vrijdag 12 maart 2021 TivoliVredenburg, Utrecht LICHT OP KROATISCH HOORNFENOMEEN

Radio Filharmonisch Orkest Stéphane Denève, dirigent Radovan Vlatkovic, hoorn 1875-1937 Le Tombeau de Couperin 1918 Prélude • Fuga • Forlane • Rigaudon • Menuet • Toccata

Richard Strauss 1864-1949 Hoornconcert nr. 1 in Es opus 11 1882/1883 Allegro • Andante • Rondo: Allegro

Guillaume Connesson *1970 Maslenitsa 2011 (Nederlandse première)

Igor Stravinsky 1882-1971 Suite uit De Vuurvogel 1919 (orkestratie 1945) Inleiding Prelude en Dans van de Vuurvogel Rondedans van de prinsessen Helse dans van al Kosjtsjejs onderdanen Slaaplied Finale

In verband met de avondklok wordt dit concert in de middag van 12 maart 2021 opgenomen, en in de avond vanaf 20.00 uur semi-live uitgezonden via NPO Radio4. Presentatie: Leonard Evers. Dit concert wordt compleet herhaald in het Zondagochtendconcert in het Amsterdams Concertgebouw op 14 maart a.s. met live webcast. 2 LICHT OP KROATISCH HOORNFENOMEEN

Ravel en de oorlog Ode aan vader Strauss Na de dood van werd Maurice “Als de kleine Richard een viool hoorde, dan moest Ravel algemeen beschouwd als de toonaangevende hij huilen, maar als zijn vader hoorn speelde, dan componist van Frankrijk. Dat was in 1918, het jaar begon hij altijd te lachen.” Dat zijn herinneringen waarin een einde kwam aan de Eerste Wereld­ van ’ moeder. En Strauss zelf oorlog. Toen de oorlog in 1914 uitbrak had Ravel herinnerde zich later over zijn vader Franz Strauss, zich vrijwillig gemeld in het Franse leger. Enkele eerste hoornist van het koninklijk hoforkest in keren wist hij op het nippertje aan de dood te München: “Niemand kon de hoornsolo’s in Tristan ontsnappen. Als chauffeur van de generale staf was en Die Meistersinger zo bezield voordragen als hij. hij getuige van het gruwelijke offensief van Verdun. Hij bezat een heerlijke grote toon.” Geen wonder Tot zijn afgrijzen vielen daarbij veel van zijn dat de jonge componist op zijn achttiende zijn eerste kameraden. Het was meer een daad van patriottisme concert schreef voor het vertrouwde instrument, het en liefde voor zijn gevallen kameraden dan een echte Hoornconcert nr.1, en met echo’s van zijn grote hommage aan François Couperin dat Ravel tijdens voorbeelden Mozart en Brahms. de oorlogsjaren Le tombeau de Couperin (graf­ muziek voor Couperin) op papier zette. Natuurlijk gebruikte hij gestileerde barokke dansen uit het Als de kleine Richard een tijdperk van Couperin, en reeg hij die aaneen als in viool hoorde, dan moest een traditionele suite. Maar de naam van de hij huilen, maar als zijn grootmeester uit de Grand Siècle (Couperin) stond eerder model voor Frankrijk, en de grafmuziek vader hoorn speelde, dan (tombeau) was dan ook bedoeld voor Frankrijk en begon hij altijd te lachen haar gesneuvelde soldaten. Niet met droeve neer­ slachtige muziek rouwde Ravel om zijn kameraden, maar met luchtige dansante noten, als om de Guillaume Connesson: nabestaanden te verheffen en niet nog extra te tussen Debussy en James verdrieten in tijden van crisis. Met de Forlane Brown maakte Ravel zelfs een lange neus naar paus Pius X, De Franse componist Guillaume Connesson is een die zich destijds beklaagde over de sensuele tango kind van zijn tijd. Naar eigen zeggen staan minimal die uit Amerika kwam over­waaien. De paus music en net zo dicht bij hem als noemde als alternatief de deftige Forlane. Daarom Couperin en Debussy. Zo heeft hij de vrijheid om schreef Ravel met zijn Forlane een persiflage, muziek te schrijven die past bij “het complexe doorspekt met extra aanstootgevende noten. mozaïek van de moderne wereld”. En daarmee

