T.C.

KASTAMONU VALİLİĞİ

TARIMSAL KURAKLIKLA MÜCADELE STRATEJİSİ VE

EYLEM PLANI(2018-2022)

KASTAMONU 2018

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Önsöz

Son yüzyılda sanayideki hızlı gelişmeler, aşırı nüfus artışları, fosil yakıtların bilinçsizce kullanımları neticesinde atmosferimizin yapısı olumsuz etkilenmiştir. Atmosferdeki karbondioksit artışları neticesinde oluşan sera etkisi ile yeryüzünde kısmi sıcaklık artışları ve düzensiz yağışların etkisi kaçınılmaz olmuştur. İlimizin son yüzyıldaki uzun yıllar sıcaklık trendine de bakıldığında, ortalama sıcaklıklarda 0,8 ºC/100 yıl olmak üzere artış vardır. İlimizde son yıllarda görülen iklim değişikliğinden etkilenmekte, yağış rejimindeki düzensizlikler ve geç donlar ilimizdeki tarım ürünlerinin yetiştiriciliğini olumsuz etkilemektedir. İlimizde 2006-2007 tarım sezonunda en son yaşanan kuraklık ile uzun yıllar yağış ortalamasının %30 altında kalması neticesinde bazı tarımsal gıdalarda sıkıntılar yaşanmış, oluşan yüksek fiyatlar sosyal yaşantı ve ekonomik hayat üzerinde olumsuz etki göstermiştir. İleri dönemlerde yaşanabilecek tarımsal kuraklık durumlarında, daha bilinçli ve etkin bir şekilde mücadele yapılarak olumsuz etkilerin en aza indirilmesi gereklidir. Kastamonu’nun 367.445 hektar olan tarım alanının 243.554 ha alanı sulanabilir nitelikte olmakla birlikte, ancak devlet eliyle 59.763 ha alan sulamaya açılmıştır.Halen 164.842 ha alan sulamaya açılması gerekmektedir. Tarımda sulama amaçlı kullanılan su, genel su tüketiminin %75 lik gibi büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Kuraklığın yaşanmadığı normal dönemlerde dahi tarımsal sulamalarımızın randımanlı olarak kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle tarımsal sulamada, modern basınçlı sulama sistemlerine geçilmesi kaçınılmazdır. Kamu, tüzel ve birey kişilikler olarak, tasarruflu su kullanımı için üzerimize düşen görevlerimizi etkin olarak yerine getirmeliyiz. Tarımsal Kuraklıkla Mücadele amacıyla; normal, yarı kurak ve kurak durumlarında bu eylem planında belirtilen tedbirleri alarak, ileriki dönemlerde yaşanabilecek kuraklıkta oluşabilecek risklerin en aza indirilebileceği kanaatindeyim. 2018-2022 Yıllarına ait İl Kuraklık Eylem Planının hazırlanmasında emeği geçen kamu görevlilerimize teşekkür eder, üreticilerimize bol yağışlı ve verimli tarım sezonları dilerim.

Yaşar KARADENİZ Kastamonu Valisi

2 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Teşekkür

İl Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planının hazırlanması için gerekli bilgilerin sağlanması konusunda;

 Kastamonu Valiliğine,

 İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği’ne,

 DSİ 23. Bölge Müdürlüğü’ne,

 Orman Bölge Müdürlüğü’ne

 İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne

Teşekkür Ederiz.

Tarımsal Kuraklık İl Kriz Yönetimi

Editörler

Osman YAMAN Tarım ve Orman İl Müdürü Mücahit TEMUR İl Müdür Yard. Veysel SELBİ Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müd. Ali ORTAAKARSU Ziraat Mühendisi

3 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kısaltmalar

AR-GE : Araştırma ve Geliştirme BİMKO : Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü BÜGEM : Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü BKK : Bakanlar Kurulu Kararı CBS : Coğrafi Bilgi Sistemi DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ÇG : Çalışma Grubu ÇŞB : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇYGM : Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ÇEMGEM : Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü GKGM : Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü TOB : Tarım ve Orman Bakanlığı GTS : Genel Tarım Sayımı HİSG : Hayvan İçme Suyu Göletleri IPCC : Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli İDKK : İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu İEUTK : İzleme Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi İÖİ : İl Özel İdareleri MGM : Meteoroloji Genel Müdürlüğü MİGM : Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü OGM : Orman Genel Müdürlüğü RDK : Risk Değerlendirme Komitesi STK : Sivil Toplum Kuruluşları SGB : Strateji Geliştirme Başkanlığı SYGM : Su Yönetimi Genel Müdürlüğü TAKMÜSEP : Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı TKY : Tarımsal Kuraklık Yönetimi TKYKK : Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu TAPGEM : Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü TEAE : Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü TEMA : Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı TİGEM : Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü TKİKM : Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi TOBB : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu TMO : Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü TRGM : Tarım Reformu Genel Müdürlüğü UNEP : United Nations Environment Programme (Birleşmiş Milletler Çevre Programı) TZOB : Türkiye Ziraat Odaları Birliği VAB : Veri Akış Birimi WMO : World Meteorological Organization (Dünya Meteoroloji Örgütü) YAS : Yeraltı Suları YÜS : Yerüstü Suları

4 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

İçindekiler İçindekiler ...... 5 Kısaltmalar ...... 4 Önsöz ...... 2 Teşekkür ...... 3 Giriş ...... 8 Tarihsel Gelişim ...... 9 Amaç ...... 11 Strateji ...... 11 Tanımlar ...... 12 1 İl’e Ait Genel Bilgiler ...... 13 1.1 İlin Yüzölçümü ...... 13 1.2 Nüfus Bilgileri ...... 13 1.3 Ekonomik Durum ...... 14 1.3.1 Tarımsal Genel Durum ...... 14 1.3.2 Sanayi ...... 21 1.3.3 Turizm ...... 24 1.3.4 Ticaret ...... 26 2 İlin İklim, Toprak ve Arazi Kaynakları Durumu ...... 29 2.1 Fizyoğrafya ...... 29 2.2 Drenaj ...... 29 2.3 İklim ...... 29 2.4 Topraklar ...... 34 2.4.1 Büyük Toprak Grupları ...... 34 2.4.2 5403 Sayılı Yasa Kapsamında Arazi Sınıflamaları ...... 37 2.4.3 Toprak Kullanım Kabiliyetleri ...... 37 2.4.4 Tarım Elverişli Ovaların Belirlenmesi ve Korunması ...... 39 2.4.5 Kuru Tarım Alanları ...... 39 2.4.6 Sulu Tarım Alanları ...... 40 2.5 Kuru Tarım Arazilerinden Gelecekte Sulamaya Açılacak Alanlar ...... 53 2.5.1 Gelecekte DSİ Tarafından Sulamaya Açılacak Alanlar ...... 53 2.5.2 Gelecekte İl Özel İdaresi Tarafından Sulamaya Açılacak Alanlar ...... 57 2.6 Çayır - Mera Alanları ...... 59 2.6.1 Çayır Alanları ...... 59 2.6.2 Mera Alanları ...... 59 2.6.3 Otlak Alanları ...... 60 2.6.4 Alternatif Yem Kaynağı Olabilecek Alanlar ...... 60 2.6.5 Diğer Alanlar ...... 60 3 İlin Su Kaynakları Varlığı ...... 61 3.1 İlde Sektörlere Göre Su Kullanımı Ve Hedefi ...... 63 3.2 Su Kaynakları Envanterinin Hazırlanması ...... 64 3.2.1 Yerüstü Su Kaynakları Potansiyelinin Belirlenmesi: ...... 64 4 Normal Koşullarda Yapılacak Orta Ve Uzun Dönem Çalışma Planları ...... 65 4.1 Yatırımlar ...... 66 4.1.1 İl Tarım Ve Orman Müdürlüğü ...... 66 4.1.2 DSİ’ce Yapılacak Yatırımlar ...... 68 4.1.3 İl Özel İdaresi Yatırımları ...... 74 4.1.4 Orman Genel Müdürlüğü ...... 77 4.2 İl Erken Uyarı Sistemlerinin Kurulması ...... 81 5 Kurak Dönemlerde Alınacak Önlemler ...... 83 5.1 Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Planları ...... 83 5.1.1 Kuru Tarım Alanlarında ...... 83 5 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2 Sulu Tarım Alanlarında ...... 84 5.2 Mera Alanlarında Planlamalar ...... 92 6 Sosyo Ekonomik Planlama (Geçim Planlaması) ...... 94 7 Geliştirilecek Tarım Dışı Faaliyetler ...... 94 7.1 Turizme Yönelik El Sanatlarının Geliştirilmesi ...... 94 7.1.1 El Dokumaları ...... 94 7.1.2 Taş Baskı (Sini Baskısı) ...... 95 7.1.3 Ahşap El Sanatları ...... 95 7.2 Köylere Yönelik Meslek Edindirme Kursları ...... 96 8 Eğitim Planları Konuları ...... 97 8.1 Tarımsal Kurak Yaşanmadan Önceki Yağışların Normal Düzeylerde Olduğu Dönemlerdeki Eğitim Faaliyetleri ...... 97 8.2 Tarımsal kuraklığın yaşandığı dönemlerde uygulanacak tedbirlerin tanıtımı ve uygulanmasına yönelik eğitim programları...... 103 9 Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Planları ...... 107 9.1 İlimizdeki Zirai Mücadele Alet Envanteri Listesi ...... 107 9.2 İlimizde Mevcut Fumigasyon Operatörü Sayıları ...... 107 9.3 İthalat işlemleri ve mevcut İnspektörler ...... 107 9.4 Kuraklık Durumunda Olası Çekirge Mücadelesi Programı ve İlaç Durumu ...... 107 10 İçme Suyu Tesisleri ...... 108 11 İl Tarımsal Kuraklık Eylem Adımları ...... 109 11.1 Kuru koşullarda ...... 109 11.2 Sulu Koşullarda ...... 112 11.3 Tarımsal Kuraklık Mücadelesi Güçlü,Zayıf,Fırsat,Tehdit Analizi(SWOT ANALİZİ) ...... 116 12 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Ve Görevleri ...... 117 12.1 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu (TKYKK) ...... 117 12.1.1 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunun Görevleri: ...... 117 12.2 İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi (İEUTK) ...... 117 12.2.1 Görevleri : ...... 118 12.3 Risk Değerlendirme Komitesi (RDK) ...... 118 12.4 Veri Akış Birimi (VAB) ...... 118 12.5 Çalışma Grupları (ÇG) ...... 118 12.6 Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi (TKİKM) ...... 118 12.6.1 Görevleri : ...... 118 13 Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Ve Kuraklık Yönetimi Çalışmaları Hakkında Karar ...... 121 Amaç 121 Kapsam ...... 121 Tanımlar ...... 121 Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Yapısı ...... 122 Tarımsal Kuraklık Yönetiminin görevleri ...... 122 Yetki 123 Yürürlükte kaldırılan mevzuat ...... 123 Yürürlük ...... 123 Yürütme ...... 123 14 Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Görevleri, Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik 124 Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ...... 124 Tarımsal Kuraklık Yönetimi ...... 124 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunun görevleri ...... 124 Risk Değerlendirme Komitesinin görevleri ...... 125 İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesinin görevleri ...... 125 Veri akış birimlerinin görevleri ...... 125

6 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Çalışma gruplarının görevleri ...... 125 Tarımsal kuraklık il yönetimi ...... 125 Tarımsal kuraklık il kriz merkezinin görevleri ...... 125 Tarımsal Kuraklık Yönetiminin çalışma esasları ...... 126 Yürürlükte kaldırılan yönetmelik ...... 126 Yürürlük ...... 126 Yürütme ...... 126 15 İlgili Yasalar ...... 127

7 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Giriş

Kuraklık, yağışın uzun yıllar ortalamasından daha az gerçekleşmesi ile ortaya çıkan ve herhangi bir zamanda herhangi bir yerde meydana gelebilecek olan doğal bir iklim olayıdır. Etki derecesi, süresi ve zamanının tahmin edilmesi son derece zor olan kuraklığın etkileri, insan faaliyetleri ile de yakın ilişkilidir. Sanayi devriminden sonra atmosfere salınan sera etkisi yapan gazların miktarının artması ile dünya, yapay bir iklim değişikliği sürecine de girmiştir. Küresel anlamda yeryüzünün ve su kütlelerinin ortalama sıcaklığı 1861’den beri artış göstermektedir. Bu artış, 20. yüzyıl boyunca 0.8 oC düzeyinde olmuştur (IPCC, 2001). İklim, milyonlarca yıldan beri süregelen sürecin bir parçasıdır, kararsız ve değişkendir. İklimdeki değişkenliğin yüksek bir doğrulukla öngörülmesi henüz mümkün görülmemektedir. Atmosferdeki birikimleri artmaya devam eden sera gazları nedeniyle, kuvvetlenen sera etkisinin oluşturduğu küresel ısınma, özellikle 1980’li yıllardan sonra daha da belirginleşmiş ve 1990’lı yıllarda en yüksek değerlerine ulaşmıştır. Küresel ısınmanın ülkemizi de etkileyeceği, özellikle Akdeniz havzası içine giren bölgelerimizde daha fazla hissedileceği ön görülmektedir. Küresel ısınma ile birlikte yaşanması muhtemel tarımsal kuraklıkla, sadece bir coğrafik bölgemizin etkileneceği gibi bütün bölgelerimizin de etkilenmesi mümkündür. Tarımsal kuraklık sonucu tarımsal üretimde düşüklük, ekonomik kayıplar, ekolojik dengenin bozulması, sosyal yaşantının etkilenmesi kaçınılmazdır. Tarımsal kuraklığın olumsuz etkilerini azaltmak, kuraklık olmadan önceki dönemlerde alınacak tedbirler ve kuraklığın yaşandığı dönemlerde yapılacak doğru planlamalarla mümkündür. Bu nedenle kuraklıktan önceki dönemde alınacak tedbirler ve kuraklık yaşanırken atılacak adımlar ayrı ayrı planlanmalıdır. Yağan yağışların devamlılığını sağlayarak, su arzını artırmak elimizde olmasa da, kuraklıktan kaynaklanan olumsuz etkileri azaltmak elimizdedir. Türkiye’de küresel ısınma sonucunda, özellikle su kaynaklarının zayıflaması, orman yangınları, kuraklık ve çölleşme ile bunlara bağlı ekolojik bozulmalardan etkilenecek ve küresel ısınmanın potansiyel etkileri açısından, risk grubu ülkeler arasında yer alacağı, daha sıcak daha kurak iklim kuşağı etkisinde kalacağı tahmin edilmektedir. İklim değişikliği senaryoları ve bu senaryoların ortaya koyduğu beklentilere göre gelecekte, atmosferde bir miktar ısınma, buna bağlı olarak buharlaşmanın artması, kar yağışın da azalma, yağmur yağışlarında mevsimlere göre olan mevcut dağılımın bozulması gibi dünyadaki kullanılabilir su miktarını ve tarımsal üretimi olumsuz yönde etkileyecek değişiklikler beklenmektedir. Bu nedenle, kuraklık ve sel bir arada düşünülmeli ve değerlendirmeler, bu iklim olaylarına göre yapılmalıdır. Artan dünya nüfusu, endüstrileşme ve refah düzeyinin artması, suya olan ihtiyacı da arttırmaktadır. Endüstride ve yerleşimlerde kullanılan su miktarındaki artış, tarımda kullanılan su miktarında azalma anlamına gelmektedir ve artan nüfusla birlikte daha çok atık su oluşmasına ve daha çok su kirlenmesine neden olacaktır. Bu nedenle de tarım alanlarında kullanılan suyun, daha etkin kullanımı zorunluluğu kendini göstermektedir. Doğanın gizli tehlikesi olan kuraklıkla mücadele için kamu kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının yapacağı çalışmalarda, yatırım veya araştırma programlarının hazırlanmasında kuraklık tedbirlerini göz önünde bulundurması açısından bu eylem planı yol gösterici olacaktır.

8 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Tarihsel Gelişim

Tarihi bulgular, iklimsel olayların medeniyetler üzerine çok önemli etkiler yaptığını ortaya koymaktadır. İklim değişikliği ve kuraklık bilinen en eski tarihten bu yana yaşanan bir doğal olay olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan iklim değişikliği ve kuraklığın doğal sebeplerden çok, normalin üzerinde sera gazı salınımı, toprak, su ve biyolojik kaynakların yanlış veya aşırı kullanımı gibi olumsuz insan etkilerinin süreci hızlandırdığı bilimsel olarak belirlenmiştir. İklim değişikliği ve kuraklık amaçlı analizler yapabilmek için ülkemizde iklim tarihi ile ilgili yeterli veri bulunmamaktadır. Bununla birlikte, 1930’lu yıllardan bu yana gelişerek devam eden meteorolojik ölçümler yapılmaktadır. Diğer taraftan, ağaçların her yıl oluşturdukları genişlikleri, birbirinden farklı olan yıllık halkaların oluşumu ve genişliği, esas itibariyle içinde bulunduğu ortamdaki sıcaklık ve yağıştan etkilenmektedir. Yağış ve sıcaklıktaki bir yıldan diğerine meydana gelen değişimler, benzer şekilde yıllık halkalarda da görülmektedir. Sıcaklık ve yağış etkisinin de şiddeti, ağaçların bulunduğu ortamdaki toprak, denizden yükseklik gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Dendroklimatoloji bilim dalı, yıllık halkalardaki iklim etkilerini ortaya koyarak, geçmiş dönemlerin yağış ve sıcaklıklarını tahmin etmeyi sağlamaktadır (Akkemik, 2004). İklim değişikliği ve kuraklık konusunda veri eksikliğini gidermek amacı ile çeşitli dendroklimatolojik çalışmalar yapılmıştır (D’Arrigo ve Cullen, 2001; Touchan ve diğ., 2003; Dalfes ve diğ., 2003; Akkemik). Bu çalışmaların sonucunda 350 yıllık dönemdeki kurak ve yağışlı yıllar açıklanmıştır. Kurak yıllar genellikle bir yıl, seyrek olarak iki ve Akdeniz Bölgesi’nde de bir kez üç yıl (1745-47) sürelidir. İki yıl süreli kurak dönem, Akdeniz Bölgesi’nde 7 kez, Karadeniz Bölgesi’nde de 5 kez yaşanmıştır. Kurak ve yağışlı yılların bazıları her iki bölge için ortak iken, büyük çoğunluğu farklı yıllardır. Her iki bölgede de kurak olan yıllar 1676, 1679, 1696, 1715, 1725, 1746, 1757, 1797, 1815, 1887, 1927-1928; yağışlı olanlar da 1655, 1665, 1678, 1681, 1689, 1698, 1709, 1727, 1871, 1901 yıllarıdır. Bu yılların tamamı önceki çalışmalarda da kurak ve yağışlı yıllar olarak belirtilmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçların birçoğu Osmanlı Kaynaklarınca da doğrulanmaktadır. Yine bu çalışmada, seçilen iki istasyon için 1650 ve 2004 yılları arasında yaşanan kurak yıllar aşağıdaki gibi çıkarılmıştır. Tabloda, alınan dönemde kuraklığın kaç yıl üst üste ve kaç kez yaşandığı verilmektedir.

Kastamonu ve Konya bölgesinde 1650 ve 2004 yılları arasında yaşanan kurak sayıları. Bölge Kurak geçen süre Tekerrür Sayısı 1 yıl sürekli kurak yıllar 29 Kastamonu civarında 2 yıl sürekli kurak yıllar 5 (Batı Karadeniz) 3 yıl sürekli kurak yıllar Yok Konya civarında 1 yıl sürekli kurak yıllar 29 2 yıl sürekli kurak yıllar 7 (Batı Akdeniz-İç Anadolu’ nun güneyi) 3 yıl sürekli kurak yıllar 1

Küresel ısınmayla 20. yüzyılda ortalama yüzey sıcaklığı 0,4 - 0,8°C artmıştır. Geçen 1000 yılın herhangi bir dönemindeki artıştan daha büyüktür. Bu artışın ülkemize de yansımaları olmuştur. Ülkemizde 1950 – 2006 yılına kadar geçen yıllarda yağışın en az olduğu kurak yıl 1989 yılı olup, bunu yıllık yağış ortalamasına göre sırayla 1990, 1973, 1956, 1957, 1972 yılları takip etmektedir.

9 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1920 ve daha önceki yıllarda kıtlık yılları yaşanmıştır. Ancak, o yıllardaki savaş ortamının insanları tarımdan alıkoyması nedenleriyle, gıda kıtlığının ortaya çıktığı değerlendirilmektedir. 1950 den bu yana 200’ü aşkın istasyonda meteorolojik ölçümler yapılmaktadır. Bu ölçümlere göre ortalama yağış 640 mm civarındadır. Son 56 yıllık dönemde yıllar itibarı ile alınan yağışın ortalamadan sapmaları aşağıdaki grafikte verilmiştir. Şekil 1’de Türkiye’de 56 yıllık uzun yıllar yağış değişimi incelendiğinde, uzun yıllar yağış ortalaması altında kurak yıllar, üzerinde ise yağışlı yıllar görülmektedir.

Tarım Yılına Göre (1 Ekim-30 Eylül) Türkiye Geneli Uzun Yıllar Yağış Değişim Oranları

Türkiye Geneli 12 Aylık Toplam Yağışların (1 Ekim-30 Eylül) Normaline Göre Artma Azalma Oranları 40

30.8 30

22.7

20.8

18.5

20 18.0

16.9

16.1

15.5

13.5

11.0

10.5 10.5

9.7

10 8.2

7.7

7.3

6.4

4.9

3.8

3.2

3.0

2.6 2.6

1.7

0.8 0.8

0.3

0.1 0 0.0

-1.2

-1.5

-2.0

-2.2

-2.5

-2.7

-2.9

-3.0

-3.4

-6.4

-10 -6.8

-7.5 -7.5

-8.2

-9.1

-9.6 -9.7

Artma Azalama Artma (%) Oranı

-11.7

-20 -14.3 -14.5

-17.5

-17.9

-21.0 -30

-25.8

1959-60 1960-61 1961-62 1962-63 1963-64 1964-65 1965-66 1966-67 1967-68 1968-69 1969-70 1970-71 1971-72 1972-73 1973-74 1974-75 1975-76 1976-77 1977-78 1978-79 1979-80 1980-81 1981-82 1982-83 1983-84 1984-85 1985-86 1986-87 1987-88 1988-89 1989-90 1990-91 1991-92 1992-93 1993-94 1994-95 1995-96 1996-97 1997-98 1998-99 1999-20 2000-01 2001-02 2002-03 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07 2007-08 2008-09 2009-10 2010-11 2011-12

Yıllar

Kaynak: MGM

10 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Amaç Geçmiş yıllarda olduğu gibi, gelecekte de karşımıza çıkabilecek olan kuraklık, canlıların yaşamı üzerinde çok büyük olumsuz etkileri olan, insanların çeşitli etkinliklerini sınırlayan önemli ekolojik sorunların yaşanmasına neden olan ve her an afete dönüşebilen bir doğal tehlikedir. Çok yavaş gelişerek belirli bir süreçte oluşan bu doğal olayın, devam süresi uzadıkça sonuçları da çok tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Ülkemizde uzun yıllar önce yaşanmış olan kuraklığın etkileri bugün bile anlatılmaktadır. Kuraklığın önlenmesi veya tahmini bugünkü teknolojilerle olanaklı değildir. Ancak, bir kriz hali olan kuraklığın olumsuz etkileri alınacak önlemlerle azaltılabilmektedir. Tarımsal kuraklıkla mücadelede temel amaç, kamuoyunun bilinç düzeyini artırarak tüm paydaşların sürece dahil edilmesiyle arz ve talep yönetimini de dikkate alarak, çevresel açıdan sürdürülebilir tarımsal su kullanım planlaması ile kuraklığın yaşanmadığı dönemlerde ileriye dönük gerekli bütün tedbirlerin alınmasını; kriz dönemlerinde ise, etkin bir mücadele programını uygulayarak kuraklığın etkilerinin asgari düzeyde kalmasını sağlamaktır. Bu plan, gelecekte kuraklığa bağlı veya anılan diğer sebeplerden dolayı karşılaşılacak tarım alanlarındaki susuzluk, başka bir deyişle suyun yetersizliği durumunda, önceden ve sonradan alınacak tedbirleri belirlemek amacı ile hazırlanmıştır.

Strateji

Tarımsal kuraklıkla mücadelede temel strateji, yeterli kapasiteye ulaşmış kurumsal bir yapıyı geliştirmek, mücadeleyi bütüncül ve kapsamlı bir plan kapsamında yapılır hale getirmek ve tarım sektörünün kuraklıktan en az etkilendiği bir yapıya ulaşmaktır. Söz konusu amaç doğrultusunda, kuraklıkla mücadele faaliyetlerinin, tarım sektörünü etkileyen diğer afetlerle mücadele faaliyetlerini tamamlayıcı nitelikte yürütülmesine öncelik verilecek; konu ekonomik, sosyal ve toplumsal açıdan bütüncül bir yaklaşımla ele alınacak; toplumun bütün bireyleri, sivil toplum kuruluşları ve ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarının kuraklıkla mücadele konusunda katkı ve katılımı esas alınacaktır. Bu itibarla; Kuraklıkla mücadelede, kurak yıllarda alınması gereken tedbirlerden önce normal şartlardaki yıllarda alınması gereken tedbirler daha çok önem kazanmaktadır. Bu nedenlerle “Kuraklık Eylem Planı” sadece kuraklık olduğu yıllarda alınacak önlemleri değil, kuraklık olmadan önce yağışlı yıllarda alınacak tedbirleri de içermektedir. Bu bağlamda merkezde ilgili bakanlıklar konuları itibariyle gelecek yıllarda yapacakları yatırımlar ve kuraklık halinde kısa dönemde yapacakları çalışmaları kapsayan eylem planlarını hazırlamaktadırlar. İllerde ise uygulamaya yönelik tüm kuruluş çalışmalarını kapsayan tarımsal kuraklık eylem planları hazırlanmaktadır. Ülkelere düşen toplam yağış miktarlarına etki etmek çok olanaklı görülmemektedir. Ancak düşen yağıştan yararlanma, kullanılabilir su kapasitesinin arttırılması, etkin su yönetimi, toprağa düşen yağışın yeraltına sızdırılması, kaynakların kirletilmeden sürekli kullanımın sağlanması, kurak koşullara uygun iyi tarım uygulamalarının geliştirilmesi gibi kavramlar kuraklıkla mücadele de önemlidir. Bu kavramlar kuraklığın söz konusu olmadığı durumlarda da üzerinde çalışılması gereken kavramlardır. Bu nedenle güncel olan bu kavramların kuraklık kavramı ile ilişkilendirilmesi sağlanacaktır. Yukarıda bahsedilen konular hali hazırda birden çok kuruluşun sorumluluğunda olan konulardır. Bu konularla ilgili çalışmalar yine mevcut kuruluşlar tarafından sürdürülecektir. Ancak Merkezde “Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu” (TKYKK), illerde “Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi” (TKİKM) çalışmaların yeterli olup olmadığını izleyecek, gerekli uyarıyı yapacak ve tedbirler alacaktır. Kuraklık sinyalleri alınır alınmaz TKYKK tarafından alınacak kararla illere eylem planının uygulama talimatı ile yapılacak çalışmalar ve alınacak tedbirlerle kuraklığın etkisini azaltmak ana strateji olarak belirlenmiştir. Kuraklık kararının alınmasından sonra ise, merkez ve il birimleri yasanın verdiği yetkiler doğrultusunda gerekli çalışmaları yapacaktır.

11 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Tanımlar

Kavramsal tanım, kuraklığın genel olarak insanlar tarafından kolay anlaşılmasını sağlamakta ve kuraklık politikalarının belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Kavramsal olarak kuraklık, en basit şekliyle “yağışların, kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu, arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesi ve hidrolojik dengenin bozulmasına neden olan doğa olayı” olarak tanımlanabilir. Operasyonel tanımı ise, tanımlanan hususun veya etkilerini bir insanın tecrübe sınırları dâhilinde ortaya koymak için yapılacak ve gözlenecek kısım, kuraklığın başlangıcı, sonu ve etki derecesinin tanınmasına yardım eder.

Meteorolojik Kuraklık: Kuraklık süresi ve kuraklık derecesi temelinde tanımlanan meteorolojik kuraklık, yağış, nem ve sıcaklık gibi iklim verilerinin en yüksek, en düşük veya ortalama değerlerine göre yorumlanması esasına dayanmaktadır.

Hidrolojik kuraklık: Aküferler (Yeraltı suyu), göller ve rezervuarlar gibi hazır su kaynaklarının su seviyelerinin istatistiki ortalamanın altına düşmesi şeklinde tanımlanabilir. Ortalama yağış zamanlarında bile, artan su kullanımı rezervlerin azalmasına neden olacağından hidrolojik kuraklık ortaya çıkabilir.

Tarımsal kuraklık: Toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda suyun bulunmaması olarak tarif edilebilir. Her tarımsal kuraklıkta meteorolojik kuraklık meydana gelmekle birlikte, her meteorolojik kuraklıkta tarımsal kuraklık yaşanmamaktadır. Meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklık unsurlarının bazı ekonomik malların arzı ve talebine olan etkileriyle ilgilidir. Su yetersizliği insanları ve yaşamlarını etkilediği zaman sosyoekonomik kuraklıktan bahsedilir. Kurak koşullar: Seçilen dönemlerde (Yıl veya aylar) alınan yağışların aynı dönemlerdeki il uzun yıllar yağış ortalamasının %30 altında olduğu dönemler. Örneğin: Eylül + Ekim + Kasım 2007 yağışları toplamı, uzun yıllar Eylül + Ekim + Kasım ayları yağışları toplamından %30 daha az ise Eylül-Kasım 2007 dönemi kurak dönemdir. Normal koşullar: Seçilen dönemlerde (Yıl veya aylar) alınan yağışların aynı dönemlerdeki il uzun yıllar yağış ortalamasına yakın veya üzerinde olduğu dönemler.

12 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1 İl’e Ait Genel Bilgiler

1.1 İlin Yüzölçümü 1.310.810 hektardır.

1.2 Nüfus Bilgileri Kastamonu İl nüfusu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2017 Nüfus Sayımı Sonuçları”na göre 372.373 kişidir.

Kastamonu İli Nüfus Verileri (2017) Nüfus İli Köy Sayısı Toplam Nüfus Yüzölçümü (km2) Yoğunluğu (km²) Kastamonu 1.063 372.373 13.136,00 28,00 Kaynak: TÜİK Bölge Müdürlüğü, Kastamonu

İl Nüfusu 2010 yılı genel nüfus sayımında 361 222 kişi iken, bu sayı 2017 yılındaki sayımlarında 372.373’a çıkmıştır.

İlçelere Göre İl ve İlçe Merkezleri İle Belde ve Köyler Nüfusu

Köy İl ve İlçe Toplam Merkezleri Kastamonu 138.559 233.814 372.373 Merkez 29.017 116.737 145.754 Abana 682 3.249 3.931 Ağlı 919 1.962 2.881 Araç 11.861 6.541 18.402 Azdavay 3.814 3.514 7.328 Bozkurt 3.794 5.645 9.439 Cide 3.777 2.569 6.346 Çatalzeytin 10.165 12.047 22.212 Daday 5.298 3.211 8.509 Devrekani 6.817 5.210 12.027 Doğanyurt 4.576 1.417 5.993 Hanönü 1.899 2.022 3.921 İhsangazi 2.513 2.902 5.415 İnebolu 11.984 9.732 21.716 Küre 2.910 2.967 5.877 Pınarbaşı 3.012 2.224 5.236 Seydiler 2.593 2.402 4.995 Şenpazar 1.369 2.571 3.940 Taşköprü 20.187 17.984 38.171 Tosya 11.372 28.908 40.280 Kaynak: TÜİK,2017

13 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1.3 Ekonomik Durum 1.3.1 Tarımsal Genel Durum

Tarım sektörü, genel anlamda ülke kalkınmasının önemli bir unsuru olmasının yanında, kırsal kalkınma çabalarının ana sürükleyicisi konumundadır. Tarım sadece ekonomik bir faaliyet olarak değil sosyal, kültürel, ekolojik önemi olan bir toplumsal süreçtir. İlimizde tarım çeşitli tarla ve sebze ürünleri olarak hububat ağırlıklı yapılmaktadır. Sahil ve merkez ilçede sebzecilik alanları diğer ilçelere göre yoğundur. Örtü altı yetiştiriciliği Kastamonu Merkez ve sahil kesiminde yayılmış olup ekonomik bir üretime haiz değildir. Tosya Pirinci ve Taşköprü sarımsağı İlimize önemli ölçüde ekonomik katkı sağlayan ürünlerimiz içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca son zamanlara kaplıca bulgur(siyez) üretiminde adını duyurmuştur. İl genelinde kısmi olarak meyvecilik vardır. Elma, Erik, Ceviz, Kiraz, Fındık başlıca meyvelerdendir. Üryani eriği Kastamonu iline özgü kurutmalık ve marmelat yapımında yerini almış bir çeşittir.

2017 Yılı Bitkisel Üretim Alan Miktarları(da) Düzey Toplam Ekilen Nadas Sebze Meyveler Süs Bitkileri Alan Alan TR Türkiye 233.757.880 155.317.343 36.974.137 7.982.650 33.433.816 49.934 TR821 1.563.709 1.120.963 291.991 52.744 97.923 88 Kastamonu Kaynak: : 2017 TÜİK

Ayrıca ilimizde yem bitkileri ürünlerine verilen destekle birlikte, ilimizde yem bitkileri üretimi her yıl artarak devam etmekte ve İlimizde hayvancılığın gelişmesine büyük katkı sağlamaktadır. Hayvancılık sahil bölgeleri hariç, her bölgede yayılmış olup, büyükbaş yetiştiriciliği ön plandadır. Küçükbaş yetiştiriciliği yüksek dağlık kesimlerde koyun ağırlıklı yapılmaktadır. Tarımsal üretim mekânsal olarak farklılık göstermektedir. İimizin coğrafik yapısı, iklim özellikleri, pazara yakınlığı, tarımsal üretimde modernizasyon gibi özellikler bu farklılıkların başlıca nedenlerindendir.

