KAWALER Z RÓŻĄ RICHARD STRAUSS Dyrektor Naczelny Tomasz Bęben
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
KAWALER Z RÓŻĄ RICHARD STRAUSS dyrektor naczelny Tomasz Bęben dyrektor generalny Peter Gelb honorowy dyrektor muzyczny James Levine dyrektor muzyczny Yannick Nézet-Séguin główny dyrygent Fabio Luisi prezes Jacek Jankowski wiceprezes Łukasz Strutyński 2. Erin Morley jako Zofia i Elīna Garanča jako Oktawian w Kawalerze z różą R. Straussa. Fot. Ken Howard/Metropolitan Opera Prapremiera w Dreźnie – 26 stycznia 1911 roku Premiera aktualnej inscenizacji w The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 13 kwietnia 2017 roku Transmisja z The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 13 maja 2017 roku Przedstawienie w języku niemieckim z napisami w języku polskim Richard Strauss Kawaler z różą 3. DER ROSENKAVALIER KAWALER Z RÓŻĄ KOMEDIA MUZYCZNA W TRZECH AKTACH LIBRETTO: HUGO VON HOFMANNSTAHL OSOBY Księżna marszałkowa von Werdenberg sopran Baron Ochs von Lerchenau bas Oktawian Rofrano mezzosopran Szlachcic Faninal baryton Zofia sopran Śpiewak tenor REALIZATORZY reżyseria Robert Carsen scenografia Paul Steinberg kostiumy Brigitte Reiffenstuel światło Robert Carsen, Peter Van Praet choreografia Philippe Giraudeau OBSADA Renée Fleming Marszałkowa Elīna Garanča Oktawian Erin Morley Zofia Matthew Polenzani Śpiewak Marcus Brück Faninal Günther Groissböck Baron Ochs chór, orkiestra, balet dyrygent Sebastian Weigle AKCJA TEJ INSCENIZACJI ROZGRYWA SIĘ W WIEDNIU W ROKU 1911 – ROKU PRAPREMIERY „KAWALERA Z RÓŻĄ”. 4. SEBASTIAN WEIGLE DYRYGENT Dyrygent oraz waltornista, urodzony w 1961 r. w 2003 r. przyniósł mu tytuł „dyrygenta roku” w Berlinie. Znany jest zwłaszcza dzięki inter- magazynu „Opernwelt” (później tytuł ten zdobył pretacji dzieł R. Wagnera w Bayreuth jeszcze dwukrotnie). Weigle współpracował oraz w operze we Frankfurcie. Początkowo z wieloma znakomitymi teatrami operowymi: przez 15 lat był pierwszym waltornistą w Berliń- Niemiecką Operą w Berlinie, Drezdeńską Operą skiej Operze Państwowej, grał też w orkiestrze Państwową, Wiedeńską Operą Państwową, jazzowej „Vielharmonie”. W latach 1997–2002 operami w Cincinnati, Sydney, Japonii i in. był dyrygentem orkiestry przy berlińskiej Na festiwalu w Bayreuth oraz na Festiwalu Staatsoper (Staatskapelle Berlin). W latach Wiosennym w Tokio dyrygował Śpiewakami 2004–2009 był generalnym dyrektorem mu- norymberskimi R. Wagnera. Prowadzi także zycznym w Gran Teatre del Liceu w Barcelonie, koncerty symfoniczne, współpracując m.in. od sezonu 2008/2009 to samo stanowisko z orkiestrami w Dreźnie, Weimarze, Berlinie, sprawuje w operze we Frankfurcie. Sukces zespołami rozgłośni radiowych w Stuttgarcie Kobiety bez cienia R. Straussa na tej scenie i Wiedniu, Orkiestrą Symfoniczną NHK w Tokio. RENÉE FLEMING MARSZAŁKOWA (SOPRAN) Urodzona w 1959 r. w Indianie. Wykonuje muzy- bella oraz Hrabina w Capricciu. Dokonuje kę klasyczną i jazzową. Uznawana za najwięk- też prapremier nowych dzieł operowych, szą gwiazdę światowego bel canta. Szerokiej m.in. The Ghost of Versailles J. Corigiliano i skom- publiczności jest znana z utworów Twilight and ponowanej z myślą o niej A Streetcar Named Shadow oraz The End of All Things, wykorzysta- Desire