Cəlil Məmmədquluzadə

Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri

CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

(Cəlil Məmmədqulu Məşədi Hüseynqulu oğlu Məmmədquluzadə)

Biblioqrafiya

Bakı – 2019

CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

KBT Я 19:Ш5(2=Аз)5-4.4 UOT 016:821.512.162

Tərtib edənlər: Mədinə Vəliyeva Lalə Şirinova Həliməxatun Manafova

Elmi redaktor: Kərim Tahirov, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi

Ön sözün müəllifi: İsa Həbibbəyli, akademik

Redaktor: Mehriban Cəfərova

Cəlil Məmmədquluzadə: biblioqrafiya / Tərt. ed.: M.Vəliyeva, L.Şirinova, H.Manafova; elmi red. K.Tahirov; ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; red. M.Cəfərova. ‒ Bakı, 2019. ‒ 760 s.

Azərbaycan Milli Kitabxanasının “Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri” seriyasından tərtib etdiyi “Cəlil Məmmədquluzadə” biblioqrafiyası görkəmli mütəfəkkir yazıçı, pedaqoq, jurnalist, ictimai xadim, tərcüməçi, naşir Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illiyi münasibətilə tərtib edilmişdir. Biblioqrafiyada C.Məmmədquluzadənin kitabları, dövri mətbuatda, dərsliklərdə, məcmuələrdə dərc olunmuş əsərləri, eləcə də ədibin həyat və yaradıcılığı haqqında zəngin material toplanmışdır. Biblioqrafiya ədəbiyyatşünas alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçı-biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

ISBN 978 9952 526 35 6

2 BİBLİOQRAFİYA

Remarkable people of Azerbaijan

JALIL MAMMADGULUZADEH

(Jalil Mammadgulu Mashadi Huseyngulu oglu Mammadguluzadeh)

Bibliography

Baku – 2019

3 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Compiled by: Madina Valiyeva Lala Shirinova Halimakhatun Manafova

Scientific editor: Karim Tahirov, Professor, Honored worker of culture

Author of the preface: Isa Habibbayli, Academician

Edited by: Mehriban Jafarova

Jalil Mammadguluzadeh: bibliography / Compiled by: M.Valiyeva, L.Shirinova, H.Manafova; scientific editor K.Tahirov; author of the preface I.Habibbayli; edited by. M.Jafarova. ‒ Baku, 2019. ‒ 760 p.

The bibliography “Jalil Mammadguluzadeh” compiled by Azerbaijan National Library from the series of “Remarkable people of Azerbaijan” is dedicated to the 150th anniversary of the birth of Jalil Mammadguluzadeh, great writer, pedagogue, journalist, public figure, translator and publisher. The bibliography includes Jalil Mammadguluzadeh’s books, his works published in periodicals, textbooks and compilations, as well as rich information about his life and work. The bibliography is intended for literary critics, researchers, librarians, bibliographers and a wide range of users.

4 BİBLİOQRAFİYA

Выдающиеся деятели Азербайджана

ДЖАЛИЛ МАМЕДГУЛУЗАДЕ

(Джалил Мамедгулу Мешеди Гусейнгулу оглы Мамедгулузаде)

Библиография

Баку - 2019

5 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Составители: Медина Велиева Лала Ширинова Галимахатун Манафова

Научный редактор: Керим Тахиров профессор, Заслуженный работник культуры

Автор предисловия: Иса Габиббейли академик

Редактор: Мехрибан Джафарова

Джалил Мамедгулузаде: библиография / Сост.: М.Велиева, Л.Ширинова, Г.Манафова; научн. ред. К.Тахиров; автор предисл. И.Габиббейли; ред. М.Джафарова.- Баку, 2019.- 760 стр.

Библиография «Джалил Мамедгулузаде», составленная Национальной Библиотекой Азербайджана в серии «Выдающиеся деятели Азербайджана», посвящена 150-летию со дня рождения выдающегося просветителя, писателя, педагога, журналиста, обществен- ного деятеля, переводчика, издателя Джалила Мамедгулузаде. В библиографии отраже- ны книги Джалила Мамедгулузаде, его работы, опубликованные в периодической печа- ти, учебниках, сборниках, а также материалы о жизни и творчестве писателя. Библиография предназначена для литературоведов, исследователей, библииотека- рей-библиографов и широкого круга читателей.

©Национальная Библиотека Азербайджана, 2019

6 BİBLİOQRAFİYA

Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

2019-cu ildə Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük yazıçı, dramaturq, publisist və ictimai xadim Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illiyi tamam olur. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan ədəbiyyatının yeni mərhələyə yüksəl- məsində müstəsna rol oynamış və bütöv bir ədəbi məktəb formalaşdırmış qüd- rətli şəxsiyyətdir. Vətəndaş yazıçının bədii nailiyyətlərlə zəngin irsində azər- baycançılıq məfkurəsi dövrün ictimai-siyasi fikrinin aparıcı amili kimi dolğun ifadəsini tapmışdır. Sənətkar həyat həqiqətlərini, ictimai mühiti hərtərəfli əks etdirən və bədii-estetik dəyər daşıyıcısına çevrilən rəngarəng obrazlar qale- reyası yaratmışdır. Ana dilinin saflığı uğrunda daim mübarizə aparmış Cəlil Məmmədquluzadənin meydana gətirdiyi qiymətli dram və nəsr əsərləri, parlaq publisistika dərin humanist məzmuna malik olub, özündə milli və ümumbəşəri dəyərlərin vəhdətini ehtiva edir. Azərbaycanda və onun hüdudlarından kənarda geniş yayılaraq milli oyanışa, yeniləşmə hərəkatına yol açan və azadlıq ideyalarının inkişafına qüvvətli təsir göstərən “Molla Nəsrəddin” jurnalı məhz Mirzə Cəlil dühasının məhsuludur. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan xalqının çoxəsrlik mədəni sərvətlər xəzinəsinə misilsiz töhfələr vermiş söz ustası Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illiyinin layiqincə qeyd olunmasını təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram: 1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, böyük demokrat ədib Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinə dair tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin. 2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.

İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 17 yanvar 2019-cu il

7 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Order of the President of the Republic of Azerbaijan on celebrating the 150th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh

2019 marks the 150th anniversary of the birth of outstanding representative of the Azerbaijan literature, great writer, playwright, publicist and public figure Jalil Mammadguluzadeh. Jalil Mammadguluzadeh is a great person who played an exceptional role in the rise of Azerbaijani literature to a new level and established a literary school. In the rich heritage of the writer, full of literary achievements, the ideology of Azerbaijaniism has found its full expression as a leading factor in the socio-political opinion of the period. The artist created a gallery of colorful images that comprehensively reflect the realities of life, the social environment, and becomes a carrier of artistic and aesthetic values. Valuable drama and prose works created by Jalil Mammadguluzadeh, who had always fought for the purity of his native language, have a deeply humanistic content and include the unity of national and universal values. “Molla Nasraddin” magazine, which was widely spread in Azerbaijan and beyond, paved the way to national awakening and renewal movement, and had a strong influence in the development of freedom ideas, is exactly the product of genius Mirza Jalil. In order to ensure worthy celebration of the 150th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh, who made an invaluable contribution to the centuries-old cultural heritage of the Azerbaijani people, and guided by clause 32 of Article 109 of the Constitution of the Republic of Azerbaijan, I hereby order: 1. The Ministry of Culture of the Republic of Azerbaijan, in association with the Ministry of Education of the Republic of Azerbaijan and Azerbaijan National Academy of Sciences, considering the suggestions of the Writers Union of Azerbaijan, to develop and implement an action plan for the 150th anniversary of the great writer Jalil Mammadguluzadeh 2. The Cabinet of Ministers of the Republic of Azerbaijan to resolve all the issues arising from the present Order.

Ilham Aliyev, President of the Republic of Azerbaijan Baku, 17 January 2019

8 BİBLİOQRAFİYA

Распоряжение Президента Азербайджанской Республики О проведении 150-летнего юбилея Джалила Мамедкулизаде

В 2019 году исполняется 150 лет со дня рождения выдающегося представителя азербайджанской литературы, великого писателя, драматурга, публициста и общественного деятеля Джалила Мамедкулизаде. Джалил Мамедкулизаде ‒ могучая личность, сыгравшая исключитель- ную роль в переходе азербайджанской литературы на новый этап и сформи- ровавшая целую литературную школу. Идея азербайджанства как ведущий фактор общественно-политической мысли того времени нашла полное отра- жение в богатом художественными достижениями наследии писателя-граж- данина. Мастер создал галерею разнообразных образов, всесторонне отража- ющих реалии жизни, общественную среду и ставших носителями художест- венно-эстетических ценностей. Ценные драматические и прозаические произведения, созданные Джалилом Мамедкулизаде, который постоянно вел борьбу за чистоту родного языка, его блестящая публицистика имели глубо- ко гуманистическое содержание, охватывали единство национальных и общечеловеческих ценностей. Журнал «Молла Насреддин», который широко распространялся в Азербайджане и за его пределами, открыл путь к национальному пробуждению, движению обновления и оказал сильное влия- ние на развитие идей свободы, является продуктом именно гения Мирзы Джалила. Руководствуясь пунктом 32 статьи 109 Конституции Азербайджанской Республики, в целях обеспечения достойного проведения 150-летнего юбилея мастера слова Джалила Мамедкулизаде, внесшего неоценимый вклад в сокровищницу многовекового культурного достояния азербайджанского народа, постановляю: 1. Министерству культуры Азербайджанской Республики совместно с Министерством образования Азербайджанской Республики и Национальной Академией Наук Азербайджана с учетом предложений Союза писателей Азербайджана подготовить и осуществить план мероприятий, посвященных 150-летнему юбилею великого писателя-демократа Джалила Мамедкулизаде. 2. Кабинету Министров Азербайджанской Республики решить вопросы, вытекающие из настоящего Распоряжения. Ильхам Алиев, Президент Азербайджанской Республики город Баку, 17 января 2019 года

9 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Göstərici haqqında

Bu il Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük yazıçı, dramaturq, publisist və ictimai xadim Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olması- nın 150 illik yubileyi qeyd edilir. Bu münasibətlə M.F.Axundov adına Azərbay- can Milli Kitabxanası “Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri” seriyasından tərtib etdiyi “Cəlil Məmmədquluzadə” biblioqrafiyasını ədibin yubileyinə həsr etmişdir. Dahi yazıçı-mütəfəkkir Cəlil Məmmədquluzadə haqqında ilk biblioqrafik göstərici 1966-cı ildə (Bayramov, F. C.Məmmədquluzadə: biblioqrafiya: 1866- 1966.- Bakı: Azərnəşr, 1966.- 266, [2] s.: 18 sm.) nəşr olunmuşdur. 2005-ci ildə akademik İsa Həbibbəyli tərəfindən ikinci biblioqrafik göstərici hazırlanaraq çap olunmuşdur (Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: biblioqrafiya / İsa Həbibbəyli; rəyçi Y.Axundlu; elmi red. İ.Cəfərli; red. V.Məmmədov.- Bakı: Elm, 2005.- 160 s.: 21 sm.). Azərbaycan Milli Kitabxanasının yubiley münasibətilə hazırladığı bu biblioqrafiya 1902-2019-cu illərin materiallarını əhatə edir. Biblioqrafiyada Cəlil Məm- mədquluzadənin kitabları, dövri mətbuatda, dərsliklərdə, məcmuələrdə çap olun- muş əsərləri, ayrı-ayrı şəxslərə yazdığı məktubları, şeirləri, elmi-tənqidi və publisistik məqalələri, tərcümələri öz əksini tapmışdır. “Cəlil Məmmədquluzadə haq- qında” bölməsində əvvəlcə kitablar verilmiş, sonra isə dövri mətbuatda və məcmuələrdə dərc edilən materiallar - “Ümumi xarakterli materiallar”, “Dram və səhnəyə qoyulmuş əsərləri haqqında”, “Nəsr yaradıcılığı haqqında”, “Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı”, “Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr” başlıqları altında qruplaşdırılmışdır. Azərbaycan, rus və başqa dillərdə materialların öz əksini tapdığı biblioqrafik göstəricidə ədəbiyyat bölmələr daxilində xronoloji prinsip əsasında, əlifba sırası üzrə verilmişdir. Biblioqrafiyada ilk dəfə olaraq “Cəlil Məmmədquluzadə dünya kitabxanalarında” bölməsi də yaradılmışdır. Buradan ölməz sənətkarın dünya kitabxanalarında saxlanılan zəngin ədəbi irsi barədə geniş informasiya əldə etmək mümkün olacaqdır. Vəsaitin “Əlavələr” bölməsində “Cəlil Məmmədquluzadənin şəxsi arxivin- də saxlanılan materiallar” və “Cəlil Məmmədquluzadənin mətbuatda işlətdiyi imzalar” yarımbölmələri də verilmişdir. Biblioqrafiyadan istifadəni asanlaşdırmaq məqsədilə sonda ədibin əsərləri- nin və haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəriciləri tərtib edilmişdir. Göstərici haqqında rəy və təkliflərini bildirən mütəxəssislərə və оxuculara əvvəlcədən minnətdarlığımızı bildirərək, təklif və iradlarını M.F.Axundоv adı- na Azərbaycan Milli Kitabxanasına göndərmələrini xahiş edirik. Ünvan: AZ-1000, Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi, 57; E-mail: [email protected] 10 BİBLİOQRAFİYA

About the index

This year marks the 150th anniversary of the birth of the outstanding representative of the Azerbaijani literature, great writer, playwright, publicist and public figure Jalil Mammadguluzadeh. On this occasion, the bibliography “Jalil Mammadguluzadeh” compiled by Azerbaijan National Library named after from the series of “Remarkable people of Azerbaijan” is dedicated to the jubilee of the writer. The first bibliographic index about the great writer Jalil Mammadgulu- zadeh was published in 1966 (Bayramov, F. J.Mammadguluzadeh: bibliography: 1866-1966. – Baku: Azerneshr, 1966/-266, [2] pp. 18 cm.). Second bibliographic index was prepared by academician Isa Habibbayli and published in 2005. (Habibbayli, I. Jalil Mammadguluzadeh: bibliography / Isa Habibbayli; reviewer Y.Akhundlu; scientific editor I.Jafarli; edited by V.Mammadov.- Baku; Elm, 2005. – 160 pp. 21 cm.). The bibliography prepared by Azerbaijan National Library covers the materials of the years of 1902-2019. The bibliography reflects Jalil Mammad- guluzadeh’s books, his works and translations published in periodicals, textbooks and collections, as well as poems, letters, scientific-critical and editorial articles written by him to various persons. In the section “On Jalil Mammad- guluzadeh”, books have been provided, and the materials published in periodicals and collections have been grouped under the titles of “General materials”, “On drama works and staged works”, “On prose works”, “Jalil Mammadguluzadeh and Molla Nasraddin magazine” and “Memories about Jalil Mammadguluzadeh”. Materials in Azerbaijani, Russian and other languages included in the bibliographic index are compiled in alphabetical order by the chronological principle within the sections. “Jalil Mammadguluzadeh in the world libraries” section is provided in the bibliography for the first time. In this section, users will be able to obtain extensive information about the immortal writer’s rich literary heritage stored in world libraries. The “Appendix” section contains “Materials kept in the private archives of Jalil Mammadguluzadeh” and “Pseudonyms of Jalil Mammadguluzadeh used in the press” subsections. In order to facilitate the use of the bibliography, alphabetical indexes of the academician’s works and the authors who wrote about him have been provided in the end. We would like to express our gratitude to the specialists and readers in advance for their comments and suggestions about the index and kindly ask to send their comments and remarks to Azerbaijan National Library named after M.F.Akhundov. Address: AZ-1000, Baku, Khagani str. 57. E-mail: [email protected]

11 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Об указателе

В этом году отмечается 150-летие со дня рождения выдающегося представителя азербайджанской литературы, великого писателя, драма- турга, публициста и общественного деятеля Джалила Мамедкулизаде. По этому случаю, Азербайджанской Национальной Библиотекой имени М.Ф.Ахундова составлена библиография «Джалил Мамедкулизаде» в серии «Выдающиеся деятели Азербайджана» и посвящена юбилею писателя. Первый библиографический указатель о выдающемся писателе Джалиле Мамедкулизаде был опубликован в 1966 году (Байрамов Ф. Дж. Мамедкулизаде: библиография: 1866-1966.- Баку: Азернешр, 1966 г.- 266, [2] с.: 18 см). Второй библиографический указатель был подготовлен и издан академиком Исой Габиббейли в 2005 году (Габиббейли, И. Джалил Мамедкулизаде: библиография / Иса Габиббейли; реценз. Я.Ахундлу; научн. ред. И.Джафарлы; ред. В.Мамедов. – Баку: Наука, 2005. – 160 с.: 21 см.). В библиографию, составленной Национальной Библиотекой Азербай- джана в связи с юбилеем писателя, включены материалы, охватывающие временной отрезок с 1902 по 2019 год. В библиографии отражены книги Джалила Мамедкулизаде, его работы, опубликованные в периодической печати, учебниках, сборниках; письма, стихи, написанные для отдельных лиц, а также научно-критические и публицистические статьи, переводы. В разделе «O Джалиле Мамедкулизаде» в первую очередь представлены книги. А материалы, опубликованные в периодической печати и в сбор- никах, сгруппированы под заглавиями «Общие материалы», «О драмати- ческих и театрализованных произведениях», «О прозаическом творчест- ве», «Джалил Мамедкулизаде и журнал «Молла Насреддин», «Воспоми- нания о Джалиле Мамедкулизаде». Материалы на азербайджанском, русском и других языках, включенные в библиографию, составлены по хронологическому принципу, во внутренней же структуре соблюдается алфавитный порядок. Впервые в библиографии был создан раздел «Джалил Мамедкулизаде в библиотеках мира». В этом разделе пользо- ватели смогут получить обширную информацию о богатом литературном наследии выдающегося писателя, хранящемся в библиотеках мира. Раздел «Дополнения» также содержит подразделы «Материалы, хра-

12 BİBLİOQRAFİYA

нящиеся в личном архиве Джалила Мамедкулизаде» и «Псевдонимы Джалила Мамедкулизаде, используемые им в прессе». Для облегчения работы с указателем, в конце библиографии предс- тавлены алфавитные указатели произведений и авторов, писавших о нем. Заранее выражаем благодарность специалистам и читателям за пожелания и предложения. Их можно высылать по адресу Азербай- джанской Национальной Библиотеки им. М.Ф.Ахундова.

Адрес: AZ-1000, гор. Баку, ул. Хагани, 57. E-mail: [email protected]

13 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

İsa HƏBİBBƏYLİ, AMEA-nın vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik

BÖYÜK AZƏRBAYCAN YAZIÇISI CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Çoxəsrlik Azərbaycan ədəbiyyatı qədim dövr və orta əsrlərdə romantik istiqamətdə inkişaf etmiş, dünya ədəbiyyatına görkəmli ədəbi simalar və ölməz şedevrlər bəxş etmişdir. XVIII əsrdən etibarən Azərbaycan ədəbiyyatında realist meyillər qüvvətlənməyə başlamış, XIX əsrdə daha da inkişaf etmişdir. Xüsusən, Mirzə Fətəli Axundzadənin çoxcəhətli fəaliyyəti sayəsində Azərbay- canda maarifçilik ideyadan hərəkat səviyyəsinə qaldırılmış, maarifçi realizm ədəbi cərəyanı formalaşdırılmışdır. XX əsrin əvvəllərində isə Azərbaycan ədəbiyyatında tamamilə fərqli bir mərhələ başlanmışdır. Tənqidi realizm və Mollanəsrəddinçilik adlanan bu yeni ədəbi tarixi mərhələnin qüdrətli yaradıcısı görkəmli Azərbaycan yazıçısı Mirzə Cəlil Məmmədquluzadədir. Azərbaycan ədəbiyyatında böyük demokrat yazıçı və ictimai xadim kimi şöhrət qazanmış Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) XIX əsrin ikinci yarısın- dan sonra canlanmağa başlayan maarifçilik ənənələri və dövrün mühüm elm və maarif mərkəzlərindən olan məşhur Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Semina- riyası zəminində yetişib formalaşmışdır. Onun görkəmli bir yazıçı kimi formalaşmasında və mənəvi təkamülündə Naxçıvan məktəblərində keçdiyi çətin və şərəfli yol, eyni zamanda, əsas yaradıcılarından biri olduğu Naxçıvan teatrı da xüsusi rol oynamışdır. Beləliklə, Cəlil Məmmədquluzadə hələ cavan yaşlarından etibarən mənsub olduğu Azərbaycan və Şərq ədəbiyyatı, habelə Rusiya və Qərb mədəniyyətləri, dövrün maarifçi ideyaları və ictimai fikri ilə dərindən tanış olmuş yazıçı və vətəndaş kimi ədəbiyyatda öz yolunu müəyyənləşdirmişdir. Böyük demokrat ədibin uğrunda ardıcıl olaraq mübarizə apardığı tənqidi-realist ədəbiyyat, satira mətbuatı və milli istiqlal mübarizəsi onu Azərbaycan ədəbi- ictimai fikrinin ön cəbhəsinə gətirib çıxarmışdır. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan ədəbiyyatında tənqidi realizm ədəbi cərəyanının banisi, “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin yaradıcısı və milli istiqlal hərəkatının əsas simala- rından biri kimi tanınıb şöhrət qazanmışdır. O, Azərbaycanda yeni tipli realist- satirik ədəbiyyatın və demokratik mətbuatın əsasını qoymuşdur. İlk növbədə onu qeyd etmək lazımdır ki, Cəlil Məmmədquluzadə Azərbay- canda tənqidi-realist satirik ədəbiyyatın görkəmli yaradıcısıdır. O, özündən əvvəl ədəbiyyatda mövcud olmuş maarifçi realist ənənələri tənqidi realizm 14 BİBLİOQRAFİYA səviyyəsinə qaldırmışdır. Ədəbiyyatda həyatın və cəmiyyətin daha dərin qat- larına, insanın mənəvi aləminin incəliklərinə nüfuz etmək və onu fərqli bədii vasitələrlə canlandırmaq baxımından Cəlil Məmmədquluzadə ilə müqayisə ediləcək başqa bir yazıçı göstərmək çətindir. O, hələ ilk qələm təcrübəsi olan “Çay dəsgahı” dramında (1889) alleqorik vasitələrlə olsa da cəmiyyət üçün aktual olan “Nə etməli” sualına cavab axtarmaqla mənsub olduğu xalqın milli oyanışına xidmət edəcək yazıçı olmaq yolunu seçdiyini bəyan etmişdir. Ədibin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti (1894) Azərbaycanda cəmiyyət həyatı- nın gerçəkliklərini obyektiv şəkildə meydana qoyan və milli-mənəvi oyanışın zəruriliyini bütün reallığı ilə diqqət mərkəzinə çəkən yeni tipli realist ədəbiy- yatın böyük müqəddiməsidir. Bu, bütövlükdə Cəlil Məmmədquluzadə tərəfin- dən yaradılmış Azərbaycan kəndinin faciəvi həyatının, ürəkağrıdan hadisələri və insanların nağılvari hekayətləridir. Əsərin əsas qəhrəmanı Məhəmmədhəsən əminin timsalında “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti iztirablarla üz-üzə qalan, haqqı tapdanmış, lakin ləyaqətini qoruyub saxlamış kiçik adamların böyük əhvalatlarıdır. Əsərdə təsvir edilən sadə və zavallı insanların sayəsində Azərbaycan ədəbiyyatında “kiçik adam” ilk dəfə böyük ədəbiyyatın əsas obrazı kimi ədəbiyyata gətirilmişdir. Ümumiyyətlə, Cəlil Məmmədquluzadə Azərbay- can ədəbiyyatında “kiçik adam”ın taleyini böyük ədəbiyyatın baş mövzusuna çevirmiş ilk Azərbaycan yazıçısıdır. Yazıçı “kiçik adam”ı geniş mənada xalq anlayışı səviyyəsində təqdim etmişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin ürək yanğısı ilə ədəbiyyata gətirdiyi Məhəmmədhəsən əmi, Novruzəli, Usta Zeynal, Kərbə- layı Məmmədəli, Pirverdi, Sadıq kişi kimi obrazlar taleyi, güzəranı, düşüncəsi və ümidləri etibarilə Azərbaycan xalqının XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərindəki həyatını bütün reallıqları ilə əks etdirib ümumiləşdirir. Onlar heç də keçmiş sovet ədəbiyyatşünaslığının təqdim etdiyi kimi cahil və nadan insanlar deyildilər. Cəlil Məmmədquluzadənin “kiçik adam”ları özlərinin sədaqəti, mənəvi təmizliyi, halallığı, toxluğu, çalışqanlığı, əsil insani keyfiyyətləri ilə mənsub olduğu xalqın xarakterik xüsusiyyətlərini əks etdirir. Savadsız olma- ları, poçt qutusunu tanımamaqları, “hürriyyət”dən baş çıxarmamaları özlərinin deyil, onları daim əsarətdə saxlamaq istəyən mövcud rejimin yaratdığı müstəm- ləkə zülmünün təzahürləridir. Cəlil Məmmədquluzadənin də niyyəti Məhəm- mədhəsən əmini və ya Novruzəlini yox, onları geridə saxlayan siyasi rejimi tənqid etməkdən ibarət idi. Cəlil Məmmədquluzadə nəinki ölkədəki siyasi istibdadı və ruhani despotizmini kəskin tənqid etmiş, müstəmləkəçi rejimə onun əsaslarını sarsıdan öldürücü zərbələr vurmuşdur. Cəlil Məmmədqulu- zadənin “Rişədən başlamalı” çağırışı Azərbaycan ədəbiyyatında müstəmləkəçi siyasi sistemin tam aradan qaldırılması və onun bütün təzahürlərinin məhv edilməsi vəzifələrini irəli sürür: “Əsas mətləb rişədədir. Çünki qalan kiçik məsələlər həmin rişəyə bağlıdır: əlifba, çadra, papaq, əmmamə, əba neyləsin, 15 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ yaşıl qurşaq, qüsl, …imamət, ziyarət… və müxtəsər, yenə minlərcə bu qəbil… mövhumat və axmaqlıqhat!.. Sən gərək məsələni rişədən başlayasan. Əgər rişə bərk və möhkəm olsa, ağac möhkəm duracaq və qanad-budağın darasan da, yenə axırda onlar dübarə pöhrələnib təzələnəcəklər”. Deməli, Cəlil Məmmədquluzadənin realizmi maarifçi, islahedici, tərbiyə- ləndirici yox, mövcud rejimin əsaslarının dağıdılması yolu ilə xalqın azadlığı- nın təmin edilməsinə ünvanlanmış yeni tipli realist ədəbiyyat modelidir. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsr əsərləri, xüsusən dərin məzmuna malik kiçik heka- yələri Azərbaycan ədəbiyyatının bu janrda yazılmış ilk tənqidi-realist örnək- ləridir. “Molla Nəsrəddin” jurnalının “Sizi deyib gəlmişəm” müraciəti yalnız millətin oyanışına deyil, həm də yeni ədəbiyyatın prinsiplərinin müəyyən edil- məsinə çağırışın ifadəsi idi. Eyni zamanda, “Molla Nəsrəddin” jurnalının hələ 1906-cı ildə başladığı “həqiqi “Molla Nəsrəddin” şairi axtarışları” tənqidi- realist satirik ədəbiyyatın Mirzə Ələkbər Sabir və Əli Nəzmi, Əliqulu Qəmküsar, Mirzəli Möcüz, Bayraməli Abbaszadə və başqaları kimi böyük yaradıcılarının kəşfi ilə nəticələnmişdir. Beləliklə, Azərbaycanda ciddi ictimai mövzularda kəskin bədii söz deməklə xalqı ayıltmaq və cəmiyyəti dəyişmək vəzifələrini özündə əks etdirən yeni tipli ədəbiyyat yaranmışdır. Cəlil Məm- mədquluzadə XX əsrin əvvəllərində genişlənməkdə olan tənqidi realist ədəbiyyatın əsas yaradıcısıdır. Onun banisi olduğu tənqidi realizm bütövlükdə Azərbaycan ədəbiyyatında yeni hadisə olan realizmin fərqli bir mərhələsini müəyyən etmişdir. Ətrafına cəlb etdiyi eyni tipli yaradıcılıq prinsiplərini əsas kimi qəbul etmiş qələm dostlarının vahid ideya-sənətkarlıq mövqeyindən çıxış etmələri ilə tənqidi realizm Azərbaycanda ədəbi cərəyan kimi formalaşmışdır. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda digər ədəbi cərəyanların: maarifçi realizm, romantizm və sentimentalizmin də yanaşı fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcısı olduğu tənqidi realizm dövrün ən aparıcı ədəbi cərəyanı funksiyasını həyata keçirmişdir. Təsadüfi deyildir ki, XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan ədəbiyyatı əsasən tənqidi realizm, yaxud “Molla Nəsrəddin” epoxası kimi səciyyələnir. Müasiri olmuş görkəmli Azər- baycan yazıçısı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin Cəlil Məmmədquluzadəni “ədəbi dövrün başçısı” adlandırması böyük demokrat yazıçının milli ədəbi- ictimai fikrin inkişafındakı xüsusi rolunu və mövqeyini aydın surətdə əks etdirir. Cəlil Məmmədquluzadə “ədəbi dövrün başçısı” kimi təkcə tənqidi- realizm ədəbiyyatını və Mollanəsrəddinçilik hərəkatını deyil, bütövlükdə yaşayıb-yaratdığı tarixi mərhələnin bütün istiqamətlər üzrə ədəbi-ictimai fikrini istiqamətləndirmiş və idarə etmişdir. Tənqidi-realist ədəbiyyatın ədəbi cərəyan səviyyəsinə yüksəldilməsində məşhur “Molla Nəsrəddin” jurnalının rolu və xidmətləri xüsusi qeyd edilməli- dir. Cəlil Məmmədquluzadənin redaktorluğu ilə 1906-1917-ci illərdə Tiflisdə, 16 BİBLİOQRAFİYA

1922-1931-ci illərdə Bakıda nəşr edilən “Molla Nəsrəddin” jurnalı tənqidi realizm cərəyanının əsas ədəbi cəbbəxanasıdır. Öz ətrafında mollanəsrəddinçi şairləri və yazıçıları birləşdirən “Molla Nəsrəddin” jurnalı nəinki ölkədə, Qafqazda, Türkiyədə, İranda, Orta Asiyada, Volqaboyunda... tənqidi realist və satirik ədəbiyyatın bayrağını ucaltmış, həm bu tipli ədəbiyyatın konsepsiyasını irəli sürmüş, həm də konkret ədəbi nümunələrini xalqa çatdırmışdır. Tənqidçi- realist yazıçı və şairlər üçün “Molla Nəsrəddin” jurnalı ədəbi məktəb funksiya- sını həyata keçirmişdir. Azərbaycan ədəbiyyatında tənqidçi-realist yazıçı və şairlər ordusu “Molla Nəsrəddin” jurnalı ətrafında yetişib formalaşmışdır. Bu mənada tənqidi realizm ədəbi cərəyanı ilə “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi ifadələri eyni məna daşıyan sinonim sözlərdir. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi geniş anlayış olub, özündə mollanəsrəddinçi şairləri və yazıçıları, satirik publisistikanın mahir yaradıcılarını, karikaturaçı rəssamları birləşdirmiş- dir. Azərbaycan ədəbiyyatı və mətbuatı tarixində “Molla Nəsrəddin” jurnalı qədər geniş, universal yaradıcılıq istiqamətlərini və böyük yaradıcı qüvvələri öz ətrafında cəmləşdirən ikinci bir uzunömürlü mətbuat orqanı olmamışdır. “Molla Nəsrəddin” nəinki Azərbaycanın, geniş mənada türk-müsəlman dünya- sının ilk satirik və karikaturalı jurnalı kimi bədii yaradıcılığın və təsviri sənətin inkişafına xidmət edən yeni nəsil sənətkarlar ordusu meydana çıxarmışdır. Cəlil Məmmədquluzadənin səyləri nəticəsində “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin nümayəndələri vahid ədəbi cəbhədən çıxış etmiş, köhnəliyə, cəhalətə, fanatizmə, geriliyə qarşı bütün cəbhə boyu mübarizə aparmışlar. “Molla Nəsrəddin” jurnalı İran Məşrutə hərəkatına, Azərbaycan milli istiqlal mübarizəsinə bir ordudan çox xidmət göstərmişdir. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Azərbaycan ədəbiyyatında ən böyük istiqlal kitabıdır. Bütövlükdə “Molla Nəsrəddin” jurnalı Azərbaycanın tənqidçi realist və satirik yazıçılarının çoxcildlik külliyyatıdır. Cəlil Məmmədquluzadə “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin rəhbəri olmaqla bərabər, həm də mollanəsrəddinçilik təliminin yaradıcısıdır. Cəlil Məmmədquluzadəyə görə Mollanəsrəddinçilik – azərbay- cançılıq və milli istiqlal ideyalarının, tənqidi realist və satirik ədəbiyyatın əsas hərəkətverici qüvvəsi demək idi. Ən çətin məqamlarda belə “Molla Nəsrəddin” jurnalı azərbaycançılıq mövqeyindən dönməmiş, milli istiqlal uğrunda böyük qətiyyətlə mübarizəsini davam etdirmişdir. Hətta sovet hakimiyyəti illərində “Molla Nəsrəddin”in işinə Kreml səviyyəsində müdaxilələr olanda da Cəlil Məmmədquluzadə böyük cəsarət nümunəsi göstərərək 1927-ci ildə yazmışdı ki, “Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin Moskvaya heç bir dəxli yoxdur. “Molla Nəsrəddin”i nə Moskva yaradıbdır, nə də Şura hökuməti yaradıbdır. Bu, bitərəf vərəqədir ki, iyirmi iki il bundan qabaq şahlar, sultanlar və krallar ilə söhbət etməyə adətkərdə olubdur.” “Molla Nəsrəddin” bütün fəaliyyəti boyu axıradək Azərbaycan idealına sədaqətlə xidmət etmiş, azərbaycançılıq ideyalarının 17 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ genişləndirilməsinə və möhkəmləndirilməsinə çalışmışdır. Cəlil Məmmədqulu- zadənin əsərləri və “Molla Nəsrəddin” jurnalı Azərbaycançılıq idealının lokomotividir. “Molla Nəsrəddin” jurnalı - Azərbaycanın istiqlal qatarı, Cəlil Məmmədquluzadə - milli istiqlal ədəbiyyatı və mətbuatının inkişafı magistral- larında azərbaycançılıq lokomotivinin böyük sükançısıdır. Azərbaycan ədəbiyyatı və mətbuatı tarixində ilk dəfə olaraq “Haradır Azərbaycan?” sualını ictimai fikrin gündəminə Cəlil Məmmədquluzadə gətirmiş və həmin sualı cavablandıraraq ölkəsinin, əslində həm də milli oyanışına və istiqlalına xidmət etdiyi tarixi-coğrafi ərazinin xəritəsini cızmışdır. O, bütün yaradıcılığı boyu Vətən, Millət və Ana dili idealı uğrunda dönmədən mübarizə aparmışdır. Böyük demokrat ədibin azərbaycançılıq görüşləri həmişə onun cümhuriyyətçi- lik baxışları ilə üst-üstə düşmüşdür. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycanda respublika-cümhuriyyət tipli müstəqil dövlətin yaradılmasını həyatının və sənətinin ən böyük qayəsi hesab etmişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” (1920) dramı ədəbiyyatda Azərbaycançılıq idealının manifestidir. “Ana- mın kitabı” əsərindəki Gülbaharın monoloqu bədii sözdə ifadə edilmiş azərbay- cançılıq üvertürasıdır: “Qaldı bircə kitab: bu da Anamın kitabı!.. Yer, göy, aylar və ulduzlar göylərdə seyr edib gəzə-gəzə genə əvvəl-axır Günün başına dolanırlar. Çünki bunlar hamısı qədim əzəldə Gündən qopub ayrılmış parçalar- dır. Mən etiqad edirəm ki, mənim də qardaşlarım dünyada hər yanı gəzib dolansalar, genə əvvəl-axır anaları Zəhranın ətrafında gərək dolanalar. Çünki ay və ulduz Şəmsin parçaları olan kimi, bunlar da analarının ayı və ulduzları- dır. Vay o kəsin halına ki, təbiətin həmin qanununu pozmaq istəyə! Onun insafı və vicdanı ona müdamül-həyat əziyyət edərək, nə qədər canında nəfəs var, peşiman olacaq.”1 Fikrimizcə, “Anamın kitabı”ndakı çağırışlar, “Cümhuriyyət” məqaləsində- ki respublika tipli dövlət quruluşunun yaradılmasını diqqət mərkəzinə çəkməsi Cəlil Məmmədquluzadənin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə münasibətini müəyyən etmək üçün əsas kimi qəbul edilməlidir. Xüsusən, “Anamın kitabı”n- da çar Rusiyasının Azərbaycanda hakimiyyətdə olan siyasi partiyalara şübhəli münasibət bəsləməsini, bu partiyaların fəaliyyətini dayandırmağa çalışmasını təsvir etməsindəki vətəndaş narahatçılığı Cəlil Məmmədquluzadənin müstəqil dövlətə müsbət münasibətini təsəvvür etməyə imkan verir. Əsərdə ayrı-ayrı yad əqidələrə qulluq edən qardaşların oxuduqları kitablardan şübhələnərək onların evində axtarış aparan senzor Mirzə Cəfərin aşağıdakı sözlərində Azərbaycana bəslənilən müstəmləkəçi münasibətə yazıçının mövqeyi öz əksini tapmışdır: “Xub, sizdən gərək pünhan olmaya kimi, sizin bir para bədxahlarınız hökümət nəzərində sizi belə qələmə veriblər ki, siz üç qardaş söz bir və həmfikir olmuş-

1 Cəlil Məmmədquluzadə. Əsərləri, 4 cilddə, I cild. Bakı, “Öndər”, 2004, səh.475 18 BİBLİOQRAFİYA sunuz ki, əvvəla, Rusiya islamlarını Türkiyə dövlətinə tərəf çəkib, ittihadi-müs- lümlər cəmiyyətində iştirak edəsiniz. Saniyən, axır zamanlarda Azərbaycanda əmələ gələn “Hübbi-Vətən” və “Ədəmi-mərkəziyyət” fiqəsinin amalı yolunda çalışmaqdasınız ki, bir tərəfdən Qafqaz Azərbaycanını, digər tərəfdən isə İran Azərbaycanını – ki, ...bu vilayətləri bir-birinə ilhaq edib, müstəqil Azərbaycan hökuməti əmələ gətirəsiniz. Vəsilən bu fikirdən də uzaq deyilsiniz ki, müsavat və hürriyyət əsaslarını kəndli və əhli-kəsəbə içində müntəşir edirsiniz ki, min il yuxuda olan camaat hökumətin əsarət zəncirini qırıb, özləri üçün nicat yolu tapsınlar və həmin niyyətlərinizi əmələ gətirmək yolunda lazımi mətbuat cəm eləyib, qələm ilə çalışmaqdasınız.”2 Bu həyəcanlı fikirlər “Anamın kitabı”ndakı azərbaycançılıq ideallarına, müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyinə Cəlil Məmmədquluzadənin münasibətini aydın şəkildə ifadə edir. Məlum olduğu kimi, Cəlil Məmmədquluzadə Qarabağ üçün əhəmiyyətli olan Hindarx kanalının çəkilməsi təşəbbüsü haqqında “Azərbaycan” qəzetinə müraciət etməklə Xalq Cümhuriyyətinin işində iştirak etmək istədiyini nəzərə çarpdırmışdır. Gənc Azərbaycan dövlətinin qurulduğu illərdə ölkədə mövcud olan mürəkkəb ictimai-siyasi şərait cümhuriyyətçilərin Cəlil Məmmədquluzadəyə lazımi diqqət yetirməyə mane olmuşdur. Azərbaycan ədəbiyyatında bir çox janrlar Cəlil Məmmədquluzadə tərə- findən yaradılmışdır. Cəlil Məmmədquluzadə kiçik hekayənin böyük yaradıcı- sıdır. Onun ustad qələmindən çıxmış məşhur “Poçt qutusu” hekayəsi Azərbay- can hekayəçiliyinin proqramıdır. “Poçt qutusu”, “Usta Zeynal”, “İranda hürriyyət”, “Nigarançılıq”, “Rus qızı”, “Saqqallı uşaq” hekayələri Azərbaycan ədəbiyyatında hekayə janrında yaradılmış klassik şedevrlərdir. Cəlil Məmməd- quluzadənin novellavari hekayələri dünya ədəbiyyatının da orijinal örnəkləri sayılmağa layiqdir. Cəlil Məmmədquluzadənin kiçik hekayələrində zamanın böyük mətləbləri məharətlə ifadə olunmuşdur. “Poçt qutusu” hekayəsindəki Novruzəlinin poçtxananı yox, divanxananı tanıması haqqındakı dialoqda, Usta Zeynalın evini təmir etdiyi Muğdusi Akopa verdiyi “xozeyin, niyə sizin padşahınız yoxdur” sualında, “Nigarançılıq” hekayəsindəki “həqiqət, dünyada bu nigarançılıqdan da pis şey yoxdur” etirafında fərdlərin yox, cəmiyyətin problemləri ifadə olunmuşdur. “İranda hürriyyət” hekayəsindəki İrandan ailəsini dolandırmaq üçün çörək qazanmaq naminə Qafqaz şəhərlərinə gəlmiş həmşərinin dilindən verilmiş aşağıdakı parçada diqqət mərkəzinə çəkilmiş mətləblər hekayənin yazıldığı dövrdə Arazın hər iki tayındakı siyasi proseslərin real mənzərəsini güzgüdə olduğu qədər təbiiliyi ilə əks etdirir: “Axı kim eşidibdi ki, o taydan bura hürriyyət gəlsin. O taydan bu üzə həna gələr, səbzə, badam içi gələr, tütün, çay, tiryək... belə zadlar gələr. Yoxsa vallah, mən

2 Yenə orada, səh. 462 19 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

ömrümdə bir dəfə də eşitməmişəm ki, hürriyyət gələ. Heç bu tərəflərdə hürriyyət alış-verişi eliyəni də mən eşitməmişəm.”3 Yaxud “Zırrama” hekayə- sindəki Qurbanqulu bəyin timsalında nadanlığın, boşboğazlığın “qanmır ki, qanmır” tipinin təqdimatı ilə Cəlil Məmmədquluzadə yaşadığı dövrün ictimai- mənəvi mühitinin daxili çürüklüyünü dahiyanə şəkildə açıb göstərmişdir. Fikrimizcə, Cəlil Məmmədquluzadənin “zırrama” anlayışı Çingiz Aytmatovun “manqurt” ifadəsi kimi yazıçının bədii kəşfi sayıla bilər. Manqurtluqda keçmişi, soykökü unutdurulmuş adamın faciəsi, zırramalıqda isə cahillik və avaraçılıq girdabına salınmış zümrənin komediyası ifadə olunmuşdur. Özünü dərk edə bilməmək manqurtun məqsədli şəkildə salındığı vəziyyət, zırramalıq isə mühitin yetişdirdiyi nadanlıqdır. Cəlil Məmmədquluzadə onu “bizim gözəl vətənimizin meyvəsi” kimi təqdim etməklə zırramalıqdan xilas olmağın mühiti maarifləndirməkdən ibarət olduğunu göstərmişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərləri ilə Azərbaycan dramaturgi- yasının tarixində yeni mərhələ yaradılmışdır. Ədibin dram əsərləri ideya-məz- munca olduğu kimi, janr baxımından da novatorluq nümunəsidir. Dram əsərlə- rində yaşadığı dövrün acı reallıqlarını məharətlə əks etdirən böyük yazıçı- dramaturq səhnədə sözün həqiqi mənasında “göz yaşları içərisində gülüş”ün məşəqqətlərini diqqət mərkəzinə çəkmiş, ibrətamiz nəticələrə gəlmişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərləri əsasən obrazların komediyası, dövrün faciəsindən ibarətdir. Böyük Mirzə Fətəli Axundzadənin dahiyanə komediyala- rı janr baxımından drama, Cəlil Məmmədquluzadənin komediyaları isə faciəyə yaxındır. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan ədəbiyyatının tragikomediya mərhələsini yaratmışdır. Onun pyesləri komediya ilə faciənin sintezini özündə əks etdirir. Faciə janrında yazılmış klassik əsərlərdən fərqli olaraq Cəlil Məm- mədquluzadənin dram əsərlərində baş qəhrəmanın ölümü yox, ictimai mühitin və kütlənin faciəsi açılıb göstərilmişdir. Yazıçı böyük məharətlə “Ölülər” əsərindəki Kefli İskəndərin faciəsinin Nəcəf bəy Vəzirovun “Müsibəti-Fəxrəd- din” faciəsindəki Fəxrəddinin faciəsindən daha dəhşətli olduğunu nəzərə çarp- dırır. Cəlil Məmmədquluzadənin bütün yaradıcılığı üçün aktual olan “Anlamaq dərdi” fəlsəfəsi onun dram əsərlərində daha qabarıq şəkildə ifadə olunmuşdur. Bu baxımdan “Ölülər” əsəri diri ölülərin yası, Şeyx Nəsrullahın komediyası, kütlənin faciəsi, Kefli İsgəndərin mənəvi ölülük üzərində qələbəsi, mahiyyət etibarilə dirilik himnidir. Kefli İskəndərin monoloqu zamana və insana ən böyük ittihamnamədir. Bu, ayrılıqda bir əsərdə yox, geniş mənada cəhalət dünyasından tarix kitabına qanla yazılmış səhifə, bütün dövrlərin şeyx nəsrullahlarına, kütlə psixologiyasına qarşı səslənən ittihamnamədir. Böyük ədibin dramaturgiyası dövrün ən aktual, ağrılı və zəruri problemlə-

3 Cəlil Məmmədquluzadə. Əsərləri, 4 cilddə, I cild. Bakı, “Öndər”, 2004, səh.161 20 BİBLİOQRAFİYA rinə həsr olunmuşdur. “Ölülər” – cəhalətə, ətalətə, mənəvi əsarətə, xurafata kəskin zərbə, milli-mənəvi oyanışa və ictimai-mədəni tərəqqiyə ən həyəcanlı çağırışdır. “Kamança” Azərbaycan ədəbiyyatında Qarabağ münaqişəsinə həsr olunmuş birinci bədii əsərdir, vətən torpaqlarının müdafiəsi üçün hər cür fədakarlığa hazır olan Qəhrəman yüzbaşı kimi vətənpərvər azərbaycanlının həm də ən yüksək insani hisslərə malik olduğunu təqdim edən dramatik bəya- natdır. “Kamança” əsəri Azərbaycan ədəbiyyatında miniatür pyesin mükəmməl nümunəsidir. Miniatür pyes janrı Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyaya gətirərək vətəndaşlıq hüququ qazandırdığı təsirli və mənalı kiçik səhnəciklər- dən ibarətdir. “Çay dəsgahı” Azərbaycan ədəbiyyatında ilk miniatür alleqorik pyes, əyləncəli uşaq dramıdır. Böyük ədib dramaturgiyada bir pərdədən ibarət olub, konkret bir hadisəni və ya ideyanı əks etdirən kiçik pyeslər silsiləsinin yaradıcısıdır. “Oyunbazlar”, “Lənət”, “Lal” pyesləri səhnəyə çıxarılmaq üçün yox, oxunmaq üçün miniatür pyes şəklində yazılmış lezedramalardan ibarətdir. Cəlil Məmmədquluzadənin “Lal” pyesi Azərbaycan ədəbiyyatında pontomim miniatür pyesin bənzərsiz nümunəsidir. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” tragikomediyası Azərbaycan ədəbiyyatında milli istiqlala, milli birlik və azərbaycançılıq ideallarına həsr olunmuş ən mükəmməl dram əsəridir. “Anamın kitabı” – milli-mənəvi özünü- dərk, Vətənçilik, milli birlik və müstəqillik dərsliyidir. “Anamın kitabı” – əsər- dəki üç qardaşın komediyası, Ananın faciəsi, Gülbaharın dramıdır. Cəlil Məm- mədquluzadənin təqdimatında Gülbahar obrazı gələcək yeni Azərbaycanın si- masıdır. “Anamın kitabı”ndakı Zəhrabəyim Ana obrazı – Vətənin, Gülbahar milli istiqlalın rəmzidir. “Anamın kitabı” – Azərbaycanın tale kitabıdır. “Ana- mın kitabı” – Azərbaycan ədəbiyyatının möhtəşəm azərbaycançılıq abidəsidir. “Dəli yığıncağı” pyesində (1926) təqdim olunan “dəlilik” əslində şərti anlayış olub, mahiyyət etibarilə ruhi xəstəliyi deyil, ağıldan bəlanı və cəmiyyətdəki mənəvi-siyasi eybəcərliyi əks etdirir. Cəlil Məmmədquluzadə sətiraltı şəkildə yeni qurulmuş Şura Azərbaycanını “dəli yığıncağı” adlandır- mışdır. Professor Əli Sultanlının “Ölülər”in məfkurəcə davamı” adlandırdığı “Dəli yığıncağı”nda İskəndərin funksiyasını zorla, süni şəkildə gərgin vəziy- yətlərə salınaraq həbsxanaya qatılmış Pırpız Sona obrazı yerinə yetirir. Mövzu və ideya etibarilə “Dəli yığıncağı”nın davamı kimi meydana çıxmış “Ər” pyesi ilə Cəlil Məmmədquluzadə ölülər və dəlilər aləminin məşhur trilogiyasını yaratmışdır. Uzaqgörən yazıçı 1930-cu ildə yazdığı “Ər” pyesində “Anamın kitabı”ndakı milli istiqlalçılığı ifadə edən “Gülbahar işi”ni, “Dəli yığıncağı” pyesində qaldırdığı yad məmləkətlərdən gəlmiş, xalqın dilini bilmədiyi halda ona rəhbərlik edən siyasi qüvvələrdən xilas olmağın zəruriliyi tezisini daha da dərinləşdirərək, ölkənin məhz öz içərisindən çıxmış ərlər tərəfindən idarə edilməsi ideyasını açıq şəkildə diqqətə çatdırmışdır. Azərbaycanda Sergey 21 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kirovun, Levon Mirzoyanların hakimiyyətdə olub, xalqa zülm etdikləri bir dövrdə Cəlil Məmmədquluzadənin milli lider ideyasını irəli sürməsi böyük vətəndaşlıq cəsarəti tələb edən məsələ idi. Cəlil Məmmədquluzadə xalqa “Dəli yığıncağı” pyesindəki Azərbaycan dilini bilməyən Lal Buyuz kimi həkimlərin, “Ər” pyesindəki özünü Türküstan şahzadəsi elan edən xarici professorun yox, “azad bir əsrdə azad millət arasında... azad iqrarın azad rəftara münasibətinin adi şəkli” əsasında seçilmiş Qeyrətmənd Cahangir kimi xalqın yüksək hazırlıqlı vətənpərvər oğullarının liderlik etməsinə çağırış etmişdir. Cəlil Məmmədqulu- zadənin “Ər” pyesində arzu etdiyi milli liderlik funksiyasını XX əsrin altmışın- cı illərinin axırlarından Azərbaycana rəhbərlik etmiş görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev həyata keçirmişdir. Sovet hakimiyyəti illərində Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı məşəqqətli keçmişdir. Xüsusən, 1926-cı ildən sonra mövcud siyasi rejim Cəlil Məmməd- quluzadəyə etimad göstərmədiyini açıq şəkildə büruzə vermişdir. Bu dövrdən etibarən, Azərbaycan hökuməti böyük yazıçının yaradıcısı və Baş redaktoru olduğu “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyətinə müxtəlif yollarla maneçilik törədilmişdir. İlk növbədə “Molla Nəsrəddin” jurnalına dövlət maliyyə yardı- mı, dotasiya ildən-ilə azaldılmış, jurnala abunə yazılışına lazımi şərait yaradılmamışdır. Jurnalın 25 illiyi ilə əlaqədar ölkədə çox sönük bir tədbir keçirilmişdir. Əksinə, “Molla Nəsrəddin” jurnalının üzərində senzura nəzarəti gücləndirilmişdir. Dövlət Senzura İdarəsinin 1931-ci ildə rəsmi dairələrə göndərdiyi arayışdakı məxfi məlumatlar “Molla Nəsrəddin” jurnalına və Baş redaktor Cəlil Məmmədquluzadəyə siyasi rejimin münasibətini təsəvvür etməyə əsas verir: “Jurnalın götürdüyü yol açıq-aşkar opportunist və partiyanın baş xətti ilə heç bir əlaqəsi olmayan bir yol kimi qiymətləndirilməlidir”.4 Baş Mətbuat İdarəsinin rəsmi dairələrə təqdim etdiyi “Molla Nəsrəddin” jurnalının vəziyyəti və “yaradıcılıq yolu” haqqında məlumat vərəqəsi”ndə Cəlil Məm- mədquluzadə və redaksiyada çalışan digər mollanəsrəddinçilər “geri qalmış, bisavad, siyasətlə maraqlanmayan adamlar” kimi damğalandırılmış, jurnalın tərtibatçısı məşhur karikatura ustası Əzim Əzimzadə “sinfi mübarizə və sosializm quruculuğu epoxasının obrazını verməyi bacarmayan istedadsız rəssam” adlandırılmışdır. Azərbaycan Kommunist (Bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1929-cu ildə çağırılmış aprel plenumunda “Molla Nəsrəddin” jurnalının ateizm kampaniyaları təşkil etməklə məşğul olan “Mübariz Allahsızlar Cəmiyyəti”nin orqanı kimi fəaliyyətini davam etdirməsi barədə qəbul etdiyi qərar da Cəlil Məmmədquluzadəni sarsıtmışdır. Vəziyyətdən çıxış yolu kimi Baş redaktorun yuxarı təşkilatlara etdiyi müraciətlərə məhəl

4 “Molla Nəsrəddin” jurnalının vəziyyəti və “yaradıcılıq yolu” haqqında məlumat vərəqəsi. Azərbaycan MTDA, F-57, siyahı 1, iş 916, vərəq 26-29 22 BİBLİOQRAFİYA qoyulmamışdır. Nəticədə “Molla Nəsrəddin” jurnalı 1931-ci ilin mart ayından fəaliyyətini dayandırmalı olmuşdur. Cəlil Məmmədquluzadə ömrünün son illərini həm də maddi sıxıntı içərisində yaşamışdır. Görkəmli yazıçının əsərlə- rinin əlyazmalarını sobada yandırması Cəlil Məmmədquluzadənin ona göstə- rilən təzyiqlərə və soyuq münasibətə etirazının ifadəsi idi. Bütün bunlar böyük vətəndaş yazıçının 4 yanvar 1932-ci ildə qəflətən vəfat etməsi ilə nəticələn- mişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin dəfn mərasimi də layiq olduğu səviyyədə təşkil olunmamışdır. Hətta görkəmli yazıçının vəfatı ilə əlaqədar rəsmi dövlət mətbuatında verilmiş qısa, şəkilsiz nekroloq yazısında onun haqqında tənqidi mülahizələr səsləndirilmişdir: “Sovet gerçəkliyi şəraitində Molla Nəsrəddin (Cəlil Məmmədquluzadə - İ.H.) gur sosializm quruculuğu templərindən geri qalmışdır. Onun jurnalı nəzərəçarpacaq səviyyədə öz əhəmiyyətini itirmişdir”.5 Bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycan xalqı Cəlil Məmmədquluzadənin xatirəsini həmişə əziz tutmuşdur. Sonrakı dövrlərdə Böyük demokrat ədib Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri ən böyük tirajlarla dəfələrlə nəşr olunmuş və xalqımızın mütaliəsində geniş yer tutan qiymətli ədəbi örnəklərdir. Yazıçının əsərləri Azərbaycan dilindən başqa rus, ingilis, fransız, alman, ispan, türk, ərəb, fars, urdu, bolqar, macar, gürcü, litva, özbək, türkmən, tacik və sair dillərdə kitab halında çap olunaraq özünün dahi yaradıcısına dünya şöhrəti qazandır- mışdır. Böyük ədibin həyatı və yaradıcılığına həsr edilmiş qiymətli tədqiqat əsərləri yazılıb nəşr olunmuş, dissertasiyalar müdafiə edilmişdir. Cəlil Məm- mədquluzadənin müxtəlif vaxtlarda Azərbaycan dilində və xarici dillərdə çap olunmuş bədii əsərlərindən və yazıçının haqqında yazılmış elmi tədqiqat əsər- lərindən mükəmməl bir kitabxana yaratmaq mümkündür. Cəlil Məmmədqulu- zadənin dram əsərləri son yüzillikdə Azərbaycan teatrlarında ən çox tamaşaya qoyulmuşdur. Cəlil Məmmədquluzadə teatrı azərbaycançılıq, özünüdərketmə, milli-mənəvi oyanış, ayıqlıq, vətəndaşlıq və müasirlik teatrı kimi hər zaman aktual və müasirdir. Sonrakı dövrlərdə ölkəmizdə Cəlil Məmmədquluzadənin parlaq adına və ölməz sənətinə böyük ehtiram bəslənilmişdir. Cəlil Məmmədquluzadənin Naxçıvan şəhərindəki görkəmli heykəltəraş Mirəli Mirqasımov tərəfindən yaradılmış heykəli Azərbaycan monumental heykəltaraşlıq sənətinin qiymətli nümunəsidir. Respublikamızın paytaxtı Bakı şəhərində və Naxçıvanda yazıçı- nın adını daşıyan küçələr və məktəblər dahi sənətkarın xatirəsinə dərin ehtiramı ifadə edir. Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı respublikamızın əsas sənət məktəblərindən biri kimi fəaliyyətini uğurla davam etdirir. Ədibin anadan olmasının 100, 125, 140 illik yubileyləri- nin dövlət səviyyəsində böyük sənət bayramı miqyasında qeyd edilməsi də

5 Bax: “Bakinskiy raboçiy” qəzeti, 6 yanvar 1932-ci il 23 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ qüdrətli sənətkara dövlət səviyyəsində bəslənilən böyük ehtiramın əyani ifadəsidir. Azərbaycanda kitabxana və kitabşünaslıq işinin baş qərargahı olan Mirzə Fətəli Axundzadə adına Milli Kitabxana Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı klassiklərinin, o cümlədən böyük demokrat ədib Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı və yaradıcılığının, zəngin bədii irsinin tədqiqi və təbliği sahəsində geniş və ardıcıl iş aparır. Milli Kitabxana bu gün ölkəmizdə həm də əsas elm və mədəniyyət mərkəzi, müstəqil dövlətçilik ideologiyası məktəbi kimi qəbul olunur. M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu ilə görkəmli sənətkar Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illiyi ilə əlaqədar birgə keçirdiyi beynəlxalq elmi konfrans və təşkil etdiyi kitab sərgisi görkəmli yazıçının xatirəsinə yüksək ehtiramın ifadəsi olmaqla bərabər, həm də mirzəcəlilşünaslıq elmi istiqamətini zənginləşdirməyə xidmət edən mühüm elmi forumdur. Milli Kitabxananın hazırlayıb nəşr etdirdiyi Cəlil Məm- mədquluzadənin həyatı və yaradıcılığı haqqında biblioqrafiya sözün həqiqi mənasında dahi yazıçının mükəmməl ömür və sənət salnaməsidir. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığına yüksək qiymət vermişdir. Görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin 1994-cü ildə Cəlil Məmmədquluza- dənin anadan olmasının 125 illik yubileyi mərasimində söylədiyi aşağıdakı fikirlərdə böyük demokrat ədibin yaradıcılığındakı milli dirçəliş və istiqlalçılıq ideyaları müasir dövrün çağırışları kimi nəzərə çarpdırılmışdır: “Cəlil Məm- mədquluzadə öz yaradıcılığı ilə, əsərləri ilə... Azərbaycan xalqının milli oya- nışında əvəzsiz rol oynamışdır. Xalqımızın milli şüurunun formalaşmasında məhz “Molla Nəsrəddin” jurnalının və Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin fəaliyyətinin rolu misilsizdir... Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığındakı Azərbaycanın bütün milli xüsusiyyətlərini, eyni zamanda ümumbəşəri dəyərləri əks etdirən fikirlər bizim milli ideologiyanın əsasıdır və həmin ideologiyanın yaranması üçün böyük bir vasitədir.... Təsadüfi deyildir ki, onun yazılarındakı cümhuriyyət anlayışı bu gün bizim quracağımız demokratik, hüquqi dövlət prinsipləri ilə səsləşir”.6 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin görkəmli Azərbay- can yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illik yubileyi haqqındakı 17 yanvar 2019-cu il tarixli Sərəncamı müstəqil Azərbaycan dövlə- tində böyük demokrat ədibin ibrətamiz həyat yolu və zəngin bədii yaradıcılığı- na göstərilən böyük diqqət və qayğını əməli surətdə əks etdirir. Prezident

6 Heydər Əliyev. Ədəbiyyatın böyük borcu və amalı (tərtib edəni V.Quliyev). - Bakı, “Ozan”, 1999, səh.245-246 24 BİBLİOQRAFİYA

Sərəncamında Cəlil Məmmədquluzadənin xidmətlərinə verilmiş yüksək qiymət onun böyük ideallarının həmişəyaşarlığını və müasirliyini parlaq şəkildə nəzərə çarpdırır. Müstəqil Azərbaycan Respublikası və xalqımız Cəlil Məmməd- quluzadənin uğrunda dönmədən mübarizə apardığı müstəqil dövlətçilik ideal- larını daha da inkişaf etdirib möhkəmləndirməklə ölməz sənətkarın adını və xatirəsini yaşatmağın nümunəsini göstərir.

25 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri

Cəlil Məmmədquluzadə 1869-cu il fevral ayının 22-də Naxçıvan şəhərin- də Məmmədqulu Məşədi Hüseynqulu oğlunun ailəsində anadan olmuşdur.

1875-1876 – Molla Əli Hüseynzadənin məktəbində oxumuşdur.

1876-1879 ‒ Hacı Molla Bağır Məmmədovun məktəbində oxumuşdur.

1879-1982 ‒ Üçsinifli Naxçıvan şəhər məktəbində təhsil almışdır.

1880 ‒ İyun ayının 20-də atası Məmmədqulu Məşədi Hüseynqulu oğlu Cəlilin Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının Tatar şöbəsinə qəbul olunması üçün seminariyanın direktoru D.D.Semyonova ərizə ilə müraciət etmiş, lakin 11 yaşı olduğuna görə ərizəyə rədd cavabı verilmişdir.

1881 ‒ İyul ayının 10-da atası ikinci dəfə Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasına müraciət etmiş, 12 yaşı olduğuna görə onu yenidən qəbul imtahanlarına buraxmamışlar.

1882 ‒ İyun ayının 21-də atası üçüncü dəfə Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasına oğlunun 16 yaşında olduğunu təsdiq edən şəhadətnamə təqdim etmiş və qəbulla əlaqədar ərizə ilə müraciət etmişdir; ‒ İyul ayının 2-də Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminari- yasında imtahanlara buraxılmasına icazə verilmişdir; ‒ Avqust ayında Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariya- sında bütün imtahanlardan uğurla keçərək seminariyanın hazırlıq sinfinə daxil olmuşdur.

1885 ‒ Oktyabr ayının 30-da seminariyanın birinci və əsas sinfin- də təhsil almışdır.

1886 ‒ Seminariyanın ikinci sinfində təhsilini davam etdirməklə bərabər, seminariya nəzdindəki ibtidai məktəbdə S.Vəlibəyo- vun rəhbərliyi altında pedaqoji təcrübə keçmişdir.

26 BİBLİOQRAFİYA

1887 ‒ Təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vurmuş, ibtidai məktəblər- də müəllim işləmək hüququ qazanmışdır; ‒ Avqust ayının 7-də Qafqaz Tədris İdarəsi rəisinin göstərişi ilə Uluxanlı kənd məktəbinə müəllim təyin olunmuşdur; ‒ Oktyabr ayının 13-də müvəqqəti olaraq Naxçıvan qəzası- nın Şərur-Dərələgəz mahalının Baş Noraşen məktəbinə müəllim vəzifəsinə göndərilmişdir.

1888 ‒ İrəvan-Yelizavetpol Quberniyası Xalq Məktəblərinin direktoru D.D.Orlova teleqram göndərərək Baş Noraşen kənd məktəbində daimi işdə saxlanmasını xahiş etmiş və müsbət cavab almışdır.

1889 ‒ İlk qələm əsəri olan “Çay dəsgahı” alleqorik dramını yaz- mışdır. Əsər Baş Noraşen məktəbində müəllimlərin və şagirdlərin ifasında tamaşaya qoyulmuşdur; ‒ M.F.Axundzadənin “Hekayəti Müsyö Jordan həkimi- nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur” komediyası Naxçıvanda tamaşaya qoyularkən əsərdəki Müsyo Jordan rolunu oynamışdır.

1890 ‒ Yanvar ayının 13-də Naxçıvan qəzasının Şərur-Dərələgəz mahalının Baş Noraşen məktəbinin müəllimi vəzifəsindən azad edilmişdir; ‒ Yanvar ayının 15-də Nehrəm ikisinifli kənd məktəbinə müəllim vəzifəsinə təyin olunmuşdur.

1891 ‒ Naxçıvan teatrının tamaşalarında aktyor və rejissor kimi iştirak etmişdir.

1892 ‒ Nehrəm kəndində “Kişmiş oyunu” adlı birpərdəli pyesini yazmışdır.

1893 ‒ Fevral ayının 2-də bacısı Səkinəni və Nehrəm kəndindən 8 qızı məktəbə cəlb etdiyinə görə İrəvan-Yelizavetpol quberni- yası Xalq Məktəbləri müdiriyyətindən yazılı təşəkkür almışdır; ‒ Noyabr ayının 22-də İrəvan-Yelizavetpol quberniyası xalq müəllimlərinin sahə qurultayında iştirak və çıxış etmişdir.

1894 ‒ “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestini yazmışdır. 27 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1895 ‒ Nehrəm kəndində Həlimə Nağı qızı ilə ailə həyatı qurmuşdur; ‒ İyul ayının 10-dan avqust ayının 25-nə qədər məzuniyyət götürərək Peterburqa getmiş, burada “Novoye vremya” qəze- tinin redaktoru ilə görüşmüşdür.

1896 ‒ Müəllimliyini davam etdirməklə bərabər, Naxçıvanda keçi- rilən mədəni-maarif tədbirlərində yaxından iştirak emişdir; ‒ Nehrəmdə məktəbin nəzdində ölkəşünaslıq muzeyi yarat- mışdır.

1897 ‒ İyun ayının 10-da öz xahişi ilə Nehrəm kənd məktəbində müəllim vəzifəsindən işdən azad olunmuşdur. Naxçıvan şəhərinə köçmüşdür; ‒ Avqust ayının 12-də İrəvan Qəza Polis İdarəsində tərcümə- çi vəzifəsinə işə qəbul edilmişdir; ‒ Qızı Münəvvər anadan olmuşdur; ‒ Həyat yoldaşı Həlimə xanım vəfat etmişdir.

1899 ‒ May ayının 1-də Naxçıvan şəhər pristavının köməkçisi vəzifəsinə işə keçirilmişdir.

1900 ‒ Naxçıvanda inzibati işini davam etdirmiş, tərcüməçiliklə məşğul olmuşdur; ‒ İyun ayının 13-də mayor Şəfi ağa Kərim Sultanın qızı, Məmmədqulu bəy Kəngərlinin bacısı Nazlı xanımla (əsl adı Zeynəbağa xanımdır) evlənmişdir.

1901 ‒ İstefaya çıxmış, Naxçıvan şəhər polismeysterinin aşağı rütbəli kiçik köməkçisi vəzifəsində işləmişdir.

1902 ‒ “Kaspi” qəzetinin 53-cü sayında “İrəvan müxbirimizdən” adlı ilk məqaləsi dərc olunmuşdur; ‒ “Kaspi” qəzetinin 82-ci sayında “İrəvan” adlı Dəlmə bağları ilə əlaqədar ikinci məqaləsi dərc olunmuşdur.

1903 ‒ “Şərqi-Rus” qəzetinin 5-6-cı nömrələrində çap etdirdiyi ilk irihəcmli mətbu əsəri ‒ “Poçt qutusu” hekayəsini yazmışdır; ‒ Noyabr ayının 12-də Tiflisdə “Şərqi-Rus” qəzetinin redaktoru və naşiri Məhəmməd ağa Şahtaxtlı ilə görüşmüş, M.Şahtaxtlı onu öz redaksiyasına işə dəvət etmişdir. 28 BİBLİOQRAFİYA

1904 ‒ “Şərqi-Rus” qəzetində “Poçt qutusu”, “Kişmiş oyunu” hekayələrini, L.N.Tolstoyun “Zəhmət, ölüm və naxoşluq”, Xanzadənin “Arvad” əsərlərinin tərcüməsini, bir cox publisistik məqalələrini dərc etdirmişdir; ‒ Noyabr ayının 26-da “Şərqi-Rus” qəzetinin müvəqqəti redaktoru təyin olunmuşdur; ‒ “Şərqi-Rus” qəzetində Tiflisdə öz təşəbbüsü ilə müsəlman pansionu və məktəb açdırmaq haqqında məqalə ilə çıxış etmişdir; ‒ Həyat yoldaşı Nazlı xanım vəfat etmişdir.

1905 ‒ Yanvar ayının 10-da Tiflisdə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiy- yətinin katibi seçilmişdir; ‒ Ömər Faiq Nemanzadə və tacir Məşədi Ələsgər Bağırovla müştərək “Şərqi-Rus” qəzetinin mətbəəsini almış, “Qeyrət” mətbəə-nəşriyyatını təşkil etmişlər. ‒ Mart ayının 10-da “Qeyrət” mətbəəsi nəşriyyat fəaliyyəti- nə başlamış və “Poçt qutusu” hekayəsi ayrıca kitabça şəklin- də nəşr edilmişdir; ‒ May ayının 10-da Qafqaz canişininə ərizə yazaraq “Novruz” adlı qəzet çıxarmağa icazə istəmişdir. Rəsmi icazə aldıqdan sonra öz fikrini dəyişmişdir; ‒ Tiflisdə “Usta Zeynal” hekayəsini yazmışdır; ‒ “Tiflisski listok”, “Kaspi”, “Vozrojdenye”, “Kavkazski raboçi listok” qəzetlərində çap edilmişdir; ‒ Oktyabr ayının 13-də “Vozrojdeniye” qəzetində Müsəlman həyatı şöbəsinin əməkdaşı kimi işə başlamışdır. ‒ Həmidə xanım Cavanşirlə tanış olmuşdur; ‒ Atası Məşədi Məmmədqulu kişi və anası Sara Məşədi Baba qızı vəfat etmişlər.

1906 ‒ Fevral ayının 21-də “Molla Nəsrəddin” satirik-yumoristik jurnalının nəşri üçün Tiflis qubernatoruna ərizə ilə müraciət etmişdir; ‒ Mart ayının 4-də Tiflis qubernatorunun dəftərxanası tərə- findən “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinə icazə haqqında şəhadətnamə verilmişdir; ‒ Aprel ayının 7 (20)-də “Molla Nəsrəddin” jurnalının ilk sayı çapdan çıxmışdır; ‒ “Usta Zeynal” hekayəsini ayrıca kitabça halında çap etdirmişdir; ‒ Noyabr ayında “İranda hürriyyət” hekayəsini yazmışdır. 29 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1907 ‒ Tiflis xalq universitetləri cəmiyyətinin Azərbaycan şöbə- sində məruzə ilə çıxış etmişdir; ‒ Şuşanın Kəhrizli kəndində təşkil edilmiş məktəbdə “Molla Nəsrəddin” adlı kitabxana təşkil etmişdir; ‒ İyun ayının 15-də “Ölülər” pyesi üzərində işləməyə baş- lamışdır; ‒ Həmidə xanım Cavanşirlə kəbin kəsdirmişdir.

1908 ‒ Mirzə Cəlil və Həmidə xanımın ilk övladı Midhət anadan olmuşdur; ‒ Şair Hacıağa Fəqirin “Fatı” mənzuməsinə görə məsuliy- yətə cəlb olunmuş, məhkəməyə çağırılmışdır.

1909 ‒ İyun ayının 12-də “Ölülər” komediyası üzərində işini başa çatdırmışdır; ‒ Avqust ayının 27-də “Ölülər” pyesini tamaşaya qoymaq üçün icazə almışdır; ‒ Sentyabr ayının 11-də “Zaqafqaziya” qəzetində “Ölülər” pyesi haqqında H.Minavazovun rəyi dərc olunmuşdur.

1910 ‒ İyun ayının 9-da Məhəmmədəli Sidqini Naxçıvandan Tiflisə dəvət edib “Molla Nəsrəddin”in redaktor köməkçisi təsdiq etmişdir; ‒ İyul ayında Tiflis Xalq Universitetinin Müsəlman şöbəsinə sədr seçilmişdir; ‒ Payızda Qarabağa getmişdir.

1911 ‒ May ayının 11-də Mirzə Cəlilin və Həmidə xanımın ikinci övladı Ənvər anadan olmuşdur.

1912 ‒ “Poçt qutusu” yenidən ayrıca kitabça halında çap olunmuşdur. ‒ Uzun müddətə Kəhrizliyə köçmüşdür.

1913 ‒ Yanvar ayının 11-də Tiflis qubernatorundan “Molla Nəs- rəddin” jurnalının çapını “Gürcü Nəşriyyat Şirkəti” mətbəə- sindən “Şərq” mətbəəsinə köçürmək üçün icazə istəmişdir; ‒ Yanvar ayının 18-də Əliqulu Nəcəfovun “Molla Nəsrəd- din” jurnalına redaktor təyin edilməsi haqqında Tiflis qubernatoruna ərizə ilə müraciət etmişdir; ‒ Fevral ayının 20-dən “Molla Nəsrəddin” jurnalı Cəlil 30 BİBLİOQRAFİYA

Məmmədquluzadə və Əliqulu Nəcəfovun redaktorluğu ilə nəşr olunmağa başlamışdır; ‒ Avqust ayında Şuşada “Ölülər” əsərinin ilk oxunuşu keçi- rilmişdir.

1914 ‒ İyun ayında “Quzu” hekayəsini yazmışdır. ‒ Oktyabr ayının 12-də Cəlil Məmmədquluzadə və Əliqulu Qəmküsar jurnalın 21-ci sayında dərc edilmiş “Gimnazist” şeirinə görə məhkəməyə cəlb olunmuş və müvəqqəti olaraq “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşri dayandırılmışdır.

1915 ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalının redaktorları məharətli müda- fiə sayəsində məhkəmənin qərarı ilə məsuliyyətdən azad edilmişlər.

1916 ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalının yenidən nəşrə başlaması üçün icazə alınmışdır; ‒ Aprel ayının 29-da “Ölülər” pyesi ilk dəfə Bakıda Tağıyev teatrında tamaşaya qoyulmuş, bununla əlaqədar ədib Kəhriz- lidən Bakıya gəlmişdir; ‒ May ayının 14-də Qəmküsarla birlikdə Orta Asiyaya get- miş, il ərzində “Ölülər” Daşkənd, Şuşa və Tiflisdə tamaşaya qoyulmuşdur.

1917 ‒ İki il fasilədən sonra “Molla Nəsrəddin” jurnalını yenidən nəşr etdirməyə başlamışdır; ‒ “Ölülər” pyesi Naxçıvan Dram Cəmiyyəti tərəfindən səh- nəyə qoyulmuşdur.

1918 ‒ Tiflisdə və Kəhrizlidə yaşamış, “Konsulun arvadı” hekayə- sini yazmışdır. ‒ Dekabr ayında Şuşaya getmişdir.

1919 ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalının ikinci redaktoru Əliqulu Qəmküsar qətlə yetirilmişdir; ‒ Kəhrizlidə yaşamış, yerli həvəskarların iştirakı ilə “Ölülər” pyesi Şuşada, X.Natəvanın mülkündə tamaşaya qoyulmuşdur.

1920 ‒ Şuşada “Anamın kitabı” və “Kamança” pyeslərini yazmışdır.

31 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1920 11 iyun - 1921 24 may ‒ Ailəsi ilə birlikdə Təbriz şəhərində yaşamışdır.

1921 ‒ Fevral ayının 19-da “Molla Nəsrəddin” jurnalı Təbrizdə nəşr olunmuşdur; ‒ Aprel ayının 30-da Naxçıvan İnqilab Komitəsinin sədri Mirzə Abbas Qədimov Əliheydər Qarayevin tapşırığı ilə Təbrizə teleqram vuraraq ədibi Bakıya, Xalq Təhsili Komis- sarlığına məsul işə dəvət etmişdir; ‒ May ayının 1-də “Ölülər” komediyası Təbrizdə tamaşaya qoyulmuşdur; ‒ İyun ayının 27-də Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığına məsul işə təyin olunmuşdur; ‒ “Lal” pyesini başa çatdırmışdır.

1922 ‒ Az.K(b)P Rəyasət Heyətinin icazəsilə noyabr ayının 2-də “Molla Nəsrəddin”in birinci sayı çapdan çıxmışdır; ‒ “Yeni yol” qəzetinə müvəqqəti olaraq redaktor təyin olun- muşdur.

1923 ‒ Yanvar ayının 15-də “Anamın kitabı” pyesi Bakıda, D.Bünyadzadə adına Teatrda səhnəyə qoyulmuşdur; ‒ May ayının 11-də Bakıda “Molla Nəsrəddin” gecəsi keçi- rilmişdir.

1924 ‒ Yeni Əlifbanın hazırlanması üzrə komitəyə üzv seçilmiş və yeni əlifbanın təbliği üçün S.Ağamalıoğlunun başçılığı ilə təşkil olunmuş nümayəndə heyətinin tərkibində Krım, Oren- burq, Daşkənd, Ufa və Kazana ezam olunmuşdur.

1925 ‒ “Ölülər” pyesi yazıçı Mömincan tərəfindən özbək dilinə tərcümə edilib iyul ayının 2-də Daşkənddə səhnəyə qoyul- muşdur.

1926 ‒ I Türkologiya qurultayında iştirak etmişdir; ‒ Aprel ayının 12-də “Kamança” əsərini tamaşaya qoyulmaq üçün Bakı Tənqid-Təbliğ Teatrına təqdim etmişdir; ‒ “Dəli yığıncağı” pyesini başa çatdırmışdır; ‒ Oktyabr ayının 20-də AK(b)P Komitəsinin Azərbaycan mətbuatının 50 illik yubileyinin keçirilməsi ilə əlaqədar

32 BİBLİOQRAFİYA

təşkil etdiyi beş nəfərlik komissiyaya üzv seçilmişdir; ‒ Dekabr ayının 30-da Tehran hakim dairələri “Molla Nəsrəddin” jurnalının “İran mütləqiyyətinə qarşı mübarizə aparmasına” etirazını bildirir. Bu münasibətlə SSRİ Xarici İşlər naziri AK (b)P MK-ya buna son qoymaq barədə rəsmi müraciət edir. AKP katibi Ruhulla Axundov AK(b)P XVI qurultayındakı məruzəsində bu “müraciət”ə təəccüb etdiyini kəskin surətdə söyləyir.

1927 ‒ Yanvar ayının 4-də Bakı Türk İşçi Teatrında “Anamın kitabı” pyesinin (quruluşçi rejissor A.A.İvanov) ilk tamaşası olmuşdur; ‒ Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin ədəbi fəaliyyətinin 35 illi- yində çıxış etmişdir; ‒ Yanvar ayının 28-də Ş.Rustaveli adına teatrda “Ölülər” (quruluşçu rejissor İ.İsfahanlı) pyesinin tamaşası olmuşdur; ‒ Mart ayının 20-də V Azərbaycan Sovetlər qurultayında Həmid Sultanovun təklifi ilə Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi üzvlüyünə namizəd seçilmişdir; ‒ Bakıda “Bəlkə də qaytardılar” hekayələr kitabı çap olun- muşdur; ‒ May ayının 2-də Əzim Əzimzadənin yaradıcılıq fəaliyyəti- nin 20 illiyinə həsr olunmuş təntənəli gecədə çıxış etmişdir; ‒ “Ölülər” pyesi Kazan şəhərində tamaşaya qoyulmuşdur (tamaşanın quruluşçu rejissoru və İsgəndər rolunun ifaçısı Qasım Şamil); ‒ Lənkəran şəhərində keçirilən Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sessiyasının iclasında çıxış etmişdir.

1928 ‒ Mart ayının 12-də M.F.Axundovun abidəsinin təməlinin qoyuluşunda təbrik nitqi söyləmişdir; ‒ Aprel ayının 14-də Azərbaycan SSR Xalq Komissarlar Şurasının qərarı ilə “Molla Nəsrəddin” jurnalının redak- toruna (C.Məmədquluzadəyə) fərdi təqaüd təyin edilmişdir; ‒ Oktyabr ayının 5-də Ümumittifaq Dram Yazıçıları və Bəstəkarlar Cəmiyyətinə üzv seçilmişdir; ‒ Noyabr ayında “Ucuzluq” hekayəsini yazmışdır.

1929 ‒ Azərbaycan KP MK-nın 9 aprel 1929-cu il tarixli plenumunda “Molla Nəsrəddin” jurnalının Mübariz Allahsızlar Cəmiyyətinin orqanı kimi fəaliyyətini davam etdirməsi haq- qında qərar qəbul olunmuşdur; 33 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ Azərbaycan yazıçıları nümayəndə heyətinin tərkibində Yerevana getmişdir; ‒ Yayda müalicə üçün Borjomi şəhərinə getmişdir; ‒ “Ər “ pyesi üzərində çalışmışdır; ‒ Mətbuatda haqqında tənqidi məqalələr çap edilmişdir.

1930 ‒ Fevral ayının 8-də Azərbaycan KP MK katibliyinə məktub yazaraq “Molla Nəsrəddin”in Mübariz Allahsızlar Cəmiyyə- tinə verilməsinə öz etirazını bildirmişdir; ‒ Noyabr ayında müalicə üçün Kislovodskiyə getmişdir; ‒ Dekabr ayında Kislovodskdan Bakıya qayıtmışdır.

1931 ‒ Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığına məktub gön- dərərək “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinə dövlət yardımı göstərilməsini xahiş etmiş, müsbət cavab ala bilməmişdir; ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşri dayandırılmışdır; ‒ “Ər “ pyesini tamamlamışdır; ‒ Əlyazmalarını yandırmışdır.

1932 ‒ Yanvar ayının 4-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.

1939 ‒ Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Müəllim- lər İnstitutu fəaliyyətə başlamışdır.

1965 ‒ Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrına adı verilmişdir.

1966 ‒ Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə Naxçıvan MR-da yaradılmış Ədəbiyyat Muzeyinə adı verilmişdir; ‒ 100 illik yubileyi münasibətilə poçt markası buraxılmışdır.

1967 ‒ İyun ayının 12-də C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Muxtar Republikası Ədəbiyyat muzeyinin açılışı olmuşdur; ‒ 100 illik yubileyi qeyd edilmişdir. ‒ Keçmiş Astraxan rayonu C.Məmmədquluzadənin şərəfinə Cəlilabad rayonu adlandırılmışdır.

1974 ‒ Naxçıvan şəhərində abidəsi ucaldılmışdır (heykəltəraş M.Mirqasımov).

34 BİBLİOQRAFİYA

1976 ‒ Ümummilli lider Heydər Əliyev Bakıda C.Məmmədqulu- zadənin ev-muzeyinin yaradılması ilə əlaqədar “Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti görkəmli xadimlərinin xatirə mu- zeylərini yaratmaq haqqında” 16 iyun 223 №-li qərar qəbul etmişdir.

1982 ‒ 1976-cı il Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin yara- dılması haqqında qərarının icrası ilə əlaqədar Bakı şəhəri Süleyman Tağızadə küçəsi 56 ünvanında ədibin 1920-1932- ci illərdə yaşayıb-yaratdığı bina boşaldılmış, 3 mindən çox eksponat toplanmışdır.

1986 ‒ Babək rayonunun Nehrəm kəndində Xatirə muzeyi yaradıl- mışdır.

1987 ‒ Şərur rayonunun Cəlilkənd kəndində xatirə muzeyi açıl- mışdır.

1994 ‒ Dekabr ayının 28-də Bakıda 125 illik yubileyi münasibəti- lə Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin işti- rakı ilə ev-muzeyinin açılışı olmuşdur; ‒ 125 illik yubileyində Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev məruzə ilə çıxış etmişdir; ‒ 125 illik yubileyi münasibətilə Azərmarka MMC tərəfin- dən poçt markası hazırlanmışdır.

1997 ‒ Tbilisidə ev-muzeyi açılmışdır.

1998 ‒ İyun ayının 19-da Naxçıvanda ev-muzeyinin yaradılması haqqında Prezident Heydər Əliyev Sərəncam vermişdir.

1999 ‒ Oktyabr ayının 13-də Prezident Heydər Əliyevin iştirakı ilə Naxçıvanda, doğulduğu mənzildə ev-muzeyinin açılışı olmuşdur; ‒ Ev-muzeyinin açılışında Azərbaycan Respublikası Prezi- denti Heydər Əliyev məruzə ilə çıxış etmişdir.

2003 ‒ Sumqayıt şəhəri 6-cı mikrorayon ərazisində Cəlil Məm- mədquluzadə küçəsində ədibin V.Nəzirov tərəfindən hazır- lanmış büstü qoyulmuşdur. 35 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2006 ‒ Yanvar ayının 1-də Azərmarka MMC tərəfindən “Azər- baycanın görkəmli yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadə” sözləri yazılmış poçt markası buraxılmışdır.

2009 ‒ Fevral ayının 6-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti ədibin anadan olmasının 140 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır; ‒ Fevral ayının 14-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi sədri “Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi- nə həsr olunmuş Tədbirlər Planı”nın təsdiq edilməsi haq- qında sərəncam imzalamışdır; ‒ İyun ayının 10-da 140 illik yubileyi ilə əlaqədar Azərmar- ka MMC tərəfindən poçt markası buraxılmışdır. ‒ İyun ayında Naxçıvanda “Ölülər” əsərinin yazılmasının 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilmişdir; ‒ Oktyabr ayında Naxçıvanda “Cəlil Məmmədquluzadə və demokratik ədəbi-ictimai fikir” mövzusunda beynəlxalq simpozium keçirilmişdir.

2013 ‒ Fevral ayının 15-də Cəlilkənd kəndində Xatirə Muzeyinin yenidən qurulması haqqında Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti qərar qəbul etmişdir.

2014 ‒ Anadan olmasının 145 illik yubileyi qeyd edilmişdir.

2016 ‒ “Nerimas” (“Nigarançılıq”) kitabı Litvada çap olunmuşdur; ‒ Akademik Milli Dram Teatrında “Ölülər” əsərinin 100 illiyi qeyd olunmuşdur. Tamaşadan əvvəl akademik İsa Həbibbəyli məruzə ilə çıxış etmişdir.

2019 ‒ Yanvar ayının 17-də Azərbaycan Respublikasının Prezi- denti İlham Əliyev Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır; ‒ Nazirlər Kabinetinin 7 may tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəllif- lərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin siyahısına” Cəlil Məmmədquluzadənin adı daxil edilmişdir; ‒ Yanvar ayının 21-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri “Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubi- leyinə həsr olunmuş Tədbirlər Planı”nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır;

36 BİBLİOQRAFİYA

‒ Özbəkistanda akademik İsa Həbibbəylinin müqəddiməsilə “Poçt qutusu” adlı hekayələr kitabı çap olunmuşdur; ‒ Bolqarıstanda akademik İsa Həbibbəyli müqəddiməsi ilə əsərləri çap olunmuşdur; ‒ M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında “Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 150” adlı metodik tövsiyələr hazırlanıb nəşr edilərək respublikanın bütün kitabxanalarına göndərilmişdir; ‒ 150 illik yubileyi münasibətilə M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası “Azərbaycanın görkəmli şəx- siyyətləri” seriyasından “Cəlil Məmmədquluzadə. Biblioqra- fiya” kitabını nəşr etmişdir; ‒ M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası tərə- findən “Cəlil Məmmədquluzadə” Elektron Məlumat Bazası hazırlanıb İnternetdə yerləşdirilmişdir. ‒ Anadan olmasının 150 illik yubileyi münasibətilə F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası mərkəzi kitabxanaların uşaq şöbələri, MKS-in şəhər, qəsəbə, kənd kitabxana filialları üçün “Qoca Şərqin güzgüsü – Mirzə Cəlil” adlı metodik vəsait tərtib etmişdir. ‒ Milli Kitabxanada böyük Azərbaycan yazıçısı və görkəmli ictimai xadim Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 150 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçirilmişdir.

37 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Main dates of Jalil Mammadguluzadeh’s life and creativity

Jalil Mammadgulzadeh was born on Februray 22, 1869, in Nakhchivan in into the family of Mammadgulu Mashadi Huseyngulu oglu.

1875-1876 ‒ Studied at Mollah Ali Huseynzadeh’s school.

1876-1879 ‒ Studied at Haji Mollah Bagir Mammadov’s school.

1879-1982 ‒ Studied at three-class Nakhchivan school.

1880 ‒ On June 20, his father applied to the director of the Seminary D.D.Semyenov for admission of Mammadgulu Mashadi Huseyngulu oglu Jalil to Tatar branch of the Transcaucasion (Gori) Teachers Seminary, however, the application was rejected as he was 11 years old.

1881 ‒ On July 10, his father applied for the Transcaucasion Teachers Seminary for the second time. However, he was not allowed to take exams as he was 12 years old.

1882 ‒ On June 21, his father applied for the Transcaucasion Teachers Seminary for the third time, submitted a document approving his son’s 16 years old; ‒ Allowed to take exams at Transcaucasian Teachers’ Seminary, on July 2; ‒ Successfully passing all exams at the Transcaucasian Teachers’ Seminary, he enrolled in the preparatory class of the seminary in August.

1885 ‒ On October 30, studied at the first and main class of the seminary.

1886 ‒ In addition to continuing his education in the second class of the seminary, he got pedagogical practices under the guidance of S.Valibayov at the primary school.

38 BİBLİOQRAFİYA

1887 ‒ Successfully completed his education and earned the right to work as a teacher at primary schools; ‒ Appointed teacher at the Ulukhanli village school at the instruction of the Head of the Caucasus Education Department, on August 7; ‒ On October 13, he was temporarily sent to work as a teacher at the Bash Norashen school of Sharur-Daralayaz district of Nakhchivan.

1888 ‒ Sent a telegram to D.D.Orlov, Director of Public schools of Erivan-Elizavetpol Governorate, asking for permanent employment at the Bash Norashen village school and received a positive answer.

1889 ‒ Wrote his first work “Çay dəsgahı” (Tea set) allegoric drama. The play was performed by teachers and pupils at the general Norashen School. ‒ Played the role of Musyo Jordan when M.F.Akhundzadeh’s “Hekayəti Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur” (A Story about the Botanist-Doctor Monsieur Jordan and the Famous Sorcerer Dervish Mastali Shah) comedy was performed in Nakhchivan.

1890 ‒ On January 13, dismissed from the post of teacher of the Bash Norashen school of Sharur-Daralayaz district of Nakhchivan; ‒ On January 15, he was appointed as a teacher at two-class village school in Nehram.

1891 ‒ Participated as actor and director in Nakhchivan theatre performances.

1892 ‒ Wrote his “Kishmish oyunu” (Raisin game) one-act play in Nehram village.

1893 ‒ On February 2, received a Letter of Appreciation from the Directorate of Public Schools of Erivan-Elizavetpol Governorate, for involving his sister Sakina and eight girls from the village of Nehram in school;

39 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ Participated in and made a speech at the congress of public teachers of Erivan-Elizavetpol Governorate, on November 22.

1894 ‒ Wrote his “Danabaş kəndinin əhvalatları” (Stories from the village of Danabash) series.

1895 ‒ Married with Halima Naghi gizi in Nehram village; ‒ Went on vacation from July 10 to August 25, traveled to St. Petersburg and met with the editor of “Novoye vremya” (New time).

1896 ‒ Along with teaching, he was closely involved in cultural and educational events held in Nakhchivan; ‒ Created county studies museum under the school in Nehram.

1897 ‒ On June 10, he was dismissed from his work at the village school in Nehram at his own request, and moved to Nakhchivan; ‒ He was hired as a translator at the Erivan Police Department, on June 12; ‒ His daughter Munavvar was born; ‒ His wife Halima khanim died.

1899 ‒ On May 1, he was appointed assistant bailiff in Nakhchivan.

1900 ‒ Continued his administrative work in Nakhchivan and engaged in translation activities. ‒ On June 13, Jalil Mammadguluzadeh got married to Nazli khanim (her real name was Zeynabaga), the daughter of mayor Shafi aga Karim Sultan and the sister of Mammadgulu bay Kangarli.

1901 ‒ He resigned from his position and began to work as a junior assistant of Nakhchivan city policeman.

1902 ‒ His first article entitled “From Erivan: form our correspondent” was published in the 53rd issue of “Kaspi” newspaper; ‒ His second article entitled “Erivan” was published in the 40 BİBLİOQRAFİYA

82nd issue of “Kaspi” newspaper. The article was about the gardens of Dalma.

1903 ‒ Wrote his first large-scale story “Postbox” which was published on the 5th and 6th issues of the newspaper “Shargi-Rus”. ‒ On November 12, in Tiflis, Jalil Mammadguluzadeh met with the editor and publisher of “Shargi-Rus” newspaper, Mahammad aga Shahtakhtli, who invited him to work for his editorial office.

1904 ‒ Published “Postbox” and “Raisin game” stories, translation of Leo Tolstoy’s “Work, Death and Sickness”, Khanzadeh’s “Wife”, and a number of publicistic articles on “Shargi-Rus” newspaper; ‒ On November 26, he was appointed the interim editor of the newspaper “Shargi-Rus”; ‒ An article on the establishment of boarding house and school in Tiflis on his own initiative was published on “Shargi-Rus” newspaper; ‒ His wife Nazli khanim died.

1905 ‒ Elected as the Secretary of the Muslim Charity Society in Tiflis on January 10; ‒ Acquired the printing house of Shargi-Rus and established the “Geyrat” printing-house in association with Omar Faig Nemanzadeh and merchant Mashadi Alasgar Baghirov; ‒ On March 10, “Geyrat” printing-house began its work and “Postbox” story was published as a separate booklet; ‒ On May 10, wrote a petition to the governor of Caucasus requesting permission to publish a newspaper called “Nov- ruz”. He changed his mind after receiving official permission; ‒ Wrote his “Usta Zeynal” (Master Zeynal) story in Tiflis; ‒ The story was published in “Tiflisski listok”, “Kaspi”, “Vozrojdenye” and “Kavkazski raboçi listok” newspapers; ‒ On October 13, started working at the newspaper “Vozroj- deniye” as the employer of the Muslim life Department; ‒ Met with Hamid akhanim Javanshir; ‒ His father Mashadi Mammadgulu and his mother Sara Masahdi Baba gizi died.

41 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1906 ‒ Applied to the governor of Tiflis for the publication of satiri- cal-humorous magazine “Molla Nasraddin”, on February 21; ‒ On March 4, the office of Tiflis Governor issued a certifica- te of authorization for the publication of “Molla Nasraddin” magazine; ‒ First issue of “Molla Nasraddin” magazine was released on April 7 (20); ‒ Published his “Master Zeynal” story as a separate booklet; ‒ Wrote “İranda hürriyyət” (Liberty in Iran) story in November.

1907 ‒ Delivered a speech at the Azerbaijan department of the Tiflis Public Universities society; ‒ Created a library called “Molla Nasraddin” at the school in Kahrizli village of Shusha; ‒ Began to work on “Ölülər” (The Dead) play on June 15; ‒ Get married with Hamida khanim Javanshir.

1908 ‒ Midhat, the first child of Mirza Jalil and Hamida khanim was born; ‒ Brought to justice and summoned to court for the rhyme “Fati” by poet Hajiaga Fagiri.

1909 ‒ Completed working on the comedy “The Dead” on June 12; ‒ On August 27, he was allowed to stage the play “The Dead”; ‒ On September 11, H.Minavazov’s review about the play “The Dead” was published on the newspaper “Zagafgaziya” (Transcaucasia).

1910 ‒ On June 9, invited Mohammadali Sidgi from Nakhchivan to Tiflis and confirmed him as the assistant editor of “Molla Nasraddin” magazine; ‒ Elected as the Chairman of the Muslim department of the Tiflis Public University in July; ‒ Visited Garabagh in the autumn.

1911 ‒ In May, Anvar, the second child of Mirza Jalil and Hamida khanim, was born.

1912 ‒ “Postbox” was republished as a separate booklet; ‒ Moved to Kahrizli for a long time. 42 BİBLİOQRAFİYA

1913 ‒ On January 11, he asked for permission of the governor of Tiflis to transfer the publication of “Molla Nasraddin” magazine from “Gürcü Nəşriyyat Şirkəti” (Georgian Publishing Company) to “Şərq” (East) printing house; ‒ On January 18, he filed a petition to the governor of Tiflis on the appointment of Aligulu Najafov as the editor of the magazine “Molla Nasraddin”; ‒ Since February 20, the magazine “Molla Nasraddin” began to be published under the editorship of Jalil Mammadguluza- deh and Aligulu Najafov; ‒ In August, the first reading of the work “The Dead” was held in Shusha.

1914 ‒ Wrote the work “Quzu” (Lamb) in June; ‒ On October 12, Jalil Mammadguluzadeh and Aligulu Gam- kusar were brought to trial for “Gimnazist” (Gymnasium pupil) poem published on the 21st issue of the magazine and the publication of “Molla Nasraddin” magazine was temporarily suspended.

1915 ‒ The editors of the magazine “Molla Nasraddin” were relieved of responsibility by the court’s decision thanks to their strong defense.

1916 ‒ He was allowed to republish the magazine “Molla Nasraddin”; ‒ On April 29, the play “The Dead” was premiered at the Taghiyev theatre in Baku. In this regard, the writer came to Baku from Kahrizli; ‒ Traveled to Central Asia with Gamkusarli on May 14, “The Dead” was performed in Tashkent, Shusha and Tiflis throughout the year.

1917 ‒ Began to republish “Molla Nasraddin” magazine after a two-year break; ‒ His “The Dead” play was staged by Nakhchivan Drama Society.

1918 ‒ Lived in Tiflis and Kahrizli, and wrote his story named “The consul’s wife”; ‒ Went to Shusha in December. 43 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1919 ‒ Secondary editor of “Molla Nasraddin” magazine Aligulu Gamkusar was killed; ‒ Lived in Kahrizli and, “The Dead” play was staged at Kh.Natavan’s house, in Shusha, with the participation of local amateurs.

1920 ‒ Wrote “Anamın kitabı” (My mother’s book) and “Kaman- cha” plays in Shusha.

1920 11 iyun -1921 24 may ‒ Lived in Tabriz with his family.

1921 ‒ “Molla Nasraddin” magazine was published in Tabriz on February 19; ‒ On April 30, Chairman of the Nakhchivan Revolutionary Committee Mirza Abbas Gadimov telegrammed to Tabriz at the instruction of Aliheydar Garayev and invited the writer to work in Baku, at the Public Education Commissariat; ‒ On May 1, “The Dead” comedy was staged in Tabriz; ‒ Appointed to a responsible post at the Public Education Commissariat of Azerbaijan, on June 27; ‒ Completed the play “Lal” (The dumb).

1922 ‒ On November 2, the first issue of the magazine “Molla Nasraddin” was released with the permission of the Presidium of Azerbaijan Communist (Bolsheviks) Party; ‒ Appointed as interim editor of the newspaper “Yeni yol” (The New Way).

1923 ‒ On January 15, the play “My mother’s book” was staged at the theatre named after D.Bunyadzadeh, in Baku; ‒ “Molla Nasraddin” evening was held in Baku on May 11.

1924 ‒ He was elected a member of the New Alphabet Develop- ment Committee and went on a business trip to Crimea, Oren- burg, Tashkent, Ufa and Kazan as a part of the delegation headed by S.Aghamalioghlu to promote the new alphabet.

1925 ‒ “The Dead” play was translated into Uzbek by writer Mominjan and staged in Tashkent on July 2. 44 BİBLİOQRAFİYA

1926 ‒ Participated in the First Turkology Congress; ‒ On April 12, Jalil Mammadguluzadeh submitted his “Kamancha” play to The State Theater of Independent Criticism and Entertainment (Satiragit) in order to be staged. ‒ Completed the play “Dəli yığıncağı” (The Madmen Gathering); ‒ On October 20, he was elected a member of the five- member commission organized by the Committee of the Communist Party (Bolsheviks) of Azerbaijan in connection with the 50th anniversary of the Azerbaijani press; ‒ On December 30, ruling circles of Tehran expressed their objection to a series of articles published in the magazine “Molla Nasraddin” against the Iranian autocracy regime. In this regard, Ministry of Foreign Affairs of the USSR officially appealed to the Central Committee of Azerbaijan Communist Party (Bolsheviks) in order to put an end to this issue. In his speech at the XVI Congress of Azerbaijan Communist Party (Bolsheviks), the secretary of Azerbaijan Communist Party Ruhulla Akhundov expressed his surprise to this “appeal”.

1927 ‒ On January 4, Baku Turkish Workers Theatre hosted the premiere of the play “My mother’s book” (directed by A.A.Ivanov); ‒ Jalil Mammadguluzadeh made a speech at the event dedicated to the 35th anniversary of Abdurrahim bay Hagver- diyev’s literary activity; ‒ On January 28, the play “The Dead” was staged at the theatre named after Sh.Rustaveli (directed by I.Isfahanli); ‒ On March 20, he was elected a candidate of Azerbaijan Central Executive Committee at the suggestion of Hamid Sultanov in the V Congress of Azerbaijan Soviets; ‒ “Bəlkə də qaytardılar” (Maybe they’ll give back) stories book was published in Baku; ‒ On May 2, participated in the solemn evening dedicated to the 20th anniversary of Azim Azimzadeh’s creative career; ‒ He play “The Dead” was staged in Kazan (directed and performed by Gasim Shamil, as the leading role Isgandar); ‒ Made a speech at the meeting of Azerbaijan Central Executive Committee held in Lankaran.

45 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1928 ‒ On March 12, Jalil Mammadguluzadeh made a welcoming speech at the foundation ceremony of M.F.Akhundov’s statue; ‒ On April 14, by the decision of the Council of the People’s Commissars of the Azerbaijan SSR, J.Mammadguluzadeh - the editor of “Molla Nasraddin” magazine was awarded a personal scholarship; ‒ On October 5, he was elected a member of the All-Union Society of Drama Writers and Composers; ‒ Wrote the story “Ucuzluq” (Cheapness) in November.

1929 ‒ At the plenary session of Azerbaijan Communist Party Central Committee on April 9, 1929, it was decided that “Molla Nasraddin” magazine would continue to function as the body of the League of Militant Atheists; ‒ Went to Erivan as a part of the delegation of the Azerbaijani writers; ‒ Went to Borjomi in the summer for treatment; ‒ Began working on “Husband” play; ‒ Critical articles about him were published in the press.

1930 ‒ On February 8, he wrote a letter to Azerbaijan Communist Party Central Committee expressing his dissatisfaction with the transfer of “Molla Nasraddin” magazine to the League of Militant Atheists; ‒ Went to Kislovodsk for treatment in November; Returned from Kislovodsk to Baku in December.

1931 ‒ Sent a letter to Azerbaijan SSR People’s Commissariat of Education for asking government support for the publication of “Molla Nasraddin” magazine, but unfortunately couldn’t get a positive response; ‒ Publication of “Molla Nasraddin: magazine was suspended; ‒ Completed his “Husband” play; His manuscripts were burned.

1932 ‒ Died in Baku on January 4, and was buried in the Alley of Honor.

1939 ‒ Nakhchivan State Teachers’s Institute named after Jalil Mammadguluzadeh started its activity. 46 BİBLİOQRAFİYA

1965 ‒ Nakhchivan State Musical Drama Theatre was named after him.

1966 ‒ The Museum of Literature established in Nakhchivan Autonomous Republic was named after him by the decision of the Council of Ministers of the Azerbaijan SSR; ‒ Postage stamp was issued on the occasion of his centenary.

1967 ‒ The Museum of Literature of the Nakhchivan Autonomous Republic named after Jalil Mammadguluzadeh was opened on June 12; ‒ The 100th anniversary was celebrated; ‒ The former Astrakhan region was named Jalilabad region in honor of J.Mammadguluzadeh.

1974 ‒ His monument was erected in Nakhchivan (sculptor M.Mirgasimov);

1976 ‒ In connection with the establishment of a house-museum of Jalil Mammadguluzadeh in Baku, the great leader Heydar Aliyev adopted a decision No. 223 dated June 16 “On the establishment of memorial museums of the prominent figures of Azerbaijan literature and art.

1982 ‒ In connection with the execution of the decision on the establishment of a house-museum of Jalil Mammadguluza- deh, the building where the writer used to live in during 1920- 1932, situated in Suleyman Taghizadeh str. 56, Baku, was emptied in 1976, and over 3 thousand exhibits were collected.

1986 ‒ A memorial-museum was established in Nehram village of Babek region.

1987 ‒ A memorial-museum was established in Jalilkand village of Sharur region.

1994 ‒ On December 28, House-Museum was opened in Baku with the participation of the President of the Republic of Azerbaijan Heydar Aliyev, on the occasion of the 125th anniversary; ‒ Heydar Aliyev, President of the Republic of Azerbaijan, made a speech at the 125th anniversary of Jalil Mammadgulu- zadeh;

47 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ Postage stamp was prepared by Azermarka LLC on the occasion of the 125th anniversary of his birth.

1997 ‒ House-museum was opened in Tbilisi.

1998 ‒ On June 19, President Heydar Aliyev signed an order on the establishment of his house-museum in Nakhchivan.

1999 ‒ On October 13, a house-museum was opened in Nakhchi- van, where he was born, with the participation of President Heydar Aliyev; ‒ President of the Republic of Azerbaijan Heydar Aliyev delivered a speech at the opening of the house-museum.

2003 ‒ His statue was erected by V.Nazirov in Jalil Mammadgulu- zadeh str., 6th micro-district, Sumgayit.

2006 ‒ On January 1, Azermarka LLC issued a postage stamp with the words “Azerbaijan’s outstanding writer Jalil Mammadgu- luzadeh” on it.

2009 ‒ On February 6, President of the Republic of Azerbaijan signed an Order on the 140th anniversary of the birth of the writer; ‒ On February 14, Chairman of the Supreme Assembly of the Nakhchivan Autonomous Republic signed an order on the approval of the “Action Plan” dedicated to the 140th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh”; ‒ On June 10, Azermarka LLC issued a postage stamp in connection with the 140th anniversary of the writer; ‒ In June, Nakhchivan hosted a Scientific Conference dedicated to the centenary of “The Dead” play; ‒ In October, an international symposium on the “Jalil Mammadguluzadeh and democratic literary and public opinion” was held in Nakhchivan.

2013 ‒ On February 15, the Cabinet of Ministers of the Nakhchivan Autonomous Republic adopted a decision on the reconstruc- tion of Memorial Museum in Jalilkand village.

48 BİBLİOQRAFİYA

2014 ‒ 145th anniversary of his birth was celebrated.

2016 ‒ “Nerimas” (Anxiety) book was published in Lithuania; ‒ Centenary of “The Dead” was celebrated at the Academic National Drama Theatre. Before the performance, academician Isa Habibbayli made a speech.

2019 ‒ On January 17, President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev signed and Order on celebrating 150th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh; ‒ By the decision of the Cabinet of Ministers dated May 7 No 211, the name of Jalil Mammadguluzadeh was included in “The list of authors whose works have been declared as state wealth and the list of films which have been declared as state wealth”; ‒ On January 21, Chairman of the Supreme Assembly of the Nakhchivan Autonomous Republic signed an order on the approval of the “Action Plan” dedicated to the 150th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh”; ‒ Stories book named “Postbox” was published in Uzbekistan with a foreword by academician Isa Habibbayli; ‒ His works were published in Bulgaria, with a foreword by academician Isa Habibbayli; ‒ Azerbaijan National Library named after M.F.Akhundov prepared and published methodical recommendations “Jalil Mammadguluzadeh – 150” and sent it to all libraries of the republic; ‒ On the occasion of the 150th anniversary of the writer, Azerbaijan National Library named after M.F.Akhundov published “Jalil Mammadguluzadeh. Bibliography” from the series of “Remarkable people of Azerbaijan”; ‒ Azerbaijan National Library named after M.F.Akhundov prepared e-database “Jalil Mammadguluzadeh” and placed it on the website of the library; ‒ On the occasion of the 150th anniversary of the birth of the writer, Republican Children’s Library named afetr F.Kocharli compiled a methodical manual “Mirza Jalil – Mirror of the Old East” for the children departments of the central libraries, as well as for thecity, settlement and village library branches of the CLS;

49 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ International scientific-practical conference dedicated to the 150th anniversary of the birth of the great Azerbaijani writer and outstanding public figure Jalil Mammadguluzadeh was held at the National Library.

50 BİBLİOQRAFİYA

Основные даты жизни и деятельности Джалила Мамедкулизаде

Джалил Мамедкулизаде родился 22 февраля 1869 года в Нахчыване в семье Мамедкули Мешади Гусейнкули оглы.

1875-1876 ‒ Учился в школе Моллы Али Гусейнзаде.

1876-1879 ‒ Учился в школе Гаджи Моллы Багира Мамедова.

1879-1982 ‒ Получил образование в трехлетней Нахчыванской город- ской школе.

1880 ‒ 20 июня отец Джалила Мамедкули Мешади Гусейнкули оглы подал прошение директору Закавказской (Горийской) Учительской Семинарии Д.Д.Семенову с просьбой принять его сына на учебу в татарское отделение. Однако прошение было отклонено, так как Джалилу было только 11 лет.

1881 ‒ 10 июля отец Джалила подал вторичное прошение в Горийскую Учительскую Семинарию, однако, и оно было отклонено, поскольку мальчику было 12 лет.

1882 ‒ 21 июня отец Джалила в третий раз подал прошение в Горийскую Учительскую Семинарию и представил свиде- тельство о рождении сына, в котором было указано, что тому исполнилось 16 лет; ‒ 2 июля он был допущен к экзаменам в Горийскую Учи- тельскую Семинарию; ‒ Успешно сдав вступительные экзамены, в августе был зачислен в подготовительный класс Горийской Учитель- ской семинарии.

1885 ‒ 30 октября учился в первом и основном классах семи- нарии.

51 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1886 ‒ Продолжая обучение во втором классе гимназии, про- шел под руководством С.Велибекова педагогическую практику в начальной школе при семинарии.

1887 ‒ С отличием завершив обучение в гимназии, получил право преподавания в начальной школе; ‒ 7 августа по распоряжению начальника учебного управ- ления Кавказа был направлен учителем в сельскую школу М.Улуханлы; ‒ 13 октября был направлен на временную работу в Баш- Норашенскую школу Шарур-Даралигазской области Нах- чыванского уезда.

1888 ‒ Отправил телеграмму на имя директора народных школ Иревано-Елизаветпольской губернии Д.Д.Орлова с прось- бой оставить его на постоянной работе в Баш-Норашен- ской сельской школы и получил согласие.

1889 ‒ Написал первое произведение – аллегорическую драму «Чаепитие». В постановке пьесы принимали участие учи- теля и ученики Баш-Норашенской школы; ‒ Исполнил роль Мусье Жордана в собственной поста- новке комедии М.Ф.Ахундова «Повесть о Мусье Жорда- не – учёном-ботанике и дервише Масталишахе, знамени- том колдуне» в Нахчыване.

1890 ‒ 13 января был освобожден от должности учителя в Баш-Норашенской школе Шарур-Даралигазской области Нахчыванского уезда; ‒ 15 января был направлен учителем в Неграмскую двухлетнюю сельскую школу.

1891 ‒ Участвовал как актер и режиссер в постановках Нахчы- ванского театра.

1892 ‒ Написал одноактную пьесу «Игра в кишмиш» в селе Неграм.

1893 ‒ 2 февраля руководство Народных школ Иревано-Елиза- ветпольской губернии письменно поблагодарило его за 52 BİBLİOQRAFİYA

привлечение сестры Сакины и восьми девочек села Нег- рам в школу; ‒ 22 ноября принял участие в областном съезде народных учителей Иревано-Елизаветпольской губернии, где высту- пил с докладом.

1894 ‒ Написал повесть «События в селении Данабаш».

1895 ‒ Женился на Халиме, дочери Наги из Неграма; ‒ C 10 июля по 25 августа, находясь в отпуске, встретился в Санкт-Петербурге с редактором газеты «Новое время».

1896 ‒ Продолжая учительскую деятельность, участвовал в культурно-образовательных мероприятиях в Нахчыване; ‒ Основал музей страноведения при школе в селе Неграм.

1897 ‒ 10 июня был освобожден от должности учителя школы в селе Неграм по собственному желанию. Переехал в город Нахчыван; ‒ С 12 августа начал работать переводчиком в Полицей- ском Управлении Иреванского Уезда; ‒ Родилась дочь Мунаввар; ‒ Скончалась жена Халима ханум.

1899 ‒ 1 мая назначен на должность помощника пристава в городе Нахчыван.

1900 ‒ Продолжал административную работу в городе Нахчы- ван и занимался переводческой деятельностью; ‒ 13 июня женился на дочери майора Шафи ага Султана Назлы-ханум (Зейнабага ханум).

1901 ‒ Выйдя в отставку, работал в должности помощника младшего ранга полицмейстера Нахчывана

1902 ‒ В 53 номере газеты «Каспий» была опубликована первая статья под названием «Из Иревана: от нашего кор- респондента»;

53 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ В 82 номере газеты «Каспий» была опубликована вто- рая статья под названием «Иреван». Статья была посвя- щена событиям, связанными с садами Далма (культурно- историческая ценность).

1903 ‒ Написал первое масштабное произведение «Почтовый ящик», опубликованное в 5-6 номерах газеты «Шарги- Рус» (Русский Восток); ‒ 12 ноября в Тифлисе встретился с редактором и издате- лем газеты «Шарги-Рус» Мамедагой Шахтахтинским. М. Шахтахтинский пригласил его к сотрудничеству в редакции.

1904 ‒ В газете «Шарги Рус» были опубликованы рассказы «Почтовый ящик», «Игра в кишмиш», переводы произве- дений Л.Н.Толстого «Труд, смерть, болезнь» и Ханзаде «Жена», а также ряд публицистических статей; ‒ 26 ноября назначен на должность временного редактора газеты «Шарги Рус»; ‒ В газете «Шарги Рус» была опубликована статья о пла- нах по открытию в Тифлисе по собственной инициативе мусульманского пансиона и школы. ‒ Скончалась жена Назлы-ханум.

1905 ‒ 10 января избран секретарем Мусульманского Благотво- рительного Общества в Тифлисе; ‒ Выкупил совместно с Омаром Фаигом Неманзаде и куп- цом Мешади Алескер Багировым типографию газеты «Шарги-Рус» и образовал редакцию-типографию «Гейрят» («Честь»); ‒ 10 марта в издательстве «Гейрят» отдельной брошюрой был опубликован рассказ «Почтовый ящик». Этой публи- кацией было ознаменовано начало деятельности издатель- ства; ‒ 10 мая Джалил Мамедкулизаде написал письмо к Кав- казскому наместнику с просьбой об издании газеты «Нов- руз». После официального согласия он изменил свое решение; ‒ В Тифлисе был написан рассказ «Уста Зейнал».

54 BİBLİOQRAFİYA

‒ Рассказ был опубликован в газетах «Тифлисский лис- ток», «Каспий», «Возрождение» и «Кавказский рабочий листок». ‒ 13 октября стал сотрудником отдела «Мусульманская жизнь» в газете «Возрождение»; ‒ Познакомился с Хамидой ханум Джаваншир; ‒ Скончались отец Мешеди Мамедгулу и мать Сара Мешеди Баба кызы.

1906 ‒ 21 февраля подал прошение на имя Тифлисского губер- натора об открытии сатирико-юмористического журнала «Молла Насреддин»; ‒ 4 марта в канцелярии Тифлисского губернатора было подписано разрешение об издании журнала «Молла Насреддин»; ‒ 7 (20) апреля вышел первый выпуск журнала «Молла Насреддина»; ‒ Рассказ «Уста Зейнал» был издан отдельной брошюрой; ‒ В ноябре написал рассказ «Конституция в Иране».

1907 ‒ Выступил с докладом в азербайджанском отделе Об- щества Тбилисских народных университетов; ‒ Открыл библиотеку под названием «Молла Насреддин» в школе села Кехризли в Шуше; ‒ 15 июня начал работу над пьесой «Мертвецы»; ‒ Женился на Хамиде ханум Джаваншир.

1908 ‒ Родился первенец Мирзы Джалила и Хамиды ханум, Мидхат; ‒ За публикацию в журнале «Молла Насреддин» пьесы поэта Гаджиага Фагири «Фату» был привлечен к ответственности и предстал перед судом.

1909 ‒ 12 июня завершил работу над комедией «Мертвецы»; ‒ 27 августа получил разрешение на постановку пьесы «Мертвецы»; ‒ 11 сентября в газете «Закавказье» была опубликована рецензия Г.Минавазова на пьесу «Мертвецы».

55 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1910 ‒ 9 июня пригласил Мухаммедали Сидги из Нахчывана в Тифлис и назначил его помощником редактора журнала «Молла Насреддин»; ‒ В июле избран председателем мусульманского отдела Тифлисского Народного Университета; ‒ Осенью отправился в Карабах.

1911 ‒ 11 мая родился Анвар, второй ребенок Мирзы Джалила и Хамиды ханум.

1912 ‒ Рассказ «Почтовый ящик» был опубликован вновь отдельной брошюрой; ‒ Переехал в Кехризли на долгое время.

1913 ‒ 11 января подал прошение на имя Тифлисского губерна- тора о переводе издания журнала «Молла Насреддин» из типографии «Грузинское издательство» в типографию «Шарг»(«Восток»); ‒ 18 января обратился с просьбой к губернатору Тифлиса о назначении Алигулу Наджафова редактором журнала «Молла Насреддин»; ‒ С 20 февраля журнал «Молла Насреддин» стал изда- ваться под редакцией Джалила Мамедкулизаде и Алигулу Наджафова; ‒ В августе в Шуше состоялось первое чтение пьесы «Мертвецы».

1914 ‒ В июне написал рассказ «Ягненок»; ‒ 12 октября Джалил Мамедкулизаде и Алигулу Гемкю- сар предстали перед судом за стихотворение «Гимна- зист», опубликованном в 21-м номере журнала. Издание журнала «Молла Насреддин» было временно приоста- новлено.

1915 ‒ Благодаря грамотно выстроенной защите, редакторы журнала «Молла Насреддин» были освобождены от ответственности по решению суда.

1916 ‒ Издание журнала «Молла Насреддин» было возобнов- лено; 56 BİBLİOQRAFİYA

‒ 29 апреля в театре Тагиева в Баку впервые была постав- лена пьеса «Мертвецы». В связи с этим писатель приехал из Кехризли в Баку; ‒ 14 мая вместе с Гемкюсаром отправился в Центральную Азию. В течение года пьеса «Мертвецы» была поставлена на сценах городов Ташкент, Шуша и Тифлис.

1917 ‒ После двулетнего перерыва, возобновилось издание журнала «Молла Насреддин»; ‒ Пьеса «Мертвецы» была поставлена на сцене Нахчы- ванского Драматического Общества.

1918 ‒ Проживал в Тифлисе и Кехризли. Написал рассказ «Же- на консула»; ‒ В декабре уехал в Шушу.

1919 ‒ Был убит второй редактор журнала «Молла Насреддин» Алигулу Гемкюсар; ‒ Спектакль «Мертвецы» был поставлен в Шуше в име- нии Хуршуд-бану Натаван при участии местных люби- телей театра, жителей Кехризли.

1920 ‒ Написал пьесы «Книга матери моей» и «Кяманча»; 1920, 11 июня – 1921,24 мая ‒ Проживал вместе с семьей в Тебризе.

1921 ‒ 19 февраля журнал «Молла Насреддин» был издан в Тебризе; ‒ 30 апреля по поручению Алигейдара Гараева председа- тель Нахчыванского революционного комитета Мирза Аббас Гедимов отправил телеграмму в Тебриз на имя Джалила Мамедкулизаде с предложением работы в Ко- миссариате Народного Образования в Баку; ‒ 1 мая была осуществлена постановка пьесы «Мертвецы» в Тебризе; ‒ 27 июня Джалил Мамедкулизаде был назначен на ответственный пост в Комиссариат Народного Образо- вания Азербайджана; ‒ Завершил пьесу «Немые». 57 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1922 ‒ С разрешением Президиума Аз.КП(б) 2 ноября вышел первый номер журнала «Молла Насреддин»; ‒ Назначен на должность временного редактора газеты «Йени йол» («Новый путь»).

1923 ‒ 15 января в театре им. Д.Бюньядзаде в Баку была поставлена пьеса «Книга моей матери»; ‒ 11 мая состоялся вечер «Молла Насреддин» в Баку.

1924 ‒ Джалил Мамедкулизаде был избран членом комитета по разработке Нового Алфавита и с целью его популяриза- ции выехал с командировкой в Крым, Оренбург, Ташкент, Уфу и Казань. Руководителем командировки был С.Ага- малиоглы.

1925 ‒ Пьеса «Мертвецы» была переведена на узбекский язык писателем Муминджаном и 2 июля поставлена на сцене в Ташкенте.

1926 ‒ Джалил Мамедкулизаде участвует в работе I Тюрколо- гического съезда; ‒ 12 апреля представил пьесу «Кяманча» Государственно- му Свободному Сатир-Агиттеатру; ‒ Завершил пьесу «Сборище сумасшедших»; ‒ 20 октября был избран членом комиссии из пяти чело- век, организованной Комитетом КП(Б) Азербайджана, в связи с празднованием 50-летнего юбилея азербайджан- ской печати; ‒ 30 декабря правящие круги Тегерана выступили с протестом против ряда статей журнала «Молла Насред- дин», идеологически направленных на борьбу против иранской диктатуры. В связи с этим министр Иностран- ных Дел СССР направил официальное обращение в ЦК КП(б) Азербайджана с просьбой положить конец деятель- ности журнала в этом направлении. Однако, секретарь КП(Б) Азербайджана в своем выступлении на XVI съезде партии выказал крайнее удивление по поводу этого «обращения».

58 BİBLİOQRAFİYA

1927 ‒ 4 января в Бакинском Тюркском Рабочем Театре состоя- лась премьера спектакля «Книга моей матери» (реж. А.Иванов); ‒ Выступил на мероприятии, посвященном 35-летию литературной деятельности Абдуррагимбека Ахвердиева; ‒ 28 января в театре им. Ш.Руставели состоялась премь- ера пьесы «Мертвецы» (режиссер-постановщик И.Исфа- ханлы); ‒ 20 марта на V съезде Советов Азербайджана по предло- жению Гамида Султанова Дж.Мамедкулизаде был избран кандидатом в члены Центрального Исполнительного Комитета Азербайджана; ‒ В Баку была опубликована книга рассказов «Авось и возвратят»; ‒ 2 мая выступил на торжественном вечере, посвященном 20-летию творческой деятельности Азима Азимзаде; ‒ Пьеса «Мертвецы» была поставлена в Казани (режиссер и исполнитель главной роли Гасым Шамиль). ‒ Выступил в Ленкорани на заседании сессии Цен- трального Исполнительного Комитета Азербайджана.

1928 ‒ 12 марта выступил с торжественной речью на открытии памятника М.Ф.Ахундову; ‒ 14 апреля по решению Совета Народных Комиссаров Азербайджанской ССР редактору журнала «Молла Нас- реддин» Джалилу Мамедкулизаде была присуждена персональная пенсия; ‒ 5 октября был избран членом Всесоюзного Общества Драматургов и Композиторов. ‒ В ноябре написал рассказ «Дешевизна».

1929 ‒ На историческом пленуме ЦК КП Азербайджана, сос- тоявшемся 9 апреля 1929 года было принято решение о продолжении деятельности журнала «Молла Насреддин» в качестве печатного органа Общества Воинствующих Атеистов; ‒ В составе делегации писателей Азербайджана посетил Ереван ‒ Летом едет на лечение в Боржоми; ‒ Начал работать над пьесой «Муж»; 59 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ В прессе опубликованы критические статьи о Джалиле Мамедкулизаде.

1930 ‒ 8 февраля отправил письмо в секретариат ЦК КП Азер- байджана, в котором выразил протест против передачи журнала «Молла Насреддин» ‒ Обществу Воинствующих Атеистов; ‒ В ноябре едет на лечение в город Кисловодск; ‒ В декабре возвращается из Кисловодска в Баку.

1931 ‒ Отправил письмо в Комиссариат Народного Образова- ния Азербайджанской ССР с просьбой об оказании госу- дарственной помощи изданию журнала «Молла Насред- дин», однако не получил одобрительного ответа; ‒ Приостановлено издание журнала «Молла Насреддин»; ‒ Завершил пьесу «Муж»; ‒ Предал огню свои рукописи.

1932 ‒ 4 января скончался в Баку. Был похоронен на Аллее Почётного захоронения.

1939 ‒ Открылся Нахчыванский Государственный Институт Учителей им. Дж.Мамедкулизаде.

1965 ‒ Нахчыванскому Государственному Музыкальному Дра- матическому Театру было присвоено имя Джалила Мамедкулизаде.

1966 ‒ По решению Совета Министров Азербайджанской ССР в Нахчыванской Автономной Республике был создан Литературный Музей, которому было присвоено имя Джалила Мамедкулизаде; ‒ К 100-летию Джалила Мамедкулизаде была выпущена почтовая марка.

1967 ‒ 12 июня в Нахчыванской Автономной Республике сос- тоялось открытие Литературного Музея им. Дж.Мамедку- лизаде; ‒ Состоялось мероприятие, посвященное 100-летию писа- теля. 60 BİBLİOQRAFİYA

‒ Бывший Астраханский район был переименован в честь Джалила Мамедкулизаде в Джалилабад.

1974 ‒ Воздвигнут памятник писателю в городе Нахчыван (скульптор М.Миргасымов).

1976 ‒ 16 июня Общенациональный лидер азербайджанского народа Гейдар Алиев принял постановление № 223 «О создании мемориального музея выдающихся деятелей азербайджанской литературы и искусства». Постановле- ние было приурочено к созданию дома-музея Дж.Мамед- кулизаде в Баку.

1982 ‒ В 1976 году в связи с исполнением постановления о создании дома-музея Дж.Мамедкулизаде в Баку, было освобождено жилое здание по адресу Сулеймана Таги- заде, 56, в котором проживал писатель в 1920-1932 годах. Для будущего музея было собрано свыше 3000 экспонатов.

1986 ‒ В Бабекском районе в селе Неграм был открыт музей памяти Джалила Мамедкулизаде.

1987 ‒ В селе Джалилкенд Шарурского района был открыт музей Джалила Мамедкулизаде.

1994 ‒ 28 декабря при участии президента Азербайджанской Республики Гейдара Алиева состоялось открытие дома- музея. Торжественное мероприятие было приурочено к 125-летию со дня рождения писателя, и на нем выступил с докладом Президент Азербайджана Гейдар Алиев. ‒ В связи с 125-летним юбилеем Джалила Мамедкулизаде была выпущена почтовая марка Азермарк ММС.

1997 ‒ В Тбилиси был открыт дом-музей писателя.

1998 ‒ 19 июня президент Азербайджана Гейдар Алиев отдал распоряжение о создании дома-музея писателя в Нахчы- ване.

61 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1999 ‒ 13 октября при участии президента Гейдара Алиева состоялось открытие дома-музея писателя в Нахчыване; ‒ На открытии дома-музея президент Гейдар Алиев выступил с докладом.

2003 ‒ На территории 6-го микрарайона города Сумгаита на улице Джалила Мамедкулизаде был установлен бюст писателя работы скульптора В.Назирова.

2006 ‒ 1 января была выпущена почтовая марка с надписью «Вы- дающийся азербайджанский писатель Дж.Мамедкулизаде»

2009 ‒ 6 февраля президент Азербайджанской Республики под- писал распоряжение о праздновании 140-летнего юбилея Джалила Мамедкулизаде; ‒ 14 февраля председатель Верховного Совета Нахчыван- ской Автономной Республики подписал распоряжение об утверждении «Плана мероприятий к 140-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде»; ‒ 10 июня в связи с 140-летним юбилеем Джалила Мамед- кулизаде была выпущена почтовая марка Азермарк ММС; ‒ В июне в Нахчыване состоялась научная конференция, посвященная 100-летию произведения «Мертвецы»; ‒ В октябре в Нахчыване состоялся международный сим- позиум на тему «Джалил Мамедкулизаде и демократи- ческая литературно-общественная мысль».

2013 ‒ 15 февраля Кабинет министров Нахчыванской Автоном- ной Республики принял решение о перестройке Мемори- ального Музея в селе Джалилкенд.

2014 ‒ Состоялось мероприятие, посвященное 145-летию со дня рождения писателя.

2016 ‒ В Литве опубликована книга произведений Дж.Мамед- кулизаде под названием «Неримас» («Беспокойство»); ‒ В Академическом Национальном Драматическом Теат- ре торжественно отметили 100-летие произведения «Мертвецы». Перед спектаклем выступил с докладом академик Иса Габиббейли.

62 BİBLİOQRAFİYA

2019 ‒ 17 января президент Азербайджанской Республики Ильхам Алиев подписал распоряжение о праздновании 150-летнего юбилея со дня рождения писателя; ‒ 7 мая Кабинет Министров принял решение под номером 211 об утверждении «Списка авторов, произведения ко- торых объявлены государственным достоянием, и филь- мов, объявленных государственным достоянием». Имя Джалила Мамедкулизаде было внесено в этот список; ‒ 21 января председатель Верховного меджлиса Нахчы- ванской Автономной Республики подписал распоряжение об утверждении «Плана Мероприятий к 150-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде»; ‒ В Узбекистане была издана книга рассказов Дж.Мамед- кулизаде «Почтовый ящик». Предисловие к ней написал академик Иса Габиббейли; ‒ В Болгарии был опубликован сборник произведений Дж.Мамедкулизаде. Предисловие к нему написал акаде- мик Иса Габиббейли; ‒ Национальная Библиотека Азербайджана имени М. Ф. Ахундова подготовила и опубликовала методические ре- комендации под названием «Джалил Мамедкулизаде - 150». Это издание было разослано во все библиотеки республики; ‒ В связи с 150-летним юбилеем писателя, Азербайджан- ской Национальной Библиотекой им. М.Ф.Ахундова в серии «Выдающиеся деятели Азербайджана» была опуб- ликована книга «Джалил Мамедкулизаде: библиография»; ‒ Национальной Библиотекой Азербайджана была под- готовлена и размещена на сайте электронная база данных по теме «Джалил Мамедкулизаде»; ‒ По случаю 150-летия со дня рождения писателя, Республиканская Детская Библиотека имени Ф. Кочарли подготовила методическое пособие под названием «Зеркало Старого Востока - Мирза Джалил» для детских отделов центральных библиотек, филиалов городских, сельских библиотек ЦБС; ‒ В Национальной Библиотеке Азербайджана состоялась Международная научно-практическая конференция, пос- вященная 150-летию со дня рождения великого азербай- джанского писателя и выдающегося общественного деятеля Джалила Мамедкулизаде.

63 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Görkəmli şəxsiyyətlər Cəlil Məmmədquluzadə haqqında

Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı Azərbaycanın mənəviyyatını, ədəbiy- yatını dünyaya nümayiş etdirən və xalqımızın nəyə qadir olduğunu göstərən böyük bir sərvətdir. Cəlil Məmmədquluzadə öz yaradıcılığı ilə, əsərləri ilə, publisistikası ilə, böyük mətbuatçılıq fəaliyyəti ilə Azərbaycan xalqının milli oyanışında, milli dirçəlişində əvəzsiz rol oynamışdır. Xalqımızın milli şüuru- nun formalaşmasında məhz Cəlil Məmmədquluzadənin rəhbərliyi ilə yaradıl- mış “Molla Nəsrəddin” jurnalının rolu misilsizdir.

Biz Cəlil Məmmədquluzadəyə sadəcə bir ədəbiyyatçı kimi, yazıçı kimi, publisist kimi yox, eyni zamanda böyük ictimai xadim və böyük siyasətçi kimi yanaşmalıyıq. Cəlil Məmmədquluzadə öz yaradıcılığı ilə Azərbaycanın ictimai- siyasi həyatının inkişafında, milli ruhun yüksəlməsində böyük rol oynamışdır. Bu, təkcə ədəbiyyatda, mədəniyyətdə deyil, siyasətdə də, ictimai həyatımızda da böyük xidmətdir.

Xalqımızın milli şüurunun formalaşmasında məhz “Molla Nəsrəddin” jurnalının və Mirzə Cəlilin fəaliyyətinin rolu misilsizdir.

“Ölülər” əsəri haqqında mən tam cəsarətlə deyə bilərəm ki, dünya ədəbiy- yatında buna bənzər ikinci əsər tapmaq mümkün deyildir. Bu əsər Cəlil Məm- mədquluzadənin həm nə qədər böyük filosof, psixoloq olduğunu göstərir, həm də onun yalnız özünəməxsus yaradıcılığını və özünəməxsus fikir istedadını əks etdirir. Heydər Əliyev, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri

Qüdrətli qələm ustası Cəlil Məmmədquluzadənin zəngin irsi bədii-estetik düşüncə tariximizin parlaq səhifələrindəndir. Ədibin uzun illər əvvəl yaratdığı “Ölülər”, milli vəhdət ideyasının carçısına çevrilmiş “Anamın kitabı”, eləcə də digər dramaturji, nəsr və publisist əsərləri Azərbaycanın çoxəsrlik söz xəzinə- sinin qiymətli incilərini təşkil edir. Klassik Azərbaycan və dünya bədii fikri

64 BİBLİOQRAFİYA

ənənələrindən, xalq yumorundan məharətlə bəhrələnən sənətkarın milli oyanışa səsləyən yaradıcılığı həm Qafqaz xalqlarının, həm də bir sıra Şərq ölkələrinin ədəbiyyatına böyük təsir göstərmişdir.

Azərbaycanda və onun hüdudlarından kənarda geniş yayılaraq milli oyanı- şa, yeniləşmə hərəkatına yol açan və azadlıq ideyalarının inkişafına qüvvətli təsir göstərən “Molla Nəsrəddin” jurnalı məhz Mirzə Cəlil dühasının məhsuludur.

Cəlil Məmmədquluzadə həyat həqiqətlərini, ictimai mühiti hərtərəfli əks etdirən və bədii-estetik dəyər daşıyıcısına çevrilən rəngarəng obrazlar qalere- yası yaratmışdır. İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

“Ölülər”in hər təbəssümündə acı bir fəryad qopar. Hüseyn Cavid, şair, yazıçı, dramaturq

Mirzə Cəlilin “Ölülər”i “Molla Nəsrəddin”i kimi baltanı dibindən vuran əsərdir. Üzeyir bəy Hacıbəyli, akademik, bəstəkar

Cəlil Məmmədquluzadə elə tarixi şəxsiyyətlərdəndir ki, onların mübarizə- lərdə keçən fəaliyyəti mənsub olduqları xalqın tərəqqisinə böyük təkan olur, onlar öz doğma yurdunu on illərlə irəli salır. O şəxsiyyətlərin sürəti nəsillər üçün vətənpərvərlik, qeyrət və fədakarlığın ilhamverici nümunəsinə çevrilir.

Cəlil Məmmədquluzadə həyat həqiqətlərini yaradıcılıqda ilkin obyektiv əsas hesab edirdi. Həqiqətpərəstlik onun öz sənəti üçün də yenilməz estetik norma idi. Doğrucu olmaq, yalandan qaçmaq, həqiqət nə qədər acı, onu yazmaq nə qədər xatalı olsa da, qorxub çəkinməmək, açıb meydana qoymaq, sözünə sədaqətli və səmimi olmaq ədibin əsaslandığı mətbuat estetikasının da baş prinsiplərindən idi. Əziz Mirəhmədov, akademik

65 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı və fəaliyyəti Azərbaycan ədəbiyyatı- nın tarixində unikal bir hadisədir və bu hadisə ədəbiyyatımızın və jurnalistika- mızın inkişafında böyük bədii-estetik təkan gücünə malik olmuşdur. Həmin bədii-estetik təkan gücünü müəyyənləşdirən əsas cəhətlərdən biri tarixi estetik ilkinlikdir. Mirzə Cəlilin yaradıcılığı Mirzə Cəlilin ömrü deməkdir və o, bütün ömrü- nü nadanlıq və cəhalətə qarşı mübarizəyə sərf etmişdir. Cəlil Məmmədquluza- dəni başa düşməklə yanaşı onu duymaq, hiss etmək lazımdır. Onun müca- diləsini təfəkkür dərk edir, başa düşür, amma onun qələmindəki bədii-estetik akvareli isə yalnız hiss etməklə qiymətləndirmək mümkündür. Elçin, Xalq yazıçısı

Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai və ədəbi fəaliyyəti zəngin və çoxcəhət- lidir. O, ictimai inkişaf tariximizdə bir dramaturq, ədib, jurnalist, ictimai xadim kimi məşhurdur. Yeni ədəbiyyatın istiqamətini düşünərkən Cəlil Məmməd- quluzadə bütün əzəməti ilə nəzərimizdə canlanır. Klassik qəzəl, saray ədəbiy- yatına, məclis, mey-məzə ədəbiyyatına qarşı həyat və mübarizə ədəbiyyatının, xalqdan, onun tərəqqi meyillərindən doğan, bu meyilləri ifadə edən həqiqi, tənqidi realizmin inkişaf etdirilməsində, həyat və məişətimizin əlvan löv- hələrinin cəsarətlə ədəbiyyata gətirilməsində, xalq zəka və yumorunun inkişa- fında təbiilik, sadəlik və həqiqətpərəstliyin bədii bir meyar kimi qalib gəl- məsində, Sabir qələminin canlanmasında hər kəsdən əvvəl Cəlil Məmmədqu- luzadəyə minnətdarıq. Cəlil Məmmədquluzadə təkcə yumoristik və satirik əsərlər yazan sənətkar- larımızın müəllimi deyil, həm də bədii sənətdə böyük mənalar ifadə etmək istə- yən hər bir Azərbaycan yazıçısının müəllimidir.

Cəlil Məmmədquluzadənin tarixi xidmətlərindən biri, onun inkişaf etdirdiyi realizm məktəbidir. Cəlil Məmmədquluzadə sənətdə həqiqətə xidmət edirdi. Onun üçün ən böyük meyar həm məfkurə, həm bədiilik meyarı hər şeydən əvvəl həqiqət idi. Hər hansı bir əsərdə həqiqətdən yayınan bir əlamət gördümü, onu saxta sayır, ona nifrət edirdi. Mir Cəlal yazıçı, Əməkdar elm xadimi

Bizim ədəbiyyatda ağlın dastanına zirvə ‒ Nizamidir; eşqin və qəmin fa- ciəsinə meyar ‒ Füzulidir; qeyrətin ağrısına, namus yanğısına timsal – Sabirdir;

66 BİBLİOQRAFİYA həm eşq, həm ağrı, həm də qeyrət üçün borcun, cavabdehliyin ölçüsünə əmsal ‒ Cəlil Məmmədquluzadədir. Yaşar Qarayev, akademik

Cəlil Məmmədquluzadə böyük bir vətəndaş kimi, bütün həyatı boyu doğ- ma vətəninin, xalqının taleyini düşünür, həyatının bütün mənasını bu xalqın azadlıq işinə sərf etməkdə görürdü. Cəlil Məmmədquluzadə ədəbiyyata öz dövrünün xalq müdrikliyini, xalq dühasını, xalq satirasını, xalq gülüşü və yumorunu gətirən və onu inkişaf etdirən xalq yazıçısıdır.

Cəlil Məmmədquluzadənin və onun 1906-cı ildən başlayaraq ətrafına topladığı mollanəsrəddinçilərin kəşf edib mətbuat aləminə, döyüş meydanına çıxardığı Sabirlərin, Əli Nəzmilərin qələminin gücü ilə Azərbaycan satirik ədəbiyyatının şöhrəti ölkə sərhədini aşaraq, bütün Şərqdə rəğbət, məhəbbət qazanmış, Şərqin müxtəlif ölkələrində qoca Molla Nəsrəddinin neçə-neçə istedadlı davamçıları, məfkurə və sənət dostları yetişmişdir. Məmməd Cəfər Cəfərov, akademik

Cəlil Məmmədquluzadə atəşin bir vətənpərvər idi. O, vətəni özünə ana hesab edirdi. Bütün Azərbaycan xalqını azad və xoşbəxt görmək onun müqəd- dəs arzusu idi. Buna görə də o, həyatı boyu ən gərgin və dolaşıq dövrlərdə belə tərəqqipərvər yol tutmuş, zamanın qabaqcıl fikirlərini xalqa başa salmışdır. Çünki vətənpərvərliyin birinci şərti xalqı inkişaf və tərəqqi yoluna salmaq, irəli aparmaqdır. Mirzə İbrahimov, Xalq yazıçısı, akademik

Mən onun haqqında hörmətlə və ehtiramla, amma həm də məhrəm ilıq bir nəvazişlə düşünürəm. Mən onun haqqında babam kimi, atam kimi, qardaşım, oğlum, nəvəm kimi düşünürəm. Böyük yazıçılar bütün nəsillərin yaşıdıdırlar. Cəlil Məmmədquluzadə babalarımızın, atalarımızın mənəvi yaşıdı idi. Bizim nəsil də ona öz yaşıdı kimi, bizim mənəvi problemimizə cavab verən müdrik qardaşı kimi baxır. Mən bilirəm ki, bizim nəsil də gedəcək,... amma o, qalacaq və oğlumun yaşıdı olacaqdır. Bütün zamanların övladıdır o, hər nəslin yol yaldaşıdır. Və bizdən sonra gələn nəsillər onu yenidən kəşf edəcək, öz yaşıdları, müasirləri kimi tanıyacaq və övladlarına bəxş edib gedəcəklər.

67 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

...Həqiqətə belə ikibaşlı münasibət, həqiqətin hər hansı bir parçasını deyib, başqa parçasını ört-basdır eləmək, yarımçıq həqiqət ‒ bütün bunlar Mirzə Cəlil vicdanının bütövlüyünə yabançı idi. Cəlil Məmmədquluzadə jurnalında oxucu- nun yalnız qəlbinə, hisslərinə deyil, fikrinə, şüuruna da müraciət edirdi. Anar, Xalq yazıçısı

Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan ədəbiyyatında kiçik hekayənin böyük ustadı, qüdrətli dramaturq, vətəndaş publisist, azərbaycançılıq ideologiyasının yaradıcılarından biri, Azərbaycan ədəbiyyatında “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin, tənqidi realizmin banisi kimi geniş şöhrət qazanmış görkəmli yazıçı və ictimai xadimdir. Cəlil Məmmədquluzadə həm də böyük demokrat kimi tanınır. Onun müstəqillik və demokratiya uğrunda mübarizəsi və demokratik görüşləri həmişə Azərbaycanda demokratik proseslərin gedişatına ciddi təkan vermişdir.

Görkəmli Azərbaycan yazıçısı, böyük demokrat ədib Cəlil Məmmədqulu- zadənin mürəkkəb və keşməkeşli ömür yolu, uğrunda mübarizə apardığı ideallar həmişə ciddi elmin problemi olduğu qədər də bədii düşüncənin maraq dairəsində olmuşdur. ... Ədəbiyyatımız Mirzə Cəlildən söz açarkən, qüdrətli yazıçının fonunda sənətkar və zaman, milli azadlıq və istiqlaliyyət, özünüdərk və demokratik düşüncə kimi ölkə və xalq üçün zəruri olan mətləbləri ön mövqeyə çəkə bilmiş- dir. Daha doğrusu, Cəlil Məmmədquluzadə ‒ Molla Nəsrəddin mövzusu millə- timizin milli taleyinin bədii dərki və inkişafının əks-sədasına çevrilmişdir. İsa Həbibbəyli, akademik

Cəlil Məmmədquluzadə adının mənası, onun böyük yaradıcılığının əsas qayəsidir. Bu söz böyük ədibin irsini dərk etmək üçün ən gözəl açardır. Bu söz “yazıçı” sözünün qarşısına “vətəndaş” sözünü əlavə edən amildir. Nəhayət, bu söz yazıçılıq sözünün qayəsini, məqsədini bildirən, necə yazmağı deyil, nədən yazmağı və niyə yazmağı şərtləndirən bir örnəkdir, bir işıqdır. Bəxtiyar Vahabzadə, Xalq şairi

İlk rus inqilabı Azərbaycan ədəbiyyatında yeni bir sima meydana çıxar- mışdır; bu yazıçı Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında yeni bir səhifə açmış,

68 BİBLİOQRAFİYA onda inqilabi demokratik istiqamətin əsasını qoymuşdur. Bu “Molla Nəsrəd- din” təxəllüsü ilə bütün Şərqdə məşhur olan Cəlil Məmmədquluzadədir. Səməd Vurğun, Xalq şairi

Artıq dərəcədə məharətlə yazılmış, məzmunu eyni həyatımızdan götürül- müş “Ölülər” dramı müsəlmanların həyatında böyük rol oynayacaqdır. Paslan- mış beyinləri pasdan təmizləyib, ölmüş ruhlara can verəcəkdir. Nəriman Nərimanov, ictimai-siyasi xadim, yazıçı, publisist

Əgər Mirzə Cəlil bir jurnalist kimi “Molla Nəsrəddin” ilə parlamışdırsa, jurnalistlik sənətinin baş məşqini “Şərqi-Rus” qəzetinin redaksiyasında keçir- mişdir.

Mirzə Cəlil əsərlərini ürəyinin qanı ilə yazırdı. Abbas Zamanov, Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, Əməkdar elm xadimi

Mirzə Cəlil XX əsrin çox böyük ədəbi siması idi. O, Mirzə Fətəli Axundov məktəbini davam etdirən yazıçılarımız içində dan ulduzu kimi parlamış, nüfuz- edici şəfəqlərlə yaxın və uzaq ölkələri işıqlandırmışdı.

C.Məmmədquluzadənin və “Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin yerli istis- marçılara, çar məmurlarına, köhnəliyə qarşı, İran və Türkiyə hökmdarlarına qarşı, Şərq ətalətinə, dinə və mövhumata qarşı apardığı mübarizə Azərbaycan zəhmətkeşlərinin öz istiqlaliyyətləri uğrunda mübarizə etmək üçün ayağa qalxmalarına çox böyük fayda vermişdi. Abdulla Şaiq, şair, Əməkdar incəsənət xadimi

Kim deyir ki, Mirzə Cəlil gülüb, yanılır, Azərbaycan torpağında hələ belə ağlayan olmayıb. Süleyman Rəhimov, Xalq yazıçısı

“Sizi deyib gəlmişəm” – bu müraciətdə sanki ədibin bütün varlığı ifadə olunmuşdur. Ona görə ki, bu sözlərdə ədibin xalq üçün yanan ürəyi çırpınırdı. Böyük satirik bütün ümidini, arzu və idealını xalqa bağlamışdı. Məmməd Arif Dadaşzadə, akademik

69 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Dünya Şərq poeziyasının nəhənglərini çoxdan tanıyır. Bədii təfəkkürün nəsr forması Şərqin yazılı ədəbiyyatında xeyli gec meydana gəlmişdir. Cəlil Məmmədquluzadə türkdilli xalqların ədəbiyyatlarının yaratdığı nəsrdə çox mü- hüm bir simadır. O, müasir realist yazı üslubunun, müasir nəsr formalarının banilərindən biridir. Heyrətli yığcamlıq, sadəlik və qüvvət onun nəsrinin əsas xüsusiyyətlərindəndir. Bunu biz “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestində, bir silsilə hekayələrində, xüsusən kamil formaya malik olan “Poçt qutusu”, “Kiş- miş oyunu” kimi hekayələrində duyuruq. Bax, hekayəni bu cür yazarlar! Ko- mediya, faciə və dram ünsürlərini üzvü şəkildə birləşdirən “Ölülər” pyesi nə qədər gözəl və cazibədardır. İndiki halda Azərbaycan xalqı görkəmli sənətkarı və maarifçisi Cəlil Məmmədquluzadənin vasitəsilə elə bil ki, dünya bədii ədəbiyyatında qazandığı nailiyyətləri yenidən bəşəriyyətə açıb göstərir.

Cəlil Məmmədquluzadədən çox şey öyrəndiyimə görə özümü xoşbəxt sayıram. Onun nəsr və dram əsərlərindən mən yığcamlıq, dil saflığı, fikir dəqiqliyi öyrənmişəm. Çingiz Aytmatov, Qırğızıstanın Xalq yazıçısı

Bəzən böyük ədib oturduğu yerdə və yainki küçədə getdiyi zaman heç bir səbəbi olmadan gülümsərdi. Bəziləri bu gülüşləri yersiz sayırdı, lakin bu yanlış fikir idi, çünki Mirzə Cəlil daima gülməli bir mövzu üzərində düşündüyü zaman bir oxucu kimi düşünər, əsərində göstərdiyi mənfi tiplərin üzərinə gülərdi. Diri ikən ikiüzlü ziyalılar, qarınqulu ruhanilər, həris, xəsis tacir və hacılara gülən Mirzə Cəlili ölürkən gördüm. O, ölümün də üzünə gülürdü. Məmməd Səid Ordubadi, Əməkdar incəsənət xadimi

Cəlil çox səmimi və qayğıkeş, övlad məhəbbəti ilə yaşayan şəxsiyyətlər- dən idi. 1908-ci ildə Midhətin, 1911-ci ildə Ənvərin dünyaya gəlişi ədibə əvvəllər keçirdiyi mənəvi əzabları tədricən unutdurmuş, onun həyat yoldaşı, ata-ana, dost itkisindən parçalanmış qəlbinə müəyyən sərinlik gətirmişdi. O, həmişə mənə deyərdi: “Etiraf edirəm ki, mənimlə yaşamaq çətindir. Uşaqları tərbiyə etməyə səbrim çatmır. Sən məni ailə adamı eləyibsən.” Həmidə xanım Məmmədquluzadə, ədibin həyat yoldaşı

Sadəlik, təbiilik və real həyata yaxınlıq Məmmədquluzadə hekayələrinin əsas məziyyətləridir. Hər şeydən görünür ki, müəllif öz xalqının həyatını və dünyagörüşünü yaxşı bilir və incə müşahidə qabiliyyətinə malikdir. Məmməd-

70 BİBLİOQRAFİYA quluzadənin istedadlı rus yazıçısı Çexovun əsərlərini xatırladan hekayələri bizim mədəni ziyalılarımızın nəzərini cəlb etməyə tam layiqdir.

İndiyə qədər çapdan çıxmış nömrələrə əsasən demək olar ki, “Molla Nəsrəddin” nöqsanlara gülmək yolu ilə müsəlman cəmiyyətini islah etməkdən ibarət olan məqsədini tamamilə yerinə yetirir..., azərbaycanlıların vaxtı keçmiş, köhnəlmiş görüşlərini, anlayış və adətlərini, gülüş yolu ilə aradan qaldırmaq, onların adətlərini islah etməyə və özlərini də oyadıb, nəcib və ciddi fəaliyyətə sövq etməyə çalışır. Firidun bəy Köçərli, ədəbiyyatşünas alim

Mirzə Cəlil zatən az danışan, böyük məclislərdən qaçan, yığıncaq xoşla- mayan, təklik sevən bir şəxs idi. Bununla bahəm, düşmənlə də görüşüb bir az söhbət etdikdən sonra ürəyini ələ alıb, özünə şərik etmək idisə də, jurnal düşmənliyindən çəkindirirdi... Canım kişinin yazdıqları doğrudur, ancaq adam hər doğrunu yazmamalıdır, ‒ deyirdilər; deməli onun haqlı olduğunu düşmən- ləri də təsdiq edirdilər.

Hesabsız hədə kağızlarına, həcvlərə etina etməyərək öz tutduğu məqsəd- dən, məsləkdən bir qədər geri durmamaqla Mirzə Cəlil öz azacıq dostları ilə birlikdə axırda qalib gəlib, həmişəlik bir ad və Azərbaycan ədəbiyyatında xüsusi bir cığır ‒ “Molla Nəsrəddin” dövrü qoya bildi. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, yazıçı, ictimai-siyasi xadim

“Ölülər” əsəri tək bir inqilaba qədər deyil, hətta bugünkü günə qədər yazı- lan dram əsərləri arasında görkəmli və xüsusi bir yer tutur. Çünki bu əsər tamamilə həyatdan götürülmüşdür. Minlərcə “İsfahan lotularından” biri olan Şeyx Nəsrullahı müəllif gözəl və müvəffəqiyyətli bir sürətdə təsvir etmişdir. Bu mühitin bir tək müsbət və haman mühitə gülən fərdi İsgəndərdir. O, öz dövrünün qəhrəmanıdır. Həbib Cəbiyev, ədəbiyyatşünas, publisist

Əgər Cəlil tək bir İsgəndər rolunu yaratmış olsaydı belə, yenə unudulmaz- dı, təkcə bir “Ölülər” onu dünya ədəbiyyatının böyük realistləri sırasına daxil edə bilərdi. Mikayıl Rəfili, filologiya elmləri doktoru, professor

71 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə bir çox nəzirəçi ədib və şairlərimizdə olan azardan salimdir. C.Məmmədquluzadə Azərbaycan ədəbiyyatının varlığını göstərən ədibdir. Ən böyük pyesi olan “Ölülər” əsrlər qədər yaşayacaq və yalnız Azər- baycan ədəbiyyatının deyil, bəlkə də “Tartuf”, “Don Juan” və “Canlı meyit” ilə bərabər dünya ədəbiyyatının bir parçası olub qalacaqdır. Hənəfi Zeynallı, ədəbiyyatşünas alim

“Molla Nəsrəddin” realizminin, realist stilinin başlıca bir xüsusiyyəti sati- radır… Bu satira, bu yumor… çılğın ruhların qəhqəhələrindən ibarət deyildi… Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərində mərkəzləşən bu ictimai satira Azərbaycan ədəbiyyatında misli görünməmiş bir hadisə olaraq meydana çıxmış, bütün Şərqdə öz əks-sədasını, rezonansını tapmışdı. Əli Nazim, ədəbiyyatşünas-alim

1916-cı ilin ən böyük teatr hadisəsi “Ölülər” idi. Bu tamaşa yalnız teatr aləmində deyil, bütün ideoloji mübarizə sahəsində son dərəcə böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Cəfər Cəfərov, Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, Əməkdar incəsənət xadimi

Azərbaycan klassik söz sənəti aləmində zamanın, mühitin yetişdirdiyi elə yaradıcı şəxslər var ki, onlar bəlkə də bu gün dünənkindən daha çox gərəklilik statusu qazanmaqdadırlar. Cəlil Məmmədquluzadə kimi yaradıcı şəxsiyyətin söz sənəti bugünkü müstəqil Azərbaycan dünyasına daha böyük səmərə ver- məkdədir. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan dramaturgiyasını, Azərbaycan nəsri- ni, Azərbaycan publisistikasını və deməli bütövlükdə Azərbaycan bədii-ictimai təfəkkürünü yeni yüksək zirvəyə qaldırmışdır. Elə bir zirvəyə ki, bugünkü təfəkkürümüz zaman etibarı ilə bizdən arxada görünən, lakin mənəvi cəhətdən çox-çox qabaqda gedən bu böyük yaradıcılıq məktəbinə söykənməkdədir. Cahangir Məmmədli, filologiya elmləri doktoru, professor

Bütün şüurlu həyatını xalq işinə, xalqın xoşbəxt həyatı uğrundakı mübari- zəyə və xalq azadlığının müdafiəsi işinə həsr etmiş olan Cəlil Məmmədquluza- dəni xalq heç bir vaxt unutmayacaqdır. Cəfər Xəndan, filologiya elmləri doktoru, professor 72 BİBLİOQRAFİYA

“Molla Nəsrəddin təxəllüsü ilə geniş dairədə tanınmış Cəlil Məmmədquluzadə böyük, məzmunlu ömür yolu keçmişdir. Onun adı Azər- baycan ədəbiyyatı və ictimai fikrinin tarixinə möhkəm surətdə daxil olmuşdur. Onu – dövrünün qabaqcıl şəxsiyyətini, görkəmli yazıçı, publisist və ictimai xadimini təkcə Azərbaycan xalqı deyil, Sovet İttifaqının, Yaxın və Orta Şərqin bir çox xalqları tanıyır və sevirlər. Əziz Şərif, Əməkdar elm xadimi

Türkiyə oxucuları Mirzə Cəlilin əsərlərini tərcüməsiz də başa düşürlər, çünki o, öz əsərlərini ana dilində, bizə yaxın olan dildə yazırdı. Lakin onun hekayələri təkcə dil etibarilə deyil, öz mövzusuna görə də bizə yaxındır, çünki bu əsərlərin süjetləri Azərbaycan kimi Türkiyə üçün də xarakterikdir. Əziz Nesin, türk yazıçısı

Ədib öz gizli imzaları haqqında heç bir yerdə bəhs açmamışdır. Hətta 1927-ci ildə “Molla Nəsrəddin”in ilk mürəttiblərindən İsmayıl Həqqiyə yazdığı məktuba aldığı cavabdan görünür ki, istifadə etdiyi imzaları o özü də unutmuş- muş. İsmayıl Həqqi isə ədibə yazdığı cavabda onun Lağlağı, Cırcırama, Dəli, Mozalan, Dəmdəməki və başqa imzalarla yazdığını iddia edir. Qulam Məmmədli, Əməkdar jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi

Dövrün ictimai-siyasi hadisələri ilə, doğma xalqının mənəviyyatı ilə yaxın- dan bağlı olan Cəlil Məmmədquluzadə kimi bir yazıçı üçün müasirlik bir amal, gözəl bir məram idi. Müasirlik onun estetik idealı idi. Böyük ədib ömrü boyu öz qələmini müasir mövzularda işlətmişdir. Mirzə Cəlil sənəti ölməzdir. O, bu gün də bizim nöqsanlarımıza gülür, bizi ətalətə, süstlüyə, məhdudluğa qarşı mübarizəyə səsləyir. Cəlal Abdullayev, filologiya elmləri doktoru, professor

Kiçik hekayə yazmaq mədəniyyətini əvvəlki kimi Mopassandan, Çexov- dan, Henridən, Bunidən öyrənirik. Məmmədquluzadəni isə bu müəlliflər sırası- na qatmırıq. Halbuki, onun hekayələri dünya ədəbiyyatında həm Mopassanın, həm də Çexovun hekayələri ilə bir sırada durur. P. Skosıryev, rus yazıçısı

73 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə sözün əsl mənasında realist yazıçıdır. O, həyatın dibinə, kiçik adamların məişətinə, ilk baxışda sadə görünən hadisələrə nüfuz edir, realist ənənəsinə sadiq qalaraq, düzü düz, əyrini əyri göstərmişdir. Bütöv- lükdə, Mirzə Cəlilin nəsr əsərləri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında orijinal yenilik yaratmışdır. Əflatun Məmmədov, ədəbiyyatşünas alim

Bizim üçün “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin əhəmiyyəti nə qədər böyükdürsə, “Molla Nəsrəddin” rəssamlıq məktəbinin əhəmiyyəti də bir o qədər böyükdür. Mürsəl Nəcəfov, Əməkdar incəsənət xadimi

Xalqımız Mirzə Cəlili öz ədəbi xoşbəxtliyi kimi başa düşməlidir. Mirzə Cəlil taleyi, Mirzə Cəlil sevgisi nümunə olmalıdır. Mirzə Cəlil tariximizin çox namuslu, qeyrətli bir parçasıdır.

Cəlil Məmmədquluzadə öz “Ölülər” əsəri kimi ölməzdir. Onun əsərləri hərəkətdədir, yaşayır və yaşayacaqdır. Mənə elə gəlir ki, o, xalq tərəfindən sevilə-sevilə oxunmasına, hətta öz vətənindən uzaqlarda şöhrət tapmasına belə qiymət verərdi: “Niyə, bəd deyil!” Süleyman Rüstəm, Xalq şairi

Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadə fərdi üsluba malik bir ədib, mükəmməl realist bir dramaturqdur. Azərbaycanda istedadlı məzhəkə aktyorla- rının yetişməsində də Cəlil Məmmədquluzadə teatrının rolu böyükdür. Azər- baycan dramaturgiya tarixi onun teatr məktəbinə çox böyük minnətdardır.

Böyük ədibin kiçik müasirləri həm Naxçıvanda ictimai fikrin inkişafında, həm də onun satirik təfəkkürünün müəyyənləşməsində, yaradıcılıq qabiliyyəti- nin düzgün istiqamətə yönəldilməsində mühüm amil olmuşdur. Onlar zəmin yaratmış, Cəlil Məmmədquluzadə isə həmin zəmində əsl bir sənətkar, demokrat bir mühərrir kimi yüksələrək günəş kimi parlamış, öz müasirlərini kölgədə buraxmışdır. Əli Sultanlı, filologiya elmləri doktoru, professor

74 BİBLİOQRAFİYA

Bütün ömrü boyu dilimizin təmizliyi, saflığı, sadəliyi yolunda yorulmadan mübarizə aparan Cəlil Məmmədquluzadə, nəsr dilimizi həqiqi mənada sadələş- dirilmiş, xəlqiləşdirilmiş canlı danışıq dilinə yaxınlaşdırmışdır. Ədibin bədii nəsrimizdəki böyük xidmətlərindən biri də danışıq dili ilə kitab dili arasındakı səddi aradan qaldırmasından ibarət olmuşdur. Mirzə Cəlil öz qələm yoldaşları- nı, müasirlərini də sadə dildə yazmağa, canlı xalq dilinin gözəl, qiymətli, orijinal xüsusiyyətlərini ədəbi dilə, bədii əsərlərlə gətirməyə çağırmışdır. Hidayət Əfəndiyev, ədəbiyyatşünas alim

Cəlil Məmmədquluzadə böyük ədəbi məktəb yaratmış mütəfəkkir şəxsiy- yətlərdən biridir. Müasir yazıçılarımız bu ölməz sənətkarın ədəbi irsinə həmişə dərin hörmət və ehtiramla yanaşmış, ondan bədii yaradıcılığının sirlərini öyrən- miş, onu özlərinə ustad və müəllim hesab etmişlər. Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyası hər cür milli məhdudluqdan uzaq dərin bəşəri məzmunlu, bəşəri mündəricəli dramaturgiyadır. Onun pyesləri öz ictimai-bədii siqlətinə, sənət- karlıq xüsusiyyətinə görə nəinki Azərbaycan, həmçinin dünya dramaturgiyası- nın ölməz nümunələri sırasına daxildir. Xalid Əlimirzəyev, professor

XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəlləri Azərbaycanın bədii-estetik və ictimai fikrində milli oyanış, özünüdərk, istiqlal düşüncələrinin cücərməsi prosesləri- nin renessans dövrü hesab olunur. Mirzə Cəlilin həmin dövrdə ədəbi-ictimai mühitə gəlişi ilə bu proses daha da sürətlənmiş və milli ideya getdikcə kütlə- viləşərək, minlərlə insanın fikir dünyasına hakim kəsilmişdir. Sona Vəliyeva, filologiya elmləri doktoru

Tiflis şəhərində nəşr olunan satirik “Molla Nəsrəddin” jurnalı müstəsna olaraq hər bir məsələdə məharət göstərdiyi kimi, biz zavallı qadınların məişəti- nə aid çəkdiyi şəkillər və yazdığı məqalələrdə də məsələyə ciddi bir nəzərlə baxaraq, bir alim kimi qələm yürüdür. Şəfiqə xanım Qasprinskaya, maarifpərvər qadın

Ən gözəl bədii əsərlər də daş-qaş kimidir, onların qiyməti özündədir, saflığındadır. Belə əsərlər zamanın təlatümlərindən, əsrlərin keşməkeşindən keçərək yaşayır, xalq bu əsərlərə öz qəlbində yer verir, onları qoruyub saxlayır, 75 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ nəsildən-nəslə çatdırır. “Ölülər” də xalqlarımızın zəngin ədəbiyyat xəzinəsinin belə qiymətli incilərindəndir. Səməd Qəni, tacik yazıçısı

Cəlil Məmmədquluzadə indiki əsrin əvvəllərində dərin ictimai sarsıntılar dövründə Azərbaycan xalqının ümid və ideallarını ifadə etmiş və bununla birlikdə xalqların yeni taleyinin carçısı olmuşdur. K. Markov, rus yazıçısı

Realist uşaq nəsrinin əsasını qoyan Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələ- rində uşaqların tərbiyəsi ilə bağlı cəmiyyəti düşündürən bir sıra problemlər öz əksini tapmışdır. Zahid Xəlil, filologiya elmləri doktoru, professor

Mirzə Cəlili Azərbaycan mədəniyyəti və ictimai fikri rus ədəbiyyatının köməyilə doğub. XIX-XX əsrlərdə bu xalqa onun qədər bələd olan, bu xalqın ağrı-acısına onun qədər yanan cəmi bir-iki dahi şəxsiyyətin adını çəkmək olar. Səfər Alışarlı, yazıçı

Mirzə Cəlil Azərbaycan ədəbiyyatının nadir simalarından biridir, təkcə böyük yazıçı, dramaturq və publisist deyil, həm də milli ədəbiyyatımızın vicda- nıdır. Əsərlərində yaratdığı situasiya və xarakterlərlə naqislikləri tənqid etmiş, ilk növdədə nadanlığa və mövhumata meydan oxumuş Cəlil Məmmədquluzadə milli tərəqqinin yolunu da göstərmişdir. Qulu Məhərrəmli, filologiya elmləri doktoru

Mark Tvenin Amerikada etdiyi kimi, Azərbaycan satirasının klassiki də öz vətənində hər cür riyakarlıq, əclaflıq və ikiüzlülük pərdəsini cırıb atmışdır.

Mən yeni ulduz kəşf etmiş bir astronom kimi sevinirəm. Mən Azərbayca- nın incəsənət səmasında yeni bir ulduz kəşf etmişəm. Cozef Hort, Amerika yazıçısı

76 BİBLİOQRAFİYA

Mirzə Cəlil Azərbaycan ədəbiyyatının, həm də bütövlükdə mənəviyyatımı- zın sütunlarından biridir. Nəriman Əbdülrəhmanlı, yazıçı

Mirzə Cəlilin Azərbaycan ədəbiyyatında rolu çox böyükdür, onun pub- lisistikası da, dramaturgiyası da, nəsri də əvəzsizdir. Hər üç sahədə o dahidir, məsələn “Azərbaycan” və “Cumhuriyyət” məqalələrində publisist kimi, “Ölülər” tragikomediyasında dramaturq kimi, hekayə və povestlərində nasir kimi əvəzolunmazdır. Səhər Əhməd, yazıçı

“Molla Nəsrəddin” jurnalı hindlilər arasında da böyük şöhrət qazanmışdı. Onu həmişə səbirsizliklə gözləyir, həvəslə oxuyurdular, ondan ayrılmaq istə- mirdilər. Başa düşürdülər ki, onun satira atəşi təkcə Azərbaycan xanlarına, bəy- lərinə, ruhanilərinə qarşı deyil, həm də digər ölkələrdəki hakimlərə və ruhanilərə qarşı yönəlmişdir. Krişan Candr, Hindistan yazıçısı

77 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadənin müdrik kəlamları

Elə yaşamalısan ki, öləndən sonra da ölməyəsən – həyatın məqsədi məhz budur.

Qələmin müqəddəs vəzifəsi xalqın xoşbəxtliyi yolunda xidmət etməkdir... Bu ola gərək hər bir qələm sahibinin amalı!

Sözün doğrusunu danışmaq hünərdir.

Biz yazıçı millətik, bizə dünyanı yaxşıca tanımaq, təcrübə görmək lazımdır.

Dünyada hər bir kəs üçün sözdən böyük yadigar yoxdur. Zira ki, mal-mülk tələf olur gedir, ama söz qalır.

Sözün doğrusunu danışmaq da bir hünərdir, yoxsa öz-özümüzü başlayaq tərifləyək və özgələri pisləyək ‒ bu yaxşı əməl deyil.

Vətən, vətən, vətən! Dil, dil, dil! Millət, millət, millət! Dəxi bu dairələrdən kənar bəni-noi bəşər üçün özgə nicat yolu yoxdur.

Gözümü ömrümdə birinci dəfə açan kimi dünyanı qaranlıq görmüşəm. Bu qaranlıqda ilk dəfə eşitdiklərim bunlardır: “Allahu Əkbər, Allahu Əkbər”. Və bundan sonra dəxi böyüdükcə hər gün, hər saat sağ və soldan eşitdiklərim sözlərin içində labüd gərək “Allahu Əkbər”olaydı.

Sabir mənə doğma torpağımın canlı bir parçası kimi əzizdir. Sabir mənə çar mütləqiyyətinin zülm və istibdad dövründə xalqımın mərdanə, qəzəb və məhəbbətlə səslənən çağırışı kimi əzizdir. O, mənə əsl həyatın amansız həqiqəti kimi əzizdir.

78 BİBLİOQRAFİYA

Ey mənim yüz il sonra dünyada yaşayacaq millətim! Əgər bir gün hardansa “Molla Nəsrəddin”in saralmış və cırılmış vərəqləri əlinə keçsə, onda mənim milləti nahaqdan tənqid etdiyimi fikirləşmə.

Əgər bilmək istəsəniz ki, kimə gülürsünüz, o zaman qoyun qabağınıza aynanı və diqqət ilə baxın camalınıza.

Məndən soruşsalar ki, dövlətdən, naz-nemətdən nəyim var, qürur hissi ilə deyərdim: Bütün kainatı, yer üzünü təsvir və tərənnüm etməyə qadir sözüm, ana dilim var.

Bircə dənə dünyada bilik qalsın, elm qalsın, maarif qalsın.

Yaşasın elə bir hökümət ki, onun tərbiyəsi altında millətlərin bir-birinə olan ədavətinin yerində onların məhəbbəti və mehribançılığı möhkəm bir yer tutdu.

Dünyada tək bircə qüvvə var ki, cəmi sair qüvvələr ona tabedirlər: O da insanların yoldaşlıq zəhməti.

Cümhuriyyət, yəni latınca “Respublika” elə bir hökümətə deyirlər ki, orada məmləkətin idarəsi camaatın öz öhdəsində və ixtiyarındadır.

Cümhuriyyət idarəsinin seçkisinin dörd vacib şərtləri var, odur ki, cümhuriyyət seçkisinə dörd üzvlü, yainki dörd hissəli seçki də deyilir. Bu şərtlərin əvvəlincisi ümumilikdir, yəni məmləkətdə yaşayan nüfuzun cəmisi seçkidə iştirak etməlidir. İkincisi seçkinin müsəvi olmağıdır; yəni səslərin bərabərliyi. Üçüncü şərt seçkinin düzbədüzlüyüdür. Dördüncü şərt seçkinin gizli olmağıdır; yəni səs sahibi səsini elə gizli verə ki, bir kəs xəbərdar olmaya ki, aya bu kimə rəy verdi. Cümhuriyyət idarəsinin bir zinəti də var ki, o da tamam azadlıqdır. Bu azadlıq da neçə qismdir. Əvvələn etiqad azadlığı: yəni hər bir fərd keyfi

79 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ istədiyi dinə sitayiş etməyə, yainki bir dindən əl çəkib, qeyri bir dini qəbul etməyə azaddır. İkinci yığıncaq azadlığı: yəni camaatın bir yerə cəm olmağına heç bir sürətdə maneçilik ola bilməz. Üçüncü birləşmək azadlığıdır. Dördüncü çap eləmək, beşinci danışmaq, altıncı siyasi partiyalar düzəltmək və yeddinci dilbir olub, həmtədbir olmaqdır.

“Molla Nəsrəddin”i təbiət özü yaratdı, zəmanə özü yaratdı.

Salınız yadınıza o günləri ki, ananız sizi beşikdə yırğalaya-yırğalaya Sizə türk dilində lay-lay deyirdi... Hərdən bir ana dilində danışmaq ilə keçmişdəki gözəl günləri yad etməyin nə eybi var?

Bir millət ki, özünün, məscidinin, millətinin qədrini bildi, ona qəyyum lazım deyil.

Ay dünyanın zəhmətkeşləri, indi ki, güclülər sizi ayaqlamaq üçün bir-biri ilə əlbir olublar, sizin də bircə çarəniz birləşmək və birləşib onlara qarşı çıxmaqdır!

“Molla Nəsrəddin” tək bir nəfər müəllifin əsəri deyil. “Molla Nəsrəddin” bir neçə mənim əziz yoldaşlarımın qələmlərinin əsərinin məcmuəsidir ki, mən də onların ancaq ağsaqqal yoldaşıyam.

Hər bir şey dünyada tərəqqi eləyən kimi, teatrımız da, şəkk yox tərəqqi edə gərək.

Oxu alim ol deyən çox oldu, amma oxu adam ol deyən olmadı.

Möhtərəm ədibimiz Məmmədağa (Şahtaxtlı) məni öz qəzetinin (Şərqi-Rus) idarəsinə cəlb etməklə, məni qəzet dünyasına daxil etdi. Bu qəzetin idarəsində mən elə bir yoldaşa rast gəldim ki, onunla bərabər, onunla birlikdə “Molla Nəsrəddin” məcmuəsini bina etdik.

80 BİBLİOQRAFİYA

Tolstoy! Bu bir addır ki, insanlıq adı ilə adlanan cəmi məxluqun yanında altmış ildən bəri ehtiram ilə çəkilib. Milyonlarla zəhmətkeşlər, kəndlilər, yavan çörəkdən ötrü gecə-gündüz çalışanlar bu adla özlərinə təsəlli veriblər. Milyonlarla üdəbalar, şüəralar, müsənniflər, mühərrirlər bu ad sahibini vacibül-ehtiram biliblər. Bu noyabr ayının 7-də hamı gördü ki, bu ad sahibi, yəni qraf Lev Tolstoy insaniyyət aləminə xidmət etməkdən istefa verdi. Hamı gördü və eşitdi ki, bir ucu Amerikadan, Asiyadan tutmuş Afrika və ümum Avropa aləmində bu istefadan naşi nə qiyamət qopdu.

81 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

I HİSSƏ

ƏSƏRLƏRİ

Kitabları

1905 1. Poçt qutusu: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ [Tiflis]: Qeyrət, 1905. ‒ 24 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1906 2. İranda hürriyyət: [milli şəkilli bir hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis: Qeyrət, 1906 (1324 h.). ‒ 38 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır. 3. Usta Zeynal: [hekayə] / Molla Nəsrəddin.‒ Tiflis: Qeyrət, 1906.‒ 31 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1907 4. Qurbanəli bəy: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis: Qeyrət, 1907. ‒ 30 s.

1908 5. Şeir bülbülləri: [hekayə] / Molla Nəsrəddin .- Tiflis: [s.n.], 1908. – 28 s.

1912 6. Poçt qutusu. Novruzəli: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis: [s. n.], 1912. ‒ 27 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1916 7. Nigarançılıq: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Tiflis: [s. n.], 1916 (1335 h.). ‒ 11 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1925 8. Baqqal Məşədi Rəhim / Cəlil Məmmədquluzadə; Ali siyasi maarif idarəsi. ‒ Bakı: Ali siyasi maarif idarəsi, 1925. ‒ 11 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasın- dadır. 9. Molla Fəzləli: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Bakı: Molla Nəsrəddin, [3 Beynəlmiləl], 1925. ‒ 15 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

82 BİBLİOQRAFİYA

10. Ölülər: komediya 4 məclisdə / Cəlil Məmmədquluzadə; Molla Nəsrəddin idarəsi. ‒ Bakı: Molla Nəsrəddin idarəsi, 1925. ‒ 42 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır. 11. Sirkə: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Bakı: Molla Nəsrəddin, 1925. ‒ 8 s. 12. Şeir bülbülləri: [hekayə] / Molla Nəsrəddin. ‒ Bakı: Molla Nəsrəd- din, 1925. ‒ 28 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1926 13. Konsulun arvadı, yaxud iki müəllim: [hekayə] / Cəlil Məmmədqu- luzadə. ‒ Bakı: Qızıl Şərq, 1926. ‒ 15, [1] s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır.

1927 14. Bəlkə də qaytardılar = Авось и возвратят: [hekayələr] / Cəlil Məm- mədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1927. ‒ 139 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Müqəddimə; Bəlkə də qaytardılar; Poçt qutusu; Quzu; Zırrama; Sünnət toyu; Yan düdüyü; Hamballar; Qurbanəli bəy; İranda hürriy- yət; Şərq fakültəsi; Xanın təsbihi; Qəssab; Konsulun arvadı; Molla Fəzləli; Şeir bülbülləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Buz; Rus qızı; Taxıl həkimi; Usta Zeynal.

1928 15. Bəlkə də qaytardılar: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1928. ‒ 143 s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Molla Nəsrəddin; Bəlkə də qaytardılar; Posta qutusu; Quzu; Zırrama; Sünnət toyu; Yan düdüyü; Hamballar; Qurbanəli bəy; İranda hürriyyət; Xanın təsbihi; Qəssab; Konsulun arvadı; Molla Fəzləli; Şeir bülbül- ləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Buz; Rus qızı; Taxıl həkimi; Usta Zeynal; Şərq fakültəsi.

1929 16. Ölülər: 4 məclisdə tragikomediya / Cəlil Məmmədquluzadə; H.Cəbi- yevin müqəddiməsi ilə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1929. ‒ 78 s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır.

1935 17. Ölülər: 4 məclisdə tragikomediya / Cəlil Məmmədquluzadə; red. S.Rəh- man. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1935. ‒ 79, [1] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır.

1936 18. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə; red. H.Səmədzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1936. ‒ 94, [1] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafika- sındadır.

83 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

19. Əsərləri: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. H.Səmədza- də; SSR EA Azərb. fil. Dil və Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Cild 2. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1936. ‒ 604, [4] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Bir neçə söz; Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Xatimə; Danabaş kəndinin məktəbi; Poçta qutusu; İranda hürriyyət; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Nigarançılıq; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Xanın təsbehi; Saqqallı uşaq; Molla Fəzləli; Toy; Rus qızı; İki qardaş; Şəhər və kənd; Proletar şairi; Buz; Qiyamət; Konsulun arvadı; Sarı; Qəssab; Şeir bülbülləri; Hamballar; Sünnət toyu; Zırrama;Taxıl həkimi; Zəlzələ.

20. Əsərləri: [komediyalar] / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. H.Səməd- zadə; SSRİ EA Azərb. fil. Dil və Ədəbiyyat İnstitutu. – Cild 1. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1936. ‒ 370, [3] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Çay dəsgahı; Ölülər; Danabaş kəndinin məktəbi; Anamın kitabı; Kəmənçə; Lal; Dəli yığıncağı.

1937 21. Dəli yığıncağı: [komediya 5 məclisdə] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1937. ‒ 124, [2] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Xatiratım; Dəli yığıncağı; Eydi-rəmazan; İki ər. 22. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1937. ‒ 108, [2] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır Kitabın içindəkilər: Usta Zeynal; Bəlkə də qaytardılar; Qurbanəli bəy; İranda hürriyyət; Buz; Taxıl həkimi; Şərq fakültəsi.

1938 23. Dəli yığıncağı: [komediya 5 məclisdə] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1938. ‒ 126, [2] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Xatiratım; Dəli yığıncağı; Eydi-rəmazan; İki ər.

1939 24. Poçta qutusu: ortayaşlı uşaqlar üçün / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssa- mı P.Qrilov; red. M.Aslanov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1939. ‒ 18, [2] s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır.

1943 25. Buz (hekayə) / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1943. ‒ 15, [1] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır.

84 BİBLİOQRAFİYA

1947 26. Əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed.: H.Səmədzadə, M.Əziz; red. M.Cəlal; Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Cild 3. ‒ Bakı: Azərb. SSR EA, 1947. ‒ 517, [3] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Məscidlər; Xeyirxahlıq; Təzə il; Çiçək; İmtahan; Manifest; Baş; Millətlər; Vətən xadimləri; Təbiət.

1948 27. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red. B.Musayev. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1948. ‒ 314, [2] s.‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Danabaş kəndinin məktəbi; Kişmiş oyunu; Poçta qutusu; Dəllək; İranda hürriyyət; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Dəstə; Nigarançılıq; Yan düdü- yü; Şərq fakültəsi; Xanın təsbehi; Saqqallı uşaq; Molla Fəzləli; Toy; Rus qızı; Buz; Pirverdinin xoruzu; Qiyamət; Konsulun arvadı; Sarı; Qəssab; Hamballar; Zırrama; Taxıl həkimi; Zəlzələ; Baqqal Məşədi Rəhim; Eydi-rəmazan; Qoşa balınc; Ucuzluq; Atlar dayandı; İki alma; Yuxu; Bəlkə də qaytardılar; Sirkə; Xurcun və çamadan; İki ər; Oğru inək.

1949 28. Seçilmiş hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Ə.Rəcəbov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1949. ‒ 127, [1] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Poçta qutusu; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Qəssab; Yuxu; Xanın təsbehi; Yan düdüyü; Buz; İki alma; İki qardaş; Zırrama; Zəlzələ; Nigarançılıq; Sirkə; Saqqallı uşaq; Bəlkə də qaytardılar.

1951 29. Quzu: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Ə.Babayeva; rəssa- mı H.İsmayılov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1951. ‒ 31, [1] s. ‒ Mətn kiril qrafika- sındadır. Kitabın içindəkilər: Buz; Oğru inək.

30. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; çapa hazırl. Ə.Mirəhmə- dov; red. Ə.Sadıq; rəssamı H.Mustafayev. ‒ Cild 1. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1951. ‒ 483, [4] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Nəşriyyatdan; Danabaş kəndinin əhvalatları; Danabaş kəndinin məktəbi; Poçt qutusu; İranda hürriyyət; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Nigarançılıq; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Xanın təsbehi; Saqqallı uşaq; Molla Fəzləli; Toy; Rus qızı; İki qardaş; Şəhər və kənd; Proletar şairi; Buz; Qiyamət; Kişmiş oyunu; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; İki alma; Konsulun 85 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ arvadı; Sarı; Qəssab; Şeir bülbülləri; Hamballar; Qəza müxbiri; Zırrama; Taxıl həkimi; Zəlzələ; Baqqal Məşədi Rəhim; Əydi-rəmazan; Qoşa balınc; Oğru inək; İki ər; Ucuzluq; Yuxu; Atlar dayandı; Bəlkə də qaytardılar; Sirkə; Xatiratım; Tərcümeyi-halım; Qeydlər.

1953 31. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam A.Hacıyev; red. Y.Məmmədov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1953. ‒ 94, [2] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Bir yüngülvari müqəddimə; Eşşəyin itməkliyi; Xati- mə; Danabaş kəndinin əhvalatları.

1954 32. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red. G.Həsənzadə. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1954. ‒ 104, [4] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Yan tütəyi; Saqqallı uşaq; Buz; İki alma; Taxıl həkimi; Zəlzələ; Oğru inək; Bəlkə də qay- tardılar. 33. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; çapa haz. və red. Ə.Mir- əhmədov. ‒ Cild II: Pyeslər. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1954. ‒ 403, [1] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Ölülər; Danabaş kəndinin məktəbi; Kamança; Lal; Dəli yığıncağı.

1956 34. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam M.Abdullayev; red. Y.Məmmədov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1956. ‒ 110, [2] s. ‒ Mətn kiril qrafika- sındadır. Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; İranda hürriyyət; Usta Zeynal; Kişmiş oyunu; Pirverdinin xoruzu; Sarı; Şeir bülbülləri; Taxıl həkimi; Hamballar; Yuxu.

1958 35. Dram və nəsr əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt.: M.Məmmə- dov; red. A.Zamanov . ‒ Bakı: Azərbaycan Universiteti, 1958. ‒ 805 s. : 1 portr. ‒ Mətn əski kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı haqqında.‒ Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Danabaş kəndinin məktəbi; Anamın kitabı; Kamança; Lal; Dəli yığıncağı; Yığıncaq. ‒ Nəsr əsərləri: Dana- baş kəndinin əhvalatları; Danabaş kəndinin məktəbi; Poçt qutusu; Kişmiş oyu- 86 BİBLİOQRAFİYA nu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Quzu; Nigarançılıq; Rus qızı; Molla Fəzləli; Konsulun arvadı; Qəssab; Xanın təsbehi; Zırrama; Baqqal Məşədi Rəhim; Şərq fakültəsi; Şeir bülbülləri; Sirkə; Bəlkə də qaytardılar; Hamballar; Qəza müxbiri; Taxıl həkimi; Yan tütəyi; Saqqallı uşaq; Buz; İki alma; Oğru inək; Qoşa başlınc; İki qardaş; İki qardaş; Hünərli qadınlar; İki ər; Qiyamət; Yuxu; Əydi-rəmazan; Proletar şairi; Atlar dayandı; Toy; Şəhər və kənd; Sarı; Ucuzluq; Zəlzələ; Zəhmət, ölüm və naxoş- luq; Arvad; Xatiratım; Tərcümeyi-halım; Qeydlər.

36. Poçt qutusu : [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Ə.Əhmədova. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1958. ‒ 51, [1] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır.

1961 37. Felyetonlar, məqalələr, xatirələr, məktublar / Cəlil Məmmədqulu- zadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov; red.: A.Zamanov, S.Əmirov. ‒ Bakı: Azərbay- can Universiteti, 1961. ‒ 1017 s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Tiflis 7 aprel; Lisan bəlası; Bizim obrazovannılar; Molla Nəsrəddinin cavabı; Qəbirdən məktub; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı; Niyə məni döyürsünüz; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Bakılılara; Niyə mən dərsdən qaçdım?; Çox qəribə; Hansı elmlər lazım?; Təzə təlim kitabı; Nəsihət; Əbürrəhim əfəndi; Axund ilə keşişin vəzi; İran konsulları; Nə eləmək?; Tərəqqi əlamətləri; Qoloşapova; Ağalar; Qolaşapovun geri çağırılma- sı; Müsəlman içində gördüklərim; İfratın mənfəəti; Bir gürcüyə cavab; Abirin və kilab; Səyahətnamə; Yar ilə görüşmək; Keçən günlər; Cavab; Əhməd bəy Ağayev cənablarına; İranlılara; İran fəhlələrinin pulu hara gedir; Rəhbər; Orucu batil eləyən şeylər; Meymunlar; Mıncıq; Məscidlərimiz; İrşad; Qarnıyoğunlar; Gimnaziyada təzə məscid; İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub; Qazancımız; Meşədə gördüklərim; Həmşəri; Meşədə gördüklərim; Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər; Baş yarmaq; İrəvan seminariyası və qazının nitqi; Binamusluq; Leontiyev; Quli-biyabanlar; Məzhəb azadlığı; Mövqufat məsələsi; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Zarafat; Qayırma hadisələr; Tərcümanın fitvası; Molla Cəfərqulu; Erməni və müsəlman övrətləri; Qafqaz şeyxül-islamına iki dənə açıq məktub; Cəfəngiyyat; Papaq; Bizim işlərimiz; Cümə günləri; Qurbağalar; Bir boçka su; Xanımlara; Cəfəngiyyat; Aşina sədası; Şükr və səna; Batdağ; Xənnas; Məryəm xanım; Ölülər; Fərrux bəy Vəzirov; Məsləkimiz; İlin axırı; Eydi-əzha; Küp; Ot; Mırt-mırt; Cavab; Haradadırlar?; Mikroblar; Din məsələsi; Bakı müsəlmanları; Murdar; Divar; Filosoflar; Çanaq; Dil; Anam- bacım; Çuval; Sürmə; Heyz; Səkkiz yüz molla; Babilər; Müsəlman; Tarix; Dua; İttihad; Bu nədir; Tədarük; Təməllüq; Qara buludlar; Bəs nə vaxt?; Müəllimlər; Şeytan; Politika aləmindən; Bir para sözlər; Novruz; Gələcək; 87 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Misyonerlər; Hacıxana; Abunə dəftərimiz açıldı; Zəhrimar; Köhnə il; Necə qan ağlamasın daş bu gün; Üləma; Küflə qurdu; İp; Zəncir; Pillə-pillə; Xanımlar; Qoqol; Haman söz; Çaqqal; Yamaq; Dörd yüz qız; İstifta; Məscidlər; Məəttəl; Üç yüz milyon; Qənaət; Qəzetlərdən; Yol; Elmi-musiqi; Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz; Üç qara xəbər; Tövhid; Halal; Papaslar; Əyyami-mah; Küpə; Ahənrüba; Xeyirxahlıq; Tərəkəmə; Kərbəlayı; Əvvəlinci söz; Nicat; İrani-nov; Dağarcıq; Təmizləmək; Kəc qabırğa; Bəzi işlər; Bikarlar bayramı; İcazeyi- ictihad; Səhv; Nişanlı bir qız; Düşmənlər; Din; Sədiyə oxşar; Nə vaxt?; Nəcasat; İrs; Novruz; Keçi; Əmali mahi-rəməzan; Paklar; Nadirül-vücud; Kimlərdir?; Etidaliyyun; Hacı İbrahimov; Helmi paşa; Bahalıq; Tacül-hac; Qanlı faciə; Təzə xəbər; Bibiheybət ziyarətgahı; Nə olardı?; Qəzetlərimiz; İşıq; Müsəlmanların ittihadı; Biz; Altı milyon; Teatr; Zina; Mustafa bəy Əlibəyov; Məhəmməd Əli Mirzə; Osmanlı ilə İtaliya davası; Tap görüm; Ad; Qan hamamı; Fındıq; Keflənmək; Təsəlli; Qohumluq; Məramnamə; Yadigari-həzrət İbrahim Xəlil, yaxud “Qurban bayramı”; Heç bilirikmi?; Nainsaflıq; Cavabı- mız; İmalə; Məscid; Alım-satım; Təzə il; Pək eyi; Çiçək; Müsəlmançılıq; Artistlər; Əlifba; Övrət məsələsi; Manifest; Dərd; Baş; Kişi gəlir; Pyatiqorsk; Dili tutulub; Şükür; Ruhanilər yığıncağı; Qeyrət; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxtlik; Boğaz məsələsi; Bayramlar; Arvadbazlıq; Qorxmayanlar; Millətlər; Azadiyi- vicdan; Qondarma bəylər; Azərbaycan; Millət; Təzvir ustadları; Fahişəxana; Bikarlar məhəlləsi; Tikan; Cavanlara; Firqələr davası; Maarif dostlarına Bəşarət; Vətən xadimləri; Qız tərbiyəsi; Mübarək olsun; Müştərilərimizə; Dəstə; İlan-qurbağa; Müştərilərə; Tüstü; Əfradi-aleh; Ax. Nikolay!; Məşrubat; Bəla; Təbiət; İnqilab lazımdır. Gözəl yerlər; Padvod; Müqəddəs vətənim; Nə mərəkə!; Ticarət; “Molla Nəsrəddin aeroplanı”; Savad məktəbləri; İspalkom imtahanı; Dəmir yol; Maarif işləri; Bistü-həştüm; Şərq qadını; Uşaqlarımız; Şeir nəşəsi; Orucluq; Üç saat; Hov; Kooperativ; İnna-lillahi və inna-ileyhi racium; Murdar; Uşaq teatrı; Axır çərşənbə; Dindarlıq; Varlılar bayramı; Qərardad; Qonaqlıq vermək; Kəndlilərə yavıq; Müsəllah; Peyğəmbərlik ya ki kişmiş davası; Aşura oğruları; Binamazlıq; Hələ dəm alır; İran işləri; Acıqnan; Dəxi nə istəyəcəklər; Böyük həkimlər; Sənət və ədəbiyyat; Böhtan; Qatıq ağdırmı, qaradırmı?; Xəlifələr; Dirsək bilər; Dost; Bilet satılmasın; Xala xətrin qalmasın!; İngilis mədəniyyəti; Gözəl millət; Təfavütü yoxdur; O elə ‒ bu belə!; Nisyə mal ötürmək; Latın hürufatı və ingilislər; İsti su ‒ soyuq su; Arvad öldürənlər; Yaxud “qeyrət”; Özündən böyük sözlər; Kəndə!; Xaç bayramı; Beynəlxalq qadınlar günü; Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı; Eşit, inanma! Yad edirəm; Uzandırma; Qızarar; Dinc qulağım, yaxud yeddi il; Mətbuat bayramı, yaxud tacgüzarlıq; Xan hünəri; Traktor və Əli şiəsi; Yuxum gəlir; Arvada gücləri çatır; İki möcüz; Ruzi-aşura; Pak neft və murdar neft; Sülhi-əbədi; Teatr konfransı; Sövqi-təbii, yaxud həcc ziyarəti; Xoşbəxt əksin- 88 BİBLİOQRAFİYA qilabçılar; Cəmdək; Ləkə; Teatr söhbətləri; Rişə; Fürsət; Barmaq; 8 Mart qadınlar günü; Dinc ol. Heç vecinə deyil; Mədfən; Gecənin sahibsiz vaxtı; Din və millət; Sapın ucu. Xam xəyal edirlər; Oktyabr kimin bayramıdır?; Müsəlmançılıq; 1930-cu il üçün iş planı; İrəvan (müxbirimizdən); İrəvan; Getdi cahandan həzrəti-Sidqi; Yeni ibtidai məktəbdə Azərbaycan dili; Faydalı təşəbbüs; Bəs Aspisova xanımın müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu?; Həblül-mətin qəzeti Haaqa konfransının nəticələri haqqında; Binəsiblər; Xeyir- dua; Cümhuriyyət; İdarədən; Bir neçə söz; Əliqulu Nəcəfov; Köhnə dərdim; Məşədi Sicimqulu “Kefsiz”; Mirzə Fətəli Axundov və adın məsələsi; Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında; Sabir barəsində xatiratım; Əliqulu Qəmküsar; Bəradərim Məşədi Qurbanəli; Əzizi-mən Məşədi Tağı! (2 yanvar 1901); Qardaşım Qurbanəli! (İrəvan. Fi 22 mahi-mart 1902); Bəradərim Qurbanəli! (Fi 22 aprel 1905); Nuri-çeşmim (24 aprel 1907); Əzizim! (Bakı, 26. VII- 1908); Əzizim! (Bakı, 10 yanvar 1910); Əzizim Məmmədəli! (Yevlax, 1 avqust 1910); Əzizim Məmmədəli! (18 avqust 1910); Məmmədli! (23 avqust 1910); Məmmədəli! (25 avqust 1910); Məmmədəli (4 oktyabr 1910); Əzizim Məm- mədəli! (4 oktyabr 1910); Əzizim Məmmədəli! (25 oktyabr 1910); Əzizim Sidqi (11 dekabr 1910); Əzizim Məmmədəli! (1910-cu ilin axırı ya 1911-ci ilin ilk günləri); Əzizim Məmmədəli! (2 yanvar 1911); Əzizim Məmmədli! (29 yanvar 1911); Əzizim Məmmədəli! (1 mart 1911); Əzizim Məmmədəli (14 may 1911); Əzizim Həmidə! (14 dekabr 19110; Məmmədəli! (1911); Məm- mədəli! (1911); Əzizim Məmmədəli! (1911); Həmidə! (1911); Həmidə! (14 fevral 1912); Əzizim Məmmədəli! ( 7 mart 1912); Həmidə! ( 27 noyabr 1913); Əzizim Həmidə! (7 iyul 1914); Əzizim Məmmədəli! (11 yanvar 1915); Həmidə! (14 aprel 1916); Hindarx, Həmidə xanım Cavanşirə (30.04.1916); Həmidə! (12 iyul 1916); Əzizim Məmmədəli! (10 fevral 1917); Məmmədəli! (23 ya 24 fevral 1917); Həmidə! (11 iyun 1917); Məmmədəli! (17 sentyabr 1917); Naxçıvan İnqilab Komitəsinin sədri Qədimova; Əzizim Həmidə! (15 noyabr 1922); Həmidə! (1 fevral 1923); Əzizim Həmidə! (28 avqust 1923); Əziz oğlum Midhət (28 avqust 1923); Həmidə! (30 avqust 1923); Əzizim Midhət! (1924); Əzizim Həmidə! (2 fevral 1924); Əzizim Həmidə! (24 yanvar 1925); Məmməd Sədi! (31 yanvar, 1925); Məmmədəli! (2 fevral 1925); Müzəffər! (1925); Əzizim Eynəli Sultan! (13 iyul 1925);Müzəffər! (31 may 1926); Həmidə! (8 fevral 1928); Həmidə! (8 iyun 1929); Məmmədəli! (9 iyun 1929); Əzizim Baba! (11 may 1930); Əlişdan dayı! (Bakı, 30 aprel 1930); Əziz oğlum Midhət! (Bakı, 23 may 1930); Mənim əziz oğlum Midhət! (12 iyul 1930); Həmidə! (27 avqust 1930); Uzaq Kislovodskdən mehriban Həmidəyə! (Kislovodsk, 10.12.1930); Mənim əzizlərim Həmidə, Münəvvər və Müzəffər! (Kislovdsk, 20 dekabr 1930); Midhət! (26 dekabr 1930); Bu yaxın günlərdə (9 fevral 1931); Əzizim Kərbəlayı Cabbar!; Əzizim Baba! (15 aprel 1931); Əziz 89 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ oğlum Midhət! (Şuşa şəhəri, 13 avqust 1931); Mənim möhtərəm Kislovodsk tanışlarım ‒ Vladimir Pavloviç və Valentina Pavlovna Aqapyevlər!; Həmidə (10 oktyabr 1922-ci ildən sonra); Həmidə (14 iyul); Qələm yoldaşım Məhəmmədəli Sidqiyə (Bakı 15 may); Şərhlər.

38. Eşşəyin itməkliyi: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; rəss. M.Abdullayev; [red. Y.Məmmədov]. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961. ‒ 129, [3] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır.

1962 39. Qurbanəli bəy: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmməd- ov. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1962. ‒ 25, [3] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır.

1963 40. Ölülər: [dörd məclisdə komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmmədov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1963. ‒ 69, [3] s. ‒ Mətn kiril qrafikasındadır.

1965 41. Bəlkə də qaytardılar / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. A.Zamanov; red. Y.Məmmədov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1965. ‒ 210, [2] s. Kitabın içindəkilər: Hekayələr: Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; Quzu; Zəlzələ. 42. Buz: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmmədov; rəssamı D.Kazımov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1965. ‒ 21, [3] s. Kitabın içindəkilər: Buz; Saqqallı uşaq. 43. Yuxu: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. K.Nəzirov; rəs. İ.Piçxadze. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1965. ‒ 52, [4] s. Kitabın içindəkilər: Molla Fəzləli; Hünərli qadınlar; İki ər; Qiyamət; Yuxu; Usta Zeynal; Xanın təsbehi; Peyğəmbərlik ya ki kişmiş davası.

1966 44. Əsərləri: üç cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. M.İbrahimov; Azərb. SSR EA, Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Cild 1. ‒ Bakı: Azərb. SSR EA,1966. ‒ 681, [3] s. Kitabın içindəkilər: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Anamın kitabı; Kamança; Danabaş kəndinin məktəbi; Lal; Dəli yığıncağı; Yığıncaq: [dram əsərləri].‒ Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Pirverdinin xoruzu; Qurbanəli bəy; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl 90 BİBLİOQRAFİYA həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Proletar şairi; Danabaş kəndinin məktəbi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Ucuzluq; Atlar dayandı; Toy: [hekayələr].

45. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. M.S.Əsgərov; [red. Z.Hacıyeva]. ‒ Bakı: Maarif, 1966. ‒ 60, [5] s. ‒ (Mənim ilk kitablarım). Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Usta Zeynal; Quzu.

1967 46. Əsərləri: üç cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed.: Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. M.İbrahimov; Azərbaycan SSR EA, Nizami adına Ədəbiy- yat və Dil İnstitutu. ‒ Cild 2. ‒ Bakı: Azərb.SSR EA, 1967. ‒ 750 [2] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar: Tiflis, 7 aprel; Lisan balası; Bizim “obrazıvannı”lar; Molla Nəsrəddinin cavabı; Qəbrdən məktub; Molla Nəsrəd- dinin xəlvət cavabı; Niyə məni döyürsünüz?; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Məktub; Bakılılara; Niyə mən dərsdən qaçdım; Çox qəribə; Hansı elmlər lazım?; Təzə təlim kitabı; Nəsihət. Camaat vəkillərinə; Əbdürrəhim əfəndi; Axund ilə keşişin vəzi; İran konsulları; Nə eləmək; Tərəqqi əlamətləri; Qolo- şapova; Qoqloşapovun geri çağırılması; Müsəlman içində gördüklərim; İfratın mənfəəti; Bir gürcüyə cavab; Abirin və kilab; Səyahətnamə; Reynqartın səyahət kitabından; Yar ilə görüşmək; Keçən günlər; Cavab; Əhməd bəy Ağa- yev cənablarına; İranlılara; İran fəhlələrinin pulu hara gedir; Rəhbər; Orucu batil eləyən şeylər; Meymunlar; Mıncıq; Məscidlərimiz; İrşad; Qarnıyoğunlar; Gimnaziyada təzə məscid; İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub; Qazan- cımız; Meşədə gördüklərim; Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər; Baş yarmaq; İrəvan seminariyası və qazının nitqi; Binamusluq; Leontiyev; Quli-biyabanlar; Məzhəb azadlığı; Mövqufat məsələsi; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Zarafat; Qayırma hadisələr; Tərcümanın fitvası; Molla Cəfərqulu; Erməni və müsəlman övrətləri; Qafqaz Şeyxül-islamına iki dənə açıq məktub; Cəfəngiyyat; Papaq; Bizim işlərimiz; Cümə günləri; Qurbağalar; Bir boçka su. Bakıda Çornı qorod fəhlələ- rinə; Xanımlara; Cəfəngiyyat; Aşina sədası; Şükr və səna; Batdağ; Xənnas; Məryəm xanım; Ölülər; Fərrux bəy Vəzirov; Məsləkimiz; İlin axırı; Eydi-əzha; Küp; Ot; Mırt-mırt; Cavab; Haradadırlar?; Mikroblar; Din məsələsi; Bakı müsəlmanları; Murdar; Divar; Filosoflar; Çanaq; Dil; Anam-bacım; Çuval; Sürmə; Heyz; Səkkiz yüz molla; Babilər; Müsəlman; Tarix; Dua; Əbvabül- cinan; İttihad; Bu nədir?; Tədarük; Təməllüq; Qara buludlar; Bəs nə vaxt?; Müəllimlər; Şeytan; Politika aləmindən; Bir para sözlər; Novruz; Gələcək; Misyonerlər; Hacıxana; Abunə dəftərimiz açıldı; Zəhrimar; Köhnə il; Necə qan ağlamasın daş bu gün; Üləma; Küflə qurdu; İp; Zəncir; Pillə-pillə; Xanımlar; 91 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qoqol; Haman söz; Çaqqal; Yamaq; Dörd yüz qız; İstifta; Məscidlər; Məəttəl; Üç yüz milyon; Qənaət; Qəzetlərdən; Yol; Elmi-musiqi; Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz; Üç qara xəbər; Tövhid; Halal; Papaslar; Əyyami-mah; Küpə; Ahənrüba; Xeyirxahlıq; Tərəkəmə; Kərbəlayı; Əvvəlinci söz; Nicat; İrani-nov; Dağarcıq; Təmizləmək; Kəc qabırğa; Bismilla xiragima nirragim; Bəzi işlər; Bikarlar bayramı; İcazeyi-ictihad; Səhv; Nişanlı bir qız; Düşmənlər; Din; Sədiyə oxşar; Nə vaxt?; Nəcasat; İrs; Novruz; Keçi; Əmali mahi-rəməzan; Paklar; Nadirül-vücud; Kimlərdir?; Etidaliyyun; Hacı İbrahimov; Helmi paşa; Bahalıq; Tacül-hac; Qanlı faciə; Təzə xəbər; Bibiheybət ziyarətgahı; Nə olardı?; Qəzetlərimiz; İşıq; Müsəlmanların ittihadı; Biz; Altı milyon; Teatr; Zina; Mustafa bəy Əlibəyov; Məhəmməd Əli Mirzə; Osmanlı ilə İtaliya davası; Tap görüm; Ad; Qan hamamı; Fındıq; Keflənmək; Təsəlli; Qohumluq; Məram- namə; Yadigari-həzrət İbrahim Xəlil yaxud “Qurban bayramı”; Heç bilirikmi?; Nainsaflıq; Cavabımız; İmalə; Məscid; Alım-satım; Təzə il; Pək eyi; Çiçək; Tök!; İmtahan; Müsəlmançılıq; Artistlər; Əlifba; Övrət məsələsi; Manifest; Dərd; Baş; Kişi gəlir; Pyatiqorsk; Dili tutulub; Şükür; Ruhanilər yığıncağı; İdarədən; Qeyrət; Şor; Müftilik məsələsi; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxtlik; Boğaz məsələsi; Zənciri-müqəddəs; Bayramlar; Arvadbazlıq; Qorxmayanlar; Rus məxrəci; Millətlər; Ehsan; Bambılılar; Azadiyi-vicdan; Avampəsənd nitqlər; Qondarma bəylər; Azərbaycan; Şahsevənlər; Millət; Təzvir ustadları; Fahişə- xana; Bikarlar məhəlləsi; Tikan; Cavanlara; Firqələr davası; Maarif dostlarına Bəşarət; Elanın zərəri; Vətən xadimləri; Qız tərbiyəsi; Mübarək olsun; Müştərilərimizə; Dəstə; İranda ləğəblər; Cağəsbi; İlan-qurbağa; Təzə partilər; Misyonerlər; Müştərilərə; Tüstü; Əfradi-Saleh; Ax, Nikolay!; Məşrubat; Bəla; Dövlətli xanımlar; Təbiət; İzahlar qeydlər.