Kastamonu İli Bazı Tarımsal Göstergelerinin Türkiye Kıyaslaması Tarım Göstergeleri Kastamonu Türkiye Kırsal Nüfus Başına Tarımsal Üretim Değeri(TL) 6.931,3 9.593,6 Tarımsal Üretimin Türkiye İçindeki Payı(%) 0,81 100 Kaynak: TÜİK 2012

1.3.1.1 Bitkisel Üretim

İlimizin toplam ekilebilir tarım alanı 367.445 ha olup, bu alanın % 24,6’sı sulanabilmektedir. Ekilen tarım alanlarının % 70,7’ini tahıllar , % 18,5’sini yem bitkileri, % 4,6’sını endüstri bitkileri, % 0,86’sını yumrulu bitkiler oluşturmaktadır. Nadas alanları ise 27.769 hektardır. Örtü altı yetiştiricilik yapılan sebze üretim alanı 396 dekardır. İlimizde 47.718 ton meyvecilik üretimi yapılırken 554 ha alanda bağ üretimi yapılmaktadır. İlimiz için önemli bazı ürünlerin 2017 yılı üretim ve verim değerleri şu şekildedir;

14 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İli 2017 Yılı Tarla Bitkileri Ekilişleri ve Ortalama Verim Tablosu S. Ürün Adı Alan(ha) Üretim(ton) Verim(kg/da) No 1 Arpa 137.734 32.581 237 2 Buğday 566.900 101.271 179 3 Çeltik 10.219 6.521 638 4 Kaplıca(Siyez) 15.855 3.726 235 5 Mısır 7.123 1.874 263 6 Patates 7.584 20.660 2.724 7 Sarımsak 26.515 25.968 979 8 Şeker Pancarı 37.742 169.796 4.499 Kaynak:2017 TÜİK

1.3.1.2 Hayvansal Üretim

2017 Yılı İl Geneli Hayvan Miktarları

Sığır Tek Arılı Yıllar Manda Koyun Keçi Tırnaklı Kovan Kültür Melez Yerli Toplam

2017 173.053 74.579 13.734 261.366 1.548 65.018 26.372 2.915 79.126

Kaynak: Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü 2017 Yılı Brifingi

2017 Yılı Hayvansal Ürün Üretim Miktarları Üretim Ürünün Adı Miktarı Kırmızı Et (Ton) 1.900 Yumurta (Adet) 18.900.000 Süt (Ton) 305.000 İşlenen Süt Miktarı (Ton) 44.304 Bal (Kg) 443.306 Yapağı (Ton) 118 Deri (Adet) 6.406 Kültür Balıkçılığı (Ton) 166 Deniz Balıkçılığı (Ton) 18.655 Kaynak: Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü 2017 Yılı Brifingi

15 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İli Fenni Yem Üretimi

Yem Üretim İşletmesinin Adı Üretilen Hayvan Yemi (Ton) Yemsaş 2.271,15 Devrekâni Yem 5.694,84 Köy-Koop(Çetmi Köyü) 25,00 Eser Gıda San. Ve Tic. Ltd. Şti. 640,20 Efe Yem Katkısı Yalama Taşı 489,64 Kastamonu Olukbaşı Sağlık Eği. Tur. Hiz. San. 4.001,63 Tic. A.Ş. Teryaki Makine Tar. Hay. İnşaat Tic. Limitet Şir. 966,48 Çetin Duykuluoğlu 166,44 Mustafa AHLATÇIOĞLU 17,79 Devka 21,54 Toplam 14.294,71 Kaynak: Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü 2017 Yılı Brifingi

1.3.1.3 Tarımsal Örgütlenme Kastamonu İli Tarımsal Amaçlı Birlik ve Kooperatif Verileri

Kooperatifler

Üretici Birlikleri

İlçeler Tarımsal Kalkınma Sulama ÜrünleriSu Pancar Ekicileri Süt Sarımsak Üretici Birlileri Bal Üretici Birlikleri Kırmızı Et Üretici Birlikleri Üst Birlikler AmaçlıIslah Hayvan Yetişitirici Birlikleri Toplam Merkez 67 6 1 1 1 1 1 4 82 Araç 48 1 49 Ağlı 2 2 Azdavay 16 1 17 Abana 1 1 Bozkurt 10 1 11 Cide 2 1 3 Çatalzeytin 7 1 8 Daday 39 39 Devrekâni 5 1 6 Hanönü 13 3 16 İhsangazi 9 1 10 İnebolu 6 3 1 10 Küre 2 2 Pınarbaşı 6 6 Seydiler 3 1 4 Şenpazar 1 1 Taşköprü 72 5 1 1 79 Tosya 29 5 34 Toplam 337 19 7 1 5 1 2 1 3 4 380 Kaynak: Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü 2017 Yılı Brifingi

16 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Tarımsal ürünleri çok fazla üretmek kadar, kuraklık gibi kıtlık durumlarında tüketici ihtiyaçlarını karşılamak üzere, konserve, meyve suyu, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda olarak işlenmesi çok önemlidir. Bölgenin bu gibi yatırımlar için bu güne kadar bazı riskler ve dezavantajlar taşıması sebebiyle ilimiz sanayicileri tarafından tercih edilmemiştir. Kastamonu ilinde tarımsal kuraklıkta etkilenecek en fazla sektör tarım sektörüdür. Tarımsal üretim değerlerindeki düşüşler tarıma dayalı diğer iş kollarında da olumsuz etki yapacaktır. Tarım sektörünün olası kuraklık afetinden etkilenme durumları, riskler, çözümler, avantajlar ve dezavantajları değerlendirilmiştir;

17 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İlinde Tarım Sektöründe Tarımsal Kuraklık Problemleri, Nedenleri (Kısıtlar) ve Çözüm Önerilerinin Analizi Problemin Nedenleri / Problemler Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar Kısıtlar Bitkisel . Tarımsal işletmelerin . Arazi toplulaştırılması . Tarımsal ürün fiyatlarında . Üreticilerin ürün bazında üretimin küçük ve parçalı olması yapılması ve optimum yükselme eğilimleri fazla fiyatla değerlenmesi düşük olması . Bilinçli gübreleme işletme büyüklüklerinin yapılmaması belirlenmesi . . Girdi yetersizliği Toprak analizlerine ağırlık verilmesi . Sulu tarım alanların azlığı . Tohumluk ve diğer . Tarımsal Mekanizasyon ve modern teknolojiden girdilerce üreticilerin yeterince faydalanamaması desteklenmesi . . Girdi Fiyat Yüksekliği Kuru tarım alanlarında sulama yatırımlarına ağırlık verilmesi . Modern tarım tekniklerinin uygulayıcılara benimsetilmesi . Destekleme politikasının devamlılığı . Bölgede istihdam . Bölgede tarımsal . Arazilerin . Ekilmeyen tarım olanaklarının yetersizliği yatırımların özendirilmesi değerlendirilmemesi arazilerinde gübrelemeden . Kırsal yaşam . Kırsal alanlardaki yaşam . Şehirlerde yaşam dolayı toprağın ve yer altı standartlarının düşüklüğü; koşullarının iyileştirilmesi şartlarının zorlaşması sularının kimyasal Bölgenin göç eğitim, sağlık gibi sosyal kirlenmenin azalması vermesi . Çiftçilere yönelik sosyal hizmetlerin Yetersizliği hizmet projelerinin . Ekolojik yapının

. Tarımsal gelirin düşük uygulamaya konması bozulmaması olması . Bölgeler arası gelir düzey farklarının giderilmesi yönünde önlemler alınması

18 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Problemin Nedenleri / Problemler Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar Kısıtlar . Kestane, alıç, ahlat, elma . Yabani meyve ağaçlarının . Yabani gen kaynakların . Kuruyan ağaçların yakacak Gen gibi doğal plantasyon aşılama yoluyla üretime çok dağınık ve gerekli olarak değerlendirilmesi kaynaklarının alanlarında tahribat kazandırılması envanterin bulunmaması kaybı yaşanması . Deniz seviyesinin . Buzulların erimesine engel . Bazı balık popülasyonunda . Denizlerin soğuması ve Su ürünleri yükselmesi olan tedbirlerin azalma tuzluluğunun azalması ile miktarında ve uygulanması tatlı su balıklarında artış çeşitliliğinde görülmesi değişiklik . Su ürünleri av yasağına özen gösterilmesi . Sıcaklık değişimleri . Bitki ıslahı ile . İlkbahar geç donlarından . Ilıman ve subtropik iklim Bitkilerde neticesinde erken çiçeklenmenin zarar riskinin artması bitki yetiştirme alanlarının fenolojik çiçeklenme görülmesi geciktirilmesi yaygınlaşması değişiklikler sağlanmalıdır. . Hayvanların strese . Hayvan ırklarının yeniden . Hayvansal ürünlerdeki . Hayvansal kaynaklı ürün girmeleri bölgelere göre azalmalardan dolayı fiyat üreten üreticinin eline fazla . Hayvan hastalıklarının uygunluğunun tespiti, artışları para geçmesi artması . Sıcağa ve kurağa ve . Çayır mera alanlarının hastalıklara dayanıklı Hayvansal azalması, kaba ot ırkların ıslah edilmesi, Üretimin üretiminin azalması . Kurağa dayanıklı yem düşüklüğü bitkileri ekiliş alanlarının artırılması, mera ıslah projelerinin yaygınlaştırılması

19 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Problemin Nedenleri / Problemler Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar Kısıtlar . Yer altı ve yerüstü . Yer altı sularının kontrollü . Yer altı sularının aşağılara . Sulak ve Drenaj problemi sularının bilinçsiz olarak kullanımının inmesi, sulu tarım görülen alanların tarım kullanımı sağlanması alanlarının kuru tarım yapılabilir hale gelmesi . Sulanan alanlarda . Basınçlı Sulama teknikleri alanına dönüşmesi sulamanın bilinçsiz ve eğitimlerinin Su ve Toprak yapılması yaygınlaştırılması kaynaklarını . Erozyon ile toprakların . Sekileme, ağaçlandırma, azalması kaybolması havza ıslahı konularına ağırlık verilmelidir.

20 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1.3.2 Sanayi

Kastamonu İli sanayi sektörü ağırlıklı olarak tarım, gıda, orman, taş, toprak ürünleri ile tekstil ve maden sanayine dayanmaktadır.

Kastamonu İli İstihdam Göstergeleri(2002) Yerel birim İlçe sayısı İstihdam Tr -Türkiye 1.858.191 6.497.040 Tr821 Kastamonu 11.843 26.999 Merkez 4.006 10.494 Abana 90 166 Ağlı 88 143 Araç 604 1.538 Azdavay 253 439 Bozkurt 364 806 Cıde 677 1.018 Çatalzeytın 204 341 Daday 378 573 Devrekanı 382 696 Doğanyurt 150 235 Hanönü 135 282 Ihsangazı 228 497 Inebolu 689 1.351 Küre 194 996 Pınarbaşı 140 517 Seydıler 123 230 Şenpazar 136 206 Taşköprü 1.131 2.646 Tosya 1.871 3.825 Kaynak: TÜİK,2002 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı

1.3.2.1 Kastamonu Organize Sanayi Bölgesi;

Kastamonu-İnebolu yolu 18. Kilometrede Gelindağı mevkiinde Halife ve Aksinir köy hudutları dâhilinde 126,99 Hektar alanda kurulmuştur. Tahsisi yapılan parseller üzerinde ihtiyaç maddeleri ve gıda sektöründe 2, mobilya sektöründe 1, alüminyum doğrama alanında 1, çelik konstrüksüyon alanında 1, yonga levha ve MDF sektöründe 1 olmak üzere toplam 6 yatırımcı yatırım faaliyetlerine başlamış olup, bunlardan 3 adedi yatırımını tamamlamış, 1 adedi faaliyete geçmiş, 2 adedinin ise yatırımı devam etmektedir.

1.3.2.2 Taşköprü Organize Sanayi Bölgesi

Taşköprü Organize sanayi Bölgesi için yer seçimi 06.12.2005 tarihinde yer seçimi komisyonunu tarafından yapılmış, gözlemsel Jeolojik Rapor hazırlanarak Bakanlığa sunulmuştur. İl Özel İdaresi ile Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol doğrultusunda kadastro işlemleri tamamlanmıştır.

21 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu Özel İdaresi, Taşköprü Belediye Başkanlığı ve Taşköprü Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinden Müteşebbis Heyet oluşturulmuş ve hazırlanan kuruluş protokolü onay için Sanayi ve Ticaret Bakanlığına sunulmuştur.

1.3.2.3 Tosya Organize Sanayi Bölgesi

Tosya OSB alanı olarak Kurtbeli mevkii Tayyare Meydanında bulanan büyük bir kısmı Hazine arazisi olan 63 Hektarlık alan OSB yer seçim komisyonunca gerekli çalışmalar yapılarak yer seçim raporu düzenlenmiştir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca bu seçilen alana ait gözlemsel jeolojik etüt raporu, Bakanlık tarafından onaylanmıştır. Tosya Organize Sanayi Bölgesi alanı olarak belirlenen yerin Belediye sınırları içinde bulunması nedeniyle, Müteşebbis Heyetin almış olduğu karar gereği Tosya Belediyesi de Müteşebbis heyete dâhil edilerek yeni Müteşebbis Heyet oluşturulmuştur.

1.3.2.4 Seydiler Sanayi Bölgesi

Seydiler İlçesinde Belediye tarafından 1998 yılında İnebolu yolu üzeri Kocakırı mevkiinde 108,80 hektar alan üzerinde Sanayi Bölgesi oluşturmak üzere alt yapı çalışmaları ile kamulaştırma işlemleri yapılarak tamamlanmıştır. Bu alanda bulunan 10 yatırımcı firma yatırımlarına başlamış olup, üç fabrika ise üretime geçmiştir. 9 fabrikaya ait inşaat ise farklı aşamalarda olup, devam etmektedir.

22 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İlinde Tarımsal Kuraklık Nedeni ile Sanayi Sektöründe Problemler, Nedenleri (Kısıtlar) ve Çözüm Önerilerinin Analizi Problemin Nedenleri / Problemler Kısıtlar Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar

Tarımsal Sanayi . Tarımsal kuraklık . İthalat yoluyla gerekli . Tarımsal sanayi dayalı . Uzun süreli gıda muhafazasına Dayalı Üretimin nedeniyle bitkisel ve hammaddenin karşılanması perakende ve toptan eşya yönelik sektörlerin gelişmesi Düşük Olması hayvansal hammadde . Uzun süreli gıda muhafaza ürün fiyatlarında (Konservecilik, Turşu, azlığı sektörlerinin yükselme eğilimleri Salamuracılık vb.) yaygınlaştırılması,

. Tarımsal kuraklık . Mesleki eğitim ile diğer . İşsizliğin artması . İş gücünün ucuzlaması nedeniyle tarım sal sanayi kollarına işgücünün sanayi sektörünün kaydırılması, İşsizliğin artması kapatılması . Tarımsal sanayinin

desteklenmesi ile istihdam olanaklarının artırılması

23 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1.3.3 Turizm

Kastamonu ili alternatif turizm kapsamında gerek konum, gerek tarihi ve kültürel değerler, gerekse de doğal kaynaklar açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak bu potansiyelin değerlendirilmesi turistik açıdan önem taşıyan yerlere alt yapı ve üst yapı yatırımlarının yapılmasına bağlıdır. Tarımsal kuraklık yaşanması durumunda kırsal kesime yönelik yeni iş gücü oluşturulması açısından öncelikli alternatif, turizm alanları belirlenmesi ve bu alanların gelişimi ile ilgili olarak kamu ve özel sektör tarafından master planlar hazırlanması yararlı olacaktır. Bölge turizmi açısından en önemli sorunlardan biri de turistik değerlerin tanıtımının tam anlamıyla yapılamamasıdır. Son yıllarda dünyada ve ülkemizde büyük ilgi gören eko turizm açısından ilimiz önemli bir potansiyele sahiptir. Ekolojik turizm İlimizin dağlık ve ormanlık coğrafi yapısı göz önüne alındığında bu bölgedeki köylerde yaşayan halkın önemli bir geçim kaynağı olabilecektir.. Ekolojik turizm kapsamında dağ yürüyüşü, at ve bisiklet turları, kanyoning, mağara turu, av turizmi, orman kampları, endemik bitki çeşitliliği keşfi, fauna – flora turlarının düzenlenmesinin sağlanması, eko turizmle uğraşan yöre halkının teşvikini, bilinçlenmesini ve finans olarak desteklenmesi ile ekolojik turizme ivme kazandırılmış olunacaktır. Yerli ve yabancı turistlerin köylerde veya yaylalarda konaklamaları sağlanarak turizm bu bölgelere yönlendirilmelidir. Böylece kırsal kesimin tarıma bağımlılığı azaltılarak, tarımsal kuraklıkta açığa çıkacak iş gücü, yayla ve ekolojik turizmine kaydırılması sağlanacaktır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ilimiz de yayla turizmi konusunda çalışmalar başlatmıştır. Kırsaldaki turizm faaliyetlerinin gelişmesi için gerekli altyapı yatırımlarının yapılmasının yanında, tanıtım için gerekli şartlar sağlanabilirse kırsal alanda turizm açısından önemli bir potansiyel oluşturulabilinir. İlimiz mağara bakımından da önemli bir potansiyele sahiptir. Bu mağaraların turizme kazandırılması yönünde tespit edilmesi ve kaynak sağlanması gerekmektedir. Turizm çeşitliliğinin arttırılması için ( jeep safari, dağ yürüyüşü, doğal sit alanı, arkeolojik sit alanı, doğa sporları) mevcut yolların rehabilite edilmesi, yeni yolların yapılması için, kurumlar arasındaki koordinasyonun sağlanması ile çözüm yoları bulunabilecektir. İlimiz kış turizmi açısından Ankara ve İstanbul gibi büyükşehirlere yakınlık durumu bu sektör için avantajlı konuma dönüştürülebilinir. Yine orman içerisindeki mesire ve konaklamaya müsait yerler Orman Bölge Müdürlüğü ile iş birliği içerisinde orman alanlarının turizme kazandırılması için gerekli çalışmaların yapılması ile bu alanlar turizme kazandırılmış olacaktır. Dünya’nın sayılı kanyonlarına sahip olan ilimiz; Valla, Çatak, Horma Kanyonlarının seyirlik ve çevre ıslahının yapılması ile sağlanacak hareketlilik ile bu civarlardaki çalışan tarım kesiminin iş gücü turizme kaydırılmış olunacaktır. Deniz turizminin ve evliyalar şehri olarak da bilinen ilimizde inanç turizminin geliştirilmesi için daha etkin bir biçimde tanıtımların yapılması sağlanarak ilimizde turizm daha hareketlilik sağlanacaktır. Turizm sektörünün olası kuraklık afetinden etkilenme durumları, riskler, çözümler, avantajlar ve dezavantajlar değerlendirilmiştir;

24 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İlinde Tarımsal Kuraklık Nedeni ile Turizm Sektöründeki Problemler, Nedenleri (Kısıtlar) ve Çözüm Önerilerinin Analizi Problemin Nedenleri / Problemler Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar Kısıtlar Kar yağışını azalması, . Sıcaklıkların artması . Çevresel etkinliğin korunması . Turist sayısında . İnsanların doğal hayattan kayak tesislerinin ile kar yağışlarının için gerekli tüm tedbirlerin azalmalar uzaklaşması ile yaban ortadan kalkması azalması alınması hayatının geniş alana . Ağaçlandırma ve toprak koruma yayılması . çalışmalarına gereken önemin Sıcaklık ve Kuraklık verilmesi nedeniyle deniz turizminin

daha uzun bir süre olması

. Turizm sektörüne ait . Mesleki eğitim ile diğer sanayi . İşsizliğin . İş gücünün ucuzlaması iş yerlerinin kollarına işgücünün artması kapatılması kaydırılması, İşsizliğin artması . Turizm sektörünün mali olarak desteklenmesi ile istihdamın korunması ve artırılması . Turizmin diğer kollarının (tarih, deniz, yayla) ilimiz içerisinde desteklenmesi

25 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1.3.4 Ticaret

1.3.4.1 İç Ticaret

Kastamonu İlinin ticaret hayatı genel olarak il merkezinde ağırlık kazanmaktadır. Tosya, Taşköprü, İnebolu ilçelerinde de ticaret hayatı bir nebze gelişmiştir. Kastamonu ilinde ticari yoğunluk, giyim, tuhafiye, dayanıklı tüketim maddeleri, orman ürünleri yanı sıra, tarıma dayalı olarak, canlı hayvan alım-satımı, yem, un, tahıl, süt ürünleri sayılabilir. İl Merkezi dışında Tosya ilçesinde yine tarıma dayalı pirinç, elma, kıl ipliği ve telacılık, inşaat tuğlası ile linyit kömürü, Küre ilçesinde kireç imali, bakırlı prit cevheri, Azdavay ilçesinde taşkömürü, Abana ilçesinde elektrik motoru ve çeşitleri, Araç ilçesinde tekstil, İnebolu’da ambalaj sandığı, Cide ilçesinde kereste ve mobilya mamulleri ile Taşköprü ilçesinde sarımsak önemli ticaret mallarındandır.

1.3.4.1.1 İl Sınırları İçinde Ticari Kuruluşları Ekonomik, Ticari, Tarımsal ve Mesleki Faaliyetleri:

1- Ticaret ve Sanayi Odaları: 5590 Sayılı Kanuna tabi olarak kurulan il merkezinde 1, İnebolu, Tosya ve Taşköprü ilçelerinde birer adet olmak üzere toplam 4 adet Ticaret ve Sanayi Odası bulunmaktadır. 2- Ticaret Borsaları: İlimizde 5590 sayılı Kanuna göre kurulu 1 adet Ticaret Borsası mevcuttur. 3- Ziraat Odaları: İlimizde 6944 sayılı Kanuna göre kurulu bulunan Ziraat Odası sayısı 11 adettir. Bunlar Merkez, Ağlı, Araç, Bozkurt, Cide, Daday, Devrekâni, İhsangazi, Küre, Taşköprü, Tosya ilçelerindedir. 4- Tabipler Odası: İlimizde Kastamonu ve Çankırı illerini kapsayan bir adet Tabipler Odası mevcut olup, kayıtlı üye sayısı 201 kişidir. 5- Eczacılar Odası: İlimizde, Kastamonu-Çankırı illeri ile Sinop’un Boyabat ilçesini içine alan bir adet 26.Bölge Eczacılar Odası mevcuttur. 6- Baro: İlimizde 1930 yılında kurulan bir adet Baro mevcuttur. 7- 2908 Sayılı Kanuna Tabi Dernekler: İlimiz merkez ve ilçelerinde 2908 sayılı Kanuna tabi 527 adet dernek mevcuttur. 8- Sigortacılık: İlimizde faaliyet gösteren sigorta şirketi yoktur. Ancak bazı sigorta şirketlerinin acentelikleri bulunmaktadır. Sigorta işlemlerinin genel konuları ise kaza, tarım, yangın, ölüm, trafik ve özel sigorta v.b.

1.3.4.1.2 Diğer İllerle İlgili Ticaret:

İlimizden diğer illere gönderilen mamuller, başta kereste, doğrama, yonga-levha, ağaç parke, sarımsak, pirinç, canlı hayvan ve hayvansal ürünler (et, süt ve süt mamulleri, deri), kıl ipliği, tela, bakırlı prit, inşaat tuğlası, kristal şeker, küspe, zincir, elektrik motoru, hazır giyim başlıcalarındandır. Diğer illerden ilimize gelen mamuller ise, dayanıklı tüketim maddeleri, otomobil ve yedek parça, manifatura, inşaat malzemeleri, meyve sebzedir.

1.3.4.2 Dış Ticaret

1.3.4.2.1 İthalat İlimizde sanayi kuruluşlarının az olması ve altyapı eksikliği nedeni ile ilimizden direkt olarak ithalat yapılmamaktadır. İlimize dış ülkelerden yapılan ithalatlar diğer illerdeki ithalatçı firmalar tarafından yapılmakta olup, bu mallar endirekt olarak ilimizde piyasaya arz edilmektedir. 26 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

1.3.4.2.2 İhracat İlimizden yabancı ülkelere ihraç edilen ürünler arasında toz şeker, işlenmiş veya kuru sarımsak, muhtelif gıda, bakır konsantresi, sunta ve doğal mantarlar bulunmaktadır. İlimiz kaynaklı ihraç ürünlerinin ihracatı, başka illerdeki ihracatçı firmalar kanalı ile yapılmaktadır.

Ekonomik faaliyetlere göre: İthalat ve İhracat (Bin $)

İthalat, Tarım ve Balıkçılık İhracat, Tarım ve Balıkçılık 2008–2012 Ormancılık 2008–2012 Ormancılık

Türkiye 2008 6 391 914 41 125 2008 3 936 711 240 330 2009 4 593 839 31 217 2009 4 347 483 188 990 2010 6 456 707 33 322 2010 4 934 710 156 014 2011 8 895 184 48 717 2011 5 166 596 186 017 2012* 7 446 641 56 206 2012* 5 188 858 190 340 Kastamonu

2008 9 190 2008 57 2009 5 777 2009 241 2010 5 731 2010 101 - 2011 5 163 - 2011 78 - 2012 4 918 - 2012 95 -

Kaynak: TÜİK,2012

27 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İlinde Tarımsal Kuraklık Nedeni ile Ticaretteki Problemler, Nedenleri (Kısıtlar) ve Çözüm Önerilerinin Analizi Problemin Nedenleri / Problemler Çözüm Önerileri Dezavantajlar Avantajlar Kısıtlar Tarımsal . Kuraklık ile üretim . Kuraklık durumunda . Kişi başı gelirde azalmalar . Tarımsal Kuraklık ve diğer üretime azalmaları tarımsal verimi artıracak . Hammadde yokluğu veya afetlere karşı tarım sigorta yönelik ticari tüm tekniklerin pahalılığı ile iflasların sektörünün gelişmesi faaliyetlerde uygulanması oluşması . Gübre ve zirai ilaç azalmalar hammaddesi ithalatının azalması çevrenin daha az zarar görmesi

Tarımla ilgili . Üreticilerin kuraklık ve . Üretici birlik, . Sivil toplum çalışmalarının . - üretici birlik, üretimin azalması Kooperatiflerin mali olarak devlet eliyle yürütülmesi Kooperatif ve nedenleriyle tarım desteklenmesi diğer sektöründen ayrılmaları yapılanmaların azalması

İhracatın . Tarımsal hammadde . Tüketici alışkanlıklarının . Dış borç, dışa bağımlı . - azalarak kısıtlılığı kısıtlamaya gidilmesi, sektörlerin oluşması İthalatın israfın önlenmesi artması

28 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2 İlin İklim, Toprak ve Arazi Kaynakları Durumu

2.1 Fizyoğrafya

Kastamonu ili Batı Karadeniz Bölgesinde yer almaktadır. Kuzeyinde Karadeniz, Doğusunda Sinop, Güneyinde Çankırı, Çorum ve Batısında Zonguldak illeri bulunmaktadır. İl idari olarak merkez dâhil 20 ilçeye ayrılmıştır. Kastamonu ili çoğunlukla engebeli ve karışık arazilerden oluşmaktadır. İlin kuzeyini Batı Karadeniz dağları kaplamaktadır. Karadeniz sahiline paralel uzanan İsfendiyar(Küre) sıradağları bulunmaktadır. İlin güneyinde Ilgaz dağları, Kuzeyde Gökırmak ve Araç Çayı, Güneyde ise Devrez çayı vadileri ile sınırlanmıştır. İlin vadileri etrafında ovacıklar göze çarpmaktadır ve en önemlisi Gökırmak vadisidir. Devrez vadisinin il hudutları içerisinde kalan kısmı Tosya ovasını meydana getirmektedir. Araç ve Daday çayı gibi küçük çayların oluşturduğu ovalar oldukça ufaktır. Kastamonu ili genel olarak dağlık olduğundan geniş ovaları yoktur.

Başlıca Ovalar Yüzölçümü Yükseklik İl Yüzölçümüne Bulunduğu İlçelerin Adı (ha) (m) Oranı (%) Merkez (Gökırmak Ovası) 18.500 750 1,4

Tosya 3.600 625 0,3

Devrekâni 10.800 1175 0,8 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

İlde plato olarak Devrekâni ovası ile Ilgaz masifinin eteklerinde oluşmuş Kadı dağı gösterilebilir.

2.2 Drenaj

Kastamonu ilindeki suların drenajı, Gökırmak, Devrez çayı, Valay Çayı, Araç çayı ve bunların kolları tarafından sağlanmaktadır. Gökırmağın en önemli kolları Karaçomak, Karasu, Kumluca, Karadere, Akkaya, Daday çayı, Dona dereleridir. Valay çayı Devrekâni sınırları içerisinden çıkarak Cide yakınlarında denize dökülür. Devrez çayı Ilgaz dağlarının güney eteklerinden çıkarak Tosya civarından geçer ve doğuya doğru kayarak Kargı civarında Kızılırmak’a karışır. Araç çayı Ilgaz dağlarından çıkıp Araç ilçesinden geçerek Karabük’te Soğanlı çayı ile birleşip Filyos adını alarak devam eder.

2.3 İklim

Kastamonu il sınırları içerisinde birbirinde ayrılan iki farklı iklim özellikleri bulunur. İklim Karadeniz sahil kesiminde mutedil, iç kesimlerde sert ve karasaldır.

29 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu’da Kaydedilen Uç ve Ortalama Değerler (veri aralığı 1930-2017)

En yüksek sıcaklık (°C) : 42.2 30.07.2000 En düşük sıcaklık(°C) : -26.9 09.01.1935 En çok yağış (kg/m²) : 104.7 03.05.1953 En hızlı rüzgar (km/saat) : 94.7 26.02.1973 En yüksek kar (cm) : 53 25.01.1954 Uzun yıllar ortalama sıcaklığı : 9.8°C Ortalama nispi nemi : % 70,9 Ortalama güneşlenme süresi : 5.8 saat Ortalama rüzgar hızı : 1.2 m/sn Ortalama yıllık toplam yağışı : 480 mm

İklim diyagramı

Kastamonu ilimiz, bilinen sınıflandırma metotlarına göre yarı nemli, kışları soğuk, yazları ılık, su fazlası olmayan ve deniz tesirine yakın bir iklime sahiptir.

30 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

İklim Sınıflandırması

Kaynak: www.mgm.gov.tr

Kastamonu uzun yıllık ortalama sıcaklığı 9.7ºC’dir. Uzun yıllık trende bakıldığında sıcaklıklarda 2.0°C/100 yıl artış trendi görülmektedir.

Sıcaklık Trendi

Kaynak: www.mgm.gov.tr 31 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İli Uzun Yıllar Ortalama Bazı Meteorolojik Değerleri(1930-2017) Ortalama Ort. Yağışlı Ortalama Yağış Ay Sıcaklık Gün Sayısı mm. Ocak -1,1 12,4 29,9 Şubat 0, 7 11,3 27,0 -2,9 Mart -4,2,93 12,0 34,5 1,8 Nisan 11,89,5 12,9 51,8 Mayıs 14,914,2 14,5 74,1 Haziran 17,19,36 11,8 71,4 21,8 Temmuz 20,321,8 6,2 31,8 19,6 Ağustos 20,0 5,7 31,2 17,2 Eylül 13,515,7 6,5 30,1 Ekim 10,7,17 9,1 35,3 2,0 Kasım 5,2,01 9,6 29,1 Aralık 0,8 11,9 33,8 Yıllık 9,8 123,9 480,0 Kaynak: www.mgm.gov.tr

İlin uzun yıllar yağış ortalamasına göre ortalama yağış miktarı 480,0 mm dir. Uzun yıllar yıllık yağış trendine bakıldığında, yağışlarda 60 mm/100 yıl olmak üzere azalış vardır. Uzun yıllar yağış ortalamalarının yıllara göre dağılımı aşağıda gösterilmiştir.

Uzun Yıllar Yağış Trendi

Kaynak: www.mgm.gov.tr

32 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Yıl, ay veya belirli bir bitki yetişme döneminde uzun yıllar ortalamasına göre düşen yağışların aynı dönemlerdeki il uzun yıllar yağış ortalamasının %30 altında olduğu dönemler kurak koşul olarak tanımlanmaktadır. Kastamonu ili uzun yıllar yağış ortalaması olan 490,2 değerinin %30’u olan 343,1 mm altındaki değerler, kurak koşul oluşturacak yağış miktar değerleridir. Bu rakamın altındaki yağış miktarları 1994 yılındaki 338,40 mm yağış ile 2007 yılındaki 338,20 mm yağış rakamlarıdır.

Kastamonu İli Uzun Yıllar Yağış Durumuna göre Aylık ve Yıllık Kurak Koşul Değerleri Kurak Koşul Ay Değeri Ocak 20,9 Şubat 18,9 Mart 24,2 Nisan 36,3 Mayıs 51,9 Haziran 50,0 Temmuz 22,3 Ağustos 21,8 Eylül 21,1 Ekim 24,7 Kasım 20,4 Aralık 23,7 Toplam 336,0

.

33 KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4 Topraklar İlin toplam yüzölçümünün ilçelere göre dağılımı Toplam Tarım Alanı Orman Çayır ve Mera Tarım Dışı Arazi İlçe Adı Yüzölçümü Miktar Oran(%) Miktar Oran(%) Miktar Oran(%) Miktar Oran(%) Miktar Merkez 57.416 30,65 120.432 64,30 6.364 3,40 3.092 1,65 187.304 Abana 1.907 45,06 1.722 40,68 0 0,01 603 14,26 4.233 Ağlı 5.015 21,91 12.582 54,97 1.432 6,25 3.858 16,86 22.888 Araç 37.511 24,99 104.431 69,56 910 0,61 7.278 4,85 150.130 Azdavay 15.230 21,60 51.890 73,59 182 0,26 3.210 4,55 70.511 Bozkurt 9.931 27,74 23.198 64,81 93 0,26 2.574 7,19 35.796 Cide 14.901 23,76 45.045 71,83 5 0,01 2.764 4,41 62.715 Çatalzeytin 10.277 27,92 21.149 57,47 179 0,49 5.197 14,12 36.802 Daday 14.796 17,47 63.868 75,42 804 0,95 5.217 6,16 84.685 Devrekani 27.617 37,78 35.379 48,40 8.251 11,29 1.849 2,53 73.096 Doğanyurt 10.955 41,05 13.563 50,83 3 0,01 2.164 8,11 26.685 Hanönü 9.760 21,99 32.779 73,86 97 0,22 1.743 3,93 44.379 İhsangazi 10.764 22,55 32.733 68,56 769 1,61 3.478 7,29 47.744 İnebolu 13.792 28,55 33.617 69,60 0 0,00 895 1,85 48.304 Küre 10.386 42,35 11.731 47,83 30 0,12 2.378 9,70 24.525 Pınarbaşı 10.970 18,43 47.618 79,98 137 0,23 810 1,36 59.536 Seydiler 9.031 33,32 14.000 51,65 3.134 11,56 938 3,46 27.103 Şenpazar 8.416 35,37 12.081 50,78 0 0,00 3.295 13,85 23.792 Taşköprü 44.008 26,43 113.519 68,17 2.666 1,60 6.319 3,80 166.513 Tosya 27.346 23,97 82.313 72,16 516 0,45 3.897 3,42 114.072 Toplam 350.029 26,70 873.651 66,65 25.570 1,95 61.560 4,70 1.310.810 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

2.4.1 Büyük Toprak Grupları

Kastamonu ilinde iklim, topoğrafya ve ana madde farklılıkları nedeniyle çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Bunların yanı sıra toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Kastamonu ili büyük toprak grupları alanları Şekil 6’de verilmiştir.

Büyük Toprak Grupları

Alüvyal topraklar Büyük Toprak Grupları

1% Kolüvyal topraklar 3% 1% 3% 2% 10% 13% Kırmızı- sarı podzolik topraklar 8% Gri- kahverengi podzolik topraklar Kahverengi orman toprağı 59% Kireçsiz kahverengi orman toprağı Kestane rengi topraklar

Kırmızı kestane rengi topraklar

Diğer arazi tipleri

Kaynak: İl Arazi Varlığı 34

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4.1.1 Alüvyal topraklar Bu topraklar akarsular tarafından taşınan genç topraklardır. Bulundukları iklime uyabilen ve her türlü kültür bitkisi yetiştirilebilen üretken topraklar özelliğindedir. Alüvyal topraklar Kastamonu ilinde genellikle vadi tabanlarında bulunur. Bu topraklar 35.186 hektar genişlikte olup, il yüz ölçümünün % 2,68 ini kaplar.

