Informatie boekje 2017

Protestantse Gemeente Westerwert & de Hervormde Gemeente te Mantgum Inhoudsopgave

Voorwoord...... 3

Een nieuwe koers...... 5

Over de kerkelijke gemeente Mantgum...... 7

Oer de tsjerklike gemeente Westerwert...... 10

Preekroaster...... 12

Over Nijkleaster...... 15

De frede fan de greiden...... 18

God en ...... 19

Een dankzegging...... 21

Het Diensthuis...... 23

Regeling aangaande rouwdiensten en crematies...... 24

Sinterklaasgedicht aan alle vrijwilligers van de kerk in Mantgum...... 26

Adressen...... 28

Colofon...... 31

2 Aan de inwoners van -Bears, Jorwert, Mantgum en .

De kerkelijke gemeenten in bovengenoemde dorpen bieden u dit informatieboekje aan. Het betreft de Protestantse Gemeente Westerwert in de dorpen Jellum-Bears, Jorwert en Weidum en de Hervormde Gemeente te Mantgum.

De gemeente Westerwert is sinds de zeventiger jaren van de twintigste eeuw één kerkelijke gemeente in vier dorpen. De gemeente Mantgum heeft vanaf de tachtiger jaren samengewerkt in een ander regionaal verband. Sinds het najaar van 2016 werken Westerwert en Mantgum samen.

In Westerwert bestond tot voor kort het kerkblad Us Blêd, net zoals er een kerkblad was voor Mantgum. Deze worden vervangen door een digitale nieuwsbrief. Toch is er ook behoefte aan een publicatie op papier. Vandaar dat u dit informatie- boekje krijgt met daarin gegevens die voor een langere periode, in ieder geval voor 2017, van toepassing zijn. U vindt hierin ook het preekrooster voor het hele jaar 2017 (wijzigingen voorbehouden). En verder de nodige adressen, zakelijke gegevens en enkele inhoudelijke teksten.

Dit boekje wordt huis aan huis verspreid in onze dorpen omdat wij als kerk graag beschikbaar willen zijn. Vroeger was de maatschappij verzuild en wist iedereen wie wel en wie niet bij een bepaalde richting behoorde. Tegenwoordig is dat anders. De scheiding tussen kerkelijk en niet-kerkelijk is niet meer zo duidelijk. Zeker op het gebied van geloof en spiritualiteit is er veel in ontwikkeling. Wij willen daar graag op inspelen.

U bent altijd van harte uitgenodigd voor alle activiteiten, ook als dat eenmalig is. Voor een gesprek kunt u contact opnemen met mij of met één van de mensen die verbonden zijn aan onze gemeenten.

Namens de kerkenraden van Mantgum en Westerwert,

ds. Hinne Wagenaar

3 4 Kerk te Jellum Een nieuwe koers

Ik moest vandaag ergens in een lezing verzorgen. Ik reed met een redelijk snelheid maar werd desalniette- min ingehaald door een aaneenschakeling van grote, snelle auto’s met slechts de bestuurder als inzittende. En zij moesten zich blijkbaar haasten. Plotseling zag ik onze maatschappij in een notendop: ‘mooie blikken auto’s die zich haasten van a naar b.’ Een beeld voor ons leven en samenleven. We zijn zo druk en welvarend dat we nauwelijks tijd hebben om te genieten van het leven. Alles staat onder de druk van tijd en prestatie. Ons huidige leven lijkt wel gekenmerkt te kunnen worden met woorden als: individualisering, haast, welvaart, efficientie, productie en schaalvergroting.

Natuurlijk herken ik dat ook in mijn eigen leven. En natuurlijk biedt het moderne leven een schat aan kansen en mogelijkheden. Ik zou er niet zonder willen. Het brengt ons veel! Maar tegelijk bekruipt me het gevoel dat we vaak de balans kwijt zijn. Dat we geen momenten meer hebben van niets-doen, van creatief luieren. Zelfs onze vrije tijd staat onder de druk van het verplichte genieten. Want onze drukte moet wel tijdig en veelvuldig gecompenseerd worden met vakantie, plezier en recreatie. En dat geeft dan nog meer stress.

5 Sinds mensenheugenis zijn de kerken gemeenschap, onthaasting, genade in onze regio aanwezig. Ze vertegen- (niet leven van onze prestaties), minder woordigen het oudst bestaande instituut. gericht op het materiele (ontspulling). De kerkgebouwen zijn altijd bakens in We willen een platform bieden voor het landschap geweest. De kerkelijke geloof en spiritualiteit. Die stap werd in gemeenschappen probeerden een 2012 gemarkeerd door de samen- baken in de tijd en op de levensweg van werking met de zgn. pioniersplek mensen aan te bieden. De laatste vijftig Nijkleaster. Naast de kerkelijke gemeente jaar hebben de kerken echter geworsteld wordt zo een tweede ‘model’ aangeboden met hun positie en identiteit. Kerk en nl. een klooster in opbouw. In 2012 geloof verschoven naar de marge van werd ik beroepen voor beide modellen de samenleving. In de huidige situatie als gemeentepredikant én pioniers- van de 21ste eeuw vormen de kerken predikant. geen machtsfactor van belang meer. Dat lijkt jammer en verdrietig, maar het In de afgelopen jaren is er veel gebeurd biedt juist een geweldige uitdaging om en hebben zich veel ontwikkelingen nieuwe wegen te zoeken voor geloof voorgedaan. We zoeken nieuwe wegen en spiritualiteit die aansluit bij het leven voor kerk-zijn en willen een podium van vandaag de dag. bieden voor geloof, bezinning en spiritualiteit. We proberen dat te doen In 2012 heeft de kerkelijke gemeente op een open en ruime wijze. Wij hebben Westerwert in de dorpen Jellum-Bears, het als kerk niet (meer) voor het zeggen. Jorwert en Weidum een moedige en Wel bieden we onze kennis en expertise fundamentele stap gezet. Ze is een aan om samen met u een weg te zoeken nieuwe weg ingeslagen die gericht is op en te gaan. Wij zijn blij dat ook de het bieden van plekken en momenten gemeente van Mantgum zich aansluit van bezinning en spiritualiteit. Het gaat bij dit proces. daarbij niet zozeer om gebouwen en bezittingen maar om woorden als ds. Hinne Wagenaar

