Steeped in history, culture and wildlife, the Severn Estuary Partnership Severn Estuary has a unique landscape that’s We champion an integrated approach to the sustainable use, Discover your Severn just waiting for you to explore! In this booklet management and enjoyment of the Severn Estuary. We aim to you’ll find lots of information on how you can connect people, ideas and the Severn Estuary landscape to Discover the Severn from your local community ensure it is protected for our future generations. This booklet has Darganfod Afon Hafren by bus, train, bike or on foot. been produced as part of the Discover the Severn project which aims to connect local communities with the iconic coastline of the The Severn Estuary has something for all who visit its coastline, Severn Estuary, inspiring people to live healthier lives through whether it be walking along the coast path or having a picnic improving access to nature on their doorstep. To find out more on the beach. We have one of the highest tidal ranges in the visit our website at: severnestuarypartnership.org.uk. world, so expect to see the water level change – as much as How to reach your local 1 metre in little more than 20 minutes on some tides – as you Mae Partneriaeth Aber Hafren wander along the coast. Home to a wide range of important coastline from Grangetown wildlife, the estuary has many visitors, with over 80,000 birds Mae Partneriaeth Aber Hafren yn hyrwyddo ffordd gyfun o arriving every winter. Its rich archaeological heritage boasts ddefnyddio, rheoli a mwynhau’r aber yn gynaladwy. Ein nod yw Sut i gyrraedd glan y môr amongst the greatest in Britain, so be sure to keep an eye out cysylltu pobl, syniadau a thirwedd Aber Hafren i ofalu y bydd for evidence of the past. yn ddiogel er lles cenhedloedd y dyfodol. Mae’r llyfryn hwn yn o gyffiniau Grangetown rhan o brosiect Darganfod Afon Hafren sy’n anelu at gysylltu Pick up one of our Wildlife or Plant life guides if you want to cymunedau lleol ag arfordir enwog Aber Hafren gan ysgogi pobl know more about the fascinating habitats of the Severn or pick i fyw’n iachach trwy wella mynediad i natur yn eu bro. Mae rhagor up one of our History Guides if you would like to discover more o wybodaeth ar ein gwefan: severnestuarypartnership.org.uk. about the varied past of the Severn Estuary.

A hithau’n llawn hanes, diwylliant a bywyd If you’re out and about Discovering the Severn gwyllt, mae tirwedd unigryw Aber Hafren yn today, why not share your images with us on Twitter eich gwahodd i’w darganfod! Yn y llyfryn hwn, and Instagram and use the #DiscoverTheSevern. mae llawer o wybodaeth ynglŷn â Darganfod Os ydych chi wrthi’n Darganfod Afon Hafren Afon Hafren gyda’r bws neu’r trên a thrwy seiclo heddiw, beth am ledaenu’ch lluniau trwy neu gerdded o ardal. gyfrwng Twitter ac Instagram a defnyddio #DarganfodAfonHafren. Mae gan Aber Hafren rywbeth i bawb sy’n ymweld â’i arfordir boed gerdded ar hyd y llwybr arfordirol neu fwynhau picnic ar y traeth. Mae’r gwahaniaeth rhwng y llanw a’r trai ymhlith rhai mwya’r byd, a gallwch chi weld y lefel yn newid cymaint â metr Produced by the Severn Estuary Partnership cyn pen 20 munud wrth grwydro’r arfordir. Mae amrywiaeth as part of the Discover the Severn project. Kindly helaeth o fywyd gwyllt ar draws yr aber, a bydd dros 80,000 funded through support from Natural Resources . o adar yn cyrraedd bob gaeaf. Mae’i dreftadaeth archeolegol Cyhoeddwyd gan Bartneriaeth Aber Hafren yn rhan o brosiect ymhlith rhai mwyaf diddorol Prydain ac mae tystiolaeth o’r Darganfod Afon Hafren. Noddir trwy gymorth Cyfoeth Naturiol Cymru. gorffennol i’w gweld mewn sawl man.

