czerwiec 2011 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej

2 Wydarzenia

4 Płyty 4 RadioJAZZ.FM poleca 6 Recenzje 13 Nowości płytowe

14 Festiwale i koncerty 16 II FestiwalNowa Muzyka Żydowska 20 Nowe oblicze Hery – koncert w Cafe Kulturalna 22 Na koncercie najważniejsza jest publiczność ! 25 Festiwal KODY 2011 32 Noc Miliona Żurawi vol. 2

38 Sylwetki 38 Zbigniew Seifert 41 Stanley Clarke vs. Marcus Miller 44 Rozmowa z Robertem Kubiszynem 47 Wywiad z Michałem Wierbą

50 Kanon Jazzu

55 Kalendarium jazzowe czerwca

68 Co w RadioJAZZ.FM 68 Nowy/Stary Funk w audycji Friday Funk Radio Show 69 Ptasie Radio – czerwcowa zapowiedź 70 Dzień Dziecka w JazzPRESS – konkurs dla czytelników!

70 Redakcja

Robert Kubiszyn , fot. Bogdan Augustyniak Wydarzenia Wydarzenia Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011 Krzysztof Wierzbowski Krzysztoffot. Leszek Możdżer Robert Kubiszyn

9 maja w Fabryce Trzciny odbyła się uroczy- Poza tym Fryderyki dostali: W dniach 9-11 maja w Bibliotece Narodowej Ra. Nagrał również trzy solowe albumy, m.in. stość wręczenia Nagród Akademii Fonogra- w Warszawie odbyła się I Konwencja Muzyki Switchy Titchy, Crying For My Baby. Urodził się ficznej Fryderyk 2011. W kategoriach jazzo- úú Leszek Możdżer za album Kaczmarek by Polskiej. W pierwszym dniu obrad zaprezen- 1 maja 1936 r. wych statuetki otrzymali: Możdżer (Universal Music Polska) w kategorii towano Raport o stanie muzyki polskiej. Część úú Adam Pierończyk Quintet za album Komeda Album Roku Oryginalna Ścieżka Dziękowa; poświęconą muzyce jazzowej przygotował – The Innocent Sorcerer ( Jazzwerkstatt/ Muzeum úú Kuba Badach w kategorii Wokalista Roku; dziennikarz naszego radia Maciej Karłowski, 12 maja zmarł Piotr „Stopa” Żyżelewicz. Grał Powstania Warszawskiego) w kategorii Jazzowy úú Irek Dudek za album Dudek Bluesy (AGO- przy współpracy Pawła Brodowskiego. Raport m.in. w takich zespołach, jak Voo Voo, Izrael, Album Roku. Album był naszą Płytą Tygodnia, RA S.A.) w kategorii Album Roku Blues. można pobrać ze strony organizatora Konwen- 2Tm2,3, Armia, Brygada Kryzys, Moskwa. recenzję Rocha Sicińskiego można znaleźć na úú Michał Tokaj (fortepian) otrzymał wyróż- cji Instytut Muzyki i Tańca. Jednym z efektów stronie internetowej RadioJAZZ.FM; nienie w kategorii Improwizacja Jazzowa Konwencji jest powołanie Otwartego Forum úú Robert Kubiszyn w kategorii Fonograficzny Roku za grę w utworze „Seeking My Love” Jazzu adres grupy. W dniach 13-14 maja w Warszawie odbył się Debiut Roku. Także i jego płyta zatytułowa- na płycie Agi Zaryan Looking Walking Being Kongres Obywateli Kultury. Jednym z waż- na Before Sunrise (Proa/Universal) była naszą (Blue Note). Jest to nowo utworzona przez niejszych punktów Kongresu było sygnowanie Płytą Tygodnia, recenzja autorstwa Jerzego Sekcję Jazzową Rady Akademii Fonograficz- 11 kwietnia na zawał serca zmarł chicagowski przez Premiera Donalda Tuska Paktu dla Kul- Szczerbakowa; nej kategoria (laureata wybrano spośród pię- gitarzysta i wokalista Lacy Gibson. Grał m.in. tury. Kongres i Pakt zostały przygotowane przez úú Michał Tokaj w kategorii Jazzowy Kompo- ciu płyt nominowanych w kategorii Jazzowy z takimi zespołami i muzykami, jak Buddy Guy, ruch społeczny Obywatele Kultury. Na stronie zytor Roku; Album Roku). W przyszłym roku ma to być Son Seals (m.in. na płycie Live And Burning), internetowej http://obywatelekultury.pl można úú Adam Pierończyk w kategorii Jazzowy pełnoprawna kategoria. Otis Rush, Willie Dixon, Jimmy Reed, Billy zarówno zapoznać się z treścią Paktu, jak i zło- Muzyk Roku. „The Kid” Emerson, Billy Boy Arnold, czy Sun żyć pod nim podpis.

2 3 Płyty – RadioJAZZ.FM poleca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Nguyen Le – Songs Of Freedom RGG – One Colin Vallon Trio – Rruga Allen Toussaint – The Bright Mississippi

Czy na tej płycie jest jakiś przebój? Nie potra- 10 lat na jazzowej scenie! Aż trudno uwierzyć, Muszę przyznać, że na widok płyty nowe- Trudno powiedzieć, co robi większe wrażenie; fię wybrać. Ta płyta w całości jest przebojem. bo przecież trio RGG to wciąż zespół, który go klasycznego tria jazzowego nie przechodzi muzycy których Allen Toussaint zaangażował Jest nowoczesna, nowatorska, to twórcza wizja można zaliczyć do grona formacji młodych. mnie specjalny dreszcz, chyba, że można za w swój najnowszy projekt czy dobór kompozy- geniusza muzycznej transformacji i wybitnego Taki jubileusz wymaga specjalnego świętowa- takowy uznać lekko uniesioną brew. Zapewne cji z katalogu dawnych mistrzów. Przynajmniej gitarzysty. Nguyen Le nie nagrywa dużo i czę- nia i oto dostajemy kolejną płytę zespołu. Jak wielu się ze mną nie zgodzi, ale wydaje mi się, efekt muzyczny nie pozostawia wątpliwości. sto, ale na jego płyty warto czekać. do tej pory szóstą i kto wie czy nie najlepszą że niezwykle trudno jest wymyśleć w tej dzie- Najnowszy album legendy nowoorleańskiego w historii RGG. A jeśli nawet nie najlepszą, dzinie coś, czego nie zrobiliby już Bill Evans fortepianu jest pełen świeżej energii, muzycznej W 2002 roku Nguyen Le nagrał płytę z utwo- bo przecież w tej materii każdy ze słuchaczy Trio na jednym skrzydle, czy The Bad Plus na swady i dowcipu, a co najważniejsze, w wysma- rami Jimi Hendrixa – Purple – Celebrating może mieć własne rankingi to niewątpliwie drugim. Zdarzają się czasem wyjątki takie jak kowany sposób celebruje swoją tradycję. Jimi Hendrix. To była odważna decyzja. Taki najbardziej zróżnicowaną. Sądzę również, że zespół Brada Mehldau'a, Vijay'a Iyera, czy – rodzaj muzycznego porywania się z motyką na najbardziej dojrzałą, najlepiej ułożoną i bardzo moim zdaniem niedocenione trio Bjornstad/ Łukasz Nitwiński słońce. Są w muzyce dzieła kompletne i dosko- dobrze zharmonizowaną. Można zaryzyko- Danielson/Mazur. W styczniowej aurze Man- nałe, których lepiej nie ulepszać. Muzyczna in- wać, jak sądzę bez narażania się na pomyłkę, że fred Eicher proponuje nam jednak kolejne trio, wencja Nguyena Le sprawiła jednak, że z tego w dziedzinie architektury napięć i budowania w dodatku z kraju zegarków, czekolady, ban- pozornie niewykonalnego zadania zagrania narracji RGG to jedni z największych młodych kowości, ograniczeń prędkości i domów pod- w innowacyjny, a nie tylko efekciarski gitarowo ekspertów. piwnicznonych obowiązkowo schronem. Ze sposób, bluesów Jimi Hendrixa powstała wy- Szwajcarii: Colin Valon, Patrice Moret, Samuel śmienita płyta. Maciej Karłowski Rohrer przedstawiają płytę Rruga.

Rafał Garszczyński Kajetan Prochyra

Recenzja » Płyty Recenzja » Recenzja » Recenzja »

4 RadioJAZZ.FM poleca 5 Płyty – recenzje Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011 Recenzje Les Paul – The Jazzman rytmiczną, choć w odróżnieniu od innych gita- rzystów swoich czasów – w większości prezento- Zmarły niedawno, aktywny muzycznie niemal wanych utworów muzyk dostaje chwilę na krótką do samego końca, Les Paul to legenda jazzowej solówkę. Większą część pierwszej płyty zajmuje gitary elektrycznej. W równej mierze geniusz rejestracja transmisji radiowej z Los Angeles z 2 tego instrumentu, innowator, niepowtarzalny lipca 1944 roku. Tego dnia z Les Paulem gra- konstruktor elektroniki, co wybitny realizator li między innymi J. J. Johnson (puzon), Illino- nagrań i inżynier dźwięku oraz pionier różnych is Jacquet (saksofon tenorowy), Nat King Cole nowatorskich technik nagraniowych. (fortepian) i Red Callender (kontrabas).

Można zaryzykować twierdzenie, że co trzecia Na nagrania Les Paula z tego okresu trzeba pa- markowa gitara elektryczna używana obecnie na trzeć jak na wstęp do późniejszej wielkiej karie- świecie ma gdzieś wygrawerowane jego nazwi- ry obejmującej stricte jazzowe pozycje – jak The nowa przestrzeń jazzu sko. Nie mam tu na myśli modeli sygnowanych, Guitar Artistry Of Les Paul (1971), jak i długi jakich pełno na rynku i których istnienie podyk- okres wspólnych nagrań z Mary Ford – duetu, towane jest wymogami marketingu, ale takie, jeszcze referencyjnej kompilacji, więc trzeba po- który odniósł niebywały sukces w muzyce po- które zawierają rozwiązania techniczne często lować na składanki takie, jak The Jazzman. Wy- pularnej zanim wynaleziono rock and roll. Les opatentowane przez muzyka, lub będące włas- dawnictwo zostało przygotowane z dość dużą Paul to także pierwsze wielośladowe nagra- nością związanej z jego karierą firmy Gibson. dbałością o szczegóły. Widać to zarówno w czę- nia gitary elektrycznej, wieloletnia współpraca ści opisowej obejmującej obszerne dane dysko- z Chetem Atkinsem, niezliczone sesje z prak- The Jazzman, to składająca się z dwu krążków graficzne, jak i w obróbce dźwięku obejmującej tycznie wszystkimi wielkimi postaciami jazzu, CD składanka wypełniona po brzegi różnymi zabiegi remasteringowe oraz próbę ujednolicenia jak i trudna do ogarnięcia liczba różnorodnych nagraniami pochodzącymi z późnych lat czter- brzmienia utworów rejestrowanych w różnych nagród muzycznych z Grammy na czele. dziestych ubiegłego wieku. warunkach studyjnych i koncertowych. Kiedy w 2005 roku Les Paul nagrywał płytę Zestaw obejmuje nagrania tria gitarzysty i różne Fanów charakterystycznego brzmienia gitary w duetach nazwaną American Made World Play- większe gwiazdorskie składy. Wśród muzyków Les Paula z pewnością bardziej zainteresują ed na jego we zwanie bez większego namysłu towarzyszących Les Paulowi znajdziemy mię- utwory nagrane w trio, gdzie gitara pełni rolę stawili się między innymi Eric Clapton, Peter dzy innymi Illinoisa Jacqueta (saksofon tenoro- jedynego instrumentu melodycznego. Niewąt- Frampton, Jeff Beck, Richie Sambora, Keith wy), Nat King Cole’a (fortepian), Arta Tatuma pliwą ciekawostką jest nieznane mi wcześniej Richards, Buddy Guy, Steve Miller, Sting, Joss (fortepian), Oscara Pettiforda (kontrabas) Harry wspólne nagranie z towarzyszeniem sekcji ryt- Stone i Mick Hucknall. Wszyscy chcieli zapew- Sweets Edisona (trąbka) czy Lionela Hamptona micznej 4 gitarzystów – Les Paula, Barney’a ne stać się częścią niezwykłej fonograficznej le- (wibrafon). Większość nagrań to rejestracje po- Kessela, Irwinga Ashby’ego i Arva Garrisona gendy życia i muzyki genialnego Les Paula. pularnych w swoim czasie transmisji radiowych w utworze „Honeysuckle Rose”. Les Paul, The Jazzman (2008, Avid Entertainment, numer: z występów na żywo. Część z nich dostępna 5022810194026, 2CD) jest również na innych wydawnictwach, jednak W nagraniach zrealizowanych w większych wczesny dorobek Les Paula nie doczekał się składach gitara Les Paula pełni raczej funkcję Opracował: Rafał Garszczyński

6 7 Płyty – recenzje Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Jeff Beck – Rock ‘N’ Roll Party: Ho- Większość partii wokalnych tego wieczora nale- W kilku utworach pojawia się sekcja dęta do- nouring Les Paul żało do rewelacyjnej Imeldy May. Na scenie po- wodzona przez zdobywającego ostatnio w za- jawili się też muzycy jej zespołu. W jaki sposób dziwiającym tempie popularność i status me- Najnowsza płyta Jeffa Becka z pewnością jest Jeff Beck znajduje takie talenty pewnie nigdy się gagwiazdy jazzowego mainstreamu Troya niespodzianką dla jego młodszych fanów i wiel- nie dowiemy. Imelda May jest bowiem obok li- Trombone Shorty Andrewsa. To jednak nie on ką gratką dla tych nieco starszych. Wydany na dera niewątpliwie gwiazdą wieczoru. Potrafi za- tworzy brzmienie przypominające sekcje dęte początku 2011 roku album zawiera nagranie śpiewać jazzową balladę – jak „Cry Me A River”. lat sześćdziesiątych, które młodsi słuchacze koncertu zarejestrowanego w rocznicę 95 uro- Świetnie wypada w repertuarze Elvisa Presleya mogą pamiętać z filmuBlues Brothers. To zasłu- dzin Les Paula w znanym z jego poniedziałko- – jak w wybornym „My Baby Left Me”. Imelda ga grającego na saksofonie barytonowym same- wych wieloletnich występów Iridium Jazz Club May jest też wyśmienita w roli Mary Ford. Tak go Blue Lou Mariniego – znanego sidemana, w Nowym Jorku. Niezapomniany Les Paul jak przed ponad pół wiekiem, z pomocą elek- grającego jedną z głównych ról we wspomnia- grywał tam przez kilkanaście lat aż do śmierci troniki teraz być może już nie tak odkrywczej nym filmie, a przez lata partnera muzycznego w wieku lat 94 w 2009 roku. jak wtedy, kiedy były to prototypy konstruowane przeróżnych gwiazd, od Franka Zappy poprzez osobiście przez Les Paula śpiewa wieloma gło- Blood, Sweat & Tears, na Manu Dibango Płyta ukazała się w kilku we rsjach – najbo- sami w „How High The Moon”, „Sitting On The i zespole braci Brecker kończąc. W sekcji gra gatszej Blue Ray, nieco uboższej we rsji DVD Top Of The World”, czy „Vaya Con Dios”. również Leo Green – wieloletni saksofonista i we rsji CD, która z konieczności (pojedynczy zespołów Jerry Lee Lewisa, Little Richarda nośnik), zawiera jedynie część materiału nagra- A Jeff Beck? Jest wybitny. Każdy dźwięk jego i Chucka Berry. nego na płycie Blue Ray. gitary jest na swoim miejscu, jest świadectwem wielkiego szacunku dla mistrza Les Paula. Mo- Jeff Beck mając na scenie taką sekcję dętą po- Tego wieczoru na widowni zasiadło wielu zna- mentami wydaje mi się, że sam Les Paul nie zwala muzykom zagrać swoje partie, sam po- nych muzyków, bo też był to koncert z katego- ogromnym powodzeniem w czasach jego naj- zagrałby tego lepiej. Nie potrafię sobie wyobra- zostając gdzieś w tle ze typowym Stratocaste- rii „dla przyjaciół i znawców sztuki gitarowej”. większej popularności komercyjnej – czyli w la- zić większego komplementu dla gitarzysty. Jeff rem, komentując z pozoru luźno rozłożonymi Podkreślmy to ważne słowo, sztuki, a nie grania tach czterdziestych i pięćdziesiątych ubiegłego Beck tego dnia gra bez wysiłku to wszystko, co dźwiękami wyjątkowo spójnie brzmiącą grupę kto szybciej i więcej. Jeszcze zanim zabrzmią wieku. Les Paul był zarówno przyjacielem, jak dotąd potrafił zagrać tylko jego mistrz. I choć instrumentów dętych. Niewątpliwie najlep- pierwsze dźwięki mamy migawkę na siedzące- i idolem Jeffa Becka. Idolem od wczesnych lat w obszernym wywiadzie w dodatkach wyzna- szą wizytówką tej grupy muzyków jest „Peter go w pierwszym rzędzie Steve’a Van Zandta. pięćdziesiątych… Tak, tak, Jeff Beck 24 czerwca, je, że intro w „How High The Moon” wypadło Gunn”. Stratocaster lidera dochodzi do głosu Na płycie nie znajdziemy hard rockowego klu- 3 dni po występie w Warszawie skończy 67 lat. słabo i ciągle nie wie jak Les Paul potrafił to za- w „Walking In The Sand” i „Rocking Is Our bowego hip hopu. Nie znajdziemy fuzji rocko- grać, to więcej w tym szacunku dla mistrza niż Business” – to dwa utwory, w których Jeff Beck wej gitary z muzyką klasyczną, ani bluesowych Repertuar, to klasyki rock and rolla, jazzo- muzycznej refleksji. W czystych nutach jego przypomina słuchaczom o swoich hard rocko- evergreenów. Nie znajdziemy więc tego wszyst- we standardy i utwory, które przez lata stały gitary jest najprawdziwszy swing, jego gitara – wych i bluesowych korzeniach. kiego, czego mogliby oczekiwać fani artysty się nieodłącznie związane z niepowtarzalnym to oczywiście w większości utworów klasyczny znający jedynie jego płyty nagrane w ciągu brzmieniem gitary Les Paula. Kim był najwięk- Gibson Les Paul – brzmi nieco staromodnie, W „New Orleans” pojawia się będący ciągle ostatnich kilku lat. szy innowator przemysłu nagraniowego i wy- jednak właśnie takiego brzmienia wymagał w wyśmienitej formie wokalnej i estradowej, bitny stylista jazzowej gitary? O tym również repertuar. Po tym koncercie Gibson powinien choć dawno już przekroczył siedemdziesiątkę, Koncert w całości wypełniła muzyka grywa- przeczytacie w tym wydaniu JazzPRESSu. zmienić nazwę gitary z Les Paul na Les Paul & Gary US Bonds. Wokalista potrafi jak mało kto na i przez Les Paula, i taka, która cieszyła się Jeff Beck! w dzisiejszych czasach rozruszać publiczność.