6 Over de Kerkelijke Gemeente Mantgum

Mantgum beschikt over een laat middel- zijn voortgekomen uit het bouwen van eeuwse kerkgebouw met een schitterend de Wjukken, maar nu dat af is breiden achttiende- eeuws interieur. Het is ze hun activiteiten uit. Ook de kerk gemaakt van eikenhout en bevindt zich nog profiteert daarvan. Zo hebben ze een grotendeels in de oorspronkelijke staat. urnenmuur op het kerkhof van Skillaerd gebouwd. Dat is een van de redenen waarom we de kerk ’s zomers openstellen voor Tot 2017 vormden Mantgum een bezoekers. We doen mee aan Tsjerke- combinatie met Ingwert, /Leons paad, het regionale projekt om kerken en Dearsum. Wij deelden een dominee, toegankelijk te houden. ’s Zomers zijn een website en een kerkblad. Dat kerk- we iedere zaterdagmiddag open, waarbij blad werd in Mantgum huis aan huis de kerk bemenst wordt door twee verspreid, ook door vrijwilligers, die niet gastheren/vrouwen. We zijn er trots noodzakelijk kerkgangers waren. op dat we over een ruim aanbod aan vrijwilligers beschikken. Dat zijn niet In Mantgum hebben we “tusken tsjerke alleen lidmaten, maar ook mensen en kroech”. Dat is een jaarlijks projekt die om culturele of maatschappelijke waarbij op verschillende locaties in het redenen van mening zijn dat de kerk dorp iets cultureels gedaan wordt, bij behouden en toegankelijk moet blijven. voorkeur door mensen uit het dorp. De traditie is dat het begint met een Op deze mensen kunnen we ook een voorstelling of optreden in de kerk en beroep doen als er incidenteel extra afgesloten met een gezamenlijke maal- handen nodig zijn, bijvoorbeeld bij het tijd in de Wjukken. jaarlijks in de bijenwas zetten van de kerkbanken of om koffie te schenken Sinds enkele jaren doet Mantgum mee bij een uitvaart. met Nieuwe kunst in oude kerken, een projekt waarbij hedendaags religieuze In Mantgum is een bouwploeg. Dat is kunst in oude kerken tentoongesteld een groep gepensioneerde mannen die wordt. Het gaat hier om zeven kerken iedere dinsdagmorgen samenkomen die op fietsafstand van Mantgum liggen. in de Wjukken, het dorpshuis, en dan In mei zijn de kerken die meedoen op klussen doen voor de gemeenschap. Ze vijf middagen toegankelijk. Het projekt

7 8 Maria, fan Giovanni Dalessi, foto: Peter Cox wordt gewoonlijk met enige media- Vervolgens gaan de kinderen met hun aandacht geopend. Hiervoor moet ouders en de palmpasenstok in optocht in de loop van het jaar regelmatig door het dorp, waarbij ze bakjes fruit vergaderd worden met mensen van uitdelen op adressen waar de bewoners de andere kerken. Voor de openstelling wel een attentie kunnen gebruiken. in mei doen we een beroep op onze Dit fruit is van te voren geleverd door vaste vrijwilligersploeg. dorpsbewoners.

Mantgum heeft een gespreksgroep Met kerst hebben we bijna ieder jaar een die al jaren draait rond een harde kern. kinderkerstfeest. De formule wisselt, Deze gespreksgroep is nadrukkelijk maar vaste ingrediënten zijn een laagdrempelig. Er wordt bij mensen optocht met de kinderen met lichtjes thuis samengekomen en iedereen is in door het dorp en een eenvoudige korte principe welkom, ongeacht religieuze dienst in de kerk met veel kerstliedjes. achtergrond en kerkelijke betrokkenheid. Aan het begin van de herfst wordt het In principe is er in het kerkgebouw rooster opgesteld , wanneer we bij wie van Mantgum eens per maand een samen komen, en wat er dan gebeurt. kerkdienst. Dat is de tweede zondag Gewoonlijk is er per avond een thema van de maand, om half tien. De kerk en bereiden twee mensen dat voor. Een van Mantgum is er voor iedereen. keer per jaar hebben we een gezamen- Bij de zondagdiensten is iedereen lijke maaltijd waarbij iedereen iets uit welkom, ongeacht kerkelijk achtergrond. eigen keuken meeneemt. In principe Wij proberen aandacht te schenken aan sluiten we aan het begin van de zomer mensen die het moeilijk hebben, om wat af met een excursie. Contactpersoon: voor redenen dan ook. Daarom gaan Hanneke Jokhan- Dijkema, de bloemen van de kerk na elke dienst de Finne 8, 9022 AZ Mantgum, naar iemand die wel een bloemetje kan [email protected]. gebruiken. Dat hoeven geen lidmaten te zijn. Het is echter moeilijk voor ons het Al jaren vieren we Palmpasen met de hele dorp in het vizier te houden. Mocht kinderen. De kinderen komen met hun u weten dat uw buurvrouw of iemand ouders in de kerk samen en maken daar anders uit het dorp steun van de kerk een palmpasenstok. Hierna volgt een kan gebruiken, meld dat dan korte, kindvriendelijke dienst. ([email protected])