2.4.1.2 Kolüvyal topraklar Genellikle dik eğimlerin eteklerinde yer çekimi, toprak kayması yüzey akışı veya yan dereler ile kısa mesafelerden taşınarak biriktirilmiş ve kolüvyum denen materyal üzerinde oluşmuş genç topraklardır. Kolüvyal topraklar % 2 den fazla eğime sahiptir. Sulu tarım yapılan sahalarda uzun yıllar sekileme amacıyla yapılan sürümlerde, bu oran aşağıya düşürülmüş olabilir. Eğim mütecanistir. .Bünyeleri kumludan killiye kadar değişir. Bulundukları bölgelere göre hububat, bağ, meyve bahçeleri gibi değişik tarımsal kullanım amaçlarına tahsis edildikleri görülür. Doğal bitki örtüleri, kurakçıl ot ve mera örtüsünden, orman örtüsüne kadar değişik olabilir. Kolivyal topraklar ilde Azdavay ve Cide ilçe sınırları içinde kalan Valay çayı ve bunun yan kollarında, Araç çayına bağlı yan dere kollarının memba taraflarında, Tosya ilçesinde Devrez çayına karışan yan derelerin iki tarafında ve bunun dışında diğer küçük dere ve akarsu vadilerinde görülür. İlde 22.044 ha bu toprak grubuna giren alan mevcuttur.

2.4.1.3 Hidromorfik Alüvyal Topraklar Yüksek taban suyuna ve gleyleşmiş profile sahip alüvyal topraklardır. Doğal bitki örtüleri çayır ve mera otları, saz kamış ve sulak yerlerde yetişen bitkilerdir. Devrekâni ilçesinde 69 ha bu toprak grubuna giren alan vardır.

2.4.1.4 Kırmızı Sarı Podzolik Topraklar Hümid iklimlerde yaşlı arazilerde görülen iyi gelişmiş, iyi drene olmuş, asit karakterli, ABC profilleri derin topraklardır. Doğal bitki örtüsü yaprağını döken iğne yapraklı veya ikisinin karışımı orman ağaçlarıdır. Kastamonu da bu topraklar sahil kesiminde Cide ve İnebolu ilçe sınırlarında görülmektedir.13.313 ha alan bu büyük toprak grubu içerisinde yer alır. Bu alanın % 28 kısmı kuru tarım arazisidir.

2.4.1.5 Gri kahverengi Podzolik topraklar Bunlar ABC profili hafif podzolleşmiş topraklardır. Doğal bitki örtüsü çoğunlukla yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Yüzeylerindeki ince çürümüş olarak yaprak katı, bunun altında koyu grimsi-kahverengi granüler 5–10 cm kalınlıkta humus bulunur. Bu topraklar ilin kuzey ve kuzey batısında Azdavay, Cide, İnebolu ve Taşköprü’nün Kuzey sınırlarında görülmektedir. İlde 174.301 ha (%13,3) Gri kahverengi Podzolik topraklardan vardır. Büyük çoğunluğu % 20 den fazla eğimli ve işlenebilir tarıma uygun değildir.% 23 lük kısmında kuru tarım yapılmaktadır.

2.4.1.6 Kahverengi Orman Toprakları Kahverengi orman toprakları genellikle genç fakat çok fazla yeni olmayan arazi yüzeylerini kaplamakta olup, oluşumlarının tamamlanması için yeterli zaman geçmiş değildir. Bu nedenle İntrazonal topraklar sınıfının Kalsimorfik topraklar alt sınıfına dahil edilmişlerdir. Kastamonu’da bulunan Kahverengi Orman toprakları, genellikle fazla eğimli araziler üzerinde yüzeysel profil yapılı genç topraklardır. Düz ve düze yakın arazilerde, profil özellikleri yönünden kahverengi topraklara benzerler. Kastamonu da ki Kahverengi Orman toprakları serin mutedilden ılık mutedile kadar değişen nemli bölgelerde, yaprağı döken ağaçlardan kayın ( fagus ), gürgen ( carpinus ) ve bazı meşe ( querqus ) türleri ile yer yer etrafa serpilmiş durumdaki ( conifer ) iğne

35

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI yapraklı orman vegetasyonu altında, kireççe zengin kil taşları, kalker ve marnlar, mika şistleri ve gnays’a kadar değişik ana materyaller üzerinde oluşurlar. Podzolik topraklara göre daha az yağışlı ve daha ılık iklimlerde teşekkül ettiklerinden, yıkanmaları zayıftır. Kastamonu’da Cide İlçesi hariç hemen hemen tüm ilçelerde büyük çoğunluğu ifade eder.

2.4.1.7 Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterlidir. B horizonunda kil birikmesi yok veya pek azdır. Derinlik 40–70 cm arasındadır. Kastamonu ilinde genellikle Taşköprü, Küre, İnebolu ve Devrekâni ilçelerinde görülür. Merkez ilçe, Araç ve Bozkurtta da az da olsa rastlanır. İl genel yüzölçümünün % 7,64 ünü teşkil eder. Büyük çoğunluğu % 20 den fazla eğime sahiptir.% 59,1 orman ile örtülüdür.% 27,4 ünde tarım yapılmaktadır.

2.4.1.8 Kestane renkli topraklar Zonal topraklar sırasını yarı-kurak iklim bölgelerindeki çayırlık arazilerin orta derecedeki koyu renkli toprakları alt sırasına giren bir büyük toprak grubudur. Yıllık yağış ortalaması 400– 650 mm arasında değişen ve ılıman iklimden serin iklim koşullarına kadar değişik karakterdeki yarı kurak iklim bölgelerinde; kalkerden volkanik materyale kadar değişebilen farklı ana kayalar üzerinde oluşurlar. Doğal bitki örtüsü uzun ve kısa boylu çayır otları karışımından ibaret çalılık ve step bitki örtüsüdür. Kahverengi orman toprakları ile benzer iklim koşuları altında oluştuklarından, bazen yan yana veya karışık durumda bulunabilirler. Genellikle nadaslı kuru tarım sistemiyle hububat ekimi yapılan Kestane Renkli Topraklar, uygulanan ziraat sistemi altında oldukça verimli topraklardır. Düz ve düze yakın eğimli olanlar sulanabilirler. Eğimli araziler erozyona karşı oldukça hassastırlar. Kastamonu’da genelinde Merkez, Araç, Daday, Devrekâni ve Taşköprü İlçelerinde görülür. Toplam alanları 137.496 ha (%10,49)dır. Bu alanın % 26 sı kuru tarım yapılan arazidir.

2.4.1.9 Kırmızı Kestane renkli topraklar A horizonu rengi koyu kırmızı kahverengi reaksiyonludur. Nötr ve kalevidir. Rengi hariç diğer özellikleri ile Kestane renkli topraklara benzerler. B horizonu daha ağır bünyeli ve kırmızımsı kahverengidir. İlimizde Merkez, Araç, Daday ve Taşköprü ilçelerinde görülmektedir. Toplam alanları 35.876 ha olup % 2,74 alanı ifade eder. Bu alanın % 47 si işlenebilir tarıma uygun olup, % 24 ünde kuru tarım yapılmaktadır.

2.4.1.10 Kırmızımsı Kahverengi renkli topraklar Zonal topraklar sırasının “ arid bölgelerinin açık renkli toprakları ” alt sınıfına girer. Yağışlı ve yarı yağışlı iklim bölgelerinde, kireççe zengin vadi dolgusu ve eski alüviyum sedimentleri üzerinde oluşurlar. Organik madde, azot ve fosforca fakirdirler, fakat verimliliği etkileyen esas faktör su noksanlığıdır. 300–400 mm kadar olan yıllık yağış ortalaması her yıl ürün verimine yeterli değildir. Bu nedenle nadas münavebeli kuru tarım sistemi uygulanır. Yayıldıkları bölgelerde kışlar soğuk, yaz ayları ise çok sıcak ve kuraktır. Yıllık sıcaklık ortalaması 8–14 C arasında değişir. Doğal bitki örtüleri tek yıllık yabani gramineler, geren, deve diken, yavşan otu vs. gibi kurakçıl ot ve çalılardır. Kırmızımsı Kahverengi topraklar, genellikle orta ve hafif eğimli olurlar. Düz ve düze yakın eğimde sulanabilirler ve bağ bahçe tarımına da elverişlidirler. Araç ilçesinde 165 ha fundalık arazi olarak,156 ha alanı da Tosya İlçemizde orman örtüsü olarak bulunmaktadır.

36

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4.2 5403 Sayılı Yasa Kapsamında Arazi Sınıflamaları

2.4.2.1 Mutlak Kuru Tarım Arazileri Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topografik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazileri ifade eder.

2.4.2.2 Marjinal Kuru Tarım Arazileri Özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazileri ifade eder.

2.4.2.3 Dikili Tarım Arazileri Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileri ifade eder.

2.4.2.4 Özel Ürün Arazileri Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.

2.4.3 Toprak Kullanım Kabiliyetleri

Topraklar, kullanım kabiliyetine göre, yörenin toprak durumu, arazinin eğim derecesi, iklim ve doğal bitki toplulukları gibi özelliklerine bağlı olarak birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar toprak sınıflarına ayrılmıştır. I. sınıf topraklar hemen hemen hiçbir problemi olmayan, çevre koşullarının özelliklerine göre her türlü bitki yetiştirmeye uygun, verimlilikleri yüksek ve entansif tarıma elverişli topraklardır. II. sınıf topraklar, ekilen bitki çeşitlerini azaltan bazı sınırlayıcı faktörlere sahip ya da orta derecede toprak koruma önlemleri ile özenli bir toprak kullanılmasına gerek duyulan topraklardır. III. sınıf topraklar bitki seçimini daraltan sınırlayıcı faktörlere sahip, özel koruma önlemleri alınmasını gerektiren topraklardır. IV. sınıf topraklar ise, çok ağır sınırlayıcı faktörlere sahip, çok özenli bir şekilde toprak kullanılmasına gerek duyulan, ancak birkaç çeşit kültür bitkisinin yetiştirilmesine uygun topraklardır. İşlemeli tarıma elverişli olmayan toprak gruplarından olan beşinci, altıncı ve yedinci sınıf arazilerde toprak-su koruma önlemleri alınarak bazı yerli bitkiler yetiştirilebilmektedir. Ancak bu arazilerde ıslah çalışmaları pahalı olduğundan ürün alınabilse de ekonomik bir tarımsal üretim yapılamaz. VIII. sınıf topraklar ise tarımsal yönden hiçbir ürün alınamayan, yalnız doğal yaşamın barınağı ya da eğlence yeri olarak kullanılan arazilerdir.

Kastamonu İli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılım Arazi Kulanma Kabiliyet Sınıfları ( Hektar ) Kullanma Şekli I II III IV Toplam V VI VII Toplam VIII TOPLAM Tarım Arazileri 46.113 59.459 64.862 62.511 232.945 79.507 37.577 117.084 350.029 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

37

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu ili Toprak Kullanım Kabiliyet Haritası

38

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4.4 Tarım Elverişli Ovaların Belirlenmesi ve Korunması

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile toprağın ve tarımsal üretim gücü yüksek büyük ovaların belirlenerek korunması hedeflenmektedir. Bu amaçla Bakanlar Kurulu Kararı ile ilimizdeki Akmescit Ovası, Kadirbey Ovası, Taşköprü Ovası büyük ova koruma alanı olarak belirlenmiştir.

Kastamonu Ova Koruma Alanları

2.4.5 Kuru Tarım Alanları

2.4.5.1 Kullanım Kabiliyetlerine Göre Kuru Tarım Arazileri Kastamonu ili kuru tarım yapılan arazilerinin toplamı 295.749 ha dır.

39

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İli Genel Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Toplam Su Tarım İlçe Adı 1.Sınıf 2.Sınıf 3.Sınıf 4.Sınıf 5.sınıf 6.Sınıf 7.Sınıf 8.Sınıf Yüzeyleri Alanı (ha) Merkez 10.471 16.451 27.139 22.927 - 24.175 117.903 2.613 112 221.791 Abana - 2 537 207 - 1.330 1.092 154 - 3.322 Ağlı 180 1.510 580 9.610 - 7.330 3.011 90 - 22.311 Araç 1.962 2.553 12.992 22.768 - 36.049 60.119 2.701 - 139.144 Azdavay - 1.252 2.025 25.378 - 8.066 40.010 258 - 76.989 Bozkurt 53 62 170 1.407 - 5.605 21.613 242 - 29.152 Cide 1.759 16 - 2.896 - 7.636 53.735 570 - 66.612 Çatalzeytin 154 - 106 3.608 - 4.406 20.108 751 - 29.133 Daday 2.889 4.511 4.743 31.057 - 12.114 30.165 279 5 85.773 Devrekâni 6.954 10.333 11.525 5.889 69 9.908 7.530 639 26 52.873 Doğanyurt 330 - - - - 5.280 15.220 - - 20.830 Hanönü 2.130 310 1.510 8.470 - 2.830 25.120 550 2 40.922 İhsangazi 155 800 3.110 4.960 - 7.460 38.121 290 - 54.896 İnebolu 107 - 3.583 2.010 - 11.477 17.869 607 - 35.653 Küre - 1.368 - 9.921 - 20.858 8.264 1.117 - 41.528 Pınarbaşı 1.670 850 4.140 5.054 - 13.420 23.247 - - 48.381 Seydiler 2.480 6.430 - 7.080 - 4.070 1.510 580 9 22.159 Şenpazar 320 - 360 40 - 3.580 17.138 50 - 21.488 Taşköprü 11.438 17.150 14.012 17.942 - 24.079 84.066 3.142 11 171.840 Tosya 3.649 5.955 8.448 16.696 - 20.307 69.763 1.205 - 126.023 Toplam 46.701 69.553 94.980 197.920 69 229.980 655.604 15.838 165 1.310.810 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

2.4.6 Sulu Tarım Alanları

Kastamonu’nun 367.445 hektar olan tarım alanının 234.335 ha alanı sulanabilir nitelikte olmakla birlikte, ancak 78.712 ha alan sulamaya açılarak sulanmaktadır. İl içerisinde halen sulanamayan ancak sulamaya elverişli kuru tarım arazilerinin 164.842 hektar alanın sulamaya açılmasıyla, tarımsal kuraklık yaşanacak yıllarda, tarım ürünleri verim ve üretim miktarlarında oldukça artışlar sağlayabilecektir. Böylece kuraklıktan az etkilenilecek ve bazı tarımsal ürün ihtiyaçlarının karşılanması sağlayacaktır.

Kastamonu İli Sulanan ve Sulanabilir Arazi Miktarları Sulanabilir Devlet Sulaması Halk Toplam Tarım Arazisi Arazi (ha) Sulaması Sulanan (ha) (ha) KHGM+İÖİ DSİ (ha) Arazi (ha) Kastamonu 367.445 243.554 24.922 34.841 18.949 78.712 Kastamonu ili tarım arazilerinin sulama durumları grafiksel oranlarını dağılımları şöyledir;

40

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu İli Sulanan ve Sulanabilir Arazi Miktarları

DSİ KHGM+İÖİ Kalan 14% 10% 68%

Halk Sulaması 8%

41

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4.6.2 DSİ Sulama Alanları

2.4.6.2.1 Yerüstü Sulamaları

Sulama tesisleri ve Mevcut Sulama Alanları(ha) Sıra Sulama Tesisi Adı Yapım Brüt Net Sulama No Yılları Alanı Alanı 1 Gökırmak Karaçomak Projesi 1976 1.905,00 1.228,00 2 Gökırmak Germeçtepe-Kırcalar Projesi 1987 2.495,00 2.100,00 3 Devrekâni Beyler projesi 2001 6.121,00 5.178,00 4 Gökırmak Hasköy Projesi 2008 3.000,00 2.580,00 5 Gökırmak Karadere Projesi 2009 6.852,00 6.352,00 6 Bezirgân Hazım Kılıç Barajı 2008-2011 2.312,00 1.956,00 7 Kulaksızlar Barajı 1995-2007 5.128,00 5.128,00 8 Kösençayırı Göleti, Deringöz sulaması 1986 2.000,00 2.000,00 9 Yumurtacılar Göleti Sulaması 1977 124,00 124,00 10 Taşcılar Göleti Sulaması 1985 126,00 126,00 11 Kabalar Göleti Sulaması 1975 50,00 50,00 12 Sakız Göleti Sulaması 1976 17,00 17,00 13 Asar Göleti Sulaması 2009 1.010,00 1.010,00 14 Çiğdem Göleti Sulaması 1981 111,00 111,00 15 Alama Regülatörü ve Sulaması 1962 1.440,00 1.440,00 16 Budamış Sulaması 1987 194,00 194,00 17 Araç Tuzaklı Göleti 2003 229,00 229,00 Toplam 33.114,00 29.823,00 Kaynak: DSİ 23 Bölge Müd.

2.4.6.2.2 Yeraltı suyu Sulamaları

Kastamonu İli sınırları içerisinde 8 adet sulama kooperatife ait 45 adet kuyudan 1 727 ha net tarım arazisi sulanmaktadır. Yeraltı Suyu Sulama tesisleri Sulama Kooperatiflerince işletilmektedir. Son yıllarda enerji giderlerinin artması nedeniyle çiftçiler yeraltı suyu kullanımından vazgeçme eğilimindedirler. Çiftçilerden bakım onarım ve elektrik paralarını toplayamamaları yüzünden 2012 yılında sadece iki kooperatifte sulama yapılmıştır. Tesislerin geri ödemesi başlatılmış olup, halen sürmektedir.

42

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu DSİ Yeraltı Sulamaları Yeraltısuyu Sulamaları Fayda(ha) Kuyu Adedi Tosya Kösensapaca 250 5 Tosya Zincirlikuyu 140 4 Tosya Çaykapı 300 7 Tosya Sofular 300 10 Tosya Yenidoğan 230 5 Tosya Kuşçular 220 7 Tosya Suluca 230 6 Merkez Bükköyü 57 1 Toplam 1.727 45 Kaynak: DSİ 23 Bölge Müd

43

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

D.S.İ Büyük Sulama Sulama Alanları

44

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.4.6.3 Özel İdare Sulama Alanları

İl Özel İdaresi Sulama Yatırımları Sıra Tesisin Adı İlçesi Yapım Su Alma Sulanan Sulama No Yılları Yapısı Alan Şekli (ha)

1 Merkez-Harmansan M.Bent Kanal Abana 1977 Bent 50 Caz

2 17 Köy Bent Kanal Araç 1977 Bent 565 Caz

3 Akıncılar - Cevizlik, Tatlıca Bent Kanal Araç 1990 Bent 330 Caz

4 Aş. Oba, Yk. Oba, Halıloba Havuz Kanal Araç 1981 Havuz 47 Caz

5 Balçıkhisar-Bostan Mah Bent Kanal. Araç 1997 Bent 30 Caz

6 Başköy Bent Kanal Araç 1977 Bent 110 Caz

7 Boyalı - Kirazlı Havuz Kanal Araç 1997 Havuz 30 Caz

8 Boyalı - Susuz Bent Kanal Araç 1991 Bent 18 Caz

9 Boyalı- Köklüdere Bent Kanal Araç 1983 Bent 40 Caz

10 Cevizlik Bent Kanal Araç 2000 Bent 96 Caz

11 Çukurpelıt Bent Kanal Araç 1982 Bent 20 Caz

12 Dereçatı Havuzz Kanal Araç 1986 Havuz 10 Caz

13 Gemı Bent Kanal Araç 1976 Bent 23 Caz

14 Huruçören Bent Kanal Araç 1976 Bent 80 Caz

15 Ihsanlı, Çöplüce, Kayaboğazı Bent Jkanal Araç 1983 Bent 63 Caz

16 İğdir-Kayaboğazı Bent Kanal Araç 1974 Bent 154 Caz

17 İhsanlı, Akgeçit, Karacalar Kaptaj Kanal Araç 1984 Kaptaj 230 Caz

18 Oycalı, Kayabaşı, Kızılviren Bent Kanal Araç 1985 Bent 214 Caz

19 Sıragömü Galeri Kanal Araç 1973 Galeri 16 Caz

20 Yenıce Bent Kanal Araç 1985 Bent 120 Caz

21 Yk.Yazı Havuz Kanal Araç 1985 Havuz 30 Caz

22 Yurttepe (Giremez)Bent Kanal Araç 1979 Bent 15 Caz

45

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

23 Merkez Bent Kanal Bozkurt 2002 Bent 116 Caz

24 Sınarcık Mah.Bent Kanal Bozkurt 1983 Bent 113 Caz

25 Yakaören ( İlişi )Bent Kanal Bozkurt 1975 Bent 100 Caz

26 Sipahi Bent Kanal Cide 1982 Bent 28 Caz

27 Alıpaşa, Sıyahlar, Bağışlar Bent Kanal Daday 1995 Bent 100 Caz

28 Budaklı Keson Pomp Kanal Daday 1970 Keson 20 Caz

29 Çayözü, Değirmenözü Bent Kanal Daday 2003 Bent 137 Caz

30 Dereköy Bent Kanal Daday 1970 Bent 20 Caz

31 Hasanşeyh-Bitiközü M. Bent Kanal Daday 1985 Bent 60 Caz

32 İncığez, Kızılörencik-Afürözü M. Bent Kanal Daday 1984 Bent 100 Caz

33 İnciğez Bent Kanal Daday 1974 Bent 75 Caz

34 Karamuk - Yk. Karamuk Havuz Kanal Daday 1985 Havuz 8 Caz

35 Etçıler Keson Pomp Kanal Devrekanı 1981 Keson 50 Elk

36 Kasaplar ( Terzi ) Gölet Kanal Devrekanı 1980 Gölet 111 Caz

37 Kasaplar, Sazyaka Bent Kanal Devrekanı 1974 Bent 100 Caz

38 Kırvaç, Çakallar, Yazıbelen Keson Pomp Devrekanı 1976 Keson 181 Elk Kanal 39 Mütevellı Bent Kanal Devrekanı 1975 Bent 15 Caz

40 Merkez Bent Kanal Doğanyurt 2002 Bent 26 Caz

41 Aş. Çakırçay Bent Kanal Hanönü 1983 Bent 150 Caz

42 Bağdere Bent Kanal Hanönü 1979 Bent 55 Caz

43 Bağdere Keson Pomp Kanal Hanönü 1998 Keson 35 Elk

44 Bölükyazı Bent Kanal Hanönü 1985 Bent 97 Caz

45 Gelınbükü, Yenice, Sarıalan Bent Kanal Hanönü 1985 Bent 225 Caz

46 Gelinbükü, Yenıce, Çakırçay Bent Kanal Hanönü 2007 Bent 165 Caz

47 Gelinbükü, Yenıce, Çakırçay Bent Kanal Hanönü 2007 Bent 800 Caz

48 Küreçay Galeri Kanal Hanönü 1983 Galeri 400 Caz

49 Küreçay Pompaj Yağmurlama Hanönü 2009 Sondaj 35 Elk

46

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

50 Nefsıgökçeağaç Bent Kanal Hanönü 1980 Bent 140 Caz

51 Sarıalan Bent Kanal Hanönü 1978 Bent 28 Caz

52 Sırke-Akçasu Pompaj Kanal Hanönü 1982 Emme 74 Elk Havuzu 53 Sirke Bent Kanal Hanönü 1962 Bent 60 Caz

54 Vakıf Pompaj Kanal Hanönü 2012 Sondaj 0 Elk

55 Yenice Kanal İlave Hanönü 2015 Kanal 20 Caz

56 Yenice Bent Kanal Hanönü 1986 Bent 28 Caz

57 Yılanlı Pompaj Kanal Hanönü 2012 Sondaj 0 Elk

58 Dağyolu Bent Kanal Ihsangazı 1991 Bent 40 Caz

59 Embiya Bent Kanal Ihsangazı 1985 Bent 33 Caz

60 Erçelebı Bent Kanal Ihsangazı 1985 Bent 311 Caz

61 Kuşçular Bent Kanal Ihsangazı 1991 Bent 59 Caz

62 Mergüze Bent Kanal Ihsangazı 1975 Bent 417 Caz

63 Merkez Bent Kanal Ihsangazı 2002 Bent 30 Caz

64 Uzunoğlu, Muta, Karacaoğlu Bent Kanal Ihsangazı 1984 Bent 38 Caz

65 Çaykıyı ( Umba ) Bent Kanal İnebolu 1973 Bent 29 Caz

66 Ahlatçık Havuz Kanal Merkez 1973 Havuz 48 Caz

67 Ahmetbey-Sarıömer Bent Kanal Merkez 1977 Bent 72 Caz

68 Akdoğan- Elyakut Bent Kanal Merkez 1982 Bent 180 Caz

69 Akkaya- Başören Bent Kanal Merkez 1994 Bent 70 Caz

70 Akkaya- Geyikli-Yaka Bent Kanal Merkez 1984 Bent 20 Caz

71 Akkaya- İmamköy (Cimbaroğlu Mah.)Havuz Merkez 1977 Havuz 28 Caz Kanal 72 Akkaya-Girdallı - Tekke Bent Kanal Merkez 1974 Bent 64 Caz

73 Akkaya-Haydarlar Bent Kanal Merkez 1974 Bent 34 Caz

74 Akkaya-Yaka-Dere Mah.Havuz Kanal Merkez 2006 Havuz 38 Caz

75 Alçucular Bent Kanal Merkez 1983 Bent 60 Caz

76 Alpagut Bent Kanal Merkez 1982 Bent 84 Caz

47

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

77 Aş. Yk. Batak Bent Kanal Merkez 1975 Bent 60 Caz

78 Aş., Yk. Elyakut Bent Kanal Merkez 1974 Bent 120 Caz

79 Bahadır -Karınca Havuz Kanal Merkez 1981 Havuz 15 Caz

80 Baltacı - Akpınar Bent Kanal Merkez 1981 Bent 25 Caz

81 Baltacıkuyucağı -Mollaahmet Mah. Bent Merkez 2017 Bent 25 Caz Kanal 82 Başköy Bent Kanal Merkez 1977 Bent 50 Caz

83 Başköy Kaptaj Kanal Merkez 1969 Kaptaj 20 Caz

84 Bük Pompaj Kanal Merkez 2003 Sondaj 0 Elk

85 Bürme Kaptaj Kanal Merkez 1974 Kaptaj 56 Caz

86 Corumlu - Keremli Bent Kanal Merkez 1977 Bent 120 Caz

87 Çavundur-Uzunkavak Bent Kanal Merkez 1978 Bent 182 Caz

88 Çavundur-Uzunkavak Pompaj Kanal Merkez 1979 Keson 150 Elk

89 Çorumlu Bent Kanal Merkez 1996 Bent 14 Caz

90 Darıbükü Bent Kanal Merkez 1982 Bent 70 Caz

91 Dayılar Bent Kanal Su Çarkı Terfii Havuz Merkez 2010 Bent 20 Caz

92 Demirci Pompaj Yağmurlama Merkez 2011 Sondaj 60 Elk

93 Elmayakası-Gökçukur Bent Kanal Merkez 1990 Bent 30 Caz

94 Emır Bent Kanal Merkez 1983 Bent 65 Caz

95 Esenlı Bent Kanal Merkez 1986 Bent 30 Caz

96 Eşen Pompaj Kanal Merkez 2006 Sondaj 55 Elk

97 Eşen-Hatıp Bent Kanal Merkez 1974 Bent 160 Caz

98 Etyemez - Sırasöğütler, Hacıköy, Ömerli Bent Merkez 1985 Bent 74 Caz Kanal 99 Eymür Havuz Kanal Merkez 1985 Havuz 12 Caz

100 Gökçekent, Duruçay, Yürekveren, Ahmetbey Merkez 1974 Bent 125 Caz Bent Kanal 101 Göl, Emirler, Çiğil, Numanlar Bent Kanal Merkez 1977 Bent 250 Caz

102 Gölköy Pompaj Kanal Merkez 1970 Keson 75 Elk

103 Gömmece Bent Kanal Merkez 1983 Bent 20 Caz

48

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

104 Hacıbey Pompaj Kanal Merkez 2002 Keson 64 Elk

105 Hacıilyas-Deliler Bent Kanal Merkez 1980 Bent 20 Caz

106 Hacımuharrem Bent Kanal Merkez 1980 Bent 70 Caz

107 Hacışaban Galeri Kanal Merkez 1972 Galeri 42 Caz

108 Hacışaban, Kasaba Galer Kanal Merkez 1982 Galeri 100 Caz

109 Hacışaban-Kasaba Bent Kanal Merkez 1973 Bent 88 Caz

110 Hacıtekkeşin Bent Kanal Merkez 1982 Bent 100 Caz

111 Hacıyusuf Bent Kanal Merkez 1984 Bent 42 Caz

112 Hacıyusuf Pompaj Kanal Merkez 1994 Keson 40 Elk

113 Halaçlı Pomp Kanal Merkez 1997 Keson 38 Elk

114 Halife Galeri Kanal Merkez 1978 Galeri 23 Caz

115 Halifekuyucağı Galeri Kanal Merkez 1978 Galeri 42 Caz

116 Hoca-Molla Bent Kanal Merkez 1973 Bent 150 Caz

117 İmam Köyü Havuz Yağmurlama Merkez 2012 Havuz+B 30 Caz oru 118 Kadıoğlu Bent Kanal Merkez 1974 Bent 56 Caz

119 Kadıoğlu- Kirpoköy Pompaj Kanal Merkez 1994 Keson 15 Elk

120 Kavak ( Eğnihan )Havuz Kanal Merkez 1973 Havuz 44 Caz

121 Kayalı, Emirli, Bozoğlak, Hatip Bent Kanal Merkez 1974 Bent 150 Caz

122 Kayalı-Bozoğlak-Ortaboğaz Pompaj Merkez 2010 Sondaj 320 Elk Yağmurlama 123 Kızılkise Bent Kanal Merkez 1988 Bent 40 Caz

124 Koru Bent Kanal Merkez 1974 Bent 100 Caz

125 Koru Pompaj Kanal Merkez 2006 Sondaj 0 Elk

126 Kurusaray Pompaj Kanal Merkez 1977 Keson 52 Elk

127 Kuşkara Bent Kanal Merkez 1973 Bent 41 Caz

128 Kuşkara Pompaj Yağmurlama Merkez 1993 Sondaj 80 Elk

129 Kuzyaka- Aş. Yuva Bent Kanal Merkez 1985 Bent 47 Caz

130 Kuzyaka- İsmailli Bent Kanal Merkez 1973 Bent 20 Caz

49

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

131 Kuzyaka- Koçcağız Bent Kanal Merkez 1981 Bent 20 Caz

132 Oğul Bent Kanal Merkez 2011 Kanal 30 Caz

133 Oğul- Bük -Batak Bent Kanal Merkez 1973 Bent 250 Caz

134 Ortaboğaz Yeraltıbendi Kanal Merkez 1988 Yeraltı 93 Caz Benti 135 Pehlivan Bent Kanal Merkez 1975 Bent 250 Caz

136 Pehlivan Pomp Havuz Yağmurlama Merkez 2006 Sondaj 41 Elk

137 Seremettin Ümit Köyleri Bent Merkez 2012 Bent 150 Caz

138 Subaşı- Gölköy Bent Kanal Merkez 1973 Bent 75 Caz

139 Şeker-Sarıömer-Koru Bent Kanal Merkez 1973 Bent 170 Caz

140 Taşlık Gölet Kanal Merkez 1997 Gölet 59 Caz

141 Terzi Bent Kanal Merkez 1995 Bent 282 Caz

142 Uzunoluk - Akdoğan - Karaş Bent Kanal Merkez 1997 Bent 85 Caz

143 Uzunoluk - Karaş Bent Kanal Merkez 1984 Bent 120 Caz

144 Uzunoluk-Demırcı Bent Kanal Merkez 1975 Bent 100 Caz

145 Yk. Elyakut Merkez 1987 Bent 100 Caz

146 Zankalar, Talipler, Çiğil Bent Kanal Merkez 1976 Bent 161 Caz

147 İmrenler Bent Kanal Seydiler 1986 Bent 72 Caz

148 Dereköy-Gürpelit, Harmangeriş Bent Kanal Şenpazar 1983 Bent 165 Caz

149 Düzsemay, Değirmenyanı, Korucak Bent Şenpazar 1984 Bent 27 Caz Kanal 150 Merkez (Şarbana) Bent Kanal Şenpazar 1979 Bent 43 Caz

151 Abay-Alibeşe Pompaj Havuz Yağmurlama Taşköprü 2010 Sondaj 64 Elk

152 Abay-Alibeşe-Nisağa Taşköprü 1994 Bent 55 Caz

153 Agcıkişi Mah.Pompaj Havuz Yağmurlama Taşköprü 2008 Sondaj 200 Kap. Sis.

154 Agcıkişi Mah.Yağmurlama İlave Boru Taşköprü 2011 Sondaj 100 Kap. Sis.

155 Akdeğirmen Bent Kanal Taşköprü 2004 Bent 80 Caz

156 Akdoğan-Akdoğantekke Bent Kanal Taşköprü 1984 Bent 100 Caz

157 Akseki Pompaj Havuz Yağmurlama Taşköprü 2015 Sondaj 40 Elk

50

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

158 Alamabatak Pompaj Kanal Taşköprü 1986 Keson 350 Elk

159 Alamakayış Pompaj Kanal Taşköprü 1997 Keson 121 Elk

160 Alamaşişli Pompaj Kanal Taşköprü 1996 Keson 100 Elk

161 Alatarla- Çetmi Bent Kanal Taşköprü 1988 Bent 400 Caz

162 Alatarla Pompaj Kanal Taşköprü 1988 Keson 280 Elk

163 Aş. Çit Pompaj Kanal Taşköprü 1989 Keson 50 Elk

164 Aş. Ömemerce Bent Kanal Taşköprü 1973 Bent 110 Caz

165 Aş., Yk. Ayvalı Bent Kanal Taşköprü 1973 Bent 100 Caz

166 Bademcı Havuz Kanal Taşköprü 1989 Havuz 7 Caz

167 Bekdemırekşi Elektromotopomp Sst Taşköprü 2016 Sondaj 200 Elk

168 Bekdemırekşi, Alipaşa, Abay, Nisağa Bent Taşköprü 1977 Bent 2000 Caz Kanal 169 Beyköy-İkipınar Bent Kanal Taşköprü 1987 Bent 8 Caz

170 Boyundurcak, Tepeköy, Abay Bent Kanal Taşköprü 1985 Bent 225 Caz

171 Bük-Ötebük Bent Kanal Taşköprü 1974 Bent 100 Caz

172 Çaycevher Pompaj Yağmurlama Taşköprü 2006 Keson 250 Kap. Sis.

173 Çıftlık Bent Kanal Taşköprü 1977 Bent 82 Caz

174 Çöroğlu Bent Kanal Taşköprü 2003 Bent 170 Caz

175 Ersıl-Celep-Yavuç Bnet Kanal Taşköprü 1984 Bent 515

176 Esenlık Kaptaj Kanal Taşköprü 1986 Kaptaj 46 Caz

177 Hamzaoğlu Bent Kanal Taşköprü 1985 Bent 35 Caz

178 Incesu Bnent Kanal Taşköprü 1979 Bent 84 Caz

179 İncesu Gölet Yağmurlama Taşköprü 2006 Gölet 150 Kap. Sis.