8 9 Płyty – recenzje Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

W drugiej części koncertu Imelda May zmienia na Emotion & Commotion, albo na You Had It Gilberto Gil – Kaya N’Gan Daya nie tylko sukienkę. Wyzwolona z roli współ- Coming, czy JEFF. A może przypominającego czesnej następczyni Mary Ford staje się bar- klasyki z okresu Yardbirds, czy grającego reper- Mam duży sentyment do tej płyty. Ilością po- dziej ekspresyjna, choć równie stylowa. tuar z Beck-Ola, albo wybornie wyprodukowa- zytywnych emocji wydobytych przez Gilberto nego przez samego George’a Martina Blow By Gila z muzyki Boba Marleya można by obdzie- Warto też odnotować gościnny występ Briana Blow? A może grającego niekończące się jazz- lić cały świat i jeszcze zostanie. Krótko mówiąc, Setzera. „Twenty Flight Rock” to świetny gi- rockowe improwizacje jak z Janem Hammerem to jedna z najcieplejszych płyt jakie znam. Ten tarowy duet – szkoda, że to tylko jeden utwór. w latach siedemdziesiątych? Ja już mam bilet projekt ma dwa wcielenia. To najlepsze i mu- Brian Setzer pojawia się też w finałowym „Sha- w pierwszym rzędzie, a Wy? Nawet najbardziej zycznie najciekawsze to we rsja studyjna wydana ke, Rattle & Roll”. wyśmienita rejestracja HD, a dzisiejsza pły- w formie płyty CD. Jest również ciekawa, choć ta oferuje wyborną jakość techniczną dźwięku jednak muzycznie mniej inspirującej we rsja W obszernych dodatkach do płyty znajdziemy i obrazu nie zastąpi koncertu na żywo. Biegnij- koncertowa wydana w postaci płyty DVD. wywiad z Jeffem Beckiem, migawki z przygo- cie więc po bilety. Relacja z koncertu Jeffa Becka towań do koncertu, opowieść Jeffa o gitarach w ramach Warsaw Summer Jazz Days w jednym Płyty Gilberto Gila z brazylijska muzyką będą- z jego kolekcji, a także 2 archiwalne nagrania z najbliższych numerów JazzPRESS. ca lekką autorską we rsja samby i baiao są nie- z 1983 pierwszego wspólnego występu z Les złe, ale pomysł na nagranie kompozycji Boba w którym dominują instrumenty perkusyjne Paulem z Rock ‘N’ Roll Tonite Show. Ten ma- Jeff Beck,Rock ‘N’ Roll Party: Honouring Les Paul (2011, Deuce/ Marleya – nietypowy w dorobku Gila -uważam i chórki. Eagle Vision, numer katalogowy: 5051300507572, Blue Ray) teriał dostępny jest osobno w postaci kasety za najlepszy w jego dyskografii. I choć nie znam VHS. Z tego samego koncertu pochodzi solo- wszystkich płyt, intuicja podpowiada mi, że Pozytywna energia wypełniająca każdy takt za- we wykonanie przez Les Paula standardu „How Opracował: Rafał Garszczyński żadne nieznane mi nagrania tego nie zmienią. równo niezwykłego koncertu (DVD), jak i nagrań High The Moon” prezentujące jego słynny wy- studyjnych (CD), to w równej mierze zasługa nalazek – Black Box. Część utworów Gilberto Gil śpiewa po angiel- świetnych kompozycji, jak i zaangażowania całe- sku z dość specyficznym akcentem południowo- go zespołu. Przy okazji te nagrania są świetnym W jednym z dodatków Steve Van Zandt i Nils KONKURS amerykańskim, część po portugalsku. Czasem przykładem braku realnych granic politycznych Lofgren określają koncert jako najlepszy show na Dzień Dziecka w jednym utworze miesza oba języki. Jakości i stylistycznych w muzyce i dowodem na bezsen- jaki widzieli w życiu. Dwu wielkich gitarzy- tłumaczenia tekstów na portugalski nie potrafię sowność twierdzeń, że prawdziwe reggae to tyl- stów, którzy od 40 lat zagrało setki najlepszych szczegóły konkursu » ocenić, jednak melodyka tego języka zdecydo- ko na Jamajce w wykonaniu garstki tamtejszych rockowych spektakli na świecie z The E-Street wanie pasuje do jamajskich rytmów reggae. profesjonalnych muzyków. W trakcie przygoto- Band nazywa materiał z dzisiejszej płyty naj- wania tego projektu Gilberto Gil podróżował po lepszym koncertem jaki w życiu widzieli…. Zespół towarzyszący liderowi w we rsji koncer- Jamajce i we rsję studyjną nagrał w nowo zbudo- Prawdopodobnie wiedzą co mówią. Ja się z ich towej (DVD) składa się zapewne z muzyków, wanym studiu Tuff Gong, które z oryginalnym zdaniem zgadzam. którzy współpracują z nim przy innych pro- studiem, w którym nagrywał Bob Marley łączy jektach (opisy innych płyt, które posiadam są jedynie nazwa i postać legendarnego inżyniera Już sam nie wiem, jakiego Jeffa Becka chciałbym w tym zakresie dość niekompletne). Ów zespół dźwięku Errola Browna. Jednak we rsja koncer- zobaczyć 21 czerwca na koncercie w Warszawie. nie stara się wcale imitować, czy naśladować towa (DVD) zachowuje ducha i przesłanie kom- Takiego, jak na dzisiejszej płycie, czy odkrywa- rytmów znanych z nagrań The Wailers. Ofe- pozycji Marleya, czyniąc jednocześnie muzykę jącego nowe źródła inspiracji i twórczego jak ruje bardziej uniwersalne, światowe brzmienie, bardziej przystępną dla szerszej publiczności.

10 11 Płyty – recenzje Nowości płytowe czerwiec 2011

W dodatkach na płycie DVD znajdziemy al- Dodatkowym atutem płyty jest możliwość Nowości płytowe ternatywną we rsję „Turn Your Lights Down włączenia angielskich napisów dla tych, któ- W maju do polskich sklepów trafiła płyta „Laura” i dwie kompozycje autorstwa Cala Low” i pełnoekranową we rsję „Is This Love”. rzy chcą skupić się jeszcze bardziej na tekstach The Madman Rambles Again Rafała Sarne- Massey’a: „The Damned Don’t Cry” i „Na- Ta ostatnia w we rsji podstawowej stanowi Boba Marleya. Napisy są zsynchronizowane ckiego. Co prawda, płyta ukazała się już katini Serenade”. podkład do napisów końcowych. To dobry po- z muzyką i ich angielska we rsja obejmuje za- w lutym tego roku nakładem wytwórni Fre- mysł, polecany do wykorzystywania przez in- równo piosenki śpiewane po angielsku, jak i po sh Sound, jednak dotychczas dla polskiego nych wydawców realizacji koncertów. Jest też portugalsku. odbiorcy była dostępna jedynie za pośredni- 14 czerwca ukaże się nowa płyta Pata teledysk do piosenki tytułowej, reportaż z pla- ctwem internetu. 20 maja Rafał Sarecki był Metheny’ego zatytułowana What's it all nu i przygotowań do koncertu i co najważniej- Gilberto Gil, Kaya N’Gan Daya (2002, BCP/Warner, numer: gościem Macieja Karłowskiego w paśmie about (Nonesuch) zawierająca covery utwo- sze – prawie półgodzinny film dokumentujący 809274326225, format: DVD) „Jazz Do It” i wprowadził w klimat zare- rów takich kompozytorów, jak Paul Simon, podróż Gilberto Gila na Jamajkę śladami Boba Gilberto Gil, Kaya N’Gan Daya (2002, Warner, numer: jestrowanej na albumie muzyki. 8 czerwca Lennon/McCartney, Burt Bacharach czy Marleya i nagranie we rsji studyjnej albumu 809274216625, format CD) w ramach trasy promującej płytę kwintet Henry Mancini zagrane solo na gitarze (tej z CD). Wspomniany teledysk został nagra- Rafała Sarneckiego zagra w poznańskim akustycznej. ny z udziałem jamajskich ulicznych muzyków. Opracował: Rafał Garszczyński Blue Note. A 17 lipca w Krakowie. Oczywiście słyszymy tu więcej lokalnych ryt- mów, ale Gilberto Gil doskonale odnajduje się 28 czerwca ukaże się płyta Enigmata Joh- w tej, jakże innej niż proponowana przez jego 10 czerwca będzie miała polska premierę na Zorna (Tzadik). własny zespół na koncercie stylistyce. płyta Standin’ On the Rooftop Madeleine Peyroux (Emarcy / Umg). Koncert zarejestrowany został w 2001 roku W najbliższym czasie ukaże się płyta Ma- w Sao Paulo i jest utrzymany w konwencji rek Napiórkowski Trio z basistą Rober- skromnej, ascetycznej wręcz produkcji, skupia- 13 maja ukazała się nowa płyta Stanisław tem Kubiszynem i perkusistą Cezarym jącej uwagę widza wyłącznie na muzyce, która Soyki zatytułowana 7 wierszy Miłosza Konradem w składzie. Płyta jest zapisem broni się sama nie potrzebując wydumanych (Universal Music Polska). trasy koncertowej zespołu z jesieni ubie- efektów wizualnych. głego roku.

Nagrania studyjne są muzycznie nieco ciekaw- 13 maja ukazało się kompilacja zatytułowa- sze. Płyta CD powstała z udziałem zespołu na First Impulse: The Creed Taylor Collection. Jarosław Śmietana z towarzyszeniem wokalnego I-Three Boba Marleya w studiu Tuff Jest to wydawnictwo opublikowane z okazji Wojtka Karolaka i wokalistki z Trynidadu Gong w Trench Town. W nagraniach uczestni- 50 rocznicy powstania wytwórni Impulse! Zet Star przygotowuje materiał na nową czyli między innymi Sly Dunbar i Robbie Sha- Na publikację złoży się 6 pierwszych płyt płytę. Album będzie nosił tytuł I Love the kespeare, a także w składzie I-Three żona Boba wydanych przez Impulse!, których produ- Blues. W autorskiej audycji Rafała Gar- Marleya – Rita Marley. Gdybym musiał wybrać centem był Creed Taylor oraz 7 książek szczyńskiego „Simple Songs” emitowanej – postawiłbym na we rsję studyjną i płytę CD. z cennymi nagraniami, w tym nieznanymi 27 kwietnia miała miejsce (światowa) pre- Koncert jednak również jest świetny i ogląda nagraniami demo Johna Coltrane’a po- miera utworu z tej płyty zatytułowanego się go z dużą przyjemnością. chodzącymi z sesji do albumu Africa/Brass „His Majesty Blues”. z pierwszej połowy 1961. Są to standard

12 13 Festiwale i koncerty czerwiec 2011

27 maja-14 czerwca – II Festiwal Form Etnicznych i Jazzowych Palm Jazz w Gliwicach – 17-21 czerwca w Lublinie, Warszawie i Szczecinie wystapi Cesaria Evora wystąpiąFestiwale m.in. Anthimosi koncerty Apostolis, Janusz Muniak, Arek Skolik, Adzik Sendecki, Jarosław Śmietana, Boris Malkowsky, Jacek Kochan, Dominik Bukowski, Piotr Lemańczyk, David Kuck- hermann, Joey Calderazzo, Orlando le Fleming, Donald Edwards. 17–22 czerwca – Warsaw Summer Jazz Days 2011 w Warszawie – wystąpią m.in. Jeff Beck (relacja z koncertu w jednym z najbliższych numerów JazzPRESS), Avishai Cohen z progra- mem z płyty Seven Seas i Cassandra Wilson. 3 czerwca – Art Of Improvisation meeting – impreza adresowana jest przede wszystkim do słuchaczy nastawionych na czynny, zaangażowany odbiór – momentami trudnej – muzyki. Wystąpią Frydryk/Lebik (Emerge, Polska) + Gabriel Ferrandini, Hernani Faustino (Red Trio, 19 czerwca w Jazz Klubie Filary w Gorzowie Wielkopolskim wystąpi Omar Sosa. Szczegóło- Portugalia), Slug Duo (Polska) + Kazuhisa Uchihashi (Japonia) i Schlippenbach Trio/Alexan- we informacje o koncercie na stronie RadioJAZZ.FM. der Von Schlippenbach/Rudi Mahall/Paul Lovens (Niemcy).

22 czerwca – na stadionie Legii w Warszawie wystąpi Carlos Santana. Koncert odbędzie się 3-5 czerwca – IX Tarnogórskie Spotkania Jazzowe w Tarnowskich Górach – zagrają: Piotr w ramach trasy „SANTANA GUITAR HEAVEN 2011” promującej najnowszy album Artysty za- Schmidt Quintet, Kazimierz Jonkisz Quartet, Konrad Zemler Trio, Dominik Bukowski Trio oraz tytułowany Guitar Heaven…The Greatest Guitar Classics Of All Times. Maciej Grzywacz Trio.

24 czerwca – 3 lipca – 21. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie – wystąpią m.in. Paul 5 czerwca w Sali Kongresowej w Warszawie zagra legendarny mistrz harmonijki ustnej To- Brody, Daniel Kahn & The Painted Bird. ots Thielemans. Występ odbędzie się w ramach polsko-szwedzkiego koncertu galowego z okazji Narodowego Święta Szwecji. Program imprezy nawiązuje do czasów, kiedy Polska, Szwecja i Ukraina były zjednoczone pod berłem jednego władcy Zygmuntem III Wazą – stąd 30 czerwca w Szczecinie zagra Chris Botti. też tytuł tego specjalnego wieczoru: Wasa Swing Festival.

Gwiazdami tegorocznej Rawa Blues Festival będą Shakin’ Dudi (Polska), C.J. Chenier & Red 8 czerwca – II Doroczne Spotkanie RadioJAZZ.FM, Warszawa, Obiekt Znaleziony, Hot Louisiana Band (USA), Marcia Ball (USA), Corey Harris (USA), Lil’ Ed & The Blues Imperials godz.19:30, wstęp wolny. Szczegóły » (USA). Festiwal odbędzie się 8 października w katowickim Spodku.

16-17 czerwca w Warszawie i Wrocławiu (w ramach Ethno Jazz Festival 2011) wystąpi Bobby McFerrin

14 15 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Jorgos Skolias i Marcin Oleś

II Festiwal skich. Ponoć już z Fenicjanami przybyli Żydzi Nowa Muzyka Żydowska na Półwysep Iberyjski i żyli tam w umiarkowa- nym spokoju, zarówno pod władzą muzułmań- ską jak i chrześcijańską. Rolę centrum kultury Gdzie można usłyszeć najciekawsze przedsię- żydów sefardyjskich – literatury i pieśni w języ- wzięcia polskiej muzyki improwizowanej? Na fe- ku ladino pełniło Toledo. Tak to trwało do roku stiwalu Nowa Muzyka Żydowska! Ten paradoks 1492, w którym to, na mocy dekretu alhamb- powinien dać do myślenia organizatorom kilku ryjskiego, Żydzi zostają wypędzeni z Półwyspu. polskich festiwali z słowem jazz w nazwie. Płyną więc statkami, głównie na Bałkany, do Grecji i do Afryki Północnej. Ich historia od- Bracia Olesiowie, Jorgos Skolias, Raphael bija się bardzo wyraźnie w ich muzyce, w której Rogiński, Mikołaj Trzaska, Wacław Zim- słychać zarówno pieśni Andaluzji, jak i rytm pel, Paweł Szamburski, Michał Górczyński, z krajów Maghrebu. zespół Daktari w ciągu trzech dni przewinęli się przez sceny warszawskiego festiwalu, nad Greckie ślady kultury sefardyjskiej zebrał na którym pieczę artystyczną sprawuje Miron płycie kantor z Salonik David Saltiel. Na al- Zajfert, a gości i organizuje Tomasz Kaliński bum trafił Miron Zajfert i podał dalej Jorgo- oraz Dom Kultury Praga. Co ważne, tegorocz- sowi Skoliasowi – wirtuozowi głosu (do tego na, druga już edycja, nie była przypadkowym o greckich korzeniach) i znakomitym Braciom zbiorem muzyków, którzy kiedyś, gdzieś zagrali Olesiom – kontrabasiście Marcinowi i perku- coś do nieparzystego rytmu. To sam Festiwal siście Bartłomiejowi „Bratu”. Tak Festiwal po- zainicjował dwa bardzo ciekawe muzyczne wy- łączył dwie absolutnie pierwszoligowe strony darzenia: Sefardix i Zikaron Lefanaj. polskiego jazzu, które o dziwo dotąd ze sobą nie współpracowały. Projekt Sefardix nadrobił Korzeni muzyki żydowskiej doszukujemy się te wielką zwłokę, łącząc ze sobą trzech świet- najczęściej w Europie Środkowo-Wschodniej. nych poszukiwaczy dźwięku. To tu, w sztletlach i miastach Galicji i na Ukra- inie rozwijała się kultura Żydów Aszkenazyj- Na koncercie było energicznie, mistycznie i bar- skich: twórczość języka jidysz, obrzędowość dzo nieparzyście – rzadko kiedy rytm nie był chasydzka, opowiadania Singera, pieśni Gebir- na 5, 7 i więcej. Fantastycznie było obserwować tiga i muzyka klezmerów. Ta, część kultury ży- przy pracy Braci Oleś, szczególnie, że sala No- dowskiej jest nam chociaż odrobinę znana, co vego Kina Praha – jej akustyka i wytłumienie najmniej z piosenek ze Skrzypka na dachu... Nie (podobnie jak na wcześniejszym koncercie pre- wiele jednak wiemy o wielowiekowej historii mierowym tria Marcina Wasilewskiego) – fa- Żydów z drugiego końca Europy – z Sefaradu, woryzuje perkusistów i basistów. Każdy szmer, czyli Półwyspu Iberyjskiego, a, jak pokazała hi- stuk, otarcie blach jest doskonale, pierwszopla- storia jeszcze bardziej z krajów śródziemnomor- nowo słyszalne. Podobnie gra Marcina Olesia, Raphael Rogiński

16 17 Festiwale i koncerty II Festiwal Nowa Muzyka Żydowska czerwiec 2011

Ircha Mikołaj Trzaska Jorgos Skolias, Marcin Oleś, Bartłomiej Oleś czy to lirycznym smyczkiem, czy energicznym, pisy mistrza. Czekam na oficjalną płytę Sefar- Zikaron lefanaj – z hebrajskiego „pamięć” – prze- Korolenko i Daniel Kahn, mający w repertua- gitarowym riffem. dix. Mam nadzieję, że nie będę czekał długo. de mną miało być próbą skonstruowania muzy- rze m.in. żydowskie oblicze muzyki The Rol- ki żydowskiej ponad doświadczeniem shoah. Jak ling Stones oraz dwie grupy namaszczone już Wstyd przyznać, pierwszy raz (nie licząc ma- Mikołaj Trzaska od kilku już lat bada obszary brzmiałaby, jak rozwijałaby się dziś, gdyby nie ho- przez Johna Zorna: francuski zespół autoryno ratonu podczas Dnia Szakala) byłem na kon- muzyki żydowskiej – w trio Shofar z Raphae- locaust. Ich występ miał w sobie coś z widowiska. prezentujący połączenie rocka, elektrycznego cercie Jorgosa Skoliasa, choć jego muzykę zna- lem Rogińskim i Maciejem Morettim czy Mi- Nie tylko widać było kto, kiedy gra (co nie jest tak jazzu i muzyki klezmerskiej. Ich muzyki można łem z płyt (a nawet kaset, np. ze słuchowiskiem chaelem Zerangiem. Ircha to swoista klarneto- łatwo rozszyfrować słuchając płyty), ale na sali posłuchać na tzadikowej płycie Pastrami Ba- o Sindbadzie Żeglarzu – dzięki której stał się wa super-grupa. Obok Trzaski zagrali Wacław kinowej, rzucając na ekran cienie, grali do jedne- gel Social Club. A także urodzony w Odessie, on bohaterem mojego dzieciństwa). Woka- Zimpel, Paweł Szamburski i Michał Górczyń- go zbierającego mikrofonu – bardzo blisko siebie. wychowany w Izraelu, a obecnie mieszkający lista, pieśniarz, głosolog... Ma na koncie już ski, którzy na koncie mają już jedną płytę pod Nie był to zatem standardowy, jazzowy kwartet. w Krakowie, wirtuoz akordeonu Boris Malko- co najmniej jeden epizod związany z muzyką tym szyldem, w dodatku z udziałem słynnego Każda odległość między muzykami tworzyła vsky (na koncie również tzadikowa płyta Time żydowską – fenomenalny gościnny występ na chicagowskiego stroikowca Joe’go Mcphee. Po różnicę w brzmieniu, zmieniało się przywództwo Petah-tikva). Tym razem kompozycje z tej płyty tzadikowej płycie Balan: Book of Angels, gdzie wakacjach powinna się też ukazać ich kolejna i protagoniści. Ich choreografia, choć, jak się po- zaprezentował w towarzystwie polskiego kwar- w utworze „Suria” wzbogaca brzmienie Cracow płyta, a projekt jest wart szczególnej uwagi. tem dowiedziałem, wymuszona w ostatniej chwi- tetu smyczkowego Dafó. Klezmer Band. Mogę go słuchać w nieskończo- li przez warunki akustyczne, była perfekcyjna, ność, podobnie jak „Little Wing” z Bohdanem Płytowe wydanie Irchy zatytułowane Lark ze zmianami klarnetów – rekwizytów-lalek oży- Festiwal odbył się w Warszawie w dniach 31 Hołownią. To czarodziej. Słuchanie jego nagrań Uprising – powstanie skowronków intryguje. wianych jak w kukiełkowym teatrze – włącznie. marca – 3 kwietnia w Synagodze im. Nożyków, jest wielką przygodą i zagadką – jak on to zro- Koncertowe – pochłania, (znów) czaruje. To Novym Kinie Praha i klubie Skład Butelek. bił? Na koncercie dochodzą bodźce wzrokowe, wielki teatr muzyczny. Na płycie dźwięki klar- Obok polskich muzyków wystąpiły także 3 RadioJAZZ.FM było patronem medialnym podglądanie. Szczęśliwie zdobyłem koncertowy netów splatają się w materię, na scenie w żyjący grupy zagraniczne: amerykańsko-rosyjski duet Festiwalu. bootleg i dopiero wtedy doceniłem pełniej po- organizm. muzyczno-kabaretowy, jazzowo-punkowy Psoy Kajetan Prochyra

