BUREAU EUROPA PRESENTEERT JO COENEN 40 JAAR WERKEN IN EUROPA

JO COENEN 40 YEARS OF WORKING IN EUROPE Jo Coenen, bouwmeester van internationale bekendheid, behoort tot de generatie van Nederlandse architecten die gestudeerd hebben in de 70er jaren en architectuur nog steeds als kunstvorm benaderen. Die liefde voor architectuur, voor het ontwerp en het vakmanschap, overkoepelt een aantal overpeinzingen die Coenen tijdens zijn 40-jarige carrière hebben beziggehouden en die door zijn iconische architectuur in heel Europa sterk worden weerspiegeld.

JO COENEN 40 JAAR WERKEN IN EUROPA De architectuur van Jo Coenen hecht supervisor drukt hij zijn stempel op Internationally renowned architect Jo from Eindhoven University of Technology waarde aan de balans tussen functie en steden in binnen- en buitenland, Coenen belongs to the generation of Dutch in 1975. He started his first practice in the schoonheid, een betekenisvolle architectuur waaronder natuurlijk Maastricht met de architects who studied in the 1970s and same city in 1980. Architects were entrusted die nooit slechts een gebouw vormt, maar wijk Céramique en met het centrum van still approach architecture as an art form. with respecting their predecessors, and ook een hele ruimte vult. Gebouw en Leidsche Rijn in Utrecht. This love of architecture, of design and from the outset, Coenen has advocated omgeving beïnvloeden elkaar zoals ze ook craftsmanship, encompasses numerous greater historical awareness and respect ons, de alledaagse gebruiker, beïnvloeden. In 2000 werd Coenen voor vier jaar subjects that have preoccupied Coenen for every context. Depth of thought and Architectuur is dan ook een kwestie van tot Rijksbouwmeester benoemd en during his 40-year career and which continuity are crucial when designing new compositie en combinatie. Dat maakt het maakte hij van zijn gedachtegoed een is reflected in his iconic architecture buildings and spaces. As an urban planning ontwerpen van een openbaar gebouw tot de rijksvisie. De vernieuwde methode in het throughout Europe. supervisor, he has made his mark on cities grootste uitdaging en verantwoordelijkheid architectuurklimaat ligt besloten in het at home and abroad, including, of course, in het curriculum van deze architect - en doorbouwen op het bestaande. Architectuur Jo Coenen’s architecture values the balance the Céramique district in Maastricht and een waar huzarenstukje als het gebouw werd opnieuw een belanghebbend thema between function and beauty, a meaningful Leidsche Rijn Centrum in Utrecht. slaagt in zijn opzet, mensen verliefd maakt in het Nederlandse politieke landschap architecture that as well as forming a op architectuur en hen leert zichzelf en hun door Coenens innovatieve benadering building also fills an entire space. Edifice In 2000, Coenen was appointed Chief omgeving beter te begrijpen. tot het hergebruik van erfgoed. Met zijn and environment influence each other, Government Architect for four years. He academische carrière en internationale just as they affect us, the day-to-day user. turned his ideas into a national vision. Hoe zorgt de positie van een publieke ruimte doctoraten leidt Coenen een nieuwe Architecture is, therefore, a matter of The renewed method in the architectural in de stad voor verbinding? Hoe wordt generatie architecten op in Eindhoven, composition and combination. These factors climate was to build on what already een openbaar gebouw instinctief gebruikt Karlsruhe, Lausanne, Aken, Delft en Milaan make designing a public building the most exists. Coenen’s innovative approach to the dankzij duidelijke architectuur? Hoe krijgen - waarbij hij zijn studenten “De Kunst van significant challenge and responsibility in reuse of heritage returned architecture’s erfgoed en afgeleefde stadsdelen nieuw Versmelting” (naar zijn inaugurele rede, Jo Coenen’s work. Such a building is a true significance to the Dutch political leven? Door Jo Coenen gepresenteerd Delft, 2006) van heden en verleden bijbrengt. masterpiece when it succeeds in its design, landscape. Through his academic career bij Bureau Europa, garanderen deze De ®MIT-afdeling (Restauratie, Modificatie, makes people fall in love with architecture, and international doctorates, Coenen has overpeinzingen beter inzicht op de Interventie en Transformatie) aan TU Delft is and teaches them to understand themselves trained a new generation of architects in veelomvattendheid en de grote betekenis hiertoe in 2006 opgericht. Bovendien bepleit and their surroundings better. Eindhoven, Karlsruhe, Lausanne, Aachen, van alle architectuur. hij een gedegen praktijkervaring voor elke Delft, and Milan. He has taught his students jonge architect, wat nu als Nederlandse How does the position of public space ‘The Art of Blending’ past and present Jo Coenen wet geldt. De Professional Experience in the city ensure connection? How can (following his 2006 inaugural speech at De in 1949 in Heerlen geboren architect Programme (PEP) wordt hiertoe landelijk architectural clarity foster intuitive use TU Delft). TU Delft introduced the ®MIT studeert in 1975 af in Architectuur & in het leven geroepen. of a public building? How are heritage (Restoration, Modification, Intervention Stedenbouw aan TU Eindhoven en start in and decaying city districts revived? and Transformation) department for this 1980 in diezelfde stad zijn eerste praktijk. These considerations, which Jo Coenen purpose in 2006. Moreover, his advocacy of Met het aan architecten toevertrouwde outlines at Bureau Europa, guarantee a a solid practical experience for every young ontzag voor hun voorgangers, bepleit better understanding of architecture’s architect lead to this curriculum element Coenen vanaf het begin een groter comprehensiveness and significance. becoming Dutch law. The Professional historisch besef en respect voor elke Experience Program (PEP) is being set context. Diepgang en continuïteit zijn bij Jo Coenen up nationally for this purpose. het ontwerpen van nieuwe gebouwen en Born in Heerlen in 1949, Jo Coenen ruimten cruciaal. Als stedenbouwkundig graduated in Architecture & Urban Planning