180 Karnıaçık Pompaj Kanal Taşköprü 2005 Emme 211 Elk Havuzu 181 Kızılcaören His Göleti Taşköprü 2007 Gölet 600 800 - +Pompaj+Yağmurlama 182 Kornapa Pompaj Kanal Taşköprü 2005 Emme 160 Elk Havuzu 183 Kornapa, İncesu Bent Kanal Taşköprü 1975 Bent 165 Caz

184 Kuyluş Pompaj Kanal Taşköprü 1985 Emme 65 Elk Havuzu

51

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

185 Küçüksu Gölet Kanal Taşköprü 1987 Gölet 139 Caz

186 Örhen Bent Kanal Taşköprü 1984 Bent 53 Caz

187 Samanlıören Bent Kanal Taşköprü 1973 Bent 28 Caz

188 Uzunkavak Bent Kanal Taşköprü 1970 Bent 50 Caz

189 Vakıfbelören Pompaj Kanal Taşköprü 2004 Keson 42 Elk

190 Yavuç Bent Kanal Taşköprü 2004 Bent 55 Caz

191 Yk. Çayırcık Pompaj Kanal Taşköprü 1979 Keson 30 Elk

192 Yk. Tepedelıkbent Kanal Taşköprü 1991 Bent 32 Caz

193 Akbük Bent Kanal Tosya 1997 Bent 53 Caz

194 Akbük Bent Kanal Tosya 1997 Bent 171 Caz

195 Aş. Kayı Bent Kanal Tosya 1990 Bent 38 Caz

196 Çaybaşı ( Camili Mah.) Bent Kanal Tosya 1988 Bent 45 Caz

197 Çaybaşı ( Orta Mah.) Havuz Kanal Tosya 1982 Havuz 28 Caz

198 Çaykapı Pompaj Kanal Tosya 1982 Sondaj 130 Elk

199 Çepni Bent Kanal Tosya 1992 Bent 25 Caz

200 Çevlik Bent Kanal Tosya 1982 Sondaj 250 Elk

201 Çıfter Bent Kanal Tosya 1980 Bent 101 Caz

202 Dağardı Bent Kanal Tosya 1983 Bent 144 Caz

203 Dağardı Havuz Kanal Tosya 1983 Havuz 50 Caz

204 Dilküşah Mah.Pompaj Kanal Tosya 1998 Sondaj 22 Elk

205 Ekincik Bent Kanal Tosya 1984 Bent 60 Caz

206 Ermelık-Kuzköy Bent Kanal Tosya 1976 Bent 75 Caz

207 Gökyerıbağları Bent Kanal Tosya 1979 Bent 125 Caz

208 Kaleyakası Galeri Kanal Tosya 1974 Galeri 111 Caz

209 Kaleyakası Pompaj Kanal Tosya 2004 Sondaj 25 Elk

210 Kanlıark Bent Kanal Tosya 1988 Bent 80 Caz

211 Karabey Bent Kanal Tosya 1984 Bent 21 Caz

52

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

212 Kayaönü Bent Kanal Tosya 1981 Bent 125 Caz

213 Koldanarkı Bent Kanal Tosya 1977 Bent 128 Caz

214 Kösen-Sapanca Pompaj Kanal Tosya 1979 Sondaj 250 Elk

215 Kuşçular Pompaj Kanal Tosya 1981 Sondaj 220 Elk

216 Kuşçular Pompaj Kanal Tosya 1981 Sondaj 23 Elk

217 Kuşçular-Sofular Bent Kanal Tosya 1993 Bent 26 Caz

218 Kuşçular-Yenidoğan Bent Kanal Tosya 1981 Bent 230 Caz

219 Merkez Bent Kanal Tosya 2002 Bent 210 Caz

220 Ortalıca Toplulaştırma Tosya 2006 Tigh 256 -

221 Özboyu (Yarekın) Bent Kanal Tosya 2000 Bent 38 Caz

222 Sekiler Gölet Kanal Tosya 1990 Gölet 200 Kap. Sis.

223 Sofular Havuz Kanal Tosya 1994 Havuz 24 Caz

224 Sofular Pompaj Kanal Tosya 1982 Sondaj 324 Elk

225 Suluca Bent Kanal Tosya 1975 Bent 100 Caz

226 Suluca Pompaj Kanal Tosya 1983 Sondaj 90 Elk

227 Şarkman Bent Kanal Tosya 1980 Bent 50 Caz

228 Yenidoğan Pompaj Kanal Tosya 1983 Sondaj 230 Elk

229 Yk.Kayı Bent Kanal Tosya 1976 Bent 44 Caz

230 Zincirlikuyu Pompaj Kanal Tosya 1980 Sondaj 140 Elk

Toplam 24.922

Kaynak: Kastamonu İl Özel İdaresi

2.5 Kuru Tarım Arazilerinden Gelecekte Sulamaya Açılacak Alanlar DSİ 23.Bölge Müdürlüğümüzce 2018 yılı sonrası rezerv projeleri ile Kastamonu il sınırlarında toplam 57.894 ha alanın sulamaya açılmasını hedeflemektedir. Özellikle yeni sulamaya açılacak sulama alanlarında basınçlı sulama sisteminin tercih edilmesi birinci öncelik olmalıdır. Kuraklıkla mücadelede en önemli unsurlardan biride sulama randımanlarının artırılmasıdır. Sulama alanlarda basınçlı sulamaya geçilmesi ile sulanacak alanlarda sulama randımanını artıracaktır ve tarımda su kullanım oranları azaltılabilecektir.

2.5.1 Gelecekte DSİ Tarafından Sulamaya Açılacak Alanlar

53

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Ön İncelemesi Tamamlanan Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(ha)

Saraycık Göleti 980

Kurucaören Göleti 574

Toplam 1.554 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

Planlaması Devam Eden Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(ha)

Budaklar Barajı 1.388

Oyrak Barajı 2.368

Germeçtepe Barajı 700

Akseki Göleti 408

Hızar Göleti 365

Darıbükü Göleti 2.574

Alibeyoğlu Göleti 426

Aşağıkayı Göleti 480

Toplam 8.709 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

Planlaması Tamamlanan Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(ha)

85 Yenice Küçük Göleti 35 Vayıslı Küçük Göleti 897 Taşköprü Barajı 701 Daday Goncalar Reg. Sulaması

Toplam 1.718 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd. 54

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kesin Projesi Devam Eden Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(Ha)

Kırık Barajı 9.227

Kızlaryolu Barajı 6716

Samanlıören Göleti 452

Çit Göleti 704

Sirke Göleti 309

Araç Barajı 4.359

Kemerler Göleti 3.468

Kirazlı Küçük Göleti 50

İnceboğaz Küçük Göleti 30

Toplam 25.315 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

Kesin Projesi Tamamlanan Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(ha)

Bezirgan Hazım Kılıç Göleti 199

Toplam 199 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

55

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

İnşa Halinde Bulunan Sulama Projeleri Sulama Projesi Adı Alanı(Ha)

Sevindik Göleti 200

Aşağısökü Göleti 160

Çukurhan Göleti 559

Çay Göleti 420

Gökçeağaç Göleti 209

Akbük Göleti 586

Hasanlı Göleti 1.063

Bezirgan Hazım Kılıç Göleti (bir kısmı işletmeye 3.144 alınmıştır)

Obrucak Barajı 14.058

Toplam 20.399 Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

Rehabilitasyonu Yapılacak Sulama Projeleri Sıra Proje Adı Yapım Yılları Maliyeti Alanı Projenin Rehabilitasyon No (Ha) Amacı

1 Germeçtepe Barajı Planlama - Gövde Yükseltilmesi, Aşamasında sulama sistemlerinin kapalı sistem ve basınçlı sulamaya dönüşümü ve ek alan sulanması

Kaynak: DSİ 23. Bölge Müd.

56

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.5.2 Gelecekte İl Özel İdaresi Tarafından Sulamaya Açılacak Alanlar

Gelecekte İl Özel İdaresi Tarafından Sulamaya Açılacak Alanlar Öngörülen Sıra Tesisin Adı İlçesi Sulama Durumu No Alanı ( Ha )

1 Akkaya-Girdallı-Tekke S.S.T. Tam. Merkez Tamamlama Proje 2 Akkaya-Kirenli-Vayıslı S.S.T. Merkez 23 Proje 3 Alpagut S.S.T. Tam. Merkez Tamamlama Proje 4 Aş.Yk.Batak Merkez 20 Proje 5 Baltacı kuyucağı bent +kanal Merkez 40 Proje 6 Corumlu S.S.T. Merkez Onarım Proje 7 Çiğil-Numanlar-Talipler S.S.T.Bent Onr. Merkez Onarım Proje 8 Darıbükü-Uzunoluk-Demirci SST. Merkez Tamamlama Proje Duruçay(bent+kanal)-Gökçekent-Ahmetbey- 9 Arız kanallar Merkez Onarım Proje 10 Gökçukur S.S.T.Onarım. Merkez 10 Proje 11 Elyakut HİS Göleti Su Çarkı Merkez 20 Proje 12 Elyakut kanal Merkez 0 Proje 13 Esenli S.S.T. Merkez 35 Proje 14 Gömmece S.S.T. Tam. Merkez 15 Proje 15 Gökçukur kanal onarım Merkez Onarım Proje 16 Hacıyusuf motopomp alımı Merkez Onarım Proje 17 Halaçlı S.S.T. İnşaatı(Yalnız Kanallar)sağ sahil Merkez 120 Proje 18 Halaçlı Merkez 110 Proje 19 Hocaköy Merkez Onarım Proje 20 Karaş-Mesim Mah. bent+kanallar Merkez Onarım Proje 21 Kızılkese S.S.T. Tam. Merkez Tamamlama Proje 22 Koru Elektropompaj Tam.Projesi Merkez Tamamlama Proje 23 Köklü-Keremli-Corumlu kanal yapımı Merkez Tamamlama Proje 24 Aş. İsmailli S.S.T. Bakım Onarım Merkez Onarım Proje 25 Oğul S.S.T. Projesi Merkez 100 Proje 26 Subaşı-Gölköy S.S.T. Bent Onr. Merkez Onarım Proje 27 Yk.Elyakut S.S.T. Tam. Merkez 50 Proje 28 Yunus kanal + havuz+kapalı sistem Merkez 20 Proje 29 Kıyık. S.S.T. Merkez 150 Proje 30 Çoban Köyü. S.S.T. Merkez 75 Proje 31 Sarıömer kanal onarım(büyük kanal 2500m.) Merkez 0 Proje 32 Seremettin-Ümit Kanallar(bent yapıldı 2012) Merkez 150 Proje 33 Taşlık göleti borulu sistem sulama Merkez 200 Proje 34 Aş.Yk.Oba-Ekinözü S.S.T. Tam. Araç Tamamlama Proje 35 Boyalı-Köklüdere S.S.T. Tam. Araç 78 Proje 36 Boyalı-Susuz S.S.T. Tam. Araç Tamamlama Proje 37 Fındıklı SST Tek.Yard. Projesi Araç 50 Proje 38 Hurucören Bakım Onarım Araç Onarım Proje 39 İhsanlı-Çöplüce S.S.T. Tam. Araç Tamamlama Proje 40 Kıyan 2.500 m. kanal yapımı Araç 30 Proje 41 Kıyan 2.500 m. kanal yapımı Araç 30 Proje 42 Serdar-Taşpınar Elektropompaj S.S.T. Araç 63 Proje 43 Sıragömü S.S.T. Araç Onarım Proje 44 Terke Elektropompaj S.S.T. Araç 35 Proje 45 Toygaören Yağmurlama SST Araç 11 Proje 57

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

46 Bayramgazi Bozkurt 21 Proje 47 Dereköy S.S.T. Hanönü 60 Proje 48 Sirke SST Hanönü Onarım Proje 49 Vakıf S.S.T. Hanönü 50 Proje 50 Yılanlı-Yeniköy Elektropompaj Tam. Hanönü 51 Proje 51 Yenice-Bağdere Halkabük -Sarıalan. Hanönü 50 Proje 52 Çay Mah. İhsangazi 30 Proje 53 Enbiya İhsangazi 27 Proje 54 Enbiya elektromotopomp kapalı sistem İhsangazi 40 Proje 55 Kuşçular İhsangazi 10 Proje 56 Merkez SST Bakım onarım İhsangazi Onarım Proje 57 Gemiciler İnebolu 21 Proje Hayvaniçme 58 Halkacılar Seydiler Suyu Proje 59 Akdoğantekke Taşköprü 50 Proje 60 Alamabatak Taşköprü Tamamlama Proje 61 Alatarla-Çetmi kanal Taşköprü Onarım Proje 62 Aş.Ayvalı bent+Uzunkavak tamamlama Taşköprü Tamamlama Proje 63 Aş.Emerce Taşköprü 35 Proje 64 Aş.Yk.Emerce ( I Profili) Taşköprü 256 Proje 65 Bekdemirekşi elektromotopomp tesis geliştirme Taşköprü 200 Proje 66 Çaycafer Taşköprü Tamamlama Proje 67 Alamakayış-Çayırcık-Ağcıkişi Bent Proj. Taşköprü 200 Proje 68 Çiftlik Taşköprü 20 Proje 69 Çördük Taşköprü 80 Proje 70 Ersil SST Taşköprü 27 Proje 71 Ersil-Celep-Yavuç SST Tam. Taşköprü Tamamlama Proje 72 Esenlik köyü kanal onarım ve tamamlama Taşköprü 22 Proje 73 Hamzaoğlu Taşköprü Tamamlama Proje 74 Ortaköy Taşköprü 21 Proje 75 Ortaköy elektromotopomp kapalı sistem Taşköprü 40 Proje 76 Samanlıören Taşköprü Tamamlama Proje

77 Hamzaoğlu SST Tesis Geliştirme Prj. Taşköprü 66 Proje 78 Küçüksu Göletten borulu sistem Taşköprü 200 Proje 79 Çaybaşı S.S.T. Tosya Onarım Proje 80 Çifter S.S.T. Tam. Tosya 80 Proje 81 Dağardı S.S.T. Bent Onr. Tosya Onarım Proje 82 Ekincik Kanal Tosya 0 Proje 83 Kaleyakası S.S.T. Tosya Onarım Proje 84 Karabey S.S.T. Tam.(kanal) Tosya Tamamlama Proje 85 Kargın -Murat Mah.Teknik Yardım Proje. Tosya Tamamlama Proje 86 Kınık SST Projesi Tosya 50 Proje 87 Ortalıca Elektropompaj SST Tosya 47 Proje 88 Sekiler Göleti Yağmu. SST.Tam.(kanal) Tosya 80 Proje Küçük Sekiler Yağmur. SST.Bakım- 89 Onarım(kanal) Tosya Onarım Proje 90 Sofular Elektropompaj S.S.T. Tosya 30 Proje 91 Şarakman S.S.T. Tam. Tosya Tamamlama Proje 92 Yk.Kayı S.S.T. Tam. Tosya 7 Proje 93 Yenidoğan SST Teknik Yard.Prj. Tosya Onarım Proje Toplam 3.256

İl Özel İdaresinin kuru tarım alanlarında sulamaya açacağı alan 3.256,00 ha civarındadır. 58

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2.6 Çayır - Mera Alanları

Biyolojik yaşam çemberinin temel üyelerinden bir tanesi olan çayır meralar hayvanlar için de yaşam alanı ve yem kaynağıdır. Toprakların verimliliğini arttırma ve muhafazası ile su kaynaklarının oluşumu, gelişimi ve kalitesini etkilemeleri, yeryüzü ısınmasında ve sera etkisinin azalmasındaki etkin rolleri yanında, biyolojik çeşitlilik, gen merkezi olma özellikleri, rekreasyonel özellikleri, yaban hayata yaşam alanı sağlama, erozyonu önleme ve ekonomik değerleri bakımından da önem arz etmektedirler. Mera alanlarının kullanımı, bakımı, tespiti ve sınırlarının belirlenmesine ilişkin 1998 yılında çıkarılan 4342 Sayılı Mera Kanununa kadar farklı zamanlarda birçok yasa çıkarılmıştır. Mera kanununda belirtilen tespit, sınırların belirlenmesi ve tahsis çalışmalarının hızlandırılması için, mera fonu oluşturularak önemli bir kaynak yaratılmış, ancak bu fon 2002 yılında kaldırılmış ve genel bütçeden mera özel ödeneği adı altında kaynak aktarımına devam edilmektedir. Giderek verimsizleşen, arzulanmayan bitki türlerinin istilasına uğrayan meraların kontrol altına alınması, ıslahı ve bilinçli bir biçimde kullanılması, tesviye eğrili karıklar, su yayma sistemleri vb. gibi fiziksel ıslah yöntemlerinin yanında dinlendirilerek otlatma, münavebeli otlatma, aşılama, gübreleme, yeniden ekim vb. gibi kültürel yöntemlere ağırlık verilmelidir. Hayvansal üretimde en önemli girdiyi oluşturan kaliteli kaba yemin açığının çayır ve mera alanlarının ıslahı ile yem bitkileri ekiliş alanlarının artırılması ile sağlana bilinir. Islah çalışmaları ile çayır mera alanlarının miktarının artırılması, ot verimi ve kalitesinde Avrupa düzeyinin yakalanması sağlanacaktır. Köylümüze istihdam yaratmak, aynı zamanda köyden kente göçü de önleyecek ve plansız kentleşmenin yaratacağı sosyal yaralara da çözüm bulunmuş olacaktır. Diğer taraftan besiciliğin ve süt sığırcılığının girdi olarak % 60 –65' ini teşkil eden kaba yem, pahalı bir girdi olmaktan çıkacaktır.

2.6.1 Çayır Alanları

İlimizdeki çayır alanları toplamı 7 860 ha civarındadır.

2.6.2 Mera Alanları

İlimizde 1998-2013 yılları arasında yapılan mera tespit-tahdit çalışmaları sonucunda 25.569,98 ha mera alanının tespit ve tahdit işlemleri tamamlanmıştır.

59

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

İlçelere Göre Tespit-Tahdit ve Tahsisi Yapılan Mera Alanları Cetveli Tahsis Tespit- Tahdit İlçe Toplam Alan Köy/Mah. Toplam Alan Köy/Mah. Sayısı (Ha.) Sayısı (Ha.) Merkez 179 6.363,68 99 3.832,57 Abana 16 0,32 3 0,23 Araç 126 1.431,64 19 707,17 Ağlı 24 910,22 6 668,74 Azdavay 54 181,62 1 5,96 Bozkurt 37 92,68 2 0,14 Cide 92 4,59 1 4,59 Çatalzeytin 44 178,72 Daday 64 804,10 36 784,74 Devrekani 63 8.251,13 32 5.654,16 Doğanyurt 27 2,59 Hanönü 23 96,94 3 15,24 İhsangazi 33 768,51 9 141,37 İnebolu 92 0,05 Küre 38 29,76 Pınarbaşı 33 137,45 Seydiler 25 3.134,31 23 2.795,79 Şenpazar 29 0 Taşköprü 129 2.666,09 45 1.911,07 Tosya 56 515,58 Toplam 1.184 25.569,98 279 16.521,77

2.6.3 Otlak Alanları

İlimizdeki yem bitkileri ve hububat ekili alanların hasadından sonra kısa dönemde yetişen otlar ile tarla sınırlarındaki alanlar hayvanların kısmen de olsa yararlanabileceği alanlardır.

2.6.4 Alternatif Yem Kaynağı Olabilecek Alanlar

İlimizde geniş bir Ormanlık alanlar mevcuttur. Mevcut orman alanların içerisindeki açıklıklar oldukça geniş bir alan kapsamaktadır. Bu alanlarla ilgili çalışma olmadığından alan miktarları belli değildir. Ancak orman arazilerinin %5 kadar lık bir kısmının orman açıklıkları olduğunu tahmin edildiğinde, bu alanların 35.000 hektar olarak var sayabiliriz. Bu açıklıkların kırsal yerleşim bölgesine yakınlığı nedeniyle % 25 oranında kullanılma imkânı olabilecek alan düşünüldüğünde, 9.000 ha lık bir alan, Orman ve Su İşleri Bakanlığının izni ile alternatif otlatma alanı olarak kullanılabilecektir.

2.6.5 Diğer Alanlar

Kastamonu ilinde tarım amacıyla kullanılamayan alanlara ait rakamlar şöyledir; 60

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Tarım Dışı Diğer Araziler Arazi Türü Alan(Ha) Taşlı Kayalık Alanlar 95.562 Su Yüzeyleri 1.859 Kıyı Kumulları 362 Yerleşim alanları 7.380 Sanayii alanı 231 Toplam 105.394 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

Toprak koruma projeleri ile ıslah edilerek kullanılabilecek tarım alanlarının miktarları;

Islah Edilmesi Gerekli Alanlar Arazi Türü Alan(Ha) Drenajı Bozuk Alanlar 3.012,00 Taşlı Arazi 372.632,00 Kaynak: Kastamonu İli Arazi Varlığı

3 İlin Su Kaynakları Varlığı İlin Su Kaynağı Varlığı 1 İl Uzun Yıllar Yağış Ortalaması 480 mm 2 Yıllık Yağış Miktarı 6.291.888.000 m3

3 Buharlaşma 943.783.200 m3

4 Yeraltına Sızma 2.894.268.480 m3 3 5 Yıllık Yüzey Akış 2.453.836.320 m 3 6 Komşu Ülke Suları 0 m 7 Kullanılabilinir Yüzey Suyu 308.684.027 m3 8 Yıllık Çekilebilir Yer altı Suyu 61.736.805 m3 9 Toplam Kullanılabilinir Net Su 370.420.832 m3 10 Halihazırda Kullanılan Su 189.068.966 m3

Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

İlin başlıca su kaynakları; Gökırmak, Devrez Çayı, Devrekâni Çayı, Valay Çayı, Araç Çayı, Daday Çayı, Karaçomak Çayı, Karasu, Kumluca, Karadere, Başveren ve Dona Çayıdır. Tüm derelerin sulama suyu kalitesi T2,A1 dir. Bu değerlere göre sulamada toprakta yaratacağı tuzluluk zararı, orta, sodyum zararı düşüktür.Bu değerlere göre bir çok bitkilerin sulanmasında bir sakınca bulunmamaktadır. Yerüstü su kaynakları olarak sulamada kullanılan ve kullanılabilecek olan akarsuların uzun yıllar yapılan rasatlara göre belli istasyonlarda ölçülen değerleri şu şekildedir;

61

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Başlıca Yerüstü Su Kaynakları Haritası

62

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Akarsuların Yıllık Su Potansiyeli ve Ortalama Akım Değerleri Yıllık (2017 Su Yılı) Uzun Yıllar S.No Akarsuyun Adı İstasyon Adı Potansiyel(hm3/yıl) Ort.Akım (10 6 m 3) D13A015 DEVREKANİ ÇAYI CÜRÜMÖREN 93.42 123.997 D13A021 DEVREKANİ ÇAYI ÇORBACI 7.358 7.985 D13A052 KOCAIRMAK ÇAYI CİDE 679.9 764.397 D13A061 ARAÇ ÇAYI ARAÇ 93.53 171.783 D13A080 KARAÇAY ÇATALZEYTİN 77.78 77.78 D13A082 İNEBOLU ÇAYI İNEBOLU 68.235 72.36 D15A025 KARASU ÇAYI DEĞİRMENÖNÜ 50.339 64.942 D15A040 DEVREZ ÇAYI ORTALICA 275.29 437.49 D15A091 KARAMUK DERESİ BUDAKLAR 2.499 5.607 D15A092 ESE DERESİ VAKFIBELVEREN 18.147 24.342 D15A266 OYRAK DERESİ OYRAK 0.566 0.472 D15A224 CELEP DERESİ ERSİL 81.271 86.715 D15A225 DADAY ÇAYI HASKÖY 56.58 75.922 D15A226 DADAY ÇAYI GONCALAR 25.494 52.621 D15A227 KARADERE DELİLER 40.044 58.44 D15A329 AKKAYA ÇAYI EMİRKÖY 63.8 76.943 D15A332 KARANLIK DERE A.TÜFEKÇİ 13.165 13.858 D15A343 KARAÇOMAK DERESİ İNÖNÜ 16.321 24.992 D15A347 İĞDİR ÇAYI DARIBÜKÜ 25.204 28.033 E13A007 DEVREKANİ ÇAYI AZDAVAY 153.14 206.91 E13A058 KÜRE ÇAYI ÇAYKIYI 213.66 171.186 E13A059 EZİNE ÇAYI BOZKURT 140.07 119.577 E15A038 DEVREZ ÇAYI ÇELTİKBAŞI 188.26 236.623 E15A045 GÖKIRMAK PURTULLU 344.07 371.099 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

3.1 İlde Sektörlere Göre Su Kullanımı Ve Hedefi

1. Tarım için : 90,06 hm3/yıl 2. Sanayi için : 1,52-1,65 hm³/yıl 3. Evsel kullanım : 7,27-7,97 hm³/yıl

Sektörlere Göre Su Kullanımı ve Hedefi (DSİ 23.Bölge Müdürlüğü)

Mevcut durum;

Sulama : : 77,66 hm3/yıl İçme Suyu :Karaçomak Projesi : 5,71 hm3/yıl Kuyular : 14,60 hm3/yıl Sanayi suyu :Küre - Çatak Barajı : 0,50 hm3/yıl Kuyular : 9,90 hm3/yıl TOPLAM : 108,37 hm3/yıl

63

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Gelecekte :

Sulama :2018 yılı sonrası : 90.06 hm3/yıl İçme suyu : 2022 yılı sonrası Kırık : 9.78 hm3/yıl barajı Kuyular : 14,60 hm3/yı

Sanayi suyu : 2022yılı sonrasında : 2,10 hm3/yıl Kuyular : 9,90 hm3/yıl TOPLAM :126,44 hm3/yıl

3.2 Su Kaynakları Envanterinin Hazırlanması 3.2.1 Yerüstü Su Kaynakları Potansiyelinin Belirlenmesi:

Yerüstü su kaynaklarından hali hazırda faydalanılan miktarlar Tarım : : 28,0 hm3/yıl İçme Suyu : Karaçomak Projesi : 5,71 hm3/yıl Sanayi suyu : Küre - Çatak Barajı : 0,50 hm3/yıl

Yerüstü su kaynaklarından gelecekte faydalanılacak miktarlar

Tarım : : 40,40 hm3/yıl İçme Suyu: Kırık Projesi : 9,78 hm3/yıl Sanayi suyu: Küre - Çatak Barajı : 0,5 hm3/yıl Oyrak Barajı : 1,6 hm3/yıl

3.2.1.1 Yeraltı su kaynaklarından hali hazırda faydalanılan miktarlar

Yeraltısuyu Kaynaklarından Hali hazırda Faydalanılan Miktarlar (2017 yılı) Amacı Belge Adedi Verilen Tahsis (yılda) Tarımsal Sulama 30 222.904 m3 İçme ve Kullanma Suyu 5 51.417 m3 Sanayi Kullanım 15 2.170.135 m3 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

2017 Yılı Sonuna Kadar Verilen Toplam Belge ve Tahsis Miktarları Amacı Belge Adedi Verilen Tahsis (yılda) Tarımsal Sulama 1.249 50.250.515 m3 İçme ve Kullanma Suyu 143 18.177.977 m3 Sanayi Kullanım 75 6.95.503 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

64

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

3.2.1.2 Yeraltı su kaynaklarından gelecekte faydalanılacak miktarlar Yeraltısuyu Kaynaklarından Gelecekte Faydalanılacak Miktarlar (2018-2022 yılları) Amacı Verilen Tahminin Tahsis (5 yıl) Tarımsal Sulama 4.815.164,5 m3 İçme ve Kullanma Suyu 1.762.695,5m3 Sanayi Kullanım 2.231.692,5m3 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

4 Normal Koşullarda Yapılacak Orta Ve Uzun Dönem Çalışma Planları

Toprak ve su kaynakları ülkelerin en önemli doğal zenginlikleri arasında yer alır. Toplumların sosyo-ekonomik kalkınmalarında, söz konusu kaynakların geliştirilerek akılcı kullanımının büyük önemi bulunmaktadır. Su, canlılar için vazgeçilemez bir doğal kaynaktır; eksikliğinde bitkisel üretim önemli ölçüde kısıtlanmaktadır. Sulama tarımda birinci derecede öncelikli konudur. Sulama ihtiyacı yağışların dağılımı ile de yakından ilgilidir. Bu dağılım ve miktar beklenen düzeyde olmadığı takdirde özellikle ilimizde yem bitkileri ve hububat alanlarında önemli verim kayıplarına sebep olmaktadır. Tarımsal ürün yetiştiriciliğinde istikrarlı üretim, bilinçli sulama ön planda yer almaktadır. İlimiz bitkisel üretimin ve dolaylı olarak hayvancılığında yeterli gelişmişliğin sağlanamamış olmasının arkasındaki gerçek neden kuraklık ve yeteri miktarda sulama yapılmayışıdır. Aynı durum hayvancılıkta büyükbaş hayvanlar için yetersiz su miktarı olarak da ifade etmek mümkündür. Bu miktarın yetersizliği hayvancılığın da gelişmemiş olmasının bir diğer ifadesidir. Kırsal alanda şehirlere olan hızlı göçün arkasındaki gerçek de sulama yapılamadığı için birim alandan kalite ve miktar olarak beklenen verimin alınamamasıdır. İlimizde tarımsal kuraklıkla mücadelede orta ve uzun vadede çalışma planlarında aşağıdaki konulara öncelik verilmesi gerekmektedir; 1- Bölgemizde yararlanılabilecek yeraltı ve yüzey akışta bütün su potansiyelinin gerek doğrudan gerekse biriktirilmek suretiyle sulamaya kazandırılması, 2- Üretimde sadece yeterli suyun kullanılması, su israfına katiyen meydan verilmemesi, sulama randımanını düşürücü faktörlerin ortadan kaldırılması, modern sulama sistemlerinin üreticiye benimsetilmesi ve kazandırılması konusunda yoğun çalışmaların devam ettirilmesi ve bu meyanda mücbir müeyyidelerin yürürlüğe konulması, 3- Yıllar itibariyle yaşanabilecek muhtemel bir susuzluğa karşı su stoklarının oluşturulması, 4- Halen istifade edilen, istifade edilecek ve istifade edilebilecek su kaynaklarının (dere, çay, ırmak, göl, gölet, baraj gölleri ve yeraltı su rezervleri) hiçbir istisna kabul etmeksizin, her ne şekilde olursa olsun kirlenmenin önüne geçilmesi, her çeşit kirletici faktörler için yasal tedbirlerin alınması, halen kirletilmiş su kaynaklarının süratle kirlilikten kurtarılması, 5- İlimiz için önemli çeltik ve diğer üretim alanlarının bulunduğu Devrez ve Gökırmak kirlenmesi devam etmektedir. Bu akarsularda kirlenmeyi, önleyici etkili önlemlerin alınması ile acilen çözülmesi gereklidir. 6- Sulamadan beklenen yararın sağlanması ve sürdürülebilir bir tarımsal üretim için sekileme, tesviye, toplulaştırma ve drenaj sistemleri gibi tarla içi geliştirme çalışmaları, sulama sistemleri ile birlikte ele alınmalı, birbirlerine koşut biçimde inşa edilmeli ve birlikte işletmeye açılmalıdır.

65

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

7-Üreticilerin sulama bilgi ve becerilerinin artırılması, çağdaş bir sulama bilincinin yerleşmesi için etkin çalışan bir çiftçi eğitim yayım sistemi kurulmalıdır. Aşırı sulama alışkanlığının önüne geçmek için çiftçi eğitim çalışmalarına önem verilmelidir. Kastamonu’da tarımsal sulamalarda kullanılan toplam miktarı, genel su kullanınımın yaklaşık % 75’i civarındadır. Bu denli büyük hacimlerde su tüketilen sektörde, suyun kullanımından sorumlu organlar arasında koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır. Su kaynaklarımızın yeterli etkinlikte planlanamamasında, yetki dağılımının ve eşgüdüm eksikliğinin rolü büyüktür. Köy tüzel kişiliklerinden belediyelere, kişilere, kooperatiflere, özel idarelere kadar değişen yelpazede bir yetki ve sorumluluk dağınıklığı olup, ortada sorumluluk sahibi birliklerin kuruluşunu düzenleyen bir yasa yoktur.

4.1 Yatırımlar 4.1.1 İl Tarım Ve Orman Müdürlüğü

2018–2022 yıllarında il içerisinde yapılacak sulama hibe desteği planlamasında tahmini maliyet 23.000 TL dir. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından uzun ve orta vadede kuraklıkla mücadelede konusunda diğer yatırım ve planlamalar şöyledir;

Uzun Ve Orta Vadede Kuraklıkla Mücadelede Konusunda Yatırım Ve Planlamalar Sıra Proje adı Yapım Maliyeti Notlar Projenin beklenen no yılları (TL) etkileri 1 AR-GE 2019-2022 10.000 Anıza Ekim-Su Çiftçi Çalışmaları Hasadı Alışkanlıklarının Kazandırılması 2 Demonstrasyonlar 2019-2022 5.000 Kurağa dayanıklı Kurağa dayanıklı (Buğday çeşit çeşitlerin çeşitlerin Demastrasyonları) yaygınlaştırılması yaygınlaştırılmasının sağlanması 3 Adaptasyon 2019-2022 5.000 Kuraklığa Kurağa dayanıklı çalışmaları Dayanıklı çeşitlerin Buğday yaygınlaştırılmasının sağlanması 4 Hastalık ve 2019-2022 3.000 Kuraklık Çekirge zararlılarla nedeniyle Popülasyonunu mücadele ilimizde azaltarak kurak görülmesi koşullarda zarar muhtemel riskini azaltmak çekirge mücadelesi

66

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4.1.1.1 Kırsal Kalkınma Yatırımları kapsamında Toplu Basınçlı Sulama Sistemi Projeleri Tarım ve Orman Bakanlığının Kırsal Kalkınma Yatırımları Çerçevesinde İlimizde 4 adet toplu basınçlı sulama sistemleri uygulamaya konularak bu alanlardaki cazibeli sulamalar basınçlı sulamaya dönüştürülerek sulama randımanı artırılarak su kullanım miktarları düşürülmüştür.

