Laporan Tahunan JMM 2011

Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan cara sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada Ketua Pengarah, Jabatan Muzium Malaysia Jalan Damansara, 50566 Kuala Lumpur. KANDUNGAN

4 Perutusan Menteri Penerangan, Celepa DiRaja Terengganu - Komunikasi dan Kebudayaan Malaysia Artifak Warisan Kebangsaan Tahun 2009 6 Dari Pejabat Ketua Pengarah 10 Visi, Misi dan Objektif 11 Sejarah Jabatan Muzium Malaysia: Satu Perjalanan 16 Pengurusan Tertinggi dan Pegawai-Pegawai Kanan JMM 19 Pengurusan, Pembangunan dan Sumber Maklumat 37 Program Pameran 49 Pengurusan Koleksi 55 Perkhidmatan Konservasi 61 Penyelidikan dan Penerbitan 67 Pemasaran dan Khidmat Seranta 73 Pendidikan Muzium 85 Laporan Kewangan 89 Statistik Pengunjung 93 Muzium-Muzium di Bawah JMM 101 Lampiran 4

PERUTUSAN MENTERI PENERANGAN, KOMUNIKASI DAN KEBUDAYAAN MALAYSIA

MUZIUM DAN TAMADUN

Jabatan Muzium Malaysia merupakan sebuah Tahun 2011 memperlihatkan kematangan agensi di bawah Kementerian Penerangan, muzium dalam mempelopori wadah Komunikasi dan Kebudayaan (KPKK) yang perjuangan Kementerian melalui kepelbagaian berperanan menyumbang ke arah mencapai tema pameran dalam dan pameran luar, visi Kementerian. Ini berjaya dilakukan perolehan koleksi yang berharga, program dari segi memberikan kesedaran kepada konservasi dan khidmat nasihat konservasi masyarakat terhadap kepentingan menghargai kepada agensi luar, pengembangan bidang sejarah, budaya, pameran, koleksi dan alam penyelidikan, dokumentasi dan penerbitan semula jadi negara lebih-lebih lagi dalam era serta pengembangan pendidikan bagi globalisasi. Saya percaya, kerja keras yang menyebar luas penerangan berkaitan sejarah, ditunjukkan dan hasil yang dituai selama ini budaya, koleksi dan alam semula jadi negara atas semangat kerjasama dan komitmen kepada setiap lapisan masyarakat. setiap warga muzium dalam memastikan misi dan visi Jabatan dapat direalisasikan. 5

Sekalung tahniah dan terima kasih atas kerjasama dan komitmen berterusan yang diberikankan oleh seluruh warga Jabatan Muzium Malaysia kepada Kementerian ini dalam membantu menjayakan segala program dan aktiviti yang dipertanggungjawabkan kepada KPKK. Tentunya semangat ini lahir daripada hati yang tulus dalam memastikan harapan negara direalisasikan melalui gagasan 1Malaysia – Rakyat Didahulukan Pencapaian Diutamakan.

Utamakanlah pencapaian menerusi semangat kerjasama dalam melaksanakan tugas yang diamanahkan di samping mengekalkan nilai-nilai integriti, kebolehan, kesetiaan dan kebangsaan yang perlu diterapkan bagi membantu Jabatan Muzium Malaysia khususnya dan Kementerian amnya mendukung Program Tranformasi Kerajaan seterusnya menjayakan konsep 1Malaysia.

Dato’ Seri Utama Dr. Rais Yatim Menteri Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan Malaysia 6

DARI PEJABAT KETUA PENGARAH

Bismillahirrahmanirrahim.

Tahun 2011 menyaksikan rentetan pelbagai peristiwa penting yang telah dilaksanakan oleh Jabatan Muzium Malaysia bagi merealisasikan matlamat penubuhannya. Sebagai sebuah institusi yang berperanan untuk memastikan kelestarian warisan sejarah, budaya dan alam semula jadi negara ini terus dipelihara, jabatan ini sentiasa berusaha menambah baik mutu perkhidmatan seiring dengan peredaran masa. Justeru, penghasilan Buku Laporan Tahunan 2011 harus dilihat sebagai satu langkah yang positif dalam usaha pihak jabatan menyebarkan maklumat terutamanya yang berkaitan dengan pencapaian jabatan dan seterusnya memberikan ruang untuk menilai prestasi terdahulu agar perancangan untuk tahun berikutnya dapat dilakukan dengan lebih baik dan berkesan. 7

Festival Orang Asli: Kepercayaan dan Tradisi pada 20 Mei 2011

Pendokumentasian pelbagai program dan Satu Dunia, Pameran Batu-batuan Pelik, aktiviti jabatan secara teratur dan mantap akan Pameran Bola Sepak Piala Suzuki AFF 2010 memudahkan pencarian maklumat bagi tujuan dan Pameran Keajaiban Khazanah Kapal rujukan dan juga penyelidikan termasuklah Karam. Selain itu, jumlah kedatangan pelawat mengenai pameran, koleksi artifak, bahan- secara keseluruhan turut meningkat dengan bahan terbitan JMM, penyelidikan, aktiviti mencatat 3.14 juta pelawat pada tahun 2011 pengembangan dan pendidikan muzium iaitu melebihi Indeks Petunjuk Prestasi Utama dan lain-lain lagi. Laporan yang dipaparkan yang ditetapkan sebanyak 3 juta pengunjung boleh memberikan manfaat kepada warga sahaja.sahaja. kerja jabatan dan juga masyarakat kerana ia memberikan peluang kepada orang awam untuk mengetahui secara dekat fungsi jabatan ini. Diharapkan supaya data-data yang terkandung di dalam buku ini dapat membantu carian maklumat khususnya yang berkaitan dengan aktiviti teras jabatan ini.

Antara pencapaian yang menjadi kebanggaan warga JMM pada tahun 2011 ialah kepelbagaian tema pameran-pameran khas yang telah diadakan sepanjang tahun. Pameran yang berjaya menarik minat pengunjung ialah Pameran Setem 1Malaysia 1 2

Manakala dalam bidang pengurusan, insan khususnya dalam bidang permuziuman. jabatan ini turut menerima pengiktirafan yang Dari semasa ke semasa, para pegawai turut dianugerahkan oleh pelbagai pihak sebagai dihantar menjalani pelbagai program latihan tanda mereka menghargai komitmen yang di luar negara untuk memberikan pendedahan ditunjukkan dalam pelbagai aspek. Sekadar serta membuat perbandingan mengenai memetik beberapa contoh, tempat kedua standard amalan terbaik muzium-muzium Anugerah Pencapaian KPI HRMIS 2011 KPKK, seluruh dunia. Di samping itu, melalui agensi tempat kedua Pengurusan Kewangan Terbaik seperti The Japan Foundation dan pejabat Peringkat KPKK dan Anugerah Tandas Bersih kedutaan- kedutaan asing di Malaysia, usaha 1Malaysia kepada Galeria Perdana. sama dalam bentuk penganjuran pameran dan penyelidikan yang memaparkan variasi budaya Penganjuran Hari Muzium Antarabangsa masyarakat dunia juga dapat dilaksanakan. Peringkat Kebangsaan merupakan aktiviti 1. Galeri C, Muzium Negara. tahunan yang menghimpunkan warga Harapan saya semoga visi jabatan untuk 2. Galeri B, Muzium Negara. muzium dari seluruh Malaysia. Selaku Menjadi Institusi Permuziuman Unggul di peneraju Jawatankuasa Induk Sambutan, Asia akan menjadi kenyataan. Tahniah saya JMM telah berjaya menyusun pelbagai aktiviti ucapkan kepada Bahagian Penyelidikan yang diadakan di Negeri Sembilan sebagai dan semua yang terlibat dalam penghasilan tuan rumah bagi tahun 2011. Terima kasih laporan ini. Sekalung penghargaan saya diucapkan kepada semua pihak yang terlibat titipkan kepada semua warga jabatan serta penyertaan oleh muzium-muzium negeri, yang telah bersama-sama menggembleng muzium institusi dan muzium swasta. tenaga bagi memastikan misi ini tercapai dengan jayanya. Terima kasih juga kepada Kerjasama antara agensi luar sama ada Kementerian Penerangan, Komunikasi dan di dalam atau luar Negara turut menjadi fokus Kebudayaan atas sokongan berterusan jabatan dalam usaha untuk mengukuhkan dan kerjasama yang diberikankan bagi jaringan perhubungan terutamanya dari memantapkan lagi mutu perkhidmatan jabatan segi perkongsian ilmu pengetahuan dan ini. kepakaran. Penglibatan jabatan di peringkat antarabangsa menerusi International Council of Museums (ICOM), Southeast Asian Ministers “KUNJUNGILAH MUZIUM” of Education Organization-Regional Centre for Archaeology and Fine Arts (SEAMEO SPAFA), Asia Europe Museums (ASEMUS) dan lain-lain Dato’ Ibrahim bin Ismail lagi mampu meningkatkan kepakaran modal Ketua Pengarah Jabatan Muzium Malaysia PROFAIL KORPORAT PROFAIL KORPORAT

Visi Menjadi institusi permuziuman unggul di Asia

Misi 1. Mengumpul dan memulihara koleksi artifak yang signiﬁ kan. 2. Menghasil dan mendokumentasikan penyelidikan koleksi artifak. 3. Mengadakan pameran-pameran menarik secara berterusan. 4. Menjadi destinasi utama pelancongan.

Objektif 1. Menjalankan kerja-kerja pengumpulan, pemuliharaan dan pengekalan sejarah, budaya dan alam semula jadi negara. 2. Menyebarkan ilmu pengetahuan melalui aktiviti pameran program-program pendidikan dan pengembangan muzium.

Fungsi 1. Menyelidik, mengumpul, memelihara warisan sejarah, kebudayaan dan alam semula jadi negara. 2. Mengurus muzium-muzium di bawah pentadbiran persekutuan dan memberikan khidmat kepakaran dan nasihat kepada muzium-muzium negeri, jabatan kerajaan dan swasta. 3. Mendokumentasikan koleksi jabatan dan menerbitkan hasil penyelidikan. 4. Memberikan khidmat pengembangan ilmu pengetahuan melalui pameran, ceramah, bengkel, seminar, forum dan persidangan dan lawatan berpandu ke balai-balai pameran. 11

SEJARAH JABATAN MUZIUM MALAYSIA: SATU PERJALANAN

Penubuhan awal muzium di Tanah Muzium. J.L.Wray dilantik sebagai Pengarah Melayu bermula pada tahun 1883 apabila pertama Jabatan Muzium hingga tahun 1908, pemerintah British membuka Muzium kemudian digantikan oleh H.C.Robinson Perak yang kemudiannya diikuti penubuhan hingga tahun 1926, dan C.Boden Kloss Muzium Selangor pada tahun 1904. Pada hingga tahun 1931. tahun 1953, Muzium Negara Sementara ditubuhkan sehinggalah pada tahun 1963 Pada 1 Januari 1932, Muzium Negeri- apabila dirasmikan Muzium Negara yang Negeri Melayu Bersekutu telah dibubarkan, kekal hingga hari ini yang menjadi nadi dengan itu Jabatan Muzium juga turut dan mercu kepada usaha memartabatkan dibubarkan dan kedua-dua buah muzium itu sejarah warisan negara. Rentetan peristiwa dipisahkan semula dan wujud sebagai dua penubuhan muzium-muzium ini berkait rapat buah muzium yang berasingan. Pemisahan dengan penubuhan sebuah jabatan yang dilakukan selaras dengan pelaksanaan menjadi nadi kepada pembangunan dan dasar disentralisasi yang dijalankan oleh kemajuan muzium di Malaysia. pemerintahan British di Tanah Melayu pada tahun tersebut. Usaha mewujudkan semula Jabatan Muzium yang ditubuhkan dan Muzium Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dan mula beroperasi di Muzium Selangor pada Jabatan Muzium oleh pegawai British, Kapten tahun 1904 adalah bertanggungjawab H.M.Pendlebury yang ketika itu menjawat mengawasi pentadbiran Muzium Perak dan jawatan Kurator Muzium Selangor mendapat Muzium Selangor. Pada tahun yang sama, perhatian pemerintah British dan kedua-dua kedua-dua muzium ini disatukan menjadi entiti tersebut diwujudkan semula bermula Muzium Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dan pada tahun 1938. Kapten H.M.Pendlebury diletakkan di bawah pentadbiran Jabatan telah dilantik menjadi Pengarah Jabatan 12

Muzium hingga tahun 1941 apabila tentera semasa pemerintahan Jepun diketuai oleh Jepun mengambil alih pemerintahan Tanah Dr. Iwao Hino sebagai Pengarah hingga 2 Melayu. Tentera Jepun ditempatkan di Mac 1945 apabila Dr. Takahashi dilantik Muzium Selangor bagi menjaga muzium menggantikannya sebagai Pengarah Jabatan tersebut dan seterusnya, Muzium Selangor Muzium. Tempoh pentadbirannya singkat ditutup kepada orang awam untuk lawatan. apabila pada 10 Mac 1945, Muzium Selangor menjadi mangsa pengeboman tentera udara Walaupun Muzium Selangor ditutup Amerika Syarikat menyebabkan kesemua kepada orang awam, tetapi kerja-kerja koleksi bahan pameran di bahagian kanan mengumpul dan menambah koleksi muzium muzium turut musnah. Koleksi muzium yang diteruskan apabila Pegawai Pemerintah terselamat ditempatkan sementara di bilik Tentera Jepun memanggil semula seorang darjah di Sekolah Convent Bukit Nenas, Kuala bekas pekerja muzium, iaitu Bachik Mohd Lumpur hingga akhir tahun 1945. Tahir untuk menjaga muzium. Kemudian beliau memanggil semula pekerja Muzium Pada tahun 1946, Pemangku Pengarah Selangor yang telah berhenti akibat Muzium Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pendudukan Jepun di Tanah Melayu. Pada telah dilantik sebaik sahaja Jepun bulan Jun 1943, empat orang pegawai menyerahkan pentadbiran Muzium Selangor Jepun dilantik untuk bertugas di Jabatan kepada pemerintah British. Dari tahun Muzium yang beribu pejabat di Muzium 1946 hingga tahun 1948, empat orang Selangor. Jabatan Muzium yang baharu Pemangku Pengarah Jabatan Muzium 13

yang juga menjadi Pemangku Pengarah aktiviti permuziuman, Jabatan Muzium Muzium Negeri-Negeri Melayu Bersekutu memainkan peranan penting menguruskan telah dilantik dan salah seorangnya ialah hal-hal berkaitan dengan ekskavasi M.W.F.Tweedie, bekas Pengarah Muzium arkeologi, pemeliharaan, pemuliharaan, Rafﬂes, Singapura yang berkhidmat hingga penyelenggaraan dan pewartaan monumen tahun 1947 dan kemudiannya digantikan bersejarah dan tapak-tapak ekskavasi, oleh H.T.Padgen. Cadangan supaya dibina mengawal perniagaan antik serta eksport sebuah muzium baharu telah dikemukakan benda purba di bawah Akta Benda Purba oleh H.T.Padgen kepada pihak pemerintah 1976. Manakala pada tahun 1978, Jabatan British di Tanah Melayu bagi menggantikan Muzium telah dipindahkan sementara ke Muzium Selangor sehinggalah akhirnya Kementerian Kerajaan Tempatan dan Alam Muzium Negara Sementara dibina dan dibuka Sekitar. dengan rasminya pada 11 Februari 1953 oleh Pesuruhjaya Tinggi British, Sir Gerald Templer. Pada 20 Mei 1987, Jabatan Muzium Pengarah Jabatan Muzium di Muzium Negara berpindah kementerian sekali lagi apabila Sementara ini ialah G.de G.Sieveking dan komponen kebudayaan dipisahkan daripada muzium ini diletakkan di bawah pentadbiran Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan Kementerian Pelajaran. dan ia diletakkan di bawah Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan. Ini diikuti Pada tahun 1957, Jabatan Muzium dengan penubuhan Kementerian Kebudayaan diletakkan di bawah Bahagian Kebudayaan dan Pelancongan pada 22 Oktober 1992, dalam Kementerian Kebajikan Masyarakat. seterusnya pada tahun yang sama, distruktur Kemudian, Jabatan Muzium diletakkan semula dan diberikan nama baharu kepada dalam portfolio Jabatan Perdana Menteri Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Persekutuan Tanah Melayu mulai tahun Pelancongan Malaysia hingga tahun 2004. 1958 hingga tahun 1970. Muzium Negara Jabatan Muzium berpindah ke kementerian Sementara telah beroperasi selama lima berkenaan bersama Jabatan Arkib Negara tahun. Pada tahun 1958, bangunan muzium dan Perpustakaan Negara. Perubahan ini ini dirobohkan bagi melancarkan projek menuntut Jabatan Muzium dan agensi-agensi pembinaan bangunan tetap Muzium Negara. di bawah Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan memberikan penekanan Penggubalan Dasar Kebudayaan terhadap usaha menggalakkan industri pada tahun 1971 menyaksikan Bahagian pelancongan di negara ini. Kebudayaan yang sebelumnya di bawah naungan Kementerian Penerangan sejak Jabatan Muzium kemudiannya dikenali tahun 1964 diletakkan di bawah Kementerian sebagai Jabatan Muzium dan Antikuiti mulai Kebudayaan, Belia dan Sukan yang turut 11 Mac 1993 setelah melalui penyusunan merangkumi Jabatan Muzium sebagai semula struktur organisasi. Jabatan ini salah sebuah agensinya. Di samping memainkan peranan besar untuk memelihara 14