18 19 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Nowe oblicze Hery – koncert Aż tu nagle do gry włączył się Paweł Posta- Ostatni utwór znów otwiera wielka nie-harmo- w Cafe Kulturalna remczak. Boje się zawsze używać słów na D. nia uderzeń Szpury i szarpnięć Wójcińskiego. czy C. ale było w jego grze coś z magii nagrań Po chwili zapada cisza, w której rozbrzmiewa Niedawno na facebooku Wacław Zimpel napi- Coltrane’a – połączenie spokoju, finezji, z jed- ponownie mini harmonium Zimpla, a do ze- Jeśli ktoś mi znowu powie, że jazz się skończył sał tak: nej strony niepasującego do pędzącej sekcji ryt- społu dołącza dama na instrumencie zbliżo- albo że na polskiej scenie nic ciekawego się nie „Parę dni temu nagraliśmy w Poznaniu materiał micznej, z drugiej doskonale w nią wsłuchane- nym do indyjskiego sitar (choć jedynie 4 stru- dzieje, to znaczy, że nie był na koncercie Hery. na naszą drugą płytę. Nagrania poprzedził szereg go. Fantastyczny, długi, jazzowy popis. nowego, przynajmniej klucze na gryfie były 4). koncertów i prób. Zupełnie niezwykłym przeży- Sekcja Hery, jak wcześniej z nieporządku wy- Czujni słuchacze wiedzieli już od dawna, że ciem było dla nas spotkanie z Hamidem Drakiem, Ledwo wybrzmiał pierwszy utwór, Zimpel, nie prowadzała groove, tak teraz w świat orientu mamy kilku świetnych, twórczych muzyków, z którym mieliśmy zaszczyt zagrać jam podczas czekając na brawa publiczności, uniósł nad nią włącza euro-amerykańską rytmikę. Po chwili którzy nie tylko znakomicie grają, ciekawie Lubelskiego Festiwalu Jazzowego. To spotkanie kilkumetrową trombitę wprowadzając stężałe po- już nie słychać ani harmonii Zimpla, ani sita- myślą i poszukują, ale także potrafią pociągnąć otworzyło nas na głębokie stany medytacyjne, wietrze w basowe drganie. Postaremczak również ru choć dama cały czas, w tym samym wolnym za sobą innych twórców – Mikołaj Trzaska, których można doświadczać poprzez koncentrację zmienił saksofon na instrument (znów dostanie tempie, oszczędnie szarpie 4 struny i tak przez Raphael Rogiński, Wacław Zimpel czy (na nie- na dźwięku i rytmie. Bardzo chcemy się podzielić mi się za brak wiedzy) wyglądający jak ludowy kolejne kilkanaście, może więcej minut. Zimpel co innych warunkach) Ken Vandermark(owski). tymi doświadczeniami na warszawskim koncercie protoplasta fagotu, obdarzony bardzo wysokim chwyta klarnet, nogą wciąż operując miechem Poczucie pewnego niedosytu budził fakt, że ich w Cafe Kulturalna.” lekkim, powietrznym dźwiękiem. Rolę trombity harmonii. Dźwięki wprowadzają w stan pół- muzyczne przedsięwzięcia miały charakter nie- przejmuje za chwilę Wójciński a Postaremczak snu, transu, w którym bardzo cieleśnie zaczyna trwały – zawiązanie składu, koncert albo trzy, Już od pewnego czasu każda nowa praca Zimpla (znów sax) z Zimplem (tym razem na klarne- się odbierać muzykę. Coraz mniej słychać, co- płyta (jeśli się uda) i projekt, choć często za- czy z jego udziałem (Passion, Ircha, Zimpel/Ku- cie basowym) rozpoczynają wspólną, płomienną raz więcej czuć. Odkrywa się nagle, że słucha- padał nie jednemu słuchaczowi w pamięci na siołek) dostarcza absolutnie wyjątkowych prze- grę, znów w zaskakująco jazzowym stylu. Zaiste nie też jest pracą, wysiłkiem, wykorzystaniem bardzo długo, rozpływał się nie wiadomo gdzie. żyć. Nowa odsłona Hery była dla mnie jazdą płonący utwór kończą sami, we dwóch kojącym, energii. Kiedy utwór dobiega końca, po raz Zapewne będzie tak dalej, bo taka trochę chyba obowiązkową. ciepłym, brzmieniem ich gentle side. pierwszy tego wieczoru, czy nocy, bo na zega- jest natura muzyki improwizowanej, tworzonej rze wybiła już dwunasta) pojawia się miejsce na energią spotkania danych muzyków w danym Koncert w warszawskiej Cafe Kulturalna, ot- Przez cały koncert widać i przede wszystkim brawa publiczności – długie, choć obie strony miejscu i czasie. worzył Zimpel na małej fisharmonii wprowa- słychać było, że mamy do czynienia z absolutnie chyba czują, że na bis nie ma już miejsca. Trze- dzając medytacyjny, wyciszony klimat. Widać znakomitym i równym zespołem muzyków na ba otrząsnąć się po tym przeżyciu. Odstępstwem od tej rozwiązłej praktyki jest było, że jest to preludium, wstęp również dla niesamowicie wysokim poziomie, zarówno kon- zespół Hera, czyli Wacław Zimpel (na ogół muzyków, by we jść w nastrój, rytm muzyki. Po cepcyjnym, jak i wykonawczym. Muzykologom Słuchając koncertu Hery, obserwując te wszystkie klarnet), Paweł Postaremczak (na ogół sakso- chwili dołączył do leadera Ksawery Wójciński, pozostaje ujmowanie gry poszczególnych muzy- instrumenty, których nazw nie znam, a zarazem fon), Ksawery Wójciński (kontrabas) i Paweł w najwyższych, śpiewnych rejestrach pociągane- ków w słowa, ale mnie ich muzyka porywała i fa- przenosząc się w inny wymiar, gdy ich muzyka Szpura (perkusja). go smykiem kontrabasu. Na to nałożył jeszcze scynowała, energia płynąca od zaklętego w tran- była chyba bardziej jazzowa niż dotąd, czy niż swoje połamane, jakby rozsypywane, wyburzane sie Wójcińskiego, niesamowity polot Szpury, w ogóle grywa się ostatnimi czasy, zastanawia- W zeszłym roku ukazała się ich pierwsza płyta na naszych oczach rytmy bębnów. Nagle z tego który potrafił zarówno stworzyć niespotykany, łem się czy te trombity, fagoty, sitary rzeczywiście zatytułowana Hera, inspirowana po części mu- nieporządku wyłowił się repetatywny, grooviący zagruzowany wręcz chaos i wyprowadzić z nie- są potrzebne, czemu służy ta „ludowość”, oprócz zyką liturgiczną, mitologią grecką i oczywiście wręcz podkład, riff z klawiszy Zimpla, w parze go porządek. Postaremczaka już porównałem do tego, by wyrósł na niej ten piękny kwiat wspólnej muzyką improwizowaną. Była ona w swoim z wyraźnym, prostym beatem Szpury i szybkim Coltrain’a a Zimpla chwalę przy każdej okazji. improwizacji? Nie wiem, ale ten kwiat podoba mi czasie płytą tygodnia w RadioJAZZ.FM. energicznym graniem Wójcińskiego. się tak bardzo, że wiedzieć, póki co nie muszę.

20 21 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Na koncercie najważniejsza jest publiczność !

Publiczność jest ważnym elementem każdego nym doskonałym panowaniem nad instrumen- wydarzenia muzycznego. Jest źródłem magicz- tem. W dodatku jest kapitalnym konferansje- nej energii dla występujących na scenie arty- rem własnych występów, co wśród muzyków stów. Potrafi zrobić show, potrafi też koncert jest cechą dość unikalną. zepsuć. Widzowie mogą być inspiracją, lub ścianą, od której odbijają się artyści. O tym 12 maja koncert tria Jarosława Śmietany odbył wszystkim jesteśmy święcie przekonani, jed- się w dość nietypowym miejscu. To tak zwane nak niezwykle rzadko możemy to sprawdzić Podziemia Kamedulskie, czyli obszerna piwni- w praktyce. ca umieszczona pod Kościołem Pokamedulskim w Lesie Bielańskim. Miejsce urokliwe i odpo- Okazja po temu – zupełnie niespodziewanie wiednie dla organizacji tego rodzaju wydarzeń, fot.. Krzysztof Wierzbowski Krzysztoffot.. – nadarzyła się za sprawą dwu warszawskich choć dotrzeć tam można właściwie jedynie sa- koncertów tria Jarosława Śmietany. Zespół mochodem. O ile spacer przez las po południu, zagrał, 12 maja w Podziemiach Kamedulskich kiedy jeszcze jest jasno, może należeć do przy- menty kilku ostatnich płyt Jarosława Śmietany. jednocześnie charakterystycznego i rozpozna- i 13 maja w klubie Maska. jemnych, o tyle powrót po koncercie w ciemnoś- Wysłuchaliśmy więc przedziwnej, choć zgrab- walnego brzmienia. Do nagrań płytowych gita- ciach, może już taki przyjemny nie być. Tak więc nie zaplanowanej mieszanki kompozycji między rzysta często zaprasza wokalistki. Jednak grając Jarosław Śmietana jest ostatnio w wyśmienitej to miejsce raczej dla posiadaczy samochodów. innymi Jimi Hendrixa, Jerzego Petersburskiego w trio potrafi zaśpiewać utwory Hendrixa. Nie muzycznej formie. Udowadnia to na każdym („To ostatnia niedziela”), Lucjana Kaszyckiego jest być może wielkim wokalistą, ale ich twórca koncercie wkładając w każdą zagraną nutę Punktualnie o 19.00 na scenie pojawił się Jaro- („Pamiętasz, była jesień”) i zagranej na bis bal- też nie był. Za to gitarzystą jest wyśmienitym. wszystkie swoje umiejętności i wykorzystując sław Śmietana, któremu towarzyszył grający na lady Jima Peppera „Witchi Tai To” inspirowanej Opowieści płynące ze sceny w formie obszer- rozległe stylistycznie estradowe doświadcze- perkusji z drobnym dodatkiem efektów elektro- folklorem amerykańskich Indian, znanej mię- nych zapowiedzi poszczególnych utworów mają nie. Jako gitarzysta dysponuje świetną techniką nicznych Adam Czerwiński oraz basista mło- dzy innymi z koncertów grupy Oregon. dla wielu słuchaczy charakter edukacyjny. i połączeniem jazzowego feelingu z rockową dego pokolenia Marcin Lanch. W programie energią i stylowym brzmieniem, wspomaga- koncertu znalazły się przede wszystkim frag- Jarosław Śmietana i Adam Czerwiński gra- Chciałbym na polskiej scenie widzieć więcej ją razem od wielu lat i to było na koncercie tego rodzaju zespołów i takich koncertów. Bez ← dokończenie „Nowe oblicze Hery – koncert w Cafe Kulturalna” słychać. Grającemu na zmianę na gitarze ba- zbędnego filozofowania, skupionych na muzyce, sowej i kontrabasie Marcinowi Lanchowi za- doskonałych warsztatowo i wykonanych z sza- Bardzo przyjemne to uczucie być świadkiem na- wydawnictwa LADO ABC pojawiła się nam brakło nieco muzycznego zrozumienia z zespo- cunkiem dla słuchacza. Świetnych muzycznie, rodzin nowej muzyki. Bez wątpienia, po czasie między Odrą a Bugiem nowa muzyczna jakość łem, choć w roli dyżurnego basisty sekcyjnego ale bez intencji (najczęściej nieudanych) wywra- yassu, za sprawą poznańskiego Dragona i wy- wielkiej próby. Czekam na nową płytę Hery sprawdził się dobrze. To jednak Jarosław Śmie- cania muzycznego świata do góry nogami. Jeśli dawnictwa Multikulti, krakowskiej Alchemii i kolejną, i kolejną – pierwszego Zespołu nowej tana był liderem i gwiazdą wieczoru. Z biegiem gdzieś w pobliżu będzie koncert tria Jarosława i Not Two oraz warszawskiej Chłodnej25 (Po- polskiej muzyki improwizowanej. lat staje się on coraz bardziej wszechstronnym Śmietany, wybierzcie się na niego koniecznie, większenia a także kliku innych miejsc) oraz muzykiem sięgającym do wielu różnych trady- niezależnie od tego, czy słuchacie na co dzień Koncert odbył się 28 kwietnia 2011 r. cji muzycznych i potrafiącym znaleźć w każdej Jimi Hendrixa, hard bopowych gitarzystów muzycznej formule swoje miejsce, nie gubiąc w rodzaju Kenny Burrella, Pata Martino, czy Kajetan Prochyra

22 23 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Granta Greena, przedwojennych przebojów, współtworzyć artystyczne wydarzenie sporego czy zwyczajnie jakiejkolwiek dobrej muzyki. formatu, jakim niewątpliwie był ten koncert. Dziś takie koncerty należą do rzadkości, a ten Owa, dla niektórych przybywających z dalekich wczorajszy był w dodatku darmowy, zapewne krajów artystów, legendarna polska publiczność dzięki wsparciu lokalnych władz warszawskich potrafi zaczarować każdego muzyka. Potrafi Bielan, za które w imieniu wszystkich szczęśli- sprawić, że włoży w występ nie tylko wszystkie wych widzów wypełniających kościelną piwni- swoje umiejętności, ale również emocje. A one cę wypada podziękować. są przecież w muzyce najważniejsze. I to o nich muzycy chcą nam opowiedzieć z estrady. Dzień później ten sam skład zagrał podobny koncert w centrum Warszawy, w klubie Ma- Bycie świadomym uczestnikiem muzycznego ska. Podobny, ale jednak dużo słabszy. Zabrakło zdarzenia nie oznacza koniecznie ukończenia właśnie publiczności, choć sala była wypełniona muzykologii i posiadania dogłębnej wiedzy po brzegi, to niestety niekoniecznie znającą się o muzyce, której słuchamy. Wystarczy chcieć na rzeczy, a przede wszystkim niezbyt zaintere- słuchać. Wystarczy otworzyć się nieco na emo- Festiwal KODY 2011 sowaną zgłębieniem tajemnic ciekawej muzyki, cje płynące ze sceny, a każdy artysta odwdzięczy Królikowski Piotr fot. publicznością. Nie intrygowały jej zapowiedzi się w dwójnasób. Jarosław Śmietana z zespołem lidera. Nie przemawiała do nich wykonywana potrafi to docenić. Ma wiele do opowiedzenia, Dzień pierwszy muzyka. Co prawda akustyka lokalu nie sprzyjała tylko musi mieć słuchaczy. W klubie Maska nie odbiorowi tego typu muzyki, to jednak koncert miał zbyt wielu… III Festiwal Tradycji i Awangardy muzycznej w trzech odsłonach, z których każda była po- rozłożyła publiczność. Mam duży szacunek do KODY 2011 rozpoczął w sobotę 14 maja spek- przedzona intonacją pieśni litewskiej. Odsłony muzyków, którzy dali sobie radę z tą niesprzyja- Tak to udało mi się sprawdzić doświadczalnie, takl muzyczny w Filharmonii Lubelskiej. Kon- te charakteryzowało improwizacyjne brzmie- jącą sytuacją i zagrali przyzwoity koncert. że publiczność jest współtwórcą każdego kon- cert otwarcia w całej pełni wpisał się w ideę nie grup instrumentów: najpierw pojawiły się certu. Publiczność to byt zbiorowy. Nigdy nie festiwalu by śledzić połączenia i zestawienia skrzypce, w następnej instrumenty dęte drew- Kto widział oba wydarzenia, nie mógł nie zauwa- wiadomo, kto usiądzie obok nas. Warto jednak muzyki tradycyjnej z nowoczesną. niane, w trzeciej zaś instrumenty dętych blasza- żyć różnicy. Niby w dużej części te same utwory, pamiętać, że jeśli koncert się nie uda najlepiej, ne. Całość tej część spektaklu zamknął występ jednak nie takie same. Na pierwszy z koncertów to często nie wina artystów, ale także publicz- Zaprezentowane przez organizatorów widowi- tancerza, który wykonany w ciszy stanowił jak- trzeba było chcieć przyjść, na drugim znalazły się ności. Uczestnictwo w koncercie to okazja do sko muzyczne zostało zawarte w czterech od- by odpowiedź na pierwszą część spektaklu. w części uczestniczki szkolenia, które odbywało współudziału w tworzeniu czegoś unikalnego. słonach, do których wprowadzenia stanowiły się wcześniej w klubie Maska, a w części towa- Jarosław Śmietana jest jednym z tych artystów, nagrania odgłosów miasta. Drugi akt – „Pieśni Szelfu Kontynentalnego. rzystwo spacerujące po Krakowskim Przedmieś- którzy to ułatwiają. Stacja I” w wykonywaniu Litwinów Antanasa ciu, lub stali bywalcy klubu, który z jazzem ma W pierwszym „akcie” – „Krzyki” zrealizowa- Kučinskasa i Rytisa Ambrazeviciusa, z wizu- na co dzień niewiele wspólnego. Rafał Garszczyński nym przez Tadeusza Wieleckiego, Orkiestrę alizacjami Džiugasa Katinasa z Litwy – połą- Muzyki Nowej, Anastazję Bernad, Klaudię czył tradycyjne pieśni litewskie z współczesny- W Podziemiach Kamedulskich publiczność Niemkiewicz, Barbarę Czajkowską, Woj- mi strukturami muzycznymi i barwną projekcją chciała słuchać, chłonąć płynące ze sceny emo- ciecha Kapronia, Wojciecha Mochnieja ze- wyświetlaną na scenie. cje, współpracować, chciałoby się powiedzieć: tknięcie tradycji i nowoczesności dokonało się

24 25 Festiwale i koncerty Festiwal KODY 2011 czerwiec 2011 Piotr Królikowski Piotr fot.

„Nieskończona” „Genesis”

Kolejna odsłona – „W świetle zielonego słońca” Dzień drugi tepianie i kontrabasie z dialogiem dźwięków malarz – na żywo malował sceny, które Tomasz przygotowana przez Jagodę Szmytkę, Kwar- syntezatorowych i elektronicznych. Projekt, Adam Nowak (improwizator i interpretator tludium i Zespół Międzynarodowej Szkoły W przypadającym na środę (18 maja) kolejnym któremu towarzyszyły wizualizacje Katarzy- muzyki klasycznej i współczesnej) i Erhard Muzyki Tradycyjnej – była ponownym zesta- dniu festiwalu pojawiły się dwa projekty nawią- ny Kasicy, przebiegał od motywów ludowych Hirta (reprezentant tzw. „sceny wolnej impro- wienie śpiewu ludowego i następującej po nim zujące w formie do koncertów otwierających te- granych w trio, przez wyłaniający się duet kon- wizacji” powstałej z europejskiej odmiany free odpowiedź muzyki improwizowanej. goroczne KODY. Wyraziło się to w powiązaniu trabasu i fortepianu przechodzący w brzmienia jazzu lat 60.) oddawali muzycznie za pomocą muzyki tradycyjnej z nowoczesną, ale też w po- elektroniczne, a następnie powracał w pełnym organów i eksperymentalnego wykorzystania W czwarta część spektaklu o tytule „W” wystą- łączeniu i wykorzystaniu wizualizacji do ilu- składzie do motywu mazurka i instrumentów gitary elektrycznej. Temat przewodni, jak suge- pili Joel Grip, Pierre Borel oraz zespół kr39, stracji muzyki. Stylistyka i tematyka projektów akustycznych. Taka struktura przywiodła mi na ruje tytuł, został wzięty z Księgi Rodzaju i sta- którym towarzyszyły monochromatyczne wi- była już jednak zupełnie inna. Pierwszy projekt myśl strukturę albumu Winobranie z tytułowym nowił udaną próbę muzycznego i obrazowego zualizacje Kosmy Ostrowskiego. Śpiew tra- „Nieskończona” był próbą połączenia różnych motywem przewodnim. przedstawienia stworzenia świata i człowieka, dycyjny został tu wkomponowany w muzykę stylów, form wypowiedzi muzycznej i technik grzechu pierworodnego i wygnania człowieka eksperymentalną. Całość spektaklu zakończył wykonawczych. Całość – można powiedzieć – Drugi projekt środowego wieczoru to przedsię- z raju. Całość stanowiła swoistą jednorazową wspólny, krótki występ wszystkich muzyków. przyjęła formę suity z otwierającym, powraca- wzięcie muzyczne „Genesis” realizowane przez i niepowtarzalną w swej formie i przebiegu ani- jącym i kończącym motywem mazurka grane- Tomasza Adama Nowaka (organy), Erharda mację opowiadającą biblijną prawdy o świecie Spektakl, zarówno jako całościowa struktura, jak go na skrzypcach przez Ewę Grochowską. Po Hirta (gitara i elektronika) i Helge’a Leiber- i człowieku. i w każdej odsłonie był doświadczeniem intrygu- drugiej niejako stronie stanął nurt freejazzowy ga (malarza). O ile w poprzedzającym go pro- jącym, ciekawym, refleksyjnym i zaskakującego. połączony z elektroniką live reprezentowany jekcie wizualizacje stanowiły tło dla muzyki, przez Joannę Dudę i Łukasza Borowieckiego, o tyle w tym obraz stał się konstytutywnym Kolejne dni Festiwalu zdominowały kobiety. którzy połączyli improwizacje grane na for- elementem całości. Helge Leiberg – berliński

26 27 Festiwale i koncerty Festiwal KODY 2011 czerwiec 2011 Piotr Królikowski Piotr fot. „Americana” „Ona i Oni”