9 Oer de tsjerklike gemeente Westerwert

De tsjerklik gemeente Westerwert is ûntstien troch de fusy fan de trije gemeenten Jellum-Bears, Jorwert en Weidum yn 1971. Sûnt dy tiid is it ien gemeente mei ien dûmny en ien tsjerkeried. Lange tijd hat ds. Rienk Klooster dûmny west fan dizze gemeente. Rûn syn emearitaat is der in proses fan besinning op gong kaam. De gemeente hat doe besletten om tegearre mei Nijkleater in nij paad yn te slaan. Op dat paad is der tagelyk plak foar in gemeente-model én in kleaster-model

In pear aktiviteiten fan de gemeente neamme wy hjir puntsgewiis:

• De activiteiten fan Nijkleaster op woansdei en yn it wykein. Tink ek oan it programma op de Stille Sneon en it Pinksterpaad op Pinkstermoandei. • Troch it jier hinne organisearret de jeugdkommisje spesjale tsjinsten foar de bern. Faak ek yn kombinaasje mei de sneinske tsjerketsjinst. Op ien fan de foto’s sjogge jo de bern op in pream dy’t fan Jorwert nei Bears brocht wurde. It tema wie: ‘Rinne op it wetter’. • Maart en novimber: gemeentejûn. Op de gemeentejûn yn de maaitiid wurde de jiersifers fan de rintmasters en diakonij besprutsen. • Yn de 40-dagen-tiid: Vieren en Vasten en de Peaskesyklus yn Jorwert • Tredde snein fan septimber: Túnpreek yn de notaristún yn Jorwert nei oanlieding fan it Iepenloftspul • Lêste snein fan oktober: jierdei fan Nijkleaster. Middeis yn de tsjerke fan Jorwert. • Begjin novimber is der in rispinge-tsjinst (oogstdienst) • Lêste snein fan Novimber: dat is meastal ek de lêste snein fan it tsjerklik jier. Op dizze snein wurde de ferstoarnen út ús gemeente en doarpen betocht. • Desimber: Krystjûntsjinst yn Weidum • “Jong Belegen” is een gespreksgroep voor (jonge) mensen die zich willen oriënteren en op spiritualiteit, maatschappij en christelijk geloof. De groep is bedoeld voor mensen die jong belegen zijn waar het gaat om geloof en kerk, d.w.z. wanneer je op dat gebied nog niet gesetteld bent en zoekt naar antwoorden

10 Johannes tsjerke te Weidum

en vormen van geloof die bij jou passen. In de groep willen we elkaar ontmoeten, en krijg je de kans om vragen en antwoorden te delen met anderen. De bijeenkomsten vinden plaats op donderdag in de (voor)kerk van Jorwert. Tijdens de gesprekken eten en drinken we (naast koffie en thee) jong belegen kaas, jonge wijn en... De groep komt ongeveer 5 of 6 keer per jaar bijelkaar. Informatie en opgave bij ds. Wagenaar.

Gearwurking mei omlizzende gemeenten: Sûnt 2016 is der kontakt mei de omlizzende gemeente oer gearwurking. Westerwert en Mantgum ha besletten om nau gear te wurkjen mei yngong fan 2017. Ek komt der in gearwurking op gong mei de omlizzende gemeenten , Húns en Leons. Op de 5e snein yn’e moanne (4 kear yn ’t jier) is der in mienskiplike tsjinst yn ien fan ús gemeenten.

11 Preekrige Westerwert en Mantgum 2017

1e fan de moanne yn Bears, Jellum of Weidum 2e fan de moanne yn Mantgum 3e fan de moanne yn Jorwert (Kleaster-tsjinst mei Nijkleaster) 5e fan de moanne: (ien fan de gemeenten: Hilaard, Húns-Leons, Mantgum of Westerwert)

08 jannewaris Mantgum ds. Hinne Wagenaar 15 jannewaris Jorwert Jelle Waringa 29 jannewaris Weidum ds. Hinne Wagenaar 05 febrewaris Bears ds. Hinne Wagenaar 12 febrewaris Mantgum ds. Jan Bolt 19 febrewaris Jorwert ds. Hinne Wagenaar 5 maart Jellum ds. Jan Strikwerda 12 maart Mantgum mw. C. Bos-Switynk 19 maart Jorwert ds. Hinne Wagenaar 2 april Weidum ds. Hinne Wagenaar 9 april Mantgum eigen ynfolling (Palmsnein) 13 april Jorwert Wite Tongersdei, 18.00 oere 14 april Jorwert Goed freed, 19.30 oere 15 april Jorwert Stille sneon (Nijkleaster) 16 april Jorwert Peaske, 06.00/09.30 30 april Mantgum ds. Hinne Wagenaar 07 maaie Weidum ds. Hinne Wagenaar 14 maaie Mantgum ds. Willemien Keuning 21 maaie Bears ds. Hinne Wagenaar 04 juny Jellum ds. Hinne Wagenaar (Pinkstersnein) 05 juny Jorwert NK Pinksterpaad 11 juny Mantgum mw. C. Bos-Switynk 18 juny Jorwert ds. Hinne Wagenaar 02 july Bears ds. Hinne Wagenaar 09 july Mantgum ds. Hinke Post-Knol 16 july Jorwert ds. Hinne Wagenaar 30 july Húns/Leons ds. Jurjen Hilverda Augustus gjin tsjinst 03 septimber Jellum ds. Hinne Wagenaar 10 septimber Mantgum ds. Andries Kobus 17 septimber Jorwert ds. Hinne Wagenaar (Túnpreek, 10.00 oere)

12 1 oktober Weidum ds. Jan Strikwerda 8 oktober Mantgum mw. C. Bos-Switynk 15 oktober Jorwert ds. Hinne Wagenaar 29 oktober Hilaard ds. Jurjen Hilverda 29 oktober Jorwert Jaardag Nijkleaster (14.00 oere) 05 novimber Weidum ds. Hinne Wagenaar (Rispingetsjinst) 12 novimber Mantgum ds. Adri Terlouw 19 novimber Jorwert ds. Hinne Wagenaar 26 novimber Jorwert ds. Hinne Wagenaar (Betinksnein, 10.00 oere) 10 desimber Mantgum ds. Hinke Post-Knol 17 desimber Weidum ds. Hinne Wagenaar 24 desimber Weidum Krystjûntsjint (20.00 oere) 25 desimber Mantgum Krystmoarn

Kleastermoarn Nijkleaster (woansdei 09.30 oere) Elke woansdeitemoarn begjint de kleastermoarn mei in ienfâldige Nijkleaster-fiering yn de tsjerke fan Jorwert. Eltsenien is wolkom, ek foar alinne it moarnsgebed.