JO COENEN JO COENEN 40 JAAR WERKEN IN EUROPA 40 YEARS OF WORKING IN EUROPE Ons verleden leeft in ons voort. De De architect is een meester in het architect zoekt daarom ook continu naar uitvinden van nieuwe gedaanten. Dat is bestaansredenen en betekenissen voor een nuttig talent, waar oude gebouwen en LES 1 zijn ontwerpen, om de omvang en invulling infrastructuur vaak niet meer als praktisch van een gebouw te kunnen definiëren. Elk worden ervaren voor verdere ontwikkeling nieuw gebouw past altijd in een bestaande en waar nieuwe stadsdelen tegelijk als omgeving: de invloed van zowel het gebouw kil en zielloos aandoen. Oude gebouwen KOESTER als de omgeving is daarom wederkerig. krijgen toekomstig nut, met hergebruik Dat karakter van een plek, die genius van de kern, behoud van het interieur loci, straalt altijd af op een gebouw en of zelfs enkel de façade. Herkenning en DE GESCHIE- kan daarom zelfs het centrale thema voor houvast worden zo bewaard. Nieuwe, een nieuw ontwerp worden. Zo wordt de sterke ruimtelijke structuren die openstaan kracht van de traditie telkens weer opnieuw voor diverse functies zijn essentieel voor verwoord en valt een gebouw op natuurlijke de vernieuwing van de stad, verbeteren DENIS ALS wijze op zijn plaats. een bestaande context en verzekeren ecologische, culturele en maatschappelijke Voor de Universiteit Maastricht werd een duurzaamheid. VRIEND nieuwe campus in Randwyck ontworpen als uitbreiding van de traditionele stad. Tegelijkertijd werkte Coenen aan het installeren van faculteiten in monumentale kloosterpanden en stadspaleizen in de De architect neemt het erfgoed binnenstad. Hoewel ze verspreid zijn over het centrum en elk met een luisterrijk mee in zijn ontwerpen. Nieuwe verleden, zorgden nieuwe doorgangen en routes in, om en naar de gebouwen gebouwen krijgen invulling en voor nieuw leven. Een modern organisme ontstond in het bestaande. Ingrijpende betekenis met kennis van het architectonische interventies hebben de gebouwen een andere invulling verleden. gegeven. Coenen heeft er tijdens zijn Rijksbouwmeesterschap voor gepleit om het hergebruik van oude gebouwen en de nieuwe invulling van afgeleefde stadsdelen met moderne architectuur tot gevestigde praktijk te maken.