A. Previna. Profesjonalny debiut Fleming nych w filmie Władca pierścieni: Powrót króla. odbył się w 1986 r. w Salzburgu rolą Konstancji Występuje na najlepszych scenach operowych w Uprowadzeniu z seraju Mozarta. Pierwszy świata, m.in. w londyńskim Royal Opera House sukces przyszedł po dwóch latach wraz z rolą i mediolańskiej La Scali. Do jej największych ról hrabiny w Weselu Figara. Rok później śpiewaczka należą: Hrabina Almaviva w Weselu Figara miała już za sobą występy w operze w Nowym W.A. Mozarta, Desdemona w Otellu i Violet- Jorku i Covent Garden, a w roku 1991 wystąpiła ta w Traviacie G. Verdiego, tytułowa Rusałka w Met. Jest czterokrotną laureatką Grammy w operze A. Dvořáka, a w dziełach R. Straussa: i zdobywczynią wielu innych nagród, m.in. Richar- Marszałkowa w Kawalerze z różą, tytułowa Ara- da Tuckera i szwedzkiej Polar Music Prize. ELĪNA GARANČA OKTAWIAN (MEZZOSOPRAN) Łotyszka, urodzona w 1976 r. Jedna ciuszek w dziele G. Rossiniego oraz tytułowa z najsłynniejszych obecnie mezzosopranistek Carmen w inscenizacji w reż. Gary’ego na świecie. Wychowała się w muzycznej rodzi- Halvorsona (przygotowanej specjalnie z myślą nie. Po studiach w Rydze kształciła się w Wied- o niej). Oprócz partii operowych wykonuje także niu i Stanach Zjednoczonych (u Virginii Zeani). oratoria i pieśni. Współpracuje z wybitnymi W 1999 r. zwyciężyła w prestiżowym konkursie dyrygentami: w 2006 r. na festiwalu w Salz- im. Mirjam Helin w Finlandii. Karierę rozpoczęła burgu wzięła udział w koncercie dzieł sakral- w Państwowym Teatrze Południowoturyńskim nych Mozarta pod batutą Riccarda Mutiego. w Meiningen, później związana była z Operą Nagrała m.in. operę A. Vivaldiego Bajazet Frankfurcką. Międzynarodową sławę przyniósł (pod dyr. Fabia Biondiego), wyróżnioną nagro- jej występ na letnim festiwalu w Salzburgu dą Grammy, oraz solową płytę Aria Cantilena, w 2003 r. w roli Annio w Łaskawości Tytusa która przyniosła jej tytuł Wokalistki Roku 2007, W.A. Mozarta. W Metropolitan Opera, gdzie przyznany przez „Echo Klassik”. występuje od 2008 r., zabłysnęła jako Kop- Richard Strauss Kawaler z różą 5. ERIN MORLEY ZOFIA (SOPRAN) Urodzona w 1980 r. w Salt Lake City. Studiowa- nym Met pod dyrekcją Jamesa Levine’a. ła w Juilliard School of Music w Nowym Jorku. Na deskach Metropolitan Opera wystąpiła Jest laureatką pierwszych nagród Konkursu po raz pierwszy w 2008 r. w operze Manon Pieśni Jessie Kneisel (2002) oraz Konkursu Lescaut G. Pucciniego; od tamtej pory wzięła Fundacji Licia Albanese-Puccini (2006). Wystę- udział w ok. 70 przedstawieniach na tej scenie. puje m.in. w Wiedeńskiej Operze Państwowej, Do jej najważniejszych ról należą: Olimpia Operze Paryskiej, Bawarskiej Operze Państwo- w Opowieściach Hoffmanna J. Offenbacha, wej w Monachium, Operze Narodowej w Paryżu, Konstancja w Dialogach karmelitanek operach w Santa Fe i Walencji. Wykonuje także F. Poulenca, tytułowa Łucja z Lammermooru repertuar koncertowy (m.in. Carmina Burana w operze G. Donizettiego, Angelica w Orlandzie C. Orffa, Mesjasz G.F. Haendla), współpracując G.F. Haendla. Latem tego roku po raz pierwszy z orkiestrami w Cleveland, Chicago, Filadelfii, weźmie udział w festiwalu w Glyndebourne, Nowym Jorku, występując z pianistami Vladem wykonując rolę Zerbinetty w Ariadnie