47. Əsərləri: 3 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed.: Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. M.İbrahimov; Azərbaycan SSR EA, Nizami adına Ədəbiy- yat və Dil İnstitutu. ‒ Cild 3. ‒ Bakı: Azərb.SSR EA, 1967. ‒ 902 [2] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar: Molla Nəsrəddin; Kürk; Yaxın Şərq məsələsi; Qanı istilər; Rəndə; Ağ çörək və kərə yağ; İnqilab lazım; Yer yoxdur; Bir növ yazıçı; Ar olsun; Ziyarət; Gözəl yerlər; Neft fəhlələri; Padvod; Düzəldi; İki xəbər; Şikayət; Müqəddəs vətənim; Nə mərəkə!; Ərzaq vergisinin nöqsanları; Maarif; Poçt xərci; Pambıq; İsa əleyhüssəlamın möcüzü; Kəmənd; Mətbəələr; Müəllim; Mayın biri; Mənə nə!; Rəşidül-məmalik; Ticarət; “Molla Nəsrəddin” aeroplanı; Hara düşüm?; Məhərrəmlik; Savad məktəbləri; İspalkom imtahanı; Dəmir yol; Maarif işləri; Bistü-həştüm; Yad etməli; Qaranlıqda; Heyif olsun!; Dərs kitabları; Bədbəxtçilik; Kimdən ötəri?; Şərq qadını; Uşaq- larımız; Şeir nəşəsi; Orucluq; Üç saat; Su budaqları; Hov; Tehran müxbirimizə; Kooperativ; İnna lillahi və inna ileyhi raciun; Dinsizlik; Çühübbi-imam; 92 BİBLİOQRAFİYA

Murdar; Allah, bədnəzərdən saxla!; Uşaq teatrı; Axır çərşənbə; Dindarlıq; Var- lılar bayramı; Gizlədirlər; Qərardad; Qonaq(lıq) vermək; Təmizlik; Kəndlilərə yavıq; Müsəlla; Peyğəmbərlik ya ki kişmiş davası; Aşura oğruları; Binamazlıq; Unudulmuş elmlər; Piyanskalığın dərmanı; Şəhərə doğru; Hələ dəm alır; Təzə müalicə üsulu; İran işləri; Acığnan; Dəxi nə istəyəcəklər?; Böyük həkimlər; Pambıq qiyməti; Əsil məqsəd nə imiş; Sənət və ədəbiyyat; Şadlıq xəbəri; Şəfqət bacısı; Biblioqrafiya (Ziya Paşa və Derjavin); Yollarımız; Münacat; Böhtan; Qatıq ağdırmı, qaradırmı?; Kifayət deyil; Təlimi-doxtəran; Xəlifələr; Qəza müxbiri; Dirsək bilər; Dost; Lotuluq; Din əleyhinə təbliğat; Pasport get- gəli; Ölüm axtaran; Bilet satılmasın; Xala xətrin qalmasın!; Din söhbətləri; İngilis mədəniyyəti; Gözəl millət; Təfavütü yoxdur; O elə ‒ bu elə!; Çox nigaranam; Nisyə mal ötürmək; Latın hürufatı və ingilislər; İsti su – soyuq su; Arvad öldürənlər yaxud “qeyrət”; Özümdən böyük sözlər; Hünərli qadınlar; İran tacirləri; Kəndə!; Xaç bayramı; Bayquşlar; İnsan və heyvan; Beynəlxalq qadınlar günü; Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı; Eşit, inanma; yad edirəm; Dəyirman; Uzandırma; Qızarar; Dinc qulağım yaxud yeddi il; Mətbuat bayramı yaxud tacgüzarlıq; Xan hünəri; Bir qətrə göz yaşı; Traktor və Əli şiəsi; Od və su; Yuxum gəlir; Arvada gücləri çatır; İki möcüz; Ruzi-aşura; İran meyvələri yaxud əli qələmli vaizlər; Pak neft və murdar neft; Allah var yaxud çəki daşları; Kusi-rehlət (oktyabr inqilabı bayramı münasibəti ilə); Şura qadın- ları; Üzr istəyirəm; Din söhbətləri; Qəzalarda yol məsələsi; Əsatiri-əvvəlin; Oktyabr inqilabı və şaxsey; Məşğuliyyət; Müxbirlər; Qiyamət; Tövhid; Məktəblər; Tarix; Sülhi-əbədi; Qış xəbərləri; Oruc tutanlar və oruc tutmayan- ların hesabı; Teatr konfransı; Allah vardır; Növbə gözləmək; Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət; Mərkəz və qəzalar (yaz əkini kampaniyasına dair); Leylətül-qədr; Qədəğən etmək; Tiryək; Sövqi-təbii yaxud həcc ziyarəti; Zey- nəb; Darvinçilik və kommunistlər; Əfğan padşahı; Qurban bayramı və quldur yığıncağı; Xoşbəxt əksinqilabçılar; Təəccüblü işlər; Cəmdək; Bitərəflər və din; Ləkə; Allah; Yaşasın belə millət; İkinci sənayeləşdirmə istiqrazı; İsgəndəri- kəbirlər; Teatr söhbətləri; Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb; Çadra və papaq; Kovdanlar; Rişə; Rus keşişləri və siğə; Türk kitabları; Məscid məsələsi; Dindar firqəçi yoldaşlar (şura seçkiləri münasibətilə); Pillə-pillə; Fürsət; Barmaq; Zəng orada çalınmır; Allah-taalanın sifətləri; 8 Mart qadınlar günü; Qız götürüb qaçmaq; Dinc ol. Səbrini dər; Heç vecinə deyil; VI şuralar qurultayı; İşçi teatrı; Yemək bayramı; Heyvan sürüləri; Şura mətbuatı; Çətin məsələ; Xurcun və çamadan; Dinsizdirlərmi Azərbaycan kəndliləri?; Mədfən; Yazıçılar bayramı; Dindarlığın axır nəfəsi; Kooperativ bayramı; Bəxt lazımdır; Gecənin sahibsiz vaxtı; Yoldan azanlar; Qarğa-quzğunlar; Din və millət; Sapın ucu. Qisas; Peyğəmbərlər; Allahı “çistka” etmək olarmı?; Səbr; Xam xəyal edirlər; Fırıldaq baş tutmadı; Təmizlik; Olaydı-olmayaydı; Gəl savaşaq; Başını 93 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ piyliyim; Namaz qılan və tramvay çəkən; Vəhdaniyyət; Oktyabr kimin bayramıdır?; Müsəlmançılıq; 1930-cu il üçün iş planı; Molla əminin təklifi; Va şəriəta yaxud ingilis politikası; İngilis hökuməti və din söhbətləri; Torpaq; Eydi-rəmazan.‒ Məqalələr: İrəvan müxbirimizdən; İrəvandan (xəbər); Əz cahan rəft həzrəti-Sidqi; Ədəbiyyat; Diqqət etməli; Yeni ibtidai məktəbdə tatar dili; Faydalı təşəbbüs; Bəs Aspinova xanımın müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu; Həbül‒mətin qəzeti Qaqa konfransının nəticələri haqqında; Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri; Binəsiblər; Xeyir-dua; Türkiyə məşrutəsinin keçmişindən; İdarədən; Oxucularımıza; Cümhuriyyət; Vətəndaş- lar; İdarədən bir neçə söz; İdarədən; Arvad məsələsi; Xəbərdarlıq; Bir neçə söz Təbrik; Behişt əlifbası; Məhərrəmül-həram; İdarədən; Söz pəhlivanı; Bəyan; Əliqulu Nəcəfov; Köhnə dərdim; Məşədi Sijimqulu Kefsiz; Müdafiə həftəsi; İdarədən; Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi; Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında; Sabir barəsində xatiratım; Əliqulu Qəmküsar; Saqqallı uşaqlar; [Cib dəftərindən]; Zəhmət, ölüm və naxoşluq; Xatiratım; Tərcümeyi- halım. ‒ Məktublar: Fi 25 aprel [1895-1897-ci illər arası] Nehrəm Bəradərim Məşədi Qurbanəli; Əzizi-mən Məşədi Tağı! (2 yanvar 1901); Qardaşım Qur- banəli! (İrəvan. Fi 22 mahi-mart 1902); Tiflis. Bəradərim Qurbanəli! (Fi 22 aprel 1905); Redaksiyaya məktub; Redaksiyaya məktub; Nuri-çeşmim; Əzizim!; Əzizim!; Əzizim Məmmədəli; Əzizim Məmmədəli!; Məmmədəli!; Məmmədli!; Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Sidqi!; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Məmmədli!; Əzizim Məmmədəli! (29 yanvar 1911); Əzizim Məmmədəli; C. Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Həmidə! (14 dekabr 1911); Məmmədəli!; Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli!; Həmidə!; Mənim Həmidəm!; Mənim əziz Həmidəm!; Əzizim Həmidə!; Əzizim Məm- mədəli!; Həmidə! (27 noyabr 1913); Əzizim Həmidə! (Tiflis. 7 iyul 1914); Həmidə!; Əzizim Məmmədəli! (Tiflis. 11 yanvar 1915); Həmidə!; Hindarx, Həmidə xanım Cavanşirə; Həmidə!; Əzizim Məmmədəli! (10 fevral 1917); Məmmədəli!; Həmidə! (Tiflis 11 iyul 1917); Məmmədəli!; Naxçıvan İnqilab Komitəsinin sədri Qədimova çatacaq (3 rəmazan, çərşənbə, 11 may 1921); Müzəffər!; Əzizim Həmidə!; Həmidə! (1 fevral 1923); Həmidə! (18 mart 1923); Münəvvər; Əzizim Həmidə!; Əzizim Həmidə! (28 avqust 1923); Əziz oğlum Müdhət (28 avqust 1923); Həmidə! (30 avqust 1923); Kommunist qəzetəsi idarəsinə; Əzizim Müdhət!; Əzizim Həmidə!; Əzizim Münəvvər; Müdhət!; Əziz oğlum Müdhət!; Əzizim Həmidə!; Əzizim Həmidə!; Əzizim Həmidə!; Məmməd Səid!; Məmmədəli!; Müzəffər!; Əzizim Eynəli Sultan! (13 iyul 1925); Həmidə!; Müzəffər!; Məmmədəliyev yoldaşa; Həmidə!; Möhtərəm Vahab yoldaşa!; Xalq rəssamı və əziz yoldaş möhtərəm Əzimzadəyə; Həmidə! ( İrəvan, 8 fevral 1928); Həmidə! (28 dekabr 1928); Həmidə! (İrəvan 8 iyun 1929, çərşənbə); İrəvanda Məmmədəli! (9 iyun 1929); Teymur!; Mənim əziz 94 BİBLİOQRAFİYA qızım Münəvvər!; Əzizim Baba! (Bakı 11 may 1930); Əziz Əlişdan dayı; Əziz oğlum Müdhət!; Mənim əziz oğlum Müdhət!; Əziz oğlum Midhət! (27 iyul 1930); Həmidə! (27 avqust 1930); Kislovodsk 4 dekabr 1930; Kislovodsk, (10.12.1930); Əzizim Həmidə, Münəvvər və Müzəffər!; Müdhət! (26 dekabr 1930); Həmidə! (10 aprel 1931); Əzizim Kərbəlayı Cabbar!; Əzizim Baba!; Əziz oğlum Müdhət!; Məmmədəli; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli; Məmmədəli; Mənim möhtərəm Kislovodsk tanışlarım ‒ Vladimir Pavloviç və Valentina Pavlovna Aqapyevlər!; Həmidə!; Həmidə!; Qələm yoldaşım Məm- mədəli Sidqiyə; Münəvvər!; Həmidə!; Məmmədəli!; Əzizim Baba!; Möhtərəm yoldaş!; Həmidə!; Həmidə!; İzahlar və qeydlər.

48. İki alma: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. S.Məmmədova; rəssam O.Sadıqzadə. ‒ Bakı: Gənclik, 1967. ‒ 73, [3] s. Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Qurbanəli bəy; Quzu; Saqqallı uşaq; Buz; İki alma; Zəlzələ.

49. Seçilmiş əsərləri: dramlar, hekayə və felyetonlar / Cəlil Məmməd- quluzadə; mətni nəşrə hazırl. A.Zamanov; red. H.Məhəmmədzadə. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1967. ‒ 655 s. ‒ Mətn ərəb qrafikasındadır. Kitabın içindəkilər: Nəşriyyatdan; Şərqin böyük ədibi. Dram əsərləri: Ölülər; Anamın kitabı; Kamança; Dəli yığıncağı. ‒ Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriy- yət; Qurbanəli bəy; Quzu; Xanın təsbihi; Zırrama; Baqqal Məşədi Rəhim; Buz; Şeir bülbülləri; Konsulun arvadı; Bəlkə də qaytardılar; Yan tütəyi: [hekayələr]. ‒ Felyetonlar: Tiflisdən, 7 aprel; Niyə məni döyürsünüz; Bakılılara; İran kon- sulları; İranlılara; Meymunlar; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Məhəm- mədəli şah və bütpərəstlər; Baş yarmaq; İran seminariyası və qazının nitqi; Zarafat; “Tərcümanın” fitvası; Qafqaz şeyxülislamına iki dənə açıq məktub; Bir boçka su; Batdax; Ot; Mırt-mırt; Mikroblar; Divar; Filosoflar; Dil; Sürmə; Səkkiz yüz molla; Tumluq; Şeytan; Missionerlər; Necə qan ağlamasın...; Zən- cir; Qoqol; Kəc qabırğa; İrs; Etidaliyyun; Qanlı faciə; Osmanlı ilə İtaliya dava- sı; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxtlik; Azadi vicdan; Azərbaycan; Millət; Fahişəxana; Bekarlar məhəlləsi; Firqələr davası; Tikan; İranda ləqəblər; Ax Nikolay!; Tüstü; İnqilab lazım; Rəşidül-məmalik; Əsl məqsəd nə imiş; Münacat.

1968 50. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə; red. S.Məmmədova. ‒ Bakı: Gənclik, 1968. ‒ 104, [4] s. Kitabın içindəkilər: Bir yüngülvari müqəddimə ; Eşşəyin itməkliyi; Xatimə.

95 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1969 51. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmmədov; rəssam F.Quliyev. ‒ Bakı: Gənclik, 1969. ‒ 76 s. Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Dəllək; Quzu; Taxıl həkimi; Yan tütəyi; Saqqallı uşaq; Buz; Eydi-rəmazan; Sarı; Yuxu; Nigarançılıq.

1970 52. Bəlkə də qaytardılar: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmmədov. – Təkrar nəşr. ‒ Bakı: Gənclik, 1970. ‒ 127, [1] s. Kitabın içindəkilər: Danabaş kəndinin məktəbi; Şəhər və kənd; Zəlzələ; Ucuzluq; Danabaş kəndinin əhvalatları.

1971 53. Xatiratım: (memuar ədəbiyyat nümunəsi) / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Y.Məmmədov. ‒ Bakı: Gənclik, 1971. ‒ 111, [1] s. Kitabın içindəkilər: Qaranlıq; Namaz; Meyit büsatı; Şadlıq namazı; Gecə namazları; Sövm-orucluq; “Molla Nəsrəddin”in birinci nömrəsi; Məcmuəmiz- də dil məsələsi; Utanmadıq; İstixarə; Atalar sözü; Tərcümeyi-halım.

1972 54. Buz: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. T.Cəmilova, rəssam Əl- əşrəf. ‒ Bakı: Gənclik, 1972. ‒ 12 s.

1974 55. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red. M.Zeynalova; rəs. N.Rəhimov. ‒ Bakı: Gənclik, 1974. ‒ 190, [2] s. Kitabın içindəkilər: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Sirkə; Yan tütəyi; Saqqallı uşaq; Buz; Bəlkə də qaytardılar; Oğru inək; İki qardaş; İki alma.

1977 56. Usta Zeynal: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Gənclik, 1977. ‒ 100, [4] s. Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; Qurbanəli bəy; Quzu; Yan tütəyi; Saqqallı uşaq; Buz; İki qardaş; İki alma. 1978 57. İki alma: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. M.Namaz; rəssam R.Babayev. ‒ Bakı: Gənclik, 1978. ‒ 14, [2] s.

96 BİBLİOQRAFİYA

1979 58. Ölülər: [dörd məclis və beş pərdədən ibarət komediya] / Cəlil Məm- mədquluzadə. ‒ [s. l.]: [s. n.], [1979] .‒ 53 s.

1982 59. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; Ə.Haqverdiyev; red. A.Zamanov [və b.]; tərt. ed., müqəd. və qeydl. müəl. K.Məmmədov. ‒ Bakı: Gənclik, 1982. ‒ 368 s. ‒ (Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası: [50 cilddə]. ‒ C. 1). Kitabın içindəkilər: Müqəddimə; Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Usta Zeynal; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Sirkə; Saqqallı uşaq; Bəlkə də qaytardılar; Buz; İki alma; İki qardaş; Sarı.

1983 60. Əsərləri: 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov (red.), T.Həsənzadə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1983. ‒ 348 s. Kitabın içindəkilər: Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Qurbanəli bəy; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Proletar şairi; Danabaş kəndinin məktəbi; İki qardaş; Zəlzələ; Qoşa balınc; Ucuzluq; Atlar dayandı; Toy.

1984 61. Əsərləri: 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Cild 2. – Bakı: Azərnəşr, 1984. ‒ 193, [3] s. Kitabın içindəkilər: Dram əsərləri: Kişmiş oyunu; Ölülər; Anamın kitabı; Kamança; Danabaş kəndinin məktəbi; Lal; Dəli yığıncağı; Yığıncaq; Çay dəsgahı; İzahlar.

62. Əsərləri: 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Cild 3. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1984. ‒ 291, [1] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar (1906-1908): Tiflis, 7 aprel; Lisan balası; Bizim “obrazıvannı”lar; Molla Nəsrəddinin cavabı; Qəbirdən məktub; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı; Niyə məni döyürsünüz?; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Məktub; Bakılılara; Niyə mən dərsdən qaçdım; Müsəlman məclisi; Çox qəribə; Hansı elmlər lazım?; Təzə təlim kitabı; Nəsihət. Camaat 97 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ vəkillərinə; Əbdürrəhim əfəndi; Axund ilə keşişin vəzi; İran konsulları; Nə eləmək; Tərəqqi əlamətləri; Gəncliyə cavab; Qoloşapova; Qoloşapovun geri çağırılması; Vətən məhəbbəti; Müsəlman içində gördüklərim; İfratın mənfəəti; Bir gürcüyə cavab; Abirin və gilab; Səyahətnamə. Reynqartın səyahət kitabın- dan; Yar ilə görüşmək; Çətin məsələyə cavab; Keçən günlər; Cavab; Əhməd bəy Ağayev cənablarına; Şirin rusi danışan; İranlılara; İran fəhlələrinin pulu hara gedir; Rəhbər; Oruc yeyənlər; Orucu batil eləyən şeylər; Məclisi-milli; Bir adam lazımdır; Meymunlar; Mıncıq; Şeytana cavab; Məscidlərimiz; İrşad; Qarnıyoğunlar; Gimnaziyada təzə məscid; Doqquz yaşında; İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub; Qazancımız; Meşədə gördüklərim; Həmşəri; Meşədə gördüklərim; Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər; Baş yarmaq; İrəvan seminariyası və qazının nitqi; İdarədən; Meşədə gördüklərim; Binamusluq; Leontiyev; Azərbaycan padşahları; Quli-biyabanlar; Quba meydanı; Məzhəb azadlığı; Mövqufat məsələsi; Xoş təqrir; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Məslək; Zarafat; Qayırma hədisələr; Tərcümanın fitvası; Molla Cəfərqulu; Erməni və müsəlman övrətləri; Qafqaz şeyxül-islamına iki dənə açıq məktub; Hanı qırx beş min manat?; Veyillər; Cəfəngiyyat; Papaq; Bizim işlərimiz; Cəfərin anası; Bakı dəryası; Cümə günləri; Qurbağalar; Bir boçka su. Bakıda Çornı qorod fəhlələrinə; Göz yaşları; Keçəllər; Qorxuram; Xanımlara; Bakının əlacı; Vəkil; Cəfəngiyyat; Aşina sədası; Şükr və səna; Başmaq; Batdağ; İnşallah; Xənnas; Məryəm xanım; Bəqaüs səltənə; Ölülər; Fərrux bəy Vəzirov; Məsləkimiz; İlin axırı; Eydi-əzha; Küp; Ot; Mırt-mırt; Cavab; Haradadırlar?; Mikroblar; Din məsələsi; Bakı müsəlmanları; Ana dili; Murdar; Divar; Filosoflar; Çanaq; Dil; Anam-bacım; Çuval; Dəllal; Sürmə; Heyz; Səkkiz yüz molla; Babilər; Müsəlman; Tarix; Dua; Cavab; Əbvabül-cinam; İttihad; Peterburq; Bu nədir?; Tədarük; Təməllüq; Qara buludlar; Bəs nə vaxt?; Müəllimlər; Şeytan; Lal oyunu; Politika aləmindən; Bir para sözlər; Novruz; Gələcək; Misyonerlər; Hacıxana; Abunə dəftərimiz açıldı; Zəhrimar; Həqiqət; Köhnə il; İzahlar və qeydlər.

1985 63. Əsərləri: (felyetonlar): 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed.: Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Cild 4. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1985. ‒ 274, [2] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar (1909-1921): Necə qan ağlamasın daş bu gün, qırxılır gör neçə min baş bu gün!; Qənimət; Üləma; Küflə qurdu; İp; Zəncir; Allaha şükr olsun; Ticarət xəbərləri; Pillə-pillə; Xanımlar; Qoqol; Haman söz; Çaqqal; Yamaq; Dörd yüz qız; İstifta; Məscidlər; Məəttəl; Üç yüz milyon; Qənaət; Qəzetlərdən; Yol; Elmi-musiqi; Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz; Üç qara xəbər; Tövhid; Halal; Zülm; Mətbəə; Papaslar; Məhəbbət; 98 BİBLİOQRAFİYA

Əyyami-mah; Küpə; Ahənrüba; Evi yıxıldı; Xeyirxahlıq; Tərəkəmə; Kəlbəlayı; Əvvəlinci söz; Nicat; “İrani-növ”, Dağarcıq; Təmizləmək; Kəc qabırğa; Bismilla xiragima nirragim; Bəzi işlər; Bikarlar bayramı; İcazeyi-ictihad; Səhv; Nə deyim; Təzə il; Nişanlı bir qız; Düşmənlər; Din; Sədiyə oxşar; Nə vaxt; Nəcasət; Qatmaqarışıq; Bais; Şeyx Məhəmməd; Mənfəət; İrs; Novruz; Keçi; Əmali-mahi-rəməzan; Paklar; Nadirül-vücud; Kimlərdir?; Rəşt yanğının planı; Etidaliyyün; Hacı İbrahimov; Şeyxülislam; Hemi Paşa; İt baxandan; Bahalıq; Tacül-hac; Qanlı faciə; Təzə xəbər; Molla; Bibiheybət ziyarətgahı; Nə olardı?; Qəzetlərimiz; İşıq; Müsəlmanların ittihadı; Biz; Altı milyon; Teatr; Zina; Mustafa bəy Əlibəyov; Məhəmmədəli Mirzə; Osmanlı ilə italiya davası; Zorrama qiraətxana; Tap görüm; Ad; Qan hamamı; Fındıq; Keflənmək; Təsəlli; Qohumluq; Məramnamə; Yadigari-həzrət İbrahim Xəlil; Heç bilirikmi?; Cava- bımız; İmalə; Milli bayram; Məscid; Alım-satım; İslam; Təzə il; Pək eyi; Çiçək; Tök!; İmtahan; Müsəlmançılıq; Artistlər; Əlifba; Övrət məsələsi; Manifest; Dərd; Baş; Kişi gəlir; Pyatiqorsk; Dili tutulub; Şükür; Ruhanilər yığıncağı; İdarədən; Qeyrət; Şor; Müftilik məcəlləsi; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxt- lik; Aclar; Boğaz məcəlləsi; Zənciri müqəddəs; Bayramlar; Müsəlmanlar silah- lanır; Arvadbazlıq; Qorxmayanlar; Rus məxrəci; Millətlər; Ehsan; Bambılılar; Azadiyi-vicdan; Avampəsənd nitqlər; Qondarma bəylər; Azərbaycan; Şahsevənlər; Millət; Təsvir ustaları; Fahişəxana; Bikarlar məhəlləsi; Tikan; Cavanlara; Firqələr davası; Maarif dostlarına bəşarət; Elanın zərəri; Vətən xadimləri; Qız tərbiyəsi; Mübarək olsun; Dəstə; Ballı badımcan; İranda ləğəb- lər; Cacəsbi; İlan-qurbağa; Yumşaq quru; Təzə partilər; Misyonerlər; İanə; Təzə dəyirman; Üç çərək; Tüstü; Əfradi saleh; Ax, Nikolay!; Məşrubat; Bəla; Dövlətli xanımlar; Təbiət; İzahlar və qeydlər.

64. Əsərləri: 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov.‒ Cild 5: Felyetonlar. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1985. ‒ 313, [3] s. Kitabın içindəkilər: Molla Nəsrəddin; Çarə lazım!; Teatr işlərimiz; Cəfəngiyyat; Möhkəm iplər; Kürk; Cəfəngiyyat; Yaxın Şərq məsələsi; Hədər; Qanı istilər; Rəndə; Ağ çörək və kərə yağ; İnqilab lazım; Yer yoxdur; Bir növ yazıçı; Ar olsun; Ziyarət; Gözəl yerlər; Neft fəhlələri; Padvod; Düzəldi; İki xəbər; Şikayət; Müqəddəs vətənim; Nə mərəkə!; Ərzaq vergisinin nöqsanları; Maarif; Pambıq; Yadigar; İsa əleyhüssəlamın möcüzü; Kəmənd; Mətbəələr; Müəllim; Mayın biri; Mənə nə!; Qızıl kimi söz; Rəşidül-məmalik; Ticarət; Hara düşüm?; Molla Nəsrəddin aeroplanı; Cümə; Söz pəhləvanı (çəyirtkə qırmaq aləmindən); Məhərrəmlik; Keçən günlər; Savad məktəbləri; Bəxt; İspalkom imtahanı; Dəmir yol; Yığıntı; Bistü-həştüm; Yad etməli; Bəhanə; Şütüri-zəman; Qaranlıqda; Heyif olsun!; Dərs kitablarımız; Bədbəxtçilik; Şərq 99 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ qadını; Kimdən ötəri; Uşaqlarımız; Şeir nəşəsi; Orucluq; Üç saat; Su budkaları; Hov; Tehran müxbirimizə; Kooperativ; İnna lillahi və inna ileyhi raciun; Dinsizlik; Mühibbi-imam; Murdar; Allah, bəd nəzərdən saxla!; Uşaq teatrı; Axır çərşənbə; Dindarlıq; Varlılar bayramı; Gizlədənlər; Qərardad; Qonaq vermək; Təmizlik; Kəndlilərə yavıq; Tulanbar eşşəyi, məxmər palan; Müsəlla; Peyğəmbərlik, ya ki kişmiş davası; Aşura oğruları; Binamazlıq; Unudulmuş elmlər; Piyanskalığın dərmanı; Şəhərə doğru; Hələ dəm alır; Təzə müalicə üsulu; İran işləri; Acığnan; Dəxi nə istəyəcəklər?; Böyük həkimlər; Pambıq qiyməti; Əsl məqsəd nə imiş; Sənət və ədəbiyyat; Şadlıq xəbəri; Şəfqət bacısı; Biblioqrafiya (Ziya Paşa və Derjavin); Yollarımız; Münacat; Böhtan; Qatıq ağdırmı, qaradırmı?; Kifayət deyil; Təlimi-doxtəran; Qəza müxbiri; Xəlifələr; Dirsək bilər; Dost; Lotuluq; Din əleyhinə təbliğat; Pasport “get-gəli”; Ölüm axtaran; Bilet satılsın; Xala xətrin qalmasın!; Din söhbətləri; İngilis mədəniy- yəti; Gözəl millət; Təfavütü yoxdur; O elə – bu belə!; Çox nigaranam; Nisyə mal ötürmək; Latın hürufatı və ingilislər; İsti suya – soyuq suya; Arvad öldürənlər, yaxud “qeyrət”; Özümdən böyük sözlər; Hünərli qadınlar; İran tacirləri; Kəndə!; Xaç bayramı; Bayquşlar; İnsan və heyvan; Beynəlxalq qadın- lar günü; Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı; Eşit, inanma!; Yad edirəm; Dəyirman; Uzandırma; Həmi yaxşı, həmi pis, yaxud meymun; Qızarar; Dinc qulağım, yaxud yeddi il; Mətbuat bayramı, yaxud tacgüzarlıq; Xan hünəri; Bir qətrə göz yaşı; Traktor və Əli şiəsi; Od və su; Yuxum gəlir; Arvada gücləri çatır; İki möcüzə; Ruzi-aşura; İran meyvələri, yaxud əli qələmli vaizlər; Pak neft və murdar neft; Allah var, yaxud çəki daşları; Kusi-rehlət; Şura qadınları; Üzr istəyirəm; Din söhbətləri; Qəzalarda yol məsələsi; Əsatiri-əvvəlin; Oktyabr inqilabı və şaxsey; Məşğuliyyət; Müxbirlər; “Qiyamət”, yaxud kəndli qadınlar; Həmmalül-müqəddəs; Tövhid; Məktəblər; Əsrimizin möcüzələri; Sülhi-əbədi; Qış xəbərləri; Oruc tutanlar və oruc tutmayanların hesabı; Teatr konfransı; Allah vardır; Növbə gözləmək; Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət; Mərkəz və qəzalar; Leylətülqədr; Qadağan etmək; Tiryək; Sövqi-təbii, yaxud həcc ziyarə- ti; Zeynəb; Darvinçili və kommunistlər; Əfqan padşahı; Qurban bayramı və quldur yığıncağı; Xoşbəxt əksinqilabçılar; İnzibati idarə; Cəmdək; Bitərəflər və din; Ləkə; Allah; Müftə şöhrət; Yaşasın belə millət; İkinci sənayeləşdirmə is- tiqrazı; Qoçu xəbərləri; İsgəndəri-kəbirlər; Teatr söhbətləri; Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb; çadra və papaq; Kovdanlar; Rişə; Rus keşişləri ilə siğə; Türk kitabları; Məscid məsələsi; Dindar firqəçi yoldaşlar; Pillə-pillə; Fürsət; Barmaq; Hikmətli sözlər; Zəng orada çalınmır; Allah-taalanın sifətləri; 8 Mart qadınlar günü; Qız götürüb qaçmaq; Dinc ol. Səbrini dər; Heç vecinə deyil; VI şuralar qurultayı; İşçi teatrı; Yemək bayramı; Heyvan sürüləri; Şura mətbuatı; Çətin məsələ; Xurcun və çamadan; Dinsizdirlərmi Azərbaycan kənd- liləri?; Mədfən; Yazıçılar bayramı; Dindarlığın axır nəfəsi; Kooperativ bayra- 100 BİBLİOQRAFİYA mı; Bəxt lazımdır; Gecənin sahibsiz vaxtı; Yoldan azanlar; Qarğa-quzğunlar; Din və millət; Sapın ucu. Qisas; Peyğəmbərlər; Allahı “Çistka” etmək olarmı?; Səbr; Xam xəyal edirlər; Fırıldaq baş tutmadı və Xaçpərəst voskresenyası və müsəlman cüməsi; Təmizlik; Olaydı-olmayaydı; Gəl savaşaq; Başını piyliyim; Namaz qılan və tramvay çəkən; Vəhdaniyyət; Oktyabr kimin bayramıdır?; Yaponiya və biz; Köhnə sözlər; Müsəlmançılıq; 1930-cu il üçün iş planı; Molla əminin təklifi; Va şəriəta, yaxud ingilis politikası; İngilis hökuməti və din söhbətləri; Torpaq; İzahlar və qeydlər.

65. Əsərləri: 6 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. Ə.Mirəhmədov, T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Cild 6.‒ Bakı: Azərnəşr, 1985. ‒ 311 s. Kitabın içindəkilər: Məqalələr: İrəvan müxbirimizdən; İrəvan (dan xəbər); Getdi cahandan Həzrəti-Sidqi; Ədəbiyyat; Diqqət etməli; Yeni ibtidai məktəbdə Azərbaycan dili; Faydalı təşəbbüs; Bəs Aspisova xanımın müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu; “Həblül-mətin” qəzeti Qaaqa konfransının nəticələri haqqında; Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri; Binəsiblər; Xeyir-dua; Oxucularımıza; Türkiyə məşrutəsinin keçmişindən; İdarədən; İzaleyi-nəcasat; Oxucularımıza; Jurnalımıza müştəri yazılmaq şərtləri; Cümhuriyyət; Vətəndaşlar; İdarədən; İdarədən bir neçə söz; İdarədən; Arvad məsələsi; Xəbərdarlıq; Poçtxanamız; Müştərilərimizə; Müştərilərə; Bir neçə söz; Təbrik; Çəyirtkə; Yaxşı işin tarixi; Komitə işləri barəsində; Əkinçilik aləmindən; Heykəl açışı; Nöqtələr; Maarif; Poçt xərci; İdarədən; Ovuc yazısı; İki cür rəvayət; Məhərəmül-həram; Söz pəhlivanı; Bəyan; Behişt əlifbası; İki xilafət; Əliqulu Nəcəfov; Köhnə dərdim; Müdafiə həftəsi; Məşədi Sitimqulu “Kefsiz”; İdarədən; Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi; Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında; Sabir barəsində xatiratım; Əliqulu Qəmküsar; Saqqallı uşaqlar.- Xatiratım. Tərcümeyi-halım: Xatiratım; Tərcümeyi-halım.- Məktublar: Fi 25 aprel (1895-1897-ci illər arası). Nehrəm, Bəradərim Məşədi Qurbanəli; 2 yanvar, 1901 Əzizi-mən Məşədi Tağı!; İrəvan. Fi 22 mahi-mart (1902) Qardaşım Qurbanəli!; Fi 22 aprel, 1905. Tiflis. Bəradərim Qurbanəli!; Redaksiyaya məktub; Redaksiyaya məktub; (24 aprel, 1907). Nuri-çeşmim; (26.VII.1908). Əzizim; 10 yanvar, (1910). Əzizim; Tiflis, iyun, 1910. Əzizim Məmmədəli!; 18 avqust (1910). Əzizim Məmmədəli!; 23 avqust (1910). Məmmədəli!; 25 avqust (1910). Məmmədəli!; 4 sentyabr (1910). Məmmədəli!; (Ağdam, 29 avqust, 1910). Tiflis; 4 oktyabr (1910). Əzizim Məmmədəli!; 25 oktyabr (1910). Əzizim Məmmədəli!; 11 dekabr (1910). Əzizim Sidqi!; (1910- cu ilin axırı ya 1911-ci ilin ilk günləri). Əzizim Məmmədəli; (2 yanvar, 1911) Əzizim Məmmədəli!; 29 yanvar, (1911). Əzizim Məmmədəli!; 1 mart. (1911). Əzizim Məmmədəli!; 14 may (1911). C. Əzizim Məmmədəli!; 14 dekabr. 1911. Əzizim Həmidə!; (1911) Məmmədəli!; (1911) Məmmədəli!; (1911) 101 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Əzizim Məmmədəli!; (1911). Həmidə!; (Tiflis), 17 dekabr, 1911. Mənim Həmidəm!; (Tiflis), 17 dekabr, 1911. Mənim əzizim Həmidə!; 1911 Əzizim Məmmədəli!; 23 avqust. Məmmədəli!; 1911. Əzizim Məmmədəli!; (1 fevral, 1912). Əzizim Həmidə!; (4 fevral, 1912). Həmidə!; 7 mart, 1912. Əzizim Məmmədəli!; 27 noyabr, 1913. Həmidə!; (1913). Əziz yoldaş Həmidə!; 1 aprel. (1914). Həmidə!; (Tiflis. 7 iyul, 1914). Əzizim Həmidə!; 14 iyul (1914). Həmidə!; Tiflis, 11 yanvar (1915). Əzizim Məmmədəli!; (14 aprel 1916). Həmidə!; (Aprel, 1916) Hindarx, Həmidə xanım Cavanşirə; İzhari-təşəkkür; (12 iyul, 1916). Həmidə!; 10 fevral (1917). Əzizim Məmmədəli!; (23 ya 24 fevral, 1917). Məmmədəli!; Tiflis, 11 iyul (1917). Həmidə!; 14 iyul. 1917. Məmmədəli!; 17 sentyabr. (1917). Məmmədəli!; 24 fevral. 1919. Həmidə!; 11 may (1921). 3 rəməzan, çərşənbə, Culfa. Naxçıvan inqilab komitəsinin sədri Qədimova çatacaq; 6 sentyabr (1922). Müzəffər!; 7 noyabr, (1922). Həmidə!; 21 noyabr, 1922. Fəzilətli Fərəculla Pişnamazzadəyə; Bakı, 1 fevral (1923). Həmidə!; 6 Fevral, 1923, Müzəffər!; 18 mart, (1923). Həmidə!; Bakı, 12 aprel (1923). Misli-bərabəri az olan fazili-həqiqi axund Fərəculla Pişnamazzadə həzrətlərinə; 7 iyun, 1923. Əzizim Həmidə!; 20 iyun (1923). Münəvvər!; 26 iyun (1923). Əzizim Həmidə!; 14 iyul, 1923. Əzizim Həmidə!; 30 iyul, 1923. Əzizim Həmidə!; 25 avqust, 1923. Əzizim Həmidə!; 28 avqust, 1923. Əzizim Həmidə!; 28 avqust, 1923. Əziz oğlum Midhət!; 30 avqust 1923, Həmidə!; 16 oktyabr 1923, Həmidə!; 28 noyabr, 1923. Əzizim Həmidə!; 18 dekabr, 1923. Əzizim Həmidə!; “Kommunist” qəzeti idarəsinə; 2 fevral (1924). Əzizim Həmidə!; 7 fevral, 1924, Əzizim Münəvvər; 6 mart, 1924. Həmidə!; 2 iyul, 1924. Əzizim Həmidə!; 23 avqust, 1924. Həmidə!; 2 sentyabr, 1924. Əzizim Həmidə!; 8 sentyabr, 1925. Həmidə!; Orenburq, 29 sentyabr (1924). Midhət!; Ufa. 1 oktyabr (1924). Əziz oğlum Midhət!; Moskva. 9 oktyabr, 1924. Əzizim Həmidə!; (1924). Əzizim Həmidə!; (1924). Əzizim Midhət!; 24 yanvar (1925). Əzizim Həmidə!; Bakı, 31 yanvar, 1925. Məmməd Səid!; 2 fevral (1925). Məmmədəli!; (1925). Müzəffər!; 13 iyul (1925). Əzizim Eynəli Sultan; 22 avqust (1925). Həmidə!; 18 yanvar, 1926. Məmmədəliyev yoldaşa; 27 yanvar, 1926, Möhtərəm yoldaş!; 31 may (1926). Müzəffər!; Bakı, 13 iyul, 1926, Həmidə!; Borjom, Tək gün 20 iyul (1926). Həmidə!; Bakı, 7 may, 1927. Xalq rəssamı və əziz yoldaş möhtərəm Əzimzadəyə; 24 oktyabr, 1927. Məktub kitab mağazasına; İrəvan, 8 fevral (1928). Həmidə!; Bakı, 2 sentyabr (1928). Möhtərəm Vəhab yoldaş!; 28 dekabr, 1928. Həmidə!; 2 fevral, 1929. Yoldaş Əliyev!; 28 fevral. 1919. Həmidə!; 19 aprel. 1929. Həmidə!; İrəvan. 8 iyun, 1929, çərşənbə, Həmidə!; 9 iyun (1929). İrəvandan. Məmmədəli!; 25 avqust, 1929. Kislovodsk. Teymur!; Bakı, 28 fevral 192(?). Mənim əziz qızım Münəvvər!; ... 192(?). Həmidə!; 23 mart 192(?). Münəvvər!; 26 noyabr. 192(?). Əli Həsən!; 1 aprel, 1930. Həmidə!; 1929. Əli Məhzün yoldaşa!; Bakı, 102 BİBLİOQRAFİYA

30 aprel (1930), Əzizim Əlişdan dayı; Bakı, 11 may, 1930. Əzizim Baba!; Bakı, 23 may (1930). Əziz oğlum Midhət!; 12 iyul, 1930. Mənim əziz oğlum Midhət!; 27 iyul (1930), Əziz oğlum Midhət!; (27 avqust, 1930). Həmidə!; 10 noyabr, 1930. Həmidə!; Kislovodsk, 4 dekabr (1930); Kislovodsk, 10 dekabr (1930); (20 dekabr, 1930). Əzizim Həmidə, Münəvvər və Müzəffər!; Kislo- vodsk, 26 dekabr (1930), Midhət!; 9 fevral. 1931; 23 mart (1931). Həmidə!; Bakı, 15 aprel (1931). Əzizim Kərbəlayı Cabbar!; 15 aprel, 1931. Əzizim Baba!; Şuşa şəhəri, 13 avqust, 1931. Əziz oğlum Midhəd!; 12 yanvar, Həmi- də!; Bakı, 2 fevral, Həmidə!; Bakı, 17 sentyabr. Həmidə!; 20 iyun, Münəvvər!; 4 iyul. Əzizim Midhət!; 9 oktyabr, Əzizim Məmmədəli!; Məmmədəli!; Mənim möhtərəm Kislovodsk tanışlarım Vladimir Pavloviç və Valentina Pavlovna Aqapyevlər; 10 oktyabr. Həmidə!; Bakı, 15 may. Qələm yoldaşım Məmmədəli Sidqiyə!; Məmmədəli!; Bakı, 7 iyun. Əzizim Baba!; Möhtərəm yoldaş!; Həmidə!; Həmidə!; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli!; Azərbaycan İctimai Şura Cümhuriyyəti Komissarlar Şurasına.- Müxtəlif əsərlər: Zəhmət, [lüm və naxoşluq; Cib dəftərindən; Eydi-rəmazan; Fatma xala (hekayə). İzahlar və qeydlər.

1987 66. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. F.Hüseynov. ‒ Bakı: Maarif, 1987. ‒ 193, [2] s. ‒ (Məktəb kitabxanası). Kitabın içindəkilər: Qüdrətli sənətkar. Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Qurban- əli bəy; Saqqallı uşaq; Bəlkə də qaytardılar; İki alma. Dramaturgiya: Ölülər; Publisistika: Sizi deyib gəlmişəm; Niyə məni döyürsünüz?; Əhməd bəy Ağayev cənablarına; Azərbaycan.

1988 67. Buz: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam Ş.Buksayev. ‒ Bakı: Gənclik, 1988. ‒ 13 s.

1990 68. Ər. Lənət. Oyunbazlar: [ilk dəfə tapılmış pyeslər] / Cəlil Məmməd- quluzadə; tərt. ed., ön söz və şərhlərin müəl. İsa Həbibbəyli. ‒ Bakı: Bakı Universiteti, 1990. ‒ 77, [3] s.

1994 69. Məktublar / Cəlil və Həmidə Məmmədquluzadələr; tərt. ed., izahların və müqəd. müəl. Ə.Mirəhmədov; red. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı: Gənclik, 1994. ‒ 120 s. 103 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın içindəkilər: Fi 25 aprel (1895-1897-ci illər arası) Nehrəm. Bəradərim Məşədi Qurbanəli (2 yanvar 1901); İrəvan, Fi 22 mahi-mart (1902), Qardaşım Qurbanəli!; Fi, 22 aprel, 1905. Bəradərim Qurbanəli!; Nuri-çeşməm (24 aprel, 1907); Əzizim! (26.VII.1908); 10 yanvar (1910). Əzizim!; Bakı, 15 may (1910), Qələm yoldaşım Məmmədəli Sidqiyə!; Tiflis. (iyun, 1910). Əzi- zim Məmmədəli!; Yevlax. 1 avqust (1910). Əzizim Məmmədəli!; 18 avqust (1910). Əzizim Məmmədəli!; 23 avqust (1910). Məmmədəli!; 25 avqust (1910). Məmmədəli!; Ağdam, 29 avqust (1910); 4 sentyabr (1910). Məmməd- əli!; 4 oktyabr (1910), Əzizim Məmmədəli!; 25 oktyabr (1910). Əzizim Məmmədəli!; 11 dekabr (1910). Əzizim Sidqi!; 2 yanvar (1911). Əzizim Məmmədəli!; 29 yanvar (1911). Əzizim Məmmədəli!; 1 mart (1911). Əzizim Məmmədəli!; 14 may 1911. Əzizim Məmmədəli!;10 oktyabr 1911. Həmidə!; 14 dekabr (1911). Əzizim Həmidə!; (1911). Məmmədəli!; (1911). Məmmədəli!; (1911). Əzizim Məmmədəli!; (1911). Həmidə!; Tiflis. 17 dekabr (1911). Mənim əzizim Həmidə!; (1911). Əzizim Məmmədəli!; 14 iyul (1911). Həmidə!; 23 avqust (1911). Məmmədəli!; (1911). Əzizim Məmmədəli!; 1 fevral (1912). Əzizim Həmidə!; 14 fevral (1912). Həmidə!; 7 mart (1912). Əzizim Məmmədəli!; 27 noyabr (1913). Həmidə; (1913). Əziz yoldaş, Həmidə!; 1 aprel (1914). Həmidə!; (1913 ya 1914). Məmmədəli; Tiflis, 7 iyul (1914). Əzizim Həmidə!; Tiflis, 11 yanvar (1915). Əzizim Məmmədəli!; Tiflis, 30 mart (1916). Həmidə!; 14 aprel (1916). Həmidə!; Bakı, 30 aprel (1916). Hindarx, Həmidə xanım Cavanşirə; 12 iyul (1916). Həmidə; 10 fevral (1917). Əzizim Məmmədəli!; 23 ya 24 fevral (1917). Məmmədəli!; Tiflis, 11 iyun (1917). Həmidə!; 14 iyul (1917). Məmmədəli!; 14 sentyabr (1917). Əzizim Həmidə!; 17 sentyabr (1917). Məmmədəli!; 24 fevral (1919). Həmidə!; 11 mya (1921). 3 rəməzan, çərşənbə, Culfa; 6 sentyabr 1922. Müzəffər!; Bakı. 7 noyabr (1922). Həmidə!; 15 noyabr (1922). Əzizim Həmidə!; 21 noyabr (1922). Fəzilətli Fərəculla Pişnamazzadəyə; Bakı, 1 fevral (1923). Həmidə!; 6 fevral (1923). Müzəffər!; 18 mart (1923). Həmidə!; 22 mart (1923). Cəlil!; Bakı, 12 aprel 1923. Misli-bərabəri az olan fazili-həqiqi axund Fərəculla Pişnamazzadə həzrətlərinə; 7 iyun (1923). Əzizim Həmidə; 26 iyun (1923). Əzizim Həmidə!; 14 iyul (1923). Əzizim Həmidə!; 30 iyul (1923). Əzizim Həmidə!; Bakı, 12 avqust (1923). Əzizim Həmidə!; 25 avqust (1924). Əzizim Həmidə!; 28 avqust (1923). Əzizim Həmidə!; 28 avqust (1923). Əziz oğlum Midhət!; 30 avqust (1923). Həmidə!; 28 noyabr (1923). Həmidə!; 18 dekabr (1923). Əzizim Həmidə!; 2 fevral (1924). Əzizim Həmidə!; 7 fevral (1924). Əzizim Münəvvər!; 6 mart (1924). Həmidə!; 2 iyul (1924). Əzizim Həmidə!; 28 avqust (1924). Həmidə!; 2 sentyabr (1924). Əzizim Həmidə!; 8 sentyabr (1925). Həmidə!; Ufa. 1 oktyabr (1924). Əziz oğlum Midhət!; Orenburq. 8 oktyabr (1924). Midhət!; Moskva. 9 oktyabr (1924). Əzizim Həmidə!; (1924). 104 BİBLİOQRAFİYA

Əzizim Həmidə!; (1924). Əzizim Midhət!; 24 yanvar (1925). Əzizim Həmidə!; Bakı. 31 yanvar 91925). Məmməd Səid!; 2 fevral (1925). Məmmədəli!; İyul (1925). Müzəffər!; 13 iyul (1925). Əzizim Eynəli Sultan; 22 avqust (1925). Həmidə!, Midhət!; 18 yanvar (1926). Məmmədəliyev yoldaşa; 27 yanvar (1926). Möhtərəm yoldaş!; 31 may (1926). Müzəffər!; Bakı, 10 iyun (1926). Həmidə!; Bakı, 13 iyul (1926). Həmidə!; Borjom. Tək gün. 20 iyul (1926). Həmidə!; Bakı. 7 may (1927). Xalq rəssamı və əziz yoldaş möhtərəm Əzimzadəyə; irəvan, 8 fevral (1928). Həmidə!; Bakı, 2 sentyabr (1928). Möhtərəm Vahab yoldaşa!; 28 dekabr (1928). Həmidə!; 2 fevral (1929). Yoldaş Əliyev!; 28 fevral (1929). Həmidə!; 19 aprel (1929). Həmidə!; İrəvan. 8 iyun, 1929, çərşənbə. Həmidə!; 9 iyun (1929), İrəvandan. Məmmədəli!; Bakı, 14 iyul (1929). Münəvvər!; 25 avqust, 1929. Kislovodsk. Teymur!; Bakı, 28 fevral 192(?). Mənim əziz qızım Münəvvər!; ... 192(?). Həmidə!; 23 mart 192(?). Münəvvər!; 26 noyabr. 192(?). Əli Həsən!; 1 aprel, 1930. Həmidə!; 1929. Əli Məhzün yoldaşa!; Bakı, 30 aprel (1930), Əzizim Əlişdan dayı; Bakı, 11 may, 1930. Əzizim Baba!; Bakı, 23 may (1930). Əziz oğlum Midhət!; 12 iyul, 1930. Mənim əziz oğlum Midhət!; 27 iyul (1930), Əziz oğlum Midhət!; (27 avqust, 1930). Həmidə!; 10 noyabr, 1930. Həmidə!; Kislovodsk, 4 dekabr (1930); Kislovodsk, 10 dekabr (1930); (20 dekabr, 1930). Əzizim Həmidə, Münəvvər və Müzəffər!; Kislovodsk, 26 dekabr (1930), Midhət!; 9 fevral. 1931; 23 mart (1931). Həmidə!; Bakı, 15 aprel (1931). Əzizim Kərbəlayı Cabbar!; 15 aprel, 1931. Əzizim Baba!; Şuşa şəhəri, 13 avqust, 1931. Əziz oğlum Midhəd!; 12 yanvar, Həmidə!; Bakı, 2 fevral, Həmidə!; Bakı, 17 sentyabr. Həmidə!; 20 iyun, Münəvvər!; 4 iyul. Əzizim Midhət!; 9 oktyabr, Əzizim Məmmədəli!; Məmmədəli!; Mənim möhtərəm Kislovodsk tanışlarım Vladimir Pavloviç və Valentina Pavlovna Aqapyevlər; 10 oktyabr. Həmidə!; Bakı, 15 may. Qələm yoldaşım Məmmədəli Sidqiyə!; Məmmədəli!; Bakı, 7 iyun. Əzizim Baba!; Möhtərəm yoldaş!; Həmidə!; Həmidə!; Əzizim Məmmədəli!; Əzizim Məmmədəli!; Azərbaycan İctimai Şura Cümhuriyyəti Komissarlar Şurasına; 6 iyul 1938. Çox hörmətli İvan Kapitonoviç!.- İzahlar və qeydlər.

2001 70. Buz / Cəlil Məmmədquluzadə. – Bakı: CBS Polygraphic Production, 2001. – 15 s. 71. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə. – Bakı: Turan Nəşrlər Evi, 2001. – 104 s. 72. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə. – Bakı: Turan Nəşrlər Evi, 2001. – 32 s.

105 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2002 73. Cümhuriyyət / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. və ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan: Qeyrət, 2002. ‒ 200 s.

2003 74. Konsulun arvadı: hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; burax. və yayıma məsul: E.Ağaverdiyev; red. R.Gülməmmədov. ‒ Bakı: [Yersiz], 2003. ‒ 18 s. Kitabın içindəkilər: Konsulun arvadı; Yan tütəyi; Sirkə.

75. Mirzə Cəlil və Məmmədquluzadələr (məktublaşma) / Cəlil Məm- mədquluzadə, Məmmədquluzadələr; topl., tərt ed., sözardı və izahlar İ.Həbib- bəyli; red. Dilsuz; müqəd. müəl. Elçin. ‒ Bakı: Çinar-çap, 2003. ‒ 235 s. Kitabın içindəkilər: Elçin. Ədəbi müasirimiz Cəlil Məmmədquluzadə. Məktublar; Cəlil Məmmədquluzadəyə məktublar; Həmidə xanım Məmmədqu- luzadə. Məktublar və sənədlər; Həmidə xanım Məmmədquluzadəyə məktublar; Münəvvər xanım Məmmədquluzadə. Məktublar; Midhət Məmmədquluzadə. Məktublar; Ənvər Məmmədquluzadə. Məktublar; İsa Həbibbəyli. Məktublaş- maların işığında.

76. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. və izahların müəl. İ.Həbibbəyli; red. Dilsuz. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2003. ‒ 472 s. Kitabın içindəkilər: İsa Həbibbəyli. Cəlil Məmmədquluzadəyə dönüş məqamı. Sizi deyib gəlmişəm. Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Qur- banəli bəy; Quzu; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Proletar şairi; Şəhər və kənd; Toy.‒ Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Anamın kitabı; Kamança; Danabaş kəndinin məktəbi; Oyunbazlar; Lənət; Lal; Dəli yığıncağı; Yığıncaq; Ər. ‒ Publisistika: Binəsiblər; Niyə məni döyürsünüz?; Dil; Əlifba; Qeyrət; Millət; Azadeyi-vicdan; Avampəsənd nitqlər; Azərbaycan; Qondarma bəylər; Mübarəkdarlıq; Təzə partilər; Təzvir ustaları; Köhnə dərdim; Hələ dəm alır; Şeir nəşəsi; Zəng orada çalınmır. İzahlar.

2004 77. Əsərləri: 4 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; müqəddimə, tərt. ed. və izahl. müəl. İ.Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. ‒ Cild 1: Nəsr, dram əsərləri, satirik şeirlər, tərcümələr. ‒ Bakı: Öndər, 2004. ‒ 664 s. ‒ (Klassik Azərbay- can Ədəbiyyatı). 106 BİBLİOQRAFİYA

Kitabın içindəkilər: İsa Həbibbəyli. Ustad Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Nəsr əsərləri. Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Fatma xala; Qurbanəli bəy; Təzə xəbər; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Danabaş kəndinin məktəbi; Xanın təsbehi; Təsbeh barəsində bir neçə söz; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbül- ləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Qəza müxbiri; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Qiyamət; Ucuzluq; Proletar şairi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Atlar dayandı; Toy; Eydi-rəməzan. ‒ Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Kamança; Anamın kitabı; Oyunbazlar; Danabaş kəndi- nin müəllimi; Lal; Lənət; Dəli yığıncağı; Yığıncaq; Ər. Satirik şeirlər: Lisan bəlası; Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi; Qız və nənə; “Molla Nəsrəd- din”in qıza cavabı; Axunda müraciət; Lay-lay; Dedilər; O kimdir?; Görəndə; Ey axund; Utanma; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Ey könül; Yoldan keçər ikən; Olacaqsan; Oyanmadım; Ey yazıq; Nədir; Nəzm; Ağarıbdır; Zaman ol zaman idi; Gərək; Nağıl; Ay gülüm, nanay; Biz; Qafqaz xəbərləri; Sən qanmasan; Yorğan; Mürəbbe. Tərcümələr: L.N.Tolstoy. Zəhmət, ölüm və naxoşluq; Xanzadə. Arvad (hekayə); Marağalı Zeynalabdın. Səyahətnameyi-İbrahim bəy romanından parça. Ağalar. İzahlar.

78. Əsərləri: 4 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. və izahların müəl. İ.Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. ‒ Cild 2: Felyetonlar və məqalələr. ‒ Bakı: Öndər, 2004. ‒ 584 s. Kitabın içindəkilər: Sizi deyib gəlmişəm; Lisan bəlası; Atalar sözü; Molla Nəsrəddinin teleqramları; Tiflis xəbərləri; Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti; Bizim “obrazovannı”lar; Molla Nəsrəddinin cavabı; Hamama; Qəbirdən mək- tub; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı; Lüğət; Poçt qutusu; Niyə məni döyürsü- nüz?; İran təqvimindən; Bir para hikmətli danışıqlar; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Məktub; Dövlət dumasına vəkil seçkisi; Bakılılara; Niyə mən dərsdən qaçdım; Çox qəribə; Hansı elmlər lazım?; Təzə təlim kitabı; Müsəlman məclisi; Nəsihət. Camaat vəkillərinə; Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri; Əbdürrəhim əfəndi; Axund ilə keşişin vəzi; İran konsulları; Nə eləmək?; Tə- rəqqi əlamətləri; Qoloşapova; Qoloşapovanın geri çağırılması; Vətən məhəb- bəti; Müsəlman içində gördüklərim; İfratın mənfəəti; Bir gürcüyə cavab; Abirin və kitab; Səyahətnamə. Reynqartın səyahət kitabından; Yar ilə görüş- mək; Çətin məsələyə cavab; Nəsihəti-hükəma; Keçən günlər; Cavab Əhməd bəy Ağayev cənablarına; Şirin rusi danışan; İranlılara; İran fəhlələrinin pulu hara gedir?; İbrət qalanlara; Rəhbər; Oruc yeyənlər; Orucu batil eləyən şeylər; Məclisi-milli; Söhbəti-məşvərət; Bir adam lazımdır; Meymunlar; Danabaş 107 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ kəndindən; Mıncıq; Şeytana cavab; Məscidlərimiz; İrşad; Tiflisdə mədrəseyi- ruhaniyyə; Qarnıyoğunlar; Gimnaziyada təzə məscid; Doqquz yaşında; İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub; Meşədə; İdarədən; Qazancımız; Meşədə gördüklərim; Nəşri-maarif cəmiyyəti; Yuxu; Həmşəri; Lüğəti-Molla Nəsrəd- din; Meşədə gördüklərim; Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər; Tapmaca; Baş yarmaq; İrəvan seminariyası və qazının nitqi; İdarədən. Meşədə gördüklərim; Binamusluq; Xoşbəxtlər; Ustalipin; Leontiyev; Quli-biyabanlar; Quba mey- danı; Məzhəb azadlığı; Mövqufat məsələsi; Xoş təqrir; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Məslək; Zarfat; Qayırma hədislər; Tərcümanının fitvası; Oxucularımıza; Gəncə mollalarına; Molla Cəfərqulu; Erməni və müsəlman övrətləri. Bu işlərin çarəsi; Gülmək; Millət qurbanları; Qafqaz şeyxülislamına iki dənə açıq məktub; Bir neçə günlüyə; Hanı qırx beş min manat?; Cəfəngiyat; Dəbistan; Qız uşağı; Papaq; Bizim işlərimiz; Təbriz işləri; Cəfərin anası; Bakı dəryası; Cümə günləri; Qurbağalar; Bir boçka su. Bakıda Çornı qorod fəhlələrinə; Göz yaşları; Keçəllər; Qorxuram; Xanımlara; Bakının əlacı; Vəkil; Cuhudun məktubu; İsbati-həqq; Cəfəngiyat; Uşaqbazlıq; Lay-lay; Aşina sədası; Oğlanlarınızı oxutmayın; Darülfünun; Şükr və səna; Başmaq; Zəncir; Batdağ; İnşallah; Xənnas; Məryəm xanım; Bəqaüs-səltənə; Salam-məleyk; Ölülər; Fərrux bəy Vəzirov; Oyun-oyuncaq; İran işləri; Məsləkimiz; İlin axırı; Eydi-əzha; Ticarət və ekonomi xəbərləri; Halva; Rəvayət; Fitvalar; Ləpə; Küp; Ot; Yuxu; Mırt- mırt; Cavab; Haradadırlar?; Mikroblar; İran işləri; Din məsələsi; Bakı müsəl- manları; Ana dili; Murdar; Divar; Filosoflar; Çanaq; Ziyatət; Qurtarıb; Dil; Anam-bacım; Təfavüt; Çuval; Dəllal; Sürmə; Oraq; Heyz; Dayan; Səkkiz yüz molla; Babilər; Müsəlman; Pasport;Vodka; Kabla Həsən; Tarix; Seyidlər; Dua; Cavab; Əbvabül-cinan; Qonaqlıq; Möcüzə; İttihad; Peterburq; Məzəli xəbərlər; Bu nədir; Tədarük; Nüma; Təməllüq; Qara buludlar; Bəs nə vaxt?; Müvafiq qaidə; Müəllimlər; Şeytan; Müsəlman adları; Hümayun; Lal oyunu; Politika aləmindən; Bir para sözlər; Mömin; Dava xəbərləri; Bir para xəbərlər; Novruz; Xoş amədi; Nə eləsin?; Gələcək; Xəbərdarlıq; Misyonerlər; Unutmasınlar; Hacıxana; Abunə dəftərimiz açıldı; Siyasi məsələ; Zəhrimar; Şahzadə; Bosna və Hersek məsələsi; Xanımlar; Ərəb İzzət qaçmayıb; Çırağ; Həqiqət; Köhnə il; Necə qan ağlamasın daş bu gün; Qənimət; Üləma; Küflə qurdu; Bisavad; İp; Poçtxana; Həmşəri və saldat; Allaha şükür olsun; Ticarət xəbərləri; Pillə-pillə; Xanımlar; Haman söz; Çaqqal; Qəyyumluq kontoru; Muştuq; Yamaq; Dörd yüz qız; İstifta; Məscidlər; Məəttəl; Üç yüz milyon maşallah; Qənaət; Qurddan çoban; Qəzetlərdən; Üsuli-cədid; Yol; Elmi-musiqi İttihad mədrəsəsində; Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz; Üç qara xəbər; Tövhid; Halal; Zülm; Mətbəə; Papaslar; Məhəbbət; Əyyami-mah; Küpə; Ahənrüba; Evi yıxıldı; Xeyirxahlıq; Tərəkəmə; Kərbəlayı; Əvvəlinci söz; Nicat; İrani-nov; Dağarcıq; Təmizləmək; Kəc qabırğa; Bismilla xiragima nirragim; Bəzi işlər; Bikarlar bayramı; İcazeyi- 108 BİBLİOQRAFİYA ictihad; Səhv; Nə deyim; Təzə il; Nişanlı bir qız; Düşmənlər; Din; Sədiyə oxşa; Nə vaxt? Nəcasət; Qatmaqarışıq; Bais; Şeyx Məhəmməd; Mənfəət; İrs; Nov- ruz; Keçi; Əmali-mahi-rəməzan; Paklar; Nadirül-vücud; Kimlərdir?; Rəşt yanğının planı; Etidaliyyun; Hacı İbrahimov; Şeyxülislam; Helmi Paşa; İt baxandan; Bahalıq; Tacül-hac; Qanlı faciə; Təzə xəbər; Molla; Bibiheybət ziyarətgahı; Nə olardı?; Qəzetlərimiz; İşıq; Müsəlmanların ittihadı; Biz; Altı milyon; Teatr; Zina; Mustafabəy Əlibəyov; Məhəmmədəli Mirzə; Osmanlı ilə italiya davası; Zorrama qiraətxana; Tap görüm; Ad; Qan hamamı; Fındıq; Keflənmək; Təsəlli; Qohumluq; Məramnamə; Yadigari-həzərt İbrahim Xəlil; Nainsaflıq; Cavabımız; İmalə; Məscid; Alım-satım; İslam; Təzə il; Çiçək; Tök!; İmtahan; Müsəlmançılıq; Artistlər; Əlifba; Övrət məsələsi; Manifest; Dərd; Baş; Kişi gəlir; Pyatiqorsk; Dili tutulub; Şükür Ruhanilər yığıncağı; İzahlar.

79. Əsərləri: 4 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. və izahların müəl. İ.Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. ‒ Cild 3: Felyetonlar və məqalələr. ‒ Bakı: Öndər, 2004. ‒ 480 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan; İdarədən; Qeyrət; Şor; Müftilik məsələsi; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxtlik; Aclar; Boğaz məsələsi; Zənciri-müqəddəs; Bayramlar; Müsəlmanlar silahlanır; Arvadbazlıq; Qorxmayanlar; Rus məxrəci; Millətlər; Ehsan; Bambılılar; Azadayi-vicdan; Avampəsənd nitqlər; Qondarma; bəylər; Şahsevənlər; Millət; Təzvir ustadları; Fahişəxana; Bikarlar məhəlləsi; Tikan; Cavanlara; Firqələr davası; Maarif dostlarına bəşarət; Elanın zərəri; Vətən xadimləri; Qız tərbiyəsi; Mübarək olsun; Dəstə; Ballı badımcan; İranda ləqəblər; Cağəsbi; İlan-qurbağa; Yumşaq-quru; Təzə partilər; Misyonerlər; İanə; Təzə dəyirman; Üç çərək; Tüstü; Əfradi-saleh; Ax, Nikolay!; Məşrubat; Bəla; Dövlətli xanımlar; Təbiət; Molla Nəsrəddin; Çarə lazım!; Teatr işlərimiz; Cəfəngiyat; Möhkəm iplər; Kürk; Cəfəngiyat; Şura; Yaxın Şərq məsələsi; Hədər; Qanı istilər; Rəndə; Ağ çörək və kərə yağ; İnqilab lazım; Yer yoxdur; Ar olsun; Ziyarət; Gözəl yerlər; Əl quyuları; Neft fəhlələri; Padvod; Düzəldi; Qulağımız qızışıb; İki xəbər; Şikayət; Müqəddəs vətənim; Uşaqlarımız; Nə mərəkə!; Bədbəxtlik; Uşaq teatrı; Pulların danışığı; Ərzaq vergisinin nöqsan- ları; Əslinə mütabiqdir; Təbiət; Əkin ustadları; Poçt xərci; Vəhşilər; Fəhlə alə- mindən; Pambıq; Qısaca; Eşq mədrəsəsi; Yadigar; İsa Əleyhüssəlamın möcü- zü; Mükafat; Kəmənd; Ağac; Mətbəələr; Müəllim; Mayın biri; Mənə nə!; Qızıl kimi söz; İzhari-təşəkkür; Teatr işləri; Rəşidül-məmalik; Ticarət; Hara düşüm?; Molla Nəsrəddin aeroplanı; Qənaət; Qatma-qarışıq; Cümə; Söz pəhləvanı; Məhərrəmlik; Məhərrəmlik; Təziyədarlar; Keçən günlər; Gəncə qiraətxanası; İki dilbər; Savad məktəbləri; Bəxt; İspalkom imtahanı; Dəmir yol; Maarif işləri; Yığıntı; Bistü-həştüm; Yad etməli; Bəhanə; Şütüri-zəman; Qaranlıqda; 109 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Şərq qadını; Kimdən ötəri; Uşaqlarımız; Mini-mini masallar; Təzə əlifba; Xilafət məsələsi; Orucluq; Üç saat; Su budkaları; Hov; Tehran müxbirimizə; Kooperativ; Cərimə; İnna Lillahi və İnna ileyhi raciun; Dinsizlik; Qız mütriblə- ri; Ay qoçaq mülkədar!; Mühübbi imam; Murdar; Qalife şalvar; Kitab məsələsi; Fars konsulu; Allah, bədnəzərdən saxla!; Ev adları; Təzə il; Haqq söz; Ticarət naloqu; Uşaq teatrı; Axır çərşənbə; Dindarlıq; Varlılar bayramı; Ticarət malının cinsliyi; gizlədirlər; İki cür möcüz; Qəribə tapmaca; Tapmaca; Qərardad; İki faciə; Üsuli-tərbiyə; Qonaq(lıq) vermək; Təmizlik; Kəndlilərə yavıq; Qurban bayramı; Əncüməni-xeyriyyə; Tulanbar eşşəyi, məxmər palan; Müsəlla; Peyğəmbərlik ya ki kişmiş davası; Ədəbli təziyə; Aşura oğruları; Binamazlıq; Şükür eləməlidir; Bakıdan Qarabağa. Naxçıvan malı; Xəbərdarlıq; Unudulmuş elmlər; Piyanskalığın dərmanı; Şəhərə doğru; Hələ dəm alır; Yağış suyu; Təzə müalicə üsulu; İran işləri; Acıqnan; Dəxi nə istəyəcəklər?; Böyük həkimlər; Müsəlla; Ayların adları; Pambıq qiyməti; Zarafat; Əsl məqsəd nə imiş; Moizə; Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar; Allahın qüdrəti; Bakı nefti; Kimə yalvarım?; Orucluq; Təfavüt; Sənət və ədəbiyyat; Vəlvələ; Şadlıq xəbəri; Şəfqət bacısı; Yollarımız; Münacat; Böhtan; Qatıq ağdırmı. qaradırmı?; Siyasət; Xəstəxanaya; Kifayət deyil; Ammalar; Təlimi-doxtəran; Tabut içində; Xəlifələr; Çox eşitməli xəbərlər; Dirsək bilər; Dost; Lotuluq; Kəndli evi birinci qonaqlarını necə qəbul etdi?; Xəbərdarlıq; Din əleyhinə təbliğat; Pasport get- gəli; Ölüm axtaran; Zəlzələ; Başbilet tapmacası; Fəxr etməli; Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə; Bilet satılmasın; Yandım-yıxıldım; Nə dəxli var?; Xala xətrin qalmasın; Din söhbətləri; İngilis mədəniyyəti; Gözəl millət; Lüğət; Təfavütü yoxdur; O elə – bu belə!; Çox nigaranam; Nisyə mal götürmək; Latın hürufatı və ingilislər; İsti suya – soyuq suya; Arvad öldürənlər, yaxud qeyrət; Özümdən böyük sözlər; Hünərli qadınlar; Namaz üstə; İran tacirləri; Göyçayda maarif əfəndiləri; Kəndə!; Xaç bayramı; Bayquşlar; İnsan və heyvan; Beynəlxalq qadınlar günü; Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı; Eşit, inanma!; Yad edirəm; Dəyirman; Uzandırma; Həm yaxşı, həm pis, yaxud meymun; Abru; Qızarar; Dinc qulağım, yaxud yeddi il; Mətbuat bayramı, yaxud tacgüzarlıq; Xan hüvəri; Bir qətrə göz yaşı; Traktor və Əli şiəsi; Od və su; Yuxum gəlir; Qızdırma müalicəsi; Arvada gücləri çatır; İki möcüz; Ruzi-aşura; İran meyvə- ləri, yaxud əli qələmli vaizlər; Pak neft və murdar neft; Allah var, yaxud çəki daşları; Kusi-rehlət; Şura qadınları; Üzr istəyirəm; Din söhbətləri; Qəzalarda yol məsələsi; Əsatiri-əvvəlin; Oktyabr inqilabı və şaxsey; Məşğuliyyət; Müxbirlər; Həmmalül-müqəddəs; Tövhid; Məktəblər; Əsrimizin möcüzələri; Tarix; Sülhi-əbədi; Qış xəbərləri; Oruc tutanlar və oruc tutmayanların hesabı; Teatr konfransı; Allah vardır; Növbə gözləmək; Ecazi-Quran; Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət; Mərkəz və qəzalar; Leylətül-qədr; Qadağa etmək; Tiryək; Sövqi-təbii və yaxud Həcc ziyarəti; Darvinçilik və kommunistlər; 110 BİBLİOQRAFİYA

Əfqan padşahı; Qurban bayramı və quldur yığıncağı; Xoşbəxt əksinqilabçılar; İnzibati idarə; Təəccüblü işlər; Cəmdək; Bitərəflər və din; Ləkə; Allah; Müftə şöhrət; Yaşasın belə millət; Qırmızı hərflər və bistü həştüm; İkinci sənayeləş- dirmə istiqrazı; Qoçu xəbərləri; İsgəndəri-kəbirlər; Teatr söhbətləri; Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb; Çadra və papaq; Kovdanlar; Rişə; Rus keşişləri ilə siğə; Məscid məsələsi; İsa bayramları; Dindar firqəçi yoldaşlar; Pillə-pillə; Fürsət; Barmaq; Hikmətli sözlər; Zəng orada çalınmır; Allah- taalanın sifətləri; 8 Mart qadınlar günü; Qız götürüb qaçmaq; Dinc ol, səbrini dər; Heç vecinə deyil; Ticarət; Göz ağrısı; VI şuralar qurultayı; İşçi teatrı; Yemək bayramı; Heyvan sürüləri; Çətin məsələ; Xurcun və çamadan; Dinsiz- dirlərmi Azərbaycan kəndliləri?; Mədəfn; Qarabağda aşura; Dindarlığın axır nəfəsi; Kooperativ bayramı; Bəxt lazımdır; Gecənin sahibsiz vaxtı; Yoldan azanlar; Artel müdiri; Qarğa-quzğunlar; Dİn və millət; Sapın ucu. Qisas; Peyğəmbərlər; Məscidin sütunu; Allahı “çistka” etmək olarmı?; Səbir; Bakının havası; Xam xəyal edirlər; fırıldaq baş tutmadı; Təmizlik; Olaydı-olmayaydı; Gəl savaşaq; Başını piyliyim; Namaz qılan və tramvay çəkən; Vəhdaniyyət; Oktyabr kimin bayramıdır?; Yaponiya və biz; Köhnə sözlər; Müsəlmançılıq; Dünya və axirət; Mövludi-İsa; Molla əminin təklifi; Va şəriəta, yaxud ingilis politikası; Bəlkə də səhv edirəm, qoy desinlər!; İngilis hökuməti və dini söhbətləri; Torpaq; Bakı kəndlərində; Xırda xəbərlər. İzahlar.

80. Əsərləri: 4 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. və izahların müəl. İ.Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. ‒ Cild 4: Memuarlar, məqalələr, məktublar. ‒ Bakı: Öndər, 2004. ‒ 472 s. Kitabın içindəkilər: Memuarlar: Xatiratım; Tərcümeyi-halım; Məqalələr: İrəvan müxbirimizdən; İrəvandan (xəbər); Getdi cahandan həzrəti-Sidqi; Ədəbiyyat; 4 iyun, Tiflis; Diqqət etməli; Naxçıvanda bir səyahət; Yeni ibtidai məktəbdə Azərbaycan dili; Faydalı təşəbbüs; Bəs Aspisova xanımın müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu?; Həblül-mətin qəzeti Haaqa konfransının nəti- cələri haqqında; Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri; Müsəlman teatrı; Binəsiblər; Xeyir-dua; Əsarətdə; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; Qeyrət mətbəəsi; Məmmədqulu bəy Kəngərlinin tərcümeyi-halı; Oxucularımı- za; Türkiyə məşrutəsinin keçmişindən; Hicab məsələsi və cavabımız; Təşək- kür; Cümə günləri; Müsəlman ürəfa və danişməndlərinə; Müsəlmanların “millət duması”; Yoldaş; İrşad çıxır; İdarədən; Qırmızı; Tərcüman; Mozalan bəyin səyahətnaməsi; Milli bayram; Təzə kitab; İzaleyi-nəcasət; Abunə dəftəri- miz açıldı; Ədəbiyyat maraqlarına müjdə; Ayineyi-millət; Leyli xanım Şahtaxt- lı; Köhnə il; Zəng; Molla Nəsrəddin; Qənimət; Mətbuat; Zəncir; Qoqol; Oxucularımıza; Heç bilirikmi?; Milli bayram; Jurnalımıza abunə yazılmaq şərtləri; Cümhuriyyət; Vətəndaşlar; İdarədən; İdarədən bir neçə söz; İdarədən; 111 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Arvad məsələsi; Xəbərdarlıq; Poçtxanamız; Müştərilərimizə; Müştərilərə; Bir neçə söz; Molla Nəsrəddin jurnalının Cənubi Azərbaycan üzrə abunə dəftərləri; Təbrik; Yeni əlifba nə istəyir?; Yeni Əlifba komitəsinin görmüş və görəcəyi işlər; Yaxşı işin tarixi; Komitə işləri barəsində; Əkinçilik aləmindən; Heykəl açılışı; Bir növ yazıçı; Nöqtələr; Maarif; Poçt xərci; İdarədən; Ovuc yazısı; İki cür rəvayət; Məhərrəmül-həram; Bəyan; Heyif olsun!; Dərs kitablarımız; Behişt əlifbası; Bədbəxtçilik; İki xilafət; Əliqulu Nəcəfov; Şeir nəşəsi; Köhnə dərdim; Füzuli; Bir az da özümüzdən; “X” hərfi; Ərəb əlifbası; Biblioqrafiya (Ziya Paşa və Derjavin); Molla Nəsrəddin məcmuəsinin ən yavuq əməkdaşla- rından; Müdafiə həftəsi; Məşədi Sicimqulu “Kefsiz”; İdarədən; Mirzə Fətəli Axundov və adın məsələsi; Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında; Şura mətbuatı; Türk kitabları; Yazıçılar bayramı; Sabir barəsində xatiratım; Əliqulu Qəmküsar; 1930-cu il üçün iş planı; Saqqallı uşaqlar; Cib dəftərindən. Məktub- lar: Cəlil Məmmədquluzadənin yazdığı məktublar. Bəradərim Məşədi Qur- banəli; Nehrəm normal məktəbində aparılmış yoxlamaya dair arayış; Əzizi- mən Məşədi Tağı! (2 yanvar 1901); Qardaşım Qurbanəli! (İrəvan. Fi 22 mahi- mart 1902); Bəradərim Qurbanəli! (Fi 22 aprel 1905); Redaksiyaya məktub (13 avqust 1905, № 165); Redaksiyaya məktub (24 avqust 1905, №173); Nuri- çeşmim (24 aprel 1907); Əzizim! (Bakı, 26. VII-1908); Əzizim! (Bakı, 10 yanvar 1910); Qələm yoldaşım Məmmədəli Sidqiyə!; Əzizim Məmmədəli (Tiflis, iyun 1910); Əzizim Məmmədəli! (Yevlax, 1 avqust 1910); Əzizim Məmmədəli! (18 avqust 1910); Məmmədli! (23 avqust 1910); Məmmədəli! (25 avqust 1910); Tiflis. “Molla Nəsrəddin” Sidqi; Məmmədəli! (4 sentyabr 1910); Əzizim Məmmədəli! (4 oktyabr 1910); Əzizim Məmmədəli! (25 oktyabr 1910); Əzizim Sidqi! (11 dekabr 1910); Əzizim Məmmədəli! (2 yanvar 1911); Əzizim Məmmədli! (29 yanvar 1911); Əzizim Məmmədəli! (1 mart 1911); Əzizim Məmmədəli (14 may 1911); Həmidə! (10 oktyabr 1911); Əzizim Həmidə! (14 dekabr 19110; Məmmədəli! (1911); Məmmədəli! (1911); Əzizim Məmmədəli! (1911); Əzizim Məmmədəli; Həmidə! (1911); Mənim əzizim Həmidə!; Əzizim Məmmədəli! (1911); Həmidə! (14 iyul 1911); Məmmədəli! (23 avqust 1911); Əzizim Məmmədəli! (1911); Əzizim Həmidə! (1 fevral 1912); Həmidə! (14 fevral 1912); Əzizim Məmmədəli! (7 mart 1912); Həmidə! (27 noyabr 1913); Əziz Həmidə! (1913); Həmidə! (1 aprel 1914); Məmmədəli! (1913, ya 1914); Əzizim Həmidə! (7 iyul 1914); Əzizim Məmmədəli! (11 yanvar 1915); Həmidə! (30 mart 1916); Həmidə! (14 aprel 1916); Hindarx, Həmidə xanım Cavanşirə (30.04.1916); İzhari təşəkkür (Son xəbər qəz., 13 may 1916); Həmidə! (12 iyul 1916); Əzizim Məmmədəli! (10 fevral 1917); Məmmədəli! (23 ya 24 fevral 1917); Həmidə! (11 iyun 1917); Məmmədəli! (14 iyul 1917); Əzizim Həmidə! (14 sentyabr 1917); Məmmədəli! (17 sentyabr 1917); Doroqoy Djalil; Həmidə! (24 fevral 1919); Naxçıvan İnqilab 112 BİBLİOQRAFİYA

Komitəsinin sədri Qədimova; Müzəffər! (6 sentyabr 1922); Həmidə! (7 noyabr 1922); Əzizim Həmidə! (15 noyabr 1922); Fəzilətli Fərəculla Pişnamazzadəyə (21 noyabr 1922); Həmidə! (1 fevral 1923); Müzəffər! (6 fevral 1923); Həmidə! (18 mart 1923); Cəlil (22 mart 1923); Misli bərabəri az olan fazili- həqiqi axund Fərəculla Pişnamazzadə həzrətlərinə (Bakı, 12 aprel 1923); Əzizim Həmidə! (7 iyun 1923); Əzizim Həmidə! (26 iyun 1923); Əzizim Həmidə! (14 iyul 1923); Əzizim Həmidə! (30 iyul 1923); Əzizim Həmidə! (12 avqust 1923); Əzizim Həmidə! (25 avqust 1923); Əzizim Həmidə! (28 avqust 1923); Əziz oğlum Midhət (28 avqust 1923); Həmidə! (30 avqust 1923); Həmidə! (16 oktyabr 1923); Həmidə! (28 noyabr 1923); Əzizim Həmidə! (18 dekabr 1923); Kommunist qəzetəsi idarəsinə (Kommunist qəz., dekabr 1923, № 296); Əzizim Həmidə! (2 fevral 1924); Əzizim Münəvvər (7 fevral 1924); Həmidə! (6 mart 1924); Əzizim Həmidə! (2 iyul 1924); Həmidə! (23 avqust 1924); Əzizim Həmidə! (2 sentyabr 1924); Həmidə! (8 sentyabr 1924); Əziz oğlum Midhət! (Ufa, 1 oktyabr 1924); Midhət! (Orenburq, 9 oktyabr 1924); Əzizim Həmidə! (Moskva, 9 oktyabr 1924); Əzizim Həmidə! (1924); Əzizim Münəvvər! (1924); Əzizim Midhət! (1924); Əzizim Həmidə! (24 yanvar 1925); Məmməd Sədi! (31 yanvar, 1925); Məmmədəli! (2 fevral 1925); Müzəffər! (1925); Əzizim Eynəli Sultan! (13 iyul 1925); Həmidə! (22 avqust 1925); Əziz ana!; Midhət!; Məmmədəliyev yoldaşa (18 yanvar 1926); Möhtərəm yoldaş! (27 yanvar 1926); Müzəffər! (31 may 1926); Həmidə! (10 iyun 1926); Həmidə! (13 iyul 1926); Həmidə! (Borjom, 20 iyul 1926); Xalq rəssamı və əziz yoldaş möhtərəm Əzimzadəyə; Məktub. Kitab mağazasına (24 oktyabr 1927); Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinə; Həmidə! (8 fevral 1928); Möhtərəm Vahab yoldaş! (2 sentyabr 1928); Səfərəli Qənbərli yoldaşa; Həmidə! (28 dekabr 1928); Yoldaş Əliyev (2 fevral 1929); Həmidə! (28 fevral 1929); Həmidə! (19 aprel 1929); Həmidə! (8 iyun 1929); Məmməd- əli! (9 iyun 1929); Münəvvər! (14 iyul 1929); Teymur! (25 avqust 1929, Kislo- vodsk); Mənim əziz qızım Münəvvər! (Bakı, 28 fevral 1929); Həmidə! (1929); Münəvvər! (23 mart 1929); Əli Həsən! (26 noyabr 1929); Əli Məhzun yoldaşa!; Həmidə! (1 aprel 1930); Əzizim Əlişdan dayı! (Bakı, 30 aprel 1930); Əzizim Baba!; Əziz oğlum Midhət! (Bakı, 23 may 1930); Doroqoy Edya! (4 iyun); Mənim əziz oğlum Midhət! (12 iyul 1930); Nəsrulla Qənbərli yoldaşa!; Əziz oğlum Midhət! (27 iyul 1930); Həmidə! (27 avqust 1930); Ən istəkli cavan yoldaşlarımdan hesab etdiyim Nəsrulla Qənbərli yoldaş!; Həmidə! (10 noyabr 1930); Uzaq Kislovodskdən mehriban Həmidəyə! (Kislovodsk, 10.12. 1930); Doroqoy Edya! (7 dekabr); Edya! (16 dekabr); Doroqoy moy Midxat!; Mənim əzizlərim Həmidə, Münəvvər və Müzəffər! (Kislovdsk, 20 dekabr 1930); Midhət! (26 dekabr 1930); Həmidə xanıma, Münəvvərə və Müzəffərə; Həmidə! (23 mart 1931); Əzizim Kərbəlayı Cabbar!; Əzizim Baba! (15 aprel 113 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1931); Həmidə! (Şuşa, 7 iyul 1931); Əziz oğlum Midhət! (Şuşa şəhəri, 13 avqust 1931); Həmidə! (12 yanvar); Həmidə! (2 fevral); Həmidə! (Bakı, 17 sentyabr); Münəvvər! (20 iyun); Əzizim Midhət! (4 iyul); Əzizim Məmmədəli! (9 oktyabr); Mənim möhtərəm Kislovodsk tanışlarım‒ Vladimir Pavloviç və Valentina Pavlovna Aqapyevlər!; Əzizim Baba! (Bakı, 7 iyun); Həmidə!; Əzizim Məmmədəli! Əzizim Məmmədəli!; Azərbaycan KP MK‒nın Bakı Komitəsinin mətbuat şöbəsinə; Azərbaycan İctimai Şura Cümhuriyyəti Komis- sarlar Şurasına; Cəlil Məmmədquluzadəyə yazılmış məktublar: Mirzə Cəlil, nuri-çeşmim, ümidim, yavərim, köməyim! (mart 1904-cü il); Molla Nəsrəddin baba!; Poçtennıy kolleqa! (29 dekabr, 1907 q.); Möhtərəm Molla Nəsrəddin dayı!; Möhtərəm əfəndi!; Cənab Məmmədquluzadəyə; Molla dayı!; Molla Nəs- rəddin qəzeti idarəsinə!; Molla Nəsrəddin qəzeti idarəsinə; Möhtərəm Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə həzrətlərinə; Mirzə! (20 yanvar); Mnoqouvajaemıy Djalil Mamedkuluzade (9/V/ 1921); Mnoqouvajaemıy Djalil Mamedkuluzade; Ədibi-möhtərəm, etimadlı qardaşım; Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə hüzuruna; Möhtərəm Mirzə! (15 oktyabr 1919); Bəradərim Mirzə Cəlil!; Mirza!; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; V kontoru jurnala Molla Nasreddin (23 marta 1922); V kontoru jurnala Molla Nasreddin (23 mart); Möhtərəm Cəlil Məmmədqulu- zadə!; Xalq Komissarları Şurası, Ümiri-idarə müdiri möhtərəm Mirzə Cəlil!; Sevgili Molla əmi!; Əziz köhnə dostum Cəlil!; Əziz Cəlil!; Əziz Mirzə Cəlil!; Əziz Cəlil!; Əziz yoldaş Cəlil Məmmədquluzadə!; Əziz və hörmətli Cəlil Məmmədquluzadə yoldaş!; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Yoldaş Mirzə Cəlil!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin məcmuəsi idarəsinə!; Sevgili, möhtərəm Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin məcmuəsinə!; Abuvə cəd- vəli; Möhtərəm Mirzə!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Hörmətli Mirzə Cəlil və ya Əli Nəzmi yoldaşlar!; Əziz və hörmətli Mirzə!; Möhtərəm Mirzə!; Molla Nəsrəddin məcmuəsinə, yoldaş Cəlil Məmmədquluzadəyə; Möhtərəm Molla Nəsrəddin məcmuəsinin müdirinə; Bacı oğlu!; Molla Nəsrəddin idarə- sinə! Yoldaş Cəlil Məmmədquluzadə; Möhtərəm Cəlil Məmmədquluzadə; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Molla Nəsrəddin jurnalı idarəsinə!; Molla Nəsrəd- din məcmuəsi idarəsinə!; Möhtərəm dayı!; Mirzə!; Əzizim əmi!. İzahlar.

81. Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. və ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; red. N.Nəcəfov. ‒ Bakı: Çaşıoğlu, 2004. ‒ 432 s. – (Azərbaycan ədəbiyyatı). Kitabın içindəkilər: Həbibbəyli İ. Həmişəyaşar ədib. ‒ Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları (povest); Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zey- nal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Qurbanəli bəy; Quzu; Niga- rançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Zərrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardı- 114 BİBLİOQRAFİYA lar; Şeir bülbülləri; Oğru inək; Proletar şairi; Ucuzluq. ‒ Dram əsərləri: Ölülər; Anamın kitabı; Kamança; Danabaş kəndinin məktəbi; Dəli yığıncağı; Yığın- caq; Ər.

2005 82. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə; rəsmlər E.Avalov (üzlük, titul), Ş.Rüstəmova. ‒ Bakı: Altun kitab, 2005. ‒ 128 s. ‒ (Azərbaycan ədəbiyyatı; Məktəblinin kitabxanası. Azərbaycan klassik ədəbiy- yatı / Nəşr seriyasının məsləhətçisi: f.e.n. Ataəmi Mirzəyev).

2006 83. Yüz ilin kitabı / Cəlil Məmmədquluzadə, O.Fikrətoğlu; red.: Fikrət Sadıq, E.İsgəndərzadə; “Vektor” Beynəlxalq Elm Mərkəzi. ‒ Bakı: “Vektor” Nəşrlər Evi, 2006. ‒ 296 s. Kitaba Mirzə Cəlilin dünyaca məşhur felyetonlarından nümunələr topla- nıb. Eləcə də, Orxan Fikrətoğlunun da qəzetlərdə dərc olunmuş publisist yazı- larının bir qismi yığılıb. “Yüz ilin kitabı” ‒ yüz ilin salnaməsidir.

2007 84. Danabaş kəndinin əhvalatları / Cəlil Məmmədquluzadə; rəsmlər. E.Avalov (üzlük, titul), Ş.Rüstəmova. ‒ Bakı: Altun Kitab, 2007. ‒ 128 s.

2009 85. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə, Ə.Haqverdiyev; tərt. ed. və red. M.Çəmənli; rəs. G.Ağayev. ‒ Bakı: Təhsil, 2009. ‒ 51, [1] s. (Məktəb kitabxanası). Kitabın içindəkilər: Quzu; İki alma; Saqqallı uşaq; Odabaşının hekayəsi; Bomba.

86. Seçilmiş əsərləri: 2 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. İ.Həbibbəy- li; red. V.Məmmədov. ‒ Cild 1. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2009. ‒ 605, [3 ] s. Kitabın içindəkilər: İsa Həbibbəyli. Böyük demokrat yazıçı Cəlil Məm- mədquluzadə. ‒ Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Fat- ma xala; Qurbanəli bəy; Təzə xəbər; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Kon- sulun arvadı; Danabaş kəndinin məktəbi; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Qəza müxbiri; Baqqal Məşədi Rəhim; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Qiyamət; Ucuzluq; Proletar şairi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Atlar dayandı; Toy; Eydi- rəməzan. Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Kamança; Ana- 115 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ mın kitabı; Danabaş kəndinin müəllimi; Lal; Dəli yığıncağı; Yığıncaq. Satirik şeirlər. Lisan bəlası; Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi; Qız və nənə; “Molla Nəsrəddin”in qıza cavabı; Axunda müraciət; Lay-lay; Dedilər; O kimdir?; Görəndə; Ey axund; Utanma; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Ey könül; Yoldan keçər ikən; Olacaqsan; Oyanmadım; Ey yazıq; Nədir; Nəzm; Ağarıb- dır; Zaman ol zaman idi; Gərək; Nağıl; Ay gülüm, nanay; Biz; Qafqaz xəbər- ləri; Sən qanmasan; Yorğan; Mürəbbe. Lirik şeir: Çobanlar. Tərcümə: L.N.Tolstoy. Zəhmət,və naxoşluq. İzahlar.

87. Seçilmiş əsərləri: 2 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; topl. və tərt. ed. İ.Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. – Cild 2. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2009. ‒ 487, [9] s. Kitabın içindəkilər: Sizi deyib gəlmişəm. ‒ Dram əsərləri: Ər; Oyunbaz- lar; Lənət. ‒ Publisistika: Atalar sözü; Molla Nəsrəddinin teleqramları; Tiflis xəbərləri; Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti; Lüğət; Poçt qutusu; İran təqvimin- dən; Bir para hikmətli danışıqlar; Dövlət dumasına vəkil seçkisi; Molla Nəsrəd- dinin hesab məsələləri; Nəsihəti-hükəma; İbrət qalanlara; Danabaş kəndindən; Meşədə; Nəşri-maarif cəmiyyəti; Yuxu; Lüğəti-Molla Nəsrəddin; Tapmaca; Xoşbəxtlər; Ustalipin; Xoş təqrir; Oxucularımıza; Gəncə mollalarına; Gülmək; Millər qurbanları; Bir neçə günlüyə; Qız uşağı; Cuhudun məktubu; İsbati-həqq; Uşaqbazlıq; Lay-lay; Oğlanlarınızı oxutmayın; Darülfünun; Zəncir; Bəqaüs- səltənə; Salam-meleyk; Oyun-oyuncaq; İran işləri; Ticarət və ekonomi xəbər- ləri; Halva; Rəvayət; Fitvalar; Ləpə; Yuxu; İran işləri; Ziyarət; Təfavüt; Oraq; Dayan; Pasport; Vodka; Kabla Həsən; Seyidlər; Qonaqlıq; Möcüzə; Məzəli xəbərlər; Nüma; Müvafiq qaidə; Hümayun; Mömin; Dava xəbərləri; Bir para xəbərlər; Xoş amədi; Xəbərdarlıq; Siyasi məsələ; Şahzadə; Bosna və Hersek məsələsi; Xanımlar; Ərəb İzzət qaçmayıb; Çıraq; Bisavad; Həmşəri və saldat; Qəyyumluq kantoru; Muştuq; Qurddan çoban; Teatr işlərimiz; Şura; Əl quyu- ları; Qulağımız qızışıb; Uşaqlarımız; Bədbəxtlik; Uşaq teatrı; Pulların danışığı; Əslinə mütabiqdir; Təbiət; Əkin ustadları; Fəhlə aləmindən; Qısaca; Eşq məd- rəsəsi; Mükafat; Ağac; İzhari-təşəkkür; Teatr işləri; Ticarət; Qənaət; Qatma- qarışıq; Təziyadərlar; Gəncə qiraətxanası; İki dilbər; Mini-mini masallar; Təzə əlifba; Xilafət məsələsi; Orucluq; Cərimə; Qız mütribləri; Ay qoçaq mülkədar!; Qalife şalvar; Kitab məsələsi; Fars konsulu; Ev adları; Təzə il; Haqq söz; Tica- rət naloqu; Ticarət malının cinsliyi; İki cür möcüz; Qəribə tapmaca; İki faciə; Üsuli-tərbiyə; Qurban bayramı; Əncüməni-xeyriyyə; Müsəlla; Ədəbi təziyə; Şükür eləməlidir; Bakıdan Qarabağa. Naxçıvan malı; Xəbərdarlıq; Yağış suyu; Müsəlla; Ayların adları; Zarafat; Moizə; Türkcə kəlmələr haqqında araşdır- malar; Allahın qüdrəti; Bakı nefti; Orucluq; Təfavüt; Vəlvələ; Siyasət; Xəstə- xanaya; Ammalar; Tabut içində; Çox eşitməli xəbərlər; Kəndli evi birinci qonaqlarını necə qəbul etdi?; Xəbərdarlıq; Zəlzələ; Başbilet tapmacası; Fəxr 116 BİBLİOQRAFİYA etməli; Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə; Yandım-yaxıldım; Nə dəxli var?; Lügət; Hünərli qadınlar; Namaz üstə; Göyçayda maarif əfəndiləri; Abru; Qızdırma müalicəsi; Tarix; Ecazi-Quran; İnzibati idarə; Təəccüblü işlər; Müftə şöhrət; Qırmızı hərflər və bistü həştüm; İsa bayramları; Ticarət; Göz ağrısı; Qarabağda aşura; Artel müdiri; Məscidin sütunu; Bakının havası; Dünya və axirət; Mövludi-İsa; Bəlkə də səhv edirəm, qoy desinlər!; Bakı kəndlərində; Xırda xə- bərlər; Asan qazanc kim istəyir?; Səhvimizi düzəldik; Çətin məsələ; Zəngilan; Kitabi-müqəddəs; Osmanlı ilə İtaliya davası; Ziyarət; Səadət məktəbi; Yer ayrılmadı; Möcüz; Bais; Ad; Məktub; İdarədən; İdarədən; Xoflanmaq; Ərzi- hal; Xırım-xırda xəbərlər; Poçta qutusu; Təvəkkül; Fürsət; Novruz; Füzul; Boşanmaq; Kabla Tükəzban ilə Fatmanisanın söhbəti. ‒ Məqalələr: 4 iyun, Tiflis; Naxçıvanda bir səyahət; Müsəlman teatrı; Əsarətdə; İdarəmizin əhvala- tından bir neçə söz; Qeyrət mətbəəsi; Məmmədqulu bəy Kəngərlinin tərcü- meyi-halı; Hicab məsələsi və cavabımız; Təşəkkür; Cümə günləri; Müsəlman ürəfa və danişməndlərinə; Müsəlmanların millət duması; Yoldaş; İrşad çıxır; Qırmızı; Tərcüman; Mozalan bəyin səyahətnaməsi; Milli bayram; Təzə kitab; Abunə dəftərimiz açıldı; Ədəbiyyat maraqlarına müjdə; Ayineyi-millət; Leyli xanım Şahtaxtlı; Köhnə il; Zəng; Molla Nəsrəddin; Qənimət; Mətbuat; Molla Nəsrəddin jurnalının Cənubi Azərbaycan üzrə abunə dəftərləri; Yeni əlifba nə istəyir; Yeni əlifba komitəsinin görmüş və görəcəyi işlər; Dərs kitablarımız; İki xilafət; Füzuli; Bir az da özümüzdən; “X” hərfi; Ərəb əlifbası; Molla Nəsrəddin məcmuəsinin ən yavuq əməkdaşlarından; Türk kitabları; 1914-cü il üçün abunə dəftərimiz açıldı; Təəssüf; Böyük adamların tərcümeyi-halları; İzhari-təəssüf. ‒ Satirik şeirlər: Axunda müraciət; Dedilər; O kimdir?; Görəndə; Ey axund; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Yoldan keçər ikən; Ey yazıq; Ağarıbdır; Nağıl; Ay gülüm nanay; Biz; Qafqaz xəbərləri; Sən qanmasın; Yorğan; Dörddilli qırmanc; Təbrizdən Molla Nəsrəddinə göndərilən kağızların müfəttişinə; Deyirəm dərsi-əlifbey sizə; Ədəbiyyat; Ədəbiyyat. – Tərcümələr: Xanzadə. Arvad; Marağalı Zeynalabdin. “Səyahənameyi-İbrahim bəy” romanından parça. ‒ Məktublar: Məmmədəli; Həmidə; Əzizim Həmidə; Əziz ana. ‒ Cəlil Məmmədquluzadənin yazdığı məktublar: Məktub. Kitab mağazasına; Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət heyətinə; Səfərəli Qənbərli yoldaşa; Yoldaş Əliyev!; Münəvvər; Əli Həsən!; Doroqoy Edya!; Nəsrulla Qənbərəli yoldaşa!; Дорогой Эдя; Edya!; Doroqoy moy Midxat; Azərbaycan Kp MK-nın və Bakı Komitəsinin mətbuat şöbəsinə; Həmidə xanıma; Nehrəm normal məktəbində aparılmış yoxlamaya dair arayış.‒ Cəlil Məmmədquluzadəyə yazılmış məktublar: Mirzə Cəlil, nuri- çeşmim, ümidim, yavərim, köməyim! (mart 1904-cü il); Molla Nəsrəddin baba!; Редакция газеты «Терджуманъ»! (29 декабря 1907 г); Möhtərəm Molla Nəsrəddin dayı!; Möhtərəm əfəndi!; Cənab Məmmədquluzadəyə; Molla 117 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ dayı!; Molla Nəsrəddin qəzeti idarəsinə!; Molla Nəsrəddin qəzeti idarəsinə; Möhtərəm Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə həzrətlərinə; Mirzə! (20 yanvar); Многоуважаемый Джалил Мамедкулузаде (9/V/ 1921); Многоуважаемый Джалил Мамедкулузаде; Ədibi-möhtərəm, etimadlı qardaşım Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə hüzuruna; Möhtərəm Mirzə! (15 oktyabr 1919); Bəradərim Mirzə Cəlil!; Mirza!; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; В контору журнала «Молла Насреддин» (23 marta 1922); В контору журнала «Молла Насреддин» (23 mart); Möhtərəm Cəlil Məmmədquluzadə!; Xalq Komis- sarları Şurası, Ümiri-idarə müdiri möhtərəm Mirzə Cəlil!; Sevgili Molla əmi!; Əziz köhnə dostum Cəlil!; Əziz Cəlil!; Əziz Mirzə Cəlil!; Əziz Cəlil!; Əziz yoldaş Cəlil Məmmədquluzadə!; Əziz və hörmətli Cəlil Məmmədquluzadə yoldaş!; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Yoldaş Mirzə Cəlil!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin məcmuəsi idarəsinə!; Sevgili, möhtərəm Molla Nəsrəddin idarə- sinə!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin məcmuəsinə!; Abunə cədvəli; Möhtərəm Mirzə!; Möhtərəm Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Hörmətli Mirzə Cəlil və ya Əli Nəzmi yoldaşlar!; Əziz və hörmətli Mirzə!; Möhtərəm Mirzə!; Molla Nəsrəd- din məcmuəsinə, yoldaş Cəlil Məmmədquluzadəyə; Möhtərəm Molla Nəsrəd- din məcmuəsinin müdirinə; Bacı oğlu!; Molla Nəsrəddin idarəsinə! Yoldaş Cəlil Məmmədquluzadə; Möhtərəm Cəlil Məmmədquluzadə; Molla Nəsrəddin idarəsinə!; Molla Nəsrəddin jurnalı idarəsinə!; Molla Nəsrəddin məcmuəsi ida- rəsinə!; Möhtərəm dayı!; Mirzə!; Əzizim əmi!; İzahlar. ‒ P.S.: “Sizi deyib gəl- mişəm” məqaləsindən başqa bütün bədii əsərlər və məktublar İsa Həbibbəyli tərəfindən aşkara çıxarılmışdır.

2010 88. Quzu: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt ed. S.Nuruqızı. ‒ Bakı: Aspoliqaf, 2010. ‒ 27, [1] s. ‒ (Məktəb kitabxanası). Kitabın içindəkilər: Poçt qutusu; Pirverdinin xoruzu; Quzu; Dəllək; Oğru inək.

2013 89. Əsərləri: beş cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam A.Rəsul; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. S.Bektaşi]. – Cild 1. – Bakı: Şərq-Qərb, 2013. – 351, [1] s. Kitabın içindəkilər: Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Xitamə; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək Pirverdinin xoruzu; Fatma xala; Qurbanəli bəy; Təzə xəbər; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Danabaş kəndinin məktəbi; Xanın təsbehi; Təsbeh barəsində bir neçə söz; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; 118 BİBLİOQRAFİYA

Bəlkə də, qaytardılar; Şeir bülbülləri; Baqqal Məşədi Rəhim; Qəza müxbiri; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Qiyamət; Ucuzluq; Proletar şairi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Atlar dayandı; Toy; Eydi-rəməzan; Satirik şeirlər; Lisan bəlası; Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi; Qız və nənə; “Molla Nəsrəddin”in qıza cavabı; Axunda müraciət; Lay-lay; Dedilər; O kimdir?; Görəndə; Ey axund; Utanma; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Ey könül; Yoldan keçər ikən; Olacaqsan; Oyanmadım; Ey yazıq; Nədir; Nəzm; Ağarıb- dır; Zaman ol zaman idi; Gərək; Nağıl; A gülüm, nanay; Biz; Qafqaz xəbərləri; Sən qanmasan; Yorğan; Mürəbbe; İzahlar.

90. Əsərləri: beş cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Cild 2. ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2013. ‒ 271, [1] s. Kitabın içindəkilər: Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Kamança; Anamın kitabı; Oyunbazlar; Danabaş kəndinin müəllimi; Lal; Lənət; Dəli yığıncağı; Yığıncaq.‒ Tərcümələr: Zəhmət; Ölüm və naxoşluq; Arvad; Marağalı Zeynalabdın. İzahlar.

91. Əsərləri: beş cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam A.Rəsul; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. S.Bektaşi]. – Cild 3. – Bakı: Şərq-Qərb, 2013. – 559, [1] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar və məqalələr: Sizi deyib gəlmişəm; Lisan bəlası; Atalar sözü; Molla Nəsrəddinin teleqramları; Tiflis xəbərləri; Çerivan- ski ilə yoldaşının söhbəti; Bizim “obrazovannı”lar; Molla Nəsrəddinin cavabı; Hamama; Qəbirdən məktub; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı; Lüğət; Poçt qutusu; Niyə məni döyürsünüz?; İran təqvimindən; Bir para hikmətli danışıq- lar; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz...; Məktub; Dövlət dumasına vəkil seçkisi; Bakılılara; Niyə mən dərsdən qaçdım; Çox qəribə; Hansı elmlər lazım?; Təzə təlim kitabı; Müsəlman məclisi; Nəsihət; Əbdürrəhim əfəndi; Axund ilə keşişin vəzi; İran konsulları; Nə eləmək?; Tərəqqi əlamətləri; Qolo- şapova; Qoloşapovun geri çağırılması; Vətən məhəbbəti; Müsəlman içində gördüklərim; İfratın mənfəəti; Bir gürcüyə cavab; Abirin və kilab; Səyahətna- mə; Yar ilə görüşmək; Çətin məsələyə cavab; Nəsihəti-hükəma; Keçən günlər; Cavab; Şirin rusi danışan; İranlılara; İran fəhlələrinin pulu hara gedir?; İbrət qalanlara; “Rəhbər”; Oruc yeyənlər; Orucu batil eləyən şeylər; Məclisi-milli; Söhbəti-məşvərət; Bir adam lazımdır; Meymunlar; Danabaş kəndindən; Mıncıq; Şeytana cavab; Məscidlərimiz; “İrşad”; Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə; Qarnıyoğunlar; Gimnaziyada təzə məscid; Doqquz yaşında; İranın Batum konsuluna məktub; Meşədə; İdarədən; Qazancımız; Meşədə gördüklərim; “Nəşri-maarif” cəmiyyəti; Yuxu; Həmşəri; Lüğəti-Molla Nəsrəddin; Meşədə gördüklərim; Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər; Tapmaca; Baş yarmaq; İrəvan 119 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ seminariyası və qazının nitqi; İdarədən; Binamusluq; Ustalipin; Leontiyev; Quli-biyabanlar; Quba meydanı; Məzhəb azadlığı; Mövqufat məsələsi; Xoş təqrir; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Məslək; Zarafat; Qayırma hədislər; “Tərcüman”ın fitvası; Oxucularımıza; Gəncə mollalarına; Molla Cəfərqulu; Erməni və müsəl- man övrətləri; Gülmək; Millət qurbanları; Qafqaz şeyxülislamına; İki dənə açıq məktub; Bir neçə günlüyə; Hanı qırx beş min manat?; Cəfəngiyyat; “Dəbistan”; Qız uşağı; Papaq; Bizim işlərimiz; Təbriz işləri; Cəfərin anası; Bakı dəryası; Cümə günləri; Qurbağalar; Bir boçka su; Göz yaşları; Keçəllər; Qorxuram; Xanımlara; Bakının əlacı; Vəkil; Cuhudun məktubu; İsbati-həqq; Cəfəngiyyat; Uşaqbazlıq; Lay-lay; Batdağ; İnşallah; Xənnas; Məryəm xanım; Bəqaüs-səltə- nə; Salam-məleykə; Ölülər; Fərrux bəy Vəzirov; Oyun-oyuncaq; İran işləri; Məsləkimiz; İlin axırı; Eydi-əzha; Ticarət və ekonomi xəbərləri; Halva; Rəva- yət; Fitvalar; Ləpə; Küp; Ot; Yuxu; Mırt-mırt; Cavab; Haradadırlar?; Mikrob- lar; İran işləri; Din məsələsi; Bakı müsəlmanları; Ana dili; Murdar; Divar; Filosoflar; Çanaq; Ziyarət; Qurtarıb; Dil; Anam-bacım; Təfavüt; Çuval; Dəllal; Sürmə; Oraq; Heyz; Dayan; Səkkiz yüz molla; Babilər; Müsəlman; Pasport; Vodka; Kabla Həsən; Tarix; Seyidlər; Dua; Cavab; "Əbvabül-cinan”; Qonaq- lıq; Möcüzə; İttihad; Peterburq; Məzəli xəbərlər; Bu nədir?; Tədarük; Nüma; Təməllüq; Qara buludlar; Bəs nə vaxt?; Müvafiq qaidə; Müəllimlər; Şeytan; Müsəlman adları; Hümayun; Lal oyunu; Politika aləmindən; Bir para sözlər; Mömin; Dava xəbərləri; Bir para xəbərlər; Novruz; Xoş amədi; Nə eləsin?; Gələcək; Xəbərdarlıq; Misyonerlər; Unutmasınlar; Hacıxana; Abunə dəftərimiz açıldı; Siyasi məsələ; Zəhrimar; Şahzadə; Bosna və Hersək məsələsi; Xanım- lar; Ərəb; İzzət qaçmıyıb; Çırağ; Həqiqət; Köhnə il; Necə qan ağlamasın daş bu gün,qırxılır gör neçə min baş bu gün!; Qənimət; Üləma; Küflə qurdu; Bisavad; İp; Poçtxana; Həmşəri və saldat; Allaha şükür olsun; Ticarət xəbərləri; Pillə- pillə; Xanımlar; Haman söz; Çaqqal; Qəyyumluq kantoru; Muştuq; Yamaq; Dörd yüz qız; İstifta; Məscidlər; Məəttəl; Üç yüz milyon maşallah; Qənaət; Qurddan çoban; Qəzetlərdən; Üsuli-cədid; Yol; Elmi-musiqi; "İttihad" mədrə- səsində; Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz; Üç qara xəbər; Tövhid; Halal; Zülm; Mətbəə; Papaslar; Məhəbbət; Əyyami-mah; Küpə; Ahənrüba; Evi yıxıldı; Xeyirxahlıq; Tərəkəmə; Kərbəlayı; Əvvəlinci söz; “Nicat”; “İrani- nov”; Dağarcıq; Təmizləmək; Kəc qabırğa; Bismilla xiragimanirragim; Bəzi işlər; Bikarlar bayramı; İcazeyi-ictihad; Səhv; Nə deyim; Təzə il; Nişanlı bir qız; Düşmənlər; Din; Sədiyə oxşar; Nə vaxt?; Nəcasət; Qatmaqarışıq; Bais; Şeyx Məhəmməd; Mənfəət; İrs; Novruz; Keçi; Əmali-mahi-rəməzan; Paklar; Nadirül-vücud; Kimlərdir?; Rəşt yanğınının planı; Etidaliyyun; Hacı İbrahimov; Şeyxülislam Helmi paşa; İt baxandan; Bahalıq; Tacül-hac; Qanlı faciə; Təzə xəbər; Molla; Bibiheybət ziyarətgahı; Nə olardı?; Qəzetlərimiz; “İşıq”; Müsəlmanların ittihadı; Biz; Altı milyon; Teatr; Zina; Mustafabəy 120 BİBLİOQRAFİYA

Əlibəyov; Məhəmməd; Əli Mirzə; Osmanlı ilə İtaliya davası; Zorrama qiraətxana; Tap görüm; Ad; Qan hamamı; Fındıq; Keflənmək; Təsəlli; Qohumluq; Məramnamə; Yadigari-həzrət; İbrahim Xəlil; Nainsaflıq; Cavabımız; İmalə; Məscid; Alım-satım; İslam; Təzə il; Pək eyi; Çiçək; Tök!; İmtahan; Müsəlmançılıq; Artistlər; Əlifba; Övrət məsələsi; Manifest; Dərd; Baş; Kişi gəlir; Pyatiqorsk; Dili tutulub; Şükür; Ruhanilər yığıncağı; İzahlar.

92. Əsərləri: beş cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə ; rəssam A. Rəsul ; [buraxıl. məs. S. İsmayılova ; dizayn Z. Abbasov; baş red. S. Bektaşi] .-C. 4.- [Bakı]: Şərq-Qərb , [2013].- 447, [1] s. Kitabın içindəkilər: Felyetonlar və məqalələr: Azərbaycan; İdarədən; Qeyrət; Şor; Müftilik məsələsi; Mübarəkbadlıq; Xoşbəxtlik; Aclar; Boğaz məsələsi; Zənciri-müqəddəs; Bayramlar; Müsəlmanlar silahlanır; Arvadbazlıq; Qorxmayanlar; Rus məxrəci; Millətlər; Ehsan; Bambılılar; Azadiyi-vicdan; Avampəsənd nitqlər; Qondarma bəylər; Şahsevənlər; Millət; Təzvir ustadları; Fahişəxana; Bikarlar məhəlləsi; Tikan; Cavanlara; Firqələr davası; Maarif dost- larına bəşarət; Elanın zərəri; Vətən xadimləri; Qız tərbiyəsi; Mübarək olsun; Dəstə; Ballı badımcan; İranda ləqəblər; Cağəsbi; İlan-qurbağa; Yumşaq-quru; Təzə partilər; Misyonerlər; İanə; Təzə dəyirman; Üç çərək; Tüstü; Əfradi- saleh; Ax, Nikolay!; Məşrubat; Bəla; Dövlətli xanımlar; Təbiət; Molla Nəsrəd- din; Çarə lazım!; Teatr işlərimiz; Cəfəngiyyat; Möhkəm iplər; Kürk; Cəfən- giyyat; Şura; Yaxın Şərq məsələsi; Hədər; Qanı istilər; Rəndə; Ağ çörək və kərə yağı; İnqilab lazım; Yer yoxdur; Ar olsun!; Ziyarət; Gözəl yerlər; Ə1 quyuları; Neft fəhlələri; Padvod; Düzəldi; Qulağımız qızışıb; İki xəbər; Şikayət; Müqəddəs vətənim; Uşaqlarımız; Nə mərəkə!; Bədbəxtlik; Uşaq teatrı; Pulların danışığı; Ərzaq vergisinin nöqsanları; Əslinə mütabiqdir; Təbiət; Əkin ustadları; Poçt xərci; Vəhşilər; Fəhlə aləmindən; Pambıq; Qısaca; “Eşq mədrəsəsi”; Yadigar; İsa əleyhüssəlamın möcüzü; Mükafat; Kəmənd; Ağac; Mətbəələr; Müəllim; Mayın biri; Mənə nə!; Qızıl kimi söz; İzhari-təşəkkür; Teatr işləri; Rəşidül-məmalik; Ticarət; Hara düşüm?; “Molla Nəsrəddin” aeroplanı; Qənaət; Qatma-qarışıq; Cümə; Söz pəhləvanı; Məhərrəmlik; Məhərrəmlik; Təziyədarlar; Keçən günlər; Gəncə qiraətxanası; İki dilbər; Savad məktəbləri; Bəxt; İspalkom imtahanı; Dəmir yol; Maarif işləri; Yığıntı; Bistü-həştüm; Yad etməli; Bəhanə; Şütüri-zəman; Qaranlıqda; Şərq qadını; Kimdən ötəri; Uşaqlarımız; “Mini-mini masallar”; Təzə əlifba; Xilafət mə- sələsi; Orucluq; Üç saat; Su budkaları; Hov; Tehran müxbirimizə; Kooperativ; Cərimə; İnna lillahi və inna ileyhi raciun; Dinsizlik; Qız mütribləri; Ay qoçaq mülkədar!; Mühübbi imam; Murdar; Qalife şalvar; Kitab məsələsi; Fars konsulu; Allah, bədnəzərdən saxla!; Ev adları; Təzə il; Haqq söz; Ticarət naloqu; Uşaq teatrı; Axır çərşənbə; Dindarlıq; Varlılar bayramı; Ticarət 121 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ malının cinsliyi; Gizlədirlər; İki cür möcüz; Qəribə tapmaca; Tapmaca; Qərardad; İki faciə; Üsuli-tərbiyə; Qonaqlıq vermək; Təmizlik; Kəndlilərə yavıq; Qurban bayramı; “Əncüməni-xeyriyyə”; Tulanbar eşşəyi, məxmər palan; Müsəlla; Peyğəmbərlik, ya ki kişmiş davası; Ədəbli təziyə; Aşura oğruları; Binamazlıq; Şükür eləməlidir; Bakıdan qarabağa; Xəbərdarlıq; Unu- dulmuş elmlər; Piyanskalığın dərmanı; Şəhərə doğru; Hələ dəm alır; Yağış suyu; Təzə müalicə üsulu; İran işləri; Acıqnan; Dəxi nə istəyəcəklər?; Böyük həkimlər; Müsəlla; Ayların adları; Pambıq qiyməti; Zarafat; Əsl məqsəd nə imiş; Moizə; Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar; Allahın qüdrəti; Bakı nefti; Kimə yalvarım?; Orucluq; Təfavüt; “Sənət və ədəbiyyat”; Vəlvələ; Şadlıq xəbəri; Şəfqət bacısı; Yollarımız; Münacat; Böhtan; Qatıq ağdırmı, qaradırmı?; Siyasət; Xəstəxanaya; Kifayət deyil; Ammalar; Təlimi-doxtəran; Tabut içində; Xəlifələr; Çox eşitməli xəbərlər; Dirsək bilər; Dost; Lotuluq; “Kəndli evi” birinci qonaqlarım necə qəbul etdi?; Xəbərdarlıq; Din əleyhinə təbliğat; Pasport “get-gəli”; Ölüm axtaran; Zəlzələ; Başbilet tapmacası; Fəxr etməli; Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə; Bilet satılmasın; Yandım-yaxıldım; Nə dəxli var?; Xala xətrin qalmasın!; Din söhbətləri İngilis mədəniyyəti; Gözəl millət; Lüğət; Təfavütü yoxdur; O elə - bu belə!; Çox nigaranam; Nisyə mal ötürmək; Latın hürufatı və ingilislər; İsti suya – soyuq suya; Arvad öldürənlər; Özümdən böyük sözlər; Hünərli qadınlar; Namaz üstə; İran “tacir”ləri; Göyçayda maarif əfəndiləri; Kəndə!; Xaç bayramı; Bayquşlar; İnsan və heyvan; Beynəlxalq qadınlar günü; Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı; Eşit, inanma!; Yad edirəm; Dəyirman; Uzandırma; Həmi yaxşı, həmi pis; Abru; Qızarar; Dinc qulağım; Mətbuat bayramı; Xan hünəri; Bir qətrə göz yaşı; Traktor və Əli şiəsi; Od və su; Yuxum gəlir; Qızdırma müalicəsi; Arvada gücləri çatır; İki möcüz; Ruzi-aşura; İran meyvələri; Pak neft və murdar neft; Allah var; “Kusi-rehlət”; Şura qadınları; Üzr istəyirəm; Din söhbətləri; Qəza- larda yol məsələsi; Əsatiri-əvvəli; Oktyabr inqilabı və şaxsey; Məşğuliyyət; Müxbirlər; Həmmalül-müqəddəs; Tövhid; Məktəblər; Əsrimizin möcüzələri; Tarix; “Sülhi-əbədi”; Qış xəbərləri; Oruc tutanlar və oruc tutmayanların hesabı; Teatr konfransı; Allah vardır; Növbə gözləmək; Ecazi-Quran; Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət; Mərkəz və qəzalar; Leylətül-qədr; Qadağa etmək; “Tiryək”; Sövqi-təbii; Zeynəb; “Darvin”çilik və kommunistlər; Əfqan padşahı; Qurban bayramı və quldur yığıncağı...; Xoşbəxt əks-inqilabçılar; İnzibati idarə; Təəccüblü işlər; “Cəmdək”; Bitərəflər və din; Ləkə; Allah; Müftə şöhrət; Yaşa- sın belə millət; Qırmızı hərflər və bistü həştüm; İkinci sənayeləşdirmə istiqrazı; Qoçu xəbərləri; İsgəndəri-kəbirlər; Teatr söhbətləri; Məktəbdə çarşab; Çadra və papaq; Kovdanlar; Rişə; Rus keşişləri ilə siğə; Məscid məsələsi; İsa bayram- ları; Dindar firqəçi yoldaşlar; Pillə-pillə; Fürsət; Barmaq; Hikmətli sözlər; Zəng orada çalınmır; Allah-taalanın sifətləri; 8 Mart qadınlar günü; Qız götü- 122 BİBLİOQRAFİYA rüb qaçmaq; Dinc ol, səbrini dər; Heç vecinə deyil; Ticarət; Göz ağrısı; VI şuralar qurultayı; İşçi teatrı; Yemək bayramı; Heyvan sürüləri; Çətin məsələ; Xurcun və çamadan; Dinsizdirlərmi; Azərbaycan kəndliləri?; Mədfən; Qara- bağda aşura; Dindarlığın axır nəfəsi; Kooperativ bayramı; Bəxt lazımdır; Gecənin sahibsiz vaxtı; Yoldan azanlar; Artel müdiri; Qarğa-quzğunlar; Din və millət; Sapın ucu; Peyğəmbərlər; Məscidin sütunu; Allahı “çistka” etmək olarmı?; Səbir; Bakının havası; Xam xəyal edirlər; “Fırıldaq baş tutmadı”; Təmizlik; Olaydı-olmayaydı; Gəl savaşaq; Başını piyliyim; Namaz qılan və tramvay çəkən; Vəhdaniyyət; Oktyabr kimin bayramıdır?; Yaponiya və biz; Köhnə sözlər; Müsəlmançılıq; Dünya və axirət; Mövludi – İsa; Molla əminin təklifi; Ya şəriəta!; Bəlkə də, səhv edirəm, qoy desinlər!...; İngilis hökuməti və din söhbətləri; Torpaq; Bakı kəndlərində; Xırda xəbərlər; İzahlar.

93. Əsərləri: beş cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam A.Rəsul; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. S.Bektaşi]. – Cild 5. – [Bakı]: Şərq-Qərb, [2013]. – 407, [1] s. Kitabın içindəkilər: Memuarlar: Xatiratım. Namaz; Meyitbüsatı; Şadlıq namazı; Gecə namazları; Sövm-orucluq; “Molla Nəsrəddin”in birinci nömrəsi; Məcmuəmizdə dil məsələsi; Utanmadıq; İstixarə; Atalar sözu; Tərcümeyi- halım; İrəvan müxbirimizdən; İrəvandan xəbər; Getdi cahandan; Həzrəti Sidqi; Ədəbiyyat; 4 iyun, Tiflis; Diqqət etməli; Naxçıvanda bir səyahət; Yeni ibtidai məktəbdə; Azərbaycan dili; Faydalı təşəbbüs; Bəs Aspisova xanım müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu?; “Həblül-mətin” qəzeti; Haaqa konfransının nəticələri haqqında; Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri; Müsəl- man teatrı; Binəsiblər; Xeyir-dua; Əsarətdə; İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz; “Qeyrət” mətbəəsi; Məmmədqulu bəy; Kəngərlinin tərcümeyi-halı; Oxu- cularımıza; Türkiyə məşrutəsinin keçmişindən; Hicab məsələsi və cavabımız; Təşəkkür; Cümə günləri; Müsəlman ürəfa və danişməndlərinə; Müsəlmanların “millət duması”; Yoldaş; “İrşad” çıxır; İdarədən; Qırmızı; “Tərcüman”; Mozalan bəyin səyahətnaməsi; Milli bayram; Təzə kitab; İzaleyi-nəcasət; Abunə dəftərinin izi açıldı; Ədəbiyyat maraqlılarına müjdə; Ayineyi-millət; Leyli xanım Şahtaxtlı; Köhnə il; Zəng; Molla Nəsrəddin; Qənimət; Mətbuat; Zəncir; Qoqol; Oxucularımıza; Heç bilirikmi?; Milli bayram; Jurnalımıza abunə yazılmaq şərtləri; Cümhuriyyət; Vətəndaşlar; İdarədən; İdarədən bir neçə söz; İdarədən; Arvad məsələsi; Xəbərdarlıq; Poçtxanamız; Müştəri- lərimizə; Müştərilərə; Bir neçə söz; Təbrik; Yeni əlifbanə istəyir; “Yeni əlifba komitəsi”nin görmüş və görəcəyi işlər; Yaxşı işin tarixi; Komitə işləri ba- rəsində; Əkinçilik aləmindən; Heykəl açılışı; Bir növ yazıçı; Nöqtələr; Maarif; Poçt xərci; İdarədən; Ovuc yazısı; İki cür rəvayət; Məhərrəmül-həram; Bəyan; Heyif olsun!; Dərs kitablarımız; Behişt əlifbası; Bədbəxtçilik; İki xilafət; 123 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Əliqulu Nəcəfov; Şeir nəşəsi; Köhnə dərdim; Füzuli; Bir azda özümüzdən; “X” hərfi; Ərəb əlifbası; Biblioqrafiya (Ziya Paşa və Derjavin); “Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin ən yavuq əməkdaşlarından elan; Müdafiə həftəsi; Məşədi Sicimqulu “kefsiz”; İdarədən; Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi; Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında; Şura mətbuatı; Türk kitabları; Yazıçılar bayramı; Sabir barəsində xatiratım; Əliqulu Qəmküsar; 1930-cu il üçün iş planı; Saqqallı uşaqlar; Cib dəftərindən; Məktublar; Cəlil Məmmədquluzadənin yazdığı məktublar; Cəlil Məmmədquluzadəyə yazılmış məktublar. İzahlar.

2014 94. Anamın kitabı: [drama, dörd məclisdə] / Cəlil Məmmədquluzadə; red. Ş.Sadiq; ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; naşir M.Xan; mətn tərtibatı R.Yerfi; dizayn və qrafika T.Fərzi; üz qabığındakı əsər Ü.Həmzəyeva. ‒ [Bakı]: Hədəf Nəşrləri, [XAN], [2014]. ‒ 126, [2] s. Kitabın içindəkilər: Anamın kitabı; Azərbaycan məqaləsi; Buz (hekayə).

95. Xatiratım / Cəlil Məmmədquluzadə; layih. rəhb. və red. Ş.Sadiq; ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; naşir M.Xan; korrektə və mətn tərtibi R.Yerfi; dizayn və qrafika T.Fərzi; rəssam V.Səftərov. ‒ Bakı: XAN, 2014. ‒ 148, [4] s. ‒ (“XAN” Xatirə Ədəbiyyatı silsiləsindən. ‒ Kitab 5).

96. Seçilmiş əsərləri: (Ən populyar nəsr və dram əsərləri) / Cəlil Məm- mədquluzadə. ‒ Bakı: Bakı Kitab Klubu, 2014. ‒ 632 s. Kitabın içindəkilər: Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Bir yün- gülvari müqəddimə; Eşşəyin itməkliyi; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Fatma xala; Qurbanəli bəy; Təzə xəbər; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Danabaş kəndinin məktəbi; Xanın təsbehi; Təsbeh barəsində bir neçə söz; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Hamballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Baqqal məşədi Rəhim; Qəza müxbiri; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Qiyamət; Ucuzluq; Proletar şairi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Atlar dayandı; Toy; Eydi- rəməzan. ‒ Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Kamança; Anamın kitabı; Oyunbazlar; Danabaş kəndinin müəllimi; Lal; Lənət; Dəli yığıncağı; Yığıncaq; Ər. ‒ Şeirlər: Lisan bəlası; Xoş ol zaman ki; Xalq yatıb bizəban idi; Qız və nənə; Axunda müraciət; Lay-lay; Dedilər; O kimdir? Görəndə; Ey axund; Utanma; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Ey könül; Yoldan keçər ikən; Olacaqsan; Oyanmadım; Ey yazıq; Nədir; Nəzm; Ağarıbdır; Zaman ol zaman idi; Gərək; Nəğıl; Ay gülüm, nanay; Biz; Qafqaz xəbərləri; Sən qanmasan; Yorğan; Mürəbbe. Tərcümələr: Lev Tolstoy. Arvad; Marağalı Zeynalabdin. 124 BİBLİOQRAFİYA

2015 97. Xatiratım / Cəlil Məmmədquluzadə; lay. rəhbəri və red. Ş. Sadiq; ön söz. müəl. İ. Həbibbəyli ; naşir M. Xan ; korrektə və mətn tərtibi R. Yerfi ; dizayn və qrafika T. Fərzi ; rəssam V.Səftərov. ‒ Bakı: XAN, 2015. ‒ 148, [4] s.: portr. ‒ (“XAN” Xatirə Ədəbiyyatı silsiləsindən.‒ K. 5. ‒ 2-ci nəşr). “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin banisi, böyük Azərbaycan yazıçısı Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin “Xatiratım”ı “XAN” nəşriyyatının “Xatirə ədəbiyyatı” seriyasından dərc etdiyi beşinci kitabıdır. Onun oxumaqla siz yazıçını əhatə edən proseslər və ədibin müasirləri haqqında heç bir ideoloji təsirə məruz qoyulmamış məlumatlar əldə edə biləcək, dövrün mübahisəli məsələlərindən, dönüş məqamlarından xəbardar ola biləcəksiniz. 98. Seçmə hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. ed. E.Astanbəyli; rəss. E.Cabarov. ‒ Bakı: Altun kitab, 2015. ‒ 223, [1] s. ‒ (Hekayə ustaları). Kitabın içindəkilər: Buz; Poçt qutusu; Saqqallı uşaq; Bəlkə də, qaytar- dılar; Qurbanəli bəy; İki alma; Baqqal Məşədi Rəhim; Pirverdinin xoruzu; Nigarançılıq; Dəllək; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Yan tütəyi; Zırrama; Molla Fəzləli; Oğru inək; Zəlzələ; Yuxu; Ucuzluq; Qəssab; Rus qızı; Sirkə; Şərq fakültəsi; Şeir bülbülləri; Taxıl həkimi.

2017 99. Hekayələr: uşaq və yeniyetmələr üçün / Cəlil Məmmədquluzadə; rəssam N.Rəhimov. ‒ Bakı: Qanun ; Əli və Nino, 2017. ‒ 231 s. ‒ (Dünya uşaq ədəbiyyatı). Kitabın içindəkilər: Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Xita- mə; Poçt qutusu; Usta Zeynal; Dəllək Pirverdinin xoruzu; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Sirkə; Saqqallı uşaq; Bəlkə də qaytardılar; Buz; İki alma; Sarı.

100. Seçilmiş əsərləri: Nəsr, dram əsərləri, satirik şeirləri, tərcümələri / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Bakı Kitab Klubu, 2017. ‒ 600 s. ‒ (“Klassik- lərim” seriyasından). Kitabın içindəkilər: Nəsr əsərləri: Danabaş kəndinin əhvalatları; Bir yün- gülvari müqəddimə; Eşşəyin itməkliyi; Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; Fatma xala; Qurbanəli bəy; Təzə xəbər; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Danabaş kəndinin məktəbi; Xanın təsbehi; Təsbeh barəsində bir neçə söz; Qəssab; Zırrama; Rus qızı; Sirkə; Yan tütəyi; Şərq fakültəsi; Saqqallı uşaq; Buz; Ham- ballar; Taxıl həkimi; Bəlkə də qaytardılar; Şeir bülbülləri; Baqqal məşədi Rəhim; Qəza müxbiri; Oğru inək; İki ər; Yuxu; Qiyamət; Ucuzluq; Proletar 125 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

şairi; İki qardaş; Şəhər və kənd; İki alma; Sarı; Zəlzələ; Qoşa balınc; Atlar dayandı; Toy; Eydi-rəməzan. Dram əsərləri: Çay dəsgahı; Kişmiş oyunu; Ölülər; Kamança; Anamın kitabı; Oyunbazlar; Danabaş kəndinin müəllimi; Lal; Lənət; Dəli yığıncağı; Yığıncaq; Ər. Şeirlər: Lisan bəlası; Xoş ol zaman ki; Xalq yatıb bizəban idi; Qız və nənə; Axunda müraciət; Lay-lay; Dedilər; O kimdir? Görəndə; Ey axund; Utanma; Nə bilim; Lazımdır utanmaq; Ey könül; Yoldan keçər ikən; Olacaqsan; Oyanmadım; Ey yazıq; Nədir; Nəzm; Ağarıb- dır; Zaman ol zaman idi; Gərək; Nəğıl; Ay gülüm, nanay; Biz; Qafqaz xəbərlə- ri; Sən qanmasan; Yorğan; Mürəbbe; Tərcümələr: Lev Tolstoy; Arvad; Mara- ğalı Zeynalabdin.

2019 101. Danabaş kəndinin əhvalatları: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ [Bakı]: [Qanun], [2019]. ‒ 142 s. ‒ ( mini KLASSİKA 0037).

102. Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı: Qanun, 2019. ‒ 231 s. Kitabın içindəkilər: Danabaş kəndinin əhvalatları; Eşşəyin itməkliyi; Xita- mə; Poçt qutusu; Usta Zeynal; Dəllək; Pirverdinin xoruzu; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy; Quzu; Molla Fəzləli; Nigarançılıq; Konsulun arvadı; Xanın təsbehi; Qəssab; Zırrama; Sirkə; Saqqallı uşaq; Bəlkə də qaytardılar; Buz; İki alma; Sarı.

103. Ölülər = Die toten: zweispraching: [buhnenstuck]: ikidilli: almanca- azərbaycanca: [pyes] / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. C.Cəfərov; red. B.Qəmzə- liyeva; res. Ş.Məmmədov. ‒ Bakı: mammadli.az, 2019. ‒ 139, [1] s.

104. Saqqallı uşaq: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə; ön söz. müəl. A.Bağırlı. ‒ Bakı: TEAS Press, 2019. ‒ 435 s. Kitabın içindəkilər: Bağırlı A. Kiçik hekayələrin böyük ustası. Hekayələr: Poçt qutusu; Kişmiş oyunu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Pirver- dinin xoruzu; Qurbanəli bəy; Quzu; Konsulun arvadı; Sirkə; Yan tütəyi; Saq- qallı uşaq; Buz; Hamballar; Baqqal Məşədi Rəhim; Oğru inək; İki alma; Atlar dayandı; Dəllək; Şərq fakültəsi; Danabaş kəndinin məktəbi; Danabaş kəndinin əhvalatları.

126 BİBLİOQRAFİYA

Kitablarda, dövri mətbuatda və məcmuələrdə çap olunan əsərləri

Dram əsərləri

1935 105. Kamança / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar.

1939 106. Kəmənçə / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat xrestomatiyası: orta məktəbin 9-cu sinfi üçün / Tərt. ed. N.Səmədzadə. ‒ Bakı, 1939. ‒ S. 189‒194. 107. Ölülər / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat xrestomatiyası: orta məktəbin 9-cu sinfi üçün / Tərt. ed. N.Səmədzadə. ‒ Bakı, 1939. ‒ S. 157‒189. 108. Yığıncaq: [ilk dəfə nəşr olunan natamam bir əsər] / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1939. ‒ № 5. ‒ S. 75‒79.

1940 109. Kişmiş oyunu / Cəlil Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1940. ‒ № 1. ‒ S. 34‒39.

1945 110. Kişmiş oyunu / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1945. ‒ 10 iyun.

1946 111. “Anamın kitabı”ndan: (Vətən haqqında) / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat məcmuəsi. – 1946. – № 1. – S.96.

1948 112. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 10-cu sinif üçün / Tərt. ed. M. Arif. ‒ Bakı, 1948. ‒ S. 3‒30.

1949 113. Danabaş kəndinin məktəbi: Dördüncü məclis / Cəlil Məmmədqulu- zadə // Müntəxəbat: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Tərt. ed.: Cəfər Xəndan. ‒ Bakı, 1949. ‒ S. 26‒32. 127 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

114. Ölülər: [üçüncü məclis]; Anamın kitabı: [üçüncü məclis]; Dəli yığıncağı: [dördüncü məclis] / Cəlil Məmmədquluzadə // Müntəxəbat: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Tərt. ed. Cəfər Xəndan. ‒ Bakı, 1949. ‒ S. 33‒39; 39‒48; 47‒53.

1955 115. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı. ‒ 1955. ‒ S. 192‒217.

1956 116. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1956. ‒ S. 192‒217.

1957 117. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1957. ‒ S. 192‒217.

1958 118. Anamın kitabı / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı müntəxəbatı: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed. C.Z.Hacı- yev. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 92‒100. 119. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı müntəxəbatı: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed. C.Z.Hacıyev.‒ Bakı, 1958. ‒ S. 84‒92; Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 138‒164.

1961 120. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 137‒163.

1971 121. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluza- də // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qara- bağlı. ‒ Bakı, 1971. ‒ S. 174‒208.

128 BİBLİOQRAFİYA

1973 122. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya] / Cəlil Məmmədqulu- zadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1973. ‒ S. 174‒207.

1975 123. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluza- də // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 174‒207.

1977 124. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya] / Cəlil Məmmədqulu- zadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1977. ‒ S. 174‒208.

1980 125. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya] / Cəlil Məmmədquluza- də // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qara- bağlı. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 174‒208.

1986 126. Lənət: [ilk dəfə] / Cəlil Məmmədquluzadə; qeyd və izahlar İ.Həbib- bəylinindir // Sovet Naxçıvanı. ‒ 1986. ‒ № 293; Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 13‒15. 127. Oyunbazlar: [ilk dəfə] / Cəlil Məmmədquluzadə; qeyd və izahlar İ.Həbibbəylinindir // Sovet Naxçıvanı. ‒ 1986. ‒ 7 dekabr, № 283; Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 11‒12.

1987 128. Ər: [ilk dəfə] / Cəlil Məmmədquluzadə; qeyd və izahlar İ.Həbibbəyli- nindir // Azərbaycan. ‒ 1987. ‒ № 6. ‒ S. 57‒94.

2007 129. Ölülər / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan dramaturgiyası anto- logiyası: 5 cilddə / Tərt., ön sözün müəl. D.Məmmədova. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2007. – S. 106‒153.

2010 130. Kamança: (pyes) / Cəlil Məmmədquluzadə // Kimlik. ‒ 2010. ‒ № 5. ‒ S. 25‒28. 129 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2014 131. Ölülər: [dörd məclis və beşpərdəli komediya]; Anamın kitabı: [drama, dörd məclisdə] / Cəlil Məmmədquluzadə // XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı (Dramaturgiya); üç cilddə: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed.: S.Əhmədova; T.Əhmədov. ‒ Cild 3. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 256‒346.

2016 132. Kamança: [pyesdən bir parça] / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbay- can multikulturalizminin ədəbi-bədii qaynaqları. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 198‒199.

2018 133. Anamın kitabı: (ixtisarla) / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: İ.Həbibbəyli, S.Əliyev, B.Həsənov, A.Mustafayev. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 16‒28.

130 BİBLİOQRAFİYA

Hekayə və povestləri

1904 134. Kişmiş oyunu / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ № 69, 10 iyun; № 70, 11 iyun; № 71, 12 iyun; № 72, 13 iyun; № 74, 15 iyun. 135. Poçt qutusu / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ 16-18 yanvar, № 5‒6.

1906 136. Dəllək / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 1. ‒ S.5; № 2. ‒ S.7. 137. Fatma xala: (Şəkillərə bax) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 26, 29 sentyabr. ‒ S.7; № 27, 6 oktyabr. ‒ S.3. 138. İranda hürriyyət / Molla Həsrət // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 7. ‒ S. 7. 139. Pirverdinin xoruzu / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 10. ‒ S.3. 140. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 38. ‒ S.3.

1908 141. Təzə xəbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 30 iyun, № 26. ‒ S. 3.

1917 142. Nigarançılıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 1. ‒ S. 2‒7.

1923 143. Xanın təsbehi / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 16 mart, № 61. 144. Qəssab / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 4 mart. ‒ № 51. 145. Quzu / Cəlil Məmmədquluzadə // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1923. ‒ № 2. ‒ S. 18‒21. 146. Zırrama / Cəlil Məmmədqulzadə (Molla Nəsrəddin) // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1923. ‒ № 1. ‒ S. 21‒23.

1925 147. Molla Fəzləli / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1925. ‒ 13 oktyabr, № 259.

131 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

148. Rus qızı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1925. ‒ 2‒6 dekabr. ‒ № 275‒278.

1926 149. Bəlkə də qaytardılar / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 12 may, № 108. 150. Buz / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 18 may, № 113. 151. Hamballar / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 24 may, № 118. 152. Hünərli qadınlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1926. ‒ № 6. ‒ S. 7‒8. 153. Konsulun arvadı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 1 yanvar, № 1 (412). 154. Qəza müxbiri / Cəlil Məmmədquluzadə // Kəndli. ‒ 1926. ‒ № 26. 155. Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 9, 11 aprel, № 83, 84. 156. Şərq fakültəsi / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 28 mart, № 1; Ədəbi parçalar. ‒ 1926. ‒ № 1. ‒ S.10‒12. 157. Taxıl həkimi / Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) // Yeni kənd. ‒ 1926. ‒ № 4. ‒ S.11‒15; Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 12 fevral, № 37. 158. Yan tütəyi / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 26-27 may, № 120‒121.

1927 159. İki ər / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1927. ‒ № 10‒11. 160. Oğru inək / Molla Nəsrəddin // Yeni kənd. ‒ 1927. ‒ № 2. ‒ S. 17‒20. ‒ № 3. ‒ S. 68‒71. 161. Yuxu / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1927. ‒ № 1.

1929 162. Xurcun və çamadan /Molla Nəsrəddin (Cəlil Məmmədquluzadə) // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 23 may, № 21. ‒ S.2.

1935 163. Danabaş kəndinin əhvalatı / Cəlil Məmmədquluzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1935. ‒ № 1. ‒ S. 30‒33.

1938 164. Quzu; Bəlkə də qaytardılar [qısaldılmış] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat xrestomatiyası: Azərbaycan dilində olmayan məktəblərin X sinfi üçün / A.Abdullayev. ‒ Bakı, 1938. ‒ S. 7‒9; 9‒15.

132 BİBLİOQRAFİYA

1939 165. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat xrestomatiya- sı: orta məktəbin 9-cu sinfi üçün / Tərt. ed. N.Səmədzadə. ‒ Bakı, 1939. ‒ S. 195‒209.

1944 166. Kəndə; Bizim “obrazovannı”lar; Xurcun və çamadan / Cəlil Məm- mədquluzadə // Vətən uğurunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 51‒53.

1946 167. Bəlkə də qaytardılar / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan. ‒ 1946. ‒ № 1. ‒ S.27‒29.

1948 168. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat mütəxəbatı. Orta məktəblərin X sinfi üçün. ‒ Bakı, 1948. ‒ S. 30‒45.

1949 169. Danabaş kəndinin əhvalatları: Xatimə: (povestdən parça) / Cəlil Məmmədquluzadə // Müntəxəbat: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Tərt. ed. Cəfər Xəndan. ‒ Bakı, 1949. ‒ S. 5‒26.

1953 170. Bəlkə də qaytardılar / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntə- xəbatı: 10-cu sinif üçün / Tərt. ed. M.Quluzadə. ‒ Bakı, 1953. ‒ S. 80‒86.

1955 171. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: IX sinif üçün / Tərt.ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 172‒188.

1956 172. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: IX sinifi üçün / Tərt.ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1956. ‒ S. 172‒188.

1957 173. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: IX sinfi üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1957. ‒ S. 172‒188.

1958 174. Danabaş kəndinin əhvalatları; Qurbanəli bəy; Poçt qutusu; İran- da hürriyyət / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı mün-

133 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ təxəbatı: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed. C.Z.Hacıyev. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 60‒84; 100‒122. 175. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9- cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 121‒137; 137‒138. 176. Quru çörək / Fəhlə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 118‒119. 177. Poçt qutusu / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan hekayələri. ‒ Bakı, 1958. ‒ Cild 1. ‒ S. 118‒148. 178. Təzə təlim kitabı / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 119.

1959 179. Bəlkə də qaytardılar / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan heka- yələri. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 11‒18. 180. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9- cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 120‒136; 136‒137.

1961 181. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9- cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 121‒137; 137‒138.

1966 182. Dəllək / Cəlil Məmmədquluzadə // Dostluq. ‒ 1966. ‒ 22 yanvar. 183. Fatma xala / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 12 noyabr. 184. İki alma / Cəlil Məmmədquluzadə; balacalar üçün işləyəni Həbibə // Göyərçin. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ S. 3. 185. Olaydı ‒ olmayaydı; Tök / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 26 noyabr.

1967 186. Danabaş kəndinin əhvalatı: (İxtisarla) / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 7-ci sinif üçün dərslik-müntəxəbat / Tərt. ed. H.Əfəndiyev. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 30‒45. 187. Qurbanəli bəy: [ixtisarla] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 7- 8-ci siniflər üçün dərslik-müntəxəbat / Z.Əliyeva; Ə.Rəcəbov. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 31‒40. 188. Münacat; Hara düşüm / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 4 fevral. ‒ № 5. ‒ S. 12.

134 BİBLİOQRAFİYA

1971 189. Danabaş kəndinin əhvalatları: (ixtisarla): [povest] / Cəlil Məmməd- quluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1973. ‒ S. 139‒173.

1973 190. Danabaş kəndinin əhvalatları: (ixtisarla): [povest] / Cəlil Məmməd- quluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı; Y. Qarabağlı. ‒Bakı. ‒1973. ‒S. 139‒173.

1975 191. Danabaş kəndinin əhvalatları: (ixtisarla): [povest] / Cəlil Məmməd- quluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 139‒173.

1977 192. Danabaş kəndinin əhvalatları: (ixtisarla): [povest] / Cəlil Məmməd- quluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə. Qarabağlı; Y. Qarabağlı. ‒ Bakı. ‒ 1977. ‒ S. 139‒173.

1980 193. Danabaş kəndinin əhvalatları: (ixtisarla): [povest] / Cəlil Məmməd- quluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed.: Ə.Qarabağlı, Y.Qarabağlı. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 139‒173.

1988 194. Dəllək / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On iki cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 21, 31. 195. Fatma xala: (Şəkillərə bax) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On iki cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 223, 228‒227. 196. İranda hürriyyət / Molla Həsrət // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 71. 197. Pirverdinin xoruzu / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On iki cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 91. 198. Yuxu / Dəli (Cəlil Məmmədquluzadə) // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On iki cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 315.

135 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1992 199. Poçt qutusu; Usta Zeynal; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. ‒ Bakı, 1992. ‒ S. 13‒58.

1996 200. Fatma xala: (Şəkillərə bax) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 207, 211. 201. İranda hürriyyət / Molla Həsrət // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 55. 202. Nigarançılıq / Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 5‒9. 203. Təzə xəbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 280. 204. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 299.

2000 205. Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov və b. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 84‒88.

2002 206. İki alma: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Uşaq ədəbiyyatı / Rafiq Yusifoğlu; elmi red. Zahid Xəlil. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 56. 207. Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə. İmanov və b.‒ Bakı, 2002. ‒ S. 84‒88.

2003 208. Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə. İmanov və b. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 84‒88.

2005 209. İki alma; Yan tütəyi; Buz; Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı antologiyası: 3 cilddə. ‒ Cild 3. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 15‒30.

136 BİBLİOQRAFİYA

2006 210. Danabaş kəndinin əhvalatları: [povest] / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan nəsri antologiyası: beş cilddə / Tərt. ed. Zaman Əsgərli. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 98‒180. 211. Poçt qutusu; İranda hürriyyət; Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Azərbaycan nəsri antologiyası: beş cilddə. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 19‒61.

2010 212. Xurcun və çamadan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: səkkiz cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 164. 213. Şeir bülbülləri: (hekayə) / Cəlil Məmmədquluzadə // Kimlik: Elmi- ictimai dərgi. ‒ 2010. ‒ № 3. ‒ S. 43‒45.

2011 214. İki alma / Cəlil Məmmədquluzadə // Mərkəz. ‒ 2011. ‒ 4 fevral. ‒ S. 11.

2012 215. Buz; İki alma / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan uşaq ədəbiy- yatı / F.Əsgərli. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 147‒154. 216. Qurbanəli bəy: [əsərdən bir parça] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədə- biyyat: 8-ci sinif üçün dərslik / Nizami Cəfərov, Nüşabə Araslı, Soltan Hüseynoğlu. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 158‒177. 217. Qurbanəli bəy; Poçt qutusu; İranda hürriyyət; Usta Zeynal; Qu- zu: [hekayələr] / Cəlil Məmmədquluzadə // XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyya- tı nəsr: ali məktəblərin filologiya fakültələrinin tələbələri üçün dərs vəsaiti: iki cilddə / Tərt. ed. S.Əhmədova, T.Əhmədov; ön sözün müəl. T.Əhmədov; rəy.: Q.Namazov, R.Əliyev; ixt. red. S.Əmirov. ‒ Сild 2. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 103‒158.

2015 218. Buz (ixtisarla) / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan dili: Ümum- təhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün dərslik / Tofiq Hacıyev, Samirə Bektaşi, Mehriban Vəliyeva, Yeganə Hüseynova. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 52. 219. Qurbanəli bəy / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün dərslik / S.Əliyev [və başq.]. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 92‒106.

137 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2016 220. Quzu / Cəlil Məmmədquluzadə // Aydın yol. ‒ 2016. ‒ 31 dekabr. ‒ S. 6. 221. Poçt qutusu: [hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan ədə- biyyatı antologiyası: Nəsr. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 53‒58.

2017 222. Fatma xala: (Şəkillərə bax) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 233, 237‒238. 223. İranda hürriyyət / Molla Həsrət // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 81. 224. Təzə xəbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 279. 225. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 325.

2018 226. Atlar dayandı / Cəlil Məmmədquluzadə // Şuşa. ‒ 2018. ‒ 15 fevral. ‒ S. 6‒7. 227. Nigarançılıq / Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 431‒432.

2019 228. Dəllək / Lağlağı // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 10. 229. Qurbanəli bəy: [ixtisarla hekayə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: 8-ci sinif üçün dərslik / S.Əliyev, B.Həsənov, A.Mustafayeva [və başq.]. – Bakı, 2019.- S.92-108.

138 BİBLİOQRAFİYA

Felyetonları

1906 230. Abirin və kilab / Hop‒hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 21. ‒ S.6. 231. Axund ilə keşişin vəzi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 7 iyul, № 14. ‒ S. 2‒3. 232. Atalar sözü / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 7 aprel, № 1. ‒ S. 6. 233. Bakılılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 19 may, № 7. ‒ S. 2‒3. 234. Bir adam lazımdır / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 3 noyabr, № 31. ‒ S. 6. 235. Bir gürcüyə cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 25 avqust, № 21. ‒ S. 3. 236. Bir para hikmətli danışıqlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 28 aprel, № 4. ‒ S. 7. 237. Bizim “obrazovannı”lar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1906. ‒ 14 aprel, № 2. ‒ S. 3. 238. Cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 22 sentyabr, № 25. ‒ S.3. 239. Cavab / Hop‒Hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 25 avqust, № 23. ‒ S. 7. 240. Cavab / Molla Fırıldaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 25 avqust, № 21. ‒ S. 3, 6. 241. Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 14 aprel, № 2. ‒ S. 3. 242. Çətin məsələyə cavab / M.N. // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 sentyabr, № 23. ‒ S. 3. 243. Çox qəribə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 26 may, № 8. ‒ S. 3, 6. 244. Danabaş kəndindən / Sırtıq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 3 noyabr, № 31. ‒ S. 6. 245. Dilmanc ağa / Sırtıq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 dekabr, № 36. ‒ S. 7. 246. Doqquz yaşında / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 15 dekabr, № 37. ‒ S. 6‒7. 247. Dövlət dumasına vəkil seçkisi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 12 may, № 6. ‒ S. 3. 248. Əbdürrəhim əfəndi / Molla Nəsrədin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 30 iyun, № 13. ‒ S. 3, 6.

139 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

249. Gəncəliyə cavab / Bir tiflisli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 17. ‒ S. 6. 250. Gimnaziyada təzə məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 15 dekabr, № 37. ‒ S. 2‒3. 251. Hamama / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 14 aprel, № 2. ‒ S. 6. 252. Hansı elmlər lazım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 26 may, № 8. ‒ S. 7. 253. İbrət qalanlara / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 6 oktyabr, № 27. ‒ S. 6‒7. 254. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 5 may, № 5. ‒ S. 2‒3. 255. İfratın mənfəəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 18 avqust, № 20. ‒ S. 3. 256. İran fəhlələrinin pulu hara gedir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1906. ‒ 6 oktyabr, № 27. ‒ S. 2‒3. 257. İran konsulları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 14 iyul, № 15. ‒ S. 2‒3. 258. İran təqvimindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 28 aprel, № 4. ‒ S. 7. 259. İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 29 dekabr, № 39. ‒ 3, 6. 260. İranlılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 29 sentyabr, № 26. ‒ S. 2. 261. İrşad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 1 dekabr, № 35. ‒ S. 2‒3. 262. Keçən günlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 15 sentyabr, № 24. ‒ S. 2‒3. 263. Qarnıyoğunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 dekabr, № 36. ‒ S. 3, 6. 264. Qəbirdən məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 aprel, № 3. ‒ S. 2‒3. 265. Qoloşapova / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 28 iyul, № 17. ‒ S. 2‒3. 266. Qoloşapovun geri çağırılması / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 4 avqust, № 18. ‒ S. 2‒3. 267. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 7 aprel, № 1. ‒ S. 7. 268. Lüğət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 aprel, № 3. ‒ S. 7. 269. Meşədə / Zəvzək // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 29 dekabr, № 39. ‒ S. 2‒3. 140 BİBLİOQRAFİYA

270. Meymunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 3 noyabr, № 31. ‒ S. 2‒3. 271. Məclisi-milli / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 27 oktyabr, № 30. ‒ S. 7. 272. Məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 12 may, № 6. ‒ S. 2. 273. Məscidlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 24 noyabr, № 34. ‒ S. 2‒3. 274. Mıncıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 10 noyabr, № 32. ‒ S. 2‒3. 275. Molla Nəsrəddinin cavabı / Səni qəlbdən istəyən Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 14 aprel, № 2. ‒ S. 6‒7. 276. Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 aprel, № 3. ‒ S. 6. 277. Molla Nəsrəddinin teleqramları: Dövlət dumasına baykot (kənar olmaq) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 14 aprel, № 2. ‒ S. 2. 278. Müsəlman içində gördüklərim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 11 avqust, № 19. ‒ S. 2‒3. 279. Müsəlman məclisi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 16 iyun, № 11. ‒ S. 6‒7. 280. Nə eləmək? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 iyul, № 16. ‒S. 2‒3. 281. Nəsihət. Camaat vəkillərinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 16 iyun. ‒ № 11. ‒S. 2‒3. 282. Nəsihəti hükəma / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 sentyabr, № 23. ‒ S. 3, 6. 283. Niyə mən dərsdən qaçdım? / Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 19 may, № 7. ‒ S. 6. 284. Niyə məni döyürsünüz? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1906. ‒ 28 aprel, № 4. ‒ S. 2‒3. 285. Oruc yeyənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 27 oktyabr, № 29. ‒ S. 2‒3. 286. Orucu batil eləyən şeylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 27 oktyabr, № 30. ‒ S. 3, 6. 287. Poçt qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 aprel, № 3. ‒ S. 7. 288. Rəhbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 13 oktyabr, № 28. ‒ S. 2‒3. 289. Səyahətnamə, Reynqartın səyahət kitabından / M.N. // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 19 avqust, № 21. ‒ S. 6‒7. 141 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

290. Sizi deyib gəlmişəm: “Molla Nəsrəddin” jurnalından baş məqalə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 1, 7 aprel. ‒ S. 1. 291. Şeytandan məktub / Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 17 noyabr, № 32. ‒ S. 6. 292. Şirin rusi danışan / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 22 sentyabr, № 25. ‒ S. 7. 293. Təlim kitabı: Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 23 iyun, № 12. ‒ S. 6. 294. Tərəqqi əlamətləri / Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 28 iyul, № 16. ‒ S. 3, 6. 295. Təzə təlim kitabı: Kitabın əvvəlinci hissəsi (Mübtədilərdən ötrü) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 9 iyun. ‒ № 10. ‒S. 6. 296. Tiflis xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 2. ‒ S. 2‒3. 297. Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 1 dekabr, № 35. ‒ S. 3, 6. 298. Uzun dərya / Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 4 avqust, 29 dekabr, № 39. ‒ S. 7. 299. Vətən məhəbbəti / Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 4 avqust, № 18. ‒ S. 6. 300. Yar ilə görüşmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 sentyabr, № 23. ‒ S. 2‒3. 301. Zinuz pirləri / Sırtıq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 13 oktyabr, № 28. ‒S. 3,6.

1907 302. Adamcıl heyvan / Qəcələ // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 mart, № 9. ‒ S. 6. 303. Axır çərşənbə / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 mart, № 12. ‒ S. 3. 304. Ana dili / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 27 yanvar. ‒ S. 4. 305. Aşina sədası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 8 oktyabr, № 38. ‒ S. 2‒3. 306. Azərbaycan padşahları / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 mart. ‒ S. 11. 307. Bakı dəryası / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 29 iyul, № 28. ‒ S. 6. 308. Bakının əlacı / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 20 aqvqust, № 31. ‒ S. 6‒7 309. Baş yarmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 10 fevral, № 6. ‒ S. 2. 142 BİBLİOQRAFİYA

310. Başmaq / Dəhrə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 4 noyabr, № 41. ‒ S. 6. 311. Batdağ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 18 noyabr, № 43. ‒ S. 3, 6. 312. Bəqaüs-səltənə / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2 dekabr, № 45. ‒ S. 6. 313. Binamusluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 mart, № 9. ‒ S. 2‒3. 314. Bir boçka su: Bakıda Çorni qorod fəhlələrinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 12 avqust, № 30. ‒ S. 6‒7. 315. Bir neçə günlüyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 iyun, № 23. ‒ S. 7. 316. Bizim işlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 iyul, № 27. ‒ S. 2‒3. 317. Cəfəngiyyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 8 iyul, № 25. ‒ S. 3,6; 24 sentyabr, № 36. ‒ S. 7. 318. Cəfərin anası / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 29 iyul, № 28. ‒ S. 3, 6. 319. Cəmiyyəti-xeyriyyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 14 aprel, № 15. ‒ S. 3. 320. Cuhudun məktubu / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 sentyabr, № 36. ‒ S. 2. 321. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 29 iyul, № 28. ‒ S. 2‒3. 322. Darülfünun / Məşədi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 26 oktyabr, № 40. ‒ S. 2‒3. 323. Dəbistan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 8 iyul, № 25. ‒ S. 7. 324. Elmi coğrafiya / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 fevral, № 5. ‒ S. 3. 325. Erməni və müsəlman övrətləri; Bu işlərin çarəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 19 may, № 20. – S. 2‒3, 6. 326. Fərrux bəy Vəzirov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 16 dekabr, № 47. ‒ S. 2‒3. 327. Gəncə mollalarına / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 5 may, № 18. ‒ S. 2‒3. 328. Göz yaşları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 12 avqust, № 30. ‒ S. 2. 329. Gülmək / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 19 may, № 20. ‒ S. 6. 330. Hanı qırx beş min manat / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 1 iyul, № 24. ‒ S. 2‒4. 143 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

331. Həmşəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 19 yanvar, № 3. ‒ S. 2‒3. 332. Xanımlara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 20 avqust, № 31. ‒ S. 6. 333. Xənnas / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 noyabr, № 44. ‒ S. 2‒3. 334. Xoş təqrir / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 7 aprel, № 14. ‒ S. 7. 335. Xoşbəxtlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 mart, № 9. ‒ S. 3. 336. İlin axırı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 30 dekabr, № 49. ‒ S. 2‒3. 337. İnşallah / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 18 noyabr, № 43. ‒ S. 2‒3. 338. İran işləri / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 16 dekabr, № 47. ‒ S. 7. 339. İrəvan seminariyası və qazının nitqi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 fevral, № 7. ‒ S. 2. 340. İsbati‒həqq / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 sentyabr, № 36. ‒ S. 2‒3. 341. Keçəllər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 12 avqust, № 30. ‒ S. 6. 342. Qafqaz Şeyxülislamına iki dənə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2 iyun, № 22. ‒ S. 2‒3. 343. Qayırma hədislər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 21 aprel, № 16. ‒ S. 3. 344. Qazancımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 2. 345. Qız uşağı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 8 iyul, № 25. ‒ S. 6‒7. 346. Qorxuram / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 12 avqust, № 30. ‒ S. 7. 347. Quba meydanı / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 mart, № 12. ‒ S. 3. 348. Quli-biyabanlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 mart, № 12. ‒S. 2. 349. Qurbağalar / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 5 avqust, № 29. ‒ S. 3, 6. 350. Lay-lay / Məşədi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2 oktyabr, № 37. ‒ S. 3, 6. 351. Leontiyev / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 mart, № 11. ‒ S. 2. 352. Lüğəti-Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1907. ‒ 19 yanvar, № 3, 4. ‒ S. 7. 353. Meşədə gördüklərim / Bekker // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2; 27 yanvar, № 4. ‒ S. 2. 144 BİBLİOQRAFİYA

354. Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 fevral, № 5. ‒ S. 2. 355. Məktəb / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ № 1. ‒ S. 7. 356. Məktub / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ № 2. ‒ S. 6. 357. Məryəm xanım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 noyabr, № 45. ‒ S. 2‒3. 358. Məslək / Zəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 14 aprel, № 15. ‒ S. 2‒3. 359. Məsləkimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 23 dekabr, № 48. ‒ S. 3. 360. Məzhəb azadlığı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 31 mart, № 13. ‒ S. 6. 361. Millət qurbanları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 26 may, № 21. ‒ S. 6. 362. Molla Cəfərqulu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 12 may, № 19. ‒ S. 2‒3. 363. Mövqufat məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 7 aprel, № 14. ‒ S. 2. 364. Nəşri-maarif cəmiyyəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1907. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 365. Oğlanlarınızı oxutmayın / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 20 oktyabr, № 39. ‒ S. 3. 366. Oyun-oyuncaq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 16 dekabr, № 47. ‒ S. 6. 367. Ölülər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 9 dekabr, № 46. ‒ S. 3. 368. Övrət məsələsi /Hop-hop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 3, 6. 369. Papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 15 iyul, № 26. ‒ S. 2‒3. 370. Salam-məleyk / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2 dekabr, № 45. ‒ S. 6‒7. 371. Şükr və səna / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 4 noyabr, № 41. ‒ S. 2‒3. 372. Tapmaca / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 fevral, № 5. ‒ S. 3. 373. Təbriz işləri / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 24 iyul, № 27. ‒ S. 3, 6. 374. Tərcümanın fitvası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 28 aprel, № 17. ‒ S. 2‒3. 375. Ustalipin / Qəcələ // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 3 mart, № 9. ‒ S. 6. 145 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

376. Uşaqbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2 oktyabr, № 37. ‒ S. 2‒3. 377. Vəkil / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 sentyabr, № 35. ‒ S. 2. 378. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 379. Zarafat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 21 aprel, № 16. ‒ S. 2‒3.

1908 380. Abunə dəftərimiz açıldı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 24 noyabr, № 47. ‒ S. 4. 381. Ana dili / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 16 mart, № 11. ‒ S. 7. 382. Anam-bacım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 19 may, № 20. ‒ S. 2. 383. Babilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 30 iyun, № 26. ‒ S. 2. 384. Bakı müsəlmanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 16 mart, № 11. ‒ S. 2. 385. Bəs nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 1 sentyabr, № 35. ‒ S. 2. 386. Bir para xəbərlər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 13 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 387. Bir para sözlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 oktyabr, № 40. ‒ S. 2‒3. 388. Bosna və Hersək məsələsi / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 dekabr, № 49. ‒ S. 7. 389. Bu nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 11 avqust, № 32. ‒ S. 2. 390. Cavab / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 iyul, № 29. ‒ S.7. 391. Cavab / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 17 fevral. ‒ № 7. ‒ S. 3, 6. 392. Çanaq (İran vüqatına dair) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 28 aprel, № 17. ‒ S. 2. 393. Çırağ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 dekabr, № 51. ‒ S. 3. 394. Çuval / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 26 may, № 21. ‒S. 2. 395. Dava xəbərləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 oktyabr, № 40. ‒ S. 6. 396. Dayan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 16 iyun, № 24. ‒ S. 3. 397. Dəllal / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 26 may, № 21. ‒ S. 6‒7. 398. Dil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 12 may, № 19. ‒ S. 3, 6. 146 BİBLİOQRAFİYA

399. Din məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 9 mart, № 10. ‒ S. 2‒3. 400. Divar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 30 mart, № 14. ‒ S. 2. 401. Dua / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 iyul, № 29. ‒ S. 2‒3. 402. Eydi-əzha: Qurban bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 2. 403. Əbvabül-cinan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 28 iyul, № 30. ‒ S. 2‒3. 404. Filosoflar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 13 aprel, № 15. ‒ S. 2‒3. 405. Fitvalar / İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 406. Gələcək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 3 noyabr, № 44. ‒ S. 2‒3. 407. Hacıxana / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 17 noyabr, № 46. ‒ S. 3, 6. 408. Halva / İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 3. 409. Haradadırlar? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 24 fevral, № 8. ‒ S. 2. 410. Heyz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 16 iyun, № 24. ‒ S. 2‒3. 411. Həqiqət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ № 52. ‒ S. 5‒6. 412. Hümayun / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 22 sentyabr, № 38. ‒ S. 2‒3. 413. Xanımlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 14 dekabr, № 50. ‒ S. 4‒5. 414. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 3 noyabr, № 44. ‒ S. 6. 415. Xoş amədi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 27 oktyabr, № 43. ‒ S. 2. 416. İran işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 2 mart, № 9. ‒ S. 6‒7. 417. İttihad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 4 avqust. ‒ № 31. ‒ S. 2‒3. 418. Kabla Həsən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 iyul, № 27. ‒ S. 2‒3. 419. Küp / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 20 yanvar, № 3. ‒ S. 2. 420. Qara buludlar /Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 25 avqust, № 34. ‒ S. 7. 421. Qonaqlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 iyul, № 30. ‒ S. 3. 147 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

422. Qurtarıb / Cünun // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 5 may, № 18. ‒ S. 2‒3. 423. Lal oyunu / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 22 sentyabr, № 38. ‒ S. 3. 424. Ləpə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2‒3. 425. Məzəli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 4 avqust, № 31. ‒ S. 7. 426. Mikroblar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 2 mart, № 9. ‒ S. 2. 427. Mırt-mırt / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 10 fevral, № 6. ‒ S. 2‒3. 428. Misyonerlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 10 noyabr, № 45. ‒ S. 3. 429. Möcüzə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 iyul, № 30. ‒ S. 6. 430. Mömin / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 oktyabr, № 40. ‒ S. 6. 431. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 30 mart. ‒ № 13. ‒ S. 2. 432. Müəllimlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 8 sentyabr, № 36. ‒ S. 2. 433. Müsəlman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 iyul, № 27. ‒ S. 2. 434. Müsəlman adları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 15 sentyabr, № 37. ‒ S. 3, 6. 435. Müvafiq qaidə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 1 sentyabr, № 35. ‒ S. 6. 436. Nə eləsin? / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 27 oktyabr, № 43. ‒ S. 6‒7. 437. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 13 oktyabr, № 41. ‒ S. 6. 438. Nüma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 18 avqust, № 33. ‒ S. 6‒7. 439. Oraq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 9 iyun, № 23. ‒ S. 3, 6. 440. Ot / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 27 yanvar, № 4. ‒ S. 2‒3. 441. Pasport / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 iyul, № 27. ‒ S. 2. 442. Peterburq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 4 avqust, № 31. ‒ S. 6. 443. Politika aləmindən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 29 sentyabr, № 39. ‒ S. 2‒3. 444. Rəvayət: (Əcayibül‒məxluqat) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 3, 6. 445. Seyidlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 14 iyul, № 28. ‒ S. 7. 446. Səkkiz yüz molla: “Səadət”, “Nəşri-maarif”, “İttihad” / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 23 iyun, № 25. ‒ S. 3. 148 BİBLİOQRAFİYA

447. Siyasi məsələ / Həmşəri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 24 noyabr, № 47. ‒ S. 7. 448. Sürmə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 9 iyun, № 23. ‒ S. 2. 449. Şahzadə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 dekabr, № 49. ‒ S. 4‒5. 450. Şeytan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 15 sentyabr, № 37. ‒ S. 2‒3. 451. Tarix / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 14 iyul, № 28. ‒ S. 2. 452. Tədarük / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 18 avqust, № 33. ‒ S. 2. 453. Təməllüq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 25 avqust, № 34. ‒ S. 2. 454. Təvafüt / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 19 may, № 10. ‒ S.3. 455. Ticarət və ekonomi xəbərləri / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 3. 456. Unutmasınlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 10 noyabr, № 45. ‒ S. 7. 457. Vodka / Həmşəri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 iyul, № 27. ‒ S. 3. 458. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ № 4. ‒ S. 3. 459. Zəhrimar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 30 noyabr, № 48. ‒ S. 4‒5; 7 dekabr, № 49. ‒ S. 5‒6. 460. Ziyarət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 28 aprel, № 17. ‒ S. 6‒7.

1909 461. Ahənrüba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 30 avqust, № 35. ‒ S. 4. 462. Allaha şükür olsun / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 8 mart, № 10. ‒ S. 6. 463. Araba / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 8 mart-21 iyun, № 25. ‒ S. 6. 464. Bəzi işlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 6 dekabr, № 49. ‒ S. 5. 465. Bikarlar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 13 dekabr, № 50. ‒ S. 4‒5. 466. Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1909. ‒ 28 iyun, № 26. ‒ S. 5. 467. Bisavad / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 8 fevral, № 6. ‒ S. 5. 468. Bismilla xiragima nirragim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 15 noyabr, № 46. – S. 4‒5. 149 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

469. Çaqqal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 12 aprel, № 15. ‒ S. 7. 470. Dağarcıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 18 oktyabr, № 42. ‒ S. 4‒5. 471. Dörd yüz qız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 3 may, № 18. ‒ S. 5. 472. Elmi-musiqi “İttihad” mədrəsəsində / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ № 25. ‒ S. 4‒5. 473. Evi yıxıldı / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 30 avqust, № 35. ‒ S. 6. 474. Əvvəlinci söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 20 sentyabr, № 38. ‒ S. 4‒5. 475. Əyyami-mah / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 16 avqust, № 33. ‒ S. 4‒5. 476. Hacılara (vəsiyyət) / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 23 avqust, № 34. ‒ S. 7. 477. Halal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 26 iyul, № 30. ‒ S. 5. 478. Haman söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 12 aprel, № 15. ‒ S. 5. 479. Həmşəri və saldat / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 1 mart, № 9. ‒ S. 5. 480. Xanımlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 29 mart, № 13. ‒ S. 4. 481. Xeyirxahlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 6 sentyabr, № 36. ‒ S. 4‒5. 482. İcazeyi-ictihad / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 20 dekabr, № 51. ‒ S. 4‒5. 483. İp / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 15 fevral, № 7. ‒ S. 4. 484. İrani-no / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 4 oktyabr, № 40. ‒ S. 4. 485. İstifta / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 10 may, № 19. ‒ S. 4‒5. 486. Kəc qabırğa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 8 noyabr, № 45. ‒ S. 4‒5. 487. Kərbəlayı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 13 sentyabr, № 37. ‒ S. 4‒5. 488. Küflə qurdu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 8 fevral, № 6. ‒ S. 4‒5. 489. Küpə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 23 avqust, № 34. ‒ S. 4‒5. 490. Qənaət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 24 may, № 21. ‒ S. 5‒6. 491. Qəyyumluq kantoru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 19 aprel, № 16. ‒ S. 5. 492. Qəzetlərdən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 7 iyun, № 23. ‒ S. 6. 150 BİBLİOQRAFİYA

493. Qurddan çoban / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 31 may, № 22. ‒ S. 4. 494. Məəttəl / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 17 may, № 20. ‒ S. 6. 495. Məhəbbət / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 9 avqust, № 32. ‒ S. 5‒6. 496. Məscidlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 17 may, № 20. ‒S. 5‒6. 497. Mətbəə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 2 avqust, № 31. ‒ S. 5. 498. Muştuq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 19 aprel, № 16. ‒ S. 6. 499. Necə qan ağlamasın daş bu gün / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1909. ‒ 11 yanvar, № 2. ‒ S. 4‒5. 500. Nicat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 27 sentyabr, № 39. ‒ S. 4‒5. 501. Papaslar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 9 avqust, № 32. ‒ S. 4‒5. 502. Pillə-pillə / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 15 mart, № 11. ‒ S. 7. 503. Poçtxana / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 22 fevral, № 8. ‒ S. 7‒8. 504. Təmizləmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 1 noyabr, № 44. ‒ S. 4‒5. 505. Tərəkəmə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 6 sentyabr, № 36. ‒ S. 6‒7. 506. Ticarət xəbərləri / Molla əmi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 8 mart, № 10. ‒ S. 6‒7. 507. Tövhid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 19 iyul, № 29. ‒ S. 4‒5. 508. Üç qara xəbər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 12 iyul, № 28. ‒ S. 4. 509. Üç yüz milyon: (maşallah) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 24 may, № 21. ‒ S. 4‒5. 510. Üləma / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 1 fevral, № 5. ‒ S. 5. 511. Üsuli-cədid / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 7 iyun, № 23. ‒ S. 6. 512. Yamax / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 26 aprel, № 17. ‒ S. 5‒6. 513. Yol / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 14 iyun, № 24. ‒ S. 4. 514. Zülm / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 26 iyul, № 30. ‒ S. 4.

1910 515. Bahalıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 20 iyun, № 24. ‒ S. 2. 516. Bais / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 14 fevral, № 7. ‒ S. 7. 517. Din / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 24 yanvar, № 4. ‒ S. 2‒3. 151 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

518. Düşmənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 17 yanvar, № 3. ‒ S. 3. 519. Etidaliyyun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 2 may, № 17. ‒ S. 3. 520. Əmali-mahi-Ramazan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 21 mart, № 12. ‒ S. 3, 6. 521. Hacı İbrahimov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 16 may, № 19. ‒ S. 2‒3. 522. Helmi paşa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 6 iyun, № 22. ‒ S. 3. 523. İrs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 7 mart, № 10. ‒ S. 3. 524. İt baxandan / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 13 iyun, № 23. ‒ S. 2‒3. 525. Keçi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 21 mart, № 12. ‒ S. 2‒3. 526. Kimləridir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 25 aprel, № 16. ‒ S. 3. 527. Qanlı faciə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 11 iyul, № 27. ‒ S. 2‒3. 528. Qatmaqarışıq / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 14 fevral, № 7. ‒ S. 6. 529. Mənfəət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 28 fevral, № 9. ‒ S. 2‒3. 530. Molla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 22 avqust, № 32. ‒ S. 2‒3. 531. Nadirül-vücud / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 11 aprel, № 14. ‒ S. 3. 532. Nə deyim / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 3 yanvar, № 1. ‒ S. 6. 533. Nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 7 fevral, № 6. ‒ S. 3. 534. Nəcasət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 14 fevral, № 7. ‒ S. 3. 535. Nişanlı bir qız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 10 yanvar, № 2. ‒ S. 3. 536. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 14 mart, № 11. ‒ S. 3. 537. Paklar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 4 aprel, № 13. ‒ S. 2‒3. 538. Rəşt yanğınının planı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 25 aprel, № 16. ‒ S. 3. 539. Sədiyə oxşar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ № 5. ‒ S. 3. 540. Şeyx Məhəmməd / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 21 fevral, № 8. ‒ S. 6‒7. 152 BİBLİOQRAFİYA

541. Şeyxülislam / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 16 may, № 19. ‒ S. 6. 542. Tacül-hac / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 27 iyun, № 25. ‒ S. 3. 543. Təzə xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 8 avqust, № 31. ‒ S. 3. 544. Təzə il / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 3 yanvar, № 1. ‒ S. 6.

1911 545. Ad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 22 oktyabr, № 37. ‒ S. 2. 546. Alım-satım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 25 dekabr, № 46. ‒ S. 2‒3. 547. Altı milyon / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 16 aprel, № 14. S. 3. 548. Bais / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 31 dekabr, № 47. – S. 3. 549. Bibiheybət ziyarətgahı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 5 yanvar, № 1. ‒ S. 3. 550. Biz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 16 aprel, № 14. ‒ S. 3. 551. Cavabımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 11 dekabr, № 44. ‒ S. 2. 552. Əbdülhəmid / Goreşən //Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 31 dekabr, № 47. ‒ S. 6. 553. Fındıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 30 oktyabr, № 38. ‒ S. 6‒7. 554. İmalə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 11 dekabr, № 44. ‒ S. 6‒7. 555. İslam / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 25 dekabr, № 46. ‒ S. 6. 556. İşıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 31 mart, № 12. ‒ S. 7. 557. Keflənmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 6 noyabr, № 39. ‒ S. 2‒3. 558. Qan hamamı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 30 oktyabr, № 38. ‒S. 2‒3. 559. Qəzetlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 31 mart, № 12. ‒ S. 3. 560. Qohumluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 20 noyabr, № 41. ‒ S. 2‒3. 561. Məhəmmədəli Mirzə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 11 avqust, № 29. ‒ S. 3. 562. Məram Naməsi / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 20 noyabr, № 41. ‒ S. 3. 563. Məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 18 dekabr, № 45. ‒ S. 2‒3. 564. Mustafa bəy Əlibəyov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 4 avqust, № 28. ‒ S. 3.

153 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

565. Müsəlmanların ittihadı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 7 aprel, № 13. ‒ S. 3. 566. Nainsaflıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 4 dekabr, № 43. ‒ S. 6. 567. Nə olardı? / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 12 yanvar, № 2. ‒ S.2. 568. Osmanlı ilə İtaliya davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ № 34. ‒ S. 2‒3. 569. Tap görüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 15 oktyabr, № 36. ‒ S. 2‒3. 570. Teatr / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 1 may, № 16. ‒ S. 2. 571. Təsəlli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 14 noyabr, № 40. ‒ S. 2‒3. 572. Yadigari-Həzrət İbrahim Xəlil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1911. ‒ 27 noyabr, № 42. ‒ S. 6. 573. Zina / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 10 iyul, № 25. ‒ S. 3‒6. 574. Zorrama qiraətxana / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 8 oktyabr. ‒ S. 3.

1912 575. Ana dili / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin. ‒1912. ‒ 27 fevral, № 8. ‒ S. 2. 576. Artistlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 8 mart, № 9. ‒ S. 2. 577. Çiçək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 20 yanvar, № 3. ‒S. 2‒3. 578. İmtahan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 5 fevral, № 5. ‒ S. 2‒3. 579. Müsəlmançılıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 23 fevral, № 7. ‒ S. 2‒3. 580. Pək eyi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 2‒3. 581. Təzə il / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 2‒3. 582. Tök / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1912. ‒ 27 yanvar, № 4. ‒ S. 2‒3.

1913 583. Baş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 26 iyun, № 18. ‒ S. 2‒3. 584. Dərd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 12 aprel. ‒ № 12. ‒S. 2‒3. 154 BİBLİOQRAFİYA

585. Əlifba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 13 yanvar, № 1. ‒S. 3‒6. 586. Manifest / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 28 mart, № 10. ‒ S. 3. 587. Övrət məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 27 yanvar, № 3. ‒ S. 3, 6.

1914 588. Dili tutulub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1914. ‒ 12 may, № 17. ‒ S. 3. 589. Kişi gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1914. ‒ 11 aprel, № 13. ‒ S. 3. 590. Pyatiqorsk / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1914. ‒ 28 aprel, № 15. ‒ S. 2‒3. 591. Ruhanilər yığıncağı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1914. ‒ 20 iyun, № 21. ‒ S. 3. 592. Şükür / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1914. ‒ 17 iyun, № 20. ‒ S. 3.

1917 593. Aclar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 23 mart, № 7. ‒ S. 4. 594. Arşın mal alan: [qadın azadlığı haqqında] / Dəmdəməki // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 2. ‒ S. 5. 595. Arvadbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 14 iyun, № 14. ‒ S. 4‒5. 596. Avampəsənd nitqlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 6 noyabr, № 22. ‒ S. 4‒5. 597. Azadeyi-vicdan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 18 oktyabr, № 20. ‒ S. 4‒5. 598. Azərbaycan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 27 noyabr, № 24. ‒ S. 3‒4. 599. Bambılılar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 11 oktyabr, № 19. ‒ S. 4. 600. Bayramlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 12. ‒ S. 4‒5. 601. Boğaz məsələsi: [çar xarici naziri Milyukovu tənqidi] / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 8. ‒ S. 6. 602. Ehsan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 1 oktyabr, № 18. ‒ S. 4‒5. 603. Hənalı fitnəçilər/ Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 21. ‒ S. 4.

155 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

604. Xoşbəxtlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 16 mart, № 6. ‒ S. 3. 605. Qeyrət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 2. ‒ S. 2‒4. 606. Qondarma bəylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis. ‒ 1917. ‒ 20 noyabr, № 23. ‒ S. 3‒4. 607. Millətlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 23 sentyabr, № 17. ‒ S. 4. 608. Mübarəkbadlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ № 5. ‒ S. 3. 609. Müftilik məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 2 yanvar, № 4. ‒ S. 2‒3. 610. Müsəlmanlar silahlanır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 7 iyun, № 13. ‒ S. 3‒4. 611. Rus məxrəci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 12 iyul, № 16. ‒ S. 3‒4. 612. Şahsevənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis. ‒ 1917. ‒ 18 dekabr, № 25. ‒ S. 3. 613. Şor / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 23 fevral, № 3. ‒ S. 2‒3. 614. Zənciri-müqəddəs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 5 may, № 11. ‒ S. 2‒3.

1921 615. Ax, Nikolay / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 7 may, № 7. ‒ S. 3‒4. 616. Ballı badımcan / Dabanı çattax xala // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 31 mart, № 4. ‒ S. 5. 617. Bəla / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 15 may, № 8. ‒ S. 5. 618. Bikarlar məhəlləsi / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921. ‒ 20 fevral, № 1. ‒ S. 6. 619. Ca Qəsbi / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 10 aprel, № 5. ‒ S. 5. 620. Cavanlara / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 9 mart, № 2. ‒ S. 2. 621. Dəstə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 31 mart, № 4. ‒ S. 6‒7. 622. Dövlətli xanım / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 15 may, № 8. ‒ S. 4‒5. 623. Elanın zərəri / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 20 mart, № 3. ‒ S. 4‒5. 156 BİBLİOQRAFİYA

624. Əfradi-saleh / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 7 may, № 7. ‒ S. 7. 625. Fahişəxana / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 20 fevral, № 1. ‒ S. 5‒6. 626. Firqələr davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921. ‒ 9 mart, № 2. ‒ S. 3. 627. İanə / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 23 aprel, № 6. ‒ S. 4. 628. İlan-qurbağa / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 10 aprel, № 5. ‒ S. 4‒5. 629. İranda ləğəblər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 31 mart, № 4. ‒ S. 4. 630. Qız tərbiyəsi / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 20 mart, № 3. ‒ S. 5. 631. Maarif dostlarına bəşarət / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 9 mart, № 2. ‒ S. 4. 632. Məşrubat / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 7 may, № 7. ‒ S. 5‒6. 633. Millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz. ‒ 1921. ‒ 21 fevral, № 1. ‒ S. 3‒4. 634. Misyonerlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 23 aprel, № 6. ‒ S. 3‒4. 635. Mübarək olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921. ‒ 20 mart, № 3. ‒ S. 2. 636. Təbiət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 15 may, № 8. ‒ S. 4. 637. Təzə dəyirman / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 23 aprel, № 6. ‒ S. 7. 638. Təzə partilər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 10 aprel, № 6. ‒ S. 6‒7. 639. Təzvir ustadları / Cızvızçı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 20 fevral, № 1. ‒ S. 7. 640. Tikan / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 9 mart, № 2. ‒ S. 5‒6. 641. Tüstü / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 7 may, № 7. ‒ S. 5. 642. Üç çərək / Sırtıx // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 23 aprel, № 6. ‒ S. 7. 643. Vətən xadimləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921. ‒ 20 mart, № 3. ‒ S. 3‒4. 157 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

644. Yumşaq-quru / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 10 aprel, № 5. ‒ S. 6.

1922 645. Ağ çörək və kərə yağ / Dəli //Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 19 noyabr, № 3. ‒ S. 5. 646. Ar olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 14 dekabr, № 6. ‒ S. 2‒3. 647. Cəfəngiyat / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 7 oktyabr, № 3; 28 oktyabr, № 6. 648. Çarə lazım / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ Bakı. ‒ 1922. ‒ 28 sentyabr, № 2. 649. Əl quyuları / Cəlil Məmmədquluzadə// Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 25 noyabr, № 7. 650. Gözəl yerlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 24 dekabr, № 7. ‒ S. 2‒3. 651. Hədər / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 4 noyabr, № 7. 652. İnqilab lazım / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 19 noyabr, № 3. 653. Kürk / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 28 oktyabr, № 6. 654. Qanı istilər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 9 noyabr, № 2. ‒ S. 4‒5. 655. Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ Bakı. ‒ 1922. ‒ 28 sentyabr, № 2. 656. Möhkəm iplər / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 21 oktyabr. ‒ № 5. 657. Neft fəhlələri / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 31 dekabr, № 8. ‒ S. 4. 658. Rəndə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 9 noyabr, № 2. ‒ S. 2‒3. 659. Şura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ Bakı, 1922. ‒ 2 noyabr, № 1. ‒ S. 2‒3. 660. Teatr işlərimiz / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 28 sentyabr, № 2. 661. Yaxın Şərq məsələsi / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 2 noyabr, № 1. ‒ S. 5‒6. 662. Yer yoxdur / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 26 noyabr, № 4. ‒ S. 2‒3. 663. Ziyarət / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 24 dekabr, № 7. ‒ S. 6.

158 BİBLİOQRAFİYA

1923 664. Ağac / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 21 aprel, № 21. ‒ S. 4. 665. Bədbəxtlik / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 3 fevral, № 5. 666. Bəhanə / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 8 noyabr, № 34. 667. Bəxt / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 12 sentyabr, № 28. 668. Bistü-həştüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 17 oktyabr, № 35. ‒ S. 2‒3. 669. Cümə / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 28 iyul, № 12. 670. Dəmir yol / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 22 sentyabr, № 31. ‒ S. 2‒3. 671. Düzəldi / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 13 yanvar, № 9. ‒ S. 5. 672. Eşq mədrəsəsi: [Azərbaycan teatrları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 7 aprel, № 19. ‒ S. 2‒3. 673. Əkin ustadları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 10 mart, № 16. ‒ S. 3‒4. 674. Ərzaq vergisinin nöqsanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 18 fevral, № 13. – S. 2‒3. 675. Əslinə mütabiqdir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 18 fevral, № 13. ‒ S. 6‒7. 676. Fəhlə aləmindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 17 mart, № 10. 677. Gəncə qiraətxanası / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 18 avqust, № 30. ‒ S. 4‒5. 678. Hara düşüm / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 8 iyul, № 21. 679. İki dilbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 8 sentyabr, № 31. ‒ S. 5. 680. İki xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 20 yanvar, № 10. ‒ S. 2‒3. 681. İsa əleyhüssəlamın möcüzü / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 14 aprel, № 20. ‒ S. 2‒3. 682. İspalkom imtahanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 15 sentyabr, № 32. ‒ S. 2‒3. 683. İzhari təşəkkür: [dini bayramların bayram edilməsi qanunu haqqın- da] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 19 may, № 24. ‒ S. 2‒3. 684. Keçən günlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 14 avqust, № 25. 685. Kəmənd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 21 aprel, № 21. ‒ S. 2‒3. 686. Qaranlıqda / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 24 noyabr, № 38. ‒ S. 2‒3. 159 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

687. Qatmaqarışıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 14 iyul, № 28. ‒ S. 4‒5. 688. Qənaət / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 14 iyul, № 28. ‒ S. 3. 689. Qısaca / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 24 mart, № 18. ‒ S. 2‒3. 690. Qızıl kimi söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 12 may, № 15. 691. Qulağımız qızışıb / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 13‒20 yanvar, № 23. 692. Latın hürafatı və ingilislər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ № 46. ‒ S. 2. 693. Maarif işləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 29 sentyabr, № 34. ‒ S. 2‒3. 694. Mayın biri / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ № 15. 695. Məhərrəmlik / Molla Nəsrəddin // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 6 avqust, № 24; Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 11 avqust, № 29. ‒ S. 2‒3. 696. Mənə nə / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ № 15. 697. Mətbəələr / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 12 may, № 23. ‒ S. 3. 698. Molla Nəsrəddin aeroplanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 14 iyul, № 28. ‒ S. 2‒3. 699. Müəllim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 12 may, № 23. ‒ S. 2. 700. Mükafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 14 aprel, № 20. ‒ S. 3. 701. Müqəddəs vətənim: [Naxçıvan mövhumatları haqqında] / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 27 yanvar, № 1. ‒ S. 2‒3. 702. Nə mərəkə: [azyaşlı qızları ərə verənlər haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 3 fevral, № 12. ‒ S. 3. 703. Padvod / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 13 yanvar, № 9. ‒ S. 4. 704. Pambıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 17 mart, № 17. ‒ S. 2‒3. 705. Poçt xərci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 10 mart, № 16. ‒ S. 2. 706. Pulların danışığı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 17 fevral, № 7. 707. Rəşidül-məmalik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 23 iyun, № 26. ‒ S. 2. 708. Savad məktəbləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 8 sentyabr. ‒ № 31. ‒S. 2‒3. 709. Söz pəhləvanı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ № 12. 160 BİBLİOQRAFİYA

710. Şikayət / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 27 yanvar, № 11. ‒ S. 4. 711. Ştrezeman / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 17 noyabr, № 37. ‒ S. 4. 712. Teatro işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 16 iyun, № 25. ‒ S. 6. 713. Təbiət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 3 mart, № 15. ‒ S. 4. 714. Təziyədarlar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 11 avqust, № 29. ‒ S. 4‒5. 715. Ticarət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 7 iyul, № 27. ‒ S. 2. 716. Uşaq teatrı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 17 fevral, № 7. 717. Uşaqlarımız / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 27 yanvar, 3 fevral, № 45. 718. Vəhşilər / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 19 may, № 10. 719. Yad etməli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 24 oktyabr, № 36. ‒ S. 2‒3. 720. Yadigar / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 31 mart, № 11. 721. Yığıntı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 8 oktyabr, № 31.

1924 722. Allah, bədnəzərdən saxla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 27 dekabr, № 29. ‒ S. 6. 723. Ay qoçaq mülkədar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ № 26. ‒ S. 4. 724. Cərimə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 22 noyabr, № 24. ‒ S. 6. 725. Dinsizlik / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 29 noyabr, № 25. ‒ S.3. 726. Fars konsulu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 27 dekabr, № 29. ‒ S. 7. 727. Xilafət məsələsi / Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 13 aprel, № 6. ‒ S. 4. 728. İnna lillahi və inna ileyhi raciun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1924. ‒ 29 noyabr, № 25. ‒S. 2. 729. Kimdən ötəri / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1924. ‒ № 2. 730. Kitab məsələsi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 20 dekabr, № 28. ‒ S. 3. 731. Kooperativ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 22 noyabr, № 24. ‒ S. 2. 732. Qalife şalvar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 13 dekabr, № 27. ‒ S. 4. 733. Qız mütribləri / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 29 noyabr, № 25. ‒ S. 4‒5. 161 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

734. Mini-mini masallar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 6 aprel, № 5. ‒ S. 4. 735. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 13 dekabr, № 27. ‒ S. 2. 736. Mühibbi-imam / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 22 dekabr, № 26. ‒ S. 2. 737. Nov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 6 sentyabr, № 13. ‒ S. 2. 738. Orucluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 13 aprel, № 6. ‒ S. 2. 739. Su budkaları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 10 may, № 7. ‒ S. 6. 740. Şərq qadını / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 8 yanvar, № 2. ‒ S. 2‒3. 741. Tehran müxbirimizə / İdarə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 18 oktyabr, № 19. ‒ S. 4. 742. Təzə əlifba / Hazırın naziri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 13 aprel, № 6. ‒ S. 4. 743. Uşaqlarımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 26 yanvar, № 3. ‒ S. 3. 744. Üç saat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 10 may, № 7. ‒ S. 2‒3.

1925 745. Acıqnan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 31 oktyabr, № 44. ‒ S. 3. 746. Axır çərşənbə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 7 mart, № 10. ‒ S. 2. 747. Aşura oğruları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 11 iyul, № 28. ‒ S. 2. 748. Ayların adları / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 5 dekabr, № 49. ‒ S. 3. 749. Bakıdan Qarabağa / Naxçıvan malı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 5 sentyabr, № 36. ‒ S. 3. 750. Binamazlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 18 iyul, № 29. ‒ S. 2. 751. Böyük həkimlər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 21 noyabr, № 47. ‒ S. 4. 752. Dəxi nə istəyəcəklər? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 14 noyabr, № 46. ‒ S. 2. 753. Dindarlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 14 mart, № 11. ‒ S. 3‒4. 162 BİBLİOQRAFİYA

754. Ev adları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 3 yanvar, № 1. ‒ S. 5. 755. Ədəbli təziyə / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 4 iyul, № 27. ‒ S.3. 756. Əncüməni-xeyriyyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 20 iyun, № 25. ‒ S. 2. 757. Gizlədənlər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 18 aprel, № 16. ‒ S. 2. 758. Haq söz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 10 yanvar, № 2. ‒ S. 4. 759. Hələ dəm alır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 26 sentyabr, № 39. ‒ S. 2. 760. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒ S. 6. 761. İki cür möcüz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 25 aprel, № 17. ‒ S. 2. 762. İki faciə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 16 may, № 20. ‒ S. 3. 763. İran işləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 17 oktyabr, № 42. ‒ S. 2. 764. Kəndlilərə yavıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 13 iyun, № 24. ‒ S. 2. 765. Qərardad / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 2 may, № 18. ‒ S. 3. 766. Qəribə tapmaca / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 2 may, № 18. ‒ S. 5. 767. Qonaq vermək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 30 may, № 22. ‒ S. 2. 768. Qurban bayramı / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 13 iyun, № 24. ‒ S. 7‒8. 769. Müsəlla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 5 dekabr, № 49. ‒ S. 2. 770. Müsəlla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 27 iyun, № 26. ‒S. 2. 771. Pambıq qiyməti / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 12 dekabr, № 50. ‒ S. 2. 772. Peyğəmbərlik: ya ki, kişmiş davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 4 iyul, № 27. ‒ S. 2. 773. Piyanskalığın dərmanı / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒S. 5. 774. Şəhərə doğru / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒ S. 4. 775. Şükür eləməlidir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 5 sentyabr, № 36. ‒ S. 4‒5. 776. Təmizlik / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 30 may, № 22. ‒ S. 3. 777. Təzə il / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 10 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 163 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

778. Təzə müalicə üsulu / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 10 oktyabr, № 41. ‒ S. 4. 779. Ticarət malının cinsiliyi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 11 aprel, № 15. ‒ S. 5. 780. Ticarət naloqu / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 17 yanvar, № 3. ‒ S. 3. 781. Tulanbar eşşəyi, məxmər palan / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 20 iyun, № 25. ‒ S. 10. 782. Unudulmuş elmlər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒ S. 3. 783. Uşaq teatrı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 31 yanvar, № 5. ‒ S. 4. 784. Üsuli-tərbiyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 23 may, № 21. ‒ S. 8‒9. 785. Varlılar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 21 mart, № 12. ‒ S. 2. 786. Yağış suyu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 3 oktyabr, № 40. ‒ S. 2. 787. Zarafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 19 dekabr, № 51. ‒ S. 2.

1926 788. Allahın qüdrəti / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 30 yanvar, № 5. ‒ S. 4. 789. Arvad öldürənlər, yaxud “qeyrət” / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1926. ‒ 27 noyabr, № 48. ‒ S. 2. 790. Bakı nefti / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ fevral, № 6. ‒ S. 3. 791. Başbilet tapmacası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 17 iyul, № 29. ‒ S. 3‒4. 792. Bilet satılmasın / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ avqust, № 33. ‒ S. 2. 793. Böhtan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ aprel, № 15. ‒ S. 2. 794. Çox eşitməli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 22 may, № 21. ‒ S. 5. 795. Çox nigaranam / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 30 oktyabr, № 44. ‒ S. 2. 796. Din əleyhinə təbliğat / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 19 iyun, № 26. ‒ S. 2. 797. Din söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ sentyabr, № 39. ‒ S. 2. 798. Dirsək bilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ iyun, № 23. ‒ S. 2. 164 BİBLİOQRAFİYA

799. Dost / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 12 iyun, № 24. ‒ S. 2. 800. Əmmalar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 1 may, № 18. ‒ S. 6. 801. Əsl məqsəd nə imiş: [İran şahının qovulması münasibətilə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ № 1. ‒ S. 3. 802. Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 31 iyul, № 31. ‒ S. 3. 803. Fəxr etməli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 24 iyul, № 30. ‒ S. 3. 804. Gözəl millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 9 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 805. Xala xətrin qalmasın / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ № 38. ‒ S. 2. 806. Xəbərdarlıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 19 iyun, № 25. ‒ S. 4. 807. Xəlifələr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ may, № 20. ‒ S. 2. 808. Xəstəxanaya / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ aprel, № 16. ‒ S. 5. 809. İngilis mədəniyyəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 2 oktyabr, № 40. ‒ S. 2. 810. İsti suya, soyuq suya / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 20 noyabr, № 47. ‒ S. 2. 811. Kəndli ev qonaqlarını necə qəbul etdi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 12 iyun, № 24. ‒ S. 3. 812. Kimə yalvarım / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ fevral, № 8. ‒ S. 5. 813. Qatıq ağdırmı, qaradırmı?: [yeni əlifba haqqında] / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ № 16. ‒ S. 2. 814. Latın hürufatı və ingilislər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 13 noyabr, № 46. ‒ S. 2. 815. Lotuluq / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 12 iyun, № 24. ‒ S. 4. 816. Lüğət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 9 oktyabr, № 41. ‒ S. 3. 817. Moizə / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 2 yanvar, № 1. ‒ S. 4. 818. Münacat / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ aprel, № 15. ‒ S. 3. 819. Nə dəxli var / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ sentyabr, № 37. ‒ S. 3‒4. 820. Nisyə mal ötürmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 6 noyabr, № 45. ‒ S. 2. 821. O elə - bu belə: [din əleyhinə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 24 oktyabr, № 43. ‒ S. 2. 822. Orucluq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 6 mart, № 10. ‒ S. 2. 823. Ölüm axtaran / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 3 iyul, № 27. ‒ S. 3. 824. Özümdən böyük sözlər: [sığorta işləri haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 18 dekabr, № 51. ‒ S. 2. 165 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

825. Pasport “get-gəli” / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ iyun, № 26. ‒ S. 2. 826. Sənət və ədəbiyyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ mart, № 12. ‒S. 2. 827. Siyasət / Baksayuz üzvü // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ aprel, № 16. ‒ S. 5. 828. Şadlıq xəbəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 4 aprel, № 14. ‒ S. 3. 829. Şəfqət bacısı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 4 aprel, № 14. ‒ S. 4. 830. Tabut içində / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ may, № 19. ‒ S. 5. 831. Təfavüt / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ mart, № 12. ‒ S. 4. 832. Təfavütü yoxdur: [kooperativ oğruları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 16 oktyabr, № 42. ‒ S. 2. 833. Təlimi-düxtəran / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 1 may, № 18. ‒ S. 3. 834. Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar / Cırcırama // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1926. ‒ 23 yanvar, № 4. ‒S. 3. 835. Vəlvələ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ mart, № 13. ‒ S. 2. 836. Yandım-yaxıldım: [kəndlərdə baytar həkimlərdən istifadə olunma- ması haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ sentyabr, № 37. ‒ S. 2. 837. Yollarımız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ aprel, № 15. ‒ S. 3. 838. Zəlzələ / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 10 iyul, № 28. ‒ S. 2.

1927 839. Abru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 9 aprel, № 15. ‒ S. 7. 840. Allah var, yaxud çəki daşları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 8 sentyabr, № 37. ‒ S. 2. 841. Arvada gücləri çatır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 23 iyun, № 26. ‒ S. 2. 842. Bayquşlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 19 fevral, № 8. – S. 2. 843. Beynəlxalq qadınlar günü / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 5 mart, № 10. ‒ S. 2. 844. Bir qətrə göz yaşı / Molla Nəsrəddin idarəsi tərəfindən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 19 may, № 21. ‒ S. 2. 845. Dəyirman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 2 aprel, № 14. ‒ S. 2. 846. Din söhbətləri / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 27 oktyabr, № 42. ‒ S. 4; № 44. ‒ S. 3. 847. Dinc qulağın, yaxud yeddi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 28 aprel, № 18. ‒ S. 2.

166 BİBLİOQRAFİYA

848. Eşit / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 12. ‒ S. 2. 849. Əsatiri-əvvəlin / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 27 oktyabr, № 44. ‒ S. 2. 850. Əsrimizin möcüzəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 30 dekabr, № 52. ‒ S. 2. 851. Göyçayda maarif əfəndiləri / Cürcürama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 29 yanvar, № 5. ‒ S. 3. 852. Həmi yaxşı, həm pis, yaxud meymun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 9 aprel, № 15. ‒ S. 3. 853. Həmmalü-müqəddəs: [din əleyhinə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 1 dekabr, № 48. ‒ S. 2. 854. Xaç bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 7. ‒ S. 2. 855. Xan hünəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 12 may, № 20. ‒ S. 2. 856. İki möcüzə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 30 iyun, № 27. ‒ S. 2. 857. İnsan və heyvan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 26 fevral, № 9. ‒ S. 2. 858. İran “tacir”ləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 22 yanvar, № 4. ‒ S. 2. 859. İran meyvələri: (Yaxud əliqələmli vaizlər) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 28 iyul, № 31. ‒ S. 2. 860. Kəndə: [Bakıda ixtisas aldıqdan sonra kəndə getməyənlər haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 5 fevral, № 6. ‒ S. 2. 861. Kusi-rehlət: (Oktyabr inqilabı bayramı münasibətilə) / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 15 sentyabr, № 38. ‒ S. 2. 862. Qəzalarda yol məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 20 oktyabr, № 43. ‒ S. 2. 863. Qızarar: [beynəlxalq vəziyyət haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 17. ‒ 20 aprel. ‒ S. 2. 864. Qızdırma müalicəsi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 23 iyun, № 26. ‒ S. 3. 865. Məktəblər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin.‒ 1927. ‒ 22 dekabr, № 51. ‒ S. 2. 866. Məşquliyyət: [qoçular haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1927. ‒ 17 noyabr, № 46. ‒ S. 2. 867. Mətbuat bayramı: (Yaxud tacgüzarlıq) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 5 may, № 19. ‒ S. 2. 868. Müxbirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 24 noyabr, № 47. ‒ S. 2. 167 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

869. Namaz üstə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 8 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 870. Od və su / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 2 iyul, № 23. ‒ S. 2. 871. Oktyabr inqilabı və şaxsey / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 7 noyabr, № 45. ‒ S. 2. 872. Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 19 mart, № 11. ‒ S. 2. 873. Pak neft və murdar neft / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1927. ‒ 1 sentyabr, № 36. ‒ S. 2. 874. Ruzi-aşura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 7 iyul, № 28. ‒ S. 2. 875. Şura qadınları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 6 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 876. Tövhid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 15 dekabr, № 50. ‒ S. 2. 877. Traktor və Əli şiəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 26 may, № 22. ‒S. 2. 878. Uzandırma: [idarələrdəki süründürməçilik haqqında] / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 15, 9 aprel. ‒ S. 2. 879. Üzr istəyirəm: [sənayeləşdirmə istiqrazı haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 42, 13 oktyabr. ‒ S. 2. 880. Yad edirəm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927, № 13. ‒ S. 2. 881. Yuxum gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 9 iyun, № 24. ‒S. 2.

1928 882. Allah / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 26 iyul, № 30. ‒ S. 2. 883. Allah ‒ vardır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 17 fevral, № 7. ‒S. 2. 884. Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 9 mart, № 10. ‒ S. 2. 885. Bitərəflər və din: (M.Quliyev yoldaşın “Firqə və din” məqaləsinin dalınca) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 12 iyul, № 28. ‒S. 2. 886. Cəmdək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 5 iyul, № 27. ‒ S. 2. 887. Çadra və papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 25 oktyabr, № 43. ‒ S. 2. 888. Darvinçilik və kommunistlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1928. ‒ 10 may, № 19. ‒S. 2.

168 BİBLİOQRAFİYA

889. Dindar firqəçi yoldaşlar: (Şura seçkiləri münasibətilə) / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 27 dekabr, № 52. ‒ S. 2. 890. Ecazi-Quran / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 2 mart, № 9. ‒ S. 2. 891. Əfqan padşahı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 17 may, № 20. ‒ S. 2. 892. Xoşbəxt əksinqilabçılar: (Əliheydər Qarayev yoldaşın “Pravda” qəzetində yazdığı məqaləsinə dair) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 14 iyun, № 24. ‒ S.2. 893. İkinci sənayeləşdirmə istiqrazı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1928. ‒ 23 avqust, № 35. ‒ S. 2. 894. İnzibati idarə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 21 iyun, № 25. ‒ S. 2. 895. İsa bayramları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 20 dekabr, № 51. ‒ S. 2. 896. İsgəndəri-kəbirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 13 sentyabr, № 37. ‒S. 2. 897. Kovdanlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 1 noyabr, № 44. ‒ n S. 2. 898. Qədəgən etmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 5 aprel, № 14. ‒ S. 2. 899. Qırmızı hərflər və bistü həştüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1928. ‒ 23 avqust, № 34. ‒ S. 2. 900. Qış xəbərləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 20 yanvar, № 3. ‒ S. 2 901. Qoçu xəbərləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 6 sentyabr, № 36. ‒S. 2. 902. Qurban bayramı və quldur yığıncağı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 24 may, № 21. ‒S. 2. 903. Leylətül-qədr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 22 mart, № 12. ‒ S. 2. 904. Ləkə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 19 iyul, № 29. ‒ S. 2. 905. Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 18 oktyabr, № 42. ‒ S. 2. 906. Mərkəz və qəzalar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 16 mart, № 11. ‒ S. 2. 907. Məscid məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 13 dekabr, № 50. ‒ S. 2. 908. Müftə şöhrət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 9 avqust, № 31. ‒ S. 2. 169 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

909. Növbə gözləmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 24 fevral, № 8. ‒ S. 2. 910. Oruc tutanların və oruc tutmayanların hesabı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 3 fevral, № 5. ‒ S. 2. 911. Rişə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒8 sentyabr, № 45. ‒ S. 2. 912. Rus keşişləri ilə siğə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 15 noyabr, № 46. ‒ S. 2. 913. Sövqi-təbii: (Yaxud Həcc ziyarəti) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1928. ‒ 26 aprel, № 17. ‒ S. 2. 914. Sülh əbədi: [beynəlxalq vəziyyət haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928, № 2. ‒ S. 2. 915. Tarix / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 6 yanvar, № 1. ‒ S. 2. 916. Teatr konfransı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 10 fevral, № 6. ‒ S. 2. 917. Teatro söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 11 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 918. Təəccüblü işlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 28 iyun, № 26. ‒S. 2. 919. Tiryək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 19 aprel, № 16. ‒ S. 2. 920. Türk kitabları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. - № 49. ‒ S. 2. 921. Yaşasın belə millət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 9 avqust, № 32. ‒ S. 2. 922. Zeynəb / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 3 may, № 18. ‒ S. 3.