LES 1 LES 1 KOESTER DE GESCHIEDENIS ALS VRIEND KOESTER DE GESCHIEDENIS ALS VRIEND LESSON 1 A new campus in Randwyck was designed for Maastricht University as an extension CHERISH HISTORY of the traditional city. At the same time, AS A FRIEND Coenen worked on installing faculties in monumental monasteries and city mansions The architect’s designs in Maastricht. Although each has a notable appreciate heritage. past and are dispersed throughout the city centre, the new passages and routes in and New buildings gain around the buildings infuse them with new interpretation and life. A modern organism was created in meaning through the existing situation. Radical architectural interventions have given the buildings a knowledge of the past. different interpretation. During his tenure as Chief Government Architect, Coenen Our past lives on in us. Therefore, to advocated making the reuse of old buildings define a building’s size and use, architects and reinterpreting run-down city districts constantly seek meanings and reasons with modern architecture an established for existence for their designs. Every new practice. building is an insertion into an existing environment. Hence, a building and its The architect is a master of inventing surroundings reciprocally influence each new forms. This is a useful talent where other. A location’s character, the genius loci, old buildings and infrastructure are often always radiates onto a building and can even no longer seen as practical for further become the central theme for a new design. development and new city districts also Thus, the power of tradition is expressed at seem cold and inert. Reusing an old every turn, and a building naturally falls into building’s core or preserving its interior, or place. even just the façade, will maintain its future usefulness. Recognition and comprehension are thus preserved. New and robust spatial structures that are functionally adaptable are essential for urban renewal, improving an existing context, and ensuring ecological, cultural, and social sustainability.

LES 1 LESSON 1 KOESTER DE GESCHIEDENIS ALS VRIEND CHERISH HISTORY AS A FRIEND LES 2 DE ARCHITECT VERBINDT

Het publieke gebouw, the Civic Centre, dient als verbindingsknoop in de versnipperde stad en als het ontmoetingspunt van vandaag.