3 boekt hij internationaal succes. Vaak wordt hij vergeleken met filmcomponist – die Dit is een oud Rusland op zijn beurt weer sterk door Richard Strauss is beïnvloed. Maslenitsa (2012) is het laatste deel van gedroomd door een een drieluik en geïnspireerd door het Russische Fransman, een mengsel volksfeest vóór het Orthodoxe Grote Vasten: het is van uitbundige vreugde Russisch Carnaval. Het werk ging in première op 9 en lijden, een eerbetoon februari 2012 in Bordeaux. Maslenitsa (letterlijk: aan dit land en deze boterfeest, maslo betekent boter in het Russisch) is muziek waar ik zo veel van zowel een heidens als een christelijk feest. Daarin wordt het naderende einde van de winter gevierd hou. met blini’s (pannekoeken) als zonnesymbolen. Er Connesson over Maslenitsa zijn gemaskerde ballen, spelletjes, balgevechten en sneeuw, en op de laatste dag, de mascotte ‘Vrouwe Maslenitsa’, een pop die in een vreugdevuur wordt gegooid.

Guillaume Connesson schreef Maslenitsa als een De Vuurvogel symfonische ouverture in drie secties. Eerst is er een Het concert klinkt uit met de kleurrijke suite wervelwind van zeven feestelijke thema’s, maar De Vuurvogel van . Oorspronke­ geleidelijk kalmeert de muziek richting het centrale lijk componeerde Stravinsky De Vuurvogel als gedeelte. Dat klinkt als een orthodox koor, als een balletmuziek bij een Russische sprookje op een moment van herdenking. In het derde gedeelte choreografie van zijn vriend Diaghilev voor de wordt het feest uitbundig hervat, en wordt toege­ Ballets Russes (1910). Later kortte hij de muziek werkt naar het afsluitende koperkoraal. Connesson: in tot een suite van zeven delen. Met name door “Dit is een oud Rusland gedroomd door een de sfeervolle instrumentatie (houtblazers!) Fransman, een mengsel van uitbundige vreugde en behoort deze suite tot de meest betoverende en lijden, een eerbetoon aan dit land en deze muziek geliefde composities uit het begin van de waar ik zo veel van hou.” twintigste eeuw.

4 UITVOERENDEN

Stéphane Denève dirigent • Stéphane Denève werd geboren in het Noord-Franse Tourcoing en studeerde af aan het conservatorium van Parijs • hij werkte al vroeg in zijn carrière met dirigenten als Georg Solti, Georges Prêtre en Seiji Ozawa. • hij is chef-dirigent van de en eerste gastdirigent van het • komend seizoen volgt hij David Robertson op als Music Director van de St. Louis Symphony • als voorvechter van hedendaagse muziek is hij bovendien directeur van het Centre for Future Orchestral Repertoire in Brussel • eerder was Stéphane Denève chef-dirigent van het Radio-Sinfonieorchester Stuttgart en het Royal Scottish National Orchestra • hij leidde operaproducties bij de Royal Opera, bij de Opéra National de Paris, bij De Munt in Brussel, op het Glyndebourne Festival, in La Scala in Milaan en bij De Nationale Opera • als gastdirigent stond hij voor onder meer de Wiener Symphoniker, het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, het London Symphony Orchestra, de symfonieorkesten van Boston en Chicago en The Cleveland Orchestra • na zijn debuut bij het Concertgebouworkest met Frank Martins Golgotha in 2013 keerde hij meerdere malen terug, de laatste keer in september 2018 met Honeggers opera-oratorium Jeanne d’Arc au bûcher, dat in 2019 bij Concertgebouworkest Live op cd verscheen.

Stéphane Denève © Drew Farrell

5

van Krzysztof Penderecki

jarig orkest beleeft dit seizoen jubileumjaar

-

Radovan Vlatkovic speelt naast het grote symfonische repertoire meer dan elk ander Nederlands symfonieorkest muziek van dit moment opgericht in 1945, onmisbareopgericht in 1945, schakel in het Nederlandse muziekleven 75 hij trad met op de Radio Kamer Filharmonie en het Radio Filharmonisch Orkest, en was meerdere malen te gast in het Vrijdagconcert Rundfunks en het NHK Symfonieorkest in Tokio Radovan Vlatkovic voerde tal van nieuwe composities uit,zoals hetin 2008 voor hem geschreven hij was te gast talloze op belangrijke muziekfestivals in Europa, de Verenigde Staten, Canada, Japan en hij soleerde met gezelschappen als het BBC Symphony Orchestra, het Symphonieorchester des Bayerischen veertien jaar was tot 1990 van hij eerste 1982 hoornist van het Deutsches Symphonie Orchester in Berlijn, van tot 1992 docent hoorn1998 aan de Musikhochschule in Stuttgart sinds is Radovan 1998 Vlatkovic docent hoorn aan het Mozarteum in Salzburg geboortestad Michael en bij Höltzel aan de Musikakademie in Detmold hij won vele eerste prijzennationale bij en internationale concoursen, waaronder de Premio Ancona in 1979 hij won het ARD Wettbewerb in München, nota bene voor de eerste keer toegekend aan een hoornist van de Kroatische hoornist Radovan Vlatković werd geboren in Zagreb en studeerde in 1962 in zijn Hoornconcert • • Radio Filharmonisch Orkest • • •