warisan sejarah dan kebudayaan negara. Di lebih kepada pengurusan muzium dan koleksi samping itu, Jabatan menjadi agensi penting artifak muzium. di bawah Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan dalam membangunkan Pada 18 Mac 2008, berikutan penyusunan produk pelancongan melalui penubuhan Kabinet, Jabatan Muzium Malaysia muzium-muzium, pemeliharaan tapak dipindahkan ke Kementerian Perpaduan, bersejarah, warisan budaya serta alam Kebudayaan, Kesenian dan Warisan. Jabatan semula jadi negara. Muzium Malaysia kemudiannya diletakkan di bawah Kementerian Penerangan, Komunikasi Penyusunan semula Kabinet pada 27 dan Kebudayaan apabila Kabinet dirombak Mac 2004 menyaksikan Jabatan Muzium dan sekali lagi pada 9 April 2009. Jabatan Antikuiti diletakkan di bawah Kementerian Muzium Malaysia sebagai sebuah agensi Kebudayaan, Kesenian dan Warisan. kerajaan Persekutuan terus berperanan Peranan muzium dalam pembangunan mentadbir dan membangunkan 21 buah negara bergerak rancak melalui penubuhan muzium persekutuan, di samping memelihara lebih banyak lagi muzium sebagai produk dan menyebarkan ilmu pengetahuan pelancongan yang utama seiring dengan mengenai warisan sejarah, budaya serta keperluan memelihara warisan khazanah alam semula jadi negara melalui aktiviti negara. Pada 1 Mac 2006, Jabatan Muzium pameran, penyelidikan, penerbitan, program dan Antikuiti bertukar nama kepada Jabatan pendidikan serta pengembangan muzium Muzium Malaysia dengan pengkhususan terus diperkasakan.

SEJARAH JABATAN MUZIUM Tahun Peristiwa 1904 i. Jabatan Muzium ditubuhkan dan beroperasi di Muzium Selangor yang bertanggungjawab mentadbir Muzium Perak dan Muzium Selangor. ii. Muzium Perak dan Muzium Selangor kemudiannya disatukan menjadi Muzium Negeri-negeri Melayu Bersekutu (MNNMB) di bawah pentadbiran Jabatan Muzium. 1932 i. 1 Januari, MNNMB dan Jabatan Muzium dibubarkan. ii. Kedua-dua muzium dipisahkan dan wujud sebagai dua muzium yang berasingan. 1938 Jabatan Muzium dan MNNMB diwujudkan semula. Muzium Perak dan Muzium Selangor disatukan kembali di bawah pentadbiran Jabatan Muzium. 15

Tahun Peristiwa 1953 Muzium Negara Sementara dirasmikan pada 11 Februari 1953 di bawah tanggungjawab Jabatan Muzium, manakala Jabatan Muzium diletakkan di bawah Kementerian Pelajaran. 1957 Jabatan Muzium diletakkan di bawah Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan (KKBS). Asalnya KKBS di bawah Bahagian Kebudayaan di Kementerian Kebajikan Masyarakat. 1958 Jabatan Muzium diletakkan dalam portfolio Jabatan Perdana Menteri. 1964 Bahagian Kebudayaan dipindahkan di bawah Kementerian Penerangan. 1972 Penggubalan Dasar Kebudayaan 1971, Bahagian Kebudayaan yang merangkumi Jabatan Muzium diletakkan di bawah Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan. 1978 i. Jabatan Muzium dipindahkan seketika ke Kementerian Kerajaan Tempatan dan Alam Sekitar. ii. 20 Mei, Jabatan Muzium diletakkan di bawah Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan. 1987 20 Mei, Jabatan Muzium dipindahkan ke Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan. 1992 i. 22 Oktober – struktur kementerian dikemas kini dan diberi nama baharu kepada Kementerian Kebudayaan dan Pelancongan. ii. Ditukar nama kepada Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan Malaysia hingga tahun 2004. 1993 Jabatan Muzium diberikan nama baharu iaitu Jabatan Muzium dan Antikuiti mulai 11 Mac 1993. 2004 27 Mac, kementerian telah diberikan nama baharu, iaitu Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Warisan. 2006 Jabatan Muzium dan Antikuiti diberikan nama baharu, iaitu Jabatan Muzium Malaysia mulai 27 Mac 2006. 2008 18 Mac, kementerian telah diberikan nama baharu, iaitu Kementerian Perpaduan, Kebudayaan, Kesenian dan Warisan dan Jabatan Muzium Malaysia di bawah tanggungjawabnya. 2009 9 April, kementerian telah diberikan nama baharu, iaitu Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan. 16

PENGURUSAN TERTINGGI DAN PEGAWAI-PEGAWAI KANAN JMM

Dato’ Ibrahim bin Ismail Ketua Pengarah Jabatan Muzium Malaysia

Wan Jamaluddin bin Wan Yusoff Zawawi bin Itam Osman Timbalan Ketua Pengarah, Timbalan Ketua Pengarah Jabatan Muzium Malaysia (Pengurusan) Jabatan Muzium Malaysia (Bersara pada 1 November 2011)

Kamarul Baharin bin A.Kasim Mahani binti Muhammad Mohd Azmi bin Mohd Yusof Zulkifli bin Jaafar Mohamad Shawali bin Badi Ruslee bin Ariffin Tee Siew Mooi Azmi bin Ismail Esa bin Haron Zanita binti Anuar Pengarah Pengurus Pengarah Pengarah Ketua Penolong Pengarah Pengarah Timbalan Pengarah Ketua Penolong Pengarah Pengarah Pengarah Muzium Negara Bahagian Komunikasi Korporat Jabatan Muzium Malaysia Jabatan Muzium Malaysia Bahagian Penyelidikan Muzium Diraja Muzium Negara Bahagian Perkhidmatan Galeria Perdana Bahagian Inovasi (Telah bertukar ke Wilayah Selatan Wilayah Utara Muzium Arkib Negara Malaysia pada 5 September 2011)

Asmah binti Mohd Wazir Mohd Razaimi bin Hamat Zainal bin Ariffin Farizawati binti Sabri Samsol bin Sahar Eyo Leng Yan Zamrul Amri bin Zakaria Ketua Penolong Pengarah Pendaftar Ketua Penolong Pengarah Timbalan Pengarah Penolong Pengarah Penolong Pengarah Penolong Pengarah Bahagian Teknologi Maklumat Bahagian Penyelarasan dan Muzium Alam Semula Jadi Bahagian Pengurusan Bahagian Perkhidmatan Pusat Konservasi Pemantauan Muzium 17

Dato’ Ibrahim bin Ismail Ketua Pengarah Jabatan Muzium Malaysia

Wan Jamaluddin bin Wan Yusoff Zawawi bin Itam Osman Timbalan Ketua Pengarah, Timbalan Ketua Pengarah Jabatan Muzium Malaysia (Pengurusan) Jabatan Muzium Malaysia (Bersara pada 1 November 2011)

1. Bufori Mark II, Koleksi Muzium Automobil Nasional. 2. Bantera Purba, Koleksi Galeria Perdana. 3. Patung Buddha Bodhisattva Avalokitesvara, Koleksi Muzium Negara. 4. Manusia Perak, Koleksi Muzium Negara. PENGURUSAN, PEMBANGUNAN DAN SUMBER MAKLUMAT 20

PROGRAM PENGURUSAN, PEMBANGUNAN DAN SUMBER MAKLUMAT

PROFAIL

Program Pengurusan, Pembangunan dan penyelidikan berkaitan dengan pembangunan Sumber Maklumat terletak di bawah portfolio dan pengembangan jabatan. Bahagian ini Bahagian Pengurusan, Pembangunan juga bertanggungjawab dalam merancang, dan Sumber Maklumat. Bahagian ini mengenalpasti dan menguruskan pemerolehan bertanggungjawab merancang, merangka, tanah, bangunan dan peralatan serta mengemaskini dasar/ peraturan berkaitan penggunaan peruntukan pembangunan urusan pentadbiran, kewangan, pembangunan jabatan dengan cekap dan efisyen. Selain itu, sumber manusia, program latihan, projek ia juga berperanan menguruskan keselamatan pembangunan, pengurusan maklumat fizikal harta, bangunan dan aset. (ICT) dan HRMIS, pengurusan koleksi dan konservasi. Bahagian Sumber Maklumat pula bertanggungjawab menyelaraskan aspek Bahagian Pengurusan dan Pentadbiran pengurusan sumber maklumat yang terbahagi bertanggungjawab mengendalikan kepada dua, iaitu Unit Sumber Media yang urusan berkaitan aktiviti pengurusan dan membangun, menyelengggara, menyelia pembangunan sumber manusia merangkumi serta mewujudkan sebuah koleksi maklumat kajian pemantapan organisasi (perjawatan), berupa bahan-bahan fotografi dan AV di perancangan kerjaya dan latihan peperiksaan Jabatan. Unit Perpustakaan pula satu pusat jabatan serta hal-hal perkhidmatan pegawai pengurusan rujukan dan maklumat berupa dan kakitangan JMM. Bahagian ini juga bahan-bahan monograf dan jurnal yang akan bertanggungjawab dalam menguruskan aset melibatkan perolehan, pendokumentasian serta pengurusan pelupusan aset jabatan. dan perkhidmatan rujukan dan perujukan Unit Latihan pula dipertanggungjawabkan maklumat. mengendalikan kursus-kursus serta latihan-latihan ikhtisas permuziuman untuk Bahagian Teknologi Maklumat pula meningkatkan kompetensi pegawai dan bertanggungjawab melaksanakan aktiviti kakitangan Jabatan Muzium Malaysia dengan yang berkaitan dengan teknologi maklumat mengendalikan jadual dan modul kursus. dan komunikasi JMM berdasarkan polisi dan dasar yang telah dibangunkan. Aktiviti ini Bahagian Pembangunan dan Pengurusan termasuklah pembangunan aplikasi baharu Harta bertanggungjawab merancang dan berdasarkan Pelan Strategik Teknologi memantau segala projek pembangunan Maklumat dan keperluan pengguna, fizikal serta menjalankan kerja-kerja 21

penyelenggaraan aplikasi dalaman JMM, iaitu Helpdesk, Blog KP, laman web JMM, penyediaan infrastruktur ICT, khidmat sokongan ICT dan memastikan penggunaan aplikasi HRMIS berada pada tahap optimum.

Bahagian Pendaftaran berperanan mengumpul warisan harta kebudayaan, sejarah dan alam semula jadi negara dalam bentuk artifak, ekofak, spesimen dan dokumen-dokumen yang berkaitan serta mendokumentasi, memulihara dan menyimpankannya sebagai sumber rujukan dan penyebaran ilmu pengetahuan menerusi khidmat pinjaman artifak, rujukan dan pameran.

Pusat Konservasi Negara berperananuntuk memastikan bahan-bahan koleksi Jabatan Muzium Malaysia berada dalam keadaan baik dan terpelihara. Selain itu, Pusat Konservasi melaksanakan kerja-kerja penganalisisan, penyelidikan, rawatan dan pemeliharaan koleksi muzium bagi tujuan pameran, simpanan, pendidikan dan dokumentasi; menjalankan kerja- kerja pencegahan kerosakan dan membaik pulih artifak. 22

PENCAPAIAN AKTIVITI TAHUNAN

PENGURUSAN DAN PENTADBIRAN

Sepanjang tahun 2011, Bahagian Pengurusan, Pembangunan dan Sumber Maklumat telah berjaya melaksanakan tugas dan aktiviti yang dipertanggungjawabkan selaras dengan keperluan terutamanya yang berkaitan dengan peningkatan sistem maklumat, sumber manusia, projek pembangunan, pengurusan kewangan dan pengurusan koleksi.

PERJAWATAN

Jabatan Muzium Malaysia (JMM) mempunyai 443 jawatan daripada pelbagai lapisan gred dan skim perkhidmatan. Ringkasan perjawatan yang diisi pada tahun 2011 adalah seperti dalam jadual di bawah:

Perjawatan yang Diisi 2011 Pengurusan Tertinggi 2 Kumpulan Pengurusan dan Profesional 57 Kumpulan Sokongan 1 245 Kumpulan Sokongan 2 91 Jumlah Perjawatan 395 23

Pengambilan Staf

Bagi mengisi kekosongan jawatan, Unit Sumber Manusia Jabatan Muzium Malaysia bertanggungjawab dalam proses pengambilan staf bagi melaksanakan program dan aktiviti yang telah dirancang oleh pihak jabatan. Namun, tiada pengambilan staf baharu pada tahun 2011.

1. Staf Kontrak dan Pekerja Sambilan Harian Di samping mempunyai staf yang berkhidmat secara tetap, Jabatan Muzium Malaysia juga telah melantik individu yang mempunyai kepakaran dan bidang pengkhususan akademik yang didapati dapat menyumbang ke arah peningkatan kecemerlangan jabatan khususnya dan perkhidmatan awam amnya. Jabatan telah melantik mereka ini secara kontrak dan juga Pekerja Sambilan Harian (PSH). Sepanjang tahun 2011, seramai 13 orang pegawai lepasan Ijazah dan Diploma dilantik secara Pekerja Sambilan Harian (PSH) dan telah melantik seorang staf secara kontrak.

2. Kenaikan Pangkat dan Pemangkuan Sepanjang tahun 2011 ini, urusan kenaikan pangkat dan pemangkuan telah berjaya dilaksanakan seperti yang berikut:

Kenaikan pangkat 2011 Kurator Gred S44 ke S48 3 Jumlah 3 Pemangkuan 2011 Kurator Gred S48 ke S52 2 Jumlah 2 3. Persaraan

Tujuh orang pegawai dan staf Jabatan Muzium Malaysia yang telah bersara wajib ataupun bersara secara pilihan dengan kerajaan.