LES 2 LES 2 DE ARCHITECT VERBINDT DE ARCHITECT VERBINDT De compositie van iets nieuws in De essentiële connecties die Jo Coenen met LESSON 2 The public building also has an external combinatie met het bestaande, maakt zijn nieuwe ontwerp zo maakt, maken het connecting function. A public space’s van het openbare gebouw en de publieke publieke gebouw tot spil in de omgeving. THE ARCHITECT manifold interpretations are expressed ruimte één van de hoogtepunten van Jo Door respectvolle inpassing in de aanwezige CONNECTS through its look and dimensions; its Coenens architectencarrière. Het maken context blijft het gebouw in al zijn functies relationship between different floors, van de openbare ruimte zowel in als prettig, herkenbaar en comfortabel. The public building, the central areas, and peripheral rooms and rondom het gebouw is een centraal thema Daardoor is zijn ontwerp radicaal in het Civic Centre, serves both corners; and its specific urban location. The in zijn oeuvre. Denk bijvoorbeeld aan de vernieuwend potentieel. Idealiter valt het building’s publicness interconnects routes prominente stadsbibliotheken van onder gebouw instinctief op zijn plek. Het publieke as a connecting node in along the surrounding buildings. It brings meer Dortmund, Amsterdam, Milaan gebouw brengt op die manier mensen the fragmented city and together park-like outdoor spaces and the en Maastricht. De uitstraling van deze bij elkaar en vertelt door middel van as today’s meeting point. different parts of the city. Coenen achieves gebouwen nodigt altijd uit om naar binnen architectuur het verhaal over hun identiteit these connections through a generous, te komen. De instinctieve, doelbewuste en verleden, hun waarden en ambities. all-encompassing layout of the ground floor, What makes Jo Coenen’s public buildings route door het gebouw, de promenade The Civic Centre helpt zo een continu basement, and first floor, which merges and public spaces a highpoint of his architecturale, brengt je langs alle functies veranderende maatschappij zich beter thuis with the existing environment. architectural career is how he combines en helpt je het gebouw beter te begrijpen, te voelen in de stad waar ze van houdt. the existing with the new. Creating public zoals duidelijk blijkt in de opzet van het The essential connections that Jo Coenen space in and around a building is central NAi Rotterdam (nu Het Nieuwe Instituut) creates with his new design make the to his oeuvre. Consider, for example, the en de Openbare Bibliotheek Amsterdam. public building an environmental pivot. inviting presence of his renowned city Through respectful integration into the libraries for Dortmund, Amsterdam, Milan, Het openbare gebouw heeft ook een existing context, the building remains and Maastricht. These building’s intuitive externe verbindende functie. De veelvuldige pleasant, recognisable, and comfortable in and purposeful routing, the promenade invulling van een publieke ruimte moet all its functions. As a result, the innovative architecturale, ushers you along all of uitgedrukt worden in haar uitstraling en potential of his design is also radical. its functions. It helps you understand the afmetingen, in haar verhouding tussen Ideally, the building instinctively falls into building better, as is evident in the design verschillende verdiepingen, middenruimtes place. The public building thus brings of the Netherlands Architecture Institute in en afgeschermde kamers en hoeken, maar people together. Its architecture articulates Rotterdam (now Het Nieuwe Instituut) and ook door haar specifieke plek in de stad. their identity, history, values, and ambitions. the Amsterdam Public Library. De openbaarheid van een gebouw verknoopt In this way, the Civic Centre helps an ever- routes langs de omringende gebouwen changing society to feel more at home in en brengt parkachtige buitenruimtes en the city it loves. de verschillende stadsdelen bij elkaar. Die verbindingen brengt Coenen tot stand door een ruimhartige, allesomvattende opzet van begane grond, souterrain en eerste verdieping die versmelten met de bestaande omgeving.

LES 2 LESSON 2 DE ARCHITECT VERBINDT THE ARCHITECT CONNECTS De liefde voor het ontwerp die elke architect In Maastricht is de wijk Céramique heeft, vertaalt zich al gauw naar zijn daar inmiddels een schoolvoorbeeld van liefde voor de stad. Hij put inspiratie uit de geworden. Waar het oude fabriekenterrein LES 3 geschiedenis door zich te verdiepen in het op de oostoever van de Maas vroeger de werk van zijn voorgangers: hoe de parken, grens van de oude stad markeerde, heeft pleinen en markten functioneren; welke rol de Gemeente met de masterplannen van stadhuizen, kerken en universiteiten spelen; Jo Coenen Maastricht met 23 hectare HOUD VAN hoe de pracht van de buitenruimte het decor kunnen doen groeien. De wijk was een lab van het stadsleven kan zijn - kortom: hoe voor internationale samenwerkingen met de bestaande situatie ons leert de stad te bekende architecten als Botta, Siza en JE STAD begrijpen en te vernieuwen voor een blijvend Rossi. Het is daarom een toonbeeld van betoverende toekomst. een Europese architectuur geworden. Een ander project uit Coenens internationale Die Romantiek blijkt bij een architect als oeuvre, zoals ook Belval in Esch-sur-Alzette Neem de betovering van de Jo Coenen vanzelf ook uit het werkethos (Luxemburg), is het centrum van de nieuwe om bestaande omgevingen als bouwkundig wijk Leidsche Rijn in Utrecht. Vanaf 2002 herbruikbaar te zien en afgeleefde, is het in weergaloos tempo in aanbouw publieke ruimte als startpunt oude gebouwen een nieuw voortbestaan bovenop de kap van de lange A2-tunnel. te gunnen. Maar daarbuiten, met het De wijk zal het stadsklimaat van Utrecht en als schetsblad voor nieuwe ontwerpen van verbindingsknopen om de een geheel nieuw karakter geven. stad leefbaarder te maken, kan de architect stadsdelen. De architect weet een nog grotere invloed uitoefenen: hij neemt een verlaten gebied onder de hoe de stad functioneert en loep, zoals een oud industrieterrein, en transformeert het tot een waardige wat ze voor je kan betekenen. uitbreiding van het stedelijk domein.

