trdre e d Elf de en terpdorpen van vervolgd door kerk en overheid. Menno was door die keuze nergens meer zich in het veld en wilden zich onttrekken

de bijzondere reflectie van en in het water. Bij eb zie je ook voelde me heel vereerd. En dat allemaal door hetgeen ik Welkom in het Friesland Friesland het in Welkom Tot 1580 moesten ze in het geheim bij veilig. Toch verdedigde hij de mening van de aan de verplichte biecht. Stadhouder de mooie structuur van het veelzijdige en fotogenieke Wad’. het liefste doe: mooie weer- en landschapsfoto’s maken op dopers. Het inspireerde de groep fanatieke Schenk van Toutenburg probeerde met elkaar komen in schuren, huiskamers of in Ze vervolgt: ‘Weerelementen spelen een belangrijke rol in de plaats waar ik het liefste ben. Aan de Waddenzee’. het veld. Later werden ze gedoogd, maar gelovigen, het werd een gemeenschap die zijn leger de groep te verjagen maar had mijn werk. Daar ben ik altijd door geboeid geweest. Als je mochten hun gebouwen niet zichtbaar zijn. nog steeds bestaat. Daardoor was Menno geen succes. De situatie escaleerde en de dan aan de Waddenzee woont, zit je echt eerste rang. De Watersportmogelijkheden Zo ontstonden schuilkerkjes. Deze stonden Simons naast Maarten Luther en Johannes dopers bezetten het klooster Bloemkamp Waddenzee is elke dag anders. Of je nu op het Harlinger De ligging van Harlingen aan de Waddenzee biedt fervente strand staat of op een van de pieren: je kijkt altijd je ogen watersporters bijzondere kans. Zeilen op de Wadden- meestal een eind van de weg af en waren Calvijn een belangrijke kerkhervormer. bij Bolsward. Een veel grotere legermacht uit. Laatst kwam iemand van een fotoblad hier voor een zee bijvoorbeeld en daarna de gezellige jachthavens van In het buitenland noemt men de volgers: greep in, wat voor veel dopers het einde niet herkenbaar als kerk. Omdat ze eruit interview en die heb ik mijn favoriete plek laten zien. Deze Harlingen aandoen. Afmeren van pleziervaartuigen kan in zagen als schuur of woonhuis. ‘Mennonites’. betekende. journalist keek zijn ogen uit. Hoe ver je hier kunt kijken en de Noorderhaven, Zuiderhaven en bij de Harlinger water- het bijzondere licht boven ’t Wad’. sportvereniging. Het is goed toeven in het centrum van de 34 20182016 Harlingen Franeker / Franeker stad met alle voorzieningen als supermarkten, winkels, ca- HarlingenHarlingen / Franeker Franeker 2018 2016 3535 Toevalligheden fés en restaurants binnen handbereik. Op de walkant staan Haar opmerkelijke foto’s hebben inmiddels geleid tot een stroompalen en natuurlijk zijn er ook diverse mogelijkhe- overzichtstentoonstelling in gemeentemuseum het Han- den voor waterinname. nemahuis in Harlingen. Een expositie die goed is bezocht Meer informatie is verkrijgbaar bij de diverse havenmees- 1. 24 en gewaardeerd. En zelfs heeft geleid tot een interview ters. Zie voor meer informatie bij belangrijke telefoonnum- door de Duitse televisie. Tot de verbazing van de Harlin- mers. Inspiratieposters

StichtingStichting Buitendijkse Buitendijkse Monumentenloop Monumentenloop

GEÏNSPIREERD GEÏNSPIREERD DOOR EEN ZaterdagZaterdag 30 30 juni juni 2018 2018 DOOR EEN Paling zoekt via de zoute Waddenzee, het zoete OUDE Het lijnenspel OUDE binnenwater op van voormalige slenken Ontdek de academische geest van Franeker ZEE als dagelijkse bron voor nieuwe kunst dededede MidseumerMidseumer MidseumerMidseumer ZEE en de het Friese water op vanaf het water MôlnkoierMôlnkoierMôlnkoierMôlnkoier 3e editie:3e editie: Vrouwbuurtstermolen Vrouwbuurtstermolen wandeltocht wandeltocht

Op en rond het Bildt GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE

ZEE Open kampioen- schap Palingroken Op het hoogtepunt van de zomer langs Zaterdag 7 en zondag 8 juli 2018 vruchtbare akkers en molens & Zomer fair OLE M N Iedere dinsdag Franeker vaartochten. E L Zaterdag 7 juli 2018 D O Opstappen bij de Stadsherberg Vrij entree van 13:00-17:00 uur O

gratis folder via de Aerden Plaats in Oude Bildtzijl Afstanden: 12, 24 en 32 km P van 13:00 -18:00 uur .

N www.nautabotenverhuur.nl www.slikwerk.nl Opgave en info: www.demolenloop.nl L in het centrum van Baard De opbrengst is voor restauratie van de Vrouwbuurtstermolen, de laatste Bildtse molen!

1. 25 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

De rijke weilanden zorgen voor een eeuwenlange zuiveltraditie

1. 26 H9. CONTACT EN GEBRUIK VAN HET MERK

Het merk ‘oude zee’ is ontwikkeld in opdracht van Stichting Toeristisch Platform Bestemming Noardwest in 2017.

Bij de ontwikkeling er van is gebruik gemaakt van bestaande rapporten over toerisme in Noordwest-Friesland (w.o. die over de Waddenzee en toerisme), een breed georganiseerde marketingadviesgroep bestaande uit recreatie ondernemers, medewerkers van gemeenten en VVV-medewerkers. Ook zijn lokale ondernemersverenigingen betrok- ken en hebben geparticipeerd.

Het gebruik van het merk is aanbevolen, daarom zoeken we de samenwerking om belofte en bewijs zo goed mogelijk in te kunnen zetten.

Contact, afstemming of vragen: [email protected]

Meer info op www.bestemmingnoardwest.nl Alle rechten voorbehouden.

1. 27 Buitendijks kweldergebied De Slachtedyk Noarderleech De Afsluitdijk Het Jabikspaad Zeehavenstad Harlingen

Terpschatten en Universiteitsstad Archeologie Franeker

Waddenzee

Romaanse Eise Eisinga Kerken Duisternis Planetarium Terpen Elfstedentocht Weids

GEÏNSPIREERD Cultuur DOOR EEN Kaatssport OUDE Hofstad Rust Leeuwarden Stilte ZEE

Steek- Oprjocht De Aardappel producten Fryslân

Mienskip Oogstfeesten Bildtse Cultuur Fries blauw aardewerk Theetuinen

Oogstfeesten Bildtse Cultuur Warme Weidevogels 1. 28 Staten en Stinzen gastvrijheid H10. VERTEL JE VERHAAL

We nodigen u uit om met een eigen verhaal samen te werken! bijzondere musea in en rond Leeuwarden cultuurroute

Stinzenflora in Friesland

Bildtse Strunroete

1. 29 GEÏNSPIREERD DOOR EEN OUDE ZEE

1. 30