Toplu Basınçlı Sulama Sistemi Projeleri Sıra İlçe Sulama Yeri Adı Bedeli Sulama Yapılan No Sistemi Alanı Hibe (Da) Ödemesi (Tl) 1 Taşköprü Toplu S.S. Kornapa Köyü 575.300.00 1.736 371.268.00 Basınçlı Kornopa Yağmurlama Sulama Köyü Sulama Projesi Sistemi Sulama Kooperatifi 2 Kastamonu\Merkez Toplu Kastamonu Kastamonu 448.527.82 805 249.761.25 Basınçlı İli Merkez Merkez Kuşkara Sulama İlçe Köylere Köyü Toplu Sistemi Hizmet Basınçlı Sulama Götürme Projesi Birliği 3 Kastamonu\Merkez Toplu S.S. Kastamonu 618.0 3.200 374.625.00 Basınçlı Ortaboğaz- Merkez Kayalı- Sulama Kayalı- Bozoğlak- 00.00 Sistemi Bozoğlak Ortaboğaz Köyleri Köyleri Sulama Yağmurlama Kooperatifi Sulama Projesi 4 Taşköprü Toplu S.S. Kornapa Köyü 614.364.00 2.050 371.268.00 Basınçlı Kornopa Genişleme Sulama Köyü Yağmurlama Sistemi Sulama Sulama Projesi Kooperatifi Toplam 2.256.192,00 8.344 1.486.767.25 Kaynak: İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

4.1.1.2 Kırsal Kalkınma Yatırımları kapsamında Bireysel Basınçlı Sulama Sistemi Projeleri

2007-2018 Yılları arasında Tarım ve Orman Bakanlığının Kırsal Kalkınma Yatırımları Çerçevesinde İlimizde 428 adet bireysel basınçlı sulama sistemleri uygulamaya konularak çiftçi bazındaki bireysel sulamalar ile basınçlı sulama alışkanlığı kazanılmaya çalışılmıştır.

Bireysel Basınçlı Sulama Sistemi Projeleri Yıllar Çiftci Sayısı Proje Tutarı (Tl) Sulama Alanı(Ha) 2007-2018 428 4.625.242,00 777,00 Kaynak: İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

67

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4.1.2 DSİ’ce Yapılacak Yatırımlar

4.1.2.1 Sulama Yatırımları

İlimizde sulamaya elverişli alanlar toplamı 234.335 ha dır. Ancak bu alanlar içerisinde devlet eliyle sulanan alan miktarı 59.763,00 ha dır. Büyük bir alanda sulama yatırımlarına ihtiyaç bulunmaktadır.

4.1.2.1.1 D.S.İ Sulama Yatırım Projeleri(Hektar)

İnşa Halinde Bulunan Sulama Projeleri(Ha)

Sulama Projesi Adı Alanı

Sevindik Göleti 200

Aşağısökü Göleti 160

Çukurhan Göleti 559

Çay Göleti 420

Gökçeağaç Göleti 209

Akbük Göleti 586

Hasanlı Göleti 1063

Bezirgan Hazım Kılıç Göleti (bir kısmı işletmeye 3144 alınmıştır)

Obrucak Barajı 14058

Toplam 20 399 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

4.1.2.2 İnşa Halinde Bulunan Sulama Projeleri DSİ teşkilatının ilimizde 2018 ve daha sonraki yıllarda yapılması planlanan sulama projeleri ile sulamaya açılacak alan toplamı 57.924 ha dır.

4.1.2.3 Drenaj Yatırım Planlamaları

DSİ büyük sulama planlamalarındaki sulama alanları içerisinde drenaj planlamalarını birlikte yapılmaktadır. Mevcut doğal ve yapay drenaj şebekelerinin her yıl temizlenerek aktif olması için gerekli çalışmalar yapılmaktadır.

68

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4.1.2.4 Taşkın Önleme

DSİ müdürlüğünce Kastamonu ilinde yüzey suları üzerinde yapılmış taşkın önleme çalışmaları;

Taşkın Önleme Çalışmaları(Devam Eden Çalışmalar) Sıra Proje İlçesi Yerleşim Alan No Proje Adı Bedeli(TL) 1 Ezine Çayı Abana 1 ilçe 31 2.943.902,50 2 Yukarı Elyakut Köyü-Karasu Deresi Merkez 1 köy 18 1.215.475,00 Cide Irmağı Çayüstü Deresi, Ece 3 Deresi, Kuz Deresi ve Yankolları Cide - 5 4.140.374,20 Islahı

4 Bakırcı Köyü Kıraç Deresi Taşkın Azdavay 1 köy 25 2.233.000,00 Koruma 5 İlçe Merkezi Taşkın Koruma İnşaatı Azdavay 1 ilçe - 5.888.000,00 6 Meset Kavlandüzü ve Karaşlı Doğanyurt 1 ilçe 20 4.498.250,00 Dereleri 3. Kısım Gölköy ve Jandarma Eğitim Tabur 7 Komutanlığı Arazileri Daday Çayı Merkez - 35 7.713.000,00 Taşkın Koruma Sarıpınar Köyü Sayvanlar Deresi 8 İhsangazi - - 1.365.450,00 Taşkın Koruma 9 İnebolu Çayı İkmali İnebolu 1 ilçe - 1.898.250,00 Gemiciler Köyü Evrenye Çayı Taşkın 10 İnebolu 1 köy 1 2.380.750,00 Koruma Damlaçay Köyü Eğrek Deresi Taşkın 11 Merkez 1 köy 9 1.426.000,00 Koruma Dereberçin Köyü Dereberçin Çayı 12 Merkez 1 köy - 3.944.000,00 Taşkın Koruma 13 Devrekâni Çayı Taşkın Koruma Seydiler 1 ilçe - 6.582.000,00 14 Valay Çayı Taşkın Koruma Şenpazar 1 ilçe - 7.823.000,00 Karapürçek ve Davutpaşa Köyleri 15 Taşköprü 2 köy - 1.900.000,00 Taşkın Koruma Yenidoğan Köyü Hacıkızı Deresi 16 Tosya 1 köy 7 1.297.755,00 Eski Mahalle Taşkın Koruma Bostan Köyü Aşağı Tüfekçi Mahallesi 17 Merkez 1 köy 1 köy 727.750,00 Tersip Bendi ve Islah Sekisi Kasaba Hacışaban Başköy Köyleri 18 Merkez 3 köy - 6.937.001,00 Başköy Deresi Taşkın Koruma Ekincik Köyü Tıkının Deresi 2.Kısım 19 Tosya 1 köy - 1.200.000,00 Taşkın Koruma Yukarı Emerce Köyü Gökırmak Çayı 20 Taşköprü 1 köy 127 16.100.000,00 Taşkın Koruma Aksinir Köyü Organize Sanayi 21 Bölgesi Akpınar Deresi Taşkın Merkez 1 köy - 1.100.000,00 Koruma 22 Ilgaz Çayı Taşkın Koruma İhsangazi - - 14.000.000,00 İlyasbey ve Baltacı Köyü Fakas Çayı 23 Cide 2 köy - 10.000.000,00 Taşkın Koruma Karapürçek Köyü Yeniköy Mahallesi 24 Taşköprü 1 köy - 6.757.000,00 Balçıklı Deresi Taşkın Koruma Ak Tekke İnönü ve Mehmet Akif 25 Ersoy Mahalleleri Sulu Ceviz Deresi Merkez 1 ilçe - 800.000,00 3.Kısım Islahı Taşkın Koruma 69

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

26 Kasaba Örencik Köyü Örencik Deresi Merkez 1 ilçe - 3.100.000,00 Taşkın Koruma Kastamonu Tosya Gövercik Köyü 27 Tosya 1 köy - 2.200.000,00 Unduk Mahallesi Taşkın Koruma Suluca Kumkapı Mahallesi Taşkın 28 Tosya 1 mah. - 2.100.000,00 Koruma Derelitekke Çayı ve Yankolu Dereli 29 Azdavay 1 köy 11 9.400.000,00 Çayı Taşkın Koruma Talipler Yerleşim Yeri ve Arazileri 30 Merkez 1 köy 5 2.200.000,00 Tekke Deresi Taşkın Koruma Karakuz Köyü Yerleşim Yeri ve 31 Arazileri Karakuz Deresi Taşkın Merkez 1 köy 10 1.400.000,00 Koruma Düzköy Yerleşim Yeri ve Arazileri 32 Düzköy Deresi, Yeşilce Deresi ve Cide 2 köy - 10.000.000,00 Maden Deresi Taşkın Koruma Kasabaörencik Köyü Örencik Deresi 33 Merkez 3.100.000,00 - 3.100.000,00 ve Yankolları Taşkın Koruma Suluca Köyü Suluca Deresi 2.Kısım 34 Tosya 1 köy - 800.000,00 Taşkın Koruma Bağdere Köyü Yerleşim Yeri ve Arazileri Hanönü Merkez Deresi, 35 Hanönü 1 ilçe - 10.000.000,00 Bağdere-1, Bağdere-2 Dereleri ve Bağdere-2 Yan Deresi Taşkın Koruma Pehlivanköy, Kuşkara, Halaçlı ve 36 Hacıyusuf Yerleşim Yerleri ve Merkez 4 köy 50 51.000.000,00 Arazileri İydir Deresi Taşkın Koruma Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

DSİ Hizmete Girmiş Taşkın Önleme Projeleri İlçesi Korunan Korunan İnşa Taşkın Tesisinin Adı Yerleşim Alan (Ha) Tarihi Yeri 1 Karaçomak Deresi Islahı Merkez 1978 2 Cebrail Mah. Çoruh Deresi Merkez 1957 3 İsmailbey Mah. Mağra Deresi Merkez 1986 4 Gümüşlühoca Deresi Merkez 1985 5 İnönü Aktekke Mahallesi Merkez 1986 6 Honsalar Mahallesi Merkez 1984 7 M. Akif ERSOY Mah. 1 ve 2 no Merkez 2005 k.dere 8 Merkez Hisarardı Mah. Kerpiçli Merkez 1998 Deresi 9 Çağlayık Deresi 2. Kısım Merkez 1 Mah. 2005- 2013 10 Çağlayık Deresi TKİ 2. Kısım Merkez - - 2015 11 Çağlayık Deresi TKİ 2. Kısım Islahı Merkez - - 2015 12 Hisarardı Mah. Kerpiçli (Ballık) Merkez - - 2015 Deresi TKİ 13 Karaş Köyü ve Okulu Merkez 1Köy+1Ok. 27 1960 14 Molla Gömeç Köyleri Merkez 2 Köy 13 1969 15 Halifekuyucağı Köyü Merkez 1 Köy - 1969 16 Şekerköyü Arazileri Merkez 1 Köy 22 1966

70

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

17 Eşen - Kurusaray Köyleri Merkez 2 Köy 80 1970 18 Eşen Köyü Merkez 1978 19 Alpagut Köyü Merkez 1 Köy - 1973 20 Halaçlı Köyü Merkez 1 Köy - 1977 21 Akkaya Bucağı Merkez 1 Bucak - 1986 22 Şeyhköyü Arazileri Merkez 1 Köy - 1980 23 Kuzyaka Kurdeşe Mah. Merkez 1 Mah. 1 1993 24 Alçıcılar Köyü-Nebioğlu Mah. T.K Merkez 2 Mah. - 2013 25 Göcen Köyü Kulfal Deresi T.K Merkez 1 Köy - 2014 26 Terzi Köyü Karasu Çayı T.K Merkez 1 Köy - 2014 27 İlçe Merkezi Abana 1 İlçe - 1951 28 İlçe Merkezi (Çayırcık Mah.) T.K Abana 1 Mah. - - 29 Kışla Köyü Araç 1 Köy - 1978 30 Yurttepe Giremez Köyü Araç 1 köy 1 1969 31 Boyalı Araç 1 Bucak 10 1975 32 Araç-Boyalı Bucağı Soğanlı Çayı Araç 1998 33 İğdir Celep Köyü Araç 1 Köy - 1990 34 İğdir Köyü T.K Araç 1 Köy - 1990 35 Boyalı Güzlük Köyü Araç 1 Köy - 1989 36 Susuz Köyü Kavşak Köyü Araç - 4 1997 37 Araç İlçe Mrk. Çay Mah. Araç 1 Mah. - 2003 38 Araç Çayı Taş. Kor.Tes. Araç - 165 2003 39 Köklü Dere T.K Araç - - 2003 40 Yurttepe Köyü T.K Araç 1 Köy - - 41 Araç Çayı ve Yan Dereleri Üst Araç 2016 Havza Islahı 1. Kısım 42 Araç Çayı ve Yan Dereleri Üst Araç 2016 Havza Islahı 2. Kısım 43 İğdir Beldesi Çengel Deresi Araç 1 Belde 2015 44 Araç Çayı Yan Dereleri Üst Havza Araç 2015 Islahı 1. Kısım 45 Araç Çayı Yan Dereleri Üst Havza Araç 2015 Islahı 2. Kısım 46 Çaykaşı Köyü Soğanlıdere Mah. Araç 1 3 2017 Değirmenderesi TKİ 47 İlçe Merkezi Azdavay 1 İlçe 50 1971 48 Devrekâni Çayı Islahı Azdavay 1963 49 Şahbali Köyü Azdavay 1 Köy 1094 1960 50 Derelitekke Köyü Azdavay 1 Köy - 1988 51 Yumacık Çatalkiren Deresi Azdavay 1 Mah. - 1996 52 Yumacık Köyü Büyük Dere TKİ Azdavay 1 22 2017 53 Saray ve Kayaoğlu Köylerinin Azdavay 2 Köy 4,1 2015 Köyiçi Dereleri 54 Ezine Çayı Islahı Bozkurt 1 İlçe - 1978 55 İlçe Merkezi Bozkurt 1987 56 Bayramgazi Köyü Bozkurt 1 Köy - 1961 57 Yakaören(İlişi) Bozkurt 1 Köy - 1978 58 Beldeğirmeni Bozkurt 1 Köy - 1969 59 Çayüstü Köyü Cide 1 Köy 6 1978 60 Toygarlı Soğuksu Pazarı Cide 1 Köy - 2005 71

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

61 Kumluca Köyü Cide 1 Köy 40 1984 62 Göble Köyü Cide 1 Köy 21 1959 63 İlyasbey Köyü Cide 4 Köy 30 1977 64 Irmak (Çandır) Köyü Cide 1 Köy - 1975 65 Sakallı Düzköy Cide 4 Köy - 1989 66 İlçe Merkezi (Erküt Deresi) T.K Cide 1 İlçe - 1970 67 İlçe Merkezi Sırakaya, Kuz ve Cide Cide - 29 2014 Dereleri T.K 68 İlçe Merkezi Çatalzeytin 1 İlçe - 1986 69 Çatalzeytin Çayı TKİ Çatalzeytin - - 2017 70 İlçe Merkezi Daday 1 İlçe - 1974 71 Kalem Mahallesi Daday 1989 72 Meydan Köyü Daday 1 Köy - 1961 73 Honsalar Bağışlar Seydibeyköy Daday 1 Köy 80 2005

74 Siyahlar ve Beyazlar Köyleri Daday 2 Köy 20 1970 75 Tüfekçi Köyü Daday 1 Köy - 1983

76 Bey Mahallesi Daday 1 Mah - 1996 77 Yazıcımeydan Köyü T.K Daday 1 Köy - -

78 İlçe Merkezi Daday Çayı TKİ Daday - - 2017 79 Etçiler-Yağcılar Devrekâni 1 İlçe 569 1970 80 Etçiler Devrekâni 1 Köy - 1970 81 Emirler Köyü Devrekâni 1 Köy 1970 82 Şenlik Köyü Pazaryeri Devrekâni 1 Mah - 2004 83 İlçe Merkezi (Tekke Deresi) Devrekâni - - 2011 84 İlçe Merkezi İsmailbey Deresi TKİ Devrekâni - 9,2 2011 85 İlçe Merkezi İsmailbey Deresi Devrekâni - - 2017 İkmali 86 İlçe Merkezi Doğanyurt 1 İlçe - 1964 87 İlçe Merkezi Meset, Kavlandüzü ve Doğanyurt 1 İlçe - 2015 Karaşlı Dereleri 2. Kısım 88 Meset Kavlandüzü 2. Kısım TKİ Doğanyurt - - 2017 89 İlçe Merkezi T.K Hanönü 1 İlçe - - 90 İlçe Merkezi Gökırmak Bağdere ve Hanönü 1 Mah. 23,2 2010 Yılanlıdere Taşkın ve Rusübat Kont. İnş. 91 İlçe Merkezi İhsangazi 1 İlçe 30 1978 92 Pazar Yeri İhsangazi 1978 93 Ilgaz Çayı İhsangazi 2005 94 Antarlı Çakıroğlu İhsangazi 1978 95 İsatekke Köyü İhsangazi 1 Köy - 1960 96 Kuşçular, Çayağzı, Enbiya Köyleri İhsangazi - 30 1993 97 Sevindik, Avşar, Sipahiler Köyleri İhsangazi - 20 1993 98 Obruk Köyü Karakaş ve Bakla İhsangazi 1 Köy - 1997 deresi 99 İlçe Merkezi İnebolu 1 İlçe - 1960 100 Gemiciler (Evrenye) Köyü İnebolu 1 Köy - 1960 101 Gemiciler Evrenye Çayı İnebolu 1997

72

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

102 Özlüce(Zarbana) Köyü İnebolu 1 Köy - 1967 103 Kayran Köyü İnebolu 1 Köy - 1980 104 İlçe Merkezi (Hatipbağı Mahallesi) İnebolu 1 Mah. - - T.K 105 İlçe Merkezi T.K Küre - - - 106 İlçe Merkezi Müderris Mah. Küre - - 2004 Tabaklar Deresi Taş. Kor. İnş. 107 İlçe Merk. Pazar Deresi Pınarbaşı 1 İlçe - 1993 108 İlçe Merkezi Zarı Çayı Pınarbaşı - 57,3 2015 109 İlçe Merkezi Zarı Çayı Pınarbaşı - - 2017 110 İlçe Merkezi Seydiler 1 İlçe - 1976 111 Emreler Köyü T.K Seydiler 1 Köy - 1968 112 İlçe Merkezi Şenpazar 1 İlçe - 1985 113 İlçe Merk. (Ethem Mah) Taşköprü 1 İlçe 27 1974 114 A.Emerce Köyü Taşköprü 1 Köy - 1976 115 Kuyluş Köyü Taşköprü 1 Köy - 1956 116 Celep Köyü Taşköprü 1 Köy - 1968 117 Bükkarşı Köyü Taşköprü 1 Köy 134 1971 118 Y.Emerce Köyü Taşköprü 1 Köy 125 1974 119 Duruca Köyü Taşköprü 1 Köy - 1975 120 Duruca Köyü Seyitler Mah. TKİ Taşköprü 1 - 2017 121 Alamabatak Köyleri Taşköprü 2 Köy 110 1986 122 Alamabatak Arazi T.k. Taşköprü - 230 1996 123 Güney Kalınkise Köyü Taşköprü 1 Köy - 1986 124 Şahinçatı Köyü Taşköprü 1 Köy - 1985 125 Kıran ve Yeşilyurt Köyleri T.K Taşköprü 2 Köy 10 1977 126 Alatarla Köyü Büyükdere Arazisi Taşköprü 1 Köy - 2012 T.K 127 Kuruçay Kabadere ve Kurudere 1 Taşköprü - - 2015 TKİ 128 İlçe Merkezi Kuruçay Kabadere ve Taşköprü 1 Mah. 40 2015 Kurudere 1 129 İlçe Merkezi Kuruçay Kabadere ve Taşköprü - - 2016 Kurudere 1 TKİ 130 İlçe Merkezi Delideresi Tosya 1 İlçe - 1981 131 Delideresi Islahı Tosya 1960 132 Gavurçayı Islahı Tosya 1 Köy 470 1947 133 Çevlik Köyü Tosya 1 Köy - 1987 134 Karabey Köyü Köyiçi ve Fındıklı Tosya 1 Köy - 2005 Der. 135 Ekincik Köyü Tıkınık Deresi Tosya 1 Köy - 2005 136 Ekincik Köyü Tıkının Deresi 2. Tosya - - 2017 Kısım TKİ 137 Dağardı Avşar Mah.TKİ Tosya 1 - 2017 138 Büyüksekiler Köyü Tosya 1 Köy - 1980 139 Suluca Köyü Suluca Deresi Taş. Tosya - - 2011 Kor. İnş. 140 Yağcılar Köyü T.K Tosya 1 Köy 569 - 141 Hacı İbrahim Köyü T.K Tosya 1 Köy - 1986 142 A. Kayı Köyü Tosya 1 Köy - 1978 73

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

143 Ortalıca Geyikli Deresi Tosya 1 Bucak 6 1997 Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

4.1.3 İl Özel İdaresi Yatırımları

 Kırsal kalkınma desteklemeleri ile kooperatiflerimizi sulama altyapılarını geliştirerek basınçlı sulamanın yaygınlaştırılması.  Tarım işletmelerinin büyüklüklerinin artırılması teşvik edilecek ve her ilçenin arazi yapısı dikkate alınarak ürün planlaması çalışmalarında bulunulması.  Kaliteli kaba yem açığının giderilebilmesi için, yem bitkileri üretiminin artırılması ve geliştirilmesi ile mera ıslah çalışmalarına ağırlık verilmesi.  Hayvancılığın geliştirilmesi için, mevcut hayvan varlığının genetik yönden üstün verimli hayvanların spermleri ile tohumlanması çalışmaları sonucunda kültür melezi sığır sayısı her yıl % 10 artırılarak, yerli ırkların ıslahı tamamlanması çalışmaları yapılacaktır. Küçükbaş ve büyükbaş hayvancılığın geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve imkânlar ölçüsünde desteklenmesi sağlanması.  DSİ tarafından yapılan göl ve göletlerde kafeslerde yetiştiricilik yapılması halinde ciddi üretim potansiyeli bulunmaktadır. Kafes yetiştiriciliği konusunda vatandaşlarımız teşvik edilerek göl ve göletlerin ticari değeri olan balık türleri ile balıklandırılarak ekonomi ve turizm yönünden katkı sağlanması.

4.1.3.1 İl Özel İdaresi Sulama Yatırım Projeleri

İl Özel İdaresi Yatırımındaki Sulama Projeleri(Hektar) Sıra Tesisin Adı İlçesi Alan Yılı No ( Ha )

1 Kastamonu Taşlık Basınçlı Sulama Merkez 200 2018 Göleti Reh. Projesi 2 Merkez Pehlivan Baltacıkuyucucağı Merkez Onarım 2018 Çiğil Bakım Onarım ve Tamam. Proj. 3 Kastamonu-Taşköprü-Ortaköy Taşköprü 50 2018 Elek.Pom.Sulama Tesisi 4 Tosya Kınık SST Tosya 30 2018 Kaynak: İl Özel İdaresi

Ayrıca bireysel basınçlı sulamaların yaygınlaştırılması ve özendirilmesi çalışmaları büyük sulama alanlarında verim ve su kullanım randımanlarının artırılmasında çok önem arz etmektedir. Düşük faizli toprak-su kredileri ile işletme bazındaki yapılacak basınçlı sulamalar desteklenmesi için orta ve uzun vadede planlamalar yapılmalıdır ve devam ettirilmelidir.

4.1.3.2 Drenaj Ve Diğer Toprak Koruma Projeleri

DSİ sulama alanları içerisinde Tarla içi Geliştirme Hizmetleri kapsamında yan ve çiftlik drenajlarının, ana drenaj kanallarına bağlanması hususunda işletme bazında tarım alanlarının zirai kredilerle desteklenmesi gerekmektedir. Bunu yanında bireysel toprak koruma projeleri düşük faizli zirai kredileriyle desteklenmelidir. İl Özel İdare tarım yatırımları içerisinde toprak koruma projeleri yer almalıdır.

74

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

İl Özel İdaresi Drenaj Proje Yatırımları Yapım Sıra No Proje Adı Alanı (Ha.) Yılları 1 Balabanlar Drenaj 1976 52 2 Bozkoca (Çakallar) Drenaj 1984 20 3 Kasaplar ( Terzi )Havza Amenaj 1982 20 4 Sazyakadrenaj 1974 30 5 Şeyhbali Drenaj 1982 410 6 Yazıbelen (Kırvaç)Dreanj 1973 239 7 Gölköy Drenaj 1982 275 8 Karaçomak Drenaj 1983 150 Kaynak: İl Özel İdaresi

İl Özel İdaresi Toprak Koruma Proje Yatırımları

Sıra Yapım Proje Adı İlçesi No Yılları

1 Denizbükü-Yakabaşı Sulu Seki Abana 1976 2 Yeşilyuva,Sulu Seki Abana 1973 3 17 Köy Sulu Seki Araç 1984 4 Aş.,Yk. Oba, Haliloba Sulu Seki Araç 1981 5 Yunuslar-Sırakonak Kıyı Koruma Çatalzeytin 1974 6 Bağdere Toprak Muhafaza Hanönü 1982 7 Küreçay- Sirke Toprak Muhafaza Hanönü 1984 8 Küreçay, Sirke - Ersil,Celep,Yavuç Sulu Seki Hanönü 1981 9 Mergüze Toprak Muhafaza İhsangazi 1980 10 Akkaya- 59 Köy Kıyı Koruma Merkez 1983 11 Emir Toprak Muhafaza Merkez 1988 12 Germeçtepe Toprak Muhafaza Merkez 1992 13 Hacıbey Toprak Muhafaza Merkez 1986 14 Tüm Köyler Toprak Muhafaza Merkez 1986 15 Tüm Köyler Toprak Muhafaza Merkez 1986 16 Tüm Köyler ( 6 Köy )Toprak Muhafaza Merkez 1984 17 Tüm Köyler ( 7 Köy )Toprak Muhafaza Merkez 1987 18 Alamabatak Toprak Muhafaza Taşköprü 1986 19 Ersil, Celep, Yavuç Toprak Muhafaza Taşköprü 1984 20 Küçüksu Toprak Muhafaza Taşköprü 1989 21 Çaykapı,Yenidoğa,Suluca,Zincirkuyu Toprak Muhafaza Tosya 1986 22 Çifter,Kösen Sapaca Toprak Muhafaza Tosya 1984 23 Kuşçular Toprak Muhafaza Tosya 1982 24 Sofular, Şarakman Toprak Muhafaza Tosya 1982 Kaynak: İl Özel İdaresi

75

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4.1.3.3 Arazi Toplulaştırması

4.1.3.3.1 Uygulaması Tamamlanan ve Halen Uygulanan Arazi Toplulaştırma Projeleri

4.1.3.3.1.1 İl Özel İdaresi İl Özel İdaresi Arazi Toplulaştırma Projeleri

No

İlçe Adı Adı Yılı

Köy

Proje

Sayısı Sayısı

Parsel Parsel Parsel Parsel

Önceki Önceki

Sonraki Sonraki

Alanı (ha) Alanı (da) Alanı (da)

Proje Sıra

Uygulama

2002- 1 Tosya Ortalıca 256 2429 531 0,898 3,764 2006

2006- 2 Tosya Suluca, Çifter 252 987 532 2,553 4,737 2007 Kaynak: İl Özel İdaresi, Kastamonu

4.1.3.3.1.2 DSi DSİ Arazi Toplulaştırma Projeleri Sıra Proje adı Yapım Toplulaştırma Toplulaştırma Toplulaştırma No Yılları Alanı(ha) Öncesi Parsel Sonrası Parsel Sayısı Sayısı

1 Devrekani 2012-2018 5.128 6.618 5.046 Kulaksızlar 2 Daday 2012-2019 3.544 6.436 5.371 Bezirgan 3 Gökırmak 2017-2020 15.343 34.387 27.500 Obrucak Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

4.1.3.3.2 Planlanan Projeler

DSİ Arazi Planlanan Toplulaştırma Çalışmaları Sıra Proje Adı Toplulaştırması Toplulaştırma Hedeflenen no Planlanan Öncesi Parsel Toplulaştırma Alan(ha) Sayısı Parsel Sayısı 1 Gökırmak 9.227 25.000 17.000 Kırık Kaynak: DSİ 23.Bölge Müdürlüğü

76

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4.1.3.3.2.1 Kastamonu-Tosya-Aşağı Devrez-Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri Projesi

Yeri :Tosya ilçesi Aş.Dikmen, Sofular, Kuşçular, Yenidoğan, Çevlik, Zincirlikuyu, Çaykapı, Sapaca ve Kösen köyleri Uygulama yılı (Tahmini) :2010-2015 Alanı (Tahmini) :1900 ha. Keşif Bedeli (2008 Yılı) :15.000.000 TL Projenin beklenen etkileri : Parsel Sayısı Ortalama Parsel Alanı Proje öncesi 5700 ad. 3000 m2 Proje sonrası (Hedef) 2500 ad. 6800 m2 Toplulaştırma oranı: (Hedef) % 56

4.1.3.3.2.2 Kastamonu-Tosya-Yukarı Devrez-Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri Projesi

Yeri :Tosya ilçesi Akbük ve Dağardı köyleri Uygulama yılı (Tahmini) :2010-2013 Alanı (Tahmini) :300 ha. Keşif Bedeli (2008 Yılı) :3.000.000 TL Projenin beklenen etkileri: Parsel Sayısı Ortalama Parsel Alanı Proje öncesi 970 ad. 2650 m2 Proje sonrası (Hedef) 400 ad. 6400 m2 Toplulaştırma oranı: (Hedef) % 59

4.1.4 Orman Genel Müdürlüğü

4.1.4.1 Ağaçlandırma, Erozyon Kontrol Çalışmaları

İlimizde erozyona maruz alanların toplamı 361.250 da civarındadır.

Kastamonu İli Erozyon Alanları Erozyon Tipi Alan(ha) Zayıf Erozyonlu Alan 65.524 Orta Şiddetli Erozyona Maruz Alan 176.247 Şiddetli Erozyona Maruz Alan 119.479 Çok Şiddetli Erozyona Maruz Alan 0 Toplam 361.250 Kaynak: Kastamonu İli Arazi varlığı

İlimizde erozyon bakımından en fazla riskli araziler %3 den fazla meyilli tarım arazileridir. Yanlış toprak işleme faaliyetleri neticesinde oluşan su erozyonları üst toprağı taşımaktadır. Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü tarım alanları dışında erozyon kontrolleri ve ağaçlandırma çalışmaları tablolar halinde verilmiştir.

77

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Ağaçlandırma, Ormanların Rehabilitasyonu, Toprak Muhafaza Ve Mera Islah Çalışmalarına Ait Proje Bilgileri Ve Uygulama Sonuçları Proje Uygulama Proje Kalan Sıra Genel Toplam Proje Adı İlçesi Onay Saha No Alanı Alanı Tarihi (ha.) (ha) (ha.) 1 Selmanlı Mera Proj. Ağlı 2014 483,0 443,0 40,0 2 75.Yıl Maliye Ormanı (Ceviz) Araç 1998 26,0 26,0 0,0 3 75.Yıl Maliye Ormanı Rev. Ağaç. Araç 2002 21,0 21,0 0,0 4 Aksudere Araç 323,0 323,0 0,0 5 Aktepe Araç 1992 317,0 317,0 0,0 6 Araç ÇAP Araç 2016 1.041,0 116,7 924,3 7 Boyalı (Gürpü) Araç 1993 195,0 195,0 0,0 8 Boyalı ÇAP-1 Araç 2015 1.274,0 138,0 1.136,0 9 Boyalı ÇAP-2 Araç 2016 837,0 129,0 708,0 10 Çamlıbük Araç 1993 15,0 15,0 0,0 11 Dereyayla Araç 1993 130,0 130,0 0,0 12 Dorukyayla Araç 50,0 50,0 0,0 13 Göktepe Araç 1993 172,0 172,0 0,0 14 Karadağ Araç 1993 596,0 596,0 0,0 15 Karkalmaz Araç 1986 8,0 8,0 0,0 16 Kartalsuyu Araç 506,0 396,0 110,0 17 Keremenler Araç 1993 78,0 78,0 0,0 18 Kızılveren Araç 295,0 295,0 0,0 19 Reha. Uyg. Proj. Araç 2012 55,0 55,0 0,0 20 Samatlar Araç 22,0 22,0 0,0 21 Soğucaova Araç 1989 184,0 184,0 0,0 22 Soğukova Araç 1989 150,0 150,0 0,0 23 Aksudere ÇAP Araç (İğdir) 2016 1.942,0 497,0 1.445,0 24 Cide Ceviz Ağaçl. Cide 2012 5,0 5,0 0,0 25 Sökü Köyü Ağaçlandıma Çatalzeytin 2016 3,0 3,0 0,0 26 Aydost Daday 1992 35,0 35,0 0,0 27 Ballıdağ ÇAP Daday 2017 102,9 50,0 52,9 28 Bonuz-Sakarçal Daday 1972 1.631,0 1.500,0 131,0 29 Boyalca (Ballıdag) Daday 1972 1.751,0 1.435,0 316,0 30 Çamkonak ÇAP Daday 2016 1.218,0 130,0 1.088,0 31 Çamlıbel ÇAP Daday 2017 101,1 100,0 1,1 32 Daday ÇAP Daday 2017 117,9 25,0 92,9 33 Gebeoğlu Daday 1986 5,0 5,0 0,0 34 Güren Daday 1992 15,0 15,0 0,0 35 İnciğez Ağaçl. Daday 2013 33,0 33,0 0,0 36 Kamuklu Daday 1970 1.850,0 1.696,0 154,0 37 Karaçaören ÇAP Daday 2015 2.360,0 227,0 2.133,0 38 Kayı Köyü Ağaçlandırma Daday 2015 60,0 60,0 0,0 39 Kırkbudak Daday 1993 312,0 312,0 0,0 40 Kırkpınar Daday 1993 236,0 236,0 0,0 41 Kiraz Daday 1976 342,0 342,0 0,0 42 Kirazlıdağ Daday 1993 262,0 262,0 0,0 43 Rehabilite. Uyg. Proj. Daday 2012 55,0 55,0 0,0 44 Sarıçam ÇAP Daday 2017 106,0 0,0 106,0 45 Sarıoluk Daday 1971 2.232,0 1.329,0 903,0 46 Sarpun Daday 1975 442,0 444,0 -2,0 47 Sarpuncuk Daday 1993 137,0 137,0 0,0 78