1929 923. Allahı “çistka” etmək olarmı? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1929. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒ S. 2. 924. Allah-taalanın sifətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 fevral, № 9. ‒ S. 2. 925. VI Şuralar qurultayı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 11 aprel, № 15. ‒ S. 2. 926. Artel müdiri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 1 avqust, № 31. ‒ S. 6. 927. Allah adamıdır / Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒5 sentyabr, № 36. ‒ S. 6. 928. Az qalıram dəli olam / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 17 oktyabr, № 42. ‒ S. 6. 170 BİBLİOQRAFİYA

929. Bakının havası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 3 oktyabr, № 40. ‒ S. 2. 930. Barmaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ № 4. ‒ S.2. 931. Başını piyliyim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 24 oktyabr, № 43. ‒ S. 2. 932. Batumdan / Qorxaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒17 yanvar, № 3. ‒ S. 5. 933. Bəxt lazımdır / Molla əmi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 18 iyul, № 29. ‒ S. 3. 934. Bizə yazırlar: Batumdan: (şadra və Acara qadınları) / Dinsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 fevral, № 9. ‒ S. 6. 935. Boynamı-Banyamı? / Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 16 may, № 20. ‒ S. 6. 936. Çətin məsələ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 16 may, № 20. ‒ S. 2. 937. Dabravol Usub / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 mart, № 13. ‒ S. 3. 938. Din və millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 15 avqust, № 33. ‒ S. 2. 939. Dinc ol, səbrini dər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 21 mart, № 12. ‒ S. 2. 940. Dindarlığın axır nəfəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 14 iyul, № 27. ‒ S. 2. 941. Dinli oğrular / Dinsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 13 iyun, № 24. ‒ S. 3. 942. Dinsizdirlərmi Azərbaycan kəndləri? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 30 may, № 22. ‒ S. 2. 943. Dünya və axirət / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 noyabr, № 48. ‒ S. 3. 944. Fırıldaq baş tutmadı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 10 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 945. Fürsət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 10 yanvar, № 2. ‒ S. 2. 946. Gav-mis: (Əkinçilik və məscid aləmindən) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 26 sentyabr, № 39. ‒ S. 2. 947. Gecənin sahibsiz vaxtı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 18 iyul, № 29. ‒ S. 2. 948. Gəl savaşaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 24 oktyabr, № 43. ‒S. 2. 949. Göz ağrısı / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 11 aprel, № 15. ‒S. 3. 950. Heç vecinə deyil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 mart, № 13. ‒ S. 2. 171 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

951. Heyvan sürüləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 2 may, № 18. ‒ S. 2. 952. Hikmətli sözlər: [bəzi idarə və onların başçılarının tənqid edilməsi haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 14 fevral, № 7. ‒ S. 2. 953. Xaçpərəst “Voskresenye”si və müsəlman “cümə”si / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 10 oktyabr, № 41. ‒ S. 2. 954. Xam xəyal edirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 3 oktyabr, № 40. ‒ S. 2. 955. İşçi teatrosu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 18 aprel, № 16. ‒ S. 2. 956. Kəndli evi / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒11 aprel, № 15. ‒S. 5‒6. 957. Kooperativ bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 11 iyul, № 28. ‒S. 2. 958. Köhnə sözlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 21 noyabr, № 47. ‒ S. 2. 959. Qarabağda aşura / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 4 iyul, № 27. ‒ S. 5. 960. Qarğa-quzğunlar / Molla Əmi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 1 avqust, № 31. ‒S. 2. 961. Qız götürüb qaçmaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 14 mart, № 11. ‒S. 2. 962. Qoçu tələbələr / Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒24 yanvar, № 4. ‒ S. 5. 963. Quyruq bular – çörək alar / Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 8 avqust, № 32 . ‒ S. 7. 964. Mədfən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 6 iyun, № 23. ‒ S. 2. 965. Məscidin sütunu / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 12 sentyabr, № 37. ‒ S. 5. 966. Mövlud İsa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 12 dekabr, № 50. ‒ S. 2. 967. Müsəlmançılıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 noyabr, № 48. ‒ S. 2. 968. Naxçıvan xəbərlərindən / Dinsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒8 avqust, № 32. ‒ S. 5. 969. Namaz qılan və tramvay çəkən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 31 oktyabr, № 44. ‒ S. 2. 970. Necə olublar / Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒dekabr, № 49 . ‒ S. 4. 971. Oktyabr kimin bayramıdır? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 7 noyabr, № 45. ‒ S. 2. 172 BİBLİOQRAFİYA

972. Olaydı, olmayaydı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 17 oktyabr, № 42. ‒ S. 2. 973. Pillə-pillə: [yeni əlifba haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1929. ‒ 3 yanvar, № 1. ‒ S. 2. 974. Salyan xəbərləri / Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 22 avqust, № 34. ‒ S. 6. 975. Sapın ucu. Qisas; Peyğəmbərlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 5 sentyabr, № 36. ‒ S. 2. 976. Səbr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 19 sentyabr, № 38. ‒ S. 2. 977. 8 Mart qadınlar günü / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 7 mart, № 10. ‒ S. 2. 978. Təmizlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 17 oktyabr, № 42. ‒ S. 2. 979. Ticarət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 4 aprel, № 14. ‒ S. 2. 980. Tumanı düşük: (Keçmiş günlərindən) / Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 28 mart, № 13. ‒ S. 3. 981. Vəhdaniyyət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 31 oktyabr, № 44. ‒S. 2. 982. Yaponlar və biz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 14 noyabr, № 46. ‒ S. 2. 983. Yemək bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 25 aprel, № 17. ‒ S. 2 984. Yoldan azanlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 25 iyul, № 30. ‒ S. 2. 985. Yubiley / Dinsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 14 mart, № 11. ‒ S. 4. 986. Zəng orada çalınmır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 21 fevral, № 8. ‒ S. 2.

1930 987. Allahın vəkilləri / Gah inanan, gah inanmayan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ mart, № 11. ‒ S. 2. 988. Bəlkə səhv edirəm, qoy desinlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ fevral, № 6. ‒ S. 2. 989. Dönüş / Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒mart, № 12. ‒ S. 6. 990. İngilis hökuməti və din söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930, № 7. ‒ S. 2. 991. Molla əminin təklifi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930, № 1. ‒ S. 2. 992. Naxçıvanda toy-bayram / Dinsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ may, № 17. ‒ S. 6.

173 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

993. Tətili-ümumi: (yaxud kəllə-mayallaq) / Qorxaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ fevral, № 5. ‒ S. 3. 994. Torpaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ iyul, № 4. ‒ S. 3. 995. Va şəriəta, yaxud ingilis politikası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1930. ‒ № 2. ‒ S. 2. 996. Ziyarət / Səri-çeşmə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930. ‒ aprel, № 14. ‒ S. 2.

1931 997. Bakı kəndlərində / Qarabala // Molla Nəsrəddin. ‒ 1931. ‒ № 1. ‒ S. 6‒7. 998. Xırda xəbərlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1931. ‒ 5 sentyabr, № 1. ‒ S. 5.

1936 999. Osmanlı dili; Müsəlman qardaşlarım; Məni niyə döyürsünüz?; Qoqol, Tiflis, 7 aprel / Cəlil Məmmədquluzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4‒5. ‒ S. 22‒25.

1939 1000. Osmanlı dili; Müsəlman qardaşlarım; Məni niyə döyürsünüz?; Qoqol, Tiflis, 7 aprel / Cəlil Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1939. ‒ № 1‒2. ‒ S. 50‒53.

1944 1001. Bizim “obrazovannılar” / Cəlil Məmmədquluzadə // Vətən uğrun- da. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. 1002. Felyeton: [L.N.Tolstoyun “Zəhmət, ölüm və naxoşluq” hekayəsi əsasında yazılmış felyeton] / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan filialının xəbərləri. ‒ 1944, № 12. ‒ S. 19‒20. 1003. Sizi deyib gəlmişəm. Niyə məni döyürsünüz?: 28 aprel 1906‒cı il tarixli 4 nömrəli Molla Nəsrəddin məcmuəsinin baş məqaləsindən / Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 19 dekabr, № 250.

1948 1004a.Molla Nəsrəddin satirasından: “Tərcüman”ın fitvası; Elmi- coğrafiya; Ədəbiyyat; Tarix kitabı; Acıdır; Lüğət; Elan; Teleqraf xəbərləri; Söhbət // Ədəbiyyat Məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitututnun Əsər- ləri.‒ Cild 3.‒ Bakı, 1948.‒ S.74‒78.

1949 1004. Baş məqalə; Molla Nəsrəddinin qamusül-əlamından; Molla Nəs- rəddinin xəlvət cavabı: [Bakıda “Dəmdəməkiyə”]; Niyə məni döyürsünüz;

174 BİBLİOQRAFİYA

Taza təlim kitabı; Quru çörək; Osmanlı dili; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Necə qan ağlamasın daş bu gün; Dil; Zəncir; Qoqol; Haman söz; Yamax; Boğaz məsələsi; İki il / Cəlil Məmmədquluzadə // Müntəxəbat: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Tərt. ed. C.Xəndan. ‒ Bakı, 1949. ‒ S. 110‒128.

1950 1005. Baş məqalə; Molla Nəsrəddinin qamusül-əlamından; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı: [Bakıda “Dəmdəməkiyə”]; Niyə məni döyürsü- nüz; Taza təlim kitabı; Quru çörək; Osmanlı dili; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Necə qan ağlamasın daş bu gün; Dil; Zəncir; Qoqol; Haman söz; Yamax; Boğaz məsələsi; İki il / Cəlil Məmmədquluzadə // Müntəxəbat: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Tərt.ed. C.Xəndan. ‒ Bakı, 1950. ‒ S. 110‒128.

1958 1006. Baş məqalə; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı; Niyə məni döyür- sünüz; Təzə təlim kitabı; Kitabın əvvəlimci hissəsi; Cəmiyyəti-xeyriyyə; Dil; Zəncir; Qoqol; Haman söz / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbay- can ədəbiyyatı müntəxəbatı: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed. C.Z.Hacıyev. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 31‒46. 1007. Lüğət: “Molla Nəsrəddin”in qamüsul-emalından / Cəlil Məm- mədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəh- mədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 118. 1008. “Molla Nəsrəddin” jurnalından: Baş məqalə / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 117.

1966 1009. Bizim “obrazovannı”lar; Bir balaca nəsihət / Cəlil Məmmədqulu- zadə // Neft kadrları uğrunda. ‒ 1966. ‒ 22 oktyabr. 1010a.Dağarcıq: [Molla Nəsrəddin 1909-cu il, № 42] / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni Şirvan.‒ 1966.‒ 5 fevral. 1010. İnsan və heyvan; Qız götürüb qaçmaq: Başını piyləyim / Cəlil Məmmədquluzadə // Bakı. ‒ 1966. ‒ 23 iyul. 1011. Kimdən ötəri; Müəllimlər; Məscidlər; Maarif / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 11 sentyabr. 1012. Şəhərə doğru / Cəlil Məmmədquluzadə // Bakı. ‒ 1966. ‒ 27 avqust.

1967 1013a.Bizim “obrazovannı”lar: [“Molla Nəsrəddin” 14 aprel 1906 № 2. İmzasız] / Cəlil Məmmədquluzadə // Kirovabad kommunisti.‒ 1967.‒ 3 iyun

175 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1013. Dəbistan; Qənimət; Zilli-Sultan; Pişik / Qızdırmalı // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 40‒43. 1014. Elmi coğrafiya: [Felyeton ilk dəfə “Molla Nəsrəddin” jurnalının 1907-ci il 5-ci nömrəsində dərc olunmuşdur] / Mozalan // Azərbaycan gənclə- ri. ‒ 1967. ‒ 31 may. 1015. Əmali-Mahi-Rəməzan / Lağlağı // Kirpi. ‒ 1967. ‒ № 1. ‒ S. 3. 1016. Niyə məni döyürsünüz?; Təzə təlim kitabı / Cəlil Məmmədquluza- də // Ədəbiyyat: 7‒8‒ci siniflər üçün / Z. Əliyeva, Ə. Rəcəbov.‒Bakı, 1967.‒S. 43-45. 1017. Pişik / Çoban //Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 42‒43. 1018. Zilli-Sultan / Cırcırama //Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 41‒42.

1988 1019. Abirin və kilab / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 183. 1020. Adamcıl heyvan / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 398. 1021. Axır çərşənbə / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 419. 1022. Axund ilə keşişin vəzi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 122‒123. 1023. Aşina sədası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 626‒627. 1024. Atalar sözü / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 22. 1025. Bakı dəryası / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 550. 1026. Bakılılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 66. 1027. Bakının əlacı / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 574‒575. 1028. Baş yarmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 370‒371. 1029. Başmaq / Dəhrə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 654. 1030. Batdağ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 667, 670. 1031. Bəqaüs-səltənə / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 686. 176 BİBLİOQRAFİYA

1032. Binamusluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 394‒395. 1033. Bir adam lazımdır / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 262. 1034. Bir boçka su: Bakıda Çorni qorod fəhlələrinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 566‒567. 1035. Bir gürcüyə cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 179. 1036. Bir neçə günlüyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 511. 1037. Bir para hikmətli danışıqlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 47. 1038. Bizim “obrazovannı”lar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 27. 1039. Bizim işlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 538‒539. 1040. Cavab / Hop-Hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 199. 1041. Cavab / Molla Fırıldaq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 179‒182. 1042. Cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 211. 1043. Cəfəngiyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 613. 1044. Cəfərin anası / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 547, 550. 1045. Cəmiyyəti-xeyriyyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 443. 1046. Cuhudun məktubu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 610. 1047. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 546‒547. 1048. Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 27. 1049. Çətin məsələyə cavab / M.N. // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 177 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 195. 1050. Çox qəribə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 74‒75. 1051. Danabaş kəndindən / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 262. 1052. Darülfünun / Məşədi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 642‒643. 1053. Dəbistan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 527. 1054. Dilmanc ağa / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 303. 1055. Doqquz yaşında / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 310‒311. 1056. Dövlət dumasına vəkil seçkisi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 59‒62. 1057. Elmi coğrafiya / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 363. 1058. Erməni və müsəlman övrətləri; Bu işlərin çarəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 482‒483, 486. 1059. Əbdürrəhim əfəndi / Molla Nəsrədin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 115‒118. 1060. Fərrux bəy Vəzirov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 698‒699. 1061. Gəncə mollalarına / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 466‒467. 1062. Gəncəliyə cavab / Bir tiflisli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 150. 1063. Gimnaziyada təzə məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 306‒307. 1064. Göz yaşları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 562. 1065. Gülmək / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 486. 1066. Hamama / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 30. 178 BİBLİOQRAFİYA

1067. Hanı qırx beş min manat / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 514‒515. 1068. Hansı elmlər lazım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 79. 1069. Həmşəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 243‒244. 1070. Xanımlara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 574. 1071. Xənnas / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 674‒675. 1072. Xoş təqrir / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 439. 1073. Xoşbəxtlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 395. 1074. İbrət qalanlara / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 230‒231. 1075. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 50‒51. 1076. İfratın mənfəəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 171. 1077. İlin axırı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 714‒715. 1078. İnşallah / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 666‒667. 1079. İran fəhlələrinin pulu hara gedir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 226‒227. 1080. İran işləri / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 703. 1081. İran konsulları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 130‒131. 1082. İran təqvimindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sati- rik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 47. 1083. İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 323‒326. 179 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1084. İranlılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 218. 1085. İrəvan seminariyası və qazının nitqi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 378‒379. 1086. İrşad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 290‒291. 1087. İsbati‒həqq / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 610‒611. 1088. Keçəllər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 566. 1089. Keçən günlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 202‒203. 1090. Qafqaz Şeyxülislama iki dənə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 498. 1091. Qarnıyoğunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 299‒302. 1092. Qayırma hədislər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sati- rik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 451. 1093. Qazancımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 330. 1094. Qəbirdən məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 34‒35. 1095. Qız uşağı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 526‒527. 1096. Qoloşapova / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 146‒147. 1097. Qoloşapovun geri çağırılması / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 154‒155. 1098. Qorxuram / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 567. 1099. Quba meydanı / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 419. 1100. Quli-biyabanlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 418. 180 BİBLİOQRAFİYA

1101. Qurbağalar / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 555, 558. 1102. Lay-lay / Məşədi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 619, 622. 1103. Leontiyev / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 410. 1104. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 23. 1105. Lüğət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 39. 1106. Lüğəti-Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 351. 1107. Meşədə / Zəvzək // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 322. 1108. Meşədə gördüklərim / Bekker // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 354. 1109. Meymunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 258‒259. 1110. Məclisi-milli / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 255. 1111. Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 362‒363. 1112. Məktəb / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 335. 1113. Məktub / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 342. 1114. Məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 58. 1115. Məryəm xanım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 682. 1116. Məscidlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 282‒283. 1117. Məslək / Zəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 442‒443. 1118. Məsləkimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 707. 1119. Məzhəb azadlığı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 430. 181 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1120. Millət qurbanları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sa- tirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 494. 1121. Mıncıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 266‒287. 1122. Molla Cəfərqulu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 474‒ 475. 1123. Molla Nəsrəddinin cavabı / Səni qəlbdən istəyən Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906- 1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 30‒31. 1124. Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 38. 1125. Molla Nəsrəddinin teleqramları: Dövlət dumasına baykot (kənar olmaq) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 35. 1126. Mövqufat məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 434‒ 435. 1127. Müsəlman içində gördüklərim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 162‒163. 1128. Müsəlman məclisi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 102‒103. 1129. Nə eləmək? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 138‒139. 1130. Nəsihət. Camaat vəkillərinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 98‒99. 1131. Nəsihəti hükəma / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 195‒198. 1132. Nəşri-maarif cəmiyyəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 339. 1133. Niyə mən dərsdən qaçdım? / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 70. 1134. Niyə məni döyürsünüz? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 42‒43. 1135. Oğlanlarınızı oxutmayın / Qızdırmalı Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 635.

182 BİBLİOQRAFİYA

1136. Oruc yeyənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 242‒243. 1137. Orucu batil eləyən şeylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 251‒254. 1138. Oyun-oyuncaq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 702. 1139. Ölülər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 691. 1140. Övrət məsələsi /Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 331, 334. 1141. Papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 530‒531. 1142. Poçt qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 39. 1143. Poçta qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 263. 1144. Rəhbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 234‒235. 1145. Salam-məleyk / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 686‒687. 1146. Səyahətnamə, Reynqartın səyahət kitabından / M.N. // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 182‒183. 1147. Sizi deyib gəlmişəm: Molla Nəsrəddin” jurnalından baş məqalə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 18. 1148. Şeytandan məktub / Şeytan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 270. 1149. Şirin rusi danışan / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 215. 1150. Şükr və səna / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 650‒651. 1151. Tapmaca / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 363. 1152. Təbriz işləri /Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 539, 542. 1153. Təlim kitabı: Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906- 1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 110. 183 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1154. Tərcümanın fitvası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 458‒459. 1155. Tərəqqi əlamətləri / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 139,142. 1156. Təzə təlim kitabı: Kitabın əvvəlinci hissəsi (Mübtədilərdən ötrü) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 94. 1157. Tiflis xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 26‒27. 1158. Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 291, 294. 1159. Ustalipin / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 398. 1160. Uşaqbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 618‒619. 1161. Uzun dərya / Hop-hop / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 327. 1162. Vəkil / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 602. 1163. Vətən məhəbbəti / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 158. 1164. Yar ilə görüşmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 194‒195. 1165. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 343. 1166. Zarafat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 450‒451. 1167. Zinuz pirləri / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 235‒238.

1996 1168. Abirin və kilab / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 167. 1169. Adamcıl heyvan / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906- 1931). ‒ C.I: (1906‒1907). ‒ Bakı,1996. ‒ S. 382. 1170. Axır çərşənbə / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 403. 1171. Axund ilə keşişin vəzi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 106‒107.

184 BİBLİOQRAFİYA

1172. Aşina sədası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 610,614. 1173. Atalar sözü / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 6. 1174. Bakı dəryası / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 534. 1175. Bakılılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 50‒51. 1176. Bakının əlacı / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 558‒559. 1177. Baş yarmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 354‒355. 1178. Başmaq / Dəhrə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 638. 1179. Batdağ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 651,654. 1180. Bəqaüs-səltənə / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 670. 1181. Binamusluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 378‒379. 1182. Bir adam lazımdır / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 246. 1183. Bir boçka su: Bakıda Çorni qorod fəhlələrinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 550‒551. 1184. Bir gürcüyə cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 163. 1185. Bir neçə günlüyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 495. 1186. Bir para hikmətli danışıqlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 31. 1187. Bizim “obrazovannı”lar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 11. 1188. Bizim işlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 522‒523. 1189. Cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 195. 1190. Cavab / Hop-Hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 183. 1191. Cavab / Molla Fırıldaq // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 163,166.

185 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1192. Cəfəngiyyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 599. 1193. Cəfərin anası / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 531,524. 1194. Cəmiyyəti-xeyriyyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 427. 1195. Cuhudun məktubu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 594. 1196. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 530‒531. 1197. Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 11. 1198. Çətin məsələyə cavab / M.N. // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 179. 1199. Çox qəribə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 58‒59. 1200. Danabaş kəndindən / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 246. 1201. Darülfünun / Məşədi // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 626‒627. 1202. Dəbistan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 511. 1203. Dilmanc ağa / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 287. 1204. Doqquz yaşında / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 294. 1205. Dövlət dumasına vəkil seçkisi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 43. 1206. Elmi coğrafiya / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 347. 1207. Erməni və müsəlman övrətləri; Bu işlərin çarəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 466‒467; 470. 1208. Əbdürrəhim əfəndi / Molla Nəsrədin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 99, 102. 1209. Fərrux bəy Vəzirov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 682‒683. 1210. Gəncə mollalarına / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 450‒451. 1211. Gəncəliyə cavab / Bir tiflisli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 134.

186 BİBLİOQRAFİYA

1212. Gimnaziyada təzə məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 290‒291. 1213. Göz yaşları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 546. 1214. Gülmək / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 470. 1215. Hamama / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 14. 1216. Hanı qırx beş min manat / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 498‒499. 1217. Hansı elmlər lazım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 63. 1218. Həmşəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 330‒331. 1219. Xanımlara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 20 avqust, № 31. ‒S. 6. S. 558. 1220. Xənnas / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 658‒659. 1221. Xoş təqrir / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 423. 1222. Xoşbəxtlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 379. 1223. İbrət qalanlara / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 214‒215. 1224. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 34‒35. 1225. İfratın mənfəəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 155. 1226. İlin axırı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 698. 1227. İnşallah / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 650‒651. 1228. İran fəhlələrinin pulu hara gedir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 210‒211. 1229. İran işləri / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 687. 1230. İran konsulları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 114‒115. 187 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1231. İran təqvimindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 31. 1232. İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 307, 310. 1233. İrəvan seminariyası və qazının nitqi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 362‒363. 1234. İrşad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 274‒275. 1235. İsbati-həqq / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 594‒595. 1236. Keçəllər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 550. 1237. Keçən günlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 186‒187. 1238. Qafqaz Şeyxülislama iki dənə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 482‒483. 1239. Qarnıyoğunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 283,286. 1240. Qayırma hədislər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 435. 1241. Qazancımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 314. 1242. Qəbrdən məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 18‒19. 1243. Qız uşağı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 510‒511. 1244. Qoloşapova / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 130‒131. 1245. Qoloşapovun geri çağırılması / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 138‒139. 1246. Qorxuram / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 551. 1247. Quba meydanı / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 403. 1248. Quli-biyabanlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 402. 188 BİBLİOQRAFİYA

1249. Qurbağalar / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 539,542. 1250. Lay-lay / Məşədi // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 603,606. 1251. Leontiyev / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 394. 1252. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cild- də: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 7. 1253. Lüğət: “Molla Nəsrəddin”in qamüsul-emalından // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 23, 38. 1254. Lüğəti-Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 335, 343. 1255. Meşədə / Zəvzək // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 306‒307. 1256. Meşədə gördüklərim / Bekker // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 338. 1257. Meymunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 242‒243. 1258. Məclisi-milli / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 239. 1259. Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 346. 1260. Məktəb / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 319. 1261. Məktub / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 326. 1262. Məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 42. 1263. Məryəm xanım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 666‒667. 1264. Məscidlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 266‒267. 1265. Məslək / Zəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 426‒427. 1266. Məsləkimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 691. 1267. Məzhəb azadlığı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 414. 189 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1268. Millət qurbanları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 428. 1269. Mıncıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 250‒251. 1270. Molla Cəfərqulu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 458‒459. 1271. Molla Nəsrəddinin cavabı / Səni qəlbdən istəyən Molla Nəsrəddin ( Cəlil Məmmədquluzadə) // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 14‒15. 1272. Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 22. 1273. Molla Nəsrəddinin teleqramları: Dövlət dumasına baykot (kənar olmaq) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 10. 1274. Mövqufat məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 418‒419. 1275. Müsəlman içində gördüklərim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 146‒147. 1276. Müsəlman məclisi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 86‒87. 1277. Nə eləmək? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 122‒123. 1278. Nəsihət. Camaat vəkillərinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 82‒83. 1279. Nəsihəti hükəma / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 179,182. 1280. Nəşri-maarif cəmiyyəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 323. 1281. Niyə mən dərsdən qaçdım? / Hophop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 54. 1282. Niyə məni döyürsünüz? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 26‒27. 1283. Oğlanlarınızı oxutmayın / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 619. 1284. Oruc yeyənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 226‒227. 1285. Orucu batil eləyən şeylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 235,238. 1286. Oyun-oyuncaq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 686.

190 BİBLİOQRAFİYA

1287. Ölülər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 675. 1288. Övrət məsələsi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 315,318. 1289. Papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 514‒515. 1290. Poçt qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 23 1291. Poçta qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 247. 1292. Rəhbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 218‒219. 1293. Salam-məleyk / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 670‒671. 1294. Səyahətnamə, reynqartın səyahət kitabından / M.N. // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 166‒167. 1295. Sizi deyib gəlmişəm: “Molla Nəsrəddin” jurnalından baş məqalə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 2. 1296. Şeytandan məktub / Şeytan // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 254. 1297. Şirin rusi danışan / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 199. 1298. Şükr və səna / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 634‒635. 1299. Tapmaca / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 347. 1300. Təbriz işləri / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 523,526. 1301. Təlim kitabı: Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 94. 1302. Tərcümanın fitvası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 442‒443. 1303. Tərəqqi əlamətləri / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 123,126. 1304. Təzə təlim kitabı: Kitabın əvvəlinci hissəsi (Mübtədilərdən ötrü) / Molla Nəsrəddin Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 78‒79. 191 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1305. Tiflis xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒S. 10‒11. 1306. Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 275, 278. 1307. Ustalipin / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 382. 1308. Uşaqbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 602‒603. 1309. Uzun dərya / Hop-hop / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 311. 1310. Vəkil / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 586. 1311. Vətən məhəbbəti / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 142. 1312. Yar ilə görüşmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 178‒179. 1313. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 327. 1314. Zarafat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 434‒435. 1315. Zinuz pirləri / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 219, 222.

2002 1316. Abunə dəftərimiz açıldı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 374. 1317. Allaha şükür olsun / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 556. 1318. Ana dili / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 89. 1319. Anam-bacım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 156. 1320. Babilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 204. 1321. Bakı müsəlmanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 84. 1322. Bəs nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 276. 1323. Bir para xəbərlər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 324. 192 BİBLİOQRAFİYA

1324. Bir para sözlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 316‒317. 1325. Bisavad / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 507. 1326. Bosna və Hersək məsələsi / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 401. 1327. Bu nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 252. 1328. Cavab / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 233. 1329. Cavab / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 53. 1330. Çaqqal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 617. 1331. Çanaq (İran vüqatına dair) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 132. 1332. Çırağ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 421. 1333. Çuval / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 164. 1334. Dava xəbərləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 320. 1335. Dayan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 189. 1336. Dəllal / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 168‒169. 1337. Dil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 149, 152. 1338. Din məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 76‒77. 1339. Divar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 108. 1340. Dörd yüz qız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 651 1341. Dua / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 228‒229. 1342. Eydi-əzha: Qurban bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 4. 1343. Əbvabül-cinan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 193 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 4. 1344. Filosoflar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 116‒117. 1345. Fitvalar / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 12. 1346. Gələcək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 348‒349. 1347. Hacıxana / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 365,368. 1348. Halva / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 5. 1349. Haman söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 615. 1350. Haradadırlar? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 60. 1351. Heyz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 188‒189. 1352. Həqiqət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 435‒436. 1353. Həmşəri və saldat / Dəli (Cəlil Məmmədquluzadə0 // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 543. 1354. Hümayun / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 300‒301. 1355. Xanımlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 410‒411. 1356. Xanımlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 590. 1357. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 352. 1358. Xoş amədi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 340. 1359. İp / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 518. 1360. İran işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 72‒73. 1361. İstifta / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 662‒663. 1362. İttihad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 244‒245. 194 BİBLİOQRAFİYA

1363. Kabla Həsən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 212‒213. 1364. Küflə qurdu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 506‒507. 1365. Küp / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 20. 1366. Qara buludlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 273. 1367. Qənaət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 687‒688. 1368. Qəyyumluq kantoru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 627. 1369. Qəzetlərdən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 712. 1370. Qonaqlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 237. 1371. Qurddan çoban / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 898. 1372. Qurtarıb /Cünun // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 140‒141. 1373. Lal oyunu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 301. 1374. Ləpə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 12‒13. 1375. Məətəl /Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 676. 1376. Məscidlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 675‒676. 1377. Məzəli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 249 1378. Mikroblar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 68. 1379. Mırt-mırt / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 44‒45. 1380. Misyonerlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 357. 1381. Möcüzə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 240. 1382. Mömin / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 320. 195 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1383. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 100. 1384. Muştuq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 628. 1385. Müəllimlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 284. 1386. Müsəlman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 212. 1387. Müsəlman adları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 293. 296. 1388. Müvafiq qaidə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 280. 1389. Necə qan ağlamasın daş bu gün / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 458‒459. 1390. Nə eləsin? / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 344‒345. 1391. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 328. 1392. Nüma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 264‒265. 1393. Oraq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 181,184. 1394. Ot / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 28‒29. 1395. Pasport / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 212‒213. 1396. Peterburq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 284. 1397. Pillə-pillə / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 569. 1398. Poçtxana / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 533‒534. 1399. Politika aləmindən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 308‒309. 1400. Rəvayət: (Əcayibül-məxluqat) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 5,8. 1401. Seyidlər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 225. 196 BİBLİOQRAFİYA

1402. Səkkiz yüz molla: “Səadət”, “Nəşri-maarif”, “İttihad / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 197. 1403. Siyasi məsələ / Həmşəri // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 377. 1404. Sürmə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 180. 1405. Şahzadə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 398‒399. 1406. Şeytan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 292‒293. 1407. Tarix / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 20. 1408. Tədarük / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 260. 1409. Təməllüq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 268. 1410. Ticarət xəbərləri / Molla əmi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 556‒557. 1411. Ticarət və ekonomi xəbərləri / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 5. 1412. Unutmasınlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 361. 1413. Üç yüz milyon: (maşallah) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 686‒687. 1414. Üləma / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 495. 1415. Üsuli-cədid / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 712. 1416. Vodka / Həmşəri // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 213. 1417. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 29. 1418. Yamax / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 639‒640. 1419. Zəhrimar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 399‒400. 1420. Ziyarət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 136. 197 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2005 1421. Ahənrüba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 136. 1422. Araba / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 18. 1423. Bahalıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 534. 1424. Bais / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 403. 1425. Bəzi işlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 305. 1426. Bikarlar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 316‒317. 1427. Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 29. 1428. Bismilla xiragima nirragim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 268‒269. 1429. Dağarcıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 220‒221. 1430. Din / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 374‒375. 1431. Düşmənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 367. 1432. Elmi-musiqi “İttihad” mədrəsəsində / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 16‒17. 1433. Etidaliyyun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 479. 1434. Evi yıxıldı / Dəli // Molla Nəsrəddin: On cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 138. 1435. Əmali-mahi-Ramazan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 439,442. 1436. Əvvəlinci söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 172‒173. 198 BİBLİOQRAFİYA

1437. Əyyami-mah / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 112‒113. 1438. Hacı İbrahimov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 494‒495. 1439. Hacılara (vəsiyyət) / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 127. 1440. Halal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 77. 1441. Helmi paşa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 519. 1442. Xeyirxahlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 148‒149. 1443. İcazeyi-ictihad / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 328‒329. 1444. İrani-no / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 196. 1445. İrs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 473. 1446. İt baxandan / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 526‒527. 1447. Keçi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 438‒439. 1448. Kəc qabırğa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 256 ‒ 257. 1449. Kərbəlayı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 160‒161. 1450. Kimləridir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 471. 1451. Küpə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 124‒125. 1452. Qanlı faciə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 553‒554. 1453. Qatmaqarışıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 402. 199 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1454. Məhəbbət / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 101‒102. 1455. Mənfəət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 414‒415. 1456. Mətbəə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 89. 1457. Molla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 598‒599. 1458. Nadirül-vücud / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 455. 1459. Nə deyim / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 354. 1460. Nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 391. 1461. Nəcasət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 399. 1462. Nicat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 184‒185. 1463. Nişanlı bir qız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 359. 1464. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 431. 1465. Paklar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 446‒447. 1466. Papaslar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 100‒101. 1467. Rəşt yanğınının planı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 471. 1468. Sədiyə oxşar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S 383. 1469. Şeyx Məhəmməd / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S 410‒411. 1470. Şeyxülislam / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S 498. 1471. Tacül-hac / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S 543. 1472. Təmizləmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 244‒245. 200 BİBLİOQRAFİYA

1473. Tərəkəmə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 150‒151. 1474. Təzə xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 591. 1475. Təzə il / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 354. 1476. Tövhid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 64‒65. 1477. Üç qara xəbər / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 52‒53. 1478. Yol / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 4. 1479. Zülm / Dəli // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) – 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 76.

2006 1480. Azərbaycan; Qorxmayanlar: [“Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin 27 noyabr, 1917-ci il nömrəsində çap olunmuş felyetonlar] / Cəlil Məmmədqulu- zadə // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. ‒ S. 5. 1480a.Çarə lazım!; Teatr işlərimiz; Cəfəngiyyat; Oyun-oyuncaq; Möhkəm iplər; Kürk; Cəfəngiyyat; Hədər; Deyiləm; Unqilab lazım; Qulağımız qızışıb; Deyiləm; Ziyarətgah; Uşaqlarımız; Bədbəxtlik; Uşaq teatrı; Pulların danışığı; Vəhşilər; Fəhlə aləmindən; Yadigar; Mayın biri; Mənə nə!; Qızıl kimi söz; Hara düşüm?; Cümə; Söz pəhləvanı (çəyirtkə qırmaq aləmindən); Məhərrəmilik; Keçən günlər; Bəxt; Kəmiltifatlıq; Yığıntı; Bəhanə; Kimdən ötəri // Mollanəsrəddinçilər “Yeni yol”da / Mehriban Sultan.- Naxçıvan, 2006.- S.62-92.

2008 1481. Baş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 588‒589. 1482. Dərd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 540‒541. 1483. Dili tutulub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 813 1484. Əlifba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 453‒456. 1485. Kişi gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 781. 1486. Manifest / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 525.

201 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1487. Müsəlmançılıq: [1912-ci il 23 fevral tarixində “Molla Nəsrəddin” jurnalında çapdan çıxmışdı] / Cəlil Məmmədquluzadə // Mədəniyyət. ‒ 2008. ‒ 15 noyabr. ‒ S. 12. 1488. Övrət məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 469‒472. 1489. Pyatiqorsk / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 796‒797. 1490. Ruhanilər yığıncağı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 845. 1491. Şükür / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1911-1914). ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 837.

2009 1492. Aclar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 54. 1493. Ağ çörək və kərə yağ / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 295. 1494. Ağac / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 438. 1495. Ax, Nikolay / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 261‒262. 1496. Allah, bədnəzərdən saxla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 884. 1497. Ar olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 316‒317. 1498. Arşın mal alan: [qadın azadlığı haqqında] / Dəmdəməki // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 15‒17. 1499. Arvadbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 110‒111. 1500. Avampəsənd nitqlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 174‒175. 1501. Ay qoçaq mülkədar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 846. 202 BİBLİOQRAFİYA

1502. Azadeyi-vicdan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 158‒159. 1503. Azərbaycan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 189‒190. 1504. Azərbaycan padşahları; Ana dili / Cəlil Məmmədquluzadə // Kimlik: Elmi-ictimai dərgi. ‒ 2009, № 1. ‒ S. 38‒39. 1505. Ballı badımcan / Dabanı çattax xala // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 239. 1506. Bambılılar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 150. 1507. Bayramlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 94‒95. 1508. Bəla / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 271. 1509. Bikarlar məhəlləsi / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 216. 1510. Bistü-həştüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 548‒549. 1511. Boğaz məsələsi: [çar xarici naziri Milyukovu tənqidi] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 64. 1512. Ca Qəsbi / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 247. 1513. Cavanlara / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 225. 1514. Cərimə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 824. 1515. Dəmir yol / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 532‒533. 1516. Dəstə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 240‒241. 1517. Dinsizlik / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 833. 203 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1518. Dövlətli xanım / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 270‒271. 1519. Düzəldi / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 343. 1520. Ehsan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 142‒143. 1521. Elanın zərəri / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 230‒231. 1522. Eşq mədrəsəsi: [Azərbaycan teatrları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 420‒421. 1523. Əfradi-saleh / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 265. 1524. Əkin ustadları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 397‒398. 1525. Ərzaq vergisinin nöqsanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 372‒373. 1526. Əslinə mütabiqdir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒S. 376‒377. 1527. Fahişəxana / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 215‒216. 1528. Fars konsulu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 885. 1529. Firqələr davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 221. 1530. Gəncə qiraətxanası / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 510‒511. 1531. Gözəl yerlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 324‒325. 1532. Hənalı fitnəçilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 166. 204 BİBLİOQRAFİYA

1533. Xilafət məsələsi / Vızvıza // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 638. 1534. Xoşbəxtlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 45. 1535. İanə / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 254. 1536. İki dilbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 519. 1537. İki xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 348‒349. 1538. İlan-qurbağa / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 246‒247. 1539. İnna lillahi və inna ileyhi raciun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 832. 1540. İranda ləğəblər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 238. 1541. İsa əleyhüssəlamın möcüzü / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 428‒429. 1542. İspalkom imtahanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 524‒525. 1543. İzhari təşəkkür: [dini bayramların bayram edilməsi qanunu haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 460‒461. 1544. Kəmənd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 436‒437. 1545. Kitab məsələsi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 869. 1546. Kooperativ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 820. 1547. Qalife şalvar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 858. 1548. Qanı istilər / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 286‒287. 1549. Qaranlıqda / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 572‒573.

205 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1550. Qatmaqarışıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 494‒495. 1551. Qeyrət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 12‒14. 1552. Qənaət / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 493. 1553. Qısaca / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 412‒413. 1554. Qız mütribləri / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 834‒835. 1555. Qız tərbiyəsi / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 231. 1556. Qondarma bəylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 181‒182. 1557. Latın hürafatı və ingilislər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 2. 1558. Maarif dostlarına bəşarət / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 222. 1559. Maarif işləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 540‒541. 1560. Məhərrəmlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 500‒501. 1561. Məşrubat / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 263‒264. 1562. Mətbəələr / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 453. 1563. Millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 213‒214. 1564. Millətlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 134. 1565. Mini‒mini masallar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 630. 206 BİBLİOQRAFİYA

1566. Misyonerlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 253‒254. 1567. Molla Nəsrəddin aeroplanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 492‒493. 1568. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cild- də (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 856. 1569. Mübarək olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 228. 1570. Mübarəkbadlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 37. 1571. Müəllim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 452. 1572. Müftilik məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 28‒29. 1573. Mühibbi-imam / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 844. 1574. Mükafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 429. 1575. Müqəddəs vətənim: [Naxçıvan mövhumatları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 356‒357. 1576. Müsəlmanlar silahlanır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 101‒102. 1577. Neft fəhlələri / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 334. 1578. Nə mərəkə: [azyaşlı qızları ərə verənlər haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 365. 1579. Nov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 696. 1580. Orucluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 636. 207 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1581. Padvod / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 342. 1582. Pambıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 404‒405. 1583. Poçt xərci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 396. 1584. Rəndə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 284‒285. 1585. Rəşidül-məmalik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 476. 1586. Rus məxrəci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 125‒126. 1587. Savad məktəbləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 516‒517. 1588. Su budkaları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒S. 648. 1589. Şahsevənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 197. 1590. Şərq qadını / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 604‒605. 1591. Şikayət / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 358. 1592. Şor / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 20‒21. 1593. Ştrezeman / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 566. 1594. Şura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 276‒277. 1595. Teatro işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 472. 1596. Tehran müxbirimizə / İdarə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 762. 1597. Təbiət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 390. 208 BİBLİOQRAFİYA

1598. Təbiət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 270. 1599. Təzə dəyirman / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 257. 1600. Təzə əlifba / Hazırın naziri // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cild- də (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 638. 1601. Təzə partilər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 256‒257. 1602. Təziyədarlar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 502‒503. 1603. Təzvir ustadları / Cızvızçı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 217. 1604. Ticarət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 484. 1605. Tikan / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 223‒224. 1606. Tüstü / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 263. 1607. Uşaqlarımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 613. 1608. Üç çərək / Sırtıx // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 257. 1609. Üç saat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 644‒645. 1610. Vətən xadimləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 229‒230. 1611. Yad etməli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 556‒557. 1612. Yaxın Şərq məsələsi / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 279‒780. 1613. Yer yoxdur: [Dəmiryol işçilərinin bəzi nalayiq hərəkətləri haqqın- da] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 300‒301. 1614. Yumşaq-quru / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 248. 209 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1615. Zənciri-müqəddəs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 84‒85. 1616. Ziyarət / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 328.

2010 1617. Abru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 121. 1618. Acıqnan // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927- 1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 497. 1619. Axır çərşənbə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 112. 1620. Allah / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 652. 1621. Allah ‒ vardır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 468. 1622. Allah var, yaxud çəki daşları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 292. 1623. Allahı “çistka” etmək olarmı? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 292. 1624. Allahın qüdrəti / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 602. 1625. Allahın vəkilləri / Gah inanan, gah inanmayan // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 492. 1626. Allah-taalanın sifətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 68. 1627. VI Şuralar qurultayı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 116. 1628. Artel müdiri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 248. 1629. Arvad öldürənlər, yaxud “qeyrət” // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 944. 1630. Arvada gücləri çatır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 204. 1631. Aşura oğruları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 328. 1632. Ayların adları / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 537. 210 BİBLİOQRAFİYA

1633. Bakı kəndlərində / Qarabala // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 680‒681. 1634. Bakı nefti / Mozalan // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 609. 1635. Bakıdan Qarabağa / Naxçıvan malı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 425. 1636. Bakının havası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 316. 1637. Barmaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 28. 1638. Başbilet tapmacası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 793‒794. 1639. Başını piyliyim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 340 1640. Bayquşlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 60. 1641. Beynəlxalq qadınlar günü / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 76. 1642. Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 492. 1643. Bəxt lazımdır / Molla əmi // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 229. 1644. Bəlkə səhv edirəm, qoy desinlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 452. 1645. Bilet satılmasın /Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 824. 1646. Binamazlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 340. 1647. Bir qətrə göz yaşı / Molla Nəsrəddin idarəsi tərəfindən // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 164. 1648. Bitərəflər və din: (M.Quliyev yoldasşın “Firqə və din” məqaləsinin dalınca) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 636. 1649. Böhtan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 680. 1650. Böyük həkimlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 522. 211 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1651. Cəmdək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 628. 1652. Çadra və papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 756. 1653. Çətin məsələ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 156. 1654. Çox eşitməli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 731. 1655. Çox nigaranam / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 912. 1656. Darvinçilik və kommunistlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 564. 1657. Dəxi nə istəyəcəklər? // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 512. 1658. Dəyirman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 108. 1659. Din əleyhinə təbliğat / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 760. 1660. Din söhbətləri / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 334, 349. 1661. Din söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 872. 1662. Din və millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 260. 1663. Dinc qulağın, yaxud yeddi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 140. 1664. Dinc ol, səbrini dər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 92. 1665. Dindar firqəçi yoldaşlar: (Şura seçkiləri münasibətilə) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 828. 1666. Dindarlığın axır nəfəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 212. 1667. Dindarlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 125‒126. 1668. Dinsizdirlərmi Azərbaycan kəndləri? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 172. 1669. Dirsək bilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 744.

212 BİBLİOQRAFİYA

1670. Dost / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 752. 1671. Dönüş / Şeytan // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 504 1672. Dünya və axirət / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 381. 1673. Ecazi-Quran / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 484. 1674. Eşit / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 92. 1675. Ev adları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 7. 1676. Ədəbli təziyə / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 317. 1677. Əfqan padşahı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Səkkiz cilddə (1906‒1931). ‒C.VII: 1927‒1928‒ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 572. 1678. Əmmalar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 708. 1679. Əncüməni‒xeyriyyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 292. 1680. Əsatiri‒əvvəlin / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Səkkiz cilddə (1906‒1931). ‒C.VII: 1927‒1928‒ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 348. 1681. Əsl məqsəd nə imiş: [İran şahının qovulması münasibətilə] // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 569. 1682. Əsrimizin möcüzəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 412. 1683. Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 809. 1684. Fəxr etməli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 801. 1685. Fırıldaq baş tutmadı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 324. 1686. Fürsət: [şəxsi tənqid haqqında felyeton] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 12. 1687. Gav-mis (Əkinçilik və məscid aləmindən) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 308. 213 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1688. Gecənin sahibsiz vaxtı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 228. 1689. Gəl savaşaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 340. 1690. Gizlədənlər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 184. 1691. Göyçayda maarif əfəndiləri / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 37. 1692. Göz ağrısı / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 117. 1693. Gözəl millət // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 888. 1694. Haq söz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 18. 1695. Heç vecinə deyil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 100. 1696. Heyvan sürüləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 140. 1697. Hələ dəm alır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 456. 1698. Həmi yaxşı həm pis yaxud meymun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 117. 1699. Həmmalü-müqəddəs: [din əleyhinə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 380. 1700. Hikmətli sözlər: [bəzi idarə və onların başçılarının tənqid edilməsi haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 52. 1701. Xaç bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 52. 1702. Xaçpərəst “Voskresenye”si və müsəlman “cümə”si / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 324. 1703. Xala xətrin qalmasın / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 864. 1704. Xam xəyal edirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 316. 1705. Xan hünəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 156. 214 BİBLİOQRAFİYA

1706. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 440. 1707. Xəbərdarlıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 762. 1708. Xəlifələr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 720. 1709. Xəstəxanaya / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 691. 1710. Xırda xəbərlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 679. 1711. Xoşbəxt əksinqilabçılar: (Əliheydər Qarayev yoldaşın “Pravda” qəzetində yazdığı məqaləsinə dair) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 604. 1712. İki cür möcüz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 196. 1713. İki faciə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 233. 1714. İki möcüzə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 212. 1715. İkinci sənayeləşdirmə istiqrazı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 692. 1716. İngilis hökuməti və din söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 460. 1717. İngilis mədəniyyəti // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 880. 1718. İnsan və heyvan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 68. 1719. İnzibati idarə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 612. 1720. İran “tacir”ləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 28. 1721. İran işləri /Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 480. 1722. İran meyvələri: (Yaxud əliqələmli vaizlər) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 244. 1723. İsa bayramları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 820. 215 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1724. İsgəndəri-kəbirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 708. 1725. İsti suya, soyuq suya // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 936. 1726. İşçi teatrosu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 124. 1727. Kəndə: [Bakıda ixtisas aldıqdan sonra kəndə getməyənlər haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927- 1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 44. 1728. Kəndli ev qonaqlarını necə qəbul etdi / Lağlağı // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 753. 1729. Kəndlilərə yavıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 280. 1730. Kimə yalvarım / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 627. 1731. Kooperativ bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 220. 1732. Kovdanlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 764. 1733. Köhnə sözlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 372. 1734. Kusi-rehlət: (Oktyabr inqilabı bayramı münasibətilə) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 300. 1735. Qarabağda aşura / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 215. 1736. Qarğa-quzğunlar / Molla Əmi // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 244. 1737. Qatıq ağdırmı, qaradırmı?: [yeni əlifba haqqında] // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 688. 1738. Qədəgən etmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 524. 1739. Qərardad / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 209. 1740. Qəribə tapmaca / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 211. 1741. Qəzalarda yol məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 340. 216 BİBLİOQRAFİYA

1742. Qırmızı hərflər və bistü həştüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 684. 1743. Qış xəbərləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 436. 1744. Qız götürüb qaçmaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 84. 1745. Qızarar: [beynəlxalq vəziyyət haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 132. 1746. Qızdırma müalicəsi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 205. 1747. Qoçu xəbərləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 700. 1748. Qonaq vermək // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 256. 1749. Qurban bayramı / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 285‒286. 1750. Qurban bayramı və quldur yığıncağı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 580. 1751. Latın hürufatı və ingilislər // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 928. 1752. Leylətül-qədr / Molla Nəsrəddin (Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 508. 1753. Ləkə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 644. 1754. Lotuluq / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 754. 1755. Lüğət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 889. 1756. Mədfən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 180 1757. Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. .644. 1758. Məktəblər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 404. 1759. Mərkəz və qəzalar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 500. 217 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1760. Məscid məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 812. 1761. Məscidin sütunu / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 295. 1762. Məşquliyyət: [qoçular haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 364. 1763. Mətbuat bayramı: (Yaxud tacgüzarlıq) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 148. 1764. Moizə / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 570. 1765. Molla əminin təklifi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 412. 1766. Mövlud İsa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 396. 1767. Müftə şöhrət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 660. 1768. Müxbirlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 372. 1769. Münacat / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 681. 1770. Müsəlla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 536. 1771. Müsəlla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 304. 1772. Müsəlmançılıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 380. 1773. Naxçıvanda toy-bayram / Dinsiz // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 544 1774. Namaz qılan və tramvay çəkən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 348. 1775. Namaz üstə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 12. 1776. Nə dəxli var / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 857‒858. 1777. Nisiyə mal ötürmək / Molla Nəsrəddin( Cəlil Məmmədquluzadə) // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 920. 218 BİBLİOQRAFİYA

1778. Növbə gözləmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 476. 1779. O elə bu belə: [din əleyhinə] // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 904. 1780. Od və su / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 180. 1781. Oktyabr inqilabı və şaxsey: [Böyük Oktyabr inqilabının 10 illiyi münasibətilə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 356 1782. Oktyabr kimin bayramıdır? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 356. 1783. Olaydı, olmayaydı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 332. 1784. Oruc tutanların və oruc tutmayanların hesabı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 452. 1785. Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 84. 1786. Orucluq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 640. 1787. Ölüm axtaran / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 777. 1788. Özümdən böyük sözlər: [sığorta işləri haqqında] // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 968. 1789. Pak neft və murdar neft / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 284. 1790. Pambıq qiyməti / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 544. 1791. Pasport “get-gəli” // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 768. 1792. Peyğəmbərlik: ya ki kişmiş davası /Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 316. 1793. Pillə-pillə: [yeni əlifba haqqında ] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 4. 1794. Piyanskalığın dərmanı / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 439. 1795. Rişə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 772. 219 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1796. Rus keşişləri ilə siğə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 780. 1797. Ruzi-aşura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 220. 1798. Sapın ucu; Qisas; Peyğəmbərlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 284. 1799. Səbr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 300. 1800. 8 Mart qadınlar günü / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 76. 1801. Sənət və ədəbiyyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 656. 1802. Siyasət / Baksayuz üzvü // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 691. 1802a.Sizi deyib gəlmişəm; Atalar sözü; Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı: Bakıda “Dəmdəməki”yə; Lüğət; Poçt qutusu; İran təqvimindən; Bir para hikmətli danışıqlar; Cavab: Əhməd bəy Ağayev cənablarına (müştəri məsələsi); Rəhbər; İrşad; Məslək; Zarafat; Qayırma hədislər; “Tərcüman”ın fitvası; Oxucularımıza; Dəbistan;Tərcüman; Mozalan bəyin səyahətnaməsi; Qurddan çoban; Qəzetlərdən; İrani‒nov; Qəzetlərimiz; İşıq; “Molla Nəsrəddin” aeroplanı; Molla Nəsrəddinin birinci nömrəsi /Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan mətbuat tarixi antologiyası: 2 cilddə ‒ Cild 1.- Bakı, 2010.‒ S. 163‒212. 1803. Sövqi-təbii: (Yaxud Həcc ziyarəti) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 548. 1804. Sülh əbədi: [beynəlxalq vəziyyət haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 428. 1805. Şadlıq xəbəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 673. 1806. Şəfqət bacısı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 674. 1807. Şəhərə doğru / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 438. 1808. Şura qadınları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 324. 1809. Şükür eləməlidir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 425‒426. 220 BİBLİOQRAFİYA

1810. Tabut içində /Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 715. 1811. Tarix / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 420. 1812. Teatr konfransı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 460. 1813. Teatro söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 740. 1814. Təəccüblü işlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 620. 1815. Təfavüt / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 568. 1816. Təfavütü yoxdur: [kooperativ oğruları haqqında] // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 896. 1817. Təlimi‒düxtəran / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 705. 1818. Təmizlik / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 257. 1819. Təmizlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 332. 1820. Tətili-ümumi: (yaxud kəllə-mayallaq) / Qorxaq // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 445. 1821. Təzə il / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 4. 1822. Təzə müalicə üsulu /Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 474. 1823. Ticarət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 108. 1824. Ticarət malının cinsiliyi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 175. 1825. Ticarət naloqu / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 29. 1826. Tiryək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 540. 1827. Torpaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 597. 1828. Tövhid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 396. 221 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1829. Traktor və Əli şiəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 172. 1830. Tulanbar eşşəyi, məxmər palan / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 300. 1831. Türk kitabları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 804. 1832. Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar /Cırcırama // Molla Nəsrəd- din: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 593. 1833. Unudulmuş elmlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 437. 1834. Uşaq teatrı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 54. 1835. Uzandırma: [idarələrdəki süründürməçilik haqqında] / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 116. 1836. Üsuli-tərbiyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 250‒251. 1837. Üzr istəyirəm: [sənayeləşdirmə istiqrazı haqqında] / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 332. 1838. Va şəriəta, yaxud ingilis politikası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 420. 1839. Varlılar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 136. 1840. Vəhdaniyyət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 348. 1841. Vəlvələ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 664. 1842. Yad edirəm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 100 1843. Yağış suyu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 464. 1844. Yandım-yaxıldım: [kəndlərdə baytar həkimlərdən istifadə olunma- ması haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 856. 1845. Yaponlar və biz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 364. 1846. Yaşasın belə millət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 668. 222 BİBLİOQRAFİYA

1847. Yemək bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 132. 1848. Yoldan azanlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 132. 1849. Yollarımız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 681. 1850. Yuxum gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 188. 1851. Zarafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 552. 1852. Zeynəb / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 557. 1853. Zəlzələ / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 784. 1854. Zəng orada çalınmır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 60. 1855. Ziyarət / Səri-çeşmə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 516.

2017 1856. Abirin və kilab / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 193. 1857. Abunə dəftərimiz açıldı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 448. 1858. Ad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913) Bakı, 2017. ‒ S. 476. 1859. Adamcıl heyvan / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 408. 1860. Ahənrüba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 284. 1861. Axır çərşənbə / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 429. 1862. Axund ilə keşişin vəzi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 132‒133. 1863. Alım-satım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 548‒549. 1864. Allaha şükür olsun / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 630. 1865. Altı milyon / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 189. 223 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1866. Ana dili / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 163. 1867. Ana dili / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 620. 1868. Anam-bacım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 230. 1869. Artistlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 628. 1870. Aşina sədası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 636‒637. 1871. Atalar sözü / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 32. 1872. Babilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 278 1873. Bahalıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 36. 1874. Bais / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 551. 1875. Bais / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 557. 1876. Bakı dəryası / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 560. 1877. Bakı müsəlmanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 158. 1878. Bakılılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 76. 1879. Bakının əlacı / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 584‒585. 1880. Baş yarmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 380. 1881. Başmaq / Dəhrə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 10. 1882. Batdağ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 23,26 1883. Bəqaüs-səltənə / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 42. 1884. Bəs nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 350. 1885. Bəzi işlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 453. 224 BİBLİOQRAFİYA

1886. Bibiheybət ziyarətgahı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: On cilddə: (1906‒1931). ‒ C.IV: (1910‒1913) Bakı, 2017. ‒ S. 189. 1887. Bikarlar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 464‒ 465. 1888. Binamusluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 404‒405. 1889. Bir adam lazımdır / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 272. 1890. Bir boçka su: Bakıda Çorni qorod fəhlələrinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 576‒577. 1891. Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 177. 1892. Bir gürcüyə cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 189. 1893. Bir neçə günlüyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 521. 1894. Bir para hikmətli danışıqlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 57. 1895. Bir para xəbərlər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 398. 1896. Bir para sözlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 390‒ 391. 1897. Bisavad / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 581. 1898. Bismilla xiragima nirragim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 416‒417. 1899. Biz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 293. 1900. Bizim işlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 548‒ 549. 1901. Bizim “obrazovannı”lar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 37. 1902. Bosna və Hersək məsələsi / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 475. 225 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1903. Bu nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 326 1904. Cavab / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 307. 1905. Cavab / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 127, 130. 1906. Cavab / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 221. 1907. Cavab / Hop-Hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 209. 1908. Cavab / Molla Fırıldaq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 189,192.. 1909. Cavabımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 533. 1910. Cəfəngiyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 533‒536, 625. 1911. Cəfərin anası / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 557,560. 1912. Cəmiyyəti-xeyriyyə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 453. 1913. Cuhudun məktubu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 620 1914. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 556‒557. 1915. Çaqqal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 47. 1916. Çanaq (İran vüqatına dair) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 206. 1917. Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 37. 1918. Çətin məsələyə cavab / M.N. // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 205. 1919. Çiçək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 580‒581. 1920. Çırağ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 495. 1921. Çox qəribə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 84‒85. 226 BİBLİOQRAFİYA

1922. Çuval / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 238. 1923. Dağarcıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 368‒369. 1924. Danabaş kəndindən / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 272. 1925. Darülfünun / Məşədi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 652‒653. 1926. Dava xəbərləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 394 1927. Dayan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 263. 1928. Dəbistan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 537. 1929. Dəllal / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 242‒243. 1930. Dil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 223, 226. 1931. Dilmanc ağa / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 313. 1932. Din / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 522‒523. 1933. Din məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 150‒151. 1934. Divar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 182. 1935. Doqquz yaşında / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 320‒321. 1936. Dörd yüz qız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 81. 1937. Dövlət dumasına vəkil seçkisi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 69, 72. 1938. Dua / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 302‒303. 1939. Düşmənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 515 1940. Elmi coğrafiya / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 373. 1941. Elmi-musiqi “İttihad” mədrəsəsində / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 164‒165.

227 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1942. Erməni və müsəlman övrətləri; Bu işlərin çarəsi / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906- 1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 492‒493, 496. 1943. Etidaliyyun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 627. 1944. Evi yıxıldı / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 286. 1945. Eydi-əzha: Qurban bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 78 1946. Əbdülhəmid / Goreşən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 560. 1947. Əbdürrəhim əfəndi / Molla Nəsrədin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 125, 128. 1948. Əbvabül-cinan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 310‒311. 1949. Əmali‒mahi‒Ramazan / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 587, 590. 1950. Əvvəlinci söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 320‒321. 1951. Əyyami-mah / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 260‒261. 1952. Filosoflar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 190‒191. 1953. Fındıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 488‒489. 1954. Fitvalar / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 86. 1955. Gələcək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 422‒423. 1956. Gəncə mollalarına / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 476‒477. 1957. Gəncəliyə cavab / Bir tiflisli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 160. 1958. Gimnaziyada təzə məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 316‒317. 1959. Göz yaşları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 572. 228 BİBLİOQRAFİYA

1960. Gülmək / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 496. 1961. Hacı İbrahimov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 642‒643. 1962. Hacıxana / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 439,442. 1963. Halal / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 225. 1964. Halva / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 79. 1965. Hamama / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 40. 1966. Haman söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 45. 1967. Hanı qırx beş min manat / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 524‒525. 1968. Hansı elmlər lazım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 89. 1969. Haradadırlar? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 134. 1970. Helmi paşa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 21 1971. Heyz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 262‒263. 1972. Həqiqət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 509‒510ş 1973. Həmşəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 356‒357. 1974. Həmşəri və saldat / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 617. 1975. Hümayun / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 274‒375. 1976. Xanımlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 484‒485. 1977. Xanımlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 20 1978. Xanımlara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 584. 1979. Xeyirxahlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 296‒297.

229 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1980. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 426. 1981. Xoş amədi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 414. 1982. Xoş təqrir / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 449. 1983. Xoşbəxtlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 405. 1984. İbrət qalanlara / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 240‒241. 1985. İcazeyi-ictihad / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 476‒ 477. 1986. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 60‒61. 1987. İfratın mənfəəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 181. 1988. İmalə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 536‒537. 1989. İmtahan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 596‒597. 1990. İp / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 592 1991. İran fəhlələrinin pulu hara gedir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 236‒237. 1992. İran işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 146‒147. 1993. İran konsulları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 140‒ 141. 1994. İran təqvimindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sa- tirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017.- S. 57. 1995. İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 333, 336. 1996. İrani-no / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 344. 1997. İranlılara / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 228. 230 BİBLİOQRAFİYA

1998. İrəvan seminariyası və qazının nitqi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 388. 1999. İrs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 521. 2000. İrşad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 300‒301. 2001. İsbati-həqq / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 620‒621. 2002. İslam / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 552. 2003. İstifta / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 92‒93. 2004. İşıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 281. 2005. İt baxandan / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 28 ‒29. 2006. İttihad / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 318‒319. 2007. Kabla Həsən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 286‒287. 2008. Keçəllər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 576 2009. Keçən günlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 212‒213. 2010. Keçi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 586‒587. 2011. Keflənmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒S. 492‒493. 2012. Kəc qabırğa / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 404‒405. 2013. Kərbəlayı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 308‒309. 2014. Kimləridir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 619. 2015. Küflə qurdu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 580‒581. 2016. Küp / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 94. 2017. Küpə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 272‒273.

231 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2018. Qafqaz Şeyxülislamına iki dənə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 508‒509 2019. Qan hamamı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 484‒485. 2020. Qanlı faciə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 60‒61. 2021. Qara buludlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 347. 2022. Qarnıyoğunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 309, 312. 2023. Qatmaqarışıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 550. 2024. Qayırma hədislər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 461 2025. Qazancımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 340. 2026. Qəbirdən məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 44‒45. 2027. Qənaət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 117‒118. 2028. Qəyyumluq kantoru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 57. 2029. Qəzetlərdən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 142. 2030. Qəzetlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 277. 2031. Qız uşağı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 536‒537. 2032. Qohumluq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 508‒509. 2033. Qoloşapova / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 156‒157. 2034. Qoloşapovun geri çağırılması / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 164‒165. 2035. Qonaqlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 311. 232 BİBLİOQRAFİYA

2036. Qorxuram / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 577. 2037. Quba meydanı / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 429. 2038. Quli-biyabanlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sati- rik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 428 2039. Qurbağalar / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 565, 568 2040. Qurddan çoban / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 128. 2041. Qurtarıb / Cünun // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 214‒215. 2042. Lal oyunu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 375. 2043. Lay-lay / Məşədi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 629, 632. 2044. Leontiyev / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 420 2045. Ləpə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 86‒87. 2046. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 33. 2047. Lüğət / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 49. 2048. Lüğəti-Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 361, 369 2049. Meşədə / Zəvzək // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 332‒333. 2050. Meşədə gördüklərim / Bekker // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 348; 364 2051. Meymunlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 268. 2052. Məclisi-milli / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 265. 2053. Məətəl / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 106 2054. Məhəbbət / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 249‒250. 2055. Məhəmmədəli Mirzə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 413.

233 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2056. Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 372. 2057. Məktəb / Dərdmənd // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 345. 2058. Məktub / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 352. 2059. Məktub / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 68. 2060. Mənfəət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 562‒563. 2061. Məram Naməsi / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 509. 2062. Məscid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 540‒541. 2063. Məscidlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 105‒106. 2064. Məscidlərimiz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 292. 2065. Məslək / Zəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 452‒453. 2066. Mətbəə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 237. 2067. Məzəli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 323. 2068. Məzhəb azadlığı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 440. 2069. Mikroblar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 142. 2070. Millət qurbanları / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 504. 2071. Mıncıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 276‒277. 2072. Mırt-mırt / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 118‒119. 2073. Misyonerlər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 431. 2074. Molla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 100‒101. 234 BİBLİOQRAFİYA

2075. Molla Cəfərqulu / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 484‒ 485. 2076. Molla Nəsrəddinin cavabı / Səni qəlbdən istəyən Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906- 1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 40‒41. 2077. Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 48. 2078. Molla Nəsrəddinin teleqramları: Dövlət dumasına baykot (kə- nar olmaq) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 36. 2079. Möcüzə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 314. 2080. Mömin / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 394. 2081. Mövqufat məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 444. 2082. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 174. 2083. Mustafa bəy Əlibəyov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Sati- rik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 405. 2084. Muştuq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 58 2085. Müəllimlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 358. 2086. Müsəlman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 286. 2087. Müsəlman adları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 367, 370 2088. Müsəlman içində gördüklərim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 172. 2089. Müsəlman məclisi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 112‒113. 2090. Müsəlmançılıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 612‒613. 2091. Müsəlmanların ittihadı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 285. 235 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2092. Müvafiq qaidə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 354. 2093. Nadirül-vücud / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 603. 2094. Nainsaflıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On cilddə: (1906‒1931). ‒ C.IV: (1910‒1913) Bakı, 2017. ‒ S. 528. 2095. Necə qan ağlamasın daş bu gün / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 532‒533. 2096. Nə deyim / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 502. 2097. Nə eləmək? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 148‒149. 2098. Nə eləsin? / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 418‒419. 2099. Nə olardı? / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On cilddə: (1906‒1931). ‒ C.IV: (1910‒1913) . ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 196. 2100. Nə vaxt? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 539. 2101. Nəcasət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 547. 2102. Nəsihət. Camaat vəkillərinə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 108‒109. 2103. Nəsihəti hükəma / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 205, 208. 2104. Nəşri-maarif cəmiyyəti / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 349. 2105. Nicat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 332‒333. 2106. Nişanlı bir qız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 507. 2107. Niyə mən dərsdən qaçdım? / Hophop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 80. 2108. Niyə məni döyürsünüz? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 52‒53. 2109. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 402.

236 BİBLİOQRAFİYA

2110. Novruz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 579. 2111. Nüma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 338‒339. 2112. Oğlanlarınızı oxutmayın / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 645. 2113. Oraq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 255,258. 2114. Oruc yeyənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 252‒253. 2115. Orucu batil eləyən şeylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 261,264. 2116. Osmanlı ilə İtaliya davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 452‒453. 2117. Ot / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 102‒103. 2118. Övrət məsələsi / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 341, 344. 2119. Paklar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 594‒595. 2120. Papaq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 540‒541. 2121. Papaslar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 248‒249. 2122. Pasport / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 286. 2123. Peterburq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 322. 2124. Pək eyi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 572‒573. 2125. Pillə‒pillə / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 643. 2126. Poçt qutusu / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 49. 2127. Poçtxana / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 607‒608. 2128. Politika aləmindən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 382‒ 383. 237 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2129. Rəhbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 244‒245. 2130. Rəşt yanğınının planı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 619. 2131. Rəvayət: (Əcayibül‒məxluqat) / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 79, 82. 2132. Seyidlər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 299. 2133. Sədiyə oxşar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 531. 2134. Səkkiz yüz molla: “Səadət”, “Nəşri-maarif”, “İttihad” / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 271. 2135. Səyahətnamə, reynqartın səyahət kitabından / M.N. // Molla Nəs- rəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 192‒193. 2136. Siyasi məsələ / Həmşəri // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 451. 2137. Sizi deyib gəlmişəm: Molla Nəsrəddin” jurnalından baş məqalə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 28. 2138. Sürmə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 254. 2139. Şahzadə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 472‒473. 2140. Şeyx Məhəmməd / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 558‒559. 2141. Şeyxülislam / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 646. 2142. Şeytan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 366‒367. 2143. Şeytandan məktub / Şeytan // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 280. 2144. Şirin rusi danışan / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 225. 2145. Tacül-hac / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 45 2146. Tap görüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 468‒469. 238 BİBLİOQRAFİYA

2147. Tapmaca / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 373. 2148. Tarix / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 294. 2149. Teatr / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 308. 2150. Təbriz işləri / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 549,552. 2151. Tədarük / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 334. 2152. Təlim kitabı: Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 120. 2153. Təməllüq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 342. 2154. Təmizləmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 392‒393. 2155. Tərcümanın fitvası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 468‒ 469 2156. Tərəkəmə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 298‒299. 2157. Tərəqqi əlamətləri / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 149,152. 2158. Təsəlli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 500‒501. 2159. Təvafüt / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 231. 2160. Təzə xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 93 2161. Təzə il / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 564‒565. 2162. Təzə il / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 502. 2163. Təzə təlim kitabı: Kitabın əvvəlinci hissəsi (Mübtədilərdən ötrü) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒S. 104; 120. 2164. Ticarət xəbərləri / Molla əmi // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 630‒631. 2165. Ticarət və ekonomi xəbərləri / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 79. 239 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2166. Tiflis xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 36‒37. 2167. Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 301‒ 304. 2168. Tök / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 588‒589. 2169. Tövhid / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 212‒213. 2170. Unutmasınlar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 435. 2171. Ustalipin / Qəcələ // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 408. 2172. Uşaqbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 628‒629. 2173. Uzun dərya / Hop‒hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 337. 2174. Üç qara xəbər / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 200. 2175. Üç yüz milyon (maşallah) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 116‒117. 2176. Üləma / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 569 2177. Üsuli-cədid / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 142. 2178. Vəkil / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 612. 2179. Vətən məhəbbəti / Hop-hop // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 168. 2180. Vodka / Həmşəri // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 287. 2181. Yadigari-Həzrət İbrahim Xəlil / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəd- din: Satirik jurnal: On cilddə: (1906‒1931). ‒ C.IV: (1910‒1913) Bakı, 2017. ‒ S. 520. 2182. Yamax / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 69‒70. 2183. Yar ilə görüşmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 204‒ 205. 240 BİBLİOQRAFİYA

2184. Yol / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 152. 2185. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 353. 2186. Yuxu / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 103. 2187. Zarafat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 460‒461. 2188. Zəhrimar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 460‒461; 473‒ 474. 2189. Zina / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 381‒384. 2190. Zinuz pirləri / Sırtıq // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 245,248. 2191. Ziyarət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 210‒211. 2192. Zorrama qiraətxana / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). – Bakı, 2017. ‒ S. 461. 2193. Zülm / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 224.

2018 2194. Abru / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 459. 2195. Acıqnan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 499. 2196. Aclar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 480 2197. Ağ çörək və kərə yağ / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 81. 2198. Ağac / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 224. 2199. Ax, Nikolay / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 47‒48. 2200. Axır çərşənbə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 144. 2201. Allah var, yaxud çəki daşları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 630. 241 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2202. Allah, bədnəzərdən saxla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 670. 2203. Allahın qüdrəti / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 604. 2204. Ar olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 102‒103. 2205. Arşın mal alan: [qadın azadlığı haqqında] / Dəmdəməki // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 441. 2206. Arvad öldürənlər, yaxud “qeyrət” / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 302. 2207. Arvada gücləri çatır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 542. 2208. Arvadbazlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 536‒537. 2209. Aşura oğruları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 330. 2210. Avampəsənd nitqlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 600‒601. 2211. Ay qoçaq mülkədar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 632. 2212. Ayların adları / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 539. 2213. Azadeyi-vicdan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 584‒585. 2214. Azərbaycan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 615‒616. 2215. Bakı nefti / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 611. 2216. Bakıdan Qarabağa / Naxçıvan malı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 427. 2217. Ballı badımcan / Dabanı çattax xala // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 25. 2218. Bambılılar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 576. 2219. Baş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 134‒135. 2220. Başbilet tapmacası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 151‒152.

242 BİBLİOQRAFİYA

2221. Bayquşlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 398. 2222. Bayramlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 520‒521. 2223. Beynəlxalq qadınlar günü / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 414. 2224. Bəla / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 57. 2225. Bikarlar məhəlləsi / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 642. 2226. Bilet satılmasın / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 182. 2227. Binamazlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 342. 2228. Bir qətrə göz yaşı / Molla Nəsrəddin idarəsi tərəfindən // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒S. 502. 2229. Bistü-həştüm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 334‒335. 2230. Boğaz məsələsi: [çar xarici naziri Milyukovu tənqidi] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 490. 2231. Böhtan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 38. 2232. Böyük həkimlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 524. 2233. Ca Qəsbi / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 33 2234. Cavanlara / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 11. 2235. Cərimə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 610. 2236. Çox eşitməli xəbərlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 89. 2237. Çox nigaranam / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 270. 2238. Dəxi nə istəyəcəklər? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 514. 2239. Dərd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 86‒87.

243 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2240. Dəstə / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 26‒27. 2241. Dəyirman / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 446. 2242. Dili tutulub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 359. 2243. Din əleyhinə təbliğat / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 118 2244. Din söhbətləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 230. 2245. Dinc qulağın, yaxud yeddi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 478. 2246. Dindarlıq / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 127‒128. 2247. Dinsizlik / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 619. 2248. Dirsək bilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 102. 2249. Dost / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 110. 2250. Dövlətli xanım / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 56‒57. 2251. Düzəldi / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 129. 2252. Ehsan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 568‒569. 2253. Elanın zərəri / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 16‒17. 2254. Eşit inanma / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 430. 2255. Eşq mədrəsəsi: [Azərbaycan teatrları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 206‒207. 2256. Ev adları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 9. 2257. Ədəbli təziyə / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 319. 2258. Əfradi-saleh / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 51 244 BİBLİOQRAFİYA

2259. Əkin ustadları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 183‒184. 2260. Əlifba / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 637, 640. 2261. Əmmalar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 66. 2262. Əncüməni-xeyriyyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 294. 2263. Ərzaq vergisinin nöqsanları / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 158‒159. 2264. Əsl məqsəd nə imiş: [İran şahının qovulması münasibətilə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 571. 2265. Əslinə mütabiqdir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 162. 2266. Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 167. 2267. Fahişəxana / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 641‒642. 2268. Fars konsulu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 671. 2269. Fəxr etməli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 159. 2270. Firqələr davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 7. 2271. Gəncə qiraətxanası / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 296‒297. 2272. Gizlədənlər / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 186. 2273. Göyçayda maarif əfəndiləri / Cürcürama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 375. 2274. Gözəl millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 246. 2275. Gözəl yerlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 110‒111. 2276. Haq söz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 20. 245 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2277. Hələ dəm alır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 458. 2278. Həmi yaxşı həm pis yaxud meymun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 455. 2279. Hənalı fitnəçilər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 592 2280. Xaç bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 390. 2281. Xala xətrin qalmasın / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 222. 2282. Xan hünəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 494. 2283. Xəbərdarlıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 442. 2284. Xəbərdarlıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 120. 2285. Xəlifələr / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 78. 2286. Xəstəxanaya / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 49. 2287. Xilafət məsələsi / Vızvıza // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 424. 2288. Xoşbəxtlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 471. 2289. İanə / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 40. 2290. İki cür möcüz / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 198. 2291. İki dilbər / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 305. 2292. İki faciə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 235. 2293. İki xəbər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 134‒135. 2294. İki möcüzə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 550. 2295. İlan-qurbağa / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 32‒33. 2296. İngilis mədəniyyəti / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 238.

246 BİBLİOQRAFİYA

2297. İnna lillahi və inna ileyhi raciun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 618. 2298. İnsan və heyvan / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 406. 2299. İran “tacir”ləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 366. 2300. İran işləri /Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 482. 2301. İran meyvələri: (Yaxud əliqələmli vaizlər) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 582. 2302. İranda ləğəblər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 24. 2303. İsa əleyhüssəlamın möcüzü / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 214. 2304. İspalkom imtahanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 310‒311. 2305. İsti suya, soyuq suya / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 294. 2306. İzhari təşəkkür: [dini bayramların bayram edilməsi qanunu haqqın- da] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 246‒247. 2307. Kəmənd / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 222. 2308. Kəndə: [Bakıda ixtisas aldıqdan sonra kəndə getməyənlər haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 382. 2309. Kəndli evi birinci qonaqlarını necə qəbul etdi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 111. 2310. Kəndlilərə yavıq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 282. 2311. Kimə yalvarım / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 629. 2312. Kişi gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 327. 2313. Kitab məsələsi / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 655. 247 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2314. Kooperativ / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 606. 2315. Kusi-rehlət: (Oktyabr inqilabı bayramı münasibətilə) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 638. 2316. Qalife şalvar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 644. 2317. Qanı istilər / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 72‒73. 2318. Qaranlıqda / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 358‒359. 2319. Qatıq ağdırmı, qaradırmı?: [yeni əlifba haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 46. 2320. Qatmaqarışıq / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 280. 2321. Qeyrət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 438‒439. 2322. Qənaət / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 279. 2323. Qərardad / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 211. 2324. Qəribə tapmaca / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 213. 2325. Qısaca / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 198‒199 2326. Qız mütribləri / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 620‒621. 2327. Qız tərbiyəsi / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 17. 2328. Qızarar: [beynəlxalq vəziyyət haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 470. 2329. Qızdırma müalicəsi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 543. 2330. Qonaq vermək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 258. 2331. Qondarma bəylər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 607‒ 608. 248 BİBLİOQRAFİYA

2332. Qurban bayramı / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 287‒288. 2333. Latın hürufatı və ingilislər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 286. 2334. Lotuluq / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 112. 2335. Lüğət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 239. 2336. Maarif dostlarına bəşarət / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 8. 2337. Maarif işləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 326‒327. 2338. Manifest / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 71 2339. Məhərrəmlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 286‒287. 2340. Məşrubat / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 49‒50. 2341. Mətbəələr / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 239. 2342. Mətbuat bayramı: (Yaxud tacgüzarlıq) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 486. 2343. Millət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 639‒640. 2344. Millətlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 560. 2345. Mini-mini masallar / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 416. 2346. Misyonerlik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 39‒40. 2347. Moizə / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 572. 2348. Molla Nəsrəddin aeroplanı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 278. 2349. Murdar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 642. 2350. Mübarək olsun / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 14. 249 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2351. Mübarəkbadlıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 463. 2352. Müəllim / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 238. 2353. Müftilik məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 454‒ 455. 2354. Mühibbi-imam / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 630. 2355. Mükafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 215. 2356. Müqəddəs vətənim: [Naxçıvan mövhumatları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 142‒143. 2357. Münacat / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 39. 2358. Müsəlla / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 538. 2359. Müsəlla / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 306. 2360. Müsəlmanlar silahlanır / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 527‒528. 2361. Namaz üstə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 350. 2362. Neft fəhlələri / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 120. 2363. Nə dəxli var / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 215‒216. 2364. Nə mərəkə: [azyaşlı qızları ərə verənlər haqqında] / Molla Nəsrəd- din // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921- 1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 151. 2365. Nisyə mal ötürmək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 278. 2366. Nov / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 482. 2367. O elə bu belə: [din əleyhinə] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 262. 2368. Od və su / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 518. 250 BİBLİOQRAFİYA

2369. Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 422. 2370. Orucluq / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 642. 2371. Orucluq /Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 422. 2372. Ölüm axtaran / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 135. 2373. Övrət məsələsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 15, 18 2374. Özümdən böyük sözlər: [sığorta işləri haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926- 1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 326. 2375. Padvod / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 128. 2376. Pak neft və murdar neft / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 622. 2377. Pambıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 190‒191. 2378. Pambıq qiyməti / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 546. 2379. Pasport “get-gəli” / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 126. 2380. Peyğəmbərlik: ya ki kişmiş davası / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 318. 2381. Piyanskalığın dərmanı / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 441. 2382. Poçt xərci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 182. 2383. Pyatiqorsk / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 342‒343. 2384. Rəndə / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 70‒71. 2385. Rəşidül-məmalik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 262. 2386. Ruhanilər yığıncağı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 391. 251 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2387. Rus məxrəci / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 551‒552. 2388. Ruzi-aşura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 558. 2389. Savad məktəbləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 302‒ 303. 2390. Sənət və ədəbiyyat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 14. 2391. Siyasət / Baksayuz üzvü // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 49. 2392. Su budkaları / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 434. 2393. Şadlıq xəbəri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 31. 2394. Şahsevənlər / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 623. 2395. Şəfqət bacısı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 32. 2396. Şəhərə doğru / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 440. 2397. Şərq qadını / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 390‒391. 2398. Şikayət / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 144. 2399. Şor / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 510‒511. 2400. Ştrezeman / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 352. 2401. Şura / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 62‒63. 2402. Şükür / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 383 2403. Şükür eləməlidir / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 428‒429. 2404. Tabut içində / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 73. 2405. Teatro işləri / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 258 2406. Tehran müxbirimizə / İdarə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 548.

252 BİBLİOQRAFİYA

2407. Təbiət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 176. 2408. Təbiət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 56. 2409. Təfavüt / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 16. 2410. Təfavütü yoxdur: [kooperativ oğruları haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926- 1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 254. 2411. Təlimi‒düxtəran / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 63. 2412. Təmizlik / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 259. 2413. Təzə dəyirman / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 43. 2414. Təzə əlifba / Hazırın naziri // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 424. 2415. Təzə il / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 18. 2416. Təzə müalicə üsulu / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 476. 2417. Təzə partilər / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 42‒43. 2418. Təziyədarlar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 288. 2419. Təzvir ustadları / Cızvızçı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 643. 2420. Ticarət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 270. 2421. Ticarət malının cinsiliyi / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 177. 2422. Ticarət naloqu / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 31. 2423. Tikan / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 9. 2424. Traktor və Əli şiəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 510. 2425. Tulanbar eşşəyi, məxmər palan / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 302. 253 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2426. Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 595. 2427. Tüstü / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 49. 2428. Unudulmuş elmlər / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 439. 2429. Uşaq teatrı / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 56. 2430. Uşaqlarımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 399. 2431. Uzandırma: [idarələrdəki süründürməçilik haqqında] / Molla Nəs- rəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒S. 454. 2432. Üç çərək / Sırtıx // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 43. 2433. Üç saat / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 430‒431. 2434. Üsuli-tərbiyə / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 252‒253. 2435. Varlılar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 138. 2436. Vəlvələ / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 22. 2437. Vətən xadimləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 15‒16. 2438. Yad edirəm / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 438. 2439. Yad etməli / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 342‒343. 2440. Yağış suyu / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 466. 2441. Yaxın Şərq məsələsi / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 65‒66. 2442. Yandım-yaxıldım: [kəndlərdə baytar həkimlərdən istifadə olunma- ması haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 214. 2443. Yer yoxdur: [Dəmiryol işçilərinin bəzi nalayiq hərəkətləri haqqın- da] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 86‒87. 254 BİBLİOQRAFİYA

2444. Yollarımız / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 39. 2445. Yuxum gəlir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 526. 2446. Yumşaq-quru / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 34. 2447. Zarafat / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 554. 2448. Zəlzələ / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 142. 2449. Zənciri-müqəddəs / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 510‒511. 2450. Ziyarət / Dəli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 114.

2019 2451. Qoca Şərqin güzgüsü / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan.- 2019.- 2 fevral.- S. 11. 2452. Maarif / Cəlil Məmmədquluzadə // Pedaqoji fikir tarixindən. ‒ Nax- çıvan, 2019. ‒ S. 145. 2453. Nişanlı bir qız / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan.- 2019.- 12 fevral.- S. 7.

255 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Elmi-publisistik məqalələri

1904 2454. Diqqət etməli / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ Tiflis, 1904. ‒ № 77. 2455. 4 iyun Tiflis / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ № 65. 2456. Ədəbiyyat / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ 4 fevral, № 13. 2457. Əzcahan rəft həzrəti-Sidqi: [Məhəmməd Tağı Sidqinin vəfatı ilə əlaqədar] / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ 30 yanvar.- № 11. 2458. Naxçıvanda bir səyahət / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ 27 iyun, № 86; 13 iyul, № 110.

1905 2459. Qeyrət mətbəəsi: (müqəddimə) / Cəlil Məmmədquluzadə // Poçt qutusu. – Tiflis: “Qeyrət” mətbəəsi, 1905. 2460. Məmmədqulu bəy Kəngərlinin tərcümeyi-halı / Cəlil Məmməd- quluzadə // Həyat. ‒ 1905. ‒ 22 sentyabr, № 11. 2461. Müsəlman teatrı / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1905. ‒ 28 sentyabr, № 234. 2462. Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri / Cəlil Məm- mədquluzadə // Həyat. ‒ 1905. ‒ 6 noyabr, № 96.

1906 2463. Dövri-cədid: (Dövlət duması) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 19 may, № 7. ‒ S. 3. 2464. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 29 dekabr, № 39. ‒ S. 3. 2465. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 5 may, № 5. ‒ S. 2‒3.

1907 2466. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 29 iyul, № 28. ‒S. 2‒3. 2467. Hicab məsələsi və cavabımız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 iyun, № 23. ‒ S. 2‒7. 2468. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 23 dekabr, № 48. – S. 2.

256 BİBLİOQRAFİYA

2469. İdarədən. Meşədə gördüklərim / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 fevral, № 7. ‒ S. 3. 2470. İrşad çıxır / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 18 noyabr, № 43. ‒ S. 2. 2471. Müsəlman ürəfa danişməndlərinə: Xitabnamə / Cəlil Məmməd- quluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 26 avqust, № 32. ‒S. 2‒3, 5‒7. 2472. Müsəlmanların millət duması / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 2‒9 sentyabr, № 33‒34. ‒S. 7. 2473. Oxucularımıza / İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 28 aprel, № 17. ‒ S. 3. 2474. Təşəkkür / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 1 iyul, № 24. ‒S. 2. 2475. Yoldaş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 sentyabr, № 35. ‒S. 3. 2476. Zəncir / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 11 noyabr, № 42. ‒ S. 2‒3.

1908 2477. Abunə dəftərimiz açıldı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 7 dekabr, № 49. 2478. Ayineyi-millət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 21 dekabr, № 51. ‒ S. 4‒5. 2479. Ədəbiyyat maraqlılarına müjdə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 14 dekabr, № 50. ‒S. 8. 2480. İzaleyi-nəcasət / İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 23 iyun, № 25. ‒ S. 2. 2481. Köhnə il / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 28 dekabr, № 52. ‒ S. 7‒8. 2482. Qırmızı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 20 yanvar, № 3. ‒S. 7. 2483. Leyli xanım Şahtaxtlı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 28 dekabr, № 52. ‒S. 4. 2484. Milli bayram: “Tərcüman”ın 25 ili (1883‒1908) / Cəlil Məmməd- quluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 20 aprel, № 16. ‒ S. 2. 2485. Mozalan bəyin səyahətnaməsi / İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 9 mart, № 10. ‒ S. 2. 2486. Tərcüman / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 27 yanvar, № 4. ‒S. 7. 2487. Təzə kitab: “Avropada üç aylıq səyahətim” Yazan Ədilxan Zi- yadxan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ 16 iyun, № 24. ‒ S. 2. 257 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1909 2488. Qənimət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ № 3. ‒S. 5. 2489. Qoqol / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 5 aprel, № 14. ‒S. 4‒5. 2490. Mətbuat / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 18 fevral, № 6. ‒S. 6. 2491. Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 11 yanvar, № 2. ‒S. 8. 2492. Mozalan bəyin səyahətnaməsi / Məşədi Mozalan bəy // Molla Nəs- rəddin. ‒ 1909. ‒ 31 may, № 22. ‒ S. 7. 2493. Poçt qutusu / Cəlil Məmmədquluzadə // Səda. ‒ 1909. ‒ 1 dekabr. 2494. Zəncir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 22 fevral, № 8. ‒ S. 5‒6. 2495. Zəng / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909. ‒ 4 yanvar, № 1. ‒ S.5.

1911 2496. Heç bilirikmi? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 4 dekabr, № 43. ‒ S. 3, 6 2497. Milli bayram / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 11 dekabr, № 44. ‒ S. 6. 2498. Oxucularımıza / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911. ‒ 23 aprel, № 15. ‒S. 7.

1916 2499. İzhari-təşəkkür: [Cəlil Məmmədquluzadə bu qeydi “Ölülər” əsəri ilk dəfə olaraq 1916-cı ildə tamaşaya qoyulduğu vaxt yazmışdır. Ədib yazır: “Məni yad edənlərə möhtərəm qəzetiniz vasitəsi ilə izhari‒təşəkkürdən əlavə öz ixlasımı təqdim edirəm”. Və səmimi qəlbdən deyirəm ki, həmin töhfə gələcək ömrümdə bəndə üçün bir qiymətli yadigar hesab olunacaq. İmza: “Ölülər” faciəsini yazan Həqir Molla Nəsrəddin] / Cəlil Məmmədquluzadə // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 13 may.

1917 2500. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 20 aprel, № 10. ‒ S. 7; 27 noyabr, № 24. ‒ S. 7. 2501. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 9 fevral, № 1. ‒ S. 2‒3. 2502. İdarədən bir neçə söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 12 may, № 12. ‒ S. 5‒6. 2503. İdarəyə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 27 noyabr, № 24. ‒ S. 6‒7. 258 BİBLİOQRAFİYA

2504. Jurnalımıza müştəri yazılmaq şərtləri / İdarədən // Molla Nəsrəd- din. ‒ 1917. ‒ 16 fevral, № 2. ‒S. 7. 2505. Vətəndaşlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 23 mart, № 7. ‒S. 2.

1921 2506. Bir neçə söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 15 may, № 8. ‒S. 2. 2507. Xəbərdarlıq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921, № 3. ‒S. 7. 2508. Müştərilərə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 23 aprel, № 6‒ S. 2. 2509. Müştərilərimizə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 31 mart, № 4. ‒ S. 7. 2510. Poçtxanamız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ Təbriz, 1921. ‒ 31 mart, № 4. ‒ S. 3.

1922 2511. Bir növ yazıçı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 7 dekabr, № 5. ‒ S. 2‒3. 2512. Əkinçilik aləmindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 11 noyabr, № 8. 2513. Komitə işləri barəsində / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 28 oktyabr, № 6. 2514. Təbrik / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 21 sentyabr, № 1. 2515. Yaxşı işin tarixi / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 14 oktyabr, № 4. 2516. Yeni əlifba komitəsinin görmüş və görəcəyi işlər / Cəlil Məmməd- quluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 7 oktyabr, № 3. 2517. Yeni əlifba nə istəyir / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 28 sentyabr, № 2.

1923 2518. Behişt əlifbası / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 30 dekabr, № 296. 2519. Bəyan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 17 noyabr, № 37. ‒S. 2. 2520. Dərs kitablarımız / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923, № 40. ‒ S. 2‒3. 259 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2521. Heyif olsun / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 25 noyabr, № 36. 2522. İdarədən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 10 mart, № 16. ‒ S. 4. 2523. İki cür rəvayət / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 3 avqust, № 19. 2524. “Kommunist” qəzetəsi idarəsinə: [təbrik] / Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1923. ‒23 dekabr. 2525. Maarif / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 3 mart, № 8. 2526. Məhərrəmül-həram / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 3 avqust, № 174. 2527. Nöqtələr / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 27 yanvar, № 3. 2528. Ovuc yazısı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 8 iyul, № 11.

1924 2529. Bədbəxtçilik: [“Maarif və mədəniyyət” jurnalının dili haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ № 1. ‒ S. 2‒3. 2530. Əliqulu Nəcəfov: (vəfatının 5 illiyi ilə əlaqədar) / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Kommunist. ‒ 1924. ‒14 mart, № 60. 2531. İki xilafət / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1924. ‒ 11 mart, № 6. 2532. Köhnə dərdim: [“Şərq qadını” məcmuəsinin nəşrinin il dönümü münasibətilə təbrikindən] / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1924. ‒ oktyabr, № 10. ‒ S. 35. 2533. Şeir nəşəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924. ‒ 6 aprel, № 5. ‒ S. 2‒3.

1925 2534. Füzuli / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 23 may, № 21. ‒ S. 2.

1926 2535. Biblioqrafiya: (Ziya Paşa və Derjavin) / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 10 aprel, № 15. ‒ S. 4. 2536. Bir az da özümüzdən / Yazıçı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ fevral, № 7. ‒S. 4. 2537. I Ümumittifaq Türkoloji qurultay: Cəlil Məmmədquluzadə yolda- şın məruzəsi / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 5 mart. 2538. Ərəb əlifbası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ № 11. ‒ S. 4. 2539. “X” hərfi / Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ mart, № 9. ‒ S. 3. 2540. Ölülər / Sancaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926. ‒ 30 yanvar, № 4. ‒ S. 3. S. 593. 260 BİBLİOQRAFİYA

1927 2541. Bir balaca yanlışıq / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1927, № 1. ‒ S. 18‒19. 2542. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev: [ədəbi fəaliyyətinin 35 illiyi müna- sibətilə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 22 yanvar, № 4. ‒S. 7. 2543. Məşədi Sijimqulu “Kefsiz”: Keçmiş günlərdən: Əli Nəzminin “Sijimqulunamə” adlı kitabına yazdığı müqəddimə / Cəlil Məmmədquluzadə //Sijim Qulunamə / Əli Nəzmi Məhəmmədzadə. ‒ Bakı, 1927. ‒ S. 3‒7. 2544. Müdafiə həftəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ 14 iyul, № 29. ‒ S. 2.

1928 2545. İdarədən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 13 yanvar, № 2. ‒ S. 5. 2546. Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1928. ‒ may-iyun, № 5‒6. ‒ S. 4‒7. 2547. Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi: Ölümünün 50 illiyi münasibətilə / Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1928. ‒ mart, № 3. ‒ S. 7‒9. 2548. Türk kitabları: (Bir səyyahın rəvayətindən) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928. ‒ 29 noyabr, № 48. ‒S. 2.

1929 2549. Əliqulu “Qəmküsar” / C. // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 30 may, № 22. ‒S. 5. 2550. Heykəl açılışı / Cəlil Məmmədquluzadə // Yeni yol. ‒ 1929. ‒ 25 noyabr, № 10. 2551. 1930-cu ilin iş planı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 19 dekabr, № 51. ‒ S. 2. 2552. Sabir barəsində xatiratım / Cəlil Məmmədquluzadə // Sabir Kitabxanasının on illiyi. ‒ Bakı, 1929. ‒ S. 16‒19. 2553. Şura mətbuatı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 9 may, № 19. ‒ S. 2. 2554. Yazıçılar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 27 iyun, № 26. ‒ S. 2.

1930 2555. Saqqallı uşaqlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930, № 27. ‒ S. 2. 261 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1933 2556. Tərcümeyi-halım / Cəlil Məmmədquluzadə // Hücum. ‒1933, № 1‒2. ‒ S. 26‒29.

1935 2557. Xatiratım / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar, № 2.

1936 2558. Jurnalı necə çıxardıq / Cəlil Məmmədquluzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4‒5. ‒ S. 15‒21.

1937 2559. Sabirin xəstələnməsi münasibəti ilə “Molla Nəsrəddin” jurnalı- nın etdiyi müraciətnamə / Cəlil Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1937. ‒ № 1. ‒ S. 28.

1938 2560. Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi: [ölümünün 50 illiyi münasibətilə 1928-ci ildə yazılmışdır] / Cəlil Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1938, № 6‒7. ‒ S. 109‒114.

1939 2561. Cib dəftərindən / Cəlil Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ Bakı, 1939. ‒ № 1. 2562. Qeyd dəftərindən / Cəlil Məmmədquluzadə // İnqilab və mədəniy- yət. ‒ 1939. ‒ № 6. ‒ S. 68‒70.

1941 2563. Bəxtsizlər; Xeyir-dua: 1905-ci ildə 24 noyabr (7 dekabr) və 9 (22) dekabr tarixli “Kavkazski raboçi listok” qəzetində dərc edilmiş məqalələrdən / Cəlil Məmmədquluzadə; rus dil. tərc. ed. Əziz Şərif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 2 iyun.

1944 2564. Tərcümeyi-halım / Cəlil Məmmədquluzadə // Vətən uğrunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 46‒60.

1946 2565. Azərbaycan yazıçıları vətən haqqında / Cəlil Məmmədquluzadə və başq. // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitunun Əsərləri ‒ 1946.‒ C.1.‒ S.91.

262 BİBLİOQRAFİYA

2566. “Molla Nəsrəddin”in birinci nömrəsi: Jurnalın birinci nömrəsinin 40 illiyi münasibəti ilə / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 20 aprel.

1947 2567. Möhtərəm oxucu...: [M.Ə.Sabir haqqında] / Cəlil Məmmədquluza- də [və başq.] // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1947. ‒ № 64, 30 may. 2568. Nizami haqqında: [Nizami Gəncəvi haqqında] / Cəlil Məmmədqu- luzadə [və başq.] // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1947. ‒ 16 mart.

1948 2569. Molla Nəsrəddinin birinci nömrəsi / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitunun Əsərləri. ‒ 1948. ‒ C. 3. ‒ S. 52‒54. 2570. “Tərcüman”ın fitvası / Molla Nəsrəddin // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitunun Əsərləri. ‒ 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 74‒75.

1955 2571. Binəsiblər; Xeyir-dua; Qoqol / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiy- yat müntəxəbatı. ‒ 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 188‒191. 1956 2572. Binəsiblər; Xeyir-dua; Qoqol / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiy- yat müntəxəbatı. ‒ 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1956. ‒ S. 188‒191. 2573. Xatiratımdan / Cəlil Məmmədquluzadə // Kommunist. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 1957 2574. Binəsiblər; Xeyir-dua; Qoqol / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiy- yat müntəxəbatı. ‒ 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1957. ‒ S. 188‒191.

1958 2575. Binəsiblər; Xeyir-dua / Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsr Azərbay- can ədəbiyyatı müntəxəbatı: ali məktəblər üçün dərs vəsaiti / Tərt. ed. C.Z.Hacıyev. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 122‒124. 2576. Qoqol / Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat müntəxəbatı: 9-cu sinif üçün / Tərt. ed. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 137‒138.

1962 2577. Al gəldi, Molla əmi; Sabir barəsində xatiratım / Cəlil Məmməd- quluzadə // Müasirləri Sabir haqqında. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 155‒159.

263 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2578. Görkəmli ədiblər Sabir haqqında / Cəlil Məmmədquluzadə [və başq.] // Azərbaycan gəncləri. – 1962. – 27 may. ‒ S. 4–5.

1964 2579. Qoqol / Molla Nəsrəddin // Dostdan dosta.‒ Bakı, 1964.‒ S.9‒10.

1966 2580. Bir növ yazıçı / Cəlil Məmmədquluzadə // Bakı.‒ 1966.‒ 27 avqust.

1988 2581. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 546‒547. 2582. Dövri-cədid: (Dövlət duması) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 67. 2583. Hicab məsələsi və cavabımız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 506‒507, 510‒511. 2584. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 706. 2585. İdarədən. Meşədə gördüklərim / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 379. 2586. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 50‒51. 2587. “İrşad” çıxır / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 666. 2588. Müsəlman ürəfa danişməndlərinə: Xitabnamə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 578‒579; 582‒583. 2589. Müsəlmanların millət duması / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 591, 599. 2590. Oxucularımıza / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 495. 2591. Təşəkkür / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 514. 2592. Yoldaş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 603. 264 BİBLİOQRAFİYA

2593. Zəncir / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 12 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 658‒659.

1989 2594. “Qafqaz” qəzetinə məktub; Protokol № 5 / Cəlil Məmmədqulu- zadə; təqdim edən İ.Həbibov // Gənclik.‒ 1989.‒№ 6.‒ S.15‒16.

1994 2595. Azərbaycan KA MK-nın və Bakı Komitəsinin mətbuat şöbəsinə “Molla Nəsrəddin”in proqramı və məqsədi; Nehrəm məktəbində yoxlama: [10 və 11 dekabr 1896‒cı il] / C.Məmmədquliyev (Cəlil Məmmədquluzadə), Dobrodoyeva, N.Novospasskiy; təqdim edəni İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 1994.‒ 16 dekabr.‒ S.7.

1996 2596. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 530‒531. 2597. Dövri-cədid: (Dövlət duması) / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 51. 2598. Hicab məsələsi və cavabımız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 490‒495. 2599. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 690. 2600. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 307. 2601. İdarədən. Meşədə gördüklərim / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 363. 2602. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəs- rəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 35. 2603. İrşad” çıxır / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 650. 2604. Müsəlman ürəfa danişməndlərinə: Xitabnamə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 562‒563, 588‒567. 2605. Müsəlmanların millət duması / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 575,583. 265 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2606. Təşəkkür / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 498. 2607. Yoldaş / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 587. 2608. Zəncir / Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 642‒643.

2002 2609. Ədəbiyyat maraqlılarına müjdə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 414. 2610. Köhnə il / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 437‒438. 2611. Qənimət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 471. 2612. Zəncir / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1908-1909). ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 531.

2006 2613. Təbrik; Yeni əlifba nə istəyir; Gələcək; Kənd məişətindən (Toxum məsələsi); Bakıda su məsələsi; “Yeni əlifba komitəsi”nin görmüş və görəcəyi işlər; Pambıq işləri; Yenə müəllim; Çəyirtkə; Yaxşı işin tarixi; Kəhrizlər barəsində; Əhəmiyyətli məsələ; Komitə işləri barəsində; “Gələcək” jurnalı; Əkinçilik aləmindən; Türk “satir-agit” teatrı; Birinci molla; Türklərə kömək; Su nə haldadır; Yadigar; Heykəl açılışı; Yeni türk əlifba komitəsinin geniş iclası; Əl quyuları; Mənzil məsələsi; Nöqtələr; Yola gəlirlər; Maarif; Əkin maşınları; Ovuc yazısı; Məşhur fransız aktrisası Sara Bernarın vəfatı; Yeni qəzetə; Naxçıvandan: fikri açıq molla; Təbriz söhbətləri; Əlavə; Yeni əlifbanın gedişi; İki cür rəvayət; Heyif olsun!; İki xilafət; Vəhşilik / Cəlil Məmmədquluzadə // Mollanəsrəddinçilər “Yeni yol”da /Mehriban Sultan.- Naxçıvan, 2006.- S. 34-62.

2008 2614. Heç bilirikmi? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) . ‒ Cild 4: 1911-1914-cü illər. – Bakı, 2008. – S. 341, 344.

2009 2615. Bədbəxtçilik: [Maarif və mədəniyyət jurnalının dili haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921, 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 596‒597. 266 BİBLİOQRAFİYA

2616. Bəyan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 564. 2617. Bir neçə söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 268. 2618. Bir növ yazıçı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 308‒309. 2619. Dərs kitablarımız: [dərs kitablarımızın ərəb və fars sözləri ilə dolu olması haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 588‒589. 2620. Xəbərdarlıq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 233. 2621. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 193. 2622. İdarədən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 398. 2623. İdarədən bir neçə söz / Cəlil // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 95‒96. 2624. İdarəyə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 192‒193. 2625. Jurnalımıza müştəri yazılmaq şərtləri / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 17. 2626. Kooperativ: [kooperativ ticarətinin şəxsi alverlə mübarizəsi haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 820. 2627. Müştərilərə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 252. 2628. Müştərilərimizə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 241. 2629. Poçtxanamız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 237. 267 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2630. Şeir nəşəsi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 628‒629. 2631. Uşaxlarımız: [uşaq tərbiyəsilə az məşğul olan idarələr haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 613 2632. Vətəndaşlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 52. 2633. Yazıx avtomobilçi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 613.

2010 2634. Biblioqrafiya: (Ziya Paşa və Derjavin) / Dəli // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 682. 2635. Bir az da özümüzdən / Yazıçı // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 618. 2636. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev: [ədəbi fəaliyyətinin 35 illiyi müna- sibətilə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 33. 2637. Əliqulu “Qəmküsar” / C. // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 175 2638. Ərəb əlifbası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Səkkiz cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒S. 650. 2639. Füzuli / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 244. 2640. “X” hərfi / Mozalan // Molla Nəsrəddin: Səkkiz cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 633. 2641. İdarədən / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 431. 2642. 1930‒cu ilin iş planı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 404 2643. Müdafiə həftəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 228. 2644. Ölülər / Sancaq // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 593. 2645. Saqqallı uşaqlar / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 620. 2646. Şura mətbuatı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 148 268 BİBLİOQRAFİYA

2647. Türk kitabları: (Bir səyyahın rəvayətindən) / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 796. 2648. Yazıçılar bayramı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 204.

2011 2649. Füzuli / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan Füzulişünaslığının qaynaqları: 3 cilddə / Topl., tərt. ed. və ön söz. müəl. G.Əliyeva-Kəngərli. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 142‒143.

2012 2650. Əliqulu Nəcəfov; Əliqulu Qəmküsar / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan ədəbiyyatının “Cüvəllağı”sı / Fərqanə Kazımova. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 252‒254.

2014 2651. Xatiratım / Cəlil Nəmmədquluzadə // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed.: F.Xəlilov; F.Cəfərov; rəy.: İsmayıl Hacıyev; elmi red.: Ələkbər Qasımov.-Bakı, 2014.-S.190-191.

2015 2652. “Həblül-Mətin” qəzeti Haaqa konfransının nəticələri haqqında / Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan. – 2015. – 15 iyul. – S. 14.

2017 2653. Abunə dəftərimiz açıldı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 472. 2654. Ayineyi-millət / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 496‒497. 2655. Cümə günləri / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On cilddə (1906‒1931). ‒C.I: (1906‒1907). ‒Bakı, 2017. ‒ S .556‒557. 2656. Dövri-cədid: (Dövlət duması) / Cəlil Məmmədquluzadə ) // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S 77. 2657. Hicab məsələsi və cavabımız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 516‒517; 520‒521. 2658. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 62. 269 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2659. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 333. 2660. İdarədən. Meşədə gördüklərim / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 389. 2661. İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S 60‒61 2662. “İrşad” çıxır / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 22. 2663. İzaleyi-nəcasət / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 270 2664. Köhnə il / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 511‒512. 2665. Qənimət / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 545. 2666. Qırmızı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 99. 2667. Qoqol / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 32‒33. 2668. Leyli xanım Şahtaxtlı / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 508. 2669. Mətbuat / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 582. 2670. Milli bayram: “Tərcüman”ın 25 ili (1883-1908) / Cəlil Məmməd- quluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 198. 2671. Milli bayram / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906‒1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 536. 2672. Molla Nəsrəddin / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 536. 2673. Mozalan bəyin səyahətnaməsi / İdarədən // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 150. 2674. Müsəlman ürəfa danişməndlərinə xitabnamə / Cəlil Məmmədqu- luzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 588‒589, 592‒593. 2675. Müsəlmanların “millət duması” / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S 601. 270 BİBLİOQRAFİYA

2676. Oxucularımıza / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Sati- rik jurnal: On cilddə (1906-1931). ‒ Cild 4: (1910-1913). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 305. 2677. Tərcüman / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 107. 2678. Təzə kitab: “Avropada üç aylıq səyahətim” Yazan Ədilxan Ziyadxan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 262. 2679. Zəncir / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 605‒606. 2680. Zəng / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 521.

2018 2681. Bədbəxtçilik / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 382‒383. 2682. Bəyan / İdarədən // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 350. 2683. Biblioqrafiya: (Ziya Paşa və Derjavin) / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: On cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 40. 2684. Bir az da özümüzdən / Yazıçı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931) . ‒ Cild 7: (1925-1926: № 1-10). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 620. 2685. Bir neçə söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 54. 2686. Bir növ yazıçı / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 94‒95. 2687. Dərs kitablarımız: [dərs kitablarımızın ərəb və fars sözləri ilə dolu olması haqqında] / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 374‒375. 2688. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev: [ədəbi fəaliyyətinin 35 illiyi müna- sibətilə] / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 371. 2689. Ərəb əlifbası / Cırcırama // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 8. 2690. Füzuli / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 246. 2691. “X” hərfi / Mozalan // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 7: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 635 271 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2692. Xəbərdarlıq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 19. 2693. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 507, 619. 2694. İdarədən / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 184. 2695. İdarədən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 430‒ 431. 2696. İdarədən bir neçə söz / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 521‒522. 2697. İdarəyə məktub / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 618‒619. 2698. Jurnalımıza müştəri yazılmaq şərtləri / İdarədən // Molla Nəsrəd- din: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 443. 2699. Müdafiə həftəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 8: (1926-1927). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 566. 2700. Müştərilərə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 38. 2701. Müştərilərimizə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 27. 2702. Ölülər / Sancaq // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 7: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 595. 2703. Poçtxanamız / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 23. 2704. Şeir nəşəsi / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 6: (1921-1924). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 414‒415. 2705. Vətəndaşlar / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 478.

272 BİBLİOQRAFİYA

Şeirləri

1906 2706. Ağarıbdır / Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 15 dekabr, № 37. ‒ S. 7. 2707. Axunda müraciət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 6. ‒ S. 3. 2708. Dedilər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 6. ‒ S. 6. 2709. Ey axund / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 30 iyun, № 13. ‒ S. 6. 2710. Ey könül / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 15 sentyabr, № 24. ‒ S. 3. 2711. Ey yazıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 32. ‒ S. 2‒3. 2712. Gərək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 29 dekabr, № 39. ‒ S. 6. 2713. Görəndə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 10. ‒S. 2. 2714. Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 21 aprel, № 3. ‒ S. 3. 2715. Qız və nənə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsərddin. ‒ 1906. ‒ 28 aprel, № 4. ‒S. 6. 2716. Lay-lay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsərddin. ‒ 1906. ‒ № 6. ‒ S. 7. 2717. Lazımdır utanmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 8 sentyabr, № 23. ‒ S. 6. 2718. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 1. ‒ S. 7. 2719. Nə bilim / Zəbandiraz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 7 iyul, № 14. ‒ S. 7. 2720. Nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 1 dekabr, № 35. ‒ S. 3. 2721. Nəzm / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 1 dekabr, № 35. ‒ S. 6. 2722. O kimdir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 12 may. ‒ № 6. ‒ S. 6. 2723. Olacaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ № 26. ‒ S. 6. 2724. Oyanmadım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 27 oktyabr, № 30. ‒ S. 6.

273 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2725. Utanma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 7 iyul, № 14. ‒S. 3. 2726. Yoldan keçər ikən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906, № 25. ‒ S. 6. 2727. Zaman ol zaman idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 22 dekabr, № 38. ‒S. 3.

1907 2728. Ay gülüm nanay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 17 mart, № 11. ‒S. 3. 2729. Biz / Boynuyoğun // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 5 aprel, № 18. ‒ S. 2. 2730. Qafqaz xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 19 may, № 20. ‒ S. 6. 2731. Nağıl / Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 10 mart, № 10. ‒S. 7. 2732. Sən qanmasan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 noyabr, № 44. ‒S. 6.

1908 2733. Yorğan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908. ‒ № 25. ‒ S. 7.

1910 2734. Mürəbbe / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ № 16. ‒ S. 3, 6.

1988 2735. Ağarıbdır / Dəli // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 311. 2736. Axunda müraciət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 59. 2737. Ay gülüm nanay: Təsnif / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəd- din: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 411. 2738. Biz / Boynuyoğun // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 466. 2739. Dedilər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 62. 2740. Ey axund / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 118. 2741. Ey könül / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 203. 2742. Ey yazıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 266‒267. 274 BİBLİOQRAFİYA

2743. Gərək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 326. 2744. Görəndə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 90. 2745. Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 35. 2746. Qafqaz xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 486. 2747. Qız və nənə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 46. 2748. Lay-lay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 63. 2749. Lazımdır utanmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 198. 2750. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 23. 2751. Nağıl / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S.407. 2752. Nə bilim / Zəbandiraz // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 127. 2753. Nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 291. 2754. Nəzm / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 294. 2755. O kimdir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 62. 2756. Olacaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 222. 2757. Oyanmadım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 254. 2758. Sən qanmasan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 678 2759. Utanma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 123. 2760. Yoldan keçər ikən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 214. 2761. Zaman ol zaman idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 12 cilddə: (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 315.

275 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1996 2762. Ağarıbdır / Dəli // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 295. 2763. Axunda müraciət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 43. 2764. Ay gülüm nanay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 395. 2765. Biz / Boynuyoğun // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 450. 2766. Dedilər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 46. 2767. Ey axund / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 102. 2768. Ey könül / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 187. 2769. Ey yazıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 250‒251. 2770. Gərək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 310. 2771. Görəndə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 74 2772. Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 19. 2773. Qafqaz xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 470. 2774. Qız və nənə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 30. 2775. Lay‒lay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 47. 2776. Lazımdır utanmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒. S. 182. 2777. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 7. 2778. Nağıl / Lağlağı // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 391. 2779. Nə bilim / Zəbandiraz // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 111. 2780. Nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 375. 276 BİBLİOQRAFİYA

2781. Nəzm / Lağlağı // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 278. 2782. O kimdir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 46. 2783. Olacaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 206. 2784. Oynamadım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 238. 2785. Sən qanmasan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 662. 2786. Utanma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 107 2787. Yoldan keçər ikən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 198. 2788. Zaman ol zaman idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin : 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 299.

2002 2789. Yorğan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə : (1906-1931). – Cild 2: 1908-1909. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 201.

2005 2790. Mürəbbe / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: 1909 (№ 23-52) ‒ 1910-cu illər. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 471, 474.

2017 2791. Ağarıbdır / Dəli // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 321. 2792. Axunda müraciət / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 69. 2793. Ay gülüm nanay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 421. 2794. Biz / Boynuyoğun // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 76. 2795. Dedilər / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 72. 2796. Ey axund / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S128.

277 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2797. Ey könül / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 213. 2798. Ey yazıq / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 276‒277. 2799. Gərək / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 336. 2800. Görəndə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 100. 2801. Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 45. 2802. Qafqaz xəbərləri / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 496. 2803. Qız və nənə / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 56. 2804. Lay-lay / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 73 2805. Lazımdır utanmaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 208 2806. Lisan bəlası / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 33. 2807. Mürəbbe / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 3: (1909-1910). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 619, 622. 2808. Nağıl / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 417. 2809. Nə bilim / Zəbandiraz // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 137 2810. Nədir? / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 301. 2811. Nəzm / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906- 1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 304. 2812. O kimdir? / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 72. 2813. Olacaq / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 232. 2814. Oyanmadım / Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 264. 278 BİBLİOQRAFİYA

2815. Sən qanmasan / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 34. 2816. Utanma / Lağlağı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 133. 2817. Yoldan keçər ikən / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 224. 2818. Yorğan / Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 275. 2819. Zaman ol zaman idi / Cəlil Məmmədquluzadə // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 45.

279 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Tərcümələri

1904 2820. Xanzadə. Arvad / Xanzadə; tərc. ed. C.Məmmədquluzadə // Şərqi- Rus. ‒ 1904, № 62‒64. 2821. Tolstoy, L. Zəhmət, ölüm və naxoşluq / Lev Tolstoy; tərc. ed. C.Məmmədquluzadə // Şərqi-Rus. ‒ 1904. ‒ 21 yanvar, № 7, 12. ‒ S. 19‒20.

1906 2822. Marağalı, Z. Ağalar: “Səyahətnameyi-İbrahim bəy” romanından parça / Zeynalabdın Marağalı; tərc. ed. C.Məmmədquluzadə. ‒ 1906. ‒ 28 iyul, № 17.- S. 7.

1917 2823. Qorxmayanlar / Qoca inteligent; ruscadan tərc. et. Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917. ‒ 5 iyul, № 15. ‒ S. 2‒3.

1944 2824. Tolstoy, L. Felyeton / Lev Tolstoy; mütərcimi C.Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr.

2009 2825. Qorxmayanlar / Qoca inteligent; ruscadan tərc. et. Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5: 1917, 1921- 1924-cü illər. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 116‒117.

2018 2826. Qorxmayanlar /Qoca inteligent / ruscadan tərcumə etdi:Molla Nəsrəddin // Molla Nəsrəddin: Satirik jurnal: 10 cilddə (1906-1931). ‒ Cild 5 (1913-1921). ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 542‒543.

2019 2827. Tolstoy, L. Zəhmət, ölüm və naxoşluq: hekayə / Lev Tolstoy; tərc. ed. C.Məmmədquluzadə // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 15‒18 iyun. ‒ S. 17.

280 BİBLİOQRAFİYA

II HİSSƏ CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ HAQQINDA

Kitablar

1. Həyat və yaradıcılığı haqqında

1939 2828. İbrahimov, M. Böyük demokrat: Molla Nəsrəddin / Mirzə İbrahimov; [red. M.Rəfili]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1939. ‒ 160 s.

1946 2829. Şərif, Ə. Molla Nəsrəddin: Cəlil Məmmədquluzadə / Əziz Şərif; red. M.Cəlal; rəssamı Maral. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1946. ‒ 54, [2] s. Kitab böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi fəaliy- yətindən, “Molla Nəsrəddin” satirik jurnalının yaranması tarixindən, jurnalda əməkdaşlıq edənlərin işindən, mübarizəsindən, həmçinin “Ölülər” əsərinin geniş təhlilindən ibarətdir.

1947 2830. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin): kitabxanalar və mədə- ni-maarif müəsissələrinin ədəbiyyat dərnəkləri üçün vəsait /Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Mədəni-Maarif Müəsissələri Komitəsi, Mədəni-Maarif İşləri Metodkabinəsi; [tərt. ed. H.Şərifov, H.A.Rzaquliyev; red. Ə.Məmmə- dov]. ‒ Bakı: [s. n.], 1947. ‒ 17, [3] s.

1954 2831. Vəliyev, M. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Məsud Vəliyev; red. C.Məmmədov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1954. ‒ 112 s.

1957 2832. İbrahimov, M. Böyük demokrat: Molla Nəsrəddin / Mirzə İbrahimov; red.: Mir Cəlal; Azərbaycan SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA, 1957. ‒ 211, [5] s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadəyə qədər Azərbaycan ədəbiy- yatında demokratik ideayalar; İlk addımlar; “Molla Nəsrəddinə” qədər Azər-

281 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ baycan mətbuatı; “Molla Nəsrəddin”; İki üslubun mübarizəsi; Ölülər və dəlilər aləmi; Cəlil Məmmədquluzadənin nəsri; Cəlil Məmmədquluzadə sovet yazıçısı və jurnalisti kimi; Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılıq xüsusiyyətləri haq- qında.

2833. Mir Cəlal. Yolumuz hayanadır: roman / Mir Cəlal; red. G.Hüseyn- oğlu; bədii red. Y.Ağayev. ‒ Bakı: Azərbaycan Uşaq və Gənclər Ədəbiyyatı Nəşriyyatı, 1957. ‒ 244 s. “Romanın Oğul anası” [S. 154-200]; “Sorğu-sual” [S. 201-210]; “Qızılha- cılıda” [S. 211-224] hissələri Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuşdur.

1961 2834. Paşayeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) arxivinin təsviri = Описание архива Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) / Mərziyə Paşayeva; red. M.S.Sultanov; Azərbaycan SSR EA Respublika Əl- yazmaları Fondu. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1961. ‒ 154, [2] s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadə arxivinin təsviri haqqında. ‒ I hissə. Tərcümeyi-hal və xatirat; Pyeslər; Nəsr əsərləri; Cəlil Məmmədquluza- dənin müxtəlif şəxslərə yazdığı məktublar. ‒ II hissə. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirat; Müxtəlif şəxslərin Cəlil Məmmədquluzadəyə məktubu; “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiyasından müxtəlif yerlərə göndərilən məktub və təliqələr; “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiyasının müxtəlif şəxslərə mək- tubu; Müxtəlif şəxslərin “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiyasına məktubları; Cəlil Məmmədquluzadə arxivində olan müxtəlif məktublar; Təliqələr; Cəlil Məmmədquluzadənin şəxsiyyətinə aid sənədlər; Müxtəlif şəxslər tərəfindən “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiyasına yazılmış məqalələr; Kontor kitabça- ları; Şəkillər.

2835. Ramazanov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında əxlaq məsələləri / Fərrux Ramazanov; Azərbaycan SSR Siyasi və Elmi Bilikləri Ya- yan Cəmiyyət. ‒ Bakı: Birləşmiş Nəşriyyat Mətbəəsi, 1961. ‒ 40 s.

1962 2836. Məmmədov, M. C.Məmmədquluzadənin din və mövhumat əleyhinə mübarizəsi / Mikayıl Məmmədov; red. S. Hüseynov; Azərbaycan SSR EA Fəlsəfə bölməsi. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1962. ‒ 70, [2] s. Kitabın içindəkilər: Giriş; C.Məmmədquluzadə dinlə elmin əksliyi haq- qında; C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığındadini ehkam və ayinlərin tənqidi; C.Məmmədquluzadənin qadınları şəriət zülmündən xilas etmək uğrunda müba- rizəsi; Nəticə. 282 BİBLİOQRAFİYA

1963 2837. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii nəsri / Məmməd Məmmədov; red. K.Məmmədov; bədii red. İ.Piçxadze; Azərbaycan SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1963. ‒ 156 s. Kitabın içindəkilər: Bir neçə söz. I Fəsil. İlk nəsr əsərləri (1894-1904-cü illər); II Fəsil. İnqilabdan əvvəlki hekayələri (1905-1920-ci illər); III Fəsil. Sovet dövrü hekayələri; IV Fəsil. Kiçik hekayələr ustası; Hekayələrin yazılması və nəşri tarixlərini göstərən cədvəl.

1964 2838. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) / Əziz Şərif. ‒ Bakı, 1964. ‒ 56 s.

1966 2839. Azəri, Ə. Bircə yarpaq: Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr / Əli Azəri; red. M. Aslanov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1966. ‒ 45, [3] s. Kitabda müəllifin Cəlil Məmmədquluzadə haqqında təəssüratları, xatirələri öz əksini tapmışdır. 2840. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadə: biblioqrafiya / Fərman Bayramov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1966. ‒ 268 s. Biblioqrafiyada “C.Məmmədquluzadənin kitab halında çap olunmuş əsər- ləri”; “C.Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığı haqqında yazılmış kitablar”; “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında” bölmələri verilmişdir. 2841. Bayramov, M. Məslək dostları: C.Məmmədquluzadə və A.Şirvanza- də / Məhərrəm Bayramov; red. S.Şərifov; Ermənistan SSR “Bilik” Cəmiyyəti. ‒ Bakı, 1966. ‒ 32 s. 2842. Cəfər, M. Cəlil Məmmədquluzadə: həyat və yaradıcılığı / Məmməd Cəfər; red. S.Hüseynova. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1966. ‒ 56 s. 2843. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932): anadan olmasının 100 illiyi / AzSSR Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Respublika Uşaq Kitabxanası ; [tərt. ed. A.Hüseynov; red. H.A.Rzaquliyev]. ‒ Bakı: [s. n.], 1966. ‒ [1] qat. 2844. Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş elmi konfransın tezisləri = Тезисы докладов на научной конферен- ции, посвященной 100-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде / M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutu. ‒ Bakı, 1966. ‒ 12 s. Kitabın içindəkilər: A.C.Yusifzadə. C.Məmmədquluzadənin pedaqoji görüşləri; А.А.Рошаль. Великий азербайджанский реалист Джалил Ма- медкулизаде; Ə.Əlizadə. C.Məmmədquluzadənin bədii nəsri haqqında; T.İ.Hacıyev. Satirik üslubda adların təhrifi və süni adlar ədəbi-bədii priyom kimi; А.С.Мамедов. Джалил Мамедкулизаде и русский реализм.

283 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2845. Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş “SSRİ xalqları arasında ədəbi əlaqələr” mövzusunda ikinci tələbə elmi konfransının proqramı: 4-7 oktyabr = Программа второй студенчес- кой научной конференции на тему: “Литературные связи народов СССР”, посвященной 100-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде : 4-7 октября / S.M.Kirov ad. Azərbaycan Dövlət Universiteti. ‒ Bakı: [s. n.], 1966. ‒ [10] s. 2846. İbrahimov, M. Böyük satira ustası / Mirzə İbrahimov; red. K.Hə- sənzadə; bədii red. Y.Ağayev. ‒ Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1966. ‒ 94 s. 2847. İsrafilov, H. Ölülər / Hüseyn İsrafilov; Azərbaycan SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İnstitutu; red. K.D.Məmmədov. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA nəşriyyatı, 1966. ‒ 169, [3] s. Kitabın içindəkilər: Giriş; Birinci fəsil. “Ölülər”in ideya-bədii mənbələri və yarandığı ictimai şərait. Pyesin əlyazmaları; “Ölülər”in mövzusu, ideyası və konflikti. Pyesin janr xüsusiyyətləri; Əsas surətlər; Əsərin kompozisiyası və dili; Pyesin tamaşa tarixindən. “Ölülər” tənqiddə. 2848. Məmmədli, Q. Molla Nəsrəddin: Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyətinin salnaməsi / Qulam Məmmədli; [red. Ə.Mirəhmədov]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1966. ‒ 563, [1] s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazılmış və deyilmiş sözlərin, görülmüş tədbirlərin tarixi ardıcıllıqla, salnamə şəklində bir araya toplanılması mətbuat, ədəbiyyat və ümumiyyətlə mədəniyyət tariximiz üçün çox əhəmiyyət- lidir. Kitabın tərtibində dövri mətbuatdan, rəsmi dövlət sənədlərindən, şəxsi məktublardan, ayrı-ayrı adamların xatirələrindən, habelə Mirzə Cəlil və jurnalla bilavasitə əlaqədar olan əsərlərdən istifadə edilmişdir; vaxtilə ədiblə görüşən, onunla birlikdə çalışan və müəyyən hadisələrin canlı şahidi, yaxud iştirakçısı olan şəxslərin yazıları da nəzərə alınmışdır. 2849. Mir Cəlal. C.Məmmədquluzadə realizmi haqqında: filoloji fakültənin tələbələri üçün dərs vəsaiti / Mir Cəlal; [red. F.Hüseynov]; Azərb. SSR Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi, S.M.Kirov ad. Azərb. Dövlət Un-ti. ‒ Bakı: [s. n.], 1966. ‒ 69, [3] s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan ədəbiyyatında realizmin müəyyənləşməsi və inkişafı haqqında; Cəlil Məmmədquluzadə realizmi.

1967 2850. C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Ədəbiyyat Muzeyi / red. M.İsgəndərzadə. ‒ Bakı: [s. n.], 1967. ‒ [3] s. 2851. Cəlil Məmmədquluzadə: məqalələr və xatirələr məcmuəsi / Azərbaycan SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu; tərt. ed.: 284 BİBLİOQRAFİYA

A.Zamanov, R.İbrahimova, Ə.İbadoğlu; red. A.Zamanov. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1967. ‒ 459, [1] s. Kitabın içindəkilər: I Hissə. Məqalələr: Firidun Köçərli. “Usta Zeynal; Əli Nazim. Cəlil Məmmədquluzadə və yaradıcılığı; Rzaqulu Nəcəfov. Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycan səhnəsi; Seyid Hüseyn. “Ölülər” və onun tənqidləri haqqında bir mütaliə; Hacı İbrahim Qasımov. “Ölülər” haqqında; Həbib Cəbiyev. “Ölülər” haqqında dirilərə; Həbibulla Səmədzadə. Böyük realist və inqilabi satirik; Əli Nazim. Böyük jurnalist; Əvəz Sadiq. “Anamın kitabı” Təbriz Dövlət Teatrında; Hüseyn Mehdi. Düşündürən sənətkar; Mikayıl Rəfili. Zülmət içində bir nur; Əli Sultanlı. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası; Firidun Köçərli. Mübariz ateist; Musa Adilov. Cəlil Məm- mədquluzadə söz ustasıdır; Məmməd Məmmədov. Bir satiranın müəllifi haq- qında; T.Hacıyev. İnqilabi-satirik üslubda ezop maneraları; Ş.Novruzov. Ədi- bin ilk mühərrirlik məktəbi; İslam Ağayev. C.Məmmədquluzadənin bir gizli imzası haqqında bəzi tədqiqlər. ‒ II Hissə. Xatirələr: Ə.Haqverdiyev. Molla Nəsrəddin haqqında xatiratım; Ə.Razi. Unutmaram; R.Nəcəfov. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) haqqında xatirələrim; Y.Vəzir. Ədəbi dövrün başçısı; S.Hüseyn. Xatirələrim; H.Məmmədquluzadə. Molla Nəsrəd- din haqqında xatirələrim; M.Səfərov. Xatirə; Böyükxanım. Böyük ədiblə görüşüm; Ə.Şəbüstəri. Mirzə haqqında xatirələrim; Ə.Azərivənd. Sadə insan; M.Əliyev. Unudulmaz görüş; M.S.Ordubadi. Böyük ədiblə görüşlərim; Ə.Nəzmi. Qorxu bilməyən ədib; S. Rəhman. Böyük dost; Ə.Şərif. Unudulmaz xatirə; S.Rüstəm. Xatirələr; A.Şaiq. “Molla Nəsrəddin”; M.Səfərov. Məni Mirzə Cəlil böyütmüşdür; M.A.Jukova. Ədibin evində keçirdiyim günlər; Q.Əliyeva. Böyük ədib, böyük mürəbbi; K.Nemanzadə. Atamın dostu; L.Əli- yeva. Unudulmaz Mirzə; H.Bağırov. “Qeyrət” mətbəəsinin baniləri; A.Cavan- şir. Sadə, müdrik, qayğıkeş insan; Ə.Azəri. Yaşıl bir yarpaq; M.Məmmədqulu- zadə. O mənə həm atalıq, həm də analıq elədi; Q.Məmmədli. Təvazökarlığın canlı timsalı; M.Nasir. Ədib haqqında xatirələrim. 2852. Cəlil Məmmədquluzadənin naxçıvanlı müasirləri / Müəlliflər kollektivi. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1967. ‒ 91 s. Kitabin içindəkilər: Hüseyn Cavid; Məmməd Səid Ordubadi; Eynəli bəy Sultanov; Əliqulu Qəmküsar; Məhəmməd Ağa Şahtaxtlı; Məmmədtağı (Sidqi) Cəfərov. 2853. Dəvətnamə: Cəlil Məmmədquluzadə: anadan olmasının 100 illiyi; Mingəçevir Şəhər Partiya Komitəsi və Azərbaycan SSR “Bilik” cəmiyyəti = Пригласительный билет: 100-летию со дня рождния Джалила Мамедку- лизаде. ‒ Bakı: [s. n.], 1967. ‒ [1] qat. v. 2854. Əhmədov, T. Dostluq və səadət nəğməkarı: (C.Məmmədquluzadə- nin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə) / Teymur Əhmədov; red. 285 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

M.Bayramov; Ermənistan SSR “Bilik” Cəmiyyəti. ‒ Yerevan, 1967. ‒ 23 s. 2855. Əliyev, Y. Cəlil Məmmədquluzadə / Y.Əliyev; red. S.Tarıverdiyev; bədii red. M.Quliyev. ‒ Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1967. ‒ 54 s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadənin ateist görüşlərinin ideya mənbələri; Cəlil Məmmədquluzadə dinin mahiyyəti haqqında; Cəlil Məmməd- quluzadənin islam dinindəki bayram və mərasimləri ifşa etməsi. 2856. Məmmədquluzadə, H. Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə; tərt. ed. A.Zamanov; red. Həmid Araslı. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1967. ‒ 211, [1] s. 2857. Məmmədov, M. İdeal qardaşları / Məmməd Məmmədov; redaktor: F.Bayramov; rəssam F.Quliyev. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1967. ‒ 176 s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti, Cəlil Məmmədquluzadə ilə Mirzə Ələkbər Sabirin birlikdə işbirliyi haqqında danışılır.

1969 2858. Ramazanov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin etik görüşləri / Fərrux Ramazanov; red. Ə.Əhmədova, bədii red. V.Tseytin. ‒ Bakı: Azərbaycan Döv- lət Nəşriyyatı, 1969. ‒ 66 s.

1974 2859. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyat və yaradıcılığı / red. Kamran Məmmədov; Azərbaycan SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 1974. ‒ 316 s. Kitabın içindəkilər: Əflatun Məmmədov. Cəlil Məmmədquluzadənin hə- yatı və ictimai fəaliyyəti; Məmməd Məmmədov. Bədi nəsri; Hüseyn İsrafilov. Dramaturgiyası; İslam Ağayev. İnqilaba qədərki dövr; Nadir Vəlixanov. Sovet dövrü; Kamal Talıbzadə. Ədəbi görüşləri; Firidun Köçərli. İctimai siyasi və sosialist görüşləri; Yaşar Qarayev. Yaradıcılıq metodu; Əbülfəz İbadoğlu. Tədqiqat tarixi.

1979 2860. Əlimirzəyev, X. Problemlər və xarakterlər dramaturgiyası / Xalid Əlimirzəyev; red. O.Salamzadə; bədii red. F.Əfəndiyev. ‒ Bakı: Yazıçı, 1979. ‒ 355 s. Kitabda XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan C.Məmmədquluzadənin pyesləri geniş tədqiq və təhlil olunur. Müəllif həm C.Məmmədquluzadənin ümumi yaradıcılığına, həm də pyeslərinə həsr olunmuş bütün tədqiqat materiallarını nəzərdən keçirmiş, ədibin dramaturgiya- sının dövrün ictimai, siyasi, ədəbi hadisələri ilə vəhdətdə araşdırmışdır. 2861. Əliyev, Y. Böyük yazıçı / Yəhya Əliyev. ‒ Bakı: Gənclik, 1979. ‒ 131 s. 286 BİBLİOQRAFİYA

Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadənin dünyagörüşünün forma- laşmasını şərtləndirən amillər: İctimai mühitin təsiri; Cəlil Məmmədquluzadə- nin dünyagörüşünün formalaşmasına təsir edən ideya mənbələri; Cəlil Məm- mədquluzadənin ictimai-siyasi görüşləri: Cəlil Məmmədquluzadənin mövcud quruluşa münasibəti; Cəlil Məmmədquluzadə dövlət və idarəçilik haqqında; Cəlil Məmmədquluzadənin qadın azadlığı uğrunda mübarizəsi; Cəlil Məmməd- quluzadə milli-azadlıq hərəkatı haqqında; Cəlil Məmmədquluzadənin ateizmi: Dini ehkamların mahiyyətinin tənmqidi; Elm ilə dinin əksliyi haqqında; İslam mərasimlərinin tənqidi; Cəlil Məmmədquluzadənin etik görüşlərinin əsas cəhətləri: Din xadimləri və istismarçı siniflərin əxlaqının tənqidi; Mütərəqqi əxlaqi prinsiplər uğrunda mübarizə; Cəlil Məmmədquluzadə və estetika məsələləri: Cəlil Məmmədquluzadə yazıçının cəmiyyətdə mövqeyi və ədəbiy- yatın ictimai rolu haqqında; Cəlil Məmmədquluzadənin bədii yaradıcılıq haqqında fikirləri. 2862. Zamanov, A. Əməl dostları: Akademik Məmməd Arif Dadaşzadə- nin əziz xatirəsinə ithaf / Abbas Zamanov; red. B.Nəbiyev; bədii red. H.Abdul- layev. ‒ Bakı: Yazıçı, 1979. ‒ 371 s. Kitabın içindəkindən: Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev: [“Molla Nəsrəddin” jurnalında Cəlil Məmmədquluzadə ilə birgə fəaliyyəti haqqında]; Əliqulu Qəmküsar: [“Molla Nəsrəddin” jurnalında Cəlil Məmmədquluzadə ilə birgə fəaliyyəti haqqında]; Əməl dostları: Şaxtaxtlə və Nemanzadə: [məqalədə Cəlil Məmmədquluzadənin “Şərqi-Rus” qəzetindəki fəaliyyəti haqqında da verilmiş- dir]; Şərqin böyük ədibi: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında]; “Molla Nəsrəd- din” və Mollanəsrəddinçilər: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyəti haqqında]; Ömər Faiq Nemanzadə: [C.Məmmədqulu- zadə ilə birgə “Molla Nəsrəddin” jurnalında fəaliyyəti haqqında. ‒ S. 193-197, 200); Ömür yoldaşı: [Həmidə xanım Məmmədquluzadə haqqında]; Dəlilər aləminin faciəsi: [M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında C.Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” tamaşasının səhnəyə qoyul- ması haqqında]; “Ölülər” – ölməzdir: [Kirovabad (Gəncə) Akademik Dram Teatrında C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesinin səhnəyə qoyulması haq- qında]; “Ölülər”in ilk tamaşası: [1916-cı il 29 apreldə Bakıda, indiki Musiqili Teatrın səhnəsində tamaşaya qoyulması haqqında].

1981 2863. Məmmədquluzadə, H. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələ- rim: / Həmidə Məmmədquluzadə; rus dil. tərc. ed., müqəd. və şərh. müəl. A.Zamanov; red. B.Abdullayev. ‒ 2-ci nəşri.- Bakı: Gənclik, 1981. ‒ 154, [2] s.

287 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1983 2864. Məmmədov, Ə. Azərbaycan bədii nəsri: (XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəlləri) / Əflatun Məmmədov; red. K.Talıbzadə; Azərbaycan SSR EA Xalqlar Dostluğu Ordenli Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 1983. ‒ 185 s. Kitabın içindəkindən: Ənənəvi nəsr janrlarının təkamülü: (C.Məmməd- quluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında); Hekayə və novella satirik-yumoristik nəsrin əsas janrı kimi: (C.Məmmədquluzadənin hekayələri haqqında); Pamflet, parodiya və yumoristik miniatürlər: (C.Məm- mədquluzadənin felyetonları haqqında).

1984 2865. Anar. Sizi deyib gəlmişəm: / Anar. ‒ Bakı, 1984. ‒ 245 s. Kitabda Anarın müxtəlif illərdə Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr etdiyi he- kayələr öz əksini tapmışdır.

1985 2866. Həbibov, İ. Ədəbi yüksəliş / Həbibov İsa; elmi red. K.Məmmədov; Azərbaycan SSR “Bilik” Cəmiyyəti. ‒ Bakı: “Bilik” Cəmiyyəti, 1985. ‒ 62, [2] s. Kitabçada Azərbaycan ədəbiyyatının ölməz simalarından hesab edilən Cəlil Məmmədquluzadə, H.Cavid, M.S.Ordubadi, Ə.Qəmküsar, M.T.Sidqi, E.Sultanov və başqalarının maarifçilik və mollanəsrəddinçilik hərəkatlarındakı mövqeləri, onların teatr, mətbuat, yeni ədəbiyyat uğrunda apardıqları ardıcıl mübarizələr müəyyyən sistem halında ümumiləşdirilmişdir.

1986 2867. Bayramov, B. Karvan yolu: roman / Bayram Bayramov; [red. Z. Əsgərova ]. ‒ Bakı: Yazıçı, 1986. ‒ 797, [3] s. Romanın əsas süjet xəttini milli iftixarımız olan Cəlil Məmmədquluzadə və onun mənəvi dayağı – həyat yoldaşı Həmidə xanımın birgə həyat və fəaliyyəti təşkil edir. Müəllif bu əsərində keçmiş sosial-tarixi hadisələr fonunda böyük bir xalqın dərd yükünü çiyinlərində çəkən əqidə dostlarının – Molla- nəsrəddibçiləri obrazlarının təsivirinə, çar idarə üsulunun tənqidinə də geniş yer verilmişdir. 2868. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri / İsa Həbibov. ‒ Bakı: Azərbaycan Dövlət Universitetinin nəşri, 1986. ‒ 64 s.

1987 2869. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: albom-monoqrafiya / İsa Həbibbəyli; rəy.: Ə.Mirəhmədov, A.Zamanov. ‒ Bakı: İşıq, 1987. ‒ 190 s.

288 BİBLİOQRAFİYA

Kitabda Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı, rəngarəng və ictimai mündəri- cəsinə görə dünyəvi əhəmiyyətə malik yaradıcılığı nəinki ədəbi nəsillər, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün ibrətamiz bir nümunədir. Oxuculara təqdim olunan bu foto-albomda ustad ədibin keçdiyi dərin məzmunlu ömür yolu, nadir şəkilləri və ədəbi-tarixi sənədlər vasitəsilə geniş əhatə olunub. Nəşrdə həmçinin klassik sənətkarın bir yazıçı, müəllim, jurnalist və bütün Şərqə səs salmış “Molla Nəsrəddin” jurnalının naşiri və redaktoru kimi fəaliyyətini əks etdirən zəngin materiallar verilmişdir. Kitabın içindəkilər: Sizi deyib gəlmişəm; Cəlil Məmmədquluzadənin mühiti, uşaqlıq və təhsil illəri; Cəlil Məmmədquluzadənin məktəbdarlıq illəri və maarifçi müasirləri; Mollanəsrəddinçilərin ağsaqqalı; Ailə adamı; Yaşasın Şura üsuli-idarəsi; Səhnədə və ədəbi tənqiddə; Ölməzlik.

2870. Şərif, Ə. Tapıntılar / Əziz Şərif; red. K.Əliyev; tərt. ed. M.Teymurov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1987. ‒ 407, [1] s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yeni material: (Cəlil Məmmədquluzadənin Tiflisdə çıxan “Kavkazski raboçi listok” adlı bolşevik qəzetində çıxan “Obezdolennıye” (“Binəsiblər”) və “Naputstviye” (“Xeyir-dua”) adlı məqalələri haqqında) [S.13-19]; Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümeyi-halına aid bəzi yeni sənədlər [S.19-29]; Yenə bir Mollanəsrəddinçi haqqında (Naxçıvanlı şair Əli Babayev) [S.29-34]; Başı bəlalı “Ölülər” haqqında [S. 125-137]; N.V.Qoqol və Azərbaycan ədəbiyyatı: (N.V.Qoqolun C.Məmmədquluzadə yaradıcılığına təsiri haqqında) [S.141-146]; Cəlil Məm- mədquluzadə yaradıcılığında humanizm [S.236-257]; Nəsr və satira ustası [S.257-271]; 40 il bundan əvvəl: (“Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında) [S.278- 283]; Unudulmaz xatirə: (“Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında) [S.283-285].

1990 2871. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və ədəbi mühit: metodik göstəriş / İsa Həbibbəyli; Akademik Y.H.Məmmədəliyev ad/ Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İn-tu. ‒ Bakı: Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun nəşri, 1990. ‒ 30 s. Metodiki vəsaitdə: Cəlil Məmmədquluzadə; C.Məmmədquluzadə və ədəbi mühiti; C.Məmmədquluzadənin təvəllüd tarixi, uşaqları və ailə mühiti; C.Məmmədquluzadənin ibtidai təhsil mühiti və ilk müəllimləri; C.Məmmədqu- luzadənin dünyagörüşünün formalaşmasında Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının ədəbi-ictimai mühitinin rolu; Naxçıvan ədəbi-ictimai mühitin- də C.Məmmədquluzadənin yeri: C.Məmmədquluzadə və maarifçi müasirləri; C.Məmmədquluzadənin ilk əsərlərində ədəbi-ictimai mühitin bədii inikası, pro- totiplər; “Şərqi-Rus” qəzetinin ədəbi-ictimai mühitinin C.Məmmədquluzadənin yaradıcılıq inkişafında rolu; C.Məmmədquluzadə “Molla Nəsrəddin” ədəbi 289 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ məktəbinin əsas yaradıcılarından biri kimi; “Molla Nəsrəddin” jurnalında ədə- bi-ictimai mühitin bədii inikası; C.Məmmədquluzadə və mollanəsrəddinçi müasirləri; “Ölülər” və ədəbi-ictimai mühit; C.Məmmədquluzadə və Azər- baycanda demokratik ədəbi hərəkat; Cənubi Azərbaycanda “Molla Nəsrəddin” ədəbi-ictimai mühiti; C.Məmmədquluzadənin bədii əsərlərində ədəbi-ictimai mühitin bədii inikası; Azərbaycqnda sovet dövrü ədəbi-ictimai mühitinin for- malaşmasında Cəlil Məmmədquluzadənin rolu; Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri; Cəlil Məmmədquluzadənin nəsli bölmələri verilmişdir.

2872. Məmmədov, A. Nəsrin poetikası: (XIX əsrin II yarısı) / Arif Məm- mədov; red. Ə.M.Mirəhmədov; Azərbaycan SSR EA Nizami ad. Xalqlar Dost- luğu Ordenli Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 1990. ‒ 136 s. Kitabın içindəkindən: Təhkiyənin strukturu: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” və “Danabaş kəndinin məktəbi” əsərləri haq- qında); Təhkiyə prosesində mövqe: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kən- dinin əhvalatları” əsərində obrazların təhlili).

1991 2873. Atayev, M. C.Məmmədquluzadə əsərlərinin səhnə taleyi: monoqrafiya / Məmmədşah Atayev; rəyçi T.Yusifbəyli; xüsusi red. A.Qəmbərov. ‒ Bakı: İşıq, 1991. ‒ 116 s. Kitabın içindəkilər: Naxçıvan teatrının yaranmasında və inkişafında Cəlil Məmmədquluzadənin rolu; “Ölülər”in səhnə təcəssümü; “Danabaş kəndinin məktəbi”; “Kamança”nın sədası; “Anamın kitabı” tamaşasının tarixindən...; “Dəli yığıncağı”nın səhnə taleyi; C.Məmmədquluzadənin əsərləri SSRİ və Təbriz səhnələrində; C.Məmmədquluzadə teatr və sənət haqqında.

2874. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi-tənqidi görüşləri / Xalid Əlimirzəyev; rəyçi X.Məmmədov; red. N.Əhməd qızı. ‒ Bakı: Yazıçı, 1991. ‒ 184 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadənin klassik irs, ədəbiyyatda realizm, xəlqi- lik, ictimai məzmun, ədəbi dil və s. məsələlər barədə nəzəri görüşləri dövrün ədəbi-estetik fikri ilə əlaqədə ümumiləşdirilir və təhlil olunur.

1992 2875. Anar. Şəhərin yay günləri: (pyeslər) / Anar; red. N.Bayramova; bədii red. N.İsmayılova. ‒ Bakı: Yazıçı, 1992. ‒ 368 s. Kitabın içindəkindən: Sizi deyib gəlmişəm: (ikihissəli pyes): pyes Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Danabaş kəndinin 290 BİBLİOQRAFİYA məktəbi” əsərləri, felyetonları, məqalələri, xatirələri, tərcümeyi-halı, məktub- ları, habelə Həmidə xanımın xatirələri, Ömər Faiq Nemanzadənin xatirələri, dövrün başqa sənədləri əsasında yazılmışdır [S. 246-287].

2876. Həbibbəyli, İ. Zamanın dühası: albom-monoqrafiya / İsa Həbibbəyli. ‒ Bakı: İşıq, 1992. ‒ 60 s. – Mətn Azərbaycan, rus, ingilis və fars dillərindədir. Kitab C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığından bəhs edir. 2877. Nehrəmli, N. Zülmətdə işıq: roman / Novruz Nehrəmli. ‒ Bakı: Gənclik, 1992. ‒ 183 s. Sənədli romanda böyük satirik Cəlil Məmmədquluzadənin Nehrəmdə və Naxçıvanda yaşadığı dövr təsvir edilmiş, xalqın maariflənməsi uğrunda yazıçı- nın apardığı yorulmaz mübarizə öz bədii ifadəsini tapmışdır.

1993 2878. Bayramov, B. Karvan yolu: roman / Bayram Bayramov; red. S. Kazımova. ‒ Bakı: Azərnəşr,1993. ‒ 432 s. Kitabda Həmidə xanımın, Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyəti- nin əzablı, müsibətli dövrü yüksək sənətkarlıqla qələmə alınmışdır. Roman boyu Həmidə xanımın, Mirzə Cəlilin və o dövrdə yaşayıb-yaratmış böyük bir zadəgan-ziyalı nəslinin acılı-iztirablı günləri qabarıq, rəngarəng boyalarla verilmişdir. 2879. Həbibbəyli, İ. Əsrin dühası: fotoalbom = Гений эпохи: фотоальбом / İsa Həbibbəyli; red. S.Quliyev. ‒ Bakı: İşıq, 1993. ‒ 43 s., [51] s. ‒ Mətn Azərb. və rus dillərindədir.

1994 2880. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi irsinin kitabxanalarda təbliği: metodik-biblioqrafik məktub / M.F.Axundov ad. Azərbaycan Dövlət Kitabxa- nası; tərt. ed. O.Rüstəmov; red. V.Məhərrəmov;. ‒ Bakı: [s. n.], 1994. ‒18 s. 2881. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli; red. G.Əm- rullaqızı. ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 1994. ‒ 24 s. 2882. Məmmədquluzadələr C. və H. Məktublar / Cəlil və Həmidə Məm- mədquluzadələr; tərt. ed., izahl. və müqəd. müəl. Ə.Mirəhmədov; xüsusi red. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı, 1994. ‒ 120 s.

1996 2883. Cəlil Məmmədquluzadənin xatirə fondu: kataloq: [Cəlil Məm- mədquluzadə ‒ 125 ] / Nizami Gəncəvi ad. Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi; tərt. ed.: X.B.Bəşirova, S.N.Hüseynova, Ş.C.İsmayılova; red. İ.R.İsrafilov. ‒ Bakı: [Vətən], 1996. ‒ 80 s. 291 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın içindəkilər: Ön söz; Xatirə şeyləri: Cəlil Məmmədquluzadə; Həmidə xanım Məmmədquluzadə; Əhməd bəy Cavanşir; Münəvvər Məmməd- quluzadə; Cəlil Məmmədquluzadənin və yaxın qohumlarının əlyazmaları; Mü- nəvvər Məmmədquluzadəyə məxsus müxtəlif sənədlər, yazışmalar və mək- tublar; Cəlil Məmmədquluzadənin şəxsi kitab və jurnalları; C.Məmmədqulu- zadə incəsənətdə; C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi münasi- bətilə muzeyə verilmiş hədiyyələr; C.Məmmədquluzadənin 100 illiyi münasi- bətilə edilmiş çıxışlar; Qəmər Əliyeva tərəfindən muzeyə bağışlanmış hədiy- yələr. - C.Məmmədquluzadəyə məxsus muzeyin fondunda mühafizə olunan və ekspozisiyada nümayiş etdirilən xatirə əşyaları, əlyazmaları, evindən gətirilmiş şəxsi kitab və jurnalları, vaxtı ilə bağışladığı hədiyyələr, yazıçının şəxsiyyətinə və yaradıcılığına həsr edilmiş incəsənət əsərləri təqdim edilən kataloqda cəmlənmişdir.

1997 2884. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri: monoqrafiya / İsa Həbibbəyli; elmi red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1997. ‒ 682 s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Cəlil Məmmədquluzadənin dünyagörüşünün formalaşmasında ailə və təhsil mühitinin rolu; Maarifçilik hərəkatı: Cəlil Məm- mədquluzadə və müasirləri; “Molla Nəsrəddin” ədəbi cəbhəsinin formalaşması və mollanəsrəddinçi ədəbiyyatın təşəkkülü; Cəlil Məmmədquluzadə və Azər- baycanda sovet dövrü ictimai-ədəbi mühiti; Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin nəsil şəcərəsi. Nəticə. Əlavələr: Elmi-ədəbi, publisist materiallar; Məktublar; Şəkillərdə və sənədlərdə yaşayan ömürlər.

1999 2885. Məmməd, T. XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasının poetikası / Tahirə Məmməd (Məmmədova); elmi məsl. H.İsrafilov; elmi red. Ş.Salmanov. ‒ Bakı: Elm, 1999. ‒ 208 s. Kitabda üç böyük sənətkar ‒ H.Cavid, C.Məmmədquluzadə və C.Cabbarlı yaradıcılığı əsasında XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasının poetikası araşdı- rılır. Aparılan elmi-tədqiqat işində diqqət mərkəzində belə bir məsələ saxlanılır ki, bədii ədəbiyyat obrazlı təfəkkürün yaradıcılıq məhsuludur və o sənət meyar- ları ilə dəyərləndirilməlidir.

2002 2886. Cəfərov, M. Cəlil Məmmədquluzadə / Məmməd Cəfərov; ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı: Çinar-çap, 2002. ‒ 70 s. 2887. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli; red.: Dilsuz. ‒ Bakı, 2002. ‒ 57 s.

292 BİBLİOQRAFİYA

Kitabda görkəmli Azərbaycan yazıçısı, böyük demokrat və ictimai xadim Cəlil Məmmədquluzadənin (1869-1932) həyat və yaradıcılığından, milli müstə- qillik və azərbaycançılıq uğrunda apardığı mübarizədən bəhs olunur.

2003 2888. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Azərbay- cançılıq / Allahverdi Məmmədov; elmi red. İsa Həbibbəyli; redaktor: C.Məmmədli; rəyçilər: A.Bayramoğlu, Ş.Köprülü. ‒ Bakı: Elm, 2003. ‒ 190 s. Kitabın içindəkilər: N.Cəfərov. Azərbaycançılıq – Mirzə Cəlil yaradı- cılığının əsası kimi. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığının əsas ideya-bədii istiqamətləri; Cəlil Məmmədquluzadənin dünyagörüşü və yaradıcılığında azərbaycançılıq ideoligiyasını şərtləndirən amillər; Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında Azərbaycançılıq ideologiyası.

2004 2889. Əzimli, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində təhkiyə poetikası / Əbülfəz Əzimli. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2004. ‒ 72 s. 2890. Kəngərli, S. Naxçıvanda Cəlil Məmmədquluzadə muzeyləri / Sübhi Kəngərli. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2004. ‒ 159 s. 2891. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə və təbabət / Adil Məmmədov; rəy. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı: Elm, 2004. ‒ 168 s. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərində aşkar edilən Səhiyyə təşkili, sanita- riya maarifi, kadr problemləri, tibb təhsili və s. xəstəliklərə, ara həkimləri və elmi təbabətin müxtəlif sahələrinə aid materiallar təhlil olunur.

2005 2892. Əliyev, A. Mirzə Cəlil və Azərbaycan mətbuatı / Azər Əliyev; red. M.Teymurov; rəyçi İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı: Elm, 2005. ‒ 278 s. Kitabda görkəmli publisist, böyük dramaturq və nasir C.Məmmədquluza- dənin Azərbaycan mətbuatındakı rolu, onun ədəbi-estetik xətti, satirik mətbua- tın inkişafında rolu, dövrün ictimai-siyasi və ədəbi hadisələri fonunda təhlil olunur. 2893. Əzimli, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində təhkiyə poetikası: elmi- metodik vəsait / Əbülfəz Əzimli; red. Y.İ.Axundlu; Azərb. Resp. Təhsil Problemləri İn-tu, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2005. ‒ 72 s. Kitabın içindəkilər: Məzhəkə realizmi və Mirzə Cəlil yaradıcılığında onun bədii poetika qanunu: Mirzə Cəlilin mühitinə və obrazlarına yanlış münasibət; Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı milli ədəbiyyatda yeni poetika sistemi kimi...; Tənqidi realizmin ümumdünya ədəbi mövqeyi və Mirzə Cəlil realizmi; Tənqidi realizmdə nəsr dramatizminin təbiəti: Təhkiyənin və xarakterlərin 293 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ dramatizmi; Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində bədii psixologiya: etirazın psi- xologizmi...; Üslubi komizm: nəsrin komediyası...; İztirablar komediyası...; Təhkiyə poetikasında üslubi çevirmələr. 2894. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: biblioqrafiya / İsa Həbib- bəyli; elmi red. İ.Cəfərli; red. V.Məmmədov; rəyçi Y.Axundlu. ‒ Bakı: Elm, 2005. ‒ 160 s. Kitabda görkəmli Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin (1869- 1932) bədii-publisist əsərlərinin və kitablarının, həmçinin ədibin haqqında yazılmış irihəcmli əsərlərin biblioqrafiyası verilmişdir. Kitabın içindəkilər: Böyük demokrat yazıçı C.Məmmədquluzadə (1869- 1932); C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin biblioqrafiyası; C.Məmmədquluza- dənin çap olunmuş kitabları; AMEA-nın həqiqi üzvü İ.Həbibbəylinin elmi əsərlərinin biblioqrafiyası.

2006 2895. Əzimli, Ə. Sokrat daymonizmi və Mirzə Cəlil realizmi: “Cəlil Məmmədquluzadə və ümumudünya ədəbiyyatı qanunları” silsiləsindən / Əbülfəz Əzimli; elmi red. M.Hacıyeva. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2006. ‒ 94 s. Kitabda Daymonizmin antik Şərq qaynağından, Sokrat daymonizmi ilə Mirzə Cəlil yaradıcılığının bağlılığından bəhs edilir və bu zaman daymonizm fəlsəfəsinin antik Şərqdən ‒ Şumer türklərindən gəldyindən, sonralar Zərdüştdə yeni stildə davam etdiyindən, habelə “Qurani-Kərimlə” yeni Eranın başlandı- ğından söz açılır. Tədqiqatçı, Sokrat daymonizmi ilə Mirzə Cəlil realizminin tipoloji qovuşağını şərh edir və realizmin ümumbəşəri mahiyyətinə yeni poetika kontekstindən yanaşır. 2896. Nəzmi, Ə. Keçmiş günlər (xatirələr) / Əli Nəzmi; transl. edib çapa hazırl., ön söz, lüğət, izahl. müəl. E.Qasımova; red. X.Məmmədov; rəy.: İ.Ağayev, A.Bayramoğlu; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Adiloğlu, 2006. ‒ 166 s. Kitab “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyinə həsr olunmuşdur.

2008 2897. Ağayev, İ. Ədəbiyyat, mətbuat və publisistika problemləri: (seçilmiş məqalələr) / İslam Ağayev; elmi red. A.Rüstəmli; AMEA Nizami ad. Ədəbiy- yat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 2008. ‒ 504 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadənin publisistikası; “Molla Nəsrəddin” jurnalının yaranması və ədəbi-ictimai mübarizəsi; “Molla Nəsrəd- din” publisistikasının janr xüsusiyyətləri; “Molla Nəsrəddin”in bədii nəsri və onun publisistika ilə əlaqəsi; “Molla Nəsrəddin” jurnalında şeir; “Molla Nəs- rəddin” satirik şeirinin janr xüsusiyyətləri; “Molla Nəsrəddin”də satirik qrafika;

294 BİBLİOQRAFİYA

“Molla Nəsrəddin” jurnalının mətnləri ilə rəsmlərinin əlaqəsi; “Molla Nəsrəd- din” jurnalı və 1905-1907-ci illər inqilabı dövrünün satirik rus mətbuatı; “Molla Nəsrəddin” tarixən və bu gün. 2898. Babayev, B. Azərbaycan realist nəsrində satira: [monoqrafiya] / Baba Babayev; elmi red. A.Bayramoğlu; rəyçilər Ş.Vəliyev, D.Məmmədova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı: Elm, 2008. ‒ 323, [1] s. Monoqrafiyada Azərbaycan realist nəsrində satiranın təşşəkülü, inkişaf mərhələləri və problemləri (1920-ci ilə qədər) tədqiq edilmişdir. Müəllif Azər- baycan klassik ədəbiyyatında 1920-ci ilə qədər yazıb-yaratmış M.F.Axundov, N.Nərimanov, C.Məmmədquluzadə və b. yazıcıların satirik əsərlərində sənət- karlıq məsələlərindən bəhs edir. 2899. Cəlil Məmmədquluzadə ensiklopediyası / Anar [və başq.]; red. heyəti: Anar [və başq.]. ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2008. ‒ 320 s. ‒ (Lüğət və ensik- lopediyalar). 2900. Hacızadə, B. Azərbaycanda karikaturanın inkişafı / Bayram Hacıza- də; [Azərbaycan Karikaturaçı Rəssamlar Birliyi]. ‒ Bakı: [Səda], 2008. ‒ 320 s. Kitabın içindəkindən: “Molla Nəsrəddin” bədii məktəbi; “Molla Nəsrəd- din” məktəbinin İran və ənubi Azərbaycan satirik mətbuatının inkişafında rolu; “Molla Nəsrəddin” jurnalının rəssamları; “Molla Nəsrəddin” satirik jurnalı T.brizdə (1921); “Molla Nəsrəddin” jurnalının sovet dövrü (1922‒1931); “Molla Nəsrəddin” satirik jurnalının Tatar və Orta Asiya xalqlarinin satirik mətbuatinin inkişafina təsiri; “Molla Nəsrəddin” satirik yurnalının gənc rəssamları.

2009 2901. Cəfərov, M. İnsanlar və talelər / Məmməd Cəfər Cəfərov; tərt. ed., çapa hazırl. və müqəd. müəl. İsa Həbibbəyli; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı: Əcəmi, 2009. ‒ 376 s. Kitab Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin görkəmli Azərbaycan yazıçısı və ictimai xadim “Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 140 illiyi haqqında” 6 fevral 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə çap olunmuşdur. Kinodram janrında yazılmış əsərdə görkəmli yazıçı və böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı və yaradıcılıq yolundan, uğrunda mübarizə apardığı ideallardan, ədibin mühitindən və müasirləri ilə müna- sibətlərindən bəhs edilmişdir. 2902. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: tanıtma kitabı / İsa Həbib- bəyli; elmi red. İ.Cəfərli. ‒ Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009. ‒ 170 s. ‒ Azərbaycan, ingilis, fransız və rus dillərində. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadə; Jalil Mammadguluzadah (The book of introduction); Djalil Mammedgoulouzade (Livies depresentation); Джалил Мамедкулизаде (Книга ознакомления).

295 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2903. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə mühiti və müasirləri: (tək- milləşdirilmiş ikinci nəşri) / İsa Həbibbəyli; elmi red. Y.Axundlu. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2009. ‒ 424 s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadənin dünyagörüşünün for- malaşmasında ailə və təhsil mühitinin rolu: İctimai-mədəni mühiti (60-70-ci illər); Ailə mühiti və onun əhatəsi; Cəlil Məmmədquluzadənin ibtidai təhsil mühiti və kiçik müasirləri: Mollaxana mühiti; İdtidai təhsil mühiti; Cəlil Məm- mədquluzadənin kiçik müasirləri; Cəlil Məmmədquluzadənin ideya-mənəvi inkişafında Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının rolu: Qori semina- riyası ictimai-maarifçi mühitinin əsas istiqamətləri; Seminariyanın ictimai- ideoloji mühitinin vəziyyəti; Cəlil Məmmədquluzadə və seminariyanın maarif- çi-pedaqoji mühiti; Ədəbi-mədəni mühitin təsiri; Cəlil Məmmədquluzadənin seminariya müasirləri. Maarifçilik hətəkatı: Cəlil Məmmədquluzadə və müasir- ləri. ‒ Cəlil Məmmədquluzadə və maarifçilik hərəkatı: İlk maarifçilik mühiti; Maarifçilik hərəkatı və maarifçi müasirləri; Maarifpərvər hüquqçu müasirləri- nin əhatəsində; Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan teatrı; Maarifçi ədəbiyyat və mətbuat; Maarifçi mühit və ədəbiyyat; Cəlil Məmmədquluzadə; Eynəli bəy Sultanov; Məhəmməd Tağı Sidqi; Hacıağa Fəqir Ordubadi; Mirzə Cəlil Şürbi (Mirzəyev); Məhəmmədağa Şahtaxtlı; Mətbuat dünyasına çıxış. “Molla Nəsrəddin” ədəbi cəbhəsinin formalaşması və Mollanəsrəddinçi ədəbiyyatın təşəkkülü: C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” ədəbi cəbhəsinin forma- laşdırılması məsələləri; “Molla Nəsrəddin” və füyuzatçılar; Əli bəy Hüseynza- də. Cənubi Azərbaycanda “Molla Nəsrəddin” mühiti və mollanəsrəddinçilər: Cəlil Məmmədquluzadənin cənublu müasirləri; Azərbaycan ədəbyyatının “Molla Nəsrəddin” dövrü. Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycanda sovet dövrü istimai-ədəbi mühiti: Cəlil Məmmədquluzadənin sovet dövrü Azərbay- can ictimai-ədəbi mühitindəki fəaliyyətinin mərhələləri: Ümid və inam dövrü (1921-1923-cü illər); Şübhə və sarsıntı mərhələsi (1929-1931-ci illər). Gerçəkliyin mollanəsrəddinçi dərki: Yeni dövr mollanəsrəddinçiləri; Keçmiş mollanəsrəddinçilərin iştirakı; Yeni ədəbi qüvvələr. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii yaradıcılığının son dövrü.

2010 2904. Cəlil Məmmədquluzadə: taleyi və sənəti: (məqalələr) / Tərt. ed. İsa Həbibbəyli; elmi red. İman Cəfərli. ‒ Bakı: Elm, 2010. ‒ 196 s. Kitabın içindəkilər: İ.Həbibbəyli. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi taleyi: zaman və gerçəklik; H.Həşimli. Görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” haqqında; Y.Hüseynov. Cəlil Məmmədquluzadənin dünyagörüşü; L.Əsgərzadə. Hüseyn Cavid və Mirzə Cəlil: dünyagörüşündəki fərqliliklər və yaradıcılıqlarındakı oxşarlıqlar; 296 BİBLİOQRAFİYA

İ.Cəfərov. Mirzə Cəlil və Sədi Şirazi sənəti Şərq və bəşər qlobal problemləri ilə; R.Qasımov. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” əsəri haqqında; G.Əliyeva. Mollanəsrəddinşünaslığın nəzəri problemləri; F.Kazımova. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Füzuli ənənələri; M.Sultan. Cəlil Məmməd- quluzadənin “Yeni yol” qəzetindəki redaktorluq fəaliyyəti; E.Yurdoğlu (Məmmədov). Huşyar dostlar: Eynəli bəy Sultanov və Cəlil Məmmədquluza- də; X.Məmmədova. “Molla Nəsrəddin” müasir Amerika elmi-ədəbi mənbələ- rində; K.Camalov. Cəlil Məmmədquluzadənin pedaqoji fəaliyyəti və maarifçi- lik ideyaları; Ə.Qəhrəmanov. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri Naxçıvan Teatrının səhnəsində; Ə.Qasımov. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan teatr- ları; Ü.Həmzəyeva. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii obrazı təsviri sənətin güzgüsündə; F.Yunisov. Müstəqillik illərində Cəlil Məmmədquluzadə irsinin tədqiqi məsələləri; N.Sadıqzadə. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı yeni təfəkkür işığında; Z.İsmayıl. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında dia- lektizmlərdən istifadə; A.Orucova. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı janrlarından yaradıcı istifadə; S.Həsənova. Mirzə Cəlil “Şərqi-Rus”da.

2905. Əlimirzəyev, X. Dahi sənətkar böyük vətəndaş / Xalid Əlimirzəyev; red.: T.Mütəllimov, F.Davud qızı; rəy.: Abdulla Abasov, Tofiq Hüseynoğlu, Zahirə Salmanova. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2010. ‒ 683 s. Kitab Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı, dövrü, mühiti, ədəbi-ictimai, publisistik fəaliyyətinin geniş və hərtərəfli tədqiqatına həsr olunmuşdur. Müəllif təhlil prosesində bu günkü müstəqilik dövrünün tələblərinə, xüsusilə sənətdə tarixilik və müasirlik anlayışına və tənqidi realizm ədəbi cərəyanının nəzəri-estetik prinsiplərinə əsaslanmışdır. Monoqrafiyada Cəlil Məmmədqulu- zadənin zəngin ədəbi irsi təkcə ideyasına, ictimai məzmun və mündəricəsinə görə deyil, həm də orijinal təsvir üslubuna və sənətkarlıq xüsusiyyətlərinə görə yüksək qiymətləndirilmiş, mükəmməl izah və təhlil edilmişdir. 2906. Əliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında xalq məişəti: stenoqrafik tədqiqat / Mehparə Əliyeva; elmi red. T.Ə.Bünyadov; AMEA, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu. ‒ Bakı: [MBM], 2010. ‒ 174, [1] s. 2907. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli. ‒ Urmiya (İran), 2010. ‒ 46 s. – Əski əlifba ilə Azərbaycan dilində.

2011 2908. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) arxivinin təsviri / Afaq Əliyeva; red. M.Adilov; AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu. ‒ Bakı: Nurlan, 2011. ‒ 327, [1] s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Tərcümeyi-halı və xatirələri; Dram əsərləri; Nəsr əsərləri; Felyeton və məqalələri; Qeyd kitabçaları; Məktub və təliqələr: 297 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadənin ailə üzvlərinə yazdığı məktublar; Cəlil Məmməd- quluzadənin müxtəlif şəxslərə yazdığı məktublar; Cəlil Məmmədquluzadəyə yazılmış məktub və təliqələr; “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiyasının müxtə- lif şəxslərə yazdığı məktub və təliqələr; “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksiya- sına yazılmış məktub və təliqələr; Həmidə Məmmədquluzadənin ailə üzvlərinə yazdığı məktublar; Həmidə Məmmədquluzadənin digər şəxslərə yazdığı mək- tub və təliqələr; Həmidə Məmmədquluzadəyə yazılmış məktub və təliqələr; Uşaqlarına yazılmış məktublar; Digər məktub və təliqələr. ‒ Sənədlər: Cəlil Məmmədquluzadəyə aid sənədlər; Həmidə Məmmədquluzadəyə aid sənədlər; Uşaqlarına aid sənədlər; Digər sənədlər. ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksi- yasının kontor kitabçaları və qovluqları. ‒ “Molla Nəsrəddin” jurnalı redaksi- yasına uazdığı məqalələr. ‒ Başqalarının yazdığı tərcümeyi-hal və xatirələr. ‒ Tərcümələr. ‒ Digər materiallar. ‒ Fotoşəkillər. ‒ Qəzet və jurnallar. ‒ Müxtə- lif çap kitabları.

2909. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin mənbələr üzrə mü- qayisəli biblioqrafiyası / A.Əliyeva; red. E.Qasımova; AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2011. ‒ 108 s. Biblioqrafiyada Cəlil Məmmədquluzadənin iştirak etdiyi mətbuat orqanla- rının şərti adları, sağlığında çap olunmuş kitabları, felyetonları, memuarları və s. əsərlərinnin göstəricisi əks olunmuşdur. 2910. Qasımova, E. İmzalar “Molla Nəsrəddin” (1906-1921) / Elmira Qasımova; red. A.Salmansoy; rəy.: A.Bayramoğlu; N.Qafqazlı. ‒ Bakı: Elm, 2011. ‒ 60 s. Kitab “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı gizli imzaların tədqiqi sahəsində ilk təşəbbüsdür və XX əsrin əvvəlləri tarixi ədəbi prosesin müəyyən məqamlarını üzə çıxarır. 2911. Məmmədova, Y. Yaşadanlar / Yeganə Məmmədova; red. M.Qasım- lı; elmi məsl.: Z.Aslanova, F.Hümbətova. ‒ Bakı: Uğur, 2011. ‒ 39 s. Kitabın içindəkilər: Heydər Əliyev və mədəniyyətimiz; Qoca Şərqin güzgüsü ‒ Mirzə Cəlil; Həmidə Məmmədquluzadənin “Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim” əsərində Mirzə Cəlil obrazı; Xalq üçün yaşanan ömürlərin görünən və görünməyən tərəfləri; Abdulla Şaiq və onun ədəbi çevrəsi: (A.Şaiq və C.Məmmədquluzadə arasında 1911-1915-ci illəri əhatə edən məktublaşmalar); Milli mətbuatımızın cəfakeş təməldaşlarından biri ‒ Ömər Faiq Nemanzadə: (Mirzə Cəlil ilə “Şərqi-Rus” qəzetinin redaksiyasında fəaliyyəti); “Molla Nəs- rəddin” düşündürür; “Ölülər” əsərinin səhnə salnaməsi; Mirzə Cəlil –“Molla Nəsrəddin” folklorizmi.

298 BİBLİOQRAFİYA

2912. Tağıyeva, X. Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərlərində monoloq və dialoqlar: monoqrafiya / Xəyalə Tağıyeva; rəy. T.M.Mütəllimov. ‒ Bakı : Şirvannəşr, 2011. ‒ 64 s. Monoqrafiyada Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərlərindəki monoloq və dialoqların dramaturji funksiyası, məzmun yükü və daxili dinamikası şərh edilmişdir.

2012 2913. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin nəşri məsələləri / Afaq Əliyeva; red. M.Adilov; rəy.: T.Məmməd, C.Qasımov, S.Əhmədov; AMEA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2012. ‒ 172 s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadə irsinin nəşri çətinlikləri və nəşri qaynaqları: C.Məmmədquluzadə irsinin nəşri çətinlikləri; C.Məmməd- quluzadə əsərlərinin nəşri qaynaqları; C.Məmmədquluzadə əsərlərinin əlyaz- maları; C.Məmmədquluzadə əsərlərinin müəllif nəşrləri; C.Məmmədquluza- dənin mətbuatda açıq imza ilə dərc etdirdiyi əsərlər; C.Məmmədquluzadənin naməlum əsərlərinin müəyyən edilməsi üsulları. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin nəşri sonrakı mərhələlərdə: 1932-1965-ci illərin nəşrləri; 1965-1990-cı illərin nəşrləri; 1990-2010-cu illərin nəşrləri.

2914. Cavanşir, H. Xatirələrim / Həmidə xanım Cavanşir; ruscadan çevi- rəni və nəşrə hazırl. M.Vəzir; dil red., qeydl. və aydınlat. müəl. Ə.Tahirzadə. ‒ Bakı: Apostroff, 2012. ‒ 399, [1] s. Kitabda müəllif atası Əhməd bəy Cavanşir, həyat yoldaşı Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə, “Molla Nəsrəddin” dərgisi, Qafqaz-İslam Ordusunun Şuşaya gəlişi, Cümhuriyyət dönəmində Qarabağın vəziyyəti haqqında geniş bilgi verir. Həmidə Xanım sovet rejiminin 1920-ci ildə Gəncə qiyamını yatırar- kən törətdiyi qətliamı nəticəsində necə məşəqqətlə Təbrizə köç etmələrini, “Molla Nəsrəddin”in Təbrizdə nəşrini, Bakıya döndükdən sonra ailənin ağır durumunu, “Molla Nəsrəddin”in sovet Bakısında nəşrini və başqa hadisələri cəlbedici bir dillə təsvir edir. 2915. Qasımlı, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarının ictimai-bədii funksiyası: [monoqrafiya] / Ramiz Qasımlı; elmi red. Ə.A.Quliyev; AMEA, Naxçıvan Bölməsi, İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İn- tunun Ədəbiyyatşünaslıq Şöbəsi. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2012. ‒ 215, [1] s. Kitabın içindəkilər: Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığöında “kiçik” adam problemi: Kalssik Azərbaycan ədəbiyyatında “kiçik” adam ənənəsi; Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam probleminin qoyuluşu. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam probleminin sosial mahiyəti: Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarında şəxsiyyət 299 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ məsələsi. Cəlil Məmmədquluzadənin “kiçik” adam obrazlarının mənəvi- psixoloji aləmi: Cəlil Məmmədquluzadənin “kiçik” adam oçrazlarının mənəvi aləmini şərtləndirən amillər; Cəlil Məmmədquluzadənin “kiçik” adam obrazla- rının mənəvi-psixoloji aləminin bədii təqvimi.

2014 2916. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin poetikası / Səadət Vahabova; elmi red. A.Bayramoğlu (Məmmədov). ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2014. ‒ 164 s. Monoqrafiyada Cəlil Məmmədquluzadənin bədii poetik vasitələrlə zəngin olan nəsri sistemli şəkildə elmi təhlil süzgəcindən keçirilir. Tədqiqata cəlb edilən əsərlərin mövzu, ideya, surətlər aləmi ilə yanaşı, strukturu, müəllifin təhkiyəsi, müəllif şərhi, süjet və kompozisiyasının inkişaf mərhələləri və mənzərəsi sxemlərlə əyani şəkildə göstərilir.

2015 2917. Hüseynov, F. Adi əhvalatlarda böyük həqiqətlər / Firidun Hüseynov; red. J.Hüseynova; naşir: M.Xan; mətnin tərtibi: R.Yerfi. ‒ Bakı: Xan, 2015. ‒ 226 [2] s. Kitab böyük realist Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin ideya-bədii xüsusiy- yətlərindən bəhs edir. Burada ədibin hekayələri onun dövrü, realist dramaturgi- yası, əlvan publisistikası, kəskin satirik gülüşü, qüdrətli realizmi ilə sıx vəhdətdə şərh olunur. 2918. Orucəliyev, İ. Uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin təhlil və tədrisi xüsusiyyətləri: (Q.Zakir, S.Ə.Şirvani, C.Məmmədquluzadə və M.Dilbazinin əsərləri əsasında): Tədris-metodik vəsait / İsgəndər Orucəliyev; elmi red. O.Qafarov; rəy.:: Q.Namazov; B.Əsgərli; A.Həsənli; Ş.Mahmudova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Müəllimlər İns-tu. ‒ Kitab 2. – Bakı, Müəl- lim, 2015. ‒ 160 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində uşaq alə- minin bədii təsviri; Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələri uşaq mütaliəsində; Cəlil Məmmədquluzadənin dramatik əsərlərində uşaq surətlərinin səciyyəsi; Cəlil Məmmədquluzadə tərbiyə, uşaq maarifi, uşaq teatrı və dərsliklər haqqında.

2919. Zeynalova, T. Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai-siyasi və hüquqi ideyaları: monoqrafiya / Təranə Zeynalova; elmi red. M.F.Məlikova. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2015. ‒ 160 s. Monoqrafiya C.Məmmədquluzadənin ictimai-siyasi və hüquqi ideyalarına həsr olunmuş, ilk dəfə olaraq onun siyasi-hüquqi fikir və ideyaları sistemli və 300 BİBLİOQRAFİYA kompleks şəkildə müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq yeni mövqe sərgilən- məklə təhlil edilmişdir.

2016 2920. Xəlilov, B. Zamanın sınağından keçənlər... / Buludxan Xəlilov; red. F.Rzayev. ‒ Bakı: Adiloğlu, 2016. ‒ 252 s. Kitabda Qulu Xəlilov, Mirzə İbrahimov, Mir Cəlal, Mehdi Hüseynlə bağlı hadisələr verilir. Bundan başqa, Cəlil Məmmədquluzadə üslubundan qidalanan publisistik məqalələr, o cümlədən təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyasının əsas hədəfləri təhlil olunur. Kitabda Gəmigaya-Gobustan əlifbası, özündə tarixi yaşadan daşlarla bağlı məqalələr və mən – biz, sən – siz, o – onlar barədə deyimlər ‒ zamanın sınağından çıxan deyimlər, məhz müəllifin deyimləri verilir.

2017 2921. Xəlilov, F. Naxçıvanın elmi, ədəbi və mədəni mühiti: tədqiqlər / Fərman Xəlilov; elmi red. Ə.Quliyev; rəy.: A.Bayramoğlu, A.Orucova; AMEA, Naxçıvan Bölməsi, Əlyazmalar Fondu. ‒ Kitab 1. – Naxçıvan: Əcəmi, 2017. ‒ 247 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadənin kitablarına daxil edil- məyən bir məktubu haqqında; Cəlil Məmmədquluzadənin şəxsi həyatının bir məqamına dair bəzi qeydlər; Naxçıvan ədəbi mühitindən pərvazlanan məslək dostları: Məmməd Tağı Sidqi və Cəlil Məmmədquluzadə.

2922. Qasımov, R. Naxçıvan ziyalıları Azərbaycan mətbuatında (XX əsrin əvvəlləri) / Ramiz Qasımov; elmi red. İ.Həbibbəyli; rəy.: H.Həşimli, Z.İsmayıl, M.Sultan; AMEA, Naxçıvan Bölməsi. ‒ Bakı: Naxçıvan, 2017. ‒ 120 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan milli mətbuatının yaranması və inkişa- fında Naxçıvan ziyalılarının rolu: (Cəlil Məmmədquluzadənin rolu haqqında da məlumat verilmişdir); Azərbaycan siyasi publisistikasının banisi və XX əsr milli mətbuat orqanlarının mənəvi atası “Şərqi-Rus” qəzeti və Məhəmmədağa Şahtaxtlı: (Cəlil Məmmədquluzadə ilə tanışlığı haqqında xatirələr); Azərbay- can mətbuatının “Molla Nəsrəddin”i və mollanəsrəddinçi ədiblərin ağsaqqalı Cəlil Məmmədquluzadə; “Həqiqi və ləzzətli əhli-qələm”, mübariz mollanəsrəd- dinçi və əzmkar publisist Əliqulu Qəmküsar: (Cəlil Məmmədquluzadə ilə birgə fəaliyyəti haqqında).

2923. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı: (monoqrafiya) / Aygün Orucova; elmi red. və ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli. ‒ Naxçıvan: [Əcəmi], 2017. ‒ 191, [1] s. 301 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın içindəkilər: İsa Həbibbəyli. Böyük ədibin şeir yaradıcılığı. Cəlil Məmmədquluzadənin şeirlərinin toplanması, tədqiqi və nəşri məsələləri, şeirə dair fikir və mülahizələri: Şeirlərin toplanması və nəşri; “Nə işim var?!” satira- sına dair mübahisələr və gerçəkliklər; Cəlil Məmmədquluzadə şeirlərinin tədqiqi məsələləri; Sovet dövrü ədəbiyyatşünaslığında şeirlərinin tədqiqi; Müs- təqillik dövründə Mirzə Cəlil şeirlərinin tədqiq olunması; Cəlil Məmmədqulu- zadənin şeirə dair fikir və mülahizələri. Cəlil Məmmədquluzadənin şeirlərinin klassik irslə əlaqəsi, mövzusu və tənqid hədəfləri: Klassik ədəbi irsə müraciət; Cəlil Məmmədquluzadənin şeiqlərinin mövzusu, ideyası və tənqid hədəfləri; Mədəni gerilik, avamlıq və ətalətin ifşası; Cəlil Məmmədquluzadənin satirik şeirlərində qadın məsələsi; Yalançı din xadimlərini ifşa edən satirik şeirlər; Elm və maarifdən bəhs edən satirik şeirlər; İran mövzusundan bəhe edən satiralar. Cəlil Məmmədquluzadənin şeirlərinin bədii xüsusiyyətləri: Məcazlar sistemi; Bədii təsvir vasitələti; Bədii ifadə vasitələri; Folklorun janrlarından yaradıcı istifadə; Şeirlərin dil xüsusiyyətləri haqqında; Cəlil Məmmədquluza- dənin şeirlərinin janr xüsusiyyətləri; Heca vəznli janrlar haqqında; Əruz vəzni şeirlərinin janrı, bəhrləri; “Çay dəsgahı” əsərinin şeir texnologiyasına dair.

2924. Salamoğlu, T. Azərbaycan tənqidi realizminin estetikası (C.Məm- mədquluzadə və M.Ə.Sabir yaradıcılığı əsasında) / Təyyar Salamoğlu; elmi red. və öz söz. müəl. İ.Həbibbəyli; rəy.: M.Kazımoğlu, H.Qasımov. ‒ Bakı: Təhsil, 2018. – 182 s. Kitabın içindəkilər: Həbibbəyli İ. Tənqidi realizmin estetikasına realist elmi baxış; Giriş: Tənqidi realizmin estetikası ədəbiyyatşünaslıq müstəvisində; “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilin nəsr qəhrəmanları: “Qaranlıq dünya” ‒ “zülmət səltənəti” ideyası və onun fəlsəfi-ideoloji əsasları; “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilşünaslığın yeni mərhələsi; Novruzəli və Mə- həmmədhəsən əmi obrazları bədii mətn həqiqətləri kontekstində; Novruzəli – Vəli xan, Məhəmmədhəsən əmi – Xudayar bəy münasibətlərinin tarixi və estetik mahiyyəti; Ədəbiyyatşünaslığın “Usta Zeynal” məntiqi. Mirzə Ələkbər Sabirin Milli İntibah İdealı: Sabir realizminə elmi-nəzəri və metodoloji yanaş- manın bəzi aspektləri; Sabir yaradıcılığı milli ədəbi tənqidi obyekti kimi; Sabir satirasında “ictimai yuxarılar”; Sabir satirasının dialoji-polifonik məzmunu: inkar və təsdiq pafosu; Mühacirət ədəbiyyatşünaslığı Sabirə metodoloji münasibət kontekstində; İstifadə olunmuş ədəbiyyat.

2019 2925. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 150: [metodik vəsait] / Azərb. Resp. Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. ed. A.Abdullayeva; elmi red. K.M.Tahirov; red. G.Səfərəliyeva. ‒ Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxa- nası, 2019. ‒ 39 s.

302 BİBLİOQRAFİYA

2926. Cəlil Məmmədquluzadə 150 il: məqalələr, esselər, müsahibələr, şeirlər / Baş red. İ.Həbibbəyli; tərt. və nəşrə hazırl. E.Nəcəfov; elmi red. A.Rüstəmli; məsul red. E.İbrahimov; rəy.: T.Mustafayev, Ş.Sadiq. – Bakı: Elm, 2019. – 720 s. Kitab dahi Azərbaycan ədibi Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi münasibəti ilə tərtib olunmuşdur. Ötən əsrin 60-70-ci illərindən bəri müəyyən kitablarda, qəzetlərdə, jurnallarda, saytlarda və digər elektron resurslarda Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazılmış məqalələr, esselər, müsahibələr və şeirlər toplanılaraq kitab halına salınmışdır. Kitabda Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı sərəncamı, ümummilli lider Heydər Əliyevin Cəlil Məmmədquluzadənin 125 illik tədbirindəki nitqi, 93 məqalə, 13 esse, 8 müsahibə, 8 müxtəlif şairinin yaradıcılığına aid 30 şeir yer almışdır. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncamı.- Həbibbəyli İsa. Ön söz.- Məqalələr: Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan xalqının milli dirçəlişində əvəzsiz rol oynamışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olma- sının 125 illiyinə həsr edilmiş yubiley gecəsində nitqi; Mir Cəlal. Cəlil Məm- mədquluzadə realizmi (1869-1932); Anar. Anlamaq dərdi; Sabit Rəhman. Mirzə Cəlil haqqında; İsa Həbibbəyli. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və mollanəsrəddinçilik; Mirzə Cəlil haqqında naməlum kinodram; Mirzə Cəlilin nəsil səcərəsi; Nekroloqda tənqid; Baş Noraşen məktəbində tamaşa; Muxtar Kazımoğlu. Ölü kimdir, diri kim?; Ağıllı kimdir, dəli kim?; Tofiq Hacıyev. “Sizi deyib gəlmişəm”; Kamran Əliyev. Mirzə Cəlil müdrikliyi; Şərqi oyadan zəng səsləri; Jurnalın Təbriz nömrələri; Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” əsəri; Qorxmaz Quliyev. Gülən faciə və ağlayan komediya: Şekspir və Məmmədquluzadə; Sükutun poetikası: Mirzə Cəlilin danışa-danışa susması haqqında; Buludxan Xəlilov. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında erməni məsələsi; Birinci türkoloji qurultaya qədər və ondan sonrakı dövr: Cəlil Məmmədquluzadə; Kamil Vəli Nərimanoğlu. Sözümüzün əxlaqı ‒ Mirzə Cəlil; İslam Ağayev. Ədəbi düha ‒ Cəlil Məmmədquluzadə; Asif Rüstəmli. Mirzə Cəlilin cənublu dostu; Asif Ata. Şeyx Nəsrullah əsarəti; Allahverdi Məmmədli. Cəlil Məmmədquluzadə: bu dəfə poeziya müstəvisində; Açıq ana dilində açıq danışmaq istedadı; Almaz Ülvi. XX əsr özbək ədəbiyyatı və “Molla Nəsrəddin” jurnalı (Şərq satira məktəbi və cədid özbək poeziyası); Almaz Ülvi, Yaşar Qasımbəyli. Mirzə Cəlilin Türküstana yeni səfəri; Aytən Musayeva. Novellada hadisə və xarakterlərin şəkildəyişməsi; Bilal Həsənli.

303 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Mirzə Cəlil və general Tağıyev; Cahangir Məmmədli. “Anlamaq dərdi”ni anlamaq dərdi; Cavanşir Yusifli. Mirzə Cəlil məqamı; Dilqəm Əhməd. Mirzə Cəlil və cümhuriyyət; Elçin İbrahimov. Cəlil Məmmədquluzadə və milli dil məsələsi; Elçin Qaliboğlu. 103 yaşlı “Molla Nəsrəddin” Mirzə Cəlil fikirlərini demək üçün məhz satira yolunu seçdi?; Elxan Nəcəfov. Kiçik adamın böyük dayağı: Mirzə Cəlil; “Mirzə Cəlilin “Poçt qutusu”na nəzəri baxış; Elnarə Akimova. Cəlil Məmmədquluzadənin triadası: vətən, millət, dil...; Elnarə Qa- ragözova. Mirzə Cəlil sevdası; Elnur Musayev Bədəl. Mirzə Cəlil və onun “Molla Nəsrəddin”i haqda bilinməyənlər; Ələkbər Qasımov. Cəlil Məmməd- quluzadə və Naxçıvan teatrı; Fərman Xəlilov. Böyük ədibin taleyindən keçən unudulmaz insan; On illik dostluğun tarixçəsi: Məmmədtağı Sidqi və Cəlil Məmmədquluzadə; Cəlil Məmmədquluzadəyə aid yeni arxiv sənədləri; Flora Xəlilzadə. Sözlə qurulan güzgü; Gülbəniz Babayeva. “Molla Nəsrəddin” jurnalında demokratik cümhuriyyət ideyaları; Həmidə Nizamqızı. Molla Nəsrəddinçi poeziyada elm və təhsil məsələləri bədii dil kontekstində; İman Cəfərov. Sözümüzün Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” zirvəsi; İsrafil İsrafilov. Tarixdə yaşayan “Ölülər”; Qan Turalı. Bu günün problem- lərinin keçmişə baxaraq çözülməsi bir mifdir; Qulu Məhərrəmli. Mirzə Cəlili niyə həbs etmişdilər? və ya “Ölülər” aləmindən “Dəli yığıncağı”na düşməyin əbədi faciəsi; Mehman Həsənli. Böyük ədəbiyyatın əbədi karvan yolunda: Cəlil Məmmədquluzadədən Çingiz Aytmatovadək; Mehman Qaraxanoğlu. Danabaşlaşmanın doğurduğu fəsadlar; Nizami Rəhimov. Cəlil Məmmədqulu- zadənin daha bir xidməti; Pərvin Nurəliyeva. Həmidə xanım ‒ “Qadın olmaq”; “Dəli kim, ağıllı kim?!”; “Anamın kitabı” kitabsızlıq dərdi; “Kamança” səsi; Pənah Hacıyev. “Dəli yığıncağı”nda ağıllı dəlilər; Rafiq Babayev. Əziz Şərifin Mirzə Cəlil sevgisi; Ramiz Qasımov. Milli mətbuatımızın “Molla Nəs- rəddin” zirvəsi; Əbədiyaşar Mirzə Cəlil: sözün sönməyən işiğı; Sabir Rüstəm- xanlı. Dirilər və ölülər; Soltan Soltanlı. “Molla Nəsrəddin”dən başlayan karikatura sənətimiz; İlk “Mollanəsrəddin”çi rəssam; Şahbaz Şamiloğlu. Böyük ədibimiz Mirzə Cəlil və Tiflis ədəbi mühiti; Şəfəq Nasir. Mirzə Cəlil və “Molla Nəsrəddin” xatirələr aynasında; Şəhla Əhmədova. Cəlil Məmməd- quluzadənin bədii dili leksikoloji və leksikoqrafik rakursdan; Şirxan Aranlı. Cəlil Məmmədquluzadənin Ağcabədi ilə bağlılığı; Tahir Abbaslı. Əbədi “Molla Nəsrəddin”; Tehran Əlişanoğlu. İnqilabi demokratiyadan fəlsəfi nihi- lizmə; Tehran Əlişanoğlu. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində “Kölgə oyunu”; “Cəlil Məmmədquluzadə və XX əsr modernizmi”; Təranə Vahid. “Ölülər”in sonrakı taleyi (bir əsərin tarixi); Təyyar Salamoğlu. “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilşünaslığın yeni mərhələsi; “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilin nəsr qəhrəmanları; Ülkər Baxşıyeva. Böyük demokrat: milli 304 BİBLİOQRAFİYA məfkurə və realizm; Vahid Ömərov. Cəlil Məmmədquluzadə və azərbaycan- çılıq ideyası. – Xarici müəlliflər və xarici dildə məqalələr: Чингиз Айт- матов. Великий мастер; Çingiz Aytmaov. Şərqin böyük sənətkarı; Yavuz Akpınar, Yaşar Qarayev. Mehmedkuluzade Celil; Ельмира Ахундова. Реализм Джалила Мамедкулизаде и русский критический реализм ‒ конец XIX-начала XX века (опыт сравнительно-типологического изуче- ния); Nazim Muradov. Celil Memmedquluzadenin Sovyet Dönemi Felye- tonları üzerine notlar; Halina Kobetskayte. İrəli gedərkən arxaya baxmağı da unutma; Həmidulla Baltabayev. Cəlil Məmmədquluzadə və özbək ədəbiyyatı; Erdoğan Uyğur. Celil Memmedguluzadenin “Anamın kitabı” pyesində dil və kimlik şüuru; Osman Qoçqar. Cəlil Məmmədquluzadə; Ataxan Paşayev. Jalil Mammadguluzadeh and Molla Nasreddin ‒ political satire comes east; Айтан Мусаева. Художественный смех в творчестве Джалила Мамедкулизаде и О.Генри; Гасан Гулиев. Мамедкулизаде Джалил ‒ публицист, журна- лист; Галия Алиева. Пламенный заступник.- Esselər: Rüstəm Kamal. Oyunçu; Mirzə Cəlilin lüğət oyunu; Mirzə Cəlilin tanatoqrafiyası; Mehman Qaraxanoğlu. Dərədə yatmış idim; Mirzə Cəlilin nigarançılığı; Sən kimsən, Novruzəli?!; Alleqoriyadan simvolikaya; Şəmil Sadıq. Yüz ildən bəri dəyiş- məyən acı gerçəklər. “Ölülər” əsərinin yeni tamaşası haqqında; Elçin Şıxlı. Poçt qutusu; Pərvin Nurəliyeva. Diri Mirzə Cəlil... 100 illik “Ölülər”; Nadir Bədəlov. “Şedevr və ya özdəyişmə tarixindən nümunələr - “Danabaş kəndinin əhvalatları”; Nicat Həşimzdə. Coys narahatlığı, Mirzə Cəlil üsyanı; Samirə Səma. Mirzə Cəlilə giley məktubu.- Müsahibələr: Sona Vəliyeva ilə Fərid Hüseynin müsahibəsi. Usta Zeynal reallıqdan ədəbiyyata gətirilmiş qəhrə- mandır; Muxtar Kazımoğlu ilə Fərid Hüseynin müsahibəsi. “Ölülər” həmişə- yaşar ədəbiyyat nümunəsidir”; Kamran Əliyev ilə Fərid Hüseynin müsahibəsi. Biz bu gün istifadə etdiyimiz telefonların “Novruzəli”siyik; Tehran Əlişan- oğlu ilə Fərid Hüseynin müsahibəsi. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti; Elçin Hüseynbəyli ilə Fərid Hüseynin müsahi- bəsi. Cəlil Məmmədquluzadə “Danabaş kəndinin məktəbi” hekayəsi; Elxan Nəcəfov ilə Nəzrin Rüstəmovanın müsahibəsi. Mirzə Cəlil mövzusunda şou düzəldilib, oyun qurulur; Şərif Ağayev ilə Fərid Hüseynin müsahibəsi. Cəlil Məmmədquluzadə “Usta Zeynal” hekayəsi; Pərixanım Mahmudqızı ilə Xəya- lə Günəşin müsahibəsi. Cəlil Məmmədquluzadə həmişə müasir və aktualdır.- Şeirlər və poema: Rəsul Rza. Kefli İsgəndər; İsgəndər, Çatski, Çayld Harold; Dəlidən doğru xəbər; Ölülər; Nazlılar; Bəlkə də qaytardılar; Kamança; Zeynə- bin qisası; Məmməd Araz. Dünya düzəlmir; İsa Həbibbəyli. Azərbaycançılıq heykəli; Əsrimizin Molla Nəsrəddini; Davanı kəsdi ki; “Ölülır”in ölməzliyi; “Molla Nəsrəddin” ensiklopediyası; Arif Abdullazadə. Bəxtimizin kitabı; 305 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Novruzəli; Qurbanəli bəy; Usta Zeynal; Şeyx Nəsrullah; İsgəndər; Hacı Həsən ağa; Molla Abbas; Anamın kitabı; Məhərrəm Qasımlı. Mirzə Cəlilin sobası önündə; Rüstəm Behrudi. Anamın kitabı; Daha gülə-gülə ağlamaq olmur; Ata dili; Hüseyn Bağırlı. Oxu; Zeynal Vəfa. Mirzə Cəlilə; Yanar ürək.

2927. Qoca Şərqin güzgüsü – Mirzə Cəlil: Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi münasibətilə mərkəzi kitabxanaların uşaq şöbələri, MKS-in şəhər, qəsəbə, kənd kitabxana filialları üçün hazırlanmış metodik vəsait / Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, F.Köçərli ad. Respublika Uşaq Kitabxanası; tərt. ed.: A.Əliyeva, S.Əhmədova; ixt. red. və burax. məsul Ş.Qəmbərova; red. K.Ağazadə. – Bakı: F.Köçərli ad. Respublika Uşaq Kitab- xanası, 2019. - 68 s. 2928. Rüstəmxanlı, S. Xalqın söz silahı / Sabir Rüstəmxanlı; red. Ramiz Kərəm; AMEA, Folklor İnstitutu. ‒ Bakı: “RAF POLİQRAF 2017”, 2019. ‒ 246 s. Kitabın içindəkilərdən: Cəlil Məmmədquluzadə, Molla Nəsrəddin və folklor: Müəllifdən; Giriş. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında folklor estetikası; Folklor ənənələrinin böyük ədibin bədii yaradıcılığında təsviri; Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyasında folklor təsiri: Kişmiş oyunu; Ölülər; Anamın kitabı; İlk Molla Nəsrəddin və onların mübarizə vasitələri; Ədəbiyyat; Azərbaycanın ikinci böyük kitabı; Anamın kitabı; Dirilər və Ölülər [S. 4‒197].

306 BİBLİOQRAFİYA

2. Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı

1917 2929. Müznib, Ə. Tikan kolu: “Babayi Əmir”, “Molla Nəsrəddin”, “Zənbur”, “Məzəli”, “Kəlniyyət” məcmuələrində müxtəlif imzalarla dərc olunmuş qeyri-ciddi əşar kitabıdır / Əliabbas Müznib. ‒ Bakı: Nəşriyyati- bəradəran Orucov, 1917 (1335 h.).

1927 2930. Müznib, Ə. Molla Nəsrəddin məzhəkələri / Əlabbas Müznib. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1927. ‒ 135 s. ‒ Mətn köhnə latın qrafikasındadır.

1952 2931. Məmmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Amerika-İngiltərə imperializmi haqqında / Əzizağa Məmmədov; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı: Uşaq- gəncnəşr, 1952. ‒ 47, [1] s. 2932. Molla Nəsrəddin / [tərt. ed. Y.Məmmədov; red. X.Əzizbəyov]. ‒ Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1952. ‒ 92, [4] s.

1956 2933. Hacıyev, C.X. Molla Nəsrəddin: Molla Nəsrəddin jurnalının 50 illiyi münasibətilə oxunmuş mühazirənin stenoqramı / Cəfər Xəndan Hacıyev, [red. Y.Şirvan] ; Azərb. SSR Siyasi və Elmi Bilikləri Yayan Cəmiyyət. ‒ Bakı: [S. n.], 1956. ‒ [Qızıl Şərq]. ‒ 41, [2] s.

1959 2934. Axundov, N. Molla Nəsrəddin jurnalının nəşri tarixi / Nazim Axundov; [red. A. Zamanov]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1959. ‒ 257, [3] s.

1966 2935. İsrafilov, H. Molla Nəsrəddin karikaturaları = Карикатуры журнала “Молла Насреддин” / Tərt. ed.: H.İsrafilov, T.Həsənzadə; red.: N.Nağıyev, S. Məmmədzadə . ‒ 70, [1] s. ‒ Mətn paralel olaraq Azərb. və rus dillərindədir.

1967 2936. Mollanəsrəddinçilər [İzomaterial] / [ red. N.Nağıyev; rəssam. Nəcəfqulu]. ‒ Bakı: [Azərnəşr], 1967. ‒ [12] v. ‒ portr.

307 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1968 2937. Axundov, N. Azərbaycan satira jurnalları (1906-1920-ci illər) / Nazim Axundov; red. K.Məmmədov; Azərb.SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1968. ‒ 356 s. Kitabın içindəkindən: I.Fəsil. Azərbaycan satira jurnalları (1906-1920-ci illər): “Molla Nəsrəddin”; Satira jurnallarının əsas iştirakçıları və onların Azərbaycan satirik ədəbiyyatının inkişafında mövqeyi, jurnallarda istifadə olunan janrlar: (Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti haqqında); XX əsr Azərbaycan satirik mətbuatının əlaqələri, təsir dairəsi və beynəlxalq aləmdə qiymətləndirilməsi: (“Molla Nəsərddin” jurnalı- nın fəaliyyəti haqqında).

1970 2938. Anar. Molla Nəsrəddin 66: hekayələr, povestlər və pyes / Anar; [red. G.Həsənzadə]. ‒ Bakı: Gənclik, 1970. ‒ 247, [1] s.

1975 2939. Hacıyev, T. Satira dili: “Molla Nəsrəddin”in dili: tədris vəsaiti / Tofiq Hacıyev; red.: A.Zamanov, E.Əzizov; AzSSR Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi, S.M.Kirov ad. ADU. ‒ Bakı: ADU, 1975. ‒ 176, [4] s.

1976 2940. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin”in tarixi hünəri / İslam Ağayev; red. N.N.Zeynalov; Azərbaycan SSR Bilik Cəmiyyəti. ‒ Bakı: Elm, 1976. ‒ 39 s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının yaranma tarixi və fəaliyyəti haqqında danışılır.

1980 2941. Mirəhmədov, Ə. Azərbaycan Molla Nəsrəddini / Əziz Mirəhmədov; red. H.Qasımzadə. ‒ Bakı: Yazıçı, 1980. ‒ 430 s. Kitabda Molla Nəsrəddin ləqəbi ilə yazıb yaratmış böyük Azərbaycan ədibi Cəlil Məmmədquluzadənin inqilabdan əvvəlki jurnalistlik fəaliyyəti əks olunmuşdur. Demokratik maarifçilik və mütərəqqi xalqçılıq meyilləri mühitin- də yetişən Məmmədquluzadənin dünya ədəbiyyatına yaradıcı münasibəti, Şərqin müdrik gülüş ustası Nəsrəddin surətinin onun bədii təfəkküründə meydana çıxması və transformasiyası, bolşevizm ideyalarının satirik “Molla Nəsrəddin” jurnalı üçün əhəmiyyəti, mollanəsrəddinçilərin birinci rus inqilabı zamanı və sonra Azərbaycanda gedən ideoloji mübarizələrdə rolu və xidməti məsələlərinə xüsusi diqqət yetirilmişdir.

308 BİBLİOQRAFİYA

1982 2942. Hüseynov, F. Satirik gülüşün qüdrəti / Firidun Hüseynov; bədii red. E.Cabbarov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1982. ‒ 205 s. Kitab Cəlil Məmmədquluzadənin həm mütərəqqi rus ədəbiyyatı klassik- ləri, həm də Azərbaycan satirik poeziyasının məşhur simaları ilə yaradıcılıq əlaqəsindən bəhs edir. Müəllif Cənubi Azərbaycanda “Molla Nəsrəddin” gülüşünə olan dərin maraqdan, Mirzə Cəlil, Sabir, Əli Nəzmi, Əliqulu Qəmkü- sar, Mirzə Əli Möcüz Şəbüstəri ədəbi irsinin ideya-bədii məziyyətlərindən, sənətkarlıq sirlərindən söhbət açmaqla oxucuda XX əsr Azərbaycan bədii gülüşünün zəngin, orijinal, maraqlı, çeşidli mənzərəsi haqqında təsəvvür yaradır 2943. Paşayev, A. “Molla Nəsrəddin”: dostları və düşmənləri / Ataxan Paşayev; red. F.Hüseynov. ‒ Bakı: Gənclik, 1982. ‒ 96 s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının Şərq xalqlarının oyanmasındakı rolu, onun çar mütləqiyyətinə, burjuaziya-mülkədar zülmünə, Şərq müstəbidlə- rinə, habelə cəhalət və islam dininin ehkamlarına qarşı apardığı barışmaz mübarizəsi öz əksini tapmışdır.

1983 2944. Hacıyev, T. “Molla Nəsrəddin”in dili və üslubu / Tofiq Hacıyev; rəyçi Q.Xəlilov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1983. ‒ 270 s. Kitabda jurnalda işlədilən üslubu uyğunlaşma, nitqin tipikləşdirilməsi, obrazın ictimai düşüncəsi, köməkçi sözlərin əsas mövqeyi, satiriklərin dolayı söhbəti məsələləri təhlil edilmişdir.

1984 2945. Məmmədli, Q. Molla Nəsrəddin / Qulam Məmmədli ; red. Ə. Mirəhmədov. ‒ Bakı: Gənclik, 1984. ‒ 518, [2] S. Kitab Cəlil Məmmədquluzadənin 1906‒cı ildən Tiflisdə nəşr etdirdiyi məşhur “Molla Nəsrəddin” jurnalının müsəlman Şərqinin siyasi və ictimai həyatında mühüm rol oynamasından bəhs edir. Bu əsər ilk dəfə 1966‒cı ildə C.Məmmədquluzadənin 100 və jurnalın 60 illiyi münasibətilə çap edilmişdir.

1985 2946. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin”in poetikası / İslam Ağayev; red. K.Məmmədov; Azərbaycan SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 1985. ‒ 164, [4] s. Kitabın içindəkilər: “Molla Nəsrəddin” jurnalının öyrənilməsi tarixindən; “Molla Nəsrəddin”in ideya-bədii mübarizəsinin əsasları; “Molla Nəsrəddin” publisistika məktəbinin yaranması və təşəkkülü; “Molla Nəsrəddin” publisisti- 309 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ kasının janr xüsusiyyətləri; “Molla Nəsrəddin” bədii nəsri və onun publisistika ilə əlaqəsi; “Molla Nəsrəddin” şeir məktəbi; “Molla Nəsrəddin” şeir mək- təbinin yaranması və təşəkkülü; “Molla Nəsrəddin” şeirinin xüsusiyyətləri; Janr məsələləri; Şəkil məsələləri; Klassik şeir şəkillərindən istifadə; Xalq şeri şəkillərindən istifadə; Mollanəsrəddinçilərin maarifçi-romantik şeirə təsiri; Mollanəsrəddinçilərin epiqon-məhəbbət şeirinə təsiri.

1986 2947. Hüseynov, F. “Molla Nəsrəddin” və mollanəsrəddinçilər / Firudin Hüseynov; rəyçi X.Məmmədov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1986. ‒ 278 s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının ədəbi xətti, burjua mətbuatına qarşı satirik mübarizəsi, satirik mətbuatın genişlənməsinə təsiri dövrün ictimai-siyasi və ədəbi hadisələri ilə sıx bağlı şəkildə tədqiq və təhlil olunur. C.Məmmədqu- luzadə, M.Ə.Sabir, Ə.Haqverdiyev və b. məşhur mollanəsrəddinçilərin satira yaradıcılığı haqqında da yığcam məlumat verilir. 2948. “Mollanəsrəddin”çi şairlər: Satirik şeirlər: “Molla Nəsrəddin” jur- nalının 80 illik yubileyinə / Tərt. ed.: A.Zamanov, K.Əliyev; red. və ön söz. müəl. A.Zamanov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1986. ‒ 512 s. 2949. Şərif, Ə. “Molla Nəsrəddin” necə yarandı? / Əziz Şərif; red. V.Rüstəmzadə . ‒ Bakı: Azərnəşr, 1986. ‒ 392, [4] s. Kitabın içindəkilər: Yazıçının vətəni; Yazıçının ailəsi və uşaqları; Müəl- limlər seminariyası; Xalq müəllimi; İlk qələm təcrübələri; Uğurlu başlanğıc; Naxçıvanda mədəni həyatın canlanması; Axtarış illəri; “Şərqi-Rus”; Fırtınalı günlər; Kiçik xülasə; Molla Nəsrəddin.