Australië • • • • • • • Radovan Vlatkovic, hoorn 6 • speelt geregeld premières van opdrachtwerken in omroepseries NTR ZaterdagMatinee en AVROTROS Vrijdagconcert • bereikt in vernieuwende concertformats als Pieces of Tomorrow en Out of the Blue jong publiek • vrijwel alle concerten rechtstreeks uitgezonden op NPO Radio 4, met gemiddeld dertigduizend luisteraars • sinds 1 september 2019 geleid door de Amerikaanse chef-dirigent Karina Canellakis, eerste vrouwelijke chef-dirigent van een Nederlands symfonieorkest • Canellakis’ illustere voorgangers waren onder meer Bernard Haitink (nu beschermheer), Jean Fournet, Hans Vonk, Edo de Waart (eredirigent), Jaap van Zweden (honorary chief conductor) en Markus Stenz • juni 2019 dirigeerde Stenz zijn laatste concerten als chef, maar hij blijft terugkeren, zoals Brett Deans opera Hamlet in juni 2020 • gastdirigenten van het RFO waren Pablo Heras-Casado, Vladimir Jurowski, Vasily Petrenko, Christoph Eschenbach, , Peter Eötvös, Charles Dutoit, Gennady Rozhdestvensky, Michael Tilson Thomas, Mariss Jansons, Valery Gergiev, Antal Doráti, Kirill Kondrashin en Leopold Stokowski • James Gaffigan, vaste gastdirigent sinds 2011, tekende bij tot en met seizoen 2022-2023 • 2014 Edison Klassiek Oeuvreprijs voor RFO vanwege verdiensten voor het Nederlandse muziekleven • 2017 Concertgebouw Prijs (samen met het Groot Omroepkoor) www.radiofilharmonischorkest.nl Wordt u ook vriend van het Radio Filharmonisch Orkest? Zie www.radiofilharmonischorkest.nl/vrienden-van-het-rfo

KLASSIEK BIJ AVROTROS

AVROTROS is de meest klassieke publieke omroep: op radio, tv en online Met acht programma’s op NPO Radio 4, goed bezochte concertseries op vrijdagavond en zondagochtend, tv-programma’s als Maestro en het Prinsengrachtconcert en boeiende podcasts, is AVROTROS de meest klassieke omroep van Nederland.

Meer informatie over uitzendingen, concerten en ledenaanbiedingen? www.avrotros.nl/klassiek

www.avrotrosvrijdagconcert.nl [email protected] AVROTROSvrijdagconcert @vrijdagconcert vrijdagconcert.avrotros AVROTROSVrijdagconcert

7 BEZETTING

Radio Filharmonisch Orkest

Eerste viool Altviool Hobo Pauken Elisabeth Perry Frank Brakkee Hans Wolters Paul Jussen Nadia Wijzenbeek Huub Beckers Yvonne Wolters Dimiter Tchernookov Sabine Duch Slagwerk Alexander Baev Annemarie Konijnen- Klarinet Hans Zonderop Fred Gaasterland burg Arjan Woudenberg Vincent Cox Roswitha Devrient Robert Meulendijk Esther Misbeek Esther Doornink Maria Escarabajal Lotte de Vries Alberto Facanha Roeland Jagers Fagot Harp Johnson Lotus de Vries Jos Lammerse Ellen Versney Josje ter Haar Freek Sluijs Pamela Kubik Cello Toetsinstrument Leonie Mensink Michael Stirling Hoorn Stephan Kiefer Gerrie Rodenhuis Harm Bakker Petra Botma-Zijlstra Ruud Wagemakers Mirjam Bosma Toine Martens Crit Coenegracht Fréderick Franssen Tweede viool Sebastiaan van Eck Rebecca Grannetia Casper Bleumers Anneke Janssen Eveline Trap Trompet Michiel Eekhof Contrabas Floris Onstwedder Wouter Groesz Rien Wisse Hans Verheij Annemarie van Annika Pigorsch Helderen Stephan Wienjus Trombone Esther Kövy Bastiaan Vliegenthart Herman Nass Alexander van den Tol Victor Belmonte Albert Nina de Waal Fluit Rommert Groenhof Frits Wagenvoorde Ingrid Geerlings Julija Hartig Ellen Alberts Tuba Maike Grobbenhaar Bernard Beniers

8