Tsjinsten yn Nij Dekema Moandeitemoarns fan 10.45 - 11.30 oere

09 jannewaris hr. Ulbe Zwaga 08 maaie hr. Ulbe Zwaga 06 febrewaris ds. Hinne Wagenaar 29 maaie ds. Hinne Wagenaar 06 maart fr. Coby de Boer - Bergstra 03 july ds. Hinne Wagenaar 03 april ds. Hinne Wagenaar

De planning fan ’e tsjinsten nei de simmer is noch net bekend. De tsjinsten yn soarchsintrum Nij Dekema binne net allinne foar de bewenners fan Nij Dekema. Minsken fan bûten binne ek tige wolkom. Feroaringen yn ’e Preekrige wurde oankundige op: Webside: pkn-westerwert.frl Facebook: https://www.facebook.com/pkn.westerwert

13

Over Nijkleaster: ‘als een dijk in Fryslân’

Een nieuw, protestants klooster. Dat is en op adem te komen. Tegelijkertijd wil de droom van de pioniersplek Nijkleaster Nijkleaster een plaats zijn waar mensen in Jorwert. In oktober 2012 vond de elkaar kunnen ontmoeten in liturgie en officiële opening plaats. Nu, ruim drie gesprek, studie en werk, plezier en recreatie. later, groeit het klooster-in-wording Zo wordt in Nijkleaster gezocht naar al uit haar jasje in de Radboudkerk in nieuwe wegen voor het evangelie en Jorwert. De belangstelling is groot, er wordt een aandeel geleverd aan bezoekers komen overal vandaan. Met vernieuwing: persoonlijk, kerkelijk en name de kleasterochtend met kuier, de maatschappelijk. wekelijkse wandeling rondom Jorwert, kan op veel belangstelling rekenen. Een eigen locatie is een droom voor de komende jaren. Achter de schermen Wie over het betonpad richting wordt hard gewerkt aan plannen om een Nijkleaster rijdt, kan er niet omheen: boerderij in (de buurt van) te verbouwen de toren van de kerk in Jorwert is al tot klooster waar een beperkt aantal van ver te zien. In het dorp is de kerk gasten kan wonen en logeren. De huidige overduidelijk de centrale plek, een plein activiteiten van Nijkleaster vinden waar in vroegere tijden alle mensen uit voornamelijk plaats in de monumentale het dorp samen kwamen. En dat in Radboudkerk in Jorwert, eigendom van Jorwert; een dorpsnaam die herinnert de Stichting Alde Fryske Tsjerken. aan het boek van Geert Mak: Hoe God verdween uit Jorwerd. Juist op die plek is Programma Nijkleaster begonnen, een pioniersplek Wat gebeurt er nu bij Nijkleaster? De van de Protestantse Kerk in Nederland hoofdonderdelen van het programma dat groeit in nauwe samenwerking met zijn een klooster-ochtend op woensdag- de Protestantse Gemeente Westerwert morgen met een wandeling (de kleaster- (Jorwert, Jellum, Weidum en Bears). kuier) en een maandelijkse activiteit op zaterdag (kleaster-sneon). Daarnaast Nijkleaster vormt het begin van een zijn er legio programma’s op maat, voor nieuw klooster (nij-kleaster) in Jorwert. allerlei verschillende doelgroepen. De doelstelling is om een plek te creëren waar mensen zich in alle rust Iedere woensdagochtend wordt er kunnen terugtrekken om tot bezinning gewandeld vanuit de kerk. De kleaster-

15 kuier trekt wekelijks 10 tot 70 mensen, de dag. Dat kan een vraag zijn naar die het bijna zonder uitzondering als aanleiding van een bijbelverhaal. Om heel inspirerend ervaren om in en dat te illustreren: op een woensdag werd rond Jorwert te pelgrimeren. Iedere het bijbelverhaal gelezen dat moeders derde zaterdag van de maand is er een hun kinderen naar Jezus brachten, en ‘kleaster-sneon’ (klooster zaterdag). dat Jezus hen aanraakte. De wandelaars Tijdens die dagen staat een speciaal kregen op die dag de vraag mee: op thema op het programma, die altijd welk gebied in jouw leven zou jij graag aansluit bij de drieslag ‘stilte, bezinning, door Jezus worden aangeraakt? Tijdens verbinding’. Tijdens deze dagen krijgen het tweede deel van de tocht mogen de de deelnemers een voorproefje van hoe deelnemers hier in stilte over nadenken. het wordt om dagen door te brengen in een klooster-ritme. Bij het vaste ritme In het derde en laatste deel wordt van de kleaster-sneon hoort een kuier, iedereen uitgenodigd om ‘in verbinding’ waarbij mensen worden uitgenodigd om te gaan met anderen. De wandelaars na te denken over een vraag die aan hen vragen elkaar dan naar gedachten bij de wordt meegegeven. bezinning. Waar heb jij aan gedacht? Wil je dat delen? In de praktijk zien we dat Stilte, bezinning, verbinding veel mensen écht met elkaar in gesprek De activiteiten binnen Nijkleaster gaan. Soms een paar minuten, vaak het hebben een vast thema. Die is samen resterende deel van de wandeling. Er te vatten in de kernwoorden ‘stilte, ontstaan mooie, intieme momenten tus- bezinning en verbinding’. Deze drieslag sen mensen. Zo gaat het in Nijkleaster krijgt vorm tijdens de kleaster-kuiers. om bezinning op het eigen leven, maar Tijdens de wandeling lopen de deel- ook altijd in relatie tot God en elkaar. nemers het eerste deel in stilte. Voor mensen die dat niet gewend zijn, is het Na terugkomst in de kerk wordt er vaak soms even wennen. Mensen voelen nog iets gedeeld over het laatste deel zich bij vreemden bijna verplicht om van de tocht. Dat delen wordt vaak aan ‘social talk’ te doen. Tijdens de gedaan tijdens de gezamenlijke lunch. kleaster-kuier gebeurt dat niet. De tocht Een bijzonder moment, waarin iedereen verloopt eerst in absolute stilte. zijn eigen meegebracht brood deelt met de anderen. Rond één uur ’s middags Aan het begin van het tweede deel wordt de kleaster-kuier afgerond, en krijgen ze een vraag ter bezinning mee gaan mensen huns weegs. die te maken heeft met het thema van