LES 3 LES 3 HOUD VAN JE STAD HOUD VAN JE STAD LESSON 3 Maastricht’s Céramique district is a textbook example of this. Jo Coenen’s LOVE YOUR CITY plans have allowed the municipality to expand Maastricht by 23 hectares onto Take the enchantment of a former industrial site, once part of the public space as a starting old city boundary, on the east bank of the point and as a sketch Meuse. The district was a laboratory for international collaborations with well- page for new parts of the known architects, such as Botta, Siza, and city. The architect knows Rossi. It has subsequently become a model for European architecture. Similar projects how the city functions and from Coenen’s international oeuvre include what it can do for you. the Belval quarter in Esch-sur-Alzette, Luxembourg, and the centre for Utrecht’s Every architect’s love for the design soon new Leidsche Rijn district. The latter began translates into their love for the city. The construction at an unprecedented pace architect draws inspiration from history on top of the long A2 tunnel in 2002. It will by delving into predecessors’ work. The transform the character of Utrecht’s city function of parks, squares, and markets. climate. The role of city halls, churches, and universities. How the splendour of the outdoor space can provide the backdrop for urban life. In short, how the existing situation teaches us to understand and renew the city for a permanently enchanting future.

For Jo Coenen, this Romanticism is also evident in an approach which revitalises worn-out, old buildings and considers existing environments as constructively reusable. By designing connecting nodes to make the city more liveable, the architect can exert more influence. By analysing an abandoned area, such as an old industrial estate, it can be transformed into a worthy extension of the urban domain.

LESSON 3 LES 3 LOVE YOUR CITY HOUD VAN JE STAD LES 4 DE ARCHITECT NEEMT

VERANTWOOR- 47 DELIJKHEID

Het plezier van het scheppen is niet vrijblijvend. Het stelt de bouwmeester in staat zijn van oudsher centrale positie opnieuw te nemen en nieuwe talenten te helpen bij hun ontwikkeling. 48 47