Mae rhagor am gynefinoedd hynod ddiddorol Aber Hafren yn ein llawlyfrau am fywyd gwyllt a phlanhigion, ac mae llawlyfrau am hanes yr ardal gyda ni, hefyd. Cover photo | llun clawr: Ben Salter Caerdydd 7 8

£ AQUABUS 3 Hourly service from Cardiff Grounds to Sevenoaks Grangetown Park Mermaid Quay with Parc request stops at Channel Sevenoaks View, The Barrage and Grange KEY Gardens Taff’s Mead Embankment. Gerddi Dog friendly and Grange Leckwith Grangetown access for wheelchairs, Cardiff Bay Trail 8 No.8 Taff Trail Cardiff Bay Bae Caerdydd pushchairs and bikes. Llwybr Bae Caerdydd No.8 Llwybr Taf Heol Llecwydd

Grangetown Hub Wales Coast Path Grangetown Bws bob awr o Feysydd to Cardiff Wetlands f Llwybr Arfordir a £ Caerdydd i Gei’r Fôr- T O Ganolfan Grangetown n Cymru fo forwyn trwy Channel i Gorsydd Caerdydd A | 1 ff a View, Morglawdd Bae T Train Station Bus stops to reach er iv Caerdydd a Taff’s Mead Gorsaf drenau Wetlands A4160 R The Marl Hamadryad Embankment. Derbynnir Park 4 Free Entry £ cŵn, cadeiriau olwynion, Parking (Road) Y Marl Parc Mynediad yn rhad Hamadryad cadeiriau gwthio a Parcio (Ffordd) ACTIVITY PACKS Cardiff Bay ac am ddim Wetland Reserve beiciau. Head to either of these Cafe Toilets Gwarchodfa locations for access to Gwlyptir Caffi Tai bach Bae Caerdydd Litter Bingo, Scavenger Entry (Pay) Buggy Friendly Hunts, Guides on the Grangemoor Park Mynediad (talu) Mynediad i gadeiriau Severn and more in the gwthio Parc Cardiff Docks Discover the Severn Grangemoor Parking (Pay) Wildlife Activity packs! Dociau Caerdydd £ Parcio (Talu) Bywyd Gwyllt Cardiff Bay Bae Caerdydd Historic Photography Ewch i un o’r rhain ar Hanesyddol Ffotograffiaeth gyfer Bingo Sbwriel, Helfeydd Sborion, A4232 E l Parking (Disabled) View Point llawlyfrau am Afon y R i Parking (Disabled) Man gweld golygfeydd Hafren a rhagor v e Whilst you’re out and r Wheelchair Friendly ym mhecynnau | Parking (Free) A about in Cardiff, why f Mynediad i gadeiriau gweithgareddau o Parcio (Am ddim) n not have a look for our olwynion Darganfod Afon Hafren! E lá Coastal Geocaches – just i 5 download the app to get started! 6 rth na Wrth grwydro Caerdydd, Pe Pen a arth rin Marina | Ma gallwch chi chwilio am 2 ein Trysorau Arfordirol – y £ cam cyntaf yw llwytho’r rhaglen ffôn poced i lawr! 1 2 3 Marina Grangetown Hub Techniquest Marina Penarth Canolfan Grangetown Se y v r Penarth e a £ r 8 A n Est u be n r Haf re 4 6 5 7 While all reasonable care has been taken to ensure the information contained on this map is Cardiff Bay Wetlands Reserve up to date and accurate, no warranty is given that the information contained on this map is Cardiff International White Water St Dyfrig and St Samson Church free from error or omission. Any reliance placed on such information shall be at the sole risk of Gwarchodfa Corsydd Bae Caerdydd the user. Please verify the accuracy of the information prior to using it. Map outline created by Dŵr Gwyn Rhyngwladol Caerdydd Morglawdd Bae Caerdydd Eglwys Sant Dyfrig a Sant Samson OpenStreetMap and its contributors. Er bod pob gofal rhesymol wedi’i gymryd er mwyn gwneud yn siŵr bod yr wybodaeth ar y map hwn yn ddiweddar ac yn gywir, ni roddir unrhyw warant bod y wybodaeth ar y map hwn heb £ wallau neu’n cynnwys popeth. Os bydd defnyddiwr yn dibynnu ar y cyfryw wybodaeth o gwbl, penderfyniad a chyfrifoldeb y defnyddiwr yn unig fydd hynny. Gwiriwch gywirdeb y wybodaeth cyn ei defnyddio. Crëwyd amlinelliad y map gan OpenStreetMap a’i gyfranwyr. Penarth