16 De kleaster-kuier kent inmiddels, na vier zijn’. Zoals kloosterlingen in de middel- jaar, een aantal vaste gasten die deze eeuwen echte dijken bouwden om het woensdagochtend helemaal hebben land te beschermen tegen het water, wil ingepast in hun weekritme. Zij vinden Nijkleaster ook een dijk zijn. Een dijk het een heerlijk rustpunt in de week. tegen al het lawaai en de drukte die ons Nijkleaster begroet ook iedere week overspoelen in de huidige maatschappij. nieuwe gasten. De deelnemers geven Nijkleaster wil zijn als een ‘dijk die het vaak aan dat ze met name genieten van land omvat, zoals een moederarm haar de stilte-momenten, zowel tijdens de kind’. Hier kunnen mensen zich terug- viering als tijdens de wandeling. Ook trekken uit de drukte van het bestaan, genieten ze van de prachtige natuur van alle eisen en ‘targets’, van alle haast rondom Jorwert. Anderen geven aan en ‘deadlines’. Het gaat om onthaasting het heel bijzonder te vinden dat ze met en ‘mindfulness’, om aandacht voor ‘vreemden’ bijzondere gesprekken mens, natuur en voor jezelf. En stil hebben in het laatste deel van de tocht. worden voor God.

Met de wandelingen probeert Gerko Last is als netwerker verbonden Nijkleaster vorm te geven aan de aan Nijkleaster. inhoudelijke filosofie achter de pioniers- plek. Een van de pijlers is daarbij dat Kijk voor het programma op: Nijkleater een ‘klooster als een dijk wil https://nijkleaster.frl/programma

17 De frede fan ‘e greiden Redbad tsjerke te Jorwert

God en Jorwert

It is mear as fjouwer jier ferlyn dat in koarte fiering, moetsje wy elkoar en Nijkleaster yn Jorwert begûn as pioniers- geane wy nei bûten mei de saneamde plak, in plak om op fernijende wize om kleasterkuier. Dat lêste is suver al in te gean mei tsjerke, leauwe en spiritu- begryp wurden en wy ha murken dat op aliteit. Dit pioniersplak wurdt droegen ferskate plakken yn Fryslân en Nederlân troch de tsjerklike gemeente Westerwert dat oernommen wurdt. Prachtich. yn de doarpen Jellum-Bears, Weidum Wy hawwe yn dizze hast trije jier in en Jorwert (dêr’t ik ek gemeentedominy soad flecht op ‘e koai hân. Mear dan fan bin), de stifting Nijkleaster en de dat wy ea ferwachte hienen. En dêr ôfdieling Missionair Werk fan de lanlike binne wy bliid mei en tankber foar. Protestantse Kerk in Nederland. Yn dizze fjouwer jier ha wy besocht in plak Ien fraach komt hieltyd wer op it aljemint: te kreëarjen fan ‘stilte, besinning en ‘Bringe jimme God no wer werom yn ferbining’. By alle aktiviteiten hawwe wy Jorwert?’ Of somtiden is it hielendal

19 gjin fraach mar in konstatearring. wolle by Nijkleaster op in nije wize Yn de parse is al gauris de kop brûkt: probearje te sjen nei minsk en maat- ‘God keert terug in Jorwert.’ Dat komt skippij. Wy biede in iepen romte oan fansels fanwege de titel fan it ferneamde minsken fan alderhande snit en tradysje boek fan Geert Mak ‘Hoe God ver- om oan de slach te gean mei har eigen dween uit Jorwerd. Een Nederlands libben en leauwen. En dan blykt der dorp in de twintigste eeuw’ út 1996. En hiel wat geande te wêzen op it mêd fan hoe logysk it ek klinke mei, it kloppet leauwe en spiritualiteit. Wy merke dat net. Ik krij der hieltyd wer in bytsje pine minsken it wurdearje dat wy de struktuer yn ‘t liif fan. Wêrom? No, omdat it oanbiede en har alle frijheid jouwe om útgiet fan ferâldere konsepten en sels stil te wêzen, har te besinnen en gedachten oer tsjerke en maatskippij. ferbining te sykjen mei oaren, mei de De titel fan Mak’s boek sloech op de natuer of mei God. Wy sizze it net foar grutte feroaringen op it plattelân yn de en wy hawwe it net foar it sizzen. twadde helte fan de tweintichste iuw. Alles feroare en der ferdwûnen winkels, Dat wy God werom bringe soenen yn boerebedriuwen, skoallen, banken Jorwert is, as jo trochtinke, heechmoedich. ensafuorthinne. Ek it tsjerklik libben en Yn it earste plak nei God ta. Dy giet ús de iuwenâlde tsjerklike struktueren gienen ommers boppe de macht! Mar ek nei de foar in grut part teloar. minsken fan de gemeente Westerwert ta. Krekt as soenen wy as nijkommers it de Efter de fraach ‘Komt God no wer minsken foarsizze kinne: ‘Jim wienen it werom yn Jorwert?’fiel ik in restauraasje efkes kwyt, mar no komme wy om it jim gedachte. It giet net allinne oer ‘God’ werom te bringen.’ Nee, krekt oarsom! mar oer de tsjerklike struktueren. Soe Wy wolle probearje te lústerjen. En dat it dochs noch goed komme en soe it is hielendal net sa maklik. Wy wolle tsjerklike systeem fan eartiids wer hersteld oanslute by de iepenheid fan de minsken wurde kinne? Mar dan stoareagje wy ús en de iepen romte fan ‘e greide en ‘e blyn op it ferline mei syn struktueren. loften. Wy bringe God net, wy besykje Dat wolle wy no krekt net! Want dan God te finen! Of miskien noch better: liket it as soe God ôfhinklik wêze fan wy besykje ús fine te litten. dy struktueren. Krekt as soenen wy de tsjerke rêde moatte of kinne. Nee, wy ds. Hinne Wagenaar