Dzień trzeci w sposób raczej nietypowy. Zarówno pianist- ku. Termin „americana” jest używany na ozna- minowała swą osobowością całą scenę i występ. ka jak i saksofonistka posługiwały się suchymi, czenie stylu powstałego z połączenia tradycyjnej Zaprezentowała swoje zdolności wokalne wy- Trzeci dzień festiwalu (19 maja) wyróżniło ostrymi dźwiękami, bez żadnych aksamitnych muzyki amerykańskiej z nowymi, pojawiającymi korzystując do tego m.in. morawskie moty- znaczne zróżnicowanie kulturowe. Jako pierw- tonów właściwych dla saksofonu, czy melodyki się na początku XX wieku gatunkami. Grając na wy ludowe, ale także komedowską kołysankę sze zaprezentowały się z projektem ,,Teeming'' fortepianu. Te efekty z pewnością wymagały od skrzypcach, gitarze i bandżo przybliżył on ame- „Sleep Safe and Warm” wplecioną w przebieg Christine Sehnaoui z Francji eksperymentu- nich ogromnych zdolności technicznych. rykańskie taneczne pieśni hillbilly, pieśni starych projektu. Dała również próbkę swoich umiejęt- jąca z brzmieniem saksofonu i Magda Mayas tułaczy i ballady skruszonych morderców. ności gry na skrzypcach. Artyści, choć w tym z Niemiec rozwijająca innowacyjną technikę Skokiem kulturowym na Wschód i to bardzo składzie spotkali się po raz pierwszy (nie licząc gry wewnątrz fortepianu. Tytuł projektu moż- daleki, bo aż do Korei Południowej, było wyko- Dzień czwarty próby przed występem), rozumieli się doskonale na przetłumaczyć, w odniesieniu do ulicy, jako nanie koreańskiego utworu na flet bambusowy i grali z widoczną przyjemnością. Jacek Kochan rojny. Jednak w tej realizacji muzycznej trzeba to przez In Seok Hanga, a następnie śpiewu Pan- Chyba najbardziej oczekiwanym dniem festi- grający leciutko, z wyczuciem i bez zbytniego znaczenie nieco zmodyfikować. O ile ten wyraz sori przez Oak Joo Moon, której towarzyszył walu, a na pewno cieszącym się największym wybijania się w utworach, czasem tylko mocniej normalnie wskazuje na tłum, masę ludzi, o tyle grający na bębnie In Seok Han. zainteresowaniem, był piątkowy wieczór (20 zaznaczając swą obecność, zaprezentował swoje tu, oczywiście w moim odczuciu, muzyka odda- maja), a to za sprawą występu – zaaranżowa- umiejętności perkusisty. Dla oddania atmosfe- wała nastrój wyludnionego miasta, może po ja- Następny koncert odwrócił kierunek o 180 nego na potrzeby festiwalu – tria Iva Bittová, ry posłużę się porównaniem Leszka Możdże- kimś kataklizmie, gdzie słychać tylko działające stopni – na daleki Zachód, za Atlantyk do Sta- Leszek Możdżer i Jacek Kochan w projekcie ra, którego użył na wcześniejszym spotkaniu urządzenia mechaniczne albo dźwięki wydawane nów Zjednoczonych. Słuchaczy zabrał tam po- „Ona i oni”. Występ łagodnym tematem roz- w klubie Hades, że gra muzyków jazzowych to przez różne przedmioty poruszane podmucha- chodzący z Kalifornii Frank Fairfield, prezen- począł Leszek Możdżer. Do niego szybko do- rodzaj rozmowy na określony temat, ale któ- mi wiatru. Artystki oddając ten pełen napięcia tując „Folk americana”. Łączy on współczesność łączyła Iva Bittová, a następnie Jacek Kochan. rej to rozmowy przebiegu nie sposób przewi- muzyczny obraz używały swych instrumentów z rdzenną muzyką Ameryki z początku XX wie- Trzeba od razu powiedzieć, że Iva Bittová zdo- dzieć. W odniesieniu do tego koncertu można

28 29 Festiwale i koncerty Festiwal KODY 2011, czerwiec 2011 Piotr Królikowski Piotr fot.

„Zdziczały Chór” „Mefisto” Zakończenie

powiedzieć, że ta „rozmowa” była interesująca, Dzień piąty Festiwal zamknęły trzy panie: Susie Ibarra, komputerowo. Ta forma festiwalu, dobór reper- przebiegła w miłej atmosferze i co najważniej- Ikue Mori i Sylvie Courvoisier projektem tuaru sprawia, że staje się on ciekawy, a przez to sze podobała się nie tylko muzykom, ale przede Na zakończenie festiwalu (21 maja) jako pierw- „Mefisto”. W wymiarze dźwiękowym powią- utwierdza swoją pozycję głównego wydarzenia wszystkim słuchaczom. szy wystąpił hiszpański dziennikarz Xabier Er- zały one tradycję z nowoczesnością, a więc kulturalnego w Lublinie i okolicach. Jedno- kizia z projektem „Wspomnienie Lian Nain”, dźwięki fortepianu i perkusji z dźwiękami ge- cześnie festiwal ten pokazuje, że coraz bardziej Drugi projekt, który w planie organizatorów będącym dźwiękowym reportażem z terenów nerowanymi komputerowo. Wydaje się jednak, na wartości zyskuje muzyka nie stricte rozryw- miał również być występem tria, z przyczyny walczącego o niepodległość Timonu Wschod- że takie połączenie nie może być jednolite, ale kowa, ale taka, która angażuje artystę i słucha- niedyspozycji zdrowotnych DJ Yoda, przerodził niego. Na tę relację złożyły się nagrania radio- raczej należy go traktować trochę na zasadzie cza do głębszego doświadczania i przeżywania się w duet koncertujących wspólnie Dame Eve- we z bombardowania w roku 1975, prezentacja kontrastu, pewnego przeciwstawienia i zmaga- świata dźwięku i ciszy. lyn Glennie i Philipa Smitha. Tytuł projektu folkloru kultywowanego mimo usuwania i nisz- nia się dwóch kategorii dźwiękowych. z „DJ i Dama” roboczo powinien był więc przy- czenie instrumentów i twórczości muzycznej Festiwal odbył się w Lublinie w dniach 14-21 jąć postać „Dama”. Evelyn Glennie grająca m.in. jako narzędzi walki o wolność. Trzeba mocno podkreślić różnorodność festi- maja 2011 r. na wibrafonie, instrumentach perkusyjnych, walu pod względem prezentacji form muzycz- we rblu, perkusji, gongu, a nawet wykorzystu- Jako drugi zaprezentował się warsztatowy nego oraz kulturowego wyrazu i wyrazić uzna- Piotr Królikowski jąc blaszaną balię z wodą, prezentowała dyna- „Zdziczały Chór” kierowany przez Phila Min- nie organizatorom za pomysł na taką strukturę. miczny, silny i rytmiczny świat dźwięków, który tona. Projekt ten był wynikiem serii kilkudnio- Zebranie i połączenie artystów w nowe kon- spotkał się z delikatnością fortepianu Philipa wych warsztatów wokalnych dla amatorów. stelacje dało możliwość innego spojrzenia na Smitha i stanowił połączenie fortepianowych Projekt angażował nie tylko tych, którzy potra- połączenia dźwiękowe, nie tylko muzyki lu- interpretacji muzyki poważnej z perkusyjną od- fią śpiewać, ale wszystkich kochających wolność dowej, tradycyjnej z nowoczesną, ale także na powiedzią, tworząc swoisty muzyczny dialog. jaką daje eksperymentowanie głosem. akustyczne z syntetycznymi, czy tworzonymi

30 31 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Noc Miliona Żurawi vol. 2

RadioJAZZ.FM było medialnym partnerem niezwykłego wydarzenia, jakim był koncert cha- rytatywny na rzecz pomocy ofiarom trzęsienia ziemi w Japonii. Organizatorem koncertu była Polska Akcja Humanitarna. Jak zwykle w wy- padku akcji kierowanych przez niezmordowa- ną Janinę Ochojską cel jest konkretny, w tym wypadku odbudowa szkoły w jednej z mocno poszkodowanych japońskich prowincji.

Koncert poprowadził Zbigniew Zamachowski, który podczas krótkich przerw między wystę- pami czytał teksty przygotowane przez samych Koncert rozpoczęła Maria Pomianowska z zespołem łączącym odrobinę japońskiej egzotyki muzycznej z polskim folklorem. wykonawców. Przyjęta formuła kilkunastomi- Ta z pozoru skazana na niepowodzenie mieszanka sprawdziła się na tyle, że z pewnością poszukam nagrań jej zespołu. nutowych prezentacji nie pozwoliła na rozwi- nięcie skrzydeł większości artystom.

Muzyków do udziału, z dużym sukcesem prze- konywała pełna pozytywnej energii Anna Ko- strzewska. Za organizację, jakość wszystkich prezentacji muzycznych oraz atmosferę wyda- rzenia należy się jej wielkie uznanie.

Mimo formuły, która zwykle nie zapowiada się dobrze, wieczór okazał się bardzo udany. Na na- szej antenie namawialiśmy Słuchaczy do udzia- łu i przyłączenia się do zbiórki pieniędzy. Jako Projekt Agnieszki Szczepaniak – Ale Szopka! z goś- jeden z reprezentantów naszego radiowego ze- cinnym udziałem Justyny Steczkowskiej został zapre- społu miałem również odrobinę satysfakcji, że Kolejny występ, to krótki set zaprezentowany przez zentowany w krótkim secie, który wokalistka zdomino- pomogliśmy w słusznej sprawie. Wypada więc Annę Kostrzewską, wokalistkę ciągle poszukującą swo- wała swoimi niezwykłymi możliwościami głosowymi. podziękować wszystkim Artystom, Publiczno- jej muzycznej tożsamości, jednak zasługującą na szer- To temat wart większego zainteresowania, bowiem ści, wśród której byli również nasi Słuchacze. sze zainteresowanie jazzowej publiczności, która nie mam wrażenie, że cały pomysł, to nie tylko wykorzy- Koncert odbył się 18 maja 2011 r. w klubie Pal- traktuje jazzu zbyt ortodoksyjnie ograniczając się do stanie głosu gwiazdy, ale również ciekawa muzyka, ladium w Warszawie. sprawdzonych wielkich sław wokalnych. Jeśli będzie której niestety z racji ograniczeń czasowych nie udało gdzieś w pobliżu jej koncert, z pewnością mnie tam nie się tego wieczora pokazać. Rafał Garszczyński zabraknie.

32 33 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Na bis zespół Agnieszki Szczepaniak zagrał popowy przebój Justyny Steczkowskiej – „Dziewczyna Szamana”. Duet wokalny Justyny Steczkowskiej i Anny Kostrzewskiej Mieczysław Szcześniak w towarzystwie Wendy Waldman należy uznać za całkiem udany, a z pewnością również – to był poprawny i tylko poprawny występ. Oboje ar- widowiskowy i mający ten oczekiwany przez publicz- tystów potrafią więcej, jednak to taki rodzaj muzyki, ność tego rodzaju koncertów smaczek jednorazowego, który potrzebuje nieco więcej czasu na wciągnięcie niepowtarzalnego wydarzenia. słuchaczy w nastrój. Tego wieczora w Palladium tego czasu było za mało, pomimo takiej formuły nie było najgorzej. Aga Zaryan wystąpiła w swoim wcieleniu, za którym nie przepadam. Wspieranie projektu muzycznego na- Zespół Raz Dwa Trzy – za taką muzyka nie przepadam. zwiskami poetów to murowany sukces marketingowy. Mam jednak wrażenie, że zespół zagrał swoje najważ- Jednak nie każdy wiersz nadaje się do tego. Wolę Agę niejsze piosenki nieco bez zaangażowania, tak jakby Zaryan śpiewającą jazzowe standardy, ale do tego po- to był kolejny koncert, jakich zapewne wiele zagrali trzeba większego rozmachu instrumentalnego, czego w ostatnich latach w tych większych salach wielko- na estradzie Nocy Żurawi 2 zabrakło. Było więc mu- miejskich i mniejszych domach kultury i strażackich zycznie poprawnie w stylu, za którym nie przepadam. remizach oraz na ludowych festynach jakich wiele każ- Za każdym razem słysząc Artystkę w takich projektach dego lata odbywa się w całej Polsce. mam wrażenie nieco zagubionego w ambitnych pro- dukcjach wielkiego wokalnego talentu.

34 35 Festiwale i koncerty Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Gwiazdą zamykającą całość był Tomasz Stańko w towa- rzystwie swojego dawnego zespołu – dziś już nagry- wającego samodzielnie – tria Marcina Wasilewskiego. To był niewątpliwie najlepszy set wieczoru. Tomasz Stańko urzeka każdym dźwiękiem, szczególnie w cza- sie koncertów. Ma w sobie coś z Milesa Davisa. Gra oszczędnie, całkowicie kontroluje muzyczną akcję i jak- by od niechcenia zupełnie niespodziewanie wydaje ze swojej trąbki dźwięki, których się nie spodziewamy, a które są tak bardzo na miejscu. tekst i fotografie Rafał Garszczyński

36 37 Sylwetki Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

W tym roku mija 65 rocznica urodzin wybitnego pol- i dla tych, którzy potrzebują tego do głębszej W tej sytuacji nagrania ostatnich koncertów skiego muzyka jazzowego Zbigniewa Seiferta. Rafał analizy dzieł i próby zrozumienia inspiracji. z Krakowa wydane na płytach znanych jako Garszczyński dzieli się z Czytelnikami garścią refleksji Kilimanjaro stanowią najłatwiej dostępne, choć o tym przedwcześnie zmarłym artyście, zaś w Kanonie Może jednak lepiej zwyczajnie posłuchać… powstałe nieco z przypadku świadectwo ge- Jazzu przybliża ostatnią autorską płytę muzyka, zaty- niuszu tego – prawdopodobnie najlepszego tułowaną Passion. To jednak nie jest takie proste. Jak zdumiewa- – skrzypka współczesnego jazzu. Nie wypada jąco trudno jest skompletować cały dorobek naturalnie zapomnieć o kilku ważnych dla pol- artystyczny Zbigniewa Seiferta. Pomimo jego skiego jazzu płytach kwintetu Tomasza Stań- wybitnego talentu i tego, że do dziś pamiętają ko, jednak na nich Zbigniew Seifert gra przede Zbigniew Seifert go nie tylko muzycy z którymi pracował, ale ci, wszystkim na saksofonie, a to dzięki skrzyp- którzy słyszeli go na żywo, bądź znają jedynie com stał się wybitną i niepowtarzalną postacią Zbigniew Seifert urodził się 7 czerwca 1946 roku z nagrań. współczesnego jazzu. w Krakowie. Co można napisać o muzyku, który żył krótko, umarł po przegranej walce z chorobą Dopiero w ubiegłym roku ukazała się pierw- Jaka jest muzyka Zbigniewa Seiferta? Z pew- w momencie, kiedy miał jeszcze tyle do zagra- sza oficjalna edycja CD płytyMan Of The Light nością inspirowana każdą nutą zagraną przez nia, głowę pełną pomysłów i wokół siebie coraz – dzięki staraniom wytwórni MPS i Promi- Johna Coltrane’a, w szczególności na jego póź- więcej osób, które chciały i potrafiły pomóc mu sing Music. Violin zespołu Oregon z udziałem niejszych płytach. Stanowi spotykaną tylko zrealizować jego muzyczne marzenia. Świat stał Zbigniewa Seiferta wydano po raz pierwszy na u największych mistrzów mieszankę niełatwych przed nim otworem, właśnie zaczynał zaglądać CD na początku XXI wieku. Passion do dziś harmonii wymagających nieco muzycznego do- przez niewielką szparkę do wielkiego jazzowego nie doczekało się chyba porządnej i całkowi- świadczenia od słuchacza z niezwykłym prze- teatru. Współpracował i zamierzał współpraco- cie legalnej cyfrowej edycji. Solo Violin oprócz kazem emocjonalnym dostępnym dla każdego. wać z największymi. Czerpał inspirację z nie- analogowego oryginału wydanego w małym Oto więc Solo Violin – prawie 50-cio minutowa zrozumiałej do dziś dla wielu twórczości Johna nakładzie jest dostępne jedynie w wątpliwej solowa improwizacja zagrana na skrzypcach. Coltrane’a. Żył dla muzyki. Zmarł 14 lutego jakości dźwiękowej i niekoniecznie do końca Równie wciągająca jak najlepsze tego typu na- 1979 roku w Buffalo w wieku 33 lat. Miałem uprawnionej polskiej edycji. Płytę Five Hits In grania Keitha Jarretta – Köln Concert czy Paris wtedy 10 lat. Po nim pozostały nagrania, znam A Row Jiři Stivina wydano współcześnie jedy- Concert. Każda prezentacja tej muzyki przy- je na pamięć, tak jakbym wiele razy był na jego nie w Czechach i nigdzie indziej nie można jej padkowym słuchaczom kończy się tak samo. koncercie. Mimo, że nigdy nie byłem. kupić. Inne płyty, na których Zbigniew Seifert Etap pierwszy – trwający jakieś dwie do pięciu występował gościnnie też można znaleźć jedy- minut to kompletna negacja – to hałas, kom- Każda wybitna muzyka to prawdziwe emocje. nie przez przypadek, kiedy kolekcji po dziadku pletny bezład, brak struktury rytmicznej, to na- Tych w muzyce Zbigniewa Seiferta nie braku- pozbywa się nieświadomy wartości posiadanych jinteligentniejsze teksty jakie zdarzyło mi się je. To wielka sztuka, mimo, że z każdej zagra- płyt spadkobierca. Tak jest z płytami Wolfgan- usłyszeć. Wystarczy jednak odrobina skupienia, nej frazy słychać, że to był dopiero początek. ga Daunera, Jaspera Van’t Hofa, Glena Moore’a porzucenie innych niż muzyka bodźców, żeby Preludium do dzieł wybitnych, które nigdy nie czy Joachima Kuhna. Ostatnio wznowiono pły- przenieść się w kilka minut w muzycznych świat powstaną. Ileż to historia muzyki ma takich tę Charlie Mariano Helen 12 Trees z udziałem genialnego artysty. Przekaz nie jest oczywisty, bohaterów. Czy warto opowiadać historię ży- naszego bohatera. każdy słyszy w tej muzyce coś innego, cechą cia Artysty? Być może to istotne dla kronikarzy wspólną jest jednak dla wszystkich bez wyjątku