1987 2950. Məmmədov, X. Əkinçidən “Molla Nəsrəddin”ə qədər / Xeyrulla Məmmədov; red. Ə.Mirəhmədov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1987. ‒ 270 s. Monoqrafiya Azərbaycan ədəbiyyatının az araşdırılmış mürəkkəb bir mərhələsi – XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəlində (1880-1905) maarifçi-realist ədəbi hərəkatın tədqiqinə həsr olunmuşdur. Kitabda milli maarifçilik və onun bədii fikrin dirçəlişinə təsiri, maarifçi realizmin spesifikası, ədəbi növ və janrların inkişaf dinamikası haqqında məlumat verilir və böyük ədib Cəlil Məmmədquluzadə və onun davamçıları arasında varislik əlaqələri verilmişdir.

1988 2951. Məmmədov, X. “Əkinçi”dən “Molla Nəsrəddin”ədək / Xeyrulla Məmmədov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1988. 2952. Molla Nəsrəddin : 12 cilddə: (1906-1931) / cildin red. və ön sözün müəl. Ə.Mirəhmədov; tərt. ed. T.Həsənzadə; rəs. F.Səfərov, R.Məmmədov; 310 BİBLİOQRAFİYA

AzSSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı: Elm, 1988. ‒ 720 s. ‒ (Ədəbi Abidələr).

1990 2953. Salamzadə, Q. Kiçik pəncərədən görünən dünya / Qəmər Salamza- də; red. T.Nəzərli; bədii red. V.Çernojukov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1990. ‒ 190 s. Kitabda Azərbaycan şairi Əliqulu Qəmküsarın həyat və fəaliyyəti əks etdirilir. Ədibin dünyagörüşü və ədəbi baxışları, Cəlil Məmmədquluzadə ilə dostluğu, mütərəqqi “Molla Nəsrədiin” jurnalında çıxışları nəzərdən keçirilir.

1991 2954. Həsənzadə, T. C.Məmmədquluzadənin Cənub səfəri və “Molla Nəs- rəddin” jurnalının Təbrizdə nəşri / Turan Həsənzadə; red. T.Əhmədov; AzEA Nizami ad. Xalqlar Dostluğu Ordenli Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı: Elm, 1991. ‒ 84 s. Monoqrafiyada böyük demokratın həyat və yaradıcılığının müəyyən dövrü tədqiq olunur. Əsərdə Cənubi Azərbaycan zəhmətkeşinin “Molla Nəsrəddin” jurnalında əksini tapan ağır güzaranına da yer verilmişdir.

1995 2955. Köçərli, F. “Molla Nəsrəddin”çi Ömər Faiq / Firudin Köçərli; red. F.Vahidov. ‒ Bakı: Elm, 1995. ‒ 76 s. Kitabçada XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan demokratik ictimai fikrinin görkəmli nümayəndəsi Ömər Faiqin dünyagörüşü təhlil olunur.

1996 2956. Molla Nəsrəddin: 10 cilddə (1906-1931) / Tərt. ed. T.Həsənzadə; cildin red. və ön sözün müəl. Ə.Mirəhmədov; cildin bədii tərt. F.Fərəcov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Cild 1: 1906-1907. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1996. ‒ 712 s. Azərbaycan mətbuatının qızıl tacı olan “Molla Nəsrəddin” jurnalının kitab şəklində nəşrinin bu cildinə 1906-1907-ci illərdə çıxmış 88 nömrə daxil edilmişdir.

2002 2957. I Beynəlxalq Molla Nəsrəddin Karikatura müsabiqəsi: [Albom] / Tərt. S.Səfərli; Almaniyanın Azərbaycandakı Səfirliyi; Alman-Azərbay- can Mədəniyyət Birliyi “Kapellhaus”; Azərbaycan Karikaturistləri Birliyi. ‒ Bakı: Adiloğlu ММC, 2002. ‒ 38 s. 2958. Həbibbəyli, İ. Mollanəsrəddinçi karikatura ustası Oskar Şmerlinq / İsa Həbibbəyli; red. İman Cəfər. ‒ Naxçıvan, 2002. ‒ 51 s. 311 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın içindəkilər: Oskar Şmerlinq; Şəkil dünyası; Tərcümeyi-hal şəkilləri; Dostları, məsləkdaşları; Mirzə Cəlil Məmmədquluzadəyə məktublar; Oskar Şmerlinq və Gürcüstan mövzusu; Mollanəsrəddinçi karikatura; “Yeni fikir” qəzetində Oskar Şmerlinqin karikaturaları; Mollanəsrəddinçi Azərbaycan rəssamları; Şmerlinqin kitab qrafikası; Ehtiram, ənənə. Oskar Shmerling – the master of caricature and fellow of the way of Molla Nasraddin; Avtor der karikaturen Molla Nasraddin, karikaturmeister Oskar Shmerling; Oscar Shmerling, le maitre de la caricature, continuateur de Molla Nasraddin; Мастер карикатуры Оскар Шмерлинг – Молланасреддиновед. 2959. Molla Nəsrəddin: Azərbaycan ədəbiyyatının klassiki, görkəmli yazıçı, ictimai xadim, Cəlil Hüseyn oğlu Məmmədquluzadənin böyük şah əsəri: Təqvim 2002. ‒ Bakı: Qismət NP, 2002. ‒ 25 s. Təqvimdə “Molla Nəsrəddin” jurnalına çəkilmiş illüstrasiyalardan istifadə olunub. 2960. Molla Nəsrəddin: 10 cilddə: (1906-1931) / Transliterasiya və tərt. ed. T.Həsənzadə; red. Ə.Mirəhmədov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Cild 2: 1908-1909. ‒ Bakı: Azərnəşr, 2002. ‒ 720 s. Azərbaycan mətbuatının qızıl tacı olan “Molla Nəsrəddin” jurnalının kitab şəklində nəşrinin bu cildinə 1908-1909‒cu illərdə çıxmış 75 nömrə daxil edilmişdir.

2005 2961. İman, C. “Molla Nəsrəddin”də jurnalistika sənətkarlığı məsələləri: metodik vəsait / Cəfər İman; rəyçi İ.Həbibbəyli; Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan: NDU-Qeyrət, 2005. ‒ 65 s. 2962. Molla Nəsrəddin: 10 cilddə (1906-1931) / 1909-cu ilin saylarının transliterasiya ed. və çapa haz. T.Həsənzadə; 1910-cu ilin saylarının transliterasiya ed. və çapa haz. E.Qasımova; ön sözün müəl. İ.Həbibbəyli; red. T.Kərimli; naşir Q.İsmayıloğlu . ‒ Cild 3: (№ 23-52) ‒ 1910-cu illər. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2005. ‒ 700 s.

2006 2963. Ağayev, İ. Tarixi yaddaşımızın böyük yadigarı: “Molla Nəsrəddin” satira jurnalının 100 illiyi / İslam Ağayev; red. B.Nəbiyev. ‒ Bakı: Elm, 2006. ‒ 56 s. 2964. Molla Nəsrəddin, 1921: [toplu] / Transliter. ed. və çapa hazırl. E.Qasımova; ön söz. müəl. T.Aydınoğlu; red. M.Nazimoğlu; Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyası, Söz Azadlığının Müdafiə Fondu. ‒ Bakı: Adiloğlu, 2006. ‒ 66 s. 312 BİBLİOQRAFİYA

2965. Sultan, M. Mollanəsrəddinçilər “Yeni Yol”da / Mehriban Sultan; rəyçi İ.Həbibbəyli; Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan: NDU-Qeyrət, 2006. ‒ 224 s.

2007 2966. Haqverdiyev, Ə. Molla Nəsrəddin jurnalında səyahətnamələr / Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, S. Mümtaz, Q.Şərifov; tərt., transliter. və ön söz müəl. D.Məmmədova; red. Ə.Saraçlı. ‒ Bakı: Elm, 2007. ‒ 72, [3] s. 2967. Quliyev, M. Molla Nəsrəddin ‒ 100: müasir lətifələr / Mehrəli Quli- yev; [ön söz əvəzi T.Bünyatov]. ‒ Bakı: Araz, 2007. ‒ 149, [1] s. 2968. Üzeyir bəy Hacıbəyov və “Molla Nəsrəddin” / Tərt. ed.: T.Aydın- oğlu, S.Qarabağlı; red. M.Nazimoğlu; Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyası; Söz Azadlığı Müdafiə Fondu. ‒ Bakı: Adil- oğlu, 2007. ‒ 88 s. Üzeyir bəy Hacıbəyov və “Molla Nəsrəddin” kitabçasına tədqiqat və şərh materialları, Ü.Hacıbəyovun müxtəlif illərdə “Molla Nəsrəddin”də işıq üzü görmüş 7 felyetonu daxil edilmişdir.

2008 2969. Ağayev, İ. Ədəbiyyat, mətbuat və publisistika problemləri: (seçilmiş məqalələr) / Ağayev İslam; elmi red. A.Rüstəmli; AMEA, Nizami ad. Ədəbiy- yat İn-tu. ‒ Bakı: Elm, 2008. ‒ 500 s. Kitabın içindəkindən: Satirik “Zənbur” jurnalı: (“Zənbur” jurnalı ilə “Molla Nəsrəddin” jurnalının oxşar və fərqli cəhətləri); “Zənbur” jurnalının rəsmləri haqqında: (məqalədə “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyətindən də bəhs olunur); Əzim Əzimzadənin jurnalistlik fəaliyyəti: (Ə.Əzimzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalı ilə əlaqəsi). ‒ “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi: Cəlil Məmmədquluzadənin publisistikası (1920-ci ilədək); “Molla Nəsrəddin” jurnalının yaranması və ədəbi-ictimai mübarizəsi; “Molla Nəsrəddin” publisistikasının janr xüsusiyyətləri; “Molla Nəsrəddin”in bədii nəsri və onun publisistika ilə əlaqəsi; “Molla Nəsrəddin” jurnalında şeir; “Molla Nəsrəddin” satirik şeirinin janr xüsusiyyətləri; “Molla Nəsrəddin”də satirik qrafika; “Molla Nəsrəddin” jurnalının mətnləri ilə rəsmlərinin əlaqəsi; “Molla Nəsrəddin” jurnalı və 1905-1907-ci illər inqilabı dövrünün satirik rus mətbuatı; “Molla Nəsrəddin” tarixən və bu gün. 2970. Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) / 1911-ci ilin transl-ya ed. və çapa haz. Ə.Hüseynov; 1912-1913‒cü ilin transl-ya ed. və çapa haz. T.Həsənzadə; red.: B.Nəbiyev, T.Kərimli; naşir Q.İsmayıloğlu; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. Cild 4: 1911-1914-cü illər. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2008. ‒ 882, [2] s. 313 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2971. “Molla Nəsrəddin” jurnalının tədqiqi: biblioqrafik göstərici / AMEA, Mərkəzi Elmi Kitabxana; tərt. ed., ön söz və elmi red.: A.İ.Əliyeva- Kəngərli; Z.Y.Naibova; elmi məsl. İ.Ə.Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2008. ‒ 188 s.

2009 2972. Məmmədli, Q. Molla Nəsrəddin: salnamə / Qulam Məmmədli; tərt. və ön sözün müəl. İ.Həbibbəyli; red. İ.Hacıyev. ‒ Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009. ‒ 518 s. Kitabda görkəmli yazıçı və böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı və çoxcəhətli fəaliyyətinin əsas tarixləri öz əksini tapmışdır. 2973. Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu ; translit-ya ed. və çapa haz.: E.Qasımova, Ə.Hüseynov; red.: B.Nəbiyev, T.Kərimli; naşir. Q.İsmayıloğlu. ‒ Cild 5: 1917, 1921-1924-cü illər. ‒ Bakı: Çinar Çap, 2009. ‒ 892 s. “Molla Nəsrəddin” jurnalının kitab şəklində nəşrinin bu cildinə Tiflisdə nəşr olunan 1917-ci ilin nömrələri, Təbrizdə nəşr olunan 1921-ci ilin nömrələri və Bakıda nəşr olunan 1922-1924-cü ilin nömrələri daxil edilmişdir. 2974. “Molla Nəsrəddin" jurnalının nəşri tarixindən / Nəşrə hazırl. və red. A.Ə.Paşayev; Azərb. Resp. Milli Arxiv İdarəsi. ‒ Bakı: Çaşıoğlu, 2009. ‒ 354, [2] s. “Molla Nəsrəddin” jurnalı təkcə Güney Qafqazda və Rusiyada deyil, Yaxın və Orta Şərq ölkələrində də geniş yayılmış, böyük şöhrət qazanmışdır. Jurnalın səhifələrində müstəmləkəçi dövlətlərin milli-müstəmləkə zülmü, çar mütləqiyyəti, Şərqdə ‒ ilk növbədə İran və Türkiyədə istibdad quruluşu, orta əsr feodal qalıqları, xalq kütlələrini ağlasığmaz dərəcədə istismar edən burjua- mülkədar ağalığı, gerilik, cəhalət, ətalət, dini fanatizm cəsarətlə ifşa olunurdu. Nəşrinin ilk günlərindən cəsarətli tənqidinə görə “Molla Nəsrəddin” jurnalı dəfələrlə bağlanır, onun ayrı‒ayrı nömrələri müsadirə olunur, redaktorları məhkəmə məsuliyyətinə cəlb olunaraq cəzalandırlırdı. Bu kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinə aid sənədlər; Sənədlərin əslləri; Jurnalın təqibinə səbəb olmuş karikaturalar öz əksini tapmışdır. 2975. Şərif, Ə. “Molla Nəsrəddin” necə yarandı / Əziz Şərif; tərt. ed. və müqəd. müəl. İ.Həbibbəyli. ‒ Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009. ‒ 382 s. Kitabın içindəkilər: “Molla Nəsrəddin” necə yarandı monoqrafiyasında Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı və yaradıcılığının birinci dövründən (1869- 1906) bəhs olunur: Yazıçının vətəni; Yazıçının ailəsi və uşaqları; Müəllimlər seminariyası; Xalq müəllimi; İlk qələm təcrübələri; Uğurlu başlanğıc; Naxçı- vanda mədəni həyatın canlanması; Axtarış illəri; “Şərqi-Rus”; Fırtınalı günlər; Molla Nəsrəddin.

314 BİBLİOQRAFİYA

2010 2976. Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu ; transl-ya ed. və çapa haz.: Ə.Hüseynov, T.Həsənzadə; red.: B.Nəbiyev, T.Kərimli; naşir Q.İsmayıloğlu. ‒ Cild 6: 1925-1926-cı illər. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2010. ‒ 892 s. 2977. MollaNəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu ; transl-ya ed. və çapa haz.: Ə.Hüseynov, T.Həsənzadə; red.: B.Nəbiyev, T.Kərimli; naşir Q.İsmayıloğlu. ‒ Cild 7: 1927-1928-ci illər. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2010. ‒ 834 s. 2978. Molla Nəsrəddin: 8 cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; transl-ya ed. və çapa haz.: T.Həsənzadə, E.Qasımova; red.: B.Nəbiyev, T.Kərimli; naşir Q.İsmayıloğlu. ‒ Cild 8: 1929-1931-ci illər. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2010. ‒ 690 s. 2979. Paşayev, A. “Molla Nəsrəddin”: dostları, düşmənləri / Ataxan Paşa- yev. ‒ Bakı: Çaşıoğlu, 2010. ‒ 146 [2] s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının Şərq xalqlarının oyanmasındakı rolu, onun çar mütləqiyyətinə, burjuaziya-mülkədar zülmünə, Şərq müstəhidlərinə, habelə cəhalət və islam dininin ehkamlarına qarşı apardığı barışmaz mübarizəsi öz əksini tapmışdır. Eyni zamanda, əsərdə bu mübarizədə jurnalın qarşılaşdığı çətinliklər, onun dostları və düşmənləri haqqında da ətraflı söhbət açılır.

2011 2980. Qasımova, E. İmzalar. “Molla Nəsrəddin”, 1906-1921 / Elmira Qasımova; red. A.Salmansoy; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Cild 1. ‒ Bakı: Elm, 2011. ‒ 58, [1] s. 2981. Rza, R. Sabir sağ olaydı: Molla Nəsrəddin ‒ dünən, bu gün / Rəsul Rza, Anar; [üz qabığını haz. S.Hüseynzadə; ön söz. əvəzi R.Hüseynov]. ‒ Bakı: Nurlan, 2011. ‒ 519, [1] s.

2013 2982. Əliyev, K. Ədəbiyyat tarixinə bir baxış / Kamran Əliyev; elmi red. İ.Həbibbəyli; AMEA, Folklor İnstitutu. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2013. ‒ 302 s. Kitabın içindıkindən: Mirzə Cəlil müdrikliyi: (“Molla Nəsrəddin” jurnalı- nın fəaliyyəti haqqında); Şərqi oyadan zəng səsləri: (“Molla Nəsrəddin” jurnalının 1906-cı ildə çıxan 12, 14-cü nömrələri haqqında); Jurnalın Təbriz nömrələri: (“Molla Nəsrəddin” jurnalının Təbrizə çıxan nömrələri haqqında).

2015 2983. İmzalar. “Molla Nəsrəddin”, 1906-1931: Milli Mətbuat ‒ 140: [biblioqrafik göstərici] / Elmira Qasımova, Afaq Əliyeva; red. A.Salmansoy; 315 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı: [Avropa], 2015. ‒ 197, [1] s. Biblioqrafik göstərici gizli imzaların toplanılması və spesifikliyi baxımın- dan ilk təşəbbüsdür. Kitab iki hissədən ibarətdir. I hissədə müxtəlif fasilələrlə 25 il nəşr olunan "Molla Nəsrəddin" jurnalının 1906‒1921, II hissədə isə 1922‒1931‒ci illərinin mətnindəki bütün gizli imzalar qeydə alınmışdır.

2016 2984. Anar. “Molla Nəsrəddin” 110 il sonra / Anar; red. E.İsgəndərzadə. ‒ Bakı: Vektor, 2016. ‒ 157, [3] s. 2985. Zülmətdə işıq. Molla Nəsrəddin ‒ 110 [Elektron resurs]: tövsiyə göstəricisi: Molla Nəsrəddin ‒ 110 / Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, F. Köçərli ad. Respublika Uşaq Kitabxanası ; tərt. S.Ə.Əhmədova; red. Z.C.Dadaşova. ‒ Bakı: [s. n.], 2016. ‒ [56] s.

2017 2986. Hüseynov, Y. Mollanəsrəddinçilərin dünyagörüşünün sosial-fəlsəfi təhlili: müasir yanaşma / Yusif Hüseynov; elmi red. İ.Həbibbəyli; ön söz: Q.Allahverdiyev; Azərbaycan Respulikası Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2017. ‒ 279, [1] s. Kitabın içindəkilər: I Fəsil. Mollanəsrəddinçilərin Azərbaycanın sosial- fəlsəfi fikir tarixində yeri və rolu: nəzəri-metodoloji yanaşma: Mollanəsrəddin- çilərin dünyagörüşünün formalaşmasının sosial-fəlsəfi mənbələri; Mollanəsrəd- dinçilərin cəmiyyətşünaslıq və dövlətçilik baxışları mənəviyyat və sənət konsepsiyasının təcəssümüdür. ‒ II Fəsil. Milli və dünya sosial-fəlsəfi irsi mol- lanəsrəddinçilərin dünyagörüşü prizmasında: Şərq və Azərbaycan sosial- fəlsəfi irsi mollanəsrəddinçilərin dünyagörüşü güzgüsündə; Qərb və rus maarifçi fəlsəfi irsin mollanəsrəddinçilərin yaradıcılığına təsiri; Mollanəsrəd- dinçilərin sosiomədəni irsinin müasir nəzəri-fəlsəfi əhəmiyyəti; Mollanəsrəd- dinçilərin azərbaycançılıq və milli kimlik konsepsiyası ‒ mili məfkurəçiliyin təzahürüdür; Mollanəsrəddinçilərin sovet gerçəkliyinə və sosialist dəyərlərinə münasibətlərində tənqiddən ictimai ittihama keçid; Mollanəsrəddinçilərin tole- rant və multikultural baxışlarının müasir Azərbaycan cəmiyyətində rolu; Heydər Əliyevin hakimiyyətinin bütün mərhələlərində mollanəsrəddinçilərin sozial-fəlsəfi irsinə diqqət və qayğısı. 2987. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; Red., [ön söz]: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli; [burax. məsul S. İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. G.Cəfərova]. ‒ Cild 1: (1906- 1907). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2017. ‒ 657, [3] s. 2988. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906‒1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn‒tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli [ön söz]; [burax. 316 BİBLİOQRAFİYA məsul S. İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. G.Cəfərova]. ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2017. ‒ 646, [6] s. 2989. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli [ön söz]; [burax məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. G.Cəfərova]. ‒ Cild 3: (1909- 1910). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2017. ‒ 647, [5] s. 2990. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. G.Cəfərova]. ‒ Cild 4: (1910-1913). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2017. ‒ 641, [3] s.

2018 2991. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli; [burax. məsul S.İsmayılova; baş red. Ü.Məmmədova; dizayn Z.Abbasov]. ‒ Cild 5 (1913- 1921). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2018. ‒ 643, [5] s. 2992. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. Ü.Məmmədova]. ‒ Cild 6: (1921- 1924). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2018. ‒ 675, [5] s. 2993. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli [ön söz əvəzi]; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. Ü.Məmmədova]. ‒ Cild 7: (1925-1926). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2018. ‒ 647, [5] s. 2994. Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: on cilddə (1906-1931) / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red.: İ.Həbibbəyli, T.Kərimli; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayn Z.Abbasov; baş red. Ü.Məmmədova]. ‒ Cild 8: (1926- 1927). ‒ Bakı: Şərq-Qərb, 2018. ‒ 643, [5] s.

317 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə haqqında kitablarda

1940 2995. Moskvada Azərbaycan ədəbiyyatı dekadası = Декада Азербай- джанской литературы в Москве / Red.: H.Şərifov, H.Mehdi.‒ Bakı: Azərnəşr, 1940.‒ 311 [3] s. Cəfər Cəfərovun “Azərbaycan dramaturgiyası” məqaləsində Cəlil Məm- mədquluzadənin dramaturgiyasından da bəhs edilmişdir [S.66-86].

1955 2996. Dadaşlı, Ə. 1905-1907-ci illər rus inqilabı və Asiyanın oyanması / Əkbər Dadaşlı. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1955. ‒ 80, [4] s. Şərqdə milli-azadlıq hərəkatı bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığından da bəhs olunmuşdur [S. 28-48]

1958 2997. Arif, M. Azərbaycan xalqının ədəbiyyatı / Məmməd Arif; red. Ş.Ab- basov; bədii red. R.Hüseynov. ‒ Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı. 1958. ‒ 84 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadə, “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti haqqında danışılmışdır [S. 42-48] 2998. Sadıq, Ə. Seçilmiş əsərləri / Əvəz Sadıq; [red. C.Cəfərov].- Bakı: Azərnəşr , 1958. – 481, [3] s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının haqqında verilmişdir [S. 463‒469]. 2999. Seyidov, Ə. Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişafı tarixindən / Əhməd Seyidov; [red.: A.Abdullayev, Z.Qiyasbəyli]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1958.‒ 308, [4] s. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda pedaqoji fikrin qısa xülasəsində Cəlil Məmmədquluzadə və onun “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyətindən bəhs olunur [S. 299-307].

1959 3000. Alməmmədov, A. Maksim Qorki və Azərbaycan ədəbiyyatı / A.Alməmmədov; red. F.Qasımzadə; Azərb. SSR Maarif Nazirliyi, V.İ.Lenin ad. Azərb. Dövlət Pedaqoji İn-tu. – Bakı: APİ, 1959. ‒ 81, [3] s.

318 BİBLİOQRAFİYA

Kitabda Cəlil Məmmədquluzadə haqqında da verilmişdir [ S. 9-46]. 3001. Talıbzadə, K. Qorki və Azərbaycan / Kamal Talıbzadə; red. H.Əfəndiyev; Azərb. SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-tu. ‒ Bakı: Az.SSR EA, 1959. ‒ 213, [3] s. Kitabın “Azərbaycan Qorki yaradıcılığında” bölməsində C.Məmmməd- quluzadə yaradıcılığı ilə M.Qorki yaradıcılığı arasında oxşarlıqlar barədə verilmişdir [S. 92].

1961 3002. Tağıyev, Ə. Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişafı tarixindən: XIX əsrin axırları ‒ XX əsrin əvvəlləri / Əmir Tağıyev; [red. A.Abdullayev].‒ Bakı: Azərtədrisnəşr, 1961. ‒ 164, [4] s. Kitabın “XIX əsrin axırları və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda maarif” bölməsində Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında verilmişdir [S. 3-23].

1962 3003. Qəhrəmanov, Ə. Rus-Azərbaycan ədəbi əlaqələrinə dair / Əliheydər Qəhrəmanov; red.: H.Əfəndiyev, Z.Qiyasbəyli.‒ Bakı: Azərnəşr, 1962. ‒ 123, [1] s. Kitabın “Lev Nikolayeviç Tolstoy” bölməsində C.Məmmədquluzadənin 1903-1904-cü illərdə əməkdaşlıq etdiyi “Şərqi-rus” qəzetində Tolstoyun kəndli və torpaq məsələlərinə aid bir neçə ‒ “Buğda danəsi”, “Zəhmət, ölüm və naxoşluq” hekayəsini Azərbaycan dilinə tərcümə edib çap etməsi barədə, “Nikolay Vasilyeviç Qoqol” bölməsində isə Qoqolun ictimai məzmunlu kəskin satirasının Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığına təsiri haqqında verilmişdir [S. 50-55, 76-78].

1963 3004. Ağamirov, M. Birinci rus inqilabı illərində Azərbaycan ictimai fik- rində milli məsələyə dair / Midhət Ağamirov; red. M.A.Qazıyev; Azərb. SSR EA, Fəlsəfə bölməsi. ‒ Bakı: Azərbaycan SSR EA, 1963. ‒ 114, [6] s. Kitabın “Xalqlar dostluğu və proletar beynəlmiləlçiliyi” bölməsində C.Məmmədquluzadənin xalqın azadlığı uğrunda mübarizəsi və “Molla Nəsrəd- din” jurnalı haqqında verilmişdir [S. 103]. 3005. Köçərli, F. Seçilmiş əsərləri / Firidun bəy Köçərli; tərt. ed. və qeyd.: K.Talıbzadə, N.Məmmədov; Az.SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. – Bakı: Az.SSR EA , 1963. – 341, [2] s. Kitabda “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti haqqında verilmişdir [S. 19‒25, 135‒137, 218, 276, 306].

319 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3006. Məmmədov, K. Nəcəf bəy Vəzirov / Kamran Məmmədov; red. M.C.Cəfərov; Azərb.SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-tu. – Bakı: Az.SSR EA, 1963. ‒ 324, [4] s. C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığı haqqında [S. 42, 134-135, 142-143, 155, 160, 234-235, 248, 276-277, 319]. 3007. Tərlanov, M. Azərbaycan sovet qrafikası / Məmmədağa Tərlanov, R.S.Əfəndiyev; red. N.Həbibov. – Bakı: Azərnəşr ,1963. – 24, [19] s. “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında [S.20‒24].

1964 3008. Azərbaycan tarixi: üç cilddə / Azərb. SSR EA Tarix İn-tu; red.: İ.A.Hüseynov, Ə.S.Sumbatzadə, Ə.N.Quliyev [və b.]; müəl. hey. İ. A. Hüseynov [və b.]. – Cild 2: Azərbaycanın Rusiyaya birləşdirilməsindən 1917- ci ilin fevral burjua-demokratik inqilabına qədər.- Bakı: AzSSR EA, 1964. 1001, [3] s. Kitabın “İnqilabi-demokratik mətbuat” bölməsində “Molla Nəsrəddin” jurnalı barəsində verilmişdir [S.866‒932]. 3009. Cəfər, M. Azərbaycan-rus ədəbi əlaqələri tarixindən / Məmməd Cəfər; [red. S.Hüseynova]. – Bakı: Azərnəşr, 1964. ‒ 153, [3] s. Kitabda C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığında rus ədəbi əlaqələri haq- qında verilmişdir [S. 115, 125, 135, 147]. 3010. Kərimov, İ. Azərbaycan və gürcü səhnə ustalarının dostluğu / İnqilab Kərimov; [red. M.Məmmədov]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1964. ‒ 60, [2] s. Kitabda C.Məmmədquluzadənin və başqa Azərbaycan ziyalısının təşəbbü- sü və köməyi ilə Tiflisdə Şeytan bazarda, Botaniçeski küçəsində “Auditori- ya”nın açılışı, azərbaycanlı artistlərin xüsusi binada çıxış etmək əldə etməsi barədə verilmişdir [S. 9-37]. 3011. Kərimova, R. Azərbaycan sovet portret boyakarlığı: [monoqrafiya] / Rəfiqə Kərimova; red. M.Nəcəfov; Az.SSR EA, Memarlıq və İncəsənət İn-tu. ‒ Bakı: Az.SSR EA, 1964. ‒ 178, [2] s. Kitabda C.Məmmədquluzadə barədə və İran yazıçısı Məhəmmədlu Abba- sinin C.Məmmədquluzadə, M.Ə.Sabir haqqında dediyi fikirləri də verilmişdir [S. 12, 23-26]. 3012. Naxçıvan MSSR-in 40 illiyi / Azərb. KP MK Partiya Tarixi İn-tu, Sov. İKP MK yanında Marksizm-Leninizm İn-tunun filialı, Azərb. KP Naxçı- van Vilayət Komitəsi; [red. Ə.Əsədov]. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1964. ‒ 100, [4] s. Kitabın “Dirçəlmiş xalqın mədəniyyəti” bölməsində C.Məmmədquluzadə- nin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsəri haqqında verilmişdir [S. 96-97].

320 BİBLİOQRAFİYA

1970 3013. Quliyev, N. Azərbaycan sovet komediyasının inkişaf yolları / Nəcəf Quliyev; red. M.Müştaq. – Bakı: Azərnəşr, 1970. – 139, [1] s. Kitabın “Tənqid və təbliğ səhnəsi” bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” komediyası haqqında verilmişdir [S. 27–30].

1975 3014. Azərbaycan teatrının salnaməsi / Azərbaycan Teatr Cəmiyyəti; tərt. ed. Qulam Məmmədli; red.: C.Cəfərov, Ə.Mirəhmədov. – Bakı: Azərnəşr, 1975. – 584 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadənin “Kamança”, “Kişmiş oyunu”, “Ölü- lər” əsərlərinin səhnəyə qoyulma tarixçəsi öz əksini tapmışdır.

1976 3015. Qarayev, Y. Tənqid: problemlər, portretlər / Yaşar Qarayev; red. Z.Qiyasbəyli; bədii red. N.Nəsirov. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1976. ‒ 212 s. Kitabın içindəkindən: Realizm: mübahisələr və həqiqətlər: (C.Məmməd- quluzadə yaradıcılığı haqqında); Tənqidi realizm: estetik ideal və müsbət qəhrəman: (C.Məmmədquluzadənin hekayələri haqqında).

1977 3016. Hacıyev, T. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbi dili: dərs vəsaiti / Tofiq Hacıyev; [elmi red. Ə.Bağırov]; Azərb. SSR Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi, S.M.Kirov ad. ADU. ‒ Bakı: Maarif, 1977. ‒ 186, [2] s. Kitabın “Morfologiyanın inkişafında başlıca təmayül” bölməsində C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin dil xüsusiyyətləri haqqında verilmişdir [S. 142-149]. 3017. Məmmədov, M. Teatr düşüncələri: Teatr. Teatr və dramaturq. Teatr və aktyor / Mehdi Məmmədov; red. K.Talıbzadə. – Bakı, 1977. – 230 s. Kitabın “Mirzağa Əliyev” adlı bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin səhnəyə qoyulması tarixçəsindən söhbət açılır [S.176–195].

1979 3018. Hüseynov, Ə. Sənət yanğısı: monoqrafiya / Əhəd Hüseynov; tərt. ed. Zənurə Hüseynova; red. və müqəd. müəl. İsrail Mustafayev. ‒ Bakı: Yazıçı, 1979. ‒ 453 [4] s. Kitabda müəllifin Cəlil Məmmədquluzadə publisistikasının sənətkarlıq xüsusiyyətlərindən bəhs edilmişdir [S.17-36].

321 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1982 3019. Mir, Cəlal. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik / Mir Cəlal, F.Hüseynov; elmi red. B.Nəbiyev. ‒ Bakı: Maarif, 1982. ‒ 425, [3] s. Kitabın “İnqilabi demokratik ədəbiyyat” bölməsində C.Məmmədquluzadə haqqında verilmişdir [S. 72, 76].

1983 3020. Azərbaycan teatrının salnaməsi / Azərbaycan Teatr Cəmiyyəti; tərt. ed. Q.Məmmədli; xüsusi red. Ə.Mirəhmədov. – Hissə 2: 1920-1930.- Bakı: Yazıçı, 1983. – 298 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı”, “Danabaş kəndinin məktəbi”, “Dəli yığıncağı”, “Kamança”, “Konsulun arvadı”, “Lal”, “Ölülər” əsərlərinin səhnəyə qoyulma tarixi öz əksini tapmışdır.

1988 3021. Novruzov, Ş. “Şərqi Rus”un çağırışı / Şövqi Novruzov; red. A.Zamanov; rəyçi. T.Rüstəmov. ‒ Bakı: Yazıçı, 1988. ‒ 158, [2] s. Kitabın “Şərqi-rus” qəzetində ədəbiyyat məsələləri” bölməsində C.Məm- mədquluzadənin fəaliyyət illəri haqqında verilmişdir [S. 146-159].

1990 3022. Məmmədov, A. Nəsrin poetikası: XIX əsrin II yarısı: [monoqrafiya] /Arif Məmmədov; red. Ə.M.Mirəhmədov; Az.SSR EA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 1990. ‒ 134, [2] s. Kitabın “Təhkiyənin strukturu” bölməsində C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərindən bəhs olunmuşdur [S. 38-48].

1994 3023. Məsimov, M. Azərbaycan ədəbiyyatında satira / Musa Məsimov. ‒ Bakı: Azərbaycan Tərcümə Mərkəzi, 1994. ‒ 136 s. Kitabın “1920-1932-ci illərin satirasında tənqid, təsdiq və tərənnüm” adlı I fəslində C.Məmmədquluzadənin satirik hekayə və dramları haqqında verilmiş- dir [S. 35-40].

1996 3024. Heyət, C. Ədəbiyyatşünaslıq / Cavad Heyət; elmi red. Y.Qarayev. ‒ Bakı: Elm, 1996. ‒ 216 s. Kitabın “Azərbaycanda realizm cərəyanı” bölməsində C.Məmmədqulu- zadənin əsərlərində və onun nəşr etdiyi “Molla Nəsrəddin” jurnalında dərc edilən şeir və məqalələr barədə verilmişdir [S. 104-110].

322 BİBLİOQRAFİYA

1999 3025. Babayev, B. Ədəbi xarakter və tip: XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı- nın materialları əsasında / Baba Babayev; red. A.Bayramoğlu; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti. ‒ Bakı: Elm, 1999. ‒ 96 s. Kitabın “Tənqidi realist ədəbiyyatda tip məsələsi” bölməsində C.Məm- mədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında verilmişdir [S. 9-22].

2002 3026. Ağayev, İ. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan şeiri / İslam Ağayev; elmi red. A.Bayramoğlu. ‒ Bakı: Elm, 2002. ‒ 124 s. Kitabın “Realist şeir 1905-ci il inqilabından sonra” bölməsində “İnqilabi- maarifçi şeir” C.Məmmədquluzadənin “Lisan bəlası” felyetonuna əlavə kimi verdiyi “Dinmə” rədifli şeiri haqqında verilmişdir [S. 34-47].

2003 3027. Vəliyeva, S. Milli dövlətçilik hərəkatının yüksəlişi və Xalq Cümhu- riyyəti dövründə Azərbaycançılıq ideyası / Sona Vəliyeva; elmi red. N.Cəfərov. ‒ Bakı: Azərbaycan, 2003. ‒ 128 s. Kitabın “Azərbaycan maarifçiləri və azərbaycançılıq ideyası” bölməsində Mirzə Cəlilin cümhuriyyət dövründə yazdığı hekayələr haqqında verilmişdir [S. 16-33].

2004 3028. Mir Cəlal. Azərbaycanda ədəbi məktəblər (1905-1917) / Mir Cəlal; elmi red. və çapa hazırl. T.Mütəllimov. ‒ Bakı: Ziya-Nurlan, 2004. ‒ 392 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadə: Tərcümeyi-halı; Mirzə Cəlil məktəbi; Dramatrugiyası; Nəsri; Mühərrirlik fəaliyyəti. 3029. Nəbioğlu, V. Azərbaycan bədii nəsrinin janr-üslub təkamülü (XIX- XX əsrlər) / Vəli Nəbioğlu; red. M.Kazımoğlu; ön söz. müəl. A.Zamanov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı: Elm , 2004. ‒ 264 s. Kitabın “Epik forma dönərgəliyi və milli nəsr üslublarının təşəkkülü” adlı II fəslində C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatı” əsəri və “İnto- nativ çevrilmələr və “Şura” nəsrinin janr-üslub sistemi” adlı III fəslində isə C.Məmmədquluzadənin hekayə və felyetonları haqqında verilmişdir [S. 98- 108; 154-160].

2005 3030. Yusifoğlu, R. Ədəbiyyatşünaslığın əsasları: filologiya fakültəsinin tələbələri üçün dərslik / Rafiq Yusifoğlu; elmi red. Y.Qarayev; Sumqayıt Dövlət Universiteti. ‒ Bakı: Şirvannəşr, 2005. ‒ 276 s. 323 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın “Bədii ədəbiyyatda gülüş. Satira və yumor” bölməsində C.Məm- mədquluzadənin satiralarından bəhs edilmişdir [ S. 199-205].

2006 3031. Əlişanoğlu, T. XX əsr Azərbaycan nəsrinin poetikası / Tehran Əli- şanoğlu; elmi red.: Y.V.Qarayev, Ş.H.Alışanlı; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı: Elm, 2006. ‒ 312 s. Kitabın “XX əsr Azərbaycan nəsrinin təşəkkül poetikası” bölməsində C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası, nəsr əsərləri və “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti haqqında verilmişdir [S. 98-125].

2008 3032. Məmmədov, M. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin həyat və yaradıcılı- ğı / Məmməd. Məmmədov; nəşrə haz., red. və ön söz. müəl. A.Bayramoğlu. – Bakı: Nurlan, 2008. – 183, [1] s. Kitabın “Həyat fəaliyyət yolu” bölməsində yazıçının “Molla Nəsrəddin” jurnalında Cəlil Məmmədquluzadə ilə birgə fəaliyyəti haqında geniş məlumat verilmişdir [S.29–34].

2009 3033. Azərbaycan xalq cümhuriyyəti: ədəbiyyat, dil, mədəni qurucu- luq / AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İn-tu; red. hey.: B.Nəbiyev, N.Cabbarlı, A.Məmmədov. – Bakı: Qoliot Qkup QSC, 2009. – 332, [2] s. Kitabda Y.Qarayevin “Cümhuriyyətə qədərki ədəbiyyatda milli intibah və istiqlal ideyaları” məqaləsində C.Məmmədquluzadə haqqında da verilmişdir [S.90-93]. 3034. Əlimirzəyev, X. Klassiklərimizin ideal və poetik sənət dünyası: 2 cilddə / Xalid Əlimirzəyev; elmi red. A.Nəbiyev; rəy.: T.Hüseynoğlu, V.Sultanlı, S.İbrahimov. ‒ Cild 2. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2009. ‒ 668 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri; Sabir satiralarında müsbət ideal: (məqalədə C.Məm- mədquluzadə ilə Sabirin tanışlığı, “Molla Nəsrəddin” jurnalında birgə fəa- liyyətindən bəhs olunur); Mollanəsrəddinçi şair: (Əliqulu Qəmküsarın C.Məmmədquluzadə ilə tanışlığı, “Molla Nəsrəddin” jurnalında birgə fəaliyyə- tindən də bəhs olunur). 3035. Kərimli, T. Şərqin qapısından dünyaya: [İsa Həbibbəyli – 60] / Teymur Kərimli; red.: G.Babaxanlı, H.Mehdi. – Bakı: Çaşıoğlu, 2009. – 190, [2] s. Kitabın “Elmi yaradıcılığı” bölməsində akademik İsa Həbibbəylinin Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazdığı kitablar haqqında da geniş məlumat veril- mişdir [S.74–93]. 324 BİBLİOQRAFİYA

3036. Seyidov, Y. Akademik İsa Həbibbəyli 60 / Yusif Seyidov; elmi red. N.Cəfərov. – Bakı: Elm və təhsil, 2009. – 186, [2] s. Kitabın “Elm yollarında” bölmədə akademik İsa Həbibbəylinin Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazdığı əsərlər haqqında da geniş məlumat veril- mişdir [S.123-158].

2010 3037. Qəhrəmanov, Ə. Naxçıvan teatrının salnaməsi / Əli Qəhrəmanov, Sarvan İbrahimov, Fəxrəddin Cəfərov; elmi red. İ.Hacıyev; rəy. İ.Həbibbəyli. – Naxçıvan: Əcəmi, 2010. – 734 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin Naxçıvan Teatrında səh- nəyə qoyulma tarixi öz əksini tapmışdır [S. 38–39, 77, 83–85, 88–91, 127, 318–319, 322, 529–532, 544–545, 551].

2011 3038. Eynəli bəy Sultanov: taleyi və sənəti / Elmi red. İ.Həbibbəyli; red. E.Yurdoğlu. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2011. ‒ 239, [1] s. Kitabda İsa Həbibbəylinin “Görkəmli yazıçı, böyük publisist və ictimai xadim” məqaləsində C.Məmmədquluzadənin Eynəli Sultanovla yaradıcılıq və dostluq münasibətlərindən, Ə.Qəhrəmanovun “Eynəli bəy Sultanov və teatr” məqaləsində isə Eynəli bəy Sultanovla C.Məmmədquluzadənin birgə teatr fəaliyyəti haqqında verilmişdir [S. 3-26, 166-188]. 3039. Əhmədov, B. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: dərslik: 3 cilddə: / Bədirxan Əhmədov; ümumi red. İ.Həbibbəyli; red.: K.Əliyev, V.Eyyub; rəy.: N.Qəhrəmanlı, A.Məmmədov, T.Məmməd, T.Mustafayev; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Bakı Slavyan Un-ti .‒ Cild 1. ‒ Bakı: Elm və təhsil, 2011. ‒ 477, [3] s. Kitabın içindəkindən: İctimai həyat və ədəbi proses [S. 26-35]; Cəlil Məmmədquluzadə [S. 258-282]; “Molla Nəsrəddin” jurnalı və ədəbi hərəkat [S. 55-65].

2012 3040. Hacıyev, T. Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi: Ali məktəblər üçün dərslik / Tofiq Hacıyev; red. Q.Abdullayeva.‒ Hissə 2. – Bakı: Elm, 2012.‒ 392 s. Kitabın “Dil məsələləri, dil əsərləri:” bölməsində C.Məmmədquluzadənin ana dilinin təmizliyi uğrunda mübarizəsi, “Bədii üslub” bölməsində isə bədii üslubu haqqında verilmişdir [S. 206-208; 259-266].

2013 3041. Əhmədova, S. Heydər Əliyev və ədəbi-tarixi proses: monoqrafiya / Salatın Əhmədova; red. T.Kərimli. ‒ Bakı: Elm, 2013. ‒ 156, [1] s. 325 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın III fəslində ‒ “XX əsr ədəbiyyatı konsepsiyası: XX əsr ədəbiyyatı: tarix və şəxsiyyət” bölməsində C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığından da bəhs edilmişdir [S. 79-110].

2014 3042. Naxçıvan tarixi: [üç cilddə]: XVIII əsrin 40-cı illərindən XX əsrin 30-cu illərinin sonunadək / Red. hey.: İ.M.Hacıyev, İ.Ə.Həbibbəyli, F.Y.Səfərli [və başq.] .‒ [Cild 2].‒ [Naxçıvan]: Əcəmi, 2014. ‒ 527, [1] s. Kitabın “Mədəniyyət: Elm” bölməsində C.Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyəti haqqında da geniş məlumat verilmişdir [S. 316-323].

2015 3043. Həbibbəyli, İ. Naxçıvandan Naxçıvana / İsa Həbibbəyli; red. T.Kə- rimli. – Bakı: Elm və təhsil, 2015. – 846 s. Kitabın içindəkindən: Hacıağa Fəqir Ordubadi; Eynəli bəy Sultanov (1866 -1935); Məmmədqulu bəy Kəngərli; Kefli İsgəndərin əsas prototipi Cümşüd Paşa Sultanov; Qəzetçi Xəlilin və Lağlağı Sadığın prototipi Sadıq Xəlilov; Mirzə Əbdülqasım Sultanov adlı məqalələrində Cəlil Məmmədquluzadə haq- qında verilmişdir [S.285–339]. 3044. Orucəliyev, İ. Uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin təhlil və tədrisi xüsu- siyyətləri: (Q.Zakir, S.Ə.Şirvani, C.Məmmədquluzadə və M.Dilbazinin əsərləri əsasında): Tədris-metodik vəsait / İsgəndər Orucəliyev; elmi red. O.Qafarov; rəy.: Q.Namazov, B.Əsgərli, A.Həsənli, Ş.Mahmudova; Azərbaycan Respubli- kası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu. ‒ Kitab 2. – Bakı: Müəl- lim, 2015.‒ 160 s. Kitabın içindəkindən: Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində uşaq aləminin bədii təsviri; Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələri uşaq mütaliəsin- də; Cəlil Məmmədquluzadənin dramatik əsərlərində uşaq surətlərinin səciyyə- si; Cəlil Məmmədquluzadə tərbiyə, uşaq maarifi, uşaq teatrı və dərsliklər haqqında.

2016 3045. Babayev, A. Birinci Türkoloji Qurultay və Azərbaycanda türkologi- ya: [monoqrafiya] / A.M.Babayev [son söz]; elmi red., [ön söz] İ.Həbibbəyli. – Bakı: Elm, 2016. – 335 s. Kitabda İsa Həbibbəylinin “Elmimizin və mədəniyyətimizin tarixində parlaq hadisə” adlı ön sözündə Cəlil Məmmədquluzadənin “Yeni yol” qəzetində Yeni əlifba ilə bağlı yazdığı məqalələr haqqında məlumat verilmişdir [S.7–8]. 3046. Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı: 2 cilddə / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; məsul red. T.Əlişanoğlu; elmi red. İ.Həbibbəyli. – Cild 1. – Bakı: Elm və təhsil, 2016. – 799, [1] s.

326 BİBLİOQRAFİYA

Kitabda İsa Həbibbəylinin “Xalq yazıçısı Anar” məqaləsində Cəlil Məm- mədquluzadə sənəti və Anarın yaradıcılıq münasibətlərindən də bəhs olunmuş- dur; Elnarə Akimovanın “Ədəbiyyatşünaslıq və ədəbi tənqid müstəqillik illə- rində” məqaləsində isə akademik İsa Həbibbəylinin Cəlil Məmmədquluzadə haqqında tədqiqatlarından da bəhs edilmişdir [S. 327–352; 878–879]. 3047. Yaşar Qarayev: yaxından və uzaqdan: məqalələr, xatirələr / AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; tərt. ed.: Ş.Alışanlı, A.Bağırlı; red. və ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli. – Bakı: Sabah, [Nurlar], 2016. – 400 [4] s. Kitabda Kamran Əliyevin “Realizmin tədqiqində ən yeni mərhələnin baş- lanğıcı” məqaləsində Cəlil Məmmədquluzadə haqqında verilmişdir [S. 104– 106].

2017 3048. Kamal, R. Güzgü günü: filoloji esselər / Rüstəm Kamal; red. A.Turan. ‒ [Bakı]: Çaşıoğlu, 2017. ‒ 275, [1] s. Kitabın içindəkindən: Mirzə Cəlilin hesab dəftəri; Frans Kafka və Mirzə Cəlil: “həbsiyyə” oyunu; Yuxudan oyanma qorxusu: Frans Kafka və Mirzə Cəlil; Mirzə Cəlil və Həmidə xanım: qağrı xatirəsi; Ç‒C‒S: ömür səslərin ilgə- yində; Mirzə Cəlil lüğəti; “Akuşka”dan görünən dünya; Mirzə Cəlilin teleqraf poetikası [ S. 37-67].

2018 3049. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev: Həyatı və yaradıcılığı / Ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; rəyçi T.Əlişanoğlu; elmi red. Z.Əsgərli; məsul red. A.Bağırlı. – Bakı: Elm və təhsil, 2018. – 332 s. Kitabın “Publisistikası” bölməsində Ə.Haqverdiyevin “Molla Nəsrəddin”- in haqqında xatiratım” məqaləsi və Cəlil Məmmədquluzadə ilə birgə fəaliyyəti haqqında geniş məlumat verilmişdir [S. 152–163]. 3050. Əlişanoğlu, T. Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun beş ili akademik İsa Həbibbəyli ilə: (məqalələr) / Tehran Əlişanoğlu; elmi red. T.Məmməd. – Bakı: Elm və təhsil, 2018. – 128 s. Kitabın “Ədəbiyyat tarixçiliyi: universal akademizmdən akademik univer- saliyaya” adlı məqaləsində İsa Həbibbəyli C.Məmmədquluzadənin tədqiqatçısı kimi verilmişdir [S. 76–91]. 3051. Xəlilov, B. Azərbaycan ədəbiyyatında erməni xisləti / Buludxan Xəlilov; elmi red. H.Məmmədov (Babaoğlu); rəy.: A.Bədəlzadə, N.Mustafa. ‒ Bakı: Adiloğlu, 2018. ‒ 152 s. Kitabın içindəkindən: Erməni ilə müsəlmanın nə alveri?; “Usta Zeynal”dakı Muğdus Akor adlı erməni; Usta Zeynalın qəribəlikləri; Usta Zeynal kimdir, kimə və nəyə inanır?; Muğdusi Akor kimdir, kimə və nəyə 327 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ inanır?; Ermənilər Nəcəfqulu kimi igidi, Şirzadı, Misirxanı öldürüblər...; Bunlar ermənilərdir; Ermənilər bizdən nə istəyirlər?; Müsəlman qadınının ürəyi; Erməninin qanının arasına kamança girir [S. 23-48]. 3052. Şərifova, S. Klassiklər və müasirlər söz müstəvisində / Salidə Şərifova; rəy.: T.Əlişanoğlu, M.Qasımlı. – Bakı: Elm və təhsil, 2018. – 568 s. Kitabda Cəlil Məmmədquluzadədən də bəhs edilmişdir [S. 16, 23, 42–43, 94, 188–189, 194, 293].

2019 3053. Həbibbəyli, İ. Azərbaycan ədəbiyyatı dövrləşdirmə konsepsiyası və inkişaf mərhələləri / İsa Həbibbəyli; elmi red. Ə.Salamzadə; məsul red. Ə.Əsgərli. – Bakı: Elm, 2019. – 452 s. Kitabın “Azərbaycan ədəbiyyatında tənqidi realizm və romantizm epoxası (XIX əsrin 90-cı illərindən 1920-ci ilədək) bölməsində Cəlil Məmmədquluza- dənin tənqidi realizmi və “Molla Nəsrəddin” jurnalının tənqidi realizmi haq- qında geniş məlumat verilmişdir [S. 262–282 ].

328 BİBLİOQRAFİYA

Dərsliklərdə, məcmuələrdə və dövri mətbuatda haqqında nəşr olunmuş məqalələr

Ümumi xarakterli materiallar

1904 3054. Böyük təəssüf: [C.Məmmədquluzadənin həyat yoldaşı Zeynəb xanı- mın vəfatı münasibətilə] // Şərqi-rus. ‒ 1904. ‒ 20 fevral. 3055. İdarədən: [Məhəmməd Ağa Şaxtaxtinskinin vacib işlərə görə Tiflis- dən Bakıya getməsilə əlaqədar mühərrirlik vəzifəsini Mirzə Cəlil Ağa Məmmədquluzadəyə həvalə etməsi barədə] // Şərqi-rus. ‒ 1904. ‒ 26 noyabr. 3056. Tiflisdə əvvəlinci müsəlman pansionu və xüsusi məktəb: [“Şərqi- rus” qəzetinin müvəqqəti redaktoru, naxçıvanlı Cəlil Ağa Məmmədquluzadə cənabları Qafqazın maarif rəisinə müraciətlə Tiflisdə müsəlman pansionu üçün icazə almışdır] // Şərqi-rus. ‒ 1904. ‒ 4 dekabr.

1905 3057. Bakı xəbərləri: [“Tiflisski listok” qəzetində C.Məmmədquluzadəyə Tiflisdə Azərbaycan dilində “Novruz” adlı qəzetə nəşr etməyə icazə verilməsi haqqında] // Həyat. ‒ 1905. ‒ 14 avqust. 3058. Bakı xəbərləri: [məqalədə Tiflisdə Azərbaycan dilində “Novruz” adlı qəzet nəşr etmək ixtiyarını alan C.Məmmədquluzadənin “Tiflisski listok” qəzetində Azərbaycan dilində qəzet nəşr etmək ixtiyarından əl çəkdiyi bildiri- lir] // Həyat. ‒ 1905. ‒ 17 avqust. 3059. Qafqaz xəbərləri: [C.Məmmədquluzadənin Tiflisdə türk dilində “Novruz” adlı qəzetə nəşr etmək ricasının Qafqaz canişininin qəbul etməməsi haqqında] // Həyat. ‒ 1905. ‒ 10 avqust.

1907 3060. Hadi, M. Molla Nəsrəddinə: [şeir] / Məhəmməd Hadi // İrşad. ‒ 1907. ‒ 7 iyun.

1909 3061. İran: [C.Məmmədquluzadənin rus hökumət əsgərlərinin əmri ilə tutulub rus ordugahına göndərilməsi, oradan da Culfa tərəf ilə Rusiyaya aparılması haqqında] // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 11 may.

329 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1911 3062. Şamaxıdan bizə yazırlar: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin Həmidə xanımla evlənməsindən bəhs olunur] // Nicat. ‒ 1911. ‒ 30 aprel.

1913 3063. Əsgərov, S. Müxtəsər bir cavab / Səlman Əsgərov // İqbal. ‒ 1913. ‒ 17 dekabr.

1916 3064. Bakı xəbərləri: [Cəlil Məmmədquluzadə, Nəcəfzadə cənablarının Bakıya gəlişi haqqında] // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 11 aprel.

1923 3065. Ağazadə, F. Böyük inqilab və yeni əlifba: “Yeni yol” qəzetinin nömrələrini vərəqləsəniz, Ağamalı oğlu, Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə, Ömər Faiq, Əziz Şərif kimi bir neçə köhnə mühərirlərdən başqa 30-40 yeni mühərrirlərin adına rast gələcəksiniz / Fərhad Ağazadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 7 noyabr. 3066. Məlikzadə, S. 1873-1923: “...Mirzə Fətəlinin ardınca və özlərini bildiyimiz Nəriman Nərimanov, Nəcəf bəy Vəzirov, Ə.B.Haqverdiyev və gənc şairimiz Hüseyn Cavid, C.Məmmədquluzadə... nəzərimizin önündən keçir” / Süleyman Məlikzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 5 aprel.

1924 3067. Maarifpərvər. Tərcümeyi-halı (artist Mirzəli Abbasovun): [Zubalovun Cəmaət evinin tikilməsi, Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə və qeyri- türk çalışqanları sayəsində orada bir “Türk Dram Cəmiyyəti” təşkilinə nail olunması haqqında] // Yeni fikir. ‒ 1924. ‒ 8 may. 3068. Nəcəfov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə / Əliqulu Nəcəfov // Kom- munist. ‒1924. ‒14 mart. 3069. Talıblı, B. Ədəbiyyatımız haqqında: [C.Məmmədquluzadədən də bəhs edilir] / B.Talıblı // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 1 dekabr.

1926 3070. Maarif Komissarlığında kimlər yuva tikibdir?: Cəlil yoldaş bun- ları tanıyırmı?: [Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığının mərkəzi aparatının fəaliyyəti ilə əlaqədar C.Məmmədquluzadəyə ünvanlanan məqalə] // Yeni yol.- 1928. – 26 sentyabr, № 224. – S. 2. 3071. Nazim, Ə. Bugünkü ədəbiyyatımız haqqında / Ə.Nazim // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1926. ‒ № 9. – S. 18–24. 330 BİBLİOQRAFİYA

3072. Nəcəfov, R. Tənqidçilərimiz, dilimiz və ədəbiyyatımız / R.Nəcəfov // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 14 fevral.

1927 3073. Abid. Oktyabr inqilabının proletar ədəbiyyatına təsiri: [C.Məmməd- quluzadənin yaradıcılığına təsirindən də danışılır] / Abid // Zəngi. ‒ 1927. ‒ 22 dekabr. 3074. Şaiq, A. Ədəbiyyatımız haqqında / Abdulla Şaiq // Maarif işçisi. ‒ 1927. ‒ № 4. ‒ S. 42–51. 3075. Şərif, Ə. Oktyabr inqilabı və mədəni müvəffəqiyyətlərimiz / Əziz Şərif // Dan yıldızı. ‒ 1927. ‒ № 10. ‒ S.14‒19.

1928 3076. Abid, Ə. “Sijimqulunamə”: Cəlil Məmmədquluzadənin, Əli Nəzmi- nin “Sijimqulunamə” kitabına yazdığı müqəddimə haqqında da bəhs olunur / Əmin Abid // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1928. ‒ № 3. ‒ S. 49–52. 3077. Çobanzadə, B. Türk dili: [C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin dili haqqında da verilmişdir] / Bəkir Çobanzadə // Türk dili / B.Çobanzadə. ‒ Bakı, 1928. ‒ S. 12‒13. 3078. N.B. Mirzə Fətəli Axundovun yubileyi: [C.Məmmədquluzadənin çıxışı haqqında ] / N.B. // Kommunist. ‒ 1928. ‒ 14 mart. 3079. Nazim, Ə. Ədəbi cığırdaşlarımız: C.Məmmədquluzadə / Əli Nazim // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1928. ‒ № 11‒12. ‒ S. 46–52. 3080. Nəcəfov, R. Mirzə Fətəlinin ədəbi fəaliyyəti xüsusində bir neçə söz: Müəllif yazır: “...Nəcəf bəy Vəzirov, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Nərimanov, Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə və sairələri haman məktəbin şagirdləridir” / R.Nəcəfov // Dan yıldızı. ‒ 1928. ‒ № 4‒5.

1929 3081. Nazim, Ə. Azərbaycan proletar yazıçıları arasında / Ə.Nazim // Kommunist. ‒ 1929. ‒ 3 noyabr.

1930 3082. Dubinski. Din ilə mübarizədə: [C.Məmmədquluzadənin əsərləri haqqında da verilmişdir] / Dubinski // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1930. ‒ № 1. ‒ S. 31‒32. 3083. Əfəndizadə, Ş. Aprel və ədəbiyyat: [ədib haqqında da verilmişdir] / Ş.Əfəndizadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1930. ‒ № 4. ‒ S. 37‒40.

1931 3084. Bildiriş: [Qəzet yazır: “... Azərbaycan Proletar Yazıçıları Cəmiyyəti sentyabrın 30-da Şura yazıçılarının iclasını çağırır: C.Cabbarlı, H.Cavid, 331 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

C.Məmmədquluzadə, Əli Nəzmi, Şaiq...”] // Kommunist. ‒ 1931. ‒ 27 sentyabr. 3085. Bildiriş: [Qəzet yazır: “...Bu ayın 23-də bazar günü saat 7 tamamda “Kommunist” qəzetəsi Stalin klubunda Azərbaycan proletar yazıçıları cəmiy- yəti aşağıda adları yazılan yazıçıların iclasını çağırır: Abdulla Şaiq, Ə.Haq- verdiyev, H.Cavid, C.Axundzadə, C.Məmmədquluzadə (“Molla Nəsrəddin”), Cəfər Cabbarlı, Əli Nəzmi, Çəmənzəminli...” ] // Kommunist. ‒ 1931. ‒ 23 avqust.

1932 C.Məmmədquluzadənin vəfatı ilə əlaqədar

3086. Quluzadə, C.M. Molla Nəsrəddin: Cəlil Məmmədquluzadə / C.M.Quluzadə // Gənc işçi. ‒ 1932. ‒ 5 yanvar. 3087. Cəlil Məmmədquluzadənin xatirə gecəsi // Kommunist. ‒ 1932. ‒ 5 yanvar. 3088. Kür: [Molla Nəsrəddinin həyat və fəaliyyəti haqqında] // Allahsız. ‒ 1932. ‒ № 1. ‒ S. 9‒10. 3089. Məmmədquluzadə Cəlil: Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1932. ‒ 5 yanvar. 3090. Məmmədquluzadə Cəlil: [şəkil] // “Yeni əlifba” və “Yeni yol” qəzetinin 10 illiyi. ‒ 1932. ‒ S.9. 3091. Nekroloq: C.Məmmədquluzadə 1869-1932 // Azərbaycan işçi kəndli müxbiri. ‒ 1932. ‒ № 1‒2. ‒ S. 24. 3092. Yanvarın 4-də Azərbaycanın məşhur yazıçısı və jurnalistlərin- dən C.Məmmədquluzadə öldü: (Nekroloq) // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1932. ‒ № 1‒2. ‒ S. 13.

1933 3093. Cəlil Məmmədquluzadənin çap olunmamış tərcümeyi-halından bir parça // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 26‒29. 3094. Çobanzadə, B. Yazıçılarımızın dili haqqında: [C.Məmmədquluzadə əsərlərinin dili haqqında da verilmişdir] / Bəkir Çobanzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1933. ‒ № 3. ‒ S. 27‒30. 3095. İdarədən: [C.Məmmədquluzadənin ölümünün bir illiyi münasibə- tilə] // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 17. 3096. Nazim, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə: “Molla Nəsrəddin”: [vəfatının bir illiyi münasibətilə] / Əli Nazim // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1. ‒ S.17‒25.

332 BİBLİOQRAFİYA

1934 3097. Nazim, Ə. Böyük realist, böyük sənətkar: [Cəlil Məmmədqulu- zadənin ölümünün ildönümü münasibətilə] / Ə.Nazim // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1934. ‒ 30 yanvar; İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1934. ‒ № 1‒2. ‒ S. 40‒42. 3098. Vəzir, Y. Ədəbi dövrün başçısı / Yusif Vəzir // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1934. ‒ 30 yanvar.

1935 3099. Ələkbərli, M. Aprel, ədəbiyyat: [C.Məmmədquluzadənin haqqında da verilmişdir] / M.Ələkbərli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 8 yanvar. 3100. Məmmədquluzadə Cəlil ‒ Molla Nəsrəddin: [Ölümünün üçüncü ildönümü münasibətilə] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar. 3101. Molla Nəsrəddinin əsərləri // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1935. ‒ № 1. ‒ S. 30‒35; Ədəbiyyat. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar. 3102. Nazim, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və yaradıcılığı: Ön söz / Ə.Nazim // Cəlil Məmmədquluqzadə (Molla Nəsrəddin). Komediyalar. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 1935. ‒ S. 3‒7. 3103. Nəcəfov, R. Keçmiş ədəbiyyat ustalarının yaradıcılığı ilə tanış olalım: [C.Məmmədquluzadənin ölümünün 3-cü ildönümü münasibətilə] / R.Nəcəfov // Şərq qapısı. ‒ 1935. ‒ 5 mart. 3104. Səmədzadə, H. Azərbaycan OZFAN-da Molla Nəsrəddin əsərləri: xronika / Həbubulla Səmədzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1935. ‒ № 1. ‒ S. 34‒35.

1936 3105. Babayev, N. Cəlil Məmmədquluzadənin sovet dövründəki felyeton- ları / Nurəddin Babayev // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1936. ‒ 17 aprel. 3106. Dramaturqların xatirə gecəsi: [Azərbaycan Şura Yazıcıları İttifaqı tərəfindən Cəlil Məmmədquluzadə və Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin xatirə gecəsinin keçirilməsi haqqında] // Kommunist. ‒ 1936. ‒ 15 yanvar. ‒ S. 4. 3107. Məmmədquluzadə Mirzə Cəlil. Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1936. ‒ 11 sentyabr. 3108. Nəcəfov, R. Molla Nəsrəddin və Haqverdiyev haqqında xatirələrim / R.Nəcəfov // Ədəbiyyat qəzeti. – 1936. – 24 mart. – S. 2.

1937 3109. Qasımov, F. Bədii əsərlərin analizi: [C.Məmmədquluzadənin əsərlə- ri haqqında] / F.Qasımov // Müəllimə kömək. ‒ 1937. ‒ № 8‒9. ‒ S. 10‒15. 3110. Oktyabr və Azərbaycan ədəbiyyatı: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri haqqında bəhs olunur] // Revolyusiya və kultura. ‒ 1937. ‒ № 10‒11. ‒ S. 3‒9.

333 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3111. Orucəli, H. Molla Nəsrəddin və din / H.Orucəli // Kommunist. ‒ 1937. ‒ 5 yanvar; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1937. ‒ 2 sentyabr.. ‒ S.4. 3112. Şamilov, S. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə: Molla Nəsrəddin / S.Şamilov // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1937. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 3. 3113. Şərif, Ə. N.V.Qoqol və Azərbaycan ədəbiyyatı: (N.V.Qoqolun Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığına təsiri haqqında) / Əziz Şərif //Kommunist. ‒ 1937. ‒ 6 mart; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1937. ‒ 8 mart. ‒ S. 3.

1938 3114. Xəndan, C. Klassik yazıçılarımız köhnə hökumət və köhnə seçkilər haqqında / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1938. ‒ 24 iyun. ‒ S. 1. 3115. İbrahimov, M. İki stilin mübarizəsi / Mirzə İbrahimov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1938. ‒ 9 yanvar. ‒ S. 2.

1939 3116. Din əleyhinə ədəbiyyat uğrunda // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1939. ‒ 12 iyun. ‒ S. 1. 3117. Əlioğlu, Mir Cəlal. Bədii dilimiz haqqında bəzi qeydlər: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin dili haqqında da bəzi qeydlər verilmişdir] / Mir Cəlal Əlioğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1939. ‒ 12 iyun. ‒ S. 2. 3118. Xəndan, C. C.Məmmədquluzadənin bioqrafiyası / Cəfər Xəndan // Azərbaycan ədəbiyyatı. ‒ Bakı, 1939. ‒ S. 19‒24. 3119. İbrahimov, M. Molla Nəsrəddin: [müəllifin C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığına həsr olunmuş “Böyük demokrat” kitabından bir parça] / Mirzə İbrahimov // Revolyusiya və kultura. ‒ 1939. ‒ № 1‒2. ‒ S. 123‒124. 3120. Rəfili, M. Cəlil Məmmədquluzadə / Mikayıl Rəfili // Ədəbiyyat: 9- cu sinif üçün / M.Rəfili, M.Arif, F.Qasımzadə. ‒ Bakı, 1939. ‒ S. 124‒137.

1940 3121. Hüseyn, M. Qiymətli kitab: [Mirzə İbrahimovun “Böyük demokrat” əsəri haqqında] / Mehdi Hüseyn // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1940. ‒ 11 oktyabr. ‒ S. 2. 3122. İbrahimov, M. Ölməz sənətkar / Mirzə İbrahimov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1940. ‒ 14 yanvar. ‒ S. 1.

1941 3123. Arif, M. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) (1868-1932) / Məmməd Arif // XX əsr ədəbiyyatı: X sinif üçün / M.Arif, C.Xəndan. ‒ Bakı, 1941. ‒ S. 26‒40. 3124. Xəndan, C. Sosialist revalyusiyasından əvvəlki ədəbi tənqidimiz haqqında / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1941. ‒ 17 mart. ‒ S. 3. 334 BİBLİOQRAFİYA

3125. Xəndan, C. Unudulmaz sənətkar: [C.Məmmədquluzadənin ölümü- nün 8-ci ildönümü münasibətilə] / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 12 yanvar. ‒ S. 1. 3126. Məmmədli, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin bir səfəri haqqında / Qulam Məmmədli // Revolyusiya və kultura. ‒ 1941. ‒ № 1. ‒ S. 114‒115. 3127. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yeni material: (Cəlil Məmmədquluzadənin Tiflisdə çıxan “Kavkazski raboçi listok” adlı bolşevik qəzetində çıxan “Obezdolennıye” (“Binəsiblər”) və “Naputstviye” (“Xeyir-dua”) adlı məqalələri haqqında) / Əziz Şərif // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1941. ‒ 9 may. 3128. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və 1905-ci il bolşevik mətbuatı / Əziz Şərif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 2 iyun. ‒ S. 3.

1942 3129. Cəfərov, M. Azərbaycanın böyük satirik xadimi / Məmməd Cəfərov // Vətən uğrunda. ‒ 1942. ‒ № 1. ‒ S. 42‒45. 3130. Hüseyn, M. Dahi sənətkar: [C.Məmmədquluzadənin ölümünün 10 illiyi münasibətilə] / Hüseyn Mehdi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1942. ‒ 10 yanvar. ‒ S. 2. 3131. Mir Cəlal. XX əsr ədəbiyyatı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”, “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərləri haqqında] / Mir Cəlal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1942. ‒ 10 fevral. ‒ S. 4.

1943 3132. Əzimzadə, Y. Realizm və yumorun sirri / Yusif Əzimzadə // Ədəb- iyyat qəzeti. ‒ 1943. ‒ 8 avqust. ‒ S. 3.

1944 Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 75

3133. Arif, M. Böyük maarifpərvər / Məmməd Arif // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr. 3134. Arif, M. İ.A.Krılov və Azərbaycan ədəbiyyatı: [İ.Krılovla C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin müqayisəli təhlili] / Məmməd Arif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 25 oktyabr. ‒ S. 1. 3135. Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 75 illiyi qarşısında // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 2 dekabr. 3136. Dahi sənətkar ‒ böyük vətəndaş // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. ‒ S. 1. 3137. Əzimzadə, Y. Necə və nə öyrənməliyik?: [C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığının inkişafını ləngidən amillər haqqında] / Yusif Əzimzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. ‒ S. 3. 335 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3138. Xəndan, C. C.Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) öz dövrünün parlaq aynası / Cəfər Xəndan // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ № 28. 3139. Xəndan, C. Ölməz sənətkar / Cəfər Xəndan // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ № 109. 3140. Xəndan, C. Öz dövrünün parlaq aynası: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında] / Cəfər Xəndan // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 2 iyun. 3141. İbrahimov, M. Dilimizin inkişaf yolları: [dilimizin inkişafında C.Məmmədquluzadənin xidmətləri haqqında] / Mirzə İbrahimov // SSRİ EA Azərbaycan filialının Xəbərləri. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ S. 47‒48. 3142. İbrahimov, M. Yazıçı, jurnalist, müəllim / Mirzə İbrahimov // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 16, 17, 21, 23 dekabr. 3143. Məmmədquluzadə Cəlil öz ailəsi ilə bir yerdə: [şəkil] // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. – S. 3. 3144. Mir Cəlal. Kamil ustad / Mir Cəlal // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. ‒ S. 3. 3145. Molla Nəsrəddin vətənində // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 7 dekabr. 3146. Nəzmi, Ə. Böyük jurnalist / Əli Nəzmi // Vətən uğrunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 54‒56. 3147. Nəzmi, Ə. Qorxu bilməyən ədib / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. ‒ S. 2. 3148. Orucəli, H. Böyük satirik / Hidayət Orucəli // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 3149. Rəfili, M. Çexov və Azərbaycan ədəbiyyatı: [Çexov yaradıcılığının Azərbaycan ədəbiyyatına, eləcə də C.Məmmədquluzadə yaradıcılığına təsiri] / Mikayıl Rəfili // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 15 iyul. 3150. Səmədzadə, H. Böyük realist və inqilabi satirik / H.Səmədzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 12 yanvar. ‒ S. 3. 3151. Səmədzadə, H. Böyük sənətkar / H.Səmədzadə // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 5 dekabr. 3152. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadə / Əziz Şərif // SSRİ EA Azərbaycan filialının Xəbərləri. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ S. 13‒17. 3153. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadənin bolşevik mətbuatında iştirakı / Əziz Şərif // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 13 dekabr. 3154. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə: Molla Nəsrəddin / Əziz Şərif // Vətən uğrunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 42‒45. 3155. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi irsindən / Əziz Şərif // SSRİ EA Azərbaycan filialının Xəbərləri. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ S. 11‒20. 3156. Şərif, Ə. Molla Nəsrəddinin tərcümeyi-halına aid bəzi qeydlər / Əziz Şərif // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 9 dekabr.

336 BİBLİOQRAFİYA

1945 3157. Hüseynov, H. Azərbaycanda elmi fikrin inkişafı tarixindən: [C.Məmmədquluzadədən də bəhs edilmişdir] / H.Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1945. ‒ № 1. ‒ S. 40. 3158. Mir Cəlal. XX əsr yazıçılarımız vətən uğrunda: [C.Məmmədquluza- dən də bəhs edilmişdir] / Mir Cəlal // S.M.Kirov ad. ADU-nun əsərləri. ‒ 1945. ‒ Cild 5. ‒ S. 12‒17. 3159. Mirzə Cəlil Naminə: [şeir] // Şairlər məclisi. ‒ Təbriz. ‒ 1945. ‒ S. 111. 3160. Mirzəzadə, H. C.Məmmədquluzadənin dili / Hadi Mirzəzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1945. ‒ 12 aprel. ‒ S. 3.

1946 3161. Arif, M. Bədii dil və üslub: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin bədii dilindən də bəhs edilmişdir] / Məmməd Arif // Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1946. ‒ Cild 2. ‒ S. 3‒9. 3162. Böyük sənətkarın xatirəsi: [Cəlil Məmmədquluzadənin vəfatının ildönümü münasibətilə] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 9 yanvar. ‒ S. 4. 3163. Xalq intibahının carçısı // Ədəbiyyatqəzeti. ‒ 1946. ‒ 23 aprel. ‒ S. 1. 3164. Mirəhmədov, Ə. Azərbaycan yazıçıları ədəbiyyat haqqında / Əziz Mirəhmədov // Vətən uğrunda. ‒ 1946. ‒ № 3‒4. ‒ S. 142‒147. 3165. Mirəhmədov, Ə. Böyük sənətkarın xatirəsi / Əziz Mirəhmədov, Əziz Şərif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 9 yanvar. ‒ S. 4. 3166. Şərif, Ə. Azərbaycan yazıçıları ədəbiyyat haqqında / Əziz Şərif // Vətən uğrunda. ‒ 1946. ‒ № 3‒4. ‒ S. 143‒144. 3167. Şərif, Ə. Şərq xalqlarının böyük dostu / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1946. ‒ № 2. ‒ S. 28‒30.

1947 Cəlil Məmmədquluzadənin vəfatının 15 illiyi

3168. Babayev, N. Maarifpərvər yazıçı / Nurəddin Babayev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1947. ‒ 10 yanvar. 3169. Cəfərov, M. Cəlil Məmmədquluzadə və rus mədəniyyəti / Məmməd Cəfərov // Kommunist. ‒ 1947. ‒ 4 yanvar. 3170. Cəfərov, M. “Molla Nəsrəddin”çilərin irtica ilə mübarizəsi / Məmməd Cəfərov // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1947. ‒ 14, 22 avqust. ‒ S. 3. 3171. Əfəndiyev, H. Realizm və satiranın ölməz ustadı / Hidayət Əfəndi- yev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1947. ‒ 5 yanvar. 3172. Xəndan, C. Xalqın arzu və istəklərini tərənnüm edən sənətkar / Cəfər Xəndan // Kommunist. ‒ 1947. ‒ 4 yanvar, № 3. ‒ S. 3. 337 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3173. Hüseyn, M. Düşündürən sənətkar / Mehdi Hüseyn // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1947. ‒ 11 yanvar. ‒ S. 3. 3174. Məmmədquluzadə Cəlil ‒ Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1947. ‒ 4 yanvar. 3175. Mir Cəlal. C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığının məfkurə mənbə- ləri haqqında / Mir Cəlal // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1947. ‒ 27 dekabr. ‒ S. 2. 3176. Mir Cəlal. C.Məmmədquluzadənin sənətkarlıq xüsusiyyətləri / Mir Cəlal // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1947. ‒ № 1‒2. ‒ S. 137‒145. 3177. Musayev, Q. Azadlıq və demokratika carçısı / Qılman Musayev // Kommunist. ‒ 1947. ‒ 4 yanvar. 3178. Paşayev, M. Cəlil Məmmədquluzadənin sənətkarlıq xüsusiyyətləri / M.Paşayev // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1947. ‒ № 1‒2. ‒ S. 75‒90. 3179. Rəfili, M. Zülmət içində bir nur / Mikayıl Rəfili // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1947. ‒ 11 yanvar. ‒ S. 3. 3180. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadə adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında / Əziz Şərif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1947. ‒ 9 may. ‒ S. 4. 3181. Yüzbaşev, R. Cəlil Məmmədquluzadənin Nizami muzeyində saxlanılan avtoqrafları / R.Yüzbaşev // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri, İctimai elmlər seriyası. ‒ 1947. ‒ Burax. 4, № 12. ‒ S. 59‒62.

1948 3182. Ağayev, Ə. Ədəbi tənqid haqqında / Əkbər Ağayev // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1948. ‒ 12 sentyabr. ‒ S. 3. 3183. Axundov, N. Böyük mühərririn əsərləri / N.Axundov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1948. ‒ 4 iyul. 3184. Hüseyn, M. Ədəbi tənqidimizin əsas vəzifələri / Mehdi Hüseyn // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1948. ‒ № 10. ‒ S. 155‒167. 3185. Mir Cəlal. Əliqulu Qəmküsar: C.Məmmədquluzadə ilə əməkdaşlıq- ları / Mir Cəlal // Ədəbiyyat məcmuəsi: Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiy- yat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 38‒42. 3186. Nəzmi, Ə. Mirzə Cəlil şəxsi-qərəzə düşməndi: Mirzə Cəlili öldür- məyə qəsd: [şeir] / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat məcmuəsi: Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1948. ‒ C.3. ‒S. 56.

1949 3187. İbrahimov, M. Böyük demokrat / Mirzə İbrahimov // Şərq qapısı. ‒ 1949. ‒ 5 yanvar. 3188. Mir Cəlal. Azərbaycan yazıçıları Puşkin haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1949. ‒ 8 aprel. ‒ S. 3. 3189. Mir Cəlal. Bədii prozamızın baniləri / Mir Cəlal // Azərbaycan ədəbiyyatı dekadası. ‒ Bakı, 1949. ‒ S. 132‒133.

338 BİBLİOQRAFİYA

3190. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə və rus ədəbiyyatı // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1949. ‒ 25 iyun; Kommunist. ‒ 1949. ‒ 20 mart. 3191. Şahgəldiyev, H. Azərbaycanın tərəqqipərvər oğulları rus dilinin öyrənilməsi haqqında / H.Şahgəldiyev // Təbliğatçı. ‒ 1949. ‒ № 4. ‒ S. 56‒57.

1950 3192. Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatı tarixinə görkəmli hədiyyə // Şərq qapısı. ‒ 1950. ‒ 9 fevral. 3193. Quluzadə, M. L.N.Tolstoy və Azərbaycan ədəbiyyatı / M.Quluzadə // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1950. ‒ 16 noyabr. ‒ S. 1. 3194. Məmmədli, Q. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında fitva / Qulam Məmmədli // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1950. ‒ № 7. ‒ S. 170‒171. 3195. Səhhət, A. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Abbas Səhhət // Seçilmiş əsərləri / A.Səhhət. ‒ Bakı, 1950. ‒ S. 350‒371.

1951 3196. Mirzəyev, Ə. C.Məmmədquluzadə / Ə.Mirzəyev // Şərq qapısı. ‒ 1951. ‒ 5 yanvar.

1952 3197. Böyük Qoqolun vəfatının 100 illiyi qarşısında: [məqalədə C.Məm- mədquluzadənin Qoqolun yubiley günlərində ona həsr etdiyi məqaləsindən də danışılır] // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1952. ‒ 5 fevral. ‒ S. 2. 3198. Böyük realist C.Məmmədquluzadə (1869‒1932) // Azərbaycan qadını. ‒ 1952. ‒ № 1. ‒ S. 22. 3199. Cəfər, M. Böyük sənətkar: [C.Məmmədquluzadənin ölümünün 20 illiyi münasibətilə] / Məmməd Cəfər // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1952. ‒ 5 yanvar. ‒ S. 2. 3200. Cəfərov, M. Böyük demokrat: [C.Məmmədquluzadənin vəfatından 20 il keçməsi münasibətilə] / Məmməd Cəfərov // Azərbaycan pioneri. ‒ 1952. ‒ 5 yanvar. 3201. Cəfərzadə, Ə. Klassik ədəbiyyatımızda Azərbaycan qadınlarının azadlığı uğrunda mübarizə / Əzizə Cəfərzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1952. ‒ № 6. ‒ S. 116‒126. 3202. Əlibəyzadə, E. Azərbaycan dilinin zorakı assimilyasiyaya qarşı müqaviməti məsələsi / E.Əlibəyzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1952. ‒ № 7. ‒ S. 142‒154. 3203. Əliyeva, Ə. N.V.Qoqol və Cəlil Məmmədquluzadə / Ə.Əliyeva // Ədəbiyyat qəzeti . ‒ 1952. ‒ 5 fevral. 3204. Hüseynzadə, L. Azərbaycan ədəbiyyatının fəxri / Lətif Hüseynzadə // Şərq qapısı. ‒ 1952. ‒ 4 yanvar. 339 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3205. Hüseynzadə, L. Qoqol və Cəlil Məmmədquluzadə / Lətif Hüseynzadə // Şərq qapısı. ‒ 1952. ‒ 4 mart. 3206. Quliyev, H. Böyük mühərrir, realist yazıçı: [C. Məmmədquluzadə- nin ölümünün 25 illiyi münasibətilə] / H.Quliyev, C. Abdullayev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1952. ‒ 4 yanvar. 3207. Məmmədov, Ə. C.Məmmədquluzadə irtica əleyhinə mübarizədə: [ölümünün 25 illiyi münasibətilə] / Ə.Məmmədov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1952. ‒ 4 yanvar. 3208. Orucəli, H. Qoqol və Azərbaycan ədəbi tənqidi / H.Orucəli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1952. ‒ 5 mart. ‒ S. 3. 3209. Rəsullu, R. Böyük xalqın böyük yazıçısı / R.Rəsullu // Nuxa fəhləsi. ‒ 1952. ‒ 1 mart. 3210. Talıbzadə, K. Qoqol və Azərbaycan ədəbiyyatı / Kamal Talıbzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1952. ‒№ 2. – S. 137‒148.

1953 3211. Arif, M. Tolstoy və Cəlil Məmmədquluzadə / Məmməd Arif // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1953. ‒ 15 sentyabr. 3212. Əlibəyzadə, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin yeni əlifba uğrunda mübarizəsi / Ə.Əlibəyzadə // Azərb. SSR. EA. Xəbərləri. ‒ 1953. ‒ № 1. ‒ S. 79‒91. 3213. İbrahimov, B. Azərbaycan klassik yazıçıları rus dili haqqında və rus dilindən Azərbaycan dilinə keçən sözlər / B.İbrahimov // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. ‒ 1953. ‒ № 12. ‒ S. 32‒33. 3214. Qasımov, M. Mədəni irsimizə marksistcəsinə yanaşmalı / M.Qa- sımov // Azərbaycan. ‒ 1953. ‒ № 1. ‒ S. 115‒148.

1954 3215. Əlibəyzadə, Ə. Azərbaycan dilinin inkişafında Cəlil Məmmədqu- luzadənin rolu / Ə.Əlizadə // Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn- nun Əsərləri. Dilçilik seriyası. – Bakı, 1954. ‒ Cild 6. ‒ S. 158‒170. 3216. Xəndan, C. Böyük demokratın tənqid hədəfləri: [C.Məmmədquluza- dənin anadan olmasının 85 illiyi münasibətilə]: Yazıçının din və mövhumat əleyhinə münasibəti haqqında / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1954. ‒ 11 dekabr. ‒ S. 3. 3217. Məmmədov, K. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) (1869- 1932): ön söz / Kamran Məmmədov // Hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 1954. ‒ S. 3‒8. 3218. Paşayeva, M. “Hərdəmxəyal” haqqında: (C.Məmmədquluzadə və M.S.Ordubadinin gizli imzaları haqqında) / M.Paşayeva // Azərbaycan SSR EA-nın Məruzələri. ‒ 1954. ‒ Cild 10, № 11. ‒ S. 17‒19.

340 BİBLİOQRAFİYA

3219. Vəliyev, M. Cəlil Məmmədquluzadənin seçilmiş əsərlərinin yeni nəşri / Məsud Vəliyev // Kommunist. ‒ 1954. ‒ 13 iyul.

1955 3220. Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümeyi-halına aid bəzi yeni sənəd- lər // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 6 avqust. 3221. Dadaşlı, Ə. 1905-1907-ci illər inqilabı və Şərq ölkələri / Ə.Dadaşlı // Azərb. KP MK yanında Partiya Tarixi İn-nun Əsərləri. ‒ 1955. ‒ Cild 19. ‒ S. 195‒202. 3222. Eloğlu, A. Gözəl aprel: [C.Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş şeir] / A.Eloğlu // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 30 aprel. ‒ S. 1. 3223. Eyvazov, Ü. Məmmədquluzadənin rus dilində yazılmış publisist əsərləri haqqında / Ülfət Eyvazov //Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 5 mart. – S. 3. 3224. Hacıyev, C. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin): (1866- 1932) / C.Hacıyev // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: (Ali məktəblər üçün dərslik). ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 80‒129. 3225. Hacıyev, C. 1905-ci il inqilabı və Azərbaycan mədəniyyəti / C.Hacıyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. ‒ 1955. ‒ № 10. ‒ S. 91‒100. 3226. Xəndan, C. Cəlil Məmmədquluzadə: [həyat və yaradıcılığı, nəsr və dramları haqqında] / Cəfər Xəndan // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 79‒130. 3227. Qasımov, M. 1905-ci il rus inqilabının Azərbaycanın demokratik ziyalılarına təsiri / M.Qasımov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. ‒ 1955. ‒ № 10. ‒ S. 79‒88. 3228. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərini mükəmməl nəşr etməli / Məmməd Məmmədov //Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 11 dekabr. ‒ S. 4. 3229. Mirzəyeva, Ş. C.Məmmədquluzadənin estetik görüşləri haqqında / Ş.Mirzəyeva // Azərb. SSR EA-nın Fəlsəfə İn-nun Əsərləri. ‒ 1965. ‒ Cild 7. ‒ S. 213. 3230. Mirzəyeva, Ş. Qadın azadlığı uğrunda görkəmli mübariz / Ş.Mirzə- yeva // Azərbaycan qadını. ‒ 1955. ‒ № 11. ‒ S. 16. 3231. Sadıqova, H. Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümeyi-halını necə öyrədirəm / H.Sadıqova // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi.- 1955. ‒ № 2.‒ S. 26‒31. 3232. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadənin tərcümeyi-halına aid bəzi yeni sənədlər / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 6 avqust. 3233. Şərif, Ə. Xalq müəllimi / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1955. ‒ № 2. ‒ S. 115‒137. 341 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1956 3234. Ağayev, Ə. Ədəbi irsimizi dərindən öyrənək / Əkbər Ağayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 1 iyul. ‒ S. 2. 3235. Axundov, A. Satira dilimizin bəzi məsələləri: [C.Məmmədquluzadə, S.Rəhimov, S.Rəhmanın satiralarının dili haqqında] / Ağamusa Axundov // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 11. ‒ S. 149‒157. 3236. Cahan, Ə. Molla Nəsrəddin: [şeir] / Əfruz Cahan // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1956. ‒ 17 aprel. 3237. Hüseynov, S. XX əsr ədəbiyyatımız haqqında / S.Hüseynov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1956. ‒ Burax. 1. – S. 85‒89. 3238. Məmmədov, Ə. Bir məsləkin iki böyük dostu: [C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir haqqında] / Ə.Məmmədov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1956. ‒ Burax. 2. – S. 3‒13. 3239. Məmmədov, Ə. Sülh və demokratiya carçısı / Ə.Məmmədov // Kommunist. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 3240. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində təlim və tərbiyə məsələləri / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1956. ‒ 23 fevral. 3241. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin iki hekayəsi haqqında / Məmməd Məmmədov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. ‒ 1956. ‒ № 4. 3242. Molla Nəsrəddinin uzaqgörənliyi // Şərq qapısı. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 3243. Mustafayev, M. Güldürə-güldürə düşündürən sənətkar / M.Mustafayev // Nuxa fəhləsi.‒ 1956.‒ 20 aprel. 3244. Rüstəm, S. Kölgələrin röyası: [şeir] / Süleyman Rüstəm // Seçilmiş əsərləri / S.Rüstəm. ‒ 1956. ‒ Cild 3. ‒ S. 146‒148. 3245. Sultanov, M. Respublika əlyazmaları fondu: [C.Məmmədquluzadə- nin arxivi haqqında] / M.Sultanov // Kommunist. ‒ 1956. ‒ 14 iyun. 3246. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yeni material / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒1956. ‒ 8 aprel. ‒ S. 3. 3247. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin həyatının 1897-ci ildən 1903-cü ilə qədərki dövrü / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 26 fevral. ‒ S. 4. 3248. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin mətbuatda çap olunmuş ilk məqaləsi haqqında / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. ‒ S. 2. 3249. Vahabzadə, B. Ömür: Ömrünü xalq həyatına həsr edən alimlərimizə: [şeir] / Bəxtiyar Vahabzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. ‒ S. 3. 3250. Vəkilov, M. Birinci rus inqilabı və Azərbaycanda mədəni intibah: [ana dilinə qoyulan qadağalara əsərlərində C.Məmmədquluzadənin kəskin münasibəti haqqında] / M.Vəkilov // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 3. ‒ S. 134‒143. 3251. Vəliyev, S. Hədiyyə: [C.Məmmədquluzadənin həyatından bir hadisə] / Süleyman Vəliyev // Pioner. ‒ 1956. ‒ № 1. ‒ S. 6‒7.

342 BİBLİOQRAFİYA

1957 Cəlil Məmmədquluzadənin vəfatının 25 illiyi

3252. Araslı, H. Tarixi bir etiraf: [C.Məmmədquluzadə haqqında Əli bəy Hüseynzadənin etirafı] / Həmid Araslı // Bakı. ‒ 1957. ‒ 5 iyun. 3253. Cahanbaxış, C. Ədəbiyyatda xalqlar dostluğu / C.Cahanbaxış // Şərqin şəfəqi. ‒ 1957. ‒ 10 dekabr. 3254. Cəfər, M. Dahi xalq yazıçısı / Məmməd Cəfər // Mingəçevir işçisi. ‒ 1957. ‒ 8 yanvar; Kommunist. ‒ 1957. ‒ 4 yanvar. 3255. Cəfərov, C. Dahi xalq yazıçısı / C.Cəfərov // Kommunist. ‒ 1957. ‒ 4 yanvar; Mingəçevir işçisi. ‒ 1957. ‒ 8 yanvar. 3256. Cəlil Məmmədquluzadə // Sovet ədəbiyyatı. ‒ 1957. ‒ № 1. ‒ S. 123‒124; Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1957. ‒ 5 yanvar. 3257. Cəlil Məmmədquluzadənin vəfatının 25 illiyi münasibətilə // Kommunist. ‒ 1957. ‒ 3 yanvar. 3258. Cəlil Məmmədquluzadənin vəfatının 25 illiyinə həsr edilmiş elmi sessiya // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1957. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 3. 3259. İbrahimov, H. Görkəmli yazıçı-jurnalist / H.İbrahimov // Şərq qapısı. ‒ 1957. ‒ 4 yanvar. 3260. Quliyev, N. Böyük mühərrir, realist, yazıçı / N.Quliyev, C.Abdul- layev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1957. ‒ 4 yanvar. 3261. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrinin dili haqqında / Məmməd Məmmədov // Dilçilik məcmuəsi: Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1957. ‒ Cild 11. – S. 50–59. 3262. Məmmədov, M. Kiçik hekayələr ustası /Məmməd Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1957. ‒ № 4. – S. 205–214. 3263. Mirəhmədov, Ə. Yazıçının tələbəlik illəri / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1957. ‒ 3 yanvar. 3264. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin mühiti (1896-1903) / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1957. ‒ № 2. ‒ S. 182‒204. 3265. Tağıyev, G. Görkəmli sənətkar / G.Tağıyev // Kirovabad kommunisti. ‒ 1957. ‒ 5 yanvar. 3266. Talıbzadə, K. Böyük nasir / Kamal Talıbzadə // Azərbaycan müəl- limi. ‒ 1957. ‒ 3 yanvar. 3267. Vəliyev, M. Qüdrətli sənətkar / Məsud Vəliyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1957. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 1. 3268. Zamanov, A. Dahi yazıçı, fədəkar müəllim / Abbas Zamanov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1957. ‒ № 1. ‒ S. 6‒11. 3269. Zamanov, A. Köhnə kəndin faciələri / A.Zamanov // Azərbaycan kənd təsərrüfatı. ‒ 1957. ‒ 3 yanvar. 343 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1958 3270. Böyük sənətkar haqqında dissertasiya: [Məmməd Məmmədovun “C.Məmmədquluzadənin bədii nəsri” adlı namizədlik dissertasiyası haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1958. ‒ 19 iyul. ‒ S. 4. 3271. Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyəti haqqında tədqi- qat: [Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının 1866-1906-cı ilə qədərki dövrə aid Əziz Şərifin doktorluq dissertasiyası haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1958. ‒ 7 iyun. ‒ S. 1. 3272. Məmmədquluzadə Cəlil // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1958. ‒ 7 noyabr. ‒ S. 3. 3273. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadə / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan sovet yazıçıları: ədəbi portretlər. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 31‒37. 3274. Məmmədov, S. Xalqın səadəti üçün: [C.Məmmədquluzadənin həyat yoldaşı Həmidə xanım haqqında] / S.Məmmədov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1958. ‒ 7 mart. 3275. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı: Ön söz / Mir Cəlal // Dram və nəsr əsərləri / C.Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 3‒49. 3276. Seyidov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin pedaqoji görüşləri / Ə.Seyidov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1958. ‒ № 10. ‒ S. 45‒57.

1959 3277. Əhmədov, T. Erməni oxucularına qiymətli hədiyyə: [C.Məmməd- quluzadənin “Seçilmiş əsərləri” erməni dilində] / T.Əhmədov // Sovet Ermənis- tanı. ‒ 1959. ‒ 20 mart. 3278. Əmirov, S. Cəlil Məmmədquluzadə şahlıq üsuli-idarəsinə qarşı / S.Əmirov // Azərbaycan. ‒ 1959. ‒ 13 may. (Ərəb əlifbası ilə) 3279. Əmirov, S. O, bu gün də gülür / S.Əmirov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1959. ‒ 11 mart. 3280. Hüseynzadə, L. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri erməni dilində / Lətif Hüseynzadə // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1959. ‒ 4 fevral. 3281. Xəndan, C. Ateist təbliğatda ədəbi irsdən istifadə etməlidir / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1959. ‒ 16 iyul. ‒ S. 3. 3282. Kərimov, K. Birinci rus inqilabı dövründə Azərbaycan incəsənəti / K.Kərimov // Azərbaycan incəsənəti. ‒ 1959. ‒ Cild 4. ‒ S. 292‒320. 3283. Məmmədli, Q. Böyük ədib və rəssam / Qulam Məmmədli // Şərq qapısı. ‒ 1959. ‒ 23 aprel. 3284. Mirzəyeva, Ş. Azərbaycanda estetik fikrin tarixi / Ş.Mirzəyeva // İncəsənət. ‒ 1959. ‒ № 3. ‒ S. 36. 3285. Seyidov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri erməni dilində / M.Seyidov // Kommunist. ‒ 1959. ‒ 11 mart. 344 BİBLİOQRAFİYA

3286. Səfərli, İ. Şərqin şöhrəti: [şeir] / İslam Səfərli // Həyatın nəfəsi / İ.Səfərli. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 22‒24. 3287. Şmerlinqin 1927-ci ildə C.Məmmədquluzadəyə yazdığı məktub // Azərbaycan incəsənəti. ‒ 1959. ‒ Cild 6. ‒ S. 316‒317.

1960 3288. Məmmədli, Q. “Novruz” qəzeti nə üçün çıxmadı / Qulam Məmmədli // Bakı (axşam). ‒ 1960. ‒ 31 oktyabr. 3289. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə / Mir Cəlal // Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 1960. ‒ S. 561‒614. 3290. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və onun “Qeyrət” mətbəə- si / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1960. ‒ 20 avqust. ‒ S. 4. 3291. Vahabzadə, B. Mirzə Cəlil: [şeir] / Bəxtiyar Vahabzadə // Azərbay- can. ‒ 1960. ‒ № 5. ‒ S. 123. 3292. Zamanov, A. İlk təməl daşları: [C.Məmmədquluzadə, Ə.Haqverdi- yev, S.S.Axundov haqqında] / Abbas Zamanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1960. ‒ 26 mart. ‒ S. 2.

1961 3293. Cəfərzadə, Ə. Maraqlı bir məktub: Qasprinskinin C.Məmmədqu- luzadəyə yazdığı məktub haqqında / Əzizə Cəfərzadə // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 4. ‒ S. 2‒4. 3294. Ələkbərov, Y. C.Məmmədquluzadənin “Cümhuriyyət” məqaləsi haqqında / Y.Ələkbərov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1961. ‒ Burax. 3. – S. 89‒95. 3295. Ələkbərov, Y. C.Məmmədquluzadə və hüquq məsələləri / Y.Ələk- bərov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1961. ‒ 25 avqust. 3296. Əliyev, Y. C.Məmmədquluzadə dinin mürtəce mahiyyəti haqqında / Yəhya Əliyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriya- sı. ‒ 1961. ‒ № 4. ‒ S. 39‒52. 3297. Əliyev, Y. C.Məmmədquluzadə tərəfindən islam dinindəki bayram və mərasimlərin ifşa edilməsi / Yəhya Əliyev // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1961. ‒ Burax. 3. – S. 79‒88. 3298. Əliyev, Y. Dinin barışmaz düşməni / Yəhya Əliyev // Elm və həyat. ‒ 1961. ‒ № 11. ‒ S. 16‒17. 3299. Həsənova, R. Cəlil Məmmədquluzadə və rus mədəniyyəti / R.Həsənova // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1961. ‒ № 6. ‒ S. 41‒46. 3300. Kərimov, H. Azərbaycan yazıçılarının xatirə şeyləri / H.Kərimov // Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin Əsərləri. ‒ 1961. ‒ S. 88‒96. 345 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3301. Məmmədquluzadə Cəlil // İslam ensiklopediyası. ‒ İstanbul, 1961. ‒ Cild 2. ‒ S. 148. 3302. Mir Cəlal. C.Məmmədquluzadənin əsərlərində din və mövhumata qarşı mübarizə məsələsi // Ateizm məsələləri. ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 111‒125. 3303. Paşayeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə: [klassiklərimizin arxivində nələr var] / Mərziyə Paşayeva // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1961. ‒ 26 mart. 3304. Rəhimova, G. C.Məmmədquluzadə və XX əsr Azərbaycan drama- turgiyasının bəzi məsələləri / G.Rəhimova // Nizami adına Azərbaycan ədəbiyyatı Muzeyinin Əsərləri. ‒ 1961. ‒ Cild 1. ‒ S. 129‒137. 3305. Sultanov, M. Klassiklərimizin 38 arxivi / M.Sultanov // Bakı (axşam). ‒ 1961. ‒ 17 fevral. 3306. Tağıyev, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin maarifpərvər və pedaqoji görüşləri / Əmir Tağıyev //Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişafı tarixindən: (XIX əsrin axırları – XX əsrin əvvəlləri). ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 40‒74. 3307. Vəliyev, M. Qüdrətli sənətkar / Məsud Vəliyev // Məfkurə dostları: (tənqidi məqalələr). ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 3‒9.

1962 3308. Ələkbərov, Y. Cəlil Məmmədquluzadənin inqilabi-demokratik görüşlərinə dair / Y.Ələkbərov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1962. ‒ № 3. ‒ S. 123‒136. 3309. Əlimirzəyev, X. Axundov və C.Məmmədquluzadə ədəbi görüşlərin- də ideya birliyi / Xalid Əlimirzəyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1962. ‒ № 4. ‒ S. 75‒87. 3310. Əlimirzəyev, X. C.Məmmədquluzadənin Sabirə münasibəti / Xalid Əlimirzəyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1962. ‒ № 2. ‒ S. 45‒52. 3311. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə M.F.Axundov haqqında / Xalid Əlimirzəyev // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1962. ‒ 12 aprel. 3312. Əlimirzəyev, X. M.F.Axundov və C.Məmmədquluzadə ədəbi dil uğrunda mübarizəsi / Xalid Əlimirzəyev // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1962. ‒ 21 iyul. 3313. Əlioğlu, M. Məslək qardaşları: [M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haqqında] / Məsud Əlioğlu // Azərbaycan. ‒ 1962. ‒ № 5. ‒ S. 109‒118. 3314. Əliyev, M. Böyük ədibin adını daşıyan məktəbdə / M.Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1962. ‒ 2 sentyabr. 3315. Əliyev, Y. Cəlil Məmmədquluzadə tərəfindən dini mərasimlərin mahiyyətinin tənqidi / Y.Əliyev, Ş.İsmayılov // Ateizm məsələlərinə dair məqalələr. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 57‒100. 346 BİBLİOQRAFİYA

3316. Hüseynov, F. Bir məslək uğrunda: C.Məmmədquluzadə, M.Ə.Sabir və Ə.Nəzmi haqqında / F.Hüseynov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1962. ‒ № 2. ‒ S. 53‒60. 3317. Hüseynov, F. Bir şeir haqqında / F.Hüseynov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1962. ‒19 may. 3318. Köçərli, F. Bəradərim Cəlildən çap olunmağını xahiş edirəm: Mirzə Ələkbər Sabir haqqında / Firidun Köçərli // Müasirləri Sabir haqqında. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 23‒24. 3319. Qasımzadə, Q. Gürcüstan torpağının baharı: [Tbilisidə yaşamış Azərbaycan yazıçılarından M.F.Axundov, C.Məmmədquluzadə və b. haqqın- da] / Qasım Qasımzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1962. ‒ 31 mart. 3320. Məmmədov, Ə. Sabirin Cəlil Məmmədquluzadəyə məktubu / Əziz- ağa Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1962. ‒ 4 fevral. 3321. Məmmədov, X. Dostlar: [M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haq- qında] / Xeyrulla Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1962. ‒ № 5. ‒ S. 56‒61. 3322. Məmmədov, N. C.Məmmədquluzadənin naməlum bir məqaləsi haqqında: [Türkiyə konstitusiyasının keçmişindən] / Nadir Məmmədov // Ədəbiyyat məcmuəsi: Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1962. ‒ Cild 16. ‒ S. 153‒155. 3323. Sabir Tiflisdə. Cəlil Məmmədquluzadənin evində xəstə olarkən [şəkil] // Sovet Ermənistanı. ‒ 1962. ‒ 29 may. 3324. Şaiq, A. İki dost: [M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haqqında] / Abdulla Şaiq // Müasirləri Sabir haqqında. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 236‒246.

1963 3325. Axundov, N. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) arxivinin təsviri / N.Axundov // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1963. ‒ № 6. ‒ S. 127‒128. 3326. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə və klassiklərimiz / Xalid Əlimirzəyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Aspirantlarının Elmi Əsərləri. ‒ 1963. ‒ Burax. 4. ‒ S. 123‒134. 3327. Əlimirzəyev, X. Realizm uğurunda mübarizədə / Xalid Əlimirzəyev // Azərbaycan. ‒ 1963. ‒ № 6. ‒ S. 168‒176. 3328. Hüseynov, F. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin ilk nəşri / Firudin Hüseynov, A.İsmayılov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1963. ‒ 15 iyun. ‒ S. 3. 3329. İsrafilov, H. Az məlum olan bir əlyazması haqqında: [Rzaqulu Nəcəfovun “Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycan səhnəsi” adlı əlyazması haqqında] / Hüseyn İsrafilov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1963. ‒ № 5. ‒ S. 107‒117. 347 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3330. Məmmədov, X. Gözəl satirik, ləyaqətli vətəndaş: [Əli Nəzmi və C.Məmmədquluzadə haqqında] / Xeyrulla Məmmədov // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1963. ‒ 5 oktyabr. 3331. Nəbiyev, Ə. “Yeni yol” və “Yeni əlifba”: [1922‒ci il iyun ayının 13‒də Ağamalı oğlunun başçılığı ilə Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi yanında yeni əlifba komitəsi təşkil olundu. Komitənin 1922‒ci il 27 avqust tarixli iclasında xüsusi qəzet buraxmaq məsələsi müzakirə edildi. 1922‒ci il 11 sentyabr tarixli iclasının qərarı ilə “Yeni yol” qəzetinin redaktorluğuna C.Məmmədquluzadə cəlb olundu] / Əliş Nəbiyev // S. M.Kirov adına ADU‒nun elmi əsərləri: Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1963. ‒ № 3. ‒ S. 65‒76. 3332. Yerevanlı, Ə. Erməni-Azərbaycan mətbuat əlaqələri tarixindən / Ə.Yerevanlı // Ədəbi Ermənistan. ‒ 1963. ‒ Kitab 5. ‒ S. 201.

1964 3333. Axundov, N. Rus ədəbiyyatı və XX əsr Azərbaycan satira jurnalı / N.Axundov // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1964. ‒ № 3. ‒ S. 95‒103. 3334. Aslanov, S. Tarixi dostluğumuz getdikcə möhkəmlənir / Sərvər Aslanov // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1964. ‒ 20 fevral. 3335. Bayramov, F. C.Məmmədquluzadənin bir çıxışı haqqında / Fərman Bayramov // Bakı (axşam). ‒ 1964. ‒ 31 oktyabr; Şərq qapısı. ‒ 1964. ‒ 30 oktyabr. 3336. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin arxivində / Fərman Bay- ramov // Bakı. ‒ 1964. ‒ 12 avqust. 3337. Cabbarlı, S. Klassiklərimiz dinə qarşı / S.Cabbarlı // Azərbaycan qadını. ‒ 1964. ‒ № 12. ‒ S. 14‒15. 3338. Cəbiyev, Q. Cəlil Məmmədquluzadə və N.Q.Qoqol / Q.Cəbiyev // Leninçi. ‒ 1964. ‒ 5 iyun. 3339. Əbdürrəhimova, C. Qadın azadlığı və Azərbaycan mətbuatı / Ceyran Əbdürrəhimova // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1964. ‒ № 6. ‒ S. 15‒24. 3340. Əhmədov, Ə. Bir ömrün səhifələri: [Xalid Əlimirzəyevin “Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi-tənqidi görüşləri” adlı namizədlik dissertasiyası haqqında] / Ə.Əhmədov, H.Hüseynov // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1964. ‒ 18 iyun. 3341. Hacıyev, A. Bir məqalənin izi ilə: [C.Məmmədquluzadənin “Bəs Aspisova xanımın müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu?” məqaləsi haqqında] / Abbas Hacıyev // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1964. ‒ Burax. 2. – S. 98‒101. 348 BİBLİOQRAFİYA

3342. Xəlilov, Q. Azərbaycanda ilk realist roman: [“İbrahim bəyin Səya- hətnaməsi” romanı haqqında] / Qulu Xəlilov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 12 dekabr . – S. 3. 3343. Kərimov, H. C.Məmmədquluzadənin xatirə şeyləri / H.Kərimov // Nizami ad. Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin Əsərləri. ‒ 1964. ‒ № 2. ‒ S. 83‒89. 3344. Qarayev, Ə. Əgər o, sağ olsaydı / Ə.Qarayev // Azərbaycan gənc- ləri. ‒ 1964. ‒ 19 fevral. 3345. Qasımzadə, F. C.Məmmədquluzadənin həyatı / Fuad Qasımzadə // Ədəbiyyat (orta məktəbin 10-cu sinfi üçün) / F.Qasımzadə, M.Cəfərov. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 103‒124. 3346. Qassiyev, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin yazışmaları / İ.Qassiyev // Şərq qapısı. ‒ 1964. ‒ 19 fevral. 3347. Maqsudov, İ. Rus mədəniyyətinin təbliğatçıları / İ.Maqsudov // Şərq qapısı. ‒ 1964. ‒ 19 aprel. 3348. Məlikova, S. Azərbaycan yazıçılarının xatirə şeyləri: [M.F.Axund- ov, C.Məmmədquluzadə, F.Köçərlinin xatirə əşyaları haqqında] / S.Məlikova // Nizami ad. Azərbaycan Ədəbiyyat Muzeyinin Əsərləri. ‒ 1964. ‒ Cild 2. ‒ S. 77‒98. 3349. Məmmədli, Q. Səhnəyə gəlmiş ilk azərbaycanlı qadınlar: [C.Məm- mədquluzadənin qızı Münəvvər haqqında] / Qulam Məmmədli // Bakı (axşam). ‒ 1964. ‒ 16 aprel. 3350. Məmmədov, M. Rus Azərbaycan ədəbi əlaqələri tarixindən / M.Məmmədov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1964. ‒ № 3. ‒ S. 45‒52. 3351. Məmmədov, M. Sabirin son məktubları / M.Məmmədov // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 14 mart . – S. 3. 3352. Mirzəxanov, F. Sərrast atəşlə / F.Mirzəxanov // Ədəbiyyat və incə- sənət. ‒ 1964. ‒ 15 fevral . – S. 2. 3353. Mirzəxanov, F. Yazıçılarımız dini mərasimlərin zərəri haqqında / F.Mirzəxanov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1964. ‒ S. 125‒128; Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 11. ‒ S. 125‒128. 3354. Nəcəfova, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri SSRİ xalqlarının dillərində: [Naxçıvan MSSR-in 40 illiyi münasibətilə] / M.Nəcəfova // Şərq qapısı. ‒ 1964. ‒ 16 avqust. 3355. Paşayev, M. Azərbaycan ədəbiyyatında realizmin müəyyənləşməsi və inkişafı haqqında / M.Paşayev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Ədəbiyyat seriyası. ‒ 1964. ‒ № 3. ‒ S. 17‒28. 3356. Şərif, Ə. İllər və arzular / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 18 yanvar . – S. 2. 349 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3357. Tağıyev, F. Nehrəm kəndinin məktəbi / F.Tağıyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1964. ‒ 15 oktyabr. 3358. Zamanov, A. Bir mübahisə haqqında: “Nə işim var” şeiri haqqında / Abbas Zamanov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1964. ‒ № 5. ‒ S. 119‒126.

1965 3359. Abdullayeva, S. Alovlu vətənpərvər / Sabirə Abdullayeva // Kirovabad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 9 dekabr. 3360. Adil, B. Böyük ədibə layiq / B.Adil // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒1965. ‒ 27 noyabr . – S. 3. 3361. Axundov, N. “Vaqt” və Azərbaycan mətbuatı / Nazim Axundov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 28 avqust. 3362. Axundov, N. Tatar jurnalı Azərbaycan haqqında / Nazim Axundov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1965. ‒ 4 iyul. 3363. Allahverdiyev, S. C.Məmmədquluzadə və rus mədəniyyəti / S.Al- lahverdiyev // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 9 dekabr. 3364. Azərnəşrin yeni kitabları // Kommunist. ‒ 1965. ‒ 16 iyun; Azər- baycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 24 iyun. 3365. Bağırov, M. O, uşaqları sevirdi / M.Bağırov // Azərbaycan pioneri. ‒ 1965. ‒ 26 oktyabr. 3366. Bayramov, F. Böyük ədibin əsərləri dünya xalqlarının dilində / Fərman Bayramov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 1 iyul. 3367. Bayramov, F. Dostlar düşmənlərdən çoxdur / Fərman Bayramov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1965. ‒ 31 oktyabr. 3368. Bayramov, F. İmza – “Mığmığa”: (C.Məmmədquluzadənin gizli imzası) / F.Bayramov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 3 iyul . – S. 3. 3369. Bayramov, F. Maraqlı məqalələr / Fərman Bayramov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 9 sentyabr. 3370. Böyük tədbirlər hazırlanır // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 28 noyabr. 3371. Cavadlı, C. Münəvvər xanımın yanında / Cavad Cavadlı // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 12 sentyabr. 3372. Dadaş, B. Böyük sənətkar: [şeir] / Bəxtiyar Dadaş // Çağırış. ‒ 1965. ‒ 11 dekabr. 3373. Dağlı, S. Yazıçı və dinə zidd mövzu / Seyfəddin Dağlı // Azərbay- can kommunisti. ‒ 1965. ‒ № 11. ‒ S. 84‒86. 3374. Əbilov, İ. Bəşəri idealların yorulmaz təbliğatçısı / İmamverdi Əbilov // Qələbə. ‒ 1965. ‒ 13 oktyabr. 3375. Əhədov, H. C.Məmmədquluzadə və M.A.Şahtaxtlı / H.Əhədov // Çağırış. ‒ 1965. ‒ 11 dekabr. 350 BİBLİOQRAFİYA

3376. Ələkbərov, N. Ateistin bədii kitabxanası / N.Ələkbərov // Sovet kəndi. ‒ 1965. ‒ 8 iyun. 3377. Ələkbərov, Y. Cəlil Məmmədquluzadə yeni ictimai-siyasi quruluş haqqında / Y.Ələkbərov // Elm və həyat. ‒ 1965. ‒ № 2. ‒ S. 25‒26. 3378. Ələkbərov, Y. Xalqımızın görkəmli siyasi xadimi / Y.Ələkbərov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 5 sentyabr. 3379. Əlibəyzadə, E. C.Məmmədquluzadə və ana dilinin tədrisi məsələsi / E.Əlibəyzadə // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 10 iyun. 3380. Əlimirzəyev, X. Qiymətli məqalələr / Xalid Əlimirzəyev // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 22 may . – S. 3. 3381. Əlioğlu, M. Müdrik həqiqətlərin xalq dilində ifadəsi / Məsud Əlioğlu // Bakı. ‒ 1965. ‒ 18 sentyabr. 3382. Əlişoğlu, Ə. O, ölməzlik qazanmışdır / Ə.Əlişoğlu // Məhsul. ‒ 1965. ‒ 4 dekabr. 3383. Əliyev, A. C.Məmmədquluzadə və H.Minasazov / Arif Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 15 iyun. 3384. Əliyev, Ə. Dini qalıqların aradan qaldırılmasında incəsənətin rolu / Əlipaşa Əliyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Tarix, fəlsəfə elmləri seriyası. ‒ 1965. ‒ № 2. ‒ S. 67‒73. 3385. Əliyev, M. Görkəmli yazıçı, mübariz ateist / M.Əliyev // Kolxozçu. ‒ 1965. ‒ 26 noyabr. 3386. Əliyev, N. Narahat ürək: [C.Məmmədquluzadənin Nehrəmdə işlədiyi dövrə aid yazılmış povestdən bir parça] / Novruz Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 26 iyun. 3387. Əsədullayeva, S. Nadir xalça muzeyin ekspozisiyasında: [Azərbay- can Dövlət İnsəsənət Muzeyində saxlanılan 1909-cu ildə Qarabağda Humay Həsənzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalında dərc olunan rəsmlərin motivləri əsasında toxuduğu xalça haqqında] / S.Əsədullayeva // Bakı (axşam). ‒ 1965. ‒ 19 iyun.- S.3. 3388. Fərzəli, Ə. İctimai satira ustası / Ə.Fərzəli // Məhsul. ‒ 1965. ‒ 16 oktyabr. 3389. Hacıyev, A. “Novruz”un tarixçəsi / Abbas Hacıyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 27 mart. 3390. Hacıyev, D. Görkəmli ədib və dramaturq / D.Hacıyev // Kirovabad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 9 oktyabr. 3391. Haşımov, M. Unudulmaz insan / M.Haşımov // Azərbaycan gənc- ləri. ‒ 1965. ‒ 26 sentyabr. 3392. Hüseyn, B. Böyük jurnalist və maarifpərvər yazıçı / Baqı Hüseyn // Qırmızı bayraq. ‒ 1965. ‒ 17 sentyabr. 3393. Hüseynoğlu, İ. Görkəmli ədib / İ.Hüseynoğlu // Tərəqqi. ‒ 1965. ‒ 29 noyabr.

351 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3394. Hüseynov, A. Mirzə Cəlilin dinə münasibəti / A.Hüseynov // Kirov- abad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 13 noyabr. 3395. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında sənətkar- lıq məsələləri / Ə.Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 11. ‒ S. 128-141. 3396. Hüseynov, F. Danabaş kəndinin keçmiş və indiki məktəbi / Fazil Hüseynov // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 16 noyabr. 3397. Xəlilov, Q. Böyük vətənpərvər / Qulu Xəlilov // Azərbaycan pioneri. ‒ 1965. ‒ 3 dekabr. 3398. İbrahimov, Ə. Dahi xalq yazıçısı / Əli İbrahimov // İrəli. ‒ 1965. ‒ 31 oktyabr. 3399. İbrahimov, M. Ədəbiyyatımızın qocaman tədqiqatçısı: [Əziz Şərifin C.Məmmədquluzadə haqqında araşdırmaları haqqında] / Mirzə İbrahimov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 17 aprel. 3400. İsmayılov, Ç. Gözəl ideallar carçısı /Ç.İsmayılov //Azərbaycan məktəbi.- 1965.- № 5.- S. 20-21. 3401. Kazımov, Ə. Qoqol və Cəlil Məmmədquluzadə / Əli Kazımov // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 16 noyabr. 3402. Qafarov, T. Böyük ateist / Tofiq Qafarov // Nuxa fəhləsi. ‒ 1965. ‒ 10 dekabr. 3403. Qasımov, M. Ədəbi irsimizdə əxlaq məsələləri / M.Qasımov, Ş.Qurbanov // Azərbaycan Kommunisti. ‒ 1965. ‒ № 8‒9. ‒ S. 10‒15. Azər- baycan kommunisti. ‒ 1965. ‒ № 1. ‒ S. 91‒96. 3404. Qasımzadə, F. Cəlil Məmmədquluzadə / F.Qasımzadə, M.C.Cəfər- ov // Ədəbiyyat: 10-cu sinif üçün / F.Qasımzadə, M.C.Cəfərov. ‒ Bakı, 1965. ‒ S. 105‒127. 3405. Qənbərov, N. Üç məktub / Nəsrulla Qənbərov // Leninçi. ‒ 1965. ‒ 27 noyabr. 3406. Quliyev, K. Vətəndaş yazıçı, böyük demokrat / Kamil Quliyev // Kommunizm yolu. ‒ 1965. ‒ 8 sentyabr. 3407. Mahmudov, A. 1905-ci il inqilabı və C.Məmmədquluzadə / Ağaşə- rif Mahmudov // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 4 dekabr. 3408. Mahmudov, M. Böyük demokrat və maarifpərvər / Mirəli Mahmudov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 26 oktyabr. 3409. Məmmədli, Q. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ deputat / Qulam Məm- mədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 13 mart. 3410. Məmmədov, Ə. Birinci rus inqilabı və Azərbaycan ədəbiyyatı / Ə.Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 8. ‒ S. 103‒113. 3411. Məmmədov, M. İstedadlı mühərrir / M.Məmmədov, Y.Mürşüdov // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1965. ‒ 26 oktyabr. 3412. Məmmədov, S. Mədəni həyatda ilk addımlar / Sabir Məmmədov // Azərbaycan qadını. ‒ 1965. ‒ № 10. ‒ S. 16‒17.

352 BİBLİOQRAFİYA

3413. Məsimov, M. Böyük yazıçının yolu ilə / M.Məsimov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 19 sentyabr. 3414. Mollayev, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin qələm dostu: [Mirzə Mə- həmməd Tağı (Sidqi) Səfərov haqqında] / İ.Mollayev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 12 sentyabr. 3415. Mollayev, İ. Səmimi dostluq: [C.Məmmədquluzadə ilə Mirzə Məm- mədtağı Sidqinin dostluğu haqqında] / İ.Mollayev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 2 iyun. 3416. Musayev, Ə. M.F.Axundov ənənələrinin davamçısı / Əli Musayev // Kirovabad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 20 iyul. 3417. Mustafayev, Q. C.Məmmədquluzadə xalq müəllimi haqqında / Qafur Mustafayev// İrəli. ‒ 1965. ‒ 15 yanvar. 3418. Münəvvər xanım Məmmədquluzadə: [C.Məmmədquluzadənin qızının vəfatı münasibətilə] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 13 noyabr; Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 5 noyabr. 3419. Mürsəlov, V. Söz xalqın yadigarıdır / Vahid Mürsəlov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1965. ‒ 7 sentyabr. 3420. Nəbiyev, B. Böyük ədibin yubileyi qarşısında / Bəkir Nəbiyev // Bakı. ‒ 1965. ‒ 3 sentyabr. 3421. Nəcəfov, M. Məslək dostları: Rəssam Şmerlinq haqqında / Mürsəl Nəcəfov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 11 dekabr. 3422. Nəsirli, M. Mirzə Cəlil dini-fanatizmi ifşa edir / Müzəffər Nəsirli // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 20 oktyabr. 3423. Nuriyev, S. Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycan dili / S.Nuriyev // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1965. ‒ 11 sentyabr. 3424. Rəcəbov, Ə. Böyük yazıçının yubileyinə geniş hazırlaşaq / Ə.Rəcəbov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1965. ‒ № 12. ‒ S. 61‒68. 3425. Rəsizadə, R. Cəlil Məmmədquluzadə və əməl dostları / Rəna Rəsizadə // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 4 sentyabr. 3426. Rüstəmov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı / Əliağa Rüstəmov // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 4 noyabr. 3427. Şahdağlı, T. Mirzə Cəlil / Tacəddin Şahdağlı // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 12 dekabr. 3428. Şərifov, Ş. Cəlil Məmmədquluzadə və islam dini / Ş.Şərifov // Qızıl Qusar. ‒ 1965. ‒ 16 noyabr. 3429. Tağıyev, Ə. Yazıçının yaradıcılığında tərbiyə məsələləri / Ə.Tağıyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 9 dekabr. 3430. Talıbzadə, K. Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında: (Yubiley komitəsinin sədr müavini ilə müsahibə) / K.Talıbzadə; müsahibəni apardı T.Qurbanov // Elm və həyat. ‒ 1965. ‒ № 12. ‒ S. 25‒26. 353 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3431. Talıbzadə, K. Ehtimallar doğrulur / Kamal Talıbzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 19 iyun. 3432. Teyyubov, Q. Hədiyyələr / Q.Teyyubov // Elm və həyat. ‒ 1965. ‒ № 12. ‒ S. 26. 3433. Vəlixanlı, N. Süleyman Sani Axundovun komediyaları: [məqalədə yazıçının C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyəti haqqında da verilmişdir] / Nadir Vəlixanlı // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 11. ‒ S. 118‒124. 3434. Yerevanlı, Ə. “Xatabala” jurnalı Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Əkbər Yerevanlı // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 14 avqust. 3435. Yubiley komitəsində // Elm və həyat. ‒ 1965. ‒ № 12. ‒ S. 25. 3436. Zalov, S. C.Məmmədquluzadə / Sultan Zalov // Qızıl Qusar. ‒ 1965. ‒ 4 sentyabr. 3437. Zamanov, A. Böyük bədii söz ustası / Abbas Zamanov // Abşeron. ‒ 1965. ‒ 17 dekabr; Yeni həyat. ‒ 1965. ‒ 21 dekabr. 3438. Zamanov, A. Böyük söz ustadı / Abbas Zamanov // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 16 dekabr. 3439. Zeynalov, M. Ədib və din / Məmməd Zeynalov // Sosialist Sumqa- yıtı. ‒ 1965. ‒ 2 dekabr. 3440. Zorya, Y. Cəlil Məmmədquluzadəyə: [şeir] / Y.Zorya; tərc. ed. Q.Əzizov // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 25 sentyabr.

1966 Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 100

3441. Abbasquliyev, Ə. Matəm: [böyük ədib Mirzə Cəlilin xatirəsinə hekayə] / Ə.Abbasquliyev // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 27, 28 avqust. 3442. Abdullayev, A. Ana dili tədrisi haqqında böyük ədibin fikirləri / Ağaməmməd Abdullayev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒№ 18. ‒ S. 68‒73. 3443. Abdullayev, A. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyat və yaradıcılığı haqqında /Ağaməmməd Abdullayev //Azərbaycan dilinin tədrisi tarixindən. ‒ Bakı, 1966. ‒ S. 158‒174. 3444. Abdullayev, B. Cəlil Məmmədquluzadə və qadın azadlığı / Bayram Abdullayev // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 20 fevral. 3445. Abuşayev, H. Üç il ədiblə birlikdə / Həkim Abuşayev // Təşviqatçı. ‒ 1966. ‒ № 14. ‒ S. 29‒30. 3446. Adil, B. Senzora cavab: böyük M.Cəlilin xatirəsinə / B.Adil // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 22 yanvar. 3447. Adilov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin dilində təkrarların üslubi mövqeyi / M.Adilov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiy- yat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 56‒65.

354 BİBLİOQRAFİYA

3448. Ağayev, İ. Böyük ədibimiz və satirik jurnalistika / İslam Ağayev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 27 oktyabr. 3449. Ağayev, İ. Böyük yazıçının əsərlərində qadın azadlığı məsələləri / İslam Ağayev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 7. ‒ S. 66‒70. 3450. Ağayev, N. Böyük sənətkar / Nüsrəddin Ağayev // Şirvan. ‒ 1966. ‒ 3 sentyabr. 3451. Axundov, Y. Cəlil Məmmədquluzadə və M.S.Ordubadi / Yavuz Axundov // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 8 aprel. 3452. Arif, M. Xalq üçün yanan ürək / Məmməd Arif // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Ədəbiyyat, Dil və İncəsənət seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 3‒11. 3453. Bağırov, M.A. Böyük ədib və rus mədəniyyəti / M.A.Bağırov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 1 oktyabr; Sovet Gürcüstanı. ‒ 1966. ‒ 8 oktyabr. 3454. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadə xarici mətbuatda / Fərman Bayramov //Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 3 mart; Mingəçevir işıqları. ‒ 1966. ‒ 15 mart. 3455. Bayramov, F. Ədibin naməlum bir məqaləsi haqqında / Fərman Bayramov // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 24 mart. 3456. Bayramov, F. Maraqlı fikirlər: [C.Məmmədquluzadə haqqında] / F.Bayramov, M.Müsəddiq // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 27 avqust. 3457. Böyük ədib, böyük mürəbbi // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 3 fevral. 3458. Cabbarov, X. Böyük ideyalar carçısı / X.Cabbarov // Laçın. ‒ 1966. ‒ 30 avqust. 3459. Cavadlı, C. Münəvvər xanımın yanında / Cavad Cavadlı // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 21 fevral. 3460. Cavadlı, C. Üç məktub / Cavad Cavadlı // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 30 yanvar. 3461. Cavanşir, A. Sadə, müdrik, qayğıkeş insan / Allahyar Cavanşir // Bakı. ‒ 1966. ‒ 21 fevral. 3462. Cəlil Məmmədquluzadə filmi çəkilir // Bakı. ‒ 1966. ‒ 29 avqust. 3463. Cəlilov, H. Cəlil Məmmədquluzadə və müasir dövrümüz / H.Cəlilov // Tərəqqi. ‒ 1966. ‒ 30 iyun. 3464. Əbdülhüseynov, H. Cəlil Məmmədquluzadə M.F.Axundov haqqın- da / H.Əbdülhüseynov // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 7 iyun. 3465. Əbdürrəhimova, C. Cəlil Məmmədquluzadənin “Şərq qadını” jurnalında iştirakı / C.Əbdürrəhimova // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsər- ləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 118‒121. 3466. Əbdürrəhimova, C. Mirzə Cəlilin dərdi / C.Əbdürrəhimova // Azər- baycan qadını. ‒ 1966. ‒№ 9. ‒ S. 16‒17. 355 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3467. Əbilov, İ. Düşünən və düşündürən sənətkar / İ.Əbilov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 17 mart. 3468. Əhmədov, M. “Cəfəngiyyat” və “Hacıxana” / Maşallah Əhmədov // Məhsul. ‒ 1966. ‒ 13 yanvar. 3469. Ələkbərov, S. Böyük dramaturq / S.Ələkbərov // Tərəqqi. ‒ 1966. ‒ 23 fevral. 3470. Ələkbərov, Y. Azadlıq və demokratiya carçısı / Y.Ələkbərov // Təşviqatçı. ‒ 1966. ‒ № 14. ‒ S. 24‒26. 3471. Əlibəyzadə, E. Sözlə portret yaradan sənətkar / E.Əlibəyzadə // Bakı. ‒ 1966. ‒ 30 may. 3472. Əlimirzəyev, X. C.Məmmədquluzadə və Krılov təmsilləri / Xalid Əlimirzəyev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 7 yanvar. 3473. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə ədəbiyyatın ictimai-siyasi əhəmiyyəti haqqında / Xalid Əlimirzəyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 26 noyabr. 3474. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə və klassiklərimiz / Xalid Əlimirzəyev // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ S. 187‒193. 3475. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə və qadın azadlığı məsələsi / Xalid Əlimirzəyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 77‒84. 3476. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə və rus ədəbiyyatı / Xalid Əlimirzəyev // Elm və həyat. ‒ 1966. ‒ № 6. ‒ S. 24‒25. 3477. Əlimirzəyev, X. Vətəndaş sənətkar /Xalid Əlimirzəyev // Sovet kəndi. ‒ 1966. ‒ 1 noyabr. 3478. Əliyev, A. C.Məmmədquluzadə rus mətbuatında / Arif Əliyev // Şərq. ‒ 1966. ‒ 6 yanvar. 3479. Əliyev, K. İmperializmin barışmaz düşməni / Kamil Əliyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 19 aprel. 3480. Əliyev, N. Böyük ateist yazıçı / N.Əliyev // Sovet Azərbaycanı. ‒ 1966. ‒ 19 fevral. 3481. Əliyeva, Q. Böyük ədib, böyük mürəbbi / Qəmər Əliyeva // Bakı. ‒ 1966. ‒ 29 yanvar. 3482. Əliyeva, L. Unudulmaz Mirzə / L.Əliyeva // Bakı. ‒ 1966.‒ 5 fevral. 3483. Əliyeva, S. Böyük ədibin doğulduğu və işlədiyi yerlər / Səltənət Əliyeva // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 30 dekabr. 3484. Əmirov, S. Böyük gülüş ustası / S.Əmirov // S.M.Kirov ad. ADU- nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 66‒76. 3485. Əmirov, S. “Əhsən sənə, molla əmi!” / Sabir Əmirov // Sovet kəndi. ‒ 1966. ‒ 12 noyabr. 3486. Əzizov, Ə. Maarif və mədəniyyət carçısı / Əbdül Əzizov // Azərbay- can müəllimi. ‒ 1966. ‒ 14 iyul.

356 BİBLİOQRAFİYA

3487. Əzizov, Ə. Vətən məhəbbəti, gələcəyə inam / Ə.Əzizov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 30 iyul. 3488. Hacıyev, H. Cəlil Məmmədquluzadə, orucluq və müasir dindarlar / H.Hacıyev // Bakı. ‒ 1966. ‒ 27 dekabr. 3489. Hacıyev, X. Mirzə Cəlilin yaradıcılığında dini fanatizmin ifşası / X.Hacıyev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 5. ‒ S. 66‒71. 3490. Hacıyev, T.İ. Cəlil Məmmədquluzadənin dili və üslubu haqqında / T.İ.Hacıyev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 20‒31. 3491. Hacıyev, T. “Sizi deyib gəlmişəm”!... / Tofiq Hacıyev // Azərbay- can. ‒ 1966. ‒ № 8. ‒ S. 133‒138. 3492. Həsənov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında islam dininin ifşası / Əhməd Həsənov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1966. ‒ 8 yanvar. 3493. Həsənova, T. SSRİ xalqlarının dilində / Tamara Həsənova // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 21 yanvar. 3494. Hüseynov, F. Sənət və əməl dostları / Firidun Hüseynov // Azərbay- can. ‒ 1966. ‒№ 10. ‒ S. 199‒203. 3495. Hüseynov, F. Sənət və əməl fədailəri / Firidun Hüseynov // S.M.Ki- rov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və Ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 103‒113. 3496. Hüseynov, S. Cəlil Məmmədquluzadə Qori seminariyasında / Sadıq Hüseynov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 25 avqust. 3497. İbrahimov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə din və mövhumata qarşı mübarizədə / Əli İbrahimov // İrəli. ‒ 1966. ‒ 31 iyul. 3498. İbrahimov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə: ön söz / Ə.İbrahimov // Əsərləri: 3 cilddə / C.Məmmədquluzadə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 1966. ‒ S. 5‒14. 3499. İbrahimov, X. Cəlil Məmmədquluzadənin jurnalistik fəaliyyəti / X.İbrahimov // İrəli. ‒ 1966. ‒ 19 iyun. 3500. İbrahimov, X. Unudulmaz sənətkar / Xəlil İbrahimov // İrəli. ‒ 1966. ‒ 14 yanvar. 3501. İsgəndərov, F. Ədibin psixoloji fikirləri / F.İsgəndərov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1966. ‒ 9 avqust. 3502. Kərimov, K. Böyük əməkdaşlıq / K.Kərimov // Ədəbiyyat və incə- sənət. ‒ 1966. ‒ 15 yanvar. 3503. Köçərli, F. Cəlil Məmmədquluzadənin dünya görüşündə fəlsəfə və sosiologiya məsələləri: [inqilabdan əvvəlki dövr] / Firidun Köçərli // Azərbay- can. ‒ 1966. ‒ № 6. ‒ S. 176‒186. 3504. Qaraşov, V. C.Məmmədquluzadə realizminin xüsusiyyətləri / V.Qa- raşov // Kommunizm yolu. ‒ 1966. ‒ 12 yanvar. 3505. Qurbanov, İ. O, güldürür: [hekayə] / İ.Qurbanov // Yeni Şirvan. ‒ 1966. ‒ 17 dekabr.

357 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3506. Qurbanov, Ş. Böyük ideyalar carçısı / Şamil Qurbanov // Sovet kəndi. ‒ 1966. ‒ 24 sentyabr. 3507. Mehdiyev, E. Ölməz sənətkar: [şeir] / Emil Mehdiyev // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 22 fevral. 3508. Mehdiyev, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və erməni xalqı / İ.Mehdiyev, Ə.Əliyev // İşıqlı yol. ‒ 1966. ‒ 14 oktyabr. 3509. Məlikova, B. Böyük müəllim və metodist / Bahar Məlikova // İrəli. ‒ 1966. ‒ 21 yanvar. 3510. Məmmədquluzadə, M.X. “O, mənə həm atalıq, həm də analıq elədi...” / Münəvvər Məmmədquluzadə // Bakı. ‒ 1966. ‒ 19 mart. 3511. Məmmədli, Q. Cəlil Məmmədquluzadə / Qulam Məmmədli // Azər- baycan. ‒ 1966. ‒ № 1. ‒ S. 169‒206; № 5. ‒ S. 152‒172. 3512. Məmmədli, Q. O, çox təvazökər insan idi / Qulam Məmmədli // Bakı. ‒ 1966. ‒ 21 mart. 3513. Məmmədli, Q. Tiplər və prototiplər / Qulam Məmmədli // Bakı. ‒ 1966. ‒ 19 oktyabr. 3514. Məmmədov, A. O, musiqini sevirdi / Arif Məmmədov // Arif Məmmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 22 oktyabr. 3515. Məmmədov, B. Böyük demokratın məhəbbəti və nifrəti / Bəylər Məmmədov // Kommunist. ‒ 1966. ‒ 22 noyabr. 3516. Məmmədov, Ə. Böyük ədibin yubileyi münasibətilə / Ə.Məmmədov // Sovet kəndi. ‒ 1966. ‒ 5 aprel. 3517. Məmmədov, Ə. Böyük yazıçının yubileyi qarşısında / Ə.Məm- mədov // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1966. ‒ 10 fevral. 3518. Məmmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və ilk uşaq jurnallarımız / Əflatun Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 13 oktyabr. 3519. Məmmədov, H. Unuda bilmirəm / Həsən Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 24 iyul. 3519a.Məmmədov, X. Unudulmaz Molla Nəsrəddin / Xeyrulla Məmmədov // Pioner. ‒ 1966. ‒ № 12. ‒ S. 1‒5. 3520. Məmmədov, K. Cəlil Məmmədquluzadə və müasirləri / Kamran Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 11. ‒ S. 174‒180. 3521. Məmmədov, K. Xalq məhəbbəti olduqda / Kamran Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 29 sentyabr. 3522. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 3. ‒ S. 142‒168. 3523. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum bir hekayəsi: [“Fatma xala” hekayəsi haqqında] / M.Məmmədov //Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 12 noyabr. 3524. Məmmədov, M. Dar günün dostları / M.Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 20 oktyabr.

358 BİBLİOQRAFİYA

3525. Məmmədov, M. Gənclərin böyük dostları / M.Məmmədov // Azər- baycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 9. ‒ S. 72‒78. 3526. Məmmədov, M. Kəskin qələmlər / Məmməd Məmmədov // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 15 oktyabr. 3527. Məmmədov, M. Təmənnasız xidmət / Məmməd Məmmədov // Bakı. ‒ 1966. ‒ 27 dekabr. 3528. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında xəlqilik / Mir Cəlal // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 8. ‒ S. 124‒132. 3529. Mir Cəlal. Məzlum Şərqin böyük ədibi / Mir Cəlal // Elmi əsərlər: Dil və ədəbiyyat seriyası / S. M.Kirov ad. ADU. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 3‒5. 3530. Mirəhmədov, Ə. Ədibin müasirləri deyirlər / Əziz Mirəhmədov // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 12 yanvar; Mingəçevir işçisi. ‒ 1966. ‒ 18 yanvar. 3531. Mirəhmədov, Ə. Ədibin oğlu: [C.Məmmədquluzadənin oğlu Midhət haqqında] / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 14 oktyabr. 3532. Mirəhmədov, Ə. Külliyyatın yubiley nəşri: (Cəlil Məmmədquluza- dənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında müəlliflə müsahibə) / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 24 noyabr. 3533. Mirəhmədov, Ə. Redaktordan / Əziz Mirəhmədov // Molla Nəsrəd- din / Qulam Məmmədli. ‒ Bakı, 1966. ‒ S. 5‒6. 3534. Mollayev, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Məmməd Tağı Sidqi / İ.Mollayev // Zəfər. ‒ 1966. ‒ 22 sentyabr. 3535. Mollayev, İ. Mənəvi qardaşlıq / İbrahim Mollayev // Azərbaycan gəncələri. ‒ 1966. ‒ 11 sentyabr. 3536. Moskvada və Bakıda nəşr ediləcəkdir // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 27 yanvar. 3537. Muxtaroğlu, T. Cəhalət düşməni / T.Muxtaroğlu // Şən həyat. ‒ 1966. ‒ 14 yanvar. 3538. Musayev, Ə. Əqidə dostları / Əli Musayev // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1966. ‒ 18 iyun. 3539. Musayev, Q. Yazıçının gülüşü / Qasım Musayev // Qələbə. ‒ 1966. ‒ 29 yanvar. 3540. Mustafayev, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərində tərbiyə məsələləri / Q.Mustafayev // İrəli. ‒ 1966. ‒ 11 fevral. 3541. Nazim, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və yaradıcılığı / Əli Nazim // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 9. ‒ S. 166‒180. 3542. Nəcəfov, N. İki dost, iki sənətkar: [C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir haqqında] / Nəcəf Nəcəfov // Yeni Şirvan. ‒ 1966. ‒ 13 yanvar. 3543. Nəcəfova, M. Cəlil Məmmədquluzadə qardaş sovet xalqlarının dilində / Məryəm Nəcəfova // Sovet Ermənistanı. ‒ 1966. ‒ 13 sentyabr. 3544. Nəsirli, M. Cəlil Məmmədquluzadə və qadın azadlığı / M.Nəsirli // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 20 dekabr.

359 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3545. Nəsirov, S. C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” / Sadiq Nəsirov// Sovet Astarası. ‒ 1966. ‒ 5 yanvar. 3546. Niftalıyev, M. Leyla xanım. Cəlil Məmmədquluzadənin müasirləri / M.Niftalıyev // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 5 fevral. 3547. Novruzov, İ. Mirzə Cəlil və “Azərbaycan” jurnalı / İ.Novruzov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 90‒101. 3548. Novruzov, Ş. Böyük ədib “Şərqi-rus” qəzetində / Şövqi Novruzov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 5 dekabr. 3549. Novruzov, Ş. Böyük ədibin naməlum əsərləri / Şövqi Novruzov // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 20 yanvar. 3550. Novruzov, Ş. Ədibin gizli imzası və naməlum oçerki / Ş.Novruzov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 26 mart. 3551. Novruzov, Ş. Müvəqqəti redaktor: Cəlil Məmmədquluzadə / Şövqi Novruzov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 11 noyabr. 3552. Paşayeva, M. Ədibin arxivinə əlavə / M.Paşayeva // Bakı. ‒ 1966. ‒ 3 mart. 3553. Rəcəbov, Ə. Ölməz əsərlər müəllifi / Ə.Rəcəbov, S. Şükürov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 12. ‒ S. 61‒67. 3554. Rəhimli, B. Göz yaşı içində gülüşlər / Bahadır Rəhimli // İrəli. ‒ 1966. ‒ 27 noyabr. 3555. Seyidov, Ə. Böyük maarifpərvərin pedaqoji baxışları / Ə.Seyidov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ S. 69‒76. 3556. Səmədzadə, Ş. Cəlil Məmmədquluzadə və “Şərq qadını” jurnalı / Ş.Səmədzadə // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 23 iyun. 3557. Sovet xalqlarının dilində // Kitablar aləmində. ‒ 1966. ‒ № 2. ‒ S. 61‒63 3558. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə harada anadan olmuşdur / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 5 noyabr. 3559. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında humanizm / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 1. ‒ S. 159‒168. 3560. Şirinov, Ə. Ədibi düşündürən məsələlər: [C.Məmmədquluzadə ana dili haqqında] / Əziz Şirinov // Azərbaycan müəllimi.‒ 1966.‒ 17 fevral. 3561. Şirvanov, Ə. Ədibi düşündürən məsələlərdən biri / Əziz Şirinov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 17 fevral. 3562. Şükürov, S. Cəlil Dilmanc oldu: [tarixi sənədli oçerk] / Sadıq Şükürov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1966. ‒ 8‒10 fevral. 3563. Şükürov, S. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin tədrisi tarixindən / S.Şükürov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 72‒76. 360 BİBLİOQRAFİYA

3564. Şükürov, S. Təyinat unudulmayandır: [C.Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş tarixi-sənədli oçerk] / S.Şükürov // Sovet Ermənistanı. ‒ 1966. ‒ 6 oktyabr. 3565. Talışlı, M. Cəlil Məmmədquluzadə və Lənkəran ziyalıları / M.Talışlı // Leninçi. ‒ 1966. ‒ 11, 13 yanvar. 3566. Toxadze-Reşetnikova, N. Mehriban qonşu / N.Toxadze-Reşetniko- va // Bakı. ‒ 1966. ‒ 28 iyul. 3567. Yolçuyev, M. Cəlil Məmmədquluzadə və rus ədəbiyyatı / Musa Yolçuyev // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1966. ‒ 4 yanvar. 3568. Zamanov, A. Fədəkar xalq müəllimi / Abbas Zamanov // İrəli. ‒ 1966. ‒ 2; Leninçi. ‒ 1966. ‒ 3 fevral; Qələbə. ‒ 1966. ‒ 5 fevral. 3569. Zamanov, A. Köhnə kəndin dərdləri / Abbas Zamanov // Zəfər. ‒ 1966. ‒ 22 mart; Mingəçevir işıqları. ‒ 1966. ‒ 24 mart.

1967 3570. Abaşidze, Q. Dərin hörmətlə / Q.Abaşidze // Azərbaycan . – 1967. ‒ № 5. ‒ S. 3. 3571. Abdullayev, C. Cəlil Məmmədquluzadə və müasirlik / Cəlal Abdul- layev // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 57‒63; Bakı, 1967. ‒ 10 aprel. 3572. Abdullayev, N. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərində ictimai- siyasi motivlər / Novruz Abdullayev // Şəlalə. ‒ 1967. ‒ 30 mart. 3573. Ağaxanyan, K. Dostluğa həsr olunmuş əsər: [“Cəlil Məmmədqulu- zadə və erməni xalqı” kitabı haqqında] / K.Ağaxanyan // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1967. ‒ 27 may. ‒ S. 7. 3574. Ağaxanyan, K. Erməni ictimai fikri Cəlil Məmmədquluzadə haq- qında / K.Ağaxanyan // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 1 iyun. 3575. Ağayev, İ. Ədibin silahdaşı: [Ə.Q.Qəmküsar] / İslam Ağayev // Bakı. – 1967. ‒ 6 iyun. 3576. Ağayev, İ. Şəkillərin dili ilə / İslam Ağayev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3577. Ağayev, İ. Yubiley nəşrləri / İslam Ağayev // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3578. Ağayev, Ş. Böyük ədibin əsərlərində psixoloji məsələlər / Ş.Ağayev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 1. ‒ S. 62‒67. 3579. Axundov, A. Sadəlik mübarizi: [C.Məmmədquluzadənin dili haq- qında] / Ağamusa Axundov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 16 may. 3580. Axundov, N. Dostluq ideyalarının alovlu carçısı / N.Axundov // Bakı. – 1967. ‒ 6 iyun. 3581. Araslı, H. Tarixi bir etiraf / Həmid Araslı // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 361 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3582. Arif, M. Alovlu ürək / Məmməd Arif // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun.- S. 2. 3583. Arif, M. Həqiqət və ədalət çarçısı / Məmməd Arif // Sovet Ermənis- tanı. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3584. Arzumanov, V. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin tərcümələri / V.Arzumanov // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3585. Aytmatov, Ç. Müdrik söz ustası / Çingiz Aytmatov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. ‒ S. 5. 3586. Aytmatov, Ç. Şərqin böyük sənətkarı / Çingiz Aytmatov // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3587. Ayvazyan, S. Qüdrətinə heyranam / Suren Ayvazyan // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 37. 3588. Azəri, S. Zirvədə / Sabir Azəri // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3589. Bağırov, B. Cəlil Məmmədquluzadə və Şərq qadınlarının intibahı məsələsi / Bağır Bağırov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3590. Bağırov, M. Böyük ədib və kəndli məsələsi / Məmmədağa Bağırov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 27 may. 3591. Baxışoğlu, E. Böyük sənətkara: [şeir] / Eldar Baxışoğlu // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3592. Bakı “Kirpi” jurnalı redaksiyasına dostlarımızın məktubu: [C.Məmmədquluzadənin yubileyi münasibətilə] // Kirpi. ‒ 1967. ‒ № 9‒10. ‒ S. 4. 3593. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadə rus mətbuatında / Fərman Bayramov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 172‒176. 3594. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadə və kitabxana işi / Fərman Bayramov // Şərq qapısı. ‒ 1967. ‒ 7 may. 3595. Bayramov, M. Əqidə dostları: [C.Məmmədquluzadə və A.Şirvan- zadə haqqında] / M.Bayramov // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 14 yanvar. – S.3. 3596. Bektaşi, İ. Həyat lövhələri / İnayət Bektaşi // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 20 may. 3597. Bəktaşi, İ. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında kəndli surətləri / İ.Bektaşi // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 67‒72. 3598. Bizim ədib haqqında / N.Tixonov, O.Lordkipanidze, Cozef Nort, Ç.Aytmatov, Səməd Qəni, S.Staliski // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3599. Bizim müasirimiz: [SSRİ Yazıçılar İttifaqı və Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının birləşmiş plenumu: Cəlil Məmmədquluzadənin yubileyi ilə əlaqədar] // Kommunist.- 1967.- 4 iyun.- S.1-2; Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. ‒ S. 2. 3600. Böyük satira ustası // Kənd həyatı. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 41. 362 BİBLİOQRAFİYA

3601. Böyük söz ustadı və vətəndaşı // Kommunist. – 1967. ‒ 3 iyul; Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyul. 3602. Böyük yazıçının seçilmiş əsərləri // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 21 yanvar. 3603. C.Məmmədquluzadə haqqında / Nəriman Nərimanov, Firidun Köçərli, Çingiz Aytmatov, K.Markov, K.Çandr, Cozef Nort // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3604. Cəfərov, A. Həmişə bizimlə / Akif Cəfərov, A.Kərimov, M.Məlikov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3605. Cəfərov, M. Həmişə bizimlə / Məmməd Cəfər Cəfərov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 3 iyun.- S.6. 3606. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) // Ədəbiyyat: 7-ci sinif üçün dərslik-müntəxəbat / Tərt. ed. H.Əfəndiyev. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 25‒29. 3607. Cəlil Məmmədquluzadənin vətənində: [anadan olmasının 100 illiyinin geniş qeyd edilməsi haqqında] // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 15 iyun. 3608. Cəmil, Ə. Hörmətlə baş əyirəm / Əhməd Cəmil // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3609. Çandr, K. Əsl inqilabçı ədib / Krişan Çandr // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3610. Çilaya, S. Əzizdir, doğmadır / S.Çilaya // Azərbaycan.‒ 1967.‒ № 5.‒ S.37. 3611. Danışır dostların-müasirlərin: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında] / Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Məmməd Səid Ordubadi, Əli Kərim, Seyid Hüseyn, Yusif Vəzir, Əli Razi, Əsgər Azərvənd, Əli Azəri, Həmidə xanım // Azərbaycan.‒ 1967.‒ № 5.‒ S.56-67. 3612. Dağlı, S. Mirzə Cəlil hünəri / Seyfəddin Dağlı //Kirpi. ‒ 1967. ‒ № 9. ‒ S. 2. 3613. El məhəbbətinin ifadəsi: [M.F.Axundov adına Opera və Balet Teatrında C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş təntənəli yubiley gecəsi haqqında] // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 7 iyun. 3614. Əbədi həyat çeşməsi // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyul. 3615. Ədibə xalq məhəbbəti: [anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə Səməd Vurğun adına Şəhər Mədəniyyət Sarayında təntənəli gecənin keçirilməsi haqqında] // Kirovabad kommunisti. ‒ 1967. ‒ 8 iyun. 3616. Ədibin müasirləri onu xatırlayarkən... // Dostluq. ‒ 1967. ‒ 12, 18 aprel. 3617. Əfəndiyev, H. Ədibin ilk mətbu əsəri / Hidayət Əfəndiyev // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1967.- 20 may.- S.11. 3618. Əfəndiyev, P. Xalq sənətinə bağlılıq / Paşa Əfəndiyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun.

363 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3619. Əfqanlı, R. Ədibin obrazını yaradarkən... / Rza Əfqanlı // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3620. Əhmədov, T. Cəlil Məmmədquluzadə və rus pedaqoji fikrinin bəzi məsələləri / Teymur Əhmədov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 66‒72. 3621. Əhmədov, T. Dostluq salnaməsi: [Ə.Qəmküsar və C.Məmmədqulu- zadənin dostluğu haqqında] / Teymur Əhmədov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 95‒102. 3622. Əhmədov, T. Xalq müəllimi / Teymur Əhmədov // Azərbaycan pioneri. ‒ 1967. ‒ 6 may. 3623. Əhmədov, Y. O, dostluqda möhkəm idi / Yusif Əhmədov // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 6 may. ‒ S. 11. 3624. Ələsgəroğlu, A. “Cəlil Məmmədquluzadə” sənədli filmi / A.Ələs- gəroğlu // Bakı. ‒ 1967. ‒ 15 mart. 3625. Ələsgəroğlu, C. İki Nehrəm / C.Ələsgəroğlu //Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3626. Əlibəyzadə, E. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dilinin tədrisi məsə- ləsi / E.Əlibəyzadə // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 10 iyun. 3627. Əlibəyzadə, E. Ədibin söz xəzinəsi / E.Əlibəyzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 8 aprel. 3628. Əliməmmədoğlu, İ. Redaksiyamızın qonağı: [C.Məmmədquluzadə- nin himayə etdiyi Dürrə] / İ.Əliməmmədoğlu // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 21 aprel. 3629. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə ədəbi dilimizin saflığı uğrunda / Xalid Əlimirzəyev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 46‒50. 3630. Əlimirzəyev, X. Ədibin əsərlərində qadın azadlığı problemi / Xalid Əlimirzəyev // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 1 iyun. 3631. Əlimirzəyev, X. F.Köçərli Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Xalid Əlimirzəyev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 14 aprel. 3632. Əlioğlu, M. Xalqın böyük oğlu / Məsud Əlioğlu // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 2‒4. 3633. Əliyarbəyli, F. Gülüşlərin: [şeir] / Fəridə Əliyarbəyli // Kirovabad kommunisti. ‒ 1967. ‒ 15 avqust. 3634. Əliyev, M. Böyük pedaqoqun işlədiyi yerlərdə / M.Əliyev // Yeni söz. ‒ 1967. ‒ 1 mart. 3635. Əliyev, S. Mənalı həyat salnaməsi / Sərastan Əliyev //Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3636. Əliyeva, Z. Onlar şəxsən tanış idilər: [C.Məmmədquluzadə və erməni dramaturqu Q.Yeritsyan] / Zəhra Əliyeva // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 364 BİBLİOQRAFİYA

3637. Əlizadə, A. Ürəklərdən ürəklərə: [şeir] / Ağacavad Əlizadə // Azərbaycan.‒ 1967.‒ № 5.‒ S.3-4. 3638. Əmirov, S. Əbədi həyata qovuşmuş amal / Sabir Əmirov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 20 aprel. 3639. Əsgərov, A. Böyük dramaturq, görkəmli nasir / Adil Əsgərov // Sürət. ‒ 1967. ‒ 9 may. 3640. Faiq, K. Həqiqət güzgüsü: [şeir] / Kərim Faiq // Azərbaycan.- 1967.- № 5.- S.113. 3641. Feyzulla, Q. Molla Nəsrədində: [şeir] / Qulam Feyzulla // Azərbaycan.- 1967.- № 5.- S.112. 3642. Feyzullaoğlu, Ə. Tədqiqat davam edir: [Hüseyin İsrafilovun “Ölülər” pyesi haqqında yazdığı kitab barəsində] / Ə. Feyzullaoğlu // Azərbaycan.- 1967.- № 5.- S. 129-132. 3643. Fırtınadan doğulan sənətkar // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 2‒3. 3644. Gerbabayev, B. Azəri xalqına alqış: [Cəlil Məmmədquluzadənin 100 illik yubileyi münasibətilə] / Berdı Gerbabayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3645. Görkəmli şəxsiyyətlər Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / / S.Vurğun, S.Ağamalıoğlu, N.Nərimanov, F.Köçərli, M.İbrahimov, E.Braun, S.Pişəvəri, H.Minasazov, M.Tərbiyət, N.Vəzirov, Ü.Hacıbəyov, S.M.Qənizadə, S.Qani, H.Cavid, S.Hüseyn // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 22‒23. 3646. Gözəl ömrün səhifələri: Cəlil Məmməquluzadəyə həsr olunmuş yubiley sərgisi: [Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda] // Azərbaycan müəllimi.- 1967.- 4 iyun.- S.1. 3647. Hacıyev, K. Ağladan, güldürən sənətkar / Kamal Hacıyev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 34‒35. 3648. Hacıyev, T. Ezopun dili ilə danışarkən... / Tofiq Hacıyev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 15‒19. 3649. Həsənov, E. Ölməz sənətkar: [şeir] / Eyvaz Həsənov // Ulduz. ‒ 1967. ‒ 20 aprel. 3650. Həsənova, T. Xarici mətbuat Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Tamara Həsənova // Ədəbiyyat və incəsənət.‒ 1967.‒ 22 aprel; Sovet Gürcüstanı.‒ 1967.‒ 6 may. 3651. Həsənova, T. Qardaş xalqların dillərində / T.Həsənova // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3652. Həsənzadə, H. Xatirəyə dönən günlər: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə Naxçıvanda və Yerevanda ədibə həsr olunan xatirə gecələrinin keçirilməsi haqqında] / H.Həsənzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 24 iyun. 3653. Hüseynov, A. Böyük ictimai xadim / Adil Hüseynov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 9 aprel.

365 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3654. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə hekayələrində realizmin bəzi xüsusiyyətləri / Ə.Hüseynov // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 34‒54. 3655. Hüseynov, Ə. Mərmilər hədəfə dəyir / Ə.Hüseynov // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 29‒33. 3656. Hüseynov, İ. Kollu Koxa: Mirzə Cəlilin əziz xatirəsinə: povest / İsa Hüseynov // Azərbaycan.- 1967.- № 5.- S. 142-179. 3657. Hüseynov, S. Nadir eksponatlar: Cəlil Məmmədquluzadənin 100 illiyi ilə əlaqədar olaraq Nizami adına Muzeyin hazırladığı eksponatlar / S.Hüseynov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 9 aprel. 3658. Hüseynzadə, A. Molla Nəsrəddinin dostu / Aydın Hüseynzadə // Ədəbiyyat və incəsənət.‒ 1967.‒ 10 iyun. 3659. Hüseynzadə, L. “Darülürfandan” başlanan dostluq: [Ə.Qəmküsar və C.Məmmədquluzadənin dostluğu haqqında] / Lətif Hüseynzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 22 iyul. 3660. Hüseynzadə, L. Eyni məqsəd uğrunda: [C.Məmmədquluzadənin Ə.Qəmküsarla birgə fəaliyyəti haqqında] / Lətif Hüseynzadə // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 16 may. 3661. Xalq məhəbbətinin ifadəsi: [yubileylə əlaqədar keçirilən tədbirlər haqında] // Bakı. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3662. Xanzadyan, S. Amansız təmizləyici gülüş / Sero Xanzadyan // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. ‒ S. 5‒6. 3663. Xələfov, Ə. Biblioqrafik göstərici: [Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş biblioqrafik göstərici haqqında rəy] / Ə.Xələfov, M.Nəcəfova // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 28 fevral. 3664. Xələfov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və mütaliə mədəniyyəti / Əşrəf Xələfov, Elman Bədəlov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 may. 3665. Xəlilov, Ə. Acı gülüş ‒ böyük ideal / Əmirxan Xəlilov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 17 may. 3666. Xəlilov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə realizmi haqqında / Əmirxan Xəlilov // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 3. ‒ S. 37. 3667. Xəlilov, H. Ədibin adını daşıyan muzey: [Naxçıvanda Cəlil Məmmədquluzadə adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi haqqında] / H.Xəlilov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3668. İsmayılov, C. Gözəl ideallar carçısı / C.İsmayılov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 20‒21. 3669. Kərim, F. Mirzə Cəlil: [şeir] / Faiq Kərim // Yeni Ordubad. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3670. Köçərli, F. Görkəmli inqilabçı demokrat / Firidun Köçərli // Azərbay- can. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 188‒196. 366 BİBLİOQRAFİYA

3671. Köçərli, F. Mübariz ateist / Firidun Köçərli // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1967. ‒ 30 may; Kommunist. ‒ 1967. ‒ 15 aprel. 3672. Qarabağlı, Ə. Kənd müəllimi / Əliyar Qarabağlı // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3673. Qarabağlı, Ə. O, həm də böyük pedaqoq idi / Əliyar Qarabağlı // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3674. Qarayev, Y. Cəlil Məmmədquluzadənin realizmi / Yaşar Qarayev // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 1. – S. 103‒110. 3675. Qasımov, Ə. Təsviri sənətin dili ilə / Əlfi Qasımov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 140‒141. 3676. Qasımov, Y. Cəlil Məmmədquluzadə və erməni xalqı / Y.Qasımov // Qabaqcıl. ‒ 1967. ‒ 22 aprel. 3677. Qaynullin, M.X. Çox qiymətli irs / M.X.Qaynullin // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3678. Qaynullin, M. Minnətdarlıq: [C.Məmmədquluzadənin tatar xalqının həyatında oynadığı rol haqqında] / M.Qaynullin // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3679. Qəniyev, C. Yubileyə hazırlıq: [C.Məmmədquluzadənin anadan ol- masının 100 illiyi münasibətilə] / C.Qəniyev // Yeni Şirvan. ‒ 1967. ‒ 18 may. 3680. Qurbanov, F. Gülən və güldürən şəkillər / Famil Qurbanov // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 5‒7. 3681. Qurbanov, Ş. Böyük şəxsiyyətin həyat salnaməsi: [Həmidə xanım Məmmədquluzadənin “Azərnəşr” tərəfindən çap edilən “Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim” əsəri haqqında] / Şamil Qurbanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 15 iyul. 3682. Qurbanov, Ş. Qüdrətli qələm sahibi / Şamil Qurbanov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3683. Məmmədli, Q. Atəş sərrast olanda / Qulam Məmmədli // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3684. Məmmədli, Q. Tarixdən səhifələr / Qulam Məmmədli // Sovet kən- di. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3685. Məmmədov, A. “Kiçik” adamların böyük müdafiəçisi / Arif Məm- mədov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 13 may. 3686. Məmmədov, B. Kinayə və eyhamla / Bəylər Mədətov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3687. Məmmədov, Ə. Çox zəngin və dəyərli irs / Ə.Məmmədov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 24‒29. 3688. Məmmədov, Ə. Tiflisdə, dostlar arasında / Əflatun Məmmədov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3689. Məmmədov, X. Geriliyin amansız tənqidçisi / Xankişi Məmmədov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 30 may. 367 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3690. Məmmədov, K. Böyük maarifpərvər-demokrat / K.Məmmədov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 11‒19. 3691. Məmmədov, M. Bir məsəlk eşqi ilə / Məmməd Məmmədov. ‒ 1967. ‒ № 3. ‒ S. 177‒184. 3692. Məmmədov, M. Dost sözləri / Məmməd Məmmədov. ‒ 1967. ‒ 6 may. ‒ S. 10. 3693. Məmmədov, M. Dostlar yaraşır / M.Məmmədov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3694. Məmmədov, M. Kim idi ağlayanlar? / Mikayıl Məmmədov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 5 may. 3695. Məmmədov, S. “Məni ailə adamı sən etmisən”: [Həmidə xanım haqqında] / Sabir Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 103‒111. 3696. Mir Cəlal. İnqilab dövrünün böyük ədibi / Mir Cəlal // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 3‒5. 3697. Mir Cəlal. Məzlum Şərqin böyük ədibi / Mir Cəlal // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3698. Mirəhmədov, Ə. Azadlıq hərəkatının görkəmli xadimi / Əziz Mirəh- mədov // Azərbaycan kommunisti. ‒ 1967. ‒ № 1. ‒ S. 78‒87. 3699. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və Şərq mətbuatı / Əziz Mirəhmədov // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 6 may. 3700. Mirəhmədov, Ə. Mirzə Cəlil və dünya mədəniyyəti / Əziz Mirəh- mədov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3701. Mirəhmədov, Ə. Onun şairliyi də var idi / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 28‒33. 3702. Muxtar, Ə. Özbəklərin hədiyyəsi: [Həmzə Həkimzadənin C.Məm- mədquluzadənin pyeslərinin tərcümə etməsi haqqında] / Əsqəd Muxtar // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. ‒ S. 5. 3703. Musrepov, H. Dahilərə məhəbbət / Habit Musrepov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3704. Mustafayev, Ə. İki şəklin tarixi: [Qurbanali Şərifzadə və Əziz Şərif haqqında] / Əmir Mustafayev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3705. Müasirləri Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Ü.Hacıbəyov, Ağamalıoğlu, S. M.Qənizadə, Revu dü Monde, Müslüman (Paris), Mariyyetta Şakinyan // Bakı. ‒ 1967. ‒ 27 may; Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 3706. Mütəllimov, T. Böyük insan / Təhsin Mütəllimov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 28 mart. 3707. Mütəllimov, T. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında fanatizmin ifşası / Təhsin Mütəllimov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 89‒96. 3708. Mütəllimov, T. Dərdli gülüş / Təhsin Mütəllimov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 22 may. 368 BİBLİOQRAFİYA

3709. Nağıyev, A. Mirzə Cəlil Şuşada / A.Nağıyev // Azərbaycan müəlli- mi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun.- S.2. 3710. Nesin, Ə. Dahi yumor ustası / Əziz Nesin // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3711. Nəsirli, M. Məslək dostları / Müzəffər Nəsirli // Şərq qapısı. ‒ 1967. ‒ 16 aprel. 3712. Nəsirli, Y. Adi əhvalat, canlı həqiqət / Yasif Nəsirli // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 8 aprel. 3713. Nəsirli, Y. Biz də belə deyirdik / Yasif Nəsirli // Kolxozçu. ‒ 1967. ‒ 13 yanvar. 3714. Nəsirli, Y. Köhnə kəndin faciələri / Yasif Nəsirli // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 6‒10. 3715. Nəsrulla oğlu. Böyük zəhmətin bəhrəsi: [Qulam Məmmədlinin “Molla Nəsrəddin” Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyətinin salna- məsi kitabı haqqında] / Nəsrulla oğlu // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 133‒134. 3716. Nəşriyyatlarımızın töhfəsi // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 30‒31. 3717. Nəzmi, Ə. Böyük jurnalist / Əli Nəzmi // C.Məmmədquluzadə. Məqalələr, xatirələr. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 108‒112. 3718. Onu xatırlayarkən (Ədibin müasirləri) // Araz. ‒ 1967. ‒ 19 aprel: Qabaqcıl. ‒ 1967. ‒ 12 aprel; Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1967. ‒ 11 aprel; Mübariz. ‒ 1967. ‒ 6 aprel; Avanqard. ‒ 1967. ‒ 12 aprel; Lenin bayrağı. ‒ 1967. ‒ 13 aprel; Zəfər. ‒ 1967. ‒ 15 aprel. 3719. Ölməz sənətkar: [C.Məmmədquluzadənin yubileyi ilə əlaqədar Dövlət Flarmoniyasında keçirilən təntənəli gecə haqqında] // Bakı.- 1967.- 5 iyun.- S.1. 3720. Piriyev, U. Cəlil Məmmədquluzadə böyük ustad kimi / U.Piriyev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 5. 3721. Ramazanov, F. Böyük inqilabçı-demokrat / F.Ramazanov // Azər- baycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 15 iyun. 3722. Rəcəbov, Ə. Böyük yubiley qarşısında /Ə.Rəcəbov //Azərbaycan məktəbi.- 1967.- № 3.- S. 76-78. 3723. Rza, R. Ölülər; Zeynəbin qisası; Anamın kitabı; Bəlkə də qaytar- dılar; Kamança; Nazlılar; İsgəndər, Çatski və Çayld Harold: [şeirlər] / Rəsul Rza // Azərbaycan.‒ 1967.‒ № 5.‒ S.69-71. 3724. Rzazadə, A. Mənalı şəkillər / A.Rzazadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 14 yanvar. 3725. Salmanov, A. C.Məmmədquluzadə xalqlar dostluğunun tərənnüm- çüsü kimi / A.Salmanov // Şərq qapısı. ‒ 1967. ‒ 12 yanvar. 369 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3726. Satiramızın günəşi // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3727. Sertel, Z. Xoşbəxt xalqın xoşbəxt sənətkarı / M.Zəkəriyyə Sertel // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 38‒39. 3728. Seyidov, Y. Üslub başqa olsa da...: [Cəlil Məmmədquluzadə və M.Hüseynin yaradıcılığı haqqında] / Y.Seyidov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 11 mart. ‒ № 10. ‒ S. 3. 3729. Səfərli, İ. Mirzə Cəlil: [şeir] / İslam Səfərli // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3730. Səni sevir, unutmuruq / S.Rüstəm, Ə.Səbri, Q.Salamzadə // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 72‒88. 3731. Süleymanov, T. Cəlil Məmmədquluzadə adına muzey / Telman Süleymanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 1 aprel. 3732. Şakulaşvili, İ. Hamı üçün əziz sənətkar / İosif Şakulaşvili // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 3733. Şərif, Ə. Fırtınadan doğulmuş / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 5‒11 3734. Şirinov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dili tədrisi / Ə.Şirinov // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 24‒29. 3735. Şmerlinq, R. Atamın yaxın dostu / Rena Şmerlinq // Bakı. ‒ 1967. ‒ 29 mart. 3736. Şükürov, S. Təyinat – Uluxanlıyadır / Sadıq Şükürov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3737. Tağızadə, Ə. Unutmaz səni aləm, bəşəriyyət... / Əlihüseyn Əlizadə // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3738. Talıbov, Y. Xalqlar dostluğunun tərənnümçüsü / Yusif Talıbov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3739. Talıbzadə, K. Böyük müasirimiz / Kamal Talıbzadə // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. – S. 1-2. 3740. Tarıverdiyeva, K. Cəlil Məmmədquluzadə və erməni xalqı / Kövsər Tarıverdiyeva // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 135‒137. 3741. Tiflis 7 aprel: [C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə] // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 2. 3742. Tixonov, N. Böyük vətəndaş / Nikolay Tixonov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3743. Tixonov, N. Əbədi qüdrət // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 34‒35. 3744. Ürək sözləri: [müasirləri C.Məmmədquluzadə haqqında] / S.Vur- ğun, C.Xəndan, R.Rza, S.M.Qənizadə, S.Heseyn, M.Jibkov, M.İbrahimov // Təşviqatçı, XX əsr. ‒ 1967. ‒ № 9. ‒ S. 20‒21. 3745. Vahabzadə, B. Anamın kitabı: [şeir] / Bəxtiyar Vahabzadə // Ədəbiyyat qəzeti.- 1967.- 3 iyun.- S.6. 370 BİBLİOQRAFİYA

3746. Vuzuluk, O. Onun adı məhəbbətlə çəkilır: Moskvada Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş təntənəli gecə /O.Vuzuluk, V.Çanturiya //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1967.- 3 iyun.- S.4. 3747. Yerevanlı, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə Yerevanda / Əkbər Yerevanlı // Bakı. ‒ 1967. ‒ 30 may. 3748. Yubiley nəşrləri 9 dildə // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 13 aprel. 3749. Yusifoğlu, Ə. Müqəddəs vətənim: [Cəlil Məmmədquluzadənin Naxçıvan haqqında yazdığı eyniadlı məqaləsi haqqında] / Ənvər Yusifoğlu // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 44‒57. 3750. Yusifov, Y. Satira ustası / Y.Yusifov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 3751. Zamanov, A. Əməl dostları: [Eynəli Sultanov, Şahtaxtlı, və C.Məm- mədquluzadə haqqında] / Abbas Zamanov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 20, 28 may. 3752. Zamanov, A. Xalq üçün döyünən ürək / Abbas Zamanov // Azər- baycan pioneri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 3753. Zamanov, A. Ömür yoldaşı: [Həmidə xanım Məmmədquluzadə haqqında] / Abbas Zamanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 20 aprel. 3754. Zeynal, V. Yanar ürək: [şeir] / Vəfa Zeynal // Azərbaycan.- 1967.- № 5.- S.113. 3755. Zeynallı, A. İki şeir: [şeir] / A. Zeynallı // Azərbaycan.-1967.- № 5.- S.112. 3756. Zeynalov, A. Yubiley sərgisi üçün: [Cəlil Məmmədquluzadənin 100 illiyi qarşısında] / Abbas Zeynalov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 7 may. 3757. Zeynalov, N. Mirzə Cəlilin yadigarları: [Cəlil Məmmədquluzadənin Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat Dil İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən tərtib olunub çap edilən üçcildlik əsərləri haqqnda rəy] / Nəriman Zeynalov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 22 noyabr. 3758. Zeynalov, N. Yeni kəndin tərənnümçüsü / N.Zeynalov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 4 aprel. 3759. Zeynalov, N. Yeni məktəbin böyük təbliğatçısı /Nəriman Zeynalov //Azərbaycan məktəbi.- 1967.- №3.- S. 72-75. 3760. Zəka, R. Mirzə Cəlil / Rəfiq Zəka // Qızıl bayraq. ‒ 1967. ‒ 9, 11, 13 aprel. 3761. Zəkiyev, İ. Yazıçı məsuliyyəti və söz gözəlliyi / İmaməddin Zəkiyev // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 3. ‒ S. 24‒25.

1968 3762. Acalov, A. Cəlil Məmmədquluzadənin naxçıvanlı müasirləri: [eyniadlı kitab haqqında] / Abbas Acalov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1968. ‒ 6 iyul. ‒ S. 2. 371 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3763. Anar. Sizi deyib gəlmişəm: [C.Məmmədquluzadə haqqında sənədli dramatik povest] / Anar // Yağış kəsdi / Anar. ‒ Bakı, 1968. ‒ S. 34‒115. 3764. Bayramov, F. “Rahnümaye-ketab”ın səhifələrində: [eyniadlı fars jurnalı Cəlil Məmmədquluzadə haqqında] / Fərman Bayramov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1968. ‒ 6 noyabr. ‒ S. 12. 3765. Əliyev, K. Cəlil Məmmədquluzadə mətbuat dili və üslubu haqqında / K.Əliyev // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. ‒ 1968. ‒ № 2. ‒ S. 59‒63. 3766. Həsənova, R. Mütərəqqi ideyalar carçısı / R.Həsənova // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1968. ‒ № 2. ‒ S. 6‒13.

1969 3767. Həbibov, A. Böyük ədibin dərs dediyi məktəbdə: [Cəlilkənd mək- təbi haqqında] / Arif Həbibov // Şərq qapısı. ‒ 1969. ‒ 29 oktyabr. 3768. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / Mir Cəlal // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı / Mir Cəlal, F.Hüseynov. ‒ Bakı, 1969. ‒ S. 20‒58. 3769. Şakulaşvili, İ. Hamı üçün əziz sənətkar / İ.Şakulaşvili // Bakı. ‒ 1969. ‒ 5 iyun.

1970 3770. Axundov, A. Cəlil Məmmədquluzadə və satirada dilimizin bəzi məsələləri / Ağamusa Axundov // Dil və üslub məsələləri / A.Axundov. ‒ Bakı, 1970. ‒ S. 45‒55.

1971 3771. Cəlil Məmmədquluzadənin etik görüşləri: [F.Ramazanovun eyni- adlı əsəri haqqında] // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1970. ‒ Burax. 1. – S. 108‒109. 3772. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə realizminin bəzi məsələləri haqqında / Xalid Əlimirzəyev // Ulduz. ‒ 1971. ‒ № 8. ‒ S. 54‒59. 3773. Hüseynov, Ə. Gülüş – əyləndirir, gülüş – düşündürür / Əhəd Hüseynov // Ulduz. ‒ 1971. ‒ № 9. ‒ S. 52‒56.

1972 3774. Alməmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə və rus mədəniyyəti / Alməmməd Alməmmədov // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Əsərləri. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 83‒85. 3775. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1972. ‒ S. 219‒229. 372 BİBLİOQRAFİYA

3776. Hüseynov, Ə. Böyük sənətin sirləri / Əhəd Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1972. ‒ № 3. ‒ S. 178‒191. 3777. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin Azərbaycan siyasi publi- sistikasına gətirdiyi yeniliklərə dair / Ə.M.Hüseynov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1972. ‒ Burax. 1. –S. 72‒78. 3778. Hüseynov, Ə. Gülüş əyləndirir, gülüş düşündürür / Əhəd Hüseynov // Ulduz. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 56‒59. 3779. Hüseynov, Ə. Polemika ustası / Əhəd Hüseynov // ADU-nun elmi əsərləri. Jurnalistika seriyası. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 41‒47. 3780. Hüseynov, Ə. Satrik janrların qarşılıqlı əlaqəsi məsələsinə dair: [Cəlil Məmmədquluzadə və Mirzə Ələkbər Sabir yaradıcılığından] / Ə.M.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 3. ‒ S. 21‒27. 3781. Hüseynov, F.C. Köhnə dərd: [Cəlil Məmmədquluzadə və qadın azadlığı məsələsi] / F.C.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 1. ‒ S. 33‒39. 3782. Xatiratım: [“Gənclik” nəşriyyatının Cəlil Məmmədquluzadənin eyniadlı kitabının çapdan buraxması haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1972. ‒ 8 yanvar. ‒ S. 10. 3783. Mirəhmədov, Ə. Məsləkdaşlar: [Cəlil Məmmədquluzadə ilə yazıçı, jurnalist və ictimai xadim Eynəli Sultanovun dostluğu haqqında] / Əziz Mirəhmədov // Elm və həyat. ‒ 1972. ‒ № 8. ‒ S. 24‒26. 3784. Yusif qızı, M. Azərbaycan yazıçılarının əsərləri SSRİ xalqları dillərində. Cəlil Məmmədquluzadə və C.Cabbarlı / M.Yusif qızı // Kitabxana işçisinə kömək. (Rüblük elmi-metodik məcmuə). ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 10‒16. 3785. Zeynalov, N. Qiymətli tədqiqat əsəri: [Həmid Məmmədzadənin “Mirzə Fətəli Axundov və Şərq” kitabı haqqında] / Nəriman Zeynalov // Bakı. ‒ 1972. ‒ 14 yanvar.

1973 3786. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin bəzi gizli imzaları / Fərman Bayramov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1973. ‒ № 3. ‒ S. 33‒39 3787. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1973. ‒ S. 219‒229. 3788. Mir Cəlal. Din və mövhumata qarşı / Mir Cəlal // Klassiklər və müasirlər / Mir Cəlal. ‒ Bakı, 1973. ‒ S. 204‒219. 3789. Zamanov, A. Yeni tədqiqat: [Firidun Hüseynovun filoloji elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün müdafiə etdiyi “Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində əsas problemlər” əsəri haqqında] / Abbas Zamanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1973. ‒ 9 iyun. ‒ S. 14‒15.

373 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1974 3790. Cəfərov, M. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / Məmməd Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 219‒229. 3791. Cəlil Məmmədquluzadəyə abidə: [Naxçıvanda abidəsinin açılışı haqqında] // Bakı. ‒ 1974. ‒ 28 sentyabr. ‒ S. 3. 3792. Əfəndiyev, H. Cəlil Məmmədquluzadənin ilk nəsr əsərlər / H.Əfəndiyev // M.F.Axundov realist-satirik nəsrinin davamçıları / H. Əfəndi- yev. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 105‒171. 3793. İbadoğlu, Ə. Tədqiqat tarixi / Ə.İbadoğlu // C.Məmmədquluzadə. Həyat və yaradıcılığı. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 277‒315. 3794. Məmmədov, M.B. N.Nərimanov və C.Məmmədquluzadə mətbuat və onun dili haqqında / M.B.Məmmədov // ADU-nun elmi əsərləri. Jurnalistika seriyası. ‒ 1974. ‒ № 1‒2. ‒ S. 51‒58. 3795. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / Mir Cəlal // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik / Mir Cəlal, F.C.Hüseynov. ‒ Bakı, 1974. ‒S. 43‒81. 3796. Sadıqov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və xalqlar dostluğu məsələsi / Əflatun Sadıqov // Məhsul. ‒ 1974. ‒ 4 aprel. ‒ S. 3. 3797. Soltanov, M. O, Mirzə Cəlilin dostu idi: [Mirzə Cəlilin məşhur gürcü yazıçısı, inqilabçı-demokrat və dövlət xadimi Məmməd bəy Abaşidze ilə dostluğu haqqında] / Mehyəddin Soltanov // Azərbaycan. ‒ 1974. ‒ № 3. ‒ S. 197‒199.

1975 3798. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 219‒229. 3799. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında söz: [SSRİ Yazı- çılar İttifaqının birləşmiş plenumunda] / Məmmədcəfər Cəfərov // Sənət yollarında / M.Cəfərov. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 177‒186. 3800. Əliyev, A. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yeni kitab: [Azərbay- can SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu tərəfindən çapdan buraxılan “Cəlil Məmmədquluzadə” kitabı haqqında] / A.Əliyev, İ.Həbibov // Şərq qapı- sı. ‒ 1975. ‒ 8 avqust.

1976 3801. Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti görkəmli xadimlərinin xati- rə muzeylərini yaratmaq haqqında: [Bakı şəhərində Cəlil Məmmədqulu- zadə, Bülbül, C.Cabbarlı, M.S.Ordubadinin ev-muzeylərinin yaradılması haqqında]: Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı, 16 iyun 1976-cı il, № 223 // Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Hökumətinin qərarları. – 1976. – № 12. – Maddə 96. – S. 745-746.

374 BİBLİOQRAFİYA

*** 3802. Anar. Anlamaq dərdi: [Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) haqqında esse] / Anar // Azərbaycan.‒ 1976.‒ № 11.‒ S. 178‒196. 3803. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1976. ‒ S. 219‒229. 3804. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibov, Arif Əliyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1976. ‒ 11 avqust.

1977 3805. Abbasov, A. Adi əhvalatlarda böyük həqiqətlər: [Firidun Hüseyno- vun C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığına həsr olunmuş eyniadlı monoqrafi- yası haqqında] / A.Abbasov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1977. ‒ 19 may. ‒ S. 3. 3806. Anar. Anlamaq dərdi: [C.Məmmədquluzadə haqqında esse] / Anar // Adamın adamı / Anar. ‒ Bakı, 1977. ‒ S. 188‒221. 3807. Anar. Qəm pəncərəsi: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında telepyes] / Anar // Adamın adamı / Anar. ‒ Bakı, 1977. ‒ S. 379‒399. 3808. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1977. ‒ S. 221‒231. 3809. Həsənzadə, T. Fars dilində: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin İranda nəşri haqqında] / Turan Həsənzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1977. ‒ 28 may. ‒ S. 5.

1978 3810. Beş sual qırx beş cavab: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında redaksiyanın verdiyi beş suala doqquz nəfər elm və incəsənət xadimlərinin cavabları: Q.Məmmədli, R.Təhmasib, T.Tağızadə, T.Kazımov, T.Hacıyev, S.Qədirzadə, Ə.Əylisli, Elçin (rəssam), H.Turabov] // Qobustan. ‒ 1978. ‒ № 2. ‒ S. 7‒9. 3811. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1978. ‒ S. 221‒223. 3812. Hüseynov, F. Cəlil Məmmədquluzadə Lev Tolstoy haqqında / Firidun Hüseynov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1978. ‒ № 3. ‒ S. 3‒10. 3813. Qasımova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli” imzası haqqında / E.Qasımova // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. ‒ 1978. ‒ № 3. ‒ S. 28‒36.

1979 3814. Bəktaşi, İ. Zəngin irsin tədqiqi / İnayət Bektaşi // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1979. ‒ 14 dekabr. ‒ S. 6. 3815. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1979. ‒ S. 221‒231.

375 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3816. Qasımova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin “Lağlağı” imzası haqqın- da / Elmira Qasımova // Azərbaycan mətnşünaslığı məsələləri. ‒ Bakı, 1979. ‒ S. 59‒62.

1980 3817. Böyük ədibin abidəsi: [Cəlilabad rayonunda abidəsinin açılışı haq- qında] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1980. ‒ 16 may. ‒ S. 5. 3818. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 221‒231. 3819. Hacıyev, R. Coşqun qəlbin təlatümü: [C.Məmmədquluzadənin yara- dıcılığına həsr olunmuş eyniadlı monoqrafiya haqqında] / R.Hacıyev // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1980. ‒ 18 mart. 3820. Xəndan, C. Mirzə Cəlilin felyetonları / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyatı- mızın dünəni və bu günü / Tərt. ed. Rəfiq Zəka. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 127‒131. 3821. Qasımova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin “Mozalan” imzası haqqın- da / E.Qasımova // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. ‒ 1980. ‒ № 3. ‒ S. 33‒39. 3822. Mehrəliyev, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin əxlaq tərbiyəsi haqqında fikirləri / Z.Mehrəliyev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1980. ‒ № 7. ‒ S. 55‒57. 3823. Məmməd, A. Böyük müasirimiz: (Cəlil Məmmədquluzadə realizmi haqqında) / Məmməd Arif // Sənətkar qocalmır. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 146‒156. 3824. Məmmədov, K. Dördüncü günün söhbəti: Cəlil Məmmədquluzadə / Kamran Məmmədov // XX əsr Azərbaycan gülüşü: (bir məclisdə on iki kişinin söhbəti) / Kamran Məmmədov. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 82‒122.

1981 3825. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1981. ‒ S. 221‒231. 3826. Əfəndiyev, İ. Vətəndaşlıq ləyaqəti: [Həmidə xanımın “Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim” kitabı haqqında] / İlyas Əfəndiyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 3 aprel. ‒ S. 3‒7. 3827. Həbibov, İ. Bir şəklin izi ilə: [Cəlil Məmmədquluzadənin müasirləri ilə əlaqələrinin öyrənilməsi və naməlum müasirlərinin aşkara çıxarılması haqqında] / İsa Həbibov // Azərbaycan. ‒ 1981. ‒ № 8. ‒ S. 183‒192. 3828. Mirəhmədova, D.Ə. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərindən milli- bədii özünəməxsusluğun rus dilinə tərcümədə verilməsi: [xülasə] / D.A.Mirəh- mədova // Azərb.SSR EA-nın Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. ‒ 1981. ‒ № 1. ‒ S. 43. 3829. Nəbiyev, Q. Qiymətli mənbə: [Həmidə xanımın “Mirzə Cəlil haq- qında xatirələrim” kitabı haqqında] / Qəhrəman Nəbiyev // Azərbaycan müəlli- mi. ‒ 1981. ‒ 24 aprel.

376 BİBLİOQRAFİYA

3830. Vəliyev, İ. Satirik tip və satirik portretləşdirmə: (Cəlil Məmməd- quluzadənin yaradıcılığı haqqında) / İsmayıl Vəliyev // Ədəbi portret və xarakter. ‒ Bakı, 1981. ‒ S. 123‒135.

1982 3831. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1982. ‒ S. 221‒231. 3832. Elçin. Tarixin və ədəbiyyatın səhifələri / Elçin // Satirik gülüşün qüdrəti / Firidun Hüseynov. ‒ Bakı, 1982. ‒ S. 5‒8. 3833. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin seminariya müasirləri / İsa Həbibov // Gənc alimlərin Respublika konfransı məruzələrinin tezisləri. ‒ Bakı, 1982. ‒ S. 7‒8. 3834. Kazımzadə, K. Səhnəmizin unudulmaz səhifələri: [Cəlil Məmməd- quluzadənin əsərləri Cənubi Azərbaycan səhnəsində] / Kazım Kazımzadə // Qobustan. ‒ 1982. ‒ № 1. ‒ S. 29‒30. 3835. Mehrəliyev, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin məktəb və müəllim haqqında fikirlərinə dair / Z.Mehrəliyev // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1982. ‒ № 8. ‒ S. 30‒35. 3836. Mehrəliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadə qadın təhsili haqqında / Z.Mehrəliyeva // Elm və həyat. ‒ 1982. ‒ № 7. ‒ S. 29‒30. 3837. Məmmədquluzadə Cəlil Hüseynqulu oğlu (ədəbi təxəllüsü Molla Nəsrəddin) // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: 10 cilddə.- Cild 6.- Bakı, 1982.- S. 494-496. 3838. Mir, Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) // XX əsr Azər- baycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik / Mir Cəlal, F.Hüseynov. ‒ Bakı, 1982. ‒ S. 77‒114.

1983 3839. Axundova, E. Humanist sənətkarlar: [Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında rus satirik yazıçılarının – Saltıkov Şedrin, Qoqol və Çexovun rolu haqqında] / Elmira Axundova // Azərbaycan. ‒ 1983. ‒ № 5. ‒ S. 185‒189. 3840. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1983. ‒ S. 221‒231. 3841. Əsgərli, Z. Mirzə Cəlilə layiq: Ə.Mirəhmədovun “Azərbaycan Molla Nəsrəddini” kitabı haqqında / Z.Əsgərli // Azərbaycan. ‒ 1983. ‒ № 2. ‒ S. 185‒188. 3842. Həbibov, İ. Baş Noraşen: [Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının Baş Noraşen mərhələsi, ədibin “kiçik” müasirləri haqqında] / İsa Həbibov // Azərbaycan. ‒ 1983. ‒ № 3. ‒ S. 111‒117. 3843. Mirəhmədov, Ə. Dahi yazıçının ədəbi irsi: ön söz / Əziz Mirəhməd- ov // Əsərləri: 6 cilddə / C.Məmmədquluzadə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 1983. ‒ S. 5‒8.

377 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3843a.Rzayev, S. “Molla Nəsrəddin” ünvanı: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi haqqında] / S.Rzayev //Bakı. ‒ 1983. ‒ 13 avqust.

1984 3844. Anar. Molla Nəsrəddin ‒ 66: zarafat: zarafatsız: (Mirzə Cəlilə min rəhmət!) / Anar // Sizi deyib gəlmişəm: (hekayələr və pyeslər). ‒ Bakı, 1984. ‒ S. 9‒13. 3845. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1984. ‒ S. 221‒231. 3846. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum müasiri / İsa Həbibov // Azərbaycan EA-nın Məruzələri. ‒ 1984. ‒ № 12. ‒ S. 72‒76. 3847. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Ermənistanda ədəbi-mədəni mühit / İsa Həbibov // Leninakan Pedaqoji İnstitutunun Elmi Əsərləri. ‒ 1984. ‒ S. 86‒87. 3848. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyətinin Baş Noraşen dövrü / İsa Həbibov // Azərbaycan. ‒ 1984. ‒ № 4. ‒ S. 121‒130. 3849. Namazov, Q. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / Qara Namazov // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik / Qara Namazov; elmi red. T.Əhmədov; rəy. B.Nəbiyev. ‒ Bakı, 1984. ‒ S. 93‒100.

1985 3850. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 178‒185. 3851. Məmmədov, Ə. C.Məmmədquluzadə nəsrində sənətkarlıq məsələlə- rinə dair / Əflatun Məmmədov // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. – Kitab 2. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 62‒79. 3851a.Nəsirli, Y. Cəlil Məmmədquluzadə və köhnə kənd / Yasif Nəsirli // Çinar ömrü kitabında. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 170‒302. 3851b.Paşayev, Ə. Milli zəmində / Ə.Paşayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1985. ‒ 4 yanvar. ‒ S. 6.

1986 3852. Abdullayeva, H. Azərbaycanda ilk məktəb diyarşünaslıq muzeyi: [Cəlil Məmmədquluzadənin Nehrəm kənd məktəbində açdığı muzey haqqında] / Həqiqət Abdullayeva // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 16. 3853. Anar. Anlamaq dərdi: [Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) haqqında esse] / Anar // Dünya bir pəncərədir / Anar. ‒ Bakı, 1986. ‒ S. 231‒256. 3854. Cəlil Məmmədquluzadənin obrazı ekranda: [Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında “Qəm pəncərəsi” bədii filminin çəkilməsi haqqında] // Yeni filmlər. ‒ 1986. ‒ № 6. ‒ S. 9.

378 BİBLİOQRAFİYA

3855. Cəlil Məmmədquluzadənin obrazı: [yazıçıya həsr olunmuş filmin çəkilişi haqqında] // Bakı. ‒ 1986. ‒ 4 aprel. 3856. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin Zaqafqaziya (Qori) Müəl- limlər Seminariyasında keçdiyi pedaqoji təcrübə haqqında / İsa Həbibov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1986. ‒ № 9. ‒ S. 61‒63. 3857. Həbibov, İ. 1565 nömrəli şəxsi iş / İsa Həbibov // Azərbaycan. ‒ 1986. ‒ № 5. ‒ S. 175‒183. 3858. Həbibov, İ. Ölməzlik: C.Məmmədquluzadə - 120 / İsa Həbibov // Qobustan.‒ 1986.‒ № 4.‒ S. 2-5. 3859. İsa, H. Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum kiçik pyesləri: Cəlil Məmmədquluzadə. “Lənət”. “Oyunbazlar”: (qeyd və izahlar) / H.İsa // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 12‒15. 3860. Mahmudova, P. Mirzə Cəlilin yadigarları: [yazıçının ev-muzeyi haqqında] / Pərixanım Mahmudova // Bakı. ‒ 1986. ‒ 25 yanvar. 3861. Maraqlı tədbir: [Respublika EA-nın Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində keçirilən Cəlil Məmmədquluzadə günü haqqında] // Kommunist. ‒ 1986. ‒ 9 dekabr. 3862. Mütəllimov, T. Cəlil Məmmədquluzadənin təhkiyə üslubu / Təhsin Mütəllimov // Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında realizm. ‒ Bakı, 1986. ‒ S. 31‒38. 3863. Nehrəmli, N. Zülmətdə işıq. Sənədli povest / Novruz Nehrəmli // Azərbaycan. ‒ 1986. ‒ № 11. ‒ S. 87‒132. 3864. Ürək sözləri / Səməd Vurğun, Əziz Nesin, K.Markov, Süleyman Rəhimov, M.İbrahimov, Ə.Faiq] // Bakı. ‒ 1986. ‒ 27 dekabr. ‒S. 3.

1987 3865. Cəfərov, M.C. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün. ‒ Bakı, 1987. ‒ S. 178‒185. 3866. Ədibin ev muzeyində: [İliç rayonunun (indiki Şərur r-nu) Cəlilkənd kəndində Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin açılışı haqqında] // Kom- munist. ‒ 1987. ‒ 8 aprel. 3867. Əliyev, M. Zülmətdə işıq / Mövsüm Əliyev // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1987. ‒ 7 mart. 3868. Həbibbəyli, İ. Sınaq dərsləri: [Cəlil Məmmədquluzadənin Qori Müəllimlər Seminariyasında keçdiyi sınaq dərslərinin icmalı ] / İsa Həbibbəyli // Araz: almanax. ‒ Bakı, 1987. ‒ S. 243‒264. 3869. Həsənov, O. İnqilabi sənət yolu / Orucəli Həsənov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1987. ‒ 26 iyun. ‒ S. 6. 3870. Məmmədov, Ə. İnqilabi poeziyanın yaradıcıları: AbbasZamanovun “Mollanəsrəddinçi şairlər” kitabı haqqında / Ə.Məmmədov // Bakı. ‒ 1987. ‒ 14 mart.

379 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3871. Məmmədov, X. Böyük xalq müəllimi: Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 120 / X.Məmmədov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1987. ‒ № 4. ‒ S. 57‒63. 3872. Məmmədov, Ş. Sənətkar humanizmi, vətəndaş dühası: [C.Məmməd- quluzadənin əsərlərinin tədrisi haqqında] / Ş.Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1987. ‒ 9 dekabr. 3873. Mirhaşımova, İ. Şmerlinqin məktubları / İradə Mirhaşımova // Elm və həyat. ‒ 1987. ‒ № 18. ‒ S. 23. 3874. Nəbiyev, V. Satirik yumoristik üslub: [C.Məmmədquluzadə ədəbi üslubu haqqında] / Vəli Nəbiyev // Zaman və nəsrin üslubları / Vəli Nəbiyev. ‒Bakı, 1987. ‒ S. 56‒109. 3875. Redaksiyadan: [C.Məmmədquluzadənin “Ər”, “Lənət” və “Oyun- bazlar” pyeslərinin tapılıb redaksiyaya təhvil verilməsində İsa Həbibbəylinin zəhmətindən bəhs olunur ] // Azərbaycan. – 1987.– № 6. ‒ S. 57‒95. 3876. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadənin əsərlərində qadın surətləri / İradə Şəmsizadə // Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında realizm. ‒ Bakı, 1987. ‒ S. 32‒37 3877. Teymurov, M. Məni xatırlayasınız / Maarif Teymurov // Əziz Şərif. Tapıntılar. ‒ Bakı, 1987. ‒ S. 3‒6. 3878. Zamanov, A. “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetinin redaksiyasına: [Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi irsinin öyrənilməsində dosent İsa Həbibovun xidmətlərindən bəhs olunur] / Abbas Zamanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1987. – 10 aprel.

1988 3879. Araz, M. Dünya düzəlmir: Böyük Mirzə Cəlilə: [şeir] / Məmməd Araz // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1988. ‒ 19 avqust. ‒ S. 4. 3880. Bektaşi İ. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında albom. monoqrafiya: [İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə” kitab-albomu haqqında] / İ.Bektaşi // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1988. ‒ 13 yanvar. 3881. Həsənli, A. Mirzə Cəlil: [şeir] / Ağacəfər Həsənli // Azərbaycan. ‒ 1988. ‒ № 4. ‒ S. 51‒52. 3882. Hüseynov, Ə. Baxmış bu müsəlmanlara...: [Anarın öz ssenarisi əsasında çəkdiyi Mirzə Cəlilə həsr olunmuş “Qəm pəncərəsi” ikiseriyalı bədii filmi haqqında] / Əlisəftər Hüseynov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1988. ‒ 19 avqust. ‒ S. 5. 3883. Məmmədov, Ə. Mirzə Cəlil dünyasına səyahət: [İ.Həbibovun “Cəlil Məmmədquluzadə: foto-albom” kitabı haqqında] / Ə.Məmmədov // Azərbay- can. ‒ 1988. ‒ № 11. ‒ S. 180‒183. 3884. Mirzəcəfərli, Ə. Köhnə tanışlar: Mirzə Cəlilə nəzirə / Əhməd Mirzə- cəfərli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1988. ‒ 27 may. ‒ S. 4. 380 BİBLİOQRAFİYA

3885. Yusifli, İ. “Cəlil Məmmədquluzadə”: [İsa Həbibbəylinin eyniadlı kitabı haqqında] / İbrahim Yusifli // İşıqlı yol. ‒ 1988. ‒ 7 yanvar.

1989 3886. Davatdarova, M. Ənvərin qürbətdəki həyatı: [C.Məmmədquluzadə- nin oğlu haqqında] / Mina Davatdarova // Odlar yurdu. – 1989. – aprel, № 7. 3887. Əliyev, S. Mirzə Cəlilin məktubları: [M.A.Əliyev adına Lənkəran tarix-diyarşünaslıq muzeyində] / Sərdar Əliyev // Kommunist. ‒ 1989. ‒ 23 iyul. 3888. Həbibbəyli, İ. Ənvəri kim tanıyır? (Cəlil Məmmədquluzadənin oğlu haqqında) / İsa Həbibbəyli // Odlar yurdu. – 1989. – mart‒aprel. 3889. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi-pedaqoji fəaliyyətinin ilk dövrü / İsa Həbibov // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1989. ‒ S. 194‒208. 3890. Quliyev, V. Tipoloji tədqiqat məcrasında: E.Axundovanın “Cəlil Məmmədquluzadə realizmi və XIX əsrin sonu; XX əsrin əvvəllərində rus ədəbiyyatı ənənələri” kitabı haqqında / Vilayət Quliyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1989. ‒ fevral. ‒ S. 3. 3891. Məmmədov, K. Dördüncü günün söhbəti: Cəlil Məmmədquluzadə (“Molla Nəsrəddin”) / Kamran Məmmədov // XX əsr Azərbaycan gülüşü (bir məclisdə on iki kişinin söhbəti). ‒ Bakı, 1989. ‒ S. 82‒122.

1990 3892. Gəncəli, S. Ağ ləkələrin qaranlıq səhifələri: Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadənin həyat yoldaşı haqqında / Sabir Gəncəli // Azərbaycan qadını. ‒ 1990. ‒ № 6. ‒ S. 12. 3893. Həbibbəyli, İ. Burdan Təbriz görünür: [müəllifin C.Məmmədqulu- zadənin İranda yaşayan nəvələri ilə görüşmək niyyəti ilə Təbrizdə olması haqqında] / İsa Həbibbəyli // Odlar yurdu. – 1990. – iyun, № 12.- S.2. 3894. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə nə vaxt anadan olmuşdur? / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1990. ‒ 20 aprel. ‒ S. 6. 3895. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil xəzinəsi / İsa Həbibbəyli // Səhər. ‒ 1990. ‒ 15 mart. 3896. Həbibbəyli, İ. Nəriman Nərimanov və “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi / İsa Həbibbəyli // Nəriman Nərimanovun anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları. – Bakı, 1990. ‒ S. 49‒50 3897. Həbibov, İ. Baş Noraşen məktəbinin nəzarətçisi / İsa Həbibov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1990. ‒ № 6. ‒ S. 47‒49. 381 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3898. Həbibov, İ. Ön söz / İsa Həbibov // Pyeslər / Cəlil Məmmədqulu- zadə. ‒ Bakı, 1990. ‒ S. 3‒8. 3899. Ölməz yazıçı: Moskvada “Художестванная литература” nəşriyyatı Azərbaycan nəsrinin və dramaturgiyasının klassiki, görkəmli yazıçı-satirik Cəlil Məmmədquluzadənin seçilmiş əsərlərindən ibarət bircildlik buraxılmışdır // Bakı. ‒ 1990. ‒ 20 fevral.

1991 3900. Əliyeva, Z. Realizm haqqında / Z.Əliyeva, B.Bağırov // Ədəbiyyat: müntəxəbat: 8-ci sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1991. ‒ S. 345. 3901. Əylisli, Ə. Vicdanımızın carçısı: Cəlil Məmmədquluzadə – 125 / Əkrəm Əylisli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1991. ‒ 1 fevral. ‒ S. 1. 3902. Fərəcov, T. Cəlil Məmmədquluzadə Tehran mətbuatında / Tağı Fərəcov // Yeni Ordubad. ‒ 1991. ‒ 11 noyabr. 3903. Mirəhmədov, Ə. Bir ömrün aynası: Cəlil Məmmədquluzadə – 125 / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan. ‒ 1991. ‒ 11 mart.

1992 3904. Anar. Anlamaq dərdi / Anar // Sizsiz / Anar. ‒ Bakı, 1992. ‒ S. 163‒185. 3905. Anar. Sizi deyib gəlmişəm / Anar // Şəhərin yay günləri: pyeslər / Anar. ‒ Bakı, 1992. ‒ S. 246‒186. 3906. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilin nəvələri tapıldı / İsa Həbibbəyli // Səhər. ‒ 1992. ‒ 1 fevral. 3907. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil ocağının istisi...: [müəllifin ədibin İranda yaşayan nəvələri ilə görüşmək niyyəti ilə Təbrizdə olması haqqında] / İsa Həbibbəyli // Odlar yurdu. – 1992. – 20 noyabr, № 32.

1993 3908. Axundov, Y. Mirzə Cəlil – ömür yolu: [İsa Həbibbəylinin C.Məmmədquluzadənin ömür yolundan bəhs edən “Zamanın dühası” kitabı haqqında] / Yavuz Axundov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1993. ‒ 24 sentyabr. ‒ S. 2. 3909. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilin nəvələri tapıldı / İsa Həbibbəyli // Varlıq. ‒ 1993. ‒ № 87. ‒ S. 77‒97. 3910. Həbibbəyli, İ. Üçüncü ərizədəki yanlışlıq yaxud tarix dəqiqləşir: C.Məmmədquluzadənin 125 illiyi Dövlət səviyyəsində qeyd olunmalıdır / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1993. ‒ 27 aprel. ‒ S. 6.

382 BİBLİOQRAFİYA

1994 Cəlil Məmmədquluzadə ‒125

3911. Əliyev, H. Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin nitqi: [C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 125 illiyinə həsr olunmuş yubiley gecəsində] / Heydər Əliyev // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 30 dekabr . – S. 1, 3.

*** 3912. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi açıldı: [Azərbaycan Res- publikası Prezidenti Heydər Əliyevin açılış mərasimində tədbir iştirakçılarına müraciəti verilmişdir] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 29 dekabr . – S. 1. ______

3913. Cəfərov, N. Mirzə Cəlil: ona qədər və ondan sonra / Nizami Cəfərov // Azadlıq. ‒ 1994. ‒ 6 dekabr. 3914. Eyvaz, Ü. Bir publisist əsərin tarixçəsi: [C.Məmmədquluzadənin 1905-ci ildə rus dilində yazdığı “Binəsiblər” məqaləsinin M.Ə.Rəsulzadə tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcüməsi haqqında] / Ülfət Eyvaz // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 6 sentyabr. 3915. Həbibbəyli, İ. Acı təəssüf və kədər: [C.Məmmədquluzadənin nəvəsi Teymur Ənvər oğlu Cavanşirin (1949-1884) vəfatı münasibətilə] / İsa Həbib- bəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 25 iyun. ‒ S. 5. 3916. Həbibbəyli, İ. Baş Noraşen məktəbində tamaşa / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 11 mart. 3917. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin ailə və təhsil mühiti: I məqalə / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ № 4‒6. ‒ S. 169‒180. 3918. Həbibbəyli, İ. Daha iki arxiv sənədi: [Mirzə Cəlilin “Nehrəm kən- dində yoxlama” və “Molla Nəsrəddin”in məramı və məqsədi” adlı təqdimatı haqqında] / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 16 dekabr. ‒ S. 6. 3919. Həbibbəyli, İ. Hümmət, a qələmdaşlar! Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 28, 29 aprel. ‒ S. 2. 3920. Həbibbəyli, İ. İşığa doğru / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 29 dekabr. 3921. Həbibbəyli, İ. Lağlağı Sadığın hekayəti / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 25 mart. ‒ S. 2. 3922. Həqiqət carçısı, mənəviyyat timsalı, vətəndaş yazıçı: [C.Məm- mədquluzadənin anadan olmasının 125 illiyinə həsr edilmiş təntənəli yubiley gecəsi haqqında] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 30 dekabr. 3923. Həsənzadə, T. Mübariz jurnalist / T.Həsənzadə // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 11 may. 383 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3924. Mirəhmədov, Ə. İki ömrün izi: (ön söz) / Əziz Mirəhmədov // Həmidə və Cəlil Məmmədquluzadələr. Məktublar. ‒ Bakı, 1994. ‒ S. 3‒8. 3925. Mirəhmədov, Ə. Mirzə Cəlil Əsgəran döyüşündə / Əziz Mirəh- mədov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 25 mart. ‒ S. 2. 3926. Mirzə Cəlil irsinə ehtiram: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 125 illiyi münasibətilə Nazirlər Kabinetində keçirilən iclas haq- qında] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 28 dekabr. 3927. Mirzə Cəlilin yubileyi qeyd olunur: [Naxçıvanda keçirilən yubiley gecəsi haqqında] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 23 dekabr. 3928. Təntənəli yubliey gecəsi: [ədibin anadan olmasının 125 illiyinə həsr edilmiş təntənəli yubiley gecəsi haqqında] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 29 dekabr. 3929. Türkiyədə nəşr edilib: [ədəbiyyatşünas İsa Həbibbəylinin Türkiyə- nin Ərzurum şəhərindəki Atatürk Universitetində nəşr etdirdiyi “Seçkin Azərbaycan yazarı Cəlil Məmmədquluzadə” kitabı haqqında] // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 23 dekabr; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 8 iyul. ‒ S. 3.

1995 3930. Əliyev, H. Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin nitqi: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 125 illiyinə həsr olunmuş yubiley gecəsində] / Heydər Əliyev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 1–2.