20 Een dankzegging

Om de eerste dag van de rest van ons leven Om het licht dat telkens weer doorbreekt Om de warmte die de kilte verdrijft Om de geuren van groen om ons heen Om de zang van de vogels Om de kleuren van de bloemen Om vreugde en gezondheid Om liefde, warmte en zorg Om kinderen en kleinkinderen Om mensen om ons heen Om wie opstaan tegen leugen en bedrog Om wie werken aan een andere toekomst Om wie zich geven aan het welzijn van mensen Om wie verzorgen, verbinden en genezen Om wie een toevlucht zijn voor ontheemden Om wie vertroosten, verzachten en sterken Om wie het patroon van geweld wil verbreken Om wie het oude liedje niet meer wil zingen Om wie het waagt zonder te willen winnen Om alle momenten van vrolijk plezier Om alle vriendschap, gemeenschap en liefde Om alle verrukking van kunst en cultuur Om alle getuigen wier woorden nog spreken Om alle opwekkende mooie verhalen Om alle goede gebaren en wenken Om alle dromen en daden van hoop

Om dit alles danken wij u, o God

21 22 Kinderen worden met een praam van Jorwert naar Bears gebracht. Het diensthuis (inzamelingsactie)

‘Het Diensthuis’ is ontstaan in de tachtiger en Renske van der Meer (en Tjitske en jaren en niet in de laatste plaats door Ymkje en Feije) ter plaatse (en geheel op toedoen van de toenmalige predikant eigen kosten) voor de verdere verspreiding. (ds. Marten de Boer). Hoofddoel was Deze werkwijze zorgt er voor, dat alle destijds om de hele gemeente betrokken spullen ook daar geraken, waar ze moeten te krijgen bij het diaconale werk. Al zijn. Uw hulp wordt niet alleen zeer sinds jaar en dag gebeurt dat werk m.n. gewaardeerd, maar is ook nog steeds in de grensstreek van Hongarije met nodig. Zo schreef Renske van der Meer Slowakije, de Oekraïne en Roemenië. in het reisverslag van 2015 o.a. dit: “Er In deze arme grensstreek biedt ‘het zijn momenten dat ik heel graag terug Diensthuis’ hulp aan tehuizen voor wil naar huis. Dan is het allemaal te veel. baby’s, kinderen, jonge alleenstaande Te veel indrukken, te veel mijn best moeders, gehandicapten en ook ouderen. doen om het Hongaars te volgen, te veel (Voornamelijk middels het schenken trieste verhalen.” van kleding, schoeisel en speelgoed.) ‘Het Diensthuis’ laat zich bij haar keuze Teneinde het vervoer te kunnen blijven voor een tehuis leiden door de omstandig- bekostigen, is een geldelijke bijdrage op heden. (Het gaat er dus niet per se om, rekeningnr NL53 RABO 0341 7597 83 dat een tehuis een christelijke signatuur t.n.v. ‘Gezamenlijke kerken inzake heeft, maar gepoogd wordt om daar te Diensthuis Boksum’, altijd welkom. helpen, waar dat het meest nodig is.) Daarnaast kunt u ‘Het Diensthuis’ jaarlijks (eind november/begin Vanuit een aantal verzamelpunten (zie december) steunen door het kopen hieronder) worden de spullen verder van speculaas of smulkoeken. (Voor getransporteerd naar Hilaard en opge- deze actie zoeken we trouwens nog slagen in de zeecontainer op het terrein ‘sutelders’ in Bears en Jellum!). van Klaas Bakker. Als de container vol is, wordt ‘de rest’ opgeslagen in Namens de ‘Diensthuiscommissie’, de opslagruimte van Lars en Sjoukje Piet Fortuin (058-2541957). Wiersma in Boksum. Voor het vervoer van de spullen (uw spullen) maakt ‘het Diensthuis’ sinds kort en naar alle Verzamelpunten: tevredenheid gebruik van de firma ‘Post • Ytsje Merkus, Hegedyk 4, Boksum, tel. 2541966 Logistics’ uit Sneek. Zij leveren, op een • Aly Schievink, Muontsehiem 9, Boksum, tel. 2542518 met ons afgesproken datum, de lading • Acronius Hettinga, Sportleane 9, Deinum, tel. 2541552 in z’n geheel af in Kisléta (in een kin- • Germ Hallema, M. Fopmawei 18, Jorwert, tel. 2519504 dertehuis). Sinds 2013 zorgen Jelle • Teuni de Boer, Hesenserreed 9, Jorwert, tel. 2519502 en alleen van mei tot januari!) Protestantse Gemeente Westerwert (in de dorpen Jellum-Bears, Jorwert en Weidum) Over de kosten van rouwdiensten en crematies