38 39 Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

słuchaczy poczucie prawdziwości i ulotnej wię- bez końca. Jednak to nie teoria i umieszczenie Stanley Clarke vs. Marcus Miller zi z twórcą. Tej trudnej z pozoru płyty można każdego z utworów z płyty w kontekście innych słuchać w kółko. Wystarczy raz spróbować, jest nagrań decyduje o jej wielkości. Tego trzeba Dwaj mistrzowie basu, obaj znani z zamiłowa- sobie również markę wirtuoza instrumentu. uzależniająca. A to przejaw geniuszu. posłuchać. Wystarczy raz i pozostaniecie pod nia do „strzeleckich” wirtuozerskich popisów za wpływem tej muzyki już na zawsze. Doskona- pomocą kciuków. Dzieli ich 20-to centymetrowa W latach osiemdziesiątych Clarke współpra- Nie potrafię wybrać najlepszej płyty w dorob- ły, zupełnie legalny i niewątpliwie uzależniający różnica wzrostu i marka basowych gitar z który- cował blisko z Georgem Duke. Ta kooperacja, ku Zbigniewa Seiferta. Jednak głosami innych „narkotyk”. A w dodatku niedrogo – wystarczy mi są kojarzeni. Tak na pierwszy rzut oka. choć z przerwami trwała 10 lat, nie znalazła krytyków taką płytą zapewne zostałaby wybra- kupić płytę tylko jeden raz, najlepiej legalną dużego uznania u krytyków. na Man Of The Light. To dzieło kompletne, co i dużo lepszą od innych edycji wersję MPS / Urodzony w 1951 roku Stanley Clarke roz- wyróżnia tę płytę pośród wszystkich nagrań Promising Music, żeby potem zażywać przy- począł swoją przygodę z muzyką wcześniej. Oprócz jazzu w orbicie zainteresowań Clarke’a skrzypka. To bowiem nie tylko niezwykła in- jemności każdego dnia. Już w latach 70-tych był członkiem jednego znalazła się również muzyka filmowa. Jest au- wencja i poparta klasycznym wykształceniem z najważniejszych zespołów epoki fusion – po- torem muzyki do takich filmów jak np. Pasażer totalna kontrola nad brzmieniem niełatwe- Często zadaję sobie pytanie, jak wyglądałby wstałych na fali fascynacji davisowskim Bitches 57 z Wesleyem Snipsem, Romeo musi umrzeć go przecież technicznie instrumentu, jakim są dzisiejszy jazz, gdyby nie przedwczesna śmierć Brew – Return To Forever tworzonego wspól- Andrzeja Bartkowiaka czy Transporter Luca skrzypce. To także świetna sekcja rytmiczna – Zbigniewa Seiferta w wieku 32 lat. To oczy- nie z Chickiem Coreą, Al Di Meolą i Lennym Bessona. Cecil McBee (kontrabas) i Billy Hart (perku- wiście pytanie retoryczne, bo nigdy się nie do- Whitem. Jako jeden z pierwszych w historii sja). To również dzieło życia Joachima Kuhna, wiemy. Ja jednak wiem jedno. Z pewnością po- elektrycznych jazzowych basistów wydał so- Od lat 90-tych udziela się raczej w różnych pianisty, który mimo długiej kariery i wielu in- wstałoby wiele wybitnych płyt z jego udziałem lowy album Children Of Forever, a był to rok okazjonalnych projektach niż prowadzi regu- nych nagrań w ciekawych składach nigdy nie i z pewnością byłby nie tylko uczestnikiem, ale 1973. Gośćmi na tym krążku byli nie kto inny, larną działalność. Dopiero w ostatnich 4 latach zagrał lepiej niż na tej płycie. Joachim Kuhn ważnym współtwórcą współczesnej sceny mu- tylko późniejsi giganci jazzu: Dee Dee Brid- wzrosła aktywność artystyczna Clarke’a i wydał jest ciągle aktywnym muzykiem, jednak jakoś zycznej. To był wielki artysta. gewater czy Pat Martino. Oprócz nich zagrali 4 płyty sygnowane swoim nazwiskiem. nie potrafię uwierzyć, że nagra jeszcze coś rów- m.in. koledzy z założonego w 1971 roku ze- nie ciekawego. Opracował Rafał Garszczyński, oddany fan społu Return To Forever, czyli Corea i White. Co ciekawe równie energetycznie jak na gitarze i wielbiciel geniuszu Zbigniewa Seiferta. basowej Stanley Clarke potrafi grać na kontra- W tytułowej kompozycji z płyty „Man Of The Kolejne solowe płyty wydawane w latach sie- basie. Jako kontrabasista pojawiał się w naj- Light” to właśnie fortepian Joachima Kuhna za- demdziesiątych gruntowały pozycję młodego różniejszych składach stricte jazzowych, m.in. powiada zupełnie pokręconą, brzmiącą jak naj- wspieram Stanleya Clarke. Na marginesie warto dodać, z Chickiem Coreą i Joem Hendersonem. Właś- lepsze momenty Johna Coltrane’a improwizację że właściciele wytwórni Warner Bros. próbo- nie jako kontrabasista otrzymał po improwizacji lidera. Otwierający płytę „City Of Springs” to wali kreować karierę debiutującego w 1976 solo w warszawskiej Sali Kongresowej (koncert pokaz siły i brzmienie free jazzu w najlepszym roku Jaco Pastoriusa odwołując się do przykła- reaktywowanego po wielu latach po raz kolejny wydaniu. W wielu nagraniach Zbigniew Seifert Fundacja Popularyzacji Muzyki du Clarke’a. Druga płyta – przejętego od Epic/ Return To Forever) i na warszawskim Torwa- korzystał z elektronicznego wspomagania i tech- Jazzowej “EuroJAZZ” Legacy – Jaco Word of Mouth miała być odpo- rze (projekt Thunder – Stanley Clarke / Marcus nik zwielokratniających brzmienie skrzypiec. To ul. Wiktorska 88 m 22 wiedzią Warnera na School Days Clarke’a dla Miller/ Victor Wooten) „standing ovation” – co nie była jedynie zabawa nową technologią, ale 02-582 Warszawa Columbii. I choć Jaco „wielkim basistą był” to naprawdę nieczęsto się zdarza. część twórczego procesu tworzenia dzieła do- nr konta: akurat w jego przypadku ten pomysł po pro- skonałego. Przykładem może być „Stillness” za- 05 1020 1169 0000 8002 0138 6994 stu się nie sprawdził.Płyty Clarke'a utrzymane Niemal od początku swojej kariery związany grany w duecie z Cecilem McBee. I tak można były w tonacji funk i jazz-rockowej. Wyrobił jest z firmą Alembic. Charakteryzuje go nader

40 41 Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

charakterystyczny i rozpoznawalny „chlapiący” Miller bardzo aktywny jako muzyk sesyjny do dźwięk przy grze kciukiem. Jego „Brown Bass” nagrywania solowych płyt wrócił w 1993 r do- II Doroczne Spotkanie to obecnie model sygnowany nazwiskiem Stan- brym albumem The Sun Don’t Lie, poprawiając leya Clarke powstał na kanwie najdroższej serii rok później Tales, a w 1998 wydając energetycz- basówek Alembica: Series I, a potem Series II. ny Live & More. Od tego czasu wydał kolejnych 7 płyt (w tym jedną z kolegami od „kciuka” Na pytanie dlaczego wbrew panującemu już od Stanleyem Clarkiem i Victorem Wootenem). lat wśród basistów standardowi instrumentów Zdecydowanie bardziej funky niż Stanley od pięciostrunowych wierny jest basówkom „czwór- lat nagrywa podobne płyty nie zaskakując mu- kom” odpowiedział I’m an old-fashioned man. zycznie, ale też nie rozczarowując fanów. Pew- nym novum był koncert wydany z towarzysze- Takim „oldfaszyndmenem” jest również dru- niem Orkiestry Filharmoników Monte-Carlo gi bohater naszej opowieści, grający na basie czy wspomniana płyta typu „versus”nagrana Pasmo „LIVE!”: czterostrunowym, Marcus Miller. W książecz- z Clarkiem i Wootenem. Brunetka Wieczorową Porą ce dołączonej do jednej z jego płyt opowiada, Rzeczpospolita Jazzowa że swój najsłynniejszy instrument, Fender Jazz Podobnie jak dla Stanleya Clarke’a Alembic, Bass z bodaj 1976 dostał od mamy (to ten z li- tak dla Marcusa Millera znakiem rozpoznaw- Fogg i Przyjaciele terką M pomiędzy pickupami). Jeszcze kilka lat czym jest czterostrunowa gitara basowa Fender Just Kiddin’ temu cały czas zabierał go w trasy i był to jego Jazz Bass z podrasowaną elektroniką i wymie- The Tribe podstawowy instrument. nionym mostkiem. + goście

Miller kontrabasistą nie jest za to jest... baso- O tym jak bardzo brzmienie w stylu Marcusa set DJ: wym klarnecistą. Zresztą wielokrotnie mogli- Millera stało się standardem w muzyce niech Phil Jones śmy go oglądać na polskich scenach grającego świadczy fakt, że w keyboardach niektórych firm, DJ Guiddo na klarnecie basowym „Amazing Grace”. wśród syntetycznych brzmień basów znaleźć Łukasz Kępiński można barwę nazwaną właśnie „Marcus Miller”. Marcus Miller jest o osiem lat młodszy od DJ WtymSęk i DJ Cez14 Clarke'a i swój pierwszy solowy album Suddenly Chociaż obaj muzycy startują w bardzo zbliżonej nagrał dopiero w 1983 roku. Śmiem podejrzewać, Bogdan Augustyniak fot. kategorii wagowej i na pierwszy rzut oka więcej że o nim, a także o drugim Marcus Miller artysta między nimi podobieństw niż różnic to każdy 8 czerwca 2011, start godz. 19:30 chciałby jak najszybciej zapomnieć. Na płytach w ogóle: Milesa Davisa. W 1981 znalazł za- z nich w sposób bardzo indywidualny odcisnął tych widać jego próby upodobnienia się wizerun- trudnienie w zespole wielkiego M.D. i stał się piętno na jazzie. Rozstrzyganie, który z nich bar- Obiekt Znaleziony (podziemia Zachęty) kowo i muzycznie do Michaela Jacksona. jego najbliższym współpracownikiem na całe dziej, zdaje się nie mieć większego znaczenia. Pl. Małachowskiego 3, Warszawa dziesięć lat, aż do śmierci Mistrza. To właś- wstęp wolny Żaden inny muzyk po takiej wpadce łatwo by nie przy Davisie skomponował najważniejszy Jerzy Szczerbakow się nie podniósł, ale Miller był namaszczony utwór w swojej karierze, który zresztą stał się przez swojego „guru”, a przy okazji „guru” jazzu utworem tytułowym całego krążka: „Tutu”.

42 43 Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

mem Pierończykiem Busem po Sao Paulo. Utwory wokalne z udziałem G. Turnaua i A.M. Jopek mają na niej swoje miejsce, nigdy nie my- Bardzo interesujące albumy z moim udziałem ślałem o nich jako o piosenkach „radiowych”, ukażą się pod koniec roku, m.in. świetna płyta dlatego nie montowałem wersji „radio Edit” Krzysztofa Herdzina Looking for balance. o skróconej formie, bez improwizacji. Nie o to mi chodzi w muzyce. Ważne było dla mnie o swojej płycie: również aby w ten sposób podziękować Annie Marii Jopek i Grzegorzowi Turnauowi za lata Materiał powstawał przez 3 lata. Tak długo wspólnej pracy. głównie ze względu na ogrom zajęć koncerto- wo-produkcyjnych. Tak naprawdę najbardziej o płytach, które ostatnio mnie wciągnęły: intensywny był ostatni rok produkcji, kiedy na- grałem większość materiału i bardzo skupiłem Tim Miller płyta Trio 2: gitarzysta, który gościł się na miksie. Tu muszę wymienić Rafała Smo- na mojej płycie. Innowator instrumentu, gra na

fot. Bogdan Augustyniak fot. lenia – realizatora i Arka Pruszczyńskiego – specjalnie skonstruowanej gitarze pozwalającej mojego wydawcę z Proa Records którzy wnieśli uzyskać jednocześnie brzmienie elektryczne wielką pomoc w brzmienie całości. zmiksowane z akustycznym. Melodyjność, bu- Ktoś zauważył i docenił ogrom mojej pracy dowanie harmonii i motywiczność jego kom- Na ogół komponuję przy użyciu keyboardu co pozycji to absolutnie wyróżniające go cechy. Robert Kubiszyn, Laureat Fryderyka 2011 za Jazzowy Debiut Fonograficzny, był gościem czasami skutkuje tym że potem muszę się nie- RadioJAZZ.FM. Rozmowa trwała ponad godzinę, poniżej skrót najważniejszych wątków. źle „napocić”, aby to wykonać na basie, ale dzię- Bardzo ciekawa także jest nowa płyta gitarzysty ki temu nie jestem ograniczony możliwościami Alexa Machacka zatytułowana 24 Tales nagrana o Fryderyku: basówki i mogę wymyślić coś zupełnie innego. w duecie z Marco Minnemmannem. Ciekawy Siadając do instrumentu przeważnie mam już był tu sposób pracy nad materiałem – Alex do- Było mi bardzo miło otrzymać nominacje, i to gorzowi i Ani za możliwość rozwoju, inspiracje cały utwór w głowie, a przynajmniej szkielet pisał całość muzyki już do nagranych bębnów. we wszystkich jazzowych kategoriach. Cieszę i doświadczenie jakie dzięki temu zyskałem. który potem dopracowuję. Myślę że efekt finalny jest bardzo interesujący. się że ktoś zauważył i docenił ogrom mojej pracy włożonej w produkcję tego albumu. Przez ten czas było dużo ważnych płyt. Jako si- Na płycie wystąpiła śmietanka polskich muzy- Gergo Borlai płyta MMM – węgierski perkusi- deman brałem udział w nagraniu ponad 70 płyt. ków, udało mi się również do udziału namówić sta – obecnie pracujący już w Stanach – nagrał o artystach z którymi współpracuje: Trudno wskazać najważniejsze sesje. Każda uczy Gregoire Mareta, Mino Cinelu i Tima Millera. album z gościnnym udziałem takich tuzów, jak: czegoś innego i każda w danej chwili jest ważna. To wyjątkowi muzycy. Matt Garrisson, Scott Kinsey czy Gary Willis. Pierwszą płytę z Grzegorzem Turnauem nagra- A wszystko zaczęło się od koncertu Anny Ma- łem ponad 10 lat temu i tak do dziś w sumie ra- Na pewno jeszcze muszę wymienić płyty nagra- Płyta ma charakter zamkniętej opowieści. rii Jopek gdzieś na festiwalu w Czechach, gdzie zem zebrało się ich już dziesięć. A z Anną Ma- ne z Markiem Napiórkowskim – NAP i Wolno Wszystkie utwory są precyzyjnie dobrane pod zespół Kaltennecker Trio z Borlaiem grał jako rią Jopek pierwszą płytę nagrałem w 2002 roku – gdzie byłem współproducentem, jak i koncer- kątem całości. I od początku wiedziałem, który support. Od pierwszych do ostatnich dźwięków – do dziś jest ich siedem i nowe, bardzo cieka- towe albumy z Henrykiem Miśkiewiczem Full z muzyków będzie najlepiej pasował do danej wysłuchałem ich z zapartym tchem. we, w drodze… Bardzo jestem wdzięczny Grze- Drive oraz bardzo ważna dla mnie płyta z Ada- kompozycji.

44 45 Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

niczną i umiejętności techniczne co pozwala mu Kreatywność jest zmienna na eksplorację niedostępnych dla przeważającej większości basistów obszarów muzyki. Wywiad Rocha Sicińskiego z Michałem Wierbą Richard Bona – jako artysta świetnie rozumie- jący scenę, umiejący budować nastrój koncertu, bardzo dobry wokalista. Zdarzyło nam się spot- Roch Siciński: Nie tak dawno byliście nominowani kać na scenie w czasie koncertu Anny Marii Jo- do nagród Gwarancje Kultury za 2010 rok, niedłu- pek i wspólnie improwizować. Jest to świetny go jedziecie na Majorkę na konkurs, trasa z Dante basista z genialnym groovem, ale nie należy do Luciani, dzieje się... mojego Top Ten. Michał Wierba: Jakiś czas temu dostaliśmy o instrumentach: telefon od TVP Kultura z informacją, że zo- staliśmy nominowani do nagrody Gwarancje podstawowym instrumentem jest zawsze 5 stru- Kultury w kategorii Jazz Rock i inne. Było nam nowa Fodera Emperor, którą mam już prawie bardzo miło, że coś takiego nas spotkało tym 10 lat. To instrument o przedłużonej skali (35 bardziej, że tak naprawdę jest to nominacja spo- cali, standard to 34 cale). Ponieważ uznałem, że za środowiska. Wytypowali nas ludzie związani przyda mi się instrument o charakterze bardziej nie bezpośrednio ze światem jazzowym, tylko

„sportowym” zamówiłem u Jacka Kobylskiego ogólnym światem kultury polskiej. 16 kwietnia S. Zaremba fot. w firmie Nexus 5 strunowy bas o menzurze zagraliśmy dobry koncert na żywo w studio, ale fot. Bogdan Augustyniak fot. skróconej (33 cale). Ciekawostką jest kamien- na nominacji się skończyło. Na Majorkę jedzie- na (!) podstrunnica z nabitymi 26 progami daje my w maju. To jeszcze bez Marcina Kaletki, bo Black Monolith. Opowiedz jak doszło do nagrania, o basistach: niesamowity czysty i klarowny sound zwłaszcza on wraca dosłownie w dzień po tym konkursie. jak udało się Wam nakłonić do współpracy profe- przy grze solowej i akordowej. Oprócz nich od sora Wydziału Jazzu z University of Miami? Matthew Garrison, muzyk kompletny. Pod lat mam 6 strunowego fretlessa Jerzego Drozda, R.S.: Kto w takim razie dopełni składu? względem techniki rozwinął własny sposób 5 strunową akustyczną gitarę basową wykonaną M.W.: Dante Lucianiego poznaliśmy przy gry prawą ręką i wyzbył się wszelkich ograni- według mojego pomysłu przez krakowskiego M.W.: Kuba Skowroński. Znakomity, na- okazji Międzynarodowych Warsztatów w Pu- czeń wynikających ze spraw manualnych. Pod lutnika Jerzego Wysockiego oraz przechowuję prawdę znakomity saksofonista. Studiuje teraz ławach. Tę imprezę darzymy szczególnym sen- względem muzycznym podążający własną dro- Jazz Bass Fendera z 1967 r. w Berlinie, wcześniej na naszej Akademii zro- tymentem. Po pierwsze z powodu jam sessions, gą, obecnie od lat najważniejsza dla mnie po- bił licencjat. Stwierdziliśmy, że będzie godnym które się tam odbywają i na których bardzo lu- stać. Jeden z tych artystów, którzy w ostatnich Kontrabas to lutnicza robota Mariana Pawlika zastępcą i właśnie jemu zaproponowaliśmy ten bimy grać. Z drugiej strony to właśnie w Puła- latach w ogromnym stopniu przyczynili się do z Krakowa. Świetny instrument z potężnym wyjazd. Jeśli się uda to powiążemy wyjazd z pa- wach sześć lat temu poznaliśmy się z Piotrem rozwoju gitary basowej. brzmieniem... roma koncertami w Berlinie. Schmidtem, czego konsekwencją było zawią- zanie naszego kwintetu. Tam też pierwszy raz Hadrien Ferraud – młody i bardzo utalentowa- Rozmawiał Jerzy Szczerbakow R.S.: Jesteśmy także dosyć krótko po premierze jamowaliśmy z Dante, choć jest on także czę- ny basista, posiadający ogromną wiedzę harmo- najnowszej płyty Waszego kwintetu zatytułowanej stym gościem na Akademii Muzycznej w Ka-

46 47 Sylwetki Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

towicach. Rok temu narodził się pomysł, aby używał tego jako metafory związanej z gra- inaczej niż pisałem. Staramy się wypracować to ma! I to, można powiedzieć, w stopniu nie- nagrać razem płytę. Zgodził się. Pojechaliśmy niem. Na mnie zrobiło to spore wrażenie i na- swoją ścieżkę przez utwory, które teraz przyno- bywałym. To są sprawy, nad którymi zastana- także w trasę. Zresztą w tym roku, w wakacje pisałem utwór, który w jakiś sposób kojarzył mi szę. Myślę, że w najbliższym czasie zmiana bę- wiam się od czasu koncertu Jamala na Bielskiej też będziemy wspólnie koncertować w Polsce. się z tym o czym czytałem w eseju. dzie coraz bardziej widoczna – w szczególności Zadymce Jazzowej. Wcześniej dobrze znałem Dokładnych terminów jeszcze nie ustaliliśmy, na koncertach, bo kiedy grasz z taką sekcją jak jego twórczość, ale dopiero na żywo zrobił na ale damy znać! R.S.: Skoro już jesteśmy przy kompozycjach skła- Michał Kapczuk i Sebastian Kuchczyński, mu- mnie takie wrażenie. dających się na nowy krążek, to powiedz nam zyka nigdy nie stoi w miejscu! R.S.: Odczuwaliście jakiś dystans do Lucianiego może jeszcze o jednej z nich. „Profundity of the R.S.: Dzięki za rozmowę. w trakcie nagrania? Bader” Stiepanki Balcerowej, wykracza poza kon- A co teraz robimy? Ostatnio parę koncertów cepcję pozostałych. Jest to jednak bardziej jazz graliśmy z Piotrem Baronem. Na festiwalu M.W.: Dzięki. M.W.: Współpracowało się nam doskonale. To czerpiący z tradycji europejskiej. w Brzegu, w Gliwicach, na Jazzie nad Odrą... jest bardzo kompetentny muzyk, który ma na Piotr Baron to jedna z osób na których muzyce W nieco innej wersji wywiad pierwotnie ukazał koncie współpracę z samymi sławami. Właści- M.W.: Tak rzeczywiście jest. Ze Stiepanką się wychowałem-miałem 12 lat, w kółko słu- się na stronach elektronicznego pisma Sedno – wie do zespołu wszedł bez żadnego problemu; znamy się ze studiów. Zawsze podobało nam chałem Traveling Birds Quintet – nawet teraz Gazeta Niezależna przejrzał materiał i po prostu to nagraliśmy. się jak pisze utwory i zaproponowaliśmy jej pamiętam wszystkie tematy z tych płyt. Bardzo Dante był bardzo skupiony na zespołowym żeby napisała coś na kwintet. Tak też się stało, dobrze wspominam tę trasę, na scenie dużo się brzmieniu, pracy sekcji dętej. Toteż nie było a my to zagraliśmy. „Profundity of the Bader” działo, poza sceną też... problemów z połączeniem kwintetu – który jest powstał specjalnie na tę płytę. w pewnym sensie monolitem – z nowym in- R.S.: Powiedziałeś, że piszesz już zupełnie inaczej. strumentem wnoszącym inną energię. Świetnie R.S.: Najnowsza płyta pokazuje progres w Waszej Twoje podejście do muzyki zmienia się, czy jesteś się wpasował w koncepcję w której gramy. grze. To już nie hard-bopowa stylistyka, a raczej w stanie przybliżyć nam te zmiany opisując je nie jazz niosący ze sobą dziedzictwo wielu lat, któ- siadając za klawiaturę fortepianu? R.S.: Mówisz o tym, że kwintet to pewnego rodzaju re nastąpiły po okresie szczytowej popularności monolit. Czy tutaj możemy doszukiwać się genezy Messengersów. Jeśli mielibyśmy szufladkować to M.W.: Muzyka, którą grasz zawsze będzie łą- nazwy tytułowego utworu z najnowszego krążka? raczej w kategorii post-bopu. To chyba naturalna czyć się z tym jakim jesteś człowiekiem. Dlate- droga, co po płycie, jakie plany? go zaczynam szukać bardziej w sobie tego jak M.W.: Zastanawialiśmy się, który z utworów słyszę, staram się śpiewać przez swój instru- zawartych na płycie byłby dobry dla całości. M.W.: Na Black Monolith staraliśmy się rozsze- ment. Kiedyś szukałem Złotej Proporcji, wie- Padło na „Black Monolith”. Dwa lata temu rzyć sposób w jaki gramy. Więcej groovowych rzyłem, że istnieje recepta na idealne solo, ide- gdy pisałem tę kompozycję byłem pod dużym utworów, myślę też, że ciekawsze kompozy- alny utwór. W końcu zrozumiałem, że tak jak wrażeniem eseju Wayna Shortera pt. Creativity cje. Stawialiśmy na większą zwartość kwintetu na zagadkę Sfinksa, odpowiedzią na moje po- being changed. Pisał on tam o inspiracjach. Mó- i lepszą pracę sekcji. Jeśli chodzi o to co słychać szukiwania jest człowiek. Złota proporcja jest wiąc zgodnie z przekonaniem Shortera czło- w improwizacjach, to chyba rzeczywiście wy- proporcją człowieka, jest moją własną propor- wiek może czerpać energię od innych, ale może kraczamy poza hard-bop. My w tej stylistyce cją. Fortepian jest stosunkowo daleko od głosu też z siebie samego. Jeżeli tak faktycznie robi nie zostajemy na pewno. Ona się będzie poja- – naturalnego sposobu przekazywania emocji to jest to jak wyciąganie ręki do czarnego mo- wiać podczas naszych koncertów, bo uwielbia- – stąd też gra na nim wymaga dużo pracy, aby nolitu – tak jak w Odysei Kosmicznej 2001. On my to grać. Ale ja już piszę muzykę zupełnie osiągnąć komunikatywny język. Ahmad Jamal