*** 3931. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi açıldı: [Azərbaycan Res- publikası Prezidenti Heydər Əliyevin açılış mərasimində tədbir iştirakçılarına müraciəti verilmişdir] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 1- 2. ______

3932. Əhmədov, T. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Teymur Əhmədov // XX əsr Azərbaycan yazıçıları: ensiklopedik məlumat kitabı / T.Əhmədov. ‒ Bakı, 1995. ‒ S. 449. 3933. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilə qayıtmaq zərurəti / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 29 dekabr. 3934. Həbibbəyli, İ. Nadir nəşr: [Əziz Mirəhmədovun Cəlil Məmmədqu- luzadə və onun ömür-gün yoldaşı Həmidə xanımla məktublaşmalarından ibarət olan “Məktublar” haqqında] / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1995. ‒ 14 iyun. 3935. Həbibbəyli, İ. Tam külliyyata doğru: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin nəşri tarixi] / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 3. 384 BİBLİOQRAFİYA

3936. Həqiqət carçısı, vətəndaş yazıçı: Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 125 illiyinə həsr edilmiş təntənəli yubiley gecəsi: [dekabrın 28-də Bakıda Respublika Sarayında keçirilən gecə haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 1. 3937. Qasımov, P. Şərə bax, şərçiyə bax!..: [P.Tağıyevin “Yeni Musavat” qəzetinin 15 noyabr tarixli 38-ci sayında “Mir Cəlillə ayrılıq məqamı” adlı məqaləsinə cavab] / P.Qasımov // Azərbaycan. ‒ 1995. ‒ 25 noyabr. 3938. Salmanov, Ş. Həmişə müasir sənətkar / Şamil Salmanov // Bakının səsi. ‒ 1995. ‒ 4 yanvar.

1996 3939. Abbas, A. Allah sənə rəhmət eləsin Mirzə Cəlil və ya Qubanəli bəy niyə qaçıb axura girmişdi? / Aqil Abbas // Ədalət. ‒ 1996. ‒ 8 mart. ‒ S. 3. 3940. Axundlu, M. Ölünün dirilməsi...: [Mirzə Cəlil sayağı] / M.Axundlu // Azərbaycan. ‒ 1996. ‒ 25 sentyabr. 3941. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin ailə və təhsil mühiti: II məqalə / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1996. ‒ № 4‒6. ‒ S. 169‒179. 3942. Həbibbəyli, İ. Ələkbər Məmmədquluzadənin məktubu: [Mirzə Cəli- lin qardaşına məktubu haqqında] / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1996. ‒ 12 yanvar. 3943. İsayev, Ə. Salam, Mirzə Cəlil: [Tbilisi şəhərində C.Məmmədquluza- dənin yaşadığı mənzildə baralyef və xatirə lövhəsinin açılışı haqqında] / Ə.İsayev // Azərbaycan. ‒ 1996. ‒ 4 iyul. 3944. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadə yaradıcılığının dövrləşdirilmə- sinə dair / İradə Şəmsizadə // Filoloji araşdırmalar. ‒ Bakı, 1996. ‒ Kitab 2. ‒ S. 31‒38. 3945. Tbilisidə Cəlil Məmmədquluzadənin barelyefi açılmışdır // Azər- baycan. ‒ 1996. ‒ 8 iyun. 3946. Ülfət, E. Cəlil Məmmədquluzadənin qardaşı Səttərxanın silahdaşı olub: [Mirzə Ələkbər Məmmədquluzadə haqqında] / E.Ülfət // Naxçıvan. ‒ 1996. ‒ 30 oktyabr.

1997 3947. Abdullayev, A. Sizi deyib gəlmisik...: Tbilisidə Cəlil Məmmədqulu- zadənin ev muzeyi açılıb / Abdulla Abdullayev // Panorama. ‒ 1997. ‒ 16 oktyabr. 3948. Abdulzadə, C. Mirzə Cəlil bir müddət jurnalın nəşrini dayandırıb, Ağdama gedərək Əsgəran uğrunda ermənilərə qarşı əlinə silah götürüb döyü- şür: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev muzeyinin direktoru Pərixanım Mahmud- ova ilə söhbət] / C.Abdullazadə // Demokratik Azərbaycan. ‒ 1997. ‒ 25 iyun. 385 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3949. Əlişanoğlu, T. İnqilabi demokratiyadan fəlsəfi nihilizmə: C.Məm- mədquluzadənin yaradıcılığında dünya görüş problemi / Tehran Əlişanoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1997. ‒ 29 avqust. ‒ S. 6. 3950. Əliyev, R. Mirzə Cəlil və zəmanəsi / R.Əliyev // Azərbaycan. ‒ 1997. ‒ 28 sentyabr. 3951. Həbibbəyli, İ. Nəsrəddin Xocanın davamçısı / İsa Həbibbəyli // Milli folklor (Türkiyə). ‒ 1997. ‒ № 31032. ‒ S. 13‒14. 3952. Həbibbəyli, İ. Ziyalı mühitinin ağsaqqalı: (Cəlil Məmmədquluzadə haqqında) / İsa Həbibbəyli // “Qardaş ədəbiyyatlar” dərgisi. ‒ İzmir, 1997. ‒ S. 44‒45. 3953. Hüseynov, H. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi yaradılır: [Tbilisidə] / H.Hüseynov, R.Bəkirov, İ.Novruzov, M.Gülməmmədov, S.Süleymanov // Azərbaycan. ‒ 1997. ‒ 24 avqust. 3954. Kazımov, Q. Mirzə Cəlilin haqq yolu: (Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı haqqında) // Qəzənfər Kazımov. Sənət düşüncələri: məqalələr, rəylər, xatirələr, müsahibələr, çıxışlar. ‒ Bakı, 1997. ‒ S. 23‒39. 3955. Kərimov, X. Mənəvi varisliyin işığı (İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri” kitabı haqqında) / Xanəli Kərimov // Ədəbiyyat qəzeti. – 1997. – 1 avqust. – S. 5. 3956. Mahmudova, P. Dünyaya sığmayan Mirzə Cəlilin ev-muzeyi dörd otağa sığınıb: [muzeyin direktoru ilə söhbət] / Pəri Mahmudova; söhbəti yazdı Züleyxa Nadir // Xalq qəzeti. ‒ 1997. ‒ 12 iyul. ‒ S. 5. 3957. Məmmədov, X. Mirzə Cəlil təzə biçimdə: [İ.Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri” monoqrafiyası haqqında] / Xeyrulla Məmmədov // Səs. – 1997. – 22, 25 oktyabr. 3958. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932); Yaradıcılığı / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat: 10-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1997. ‒ S. 268; 274‒299. 3959. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadənin son dövr yaradıcılığı / İradə Şəmsizadə // Ali pedaqoji məktəblərdə humanitar və ictimai elmlərin tədqiqi və tədrisinə dair. II Respublika elmi konfransının materialları. ‒ Bakı, 1997. ‒ S. 88‒92. 3960. Tbilisidə C.Məmmədquluzadənin ev-muzeyi açılmışdır // Azər- baycan. ‒ 1997. ‒ 14 oktyabr. 3961. Tbilisidə Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi bərpa olundu // Xalq qəzeti. ‒ 1997. ‒ 4 oktyabr. ‒ S. 5; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1997. ‒ 17 oktyabr. 3962. Vətənqızı, N. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi açıldı: [Tbilisi şəhərində görkəmli ədibin ev-muzeyinin açılması haqqında] / Nüşabə Vətən- qızı // Xalq qəzeti. ‒ 1997. ‒ 15 oktyabr. ‒ S. 5. 386 BİBLİOQRAFİYA

1998 3963. Cəlil Məmmədquluzadənin Naxçıvan şəhərində ev-muzeyinin ya- radılması haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı, 19 iyun 1998-ci l № 835 // Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik toplusu. ‒ 1998. ‒ № 6. ‒ Maddə 412. ‒ S. 1325; Azərbaycvan. ‒ 1998. ‒ 20 iyun. ‒ S. 1.

*** 3964. Həbibbəyli, İ. Nəslin davamçıları ilə görüş: [İ.Həbibbəylinin Cəlil Məmmədquluzadənin nəslinin davamçıları ilə əlaqələri haqqında] / İsa Həbib- bəyli // Azərbaycan. ‒ 1998. ‒ 19 iyul. 3965. Həbibbəyli, İ. Parisdə Mirzə Cəlil sorağında: [Mirzə Cəlilin Fran- sada yaşayan nəticəsi Mehri Ənvər qızı Səqqətçiyan (Məmmədquluzadə) ilə görüşü haqında] / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1998. ‒ 31 dekabr. ‒ S. 6. 3966. Xəlilov, N. Cəlil Məmmədquluzadənin pedaqoji görüşləri / Nəriman Xəlilov // Azərbaycanda məktəb və pedaqoji fikir tarixindən / N.Xəlilov. ‒ Bakı, 1998. ‒ S. 149‒152. 3967. Qarayev Y. Cəlil Məmmədquluzadə / Yaşar Qarayev // Yurd. – 1998. – 30 noyabr. 3968. Quliyev, V. Heydər Əliyev və klassik ədəbi irsimiz: (Heydər Əliyevin Cəlil Məmmədquluzadə irsinə münasibəti, qayğısı haqqında) / Vilayət Quliyev // Heydər Əliyev və Azərbaycan ədəbiyyatı. ‒ Bakı, 1998. ‒ S. 83‒124. 3969. Məmmədov, K. Mirzə Cəlillə yeni görüs:[İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə” adlı kitabı haqqında] /KamranMəmmədov //Sovet Naxçıvanı. ‒ 1998. ‒ 22 dekabr.

1999 3970. Əliyev, Heydər. Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyevin nitqi: Nax- çıvanda görkəmli yazıçı, publisist və dramaturq C.Məmmədquluzadənin ev- muzeyi açılmışdır / Heydər Əliyev // Azərbaycan. ‒ 1999. ‒ 17 oktyabr. ‒ S. 5. 3971. Əliyev, Heydər. Cəlil Məmmədquluzadə Azərbaycan xalqının milli dirçəlişində əvəzsiz rol oynamışdır / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Ədəbiy- yatın yüksək borcu və amalı: Nitqlər, məruzələr, çıxışlar / Tərt. ed. V.Quliyev. ‒ Bakı, 1999. ‒ S. 240‒248. ______

3972. Cəlil Məmmədquluzadəni xatırladılar: [ev-muzeyində görkəmli ədibin anadan olmasının 130 illiyi münasibətilə keçirilən yubiley tədbiri haqqında] // Azərbaycan. ‒ 1999. ‒ 22 aprel. 3973. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi açıldı: [Naxçıvanda] // Azərbaycan. ‒ 1999. ‒ 3 yanvar.

387 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

3974. Əylisli, Ə. Qorxusuzluq: [C.Məmmədquluzadənin həyat yolu] / Ə.Əylisli // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1999. ‒ 25‒31 mart. ‒ S. 6. 3975. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsil şəcərəsi / İsa Həbib- bəyli // Qobustan. ‒ 1999. ‒ № 2. ‒ S. 23‒34. 3976. Həbibbəyli, İ. Nigarançılığın mahiyyəti: Cəlil Məmmədquluzadə – 130 / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1999. ‒ 11 iyul. 3977. İmralı, A. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ “Molla Nəsrəddin” (İsa Həbibbəylinin Moskvada nəşr edilmiş eyniadlı kitabı haqqında) /Akif İmralı // Ədəbiyyat qəzeti. – 1999. – 31 dekabr. 3978. Məmmədov, M. Mirzəcanşünaslığa yeni bir töhfə: [İsa Həbibbəyli- nin Moskvanın “Nauka” nəşriyyatında çıxan “Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin”) adlı monoqrafiyası haqqında] / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1999. ‒ 31 dekabr. ‒ S. 4. 3979. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932): [həyat və yaradıcılığı haqqında] // Ədəbiyyat: X sinif üçün dərslik / Ə.Mirəhmədov, Z.Əsgərli. – Bakı, 1999. – S. 268-299.

2000 3980. Babazadə, N. Mirzə Cəlil / Nurəddin Babazadə, Elman Həbibov // Nehrəm və nehrəmlilər. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 94‒96. 3981. Cəlil Məmmədqulıuzadə: [həyat və yaradıcılığı haqqında] // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq. ]. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 83‒84. 3982. Hekayə və süjet haqqında anlayış: [C.Məmmədquluzadənin “Saqqallı uşaq” hekayəsi haqqında] // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq. ]. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 88‒89. 3983. Talıbov, Y. C.Məmmədquluzadənin və Ü.Hacıbəyovun pedaqoji fikirləri / Yusif Talıbov, Fərahim Sadıqov, Sərdar Quliyev // Azərbaycanda məktəb və pedaqoji fikir tarixi / Y.Talıbov, F.Sadıqov, S.Quliyev. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 347‒358.

2001 3984. Həbibbəyli, İ. Oskar Şmerlinqin Mirzə Cəlilə məktubları / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2001. ‒ 1 iyun. 3985. Quliyeva, X. Azərbaycan maarifçi estetikasında bədii yaradıcılıq məsələləri: C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığı / Xatirə Quliyeva // Azərbay- canda maarifçi estetika. ‒ Bakı, 2001. ‒ S. 172‒179.

2002 3986. Ağayev, İ. Realist şeir 1905-ci il inqilabından sonra: inqilabi- maarifçi şeir: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Lisan bəlası” felyetonuna əlavə

388 BİBLİOQRAFİYA kimi verdiyi “Dinmə” rədifli şeri haqqında) / İslam Ağayev // XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan şeiri. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 34‒47. 3987. Cəlil Məmmədqulıuzadə: [həyat və yaradıcılığı haqqında] // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq. ]. ‒ Bakı, 2002. ‒S. 83‒84. 3988. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin öyrənilməsində və təbliğində yeni mərhələ // Şərq qapısı. ‒ 2002. ‒ 26 fevral. 3989. Elçin. Mirzə Fətəli, Mirzə Cəlil və Üzeyir bəy / Elçin // Ədəbi düşüncələr / Elçin. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 33‒34. 3990. Hekayə və süjet haqqında anlayış: [C.Məmmədquluzadə. Saqqallı uşaq hekayəsi haqqında] // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq. ]. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 88‒89. 3991. Həbibbəyli, İ. Məmməd Cəfər elmi məktəbi // Cəlil Məmmədqulu- zadə / Məmməd Cəfər. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 5‒14. 3992. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilə qayıtmaq zərurəti: ön söz / İsa Həbibbəyli // Cümhuriyyət / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Naxçıvan, 2002. ‒ S. 3‒6; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2002. ‒ 19 aprel. 3993. Hüseynli, N. C.Məmmədquluzadənin ədəbi görüşlərində realizm / Nüşabə Hüseynli // Elmi araşdırmalar. ‒ Bakı, 2002. ‒ Burax. 3, № 1‒2. ‒ S. 126‒130. 3994. Xəlilzadə, F. Mədəniyyətimizin inkişafında rolu olan insan: [İsa Həbibbəylinin “Mollanəsrəddinçi karikatura ustası” adlı kitabı haqqında] / Flora Xəlilzadə // Azərbaycan. ‒ 2002. ‒ 5 aprel. ‒ S. 3. 3995. Məmmədquluzadə Cəlil // Naxçıvan ensiklopediyası. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 305‒308. 3996. Məmmədquluzadənin ev-muzeyi // Naxçıvan ensiklopediyası. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 310. 3997. Məmmədli, C. Mirzə Cəlilin ruhu qarşısında: İsa Həbibbəylinin tərtib etdiyi “C.Məmmədquluzadə “Cümhuriyyət” kitabı haqqında / Cahangir Məmmədli, Allahverdi Məmmədov // 525-ci qəzet. – 2002. – 24 may. 3998. Nəcəfzadə, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı və Füzuli irsi / Əzizağa Nəcəfzadə // Elmi axtarışlar. ‒ Bakı, 2002. ‒ Toplu 7. – S. 126‒128. 3999. Vəliyeva, S. Cəlil Məmmədquluzadə və milli ideya / Sona Vəliyeva // Azərbaycançılıq milli ideologiya və ədəbi-estetik təlim kimi: məsələnin qoyuluşuna dair. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 41‒66.

2003 4000. Cəfər, M. Cəlil Məmmədquluzadə / Məmməd Cəfər // Seçilmiş əsərləri: [3 cilddə] / elmi red. Elçin; red. İ.İsrafilov; tərt. ed. T.Fərzəliyev. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2003. ‒S. 238‒272

389 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4001. Cəfərov, N. Azərbaycançılıq ‒ Mirzə Cəlil yaradıcılığının əsası kimi / Nizami Cəfərov // Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Azərbaycançılıq / Allahverdi Məmmədov. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 5‒7. 4002. Cəlil Məmmədqulıuzadə: [həyat və yaradıcılığı haqqında] // Ədə- biyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq.]. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 83‒84. 4003. Elçin. Ədəbi müasirimiz / Elçin // Mirzə Cəlil və Məmmədquluzadə- lər (məktublaşma) / tərt. ed. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 3‒8. 4004. Əliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərində adət və ənənələ- rin işıqlandırılması / M.Əliyeva // Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası. ‒ 2003. ‒ № 1. ‒ S. 202‒205. 4005. Hekayə və süjet haqqında anlayış: [C.Məmmədquluzadənin “Saq- qallı uşaq” hekayəsi haqqında] // Ədəbiyyat: 6-cı sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: R.Hüseynov, V.Qurbanov, Ə.İmanov [və başq.]. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 88‒89. 4006. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadəyə dönüş məqamı / İsa Həbib- bəyli // Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 3‒ 9. 4007. Həbibbəyli, İ. Ustad Mirzə Cəlili tanıtmağa xidmət / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2003. ‒ 25 iyul. 4008. Xəlilzadə, F. Əbədi müasirimiz: [İ.Həbibbəylinin tərtib etdiyi və müqəddiməçisi olduğu “Mirzə Cəlil və Məmmədquluzadələr. Məktublaşma” kitabı haqqında] / Flora Xəlilzadə // Azərbaycan. ‒ 2003. ‒ 2 dekabr. 4009. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Seçilmiş əsərləri”, yaxud Azərbaycançılıq ideologiyasına Mirzə Cəlil baxışı / Allahverdi Məmmədli //Azərbaycan. ‒ 2003. ‒ 27 avqust . 4010. Məmmədli, C. Mirzəcəlilşünaslığın yeni mərhələsi / Cahangir Məm- mədli // 525-ci qəzet. ‒ 2003. ‒ 16 avqust. 4011. Məmmədoğlu, M. Dünyaya Mirzə Cəlil meyarları ilə baxmağı çox xoşbəxtlik hesab edirəm / Muxtar Məmmədoğlu // Şərq qapısı. ‒ 2003. ‒ 28 avqust. 4012. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə: həyatı və yaradıcılığı / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat: 10-cu sinif üçün dərslik / Əziz Mirəhmədov, Zaman Əsgərli. ‒ Bakı, 2003. ‒ S. 175‒198.

2004 4013. Bayramoğlu, A. Böyük ədibin ev-muzeyində: [anadan olmasının ildönümü münasibətilə keçirilən tədbir haqqında] / Alxan Bayramoğlu // Respublika. ‒ 2004. ‒ 11 aprel. 4014. Əhmədov, T. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) // XX əsr Azər- baycan yazıçıları: ensiklopedik məlumat kitabı / Tərt.‒müəl. T.Əhmədov. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 159‒160. 390 BİBLİOQRAFİYA

4015. Eyvazov, S. Cəlil Məmmədquluzadə və 60-cı illər nasirləri / S.Eyvazov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 13. ‒ S. 38‒39. 4016. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Naxçıvan. ‒ 2004. ‒ № 1. ‒ S. 48‒54. 4017. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə // XX əsrin əvvəlləri Azər- baycan yazıçıları / İsa Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 34‒42. 4018. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin “Naxçıvan səyahəti” / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2004. ‒ 7 may; Şərq qapısı. ‒ 2004. ‒ 1 may. 4019. Həbibbəyli, İ. Həmişəyaşar ədib / İsa Həbibbəyli // Seçilmiş əsərləri / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 5‒14. 4020. Həbibbəyli, İ. Ustad Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Əsərləri: 4 cilddə / C.Məmmədquluzadə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 5‒8. 4021. Həbibbəyli, İ. Ünlü Azərbaycan yazarı Cəlil Məmmədquluzadə üzərinə yeni bir incələmə / İsa Həbibbəyli // Türkiyyat Araşdırmaları İnstitutu dərgisi. ‒ Ərzurum, 2004. ‒ № 23. ‒ S. 339‒342. 4022. Kəngərli, A. Faydalı təşəbbüs hamıya örnəkdir: [akademik İ.Həbib- bəlinin C.Məmmədquluzadəyə həsr etdiyi monoqrafiyasından və digər əsərlərindən bəhs olunur] / Aybəniz Kəngərli // İqtisadiyyat. ‒ 2004. ‒ № 1. 4023. Kərimli, X. Məktublar da bir tarixdir / Xanəli Kərimli // Yeni Azərbaycan. ‒ 2004. ‒ 24 fevral. ‒ S. 6. 4024. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığındakı tibbi məlumatların anlamları / Adil Məmmədov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 13. ‒ S. 42‒45. 4025. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadənin dövrü və mühitində Azərbaycançılıq: [akademik İsa Həbibbəylinin Mirzə Cəlil haqqında mülahi- zələrinə də istinad edilir] / Allahverdi Məmmədov // Elm. ‒ 2004. ‒ 7 avqust. 4026. Seyid Surə. Həmyerlimizin əsəri Fransada çap olunmuşdur (İ.Həbib- bəylinin C.Məmmədquluzadə haqqında Parisdə fransız dilində çap olunmuş məqaləsindən söz açılır) / Seyid Surə // Şərq qapısı. – 2004. ‒ 27 aprel. 4027. Seyid Surə. Türkiyədə çap olunub: [akademik İsa Həbibbəylinin “Ünlü Azərbaycan yazarı Cəlil Məmmədquluzadə üzərinə yeni bir incələmə” məqaləsinin Ərzurum Atatürk Universitetində “Türkiyyat Araşdırmaları İnstitutunun dərgisi”ndə çap olunması haqqında] / Seyid Surə // Elm. ‒ 2004. ‒ 25 fevral. 4028. Seyid Surə. Universitetdə Mirzə Cəlil günləri keçirilir: [Naxçıvan- da] / Seyid Surə // Şərq qapısı. ‒ 2004. ‒ 24 aprel. 4029. Sultan, M. Cəlil Məmmədquluzadənin “Yeni yol” qəzetindəki naşir- lik fəaliyyəti / Mehriban Sultan // Bakı Universitetinin xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 3. ‒ S. 129‒134. 391 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4030. Sultanova, M. “Yeni yol” qəzetinin məramı (Tanınmış Mirzəcəlil- şünas İ.Həbibbəylinin yaradıcılığından da danışılır) / Mehriban Sultanova // Elmi əsərlər. Naxçıvan Dövlət Universiteti. Humanitar elmlər seriyası. – 2004. – № 13 ‒ S. 59.

2005 4031. Anar. Nigarançılıq: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Qurbanəli bəy”, “Nigarançılıq”, “Quzu”, “Şeir bülbülləri” hekayələri əsasında telepyes] / Anar // Əsərlər: Pyeslər / Anar. ‒ Cild 5. – Bakı, 2005. ‒ S. 497‒535. 4032. Anar. Sizi deyib gəlmişəm / Anar // Əsərlər: Pyeslər / Anar. ‒ Cild 5. – Bakı, 2005. ‒ S. 311‒364. 4033. Cəfərli, İ. Mirzə Cəlil irsi Pakistanda / İman Cəfərli // 525-ci qəzet. ‒ 2005. ‒ 24 fevral. 4034. Cəfərli, İ. Mirzə Cəlil irsi urdu dilində də öyrənilir / İman Cəfərli // Şərq qapısı. ‒ 2005. ‒ 22 fevral. 4035. Cəfərov, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Sokrat / İmran Cəfərov // NDU-nun Xəbərləri.- 2005.- № 17.- S. 66-68. 4036. Cəlil Məmmədquluzadə: “Biblioqrafiya” kitabı işıq üzü görüb // İki sahil. ‒ 2005. ‒ 16 iyul; 525-ci qəzet. ‒ 14 iyul. 4037. Elçin. Əbədi müasirimiz / Elçin // Seçilmiş əsərləri: 10 cilddə / Elçin. ‒ Cild 8. ‒ Bakı, 2005. – S. 140–146. 4038. Əliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Azərbaycan milli yemək və içkilərinin təsviri / M.Əliyeva // Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası. ‒ 2005. ‒ № 1. ‒ S. 253‒255. 4039. Əliyeva, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin “xəstəlik tarixçəsi”: Ədib ürək döyüntülərindən və şiddətli baş ağrılarından şikayətlənirdi / Şahnaz Əliyeva // Olaylar. ‒ 2005. ‒30 iyul-1 avqust. ‒ S. 11. 4040. Əmrahoğlu, A. Yaşayan məbəd ünvanı ‒ dərd, dərd mirzəsi: [Cəlil Məmmədquluzadənin dörd cilddə əsərlərinin latın qrafikası ilə nəşrə hazırlan- masının İsa Həbibbəyliyə tapşırılması və nəşri haqqında] / Arif Əmrahoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2005. ‒ 14 oktyabr. ‒ S. 5. 4041. Əziz, V. Yeri behişt olsun Mirzə Cəlilin: [şeir] // Şerlər, poemalar, tərcümələr, publisistika : 4 cilddə / Vahid Əziz. – Cild 1. – Bakı, 2005. - S. 224-225. 4042. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat yazıçı Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Cəlil Məmmədquluzadə. Biblioqrafiya / Tərt. ed. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 3‒43. 4043. Kəngərli, S. Naxçıvanda Cəlil Məmmədquluzadə muzeyləri / Sübhü Kəngərli // Mədəni-maarif. ‒ 2005. ‒ № 1. ‒ S. 5‒7. 392 BİBLİOQRAFİYA

4044. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazı: estetik mahiyyəti və elmi prinsipləri / Ramiz Qasımov // Naxçıvan Dövlət Universiteti. Xəbərlər.- Naxçıvan, 2005.- № 16. – S. 53-56. 4045. Mehdixanlı, T. Mirzə Cəlil ənənəsinin davamçısı: Publisist Polad Qasımov haqqında / Telman Mehdixanlı // Azərbaycan. ‒ 2005. ‒ 11 fevral. ‒ S. 9. 4046. Məmmədquluzadə Cəlil Məmmədqulu oğlu (təxəllüsü Molla Nəsrəddin; 22.2.1969, Naxçıvan – 4.1.1932, Bakı) – yazıçı, dramaturq, ictimai xadim // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: 2 cilddə.- Cild 2. – Bakı, 2005. – S. 186-190. 4047. Məmmədli, C. Milli ədəbiyyatın Azərbaycannaməsi: İsa Həbibbəy- linin tərtibi, ön sözü və izahları ilə nəşr olunan Cəlil Məmmədquluzadənin “Əsərləri”nin 4 cildliyi haqqında resenziya / Cahangir Məmmədli // 525-ci qəzet. ‒ 2005. ‒ 26 fevral. 4048. Məmmədov, A. Cəhalət təbabət qarşıdurmasına təbabət qarşıdurma- sına Mirzə Cəlil münasibətinin bədii ifadəsi / Adil Məmmədov, Tünzalə Məmmədov // NDU-nun Xəbərləri.- 2005.- № 17.- S.76-79. 4049. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində Azərbaycan xalqını kamil görmək səyləri / A.Məmmədov // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2005. ‒ № 4. ‒ S. 86‒92. 4050. Milli mətbuatın tarixi ilə bağlı sərgi açılmışdır // Azərbaycan. ‒ 2005. ‒ 21 iyul. ‒ S. 5. 4051. Nəbiyev, B. Latın qrafikalı ədəbiyyat nəşri uğurla davam edir: Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin ən mükəmməl nəşri / Bəkir Nəbiyev // Azərbay- can. ‒ 2005. ‒ 24 fevral. ‒ S. 6. 4052. Seyid Surə. İngilis və urdu dillərində: [Akademik İsa Həbibbəylinin "Görkəmli Azərbaycan mütəfəkkiri Cəlil Məmmədquluzadə əsərləri ilə" adlı kitabının Pakistanda nəşr olunması haqqında] / Seyid Surə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2005. ‒ 9 dekabr. ‒ S. 3. 4053. Səfərli, İ. Şərqin şöhrəti: Böyük ədib Cəlil Məmmədquluzadəyə: [şeir] // Seçilmiş əsərləri / İ.Səfərli. - Bakı, 2005. - S. 169-170. 4054. Tahir, S. (Azər Azər). Cəlil Məmmədquluzadə: [şeir] / Tahir Söh- rab // Seçilmiş əsərləri / Tahir Söhrab. - Bakı, 2005. - S. 250-251.

2006 4055. Aliyə. Mirzə Cəlil: Azərbaycanın ən böyük yazıçısı: [C.Məmməd- quluzadənin 140 illiyi ilə əlaqədar] / Aliyə // Kino. ‒ 2006. ‒ 10 fevral. ‒ S. 5. 4056. Bayramoğlu, A. Cəlil Məmmədquluzadənin jurnalistika məktəbi / Alxan Bayramoğlu // Respublika. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. 4057. Bayramova, G. C.Məmmədquluzadə yaradıcılığında qadın azadlığı / Gülsüm Bayramova // Elmi axtarışlar. ‒2006. ‒ № 30. ‒ S. 171‒172. 393 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4058. Behbudqızı, S. Biz onu anlayırıqmı? / S.Behbudqızı // Həftə içi. ‒ 2006. ‒ 2 mart. ‒ S. 8. 4059. Cavadlı, Q. Əhməd bəy Ağayev və Cəlil Məmmədquluzadənin publisistikasında dini görüşlər / Qəmər Cavadlı // Mədəniyyət dünyası. ‒ 2006. ‒ № 11. ‒ S. 95‒102. 4060. Cəfərov, N. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) // Ədəbiyyat: ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün dərslik.- Bakı, 2006.- S.21-38. 4061. Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan nəsri antologiyası: 5 cilddə / Tərt. Z.Ş.Əsgərli; bur. məsul Ə.Güləliyev. ‒ Cild 1: XIX əsr / A.A.Bakıxanov [et al.]. ‒ Bakı, 2006. – S. 238‒272. 4062. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) // Azərbaycan nəsri antolo- giyası: beş cilddə / Tərt.ed. Zaman Əsgərli. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 98. 4063. Cəlil Məmmədquluzadə: (1869-1932) // Azərbaycan nəsri anto- logiyası: beş cilddə. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 19. 4064. Əbdülsəlimzadə, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai-iqtisadi görüşləri / Qüdrət Əbdülsəlimzadə // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ № 5. ‒ S. 185‒189. 4065. Əbdülsəlimzadə, Q. Mirzə Cəlilin iqtisadi düşüncələri / Qüdrət Əbdülsəlimzadə // Audit. ‒ 2006. ‒ № 1. ‒ S. 95‒98. 4066. Əhmədov, H. Böyük demokrat və pedaqoq / Hüseyn Əhmədov // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. ‒ S. 4. 4067. Əlişanoğlu, T. XX əsr Azərbaycan nəsrinin təşəkkül poetikası: [Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası, nəsr əsərləri və “Molla Nəsrəd- din” jurnalının fəaliyyəti haqqında] / Tehran Əlişanoğlu // XX əsr Azərbaycan nəsrinin poetikası. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 98‒125. 4068. Ən çətin günlərin arxası, dostu, sirdaşı...: [C.Məmmədquluzadə- nin həyat yoldaşı Həmidə Cavanşir-Məmmədquluzadə haqqında] // Azərbay- can. ‒ 2006. ‒ 6 iyun. ‒ S. 7. 4069. Hacızadə, A. Moskvada Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş ədəbi gecə keçirilmişdir: [“Ocaq” Azərbaycan Mədəniyyəti Cəmiyyəti və Azərbaycan YB‒nin Moskva bölməsinin Millətlər Evində təşkil etdiyi tədbir haqqında] / Asya Hacızadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 14 aprel. ‒ S. 2. 4070. Hacızadə, A. Moskvada Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş ədəbi gecə keçirilmişdir / Asya Hacızadə // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 12 aprel. ‒ S. 7. 4071. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Qafqaz. ‒ 2006. ‒ № 4. 4072. Hüseynli, İ. Kəhrizli ‒ Mirzə Cəlillə Həmidə xanımın ən xoşbəxt anlarının keçdiyi məkan: “Azərbaycan” qəzetinin Kəhrizli kəndində keçirdiyi “Dəyirmi masa”da bu iki böyük azərbaycanlıların xatirəsi anıldı / İxtiyar Hüseynli // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 6 aprel. ‒ S. 6. 394 BİBLİOQRAFİYA

4073. İbrahimov, S. Cəlil Məmmədquluzadə həyatı və yaradıcılığı / Saməddin İbrahimov // Ədəbiyyat 11: ( Şagirdlər, abituriyentlər, müəllimlər və valideynlər üçün vəsait) / Saməddin İbrahimov. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 22‒31. 4074. Quliyev, V. Mirzə Cəlilin Şuşa həyatı / Vasif Quliyev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 14 aprel. ‒ S. 5. 4075. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsrində leksik yolla düzə- lən onomastik vahidlərin üslub xüsusiyyətləri / Zülfiyyə Quliyeva // Elmi axtarışlar. ‒ 2006. ‒ № 30. ‒ S. 41‒42. 4076. Mehdixanlı, T. Biganəlik, yoxsa məsuliyyətsizlik?!: Bu unudulmaz ədibin ev-muzeyinə münasibətin göstəricisidir / Telman Mehdixanlı // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 22 aprel. ‒ S. 6. 4077. Məhəmmədli, M. Cəlil Məmmədquluzadənin adına layiq tədbir keçirildi: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin təşəbbüsü ilə Binəqədi rayonundakı 179 saylı məktəbdə keçirilən tədbir haqqında] / Mustafa Məhəm- mədli // Ədalət. ‒ 2006. ‒ 2 may. ‒ S. 6. 4078. Məhərrəmova, T. Cəlil məktəbi / T.Məhərrəmova // Kaspi. ‒ 2006. ‒ 10 fevral. ‒ S. 6 . 4079. Məmmədov, Ş. Cəlil Məmmədquluzadə və folklor / Ş.Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. ‒ S. 6. 4080. “Mirzə Cəlil Günləri” keçirildi // Şərq qapısı. ‒ 2006. ‒18 aprel. 4081. Mirzə Cəlil haqqında yeni tədqiqatlar // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 9 dekabr. 4082. Mirzə Cəlil irsinin tədqiqində yeni səhifələr // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 9 dekabr. ‒ S. 7. 4083. Mirzəyev, A. Cəlil Məmmədquluzadə ədəbi irsinin ilk tədqiqatçıları və nəşri tarixi barədə / Anar Mirzəyev // Elmi axtarışlar. ‒ 2006. ‒ № 30. ‒ S. 14‒17. 4084. Nəbiyev, B. C.Məmmədquluzadə əsərlərinin ən mükəmməl nəşri / Bəkir Nəbiyev // Xəzan vurmasın. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 68‒76. 4085. Sultan, M.Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Mehriban Sultan // Mollanəsrəddinçilər “Yeni yol”da / Mehriban Sultan.- Bakı, 2006.- S.16-33. 4086. Zeynalova, T.K. C.Məmmədquluzadə və qadın azadlığı problemi / T.K.Zeynalova // Bakı Universitetinin xəbərləri: sosial-siyasi elmlər seriyası.- 2006. – № 3. – S. 56-62.

2007 4087. Əliyev, Heydər. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin açılışı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi, oktyabr 1999-cu il // Heydər Əliyev və ədəbiyyat məsələləri / Tərlan Novruzov. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 248-255. 395 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

*** 4088. Abdulla, K. 114: [Cəlil Məmmədquluzadə və Əli bəy Hüseynzadə haqqında] / Kamal Abdulla // 300 azərbaycanlı: Ədəbi-bədii esselər / K.Abdulla. ‒ Bakı, 2007. – S. 147‒149. 4089. Anar. Ulu Mirzə Cəlilin yaradıcılıq ruhunu yaşadan, azərbaycan- çılıq ideyalarının carçısı / Anar // Heydər Əliyev və ədəbiyyat məsələləri / Tərlan Novruzov. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 176‒177. 4090. Cəfərli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında Şərq şeiri şəkilləri / İ.Cəfərli // Dil və ədəbiyyat. Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2007. ‒ № 2. ‒ S. 144‒146. 4091. Cəlil Məmmədquluzadə // Türk xalqları ədəbiyyatı: [4 cilddə] / Tərt. ed. N.Cəfərov. ‒ Cild 3: Yeni dövr. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 251‒317. 4092. Görkəmli şəxsiyyətlərimizin Tbilisdəki ev-muzeyləri Azərbaycan hökumətinə bağışlanacaq // Azərbaycan. ‒ 2007. ‒ 14 yanvar. ‒ S. 3. 4093. Həbibbəyli, İ. Dahilik divana çəkilməz: Ziyalı sözü ‒ vətəndaş mövqeyi / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2007. ‒ 5 oktyabr. ‒ S. 7. 4094. Həbibbəyli, İ. Ustad Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / İsa Həbibbəyli // Ədəbi-tarixi yaddaş və müasirlik. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 38‒104. 4095. Hüseynov, İ. Müasir dövrün “Kefli İsgəndər”i / İ.Hüseynov // Mədəni-maarif. ‒ 2007. ‒ № 7. ‒ S. 32; 38. 4096. İbrahimova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin ən böyük amalı təmiz və pak vicdanla yazmaq olub / Aygün İbrahimova // Hərbi and. ‒ 2007. ‒ 3 mart. ‒ S. 15. 4097. Kazımoğlu-İmanov, M. Cəlil Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat: Test tapşırıqları: ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün dərs vəsaiti / M.Kazım- oğlu-İmanov. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 16‒25. 4098. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii əsərlərində köməkçi adların üslubi xüsusiyyətləri / Zülfiyyə Quliyeva // Tədqiqlər / AMEA, Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. ‒ 2007. ‒ № 2. ‒ S. 233‒237. 4099. Mahmudova, P. Muzeylərimizi böyük işlər gözləyir / Pərixanım Mahmudova // Mədəni-maarif. ‒ 2007. ‒ № 7. ‒ S. 4‒6. 4100. Məmmədov, A. C.Məmmədquluzadənin nəsrində ev / Arif Məm- mədov // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 2007. ‒ Cild 20. ‒ S. 66‒73. 4101. Namazov, Q. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932): [həyat və yaradıcılığı haqqında] / Qara Namazov // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik / Q.Namazov; elmi red. T.Əhmədov; rəy. B.Nəbiyev. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 116‒124. 4102. Saraclı, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə / Əflatun Saraclı // Azərbaycan yazıçıları Cümhuriyyət dönəmində / Ə.Saraçlı. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 315‒367. 396 BİBLİOQRAFİYA

4103. Seyid, S. Cəlil Məmmədquluzadənin 138-ci ildönümü qeyd edildi / Seyid Surə // İki sahil. ‒ 2007. ‒ 22 fevral. ‒ S. 6; Azad Azərbaycan.‒ 2007.‒23 fevral.

2008 4104. Əliyev, Heydər. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin açılış mərasimində, Naxçıvan, 13 oktyabr 1999-cu il] / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev və mədəniyyət: 3 cilddə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 167‒172. 4105. Əliyev, Heydər. Böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluza- dənin ev‒muzeyinin açılış mərasimində çıxışı, 28 dekabr 1994-cü il / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev və mədəniyyət: 3 cilddə: Müraciətlər, çıxışlar, müsahibələr, təbriklər, məlumatlar / Layih. rəhb. və ön söz. müəl. Ə.Qarayev; tərt. ed.: S.Məmmədəliyeva, T.Əhmədov . – Cild 1: 1969-1982, 1993-1996. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 269‒270. 4106. Əliyev, Heydər. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin fəxri qonaqlar kitabına ürək sözləri, 28 dekabr 1994-cü il / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev və mədəniyyət: 3 cilddə: Müraciətlər, çıxışlar, müsahibələr, təbriklər, məlumatlar / Layih. rəhb. və ön söz. müəl. Ə.Qarayev; tərt. ed.: S.Məmməd- əliyeva, T.Əhmədov. – Cild 1: 1969-1982, 1993-1996. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 272‒279.

*** 4107. Anar. Əbədi Mirzə Cəlil: [ön söz] / Anar // Cəlil Məmmədquluzadə ensiklopediyası. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 8‒38. 4108. Cəfərli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı / İ.Cəfərli // Şərq qapısı. ‒ 2008. ‒ 22 fevral. 4109. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin açılış mərasimi, Naxçı- van, 13 oktyabr 1999: [çıxışlar] / V.Talıbov, B.Nəbiyev, H.İbrahimov, Ə.Əylisli, Qabil // Heydər Əliyev və mədəniyyət: 3 cilddə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 161‒172. 4110. Elçin. Cəlil Məmmədquluzadənin Oskar Şmerlinqlə dostluğu / Elçin // Mədəniyyət. ‒ 2008. ‒ 24 aprel. 4111. Əlioğlu, M. Molla Nəsrəddinin xələfi / Məsud Əlioğlu (Vəliyev Məsud Əlioğlu) // Ədalət. ‒ 2008. ‒ 8 noyabr. ‒ S. 19. 4112. Əsgərli, Ə. Mirzə Cəlil irsi öyrənilir / Əlizadə Əsgərli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2008. ‒ 25 aprel. ‒ S. 5. 4113. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil irsinin işığında / İsa Həbibbəyli // Palitra. ‒ 2008. ‒ 22 aprel. 4114. Mahmudova, P. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi / Pərixanım Mahmudova // Mədəniyyət. ‒ 2008. ‒ 10 may. ‒ S. 29.

397 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4115. Məmmədli, A. Mirzə Cəlilin xalqı mənən bütöv və kamil görmək yanğısı / Allahverdi Məmmədli // 525-ci qəzet. ‒ 2008. ‒ 9 fevral. ‒ S. 28. 4116. Məmmədov, M. Yubiley konfransı / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 2008. ‒ 13 iyul. ‒ S. 6. 4117. Mirzə Cəlil hələ də müasirimizdir // Mədəniyyət. ‒ 2008. ‒ 15 noyabr. ‒ S. 12. 4118. Mirzə Cəlil irsi öyrənilir // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2008. ‒ 25 aprel. ‒ S. 5. 4119. Paşayev, Q. Əbədiliyə aparan yolun yorulmaz yolçusu / Qəzənfər Paşayev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2008. ‒ 6 iyun. ‒ S. 4. 4120. Seyid Surə. Cəlil Məmmədquluzadə yad edildi: [Naxçıvan Dövlət Universitetində Mirzə Cəlilin anadan olmasının 139 illiyinin qeyd olunması haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti .- 2008. - 22 fevral.- S.6. 4121. Seyid, S. Mirzə Cəlil irsinin işığında: [Naxçıvan Dövlət Universite- tində keçirilən tədbir] / Surə Seyid // İki sahil. ‒ 2008. ‒ 22, 23 aprel. 4122. Zeynalova, T.K. C.Məmmədquluzadə dövlət quruluşu və onun ida- rəçilik formaları haqqında / T.K.Zeynalova // Bakı Universitetinin Xəbərləri: sosial-siyasi elmlər seriyası. – 2008. – № 2. – S. 79–85.

2009 Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 140

4123. Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi haqqında: Azərbay- can Respublikası Prezidentinin Sərəncamı: Bakı, 6 fevral 2009-cu il // Azər- baycan. ‒ 2009. ‒ 7 fevral. ‒ S. 1. ______

4124. Ağayev, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan ədəbi-ictimai fikri / İslam Ağayev // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2009. ‒ 26 iyun. ‒ S. 1, 2. 4125. Ağayev, M. M.Ə.Sabir və Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında insan problemi: İnsan haqqında C.Məmmədquluzadənin fəlsəfi düşüncələri / Müstəqil Ağayev // Azərbaycan demokratik fikrində insan konsepsiyası. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 9‒67. 4126. Ağayev, M. İnsan haqqında C.Məmmədquluzadənin fəlsəfi düşün- cələri // Azərbaycan demokratik fikrində insan konsepsiyası: [monoqrafiya] / Mir Müstəqil Ağayev; elmi red. S.Hüseynov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 67‒97. 4127. Axundlu, Y. Böyük ədibin dünya şöhrətinin yeni üfüqləri / Yavuz Axundlu // 525-ci qəzet. ‒ 2009. ‒ 10 aprel. ‒ S. 7. 4128. Axundlu, Y. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin və nəvə- nəticələrinin dünya səyahəti (22.02.1869 – 4.01.1932) / Yavuz Axundlu // NDU-nun Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S. 105-108. 398 BİBLİOQRAFİYA

4129. Axundlu, Y. Mirzə Cəlil – omür yolu / Yavuz Axundlu // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 399; 400. 4130. Axundlu, Y. Misirdə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında ilk kitab nəşr olunub: [Qahirə şəhərində akademik İsa Həbibbəylinin ərəb dilində nəşr edilmiş iki kitabı Cəlil Məmmədquluzadə irsinin Afrika qitəsində geniş yayılmasına meydan açmışdır] / Yavuz Axundlu //Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 2 aprel. ‒ S. 7; Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 10 aprel. 4131. Araz. Cəlil Məmmədquluzadə anılıb / Araz // Bakı təhsili. ‒ 2009. ‒ 15may. ‒ S. 15. 4132. Babayeva, İ. Maarifpərvər ədib, mübariz vətəndaş / İradə Babayeva // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2009. ‒ 5 iyun. ‒ S. 6. 4133. Bəkirqızı, V. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 140: Məktəblilər arasında inşa-yazı müsabiqəsi keçirildi / Vəfa Bəkirqızı // Bakı təhsili. ‒ 2009. ‒ 22 may. ‒ S. 3. 4134. Bəktaşi, İ. Mirzə Cəlil haqqında albom-monoqrafiya / İnayət Bəktaşi // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 440‒443. 4135. Cavadlı, C. Mirzəcəlilşünaslığa yeni töhfə / Cavad Cavadlı // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 484‒488. 4136. Cəfərli, İ. Mirzə Cəlil irsi Pakistanda // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 291‒292. 4137. Cəfərov, H.İ. Cəlil Məmmədquluzadənin vətənində; Nehrəm və nehrəmlilər; Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində; “Əshabi-kəhf” ziyarət- gahında; Naxçıvanda izimiz qaldı / Hacı İdris Cəfərov, Hacı Etibar Əhədov // Şəfəq. ‒ 2009. ‒ № 3‒4. ‒ S. 58‒66. 4138. Cəfərova, N. Milli və bəşəri ideyalar tərənnümçüsü Mirzə Cəlil – 140 / Nərmin Cəfərova // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 9 iyun. ‒ S. 8. 4139. Cəfərova, N. Mirzə Cəlil günləri keçirilir: [Naxçıvan Dövlət Univer- siteti ilə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan MR Ədəbiyyat Muzeyi birgə elmi konfrans keçirmişdir] / N.Cəfərova // Palitra. ‒ 2009. ‒ 20 fevral. ‒ S. 6. 4140. Cəfərova, N. Naxçıvan Dövlət Universitetində Mirzə Cəlil Günləri / Nərmin Cəfərova // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 21 fevral. ‒ S. 12. 4141. Cəfərova, N. Oyanan Şərqin vicdan səsi / Nərmin Cəfərova // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 8, 9 oktyabr . ‒ S. 7; Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 9 oktyabr. ‒ S. 4. 4142. Cəlil Məmmədquluzadə yad edildi: Cəlil Məmmədquluzadənin ev- muzeyində // Ekspress. ‒ 2009. ‒ 14‒16 fevral. ‒ S. 20. 399 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4143. Elmi sessiya: [Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda C.Məmməd- quluzadənin 140 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 1 may. ‒ S. 8. 4144. Əhmədov, H. Xalqımızı milli oyanışa səsləyən şəxsiyyət / Hüseyn Əhmədov // Xalq qəzeti. ‒ 2009. ‒ 6 mart. ‒ S. 7. 4145. Əlioğlu, M. Məslək qardaşları: [M.Ə.Sabirin və C.Məmmədquluza- dənin dostluğu haqqında] / Məsud Əlioğlu // Darıxan adamlar. 2 cilddə / M.Əlioğlu. ‒ Bakı, 2009. – Cild 1. ‒ S. 336–359. 4146. Əliyev, R. Mirzə Cəlil və zəmanəsi / Rəhim Əliyev // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 450‒452. 4147. Əliyeva, A.M. Cəlil Məmmədquluzadənin üçcildlik “Əsərləri”nin nəşri haqqında / A.M.Əliyeva // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2009. – № 2. – S. 71–76. 4148. Əliyeva, G. Ədəbiyyatımızın milli vicdanı / Gülşən Əliyeva // 525- ci qəzet. ‒ 2009. ‒ 21 may. ‒ S. 6. 4149. Əliyeva, G. Milli dirilik mücahidi / Gülşən Əliyeva // Kredo. ‒ 2009. ‒ 14 noyabr ‒ S. 3. 4150. Əsgərova, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında təqlidi sözlərdən yaranmış kriptonimlərin leksik-semantik xüsusiyyətləri / Q.Əsgərova // Naxçıvan Dövlət Universiteti. Elmi Əsərləri.- 2009.- №2.- S. 79-83. 4151. Fərəcov, S. Vətəndaş mövqeli sənət fədaisi / Savalan Fərəcov // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 10 aprel . ‒ S. 6. 4152. Fərid. Xalqdan qiymət ummayan Mirzə Cəlil / Fərid // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 3 aprel. ‒ S. 13. 4153. Günay. “Azərbaycan – 2009” Beynəlxalq Karikatura Müsabiqəsinə yekun vurulub / Günay // Paritet. ‒ 2009. ‒ 9‒10 aprel. ‒ S. 13. 4154. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadə haqqında söz / İsa Həbibbəyli // Elmi əsərlər / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ 2009. ‒ S. 64‒78. 4155. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat yazıçı Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Seçilmiş əsərləri: 2 cilddə / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Cild 1. ‒ Naxçıvan, 2009. ‒ S. 4‒7. 4156. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında naməlum kinodram: [akademik Məmməd Cəfər Cəfərovun “İnsanlar və talelər” kinodramı haqında] / İsa Həbibbəyli // Akademik Məmməd Cəfər Cəfərov. İnsanlar və talelər. ‒ Naxçıvan, 2009. ‒ S. 3‒8; Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 13 noyabr. ‒ S. 10. 4157. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: yeni ədəbiyyatın böyük yaradıcısı / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi. ‒ 2009. ‒ № 4. ‒ S. 11‒16. 400 BİBLİOQRAFİYA

4158. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi taleyi / İsa Həbib- bəyli // Cəlil Məmmədquluzadə: taleyi və sənəti: məqalələr. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 3‒29. 4159. Həbibbəyli, İ. Dahi Mirzə Cəlilin həmişəyaşar ideyaları / İsa Həbib- bəyli // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 30 iyul. 4160. Həbibbəyli, İ. Ədəbi-ictimai fikrimizin sərkərdəsi: Cəlil Məmməd- quluzadə və demokratik ədəbi-ictimai fikir / İsa Həbibbəyli // Palitra. ‒ 2009. ‒ 23 dekabr. 4161. Həbibbəyli, İ. Görkəmli ədəbiyyatşünas və böyük ziyalı: [müqəddi- mə] / İsa Həbibbəyli // Əziz Şərif. “Molla Nəsrəddin” necə yarandı. ‒ Naxçı- van, 2009. ‒ S. 3‒18. 4162. Həbibbəyli, İ. Görkəmli yazıçı və böyük demokrat / İsa Həbibbəyli // Naxçıvan.- 2009.- № 21.- S.12-44. 4163. Həbibbəyli, İ. Mənəvi varislik haqqı: [C.Məmmədquluzadənin yubileyi münasibətilə] / İsa Həbibbəyli // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 8 aprel. 4164. Həbibbəyli, İ. Milli istiqlal ədəbiyyatının sərkərdəsi / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2009. ‒ 24 aprel; İki sahil. ‒ 2009. ‒ 21 aprel. 4165. Həbibbəyli, İ. Milli və bəşəri ideyalar tərənnümçüsü / İsa Həbibbəy- li // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 9 iyun. 4166. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil ‒ əqidə bütövlüyü nümunəsi / İsa Həbib- bəyli // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi. ‒ 2009. ‒ № 4. ‒ S. 5‒12. 4167. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil haqqında naməlum kinodram /İsa Həbibbəyli // Cəfərov Məmməd Cəfər. İnsanlar və talelər /Məmməd Cəfər. Cəfərov.- Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009.- S. 3-12. 4168. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilin Fransa, Polşa və İranda 5 nəvəsi yaşayır / İsa Həbibbəyli // Xəzər. ‒ 2009. ‒ 28 fevral. – S. 14. 4169. Həbibbəyli, İ. Nekroloqda tənqid / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan.‒ 2009. ‒ 3 dekabr. ‒ S. 6. 4170. Həbibbəyli, İ. Oyanan Şərqin vicdan səsi / İsa Həbibbəyli // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 8 oktyabr. 4171. Həbibbəyli, İ. Yüz yaşlı ölməz sənət əsəri / İsa Həbibbəyli // İki sahil. ‒ 2 iyul; Şərq qapısı. ‒ 2009. ‒ 3 iyul. 4172. Xəlilzadə, F. Mətbuatımızın satira ustadı / Flora Xəlilzadə // Azər- baycan. ‒ 2009. ‒ 5 aprel. ‒ S. 8. 4173. Xiləli, A. Cəlil Məmmədquluzadə – 140 / A.Xiləli // Ədəbiyyat qə- zeti. ‒ 2009. ‒ 20 fevral. ‒ S. 8. 4174. İntiqam. Mirzə Cəlil 140: Mirzə Cəlil yaradıcılığı kinoda: Dahi ədibin ekran üçün uğurlu olan əsərləri o qədərdir ki... / İntiqam // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 13 fevral. ‒ S. 6. 4175. İsayev, Ə. Mirzə Cəlil əmanəti, halın necədir / Əhməd İsayev // Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 3 may. ‒ S. 7.

401 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4176. İsmayıl, X. Qaranlıq dünyanın işıqlı Mirzə Cəlili / Xeybər İsmayıl // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 25 fevral. ‒ S. 12. 4177. İsmayıl, Z. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında dialektizmlər / Zülfiyyə İsmayıl // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S. 97-106. 4178. İsmayılova, X. Ədəbiyyat muzeyində Cəlil Məmmədquluzadə fondu / Xanım İsmayılova // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2009. ‒ 15 may. ‒ S. 5. 4179. İsmayılova, X. Milli-mənəvi sərvətlərimizin saxlanc yeri / Xanım İsmayılova // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2009. ‒ 17 iyul. ‒ S. 2. 4180. İsmayılova, Z. Unudulmayan sənətkar / Zülfiyyə İsmayılova // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 30 sentyabr. ‒ S. 7. 4181. İsmətqızı, H. Cəlil Məmmədquluzadənin Bakıdakı ev-muzeyində / Hüsniyyə İsmətqızı // 525-ci qəzet. ‒ 2009. ‒31 dekabr. ‒ S. 19 . 4182. Kəngərli, S. Naxçıvanda Cəlil Məmmədquluzadə muzeyləri / Sübhi Kəngərli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 6 mart. ‒ S. 3. 4183. Kərimli, T. Mirzə Cəlil haqqında yeni monoqrafiya / Teymur Kərimli // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 423‒424. 4184. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarının düşdüyü sosial zülm və ictimai ədalətsizlik problemləri / Ramiz Qasımov // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2009. ‒ № 1. ‒ S. 233‒239. 4185. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “kiçik” adam obrazlarının psixoloji-mənəvi aləminin formalaşmasını şərtləndirən amillər / Ramiz Qasımov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S.87-91. 4186. Qasımova, M. Böyük ədib Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi / Mina Qasımova // Respublika. ‒ 2009. ‒ 11 iyun. ‒ S. 5. 4187. Qəhrəmanova, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “yaşın- ma” adətinin təsviri / Aytəkin Qəhrəmanova // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S. 92-95. 4188. Qocayeva, A. Görkəmli ədib, satirik jurnalist / Adilə Qocayeva // Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 10 fevral. ‒ S. 7. 4189. Maarifpərvər ziyalının yaradıcılıq irsindən ştrixlər: Prezidentin sərəncamı ilə Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq // Səs. ‒ 2009. ‒ 10 fevral. ‒ S. 11 . 4190. Mehdiyeva, Y. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyi ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin yadigarıdır / Yaqut Mehdiyeva // Yeni Mədəni- maarif. ‒ 2009. ‒ № 4. ‒ S. 53‒55. 402 BİBLİOQRAFİYA

4191. Məhərrəmova, İ. Cəlil Məmmədquluzadə – 140 / İradə Məhərrəm- ova // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2009. ‒ 20 noyabr. ‒ S. 4. 4192. Məmmədəli, A. Böyük ədibin böyük arzusu: bütöv və azad Azər- baycan məmləkəti / Allahverdi Məmmədəli // 525-ci qəzet. ‒ 2009. ‒ 12 mart. ‒ S. 7. 4193. Məmmədli, C. Mirzə Cəlilşünaslığın yeni mərhələsi / Cahangir Məmmədli // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 /Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 150‒156. 4194. Məmmədoğlu, M. Dünyaya Mirzə Cəlil meyarı ilə baxmağı xoşbəxtlik hesab edirəm / Muxtar Məmmədoğlu // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 371‒373. 4195. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Seçilmiş əsərlər”i / Allahverdi Məmmədov // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 544‒546. 4196. Məmmədov, X. İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə mühiti və müasirləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasına rəy / Xeyrulla Məmmədov // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 101. ‒107. 4197. Məmmədova, A. Mətbuatımızın yaradıcısı / A.Məmmədova // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2009. ‒ 19 iyun. ‒ S. 5. 4198. Məmmədova, Y. Qoca Şərqin güzgüsü / Yeganə Məmmədova // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 1 aprel . ‒ S. 7. 4199. Mirzə Cəlilin 140 illik yubileyi ilə əlaqədar yeni kitablar nəşr olunacaq // Palitra. ‒ 2009. ‒ 5 avqust. 4200. Mirzə Cəlilin 140 illiyinə universitet ərməğanı // Palitra. ‒ 2009. ‒ 16 yanvar. 4201. Misirdə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında iki kitab nəşr olunub // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 10 aprel. ‒ S. 6. 4202. “Molla Nəsrəddin” necə yarandı” monoqrafiyası çapdan çıxmış- dır // Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 14 noyabr. ‒ S. 5. 4203. Mürvətqızı, S. Mirzə Cəlilin 140 illiyilə bağlı elmi sessiya keçirilib: [Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda] / Sevinc Mürvətqızı // 525-ci qəzet. ‒ 2009. ‒ 17 aprel. ‒ S. 7. 4204. Naxçıvanda böyük ədib, dramaturq, publisist və ictimai xadim C.Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi qeyd edilmişdir // Şərq qapısı. ‒ 2009. ‒ 30 dekabr. 4205. Nəbiyev, B. Cəlil Məmmədquluzadə urdu dilində / Bəkir Nəbiyev // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məm- mədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 395‒398. 403 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4206. Nəbiyev, B. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin ən mükəmməl nəşri / Bəkir Nəbiyev // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 19‒25. 4207. Paşayeva, S. Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya / Sevinc Paşayeva // Elm. ‒ 2009. ‒ 29 aprel. ‒ S. 13. 4208. Rəhimov, N. Cəlil Məmmədquluzadənin daha bir xidməti: Azərbay- canda ilk məktəb muzeyini o yaratmışdır / Nizami Rəhimov // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 26 avqust. ‒ S. 6. 4209. Sadıqzadə, N. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığının görkəmli təd- qiqatçısı: İsa Həbbibbəyli / Nigar Sadıqzadə // Naxçıvan Dövlət Universiteti. Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S.101-104. 4210. Salamoğlu, T. M.F.Axundov milli-ədəbi tənqidin banisi kimi: [Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı haqqında da verilmişdir] / Təyyar Salamoğlu // Tarixi və çağdaş ədəbi prosesə dair araşdırmalar / Təyyar Salamoğlu. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 126‒130. 4211. Səma, S. Mirzə Cəlilə giley məktubu / Samirə Səma // Mədəniyyət. ‒ 2009. ‒ 13 mart. ‒ S. 12. 4212. Sultan, M. Böyük ədibə həsr olunmuş simpozium keçirilmişdir / Mehriban Sultan // Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 24 dekabr. ‒S. 11. 4213. Sultan, M. Cəlil Məmmədquluzadə – 140 / Mehriban Sultan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 23 yanvar. ‒ S. 6; 5 iyun. ‒ S. 8. 4214. Sultan, M. Cəlil Məmmədquluzadə və demokratik ədəbi-ictimai fikir / Mehriban Sultan // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 23 dekabr. ‒ S. 8. 4215. Sultan, M. Dirilik məramı / Mehriban Sultan // Palitra. ‒ 2009. ‒ 8 dekabr. ‒ S. 11. 4216. Sultan, M. Ədəbi-ictimai fikrimizin sərkərdəsi / Mehriban Sultan // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2009. ‒ 25 dekabr. ‒ S. 5. 4217. Sultan, M. Milli istiqlal ədəbiyyatının sərkərdəsi / Mehriban Sultan // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 21 aprel. ‒ S. 8; Paritet; Azərbaycan müəllimi. ‒ 2009. ‒ 24 aprel. ‒ S. 4; Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 21 aprel. ‒ S. 8. 4218. Sultan, M. Mirzə Cəlil dühasının işığında / Mehriban Sultan // Paritet. ‒ 2009. ‒ 19-20 fevral. ‒ S. 12. 4219. Sultan, M. Ölməzlik məramı / Mehriban Sultan // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 8 dekabr. ‒ S. 12. 4220. Sultan, M. Yubiley nəşrləri / Mehriban Sultan // Palitra. ‒ 2009. ‒ 25 dekabr. ‒ S. 10. 4221. Sultan, M. Yüz yaşlı ölməz sənət əsəri / Mehriban Sultan // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 2 iyul. ‒ S. 8. 4222. Turan. Ədəbi‒bədii gecə / Turan// Mədəniyyət. ‒2009. ‒ 25 fevral. ‒ S. 9. 404 BİBLİOQRAFİYA

4223. Vəfalı, A. İllər, sətirlər / Ayaz Vəfalı //Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 4 dekabr. ‒ S. 3. 4224. Vəfalı, A. Sən bir məktəbsənki: [şeir] / Ayaz Vəfalı // Ədəbiyyat qəzeti. ‒2009. ‒ 4 dekabr. ‒ S. 3. 4225. Vüsalə. Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illiyinə həsr olunmuş əsərlər çap olunub / Vüsalə // Şərq. ‒ 2009. ‒ 4 dekabr. ‒ S. 2. 4226. Yubileylə əlaqədar yeni nəşrlər hazırlanır // Azərbaycan müəlli- mi. ‒ 2009. ‒ 7 avqust. ‒ S. 2. 4227. Zamanov, A. Böyük Mirzə Cəlilin külliyyatına əlavə / Abbas Za- manov // Ömrün illəri və əsərləri: Ərmağan – 60 / Tərt. A.Behbudova; red. V.Məmmədov. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 5. 4228. Zümrüd. Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illiyinə həsr edilmiş ədəbi- bədii gecə: [Mirmehdi Seyidzadə adına kitabxanada görkəmli dramaturq C.Məmmədquluzadənin 140 illiyinə həsr edilmiş gecə haqqında] / Zümrüd // Səs. ‒ 2009. ‒ 20 fevral. ‒ S. 12. 4229. Zümrüd. Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 140 illiyi ilə əlaqədar tədbir keçirildi: [Cəlilabad rayon Mərkəzləşdililmiş Kitabxanasında] / Zümrüd // Səs. ‒2009. ‒ 27 fevral. ‒ S. 12. 4230. Zümrüd. Cəlil Məmmədquluzadənin yubileyinə həsr edilmiş elmi sessiya keçirildi: [AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda] / Zümrüd // Səs. ‒ 2009. ‒ 16 aprel. ‒ S. 12.

2010 4231. Anar. Əbədi Mirzə Cəlil / Anar // Əsrlərdən əsrlərə (çağdaş yazı- çılar, klassiklər və müasirləri haqqında) / Tərt. ed. Sona Xəyal. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 213‒259. 4232. Cəfərov, N. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) // Ədəbiyyat: ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinfi üçün dərslik.- Bakı, 2010.- S.16-29. 4233. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyatı; Yaradıcılığı // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / N.Cəfərov, İ.Həbibbəyli, N.Əliyeva, A.Bakıxanov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 21‒35. 4234. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) // Şair və yazıçılarımızın həyatından maraqlı anlar. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 100‒105. 4235. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyatı; Yaradıcılığı // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / N.Cəfərov, İ.Həbibbəyli, N.Əliyeva, A.Bakıxanov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 16‒25. 4236. “Cəlil Məmmədquluzadə” kitabı Ukraynada nəşr olunmuşdur // İki sahil. ‒ 2010. – 28 oktyabr. 4237. Ədəbi-ictimai fikrimizin sərkərdəsi: Cəlil Məmmədquluzadə – 140 // Fikir. ‒ 2010. ‒ № 1 (12). ‒ S. 31. 405 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4238. Əylisli, Ə. Qorxusuzluq: [Cəlil Məmmədquluzadənin həyat yolu] / Əkrəm Əylisli // Əsrlərdən əsrlərə (çağdaş yazıçılar, klassiklər və müasirləri haqqında) / Tərt. ed. Sona Xəyal. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 260‒275. 4239. Həbibbəyli, İ. Azərbaycançı ədəbi düşüncənin zirvəsində / İsa Həbibbəyli // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 1. ‒ S. 177‒185. 4240. Həbibbəyli, İ. Böyük azərbaycançı ədib: Cəlil Məmmədquluzadə – 140 / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2010. ‒ 1 yanvar. ‒ S. 5. 4241. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə ədəbi taleyi: zaman və gerçəklik / İsa Həbibbəyli // Cəlil Məmmədquluzadə: taleyi və sənəti. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 5‒8. 4242. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ milli istiqlal ədəbiyyatının sərkərdəsi / İsa Həbibbəyli // Xalq qəzeti. ‒ 2010. ‒ 27 yanvar. ‒ S. 7. 4243. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi taleyi: zaman və gerçəklik / İsa Həbibbəyli // Cəlil Məmmədquluzadə: taleyi və sənəti. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 3‒29. 4244. Həbibbəyli, İ. Milli istiqlal ədəbiyyatının sərkərdəsi / İsa Həbibbəyli // Türk eli. ‒ 2010. ‒ № 6. ‒ S. 9‒12. 4245. Həsənəliyeva, Ş. “Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri” monoqrafiyası təkmilləşdirilmiş şəkildə ikinci dəfə nəşr olunmuşdur / Şəbnəm Həsənəliyeva // Şərq qapısı. – 2010. – 11 fevral. 4246. Xəlilzadə, F. Sözlə qurulan güzgü: Mirzə Cəlilin şeirləri barədə / Flora Xəlilzadə // Mədəniyyət. ‒ 2010. ‒ 25 iyun. ‒ S. 13. 4247. Kazımoğlu-İmanov, M. Ağıllı kimdir, dəli kim?: [“Cəlil Məmməd- quluzadə və xalq gülüş mədəniyyəti” silsiləsindən] / Muxtar Kazımoğlu- İmanov // 525-ci qəzet. ‒ 2010. ‒ 13 mart. 4248. Kazımoğlu-İmanov, M. Ölü kimdir, diri kim?: [“Cəlil Məmmədqu- luzadə və xalq gülüş mədəniyyəti” silsiləsindən] / Muxtar Kazımoğlu- İmanov// 525-ci qəzet. ‒ 2010. ‒ 6 mart. 4249. Qaragözova, E. Mirzə Cəlil sevdası / Elnarə Qaragözova // Ədalət. ‒ 2010. ‒ 10 aprel. ‒ S. 23. 4250. Qasımov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmində Cəlil Məmmədquluzadənin bədii yaradıcılığı / Ramiz Qasımov // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. – Cild 6, № 3. ‒ S. 188-190. 4251. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazları və xalq taleyinin bədii ifadəsi / Ramiz Qasımov //Azərbaycan xalqı- nın milli özünütəsdiqində ədəbiyyat və mədəniyyətin yeri: beynəlxalq konfran- sın materialları: 29-30 noyabr 2010 / Red. R.Hüseynov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 121‒123. 406 BİBLİOQRAFİYA

4252. Qəhrəmanov, Ə. Məmmədquluzadə Cəlil Məmmədquluoğlu // Naxçıvan teatrının salnaməsi / Əli Qəhrəmanov, Sarvan İbrahimov, Fəxrəddin Cəfərov; elmi red. İsmayıl Hacıyev; rəy. İsa Həbibbəyli.- Naxçıvan, 2010.-S. 612-613. 4253. Məhərrəmova, İ. Ədəbiyyat muzeyində: Naxçıvan / İradə Məhərrə- mova // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2010. ‒ 16 aprel. ‒ S. 6. 4254. Məhərrəmova, T. Mirzə Cəlil məktəbi: Muzeyin qapısının kandarında bizi Mirzə Cəlilin iri portreti salamlayır. Mirzə Cəlil bu ünvanda 1921-ci ildən 1932-ci ilə qədər yaşayıb. Mənzilin açarlarını isə ona şəxsən Nəriman Nərimanov təqdim edib / Təranə Məhərrəmova // Kaspi. ‒ 2010. ‒ 22 sentyabr. ‒ S. 9. 4255. Məmmədli, A. Açıq ana dilində açıq danışmaq istedadı / Allahverdi Məmmədli // 525-ci qəzet. ‒ 2010. ‒ 28 aprel. ‒ S. 7. 4256. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadə: bu dəfə poeziya müstəvi- sində / Allahverdi Məmmədli // 525-ci qəzet. – 2010. – 28 aprel. 4257. Məmmədova, D. Cəlil Məmmədquluzadə müasirlərinin gözü ilə / Dilarə Məmmədova // Ulduz. ‒ 2010. ‒ № 6. ‒ S. 22‒24 4258. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə (1969-1932) // Azərbaycan mət- buat tarixi antologiyası: 2 cilddə. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 162. 4259. Orucova A. Azərbaycan xalqının milli özünətəsdiqinə Cəlil Məmmədquluzadənin satirik şeirlərinin rolu / Aygün Orucova //Azərbaycan xalqının milli özünütəsdiqində ədəbiyyat və mədəniyyətin yeri: beynəlxalq konfransın materialları: 29-30 noyabr 2010 / Red. R.Hüseynov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 145‒147. 4260. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında klassik ədəbi irsə münasibət / Aygün Orucova // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 3. ‒ Cild 6. ‒ S. 192-196. 4261. Səfərova, S. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində “açıq dərs” / Sifai Səfərova // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2010. ‒ 19 fevral. ‒ S. 23. 4262. Səmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Ağarəhim Səmədov // 100 Böyük Azərbaycanlı / Ağarəhim Səmədov.- Bakı, 2010.- S.120-121. 4263. Sultan, M. Ukrayna: [İsa Həbibbəylinin Ukraynada çap etdirdiyi “Cəlil Məmmədquluzadə” tanıtma kitabı haqqında] / Mehriban Sultan // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2010. ‒ 29 oktyabr. ‒ S. 6. 4264. Sultan, M. Yubiley nəşrləri / Mehriban Sultan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2010. ‒ 8 yanvar. ‒ S. 1. 4265. Yusifqızı, S. Səni deyib gəlmişdik, ustad! / Sədaqət Yusifqızı // Mədəniyyət. ‒ 2010. ‒ 5 may. ‒ S. 8. 4266. Yusifqızı, S. Zirvədəki şəxsiyyət / Sədaqət Yusifqızı // Mədəniyyət. ‒ 2010. ‒ 5 may. ‒ S. 8. 407 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4267. Zümrüd. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində “Açıq dərs” keçirilib / Zümrüd // Səs. ‒ 2010. ‒ 12 fevral. ‒ S. 12.

2011 4268. Abbaslı, T. Mirzə Cəlil: Millətin əbədi mirzəsi... / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2011. ‒ 23 fevral. ‒ S. 13. 4269. Anar. Əbədi Mirzə Cəlil // Sabir sağ olaydı; Molla Nəsrəddin ‒ dünən, bu gün / R. Rza, Anar.‒ Bakı, 2011.‒ S. 467‒515. 4270. Beqdeli, Q. İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasının avtoreferatına rəy / Qulamhüseyn Beqdeli // Ömrün illəri və əsərləri. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 191‒192. 4271. Bəydilli, C.C. XX əsrin salnaməçisi: [İ.Həbibbəylinin tərtib etdiyi Mirzə Cəlilin “Xatirələr” kitabı haqqında] / Cabbar Cəlil Bəydilli // Respublika. ‒ 2011. ‒ 30 yanvar. 4272. Cəfərov, F. Cəlil Məmmədquluzadə Naxçıvan qəza polis pristavının köməkçisi kimi / Fəxrəddin Cəfərov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2011. ‒ № 1, Cild 7. ‒ S. 52‒58. 4273. Dünyamin qızı, Q. Məsləkinə sadiq qalan Mirzə Cəlil / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi. ‒ 2011. ‒ 29 noyabr. ‒ S. 12. 4274. Hacıyeva, N.H. C.Məmmədquluzadənin müstəqillik dövrü ədəbi yaradıcılığında dil məsələləri / N.H.Hacıyeva // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2011. – № 2. – S. 40–46. 4275. Həsənəliyeva, Ş. “Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri” monoqrafiyası yenidən nəşr olunmuşdur / Şəbnəm Həsənəliyeva // Ömrün illəri və əsərləri. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 484‒486. 4276. Həsənova, M. (Saraçlı). Cəlil Məmmədquluzadə publisistikası və milli özünüdərk / M.Həsənova (Saraçlı) // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2011. – № 3. – S. 36–40. 4277. Hilalqızı, S. “Mirzə Cəlil Azərbaycan üçün doğan işıqdır”: Azərbay- canın dilini, coğrafiyasını əsərlərində təbliğ edən, cəmiyyətdəki nadanlığı qamçılayan ədibin ev-muzeyindən reportaj / Sevil Hilalqızı // Yeni Müsavat. ‒ 2011. ‒ 13 noyabr. ‒ S. 13. 4278. Xiləli, A. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dili / A.Xiləli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2011. ‒ 4 mart. ‒ S. 2. 4279. İmanlı, A. Cəlil Məmmədquluzadə: [İsa Həbibbəylinin Moskvada nəşr edilmiş eyniadlı kitabı haqqında] / Akif İmanlı // Ömrün illəri və əsərləri. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 474. ‒475. 4280. Kəngərli, G. Milli vicdanın qəm işığı / Gülşən Kəngərli // Kredo. ‒ 2011. ‒ 23 aprel. ‒ S. 6.

408 BİBLİOQRAFİYA

4281. Qasımov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmində Cəlil Məmmədquluzadənin bədii yaradıcılığı / Ramiz Qasımov // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. – Cild , № 3. ‒ S. 195‒200. 4282. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “Kiçik” adam obrazlarında xalq taleyinin inikası / Ramiz Qasımov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2011. ‒ № 3, Cild 7. ‒ S. 212‒217. 4283. Qasımov, R. Naxçıvanlı iki huşyar dost ‒ Cəlil Məmmədquluzadə və Eynəli bəy Sultanov: İdeya, məslək və yaradıcılıq birliyi / Ramiz Qasımov // Eynəli bəy Sultanov: taleyi və sənəti. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 49‒62. 4284. Qasımova, Z. Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycan əlifbası / Ziyafət Qasımova // Filologiya məsələləri. ‒ 2011. ‒ № 3. ‒ S. 233‒238. 4285. Quliyev, V. Mirzə Cəlilin “Huşyar dostu” / Vilayət Quliyev // Eynəli bəy Sultanov: taleyi və sənəti. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 27‒48. 4286. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii yaradıcılığında passiv antroponimlər / Zülfiyyə Quliyeva // Filologiya məsələləri. ‒ 2011. ‒ № 8. ‒ S. 146‒147. 4287. Qurbanov, B. Cəlil Məmmədquluzadənin taleyi və sənəti / Babək Qurbanov // Təzadlar. ‒ 2011. ‒ 13 sentyabr. ‒ S. 7. 4288. Məmmədov, V. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri macar dilində / Vaqif Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 2011. ‒ 11 noyabr. ‒ S. 5. 4289. Məmmədova, Ç. Böyük ustada ehtiram: Naxçıvan Dövlət Universi- tetində yazıçı, dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin 145 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirildi / Çinarə Məmmədova // İki sahil. ‒ 2011. ‒ 16 aprel. ‒ S. 16; Palitra. ‒ 2011. ‒ 15 aprel. ‒ S. 15. 4290. Mirəhmədov, Ə. İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə” kitabına rəy / Əziz Mirəhmədov // Ömrün illəri və əsərləri (İsa Həbibbəyli – 60). ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 51‒52. 4291. Mirəhmədov, Ə. İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədquluzadə: mühi- ti və müasirləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyası haqqında /Əziz Mirəhmədov // Ömrün illəri və əsərləri (İsa Həbibbəyli – 60). ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 31‒39. 4292. Murad. Səbail rayonunda Mirzə Cəlilin yaradıcılığına həsr olunmuş tədbir keçirilib / Murad // Paritet. ‒ 2011. ‒ 8‒9 fevral. ‒ S. 12. 4293. Nigar. 190 saylı məktəbdə C.Məmmədquluzadənin yaradıcılığına həsr olunmuş tədbir keçirilib / Nigar, X.Qasımov // Palitra. ‒ 2011. ‒ 8 fevral. ‒ S. 13. 4294. Novruzova, G. Cəlil Məmmədquluzadənin tədqiqatçıları muzeyin fondunda və ekspozisiyasında / Günel Novruzova // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2011. ‒ 18 fevral. ‒ S. 5.

409 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4295. Orucova, A. “Ədəbi dövrün başçısı”nın ədəbiyyat və sənətə baxışı / Aygün Orucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. 2011. ‒ Cild 7, № 1. ‒ S. 216‒221. 4296. Reyhan. “Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında ana dili və azər- baycançılıq” / Reyhan // Mədəniyyət. ‒ 2011. ‒ 23 fevral. ‒ S. 3. 4297. Urşanoğlu, A. Böyük satira ustası – Cəlil Məmmədquluzadə / Abdulla Urşanoğlu // Azad Azərbaycan. ‒ 2011. ‒ 18 oktyabr. ‒ S. 7. 4298. Vəfa, Z. Azərbaycan aliminin Ukrayna ədəbi ictimaiyyətinə yeni töhfəsi / Zeynal Vəfa // Azərbaycan. ‒ 2011. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 6. 4299. Vəliyeva, S. Mirzə Cəlil – ən böyük azərbaycanlı kimi / Sona Vəliyeva // Kaspi. ‒ 2011. ‒ 26‒28 fevral. ‒ S. 15; 16. 4300. Vəzir, M. Mirzə Cəlilin həyat yoldaşının bir sözü Mircəfər Bağırovun qəzəbinə tuş gəldi: Həmidə xanım Cavanşirin 70 il arxivlərdə yatmış məşhur əlyazmaları işıq üzü görəcək / Mehriban Vəzir // Bakı xəbər. ‒ 2011. ‒ 25 may. ‒ S. 15. 4301. Yusifoğlu, R. Müasirimiz Mirzə Cəlil / Rafiq Yusifoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2011. ‒ 12 avqust. ‒ S. 5.

2012 4302. Abbaslı, T. Millət Mirzəsi: Azərbaycanın Mərd cəfakeşi, Dərd səfa- keşi / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2012. ‒ 15 fevral. ‒ S. 13. 4303. Bayramova, L. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərində işlənən tari- xizmlərin fonetik xüsusiyyətləri / Lalə Bayramova // Filologiya məsələləri. ‒ 2012. ‒ № 3. ‒ S. 124‒133. 4303a.Cavanşir, H. “Molla Nəsrəddin” təxəllüslü Mirzə Cəlil Məmməd- quluzadənin əsil-nəcabəti və uşaqlıq illəri / H.Cavanşir // Yada düşdü. ‒ 2012. ‒ № 3. ‒ S. 23‒30. 4304. Cəfərov, İ. Sözümüzün Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəd- din” zirvəsi / İman Cəfərov // 525-ci qəzet. ‒ 2012. ‒ 8 may. ‒ S. 7 . 4305. Cəfərov, N. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932): [həyat və yaradı- cılığı haqqında] / Nizami Cəfərov, Nüşabə Araslı, Soltan Hüseynoğlu // Ədəbiyyat: 8-ci sinif üçün dərslik / N.Cəfərov, N.Araslı, S. Hüseynoğlu. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 157‒158. 4306. Cəfərov, N. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyatı; Yaradıcılığı / Nizami Cəfərov [və başq.] // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / N.Cəfərov, İ.Həbib- bəyli, N.Əliyeva, A.Bakıxanov. ‒Bakı, 2012. ‒S. 16‒25. 4307. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) // XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı (Nəsr) / Tərt. ed.: S.Əhmədova, T.Əhmədov. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 103‒104. 410 BİBLİOQRAFİYA

4308. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazları- nın ictimai-bədii funksiyası: [filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Ramiz Qasımlının eyniadlı monoqrafiyası nəşr olunması haqqında] // İki sahil. ‒ 2012. ‒ 4 oktyabr. ‒ S. 20. 4309. Əhmədalılar, T. Şuşalı əxlaq-əqidəsi: Dahi Mirzə Cəlilin böyük Həmidəsi... / Tahir Əhmədalılar // Mədəniyyət. ‒ 2012. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 15. 4310. Ələkbərov, F. Azərbaycan türkçülüyü ideyası ‒ XII: Cəlil Məmmədquluzadə: “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə həmişəki kimi çalış-vuruş, çalış-vuruş nə var, nə var, mən millətin əlindən yapışacağam” / Faiq Ələkbərov // Vətəndaş həmrəyliyi. ‒ 2012. ‒ 14‒20 sentyabr. ‒ S. 13. 4311. Əsgərli, F. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932): [haqqında və əsər- lərindən nümunələr verilmişdir] / Füzuli Əsgərli // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 146. 4312. Əsgərova, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin dilçilik görüşləri / Qənirə Əsgərova // Filologiya məsələləri. ‒ 2012. ‒ № 3. ‒ S. 244‒248. 4313. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında din məsələ- si / Ramiz Qasımov // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və Humani- tar elmlər seriyası. ‒ 2012. ‒ Cild 8, № 1. ‒ S. 189‒195 . 4314. Mahmudova, P. “Ev muzeyinə ziyarətləri özümüz təşkil edirik”: Pərixanım Mahmudova: “Bura tanınmış yazıçılar da dəvətlə gəlirlər”: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin direktoru Pərixanım Mahmudovanın müsahibəsi] // Gündəlik Teleqraf. ‒ 2012. ‒ 20 oktyabr, № 156. ‒ S. 14. 4315. Məmmədov, V. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri macar dilində: Ədəbi əlaqələr / Vaqif Məmmədov // Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ 2012. ‒ № 1 (44). ‒ S. 34‒36. 4316. Məmmədova, A. Cəlil Məmmədquluzadə və folklor / A.Məmmədo- va // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2012. ‒ 17 fevral. ‒ S. 3. 4317. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeirlərində bədii ifadə vasitələri / Aygün Orucova // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2012. ‒ № 3. ‒ S. 177‒182. 4318. Ömərov, V. Cəlil Məmmədquluzadə və azərbaycançılıq ideyası / Vahid Ömərov // Səs. ‒ 2012. ‒ 30 mart. ‒ S. 10. 4319. Sultan, M. Mirzə Cəlil günləri: [Yazıçılar Birliyinin Naxçıvan Bölməsinidə keçirilən tədbir haqqında] / Mehriban Sultan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2012. ‒ 21 aprel. ‒ S. 6.

2013 4320. Cəlil Məmmədquluzadənin 140 illik yubileyi haqqında Azərbay- can Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 6 fevral 2009-cu il // Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət: (2008-2013): 2 cilddə. ‒ Cild 2: Təbriklər, qanunlar, fərmanlar, sərəncamlar. ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 161.

411 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

*** 4321. Abbaslı, T. Millətimizin və milli Mirzəmizin ali xanımı: Öz ailəvi və ictimai məhəbbətilə hər məşəqqətə dözmüş Həmidə xanım Cavanşir... / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2013. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 13. 4322. Axundlu, Y. Cəlil Məmmədquluzadə əsərlərinin və nəvə-nəticələ- rinin dünya səyahəti (22.02.1869 – 4.01.1932) / Yavuz Axundlu // Ədəbi estafet / Y.Axundlu.- Bakı, 2013.- S. 61-74. 4323. Atalı, Y. Mətbuatımızın həqiqət və cəsarət örnəyi / Yolruh Atalı // Olaylar. ‒ 2013. ‒ 6‒8 aprel. ‒ S. 11. 4324. Bədəlov, N. Əcəba, o kimdir?: (Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığı haqqında) / Nadir Bədəlov // El. ‒ 2013. ‒ № 2. ‒ S. 14‒23. 4325. Böyük mütəfəkkirə ehtiram: [C.Məmmədquluzadə ‒ 144] // İki sahil. ‒ 2013. ‒ 23 fevral. 4326. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadə haqqında söz / İsa Həbibbəyli // “Yazıçı” jurnalı (“Oğuz eli” qəzetinin ayrıca buraxılışı). ‒ 2013. ‒ № 2 (156). ‒ S. 17‒18. 4327. Həsənli, B. Cəlil Məmmədquluzadə / Bilal Həsənli // Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı: (mühazirə mətləri). ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 160‒168. 4328. Xəlilzadə, F. Bir-biriləri üçün doğulanlar: [xeyriyyəçi və maarifçi Həmidə xanım Cavanşir və həyat yoldaşı Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadə haqqında] / Flora Xəlilzadə // Azərbaycan. ‒ 2013. ‒ 24 yanvar. ‒ S. 7. 4329. Xəlilzadə, F. Bu yanlışlıq naxış deyil / Flora Xəlilzadə // Kaspi. ‒ 2013. ‒ 15‒17 iyun. ‒ S. 16. 4330. Xəlilzadə, F. Deməsək olmur. Bu yanlışlıq naxış deyil: [Cəlil Məmmədquluzadənin doğum tarixi ilə bağlı] / Flora Xəlilzadə // Mədəniyyət. ‒ 2013. ‒ 14 iyun. ‒ S. 15. 4331. İsmayılova, N. Cəlil Məmmədquluzadə və Hüseyn Cavid yaradıcılı- ğında Qərb motivləri / Nərgiz İsmayılova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2013. ‒ № 1, Cild 9. ‒ S. 172‒177. 4332. Kamal, R. Mirzə Cəlil: Səsi anlamaq dərdi: Xalq yazıçısı Anara / Rüstəm Kamal // Azərbaycan. ‒ 2013. ‒ № 4. ‒ S. 161‒164. 4333. Kazımoğlu-İmanov, M. Cəlil Məmmədquluzadə və xalq gülüş mədəniyyəti : 1.Ölü kimdir, diri kim?; 2.Ağıllı kimdir, dəli kim ? /Muxtar Kazımoğlu-İmanov // Portretlər: məqalələr toplusu / M.Kazımoğlu-İmanov. ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 60‒89. 4334. Kərimli, T. Mirzə Cəlilin lirizmi / Teymur Kərimli // Oğuz eli. ‒ 2013. ‒ № 2 (Xüsusi buraxılış). 412 BİBLİOQRAFİYA

4335. Qasımov, R. Azərbaycan ədəbiyyatında tənqidi realizm mərhələsi və banisi / Ramiz Qasımov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2013. ‒ № 1, Cild 9. ‒ S. 164‒171. 4336. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında şəxsiyyət problemi / Ramiz Qasımov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2013. ‒ № 3, Cild 9. ‒ S. 187‒195. 4337. Quliyeva, S. Cəlil Məmmədquluzadənin ruhu məni bağışlasın... / Səidə Quliyeva; müsah. apardı S.Əşrəf // Ədalət. ‒ 2013. ‒ 9 oktyabr. ‒ S. 5. 4338. Məmmədov, K. Cəlil Məmmədquluzadə / Kamran Məmmədov // Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr / K.Məmmədov. ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 121‒142. 4339. Nərimanoğlu, K. Sözümüzün əxlaqı ‒ Mirzə Cəlil / Kamil Nərimanoğlu // Ekspress. ‒ 2013. ‒ 29 yanvar. ‒ S. 15. 4340. Nicat, Ə. Azərbaycanın 16 dahi oğlu: 8. Mirzə Cəlil / Əlisa Nicat // Hürriyyət. ‒ 2013. ‒ 26‒28 aprel. ‒ S. 11. 4341. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Sədi Şirazi şeirləri / Aygün Orucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2013. ‒ № 1, Cild 9. ‒ S. 148‒155. 4342. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin heca vəznli şeirləri / Aygün Orucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2013. ‒ № 3, Cild 9. ‒ S. 153‒157. 4343. Ömərov, V. Cəlil Məmmədquluzadə və azərbaycançılıq / V.Ömərov // Azad Azərbaycan. ‒ 2013. ‒ 27 sentyabr. ‒ S. 5. 4344. Ömərov, V. Cəlil Məmmədquluzadə və azərbaycançılıq ideyası / V.Ömərov // Azad Azərbaycan. ‒ 2013. ‒ 5 aprel. ‒ S. 5. 4345. Sultan, M. Böyük mütəfəkkirə ehtiram: [Naxçıvan Dövlət Universitetində keçirilən tədbir haqqında] / Mehriban Sultan // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2013. ‒ 1 mart. ‒ S. 3; Palitra. ‒ 2013. ‒ 23 fevral. ‒ S. 10. 4346. Sultan, M. Mirzə Cəlil günləri: [Naxçıvan Dövlət Universitetində milli jurnalistika və ictimai fikir tarixində mühüm hadisə kimi qeyd olunur. Universitetdəki “XII Cəlil Məmmədquluzadə günləri”nə isə “Cəlil Məmmədquluzadənin sənət idealları və müasir dövr” mövzusunda- keçirilən elmi konfrans haqqında] / Mehriban Sultan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2013. ‒ 19 aprel. ‒ S. 8. 4347. Urşanoğlu, A. Mirzə Cəlil yaradıcılığına bir baxış / Abdulla Urşanoğlu // Azad Azərbaycan. ‒ 2013. ‒ 25 iyun. ‒ S. 7. 4348. Yusifoğlu, R. Cəlil Məmmədquluzadə və bu günümüz / Rafiq Yusifoğlu // Ədalət. ‒ 2013. ‒ 10, 11 dekabr. ‒ S. 6.

413 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2014 4349. Abdullayeva, N. C.Məmmədquluzadə və Ə.Hüseynzadə Azərbayca- nın türk dünyasına bəxş etdiyi qoşa zirvələrdir: [Akademik İ.Həbibbəylinin Qazaxıstanın paytaxtı Astana şəhərində Beynəlxalq Türk Akademiyasının təşkilatçılığı ilə “Türk dünyası: Böyük şəxsiyyətlərinirsi” mövzusunda elmi- konfransında iştirakı haqqında] / Nigar Abdullayeva // Palitra. ‒ 2014. ‒ 6 noyabr. 4350. Axundova, M. Mirzə Cəlil və Hüseyn Cavidin müasiri: [Cəlil Məmmədquluzadənin Əziz Şərifin həyatında oynadığı rol haqqında] / Mehparə Axundova // Elm xəzinəsini zənginləşdirənlər. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 398‒402. 4351. Azərbaycan Milli Kitabxanasında “Cəlil Məmmədquluzadə – 145” mövzusunda sərgi açılmışdır // Azərbaycan. ‒ 2014. ‒ 9 fevral. ‒ S. 8. 4352. Cəfərli, Y. Mirzə Cəlil və realist nəsrimiz / Yeqzar Cəfərli // Olaylar. ‒ 2014. ‒ 27 may. ‒ S. 13. 4353. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932) // XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı (Dramaturgiya) / Tərt. ed.: S.Əhmədova, T.Əhmədov. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 254‒255. 4354. Cümşüdlü, F. II Uluxanlı məktəbinin Azərbaycan maarifçilik hərə- katı ilə bağlılığı: Uluxanlı məktəbi – 130 il / Firudin Cümşüdlü // Pedaqoji Universitet Xəbərləri. Humanitar elmlər bölməsi. ‒ 2014. ‒ № 2. ‒ S. 148‒150. 4355. Əhmədov, H. Cəlil Məmmədquluzadə: Həyat və yaradıcılığı haqqında / Hüseyn Əhmədov // Azərbaycan məktəbi və pedaqoji fikir tarici: dərslik / H.Əhmədov. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 285‒290. 4356. Ələkbərov, F. Cəlil Məmmədquluzadə və Əliqulu Qəmküsar yaradı- cılığında Aşura / Faiq Ələkbərov // Türküstan. ‒ 2014. ‒ 23‒29 noyabr. ‒ S. 10. 4357. Həbibbəyli, İ. Xatirə ədəbiyyatının zirvəsi: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // Xatiratım / C.Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 5‒12. 4358. Xalq teatrlarının festivalı muxtar respublikada sənət mühitini zənginləşdirdi // Mədəniyyət. ‒ 2014. ‒ 8 avqust. ‒ S. 6. 4359. Xəlilov, F. On illik dostluğun tarixçəsi: Məmmədtağı Sidqi və Cəlil Məmmədquluzadə / Fərman Xəlilov // 525-ci qəzet. ‒ 2014. ‒ 2 may. ‒ S. 8. 4360. Xəlilov, F. Sənədlərin dili ilə: [C. Məmmədquluzadənin həvəskar aktyor kimi faəliyyəti ilə bağlı sənədlərdən] / Fərman Xəlilov; Fəxrəddin Cəfərov // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / tərt.ed.: Fərman Xəlilov; Fəxrəddin Cəfərov.-Bakı, 2014.-S.57-63. 4361. Kamal, R. Yuxudan oyanma qorxusu: Frans Kafka və Mirzə Cəlil. İsa Həbibbəyliyə: [esse] / Rüstəm Kamal // Azərbaycan. – 2014. – № 1. ‒ S. 158‒162. 4362. Qasımov, Ə. Qədim sənət ocağının bərq vuran közü / Ələkbər Qasımov // Mədəni həyat. ‒ 2014. ‒ № 6. ‒ S. 70‒73. 414 BİBLİOQRAFİYA

4363. Qədirova, A. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dili / Afət Qədirova // Ədalət. ‒ 2015. ‒ 26 may. ‒ S. 5. 4364. Lalə. “Mirzə Cəlil azərbaycançılıq ideyasını mətbuata gətirib” / Lalə // Mədəniyyət. ‒ 2014. ‒ 28 iyun. ‒ S. 4; Palitra. ‒ 2014. ‒ 28 iyun. ‒ S. 7. 4365. Mahmudqızı, P. “Cəlil Məmmədquluzadə həmişə müasir və aktualdır”: Pərixanım Mahmudqızı: “Mən bu gün qürur hissi duyuram ki, həyatımı muzey işinə həsr etdim” / Pərixanım Mahmudqızı; Müsahibəni apardı X.Günəş // Palitra. ‒ 2014. ‒ 26 iyun. ‒ S. 13. 4366. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadə: bu dəfə poeziya müstəvisin- də / Allahverdi Məmmədli // 525-ci qəzet. ‒ 2014. ‒ 8 fevral. ‒ S. 24, 31. 4367. Məmmədov, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin siyasi görüşləri // XX əsr Azərbaycanda dövlət və hüquqi təlimlər: [ali məktəb tələbələri və magistr- ləri üçün dərs vəsaiti] / Şükür Məmmədov. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 19‒32. 4368. Mirzə Cəlil dühasının işığında // Mədəniyyət. ‒ 2014. ‒ 18 aprel. ‒ S. 15. 4369. Naxçıvanda növbəti “Muzey günləri” tədbiri // İki sahil. ‒ 2014. ‒ 2 sentyabr. ‒ S. 14. 4370. Orucov, T. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında azərbaycançılıq / Tahir Orucov // Azad Azərbaycan. ‒ 2014. ‒ 12 yanvar. ‒ S. 5. 4371. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin rus ədəbiyyatına müraciəti və münasibəti / Aygün Orucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2014. ‒ № 1, Cild 10. ‒ S. 191‒196. 4372. Ömərov, V. Cəlil Məmmədquluzadə və azərbaycançılıq ideyası / Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan. ‒ 2014. ‒ 7 may. ‒ S. 5. 4373. Ömrün yuxuları // Ekran-efir. ‒ 2014. ‒ 9 may. ‒ S. 4. 4374. Rəhmanova, S. Cəlil Məmmədquluzadənin fonetik, leksik-qramma- tik xüsusiyyətləri / Suqra Rəhmanova // Filologiya məsələləri. ‒ 2014. ‒ № 6. ‒ S. 245‒249. 4375. Sarıyeva, İ. Böyük ədib, qüdrətli satirik, xalqın müəllimi Cəlil Məmmədquluzadə... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər. ‒ 2014. ‒ 4 dekabr. ‒ S. 11. 4376. Sarıyeva, İ. Böyük vətəndaş, Qarabağ təəssübkeşi Mirzə Cəlil... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər. ‒ 2014. ‒ 5‒7 dekabr. ‒ S. 15. 4377. Tahirqızı, Ü. Cəlil Məmmədquluzadənin məslək dostu: [Publisist Əliqulu Qəmküsarlı haqqında] / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi. ‒ 2014. ‒20 sentyabr. ‒ S. 11 . 4378. Teymurova, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı kontekstində / Şəbnəm Teymurova // Dil və ədəbiyyat. ‒ 2014. ‒ № 2. ‒ S. 194‒199. 4379. Tofiqli, V. Bir kəbinin tarixi / Vüqar Tofiqli // Təzadlar. ‒ 2014. ‒ 15 fevral. ‒ S. 11; 525-ci qəzet. ‒ 2014. ‒ 18 fevral. ‒ S. 5. 415 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4380. Urşanlı, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığına bir baxış: Cəlil Məmmədquluzadə ədəbi-bədii dilin və mətbuat dilinin canlı xalq dilinə uyğunlaşdırılmasında M.F.Axundov və H.Zərdabidən sonra tarixi xidməti olan ədiblərdən biridir / Abdulla Urşanlı // Azad Azərbaycan. ‒ 2014. ‒ 30 mart . ‒ S. 7. 4381. Vahid, T. Köhnə poçt küçəsi, 64 nömrəli ev... / Təranə Vahid // Ulduz. ‒ 2014. ‒ № 4 ‒S. 34‒37. 4382. Zümrüd. Cəlil Məmmədquluzadə – 145: Maarifpərvər ziyalının yaradıcılıq irsindən ştrixlər / Zümrüd // Səs. ‒ 2014. ‒ 8 avqust. ‒ S. 12.

2015 4383. Akimova, E. Pozulan meyarlar yaxud bir polemikaya söz ardı...: [ANS televiziyasında sərgilənən və Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr edilmiş "Şəxsiyyət vəsiqəsi” verilişi ilə əlaqədar müəllifin mülahizələri] / Elnarə Akimova // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2015. ‒ 4 aprel. ‒ S. 1; 26-27. 4384. Babaşova, Ş. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında ana dili və azərbaycançılıq / Şəbnəm Babaşova // Mədəniyyət. ‒ 2015. ‒ 25 fevral. ‒ S. 15. 4385. Cəlil Məmmədquluzadə: İmzalar 1906-1931 // Novruz Ağayev, Mərziyyə Paşayeva. İmzalar: Milli Mətbuat ‒ 140. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 17. 4386. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyinin səyyar sərgisi // Mədəniyyət. ‒ 2015. ‒ 27 may. ‒ S. 14. 4387. Dünyamin qızı, Q. Talesiz bacılar və yaxud Mirzə Cəlilin bədbəxt qızları / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi. ‒ 2015. ‒ 4 mart, № 41. ‒ S. 13. 4388. Əhməd D. Cümhuriyyətdə təmsil olunmaq istəməyən yazıçı : Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə // Fərqlilər: Yeni fotolar, yeni sənədlər /D.Əhməd . - Bakı, 2015. - S. 53-60. 4389. Ələkbərov, F. Azərbaycan mütəfəkkirlərinin yaradıcılığında Aşura: Cəlil Məmmədquluzadə və Əliqulu Qəmküsar / Faiq Ələkbərov // Türküstan. ‒ 2015. ‒ 25‒31 oktyabr. ‒ S. 10. 4390. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və maarifçilik hərəkatı /İsa Həbibbəyli // Naxçıvandan Naxçıvana / İ.Həbibbəyli. – Bakı, 2015.- S. 239- 265. 4391. Həbibbəyli, İ. Xatirə ədəbiyyatının zirvəsi: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // Xatiratım: 2-ci nəşr / C.Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 5‒12. 4392. Xəlilov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin kitablarına daxil edilməyən bir məktubu haqqında / Fərman Xəlilov // AMEA Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2015. ‒ № 1. ‒ S. 155‒161. 4393. İsmayılova, N. Naxçıvan ədəbi mühitinin yetişdirməsi olan üç böyük sənətkarın əsərlərində Şərq [XIX-XX əsrlər Naxçıvan ədəbi mühitinin nümayəndələri olan Cəlil Məmmədquluzadə, Məmməd Səid Ordubadi və Hüseyn Cavidin bir sıra əsərlərində yer alan Şərq meyilləri və bunu ortaya

416 BİBLİOQRAFİYA

çıxaran səbəblər haqqında] / Nərgiz İsmayılova // AMEA Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2015. ‒ № 1. ‒ S. 169‒177. 4394. Kamal, R. Mirzə Cəlilin hesab dəftəri / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2015. ‒ 2 may. ‒ S. 21. 4395. Kamal, R. Mirzə Cəlilin teleqraf poetikası / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2015. ‒ 24 oktyabr. ‒ S. 11. 4396. Kazımoğlu-İmanov, M. Cəlil Məmmədquluzadə / M.Kazımoğlu- İmanov // Ədəbiyyat fənni üzrə test tapşırıqları: (ümumtəhsil məktəblərinin 11- ci sinifi üçün vəsait) / M.Kazımoğlu-İmanov [və başq.]. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 18‒27. 4397. Kazımoğlu-İmanov, M. Mirzə Cəlil yurdunda ədəbi proses / M.Kazımoğlu-İmanov // Sənət qayğıları: məqalələr toplusu / M. Kazımoğlu- İmanov. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 169‒175. 4398. Qasımov, R. Ədəbiyyaşar Mirzə Cəlil / Ramiz Qasımov // Kaspi. ‒ 2015. ‒ 3 mart. ‒ S. 13. 4399. Qədirova, A. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dili / Afət Qədirova // Ədalət. ‒ 2015. ‒ 26 may. ‒ S. 5. 4400. Məmmədova, N. Hadi Mirzəzadə və bədii üslub məsələləri: [Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığına əsaslanan Hadi Mirzəzadə yaradıcılığı haq- qında] / Nəzakət Məmmədova // Filologiya məsələləri / AMEA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu. ‒ 2015. ‒ № 5. ‒ S. 62‒67. 4401. Məmmədova, V. Həmidə xanımın ev-muzeyinə diqqət də böyükdür, maraq da... / Vüsalə Məmmədova // Azərbaycan. ‒ 2015. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 7. 4402. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Əziz Mir- əhmədov // Ədəbiyyat: Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün dərslik / S.Əliyev [və başq. ]. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 92‒108. 4403. Novruzov, T. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Tərlan Novruzov // Müstəqillik dövründə Azərbaycan ədəbiyyatına dövlət qayğısı. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 245‒251. 4404. Rəhimli, İ. Cəlil Məmmədquluzadəyə xitab / İlham Rəhimli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2015. ‒ 23 may. ‒ S. 1. 4405. Rəhmanzadə, F. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə: əsrin şəxsiyyətləri / Fazil Rəhmanzadə // Bu isimdə bir can... ‒ Kitab 1. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 213‒238. 4406. Uğur. “Sizi deyib gəlmişəm”...: Jurnalın ilk sayının çapı zamanı Cəlil Məmmədquluzadə Ömər Faiq Nemanzadə ilə səhərədək fəhlə kimi çap maşınını işlətmişdi / Uğur // Xalq cəbhəsi. ‒ 2015. ‒ 8 aprel. ‒ S. 14.

2016 4407. Azərbaycan ədəbiyyatı gürcü dilində: Gürcüstanda üç yazarımızın kitabı çap olundu // Ekspress. ‒ 2016. ‒ 24 avqust. ‒ S. 13.

417 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4408. Baxşıyeva, Ü. Böyük Demokrat: milli məfkurə və realizm / Ülkər Baxşıyeva // Azərbaycan. ‒ 2016. ‒ № 5. ‒ S. 183‒188. 4409. Baxşıyeva, Ü. Mirzə İbrahimovun elmi araşdırmalarında Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı milli məfkurə və yeni tipli realist məktəbin nümunəsi kimi / Ülkər Baxşıyeva // I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş “Türkoloji elmi-mədəni hərəkatda ortaq dəyərlər və yeni çağırışlar” mövzusunda Beynəlxalq konfransın materialları (II hissə) Bakı, 14-15 noyabr 2016-cı il.- Bakı, 2016.- S.438-449. 4410. Cəlil Məmmədquluzadə (1866-1932): qısa məlumat // Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası: nəsr. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 52. 4411. Cəlil Məmmədquluzadə // Azərbaycan multikulturalizminin ədəbi- bədii qaynaqları. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 197‒198. 4412. Cəlil Məmmədquluzadə (10.2.1866, Naxçıvan-4.1.1932, Bakı) // Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası / İlham Rəhimli.- Bakı, 2016.-S.269-272. 4413. Dünyaminqızı, Q. Mirzə Cəlilin nakam oğlu: Yüksək təhsil və tərbi- yə alan Midhət xəstəliyin caynağından qurtara bilmədi / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi. ‒ 2016. ‒ 23-25 iyul. ‒ S. 7. 4414. Əhmədova, S. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı Heydər Əliyevin təfəkkür işığında / Salatın Əhmədova // Filologiya məsələləri / AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İnstitutu. ‒ 2016. ‒ № 8. ‒ S. 332‒336. 4415. Əsgərova, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin dilində yumor / Qənirə Əsgərova // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası.- 2016.- № 6 (74).- S.23-26. 4416. Xəlilov, B. Birinci Türkoloji Qurultaya qədər və ondan sonrakı dövr: [yeni əlifba islahatı ilə əlaqədar Cəlil Məmmədquluzadənin fəaliyyəti haqqında] / Buludxan Xəlilov // Türküstan. ‒ 2016. ‒ 28 may, 6 iyun. ‒ S. 11. 4417. Xəlilov, B. Mətbuatda yeni əlifba məsələsi və Cəlil Məmmədqulu- zadə / Buludxan Xəlilov // Şərq. ‒ 2016. ‒ 23 aprel. ‒ S. 11 . 4418. Xəlilov, B. Hər şeydən yazan Mirzə Cəlil...: O, bütün zamanların yazıçısıdır / Buludxan Xəlilov // Zamanın sınağından keçənlər... ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 17‒21. 4419. Xəlilov, F. Böyük ədibin taleyindən keçən unudulmaz insan: Mirzə Cəlil bir müddət həyat yoldaşı olmuş Nazlı xanımı ömrü boyu ehtiramla yad edib / Fərman Xəlilov // 525-ci qəzet. ‒ 2016. ‒ 5, 6, 7 aprel. ‒ S. 4; 6. 4420. İsmayılova, N. Cəlil Məmmədquluzadə: Şərq-Qərb meyillərindən milli özünəməxsusluğa / Nərgiz İsmayılova // AMEA-nın Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2016. ‒ № 1. ‒ S. 62‒68. 4421. İsmayılova, N. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Nəzakət İsmayılova // Naxçıvan ədəbi mühiti: Uşaq ədəbiyyatının inkişaf istiqamətləri və problemləri / Nəzakət İsmayılova; red. İ.Cəfərov; rəy. Ə.Qədimov. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 48‒56.

418 BİBLİOQRAFİYA

4422. Kamal, R. Frans Kafka və Mirzə Cəlil: Həbs absurd oyun kimi / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2016. ‒ 13 fevral. ‒ S. 7. 4423. Kamal, R. Mirzə Cəlil: “Akuşka”dan görünən dünya / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2016. ‒ 8 oktyabr. ‒ S. 9. 4424. Qasımov, R. Görkəmli söz ustadı: Əbədiyaşar Cəlil Məmmədqulu- zadə ilk sözündən tutmuş son sözünə qədər vətəndaşlıq dərsliyidir / Ramiz Qasımov // Kaspi. ‒ 2016. ‒ 15 iyun. ‒ S. 15. 4425. Quliyev, V. Mirzə Cəlilin “Hüşyar dostu”: Anadan olmasının 150 illiyi ərəfəsində Eynəli bəy Sultanovun portret cizgiləri / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet. ‒ 2016. ‒ 5 may. ‒ S. 2, 7. 4426. Quliyeva, A. Dünya düşünə bilənlər üçün cəhənnəmdir: Cəlil Məm- mədquluzadənin məqalələri barədə / Aytac Quliyeva // Kaspi. ‒ 2016. ‒ 7‒10 may. ‒ S. 20. 4427. Məmmədli, C. Milli ədəbiyyatımızın Azərbaycannaməsi / Cahangir Məmmədli // Dünya sözə qalacaq: ədəbi-tənqidi məqalələr. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 125‒141. 4428. Mətbuatda yeni əlifba məsələsi və Cəlil Məmmədquluzadə // Şərq. ‒ 2016. ‒ 11 aprel. ‒ S. 7. 4429. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadə erməni-müsəlman davası haq- qında / Aygün Qrucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2016. ‒ № 3, Cild 12. ‒ S. 264‒270. 4430. Şəfa, Ş. Cəlil Məmmədquluzadə: “Kainatı tərənnüm etməyə qadir sözüm var” / Şəfiqə Şəfa // Ədalət. ‒ 2016. ‒ 23 fevral. ‒ S. 4.

2017 4431. Abbaslı, T. Millətin Dədə Mirzəsi: Yüz on bir il öncə “xoruz döyüşdürmək, it boğuşdurmaq... kimi daha vacib işlər” ardınca geriyə gedənlə- rimizi deyib gəlmiş əbədi Gələcəyimiz... / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2017. ‒ 17 fevral. ‒ S. 13. 4432. Abdullayeva, Ş. Zamansız sənətkar / Şəlallə Abdullayeva // Filologiya məsələləri / Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası və M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu.-2017.- №14.- S.371-375. 4433. Aranlı, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin Ağcabədi ilə bağlılığı / Şirxan Aranlı // Ədalət. ‒ 2017. ‒ 30 iyun. ‒ S. 3; 1, 2 fevral. ‒ S. 7. 4434. Aranlı, Ş. Mirzə Ələkbər Məmmədquluzadə kimdir?: Cəlil Məm- mədquluzadənin kiçik qardaşı haqqında / Şirxan Aranlı // Ədalət. ‒ 2017. ‒ 26 avqust. ‒ S. 4; 1 sentyabr. ‒ S. 4; 6 sentyabr. ‒ S. 7. 4435. Ayaz, O. Mirzə Cəlilin cibinə girən oğru... / Oğuz Ayaz // Ədalət. ‒ 2017. ‒ 17 noyabr. ‒ S. 4.

419 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4436. Babayeva, G. Heydər Əliyev və Cəlil Məmmədquluzadə irsi / Gülbəniz Babayeva // H.Əliyev və Azərbaycan mədəniyyəti: II Respublika elmi konfransının materialları. ‒ 2017. ‒ S. 151‒155. 4437. Cəfərov, İ. “Böyük Demokrat”da Mirzə Cəlil və dünya ədəbiyyatı probleminə baxış / İman Cəfərov Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.- 2017, № 1 (82).-S.21-25. 4438. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri Litva dilində: [“Nerimas” (“Nigarançılıq”) əsərinin akademik İ.Həbibbəylinin müqəddiməsi ilə Litvada çap olunması haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 14 yanvar. ‒ S. 29; 525‒ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 10 yanvar. ‒ S. 7; Kaspi. ‒ 2017. ‒10 yanvar. ‒ S. 15; İki sahil. ‒ 2017. ‒ 10 yanvar. ‒ S. 13; Mədəniyyət. ‒ 2017. ‒ 11 yanvar. ‒ S. 11. 4439. Əhmədli, N. Mirzə Cəlil neçənci ildə doğulub? / Nazir Əhmədli // Ulduz. ‒ 2017. ‒ № 5. ‒ S. 44‒50 . 4440. Əmir Pəhləvan. Sən allahın güzgüsüydün dünyada / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri / Əmir Pəhləvan. ‒ Hissə 1. – Bakı, 2017. ‒ S. 88‒92. 4441. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Əsərləri: 10 cilddə. ‒ Cild 2: Ədəbi şəxsiyyət və zaman / İsa Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 128-147. 4442. Həbibbəyli, İ. Böyük ədibin şeir yaradıcılığı: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı / A.Orucova. ‒ Naxçıvan, 2017. ‒ S. 5‒7. 4443. Həbibbəyli, İ. Tənqidi realizm epoxası və romantizm: Dövrləşmə konsepsiyası və inkişaf mərhələləri / İsa Həbibbəyli // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 23 dekabr. ‒ S. 12‒13. 4444. Xəlilov, F. Gənc alimin ilk monoqrafiyası: [Ramiz Qasımlının “Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarının ictimai-bədii funksiyası” adlı monoqrafiyası haqqında] / Fərman Xəlilov // Naxçıvanın elmi, ədəbi və mədəni mühiti: tədqiqlər / Fərman Xəlilov. ‒ Kitab 1. – Naxçıvan, 2017. ‒ S. 206‒212. 4445. Kamal, R. Ç‒C‒Ş: ömür səslərin ilgəyində / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 4 mart. ‒ S. 9. 4446. Kamal, R. Mirzə Cəlilin lüğət oyunu / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 3 iyun. ‒ S. 23. 4447. Kamal, R. Mirzə Cəlil və Həmidə xanım: ağrı xatirəsi / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 22 aprel. ‒ S. 25. 4448. Kobetskayte, H. İrəli gedərkən arxaya baxmağı da unutma... / Halina Kobetskayte // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 29 aprel. ‒ S. 18. 4449. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Cəlil Məmmədquluzadə / Fazil Qaraoğlu // Bakı xəbər. ‒ 2017. ‒ 4‒8 noyabr. ‒ S. 15. 420 BİBLİOQRAFİYA

4450. Qasımov, E. Kinoda Üzeyir Hacıbəyov, Cəlil Məmmədquluzadə səviyyəsinə qalxa bilmədik / Elxan Qasımov; müsahibəni apardı S.Əşrəf // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 1 aprel. ‒ S. 31. 4451. Qasımov, R. Böyük demokrat Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığın- da dinə münasibət məsələsi / Ramiz Qasımov // Elmi Əsərlər / Naxçıvan Universiteti. – 2017. ‒ № 2 . ‒ S. 91‒99. 4452. Qasımov, R. Əbədiyaşar Mirzə Cəlil: Sözün sönməyən işığı / Ramiz Qasımov // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 23 fevral. ‒ S. 6. 4453. Qəribli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “ana dili” anlayışı / Aysel Qəribli // Azərbaycan dili anlayışının tarixi. ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 79‒88. 4454. Məhərrəmli, Q. Mirzə Cəlili niyə həbs etmişdilər? : yaxud, “Ölülər” aləmindən “Dəli yığıncağı”na düşməyin əbədi faciəsi ... / Qulu Məhərrəmli // Təzadlar. ‒ 2017 . ‒ 31 yanvar. ‒ S. 6. 4455. Məmmədov, K. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında lokal çərçi- vədə beynəlmiləl novatorluq izləri: (Cəlil Məmmədquluzadə irsi əsasında) / Kamal Məmmədov // Mədəniyyət.az. ‒ 2017. ‒ № 6, noyabr-dekabr. ‒ S. 86. 4456. Məmmədova, N. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin tədqiqi: Məsud Əli oğlunun yaradıcılığı əsasında / Nurlanə Məmmədova // AMEA Xəbərlər. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2017. ‒ № 2. ‒ S. 88‒93. 4457. Mirzə Cəlilin əsərləri Litvada nəşr olunub // Mədəniyyət. ‒ 2017. ‒ 11 yanvar. ‒ S. 11. 4458. Mirzə Cəlilin kitabı Litva dilində // Xalq cəbhəsi. ‒ 2017. ‒ 15 mart. ‒ S. 16. 4459. Niftəliyeva, P. Həmidə xanım ‒ “Qadın olmaq” / Pərvin Niftəliyeva // 525-ci qəzet . ‒ 2017 . ‒ 5 iyun. 4460. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadə mətbuat tənqidçisi kimi: (Cəlil Məmmədquluzadənin müasiri olduğu dövrün mətbuat və teatrının qarşısında duran vəzifələr, ayrı-ayrı mətbuat orqanları və teatr tamaşaları haqqında yazdığı tənqidi yazıların tədqiqi haqqında) / Aygün Orucova // AMEA Naxçı- van Bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ S. 215‒220. 4461. Paşazadə, Y. İbiş bəy Mirzə Cəlili ölümdən necə xilas etdi? / Yəhya Paşazadə // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 11 may. ‒ S. 8. 4462. Rzayev, V. Cəlil Məmmədquluzadə və ictimai - pedaqoji fikrimiz / Vahid Rzayev // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.-2017.- № 5 (86).-S.3-7. 4463. Seyidzadə, T. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı: [AMEA Naxçıvan Bölməsində Aygün Orucovanın eyniadlı monoqrafiyasının çapdan çıxması haqqında] / Hacı Tofiq Seyidzadə // Azad Azərbaycan.- 2017.- 12 iyul.- S.5. 421 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4464. Şamıoğlu, Ş. Böyük ədibimiz Mirzə Cəlil və Tiflis ədəbi mühiti / Şahbaz Şahbaz // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 12 may. ‒ S. 4; 2017. ‒17 may. ‒ S. 6. 4465. Şükürov, A. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri Litva dilində: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Nerimas” (“Nigarançılıq”) əsərinin Litvada çap olun- ması haqqında] / Ağahüseyn Şükürov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2017. ‒ 14 yanvar. ‒ S. 10; Elm. ‒ 2017. ‒ 13 yanvar. ‒ S. 2.

2018 4466. Abbasova, G. Cəlil Məmmədquluzadənin publisistikasında erməni məsələsi / Günel Abbasova // Kitabşünaslıq və nəşriyyat işi: Elmi-nəzəri və təcrübi jurnal. ‒ 2018. ‒ № 3. ‒ S. 62‒64; Vedibasar. ‒ 2018. ‒ 15-31 oktyabr. ‒ S. 4. 4467. Abdullazadə, A. Bəxtimizin kitabı: Novruzəli; Qurbanəli bəy; Usta Zeynal; Şeyx Nəsrullah; İskəndər; Hacı Həsən Ağa; Molla Abbas: [şeirlər] / Arif Abdullazadə // Ədəbiyyat qəzeti: xüsusi buraxılış . ‒ 2018 . ‒ 9 noyabr . ‒ S. 14-15. 4468. Aranlı, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin Ağcabədi ilə bağlılığı / Şirxan Aranlı // Ədalət. ‒ 2018. ‒ 1, 2 fevral. ‒ S. 7. 4469. Ayvaz, A. Mirzə Cəlil həyatındakı gizlinlərdən danışdı: [Ayxan Ayvazın təqdimatında Mirzə Cəlilin müsahibəsi] / Ayxan Ayvaz // Ədalət. ‒ 2018. ‒ 25 oktyabr. ‒ S. 11. 4470. Cəfərov, İ. Nəzəri fikirdə “Cəlil Məmmədquluzadə və dünya ədəbiyyati” probleminə baxış / İman Cəfərov // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.-2018, № 5 (94).-S.15-21. 4471. Əliyev, R. Axundovdan sonra Azərbaycan dilinin siyasi əhəmiyyətini Mirzə Cəlil dərk etmişdir: Müsahibə /Rəhim Əliyev //Kaspi.- 2018.- 3 mart. 4472. Əsgərli, Ə. Heydər Əliyevin Azərbaycan klassik ədəbiyyatı sahəsin- də siyasətinə dair: [məqalədə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında da verilmişdir] / Əlizadə Əsgərli // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun əsərləri. ‒ 2018. ‒ № 1. ‒ S. 11‒20 . 4473. Fərəcova, Z. Fədakarlıq mücəssəməsi: [Azərbaycanın ilk maarifçi qadınlarından biri – Cəlil Məmməsquluzadənin həyat yoldaşı Həmidə Məm- mədquluzadə haqqında] / Zöhrə Fərəcova // Azərbaycan. ‒ 2018. ‒ 19 yanvar. ‒ S. 6. 4474. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin həyatı, yaradıcılıq yolu / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / İ.Həbibbəyli, S.Əliyev, B.Həsənov, A.Mustafayeva. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 12‒16. 4475. Həbibbəyli, İ. Tənqidi realizmin estetikasına realist elmi baxış: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan tənqidi realizminin estetikası (C.Məmməd-

422 BİBLİOQRAFİYA quluzadə və M.Ə.Sabir yaradıcılığı əsasında) / Təyyar Salamoğlu.‒ Bakı.- 2018.-S.3-8. 4476. Həşimzadə, N. Coys narahatlığı, Mirzə Cəlil üsyanı / Nicat Həşim- zadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 24 noyabr. ‒ S. 31. 4477. Xəlilov, F. Cəlil Məmmədquluzadəyə aid yeni arxiv sənədləri: [Nax- çıvan Dövlət Arxivində mühafizə olunan evdəyişmə sənədləri] / Fərman Xəlilov // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 11 yanvar. ‒ S. 6. 4478. Xəlilov, R. Cəlil Məmmədquluzadəyə aid yeni arxiv sənədləri / Rüstəm Xəlilov // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 11 yanvar, № 5. ‒ S. 6. 4479. Kamal, R. Mirzə Cəlilin tanatoqrafiyası: [Cəlil Məmmədquluzadə- nin xatirələrində, yuxularında və əsərlərində tanatoloji motivlər və obrazlar haqqında] / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 9 iyun. ‒ S. 26. 4480. Qafarova, R. Mirzəcəlilşünaslığa dəyərli töhfə: [ filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Aygün Orucovanın “Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılı- ğı” adlı monoqrafiyası haqqında] / Rübabə Qafarova // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 19 yanvar. ‒ S. 8. 4481. Qafarova, S. Uşaq Ədəbiyyatında milli-mənəvi dəyərlər (N.Tolstoy və C.Məmmədquluzadə) / S.Qafarova // Mədəniyyətlərarası dialoqda bədii ədəbiyyatın rolu beynəlxalq elmi konfransın materialları, 04-05 dekabr 2018- ci il /Sumqayıt Dövlət Universiteti.- Sumqayıt, 2018.- S.287-288. 4482. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Həmidə xanım Cavanşir / Fazil Qaraoğlu // Bakı Xəbər. ‒ 2018. ‒ 3 may. ‒ S. 15. 4483. Qasımov R.Azərbaycan ədəbiyyatının sönməyən işığı: ədəbiyaşar Mirzə Cəlil / Ramiz Qasımov // Naxçıvan ədəbi mühiti: poblemlər, perspek- tivlər / R.Qasımov.- Bakı, 2018.- S.78-84. 4484. Qasımov R. Yeni Dünya Nizami və Cəlil Məmmədquluzadə realiz- mində şəxsiyyət məsələsi / Ramiz Qasımov // Mədəniyyətlərarası dialoqda bədii ədəbiyyatın rolu beynəlxalq elmi konfransın materialları, 04-05 dekabr 2018-ci il /Sumqayıt Dövlət Universiteti.-Sumqayıt, 2018.- S.116-117. 4485. Qaybalıyeva, S. XX Əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbiyyatında Cəlil Məmmədquluzadə yaradicılığında milli ideyalar və azərbaycançılıq ideologiyası / S.Qaybalıyeva, A.Əhmədov, B.Babayev // Mədəniyyətlərarası dialoqda bədii ədəbiyyatın rolu beynəlxalq elmi konfransın materialları, 04-05 dekabr 2018-ci il /Sumqayıt Dövlət Universiteti.-Sumqayıt, 2018- S.472-474. 4486. Quliyev, Q. Sükutun poetikası / Q.Quliyev // Azərbaycan. ‒ 2018. ‒ № 7‒8. ‒ S. 190‒202. 4487. Quliyev, Y. Cəlil Məmmədquluadə və Qarabağ ədəbi mühiti /Yusif Quliyev // Risalə: Araşdırmalar toplusu ‒ 15. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 157‒171. 4488. Məmmədoğlu, M. Cəlil Məmmədquluzadənin rəssam dostlarından biri olan Oskar Şmerlinq / Mirzə Məmmədoğlu // Üç nöqtə. ‒ 2018. ‒ 23 yanvar. ‒ S. 12.

423 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4489. Məmmədova, M. C.Məmmədquluzadənin hekayələrində birinci növ təyini söz birləşmələri // Elmi əsərləri / Bakı Qızlar Universiteti. ‒ Bakı, 2018. ‒№ 4. ‒ S. 32‒35. 4490. Məmmədova, P. Cəlil Məmmədquluzadə və ailəsi elmi araşdırma- larda / Pərvanə Məmmədova // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 395‒397 4491. Məmmədova, P. Cəlil Məmmədquluzadə və müasirləri / Pərvanə Məmmədova // Elmi əsərləri / Bakı Qızlar Universiteti. ‒ Bakı, 2018. ‒ № 4. ‒ S. 92‒95. 4492. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə (1869-1932) / Mir Cəlal // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 82‒132. 4493. Mir Cəlal. Mətbuat: [Cəlil Məmmədquluzadənin Azərbaycan mət- buatı tarixində xidmətləri haqqında] / Mir Cəlal // XX əsr Azərbaycan ədəbiy- yatı: ali məktəblər üçün dərslik. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 19‒23. 4494. Nəcəfov, E. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığının spesifikası ilkin mərhələdə / E.Nəcəfov // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami ad. Ədəbiyyat İnsti- tutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 2018. ‒ Cild 32. ‒ S. 140‒147. 4495. Nəcəfov, E. Kiçik adamın böyük dayağı: Mirzə Cəlil / Elxan Nəcəfov // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 1, 2 mart. ‒ S. 6. 4496. Rzayev, T. Həmidə xanım: [poema] / Tahir Rzayev // Şuşa. ‒ 2018. ‒ 15, 31 mart; 15 aprel. ‒ S. 8. 4497. Rzayev, V. “Cəlil Məmmədquluzadə 1893-cü ildə Nehrəm kənd məktəbinə 8 azərbaycanlı qızın daxil olmasına nail olmuşdu” / Vahid Rzayev // Palitra. ‒ 2018. ‒ 22 dekabr. ‒ S. 10. 4498. Salamoğlu, T. “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilşünaslığın yeni mərhələsi / Təyyar Salamoğlu // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 17 mart. ‒ S. 16‒17. 4499. Salamoğlu, T. Strateji məqsədlərə hesablanan tədqiqat: yaxud yara- dıcı həyatın ömür kitabı: [akademik İsa Həbibbəylinin “Cəlil Məmmədqulu- zadə mühiti və müasirləri” kitabı haqqında] / Təyyar Salamoğlu // Kredo. ‒2018. ‒ 19, 26 aprel. ‒ S. 6. 4500. Seyidova, S. C.Məmmədquluzadənin dildə xəlqilik və sadəlik uğ- runda mübarizəsi: (2-ci məqalə) / Sultan Seyidova // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 4. ‒ S. 328‒329. 4501. Sultanova, S. Ekranlaşdırılmış ədəbi əsərlər: [Mirzə Cəlilin “Ölülər” pyesi və “Pirverdinin xoruzu” hekayəsi əsasında çəkilmiş filmlər haqqında] / S.Sultanova // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 1 dekabr. ‒ S. 22‒23. 4502. Vəliyeva, S. Usta Zeynal reallıqdan ədəbiyyata gətirilmiş qəhrə- mandır / Sona Vəliyeva; müsahibəni apardı Fərid Hüseyn // Kaspi. ‒ 2018. ‒ 22-24 sentyabr. ‒ S. 12‒13.

424 BİBLİOQRAFİYA

2019 Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 150

4503. Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 17 yanvar 2019- cu il // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 1; Mədəniyyət.AZ. ‒ 2019. ‒ Yanvar-Fevral. ‒ S. 15. *** 4504. Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin siyahısı: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 7 may tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmişdir: 2 nömrəli əlavə: [1.21. Cəlil Məmmədquluzadə] // Xalq qəzeti. ‒ 2019. ‒ 11 may. ‒ S. 6.

______

4505. Akimova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin triadası: Vətən, millət, dil / Elnarə Akimova // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 23 fevral. ‒ S. 14‒15. 4506. Aleksayte, İ. Mirzə Cəlilin hekayələri ilə Litva müəlliflərinin yaradıcılığındakı tipoloji paralellər / İrena Aleksayte; tərc. etdi M.Həmzəyev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 8 mart. ‒ S. 26. 4507. Aranlı, Ş. Mirzə Cəlilin həyat və fəaliyyətinin Ağcabədi səhifələri / Şirxan Aranlı // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 5 oktyabr. ‒ S. 18. 4508. Aydınoğlu, T. Azərbaycançılığın bədii-publisistik əsaslarını yaratmış mütəfəkkir yazıçı / Tahir Aydınoğlu // Xalq qəzeti. ‒ 2019. ‒ 8 mart. ‒ S. 15. 4509. “Azərbaycanın böyük yazarı”: [ Qazax rayonunda C.Məmmədqu- luzadənin 150 illik yubileyi ilə əlaqədar keçirilən tədbir haqqında] // Mədəniy- yət. ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 6. 4510. Babayev, B. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında dövlətçilik və folklor motivləri / Bağır Babayev // “Folklor və dövlətçilik” mövzusunda III Respublika Elmi Konfransının materialları, 13 noyabr 2018-ci il. – Bakı , 2019. ‒ S. 94‒105. 4511. Babayeva, G. Cəlil Məmmədquluzadənin satiralarında klassik şeir ənənələri və folklor motivləri / Gülbəniz Babayeva // Kredo. ‒ 2019. ‒ 6 iyun. ‒ S. 5‒6. 4512. Babayeva, G. Heydər Əliyev və Cəlil Məmmədquluzadə irsi / Gülbəniz Babayeva // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 12 fevral. ‒ S. 7. 4513. Bayramoğlu, A. “Molla Nəsrəddin”in “Ədəbiyyat maraqlarına müj- də”si və Abdulla Surun “Məktub”u... / Alxan Bayramoğlu, Sevinc Musayeva // Füyuzat. ‒ 2019. ‒ № 3. ‒ S. 52‒55. 4514. Bayramov, C. Tədbirlər Planının təsdiq edilməsi haqqında: Azər- baycan Respublikası Təhsil nazirinin əmri. 15 mart 2019-cu il: [C.Məmməd-

425 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ quluzadənin 150 illiyi ilə əlaqədar] / Ceyhun Bayramov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2019. ‒ 29 mart. ‒ S. 2. 4515. Bayramova, Z. Çoxəsirlik mədəni sərvətlər xəzinəmizə misilsiz töhfələr vermiş maarifpərvər ziyalı / Zümrüd Bayramova // Səs. ‒ 2019. ‒ 19 yanvar. ‒ S. 10. 4516. Bəkirqızı, P. Hüseyn Cavid və Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi irsi Məmməd Cəfər Cəfərovun tədqiqatlarında / Pərvanə Bəkirqızı // Akademik Məmməd Cəfər Cəfərov: ədəbiyyat nəzəriyyəçisi.- Bakı, 2019.- S.140-162. 4517. Bəşirli, X. Millət eşqi / Xatirə Bəşirli // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 10. 4518. Binnətova, A. Mirzə Cəlil və Özbəkistan ədəbi-mədəni mühiti: [Daşkənddə görkəmli ədibin kitabı nəfis tərtibatla nəşr olunub] / A.Binnətova, Y.Qasımbəyli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 13 mart. ‒ S. 15; 14 mart. ‒ S. 15. 4519. Bizi deyib gələn və bizimlə qalan yazıçı // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 4 aprel. ‒ S. 7. 4520. Camalov, K. Fanatizmi işıqlı gələcəyə çevirən Mirzə Cəlil/ Kamal Camalov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri: Humanitar elmlər seriyası.-Naxçıvan, 2019.- №1.- S.43-45. 4521. Cəfərova, M. Mirzə Cəlil dünyaya çıxmalıdır...: [ yazarların fikirləri] / Mehriban Cəfərova // Ədalət. ‒ 2019. ‒ 22 yanvar. ‒ S. 6. 4522. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri özbək dilində: [akademik İsa Həbibbəylinin ideya müəllifi olduğu “Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri xarici dillərdə” layihəsi haqqında] // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 12 fevral. ‒ S. 2; Palit- ra. ‒ 2019. ‒ 13 fevral. ‒ S. 13; Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 16 fevral. ‒ S. 21. 4523. Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi qeyd ediləcək // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 18 yanvar. ‒ S. 1. 4524. Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi qeyd olunub: [Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda yazıçının yubileyi ilə əlaqədar keçirilən tədbir haqqında] // Xalq cəbhəsi. ‒ 2019. ‒ 22 fevral. ‒ S. 15. 4525. Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illiyi ilə bağlı geniş tədbirlər planı hazırlanıb // Ədalət. ‒ 2019. ‒ 2 aprel. ‒ S. 8. 4526. Dünyaminqızı, Q. Bütün dövrlərin yaşıdı olan ədib: onun sözü dünən ən kəsərli silah idi, bu gün də belədir, sabah da belə olacaq / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 23‒25 fevral. 4527. Dünyaminqızı, Q. Mirzə Cəlil yaradıcılığından mənəvi qida alan ziyalı: “Özümə borc bilirəm ki, bu qiymətli xəzinədən xalqıma zərrəcə nəsə verə bilim”: [filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Allahverdi Məmmədli haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 19 fevral. ‒ S. 15. 4528. Dünyaminqızı, Q. Və həm də xeyirxah Mirzə Cəlil: Onun evində bir necə kimsəsiz uşaq, ailənin övladları ilə eyni qayğıda, sevgidə böyüyüb:

426 BİBLİOQRAFİYA

[Mirzə Cəlilin və Həmidə xanımın ailəsində böyüyüb boya-başa çatan Mariya Afanasyevna Jukovaya haqqında) / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 7 fevral. ‒ S. 15. 4529. Əlioğlu, Q. Əbədiyaşar Mirzə Cəlil: Anadan olmasının 150 illiyi münasibətilə / Qəzənfər Əlioğlu // Вышка. ‒ 2019. ‒ 6 сентября. ‒ С.8. 4530. Əlioğlu, P. Cəlil Məmmədquluzadənin şəxsi arxivi və Həmidə xanımın bir etiraz məktubu haqqında / Paşa Əlioğlu // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ № 7‒8. ‒ S. 159‒163. 4531. Əliyeva, A. Qoca Şərqin söz güzgüsü – Cəlil Məmmədquluzadə /Aynurə Əliyeva //Mədəniyyət.‒2019.‒22 fevral.‒S.6; Türküstan qəzeti. ‒ 2019.‒ 5‒11 fevral. ‒ № 4. ‒ S. 10. 4532. Əliyeva, G. Mirzə Cəlil cəsarəti: anlamaq və anlatmaq yolunda / Gülşən Əliyeva // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 23 fevral . ‒ S. 23‒24. 4533. Əliyeva, İ. Sözün sönməyən işığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsər- lərinin nəşri barədə] /İradə Əliyeva //Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 10. 4534. Əliyeva, N. Mirzə Cəlil qüdrəti / Nurlana Əliyeva // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 6 fevral. ‒ S. 6. 4535. Əliyeva, Ş. Folklorda hökmdar və qəhrəman qavrayışının tarixi transformasiyasının Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyasında bədii inikası / Şəfa Əliyeva // “Folklor və dövlətçilik” mövzusunda III Respublika Elmi Kon- fransının materialları, 13 noyabr 2018-ci il. – Bakı, 2019. ‒ S. 302‒308. 4536. Fərəcova, Z. Sözünü o kəslərə deyirdi ki...: Millətpərvər: Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illiyi münasibətilə / Zöhrə Fərəcova // Azərbaycan . ‒ 2019. ‒ 2 fevral. ‒ S. 11. 4537. Gənclər Kitabxanasının kollektivi Cəlil Məmmədquluzadənin xatirəsini anıb // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 15 mart . ‒ S. 6. 4538. Görkəmli ədəbi simalar Cəlil Məmmədquluzadə haqqında: Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 150 / Abdulla Şaiq, Firudin bəy Köçərli, Abbas Zamanov, Mir Cəlal Paşayev, Məmməd Cəfər, Yaşar Qarayev // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 2 fevral. ‒ S. 11. 4539. Hacıyev, P. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında sərxoş ayıq, dəli, ağıllı qarşıdurmasının sintezi / Pənah Hacıyev // Azərbaycan ədəbiy- yatşünaslığı: Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 2019. ‒ № 1. ‒ S. 98‒105. 4540. Həbibbəyli, İ. Böyük demokrat ədib və milli istiqlal carçısı / İsa Həbibbəyli // Təhsil. ‒ 2019. ‒ № 3, mart. ‒ S. 25‒32. 4541. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadəyə yenidən qayıdış: imtina yoxsa zərurət / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti; 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 13 aprel. ‒S. 10‒11. 4542. Həbibbəyli, İ. Milli istiqlal carçısı / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 22 fevral. ‒ S. 7.

427 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4543. Həbibbəyli, İ. Ön söz / İsa Həbibbəyli // Cəlil Məmmədquluzadə 150 il: Məqalələr. Esselər. Müsahibələr. Şeirlər / Baş red. İ.Həbibbəyli; tərt. ed. E.Nəcəfov; AMEA Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2019.- S. 4‒12. 4544. Həbibbəyli, İ. Tənqidi realizmin estetikasına realist elmi baxış: [T.Salamoğlunun “Azərbaycan tənqidi realizminin estetikası (C.Məmmədqulu- zadə və M.Ə.Sabir yaradıcılığı əsasında)” kitabı haqqında] / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 9 fevral. ‒ S. 7. 4545. Həmidə xanım Cavanşir: [C.Məmməsquluzadənin həyat yoldaşı haqqında] // Hürriyyət. ‒ 2019. ‒ 26 yanvar. ‒ S. 12 4546. Həşimzadə, N. “Poçt qutusu”ndan “Qəm pəncərəsi”nə [ssenari müəllifi və rejissoru Anar olan “Qəm pəncərəsi” filmi haqqında] / Nicat Həşimzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 13 aprel. ‒ S. 9. 4547. İbrahimov, E. Cəlil Məmmədquluzadə və milli dil məsələsi / Elçin İbrahimov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 6 aprel. ‒ S. 22‒23. 4548. Kənan. Cəlil Məmmədquluzadə dərsi: [Bakı Dövlət Universitetində Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş dərs haqqında] / Kənan // Şərq. ‒ 2019. ‒ 14 mart. ‒ S. 12. 4549. Qaliboğlu, E. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ Azərbaycan dərdlisi / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi. ‒ 2019. ‒ 13 iyun. ‒ S. 13. 4550. Qaliboğlu, S. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında ana dili mə- sələləri: [AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda eyniadlı mövzuda keçirilən elmi sessiya haqqında] / S.Qaliboğlu // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 21 iyun. ‒ S. 4. 4551. Qasımov, H. Azərbaycan tənqidi realizmi yeni araşdırmalar müstə- visində: [Təyyar Salamoğlunun “Azərbaycan tənqidi realizminin estetikası (C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir yaradıcılığı əsasında)” adlı monoqrafiyası haqqında] / Himalay Qasımov // 525‒ci qəzet . ‒ 2019. ‒ 9 yanvar. ‒ S. 7. 4552. Qasımov, R. Azərbaycan milli tənqidi realizmi və klassik ədəbi irs əlaqələri / Ramiz Qasımov // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.-2019.- № 1 (98).-S.60-64. 4553. “Qəm pəncərəsi”: nadanlığın ifşası: [ssenari müəllifi və quruluş- çusu rejissoru Anar, rejissoru Rafiq Dadaşov olan Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” və “Danabaş kəndinin məktəbi” əsərlərinin mo- tivləri əsasında lentə alınmış “Qəm pəncərəsi” filmi haqqında] // Azərbaycan . ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 10. 4554. Quliyev, L. Qoşa çinar: [Cəlil Məmmədquluzadə və həyat yoldaşı Həmidə Məmmədquluzadə haqqında] / L.Quliyev // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 12 fevral. ‒ S. 7. 428 BİBLİOQRAFİYA

4555. Quliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə nəsri Mirzə İbrahimovun tədqiqatlarında / Məlahət Quliyeva // Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nü- mayəndəsi, böyük şair, yazıçı və dramaturq Cəfər Cabbarlının anadan olması- nın 120 illik yubileyinə həsr olunmuş “Sənətkar və zaman” mövzusunda respublika elmi-praktik konfransının materialları. ‒ Bakı, 17 Aprel 2019-cu il. ‒ Bakı, 2019.- S. 95‒100. 4556. Qurbanqızı, Z. Böyük ədibin ev-muzeyində: tarix nədən danışır?!: / Zümrüd Qurbanqızı // Respublika. ‒ 2019. ‒ 28 aprel. ‒ S. 5. 4557. Mədəniyyət evində Cəlil Məmmədquluzadənin irsindən danışı- lıb: [Ş.Ələkbərova adına Mədəniyyət evində yazıçının 150 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir haqqında] // Mədəniyyət. ‒2019. ‒ 13 fevral. ‒ S. 2. 4558. Məmmədquluzadə, H. Əziz Şərifə cavab: [Mirzə Cəlilin şərəfinin qorunması, onun ən böyük hörmətə layiq olması haqqında Əziz Şərifə yazdığı məktub,11 noyabr 1936-cı il] / Həmidə Məmmədquluzadə //Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ № 7‒8. ‒ S. 163‒164 4559. Məhərrəmli, B. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında ana dili məsələsi / Baba Məhərrəmli // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 15 iyun. ‒ S. 20. 4560. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeiri: və ya mollanəsrəd- dinçilərin yaradıcılığı azərbaycançılıq kontekstində / Allahverdi Məmmədli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 5‒7 iyun. . ‒ S. 15. 4561. Məmmədli, C. “Anlamaq dərdi”ni anlamaq dərdi / Cahangir Məm- mədli // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 17 aprel, № 63. ‒ S. 14‒15. 4562. Məmmədov, Q. Ədəbiyyatımızın ağrı yaddaşı / Qurban Məmmədov // Mədəniyyət.az. ‒ 2019. ‒ № 1/2. ‒ S. 15‒18. 4563. Məmmədova, R. Cəlil Məmmədquluzadə Mirzə Fətəli Axundza- dənin xələfi kimi / Rəna Məmmədova // Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair, yazıçı və dramaturq Cəfər Cabbarlının anadan olmasının 120 illik yubileyinə həsr olunmuş “Sənətkar və zaman” mövzusunda respublika elmi-praktik konfransının materialları. ‒ Bakı, 17 Aprel 2019-cu il.- Bakı, 2019. ‒ S. 110‒117. 4564. Məmmədova, Y. Maarif fədaisi / Yeganə Məmmədova // Ədalət. ‒ 2019. ‒ 30 iyul. ‒ S. 4. 4565. Məşədiyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə ucalığı / Aynel Məşədiyeva // Azad Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 13 iyul. ‒ S. 7. 4566. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat: [8-ci sinif üçün dərslik] / S.Əliyev, B.Həsənov, A.Mustafayeva [və başq. ] . ‒ Bakı, 2019. ‒ S. 92. 4567. Mirzə Cəlil dünyaya çıxmalıdır...: yazarların fikirləri / S.Alışarlı, Q.Məhərrəmli, N.Əbdülrəhmanlı, S. Əhməd; qələmə aldı Mehriban Cəfərova // Ədalət . ‒ 2019. ‒ 22 yanvar. ‒ S. 6. 429 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4568. Mirzə Cəlil irsindəki müsəlman-erməni münasibətlərinə aid fraqmetləri redaktə edəkmi “Ədəbi dairələrdə kəskin diskussiya gedir”... / Sabir Rüstəmxanlı, Buludxan Xəlilov; yazıya köçürəni İradə Sarıyeva // Bakı xəbər. ‒ 2019. ‒ 13 mart. ‒ S. 15. 4569. Mirzə Cəlilin 150 illiyi ilə bağlı tədbirlər planı hazırlanıb // Mədəniyyət. ‒2019. ‒3 aprel. ‒ S. 1‒2. 4570. Murquzov, K. Böyük yazıçı-dramaturq “Cəlil Məmmədquluzadə 150”: (metodik vəsait) kitabı işıq üzü görüb / Kamran Murquzov // Kredo. ‒2019. ‒ 9 may. ‒ S. 6. 4571. Musayeva, Y. Ölümsüz eşq: Milli məfkurəmizin qoşa sərkərdəsi ‒ Cəlil və Həmidə Məmmədquluzadələr / Yasəmən Musayeva // Azərbaycan. ‒2019. ‒ 15 mart. ‒ S. 11; 16 mart. ‒ S. 7. 4572. Mustafa, F. Mirzə Cəlili kimlər və nə üçün sevmirlər? / Firuz Mustafa // Ədalət. ‒2019. ‒2 aprel. ‒ S. 5. 4573. Mükərrəmoğlu, M. Mirzə Cəlilin 150 illik yubileyi ilə bağlı tədbir- lər planı: [ədibin yubileyi münasibətilə verilən sərəncama əsasən keçirilən tədbirlər haqqında] / M.Mükərrəmoğlu //Xalq qəzeti. ‒2019. ‒ 11 aprel. ‒ S. 9. 4574. Müşfiq, Ş. Ədəbiyyat İnstitutunda Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş konfrans keçirilib: [“Böyük demokrat yazıçı Cəlil Məmmədquluzadə: bədii düşüncə ilə ümummilli idealın vəhdəti” mövzusunda keçirilən tədbir haqqında] / Şahanə Müşfiq // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 24 may. ‒ S. 9. 4575. Nəcəfov, E. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 150 / Elxan Nəcəfov // Türkologiya: Beynəlxalq elmi jurnal. ‒ 2019. ‒ № 1. ‒ S. 134‒136. 4576. Nigar. Ədəbiyyat İnstitutunda Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi qeyd edilib / Nigar // Palitra. ‒2019. ‒ 22 fevral. ‒ S. 12. 4577. Nizamiqızı, H. Böyük Mirzənin uşaq taleləri / Həmidə Nizamiqızı // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 9 oktyabr. ‒ S. 6. 4578. Oruc, Ü. 100 il əvvələ səyahət / Ümid Oruc // Şərq. ‒ 2019. ‒ 13 aprel. ‒ S. 10. 4579. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığıında adətlə- rimizə münasibət məsələsi / Aygün Orucova // Naxçıvan: ictimai-siyasi, ədəbi- bədii, elmi-publisistik jurnal. ‒ 2012. ‒ № 25. ‒ S. 175‒181. 4580. Orucova, A. 1918-ci ilin müsəlman soyqırımları ədəbiyyatda: [Cəlil Məmmədquluzadə və b. əsərlərində] / Aygün Orucova // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.-2019.- № 1 (98).-S.55-59. 4581. Orucova, A. Ümummilli liderin təhlillərində Cəlil Məmmədquluza- də fenomeni / Aygün Orucova // Təhsil: Elmi-nəzəri, pedaqoji, metodik jurnal. ‒ 2019. ‒ № 2. ‒ S. 50‒54. 4582. Özbəkistanda Cəlil Məmmədquluzadənin yubileyinə töhfə: [yazıçının “Poçt qutusu” adlı povest və hekayələrdən ibarət kitabının özbək 430 BİBLİOQRAFİYA dilində nəşr olunması haqqında] // Elm. ‒ 2019. ‒15 fevral. ‒ S. 8. 4583. Pərvin. Dəli kim, ağıllı kim?! [Dahi Mirzə Cəlil Məmmədquluza- dənin 150 illik yubileyinə] / Pərvin // 525‒ci qəzet. ‒2019. ‒ 2 fevral . ‒ S. 17. 4584. Sarıyeva, İ. Cəlil Məmmədquluzadə milli dəyərlər sisteminə nə verdi? / İradə Sarıyeva // Bakı Xəbər. ‒ 2019. ‒ 25 yanvar. ‒ S. 15. 4585. Seyidzadə, T. (Hacı). AMEA Naxçıvan Bölməsində silsilə tədbirlər keçiriləcək: “Nəsimi ili” və Cəlil Məmmədquluzadənin150 illik yubileyinə hazırlıqlar davam edir / Hacı Tofiq Seyidzadə // Azad Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 1 fevral. ‒ S. 5. 4586. Seyidzadə, T. Cəlil Məmmədquluzadə yolu, üslubu...: Dilçilik İnsti- tutunda Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinə həsr edilmiş tədbir keçirilib / Tofiq Seyidzadə // Azad Azərbaycan. ‒2019. ‒ 20 iyun. ‒ S. 5. 4587. Seyidzadə, T. Ədəbi şəxsiyyət və zaman: [Naxçıvan Bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi ilə əlaqədar sərgi açılıb] / Tofiq Seyidzadə // Azad Azərbaycan. ‒2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 5. 4588. Seyidzadə, T. Vətən, millət, dil Mirzə Cəlil yaradıcılığının əsas mövzusu olub [AMEA Naxçıvan Bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi ilə bağlı elmi konfrans] / T.Seyidzadə // Azad Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 20 fevral. ‒ S. 5. 4589. Şahanə. Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfrans keçirilib: [Bakı Xareoqrafiya Akademiyasında “Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi” movzusunda keçirilən konfrans haqqında] / Şahanə // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 30 mart. ‒ S. 16. 4590. Tahirli, A. Mirzə Cəlil nəslinin davamçılarının sorağında / Abid Tahirli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 28 sentyabr. ‒ S. 11 4591. Ülvi, A. Mirzə Cəlilin Türküstana yeni səfəri: [Jalil Mammadqulizo- da. Pochtaqutısı. (Qissa va hikoyalar). “Mumtoz soz”, Toshkent, 2019. “Poçt qutusu” əsəri Özbəkistanda] / Almaz Ülvi //525-ci qəzet. ‒2019. ‒ 12 mart. ‒ S. 6. 4592. Vahabova, S. İlklər müəllifi Mirzə Cəlil: Ədibin Azərbaycan nəsrində, dramaturgiyasında və publisistikasında yaratdığı ölməz əsərlər haqqında // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ № 5. ‒ S. 175‒180 4593. Vahabova, S. Mirzə Cəlil dühası: satiradan lirizmə / Səadət Vahabova // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 2 fevral. ‒ S. 11. 4594. Vəliyev, Ş. Mirzə Cəlil ənənəvi ədəbi inkişafın istiqamətini və meyarlarını dəyişdi”: Şamil Vəliyev: “Realizm ədəbiyyatın milləti özünə tanıtmasına səbəb oldu”: [filologiya elmləri doktoru, əməkdar jurnalistin Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığı ilə bağlı müsahibə] / Şamil Vəliyev; müsahibəni apardı: A.Vəliyeva // Kaspi. 2019. ‒13 iyun. ‒ S. 13. 4595. Yenisey, A. Mirzə Cəlilə: [şeir] / Aqşin Yenisey // Saqqallı uşaq: hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2019. ‒ üz qabığının arxasında. 431 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4596. Yubileylərə həsr olunmuş tədbirlər: [Sumqayıt Regional Mədəniy- yət İdarəsinin müəssislərində yazıçı-dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi və “Nəsiminin mənəvi irsi” adlı oxucu konfransının keçirilməsi haqqında] // Mədəniyyət. ‒2019. ‒ 3 may. ‒ S. 4. 4597. Yusifli, C. Mirzə Cəlil məqamı / Cavanşir Yusifli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 8 mart. ‒ S. 21. 4598. Zakirqızı (Məmmədova), A. Böyük amallar uğrunda çarpışan iki mübariz: İsmayıl bəy Qaspıralı və Cəlil Məmmədquluzadə türk xalqlarının maariflənməsində, düşüncə yüksəlişində əvəzsiz xidmətlər göstəriblər / Aytək Zakirqızı (Məmmədova) // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 30 may. ‒ S. 15.

432 BİBLİOQRAFİYA

Dramları və səhnəyə qoyulmuş əsərləri haqqında

1916 4599. Astraxanda. Orenburqdan getmiş tatar dram artistlərinin “Şirkət” truppasının iştirakı ilə pyesi səhnəyə qoymaq fikrindədirlər. Yerli gənclər görüşüb bu pyesanı tatar səhnəsində oynamağa çalışsalar diqqətəlayiq bir xidmət etmiş olarlar: [“Ölülər” əsərini] // Vaqt. ‒ 1916. ‒ 17 iyun. 4600. Aşqabadda. Ölülər: [“Ölülər” dramasına Aşqabadda oynamaq üçün icazə verilməmişdir] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 30 may. 4601. Bir mütaliə: “Ölülər” əsəri haqqında // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 12 oktyabr. 4602. Bir nəfər: [Bu haqdır, çünki eylə “ariflərin” zənincə “Ölülər”in müəllifi çox xata eyləyir ki, camaata deyir: “Ay camaat mollalardan və şeyx- lərdən üz döndərin”] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 3 may. 4603. Bir nəfər: “Ölülər” haqqında təəssürat // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 2 may. 4604. Bizim mətbuat: [məqalədə “Ölülər” əsəri haqqında qeydlər vardır] // Tuti. ‒ 1916. ‒ № 17. ‒ S. 2. 4605. “Camaatın arzusuna görə möhtərəm C.Məmmədquluzadə cə- nabları tərəfindən qələmə alınmış “Ölülər” faciəsi seşənbə günü, may ayının 10-da ikinci dəfə mövqe tamaşaya qoyulacaqdır” // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 5 may. 4606. Cavid, H. “Ölülər” heç qüsursuz deyildir. Lakin kiçik qüsurlar gözəl bir rəsmin ətrafında gözə çarpan ləkələr qədər görünə bilər” / Hüseyn Cavid // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may. ‒ № 17. ‒ S. 1. 4607. Əfəndizadə, Ş. “Ölülər” haqqında bir müsahibə / Şəfiqə Əfəndizadə // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 17 may. 4608. Əqəlli-həvəng-Aləmi vaqiədə: [“Ölülər” əsəri haqqında] // Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 4. 4609. Gənc Bekar. Ölülər / Gənc Bekar // Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 3. 4610. Hacıbəyov, Ü. Ölülər / Üzeyir Hacıbəyov // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 2. 4611. Kazım oğlu (Seyid Hüseyn). “Ölülər” haqqında təəssürat / Kazım oğlu // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 2. 4612. Kazım oğlu (Seyid Hüseyn). “Ölülər” və onun tənqidləri haqqında mütaliə / Kazım oğlu // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 4, 5 may. 4613. Qasımov, H. “Ölülər” haqqında / H.Qasımov // Bəsirət. ‒ 1916. ‒ 7 may.

433 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4614. Qənizadə, S. “Ölülər” haqqında təəssürat / S.Qənizadə // Açıq söz.‒ 1916.‒ 1 may; Tuti.‒ 1916.‒ 7 may.‒ № 17. 4615. Nərimanov, N. “Ölülər” haqqında / Nəriman Nərimanov // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 2. 4616. Nərimanov, N. “Ölülər” haqqında təəssürat / Nəriman Nərimanov // İqbal. ‒ 1916. ‒ 1 may, № 173. 4617. Nərimanov, N. İdarəyə məktub: [“Ölülər” haqqında bəhs olunur] / Nəriman Nərimanov // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 4, 5 may. 4618. Niş. Qurama: [“Yeni iqbal” tənqidçiləri “Ölülər”dəki kefli İskəndər haqqında fikirləri] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 5 may. 4619. Orucov, O. “Ölülər” haqqında bir mülahizə / O.Orucov // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 3 may. 4620. Ölülər // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 14 aprel; Bəsirət. ‒ 1916. ‒ 23 aprel; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may. ‒ № 17. ‒ S. 4; Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 29 aprel. 4621. Ölülər” əsəri 1916-cı il aprelin 29-da tamaşaya qoyulacaq // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 29 aprel. 4622. “Ölülər” Daşkənddə // Açıq söz. ‒ 1916. ‒1 may; 19 iyun. 4623. “Ölülər” haqqında bir mütaliə // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 4 may. 4624. “Ölülər”: [Qəzet yazır: xalqın arzusu ilə “Ölülər” draması ikinci dəfə olaraq mayın 10-da oynanacaqdır] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 4 may. 4625. “Ölülər”in tamaşası // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 28 aprel. 4626. Rəsulzadə, M. Ölülər / Məmməd Əmin Rəsulzadə // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may, № 173; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 2. 4627. Seyrçi. “Ölülər” əsəri haqqında / Seyrçi // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 2 may. 4628. Sultanov, E. Bakıda “Ölülər” əsərinin ilk tamaşası və onun müvəf- fəqiyyətləri haqqında / Eynulla Sultanov // Zakavkazskaya reç. ‒ 1916. ‒ № 95, 99, 113. 4629. Vəzirov, N. “Ölülər” haqqında / Nəcəf bəy Vəzirov // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 1 may; Tuti. ‒ 1916. ‒ 7 may, № 17. ‒ S. 2.

1917 4630. Naxçıvanda yeni təşkil edilmiş “El güzgüsü” adlı dram cəmiyyəti tərəfindən “Ölülər” pyesası oynanmış və həmin cəmiyyətin xeyrinə 726 manat 36 qəpik pul cəm edilmişdir // Açıq söz. ‒ 1917. ‒ 2 iyun. 4631. Ölülər // Bəsirət. ‒ 1917. ‒ 8 aprel; Sovqat. ‒ 1917. ‒ 3 aprel. 4632. Teatr və musiqi: [Ölülər] // Yeni iqbal. ‒ 1917. ‒ 11 aprel.

434 BİBLİOQRAFİYA

1918 4633. Dövlət teatrında: [birinci dəfə olaraq “Ölülər” faciəsi dekabrın 26- da Azərbaycan Dövlət Teatr heyəti tərəfindən tamaşaya qoyulmuşdu] // Azərbaycan. ‒ 1918. ‒ 28 dekabr. 4634. Kazım oğlu. “Ölülər” / Kazım oğlu // Azərbaycan. ‒ 1918. ‒ 6 avqust.

1919 4635. Cavadzadə, M.C. “Ölülər” haqqında / Mir Cəfər Cavadzadə // Bakı fəhlə konfransı əxbari. ‒ 1919. ‒ 7 avqust. 4636. Səbur, Ə. Ölülər / Ə.Səbur // Gələcək. ‒ 1919. ‒ № 93. 4637. Sultanov, E. “Ölülər” əsərinin 1919-cu ildə Tiflisdə tamaşaya qo- yulması münasibətilə / Eynulla Sultanov // Qruziya. ‒ 1919. ‒ № 13.

1920 4638. Aktyor. Teatr və musiqi: [Ölülər] // Azərbaycan. ‒ 1920. ‒ 29 fevral. 4639. Hökumət teatrında: [qəzet yazır: “Şənbə günü oktyabrın 19-da C.Məmmədquluzadənin əsəri olan “Ölülər” draması tamaşaya qoyulacaqdır”] // Kommunist. ‒ 1920. ‒ 18 oktyabr. 4640. Ölülər // Kommunist. ‒ 1920. ‒ 20 oktyabr. 4641. “Ölülər” əsəri haqqında // Bakı fəhlə konfransının əxbarı. ‒ 1920. ‒ 13 iyul. 4642. “Ölülər” haqqında // Azərbaycan füqərası. ‒ 1920. ‒ 20 dekabr.

1921 4643. Abbasov, H. Türk satirik teatrosu: [Müəllif yazır: “Gələn sentyabr ayından Xalq Maarif Komissariatında teatro təhti şöbəsi tərəfindən Bakıda 26- lar naminə... təbliğat və məzhəkə teatrı açılır... Məzhəkə komissyonunda ədib- lərimizdən Cəlil Məmmədquluzadə, Məmməd Səid Ordubadi, Hüseyn Cavid, Abdulla Şaiq... iştirak edəcəklər”] / Hacıağa Abbasov // Kommunist. ‒ 1921. ‒ 21 avqust. 4644. Ölülər // Azərbaycan füqərası. ‒ 1921. ‒ 31 yanvar, 1 fevral. 4645. Ölülər // Kommunist. ‒ 1921. ‒ 25 mart; 29, 30 sentyabr. 4646. Teatr və musiqi: Ölülər // Kommunist. ‒ 1921. ‒ 25, 27 mart.

1922 4647. H.X. (Hərdəmxəyal). Tazıyanə: [“Ölülər” əsəri haqqında] / H.X. // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922. ‒ 19 noyabr, № 3. ‒ S. 4. 4648. S. M. “Ölülər” haqqında / S. M // Kommunist. ‒ 1922. ‒ 16 noyabr.

1923 4649. Avara: [“Ölülər” haqqında] // Yeni fikir. ‒ 1923. ‒ 25 noyabr.

435 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4650. Bakıda Nərimanov naminə fəhlə klubu yanında türk-dram kru- joku bu yaxın günlərdə 1923-1924-cü il mövsimini açacaqdır. Repertuara “Anamın kitabı”, “Ölülər” daxil edilmişdir // Yeni fikir. ‒ 1923. ‒ 4 oktyabr. 4651. Elan: [noyabrın 23-də Türk Akademik Dram Cəmiyyəti tərəfindən “Ölülər” əsəri oynayacaqdır] // Yeni fikir. ‒ 1923. ‒ 17 noyabr. 4652. Hacınski, M. Ölülər / M.Hacınski // Yeni fikir. ‒ 1923. ‒ № 256. 4653. İmanov, H. “Ölülər” qəhrəmanı İsgəndərin məhkəməsi münasibətilə / H.İmanov // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 10, 31 mart. 4654. İmanov, H. Hökumət Türk Teatrosunun bir illiyi: [müəllif göstərir ki, “Türk məmləkətlərinin çoxunda kiçik teatro olmadığı halda bizim teatro milli ədiblərimiz Molla Nəsrəddinin, Hüseyn Cavidin... əsərlərindən başqa Avropa Şekspirinin, rus Qoqolunun əsərlərini göstərməyə belə müqtədirdir...”] / H.İmanov // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 27 yanvar. 4655. Kür. Ədəbi məhkəmə: [“Ölülər” əsərinin qəhrəmanı Kefli İsgəndər- in mühakiməsi haqqında] // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 3 may. 4656. N.İ. Türk təbliğ-tənqid teatrosunda: [“Ölülər” əsərinin 1923-cü il aprel ayının 20-də tamaşaya qoyulması haqqında] / N.İ. // Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 19 aprel. 4657. Tamaşaçı. Nə tənqid və nə təbliğ / Tamaşaçı // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 22 yanvar. 4658. Tamaşaçı: [müəllif yazır: “noyabrın 3-də Tənqid-Təbliğ Teatrının üçüncü qış mövsümü açıldı, C.Məmmədquluzadənin “Konsulun arvadı” kome- diyası göstərildi”] // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 16 noyabr. 4659. Tənqid Təbliğ Teatrosu // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 16 oktyabr.

1924 4660. İbrahim, X. Ölülər / Xəlil İbrahim // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 3 dekabr. 4661. Ölülər // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 31 dekabr. 4662. R. Tiflisdə Türk teatrı və onun tənqidləri / R. // Yeni fikir. ‒ 1924. ‒ 22 dekabr. 4663. Tamaşaçı. Ölülər / Tamaşaçı // Yeni fikir. ‒ 1924. ‒ 20 fevral. 4664. Tiflis Türk Ədəbiyyat dərnəyi dirildi // Yeni fikir. ‒ 1924. ‒ 26 dekabr. 1925 4665. Elan: [Elanda yazılır ki, 1925-ci il üçün abunə olan müştərilərə ilin axırına qədər üç kitab veriləcəkdir. Altı aylıq abunə yazılanlara “Ölülər” kitabı göndəriləcəkdir”] // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 31 yanvar, № 5. ‒ S. 11. 4666. Ə.Q. Aktyor Mirzə Ağa Əliyevin 25 illik səhnə xidməti / Ə.Q. // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 30 mart. 436 BİBLİOQRAFİYA

4667. Köçərli, F. Tatar komediyaları: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri haqqında] / Firidun Köçərli // Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi materialları. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 1925. ‒ S. 502. 4668. Ölülər: [pyes “Kommunist” qəzetinin redaktoru Həbib Cəbiyev yol- daşın müqəddiməsi ilə çapdan çıxıb satışa qoyulmuşdur] // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 2 may, № 18. 4669. Tamaşaçı. Ölülər / Tamaşaçı // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 8 iyul. 4670. Vav. Teatr və musiqi: [Ölülər] / Vav // Yeni yol. ‒ 1925. ‒ 16 fevral.

1926 4671. Abbasov, H. Beş il: [C.Məmmədquluzadə tərəfindən “Kamança” adlı əsərin yazılması haqqında] / H.Abbasov // Kommunist. ‒ 1926. ‒ 12 aprel. 4672. İsbat. Ölülər: [C.Məmmədquluzadənin eyniadlı pyesinin tamaşası haqqında] / İsbat // Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 2 iyun. 4673. Ölülər // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 9 aprel; Yeni yol. ‒ 1926. ‒ 2 iyun. 4674. Şərif, Ə. Azərbaycan nəşriyyatı: [C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” və “Anamın kitabı” pyesləri haqqında da bəhs olunur] / Əziz Şərif // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 23 aprel. 4675. Şərif, Ə. “Ölülər”. Cəlil Məmmədquluzadə / Əziz Şərif // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 11 aprel.

1927 4676. Əfəndiyev, M. Oktyabr inqilabında işçi teatrosu: [“Ölülər” və “Ana- mın kitabı” əsərləri haqqında] / M.Əfəndiyev // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1927. ‒ № 10‒11. ‒ S. 69‒71. 4677. Əfəndiyev, M. Türk işçi teatrosunda: [“Ölülər” və “Anamın kitabı” əsərləri haqqında] / M.Əfəndiyev // Kommunist. ‒ 1927. ‒ 25 oktyabr. 4678. İbrahim, X. “Ölülər” yeni quruluşda / Xəlil İbrahim // Kommunist. ‒ 1927. ‒ 25 yanvar. 4679. Kazım, A. Anamın kitabı / A.Kazım // Kommunist. ‒ 1927. ‒ 6 yanvar. 4680. Kazım, Ə. Geriyə deyil, irəliyə, kütlələrə doğru: [C.Məmmədqulu- zadənin dramaturgiyası haqqında da bəhs olunur] / Ə.Kazım // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1927. ‒ № 4‒5. 4681. S.M. Geriyə dönürük: [məqalədə “Ölülər” və “Anamın kitabı” haq- qında da qeydlər vardır] / S.M. // Maarif və mədəniyyət. ‒ 1927. ‒ № 1‒2. 4682. Türk İşçi Teatrosunda yeni mövsümə hazırlıq: [“Ananın kitabı” pyesinin tamaşaya qoyulacağı haqqında] // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 9 sentyabr.

437 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1928 4683. Bildiriş: [Elanda deyilir: “Yerli dram dərnəyi sezonu dekabrın 12-də çərşənbə günü “Ölülər” pyesası ilə açacaqdır] // Yeni kənd. ‒ 1928. ‒ 9 yanvar. 4684. Ölülər // Kommunist. ‒ 1928. ‒ 13 aprel.

1930 4685. Əfəndizadə, C. Azərbaycanın 10 illik ədəbiyyatı: [ “Ölülər” pyesindən danışılır] / Cabbar Əfəndizadə // Yeni yol. ‒ 1930. ‒ 30 aprel.

1931 4686. Rəhman, S. Anamın kitabı / Sabit Rəhman // Gənc işçi. ‒ 1931. ‒ 20 yanvar.

1933 4687. Hacı oğlu, V. “Ölülər” Türk Bədaye Teatrında / V.Hacı oğlu, Q.Ənvər // Yeni yol. ‒ 1933. ‒ 10 mart. 4688. Nazim, Ə. “Ölülər” Türk Bədaye Teatrında / Əli Nazim // Kommunist. ‒ 1933. ‒ 5 mart.

1935 4689. Nazim, Ə. Molla Nəsrəddin realizmi, gülüşü və “Ölülər” haqqında / Əli Nazim // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1935. ‒ № 1. ‒ S. 23‒29. 4690. Səmədzadə, H. “Kişmiş oyunu” haqqında / H.Səmədzadə // Revol- yusiya və kultura. ‒ 1935. ‒ № 1. ‒ S. 34‒35; 1940. ‒ № 1. ‒ S. 40‒43.

1936 4691. Cahangirov. Türk səhnəsinin məharətli komiki: [Mirzə Ağa Əliye- vin “Ölülər” əsərində İsgəndər rolunu oynaması haqqında] / Cahangirov // Ədəbiyyat. ‒ 1936. ‒ 15 may.

1937 4692. Xəndan, C. Ölməz “Ölülər” haqqında bir neçə söz / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat. ‒ 1937. ‒ 27 avqust. 4693. Qurbanov, M. Yaxşı dram dərnəyi: [“Ölülər” əsəri haqqında] / M.Qurbanov // Kommunist. ‒ 1937. ‒ 22 iyul.

1938 4694. Cabbarlı, C. “... Molla İbrahim Xəlil”in Mirzə Cəlil Məmmədqulu- zadəyə təsirsiz qalmadığı və “Ölülər” pyesası “Kimyagər”dən təsirsiz olmadığı qeyd edilməlidir” / Cəfər Cabbarlı // Revolyusiya və kultura. ‒ 1938. ‒ № 6‒7. ‒ S. 121.

438 BİBLİOQRAFİYA

1939 4695. Abdulla oğlu. Azərbaycan radio komitəsinin ədəbi verilişi haqqında: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin radio verilişi haqqında tənqidi qeydlər vardır] / Abdullaoğlu // Ədəbiyyat. ‒ 1939. ‒ 12 iyun. 4696. Hüseyn, M. Ölməz komediya: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” Komediyasının Azərbaycan Dövlət Dram teatrında yeni quruluşda verilməsi haqqında] / Mehdi Hüseyn // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1939. ‒ 20 noyabr. 4697. Xəndan, C. Şöhrət haqqında: [məqalədə “Ölülər” əsəri haqqında da bəhs olunur] / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat. ‒ 1939. ‒ 1 yanvar. 4698. Mir Davud. “Ölülər”in tamaşası / Mir Davud // Kirovabad bolşevi- ki. ‒ 1939. ‒ 15 fevral.

1940 4699. Səmədzadə, H. Kişmiş oyunu haqqında / H.Səmadzadə // Revolyu- siya və kultura. ‒ 1940. ‒ № 1. ‒ S. 40‒43.

1941 4700. Şərif, Ə. Teatr tənqidi haqqında mülahizələr: [məqalədə C.Məm- mədquluzadənin dram əsərləri haqqında da verilmişdir] / Əziz Şərif // Ədəbiy- yat. ‒ 1941. ‒ 2 fevral.

1942 4701. Cəfər, M. Bir daha satiramız haqqında: “Ölülər”pyesi haqqında / Məmməd Cəfər // Ədəbiyyat. ‒ 1942. ‒ 10 fevral. 4702. Mir Cəlal. “Anamın kitabı”nda vətənpərvərlik / Mir Cəlal // Vətən uğrunda. ‒ 1942. ‒ № 4‒5. ‒ S. 90‒98.

1943 4703. Məmmədzadə, M. Realizmin və yumorun sirri: [“Ölülər” əsəri haq- qında] / Mehdi Məmmədzadə // Ədəbiyyat. ‒ 1943. ‒ 8 avqust.

1944 4704. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Mir Cəlal // Ədəbiyyat. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr.

1945 4705. Kişmiş oyunu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1945. ‒ 10 iyun. 4706. Sadıq, Ə. Təbriz teatrı: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” və “Usta Zeynal” əsərlərinin Təbrizdə tamaşaya qoyulması haqqında bəhs olunur] / Əvəz Sadıq // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1945. ‒ 25 avqust. 439 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4707. Sadıq, Ə. Təbriz teatrı tarixindən: “Ölülər” pyesindən bəhs edilir / Əvəz Sadıq // Azərbaycan incəsənəti: Azərbaycan teatrı tarixinə aid materiallar / Azərb. SSR EA, Ü.Hacıbəyov ad. Azərb. İncəsənət İn-tu; [red. C.Cəfərov]. ‒ Cild 3. ‒ Bakı, 1950. ‒ S. 217‒227.

1946 4708. Əliyev, M. Bir aktyorun dəftərçəsindən / Mirzəağa Əliyev // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. ‒ Bakı, 1946. ‒ S. 60‒61. 4709. Sadıq, Ə. “Anamın kitabı” Təbrizdə / Əvəz Sadıq // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 25 may.

1947 4710. Arif, M. Azərbaycan ədəbiyyatında milli dostluq ideyası: [“Kaman- ça” əsəri haqqında] / M.Arif // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1947. ‒ № 11. ‒ S.133. 4711. Cəfər, M. Dəli yığıncağı: [C.Məmmədquluzadənin vəfatının 15 illiyi münasibətilə] / M.Cəfər // Ədəbiyyat. ‒ 1947. ‒ 11 yanvar. 4712. Rəfili, M. Zülmət içində bir nur: [“Ölülər” əsəri haqqında] / M.Rəfili // Ədəbiyyat. ‒ 1947. ‒ 11 yanvar.

1949 4713. Cəfərov, M. Azərbaycan Sovet dramaturgiyasının bəzi məsələləri haqqında: [məqalədə C.Məmmədquluzadənin dram əsərləri haqqında da verilmişdir] / M.Cəfərov // Ədəbiyyat məcmuəsi / Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1949. ‒ Cild 4. ‒ S. 37‒39. 4714. Əliyev, M. Keçmişlərdən: [Məqalədə C.Məmmədquluzadənin dram əsərləri haqqında da verilmişdir] / M.Əliyev // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1949. ‒ № 5. ‒ S. 132. 4715. Məmmədov, M. Malı teatrı və Azərbaycan teatrı / M.Məmmədov // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1949. ‒ № 10. ‒ S. 117‒121. 4716. Sultanlı, Ə. Ostrovski və Azərbaycan dramaturgiyası / Əli Sultanlı // ADU-nun Əsərləri. ‒ 1949. ‒ S. 19‒20.

1950 4717. Hüseynzadə, L. Naxçıvan teatr tarixindən / L.Hüseynzadə // Azərbaycan incəsənəti. ‒ 1950. ‒ Cild 3. ‒ S. 194‒216. 4718. Məmmədli, Q. Azərbaycan teatrı Orta Asiyada / Q.Məmmədli // Azərbaycan incəsənəti. ‒ 1950. ‒ Cild 3. ‒ S. 228‒233.

1952 4719. Adil, B. Teatr tariximizin yaradılması yolunda cəsarətli addım / B.Adil // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1952. ‒ № 4. ‒ S. 131‒134.

440 BİBLİOQRAFİYA

1954 4720. Vəliyev, M. “Ölülər” əsərinin ölməz ənənələri / Məsud Vəliyev // Azərbaycan. ‒ 1954. ‒ № 10. ‒ S. 139‒152.

1955 4721. Xəndan, C. Ədəbi stil, metod və cərəyan / Cəfər Xəndan // Azərbaycan. ‒ 1955. ‒ 6, 13 oktyabr. 4722. Məmmədov, Ə. C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası: [M.Vəliye- vin eyniadlı əsəri haqqında] / Ə.Məmmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 12 mart. – S. 2.

1956 4723. Elmi sessiya: [C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin ilk tamaşa- sının 40 illiyinə həsr edilmiş sessiya] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 27 may.

1957 4724. Haqverdiyev, Ə. Beş il: [məqalədə “Ölülər” əsəri haqqında bəhs olunur] / Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev // Seçilmiş əsərləri / Ə.Haqverdiyev. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 1957. ‒ S. 357‒358. 4725. “Ölülər” pyesi tamaşasından bir pərdə // Kommunist. ‒ 1957. ‒ 17 may. 4726. Rəhimova, G. “Ölülər” əsərinin səhnəyə qoyulması tarixi haqqında / G.Rəhimova // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. ‒ 1957. ‒ № 5. ‒ S. 147‒156. 4727. Zamanov, A. “Ölülər” komediyasının ilk tamaşası / A.Zamanov // Azərbaycan. ‒ 1957. ‒ № 1. ‒ S. 200‒206.

1958 4728. Cəfərov, C. Teatr tariximizin səhifələrindən: [“Ölülər” əsərinin ta- maşaya qoyulması haqqında] / Cabir Cəfərov // Ədəbiyyat. ‒ 1958. ‒ 28 iyul. 4729. Hacıyeva, A. C.Məmmədquluzadənin dram əsərlərinin dili haqqında / A.Hacıyeva // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1958. ‒ № 5. ‒ S. 67‒76. 4730. Həsənov, L. Sevimli teatr: [“Ölülər” əsərinin Nuxada tamaşaya qo- yulması münasibətilə] / L.Həsənov // Nuxa fəhləsi. ‒ 1958. ‒ 6 iyul. 4731. İsmayılov, N. “Ölülər” özfəaliyyət səhnəsində / N.İsmayılov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1958. ‒ 27 sentyabr. 4732. Rəhimova, G. C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyasının sənətkar- lıq xüsusiyyətləri / G.Rəhimova // S. M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. ‒ 1958. ‒ № 1. ‒ S. 65‒75. 441 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4733. Zamanov, A. “Ölülər” – Ölməzdir: [əsərin Kirovabad teatrı tərəfin- dən Bakıda tamaşaya qoyulması münasibətilə] / Abbas Zamanov // Kommu- nist. ‒ 1958. ‒ 17 may.

1959 4734. Axundov, A. “Ölülər” komediyasında dini mövhumatın tənqidi haq- qında / A.Axundov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1959. ‒ Burax. 2. ‒ S. 55‒60. 4735. Aslanov, M. “Ölülər” komediyasının təhlili haqqında / M.Aslanov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1959. ‒ 22 yanvar. 4736. Cəfərov, C. Hüseyn Ərəblinski: [kitabda “Ölülər” əsərinin səhnələşdirilməsi haqqında da verilmişdir] / Cəfər Cəfərov // Azərbaycan dram teatrı (1873-1941) / C. Cəfərov. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 134‒142. 4737. Fərəcov, İ. C.Məmmədquluzadənin dram və nəsr əsərləri / İ.Fərəcov // Bakı (axşam). ‒ 1959. ‒ 13 mart. 4738. Kəndli Qafar. Azərbaycan dramaturqlarının əsərləri Cənubi Azər- baycan səhnəsində (1941-1946) / Kəndli Qafar // Azərb. SSR EA-nın Xəbər- ləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1959. ‒ № 3. ‒ S. 83‒85. 4739. Rəhimova, G. C.Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” komediyası / G.Rəhimova // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1959. ‒ № 2. ‒ S. 91‒99.

1960 4740. Mir Cəlal. Ədəbiyyat qardaşlıq ideyalarının təntənəsidir: [C.Məm- mədquluzadənin “Kamança” pyesində qardaşlıq ideyalarının təbliği haqqında] / Mir Cəlal // Bakı.‒ 1960.‒ 23 noyabr.

1961 4741. Məmmədli, Q. Qırx beş il qabaq: [“Ölülər” əsərinin ilk quruluşu mətbuat səhifələrində] / Qulam Məmmədli // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 4. ‒ S. 217‒221. 4742. Mir Cəlal. Ədəbiyyat qardaşlıq ideyalarının təntənəsidir: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Kamança” pyesində qardaşlıq ideyalarının təbliği haqqında] / Mir Cəlal // Bakı (axşam). ‒ 1960. ‒ 23 noyabr. 4743. Ölülər // İslam ensiklopediyası. ‒ Cild 2. ‒ İstambul, 1961. ‒ S. 148. 4744. Rza, R. Kefli İskəndər: [şeir] / Rəsul Rza // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 5. ‒ S. 29.

442 BİBLİOQRAFİYA

1962 4745. İsrafilov, H. C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” komediyasında İsgəndər obrazı və onun prototipləri haqqında / Hüseyn İsrafilov // Azərb. SSR EA aspirantlarının IX konfransının materialları. ‒ 1962. ‒ S. 149‒150.

1963 4746. Aslanov, M. Dramatik əsərlərin tədrisi ilə əlaqədar aparılan sinif- dənkənar işlər haqqında / M.Aslanov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1963. ‒ Burax. 1. ‒ S. 64‒71. 4747. Qubaydullin, X. Azərbaycan klassik dramaturgiyası tatar səhnəsin- də / X.Qubaydullin // Azərb.SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1963. ‒ № 1. ‒ S. 89‒90. 4748. Məmmədli, Q. Ölü dirilməz / Q.Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1963. ‒ 14 dekabr. 4749. Mir Cəlal. Ölməz “Ölülər” haqqında / Mir Cəlal // Ölülər / C.Məmmədquluzadə. – Bakı, 1963. ‒ S. 67‒70.

1964 4750. Adıgözəlov, V. Ölülər: 3 pərdəli 6 şəkilli opera: [C.Məmmədquluza- dənin eyniadlı pyesi əsasında] / V.Adıgözəlov // Bakı (axşam). ‒ 1964. ‒ 17 aprel. 4751. Aslanov, M. “Ölülər”, “Müsibəti Fəxrəddin” və “Almaz” əsərlərinin tədrisi / M.Aslanov // Dramatik əsərlərin tədrisi metodikası. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 48‒69. 4752. Əlioğlu, M. Atalar və oğullar: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında] / Məsud Əlioğlu // Ədəbiyyatda yeni insan. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 67‒89. 4753. İsrafilov, H. İslam dininə qarşı kəskin satira: [“Ölülər” əsəri haqqında] / Hüseyn İsrafilov // Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 6. ‒ S. 205‒208. 4754. İsrafilov, H. “Ölülər” pyesinin janr xüsusiyyətləri / Hüseyn İsrafilov // Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri / Arif Səfiyev. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 158‒174. 4755. Qəni Səməd. Dramaturgiyamızın incisi: [“Ölülər” əsəri haqqında] / Qəni Səməd // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 4 aprel. 4756. Səfərov, C. Düşənbə görüşləri: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri tacik səhnəsində] / Cabir Səfərov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 4 aprel; Bakı. ‒ 1964. ‒ 4 aprel. 4757. Sultanlı, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Əli Sultanlı // Azərbaycan dramaturgiyasının inkişafı tarixindən / Əli Sultanlı. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 208‒240.

443 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1965 4758. Adil, B. Böyük ədibə layiq. “Anamın kitabı” / B.Adil // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 27 noyabr. 4759. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiya və teatr haq- qında / Xalid Əlimirzəyev // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1965. ‒ № 6. ‒ S. 57‒64. 4760. Əliyev, A. C.Məmmədquluzadə və H.Minasazov: [məqalədə H.Mi- nasazovun 1909-cu ildə “Ölülər” əsəri haqqında yazdığı məqalələrdən bəhs olunur] / Arif Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 15 iyun. 4761. Hacıyeva, T. “Ölülər” tamaşaya hazırlanır: [C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə] / T.Hacıyeva // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1965. ‒ 2 dekabr. 4762. Həsənov, B. “Ölülər” əsərində dini cəhalətin tənqidi / Bikəs Həsənov // Yeni Şirvan. ‒ 1965. ‒ 16 oktyabr. 4763. İsrafilov, H. “Ölülər” haqqında ilk rəy / Hüseyn İsrafilov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 26 iyun. 4764. Qəmküsar xalq kədərinin ifadəçisi idi: [Qəmküsar 1916-cı ildə C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” komediyasında çıxış etmiş] // Bakı (axşam). ‒ 1965. ‒ 4 dekabr. 4765. Qurbanov, M. C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Mustafa Qurbanov // Kommunizm yolu. ‒ 1965. ‒ 12 noyabr. 4766. Məmmədli, Q. “Ölülər” ilk dəfə Bakıda oynanılmışdır / Qulam Məmmədli // Bakı. ‒ 1965. ‒ 3 avqust. 4767. Məşkur, Ə. Anamın kitabı / Məşkur Əkbər // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 30 oktyabr. 4768. Mirəhmədov, Ə. “Ölülər”in ilk redaksiyası / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 24 iyul. 4769. Səfərov, C. “Ölülər”in səhnə taleyinə dair qeydlər / Cabir Səfərov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 20 noyabr. 4770. Şükürov, A. C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / A.Şükürov // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1965. ‒ 26 avqust.

1966 4771. Adilov, M. Orta məktəbdə “Ölülər” pyesinin dil və üslubunun tədri- sinə dair / Musa Adilov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 26 may. 4772. Bektaşi, İ. “Ölülər”in ilk tamaşası / İnayət Bektaşi // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 2 fevral. 4773. Əbilov, İ. “Bir tikə ağac qırığı”nın sehri: [“Kamança” əsəri haqqında] / İmamverdi Əbilov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1966. ‒ 18 dekabr. 444 BİBLİOQRAFİYA

4774. Əkbər, M. Məmmədhəsən əminin surtuq əhvalatı: [“Ölülər” pyesinin qəhrəmanı haqqında] / Məmməd Əkbər // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 19 noyabr. 4775. Əlimirzəyev, X. “Ölülər” səhnədə / Xalid Əlimirzəyev // Azərbay- can gəncləri. ‒ 1966. ‒ 16 noyabr. 4776. Mehdiyev, Ə. “Ölülər” həyatdan götürülmüşdür / Əli Mehdiyev // Bakı. ‒ 1966. ‒ 19 noyabr. 4777. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyasında dinin ifşası / Mehdi Məmmədli // S. M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 6‒9. 4778. Muradxanov, M. “Danabaş kəndinin məktəbi” pyesi haqqında pedaqoji qeydlər / M.Muradxanov //Azərbaycan məktəbi. ‒ 1966. ‒ № 12. ‒ S. 68‒73. 4779. “Ölülər” tamaşaya qoyulacaq // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 9 fevral. 4780. Yaşar, Q. Düşündürən ölülər: [“Ölülər” əsəri səhnədə] / Q.Yaşar // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 10 dekabr. 4781. Yusifov, Y. “Ölülər” komediyasının tədrisi zamanı şagirdlərin elmi- ateizm ruhunda tərbiyə edilməsi təcrübəsindən / Y.Yusifov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi. ‒ 1966. ‒ Burax. 4. ‒ S. 78‒91. 4782. Zamanov, A. Ölülər aləminin tənqidi / Abbas Zamanov // Şəfəq. ‒ 1966. ‒ 1 noyabr; Muğan. ‒ 1966. ‒ 1 noyabr; Qələbə. ‒ 1966. ‒ 3 noyabr; Qızıl Qusar. ‒ 1966. ‒ 3 noyabr.

1967 4783. Arif, M. “Ölülər” və İsgəndər: [İ.İsrafilovun çapdan çıxmış “Ölülər” monoqrafiyası haqqında] / Məmməd Arif // Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 128‒130. 4784. Bəktaşi, İ. İsgəndər ölülər mühitində / İ.Bəktaşi // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. 4785. Cəfərov, C. “Ölülər” tamaşası haqqında / Cəfər Cəfərov // Kommu- nist. ‒ 1967. ‒ 24 yanvar. 4786. Ədibin şah əsəri səhnədə: [C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında] // Bakı. ‒ 1967. ‒ 2 iyun. 4787. Əliyev, B. “Ölülər” Cənubi Azərbaycan səhnəsində / Balaşirin Əliyev // Bolluq uğrunda. ‒ 1967. ‒ 19 aprel. 4788. Həyatzadə, M. “Ölülər” Carco səhnəsində: [Gürcüstanda] / M.Hə- yatzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 6 may. ‒ S. 11. 4789. Hüseynov, F. Maraqlı tədqiqat əsəri: [H.İsrafilovun “Ölülər” mono- qrafiyası haqqında] / Firudin Hüseynov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 18 fevral. 445 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4790. Xəlilov, Ə. “Ölülər” haqqında tədqiqat: [H.İsrafilovun C.Məmməd- quluzadənin eyniadlı əsərinə həsr olunmuş tədqiqat əsəri “Ölülər” haqqında] / Ə.Xəlilov // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 24. 4791. İbad oğlu, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası /Ə.İbad oğlu // Azərbaycan müəllimi.- 1967.- 4 iyun.- S.2. 4792. İsrafilov, H. Əlavə və ixtisar lazımdırmı?: [C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında] / Hüseyn İsrafilov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 1 aprel. 4793. Məhərrəmov, M. “Ölülər” əsərində bir psixoloji moment / Məm- mədəli Məhərrəmov // Azərbaycan pioneri. ‒ 1967. ‒ 14 may. 4794. Məmmədli, Q. Bir daha “Ölülər” haqqında: [“Ölülər” pyesinin Nax- çıvanda tamaşaya qoyulması tarixinə dair] / Qulam Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 18 noyabr. 4795. Məmmədov, N. Qiymətli tədqiqat əsəri: [H.İsrafilovun “Ölülər” adlı əsəri haqqında] / N.Məmmədov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 18 mart. 4796. Məmmədquluzadənin dramaturgiyasında sənətkarlıq // Ədəbiy- yat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 13 may. ‒ S. 3‒4. 4797. Nəsirli, Y. “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında bəzi qeydlər / Yasif Nəsirli // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiy- yat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 81‒88. 4798. Nəsirli, Y. Köhnə kəndin faciələri: [“Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında] / Yasif Nəsirli // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 31 may. 4799. Təhmasib, R. Bir daha “Ölülər” haqqında: [“Ölülər” pyesinin Naxçıvanda tamaşaya qoyulması tarixinə dair] / Rza Təhmasib // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 18 noyabr. 4800. Təhmasib, R. “Ölülər” Naxçıvanda: [Cəlil Məmmədquluzadənin 100 illiyi münasibətilə] / Rza Təhmasib // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 10 iyun. – S. 9.

1968 4801. Şərif, Ə. Başı bəlalı “Ölülər” haqqında / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1968. ‒ 10 mart. 4802. Şərif, Ə. Fikirimcə...: [Azərbaycan Dram Teatrında tamaşaya qoyul- muş “Ölülər” pyesinin müzakirəsi haqqında] / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incə- sənət. ‒ 1968. ‒ 8 mart. ‒ S. 10‒11.

1970 4803. Əlimirzəyev, X. Danabaş kəndinin məktəbi / Xalid Əlimirzəyev // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1970. ‒ № 4. ‒ S. 18‒23; № 5‒6. ‒ S. 14‒19. 446 BİBLİOQRAFİYA

1971 4804. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyasında janr xüsusiyyətləri / Xalid Əlimirzəyev // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 6. ‒ S. 30‒35.

1972 4805. Əlimirzəyev, X. C.Məmmədquluzadə dramaturgiyasında müsbət qəhrəman və müsbət ideal / Xalid Əlimirzəyev // Azərbaycan. ‒ 1972. ‒ № 5. ‒ S. 197‒205.

1973 4806. Əfəndiyev, A. Şeyx Nəsrullah əsarəti: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri üzrə] / Asif Əfəndiyev // Ulduz. ‒ 1973. ‒ № 4. ‒ S. 50‒54. 4807. İnqilab. Cəlil Məmmədquluzadə və teatr / İnqilab // Elm və həyat. ‒ 1973. ‒ № 10. ‒ S. 22‒23. 4808. Məmmədli, Q. Hər şeyi öz adı ilə... [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin ilk tamaşasının rejissoru haqqında] / Qulam Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1973. ‒ 17 fevral. ‒ S. 12.

1974 4809. Cəfərov, M.C. Ölülər; Anamın kitabı: [əsərin qısa təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün / M.C.Cəfərov; F.Qasımzadə. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 240‒254. 4810. Əlioğlu, M. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyasında sənətkar- lıq / Məsud Əlioğlu // Ədəbi fraqmentlər / M.Əlioğlu. ‒ Bakı, 1974. ‒ S.56‒64. 4811. İbrahimov, M. Realist dramaturgiya və onun tədqiqi: [C.Məmməd- quluzadənin dramlarının tədqiqi haqqında] / Mirzə İbrahimov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1974. ‒ 23 mart. ‒ S. 10‒11.

1975 4812. Cəfərov, M.C. Ölülər; Anamın kitabı: [əsərin qısa təhlili] / M.C.Cə- fərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün / M.C.Cəfərov; F.Qasımzadə. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 240‒254.

1976 4813. Əfəndiyev, A. Şeyx Nəsrullah əsarəti: Özgələşmə; Eyniləşmə; Küt- ləvi psixoz; Şeyx Nəsrullah aktyorluğu; Kütləvi günah; İskəndər təkliyi; Ölməzlik / Asif Əfəndiyev // Müdriklik səlahiyyəti / Asif Əfəndiyev. ‒ Bakı, 1976. ‒ S. 140‒151.

447 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1977 4814. Atayev, M. “Ölülər” həvəskarların ifasında: [Şuşanın teatr həvəskar- ları tərəfindən əsərin tamaşası haqqında] / M.Atayev // Mədəni-maarif işi. ‒ 1977. ‒ № 3. ‒ S. 41‒42. 4815. “Ölülər” fars dilində: [Tehranın “Dünya” nəşriyyatı tərəfindən çap edilməsi haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1977. ‒ 10 sentyabr. ‒ S. 3.

1978 4816. Ağayev, Ə. Gülüş və göz yaşları içində: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” əsərinin M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında tamaşası haqqında] / Əkbər Ağayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1978. ‒ 1 iyul. ‒ S. 6‒7. 4817. Allahverdiyev, M. Güldürüb ağladan gülüş: [M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında M.Məmmədovun rejissorluğu ilə tamaşaya qoyulan “Dəli yığıncağı” komediyasının tamaşası haqqında] / Mahmud Allahverdiyev // Bakı. ‒ 1978. ‒ 8 iyun. 4818. Atayev, M. Cəlil Məmmədquluzadə və teatr / Məmmədşah Atayev // Qobustan. ‒ 1978. ‒ № 2. ‒ S. 4‒6. 4819. Atayev, M. Köhnə dünyanın ifşası: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” komediyasının M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında tamaşaya hazırlanması haqqında] / Məmmədşah Atayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1978. ‒ 15 aprel. ‒ S. 5. 4820. Zamanov, A. Dəlilər aləminin faciəsi: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” pyesinin M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında tamaşası haqqında] / Abbas Zamanov // Kommunist. ‒ 1978. ‒ 7 iyun.

1979 4821. Cəfərov, M.C. Ölülər; Anamın kitabı: [əsərin qısa təhlili] / M.C.Cə- fərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün / M.C.Cəfərov, F.Qasımzadə. ‒ Bakı, 1979. ‒ S. 243‒256. 4822. Əhmədov, C. Mirzə Cəlil dramaturgiyası haqqında yeni tədqiqat: Xalid Əlimirzəyevin “Problemlər və xarakterlər dramaturgiyası” kitabı haqqında / Camal Əhmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1979. ‒ 21 dekabr. 4823. Qarayev, Y. Klassiki axtarıram. Bir tamaşadan sonrakı düşüncələr: [M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında “Dəli yığıncağı” pyesinin tamaşaya qoyulması haqqında] / Yaşar Qarayev // Azərbaycan. ‒ 1979. ‒ № 5. ‒ S. 165‒177. 4824. Zamanov, A. “Ölülər”in ilk tamaşası / Abbas Zamanov // Əməl dostları. ‒Bakı, 1979. ‒S. 335‒346. 448 BİBLİOQRAFİYA

1980 4825. Atayev, M. Axtarışlar və nəticə: [“Ölülər”in səhnə təcəssümündəki bəzi təhriflər haqqında] / M.Atayev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1980. ‒ 25 yanvar. ‒ S. 5. 4826. Atayev, M. “Ölülər” SSRİ xalqlarının səhnələrində: Teatr əlaqələri- miz tarixindən / Məmmədşah Atayev // Ulduz. ‒ 1980. ‒ № 11. ‒ S. 62‒64. 4827. Bayramov, M. Kimdir dəli?: [M.Əzizbəyov adına Lenin ordenli Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrının Cəlil Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” pyesinin Yerevanda tamaşası haqqında] / M.Bayramov // Sovet Ermənistanı. ‒ 1980. ‒ 16 dekabr. 4828. Cəfərov, M.C. Ölülər: [əsərin qısa təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiy- yat: 9-cu sinif üçün: XII nəşri. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 243‒259. 4829. Əsgərli, Z. Klassiki yenidən tədqiq edərkən: [Xalid Əlimirzəyevin “Problemlər və xarakterlər dramaturgiyası” kitabı haqqında] / Z.Əsgərli // Azərbaycan. ‒ 1980. ‒ № 5. ‒ S. 193‒198. 4830. Hidayətov, Q. Problemlər və xarakterlər dramaturgiyası: Xalid Əlimirzəyevin “Problemlər və xarakterlər dramaturgiyası” kitabı haqqında / Q.Hidayətov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1980. ‒ 17 iyun. 4831. Zamanov, A. Klassik povestin yeni şərhi: [universitetin beşinci kurs tələbəsi Məti Bayramovun “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti ətrafında yazdığı diplom işi haqqında] / Abbas Zamanov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1980. ‒ 22 iyul.

1981 4832. Atayev, M. Dəli yığıncağı: [əsərin M.Əzizbəyov adına Dram Teatrında tamaşası haqqında] / Məmmədşah Atayev // Qobustan. ‒ 1981. ‒ № 1. ‒ S. 25‒28. 4833. Atayev, M. Səhnəmizin incisi: [“Ölülər” əsərinin tamaşaya qoyul- masının 65 illiyi münasibətilə] / Məmmədşah Atayev // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1981. ‒ 8 may. ‒ S. 5. 4834. Əlisəmid. Bir daha “Dəli yığıncağı” haqqında / Əlisəmid // Qobus- tan. ‒ 1981. ‒ № 1. ‒ S. 31‒33. 4835. Quliyev, Ç. Sabahın ümidində: [“Dəli yığıncağı” pyesinin tamaşası haqqında] / Çingiz Quliyev // Qobustan. ‒ 1981. ‒ № 1. ‒ S. 33‒35. 4836. Rüstəmxanlı, S. Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyası və folklor / Sabir Rüstəmxanlı // Qobustan. ‒ 1981. ‒ № 1. ‒ S. 22‒24.

1982 4837. Atayev, M. Səhnəmizin unudulmaz səhifələri: [C.Məmmədquluza- dənin əsərləri Cənubi Azərbaycan səhnəsində] / Məmmədşah Atayev // Qobustan. ‒ 1982. ‒ № 1. ‒ S. 27‒29.

449 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4838. Məmmədova, D. Bir daha “Kamança” pyesi haqqında / D.Məmmədova // Azərb.SSR EA-nın Xəbərləri. Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası. ‒ 1982. ‒ № 4. ‒ S. 34‒37. 4839. Rəhimli, İ. “Danabaş kəndinin əhvalatları”: [Ş.Qurbanov adına Musiqi Komediya Teatrında hazırlanmış “musiqili məsxərə” janrında eyniadlı tamaşa haqqında] / İlham Rəhimli // Kommunist. ‒ 1982. ‒ 11 iyul.

1983 4840. Səmədzadə, S. Dirilməyən “ölülərin” aqibəti: [Lənkəran Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuş əsər haqqında] / S.Səmədzadə, H.Əliyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1983. ‒ 8 iyul. ‒ S. 5. 4841. Razi, H. Ölülər: [şeir] / Hüseyn Razi // Azərbaycan. ‒ 1983. ‒ № 3. ‒ S. 96‒97.

1985 4842. İsmayılzadə, M. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” pyesinin əlyazması / M.İsmayılzadə // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Ədəbiy- yat, dil və incəsənət seriyası. ‒ 1985. ‒ № 3. ‒ S. 52‒56. 4843. Paşayev, V. “Danabaş kəndinin hekayətləri” səhnədə: [M.Qorki adına Gənc Tamaşaçılar Teatrında] / V.Paşayev // Qobustan. ‒ 1985. ‒ № 1. ‒ S. 11‒13. 4844. Rəhimli, İ. Janr əlvanlığı: [M.Qorki adına Gənc Tamaşaçılar Teat- rında C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin məktəbi” əsərinin tamaşası haqqında] / İlham Rəhimli // Kommunist. ‒ 1985. ‒ 3 yanvar.

1986 4845. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum kiçik pyesləri / İsa Həbibov // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 11‒12. 4846. Həbibov, İ. Kefli İsgəndərin əsas prototipi: “Ölülər – 70” / İsa Həbibbəyli // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 6‒8. 4847. Həbibоv, İ. Ölməzlik: C.Məmmədquluzаdə ‒ 120: [“Ölülər” əsəri haqqında] / İ.Həbibоv // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4 (72). ‒ S. 2‒5. 4848. Həşimov, H. “Dəli yığıncağı” tarixi baxımdan / Hüseyn Həşimov // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 9‒10. 4849. Səsli... kolleksiya: [“Ölülər” satrik komediyası və hekayələrinin alman dilinə tərcüməsi haqqında] // Bakı. ‒ 1986. ‒ 16 yanvar. 4850. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” pyesi haq- qında / İradə Şəmsizadə // Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında realizm. ‒ Bakı: BDU, 1986. ‒ S. 58‒67.

450 BİBLİOQRAFİYA

1987 4851. Həbibov, İ. Zənginləşən irs: [Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum dram əsərləri] / İsa Həbibov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1987. ‒ 10 aprel. ‒ S. 8.

1988 4852. İsrafilov, H. İnqilabi-satirik və tənqidi realist komediyalar, satira və monumentalizm tragikomik “Ölülər”, “Dəlilər”, “Abrazovannılar” aləmi: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında) / H.İsrafilov // Azərbaycan dramaturgiyasının inkişaf problemləri: (1890-1920-ci illər) / H.İsrafilov. ‒ Bakı, 1988. ‒ S. 26‒71.

1989 4853. Həbibbəyli, İ. Kefli İsgəndərə doğru / İsa Həbibbəyli // Gənclik. ‒ 1989. ‒ № 60. ‒ S. 15. 4854. Həbibov, İ. Ölməzlik: [“Ölülər” əsəri haqqında] / İsa Həbibov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1989. ‒ 16 iyun. ‒ S. 6. 4855. Vəlixanov, N. Tənqidi realist dramaturgiya // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri / Nadir Vəlixanov; red.: K.Məmmədov, K.Əliyev. ‒ Bakı, 1989. ‒ S. 23‒42.

1991 4856. İsmаyılоv, T. C.Məmmədquluzаdənin “Аnаmın kitаbı” drаmındа simvоlikа / T.İsmаyılоv // Qobustan. ‒ 1991. ‒ № 4 (92). ‒ S. 33‒35.

1992 4857. Zamanov, A. Anamızın və vicdanımızın səsi / Abbas Zamanov // Xalq qəzeti. ‒ 1992. ‒ 16 dekabr.

1994 4858. Əsədqızı, M. Güclü qrotesk üslubu ilə: [“Qurbanəli bəy” hekayəsi- nin tamaşaya qoyulması haqqında] / Mahitəvan Əsədqızı // İncəsənət. ‒ 1994. ‒ 6 sentyabr.

1996 4859. Şəmsizadə, İ. “Anamın kitabı” dramı haqqında / İradə Şəmsizadə // Filoloji araşdırmalar. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 1996. ‒ S. 38‒40.

1999 4860. Nəzərli, H. Bir əhvalatın qroteski fonunda insaf və həqiqət axtarışı: [Teatrımızın 125 illiyinə həsr olunmuş festivalda Sumqayıt Dövlət Teatrının 451 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ truppası Milli Teatrda Cəlil Məmmədquluzadənin povesti əsasında səhnələş- dirdiyi “Bir eşşək əhvalatı” tragikomediyasının tamaşası haqqında] / H.Nəzərli // Xalq qəzeti.‒ 1999.‒ 19 dekabr.‒ S.4.

2000 4861. Vahabova, S. “Anamın kitabı” əsərinə bir nəzər / Səadət Vahabova // Filoloji araşdırmalar. ‒ Kitab 12. – Bakı, 2000. ‒ S. 74‒76.

2001 4862. Mehdiyeva, S. “Ölülər” və “dirilər” / Sevinc Mehdiyeva // Elmi axtarışlar: Filologiya. Tarix. İncəsənət . ‒ Bakı, 2001. ‒ Toplu 5. ‒ S. 69‒71. 4863. Məmmədova, Z. “Cəlil Məmmədquluzadə”nin “Anamın kitabı” əsərində milli özünüdərk / Zemfira Məmmədova // Elmi axtarışlar: Filologiya. Tarix. İncəsənət. ‒ Bakı, 2001. ‒ Toplu 6. ‒ S. 49‒52. 4864. Vəliyev, T. Cəlil Məmmədquluzadənin pyeslərinin səhnə təcəssümü / Tariyel Vəliyev // Elmi axtarışlar: Filologiya. Tarix. İncəsənət. ‒ Bakı, 2001. ‒ Toplu 3. ‒ S. 283‒288.

2002 4865. “Anamın kitabı” yeni quruluşda // Şərq qapısı. ‒ 2002. ‒ 26 dekabr.

2003 4866. Dilini qorumayan bir millət özünü, öz gələcəyini, öz dövlətini, öz mənliyini qoruya bilməz: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” əsərinin Naxçıvan Tələbə Teatr studiyasında tamaşaya qoyulması haqqında] // Yeni Azərbaycan. ‒ 2003. ‒ 24 oktyabr. ‒ S. 10. 4867. İsrafilov, İ. İsgəndər və İsgəndərlik: [“Ölülər” əsəri haqqında bəzi düşüncələr] / İsrafil İsrafilov // Azərbaycan. ‒ 2003. ‒ № 8. ‒ S. 178‒181.

2004 4868. Adıgözəlov, H. Qoqol və Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” aləmi / H.Adıgözəlov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 13. ‒ S. 62‒64. 4869. Əlimirzəyev, X. C.Məmmədquluzadə dramaturgiyasının janr xüsu- siyyətləri // Dramaturgiya, teatr və səhnə sənəti / Xalid Əlimirzəyev. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 3‒20. 4870. Əlimirzəyev, X. “Ölülər” səhnədə // Dramaturgiya, teatr və səhnə sənəti / Xalid Əlimirzəyev. ‒ Bakı, 2004. ‒ S. 98‒105. 452 BİBLİOQRAFİYA

4871. Şirəliyeva, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin Naxçıvan tele- viziyasında səhnələşdirilməsi / Şəhla Şirəliyeva // Naxçıvan Dövlət Universite- tinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 13. ‒ S. 39‒41.

2005 4872. Qəhrəmanova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı”nda ailə / Aytəkin Qəhrəmanova // NDU-nun Xəbərləri. – 2005. – № 17. – S. 96-99.