Wij willen u met dit document uitleggen meer mogelijk qua menskracht en wat de positie van de kerkelijke gemeente financiën (vrijwilligers, predikant, Westerwert is ten aanzien van rouw- ambtsdragers en musici). Wij willen diensten. Hoe kunt u een beroep op ons echter ook geen onderscheid maken doen en onder welke voorwaarden? tussen insiders en outsiders. Wij kunnen en willen de mate van gelovigheid niet Verleden beoordelen. Daarom vragen wij aan In het verleden konden leden van de iedereen een vast bedrag als vergoeding kerk bij een overlijden een beroep doen voor de onkosten van de kerkelijke ge- op het ‘kerkelijke systeem’. Daar waren meente rondom overlijden en uitvaart. geen kosten aan verbonden, men was Wanneer de overledene financieel immers lidmaat van de kerk. Omdat de heeft bijgedragen aan de gemeente, dan maatschappij in zuilen was verdeeld, wordt het bedrag van de laatste drie deden buitenkerkelijken slechts zelden een jaren afgetrokken van de gevraagde beroep op de kerk. In de loop van de vergoeding. Het gevolg van deze tijd is dit echter drastisch veranderd. In de regeling is dat het niet uitmaakt of 21ste eeuw is de scheiding tussen kerkelijk men formeel lid is van onze gemeente. en niet-kerkelijk niet meer zo duidelijk. De richtlijn is voor iedereen gelijk. Door de ontkerkelijking is de kerk ook niet meer een machtig of rijk instituut. Praktisch Daarom zoekt de gemeente Westerwert Voor het houden van rouwdiensten naar nieuwe regels die hierbij passen. waarbij gebruik wordt gemaakt van de diensten van kerkelijke gemeente Heden (predikant, koster, organist, huur Als kerk willen we graag beschikbaar kerkgebouw en dergelijke) worden zijn voor iedereen die een beroep op kosten in rekening gebracht die ten ons doet. Jammer genoeg is dat niet goede komen aan de gemeente.

24 Mariatsjerke te Bears

• Iedereen betaalt het tarief zoals dat is om overleg. Schroom dan niet om vastgesteld voor een rouwdienst contact op te nemen met de kerkenraad. • De bijdrage aan de actie kerkbalans (vrijwillige kerkelijke bijdrage) aan Tarief per 2017 onze gemeente over de laatste drie • Predikant of kerkelijk werker* - € 500 jaren wordt afgetrokken van het • Kerkgebouw en koster vastgestelde tarief. (afhankelijk van de locatie) - € 100 • Dit zijn algemene richtlijnen. • Organist/musicus - € 100 Er zijn situaties mogelijk die vragen

* De predikant of kerkelijk werker zal gewoonlijk één of meerdere gesprekken met de familie voeren ter voorbereiding van het afscheid. Na het afscheid volgt in ieder geval nog een nagesprek. 25 Sinterklaasgedicht aan alle vrijwilligers van de kerk in Mantgum

Beminde gelovigen Ieder jaar zo in november kom ik met mijn stoomboot aan En nu denken vele mensen dat dat altijd zo zal gaan Want dat is immers traditie, Sinterklaas en zwarte Piet, Met de zak en met de schimmel, dat is toch het oude lied? Ik ben al wat jaren ouder en ik weet dus hoe het is Alles wordt een beetje anders, dat leert de geschiedenis Vroeger had ik slechts één helper, duur gekleed in bont fluweel En die ene die deed alles. Nu zijn het er heel erg veel Piet had toen een muts met veren en nog meer van die bling bling Maar dat schijnt niet meer te mogen, zelfs niet meer één gouden ring Hij mag niemand bang meer maken, en de zak, die is taboe Hij mag nog wel pakjes dragen, maar niet dreigen met de roe Strooien is ook iets van vroeger. Pepernoten, suikergoed Maakt maar rommel en is verder veel te vet en veel te zoet Als je mij vraagt wat ik goed vind: Geef mij maar één assistent Wit of zwart doet niet terzake als je op mijn leeftijd bent Hij of zij moet kunnen helpen met waar ik niet goed in ben Die computers zijn maar lastig, schrijven doe ik met een pen Vroeger schreven kind’ren brieven, nu versturen ze een mail En ze appen mij hun wensen en dat zijn er heel erg veel Misschien moet ik weer naar één Piet, nu alles wat minder wordt Alles moet met minder mensen, overal wordt op bekort Het moet dan maar efficiënter, met behulp van de techniek Zwarte Piet beheert de tablet en dat doet hij energiek

26 Mariakerk te Mantgum

Ik hou wel mijn oude schimmel, maar Piet heeft een gps Voor het zoeken naar de schoorsteen bij het daar vermeld adres Wat moet blijven is waardering voor wie aardig is geweest Wie zich inzet voor zijn naaste, daarvoor is en blijft mijn feest Wie geholpen heeft met alles heb ik thuis geselecteerd En de huizen hier in Mantgum op tomtom geïnstalleerd Veel verandert door de jaren door de hele maatschappij Minder handen moeten meer doen, dat dat kan dat maakt me blij Met slechts een vertrouwde helper maakt dat ik ook aan moet poten Daarom start ik in december met de pakjes voor de groten Hier heeft u uw kerstpakketje als bedankje voor uw werk ’t komt van Sinterklaas van Myra en van de Mariakerk

Monseigneur Nicolaas

27 Contactgegevens

Predikant: Ds. Hinne Wagenaar Ewerwert 5 - 9023 AV Jorwert T: 058 - 2550998 E: [email protected] www.hinnewagenaar.frl

ADRESSEN MANTGUM

OUDERLINGEN: Aukje Dijkstra - Boersma (voorzitter en scriba) Gibbeflecht 5 - 9022 AG Mantgum T: 058 - 2501429 E: [email protected]