48 49 Kanon Jazzu – płyty, które na trwłe wpisały się w historię jazzu Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011 Kanon Jazzu Ella Fitzgerald Sings the Cole Porter Ella Fitzgerald, Ella Fitzgerald Sings the Cole Porter Songbook 14. I’ve Got You Under My Skin – 2:42 Songbook – Ella Fitzgerald (1956, Verve Records) 15. I Concentrate on You – 3:11 Na 2 krążkach oryginalnie zamieszczono 32 nagrania spo- 16. Don’t Fence Me In – 3:19 (słowa Robert Fletcher) „Płyta z kompozycjami Cole’a Portera okazała się punk- śród pierwotnie 50 wybranych do opracowania z ogromne- 17. You’re the Top – 2:08 (Alternative Take) go dorobku kompozytora. W późniejszych edycjach doda- 18. I Concentrate on You – 3:00 (Alternative Take) tem zwrotnym mojego życia. Nagranie tego Song- no jeszcze 3 utwory. 19. Let’s Do It, Let’s Fall in Love – 5:25 (Alternative Take) booka pomogło mi osiągnąć poziom, do którego nie Płyta 1 Wszystkie kompozycje autorstwa Cole Portera, z wyjątkiem byłam w stanie zbliżyć się do tej pory. Co więcej, teraz 1. All Through the Night – 3:15 pozycji 16. mogę śpiewać jazz dla słuchaczy, którzy wcześniej nie 2. Anything Goes – 3:21 Pozycje 17-19 bonus tracks na reedycji CD z 1997 – seria słuchali tej muzyki.” 3. Miss Otis Regrets – 3:00 Verve Master Edition Ella Fitzgerald 4. Too Darn Hot – 3:47 Muzycy: 5. In the Still of the Night – 2:38 Ella Fitzgerald – śpiew 6. I Get a Kick Out of You – 4:00 Pete Candoli, Harry „Sweets” Edison, Maynard Fergusson, http://www.buddybregman.com/ella.html 7. Do I Love You? – 3:50 Conrad Gozzo – trąbka 8. Always True to You in My Fashion – 2:48 Milt Bernhart, Joe Howard, Lloyd Ulyate, George Roberts – Album, nagrany w okresie pomiędzy 7 lute- 9. Let’s Do It, Let’s Fall in Love – 3:32 puzon go a 27 marca 1956 roku w Capital Studios 10. Just One of Those Things – 3:30 Bob Cooper – klarnet, obój, saksofon tenorowy w Hollywood, zawiera kompozycje Cole Por- 11. Ev’ry Time We Say Goodbye – 3:32 Herb Geller – klarnet, saksofon altowy tera. Artystce w studio towarzyszy orkiestra 12. All of You – 1:43 Chuck Gentry – klarnet basowy, saksofon barytonowy 13. Begin the Beguine – 3:37 Ted Nash – klarnet, flet, saksofon tenorowy pod kierunkiem Buddy Bregmana, który także 14. Get Out of Town – 3:22 Bud Shank – klarnet, flet, saksofon altowy zaaranżował całość materiału. Płytę wyprodu- 15. I Am in Love – 4:06 Robert LaMarchina, Edgar Lustgarten – wiolonczela kował Norman Granz. 16. From This Moment On – 3:17 Corky Hale – harfa Płyta 2 Barney Kessel – gitara Płyta była pierwszą z serii ośmiu Songbooków 1. I Love Paris – 4:57 Joe Mondragon – kontrabas nagranych przez Ellę Fitzgerald (pomiędzy 2. You Do Something To Me – 2:21 Paul Smith – fortepian, celesta 1956 a 1964 rokiem). 3. Ridin’ High – 3:20 Alvin Stoller – instrumenty perkusyjne, perkusja 4. You’d Be So Easy to Love – 3:24 Buddy Bregman – aranżer, dyrygent 5. It's All Right With Me – 3:07 W nagraniach wzięli również udział muzycy orkiestry Buddy Będąca u szczytu możliwości wokalnych Ella 6. Why Can’t You Behave? – 5:04 Bregmana Fitzgerald w swoich interpretacjach zachowała 7. What Is This Thing Called Love? – 2:02 Pozostałe edycje: zawarty w kompozycjach Portera romantyczny 8. You’re the Top – 3:33 1990 CS GRP 823 278 klimat, wydobywając zarazem ich wspaniałą 9. Love for Sale – 5:52 CD Verve 821989-2/821990 melodyczność, którą podkreśliła jazzowym fra- 10. It’s De-Lovely – 2:42 1997 CD Verve 537257 zowaniem i takąż ornamentacją. 11. Night and Day – 3:04 2007 CD Verve 9294 historycznym znaczeniu” została ustanowiona 12. Ace in the Hole – 1:58 Znaczenie albumu w historii – nie tylko – jazzu w 1973 roku), zaś w 2003 roku został, jako je- 13. So in Love – 3:50 Opracowanie Ryszard Skrzypiec potwierdza fakt, że w 2000 roku został on wpro- den z pięćdziesięciu, dołączony przez Library wadzony do Grammy Hall of Fame (ta specjal- of Congress (Bibliotekę Kongresu USA) do na forma wyróżnienia co najmniej dwudziesto- Narodowego Rejestru Nagrań (National Re- pięcioletnich nagrań „o wysokim artyzmie lub cording Registry).

50 51 Kanon Jazzu – płyty, które na trwłe wpisały się w historię jazzu Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Passion – Zbigniew Seifert John Scofield i Zbigniew Seifert prawdopo- smyczkowej w „Singing Dunes” i w finale płyty dobnie spotkali się na dłużej po raz pierwszy – utworze „Escape From The Sun” napisanym Passion, to ostatnia autorska płyta Zbigniewa Se- w studio na nagraniach Passion. Brzmią razem wspólnie z Tomaszem Stańko jeszcze za cza- iferta, nagrana zaledwie na 2-3 miesiące przed tak spójnie, że trudno uwierzyć, że nie mieli sów ich wspólnej pracy w Kwintecie Tomasza jego śmiercią, w listopadzie i grudniu 1978 roku. wtedy za sobą setek wspólnych występów. Wy- Stańki – brzmi tak naturalnie, a jednocześnie W kilka dni po zakończeniu sesji do tej płyty za- starczy posłuchać choćby utworu „Where Are odkrywczo i do dziś świeżo i zdumiewająco, że grał jeszcze gościnnie na płycie Glena Moore’a You From” z pierwszej strony płyty. za każdym razem, kiedy słucham strony 2 płyty (Introducing Glen Moore), ówczesnego basisty Passion nie mogę uwierzyć, że nikt tak nigdy grupy Oregon. Moment nagrania tej płyty, to był Passion to ten rodzaj muzycznej prezentacji, nie zagrał… czas, kiedy pozycja Zbigniewa Seiferta w jazzo- który z każdą chwilą staje się mocniejszy, rośnie wym światku Nowego Jorku i wiara w wydawni- i potężnieje z każdą minutą zapisanej na płycie Opracowanie Rafał Garszczyński czy sukces producentów wytwórni Capitol, były muzyki. Otwierający drugą stronę utwór „Pi- na tyle wysokie, że mógł wybrać właściwie do- nocchio” rozpoczyna się jedną z najlepszych so- Czytaj post scriptum » wolnych muzyków do nagrania swojego ostatnie- lówek gitarowych Johna Scofielda jakie zagrał go dzieła. Skompletował więc gwiazdorski skład, w ciągu pierwszych 10, a może nawet 20 lat przypuszczalnie jeden z najlepszych, jakiemu Każda nuta zagrana przez Zbigniewa Seifer- swojej muzycznej kariery. Jednak kiedy po krót- kiedykolwiek liderował polski muzyk jazzowy. ta na Passion brzmi tak, jakby wiedział, że to kiej improwizacji fortepianu Ritchie Beiracha jego ostatnie nagranie. Jakby chciał wykrzy- swoją szaleńczą solówkę rozpoczyna Zbigniew Autorską muzykę Zbigniewa Seiferta zagra- czeć wszystko, co miał jeszcze do powiedzenia. Seifert, nie sposób oprzeć się wrażeniu przepa- li więc: John Scofield na gitarze, Eddie Go- Całą swoją miłość do muzyki Johna Coltrane’a, ści dzielącej wybitnego przecież Johna Scofielda Zbigniew Seifert, Passion (1979, Capitol, numer katalogowy mez (na płycie Eddy Gomez) na kontrabasie wszystkie słowiańskie nuty, które powinien od Zbigniewa Seiferta. Każdy dźwięk zagra- ST-11923, Format: LP) i gitarze basowej, Jack DeJohnette na perkusji świat usłyszeć. Jakby chciał rzucić na szalę ny przez polskiego skrzypka jest jednocześnie 1. Passion – 05:06 2. Where Are You From – 05:20 i Nana Vasconselos na instrumentach perku- wszystkie siły, jakie nagle i niespodziewanie spontaniczny i przemyślany, szaleńczo ener- 3. Sunrise Music / Kilimanjaro – 09:49 syjnych. Na fortepianie zagrał nieco mniej zna- w niego wstąpiły w okresie kilku tygodni cu- getyczny i technicznie kontrolowany w spo- 4. Pinocchio – 06:24 ny Ritchie Beirach. W nagraniu dwu utworów downego uzdrowienia, kiedy znalazł siłę, by za- sób niedostępny dla żadnego innego skrzypka 5. Singing Dunes – 04:11 uczestniczyła też rozbudowana sekcja smyczko- grać po raz ostatni. jazzowego wtedy, w 1978 roku i teraz w 2011. 6. Quo Vadis – 06:02 wa, której muzycy pozostają anonimowi, jednak 7. Escape From The Sun – 03:40 (Z. Seifert, T. Stańko) większość z nich to byli członkowie orkiestry Nie oznacza to, że nie pozostawił miejsca na Kolejny utwór – „Singing Dunes” to starannie Utwory 1-6 skomponowane i zaaranżowane przez Zbignie- Filharmonii Nowojorskiej. własne prezentacje nagrywającym z nim mu- zaaranżowane partie sekcji smyczkowej. Jakże wa Seiferta. zykom. To wszak cecha wybitnych liderów, jednak musieli zdziwić się muzycy Nowojor- Muzycy Zbigniew Seifert – skrzypce Album nagrano i miksowano w najlepszych a takim bez wątpienia, był Zbigniew Seifert. skiej Filharmonii, kiedy zobaczyli przygotowa- Richie Beirach – fortepian nowojorskich studiach nagraniowych – R.P.M. Oprócz skrzypiec najważniejszym głosem na ne dla nich nuty. Oni zapewne widzieli niejedną Jack DeJohnette – perkusja i Electric Lady. To ostatnie, zbudowane przez płycie jest gitara Johna Scofielda. Już wtedy szaloną wizję twórczą. Nagrywając ze Zbignie- Eddie Gomez – gitara basowa Jimi Hendrixa początkowo jedynie na własne było to bardzo rozpoznawalne brzmienie, choć wem Seifertem znaleźli się jednak na zupełnie John Scofield – gitara potrzeby, było w owym czasie udostępniane tyl- to był ciągle początek twórczej drogi jednego innej planecie. Co jeszcze tam się znajdowa- Naná Vasconcelos – instrumenty perkusyjne ko największym gwiazdom. To również świa- z najważniejszych dziś gitarzystów jazzowych. ło – niestety nigdy już się nie dowiemy. To co sekcja smyczkowa – pod kierownictwem Gene’a Orloffa dectwo statusu lidera. zagrał Zbigniew Seifert w towarzystwie sekcji (w składzie sekcji m.in. Ron Carter)

52 53 Kanon Jazzu – płyty, które na trwłe wpisały się w historię jazzu Kalendarium jazzowe czerwca czerwiec 2011

Kalendarium1 czerwca jazzowe czerwca w 1929 r., a w 1932 r. nagrała hit „Bumble Bee”. Jako pierwsza gitarzystka już w 1930 r. grała na 1921 – urodził się aranżer, kompozytor, ban- gitarze akustycznej z metalowym korpusem – dleader i orkiestrator Nelson Riddle Karie- National steel. Do jej przebojów z końca lat 30- rę rozpoczynał w latach 40-tych w orkiestrze tych i 40-tych należą „Hoodoo Lady” i „I Want Tommy’ego Dorsey’a. W latach 50-tych był Something for You”. Zmarła 6 sierpnia 1973 r. etatowym aranżerem wytwórni Capitol i aran- żował dla takich wokalistów, jak: Ella Fitzge- 1906 – urodziła się legendarna wokalistka i tan- rald (Ella Fitzgerald Sings the George and Ira cerka Josephine’a Baker. Była związana z Har- Gershwin Songbook,1959 – uznawany za jej naj- lem Rennaisance. Zyskała popularność dzięki lepszy songbook), Frank Sinatra, Dean Mar- rolom w musicalach Shuffle Along i Chocolate tin, Nat King Cole, Judy Garland, Peggy Lee, Dandies. Zmarła 12 kwietnia 1975 r. Johnny Mathis, Rosemary Clooney, czy Keely Smith. Zmarł 6 października 1985 r. 1924 – urodził się gitarzysta Jimmy Rodgers, zmarł 19 grudnia 1997 r. 1948 – zmarł amerykański muzyk bluesowy, harmonijkarz znany jako Sonny Boy William- 1941 – urodził się saksofonista, aranżer i kom- son I (właściwie John Lee Curtis Williamson), pozytor Janusz Muniak. Należy do najważniej- urodził się 30 marca 1914 r. szych postaci polskiego jazzu. Ukończył śred- nią szkołę muzyczną w Krakowie. W 1960 r. PS. To, że płyty Passion Zbigniewa Seiferta nie na na przykład spróbować wykupić od EMI, 2 czerwca wszedł w skład lubelskiego zespołu Witolda można dziś kupić w każdym dobrym sklepie która ma prawa do archiwów Kapitolu, taśmy Miszczaka, a następnie rozpoczął współpra- muzycznym na świecie, to zwyczajny wstyd. i wydać płytę. Nie wiem też dlaczego EMI nie 1941 – urodził się perkusista zespołu The Rol- cę z Jazz Darings Tomasza Stańki. W 1964 r. Sam znam w Polsce ze 20 osób, które od wielu wznawia Passion. Może zaginęły oryginalne ta- ling Stones Charlie Watts. Jest również liderem z kwintetem Andrzeja Trzaskowskiego wystę- lat poszukują używanych egzemplarzy orygi- śmy. Jeśli tak, mój egzemplarz jest w dobrym zespołu jazzowego. pował na Jazz Jamboree, zaś w latach 1967-73 nalnego wydania z 1979 roku. Przy dzisiejszej stanie mimo wielokrotnego słuchania. Chętnie ponownie grał w Jazz Darings. Jednocześnie sprzedaży płyt jazzowych w Polsce, ta grupa wypożyczę go wydawcy, jednak będę wyma- 1964 – Eric Dolphy nagrał płytę Last Date współpracował z Krzysztofem Komedą, Janem już zapewniłaby albumowi miejsce w czołówce gał środków bezpieczeństwa porównywalnych (Verve) Ptaszynem Wróblewskim (Studiem Jazzowym miesiąca i całkiem niezły sukces wydawniczy. z tymi, które towarzyszą ciągłym podróżom PR, SPPT Chałturnik) i kwartetem Jana Jar- Może jakaś finansowana z budżetu, czyli na- „Damy z łasiczką”, bowiem Passion to równie 2008 – zmarł gitarzysta rythm&bluesowy Bo czyka. W 1976 r. utworzył własny kwintet (z szych podatków, instytucja kultury zrezygnuje wielki nasz własny skarb narodowy. To jest ar- Diddley, urodził się 30 grudnia 1928 r. Pawłem Perlińskim, Markiem Blizińskim, An- z kolejnego koncertu Fryderyka Chopina i zaj- cydzieło, od pierwszej do ostatniej nuty. drzejem Dechnikiem i Jerzym Bezuchą), a w mie się innym naszym wielkim rodakiem. Moż- 3 czerwca 1978 wydał debiutancką płytę Question Mark. Rafał Garszczyński W 1979 r. utworzył kwartet (z Jarosławem 1897 – urodziła się wokalistka i gitarzystka Śmietaną) – współpracowali z nim tacy polscy Memphis Minnie. Pierwsze nagrania z to- jazzmani jak: Andrzej Cudzich, Antoni Dęb- warzyszeniem Joe McCoy’a zarejestrowała ski, Paweł Jarzębski, Bogdan Kierach, Michał