2006 4873. Anamın kitabı tragikomediyası: [əsərin təhlili] // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: N.Cəfərov, İ.Həbibbəyli, N.Əliyeva, A.Bakı- xanov. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 35‒38. 4874. Anamın kitabı tragikomediyası: [əsərin təhlili] / Saməddin İbrahimov // Ədəbiyyat: (şagirdlər, abituriyentlər, müəllimlər, və valideynlər üçün vəsait) / Saməddin İbrahimov. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 32‒36. 4875. Böyük ədibin özü də hörmətlə anıldı: [C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” komediyasının ilk səhnə həyatı haqqında] // Azərbaycan.‒2006.‒ 11 oktyabr. ‒ S.6. 4876. Eyvazova, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesində Şeyx Nəsrullah rolunun Təbrizdə ilk ifaçısı: [Əli Azəri haqqında] / Roza Eyvazova // Elm. ‒ 2006. ‒ 28 fevral. ‒ S. 14. 4877. Həsənzadə, T. “Ölülər” əsərinin nəşrində yanlışlığa da yol verilib: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin nəşri tarixi haqqında] / Turan Həsənzadə // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 20 avqust. ‒ S. 5. 4878. Şahbəndəyev, H. C.Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” əsərinin öyrədilməsi təcrübəsindən / Hüseyn Şahbəndəyev // Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi. ‒ 2006. ‒ № 3. ‒ S. 39‒42. 4879. Yusifli, C. Mirzə Cəlil komediyalarında struktur-kompozisiya xüsusiyyətləri / Cavanşir Yusifli // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. – Kitab I: “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri: yeni baxış və bədii- metodoloji dəyərləndirmə meyarları”. ‒ Bakı, 2006. ‒ S. 204‒221.

2007 4880. Qasımov, Ə. “Ölülər”in ilk səhnə həyatı, yaxud məşhur tragikomediya birinci dəfə nə vaxt və harada tamaşaya qoyulmuşdur / Ələkbər Qasımov // Elm. ‒ 2007. ‒ 24 avqust. ‒ S. 15; 18 iyul. ‒ S. 15. 4881. Qəhrəmanov, Ə. “Ölülər”in ilk tamaşası mətbuat səhifələrində / Əli Qəhrəmanov // Mədəni-maarif. ‒ 2007. ‒ № 4. ‒ S. 19‒22.

453 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2008 4882. Cəfərova, N. Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musi- qili Dram Teatrının yubiley töhfəsi / Nərmin Cəfərova // İki sahil. ‒ 2008. ‒ 1 noyabr. ‒ S. 8. 4883. Əliyev, V.H. C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalat- ları” əsərində üslub və məzmun vəhdəti / V.H.Əliyev // ADPU-nun Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ Bakı, 2008. ‒ № 2. ‒ S. 187‒193. 4884. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan teatrı / İsa Həbibbəyli // Naxçıvan. ‒ 2008. ‒ № 17. ‒ S. 39‒67. 4885. İsmayıloğlu, A. Tariximizin bədii təcəssümü: Naxçıvan Teatrı – 125: [məqalədə teatrda C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin tamaşaya qoyulma- sı haqqında da verilmişdir] / Atababa İsmayıloğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2008. ‒ 26 iyun. ‒ S. 5. 4886. Qiyas, Ə. Diqqətli olun: Səhnədə Mirzə Cəlildir / Əyyub Qiyas // Ekran-efir. ‒ 2008. ‒ 22 noyabr. ‒ S. 24. 4887. Quliyev, Q. Şekspir və Məmmədquluzadə: Gülən faciə və ağlayan komediya / Qorxmaz Quliyev // Azərbaycan. ‒ 2008. ‒ № 8. ‒ S. 134‒158.

2009 4888. Eyvazov, S. “Ölülər” Tələbə Teatr Studiyasında / Seyfəddin Eyvazov // Azad Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 20 sentyabr. ‒ S. 7. 4889. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyasının sənət- karlıq xüsusiyyətləri / Xalid Əlimirzəyev // Klassiklərimizin ideal və poetik sənət dünyası: (iki cilddə). ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 4‒142. 4890. Əlioğlu, M. Atalar və oğullar: klassik dramaturgiyaya baxış: [məqalədə Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” və “Anamın kitabı” dramlarının təhlilini vermişdir] / Məsud Əlioğlu // Darıxan adamlar: 2 cilddə / M.Əlioğlu . ‒ Bakı, 2009. – Cild 1. ‒ S. 535–772. 4891. Həbibbəyli, İ. “Ölülər”in ölməzlik ruhu / İsa Həbibbəyli // Ədəbiy- yat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 26 iyun; Azad Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 21 iyun; Palitra. ‒ 2009. ‒ 23 iyun. 4892. Mehdiyev, H. Azərbaycan mənzum dramının ilk nümunəsi “Çay dəsgahı”: (Cəlil Məmmədquluzadənin 1989-cu ildə yazılmış ilk dram əsəri haqqında) / Hikmət Mehdiyev // Naxçıvan Dövlət Universiteti. Elmi Əsərləri.- 2009.- № 2.- S. 84-86. 4893. “Ölülər” tamaşasına ictimai baxış // İki sahil. ‒ 2009. ‒20 yanvar. 4894. Sultan, M. Mənəvi varislik haqqı: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqın- da akademik İsa Həbibbəylinin Naxçıvan teatrında səhnələşdirdiyi tamaşalar haqqında] / Mehriban Sultan // İki sahil. ‒ 2009. ‒ 8 aprel. ‒ S. 8. 454 BİBLİOQRAFİYA

4895. Sultan, M. “Ölülər”in ölməzlik ruhu / Mehriban Sultan // Palitra. ‒ 2009. ‒ 23 iyun. ‒ S. 12; Azad Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 21 iyun. ‒ S. 6; Ədəbiyyat qəzeti.‒2009. ‒ 26 iyun. ‒ S. 4; Azərbaycan müəllimi. ‒ 2009. ‒ 26 iyun. ‒ S. 6.

2010 4896. Anamın kitabı tragikomediyası: [əsərin təhlili] // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: N.Cəfərov; İ.Həbibbəyli; N.Əliyeva; A.Bakı- xanov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 26‒28. 4897. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan Teatrı: Cəlil Məmmədquluzadə – 140 / İ.Həbibbəyli, Ələkbər Qasımov // Xalq qəzeti. ‒ 2010. ‒ 8 iyul. ‒ S. 7. 4898. Qasımov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan Teatrı: Cəlil Məmmədquluzadə ‒ 140 / Ələkbər Qasımov // Xalq qəzeti. – 2010. – 8 iyul. – S. 7. 4899. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “Kamança” əsərində milli psixoloji məsələlərin təcəssümü / Ramiz Qasımov // AMEA-nın Naxçıvan böl- məsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 1. ‒ S. 203‒207. 4900. Məmmədova, T. “Ölülər”in sonrakı taleyi... / Təranə Məmmədova // Mədəniyyət. ‒ 2010. ‒ 27 yanvar. ‒ S. 7. 4901. Orucova, A. “Çay dəsgahı”: həqiqətlər və mübahisələr / Aygün Orucova // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 1. ‒ S. 219‒225.

2011 4902. Bakiroğlu, E. “Ölülər”in ölməzliyi və ya diri ölülərin dərdi / Elvin Bakiroğlu // 525-ci qəzet. ‒ 2011. ‒ 5 mart. ‒ S. 19. 4903. Cəfərov, E. Kefli İsgəndər ‒ O, kimdir? / Elçin Cəfərov // Kaspi. ‒ 2011. ‒ 24‒26 sentyabr. ‒ S. 22. 4904. Kəbutər. “Ölülər” tamaşası Naxçıvan Dövlət Universitetinin səhnə- sində / Kəbutər // Yeni Azərbaycan. ‒ 2011. ‒ 27 aprel. ‒ S. 8. 4905. Qafarlı, V. Qəbristanlıqda heç kəs gülmür: və ya bir daha Mirzə Cə- lilin “Ölülər”i haqqında / Vidadi Qafarlı // Kaspi. ‒ 2011. ‒ 16‒18 iyul. ‒ S. 22. 4906. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin dramlarında toponimlərin üslubi xüsusiyyətləri / Zülfiyyə Quliyeva // Terminologiya məsələləri. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 135‒140. 4907. Məmmədova, K. Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında maarif- çilik / K.Məmmədova // Elmi Xəbərlər: Fundamental, himanitar və təbiət elm- ləri seriyası / Gəncə Dövlət Universiteti. ‒ Gəncə, 2011. ‒ № 1. ‒ S. 118‒121. 4908. Mirzə Cəlil və Axundov Azərbaycandan kənarda tanınmır?: Səlim Babullaoğlu: “Bu, ilk növbədə bu dramaturqların əsərlərinin dünya dillərinə tərcümə olunması ilə bağlıdır” // Hürriyyət. ‒ 2011. ‒ 4‒7 aprel. ‒ S. 13.

455 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4909. Vahid,T. “Ölülər”in sonrakı taleyi: Bir əsərin tarixi / Təranə Vahid // Mədəniyyət. ‒ 2011. ‒ 23 fevral. ‒ S. 12. 4910. Yusifli, V. “Ölülər”dən “Ölülər”ə / Vaqif Yusifli // 525‒ci qəzet. ‒ 2011. ‒ 12 fevral. ‒ S. 25; Ədalət. ‒ 2011. ‒ 9 fevral. ‒ S. 6.

2012 4911. Anamın kitabı tragikomediyası: [əsərin təhlili] // Ədəbiyyat: 11-ci sinif üçün dərslik / Tərt. ed.: N.Cəfərov, İ.Həbibbəyli, N.Əliyeva, A.Bakı- xanov. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 26‒28. 4912. Gülxani, P. Cəfər Xəndanın tədqiqatlarında C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Pənah Gülxani // Filologiya məsələləri / AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İnstitutu. ‒ 2012. ‒ № 6. ‒ S. 491‒495. 4913. Qasımov, C. “Ölülər” əsərindəki İskəndərin məhkəməsi / Cəlal Qasımov // Ədəbi məhkəmələr / Cəlal Qasımov. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 79‒121. 4914. Vahid, T. 103 yaşlı “Ölülər” / Təranə Vahid // Mədəniyyət. ‒ 2012. ‒15 iyun. ‒ S. 13.

2013 4915. Gülayə. “Ölülər” dirilər üçün yazılmışdı / Gülayə // Kaspi. ‒ 2013. ‒ 28 dekabr. ‒ S. 20. 4916. İnam, A. Şeyx Nəsrullah əsarəti: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölü- lər” əsəri üstə) / İnam Ata (Asif Ata) // Kaspi. ‒ 2013. ‒ 2‒4 noyabr. ‒ S. 23. 4917. Qarayev, Y. Nəsrin və səhnənin ağrı yaddaşı ‒ Cəlil Məmmədqulu- zadə / Yaşar Qarayev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2013. ‒ 12 aprel. ‒ S. 1, 4.

2014 4918. “Anamın kitabı” pyes-müsabiqəsində Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında Hədəf Nəşrlərinin təsis etdiyi, “Kitabevim.az” və Gənc Tamaşaçılar Teatrının təşkilatçılığı ilə həyata keçirilən “Anamın kitabı” pyes müsabiqəsinin qaliblərinin mükafatlandırılma mərasimi keçirilib // Kredo. ‒ 2014. ‒ 24 oktyabr. 4919. Cəfərli, Y. Mirzə Cəlilin “Ölülər” əsərinin 1966-cı il tamaşası haqqında / Yeqzar Cəfərli // Olaylar. ‒ 2014. ‒ 28 yanvar. ‒ S. 10. 4920. Dəlləkova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Lal” əsərinin tədris üçün əhəmiyyəti və interaktiv dərs nümunəsi / Aynur Dəlləkova // Filologiya məsələləri. ‒2014. ‒№ 4. ‒S. 301‒305. 4921. Hacıyeva, X. Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesində cəhalə- tin tənqidi / Xoşqədəm Hacıyeva // Filologiya məsələləri. ‒ 2014. ‒ № 3. ‒ S. 267‒271. 456 BİBLİOQRAFİYA

4922. Həbibbəyli, İ. “Anamın kitabı”nın işığında / İsa Həbibbəyli // Məmmədquluzadə Cəlil. Anamın kitabı. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 7‒14. 4923. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan teatrı / İsa Həbibbəyli // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr. ‒ Naxçıvan, 2014. ‒ S. 96‒113. 4924. Xəlilov, Ə. “Ölülər” Naxçıvan səhnəsində / Əli Xəlilov // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed.: F.Xəlilov, F.Cəfərov. – Bakı, 2014. – S. 64-67. 4925. Xəlilov, F. Sənədlərin dili ilə: [C.Məmmədquluzadənin həvəskar aktyor kimi faəliyyəti ilə bağlı sənədlərdən] / Fərman Xəlilov; Fəxrəddin Cəfərov // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / tərt.ed.: Fərman Xəlilov; Fəxrəddin Cəfərov. – Bakı, 2014. – S.57-63. 4926. Xəlilov, R. Danabaş metafizikası / Rahid Xəlilov // Kaspi. ‒ 2014. ‒ 1 iyul. 4927. Qasımov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musi- qili Dram Teatrının tərəqqisində yerli müəlliflərin rolu (1964-1990-ci illər) / Ələkbər Qasımov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2014. ‒ № 1, Cild 10. ‒ S. 251‒261. 4928. Qasımov, R. “Kamança” ‒ milli dəyərlərimizə ədəbi və əbədi abidə: Mirzə Cəlilin ölməz əsəri gerçək vətəndaşlıq dərsliyi kimi / Ramiz Qasımov // 525‒ci qəzet. ‒ 2014. ‒ 11 oktyabr. ‒ S. 28. 4929. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin dramlarında antroponimlə- rin üslubi xüsusiyyətləri / Z.Quliyeva (İbrahimova) // Dilçilik İnstitutunun Əsərləri. ‒ 2014. ‒ № 1. ‒ S. 129‒134. 4930. Məmmədli, Q. “Ölülər” ilk dəfə Bakıda oynanılmışdır / Qulam Məmmədli // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed. F.Xəlilov, F.Cəfərov. – Bakı, 2014. – S. 68-69. 4931. Muxtar respublikada xalq teatrları festivalı // Mədəniyyət. ‒ 2014. ‒ 23 iyul. ‒ S. 2. 4932. Nəcəfov, R. Cəlil Məmmədquluzadə və Azərbaycan səhnəsi / Rzaqulu Nəcəfov // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed.: F.Xəlilov, F.Cəfərov. – Bakı, 2014. – S. 8–32. 4933. Sarıyeva, İ. Mirzə Cəlilin arzusu və “Ölülər”in uğurları... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər. ‒ 2014. ‒ 8 dekabr. ‒ S. 15. 4934. Şərif, Ə. Yenə “Ölülər” haqqında / Əziz Şərif // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed. Fərman Xəlilov. – Bakı, 2014. – S. 85–89. 4935. Təhmasib, R. Ölülər Naxçıvanda / Rza Təhmasib // Naxçıvan teatrı: məqalələr, xatirələr / Tərt. ed.: Fərman Xəlilov; Fəxrəddin Cəfərov. – Bakı, 2014. – S. 70-84. 457 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4936. Yurdsevər, A. Mirzə Cəlilin “Ölülər”i gürcü teatrında / Almaz Yurdsevər // 525-ci qəzet. ‒ 2014. ‒19 noyabr. ‒ S. 7.

2015 4937. Abdullayeva, S. Naxçıvanda xalq teatrlarının festivalı başlanıb / S.Abdullayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2015. ‒ 23 iyun. ‒ S. 7; 24 iyun. ‒ S. 10. 4938. Əliyev, K. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” əsəri / Kamran Əliyev // Abituriyent . ‒ 2015 . ‒ № 2. 4939. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə və Naxçıvan teatrı / İsa Həbibbəyli // Naxçıvandan Naxçıvana / İ.Həbibbəyli. – Bakı, 2015. – 751–772. 4940. Naxçıvanda xalq teatrları festivalı başlayıb // Palitra. ‒ 2015. ‒ 23 iyun. ‒ S. 13. 4941. Piriyev, İ. Unudulmaz Naxçıvan təəssüratları... 14-16 iyun 2015-ci il tarixində Cəlil Məmmədquluzadə Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında “Qurtuluş dastanı” adlı pyesin premyerasının dəvət aldım... / İftixar Piriyev // Mədəniyyət.az. ‒ 2015. ‒ № 6. ‒ S. 50‒53. 4942. Vahid, T. “Ölülər”in diriliyi: məşhur vaqiə indi də yaşanmaqdadır / T.Vahid // Qobustan. – 2015. ‒ № 4. ‒ S. 49‒91.

2016 4943. Cabbarlı, N. “Ölülər”in yeni yozumu... və əbədi uğuru... / Nərgiz Cabbarlı // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2016. ‒ 2 iyul. ‒ S. 25. 4944. Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”i gürcü dilində nəşr edilib // Mədəniyyət. ‒ 2016. ‒ 16 sentyabr. ‒ S. 15; 525‒ci qəzet. ‒ 2016. ‒ 17 sentyabr. ‒ S. 19. 4945. Hüseynoğlu, S. Ədəbiyyatımızın dirlik simvolu: “Ölülər” – 100 / Sərvaz Hüseynoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2016. ‒ 25 iyun. ‒ S. 12. 4946. Nurəliyeva, P. Diru Mirzə Cəlil... 100 illik “Ölülər” / Pərvin Nurəliyeva // 525-ci qəzet . ‒ 2016 . ‒ 2 iyul. ‒ S. 12-13. 4947. Sadiq, Ş. Yüz ildən bəri dəyişməyən acı gerçəklər. “Ölülər” əsərinin yeni tamaşası haqqında: [Milli Dram Teatrında Xalq artisti Azərpaşa Nemətov- un quruluşunda] / Şəmil Sadiq // 525-ci qəzet . ‒ 2016 . ‒ 13 iyul . ‒ S. 4. 4948. Süleymanova, A. Ağlamamaq üçün gülürük... (“Ölülər” komediyasının muasir qəhrəmanları) / Aygün Süleymanova // Kaspi. ‒ 2016. ‒ 2 iyun. ‒ S. 11.

2017 4949. İsrafilov, İ. Tarixdə yaşayan “Ölülər”: esse / İsrafil İsrafilov // Azərbaycan. ‒ 2017. ‒ № 1. ‒ S. 121‒147. 4950. Naxçıvan teatrının 135 illiyi qeyd olunub // Mədəniyyət. ‒ 2017. ‒ 18 may. ‒ S. 7. 458 BİBLİOQRAFİYA

4951. Rəhimli, İ. Dramaturgiyanın təşəkkülü və inkişafı: Cəlil Məmməd- quluzadə / İlham Rəhimli // Azərbaycan teatr tarixi: beş cilddə. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 16‒22.

2018 4952. Bayramoğlu, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dramaturgiya: [məqalədə Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərlərin haqqında da verilmişdir] / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 26 may. ‒ S.13. 4953. Əsgərova, S. Millət və vətən qadın taleyinin dramatizmi ilə əksi: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərində yaratdığı qadın obrazları haqqında] / Sədaqət Əsgərova // Qadın tənqidi realizm güzgüsündə. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 67‒89. 4954. Həşimzadə, N. Coys narahatlığı, Mirzə Cəlil üsyanı: [İrlandiya yazıçısı Ceyms Coys və Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri haqqında ] / N.Həşimzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 24 noyabr. ‒ S. 31. 4955. Nəcəfov, E. Cəlil Məmmədquluzadə daramaturgiyasında özünüdərk problemi / Elxan Nəcəfov // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 262‒265.

2019 4956. Azəri, L. Balacalar üçün “Çay dəsgahı”: [ Bakı Uşaq Teatrında Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyi ilə əlaqədar Könül Şahbazova- Qasımovanın hazırladığı eyniadlı tamaşanın nümayişi haqqında] /L.Azəri // Mədəniyyət. ‒2019. ‒27 fevral. ‒ S. 5. 4957. “Dəli yığıncağı”: səhnədən-səhnəyə: [əsərin 41 illik fasilədən sonra yenidən tamaşaya qoyulması haqqında] // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 12 iyul. ‒ S.1. 4958. “Dəli yığıncağı” tamaşası: [Milli Dram Teatrında Bəhram Osma- novun quruluş verdiyi tamaşa haqqında] // Olaylar. ‒ 2019. ‒ 2‒3 iyul. ‒ S. 13. 4959. Həbibbəyli, İ. Azərbaycançılığın manifesti: Anamın kitabı: İsa Həbibbəyli: “Bu əsər bütün dövrlər üçün aktual ola biləcək Azərbaycannamə- dir”: [AMEA-nın vitse-prezidenti, Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsinin sədri, akademik İsa Həbibbəyli ilə müsahibə] / İsa Həbibbəyli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 13‒15; 20‒22 aprel. ‒ S. 12‒13 . 4960. İnanmırsınız, “Dəli yığıncağı”na düşmüşük?: [sonuncu dəfə Mehdi Məmmədovun hazırladığı eyniadlı tamaşanın 41 illik fasilədən sonra Bəhram Osmanovun quruluşunda yenidən səhnədə] // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 12 iyul. ‒ S. 7. 4961. Qafqazlı, N. Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesi dövrünün ədəbi-tənqidi aynasında / Nəzakət Qafqazlı // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2019. ‒ № 1. ‒ S. 247‒249. 459 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

4962. Quliyev, Q. Absurd teatr C.Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” facivi komediyası Ö.İoneskonun “Kərgədanlar” komik faciəsi işığında / Qorxmaz Quliyev // Müasir Qərb dramaturgiyası / Qorxmaz Quliyev, Gilə Hüseynli.- Bakı, 2019. ‒ S. 297‒329. 4963. Məmmədli, A. Mollanəsrəddinçilərin yaradıcılığı azərbaycançılıq kontekstində: və ya Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Allahverdi Məmmədli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 22 may. ‒ S. 15. 4964. Mirzəli, C. Mirzə Cəlil “Ölülər” və “Dəlilər” kontekstində / Ceyhun Mirzəli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 29 iyun-1 iyul. ‒ S. 21. 4965. Pərvin. “Anamın kitabı”... kitabsızlıq dərdi...: Dahi Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinə / Pərvin // 525-ci qəzet . ‒ 2019. ‒ 9 fevral . ‒ S. 19. 4966. Pərvin. Kamança səsi... Dahi Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinə esse / Pərvin // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 26 yanvar. ‒ S. 16‒17. 4967. Rəis, X. “Dəli yığıncağı”nın dəlisovları: “Dəli yığıncağı” 41 ildən sonra Azdramada: [Bəhram Osmanovun quruluşunda] / Xəyalə Rəis // Kaspi.- 2019.- 10 oktyabr.- S. 11. 4968. Rzayeva, M. “Ölülər” hardan bilsin ki?: Azərbaycan tarixində Mirzə Cəlil qədər bu xalqı diriltmək istəyən ikinci bir şəxsiyyət yoxdur / M.Rzayeva // Şərq. ‒ 2019. ‒ 30 mart. ‒ S. 8. 4969. Səhnədən-səhnəyə: [C.Məmmədquluzadənin “Dəli yığıncağı” pyesi Cənnət Səlimovanın quruluşunda] // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 12 iyul. ‒ S. 7.

460 BİBLİOQRAFİYA

Nəsr yaradıcılığı haqqında

1905 4970. Poçt qutusu: [əsərinin çapdan çıxması haqqında məlumat] // Novoye obozreniye. ‒ 1905. ‒ 13 iyul.

1906 4971. Elan: [elanda deyilir: “1906-cı ilin müştərilərinə Ümidvarın yazdığı “Bəsdir bu qədər zülm” kitabçasını hədiyyə edəcəyimizi vəd eləmişdik. Məzgur kitabın çapına rüsxət verilmədiyindən onun yerinə “İranda hürriyyət” kitabçası gələcək nömrə ilə hədiyyə göndəriləcəkdir”. “Molla Nəsrəddin” jurnalının həmin il 29 dekabr tarixli 39-cu nömrəsində isə deyilir: “Həmin nömrə ilə 9 aylıq müştərilərə “İranda hürriyyət” kitabı göndərilir” ] // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 22 dekabr, № 38. ‒ S. 2. 4972. Hədiyyə: [məqalədə deyilir: “Vədə etdiyimiz “Usta Zeynal” kitabı 9 aylıq müştərilərə məcmuəmizin 23-cü nömrəsilə bərabər göndəriləcək”. Jurnalın həmin 15 sentyabr tarixli 24 nömrəsində isə deyilir: “Usta Zeynal” kitabının təxirə düşməyinə bais cilidci əmmalərinin tətili olur”. Nəhayət, jurnalın 22 sentyabr tarixli 25-ci nömrəsində oxuyuruq: “Həmin 25-ci nömrə ilə 9 aylıq müştərilərimizə “Usta Zeynal” kitabçası hədiyyə göndərilir”] // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 1 sentyabr, № 22.

1913 4973. Qasımov, Ə. İnsaf: Molla Nəsrəddinin “Usta Zeynal”, “İranda hür- riyyət”, “Qurbanəli bəy” əsərlərini, “Poçt qutusu”nu hər bir kəndli oxuduqda nə olduğunu, müəllif nə demək istədiyini qanır və başa düşür... Amma bir para yazıçıların əsərlərini başa düşmək çətindir... / Ə.Qasımov // İqbal. ‒ 1913. ‒ 4 noyabr.

1925 4974. Hacızadə, Ə. Geriyə döndərmək istəyirlər: [məqalədə “Sirkə” hekayəsindən bəhs olunur] / Ə.Hacızadə // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 18 noyabr. 4975. Tənqidçi. Balıqmı, balıxmı? // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 17 noyabr. 4976. Töhfə: Vədə etdiyimiz töhfələrdən ancaq “Qurbanəli bəy” kitabça- sının rüsxətini senzordan almaq mümkün oldu. Bu səbəblə həmin kitabçanı 43- cü nömrə ilə bərabər cəmi müştərilərimizə göndəririk // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925. ‒ 18 noyabr, № 43.

461 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1927 4977. Biblioqrafiya: Qəzet yazır: “Yeni kənd” məcmuəsinin 1927-ci il 2- ci nömrəsində C.Məmmədquluzadənin “Oğru inək” hekayəsi dərc edilmişdir // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 31 mart. 4978. Cabbar, M. Tənqid doğru olmalıdır: [C.Məmmədquluzadənin “Quzu” hekayəsinin ədalətsiz tənqid olunmasına cavab] / M.Cabbar // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 28 noyabr. 4979. Məmmədov, Z. Dərs kitablarımıza bir nəzər: [məqalədə C.Məmməd- quluzadənin “Quzu” hekayəsi haqqında tənqidi qeydlər vardır] / Zəki Məmmədov // Kommunist. ‒ 1927. ‒ 23 noyabr. 4980. Yeni nəşriyyat: [C.Məmmədquluzadənin hekayələrinin çapdan çıxmıası haqqında] // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 9 fevral, № 32.

1928 4981. Bəlkə də qaytardılar // Həmkarlar ittifaqı. ‒ 1928. ‒ № 3. ‒ S. 21.

1935 4982. Nazim, Ə. Molla Nəsrəddinin nəsri haqqında bir neçə qeyd / Əli Nazim // Ədəbiyyat. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar. 4983. Səmədzadə, H. Molla Nəsrəddinin bir əsəri haqqında: [Danabaş kəndinin əhvalatları] / H.Səmədzadə // Ədəbiyyat. ‒ 1935. ‒ 9 yanvar.

1939 4984. Rzaquluzadə, M. Nəsrimizdə kiçik hekayə / Mikayıl Rzaquluzadə // Ədəbiyyat. ‒ 1939. ‒ 17, 24 aprel.

1940 4985. Jivov, M. Ürək açan tanışlıq: [“Poçt qutusu” hekayəsi haqqında] / M.Jivov // Azərbaycan ədəbiyyatı dekadası məcmuəsi. ‒ Bakı, 1940. ‒ S. 297. Məqalədən: “Biz misal üçün, xırda hekayə yazmaq kulturasına əvvəlki kimi Mopassandan, Çexovdan... öyrənirik. Məmmədquluzadəni (Molla Nəsrəddinin) isə, bu müəlliflər sırasına daxil etmirik. Halbuki, onun hekayələri dünya ədəbiyyatında, Mopassan və Çexov hekayələri ilə bir sırada durur.” 4986. Mir Cəlal. Bədii prozamızın baniləri / Mir Cəlal // Kommunist. ‒ 1940. ‒ 14 may. 4987. Skosıryev, P. Dekada münasibətilə / P.Skosıryev // Ədəbiyyat. ‒ 1940. ‒ 2 iyul. 4988. Şaqinyan, M. Azərbaycan nəsri probleması / Marietta Şaqinyan // Ədəbiyyat. ‒ 1940. ‒ 2 iyun. 462 BİBLİOQRAFİYA

4989. Vəliyev, Ə. Bədii nəsrimiz haqqında / Əli Vəliyev // Ədəbiyyat. ‒ 1940. ‒ 18 oktyabr.

1941 4990. Pratusyeviç, M. Qısa hekayələr ustadı / M.Pratusyeviç // Ədəbiyyat. ‒ 1941. ‒ 9 fevral.

1942 4991. Mir Cabbar. XX əsr ədəbiyyatı: C.Məmmədquluzadənin yaradıcı- lığından da bəhs olunur / Mir Cabbar // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1942. ‒ 10 fevral.

1944 4992. Mir Cəlal. C.Məmmədquluzadənin hekayələri: [anadan olmasının 75 illiyi münasibətilə] / Mir Cəlal // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 29 noyabr. 4993. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadə: [“Eşq mədrəsəsi” felyetonu haqqında] / Əziz Şərif // SSRİ EA Azərbaycan filialının Xəbərləri. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ S. 18‒19.

1945 4994. Mirzəzadə, H. “Poçt qutusu” hekayəsinin dili / H.Mirzəzadə // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1945. ‒ № 1. ‒ S. 19‒21. 4995. Şeyda Yəhya. Bir kəndliyə hədiyyəm: [“Usta Zeynal” hekayəsi haqqında] / Şeyda Yəhya // Vətən yolunda (Təbriz). ‒ 1945. ‒ 5 yanvar.

1947 4996. Bədii dil haqqında // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1947. ‒ 30 may. Məqalədən: “Ə.Haqverdiyev içərişəhərlini danışdırarkən “nahaq-naparsan deyə” ifadəsini, C.Məmmədquluzadə Usta Zeynalı danışdırarkən “Xozeyin elə də gərək xətti yaxşı ola” cümlələrini işlətmişdir”. 4997. Nəsr haqqında // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1947. ‒ 5 may.

1948 4998. Xəndan, C. Mirzə Cəlilin felyetonları / Cəfər Xəndan // Kommunist. ‒ 1948. ‒ 17 aprel. 1952 4999. Zülfüqarov, İ. “Qurbanəli bəy” hekayəsinin təhlili təcrübəsindən / İ.Zülfüqarov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1952. ‒ 3 yanvar.

1953 5000. Mir Cəlal. “Danabaş kəndinin əhvalatları” / Mir Cəlal // Danabaş kəndinin əhvalatları / C.Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 1953. ‒ S. 94‒95.

463 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1954 5001. Məmmədli, Q. C.Məmmədquluzadənin seçilmiş əsərləri / Qulam Məmmədli // Şərq qapısı. ‒ 1954. ‒ 4 aprel. 5002. Vəliyev, M. Böyük həqiqətləri əks etdirən kiçik hekayələr: [Cəlil Məmmədquluzadə və Ə.Haqverdiyevin hekayələri haqqında] / Məsud Vəliyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1954. ‒ 25 sentyabr.

1955 5003. Eyvazova, Ü. Cəlil Məmmədquluzadənin rus dilində yazılmış publisist əsərləri haqqında / Ülfət Eyvazov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 5 mart. 5004. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərini mükəmməl nəşr etməli / Məmməd Məmmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 11 dekabr.

1956 5005. Babayev, N. C.Məmmədquluzadənin Sovet dövründəki felyetonları / N.Babayev // Lenin tərbiyəsi uğrunda. ‒ 1956. ‒ 17 aprel. 5006. Xəndan, C. Bədii ədəbiyyatın əsas predmeti haqqında / Cəfər Xəndan // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1956. ‒ 6 oktyabr. Məqalədən: “C.Məmmədquluzadə “Danabaş kəndinin əhvalatları” poves- tində öz qəhrəmanı Xudayar bəyin prototipini daha canlı vermək üçün onun evinin, bu evdəki şeylərin təsvirini verir və bu mənfi tipin haqqında oxucuda daha aydın təsəvvür yaradır. 5007. Məmmədov, M. C.Məmmədquluzadənin iki hekayəsi: [“Usta Zeynal” və “Rus qızı”] / Məmməd Məmmədov // S. M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. ‒ 1956. ‒ № 4. ‒ S. 53‒64. 5008. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində təlim və tərbiyə məsələləri: [anadan olmasının 90 illiyi münasibətilə] / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1956. ‒ 23 fevral.

1957 5009. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadə hekayələrinin nəşri tarixi- nə dair / Məmməd Məmmədov // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiy- yat və Dil İnstitutunun Əsərləri. ‒ 1957. ‒ Cild 11. ‒ S. 105‒119. 5010. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrinin dili haq- qında / Məmməd Məmmədov // Dilçilik məcmuəsi / Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1957. ‒ Cild 10. ‒ S. 243‒258. 464 BİBLİOQRAFİYA

5011. Məmmədov, M. Kiçik hekayələr ustası / Məmməd Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1957. ‒ № 4. ‒ S. 205‒214. 5012. Zülfüqarov, İ. “Qurbanəli bəy” hekayəsinin təhlili təcrübəsindən / İbrahim Zülfüqarov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1957. ‒ 3 yanvar.

1958 5013. Məmmədov, M. “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestinin ideya- bədii xüsusiyyətləri / Məmməd Məmmədov // Ədəbiyyat məcmuəsi / Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-tunun Əsərləri. ‒ 1958. ‒ Cild 13. ‒ S. 92‒108. 5014. Vəliyev, S. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində sinonimlər / Süleyman Vəliyev // H.Zərdabi adına Kirovabad Ped. İn-nun Elmi Qeydləri. ‒ 1958. ‒ № 6. ‒ S. 325‒356.

1959 5015. Seyidov, T. VII sinifdə “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestinin məzmunu üzərində şagirdləri işlətmək təcrübəsindən / T.Seyidov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1959. ‒ Burax. 3. ‒ S. 59‒66.

1960 5016. Qulamov, Q. “Qurbanəli bəy” hekayəsinin tədrisi təcrübəsindən / Q.Qulamov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmu- əsi. ‒ 1960. ‒ Burax. 2. ‒ S. 39‒49. 5017. Məmmədov, M. İlk Sovet hekayələri / M.Məmmədov // Azərb. SSR EA Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn‒nun Əsərləri. Ədəbiyyat və dilçilik seriya- sı. ‒ 1960. ‒ Cild 15. ‒ S. 132‒143. 5018. Vəliyev, S.Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində dialektizm- lər / S.Ə.Vəliyev // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1960. ‒ № 4. ‒ S. 99‒112.

1961 5019. Vəliyev, S. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində rus dilindən və rus dili vasitəsilə başqa dillərdən alınmış sözlər / S.Vəliyev // M.F.Axundov adına APDİ-nin Elmi Əsərləri. Filoloji elmlər seriyası. ‒ 1961. ‒ Burax. 11. ‒ S. 29‒42. 5020. Vəliyev, S. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrinin dilində işlən- miş ərəb və fars mənşəli sözlər / S.Vəliyev // M.F.Axundov ad. APDİ-nin elmi əsərləri. Filoloji elmlər seriyası. ‒ 1961. ‒ Burax. 9. ‒ S. 91‒116.

465 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1962 5021. Yusifov, Y. C.Məmmədquluzadənin Sovet hakimiyyəti illərində yaz- dığı bəzi felyetonları haqqında / Y.Yusifov // H.Zərdabi ad. Kirovabad Pedaqo- ji İn-nun Elmi Qeydləri. ‒ Kirovabad, 1962. ‒ № 2. ‒ S. 43‒49.

1963 5022. Köçərli, F. Usta Zeynal / Firidun bəy Köçərli // Seçilmiş əsərləri / F.Köçərli. ‒ Bakı, 1963. ‒ S. 135‒138. 5023. Mir Cəlal. Yazılı ədəbiyyatda epik əsərlərin şəkilləri: (Cəlil Məm- mədquluzadənin hekayə və pyesləri haqqında) / Mir Cəlal // Ədəbiyyatşünaslı- ğın əsasları. ‒ Bakı, 1963. ‒ S. 166‒176.

1964 5024. Bayramov, F. Poşt qutusu / Fərman Bayramov // Ədəbiyyat və incə- sənət. ‒ 1964. ‒ 28 noyabr. 5025. Əlioğlu, M. Klassik nəsrimizin bəzi məsələləri: [C.Məmmədqulu- zadə nəsrindəki realizm haqqında] / Məsud Əlioğlu // Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 137‒157. 5026. Məmmədli, Q. “Poçt qutusu”nun nəşri və tərcüməsi tarixindən / Q.Məmmədli // Bakı (axşam). ‒ 1964. ‒ 7 dekabr, № 287. 5027. Məsud, Ə. Nəsrimiz ətrafında mübahisələr / Məsud Əlioğlu // Azər- baycan. ‒ 1964. ‒ № 7. ‒ S. 180‒183. 5028. Vəliyev, M. Cəlil Məmmədquluzadə və S.S.Axundovun sovet dövrü hekayələri / Məsud Vəliyev // S.M.Kirov adına ADU‒nun Elmi Əsərləri. ‒ 1964. ‒ № 5. ‒ S. 29‒40. 5029. Yusifov, Y. C.Məmmədquluzadənin Sovet hakimiyyəti illərində yazdığı bəzi felyetonları haqqında / Y.Yusifov // H.Zərdabi ad. Kirovabad Pedaqoji İn-nun professor-müəllim heyətinin elmi konfrans məruzələri. ‒ Kirovabad, 1964. ‒ S. 67‒74.

1965 5030. Bayramov, F. “Usta Zeynal” hekayəsinin nəşri tarixindən / Fərman Bayramov // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 19 fevral. 5031. Ədibin hekayələri // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1965. ‒ 29 iyul, № 59. 5032. Ələkbərov, X. C.Məmmədquluzadənin felyetonları / X.Ələkbərov // Kommunizm yolu. ‒ 1965. ‒ 10 dekabr. 5033. Ələkbərov, S. Kiçik hekayələr ustadı / Sahib Ələkbərov // Tərəqqi. ‒ 1965. ‒ 15 dekabr. 5034. Əmirov, S. Cəlil Məmmədquluzadə felyetonlarında satirik surətlər / S.Əmirov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1965. ‒ № 2. ‒ S. 73‒85.

466 BİBLİOQRAFİYA

5035. Hüseynov, Ə. C.Məmmədquluzadənin felyetonlarında sənətkarlıq məsələləri / Əhəd Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 11. ‒ S. 128‒141. 5036. Qaraşov, V. C.Məmmədquluzadənin bədii nəsri / Vəli Qaraşov // Kommunizm yolu. ‒ 1965. ‒ 26 noyabr. 5037. Məmmədov, D. Görkəmli hekayə ustası / Dursun Məmmədov // Təşəbbüs. ‒ 1965. ‒ 20 noyabr. 5038. Mir Cəlal. Kiçik hekayələrin böyük ustadı / Mir Cəlal // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 2. ‒ S. 53‒60. 5039. Şükürov, A. Kiçik hekayələr ustası / Arif Şükürov // Sosialist Sum- qayıtı. ‒ 1965. ‒ 13 iyul, № 82. 5040. Yusifov, Y. Realist Azərbaycan felyetonunun bayraqdarı / Y.Yusi- fov // Kirovabad kommunist. ‒ 1965. ‒ 14 oktyabr. 5041. Zamanov, A. Cəlil Məmmədquluzadə “Bəlkə də qaytardılar” / A.Zamanov // Bəlkə də qaytardılar / CMəmmədquluzadə; tərt. ed. A.Zamanov. ‒ Bakı, 1965. ‒ S. 3‒8.

1966 5042. Abdullayev, B. “Anamın kitabı”nda ziyalı obrazları / Bəhlul Abdul- layev // Məhsul. ‒ 1966. ‒ 8 fevral. 5043. Abdullayev, S. Realist nəsrin ustası / Səməd Abdullayev // Qalibiy- yət bayrağı. ‒ 1966. ‒ 5 fevral. 5044. Aslanov, Ş. Kamança. Hekayə / Şəkər Aslanov // Leninçi. ‒ 1966. ‒ 26 fevral. 5045. Bağırova, G. Usta Zeynal / Göyərçin Bağırova // Kirovabad kommunisti. ‒ 1966. ‒ 12 mart. 5046. Əlimirzəyev, X. “Kamança” haqqında bəzi qeydlər / Xalid Əlimir- zəyev // Bakı. ‒ 1966. ‒ 17 noyabr. 5047. Əliyev, İ. C.Məmmədquluzadənin felyetonları və din / İbadulla Əliyev // Muğan. ‒ 1966. ‒ 15 yanvar. 5048. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında sənətkar- lıq məsələləri / Əhəd Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ S. 191‒198. 5049. Mustafayev, X. Böyük ədibin Qarabağ haqqında felyetonları / Xudu Mustafayev // Lenin yolu. ‒ 1966. ‒ 17 avqust. 5050. Nəsirli, M. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında dini fanatizmin ifşası / M.Nəsirli // Qabaqcıl. ‒ 1966. ‒ 26 oktyabr. 5051. Rəhimova, İ. “Danabaş kəndinin əhvalatları”nda komizmin ictimai kökləri / İ.Rəhimova // Elm və həyat. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ S. 24‒25. 5052. Süleymanov, Q. “Poçt qutusu” hekayəsini necə tədris edirəm / Q.Süleymanov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi. Metodik məqalələr məcmuəsi. ‒ 1966. ‒ Burax 3 (51). ‒ S. 88‒90. 467 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5053. Şərif, Ə. Nəsr və satira ustası / Əziz Şərif // Azərbaycan kommunisti. ‒ 1966. ‒ № 7. ‒ S. 67‒75.

1967 5054. Ağasıyev, F. Ədibin hekayələrində dil xüsusiyyətləri / F.Ağasıyev // Bakı. ‒ 1967. ‒ 25 may. 5055. Bayramov, F. “Yeni yol”dan iki felyeton / Fərman Bayramov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 5056. Əfəndiyev, H. Ədibin ilk mətbu əsəri / H.Əfəndiyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 20 may. 5057. Əfəndiyev, H. Satirik nəsrin misilsiz ustadı: [“Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında] / Hidayət Əfəndiyev // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 12‒19. 5058. Əliyeva, Z. “Qurbanəli bəy” hekayəsi haqqında / Z.Əliyeva, Ə.Rəcəbov // Ədəbiyyat: 7-8-ci siniflər üçün dərslik-müntəxəbat / Z.Əliyeva, Ə.Rəcəbov. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 41‒43. 5059. Əkbər, M. “Atalar sözü” və “Poçt qutusu”: [C.Məmmədquluzadənin 100 illiyi] / Məmməd Əkbər // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 4 mart. ‒ № 9. ‒ S. 14; Sovet Gürcüstanı. ‒ 1967. ‒ 13 may. 5060. Əsgərov, Ə. Ay yazıq ingilis: [Molla Nəsrəddin jurnalında çıxmış bir felyeton haqqında] / Əfqan Əsgərov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 5061. Həsənzadə, T. Cəlil Məmmədquluzadənin iki felyetonu: “Hanı qırx beş min manat” və “Elmi coğrafiyaya dair bir neçə məlumat” / T.Həsənzadə // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 4‒5. 5062. Hüseynov, F. Sadə əhvalatlarda böyük həqiqətlər: [“Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında] / Firidun Hüseynov // S.M.Kirov ad. ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 36‒37. 5063. İbrahimov, X. Kiçik hekayənin gözəl nümunəsi / Xəlil İbrahimov // İrəli. ‒ 1967. ‒ 14 may. 5064. Kürdüstanlı, İ. Novruzəlinin təzə məktubu / İsa Kürdüstanlı // Kirpi. ‒ 1967. ‒ № 9‒10, may. ‒ S. 3. 5065. Məmmədov, M. Kiçik hekayələr, böyük hadisələr / Məmməd Məmmədov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 5 iyun. 5066. Mirzə Cəlilin çap olunmamış felyetonları // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 40‒43. 5067. Mirzəcəfərli, Ə. Ulağın ölümü / Əhməd Mirzəcəfərli // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 44‒45. 5068. Nəsirli, Y. Danabaş kəndi Nehrəmdirmi? / Y.Nəsirli // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 13 yanvar. 468 BİBLİOQRAFİYA

5069. Nəsirli, Y. “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında bəzi qeydlər / Y.Nəsirli // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 81. 5070. Novruzov, Ş. “Saqqallı uşaq”lar “Şərqi-rus”da / Şövqi Novruzov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 4 mart, № 9. ‒ S. 14. 5071. Paşayev, Ə. “Anamın kitabı”nı oxuyarkən... / Ə.Paşayev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 20‒22. 5072. Zeynalov, N. Kiçik felyetonlar ustası / Nəriman Zeynalov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 21 aprel.

1971 5073. Hacıyeva, V. Cəlil Məmmədquluzadə felyetonlarında qadın azadlığı mövzusu: (qısa qeydlər) / Vəzifə Hacıyeva // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 2. ‒ S. 51‒56. 5074. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında bədii deta- lın mövqeyi məsələsinə dair / Ə.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 2. ‒ S. 19‒24. 5075. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarının kompozisiya xüsusiyyətlərinə dair / Ə.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri: Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 2. ‒ S. 38‒44. 5076. Hüseynov, F.C. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii nəsrində ziyalı surətləri / F.C.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 5. ‒ S. 3‒10. 5077. Hüseynov, F.C. Düşündürən hekayələr / F.C.Hüseynov // ADU-nun elmi əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1971. ‒ № 6. ‒ S. 3‒10.

1972 5078. Hacıyeva, V. Zeynəbin taleyi: [Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərin- də qadın surətləri] / Vəzifə Hacıyeva // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 90‒96. 5079. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında yumoristik intonasiyasının rəngarəngliyi məsələsinə dair / Ə.Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 1. ‒ S. 27‒32. 5080. Hüseynov, F. Bir hekayə haqqında: [C.Məmmədquluzadənin “Fatma xala” adlı satirik hekayəsi haqqında] / Firudin Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 27‒34. 5081. Hüseynov, F. Yaddan çıxmır: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Zırra- ma” hekayəsi haqqında] / Firudin Hüseynov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1972. ‒ № 5. ‒ S. 32‒35.

469 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5082. Mir Cəlal. Tənqidi realizm: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında) / Mir Cəlal, P.Xəlilov // Ədəbiyyatşü- naslığın əsasları: Ali məktəblər üçün dərslik. ‒ Bakı, 1972. ‒ S. 237‒256.

1973 5083. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1973. ‒ S. 229‒257. 5084. Qarayev, Y. Mirzə Cəlilin Novruzəlisi: [“Poçt qutusu” əsərindəki baş qəhrəman haqqında] / Yaşar Qarayev // Ulduz. ‒ 1973. ‒ № 10. ‒ S. 50‒56.

1974 5085. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒Bakı, 1974. ‒ S. 229‒259. 5086. Əfəndiyev, H. Realist-satirik nəsrin canlanması və inkişafı: Cəlil Məmmədquluzadənin ilk nəsr əsərləri / Hidayət Əfəndiyev // M.F.Axundov realist-satirik nəsrinin davamçıları. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 105‒171.

1975 5087. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1975. ‒ S. 229‒257.

1976 5088. Cəfərov, M. C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəsgahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1974. ‒ S. 229‒257.

1977 5089. Qurbanov, Ş. Axtarışlar sorağında: [F.Hüseynovun C.Məmməd- quluzadənin bədii nəsrinə həsr olunmuş “Adi əhvalatlarda böyük həqiqətlər” adlı monoqrafiyası haqqında] / Şamil Qurbanov // Bakı. ‒ 1977. ‒ 8 sentyabr. 5090. Piriyeva, O. Orta məktəbdə Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin tədrisi haqqında / O.Piriyeva // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məcmuə. ‒ Bakı, 1977. ‒ S. 42‒43. 470 BİBLİOQRAFİYA

1978 5091. Cəfərov, M. C. Yaradıcılılğı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəsgahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik / F. S. Qasımzadə, M. C.Cəfərov.‒Bakı, 1978.‒ S.231‒259.

1979 5092. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə publisistikasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri: Əlimirzəyev, X. Problemlər və xarakterlər dünyası kitabı haqqında / Əhəd Hüseynov. ‒ Bakı, 1979. ‒ S. 17‒36.

1980 5093. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 231‒258. 5094. İmanquliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələri ərəb dilin- də / Aida İmanquliyeva // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1980. ‒ 19 dekabr. ‒ S. 6. 5095. Qarayev, Y. XX əsrin tənqidi realizmi: (Cəlil Məmmədquluzadənin nəsr əsərləri haqqında) / Yaşar Qarayev // Azərbaycan realizminin mərhələləri. ‒ Bakı, 1980. ‒ S. 174‒225. 5096. Məmmədov, A. Mirzə Cəlilin üç hekayəsi / Altay Məmmədov // Azərbaycan. ‒ 1980. ‒ № 8. ‒ S. 169‒177.

1981 5097. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1981. ‒ S. 231‒259. 5098. Qasımova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin naməlum felyetonu: [jur- nalın 1908-ci il XI nömrəsində nəşr olunmuş “Tolstoy” felyetonu haqqında] / Elmira Qasımova // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 15 may. ‒ S. 8.

1982 5099. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9‒cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1982. ‒ S. 231‒242.

471 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1983 5100. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9‒cu sinif üçün dərslik . ‒ Bakı, 1983. ‒ S. 221‒231.

1984 5101. Eminov, A. Qurbanəli bəy obrazının psixologiyası / A.Eminov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1984. ‒ 16 iyun. 5102. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1984. ‒ S. 231‒259.

1985 5103. Cəfərov, M. C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 185‒212. 5104. Məmmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində sənətkarlıq məsə- lələrinə dair / Ə.Məmmədov // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 62‒79.

1986 5105. Həbibov, İ. Cəlil Məmmədquluzadə. “Lənət”, “Oyunbazlar”: qeyd və izahlar / İsa Həbibov // Qobustan. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 12‒15. 5106. Hüseynov, F. Cəlil Məmmədquluzadə publisistikası haqqında / F.Hüseynov // Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında realizm. ‒ Bakı, 1986. ‒ S. 20‒30.

1987 5107. Cəfərov, M.C. Yaradıcılığı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Çay dəs- gahı”, “Danabaş kəndinin əhvalatları”, “Ölülər”, “Anamın kitabı” əsərləri və “Azərbaycan” məqaləsinin təhlili] / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat: 9-cu sinif üçün dərslik. ‒ Bakı, 1987. ‒ S. 185‒212.

1993 5108. Məmmədov, M. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestində faciəvilik və onun səbəbləri / Məmməd Məmmədov // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 1993. ‒ № 3. ‒ S. 192‒195. 472 BİBLİOQRAFİYA

1996 5109. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadənin son hekayələri / İradə Şəmsi- zadə // Filoloji araşdırmalar. ‒ Bakı, 1996. ‒ Kitab 2. ‒ S. 22‒27

1997 5110. Əlişanoğlu, T. “Danabaş kəndinin...” poetikası / Tehran Əlişanoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1997. ‒ 11 aprel. ‒ S. 5.

1998 5111. Əlişanoğlu, T. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində “kölgə oyunu” / Tehran Əlişanoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1998. ‒ 31 iyul. ‒ S. 2. 5112. İsmixanova, S. C.Məmmədquluzadə nəsrində təhkiyənin strukturu / S.İsmixanova // Filoloji araşdırmalar. ‒ Kitab 7: Ədəbi gəncliyin axtarışları. ‒ Bakı, 1998. ‒ S. 26‒29. 5113. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadənin “Ucuzluq” hekayəsində mənəviyyat problemi / İradə Şəmsizadə // N.Tusi adına ADPU-nun Xəbərləri: Humanitar elmləri seriyası. ‒ Bakı, 1998. ‒ № 1. ‒ S. 33‒34.

2000 5114. Əmrahoğlu, A. Epik sözün poetik gücü: [C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında] / Arif Əmrahoğlu // Epik sözün poetik gücü. ‒ Bakı, 2000. ‒ S. 72‒81.

2001 5115. Hüseynova J.F. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında dil məsələləri / J.F.Hüseynov // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2001. – № 2. – S. 42-46. 5116. Yusifov, F.A. C.Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu” hekayəsinin dilinin öyrədilməsi / F.A.Yusifov // Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. ‒ Bakı, 2001. ‒ S. 239‒247.

2002 5117. Əhmədova, G. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsrdə portret yaratma üsulları / Günay Əhmədova // Filoloji araşdırmalar. ‒ Kitab 16. ‒ Bakı, 2002. ‒ S. 117‒120.

2004 5118. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində Azərbaycan xalqını kamil görmək səyləri / A. Məmmədov // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2004. – № 4. – S. 86-92. 473 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5119. Sultan. M. Cəlil Məmmədquluzadənin “Yeni yol” qəzetindəki naşirlik fəaliyyəti / Mehriban Sultan // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2004. – № 3. – S. 129-134.

2005 5120. Əhmədov, T. C.Məmmədquluzadə nəsrində təsvir və təhkiyə / Teymur Əhmədov // Ədəbi qeydlər / T. Əhmədov. ‒ Bakı, 2005. ‒ S. 5‒6.

2006 5121. Əlişanoğlu, T. Cəlil Məmmədquluzadə və XX əsr modernizmi / Tehran Əlişanoğlu // “Tənqid.net” . ‒ 2006. ‒ № 1. ‒ S. 20‒24. 5122. Qaraqızı, U. Qəm pəncərəsi / Ulduzə Qaraqızı // Kino. ‒ 2006. ‒ 10 fevral. ‒ S. 6‒7. 5123. Qasımov, R. Mirzə Cəlilin “Poçt qutusu” əsərində “Kiçik” adam obrazı / Ramiz Qasımov // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. ‒ 2006. ‒ № 2. ‒ S. 192‒197. 5124. Sevinc. “Pirverdinin xoruzu” / Sevinc // Kino. ‒ 2006. ‒ 10 fevral. ‒ S. 3.

2007 5125. Qəhrəmanova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestində sənətkarlıq nümumələrinə dair bir neçə söz / Aytəkin Qəhrəmanova // Xəbərlər: AMEA Naxçıvan bölməsi: İctimai və Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2007. ‒ № 3. ‒ S. 129‒135 – Xülasə rus. və ingilis dillərin- dədir. 5126. Muxtar, Ə. Reallıq və mübarizlik mövqeyindən: [C.Məmmədqulu- zadənin felyetonları haqqında] / Əhəd Muxtar // Seçilmiş əsərlər: on cilddə / Əli İldırımoğlu. ‒ Cild 9. ‒ Bakı, 2007. ‒ S. 7‒18.

2008 5127. Əliyev, V.H. C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərində üslub və məzmun vəhdəti / V.H.Əliyev // ADPU-nun Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ Bakı, 2008. ‒ № 2. ‒ S. 187‒193.

2009 5128. Aslan, K. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarında kitab və mütaliə mövzusu / Knyaz Aslan // Kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya. ‒ 2009. ‒ № 2. ‒ S. 61‒72. 5129. Babayev, B. İdeya-məzmunda gülüş: [“Quzu” hekayəsi haqqında] / Baba Babayev // Azərbaycan satirik nəsrinə dair araşdırmalar. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 228‒236. 474 BİBLİOQRAFİYA

5130. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində lirik intonasiyanın üslub xüsu- siyyətləri // Ulduz. ‒ 2009. ‒ S. 66‒68. 5131. Əlioğlu, M. C.Məmmədquluzadə və S.S.Axundovun hekayələri / Məsud Əlioğlu // Darıxan adamlar: 2 cilddə / M.Əlioğlu. ‒ Bakı, 2009. – Cild 1. ‒ Bakı, 2009. ‒ S. 320‒335. 5132. Əlioğlu, M. Klassik nəsrimizin bəzi ənənələri: [məqalədə Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu”, “Usta Zeynal” və “Buz” hekayələri- nin təhlili vermişdir] / Məsud Əlioğlu // Darıxan adamlar: 2 cilddə / M.Əlioğlu. ‒ Bakı, 2009. – Cild 1. ‒ S. 284-309.

2010 5133. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “Kamança” əsərində milli psixoloji məsələlərin təcəssümü / Ramiz Qasımov // Xəbərlər: AMEA Naxçı- van bölməsi: İctimai və Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 1. ‒ S. 203‒207. 5134. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə bədii nəsrində süjet xəttinin təqdim üsuluna dair / Səadət Vahabova // Azərbaycan xalqının milli özünü- təsdiqində ədəbiyyat və mədəniyyətin yeri : beynəlxalq konfransın materialları: 29-30 noyabr 2010 / Red. R.Hüseynov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 212‒216. 5135. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində simvolik adlar / Səadət Vahabova // Azərbaycan. ‒ 2010. ‒ № 3. ‒ S. 185‒188.

2011 5136. Həsənova (Saraçlı), M. Cəlil Məmmədquluzadə publisistikasi və milli özünüdərk / M. Həsənova (Saraçlı) // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2011. – № 3. – S. 36-40. 5137. Xəlilova, G. Sovet dövrü Mirzə Cəlilin hekayə yaradıcılığında yeni mərhələ kimi / Gülər Xəlilova // Filologiya məsələləri. ‒ 2011. ‒ № 9. ‒ S. 228‒238.

2012 5138. Qasemi, İ. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalat- ları” əsərində ətraf reallıq / İbrahim Qasemi // Şərq filologiyası məsələləri: (məqalələr toplusu). ‒ Bakı, 2012. ‒ Burax. 6. ‒ S. 588‒599. 5139. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı və folklor / Aygün Orucova // Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası // Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ 2012. ‒ № 2 (46). ‒ S. 114‒117. 5140. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığında adətlə- rimizə münasibət məsələsi / Aygün Orucova // Naxçıvan: İctimai-siyasi, ədəbi- bədii, elmi-publisistik jurnal. ‒ 2012. ‒ № 25. ‒ S. 175‒181. 475 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2013 5141. Abdullayeva-Azadova, S. Cəlil Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu” hekayəsindəki realilərin tərcüməsi / Solmaz Abdullayeva-Azadova // Risalə: Araşdırmalar toplusu ‒ 9. ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 77‒86. 5142. Ağabəyli, S. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsr əsərlərində kultonim və hagionimlərin tarixi-linqvistik tədqiqi / S. Ağabəyli // Bakı Universitetinin xəbərləri: humanitar elmlər seriyası.- 2013.- № 1.- S. 16-22. 5143. Qarayev, Y. Nəsrin və səhnənin ağrı yaddaşı ‒ Cəlil Məmmədqulu- zadə / Yaşar Qarayev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2013. ‒ 12 aprel. ‒ S. 1; 4.

2014 5144. Bayramoğlu, A. Mirzə Cəlil nəsrinin poetikasına elmi töhfə / Alxan Bayramoğlu // Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin poetikası / Səadət Vahabova. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 3‒5. 5145. Məmmədov, A. Mirzə Cəlil nəsrinin poetikasına dair dəyərli elmi töhfə: ön söz / Alxan Məmmədov // Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin poetikası / Səadət Vahabova. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 3‒5. 5146. Rəfili, O. C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərində köhnə kəndin təsviri / Oqtay Rəfili // Fələstin çoxbucaqlısı / O.Rəfili. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 155‒157. 5147. Sarıyeva, İ. Dahi felyeton ustası Mirzə Cəlil... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər. ‒ 2014. ‒ 9 dekabr. ‒ S. 10. 5148. Şahverdiyev, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsəri / Əlisahib Şahverdiyev // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2014. ‒ 17‒24 oktyabr. ‒ S. 9. 5149. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə bədii nəsrində portret / Səa- dət Vahabova // AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2014. ‒ S. 133‒141.

2015 5150. Əhmədov, T. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində təsvir və təhkiyə / Teymur Əhmədov // Seçilmiş əsərləri: beş cilddə: xatirə, sənədli oçerk və etüd / T.Əhmədov. ‒ Cild 5. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 450‒451. 5151. Həsənov, B. Cəlil Məmmədquluzadə. Qurbanəli bəy // Ədəbiyyat – 8: Müəllim üçün metodik vəsait / B.Həsənov, S.Əliyev, N.Verdiyeva, A.Mustafayeva, S.Məmmədova. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 143‒150; 199‒207.

2016 5152. Abdullayeva-Azadova, S. Cəlil Məmməsquluzadənin“Poçt qutusu” hekayəsindəki frazeogizm və idiomatik ifadələrin ingilis dilinə tərcüməsi / 476 BİBLİOQRAFİYA

Solmaz Abdullayeva-Azadova // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiy- yat İnstitutunun əsərləri. ‒ 2016. ‒ Cild 27. ‒ S. 298‒309. 5153. Babayeva, V. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində məkan adlarının tipikləşdirilməsi / Vəfa Babayeva // “Azərbaycan multikulturalizmi: din və dil siyasətinin inkişaf perspektivləri” adlı beynəlxalq konfransın materialları. Materiallar toplusu. – Bakı, 2016. – S. 140-143. 5154. “Danabaş kəndinin əhvalatları” Türkiyədə nəşr olunub // Ədalət. ‒ 2016. ‒ 15 dekabr. ‒ S. 4. 5155. Quliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə hekayələrində satirik üslubun imkanları / Mehriban Quliyeva // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2016. – № 6 (74). – S. 27–30. 5156. Lətifzadə, S. C.Məmmədquluzadənin “Qurbanəli bəy” hekayəsinin yeni təlim texnologiyaları əsasında tədrisi təcrübəsindən / S.Lətifzadə // Filolo- giya məsələləri / AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İnstitutu. ‒ 2016. ‒ № 5. ‒ S. 220‒224. 5157. Salamoğlu, T. “Qaranlıq dünya”: Xeyirin, Şərin təmsilçiləri və “Simurq quşu”, yaxud Novruzəli “Yatan qəhrəman”dırmı... / Təyyar Salamoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2016. ‒ 22 oktyabr. ‒ S. 28.

2017 5158. Bədəlov, N. Şedevr və ya özgələşmə tarixindən nümunələr: Cəlil Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu” hekayəsi haqqında / Nadir Bədəlov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 20 may. ‒ S. 24‒25. 5159. Bədəlov, N. Şedevr və ya özgələşmə tarixindən nümunələr: Cəlil Məmmədquluzadənin Danabaş kəndinin əhvalataları povesti haqqında / Nadir Bədəlov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2017. ‒ 3 iyun. ‒ S. 26‒27. 5160. Mustafayeva, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestində qadın hüquqsuzluğunun tənqidi / Aynur Mustafayeva // “Azərbaycanda İslam Həmrəyliyi: İslam dəyərləri və Azərbaycan gəncliyi” mövzusunda tələbə, magistrant və doktorantların respublika elmi-nəzəri konfransının materialları. – Bakı, 2017. – S. 67-69. 5161. Nigar. “Poçt qutusu” hekayəsi 25 dildə çapa hazırlanır / Nigar // Palitra. ‒ 2017. ‒10 yanvar. ‒ S. 12. 5162. Salamoğlu, T. İslami dəyərlər: Müasir dərki və tədrisi problemləri: [C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərində dini inanclar haqqında] / Təyyar Salamoğlu // Azərbaycan məktəbi: Elmi-nəzəri, pedaqoji jurnal.‒ 2017.‒ № 4 (iyul-avqust).‒ S. 42‒48. 5163. Salamoğlu, T. “Qaranlıq dünya” problemi və Mirzə Cəlilin nəsr qəhrəmanları / Təyyar Salamoğlu // Azərbaycan. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ S. 168‒189; Azərbaycan. ‒ 2017. ‒ № 4. ‒ S. 179‒189. 477 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5164. Şahverdiyev, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” əsərinin təhlili / Əlisahib Şahverdiyev // Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi: elmi-metodik jurnal. ‒ 2017. ‒ № 1. ‒ S. 28‒30. 5165. Şəmsizadə, İ. C.Məmmədquluzadə nəsrində tipik kəndli obrazlarının təhlili / İradə Şəmsizadə // Filologiya məsələləri. ‒ Bakı, 2017. ‒ № 14. ‒ S. 361‒371.

2018 5166. Əliyev, K. Biz bu gün istifadə etdiyimiz telefonların “Novruzəli”siyik / Kamran Əliyev; müsahibəni apardı Fərid Hüseyn // Kaspi. ‒ 2018. ‒ 14- 16 iyul. 5167. Babayeva, G. Klassik publisistika irsimizdən: “Molla Nəsrəddin”in “Hesab məsələləri” / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. – 2018. – 15 noyabr. – S. 6. 5168. Gərayzadə, E. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrində XIX əsrin real mənzərəsi / Ellada Gərayzadə // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 305‒307. 5169. Qaraxanoğlu, M. Mirzə Cəlilin nigarançılığı: [“Nigarançılıq” hekayəsi haqqında] / M.Qaraxanoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 13 oktyabr. ‒ S. 30. 5170. Qaraxanoğlu, M. Sən kimsən, Novruzəli?! / Mehman Qaraxanoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2018. ‒ 17 fevral. ‒ S. 11. 5171. Salamoğlu, T. Qaranlıq dünya problemi və Mirzə Cəlilşünaslıq // 525-ci qəzet. – 2018. – 17 mart. – S. 16-17.

2019 5172. Babayev, B. Mirzə Cəlilin satirik nəsri: ideya-məzmunda gülüş / Baba Babayev // Təhsil: elmi-nəzəri, pedaqoji, metodik jurnal. ‒ 2019. ‒ № 4. ‒ S. 37‒42. 5173. Babayeva, G. “Qurbanəli bəy” hekayəsi: görünən və görünməyən tərəflər / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 8 fevral. ‒ S. 6. 5174. Babayeva, G. Mirzə Cəlilin “İranda hürriyyət” hekayəsi: mütləqiyyət- dən istiqlaliyyətə / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 15 mart. ‒ S. 6. 5175. Bağırlı, A. Kiçik hekayələrin böyük ustası: [ön söz] / Aygün Bağırlı // Saqqallı uşaq: hekayələr / C.Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 2019. ‒ S. 7‒14. 5176. Cəlil Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu” tacik dilində // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 18 sentyabr. ‒ S. 14.; Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 27 sentyabr. ‒ S. 8. 5177. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadənin “Azərbaycan” məqaləsində- ki üç nöqtənin sirri: bir həqiqət var ki... / Afaq Əliyeva // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 7 may. ‒S. 15. 478 BİBLİOQRAFİYA

5178. Hüseynova, M. Cəlil Məmmədquluzadənin məqalələrində işlənmiş bəzi toponimlərin leksik-semantik və üslubi xüsusiyyətləri; Cəlil Məmmədqu- luzadənin əsərlərində alınma sözlərin leksik-semantikvə üslubi imkanları // Dilin elmi və estetik problemləri / Mahirə Hüseynova. ‒ Bakı, 2019. ‒ S. 100‒115. 5179. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsri və ya mollanəsrəd- dinçilərin yaradıcılığı azərbaycançılıq kontekstində: I məqalə / Allahverdi Məmmədli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 19 mart. ‒ S. 15. 5180. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin nəsri: Və ya mollanəs- rəddinçilərin yaradıcılığı azərbaycançılıq kontekstində / A.Məmmədli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 19 mart. ‒ S. 15. 5181. Məmmədli, A. Cəlil Məmmədquluzadənin publisistikası: və ya mollanəsrəddinçilərin yaradıcılığı azərbaycançılıq kontekstində / Allahverdi Məmmədli // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 4 aprel. ‒ S. 15. 5182. Nəcəfov, E. Mirzə Cəlilin “Poçt qutusu”na nəzəri baxış / Elxan Nəcəfov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2019. ‒ 3 avqust. ‒ S. 30. 5183. Nigar. Cəlil Məmmədquluzadənin “Poçt qutusu” tacik dilində: [Düşənbə şəhərində ədibin eyniadlı kitabının tacik dilində nəşri haqqında] / Nigar // Palitra. ‒ 2019. ‒ 17 sentyabr. ‒ S. 10; İki sahil. ‒ 2019. ‒ 18 sentyabr. ‒ S. 10. 5184. Özbəkistanda Cəlil Məmmədquluzadənin yubileyinə töhfə: [yazı- çının “Poçt qutusu” adlı povest və hekayələrdən ibarət kitabı İsa Həbibbəy- linin müqəddiməsi ilə özbək dilində nəşr olunması haqqında] // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 13 fevral. ‒ S. 6.

479 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı

1906 5185. Avara. Fəsifsa: Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin babaya Ə.Ə.Əfəndi haqqında yazıb, min cürə sözlərlə onu söyürlər ki, niyə mollalara toxunursan... biçarə mollanın işi olmayıb nə etsin. Bir baxız görüz ki, mollalarımız nə işlər gördülər” / Avara // Həyat. ‒ 1906. ‒ 19 iyul. 5186. Avara. Möhtərəm Molla Nəsrəddin cənablarına / Avara // Həyat. ‒ 1906. ‒ 6 iyun. 5187. Bakı xəbərləri: Xəbərdə deyilir: “Bakıda “Molla Nəsrəddin” əminin agenti Abbasqulu Kazımov Molla əminin məcmuəsini üstündə yazılmış möhürdə yazılan qiymətdən yəni 15 qəpikdən yuxarı məcmuəni almasınlar...” // İrşad. ‒ 1906. ‒ 3 may. 5188. “Dəvət” qəzeti yazmışdır: “...Bu cəridəni oxuyan şəxslərin polis “Bədəfkarların sayəsində dərc edir” // Dəvət. ‒ 1906. ‒ 29 may. 5189. Ə.A. Molla Nəsrəddin / Ə.A. // İrşad. ‒ 1906. ‒ 17 oktyabr. 5190. Ə.H. “Dəbistan” və “Molla Nəsrəddin” / Ə.H. // Həyat. ‒ 1906. ‒ 27 aprel. 5191. Əbdül, N. Molla Nəsrəddinə təşəkkür / Nəqqaş Əbdül // Həyat. ‒ 1906. ‒ 11 iyun. 5192. FilankəS. Molla Nəsrəddinə cavab / Filankəs // İrşad. ‒ 1906. ‒ 10 dekabr. 5193. Hacıbaba. Molla Nəsrəddinə cavab / Hacıbaba // Azərbaycan (Təbriz). ‒ 1906. ‒ № 1. 5194. Haşim. Molla Nəsrəddin / Haşim // İrşad. ‒ 1906. ‒ 30 noyabr, 14 dekabr. 5195. Hərdəmxəyal. Molla Nəsrəddinə məktub / Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906. ‒ 2 iyun. ‒ № 9. 5196. Hüseynzadə, Ə. “Molla Nəsrəddin” və “Dəbistan” / Əli bəy Hüseynzadə // Həyat. ‒ 1906. ‒ may. ‒ № 91. Müəllif məqalədə yazmışdır: “Qafqazda qoz kötüklərini yonmaq üçün Molla Nəsrəddinin ələ aldığı balta zəhm və xəndə, istehza və rişxənddir, onun təhrində bol-bol axan göz yaşları kimidir”. 5197. İbn, Ə. Felyeton. Səyahətnamədən / Ə.İbn // Həyat. ‒ 1906. ‒ 14 may. Məqalədə deyilir: “Biçarə Molla Nəsrəddin bizim vilayətimizdəki

480 BİBLİOQRAFİYA eyibləri, qüsurları nömrəsi yoxdur ki, yazıb meydana çıxartmasın. Amma xalq başa düşməyib onu döymək istəyirlər. Ancaq əllərinə düşməyir”. 5198. İbrahim, T. Molla Nəsrəddinə / Tahir İbrahim // İrşad. ‒ 1906. ‒ 10 noyabr. 5199. İdarədən // Həyat. ‒ 1906. ‒ 25 avqust. Qəzet yazır: “Kim deyər ki, “Həyat”ın müxbirləri içində Molla Nəsrəddin kimi yazanlar tapılmaz”. 5200. Jurnallar // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1906. ‒ 12 noyabr, 13 dekabr. 5201. Qafqaz xəbərləri // Tərcüman (Baxçasaray). ‒ 1906. ‒ 27 fevral. Xəbərdə deyilir: “Tiflisdə bir xeyli müsəlman gəncləri ittifaq edib türk dilində “Molla Nəsrəddin” naminə həftəlik məcmuə çıxaracaqlar”. 5202. Qəribə bir elan: Molla Nəsrəddin jurnalının İrana göndərilməsinin qadağan olunması haqqında // İrşad. ‒ 1906. ‒ 13 dekabr. 5203. Mətbuat // Tərcüman. ‒ 1906. ‒ 22 sentyabr. Qəzet yazır: Məcmuə- lərimizin dördüncüsü... “Molla Nəsrəddin” məcmuəsidir. Bu məcmuə həftədə bir kərə Tiflisdə çıxmaqdadır. Mühərir Cəlil bəy Məmmədquluzadədir...”. 5204. 1906-cı il. Molla Nəsrəddin jurnalının bağlanması haqqında // İrşad. ‒ 1906. ‒ 20 aprel. 5205. 1906-cı ilədə “Qeyrət” mətbəəsində polis tərəfindən beş dəfə axtarış aparılmışdır: “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi ilə əlaqədar // Təkamül. ‒ 1906. ‒ 16 dekabr. 5206. Molla Nəsrəddin // Tərcüman. ‒ 1906. ‒ 11 aprel. 5207. Molla Nəsrəddin babaya, daha doğrusu Hop-hopa cavab // Həyat. ‒ 1906. ‒ 25 avqust. 5208. Molla Nəsrəddin cənablarına açıq məktub // Həyat. ‒ 1906. ‒ 18 may. 5209. Molla Nəsrəddin məcmuəsi // Tərcüman. ‒ 1906. ‒ 17 aprel. Qəzet yazır: “Tiflisdə Cəlil əfəndi Məmmədquluzadənin nəşr etməyə başladığı.. gü- lünclü məcmuənin birinci nömrəsi idarəmizə gəldi”. 5210. Molla Nəsrəddin naminə yazılan məktub idarəmizə gəlmişdir // Həyat. ‒ 1906. ‒ 24 may. 5211. “Molla Nəsrəddin” və “Dəbistan” jurnallarına abunə qəbul olunur. Molla Nəsrəddinin tək nüsxələri 15 qəpikdir // İrşad. ‒ 1906. ‒ 24 may. 5212. Molla Nəsrəddinə açıq məktub // Həyat. ‒ 1906. ‒ 31 avqust. 5213. Musayev, İ.T. Molla Nəsrəddin / İ.T.Musayev // İrşad. ‒ 1906. ‒ 1, 2 noyabr. 5214. Naxçıvani, C. Molla Nəsrəddin / C.Naxçıvani // İrşad. ‒ 1906. ‒ 25 noyabr. 5215. Nər. Felyeton. Həftə fəryadı / Nər. Nəriman Nərimanov // Həyat. ‒ 1906. ‒ 26 may. 481 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Müəllif Molla Nəsrəddin jurnalı haqqında bəhs edərək yazır: “...Molla Nəsrəddin babamızı bu həftə anlsmadılar. “Mütrüblər”in” şəklini görüb bir neçə adamların ağızlarından su axdı... Sağ olsun “Molla Nəsrəddin!” deyib də “Qara tanımayanlar” da nömrələri alırdılar. Onlar elə fikir edirdilər ki, guya Molla Nəsrəddin əminin bundan xoşu gəlib çəkibdir”. 5216. Saleh, Z.B. Molla Nəsrəddinə / Z.B.Saleh // İrşad. ‒ 1906. ‒ 24 oktyabr. Məqalədə oxuyuruq: “Əlinə qələm alanda belə elə ki, Molla Nəsrəddin səni tənqid etməsin.” 5217. Şərif, Ə. Molla Nəsrəddin baba / Əziz Şərif // Molla Nəsrəddin. ‒ Tiflis, 1906. ‒ № 16. 5218. Teleqraf xəbərləri // İrşad. ‒ 1906. ‒ 28 fevral. Xəbərdə deyilir: “Yaxında Tiflisdə “Qeyrət” mətbəəsi vasitəsilə həftəlik “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi nəşr ediləcək.” 5219. Tiflisdən // Həyat. ‒ 1906. ‒ 20 aprel. Qəzet yazır: “Molla Nəsrəddin jurnalının ikinci nömrəsi yetişdi. Dərin bir məna olduğundan camaat çox artıq həvəslə alıb oxuyurlar. Jurnalın müdir və baş mühərriri Cəlil Məmmədquluzadə cənablarıdır.” 5220. Zöhrabbəyov, S. Molla Nəsrəddin / S.Zöhrabbəyov // İrşad. ‒ 1906. ‒ 24 oktyabr.

1907 5221. Ağaəlizadə, A.A. Nəşri maarif / A.A.Ağaəlizadə // İrşad. ‒ 1907. ‒ 6 dekabr. 5222. Behbudov, M. Molla Nəsrəddin əmiyə / M.Behbudov // İrşad. ‒ 1907. ‒ 12 fevral. 5223. Bir Molla. Molla Nəsrəddin məcmuəsinin 23-cü nömrəsində yazılan “Hicab məsələsi və cavabımız” / Bir molla // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ № 72. 5224. Bir müsəlman. Molla Nəsrəddinə cavab / Bir müsəlman // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 24 may. 5225. Əbdülsəlimzadə, M.H. Molla Nəsrəddin / M.H.Əbdülsəlimzadə // İrşad. ‒ 1907. ‒ 7 iyun. 5226. Əliyev, M.A. Məktub: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / M.A.Əliyev // İrşad. ‒ 1907. ‒ 30 may. 5227. Hacıyev, Ə. Vladiqafqazdan məktub: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Ə.Hacıyev // Tərəqqi. ‒ 1907. ‒ 6 aprel. 5228. Hadi, M. Molla Nəsrəddinə: (şeir) / Məhəmməd Hadi // İrşad. ‒ 1907. ‒ 7 iyun, № 106. 5229. Hadizadə. Molla Nəsrəddinə cavab / Hadizadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 31 mart. 482 BİBLİOQRAFİYA

5230. İdarədən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907. ‒ 25 iyun, № 23. ‒ S. 2. Elanda oxuyuruq: “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi hökumətin binagüzarlığından keçən iki həftədə nəşr oluna bilmədi”. 5231. İdarədən. (Ağdaşdan) “Molla Nəsrəddin”ə cavab // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 18 dekabr. 5232. İdarəmizə gələn xüsusi teleqram // İrşad. ‒ 1907. ‒ 17 iyun. Qəzet yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalının bağlanması ilə əlaqədar olaraq 75 nəfər adam açıq imzaları ilə öz etirazlarını bildirmişlər.” 5233. İsmayılzadə M.Ə. Gəncədən: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / M.Ə.İsmayılzadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 5 iyun. 5234. Qafqaz müsəlmanlarının Türkiyə ilə olan əlaqələri // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 8 aprel. Qəzet “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında bəhs edərək yazmışdır: “Molla Nəsrəddin” jurnalı dəxi osmanlı üsul-idarəsini təsvir etmək- də sair müsəlman qəzetlərindən geri qalmır. Bu jurnal çəkməkdə olduğu gülməli şəkilləri və müsəlman millətlərinin gözünü açmışdır”. 5235. Qafqazda çıxan mütərəqqi fikirli qəzet və jurnallar təqib edilib bir-birinin dalınca bağlanan zaman bolşevik mətbuatı Qafqaz müsəlman- ları üçün “Molla Nəsrəddin”in çox böyük rolunu göstərərək qeyd etmişdir ki, bu gün Qafqaz kimi böyük bir müsəlmanlı ölkə mətbuat adını daşımağa layiq olan nəşriyyatdan məhrum, fəqət bir “Molla Nəsrəddin” əmi ilə təsəlli tapılır // Yoldaş. ‒ 1907. ‒ yanvar, № 1. 5236. Məmmədzadə, M. Molla Nəsrəddin jurnalının 10-cu nömrəsinə cavab: [şeir] / M.Məmmədzadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 29 avqust. 5237. Mirbabazadə, M. Tiflisdən “Molla Nəsrəddin”ə cavab / M.Mirba- bazadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 1 iyun. 5238. Mirheydərzadə, H. Tiflisdən: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / H.Mirheydərzadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 5 iyun. 5239. Molla Məhəmməd. Molla Nəsrəddin əmiyə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 3 may. 5240. Molla Nəsrəddin // Təkamül. ‒ 1907. ‒ 24 fevral. 5241. Molla Nəsrəddin təqib olunqan // Bürhani tərəqqi. ‒ 1907. ‒ 20 iyun. 5242. Molla Nəsrəddinə: (şeir) // İrşad. ‒ 1907. ‒ 28 mart. 5243. Molla Nəsrəddinə // Təkamül. ‒ 1907. ‒ 7 mart. 5244. Molla Nəsrəddinə təkfir // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 9 may, 29 oktyabr, 2 dekabr. 5245. Musayev, İ.T. Molla Nəsrəddin / İ.T.Musayev // İrşad. ‒ 1907. ‒ 1 mart; Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 1 may. 5246. Nemanzadə, Ö.F. Açıq sözlər: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Ömər Faiq Nemanzadə // İrşad. ‒ 1907. ‒ 5, 13 iyul. 483 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5247. Öz bəsirətim: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında // Bəhlul. ‒ 1907. ‒ № 4. ‒ S. 2. 5248. Şeyxrəhmani. Tiflisdə: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Şeyx- rəhmani // İrşad. ‒ 1907. ‒ 30 may. 5249. Tağızadə, Ə. Xənnas kimdir?: [məqalə “Molla Nəsrəddin” jurnalı- nın 1907-ci il 44-cü nömrəsindəki “Xənnas” adlı felyetona cavab olaraq yazılmışdır] / Əliabbas Tağızadə // Tazə həyat. ‒ 1907. ‒ 3 dekabr. 5250. Tehran Məmmədəli şaha // Xatabala (erməni dilində). ‒ 1907. ‒ 13 yanvar. ‒ № 3. Jurnal yazır: “Sizin valideyninizin ölümü böyük kədərimizə səbəb oldu, hamımız sevindik ki, Siz də mərhumun xatabalaçı yeniliklərinə həmfikir olubsunuz, buna görə də təklif edirik ki, bizim yoldaşımız Molla Nəsrəddin üçün sizin krallığa azad giriş və 5.000 (abunəçi təmin edilsin) əks təqdirdə sizi baykot edərik.”

1908 5251. Bir nəfər. “Dərədən təpədən” // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 5 avqust. Məqalədə deyilir: “Ordubadlılar “Molla Nəsrəddin” haqqında nəşr etdikləri təkfir kimi, cahillər də ürəfa haqqında təkfir nəşr edirlər...”. 5252. Bizim mətbuat // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 29 sentyabr. 5253. Əliabbas. “Molla Nəsrəddin”ə cavab / Əliabbas // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 20 oktyabr. 5254. Fətəliyev, İ. Belə deyilmi? / İrani Fətəliyev // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 4 fevral. Məqalədə oxuyuruq: “...Barı Molla Nəsrəddinin yazdığı gülməli və zərafat qarşılıqlı məqalələrlə rəğbət duy, dürüst fikir et, öz xeyrini və şərini başa düş!...”. 5255. Filankəs. Oradan-buradan / Filankəs // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 14 sentyabr. 5256. H.K.Ə. İstiqbalımız parlaqdır ya lağlağ / H.K.Ə. // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 17 sentyabr. 5257. Köçərli, F. Məişətimizə dair: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / F.Köçərli // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 14 noyabr. 5258. Qaragözov, M.H. Səyyahətimə dair ikinci məktub: [məqalədə Şamaxıdakı qiraətxanaya “Molla Nəsrəddin” jurnalının gətirilməsindən bəhs olunur] / M.H.Qaragözov // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 2 yanvar. 5259. Mirağa oğlu. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 7-ci nömrəsinə cavab / Mirağa oğlu // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 7 mart. 5260. Molla Nəsrəddin: (şeir) // Tərcüman. ‒ 1908. ‒22 sentyabr. 5261. Molla Nəsrəddin // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 18 yanvar. 5262. Molla Nəsrəddin // İrşad. ‒ 1908. ‒ 2 yanvar. 5263. Molla Nəsrəddin // Kazan müxbiri. ‒ 1908. ‒ 25 fevral. 484 BİBLİOQRAFİYA

5264. Molla Nəsrəddinə // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 3 dekabr. 5265. Ordubadi, M.S. Molla Nəsrəddin babaya açıq məktub / Məmməd Səid Ordubadi // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 13 yanvar. 5266. Şəhneyi-tərəqqi. “Molla Nəsrəddin”ə // Tərəqqi. ‒ 1908. ‒ 3 dekabr. 5267. Vəzirov, C. Molla Nəsrəddinə açıq məktub / C.Vəzirov // Tazə həyat. ‒ 1908. ‒ 22 yanvar.

1909 5268. Axundov, H. Təşəkkür: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Hacıbəy Axundov // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 27 iyul. 5269. Aydınov. Məktub: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 1909-cu il 5-ci nömrəsinə cavab olaraq yazılmışdır / Aydınov // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 28 yanvar. 5270. Bir müsəlman. Dini xarab edən “Molla Nəsrəddin”mi / Bir müsəlman // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1909. ‒ № 119. 5271. Hüseynzadə, Ə. Yazımız, dilimiz, ikinci ilimiz: [C.Məmmədquluza- də “Molla Nəsrəddin” jurnalının 1909-cu il, 22 fevral tarixli nömrəsində çap etdirdiyi “Zəncir” adlı məqaləsini Əli bəy Hüseynzadənin bu məqaləsinə cavab olaraq yazmışdır] / Əli bəy Hüseynzadə // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 8, 10 fevral. 5272. Köçərli, F. Məişətimizə dair: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / F.Köçərli // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 4 avqust. 5273. Məlikov, R. “Zənbur” jurnalı adresinə bir neçə söz / R.Məlikov // Zakavkazye. ‒ 1909. ‒ 1 sentyabr. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalı xalqın mənafeyi keşiyində durub, Qoqolun dediyi kimi heç kimə görünməyən göz yaşları altından eşidilən nəcib və saf gülüş az zamanda həyatımızın bütün çirkin cəhətlərini üzə çıxarıb, tərəqqimizə mane olanları qamçılamağa başladı...”. 5274. Molla Nəsrəddin // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 22 yanvar. 5275. Molla Nəsrəddin // Səda. ‒ 1909. ‒ 1 dekabr. 5276. Molla Nəsrəddin // Tərcüman. ‒ 1909. ‒ 3 mart. 5277. Molla Nəsrəddinə açıq məktub // Tərəqqi. ‒ 1909. ‒ 12 aprel. 5278. N.Y. Mətbuat / N.Y. // Tərcüman. ‒ 1909. ‒ 4 sentyabr. Müəllif yazır: “...Deyə bilərik ki, Molla Nəsrəddin Rusiyada gərək rusca, gərək başqa dillərdə çıxan bütün gülgü jurnallarının birincisi olmasa da, birincilərdəndir”. 5279. Paşa, X. Molla Nəsrəddindəki rəcəzə cavab / X.Paşa // İttifaq. ‒ 1909. ‒ 12 iyul. 5280. Səlyandan Molla Nəsrəddinə cavab // Zənbur. ‒ 1909. ‒ 19 iyun, № 15. 5281. Şair Hambal. Molla Nəsrəddin: [şeir] / Şair Hambal // Zənbur. ‒ 1909. ‒ 21 avqust, № 24.

485 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1910 5282. Alim Dərviş. Molla Nəsrəddinə / Alim Dərviş // Səda. ‒ 1910. ‒ 8 fevral. 5283. Bakı xəbərləri. “Molla Nəsrəddin” // Günəş. ‒ 1910. ‒ 26 sentyabr. Qəzet yazır: “Bir neçə vaxtdan bəti tətil olunmuş Molla Nəsrəddin jurnalı intişarə başlamışdır. Dünən axırıncı nömrəsi idarəmizə gəlmişdir”. 5284. Bir Ağa. İdarəyə məktub: Məktub Cəlil Məmmədquluzadənin adına yazılmışdır / Bir ağa // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910. ‒ 11 iyul, № 28. 5285. Bir nəfər. “Molla Nəsrəddin” / Bir nəfər // Səda. ‒ 1910. ‒ 1 fevral. 5286. Ədəbiyyat // Günəş. ‒ 1910. ‒ 20 sentyabr. Qəzet yazır: “Ramazan- şərifin doqquzuncu günündə çıxan “Molla Nəsrəddin” əmi idarəmizə 26 Rəmazan mübarəkdə vasil oldu”. 5287. Əlizadə, M.Q. Gəncədən / Mirzə Qasım Əlizadə // Səda. ‒ 1910. ‒ 21 iyun. Müəllif yazır: “...Bu işi möhtərəm “Molla Nəsrəddin” jurnalının müdiri iki şəkil ilə gözəl təsvirə gətiribdir.”. 5288. İran işləri // Səda. ‒ 1910. ‒ 14 may. Qəzet yazır: “Dəhşətli çarpışmalar; fırtınalar zühur edər, Novruzxan “Qeyrətindən” infəala gəlib vəhşiyanə bir surətdə beyni qaynayar, “Molla Nəsrəddin” rəsmini çəkdiyi həşərati... bu adamın beynində atəşnak bir surətdə qəlyan edər...”. 5289. İsmayılzadə, H. Cəhalətə bir çarə / H.İsmayılzadə // Həqiqət. ‒ 1910. ‒ 4 mart. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalının bu ildə çıxan 6-cı nömrəsini alıb, 4-cü və 5-ci səhifələrində təsvir etdiyi şəkillərə baxanda ibrət etmələrinizi tövsiyə və rica edirəm!!”. 5290. Mən və Hacı // Həqiqət. ‒ 1910. ‒ 28 aprel. Qəzet yazır: “...O Molla Nəsrəddin... götürüb yazıb ki, ay saqqalıva xına nöş qoydun, nöş üç dana arvad aldın”. 5291. Molla Nəsrəddin // Günəş. ‒ 1910. ‒ 19 sentyabr. 5292. Molla Nəsrəddin nə vəz edir // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1910. ‒ 24 dekabr. 5293. Molla Nəsrəddinə baxmalı // Bürhani-tərəqqi. ‒ 1910. ‒ 1 aprel. 5294. Möhtərəm oxuculara məlum olakı Molla Nəsrəddin məcmuəsi bu qədər müddət olmadığına idarədən asılı olmayan bir para maneələr səbəb olmuşdur. Buna baxmayaraq məcmuəmiz bu yaxın günlərdə həmişəki qərar üzrə nəşr olunacaqdır // Günəş. ‒ 1910. ‒ 31 oktyabr. 5295. Musayev, İ.T. İdarəyə məktub / İ.T.Musayev // Səda. ‒ 1910. ‒ 21 yanvar. 5296. Musayev, İ.T. Molla Nəsrəddinə // Həqiqət. ‒ 1910. ‒ 18 yanvar. 5297. Nifrət // Zənbur. ‒ 1910. ‒ 3 aprel, № 10. Felyetonda deyilir: Mol- lanın 7-ci nömrəsini alıb baxdım. “Nəcasət” ünvanlı məqaləni xeyli yoldaşıma oxuyub dedim: Doğrudan da Vladikafkazlıların haqqı var nifrət etməyə. 486 BİBLİOQRAFİYA

5298. Vladiqafqaz camaatına bir də açıq məktub // Həqiqət. ‒ 1910. ‒ 18 mart. Məktubda deyilir: “Əfəndilər! “Molla Nəsrəddin” Jurnalını təkfir və təlin xüsusəndə idarəmizə dörd nəfərin imzası ilə məqalə gəlmişdi. Məqalənin axırında “Ümumi Vladiqafqaz camaatı tərəfindən vəkil” sözləri bizim diqqətimizi cəlb etdi”.

1911 5299. Avara. Səyahət: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında bəhs olunur / Avara // Məlumat. ‒ 1911. ‒ 5 avqust. 5300. Cəlilzadə, H. Şəhadəti həqqə / H.Cəlilzadə // İşıq. ‒ 1911. ‒ 16 aprel. 5301. Hacıbəyov, Ü. İdarəyə məktub / Ü.Hacıbəyov // Məlumat. ‒ 1911. ‒ 7 avqust. Məktubda deyilir: “Qoy ədəbiyyat tarixinə yazılsın ki, Sabir kimi şairin diriliyində təqdir edən bir kişi olmadısa da bir nəfər arvad (Həmidə xanım) oldu ki, şairin iadeyi-sihhəti üçün milyonçu kişilərə rəğmən, öz varından keçəcək qədər böyük bir həmiyyət göstərdi”. 5302. Hacınski, M. Satirk şair / Mehdi bəy Hacınski // Kaspi. ‒ 1911. ‒ 20 iyul. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalının redaktoru Cəlil Məmmədqu- luzadə Sabirin bu halına laqeyd qala bilməzdi. Şairi dərhal xəstəxanaya qoyurlar. Burada ona qara ciyərini operasiya etmək təklif olunur. Lakin Sabir çəkinir, razılıq vermir, Məmmədquluzadə onu xəstəxanadan çıxarıb evinə aparır...”. 5303. İdarədən: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında // Nicat. ‒ 1911. ‒ № 26. ‒ S. 3. 5304. Qaragözov, M. “Molla Nəsrəddin”ə / M.Qaragözov // Nicat. ‒ 1911. ‒ 13 avqust. 5305. Məlikov, R.B. Müsəlman arasında ictimai tənqid / R.B.Məlikov // Kavkazski teleqraf. ‒ 1911. ‒ 10 oktyabr. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalı gözümüzün qabağındadır. Budur altı ildir, bizim mövhümatçılığımızı döyəcləyir, məgər ruhanilər və başqaları tərəfindən azmı təşəbbüs olmuşdu ki, “Molla Nəsrəddin”i “babı”, “din düşməni” adlandırmasınlar...”. 5306. Mətbuat. Molla Nəsrəddin jurnalı haqqında // Günəş. ‒ 1911. ‒ 2 yanvar. 5307. Mikayılov. “İşıq” salmış cahana bir ziya alqışlarım ani. Bəli yox “Molla Nəsrəddin”ə Qafqaz içrə bir sani, “Şəhabi-saqib” mərdümün səmimi qəlbiynən söylə. Var olsun milli (mətbuatımız) ləhceyi dünyani / Mikayılov // Şəhabi-saqib. ‒ 1911. ‒ № 8. ‒ S. 2. 5308. Molla Nəsrəddin // Nicat. ‒ 1911. ‒ 30 aprel. 5309. Molla Nəsrəddin cənablarına sual // Həqiqəti əfkar. ‒ 1911. ‒ 10 dekabr. Qəzet yazır: “Həqiqəti əfkar” qəzetində dərc olunmuş “Yadigari Həzrət 487 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

İbrahim Xəlil” məqaləsini tənqid edibsiniz. Aya məqalə yazanların yaxşı yaza bilmədiklərinimi tənqid edibsiniz? Yosa Həzərt İbrahimimi?. 5310. Molla Nəsrəddin qəzetlərin dili haqqında // Baku. ‒ 1911. ‒ 25 oktyabr. 5311. Molla Nəsrəddinə // İşıq. ‒ 1911. ‒ 23 aprel. 5312. Pərişan. Səlyanın vəziyyəti: [məqalədə “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında bəhs olunur] / Pərişan // Yeni irşad. ‒ 1911. ‒ 22 sentyabr. 5313. Pərvanə. İzhari təşəkkür / Pərvanə // Yeni irşad. ‒ 1911. ‒ 16 dekabr. 5314. Seyidzadə, M.H. (Təbrizi) Bəyan həqiqət yaxud Molla Nəsrəddinə cavab / M.H.Seyidzadə // Səda. ‒ 1911. ‒ 9 avqust. 5315. Sidqi, M. “Molla Nəsrəddin”ə dəgənək / M.Sidqi // Səda. ‒ 1911. ‒ 15 mart. 5316. Zeynalov, C. Açıq məktub: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Cahangir Zeynalov // Nicat. ‒ 1911. ‒ № 25. ‒ S. 2.

1912 5317. Əli, S. İntiqadın qiyməti / Səttar Əli // Yeni irşad. ‒ 1912. ‒ 16 yanvar. Müəllif yazır: “...Biz isə gözümüzü açsaq, bütün Rusiyada “Molla Nəsrəddin” məcmueyi möhtərəməsindən başqa bir məzhəkə məcmuəsinə təsadüf etmirik...”. 5318. Molla Nəsrəddin // İşıq. ‒ 1912. ‒ № 14. ‒ S. 7. 5319. Poçt qutusu // Yeni irşad. ‒ 1912. ‒ 9 yanvar. 5320. Şaiq, A. Gülzar / A.Şaiq. ‒ Bakı, 1912. ‒ S. 222. Müəllif yazır: “Sabirin daha cocuqkən donmuş və cərəyana bir yol araya bilməyən təbi- səliminə “Molla Nəsrəddin” jurnalının üslub və məsləki uydu və şairin hissiyati-qəlbiyyəsini ayıltmağa başladı”.

1913 5321. Eşşək Arısı. “Molla Nəsrəddin” çıxdı / Eşşək Arısı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1913. ‒ 13 yanvar, № 1. ‒ S. 6. 5322. İdarəyə məktub // İqbal. ‒ 1913. ‒ 2 iyun. Qəzet yazır: “...May ayının 3-də bizim idarəni təftiş etdikdən sonra 16-cı nömrəmizi dəxi-tövfiq etdilər. Hörmətli müştərilərimizə bunu demək istəyirik ki, jurnalımız tədrici çıxır və çıxacaq”. 5323. Milli mətbuat // İqbal. ‒ 1913. ‒ 7 oktyabr. Qəzet yazır: “Bu axır vaxtlarda bəzi qəzetlər belə xəbər verirlər ki, guya Tiflisdə nəşr olunan “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi bağlanmışdır... bu fikirlər yanlışdır”. 5324. Molla Nəsrəddin məcmuəsi // İqbal. ‒ 1913. ‒ 17 oktyabr. 5325. Molla Nəsrəddin rəfiqi motərimimizə // Şəlalə. ‒ 1913. ‒ 20 iyun, № 24. 488 BİBLİOQRAFİYA

5326. Səttar, Ə. Təəssüf: [məqalədə Molla Nəsrəddin jurnalının 1913-cü il 22 və 23-cü nömrələrindəki “Ana dili” felyetonu haqqında bəhs olunur] / Əli Səttar // İqbal. ‒ 1913. ‒ 28 oktyabr.. 5327. Səttar, Ə. Zavallı qadınlar / Əli Səttar // İqbal. ‒ 1913. ‒ 11 dekabr.

1914 5328. Ağamalı oğlu. Teatr aləmində danışılacaq məsələ / Ağamalı oğlu // Musulmanskaya qazeta. ‒1914. ‒ 23 fevral. Müəllif yazır: “...Ölüm sükutu çökmüş “bu zülmət səltənəti” içərisində ancaq “Molla Nəsrəddin” jurnalı valpuqur gecəsinə baxaraq gülür...”. 5329. Bakı xəbərləri: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında // İqbal. ‒ 1914. ‒ 28 fevral. ‒ 2 mart. 5330. Haşim, İ. Mətbuat / İbn Haşim // Tazə xəbər. ‒ 1914. ‒ 27 dekabr. 5331. “İqbal” və “Molla Nəsrəddin” / Şəlalə // İqbal. ‒ 1914. ‒ 24 yanvar. 5332. Milli Mətbuat // Tərcüman. ‒ 1914. ‒ 25 fevral. 5333. Mirbağırov, M. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi /M.Mirbağırov // Sədayi-həqq. ‒ 1914. ‒ 23 iyun. 5334. Molla Nəsrəddin // Tərcüman. ‒ 1914. ‒ 5 yanvar. 5335. “Molla Nəsrəddin” jurnalının Bakı müxbiri // İqbal. ‒ 1914. ‒ 28 fevral. 5336. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi // İqbal. ‒ 1914. ‒ 10 yanvar. 5337. Rufatov, Ə.M. Şəlalənin irəlidəki məsləki / Ə.M.Rufatov // Şəlalə. ‒ 1914. ‒ 18 fevral, № 7. Müəllif deyir: “...Bu vaxta qədər sair mətbuatımızın görmədiyi bir çox xidmətləri görmüş olan möhtərəm “Molla Nəsrəddin” məc- muəsi önümüzdəki həftədən etibarən osmanlı türkcəsi ilə nəşr olunmağa başlarsa, yenə xidmətini ifa edə bilər?”. 5338. Səhhət, A. Dil və ədəbiyyat / Abbas Səhhət. ‒ 1914. ‒ 10 may. Müəllif deyir: Ay müəllim! Dutalım ki, sən deyəndir. Qəzetlərimizin mübari- zələri sənin idrakından üstündür. Hə “Molla Nəsrəddin” jurnalının dili ki, lap asandır, kor da oxuya bilər. Bəs ocığazı nə üçün alıb oxumursunuz.” 5339. Suxumdan. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində Suxum məscidi barəsində // İqbal. ‒ 1914. ‒ 25 fevral. 5340. Vəzir Yusif. “Molla Nəsrəddin” nə demək istəyir / Vəzir Yusif // Sədayi həqq. ‒ 1914. ‒ 18 may. 5341. Zeynalov, C. Açıq məktub: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Cahangir Zeynalov // İqbal. ‒ 1914. ‒ 8 aprel.

489 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1915 5342. Bakı xəbərləri. Xəbərdə deyilir: “Qəzetimizin müdiri Hacı İbrahim... məcmuəsi nəşrinə icazə istəmişdir. Bu Məcmuə iyun ayının əvvəllərində nəşr olunacaqdır. Məcmuədə “Molla Nəsrəddin” jurnalının bir çox yazıçıları iştirak edəcəklər...” // Bəsirət. ‒ 1915. ‒ 13 iyun. 5343. Hacıbəyov, Ü. Nəyimizin vaxtıdır / Üzeyir Hacıbəyov // Yeni iqbal. ‒ 1915. ‒ 18 dekabr. Müəllif yazır: “...Biz də bir əsər həyat göstərmək arzusu ilə ictimai və milli işlərə mübaşir olmuşuq. “Həyat”, “İrşad”, “Tərəqqi” kimi böyük və ciddi qəzetlər nəşr etmişik. “Molla Nəsrəddin” kimi jurnal çıxartmışıq.” 5344. İntiligentlərimizin sair bəhanələri də heç tənqidə layiq olmayıb, yenə milli “Apatiya”, milli ruhsuzluq üzərindən əmələ gəlmiş haldır... “Molla Nəsrəddin” kimi çəridələrimizin əlimizdən getməkliyinin təqsiri hamı- dan artıq intiligentlərimizin boynundadır // Yeni iqbal. ‒ 1915. ‒ 18 dekabr. 5345. Quşbaz. Sataşma / Quşbaz // Tuti. ‒ 1915. ‒ 21 mart. ‒ № 13. Məqalədə oxuyuruq: “...Vallah səni də Molla kimi çox döyəcəklər. Gah üzdə, gah dalda da bol-bol söyəcəklər. Al qanını meydançada tökəcəklər. Ol vaxtına amadə səni öldürəcəklər”. 5346. Lağlağı // Bəsirət. ‒ 1915. ‒ 4 iyul. Qəzet yazır: “İyul ayının ortasında Bakıda həftəlik “Lağlağı” namində məzhəkə məcmuəsi nəşr olunacaqdır. Jurnalda məşhur mühərrirləri də iştirak edəcəklər”. 5347. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi // Bəsirət. ‒ 1915. ‒ 8 avqust. 5348. Ömər Faiq Əfəndi. Məqalədə deyilir: “Oxucularımız Ömər Faiq Əfəndi Nemanzadənin kim olduğunu bilirlər... Onun daha böyük şöhrəti daha dəyərli və faydalı xidməti məşhur “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi zamanında keçmişdir...” / Ömər Faiq Əfəndi // İqbal. ‒ 1915. ‒ 20 yanvar.

1916 5349. Acı Dərman. “Molla Nəsrəddin” jurnalı yenə çıxacaqdır / Acı Dərman // Tuti. ‒ 1916. ‒ № 15. ‒ S. 2. 5350. Bakı xəbərləri: [“Molla Nəsrəddin” müdirləri Cəlil Məmmədqulu- zadə, Nəcəfzadə cənabları təzə şəhərə, oradan da Türküstana hərəkət etmələri haqqında] // Bəsirət. ‒ 1916. ‒ 14 may. 5351. Bakı. (Təcili). “Molla Nəsrəddin” jurnalının pula olan ehtiyacını düşünən bir milyoner 5-6 min manat verib haman jurnalın tazadan dirilməsinə bais olmaq istəyirmiş, tək səbir gəlib işləri pozulmuşdur // Tuti. ‒ 1916. ‒ № 15. 5352. Qasımov, Ə. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi / Ə.Qasımov // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 20, 21 aprel. Müəllif yazır: “On il bundan əqdəm aprel ayında “Molla Nəsrəddin” jurnalı səhnə tarixinə qədəm qoymuşdur. “Molla Nəsrəd- din” millətlərin pərişan bir dövr keçirdikləri vaxt nəşr olunmağa başlamışdır. 490 BİBLİOQRAFİYA

O, bundan naşı camaatımızı ayıltmaq, gözlərini açmaq, dünyaya təzə bir nəzərlə baxmağa məcbur etmək vəzifəsini ifa etmişdir”. 5353. “Molla Nəsrəddin” haqqında // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 15 aprel. 5354. “Molla Nəsrəddin” jurnalının millətimizə artıq xidməti olmuş- dur. Belə bir məcmuənin dayandırılması əlbəttə olduqca təəssüflü bir hal idi. Fəqət ümidvarıq ki, Cəlil Məmmədquluzadə cənabları tezliklə həmin məcmuəni əvvəlki kimi nəşr etməklə bu təəssüfi bir təhər edəcəkdir // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 13 fevral. 5355. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi // Yeni iqbal. ‒ 1916. ‒ 20 aprel. 5356. Molla Nəsrəddin: [Mirzə Cəlilin Bakıya gəlişi: “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi üçün kağız tədarük etmək, sonra məcmuəni təkrardan Tiflisdə nəşrə başlamasıdır] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 11 aprel. 5357. Molla Nəsrəddinə // Tuti. ‒ 1916. ‒ 31 dekabr, № 46. 5358. “Molla Nəsrəddin”in əziməti: [Mirzə Cəlilin və Əliqulu Nəcəfzadənin Aşqabada səyahəti haqqında] // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 16 may. 5359. Müsəlman satiriki, “Molla Nəsrəddin” jurnalının redaktoru və naşiri Məmmədquluzadə Mirzə Cəlil Daşkəndə gedərkən bir neçə vaxt Aşqabadda qalmışdır. Jurnalın adı onun redaktorunun təxəllüsüdür. Onunla birlikdə jurnalın baş əməkdaşı istedadlı şair satirik Əliqulu Nəcəfov da gəlmişdir // Asxabad. ‒ 1916. ‒ 24 may. 5360. Rəsulzadə, M. Molla Nəsrəddin / Məmmədəmin Rəsulzadə // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 22 aprel. 5361. Rusiya müsəlmanları tərəfindən çıxarılan qəzet və jurnallar // Vaqt. ‒ 1916. ‒ 15 yanvar. 5362. Tiflisdən // Bəsirət. ‒ 1916. ‒ 13 fevral. Məqalədə deyilir: Tiflisdən teleqraf ilə verilən xəbərlərə görə, Tiflis qubernatoru Cəlil Məmmədquluzadə cənablarına çoxdan bəri qapalı olan Molla Nəsrəddin jurnalının tazadan nəşr edilməsinə icazə vermişdir. 5363. Vəzirov, Y. Bizə ciddi mətbuat çoxdan lazım idi / Y.Vəzirov // Açıq söz. ‒ 1916. ‒ 18 aprel. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin”dən savayı arabir məcmuələr də ortalığa çıxdı. Mətbuat müvazinəsi bilmərrə itdi, hamı uçurmağa üz qoydu. Amma tikmək meylində olan olmadı. Uçurmaqda, yaxşını da pisə qarışdırıb uçurtdular”.

1917 5364. İki ildən bəri çıxmayan “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi yenə təzə- dan nəşrə başlayıb, birinci nömrəsi idarəmizə gəlmişdir. O, 8 səhifə olduğu kimi, bu dəfə ancaq 2 səhifəsi gəlmişdir // Sovqat. ‒ 1917. ‒ 12 fevral. 5365. Qafqaz xəbərləri // Bəsirət. ‒ 1917. ‒ 4 fevral. Qəzet yazır: “Tiflisdə nəşr olunan “Zaqafqazski reç” qəzetinin məlumatına görə bu günlərdə 491 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Tiflisdə “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi nəşr ediləcəkdir. Məcmuənin müdiri C.Məmmədquluzadə cənabları Tiflisə varid olmuşdur. Məcmuənin əvvəlki mühərrirlərini tapmaq istəyir”. 5366. Molla Nəsrəddin // Açıq söz. ‒ 1917. ‒ 28 may. Qəzet yazır: Jurnal idarəsi tərəfindən xəbər verilir ki, jurnalımız çap olunan litoqrafiya “daş mətbəəsi” işdən əl götürdüyü səbəbindən jurnalın 13-cü nömrəsi məcburən bir neçə gün təxirə düşəcəkdir”. 5367. “Molla Nəsrəddin” çıxdı // Tuti. ‒ 1917. ‒ 18 fevral, № 7. 5368. Poçt qutusu // Sovqat. ‒ 1917. ‒ 11 aprel. Qəzet yazır: Dirilik və İqdam qəzet və jurnalları çıxmayır. Molla Nəsrəddin məcmuəsi isə 2-3 aydan biri çıxmağa başlamışdır.

1922 5369. Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1922. ‒ 17 aprel. Qəzet yazır: “Aprel ayının 28-dən etibarən hər həftə cümə günləri qırmızı “Molla Nəsrəd- din” adına yeni məzhəkə məcmuəsi nəşr edilməyə başlayacaqdır. Məcmuədə bütün əski “Molla Nəsrəddin” mühərrirləri və yeni məzhəkənəvis mühərrirlər də iştirak edəcəkdir...”. 5370. Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1922. ‒ 18 oktyabr. Qəzet yazır: “Dünya müharibəsinin törətdiyi vəziyyətlə müvəqqəti dayandırılmış “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi yenidən intişarə başlayır. Məcmuənin əvvəlki heyəti təhririyyəsi işdə olmaqla bərabər naşir və müdiri Cəlil Məmmədquluzadədir”. 5371. Molla Nəsrəddin // Yeni yol. ‒ 1922. ‒ 28 oktyabr. 5372. Ordubadi, M.S. “...Əcaba, Sabir “Molla Nəsrəddin”in naşiri-əfkarı, yaxud “Molla Nəsrəddin” Sabirin naşiri-əfkarı idi”: [“Hophopnamə”yə yazdığı müqəddimədən] // Sabir / Məmməd Səid Ordubadi. – Bakı, 1922. ‒ S. 13. 5373. Seyidzadə, Ə.Ə. Zaqafqaziya türk mətbuatı / Ə.Ə.Seyidzadə // Qızıl Şərq. ‒ 1922. ‒ № 2‒3. ‒ S. 122‒123.

1923 5374. Ağamalı oğlu. Şərqdə qadınların inqilab hərəkətləri / Ağamalı oğlu // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 8 mart. Ağamalı oğlu “Molla Nəsrəddin” jurnalı və böyük ədibimiz C.Məmmədquluzadənin fəaliyyəti haqqında bəhs edərək yaz- mışdır: “Qadınlar tərəfindən möhkəm cəbhə tutan “Molla Nəsrəddin” olmuşdur ki, Azərbaycan türklərinin oyanmasında böyük rol oynamışdır. O, 1907-ci ildə cəmi mollaları “bu Quran bu meydan” sözləri ilə mübahisə etməyə çağırdı ki, hər kəs istəyirsə, gəlsin, Quran ilə bəhs edək.” 5375. Axundov, R. Yenə o barədə: “Qoca “Molla Nəsrəddin” də müsəl- manların vəhşiliyinə qarşı az mübarizə etmədi. Onun kəskin zərbələri hamıdan 492 BİBLİOQRAFİYA artıq ailə məsələsinə və qadınların əsirliyinə doğrulmuşdur....” / R.Axundov // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 2 mart. 5376. Bir nəfər pambıqçı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923. ‒ 24 mart, № 18. Məqalə C.Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalının 1923-cü il, 17-ci nömrəsində çap olunmuş “Pambıq” adlı felyetonuna cavab olaraq yazılmışdır. 5377. Ə.B. “Rəngi-rənginə ‒ dəngi-dənginə” / Ə.B. //Yeni fikir. ‒ 1923. ‒ 20 oktyabr. Məqalədə deyilir: “...Əyər “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi müdiri Mirzə Cəlildən bəhs edilərsə Müsavat zamanında nəşr edilməyən bu məcmuə müntəzəm çıxır. Xidmətinə müqabil “Molla Nəsrəddin” naminə bir təyyarə də alınır...”. 5378. Krımlı. Bibiheybət dairəsində / Krımlı // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 18 noyabr. Müəllif deyir: “...Ancaq nəzərə çarpan bir məcmuə varsa, o da “Molla Nəsrəddin”in köhnə nömrələrindən bir neçəsidir”. 5379. Qarayev. Küçə uşaqları / Qarayev // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 7 yanvar. Məqalədə “Molla Nəsrəddin” Jurnalının 1923-cü il 8-ci nömrəsində çap edilmiş “Küçə uşaqları” felyetonunun əhəmiyyətindən bəhs olunmuşdur. 5380. Məmmədzadə, Ə. Mozalana cavab / Əbdülqasım Məmmədzadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 20 aprel. 5381. Məsud. Molla Nəsrəddin aeroplanı / Məsud // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 28 avqust; Yeni yol. ‒ 1923. ‒ 12 sentyabr. 5382. Molla Nəsrəddin gecəsi // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 30 aprel; 1, 2, 7 may. 5383. Molla Nəsrəddin təyyarəsi // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 12, 21, 23 dekabr. 5384. Molla Nəsrəddin təyyarəsi: [jurnalın rayonlara təyyarə ilə vaxtında çatdırılması üçün xüsusi təyyarənin alınması haqqında] // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 31 avqust, 4, 7, 11-12, 21, 23 dekabr. 5385. Müftizadə, X.A. Müqəddəs vəzifəyə doğru... lazımdır / Xanım Ana Müftizadə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 16 oktyabr. Məqalədə deyilir: “Molla Nəsrəddin xalqımız içərisində daimi məhəbbət qazanmışdır. Molla Nəsrəddin adına bir təyyarə inşa etməyə qərar verilib.” 5386. Sidqi, M.Ə. “Molla Nəsrəddin” təyyarəsi / Məhəmməd Əli Sidqi // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 30 avqust. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” təyyarəsi nəfinə, bu aşağıdakı yoldaşları dəvət edirəm: Cəlil Məmmədquluzadə, Həmidə xanım...” 5387. Türk mətbuatı sərgisi münasibəti ilə // Kommunist. ‒ 1923. ‒ 29 noyabr. Məqalədə deyilir: “Bütün Şərq millətləri arasında öz acı istehzaları ilə işlərimizin əksəriyyətini tənqid edən “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi də bir guşə tutmuşdur.”

493 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1924 5388. Bağırlı, M.A. “Kommunist” qəzetinin yubileyi: “...Natiqlərdən Molla Nəsrəddin əminin köhnə mollalar sayağında əl qaldırıb “Kommunist” heyəti idarəsinə dua eləməsi camaatı güldürdü” / M.A.Bağırlı // Yeni yol. ‒ 1924. ‒ 10 yanvar. 5389. Fil. Tənqidi bir gülüş / Fil // Yeni fikir. ‒ 1924. ‒ 8 oktyabr. Məqalədə deyilir: “Molla Nəsrəddin” və “Əqrəb” birləşməlidir. Bu məcmuələr bizə çox lazımdır. Fəqət başda idraklı kommunistlər Molla əmi ilə birlikdə çalışmalıdır.” 5390. Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 5 may; 15 sentyabr; 10- 11 noyabr. 5391. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi işçilər üçün ayda 65 qəpikdir // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 15 dekabr. 5392. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi: [məcmuənin yenidən nəşri və tər- tibatı haqqında] // Kommunist. ‒1924. ‒ 22 iyun; 22 iyul; 22 avqust. 5393. Mümtaz, S. İdarəyə məktub: Müəllif deyir: “...Məni yaxından tanıyanların hamısı bilir ki, mən “Molla Nəsrəddin” məcmuəni çox artıq sevirdim...” / Səlman Mümtaz // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 14 yanvar. 5394. Surxay, H. Sabirmi? Molla Nəsrəddinmi? / H.Surxay // Azərbaycan xalq şairi M.Ə.Sabir (məcmuə). ‒ Bakı, 1924. ‒ S. 10‒13. 5395. Şərif, Ə. Oktyabr inqilabı və mədəni müvəffəqiyyətlərimiz / Əziz Şərif // Dan yıldızı. ‒ 1924. ‒ № 11. Məqalədə oxuyuruq: 1906-cı il aprelin 7- də nəşrə başlamış olan “Molla Nəsrəddin” jurnalı, türk İslam aləmini, yorğan- döşəyə uzadıb şirin yuxu ilə yatan bir halda göstərdi.” 5396. Talıblı, B.A. Bizim yolumuz hansı yanadır / B.A.Talıblı // Kom- munist. ‒ 1924. ‒ 2 sentyabr. Müəllif yazır: Ağamalı oğlunun dediyi kimi Molla Nəsrəddin dayı 15 ildən bəri yazırsa da, bundan bir şey çıxmayır. Səbəi nədir? Səbəi odur ki müəyyən bir millətin ümum sinifləri üçün. yaxud müxtəlif ölkələrdə yaşayan və müxtəlif şərait içində ömür sürən bir millət üçün, yaxud müxtəlif ölkələrdə yaşayan və müxtəlif şərait içində ömür sürən bir millət üçün “doğma ana dilində” dəyərli bir sənaye nəfisə, qiymətli bir ədəbiyyat yaratmaq olmaz... “Kommunizm əlifbası”nı Molla Nəsrəddin dili ilə tərcümə etmək olmaz. Etsək də Yaxın Şərqdə kimsə oxumaz... 5397. Yanvarın 4-də “Molla Nəsrəddin” təyyarəsi Bakıya gəlir // Kommunist. ‒ 1924. ‒ 11, 14, 15, 18, 21, 22, 25, 26 dekabr.

1925 5398. Qar tufanı “Molla Nəsrəddin” təyyarəsinin vaxtında gəlib çatmasına mane oldu // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 9 yanvar. 494 BİBLİOQRAFİYA

5399. O taylı. “Molla Nəsrəddin” ya da Əzimzadə / O taylı // Toxmaq (Aşqabad) . ‒ 1925. ‒ № 2. 5400. Səmədzadə, Ə. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi yoxdur / Əlibala Səmədzadə // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 1 aprel. 5401. Ş.E. Molla Nəsrəddin təyyarəsi / Ş.E. // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 9 yanvar. 5402. Tənqidçi. Biblioqrafiya. Molla Nəsrəddin // Kommunist. ‒ 1925. ‒ 4 sentyabr.

1926 5403. Axundov, R. AKP (6) XVI qurultayında məruzə / Ruhulla Axundov // Kommunist. ‒ 1926. ‒ 30 dekabr. Müəllif məruzəsində demişdir: “...Molla Nəsrəddin” bitərəf bir məcmuədir. Bu məcmuə həyata gəldiyi gündən etibarən İran feodallarına, İran mütləqiyyətinə qarşı mübarizə aprır... Çiçerin yoldaş deyir ki, bu bizim İran ilə dostluğumuzu pozmaqdır. Buna yol vermək olmaz...”. 5404. Qərib, Ə. Tənqid və tənqidçilərimiz / Ə.Qərib // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 2 fevral. Müəllif yazır: “...Onun fikrincə (Əziz Şərifin – F.B.) Molla Nəsrəddindən suvayı yazıçımız yoxmuş. Yəni Sabir, Seyid Əzim, Hüseyn Cavid... və bir çox başqa möhtərəm ədiblərimiz heçdirlər” 5405. Molla Nəsrəddin məcmuəsi // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 19 yanvar. 5406. “Molla Nəsrəddin” “Yeni fikir” ilə uçur: [“Yeni fikir”in bu günkü nömrəsinin “Molla Nəsrəddin” təyyarəsilə İrəvana göndərilməsi haqqında] // Yeni fikir. ‒ 1926. ‒ 24 yanvar.

1927 5407. Axundov, R. Ruhulla Axundov yoldaşın nitqi: Məruzədə Molla Nəsrəddin jurnalı haqqında da qeydlər vardır // Kommunist. ‒ 1927. ‒ yanvar. 5408. Ə.Ə. Bu adam kimdir? / Ə.Ə. // Kommunist. ‒ 1927. ‒ 17‒27 fevral. Məqalədə oxuyuruq: “Şəkildə görünən adamın kim olduğunu tapana “Molla Nəsrəddin” jurnalının bir illik abunəsi hədiyyə ediləcəkdir”. 5409. İbrahimov, M. İnqilabçı rəssam: [Əzim Əzimzadə haqqında] / M.İbrahimov // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 27 may. 5410. “Molla Nəsrəddin”in müvəqqəti müdiri Əliqulu Nəcəfzadə də “Gələcək” də iştirak edirdi // Yeni yol. ‒ 1927. ‒ 5 may. 5411. Nəzmi, Ə. Molla Nəsrəddin / Əli Nəzmi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927. ‒ № 1. ‒ S. 2. Müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin”in dostları özü kimi yoxsul kəndlilər, muzdurlar, işçilər və ziyalılardan, düşmənləri də çarlardan, soltan- lardan, şahlardan, mülkədar, bəy, xan, qoçu, qarnıyoğunlardan, xüsusən müctə- hid, müfti, molla və seyidlərdən ibarət idi.” 495 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1928 5412. Min doqquz yüz iyirmi səkkizinci il üçün “Molla Nəsrəddin”ə abunə olmaq şərtləri // Kommunist. ‒ 1928. ‒ 3 yanvar. 5413. Molla Nəsrəddin // Zəhmət. ‒ 1928. ‒ 6 yanvar.

1929 5414. Qarabağlı, Ə. “Molla Nəsrəddin” haqqında /Ə.Qarabağlı. ‒ 1929. ‒ 18 noyabr. 5415. Nasir, K. Mollaya yeni qüvvələr cəlb edilməlidir / K.Nasir // Kommunist. ‒ 1929. ‒ 18 noyabr. 5416. Oxucularımız kimləri oxuyurlar // Kommunist. ‒ 1929. ‒ 23 oktyabr. 5417. Verdiyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalının müdirinə / Ə.Verdiyev // Molla Nəsrəddin. ‒ 1929. ‒ 15 avqust. ‒ № 33. ‒ S. 7. 5418. Vəliyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalını islah etməli və bu günün təlabatına cavab verə biləcək bir şəklə salmalıyıq / Ə.Vəliyev // Kommunist. ‒ 1929. ‒ 12 noyabr.

1930 5419. Çobanzadə, B. 1905 devri ədəbiyyatı: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyətindən də bəhs olunur] / Bəkir Çoban- zadə // Azəri ədəbiyyatının yeni dövrü: Nasionalizmdən internasionalizmə. ‒ Bakı, 1930. ‒ S. 26‒28.

1931 5420. C.R. Molla Nəsrəddin / C.R. // Kommunist. ‒ 1931. ‒ 10 oktyabr. 5421. Xuluflu. Dini mövhumatla 25 il qəhrəmancasına mübarizə edən yoldaş Cəlil Məmmədquluzadəyə mübariz allahsız salamı / Xuluflu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1931. ‒ № 1. ‒ S. 10‒11. 5422. Mübariz Allahsız İttifaqı Azərbaycan və Bakı Şurasının orqanı “Molla Nəsrəddin” jurnalının birinci nömrəsi satışa buraxıldı // Yeni yol. ‒ 1931. ‒ 13 sentaybr.

1933 5423. Haqverdiyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” haqqında xatiratım” / Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2.

1935 5424. Əlizadə, İ. “Molla Nəsrəddin”in skletlə söhbəti / İ.Əlizadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar. 496 BİBLİOQRAFİYA

5425. Səmədzadə, H. “Molla Nəsrəddin”də kəndli məsələsi və kəndli obrazı / H.Səmədzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar. 5426. Səmədzadə, H. “Molla Nəsrəddin”in bir əsəri haqqında: [Cəlil Məmmədquluzadənin əlyazması və yeni tapılmış “Danabaş kəndinin əhvalat- ları” əsərindən bəhs olunur] / Həbib Səmədzadə //Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 9 yanvar.

1936 5427. Abid, Ə. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi və çar senzurası / Əmin Abid // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4. ‒ S. 29‒39. 5428. Mir Cəlal. “Molla Nəsrəddin”in 30 illiyi münasibətilə / Mir Cəlal // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4‒5. ‒ S. 137‒145. 5429. Nəcəfov, R. “Molla Nəsrəddin”in 30 illiyi münasibətilə / R.Nəcəfov // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4‒5. ‒ S. 26‒28. 5430. Səfərov, M.Ə. 30 il: “Molla Nəsrəddin” jurnalının çapdan çıxmasının 30 illiyi münasibətilə / M.Ə.Səfərov // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4. ‒ S. 23‒24.

1937 5431. Orucəli, H. “Molla Nəsrəddin” və din / H.Orucəli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1937. ‒ 2 sentyabr. 5432. Şərif, Ə. Sabir və “Molla Nəsrəddin” / Ə.Şərif // Revolyusiya və kultura. ‒ 1937. ‒ № 1. ‒ S. 57‒72.

1939 5433. İbrahimov, M. Molla Nəsrəddin: [“Böyük demokrat”dan bir parça] / Mirzə İbrahimov // Revolyusiya və kultura. ‒ 1939. ‒ № 1‒2. ‒ S. 123‒134. 5434. Qasımov, Ə. Əzim Əzimzadənin yaradıcılıq sərgisi / Ə.Qasımov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1939. ‒ 1 dekabr. 5435. Mir Cəlal. Mənim parlamentim: [məqalədə müəllifin “Molla Nəs- rəddin”də yazılan yazıların sadə və xalq dilində yazılması haqqında da fikirlər də öz əksini tapmışdır] / Mir Cəlal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1939. ‒ 12 iyun.

1940 5436. Ağayev, P. “Molla Nəsrəddin” satirasının əsasları / P.Ağayev // Müəllim. ‒ 1940. ‒ 21 mart.

1941 5437. Xəndan, C. İlk satirik jurnalımız: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 30 illiyi münasibətilə / Cəfər Xəndan // Kommunist. ‒ 1941. ‒ 20 aprel; Gənc işçi. ‒ 1941. ‒ 30 aprel.

497 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5438. Xəndan, C. “Molla Nəsrəddin” jurnalı: Jurnalın nəşrindən 35 il keçməsi münasibətilə / Cəfər Xəndan // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 20 aprel. 5439. Məmmədli, S. Revolyusyon demokratik jurnal: “Molla Nəsrəddin” jurnalının birinci nömrəsinin nəşr olunmasından 35 il keçməsi münasibətilə / S.Məmmədli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 20 aprel. 5440. Mir Cəlal. “Molla Nəsrəddin” jurnalından parçalar / Mir Cəlal // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 20 aprel. 5441. Salamzadə, S. Azərbaycan təsviri incəsənəti / S.Salamzadə // Revol- yusiya və kultura. ‒ 1941. ‒ № 5. ‒ S. 119‒120. Müəllif yazır: “Demokratik Cəlil Məmmədquluzadə öz dostu xalq şairi Sabirin iştirakı ilə “Molla Nəsrəd- din” jurnalını nəşrə başladı... Bu jurnalda tekstlə yanaşı olaraq, qrafik rəsmlər də çap edilmişdir. Beləliklə Azərbaycanda qrafika incəsənəti əvvəlcə “Molla Nəsrəddin” jurnalından başlamış oldu. 5442. Səfərov, M. Revolyusion-demokratik jurnal: Molla Nəsrəddin jurna- lının birinci nömrəsinin nəşr olunmasından 35 il keçməsi münasibətilə / M.Səfərov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 20 aprel.

1942 5443. Yusifoğlu, Ə. Satirik karikatura əsərləri haqqında / Ənvər Yusifoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1942. ‒ 24 iyul.

1944 5444. Abbasov, S. Təbrizdə “Molla Nəsrəddin” günləri / S.Abbasov // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr. 5445. Əsgərov. Azərbaycanda “Molla Nəsrəddin” günləri / Əsgərov // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr. 5446. Mir Cəlal. “Molla Nəsrəddin” cərəyanı, “Füyuzat” və onun siyasi siması / Mir Cəlal // Müxtəsər Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi / Feyzulla Qasımzadə, Mir Cəlal (red.), Məmməd Arif. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 1944. ‒ S. 164‒179.

1946 5447. Cəfər, M. “Molla Nəsrəddin” Təbrizdə: [“Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin 40 illiyi münasibətilə] / M.Cəfər // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 23 aprel. 5448. Əbədi gecə: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 40 illiyi münasibətilə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 23 aprel. 5449. Həsənov, O. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində rəssamlıq / O.Həsənov // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 20 aprel. 498 BİBLİOQRAFİYA

5450. Xəndan, C. İran Azərbaycanın Molla Nəsrəddini (1906-1907-ci illərdə İranda nəşr olunan “Azərbaycan” məcmuəsi haqqında) / Cəfər Xəndan // Vətən yolunda. ‒ 1946. ‒ 18 yanvar. 5451. Mirəhmədov, Ə. Böyük iradə: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 40 illiyi münasibətilə / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 23 aprel. 5452. “Molla Nəsrəddin” guşəsi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 16 mart. 5453. “Molla Nəsrəddin”in birinci nömrəsi // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 20 aprel, № 80. 5454. Orucəli, H. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində rəssamlıq / H.Orucəli // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 20 aprel. 5455. Şərif, Ə. 40 il bundan əvvəl: “Molla Nəsrəddin”in 1-ci nömrəsinin 40 illiyi münasibətilə / Ə.Şərif // Kommunist. ‒ 1946. ‒ 20 aprel.

1947 5456. Cəfərov, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Məmməd Cəfər Cəfərov // Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri.- 1947.- C.2.- S.15-32. 5457. Cəfərov, M. Mollanəsrəddinçilərin irtica ilə mübarizəsi:[Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun hazırladığı “Molla Nəsrəddin və Yaxım Şərq” əsərindən bir parça] / Məmməd Cəfər Cəfərov // Ədəbiyyat qəzeti.- 1947.- 14, 24 avqust.- S.3-4.

1948 5458. Cəfər, M. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi / Məmməd Cəfər // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 21‒37. 5459. Əziz, M. Molla Nəsrəddinin nəşri tarixindən / M.Əziz // Azərbaycan SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil institutunun əsərləri, Ədəbiyyat məcmuəsi. ‒ 1948. ‒ C.3. ‒ S. 48‒50. 5460. Hadi, M. Molla Nəsrəddinə: (satirik şeir) / Hadi Məhəmməd // Ədəbiyyat Məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitututnun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 68‒69. 5461. Mir Cəlal. Əli Qulu Qəmküsar (Nəcəfov) (1880-1919): (“Molla Nəsrədin”in fəal işçilərindən biri) / Mir Cəlal // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 38‒42. 5462. “Molla Nəsrəddin” jurnalına aid arxiv sənədləri // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 74‒78.

499 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5463. Molla Nəsrəddin satirasından: “Tərcüman”ın fitvası; Elmi- coğrafiya; Ədəbiyyat; Tarix kitabı; Acıdır; Lüğət; Elan; Teleqraf xəbərləri; Söhbət // Ədəbiyyat Məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitututnun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 74‒78. 5464. Molla Nəsrəddinin birinci nömrəsi // Ədəbiyyat məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 52‒54. 5465. Nəzmi, Ə. Bakidə jurnalın həbsi; Mirzə Cəlili öldürməyə qəsd; Bəzi arifnümaların yaltaqlıqları; Mirzə şəxsi-qərəzə düşməndi: [“Molla Nəsrəddin”ə həsr olunmuş şeirlər] / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat Məcmuəsi. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 65‒69. 5466. Orucəli, H. Karikaturaların böyük ustadı: Ə.Əzimzadə haqqında / H.Orucəli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1948. ‒ 25 iyun. 5467. Orucəli, H. Molla Nəsrəddin məcmuəsinin rəsmləri / H.Orucəli // Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil in‒nun əsərləri, Ədəbiyyat məcmuəsi. ‒ 1948. ‒ C.3. ‒ S. 43‒47.

1949 5468. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” jurnalı: Amerika, İngiltərə imperializmi əleyhinə / N.Axundov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1949. ‒ 24 aprel.

1951 5469. Bağırov, M.A. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi / M.A.Bağırov // Kaspi bolşeviki. ‒ 1951. ‒ 20 aprel. 5470. Cəfərzadə, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı beynəlxalq irtica əleyhinə / Ə.Cəfərzadə // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1951. ‒ № 8. ‒ S. 137‒144. 5471. Mir Cəlal. Mübariz satira jurnalı: “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrə başlamasının 45 illiyi münasibətilə / Mir Cəlal // Kommunist. ‒ 1951. ‒ 20 aprel. 5472. Mirəhmədov, Ə. Xalqın sevimli jurnalı: “Molla Nəsrəddin” jurnalı- nın nəşrə başlamasının 45 illiyi münasibətilə / Əziz Mirəhmədov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1951. ‒ 20 aprel. 5473. Orucəli, H. Mübariz jurnal / H.Orucəli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1951. ‒ 25 aprel.

1952 5474. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Amerika, İngiltərə imperializmi əley- hinə // Şərq qapısı. ‒ 1952. ‒ 4 yanvar. 5475. Sadıq, Ə. “Molla Nəsrəddin”lə “Kirpi”nin görüşü / Ə.Sadıq // Kirpi. ‒ 1952. ‒ № 1. ‒ S. 2. 500 BİBLİOQRAFİYA

5476. Şamilov, S. Müəllim: hekayə / Seyfulla Şamilov // Azərbaycan. ‒ 1952. ‒ № 6. ‒ S. 156‒160. Hekayədə oxuyuruq: Bəs, nə əcəb “Molla Nəsrəddin” məcmuəsini demədilər: Bu barədə Əsəd ağa özü mənə xəbərdarlıq edib. İndi mən “Molla Nəsrəddin”i gizli oxuyuram. O gün naçalnik Rusaviski məndən soruşur ki, nə üçün mən mollaxananın qapadılmasını təklif etmişəm. Deyirlər: ona görə ki, yoxdur, məktəb olan yerdə mollaxanaya ehtitac yoxdur.”

1953 5477. Abbasov, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalında İran və şahlıq üsulunun ifşası / Mirzə Abbasov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1953. ‒ 24 oktyabr. 5478. Mirzə, P. “Molla Nəsrəddin” jurnalında İran şahlıq rejiminin ifşası / P.Mirzə // Azərbaycan. ‒ 1953. ‒ 23, 30 sentyabr, 3, 7 oktyabr. 5479. Orucəli, H. Molla Nəsrəddin Amerikan-ingilis imperializminin ifşaçısıdır / H.Orucəli // Azərbaycan. ‒ 1953. ‒ № 3. ‒ S. 154‒158.

1954 5480. Əlibəyzadə, E. “Molla Nəsrəddin” jurnalının birinci nömrəsində dil məsələsi / E.Əlibəyzadə // Azərbaycan SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil institutunun əsərləri. ‒ 1954. ‒ Cild 6. ‒ S. 93‒101. 5481. Qasımov, M. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin İranda və Cənubi Azərbaycanda inqilab hərəkatına münasibəti (1906-1911) / M.Qasımov // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. – 1954. ‒ Burax. 2. ‒ S. 70‒94. 5482. Marksizm-leninizm klassikləri milli dillərin əmələ gəlməsi haq- qında: [məqalədə “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyətindən də bəhs olun- muşdur] / N.Məmmədov // Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun Əsərləri. Dilçilik seriyası. ‒ Bakı, 1954. ‒ Cild 6. ‒ S. 78‒80.

1955 5483. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” jurnalının tarixinə aid tədqiqlər / N.Axundov // H.Zərdabi adına Kirovabad Pedaqoji İnstitutunun Elmi Qeydləri. ‒ 1955. ‒ № 1. ‒ S. 3‒32. 5484. Axundov, N. Birinci rus inqilabı və “Molla Nəsrəddin” jurnalı / N.Axundov // H.Zərdabi adına Kirovabad Pedaqoji İnstitutunun Elmi Qeydləri. 1955. ‒ № 2. ‒ S. 15‒51. 5485. Hüseynov, S. Dini mövhumat və fanatizm əleyhinə mübarizə ənənə- lərinin Azərbaycan ədəbiyyatında davam və inkişafı: [“Molla Nəsrəddin” jurnalının səhifələrində nəşr olunan məqalələr haqqında] / Sadıq Hüseynov // XIX əsrin qabaqcıl Azərbaycan yazıçıları dini mövhumat və fanatizm əleyhinə mübarizədə. ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 142‒161. 501 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5486. Qasımov, M.R. Birinci rus inqilabı və onun ideyalarının “Molla Nəsrəddin” jurnalında inikası / M.R.Qasımov // Azərbaycan SSR EA Tarix, Fəlsəfə İnstitutunun Əsərləri. ‒ 1955. ‒ Cild 10. ‒ S. 266‒296. 5487. Məmmədov, K. “Molla Nəsrəddin” jurnalı, həqiqi məsləkdaşı: [Ə.Haqverdiyevin jurnalda fəaliyyəti haqqında] / Kamran Məmmədov // Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev / K.Məmmədov. ‒ Bakı, 1955. ‒ S. 61‒92. 5488. Zamanov, A. Fəal mollanəsrəddinçi: [Məmməd Səid Ordubadi haqqında] / A.Zamanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1955. ‒ 14 may.

1956 “Molla Nəsrəddin” jurnalının 50 illiyi

5489. Axundov, N. İlk Azərbaycan satirik jurnalı / N.Axundov // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1956. ‒ 19 aprel. 5490. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” jurnalı / N.Axundov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 5491. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Sovet hakimiyyəti illərində / N.Axundov // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 4. ‒ S. 138‒146. 5492. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” və Asiyanın oyanması / N.Axundov // H.Zərdabi adına Kirovabad Pedaqoji İnstitutunun Elmi Qeydləri. ‒ 1956. ‒ № 3. ‒ S. 73‒102. 5493. Babanlı, Ə. Böyük satirik jurnal / Ə.Babanlı // Kommuna yolu. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 5494. Bünyadzadə. Molla Nəsrəddin / Bünyadzadə // Sovet Ermənistanı. ‒ 1956. ‒ 27 aprel. 5495. Cahangirov, A.S. Azərbaycan ədəbi dilinin təmizliyi uğrunda “Mol- la Nəsrəddin” jurnalının rolu / A.S.Cahangirov // Azərb. SSR EA-nın Xəbərlə- ri. ‒ 1956. ‒ № 9. ‒ S. 63‒68. 5496. Cəfərov, M.C. Jurnalın rəssamları / M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. 5497. Hüseynadə, L. Mübariz jurnal / L.Hüseynzadə // Şərq qapısı. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 5498. Xəndan, C. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 50 illiyi münasibətilə / Cəfər Xəndan // Molla Nəsrəddin: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 50 illiyi mü- nasibətilə oxunmuş mühazirənin stenoqramı / Cəfər Xəndan Hacıyev. ‒ Bakı, 1956. ‒ S. 42. 5499. Xəndan, C. Mübariz jurnalın ədəbi cəbhəsi / Cəfər Xəndan // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 4. ‒ S. 128‒156. 5500. Qasımov, M. “Molla Nəsrəddin” panislamizm və pantürkizm əleyhi- nə mübarizədə / M.Qasımov // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 9. ‒ S. 132‒143. 502 BİBLİOQRAFİYA

5501. Mahmudov, R. İnqilabi-demokratik ideyaların təbliğatçısı / R.Mah- mudov // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 5502. Məmmədquluzadə, M. Jurnal və qadın azadlığı / Münəvvər Məmmədquluzadə // Şərq qapısı. ‒ 1956. ‒ 20 aprel 5503. Məmmədli, Q. Xalqın arzusu / Q.Məmmədli // Azərbaycan kənd təsərrüfatı. ‒ 1956. ‒ 19 aprel. 5504. Məmmədli, Q. Molla Nəsrəddin jurnalının nəşrə başlanmasının 50 illiyi münasibətilə / Q.Məmmədli // Azərbaycann pioneri. ‒ 1956. ‒ 24 aprel. 5505. Məmmədli, Q. Təbriz səfəri: Molla Nəsrəddin jurnalının və Cəlil Məmmədquluzadənin 1920-1921-ci ilə qədər olan səfəri haqqında / Q.Məm- mədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. 5506. Məmmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında Çin və Hindistan azadlığı məsələsi / Ə.Məmmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 24 aprel. 5507. Məmmədov, Ə. Sülh və demokratiya carçısı / Ə.Məmmədov // Kommunist. ‒ 1956. ‒ 24 aprel. 5508. Molla Nəsrəddin // Pioner. ‒ 1956. ‒ № 4. ‒ S. 16. 5509. Mübariz jurnal // Lenin tərbiyəsi uğurunda. ‒ 1956. ‒ 17 aprel; Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. 5510. Nəcəfov, M. Jurnalın rəssamları / M.Nəcəfov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. 5511. Rəsullu, R. Böyük satirik məcmuə / R.Rəsullu // Nuxa fəhləsi. ‒ 1956. ‒ 8 aprel. 5512. Şərif, Ə. Yeni bir Mollanəsrəddinçi haqqında: [Cəlil Məmmədqulu- zadənin bacısı oğlu Kərbəlayı Əli Babayev haqqında] / Ə.Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1956. ‒ 30 sentyabr. 5513. Zamanov, A. Mübariz jurnal / A.Zamanov // Kommunist. ‒ 1956. ‒ 20 aprel.

1957 5514. Qasımov, M. Zəhmətkeşlərin mübariz inqilabi-demokratik orqanı / M.Qasımov // Azərbaycan məktəbi. ‒ 1957. ‒ № 8. ‒ S. 57‒67. 5515. Nəfikov, R. “Molla Nəsrəddin” və Tukay / R.Nəfikov, B.Rüstəm //Sovet ədəbiyyatı. ‒ 1957. ‒ № 8. ‒ S. 59‒97. 5516. Sadıqova, H. Doqquzuncu sinifdə “Molla Nəsrəddin” jurnalı haq- qındakı məlumatı necə tədris edirəm / H.Sadıqova // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1957. ‒ 4 aprel. 5517. Zamanov, A. Demokratik ideyalar carçısı / A.Zamanov // Təbliğat- çı. ‒ 1957. ‒ № 1. ‒ S. 69‒78.

503 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1958 5518. Cəfərov, M.C. Ya Molla Nəsrəddin, ya Molla Xəsrəddin / M.C.Cəfərov // Ədəbi düşüncələr. ‒ Bakı, 1958. ‒ S. 142‒155. 5519. Məmmədli, Q. “Molla Nəsrəddin” və Mollanəsrəddinçilər / Q.Məm- mədli // Azərbaycan pioneri. ‒ 1958. ‒ 3 yanvar. 5520. Məmmədzadə, H. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Təbrizdə / H.Məm- mədzadə // Ədəbiyyat məcmuəsi. Azərb.SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1958. ‒ Cild 13. ‒ S. 80‒91. 5521. Mirəhmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalının yayılması və təsiri haqqında / Ə.Mirəhmədov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1958. ‒ № 1. ‒ S. 65‒76. 5522. Şərif, Ə. Sabir Tiflisdə /Ə.Şərif //Azərbaycan. ‒ 1958. ‒ № 1. ‒ S. 194‒204.

1959 5523. Kərimova, R. Azərbaycan incəsənətində portret janrının inkişafına dair: (“Molla Nəsrəddin” jurnalında şəkillər haqqında) / R.Kərimova // Azər- baycan incəsənəti. ‒ Cild 4. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 263‒291. 5524. Məmmədli, Q. “Molla Nəsrəddin” və mollanəsrəddinçilər: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə] / Qulam Məmmədli // Azərbaycan pioneri. ‒ 1959. ‒ 3 yanvar. 5525. Məmmədli, Q. Nöqsanlı bir kitab haqqında: [N.Axundovun “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşri tarixi” adlı kitabı haqqında] / Qulam Məmmədli // Kommunist. ‒ 1959. ‒ 18 dekabr. 5526. Məmmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalının dini mövhumatda mübarizəsi / Ə.Məmmədov // Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi: metodik məqalələr məcmuəsi. – 1959. ‒ Burax. 1. ‒ S. 15‒28.

1960 5527. Ağayev, Ə. Unudulmaz səhifələr / Ə.Ağayev // Ədəbiyyat və incəsə- nət. ‒ 1960. ‒ 16 aprel. 5528. Göyüşov, Z. Azərbaycan maarifçilərinin etikasının əsas prinsipləri: (Cəlil Məmmədquluzadə tərəfindən nəşr olunan “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında) / Z.Göyüşov // Azərbaycan maarifçilərinin etik görüşləri (XIX əsrin ikinci yarısı). ‒ Bakı, 1960. ‒ S. 210‒211. 5529. Qasımov, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Sovet hakimiyyəti illərində / M.Qasımov // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1960. ‒ № 1. ‒ S. 67‒78.

504 BİBLİOQRAFİYA

1961 5530. Ələkbərov, Y. “Molla Nəsrəddin” jurnalında dövlət və hüquq məsə- lələri / Yəhya Ələkbərov // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 12. ‒ S. 201‒205. 5531. Xəndan, C. Lampa işığında: Molla Nəsrəddin / Cəfər Xəndan // Şairin həyatı. ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 39‒44. 5532. Qasımov, M. İran və Azərbaycan xalqlarının imperializmə, şahlıq üsul-idarəsinə qarşı mübarizəsi və onun “Molla Nəsrəddin” jurnalında inikası / M.Qasımov // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 7. ‒ S. 207‒219. 5533. Məmmədov, X. Əhəmiyyətli kitabın nöqsanları: Muxtar Qasımovun “Mübarizə inqilabi-demokratik jurnal” (rus dilində) adlı kitabı haqqında / X.Məmmədov // Bakı (axşam). ‒ 1961. ‒ 27 fevral. 5534. Molla Nəsrəddin məcmuəsi // İslam ensiklopediyası. ‒ Cild 2. ‒ İstambul, 1961. ‒ S. 148. 5535. Orucəli, H. “Molla Nəsrəddin” imperializmin ifşaçısıdr / H.Orucəli // Ədəbi qeydlər. ‒ 1961. ‒ S. 60. 5536. Sultanov, M. “Molla Nəsrəddin”in prototipləri kimlərdir? / M.Sul- tanov // Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 10. ‒ S. 217‒220. 5537. Zamanov, A. Sabir və müasirləri / A.Zamanov //Azərbaycan. ‒ 1961. ‒ № 12. ‒ S. 166‒174.

1962 5538. Cəbrayılova, F. Sabir və Dağıstan ədəbiyyatı: “Molla Nəsrəddin” jurnalnın Dağıstanda yayılması haqqında / Füruzə Cəbrayılova // Azərbaycan. ‒ 1962. ‒ № 5. ‒ S. 50‒55. 5539. Hüseyn, N. Böyük şair: şeir / Nadir Hüseyn // Azərbaycan. ‒ 1962. ‒ № 5. ‒ S. 80‒82. 5540. Qasımzadə, F. “Molla Nəsrəddin” və onun ideya istiqaməti / F.Qa- sımzadə, M.C.Cəfərov // Ədəbiyyat (XIX‒XX əsrlər). ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 133‒162. 5541. Məmmədli, Q. Molla Nəsrəddin və Kukureku / Qulam Məmmədli // Elm və həyat. ‒ 1962. ‒ № 3. ‒ S. 20‒21. 5542. Məmmədli, Q. Üç rəssam / Q.Məmmədli // Elm və həyat. ‒ 1962. ‒ № 12. ‒ S. 6. 5543. “Pravda”nın nəşri ərəfəsində “Molla Nəsrəddin” nədən yazırdı // Kirpi. ‒ 1962. ‒ № 8. ‒ S. 4‒5. 5544. Sabir və Molla Nəsrəddin // M.Ə.Sabir: [məqalələr məcmuəsi]. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 123‒132. 5545. Şərif, Ə. Sabir və “Molla Nəsrəddin” / Əziz Şərif // M.Ə.Sabir: [məqalələr məcmuəsi]. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 69‒92. 505 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5546. Talıbzadə, İ.A. “Molla Nəsrəddin” jurnalında aqrar məsələ / İ.A.Talıbzadə // Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1962. ‒ № 11. ‒ S. 15‒22.

1963 5547. Axundov, N. Cəlil Məmmədquluzadə, “Molla Nəsrəddin” arxivinin təsviri / Nazim Axundov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri: İctimai elmlər seriyası. ‒ 1963. ‒ № 6. ‒ S. 127‒128. 5548. Ağamirov, M. Xalqlar dostluğu və proletar beynəlmiləlçiliyi: [C.Məmmədquluzadənin xalqın azadlığı uğrunda mübarizəsi və “Molla Nəs- rəddin” jurnalı haqqında] / Midhət Ağamirov // Birinci rus inqilabı illərində Azərbaycan ictimai fikrində milli məsələyə dair. ‒ Bakı, 1963. ‒ S. 103. 5549. Hacıyev, T. “Molla Nəsrəddin” yarandığı zaman Azərbaycan ədəbi dilində özünü göstərən müxtəlif üslublar haqqında / Tofiq Hacıyev // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri: Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1963. ‒ № 6. ‒ S. 69‒77. 5550. Xəndan, C. 1905-ci il inqilabı və Azərbaycan mədəniyyəti / Cəfər Xəndan // Azərbaycan. ‒ 1963. ‒ № 6. ‒ S. 139‒145. 5551. Köçərli, F. Molla Nəsrəddin / Firidun bəy Köçərli // Seçilmiş əsər- ləri / F.Köçərli. ‒ Bakı, 1963. ‒ S. 117‒123. 5552. Məmmədli, Q. Bir şəklin tarixi: Tiflisdə “Molla Nəsrəddin” jurnalında çap edilmiş bir karikaturanın 1908‒ci ildə Baxçasarayda nəşr olunmuş “Tərcüman” qəzetində, sonra isə “Revuye du monde” müsəlman adlı fransız jurnalında çap olunması haqqında / Q.Məmmədli // Azərbaycan. ‒ 1963. ‒ № 10. ‒ S. 166; Bakı (axşam). ‒ 1963. ‒ 21 noyabr. 5553. Məmmədli, Q. Demokratik xadimlər və “Molla Nəsrəddin” / Q.Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1963. ‒ 5 yanvar. 5554. Paşayeva, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və onun iştirakçıları / M.Paşayev // Respublika əlyazmaları fondunun əsərləri. ‒ 1963. ‒ Cild 2. ‒ S. 26‒30. 5555. Rəhimov, Ə. “Molla Nəsrəddin” və Ayna / Ə.Rəhimov // Bakı (axşam). ‒ 1963. ‒ 8 iyun. 5556. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında din əleyhinə tərbiyə məsələləri / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına APİ-nin elmi əsərləri. İctimai elmlər seriyası. ‒ 1963. ‒ Cild 25. ‒ S. 39‒53. 5557. Tağıyev, S.Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında məktəb və maarif məsə- lələri / S.Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına APİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqoji və psixologiya fənlərin tədrisi metodikası. ‒ 1963. ‒ № 4. ‒ S. 3‒12. 5558. Talıbzadə, İ.A. “Molla Nəsrəddin” jurnalında Azərbaycan sovet kəndinin əksi / İ.A.Talıbzadə // Azərbaycan tarixinə dair materiallar. ‒ Bakı, 1963. ‒ Cild 6. ‒ S. 127‒140.

506 BİBLİOQRAFİYA

1964 5559. Axundov, N. Fransız alimi A.Benniqsen “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Nazim Axundov // Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 12. ‒ S. 210‒212. 5560. Əfəndiyev, H. Ə.B.Haqverdiyev və “Molla Nəsrəddin” / H.Əfən- diyev // Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 8. ‒ S. 189‒195. 5561. Əminzadə, Ə. Giriş: (Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalının İran ictimaiyyətində mütərəqqi ve demokratik fikrin yayılmasına və inkişaf etməsinə təsiri haqqında) / Əmin Əminzadə // Böyük Oktyabr sosialist inqilabının İranda demokratik fikrin inkişafına təsiri (1917-1925-ci illər). ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 11‒15. 5562. Hacıyev, A. “Molla Nəsrəddin” və Tiflis ədəbi mühiti / Abbas Hacıyev // S.M.Kirov adına ADU-nun elmi əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1964. ‒ № 6. ‒ S. 27‒30. 5563. Qasımov, M. Mirzə Ələkbər Sabirin “Molla Nəsrəddin” jurnalında fəaliyyəti / Muxtar Qasımov // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1964. ‒ № 2. ‒ S. 33‒48. 5564. Məmmədli, Q. “Molla Nəsrəddin” və Abdulla Tukay / Q.Məmmədli // Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 2. ‒ S. 222; Kirovabad kommunisti. ‒ 1964. ‒ 14 mart. 5565. Məmmədli, Q. “Molla Nəsrəddin” və Kukureku / Q.Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1964. ‒ 15 avqust. 5566. Məmmədli, Q. Şəkillərin sirri: “Molla Nəsrəddin” jurnalının bəzi nömrələrinə çəkilmiş adsız karikaturalar və C.Məmmədquluzadə haqqında / Q.Məmmədli // Azərbaycan. ‒ 1964. ‒ № 10. ‒ S. 171‒176. 5567. Səttarov, M. Sosializm quruculuğu dövründə din əleyhinə ideya mübarizəsi: [Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalının səhifələ- rində dərc etdirdiyi publisist məqalə və felyetonları haqqında] / M.Səttarov // Sosializm quruculuğu dövründə Azərbaycan xalqında ateizm dünyagörüşünün formalaşması. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 170‒175. 5568. Talıbzadə, K. Seyid Hüseynin ədəbi-tənqidi görüşləri / K.Talıbzadə // Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 123‒125. Müəllif mə- qalədə yazır: “Seyid Hüseyn 1916-cı ildə “Ölülər” komediyasının ilk tamaşa- sını tənqidlə qarşılayan və onu “İdeyası inqilablı” komediya kimi qiymətləndi- rən Nəriman Nərimanova qarşı çıxan burjua mühərrirlərinə cavab verib deyirdi ki, bədii ədəbiyyatın ideya təsirinə inanmayanlar sadəcə olaraq, tarixdən xəbərsiz, savadsız adamlardır”.

1965 5569. Bayramov, F. “Molla Nəsrəddin” haqqında / Fərman Bayramov // Qələbə. ‒ 1965. ‒ 30 oktyabr. 507 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5570. Bayramov, F. “Molla Nəsrəddin”in düşmənləri / Fərman Bayramov // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 30 iyun. 5571. Əliyev Ə. “Molla Nəsrəddin”in səhifələrində kəndli məsələləri: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında] / Əli Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 15 oktyabr. 5572. Hacıyev, A. Molla Nəsrəddin və onun Tiflis ədəbi mühiti ilə əlaqəsi / Abbas Hacıyev // Azərbaycan. ‒ 1965. ‒ № 10. ‒ S. 112‒117. 5573. Hüseynov, F. Əli Nəzminin şeirlərinə nəzirələr / F.Hüseynov // S. M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1965. ‒ № 4. ‒ S. 47‒53. 5574. Hüseynzadə, L. “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşri tarixindən / Lətif Hüseynzadə // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 18 avqust. 5575. Köçərli, F. Ü.Hacıbəyov və “Molla Nəsrəddin” / Firidun Köçərli // Kommunist. ‒ 1965. ‒ 19 dekabr. 5576. Qasımov, M. Mollanəsrəddinçi Ömər Faiq / M.Qasımov // Azərbay- can. ‒ 1965. ‒ № 2. ‒ S. 196‒200. 5577. Məmmədli, Q. “Molla Nəsrəddin”in qiyməti / Q.Məmmədli // Bakı (axşam). ‒ 1965. ‒ 19 mart. 5578. Məmmədli, Q. Ağır illərdən biri: “Molla Nəsrəddin”in tarixindən / Q.Məmmədli // Bakı (axşam). ‒ 1965. ‒ 14 mart. 5579. Məmmədov, M. Təməl daşları: [məqalədə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında da məlumat verilmişdir] / M.Məmmədov // Həyat və sənət yollarında. ‒ Bakı, 1965. ‒ S. 25, 37, 39. 5580. Məmmədov, S. “Molla Nəsrəddin” və qadın azadlığı: Cəlil Məm- mədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında / Sabir Məmmədov // Azərbaycan qadını. ‒ 1965. ‒ № 9. ‒ S. 10‒11. 5581. Məmmədov, Ş. “Molla Nəsrəddin”in redaktoru / Ş.Məmmədov // Şən həyat. ‒ 1965. ‒ 1 dekabr. 5582. Mollayev, İ. “Molla Nəsrəddin”in Naxçıvan müxbirləri: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında] / İbrahim Molla- yev // Şərq qapısı. ‒ 1965. ‒ 30 iyun. 5583. Namazov, Q. “Molla Nəsrəddin” bayatıları / Qara Namazov // Bakı. ‒ 1965. ‒ 2 iyun. 5584. Şərif, Ə. Sabir haqqında dissertasiya: Abbas Zamanovun filoloji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün yazdığı “Müasirləri Sabir haqqında” / Əziz Şərif // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 27 noyabr. 5585. Zeynalov, N. Mirzə Cəlil və “Molla Nəsrəddin” / Nəriman Zeynalov // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1965. ‒ 17 avqust.

508 BİBLİOQRAFİYA

1966 5586. Bağırov, H. “Molla Nəsrəddin” jurnalında fəhlə hərəkatı məsələləri / H.Bağırov // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seri- yası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 32‒40. 5587. Cəbiyev, Q. Dilimizin saflığı uğrunda böyük mübariz / Qəzənfər Cəbiyev // Çağırış. ‒ 1966. ‒ 12 yanvar. 5588. Cəlil Məmmədquluzadə “Molla Nəsrəddin” jurnalının müdiri kimi // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 14 dekabr. 5589. Cəlilov, S. Demokratik ideyaların carçısı / S. Cəlilov // Tərəqqi. ‒ 1966. ‒ 13 yanvar. 5590. Əkbər, M. M.S.Ordubadi və “Molla Nəsrəddin” /Əkbər Məftun // BDU-nun Elmi əsərləri: Dil, ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 41‒46 5591. Əliyev, Q. “Molla Nəsrəddin” və özbək həyatı / Qulamhüseyn Əliyev // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 7. ‒ S. 170‒175. 5592. Görkəmli simalar Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında: [H.Minasazov, Ağamalıoğlu, Qasprinski, Hüzə Məmmədli Tərbiyət] // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 11 sentyabr. 5593. Görkəmli simalar Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında: [statlar] // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 29 sentyabr. 5594. Hacıyev, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və onun nəşri tarixindən / A.Hacıyev // İşıq. ‒ 1966. ‒ 12, 14 aprel. 5595. Həsənov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında dinin ifşası / Əhməd Həsənov // Kirovabad kommunisti. ‒ 1966. ‒ 8 yanvar. 5596. İbrahimov, M. Böyük satira ustası: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi və “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinin 60 illiyi münasibətilə] / M.İbrahimov // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 5. ‒ S. 121‒151. 5597. İsrafilov, H. İngilis alimi “Molla Nəsrəddin” haqqında / Hüseyn İsrafilov // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 158‒159. 5598. Qurbanov, Ş. “Molla Nəsrəddin” və qadın azadlığı / Şamil Qurbanov // Bakı. ‒ 1966. ‒ 1 avqust. 5599. Qurbanov, Ş. “Molla Nəsrəddin”in rəsm dili / Şamil Qurbanov // Bakı. ‒ 1966. ‒ 25 may. 5600. “Molla Nəsrəddin” jurnalının birinci nömrəsinin çapdan çıxmasının 60 illiyi // Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi / M.F.Axundov adına Azərbaycan Respublika Kitabxanası. ‒ Bakı, 1966. ‒ № 2. ‒ S. 17‒20. 5601. Namazov, Q. “Molla Nəsrəddin”in bayatıları / Qara Namazov. ‒ Bakı. ‒ 1966. ‒ 2 iyun. 5602. Nəsirli, M. Mirzə Cəlil Şürbi: [Cəlil Məmmədquluzadənin yaxın dostu haqqında] / M.Nəsirli // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 6 oktyabr. 509 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5603. Ruhi, R. “Molla Nəsrəddin” və “Toxmaq” jurnalı / Əkbər Ruhi // Azərbaycan. ‒ 1966. ‒ № 12. ‒ S. 136‒139. 5604. Səfərov, İ. Xarici mətbuat “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / İsmət Səfərov // Bakı. ‒ 1966. ‒ 4 fevral. 5605. Vəzirova, F. “Molla Nəsrəddin”dən səhifələr: [jurnalda verilən məqalələr haqqında] / F.Vəzirova // Azərbaycan qadını. ‒ 1966. ‒ № 11. ‒ S. 4‒6.

1967 5606. Axundov, N. Dostluq ideyalarının alovlu carçısı: “Molla Nəsrəddin” jurnalının C.Məmmədquluzadə yaradıcılığında fəaliyyəti haqqında / Nazim Axundov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 6 iyun. 5607. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” və Azərbaycan satirik mətbuatı / Nazim Axundov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 89‒94. 5608. Dağlı, S. Gülən ənənələr: (Molla Nəsrəddin) / Seyfəddin Dağlı // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 5609. Əfəndiyev, S. Molla Nəsrəddin və Nuxa / Sabir Əfəndiyev // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 27 may. ‒ S. 5. 5610. Əhmədov, T. “Molla Nəsrəddin”ə yüksək qiymət: [Nəriman Nərimanov və “Molla Nəsrəddin”] / Teymur Əhmədov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 3 iyun 5611. Əkbər, M. “Atalar sözü və “Poçt qutusu” / M.Əkbər // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 4 mart. 5612. Əliyev, V. Görkəmli mollanəsrəddinçi: [Ə.Haqverdiyevin anadan olmasının 97‒ci ildönümü münasibətilə] / V.Əliyev // Qabaqcıl. ‒ 1967. ‒ 13 may. 5613. Həsənova, T. Xarici mətbuat Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Tamara Həsənova // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 22 aprel. 5614. Həsənova, T. Xarici mətbuat Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Tamara Həsənova // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1967. ‒ 6 may. 5615. Hüseynov, A. “Molla Nəsrəddin” təyyarəsi / Adil Hüseynov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 5616. Hüseynov, F. “Molla Nəsrəddin” jurnalı yeni ədəbiyyat uğurunda / Firidun Hüseynov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 125‒128. 5617. İsayev, Ə. “Molla Nəsrəddin”in dostu. Əliheydər Qarayev haqqında: [Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 100 illiyi qarşısında] / Əhməd İsayev // Lenin tərbiyəsi uğurunda. ‒ 1967. ‒ 5 aprel. 510 BİBLİOQRAFİYA

5618. İsmayıllı, Ə. “Kukureku”, “Molla Nəsrəddin” və Cəlil Məmməd- quluzadə / Ə.İsmayıllı // Sovet Gürcüstanı. ‒ 1967. ‒ 28 yanvar. 5619. Quliyev, Ş. “Molla Nəsrəddin”in zəngilanlı dostları / Ş.Quliyev, T.Hacıyev // Kənd həyatı. ‒ 1967. ‒ 2 aprel. 5620. Qurbanov, Ş. Gülən və güldürən şəkillər / Şamil Qurbanov // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 5‒7. 5621. Leyli xanım Şahtaxtlının C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəd- din” jurnalında verdiyi məlumat haqqında // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 68. 5622. Mehdiyev, Ə. Cəfər Cabbarlının əsərləri “Molla Nəsrəddin”də / Əşrəf Mehdiyev // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 22‒23. 5623. Mirəhmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin” çap məhkəməsi qarşısında / Əziz Mirəhmədov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 15 aprel. ‒ S. 6; 13. 5624. Mirəhmədov, Ə. “Molla Nəsrəddin”in əməkdaşı: [İsmayıl Həqqi Həsənzadə] / Əziz Mirəhmədov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 31 may. 5625. Mirzəyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalının karikaturaları / Əli Mirzəyev // Kirovabad kommunisti. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 5626. “Molla Nəsrəddin” teleqramları // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 12‒14. 5627. Nəcəfov, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalının rəssamları / Mürsəl Nəcəfov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒S. 113. 5628. Nəsib, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalının parçaları / Mürsəl Nəsib // Azərbaycan. – 1967. - № 5. – S. 114-123. 5629. Rəhimov, Ə. “Ayinə” və “Molla Nəsrəddin” / Əbülfəz Rəhimov // Bakı. ‒ 1967. ‒ 23 yanvar. 5630. Saləddin, Ə. “Molla Nəsrəddin” və folklor / Əli Saləddin // Bakı. ‒ 1967. ‒ 2 fevral. 5631. Şirvan, U. “Molla Nəsrəddin” irtica əleyhinə / U.Şirvan // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 8‒10. 5632. Tağıyev, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalın- da təlim-tərbiyə məsələləri / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqogika və psixologiya fənlərin tədrisi metodikası, dilçilik. ‒ 1967. ‒ № 6. ‒ S. 23‒41. əlifbanı düzəlt 5633. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı vətənpərvərlik tərbiyəsi haqqında / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqogika və psixologiya fənlərin tədrisi metodikası, dilçilik. ‒ 1967. ‒ № 6. ‒ S. 10‒17. 5634. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında qadınların təlim və tərbiyəsinə dair (1906-1920-ci illər) / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. (pedaqogika və psixologiya fənlərin tədrisi metodikası, dilçilik). ‒ 1967. ‒ № 3. ‒ S. 15‒22. 511 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5635. Talıbzadə, K. Ciddi tədqiqat əsəri: [gənc tədqiqatçı N.Zeynalovun “Molla Nəsərddin” jurnalı sovet hakimiyyəti illərində” adlı əsəri haqqında] / Kamal Talıbzadə // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 18 noyabr. 5636. Talıbzadə, K. XX əsr yazıçıları “Molla Nəsrəddin” haqqında / Kamal Talıbzadə // Sovet Ermənistanı. ‒ 1967. ‒ 30 may. 5637. Talıbzadə, K. “Molla Nəsrəddin” jurnalının ədəbi mövqeyi / Kamal Talıbzadə // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 20‒27. 5638. Verdizadə, N. Molla Nəsrəddin / Nicat Verdizadə // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 3. ‒ S. 36‒37. 5639. Yaqubi, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və İran / Ə.Yaqubi // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ S. 96‒108. 5640. Zamanov, A. “Molla Nəsrəddin” və Mollanəsrəddinçilər / Abbas Zamanov // Kommunist. ‒ 1967. ‒ 1 iyun. 5641. Zeynalov, N. “Molla Nəsrəddin” və elm / Nəriman Zeynalov // Elm və həyat. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 18‒19. 5642. Zeynalov, N. Beynəlxalq irtica əleyhinə / Nəriman Zeynalov // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ S. 197‒201.

1968 5643. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin”in beynəlxalq əhəmiyyəti / Nazim Axundov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1968. ‒ 23 aprel. 5644. Bayramov, F. “Rahnümaye ketab”ın səhifələrində: (Tehranda çıxan eyniadlı fars jurnalı “Molla Nəsrəddin” haqqında) / Fərman Bayramov // Ədəbiyyat və İncəsənət,. ‒ 1968. ‒ 6 noyabr. 5645. Bəktaşi, İ. Firidun bəy Köçərli və “ Molla Nəsrəddin” / İnayət Bəktaşi // ADU-nun Elmi Əsərləri: Dil və Ədəbiyyat seriyası. ‒ 1968. ‒ № 3. ‒ S. 45‒55. 5646. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında qadın təhsili (1922-1931- ci illər) / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqogika və psixologiya fənlərin tədrisi metodikası, dilçilik. ‒ 1968. ‒ № 1. ‒ S. 13‒23.

1969 5647. Məmmədov, X. “Molla Nəsrəddin”i zəmanə yaratdı: [Əziz Şərifin “Molla Nəsrəddinin yaranması” kitabının rus dilində çap edilməsi haqqında] / Xeyrulla Məmmədov // Kommunist. ‒ 1969. ‒ 11 yanvar.

1970 5648. Anar. Molla Nəsrəddin ‒ 66 (Zarafat): [Cəlil Məmmədquluzadənin xatirəsinə ithaf olunmuşdur] / Anar // Molla Nəsrəddin ‒ 66. ‒ Bakı, 1970. ‒ S. 75‒82. 512 BİBLİOQRAFİYA

5649. Tağıyev, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalında ailə tərbiyəsi / A.Tağıyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1970. ‒ 10 iyul.

1971 5650. Həsənzadə, T. “Molla Nəsrəddin” Təbrizdə / Turan Həsənzadə // ADU-nun Elmi Əsərləri. Jurnalistika seriyası. ‒ 1971. ‒ № 3. ‒ S. 52‒59. 5651. Həsənzadə, T. “Molla Nəsrəddin” və İran satirik mətbuatı / Turan Həsənzadə // Ulduz. ‒ 1971. ‒ № 7. ‒ S. 58‒60. 5652. İsmayılov, A. “Bakinski den” qəzetindən “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Abuzər İsmayılov // ADU-nun Elmi Əsərləri. Jurnalistika seriyası. ‒ 1971. ‒ № 2. ‒ S. 70‒71.

1972 5653. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin” jurnalının mətnləri ilə rəsmlərinin əlaqəsi / İslam Ağayev // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Jurnalis- tika seriyası. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 48‒54. 5654. Aslanov, M. “Molla Nəsrəddin” in rəngi / Mirabbas Aslanov // Ulduz. ‒ 1972. ‒ № 5. ‒ S. 56‒58. 5655. Həsənzadə, T. “Molla Nəsrəddin”də imperializmə qarşı mübarizə mövzusu (1906-1917-ci illər) / Turan Həsənzadə // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Dil, ədəbiyyat və incəsənət seriyası. ‒ 1972. ‒ № 3. ‒ S. 9‒15. 5656. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 66 illiyi münasibətilə arxiv sənədləri (1901-1931) // Azərbaycan arxivi. ‒ 1972. ‒ № 2. ‒ S. 25‒32; 40‒114. 5657. Paşayeva, M. “Molla Nəsrəddin”in maddi ehtiyacı ilə əlaqədar bəzi məktublar / Mənzərə Paşayeva // Əsərlər, əlyazmalar xəzinəsində. Azərbaycan SSR EA fondu. ‒ 1972. ‒ Cild 3. ‒ S. 106‒108. 5658. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında tərbiyə məsələləri / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqogika və psixologiya fənlərinin tədrisi metodikası, dilçilik. ‒ 1972. ‒ № 1. ‒ S. 14‒20.

1973 5659. Paşayev, A. “Molla Nəsrəddin”i bağlatdıran şəkil / Ataxan Paşayev // Elm və həyat. ‒ 1973. ‒ № 12. ‒ S. 18‒19. 5660. Tağıyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalının tədrisinə dair Azərbaycan dilində çıxan qəzetlərdə maarif məsələlərinə dair / Ə.Tağıyev // V.İ.Lenin adına ADPİ-nin Elmi Əsərləri. Pedaqogika və psixologiya fənlərinin tədrisi metodikası, dilçilik. ‒ 1973. ‒ № 2. ‒ S. 17‒24.

513 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1974 5661. Şmeyda, H. 60 il bundan əvvəl...: (İran Azərbaycanının böyük xanəndəsi Əbülhəsən xan İqbalın (1871-1971) Tiflisdəki konserti və “Molla Nəsrəddin” redaksiyasında C.Məmmədquluzadə ilə görüşü haqqında] / H.Şmeyda // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1974. ‒ 13 iyul.

1976 5662. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin” satirik şeirinin janr xüsusiyyətləri / İslam Ağayev // Azərbaycan. ‒ 1976. ‒ № 4. 5663. Anar. Anlamaq dərdi: “Molla Nəsrəddin” jurnalının yazılma tarixi haqqında /Anar // Azərbaycan. ‒ 1976. ‒ № 11. ‒ S. 178‒196. 5664. Rüstəmxanlı, S. Azərbaycanın ikinci böyük kitabı: [“Molla Nəsrəd- din” jurnalının 70 illiyi münasibəti ilə] / Sabir Rüstəmxanlı // Ulduz. ‒ 1976. ‒ № 4. ‒ S. 40‒42.

1977 5665. Rüstəmxanlı, S. “Molla Nəsrəddin” jurnalında atalar sözü və məsəllər / Sabir Rüstəmxanlı // ADU-nun Elmi Əsərləri. Jurnalistika seriyası. ‒ 1977. ‒ № 2. ‒ S. 23‒28.

1978 5666. Nəsrəddin xarici mətbuatda // Azərbaycan. ‒ 1978. ‒ № 5. ‒ S. 124. 5667. Nəzərov, S. “Molla Nəsrəddin” və oxucular / Səfalı Nəzərov // Müxbir. ‒ 1978. ‒ № 1. ‒ S. 24‒26.

1979 5668. Ağayev, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalında şeir / İslam Ağayev // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1979. ‒ S. 97-124. 1980 5669. Hacıyev, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və onun Tiflis ədəbi mühiti ilə əlaqəsi / Hacıyev Abbas // Tiflis ədəbi mühiti. ‒ Bakı. 1980. ‒ S. 9‒51. 5670. Mehdiyev, Ə. Cəfər Cabbarlı və “Molla Nəsrəddin” / Ə.Mehdiyev // Müxbir. ‒ 1980. ‒ № 2. ‒ S. 21‒24.

1981 “Molla Nəsrəddin” jurnalının 75 illiyi

5671. Axundova, E. “Molla Nəsrəddin” və rus satirası / Elmira Axundova // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 29 may. ‒ S. 8. 514 BİBLİOQRAFİYA

5672. Bəktaşi, İ. Əqidə dostluğu / İnayət Bəktaşi // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1981. ‒ 21 may. 5673. Cəfər, M. Böyük müasirimiz / M.Cəfər // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 15 may. ‒S. 8 5674. Əziz, Ş. “Molla Nəsrəddin” qocalmır / Əziz Şərif // Bakı. ‒ 1981. ‒ 20 may. 5675. Hüseynov, F. Aydınlığa doğru / F.Hüseynov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 22 may. ‒ S. 8. 5676. Hüseynov, F. Mübariz səhifələr / F.Hüseynov // Kommunist. ‒ 1981. ‒ 7 may. 5677. Köçərli, F. Dəyərli tədqiqat əsəri: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 75 illiyi münasibətilə / Firidun Köçərli // Kommunist. ‒ 1981. ‒ 19 may. 5678. Məmmədli, Q. Mirzə Əli Möcüz və “Molla Nəsrəddin” / Qulam Məmmədli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 17 aprel. ‒ S. 8. 5679. “Molla Nəsrəddin”in yubileyi: [ADU-da jurnalın birinci nömrəsi- nin çapdan çıxmasının 75 illiyi münasibətilə] //Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 29 may. ‒ S. 2. 5680. Nəcəfqulu, İ. Satira məktəbi / İ.Nəcəfqulu // Kommunist. ‒ 1981. ‒ 14 may. ‒ S. 4. 5681. Nəcəfov, M. “Molla Nəsrəddin“in üç rəssamı: [Şmerlinq, Rotter və Ə.Əzimzadə haqqında] / Mürsəl Nəcəfov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 15 may. ‒ S. 8. 5682. Süleymanov, S. Mirzə Həsən Məcruh və “Molla Nəsrəddin“ jurnalı / S.Süleymanov, M.Sultanov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1981. ‒ 8 may. ‒ S. 6.

1984 5683. Alxaslı, A. Molla Nəsrəddin / A.Alxaslı // Müxbir. ‒ 1984. ‒ № 6. ‒ S. 20‒21. 5684. Qasımov, Ə. “Molla Nəsrəddin” in səhnə həyatı: [Moskvada] / Əli Qasımov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1984. ‒ 30 mart. 5685. Qiyasbəyli, E. “Molla Nəsrəddin” və Ə.Haqverdiyev / Elxan Qiyas- bəyli // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1984. ‒ 2 noyabr. ‒ S. 6. 5686. Mirəhmədov, Ə. Redaktordan: (kitaba ön söz) / Əziz Mirəhmədov // Qulam Məmmədli. Molla Nəsrəddin. ‒ Bakı, 1984. ‒ S. 3‒6.

1985 5687. Əliyev, K. Şərqi oyadan zəng səsləri / Kamran Əliyev // Bakı. ‒ 1985 . ‒ 27 dekabr. 5688. Həbibov, İ. Böyük ədib haqqında tədqiqat əsəri: Qulam. Məmməd- linin “Molla Nəsrəddin” kitabı haqqında / İ.Həbibov, H.Həşimov // Kitablar aləmində. ‒ 1985. ‒ № 3. ‒ S. 3840.

515 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5689. Xəlilov, F. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və Möcüz / Fərman Xəlilov // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. ‒ Bakı, 1985. ‒ S. 172‒183.

1986 “Molla Nəsrəddin” jurnalının 80 illiyi

5690. Cahangirov, A. Azərbaycan dilinin təmizliyi uğrunda mübarizədə “Molla Nəsrəddin” jurnalı / A.Cahangirov // Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında realizm. ‒ Bakı, 1986. ‒ S. 39‒44. 5691. Əliyev, K. Jurnalın Təbriz nömrəsi / Kamran Əliyev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1986. ‒ 14 noyabr. 5692. Həbibov, İ. Ümumxalq məhəbbətinin ifadəsi / İsa Həbibov // Müxbir. ‒ 1986. ‒ № 4. ‒ S. 24‒25. 5693. Həqiqət kitabı // Kommunist. ‒ 1986. ‒ 27 dekabr. 5694. Məmmədov, A. “Molla Nəsrəddin” məktəbi / A.Məmmədov // Kitablar aləmində. ‒ 1986. ‒ № 3. ‒ S. 18‒19. 5695. Nəbili, Ə. “Molla Nəsrəddin” məktəbi / Əliş Nəbili // Müxbir. ‒ 1986. ‒ № 12. ‒ S. 6‒9. 5696. Sadıqov, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalının ilk ardıcılı / R.Sadıqov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1986. ‒19 dekabr.

1987 5697. Axundov, N. “Molla Nəsrəddin” xaricdə / Nazim Axundov, R.İsma- yılov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1987. ‒ 15 may. ‒ S. 3. 5698. Əliyev, K. Mirzə Cəlil müdrikliyi: [Mirzə Cəlilin “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyəti haqqında] / Kamran Əliyev // Azərbaycan müəllimi.- 1987.- 1 yanvar. 5699. Hüseynov, F. “Molla Nəsrəddin” və Mollanəsrəddinçilər / Firidun Hüseynov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1987. ‒ 1 yanvar. ‒ S. 6.

1988 5700. Babayev, N. “Molla Nəsrəddin”imiz həmişəyaşar müasirimiz: “Molla Nəsrəddin” jurnalının yeni əlifbada çapdan çıxması münasibətilə / Nurəddin Babayev // Kommunist. ‒ 1988. ‒ 2 dekabr. 5701. Əhmədov, T. “Molla Nəsrəddin” yaşayır / Teymur Əhmədov // Kitablar aləmində. ‒ 1988. ‒ № 2. ‒S. 2‒6. 5702. Mustafayev, M. “Əkinçi”dən “Molla Nəsrəddin”ə qədər / M.Musta- fayev // Ulduz. ‒ 1988. ‒ № 10. ‒ S. 68.

516 BİBLİOQRAFİYA

1989 5703. Ağayev, Ə. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və satirik qrafika / İslam Ağayev // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri: (Üçüncü kitab) . ‒ Bakı, 1989. ‒ S. 53‒69. 5704. Həbibov, İ. “Molla Nəsrəddin”in redaktor köməkçisi: [Məmmədəli Sidqi ilə əlaqələri haqqında] / İsa Həbibov // Müxbir. ‒ 1989. ‒ № 11. ‒ S. 15‒17. 5705. Muxtarov, N. “Molla Nəsrəddin”in 1988-ci il qeydləri / Nəbi Mux- tarov // Ədəbiyyat və İncəsənət. ‒ 1989. ‒ 17 fevral. ‒S. 6.

1990 5706. Əhmədov, B. Qarşıdan 37-ci il gəlirdi: ["Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinin dayandırılması haqqında] /B.Əhmədov, S. Səfərov // Azərbaycan. ‒ 1990. ‒ № 1. ‒ S. 169‒176 . 5707. Həbibov, İ. Nəriman Nərimanov və “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi: Nəriman Nərimanovun anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları / İsa Həbibov. ‒ Bakı, 1990. ‒ S. 49‒50.

1991 5708. Əliyev, A. Fırtına qoparan gülüş: “Molla Nəsrəddin”: (Jurnalın 1906-1907 illərdə nəşr olunan toplusu haqqında) / Akif Əliyev // Mədəni maarif işi. ‒ 1991. ‒ № 4‒5. ‒ S. 21‒23. 5709. Hüseynzadə, Ə. “Molla Nəsrəddin” və “Dəbistan” / Əli bəy Hüseynzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1991. ‒ 3 may. ‒ S. 6. 5710. Məmmədov, X. Əli bəy Hüseynzadə “Molla Nəsrəddin” jurnalı haq- qında / Xeyrulla Məmmədov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1991. ‒ 3 may.

1992 5711. Anar. Molla Nəsrəddin ‒ 86 / Anar // Sizsiz / Anar. ‒ Bakı, 1992. ‒ S. 185‒187. 5712. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” İranda / İsa Həbibbəyli // Varlıq (Tehran). ‒ 1992. ‒ № 85.

1993 5713. Əhməd, V. “Əkinçi”dən “Molla Nəsrəddin”ə qədər / Vüqar Əhməd // Hər kəsin öz səsi /V.Əhməd . ‒ Bakı, 1993 . ‒ S. 24‒25. 5714. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” sərhədləri keçir / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 1993. ‒ № 3‒4. ‒ S. 183‒187. 517 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5715. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” və siyasi partiyalar / İsa Həbib- bəyli // And. ‒ 1993. ‒ 7 may. 5716. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin”in Təbriz dövrü: [Səməd Sərdarni- yanın “Molla Nəsrəddin Təbrizdə” adlı monoqrafiyası haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1993. ‒ 29 oktybar.

1994 5717. Həbibbəyli, İ. Daha iki arxiv sənədi: Mirzə Cəlilin “Nehrəm kəndin- də yoxlama” və “Molla Nəsrəddinin” məramı və məqsədi” adlı təqdimatı haq- qında] / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1994. ‒ 16 dekabr. 5718. Həsənzadə, T. İran və Avropa müəllifləri C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Turan Həsənzadə // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 18 iyul. 5719. Həsənzadə, T. İran və Cənubi Azərbaycanda satirik mətbuatın yaranmasında “Molla Nəsrəddin” jurnalının rolu / T.Həsənzadə // Azərbaycan. ‒ 1994. ‒ 12 iyul.

1995 5720. Bayramoğlu, A. “Molla Nəsrəddin” Cənubda: [Turan Həsənzadənin “Cəlil Məmmədquluzadənin Cənub səfəri və “Molla Nəsrəddin” jurnalının Təbrizdə nəşri” monoqrafiyası haqqında] / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1995. ‒ 6 yanvar. ‒ S. 3.

1996 5721. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin”: tarixdə və bu gün / İslam Ağayev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1996. ‒ 10 aprel. 5722. Əkbər, R. “Molla Nəsrəddin” və “Toxmaq” jurnalı / R.Əkbər // Azərbaycan. ‒ 1996. ‒ № 12. ‒ S. 136‒137. 5723. Məmmədov, X. “Molla Nəsrəddin” və xalq taleyi – 90 / Xeyrulla Məmmədov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1996. ‒ 9 may. ‒ S. 7‒8.

1997 5724. Eyvaz, Ü. Jurnalistikamızın şah əsəri: “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / Ü.Eyvaz // Naxçıvan. ‒ 1997. ‒ 25 yanvar. 5725. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” və “Füyuzat”çılar / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1997. ‒ 9 may. – S. 5; 16 may. – S. 6.

1999 5726. İmanlı, A. Cəlil Məmmədquluzadə – “Molla Nəsrəddin”: [İsa Həbibbəylinin Moskvada nəşr edilmiş eyniadlı kitabı haqqında] / Akif İmanlı // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1999. ‒ 31 dekabr.

518 BİBLİOQRAFİYA

2000 5727. İmanlı, A. Cəlil Məmmədquluzadə – “Molla Nəsrəddin”: [İsa Həbibbəylinin Moskvada nəşr edilmiş eyniadlı kitabı haqqında] / Akif İmanlı // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2000. ‒ 2 fevral.

2001 5728. Həbibbəyli, İ. Alman rəssamları “Molla Nəsrəddin”də / İsa Həbib- bəyli // Fikir. ‒ 2001. ‒ № 6. ‒ S. 24‒31. 5729. Qazıyev, Q. Gəncə ədəbi mühiti və “Milla Nəsrəddin” / Qivami Qazıyev // Elmi axtarışlar. Filologiya. Tarix. İncəsənət . ‒ Bakı, 2001. ‒ Toplu 6. ‒ S. 26‒28.

2002 5730. Allahverdi, A. “Mollanəsrəddinçi karikatura ustası: Oskar Şmer- linq”: [İsa Həbibbəylinin rəssam Oskar İvanoviç Şmerlinqə həsr etdiyi “Molla- nəsrəddinçi karikatura ustası” adlı kitabı haqqında] / Aqil Allahverdi // Şərq qapısı. ‒ 2002. ‒ 5 fevral. 5731. Xəlilova, F. Mədəniyyətimizin inkişafında rolu olan insan. İsa Həbibbəylinin “Mollanəsrəddinçi karikatura ustası” adlı kitabı haqqında / Flora Xəlilova // Azərbaycan. – 2002. – 5 aprel. 5732. Qəhrəmanova (Saraclı), M.O. “Molla Nəsrəddin” və “Füyuzat” dərgiləri arasında olan fikir ayrılıqları, ideya-məqsəd birliyi / M.O.Qəhrəmano- va (Saraclı) // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2002. – № 4. – S.69-72. 5733. Məmmədli, C. “Molla Nəsrəddin” yeni tədqiqatlarda / Cahangir Məmmədli // Xalq qəzeti. ‒ 2002. ‒ 9 aprel. 5734. Məmmədov, X. “Möhtərəm nəqqaş... ən dəyərli köməkçi”: [İsa Həbibbəylinin rəssam Oskar İvanoviç Şmerlinqə həsr etdiyi “Mollanəsrəddinçi karikatura ustası” adlı kitabı haqqında] / Xeyrulla Məmmədov //Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2002. ‒ 12 aprel. 5735. Məmmədova, N. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və Naxçıvan ədəbi mühiti / Nüşabə Məmmədova // Elmi axtarışlar. ‒ Bakı, 2002. ‒ Toplu 7. ‒ S. 139‒142. 5736. Nazilə. “Molla Nəsrəddin”in alman rəssamı: [İ.Həbibbəylinin “Mollanəsrəddinçi karikatura ustası” kitabı haqqında] / Nazilə // 525-ci qəzet. ‒ 2002. ‒ 3 may. 5737. Sadıqova, X. Mollanəsrəddinçi karikatura ustası: [İ.Həbibbəylinin eyniadlı kitabı haqqında] / Xuraman Sadıqova // İki sahil. ‒ 2002. ‒ 7 fevral.

519 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2003 5738. Bolqarıstanda nəşr olunub: [İ.Həbibbəylinin İ.Cəfərovla birlikdə yazdığı və Bolqarıstanda nəşr olunan “Kaynak” dərgisindəki “Molla Nəsrəddin” və Türkiyə” adlı məqaləsindən bəhs olunur] // Şərq qapısı. ‒ 2003. ‒ 25 dekabr.

2004 5739. Cəfərli, İ. Molla Nəsrəddinçi nasir və şairlərin Avropa mövzusuna müraciətinin tarixi-sosial şərtləri / İman Cəfərli // Naxçıvan Dövlət Univer- sitetinin Elmi əsərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2004. ‒ № 13. ‒ S. 27‒30. 5740. İsgəndər, E. Molla Nəsrəddin və Nəsrəddin Tusi / Etibar İsgəndər // Azərbaycan.‒ 2004.‒ 14 mart.‒ S.4

2005 5741. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və mollanəsrəd- dinçi epoxa / İsa Həbibbəyli // “Molla Nəsrəddin” (faksimile nəşri). ‒ Bakı: Çinar-çap, 2005. ‒ № 3. ‒ S. 1‒8. 5742. Məmmədov, V. “Molla Nəsrəddin”də erməni xislətinin təqdimi / Vaqif Məmmədov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Xəbərləri. – 2005. - № 17. – S. 33-37. 5743. Molla Nəsrəddin - həftəlik, illüstrasiyalı ilk Azərbaycan satirik jurnalı // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: iki cilddə. – Cild 2. – Bakı, 2005. – S. 203-205. 5744. Rzalı, R. Milli Mətbuatımızın şah əsəri “Molla Nəsrəddin”: Azər- baycan Milli Mətbuatı 130 / Rəsmiyyə Rzalı // Azərbaycan. ‒ 2005. ‒ 16 iyul.

2006 “Molla Nəsrəddin” jurnalı – 100

5745. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 23 yanvar 2006-cı il // Xalq qəzeti. ‒ 2006. ‒ 24 yanvar. ‒ S. 1.

*** 5746. Ağayev, İ. Azərbaycan ədəbi ictimai həyatında böyük ideyallar təbliğ edən jurnal / İslam Ağayev // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. ‒ S. 7. 5747. Аnаr. Cəlil Məmmədquluzаdə “Аnlаmаq dərdi”ndən / Аnаr // Qobustan. ‒ 2006. ‒ № 3. ‒ S. 3. 5748. Aydınoğlu, T. İlk nömrə ‒ 25 illik fəaliyyətin möhkəm özülü / Tahir Aydınoğlu // Xalq qəzeti. ‒ 2006. ‒ 30 mart. ‒ S. 6. 520 BİBLİOQRAFİYA

5749. Azərbaycan və türk-müsəlman mətbuatının şah əsəri: [Naxçıvan Dövlət Universitetində Mirzə Cəlil və “Molla Nəsrəddin” günlərinin keçiril- məsi haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 21 aprel; İki sahil. ‒ 2006. ‒ 28 aprel. 5750. Bayramoğlu, A. Cəlil Məmmədquluzadənin jurnalistika məktəbi / Alxan Bayramoğlu // Respublika. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. ‒ S. 6. 5751. Cavadlı, C. Zülmətə işıq saçan jurnal: [yazıçı publisist Azər Əliye- vin “Mirzə Cəlil və Azərbaycan mətbuatı” adlı monoqrafiyası haqqında] / C.Cavadlı // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2006. ‒ 17 mart. ‒ S. 7. 5752. Əhmədov, T. Dostluq salnaməsi / Teymur Əhmədov // Respublika. ‒ 2006. ‒ 29 aprel. 5753. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və mollanəsrəddin- çilik / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. 5754. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” və füyuzatçılıq / İsa Həbibbəyli // Şərq qapısı. ‒ 2006. ‒ 7 aprel; Azərbaycan. ‒ 2006.– 29 aprel. 5755. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin”: tarix və müasirlik / İsa Həbibbəyli // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 19 may. 5756. Həbibbəyli, İ. Möhtəşəm Azərbaycançılıq dərsliyi / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 19 fevral. 5757. Həsənzadə, T. İran və Avropa müəllifləri C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı haqqında / T.Həsənzadə // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 22 iyul. ‒ S. 6. 5758. Qocayeva, A. “Molla Nəsrəddin” bütün dövrlərin satirik jurnalıdır / Adilə Qocayeva // İki sahil. ‒ 2006. ‒ 27 yanvar. ‒ S. 8. 5759. Qocayeva, A. “Molla Nəsrəddin” yatmış Şərqin zəng səsi idi / Adilə Qocayeva // İki sahil. ‒ 2006. ‒ 23 may. ‒ S. 8. 5760. Məmmədov, A. “Molla Nəsrəddin”dən sonra / Allahverdi Məmmədov // Dirçəliş XXI əsr. ‒ Bakı, 2006. ‒ № 98‒99. ‒ S. 354. 5761. Məmmədov, M. Satiranın dili: [Tofiq Hacıyevin “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin dil və üslub xüsusiyyətlərinə həsr olunmuş monoqrafiyası haqqında] / M.Məmmədov, İ.Məmmədov // Tofiq Hacıyev: Biblioqrafik məlumat kitabı. ‒Bakı, 2006. ‒S. 73‒ 81. 5762. “Molla Nəsrəddin” jurnalına həsr olunmuş sərgi // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 1 fevral. ‒ S. 7. 5763. “Molla Nəsrəddin” jurnalnın 100 illiyi Qars Qafqaz Universite- tində qeyd olunub // Yeni Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 6 iyun. ‒ S. 8. 5764. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyi qeyd edilmişdir: [Bakıda Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında keçirilən “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyində İsa Həbibbəylinin məruzə ilə çıxış etməsi haqda] // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 13 may. 521 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5765. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illiyi Türkiyədə qeyd olundu: [Naxçıvan Dövlət Universitetinin Türkiyənin Qars Qafqaz Universitetində “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyini qeyd etməsinə dair] //Respublika. ‒ 2006. ‒ 8 iyun. 5766. “Molla Nəsrəddin” türk-müsəlman dünyasında ilk karikaturalı jurnal idi: Jurnalın ilk rəssamı olan Oskar Şmerlinqin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı professor İsa Həbibbəylinin araşdırmaları diqqətəlayiqdir // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2006. ‒ 24 fevral. ‒ S. 1‒3. 5767. “Molla Nəsrəddin” və müasir jurnalistikanın aktual problem- ləri”: [NDU-da keçirilmiş eyniadlı elmi konfransda İ.Həbibbəylinin iştirakı və çıxışı haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 3 aprel. 5768. “Molla Nəsrəddin”: tarix və müasirlik: [“Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyi ilə əlaqədar Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında akademik İsa Həbibbəylinin məruzə ilə çıxış etməsi barədə] // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 28 aprel. 5769. Mollanəsrəddinçi irsin tədqiqinin yeni səhifələri // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2006. ‒ 8 dekabr; Şərq qapısı. ‒ 2006. ‒ 8 dekabr. 5770. Nasir, Ş. “Molla Nəsrəddin”in yazarlarından biri: [1912-ci ildən dövri mətbuatda şeirlər, məqalələr, felyetonlar, tənqidi və publisistik yazılarla çıxış edən Məmmədli Nasir haqqında] / Şəfəq Nasir // Xalq qəzeti. ‒ 2006. ‒ 24 may. ‒ S. 7. 5771. Seyid Surə. “Azərbaycan və türk-müsəlman mətbuatının şah əsəri” / Seyid Surə // İki sahil. ‒ 2006. ‒ 16 aprel. ‒ S. 6. 5772. Vəliyev, H. “Molla Nəsrəddin” xalqımızın mənəviyyat ensklopedi- yasıdır / H.Vəliyev // Xalq qəzeti. ‒ 2006. ‒ 7 aprel. 5773. 100 illik karikatura tariximiz: Kitab milli mətbuatımızın inkişa- fının qızıl səhifələrini yazmış “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyinə həsr olunub // Azərbaycan. ‒ 2006. ‒ 9 avqust. ‒ S. 7. 5774. Zeynalov, X. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və rəssamlıq sənətimizin inkişafı / Xəzər Zeynalov // Mədəniyyət. ‒ 2006. ‒ 8 aprel. ‒ № 14. ‒ S. 4.

2007 5775. Hacıbabayev, A. “Molla Nəsrəddin”in Təbriz nəşrləri / A.Hacıbaba- yev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2007. ‒ 6 aprel. 5776. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və mollanəsrəddin- çilik / İsa Həbibbəyli // Elmi əsərlər / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ 2007. ‒ № 1 (21). ‒ S. 3‒11. 5777. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” dərgisi və Şərq dünyası / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi. ‒ 2007. ‒ № 3. ‒ S. 6‒10. 522 BİBLİOQRAFİYA

5778. Yeni kitablar: [İslam Ağayevin “Tarixi yaddaşımızın böyük yadigarı (“Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illiyi)” kitabı haqqında] // Hikmət: Elmi araşdırmalar toplusu. ‒ 2007. ‒ № 10. ‒ S. 163-164.

2008 5779. Babayev, B. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və satirik nəsrin yeni inkişaf mərhələləri / Baba Babayev // Azərbaycan realist nəsrində satira / B.Babayev. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 129‒159. 5780. Əhmədov, R. “Molla Nəsrəddin”in dili və qayəsi / R.Əhmədov // Kredo. ‒ 2008. ‒ 19 iyul. 5781. Əkbərqızı, A. Cəlil Məmmədquluzadə felyetonlarında milli-mənəvi, əxlaqi dəyərlərin qorunmasına münasibət / Almaz Əkbərqızı // Elmi əsərlər. Humanitar elmlər və pedaqogika seriyası / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan, 2008. ‒ № 4. ‒ S. 85‒88. 5782. Həbibbəyli, İ “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbinin tədqiqində Mir Cəlal mərhələsi / İsa Həbibbəyli // Yazıçı və zaman: Mir Cəlalın 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. ‒ Bakı, 2008. ‒ S.15‒18. 5783. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadənin “Kiçik” adam obrazlarında vətəndaşlıq və ictimai tale məsələsi (“Anamın kitabı” əsəri üzrə) / Ramiz Qasımov // Elmi əsərlər. Humanitar elmlər və pedaqogika seriyası / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan, 2008. ‒ № 4. ‒ S. 71‒76. 5784. Qocayeva, D. Cəlil Məmmədquluzadə və ana dilimiz / Dinar Qicayeva // Elmi əsərlər. Humanitar elmlər və pedaqogika seriyası / Naxçıvan Dövlət Universiteti. ‒ Naxçıvan, 2008. ‒ № 4. ‒ S. 204‒209. 5785. Məmmədli A. Azərbaycançılıq mollanəsrəddinçilərin milli-mənəvi dəyərlər sistemində / /Allahverdi Məmmədli // Bakı Universitetinin Xəbərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2008. – №3. – S.222-225. 5786. Məmmədli, A. “Molla Nəsrəddin”də Türkiyə və türk dünyası / Allahverdi Məmmədli // Xalq qəzeti. – 2008. – 28 dekabr. – S. 6. 5787. Məmmədova, R. Mollanəsrəddinçilər əxlaq tərbiyəsinin məqsəd və məzmunu haqqında / Rəşidə Məmmədova // Pedagoji Universitetin xəbərləri. Pedaqoji-psixoloji elmlər seriyası. ‒ 2008. ‒ № 4. ‒ S. 276‒280. 5788. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşrinə qədər Azər- baycan dilində nəşr olunan mətbuatda təhsil-tərbiyə məsələrinin qoyuluşu / Rəşidə Məmmədova // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri. Hu- manitar elmlər və pedaqoqika seriyası. ‒ 2008. ‒ № 4 (24). ‒ S. 291‒298. 5789. Məmmədova, R. Azərbaycan demokratik pedaqoji ideyaların inkişafında Molla Nəsrəddin jurnalının rolu / Rəşidə Məmmədova // Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun Xəbərləri. ‒ 2008. ‒ № 1 (13). ‒ S. 64‒71. 523 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5790. Ülvi, A. XX əsr özbək ədəbiyyatı və “Molla Nəsrəddin” jurnalı: (Şərq satira məktəbi və cədid özbək poeziyası) / Almaz Ülvi // Azərbaycan- özbək (cığatay) ədəbi əlaqələri (dövrlər, simalar, janrlar, təmayüllər) / Almaz Ülvi. ‒ Bakı, 2008. ‒ S. 89-98.

2009 5791. Həbibbəyli, İ. Mollanəsrəddinçilik təlimi və müasirlik / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2009. ‒ 7 aprel. 5792. Həbibbəyli, İ. Mollanəsrəddinçilik təliminin dərsləri / İsa Həbib- bəyli //Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2009. ‒ 10 aprel. ‒ S. 1, 4. 5793. Hüseynova, S. C.Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” / Sevda Hüseynova // Elm və həyat. ‒ 2009. ‒ № 3‒ 4. ‒ S. 87‒88 5794. Qaliboğlu, E. Yüz üç yaşlı “Molla Nəsrəddin”: Mirzə Cəlil yara- dıcılığında insanlara çatdırmaq istədiyi məqamları məharətli şəkildə ifadə edirdi / Elçin Qaliboğlu // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2009. ‒ 3 aprel. ‒ S. 1; 3. 5795. Qədimov, Ə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və Türkiyə / Ə.Qədimov // AMEA-nın Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri. ‒ 2009. ‒ № 1. ‒ S. 206-213. 5796. Quliyev, Ə. “Molla Nəsrəddin” Təbrizdə / Ə.Quliyev // Elm. ‒ 2009. ‒ 20 mart. 5797. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalının yeni məktəb uğrunda mübarizəsi / Rəşidə Məmmədova // Pedaqoji Universitetin Xəbərləri: Pedaqoji- psixoloji elmlər seriyası. ‒ 2009. ‒ № 3. ‒ S. 267‒274. 5798. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalının təlimin ana dilində aparılması uğrunda mübarizəsi / Rəşidə Məmmədova // Azərbaycan Müəllim- lər İnstitutunun Xəbərləri. ‒ 2009. ‒ № 1. ‒ S. 23‒29. 5799. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalında tərbiyə məsələləri- nin qoyuluşu / Rəşidə Məmmədova // Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun Xəbərləri. ‒ 2009. ‒ № 3 (19). ‒ S. 151‒155. 5800. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalında estetik tərbiyə haq- qında / Rəşidə Məmmədova // Bakı Universitetinin Xəbərləri. ‒ 2009. ‒ № 4. ‒ S. 111‒115. 5801. Məmmədova, Y. Mirzə Cəlil “Molla Nəsrəddin” folklorizmi / Yeganə Məmmədiva // Folklor və etnoqrafiya. ‒ 2009. ‒ № 3. ‒ S. 66‒70. 5802. “Molla Nəsrəddin” necə yarandı” monoqrafiyası çapdan çıxmışdır // Ədəbiyyat qəzeti.‒ 2009. ‒ 20 noyabr. ‒ S. 4. 5803. Zümrüd. Beynəlxalq Karikatura Müsabiqəsinə yekun vurulub: [C.Məmmədquluzadənin anadan olmasının 140 illiyinə həsr olunmuş “Molla Nəsrəddin” Azərbaycan – 2009” Beynəlxalq Karikatura Müsabiqəsi haqqında] / Zümrüd // Səs. ‒ 2009. ‒ 2 aprel. ‒ S. 12.

524 BİBLİOQRAFİYA

2010 5804. Bayramoğlu, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalının yeni nəşrləri / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 2010. ‒ 9 aprel. 5805. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” məktəbi / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2010. ‒ 15 iyul. 5806. Həbibbəyli, İ. Milli mətbuatımızın şanlı səhifəsi: [“Molla Nəsrəddin – 104] / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan müəllimi; İki sahil. ‒ 2010. ‒ 23 aprel. 5807. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” məktəbinin əhatə dairəsi və imkanları / İsa Həbibbəyli // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2010. ‒ № 3. ‒ S. 170‒177. 5808. İsmayılqızı, X.Molla Nəsrəddin jurnalının nəşri tarixindən / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil. ‒ 2010. ‒ 26 yanvar. ‒ S.13. 5809. Kazımova, F. “Molla Nəsrəddin” jurnalinda atalar sözləri və məsəllərə özünəməxsus münasibət / Fərqanə Kazımova // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası. – 2010. - № 3. – S. 176-181. 5810. Muradova, N. Mətbuat və karikatura / Nurlana Muradova // İki sahil. ‒ 2010. ‒ 21 avqust. ‒ S. 13. 5811. Namazova, S. “Molla Nəsrəddin” dərgisinin Azərbaycan ədəbi-bədii fikrində mövqeyi / Səba Namazova // Azərbaycan xalqının milli özünütəsdiqin- də ədəbiyyat və mədəniyyətin yeri: beynəlxalq konfransın materialları: 29-30 noyabr 2010 / Red. R.Hüseynov. ‒ Bakı, 2010. ‒ S. 135‒138.

2011 5812. Bayramoğlu, A.“Molla Nəsrəddin” jurnalının yeni nəşrləri /Alxan Bayramoğlu // Ömrün illəri və əsərləri. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 214‒215. 5813. Cəfərov, İ. “Molla Nəsrəddin” salnaməsinin yeni nəşri, yaxud XXI əsrdə Qulam Məmmədlinin ilk kitabı // Ömrün illəri və əsərləri. ‒ Kitab 2. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 271‒275. 5814. “Molla Nəsrəddin” jurnalının yubileyinə həsr olunmuşdur // Azərbaycan. ‒ 2011. ‒ 7 aprel. ‒ S. 7. 5815. “Molla Nəsrəddin” və mollanəsrəddinçilər xatırlanıb // 525-ci qəzet. ‒ 2011. ‒ 14 aprel. ‒ S. 7. 5816. “Molla Nəsrəddin”in 105 yaşı // Palitra. ‒ 2011. ‒ 22 aprel. 5817. Sabir mollanəsrəddinçi satirik şeirin banisidir: Cəlil Məmmədqu- luzadənin ev-muzeyində ədəbi məclis // Mədəniyyət. ‒2011. ‒ 13 may. ‒ S. 14. 5818. Zümrüd. “Molla Nəsrəddin” və mollanəsrəddinçilər” mövzusunda ədəbi məclis keçirilib: [Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində] / Zümrüd // Səs. ‒ 2011. ‒ 15 aprel. ‒ S. 12.

525 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2012 5819. Ağayev, Ə. “Dəbistan” və “Molla Nəsrəddin” / Əhməd bəy Ağayev // Azərbaycan müəllimi. ‒ 2012. ‒ 20 iyul. ‒ S. 4 5820. Bayramqızı, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində “Molla Nəsrəddin”dən söhbət açıldı / Əfsanə Bayramqızı // Xalq qəzeti. ‒ 2012. ‒ 8 aprel. ‒ S. 5. 5821. Cəfərov, İ. Sözümüzün Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” zirvəsi / İman Cəfərov // 525-ci qəzet. ‒ 2012. ‒ 8 may. ‒ S. 7. 5822. Günel. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 106 yaşı qeyd edilib / Günel // 525-ci qəzet. ‒ 2012. ‒ 10 aprel. ‒ S. 7. 5823. Həbibbəyli, İ. Mollanəsrəddinçilik təliminin dərsləri: “Mol- la Nəsrəddin” jurnalı Azərbaycan xalqının ən böyük istiqlal kitabı kimi / İsa Həbibbəyli // Şərq qapısı. ‒ 2012. ‒ 20 aprel; 525‒ci qəzet . ‒ 2012. ‒ 24 aprel . ‒ S. 4. 5824. İsmayılov, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və dövri mətbuata münasi- bət məsələsi / Rufik İsmayilov // 525-ci qəzet. ‒ 2012. ‒ 17 may. ‒ S. 6. 5825. “Molla Nəsrəddin" jurnalının yaxın dostu Qurbanəli bəy: Jurnalın “Hacıleyləy”i // Azadlıq. ‒ 2012. ‒ 21‒22 oktyabr. ‒ S. 14. 5826. Rzalı, R. Mədəniyyətimizin abidəsi “Molla Nəsrəddin” / Rəsmiyyə Rzalı //Azərbaycan. ‒ 2012. ‒ 8 fevral. 5827. Uğur. 106 yaşlı “Molla Nəsrəddin” / Uğur // Xalq cəbhəsi. ‒ 2012. ‒ 7 aprel. ‒ S. 14.