LES 4 LES 4 DE ARCHITECT NEEMT VERANTWOORDELIJKHEID DE ARCHITECT NEEMT VERANTWOORDELIJKHEID Bovenal heeft de architect een passie voor Het herwaarderen van erfgoed en de LESSON 4 But the architect is also socially engaged. het vakmanschap en de schoonheid van bestaande context werd door Coenen Revitalising city districts and creating new het creëren en die wil hij doorgeven aan ook geïntroduceerd als pijler binnen het THE ARCHITECT TAKES functions for old public buildings raises toekomstige generaties. Intimi kennen Jo Nederlandse architectuuronderwijs. RESPONSIBILITY concerns that go deeper than the design Coenen als iemand die al schetsend denkt Tevens lanceerde hij wat hij het Experiment discipline. Architecture is a dialogue in en te werk gaat - een curieus gebruik noemt en wat later tot het Professional The pleasure of creating which the architect defines, often implicitly, in het digitale tijdperk. Door te tekenen Experience Programme (PEP) uitgroeide. has its obligations. It the relationship between humans and the interpreteert de architect continu de wereld In deze visie behelst het onderwijs meer city. As Chief Government Architect, Jo om zich heen: elke schets, elke nieuwe visie, onderzoek en praktijkervaring, stages enables the architect to Coenen was able to restore the traditional elke interventie verandert de bestaande en beroepsbegeleiding, zodat een jonge retake a central position appreciation for architecture by recalibrating context, het karakter van een plek, het architect zich na jaren beproefde ervaring and support new talents it. The architect cherishes history, just like silhouet van een stad. De architect wordt zo als gedegen vakman kan bewijzen. his fellow human, and preserves it in the een leraar: iemand die blijvend invloed kan Anno 2020 is Coenens gedachtegoed de in their development. new design. uitoefenen op hoe wij de wereld zien en hoe institutionele praktijk in heel ontwerpend we erin leven. Nederland. Architectuur is opnieuw een Above all, the architect has a passion for the Coenen introduced the reappraisal of nationale trots geworden. craftsmanship and beauty of creation and heritage and the existing context as a Maar ook is de architect maatschappelijk wants to pass this on to future generations. pillar in architectural education in the betrokken. Vraagstukken over revitalisering Close friends know Jo Coenen as someone Netherlands. He also launched what he van stadsdelen en nieuwe functies van who thinks and works in a sketch-like way calls the Experiment, which later developed oude openbare gebouwen zijn kwesties die – a curious practice in the digital age. The into the Professional Experience Program dieper tasten dan de ontwerpdiscipline. architect continuously interprets the world (PEP). This vision of education includes Architectuur is een dialoog, waarin de around him by drawing. Every sketch, every more research, practical experience, architect de relatie tussen mens en new vision, every intervention changes the internships, and professional guidance, stad vaak impliciet mee definieert. Als existing context, the character of a place, allowing young architects to prove Rijksbouwmeester heeft Jo Coenen de or the silhouette of a city. The architect themselves as thorough craftspeople after traditionele waardering voor de discipline thus becomes a teacher: someone who can years of demonstrated experience. In 2020, weten te herstellen door architectuur continue to influence how we see the world Coenen’s ideas have become institutional opnieuw te ijken: de architect koestert de and inhabit it. practice for design throughout the geschiedenis, net als zijn medemens, en Netherlands. Architecture has once again bewaakt deze in het nieuwe ontwerp. become a national pride.

LES 4 LESSON 4 DE ARCHITECT NEEMT VERANTWOORDELIJKHEID THE ARCHITECT TAKES RESPONSIBILITY CREDITS

Curator Jo Coenen Supervisor Floor van Spaendonck Graphic design Dennis van Eikenhorst Spatial design Olivier Graeven, Lorenzo Castellani Lovati, Gregorio Pistolesi, Sada Shirafuji Project leader Ilona van den Brekel Project assistent Agnes Paulissen Doc C archival work Alexei Gleiser, Danny Schiffeleers Film and editing Max van Even, Daniel van Hauten Texts Remco Beckers Translation Jason Coburn Marketing Emmanuel ‘Maan’ Merkus & Willemijn Doelman Construction team Fran Hoebergen, Charlotte Koenen, Dennis Ceha, Mats Dewaide, Emanuel Riksen, Stefan Vontobel

WITH THANKS TO

JCAU Architect & Urbanist Bureau Europa, platform voor architectuur ir. Abe Bonnema Stichting en design wordt door de Gemeente Politecnico di Milano Maastricht, de Provincie Limburg en Gemeente Maastricht Het Stimuleringsfonds voor de Creative Provincie Limburg Industrie ondersteund. Stimuleringsfonds Creatieve Industrie Van der Plas Interieur Bureau Europa, platform for architecture Van Stokkum Natuursteen bv and design is supported by the City of Maastricht, the Province of Limburg and Het Stimuleringsfonds voor de Creative Industrie.

Timmerfabriek Boschstraat 9 6211 AS Maastricht, NL www.bureau-europa.nl

JO COENEN 40 JAAR WERKEN IN EUROPA BUREAU-EUROPA.NL