Bil Nama Tarikh Persaraan Jawatan Terakhir 1 Ahmad bin Mat Aroff 8 Januari 2011 (wajib) Pekerja Awam R1 2 Yusof bin Ismail 20 Mac 2011 Pembantu Muzium S17 3 Kamaruddin bin Zakaria 28 Jun 2011 Kurator S48 4 Abdullah bin Che Din 10 September 2011 Pembantu Perpustakaan S17P 5 Mohamed Noor bin Ali 28 Oktober 2011 Pembantu Am Pejabat N4 6 Hj. Zawawi bin Hj. Itam Osman 1 November 2011 Jusa C 7 Razali bin Pilus 5 November 2011 Pekerja Am R1

4. HRMIS Jabatan Muzium Malaysia

Pada tahun 2011, Jabatan Muzium Malaysia telah mendapat tempat kedua Anugerah Pencapaian KPI HRMIS 2011 di bawah kategori Jabatan/ Agensi KPKK. JMM telah dijadikan agensi perintis untuk modul tuntutan HRMIS. Pencapaian KPI HRMIS Jabatan Muzium Malaysia:

Bil Nama Pencapaian 1 Profail Perkhidmatan 100% 2 Rekod Peribadi 99.96% 3 Data Perjawatan 100% 4 Perisytiharan Harta 100% 5 SKT/LNPT 2011 96.46% Galeri C, Muzium Perak 5. Pengurusan Aset JMM

Jumlah peruntukan yang diterima oleh Jabatan Muzium Malaysia (JMM) daripada Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan Malaysia (KPKK) bagi tujuan perolehan aset di bawah OS 35000 untuk tahun 2011 berjumlah RM299,979.30. Berikut adalah pecahan pembelian aset:

Bil Nama Harga 1 Papan Pameran RM19,250.00 2 Komputer (Dekstop) RM44,246.00 3 Perabot dan Peralatan Lain RM73,780.30 4 Kamera RM75,000.00 5 Peralatan Keselamatan RM45,549.00 6 Penyaman Udara (Cafe) RM26,900.00 Jumlah perbelanjaan RM284,725.30

Antara bahagian/muzium/unit yang terlibat dalam pembelian aset bagi tahun 2011 ini ialah Bahagian Perkhidmatan Muzium, Bahagian Teknologi Maklumat, Unit Sumber Media, Bahagian Keselamatan, Bahagian Pembangunan dan Pengurusan Harta, JMM Wilayah Labuan, Muzium Sungai Lembing dan Bahagian Pengurusan. Pembelian bagi perabot dan peralatan lain oleh Bahagian Pengurusan telah diagihkan kepada Bahagian Inovasi Muzium, Bahagian Teknologi Maklumat, Bahagian Penyelidikan, JMM Wilayah Selatan, Muzium Seni Bina, Muzium Matang, Muzium Sungai Lembing, Unit Pentadbiran dan Unit Sumber Manusia. 26

1 2 3

PENGIKTIRAFAN DAN ANUGERAH

1. Sijil Penyertaan Pelaksanaan Inisiatif Rangkaian Bersepadu Kerajaan 1Gov*Net 2011 Bahagian Teknologi Maklumat JMM telah mendapat Sijil Penyertaan Pelaksanaan Inisiatif Rangkaian Bersepadu Kerajaan 1Gov*Net 2011 daripada MAMPU.

2. Anugerah Pencapaian KPI HRMIS 2011 di Bawah Kategori Jabatan/Agensi KPKK Jabatan Muzium Malaysia telah mendapat tempat kedua AnugerahPencapaian KPI HRMIS 2011 di bawah kategori Jabatan/Agensi KPKK.

3. Tempat Ketiga Kumpulan Inovatif dan Kreatif (KIK) JMM Kumpulan KIK JMM, Kumpulan Jemari Kreatif telah mendapat tempat ketiga dalam Pertandingan Kumpulan Inovatif dan Kreatif (KIK) Peringkat KPKK Sempena Majlis Sambutan Hari Inovasi. 27

4 5

4. Tempat Kedua Pengurusan Kewangan KPKK Jabatan Muzium Malaysia telah mendapat tempat kedua bagi kategori Pengurusan Kewangan Terbaik Peringkat KPKK Sempena Majlis Sambutan Hari Inovasi.

5. Anugerah Emas Pertandingan Anugerah Tandas Bersih 1Malaysia Galeria Perdana telah mendapat Anugerah Emas bagi Kategori Kawasan Pelancongan Pertandingan Anugerah Tandas Bersih 1Malaysia anjuran Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan.

Anugerah Perkhidmatan Cemerlang Sepanjang tahun 2011, seramai 30 orang kakitangan JMM telah diberikankan Anugerah Perkhidmatan Cemerlang. 28

Bil Nama Jawatan Gred Tempat Bertugas 1 Samsol bin Sahar Ketua Penolong Pengarah S48 Bahagian Pengurusan 2 Rosidah binti Abdullah Kurator S41 Muzium Tekstil Negara 3 Kiew Yeng Meng Kurator S41 Muzium Negara 4 Mohd Jamil bin Haron Kurator S41 Unit Sukarelawan Muzium dan Pengacaraan 5 Hayati binti Mohamed Zawawi Kurator S41 Bahagian Perkhidmatan Muzium 6 Saiful Bahari bin Mohd Sabtu Peg. Tek. Maklumat F41 Bahagian Teknologi Maklumat 7 Normah binti Mohamed Ghazali Penolong Kurator S32 Unit Sumber Manusia 8 Mohd Noorzairi bin Salleh Penolong Kurator S32 Bahagian Perkhidmatan Muzium 9 Syahrizul Amin bin Ahmad Penolong Kurator S27 Unit Latihan 10 Norshidah binti Mohd Mastura Penolong Kurator S27 Muzium Alam Semulajadi 11 Kartina binti Abdul Khalid Penolong Kurator S27 Muzium Tekstil Negara 12 Rozita binti Abu Hassan Setiausaha Pejabat N28 Pejabat Timbalan Ketua Pengarah 13 Mohd Al-Hafiz bin Ahmad Kamal Pen. Peg. Keselamatan KP27 Unit Keselamatan 14 Fitriayati binti Dollah Penolong Akauntan W27 Unit Kewangan 15 Roseanida binti Abd Kadir Pembantu Muzium S22 Bahagian Pendaftaran 16 Shafiee bin Sudin Pembantu Muzium S17 Muzium Arkeologi Lembah Bujang 17 Yusop bin Abdullah Pembantu Muzium S17 Muzium Kota Kayang 18 Zurina binti Hassan Pembantu Muzium S17 Unit Kewangan 19 Sahrul Adli bin Mohd Yunan Pembantu Muzium S17 Muzium Senibina 20 Hapizah binti Saaidin Pembantu Muzium S17 Muzium Negara 21 Mohd Khairul Azhar bin Mustapa Pembantu Muzium S17 Bahagian Komunikasi Korporat 22 Kalsom binti Abdul Manaf Pembantu Muzium S17 Bahagian Penyelarasan dan Pemantauan 23 Rohmah binti Darus Pem. Tadbir Kewangan W17 Galeria Perdana 24 Azmy bin Ahmad Pereka B17 Bahagian Penyelidikan 25 Abdul Rahman bin Hassan Pengawal Keselamatan KP11 Unit Keselamatan 26 Mohd Tajul Arus bin Mohd Nor Ahli Fotografi B11 Unit Sumber Media 27 Zamri bin Mohd Zain Tukang K2 (Elektrik) R11 Unit Pengurusan Harta 28 Saari bin Osman Pekerja Awam R4 Muzium Arkeologi Lembah Bujang 29 Mohd Rizal bin Razali Pembantu Am Pejabat N1 Unit Sukarelawan Muzium dan Pengacaraan 30 Norhisham bin Ahmad Pembantu Am Pejabat N1 Unit Pembangunan 29

1 2

PEMBANGUNAN MODAL INSAN

Program Latihan JMM

Sepanjang tahun 2011, JMM telah menganjurkan 48 kursus jangka pendek dalam bidang 1. Kursus Penyediaan Panel Graﬁk dan Pameran pada fungsional (permuziuman, konservasi, koleksi, pameran, penyelidikan, penerbitan, pemasaran 5 - 7 Disember 2011 yang dan pendidikan) dan generik (teknologi maklumat, forum kurator, kewangan, keselamatan, dihadiri kakitangan JMM. motivasi dan keagamaan). Di samping itu, staf JMM juga diberikan peluang untuk mengikuti kursus/latihan/seminar anjuran pihak/jabatan luar bagi meningkatkan kompetensi setiap staf. 2. Kursus Asas Penyediaan Sepanjang tahun 2011 juga, sebanyak 220 kursus/latihan/seminar anjuran pihak/jabatan luar Pameran yang diadakan pada 3 Mac 2011 di Bilik telah dihadiri oleh staf JMM. Persidangan JMM. Unit Latihan juga menyelaraskan penempatan bagi pelajar-pelajar institusi pengajian tinggi awam dan swasta yang menjalani latihan praktikal di Jabatan Muzium Malaysia. Sepanjang tahun 2011, seramai 48 orang pelajar IPTA/IPTS telah menjalani latihan praktikal di JMM.

Nama Universiti Bilik Pelajar Praktikal 1 Universiti Kebangsaan Malaysia 16 orang 2 Univesiti Malaysia Kelantan 10 orang 3 Universiti Teknologi Mara 10 orang 4 Universiti Islam Antarabangsa Malaysia 4 orang 5 Universiti Malaysia Sarawak 3 orang 6 Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor 2 orang 7 Kolej Komuniti Grik 1 orang 8 Politeknik Ungku Omar 1 orang 9 Pusat Pembangunan Kemahiran Industri dan 1 orang Pengurusan Kedah Jumlah 48 orang 30

Pendidikan Lanjutan

Jabatan Muzium Malaysia sentiasa menggalakkan stafnya untuk terus menimba ilmu baik secara formal mahupun tidak formal. Justeru, atas galakan dan sokongan daripada Ketua Pengarah JMM sendiri maka ramai dalam kalangan kakitangan JMM yang sedang melanjutkan pelajaran secara Pendidikan Jarak Jauh (PJJ) mahupun sepenuh masa. Berikut senarai nama staf yang melanjutkan pelajaran pada tahun 2011:

Maklumat Pengajian Bil Nama Bidang IPTA Kaedah 1 Roslelawati binti Abdullah @ Awang Sarjana Sains Sosial (Sejarah) UM Sepenuh Masa 2 Noraini binti Basri Sarjana Sastera (Antropologi/Sosiologi) UM Sepenuh Masa 3 Abdur Rahim bin Marzuki Sarjana Muda Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 4 Alice Jipius Sarjana Sains Sosial (Sejarah) UMS PJJ 5 Azlina binti Yahya Sarjana Muda Pengurusan Kepujian OUM PJJ 6 Hairunnisyam binti Md Jamil Sarjana Muda Sains Komputer dan Pendidikan UTM PJJ 7 Mohd Fairuz bin Mohamed Kassim Sarjana Muda Pengurusan Awam dengan Kepujian UUM PJJ 8 Mokhtar bin Tamby Ahmad Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 9 Noraini Osman Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 10 Mohammad Azhari bin Mohd Amir Sarjana Muda Teknologi Maklumat OUM PJJ 11 Norizan binti Baharuddin Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropolgi/Sosiologi) 12 Norhayati binti Ismail Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 13 Nur Selviyanti binti Jamril Sarjana Muda Perakaunan (BAC) UKM PJJ 14 Peterson Augustine ak Augustin Sarjana Muda Pengurusan Awam (Kepujian) UUM PJJ Jadan 31

Maklumat Pengajian Bil Nama Bidang IPTA Kaedah 15 Ruhaﬁzah binti Ab. Ghani Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 16 Zulia Maheda binti Mustaffa Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 17 Mohd Faudzi bin Sulaiman Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ 18 Kadir Bashah bin A.M Haja Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ Mohaideen (Antropologi/Sosiologi) 19 Norhaliza binti Harun Sarjana Muda Komunikasi UUM PJJ 20 Shaﬁnaz binti Ahmad Shaharir Sarjana Muda Komunikasi Massa UiTM PJJ 21 Ahmad Izuddin bin Brahim Sarjana Muda Sains Pentadbiran dan Pengajian Polisi UiTM PJJ 22 Nur Liyana binti Mohd Tahir Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 23 Mohd Izwan bin Badrudin Sarjana Muda Sains Kemasyarakatan USM PJJ (Antropologi/Sosiologi) 24 Norhidayah binti Ramely Sarjana Muda Komunikasi UPM PJJ 25 Osman bin Abu Hassan Sarjana Muda Sastera USM PJJ 26 Maisaraf binti Marman Sarjana Sastera Seni Lukis dan Seni Reka UiTM PJJ

*PJJ: Pendidikan Jarak Jauh

PROGRAM PEMBANGUNAN TEKNOLOGI MAKLUMAT

Beberapa projek ICT telah dijalankan di JMM sepanjang tahun 2011 mengikut klasiﬁkasi, iaitu: melaksanakan perolehan perkakasan dan perisian; menguruskan rangkaian; mengurus perkhidmatan Internet dan e-mel; menyokong keperluan perkakasan dan perisian, termasuk khidmat kepakaran dan runding cara; membangun dan menyelenggara sistem aplikasi dan menguruskan laman web dan mengurus keselamatan teknologi maklumat. 32

Bil Nama Pencapaian 1 Perkhidmatan Servis dan Penyelenggaraan Sistem Januari – Disember 2011 Kedatangan Biometrik JMM 2 Perkhidmatan Pembaikan Kerosakan dan Penggantian Januari 2011 Perkakasan Server Apple Xserve, Dell Tower, Snap Server dan Macbook Pro 3 Perkhidmatan Penyelenggaraan Sistem Tiket Januari 2011 Muzium Negara dan Pameran Khas 4 Perkhidmatan Penyelenggaraan tahunan Lesen ABBYY Januari 2011 Recognition Server 5 Perkhidmatan Penyelenggaraan lesen Perisian Januari 2011 Pengkalan data MS SQL Server dan MS Visio bagi kegunaan pembangunan dan operasi sistem aplikasi JMM 6 Perkhidmatan sewaan peralatan Sistem Tiket Januari 2011 Galeria Perdana 7 Perkhidmatan Peningkatan, Pemasangan dan Februari 2011 Pentauliahan Perkakasan dan Perisian Emel JMM 8 Perkhidmatan Talian Suwa (Leased Line) JMM 1 Januari – 31 Mac 2011 Ibu Pejabat JMM 9 Perkhidmatan Penyelenggaraan dan Sokongan Februari 2011 Teknikal Sistem Pengurusan Kandungan Laman Web JMM 10 Perkhidmatan Lesen Perisian Ofﬁce Standard 2010 Februari 2011 Single OLP NL Academic 11 Perkhidmatan pakej sewaan peralatan sistem tiket April 2011 Galeria Perdana 12 Perkhidmatan membaiki kerosakan alat pengimbas April 2011 kedatangan MSKOA 13 Perkhidmatan hosting video online bagi laman web April 2011 rasmi JMM 14 Perkhidmatan kemudahan IPSEC Virtual Private April 2011 Network (VPN) dan Wiﬁ di Galeria Perdana 33

Bil Nama Pencapaian 15 Menaik taraf Komputer Pelayan Arkeia Network Mei 2011 Backup dan Kos Storan Virtual Tape Library (VTL) 16 Perkhidmatan Penyelenggaraan Pengkalan Data dan Mei 2011 Media Universe Sistem Keratan Akhbar JMM 17 Perkhidmatan Menaiktaraf Access Switch 48 port ke Mei 2011 Gigabit Ethernet 18 Perkhidmatan Sewaan Pencetak dan IPAD2 Untuk Mei 2011 Kegunaan Unit Kewangan dan Mobile Executive Meeting JMM 19 Penyelenggaraan Perkakasan ICT Merangkumi 15 Mei 2011 Buah CPU, 2 Buah Laptop dan 2 Buah Monitor Flat untuk Kegunaan JMM 20 Perkhidmatan Perolehan Perkakasan Rangkaian dan Jun 2011 Bilik Server 21 Perkhidmatan Kemudahan IPSec Virtual Private Mula: 21/4/2011 Network (VPN) dan WiFi di Galeria Perdana Siap: 7/7/2011 22 Perkhidmatan Menaiktaraf Access Switch daripada Mula: 1/6/2011 48 Port Fast Ethernet ke Gigabit Ethernet di Datacenter Siap: 19/7/2011 JMM 23 Perkhidmatan Penyelenggaraan dan Sokongan Mula: 31/3/2011 Teknikal Laman Web Jabatan Muzium Malaysia Siap: 11/7/2011 24 Perkhidmatan Penyelenggaraan dan Peningkatan Mula: 10/5/2011 Rangkaian Setempat (LAN) di Galeria Perdana Siap: 27/7/2011 25 Perkhidmatan Penyelenggaraan dan Peningkatan Mula: 3/8/2011 Virtual Tape Library Storage Sistem Arkeia Enterprise Siap: 22/8/2011 Backup Solution dan Penggantian Aksesori Solution dan Penggantian Aksesori Bagi Kegunaan Operasi Teknikal, Salinan Data Aplikasi dan Emel JMM 26 Perkhidmatan Avira Antivirus Onsite Installation dan Mula: 3/8/2011 Conﬁguration di Wilayah Labuan JMM Siap: 22/8/2011 34

KESELAMATAN

Sepanjang tahun 2011, Unit Keselamatan JMM telah diberikan kepercayaan menjadi urus setia Jawatankuasa Keselamatan, Lalulintas, Kawalan Orang Ramai, Kecemasan dan Perubatan bagi majlis-majlis rasmi anjuran Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan. Majlis- majlis tersebut adalah:

Bil Majlis/program Tarikh Tempat Tetamu Kehormat 1 Majlis Kibaran Jalur Gemilang 27 Julai 2011 KL Sentral YAB Perdana Menteri Malaysia dan Anggota Kabinet 2 Majlis Rumah Terbuka Malaysia 10 November 2011 Sekolah Menengah YAB Perdana Menteri Malaysia Deepavali 2011 (K) Kg. Jawa, Klang dan Isteri 3 Majlis Rumah Terbuka Malaysia 11 September 2011 Padang Sekolah YAB Perdana Menteri Malaysia Aidilﬁtri 2011 Menengah Guar dan Isteri Perahu, Pulau Pinang 4 Majlis Rumah Terbuka Malaysia 26 Disember 2011 Sekolah Menengah YAB Timbalan Perdana Menteri Krismas 2011 (Isnin) (K) Tinggi Kajang, Malaysia dan Isteri Selangor

SUMBER MAKLUMAT

Sumber Media

Pada tahun 2011, Unit Sumber Media telah memperolehi lapan unit kamera DSLR Nikon D7000 untuk diagihkan kepada muzium-muzium dan bahagian-bahagian. Pada sepanjang tahun 2011, Unit Sumber Media JMM telah menjalankan tugas-tugas pendigitan 8 548 keping gambar.