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

48 Savaş Daday 2002 928,0 80,0 848,0 49 Söğütlüdere (Savaş) Daday 1965 1.565,0 2.562,0 -997,0 50 Trüf Ağaçlandıması Daday 2016 4,0 0,0 4,0 51 Başakpınar Devrekâni 1990 6.333,0 1.452,0 4.881,0 52 Devrekâni Devrekâni 2000 982,0 114,0 868,0 53 Devrekâni Mera Islahı Amnj. Proj. Devrekâni 2012 90,0 90,0 0,0 54 Devrekâni Rehabilitasyon Devrekâni 100,0 -100,0 55 Uludere Devrekâni 1968 1.505,0 2.076,0 -571,0 56 Günlüburun Ağaçl. Hanönü 2012 10,0 10,0 0,0 57 Küreçay-Yılanlı Mikrohavza Hanönü 2013 5.508,0 1.567,0 3.941,0 58 Akkaya Toprak Muhafaza İhsangazi 2014 99,0 99,0 0,0 59 Eceler İhsangazi 2001 484,0 123,0 361,0 60 Eceler ÇAP İhsangazi 2016 170,2 76,3 93,9 61 İhsangazi ÇAP İhsangazi 2017 259,3 38,0 221,3 62 Kirazlıtepe ÇAP İhsangazi 2016 413,0 0,0 413,0 63 Mergüze Or.İçi İhsangazi 1993 490,0 490,0 0,0 64 Merğüze İhsangazi 2001 11,0 -11,0 65 Ağlı ÇAP Küre 2017 136,2 0,0 136,2 66 Akdivan Küre 1995 25,0 25,0 0,0 67 Kösreli Küre 0,0 0,0 68 Şenlik ÇAP Küre 2016 1.192,0 62,9 1.129,1 69 Açıkmaslak Merkez 1961 350,0 350,0 0,0 70 Ahlat Merkez 1971 4.503,0 667,0 3.836,0 71 Akdoğan Merkez 1984 30,0 15,0 15,0 72 Alçakdag Merkez 1994 85,0 85,0 0,0 73 Alçakdag (Ek:1) Merkez 1997 3.891,0 677,0 3.214,0 74 Bakacak Merkez 1966 499,0 286,0 213,0 75 Başköy Merkez 1990 2.182,0 1.029,0 1.153,0 76 Budamış Ağaçl. Merkez 2015 21,0 21,0 0,0 77 Çataltepe Merkez 1965 1.750,0 661,0 1.089,0 78 Darıbükü Ggt Ağaçl. Merkez 2016 4,0 4,0 0,0 79 Değirmenciler Merkez 1979 4.878,0 3.723,0 1.155,0 80 Dereberçin Merkez 1965 126,0 135,0 -9,0 81 Dereyayla Merkez 1973 526,0 205,0 321,0 82 Eynihan Merkez 1979 4.248,0 3.775,0 473,0 83 Eytabi Merkez 1963 306,0 306,0 0,0 84 Gölköy Rehabilitasyon Merkez 2012 50,0 50,0 0,0 85 Halifekuyucağı Merkez 1986 25,0 20,0 5,0 86 İbiktepe Merkez 1968 4.820,0 603,0 4.217,0 87 İnceboğaz Ağaçl. Merkez 2013 52,0 52,0 0,0 88 Karadere Merkez 1995 65,0 130,0 -65,0 89 Kirazlıtepe Merkez 1993 443,0 443,0 0,0 90 Kurtkaya Merkez 1994 2.529,0 265,0 2.264,0 91 Menziltepe Merkez 1977 90,0 94,0 -4,0 92 Osb Ceviz Ağaçlandıması Merkez 2015 3,7 3,7 0,0 93 Saraycık Merkez 1967 100,0 137,0 -37,0 94 Taşlık Merkez 1987 2.100,0 1.465,0 635,0 95 Taşlık Merkez 1985 5,0 5,0 0,0 96 Toklutepe Merkez 1961 200,0 198,0 2,0 97 Üniversist Kampüs Ağaçl. Merkez 2014 46,0 46,0 0,0 98 Yeşilkuşak Merkez 1994 2.557,0 520,0 2.037,0 99 Kartalsuyu Erozyon Kontrol Samatlar 2012 406,0 406,0 0,0 100 Şehrimanlar Ağaçl. Samatlar 2012 45,0 45,0 0,0 79

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

101 Seydiler -Ağlı Seydiler 1993 3.375,0 1.101,0 2.274,0 102 Ark Ek:1 Taşköprü 1997 3.968,0 697,0 3.271,0 103 Arslanlıkaradere Taşköprü 1963 3.716,0 3.251,0 465,0 104 Bademci Erozyon Taşköprü 2012 100,0 100,0 0,0 105 Bayam Taşköprü 2002 20,0 23,0 -3,0 106 Bayam ÇAP Taşköprü 2016 341,0 318,0 23,0 107 Bayam Ek:1 Taşköprü 2003 69,5 23,0 46,5 108 Bayam Ek:2 Taşköprü 2005 134,0 126,0 8,0 109 Bayam-Devrik Ağaçl. Ve Ggt Taşköprü 2013 497,0 497,0 0,0 110 Beyköy Erozyon Kontrol Taşköprü 2014 50,0 50,0 0,0 111 Bük Karatepe Ek:2 Taşköprü 597,0 640,0 -43,0 112 Çatalçam (Tekçam) Taşköprü 1977 6.253,0 2.957,0 3.296,0 113 Çaycevher Erozyon Kontrol Taşköprü 2012 10,0 10,0 0,0 114 Değirmenciler Ağaçl. Taşköprü 1991 4.878,0 2.968,0 1.910,0 115 Donalar Reh. Taşköprü 2012 85,0 85,0 0,0

116 Donalar-Gano Mah. Ceviz Ağaçl. Taşköprü 2012 13,0 13,0 0,0 117 Düzdag Ek:1 Taşköprü 2003 626,0 20,0 606,0 118 Düzdag Ek:2 Taşköprü 1966 955,0 511,0 444,0 119 Düzdağ ÇAP Taşköprü 2015 769,0 140,0 629,0 120 Gökırmak Taşköprü 1971 1.214,0 2.109,0 -895,0 121 Gökırmak (Halkabük) Taşköprü 50,0 -50,0 122 Kabalar Ağaçl. Taşköprü 2016 12,0 12,0 0,0 123 Kabalar -Karacakaya Ağaçl. Taşköprü 2012 42,0 42,0 0,0 124 Karanlıkdere Taşköprü 1974 756,0 728,0 28,0 125 Karatepe ÇAP Taşköprü 2016 544,4 74,0 470,4 126 Karatepe Ek :1 Taşköprü 2002 119,0 140,0 -21,0 127 Karatepe Ek-1 Revize Taşköprü 2015 3,0 3,0 0,0 128 Kayapınar Erozyon Kontrol Taşköprü 2012 243,0 243,0 0,0 129 Koçanlı ÇAP Taşköprü 2015 557,0 257,0 300,0 130 Kornopa Erozyon Kontrol Taşköprü 2012 50,0 50,0 0,0 131 Sarıkaya ÇAP Taşköprü 2016 388,0 100,0 288,0 132 Taşköprü ÇAP Taşköprü 2016 437,0 4,0 433,0 133 Taşköprü Erozyon (Revize) Taşköprü 2013 145,0 145,0 0,0 134 Taşköprü Rehabilite Taşköprü 2012 45,0 45,0 0,0 135 Ahlatdağ ÇAP Tosya 2010 3.946,0 0,0 3.946,0 136 Ahlatdağ ÇAP-2 Tosya 2016 129,0 76,0 53,0 137 Ahlatdağ Ön Etüt Ağaçl. Tosya 2013 43,0 43,0 0,0 138 Ahlatdağı (Sırıklı) Tosya 1966 400,0 200,0 200,0 139 Akseki Tosya 1985 4.742,0 3.823,0 919,0 140 Akseki Ağaçlandırma Revizyon Tosya 1997 3.745,0 1.050,0 2.695,0 141 Akseki ÇAP Tosya 2015 2.048,0 561,0 1.487,0 142 Akseki Gökçeöz Revize Ağaçl. Tosya 2015 58,0 58,0 0,0 143 Akseki Ortalıca Revize Ağaçl. Tosya 2015 80,0 105,0 -25,0 144 Çakırlar Ggt Ön Etüt Ağaçl. Tosya 2016 9,0 9,0 0,0 145 Çaldağ Tosya 1998 2.757,0 210,0 2.547,0 146 Çaykapı Tosya 2004 265,0 110,0 155,0 147 Güney Devrez Tosya 3.216,0 3.216,0 0,0 148 İncebel ÇAP Tosya 2012 883,0 651,0 232,0 149 Karasapaca Erozyon Tosya 2014 77,0 127,0 -50,0 150 Kızılca Tosya 2006 829,0 100,0 729,0 151 Kilkuyu Tosya 1987 100,0 100,0 0,0 152 Kösdağı Tosya 1988 70,0 70,0 0,0

80

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

153 Özboyu Erozyon Kontrol Tosya 2013 9,0 9,0 0,0 154 Suluca Köyü Ön Etüt Ağaçl. Tosya 2016 76,5 126,5 -50,0 155 Tosya (Kösen) Tosya 1995 45,0 45,0 0,0 156 Tosyadağı (Gavurdağı) Tosya 1.000,0 987,0 13,0 157 Yazıçam Tosya 2003 509,0 549,0 -40,0 158 Yeşilgöl Tosya 1992 265,0 265,0 0,0 159 Yeşilgöl ÇAP Tosya 2016 449,0 238,0 211,0 T O P L A M 136.023,7 68.451,1 67.572,6 Kaynak: Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü

4.2 İl Erken Uyarı Sistemlerinin Kurulması

İl içerisinde hava tahminleri, su akım ölçümleri, zirai erken uyarı sistemi üzerinde çalışan Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, İl Özel İdaresi, Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, DSİ ve EİE kurumları işbirliği içerisinde kuraklık erken uyarı sisteminin kurulması sağlanacaktır. Bu proje altında, toprak nemi ölçümünü de yapacak rasat istasyonları yaygınlaştırılacaktır. Ayrıca yağış, sıcaklık, buharlaşma, su kaynakları rezervlerinin sürekli olarak izlenmesi ve uzun yıllar ortalamalarına göre olumsuz gelişmeler gözlenmesi durumunda uyarı yapılmasına yönelik sistemler geliştirilecektir. Aylık yağışlarda kurak koşul şartları meydana geldiğinde tarım ve su ile ilgili resmi ve tarımsal tüzel kişiler uyarılacaktır. Kritik yağış miktarlarındaki düşüşlere göre ürün tavsiyeleri Gıda Tarım ve Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlüklerince çiftçi örgütlerine ve üreticilere iletilecektir. İlimiz Samsun 10. Bölge Müdürlüğüne bağlı olarak Kastamonu merkez, Bozkurt, Cide, Devrekâni, Tosya ilçelerinde olmak üzere 5 adet meteoroloji istasyonu bulunmaktadır. Bu istasyonlar günlük yağış, sıcaklık, rutubet, buharlaşma gibi değerleri ölçmektedir. Ayrıca Tarım ve Orman İl Müdürlüğüne bağlı 3 adet zirai mücadele erken uyarı istasyonlarındaki cihazlarından da faydanılacaktır. DSİ Bölge Müdürlüğünü ve İl Özel İdaresi ilimizdeki barajlara ve Sulama Göletlerine ait doluluk oranları sürekli ölçülmektedir. Baraj doluluk oranlarındaki düşüşler baraj sulama alanındaki sulama birlikleri ve diğer üretici birliklerine bildirilmektedir. Ayrıca DSİ Bölge Müdürlüğünün ve EİE İdaresinin Yerüstü sularını akım değerlerini ölçmek üzere değişik istasyonlar bulunmaktadır.

81

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Akım Gözlem İstasyonlarındaki Uzun Yıllar Ortalama Akım Değerleri S.No Akarsuyun Adı İstasyon Adı Kurumu Uzun Yıllar Ort.Akım(10 6m3) 1 Araç Çayı Kayaboğazı AGİ DSİ 271,364 2 Başveren Çayı Terzili AGİ DSİ 73,693 3 Celep D. Ersil AGİ DSİ 78,401 4 Daday Ç. Hasköy AGİ DSİ 82,142 5 Daday Ç. Goncalar AGİ DSİ 52,621 6 Devrekani Çayı Çorbacı AGİ DSİ 8,192 7 Devrekani Çayı Cürümören AGİ DSİ 140,152 8 Devrekani Çayı Azdavay AGİ E.İ.E 217,319 9 Devrekani Çayı Cide AGİ E.İ.E 800,682 10 Devrez Çeltik Başı AGİ E.İ.E 253,543 11 Eşe Deresi Vakıfbelören AGİ DSİ 27,502 12 Fakaz Ç. İlyas Bey AGİ DSİ 106,948 13 Gökırmak Dere Köyü AGİ DSİ 535,000 14 Gökırmak Kuyluş AGİ E.İ.E 497,618 15 Karadere Çayı Alama Köprüsü AGİ DSİ 37,657 16 Karadere Çayı Abdalhasan AGİ DSİ 6,517 17 Karadere Çayı Deliler AGİ DSİ 43,820 18 Karamuk D. Budaklar AGİ DSİ 5,983 19 Karasu Çayı Değirmenönü AGİ DSİ 65,562 20 Koca Çay Cide AGİ DSİ 650,290 21 Küre Çayı Çaydüzü AGİ E.İ.E 161,541 22 Valay(Aydos) Çayı Musabey AGİ DSİ 297,217 23 Zarbana D. Çaykıyı AGİ DSİ 246,856 Kaynak: DSİ 23 Bölge Müdürlüğü, Kastamonu

İlimizde yağışlara bağlı olarak oluşabilecek olası kuraklık veya kuraklık dışı durumlarda, ürün tavsiyelerine yönelik 2008 yılında ön çalışma başlatılmıştır. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, DSİ Bölge Müdürlüğü ve Meteoroloji Müdürlüğünden konu uzmanlarından oluşan bir çalışma komisyonu kurulmuştur.

82

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5 Kurak Dönemlerde Alınacak Önlemler

5.1 Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Planları

5.1.1 Kuru Tarım Alanlarında

İlimizdeki uzun yıllar yağış ortalamalarına göre arazi kullanım ve ürün desenlerinin belirlenmesi; Senaryo (1) Yağışların, uzun yıllar yağış ortalamasının %40’ının altında gerçekleşmesi durumunda, İl Arazi Kullanım Kabiliyet sınıflarına göre;

a) I, II, III, IV sınıf toplamı olan 243.354 hektar arazide nadas ve minimum işlemeli tarım uygulamaları ile birlikte kuraklığa dayanıklı tahıl ve (Buğday, arpa, çavdar..), yem bitkileri ( korunga,fiğ) ürün çeşitlerinin ekimi artırılacaktır.Ayrıca hayvansal kökenli organik gübrelemelerin artırılması sağlanacaktır.Etkin kimyasal gübre kullanımını analize dayalı olarak yapılacaktır.Anızın tarla yüzeyinde bırakılması gibi tedbirler alınacaktır.Doğal kaynaklardan elde edilen perlit gibi materyallerin su tutucu olarak tarım arazilerinde kullanımının sağlanması, b) V, VI, VII, VIII Sınıf toplamı olan 123.891 Hektar arazinin kuraklılık süresince nadasta bırakılması, hayvan otlatma alanı olarak kullanılması planlanmıştır. c) Halen kullanım dışı olan tepelik ve yamaç arazilerin bitkilendirilmesi (ağaçlandırma veya otlandırma) çalışmaları yapılacaktır. Örneğin, yamaç arazilerde eğime paralel karıklar açmak gibi uygun yöntemlerle tohum yatakları hazırlanarak bitki çıkışı ve ardından da koruma yapılarak bitkilerin gelişmeleri sağlanmış olacaktır.

Senaryo (2) Yağışların, uzun yıllar yağış ortalamasının %20-30 arasında gerçekleşmesi durumunda, İl Arazi Kullanım Kabiliyet sınıflarına göre; a-Meyil %20 altında Organik madde oranı %2 üzerinde Toprağın su Tutma kapasitesi iyi (Killi, Killi-Tınlı, Tınlı-Killi I, II, III, IV sınıf tarım arazilerinde;

%35 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %15 Fiğ %10 Korunga %5 Ayçiçeği

b-Meyil % 20 Üzerinde Organik madde oranı %2 altında Toprağın su Tutma kapasitesi zayıf(Kumlu-Killi, Tınlı-Kumlu, Kumlu-Tınlı, Kumlu) III, IV,VI,VII sınıf tarım arazilerinde;

%50 Hububat %30 Fiğ %25 Korunga %5 Ayçiçeği

83

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2 Sulu Tarım Alanlarında

5.1.2.1 İl Özel İdaresi Sulama sahasındaki tarım arazilerinde bitki desen planları;

5.1.2.1.1 Normal koşullarda bitki deseni

Önerilen Oran Bitki %6 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %13 Sebze %21 Mısır %17 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.1.2 Kurak koşullar

%35 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %15 Fiğ %10 Korunga %5 Ayçiçeği 5.1.2.2 DSİ Sulama alanlarındaki bitki desenleri planlamaları

5.1.2.2.1 Karaçomak Barajı:

1. Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 1.670 ha net (2596 ha brüt) olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması 500-550 ha dır. b) Sulama Birlik Sayısı : 1 c) Sulama Birliğinin adı : Karaçomak Sulama Birliği d) Proje alanında faydalanan nüfus sayısı : 2.000 ( yaklaşık) e) Proje alanında faydalanan sayısı : 500 f) Sağ ana kanala verilecek su miktarı : 1.275 l/s g) Sol ana kanala verilecek su miktarı : 540 l/s h) Bitki deseni

5.1.2.2.1.1 Normal koşullarda bitki deseni

%6 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %13 Sebze %21 Mısır %17 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak

84

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.2.1.2 Kurak koşullar Kurak dönemlerde sulama süresi ve alanında kısıtlama yapılır. %16 Hububat %20 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %8 Sebze %16 Mısır %22 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.3 Germeçtepe Barajı:

1. Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 2.100 ha net (2495 ha brüt) olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması 750-800 ha dır. b) Sulama Birlik Sayısı : 1 c) Sulama Birliğinin adı : Germeçtepe-Kırcalar Sulama Birliği d) Proje alanında faydalanan nüfus sayısı : 1.700 ( yaklaşık) e) Proje alanında faydalanan sayısı : 470 f) Sağ ana kanala verilecek su miktarı : 580 l/s g) Sol ana kanala verilecek su miktarı : 1.000 l/s h) Bitki deseni

5.1.2.3.1 Normal koşullarda bitki deseni

%12 Hububat %25 Şekerpancarı %5 Sebze %32 Mısır %20 Yem Bitkisi %3 Meyve %3 Kavak

5.1.2.3.2 Kurak koşullar a) Baraj Doluluk Oranı : %5O altında b) Uygulanacak bitki deseni : Kurak dönemlerde sulama süresinde kısıtlama yapılır. %27 Hububat %20 Şekerpancarı %5 Sebze %22 Mısır %20 Yem Bitkisi %3 Meyve %3 Kavak

85

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.4 Beyler Barajı

1. Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 5.178 ha net (6121 ha brüt) olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması 200-250 ha dır. b) Sulama Birlik Sayısı : DSİ ce işletilmektedir c) Sulama Birliğinin adı : - d) Proje alanında faydalanan nüfus sayısı : - e) Proje alanında faydalanan sayısı : - f) Sağ ana kanala verilecek su miktarı : 1,130 l/s g) Sol ana kanala verilecek su miktarı : 1.050 l/s h) Bitki deseni

5.1.2.4.1 Normal koşullarda bitki deseni

%24 Hububat %25 Şekerpancarı %15 Patates %17 Mısır %19 Yem Bitkisi

5.1.2.4.2 Kurak koşullar a) Baraj Doluluk Oranı : %50 altında b) Uygulanacak bitki deseni : Baraj sulama alanında, sulama amaçlı su kullanımı %15 seviyesinde olduğundan aynı bitki deseni tavsiye edilebilinir.

5.1.2.5 Kulaksızlar Barajı Sulaması

1. Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 5.128 ha dır.

5.1.2.5.1 Normal koşullarda bitki deseni

86

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.5.2 Kurak koşullar a) Baraj Doluluk Oranı : %50 altında b) Uygulanacak bitki deseni : Baraj sulama alanında, sulama amaçlı su kullanımı %15 seviyesinde olduğundan aynı bitki deseni tavsiye edilebilinir. %24 Hububat %25 Şekerpancarı %15 Patates %17 Mısır %19 Yem Bitkisi 5.1.2.5.3 Karadere:

1. Normal yağışlı yıllarda baraj doluluk oranı maksimum düzeyde olduğu durumda a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 6218 ha brüt,5810 ha net sulama alanı b) Sulama Birlik Sayısı : 1 c) Sulama Birliğinin adı : Karadere Sulama Birliği d) Proje alanında faydalanan nüfus sayısı : - e) Proje alanında faydalanan sayısı :- f) Sağ ana kanala verilecek su miktarı : - g) Sol ana kanala verilecek su miktarı : - h) Bitki deseni

5.1.2.5.3.1 Normal koşullarda bitki deseni

%6 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %13 Sebze %21 Mısır %17 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.5.3.2 Kurak koşullar

Kurak dönemlerde sulama süresi ve alanında kısıtlama yapılır. %16 Hububat %20 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %8 Sebze %16 Mısır %22 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.5.4 Hasköy Sulaması a) Mevcut kapasite ile sulanan alan : 2580 ha net,3000 ha brüt alan sulanmaktadır b) Sulama Birlik Sayısı : 1 87

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI c) Sulama Birliğinin adı : Hasköy Sulama Birliği d) Proje alanında faydalanan nüfus sayısı : - e) Proje alanında faydalanan sayısı : - f) Sağ ana kanala verilecek su miktarı : - g) Sol ana kanala verilecek su miktarı : - h) Bitki deseni

5.1.2.5.4.1 Normal koşullarda bitki deseni

%6 Hububat %25 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %13 Sebze %21 Mısır %17 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.5.4.2 Kurak koşullar

Kurak dönemlerde sulama süresi ve alanında kısıtlama yapılır. %16 Hububat %20 Şekerpancarı %10 Patates %2 Soğan-Sarımsak %8 Sebze %16 Mısır %22 Yem Bitkisi %2 Meyve %4 Kavak 5.1.2.5.5 Tosya Kösen çayırı Göleti:

Sulama Alanı : 850 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 800 ha dır.

5.1.2.5.5.1 Normal koşullarda bitki deseni

%2 Hububat %18 Şekerpancarı %15 Bağ %7 Sebze %4 Mısır %13 Yem Bitkisi %41 Meyve

88

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.5.5.2 Kurak koşullar

%18 Hububat %2 Şekerpancarı %15 Bağ %7 Sebze %4 Mısır %13 Yem Bitkisi %41 Meyve 5.1.2.5.6 Taşköprü Kabalar Göleti

Sulama Alanı: 50 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 45 ha dır.

5.1.2.5.6.1 Normal koşullarda bitki deseni

%23 Şekerpancarı %33 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %10 Hububat %10 Yem Bitkisi 5.1.2.5.6.2 Kuraklık durumunda bitki deseni:

Göletin son yıllarda doluluk oranı son derece düşük seviyededir. %10 Şekerpancarı %5 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %31 Hububat %31 Yem Bitkisi

5.1.2.5.7 Taşköprü Sakız Göleti

Sulama Alanı: 17 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 13-15 ha dır.

5.1.2.5.7.1 Normal koşullarda bitki deseni

%23 Şekerpancarı %33 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %10 Hububat %10 Yem Bitkisi

89

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.5.7.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

Bu Göletimizde 2007 yılında Gölet su alma yapısından kaynaklanan nedenlerle sulama yapılmamış olup, 2007 yılında yapılan çalışmalarla problem giderilmiştir.

%10 Şekerpancarı %5 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %31 Hububat %31 Yem Bitkisi 5.1.2.5.8 Daday Taşçılar Göleti

Sulama Alanı: 126 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 45-50 ha dır.

5.1.2.5.8.1 Normal koşullarda bitki deseni

%10 Sebze %20 Mısır %35 Yem Bitkisi %10 Kavak %10 Hububat %15 Pancar 5.1.2.5.8.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

%5 Sebze %20 Mısır %40 Yem Bitkisi %5 Kavak %20 Hububat %10 Pancar 5.1.2.5.9 Daday Yumurtacı Göleti

Sulama Alanı: 124 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 20-30 ha dır.

5.1.2.5.9.1 Normal koşullarda bitki deseni

%20 Şekerpancarı %10 Sebze %25 Mısır %35 Yem Bitkisi %10 Kavak

90

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.5.9.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

%10 Şekerpancarı %10 Sebze %15 Mısır %25 Yem Bitkisi %10 Kavak %30 Hububat 5.1.2.5.10 Devrekani Çiğdem Göleti

Sulama Alanı: 111 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 80-100 ha dır.

5.1.2.5.10.1 Normal koşullarda bitki deseni

%25 Şekerpancarı %15 Mısır %5 Kavak %45 Yem Bitkisi %10 Buğday 5.1.2.5.10.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

%10 Şekerpancarı %15 Mısır %5 Kavak %40 Yem Bitkisi %30 Buğday 5.1.2.5.11 Araç Tuzaklı Göleti Sulama Alanı: 229 ha olmakla birlikte uzun yıllar ortalaması sulanan alan 20-25 ha dır.

5.1.2.5.11.1 Normal koşullarda bitki deseni

%10 Patates %25 Sebze %30 Mısır %10 Yem Bitkisi %15 Meyve %10 Kavak 5.1.2.5.11.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

%10 Şekerpancarı %5 Mısır %5 Kavak %40 Yem Bitkisi %40 Buğday

91

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

5.1.2.5.12 Asar Göleti Sulaması

Sulama Alanı: 1.010,00 ha dır.

5.1.2.5.12.1 Normal koşullarda bitki deseni

%23 Şekerpancarı %33 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %10 Hububat %10 Yem Bitkisi 5.1.2.5.12.2 Kuraklık durumunda bitki deseni

%10 Şekerpancarı %5 Soğ-Sarımsak %3 Sebze %11 Mısır %7 Meyve %3 Kavak %31 Hububat %31 Yem Bitkisi

5.2 Mera Alanlarında Planlamalar

Mera, yaylak, kışlak ile umuma açık çayır ve otlaklardan en elverişli şekilde yararlanmanın sağlanması için, bakım, ıslah, otlatma, dinlendirme, tohumlama, ilave yemleme ve yapılması gereken benzeri işleri sıralayan projelerin gerek hazırlanması, gerekse uygulanması aşamasında bir Üniversite ya da Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile işbirliği yapılması gerekmektedir. İl Müdürlüğümüz tarafından yapılmakta olan çalışmalarda Samsun Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile işbirliği yapılmaktadır. Islah da en önemli unsurlardan biri, otlatma planlarının bölgeye uygun şekilde belirlenmiş ve uygulanıyor olması gelmektedir. Meralar yılın her döneminde otlatmaya karşı aynı derecede dayanıklı değildir. Bazı dönemlerde daha çok zarar görürler. Bu dönemler; -Erken İlkbaharda yeni sürgün dönemi, -Yazın otların kuruma ve tohum dökme dönemi, -Geç Sonbahar dönemidir. Kastamonu ilinde en uygun otlatma mevsimi; 15 Mayıs – 15 Ekim tarihleri arasındadır. 15 Temmuz – 31 Ağustos arasında ara verilmelidir. Bu dönemde anız otlatma uygulanmalıdır. Mera ıslahında önemli bir diğer unsur da ıslah sırasında ve sonrasında meydana gelecek kaba yem açığının, yem bitkileri ekiminin teşvik edilerek karşılanmasıdır. İl Müdürlüğü olarak; ıslah çalışması yapılan köylerde %50 destekli yem bitkisi tohumluğu ile karşılıksız gübre desteği verilmektedir. Bunun yanında sondaj, sıvat yapımı, sınırların canlı ve cansız materyallerle çevrilmesi ve zararlı bitkilerle mücadele, gölgelik v.b. biyolojik, fiziki ve teknik konularda çalışmalar yapılmaktadır. Kastamonu ilinde 2018- 2022 yıllarındaki mera ıslah çalışmalarında ana hedef, tüm meraların ıslah edilmesi olmakla birlikte, öncelikle hayvanların ve hayvancılığın yoğun olduğu

92

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI ilçelerden başlamak üzere 100 da. ve üzerindeki meraların ıslahına ağırlık verilmesi hedeflenmektedir. Belirlenen ekonomik öneme sahip mera alanları için 2018–2022 yıllarında yapılacak çalışmalar ile ilave su olanakları değerlendirilecektir. Kuraklık olması durumunda mevcut küçük derelerin kuruma ihtimaline karşın, hayvan içme suyu sağlanması amacı ile küçük hayvan içme suyu göletlerinin yapımı, su taşınması gibi diğer önlemler ilgili planlamalar bu dönem içerisinde hazırlanacaktır. İlimizde 12 köyde toplam 16.160,44 dekarlık alanda toplam 1.353.855,77 proje bedeli ile mera ıslah ve amenajmanı projeleri uygulanmış ve 8 köyde ise 16.991,00 dekar alanda 2.184.373,00 TL proje bedeli ile mera ıslah ve amenajman projeleri devam etmektedir.

Mera Islah ve Amenajman Projeleri İcmali

Mera Projenin Öngörülen Islah Islah Çalışması İlçesi Köyü Proje Tutarı Alanı (Tl) (Da) Başlama Bitiş Yılı Yılı Merkez Çevreli 780,00 2001 2004 45.891,52 Devrekâni Balabanlar 1.496,89 2004 2008 99.483,00 Devrekâni Çayırcık 802,78 2004 2008 53.707,00 Devrekâni Etçiler 334,30 2004 2008 31.813,00 Devrekâni Kasaplar 342,62 2004 2008 32.020,00 Devrekâni Sazkaya 410,43 2004 2008 43.729,00 Tamamlanan Merkez A.İsmailli 443,00 2008 2012 150.730,00 Seydiler Yayla 3.901,30 2012 2016 423.510,61 Taşköprü Örhenli 543,32 2013 2017 102.531,34 Ağlı Selmanlı-Sinan 4.833,56 2014 2016 362.320,05 Seydiler Sabuncular 1.911,00 2015 2017 337.685,60 Seydiler Emreler 361,24 2015 2017 93.945,26 Merkez Alpagut 3.735,00 2018 2020 300.111,00 Merkez Kayı 727,00 2018 2020 171.005,00 Taşköprü Yukarıemerce 1.723,00 2018 2020 254.048,00 İhsangazi Akkirpi 2.204,00 2018 2020 61.420,00 Devam Eden Devrekâni Habeşli 4.251,00 2018 2020 561.370,00 Devrekâni Hasırlı 3.038,00 2018 2020 445.106,00 Tosya Ahmetoğlu 956,00 2018 2020 234.040,00 Tosya Kayaönü 357,00 2018 2020 157.273,00 TOPLAM 33.151,44 3.538.228,77 Kaynak: İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

93

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

6 Sosyo Ekonomik Planlama (Geçim Planlaması)

Meteorolojik, hidrolojik ve tarımsal kuraklık unsurlarının bazı ekonomik malların arzı ve talebine olan etkileri tüm Kastamonu il ve ilçeye bağlı köylerinde genel olarak görüleceği tahmin edilmektedir. Lokal olarak kuraklığın etkisi görülecek alanlar ve kuraklığa önlem olarak yapılacak su toplama yapıları(Baraj, Gölet) göl alanlarında kalan kişiler ilgili iskân 5543 sayılı İskân kanununa göre tarımsal ve kentsel iskâna tabi tutulacaklardır. İlimizde kuraklık risk dönemine hazırlık olmak üzere köylülerin geçimlerini sağlayabileceği planlama çalışmaları Kastamonu İl Özel İdaresi koordinasyonunda Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ve Orman Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılacaktır. Kuraklıkta nüfusu geçindirecek önlemlerin alınması, yerinde tutulması ile geçim şartları kısıtlı alanlardaki nüfusa iş imkânlarının araştırılması ve bu kişilere yönelik mesleki kurslar açılarak istihdam imkânları geliştirilecek tarım dışı faaliyetler bölümünde bahsedilmiştir.

İlimizin Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı, 2007–2012 ADNKS Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı Nüfusu % Türkiye 2008–2009 72 561 312 2 236 981 2 236 981 - - 2009–2010 73 722 988 2 360 079 2 360 079 - - 2010–2011 74 724 269 2 420 181 2 420 181 - - 2011–2012 75 627 384 2 317 814 2 317 814 - - Kastamonu 2008–2009 359 823 13 047 14 570 -1 523 -4,22 2009–2010 361 222 13 811 15 422 -1 611 -4,45 2010–2011 359 759 15 023 15 482 -459 -1,28 2011–2012 359 808 14 340 13 933 -407 1,13 Kaynak:TÜİK

7 Geliştirilecek Tarım Dışı Faaliyetler

7.1 Turizme Yönelik El Sanatlarının Geliştirilmesi 7.1.1 El Dokumaları

Kastamonu Valiliği, göç veren ilimizde 1996 yılında gelir ve geçim kaynağı bulmak, vatandaşlarına ikamet ettiği yerde iş imkânı sağlamak amacı ile “El Dokumacılığını Geliştirme ve Destekleme Proje” çalışmalarını başlatmıştır. İlimizdeki Atölyelerde üretilen dokumalar il dışında, başta sınır komşusu Safranbolu olmak üzere, Trabzon, Ordu, Rize, İzmir, Ankara, Adana, Antalya, Alanya, İstanbul ve son olarak da Kıbrıs'a kadar uzanan bir pazar ağı ile tanıtılmaktadır. Merkeze ve köylere ait 81 tezgahta el dokumaları; peşkir, peştamal, masa örtüsü, sehpa örtüsü, şementabla, pamuklu bay ve bayan gömlek ,perde ve perdelikler, döşemelik, yatak örtüsü ve nevresimlik kumaşlar, bağlı çarşaflar el dokuma kırlent (yastık ) ve minderler yapılmaktadır. Sosyal Riski Azaltma Projeleri (SRAP) kapsamında Kastamonu El Sanatını uygulayabilecek, gelecek nesillere taşıyabilecek kalifiye eleman yetiştirebilmek amaçlı projeler hazırlanmıştır. Bu projeler ile atölyede istihdam edilebilecek elemanlar yetiştirilmiştir.

94

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

7.1.2 Taş Baskı (Sini Baskısı)

İlimizin diğer bir el sanatları alanında gelişimi taş baskıdır. Özellikle sofra bezi olarak basılan kumaşlar oldukça rağbet görmektedir.

7.1.3 Ahşap El Sanatları

Bölgenin ormanlık olmasından dolayı ahşabın kalitelisi ve uygun fiyattan temini, ahşap el sanatları da geliştirmiştir. Kastamonu Valiliğince 2000 yılında yöresel konak mimari tarzında inşası yaptırılan merkezde el sanatı ürünlerini yapımı, tanıtımı ve satışı yapılarak yeni gelir girdileri temin edilmektedir. Ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı El Sanatları Eğitim Merkezi Müdürlüğünce Türkiye’nin değişik illerinden gelen öğrencilere ahşap, dokuma ve diğer el sanatları bakımından eğitilmektedirler.

95

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

7.2 Köylere Yönelik Meslek Edindirme Kursları

İlimizde Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğü Koordinatörlüğü çerçevesinde kırsal alandaki kişilerin meslek edinmesi amacıyla değişik mesleklere yönelik kurslar planlanmaktadır. Kurs açılabilecek merkezler tablo 51 da verilmiştir. Bu kurslarla kuraklık esnasında tarımsal iş gücünün diğer bazı mesleklere kaydırılması veya geçim şartlarını sağlamaktır. Köylere yönelik düzenlenebilecek meslek kursları; Marangozluk, Mobilyacılık, Demircilik, Betonarme, Duvar ustalığı, Fayansçılık ve Apartman kapıcılığıdır.