2013 5828. Dünyamin qızı, Q. Tarix boyu mətbuatda örnək olan “Molla Nəsrəddin” / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi. ‒ 2013. ‒ 10 aprel. ‒ S. 15. 5829. Nasir, Ş. Mirzə Cəlil və “Molla Nəsrəddin” xatirələr aynasında / Şəfəq Nasir// 525-ci qəzet . ‒ 2013 . ‒ 9 aprel . ‒ S. 4. 5830. Uğur. “Molla Nəsrəddin”çilər: Onlar millətin dərdlərini aydın yazmağı bacarırdılar / Uğur // Xalq cəbhəsi. ‒ 2013. ‒ 9 aprel. ‒ S. 15.

2014 5831. Hüseynova, F. Mollanəsrəddinçi ədəbiyyatın missiyası: satirik gülüş və gerçəklik: (“Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyəti haqqında) / Fatma Hüseynova // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Gənc alimləri üçün xüsusi buraxılış. ‒ Bakı, 2014. ‒ S. 111‒115. 5832. Məhərrəmov, Z.H. İrəvandakı “Molla Nəsrəddin”çilər: [“Molla Nəsrəddin” jurnalının İrəvan ədəbi mühitindəki geniş tədqiq olunmamış nümayəndələrindən biri Məmmədəli Nasir Hacı Məmmədzadə haqqında] / 526 BİBLİOQRAFİYA

Z.H.Məhərrəmov // Humanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri: Ali məktəblərarası elmi məqalələr məcmuəsi . ‒ 2014 . ‒ № 2 . ‒ S. 196‒202.

2015 5833. Abdullayeva, S. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 109 illiyi qeyd edilib / S.Abdullayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2015. ‒ 9 aprel. ‒ S. 7. 5834. Camalov, K. Mollanəsrəddinçilər əxlaqi keyfiyyətlərin təbliği haqqında / Kamal Camalov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2015. - № 5 (70). – S. 190-197. 5835. Cəfərov, İ. Lev Tolstoy irsinə münasibətin “Molla Nəsrəddin” prinsipləri / İman Cəfərov // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası. – 2015. - № 1 (66). – S. 25-30. 5836. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” və füyuzatçılar / İsa Həbibbəyli // Böyük ədib və mütəfəkkir Əli bəy Hüseynzadə: məqalələr toplusu / Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu; tərt. N.Cabbarlı, Ş.Vəliyev; red. İ.Həbibbəyli. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 217‒245. 5837. Məmmədova, X. Azərbaycan-Yaponiya ədəbi əlaqələrinə baxış: [“Molla Nəsrəddin” jurnalı Yaponiyada] / Xumar Məmmədova // Ədəbi əlaqələr. ‒ Bakı, 2015. ‒ Toplu 9. ‒ S. 271‒276. 5838. Paşayeva, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və onun iştirakçıları / M.Paşayeva // İmzalar / N.Ağayev, M.Paşayeva. ‒ Bakı, 2015. ‒ S. 38‒47. 5839. Orucova, A. Mollanəsrəddinçilikdən mollanəsrəddinşünaslığa... / Aygün Orucova // Şərq qapısı. – 2015. – 20 avqust.

2016 5840. Dünyaminqızı, Q. “Molla Nəsrəddin”in 25 yaşlı redaktoru: Mirzə Cəlil bir müddət jurnalın taleyini Məmmədəli Sidqiyə etibar etmişdi / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi. ‒ 2016. ‒ 13‒15 fevral. ‒ S. 6. 5841. Camalov, K. Mollanəsrəddinçi maarifçilərin teatrların tərbiyəvi əhəmiyyəti haqqında görüşləri / Kamal Camalov // Naxçıvan Dövlət Univer- sitetinin Elmi Əsərləri: Humanitar elmlər seriyası. – 2016. - № 4 (78). – S. 114- 117. 5842. Əliyeva G. “Molla Nəsrəddin” milli kimliyimizin yaddaş kitabı / Gülşən Əliyeva // 525-ci qəzet. – 2016. – 11 aprel 5843. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” ensiklopediyası ‒ Azərbaycançılıq heykəli; Əsrimin Molla Nəsrəddini; Davanı kəsdin ki; “Molla Nəsrəddin” ensiklopediyası; “Ölülər”in ölməzliyi / İsa Həbibbəyli // Əsərləri: 10 cilddə / İ.Həbibbəyli. ‒ Cild 10: Yollar şeirdən başlanmışdı. ‒ Bakı, 2016. ‒ S.125-132. 5844. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və mollanəsrəddin- çilik: “Molla Nəsrəddin” – 110 / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan. ‒ 2016. ‒ 7 aprel. ‒ S. 7; Şərq qapısı. ‒ 2016. ‒ 9 aprel.

527 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5845. Hüseynov, Y. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsi: sələflər və xələflər / Yusif Hüseynov // Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi əsərləri: Humanitar elmlər seriyası.- 2016.-№ 4(78).-S.104-109. 5846. Hüseynova, P. Mirzə Cəlil satirik bədii nəsrindəki müstəqillik idealı (“Molla Nəsrəddin” jurnalının 1922-1924‒cü il nömrələrində) / Pərvin Hüseynova // AMEA-nın xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2016. ‒ № 1. ‒ S. 83‒88. 5847. İbrahimli, S. “Molla Nəsrəddin” jurnalının Gəncəli müəllifləri ilə bağlı maraqlı araşdırma: [S.A.Namazovanın mövzuyla bağlı tədqiqat əsəri] / Sahib İbrahimli // Ədəbi proses: dünən və bu gün / S.İbrahimli. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 428‒430. 5848. İbrahimli, S. “Satirik şeirimizin “ikinci Sabiri”: [Mollanəsrəddinçi şair Əli Nəzmi haqqında] / Sahib İbrahimli // Ədəbi proses: dünən və bu gün /S.İbrahimli. ‒ Bakı, 2016. ‒ S. 77‒85. 5849. İsmayılova, N. Cəlil Məmmədquluzadə: Şərq-Qərb meyillərindən milli özünəməxsusluğa / Nərgiz İsmayılova // AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2016. ‒ № 1. ‒ S. 62‒68. 5850. Nəzakət. “Molla Nəsrəddin”çilər: Onlar millətin dərdlərini aydın yazmağı bacarırdılar / Nəzakət // Səs. ‒ 2016. ‒ 20 aprel. ‒ S. 4. 5851. Soltanlı, S. “Molla Nəsrəddin”dən başlayan karikatura sənətimiz / Soltan Soltanlı //Mədəniyyət. ‒ 2016. ‒ 6 aprel. ‒ S. 15.

2017 5852. Abbaslı, T. “Molla Nəsrəddin” ‒ Azərbaycan xalqının milli Qəlb məcmuəsi... / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2017. ‒ 7 aprel. ‒ S. 13. 5853. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında onomastik vahidlər / Gülbəniz Babayeva // Ədəbiyyat məcmuəsi. C.XXXI. AMEA Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Əsərləri. ‒ 2017. ‒ S. 321‒327. 5854. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin”də folklor motivləri (bayatılar əsasında) / Gülbəniz Babayeva // AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası. ‒ 2017. ‒ № 2. ‒ S. 197‒200. 5855. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin”in teleqraf xəbərləri / Gülbəniz Babayeva // Dil və ədəbiyyat. Beynəlıxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ S. 385‒388. 5856. Əhmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalının türk mədəniyyət tarixinə təsiri / Rasimə Əhmədova // III Beynəlxalq Həmzə Nigari Türk Dünyası Mədəni İrsi Simpoziumu Materialları, 17-18.05.2017. Şamaxı. – Bakı, 2017. – S. 400. 5857. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və mollanəsrəddinçilik / İsa Həbibbəyli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: On 528 BİBLİOQRAFİYA cilddə (1906-1931). ‒ Cild 1: (1906-1907). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 3‒24. 5858. Hüseynov, Y. Mollanəsrəddinçilərin dinə münasibəti və müasirlik: (“Molla Nəsrəddin” satirik jurnalında din, islam, müsəlman əxlaqı kimi məsələlərdən bəhs edilir) / Yusif Hüseynov // Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ S. 233‒237. 5859. Hüseynova, F. “Molla Nəsrəddin” jurnalında xalq gülüşü / Fatma Hüseynova // Filologiya məsələləri / AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu.- 2017. - № 14. – S. 376-382. 5860. Kərimli, T. “Molla Nəsrəddin” – 10 cildliyin II cildinə ön söz / Teymur Kərimli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: On cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 3‒4. 5861. Kərimli, T. Redaktordan / Teymur Kərimli // Molla Nəsrəddin: satirik jurnal: On cilddə (1906-1931). ‒ Cild 2: (1907-1909). ‒ Bakı, 2017. ‒ S. 25‒26. 5862. Nizamiqızı, H. Molla Nəsrəddinçi poeziyada elm və təhsil məsə- lələri bədii dil kontekstində / Həmidə Nizamiqızı // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 7, 11 yanvar. ‒ S. 4. 5863. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadə mətbuat tənqidçisi kimi / Aygün Orucova // Xəbərlər: İctimai və humanitar elmlər seriyası / AMEA Naxçıvan bölməsi. ‒ Naxçıvan, 2017. ‒ № 3. ‒ S. 215‒220. 5864. Paşayeva, A. Azərbaycan jurnalının səhifələrində “Molla Nəsrəd- din” ənənələri / Aynurə Paşayeva // Ədəbiyyat məcmuəsi / AMEA Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Əsərləri. ‒ 2017. ‒ C.XXXI. ‒ S. 328‒334. 5865. Paşayeva, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalının səhifələrində: “İdarə- dən” “İdarəyə” məktublar / Aynurə Paşayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2017. ‒ 19 iyul. 5866. Süleymanova, L. “Molla Nəsrəddin” jurnalı Cəlil Məmmədquluza- dənin şah əsəridir / Lətifə Süleymanova // Mədəniyyət.az. ‒ 2017. ‒ № 3, may- iyun. ‒ S. 72‒75. 5867. Vəliyev, H. “Molla Nəsrəddin” dərgisinə görə I Dünya savaşı öncəsi Türk toplumsal, siyasal, sosyal yaşam Harb durumu / Həsən Vəliyev // I Dünya savaşının hüquqi və tarixi yönləri: Beynəlxalq konfransın materialları (İstanbul, 05-09 dekabr). ‒ İstanbul Universiteti Türkl Tarih Kurumu. ‒ 2017. ‒ S. 155.

2018 5868. Abbaslı, T. Əbədi “Molla Nəsrəddin”: Milli varlığımızın 25 ilinin ilk yarısını özəl-özgüri, son parasını özgəvi-məcburi əks etdirməli olmuş azman Ayna... / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət. ‒ 2018. ‒ 6 aprel. ‒ S. 13. 529 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5869. Babayeva, G. Heydər Əliyev “Molla Nəsrəddin” və mollanəs- rəddinçilər haqqında / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. – 2018. – 5 noyabr. 5870. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında demokratik cümhuriy- yət ideyaları / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 5 aprel. ‒ S. 4. 5871. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında parodiya və perifrazla: (Atalar sözləri, hikmətli sözlər və mənasız sözlər əsasında) / Gülbəniz Babayeva // Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı. – 2018. - № 2. – S. 283-290. 5872. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında soyqırım probleminin bədii əksi / Gülbəniz Babayeva // Kredo. – 2018. – 27 mart. 5873. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalının demokratik dövlət quruculuğu uğrunda fəal mübarizəsi / Gülbəniz Babayeva // AXC – 100: Müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublika: Beynəlxalq elmi konfransın materialları, BDU.21-23 may 2018-ci il.- Bakı, 2018.- S.543-547. 5874. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalının demokratik dövlət quruculuğu uğrunda fəal mübarizəsi: Tezis / Gülbəniz Babayeva // AXC – 100: Müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublika: Beynəlxalq elmi konfran- sın materialları, BDU.21-23 may 2018-ci il.- Bakı, 2018.- S.51. 5875. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” və folklor (Tapmacalar və el ədəbiyyatı rubrikaları əsasında) / Gülbəniz Babayeva // Filologoya və sənətşünaslıq. – 2018. - № 2. – S. 272-279. 5876. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” və Xalq Cümhuriyyəti: Tezis / Gülbəniz Babayeva // Dünya azərbaycanlıları: tarix və müasirlik: Beynəlxalq elmi konfransın materialları, 21-22dekabr 2018-ci il. – Bakı, 2018. – S. 44-45. 5877. Babayeva, G. Molla Nəsrəddin və Qarabağ: [mətbuat tarixi] / G.Babayeva // Ədəbiyyat məcmuəsi / Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu: Əsərləri. ‒Bakı, 2018. ‒ Cild 32. ‒ S. 361‒367. 5878. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin”də işlədilən klassik şeir şəkilləri / Gülbəniz Babayeva // Poetika.İzm.- 2018.- № 4.-S.215-222. 5879. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin”şünaslığa dəyərli töhfə: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 10 cildliyi münasibətilər / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet. – 2018. – 17 may. 5880. Cəfərov, İ. “Molla Nəsrəddin” jurnalında dünya ədəbiyyatı ilə bağlı bəzi episodilərin ədəbi-estetik mahiyyəti / İman Cəfərov // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası.-2018.- № 1 (90).-S.12-18. 5881. Hüseynov, Y. Molla Nəsrəddinçilər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə / Yusif Hüseynov // Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər: Humanitar elmlər seriyası. – 2018. - № 1 (90). – S. 182-188. 5882. Hüseynov, Y. Mollanəsrəddinçilərin ictimai-fəlsəfi irsi və Heydər Əliyevin dövlətçilik təlimi / Yusif Hüseynov // Elmi əsərlər / Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə İnstitutu. ‒ Bakı, 2018. ‒ № 1 (30). ‒ S. 43‒48. 530 BİBLİOQRAFİYA

5883. Qasımlı, G. “Molla Nəsrəddin” ilk Azərbaycan satira jurnalı / Gülnar Qasımlı // Azad Azərbaycan. – 2018. – 21 iyul. 5884. Qasımov, R. Milli mətbuatımızın “Molla Nəsrəddin” zirvəsi / Ramiz Qasımov // 525-ci qəzet. ‒ 2018. ‒ 6 aprel. ‒ S. 6. 5885. Mir Cəlal. “Molla Nəsrəddin” jurnalı / Mir Cəlal // XX əsr Azər- baycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 23-45. 5886. Mir Cəlal. “Molla Nəsrəddin”in mətbuata təsiri / Mir Cəlal // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı: ali məktəblər üçün dərslik. ‒ Bakı, 2018. ‒ S. 46-66. 5887. Şuşa “Molla Nəsrəddin” jurnalının səhifələrində // Şuşa. ‒ 2018. ‒15 yanvar. ‒ S. 5; 15 iyul. ‒ S. 5.

2019 5888. Azadi, S. Müsəlman qardaşlarını deyib gələn “Molla Nəsrəddin”in tarixi missiası / Sevinc Azadi // İki sahil. ‒ 2019. ‒ 6 aprel. ‒ S. 14. 5889. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında işlədilən klassik şeir şəkilləri (Qəzəllər) / Gülbəniz Babayeva // Poetika.izm: Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi əsərləri. – 2019. - № 1. – S. 60-68. 5890. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında işlədilən parodiya və perifrazlar / Gülbəniz Babayeva // Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı: Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunin əsərləri. – Bakı, 2019. - № 1. – S. 125- 128. 5891. Babayeva, G. Molla Nəsrəddin və folklor: [Tapmacalar və el ədə- biyyatı rubrikaları əsasında] / Gülbəniz Babayeva // Filologiya və sənətşünas- lıq. ‒ 2019. ‒ № 1. ‒ S. 136‒140. 5892. Babayeva, G. Mollanəsrəddinçi publisistikada elm və təhsil prob- lemləri / G.Babayeva // Kredo. ‒ 2019. ‒ 18 iyul. ‒ S. 5,7. 5893. Bayramova, Z. 113 yaşlı “Molla Nəsrəddin”: “Molla Nəsrəddin” ənənələri, bizləri düzlüyə və əqidəmizə sadiqliyə çağırır / Zümrüd Bayramova // Səs. ‒ 2019. ‒ 6 aprel. ‒ S. 10. 5894. Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi: [Bakı Xareoqrafiya Akademiyasında eyniadlı movzuda keçirilən konfrans haqqında] // Mədəniyyət. ‒ 2019. ‒ 3 aprel. ‒ S. 6. 5895. Əhmədov, T. Xalq azadlığının carçısı “Molla Nəsrəddin” jurnalının təsir dairəsi / T.Əhmədov // Respublika. ‒ 2019. ‒ 24 yanvar. ‒ S. 6; 25 yanvar. ‒ S. 4. 5896. Hüseynov, Y. Naxçıvanda milli şüurun oyanışında “Molla Nəsrəd- din” jurnalının və mollanəsrəddinçilərin rolu / Yusif Hüseynov // Naxçıvan Dövlət Universiteti ‒ 2019: Naxçıvan Muxtar Respublikasının 95 illiyinə həsr olunmuş respublika elmi konfransı. ‒ Naxçıvan, 2019. ‒ S. 155‒159 531 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5897. Xəlilov, F. “MollaNəsrəddin”in əks-sədası: mübahisələr və həqiqət- lər / Fərman Xəlilov // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 8 iyun. ‒ S. 18; 12 iyun. ‒ S. 22 5898. İsmayıl. “Molla Nəsrəddin” Mirzə Cəlil dühasının məhsuludur: Bu jurnalla Azərbaycanda və Yaxın Şərqdə satirik mətbuatın əsası qoyulub / İsmayıl // Şərq. ‒ 2019. ‒ 14 fevral. ‒ S. 11. 5899. İsmayıl. Cəlil əmmdquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı: Cəsa- rətli çıxışları ilə seçilən dərgi bir necə dəfə bağlanmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalıb / İsmayıl // Şərq. ‒ 2019. ‒ 12 fevral. ‒ S. 11. 5900. İsmayıl. Satirik mətbuatımızın ilk qaranquşu: “Molla Nəsrəddin”in yaradıcı heyəti və məşhur müəllfləri insanları yazıları ilə ayıltdılar/ İsmayıl // Şərq. ‒2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 11. 5901. Qasımov, R. Azərbaycan tənqidi realizmi və şifahi xalq ədəbiyyatı / Ramiz Qasımov // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası. ‒2019. ‒ № 1. ‒ S. 165‒171. 5902. Qasımov, R. Molla Nəsrəddin və mollanəsrəddinçilik: Tarixilik, ənənəvilik, varislik müstəvisində / R.Qasımov// 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 8 may. ‒ S. 20. 5903. Qasımova, E. “Molla Nəsrəddin” jurnalının “Poçta qutusu” / Elmira Qsımova // Orta əsr əlyazmaları və Azərbaycan mədəniyyətinin tarixi problem- ləri: AMEA-nın 70, Əlyazmalar İnstitutunun 65 illik yubileyinə həsr olunmuş XIV Respublika elmi konfransının materialları (Bakı, 22-24 may, 2015-ci il). – Bakı, 2019. – S. 189-193. 5904. Məhərrəmova, T. Təbiətin özünün yaratdığı jurnal: Və ya sadəlikdə dahiliyin nümunəsi [«Molla Nəsrəddin» jurnalı haqqında yazıçı Nəriman Əbdülrəhmanlı, ədəbiyyatşünas Bədirxan Əhmədov və tənqidçi Əsəd Cahan- girin fikirləri] / Təranə Məhərrəmova // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 6‒8 aprel. ‒ S. 10. 5905. “Molla Nəsrəddin” haqqında ədəbi simaların fikirləri / H.Məm- mədquluzadə, Ü.Hacıbəyov. Y.V.Çəmənzəminli, Ə.Mirəhmədov, F.Köçərli // Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 15 fevral. ‒ S. 10. 5906. Rəis, X. Məşhur “Molla Nəsrəddin”çinin qapısı açılan “evi”: Əzim Əzimzadənin təmir olunan xatirə muzeyi ziyarətçilərini gözləyir / Xəyalə Rəis // Kaspi. ‒ 2019. ‒ 2 may. ‒ S. 14. 5907. Rüstəmov, T. Demokratik jurnalistikamızın böyük “Molla Nəsrəd- din”i: [BDU-nun Jurnalistika fakültəsində keçirilən dəyirmi masa haqqında] / T.Rüstəmov // Xalq qəzeti. ‒ 2019. ‒ 7 aprel. ‒ S. 8. 5908. Rzayeva, M. Novruz bayramı həmişə milli mətbuatımı- zın diqqət mərkəzində olub: “Molla Nəsrəddin” jurnalı 25 illik fəaliyyəti dövründə hər ilin mart buraxılışlarında bu bayrama öz səhifələrində geniş yer verib / M.Rzayeva // Şərq. ‒ 2019. ‒ 20 mart. ‒ S. 11 532 BİBLİOQRAFİYA

5909. Səma, G. “Molla Nəsrəddin” “Ədəbiyyat məcmuəsi”nin üçüncü sayında / G.Səma // Azad Azərbaycan. ‒ 2019. ‒ 26 fevral. ‒ S. 7. 5910. Şahanə. Cəlil Məmmədquluzadəyə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfrans keçirilib: [Bakı Xareoqrafiya Akademiyasında “Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi” mövzusunda keçirilən konfrans haqqın- da] / Şahanə // 525-ci qəzet. ‒ 2019. ‒ 30 mart. ‒ S. 16.

533 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr

1906 5911. Əbdal, M. “Molla Nəsrəddin”ə təşəkkür / M.Əbdal // Həyat. ‒ 1906. ‒ 11 iyun.

1927 5912. Nəcəfov, R. Hüznlü bir xatirə / R.Nəcəfov // Dan yıdızı. ‒ 1927. ‒ № 12. ‒ S. 27‒29.

1932 5913. Nazim, Ə. Molla Nəsrəddin haqqında / Ə.Nazim // Kommunist. ‒ 1932. ‒ 6 yanvar.

1933 5914. Haqverdiyev, Ə. Molla Nəsrəddin haqqında xatirələrim: [C.Məm- mədquluzadənin ölümünün birinci ildönümü münasibətilə] / Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev // Hücüm. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 31‒32. 5915. Məmmədquluzadə, H. Molla Nəsrəddin haqqında xatirələr / Həmidə xanım Məmmədquluzadə // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 30‒31. 5916. Nəcəfov, R. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələrim / R.Nəcəfov // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 34‒35. 5917. Razi, Ə. Unutmaram / Əli Razi // Hücum. ‒ 1933. ‒ № 1‒2. ‒ S. 33.

1935 5918. Əlizadə, İ. Molla Nəsrəddinin iskeletlə söhbəti: (Xatirəsi, yoldaşlıq xatirəsi) / İsmayıl Əlizadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1935. ‒ 20 yanvar, № 2. 5919. Nəcəfov, R. Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Rzaqulu Nəcəfov // Şərq qapısı. ‒ 1935. ‒ 15 mart.

1936 5920. Hüseyn, S. Xatirələrim: [müəllifin Cəlil Məmmədquluzadə və Ə.Haqverdiyev ilə tanışlığı haqqında] / S.Hüseyn // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 24 mart. 5921. Kantemir. İlk görüş: M.Ə.Sabir haqqında: [müəllif yazır: “Molla Nəsrəddin” jurnalı postdan alınan kimi əvvəla rəsmlərinə baxılır, sonra Şeyba-

534 BİBLİOQRAFİYA ninin şeirləri oxunurdu, daha sonra Mirzə Cəlilin baş məqaləsi oxunurdu] / Kantemir // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 28 dekabr. 5922. Qənizadə, S. Sabir haqqında kiçik bir xatirə: [C.Məmmədquluzadə- dən də bəhs edilir] / Sultanməcid Qənizadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 16 iyul, № 18. 5923. Məmmədquluzadə, H. Sabir haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə // Şərq qadını. ‒ 1936. ‒ № 23. 5924. Nəcəfov, R.Q. Molla Nəsrəddin və Haqverdiyev haqqında xatirə- lərim / R.Q.Nəcəfov // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 24 mart. 5925. Nəzmi, Ə. Xatirələrimdən / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 16 iyul. 5926. Razi, Ə. Yadımda qalanlar / Əli Razi // Kirovabad bolşeviki. ‒ 1936. ‒ 25 iyul. 5927. Səfərov, M. Otuz il: “Molla Nəsrəddin” jurnalının 1-ci nömrəsinin çapdan çıxmasının 30 illiyi münasibəti ilə / Məmmədəli Səfərov // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1936. ‒ № 4‒5. ‒ S. 3‒24. 5928. Simurğ. Böyük yazıçılarımızın ədəbi irsindən istifadə etməliyik / Simurğ // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1936. ‒ 24 mart. ‒ S. 2.

1937 5929. Həqqi, İ. Bir xatirə / İsmayıl Həqqi // Revolyusiya və kultura. ‒ 1937. ‒ № 1. ‒ S. 39‒40.

1940 5930. Məmmədquluzadə, H. Molla Nəsrəddin haqqında xatirələrim / H.Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1940. ‒ № 1. ‒ S. 41‒50.

1941 5931. Məmmədquluzadə, H. Molla Nəsrəddin haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə // Revolyusiya və kultura. ‒ 1941. ‒ № 1. ‒ S. 41‒50. 5932. Məmmədli, Q. Cəlil Məmmədquluzadənin bir səfəri haqqında: xatirə / Qulam Məmmədli // Revolyusiya və kultura. ‒ 1941. ‒ № 1. ‒ S. 114‒115. 5933. Səfərov, M. (Sidqi). Xatirə / Məmmədəli Səfərov (Sidqi) // Ədəbiy- yat qəzeti. ‒ 1941. ‒ 20 aprel.

1944 5934. Azərvənd, Ə. Sadə insan / Əsgər Azərvənd // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr. 535 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5935. Böyükxanım. Böyük ədiblə görüş / Böyükxanım // Vətən uğrunda. ‒ 1944. ‒№ 7‒8. ‒ S. 62‒64. 5936. Əliyev, M.A. Unudulmaz görüş / M.A.Əliyev // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5937. Həmidə xanım. Xatirələrim / Həmidə xanım // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5938. İsgəndər, Q.S. Qəmli bir hadisə / Q.S. İsgəndər // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 12 iyun. 5939. Məmmədzadə, C. Həmidə xanımın xatirələri / C.Məmmədzadə // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5940. Nəzmi, Ə. Böyük jurnalist / Əli Nəzmi // Vətən uğurunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 54‒56. 5941. Nəzmi, Ə. Xatirələrimdən / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5942. Nəzmi, Ə. Keçmiş günlər: [Molla Nəsrəddin jurnalının nəşrinin ildönümü münasibətilə] / Əli Nəzmi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 aprel. 5943. Nəzmi, Ə. Qorxu bilməyən ədib / Ə.Nəzmi // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5944. Nəzmi, Ə. Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim / Əli Nəzmi // Kommu- nist. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr. 5945. Ordubadi, M.S. Böyük ədiblə görüşlərim / Məmməd Səid Orduba- di // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr, № 29. 5946. Rəhman, S. Böyük dost / Sabit Rəhman // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1944. ‒ 24 dekabr. 5947. Rəhman, S. Böyük ədibimiz haqqında / S.Rəhman // Kommunist. ‒ 1944. ‒ 16 dekabr. 5948. Rüstəm, S. Xatirələrim / Süleyman Rüstəm // Vətən uğrunda. ‒ 1944. ‒ № 7‒8. ‒ S. 57‒61. 5949. Şəbüstəri, Ə. (Təbrizli). Mirzə haqqında xatirələrim / Ə.Şəbüstəri (Təbrizli) // Vətən yolunda. ‒ 1944. ‒ 15 dekabr.

1946 5950. Rəhimov, S. Ötən günlər dəftərlərindən / S.Rəhimov. ‒ Bakı, 1946. 5951. Şərif, Ə. Unudulmaz xatirə: [Molla Nəsrəddin jurnalının 40 illiyi (1906-1946) münasibətilə] / Əziz Şərif // Ədəbiyyat qəzeti. ‒ 1946. ‒ 23 aprel.

1947 5952. Məmmədquluzadə, H. Böyük vətənpərvər: [M.Ə.Sabir və C.Məm- mədquluzadə haqqında] / Həmidə Məmmədquluzadə // Azərbaycan pioneri. ‒ 1947. ‒ 31 may. 536 BİBLİOQRAFİYA

5953. Rüstəm, S. Xatirələrim / Süleyman Rüstəm // Seçilmiş əsərləri / S.Rüstəm. ‒ Bakı, 1947. ‒ S. 463‒468.

1948 5954. Məmmədquluzadə, H. Xatirələrdən / Həmidə Məmmədquluzadə // Ədəbiyyat məcmuəsi. Azərbaycan SSR EA-nın Nizami ad. Ədəbiyyat və Dil İn-nun Əsərləri. ‒ 1948. ‒ Cild 3. ‒ S. 55‒64.

1949 5955. Əliyev, M. Keçmişlərdən (xatirələrdən bir parça) / Mirzəağa Əliyev // İnqilab və mədəniyyət. ‒ 1949. ‒ № 5. ‒ S. 126‒135. 5956. Rza, T. Xatirələr / T.Rza // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr muzeyi. ‒ 1949. ‒ S. 22‒25.

1956 5957. Ağaməmməd, Ə. Yoxsulların dostu / Əkbər Ağaməmməd // Şərq qapısı. ‒ 1956. ‒ 20 aprel. 5958. Şaiq, A. Köhnə dünya / Abdulla Şaiq // Azərbaycan. ‒ 1956. ‒ № 2. ‒ S. 35‒66.

1957 5959. Sumbatyan, T. C.Məmmədquluzadənin həyat və fəaliyyəti haqqında xatirələr / T.Sumbatyan // Ədəbi Ermənistan. ‒ Yerevan, 1957. ‒ S. 281‒288.

1958 5960. Nəsirli, M. Cəlil Məmmədquluzadənin dostu və qələm yoldaşı / M.Nəsirli // Azərbaycan. ‒ 1958. ‒ № 10. ‒ S. 213‒222. 5961. Şərif, Ə. Sabir Tiflisdə / Əziz Şərif // Azərbaycan. ‒ 1958. ‒ № 1.

1959 5962. Mərdanov, M. 50 il Azərbaycan səhnəsində / M.Mərdanov. ‒ Bakı, 1959. ‒ S. 14, 16‒17, 18, 22‒23.

1960 5963. Cəlil Məmmədquluzadənin xatirə şeyləri // Bakı. ‒ 1960. ‒ 14 yanvar.

1961 5964. Şaiq, A. Molla Nəsrəddin / Abdulla Şaiq // Xatirələrim / A.Şaiq. ‒ Bakı, 1961. ‒ S. 144‒145. 537 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1962 5965. Abbasov, H. Yadımda qalanlar: [M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haqqında xatirə] / Hacıağa Abbasov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1962. ‒ 20 may.- S. 3. 5966. Qafur, R. Həmiyyət lazımdır: [məqalədə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında da bəhs olunur] / Rəşad Qafur // Müasirləri Sabir haqqında / Topl. və tərt. ed. A.Zamanov. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 21‒22. 5967. Sidqi, M. Kiçik bir xatirat / Məmmədəli Sidqi // Müasirləri Sabir haqqında / Topl. və tərt. ed. A.Zamanov. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 148‒150. 5968. Tahirzadə, Z. Əmimin son günləri haqqında bəzi xatirələrim / Zeynalabdin Tahirzadə // Müasirləri Sabir haqqında / Topl. və tərt. ed. A.Zamanov. ‒ Bakı, 1962. ‒ S. 257‒259.

1963 5969. Vəliyev, Ə. Budağın xatirələri / Əli Vəliyev. ‒ Kitab 1. – Bakı, 1963. ‒ S. 428‒432.

1964 5970. Məmmədquluzadə, M. Danabaş kəndinin yeni həyatı: [C.Məm- mədquluzadənin qızı Münəvvər xanımın söhbəti] // Bakı (axşam). ‒ 1964. ‒ 17 oktyabr. 5971. Mərdanov, M. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / Mustafa Mərdanov // Xatirələrim / M.Mərdanov. ‒ Bakı, 1964. ‒ S. 8‒88.

1965 5972. Əsgərov, R. Əsri dostluğun daha bir nümunəsi: (“Xata-bala” jurnalı- nın redaktoru Y.Yeritsiyanın C.Məmmədquluzadə haqqında xatirələri) / R.Əs- gərov // Sovet Ermənistanı. ‒ 1965. ‒ 30 mart. 5973. Haşımov, M. (Səmərqəndli). Unudulmaz insan / Məmmədağa Ha- şımov (Səmərqəndli) // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1965. ‒ 26 sentyabr. 5974. Xosrov, M. Xatirələrim / Mirzə Xosrov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1965. ‒ 28 avqust. 5975. Kərimov, H. Mirzə Cəlillə necə tanış olduq / Hüseyn Kərimov, M. Kazımov // Sovet Astarası. ‒ 1965. ‒ 15 dekabr. 5976. Qənizadə, S. Sabir haqqında kiçik bir xatirə: [məqalədə müəllifin Tiflisə müəllim işləyən C.Məmmədquluzadə ilə tanışlığı barədə də verilmişdir] / Sultanməcid Qənizadə // Seçilmiş əsərləri / S.Qənizadə. ‒ Bakı, 1965. ‒ S. 259.

538 BİBLİOQRAFİYA

1966 5977. Azəri, Ə. Yaşıl bir yarpaq. Mollanəsrəddinçilərə təqdim olunur / Əli Azəri // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1966. ‒ 23, 25 fevral, 2, 4 mart. 5978. Bağırov, H. “Qeyrət” mətbəəsinin baniləri / Hidayət Bağırov // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 14 fevral. 5979. Baloğlanova, Z. Ötən günlərin xatirələri: [vaxtı ilə Mirzə Cəlilin evində yaşamış M.A.Jukovanın Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələri] / Z.Baloğlanova // Sosialist Sumqayıtı. ‒ 1966. ‒ 22 fevral. 5980. Cəfərov, S. Unudulmaz bir xatirə; Vəsiqə: [Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr] / S.Cəfərov // S. M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri. Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 123‒125. 5981. Əliyeva, Q. (Cavanşir). Böyük ədib, böyük mürəbbi / Qəmər Əliyev // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 4 fevral. 5982. Əliyeva, Q. Böyük ədib, böyük mürəbbi / Qəmər Əliyeva // Şərq qapısı. ‒ 1966. ‒ 4 fevral. 5983. Əliyeva, Q. Böyük ədib, böyük mürəbbi / Qəmər Əliyeva // Bakı. ‒ 1966. ‒ 29 yanvar. 5984. Əliyeva, L. Unudulmaz Mirzə: [Həmidə xanımla Mirzə Cəlilin maraqlı söhbətləri barədə xatirə] / Leyla Əliyeva // Bakı . ‒ 1966. ‒ 5 fevral. 5985. Həsənzadə, H. Onu xatırlayıram / Həsən Həsənzadə // Qalibiyyət bayrağı. ‒ 1966. ‒ 17 sentyabr. 5986. Jukova, M. Ədibin evində keçirdiyim günlər: [Mirzə Cəlil və Həmidə xanımın ailəsində boya-başa çatan müəllifin xatirələri] / M.Jukova // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 22 yanvar. 5987. Məmmədova, Ş. Unudulmaz xatirələr / Ş.Məmmədova // Azərbay- can müəllimi. ‒ 1966. ‒ 8 sentyabr. 5988. Mustafayev, Ə. Xatirələrim / Ə.Mustafayev // S.M.Kirov ad. ADU- nun Elmi Əsərləri: Dil və ədəbiyyat seriyası. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ S. 126‒127. 5989. Nasir, M.Ə. Ədib haqqında xatirələrim / M.Ə.Nasir // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1966. ‒ 20 avqust. 5990. Nemanzadə, K. Atamın dostu / Kamil Nemanzadə // Bakı (axşam). ‒ 1966. ‒ 26 yanvar. 5991. Səfərov, M. Məni Mirzə Cəlil böyütmüşdür / Məhəmmədhəsən Səfərov // Bakı . ‒ 1966. ‒ 12 yanvar.

1967 5992. Abbasov, H. Yadımda qalanlar: [M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haqqında xatirə] / Hacıağa Abbasov // Bakı. – 1967. ‒ 5 iyun. – S. 4. 5993. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr: [İ.Abaşidze, Stepan Zoryan, S. Çilaya, Suren Ayvazyan] // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 36‒37. 539 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

5994. Həsənzadə, H. Onu düşündükcə / Həsən Həsənzadə // Azərbaycan gəncləri. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 5995. Xəlilov, Ə. Mirzə Cəlil haqqında unudulmaz xatirələr / Ə.Xəlilov // Şərq qapısı. ‒ 1967. ‒ 8 iyun. 5996. Xəlilov, Ə. Unutmurlar / Əli Xəlilov // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1967. ‒ 13 may. ‒ S. 4. 5997. Məmmədquluzadə, H. Xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə // Bakı. ‒ 1967. ‒ 18 aprel. 5998. Məmmədquluzadə, H. Molla Nəsrəddin haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 66‒67. 5999. Məmmədov, K. Həmidə xanımın xatirələri: [Həmidə xanımın “Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim” kitabı haqqında] / K.Məmmədov // Kommunsit. ‒ 1967. ‒ 2 avqust. 6000. Məmmədzadə, F. Unudulmaz görüşlər / F.Məmmədzadə // Ulduz. ‒ 1967. ‒ № 1. ‒ S. 31‒33. 6001. Mərdanov, M. Unudulmaz görüşlər / Mustafa Mərdanov // Sovet kəndi. ‒ 1967. ‒ 3 iyun. 6002. Mirzəyev, Ə. Mirzə Cəlillə iki görüş / Əli Mizəyev // Ədəbi Ermənistan. ‒ Yerevan, 1967. ‒ Kitab 8. ‒ S. 137‒148. 6003. Nasir, M.Ə. Ədib haqqında xatirələr / M.Ə.Nasir // Azərbaycan müəllimi. ‒ 1967. ‒ 4 iyun. 6004. Nəzmi, Ə. Danışır dostların – müasirlərin / Əli Nəzmi // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 61‒62. 6005. Səni sevir, səni unutmuruq / S.Rüstəm, Mir Cəlal, Əli Səbri, Qəmər Salamzadə // Azərbaycan. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ S. 72‒78. 6006. Zamanov, A. Həmidə xanım Məmmədquluzadə və onun xatirələri haqqında: [müqəddimə] / Abbas Zamanov // Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə. ‒ Bakı, 1967. ‒ S. 5‒12.

1983 6007. Xatirələr....Xatirələr... // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1983. ‒ 5 avqust. ‒ S. 8.

1985 6008. Kərimov, H. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və “Qardaşoğlanları”: [Hüseyn Kərimovun “Molla Nəsrəddin” jurnalı ilə bağlı xatirələri] / H.Kərimov; xatirəni qələmə aldı T.Əsgərov // Ədəbiyyat və incəsənət.‒ 1985.‒ 18 yanvar.‒ S.8.

540 BİBLİOQRAFİYA

1986 6009. Cavadlı, C. Münəvvər xanımın dedikləri: [C.Məmmədquluzadənin qızının atası haqqında xatirələri] / C.Cavadlı // Ədəbiyyat və incəsənət. ‒ 1986. ‒ 21 fevral. ‒ S. 8.

1994 6010. Mirəhmədov, Ə. İki ömrün izi: [müqəddimə] / Əziz Mirəhmədov // Həmidə və Cəlil Məmmədquluzadələr: məktublar / Əziz Mirəhmədov. ‒Bakı, 1994. ‒ S. 3‒8.

2009 6011. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlil haqqında naməlum kinodram: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // İnsanlar və talelər / Məmməd Cəfər Cəfərov. ‒ Bakı, 2009. ‒S. 3‒12. 6012. Məmmədquluzadə, H. Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim / Həmidə Məmmədquluzadə // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2009. ‒ 3 aprel. ‒ S. 7; 28 may. ‒ S. 7; 5 iyun. ‒ S. 7; 12 iyun. ‒ S. 7; 19 iyun. ‒ S. 7; 26 iyun. ‒ S. 7; 3 iyul. ‒ S. 7; 10 iyul. ‒ S. 7; 17 iyul. ‒S. 7; 24 iyul. ‒ S. 7; 18 sentyabr. ‒ S. 7; 9 oktyabr. ‒S. 7; 27 noyabr. ‒ S. 7; 11 dekabr. ‒ S. 7. 6013. Zamanov, A. Həmidə Məmmədquluzadə: [Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim] / Abbas Zamanov // P.S. Elm, təhsil və həyat. ‒ 2009. ‒ 3 aprel. ‒ S. 7.

2012 6014. Salamzadə, Q. Xatirələrindən bir parça: [Mirzə Cəlil ilə Əliqulu Qəmküsarın dostluğu haqqında] / Qəmər Salamzadə // Kazımova Fərqanə. Azərbaycan ədəbiyyatının “Cüvəllağı”sı. ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 278‒283.

2016 6015. Ağayev, E. Simalarda yaşayan tarix: [müəllifin Naxçıvanda işlədiyi dövrdə C.Məmmədquluzadənin yaxın qohumundan eşitdiyi xatirələr] / Emil Ağayev // Aydın yol. ‒ 2016. ‒ 17 iyun. ‒ S. 11.

541 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Dissertasiyalar və avtoreferatlar

1938 6016. İbrahimov, M. Böyük demokrat (Molla Nəsrəddin): filoloji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün yazılmış dissertasiya / Mirzə İbrahimov. ‒ Bakı, 1939.

1945 6017. Sultanlı, Ə. Azərbaycan dramaturgiyasının inkişaf tarixi: filoloji elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya: 2 cilddə. ‒ C.II: I hissə / Əli Sultanlı; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1945. ‒ 383 s. Dissertasiyada “Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası (1868-1932)” bölməsi verilmişdir [S. 31‒101].

1946 6018. Paşayev, M.C. Azərbaycanda ədəbi məktəblər (1905-1917-ci illər): filoloji elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya / Mir Cəlal Paşayev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1946. ‒ 492 s. Dissertasiyanın “Realizm məktəbi” adlı II fəslində “Cəlil Məmmədqulu- zadə (1869-1932); Ədəbi məktəb: dramaturgiyası; M.Cəlilin nəsri. Mühərrirlik fəaliyyəti” bölmələri verilmişdir [S. 38‒112].

1948 6019. Axundov, N. Molla Nəsrəddin məcmuəsinin tarixinə aid tədqiqlər: filolologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / Nazim Axundov; V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu. ‒ Bakı, 1948. ‒514 s.

1949 6020. Xəndan, C. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatında milli azadlıq ideyaları: 2 cilddə: filoloji elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya / Cəfər Xəndan; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Cild 1. ‒ Bakı, 1949.– 439 s. Dissertasiyanın “Satirik “Azərbaycan” (1906-1907) məcmuəsi haqqında” bölməsində “Molla Nəsrəddin” jurnalından bəhs edilmişdir [S. 264‒285].

542 BİBLİOQRAFİYA

1950 6021. Cahangirov, A. “Molla Nəsrəddin” jurnalının Azərbaycan ədəbi dilinin təmizliyi uğrunda mübarizəsi: filolologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / A. Cahangirov. ‒ Bakı, 1950. ‒ 280 s. 6022. Qasımov, M. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində ictimai-siyasi ideyalar (1906-1917-ci illər): 2 cilddə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / M.R.Qasımov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1950. ‒ 738 s.

1952 6023. Əlibəyzadə, E. C.Məmmədquluzadənin Azərbaycan ədəbi dilinin təmizliyi uğrunda mübarizədə rolu: filolologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / E.Əlibəyzadə; Azərbaycan SSR EA-nın Dilçilik İnstitutu. ‒ Bakı, 1952. ‒ 240 s.

1954 6024. Hüseynov, S. XIX əsrin qabaqcıl Azərbaycan yazıçıları İslam dini və fanatizmin əleyhinə mübarizədə: filoloji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olnmuş dissertasiya / S.M.Hüseynov; Azərb.SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1954. ‒ 265 s. Dissertasiyada Cəlil Məmədquluzadənin İslam dini və fanatizmin əleyhinə yazdığı əsərlər haqqında [S. 234‒247].

1955 6025. Məmmədov, A. Azərbaycan klassik ədəbiyyatında N.V.Qoqol ənənələri: filolologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / A.Məmmədov. ‒ Bakı, 1955. ‒ 365 s. Dissertasiyada Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığında N.V.Qoqol ənənələri haqqında verilmişdir.

1958 6026. Məmmədov, M.M. C.Məmmədquluzadənin bədii nəsri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / M.M.Məmmədov; Azərbaycan SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1958. ‒ 252 s.

1961 6027. Ramazanov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin etik görüşləri: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / 543 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

F.F.Ramazanov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1961. ‒ 355 s. 6028. Vəliyev, S. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrinin leksikası: filolologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya / S.Ə.Vəliyev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1961. ‒ 316 s.

1962 6029. Ələkbərov, Y. Cəlil Məmmədquluzadənin dövlət və hüquqi görüşləri: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Y.A.Ələkbərov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1962. ‒ 249 s. 6030. Əliyev, Y. Cəlil Məmmədquluzadənin (Molla Nəsrəddin) ateizmi: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Y.M.Əliyev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1962. ‒ 279 s. 6031. Məmmədov, M. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ictimai fikrin qabaqcıl nümayəndələrinin ateizmi: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Mikayıl Məmmədov; Azərbaycan SSR EA-nın fəlsəfə bölməsi. ‒ Bakı, 1962. ‒ 248 s. Dissertasiyada XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ictimai fikrin qabaqcıl nümayəndələrindəb biri olan Cəlil Məmmədquluzadənin ateist fikirləri də verilmişdir.

1963 6032. Əlimirzəyev, X. C.Məmmədquluzadənin ədəbi-tənqidi görüşləri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / X.Əlimirzəyev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1963. ‒ 240 s. 6033. İsrafilov, H. Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / H.İsrafilov; Azərb.SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1963. ‒ 325 s. 6034. Maqsudov, İ. Eynəli Sultanovun həyat və yaradıcılığı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / İ.Maqsudov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1963. ‒ 225 s. Dissertasiyada Eynəli Sultanovla Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılıq əlaqələri haqqında da verilmişdir.

1964 6035. Rəhimov, K. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / K.Rəhimov; Azərbaycan SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1964. ‒ 218 s.

544 BİBLİOQRAFİYA

1965 6036. Hacıyev, A. Tiflis ədəbi mühiti (1905-1917-ci illər): [Azərbaycan materialları əsasında]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / A.M.Hacıyev; Azərb.SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1965. ‒ 264 s. I Fəsil: “Molla Nəsrəddin” və onun Tiflis mühiti ilə əlaqəsi [S. 8‒62]. 6037. Qasımov, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və onun ictimai-siyasi istiqamətləri: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / M.Qasımov. ‒ Bakı, 1965. ‒ 357 s. 6038. Talıbzadə, K. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbi tənqidi (1905-1917-ci illər)]: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 2 cilddə / K.A.Talıbzadə; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Cild 2. ‒ Bakı, 1965. ‒ S. 378‒638. ‒ . Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi görüşləri [S. 548‒569].

1966 6039. Axundov, N. Azərbaycan satira jurnalları (1906-1920): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / N.Axundov. ‒ Bakı, 1966. ‒ 380 s. 6040. Rəhimova, G. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / G.Rəhimova. ‒Bakı, 1966. ‒ 215 s. ‒. 6041. Yusifov, Y. Azərbaycanda felyeton janrının inkişafı (1930-1941-ci illər): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Y.Yusifov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1966. ‒182 s. ‒ . “Felyeton ‒ yeni həyat uğrunda mübarizədə” adlı II fəsildə Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonlarının geniş təhlili verilmişdir [S. 49‒53, 64, 67‒71, 87‒89, 104, 155].

1967 Dissertasiyada Cəlil Məmmədquluzadənin “Şərqi-Rus” qəzetində fəaliy- yəti haqqında da verilmişdir. 6042. Əmirov, S. Cəlil Məmmədquluzadənin felyetonları: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / S.Əmirov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1967. ‒ 307 s. ‒ . 6043. Novruzov, Ş. “Şərqi-Rus” qəzeti: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Ş.Novruzov; Azərbaycan SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 1967. ‒ 273 s. 6044. Rəhimova, İ. Cəlil Məmmədquluzadə gülüşünün ictimai səciyyəsi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / İ.Rəhimova. ‒ Bakı, 1967.– 219 s. ‒.

545 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6045. Zeynalov N. “Molla Nəsrəddin” jurnalı sovet hakimiyyəti illərində (1922-1931): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / N.Zeynalov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1967. ‒ 216 s.

1969 6046. Bayramov, F. Cəlil Məmmədquluzadənin ədəbi nəşri tarixi və yazıçı haqqında biblioqrafiya: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Fərman Bayramov; Azərbaycan SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒Bakı, 1969. ‒ 318 s. 6047. Hacıyev, T. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan ədəbi dili (satirik ədəbiyyatın dili): 2 cilddə: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Tofiq Hacıyev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1969. ‒ 781 s. Dissertasiyanın 1-ci cildinin “Üslublar sistemi və satirik “Molla Nəsrəddin” məktəbinin ədəbi-üslubi siması” adlı I fəsli; “Lüğənt tərkibi və üslubun uyğunlaşdırılması” adlı II fəsli və 2-ci cildin “Yekun və ya bir neçə söz” adlı bölmələrində Cəlil Məmmədquluzadənin dil üslubu geniş təhlil olunmuşdur [S. 10‒93; 189‒191; 738‒743]. 6048. Nəsirov, Y. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında kənd: [“Dana- baş kəndinin əhvalatları” silsilə əsərləri]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Y.Nəsirov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1969. ‒248 s.

1971 6049. Əlimirzəyev, X. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyası: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / X.Əlimirzəyev; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1971. ‒ 645 s.

1972 6050. Həsənzadə, T. “Molla Nəsrəddin” jurnalında İran və Cənubi Azərbaycan həyatının inikası: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / T.Həsənzadə; Azərb.SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1972. ‒117 s. 6051. Hüseynov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə publisistikasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Ə.Hüseynov. ‒ Bakı, 1972. 6052. Hüseynov, F. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində əsas problemlər: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / F.Hüseynov; S.M.Kirov adına ADU. ‒ Bakı, 1972. ‒ 385 s.

546 BİBLİOQRAFİYA

1973 6053. Mirəhmədov, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin) və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan mətbuatının inkişafı məsələləri: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Ə.Mirəhmədov; Azərb.SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu. ‒ Bakı, 1973. ‒ 387 s.

1974 6054. Tağıyev, Ə. Cəlil Məmmədquluzadənin pedaqoji görüşləri: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Ə.Tağıyev. ‒ Bakı, 1974. ‒ 310 s.

1976 6055. Adışov (Rüstəmxanlı), S. Molla Nəsrəddin və folklor: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Sabir Adışov (Rüstəmxanlı); Azərb.SSR EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 1976. ‒ 198 s.

1980 6056. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə hekayələri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Altay Məmmədov. ‒ Bakı, 1980. ‒ 290 s.

1981 6057. Paşayev, A. İnqilabi-demokratik “Molla Nəsrəddin” jurnalının Şərqdə istibdad quruluşu və müstəmləkəçiliyə qarşı mübarizəsi (1906-1914): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Ataxan Paşayev. ‒ Bakı, 1981.

1982 6058. Atayev, M. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri Azərbaycan səhnə- sində: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Məmmədşah Atayev. ‒ Bakı, 1982. ‒ 179 s. – . 6059. Mirəhmədova, D. Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərinin rus dilinə tərcüməsi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / Dilarə Mirəhmədova. ‒ Bakı, 1982.

1984 6060. Ağayev, İ. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan ədəbiyyatının ideya-bədii inkişafı problemləri: filologiya elmləri 547 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / İ.Ağayev. ‒ Bakı, 1984. 6061. Qasımova, E. Cəlil Məmmədquluzadənin gizli imzaları: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / E.Qasımov. ‒ Bakı, 1984.

1991 6062. Əsədova, İ. Eynəli Sultanovun yaradıcılıq yolu: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / İ.Əsədova. ‒ Bakı, 1991. Eynəli Sultanovun yaradıcılığına həsr olunmuş dissertasiyada Cəlil Məmmədquluzadə haqqında da verilmişdir.

1992 6063. Məsimov, M. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında satira: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / M.Məsimov. ‒ Bakı, 1992. Dissertasiyanın“1920-1932-ci illərin satirasında tənqid təsdiq və tərən- nüm” bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənin satirik hekayə və dramları haqqında da verilmişdir. 6064. Nəbiyev, V. Azərbaycan bədii nəsrinin janr-üslub təkamülü (XIX- XX əsrlər): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya / V.Nəbiyev. ‒ Bakı, 1992. ‒ 260 s. Dissertasiyanın “Epik forma dönərgəliyi və milli nəsr üslublarının təşəkkü- lü” bölməsində Cəlil Məmmədquluzadənun “Danabaş kəndinin əhvalatı”, “İntonativ çevrilmələr və “Şura” nəsrinin janr-üslub sistemi” bölməsində isə Cəlil Məmmədquluzadənin hekayə və felyetonları haqqında verilmişdir.

1993 6065. Rüstəmli, A. Molla Nəsrəddinçi şair Bayraməli Abbaszadə Hambalın həyat və yaradıcılığı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / Asif Heydər oğlu Rüstəmli; AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 1993. ‒ 162 s.

1995 6066. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: mühiti və müasirləri: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / İsa Həbibbəyli; Y.Məmmədəliyev ad. Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Bakı, 1995. ‒ 480 s.

548 BİBLİOQRAFİYA

1996 6067. Abıyev, A. XIX əsrin ikinci yarısı ‒ XX əsrin əvvəllərində türk ədəbiyyatında satira və onun Azərbaycan ədəbiyyatı ilə əlaqəsi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03; 07.00.06 / A.M.Abıyev; Ə.Hüseynzadə ad. Azərb. Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Un-ti. ‒ Bakı, 1996. ‒ 327 s.

1997 6068. Piriyeva, L. “Molla Nəsrəddin” jurnalında onomastik vahidlərin linqvistik xüsusiyyətləri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.02.02 / Lalə Piriyeva; Az.EA, Nəsimi ad. Dilçilik İn-tu. ‒ Bakı, 1997. ‒ 160 s.

1998 6069. Allahverdiyeva, Ş. Cəlil Məmmədquluzadənin dram əsərlərinin dili: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.02.02 / Şəhrəbanı Allahverdiyeva; M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universiteti. ‒ Bakı, 1998. ‒ 127 s. ‒. 6070. İsmixanova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində təsvir və təhkiyə: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03; 10.01.08 / Səadət İsmixanova; M.Ə.Rəsulzadə ad. BDU. ‒ Bakı, 1998. ‒ 146 s. 6071. İsmixanova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrində təsvir və təhkiyə: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03; 10.01.08 / Səadət İsmixanova; AzEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. – Bakı, 1998. ‒28 S. 6072. Piriyeva, L. “Molla Nəsrəddin” jurnalında onomastik vahidlərin linqvistik xüsusiyyətləri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.02.02 / Lalə Piriyeva; M.Ə.Rəsulzadə ad. BDU. ‒ Bakı, 1998. ‒ 32 s. 6073. Şəmsizadə, İ. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığının son dövrü: Nəsr və dram yaradıcılığı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / İradə Şəmsizadə; N.Tusi ad. Azərb. Dövlət Pedaqoji Un-ti. ‒ Bakı, 1998. ‒146 s. 6074. Şəmsizadə, İ. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığının son dövrü: Nəsr və dram yaradıcılığı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03 / İ.İ.Şəmsizadə; N.Tusi ad. Azərb. Dövlət Pedaqoji Un-ti. ‒ Bakı, 1998. ‒ 19 s.

549 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2000 6075. Qiyasbəyli, E. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və “Molla Nəsrəddin” jurnalı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / Elxan Qiyasbəyli; AzEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2000. ‒ 124 s. 6076. Qiyasbəyli, E. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və “Molla Nəsrəddin” jurnalı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03 / Elxan Qiyasbəyli; AzEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2000. ‒ 26 s.

2002 6077. Sadıqova, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalında xalqa və müəyyən sosial qruplara xas olan səciyyəvi etnik-psixoloji xüsusiyyətlərin inikası: psixologiya elmləri alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 19.00.05 / Mehparə Sadıqova; BDU. ‒ Bakı, 2002. ‒ 172 s. 6078. Sadıqova, M. “Molla Nəsrəddin” jurnalında xalqa və müəyyən sosial qruplara xas olan səciyyəvi etnik-psixoloji xüsusiyyətlərin inikası: psixologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 19.00.05 / Mehparə Sadıqova; BDU. ‒ Bakı, 2002. ‒ 30 s.

2004 6079. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Azərbay- cançılıq: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / Allahverdi Məmmədov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2004. ‒ 159 s. 6080. Məmmədov, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında Azərbay- cançılıq: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03 / Allahverdi Məmmədov; Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2004. ‒ 22 s. 6081. Məmməd, T. XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasının poetikası: (H.Cavid, C.Məmmədquluzadə və C.Cabbarlının dramaturgiyası əsasında): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.01; 10.01.08 / Tahirə Qəşəmqızı Məmməd (Məmmədova); AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2004. ‒ 268 s. 6082. Məmməd, T. XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasının poetikası (H.Cavid, C.Məmmədquluzadə və C.Cabbarlının dramaturgiyası əsasında): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01-10.01.08 / Tahirə Qəşəm qızı Məmməd (Məmmədova); AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2004. ‒ 50 s. 550 BİBLİOQRAFİYA

2005 6083. Əhmədov, B. Azərbaycan satirasının inkişaf problemləri (1920- 1980-ci illər): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.01 / Bədirxan Əhmədov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2005. ‒ 300 s. Dissertasiyada: Lirik-optimal satira yollarında: (Anarın “Molla Nəsrəddin ‒ 66” kitabı haqqında danışılmışdır) [S. 176‒179]; “Molla Nəsrəddin”çi satirik şeir ənənəsi [S. 209‒245]. 6084. Əhmədov, B. Azərbaycan satirasının inkişaf problemləri (1920- 1980-ci illər): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Bədirxan Əhmədov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. – Bakı, 2005. – 46 s. 6085. İsmayılov, T. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın Kitabı” dramı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 / Taleh İsmayılov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2005. ‒ 158 s. 6086. İsmayılov, T. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın Kitabı” dramı: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03 / Taleh İsmayılov; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2005. ‒ 26 s.

2007 6087. Hüseynova, N. Azərbaycan ədəbi-nəzəri fikrində realizm problemi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.08 / Nüşabə Fehruz qızı Hüseynova; AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2007. ‒ 142 s. Dissertasiyada: Realist ədəbi məktəbin təşəkkülü. Cəlil Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabirin ədəbi görüşlərində realizm məsələləri [S. 30‒41].

2008 6088. Əliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında xalq məişəti: (etnoqrafik tədqiqat): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 07.00.07 / Mehparə Əliyeva; AMEA, Arxeologiya və Etnoqrafiya İn-tu. ‒ Bakı, 2008. ‒ 162 s. 6089. Əliyeva, M. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında xalq məişəti: (etnoqrafik tədqiqat): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.07 / Mehparə Əliyeva; AMEA, Arxeologiya və Etnoqrafiya İn-tu. ‒ Bakı, 2008. ‒ 22 s. 6090. Əzimova, T. Anar dramaturgiyasında psixologizm: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 551 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

10.01.01 / Təranə Məhəmməd qızı Əzimova; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti. ‒ Bakı, 2008. ‒ 118 s. Disssertasiyada: Anar dramaturgiyasında fərdin psixologiyası. Millilik və müasirlik keyfiyyəti: tarixi mövzu müasirlik işiğında: (Anarın “Sizi deyib gəlmişəm” pyesi haqqında: pyesin məsəllər, sual-cavab, tapmacalar yerində dörd həmkar (əslində Mirzə Cəlilin özü ilə dialoqu) Mozalan, Hərdəmxəyal, Molla Nəsrəddin, Lağlağı ilə dialoqu) [S. 70‒80]. 6091. Məmmədova, A. XIX-XX əsr realist ədəbiyyatında satirik publisistika və pamfletin təcəssümü: [Mark Tven və Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı əsasında]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.03 ; 10.01.01 / Aygün Məmmədova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərb. Dillər Un-ti. ‒ Bakı, 2008. ‒ 131 s. 6092. Məmmədova, A. XIX-XX əsr realist ədəbiyyatında satirik publisistika və pamfletin təcəssümü [Mark Tven və Cəlil Məmmədquluzadənin yaradıcılığı əsasında]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03; 10.01.01 / Aygün Məmmədova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərb. Dillər Un-ti. ‒ Bakı, 2008. ‒ 22 s. 6093. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin poetikası: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.01 / Səadət Vahabova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2008. ‒ 133 s. 6094. Vahabova, S. Cəlil Məmmədquluzadə nəsrinin poetikası: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Səadət Vahabova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2008. ‒ 23 s.

2010 6095. Qəhrəmanova, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında etnoqrafiya məsələləri: tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.07 / Aytəkin Qəhrəmanova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2010. ‒ 181 s. 6096. Qəhrəmanova, A. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında etnoqrafiya məsələləri: tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.07 / Aytəkin Qəhərmanova; AMEA, Naxçıvan bölməsi. ‒ Naxçıvan, 2010. ‒ 24 s.

2011 6097. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin nəşri məsələləri: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 552 BİBLİOQRAFİYA

10.01.08 ; 10.01.01 / Afaq Əliyeva // AMEA, M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu. ‒ Bakı, 2011. ‒ 148 s. 6098. Əliyeva, A. Cəlil Məmmədquluzadə irsinin nəşri məsələləri: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasi- yanın avtoreferatı: 10.01.08; 10.01.01 / Afaq Əliyeva; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. – Bakı, 2011. ‒ 26 s. 6099. Əliyeva, Z. XIX əsr və XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan ədəbi-nəzəri fikri və fransız maarifçiliyi: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 ‒ 10.01.03 / Əliyeva Zöhrə Soltan qızı; AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2011. ‒ 54 s. Dissertasiyada “XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda ədəbi-nəzəri fikir və maarifçilik sahəsində yeni addımlar” adlanan bölməsində Cəlil Məmmədqulu- zadənin yaradıcılığı haqqında danışılmışdır [S. 36‒40]. 6100. Xəlilov, F. Mirzə Əli Möcüz: mühiti, müasirləri və ədəbi irsi: filologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.01 / Fərman Yunis oğlu Xəlilov; AMEA, Naxçıvan Bölməsi İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2011. ‒ 305 s. Dissertasiyanın “Mirzə Əli Möcüzün mühiti” adlı bölməsində Cəlil Məm- mədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalındakı fəaliyyəti haqqında verilmiş- dir [S. 115‒128]. 6101. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarının ictimai-bədii funksiyası: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.01 / Ramiz Qasımov // Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2011. ‒ 184 s. 6102. Qasımov, R. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığında “kiçik” adam obrazlarının ictimai-bədii funksiyası: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Ramiz Qasımov; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2011. ‒ 22 s. 6103. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalında təhsil və tərbiyə məsələləri: pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 13.00.01 / Rəşidə Məmmədova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2011. ‒ 137 s. 6104. Məmmədova, R. “Molla Nəsrəddin” jurnalında təhsil və tərbiyə məsələləri: pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 13.00.01 / Rəşidə Məmmədova; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2011. ‒ 19 s. 553 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2012 6105. Babayev, B. Azərbaycan realist nəsrində satiranın təşəkkülü, inkişaf mərhələləri və problemləri (1850-1920-ci illər): filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 10.01.01 / Baba Babayev; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2012. ‒ 259 S. Dissertasiyanın içindəkindən: Realist satirik nəsrdə M.F.Axundov ənənələri və yeni motivlər [S. 71‒101]; “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi və satirik nəsrin yeni inkişaf mərhələləri [S. 105‒143]; Bədii nəsrdə satira və gülüşün problematikası və poetik xüsusiyyətləri [S. 144‒174]; Obrazların gülünclüyü və situasiyanın komikliyi [S. 175‒227] bölmələrində Cəlil Məm- mədquluzadənin yaradıcılığından bəhs edilmişdir.

2013 6106. Ağazadə, Y. Azərbaycan ədəbiyyatında satirik poeziyanın təşəkkülü və inkişafı: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Yədulla Ağazadə; AMEA, Nizami ad. Ədəbiy- yat İn-tu. ‒ Bakı, 2013. ‒ 317 s. Dissertasiyanın “Tənqidi-realist satirada ictimai oyanışa çağırış motivləri və Sabir satirik şeir məktəbinin yaranması” bölməsində “Molla Nəsrəddin” satirik jurnalı, Mirzə Cəlil başda olmaqla Mollanəsrəddinçilərin fədakar fəaliy- yəti, Mirzə Cəlilin satirik şeir yaradıcılığı haqqında verilmişdir [S. 132‒160]. 6107. Ağazadə, Y. Azərbaycan ədəbiyyatında satirik poeziyanın təşəkkülü və inkişafı: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5716.01 / Yadulla Ağazadə; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2013. ‒ 46, [1] s. 6108. Bayramova, N. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi ənənələri və çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı (Rəsul Rzanın və Anarın yaradıcılığı əsasında): filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Nailə Bayramova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2013. ‒ 153 s. 6109. Namazova, S. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və Gəncə ədəbi mühiti: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Səba Namazova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2013. ‒ 141 s. 6110. Ömərova, G. İngilis və Azərbaycan ədəbiyyatında sosial mühit və insan problemi [U.Tekkerey və C.Məmmədquluzadənin əsərləri əsasında]: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5718.01 / Gülsərən Ömərova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərb. Dillər Un-ti. ‒ Bakı, 2013. ‒ 141 s. 554 BİBLİOQRAFİYA

6111. Ömərova, G. İngilis və Azərbaycan ədəbiyyatında sosial mühit və insan problemi (U.Tekkerey və C.Məmmədquluzadənin əsərləri əsasında): filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5718.01 / Gülsərən Ömərova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərb. Dillər Un-ti. ‒ Bakı, 2013. ‒ 21 s. 6112. Zeynalova, T. Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai-siyasi və hüquqi ideyaları: hüquq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 5606.01 / Təranə Kamil qızı Zeynalova; Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti. ‒ Bakı, 2013. ‒ 161 s. 6113. Zeynalova, T. Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai-siyasi və hüquqi ideyaları: hüquq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 5606.01 / Təranə Kamil qızı Zeynalova; Azərbaycan Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti. ‒ Bakı, 2013. ‒ 26 s.

2014 6114. Bayramova, N. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbi ənənələri və çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı: (Rəsul Rzanın və Anarın yaradıcılığı əsasında): filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmləri alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5716.01 / Nailə Yusifəli qızı Bayramova; AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. ‒ Bakı, 2014. ‒ 26, [1] s. 6115. Namazova, S. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və Gəncə ədəbi mühiti: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5716.01 / Səba Namazova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2014. ‒ 22, [1] s. 6116. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Aygün Orucova // Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un‒ti. ‒Naxçıvan, 2014. ‒148 S. 6117. Orucova, A. Cəlil Məmmədquluzadənin şeir yaradıcılığı: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5716.01 / Aygün Orucova; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti. ‒ Naxçıvan, 2014. ‒ 22 s. 6118. Zeynalova, T. Cəlil Məmmədquluzadənin ictimai-siyasi və hüquqi ideyaları: hüquq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5606.01 – Dövlət və hüquq nəzəriyyəsi tarixi / T.K.Zeynalova; BDU. ‒ Bakı, 2014. ‒ 161 s.

555 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2015 6119. Əsgərova, S. Azərbaycan tənqidi realist ədəbiyyatında qadın obrazı: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Sədaqət Hatəm qızı Əsgərova; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Bakı Slavyan Universiteti. ‒ Bakı, 2015. ‒ 155 s. Dissertasiyanın içindəkindən: Tənqidi realist nəsrdə qadının stereotiplər, normalar və milli dəyərlər prizmasında: (C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında) [S. 12‒32]; Tənqidi realist nəsrin qadın obrazları dini dəyərlər kontekstində: (C.Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povesti haqqında) [S. 37‒47]; Azərbaycan tənqidi realist dramaturgiyasında qadın problemi: (C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri haqqında) [S. 56‒63]. 6120. Qasemi, E. Məşrutə dövrü İran satirik mətbuatının inkişafında C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabirin rolu: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5718.01; 5716.01 / Ebrahim Qasemi; AMEA, akad. Z.M.Bünyadov ad. Şərqşünaslıq İn-tu. ‒ Bakı, 2015. ‒ 142 s. 6121. Qasemi, E. Məşrutə dövrü İran satirik mətbuatının inkişafında C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabirin rolu: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5718.01; 5716.01 / Ebrahim Qasemi; AMEA, akad. Z.M.Bünyadov ad. Şərqşünaslıq İn- tu. ‒ Bakı, 2015. ‒ 28 s. 6122. Məmmədli, A. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbində azərbaycan- çılıq ideyasının bədii əksi problemləri: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 5716.01 / Allahverdi Məmmədli; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU. ‒ Bakı, 2015. ‒ 242 s. 6123. Məmmədli, A. “Molla Nəsrəddin” ədəbi məktəbində azərbaycan- çılıq ideyasının bədii əksi problemləri: filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5716.01 / Allahverdi Məmmədli; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU. ‒ Bakı, 2015. ‒ 60, [1] s.

2017 6124. Hüseynova, F. “Molla Nəsrəddin” jurnalı və klassik irs: filol. üzrə fəls. d-ru e. dər. al. üçün təq. ed. dis-nın avtoreferatı: 5716.01 / Fatma Hüseynova; AMEA, Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İn-tu. ‒ Bakı, 2017. ‒ 22 s. 6125. Quliyeva, Z. Cəlil Məmmədquluzadənin bədii əsərlərində şəxs və yer adlarının üslubi xüsusiyyətləri: filol. üzrə fəls. d-ru e. dər. al. üçün təq. ed. dis-nın avtoreferatı: 5706.01 / Zülfiyyə Quliyeva; AMEA, Nəsimi ad. Dilçilik İn-tu. ‒ Bakı, 2017. ‒ 24 s. 556 BİBLİOQRAFİYA

2018 6126. Camalov, K. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikrinin inkişafı tarixində “Molla Nəsrəddin” jurnalının və mollanəsrəddinçilər hərəkatının yeri və əhəmiyyəti: pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 5804.01 / Kamal Camalov; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Azərb. Dövlət Pedaqoji Un-ti. ‒ Bakı, 2018. ‒ 58 s.

557 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

RUS DİLİNDƏ

Известные личности о Джалиле Мамедкулузаде

«Мертвецы» ‒ как и «Молла Насреддин» ‒ является произведением, бьющим прямо под корень. Узeир Гаджибейли, Народный артист СССР, композитор

Написанная в высшей степени с большим искусством, с содержани- ем, заимствованным непосредственно из нашей жизни, пропитанная революционной идеей творчество Джалила Мамедкулизаде сыграет видную роль в жизни мусульман. Нариман Нариманов, писатель, общественно-политический деятель

Джалил Мамедкулизаде вошел в историю азербайджанской литерату- ры как великий демократ, писатель-гражданин, большой мастер коротко- го рассказа. Для Джалила Мамедкулизаде, который с неизменным уважением относился к другим народам и не раз рассказывал в своих произведениях об их жизни, гуманизм был основным общественно- художественным критерием. Драматургия Джалила Мамедкулизаде – качественно новый этап в развитии национальной драматической школы, основы которой были заложены великим М.Ф.Ахундовым. Неувядаемые творения Мирзы Джа- лила оказали серьезные влияние на последующие поколения мастеров сценического жанра, следовавших его бессмертным гуманистическим традициям. Творческие поиски Джалила Мамедкулизаде в области художествен- ной прозы, явившись закономерным развитием и обогащением классичес- ких традиций, окончательно сформировали данный жанр, сделав его неделимой составной частью национального литературного мышления. Он создал совершенно новые, неизвестные азербайджанской литературе, прозаические жанры, а уже известные довел до совершенства. О жанре повести, сатирического рассказа, лирической новеллы азербайджанские читатели получили первые яркие впечатления именно благодаря Джалилу медкулизаде. Народность, лаконичность, художественность, умение

558 BİBLİOQRAFİYA

типизировать и обобщать составляют суть его заических произведений. Во внешне простом, незатейливом сюжете он искусно выражает великие истины, поднимает глобальные проблемы. Именно поэтому его творения не теряют свежести и актуальности. Любимы самыми разными поколе- ниями читателей. Иса Габиббейли, академик

Вне влияния «Молла Насреддина» в начале ХХ века трудно предс- тавить какого-либо мастера слова, деятеля культуры и просвещения, ра- ботника печати. «Молла Насреддин» принадлежал всему народу и делал свое дело в общенациональном масштабе. Кямал Талыбзаде, академик

Великой личности, ознаменовавшей начало целой литературной эпохи, породившей революцию в общественной жизни… нет среди нас сегодня.. Однако произведения его живут. Молла велик и оригинален. Юсиф Везир Чеменземинли, прозаик, писатель, публицист

Выдающийся мастер слова Джалил Мамедкулузаде выработал свой неповторимый почерк, свой стиль. Художественную манеру писателя отличает, прежде всего, лаконизм, взыскательная сжатость слога в сочетании с остротой мысли Джалила Мамедкулузаде умеет выбрать наиболее меткую, емкую деталь, характерные подробности которые, складываясь в целое, создают яркие типичные картины. Он избегает прямых, «лобовых» характеристик, раскрывает самые существенные особенности людей через их поведение, в тех обстоятельствах, в которых протекает их жизнь. Сатирическую остроту его произведений усиливает также необычайно искусный подтекст, угадываемый за иронической интонацией. Во всем этом сказалось плодотворное влияние Гоголя, о чем неоднакратно говорил сам писатель. Аббас Заманов, член-корреспондент АН Азербайджана

Джалил Мамедкулузаде один из самых крупных азербайджанских писателей, выросший и сформировавшийся в период ожесточенной, всенародной борьбы. Роль Джалила Мамедкулузаде не ограничивается только тем. Что он являлся великим классиком литературы. В истории азербайджанской печати – это выдающийся и талантливый журналист.

559 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

*** Джалил Мамедкулизаде был пламенным патриотом. Поэтому на про- тяжении всей жизни, в ее самые напряженные и трудные периоды он занимал прогрессивную позицию, доводя до сознания народа передовые мысли эпохи. Он – писатель мирового значения, представитель замеча- тельной плеяды гуманистов, титаническая фигура азербайджанской литературы. Мирза Ибрагимов, Народный писатель

Одной из основных тем, которая красной нитью проходит через расс- казы и повести Дж.Мамедкулузаде, является тема «маленького человека» и трагизма его существования в классово-антогоническом обществе. Эта тема и этот герой были открытием Мамедкулузаде в азербайджанской литературе конца XIX – начала XX века. «Маленький человек» Мамедку- лузаде – это прежде всего темный и безропотный крестьянин богом забытой деревенской глушию где вовсю неистовствуют уездные «царьки» ‒ всяческих рангов чиновники, приставы, старосты. Одирая народ, из- деваясь над ним нравственно и физически, на что тот отвечает молчаливой покорностью, убежденный. Что все на этом свете в воле аллаха и никто, кроме него, изменить общий порядок вещей не вправе. Смех Дж.Мамедкулузаде, как и шутка его легендарного предтечи Молла Насреддина, носит жизнетворный характер. Он знает о законе исторического обновления; сама возможность шутить воспринимается им как всидетельство неистощимого богатства жизни. Ахундова Эльмира, Народный писатель

Джалил Мамедкулузаде широко известный под псевдонимом Молла Насреддин, прожил большую, содержательную жизнь. Имя его прочно вошло в историю азербайджанской литературы и общественной мысли первой трети нашего столетия. Его как передового человека своего вре- мени, выдающегося писателя, публициста и общественного деятеля знает и любит не только азербайджанский народ, но и многие народы Советского Союза, Ближнего и Среднего Востока. Сатирический талант Джалила Мамедкулузаде, закалившийся за годы руководства боевым прогресссированным сатирическим журналом и выдержавший блестящее испытание в прозе, достиг наибольшего разви- тия и совершенства в драматических произведениях, особенно в первой 560 BİBLİOQRAFİYA

своей большой комедии «Мертвецы», над которой писатель работал в течение ряда лет. Азад Шариф, журналист

Стилем которому подчинено литературное творчество Джалила Маме- дкулизаде, был стиль критического реализма. Наиболее ярким средством в реалистическом стиле Молла Насреддина была сатира. Это была сатира, разоблачавшая и высмеивавшая темные, отвратительные стороны сов- ременного общества: религию, старые обычаи, шариат, духовенство, по- мещиков, сеидов, кочи, буржуазию, абсолютизм и империализм. Эта беспримерная в азербайджанской литературе социальная сатира Джалила Мамедкулизаде нашел широкий отклик на всем Востоке, создав свои новые образы и жанры, как фельетон, сатирический рассказ, фельетон в стихах, пародия, сатирическую публицистику. Во всех этих жанрах как сам Джалил Мамедкулизаде, так и его последователи дос- тигли высокого совершенства. Али Назим, критик и литературовед

Задушевно простой, глубоко народной речью своих произведений Джалил Мамедкулизаде проникал в сердце читателей, будил в них ненависть и эксплуататорам, любовь к закабаленному народу. Таковы и проза, и публисистика, и драматургия Мамедкулизаде. Весь богатый арсенал их художественных средств, главным образом, тонкий юмор и беспошадную сатиру, Джалил Мамедкулизаде направил на яркое, последовательное выражение передовых идей. Джалал Мамедов, журналист

Веками ходил по странам Ближнего Востока Молла Насреддин – ве- селый шутник и любимец народа. Духовное знание этого «молы» весьма относительно, так как в условиях поголовной неграмотности «моллой» называли всякого, кто мог прочесть Коран по-арабски. Молла Насреддин и является таким грамотеем, он бедствует, нищерствует и для того, чтобы прожить, готов на любую проделку. Для удачной шутки он не пощадит своего авторитета духовного лица, да еще при этом зло высмеет и богачей, и неправедных судей, и ханов, и везирей, и самого шаха, и самый Коран, и вот Джалил Мамедкулузаде в эпоху первой русской революции создает свой журнал и называет его именем Молла Насреддин. Так, Мол- ла Насреддин начинает новую жизнь. На страницах «Молла Насреддин»а

561 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

объединилось все, что было передового и прогрессивного в азербайджан- ской литературе. Ю. Лебединский, русский писатель

Людей сегодняшнего дня должно особо интересовать творчество Джалила Мамедкулизаде. Он жил после такого знатока жизни народа, как М.Ф.Ахундов. Его рассказы и пьесы идут по следам всего того мрачного, преступного, грубого, лживого, что совершается вокруг, и писатель призвал себе в помощь опыт таких российских писателей, как Гоголь, Салтыков-Шедрин, Лев Толстой. Николай Тихонов, русский поэт, прозаик и публицист

Трудно переоценить значение, которое имеет творчество Джалила Мамедкулизаде для развития современных национальных литератур и в особенности для развития прозы. Он заложил основы школы реалис- тической прозы для тюркоязычной литературы. Великий творец, он выступал и как пламенный сатирик, и как прекрасный быто-писатель, и как художник-социолог. И везде достиг совершенства. Чингиз Айтматов, Народный писатель Киргизии

В самом начале своей истории наша национальная печать стала выпускать журнал «Тохмаг» по образцу «Молла Насреддина». «Молла Насреддин» и «Хопхоп-намэ» сделались нашими настольными книгами. Мы часто обращались к ним, учились у них. Так что журнал «Молла Насреддин» и «Хопхоп-намэ» были своеобразной энциклопедией для сотрудников «Тохмага». Стихотворная сатира, фельетоны и другие фор- мы сатирической литературы в Туркмении зародились непосредственно под влиянием журнала «Молла Насреддин». Даже при создании карика- тур мы обращались к богатейшей практике «Молла Насреддина». Берды Кербабаев, Народный писатель Туркменистана

Узбекский сатирический журнал «Муштум» получил вдохновение именно от «Моллы Насреддина». М.Мухаммеджанов, доктор исторических наук, профессор

562 BİBLİOQRAFİYA

Произведения

Книги

1927 6127. Авось и возвратят: рассказы / Джалил Мамедкули-заде. ‒ Баку: Азернешр, 1927. ‒ 139 с.

1936 6128. Избранные сочинения / Джалил Мамедкулузаде (Молла Нас- реддин); пер. с тюркс. А.Шарифа; предисл. и ред. Али Назим. ‒ Тифлис: Закавказское Государственное Издательство, 1936. ‒ 246 с. Содержание: Али Назим. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насред- дин) и его творчество. ‒ Комедия: Мертвецы. ‒ Рассказы: Барашек; Жена консула; Конституция в Иране; Лед; Курбанали-бек; Молла Фазлали; Почтовый ящик; Уста Зейнал; Четки хана.

1940 6129. Избранные сочинения / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб., вступ. статья и коммент. А.Шарифа. ‒ Москва: Гослитиздат, 1940. ‒ 272 с. Содержание: Барашек; Жена консула; Конституция в Иране; Курбан- али-бек; Молла Фазлали; Мертвецы; Мясник; Почтовый ящик; Пропажа осла; Свирель. 6130. Избранные сочинения / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. и вступ. статья А.Шарифа; ред. Г.Гусейнов. ‒ Баку: Азернешр, 1940. ‒ 384 с. Содержание: Авось и возвратят; Барашек; Два мужа; Жена консула; Кеманча; Конституция в Иране; Курбанали-бек; Молла Фазлали; Мясник; Почтовый ящик; Пропажа осла; Свирель; События в селении Данабаш.

1950 6131. Избранные сочинения / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. и вступ. статья А.Шарифа; под ред. П.Н.Лукицкого. ‒ Баку: Издательство АН Азерб.ССР, 1950. ‒ 242 с. Содержание: Барашек; Два мужа; Жена консула; Кеманча; Конститу- ция в Иране; Курбанали-бек; Мертвецы; Молла Фазлали; Мясник; Почто- вый ящик; Пропажа осла; Свирель; Уста Зейнал; Четки хана.

563 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6132. Избранные произведения / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб., вступ. статья, и примеч. А.Шарифа]; [Под ред. П.Н.Лукницкого]; Акад. наук Азерб. ССР. Ин-т литературы им. Низами. [Декада азерб. литературы]. ‒ Баку: Изд-во Акад. наук Азерб. ССР, 1950 (тип. «Кр. Восток»). ‒ 340 с. Содержание: Азиз Шариф. Джалил Мамедкулизаде [Молла Насред- дин). ‒ Рассказы: Почтовый ящик; Курбанали-бек; Барашек; Уста Зейнал; Мясник; мулла Фазлали; Два мужа; Конституция в иране; Четки хана; Жена консула; Лед; Свирель. ‒ События в селении Данабаш: Садых ‒ балагур и Халил ‒ газетчик; Пропажа осла. ‒ Пьесы: Мертвецы; Кеманча. 6133. Курбанали-бек: [рассказы] / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. А.Шарифа. ‒ Москва: Правда, 1950. ‒ 55 с. Содержание: Ю.Лебединский. Джалил Мамедкулузаде. ‒ Рассказы: Курбанали-бек; Конституция в Иране; Четки хана; Ягненок; Мясник; Авось и возвратят.

1951 6134. Рассказы: для средних и старших возрастов / Джалил Мамедку- лузаде; пер. Аз.Шарифа; ред. Т.Фараджев; худож. Н.Исмайлов. ‒ Баку: Издательство Детской и Юношеской Литературы, 1951. ‒ 84 с. Содержание: Рассказы: Уста Зейнал; Почтовый ящик; Барашек; Курбан-Али бек; Лед; Свирель; Четки хана.

1957 6135. События в селении Данабаш / Джалил Мамедкулузаде (Молла Насреддин); пер. Аз.Шарифа; худож. М.Абдуллаев. ‒ Баку: Азербай- джанское Издательство Детской и Юношеской Литературы, 1957. ‒ 110 с. Продолжая в своем творчестве традиции реализма автор обращается к жизни простого народа, забитого крестьянина, ополчается против всего, что мешало ему жить свободно и без лишений, что уродовало и оскарбляло его человеческое достоинство. Оружие писателя – смех, его различные формы и проявления.

1958 6136. Почтовый ящик: Рассказы / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб. А.Шарифа]; [Ил. Р.Мехтиев]. – М.: Детгиз, 1958. ‒ 144 с. Содержание: Азиз Шариф. Молла Насреддин. ‒ Почтовый ящик; Курбанали-бек; Пропажа осла; Лед; Свирель.

564 BİBLİOQRAFİYA

1959 6137. Избранное / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. и вступ. статья А.Шарифа. ‒ М.: Госполитиздат, 1959. ‒ 367 с. Содержание: Аз.Шариф. Джалил Мамедкулузаде (Молла Насред- дин). ‒ Пропажа осла: (Повесть). Из цикла «События в селении Данабаш / пер. Аз.Шариф. ‒ Рассказы: Почтовый ящик / пер. Аз.Шариф; Консти- туция в Иране / пер. Аз.Шариф; Уста Зейнал / пер. Аз.Шариф; Курбанали- бек / пер. Аз.Шариф; Барашек / пер. Аз.Шариф; Беспокойство / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Свирель / пер. Аз.Шариф; Четки хана / пер. Аз.Шариф; Бородатый ребенок / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Молла Фазлали / пер. Аз.Шариф; Свадьба / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Русская девушка / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Лед / пер. Аз.Шариф; Жена консула / пер. Аз.Шариф; Мясник / пер. Аз.Шариф; Врачеватель посевов / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Двуспальняя кровать / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Сон / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Авось и возвратят / пер. Аз.Шариф; Корова-воровка / пер.: И.Печенов и Л.Юдке- вич; Два мужа / пер. Аз.Шариф; Цирюльник / пер.: И.Печенов и Л.Юдке- вич; Игра «кишмиш» / пер.: И.Печенов и Л.Юдкевич; Петух Пирверди / пер.: И.Печенов, Л.Юдкевич. ‒ Пьесы: Мертвецы / пер. Аз.Шариф; Кеманча / пер. Аз.Шариф. ‒ Фельетоны: Тифлис, 7 апреля / пер. Ч.Гусей- нов; За что вы меня бьете? / пер. Ч.Гусейнов; Очень странно / пер. Ч.Гусейнов; Что делать? / пер. Ч.Гусейнов; Амшари / пер. Ч.Гусейнов; Приговор «Тарджумана» / пер. Аз.Шариф; Молла-Джафаргулу / пер. Ч.Гусейнов; Два открытых письма кавказскому Шейх-уль-исламу / пер. Ч.Гусейнов; Наши дела / пер. Ч.Гусейнов; Микробы / пер. Ч.Гусейнов; Стена / пер. Ч.Гусейнов; Философы / пер. Ч.Гусейнов; Будущее / пер. Ч.Гусейнов; Гоголь / пер. Ч.Гусейнов; Зарплата / пер. Ч.Гусейнов; Четыреста девушек / пер. Ч.Гусейнов; В память об Ибрагим-Халиле, или «Праздник Курбан» / пер. Ч.Гусейнов; Оспа / пер. Ч.Гусейнов; Мужчина идет! / пер. Ч.Гусейнов; Обездоленные; Напутствие.

1961 6138. Пропажа осла: [повесть] / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азербайджанского А.Шарифа; худож.: М. Абдуллаев; отв. за выпуск И.А.Внукова. ‒ Баку: Детюниздат, 1961. ‒ 125, [3] с. Повесть из цикла «События в селении Данабаш» ‒ одно из лучших и первых произведений писателя, написанное в 1984 году в селении Неграм, где автор был тогда учителем сельской школы. Автор с болью в душе, сквозь сыновние слезы подвергает осмеянию фанатизм, невежество и беспомощность бедного крестянства. В этом произведении автор 565 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

добивается мирового художественного обобщения, создает потрясающую картину общества, где царит дикий произвол сильных над слабыми, богатых над бедными, где искалеченные духовно люди губят свои надежды, мечты, губят друг друга ради обогащения. 6139. Уста Зейнал: [рассказ] / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. А.Шарифа; илл. А.Абдуллаева. ‒ Баку: Детюниздат, 1961. ‒ 56 с. Простой, задавленный суевериями и предрассудками штукатур Зей- нал, живущий надеждами на то, что своим праведным и честным трудом удостоится милости Аллаха ‒ райского блаженства после смерти.

1962 6140. Уста Зейнал / Джалил Мамедкулизаде; ред. Ф.Мустафаев; худож. Ред. Ф.Кулиев; пер. с азерб. Аз.Шарифа; [Ил. М.Абдуллаев]. ‒ Баку: Детюниздат, 1962. ‒ 55 с. Содержание: Азиз Шариф. Молла Насреддин. ‒ Рассказы: Уста Зейнал; Почтовый ящик; Конституция в Иране; Авось и возвратят.

1964 6141. Мертвецы: комедия в четырех действиях / Джалил Мамедкулу- заде; пер. с азерб., вступ. статья и примеч. Аз.Шарифа; ред. С.Мустафае- ва; худож. М.Абдуллаев. ‒ Баку: Азербайджанское Государственное Из- дательство, 1964. ‒ 75 с.

1965 6142. Авось и возвратят: Избранные рассказы / Джалил Мамедкулу- заде; пер. Аз.Шарифа; [Ил. М.Абдуллаев]; [Сост. и предисл. А.Заманова]; худож. О.Садыхзаде. ‒ Баку: Азербайджанское Государственное Изда- тельство, 1965. ‒ 98 с. Содержание: Аббас Заманов. Джалил Мамедкулузаде. ‒ Рассказы: Почтовый ящик; Конституция в Иране; Уста Зейнал; Курбанали-бек; Барашек; Свирель; Четки хана; Жена консула; Авось и возвратят.

1966 6143. Избранные произведения: в двух томах / Джалил Мамедкулу- заде; сост. А.Заманов; пер. с азерб., вступ. статья и коммент. Аз.Шарифа. ‒ Баку: Азербайджанское Государственное Издательство, 1966. ‒ Т.1. ‒ 460 с. Содержание: Азиз Шариф. Джалил Мамедкулузаде (Молла Насред- дин). ‒ Художественная проза: События в селении Данабаш; Легонькое предисловие; Пропажа осла; Школа селения Данабаш. ‒ Рассказы: Поч- 566 BİBLİOQRAFİYA

товый ящик; Игра в изюм; Уста Зейнал; Цирюльник; Петушок Пирверди; Тетка Фатма; Конституция в Иране; Курбанали-бек; Барашек; Молла Фазлали; Беспокойство; Жена консула; Пустохлыст; Мясник; Четки хана; Бакалейшик Мешади-Загим; Соловьи поэзии; Русская девушка; Посевной доктор; Восточный факультет; Бородатый ребенок; Авось и возратят; Носильщики; Праздник обрезания; Свирель; Лед; Сон; Два мужа; Две подушки рядом. ‒ Пьесы: Мертвецы; Кеманча; Школа селении Данабаш; Сборище сумашедших. 6144. Избранные произведения: в двух томах: Фельетоны, статьи, воспоминания / Джалил Мамедкулузаде; сост., послесл. и коммент. А.За- манова; ред.: А.Сабри, С.Мамедзаде; худож. Ф.Сафаров. ‒ Баку: Азербай- джанское Государственное Издательство, 1966. ‒ Т.2. ‒ 458 с. Содержание: Фельетоны: Тифлис, 7 апреля / пер. Ч.Гусейнова; Письмо из могилы / пер. Ч.Гусейнова; Тайный ответ Молла Насреддина / пер. Ч.Гусейнова; За что вы меня бьете / пер. Ч.Гусейнова; Бакинцам / пер. И.Печенева; Почему я убежал из школы? / пер. А.Алиева; Очень странно / пер. Ч.Гусейнова; Новый учебник / пер. А.Алиева; Консулы Ирана / пер. И.Печенева; Что делать? / пер. Ч.Гусейнова; Толошапову / пер. И.Печенева; Что я видел среди мусульман? / пер. Ч.Гусейнова; Из книги путешествий Рейнгарта / пер. Ч.Гусейнова; Абирин ве гилаб / пер. Ч.Гусейнова; Ответ господину Ахмед-беку Агаеву / пер. А.Алиева; Куда идут деньги иранских рабочих? / пер. И.Печенева; Бусы / пер. А.Алиева; Наши мечети / пер. Ч.Гусейнова; Толстопузые / пер. А.Алиева; Наш доход / пер. И.Печенева; Амшари / пер. Ч.Гусейнова; Бесчестье / пер. Ч.Гусейнова; Домовой / пер. Ч.Гусейнова; Шутка / пер. Ч.Гусейнова; Приговор «Тарджумана» / пер. Аз.Шарифа; Два открытых письма кавказ- скому шейх-уль-исламу / пер. Ч.Гусейнова; Молла Джафаркулу / пер. Ч.Гусейнова; Чушь / пер. Ч.Гусейнова; Наши дела / пер. Ч.Гусейнова; Лягушки / пер. И.Печенева; Бочка воды / пер. И.Печенева; Болото / пер. И.Печенева; Чан / пер. И.Печенева; Бу-бу-бу / пер. А.Алиева; Микробы / пер. Ч.Гусейнова; Поганое / пер. Ч.Гусейнова; Стена / пер. Ч.Гусейнова; Философы / пер. Ч.Гусейнова; Черепная коробка / пер. Ч.Гусейнова; Чувал / пер. Ч.Гусейнова; Бабиты / пер. И.Печенева; Молитва / пер. Ч.Гусейнова; Лесть / пер. Ч.Гусейнова; Шайтан / пер. Ч.Гусейнова; Буду- щее / пер. Ч.Гусейнова; Даже камни заплачут / пер. Ч.Гусейнова; Цепи / пер. Ч.Гусейнова; Гоголь / пер. Ч.Гусейнова; Все о том же / пер. Ч.Гусейнова; Четыреста девушек / пер. Ч.Гусейнова; Триста миллионов / пер. Ч.Гусейнова; Музыкальное образование / пер. И.Печенева; Присос- ный горшок / пер. И.Печенева; Магнит / пер. И.Печенева; Кербелай / пер. Ч.Гусейнова; Дагаржик / пер. Ч.Гусейнова; Ребро адамово / пер. Ч.Гусей- 567 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

нова; Враги / пер. И.Печенева; Кровавая трагедия / пер. И.Печенева; Еди- нения мусульман / пер. Ч.Гусейнова; Опьянение / пер. А.Алиева; Утеше- ние / пер. И.Печенева; Родство / пер. Ч.Гусейнова; Цель / пер. И.Печене- ва; В память о святом Ибрагим-Халиле или праздник жертвоприношения / пер. Ч.Гусейнова; Несправедливость / пер. Ч.Гусейнова; Наш ответ / пер. Ч.Гусейнова; Мечеть / пер. Ч.Гусейнова; Купля-продажа / пер. И.Печене- ва; Новый год / пер. А.Алиева; Очень хорошо / перевод Ч.Гусейнова; Оспа / пер. Ч.Гусейнова; Экзамены / пер. Ч.Гусейнова; Алфавит / пер. Ч.Гусейнова; Манифест / пер. И.Печенева; Горе / пер. А.Алиева; Голова / пер. А.Алиева; Мужчина идет! / пер. Ч.Гусейнова; Пятигорск / пер. И.Пе- ченева; Благодарение / пер. Ч.Гусейнова; Съезд духовенства / пер. И.Пе- ченева; Поздравление / пер. Ч.Гусейнова; Счастье / пер. Ч.Гусейнова; Разврат / пер. Ч.Гусейнова; Свобода совести / пер. И.Печенева; Азер- байджан / перевод Ч.Гусейнова; Нация / пер. И.Печенева; Публичный дом / пер. И.Печенева; Колючка / пер. Ч.Гусейнова; Дым / пер. И.Печенева; Ах, Николай! / пер. И.Печенева; Беда / пер. Ч.Гусейнова; Нужна револю- ция / пер. Ч.Гусейнова; Аэроплан «Молла_Насреддин» / пер. И.Печенева; Женщина Востока / пер. И.Печенева; Кооператив / пер. Ч.Гусейнова; Детский театр / пер. Ч.Гусейнова; Угощение / пер. И.Печенева; Дела иранские / пер. Ч.Гусейнова; Клевета / пер. И.Печенева; Какого цвета простокваша? / пер. Ч.Гусейнова; Халифы / пер. И.Печенева; Друг / пер. Ч.Гусейнова; Английская культура / пер. И.Печенева; Разницы нет / пер. Ч.Гусейнова; Латинская графика и англичане / пер. Ч.Гусейнова; В деревню! / пер. Ч.Гусейнова; Я вспоминаю / пер. И.Печенева; Накалится / пер. Ч.Гусейнова; Покой или седьмая годовщина / пер. Ч.Гусейнова; Нефть чистая и нечистая / пер. И.Печенева; Театральная конференция / пер. Ч.Гусейнова; Благоприятный момент / пер. Ч.Гусейнова; Рука / пер. И.Печенева; Чей праздник Октябрь? / пер. И.Печенева; План работы на 1930 год / пер. Ч.Гусейнова. ‒ Статьи: Обездоленные; Напутствие; Давняя боль / пер. С.Мамедзаде; Мешади-Фатали Ахундов и женский вопрос / пер. С.Мамедзаде; Мирза Фатали Ахундов о религии / пер. С.Ма- медзаде; Мои воспоминания о Сабире / пер. С.Мамедзаде; Аликули Гам- кюсар / пер. С.Мамедзаде. ‒ Воспоминания: Мои воспоминания / пер. А.Шарифа; Моя биография / пер. А.Шарифа; Послесловие. 6145. Лед: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. А.Шарифа. ‒ М.: Детская литература, 1966. ‒ 16 с. Широкоизвестный рассказ азербайджанской литературы, о малень- ком мальчике, который не выполнив порученною ему дела, долгие годы потом с горечью вспоминает об этом. 6146. Почтовый ящик: рассказы: перевод с азербайджанского / Джа- 568 BİBLİOQRAFİYA

лил Мамедкулузаде; пер. А.Шарифа; рисунки В.Трубковича. ‒ Москва: Детская литература, 1966. ‒ 158 с. Содержание: Азиз Шариф. Молла Насреддин. ‒ Рассказы: Пропажа осла; Почтовый ящик; Цирюльник; Курбанали-бек; Беспокойство; Бака- лейщик Мешади-Рагим; Бородатый ребенок; Свирель; Лед; Два яблока. 6147. Четки хана: Повесть и рассказы / Джалил Мамедкулузаде; пер. с азерб. А.Шарифа; сост. Ч.Гусейнов; вступ. статья Л.Лебедевой. ‒ Москва: Художественная литература, 1966. ‒ 255 с. Содержание: Л.Лебедева. Без страха и сомненья…: [о творчестве Джалила Мамедкулузаде). ‒ Пропажа осла: [повесть]: из цикла «События в селении Данабаш». ‒ Рассказы: Постовый ящик; История с изюмом; Уста Зейнал; Цирюльник; Петушок Пирверди; Конституция в Иране; Курбанали-бек; Барашек; Молла Фазлали; Беспокойство; Жена консула; Балабан; Мясник; Четки хана; Бакалейщик Мешади-Рагим; Свирель; «По- севной доктор»; Бородатый ребенок; Авось и возвратят; Праздник обрезания; Сон; Два мужа; Две подушки рядом.

1976 6148. Рассказы / Джалил Мамедкулузаде; пер. А.Шариф; ред. Д.Ава- гимова; худож. А.Мамедов; худож. ред. В.Сариджалинская. ‒ Баку: Гянджлик, 1976. ‒ 70 с. Содержание: Почтовый ящик; Уста Зейнал; Курбанали-бек; Авось и возвратят; Два мужа.

1979 6149. Рассказы / Джалил Мамедкулизаде. ‒ Баку: Язычы, 1979. ‒ 114 с.

1983 6150. Бородатый ребенок / Джалил Мамедкулузаде; пер.: А.Шарифа, И.Печенова, Л.Юдкевича. ‒ Баку: Гянджлик, 1983. ‒ 80 с. Содержание: Рассказы: Почтовый ящик / пер. Аз.Шариф; Уста Зей- нал / пер. Аз.Шариф; Курбанали-бек / пер. Аз.Шариф; Барашек / пер. Аз.Шариф; Свирель / пер. Аз.Шариф; Бородатый ребенок / пер. Аз.Ша- риф; Петух Пирверди / пер. И.Печенов И Л.Юдкевич. 6151. Два яблока: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. с азерб. Аз.Шарифа; ред. И.Новинская; худож. ред. Н.Рагимов. ‒ Баку: Гянджлик, 1983. ‒ 13 с.

1988 6152. Лед: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Аз.Шарифа; ред. Мехри Мамедова. ‒ Баку: Гянджлик, 1988. ‒ 16 с.

569 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Широкоизвестный рассказ азербайджанской литературы, о малень- ком мальчике, который не выполнив порученною ему дела, долгие годы потом с горечью вспоминает об этом.

1989 6153. Почтовый ящик: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Аз.Шарифа; ред. Мехри Мамедов. ‒ Баку: Гянджлик, 1989. ‒ 12 с. 6154. Рассказы, фельетоны, повести, пьесы / Джалил Мамедкулиза- де; сост. М.Тенмуров; пер. с азерб.: Аз.Шарифа, Ч.Гусейнова [фелье- тоны). ‒ Баку: Азернешр, 1989. ‒ 408 с. Содержание: Азиз Шариф, Маариф Теймуров. Джалил Мамедку- лизаде (Молла Насреддин). ‒ Рассказы: Почтовый ящик; История с изю- мом; Уста Зейнал; Цирюльник; Петушок Пирверди; Тетка Фатьма; Конс- титуция в Иране; Курбанали-бек; Барашек; Молла Насреддин; Беспокой- ство; Жена консула; Пустохлыст; Мясник; Четки хана; Бакалейщик Мешади-Рагим; Соловьи поэзии; Русская девушка; Посевной доктор; Восточный факультет; Бородатый ребенок; Авось и возвратят; Носиль- щики; Праздник обрезания; Свирель; Лед; Сон; Два мужа; Две подушки рядом. ‒ Фельетоны: Тифлис, 7 апреля; За что вы меня бьете?; Очень странно; Что делать?; Амшари; Приговор «Тарджумана»; Молла Джафаргулу; Наши дела; Микробы; Стена; Философы; Будущее; Гоголь; Зарплата; Четыреста девушек; В память об Ибрагиме Халиле, или «Праздник Курбан»; Оспа; Мужчина идет!. ‒ Повести: События в селе- нии Данабаш; Пропажа осла; Школа селения Данабаш. ‒ Пьесы: Мертве- цы; Кеманча; Школа селения Данабаш; Сборище сумашедших. 6155. Сборище сумашедших: Повесть, рассказы, пьесы / Джалил Мамедкулизаде; пер. с азерб. Т.Калякиной; послесл. А.Айлисли. ‒ М.: Художественная литература, 1989. ‒ 351 с. Содержание: Пропажа осла. Из цикла «События в деревне Телячья Башка» Повесть. ‒ Рассказы: Почтовый ящик; Изюмные игры; Уста Зей- нал; Цирюльник; Петушок Пирверди; Конституция в Иране; Курбанали- бек; Барашек; Молла Фазлали; Беспокойство; Супруга консула; Балабош- ка; Мясник; Четки хана; Лавочник Мешади-Рагим; Русская девушка; Уксус; Врачеватель посевов; Корова-воровка; Бородатый ребенок; Может быть, и возвратят; Амбалы; Свирель; Лед; Сон; Два мужа; Две подушки; Соловьи поэзии. ‒ Пьесы: Школа в деревне. Телячья башка. Комедия в четырех действиях; Сборище сумашедших. Комедия в пяти действиях; Мертвецы. Комедия в четырех действиях, пяти картинах. ‒ А.Айлисли. Бесстрашие [о жизненном пути Джалила Мамедкулизаде). Послесловие.

570 BİBLİOQRAFİYA

2010 6156. Рассказы / Джалил Мамедкулизаде, Абдурагим бек Ахвердов; сост. Мустафа Чеменли; перевод Т.Калякиной. ‒ Баку: Təhsil, 2010. ‒ 52 с. Содержание: В книгу вошли широко популярные рассказы классси- ков азербайджанской литературы Дж.Мамедкулизаде «Барашек», «Боро- датый ребенок» и А.Ахвердова «Рассказ привратника».

571 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Произведения опубликованные в сборниках и периодических изданиях

1904 6157. Почтовый ящик: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. с татарского // Новое обозрение. ‒ 1904. ‒ 26 июня.

1905 6158. Напутствие: [фельетон] / Джалил Мамедкулизаде // Кавказский рабочий листок. ‒ 1905. ‒ 22 декабря; Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 41. ‒ 22 де кабря. 6159. Обездоленные; Напутствие: [фельетоны] / Джалил Мамедку- лизаде // Кавказский рабочий листок. ‒ 1905. ‒ 27 декабря.

1913 6160. Постовый ящик: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Гусейн Минасазов // Баку. ‒ 1913. ‒ № 139.

1923 6161. Пустохлыст: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Маариф ве медениййет. ‒ 1923. ‒ № 1. 6162. Барашек: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Маариф ве ме- дениййет. ‒ 1923. ‒ № 2. 6163. Мясник: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Коммунист. ‒ 1923. ‒ 4 марта. 6164. Четки хана: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Коммунист. ‒ 1923. ‒ 16 марта.

1926 6165. Молла Фазлали: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Аз.Шарифа // Заря Востока. ‒ 1926. ‒ 12 сентября.

1928 6166. Авось и возвратят: [сборник рассказов] / Джалил Мамедкули- заде (Молла Насреддин); пер. Аз.Шарифа // Заря Востока. ‒ 1928. ‒ 27 апреля.

572 BİBLİOQRAFİYA

1935 6167. Мертвецы: [драматический этюд] / Джалил Мамедкулизаде; пер. с азерб. А.Шарифа // Литературный Азербайджан. ‒ 1935. ‒ № 1‒2. ‒ С. 57‒61.

1937 6168. События в селении Данабаш: отрывок / Джалил Мамедкули- заде; пер. с азерб. // Литературный Азербайджан. ‒ 1937. ‒ № 10‒11. ‒ С.102‒107.

1940 6169. Почтовый ящик: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Аз.Шарифа // Альманах Азербайджанской советской литературы. ‒ 1940. ‒ С.140‒146.

1944 6170. Ученый агроном: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Извес- тия Азербайджанского филиала Академии Наук СССР. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ С.15‒17.

1945 6171. Ягненок; Курбанали-бек: [рассказы] / Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин); пер. Аз.Шарифа // Азербайджанские рассказы / Сост. Ю.Лебединский; пер. Аз.Шарифа. ‒ М., 1945. ‒ С.41‒64.

1954 6172. Бородатый ребенок: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде; пер. с азерб.: И.Печенов, Л.Юдкевич // Огонек. ‒ 1954. ‒ № 48. ‒ С. 31. 6173. Почтовый ящик; Курбанали-бек, Авось и возвратят: [рас- сказы] / Джалил Мамедкулизаде // Азербайджанские рассказы: в двух томах. ‒ Баку, 1961. ‒ Т.1. ‒ С. 121‒ 154. 6174. Цирульник; Беспокойство: [рассказы] / Джалил Мамедкулиза- де; пер.: И.Печенев, Л.Юдкевич // Литературный Азербайджан. ‒ 1954. ‒ № 1. ‒ С. 55‒59.

1965 6175. Заваруха с чаем: [аллегория в стихах] / Джалил Мамедкулиза- де; пер. С.Мамедзаде // Литературный Азербайджан. ‒ 1965. ‒ № 6. ‒ С. 106‒111.

573 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1966 6176. Восточный факультет; Бакалейщик Мешади Рагим; Два яблока; Носильшики; Суннет тою: [рассказы и фельетоны] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Азиза Шарифа // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 1. ‒ С.82‒93. 6177. Дешевизна; Лошади пристали: [рассказы и фельетоны] / Джалил Мамедкулизаде; пер. И.Печенева // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 2. ‒ С. 88‒91.

1989 6178. Почему я убежал из школы; Учителя; В деревню: [рассказы] / Джалил Мамедкулизаде // Антология педагогической мысли Азербай- джанской ССР. ‒ Москва, 1989. ‒ С.352‒359.

1990 6179. Мусульманские дела: [фельетон из журнала «Молла Насред- дин» 1906 года № 31] / Джалил Мамедкулизаде // Молодость. ‒ 1990. ‒ № 11‒12. ‒ С.55.

2009 6180. Почтовый ящик: [рассказ] / Джалил Мамедкулизаде // Звездная гроздь: фольклор и литературные памятники Азербайджана. ‒ М., 2009. ‒ С.587‒594.

2016 6181. Отрывок из пьесы «Кеманча» / Джалил Мамедкулизаде // Литературно-художественные истоки Азербайджанского мультикульту- рализма. ‒ Баку, 2016. ‒ С. 189‒190.

2018 6182. Почтовый ящик; Лед; Пустохлыст: [рассказы] / Джалил Мамедкулизаде; пер. Аз.Шарифа // İRS Наследие. ‒ 2018. ‒ № 2 (92). ‒ С. 6‒15. 6183. Стена: (фельетон из журнала «Молла Насреддин») / Джалил Мамедкулизаде; пер. Ч.Гусейнова // İRS Наследие. ‒ 2018. ‒ № 2 (92). ‒ С. 16.

574 BİBLİOQRAFİYA

Статьи, опубликованные в сборниках и периодических изданиях

1902 6184. Эривань: от нашего корреспондента / Джалил Мамедкулизаде // Каспий. ‒ 1902. ‒ № 53. – С. 3. 6185. Эривань / Джалил Мамедкулизаде // Каспий. ‒ 1902. ‒ № 82.

1905 6186. Благой почин: [статья посвящена постановке дела в мировых судах] / Джалил Мамедкулизаде // Тифлисский листок. ‒ 1905. ‒ № 170, 20 августа. 6187. Будто бы кавказский Шейхуль Ислам и муфтий не нашли возможным дать согласие на разрешение Е.Д.Осписорвой открыть в г.Тифлисе школу для мусульманских девочек / Джалил Мамедкулиза- де // Тифлисский листок. ‒ 1905. ‒ № 175, 24 августа. 6188. Возбужденное настроение населения Тифлиса: [о митинге мусульман, посвященном царскому манифесту от 17 октября 1905 года] / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 11, 26 октября; № 12, 12 октября. 6189. Газета «Хабл-ал-Матин»: [о результатах Гаагской конферен- ции] / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 9, 13 октября. 6190. Где же школа для мусульманских девочек г-жи Асписовой? / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 43, 9 декабря; Тифлисский листок. ‒1905. ‒ № 3, 18 октября. 6191. Мусульманский мир / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 6, 21 октября. 6192. Напутствие: [обращение к рабочим-иранцам, возвращающимся с Кавказа на родину] / Джалил Мамедкулизаде // Кавказский листок. ‒ 1905. ‒ 9 декабря, № 13. 6193. Свобода вероисповеданий: [статья об управлении закавказ- ского мусульманского духовенства] / Джалил Мамедкулизаде // Геят (Баку). ‒ 1905. ‒ 26, 27 октября. 6194. Среди мусульман / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 19, 18 ноября. 6195. Татарский язык в новой начальной школе: [посвящена работе особой комиссии по выработке учебного плана одноклассного

575 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

начального училища для туземного населения Кавказского учебного округа) / Джалил Мамедкулизаде // Тифлисский листок. ‒ 1905. ‒ № 159, 5 августа. 6196. Торжество тифлисских мусульман по поводу свободы / Джалил Мамедкулизаде // Геят (Баку). ‒ 1905. ‒ № 88, 27 октября. 6197. Тревожные дни в Тифлисе: [подробный отчет о последова- тельном развитии событий в Тифлисе 22 ноября 1905 году, явивщихся отголоском вновь разгоревшейся армяно-мусульманской резни в Гяндже] / Джалил Мамедкулизаде // Возрождение. ‒ 1905. ‒ № 34, 27 ноября.

1907 6198. В рабстве / Джалил Мамедкулизаде // Огни. ‒ 1907. ‒ № 3. 6199. Из Тифлиса: [лекция автора, в обществе народных университе- тов в Тифлисе для мусульман на татарском языке, посвященным народ- ным университетам в Англии] / Джалил Мамедкулизаде // Каспий. ‒ 1907. ‒ 28 марта.

1964 6200. О М.Глинке / Джалил Мамедкулизаде // Великая дружба азер- байджанского и русского народов. ‒ Баку, 1964. ‒ Т. 1. ‒ С. 214. 6201. О Н.В.Гоголе / Джалил Мамедкулизаде // Великая дружба азер- байджанского и русского народов. ‒ Баку, 1964. ‒ Т. 1. ‒ С. 212.

2017 6202. Мясник: (рассказ) / Джалил Мамедкулизаде; пер. А.Шарифа // Литература 9: учебник по предмету литература для 9-го класса общеобра- зовательных школ. ‒ Баку, 2017. ‒ С. 52‒54. 6203. Почтовый ящик: (рассказ) / Джалил Мамедкулизаде // Литера- тура 8: учебник по предмету литература для 8-го класса общеобразова- тельных школ. ‒ Баку, 2017. ‒ С. 169.

576 BİBLİOQRAFİYA

О жизни и творчестве Джалила Мамедкулузаде

Книги

1960 6204. Касумов, М. Боевой революционно-демократический журнал «Молла Насреддин» / Мухтар Касумов; Азербайджанская ССР Общество по распространению политических и научных знаний. ‒ Баку: Красный Восток, 1960. ‒ 74 с. Содержание: Журнал «Молла Насреддин», в период буржуазно- демократической революции в России (1906-1917 годы); Журнал «Молла Насреддин» в годы социалистической революции (1917-1931 годы).

1966 6205. Джафаров, М.Дж. Джалил Мамедкулизаде: литературная кри- тика / Мамед Джафар Джафаров; пер. с азерб. А.Мустафазаде. ‒ Баку : Азернешр, 1966. ‒ 52 с. 6206. Ибрагимов, М.А. Джалил Мамедкулизаде: (К 100-летию со дня рождения): [пер. с азерб.]. – М.: Знание, 1966. ‒ 47 с. ‒ (Новое в жизни, науке, технике . 6 серия . Литература и искусство ; 16) 6207. Молла Насреддин: карикатуры журнала «Молла Насред- дин» / Сост.: Гусейн Исрафилов, Туран Гасанзаде; ред.: Н.Нагиев, С.Мамедзаде. ‒ Баку: Азербайджанское Государственное Издательство, 1966. ‒ 70 с. 6208. Программа второй студенческой научной конференции на тему: «Литературные связи народов СССР», посвященной 100-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде: 4‒7 октября. ‒ Баку, 1966. ‒ 12 с.

1967 6209. Джалил Мамедкулизаде / Сост. С.Гусейнова; ред. С.Гусейно- ва, худож. И.Ахундов; Министерство Культуры Азербайджанской ССР, Музей Азербайджанской Литературы имени Низами. ‒ Баку: Азернешр, 1967. ‒ 12 с. *** 6210. Пригласительный билет: Джалил Мамедкулизаде: [100- летие со дня рождения]. ‒ Баку, 1967.

577 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1968 6211. Шариф, А. Рождение Молла Насреддина: очерк жизни и творчества Джалила Мамедкулизаде: годы 1866-1906 / Азиз Шариф; под редакцией А.Заманова; редактор В.М.Богуславский. ‒ Баку: Гянджлик, 1968. ‒ 400 с. Содержание: Родина писателя; Семья и детство; Учительская семи- нария; Народный учитель; Проба пера; Хорошее начало; Оживление культурной жизни в Нахичевани; Поиски пути; «Шаркы-Рус»; Бурные дни.

1970 6212. Мамедкулизаде, Г. Мои воспоминания о Джалиле Мамедкули- заде / Гамида Мамедкулизаде; ред. Аз.Шариф; подготовка текста, пред- исл. и коммент. А.Заманова; печатается по постановлению редакционно- издательского совета Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ Баку: Элм, 1970. ‒ 178 с.

1971 6213. Ибрагимов, М. Заметки о литературе: классики и современники / М.А.Ибрагимов. ‒ М.: Советский писатель, 1971. ‒ 456 с.

1973 6214. Анар. Круг / Анар; [Пер. с азерб / Ил.: Т.Кормушина]. ‒ Москва: Известия, 1973. ‒ 317 с. ‒ (Библиотека «Дружбы народов»)

1983 6215. Караев, Я. Этапы азербайджанского реализма / Яшар Караев; рецензент Мамед Джафар; пер. с азерб. В.Портнова. ‒ Баку: Язычы, 1983. ‒ 285 с. Из содержания: Проблемы генезиса, этапов развития и исторических форм реализма в азербайджанской литературе: (о творчестве Дж.Мамед- кулизаде) [С. 20‒29]; Критический реализм: Джалил Мамедкулизаде: метод. Поэтика [С.173‒247]; Пролетарский этап в развитии критического реализма. Сабир, его последователи: (о типологическим родстве Сабира и Джалила Мамедкулизаде) [С.247‒268].

1988 6216. Ахундова, Э. Реализм Джалила Мамедкулизаде и опыт русской литературы XIX ‒ начала XX века: [проблемы сравнительной типологии] / Эльмира Ахундова; ред. У.Садыхова; худож. И.Нуралиев. ‒ Баку: Язычы, 1988. ‒ 149 с. 578 BİBLİOQRAFİYA

Содержание: Введение. Общность социально-исторической основы реализма Джалила Мамедкулизаде и русских писателей ХХ века; Поэтика реализма Джалила Мамедкулизаде и опыт русской классической лите- ратуры; «Малый жанр» в творчестве Джалила Мамедкулизаде и А.П.Чехова (некоторые проблемы поэтики). 6217. Ибрагимов, М. Великий демократ / Мирза Ибрагимов; пер.: А.Мустафазаде, Э.Везировой. ‒ Баку: Азернешр, 1988. ‒ 176 с. Содержание: Великий демократ; Демократические идеи в азербай- джанской литературе по Дж.Мамедкулузаде; Первые шаги; Азербайджан- ская печать до «Молла Насреддина»; «Молла Насреддин»; Борьба двух стилей; Мир «мертвецов» и «безумцев»; Проза Дж.Мамедкулузаде; Джалил Мамедкулузаде – советский писатель и журналист; Об осо- бенностях творчества Дж.Мамедкулузаде.

1993 6218. Габиббейли, И. Гений эпохи: [фотоальбом] / Иса Габиббейли; рецензент М.Дж.Джафаров; ред. С.Курбанов. ‒ Баку: Ишыг, 1993. ‒ 43 с., [51] с. Уникальные фотографии и исторические документы албома отра- жают жизнь и деятельность классика азербайджанской литературы, вели- кого писателя-демократа Джалила Мамедкулизаде (Моллы Насреддина) и эпоху, в которой он жил и творил.

1999 6219. Габиббейли, И. Азербайджансуий сатирик Джалил Мамедкулу- заде (Молла Насреддин) / Иса Габиббейли; рецен.: А.Мирахмедов, С.У.Алиева. ‒ Москва: Наука, 1999. ‒ 187 с. Содержание: Джалил Мамедкулизаде – Молла Насреддин – Мирза Джалил; Жизненный путь и деятельность; Драматургия; Проза Джалила Мамедкулизаде; Публицистика Джалила Мамедкулизаде; Семейная судьба и наследники Мирзы Джалила; Бессмертие; Фотографии и доку- менты; Основные даты жизни и творчества Джалила Мамедкулизаде; Деятели культуры о Джалила Мамедкулизаде; Из творческого наследия Джалила Мамедкулизаде; Джалил Мамедкулизаде(Молла Насреддин). Библиография.

2002 6220. Габиббейли, И. Джалил Мамедкулизаде / Иса Габиббейли; ред. Дилсуз; пер. с азерб. Е.Ахундова. ‒ Баку: Чинар-Чап, 2002. ‒ 60 с. 579 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

В книге говорится о выдающемся азербайджанском писателе, демок- рата и общественного деятеля Джалил Мамедкулизаде, о его жизни и творчестве, о борьбе за национальную независимость Азербайджана.

2009 6221. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə: tanıtma kitabı / İsa Həbibbəyli; elmi red. İ. Cəfərli = Jalil Mammadguluzadah (The book of introduction) / Issa habibbeyli = Djalil Mammedgoulouzade (Livre de presentation)/Issa Habibbeyli = Джалил Мамедкулизаде: (книга ознаком- ления) / Иса Габиббейли. ‒ Naxçıvan: Əcəmi, 2009. ‒ 168, [2]. ‒ [На русском языке С.90‒114]. 6222. “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşri tarixindən /nəşrə hazırlayanı və red. A.Ə.Paşayev; Azərb. Resp. Milli arxiv idarəsi = Из истории издания журнала «Молла Насреддин» / Сост. и ред. А.А.Пашаев. ‒ Bakı: Çaşıoğlu, 2009.- 354, [2] s. ‒ Текст на азербайджанском и русском языках.

2010 6223. Габиббейли, И. Джалил Мамедкулизаде / Иса Габиббейли; пер. Эльмира Ахундова. ‒ Севастополь: Изд-во «Дельта», 2010. ‒ 48 с.

2019 6224. Ибрагимова, Дж. Философско-культурологический феномен журнала «Молла Насреддин»: учебное пособие / Дж.Т.Ибрагимова; науч. ред.: Дж.Р.Мамедов; рец.: Р.Дж.Азимова, Ф.М.Гурбанов, Г.Н.Бархалов, Э.А.Агасиева; Министерство Образования Азербайджанской Республики Бакинский Славянский Университет. ‒ Баку: Издательский дом «Зенге- зурда», 2019. ‒ 312 с. Содержание: Введение.- Глава I. Методологическая значимость журнала «Молла Насреддин» в развитии Азербайджанской Нацио- нальной культуры: Народный реализм «молланасреддиновцев»; Кор- реляция преемственности-новаторства журнала «Молла Насреддин».- II. Философская парадигма творчества «Молланасреддиновцев»: Этапы гражданственности в сатире Джалила Мамедкулизаде: от миропознания к миросозданию; Аксиологический аспект произведений Дж.Мамедкули- заде; Антропологизм творчества Мирзы Алекпера Сабира; Антиномии вымысла-реальности как репрезентации М.А.Сабиром понятий личности и общества; Субстанциональность темы родины и народа в поэзии М.А.Сабира; Континуум народности как критерий сатиры Абдуррагим бека Ахвердова; Метафизика трагикомического в творчестве А.Ахвер- дова; Сатирическая интенция графики Азима Азимзаде. 580 BİBLİOQRAFİYA

Статьи, опубликованные в сборниках и периодической печати

1904 6225. Первый в Тифлисе мусульманский пансион и специальная школа: [о разрешении Джалил ага Мамедкулизаде у кавказского началь- ства официальное разрешение на открытие в Тифлисе образцового мусульманнского пансиона и специальной школы] // Шаркы-Рус. ‒ 1904. ‒ № 240, 4 декабря.

1905 6226. Кочарлинский, Ф. Уста Зейнал: [о рассказе Дж.Мамедкули- заде] / Ф.Кочарлинский // Знание. ‒ 1905. ‒ 23 ноября.

1909 6227. Минасазов, Г. «Мертвецы»: [статья о пьесе в журнале «Молла Насреддин»] / Г.Минасазов // Закавказье. ‒ 1909. ‒ 11 сентября.

1913 6228. Минасазов, Г. «Почтовый ящик»: [перевод с татарского для газеты «Баку» Г.Минасазова] / Г.Минасазов // Баку. ‒ 1913. ‒ 23 июня.

1914 6229. Султанов, Э. Ответ к Агамали-оглы: [в статье говорится о Джалила Мамедкулизаде] / Э.Султанов // Тифлисский листок. ‒ 1914. ‒ 13 марта.

1916 6230. Из жизни и прессы мусульман: [29 апреля, в театре ставится новая пьеса «Молла Насреддина» ‒ «Олиляр» (Мертвецы)] // Каспий. ‒ 1916. ‒ 28 апреля. 6231. Из жизни и прессы мусульман: [о новой комедии редактора журнала «Молла Насреддин» «Мертвецы»] // Каспий. ‒ 1916. ‒ 15 апреля. 6232. Из жизни и прессы мусульман: [текст заметки: Доктор Нариманов, сотрудничавший до сего времени в газете «Ени икбал», письмом в редакцию газеты «Аçıq söz» объявляет о своем уходе из состава сотрудников «Ени икбал», объясняя свой поступок тем, что

581 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

руководитель газеты Орудж Оруджев не захотел дать место его рецензии о пьесе «Олиляр», а поместил затем свою рецензию, совершенно не соответствующую его, Нариманова, взглядам и убеждениям] //Каспий. ‒ 1916. ‒ 6 мая. 6233. Мусульманская печать: [о постановке комедии «Молла Нас- реддина», «Олиляр»] // Баку. ‒ 1916. ‒ 11 августа. 6234. Султанов, Э. Из жизни и прессы мусульман: [автор пишет: лет десять назад неджевские мужденды издали коллективную фитву неприз- нания редактора-издателя журнала «Молла Насреддин» Дж.Мамед- кулизаде… Но коллективная фитва ничуть не поколебала авторитета «Молла Насреддина»] / Эйнали Султанов // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 21 мая. 6235. Султанов, Э. Из жизни и прессы мусульман: [в статье говорится о журнале «Молла Насреддин» и пьесе «Мертвецы» ] / Эйнали Султанов // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 28 апреля. 6236. Султанов, Э. Из жизни и прессы мусульман: [о пьесе «Мертвецы»] / Э.Султанов // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 21 мая. 6237. Султанов, Э. Театр и музыка: мусульманская драма: [во вторник. 10 мая в театре ГАЗ Тагиева мусульманскими артистами была представлена во второй раз пьеса «Олиляр» «Молла Насреддина» / Эйнали Султанов // Каспий. ‒ 1916. ‒ 12 мая. 6238. Султанов, Э. Телеграмма: [в телеграмме говорится: постав- ленная здесь 29 апреля, пьеса «Молла Насреддин», «Олиляр» имела необычайный успех и прошла при переполненном театре] / Эйнали Султанов // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 3 мая.

1923 6239. Тюркский сатирагит: [бенефис пьесы «Мертвецы» Джалила Мамедкулизаде]«Олюляр»] // Бакинский рабочий. ‒ 1923. ‒ 20 апреля. 6240. Шариф, А. Тюркский театр в Закавказье: [о пьесе «Мертвецы» Джалила Мамедкулизаде] / Азиз Шариф // Пламя. ‒ 1923. ‒ № 2. ‒ С.11‒12.

1927 6241. Кулиев, М. Заметки о современной тюркской литературе: [о комедии Джалил Мамедкулизаде «Мертвецы»] / М.Кулиев // Бакинский рабочий. ‒ 1927. ‒ 19 сентября.

1929 6242. Культурная смычка народов ЗСФСР: [Мамедкулизаде фото] // Заря Востока. ‒ 1929. ‒ 16 июля.

582 BİBLİOQRAFİYA

6243. Либерман, Г. Культурная победа рабочих тюрок: [«Anamın kitabı» на сцене тюркского рабочего театра] / Г.Либерман // Огонек. ‒ 1929. ‒ № 26. ‒ С.17. 6244. Мамедкулизаде Джалил: [краткие сведения] // Литературная энциклопедия. ‒ Москва, 1929. ‒ Т. 1. ‒ С. 586. 6245. Мамедкулизаде Джалил // Заря Востока. ‒ 1929. ‒ 16 июня. 6246. Татулов, Г. К вопросу о попутничестве: [в статье говорится о сильных кадров поэтов, писателей Азербайджана: Мамедкулизаде, Ахвер- дове, Джабарлы и др. ] / Г.Татулов // Заря Востока. ‒ 1929. ‒ 12 ноября.

1932 6247. От похоронной комиссии Дж.Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1932. ‒ 6 января.

1935 6248. Молла Насреддин: [о пьесе «Мертвецы» Дж.Мамедкулизаде] // Литературный Азербайджан. ‒ 1935. ‒ № 1; 2. ‒ С. 57‒61. 6249. Шариф, Аз. Женщина в предреволюционной литературе: [о женских характерах в творчестве Джалила Мамедкулизаде] / Азиз Шариф // Литературное Зкавказье. ‒ 1935. ‒ № 3. ‒ С.197‒199.

1936 6250. Климович, Л. Избранные сочинения Дж.Мамедкулизаде / Л.Климович // Литературная газета. ‒ 1936. ‒ 15 августа. – С.4. 6251. Назим, А. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) и его творчество / Али Назим // Джалил Мамедкулизаде. Избранные сочинения. ‒ Тифлис, 1936. ‒ С. 9‒51. 6252. Назим, А. Молла Насреддин и его творчество / А.Назим // На рубеже. ‒ 1936. ‒ 15 января.

1937 6253. Климович, Л. О пьесе «Мертвецы» Мамедкулизаде (Молла Насреддин) / Л.Климович // Новый мир. ‒ 1937. ‒ К.8. ‒ С. 272‒275. 6254. Театр Советского Азербайджана: [в статье говорится о роли Дж.Мамедкулизаде в развитии драматургии Азербайджана] // Бакинский рабочий. ‒ 1937. ‒ 30 сентября. 6255. Шариф, А. Гоголь и Молла Насреддин: [влияние сатирического реализма Н.В.Гоголя на творчество азербайджанского сатирика Дж.Ма- медкулизаде] / Азиз Шариф //Бакинский рабочий. ‒ 1937. ‒ 4 марта. – C. 4. 6256. Шариф, А. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин): [к 5‒ой 583 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

годовщине со дня смерти азербайджанского писателя-сатирика] / Азиз Шариф // Бакинский рабочий. ‒ 1937. ‒ 5 января. ‒ С.3. 6257. Шариф, А. О повести Дж.Мамедкулизаде (Молла Насреддин) «События в селении Данабаш» / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1937. ‒ № 10‒11. ‒ С. 108‒109.

1938 6258. Шариф, А. Правда о Мамедкулизаде (Молла Насреддин): [ответ Климовичу на его статью о пьесе «Мертвецы»] / Азиз Шариф // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1938. ‒ № 4. ‒ С.84‒90.

1939 6259. Ибрагимов, М. Великий демократ / Мирза Ибрагимов // Лите- ратурный Азербайджан. ‒ 1939. ‒ № 9. ‒ С. 51‒56.

1940 6260. Ариф, М. Проза Советского Азербайджана: [об азербайджан- ской прозе, о сатирических рассказах Джалила Мамедкулизаде] / Мамед Ариф // Декада Азербайджанской литературы в Москве. ‒ Баку, 1940. ‒ С.114‒116; Правда. ‒ 1940. ‒ 14 мая. 6261. Ибрагимов, М. Великий демократ: Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) / Мирза Ибрагимов // Литературный Азербайджан. ‒ 1940. ‒ № 3. ‒ С. 51‒58; № 6. ‒ С.49‒57. 6262. Мир Джалал. Основоположники нашей художественной прозы: [о роли Ахвердова и Молла Насреддина] / Мир Джалал // Декада Азербайджанской литературы в Москве. ‒ Баку, 1940. ‒ С. 78‒80. 6263. Рафили, М. Творческое содружество: [о журнале «Молла Насреддин» в борьбе с феодальным миром, фанатизмом и помещичьим гнетом] / Микаил Рафили // Декада Азербайджанской литературы в Москве. ‒ Баку, 1940. ‒ С.179‒181; Известия. ‒ 1940. ‒ 18 мая. 6264. Рзагулизаде, М. Алманах азербайджанской советской литерату- ры: [одноименная книга охватывает избранные образцы произведений всех наших писателей, в том числе Джалила Мамедкулизаде] / Микаил Рзагулизаде // Декада Азербайджанской литературы в Москве. ‒ Баку, 1940. ‒ С. 81‒82. 6265. Шагинян, М. Об азербайджанской прозе: [в статье говорится о классиков азербайджанской прозы, в том числе и о Дж.Мамедкулизаде] / Мариетта Шагинян // Новый мир. ‒ 1940. ‒ № 6. ‒ С.239‒244. 6266. Шагинян, М. Проблемы азербайджанской прозы: [о творчестве Джалила Мамедкулизаде] / Мариетта Шагинян // Литературная газета. ‒ 1940. ‒ 20 мая.

584 BİBLİOQRAFİYA

1941 6267. Ломидзе, Г. Джалил Мамедкулизаде / Г.Ломидзе // Литератур- ное обозрение. ‒ 1941. ‒ № 11. ‒ С.38‒40. 6268. Пратусевич, М. Мастер коротких рассказов / М.Пратусевич // Литературная газета. ‒ 1941. ‒ 12, 18 января. 6269. Сарыханов, Г. Театр в Нахичевани: [Джалил Мамедкулизаде и Нахичеванский театр] / Г.Сарыханов // Бакинский рабочий. ‒ 1941. ‒ 22 мая. 6270. Шариф, Аз. Новое о творчестве Молла Насреддина / Азиз Шариф // Заря Востока. ‒ 1941. ‒ 11 мая.

1944 Джалил Мамедкулизаде ‒75

6271. Ахундов, Н. Содружество кисти и пера: [к 75-летию со дня рождения Мамедкулизаде Джалила (Молла Насреддина) / Н.Ахундов // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 24 декабря. ‒ С.3. 6272. Вечер памяти Джалила Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 27 декабря. ‒ С.1. 6273. Гусейн, М. Великий сатирик-демократ / М.Гусейн // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 24 декабря. 6274. Ибрагимов, М. Джалил Мамедкулизаде и просвещение / Мирза Ибрагимов // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 13 декабря. 6275. Ибрагимов, М. Писатель, журналист, учитель / Мирза Ибра- гимов // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 24 декабря. 6276. Либерман, Г. Великий азербайджанский сатирик / Г.Либерман // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 19 декабря. 6277. Мамедкулизаде, Г.Х. Воспоминания о писателе / Г.Мамед- кулизаде // Вышка. ‒ 1944. ‒ 23 декабря. 6278. На родине Джалила Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 17 декабря. 6279. Перед юбилеем // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 13 декабря. 6280. Рзаева, Р. «Молла Насреддин» / Р.Рзаева // Бакинский рабочий. ‒ 1944. ‒ 24 декабря. 6281. Шариф, А. Великий просветитель / Азиз Шариф // Вышка. ‒ 1944. ‒ 18 декабря. ‒ С.2. 6282. Шариф, А. Из литературного наследия Дж.Мамедкулизаде / Азиз Шариф // Известия Азербайджанского филиала Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1944. ‒ № 12. ‒ С.311.

585 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1945 6283. Вечер в Тавризе: [посвященный жизни и творчестве Дж.Ма- медкулизаде, организованный в Доме культуры ВОКС] // Литературная газета. ‒ 1945. ‒ 3 марта. ‒ С.4. 6284. Памятник Молла Насреддину: [будет установлен на родине писателя в селе Неграм Нахичеванского района] // Бакинский рабочий. ‒ 1945. ‒ 18 марта.

1947 6285. Ибрагимов, М. Джалил Мамедкулизаде и революциионно- демократический театр Азербайджана начала ХХ века / Мирза Ибрагимов // Известия Академии Наук Азербайджанской ССР. Раздел общественных наук. ‒ 1947. ‒ № 1. ‒ С. 15‒27. 6286. К 15-летию со дня смерти Джалила Мамедкулизаде: [отмечает общественность Баку] // Бакинский рабочий. ‒ 1947. ‒ 15 января. 6287. Шагинян, М. Сила народного гения / Мариетта Шагинян // Литературная газета. ‒ 1947. ‒ 23 августа.

1948 6288. Ибрагимов, М. О демократическом движении в Южном Азербайджане в 1945-1946 гг.: [в статье рассказывается, в период 1905- 1910 гг. в борьбе с пантюркизмом и панисламизмом Азербайджанский народ выдвинул Дж.Мамедкулизаде ‒ передового человека своей эпохи, гордость национальной культуры Азербайджана] / Мирза Ибрагимов. ‒ Баку, 1948. ‒ С. 17‒19. 6289. Мамедкулизаде, Г. Из «Воспоминаний» / Гамида Мамедкули- заде // Труды Института Литературы и Языка имени Низами Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1948. ‒ С. 55‒64.

1949 6290. На родине Джалила Мамедкулизаде: [Селение Неграм ‒ ныне культурный центр] // Бакинский рабочий. ‒ 1949. ‒ 28 мая. 6291. Пашаев, М.Дж. Джалил Мамедкулизаде и русская культура / М.Дж.Пашаев // Коммунист. ‒ 1949. ‒ № 55.

1950 6292. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) 1869‒1932: Избранные произведения: [в однотомник «Избранные произведения» Джалила Мамедкулизаде (Молла Насреддин) вошли лучшие рассказы и 586 BİBLİOQRAFİYA

повести писателя, пьесы «Мертвецы»и «Кяманча»] // Декада Азербай- джанской литературы: каталог книг. ‒ Баку, 1950. ‒ С. 3. 6293. Ибрагимов, М. Драматургия Джалила Мамедкулизаде и ее роль в развитии азербайджанского театра / Мирза Ибрагимов // Искусство Азербайджана. ‒ Баку, 1950. ‒ Т. 3. ‒ С. 93‒103. 6294. Лебединский, Ю. Джалил Мамедкулизаде: (Молла Насреддин): 1869-1932: [предисловие] // Курбанали-бек / Дж.Мамедкулузаде. ‒ Москва, 1950. ‒ С. 3‒5. 6295. Шариф, А. Джалил Мамедкулизаде: [вступительная статья] / Азиз Шариф // Избранные произведения / Дж.Мамедкулизаде (Молла Насреддин). ‒ Баку, 1950. ‒ С. 5‒20.

1952 6296. Оруджали, Г. Гоголь в Азербайджанской литературной крити- ке: [о статье Джалила Мамедкулизаде «Гоголь» опубликованной в журна- ле «Молла Насреддин» [№ 14 за 1909 г.] / Г.Оруджали // Н.В.Гоголь и Азербайджанская литература. ‒ Баку, 1952. ‒ С. 92‒100. 6297. Рафили, М. Н.В.Гоголь и Азербайджанская литература: [в статье говорится о деятельности журнала «Молла Насреддин» и рассказах Джалила Мамедкулизаде] / Микаил Рафили // Н.В.Гоголь и Азербайджан- ская литература. ‒ Баку, 1952. ‒ С. 25‒53. 6298. Талыбзаде, К.А. Реализм Гоголя и классики азербайджанской литературы: [о творчестве Джалила Мамедкулизаде] / К.А.Талыбзаде // Русский язык в нерусской школе. ‒ 1952. ‒ Вып.3. ‒ С.21‒32.

1954 6299. Гусейн, М. Заметки об азербайджанском романе: (анализ повести Дж.Мамедкулизаде «События в селении Данабаш»; перевод М.Мирьяхяев) / Мехти Гусейн // В братском единстве. Некоторые вопро- сы развития литератур народов СССР: Сборник статей. ‒ Москва, 1954. ‒ С.380‒381. 6300. Мамедкулизаде Джалил // Большая Советская Энциклопедия: второе издание. ‒ Москва, 1954. ‒ Т. 26. ‒ С. 189. 6301. Миклашевская, Н.М. Театральные художники: [о создании декораций к спектаклю «Олиляр» [«Мертвецы»] / Н.М.Миклашевская // Искусство Азербайджана. ‒ 1954. ‒ Т.4. ‒ С.321. 6302. Мирзоева, Ш. Борьба Джалила Мамедкулизаде против религии ислама / Ш.Мирзоева // Литературный Азербайджан. ‒ 1954. ‒ № 11. ‒ С. 70‒72. 587 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6303. Пашаев, М. О псевдониме «Хардамхаял» принадлежащем писа- телям М.С.Ордубади и Дж.Мамедкулизаде: резюме / М.Пашаев // Докла- ды Академии Наук Азербайджанской ССР: 1954. ‒ Т. 10, № 11. ‒ С. 817‒820. 6304. Печнова, И. Джалил Мамедкулизаде ‒ два рассказа: «Цирюль- ник», Беспокойство» / И.Печнова, Л.Юдкевич // Литературный Азербай- джан. ‒ 1954. ‒ № 1. ‒ С.55‒59.

1955 6305. Мирзоева, Ш. Об эстетических взглядах Джалила Мамедкули- заде / Ш.Мирзоева // Труды Института истории и философии Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1955. ‒ Т.7. ‒ С.213‒227.

1956 6306. К 40-летию первой постановки комедии «Олиляр» [«Мертвецы»] Джалила Мамедкулизаде // Вышка. ‒ 1956. ‒ 27 мая.

1957 6307. Дашевский, Ю. Драматург, прозаик, публицист: к 25-летию со дня смерти Дж.Мамедкулизаде / Ю.Дашевский // Литературная газета. ‒ 1957. ‒ 22 января. ‒ С. 3. 6308. Заманов, А. Бичом сатиры: [к 25-летию со дня смерти Дж.Ма- медкулизаде] / Азад Заманов // Бакинский рабочий. ‒ 1957. ‒ 4 января. 6309. Мамедов, А. Великий сатирик: [к 25-летию со дня смерти Дж.Мамедкулизаде] / А.Мамедов // Молодежь Азербайджана. ‒ 1957. ‒ 4 января. 6310. Мамедов, А. Традиции Н.В.Гоголя в азербайджанской класси- ческой литературе / А.Мамедов // Ученые записки Азербайджанского Пе- дагогического Института имени М.Ф.Ахундова: Серия филологическая. ‒ 1957. ‒ Вып.11. ‒ С. 155. 6311. Мамедов, Дж. О повести «События в селении Данабаш» / Джалал Мамедов // События в селении Данабаш / Дж.Мамедкулизаде (Молла Насреддин). ‒ Баку, 1957. ‒ С. 3‒5. 6312. Научная сессия, посвященная 25-летию со дня смерти Джалила Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1957. ‒ 5 января. 6313. Шариф, Аз. Джалил Мамедкулизаде в дни 1905 года: [к 25‒летию со дня смерти] // Литературный Азербайджан. ‒ 1957. ‒ № 4. ‒ С. 96‒102.

588 BİBLİOQRAFİYA

1958 6314. Велиев, С.А. Синонимы в рассказах Дж.Мамедкулизаде: резюме / С.А.Велиев // Ученые записки Кировабадского Педагогического Института имени Г.Зардаби. ‒ 1958. ‒ № 6. ‒ С. 351‒352. 6315. Мейльман, М. Джалил Мамедкулизаде: 1866‒1932: (о жизни и творчестве писателя) / М.Мейльман // Азербайджанская литература: реко- мендательный указатель. ‒ Москва, 1958. ‒ С. 38‒40. 6316. Рагимова, Г. Об особенности художественного мастерства в драматургии Джалила Мамедкулизаде / Г.Рагимова // Ученые записи АГУ имени С.М.Кирова. ‒ 1958. ‒ № 1. 6317. Шариф, А. Молла Насреддин: [предисловие] / Азиз Шариф // Почтовый ящик / Дж.Мамедкулизаде (Молла Насреддин). ‒ Москва, 1958. ‒ С. 3‒12.

1959 6318. Рагимова, Г. Комедия Джалила Мамедкулизаде «Сборище су- мащедших»: резюме / Г.Рагимова // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия общественных наук. ‒ 1959. ‒ № 2. ‒ С. 100‒101. 6319. Шариф, А. Джалил Мамедкулизаде: (Молла Насреддин): [предисловие] / Азад Шариф // Избранное / Дж.Мамедкулузаде. ‒ Москва, 1959. ‒ С. 3‒18.

1961 6320. Алиев, Я. Джалил Мамедкулизаде о редакционной сущности религии / Я.Алиев // Ученые записи АГУ им. С.М.Кирова. ‒ 1961. ‒ № 2. 6321. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) 1866-1932 // Азербайджанские рассказы: в двух томах. ‒ Баку, 1961. ‒ Т. 1. ‒ С. 120. 6322. Рагимова, Г. Джалил Мамедкулизаде и некоторые вопросы азербайджанской драматургии ХХ века: резюме / Г.Рагимова // Труды Музея Азербайджанской Литературы имени Низами. ‒ 1961. ‒ Т. 1. ‒ С. 136‒137. 6323. Рамазанов, Ф. Критика религиозно-исламской морали в твор- честве Джалила Мамедкулизаде / Ф.Рамазанов // Труды Азербайджанско- го Политехнического Института. ‒ 1961. ‒ Вып. VIII. 6324. Рзакулизаде, М. Предисловие: [о пьесах и рассказах Джалила Мамедкулизаде] / М.Рзакулизаде, К.Мамедов // Азербайджанские расска- зы: в двух томах. ‒ Баку, 1961. ‒ Т. 1. ‒ С. 7‒9.

589 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1962 6325. Алекперов, Я. О революционно-демократических взглядах Джалила Мамедкулизаде / Я.Алекперов // Ученые записи АГУ им. С.М.Кирова. ‒ 1962. ‒ № 3. 6326. Мамедкулизаде Джалил // Народы Кавказа. ‒ Москва, 1962. ‒ С.166. 6327. Мамедов, А.С. Дж.Мамедкулизаде и традиции Н.В.Гоголя / А.С.Мамедов // Ученые записки Азербайджанского Педагогического Института имени М.Ф.Ахундова. Серия филологическая. ‒ 1962. ‒ Вып. XV. ‒ С. 43‒64. 6328. Мацуев, Н. Мамедкулизаде Джалил / Н.Мацуев // Советская художественная литература и критика [1958‒1959]: библиография. ‒ Москва, 1962. ‒ С. 204, 518. 6329. Шариф, А. Молла Насреддин (1866-1932) / Азиз Шариф // Джалил Мамедкулизаде. Уста Зейнал: рассказы. ‒ Баку, 1962. ‒ 3‒8.

1963 6330. Мамедкулизаде Джалил // Энциклопедический словарь. ‒ М., 1963. ‒ Т. 1. ‒ С. 644.

1964 6331. Гассиев, И. Переписка выдающегося писателя / И.Гассиев // Бакинский рабочий. ‒ 1964. ‒ 13 февраля. ‒ С. 4. 6332. Джалил Мамедкулизаде о Н.В.Гоголе // Великая дружба Азер- байджанского и русского народов: [с древних времен до наших дней: документы, письма, статьи, воспоминания, художественные произведе- ния. ‒ Баку, 1964. ‒ К. 1. ‒ С. 212‒214. 6333. Курбанов, Ш. Введение: [о статье Дж.Мамедкулизаде, посвя- щенной столетию со дня рождения Н.В.Гоголя И о деятельности журнала «Молла Насреддин»] / Шихали Курбанов // Этапы развития азербайджа- но-русских литературных связей в XIX в. ‒ Баку, 1964. ‒ С. 13‒14; 16‒17. 6334. Шариф, А. Мертвецы: [предисловие] / Азиз Шариф // Джалил Мамедкулизаде. Мертвецы: комедия в четырех действиях. ‒ Баку, 1964. ‒ C. 3‒12.

1965 6335. Гусейнов, Э. Книги, книги… / Э.Гусейнов // Молодежь Азер- байджана. ‒ 1965. ‒ 21 ноября. ‒ С. 4. 6336. Заманов, А. Джалил Мамедкулузаде: [предисловие] / Аббас Заманов // Авось и возвратят: Избранные рассказы / Дж.Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1965. ‒ С. 3‒6.

590 BİBLİOQRAFİYA

6337. К юбилею Дж.Мамедкулизаде // Баку. ‒ 1965. ‒ 7 октября, 5 ноября. 6338. Мамедов, С. Жизнь Гамиды ханум: [о спутнике писателя Мамедкулизаде и дочери писателя Джаваншира] / С.Мамедов // Баку. ‒ 1965. ‒ 30 июня. ‒ С.3. 6339. Мир Джалал. Об особенностях реализма Джалила Мамед- кулизаде / Мир Джалал // Литературный Азербайджан. ‒ 1965. ‒ № 4. ‒ С. 114‒120. 6340. Навстречу юбилею Джалила Мамедкулизаде // Вышка. ‒ 1965. ‒ 10 июня. 6341. Новые издания «Азернешра» к 100-летию со дня рождения Дж.Мамедкулизаде // Вышка. ‒ 1965. ‒ 16 июня. 6342. О проведении 100-летия со дня рождения Джалила Мамедкулизаде // Вышка. ‒ 1965. ‒ 20 февраля. 6343. Объект сатиры великого писателя // Баку. ‒ 1965. ‒ 10 декабря. 6344. Памяти Дж.Мамедкулизаде: [научная сессия посвященная 100-летию со дня рождения выдающегося представителя азербай- джанской литературы Джалила Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 1965. ‒ 21 ноября. ‒ С.4. 6345. Сафаров, Дж. О сценической судьбе «Мертвецов»: [к 100- летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде] / Джабир Сафаров // Литературный Азербайджан. ‒ 1965. ‒ № 5. ‒ С. 97‒99. 6346. Хандан, Дж. Объект сатиры великого писателя-демократа / Джафар Хандан // Баку. ‒ 1965. ‒ 10 декабря. – С. 3. 6347. Юбилей выдающегося писателя: к 100-летию Дж.Мамедкули- заде //Бакинский рабочий. ‒ 1965. ‒ 20 февраля.

1966 Джалил Мамедкулизаде ‒ 100

6348. Абушев, Х. Три года с классиком / Х.Абушев // Агитатор. ‒ 1966. ‒ № 14. ‒ С. 30. 6349. Алекперов, Я. Глашатай свободы и демократии / Я.Алекперов // Агитатор. ‒ 1966. ‒ № 14. ‒ С. 25. 6350. Алиев, А. Неизвестная статья великого драматурга / А.Алиев // Баку. ‒ 1966. ‒ 5 марта. ‒ С. 3. 6351. Арзуманов, В. Певец дружбы и свободы / В.Арзуманов // Молодежь Азербайджана. ‒ 1966. ‒ 3 августа. 6352. Ахмедов, Т. Воспоминания о комедии «Мертвецы» и ее первых постановках / Т.Ахмедов // Баку. ‒ 1966. ‒ 3 января. – С.3. 591 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6353. Бадалов, Э. На языках братских народов / Э.Бадалов // Баку. ‒ 1966. ‒ 5 февраля. ‒ С.3. 6354. Байрамов, Ф. Джалил Мамедкулизаде в русской печати и кри- тике / Ф.Байрамов // Баку. ‒ 1966. ‒ 5 октября. ‒ С. 3; Огни Мингечаура. ‒ 1966. ‒ 9 октября. ‒ С.2. 6355. Байрамов, Ф. Произведения Дж.Мамедкулизаде на языках народов мира / Фарман Байрамов // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 6. ‒ С. 107‒108. 6356. В честь юбилея выдающегося сатирика Джалила Мамедку- лизаде: [посвящен литературно-художественный тематический вечер в Азербайджанском Государственном Университете имени С.М.Кирова] // Бакинский рабочий. ‒ 1966. ‒ 1 апреля. ‒ С. 4. 6357. Велиев, С. Писатель и учитель / С.Велиев // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 3. ‒ С. 116‒118. 6358. Гасанзаде, Г. Мои воспоминания о большом писателе / Г.Гасан- заде // Вышка. ‒ 1966. ‒ 13 октября. 6359. Гассиев, И. Документы рассказывают о Джалиле Мамедку- лизаде / И.Гассиев, А.Пашаев // Вышка. ‒ 1966. ‒ 27 февраля. 6360. Гулиа, Г. Фельетоны, обращенные в будущее / Г.Гулиа // Баку. ‒ 1966. ‒ 3 ноября. 6361. Джангиров. А. «… свои мысли – языком простым…» / А.Джан- гиров // Баку. ‒ 1966. ‒ 12 октября. 6362. Заманов, А. Выдающийся журналист / А.Заманов // Литератур- ный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 7. ‒ С. 105‒108. 6363. Заманов, А. Послесловие / Аббас Заманов // Избранные произведения: в двух томах / Дж.Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1966. ‒ Т. 2. ‒ С. 436‒439. 6364. Издают Баку и Москва // Вышка. ‒ 1966. ‒ 19 января. 6365. Курбанов, Г. В поселковой библиотеке / Г.Курбанов // Вышка. ‒ 1966. ‒ 18 ноября. ‒ С.4. 6366. Курбанов, Ш. Джалил Мамедкулизаде и его журнал / Ш.Кур- банов // Баку. ‒ 1966. ‒ 13 апреля. 6367. Курбанов, Ш. Друзья-единомышленники / Ш.Курбанов // Баку. ‒ 1966. ‒ 8 декабря. 6368. Лебедева, Л. Без страха и сомненья… / Л.Лебедева // Джалил Мамедкулузаде. Четки хана: повесть и рассказы. ‒ Москва, 1966. ‒ С. 3‒15. 6369. Лукьянова, С. Мастер разящего смеха / С.Лукьянова // Комму- нист Сумгаита. ‒ 1966. ‒ 16 декабря; Кировабадский рабочий. ‒ 1966. ‒ 16 декабря. 592 BİBLİOQRAFİYA

6370. Магеррамли, Д. Малоизвестные статьи Дж.Мамедкулизаде / Джамал Магеррамли // Баку. ‒ 1966. ‒ 31 января. 6371. Малоизвестная статья Джалила Мамедкулизаде // Баку. ‒ 1966. ‒ 13 октября. 6372. Мамедли, Г. Писатель, учитель, друг / Г.Мамедли // Баку. ‒ 1966. ‒ 21 марта. 6373. Мамедли, Г. Типы и прототипы / Г.Мамедли // Баку. ‒ 1966. ‒ 19 октября. ‒ С.3. 6374. Мамедов, А. Джалил Мамедкулизаде и русский реализм / А.Мамедов // Тезисы докладов на научной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1966. ‒ С.6‒8. 6375. Мамедов, А. Тифлисский период жизни Джалила Мамедкулиза- де / А.Мамедов // Баку. ‒ 1966. ‒ 8 октября. ‒ С.3. 6376. Мамедов, М. Мастер композиции / Мамед Мамедов // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 9. ‒ С. 90‒94. 6377. Махмудов, А. Литературный вечер: [в Мингечауре посвящен- ный 100-летию со дня рождения азербайджанского писателя Дж.Мамед- кулизаде] / А.Махмудов // Огни Мингечаура. ‒ 1966. ‒ 23 октября. ‒ С.4. 6378. Мир Джалал. Большой мастер малого жанра / Мир Джалал // Ученые записки Азербайджанского Университета: Серия языка и литера- туры. ‒ 1966. ‒ № 1. ‒ С. 3‒12. 6379. Мусаев, А. Джалил Мамедкулизаде как исследователь творчес- тва М.Ф.Ахундова / Али Мусаев // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ С. 111‒112. 6380. На родине Дж.Мамедкулизаде: [торжественный вечер в Нахи- чевани, посвященный столетию со дня рождения выдающегося писателя] // Бакинский рабочий. ‒ 1966. ‒ 5 ноября. ‒ С.4. 6381. Насреддин XX века // Комсомольская правда. ‒ 1966. ‒ 22 февраля. 6382. Новрузов, И. Журналистское наследие великого писателя / И.Новрузов // Баку. ‒ 1966. ‒ 17 ноября. 6383. Памяти Дж.Мамедкулизаде: [научная сессия, проведенная в Кубе Институтом Литературы и Языка и Музеем Истории Азербайджан- ской Литературы имени Низами] // Бакинский рабочий. ‒ 1966. ‒ 11 ноября. ‒ С. 2; Вышка. ‒ 1966. ‒ 11 ноября. ‒ С. 3. 6384. Памяти Джалилу Мамедкулизаде: [о подготовке предприятий и учреждений Кировабада к юбилею] // Вышка. ‒ 1966. ‒ 6 марта. ‒ С.3. 6385. Пашаева, А. Замечательный рассказ: [о рассказе Дж.Мамедку- лизаде «Авось и возвратят»] / А.Пашаева // Ученые записки Азербай- 593 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

джанского Университета. Серия языка и литературы. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ С.114‒117. 6386. Писатель и дети // Баку. ‒ 1966. ‒ 19 июля. 6387. Посвящается замечательному сатирику: [о научной сессии Института Литературы и Языка имени Низами республиканской АН, посвященной юбилею выдающегося писателя-сатирика Дж.Мамедкулиза- де] // Бакинский рабочий. ‒ 1966. ‒ 21 октября. ‒ С. 4. 6388. Посвящается юбилею выдающегося сатирика: [литературно- художественный вечер посвященный Дж.Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 1966. ‒ 9 октября. – С.4. 6389. Рошаль, А. Великий азербайджанский реалист Дж. Мамедкули- заде / А.А.Рошаль // Тезисы докладов на научной конференции, посвя- щенной 100-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1966. ‒ С. 4‒6. 6390. Рустамов, Т. Выдающийся азербайджанский атеист / Т.Рустам- ов // Наука и религия. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ С. 61‒62. 6391. Сафаров, Дж. «Мертвецы» на таджикской сцене / Дж.Сафаров // Баку. ‒ 1966. ‒ 17 февраля. – С. 3. 6392. Столетие со дня рождения Джалила Мамедкулизаде // Коммунист. ‒ 1966. ‒ 2 октября. ‒ С.4. 6393. Тагиева, С. Издатель, редактор, душа журнала / С.Тагиева // Баку. ‒ 1966. ‒ 28 февраля. ‒ С.3. 6394. Тема строительства в «Молла Насреддину» // Строитель. ‒ 1966. ‒ 16 апреля. ‒ С. 4. 6395. Тохадзе-Решетникова, Н. Приветливый сосед / Н.Тохадзе-Ре- шетникова // Баку. ‒ 1966. ‒ 28 июля. ‒ С.2. 6396. Традиции Молла Насреддина: [вечер памяти выдающегося сатирика] // Баку. ‒ 1966. ‒ 2 апреля. ‒ С.4. 6397. Хандан, Дж. Боевой журнал: [о журнале «Молла Насреддин» возглавляемым Джалилом Мамедкулизаде] / Джафар Хандан // Лите- ратурный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 3. ‒ С. 112‒115. 6398. Шариф, А. Джалил Мамедкулизаде: [предисловие] / Азад Шариф // Избранные произведения / Дж.Мамедкулузаде. ‒ Баку, 1966. ‒ С. 11‒28. 6399. Шариф, А. История одного снимка / Азиз Шариф // Молодежь Азербайджана. ‒ 1966. ‒ 9 февраля. ‒ С.3. 6400. Шариф, А. Молла Насреддин: [предисловие] /Азад Шариф // Почтовый ящик / Дж.Мамедкулузаде. ‒ Москва, 1966. ‒ С. 3‒12. 6401. Шариф, А. Начало пути / Азиз Шариф // Литературный Азер- байджан. ‒ 1966. ‒ № 2. ‒ С.97‒104. 594 BİBLİOQRAFİYA

6402. Шариф, А. Образы армян в творчестве Мамедкулизаде / Азиз Шариф // Литературная Армения. ‒ 1966. ‒ № 10. ‒ С.63‒69. 6403. Шариф, А. Первая азербайджанская новелла: [о рассказе Дж.Мамедкулизаде «Почтовый ящик»] / Азиз Шариф // Молодежь Азер- байджана. ‒ 1966. ‒ 9 января. 6404. Шариф, А. Право на бессмертье / Азиз Шариф // Дружба народов. ‒ 1966. ‒ № 12. ‒ С.254‒257. 6405. Шариф, А. Рождение «Молла Насреддина» / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 3. ‒ С. 112‒115. 6406. Эфендиев, В. На казахском, латышском, болгарском: (о переводах произведений Дж.Мамедкулизаде на эти языки) / В.Эфендиев // Баку. ‒ 1966. ‒ 25 июня.

1967 6407. Агаев, Э. В Неграме сегодня: 70 лет назад Дж.Мамедкулизаде начинал трудовую жизнь смотрителем школы / Э.Агаев // Вышка. ‒ 1967. ‒ 4 июня. 6408. Азери, А. Это было в Табризе / Али Азери // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 56‒65. 6409. Айтматов, Ч. Великий мастер: (Дж.Мамедкулизаде и его вли- яние на киргизскую литературу) / Чингиз Айтматов // Бакинский рабочий. ‒ 1967. ‒ 4 июня. 6410. Алиев, Р. Джалил Мамедкулизаде и туркменская литература: (научная сессия Академии Наук Азербайджанской ССР, посвященной 100-летию со дня рождения писателя Дж.Мамедкулизаде) / Р.Алиев // Баку. ‒ 1967. ‒ май. 6411. Анар. «Большое бремя –понимать» / Анар // Новый мир. ‒ 1967. ‒ № 6. ‒ С.233‒244. 6412. Арзуманов, В. На многих языках мира / В.Арзуманов // Моло- дежь Азербайджана. ‒ 1967. ‒ 23 апреля. ‒ С.3. 6413. Ахмедов, Т. Призыв к свободе, к дружбе / Т.Ахмедов // Баку. ‒ 1967. ‒ 5 июля. 6414. Бадалов, Э. На многих языках / Э.Бадалов // Вышка. ‒ 1967. ‒ 4 июня. ‒ С.3. 6415. Гусейнов, А. От юмора к памфлету / А.Гусейнов // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 34‒35. 6416. Заманов, А. Сподвижники / А.Заманов // Литературный Азер- байджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 47‒49. 6417. Кенешеи, М. Мой любимый автор: (об известности Дж.Мамед- кулизаде в Венгрии) / М.Кенешеи // Молодежь Азербайджана. ‒ 1967. ‒ 4 июня.

595 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6418. Мамедов, А. К опыту Гоголя / А.Мамедов // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 30‒33. 6419. Мир Джалал. Поборник народности / Мир Джалал // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 3‒6. 6420. Мирахмедов, А. Мирза Джалил и мировая культура / Азиз Мирахмедов // Коммунист. ‒ 1967. ‒ 3 июня. 6421. Мирахмедов, А. Рядом с большевиками / А.Мирахмедов // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 7‒12. 6422. Моллаев, И. Поборник знания / И.Моллаев // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 4. ‒ С. 124‒126. 6423. Насиров, Я. События в селении Данабаш / Я.Насиров // Ученые записи АГУ им. С.М.Кирова. Серия языка и литературы. ‒ 1967. ‒ № 2. 6424. Пашаева, А. Критика буржуазной интеллигенции: [о пьесе Дж.Мамедкулизаде «Книга моей матери»] / А.Пашаева // Ученые записки Азербайджанского Университета. Серия языка и литературы. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ С.38‒42. 6425. Персонажи Джалила Мамедкулизаде глазами художника // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 22‒23. 6426. Подготовка к празднованию 100-летия со дня рождения Дж. Мамедкулизаде // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 140‒ 141. 6427. Рагимова, И. О сатирическом начале в повести Джалила Мамедкулизаде «События в селении Данабаш» / И.Рагимова // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ С. 129‒132. 6428. Рагимова, И. Роль комического в творчестве Дж.Мамедкули- заде: резюме / И.Рагимова // Известия Академии Наук Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права. ‒ 1967. ‒ № 2. ‒ С. 115‒122. 6429. Рамазанов, Ф. Новые идеалы ‒ новая мораль / Ф.Рамазанов // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 36‒40. 6430. Рамазанова, С. Некоторые социологические проблемы в твор- честве Дж.Мамедкулизаде / С.Рамазанова // Ученые записки Азербай- джанского Университета. Серия исторических и философских наук. ‒ 1966. ‒ № 8. ‒ С. 77. 6431. Рустам, С. Я знал его: [воспоминания о писателе к 100‒летию Дж.Мамедкулизаде] / С.Рустам // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 50‒55. 6432. Талыбзаде, К. Слово ‒ оружие / Камал Талыбзаде // Литератур- ный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 24‒29. 6433. Шариф, А. Раздумья о драматургии Джалила Мамедкулизаде / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 6. ‒ С. 120‒125. 596 BİBLİOQRAFİYA

6434. Шариф, Аз. Гуманист, демократ / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 13‒21. 6435. Ширван, Ю. Соратники / Ю.Ширван // Литературный Азер- байджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 44‒46. 6436. Шукюров, С. Всюду его любят / С.Шукюров // Литературный Азербайджан. ‒ 1967. ‒ № 5. ‒ С. 41‒43.

1968 6437. Насиров, Я. Дореволюционное село в творчестве Джалила Мамедкулизаде / Я.Насиров // Ученые записи АГУ им. С.М.Кирова. Серия языка и литературы. ‒ 1968. ‒ № 5.

1969 6438. Агаев, И. Рождение Молла Насреддина: [рецензия на одно- именную книгу Азад Шарифа] / И.Агаев // Литературный Азербайджан. ‒ 1969. ‒ № 3. ‒ С. 148‒149. 6439. Антопольский, Л. Новое рождение Молла Насреддина: [рецензия на книгу А.Шарифа «Рождение Молла Насреддина»] / Л.Антопольский // Вопросы литературы. ‒ 1969. ‒ № 1. ‒ С. 200‒204. 6440. Насиров, Я. О художественных особенностях произведений Джалила Мамедкулизаде / Я.Насиров // Ученые записи АГУ им. С.М.Ки- рова. Серия языка и литературы. ‒ 1969. ‒ № 3.

1970 6441. Заманов, А. Гамида ханум Мамедкулизаде и ее воспоминания / Аббас Заманов // Мои воспоминания о Джалиле Мамедкулизаде / Гамида Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1970. ‒ С. 3‒8. 6442. Османов, Н. Предисловие / Н.Османов // Молла Насреддин. ‒ М., 1970. ‒ С. 5‒7. 6443. Талыбзаде, К. Горький в социалистическом Баку: [в статье приведены цитаты из рассказов Дж.Мамедкулизаде: «Образованный», «Уста Зейнал» и др.] / Камал Талыбзаде // Горький в Азербайджане. ‒ Баку, 1970. ‒ С. 129‒131. 6444. Талыбзаде, К. Горький и азербайджанская культура: [в статье говорится о творчестве Дж.Мамедкулизаде] / Камал Талыбзаде // Горь- кий в Азербайджане. ‒ Баку, 1970. ‒ С. 112‒114. 6445. Талыбзаде, К. Горьковские традиции и азербайджанская куль- тура: [в статье говорится о фельетонах Дж.Мамедкулизаде] / Камал Талыбзаде // Горький в Азербайджане. ‒ Баку, 1970. ‒ С. 208‒213.

597 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1971 6446. Меликова, С. Новая книга о Джалие Мамедкулизаде / С.Ме- ликова // Литературный Азербайджан. ‒ 1971. ‒ № 10. ‒ С.142‒143. 6447. Мирахмедова-Ализаде, Д. К вопросу история перевода расска- за Дж.Мамедкулизаде «Почтовый ящик» / Диляра Мирахмедова-Ализаде // Материалы первой научной конференции аспирантов АПИ им. В.И.Ле- нина, посвященной реализации решений XXIY съезда КПСС. ‒ Баку, 1971. ‒ С.18‒21. 6448. Некрасов, Н. От «Моллы Насреддина» к «Фитилю»: (о статьях С.Михалкова о Мамедкулизаде и Сабире, вошедших в его сборник «Чувство локтя») / Н.Некрасов // Баку. ‒ 1971. ‒ 18 августа.

1972 6449. Алиев, Г. Джалил Мамедкулизаде в Ташкенте / Г.Алиев // Литературный Азербайджан. ‒ 1972. ‒ № 3. ‒ С. 124‒125.

1973 6450. Анар. Большое бремя – понимать: (о творчестве Дж.Мамед- кулизаде): Молла Насреддин ‒ 66 // Круг / Анар; [Пер. с азерб.] / [Ил.: Т. Кормушина]. ‒ М.: Известия, 1973. ‒ С. 275‒311. 6451. Мирахмедова-Ализаде, Д. О художественных особенностях прозы Джалила Мамедкулизаде / Диляра Мирахмедова-Ализаде // Мате- риалы научной конференции аспирантов, посвященной полувековому юбилею АПИ им. В.И.Ленина. ‒ Баку, 1973. ‒ С. 122‒129.

1974 6452. Агаев, А.М. Вопросы становления социалистического реализма в Азербайджанской поэзии: [о роли Дж.Мамедкулизаде] / М.А.Агаев // Проблемы реализма в литературах народов Советского Востока: материалы совещания 16‒19 октября 1972 г. ‒ Баку, 1974. ‒ С. 174‒176. 6453. Мамедкулизаде Джалил // Большая Советская Энциклопедия: третье издание. ‒ Москва. 1974. ‒ Т. 15. ‒ С.309‒310. 6454. Памятник Джалилу Мамедкулизаде: [в Нахичеване] // Баку. ‒ 1974. ‒ 28 сентября.

1976 6455. О создании мемориальных музеев выдающихся деятелей литературы и искусства Азербайджана: [в городе Баку: Дж.Мамедгули- заде, Бюль-Бюля, Дж.Джабарлы и М.С.Ордубады]: Постановление ЦК КП Азербайджана и Совета Министров Азербайджанской ССР, 16 июня 1976

598 BİBLİOQRAFİYA

г., № 223 // Собрание постановлений правительства Азербайджанской Советской Социалистической Республики.- 1976. ‒ № 12. ‒ Ст. 96. ‒ С.779‒780.

*** 6456. Адышов, С. Журнал «Молла Насреддин» и фольклор / Сабир Худу оглы Адышов // Научные труды Азербайджанского Государствен- ного Университета им. С.М.Кирова. ‒ 1976. ‒ № 2. ‒ С.5. 6457. Курбанов, Ш. Введение: [о творчестве Джалила Мамедкули- заде] / Ш.Курбанов // Этапы развития азербайджанско-русских лите- ратурных связей в XIX веке / Шыхали Курбанов. ‒ М., 1976. ‒ С. 15‒29. 6458. Курбанов, Ш. Третий этап развития азербайджанско-русских литературных связей [70-90-е годы]: [о пьесе Джалила Мамедкулизаде «Мертвецы»] / Ш.Курбанов // Этапы развития азербайджанско-русских литературных связей в XIX веке / Шыхали Курбанов. ‒ М., 1976. ‒ С. 288‒294.

1977 6459. Аскерова, Н. Помогите музею: [о создании Дом-музея имени Дж.Мамедкулизаде] / Н.Аскерова // Баку. ‒ 1977. ‒ 17 февраля.

1978 6460. Караев, Я. В борьбе с безумием: [о пьесе Дж.Мамедкулизаде «Сборище сумашедщих», в театре Азербайджанского Государственного Драматического театра имени М.Азизбекова] / Я.Караев // Бакинский рабочий. ‒ 1978. ‒ 12 сентября. 6461. Касимова, Э. О псевдониме Джалиле Мамедкулизаде «Дели» / Эльмира Касимова // Известия АН Азербайджанской ССР: Серия лите- ратуры, языка, искусства. ‒ 1978. ‒ № 3. ‒ С. 28‒36. 6462. Мирахмедова-Ализаде, Д. Джалил Мамедкулизаде ‒ перевод- чик / Диляра Мирахмедова-Ализаде // Ученые записки: Серия языка и литературы /Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1978. ‒ № 5. ‒ С. 51‒54. 6463. Мирахмедова-Ализаде, Д. На пути к русской литературе / Диляра Мирахмедова-Ализаде // Ученые записки: Серия языка и литера- туры / Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1978. ‒ № 4. ‒ С. 61‒65. 6464. Надирова, В. Приговор невежеству: [спектакль «Сборище су- машедших» на сцене Азербайджанского Государственного Драматичес- ком театре имени М.Азизбекова] / В.Надирова // Баку. ‒ 1978. ‒ 24 июня. ‒ С. 3.

599 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1979 6465. Ахундова, Э. К вопросу о творческом воздействии: [Джалил Мамедкулизаде и Гоголь] / Эльмира Ахундова // Литературный Азербай- джан. ‒ 1979. ‒ № 2. ‒ С. 122‒124. 6466. Сулаберидзе, И. На сцене ‒ азербайджанская классика: [откры- тие гастролей Азербайджанского Академического театра имени М.Азиз- бекова в Тбилиси пьесой «Мертвецы» Дж.Мамедкулизаде] / И.Сулабе- ридзе // Заря Востока. ‒ 1979. ‒ 15 ноября. ‒ С. 4.

1980 6467. Касимова, Э. О псевдониме Джалил Мамедкулизаде «Мовла- на» / Элмира Касимова // Известия АН Азербайджанской ССР: Серия литературы, языка, искусства. ‒ 1980. ‒ № 3. ‒ С.33‒39. 6468. Мехралиева, З. Общественно-просветительная и педагогичес- кая деятельность Джалила Мамедкулизаде / Земфира Мехралиева // III Республиканская конференция аспирантов вузов Азербайджана / Аз.ПИ им. Ч.Илдырыма. ‒ Баку, 1980. – С. 75‒89.

1981 6469. Азизова, Ф. Бородатый ребенок: [рецензия на книгу Дж.Мамед- кулизаде «Бородатый ребенок»: сборник рассказов на арабском языке, вышедшем в издтельстве «Язычы» 1980 году] / Ф.Азизова // Литератур- ный Азербайджан. ‒ 1981. ‒ № 4. ‒ С. 130‒131. 6470. Атаев, М. Из истории сценических постановок произведений Джалила Мамедкулизаде / Мамедшах Атаев // Доклад на научной конфе- ренции молодых ученых Института Архитектуры и Искусства АН Азер- байджанской ССР [сборник статей молодых ученых института]. ‒ Баку, 1981. ‒ С. 166‒173. 6471. Мирахмедова-Ализаде, Д. Национально-художественное свое- образие произведений Джалила Мамедкулизаде в русских переводах / Диляра Мирахмедова-Ализаде // Известия АН Азербайджанской ССР: Серия литературы, языка и искусства. ‒ Баку, 1981. ‒ № 1. ‒ С. 37‒43. 6472. Оруджали, К. Живая связь времен: [Н.С.Тихонов об азербай- джанских поэтах, в том числе и о Джалиле Мамедкулизаде] / К.Оруджали // Литературный Азербайджан. ‒ 1981. ‒ № 5. ‒ С.117‒120.

1982 6473. Ахундова, Э. Разящее оружие: [сатира Джалила Мамедкулизаде и русская реалистическая литература XIX века] / Э.Ахундова // Литера- турный Азербайджан. ‒ 1982. ‒ № 7. ‒ С. 108‒114. 600 BİBLİOQRAFİYA

1984 6474. Анар. Уроки вечной школы: [о пьесе Дж.Мамедкулизаде «Школа селения Данабаш» на сцене ТЮЗа имени М.Горькоко в постановке Азера Нейматова] / Анар // Бакинский рабочий. ‒ 1984. ‒ 18 декабря. ‒ С.4. 6475. Ахундова, Э. Типологическая общность новеллистики Джалила Мамедкулизаде и А.П.Чехова / Эльмира Ахундова // Тезисы докладов IV республиканской конференции молодых литературоведов. ‒ Баку: Элм, 1984. 6476. Гаджиев, А. Критический реализм: [о рассказах Дж.Мамедку- лизаде] / А.Гаджиев // Ариф Гаджиев. Азербайджанский реализм: пробле- мы исторической и национальной типологии. ‒ Баку, 1984. ‒ С.119‒196. 6477. Гаджиев, А. Судьбы классического реализма: [о рассказах Дж.Мамедкулизаде, опубликованных в журнале «Молла Насреддин»] / А.Гаджиев // Азербайджанский реализм: проблемы исторической и наци- ональной типлогии / Ариф Гаджиев. ‒ Баку, 1984. ‒ С.197‒227. 6478. Сафаров, Дж. На сценах Душанбе и Ташкента: [комедия Дж.Мамедкулизаде «Мертвецы»] / Дж.Сафаров // Баку. ‒ 1984. ‒ 31 октября. ‒ С.3.

1986 6479. Бабаев, Б. Проблема типизации в Азербайджанской прозе ХХ века: [в статье анализируется творчество Дж.Мамедкулизаде, как велико- го мастера-реалиста]: резюме / Б.Бабаев // Реализм в классической Азер- байджанской литературе: [тематический сборник научных трудов]. ‒ Баку, 1986. ‒ С. 96. 6480. Джахангиров, А. Роль журнала «Молла Насреддин» в борьбе за чистоту Азербайджанского языка: резюме / А.Джахангиров // Реализм в классической Азербайджанской литературе: [тематический сборник научных трудов]. ‒ Баку, 1986. ‒ С. 44. 6481. Насирли, Я. Немеркнущие страницы / Я.Насирли // Литератур- ный Азербайджан. ‒ 1986. ‒ № 11. ‒ С.108‒109. 6482. Шамси-заде, И. Драматический конфликт и характер в пьесе Дж.Мамедкулизаде «Anamın kitabı»: резюме / И.Шамси-заде // Реализм в классической Азербайджанской литературе: [тематический сборник научных трудов]. ‒ Баку, 1986. ‒ С. 66.

1987 6483. Агаева, Н. Фильм, посвященный Джалилу Мамедкулизаде: [о двухсерийном фильме «Окно печали», режиссер – постановщик и автор сценария Анар] / Н.Агаева // Баку. ‒ 1987. ‒ 27 января. 601 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6484. Воскрешая образ писателя на киноэкране… и в книге: [о фильме «Окно печали» и о романе «Караванная дорога», раскрывающих образ Дж.Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 1987. ‒ 2 апреля; Вышка. ‒ 1987. ‒ 2 апреля; Баку. ‒ 1987. ‒ 2 апреля. 6485. Гусейнова, К. Музей писателя и просветителя: [об открытии Мемориального Музея Дж.Мамедкулизаде в селе Баш-Норашен Нахиче- ванской АССР] / К.Гусейнова // Молодежь Азербайджана. ‒ 1987. ‒ 7 мая. ‒ С.4. 6486. Дадашзаде, М.А. Литература начала ХХ века: Джалил Мамед- кулизаде // М.А.Дадашзаде. История Азербайджанской литературы [с древнейших времен до середины 70-х годов ХХ века]: дополненное вто- рое издание. ‒ Баку, 1987. ‒ С.122‒127. 6487. Ибрагимов, М. Обличая зло и пороки / Мирза Ибрагимов // Литературный Азербайджан. ‒ 1987. ‒ № 8. ‒ С. 101‒117. 6488. Мамедов, К. Новая встреча с Мирзой Джалилом: [о книге Иса Габиббейли «Джалил Мамедкулизаде»] / Кямран Мамедов // Советская Нахичевань. ‒1987. ‒ 24 декабря.

1988 6489. Байрамов, Б. Караванный путь: роман: [посвящено жизненно- му пути Гамиды-ханум Джеваншир, верной спутнице на трудных дорогах борьбы выдающегося азербайджанского писателя‒демократа Джалила Мамедкулизаде] / Байрам Байрамов // Литературный Азербайджан. ‒ 1988. ‒ № 5. ‒ С. 35‒65; № 6. ‒ С.32‒64; № 7. ‒ С. 34‒66.

1989 6490. Айлисли, А. Бесстрашие / Акрам Айлмсли // Сборище сума- шедших / Дж.Мамедкулизаде. ‒ М., 1989. ‒ С. 342‒350. 6491. Анар. Большое бремя – понимать: (о творчестве Дж. Мамедку- лизаде) // Цейтнот: повесть, рассказы, эссе / Анар; [пер.: И.Печенева [и др.]. ‒ М.: Известия, 1989. ‒ С. 378‒412. 6492. Габибов, И. Алмазы бессмертных творений Дж.Мамедкулизаде / Иса Габибов // Литературный Азербайджан. ‒ 1990. ‒ № 12. ‒ С.121‒122. 6493. Джалил Мамедкулизаде [1866-1932]: [краткая биография] // Антология педагогической мысли Азербайджанской ССР. ‒ Москва, 1989. ‒ С. 350‒351. 6494. Кулиев, В. Гусейн Минасазов: [о критике, публицисте, соратни- ке Дж.Мамедкулизаде, и о его деятельности в журнале «Молла Насред- дин»] / Вилаят Кулиев // Караван высоких дум: [литературно-критические портреты). ‒ Баку, 1989. ‒ С. 108‒119. 602 BİBLİOQRAFİYA

6495. Рустамова, З. Общность художественных методов: [о книге Э.Ахундова «Реализм Джалила Мамедкулизаде и опыт русской литерату- ры XIX‒ начала XX века» вышедшем 1988 году в издательстве «Язычы»] / З.Рустамова // Литературный Азербайджан. ‒ 1989. ‒ № 3. ‒ С. 127‒128. 6496. Талыбзаде, К. Сеид Гусейн: [в статье содержиться краткое по- вествование о пьесе Дж.Мамедкулизаде «Мертвецы»] / Камал Талыбзаде // Караван высоких дум: [литературно-критические портреты). ‒ Баку, 1989. ‒ С. 161‒166. 6497. Шамсизаде, Н. Али Назим: [в статье содержится краткое повествование о творчестве Дж.Мамедкулизаде] / Низамеддин Шамсиза- де // Караван высоких дум: [литературно-критические портреты). ‒ Баку, 1989. ‒ С. 264‒268. 6498. Шариф, А. Джалил Мамедкулизаде / Азиз Шариф, Маариф Теймуров // Рассказы, фельетоны, повести, пьесы / Дж.Мамедкулизаде. ‒ Баку, 1989. ‒ С.5‒21.

1990 6499. Вечнадзе, Н.А. Сотрудничество Джалила Мамедкулизаде в га- зете «Возрождение» / Н.А.Вечнадзе // Известия Академии Наук ГССР. Серия языка и литературы. ‒ 1990. ‒ № 1. ‒ С. 79‒87. 6500. Габибов, И. Алмазы бессмертных творений / Иса Габиббейли // Литературный Азербайджан. ‒ 1990. ‒ № 12. ‒ С. 121‒122.

1991 6501. Агаев, Э. Покаянное письмо Мирзе Джалилу ко дню его 125- летия / Эмиль Агаев // Бакинский рабочий. ‒ 1991. ‒5 февраля. ‒ С.3. 6502. Великий реалист: к 125-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде // Русский язык и литература в азербайджанской школе. ‒ 1991. ‒ № 2. ‒ С. 9‒16.

1993 6503. Мамедов, М.Ф. Трагичность в повести «События селения Данабаш» Джалила Мамедкудизаде и ее причины: резюме / Мамед Ма- медов // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 1993. ‒ № 3. ‒ S. 195.

1994 6504. Глашатай правды: [информация о юбилейном вечере, посвя- щенной 125-летию со дня рождения Дж.Мамедкулизаде] // Вышка. ‒ 1994. ‒ 31 декабря. ‒ С. 4. 603 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6505. Мамедбейли, С. Мир Мирзы Джалила: [о передвижной юби- лейной выставке «Джалил Мамедкулизаде ‒ 125» в музее Азербайджан- ской литературы имени Низами Гянджеви] / Солмаз Мамедбейли // Гюнай. ‒ 1994. ‒ 12 ноября. ‒ С.5.

1998 6506. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о создании в городе Нахчыван Дома-Музея Джалила Мамедкулизде, 19 июня 1998 года // Бакинский рабочий. ‒ 1998. ‒ 20 июня. ‒ С.3.

1999 6507. Алиев, Г. Речь Президента Азербайджана Гейдара Алиева: от- крытие Дома-Музея видного писателя-публициста и драматурга Джалила Мамедкулизаде в Нахчыване / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий. ‒ 1999. ‒ 20 октября. ‒ С.8.

*** 6508. Габиббейли, И. Поиски и находки: [к 130-летию Джалила Мамедкулизаде] / Иса Габиббейли // Бакинский рабочий. ‒ 1999. ‒ 23 февраля. ‒ С.4. 6509. Мамедов, Ш. Искусный переводчик, мастер пера: [о презента- ции книги Имира Мамедли «Мгновение» в Тбилиси, посвященной Джа- лилу Мамедкулизаде] / Ш.Мамедов // Бакинский рабочий. ‒ 1999. ‒ 8 июля. ‒ С.3. 6510. Мирзоева, С. Это то самое село Неграм по улочкам которого в начале века ходил Джалил Мамедкулизаде / С.Мирзоева // Бакинский рабочий. ‒ 1999. ‒ 22 апреля. ‒ С.3. 6511. Открытие Дома-Музея видного писателя-публициста и дра- матурга Джалила Мамедкулизаде в Нахчыване: Президент Азербай- джана Гейдар Алиев принял участие в церемонии / выступления: Васиф Талыбов, Бекир Набиев, Гусейн Ибрагимов, Акрам Айлисли, поэт Габил // Бакинский рабочий. ‒ 1999. ‒ 20 октября. ‒ С. 7‒8.

2003 6512. Ибрагимова, Дж. …Здесь смеялся и плакал Джалил Мамедку- лизаде: Бакинский Мемориальный Дом-музей выдающегося комедиограф готовится к юбилею: [10-летие музея писателя] / Дж.Ибрагимова // Бакинский рабочий. ‒ 2003. ‒ 11 марта. ‒ С. 4.

604 BİBLİOQRAFİYA

2004 6513. Ахундова, Э. С думой о Вас пришел я …: [рецензия на книгу Аллахверди Мамедова «Идеи азербайджанства в творчестве Джалила Ма- медкулизаде» на азербайджанском языке] / Эльмира Ахундова // Бакин- ский рабочий. ‒ 2004. ‒ 8 июля. ‒ С.6.

2005 6514. Гаджиева, А. 136-летие Джалила Мамедкулизаде отпразно- вали в Нахичеване: [Дом-музей гения проводит конкурс «Премия Джалила Мамедкулизаде»] / А.Гаджиев, Э.Сафаров //Эхо. ‒ 2005. ‒ 23 февраля. ‒ С.8. 6515. Гаджиева, А. 136-летие Джалила Мамедкулизаде отпразднова- ли в Нахичеване: Дом-музей гения азербайджанской сатирической мысли проводит конкурс «Премия Джалила Мамедкулизаде» / А.Гаджиева, Э.Сафаров // Эхо. ‒ 2005. ‒ 23 февраля. ‒ С. 8. 6516. Исмайлова, Н. Неточности передачи устойчивых словесных комплексов словесных комплуксов в переводе рассказа Дж.Мамедкулиза- де «Почтовый ящик» на русский язык / Н.Исмайлова // Актуальные проблемы изучения гуманитарных наук. ‒ Баку, 2005. ‒ С. 95‒105. 6517. Рустамова, А. Литература XIX-XX вв.: [Джалил Зейналабдин оглы Мамедкулизаде] / Азада Рустамова, Бекир Набиев, Яшар Караев // Азербайджанская литература: краткий очерк [для азербайджанской диаспоры]. ‒ Баку, 2005. ‒ С. 396‒406. 6518. Сеидов, Т. Итог трудов самозабвенных…: [об исследователе творчества Дж.Мамедкулизаде Иса Габиббейли] / Тофик Сеидов // Бакинский рабочий. ‒ 2005. ‒ 5 января. ‒ С.3.

2006 6519. Гаджизаде, А. В Москве состоялся литературный вечер, посвященный Джалилу Мамедкулизаде: [к 140-летию писателя и 100- летию журнала «Молла Насреддин»] / Ася Гаджизаде // Бакинский рабочий. ‒ 2006. ‒ 11 апреля.

2007 6520. Гордость наша ‒ Джалил Мамедкулизаде: Со дня кончины выдающегося писателя прошло 75 лет, но по сей день его светлое имя свято для соотечественников // Азербайджанские Известия. ‒ 2007. ‒21 июля. ‒ С. 3 . 6521. Гулиев, Г. Джалил Мамедкулизаде [1866-1932] / Г.М.Гулиев // Азербайджанская литература: учебник для 10 класса общеобразователь- 605 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

ных школ с русским языком обучения / Г.М.Гулиев. ‒ Баку, 2007. ‒ С. 44‒55. 6522. И храм, и сокровищница: Первый в Азербайджане музей был создан в конце ХIX века в селе Нехрам по инициативе и при участии Джалила Мамедкулизаде: [История развития и создания музеев в Азербайджане] // Азербайджанские известия. ‒ 2007. ‒18 мая. ‒ С. 1 . 6523. Мамедов, А. Дом в прозе Дж.Мамедкулизаде: Резюме // Ариф Мамедов // Ədəbiyyat məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 2007. ‒ C. XX. ‒ С.73. 6524. Микеладзе, Г. Гордость наша ‒ Джалил Мамедкулизаде: со дня кончины выдающегося писателя прошло 75 лет, но и по сей день его светлое имя свято для соотечественников / Галина Микеладзе // Азербай- джанские известия. ‒ 2007. ‒ 21 июля.

2008 6525. В Турции издан сборник произвндений Джалила Мамед- гулузаде: [О сборнике произведений «Селение Данабаш» классика азер- байджанской литературы Д.Мамедгулузаде] // Каспий. ‒2008. ‒14 августа. ‒ С.8. 6526. Габиббейли, И. Литературный фронт критического реализма: Джалил Мамедкулизаде (1869‒1932) / Иса Габиббейли // Азербайджан- ская литература начала ХХ века. ‒ Москва. 2008. ‒ С. 39‒48. 6527. Литературный фронт критического реализма Джалил Мамедгулузаде / Иса Габиббейли // Азербайджанская литература начала XX века: 2-е изд., дополн. / И.Габиббейли; ред. пер. Мирзы Гусейнзаде. ‒ М.: Триада, 2008. 6528. Третьякова, А. Джалил Мамедкулизаде (1866-1932) // Литера- тура 10: учебник для общеобразовательных школ с русским языком обучения / Антонина Третьякова, Эллада Герайзаде.. ‒ Баку, 2008. ‒ С. 205‒211.

2009 Джалил Мамедкулизаде – 140

6529. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики: о 140-летнем юбилее Джалила Мамедкулизаде; г. Баку, 6 февраля 2009 года // Бакинский рабочий. ‒ 2009. ‒ 7 февраля. ‒ С.2.

*** 606 BİBLİOQRAFİYA

6530. Ибрагимова, Д. Неизвестный Молла Насреддин: секрет успеха Джалила Мамедкулизаде / Джейла Ибрагимова // Каспий. ‒ 2009. ‒ 4 июля. ‒ С.10; 11 июля. ‒ С.11. 6531. Мирза Джалил Мамедкулизаде (1866‒1932) // Звездная гроздь: фольклор и литературные памятники Азербайджана. ‒ Москва, 2009. ‒ С.587. 6532. Проведена научная конференция «Джалил Мамедкулизаде и современники» // Бакинский рабочий. ‒ 2009. ‒ 18 февраля. ‒ С. 4. 6533. Садыкзаде, Н И.Габиббейли и творчество Джалила Мамедку- лизаде / Н.Садыкзаде // Актуальные проблемы гуманитарных и естест- венных наук. ‒ М., 2009. ‒ № 8. ‒ С. 133‒136.

2010 6534. Алмасова, Э. «Я пришел с мыслями о вас»: Книга «Из истории издания журнала «Молла Насреддин» посвящена 140-летию Джалила Мамедкулизаде / Эльмира Алмасова // Азербайджанские известия. ‒ 2010. ‒ 9 января. ‒ С.3. 6535. Анар. Большое время ‒ понимать / Анар // Литература, искусство, культура Азербайджана / Анар. ‒ Баку, 2010. ‒ Т. 1. ‒ С. 178‒208. 6536. Анар. Пространство прозы: [заметки о творчестве некоторых азербайджанских писателей 60-70-х годов]: [кратко рассказывается и о творчестве Джалила Мамедкулизаде] / Анар // Литература, искусство, культура Азербайджана / Анар. ‒ Баку, 2010. ‒ Т.1. ‒ С. 594‒596. 6537. Бабаев, Р. Рассказывают документы: [книга Атахана Пашаева «Из истории издания журнала «Молла Насреддин» посвящена 140-летию Джалила Мамедкулизаде] / Рагим Бабаев // Бакинский рабочий. ‒ 2010. ‒ 13 января. ‒ С.4. 6538. В Нахчыване отметили юбилей Джалила Мамедкулизаде: [к 140-летию сатирика, основателя журнала «Молла Насреддин» Д.Мамед- кулизаде] // Каспий. ‒ 2010. ‒ 6 января. ‒ С. 8. 6539. В Севастополе издана монография «Джалил Мамедкулиза- де»: [о книге академика И.Габиббейли] // Бакинский рабочий. ‒ 2010. ‒ 9 ноября. 6540. Гаджиев, А. Западная и русская литература в творчестве Мир Джалала: [о творческом союзе Джалила Мамедкулизаде и Алибека Гусейнзаде] / Агиль Гаджиев // Страницы азербайджанской литературы / А.Гаджиев. ‒ Баку, 2010. ‒ С. 116‒119. 6541. Дом-музей Дж.Мамедгулузаде открыл передвижную выстав- ку: [В Доме культуры имени Х.Аббасова] // Бакинский рабочий. ‒ 2010. ‒ 20 августа. ‒ С.4.

607 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6542. Микеладзе, Г. Гордость наша Джалил Мамедгулузаде // Люблю... и смело говорю об этом... : Очерки. Интервью. Рецензии / Галина Микеладзе. ‒ Том 1: Личности. Музыка. Женское движение. ‒ Баку, 2010. ‒ С. 23‒30. 6543. Парфенова, И. «Маленький человек» Мамедкулизаде: Проект осуществляется при финансовой поддержке Фонда «Русский мир» / И.Парфенова // Новое время. ‒ 2010. ‒ 20-22 ноября. ‒ С. 6. 6544. Умудлу, И. «Молла Насреддин»: новые подробности: издан труд, исследующий историю издания журнала: [о книге Атахан Пашаева «Из истории издания журнала «Молла Насреддин» посвященный к 140- летию Джалила Мамедкулизаде] / Исмаил Умудлу // Зеркало. ‒ 2010. ‒ 7 апреля. ‒ С.8.

2011 6545. Абдулгызы, К. Глашатай идей гуманизма, демократии и свободы: К 145-летию со дня рождения Джалила Мамедкулизаде ‒ великого драматурга, публициста / Кямаля Абдулгызы // Неделя. ‒ 2011. ‒ 4 февраля. ‒ С. 8. 6546. Ахмедова, Н. День родного языка: Самого сильного инструмен- та сохранения и развития национального наследия: Мамедкулизаде Джалил ‒ 142 / Нармина Ахмедова // Каспий. ‒ 2012. ‒ 22 февраля. ‒ С.1‒2. 6547. Гулиева, З. Стилистические особенности топонимов в драме Джалиля Мамедкулизаде: резюме / Зулфия Гулиева // Terminologiya məsələləri. ‒ Bakı, 2011. ‒ S. 140. 6548. Иджраи, З. Выставка карикатуры, посвященная Дж.Мамедкули- заде: [о выставке художника Дж.Исмаилова, посвященной 142-летию Дж.Мамедкулизаде] / Зарринтадж Иджраи // Комсомольская правда. ‒ 2011. ‒ 12‒18 апреля. ‒ С. 6. 6549. Состоялось мероприятие на тему «Родной язык и азербай- джанство в творчестве Джалила Мамедкулизаде»: [в Дом-музее Дж.Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 2011. ‒ 20 февраля. ‒ С. 1‒2.

2012 6550. Ахмедова, Н. День родного языка: Самого сильного инструмен- та сохранения и развития национального наследия / Нармина Ахмедова // Каспий. ‒ 2012. ‒ 22 февраля. ‒ С. 1‒2. 6551. Состоялось мероприятие «Азербайджанство в творчестве Джалила Мамедкулизаде»: В Доме-музее Джалила Мамедгулузаде // Ежедневные новости. ‒ 2012. ‒ 6 января. ‒ С.10. 608 BİBLİOQRAFİYA

6552. Фестиваль родного языка: [Международный день родного языка ‒ 21 февраля]: Мамедкулизаде, Джалил ‒ 142 // Азербайджанские известия. ‒ 2012. ‒ 23 февраля. ‒ С. 1.

2013 6553. Джафарова, Н. Мемориальный музей Джалила Мамедкулизаде / Назмин Джафарова // Risalə: Araşdırmalar toplusu ‒ 9. ‒ Bakı, 2013. ‒ S. 87‒92. 6554. Луч света в темном царстве: Мамедкулизаде ‒ программист азербайджанской демократической сатиры // Неделя. ‒ 2013. ‒ 8 февраля. ‒ С.8. 6555. Мамедова Ш.А. Мнение общенационального лидера азербай- джанского народа Гейдара Алиева о творчестве Джалила Мамедкулизаде / Ш.А.Мамедова // Современная филология: материалы II Международ- ной научной конференции [г. Уфа, январь 2013 г.]. ‒ Уфа: Лето, 2013. ‒ С. 14‒17. ‒

2014 Джалил Мамедкулизаде – 145

6556. Абдулгызы, К. Глашатай идей гуманизма, демократии и свобо- ды / Кямаля Абдулгызы // Неделя. ‒ 2014. ‒ 4 февраля. ‒ С. 8. 6557. Атешгях, Н. Обреченные на бессмертие / Нелли Атешгях // Каспий. ‒ 2014. ‒ 20 февраля. ‒ С. 1, 11. 6558. Атешгях, Н. Смельчаку и остpослову…. / Нелли Атешгях // Зеркало. ‒ 2014. ‒ 22 февраля. ‒ С.16. 6559. В Баку отметили 145-летие Джалила Мамедкулизаде: [в Дом-музее Дж.Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 2014. ‒ 28 июня. ‒ С. 7. 6560. В Баку почтили память Джалила Мамедгулузаде: [в Дом- музее имени Дж.Мамедкулизаде] // Бакинский рабочий. ‒ 2014. ‒ 4 июля. ‒ С. 10. 6561. Гаджиева, Х. Критика невежества в пьесе «Мертвецы» Дж.Ма- медкулизаде: резюме / Х.Гаджиева // Filologiya məsələləri. ‒ 2014. ‒ № 3. ‒ S. 270‒271. 6562. Гулиев, М. Воспоминания давно минувших дней: Гемер Джа- ваншир: Мирза Джалил был мне не только учителем, но и отцом / Муса Гулиев // Каспiй. ‒ 2014. ‒31 июля. ‒ С. 10. 6563. Гусейнова, Ф. Миссия писателей ‒ молланасреддинцев: сатири- ческий смех и реальность: резюме / Фатма Гусейнова // Ədəbiyyat 609 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ məcmuəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Gənc alimləri üçün xüsusi buraxılış. ‒ Bakı, 2014. ‒ С. 116 6564. Рахманова, С. Фанетические, лексический и грамматический свойства языка Джалила Мамедкулизаде: резюме / Сугра Рахманова // Filologiya məsələləri. ‒ 2014. ‒ № 6. ‒ S. 248.

2015 6565. Султанова, Г. Джалил Мамедгулузаде и европейская культура / Гюльтекин Султанова // Литературный Азербайджан. ‒ 2015. ‒ № 1. ‒ С. 3‒24. 6566. Шахбазова, Н. Вечный образ мудреца / Наталья Шахбазова // Мир литературы. ‒ 2015. ‒ № 03[94], март. ‒ С. 8.

2016 6567. Агазаде, Х. Гоголь и азербайджанская литература: Проект осу- ществляется при поддержке Фонда «Русский Мир»: [Гоголь и Дж.Мамедгулизаде] / Х.Агазаде // Новое время. ‒2016. ‒ 2‒4 июля. ‒ С.11. 6568. Бабаев, Р. Г.Джавид: «В каждом взрыве смеха ‒ горькое рыданье»: Дж.Мамедкулизаде ‒ 150 / Рагим Бабаев // Мир литературы. ‒ 2016. ‒ № 02[104], февраль. ‒ С.4. 6569. Джалил Мамедкулизаде (1869‒1932) // Литературно-художест- венные истоки Азербайджанского мультикултурализма. ‒ Баку. 2016. ‒ С. 188‒189.

2017 6570. Алиева, Г. Манифест возрождения: Особое место в формирова- нии национальной идеологии принадлежит Джалилу Мамедгулузаде / Галия Алиева // Каспiй . ‒ 2017. ‒12 января. ‒ С. 12. 6571. Алиева, Г. Особое место в формировани национальной идеоло- ги принадлежит Джалилу Мамедгулизаде / Галия Алиева // Азербайджан- ские известия. ‒ 2017. ‒ 14 января. 6572. Алиева, Г. Пламенный заступник: [Вильнюсе при поддержке посольства Азербайджана в Литве издан сборник писателя «Беспокой- ство»]: Особое место в формировании национальной идеологии принад- лежит Джалилу Мамедгулузаде / Галия Алиева // Азербайджанские известия. ‒2017. ‒14 января. ‒ С. 3. 6573. Гусейнов, Ю. Отношение молланасреддинцев к религии и современность: резюме / Юсиф Гусейнов // Известия Нахчыванского отделения Национальной Академии Наук Азербайджана. Серия общественных и гуманитарных наук. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ С.237. 610 BİBLİOQRAFİYA

6574. Джалил Мамедкулизаде (1866-1932) // Литература 9: учебник по предмету литература для 9‒го класса общеобразовательных школ. ‒ Баку, 2017. ‒ С.51. 6575. Джалил Мамедкулизаде (1866-1932) // Литература 8: учебник по предмету литература для 8‒го класса общеобразовательных школ. ‒ Баку, 2017. ‒ С. 170‒175. 6576. Оруджева, А. Джалил Мамедкулизаде как критик печати: резюме / Айгюн Оруджева // Известия Нахчыванского отделения Нацио- нальной Академии Наук Азербайджана. Серия общественных и гуманитарных наук. ‒ 2017. ‒ № 3. ‒ С. 220.

2018 6577. Аббасова, Г. Армянский вопрос в публицистике Джалила Мамедкулизаде: резюме // Kitabşünaslıq və nəşriyyat işi: Elmi‒nəzəri və təcrübi jurnal. ‒ 2018. ‒ № 3. ‒ S. 64. 6578. Багиров, А. Великий реалист ‒ разоблачитель / Абузар Багиров // İRS Наследие. ‒ 2018. ‒ № 2 (92). ‒ С. 2‒5. 6579. Герайзаде, Э. Картины реальной жизни в рассказах Джалила Мамедкулизаде: резюме / Эллада Герайзаде // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi‒nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 307. 6580. Гусейнов, Ю. Общественно-философское наследие молланас- реддиновцев и учение государственности Гейдара Алиева: резюме: [в статье исследовано литературно-художественное и общественно-фило- софское наследие молланасреддиновцев, которое широко использовалось Гейдаром Алиевым в учении о государственности] / Юсиф Гусейнов // Elmi əsərlər: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 1 (30). ‒ S. 48. 6581. Джалил Мамедкулизаде: (1866-1932): (жизни и творчестве писателя, о сотрудничестве с журналом «Молла Насреддин», о повести «События в селении Данабаш») // Литература 11: учебник по предмету литература для 11 класса общеобразовательных школ. ‒ Баку, 2018. ‒ С.80‒90. 6582. Мамедова, П. Джалил Мамедкулизаде и его семья находятся в научных исследованиях: резюме / Парвана Мамедова // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi‒nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 397. 6583. Наджафов, Э. Проблема националного самопознания в драматургии Джалила Мамедкулизаде / Эльхан Наджафов // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 2. ‒ S. 365. 6584. Сеидова, С. Борьба народности и простоты в языках Джалила Мамедкулизаде: резюме / Султан Сеидова // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi‒nəzəri jurnal. ‒ 2018. ‒ № 4. ‒ S. 329. 611 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2019 Джалил Мамедкулизаде – 150

6585. О проведении 150-летнего юбилея Джалила Мамедкулизаде: Распоряжение Президента Азербайджанской Республики, 17 января 2019 года // Бакинский рабочий. ‒ 2019. ‒ 18 января.

*** 6586. Архивы истории: Джалил Мамедгулузаде ‒ мастер мирового масштаба // Новое время. ‒ 2019. ‒ 7 августа. ‒ С.13. 6587. В Азербайджане отметят 150-летие со дня рождения писателя Джалила Мамедкулизаде // Мир литературы. ‒ 2019. ‒ № 01 (137), январь. ‒ С.4. 6588. К юбилею Джалила Мамедкулизаде: (о мероприятии, посвя- щенной 150-летнему юбилею великого азербайджанского писателя, пуб- лициста Джалила Мамедкулизаде, в Институте Литературы имени Низами Гянджеви Национальной Академии Наук Азербайджана) // Наука. ‒ 2019. ‒ 25 февраля. ‒ С.3. 6589. К юбилею Джалила Мамедкулизаде: [мероприятие в Инсти- туте литературы им.Низами НАНА] // Наука. ‒ 2019. ‒ 25 февраля. ‒ С. 3. 6590. Кафказлы, Н. Пъеса «Мертвецы» Дж.Мамедкулизаде в зеркале литературной критике своего времени: резюме / Натаван Кафказлы // Dil və ədəbiyyat: Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. ‒ 2019. ‒ № 1. ‒ S. 249. 6591. Эпоха Джалила Мамедкулизаде: (об одноименной сессии, посвященной 150-летию Дж.Мамедкудизаде в Институте Истории НАНА) // Мир литературы. ‒ 2019. ‒ № 6. ‒ С.9.

612 BİBLİOQRAFİYA

Джалил Мамедкулизаде и журнал «Молла Насреддин»

1906 6592. Кавказская жизнь: [о журнале «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1906. ‒ 16 мая. 6593. Кочарлинский, Ф. «Молла Насреддин» / Ф.Кочарлинский // Тифлисский листок. ‒ 1906. ‒ 13 июля. 6594. «Молла Насреддин» // Кавказское утро. ‒ 1906. ‒ 3 января; Знание. ‒ 1906. ‒ 16 сентября. 6595. По Кавказу и Закаспию: [в апреле вышел в Тифлисе первый номер художественно-сатирического журнала на татарском языке «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1906. ‒ 11 апреля. 6596. Разрешенный Джалилу Мамедкулизаде сатирический жур- нал под названием «Молла Насреддин» будет выходить в недалеком будущем и будет печататься в типографии «Гейрат» // Закавказское утро. ‒ 1906. ‒ 26 февраля.

1907 6597. Из жизни и прессы мусульман: [текст телеграммы мусульман- ской молодежи отправленной на имя редакции журнала «Молла Насред- дин»] // Каспий. ‒ 1907. ‒ 24 июня. 6598. Из жизни и прессы мусульман: [текст телеграммы послынные жителями гор. Нуха и уезда по поводу закрытия журнала «Молла Насреддин» тифлисскому генерал-губернатору и в копии редакциям «Кавказ» и «Закавказье»] // Каспий. ‒ 1907. ‒ 17 июня. 6599. Меликов, Р. Еще раз о защите женщины-мусульманки: [о статье в журнале «Молла Насреддин»] / Р.Меликов // Закавказье. ‒ 1907. ‒ 29 августа; 23 сентября. 6600. Минасазов, Г. «Молла Насреддин» / Г.Минасазов // Закавказье. ‒ 1907. ‒ 22 мая. 6601. Минасазов, Г. Это верно?: [о статье в журнале «Молла Насред- дин»] / Г.Минасазов // Закавказье. ‒ 1907. ‒ 31 июля. 6602. «Молла Насреддин» // Закавказье. ‒ 1907. ‒ 30 января; 26, 30 мая. 6603. «Молла Насреддин» // Топ [Астрахань]. ‒ 1907. ‒ № 1. 6604. «Молла Насреддин» // Вагт. ‒ 1907. ‒ № 124.

613 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6605. По Кавказу и Закавказью: [в статье говорится о журнале «Молла Насреддин» // Бакинские известия. ‒ 1907. ‒ 19 июня. 6606. Султанов, Э. «Молла Насреддин» / Э.Султанов // Закавказье. ‒ 1907. ‒ 6 сентября.