Bil Kategori Jumlah Gambar 1 Etnologi 5 463 keping 2 Monumen 2 809 keping 3 Sejarah 276 keping Jumlah besar 8 548 keping

Jadual 1: Jumlah gambar yang telah diimbas mengikut kategori bagi tahun 2011 35

Perpustakaan

Pada tahun 2011, Unit Perpustakaan Jabatan Muzium Malaysia telah membuat pembelian sebanyak 845 naskhah monograf yang bernilai RM112,431.11. Ini menjadikan jumlah keseluruhan koleksi monograf JMM berjumlah 21 487 naskhah. Manakala, hadiah dan pertukaran monograf bagi tahun 2011 ialah 153 naskhah. Unit Perpustakaan turut menjalankan pengumpulan dan pendokumentasian keratan akhbar yang berkaitan dengan program dan aktiviti Jabatan Muzium Malaysia yang melibatkan 259 keratan akhbar yang dimuatnaikkan ke Pangkalan Data Akhbar JMM.

Nama Akhbar Jumlah Keratan Utusan Malaysia 53 Berita Harian 34 Tamil Nesan 3 Makkal Osai - Sinar 25 Kosmo 35 Harian Metro 19 The Star 17 New Straits Time 50 Malay Mail 4 Nanyang Siang Pau - Oriental Daily - Shin Chiew Daily - Bahan Rujukan lain 19 Jumlah 256

Sepanjang tahun 2011, jumlah pengunjung ke Perpustakaan Jabatan JMM adalah seramai 3 019 orang. 36

��

Staff Jabatan Muzium Penjualan buku telah diadakan dalam Bulan Malaysia (orang) Pelawat dari Luar (orang) seminar, forum dan bengkel anjuran Januari 260 58 Jabatan Muzium Malaysia. Manakala jualan luar turut giat dijalankan dari Februari 157 28 masa ke masa contohnya pada Pesta Mac 299 52 Buku Antarabangsa 2011, Forum Kurator April 239 8 2011 dan sepanjang berlansungnya Mei 236 33 Festival Orang Asli dan Hari Muzium Antarabangsa 2011. Pada tahun 2011, Jun 271 14 penjualan terbitan Jabatan Muzium Julai 264 23 Malaysia berjumlah RM7,100.00. Ogos 176 9 Strategi pemasaran yang meluas dan September 228 11 penerbitan terbaharu turut menyumbang meningkatkan penjualan buku. Oktober 200 11 November 215 20 Disember 198 11 Jumlah 2 743 276 PROGRAM PAMERAN 38

PROGRAM PAMERAN

PROFIL

Peranan untuk merancang, menggerak dan melaksanakan program pameran di Jabatan Muzium Malaysia adalah di bawah tanggungjawab Bahagian Perkhidmatan Muzium. Bahagian ini juga berperanan memberikan khidmat nasihat kepakaran dan perundingan kepada muzium-muzium negeri, agensi-agensi kerajaan dan swasta serta institusi pengajian tinggi dalam pengurusan, penubuhan dan pameran muzium serta merangka dan melaksanakan perkhidmatan pengisian pameran muzium-muzium baru jabatan dan kerja-kerja ubah suai naik taraf. Pameran terdiri daripada Pameran Tetap, Pameran Sementara, Pameran Khas dan Pameran Bergerak (pengembangan sejarah, budaya, warisan dan alam semula jadi).

PENCAPAIAN

Sepanjang tahun 2011, Jabatan Muzium Malaysia telah berjaya mengadakan 11 pameran sementara dan 10 pameran bergerak. 39

1 2 3 4

PAMERAN SEMENTARA

1. Pelajar sekolah turut sama Pameran Piala Suzuki AFF 2010 ‘Kita Juara’ meraikan kejayaan skuad bola sepak negara semasa Pameran Bola Sepak Piala Suzuki 2010 diadakan sebagai tanda pengiktirafan majlis pelancaran pameran. terhadap kejayaan yang ditunggu-tunggu seluruh rakyat Malaysia selama 14 tahun. 2. Piala Pusingan AFF 2010 Pameran ini telah diadakan pada 29 Januari - 28 Februari 2011 di Galeri Tengah, dan Medal Kejohanan Piala Muzium Negara. AFF Suzuki yang menjadi kebanggaan rakyat Malaysia. Tujuan utama pameran diadakan adalah untuk menyemarakkan lagi semangat 3. Pandangan galeri pameran pasukan bola sepak dan atlet lain untuk lebih berjaya pada masa akan datang. secara keseluruhan. Antara bahan pameran termasuklah keratan akhbar, koleksi gambar pemain bola sepak yang telah beraksi pada Piala Suzuki 2010 dan tayangan video perlawanan 4. Sidang media sempena yang melibatkan pasukan Harimau Malaya. Selain mempamerkan Piala Suzuki AFF, pameran Piala Suzuki AFF pameran ini turut menayangkan gambar-gambar sekitar perlawanan separuh akhir, 2010 “Kita Juara” yang berlangung di Muzium perlawanan akhir, sejarah Piala Tiger/Suzuki, pemenang-pemenang Piala Tiger/ Negara selama sebulan. Suzuki dan gambar-gambar penyokong setia Pasukan Harimau Malaya. Melalui pameran ini pengunjung juga dapat mengetahui tentang sejarah dan kronologi pasukan bola sepak tanah air dalam usaha mencipta kejayaan yang paling bermakna itu. 1 2

Pameran Orang Asli Tradisi & Kepercayaan 1. Pameran turut merangkumi aspek sistem perkahwinan Pameran Orang Asli: Tradisi dan Kepercayaan telah diadakan pada 20 April - 20 Jun 2011. masyarakat Orang Asli. Pameran ini memaparkan sudut kepercayaan dan tradisi Orang Asli dengan memfokuskan kepada hal-hal yang berkaitan dengan roh dan semangat sebagai asas kepercayaan. Bertitik- 2. Pameran Orang Asli: tolak daripada kepercayaan animisme, kini masyarakat Orang Asli sedang mengalami Tradisi dan Kepercayaan bertempat di Galeri 3, JMM. dinamisme selari dengan wawasan dan aspirasi negara menuju sebuah negara maju dan moden. Justeru, Orang Asli juga sedang menuju ke arah kemajuan dalam pelbagai aspek 3. Sidang media sempena kehidupan. Di sebalik penerimaan arus pemodenan, Orang Asli bagaimanapun masih tetap pameran Orang Asli: Tradisi teguh memelihara warisan dan terus kental mempertahankan tradisi nenek moyang mereka. dan Kepercayaan.

3 Pameran Ukiran Batuan Menarik Pandangan ruang pameran Ukiran Batuan Menarik secara keseluruhan. Arca, ukiran merupakan produk seni yang boleh dinikmati melalui sentuhan dan bersifat 3D. Keindahan nilai estetik ukiran batu tersebut bukan setakat dilihat tetapi ia perlu difahami maksudnya dengan mengetahui teknik pembuatannya, pembuatnya, fungsi, rujukan, idea dan sebagainya yang seterusnya mencetuskan apresiasi seni. Pameran yang berlangsung dari 1 hingga 31 Julai 2011 di Galeri Tengah Muzium Negara ini mempamerkan himpunan beberapa ukiran batuan menarik yang dikumpulkan dari luar negara. Koleksi yang dipamerkan berbentuk muka manusia, binatang dan abstrak yang diperbuat daripada mamar, batu volkanik, azurit dan gipsum serta beberapa batuan lain adalah koleksi tetap Galeria Perdana. 1 2 3 4

Pameran Foto Alam 1. Majlis penyampaian hadiah kepada para pemenang Jabatan Muzium Malaysia (JMM) telah menganjurkan Pameran Foto Alam 2011 bertempat di disempurnakan Ketua Muzium Alam Semula Jadi, Presint 15, Putrajaya mulai 14 Jun 2011 hingga 18 September Setiausaha KPKK, YBhg. Dato’ 2011. Majlis Perasmian Foto Alam ini telah dirasmikan oleh YBhg. Dato’ Seri Kamaruddin bin Seri Kamaruddin bin Siaraf Siaraf, Ketua Setiausaha Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan Malaysia pada dan Ketua Pengarah JMM, YBhg Dato’ Ibrahim bin Ismail. 14 Jun 2011. 2. YBhg. Dato’ Seri Kamaruddin Pameran Busana Perkahwinan Mutiara bin Siaraf, Ketua Setiausaha KPKK sedang memberikan Pameran Busana Perkahwinan Mutiara yang diadakan pada 26 November hingga 12 Disember ucapan perasmian. 2011 merupakan anjuran jenama perhiasan mutiara terkenal, Rafflesia dengan kerjasama Jabatan Muzium Malaysia. Majlis perasmian pameran telah disempurnakan oleh YBhg. Dato’ 3. Suasana di sekitar Pameran Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM. Turut hadir ialah YBhg. Prof. Datuk Jimmy Choo dan Busana Perkahwinan Mutiara. pengasas jenama Rafflesia, Winnie Sin dan suaminya. Selebriti yang hadir pada majlis tersebut ialah Tasya Sheila, Izara Aisyah, Fara Liyana Idris, Bkay Nair, Amber Chia dan Memey. Pameran 4. Set eksklusif rantai, cincin, subang dan kasut ini secara tidak langsung memberikan peluang kepada orang ramai menyaksikan lebih dekat mutiara Rafflesia. keindahan hiasan mutiara Rafflesia yang telah mereka hasilkan untuk selebriti kesayangan mereka. Antara tarikan utama pameran ialah gaun pengantin berhias mutiara dan permata yang pernah diperagakan oleh beberapa artis terkenal tempatan. 1 2 3 4

Pameran Khazanah Kapal Karam 1. YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail ketika sidang media pameran Keajaiban Khazanah Kapal JMM telah mengadakan Pameran Khazanah Kapal Karam di Muzium Negara pada 15 Ogos Karam di Galeri 2, Muzium 2011 hingga 31 Januari 2012. Pameran bertajuk “Khazanah Kapal Karam” ini menyingkap Negara, Kuala Lumpur. penemuan artifak 13 buah kapal karam yang ditemukan di sepanjang perairan Malaysia. Sebanyak 204 artifak daripada 13 kapal karam yang ditemui dipamerkan. Tujuan pameran ini 2. Replika kapal karam yang menjadi tarikan adalah untuk meningkatkan kesedaran dan ilmu kepada orang ramai mengenai sejarah sampingan pameran silam termasuk yang pernah berlaku di perairan Malaysia. Orang ramai dapat melihat sendiri Khazanah Kapal Karam. keajaiban artifak menerusi barang-barang yang ditemukan di dasar laut. Selain artifak, barang- barang penghantaran perkahwinan yang kekal dalam bentuknya walaupun berada di dasar laut 3. Antara seramik daripada kapal selama ratusan tahun juga dipamerkan. Sebagai nilai tambah, terdapat replika kapal karam dan karam yang dipamerkan. sauh di luar galeri pameran. 4. Kerja-kerja peragaan artifak. 44

Pameran Spesies Marin Beracun Poster hebahan mengenai pameran Spesis Marin Pameran Spesies Marin Beracun telah Beracun di Muzium Labuan. diadakan bermula dari 15 Ogos 2011 hingga 15 Oktober 2011 di Muzium Marin Labuan. Pameran ini menyingkap hidupan beracun di lautan yang jarang-jarang sekali didedahkan kepada umum. Pameran disokong dengan panel informasi dan spesimen haiwan terbabit. Tujuan pameran ini adalah untuk memperkenalkan kepada umum tentang haiwan yang beracun di dalam laut. Antaranya anemone, ular laut, ikan depu dan juga obor-obor. Orang ramai dapat melihat sendiri keajaiban hidupan laut tersebut menerusi spesimen hidupan terpilih yang dipamerkan.

Pameran Ikat Keramat: Dari Pusaka ke Perdagangan

Bertempat di Galeri Saindera Muzium Tekstil Negara, JMM telah mengadakan Pameran Ikat Keramat: Daripada Pusaka ke Perdagangan mulai pada 15 September 2011 hingga 23 Oktober 2011.

Pelawat sedang melihat cara-cara menghasilkan pua kumbu. 45

Pameran Memoir Chimney

Pameran Memoir Chimney ini memfokuskan kepada rentetan sejarah Menara Chimney dari zaman awal penubuhannya hingga hari ini. Pameran ini diadakan pada 31 Oktober 2011 - 30 November 2011 di Muzium Chimney, Labuan. Objektif pameran ini diadakan untuk menghayati sejarah Chimney pada zaman lampau, menghargai jasa dan usaha individu yang bertanggungjawab memulihara Menara Chimney sehingga menjadi sebuah ikon Wilayah Persekutuan Labuan dan menjadikan Menara Chimney sebagai satu destinasi pelancongan yang utama di Wilayah Persekutuan Labuan.

Poster hebahan mengenai pameran Memoir Chimney. 46

Pameran Hari Inovasi KPKK

Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan (KPKK) telah menganjurkan Sambutan Hari Inovasi 2011 pada 24 november 2011 di Auditorium Jabatan Muzium Malaysia. Majlis tersebut telah dirasmikan oleh YB Dato’ Seri Utama Dr. Rais Yatim, Menteri KPKK. Pelbagai pameran menarik berasaskan kualiti dan inovasi dipamerkan sepanjang minggu sambutan hari inovasi kementerian yang berlangsung selama tiga hari, mulai 22 hingga 24 November 2011 dari jam 8 pagi hingga 5 petang di Dataran Muzium Negara. Selain jabatan dan agensi di bawah KPKK, Telekom Malaysia, Pos Malaysia serta syarikat telekomunikasi seperti Digi, Maxis dan Celcom turut serta mengambil bahagian dalam aktiviti pameran ini. Pameran bersempena dengan Sambutan Hari Inovasi 2011 peringkat KPKK ini bertujuan memperkenalkan kaedah, Persembahan tarian kebudayaan sistem yang baharu untuk kebaikan dan kemajuan organisasi menggunakan kebolehan tradisional menyerikan lagi kreativiti. Setiap kumpulan yang bertanding diwajibkan untuk membuat pembentangan aktiviti pameran sambutan Hari Inovasi peringkat KPKK. dalam satu sesi pembentangan yang berlainan dan juga terlibat dalam aktiviti pameran yang dianjurkan. 47

1 2 3 4

1. Tarikan utama pameran Pameran Misteri Sang Buaya spesimen kepala buaya. JMM telah mengadakan Pameran Misteri Sang Buaya di Muzium Alam Semula 2. Pameran Misteri Sang Buaya. Jadi pada 26 November 2011 hingga 31 Januari 2012. Skop pameran merangkumi 3. Suasana di sekitar Pameran sejarah awal kewujudan buaya yang terdapat di Malaysia, kitaran hidup buaya dan Misteri Sang Buaya. sifat semula jadinya. Turut meliputi sejarah reptilia itu ialah aspek perlindungan dan pemuliharaan, konﬂik antara buaya dan manusia serta keunikannya yang 4. Kakitangan JMM mengangkat mempengaruhi kehidupan manusia.Tarikan utama pameran ialah replika buaya replika buaya untuk dipamerkan dalam galeri. Puchong sepanjang 5.6 meter, selain replika Bujang Semarahan dan kisah legenda buaya Bujang Senang. Objektif utama pameran adalah untuk memberikan pendidikan dan pembelajaran kepada masyarakat umum berkenaan spesies buaya di Malaysia, di samping mengenali sejarah semula jadi reptilia tersebut yang telah wujud sejak zaman prasejarah. PAMERAN TETAP

Pameran tetap ialah pameran yang diadakan di 21 buah muzium-muzium Persekutuan di bawah pentadbiran Jabatan Muzium Malaysia. Jangka masa pameran ini berterusan, namun akan diganti setelah dipamerkan untuk tempoh masa yang agak lama. Proses menaik taraf muzium biasanya dilakukan agar maklumat berkaitan koleksi dapat dipelbagaikan dan diperbaharui sesuai dengan peredaran masa. Pada tahun 2011, pameran tetap di Muzium Perak, Muzium Labuan, Muzium Sungai Lembing, Galeria Perdana dan Muzum Seni Bina telah dinaik taraf di bawah program Pembangunan Rancangan Malaysia ke-10.