Tarım Dışı Meslek Edindirme Kursları Açılabilecek Merkezler SIRA İLÇE ADI KÖY/BELDE NO MERKEZİ ADI 1 İL VE İLÇELER MERKEZ 2 ABANA DENİZBÜKÜ 3 AĞLI BEREKETLİ 4 ARAÇ İĞDİR 5 ARAÇ BOYALI 6 AZDAVAY SAMANCI 7 BOZKURT KOŞMAPINAR 8 CİDE BALTACI 9 CİDE TOYGARLI 10 ÇATALZEYTİN PAŞALI 11 DADAY SELALMAZ 12 DADAY HASANŞEYH 13 DEVRAKANİ ŞENLİK 14 DOĞANYURT KAYRAN 15 HANÖNÜ YENİCE 16 İHSANGAZİ HAYDARLAR 17 İNEBOLU ÖZLÜCE 18 İNEBOLU GEMİCİLER 19 KÜRE UZUNÖZ 20 MERKEZ MESCİT 21 MERKEZ BÜK 22 MERKEZ KUZYAKA 23 MERKEZ AKKAYA 24 MERKEZ SUBAŞI 25 PINARBAŞI KAPANCI 26 SEYDİLER SABUNCULAR 27 ŞENPAZAR HARMANGERİŞ 28 TAŞKÖPRÜ ALATARLA 29 TAŞKÖPRÜ ÇİFTLİK 30 TAŞKÖPRÜ KÖÇEKLİ 31 TOSYA AKBÜK 32 TOSYA ORTAILICA 33 TOSYA EKİNCİK 34 TOSYA SEKİLER

96

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

8 Eğitim Planları Konuları Kuraklığın yaşandığı veya normal şartlarda sulama eğitimleri verilmesinde, Sulama Temel Eğitim Yayımcısı kursunu bitirmiş ve sulama yayımcısı sertifikası bulunan İl Tarım ve Orman Müdürlüğü teknik elemanlardan faydanılacaktır. Eğitimlerde toprak bilgisi, tarla kapasitesi, bitki su tüketimi, solma noktası, klasik sulama metotları, modern basınçlı sulama metotları, arazi toplulaştırması, drenaj, su hasadı, toprak işleme teknikleri, erozyon gibi konularda gündüz ve gece eğitimleri yapılacaktır.

8.1 Tarımsal Kurak Yaşanmadan Önceki Yağışların Normal Düzeylerde Olduğu Dönemlerdeki Eğitim Faaliyetleri 8.1.1 Gerçekleşen Eğitimler

8.1.1.1 Onuncu Kalkınma Planı Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı Kapsamında Yapılan Eğitim Faaliyetleri Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı Kapsamında Yapılan Eğitim Faaliyetleri Dönem Faaliyetin Faaliyet Yeri Yılı Faaliyete Konusu Katılan Çiftçi Sayısı 1 Sulama Oranı Kastamanu İl Gıda 2017 56 ve Tarım ve Hayvancılık Randımanının Müdürlüğü Toplantı Artırılması Salonu Çalıştayı 2 Sulama Çiftçi Daday Kızılörencik 2017 19 Toplantıları Köyü/Daday Boyalılar Tüfekçi Köyleri 3 İnceleme Ankara Üniversitesi 2017 31 Gezileri Ziraat Fakültesi, Ankara Merkez Tarla Bitkileri Araştırma Enstitüsü, Konya Alibey Hüyüğü Sulama Koop. Sulaması 4 Fuar Konya Sulama 2017 31 Teknolojileri ve Bitki Besleme Fuarı 5 Çiftçilerin Söke TAYEM 2017 6 TAYEM de Eğitilmesi 6 Sulama Merkez-Devrekani- 2017-2018 350 Eğitimleri Daday-İhsangazi- Seydiler-Taşköprü 7 Basılı Yayın Uygun Yağmurlama Başlık Seçimi Konulu El Broşürü(1500 Adet)

97

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

8.1.1.2 Tarımsal Yeniliklerin Yaygınlaştırılması Faaliyetleri Kapsamında Yürütülen Yarı Kurak İklim Kuşağında, Kuru Tarım Koşullarında Su Hasadı Yöntemleri ile Bitkilerin Sulama İmkânı Oluşturulması ve Toprak Suyunun Muhafazası Projesi Eğitim Faliyetleri Su Hasadı Eğitim Faliyetleri Yapılan Gerçekleşen Gerçekleşen Faaliyet Faaliyetin Faaliyetler Faaliyet Sayısı Katılımcı/Yayın Yılı Yapıldığı Yer (Yayım Sayısı Metodları) Demonstrasyon 3 (2 adet Su 3 2017- Merkez Hasadı-1 Adet 2018 Anıza Ekim) Çiftçi 6 87 2017- Merkez-Tosya Toplantısı 2018 İnceleme Gezisi 1 31 2017 Çiftçi Ziyareti 2 2 2018 Merkez Konferans 1 149 2017 Merkez Hizmetiçi 1 52 2017 Merkez Eğitim Basılı Yayınlar Su Hasadı Konulu El Broşürü(1500 Adet)

8.1.2 Normal Dönemde Planlanan Eğitim Faliyetleri

Kuraklıkla mücadelede bu dönemde alınacak önlemler kuraklık olduğu zaman da alınacak önlemlerden çok daha önemlidir. Çünkü kuraklığın yaşandığı dönemlerde alınacak önlemler su ve tarımsal üretim azlığından kaynaklanan olumsuzlukları azaltmak için alınacak önlemlerdir. Ancak normal zamanlarda alınacak önlemler kurak dönemlerde kullanılacak kapasite artırımı olduğundan veya kurak dönemler için rezerv oluşturma anlamına geleceğinden daha önemlidir.

98

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kuraklık Yaşanmadan Önce Durumlarda Düzenlenecek Eğitim Programları. İlde Tespit Edilen Ulaşılmak İstenen Bu İhtiyacın Ve Genel Amaç Veya Karşılanmasına Veya Bu İhtiyacın Karşılanması, Sorunun Çözümü İçin Çiftçi Eğitimi Ve Bu İhtiyaçların, Sorunların Hedefin Sorunun Çözümüne Ulaşılmak İstenen Genel Amaç Yayım Programına Veya Hedeflerin Yönelik Olarak Veya Hedef Esas Teşkil Eden Nedeni Veya Nedenleri Başlangıç Bitiş Yayım Programına İhtiyaçlar, Sorunlar Yılı Yılı Alınan Faaliyetler Veya Hedefler (* 2)

İlimiz hayvancılığındaki kaba ve kesif yem ihtiyacını 1-İlimiz Hayvancılığında karşılamak. Bunun için; Kaba Ve Kesif Yem İhtiyacı Belirlenen 8 yıllık sürenin sonuna kadar yonca ekim Demonstrasyon Karşılanamıyor 1- Yem Bitkileri Üretiminin alanını 56.085,00 da’dan 70.000 da’a, 109.621,00 da Az Olması 2018 2022 fiğ ekim alanını 130.000,da, korunga ekim alanını Tarla Günü 12.664,00 da’dan 20.000 da’a ve sorgum sudan Çiftçi Toplantısı melezi ekim alanını 241 da’dan 1000 da’a çıkarmak. Sir. Mektup Üretimi 2-Meralar Yetersiz ------Belirlenen sürede ilde mevcut 25.500,00 ha. mera Çiftçi İnceleme Gezisi a- Meralar ıslah edilmemiş 2018 2022 alanının yarısının ıslah edilmesini sağlamak. Çiftçi Toplantısı b- Meralar amaç dışı ------kullanılıyor Demonstrasyon c- Periyodik otlatma 10 yılın sonunda ilde mevcut 15 mera alanının 10’ 2018 2022 Çiftçi Toplantısı yapılmıyor unda periyodik otlatma uygulamasını yerleştirmek. Sir. Mektup Üretimi 4- Kesif Yem Fiyatlarının ------Yüksek Olması 2018 2022 -Buğdayda verimi ve kaliteyi artırmak için

99

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

2- Buğdayda Verim Kullanılan tohumlar çeşit Yeni ve yüksek verimli buğday çeşitlerinin çiftçinin Demonstrasyon Ve Kalite Düşük özelliklerini kaybetmiş kullanmasını sağlamak. Çiftçi Toplantısı Sir. Mektup Üretimi

Bilinçli, gübre kullanılmıyor, Toprak analizi yaptırmayan 500 çiftçiye toprak Demonstrasyon analizi yaptırarak toprak analizi sonucuna göre Çiftçi Toplantısı 2018 2022 bilinçli gübre kullanmasını sağlamak Sir. Mektup Üretimi Liflet -Mekanizasyon kullanımında 8 yıllık sürede 500 çiftçinin traktör ve ekipmanlarını Demonstrasyon bilgi yetersizliği var. tekniğine uygun kullanmasını sağlamak. Çiftçi Toplantısı (Toprak işleme ve ekim Sir. Mektup Üretimi 2018 2022 makineleri ayarı yapma Çiftçi İnceleme Gezisi konusundaki hedefe ulaşılmıştır.) 3-Mikro Su Hasadı -Hatalı sürüm teknikleri su -Toprak suyunu muhafaza edecek sürüm 1-Demonstrasyon Yöntemleri Ve hasadına engel olmaktadır. tekniklerinin uygulanmasını sağlamak, 2-Çiftçi toplantıları Faydaları -Tarım yapılan arazi yapısının - Örnek taş seki ve kuru pereler uygulayarak suyun 3- Sir. Mektup eğimli olması su hasadını infilitrasyon hızını artırıcı tedbirlerin alınması 4.Geziler 2018 2022 kaçınılmaz kılmaktadır. -Çiftçi alışkanlıklarını değiştirmek amacıyla 100 -Çiftçi alışkanlıklarının çiftçiye akaryakıt yardımı yaparak kontür sürüm değiştirilmesi gereklidir. uygulamaları yapmak

100

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

4-Tarımda Su -Çiftçiler fazla su, fazla ürün - Devlet sulama alanındaki çiftçilere tarla kapasitesi, 1-Demonstrasyon Kullanım Oranını teziyle sulama yapıyor tansiyometre ve bitkilerin su istekleri konusunda 2-Çiftçi toplantıları %15 E Kadar -Basınçlı sulama geçen eğitilmeleri, 3- Sir. Mektup Azaltıcı Tedbirler üreticiler sulama süreleri - İlimizde yağmurlama sulama yapan 1403 adet 4.Geziler konusunda bilinçsizler çiftçi ile 114 damlama sulama uygulayan çiftçilere -Yağmurlama ve damla 2018 2022 tarla kapasitesine göre sulamanın otomatik kesilmesi sulama başlıklarının toprak veya başlanılması uygulaması yapısına uygun değil -Yağmurlama ve damla sulama yapan üreticilerinin toprak ve bitki özelliklerine göre uygun kullanımının sağlanması

5. Anız Yakılması -Özellikle çeltik sahalarında -Anız yakılmasının engellenmesi hususunda 500 1. Demonstrasyon İle Organik ve hububatta hasat sonu köyde eğitim çalışmasının yapılması 2. Çiftçi toplantısı Materyal Yok sapların yakılması 3. Sir. Mektup Üretimi 2018 2022 Oluyor. İle toprağın organik madde seviyesi istenen seviyeye getirilemiyor. 6. Arıcılıkta Kovan - Arı kovanlarında -Kovan başına bal verimini 15 kg’dan 17 kg’a 1.Demonstrasyon Başına Verim standartlara uyulmuyor. çıkarmak. 2.Çiftçi Toplantısı Düşük. - Arılarda ilkbahar ve - 100 üreticinin standartlara uygun kovan ve 3. Sir. Mektup Üretimi sonbahar bakımlarına dikkat malzeme kullanmasını sağlamak. 4. Çiftçi kursu edilmiyor. - Tekniğine uygun hastalık zararlılarla mücadele 5.Teşvik Müsabakası - Arıcılar hastalıklar eden çiftçi sayısını 10’dan 100’e çıkarmak. konusunda yeterli bilgiye - 30 üreticinin gezginci arıcılığa geçmesini sahip değil. 2018 2022 sağlamak. -Arıcılar flora ve meralar konusunda yeterli bilgiye sahip değil. ( Son yıllarda ülkede ve yöremizde yaşanan kuraklık dan dolayı 2008 yılı hedeflerine ulaşılamamıştır.)

101

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

7.İyi Tarım - Tarımda aşırı ilaç ve gübre - İlimizde 15 çiftçiyi iyi tarım uygulamalarına 1- Çiftçi Toplantısı Uygulamalarının kullanımından dolayı iyi başlatma 2- Sir. Mektup Yaygınlaştırılması tarım uygulamalarının - İlimizde 1 adet iyi tarım uygulamaları bölgesi Üretimi öneminin giderek artması oluşturmak - İlimizde iyi tarım uygulamalarına elverişli 2018 2022 alanların bulunması - Sürdürülebilir tarım çevre ve insan sağlığı açısından iyi tarım uygulamalarının gerekliliği

102

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

8.2 Tarımsal kuraklığın yaşandığı dönemlerde uygulanacak tedbirlerin tanıtımı ve uygulanmasına yönelik eğitim programları.

Kuraklık Yaşanması Durumunda Düzenlenecek Eğitim Programları İlde Tespit Edilen Ulaşılmak İstenen Bu İhtiyacın Ve Genel Amaç Veya Karşılanmasına Çiftçi Eğitimi Ve Hedefin Bu İhtiyacın Karşılanması, Sorunun Çözümü Veya Sorunun Yayım Bu İhtiyaçların, Sorunların İçin Ulaşılmak İstenen Genel Amaçlar Veya Çözümüne Yönelik Programına Esas Veya Hedeflerin Hedefler Olarak Yayım Teşkil Eden Nedeni Veya Nedenleri Başlangıç Bitiş Programına Alınan İhtiyaçlar, Yılı Yılı Faaliyetler Sorunlar

Veya Hedefler -İlimizdeki devlet eliyle veya çiftçi şartlarındaki -Çiftçi toplantısı - Sulama sularındaki 1-Sulama 2018 2022 sulama sahalarında bilinçli sulama ve su -Tarla günü randıman düşüklüğü Tekniklerinin randımanlarının artırılması -Sir. mektup Geliştirilmesi -Demonstrasyon -Fazla ve gereksiz sulamaların engellenmesi, kısıtlı - Çiftçilerin su kullanımı -Tarla Günü 2018 2022 sulamanın ekonomik faydaları hakkında konusunda bilinçsiz oluşu -Çiftçi Toplantısı bilinçlendirme -Sir. Mektup -Çiftçi toplantısı - -Tarla günü 2018 2022 -Basınçlı sulama tekniklerinin benimsetilmesi Vahşi sulamanın yaygın oluşu -Sir.mektup

-Çiftçi İnceleme -Belirlenen sürede ilde mevcut mera alanının - Meralar ıslah edilmemiş 2018 2022 Gezisi yarısının ıslah edilmesini sağlamak. 2-Mera Alanlarının -Çiftçi Toplantısı Korunması Ve -Demonstrasyon -10 yılın sonunda ilde mevcut mera alanının % 50 Islahı -Periyodik otlatma yapılmıyor 2018 2022 -Çiftçi Toplantısı sinde periyodik otlatma uygulamasını yerleştirmek. -Sir. Mektup Üretimi

103

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

-Demonstrasyon -- -Çiftçi Toplantısı -Beş yıllık sürede 400 çiftçimizin silaj yapmasını Silaj Yapımının Yetersiz 2018 2022 -Sir. Mektup temin etmek. Olması Üretimi -Liflet -Çiftçi Toplantısı -Sir. Mektup -Mera örgütlenmelerinin sağlamak ve amacına göre - Örgütlenme zayıf ve meralar 2018 2022 Üretimi kullanımlarının sağlanması eğitim çalışmaları amaç dışı kullanılıyor -Liflet

3-Mikro Su Hasadı -Hatalı sürüm teknikleri su -Toprak suyunu muhafaza edecek sürüm -Demonstrasyon Yöntemleri Ve hasadına engel olmaktadır. tekniklerinin uygulanmasını sağlamak, -Çiftçi toplantıları Faydaları -Tarım yapılan arazi yapısının - Örnek taş seki ve kuru pereler uygulayarak suyun - Sir. Mektup eğimli olması su hasadını infilitrasyon hızını artırıcı tedbirlerin alınması -Geziler 2018 2022 kaçınılmaz kılmaktadır. -Çiftçi alışkanlıklarını değiştirmek amacıyla 100 -Çiftçi alışkanlıklarının çiftçiye akaryakıt yardımı yaparak kontür sürüm değiştirilmesi gereklidir. uygulamaları yapmak

4-Tarımda Su -Çiftçiler fazla su, fazla ürün - Devlet sulama alanındaki çiftçilere tarla kapasitesi, -Demonstrasyon Kullanım Oranını teziyle sulama yapıyor tansiyometre ve bitkilerin su istekleri konusunda -Çiftçi toplantıları %15 E Kadar -Basınçlı sulama geçen eğitilmeleri, - Sir. Mektup Azaltıcı Tedbirler üreticiler sulama süreleri - İlimizde yağmurlama sulama yapan 1403 adet -Geziler konusunda bilinçsizler çiftçi ile 114 damlama sulama uygulayan çiftçilere -Yağmurlama ve damla 2018 2022 tarla kapasitesine göre sulamanın otomatik kesilmesi sulama başlıklarının toprak veya başlanılması uygulaması yapısına uygun değil -Yağmurlama ve damla sulama yapan üreticilerinin toprak ve bitki özelliklerine göre uygun kullanımının sağlanması

104

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

-Buğdayda verimi ve kaliteyi artırmak için yeni ve -Demonstrasyon kurak şartlarda yüksek verimli buğday çeşitlerinden -Çiftçi Toplantısı Sertifikalı tohum kullanımı çeşitlerini 1000 yeni çiftçinin kullanmasını -Sir. Mektup Üretimi 2018 2022 düşük, sağlamak. -Kurağa dayanıklı verimli korunga ve fiğ çeşitlerinden 100 çiftçinin kullanımının sağlanması 5-Sertifikalı Tohum Kullanımı - Bilinçli, gübre -Toprak analizi yaptırmayan 10.000 çiftçiye toprak -Demonstrasyon Ve Toprak kullanılmıyor, analizi yaptırarak toprak analizi sonucuna göre -Çiftçi Toplantısı Analizine Ve 2018 2022 bilinçli gübre kullanmasını sağlamak -Sir. Mektup Üretimi Mekanizasyona -Hayvan gübrelerinin muhafazası ve gübre -Liflet Dayalı Tedbirler çukurlarının yaygınlaştırılması -Mekanizasyon kullanımında -8 yıllık sürede 500 çiftçinin traktör ve -Demonstrasyon bilgi yetersizliği var. ekipmanlarını tekniğine uygun kullanmasını -Çiftçi Toplantısı sağlamak. -Sir. MektupÜretimi 2018 2022 -Az işlemeli ekim tekniklerinin -Çiftçi İnceleme yaygınlaştırılmasının sağlanması Gezisi

6-Sekileme Ve - Miras nedeniyle araziler de -Arazi toplulaştırması, tarla tesviyesi, sekileme gibi -Demonstrasyon Kontur Tarım parsel paylaşımları meyile toprak koruma işlemlerinin çiftçilere -Çiftçi toplantıları Uygulaması Düşük parelel yapılmaktadır. benimsetilmesi, tarım il müdürlüğüne sekileme ve - Sir. Mektup Üretimi Seviyede Sürümde aynı yönde olmakta tesviye amacıyla skrayper alımı yapılması ve 2018 2022 ve su hasadı güçleşmektedir. çiftçilerin eğitimi

7. Anız Yakılması -Özellikle çeltik sahalarında -Anız yakılmasının engellenmesi hususunda 500 -Demonstrasyon İle Organik ve hububatta hasat sonu köyde eğitim çalışmasının yapılması -Çiftçi toplantısı Materyal Yok sapların yakılması -Sir. Mektup Üretimi 2018 2022 Oluyor. İle toprağın organik madde seviyesi istenen seviyeye getirilemiyor.

105

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

8- Çeltiği Kesik -Yağışlar yetersiz -İlimizde 100 kişiye çeltik yetiştiriciliğinde kesik -Demonstrasyon Sulama Sistemi İle -Taban suyu düşük sulama sistemini öğretmek - Sir. Mektup Üretimi Yetiştirmek 2018 2022 -Teşvik Müsabakası -Çiftçi Toplantısı 9- Su Kullanımı Ve -Su kullanımı bilinçsizce -Örgütlü tüketim toplumunun oluşturulması -Seminerler Su Kaynaklarının yapılıyor sağlanmış olacaktır. -Sir. Mektup Üretimi Korunması 2018 2022 -Teşvik Müsabakası Konularında -Çiftçi Toplantısı Halkın Eğitimi. 10-Özellikle Kırsal -Su kullanımının en önemli parçası ve çocukların -Seminerler Kesimde alışkanlıklar kazanmasında söz sahibi olan - Sir. Mektup Üretimi Kadınlarında kadınların bu konuda eğitimi. -Teşvik Müsabakası Örgütlenmeye -Çiftçi Toplantısı 2018 2022 Dahil Edilmesi Ve Su Kullanımı Konusunda Bilinçlendirilmesi. 11- Kuraklıkla -Halk kuraklık ve nedenleri -Örgütlü tüketim toplumunun oluşturulması -Demonstrasyon İlgili Olarak Halkın hakkında bilgiye sahip değil sağlanmış olacaktır. - Sir. Mektup Üretimi Uyarılması Ve -Teşvik Müsabakası Bilinçlendirilmesi -Çiftçi Toplantısı Hususunda Gerekli 2018 2022 Tedbirlerin Alınması Ve Bu Hususta Toplantılar Düzenlenmesi. 12- Okullara - -Su bilincinin yerleştirilmesi. -Seminerler Kuraklık Yönetimi İle İlgili Dersler 2018 2022 Konulması

106

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

9 Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Planları İl genelinde meydana gelebilecek bitki hastalık ve zararlıları ile mücadelede Bitki Sağlığı ve Bitkisel Üretim Şube Müdürlüğü koordinatörlüğünde yapılacaktır. Kuraklık nedeniyle hastalık ve zararlıların epidemi yapması durumunda İl genelinde faaliyet gösteren 35 adet Zirai Mücadele İlaç Bayii ile 35 adet Zirai Mücadele alet bayiinden lojistik destek alınacaktır.

9.1 İlimizdeki Zirai Mücadele Alet Envanteri Listesi Kuraklık etkisiyle hastalık ve zararlıların epidemi yapması durumuna karşı aşağıda belirtilen miktarda zirai mücadele aleti faal durumda olup, hizmete hazır envanterimizde mevcuttur.

İl Zirai Mücadele Alet Durumu İlçeler 100 lük Pülverizatör Sırt Atamizörü Merkez 3 1 Abana 1 Cide 1 1 Daday 1 Devrekâni 1 Pınarbaşı 1 1 Tosya Toplam 7 4 Kaynak: İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

9.2 İlimizde Mevcut Fumigasyon Operatörü Sayıları Tarımsal ürün ithalatında hastalık ve zararlılara karşı gemi ambarlarının, kuraklığa karşı tedbir olarak tesis edilecek siloların, kuru bakliyat depolarının fumigasyonun yapılmasında 3 adet mevcut fumigasyon operatör ve yardımcılarından yararlanılacaktır.

9.3 İthalat işlemleri ve mevcut İnspektörler İlimizde İnebolu limanı bitkisel ürünlerin ithalat işlemlerinin yapılması için uygun bir liman özelliğindedir. Kuraklık nedeniyle diğer ülkelerden acil olarak alınacak bitki ve bitkisel ürünlerin Zirai Karantina Yönetmenliğine göre ithalat işlemlerinde İnebolu İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünde görevli 1 adet inspektör den yararlanılacaktır.

9.4 Kuraklık Durumunda Olası Çekirge Mücadelesi Programı ve İlaç Durumu İlimizde kuraklık nedeniyle tarım alanlarına en fazla zarar verecek böcek çekirgedir. Yerli çekirge ve türlerinin epidemi yapması durumunda aşağıdaki program dâhilinde hazırlıklar yapılmıştır.

Çekirge Mücadelesi Programı ve İlaç Durumu Mücadele 2018-2022 Etkili Madde Proğram Bulundurulacak Konusu Yılı ihtiyacı Miktar Proğramı Yerli Çekirge 26.000 Cypermethrin 1.100 lt 1.100 lt 250 g/l Kaynak: İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

107

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

10 İçme Suyu Tesisleri İl Özel İdaresi Stratejik planına göre;Kastamonu ili kırsal alanında ulusal politikalara paralel olarak dengeli, çevreye uyumlu, sürdürülebilir bir kırsal kalkınma amacıyla alt yapı yatırımlarının katılımcı bir anlayışla gerçekleştirilmesi, küresel ısınma ve bunun neden olduğu iklim değişikliğinin ülkemiz ve ilimizdeki etkisini de göz önüne alarak azalan toprak ve su kaynaklarının en ekonomik ve verimli biçimde kullanılmasının sağlanması, köy ve buna bağlı ünitelerimizin sıhhi, yeterli, şebekeli içme suyuna kavuşturulması amacıyla yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının etkin ve verimli şekilde kullanımı için gerekli tesislerin yapılması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve insan sağlığının korunması için köy ve ünitelerimizde evsel atıkların uzaklaştırılması, bu atıklardan kaynaklı suların doğal arıtma ve biyolojik arıtma tesisleri inşa etmek suretiyle sulama amaçlı kullandırılmasının sağlanması, tarımsal altyapıyı geliştirerek verimi ve üretimi artırmayı sağlayacak tarımsal tesislerimizin yapılması, var olanların bakım – onarım çalışmaları yapılarak tesislerin güçlendirilmesi hedeflenmektedir.Bu amaçla; Hedef: İlimizin tüm köy ve ünitelerinde sağlıklı, temiz, içilebilir suyu kullanıma sunmak için gerekli alt yapı çalışmalarının yapılması. (2018 Yılıda 10 Ad. 2019 yılında 5 Ad. İçmesuyu yapılması düşünülmektedir. ) Faaliyet: İçmesuyu ihtiyacı olan köy veya bağlılarının sağlıklı ve yeterli içme suyuna kavuşturulması. İçme suyu hizmetindeki temel prensip; Kastamonu ili toprak ve su kaynaklarının dengeli, çevreye uyumlu ve sürdürülebilirliğinin gelişmesini ve korunmasını sağlamak, tarımsal altyapıyı geliştirerek verimi ve üreticinin gelir düzeyini artırmak ve sürekli kılmak hedeflenmektedir. İçme suyu ünitelerinin sıhhi, yeterli, olarak kırsal kesimin tesisini hizmetine sunarak, insanlarımızın kentsel yaşamın olmazsa olmazlarından, temel ihtiyaç olan içme suyuna kavuşturulmasını sağlamaktır. Kırsal kesimde yaşayan insanlarımızın sağlığını ve çevre kirlenmesine sebep olan evsel atık sularının uzaklaştırılması ve bu suları doğal arıtma veya biyolojik arıtma tesisleri inşa etmek suretiyle sulama amaçlı kullandırılması amaçlanmaktadır.

İçme Suyu Tesis Bilgileri Yıl İçme Ve Belediyeler Belediyelerde Belediyeler İçme Ve Belediyeler Kullanma Tarafından Kişi Başı Tarafından Kullanma Tarafından Suyu Çekilen Su Çekilen Arıtılan Suyu İçme Şebekesi Miktarı Günlük Su İçme Ve Arıtma Ve İle (Bin m3 Miktarı Kullanma Tesisi İle Kullanma Hizmet /Yıl) (Litre/Kişi- Suyu Hizmet Suyu Verilen Gün) Miktarı Verilen Şebekesi Belediye (Bin m3 Belediye İle Nüfusunun /Yıl) Nüfusunun Dağıtılan Toplam Toplam Su Belediye Belediye Miktarı Nüfusuna Nüfusuna (m3 Oranı Oranı /Yıl) (%) (%)

2017 100 11.226 267 9.359 83 10.870.025

Kaynak: DSİ 23 Bölge Müdürlüğü

108

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

11 İl Tarımsal Kuraklık Eylem Adımları

11.1 Kuru koşullarda

Kuru Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları K U R A K L I K E Y L E M İ 1. ADIM 2. ADIM NORMAL KOŞULLARDA 3. ADIM 4. ADIM KURAKLIK KURAKLIĞA KISITLAMA ACİL EYLEM ALARMI HAZIRLANMA İl Yıllık yağışı, uzun yıllar il İl yıllık yağışı, uzun İl yıllık yağışı, uzun yıllar il İl yıllık yağışı, uzun İl yıllık yağışı, uzun yıllar yağış ortalamasına yakın veya yıllar il yağış yağış ortalamasından az yıllar il yağış il yağış ortalamasından çok üzerinde, yeraltı ve yerüstü su ortalamasından az, yeraltı ve yerüstü su ortalamasından az. az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri yeterli. yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşüyor. Eylül- Yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düştü. Ekim- seviyeleri düşme Ekim-Kasım-Aralık yağışı seviyeleri düşü-yor. Kasım-Aralık-Ocak-Şubat- eğiliminde, Eylül-Ekim kurak yıllara paralel. Ekim-Kasım-Aralık- Mart-Nisan-Mayıs-Haziran yağışları azalan (TKYKK kararı) Ocak-Şubat-Mart yağış toplamları en kurak seyirde.(TKYKK kararı) yağışı en kurak yıla yıl düzeyinde. (TKYKK yaklaşıyor. kararı) (TKYKK kararı) Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Alınması Gereken Önlemler Önlemler Önlemler 1- İl kuraklık eylem planının 1- Toplumun 1- Kuraklık Planını test 1- Mevcut ekim 1- Tarımsal Kuraklık geliştirilmesi ve farkında olmasını etmek ve duyurmak, alanlarında, bitki çıkış Yönetimi Koordinasyon sürekliliğinin sağlanması, başlatma, eğitim-yayın- 2- Eğitim-yayın ve yayımla ve gelişme oranlarının Kurulunun Acil Eylem 2- Yasalar, yönetmelikler ve yayım, bilinçlendirme, tespiti, uygulama kararı, tüzüklere göre çalışmalar 2- Tarımsal 3- Tarladan bitki çıkışlarının 2- Ürün 2- Tarımsal Kuraklık gözden geçirilerek Kuraklık Eylem Planı İl takibi, sorun varsa tahminlerinin İl Kriz Merkezlerince Acil üyelerinin, kurumsal alternatif ürün ekimi, yapılması, Eylem Planının

109

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

eksikliklerin plan görevlerini gözden 4- Topraktaki nemin takibi ile 3- Alternatif ürün uygulanmaya konulması tamamlanması, geçirmeleri, bilgi akışının sağlanması, çeşitlerinin ve görev dağılımının 3- İl ana mali kaynaklarının 3- Kuraklığa 5- Kimyasal gübre planlaması, yapılması, acil ve acil olmayan dayanıklı çeşitlerin kullanımının azaltılması, 4- Ürün 3- Eylem planının mali koşullar için belirlenmesi, tohumluk ihtiyacının toprağın su tutma kayıplarının portresi çıkarılarak ek 4- Çiftçi kayıt sistemlerinin tespiti ve tedariki, kapasitesinin artırılması hesaplanması, ödenek tespiti devamlı geliştirilmesi, 4- Toprakta suyun için organik gübre 5- Kısıtlama ve 4- İl Teknik Çalışma 5- Kuraklık erken uyarı muhafazasını kullanımı, yasaklamaların yerine grupları oluşturularak sistemlerinin geliştirilmesi, sağlayacak toprak 6- Topraktaki nemi korumak getirilmesi, konular itibariyle görev 6- Mera, yaylak ve işleme tekniklerinin için malç kullanılması, 6- Hububat dağılımının sağlanması, kışlaklarda Mera Islahı ve uygulanması, kontür 7- Sürdürülebilir uygun arazi yetiştiriciliği yapılan 5- Yem bitkisi Amenajman Projeleri sürüm, yönetiminin uygulanması, alanlarda korunga, fiğ ekilişleriyle elde edilen uygulamalarına devam 5- Kuru şartlarda gibi yem bitkilerinin kuru otun iyi şartlarda edilmesi, yapılan hububat devreye sokulması, saklanması, 7- AR-GE çalışmaları; yetiştiriciliğinde verim 7- Mera, yaylak ve 6- Meralardan en iyi a- Kuraklıktan daha az miktarı ülke kışlaklarda otlatma şekilde yararlanma etkilenen tür ve çeşitlerin ortalamasının çok planlaması şartlarının belirlenmesi, geliştirilmesi, altında olan alanların, uygulanması, 7- Sap-saman ve anız b- Su hasadı, teknik ve ekim dışı bırakılması, 8- Toprak nemi artıklarının depolama teknolojilerinin 6- Yazlık ekimlerde ölçümleri yapılarak, şartlarında saklanması, geliştirilmesi, “minimum işlemeli bilgi akışının 8- Anızı yakmadan, c- Bölgelere göre ürün tarım” uygulamasına sağlanması, anız parçalama deseninin belirlenmesine geçilmesi ve bunun 9- Meraların makinelerinin yönelik çalışmaların alan bazında yetersizliği halinde kullanılmasının hızlandırılması, desteklenmesi, geçici alternatif sağlanması, d-Kontrollü şartlarda 7- İnternet sayfası hayvan otlaklarına 9- Tarım ürünlerinin çalışarak simulasyon oluşturarak nakli, yangına hassas çalışmaları ve modellemeler kamuoyunun 10- Kuraklıktan dönemlerinde gözetleme yapılması, bilgilendirilmesi, zarar gören alanlar ile ve müdahale ekiplerinin e- e- CBS ve UA sistemlerinin 8- Kuraklık ve zarar görenlerin hazır bulundurulması, izleme, değerlendirme riskleri konusunda tespiti, 10- Orman yangınlarında çalışmalarında daha yoğun yazılı ve görsel basının 11- Süne alınan tedbirlerin en üst bilgilendirilmesi, mücadelesiyle ilgili düzeye çıkarılması,

110

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

kullanılması ile ilgili 9- Toprak neminin gerekli tedbirlerin 11- Hayvan yem ihtiyacı ve çalışmaların hızlandırılması, periydik tespiti ve alınması, temin edilecek yerlerin e- f- Sonuçların üretici izlenmesi 12- Hastalık ve belirlenmesi ve ikmali, şartlarında deneme zararlılarla mücadele 12- Ürün üretim demostrasyonlarının yapılarak yapılması, tahminlerinin yapılması, farkındalığın yaratılması, 13- Kuraklığa maruz kalan 8- Havza yağış sularının üreticilerin borçlarının toprağa, yeraltına verilmesi ertelenmesi, düşük faizli için havza erozyon kontrol kredi verilmesi, çalışmaları ile yamaç arazilere desteklenmeleri, tohum ve derelere kuru taş sekiler ihtiyaçlarının yapımının yaygınlaştırılması, karşılanması ve diğer 9- Meyilli arazilere sekileme yardımların yapılması yapılması, e-

10- Bütün korumasız tepelerin 13- Hava 14- Zorunlu ihtiyaç halinde ağaçlandırılması, sıcaklığının yapılan tespitlere göre 11- Arazi kullanım yükselmesi ile artan tahıl yardımı yapılması, planlaması; yabancı otların 15- Kuraklık nedeniyle  Eğimli alanlara ekilecek kimyasal mücadele ortaya çıkan gıda, geçim bitkiler, ile azaltılması, ve ekonomik sıkıntılar  Kuru alanlara ekilecek 14- Yabancı ot sonucu oluşan sosyal bitkiler, mücadelesi zamanı huzursuzlukların en aza  Sulu alanlara ekilecek kullanılacak alet, indirilmesi için kamu ve bitkilerin belirlenmesi, ilaç cinsi ve atılacak sivil toplum kuruluşları 12- Geçim planlaması miktarının doğru ile ortak çalışmaların  Kuraklıkta nüfusu belirlenmesi, yapılması, geçindirecek önlemler 15- Kış ve feyezan 16- Uygulamalarda ortaya alınarak yerinde tutulması, suları ile bahar çıkacak kanuni sıkıntıları  Geçim şartları kısıtlı sulaması yapılması, tespit ederek, çözüm alanlardaki nüfusun geçici önerileriyle birlikte ilgili makamlara bildirmesi.