Iftincą i Kenem Nodą oraz z Zespołem Kameral- na Naxos R. Straussa. GÜNTHER GROISSBÖCK BARON OCHS (BAS) Urodzony w 1976 r. w Austrii. Studiował W The Metropolitan Opera wystąpił po raz w Akademii Muzyki i Sztuk Wykonawczych pierwszy w 2010 r. jako Colline w Cyganerii w Wiedniu. Od 2005 r. regularnie współpra- G. Pucciniego. Brał udział w festiwalu w Salz- cuje z José van Damem. Jako stypendysta burgu. W repertuarze ma m.in. partie Land- centrum Herberta von Karajana, w sezonie grafa w Tannhäuserze i Fafnera w Złocie Renu 2002/2003 był członkiem zespołu Wiedeń- R. Wagnera, Griemina w Eugeniuszu Onieginie skiej Opery Narodowej. W latach 2003–2007 P. Czajkowskiego, Sarastra w Czarodziejskim śpiewał jako pierwszy bas w operze w Zurychu. flecie W.A. Mozarta. Ceniony jest także jako Od tego czasu jest zapraszany do występów interpretator dzieł oratoryjnych i pieśni, kon- na najlepszych światowych scenach, takich jak certując w amsterdamskim Concertgebouw, Opera Państwowa w Berlinie, Opera Niemiecka lipskim Gewandhaus, Filharmonii Berlińskiej w Berlinie, Gran Teatro del Liceu w Barcelonie, czy w wiedeńskim Musikverein. Współpracował Teatro Real w Madrycie, opery w San Francisco, z takimi dyrygentami, jak R. Chailly, Z. Mehta, Los Angeles, Opera Bastylii w Paryżu i in. A. Pappano, N. Harnoncourt, W. Giergijew i in. ROBERT CARSEN REŻYSER Kanadyjczyk, urodzony w 1954 r. Reżyseru- Zabawy weneckie A. Campry), mediolańskiej je opery i balety, utwory z epok od baroku La Scali (Dziewczyna z Zachodu G. Pucciniego, aż do współczesności. Wyreżyserował Historię Don Giovanni W.A. Mozarta, CO2 włoskiego żołnierza ze Stingiem, Vanessą Redgrave oraz kompozytora współczesnego G. Battistellego), Ianem McKellenem, musical Sunset Boulevard Theater an der Wien w Wiedniu (Agrippina Andrew Lloyd-Webbera. Przygotował projekt G.F. Haendla, balet Platée J.-Ph. Rameau) wystawy Impresjonizm i moda dla paryskiego i in. Karierę rozpoczynał w wieku 25 lat jako muzeum d’Orsay. Wielokrotnie współpracował asystent reżysera, pracując z Loftim Mansourim z Operą Paryską (m.in. Tannhäuser R. Wagnera, nad Tristanem i Izoldą R. Wagnera w Kana- Capriccio R. Straussa, Opowieści Hoffmanna dyjskim Zespole Operowym (COC). Następnie J. Offenbacha). Reżyserował dla festiwalu w Genewie, już samodzielnie, przygotował w Aix-en-Provence (Rigoletto G. Verdiego), operę Mefistofeles A. Boito. Jest rycerzem opery w Lozannie (Orfeusz C. Monteverdiego), Legii Honorowej oraz oficerem Orderu Kanady. Opery Komicznej w Paryżu (opera-balet 6. „JEDNYM SŁOWEM – MOZART, NIE LEHAR” 1. 2. Zacznijmy od pałacu. Dwaj wiedeńscy Salome (1905) i Elektra (1909) architekci, Johann Bernhard potwierdziły kompozytorską rangę Fischer von Erlach i Johann Lucas Ryszarda Straussa i postawiły go von Hildebrandt, wznieśli w latach w pierwszym szeregu muzycznych 1706 – 1710 pewien okazały gmach. nowatorów. Siła emocji, wspomagana W tym wypadku należy większą wyszukaną chromatyką i śmiałym uwagę zwrócić na fakt, dla kogo był używaniem dysonansów w skali zbudowany niż na jego niewątpliwe wcześniej nieznanej sprawiła, że mimo walory estetyczne. Inwestorem był skrajnych opinii krytyki o przyjętej bowiem Hieronymus Markiz Capece przez twórcę muzycznej estetyce de Rofrano, którego przydomek