PAMERAN BERGERAK

Di samping pameran sementara, Bahagian Perkhidmatan Muzium juga turut menjalankan Pameran Bergerak di beberapa institusi terpilih antaranya:

Bil Pameran Tarikh Tempat 1 Pameran Blau dan Belian 4 - 5 April 2012 Universiti Malaysia Kelantan (UMK) 2 Pameran Galeri Sejarah 16 April 2012 SMK Sri Pantai, Kerinchi 3 Pameran Perak Man 20 April 2012 Kepura Cave, The Lost World of Tambun, Perak 4 Pameran Merentasi Samudera Sempena 19 - 22 Mei 2011 Muzium Negeri Sembilan Sambutan Hari Muzium Antarabangsa 2011 5 Pameran Muzium dan Kerjaya 7 - 9 Julai 2011 Universiti Teknologi Mara Jengka, Pahang 6 Pameran Petrosains Ogos 2011 Petrosains, Suria KLCC 7 Pameran Muzium dan Kerjaya Sempena 28 - 29 September Batu Gajah, Perak Program Merakyatkan Seni 2011 8 Pameran Merentasi Samudera 12 November 2011 Lobi Dewan Tunku Canselor Universiti Malaya 9 Pameran Muzium dan Kerjaya 26 - 27 November 2011 Muzium Kota Kayang, Perlis 10 Pameran Alat Muzik Tradisional Masyarakat 31 Disember 2011 Dataran Merdeka Malaysia PENGURUSAN KOLEKSI 50

PENGURUSAN KOLEKSI

PROFIL

Pengurusan koleksi terletak di bawah portfolio Bahagian Pendaftaran. Pengurusan koleksi merupakan salah satu fungsi JMM untuk mengumpul warisan harta kebudayaan, sejarah dan alam semula jadi dalam bentuk artifak, ekofak, spesimen dan dokumen-dokumen yang berkaitan serta mendokumentasi, memulihara dan menyimpannya sebagai sumber rujukan dan penyebaran ilmu pengetahuan menerusi khidmat pinjaman artifak, rujukan dan pameran. Berikut ialah fungsi Bahagian Pendaftaran, Jabatan Muzium Malaysia:

1. Mendaftarkan semua koleksi artifak Jabatan mengikut penjenisan yang ditetapkan secara manual atau berkomputer. 2. Menyediakan satu sistem maklumat semua artifak yang mudah dan lengkap. 1. Penyusunan dan pengkelasan 3. Menguruskan semua koleksi dari segi penyimpanan, pemuliharaan dan keselamatan. koleksi emas. 4. Menguruskan pinjaman koleksi bagi tujuan aktiviti pengembangan dan pendidikan. 2. Kerja-kerja penyemakan koleksi Muzium Lukut di galeri pameran.

1 2 51

PENCAPAIAN AKTIVITI TAHUNAN

Pada tahun 2011, Bahagian Pendaftaran telah membuat perolehan secara pembelian sebanyak 447 koleksi dan tujuh koleksi diperoleh secara hadiah. Pembelian koleksi dibiayai di bawah Program Perolehan Koleksi Artifak Muzium, Rancangan Malaysia ke-10. Proses penilaian, pemilihan dan perakuan pembelian koleksi artifak muzium dilaksanakan dalam tiga fasa mesyuarat.

I. Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal Pembelian Harta Kebudayaan JMM yang dipengerusikan oleh Timbalan Ketua Pengarah (Permuziuman). II. Mesyuarat Jawatankuasa Induk Pembelian Harta Kebudayaan JMM yang dipengerusikan oleh Ketua Pengarah JMM. III. Lembaga Perolehan KPKK yang dipengerusikan oleh KSU KPKK.

Jumlah semua koleksi secara keseluruhan Jabatan Muzium Malaysia adalah sebanyak 415 855 koleksi. Koleksi yang diperoleh ialah koleksi Etnologi, dan spesimen Muzium Alam Semula Jadi. Berikut, senarai jumlah koleksi Jabatan Muzium Malaysia mengikut klasiﬁkasi iaitu Etnologi, Spesimen Alam Semula Jadi serta Arkeologi yang telah didaftarkan mulai tahun 1963 hingga 2011:

2 3

1. Baju Perisai Perang. 2. Kain Songket. 3. Jebak Puyuh. 4. Kukur Kelapa. 1 4 Koleksi Etnologi Jabatan Muzium Malaysia mengikut Klasiﬁkasi

Jumlah Jumlah Bil Jenis (1963-2010) 2011 Keseluruhan 1 Pakaian dan Tekstil 3 482 120 6 025 2 Perhiasan Diri 2 423 3 Alat dan Perusahaan 9 460 204 9 664 4 Peralatan Berkaitan Api 386 - 386 (Alat untuk penghasilan api) 5 Rumah (Komponen rumah, rumah 49 - 49 yang dipindah semula, gambar, model dan pelan rumah) 6 Alat bunyi-bunyian (Alat Muzik) 977 25 1 002 7 Artifak berkaitan Senjata dan Alat 2 523 37 2 560 Peperangan 8 Artifak berkaitan Agama 256 1 264 7 (hadiah) 9 Artifak berkaitan Perubatan dan 121 2 123 Sihir 10 Artifak berkaitan Pertanian 217 1 218 11 Artifak berkaitan Permainan dan 287 7 294 Hiburan 12 Artifak berkaitan Ternakan 28 - 28 13 Topeng 227 11 238 14 Wayang Kulit 2 914 - 2 914 15 Matawang 507 - 507 16 Artifak berkaitan Pengangkutan 99 1 100 17 Setem dan Sampul Surat 948 - 948 18 Koleksi lain 2 223 - 2 223 19 Spesimen 28 28 20 Perangkap binatang 10 10 Jumlah Keseluruhan 27 127 454 27 581 53

1. Rebab. 2. Cucuk Sanggol. 1 2

Koleksi Spesimen Muzium Alam Semula Jadi Jabatan Muzium Malaysia 1. Spesimen Kucing Batu. 2. Spesimen Ikan Yu Belang. Jumlah keseluruhan spesimen Muzium Alam Semula Jadi ialah 65 643.

1 2 54

Koleksi Arkeologi Jabatan Muzium Malaysia*

Jumlah Bil Jenis (1963-2011) 1 Seramik 163 850 2 Sisa-sisa makanan 45 500 1. Tulang Mawas. 3 Alat-alat logam 1 500 2. Tembikar Tanah. 4 Alat-alat kayu 100 5 Votive Table 5 000 6 Contoh Arang 500 7 Alat-alat Batu Neolitik 2 321 8 Alat-alat Paleolitik 8 000 9 Alat-alat batu kebudayaan Hoabinhian 49 100 10 Haematit 560 11 Burnt Clay 700 12 Manik 45 000 13 Arca Batu 500 Jumlah 322 631 Jumlah Keseluruhan 415 855

1 2 PERKHIDMATAN KONSERVASI PERKHIDMATAN KONSERVASI

PROFAIL

Pusat Konservasi Jabatan Muzium Selain itu, fungsi Pusat Konservasi ialah Malaysia berperanan melaksanakan menjalankan kerja-kerja pencegahan kerja-kerja penganalisisan, penyelidikan, kerosakan dan membaikpulih artifak, rawatan dan pemeliharaan koleksi memantau sistem kawalan suhu, muzium bagi tujuan pameran, simpanan, kelembapan, pencahayaan dan makluk pendidikan dan dokumentasi. Pusat perosak yang terdapat di dalam stor Konservasi juga bertanggungjawab koleksi dan galeri-galeri muzium dan memastikan bahan-bahan koleksi memberikan latihan dan khidmat nasihat Jabatan Muzium Malaysia berada dalam mengenai konservasi kepada kakitangan keadaan baik dan terpelihara. Matlamat dan agensi berkaitan. ini direalisasikan melalui kerja-kerja penyelidikan dan konservasi artifak. JENIS KONSERVASI Konservasi Kuratif Konservasi kuratif ialah tindakan yang diambil Bahan organik untuk merawat objek yang mengalami Bahan organik ialah bahan yang berasaskan proses deteriorasi. Tindakan yang diambil karbon dan sumbernya ialah daripada ialah bertujuan menghentikan atau merencat tumbuhan dan haiwan. Bahan organik mudah proses deteriorasi terhadap objek tersebut. menyusut dan dirosakkan oleh serangan egen perosak. Contoh bahan organik ialah Restorasi rotan, buluh, kayu bulu dan kulit. Prosedur rawatan yang dilakukan dengan tujuan mengembalikan barangan kebudayaan Bahan Bukan Organik kepada keadaan yang sediakala dengan Bahan bukan organik ialah bahan yang menggunakan bahan yang hampir sama terdiri daripada campuran mineral dan dengan bahan asal. tidak terbentuk hasil daripada pertumbuhan semula jadi organisma hidup. Contoh bahan bukan organik ialah logam dan batu. PENCAPAIAN AKTIVITI TAHUNAN

KATEGORI KONSERVASI Pusat Konservasi telah menerima pelbagai artifak koleksi jabatan untuk dikonservasi. Konservasi Preventif Mengikut rekod sepanjang tahun 2011 Tindakan yang dilakukan bagi menghalang sebanyak 872 artifak telah siap dan selesai pelapukan semula jadi objek akibat keadaan dikonservasi mengikut kategori organik dan persekitaran seperti suhu, kelembapan, bukan organik. Berikut adalah pembahagian cahaya dan juga perosak seperti serangga, koleksi mengikut kategori unit/muzium dan fungus dan pencemaran udara. organik/bukan organik yang telah dibuat proses konservasi: 58

Jan Feb Mac Apr Mei Jun July Aug Sep Oct Nov Dec Bil Unit / Muzium O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O O B.O 1 Pendaftaran 6 - - - - - 23 17 12 - 44 7 18 - 13 - - - 29 39 - - - - 2 Muzium Tekstil ------1 ------250 - - - 3 Muzium Negara - - - - - 7 1 - - - 4 ------4 Muzium Seni Kraf Orang Asli 98 ------7 ------5 Arkib - Memorial Tunku Abdul Rahman - - - - 6 1 ------6 Muzium Matang ------27 46 ------7 Muzium Sungai Lembing ------14 - - - 7 ------8 Muzium Kota Kayang ------7 - - - - 9 Muzium Senibina ------43 59 - - 35 51 Jumlah O / B.O 104 0 0 0 6 8 25 17 19 0 48 21 18 0 13 7 27 46 72 105 250 0 35 51 Jumlah Bulanan 104 0 14 42 19 69 18 20 73 177 250 86 Jumlah Tahunan 872

1 2 1-2. Kerja-kerja pembersihan dan pemuliharaan artifak koleksi Muzium Seni Kraf Orang Asli yang telah dilaksanakan oleh kakitangan Pusat Konservasi pada 4- 5 Januari 2011.

3. Lawatan Akademik Pelajar dari Universiti Malaysia Kelantan pada 10 Februari 2011. Kurator Pusat Konservasi telah memberikan penerangan berkaitan Pusat Konservasi dan demonstrasi. 59

3 60

1 2

Tugasan luar yang dijalankan oleh kakitangan Pusat Konservasi Proses merekod dan proses konservasi artifak. di Muzium Sungai Lembing pada 18 - 23 April 2011.

3 4

Antara koleksi artifak yang dipamerkan di Galeria Perdana, Langkawi sedang menjalani proses konservasi pada 21 - 27 April 2011. PENYELIDIKAN DAN PENERBITAN PENYELIDIKAN DAN PENERBITAN

PROFIL

Penyelidikan, Penerbitan dan Dokumentasi adalah salah satu bidang teras dalam perkhidmatan Jabatan Muzium Malaysia (JMM) yang memainkan peranan penting ke arah mencapai objektif JMM untuk memelihara, mengekal dan menyebarkan ilmu pengetahuan tentang warisan negara. Bahagian Penyelidikan berperanan mengukuh dan mengembangkan bidang penyelidikan, dokumentasi dan penerbitan bagi memartabatkan fungsi JMM sebagai institusi penyebaran ilmu pengetahuan dalam bidang pameran, koleksi, sejarah, budaya dan alam semula jadi negara.

PENYELIDIKAN

Penyelidikan yang dijalankan di JMM ialah penyelidikan sejarah, budaya, alam semula jadi, pameran dan koleksi.

Terdapat tiga jenis penyelidikan yang dijalankan di JMM dan menggunakan perkhidmatan di JMM, iaitu penyelidikan yang dilaksanakan oleh kakitangan JMM sendiri, penyelidikan yang dilaksanakan secara kerjasama dengan pihak luar dan penyelidikan yang dijalankan oleh pihak luar untuk JMM.

1 2 3 4

PENCAPAIAN AKTIVITI TAHUNAN 1-2. Penyelidikan Dokumentasi Peralatan Pemburuan Bagi tahun 2011, sebanyak empat aktiviti penyelidikan telah dilaksanakan oleh JMM, iaitu; Orang Asli.

3. Manifestasi Tumbuhan a. Bangau dan Okok: Hiasan perahu di Pantai Timur dan dalam Ukiran Kayu koleksi terpilih Jabatan Muzium Malaysia. di Alam Melayu. b. Manifestasi Tumbuhan dalam Ukiran Kayu di Alam Melayu; Kajian Kes Kukuran dan Jebak Puyuh. 4. Manifestasi Tumbuhan dalam Ukiran Kayu di c. Dokumentasi peralatan pemburuan sara hidup Orang Asli. Alam Melayu; Kajian Kes d. Penyelidikan Tekstil; Kukuran dan Jebak Puyuh. i. Kelingkam/Kelingkan/Keringkam ii. Kain Pelangi iii. Kain Telepuk iv. Kasuk Manik

Jabatan Muzium Malaysia juga menerima sebanyak 95 orang penyelidik luar dari institusi/ jabatan/organisasi luar sepanjang tahun 2011. 2 1 3 PENERBITAN

Penerbitan merupakan wahana penting bagi JMM dalam mengekal, mengumpul dan menyebarkan maklumat serta pengetahuan mengenai warisan sejarah, budaya dan alam semula Jadi negara kepada masyarakat Malaysia khususnya dan masyarakat pembaca di seluruh dunia amnya seiring dengan matlamat, visi dan misi JMM.

Penerbitan JMM terdiri daripada penerbitan am dan penerbitan khas JMM, meliputi hasil kajian, penyelidikan, artikel dan karya kakitangan JMM mahupun pihak luar agar dapat dimanfaatkan oleh orang ramai dan memastikan setiap penerbitan Jabatan mengikut dasar dan garis panduan penerbitan yang telah ditetapkan.