111

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

iskan sağlanacak yerlerin 17- Arıcılıkla ilgili gerekli planlaması, tedbirlerin alınması,

11.2 Sulu Koşullarda

Sulu Tarım Alanlarında Tarımsal İl Kuraklık Eylem Adımları K U R A K L I K E Y L E M İ NORMAL 2. ADIM 1. ADIM 3. ADIM 4. ADIM KOŞULLARDA KURAKLIĞA KURAKLIK ALARMI KISITLAMA ACİL EYLEM HAZIRLANMA Yıllık yağış, uzun yıllar il Yıllık yağış, uzun yıllar Yıllık yağış, uzun yıllar il Yıllık yağış, uzun yıllar il Yıllık yağış, uzun yıllar il ortalamasının üzerinde il ortalamasından az. ortalamasından az. Ekim- ortalamasından az. Ekim- ortalamasının çok altında, veya yakın değerde, su Ekim-Kasım yağışı Kasım-Aralık yağışı kurak Kasım-Aralık-Ocak- kurak yıllar seviyesinde. stokları yeterli su kalitesi azalan seyirde. Akarsu yıllara paralel. Yeraltı ve Şubat-Mart-Nisan yağışı Kasım-Aralık-Ocak-Şubat- normal, akarsu akış baraj ve göletler ile yerüstü su kaynaklarında en kurak yıla yakın. Mart-Nisan-Mayıs-Haziran debileri yeterli. yeraltı su seviyesi azalma azalma. Su arzı talepten az. Yerüstü ve yeraltı su yağışları en kurak yıllar eğiliminde. Su arzı kaynaklarının seviyesi düzeyinde, yerüstü ve yeraltı talebin altında. (TKYKK kararı) azaldı. Su arzı, talebi su kaynakları seviyesi karşılamıyor. yetersiz. Su arzı, talepten (TKYKK kararı) (TKYKK kararı) oldukça az. (TKYKK kararı) Alınması Gereken Alınması Gereken Alınması Gereken Önlemler Alınması Gereken Alınması Gereken Önlemler Önlemler Önlemler Önlemler 1- İl kuraklık eylem 1- Sulama suyu, içme 1- Kuraklık planını 1- İzleme Planında her su 1- Tarımsal Kuraklık planının geliştirilmesi ve suyu, sanayi ve diğer duyurmak, kaynağı miktarı ve Yönetimi Koordinasyon sürekliliğinin ihtiyaç alanları için 2- Suyun tasarruflu kullanıcı talepleri Kurulunun Acil Eylem sağlanması, günlük kullanım ve su kullanımının sağlanması değerlendirilerek ürün uygulama kararı, 2- Yasalar, kaynakları ve tüm su sistemlerinde ekimlerinde suyun 2- Tarımsal Kuraklık İl Kriz Yönetmelik ve miktarlarının izleme planı gereği suları miktarına göre ürün Merkezince Acil Eylem Tüzüklere göre izlenmesi, takiple, gönüllü ve zorunlu çeşidi önerileri ile ana Planının uygulamaya 112

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

çalışmalar gözden 2- Ekili alanlardaki su kısıtlamalar dışında kanal, yedek kanal ve konulması ve görev geçirilerek eksikliklerin kaynaklarının iyi koruma amacını tersiyerlere verilecek su dağılımının yapılması, tamamlanması, yönetilmesi, gerçekleştirmek, miktarının belirlenmesi 3- Su kullanıcısı Muhtar, 3- İl Ana Mali 3- Beklenen su talebinin 3- Eğitim-yayın-yayım ve çiftçilerin Birlik veya Kooperatif kaynaklarının acil ve acil tespiti, çalışmaları, yönlendirilmesi, Başkanlarıyla birlikte, olmayan koşullar için 4- Su kalitesini izleme, 4- Gece ve rotasyonlu sulama 2- Sulama alanlarında su sulamada kullanılacak su belirlenmesi, 5- Suyun tasarruflu ile su kullanma planlarının arzı ve yönetiminde miktarına göre sulama 4- Yeraltı ve yerüstü kullanılmasında yapılması ve uygulanması, alınacak tedbirlerin planlanmasının yapılması, su kaynaklarının gönüllü korumayı 5- Kullanım kesintilerini belirlenmesi, su 4- Kısıtlı sulama ve su envanter kaydı ve talep etme ve izleme ve fiyat artışına kullanıcılarıyla karara tasarrufunu sağlayan ölçümlerinin devamlılığı toplumun farkında hazırlık yapılması, bağlanması, sulama tekniklerinin ile arz talep dengesinin olmasını başlatma, 6- Eğer suyun korunmasında 3- Su kısıtlamalarının arz- uygulanması, takibi ve sürekliliğinin 6- Eğitim-yayım-yayın bir ilerleme olmaz ise talep dengesi 5- Evsel ve diğer su saptanması, çalışmaları, kısıtlamanın planlanması, doğrultusunda kullanımının azaltılması, 5- ÇATAK 7- Su kaçaklarını ve 7- Kişi başına su başlatılması, 6- Yerleşim alanlarındaki programının kapsamının sistemlerdeki zayıf kullanımının belirlenmesi, 4- Kısıtlamalarda tüketicilerin belirlenen genişletilerek, ilk etap da noktaları onarma, 8- İşyerlerinde aşırı su kullanıcılarla ilgili oranda su tüketiminin sorunlu alanlarda 8- HİSG ile mera su kullanımının ortaya çıkacak azaltılması, uygulamaya geçilmesi, ihtiyaçlarının sınırlandırılması, problemleri takip etme 7- Bütün işyerlerinde 6- Devlet karşılanması, caddelerde suyun serbest ve sorunları çözme, belirlenen oranda su yatırımlarında, açık kullanımı ve asfalt a) Ortalama kişi başına ne tüketiminin azaltılması. kanal sulama 9- Su tüketimi az olan ve yıkanmasının kadar su 8- Mevcut suyun tarlada şebekelerinin terk kuraklığa nispeten yasaklanması, kullanılacağının, kullanımında harcanan su edilerek, basınçlı sulama dayanıklı tür ve 9- Drenaj sularının sulamada hesaplanması, miktarına göre tesislerinin çeşitlerin kullanılması, b) Havalandırma ücretlendirme yapılması, yaygınlaştırılması, yetiştiriciliğinin 10- Yüzme havuzu hariç sistemlerinde suyun 9- Yer altı su rezervinin, su 7- Sulama sistemlerinde teşviki, her türlü havuzun yasaklanması, bütçesi göz önünde su dağıtım yasaklanması, c) Dışarıda, haricen su bulundurularak kontrollü programlarının 10- Münavebeli ürün 11- Katı atık hariç, araba kullanımının kullanımının sağlanması, hazırlanması ve sulama yetiştiriciliğinin yıkanmalarının yasaklanması, 10- Hidrolik santrallerden zamanı planlarının yaygınlaştırılması ve yasaklanması, 5- Rezerv alanlarındaki su sağlanacak enerji yapılması, münavebede su 12- Su ürünleri miktarının tespitiyle ihtiyacının diğer enerji yetiştiriciliğinde daha az kullanıcılara yıl kaynaklı santrallerden

113

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

8- Yeraltı su tüketimi az olan su kullanımını temin içerisinde, verilecek sağlanması, bu rezerv bitkilere yer verilmesi, etmek amacıyla, suyun suyun önceden alanlarındaki suyun geçici akiferlerinin, kış ve oksijenlendirilme bildirilmesi, hatta ana olarak tarıma verilmesi, feyezan suları ile 11- Sulu alanlarda sistemlerinin kullanımının ve yedek kanallara 11- İkinci ürün yapılacak yazlık sağlanması, verilecek suyun yetiştiriciliğinde izin beslenmesi, ekilişlerde, mahallinde 13- Yetiştiricilik belirlenmesi, verilmemesi, dane mısır, 9- Devam eden gölet, hazırlanacak su tesislerinde suyun birden 6- Şekerpancarı patates, yonca gibi baraj sulama tesis kullanma ve sulama fazla kullanımını yetiştirilen alanlarda ürünlerin yerine daha az su inşaatlarının bitirilmesi programlarına sağlayacak arıtım vb. alt Türk Şeker Şirketi ile tüketen bitkilerin 10- Yeni yatırım titizlikle uyulması, sistemlerin geliştirilmesi protokol yapılarak yetiştirilmesi, projelerinin uygulamaya gerektiğinde ekimden ve tesis edilmesi, kısıtlamaya gidilmesi 12- Sula tarım yapılan konulmasının önce üreticilere 14- Buharlaşma ve diğer ve ekim nöbetinin 5 alanlarda yüzey sulama hızlandırılması, bildirilmesi, su kayıplarını azaltmak, yıla çıkarılmasının yerine basınçlı ve 11- Arazi kullanım kaliteyi yükseltmek için temini, kontrollü sulamanın planlarının 12- Suyun kıt olduğu damla sulama 7- Çeltik uygulanması, tamamlanması ve bu veya güvenilir yapılmasında, çiftçilerin yetiştiriciliğinde, 13- Su ürünleri olanlarına uygun olarak olmadığı yerlerde, desteklenmesi ruhsatsız alanlarda yetiştiriciliğinde daha az Tarım arazilerinin tarım kuraklığa dayanıklı yetiştiriciliğe kesinlikle su kullanılarak, daha fazla dışı amaçlı kullanımının çeşitlerin seçilmesi, yer verilmemesi, balık üretimini sağlayan önlenmesi, 8- Bitki ve hayvan kapalı devre yetiştiricilik 12- Su kaynaklarının 13- Kuraklık ve su hastalıklarına ve sistemlerinin geliştirilmesi, durumu ile ilgili erken kaynakları konusunda, zararlılara karşı gerekli 14- Daha az suya ve keşif ve düşük su medya ve halkı tedbir ve mücadelenin oksijene ihtiyaç duyan, seviyesinde su kullanım bilgilendirmek ve yapılması, sazan, yayın gibi türlerin öngörüsünün iyi hale sürekliliğini sağlamak. 9- Hava sıcaklığının yetiştiriciliğin getirilmesi, yüksek olduğu yerlerde yaygınlaştırılması, 13- DSİ tarafından veya kimyasal yabancı ot 15- Su ürünleri muvaffakatı ile YAS mücadelesinin yetiştiriciliğinde yarı kuyularının uygun yapılması, entansif veya ekstansif yerlere açtırılması, 10- Toplumu tehdit yetiştiricilik sistemlerinin mevcutların ıslahı, eden salgın hastalıklara yaygınlaştırılması, ruhsatsız kuyuların karşı gerekli tedbir ve Arıcılıkla ilgili tedbirlerin iptali, alınması.

114

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

14- Drenaj ve kaynak mücadelenin sularının dönüşüm yapılması, içerisinde kullanımının 11- Su kullanıcıları sağlanması, arasında vuku bulacak 15- Etkin teknolojilerin anlaşmazlıkları özel sektör tarafından çözmek, yayılması için kırsal alt 12- Çiftçilerin yapının güçlendirilmesi, basınçlı, damla sulama 16- Çiftçilerin ortak sistemine teşviki hareket etmeleri, amacıyla, malzeme ücretlerin toplanması, alınmalarını etkin bilgilendirilmeleri desteklemeye devam için örgütlenmelerinin etmek, sağlanması ( Birlikler, Kooperatifler)

115

11.3 Tarımsal Kuraklık Mücadelesi Güçlü,Zayıf,Fırsat,Tehdit Analizi(SWOT ANALİZİ) GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER G1.Tarımsal Kuraklıkla mücadelede gerekli Z1.Kuraklık erken uyarı ve izleme bilgi verilerin toplanması ve tekniklerin altyapısı ve yönetim sisteminin olmayışı geliştirilmesi konusunda deneyim ve Z2.Tarımdaki işletme yapısının küçük ve çok kurumsal yapıya sahip olunması parçalı olması G2.Çevre illere göre il nüfusunun ihtiyacını Z3.Tarımsal toprak ve su kaynaklarının havza karşılayabilecek yeterlilikte toprak ve su bazında yönetilmemesi kaynağı Z4.Tarımsal toprak ve su kaynaklarının havza G3.İl yerüstü ve yer altı su potansiyelinin temelli yönetilmemesi yüksek olması Z5.İlimizin toplam tarım arazisi içerisinde G4.İl Orman alanlarının fazla olması sulanabilir alanın düşük olması, üretimin G5.Kurumlara ait Bölge Müdürlüklerinin yağışlara bağlı olması ilimiz içerisinde yer almaları Z6.Hızlı kentleşmenin ve sanayinin neden G5.Yeterli eğitim ve yayım faaliyetlerini olduğu doğal kaynak aşınımı ve kirliliğin yerine getirebilecek araç, gereç ve teknik bulunması eleman olması Z7.Toprak koruma ve su yönetimi G6.Kullanılmayan potansiyelin sektörel yatırımlarında yetersiz ödenekler, kalkınmaya ivme kazandıracak nitelikte Z8.Toprak ve Su konularında yetersiz Ar-Ge olması faaliyetleri G7. Sulama konusunda örgütlenmiş sulama Z8.Tarımsal üretimde kullanılan geleneksel kooperatiflerinin bulunması üretim teknikleri G7. Kuraklık izleme bilgi altyapısı ve Z.9. Su yönetiminin, kuraklık şiddetine göre yönetim sisteminin olması, belirlenecek eşik değerler ve bunlara bağlı G.8 Planlaması tamamlanmış ama henüz ileriye yönelik önlemleri esas alan risk inşaatı başlamamış sulama projelerinin yönetimi yerine kurak dönemlerde kriz planlamalarının revize edilerek kapalı sisteme yönetimi şeklinde sürdürülmesi çevriliyor olması, Z.10. Su yönetimi ile yetkilendirilmiş G.9 Tarımsal sulamada modern sulama kuruluşların fazla olması sistemlerine geçişte yeterli desteğin (teşvik) verilmesi. G.10 Su kaynaklarının havza bazlı yönetilmesi ve planlanmasına yönelik çalışmalar.

FIRSATLAR TEHDİTLER KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

12 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Ve Görevleri

12.1 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu (TKYKK) Tarım ve Orman Bakanlığı Müsteşarı Başkanlığında; Strateji Geliştirme Başkanı,(Bakanlık) Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü, Tarım Reformu Genel Müdürü Gıda ve Kontrol Genel Müdürü, Bitkisel Üretim Genel Müdürü, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürü, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürü, Mahalli İdareler Genel Müdürü, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Orman Genel Müdürü, Meteoroloji Genel Müdürü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü, Su Yönetimi Genel Müdürü, Çevre Yönetimi Genel Müdürü, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı ve konu ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşur.

12.1.1 Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunun Görevleri:

TAKMÜSEP’i hazırlamak, hazırlatmak ve uygulanmasını sağlamak, Tarımsal kuraklıkla mücadelede, birlikteliği ve kurumlar arasında koordinasyonu sağlamak, Risk Değerlendirme Komitesi’nden gelecek öneriler doğrultusunda, kuraklık görülen illerde, Kuraklık Eylem Planı uygulama kararını almak, TAKMÜSEP’in uygulamasını izlemek, Kuraklık Eylem Planının uygulanmasında karşılaşılacak finansman ve teknik konulardaki sorunları gidermek, İhtiyaç duyulan yasa ve yönetmeliklere ilişkin taslakları hazırlamak ve önerilerde bulunmak. Kurul gerektiğinde Bakanlıkça yapılacak çağrı üzerine toplanır.

12.2 İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi (İEUTK) İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi; Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Yönetimi Genel Müdürlüklerindeki konu uzmanlarından oluşur. Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışır.

117

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

12.2.1 Görevleri :

Kamu kurum ve kuruluşlarından, konu ile ilgili tüm envanter dokümanlarını ve sürekli, günlük rasat bilgilerini almak. Toplanan bilgileri değerlendirerek, uyarı ve tahminlerini Risk Değerlendirme Komitesine sunmak.

12.3 Risk Değerlendirme Komitesi (RDK) Risk Değerlendirme Komitesi; Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince belirlenen konu uzmanlarından oluşur. Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışır. Görevleri; İEUTK’den gelen verileri değerlendirmek, risk analizi yapmak/yaptırmak, Risk analiz sonuçlarına göre eylem raporunu hazırlamak ve TKYKK’na sunmaktır.

12.4 Veri Akış Birimi (VAB) Veri Akış Birimi; Bakanlık il müdürlükleri, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü; İzleme ve Erken Uyarı Tahmin Komitesine elektronik ortamda bilgi akışını sağlarlar.

12.5 Çalışma Grupları (ÇG) İlgili bakanlıklarca görevlendirilecek konu uzmanlarından oluşur. İzleme ve Erken Uyarı Tahmin Komitesi ve Risk Değerlendirme Komitesine bağlı olarak çalışırlar.

12.6 Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi (TKİKM) Vali veya görevlendireceği Vali Yardımcısı Başkanlığında; İlgili bakanlıkların il temsilcileri, ilgili bakanlıklara bağlı genel müdürlüklerin taşra birimi temsilcileri, il sağlık müdürü, valinin uygun göreceği ilçe kaymakamları, il özel idaresi temsilcisi, büyükşehir yada il belediyesi temsilcisi, ilçe belediye başkanları, üniversite temsilcisi ve ziraat odası başkanı ile sulama içme suyu ve üretici birlikleri temsilcileri kooperatif başkanları ve diğer sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşur.

12.6.1 Görevleri :

TKYKK kararlarını uygulamak, İl TAKEP’i yapmak, İl arazi varlığı ve su kaynakları envanterlerini hazırlamak ve güncelleştirmek, 118

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Kuraklık eylemine yönelik acil ve acil olmayan koşullar için mali kaynaklarını belirleyerek, mahalli bütçe kapsamına almak, Acil eylem planı uygulamasında ihtiyaç-harcama bütçesini çıkararak ödenek talebinde bulunmak, İl TAKEP’i uygulamak,

119

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

TARIMSAL KURAKLIK YÖNETİMİ

TARIMSAL KURAKLIK YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (TKYKK)

İZLEME ERKEN RİSK UYARI ve TAHMİN DEĞERLENDİRME KOMİTESİ KOMİTESİ (İEUTK) (RDK)

VERİ AKIŞ ÇALIŞMA BİRİMLERİ GRUPLARI

(VAB) (ÇG)

TARIMSAL KURAKLIK İL KRİZ MERKEZİ (TKİKM)

120

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

13 Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Ve Kuraklık Yönetimi Çalışmaları Hakkında Karar

Amaç MADDE 1 – (1) Bu Kararın amacı, Ülkemizde yaşanması muhtemel tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak ve alınacak tedbirler hususunda, Tarım ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda ilgili bakanlıklar, üniversiteler, valilikler, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla yapılacak çalışmalardaki görev, yetki ve sorumluluklara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Karar; tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak üzere ilgili bakanlıkların çalışmaları yanında, Tarımsal Kuraklık Yönetimince alınan kararlar ve uygulamalar doğrultusunda gerek yerleşim yerlerinde gerekse, kırsal kesim kuru ve sulu ziraat alanlarında, su yönetimi, yatırımlar, tarım teknikleri, tohum ve bitki çeşitliliği, sulama teknikleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, ekonomik ve sosyal destekler, mera otlatma planları, arazi kullanım planları, kısıtlamalar ve acil eylemin uygulanmasına yönelik her türlü tedbirleri kapsar.

Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Kararda geçen; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) İlgili bakanlıklar: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığını, c) İlgili genel müdürlükler: Strateji Geliştirme Başkanlığı (Bakanlık), Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünü,

ç) Tarımsal kuraklık: Yağışların kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu; arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesi, toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda suyun bulunmaması ve hidrolojik dengede bozulmalara neden olan doğa olayını, d) Tarımsal Kuraklık Eylem Planı: Tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak üzere ilgili Bakanlık çalışmaları yanında, Tarımsal Kuraklık Yönetimince alınan kararlar ve uygulamalar doğrultusunda gerek yerleşim yerlerinde gerekse kırsal kesim kuru ve sulu ziraat alanlarında, su yönetimi, yatırımlar, tarım teknikleri, tohum ve bitki çeşitliliği, sulama teknikleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, ekonomik ve sosyal destekler, mera otlatma planları, arazi kullanım planları, kısıtlamalar ve acil eylemin uygulanmasına yönelik her türlü tedbiri kapsayan planı, e) Tarımsal Kuraklık Yönetimi: Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu, bu kurula bağlı çalışan İzleme ve Erken Uyarı Tahmin Komitesi, Risk Değerlendirme Komitesi, Veri Akış Birimleri, Çalışma Grupları ve Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezini, f) Üniversite temsilcisi: Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi üyeliğine ilde bulunan üniversite rektörlüğünce; ziraat fakültesinden, bu fakültenin bulunmaması durumunda, konu ile ilgili diğer fakültelerden seçilerek görevlendirilecek konunun uzmanı öğretim üyesini, ifade eder.

121

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Yapısı MADDE 4 – (1) Tarımsal Kuraklık Yönetimi, Bakanlık koordinasyonunda merkez ve il yönetim birimlerinden oluşur. (2) Merkez yönetimi aşağıdaki birimlerden oluşur: a) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu: Bakanlık Müsteşarının başkanlığında; Strateji Geliştirme Başkanı (Bakanlık), Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü, Tarım Reformu Genel Müdürü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürü, Bitkisel Üretim Genel Müdürü, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürü, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürü, Mahalli İdareler Genel Müdürü, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Orman Genel Müdürü, Meteoroloji Genel Müdürü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü, Su Yönetimi Genel Müdürü, Çevre Yönetimi Genel Müdürü, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı ve konu ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşur. Kurul, gerektiğinde Bakanlıkça yapılacak çağrı üzerine toplanır. b) İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Su yönetimi Genel Müdürlüğü ile Çevre Yönetimi Genel Müdürlüklerindeki konu uzmanlarından oluşur ve Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışır. c) Risk Değerlendirme Komitesi: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, ve Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince belirlenen konu uzmanlarından oluşur ve Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kuruluna bağlı olarak çalışır. ç) Veri Akış Birimi: Bakanlık il müdürlükleri, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü; İzleme ve Erken Uyarı Tahmin Komitesine elektronik ortamda bilgi akışını sağlarlar. d) Çalışma Grupları: Çalışma grupları ilgili bakanlıklarca görevlendirilecek konu uzmanlarından oluşur ve İzleme, Erken Uyarı Tahmin Komitesi ve Risk Değerlendirme Komitesine bağlı çalışırlar. (3) İl yönetimleri, Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu kararlarını uygulamak ve Tarımsal Kuraklık Eylem Planı çalışmalarını yürütmekle görevli olup, Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi adı altında çalışırlar. Tarımsal Kuraklık İl Kriz Merkezi, vali veya görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında; ilgili bakanlıkların il temsilcileri ilgili bakanlıklara bağlı ve ilgili genel müdürlüklerinin taşra birimleri temsilcileri, il sağlık müdürü valinin uygun göreceği ilçe kaymakamları, il özel idaresi temsilcisi büyükşehir ya da il belediyesi temsilcisi, ilçe belediye başkanları, üniversite temsilcisi, ziraat odası başkanı, sulama, içme suyu ve üretici birlikleri, kooperatif başkanları ve diğer sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşur.

Tarımsal Kuraklık Yönetiminin görevleri MADDE 5 – (1) Tarımsal Kuraklık Yönetimi; kuraklığın etkilerini azaltmak üzere gerekli ölçümlerin yapılması, envanter ve rasat bilgilerinin toplanması, değerlendirilmesi, risk analizlerinin yapılması, genel hidrometrik çalışmalar çerçevesinde su potansiyelinin belirlenmesi, tarımsal kuraklık eylem planının yaptırılması ve uygulamasını temin eder. (2) İlgili Bakanlıklar, tarımsal kuraklıkla mücadele konusunda, tarımsal kuraklık yönetimince öngörülen ve görev alanlarındaki konularda kısa, orta ve uzun dönem tedbirlerine yönelik eğitim, plan ve projeleri yaparak, kendi kurum ödenekleri ile yatırım çalışmalarını sürdürürler. 122

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

(3) İlgili Bakanlıklar arasındaki koordinasyon Bakanlıkça sağlanacaktır. (4) Tarımsal Kuraklık Yönetiminin görevleri, çalışma usul ve esasları, bu Kararın yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde Bakanlıkça hazırlanacak olan yönetmelikle düzenlenir.

Yetki MADDE 6 – (1) Tarımsal kuraklıkla mücadele çalışmaları, Bakanlık koordinasyonunda yürütülür. İlgili bakanlıklar, tarımsal kuraklıkla mücadele konusunda ilgili genel müdürlüklerinin görev ve yetkileri kapsamında olan konularda kısa, orta ve uzun dönemde yapılacak yatırımlar ile ilgili alınacak tedbirlerin planlanmasını, proje ve uygulamalarını, yılı bütçesindeki ödeneklerinden karşılarlar. (2) İlgili bakanlıklar, Tarımsal Kuraklık Yönetiminde bulunan her kademedeki üyelerinin çalışmalara fiilen katılmalarını sağlayacaklardır. Çalışmalara katılan üyeler, kararların alınmasında ve çalışmaların yürütülmesinde yetkili ve sorumludurlar. (3) Yetki, sorumluluk ve koordinasyonla ilgili usul ve esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Yürürlükte kaldırılan mevzuat MADDE 7 – (1) Tarımsal kuraklıkla mücadele ile kuraklık yönetimi çalışmalarına ilişkin 9/7/2007 tarih ve 2007/12477 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük MADDE 9 – (1) Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme MADDE 10 – (1) Bu Karar hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

123

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

14 Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Görevleri, Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ülkemizde yaşanması muhtemel tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak ve tarımsal kuraklıkla mücadelede oluşturulan Tarımsal Kuraklık Yönetiminin görevleri, çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir. MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; Türkiye genelinde, bölgesel ve iller bazında meydana gelebilecek tarımsal kuraklığı izlemek, risk değerlendirmesi yapmak ve kuraklığın etkilerini azaltmak amacıyla oluşturulan Tarımsal Kuraklık Yönetimince alınacak öneri ve tedbirleri kapsar. MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 3/6/2012 tarihli ve 639 sayılı Tarım ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine dayanılarak hazırlanmıştır. MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Tarımsal kuraklık: Yağışların kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu; arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesi, toprakta bitkinin ihtiyacını karşılayacak miktarda suyun bulunmaması ve hidrolojik dengede bozulmalara neden olan doğa olayını, c) Tarımsal Kuraklık Eylem Planı: Tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak üzere ilgili bakanlık çalışmaları yanında, Tarımsal Kuraklık Yönetimince alınan kararlar ve uygulamalar doğrultusunda gerek yerleşim yerlerinde gerekse kırsal kesim kuru ve sulu ziraat alanlarında su yönetimi, yatırımlar, tarım teknikleri, tohum ve bitki çeşitliliği, sulama teknikleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, ekonomik ve sosyal destekler, mera otlatma planları, arazi kullanım planları, kısıtlamalar ve acil eylemin uygulanmasına yönelik her türlü tedbiri kapsayan planı, ç) Tarımsal Kuraklık Yönetimi: Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu, bu kurula bağlı çalışan İzleme ve Erken Uyarı Tahmin Komitesi, Risk Değerlendirme Komitesi, veri akış birimleri, çalışma grupları ve tarımsal kuraklık il kriz merkezini, ifade eder.

Tarımsal Kuraklık Yönetimi MADDE 5 – (1) Tarımsal Kuraklık Yönetimi; merkez yönetimi ve illerde oluşturulan il yönetiminden oluşur. (2) Tarımsal Kuraklık Merkez Yönetimi aşağıdaki birimlerden oluşur: a) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu. b) Risk Değerlendirme Komitesi. c) İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesi. ç) Veri akış birimleri. d) Çalışma grupları. (3) Birinci fıkrada sayılan birimler, 2/5/2012 tarihli ve 2012/3191 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tarımsal Kuraklıkla Mücadele ve Kuraklık Yönetimi Çalışmaları Hakkında Kararın 4 üncü maddesinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinden oluşur.

Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunun görevleri MADDE 6 – (1) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunun görevleri şunlardır: a) Tarımsal kuraklıkla mücadele eylem planını hazırlamak, hazırlatmak ve uygulamasını sağlamak. b) Tarımsal kuraklıkla mücadelede, kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak.

124

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

c) Risk değerlendirme komitesinden gelen rapor veya önerileri incelemek, kuraklık görülen illerde tarımsal kuraklıkla mücadele eylem planı kapsamında uygulama kararı almak. ç) Tarımsal kuraklık eylem planının uygulamasını izlemek, denetlemek ve alınan sonuçları değerlendirmek. d) Tarımsal kuraklık eylem planının uygulanmasında karşılaşılacak mali, idari, teknik ve sosyal konulardaki sorunları gidermek. e) İhtiyaç duyulan kanun, yönetmelik ve diğer alt düzenlemelere ilişkin taslakları hazırlamak ve önerilerde bulunmak. (2) Gerektiğinde Bakanlıkça yapılacak çağrı üzerine toplanır ve karar alır.

Risk Değerlendirme Komitesinin görevleri MADDE 7 – (1) Risk Değerlendirme Komitesinin görevleri şunlardır: a) İzleme, erken uyarı ve tahmin komitesinden gelen verileri değerlendirmek, risk analizi yapmak veya yaptırmak, b) Risk analiz sonuçlarına göre eylem raporunu hazırlamak ve Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kuruluna sunmak.

İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesinin görevleri MADDE 8 – (1) İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesinin görevleri şunlardır: a) Kamu kurum ve kuruluşlarından, konu ile ilgili tüm envanter dokümanlarını ve rasat bilgilerini sürekli almak. b) Toplanan bilgileri değerlendirerek, uyarı ve tahminlerini risk değerlendirme komitesine sunmak.

Veri akış birimlerinin görevleri MADDE 9 – (1) Veri akış birimlerinin görevleri şunlardır: a) İzleme, Erken Uyarı ve Tahmin Komitesince ihtiyaç duyulan ve istenilen verilerin konu ile ilgili kurum ve kuruluşlardan alınarak uygun biçimde sunulması. b) İstenen verileri sağlayacak rasat istasyonları bulunmaması durumunda, istenilen rasatları sağlayacak alt yapının, işin aciliyeti dikkate alınarak oluşturulması. c) Verilerin istenen tarihte, elektronik ortamda gönderilmesi ve muhafaza edilmesi.

Çalışma gruplarının görevleri MADDE 10 – (1) Çalışma gruplarının görevleri; gruplarda görevlendirilen konu ile ilgili uzmanlarının çalışma disiplini içerisinde, verilen konulardaki istenen bilgileri süresinde tamamlayarak, komitelere sunmalarını sağlamaktır.

Tarımsal kuraklık il yönetimi MADDE 11 – (1) Tarımsal kuraklık il yönetimi, Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu kararlarını uygulamak ve tarımsal kuraklık eylem planı çalışmalarını yürütmekle görevli olup aşağıdaki birim ve organlardan meydana gelir. (2) Tarımsal kuraklık il kriz merkezi, vali veya görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında; ilgili bakanlıkların il temsilcileri, ilgili bakanlıklara bağlı genel müdürlüklerin taşra birimi temsilcileri, il sağlık müdürü, valinin uygun göreceği ilçe kaymakamları il özel idaresi temsilcisi, büyükşehir ya da il belediyesi temsilcisi, ilçe belediye başkanları, üniversite temsilcisi ve ziraat odası başkanı ile sulama içme suyu ve üretici birlikleri temsilcileri kooperatif başkanları ve diğer sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşur.

Tarımsal kuraklık il kriz merkezinin görevleri MADDE 12 – (1) Tarımsal kuraklık il kriz merkezinin görevleri şunlardır: a) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu kararlarını uygulamak. 125

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

b) İl tarımsal kuraklık eylem planını, Türkiye tarımsal kuraklık eylem planına uygun olarak yapmak ve uygulamak. c) İl arazi varlığı ve su kaynakları ve iklim ile ilgili verileri hazırlamak ve güncelleştirmek. ç) Kuraklıkla mücadele eylemine yönelik, olağan ve olağanüstü koşullar için mali kaynaklarını belirleyerek mahalli bütçe kapsamına almak. (2) Tarımsal kuraklık il kriz merkezi toplantıları komisyon başkanının uygun göreceği tarihte yılda en az bir kere toplanır.

Tarımsal Kuraklık Yönetiminin çalışma esasları MADDE 13 – (1) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu kararları, ilgili bakanlıklar ve tarımsal kuraklık il kriz merkezlerince, konu ile ilgili mevzuat dâhilinde yürütülür. (2) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu sekretaryası ve veri işlem merkezi görevi, Bakanlığın uygun göreceği genel müdürlükçe yürütülür, yapılacak işlemlerden, genel müdürlük sorumludur. (3) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu toplantılarına 2/5/2012 tarihli ve 2012/3191 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde görevlendirilen temsilciler katılır. Ayrıca, Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu Başkanı, ihtiyaç duyulması halinde gerekli gördüğü kamu kurum ve kuruluşlarının genel müdürlerini/başkanlarını ve konu ile ilgili uzman bilim adamlarını toplantıya davet eder. Temsilcilerin ve davet edilen görevlilerin, izinli, raporlu olmaları halinde yerlerine vekâlet edenler katılır. (4) Tarımsal kuraklık yönetimi koordinasyon kurulu, gerektiğinde çalışma komisyonları oluşturur. (5) Kamu kurum ve kuruluşlarını temsilen komisyonlarda görev yapacak konu ile ilgili uzmanlar, sürekli görev yapabilecek ve toplantılara katılabilecek personelden seçilir. (6) Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulu kararlarını, üye tamsayısının çoğunluğuyla alır, oyların eşit olması halinde Başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış olur. (7) Sekreterya hizmeti ile görevlendirilen genel müdürlük, toplantıların düzenlenmesi ve alınan kararların kayıt altına alınarak, gerekli işlemlerin yapılmasından sorumludur. (8) Bakanlıkların merkezde yapacakları işlemlere esas olacak, il tarımsal kuraklık eylem planlarının, normal koşullarda ve kuraklık sürecindeki çalışmalarının seyri, Tarımsal Kuraklık Yönetimi Koordinasyon Kurulunca takip edilir, gerekli tedbirler kurul tarafından alınır. (9) Bakanlık koordinasyonunda, konu ile ilgili diğer çalışmalara, Tarımsal Kuraklık Yönetiminden katılım sağlanır.

Yürürlükte kaldırılan yönetmelik MADDE 14 – (1) 2/3/2008 tarihli ve 26804 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Görevleri, Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

126

KASTAMONU TARIMSAL KURAKLIK EYLEM PLANI

15 İlgili Yasalar . 5488 Sayılı Tarım Kanunu, . 703 Sayılı KHK, . 2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkındaki Kanun, . 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu, . 2872 Sayılı Çevre Kanunu, . 5442 Sayılı İller İdaresi Kanunu, . 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanma Kanunu, . 5286 Sayılı Köy Hizmetlerinin Kaldırılması Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması, . 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu, . 4342 Sayılı Mera Kanunu, . 5197 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, . 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyeler Kanunu, . 5215 Sayılı Belediyeler Kanunu. . 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu . 6831 Sayılı Orman Kanunu, . 831 Sayılı Sular Hakkında Kanun, . 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanunu

127