54 55 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Miśkiewicz, Leszkiem Możdżerem, Darkiem klarnecie uczył się w szkole średniej, a pod- 2004 – zmarł saksofonista Steve Lacy, urodził z najważniejszych big bandów ery swingu. Oleszkiewiczem, Włodzimierz Pawlik, Jacek czas służby wojskowej grał na klarnecie i sak- się 23 lipca 1934 r. Przebojami big bandu Lunceforda były m.in. Pelc, Wojciech Puszek, Zbigniewem Seifertem, sofonie altowym. W 1966 r. został członkiem „Tain’t What You Do (It’s the Way That You Bronisławem Suchankiem, Zbigniew Wege- Association for the Advancement of Creative 2008 – zmarł kompozytor i aranżer Bill Fine- Do It)”, „Organ Grinder’s Swing”, „My Blue haupt i Krzysztof Zawadzki, a także zagranicz- Musicians. Następnie założył zespół Creative gan, urodził się 3 kwietnia 1917 r. Heaven” i najbardziej znane „Rhythm Is Our ni, m.in.: Hank Mobley, Charlie Ventura, Geo- Construction Company (z Leroyem Jenkinsem Business” oraz „For Dancers Only”. W 1940 r. rge Bruckner, Dirk A. Dhonau, Don Cherry, i Leo Smithem) wydając debiutancką płytę 3 5 czerwca wygrał pojedynek 28 big bandów, w którym po- Freddie Hubbard, Hank Jones, Gerd Schuller. Compositions Of New Jazz (1968). W 1969 r. konał m.in. zespoły prowadzone przez Counta W 1992 roku otworzył w Krakowie klub jazzo- ukazał się jego album For Alto – pierwsze w hi- 1954 – urodził się perkusista Peter Erskine. Basie’go, Glenna Miller’a i Benny Goodmana. wy „U Muniaka”. Jest nadal aktywny na scenie storii jazzu znaczące całkowicie solowe nagra- W latach 1978-1982 był członkiem Weather Zmarł 12 lipca 1947 r. muzycznej i prowadzi Janusz Muniak Quartet. nie saksofonowe. Ze swoim zespołem wyjechał Report. Z zespołem nagrał 5 albumów, w tym do Paryża. Po rozwiązaniu grupy wrócił do Sta- uhonorowaną nagrodą Grammy płytę 8:30. 1935 – urodził się gitarzysta Grant Green. De- 4 czerwca nów Zjednoczonych i w 1970 r. wszedł w skład Uczestniczył w nagraniu około 400 albumów biutował w zespole Jimmy’ego Foresta w poło- formacji Circle tworzonej przez Chicka Coreę, z tak znaczącymi muzykami, jak m.in.: Diana wie lat 50-tych. Pierwszego nagrania dokonał 1926 – urodził się kompozytor i aranżer Marek Dave’a Hollanda i Barryego Altschula. Następ- Krall, Chick Corea, Joe Henderson, Freddie w 1959 r. wraz z kontrabasistą Genem Ramseyem, Sart (właściwie Jan Szczerbiński). Był człon- nie wrócił do Paryża, gdzie współpracował m.in. Hubbard, Gary Burton i Pat Metheny, Joni perkusistą Elvinem Jonesem oraz pianistą Ha- kiem zespołu Melomani. Komponował i pisał z zespołami Alexa von Schlippenbacha i Dere- Mitchell, Kurt Elling, Sadao Watanabe, Elia- roldem Mabernem. Uczestniczył w nagraniach aranże także dla orkiestry Błękitny Jazz. Zmarł ka Baileya. W 1974 r. w Stanach Zjednoczo- ne Elias, Mike Stern, Miroslav Vitous czy Jan m.in. płyty Workout Hanka Mobleya (1961), My 6 listopada 2010 r. nych utworzył kwartet z Hollandem, Altschu- Garbarek; zespołami: Steely Dan, Bass Desi- Point of View Herbie Hancocka (1962), Sear- lem i Kennym Wheelerem. W latach 70-tych res (z Johnem Scofieldem, Billem Frisellem ching for New Lands Lee Morgana (1964), Into 1932 – urodził się saksofonista, aranżer i kom- nagrywał także w duecie z Maxem Roachem. i Markiem Johnsonem w składzie), trio Johna Something Larry’ego Younga (1964). Nagrywał pozytor Oliver Nelson. Grał z Quincy Jone- W latach 80-tych wpływ na jego twórczość wy- Abercrombie, Kenny Wheeler Quintet & Big również płyty autorskie, m.in. Granstand (1961), sem (1960-1961). Był aranżerem m.in. Buddy warło zainteresowanie mistycyzmem, astrologią, Band, Bob Mintzer Big Band, Yellowjackets Feelin’ the Spirit (1962), Talking About (z Youn- Richa, Cannonballa Adderleya, Sonny Rol- numerologią, kostiumologią i tańcem. W latach oraz orkiestrami: BBC Symphony Orchestra, giem i Jonesem) czy Iron City (z Big Johnem linsa, Eddie Davisa, Johnny Hodgesa, Wesa 80-tych i 90-tych w jego kwartecie grali m.in. City of Birmingham Symphony Orchestra, Pattonem na organach i Benem Dixonem na Montgomery’ego, Jimmy Smitha, Billy Taylora, Marilyn Crispell, Mark Dresser i Gerry He- London Symphony Orchestra, Los Angeles perkusji). Zmarł 31 stycznia 1979 r. Stanley’a Turrentine’a, Irene Reid, Gene’a Am- mingway. Od połowy lat 90-tych skoncentro- Philharmonic New Music Ensemble, Ensem- monsa. Najważniejszą płytą w jego dorobku wał się na realizacji kompozycji w cyklu Ghost ble Modern, ASKO, Avanti & Absolute En- 1991 – zmarł saksofonista Stan Getz (właściwie jest The Blues and the Abstract Truth nagrana dla Trance Music. W trakcie swojej kariery współ- sembles. Prowadzi także własne składy: Tria Stanley Gayetsky), urodził się 2 lutego 1927 r. wytwórni Impulse! w 1967 r. Pochodząca z tej pracował z takimi muzykami jak: Mal Wal- z Johnem Taylorem, Palle Danielssonem, Ritą płyty kompozycja Nelsona „Stolen Moments” dron, Dave Douglas, Ornette Coleman, Dave Marcotulli, Alanem Pasqua czy Davem Car- 2006 – zmarł – afro-kubański i bebopowy pia- stała się standardem. Pisał także muzykę filmo- Brubeck, Lee Konitz, Peter Brötzmann, Wil- penterem. nista Hilton Ruiz, urodził się 29 maja 1952 r. wą (np. do filmu Last Tango in Paris) i na po- lem Breuker, Muhal Richard Abrams, Steve trzeby telewizji (np. do serialu Columbo). Zmarł Lacy, Roscoe Mitchell, Pat Metheny, Andrew 6 czerwca 7 czerwca 28 października 1975 r. Cyrille, Wolf Eyes, Misha Mengelberg, Chris Dahlgren, Lauren Newton. 1902 – urodził się saksofonista, bandleader 1921 – urodził się gitarzysta Tal Farlow. Grał 1945 – urodził się Anthony Braxton. Gry na i aranżer Jimmie Lunceford. Prowadził jeden m.in. w trio Rede’a Norvo i Artie Shaw’s Gra-

56 57 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

mercy Five. Prowadził własne składy. Nagrał Johna Scofielda, Eddiego Gomeza i Jacka dleader Cole Porter (właściwie Cole Albert lespiego, Dextera Gordona). Grał w bigban- m.in. The Artistry of Tal Farlow (1954). Jest bo- DeJohnette’a. Uczestniczył w nagraniach także Porter), zmarł 15 października 1964 r. dach Benny Goodmana i Stana Kentona, a tak- haterem filmu dokumentalnego Talmage Far- takich albumów, jak: Laboratorium i Zbigniew że z taki muzykami jak Coleman Hawkins, Bill low wyreżyserowanego przez Lorenzo DeSte- Seifert (1972), Lift (1973, z Volkerem Kriege- 1915 – urodził się legendarny gitarzysta Les Evans, Frank Sinatra, Henry Mancini, Peggy fano w 1981 r. Zmarł 25 lipca 1998 r. rem), Purple Sun (1973, z Tomaszem Stańko), Paul. Zmarł 12 sierpnia 2009 r. Więcej w dziale Lee czy grupa wokalna Andrew Sisters, pro- Zoom (1973, z Volkerem Kriegerem), Helen 12 Płyty. wadził własną formację Shelly Mane and His 1946 – urodził się Zbigniew Seifert. Kompozy- Trees (1976, z Charliem Mariano), Solo Violin Man. Nagrał cenioną płytę My Fair Lady i mu- tor, saksofonista i skrzypek jazzowy. W dzieciń- (1978), Violin (1978, z Oregon), Zbigniew Sei- 10 czerwca zykę do filmów: Pink Phanter czy Śniadanie stwie rozpoczął naukę gry na skrzypcach, na- fert (1977, z Philipem Catherine), Kilimanjaro u Tiffanye’go. Zmarł 26 września 1984 r. stępnie na saksofonie altowym. Ukończył szkołę 1-2 (1978), Passion (1979). 1907 – urodził się puzonista Dicky Wells. Grał muzyczną im. Fryderyka Chopina w Krakowie m.in. w zespołach Fletchera Hendersona i Co- 1956 – zmarł saksofonista Frank Trumbauer, oraz Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną W 2009 roku ukazała się biografia artysty Man unta Basiego. Zmarł 12 listopada 1985 r. urodził się 30 maja 1901 r. w Krakowie w klasie skrzypiec (1970). W 1967 Of The Light. Życie i twórczość Zbigniewa Seiferta" r. jako saksofonista altowy został członkiem ze- autorstwa Anety Norek. Zmarł 15 lutego 1979 r. 1910 – urodził się wokalista, gitarzysta i kom- 12 czerwca społu Tomasza Stańki. W tym czasie porzucił Więcej w dziale Sylwetki, w Kanonie Jazzu pre- pozytor, legenda bluesa Howlin’ Wolf. Zmarł ostatecznie saksofon na rzecz skrzypiec. Pod- zentujemy ostatnią autorską płytę Seiferta zaty- 10 stycznia 1976 r. 1941 – urodził się pianista Chick Corea. czas studiów założył także swój kwartet, który tułówaną Passion. W 1966 r. z towarzyszeniem m.in. Woody’eo w 1968 roku zaprezentował na festiwalu Jazz 1931 – urodził się wokalista, ikona bossa novy Shawa i Steve’a Swallowa nagrał swój debiu- nad Odrą we Wrocławiu, a w 1969 r. zdobył na 8 czerwca João Gilberto. W czerwcu 1958 r. nagrał dwa tancki, autorski album Tones fo Joan’s Bones, po nim główną nagrodę zespołową oraz II indywi- utwory Antionio Carlosa Jobima „Bim-Bom” czym rozpoczął współpracę ze Stanem Getzem dualną. Z tym kwartetem występował na naj- 1956 – urodził się klasyczny i jazzowy pianista oraz „Chega De Saudade” (ta druga z tekstem (m.in. Sweet Rain) oraz z Sarah Vaughan. ważniejszych festiwalach w Europie. W 1969 i kompozytor Uri Caine. Grał w zespołach pro- Viniciusa de Moraesa), a w listopadzie tego roku W tym czasie wydał także płytę Now He Sings, roku na festiwalu jazzowym w Nagykoros wadzonych przez takich muzyków, jak m.in.: „Desafinado”. Wystąpił na specjalnym koncer- Now He Sobs (1968 – opis płyty w Kanonie (Węgry) został uznany za najlepszego instru- Philly Joe Jones, Hank Mobley, Johnny Coles, cie bossa novy zatytułowanym New Brazilian Jazzu w marcowym numerze JazzPRESS). Na mentalistę. Współpracował z niemieckimi ze- Mickey Roker, Odean Pope, Jymmie Merritt, Jazz, który odbył się 21 listopada 1962 r. w Car- zaproszenie Milesa Davisa zastępuje w jego ze- społami, m.in. z grupami Alberta Mangelsdorf- Bootsie Barnes czy Grover Washington Jr. Pro- negie Hall w Nowym Jorku. Wraz ze Stanem spole Herbie’go Hancocka (1969). Zresztą, jak fa, Joachima Kuhna, Chrisa Hinze’a, Charliego wadzi również własne formacje: Bedrock Trio Getzem nagrał płytę Getz/Gilberto (1963). pisze Davis w swojej autobiografii, to na jego Mariano oraz formacją Free Sound. W 1976 oraz and zespół wykonujący utwory takich prośbę Corea „szczerze polubił Fendera” (forte- nagrał swój pierwszy album zatytułowany Man kompozytorów muzyki klasycznej, jak: Mahler, 2004 – zmarł wokalista, muzyk i pianista Ray pian elektryczny), do którego wcześniej nie był of the Light, zdobywając uznanie krytyków i fa- Wagner, Beethoven, Bach czy Schumann. Na- Charles (właściwie Ray Charles Robinson), przekonany. Z Milesem nagrał m.in. In a Silent nów jazzu w Polsce i na świecie. W tym sa- grał ponad 20 płyt – ostatnia zatytułowana 12 urodził się 23 września 1930 r. Way, Bitches Brew czy Live at the Fillmore East. mym roku wystąpił także na Monterey Jazz Caprices (Winter and Winter, 2010). W 2009 Po współpracy z Davisem zakłada własny kwar- Festival w Kalifornii, m.in. z Johnem Lewisem. roku koncertował w Polsce. 11 czerwca tet z Dave’m Hollandem (kontrabas), Barym W Nowym Jorku współpracował z kwartetem Altschulem (perkusja) i Anthonym Braxtonem Oregon (jazz nowoczesny). W 1978 r. nagrał 9 czerwca 1920 – urodził się perkusista Shelly Manne. (saksofon). Kwartet nagrał m.in. Paris-Concert płytę Passion, do przygotowania której zapro- Brał udział w uznawanej za jedną z pierwszych (1971) oraz już w trio (bez Braxtona) pierwszy sił wybitnych muzyków amerykańskich, m.in. 1891 – urodził się kompozytor, dyrygent i ban- sesji bopowych (w towarzystwie Dizzy’ego Gil- album dla wytwórni ECM – A.R.C. W 1971 r.

58 59 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Corea zakłada ważny dla stylistyki fusion ze- 13 czerwca Jarzębskim i Tomaszem Szukalskim tworzy The 1965 – wibrafonista Bobby Hutcherson z towa- spół Return To Forever, w którym występowali Quartet (zespół reaktywował się na krótko po rzyszeniem trębacza Freddie Hubbarda, piani- Stanley Clarke (bas), Joe Farrell (saksofon so- 1986 – zmarł klarnecista, bandleader, „Król 25 latach). W 1983 r. wraz z Leszkiem Żądło, sty Herbie Hancocka, kontrabasisty Rona Car- pranowy i flet), Airto Moreira (perkusja) i Flo- swingu” Benny Goodman, urodził się 30 maja Władysławem „Adzikiem” Sendeckim i Bro- tera nagrywa płytę Components (Blue Note). ra Purim (śpiew), a później także Steve Gadd, 1909 r. nisławem Suchankiem zakłada w Niemczech Eddie Gomez czy Gayle Moran. Zespół istniał Polski Jazz Ensemble. 1994 – zmarł pianista, kompozytor, aranżer do 1978 roku, po czym został jeszcze dwukrot- 14 czerwca Henry Mancini, urodził się 16 kwietnia 1924 r. nie reaktywowany (w 1982 i 2008 r.) Z pierw- 1959 – urodził się basista Marcus Miller. Wię- szego okresu na uwagę zasługują takie płyty, jak 1939 – urodził się dziennikarz i prezenter mu- cej w dziale Sylwetki. 2008 – podczas nurkowania zginął pianista Es- Captain Marvel (firmowany przez Stana Getza, zyczny, autor tekstów piosenek i książek o te- bjorn Svensson, urodził się 16 kwietnia 1964 r. 1972), Light as a Feather (1972), Hymn of the matyce muzycznej Marek Gaszyński. Napisał Seventh Galaxy (1973), The Leprechaun (1976), m.in. Fruwa twoja marynara (2006) o odradza- 15 czerwca czy My Spanish Heart (1976). Obok Return niu się jazzu i muzyki rozrywkowej w latach to Forever Corea gra także w duetach (m.in. powojennych w Polsce. 1921 – urodził się pianista Erroll Garner. z Garym Burtonem, Herbie’m Hancockiem, W 1938 r. grał w orkiestrze klarnecisty Leroya Nicolasem Economu, czy Friedrichem Goul- 1946 – urodził się perkusista Janusz Stefański. Browna. Pierwszych nagrań dokonał w 1944 r. dą), triach (m.in. z perkusistą Royem Hainesem Debiutował w kwartecie Zbigniewa Seiferta. Grał także w trio kontrabasisty Slama Stewarta i kontrabasistą Miroslavem Vitousem nagrał Był również w pierwszym składzie założonego zastępując w nim Arta Tatuma. W połowie lat album Trio Music z kompozycjami Theloniuo- w 1974 r. przez Seiferta zespołu Variouspheres. 40-tych założył własne trio. W 1947 r. nagry- sa Monka, 1981), Akoustic Band, z Avishai’em W 1968 r. został członkiem kwintetu Tomasza wał z Charliem Parkerem w trakcie jego pobytu Cohenem i Jeffem Ballardem (2001), czy Super Stańki, który obok lidera tworzyli Zbigniew w Kalifornii. W składzie jego tria z 1948 r. byli Trio. W 1981 r. wraz z Michaelem Breckerem, Seifert (saksofon altowy), Janusz Muniak (sak- kontrabasista Oskar Pettiford i perkusista J. C. Stevem Gaddem i Eddie Gomezem nagrał sofon tenorowy), Bronisław Suchanek (kontra- Heard. W tym okresie występował także w Pa- płytę Three Quartets. Jest również kompozyto- bas). Z kwintetem występował do 1973 i nagrał ryżu wraz z Colemanem Hawkinsem, Percy rem i wykonawcą muzyki klasycznej, w szcze- z nim 3 płyty – Music for K (1970), Jazz Messa- Heathem i Kenny Clarkiem. Po powrocie grał gólności fascynuje się Mozartem (wraz z Bob- ge From Poland (1972) i Purple Sun (1973). w formacji Esquire All Stars. Brał udział w cyklu bym McFerrinem nagrał płytę Mozart Sessions, W latach 1970-1971 grał również w zespole koncertów zatytułowanych Piano Parade wraz 1996). Niemen Enigmatic (uczestniczył w nagraniu z takimi pianistami, jak Art Tatum, Meade Lux drugiej z płyt zatytułowanych Niemen Enigma- Lewis i Pet Johnson. Jednak największym jego 1957 zmarł klarnecista, saksofonista, trębacz, tic, 1971) i orkiestrze Studio Jazzowe Polskiego muzycznym dokonaniem jest nagrana w 1955 kompozytor i big bandleader Jimmy Dorsey, Radia kierowanej przez Jana Ptaszyna Wrób- r. płyta Concert by the Sea, na której wraz z nim urodził się 29 lutego 1904 r. lewskiego. W połowie lat 70-tych grał w zespo- grali Eddie Calhoune (kontrabas) i Denzil Best le fusion Free Sound Hansa Kollera i w kwar- (perkusja). Zmarł 2 stycznia 1977 r. 12-13 czerwca tecie Zbigniewa Namysłowskiego (nagrał m.in. Live in der Balver Hoehle, 1977, Namyslovsky, 1968 – zmarł gitarzysta Wes Montgomery, uro- 1926 – w Chicago odbył się pierwszy festiwal 1978 i Jasmin Lady 1978). W latach 1978-1981 dził się 6 marca 1923 r. jazzowy, w którym zagrały miejscowe zespoły. wraz ze Sławomirem Kulpowiczem, Pawłem Wierzbowski Krzysztoffot..

60 61 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

1996 – zmarła „First Lady of Song” Ella Fit- 1947 – urodził się puzonista Tom „Bones” Dorsey’a, Willa Bradley’a i Glenna Millera. 1960 r., kiedy to najpierw 20 grudnia uczest- zgerald, urodziła się 25 kwietnia 1917 r. W Ka- Malone, znany m.in z występów w The Blues Zmarł 7 maja 1995 r. niczył w nagraniu Jazz Abstractions, a następ- nonie Jazzu prezentujemy opis płyty Ella Fit- Brothers. nego dnia Free Jazz Ornette’a Colemana oraz zgerald Sings The Cole Porter Songbook. 1942 r. urodził się sir Paul McCartney – na uwa- nagrał autorski album Far Cry! W 1961 r. roku 2009 – zmarł saksofonista Charlie Mariano, gę miłośników jazzu zasługuje nie tylko jako nagrał płytę Blues and the Abstract Truth z Oli- 16 czerwca urodził się 12 listopada 1923 r. członek Fab Four, czyli The Beatles, ale także verem Nelsonem, a we wrześniu rozpoczął jako autor znacznej liczby kompozycji, które na współpracę z Johnem Coltranem, z którym do 1924 – urodził się saksofonista Lucky Thomp- 17 czerwca stałe weszły do jazzowego repertuaru. marca 1962 r. nagrał Africa Brass, Ole!, Live At son, należał do czołówki saksofonistów ery be- Village Vanguard i Impressions. W tym samym bopu. We wczesnych latach 40-tych grał w ze- 1923 – Jelly Roll Morton dokonał swoich pierw- 19 czerwca roku brał także udział w nagraniu Ezz-thetics społach Lionela Hamptona, Billy Ecksteine’a szych nagrań dla firmy Paramount – były to pod kierownictwem George’a Russela. Prowa- i Counta Basiego, zaś później już w Los An- kompozycje „Big, Fat Ham” i „Muddy Waters”. 2003 – zmarł klarnecista Peanuts Hucko, uro- dził własny zespół, w którym przez jakiś czas geles z Dizzym Gillespiem, Charliem Parke- dził się 7 kwietnia 1918 r. grał Herbie Hancock. W 1963 r. grał w zespole rem i Charlesem Mingusem. W latach 50-tych 1928 – urodził się perkusista Joseph Albert Mingusa, ale także Evansa. Jego najważniejsza prowadził własny zespół, z którym nagrał m.in. Morello, najbardziej znany z ponad 10-ciolet- 20 czerwca płyta autorska to Out To Lunch z towarzysze- płytę Tricotism (1956). Był także sidemenem niej gry w The Dave Brubeck Quartet. Zmarł niem Freddiego Hubbarda (trąbka), Bobby’ego Milta Jacksona, Jo Jonesa czy Milesa Davisa 12 marca 2011r. 1928 – urodził się multinstrumentalista Eric Hutchersona (wibrafon), Richarda Davisa (Walkin’ i Bags Groove). Dolphy (grał na flecie, saksofonie altowym (kontrabas) i Tony’ego Williamsa (perkusja). 1933 – urodził się perkusista Ben Riley. W la- i klarnecie basowym). Debiutował w 1948 r. Zmarł 29 czerwca 1964 r. w Berlinie podczas 1939 – zmarł perkusista i bandleader Chick Webb, tach 60-tych był członkiem trio Theloniuosa w bopowym zespole Roya Potera, w którym trasy koncertowej. urodził się 10 lutego 1902, 1905 lub 1909 r. Monka. Grał również z Alice Coltrane, Stanem grali także Art i Addison Farmer. W 1958 r. Getzem, Woodym Hermanem, Eddiem „Lo- dołączył do kwintetu Chico Hamiltona, z któ- 21 czerwca 1946 – urodził się trębacz i kompozytor Tom ckjaw” Davisem, Ahmadem Jamalem czy Ken- rym grał do roku 1959 r. nagrywając 5 płyt. Harrell. Grał w orkiestrach Stana Kentona (do nym Barronem. Był członkiem grupy Sphere, W 1960 r. już w Nowym Jorku rozpoczął 1931 – urodził się pianista Sonny Clark. Na po- 1969), Woody’ego Hermana (1970-1971), gru- a w latach 70-tych New York Jazz Quartet. współpracę z Charlie Mingusem. W maju tego czątku lat 50-tych grał z Oscarem Pettifordem pie Azteca (1972), kwintecie Horace’a Silvera roku występował w zorganizowanym przez i Wardellem Grayem. W 1953 r. dołączył do (1973-1977), big bandzie Sama Jonesa, Nonecie 1966 – zmarł bandżysta, gitarzysta Johnny St. Gunthera Schullera koncercie tzw. „trzeciego formacji Buddy’ego de Franco. Od 1956 r. grał Lee Konitza (1979-1981), z Georgem Russel- Cyr, urodził się 16 kwietnia 1890 r. nurtu” (third stream, koncert został nagrany u Howarda Rumsey’a w Lighthouse All Stars. lem, w Mel Lewis Orchestra (1981) i z Char- 20 grudnia tego roku jako Jazz Abstractions). Akompaniował Dinah Washington. Grał ze lie Hadenem w jego Liberation Orchestra. Był 2005 – zmarł trębacz Henryk Majewski, uro- W tym samym roku nagrał także debiutanckie Stanem Getzem. W 1957r . nagrał z towarzy- członkiem Phil Woods Quintet (1983-1989). dził się 13 kwietnia 1936 r. płyty autorskie Outward Bound (ze standar- szeniem Paula Chambersa (kontrabas) i Philly Nagrywał również z takimi muzykami jak: Bill dem „On Green Dolphin Street”) i Out There. Joe Jonesa autorską płytę Sonny Clark. Z Joh- Evans, Dizzy Gillespie, czy Lionel Hampton. 18 czerwca Jak pisze Jacek Niedziela w książce Historia nem Coltranem nagrał Sonny’s Crib, a w1958 r. Od 1989 r. prowadzi własne zespoły – głównie Jazzu „Od 1960 roku Dolphy był nagrywany Cool Struttin z Artem Famerem i Jackiem Mc- kwintety i rzadziej big bandy. 1910 – urodził się perkusista, wokalista i ban- niemal co miesiąc.” I w okresie ostatnich 4 lat Leanem. Zmarł 13 stycznia 1963 r. dleader Ray McKinley, zwany także „Eight swojego życia zarejestrował około 500 nagrań. Beat Mac”. Występował z orkiestrami Jimmy Szczególne znaczenie mają dwa grudniowe dni