1. Berita JMM Jilid 10 Bil. 2 Isu: April – Jun 2011 2. Tamadun Prasejarah Malaysia, Muzium Negara 3. Kompilasi Kajian Kes Konservasi Artifak 4. Buku Panduan Galeri Muzium Negara

4 66

PENCAPAIAN AKTIVITI TAHUNAN Bil Tajuk Buku Sinopsis 1 Tamadun Prasejarah Malaysia, Buku panduan berkenaan Galeri Pra-Sejarah Muzium Negara yang merangkumi susur Muzium Negara (dwi-bahasa) galur evolusi pembentukan muka bumi dan asal-usul masyarakat awal di Malaysia, jumpaan alat batu Zaman Paleolitik (200 000 tahun dahulu) sehinggalah artifak peninggalan candi Hindu-Buddha di lembah Bujang pada Zaman Proto-Sejarah. 2 Penganjuran Pameran Muzium (terj.) Terjemahan daripada buku Museum Exhibition Staging (Jailani Rohani). 3 Q & A: Management of Snake Buku panduan kecil versi bahasa Inggeris mengenai ular-ular berbisa di Malaysia Envenomation in Malaysia serta tatacara pengurusan bisa patukan menerusi soalan ringkas dan jawapan. (Bahasa Inggeris) Kerjasama penerbitan antara JMM dan Pusat Racun Negara, USM. 4 Buku Panduan Galeri Muzium Negara Empat buah buku panduan melawat galeri-galeri di Muzium Negara untuk kemudahan pelawat. 5 Sacred Ikat: From Heirloom to Trade Buku yang memaparkan reka corak serta inspirasi yang diadaptasikan dalam koleksi (Bahasa Inggeris) Ikat Sumba, dan Kain Pua. 6 Berita JMM Jilid 9 Bil 1 Isu: Penerbitan berkala memaparkan tentang berita jabatan, aktiviti dan kakitangan JMM Jan – Mac 2011 yang diterbitkan secara berjilid setiap empat bulan sekali (April, Ogos dan Disember). 7 Berita JMM Jilid 10 Bil. 2 Isu: Penerbitan berkala memaparkan tentang berita jabatan, aktiviti dan kakitangan JMM April – Jun 2011 yang diterbitkan secara berjilid setiap empat bulan sekali (April, Ogos dan Disember). 8 Katalog Pameran Keranda: Buku katalog mengenai Pameran Keranda : Tradisi dan Misteri yang telah Tradisi dan Misteri dilangsungkan di JMM pada tahun 2009. 9 Wacana Kurator Himpunan kertas kerja Forum Kurator dari tahun 2003 hingga 2007. 10 Kompilasi Kajian Kes Konservasi Buku kompilasi beberapa kajian kes bagi tujuan bahan rujukan dan panduan Artifak kepada konservator, pelajar IPT, profesional muzium dan individu-individu yang ingin memahami dan mendalami teknik-teknik berkenaan proses konservasi artifak di JMM. 11 Brosyur Pameran Foto Alam 2011 Brosur Pameran Foto Alam 2011 untuk kemudahan pelawat. (Muzium Alam Semulajadi) 12 Buku Program Hari Muzium Buku Atur cara dan Aktiviti Hari Muzium Antarabangsa 2011 di Negeri Sembilan. Antarabangsa 2011 13 Brosyur Muzium Matang, Lenggong, Brosur Pameran Tetap Muzium Matang, Lenggong, Perak, Labuan, Chimney dan Marin Perak, Labuan, Chimney Labuan untuk program Jom Santai. 14 Brosyur Pameran Buaya, Brosur Pameran Buaya untuk kemudahan pelawat di Muzium Alam Semula Jadi. (Muzium Alam Semulajadi)

Jadual 3 : Senarai Penerbitan JMM 2011 PEMASARAN DAN KHIDMAT SERANTA PEMASARAN DAN KHIDMAT SERANTA

PROFIL

Program Pemasaran Muzium dijalankan secara berjadual oleh Jabatan Muzium Malaysia bertujuan mempromosi dan menggalakkan masyarakat, pelancong serta media massa dan elektronik untuk lebih mengenali muzum. JMM komited dalam melaksanakan Program Pemasaran Muzium pada tahun 2011. Program-program tersebut adalah seperti yang berikut: Program Jom Santai Bersama Media

Program Jom Santai Bersama Media merupakan program interaktif bertujuan mempromosi muzium-muzium Persekutuan dengan penglibatan pengamal media, pengusaha perhotelan, agensi pelancongan, NGO, agensi kerajaan dan ketua kampung. JMM telah menganjurkan empat sesi Program Jom Santai Bersama Media, iaitu di Muzium Perak, Galeria Perdana, WP Labuan dan Muzium Kota Kayang. 70

2 3

Sidang Media Pameran Ikat Di Muzium Tekstil Negara 1. YBhg. Dato’ Ibrahim bin Sidang Media Pameran “Ikat Keramat : Daripada Pusaka ke Perdagangan” telah diadakan pada Ismail, Ketua Pengarah 8 September 2011 di Muzium Tekstil Negara. Sidang Media ini telah dipengerusikan oleh YBhg. JMM bersama sukarelawan “Cultural Impact”, Marie Dato’ Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM yang turut dihadiri Encik Wan Jamaluddin bin Christine Tseng sedang Wan Yusoff, Timbalan Ketua Pengarah (Permuziuman), Puan Jenet Tee Siew Mooi serta Puan memberikan penjelasan Marie Christine Tseng, selaku kurator undangan pameran ini. Sidang Media ini dihadiri oleh mengenai salah satu koleksi beberapa pemberita dari Harian Metro, Kosmo dan Utusan Malaysia. Tujuan sidang media tekstil yang dipamerkan. ini diadakan adalah untuk mewacanakan kepada para pemberita bahawa pameran ini akan 2. Ketibaan YBhg. Dato’ Ibrahim diadakan pada 15 September hingga 16 Oktober 2011, di Galeri Saindera, Aras 1, Muzium bin Ismail ke Muzium Adat. Tekstil Negara. 3. Majlis Khatam al-Quran Majlis Berkhatan di Muzium Adat dipimpin oleh Encik Razali bin Hassan. Muzium Adat bersama masyarakat setempat telah mengadakan Program Bersama Komuniti Setempat dengan mengadakan majlis berkhatan. Program yang diadakan bersempena dengan cuti persekolahan yang panjang ini telah dijayakan bersama masyarakat setempat pada 1 Disember 2011 bersamaan hari Khamis. Tujuan program sebegini dianjurkan bagi mendekatkan masyarakat setempat dengan muzium yang bersesuaian dengan moto “Kunjungilah Muzium”. Melalui program ini juga, telah didedahkan kepada masyarakat tentang adat berkhatan yang telah mula dilupakan disebabkan oleh peredaran zaman. 71

1 2 3 4

Majlis Sidang Media Pameran Buaya di Muzium Alam Semula jadi 1. Sidang media sempena pameran Misteri Sang Buaya. Majlis Sidang Media Pameran Buaya telah diadakan pada 21 November 2011 bertempat di Muzium Alam Semula Jadi. Majlis ini bertujuan memberikan pendedahan awal tentang 2. YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM melihat Pameran Misteri Sang Buaya yang berlangsung pada 26 November 2011 hingga 31 Januari buaya yang dipamerkan 2012 dan sebagai satu usaha untuk mencapai sasaran pengunjung sempena musim cuti sambil diperhatikan oleh sekolah yang bermula pada 19 November 2011 hingga 3 Januari 2012. Sidang Media tersebut Encik Wan Jamaluddin, telah dihadiri oleh Ketua Pengarah JMM, YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail beserta 50 orang Timbalan Ketua Pengarah kakitangan JMM, dua orang kakitangan FELDA serta 10 orang wartawan termasuk jurugambar dan Degor, Kurator Muzium Alam Semula Jadi. dari RTM, Sinar Harian, Bernama, Business Kini, Kosmo, dan Harian Metro.

3. Tarikan utama pameran, Sidang Media “TEXTILE TALK” spesimen buaya yang telah diawet. Muzium Tekstil Negara telah melangsungkan Majlis Sidang Media Pameran Batik Ela: Reka 4. Suasana di sekitar Pameran Corak dan Inovasi 1960-an – 1990-an pada 1 Disember 2011. Pameran ini merupakan Misteri Sang Buaya. pameran khas yang diadakan di Muzium Tekstil Negara bersempena dengan Karnival Tekstil 2011 dan sebagai satu penghormatan kepada Industri Batik Malaysia sempena sambutan pembuatan batik Kelantan. Sidang Media ini telah dihadiri oleh Ketua Pengarah JMM, YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail, pegawai-pegawai kanan serta wartawan dari Berita Harian, Business Kini dan RTM. 72

Majlis Sidang Media Pameran Busana Perkahwinan Penglibatan JMM Dalam PMS 1 Malaysia : Kenduri Nasi Mutiara Daun Pisang

Majlis Sidang Media Pameran Busana Perkahwinan Mutiara Pada 28 Febuari hingga 1 Mac 2011, Program Merakyatkan telah diadakan pada 29 November 2011 bertempat di Jabatan Seni (PMS) : Kenduri Daun Pisang telah diadakan di Taman Muzium Malaysia. Majlis sidang media ini diadakan bertujuan Air Rembau, Air Merbau, Melaka. Muzium Seni Bina Malaysia menghebahkan kepada media dan orang ramai mengenai merupakan wakil daripada Jabatan Muzium Malaysia yang Pameran Busana Perkahwinan Mutiara yang berlangsung dari juga turut membantu dan memberikan sokongan terhadap 26 November hingga 31 Disember 2011 bertempat di Muzium aktiviti dan program Kementerian Penerangan, Komunikasi Negara. Seramai 42 wakil media termasuk media cetak, media dan Kebudayaan Malaysia. Program ini telah disertai oleh elektronik, media sosial dan lain-lain. masyarakat berbilang kaum di Malaysia, iaitu Melayu, Cina dan India dalam mencerminkan semangat 1Malaysia yang sebati dalam hati sanubari rakyat Malaysia. Dalam program PMS, acara muzik, sketsa, tarian, nyanyian, sajak, syarahan, dan pelbagai ciri pementasan khas dihidangkan kepada khalayak dengan matlamat memperkenal, membimbing, meminati dan mengekalkan intisari dan daya tarikan seni dalam kehidupan rakyat. PENDIDIKAN MUZIUM 74

PENDIDIKAN MUZIUM

PROFIL

Jabatan Muzium Malaysia sentiasa melaksanakan pelbagai program pengembangan pendidikan bagi menyebar luas penerangan berkaitan sejarah, budaya dan alam semula jadi negara kepada setiap lapisan masyarakat. Program-program tersebut adalah seperti yang berikut: 75

1 2 3 4

Hari Muzium Antarabangsa 1. Upacara perasmian sambutan Hari Muzium Antarabangsa di Jabatan Kebudayaan Negeri, Negeri Sembilan. Sambutan Hari Muzium Antarabangsa Peringkat Kebangsaan 2. Barisan pembentang seminar yang bertajuk “Muzium dan Memori”. edisi ke-15 telah diadakan pada 18 hingga 24 Mei 2011di Negeri Sembilan Darul Khusus. Tema Hari Muzium 3. Peserta muziumthon yang mengambil bahagian Antarabangsa pada tahun 2011 ialah “Muzium dan Kenangan”. dilepaskan mengikut kategori masing-masing. Pelbagai program telah dilaksanakan sepanjang tempoh itu 4. YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM seperti pameran, seminar, bengkel, sukan, riadah, aktiviti turut serta dalam acara menembak ketika Hari Muzium kemasyarakatan dan keagamaan. Antarabangsa 2011 di Negeri Sembilan pada 9 Mei 2011. 1 2 3 4

Program Bermalam Di Muzium

Program ini telah diadakan pada 9 hingga 10 April 2011 di Muzium Alam Semula Jadi. Seramai 1. YBhg. Dato’ Ibrahim bin 59 orang peserta dalam lingkungan umur 10 hingga 14 tahun telah menyertai program ini. Ismail, Ketua Pengarah JMM Antara aktiviti yang disediakan ialah lawatan berpandu di muzium, tekapan daun, tayangan turut serta meluangkan video, penangkapan serangga, pengawetan serangga, senam aerobik dan tutorial serangga. masa dalam program yang dilaksanakan.

Forum Kurator 2. Peserta mendaftar di kaunter pendaftaran sebelum Program Forum Kurator merupakan wadah untuk kurator, ahli-ahli profesional muzium, aktivis memulakan aktiviti. muzium dan ahli akademik membentangkan hasil penyelidikan, kepakaran dan pengalaman mereka untuk dikongsi bersama kakitangan muzium dan mereka yang terlibat dalam bidang 3. Pembentangan kertas permuziuman yang berkaitan dengan sejarah, budaya dan alam semula jadi negara. Dua siri kerja Forum Kurator oleh Forum Kurator telah diadakan, iaitu Forum Kurator JMM Siri 1/2011 bertajuk “Amalan Adat Prof. Madya Dr. Juli Edo. Mempatih Masyarakat Orang Asli Suku Kaum Temuan Negeri Sembilan” yang dibentangkan 4 Prof. Madya Dr. Abu oleh Prof. Madya Dr. Juli Edo, pensyarah Pengajian Antropologi dan Sosiologi Universiti Malaya Hasan Hasbullah sedang pada 12 Mei dan Forum Kurator JMM Siri 2/2011 yang diadakan pada 23 Jun 2011 Prof. membentangkan Madya Dr. Abu Hasan Hasbullah, pensyarah Jabatan Pengajian Media Universiti Malaya telah kertas kerja beliau. membentangkan kertas kerja bertajuk “Muzium dan Media Sosial: Mengadiluhung Pemasaran Muzium Sebagai Industri Kreatif”. 77

1 2

Festival Orang Asli: Kepercayaan dan Tradisi

Jabatan Muzium Malaysia dengan kerjasama Jabatan Kemajuan Orang Asli telah menganjurkan 1. Orang ramai yang mengunjungi gerai jualan. Festival Orang Asli di Kompleks Jabatan Muzium Malaysia mulai 20 Mei hingga 21 Jun 2011. Selain pameran, karnival ini turut dimeriahkan lagi dengan seminar dan forum, gerai 2. Pengunjung seronok jualan pelbagai hasil keluaran orang asli, demonstrasi anyaman, mengukir dan membuat alat dapat turut serta menari perburuan tradisional serta persembahan tarian sewang dan tarian Jooh. tarian Sewang yang diadakan pada setiap hujung minggu sepanjang Seminar Orang Asli: Kesepaduan Sosial dan 1Malaysia pameran berlangsung. Seminar Orang Asli telah diadakan pada 28 Jun 2011 di Auditorium JMM yang dirasmikan oleh YBhg. Dato’ Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM. Prof. Ulung Dato’ Dr. Shamsul Amri bin Baharuddin, Pengarah Institusi Kajian Etnik (KITA) UKM telah dijemput bagi memberikan ucaptama seminar, manakala ahli panel Sesi Pertama terdiri daripada YB Senator Olian bin Abdullah, Encik Tony Willian Hunt dan Dato’ Suki Mee. Sesi Kedua seminar menampilkan Prof. Madya Dr. Juli Edo, Encik Nasra Nisran bin Asra dan Encik Wan Amir Zal sebagai ahli panel. 1 2

A Celebration of South East Asia Textiles

Seminar A Celebration of South East Asia Textiles, telah diadakan pada 20 Disember 2011 dari 8.00 pagi hingga 5.15 petang bertempat di Auditorium Jabatan Muzium Malaysia. Tujuan 1. Perasmian oleh YBhg. seminar ini diadakan untuk memberikan pendedahan kepada semua peserta seminar tentang Dato’ Ibrahim bin Ismail, Ketua Pengarah JMM. keunikan dan kehalusan nilai tinggi tekstil di sekitar Asia Tenggara dan juga Australia. Para pembentang seminar ialah Dr. Norwani binti. Mohamad Nawawi dari Malaysia, Ibu Asmoro 2. Para peserta mendengar Damais dari Indonesia, Dr. Robyn Maxwell dari Australia, Ms. Erline S.Milar dari Filipina dan pembentangan daripada ramai lagi. Peserta seminar pula terdiri daripada warga Jabatan Muzium Malaysia dan peserta barisan ahli panel. luar.

Program Jejak Sejarah Di Muzium Chimney

Program Jejak Sejarah di Muzium Chimney telah diadakan pada 17 Disember 2011 dan 26 Disember 2011 yang melibatkan peserta dari Kolej Matrikulasi Labuan dan Persatuan Belia 3. Para peserta bergambar di hadapan Gedung Ubat, Kampung Bukit Kalam. Jumlah penyertaan yang mengikuti program ini seramai 30 orang. salah satu monumen unik di Program tahunan ini bertujuan memberikan peluang dan pengalaman kepada para peserta kawasan Tanjung Kubong. merasai suasana menjelajah kawasan Tanjung Kubang bagi melihat sendiri kesan aktiviti bekas perlombongan arang batu dan tinggalan monumen bersejarah yang produktif suatu masa 4. Puan Zainon binti Halon dahulu. memberikan penerangan kepada peserta mengenai Tapak Perkuburan British di Tanjung Kubong.