Bettie Bruijnzeel - van Berkum De Golle 10 - 9022 CD Mantgum T: 06 - 47992682 en E: [email protected]

Gea van Wieren It Bosk 4 - 9022 BV Mantgum T: 058 - 2502020 E: [email protected]

Jaap Bruijnzeel (kerkrentmeester) De Golle 10 - 9022 CD Mantgum T: 06 - 16797304 E: bettie.jaap @ziggo.nl

DIAKEN: Esther Langedijk Dokter Fokkewei 5 - 9022 BS Mantgum T: 058 - 2501115 E: [email protected]

KOSTER EN FINANCIËLE ADMINISTRATEUR: Siebolt Dijkstra Gibbeflecht 5 - 9022 AG Mantgum T: 058 - 2501429 E: [email protected]

De gemeente Mantgum is bereikbaar op: [email protected]

Gegevens N.H. kerk Mantgum en Skillaerd Banknummer Rentmeesters: NL74 RABO 0330 8031 58 Banknummer Diaconie: NL 95 RABO 0330 8535 11

28 ADRESSEN WESTERWERT Harry Kaspers (foarsitter) Mr. Fopmawei 7 - 9023 AJ Jorwert T: 058 - 2519750 E: [email protected]

Jeltje Koopman (skriba) Hegedyk 46 - 9026 BB Jellum T: 058 - 2519362 E: [email protected]

FINANSJEEL BEHEER RINTMASTERS Martin Visser, Protestantse gemeente Westerwert: Rabobanknr. NL25 RABO 0330 8021 00 te Jorwert E: [email protected]

FINANSJEEL BEHEER DIAKONIJ Rennie Stremler, Protestantse Gemeente Westerwert: Rabobanknr. NL18 RABO 0330 8009 65 E: [email protected]

KOSTER WEIDUM: fr. G. Limburg - Visser Lytse Buorren 2 - 9024 EK Weidum T: 058 - 2519721 E: [email protected]

ÂLDERLINGEN: Boukje de Boer Sânpaed 40 - 9024 ED Weidum T: 058 - 2519598 E: [email protected]

Doutie v.d. Gaast Hilaarderdyk 6 - 9026 TE Jellum T: 058 - 2519280 E: [email protected]

Tineke Hallema M. Fopmawei18 - 9023 AJ Jorwert T: 058 - 2519504 E: [email protected]

Harry Kaspers Mr. Fopmawei 7 - 9023 AJ Jorwert T: 058 - 2519750 E: [email protected]

29 DIAKENS: Remmelt Bossema Wielsterdyk 29 - 9024 BD Weidum T: 058 - 2519471 E: [email protected]

Jeltje Koopman Hegedyk 46 - 9026 BB Jellum T: 058 - 2519362 E: [email protected]

Rennie Stremler De Him 4 - 9023 BC Jorwert T: 058 - 2501327 E: [email protected]

Jeppe Teensma Skildyk 10 - 207 - 9024 EN Weidum T: 058 - 2519698 E: [email protected]

RINTMASTERS: Foarsitter Barend Spliethoff Bearsterdyk 5 - 9025 BP Bears T: 058 - 2519632 E: [email protected]

Theunis v.d. Gaast Hilaarderdyk 6 - 9026 BE Jellum T: 058 - 2519280 E: [email protected]

Lametta Kalma Hegedyk 54 - 9026 BB Jellum T: 058 - 2519358 E: [email protected]

Martin Visser M. Fopmawei 10 - 9023 AH Jorwert E: [email protected]

Johan de Boer Sânpaed 40 - 9024 ED Weidum T: 058 - 2519598 E: [email protected]

Auke Stremler De Him 4 - 9023 BC Jorwert T: 058 - 2501327 E: [email protected]

JEUGDKOMMISJE: Janet Dijkstra T: 06 - 22539906 E: [email protected] Wyneke v.d. Lageweg T: 06 - 53229946 E: [email protected] Perta Ottema T: 06 - 22008490 E: [email protected] Laura Cook T: 06 - 15611636 E: [email protected]

30 Jeugdkommisje, vlnr: Laura Cook, Petra Ottema, Wyneke v.d. Lageweg en Janet Dijkstra > ADRESSEN NIJKLEASTER: www.nijkleaster.frl

VOORZITTER NIJKLEASTER Henk Kroes Tanialeane 1 - 8635 MP Boazum t. 0515 - 521383 E: [email protected]

PIONIERS: Ds. Hinne Wagenaar en Sietske Visser Ewerwert 5 - 9023 AV Jorwert T: 058 - 2550998 E: [email protected] www.hinnewagenaar.frl [email protected]

KLEASTER KOÖRDINATOR Mw. Annet Draaisma T: 06 - 19167455 E: [email protected]

KLEASTERPASTOR ds. Saskia Leene T: 06 - 29439394 E: [email protected]

FONDSENWERVER EN PR MEDEWERKER Gerko Last T: 06 - 36037641 E: [email protected]

ADMINISTRAASJE: Albertsje Spliethoff Bearsterdyk 5 - 9025 BP Bears T: 058 - 25196 32 E: [email protected]

Banknummer Nijkleaster, Jorwert: IBAN: NL02 ABNA 0541 4184 40

COLOFON Dit informatieboek is een uitgave van de Protestantse Gemeente Westerwert & de Hervormde Gemeente te Mantgum.

TEKST & REDACTIE: Hinne Wagenaar, Protestantse Gemeente Westerwert & de Hervormde Gemeente te Mantgum.

FOTOGRAFIE Piet Douma, www.pdf-grafie.nl en Protestantse Gemeente Westerwert & de Hervormde Gemeente te Mantgum.

VORMGEVING Studio Haaima Bears, www.studiohaaima.nl