62 63 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

2001 – zmarł gitarzysta bluesowy John Lee i 1997). Należy do grona najczęściej nagrywa- dzić własne sekstety – jednym z ważniejszych 1969 – urodził się gitarzysta Maciej Grzywacz. Hooker, urodził się 22 sierpnia 1917 r. nych muzyków – zarejestrowano ponad 1100 albumów z tego okresu jest Ezz-Thetic, na któ- Ostatnio nagrał płytę Black Wine. Recenzję pły- sesji z jego udziałem. Zmarł 19 grudnia 2000 r. rym występują Eric Dolphy, Don Ellis i Steve ty i wywiad z artystą zamieściliśmy w majowym 22 czerwca Swallow. Rozczarowany słabym odbiorem swo- numerze JazzPRESS. 1923 – urodził się pianista, aranżer, kompozytor jej muzyki w 1964 r. wyjechał i osiadł na 5 lat 1903 – urodził się perkusista i bandleader Ben i teoretyk muzyki George Russell. Należał do w Skandynawii. W 1990 r. został uhonorowa- 25 czerwca Pollack. W latach 20-tych w Chicago prowa- środowiska muzyków skupionych w latach 40- ny nagrodą National Endowment for the Arts dził jedną z najbardziej popularnych orkiestr. tych w Nowym Jorku wokół Gila Evansa (Mi- American Jazz Master. Zmarł 27 lipca 2009 r. 1928 – urodził się pianista, kompozytor i aran- W jego zespołach grali m.in. Glen Miller, Ben- les Davis, Gerry Mulligan, Max Roach, John- żer Bill Russo, aranżował dla orkiestry Stana ny Goodman, Jack Teargarden czy Jimmy Mc- ny Carisi i okazjonalnie Charlie Parker). Był 1960 – urodził się saksofonista Donald Harri- Kentona. W latach 60-tych założył London Partland. W 1921 r. dołączył do Friars Society pionierem włączania afrokubańskich rytmów son Jr. W latach 80-tych grał m.in. z Roy’em Jazz Orchestra. Był jednym z promotorów Orchestra, a od 1926 r. prowadził własne skła- w jazz – premiera jego kompozycji „Cubano Be Haynesem, Jackem McDuffem, Art Blakey’s tzw. „trzeciego nurtu” (third stream), kierunku dy. Popełnił samobójstwo 7 czerwca 1971 r. / Cubano Bop” w wykonaniu Chano Pozo mia- Jazz Messengers, Terencem Blanchardem i Do- łączącego jazz z muzyką klasyczną. Zmarł 11 ła miejsce w Carnegie Hall w 1947 r. A także nem Pullenem, a w następnej dekadzie w zre- stycznia 2003 r. 1956 – Sonny Rollins nagrał album Saxophone muzyki Igora Stravinsky’ego – w 1949 r. Buddy formowanej formacji Headhunters. Colossus. Opis płyty opublikowaliśmy w Kano- DeFranco nagrał kompozycję „Bird In Igor's 1942 – urodził się perkusista, wibrafonista, pia- nie Jazzu w majowym numerze JazzPRESS. Yard”, w której Russell połączył Stravinsky’ego 24 czerwca nista i kompozytor Joe Chambers. Najbardziej z Charliem Parkerem. Jego koncepcje muzyczne znany jest ze współpracy z Waynem Shorte- 23 czerwca z tego okresu – które w 1953 r. opublikował jako 1944 – urodził się gitarzysta Jeff Beck. W czerw- rem (Adam’s Apple, 1966). W latach 60-tych Lydian Chromatic Concept of Tonal Organiza- cu zagra w Polsce w ramach festiwalu Warsaw i 70-tych grał również z takimi muzykami, jak 1910 – urodził się kontrabasista Milt Hinton tion – inspirowały m.in. Milesa Davisa (na Kind Summer Jazz Days. Recenzja płyty Rock ‘N’ Eric Dolphy, Charles Mingus, Lou Donaldson, (właściwie Milton John Hinton, nazywany tak- of Blue), czy Johna Coltrane’a. W latach 50-tych Roll Party: Honouring Les Paul w dziale Płyty. Chick Corea, Freddie Hubbard, Jimmy Giuf- że „the Judg”). Należał do czołówki kontraba- prowadził sekstet z udziałem Billa Evansa i Arta fre, czy Bobby Hutcherson. sistów ery swingu, renomę zdobył grając przez Farmera – nagrał z nim płytę The Jazz Workshop 1961 – urodził się perkusista Marvin „Smitty” 15 lat w orkiestrze Caba Calloway’a (1936- (1957). W 1957 r. – jako jeden z sześciu jazz- Smith. Był członkiem m.in. takich formacji, 26 czerwca 1951). W epoce swingu grał również z takimi manów – został zaproszony przez Uniwersytet jak: Ron Carter Quartet, The New York Jazz muzykami, jak Jabbo Smith, Eddie South, czy Brandeis do udziału w Festival of the Creative Quartet, and The Art Farmer/Benny Golson 1893 – urodził się gitarzysta i wokalista blueso- Art Tatum. Później koncertował z orkiestra- Arts – specjalnie na tę okazję skomponował All Jazztet. Wśród muzyków, z którymi nagrywał wy Big Bill Broonzy. Napisał ponad 300 kom- mi Louisa Armstronga i Counta Basiego, wo- About Rosie (jednym z solistów wykonujących są m.in. Terence Blanchard, Donald Harrison, pozycji, w tym standard „Key To the Highway” kalistami – Frankiem Sinatrą, Billy Holliday, ten utwór był Bill Evans). Do znanych kom- Ray Brown, Phineas Newborn, George Shea- nagrany między innymi przez Erica Claptona, a nawet Barbarą Streisand. W wieku prawie 80 pozycji Russella z tego okresu należy również ring, Bobby Watson, Hamiet Bluiett, Branford czy The Rolling Stones. Jego nagrania z 1945 lat nagrał wraz z Branfordem Marsalisem al- utwór „New York, New York” napisany do słów Marsalis, David Murray, Emily Remler, Peter r., takie jak np. „Where the Blues Began” z to- bum Trio Jeepy (1988). Nagrywał także autor- Jona Hendricksa. Kompozycja była wykonywa- Leicht, Kevin Eubanks, Donald Byrd, Monty warzyszeniem Big Maceo na fortepianie i Bu- skie płyty, z których na uwagę zasługują prze- na przez plejadę znanych muzyków nowojor- Alexander, Diane Reeves, Michel Camilo, czy sterem Bennettem na saksofonie, czy „Martha de wszystkim Basses Loaded (1955) i Old Man skich, m.in. Billa Evansa, Maxa Roacha, Johna Grover Washington Jr. Obecnie jest członkiem Blues” z towarzyszeniem Memphis Slima na Time (1990). Dwukrotnie został nagrodzony Coltrane’a, Milta Hintona, Boba Brookmeyer’a, Steve Coleman’s Five Elements i The Dave fortepianie, wyznaczały kierunek rozwoju tej przez National Endowment for the Arts (1993 czy Arta Farmera. Od roku 1960 zaczął prowa- Holland Quartet. muzyki. Inspirował takich muzyków, jak m.in.

64 65 Kalendarium jazzowe czerwca Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Muddy Waters, Memphis Slim, Ray Davies, też roku zadebiutował jako lider. Był sideme- ganem i Jackiem Teagardenem. Prowadził rów- 2001 – zmarł saksofonista tenorowy Joe Hen- John Renbourn, Rory Gallagher, czy Ben Tay- nem Sonny Rollinsa, Lou Donaldsona, Jackie nież własne składy – Adrian Rollini Quintette, derson, urodził się 24 kwietnia 1937 r. lor. W 1980 r. został włączony do Blues Hall of McLeana, grał na płycie Two Tenors Johna The Adrian Rollini Trio, czy Adrian and His Fame. Zmarł 14 lub 15 sierpnia 1958 r. Coltrane’a i Hanka Mobley’a. Nagrywał tak- Tap Room Gang. Zmarł 15 maja 1956 r. Kalendarium zestawił Ryszard Skrzypiec, not- że z Lionelem Hamptonem, Chetem Bakerem ki biograficzne opracowali Ryszard Skrzypiec 1942 – urodził się gitarzysta, wokalista, kom- i Haroldem Landem (Fox, 1959). Zmarł 17 1965 – zmarł kornecista, kompozytor i bandle- i Piotr Królikowski. pozytor i producent Gilberto Gil (właściwie maja 1944 r. ader Red Nichols, urodził się 8 maja 1905 r. Gilberto Passos Gil Mortira). Recenzja albumu Przy opracowaniu notek biograficznych ko- Kaya N’Gan Daya ze standardami Boba Mar- 1961 – pianista Mal Waldron nagrał pły- 29 czerwca rzystano z Historia Jazzu. 100 wykładów, Ja- leya dziale Płyty. tę The Quest z udziałem saksofonistów Erica cek Niedziela, www.dobrewydawnictwo.com, Dolphy’ego i Bookera Ervina, Rona Cartera na 1935 – urodził się puzonista Julian Priester. Katowice 2009. 1955 – urodził się perkusista Joey Baron. Ostat- wiolonczeli oraz sekcji rytmicznej Joe Benja- Grał z takimi muzykami, jak Sun Ra, Max Ro- nio wraz z Robertem Majewskim, Bobo Sten- min (kontrabas) i Charlie Persip (perkusja). ach, Duke Ellington, John Coltrane czy Herbie sonem i Palle Danielssonem nagrał płytę My Hancock. One And Only Love. Płyta była prezentowana 2002 – zmarł pianista i kompozytor Russ Fre- w marcowym numerze JazzPRESS. eman, urodził się 28 maja 2002 r. 1991 – zmarł organista Richard „Groove” Hol- mes, urodził się 2 maja 1931 r. 1956 – w wypadku samochodowym zginął trę- 28 czerwca bacz Clifford Brown, urodził się 30 październi- 30 czerwca ka 1930 r. 1902 – urodził się trębacz Joe Smith. Brat trę- bacza Russella Smitha. W latach 1922-1923 1931 – urodził się pianista i kompozytor An- 1957 – Thelonious Monk z towarzyszeniem akompaniował takim wokalistkom, jak Ethel drew Hill. W latach 50-tych koncertował Raya Copelanda (trąbka), Gigi Gryce’a (sakso- Waters, Bessie Smith i Mamie Smith. W okre- w Chicago m.in. z Milesem Davisem. W 1963 fon altowy), Colemana Hawkinsa (saksofon te- sie od 1925 do 1928 r. grał z Fletcherem Hen- r. był członkiem Lighthouse All Stars. Nagrał norowy), John Coltrane’a (saksofon tenorowy), dersonem, a po krótkotrwałej współpracy z towarzyszeniem Joe’go Hendersona (saksofon Wilbura Ware’a (kontrabas) i Arta Blakey’a z Bennie Motenem był – choć z przerwami – tenorowy), Richarda Davisa (kontrabas) i Roy’a (perkusja) zarejestrował w Reeves Sound Stu- członkiem Cotton Pickers McKinney’a (1929- Haynesa (prekusja) płytę Black Fire (1963), a z dios w Nowym Jorku sesję nagraniową. Nagra- 1934). Zmarł 2 grudnia 1937 r. towarzyszeniem Sama Riversa (saksofon teno- nia z tej sesji, m.in. „Epistrophy” i „Ruby, My rowy), Waltera Bookera (kontrabas) i JC. Mo- Dear”, ukazały się na płycie zatytułowanej The- 1904 – urodził się saksofonista, ale także pia- sesa (perkusja) płytę Change (1966). Poza tym lonious Monk – Monk's Music (1957, Riverside). nista i wibrafonista Adrian Rollini. Zaliczany takie albumy, jak: Point of Departure (1964), Pax do grona wybitnych białych jazzmenów lat 20- (1965). Uczetniczył w nagraniu płyty Our Thing 27 czerwca tych. Debiutował w zespole California Ram- Joe Hendersona. Zmarł 20 kwietnia 2007 r. blers, jednym z najczęściej nagrywanych w tym 1923 – urodził się pianista Elmo Hope. Pierw- czasie. Grał również z Five Pennies Reda Ni- 1951 – urodził się kontrabasista Stanley Clarke. szych nagrań dokonał w 1953 r. wraz z Lou cholsa, Gangiem Bixa Beiderbecke. Nagrywał Więcej w dziale Sylwetki. Donaldsonem i Cliffordem Brownem. W tym z Bennym Goodmanem (1934), Bunym Buri-

66 67 Co w Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej czerwiec 2011

Nowy/Stary Funk w audycji Friday Funk Radio Show Ptasie Radio – czerwcowa zapowiedź

Wydawać by się mogło, że funk największą po- rykański Sharon Jones & The Dap-Kings (jest George Benson klasyfikowany jako gitarzysta, of All”, którą skomponował do filmu biogra- pularnością cieszył się w przysłowiowych już „la- to skład funkowy, choć na co dzień grają jako piosenkarz i kompozytor jazzowy, powszechnie ficznego Muhammeda Ali zatytułowanego The tach 70-tych”. I to przekonanie jest bliskie praw- koncertowi muzycy Amy Winehouse), japoń- znany jest jednak ze swojej twórczości w dzie- Greatest. dy. Jednak w ostatnim czasie ta muzyka przyciąga skie zespoły Osaka Monaurail i Zainichi Funk. dzinie R&B oraz muzyki popularnej. Należy do coraz liczniejszą rzeszę słuchaczy, co silnie wiąże garstki artystów, którzy osiągnęli znaczący suk- George Benson ma w swoim dorobku nagrania się z muzyką hip hopową. Jak zaś powszechnie Natomiast liczące się wytwórnie to m.in. wło- ces artystyczny i komercyjny w tak różnych ga- z Arethą Franklin, Carlosem Santaną, Earlem wiadomo te dwa gatunki wzajemnie na siebie ska Record Kicks, amerykańskie Colemine tunkach, jak soul, jazz i muzyka pop. Sukces ten Klugh’em a ostatnio także z Alem Jarreau. Naj- oddziaływały i nadal oddziałują. Bez wdawania Rec., Now-Again, Favorite, Kay-Dee; fińska znalazł swoje odzwierciedlenie w 10 nagrodach bardziej charakterystycznym elementem jego się w szczegóły warto jedynie wspomnieć, że hip Timmion, niemiecka Unique, brytyjskie Skyli- Grammy, a także wyróżnieniu Jazz Master 2009 stylu są improwizacje wokalne, wykonywane hopowe wytwórnie tworzą swoje tzw. sublabele ne oraz Freestyle Rec.; polska Funky Mamas za całokształt twórczości przyznanym przez unisono z gitarą. Z jego przebogatego dorobku specjalizujące się w wydawaniu funkowych płyt And Papas. Amerykańską Narodową Fundację Sztuki. usłyszymy po jednym utworze z trzech płyt na- zarówno starych, jak i nowych. granych z udziałem bardzo znanych muzyków. Wokalistki i wokaliści to m.in wspomniana już George Benson został profesjonalnym muzy- Będą to: Jeśli chodzi o nową falę funku (tylko nie proszę Sharon Jones, Lee Fields, finka, amerykańskie- kiem w wieku 19 lat. W 1964 roku nagrał swoją nie mylić z nufunkiem – w tym specjalizuje się go pochodzenia Nicole Willis, australijka Roxie pierwszą płytę jako lider The New Boss Guitar. George Benson & Earl Klugh z płyty Colla- współprowadzący audycje F.F.R.S. Dj Cez14), Ray, brytyjka Dionne Charles. Przez kilka następnych lat współpracował z ta- boration (1987) utwór tytułowy, w którym za- to coraz większa i powiększająca się, w skali kimi gwiazdami jazzu jak Miles Davis, Herbie grali również Marcus Miller, Vinnie Colaiuta globalnej, grupa ludzi – poczynając od Djów, Obecną popularność funku trudno uznać za trend Hancock, Freddie Hubbard, Jack DeJohnette. I Paulinho Da Costa, muzyków, wokalistów, radiowców, kolekcjone- rewolucyjny. Jest to raczej zjawisko niszowe, śro- rów płyt, fanów, słuchaczy – jak również takich dowiskowe, gdzie wszyscy się znają, wspierają, W latach 70 zdobył popularność jako wokali- George Benson with The McCoy Tyner Trio instytucji, jak nocne kluby i wytwornie płytowe mieszają i przede wszystkim dobrze bawią. sta – najbardziej znanym przebojem Bensona z płyty Round Midnight (1989) utwór tytułowy. promuje współczesne brzmienie funkowe. Stale z tamtego okresu jest „This Masquerade” z wy- wydaje się winyle. Organizuje imprezy w kli- Powyższą opowieść postaram się zilustrować danej w 1976 r. płyty Breezin' (album wyróż- I na koniec George Benson and Al Jarreau macie funk – tym sprzed lat, jak i współczes- muzycznie w jednej z czerwcowych audycji niono Nagrodą Grammy). Płyta była pierwszą z płyty Givin' It Up (20060 utwór Long coming nym. Organizuje koncerty i inne wydarzenia „Friday Funk Radio Show” – emisja planowana w historii jazzu, która uzyskała miano platy- TuTu. W nagraniu tym usłyszymy również sprawiające, że funkowa machina działa i ma jest na 10 czerwca, jak zwykle o 19:00. nowej. Mam osobistą satysfakcję, gdyż płytę m.in. Stanley’a Clarka i Herbiego Hancocka. się zaskakująco dobrze. tę przywiozłem z mojego pierwszego wyjazdu Serdecznie zapraszam (podobnie, jak i na na Zachód w roku 1977. Niestety jest to tylko Emisja planowana jest na 8 czerwca w paśmie Do najważniejszych współczesnych zespo- każda piątkową odsłonę), funkowy wyjadacz wersja winylowa, a nie platynowa. Jazz DO IT około 12:05. łów grających funk zalicza się m.in.: brytyjskie WtymSęk. Baby Charles, Funkshone, fiński zespół samego Wśród spektakularnych dokonań Bensona jest Zapraszam Jacek Wróbel Jimi’ego Tenora – The Soul Investigators, ame- m.in. oryginalna wersja utworu „Greatest Love

68 69 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej

Dzień Dziecka w JazzPRESS – konkurs dla czytelników!

Z okazji tego sympatycznego święta redakcja Redakcja JazzPRESS ogłasza konkurs z nagrodami dla czytelników miesięcznika. Warunki udziału Ryszard Skrzypiec [email protected] Rafał Garszczyński [email protected] są dosyć proste – wystarczy na adres redakcji [email protected] przysłać e-maila z sym- Autorzy tekstów patyczną rymowanką. Pierwszych 10 osób ob- Piotr Królikowski [email protected] darujemy Jazzowankami! Kajetan Prochyra [email protected] Jacek Wróbel Zapraszamy do zabawy i prosimy o trzymanie Skład się zasady – 1 mail od 1 osoby! Beata Wydrzyńska [email protected] Redakcja Redakcja

Czytaj, pisz, komentuj!

Zapraszamy Czytelników do współtworzenia magazynu JazzPRESS. Czekamy na Państwa listy, komentarze, relacje, recenzje, omówienia, artykuły czy eseje oraz wszelkie inne formy wypowiedzi na temat muzyki improwizowanej i jej okolic.

Korespondencję do JazzPRESS-u prosimy kie- rować na adres redakcji: [email protected]

Dołącz do nas!

Na Facebooku mamy już ponad 4000 fanów! www.facebook.com/radiojazz.fm Wydawca © EuroJAZZ

Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej

fot. Bogdan Augustyniak