3 4 Program Bengkel Pendidikan Muzium

Bengkel Pendidikan Muzium merupakan satu wacana ilmu dan interaksi dua hala yang membolehkan golongan pendidik dan ahli profesional muzium berinteraksi secara lebih dekat dan profesional. Muzium Negara telah mengambil inisiatif untuk menganjurkan satu bengkel ini yang menyasarkan golongan pendidik di peringkat sekolah rendah dan menengah khususnya di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan negeri Selangor. Bengkel diadakan pada 24 September 2011 bertempat di Bilik Persidangan JMM. Tujuan utama untuk menggalakkan penglibatan golongan pendidik dalam program dan aktiviti muzium agar memantapkan lagi tahap pembelajaran para pelajar ketika melawat muzium, dan secara langsung memperkasakan JMM sebagai institusi permuziuman yang unggul dalam usaha menyebarkan ilmu, di samping membentuk jati diri negara kepada generasi muda.

Majlis Sambutan Hari Inovasi KPKK

Majlis sambutan hari inovasi KPKK 2011 telah diadakan pada 22 hingga 24 november 2011 di Jabatan Muzium Malaysia . Antara pengisian sambutan Hari Inovasi ini ialah Konvensyen Kumpulan Inovasi dan Kreatif (KIK) di peringkat KPKK yang berlangsung di Auditorium JMM dari 22-23 November dan pameran hari Inovasi yang berlangsung di perkarangan Dataran Muzium dari 22-24 November 2011. Tema Hari Inovasi tahun 2011 ialah “Inovasi Meneraju Transformasi Satu Malaysia” manakala tema pameran muzium pula ialah “Budaya Inovasi Teras Transformasi”. Dianggarkan 500 warga KPKK yang terdiri daripada 20 institusi yang bernaung di bawah KPKK menyertai Majlis Sambutan Hari Inovasi KPKK. 80

1 2 3 4

Seminar Selat Melaka Di Persimpangan Asia

Seminar Selat Melaka di Persimpangan Asia diadakan pada 21 Julai 2011 bertempat di 1. Dr. Mathieu Guerin, Attachem Auditorium JMM. Seminar ini diadakan sebagai kesinambungan daripada penerbitan buku for Higher Education and Science yang juga Director “Selat Melaka di Persimpangan Asia” hasil kerjasama Jabatan Muzium Malaysia, Pusat of the Malaysia- France Penyelidikan Timur Jauh Perancis (EFEO) dan Kedutaan Besar Perancis di Malaysia. Seminar University Centre selaku ini dipengerusikan oleh Dr. Daniel Perret, Ketua EFEO Kuala Lumpur dan turut dihadiri oleh Dr. wakil Duta Besar Perancis Mathieu Guerin, Attachem for Higher Education and Science yang juga Director of the Malaysia- ke Malaysia sedang France University Centre selaku wakil Duta Besar Perancis ke Malaysia. menyampaikan ucapan. 2. Barisan pembentang Seminar Pengkisahan Ngah Ibrahim Seminar Selat Melaka di Persimpangan Asia. Seminar Pengisahan Ngah Ibrahim ini telah diadakan pada 7 Julai 2011 bertempat di Dewan Seminar Muzium Matang. Program berlangsung dari jam 8.00 pagi hingga 5.00 petang ini 3. Sesi Soal Jawab wakil dari guru. antara lain bertujuan memartabatkan semula ketokohan Ngah Ibrahim dengan jasanya pasa masa silam yang telah mengangkat maruah bangsa Melayu dalam bidang ekonomi dan 4. Gambar urus setia program pendidikan. Di samping itu juga, seminar ini memberikan pendedahan dan menyebarkan ilmu bersama Penceramah dan pengetahuan mengenai pengalaman peristiwa membawa pulang jenazah Allahyarham dari warisSultan Abdullah. Singapura ke tempat asalnya, Matang. 81

Seminar Percambahan Ilmu

Seminar Percambahan Ilmu ini telah diadakan pada 6 Disember 2011 bermula jam 8.30 pagi hingga 4.30 petang bertempat di Auditorium Jabatan Muzium Malaysia. Tujuan seminar ini diadakan untuk memberikan pendedahan kepada semua warga Jabatan Muzium Malaysia tentang maklumat serta perkongsian ilmu yang boleh disumbangkan oleh pegawai-pegawai yang telah menjalankan kursus, lawatan, persidangan serta mesyuarat di luar negara sepanjang tahun 2011. Sebanyak 12 pembentangan telah berjaya dijalankan sepanjang seminar berlangsung. 82

1 2 3 4

Program “Terokai muzium Negara” 1. Sesi jawab kuiz di SJK(T) Kuala Kubu Baru dikendalikan oleh Cik Rohana Muzium Negara telah mengadakan satu program khusus untuk pelajar-pelajar Husin, Kurator Muzium Negara. sekolah luar bandar, Negeri Selangor, iaitu “Terokai Muzium Kita”. Program ini dijalan pada 28 hingga 300 Jun 2011 dan 21 September 2011 bertempat di 2. Pelajar-pelajar dari SK Tanjung Sepat empat buah sekolah, iaitu SMK Batu Laut, SK Tanjung Sepat, SJK (T) Kuala Kubu seronok bermain sepak bulu ayam. Baru dan juga SJK (C) Kampung Gurney, Ulu Yam. Tujuan program ini dijalankan 3. Aktiviti permainan baling getah di SJK(C) untuk membentuk generasi muda yang lebih peka dan sensitif terhadap Kampung Gurney, Ulu Yam Baru. sejarah, budaya dan warisan negara di samping memberikan ruang yang lebih terbuka kepada golongan pendidik dan profesional muzium untuk menerapkan 4. Para pelajar mendengar penerangan kepentingan subjek sejarah dalam program yang memanfaatkan para pelajar. tentang alat batu Paleolitik oleh Puan Miti Fateema, Kurator Muzium Negara. 83

1 2 3 4

Bengkel Membuat Wayang Kulit di Muzium Perak, Taiping 1. Para peserta sedang melukis watak wayang kulit. Bengkel membuat wayang kulit ini diadakan pada 15 Julai 2011 bertempat 2. Proses mewarna watak wayang kulit. di Muzium Perak. Tujuan bengkel ini untuk memberikan peluang kepada masyarakat mempelajari proses membuat wayang kulit dari awal hingga 3. Persembahan wayang kulit di belakang tabir. akhir. Selain itu juga, bengkel ini dapat memberikan pendedahan mendalam kepada masyarakat mengenai keunikan dan kekayaan warisan seni dan budaya 4. Persembahan wayang kulit ini mendapat sambutan di luar dugaan sehingga Muzium masyarakat Melayu. Perak terpaksa membentang tikar di atas tempat meletak kenderaan bagi membolehkan orang ramai menyaksikannya. Bengkel Membuat Boneka @ Muzium Negara

Muzium Negara telah menganjurkan Bengkel Membuat Boneka@ Muzium Negara pada 12 Mac 2011 di Galeri 2 JMM. Bengkel yang dianjurkan ini bertujuan memberikan pendedahan kepada kanak-kanak tentang boneka dan cara membuat dan melakonkan boneka tersebut. Boneka atau patungan merupakan salah satu daripada permainan terawal yang dikenali oleh kanak-kanak. Bengkel ini telah dikendalikan oleh fasilitator yang dijemput khas, iaitu Encik Md. Syukri bin Idrus, manakala peserta bengkel terdiri daripada kanak-kanak berumur 7 hingga 12 tahun seramai 45 orang.

Program Pameran JMM di Smart Kids 2011

Program Pameran JMM di Smart Kids 2011 ini telah berlangsung selama tiga hari bermula dari 15 hingga 17 April 2011, jam 10.30 pagi hingga 8.00 malam bertempat di PWTC, Kuala Lumpur. Program ini dijalankan selaras dengan misi dan visi JMM yang berperanan menjadikan institusi muzium sebagai pusat pendidikan dan pembelajaran tidak formal dalam kalangan masyarakat umum. Pengisian program berkonsepkan santai, libur, mesra dan lain-lain. Sepanjang program berlangsung, lebih 5 000 pengunjung dari pelbagai peringkat umur telah melawat gerai-gerai pameran JMM LAPORAN KEWANGAN 86

LAPORAN KEWANGAN

Peruntukan Mengurus Jabatan Muzium Malaysia

Secara keseluruhannya, JMM telah diperuntukkan sejumlah RM35,058,310.00, manakala tambahan sebanyak RM380,000.00 diperoleh pada hujung tahun bagi membiayai perbelanjaan emolumen. Ini menjadikan jumlah keseluruhan peruntukan belanja mengurus sebanyak RM35,432,536.00.

Prestasi Perbelanjaan Mengurus mengikut Butiran Jenis Perbelanjaan Bagi Tahun 2011

Sepanjang tahun 2011, perbelanjaan keseluruhan peruntukan JMM telah melebihi KPI Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan, iaitu sebanyak RM35,089,211.90 atau 99.03%. Pecahan tertinggi adalah untuk Perolehan Aset, iaitu sebanyak RM1,144,226.00 atau 100%, diikuti dengan perkhidmatan dan bekalan, iaitu sebanyak RM19,734,579.98 atau 99.02% dan emolumen sebanyak RM14,210,406.62 atau 98.97%. Jadual 1 di bawah menunjukkan jumlah peruntukan dan peratusan perbelanjaan mengikut maksud perbelanjaan.

Jumlah Jumlah Peruntukan Perbelanjaan Peratus (%) Maksud Perbelanjaan (RM) (RM) Perbelanjaan Emolumen 14,358,160.00 14,210,406.62 98.97 Perkhidmatan dan Bekalan 19,930,150.00 19,734,579.98 99.02 Aset 1,144,226.00 1,144,225.30 100.00 Pemberian dan Kenaan Bayaran Tetap - - - Jumlah Keseluruhan 35,432,536.00 35,089,211.90 99.03

Jadual 1 : Jumlah peruntukan dan peratusan perbelanjaan mengikut maksud perbelanjaan. Perbandingan Prestasi Perbelanjaan �� Mengurus Bagi Tahun 2010 dan 2011 �� Secara perbandingan mengikut tahun lalu, �� peruntukan belanja mengurus bagi tahun 2011 meningkat sebanyak RM5,611,336.00 �� berbanding tahun 2010 disebabkan JMM telah menerima semula peruntukan asal �� mengikut batas perbelanjaan pada tahun �� 2009. Dari segi prestasi perbelanjaan, pada tahun 2011 prestasi perbelanjaan telah �� mencapai tahap yang memuaskan, iaitu �� sebanyak 99.03%. (rujuk Carta 1 di sebelah) ��

��

�� Carta 1: Perbandingan Peruntukan Perbelanjaan Mengurus Bagi Tahun 2010 dan 2011. �� 88

1. Mesyuarat tapak di antara pihak MSBM dengan kontraktor bagi projek naiktaraf pameran dan ruang dalaman MSBM Fasa I.

2. Kontraktor sedang menjalankan kerja-kerja mencuci sebelum memulakan 1 2 mengecat bumbung 3 4 muzium MBSM pejabat dan pondok keselamatan.

3. Kerja-kerja pemasangan props di Muzium Perak.

4. Kerja-kerjanaiktaraf Galeri B (Alam Semulajadi) di Muzium Perak, Taiping.

Peruntukan Pembangunan Jabatan Muzium Malaysia

Bagi tahun 2011, JMM telah diperuntukkan sebanyak RM 4,250,000.00 bagi perlaksanaan tujuh program utama seperti di Jadual 2. Dari segi prestasi perbelanjaan, pada tahun 2011 prestasi perbelanjaan pembangunan telah mencapai KPI Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan iaitu sebanyak RM4,244,390.42 (99.87%).

Perbelanjaan Peruntukan Baki Kod Nama (P) (P) + (T) 2011 Peruntukan Prog. Program RM % RM % RM % RM % 44800 Perolehan Koleksi 1,799,603.50 99.98 1,799,603.50 99.98 1,800,000.00 42.35 396.50 0.02 Artifak Muzium 45100 Naiktaraf Kompleks 599,410.00 99.90 599,410.00 99.90 600,000.00 14.12 590.00 0.10 JMM 45100 Naiktaraf Muzium 299,960.92 99.99 299,960.92 99.99 300,000.00 7.06 39.08 0.01 Sungai Lembing, Pahang 45100 Naiktaraf Muzium 149,897.00 99.93 149,897.00 99.93 150,000.00 3.53 103.00 0.07 Labuan 45100 Naiktaraf Muzium 718,675.00 99.82 718,675.00 99.82 720,000.00 16.94 1,325.00 0.18 Senibina, Melaka 45100 Naiktaraf Muzium 199,821.00 99.91 199,821.00 99.91 200,000.00 4.71 179.00 0.09 Perak, Taiping, Perak 45100 Naiktaraf Galeria 477,023.00 99.38 477,023.00 99.38 480,000.00 11.29 2,977.00 0.62 Perdana, Langkawi Jumlah 4,244,390.42 99.87 4,244,390.42 99.87 4,250,000.00 100.0 5,609.58 0.13 Jumlah Besar 4,244,390.42 99.87 4,244,390.42 99.87 4,250,000.00 100.0 5,609.58 0.13

Jadual 5 : Laporan Peruntukan dan Perbelanjaan di bawah Peruntukan Pembangunan bagi Rancangan Malaysia Ke-Sepuluh (RMK10) Tahun 2011 - Jabatan Muzium Malaysia. STATISTIK PENGUNJUNG 90

STATISTIK PENGUNJUNG

Sepanjang tahun 2011, seramai 3,143,456 orang telah mengunjungi 21 buah muzium di bawah pentadbiran Jabatan Muzium Malaysia (sila lihat Jadual 3). Jumlah berkenaan menunjukkan peningkatan sebanyak 353,828 orang berbanding 2,789,628 orang pada tahun 2010. Dalam usaha menambahkan jumlah kunjungan pelawat ke muzium, JMM berusaha gigih meningkatkan kualiti pameran, mempelbagaikan tema pameran dan aktiviti untuk dijadikan daya tarikan.

Pelawat Pelajar Pelawat Luar Bil Muzium Tempatan Sekolah Negara Jumlah 1 Muzium Negara (termasuk Pameran Khas) 442 805 156 309 207 314 806 428 2 Muzium Perak 222 357 55 015 6 380 283 752 3 Muzium Tekstil Negara 10 201 3 728 16 925 50 524 4 Muzium Arkeologi Lembah Bujang 120 040 18 274 2 416 140 730 5 Muzium Arkeologi Lenggong 40 075 13 404 626 54 105 6 Muzium Kota Kayang 40 154 18 017 3 436 61 607 7 Muzium Labuan 39 109 8 246 3 747 51 102 8 Muzium Marin Labuan 114 760 9 151 4 274 128 185 9 Muzium Adat 39 519 11 825 38 250 89 594 10 Galeria Perdana 74 891 20 062 38 639 133 592 11 Muzium Sungai Lembing 52 700 7 042 3147 62 889 12 Muzium Seni Bina Malaysia 9 069 1 122 3 799 13 990 13 Muzium Automobil Nasional 31 555 4 815 12 458 48 828 14 Muzium Etnologi Dunia Melayu 92 854 29 247 232 201 354 302 15 Muzium Lukut 21 829 3 252 670 25 751 16 Muzium Seni Kraf Orang Asli 147 619 45 030 143 871 336 520 17 Muzium Matang 31 878 6 386 3 728 41 992 18 Muzium Chimney 32 725 5 941 3 413 42 079 19 Muzium Kota Kuala Kedah 77 009 15 786 637 93 432 20 Muzium Kota Johor Lama 9 069 5 074 891 15 034 21 Muzium Alam Semulajadi 20 919 5 951 104 26 974 22 Pameran yang diadakan di luar 282 046 282 046 Jumlah Keseluruhan Pelawat Hingga 31 Disember 2011 3 143 456

Jadual 2: Statistik Pengunjung JMM 2011

Statistik Pengunjung JMM 2011

��

� �� MUZIUM-MUZIUM DI BAWAH JMM 94

MUZIUM-MUZIUM DI BAWAH JMM

Muzium Negara Jalan Damansara, 50566 Kuala Lumpur. Tel. : 03-22671000 • Faks : 03-2282 6434 www.muziumnegara.gov.my

Muzium Etnologi Dunia Melayu Jalan Damansara, 50566 Kuala Lumpur. Tel. : 03-2282 7399 • Faks : 03-2282 7294 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-etnologi-dunia-melayu

Muzium Kraf Orang Asli Jabatan Muzium Malaysia, Jalan Damansara, 50566 Kuala Lumpur. Tel. : 603-2282 6255 samb.171 • Faks: 603-2282 7294 / 2287 1275 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-kraf-orang-asli 95

Muzium Automobil Nasional Litar Antarabangsa Sepang Jalan Pekeliling, 64000 KLIA Sepang Tel. : 03-8787 4759 • Faks : 03-8787 3732 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-automobil-nasional

Muzium Labuan Jabatan Muzium Malaysia Wilayah Labuan, U 0364, Jalan Dewan, 87008 Wilayah Persekutuan Labuan. Tel. : 087-414 135 • Faks: 087-414 462 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-labuan

Muzium Marin Labuan Jabatan Muzium Malaysia Wilayah Labuan, Kompleks Sukan Air Antarabangsa Labuan, Jalan Tanjung Purun, 87008 Wilayah Persekutuan Labuan. Tel. : 087-425 927 • Faks : 087-414 135 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-marin-labuan 96

Muzium Chimney Lot 2, Tingkat Bawah, Bangunan Tabung Haji, Jalan Kesuma, 87008 Wilayah Persekutuan Labuan. Tel. : 087-463 603 • Faks : 087-414 462 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-chimney

Muzium Arkeologi Lembah Bujang 242 A, Bangunan Dispensari Lama 08400 Pekan Merbok, Kedah Darul Aman. Tel. : 04-457 2005 • Faks : 04-457 4635 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-arkeologi-lembah-bujang

Muzium Kota Kuala Kedah Jabatan Muzium Malaysia (Wilayah Utara) Kampung Seberang Kota, 06600 Kuala Kedah, Kedah Darul Aman. Tel. : 04-741 2152 • Faks : 04-741 9297 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-kota-kuala-kedah 97

Muzium Kota Kayang Al-Marhum Kayang, Kuala Perlis, 02000 Perlis Indera Kayangan. Tel. : 04-977 0027 • Faks : 04-978 2678 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-kota-kayang

Galeria Perdana Jalan Ayer Hangat, Mukim Kilim, 07000 Langkawi, Kedah Darul Aman. Tel. : 04-959 1498 • Faks : 04-959 1819 www.jmm.gov.my/ms/museum/galeria-perdana

Muzium Perak Jalan Taming Sari, Taiping, 34000 Perak Darul Ridzuan. Tel. : 05-807 2057 • Faks : 05-806 3643 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-perak 98

Muzium Arkeologi Lenggong Jabatan Muzium dan Antikuiti, Kota Tampan Lenggong, 33400 Perak Darul Ridzuan. Tel. : 05-767 9700 • Faks : 05-767 9703 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-arkeologi-lenggong

Muzium Matang Kota Ngah Ibrahim, Matang, Taiping 34750 Perak Darul Ridzuan. Tel. : 05-847 7970 • Faks : 05-847 7757 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-matang

Muzium Sungai Lembing Ibu Pejabat Jabatan Muzium Malaysia (Wilayah Timur), Sungai Lembing, 26200 Pahang Darul Makmur. Tel. : 09-541 2377 / 2378 • Faks : 09-541 2377 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-sungai-lembing 99

Muzium Lukut Lot 730, Kota Lukut, 71010 Port Dickson, Negeri Sembilan Darul Khusus. Tel. : 06-651 2954 • Faks : 06-651 5270 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-lukut

Muzium Seni Bina Malaysia Jabatan Muzium Malaysia (Wilayah Selatan) No. 1, Jalan Kota, 75000 Melaka Bandar Warisan Dunia. Tel. : 06-288 1450 / 3599 • Faks: 06-288 3826 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-seni-bina-malaysia

Muzium Kota Johor Lama Jabatan Muzium Malaysia (Wilayah Selatan) Lot 1468, Kampung Johor Lama, 81940 Kota Tinggi, Johor Darul Takzim. Tel. : 07-883 1498 • Faks : 06-286 5092 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-kota-johor-lama 100

Muzium Adat Jabatan Muzium Malaysia 196, Jalan Dato’ Umbi, 71600 Kuala Klawang, Jelebu, Negeri Sembilan Darul Khusus. Tel. : 06-613 6586 / 6621 • Faks : 06-613 6664 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-adat

Muzium Alam Semulajadi Jalan Diplomatik, Presint 15, 62000 Putrajaya. Tel. : 03-8890 2877 • Faks: 03-8890 2879 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-alam-semulajadi

Muzium Tekstil Negara JKR 26, Jalan Sultan Hishamudin, 50050 Kuala Lumpur. Tel. : 03-2694 3457 / 3461 • Faks : 03-2694 3466 www.jmm.gov.my/ms/museum/muzium-tekstil-negara LAMPIRAN LAMPIRAN

KURSUS DALAM NEGARA (MENGIKUT BIDANG) i. Fungsional

Bilangan Peserta/Kumpulan Bil Tajuk Kursus Tempat Tarikh P dan P Sokongan 1 Sokongan 2 Jumlah 1 Bengkel Konservasi Artifak Bilik 21 - 25 Februari 4 34 3 41 Persidangan, JMM 2 Kursus Asas Penyediaan JMM 28 Feb - 3 Mac 9 52 61 Pameran 3 Collection Management JMM 30 - 31 Mac 31 31 Workshop 4 Bengkel Penyediaan Bilik IT 11 - 15 April 1 18 19 Susunatur Galeri Secara 3D Menggunakan Perisian 3D Max 5 Bengkel Asas Herbarium JMM 25 - 29 April 1 18 1 20 6 Seminar Rahsia JMM 12 April 16 28 44 Menarik Pelanggan dan Memasarkan Muzium 7 Preventive Conservation JMM 20 - 21 April 27 10 37 Workshop 8 Kursus Teknik Komunikasi JMM 13 - 14 April 12 37 49 Berkesan di Galeri Pameran 9 Bengkel Konservasi Bilik 3 - 5 Mei 1 6 28 35 Preventif : Sokongan dan Persidangan, Simpanan Artifak JMM 10 Forum Kurator Bil. 1/ 2011 JMM 12 Mei 30 148 21 199 – Amalan Adat Mempatih Masyarakat Orang Asli Suku Temuan Negeri Sembilan : Kesinambungan dan Perubahan 11 Seminar Hari Muzium Royal Bintang, 23 Mei Antarabangsa Seremban Bilangan Peserta/Kumpulan Bil Tajuk Kursus Tempat Tarikh P dan P Sokongan 1 Sokongan 2 Jumlah 12 Kursus Asas Pengurusan JMM 7 - 8 Jun 32 32 Koleksi 13 Bengkel Peracuan - JMM 20 - 24 Jun 20 9 29 Spesimen Ikan 14 Seminar Orang Asli, JMM 28 Jun 213 20 188 5 Kesepaduan Sosial dan 1 Malaysia 15 Forum Kurator Bil. 2/2011 JMM 23 Jun 20 67 25 112 - Muzium dan Media Sosial 16 Kursus Teknik Penyelidikan JMM 18 - 20 Julai 10 20 10 40 dan Pengumpulan Bahan Pameran 17 Bengkel Restorasi Seramik JMM 11 - 13 Julai 1 36 3 40 18 Seminar Selat Melaka JMM 21 Julai 24 211 14 249 di Persimpangan Asia 19 Bengkel Konservasi Kuratif JMM 19 - 22 10 33 10 53 September 20 Kursus Asas Penerbitan JMM 28 - 30 15 31 5 51 Dalam Konteks September Permuziuman 21 Kursus Penyedian Panel JMM 5 - 7 Disember 4 16 20 Graﬁk dan Kapsyen (Photoshop dan illustrator) 22 Bengkil Konservasi Meriam Muzium Kota 11 - 14 Disember 31 31 Kuala Kedah 23 Seminar ‘A Celebration of JMM 20 Disember 35 154 25 214 South East Asia Textiles’ 104

ii. Generik

Bilangan Peserta/Kumpulan Bil Tajuk Kursus Tempat Tarikh P&P Sokongan 1 Sokongan 2 Jumlah 1 Bengkel Pengurusan Fail Alson Klana Nilai 26 Januari 5 44 49 Meja 2 Bengkel Perancangan JMM 26 - 27 Januari 3 15 Projek Di Bawah Rancangan Malaysia Kesepuluh (RMK-10) 3 Taklimat persediaan JMM 7 - 8 Mac 3 37 40 peperiksaan Perkhidmatan dan KPSL Bil. 1 / 2011 4 Taklimat Kauseling dan JMM 14 Mac 75 Pengurusan Kredit (AKPK) 5 Kursus Pengurusan Melaka 8 - 10 April 3 33 1 37 Kewangan Kerajaan 6 Kursus KIK JMM 7 - 10 Julai 6 3 9 7 Taklimat 5 S JMM 22 Julai 22 18 1 41 8 Bengkel Intensif JMM 19 - 23 7 4 11 Pemantapan Projek KIK September 9 Taklimat Persediaan JMM 3 - 4 Oktober 29 29 Peperiksaan Perkhidmatan dan KPSL Bil.2 / 2011 10 Kursus Pemanduan Seri Menanti 4 - 16 Oktober 4 18 22 44 Berhemah Resort Negeri Sembilan 11 Taklimat Pengurusan Aset JMM 25 Oktober 11 29 40 Alih Kerajaan 12 Kursus Keselamatan JMM 22 - 25 November 35 13 48 Muzium 13 Seminar Percambahan Ilmu JMM 5 Disember 31 65 11 107 105

Bilangan Peserta/Kumpulan Bil Tajuk Kursus Tempat Tarikh P&P Sokongan 1 Sokongan 2 Jumlah 14 Ceramah Agama 6 April 14 78 13 105 Bil. 1/2011 15 Ceramah Agama 17 Jun 8 52 7 67 Bil. 2/2011 16 Ceramah Agama 15 Julai 7 52 8 67 Bil. 3/2011 17 Ceramah Agama 19 Ogos 4 36 5 45 Bil. 4/2011 JMM 18 Ceramah Agama 23 September 3 24 4 31 Bil. 5/2011 19 Ceramah Agama 28 Oktober 3 27 15 45 Bil. 6/2011 20 Ceramah Agama 18 November 4 24 5 33 Bil. 7/2011 21 Ceramah Agama 23 Disember 4 24 6 34 Bil. 8/2011 22 Ceramah Pengisian Rohani JMM 22 Julai 10 47 4 61 – Bina Hati Cemerlang 23 Program Motivasi Jabatan JMM 29 - 3 Oktober 16 15 31 24 Kursus Microsoft Ofﬁce 21 - 23 Mac 15 4 19 2007 Bil. 1/2011 JMM 25 Kursus Microsoft Ofﬁce 10 - 12 Oktober 7 13 20 2007 Bil. 2/2011 106

BILANGAN KESELURUHAN PEGAWAI YANG MENGHADIRI KURSUS BAGI JANUARI - DISEMBER 2011

Kursus Pendek Bilangan Bilangan Pegawai Pegawai Bilangan /Anggota /Anggota Bilangan Pegawai Yang Hadir Yang Hadir Pegawai /Anggota Jumlah Berkursus Jumlah Berkursus Jumlah /Anggota Jumlah Yang Hadir Jumlah Pegawai ( > 7 Hari Kehadiran (< 7 Hari Kehadiran Yang Tidak tidak hadir Berkursus Kehadiran Bil Gred/ Kumpulan /Anggota Setahun) (%) Setahun) (%) Berkursus (%) (> 3 Bulan) (%) 1 JUSA C 2 2 100.00% - 0.00% - 0.00% - 0.00% 2 Pengurusan dan 51 51 100.00% - 0.00% - 0.00% - 0.00% Profesional (41-54) 3 Sokongan 1 (17-40) 237 237 100.00% - 0.00% - 0.00% - 0.00% 4 Sokongan 2 (1-16) 90 90 100.00% - 0.00% - 0.00% - 0.00% Jumlah 380 380 100.00% - 0.00% - 0.00% - 0.00% 107

KURSUS LUAR NEGARA (JANGKA PENDEK)

Tarikh Bilangan Peserta/Kumpulan Kursus / Bil Nama Latihan Tempat Jumlah Kos JUSA C P&P S1 S2 Jumlah 1 Asean Cultural Youth Camp Borobudur, 20 - 27 0 1 0 1 1 “We Feel, We Care and We Indonesia. November Share Our Culture Identity 0.00 2 Asean – China Workshop Borobudur, 13 - 17 0 0 0 2 2 On Traditional Conservation Indonesia. November Methods and Techniques of 0.00 Wooden Cultural Heritage 3 Program Perkongsian Bali, Indonesia. 8 – 16 1 1 0 0 2 Kepakaran Sempena November Pameran Khas “Asean 14, 286.40 Traditional Textile” 4 Menghadiri Forum Asian New Delhi, India 31 Oktober - 0 1 0 0 1 Encounters : Networks of 4 November Cultural Interaction 0.00 5 Penyelidikan dan Pinjaman Hanoi, Vietnam 28 - 30 0 0 1 0 1 Koleksi Kapal Karam Oktober Vietnam bagi Keperluan 6,034.05 Pameran Khazanah Kapal Karam 6 Penyelidikan dan Pinjaman Bangkok, 28 - 30 0 1 0 0 1 Koleksi Kapal Karam Thailand Oktober Thailand bagi Keperluan 7,058.70 Pameran Khazanah Kapal Karam 7 Penyelidikan dan Pinjaman Jakarta, 23 -26 0 1 0 0 1 Koleksi Kapal Karam Indonesia Oktober Thailand bagi Keperluan 5,966.40 Pameran Khazanah Kapal Karam 108

Tarikh Bilangan Peserta/Kumpulan Kursus / Bil Nama Latihan Tempat Jumlah Kos JUSA C P&P S1 S2 Jumlah 8 Menghadiri Mesyuarat Taipei, Taiwan 22 - 25 0 1 0 0 1 ICOM-ICOMFOM Oktober 0.00 9 Menghadiri “The 3rd Beijing, China 22 -26 1 2 0 0 3 Congress of The Museum September Association” dan Mesyuarat 39,458.10 dengan Pengarah Nasional Museum of China 10 Menghadiri Mesyuarat Bangkok, 21 - 24 1 1 0 0 2 ke-26 “Governing Board Thailand September SEAMEO-SPAFA” sebagai 11,613.25 Wakil Malaysia 11 Menghadiri “ICOM CECA Zagreb, Croatia 15 - 21 0 2 0 0 2 Annual Conference” September 42,658.00 12 Collasia Concluding Forum: Manila, Filipina 8 - 13 0 1 1 0 2 Next Step Developing and Ogos Sustaining Appropriate 0.00 Skills In Conservation : Educational Strategies For Life-long Learning 13 Program Penempatan Canberra dan 27 Julai - 0 2 0 0 2 Pembangunan Profesional Sydney, Australia 09 Ogos di National Museum of 34,181.00 Australia, Canberra 14 Mesyuarat dengan Washington, 22 - 20 1 0 0 0 1 Pengarah-pengarah Muzium New York, Julai di Washington, New York Los Angeles, 0.00 dan Los Angeles, Amerika Amerika Syarikat. Syarikat. 15 Asemus Preparatory Singapura 17 - 20 0 2 0 0 2 Meeting on Mapping Julai Collection 0.00 109

Tarikh Bilangan Peserta/Kumpulan Kursus / Bil Nama Latihan Tempat Jumlah Kos JUSA C P&P S1 S2 Jumlah 16 Kerja Penyelidikan Berkaitan Thailand 23 - 26 0 1 2 0 3 Dunia Melayu Khususnya (Pattani, Hatyai Jun tentang Pengaruh Kerajaan dan Songkla) 8,742.25 Melayu Lama (Langkasuka, Pattani) ke atas Motif Ukiran di Semenanjung Malaysia 17 Lawatan Kerja ke Singapura Singapura 18 - 21 0 1 4 0 5 Jun 0.00 18 Persidangan Commonwealth Singapura 25 - 29 Mei 0 3 0 0 3 Museums : Culture, 0.00 Economy and Climate Change 19 Training and Workshop On Bangkok dan 02 - 13 0 2 0 0 2 Introduction To Rock Art Ubon Rachthani Mei Studies In Southeast Asia – Udon Thani 0.00 20 Collasia 2010 International Brunei 13 - 27 0 0 1 0 1 Course On “Conservation Darussalam Mac of Collection and Intangible Heritage” 21 Lawatan Kerja/pertukaran Singapura 10 - 12 1 3 5 8 Kepakaran November