1908 6607. Журнал «Молла Насреддин» ‒ единый юмористический орган не только на Кавказе, но даже во всех мусульманских странах // Баку. ‒ 1908. ‒ 20 февраля. 6608. Журнал Молла Насреддин // Волжско-Камская речь. ‒ 1908. ‒ № 295, 329. 6609. Из жизни и прессы мусульман: [появивщаяся в последнем номере мусульманского юмористического журнала «Молла Насреддин» карикатура на эту тему главным образом и послужило причиной этих толкований] // Закавказье. ‒ 1908. ‒ № 38, 50, 60. 6610. Из жизни и прессы мусульман: [текст заметки: в распоря- дительной заставе Тифлисского окружного суда по уголовному отделе- нию прекращено дело… редактор татарского журнала «Молла Насред- дин»] // Каспий. ‒ 1908. ‒ 15 марта. 6611. Из жизни и прессы мусульман: [текст заметки: как передает «Иршад», в городе пронесся слух, что редактор «Молла Насреддин» убит, что вызвало много толков. Слух жтот, к счастью, не оправдался. По этому поводу бакинский агент журнала послал в Тифлис телеграмму с просьбой сообщить о здоровье редактора, на что последним послана телеграмма, что он жив и здоров] // Каспий. ‒ 1908. ‒ 22 февраля. 6612. Мусульманская печать: [привестствия по поводу возобнов- ления журнала «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1908. ‒ 4 марта. 6613. О закрытии журнала «Молла Насреддин»: [в этом же «Закав- казье» напечатан протест за подписью 32 мусульман против группы бакинских мусульман, пославших в Тифлис телеграмму с ходатайством о закрытии «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1908. ‒ 20 февраля. 6614. Открытое письмо: [о закрытии журнала «Молла Насреддин»] // Закавказье. ‒ 1908. ‒ 15, 17 февраля. 6615. Письмо из Еревана: [о закрытии журнала «Молла Насреддин»] // Закавказье. ‒ 1908. ‒ 1, 13 марта. 6616. По Кавказу и Закаспию: [Персидским правительством разре- шен беспрепятственный пропуск в Персию издающегося в Тифлисе юмо- ристического журнала «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1908. ‒ 27 июня. 6617. Пономарев, К. Заметки публициста: [текст заметки: 20 погрес- сивных мусульман, протестующих против попыток реакционных групп 614 BİBLİOQRAFİYA

задушить сатирический журнал «Молла Насреддин»] / К.Пономарев // Баку. ‒ 1908. ‒ 28 февраля. 6618. Саттар-хан: [в статье говорится вышедшем в Тифлисе на татар- ско-азербайджанском языке журнале «Молла Насреддин»] // Бакинское эхо. ‒ 1908. ‒ 21 ноября.

1909 6619. Меликов, Р. О мусульманской прессе: [в статье говорится о журнале «Молла Насреддин»] / Р.Мехтиев // Бакинец. ‒ 1909. ‒ 31 августа. 6620. Мусульманская жизнь: [о статье вышедшем в последнем номере журнала «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1909. ‒ 15 августа. 6621. Читатели татарской газеты: [статья говорит о журнале «Молла Насреддин»] //Новости Закавказья. ‒ 1909. ‒ № 15. ‒ 20 января.

1910 6622. Из жизни и прессы мусульман: [о временном преостонов- лении журнала «Молла Насреддин» впредь до особого распоряжения] // Каспий. ‒ 1910. ‒ 18 октября.

1911 6623. Из жизни и прессы мусульман: [редактор журнала «Молла Насреддин» написал новую пьесу «Мертвецы»] // Каспий. ‒ 1911. ‒ 7 июня. 6624. Из жизни и прессы мусульман: [по инициативе редакции юмо- ристического журнала «Молла Насреддин», группа мусульман в Тифлисе намеревается приобрести небольшую типографию и заняться изданием брощюры на татарском языке] // Каспий. ‒ 1911. ‒ 27 сентября. 6625. Мехтиев, К. К мусульманам: [о стихах М.А.Сабира опублико- ванных, в журнале «Молла Насреддин»] / К.Мехтиев // Каспий. ‒ 1911. ‒ 25 августа. 6626. Минасазов, Г. «Молла Насреддин» / Г.М.Минасазов // Баку. ‒ 1911. ‒ 18 декабря. 6627. «Молла Насреддин» // Закавказье. ‒ 1911. ‒ 12, 13 марта; Баку. ‒ 16 июля. 6628. Молла Насреддин // Мусульманин [Париж]. ‒ 1911. ‒ № 2. 6629. Наш ответ Г.Вермишеву: [о журнале «Молла Насреддин»] // Ниджат. ‒ 1911. ‒ 24 сентября.

615 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1912 6630. Из жизни и прессы мусульман: [в «Молла Насреддин» в тра- урной рамке напечатано заявление от редакции, которая указывает, что мусульманство потеряло достойного своего проповедника] // Каспий. ‒ 1912. ‒ 26 января. 6631. Из жизни и прессы мусульман: [о журнале «Молла Насред- дин» и местных журналистах] // Каспий. ‒ 1912. ‒ 25 мая. 6632. «Молла Насреддин» // Закавказье. ‒ 1912. ‒ 26 июня. 6633. Мусульманская жизнь: [о судьбе журнала «Молла Насред- дин»] // Баку. ‒ 1912. ‒ 14 июня. 6634. Мусульманская жизнь: [цензурный комитет прекратил су- ществования издававщегося в Тифлисе сатирического журнала «Молла Насреддин»] // Баку. ‒ 1912. ‒ 27 апреля.

1913 6635. Из жизни и прессы мусульман: [о 12-ом номере журнала «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1913. ‒ 18 апреля. 6636. Из жизни и прессы мусульман: [на состоявщемся заседании правления мусульманского просветительного общества «Ниджат», обсуж- дался вопрос относительно четверостишия, помещенного в юмористи- ческом журнале «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1913. ‒ 30 марта. 6637. Из жизни и прессы мусульман: [о первом номере возобновив- шегося журнала «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1913. ‒ 18 января. 6638. Из жизни и прессы мусульман: [об очередном пятом номере журнала «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1913. ‒ 16 февраля. 6639. «Молла Насреддин» // Закавказье. ‒ 1913. ‒ 9 июля. 6640. «Молла Насреддин» // Мусульманская газета. ‒ 1913. ‒ 30 января. 6641. «Молла Насреддин» // Знак Тифлиса. ‒ 1913. ‒ 9 мая. 6642. Туркменский курьер о журнале «Молла Насреддин» // Закавказье. ‒ 1913. ‒ 1 сентября.

1914 6643. «Молла Насреддин»: [приветствия по поводу возобновления журнала «Молла Насреддин»] // Мусульманская газета. ‒ 1914. ‒ № 3, 6. 6644. Наша печать: [в статье говорится о журнале «Молла Насред- дин»] // Мусульманская газета. ‒ 1914. ‒ 16 января.

1915 6645. Из жизни и прессы мусульман: [о журнале «Молла Насред- дин»] // Каспий. ‒ 1915. ‒ 6 августа.

616 BİBLİOQRAFİYA

1916 6646. Из жизни и прессы мусульман: [заметка о возобновлении журнала «Молла Насреддин» в Ташкенте] // Каспий. ‒ 1916. ‒ 11 мая. 6647. Из жизни и прессы мусульман: [прибыв в Баку Дж.Мамед- кулизаде собирается возобновить издание своего журнала «Молла Нас- реддин» в Тифлисе] // Каспий. ‒ 1916. ‒ 14 апреля. 6648. «Молла Насреддин» // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 30 июля; 1916. ‒ 28 апреля. 6649. Султанов, Э. Жизнь и печать мусульман: [в статье говорится о журнале «Молла Насреддин»] / Э.Султанов // Закавказская речь. ‒ 1916. ‒ 28 апреля.

1917 6650. Из жизни и прессы мусульман: [об очередном номере извест- ного сатирико-юмористического журнала «Молла Насреддин»] // Каспий. ‒ 1917. ‒ 24 февраля.

1918 6651. Султанов, Э. Литература Азербайджана: [в статье говорится о журнале «Молла Насреддин»] / Э.Султанов // Грузия. ‒ 1918. ‒ 26 сентября.

1919 6652. Мирзоев, Ш. Из жизни и прессы мусульман: [о статье, в кото- ром говорится Джалил Мамедкулизаде ‒ в Тифлисе открыл типографию «Гейрат» и оборудовав ее более и менее, создал еженедельный сатири- ческий журнал «Молла Насреддин»] / Ш.Мирзоев // Грузия. ‒ 1919. ‒ 16 марта.

1926 6653. Джабиев. Первый Всесоюзный тюркологический съезд: [кри- тическое выступление Джабиева по поводу журнала «Молла Насреддин»] / Джабиев // Бакинский рабочий. ‒ 1926. ‒ 8 марта. 6654. Мамедзаде, Дж. Первый Всесоюзный тюркологический сьезд: [о жунале «Молла Насреддин»] / Дж.Мамедзаде // Бакинский рабочий. ‒ 1926. ‒ 8 марта.

1932 6655. Редакция журнала «Аллахсыз» сообщает о смерти редак- тора журнала «Молла Насреддин» старейшего безбожника Джалила Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1932. ‒ 5 января.

617 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6656. Умер Молла Насреддин, Дж.Мамедкулизаде // Бакинский рабочий. ‒ 1932. ‒ № 6, 6 января; Заря Востока. ‒ 1932. ‒ 6 января.

1936 6657. Шариф, Аз. «Молла Насреддин»: [к 30‒летию тюркского сатирического журнала] / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1936. ‒ № 7‒8. ‒ С.50‒55.

1946 6658. «Молла Насреддин»: [к 40-летию со дня выхода первого номера журнала «Молла Насреддин»] // Вышка. ‒ 1946. ‒ 20 апреля. 6659. Шариф, Аз. Журнал «Молла Насреддин»: [к 40-летию со дня выхода первого номера] / Азиз Шариф // Бакинский рабочий. ‒ 1946. ‒ 20 апреля.

1948 6660. Архивные документы о журнале «Молла Насреддин» // Труды Института Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1948. ‒ Т. 3. ‒ С. 70‒73. 6661. Мирахмедов, А. Из истории издания журнала «Молла Нас- реддин»: резюме / Азиз Мирахмедов // Труды Института Литературы и Языка имени Низами Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1948. ‒ Т. 3. ‒ С.51. 6662. Оруджали, Г. Об иллюстрациях журнала «Молла Насреддин»: резюме / Г.Оруджали // Труды Института Литературы и Языка имени Низами Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1948. ‒ Т. 3. ‒ С. 47.

1952 6663. Садых, А. Встреча «Ежа» с «Молла Насреддин»ом / А.Садых // Бакинский рабочий. ‒ 1952. ‒ 23 июля. 6664. Тагирджанов, А.Т. Исторические корни персидской сатиры: [о влиянии журнала «Молла Насреддин» на сатиру – Деххода] / А.Т.Тагир- джанов // Вестник Лениградского Университета. Серия общественных наук. ‒ 1952. ‒ № 8. ‒ С.83‒93.

1955 6665. Касумов, М.Р. Первая русская революция и отражение ее идеи в журнале «Молла Насреддин»: резюме / М.Р.Касумов //Труды Института Истории и Философиии Академии Наук Азербайджанской ССР. ‒ 1955. ‒ Т.10. ‒ С.297‒300. 618 BİBLİOQRAFİYA

1956 Молла Насреддин ‒ 50

6666. К 50-летию «Молла Насреддина» // Бакинский рабочий. ‒ 1956. ‒ 15 апреля. 6667. Касумов, М. Боевой революционно-демократический журнал «Молла Насреддин» / М.Касумов // Бакинский рабочий. ‒ 1956. ‒ 20 апреля. 6668. Мамедов, А. Выставка, посвященная журналу «Молла Насред- дин» / А.Мамедов // Бакинский рабочий. ‒ 1956. ‒ 20 апреля. 6669. Махмудов, Р. Острым оружием сатиры / Р.Махмудов // Моло- дежь Азербайджана. ‒ 1956. ‒ 22 апреля. 6670. Тагирджанов, А.Т. Влияние русской революционно-демокра- тической мысли и русской революции 1905-1907 гг. на персидскую литературу: [о журнале «Молла Насреддин»] / А.Т.Тагирджанов // Ученые записки Ленинградского Гсударственного Университета. ‒ 1956. ‒ № 220. ‒ С.129‒144. 6671. Талыбзаде, К. Оружие сатиры / К.Талыбзаде // Вышка. ‒ 1956. ‒ 20 апреля.

1957 6672. Новрузова, Д. Монументальная скульптура: [образ Джалила Мамедкулизаде, основателя и редактора первого азербайджанского сатирического журнала «Молла Насреддин», создает молодой скульптор Захаров, воспитанник Азербайджанского художественного училища. Окончивший затем скульптурный факультет им. И.Е.Репина] / Д.Новру- зова // Труды научной конференции аспирантов АН Азербайджанской ССР. ‒ Баку, 1957. ‒ С.418. 6673. Эфендиев, П. Русское издание «Молла Насреддина» / П.Эфендиев // Литературный Азербайджан. ‒ 1957. ‒ № 8. ‒ С. 120‒123.

1958 6674. Кляшторина, В. Журнал «Молла Насреддин» и персидская политическая сатира периода революции 1905-1911 гг. / В.Кляшторина // Краткие сообщения Института Востоковедения Академии Наук СССР. ‒ 1958. ‒ Т. 27. ‒ С.31‒41. 6675. Мирахмедов, А. Тбилиси и азербайджанская литература: [о журнале «Молла Насреддин»] / Азиз Мирахмедов // Заря Востока. ‒ 1958. ‒ 26 июня. 619 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6676. Шариф, Аз. 50 лет со дня основания журнала «Молла Насред- дин» / Азиз Шариф // Краткие сообщения Института Востоковедения АН СССР. ‒ 1958. ‒ Т.XXVII. ‒ С.23‒30.

1959 6677. Эфендиев, З. Азербайджанская печать в Тифлисе в XIX начале XX века: [о журнале «Молла Насреддин»] / З.Эфендиев // Труды Тбилис- ского Государственного Педагогического Института им. А.С.Пушкина. ‒ 1959. ‒ Т. 13. ‒ С. 351‒362.

1960 6678. Касумов, М. Журнал «Молла Насреддин» в годы советской власти / М.Касумов // Ученые записки АГУ имени С.М.Кирова. Серия обществнных наук. ‒ 1960. ‒ № 1. ‒ С.67‒78. 6679. Мамедов, Дж. Драматургия Азербайджана за 40 лет: [о фелье- тонах Дж.Мамедкулизаде, опубликованной в журнале «Молла Насред- дин»] / Джалал Мамедов // Литературный Азербайджан. ‒ 1960. ‒ № 2. ‒ С.87. 6680. Тагирджанов, А.Т. Творчество персидского прогрессивного поэта Ашрафа Гиляни: [в статье говорится: творчестве Ашрафа Гиляни развивалось под влиянием азербайджанской прогрессивной литературы, особенно журнала «Молла Насреддин», сотрудники которого воспиты- вались на традициях русской революционно-демократической литерату- ры и были тесно связаны с болшевиками] / А.Т.Тагирджанов // Ученые записки Института Востоковедения АН СССР. ‒ 1960. ‒ Т. XXV. ‒ С.353‒376.

1966 6681. Ахметшина, Ф. Из истории культурных связей узбекского и азербайджанского народов: [о сатирическом журнале «Молла Насреддин» широко распростроненным в Узбекистане] / Ф.Ахметшина // Литератур- ный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ С. 125‒128. 6682. Исрафилов, Г. Предисловие / Гусейн Исрафилов // Молла Насреддин: карикатуры журнала «Молла Насреддин». ‒ Баку, 1966. ‒ С. 10‒14. 6683. Курбанов, Ш. Гусейн Минасазов и его тифлисские издания: [о журнале «Молла Насреддин» в жизни закавказских татар, издававшийся демократическими кругами под редакторством известного писателя- реалиста Дж.Мамедкулизаде] / Шамиль Курбанов // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 5. ‒ С. 113‒116. 620 BİBLİOQRAFİYA

6684. Хандан, Дж. Боевой журнал / Джафар Хандан // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 3. ‒ С.112‒115. 6685. Шариф, А. Рождение «Молла Насреддина» / Азиз Шариф // Литературный Азербайджан. ‒ 1966. ‒ № 4. ‒ С. 108‒116.

1969 6686. Агаев, И. Рождение «Молла Насреддина»: рецензия / И.Агаев // Литературный Азербайджан. ‒ 1969. ‒ № 3. ‒ С. 148‒149. 6687. Мирахмедов, А. Габдулла Тукай и «Молла Насреддин» / А.Мирахмедов // Литературный Азербайджан. ‒ 1969. ‒ № 5. ‒ С.118‒122.

1973 6688. Анар. Молла Насреддин ‒ 66 // Круг / Анар; [Пер. с азерб.] / [Ил.: Т. Кормушина]. ‒ М.: Известия, 1973. ‒ С. 312‒315.

1981 6689. Азизова, Ф. «С правдой по дорогам мира»: к 75-летию журнала «Молла Насреддин» / Ф.Азизова // Литературный Азербайджан. ‒ 1981. ‒ № 6. ‒ С. 135‒137.

1984 6690. Мехтиева, М. И.А.Крылов в азербайджанской дореволюцион- ной печати: [басни Крылова на страницах сатирического журнала «Молла Насреддин»] / Махаббат Мехтиева // И.А.Крылов и азербайджанская литература / Махаббат Мехтиева. ‒ Баку, 1984. ‒ С.31‒45.

1986 6691. Джахангиров, А. Роль журнала «Молла Насреддин» в борьбе за чистоту Азербайджанского языка: резюме / А.Джахангиров // Реализм в классической Азербайджанской литературе: [тематический сборник научных трудов]. ‒ Баку, 1986. ‒ С. 44.

1987 6692. Петров, М. Торжественный вечер, посвященный 80-летию со дня выхода в свет первого номера «Молла Насреддина» / М.Петров // Литературный Азербайджан. ‒ 1987. ‒ № 3. ‒ С.127‒128. 6693. Петров, М. Юбилей «Молла Насреддина» и день Джалила Мамедкулизаде / М.Петров // Литературный Азербайджан. ‒ 1987. ‒ № 2. ‒ С.127.

621 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1989 6694. Анар. Молла Насреддин ‒ 66 // Цейтнот: повесть, рассказы, эссе / Анар; [пер.: И.Печенева [и др.]. ‒ М., 1989. ‒ С. 245‒249. 6695. Османлы, В. Желанный гость на наших полках: [рецензия на книгу «Молла Насреддин» вышедшем 1988 году в издательстве «Элм»] / В.Османлы // Литературный Азербайджан. ‒ 1989. ‒ № 5. ‒ С.124‒125.

1991 6696. Султанова, Г. Современное звучание журнала «Молла Насред- дин» / Г.Султанова // Литературный Азербайджан. ‒ 1991. ‒ № 4. ‒ С. 117‒121.

2006 6697. Габиббейли И. Горизонты журнала «Молла Насреддин» // Объединенный научный журнал [Москва]. ‒ 2006. ‒ № 20. ‒ С. 27‒29. 6698. Габиббейли И. Столетний юбилей журнала «Молла Насред- дин» // Кавказская филология [Пятигорск]. ‒ 2006. ‒ № 1. ‒ С.148‒149. 6699. Гусейнов, Ш. Директор типографии «Гейрат» был «правой рукой» Мирзы Джалила: [к 100-летию журнала «Молла Насреддин»] / Ширмамед Гусейнов // Гюнай . ‒ 2006. ‒ 25 февраля. ‒ С.4. 6700. Заманлы, М. Мастера азербайджанской карикатуры: к 100- летию журнала «Молла Насреддин» / Матанат Заманлы // Каспий. ‒ 2006. ‒ 28 февраля. ‒ С.8. 6701. Нейманзаде, О. «Молла Насраддин» закрылся: Джалил Маммедкулизаде ‒ 140 / Омар Фаик Нейманзаде // Гюнай. ‒ 2006. ‒ 25 февраля. ‒ С.4. . 2008 6702. Мамедов, А. Основные особенности литературной школы «Молла Насреддин»: резюме / Аллахверди Мамедов // Ədəbiyyat məc- muəsi: Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. ‒ Bakı, 2008. ‒ C. XXI. ‒С.102.

2009 6703. Гасанбекова, С. «Молле Насреддин»у ‒ 103: [О международ- ном значении одноименного сатирического журнала] / Севда Гасанбекова // Азербайджанский конгресс. ‒ 2009. ‒ 17 апреля. ‒ С. 16. 6704. Гасанбекова, С. Стартовал III Международный конкурс кари- катуры «Молла Насреддин ‒ Азербайджан» / С.Гасанбекова // Ежеднев- ные новости. ‒ 2009. ‒ 6 ноября. ‒ С.10. 622 BİBLİOQRAFİYA

6705. Ибрагимова, Д. Неизвестный Молла Насреддин: [К 140-летию со дня рождения выдающегося азербайджанского сатирика и основателя журнала «Молла Насреддин» Джалила Мамедкулизаде] / Джейла Ибраги- мова // Бакинский рабочий. ‒ 2009. ‒11 июня. ‒ С. 4. 6706. Сабина. День рождения первого сатирического журнала Азер- байджана: «Молле Насреддину» исполнилось 103 года / Сабина // Зеркало . ‒2009. ‒ 9 апреля. ‒ С. 8. 6707. Сабина. Сатира на холсте: Стартовал III Международный конкурс карикатуры «Молла Насреддин ‒ Азербайджан» / Сабина // Зеркало. ‒ 2009. ‒ 6 ноября. ‒ С. 8. 6708. Сулейманова, С. Международный конкурс карикатуры «Молла Насреддин ‒ Азербайджан ‒ 2009» / С.Сулейманова // Бакинский рабочий. ‒ 2009. ‒14 апреля . ‒ С. 4.

2010 6709. Абдуллаева, Т. Смеяться тоже нужно уметь: подведены итоги III Международного конкурса карикатуры: [Международный конкурс карикатуристов имени Молла Насреддина проведенной в галерее имени Ваджии Самедовой] / Тутуханым Абдуллаева // Каспий. ‒ 2010. ‒ 30 ап- реля. ‒ С. 8. 6710. Алмасова, Э. С думой о нас: новое слово о журнале «Молла Насреддин»: [о книге «Из истории издания журнала «Молла Насреддин»] / Эльмира Алмасова // Каспий. ‒ 2010. ‒ 5 марта. ‒ С.8. 6711. Бабаев, Р. Рассказывают документы: [книга А.Пашаева «Из истории издания журнала «Молла Насреддин» посвящена 140-летию Джалила Мамедкулизаде] / Рагим Бабаев // Бакинский рабочий. ‒ 2010. ‒ 13 января. ‒ С. 4. 6712. Гаджиев, А. Изречения Моллы Насреддина в русской дорево- люционной поэзии / Агиль Гаджиев // Агиль Гаджиев. Страницы азербаджанской литературы. ‒ Баку, 2010. ‒ С. 7‒28. 6713. Султанова, Г. «Завидую белой и черной завистью культуре Азербайджана, где есть такие подвижники!»: Эти слова сказал член жюри Международного конкурса карикaтуры «Молла Насреддин» Михаил Златковский в адрес азербайджанского карикатуриста Байрама Гаджизаде / Гюльтекин Султанова // Эхо. ‒ 2010. ‒ 13 мая. ‒ С.8. 6714. Умудлу, И. «Молла Насреддин»: новые подробности: Издан труд, исследующий историю издания журнала О книге «Из истории издания журнала «Молла Насреддин» / Исмаил Умудлу // Зеркало. ‒ 2010.

623 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

‒ 7 апреля. ‒ С. 8. Рeц.: Пашаев Атахан. Из истории издания журнала «Молла Насреддин». ‒ Баку: Азербайджан, 2010.]

2011 6715. Алиева, К. Далекий и близкий Мирза Джалил: В Доме-музее Джалила Мамедгулузаде состоялся литературный меджлис: [о деятель- ности журнала «Молла Насреддин»] / Кямаля Алиева // Каспий. ‒ 2011. ‒ 19 апреля. ‒ С.8. 6716. Багирова, Т. С юмором о серьезном: Подведены итоги Международного конкурса карикатуры «Молла Насреддин» / Тамара Багирова // Азербайджанские известия. ‒ 2011. ‒ 20 октября. ‒ С. 4. 6717. Гулиев, В. Халил Мусаев ‒ художник «Моллы Насреддина» / В.Гулиев // Зеркало. ‒ 2011. ‒ 16 апреля. ‒ С. 41. 6718. Плещунова, М. Восхождение на вулкан Торагай с Молла Насреддином: [в связи 105-летним юбилеем сатирического журнала «Молла Насреддин» руководство Гобустанского Государственного историко-художественного заповедника организовало экспедицию под названием «Восхождение на Торагай с Молла Насреддином»] М.Плещу- нова; С.Абдуллаев // Зеркало. ‒ 2011. ‒ 28 мая. ‒ С. 22. 6719. Узеир Гаджибейли и «Молла Насреддин», который смеется и заставляет задуматься // Каспий. ‒ 2011. ‒ 20 мая. ‒ С. 8.

2012 6720. Камилла. «Молла Насреддин ‒ Азербайджан – 2012»: под таким названием открылась выставка-конкурс: [в галерее имени Ваджии Самедовой] / Камилла // Зеркало. ‒ 2012. ‒ 31 июля. ‒ С.8. 6721. Кязымова, Ф.Р. Журнал «Молла Насреддин» и восточная печать / Ф.Кязымова // Филологические науки в России и за рубежом: материалы Междунар. науч. конф. (г. Санкт-Петербург, февраль 2012 г.). – СПб., 2012. – С. 21‒24.

2013 6722. В Музей Истории доставлены первые выпуски журна- ла «Молла Насреддин» // Ежедневные новости. ‒ 2013. ‒ 5 апреля. ‒ С.10. 6723. Камилла. «Молла Насреддин»: в доме-музее Джалила Мамедкулизаде состоялось мероприятие, посвященное выходу первого на Востоке сатирического журнала / Камилла // Зеркало. ‒ 2013. ‒ 12 апреля. ‒ С. 8.

624 BİBLİOQRAFİYA

6724. Масель, С. Карикатурных дел мастер: В Турции состоится выставка азербайджанской карикатуры: [выставка посвященная к 133- летию художника-карикатуриста Азим Азимзаде и журналу «Молла Насреддин»] / С.Масель // Зеркало. ‒ 2013. ‒ 24 апреля. ‒ С. 8.

2014 6725. Джафаров, И. О 25-ти летии газеты «Терджуман» журнала «Молла Насреддин»: резюме / Иман Джафаров // Filologiya məsələləri. ‒ 2014. ‒№ 2. ‒ S. 358‒359. 6726. Магеррамов, З. Представители журнала «Молла Насреддин» в Иреване: резюме / З.Г.Магеррамов // Актуальные проблемы изучения гуманитарных наук: Межвузовский сборник научных статей.- 2014.- № 2.- С.202. 6727. Сатирические журналы Азербайджана 1906-1920 годов: [журнал «Молла Насреддин»] // Азербайджанский конгресс. ‒ 2014. ‒ 31 октября. ‒ С.11. 6728. Третьякова, В. Смех, да и только: В Баку отметили день рождения журнала «Молла Насреддин»: [в Центре современного ис- кусства] / Виктория Третьякова // Каспий. ‒ 2014. ‒ 10 апреля. ‒ С.13.

2015 6729. Шахбазова, Н. Вечный образ мудреца: [о жизни и творчестве Джалила Мамедгулузаде и об издании журнала «Молла Насреддин»] / Наталья Шахбазова //Мир литературы. ‒ 2015. ‒ № 3[94] март. ‒ С. 8.

2016 6730. Джафарова, Н. К 110-летию выхода в свет первого номера журнала «Молла Насреддин» / Назмин Джафарова // Наука. ‒ 2016. ‒ 15 апреля. ‒ С. 15.

2017 6731. Буланова, О. Тайны Баку: [95 лет со дня выхода первого номера сатирического журнала]: У «Моллы Насреддина» юбилей / О.Буланова // Эхо. ‒2017. ‒ 15 апреля. ‒ С. 7. 6732. Мамедова, Л. В Великобритании выпустили книгу, посвя- щенную журналу «Молла Насреддин» / Лейла Мамедова // Бакинский рабочий. ‒ 2017. ‒ 26 апреля. ‒ С.6.

625 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2019 6733. Гаджиева, Л. Молла Насреддин обличает пороки: Первые сатирические журналы на Кавказе восхищали и пугали своей смелостью / Лала Гаджиева // Каспiй. ‒ 2019. ‒ 11 мая. ‒ С.18‒19. 6734. Журнал «Молла Насреддин»: веяние времени: к 150-летию писателя Джалила Мамедкулизаде Н.Тельмангызы // Мир литературы. ‒2019. ‒ № 01 (137), январь. ‒ С.4. 6735. Тельмангызы, Н. Журнал «Молла Насреддин»: веяние вре- мени: (к 150-летию писателя Джалила Мамедкулизаде) / Н.Тельмангызы // Мир литературы . ‒ 2019. ‒ № 1. ‒ С.4.

626 BİBLİOQRAFİYA

Авторефераты и диссертации

1938 6736. Ибрагимов, М. Великий демократ азербайджанской литера- туры ‒ Молла Насреддин: (Тезисы диссертации на соискание степени кандидата наук) / Мирза Ибрагимов; Акад. наук СССР, Ин-т востоко- ведения. ‒ Ленинград : Тип. Акад. наук СССР, 1938. ‒ 6 с.

1952 6737. Касумов, М. Общественно-политические идеи в журнале «Молла Насреддин» в 1906-1917 гг.: автореферат диссертации, представ- ленной на соискание ученой степени кандидата исторических наук / М.Касумов; Азербайджанский Государственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1952. ‒ 40 с.

1953 6738. Алибейзаде, З.М. Роль Джалила Мамедкулизаде в борьбе за чистоту азербайджанского языка: автореферат диссертации, представлен- ной на соискание ученой степени кандидата филологических наук; Академии Наук Азербайджанской ССР. Институт Литературы и Языка имени Низами. ‒ Баку, 1953. ‒ 20 с.

1955 6739. Каграманов, А.Г. К вопросу о русско-азербайджанских литера- турных связях: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / А.Г.Каграманов; Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1955. ‒ 18 с.

1956 6740. Шариф, А. Жизнь и творчество Джалила Мамедкулизаде: [первый период 1866-1906 гг.]: автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук / Азад Шариф; Азербай- джанский Государтвенный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1956. ‒ 36 с. 6741. Шариф, А. Жизнь и творчество Джалила Мамедкулизаде: [первый период 1866-1906 гг.]: диссертация на соискание ученой степени доктора филологических наук / Азад Шариф; Азербайджанский Государ- ственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1956. ‒533 с. ‒ Ч.1. ‒С.1‒533; Ч.2. ‒ 164 с. 627 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1958 6742. Кекилов, А. Молланепесин эмри ве доредижилиги: филологиjа ылымларынын докторы диен алымлык дережисини алмак учин диссертацион иш / А.Кекилов. ‒ Ашгабат, 1958. ‒ Т.1: Молланепесин эмри ве доредижилиги. ‒492 с. ‒Текст на туркменском языке. 6743. Мамедов, М.М. Художественная проза Джалила Мамедкули- заде: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / М.М.Мамедов; Азербайджанский Государствен- ный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1958. ‒ 18 с.

1962 6744. Алиев, Я.М. Атеизм Джалила Мамедкулузаде («Молла Насред- дин»): автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата философских наук / Я.Алиев; Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1962. ‒ 20 с. 6745. Велиев, С. Лексика рассказов Джалила Мамедкулизаде: авто- реферат диссертации, представленной на соискание ученой степени кандидата филологических наук / С.Велиев; Азербайджанский Государ- ственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1962. ‒ 16 с. 6746. Рамазанов, Ф.Ф. Этические воззрения Джалила Мамедкули- заде: автореферат на соискание ученой степени кандидата философских наук / Ф.Ф.Рамазанов; Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1962. ‒ 24 с.

1963 6747. Алекперов, Я.А. Государственно-правовые воззрения Джалила Мамедкулузаде: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата юридических наук / Я.А.Алекперов. ‒ Баку, 1963. ‒ 18 с.

1964 6748. Алимирзоев, Х. Литературно-критические взгляды Джалила Мамедкулизаде: автореферат дис. на соискание учен. степени кандидата филол. наук / Халид Алимирзоев; Азерб. гос. ун-т им. С.М.Кирова. ‒ Баку: [б. и.], 1964. ‒ 20 с. 6749. Исрафилов, Г.А. Пьеса «Мертвецы» Джалила Мамедкулизаде: автореферат диссертации, представленной на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Г.А.Исрафилов; Азербайджанский Государственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1964. ‒ 25 с.

628 BİBLİOQRAFİYA

1965 6750. Талыбзаде, К. Азербайджанская литературная критика в начале ХХ века (1905-1917 гг.): автореферат диссертации, представленной на соискание ученой степени доктора филологических наук /Камал Талыб- заде; Азербайджанский Государственный Университет имени С.М.Киро- ва. ‒ Баку, 1965. ‒ 110 с.

1966 6751. Рагимова, Г.Дж. Драматургия Джалила Мамедкулизаде: авто- реферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологи- ческих наук / Г.Дж.Рагимова; Институт Литературы и Языка им. Низами. ‒ Баку, 1966. ‒ 24 с. 6752. Юсифов, Ю. Развитие жанра фельетона в Азербайджане (1930- 1941 гг.): автореферат диссертации, представленной на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Ю.Юсифов; Азербайджанский Государственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1966. ‒ 17 с.

1967 6753. Амиров, С. Фельетоны Джалила Мамедкулизаде [Молла Насреддина] [1906-1917-годы]: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук; Азербайджанский Государственный Институт имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1967. ‒ 18 с 6754. Рагимова, И.А. Социальная сущность комического [на мате- риале творчества Дж.Мамедкулизаде]: автореферат диссертации на соис- кание ученой степени кандидата философских наук / И.А.Рагимова; АН Азербайджанской ССР Сектор Философии. ‒ Баку, 1967. ‒ 23 с..

1969 6755. Гаджиев, Т. Азербайджанский литературный язык начала ХХ века: (Язык сатирической литературы): автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук / Тофиг Гаджиев; Азербайджанский Государственный Институт имени С.М.Киро- ва. ‒Баку, 1969. ‒ 70 с. 6756. Насиров, Я.М. Цикл произведений Джалила Мамедкулизаде «События в селении Данабаш»: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Я.М.Насиров; Азер- байджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒ Баку, 1969. ‒ 29 с.

629 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1970 6757. Байрамов, Ф.А. История издания литературного наследия Джалила Мамедкулизаде и библиография о писателе: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Фарман Байрамов; Институт Литературы им. Низами. ‒ Баку, 1970. ‒ 22 с.

1972 6758. Алимирзоев, Х.А. Драматургия Джалила Мамедкулизаде: 10.642: автореферат диссертации, представленной на соискание ученой степени доктора филологических наук / Х.А.Алимирзоев; Азербайджан- ский Ордена Трудового Красного Знамени Государственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1972. ‒ 109 с. [Диссертация написана на азербайджанском языке].

1973 6759. Гусейнов, Ф.Д. Основные проблемы прозы Джалила Мамед- кулизаде: автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук: 10.01.034 Азербайджанский Государственный Университет имени С.М.Кирова. ‒ Баку, 1973. ‒ 111 с. 6760. Мирахмедов, А.М. Джалил Мамедкулизаде [Молла Насреддин] вопросы развития Азербайджанской печати начала ХХ века: 10.01.03: автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора фило- логических наук / А.Мирахмедов; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1973. ‒ 94 с. 6761. Рамазанов, Ф. Проблемы этики в демократической мысли Азербайджана (начало ХХ в.): автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора философских наук (09.00.05) / Фаррух Рамазанов; Азербайджанский Государственный Университет им. С.М.Кирова. ‒Баку, 1973. ‒ 140 с.

1977 6762. Адышов, С.Х. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) и фольклор: 10.01.09: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Сабир Худу оглы Адышев; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1977. ‒ 27 с.

1981 6763. Пашаев, А. Борьба революционно-демократического журнала «Молла Насреддин» против монархических режимов и колониальной 630 BİBLİOQRAFİYA

системы на Востоке (1906-1914): автореф. дис. на соисл. учен. степ. канд. историч. наук: 07.00.02. ‒ История СССР / А.Пащаев. ‒М.: МГУ, 1981. ‒ 30 с.

1983 6764. Агаев, И. Сатирический журнал «Молла Насреддин» и пробле- мы идейно-художественного развития азербайджанской литературы начала ХХ века: автореф. дис. на соиск. учен. степ. д-ра филол. наук (10.01.03) / Ислам Агаев; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1983. ‒ 54 с. 6765. Атаев, М. Драматургия Джалила Мамедкулизаде на Азербай- джанской сцене: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения: 17.00.01 / Мамедшах Гадим оглы Атаев; Грузинский Государственный Театральный Институт имени Шота Руставели. ‒ Тбилиси, 1983. ‒ 25 с. 6766. Мирахмедова-Ализаде, Д. Джалил Мамедкулизаде в русских перводах: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук: 10.01.03 / Диляра Мирахмедова- Ализаде; Азербайджанский Государствнный Педагогический Институт им. В.И.Ленина. ‒ Баку, 1983. ‒ 27 с.

1984 6767. Ахундова, Э. Реализм Джалила Мамедкулизаде и русский критический реализм XIX-начала XX века: (Опыт сравнительно- типологического изучения): автореферат диссертации на соискание уче- ной степени кандидата филологических наук: 10.01.03 – лит. нар. СССР ‒ 10.01.01‒ рус. лит. / Эльмира Ахундова; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1984. ‒ 22 с. 6768. Ахундова, Э. Реализм Джалила Мамедкулизаде и русский кри- тический реализм XIX-начала XX века: опыт срав.-типол. изучения: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата фило- логических наук: 10.01.03 – лит. Нар. СССР ‒ 10.01.01‒ рус. лит. / Эльмира Ахундова; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1984. ‒ 158 с. 6769. Касимова, Э.К. Установление авторства анонимных и псевдо- нимных произведений Джалила Мамедкулизаде: 10.01.03: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филолгических наук / Эльмира Кямиль кызы Касимова; Институт Литературы имени Низами. ‒ Баку, 1984. ‒ 22 с. 631 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6770. Мехралиева, З. Педагогическая деятельность и педагогические взгляды Джалила Мамедкулизаде: 13.00.01: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата педагогических наук / Земфира Мехралиева; Армянский Ордена Трудового Красного Знамени Государ- ственный Педагогический Институт имени Х.Абовяна. ‒ Ереван, 1984. ‒ 26 с. 6771. Mехралиева, З.Педагогическая деятельность и педагогические взгляды Джалила Мамедкулизаде: диссертация на соискание ученой степени кандидата педагогических наук: 13.00.01 / Земфира Мехралиева. ‒ Баку, 1984. ‒ 159 с.

1996 6772. Габиббейли, И. Джалил Мамедкулизаде среда и современники: автореф. диссертация на соискание ученой степени доктора филологичес- ких наук (10.01.03) / Иса Габиббейли; Ин-т литературы им. Низами АН Аз-на. ‒ Баку, 1996. ‒ 74 с.

1999 6773. Аллахвердиева, Ш. Язык драматических произведений Джа- лила Мамедкулузаде: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук (10.02.02) / Шахрабаны Аллах- вердиева; БГУ им. М.А.Расулзаде. ‒ Баку, 1999. ‒ 30 с.

2007 6774. Юсифова, Х.Р. Темы и мотивы русской литературы в твор- честве азербайджанских писателей начала ХХ века: [Дж.Мамедкулизаде и Г.Джавид]: 10.01.03: диссертация кандидата филологических наук / Хадиджа Рамиз кызы Юсифова; Бакинский Славянский Университет. ‒ Баку, 2007. ‒ 131 с.

632 BİBLİOQRAFİYA

DİGƏR XARİCİ DİLLƏRDƏ

Alman dilində

1966 6775. Dshäfär, M. Dshälil Mämedkulisade / M.Dshäfär; Übers. von Dsha- farow D.M. ‒ Baku: Aserbaidshanischer Staatsverl., 1966. ‒ 59 с.

1985 6776. Die toten / Dshalil Mamedkulisade; red. B.Gamsalijewa; trl. D.Dshafarow. ‒ Baku: Jasytschi, 1985. ‒ 144 s. ‒ Azərbaycan Milli Kitab- xanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2003 6777. Habibbayli, İ. Jalil Mammadguluzadeh / İsa Habibbayli. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2003. ‒ 60 s.

2014 6778. Gesammelte werke von Dshalil Mammadguluzade / Übers. D.Dshafarow; red. B.Gamsalijewa. ‒ Baku: Hejdar Aliyev Stiftung, 2014. ‒ 87 s. Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2019 6779. Die toten / Dsh.Mamedkulizade; aus dem D.Dshafarow; red. B.Gamsalijewa; ill. Sch.Mamedow. ‒ Baku: Mammadli.az, 2019. ‒139 s. Azərbaycan Milli Kitabxananın Xarici ədəbiyyat fondunda.

Bolqar dilində

1980 6780. По щенската кутия [Poçt qutusu] // Азьрбайджански разкази / Сост. Д.Станкова. ‒ София, 1980. ‒ C. 5-12. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2003 6781. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” dərgisi və Türkiyə / İsa Həbib- bəyli; İman Cəfərov // Kaynak (Sofiya, Bolqarıstan), 2003. ‒ № 17. ‒ S. 18-19.

633 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2019 6782. Избрани произведения / Джалил Мамедкулизаде; рьководител на проекта и автор предговора: акад. Иса Хабиббейли; отг. ред.: доц. Елка Трайкоав, ред. на превода: София Шигаева- Митреска, пре.от азерб.: София Шигаева-Митреска и др.- София: Боян-Пенев, 2019.- 108 [1] с. Съдържание: Иса Хабиббайли. Джалил Маммадгулузаде в азербайд- жанската литература. Периодът на «Молла Насреддин»; Пощенската кутия / пре.: София Шигаева-Митреска; Представление «Стафиди» / пре.: Айсун Юмер; Уста Зейнал /пре.: Алпер Емурлов; Бръснарят / пре.: Чийдем Алиосманова; Молла Фазлали /пре.: София Шигаева-Митреска; Безпокойство /пре.: Лилия Йорданова; Брадатото дете / пре.: Чийдем Алиосманова; Може би ще ги върнат / пре.: Жанет Николаева. Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

Çex dilində

1977 6783. Slovnikspisovatelu. Sovetsky soyuz II (L‒Z). ‒ Odon, 1977. ‒ 770 c. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda. Kitabın 75-76-cı səhifəsində C.Məmmədquluzadə haqqında məlumat var.

Ərəb dilində

1980 ﺟﻠﯿﻞ ﷴ ﻗﻮﻟﯽ زاده. طﻔﻞ ﻣﻠﺘﻊ./ ﺗﺮﺟﻤﮫ. وﺳﯿﻢ ﷴ ﺑﺎﮐﻮ: ﯾﺎزﯾﭽﯽ،١٩٨٠. ‒١١١ص. .6784 (l Məmmədquluzadə, Cəli. Saqqallı uşaq.– Bakı: Yazıçı, 1980.– 111 s.).– Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

1981 ﺟﻠﯿﻞ ﷴ ﻗﻠﯽ زاده. ﺻﻨﺪوق اﻟﺒﺮﯾﺪ./ج. ﷴ ﻗﻠﯽ زاده. ﺗﻌﺮﯾﺐ ﯾﻮﺳﻔﯽ اﺣﻤﺪ.ﺑﺎﮐﻮ : .6785 ,Məmmədquluzadə, Cəlil. Poçt qutusu.– Bakı: Gənclik) ﮔﻨﺠﻠﯿﮏ، ١٩٨١.‒٣۴ص. 1981.– 34 s.).– Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2002 ﻋﯿﺴﯽ ﺣﺒﯿﺐ ﺑﮑﻠﯽ. ﺟﻠﯿﻞ ﷴ ﻗﻮﻟﯽ زاده./ﺗﺮﺟﻤﮫ. ﻧﺎرﯾﻤﺎن ﻋﺒﺪاﻟﻼﯾﯿﻒ. ﺑﺎﮐﻮ : .6786 ,Həbiиbəyli, İsa. Cəlil Məmmədquluzadə.– Bakı) – . ﺗﺸﯿﻨﺎر‒ﺗﺸﺎب، ٢٠٠٢. ‒۶٠ ص. 2002.– 60 s.).– Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2003 6787. Həbibbəyli, İ. Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli. ‒ Bakı: Çinar-Çap, 2003. ‒ 59 s.

634 BİBLİOQRAFİYA

2008 6788. Həbibbəyli, İ. Azərbaycanın mütəfəkkir yazıçısı Cəlil Məmməd- quluzadə / İsa Həbibbəyli; tərc. ed. Cəlal Hifnəvi. ‒ Qahirə: Mədəniyyət nəşrləri evi, 2008. ‒ 214 s. 6789. Həbibbəyli, İ. Yeni dövr Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmməd- quluzadə / İsa Həbibbəyli. ‒ Qahirə, 2008. – 280 s.

2009 6790. Həbibbəyli, İ. Böyük sivilizasiyanın yadigarı: Naxçıvan şəhəri / İsa Həbibbəyli // Qiraət lnnəqol və tərcəmə. ‒ Qahirə: 2009. – 2. ‒ S. 1‒14; 5‒12.

Fars dilində

1979 ﺟﻠﯿﻞ ﷴ ﻗﻠﯿﺰاده. ﻣﺮده ھﺎ./ج. ﷴ ﻗﻠﯿﺰاده. ﺗﺮﺟﻤﮭﯽ ه. ﻧﺎطﻖ، م. ﭘﯿﻔﻮن. ﺗﮭﺮان: ﺧﯿﺎﺑﺎن .6791 ‒ . ﻧﺎدری، ٧٨ص. ﻣﺠﻤﻮﻋﮭﯽ داﺳﺘﺎن.ﺗﺮﺟﻤﮭﯽ ﺣﻤﯿﺪ ﷴزاده. ﺑﺎﮐﻮ: ﯾﺎزﯾﭽﯽ، ١٩٧٩. ‒١١٣ ص (Məmmədquluzadə, Cəlil. Ölülər.- Tehran, 1979.- 78 s.).– Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

1977 6792. Zamanov, A. Şenaxt e Cəlil Mohəmməd Qolizadeh / A.Zamanov. ‒ Tehran, 1356 (1977).

1978 6793. Zamanov, A. Cəlil Məmmədquluzadə / Abbas Zamanov. ‒ İran: Tehran, 1978. ‒ 58 s.

1992 6794. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” İranda // Varlıq (Tehran). ‒ 1992. ‒ № 85. 6795. Sərdarniya, S. “Molla Nəsrəddin” Təbrizdə / Səməd Sərdarniya. ‒ İran: Təbriz, 1992. ‒ 268 s.

1993 6796. Həbibbəyli, İ. Mirzə Cəlilin nəvələri tapıldı // Varlıq (Tehran). ‒ 1993. ‒ № 87. ‒ S. 77‒97. 6797. Həbibbəyli, İ. Milli şeirin ağsaqqalı // Varlıq (Tehran). ‒ 1993. ‒ № 90. ‒ S. 29‒31.

635 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Fransız dilində

1966 6798. Djafar M. Djalil Mammedgoulouzade / M.Djafar; trad. Par. M.Chirvanzadé. ‒ Bakou : Ed. d'etat de l'Azerbaïdjan, 1966. ‒ 56 с.

1974 6799. Le boite aux lettres [Poçt qutusu] / Djalil Mammedgoulouzade // La prose Azerbaidjanaise: anthology / Red. M.İbraguimov. ‒ Moscou, 1974. ‒ F. 65-70. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2003 6800. Habibbeyly, İ. Djalil Mammadgoulouzade / İssa Habibbeyly; trd. H. Godja. ‒ Bakou: Tchinar-Tchap, 2003. ‒ 60 f. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxana- sının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2004 6801. Habibbeyly, İ. Prominent azerbaïdjanaise J.Mammadguluzadeh (Görkəmli azərbaycanlı Cəlil Məmmədquluzadə) / İssa Habibbeyly // Yeni ədəbiyyat (Paris, Fransa). – 2004. ‒ S. 291‒299.

2009 6802. Djalil Mammedgoulouzade: Livies depresentation (Cəlil Məmməd- quluzadə: Tanıtma kitabı) / Elmi red. İman Cəfərli. – Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009. ‒ 60 s.

Gürcü dilində

1927 6803. Məmmədquluzadə, C. Ölülər: [4 pərdəli komediya] / Cəlil Məm- mədquluzadə; tərc. ed. M.Abaşidze. ‒ Tbilisi, 1927. ‒ 65 s.

1990 6804. Buz: (hekayə) / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. D.Əliyeva, L.Erad- ze; rəssamı Ş.Buksaev. ‒ Bakı: Gənclik, 1990. ‒ 12 s.

2016 6805. Poçt qutusu: hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; red.: İ.Ratiani, N.Yaşağaşvili, M.Məmmədoğlu; tərc. ed. A.Mirzəoğlu; Gürcüstan Yazıçıları 636 BİBLİOQRAFİYA

Milli Akademiyası. ‒ Tbilisi: Universal, 2016. ‒ 149 s. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda. ______

1916 6806. Ölülər // Saxalxo putseli (Arayış vərəqələri).‒ 1916.‒ 13 may.

1957 6807. Buz / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc.ed. L.Eradze // Azərbaycan hekayələri. ‒ Tbilisi, 1957. 6808. Danabaş kəndinin məktəbi / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. H.Canaşina // Azərbaycan hekayələri. ‒ Tbilisi, 1957. ‒ S. 3‒39. 6809. Dəllək / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. L.Eradze // Azərbaycan hekayələri. ‒ Tbilisi, 1957. 6810. Poçta qutusu / Cəlil Məmmədquluzadə; tərcümə edəni: L.Eradze // Azərbaycan hekayələri. ‒ Tbilisi, 1957. 6811. Saqqallı uşaq / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. N.Canaşina // Azərbaycan hekayələri. ‒ Tbilisi, 1957.

*** 1924 6812. Şərif, Ə. Türk draması /Əziz Şərif // Teatr və həyat. ‒ 1924. ‒№ 6.

2016 6813. Həbibbəyli, İ. Azərbaycan ədəbiyyatının inkişaf yolu və CəlilMəm- mədquluzadə: ön söz / İsa Həbibbəyli //Poçt qutusu / C.Məmmədquluzadə; ideya rəhb. və ön söz. müəl. İ.Həbibbəyli; tərc. ed. M.Məmmədoğlu. ‒ Tbilisi, 2016. ‒S. 20‒27.

İngilis dilində

1966 6814. Jafar, M. Jalil Mammadkulizade / M.Jafar; trans. İ.Rahimov; ed. K.K.Sokolova. ‒ Baku: Azerbaijan State Publishing House, 1966. ‒ 51 p. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

1977 6815. Azerbaijanian prose: an anthology / Edt. M.Ibragimov. ‒ Moscow: Progress publisher, 1977. ‒ 370, [6] p. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda. 637 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Kitabın 42-47-ci səhifəsində ədibin “Poçt qutusu” hekayəsi var.

2002 6816. Husseynli, N. Realizm in the literary views of J.Mammadquluzadeh / N.Husseynli // Science Researches. ‒ Baku, 2002. ‒ № 1‒3. ‒ P. 126‒130.

2003 6817. Habibbayli, İ. Djalil Mammedgoulouzade / Isa Habibbayli. ‒ Baku: Çinar-Çap, 2003. ‒ 60 p. 6818. Habibbayli, İ. Jalil Mamedgulizade / Isa Habibbayli // Azərbaycan və azərbaycanlılar. ‒ 2003. ‒ № 3‒4. ‒ S. 43‒56.

2006 6819. Azerbaijanian prose / Edt. K.Mamedova. ‒ Baku: Araz, 2006. ‒ 423 p. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda. Kitabın 30-35-ci səhifələrində “Poçt qutusu” hekayəsi var.

2007 6820. Habibbayli, İ. “Molla Nasreddin” magazine in South Asia / Isa Habibbayli. ‒ Pakistan, İslamabad. ‒ 2007. ‒ № 1. ‒ S. 21‒24.

2009 6821. Habibbayli , İ. Jalil Mammadguluzadah (The book of introduction) //Cəlil Məmmədquluzadə: Tanıtma kitabı /Elmi red. İman Cəfərli. ‒ Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2009.

2012 6822. Qasemi, İ. J.Mamedquluzade / The bitter realities in storu “The Adventures Danabassh Villfge” of: Summary / İ.Qasemi // Şərq filologiyası məsələləri: (məqalələr toplusu). ‒ Bakı, 2012. ‒ S. 599.

2015 6823. Jalil Mammadguluzade. Azerbaijan literature / Publ. M. Khan; trl. K.Nasibova; edt. N.Jabbarli. ‒ Baku: Khan publishing house, 2015. ‒ 36 p. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

638 BİBLİOQRAFİYA

İspan dilində

1966 6824. Dzhafar, M. Dzhalil Mamedkulizade / M. Dzhafar; trad. por. Jacobson M.A. ‒ Bacú : Editoriál estatal de Azerbaidzhán, 1966. ‒ 49 с.

Litva dilində

2016 6825. Nerimas: Apsakymai ir pjese / Dzalilas Mamedguluzade; str. akad. I.Habibeili; vert.: I.Aleksaite, M.Gamzajevas; ill.: O.Smerlingas, A.Azimzade, Elturanas. ‒ Vilnius : Standartu spaustuve, 2016. ‒ 163 p. ‒ ill. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

6826. Habibeili, I. Cəlil Məmmədquluzadə ‒ Molla Nəsrəddin – Mirzə Cəlil // Nigarançılıq: seçilmiş hekayələr və “Kamança” pyesi / Cəlil Məmmədquluzadə; tərt. və ön sözün müəl. İsa Həbibbəyli. ‒ Litva: Vilnüs, 2016. ‒ S. 8‒13.

Macar dilində

2011 6827. Valogatott novellak / Celil Memmedquluzade; öss. İ.Hebibbeyli; ford. K.Maria. ‒ Budapest: Akaprint Nyomdaipari, 2011. ‒ 132 ö. ‒ Azərbay- can Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

*** 6828. Həbibbəyli, İ. Azərbaycanın böyük demokrat yazıçısı Cəlil Məm- mədquluzadə / İsa Həbibbəyli // Seçilmiş hekayələr / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. Maria Kenneşi. ‒ Budapeşt: Akaprint, 2011. ‒ S. 9‒17.

Özbək dilində

1916 6829. Ölülər: Abdulla Övlanı tərəfindən Daşkənddə Türküstan (özbək – F.B.) // Vaqt (Orenburq).‒ 1916.‒ 17 iyun.

2019 6830. Poçt qutusu / Cəlil Məmmədquluzadə; tərc. ed. Usmon Koçkor; ön söz İ.Həbibbəyli; red. Q.Kəngərli; sözardı H.Balbabayev. ‒ Daşkənd: Mümtaz söz, 2019. 639 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

*** 6831. Həbibbəyli, İ. Azərbaycan ədəbiyyatı və Cəlil Məmmədquluzadə haqqında söz: [ön söz] / İsa Həbibbəyli // Poçt qutusu / C.Məmmədquluzadə; tərc. ed. Usmon Koçkor; red.Q.Kəngərli; sözardı H.Balbabayev. ‒ Daşkənd: Mümtaz söz, 2019.

Serb dilində

2014 6832. Изабрана дела: у два тома / Цалил Мамедкулизаде; уред. А.Марковиh; прев. Н.Полиh. ‒ Београд: Верзал, 2014. ‒ 456 с. ‒ Azərbay- can Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

Tacik dilində

2019 6833. Куттии почта / Чалил Мамедкулизода. – Душанбе: ЭР-граф, 2019. – 160 сах. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

Tatar dilində

1962 6834. Başkurov, R. Böyük qardaş: M.Ə.Sabir və C.Məmmədquluzadə haqqında / R.Başkurov // Sosialistik Tatarıstan. ‒ 1962. ‒ 31 may.

Türk dilində

1326 6835. Molla Nəsrəddin // Şəms (İstambul). ‒ 1326. ‒ № 19. ‒ S. 10.

1951 6836. Yurtsevər, A. Azerbaycan dram edebiyatı: “Azerbaycan Kültür derneği”nin teşebbüsü ile 26 kasım 1950de Ankara halkevinde verilen konferans / Abdul Vahab Yurtsever. – Ankara: Azerbeycan Kültür Derneği, 1951. ‒ S. 15‒18.

1958 6837. Memmedzade, H. Molla Nesreddin Jurnalı Tebriz’de // Azerbaycan SSR Elmler Akademiyası Nizami Adına Edebiyat ve Dil Enstitutunun Eserleri. ‒ C. HIII. ‒ Bakı, 1958. 640 BİBLİOQRAFİYA

1990 6838. Ölüler / Celil Memmedkuluzade // Azerbaycan dramaları / Haz. Z.Makas. ‒ Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları, 1990. ‒ S. 181‒221. ‒ Azər- baycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

1991 6839. Belki de qaytardılar / Celil Memmedkuluzade // Azerbaycan çağ- daş hikaye antolojisi / Haz. Z.Makas. ‒ Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları, 1991. ‒ S. 3-9. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının xarici fondunda.

1992 6840. Həbibbəyli, İ. XX yüzyılın başlarında yaşayan Azerbaycan yazar- larının bioqrafileri / İsa Həbibbəyli. ‒ Türkiyə, Ərzurum Atatürk Univer- sitetinin nəşri. ‒ 1992. ‒ 78 s. 1994 6841. Həbibbəyli, İ. Seçkin Azərbaycan yazarı Cəlil Məmmədquluzadə / İsa Həbibbəyli. ‒ Türkiyə: Ərzurum Atatürk Universitetinin nəşri, 1994. ‒ 27 s.

1996 6842. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” dərgisində Nəsrəddin Xoca / İsa Həbibbəyli // Nəsrəddin Xoca toplusu. ‒ Ankara, 1996. ‒ S. 25‒27. 6843. Həbibbəyli, İ. “Molla Nəsrəddin” dərgisində Nəsrəddin Xoca ənənələri: “Beşinci millətlərarası türk xalq kültürü” konqresinin materialları / İsa Həbibbəyli. ‒ Ankara, 1996. ‒ S. 18.

1997 6844. Həbibbəyli, İ. Nəsrəddin Xocanın davamçısı / İsa Həbibbəyli // Milli folklor. – Türkiyə: Ankara, 1997. ‒ № 31‒32. ‒ S. 13‒14..

2002 6845. Mehmetkuluzade, H. Azerbaycanda yenilikçi bir öncü: Celil Mehmetkuluzade. Hatıralar / Hamide Mehmetkuluzade: çev. və çapa hazırl. Fatma Özkan; Türkiyə Kültür Bakanlığının yayımı. ‒ Ankara, 2002. ‒ 204 s.

2004 6846. Hebibbeyli, İ. “Molla Nasrettin” edebi mektebinde dil meseleleri / İsa Həbibbəyli // V Uluslararası Türk dili qurultayı. Bildiri özetleri. ‒ Ankara (T.C.), 2004. ‒ S. 79. 6847. Həbibbəyli, İ. Ünlü Azerbaycan yazarı Celil Mamedkuluzade üzeri- ne yeni bir inceleme / İsa Həbibbəyli // Türkiyyat araşdırmaları. ‒ Erzurum (T.C), 2004. ‒ № 23. ‒S. 339‒342

641 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

6848. Mollanesreddinçi karikatur ustası: [İsa Həbibbəylinin eyniadlı kitabı haqqında] // Türksoy Ankara (T.C.), 2004. ‒ № 10. ‒S. 63.

2006 6849. Hebibbeyli, İ. Azerbaycan edebiyatında “Molla Nasrettin” gele- nekleri / İsa Həbibbəyli // I Uluslararası Akşehir Nasreddin Hoca simpozyumu, Bilgi Şöleni. ‒ Akşehir (T.C), 2006. ‒ S. 482‒486. 6850. Hebibbeyli, İ. “Molla Nasrettin” karikatur ekolu və onun etki alanı / İsa Həbibbəyli // Folklor ve Edebiyyat. ‒ Ankara (T.C): 2006. ‒ № 3. ‒S. 153. ‒156. 6851. Hebibbeyli, İ. “Molla Nasrettin” Türk dünyasına ilham oldu / İsa Həbibbəyli // Dialoq Avrasiya. ‒ 2006. ‒ № 23. ‒S. 27‒29.

2007 6852. Erol, A. Azerbaycan şiirinde romantizm (1905-1917) / Ali Erol. ‒ İzmir: Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları No 53. ‒ 2007. ‒ 310 s. Celil Memmedquluzade haqqında [S. 27‒29; 36, 38‒39].

2009 6853. Hebibbeyli, İ. “Molla Nasrettin” karikatür mektebi ve onun nufuz dairesi / İsa Hebibbeyli // Uluslararası Türk Kültürü Konqresi Bildiriləri. – Cild 6. ‒ Ankara (T.C.), 2009. ‒ S. 1745‒1748.

2016 6854. Danabaş köyünün hikayeleri / Celil Mammadquluzade; çev. Y.Şen; edt. M.Kekilli. ‒ İstanbul: Zengin, 2016. ‒ 120 s. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının Xarici ədəbiyyat fondunda.

2018 6855. Məmmədova, C. Celil Memmedguluzade və James Joyceun yara- dıcılığında insan və ortam sorunu // İnternational Journal of İnterdisciplinary İntercultural Art (İmpact Factor).- Turkey.-2018.-Vol. 3.- İssue 4.-S.21-32.-

Ukrayna dilində

2013 6856. Габıббейлı, İ. Азербайджанська лiтература початку ХХ столiття / İса Габıббейлı; ред. Е.Мадатлi; перекл. В.Бiннатова. ‒ Київ: Видавничий дiм Дмитра Бураго, 2013. ‒ 168 с. ‒ Azərbaycan Milli Kitabxanasının xarici ədəbiyyat fondunda. 642 BİBLİOQRAFİYA

Kitabın 38‒46-cı səhifəsində Cəlil Məmmədquluzadə ilə bağlı məlumat var.

Urdu dilində

2004 6857. Həbibbəyli, İ. Görkəmli Azərbaycan mütəfəkkiri Cəlil Məmmədqu- luzadə əsərləri ilə / İsa Həbibbəyli; urdu dilinə tərc. ed. Nəcmə Rəfiqə, ön söz. müəl. E.Mədətli, red. Seyid Mirəhməd Əli. ‒ Pakistan: İslamabad, “Seat publications”, 2004. ‒ 310 s.

Erməni dilində

1937 6858. Şərif, Ə. Cəlil Məmmədquluzadə (Molla Nəsrəddin): [Ölümünün beşinci ildönümü münasibətilə] / Əziz Şərif // Kommunist (erməni dilində). ‒ 1937. ‒ 6 yanvar.

1959 6859. Seyidov, M. Yaxşı təşəbbüs: [C.Məmmədquluzadənin əsərlərinin erməni dilində nəşr olunması münasibətilə] / Mirəli Seyidov // Qrekan Aderbecan (Ədəbi Azərbaycan). ‒ 1959. ‒ № 2. ‒ S. 127‒128.

643 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəlil Məmmədquluzadə dünya kitabxanalarında

Rusiya Milli Kitabxanası www.nlr.ru

1954 6860. Vəliyev, M.E. Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturqiyası / M.E.Və- liyev. ‒ Bakı: Azərnəşr, 1954. ‒ 112 s.

1965 6861. Мамедкулизаде, Д. Авось и возвратят: изб. рассказы / Джалил Мамедкулизаде; пер. А.Шарифа; сост. А.Заманов; илл. О.Садыхзаде. ‒ Баку: Азернешр, 1965. ‒ 98 с.

1966 6862. Dzafarov, M.D. Djalil Mammedgoulouzade / M.D.Dzafarov; trad. M.Chirvanzade. ‒ Bakou: Ed. D’etat de l’Azerbaidjan, 1966. ‒ 60 f. 6863. Dzafarov, M.D. Dshalil Mamedkulisade / M.D.Dzafarov. ‒ Baku: Aserbaishanischer Staatsverl., 1966. ‒ 60 s. 6864. Dzafarov, M.D. Dzhalil Mamedkulizade / M.D.Dzafarov; trad. M.A. Jacobson. ‒Bacu: Ed. Estatel de Azerbaidzhan, 1966. ‒ 52 s. 6865. Jafarov, M.J. Jalil Mammadkulizade / M.J.Jafarov; trl. I.Rahimov. ‒ Baku: Azerbaijan State publ. house, 1966. ‒ 52 p.

1999 6866. Габиббейли, И.А. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) / Иса Габиббейли. ‒ Москва: Наука, 1999. ‒ 186 с.

Rusiya Dövlət Kitabxanası www.rsl.ru

1936 6867. Избранные сочинения / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла- Насреддин); пер. с тюрк. Азиза Шафира; ред. и предисл. Али Назима. ‒ Тифлис : Закавказское гос. Изд-во, 1936. ‒ 244 с.

644 BİBLİOQRAFİYA

1950 6868. Избранные произведения / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб., вступ. статья «Джалил Мамед-Кули-заде (Молла Насреддин)», с. 5‒20, и примеч. А.Шарифа]; [Под ред. П.Н.Лук- ницкого]; Акад. наук Азерб. ССР. Ин-т литературы им. Низами. [Декада азерб. литературы]. ‒ Баку: Изд-во Акад. наук Азерб. ССР, 1950 (тип. «Кр. Восток»). ‒ 342 с.

1957 6869. События в селении Данабаш: [повесть] / Джалил Мамедкули- заде (Молла Насреддин); [Пер. А.Шарифа]; [Ил.: М.Абдуллаев]. ‒ Баку : Детюниздат, 1957. ‒ 110 с.

1958 6870. Почтовый ящик: Рассказы / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб. А.Шарифа]; [Ил.: Р.Метиев]. ‒ Москва : Дет- гиз, 1958. ‒ 144 с.

1959 6871. Избранное / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла-Насреддин); [Сост. и вступ. статья, с. 3‒18, А.Шарифа]. ‒ Москва: Гослитиздат, 1959. ‒ 367 с.

1961 6872. Пропажа осла: [повесть] / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); Пер. с азерб. А.Шарифа; худож. М.Абдуллаев. ‒ Баку: Дет- юниздат, 1961. ‒ 126 с.

1962 6873. Уста Зейнал: [рассказы]: [для детей] / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла-Насреддин) [Пер. с азерб. и предисл. А.Шарифа]; [Ил.: М.Абдуллаев]. ‒ Баку: Детюниздат, 1962. ‒ 56 с.

1964 6874. Мертвецы: [комедия]: [в 4 д.] / Джалил Мамедкули-заде; [Пер. с азерб., вступ. статья и примеч. А.Шарифа]. ‒ Баку: Азернешр, 1964. ‒ 73 с.

1965 6875. Авось и возвратят: Избр. рассказы: [Для сред. и старш. возраста] / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла-Насреддин); [Перевод А.

645 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Шарифа]; [Сост. и предисл. А.Заманова]; [Ил.: О.Садыхзаде]. ‒ Баку: Азернешр, 1965. ‒ 98 с.

1966 6876. Избранные произведения: в 2 т. / Джалил Мамедкулизаде (Молла-Насреддин); [Пер. с азерб., вступ. статья, с. III-XXVIII, и коммент. А.Шарифа]. ‒ Баку : Азернешр, 1966. ‒ 2 т. [Т.] 1: Художест- венная проза. Драматургия. [События в селении Данабаш]: [Рассказы]. [Пьесы]: [Мертвецы. Кеманча. Школа селения Данабаш. Сборище сумасшедших]. ‒ 1966. ‒ XXVIII, 451 с. 6877. Избранные произведения: в 2 т. / Джалил Мамедкулизаде (Мол- ла-Насреддин); [Пер. с азерб., вступ. статья, с. III-XXVIII, и коммент. А.Шарифа]. ‒ Баку : Азернешр, 1966. ‒ 2 т. [Т.] 2: Фельетоны. Статьи. Воспоминания / Сост., послесл. и коммент. А. Заманова. ‒ 1966. ‒ 458 с. 6878. Почтовый ящик: Рассказы / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла- Насреддин); Пер. с азерб. [и вступ. статья А.Шарифа]; [Ил.: В.Труб- кович]. ‒ Москва : Дет. лит., 1966. ‒ 158 с. 6879. Четки хана: Повесть и рассказы / Джалил Мамед-Кули-заде; Пер. с азерб. А.Шарифа; [Вступ. статья Л.Лебедевой]. ‒ Москва : Худож. лит., 1966. ‒ 255 с.

1976 6880. Рассказы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. А.Шариф]; [Худож. А.Мамедов]. ‒ Переизд. ‒ Баку: Гянджлик, 1976. ‒ 69 с.

1979 6881. Рассказы / Джалил Мамедкулизаде. ‒ Баку : Язычы, 1979. ‒ 114 с.

1983 6882. Бородатый ребенок: [Рассказы. для сред. и ст. возраста] / Джалил Мамедкулизаде; [Худож. А. Мамедов]. ‒ Баку : Гянджлик, 1983. 6883. Два яблока : [для дошк. возраста] / Джалил Мамедкулизаде; [Худож. Р. Бабаев]. ‒ Переизд. ‒ Баку : Гянджлик, 1983. ‒ [14] с. 6884. Избранные произведения / Джалил Мамедкулизаде, А.Ахвер- диев; [Сост., авт. предисл. и примеч. К.Мамедов. ‒ Баку : Гянджлик, 1983. ‒ 371 с.

1985 6885. Сочинения: в 6-ти т. / Джалил Мамедкулизаде; [сост.: А.Мир- ахмедов, Т.Хасанзаде]. ‒ Баку: Азернешр. ‒ 20 см. Т. 4 / [Ред. и авт. примеч. А. Мирахмедов]. ‒ Баку : Азернешр, 1985. ‒ 275 с.

646 BİBLİOQRAFİYA

1984 6886. Сочинения: В 6-ти т. / Джалил Мамедкулидзе; [Ред. А.Мирах- медов]. ‒ Баку : Азернешр. 20 см. Т. 3. ‒ Баку : Азернешр, 1984. ‒ 292 с. 6887. Сочинения: В 6-ти т. / Джалил Мамедкулизаде; [Ред. А.Мир- ахмедов]. Т. 2 / [Худож. В. Мартынов]. ‒ Баку : Азернешр, 1984. ‒ 195 с.

1985 6888. Мертвецы: Пьесы и рассказы / Джалил Мамедкулидзе; [Вступ. ст. А. Мирахмедова; Худож. Ш. Мамедов]. ‒ Баку : Язычы, 1985. ‒ 144 с. 6889. Сочинения: в 6 т. / Джалил Мамедкулизаде. ‒Баку : Азернешр, 1985. ‒ 313,[1] с. Т. 5

1988 6890. Лед: [Рассказ: Для мл. шк. возраста] / Джалил Мамедкулизаде; [Худож. Ш. Буксаев]. ‒ Баку: Гянджлик, 1988. ‒ [12] с.

1989 6891. Почтовый ящик: [Для сред. шк. возраста] / Джалил Мамед- кулизаде; [Перевод А. Шарифа]; Худож. Шамиль. ‒ Баку : Гянджлик, 1989. ‒ [12] с. 6892. Рассказы. Фельетоны. Повести. Пьесы / Джалил Мамедку- лизаде; [Перевод с азерб.: А.Шарифа, Ч.Гусейнова]; [Вступ. ст. А.Шарифа, М.Теймурова, с. 5‒21]. ‒ Баку : Азернешр, 1989. ‒ 406,[2] с. 6893. Сборище сумасшедших: Повесть. Рассказы. Пьесы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. с азерб. Т. Калякиной; Послесл. А. Айлисли]. ‒ М. : Худож. лит., 1989. ‒ 349,[2] с.

1990 6894. Муж; Проклятие; Фокусники: Пьесы / Джалиль Мамедкули- заде; [Сост. и коммент. И.Хабибов]. ‒ Баку : Изд-во Бакин. Ун-та, 1990. ‒ 77,[1] с. ______

1983 6895. Агаев, И. Сатирический журнал «Молла Насреддин» и проблемы идейно-художественного развития азербайджанской литера- туры начала XX века: диссертация ... доктора филологических наук : 10.01.03. / Ислам Агаев. ‒ Баку, 1983. ‒ 307 c.

647 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1984 6896. Ахундова, Э. Реализм Джалила Мамедкулизаде и русский критический реализм XIX ‒ начала XX века (опыт сравнительно- типологического изучения): диссертация ... кандидата филологических наук : 10.01.03, 10.01.01. / Эльмира Ахундова. ‒ Баку, 1984. ‒ 159 c. 6897. Касимова, Э.К. Установление авторства анонимных и псевдо- анонимных произведений Дж.Мамедкулизаде: диссертация ... кандидата филологических наук : 10.01.03. / Э.К.Касимов. ‒ Баку, 1984. ‒ 166 c.

1988 6898. Ибрагимов, М. Великий демократ: [Азерб. писатель Д.Мамед- кулизаде: перевод / Мирза Ибрагимов. ‒ Баку : Азернешр, 1988. ‒ 174, [2] с.

1991 6899. Алимирзоев, Х. Литературно-критические взгляды Джалила Мамедкулизаде / Халид Алимирзоев. ‒ Баку : Язычы, 1991. ‒ 182,[1] с. 6900. Атаев, М. Сценические судьбы произведений Д.Мамедкулизаде / Мамедшах Атаев. ‒ Баку : Ишыг, 1991. ‒ 116, [1] с. 6901. Гасан-заде, Т. Южное путешествие Д.Мамедкулизаде и издание журнала «Молла Насреддин» в Тебризе / Туран Гасан-заде; АН Азербайджана, Ин-т лит. им. Низами. ‒ Баку : Элм, 1991. ‒ 83,[2] с.

1999 6902. Габиббейли, И. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) / Иса Габиббейли. ‒ М. : Наука, 1999. ‒ 184, [1] с.

Belarus Milli Kitabxanası www.nlb.by

1936 6903. Избранные сочинения / Джалил Мамедкулизаде; пер. с тюрк- ского Азиза Шарифа; ред. и пред. Али Назима. ‒ Тифлис : Закавказское гос. изд-во, 1936. ‒ 245 с.

1950 6904. Избранные произведения / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб., вступ. статья «Джалил Мамед-Кули-заде (Молла Насреддин)», с. 5‒20, и примеч. А.Шарифа]; [Под ред. П.Н.Лук- ницкого]; Акад. наук Азерб. ССР. Ин-т литературы им. Низами. [Декада азерб. литературы]. ‒ Баку: Изд-во Акад. наук Азерб. ССР, 1950 (тип. «Кр. Восток»). ‒ 342 с.

648 BİBLİOQRAFİYA

1951 6905. Рассказы: [Для сред. и старш. возрастов / Джалил Мамед-Кули- заде (Молла-Насреддин); Илл.: Н.Исмайлов]. ‒ Баку : Детюниздат, 1951. ‒ 84 с.

1957 6906. События в селении Данабаш: [повесть] / Джалил Мамедкули- заде (Молла Насреддин); [Пер. А.Шарифа]; [Ил.: М.Абдуллаев]. ‒ Баку : Детюниздат, 1957. ‒ 110 с.

1958 6907. Почтовый ящик: Рассказы / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); [Пер. с азерб. А.Шарифа]; [Ил.: Р.Метиев]. ‒ Москва : Дет- гиз, 1958. ‒ 144 с.

1959 6908. Избранное / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла-Насреддин); [Сост. и вступ. статья, с. 3‒18, А.Шарифа]. ‒ Москва: Гослитиздат, 1959. ‒ 367 с.

1961 6909. Пропажа осла: [повесть] / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); Пер. с азерб. А.Шарифа; худож. М.Абдуллаев. ‒ Баку: Дет- юниздат, 1961. ‒ 126 с.

1964 6910. Мертвецы: [комедия]: [в 4 д.] / Джалил Мамедкули-заде; [Пер. с азерб., вступ. статья и примеч. А.Шарифа]. ‒ Баку: Азернешр, 1964. ‒ 73 с.

1965 6911. Авось и возвратят: Избр. рассказы: [Для сред. и старш. возраста] / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла-Насреддин); [Перевод А. Шарифа]; [Сост. и предисл. А.Заманова]; [Ил.: О.Садыхзаде]. ‒ Баку: Азернешр, 1965. ‒ 98 с.

1966 6912. Почтовый ящик: Рассказы / Джалил Мамед-Кулизаде (Молла- Насреддин); Пер. с азерб. [и вступ. статья А.Шарифа]; [Ил.: В.Труб- кович]. ‒ Москва : Дет. лит., 1966. ‒ 158 с.

649 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

1976 6913. Рассказы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. А.Шариф]; [Худож. А.Мамедов]. ‒ Переизд. ‒ Баку: Гянджлик, 1976. ‒ 69 с.

1983 6914. Бородатый ребенок: [Рассказы. для сред. и ст. возраста] / Джалил Мамедкулизаде; [Худож. А. Мамедов]. ‒ Баку : Гянджлик, 1983.- 80 с.

1989 6915. Рассказы. Фельетоны. Повести. Пьесы / Джалил Мамедку- лизаде; [Перевод с азерб.: А.Шарифа, Ч.Гусейнова]; [Вступ. ст. А.Шарифа, М.Теймурова, с. 5‒21]. ‒ Баку : Азернешр, 1989. ‒ 406,[2] с. 6916. Сборище сумасшедших: Повесть. Рассказы. Пьесы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. с азерб. Т. Калякиной; Послесл. А. Айлисли]. ‒ М. : Худож. лит., 1989. ‒ 349,[2] с.

______

6917. Джалил Мамедкулизаде: [Пер. с азербайдж]. ‒ Баку : Азернешр, 1966. ‒ 52 с.

1973 6918. Мирахмедов, А.М. Джалил Мамедкулизаде (Молла Насреддин) и вопросы развития азербайджанской печати начала XX века: (10.01.03): автореф. дис. на соиск. учен. степени д-ра филол. наук / А.М.Мир- ахмедов; АН АзССР. Ин-т литературы им. Низами. ‒ Баку, 1973. ‒ 94 с. 6919. Гусейнов, Ф.Д. Основные проблемы прозы Джалила Мамед- кулизаде: (10.01.03): автореф. дис. на соиск. учен. степени д-ра филол. наук / Ф.Д.Гусейнов; Азерб. гос. Ун-т им. С.М.Кирова. Филол. фак. ‒ Баку, 1973. ‒ 111 с.

1983 6920. Мирахмедова-Ализаде, Д.А. Джалил Мамедкулизаде в русских переводах: автореф. дис. на соиск. учен. степ. канд. филол. наук: (10.01.03). ‒ Баку, 1983. ‒ 27 с.

650 BİBLİOQRAFİYA

Moldav Milli Kitabxanası www.bnrm.md

1989 6921. Сборище сумасшедших: Повесть. Рассказы. Пьесы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. с азерб. Т. Калякиной; Послесл. А. Айлисли]. ‒ М. : Худож. лит., 1989. ‒ 349,[2] с.

Türkiyə Milli Kitabxanası www.mkutup.gov.tr

1967 6922. Memmedguluzade, H. Mirze Celil haggında hatiralarim / Hamida Memmedguluzade. ‒ Bakı : Azerbaycan Devlet Neşriyyatı, 1967. ‒212 s.

1974 6923. Celil Memmedguluzade heyat ve yaradıcılıgı. ‒ Bakı : Elm, 1974. ‒315 s. 6924. Celil Memmedguluzade: hayat ve yaradıçılığı / red. K.Memmed- ov. ‒ Bakı: Elm, 1974. ‒183 s.

1985 6925. Eserleri / Celil Memmedguluzade; red. A.Mirahmedov. ‒ Bakı: Azerbaycan Dövlet Neşriyatı, 1985.

2000 6926. Danabaş köyünün öyküsü: (öyküler) / Celil Memmedguluzade; Azericeden çeviren: İldeniz Kurtulan; yayına hazırlayan: Egemen Berköz. – İstanbul: Cumhuriyet (Çağdaş Matbaacılık Yayıncılık), 2000. ‒160 s.

2004 6927. Eserleri / Celil Memmedguluzade; tert. ed. ve izahların müel. İsa Habibbeyli. – Bakı: Önder Neşriyyat (İstanbul : Acar Matbaacılık), 2004. ‒ 471 s. 6928. Eserleri / Celil Memmedguluzade; tert. ed. ve izahların müel. İsa Habibbeyli. – Bakı: Önder Neşriyyat (İstanbul: Acar Matbaacılık), 2004. ‒ 663 s.

2008 6929. Danabaş köyü: seçme hikâyeleri / Celil Memmedguluzade; Türkiye Türkçesine aktaran: Aysun Demirez Güner. ‒ Ankara: Bengü Yayınları, 2008. ‒183 s. 651 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

2009 6930. Danabaş köyü: seçme hikayeler / Celil Memmedguluzade; aktaran Aysun Demirez Güneri. – Ankara: Bengü Yayınları, 2009. ‒ 183 s.

2014 6931. Orucova, A. Celil Memmedguluzade'nin eserlerinde Osmanlı tarihi, dili ve edebiyatı / Aygün Orucova // Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştır- maları Enstitüsü Dergisi, 2014. ‒ Sayı. 52. – S. 261‒272.

2016 6932. Danabaş köyünün hikayeleri / Mirze Celil Memmedguluzade; Türkiye Türkçesine çeviren: Yurtseven Şen; editör: Meliha Kekilli. ‒ İstanbul: Zengin Yayıncılık, 2016. – 120 s.

Almaniya Milli Kitabxanası www.dnb.de

1985 6933. Die toten / Dshalil Mamedkulisade; red. B.Gamsalijewa; trl. D.Dshafarow. ‒ Baku: Jasytschi, 1985. ‒ 144 s.

Britaniya Kitabxanası www.bl.uk

1961 6934. Пропажа осла: [повесть] / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла- Насреддин); Пер. с азерб. А.Шарифа; худож. М.Абдуллаев. ‒ Баку: Дет- юниздат, 1961. ‒ 126 с.

1989 6935. Сборище сумасшедших: Повесть. Рассказы. Пьесы / Джалил Мамедкулизаде; [Пер. с азерб. Т. Калякиной; Послесл. А. Айлисли]. ‒ М. : Худож. лит., 1989. ‒ 349,[2] с. ______

1966 6936. Cəfərov, M.C. Mütəfəkkirin şəxsiyyəti / Məmməd Cəfər Cəfərov. - Baku : Azărbaĭjan Dövlăt Năshriĭĭaty, 1966. ‒ 220 s. 6937. İsrafilov, H. Ölülər / Hüseyn İsrafilov. – Bakı: Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Nəşriyyatı, 1966. ‒ 172 s. 652 BİBLİOQRAFİYA

2002 6938. Mehmetkuluzâde, H. Azerbaycan'da yenilikçi bir öncü: Celil Meh- metkuluzâde: hâtıralar / Hamide Mehmetkuluzâde; hazırl. Fatma Özkan. - Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı, 2002. ‒ XLIV, 204 p.

2015 6939. Jalil Mammadguluzade. Azerbaijan literature / Publ. M.Khan; trl. K.Nasibova; edt. N.Jabbarli. ‒Baku: Khan publishing house, 2015. ‒36 p

Macarıstan Milli Kitabxanası www.oszk.hu

2011 6940. Valogatott novella / Celil Memmedquluzade; Öss. İsa Hebibbeyli; ford. K.Maria. ‒ Budapest: Akaprint Nyomdaipari, 2011. ‒ 132 ö.

Bavariya Dövlət Kitabxanası www.bsb‒muenchen.de

1950 6941. Курбанали-бек / Джалил Мамедкулизаде. ‒ Москва: Правда, 1950. ‒ 54 с.

1959 6942. Избранное / Джалил Мамед-Кули-заде (Молла-Насреддин); [Сост. и вступ. статья, с. 3‒18, А.Шарифа]. ‒ Москва: Гослитиздат, 1959. ‒ 367 с.

Latviya Milli Kitabxanası www.lnb.lv

1957 6943. Nolaupītais ēzelis: stāsti / Džalils Mameds-Kulizade; [tulkojusi Ērika Nātrīte; māksliniece Ērika Alberga]. – Rīga: Latvijas Valsts izdevnie- cība, 1957. ‒ 300 l.

653 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

ƏLAVƏLƏR

Əlavə 1.

Cəlil Məmmədquluzadənun şəxsi arxivində saxlanılan materiallar

Əlyazmalar

1. Ağayev, N. Azərbaycan mətbuatına dair qeydlər / Novruz Ağayev // Azərbaycan SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil in-nun elmi arxivi. İnv. № 655. ‒ S. 10. 2. Axundov, S.S. “Molla Nəsrəddin” Bakıda / S.S.Axundov // Azərbaycan SSR EA Respublika əlyazmaları fondu, S.S.Axundovun arxivi. ‒ Q-4/141, (345). 3. Cabbarlı, C. “Hacı Qara”, “Ölülər”, “Od gəlini” kimi xarakterik halda yazılıb / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu C.Cabbarlının arxivi. Q-26. (815). 4. Cabbarlı, C. “Ölülər” əsərinə dair qeydlər / Cəfər Cabbarlı // Respub- lika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-18. (372). (Azərbaycanca, ərəb əlifbası ilə). 5. Cabbarlı, C. “Ölülər” əsərinin liberettosu. 22 vərəq / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu, C.Cabbarlının arxivi. Q‒29. (904). 6. Cabbarlı, C. “Ölülər” əsərinin liberettosu. Makina çapı 20 vərəq / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-12, (136). 7. Cabbarlı, C. “Ölülər” əsərinin məzmunu / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu, C.Cabbarlının arxivi. Q-12. (137). 8. Cabbarlı, C. “Ölülər” haqqında. Makina çapı 1-4 səh. / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-12. (680). 9. Cabbarlı, C. “Ölülər”, “Knyaz”, “Oktay”, “Qələbə” əsərlərinə dair / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-19. (482). 10. Cabbarlı, C. “Ölülər”. Azərbaycanca əlyazması, 1-85 / Cəfər Cabbar- lı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-12. (139).

654 BİBLİOQRAFİYA

11. Cabbarlı, C. “Ölülər”dən 1 vərəq / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlının arxivi. Q-18. (374). 12. Cabbarlı, C. Bazar mənzərəsi (“Ölülər” əsərinə dair, Azərbaycanca, Ərəb əlifbası ilə) / Cəfər Cabbarlı // Respublika əlyazmaları fondu. C.Cabbarlı- nın arxivi. Q-12. (135). 13. Cəlal. Mirzə Cəlil haqqında xatirələr. Əlyazması 4 vərəq / Cəlal // Respublika əlyazmaları fondu. Cəlil Məmmədquluzadənin arxivi. Q-9. (325). 14. Cəlil Məmmədquluzadə 1907-ci ilin aprelində V.Çərkəzovla, N.Kartvelovun Zubalov evində təşkil etdiyi ilk “Xalq konserti”ndə iştirak etmişdir. 15. Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümeyi-halı // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr muzeyi. 16. Çəminzəminli, Y.V. Molla Nəsrəddin haqqında bir neçə söz. Əlyazması 4 vərəq / Yusif Vəzir Çəminzəminli // Respublika Əlyazmaları fondu. Çəminzəminlinin arxivi. Q-12 (260); Q-11, (204). 17. Elan və qəbzlər: [C.Məmmədquluzadənin vəfatı münasibətilə] // Respublika əlyazmaları fondu. Ə.Haqverdiyevin arxivi. Q-11. (192). 18. Əliyev, M. “Ölülər” əsərinin tamaşaya qoyulması haqqında xatirə / M.Əliyev // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. İnv. № 3176. 19. Əliyev, M.A. Cəlil Məmmədquluzadə ilə görüş. Əlyazması 6 vərəq / M.A.Əliyev // Respublika əlyazmalar fondu. M.A.Əliyevin arxivi. Q.8. (92). 20. Fitva // Respublika əlyazmaları fondu. İnv. № 8793. C.Məmməd- quluzadənin jurnalına qarşı düzəldilmiş həmin “Fitva” da deyilir: “Bəzi idarə düzəldib ruznamə nəşr edən şəxslərdən naxçıvanlı Mirzə Cəlili göstərmək olar ki, “Molla Nəsrəddin”in müdiridir. Öz yazılarında rişxənd edərək, məscidə getməyi xalqa mən edir, moizəyə qulaq asmağın zərərini isbat edir. Deyir ki, məsciddə görüb eşitdiklərini ruznamələrdə də görüb və eşidirsən, hansı ki, ruznamələrdə üləmayə söyüşdən başqa bir şey yoxdur...”. 21. Foto. Kazım Ziyanın “Ölülər” əsərində Şeyx rolunda // Respublika əlyazmaları fondu. Kazım Ziyanın arxivi. Q-3. (77). 22. Gəraybəyli, S. İlk görüş // Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. Müəllif xatiratında yazır: “Mirzə Cəlil ilə ilktanışlığım 1922-23- cü il dekabr mövsümündə olmuşdur. O zaman biz Mirzənin “Anamın kitabı” pyesasının quruluşunun hazırlıq işlərini aparırdıq. İlk tanışlığımdan Mirzə Cəlil məndə özünə qarşı olduqca dərin bir hörmət hissi oyatdı”. 23. Hacı oğlu V. “Ölülər” Türk bədaye teatrında // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. 24. Xalq rəssamı və əziz yoldaş Möhtərəm Əzimzadəyə / Cəlil Məm- mədquluzadə // Respublika əlyazmaları fondu. Əzim Əzimzadənin arxivi. İnv. № 87621. 655 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

25. Kazım Ziyanın “Ölülər” əsərində Şeyx Nəsrullah rolunu oyna- ması haqqında. C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. C.Məm- mədquluzadəyə aid materiallar. 26. Qəmərli, Ə. “Ölülər”. Əlyazması 1 dəftər // Respublika əlyazmalar fondu. Ə.Qəmərlinin arxivi. Q-3. (25). 27. 1913-cü ilin avqustunda “Ölülər” əsərinin disputu C.Məmmədqulu- zadənin iştirakı ilə Şuşada keçirilmişdir // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr muzeyi. İnv. № 3176. 28. 1921-ci il aprelin 30-da Azərbaycan XMK Quluzadə və Azərbaycan xalq hərbiyyə komissarı Əli Heydər Qarayevin imzası ilə vurulan teleqram vasitəsilə Cəlil Məmmədquluzadə Təbrizdən Bakıya dəvət olunmuşdur // Res- publika Əlyazmaları Fondu. C.Məmmədquluzadənin arxivi. Sənəd № 2. Q-2- (47). 29. 1921-ci ilin 1 may axşamı “Ölülər” Təbrizdə tamaşaya qoyuldu. İskəndər rolunu artist Böyükxan (naxçıvanlı), Şeyx Nəsrullahı təbrizli müəllim Əli Azəri, Kərbəlayı Fatmanı erməni aktrisası Liza, Nazlını C.Məmmədqulu- zadənin qohumu Teymur, Cəlalı oğlu Midhət aparmışdılar” // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. İnv. № 3176. 30. 1887-ci ildə M.F.Axundovun “Molla İbrahim Xəlil” komediyası tamaşaya qoyulmuşdur. Tamaşanın fəal iştirakçılarından biri, rejissoru və Molla İbrahim Xəlil rolunun ifaçısı Cəlil Məmmədquluzadə idi” // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. İnv. № 3176. 31. Mir Cəlal. Cəlil Məmmədquluzadə // “Azərb. SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İn-nun əlyazması. PİEA. 11 qovluq. 32. Molla Nəsrəddin 1909-cu ilin 12 sentyabrından Gürcü yoldaşlıq şirkətində çap olunurdu // Gürcüstan Mərkəzi Dövlət arxivi fond 17. Siyahı 1. İş 5386. Vərəq 50. 33. Naxçıvanda ikinci teatr tamaşası 1889-cu ildə olmuşdur. Bu dəfə də tamaşaya qoyulan M.F.Axundovun “Müsyo Jordan” komediyası olur. Bu illərdə artıq C.Məmmədquluzadə də müəllim idi. Müsyo Jordan rolunu Mirzə Cəlil aparmışdır” // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. İnv. № 3176. 34. Nemanzadə, Ö.F. Xatirat / Ö.F.Nemanzadə // Respublika Əlyazma- ları fondu. İnv. № 22954. Müəllif “Molla Nəsrəddin” jurnalının nəşr tarixindən bəhs edərək xatiratında yazmışdır: “...Cəlil Məmmədquluzadə ilə birlikdə biz çox düşündük ki, jurnalın adını “Torpaq” qoyaq. Lakin sonradan “Molla Nəsrəddin” adı ilə çıxarmağı qərara aldıq”. 35. Nəcəfov, R. C.Məmmədquluzadə və Azərbaycan səhnəsi / R.Nəcəfov // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi.

656 BİBLİOQRAFİYA

36. Nəsirli, M. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında / M.Nəsirli // C.Cab- barlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. 37. Nəzmi, Ə. Xatiratım / Ə.Nəzmi // Respublika əlyazmaları fondu. Əli Nəzminin arxivi. Q-5 (32). İnv. № 9662. 38. Ordubadi, M. S. Sabir və Molla Nəsrəddin: [səhnə əsəri] / Məmməd Səid Ordubadi // Respublika əlyazmaları fondu. M.S.Ordubadinin arxivi. Q-26, (234). 39. “Ölülər” // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi. 40. Sarabski, H. Xatirələr / H.Sarabski // Respublika əlyazmaları fondu. H.Sarabskinin arxivi. İnv. № 10753. Müəllif xatiratında yazmışdır: “C.Məm- mədquluzadə birinci dəfə olaraq “Ölülər” əsərini bizim üçün oxudu. Qərar belə oldu: əsər olduqca qüvvətlidir və mürəkkəb əsərdir. Hal‒hazıra aiddir. Hamımız cəd edək ki, bu əsər oynanılsın”. 41. Səmədzadə H. Füzuli, Vaqif, Sabir, Molla Nəsrəddin haqqında. Əl- yazması. 4 vərəq / H.Səmədzadə // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səməd- zadənin arxivi. ‒ Q-12, (302). 42. Səmədzadə, H. Cəlil Məmmədquluzadə haqqında. Makina çapı 78 vərəq // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səmədzadənin arxivi. Q-11, (291). 43. Səmədzadə, H. Cəlil Məmmədquluzadə yaradıcılığını təhlil edən məqalədən hissə // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səmədzadənin arxivi, Q- 16, (351) 44. Səmədzadə, H. Cəlil Məmmədquluzadənin arxivinin təsviri. Makina çapı 32 vərəq // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səmədzadənin arxivi. Q-3, (44) 45. Səmədzadə, H. Molla Nəsrəddin (1869-1932) makina çapı 6 vərəq // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səmədzadənin arxivi. Q-9 (262). 46. Səmədzadə, H. “Molla Nəsrəddin” jurnalının fəaliyyətindən bəhs edən bir məqalədən hissə. 11 vərəq / H.Səmədzadə // Respublika əlyazmaları fondu.- H.Səmədzadənin arxivi. 16 (352). 47. Səmədzadə, H. Molla Nəsrəddinin əsərləri. Makina çapı 4 vərəq // Respublika əlyazmaları fondu. H.Səmədzadənin arxivi. Q-12, (303); İnqilab və mədəniyyət jurnalı. – 1935. - № 1. ‒ S. 34‒35. 48. Sidqi, M. Xatirə / M.Sidqi // Respublika əlyazmaları fondu. arx. 25. Q-6, (144). Müəllif yazmışdır: “...C.Məmmədquluzadə 1910-cu ildə məktub yazaraq məni Tiflisə dəvət etdi...”. 49. Şəhadətnamə № 650. “Molla Nəsrəddin” jurnalının yenidən nəşr olunması üçün Tiflis qubernatoru tərəfindən C.Məmmədquluzadəyə verilmişdir // Respublika əlyazmaları fondu. C.Məmmədquluzadənin arxivi. Q-1, (44). 50. Şərif, Ə. C.Məmmədquluzadənin dramaturgiyası / Əziz Şərif // C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr muzeyi. İnv. № 2500. 657 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

51. Teleqramma: [C.Məmmədquluzadənin 1921-ci ildə İrandan Bakıya qayıtması üçün göndərilmişdir] // Respublika əlyazmaları fondu. C.Məmməd- quluzadənin arxivi. Q-1 (47). 52. Vəsiqə № 511: [Vəsiqə C.Məmmədquluzadəyə “Yeni yol” qəzetinin redaktoru təyin olunması üçün verilmişdir] // Respublika əlyazmaları fondu. C.Məmmədquluzadənin arxivi. Q-1, (39). 53. Vəsiqə № 6638: [Vəsiqə C.Məmmədquluzadəyə Türküstana getmək üçün verilmişdir. (2.IX‒1924)] // Respublika əlyazmaları fondu. C.Məmməd- quluzadənin arxivi. Q-1, (38).

*** 54. К постановке на сценах Кавказского края пьесы на татарском (азербайджанском) языке под заглавием «Олиляр» («Мертвецы») в 4‒х действиях и пяти актах [сочинение Джалил Мамедкулизаде]. Со стороны Тифлисского комитета по делам печати, препятствий не встречается // 17 августа 1909 г. Республиканский рукописный фонд, архив Дж.Мамедку- лизаде. Инв. № 3198.

Əlavə 2. Haqqında çəkilən film

55. Cəlil Məmmədquluzadə: [Sənədli, qısametrajlı, bioqrafik film] / rej.: Əli Musayev; ssen. müəll.: Yusif Səmədoğlu; oper.: Seyfulla Bədəlov. ‒ Azərbaycan; Azərbaycanfilm. ‒ 1966. ‒ 2 hissə.

Əlavə 3. Əsərləri üzrə çəkilən filmlər

56. Anamın kitabı: [televiziya tamaşası] / Rej.: Rövşən Abdullayev; prod.: Ramiz Həsənoğlu; oper.: Yusifəli Dadaşov; bəst.: Aydın Əzim Kərim- oğlu; rəS. : Oqtay Quliyev. ‒Azərbaycan; Sabah yaradıcılıq emalatxanası, 1994. ‒1 hissə. 57. Kefsiz (film, 2003) 58. Lal (film, 2003) 59. Lal: [qısametrajlı bədii film] / Rej.: Bəhram Osmanov; ssen.müəl.: Eldəniz Quliyev; oper.: Rövşən Quliyev; rəs.: Arif Əbdürrəhmanov. ‒ Azər- baycan; Debüt studiyası, 1992. ‒2 hissə.

658 BİBLİOQRAFİYA

60. Nigarançılıq: (film, 1998) 61. O dünyadan salam: [tammetrajlı bədii film] / Rej.: Tofiq Tağızadə; ssen. müəl.: Tofiq Tağızadə; oper.: Ələkbər Muradov; rəs.: Arif Məhərrəmov; Əziz Mirzəzadə. ‒ Azərbaycan; TMT kinoşirkəti. ‒ 1991. ‒ 10 hissə. 62. Oyun: [qısametrajlı bədii televiziya filmi] / Rej., ssen. müəl., rəs.: Azər Zamanlı; oper. Mətləb Yaqubov. ‒ Azərbaycan; Azərbaycantelefilm. ‒ 2003. ‒ 1 hissə. 63. Pirverdinin xoruzu: [qısametrajlı komediya] / Rej. Ramiz Əzizbəyli; ssen. müəl. Eldəniz Quliyev; oper. Yuri Varnovski; bəst. Aqşin Əlizadə; rəs. Rafiz İsmayılov. ‒ Azərbaycan, “Debüt” studiyası. ‒ 1987. ‒ 2 hissə 64. Poçt qutusu: [faciəvi komediya] / rej., ssen. müəl. Rauf Kazımovski; oper. Teyyub Axundov; bəst. Emin Mahmudov; rəs. Nadir Zeynalov. ‒ SSRİ; Azərbaycan Televiziyası. ‒ 1968. ‒ 2 hissə. 65. Qəm pəncərəsi: [dram, faciəvi komediya, bioqrafik] / Rej. Anar; oper. Hüseyn Mehdiyev; rəs. Elbəy Rzaquliyev, Rafiq Nəsirov. ‒ Azərbaycan, Azərbaycanfilm kinostudiyası. ‒ 1986. ‒ 1 hissə. 66. Qurbanəli bəy: [qısametrajlı, faciəvi komediya] / Rej., ssen. müəl., oper. Vaqif Behbudov; rəs. Vaqif Məmmədov. ‒ Azərbaycan; Azərbaycan- telefilm. ‒1989. ‒1 hissə. 67. Quzu: [qısametrajlı, bədii, televiziya filmi] / Rej. İ.Səfərəlibəyov; ssen. müəl. Firudin Ağayev; oper. Seyfulla Bədəlov. ‒ Azərbaycan, Azərbay- can Televiziyası, 1967. ‒ 1 hissə 68. Sirkə (film, 2003).

659 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qulam Məmmədlinin “İmzalar” kitabından

Cəlil Məmmədquluzadənin dövri mətbuatda işlətdiyi imzalar

1. Adaş // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 2. Ağzı oruc // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 3. Axund Molla Tatarqulu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 4. Allahpərəst // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 5. Anaş qurbağa // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 6. Babı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 7. Baksoyuz üzvü // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926 8. Bekker // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906‒1907 9. Bir nəfər // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927 10. Bir nəfər ürəyi dağlı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 11. Bir Tiflisli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906 12. C // Molla Nəsrəddin. ‒ 1922 13. C.M. // Şərqi Rus. – 1904; Həyat 1906 14. Canlı ölülərin biri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925 15. Cəfəng // Yeni yol. – 1922 16. Cingöz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 17. Cinun // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 18. Cırcırama // Molla Nəsrəddin 19. Cırtdan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 20. Cızbızçı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921 21. Cırtdanqulu bəy // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917 22. Cüvəllağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1923 23. Dəli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906,1930 24. Dəmdəməki // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917 25. Dəngəsər // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 26. Dərdmənd // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 27. Dərin savadlı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926 28. Dinsiz // Molla Nəsrəddin 29. Ditdili // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906 30. Dj // Novoe obozreniye. – 1906 31. Dj.Mamedkuliyev // Novoe obozreniye. ‒ 1905 32. Donbalangöz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907

660 BİBLİOQRAFİYA

33. Əli şiəsi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925 34. Əməleyi movta // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 35. Əmin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 36. Fəhlə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 37. Fotoqraf // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 38. Gah inanan, gah inanmayan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 39. Goreşən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911 40. Gözü tozlu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 41. Halvaçalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 42. Həbülmətinçi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925 43. Həftəxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921 44. Həqqədüz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 45. Həmşəri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 46. Hərdəmxəyal // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921 47. Hərəmzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911 48. Həzrət // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 49. Hophop // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906‒1907 50. Hörümçək // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 51. Xabinuşin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 52. Xəstə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917 53. İmza hazırın naziri // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924 54. İmza Vızvıza // Molla Nəsrəddin. ‒ 1924 55. İmza: Xuddu keçəl // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 56. İmza: Novdanburun // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 57. İmza: Sultan Əbdül Həmid // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 58. Kərə ağacı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 59. Krılovdan tərcümə edən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1928 60. Köhnə dəmdəməki // Molla Nəsrəddin 61. Qadın // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 62. Qaxqulu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 63. Qanmaz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911 64. Qarabağ Cəmaəti // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 65. Qasımkənd ləzgisi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 66. Qəcələ // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 67. Qızdırmalı // Molla Nəsrəddin 68. Qorxaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 69. Qulu // Oqni. – 1907 70. M. // Vozrojdeniye.- 1905; Molla Nəsrəddin.- 1927 71. M.Q. // İrşad. ‒1906. 72. M.N. // Molla Nəsrəddin 661 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

73. Mağmağ // Molla Nəsrəddin; Yeni yol. – 1923 74. Məşədi // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 75. Məşədi Qasım // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 76. Məşədi Mozalan // Molla Nəsrəddin 77. Məşədi Mozalanbəy // Molla Nəsrəddin 78. Mığmığ // Molla Nəsrəddin;Yeni yol. ‒ 1923 79. Mirzə kəfənsiz // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 80. Molla Əli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 81. Molla Əmu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 82. Molla Fırıldaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906 83. Molla Həsrət // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906 84. Molla İsmayıl Həsənzadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 85. Molla Quş // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 86. Molla Nəsrəddin // Hər yerdə 87. Molla Nəsrəddin idarəsinin təbibi Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 88. Molla Nəsrəddin bəy // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917 89. Molla Rzaqulu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 90. Mozalan // Molla Nəsrəddin 91. Mozalan bəy // Molla Nəsrəddin 92. Mömin // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 93. Müsəlman // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 94. Nəql eyləyib Məşədi xəkəndaz, yazıya götürüb Lağlağı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 95. Nəşriyyatçı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1926 96. O taylı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910 97. Pardalaq // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 98. Payipiyadə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 99. Rəhmətlik // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 100. Sənin nökərin Mozalan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1917 101. Sərçeşmə // Molla Nəsrəddin. ‒ 1930 102. Sırtıx // Molla Nəsrəddin 103. Sırtıx oğlu sırtıx // Molla Nəsrəddin 104. Sizə duagü Kəlbəlayi İsmayıl // Molla Nəsrəddin. ‒ 1907 105. Söz yığan // Molla Nəsrəddin 106. Sultan Əbdülhəmid // Molla Nəsrəddin. ‒ 1908 107. Şeyx Şirazi // Vozrojdeniye. – 1905 108. Şeytan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1906-1907 109. Şəbehgərdan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911 110. Şiələr // Molla Nəsrəddin. ‒ 1910

662 BİBLİOQRAFİYA

111. Türkoğlu // Molla Nəsrəddin. ‒ 1925 112. Utanmaz kəndli // Molla Nəsrəddin. ‒ 1921 113. Uzundanışan // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 114. Vələdüzzina // Molla Nəsrəddin. ‒ 1911 115. Vızvıza // Molla Nəsrəddin 116. Yuxu görən // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 117. Yuxusuz molla // Molla Nəsrəddin. ‒ 1909 118. Zaqatalalı // Molla Nəsrəddin. ‒ 1927 119. Zəli // Molla Nəsrəddin

663 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

KÖMƏKÇİ GÖSTƏRİCİLƏR

Əsərlərinin əlifba göstəricisi

Kitablarının əlifba göstəricisi

Anamın kitabı ..... 94 Baqqal Məşədi Rəhim ..... 8 Bəlkə də qaytardılar ..... 14, 15, 41, 52 Buz ..... 25, 42, 54, 67, 70 Cümhuriyyət ..... 73 Danabaş kəndinin əhvalatları ….. 18, 31, 50, 71, 82, 84, 101 Dəli yığıncağı ..... 21, 23 Dram və nəsr əsərləri ..... 35 Eşşəyin itməkliyi ..... 38 Ər. Lənət. Oyunbazlar ..... 68 Əsərləri ..... 19, 20, 26, 44, 46, 47, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 77, 78, 79, 80, 89, 90, 91, 92, 93 Felyetonlar, məqalələr, xatirələr, məktublar ..... 37 Hekayələr ..... 22, 27, 32, 34, 45, 51, 55, 72, 85, 99, 102 Xatiratım ..... 53, 95, 97 İki alma ..... 48, 57 İranda hürriyyət ..... 2 Konsulun arvadı ..... 74 Konsulun arvadı, yaxud iki müəllim ..... 13 Qurbanəli bəy ..... 4, 39 Quzu ..... 29, 88 Məktublar ..... 69 Mirzə Cəlil və Məmmədquluzadələr (məktublaşma) ..... 75 Molla Fəzləli ..... 9 Nigarançılıq ..... 7 Ölülər ..... 10, 16, 17, 40, 58, 103 Poçt qutusu .....1, 6, 24, 36 Saqqallı uşaq ..... 104 Seçilmiş əsərləri ..... 30, 33, 49, 59, 66, 76, 81, 86, 87, 96, 100 Seçilmiş hekayələr ..... 28 Seçmə hekayələr ..... 98

664 BİBLİOQRAFİYA

Sirkə ..... 11 Şeir bülbülləri ..... 5, 12 Usta Zeynal ….. 3, 56 Yuxu ..... 43 Yüz ilin kitabı ..... 83

Dram əsərlərinin əlifba göstəricisi

Anamın kitabı ..... 20, 35, 44, 49, 61, 76, 77, 81, 86, 90, 94, 96, 100, 111, 114, 118, 133 Çay dəsgahı ..... 20, 35, 44, 61, 76, 77, 86, 90, 96, 100 Danabaş kəndinin məktəbi ..... 19, 20, 27, 30, 33, 35, 55, 52, 60, 61, 76, 77, 81, 86, 89, 96, 100, 104, 113 Danabaş kəndinin müəllimi..... 77, 86, 90, 96, 100 Dəli yığıncağı ..... 20, 23, 33, 35, 44, 49, 61, 76, 77, 81, 86, 90, 96, 100, 114 Ər ..... 76, 77, 81, 87, 96, 100, 128 Kamança .... 20, 33, 35, 44, 49, 61, 76, 77, 81, 86, 90, 96, 100, 105, 106, 130, 132 Kişmiş oyunu ..... 35, 44, 61, 76, 77, 86, 90, 96, 100, 104, 109, 110 Lal ..... 20, 33, 35, 44, 61, 76, 77, 86, 90, 96, 100 Lənət ..... 76, 77, 87, 90, 96, 100, 126 Oyunbazlar .....76, 77, 87, 90, 96, 100, 127 Ölülər ..... 20, 33, 35, 44, 49, 61, 66, 76, 77, 81, 86, 90, 96, 100, 107, 112, 114, 115, 116, 117, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 129, 131 Yığıncaq ..... 44, 61, 76, 77, 81, 86, 90, 96, 100, 108

Nəsr əsərlərinin əliba gösrəricisi

A A gülüm, nanay..... 89, 62, 46, 91, 78 Abirin və kilab ..... 230, 1019, 1168,1856 Abru .... 79, 92, 839, 1617, 2194 Abunə dəftərimiz açıldı ..... 46, 62, 78, 91, 380, 1316, 1857 Acıdır ..... 1004a Acıqnan .... 47, 64, 79, 92, 745, 1618, 2195 Aclar ..... 63, 79, 92, 593, 1492, 2196 Ad ..... 46, 63, 78, 91, 545 1858 Ad edirəm ..... 47

665 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Adamcıl heyvan ..... 302, 1020, 1859 Ağ çörək və kərə yağ ..... 47, 64, 79, 92, 645, 1168, 1493, 2197 Ağac ..... 79, 92, 664, 1494, 2198 Ağarıbdır ..... 89 Ahənrüba ..... 46, 63, 78, 91, 461, 1421, 1860 Ax, Nikolay .....49, 46, 63, 79, 92, 615, 1495, 2199 Axır çərşənbə ..... 47, 64, 79, 92, 303, 746, 1021, 1168, 1619, 1861, 2200 Axund ilə keşişin vəzi ..... 46, 62, 78, 91, 231, 1168, 1862 Axunda müraciət..... 89 Alım-satım ..... 46, 63, 78, 91, 546, 1863 Allah ‒ vardır .... 883, 1621 Allah .... 882, 1621 Allah adamıdır ..... 927 Allah var, yaxud çəki daşları ....47, 64, 79, 92, 840, 1622, 2201 Allah, bədnəzərdən saxla ..... 722, 1496, 2202 Allah vardır..... 47, 64, 79, 92 Allaha şükür olsun ..... 63, 78, 91, 462, 1317, 1864 Allahı “çistka” etmək olarmı? .... 47, 64, 79, 92, 923, 1623 Allahın qüdrəti ..... 79, 92, 788, 1624, 2203 Allahın vəkilləri ..... 987, 1625 Allah-taalanın sifətləri ..... 47, 64, 79, 92, 924, 1626 Altı milyon .....46, 63, 78, 91, 547, 1865 VI Şuralar qurultayı ..... 925, 1627 Ammalar..... 79, 92 Ana dili .... 62, 78, 91, 304, 381, 575 , 1318, 1504, 1866, 1867 Anam-bacım .... 46, 62, 78, 91, 382, 1319, 1868 Ar olsun ..... 47, 64, 79, 92, 646, 1497, 2204 Araba ..... 463, 1422 Arşın mal alan ..... 594, 1498, 2205 Artel müdiri ..... 79, 92, 926, 1628 Artistlər ..... 46, 63,78, 91, 576, 1868 Arvad məsələsi ..... 93 Arvad öldürənlər, yaxud “qeyrət” ..... 47, 64, 79, 92, 789, 1629, 2206 Arvada gücləri çatır .... 47, 64, 79, 92, 841, 1630, 2207 Arvadbazlıq ….. 46, 63, 79, 92, 595, 1499, 2208 Aşina sədası ..... 46, 62, 78, 305, 1023, 1168, 1870 Aşura oğruları .... 47, 64, 79, 92, 747, 1631, 2209 Atalar sözü ..... 53, 78, 91, 93, 232, 1024, 1168, 1802ᵃ, 1871 Atlar dayandı .....27, 30, 44, 60, 77, 89, 96, 100, 104, 226 Avampəsənd nitqlər ….. 46, 63, 79, 92, 596, 1500, 2210 666 BİBLİOQRAFİYA

Ay qoçaq mülkədar .....79, 92, 723, 1501, 2211 Ayların adları .... 748, 1632, 2212 Az qalıram dəli olam ..... 928 Azadeyi-vicdan ….. 46, 49, 63, 79, 92, 597, 1502, 2213 Azərbaycan ….. 46, 49, 63, 79, 92, 94, 598, 1480, 1503, 2214 Azərbaycan dili ..... 93 Azərbaycan kəndliləri?..... 92 Azərbaycan padşahları ..... 62, 306, 1504

B Babilər .....46, 62, 78, 91, 383, 1320, 1872 Bahalıq ….. 46, 63, 78, 91, 515, 1423, 1873 Bais….. 63, 78, 91, 516, 548, 1424, 1874 Bakı dəryası ..... 62, 78, 91, 307, 1025, 1168, 1876 Bakı kəndlərində ..... 79, 92, 997, 1633 Bakı müsəlmanları ..... 46, 62, 78, 91, 384, 1321, 1877 Bakı nefti ..... 79, 92, 790, 1634, 2215 Bakıda Çornı qorod fəhlələrinə..... 46, 62, 78 Bakıda “Dəmdəməki”yə ..... 1804ᵃ Bakıdan Qarabağa ....79, 92, 749, 1635, 2216 Bakılılara ..... 46, 49, 62, 78, 91, 233, 1026, 1168, 1878 Bakının əlacı ..... 62, 78, 91, 308, 1027, 1168, 1879 Bakının havası ..... 79, 92, 929, 1636 Baqqal Məşədi Rəhim ... 14, 15, 27, 30, 44, 49, 60, 77, 86, 89, 96, 98, 100, 104 Ballı badımcan ..... 63, 79, 92, 616, 1505, 2217 Bambılılar .....46, 63, 79, 92, 599, 1506, 2218 Barmaq ..... 47, 64, 79, 92, 930, 1637, 1881 Baş ..... 26, 46, 63, 78, 91, 583, 1481, 2219 Baş məqalə - bax: Sizi deyin, gəlmişəm Baş yarmaq ..... 46, 49, 62, 78, 91, 309, 1028, 1168, 1880 Başbilet tapmacası .... 79, 92, 791, 1638, 2220 Başını piyliyim ..... 47, 64, 79, 92, 931, 1010, 1639 Başmaq ..... 62, 78, 310, 1029, 1168 Batdağ .... 46, 49, 62, 78, 91, 311, 1168, 1882 Batumdan ..... 932 Bayquşlar .... 47, 64, 79, 92, 842, 1640, 2221 Bayramlar .....47, 64, 79, 92, 600, 1507, 2222 Beynəlxalq qadınlar günü .... 47, 64, 79, 92, 843, 1641, 2223 Beynəlxalq qadınlar günü və şəriət ....47, 64, 79, 92, 884, 1642 Bədbəxtlik ..... 47, 64, 79, 92,665, 1480ᵃ 667 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Bəhanə .....64, 79, 92, 666, 1480ᵃ Bəxt ..... 64, 79, 92, 667, 1480ᵃ Bəxt lazımdır .... 47, 64, 79, 92, 933, 1643 Bəqaüs-səltənə ..... 62, 78, 91, 312, 1031, 1168, 1883 Bəla .....46, 63, 79, 92, 617, 1508, 2224 Bəlkə də qaytardılar ..... 14 , 15, 22, 27, 28, 30, 32, 44, 49, 55, 59, 60, 66, 76, 77, 81, 86, 89, 96, 98, 99, 100, 102, 149, 164, 167, 170, 179 Bəlkə səhv edirəm, qoy desinlər ..... 79, 92, 988, 1644 Bəs Aspisova xanım müsəlman qızları üçün məktəbi necə oldu?..... 93 Bəs nə vaxt? ..... 46, 62, 78, 91, 385, 1322, 1884 Bəzi işlər ..... 46, 63, 78, 91, 464, 1425, 1885 Bibiheybət ziyarətgahı ...... 46, 63, 78, 91, 540, 1886 Bikarlar bayramı .....46, 63, 78, 91, 465, 1426, 1887 Bikarlar məhəlləsi ..... 46, 63, 79, 92, 618, 1509, 2225 Bilet satılmasın .... 47, 79, 92, 792, 1645 Binamazlıq ..... 47, 64, 79, 92, 1646, 2227 Binamusluq ..... 46, 62, 78, 91, 750, 1032, 1168, 1888 Bir adam lazımdır ..... 62, 78, 91, 234, 1033, 1168, 1889 Bir balaca nəsihət ..... 1009 Bir boçka su ..... 49, 91, 78, 314, 1034, 1168, 1890 Bir əldə iki qarpızı tutmaq olmaz ..... 46, 78, 91, 466, 1427, 1891 Bir gürcüyə cavab ..... 46, 62, 78, 91, 235, 1035, 1168, 1892 Bir qətrə göz yaşı .... 47, 64, 79, 92, 844, 1647, 2228 Bir neçə günlüyə ..... 78, 91, 315, 1036, 1168, 1893 Bir növ yazıçı ..... 47, 64 Bir para hikmətli danışıqlar .... 46, 62, 78, 91, 236, 1037, 1186, 1802ᵃ, 1894 Bir para xəbərlər ..... 78, 91, 386, 1323, 1895 Bir para sözlər ..... 46, 62, 78, 91, 387, 1324, 1896 Bir yüngülvari müqəddimə ..... 31, 50, 96, 100 Bisavad ..... 78, 91, 467, 1325, 1897 Bismilla xiragima nirragim ..... 46, 63, 78, 91, 468, 1428, 1898 Bistü-həştüm ..... 47, 64, 79, 92, 668, 1510, 2229 Bitərəflər və din ..... 47, 64, 79, 92, 885, 1648 Biz ..... 46, 63, 78, 89, 91, 550, 1899 Bizə yazırlar: Batumdan .... 934 Bizim “obrazovannı”lar ..... 46, 62, 78, 91, 166, 237, 1001, 1009, 1013a,1038, 1187, 1901 Bizim işlərimiz ..... 46, 62, 78, 91, 316, 1039, 1188, 1900 Boğaz məsələsi ..... 46, 63, 79, 92, 601, 1004, 1005, 1511, 2230 668 BİBLİOQRAFİYA

Bomba ..... 85 Bosna və Hersək məsələsi ..... 78, 91, 388, 1326, 1902 Boynamı-Banyamı? ..... 935 Böhtan ..... 47, 64, 79, 92, 793, 1649, 2231 Böyük həkimlər ..... 47, 64, 79, 92, 751, 1649, 2232 Bu işlərin çarəsi ..... 325, 1058, 1207, 1942 Bu nədir? ..... 46, 62, 78, 91, 389, 1327, 1903 Buz ..... 14, 15, 19, 22, 27, 28, 29, 30, 32, 42, 44, 48, 49, 51, 55, 56, 59, 60, 77, 81, 86, 89, 94, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 150, 209, 215, 218

C Ca Qəsbi .....46, 63, 79, 92, 619, 1512, 2233 Cavab ..... 46, 62, 78, 91, 238, 239, 240, 390, 391, 1040, 1041, 1042, 1189, 1190, 1191, 1328, 1329, 1802ᵃ, 1904, 1905, 1906, 1907, 1908 Cavabımız ..... 46, 63, 78, 91, 551, 1909 Cavanlara ..... 63, 79, 92, 620, 1513, 2234 Cəfəngiyyat .....78, 79, 92, 317, 647, 1043, 1192, 1910, 1480ᵃ Cəfərin anası ..... 62, 78, 91, 318, 1044, 1911 Cəmdək .... 47, 64,79, 92,886, 1651 Cəmiyyəti-xeyriyyə .... 46, 62,78, 91,319 , 1004, 1005, 1006, 1045, 1194, 1912 Cərimə ..... 79, 92, 724, 1514, 2235 Cib dəftərindən ..... 65 Cuhudun məktubu .... 78, 91, 320, 1046, 1195,1913 Cümə ..... 64, 79, 92, 669, 1481ᵃ Cümə günləri ..... 46, 62, 78, 91, 321, 1047, 1196, 1814 Cümhuriyyət ..... 93

Ç Çadra və papaq ..... 47, 64, 79, 92, 887, 1652 Çaqqal ..... 46, 63, 78, 91, 469, 1330, 1915 Çanaq (İran vüqatına dair) ..... 46, 62, 78, 91, 392, 1331, 1916 Çarə lazım ..... 64, 79, 92, 648, 1480ᵃ Çerivanski ilə yoldaşının söhbəti ..... 78, 91, 241, 1048, 1197, 1917 Çətin məsələ ..... 47, 64, 79, 92, 936, 1653 Çətin məsələyə cavab ..... 62, 78, 91, 242, 1049, 1198, 1918 Çiçək ..... 26, 46, 63, 78, 91, 577, 1919 Çırağ ..... 78, 91, 393, 1332, 1920 Çox eşitməli xəbərlər ..... 79, 92, 794, 1654, 2236 Çox qəribə ..... 46, 62, 78, 91, 243, 1050, 1199, 1921 669 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Çox nigaranam .... 47, 64, 79, 92, 795, 1655, 2237 Çuval ..... 46, 62, 78, 91, 394, 1333, 1922 Çühübbi-imam ..... 47

D Dabravol Usub ..... 937 Dağarcıq ..... 46, 63, 78, 91, 470, 429, 1010a, 1923 Danabaş kəndindən ..... 78, 91, 244, 1051, 1200, 1924 Danabaş kəndinin əhvalatı ..... 19, 27, 30, 31, 44, 49, 52, 55, 59, 60, 66, 76, 77, 81, 86, 89, 96, 99, 100, 102, 104, 163, 169, 174, 186, 189, 190, 191, 192, 193,210 Darülfünun ..... 78, 322, 1052, 1201, 1925 Darvinçilik və kommunistlər .... 47, 64, 79, 92, 888, 1656 Dava xəbərləri ..... 78, 91, 395, 1334, 1926 Dayan ..... 78, 91, 396, 1335, 1927 Dedilər ..... 89 Deyiləm ..... 1481ᵃ Dəbistan ..... 78, 91, 323, 1013, 1053, 1202, 1802ᵃ, 1928 Dəxi nə istəyəcəklər? .... 47, 64, 79, 92, 752, 1657, 2238 Dəllal .....62, 78, 91, 397, 1336, 1929 Dəllək ..... 27, 30, 51, 59, 60, 66, 76, 77, 81, 86, 88, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 136, 182, 194, 228 Dəmir yol ..... 47, 64, 79, 92, 670, 1515 Dərd .... 46, 63, 78, 91, 584, 1482, 2239 Dərs kitabları ..... 47, 64 Dəstə ..... 27, 46, 63, 79, 92, 621, 1516, 2240 Dəyirman .... 47, 64, 79, 92, 845, 1658, 2241 Diqqət etməli..... 93 Dil ..... 46, 49, 62, 78, 91, 398, 1004, 1005, 1006, 1337, 1930 Dili tutulub ..... 46, 63, 78, 91, 588, 1483, 2242 Dilmanc ağa ..... 245, 1054, 1203, 1931 Din …. 46, 63, 78, 91, 517, 1430, 1932 Din əleyhinə təbliğat .... 47, 64, 79, 92, 796, 1659, 2243 Din məsələsi ..... 46, 62, 78, 91, 399, 1338 Din söhbətləri .... 47, 64, 79, 92, 797, 846, 1660, 1661, 2244 Din və millət ..... 47, 64, 79, 92, 938, 1662 Dinc qulağım ..... 92 Dinc qulağın, yaxud yeddi .... 47, 64, 79, 847, 1663, 2245 Dinc ol, səbrini dər ..... 47, 64, 79, 92, 939, 1664 Dindar firqəçi yoldaşlar .... 47, 64, 79, 92, 889, 1665 670 BİBLİOQRAFİYA

Dindarlığın axır nəfəsi .... 47, 64, 79, 92, 940, 1666 Dindarlıq ..... 47, 64, 79, 92,753, 1667, 2246 Dinli oğrular ..... 941 Dinsizdirlərmi Azərbaycan kəndləri? ..... 47, 64, 79, 942, 1668 Dinsizlik ..... 47, 64, 79, 92, 725, 1517, 2247 Dirsək bilər .... 47, 64, 79, 92, 798, 1669, 2248 Divar ..... 46, 49, 62, 78, 91, 400, 1339,1934 Doqquz yaşında ..... 62, 78, 91, 246, 1055, 1204, 1935 Dost .... 47, 64, 79, 92, 799, 1670, 2249 Dönüş ..... 989, 1671 Dörd yüz qız ..... 46, 63, 78, 91, 471, 1340, 1936 Dövlət dumasına vəkil seçkisi ....78, 91, 247, 1056, 1205, 1937 Dövlətli xanım ..... 46, 63, 79, 92, 622, 1518, 2250 Dua ..... 46, 62, 78, 91, 401, 1341, 1938 Dünya və axirət .... 79, 92, 943, 1672 Düşmənlər ….. 63, 78, 91, 518, 1431, 1939 Düzəldi ..... 47, 64, 79, 92, 671, 1519, 2251

E Ecazi-Quran ..... 79, 92, 890, 1673 Ehsan ..... 46, 63, 79, 92, 602, 1520, 2252 Elan ..... 1004a Elanın zərəri ..... 46, 63, 79, 92, 623, 1521, 2253 Elmi coğrafiya .... 324, 1004a, 1014, 1057, 1206, 1940 Elmi-musiqi “İttihad” mədrəsəsində ..... 46, 63, 78, 91, 472, 1432, 1941 Erməni və müsəlman övrətləri .... 62, 91, 325, 1058, 1207, 1942 Eşit .... 848, 1674 Eşit inanma ..... 47, 64, 79, 92, 2254 Eşq mədrəsəsi ..... 79, 92, 672, 1522, 2255 Eşşəyin itməkliyi ..... 19, 27, 31, 50, 77, 89, 96, 99, 100, 102 Etidaliyyun ….. 46, 49, 63, 78, 91, 519, 1433, 1943 Ev adları ..... 79, 92, 754, 1675, 2256 Evi yıxıldı ..... 63, 78, 91, 473, 1434, 1944 Ey axund..... 89 Ey könül..... 89 Ey yazıq..... 89 Eydi-əzha ..... 78, 91, 402, 1342, 1945 Eydi-rəmazan ..... 23, 27, 51, 65, 77, 86, 89, 96, 100

671 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Ə Əbdülhəmid ..... 552, 1946 Əbdürrəhim əfəndi .... 46, 62, 78, 91, 248, 1059, 1208, 1947 Əbvabül-cinan ..... 46, 62, 78, 91, 403, 1343 Ədəbli təziyə ..... 79, 92, 755, 1676, 2257 Ədəbiyyat ..... 1004a Əfqan padşahı .... 64, 79, 92, 891, 1677 Əfradi-saleh ..... 46, 79, 92, 624, 1523, 2258 Əhməd bəy Ağayev cənablarına ..... 46, 62, 78, 1802ᵃ Əkin ustadları ..... 79, 92, 673, 1524, 2259 Əl quyuları ..... 79, 92, 649 Əli Mirzə ..... 91 Əlifba .... 46, 63, 78, 91, 585, 1484, 2260 Əmali-mahi-Ramazan ….. 46, 63, 78, 91, 520, 1015, 1435, 1949 Əmmalar .... 800, 1678, 2261 Əncüməni-xeyriyyə ..... 79, 92, 756, 1679, 2262 Ərəb..... 91 Ərəb İzzət qaçmayıb ..... 78 Ərzaq vergisinin nöqsanları ..... 47, 64, 79, 92, 674, 1525, 2263 Əsarətdə..... 93 Əsatiri-əvvəlin .... 47, 64, 79, 92, 849, 1680 Əsl məqsəd nə imiş .... 47, 49, 64, 79, 92, 801, 1681, 2264 Əslinə mütabiqdir ..... 79, 92, 675, 1526, 2265 Əsrimizin möcüzəsi ...... 64, 79, 92, 850, 1682 Əvvəl şəhərdə, sonra kənddə ..... 79, 92, 802 1683, 2266 Əvvəlinci söz ..... 46, 63, 78, 91, 474, 1436, 1950 Əydi-rəmazan ..... 30 Əyyami-mah ..... 46, 63, 78, 91, 475, 1437, 1951

F Fahişəxana ..... 46, 49, 63, 79, 92, 625, 1527, 2267 Fars konsulu ..... 726, 1528, 2268 Fatma xala ..... 65, 77, 86, 89, 96, 100, 137, 183, 195, 200, 222 Faydalı təşəbbüs ..... 93 Felyeton ..... 1002 Fəhlə aləmindən ..... 79, 676, 1480ᵃ Fəxr etməli .... 79, 92, 803, 1684, 2269 Fərrux bəy Vəzirov ..... 46, 62, 78, 91, 326, 1060, 1209 Filosoflar ..... 46, 49, 62, 78, 91, 404, 1344, 1952 Fındıq ..... 46, 63, 78, 91, 553, 1953 672 BİBLİOQRAFİYA

Fırıldaq baş tutmadı ..... 47, 64, 79, 92, 944, 1685 Firqələr davası ..... 46, 49, 63, 79, 92, 629, 1529, 2270 Fitvalar ..... 78, 91, 405, 1345, 1954 Fürsət ..... 47, 79, 92, 945, 1686

G Gav-mis ..... 946, 1687 Gecə namazları..... 53, 93 Gecənin sahibsiz vaxtı ..... 47, 64, 79,92,947, 1688 Getdi cahandan..... 93 Gəl savaşaq .... 64, 79, 92, 948, 1689 Gələcək ..... 46, 62, 78, 91, 406, 1346, 1955 Gəncə qiraətxanası ..... 79, 92, 677, 1530, 2271 Gəncə mollalarına .....78, 91, 327, 1061, 1210, 1956 Gəncəliyə cavab .... 62, 249, 1062, 1957 Gərək..... 89 Gimnaziyada təzə məscid .... 46, 62, 78, 91, 250, 1063, 1212,1958 Gizlədənlər ..... 47, 64, 79, 92, 757, 1690, 2272 Görəndə..... 89 Göyçayda maarif əfəndiləri ..... 79, 92, 851, 1691, 2273 Göz ağrısı ....79, 92, 949, 1692 Göz yaşları .....62, 78, 91, 328, 1064, 1213, 1959 Gözəl millət .... 47, 64, 79, 92, 804, 1693, 2274 Gözəl yerlər ..... 47, 64, 79, 92, 650, 1531, 2275 Gülmək .....78, 91, 329, 1065, 1214, 1960

H Hacı İbrahimov …..46, 63, 78, 91, 521, 1438, 1961 Hacıxana ..... 46, 62, 78, 91, 407, 1347, 1962 Hacılara (vəsiyyət) ..... 476, 1439 Haqq söz ..... 79, 92, 758, 1694, 2276 Halal ..... 46, 63, 78, 91, 477, 1440, 1963 Halva ..... 78, 91, 408, 1348,1964 Hamama .... 78, 91, 251, 1066, 1215, 1965 Haman söz ..... 46, 63, 78, 91, 478, 1004, 1005, 1006, 1349, 1966 Hamballar ..... 14, 15, 19, 27, 30, 34, 44, 60, 77, 81, 86, 89, 96, 100, 104, 151 Hanı qırx beş min manat..... 62, 78, 91, 330, 1067, 1216, 1967 Hansı elmlər lazım ..... 46, 62, 78, 91, 252, 1068, 1217, 1968 Hara düşüm ..... 47, 92, 188, 678, 1480ᵃ Haradadırlar? ..... 46, 62, 78, 91, 409, 1350, 1969 673 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Heç bilirikmi? ..... 46, 63, Heç vecinə deyil ..... 47, 64, 79, 92, 950, 1695 Helmi paşa ….. 46, 78, 63, 522, 1441, 1970 Heyif olsun! ..... 64 Heyvan sürüləri ..... 47, 64, 79, 92, 951, 1696 Heyz .....46, 62, 78, 91, 410, 1351, 1971 Hədər ..... 64, 79, 92, 651, 1480ᵃ Həqiqət ..... 62, 78, 91, 411, 1352, 1972 Hələ dəm alır ..... 47, 64, 79, 92, 759, 1697, 2277 Həmi yaxşı, həm pis, yaxud meymun ..... 64, 79,852, 1698, 2278 Həmmalü-müqəddəs ..... 64 79, 92, 853, 1699 Həmşəri .... 331, 1069, 1218, 1973 Həmşəri və saldat ..... 62, 78, 91, 479, 1353, 1974 Hənalı fitnəçilər ..... 603, 1532, 2279 Həzrəti Sidqi..... 93 Hikmətli sözlər ..... 64, 79, 92, 952, 1700 Hov ..... 47,64, 79, 92 Hümayun ..... 78, 91, 412, 1354, 1975 Hünərli qadınlar ..... 43, 47, 64, 79, 92, 152

X Xaç bayramı .... 47, 64, 79, 92, 854, 1701, 2280 Xaçpərəst “Voskresenye”si və müsəlman “cümə”si ..... 953, 1702 Xala xətrin qalmasın .... 47, 64, 79, 92,805, 1703, 2281 Xam xəyal edirlər ..... 47, 64, 79, 92, 954, 704 Xan hünəri .... 47, 64,79, 92, 855, 1705, 2282 Xanımlar ..... 46, 63, 78, 91, 413, 480, 1355, 1356, 1976, 1977 Xanımlara .....46, 62, 78, 91, 332, 1070, 1219, 1978 Xanın təsbehi ..... 14, 15, 19, 27, 28, 30, 43, 44, 49, 59, 60, 76, 77, 81, 86, 89,96, 99, 100, 102, 143 Xatimə ..... 19, 31, 50, 102 Xatiratım ..... 23, 30 Xeyirxahlıq ..... 26, 481, 1442, 1979 Xəbərdarlıq ..... 46, 63, 78, 79, 91, 92, 414, 760, 806, 1357, 1706, 1707, 1980, 2283, 2284 Xəlifələr ..... 47, 64, 79, 92, 807, 1708, 2285 Xənnas ..... 46, 62, 78, 91, 333, 1071, 1220 Xəstəxanaya .... 79, 92, 808, 1709, 2286 Xilafət məsələsi ..... 79, 92, 727, 1533, 2287 Xitamə ..... 89, 99 674 BİBLİOQRAFİYA

Xırda xəbərlər ..... 79, 92, 998, 1710 Xoş amədi ..... 78, 91, 415, 1358, 1981 Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi..... 89 Xoş təqrir ..... 62, 78, 91, 334, 1072, 1221, 1982 Xoşbəxt əksinqilabçılar..... 47, 64, 79, 92, 892, 1711 Xoşbəxtlər ..... 78, 335, 1073, 1222, 1983 Xoşbəxtlik .....46, 49, 63, 92, 604, 1534, 2288 Xurcun və çamadan ..... 27, 47, 64, 79, 92, 162, 166, 212

İ İanə ..... 63, 79, 92, 627, 1535, 2289 İbrahim Xəlil..... 91 İbrət qalanlara .... 78, 91, 253, 1074, 1223, 1984 İcazeyi-ictihad ..... 46, 63, 78, 91, 482, 1443, 1985 İfratın mənfəəti .... 46, 62, 78, 91, 255, 1076, 1225, 1987 İki alma ..... 27, 28, 30, 32, 44, 48, 55, 56, 59, 66, 77, 85, 86, 89, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 184, 206, 209, 214, 215 İki cür möcüz .....79, 92, 761, 1712, 2290 İki dənə açıq məktub ..... 91 İki dilbər ..... 79, 92, 679, 1536, 2291 İki ər ..... 23, 27, 30, 43, 44, 60, 77, 86, 89, 96, 100, 159 İki faciə .... 79, 92, 762, 1713, 2292 İki xəbər ..... 47, 64, 79, 92, 680, 1537, 2293 İki il ..... 1004, 1005 İki qardaş ..... 19, 28, 30, 44, 55, 56, 59, 60, 77, 86, 89, 96, 100 İki möcüz .... 47, 79, 92, 856, 1714, 2294 İkinci sənayeləşdirmə istiqrazı ..... 893, 1715 İlan-qurbağa ..... 46, 63, 79, 92, 628, 1538, 2295 İlin axırı ..... 46, 62, 78, 91, 336, 1077, 1226 İmalə ..... 46, 63, 78, 91, 554, 1988 İmtahan ..... 26, 63, 78, 91, 578, 1989 İngilis hökuməti və din söhbətləri ..... 47, 64, 79, 92, 990, 1716 İngilis mədəniyyəti .... 64, 79, 809, 2296 İnqilablazım ..... 47, 49, 64, 79, 92, 652, 1480ᵃ İnna lillahi və inna ileyhi raciun ..... 47, 64, 79, 92, 728, 1539, 2297 İnsan və heyvan .... 47, 64, 79, 92, 857, 1010, 1718, 2298 İnşallah .....62, 78, 91, 337, 1078, 1227 İnzibati idarə ....64, 79, 92, 894, 1719 İp .....46, 63, 78, 91, 483, 1359, 1990 İran “tacir”ləri .... 92, 858, 1720, 2299 675 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

İran fəhlələrinin pulu hara gedir? ..... 46, 62, 78, 91, 1079, 1228, 1991 İran işləri ..... 47, 64, 78, 79, 91, 92, 338, 416, 763, 1080, 1229, 1360, 1721, 1992, 2300 İran konsulları .....46, 49, 62, 78, 91, 257, 1230, 1993 İran meyvələri .... 47, 64, 79, 92, 859, 1722, 2301 İran seminariyası və qazının nitqi ..... 49 İran tacirləri..... 47, 64, 79 İran təqvimindən .... 78, 91, 258, 1982, 1231, 1804ᵃ, 1994 İranda hürriyyət ..... 14, 15, 19, 22,27, 30, 34, 44, 49, 59, 60, 66, 76, 77, 81, 86, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 138, 174, 196, 201, 211, 217, 223 İranda ləğəblər ..... 46, 49, 63, 92, 629, 1540, 2302 İranın Batum konsuluna başıbağlı məktub .. 46, 62, 78, 91, 259, 1083, 1232, 1995 İrani-nov ..... 46, 63, 78, 91,484, 1444, 1802ᵃ, 1996 İranlılara ..... 46, 49, 62, 78, 91, 260, 1084, 1997 İrəvan seminariyası və qazının nitqi ..... 46, 62, 78, 91, 339, 1085, 1233, 1998 İrs ..... 46, 49, 63, 78, 91, 523, 1445, 1999 İrşad ..... 46, 62, 78, 91, 261, 1086, 1234, 1802ᵃ, 2000 İsa bayramları .... 79, 92, 895, 1723 İsa əleyhüssəlamın möcüzü ..... 47, 79, 92, 681, 1541, 2303 İsbati-həqq .... 78, 91, 340, 1087, 1235, 2001 İsgəndəri-kəbirlər .... 47, 64, 79, 92, 896, 1724 İslam ..... 63, 78, 1, 555, 2002 İspalkom imtahanı ..... 47, 64, 79, 92, 682, 1542, 2304 İsti suya, soyuq suya .... 47, 64, 79, 92, 810, 1725, 2305 İstifta ..... 46, 63, 78, 91, 485, 1361, 2003 İstixarə..... 53, 93 İşçi teatrosu ..... 47, 64, 79, 92, 955, 956, 1726 İşıq ..... 46, 63, 78, 91, 556, 1802ᵃ, 2004 İt baxandan ..... 63, 78, 91, 524, 1446, 2005 İttihad ..... 46, 62, 78, 91, 417, 1362, 2006 İttihad mədrəsəsində ..... 91 İzhari təşəkkür ..... 79, 92, 683, 1543, 2306 İzzət qaçmıyıb..... 91

K Kabla Həsən ..... 78, 91, 418, 1363, 2007 Keçəllər .... 62, 78, 91, 341, 1088, 1236, 2008 Keçən günlər ..... 46, 62, 64, 78, 79, 91, 92, 262, 684, 1089, 1237, 1480ᵃ, 2009 Keçi ..... 46, 63, 78, 91, 525, 1447, 2010 676 BİBLİOQRAFİYA

Keflənmək ..... 46, 63, 78, 91, 557, 2011 Kəc qabırğa ..... 46, 49, 63, 78, 91, 486, 1448, 2012 Kəmənd ..... 47, 64, 79, 92, 685, 1544, 2307 Kəmiltifatlıq..... 1480ᵃ Kəndə .... 860, 1727, 2308 Kəndə ..... 47, 79, 92, 166 Kəndli ev qonaqlarını necə qəbul etdi.... 79, 92, 811, 1728, 2309 Kəndlilərə yavıq .....47, 64, 79, 92, 764, 1729, 2310 Kərbəlayı .....46,63, 78, 91, 487, 1449, 2013 Kifayət deyil ..... 47, 64, 79, 92, Kimdən ötəri ..... 47, 64, 79, 92, 729, 1011, 1480ᵃ Kimə yalvarım .... 79, 92, 812, 2311 Kimləridir? ..... 46, 63, 78, 91, 526, 1450, 2014 Kişi gəlir ..... 46, 63, 78, 91, 589, 1485, 2312 Kişmiş oyunu .... 27, 30, 34, 41, 44, 49, 51, 56, 60, 77, 81, 86, 89, 96, 98, 104, 134 Kitab məsələsi ..... 79, 92, 730, 1545, 2313 Kitabın əvvəlimci hissəsi ..... 1006 Konsulun arvadı ..... 14, 15, 19,27, 30, 44, 49, 59, 60, 74, 76, 77, 81, 86, 89, 96, 99, 100, 104, 153 Kooperativ ..... 47, 64, 79, 92, 731, 1546, 2314 Kooperativ bayramı ..... 47, 64, 79, 92, 957, 1731 Kovdanlar .... 64, 79, 92, 897, 1732 Köhnə il ..... 46, 62, 78, 91 Köhnə sözlər ..... 64, 79, 92, 958, 1733 Kusi-rehlət ...... 47, 64, 79, 92, 861, 1734, 2315 Küflə qurdu ..... 46, 63, 78, 91, 488, 1364, 2015 Küp ..... 46, 62, 78, 91, 419, 1365, 2016 Küpə ..... 46, 63, 78, 91, 489, 1451, 2017 Kürk ..... 47, 64, 79, 92, 653, 1480ᵃ

Q Qadağa etmək ..... 64, 79, 92, Qafqaz Şeyxülislamına iki dənə məktub ... 46, 49, 62, 78, 91, 342, 1090, 1238, 2018 Qalife şalvar ..... 79, 92, 732, 1547, 2316 Qan hamamı .... 46, 63, 78, 91, 558, 2019 Qanı istilər .....47, 64, 79, 92, 654, 1548, 2317 Qanlı faciə ...... 46, 49, 63, 78, 91, 527, 1452, 2020 Qara buludlar ..... 46, 62, 78, 91, 420, 1366, 2021 Qarabağda aşura ..... 79, 92, 959, 1735 677 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qaranlıqda .... 47, 53, 64, 79, 92, 686, 1549, 2318 Qarğa-quzğunlar ..... 47, 64, 79, 92, 960, 1736 Qarnıyoğunlar ..... 46, 62, 78, 91, 263, 1091, 1239 , 2022 Qatıq ağdırmı, qaradırmı? ....47, 64, 79, 92, 813, 1737, 2319 Qatmaqarışıq .....63, 78, 79, 91, 92 528, 687, 1453, 1550, 2023, 2320 Qayırma hədislər .... 46, 62, 78, 91, 343, 1092, 1240, 1802ᵃ, 2024 Qazancımız .....46, 62, 78, 91, 344, 1093, 1241, 2025 Qeyrət .....46, 63, 79, 92, 605, 1551, 2321 Qəbirdən məktub ..... 46, 47, 62, 78, 91, 264, 1094, 1242, 2026 Qədəgən etmək .... 898, 1738 Qəhumluq ..... 560 Qənaət ..... 46, 63, 78, 79, 91, 92, 490, 688, 1367, 1552, 2027, 2322 Qənimət ..... 63, 78, 91, 1013 Qərardad ..... 47, 64, 79, 92, 765, 1739, 2323 Qəribə tapmaca .... 79, 92, 766, 1740, 2324 Qəssab ..... 14, 15, 19, 27, 28, 30, 44, 59, 60, 76, 77, 86, 89, 96, 98, 99, 100, 102, 144 Qəyyumluq kantoru ..... 78, 91, 491, 1368, 2028 Qəza müxbiri ..... 30, 47, 64, 77, 86, 89, 96, 100, 154 Qəzalarda yol məsələsi .... 47, 64, 79, 92, 862, 1741 Qəzetlərdən ..... 63, 78, 91, 492, 1369, 1802ᵃ, 2029 Qəzetlərimiz ..... 46, 63, 78, 91, 559, 1802ᵃ, 2030 Qırmızı hərflər və bistü həştüm .... 79, 92, 899, 1742 Qısaca .... 79, 92, 689, 1553, 2325 Qisas ..... 975, 1798 Qış xəbərləri .... 47, 64, 79, 92, 900, 1743 Qiyamət ..... 19, 27, 30, 43, 47, 64, 77, 86, 89, 96, 100 Qız götürüb qaçmaq ..... 47, 64, 79, 92, 961, 1010, 1744 Qız mütribləri ..... 733, 1554, 2326 Qız tərbiyəsi ..... 46, 79, 92, 630, 1555, 2327 Qız uşağı ..... 78, 91, 345, 1095, 1243, 2031 Qızarar .... 47, 64, 79, 92, 863, 1745, 2328 Qızdırma müalicəsi .... 79, 92, 864, 1746, 2329 Qızıl kimi söz .....64, 79, 92, 690, 1480ᵃ Qoca Şərqin güzgüsü ..... 2451 Qocu xəbərləri .... 64, 79, 92, 901 Qoçu tələbələr ..... 962, 1747 Qohumluq ..... 46, 78, 91, 2032 Qoqol ..... 46, 49, 63, 999, 1000, 1004, 1005, 1006 Qoloşapova .....46, 62, 78, 91, 265, 1096, 1244, 2033 678 BİBLİOQRAFİYA

Qoloşapovun geri çağırılması ..... 46, 62, 78, 91, 266, 1097, 1245, 2034 Qonaq vermək ....47, 64, 79, 92, 767, 1748, 2330 Qonaqlıq ..... 78, 91, 421, 1370, 2035 Qondarma ..... 79 Qondarma bəylər ..... 63, 92, 606, 1556, 2331 Qorxmayanlar ..... 46, 63, 79, 92, 1480 Qorxuram .... 62, 78, 91, 346, 1098, 1246, 2036 Qoşa balınc..... 27, 30, 44, 60, 77, 86, 89, 96, 100 Quba meydanı ..... 62, 78, 91, 346, 1099, 1247, 2037 Qulağımız qızışıb ..... 79, 92, 691, 1480ᵃ Quli-biyabanlar ..... 46, 62, 78, 91, 348, 1100, 1248, 2038 Qurbağalar ..... 46, 62, 78, 91, 349, 1101, 1249, 2039 Qurban bayramı .... 79, 92, 768, 1749, 2332 Qurban bayramı və quldur yığıncağı .....64, 79, 92, 902, 1750 Qurbanəli bəy .... 14, 15, 19, 22, 27, 26, 30, 32, 44, 48, 49, 55, 56, 59, 60, 66, 76, 77, 81, 86, 89, 96, 98,99, 100, 102, 104, 165, 168, 171, 172, 173, 174, 175, 180, 181, 187, 199, 211, 216, 217, 219, 229 Qurddan çoban .....78, 91, 493, 1371, 1802ᵃ, 2040 Qurtarıb .....78, 91, 422, 1372, 2041 Quru çörək ..... 1004, 1005 Quru çörək ..... 176 Quyruq bular – çörək alar ..... 963 Quzu ..... 14, 15, 19, 27, 28, 30, 41, 44, 45, 48, 49, 51, 55, 56, 59, 60, 76, 77, 81, 85, 86, 88, 89, 96, 99, 100, 102, 104, 145, 164, 217, 220

L Lal oyunu ..... 62, 78, 91, 423, 1373, 2042 Latın hürafatı və ingilislər ..... 47, 64, 79, 92, 692, 814, 1557, 1751, 2333 Lay-lay .... 78, 89, 91, 350, 1102, 1250, 2043 Leontiyev ..... 46, 62¸ 78, 91, 351, 1103, 1251, 2044 Leylətül-qədr ..... 64, 79, 92, 903, 1752 Ləkə .... 47, 64, 78, 79, 91, 92, 904, 1753 Ləpə ..... 424, 374, 2045 Lisan bəlası ..... 46, 62, 78, 89, 91, 267, 1104, 1252, 2046 Lotuluq .... 47, 64, 79, 92, 815, 1754, 2334 Lüğət ..... 78, 79, 91, 92, 268, 816, 1004a, 1007, 1105, 1254, 1755, 1802ᵃ, 2047, 2335 Lüğəti-Molla Nəsrəddin ..... 78, 91, 352, 1106, 2048 679 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

M Maarif ..... 47, 64, 1011, 2452 Maarif dostlarına bəşarət ..... 46, 63, 79, 92, 631, 1558, 2336 Maarif işləri ..... 47, 79, 92, 693, 1559, 2337 Manifest ..... 26, 46, 63, 78, 91, 586, 1486, 2338 Mayın biri ..... 47, 64, 79, 92, 694, 1480ᵃ Meşədə .... 78, 91, 269, 1107, 1255, 2049 Meşədə gördüklərim ..... 46, 62, 78, 91, 353, 1108, 1256, 2050 Meyitbüsatı ..... 53, 93 Meymunlar .... 46, 49, 62, 78, 91, 270, 1109, 1257, 2051 Məclisi-milli ..... 62, 78, 91, 271, 1110, 1258, 2052 Məcmuəmizdə dil məsələsi ..... 53 Mədfən ..... 47, 64, 79, 92, 964, 1756 Məəttəl ..... 46, 63, 78, 91, 494, 1375, 2053 Məhəbbət .....63, 78, 91, 495, 1454, 2054 Məhəmmədəli Mirzə .....46, 63, 78, 91, 561, 2055 Məhəmmədəli şah və bütpərəstlər ..... 46, 49, 62, 78, 91, 354, 1259, 2056 Məhərrəmlik ..... 47, 64, 79, 92, 695, 1480ᵃ, 1560, 2339 Məhərrəmül-həram..... 93 Məktəb ..... 355, 1112, 1260, 2057 Məktəbdə çarşab, yaxud çarşabda məktəb ..... 47, 64, 79, 92, 905, 1757 Məktəblər .... 47, 64, 79, 92, 865, 1758 Məktub .... 46, 62, 78, 91, 272, 356, 1113, 1114, 1261, 1262, 2058, 2059 Məktublar..... 93 Mənənə ..... 47, 64, 79, 92, 696, 1480ᵃ Mənfəət ..... 63, 78, 91, 529, 1455, 2060 Məni niyə döyürsünüz ..... 999, 1000, Məram Naməsi ..... 46, 63, 78, 91, 562, 2061 Mərkəz və qəzalar .... 47, 64, 79, 92, 906, 1115, 1759 Məryəm xanım ..... 46, 62, 78, 91, 357, 1263 Məscid .....46, 63, 78, 91, 563, 2062 Məscid məsələsi ..... 47, 64, 79, 92, 907, 1760 Məscidin sütunu ..... 79, 92, 965, 1761 Məscidlər ..... 26, 46, 63, 78, 91, 496, 1011, 1376, 2063 Məscidlərimiz .....46, 62, 78, 91, 273, 1116, 1264, 2064 Məslək .... 62, 78, 91, 358, 1117, 1265, 1802ᵃ, 2065 Məsləkimiz ..... 46, 62, 78, 91, 359, 1118, 1266 Məşquliyyət .... 47, 64, 79, 92, 866, 1762 Məşrubat ..... 46, 63, 79, 92, 632, 1561, 2340 Mətbəə .....63, 78, 91, 497, 1456, 2066 680 BİBLİOQRAFİYA

Mətbəələr .....47, 64, 79, 92, 697, 1562, 2341 Mətbuat bayramı .... 47, 64, 79, 92, 867, 1763, 2342 Məzəli xəbərlər ..... 78, 91, 425, 1377, 2067 Məzhəb azadlığı ..... 46, 62, 78, 91, 360, 1119, 1267, 2068 Mikroblar ..... 46, 49, 62, 78, 91, 1378, 2069 Millət ..... 46, 49, 63, 79, 92, 633, 1563, 2343 Millət qurbanları .... 78, 91, 361, 1120, 1268, 2070 Millətlər ..... 26, 46, 63, 79, 92, 607, 1564, 2344 Milli bayram..... 63 Mıncıq .....46, 62, 78, 91, 274, 1121, 1269, 2071 Mini-mini masallar ..... 79, 92, 734, 1565, 2345 Mırt-mırt .....46, 49, 62, 78, 91, 427, 1379, 2072 Misyonerlər ..... 46, 49, 62, 63, 78, 79, 91, 92, 428, 1380, 2073 Misyonerlik ..... 634, 1566, 2346 Moizə .... 79, 92, 817, 1764, 2347 Molla ..... 63, 78, 91, 530, 1457, 2074 Molla Cəfərqulu ..... 46, 62, 78, 91, 362, 1122, 1270, 2075 Molla əminin təklifi ..... 47, 64, 79, 92, 991, 1765 Molla Fəzləli ..... 14, 15, 19, 27, 30, 43, 44, 59, 60, 77, 86, 89, 96, 98, 99, 100, 102, 147 Molla Nəsrəddin ..... 15, 47, 79, 92, 655 Molla Nəsrəddin aeroplanı ..... 47, 64, 79, 92, 698, 1567, 1804ᵃ, 2348 Molla Nəsrəddindən ..... 1481ᵃ Molla Nəsrəddinin birinci nömrəsi-bax: Sizi deyib gəlmişəm Molla Nəsrəddinin cavabı ..... 46, 62, 78, 91, 275, 1123, 1271, 2076 Molla Nəsrəddinin hesab məsələləri..... 78 Molla Nəsrəddinin xəlvət cavabı ..... 46, 62, 78, 91, 276, 1004, 1005, 1006, 1124, 1272, 1802ᵃ, 2077 Molla Nəsrəddinin qamusül-əlamından .... 1004, 1005, 1006 Molla Nəsrəddinin qıza cavabı ..... 89 Molla Nəsrəddinin teleqramları: Dövlət dumasına baykot ..... 78, 91, 277, 1125, 2078 Möcüzə .....78, 91, 429, 1381, 2079 Möhkəm iplər ..... 64, 79, 92, 656 Mömin ..... 78, 91, 430, 2080 Mövqufat məsələsi ..... 46, 62, 78, 91, 363, 1126, 1274, 2081 Mövlud İsa ..... 79, 92, 966, 1766 Mroblar ..... 426 Murdar..... 46, 47, 62, 64, 78, 79, 91, 92, 431, 735, 1383, 1568, 2082, 2349 Mustafa bəy Əlibəyov .....46, 63, 78, 91, 564, 2083 681 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Muştuq ..... 78, 91, 498, 1384, 2084 Mübarək olsun ..... 46, 63, 79, 92, 635, 1569, 2350 Mübarəkbadlıq ..... 46, 49, 63, 79, 92, 608, 1570, 2351 Müəllim ..... 47, 64, 79, 92, 699, 1571, 2352 Müəllimlər ..... 46, 62, 78, 91, 432, 1011, 1385, 2085 Müftə şöhrət .... 64, 79, 92, 908, 1767 Müftilik məsələsi ..... 46, 63, 79, 92, 609, 1572, 2353 Mühibbi-imam .....64, 79, 92, 736, 1573, 2354 Müxbirlər .... 47, 64, 79, 92, 868, 1768 Mükafat .....79, 92, 700, 1574, 2355 Müqəddəs vətənim ..... 47, 64, 79, 92, 701, 1575, 2356 Münacat ....47, 64, 79, 92, 188, 818, 1769, 2357 Müsəlla .... 47, 64, 79, 92, 769, 770, 1770, 1771, 2358, 2359 Müsəlman ..... 46, 62, 78, 91, 1386, 2086 Müsəlman adları ..... 78, 91, 434, 1387, 2087 Müsəlman içində gördüklərim ..... 46, 62, 78, 91, 278, 1127, 1275, 2088 Müsəlman qardaşlarım ..... 999 , 1000 Müsəlman məclisi ..... 62, 78, 91, 279, 1128, 1276, 2089 Müsəlmançılıq .....63, 64, 78, 79, 91, 92, 579, 967, 1487, 1772, 2090 Müsəlmanlar silahlanır ..... 79, 92, 610, 1576, 2360 Müsəlmanların ittihadı ..... 46, 63, 78, 91, 565, 2091 Müştərilərə ..... 46 Müştərilərimizə ..... 46 Müvafiq qaidə .....78, 91, 435, 1388, 2092

N Nadirül-vücud ..... 531, 1458, 2093 Naxçıvan xəbərlərindən ..... 968 Naxçıvanda toy-bayram ..... 992, 1773 Nainsaflıq ..... 566, 2094 Namaz ..... 93 Namaz qılan və tramvay çəkən ..... 969,1774 Namaz üstə .... 869, 1775, 2361 Necə qan ağlamasın daş bu gün ..... 400, 1004, 1005, 1389, 2095 Necə olublar ..... 970 Neft fəhlələri ..... 657, 1577, 2362 Nə deyim ..... 532, 1459, 2096 Nə dəxli var .... 819, 1776, 2363 Nə eləmək? ..... 280, 1129, 1277 2097 Nə eləsin? ..... 436, 1390, 2098 682 BİBLİOQRAFİYA

Nə mərəkə ..... 702, 1578, 2364 Nə olardı? ..... 567, 2099 Nə vaxt? ..... 533, 1460, 2100 Nəcasət ..... 534, 1461, 2101 Nəsihət. Camaat vəkillərinə ..... 281, 1130, 1278, 2102 Nəsihəti hükəma ..... 282, 1131, 1279, 2103 Nəşri-maarif cəmiyyəti ..... 364, 1132, 1280, 2104 Nicat ..... 500, 1462, 2105 Nigarançılıq ..... 19, 96, 98, 99, 100, 102, 142, 202, 227 Nisyə mal ötürmək .... 820, 1777, 2365 Nişanlı bir qız ..... 535, 1463, 2106, 2453 Niyə mən dərsdən qaçdım? ..... 283, 1133, 1281, 2107 Niyə məni döyürsünüz? ..... 284, 1003, 1004, 1005, 1006, 1016, 1134, 1282, 2108 Nov ..... 737, 1579, 2366 Novruz ..... 437, 536, 1391, 1464, 2109, 2110 Növbə gözləmək ..... 909, 1778 Nüma ..... 438, 1392, 2111

O O elə - bu belə .... 821, 1779, 2367 Od və su .... 870, 1780, 2368 Oğlanlarınızı oxutmayın ..... 365, 1135, 1283, 2112 Oğru inək ..... 96, 98, 100, 104, 160 Oktyabr inqilabı və şaxsey .... 871, 1781 Oktyabr kimin bayramıdır? ..... 971, 1782 Olaydı ‒ olmayaydı ..... 185 Olaydı, olmayaydı .... 972, 1783 Orucluq ..... 738, 822, 1580, 1786, 2370, 2371 Oraq ..... 439, 1393 , 2113 Oruc tutanların və oruc tutmayanların hesabı ..... 910, 1784 Oruc yeyənlər ..... 285, 1136, 1284, 1785, 2114 Oruc yeyənlərin və oruc tutanların hesabı .... 872, 2369 Orucu batil eləyən şeylər ..... 286, 1137, 1285, 2115 Osmanlı dili ...... 999, 1000, 1004, 1005 Osmanlı ilə İtaliya davası ..... 568, 2116 Ot ..... 440, 1394, 2117 Oyun-oyuncaq ..... 366, 1138, 1286, 1480ᵃ

683 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Ö Ölülər ..... 367, 1139, 1287 Ölüm axtaran .... 823, 1787, 2372 Övrət məsələsi ..... 368, 587, 1140, 1288, 1488, 2118, 2373 Özümdən böyük sözlər ..... 824, 1788, 2374

P Padvod ..... 703, 1581, 2375 Pak neft və murdar neft .... 873, 1789, 2376 Paklar ..... 537, 1465, 2119 Pambıq ..... 704, 1582, 2377 Pambıq qiyməti ..... 2378 Pambıq qiyməti ..... 771, 1790 Papaq ..... 369, 1141, 1289, 2120 Papaslar ..... 501, 1466, 2121 Pasport ..... 441, 1395, 2122 Pasport “get-gəli” .... 825, 1791, 2379 Peterburq ..... 442, 1396, 2123 Peyğəmbərlər ..... 975, 1798 Peyğəmbərlik: ya ki, kişmiş davası .... 772, 1792, 2380 Pək eyi ..... 580, 2124 Pillə-pillə ..... 502, 973, 1397, 1793, 2125 Pirverdinin xoruzu .....89, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 139, 197 Pişik ..... 1013, 1017 Piyanskalığın dərmanı .... 773, 1794, 2381 Poçt xərci ..... 93, 705, 1583, 2382 Poçt qutusu ..... 14, 15, 19, 78, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 135, 199, 177, 211, 217, 221,287, 1142, 1290, 1802ᵃ, 2126 Poçtxana ..... 503, 1398, 2127 Politika aləmindən ..... 443, 1399, 2128 Proletar şairi ..... 19,96, 100 Pulların danışığı ..... 706 Pyatiqorsk ..... 590, 1489, 2383

R Rəhbər ..... 288, 1144, 1292, 1802ᵃ, 2129 Rəndə ..... 658, 1584, 2384 Rəşidül-məmalik ..... 707, 1585, 2385 Rəşt yanğınının planı .... 538, 1467, 2130 Rəvayət ..... 444, 1400, 2131 684 BİBLİOQRAFİYA

Rişə .... 911, 1795 Ruhanilər yığıncağı ..... 591, 1490, 2386 Pulların danışığı..... 1481ᵃ Rus keşişləri ilə siğə .... 912, 1796 Rus qızı ..... 14, 15, 19, 96, 98, 100, 148 Rus məxrəci ..... 611, 1586, 2387 Ruzi-aşura .... 874, 1797,2388

S Saqqllı uşaq .... 19, 96, 98, 99, 100, 102, 104, 155, 205, 207, 208, 209 Salam-məleyk .... 370, 1145, 1293 Salyan xəbərləri .... 974 Sapın ucu ..... 975, 1798 Sarı ..... 19,96, 99, 100, 102 Savad məktəbləri ..... 708, 1587, 2389 Seyidlər ..... 445, 1401, 2132 Səbr ..... 976, 1799 Sədiyə oxşar ..... 539, 1468, 2133 8 Mart qadınlar günü ..... 977, 1800 Səkkiz yüz molla ..... 446, 1402, 2134 Sənət və ədəbiyyat .... 826, 1801, 2390 Səyahətnamə ..... 289, 1146, 1294, 2135 Sirkə .....96, 98, 99, 100, 102, 104, Siyasət .... 827, 1802, 2391 Siyasi məsələ ..... 447, 1403, 2136 Sizi deyib gəlmişəm ... 53, 290, 1003, 1004, 1006, 1007, 1147, 1295, 1804ᵃ, 2137 Söhbət .....1004a Sövqi-təbii .... 913, 1803 Sövm-orucluq ..... 93 Söz pəhləvanı ..... 709, 1480ᵃ Su budkaları ..... 739, 1588, 2392 Sülh əbədi .... 914, 1804 Sünnət toyu ..... 14, 15, 19 Sürmə ..... 448, 1404, 2138

Ş Şadlıq xəbəri .... 828, 1805, 2393 Şadlıq namazı..... 93 Şahsevənlər ..... 612, 1589, 2394 Şahzadə ..... 449, 1405, 2139 685 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Şeir bülbülləri .... 14, 15, 19,96, 98, 100, 213 Şeyx Məhəmməd ..... 540, 2140 Şeyx Məhəmməd ..... 1469 Şeyxülislam ..... 541, 1470, 2141 Şeytan ..... 450, 1406, 2142 Şeytandan məktub .....291, 1148, 1296, 2143 Şəfqət bacısı .... 829, 1806, 2395 Şəhər və kənd ..... 19, 96, 100 Şəhərə doğru .... 774, 1012, 1807, 2396 Şərq fakültəsi ..... 96, 98, 100, 156 Şərq qadını ..... 740, 1590, 2397 Şərq fakültəsi ..... 14, 15, 19, 22, 100, 104 Şikayət ..... 710, 1591, 2398 Şirin rusi danışan ..... 292, 1149, 1297, 2144 Şor ..... 1592, 2399 Ştrezeman ..... 711, 1593, 2400 Şura ..... 659, 1594, 2401 Şura qadınları .... 875, 1808 Şükr və səna .... 371, 1150, 1298 Şükür ..... 592, 1491, 2402 Şükür eləməlidir ..... 775, 1809, 2403

T Tabut içində .... 830, 1810, 2404 Tacül-hac ..... 542, 1471, 2145 Taxıl həkimi ..... 14, 15, 19, 22, 96, 98, 100, 157 Tap görüm ..... 569, 2146 Tapmaca .... 372, 1151, 1299, 2147 Tarix ..... 451, 915, 1407, 1811, 2148 Tarix kitabı ..... 1004a Teatr ..... 570, 2149 Teatr işlərimiz ..... 660, 1480ᵃ Teatr konfransı ..... 1812 Teatro işləri ..... 712, 1595, 2404 Teatro söhbətləri .... 917, 1813 Tehran müxbirimizə ..... 741, 1596, 2406 Teleqraf xəbərləri ..... 1004a Təbiət ..... 26, 636, 713, 1597, 1598, 2407, 2408 Təbriz işləri .... 373, 1152, 1300, 2150 Tədarük ..... 452, 1408, 2151 686 BİBLİOQRAFİYA

Təəccüblü işlər .... 918, 1814 Təfavüt .... 454, 831, 1815, 2159, 2409 Təfavütü yoxdur .... 832, 1816, 2410 Təlim kitabı ..... 293, 1153, 1301, 2152 Təlimi-düxtəran .... 833, 1817, 2411 Təməllüq ..... 453 1409, 2153 Təmizləmək ..... 504, 1472, 2154 Təmizlik ..... 776, 978, 1818, 1819, 2412 Tərcümanın fitvası .... 374, 1004a, 1154, 1302, 1802ᵃ, 2155 Tərəkəmə ..... 505, 1473, 2156 Tərəqqi əlamətləri ..... 294, 1155, 1303, 2157 Təsbeh barəsində bir neçə söz ..... 96, 100 Təsəlli ..... 571, 2158 Tətili-ümumi ..... 993, 1820 Təzə dəyirman ..... 637, 1599, 2413 Təzə əlifba ..... 742, 1600, 2414 Təzə xəbər .....96, 100, 141, 203 , 224, 543, 1474, 2160 Təzə il ..... 26, 544, 581, 777, 1475, 1821, 2161, 2162,2415 Təzə müalicə üsulu .... 778, 1822, 2416 Təzə partilər ..... 638, 1601, 2417 Təzə təlim kitabı .... 178, 295, 1004, 1005, 1006, 1016, 1156, 1304, 2163 Təziyədarlar ..... 714, 1602, 2418 Təzvir ustadları .....639, 1603, 2419 Ticarət ..... 715, 979, 1604,1823, 2420 Ticarət xəbərləri ..... 506, 1410 Ticarət malının cinsiliyi .... 779, 1824, 2421 Ticarət naloqu .... 780, 1825, 2422 Ticarət və ekonomi xəbərləri ..... 455, 1411, 2165 Tiflis xəbərləri ..... 296, 1157, 1305, 2164, 2166 Tiflis, 7 aprel ..... 999 , 1000 Tiflisdə mədrəseyi-ruhaniyyə ..... 297, 1158, 1306, 2167 Tikan ..... 640, 1605, 2423 Tiryək .... 919, 1826 Torpaq ..... 994, 1827 Toy ..... 19, 96, 100. Tök ..... 185, 582, 2168 Tövhid ....507, 876, 1476, 1828, 2169 Traktor və Əli şiəsi .... 877,1829, 2424 Tulanbar eşşəyi, məxmər palan .... 781, 1830, 2425 687 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Tumanı düşük .... 980 Türk kitabları ..... 920, 1831 Türkcə kəlmələr haqqında araşdırmalar .... 834, 1832, 2426 Tüstü ..... 641, 1606, 2427

U Ucuzluq ..... 96, 98, 100 Unudulmuş elmlər .... 782, 1833, 2428 Unutmasınlar ..... 456, 1412, 2170 Usta Zeynal ....14, 15, 19, 22,96, 98, 99, 100, 102, 104, 199, 217 Ustalipin .... 375, 1160, 1307, 2171 Uşaq teatrı ..... 716, 783, 1834, 2429 Uşaqbazlıq ..... 376, 1308, 2172 Uşaqlarımız ..... 717, 743, 1480ᵃ, 1607, 2430 Utanmadıq..... 93 Uzandırma .... 878, 1835, 2431 Uzun dərya ..... 298, 1161, 1309, 2173

Ü Üç çərək ..... 642, 1608, 2432 Üç qara xəbər ..... 508, 1477, 2174 Üç saat ..... 744, 1609, 2433 Üç yüz milyon ..... 509, 1413, 2175 Üləma ..... 510, 1414, 2176 Üsuli-cədid ..... 511, 1415, 2177 Üsuli-tərbiyə .... 784, 1836, 2434 Üzr istəyirəm .... 878, 1837

V Va şəriəta, yaxud ingilis politikası ..... 995, 1838 Varlılar bayramı ..... 785, 1839, 2435 Vəhdaniyyət ..... 981,1840 Vəhşilər ..... 718. 1480ᵃ Vəkil ..... 377, 1162, 1310, 2178 Vəlvələ .... 835, 1841, 2436 Vətən xadimləri ..... 643, 1610, 2437 Vətən məhəbbəti ..... 26, 299, 1163, 1311, 2179 Vodka ..... 457, 1416, 2180

688 BİBLİOQRAFİYA

Y Yad edirəm .... 880, 1842, 2438 Yad etməli ..... 719, 1611, 2439 Yadigar ..... 720, 1480ᵃ Yadigari-Həzrət İbrahim Xəlil ..... 572, 2181 Yağış suyu .... 786, 1843, 2440 Yaxın Şərq məsələsi ..... 661, 1612, 2441 Yamax ..... 512, 1004, 1005, 1418, 2182 Yan tütəyi (Yan düdüyü) ..... 14, 15, 19,96, 98, 100, 104, 158, 209 Yandım-yaxıldım ..... 837, 1844, 2442 Yaponlar və biz ..... 982, 1845 Yar ilə görüşmək ..... 300, 1164, 1312, 2183 Yaşasın belə millət .... 921, 1846 Yemək bayramı ..... 983, 1847 Yer yoxdur ..... 662, 1613, 2443 Yığıntı ..... 721, 1480ᵃ Yol ..... 513, 1478, 2184 Yoldan azanlar ..... 984, 1848 Yollarımız.... 837, 1849, 2444 Yubiley ..... 985 Yuxu ... 96, 98, 140, 161, 198, 204, 225, 378, 458, 1165, 1313, 1417, 2185, 2186 Yuxum gəlir ..... 881, 1850, 2445 Yumşaq-quru ..... 644, 1614, 2446

Z Zarafat .... 379, 787, 1166, 1314, 1802ᵃ, 1851, 2187, 2447 Zeynəb .... 922, 1852 Zəhrimar ..... 459, 1419, 2188 Zəlzələ .... 19,96, 98, 100, 838, 1853, 2448 Zəncir ..... 1004, 1005, 1006 Zənciri-müqəddəs ..... 614, 1615, 2449 Zəng orada çalınmır .... 986, 1854 Zilli-Sultan ..... 1013, 1018 Zina ..... 573, 2189 Zinuz pirləri ..... 301, 1167, 1315,2190 Zırrama ..... 14, 15, 19, 89, 96, 98, 99, 100, 102, 146 Ziyarət ..... 460, 663 , 996, 1420,1480ᵃ, 1616, 1855, 2191, 2450 Zorrama qiraətxana ..... 574, 2192 Zülm ..... 514, 1479, 2193

689 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Məqalələrinin əlifba göstəricisi

A Abunə dəftərimiz açıldı .... 93, 2477, 2653 Al gəldi, Molla əmi ..... 2577 Ayineyi-millət ..... 93, 2478, 2654 Azərbaycan KAMK-nın və Bakı Komitəsinin mətbuat şöbəsinə “Molla Nəsrəddin”in proqramı və məqsədi ..... 2595 Azərbaycan yazıçıları vətən haqqında ..... 2565

B Bakıda su məsələsi..... 2613 Behişt əlifbası ..... 93, 2518 Bədbəxtçilik .....93, 2529, 2615, 2681 Bəxtsizlər ..... 2563 Bəyan .....93, 2519, 2616, 2682 Biblioqrafiya: (Ziya Paşa və Derjavin) .....47, 64, 93, 2536, 2634, 2683 Binəsiblər ..... 93, 2571, 2572, 2574, 2575 Bir az da özümüzdən ..... 93, 2635, 2684 Bir balaca yanlışıq ..... 2541 Bir necə söz ..... 93, 2506, 2617, 2685 Bir növ yazıçı ..... 93, 2511, 2580, 2618, 2686 Birinci molla..... 2613 I Ümumittifaq Türkoloji qurultay ..... 2537

C Cəlil Məmmədquluzadənin yazdığı məktublar..... 93 Cəlil Məmmədquluzadəyə yazılmış məktublar..... 93 Cib dəftərindən ..... 93, 2561 Cümə günləri ..... 93, 2466,2581, 2596, 2655

Ç Çəyirtkə..... 2613ᵃ

D Dərs kitablarımız ..... 93, 2520, 2619, 2687 Diqqət etməli ..... 2454 690 BİBLİOQRAFİYA

4 iyun Tiflis ..... 93, 2455, 2582 Dövri-cədid ..... 2463,2597, 2656,

Ə Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev ..... 2542, 2636, 2688 Ədəbiyyat ..... 93, 2456 Ədəbiyyat maraqlılarına müjdə .....93, 2479, 2609 Əhəmiyyətli məsələ..... 2613 Əkinçilik aləmindən .....93, 2512, 2613 Əl quyuları..... 2613 Əlavə..... 2613 Əliqulu “Qəmküsar” .... 93, 2549, 2637, 2650 Əliqulu Nəcəfov ..... 93, 2530, 2650 Ərəb əlifbası ...... 93, 2538, 2638, 2689 Əzcahan rəft həzrəti-Sidqi ..... 2457

F Füzuli ..... 93, 2539, 2636, 2649, 2690

G Gələcək..... 2613 “Gələcək” jurnalı..... 2613 Görkəmli ədiblər Sabir haqqında ..... 2578

H Haaqa konfransının nəticələri haqqında..... 93 Heç bilirikmi? ..... 93, 2496, 2614, Heyif olsun ..... 93, 2521, 2613 Heykəl açılışı ..... 93, 2550, 2613 Həblül-Mətin” qəzeti Haaqa konfransının nəticələri haqqında ..... 93, 2648 Hicab məsələsi və cavabımız ..... 93, 2467, 2583,2598, 2657

X “X” hərfi ..... 93, 2539, 2640, 2691 Xatiratım ..... 93, 2557, 2651 Xatiratımdan ..... 2573 Xeyir-dua .....93, 2563, 2571, 2572, 2574, 2575 Xəbərdarlıq ..... 93, 2507, 2620, 2692

691 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

İ İdarədən ..... 46 , 62, 63, 78, 79, 91, 92, 93, 2464, 2468, 2469, 2500, 2501, 2522, 2545, 2556, 2584, 2585, 2599, 2600, 2601, 2621, 2622, 2641, 2658, 2659, 2660, 2693, 2694, 2695 İdarədən bir necə söz ..... 93, 2502, 2623, 2696 İdarəmizin əhvalatından bir neçə söz ..... 46, 49, 62, 78, 91, 93, 254, 1075, 1224, 1986, 2465, 2586, 2602, 2620, 2661 İdarəyə məktub ....2503, 2624, 2697 İki cür rəvayət .....93, 2523, 2613 İki xilafət .....93, 2531, 2613 İrəvandan xəbər..... 93 İrəvan müxbirimizdən..... 93 İrşad çıxır ..... 93, 2470, 2587, 2603, 2662 İstixarə..... 93 İzaleyi-nəcasət .... 93, 2480, 2663 İzhari-təşəkkür ...... 2499

J Jurnalı necə çıxardıq ..... 2558 Jurnalımıza abunə yazılmaq şərtləri..... 93 Jurnalımıza müştəri yazılmaq şərtləri ..... 2504, 2625, 2698

K Kənd məişətindən (Toxum məsələsi)..... 2613 Kəngərlinin tərcümeyi-halı..... 93 Komitə işləri barəsində ..... 93, 2513, 2613 “Kommunist” qəzetəsi idarəsinə ..... 2524 Kooperativ ..... 2626 Köhnə dərdim ...... 93, 2532 Köhnə il ..... 93, 2481, 2610, 2664

Q Qafqaz xəbərləri..... 89 Qafqaz qəzetinə məktub ..... 2594 Qeyd dəftərindən .... 2562 Qeyrət mətbəəsi ..... 93, 2459 Qənimət ..... 93, 2488, 2611, 2665 Qırmızı ..... 93, 2482, 2666 Qoqol ..... 93, 2489, 2571, 2572, 2574, 2576, 2579, 2667 692 BİBLİOQRAFİYA

L Leyli xanım Şahtaxtlı ..... 93, 2483, 2668

M Maarif ..... 93, 2525, 2613 Meşədə gördüklərim ..... 2601, 2660 Məcmuəmizdə dil məsələsi..... 93 Məhərrəmül-həram ..... 2526 Məmmədqulu bəy Kəngərlinin tərcümeyi-halı .....93, 2460 Mənzil məsələsi..... 2613ᵃ Məşədi Sijimqulu “Kefsiz” ..... 93, 2543 Məşhur fransız aktrisası Sara Bernarın vəfatı..... 2613 Mətbuat .....93, 2490, 2669 Milli bayram ....93, 2484, 2497, 2671, 2672 1930-cu ilin iş planı ..... 93, 2551, 2642 Mirzə Fətəli Axundov dinlər haqqında .....93, 2546 Mirzə Fətəli Axundov və qadın məsələsi ..... 93, 2547, 2560 Molla Nəsrəddin ..... 93, 2491, 2672 “Molla Nəsrəddin” məcmuəsinin ən yavuq əməkdaşlarından elan..... 93 “Molla Nəsrəddin”in birinci nömrəsi ..... 93, 2566, 2569 Mozalan bəyin səyahətnaməsi .....93, 1802ᵃ, 2485, 2491, 2673 Möhtərəm oxucu ..... 2567 Müdafiə həftəsi ..... 93, 2544, 2643, 2699 Müsəlman teatrı ..... 93, 2461 Müsəlman ürəfa danişməndlərinə .....93, 2471, 2588, 2605, 2674 Müsəlmanların millət duması ..... 93, 2589, 2603, 2675 Müştərilərə..... 93, 2508, 2627, 2700 Müştərilərimizə ..... 93, 2509, 2628, 2701

N Naxçıvanda bir səyahət ..... 93, 2458 Naxçıvandan: fikri açıq molla..... 2613 Nehrəm məktəbində yoxlama .....2595 Nizami haqqında ..... 2568 Nöqtələr ..... 93, 2527, 2613

O Oxucularımıza ..... 93, 1802ᵃ, 2473, 2498, 2590, 2676 Ovuc yazısı ..... 93, 2528, 2613 693 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Ö Ölülər ..... 2540, 2644, 2702

P Pambıq işləri..... 2613ᵃ Poçt qutusu ...... 2493, 2510, 2626 Poçtxanamız ..... 93, 2510, 2629, 2703 Protokol № 5 ..... 2594

S Sabir barəsində xatiratım ..... 93, 2552, 2577 Sabirin xəstələnməsi münasibəti ilə “Molla Nəsrəddin” jurnalının etdiyi müraciətnamə ..... 2559 Saqqallı uşaqlar ..... 93, 2555,2645 Su nə haldadır..... 2613

Ş Şeir nəşəsi .....93, 2533, 2630, 2704 Şura mətbuatı ..... 93, 2553,2646

T Təbrik .....93, 2514, 2613 Təbriz söhbətləri..... 2613 Tərcüman ..... 93, 1802ᵃ, 2486, 2677 “Tərcüman”ın fitvası ..... 2570 Tərcümeyi-halım .....93, 2556, 2564 Təşəkkür .....93, 2474, 2591, 2606 Təzə kitab ..... 93, 2678 Təzə kitab: “Avropada üç aylıq səyahətim” Yazan Ədilxan Ziyadxan ..... 2487 Tiflis müsəlmanlarının hürriyyət naminə şənlikləri ..... 2462 Türk kitabları ..... 2548, 2647 Türk “satir-agit” teatrı..... 2613 Türkiyə məşrutəsinin keçmişindən..... 93 Türklərə kömək..... 2613

U Uşaxlarımız ..... 2631

694 BİBLİOQRAFİYA

V Vəhşilik..... 2613 Vətəndaşlar ..... 93, 2505, 2632, 2705

Y Yadigar..... 2613 Yaxşı işin tarixi ..... 93, 2515, 2613 Yazıçılar bayramı ..... 93, 2554, 2648 Yazıx avtomobilçi .... 2633 Yenə müəllim..... 2613 Yeni əlifba komitəsinin görmüş və görəcəyi işlər .....93, 2516, 2613 Yeni əlifba nə istəyir ..... 93, 2517, 2613 Yeni əlifbanın gedişi ..... 2613 Yeni ibtidai məktəbdə..... 93 Yeni qəzetə ..... 2613ᵃ Yeni türk əlifba komitəsinin geniş iclası..... 2613 Yola gəlirlər..... 2613 Yoldaş ..... 93, 2475, 2592, 2607

Z Zəncir ..... 93, 2476, 2494, 2593, 2608, 2612, 2679 Zəng ..... 93, 2495, 2680

Şeirlərinin əlifba göstəricisi

Ağarıbdır ..... 77, 86, 100, 2706, 2735, 2762, 2791 Axunda müraciət .....77, 86, 100, 2707, 2736, 2763, 2792 Ay gülüm nanay ..... 77, 86, 100, 2728, 2737, 2764, 2793 Biz ..... 77, 86, 100, 2729, 2738, 2765, 2794 Çobanlar ...... 86 Dedilər ..... 77, 86, 100, 2708, 2739, 2766, 2795 Ey axund .... 77, 86, 100, 2709, 2740, 2767, 2796 Ey könül .....77, 86, 100, 2710, 2741, 2768, 2797 Ey yazıq ..... 77, 86, 100, 2711, 2742, 2769, 2798 Gərək ..... 77, 86, 100, 2712, 2742, 2770, 2799 Görəndə .....77, 86, 2713, 2744, 2771, 2796 Xalq yatıb bizəban idi ..... 100 Xoş ol zaman ki, xalq yatıb bizəban idi .... 77, 86, 100, 2714, 2745, 2772, 2801 Qafqaz xəbərləri ..... 77, 86, 100, 2730, 2746, 2773, 2802 695 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qız və nənə ..... 77, 86, 89, 100, 2715, 2747, 2774, 2803 Lay-lay ..... 77, 86, 100, 2716, 2748, 2775, 2804 Lazımdır utanmaq ..... 77, 86, 100, 2717, 2749,2776,2805 Lisan bəlası ..... 77, 86, 100, 2718, 2750, 2777, 2806 Molla Nəsrəddin”in qıza cavabı..... 77, 86, Mürəbbe ..... 77, 86, 89, 100, 2734, 2790, 2807 Nağıl .....77, 86, 100, 2731, 2751, 2778, 2808 Nə bilim .....77, 86,100, 2719, 2752, 2779, 2809 Nədir? ..... 77, 86,100, 2720, 2753, 2780, 2810 Nəzm ..... 100, 2721, 2754, 2781,2811 O kimdir? .....77, 86,100, 2722, 2755, 2782, 2812 Olacaq ..... 77, 86,100, 2723, 2756, 2783, 2813 Oyanmadım ..... 77, 86,100, 2724, 2757, 2784, 2814 Sən qanmasan .... 77, 86, 100, 2732, 2758, 2785, 2815 Utanma .....77, 86, 100, 2725, 2759, 2786, 2816 Yoldan keçər ikən ..... 77, 86,100, 2726, 2760, 2787, 2817 Yorğan .....77, 86, 100, 2733, 2789, 2818 Zaman ol zaman idi .....77, 86, 100, 2727, 2761, 2788, 2819

Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümə etdiyi əsərlərin əlifba göstəricisi

Ağalar: “Səyahətnameyi-İbrahimbəy” romanından parça / Zeynalabdın Marağalı ..... 77, 87, 90, 96, 100, 2822 Arvad / Xanzadə ..... 77, 87, 90, 96, 100, 2820 Felyeton / Lev Tolstoy ..... 96, 100, 2824 Qorxmayanlar / Qoca inteligent ..... 2823, 2825, 2826 Zəhmət, ölüm və naxoşluq / Lev Tolstoy .....65, 77, 86, 90, 2821, 2827

696 BİBLİOQRAFİYA

Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi

A Abasov A...... 2905 Abaşidze Q...... 3570 Abbas A...... 3939 Abbaslı T...... 2926, 4268, 4302, 4321, 4431 Abbasquliyev Ə...... 3441 Abbasov A...... 3805 Abbasov M...... 5477 Abbasov H...... 4643, 4671, 5965, 5992 Abbasov Ş...... 2997, 5444 Abbasov Z...... 2987, 2988, 2989, 2090, 2991, 2992, 2993, 2994 Abbasova G...... 4466 Abdulla K...... 4088 Abdulla oğlu ..... 4695 Abdulzadə C...... 3948 Abdullayev A...... 2999, 3002, 3442, 3443, 3947 Abdullayev B...... 2863, 3444, 5042 Abdullayev C...... 3206, 3571 Abdullayev H...... 2862 Abdullayev N...... 3572 Abdullayev S...... 5043 Abdullayeva A...... 2925 Abdullayeva N...... 4349 Abdullayeva H...... 3852 Abdullayeva Q...... 3040 Abdullayeva S...... 3359, 4937, 5043 Abdullayeva-Azadova S...... 5141, 5152 Abdullayeva Ş...... 4432 Abdullazadə A...... 2926, 4467 Abid- Abid Ə...... 3073, 3076, 5427 Abıyev A...... 6067 Abuşayev H...... 3445 Acalov A...... 3762

697 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Acı Dərman ..... 5349 Adıgözəlov H...... 4868 Adıgözəlov V...... 4750 Adil B...... 3360, 3446, 4719, 4758 Adilov M...... 2851, 2908, 2913, 3447, 4771 Ağabəyli S...... 5142 Ağaəlizadə A...... 5221 Ağamalıoğlu S...... 3645, 3705, 5328, 5374, 5592 Ağamirov M...... 3004, 5548 Ağasıyev F...... 5054 Ağayev E...... 6015 Ağayev Ə...... 3182, 3234, 4816, 5527, 5668 Ağayev İ...... 2926, 2851, 2859, 2896, 2897, 2940, 2946, 2963, 2969, 3026, 3448, 3449, 3575, 3576, 3577, 3986, 4124, 5653, 5662, 6060 Ağayev M...... 425, 4126 Ağayev N...... 3450 Ağayev P...... 5436 Ağayev Ş...... 2926, 3578 Ağayev Y...... 2833, 2846 Ağazadə F...... 3065 Ağazadə K...... 2627 Ağazadə Y...... 6106, 6107 Axundlu M...... 3940 Axundlu Y.- Axundov Y...... 2893, 2894, 2903, 3451, 3908, 4128, 4129, 4130, 4322 Axundov A...... 3235, 3579, 3770, 4734 Axundov H...... 5268 Axundov N...... 2934, 2937, 3183, 3325, 3333, 3361, 3362, 3580, 5468, 5483, 5484, 5489, 5490, 5491, 5492, 5547, 5559, 5606, 5607, 5643, 6019, 6039 Axundov R...... 5375, 5403, 5407 Akimova E...... 2926, 3839, 4383, 4505, 5671 Axundova M...... 4350 Akpınar Y...... 2926 Aleksayte İ...... 4506 Alxaslı A...... 5683 Alim Dərviş ..... 5282 Alışanlı Ş...... 3031, 3047 698 BİBLİOQRAFİYA

Aliyə ..... 4055 Allahverdiyev Q...... 2986 Allahverdiyev M...... 4817 Allahverdiyev S...... 3363 Allahverdiyeva Ş...... 6069 Alməmmədov A...... 3000 Anar ..... 2926, 2865, 2875, 2899, 2938, 2981, 2984, 3763, 3802, 3806, 3807, 3844, 3853, 3904, 3905, 4031, 4032, 4089, 4107, 4231, 4269, 5648, 5663 Aranlı Ş...... 2926, 4433, 4434, 4468, 4507 Araslı H...... 2826, 3252, 3581 Araz ...... 4131, 4436, 4437, 4471, 4510 Araz M...... 2926, 3879 Arif M...... 2997, 3123, 3133, 3134, 3161, 3211, 3452, 3582, 3583, 4710, 4783 Arzumanlı V...... 3584 Asif Ata...... 2926 Aslan K...... 5128 Aslanov M...... 2839, 4735, 4746, 4751, 5654 Aslanov S...... 3334 Aslanov Ş...... 5044 Aslanova Z...... 2911 Atalı Y...... 4323 Atayev M...... 2873, 4814, 4818, 4819, 4825, 4826, 4832, 4833, 4837, 6058 Avara ..... 5185, 5186, 5299 Ayaz O...... 4435 Ayvaz A...... 4469 Aydınoğlu T...... 2964, 2968, 4508 Aydınov ..... 5269 Aytmaov Ç...... 2926, 3585, 3586, 3603 Azəri Ə...... 2839, 2851, 3611, 5977 Azəri L...... 4956 Azəri S...... 3588 Azərivənd Ə...... 2851, 3611, 5934

B Babaxanlı G...... 3035 Babanlı Ə...... 5493 Babayev A...... 3045 Babayev B...... 2898, 3025, 4510, 5129, 5172, 6105 699 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Babayev N...... 3105, 3168, 5005 Babayev R...... 4385,4387 Babayeva G...... 2926, 4436, 4511, 4512, 5167, 5173, 5174 Babayeva İ...... 4132 Babayeva V...... 5153 Babaşova Ş...... 4384 Babazadə N...... 3980 Bağırlı A...... 3047, 3049 Bağırlı H...... 2926 Bağırlı M...... 5388 Bağırov M...... 3590, 5469, 5978 Bağırov H...... 2851, 5586 Bağırov M...... 3365, 3453 Baxışoğlu E...... 3591 Baxşıyeva Ü...... 4408, 4409 Bakiroğlu E...... 4902 Baloğlanova Z...... 5979 Baltabayev H...... 2926 Bayramoğlu A...... 2888, 2896, 2898, 2910,2916,2921, 3025, 3032,4013, 4056, 4513, 5144 Bayramov B...... 2867, 2878 Bayramov C...... 4514 Bayramov F...... 2840, 2857, 3335, 3336, 3366, 3367, 3368, 3369, 3454, 3455, 3456, 3593, 3594, 3764, 3786, 4952, 5024, 5030, 5055, 5569, 5570, 5644, 6046 Bayramov M...... 2854, 2841, 3595, 4827 Bayramova G...... 4057 Bayramova N...... 2875, 6108, 6114 Bayramova L...... 4303 Bayramova Z...... 4515 Beqdeli Q...... 4270 Behrudi R...... 2926 Behbudqızı S...... 4058 Behbudov M...... 5222 Bədəlov N...... 2926, 4324, 5158, 5159 Bəkirqızı V...... 4133 Bəkirqızı P...... 4516 Bəydilli C...... 4271 Bəktaşi İ...... 3596, 3597, 3814, 3880, 4134, 4772, 4784, 5645, 5672 700 BİBLİOQRAFİYA

Bəşirli X...... 4517 Bəşirova X...... 2883 Binnətova A...... 4518 Bir Ağa ..... 5284 Bir Molla ..... 5223 Bir müsəlman...... 5224, 5270 Bir nəfər ..... 5251, 5285 Böyükxanım...... 5935 Braun E...... 3645 Bünyadov T...... 2906, 2967 Bünyadzadə ..... 5494

C C.R...... 5420 Cabbar M...... 4978 Cabbarlı C...... 4694 Cabbarlı N...... 3033, 4943 Cabbarlı S...... 3337 Cabbarov E...... 2942 Cabbarov X...... 3458 Cahan Ə...... 3236 Cahanbaxış C...... 3253 Cahangirov...... 4691 Cahangirov A...... 5495, 6021 Camalov K...... 2904, 4520, 6126 Cavadlı C...... 3371, 3459, 3460, 5751, 6009 Cavadlı Q...... 4059 Cavadzadə M.C...... 4635 Cavanşir A...... 2851, 3461 Cavanşir H...... 2914, 4303a. Cavid H...... 3645, 4606 Cəbiyev H...... 2851 Cəbiyev Q...... 3338, 5587 Cəbrayılova, F...... 5538 Cəfər İ...... 2958 Cəfər M...... 2842, 3009, 3199, 3254, 4000, 4701, 4711, 5447, 5673 Cəfərli İ...... 2894, 2902, 2904, 4033, 4034, 4090, 4108, 4136 Cəfərli Y...... 4919, 4352 Cəfərov C...... 2998, 3255, 4728, 4736, 4785 701 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Cəfərov F...... 3037, 4272 Cəfərov E...... 4903 Cəfərov H...... 4137 Cəfərov İ...... 2926, 2904, 4035, 4304, 4437, 4470 Cəfərov N...... 2888, 3027, 3036, 3913, 4001, 4060, 4232, 4305, 4306 Cəfərov M...... 2886, 2901, 3006,3129, 3169, 3170, 3200, 3605, 3787, 3790, 3798, 3799, 3803, 3808, 3811,3815, 3818, 3825, 3831, 3840, 3845, 3850, 3865, 4713, 4809, 4812, 4821, 4828, 5083, 5085, 5087, 5088, 5091, 5093, 5097, 5099, 5100, 5102, 5103, 5107, 5456, 5457, 5496, 5518 Cəfərov S...... 5980 Cəfərova G...... 2987, 2988, 2989, 2090 Cəfərova M...... 4521 Cəfərova N...... 4138, 4139, 4140, 4141, 4882 Cəfərzadə Ə...... 3201, 3293, 5470 Cəlilov H...... 3463 Cəlilov S...... 5589 Cəlilzadə H...... 5300 Cəmil Ə...... 3608 Cümşüdlü F...... 4354

Ç Çandr K...... 3603, 3609 Çernojukov V...... 2953 Çilaya S...... 3610 Çobanzadə B...... 3077, 3094, 5419

D Dadaş B...... 3372 Dadaşlı Ə...... 2996, 3221 Dadaşova Z...... 2985 Dağlı S...... 3373, 3612, 5608 Davatdarova M...... 3886 Davud qızı F...... 2905 Dəlləkova A...... 4920 Dilsuz ..... 2887 Dünyaminqızı Q...... 4273, 4387, 4413, 4526, 4527, 4528, 5828, 5840 Dubinski ..... 3082

702 BİBLİOQRAFİYA

E Elçin ...... 3832, 3989, 4003, 4037, 4110 Elçin /rəssam.....3810 Eloğlu A...... 3222 Eminov A...... 5101 Eşşək Arısı...... 5321 Eyvaz Ü...... 3914 Eyvazov S...... 4015, 4888 Eyvazov Ü...... 3223, 5724, 5003 Eyvazova R...... 4876

Ə Ə.A...... 5189 Ə.B...... 5377 Ə.Ə...... 5408 Ə.H...... 5190 Ə.Q...... 4666 Əbdal M...... 5911 Əbdül N...... 5191 Əbdülhüseynov H...... 3464 Əbdürrəhimova C...... 3339, 3465, 3466 Əbdülsəlimzadə Q...... 4064, 4065 Əbdülsəlimzadə M...... 5225 Əbilov İ...... 3374, 3467, 4773 Əfəndiyev A...... 4806, 4813 Əfəndiyev F...... 2860 Əfəndiyev H...... 3001, 3003, 3171, 3617, 3792, 5056, 5057, 5086 Əfəndiyev İ...... 3826 Əfəndiyev M...... 4676, 4677 Əfəndiyev R...... 300, 3618 Əfəndiyev S...... 5609 Əfəndizadə C...... 4685 Əfəndizadə Ş...... 3083, 4607 Əfqanlı R...... 3619 Əhmədalılar T...... 4309 Əhədov H...... 3375 Əhməd D...... 2926,4388 Əhməd V...... 5713 Əhmədli N...... 4439 703 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Əhməd qızı N...... 2874 Əhmədov B...... 3039, 5706, 6083, 6084 Əhmədov C...... 4822 Əhmədov Ə...... 3340 Əhmədov H...... 4066, 4144, 4355 Əhmədov M...... 3468 Əhmədov S...... 2913 Əhmədov T...... 2854, 2954, 3277, 3620, 3621, 3622, 3932, 4014, 5120 , 5150, 5610, 5701, 5752, 5896 Əhmədov Y...... 3623 Əhmədova Ə...... 2858 Əhmədova G...... 5117 Əhmədova S...... 2627, 2985, 3041, 4414 Əhmədova Ş...... 2926 Əhmədova R...... 5856 Əkbər M...... 4774, 5059, 5590 Əkbər R...... 5722 Əkbərqızı A...... 5781 Ələkbərli M...... 3099 Ələkbərov F...... 4310, 4356, 4389 Ələkbərov X...... 5032 Ələkbərov M...... 3468 Ələkbərov N...... 3376 Ələkbərov S...... 3469, 5033 Ələkbərov Y...... 3294, 3295, 3308, 3378, 3379, 3470, 5530, 6029 Ələsgəroğlu A...... 3624 Ələsgəroğlu C...... 3625 Əli S...... 5317 Əliabbas...... 5253 Əlibəyzadə E...... 3202, 3379, 3471, 3626, 3627, 5480, 6023 Əlibəyzadə Ə...... 3212, 3215 Əliməmmədoğlu İ...... 3628 Əlimirzəyev X...... 2860, 2874, 2905, 3034 3309, 3310, 3311, 3326, 3327, 3380, 3472, 3473, 3474, 3275, 3276, 3277, 3630, 3631, 3772,4759, 4775, 4803, 4804, 4805, 4869, 4870, 4889, 5046, 6032, 6049 Əlioğlu Q...... 4529 Əlioğlu M...... 3313, 3381, 3381, 3632, 4111, 4145, 4752, 4810, 4890, 5025, 5131, 5132 704 BİBLİOQRAFİYA

Əlioğlu P...... 4530 Əlisəmid...... 4834 Əlişanoğlu Ə...... 3382 Əlişanoğlu T...... 2926, 3031, 3046, 3049, 3050, 3052, 3949, 4067, 5110, 5111, 5121 Əliyarbəyli F...... 3633 Əliyev A...... 2892, 3383, 3478, 3800, 4760, 5708 Əliyev B...... 4787 Əliyev Ə...... 3384, 5571 Əliyev Heydər ... 3911, 3912, 3930, 3931, 3970, 3971, 4087, 4104, 4105, 4106 Əliyev İ...... 5047 Əliyev K...... 2926, 2870, 2948, 2982, 3039, 3479, 3765, 4938, 5166, 5687, 5691, 5698 Əliyev Q...... 5591 Əliyev M...... 2851, 3314, 3385, 3534, 3867, 4708, 4714, 5226, 5936, 5955 Əliyev N...... 3386, 3480 Əliyev R...... 3950, 4146, 4471 Əliyev S...... 3635, 3887 Əliyev V...... 4883, 5127, 5612 Əliyev Y...... 2855, 2861, 3297, 3298, 3315, 6030 Əliyeva A...... 2627, 2908, 2909, 2913, 2983, 4147, 4531, 5177, 6097, 6098 Əliyeva Ə...... 3203 Əliyeva-Kəngərli A...... 2971 Əliyeva G...... 2904, 4148, 4149, 4532, 5842 Əliyeva İ...... 4533 Əliyeva Q...... 2851, 3481, 5981, 5982, 5983 Əliyeva L...... 2851, 3482, 5984 Əliyeva M...... 2906, 4004, 4038, 6088, 6089 Əliyeva N...... 4534 Əliyeva S...... 3483 Əliyeva Ş...... 4035 Əliyeva Z...... 3636, 3900, 5058, 6099 Əlizadə A...... 3637 Əlizadə Ə...... 2844 Əlizadə İ...... 5424, 5918 Əlizadə M...... 5287 Əminzadə Ə...... 5561 Əmir Pəhləvan...... 4440 Əmirov S...... 3278, 3279, 3484, 3485, 3638, 5034, 6042 705 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Əmrahoğlu A...... 4040, 5114 Əmrullaqızı G...... 2881 Əsədqızı M...... 4858 Əsədov Ə...... 3012 Əsədova İ...... 6062 Əsədullayeva S...... 3387 Əsgərli B...... 2918 Əsgərli Ə...... 3053, 4112, 4472 Əsgərli F...... 4311 Əsgərli Z...... 3049, 3841, 4829 Əsgərov ..... 5445 Əsgərov Ə...... 5060 Əsgərov R...... 5972 Əsgərov S...... 3063 Əsgərova Q...... 4150, 4312, 4415 Əsgərova S...... 4953, 6119 Əsgərova Z...... 2867 Əsgərzadə L...... 2904 Əylisli Ə...... 3810, 3901, 3974, 4238 Əzimli Ə...... 2889, 2893, 2895 Əzimova T...... 6090 Əzimzadə Y...... 3132, 3137 Əziz V...... 4041 Əzizbəyov X...... 2932 Əzizov E...... 2939 Əzizov Ə...... 3486, 3487

F Faiq Ə...... 3864 Faiq K...... 3640 Feyzulla Q...... 3641 Feyzullaoğlu, Ə...... 3642 Fərəcov F...... 2956 Fərəcov İ...... 4737 Fərəcov S...... 4151 Fərəcov T...... 3902 Fərəcova Z...... 4473, 4536 Fərid ..... 4152 Fərzəli Ə...... 3388 706 BİBLİOQRAFİYA

Fətəliyev, İ...... 5254 Fil ..... 5389 Filankəs ..... 5192, 5255

G Gerbabayev B...... 3644 Gəncəli S...... 3892 Gərayzadə E...... 5168 Göyüşov Z...... 5528 Gülayə ..... 4915 Günay .... 4153 Günel ..... 5822 Gülxani P...... 4912

J Jibkov M...... 3744

H H.X...... 4647 H.K.Ə...... 5256 Hacı oğlu V...... 4687 Hacıbaba ..... 5193 Hacıbabayev A...... 5775 Hacıbəyov Ü...... 3645, 3705, 4610, 5301, 5343 Hacınski M...... 4652, 5302 Hacıyev A...... 3341, 3389, 4729, 5562, 5572, 5594, 5669, 6036 Hacıyev C...... 2933, 3224, 3225 Hacıyev D...... 3390 Hacıyev Ə...... 5227 Hacıyev H...... 3488 Hacıyev X...... 3489 Hacıyev İ...... 2972, 3042 Hacıyev K...... 3647 Hacıyev P...... 2926, 4539 Hacıyev R...... 3819 Hacıyev T...... 2926, 2844,2851,2939, 2944, 3016, 3040, 3490, 3491,3648, 3810, 3810, 5549, 6047 Hacıyeva A...... 4729 Hacıyeva X...... 4921 707 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Hacıyeva M...... 2895 Hacıyeva N.H...... 4274 Hacıyeva T...... 4761 Hacıyeva V...... 5073, 5078 Hacızadə A...... 4069, 4070 Hacızadə B...... 2900 Hacızadə Ə...... 4974 Hadi M...... 3060, 5228, 5460 Hadizadə ..... 5229 Haqverdiyev Ə...... 2851, 2966, 3611, 4724, 5423 Haşim İ...... 5194, 5330 Haşımov M...... 3391, 5973 Heyət C...... 3024 Həbibbəyli İ.- Həbibov İ. – İsa H...... 75, 76, 77, 81, 86, 2926, 2866, 2868, 2869, 2871, 2876, 2879, 2881, 2882, 2884, 2886, 2887, 2891, 2892, 2894, 2901, 2902, 2903, 2904, 2907, 2922, 2923, 2926, 2958, 2961, 2962, 2965, 2971, 2972, 2975, 2982, 2986, 2987, 2988, 2989, 2090, 2991, 2992, 2993, 2994, 3038, 3039, 3042, 3043, 3045, 3046, 3047, 3049, 3053, 3804, 3827, 3833, 3842, 3846, 3847, 3848, 3856, 3857, 3858, 3859, 3868, 3888, 3889, 3893, 3894, 3895, 3896, 3897, 3898, 3906, 3907, 3909, 3910, 3915, 3916, 3917, 3918, 3919, 3920, 3921, 3933, 3934, 3935, 3941, 3942, 3951, 3952, 3964, 3965, 3975, 3976, 3984, 3991, 3992, 4006, 4007, 4016, 4017, 4018, 4019, 4020, 4021, 4042, 4071, 4093, 4094, 4113, 4154, 4155, 4156, 4157, 4158, 4159, 4160, 4161, 4162, 4163, 4164, 4165, 4166, 4167, 4168, 4169, 4170, 4171, 4239, 4240, 4241, 4242, 4243, 4244, 4326, 4357, 4390, 4391, 4418, 4441, 4442, 4443, 4474, 4475, 4540, 4541, 4542, 4543, 4544, 4845, 4846, 4847, 4851, 4853, 4854, 4884, 4891, 4897, 4922, 4923, 4939, 4959, 5105, 5688, 5692, 5704, 5707, 5725, 5712, 5714, 5715, 5716, 5717, 5728, 5741, 5753, 5754, 5755, 5756, 5776, 5777, 5782, 5791, 5792, 5805, 5806, 5807, 5823, 5836, 5843, 5844, 5857, 5929, 6011, 6066 Həbibov A ..... 3767 Həbibov İ. – bax: Həbibbəyli İ. Həbibov N...... 3007 Həçimli H...... 2904 Həmzəyeva Ü...... 2904 Hərdəmxəyal ..... 5195 708 BİBLİOQRAFİYA

Həsənəliyeva Ş...... 4245, 4275 Həsənli A...... 2918, 3881 Həsənli B...... 2926, 4327 Həsənli M...... 2926 Həsənov B...... 4762, 5151 Həsənov E...... 3649 Həsənov Ə...... 3492, 5595 Həsənov L...... 4730 Həsənov O...... 3869 Həsənova (Saraçlı) M...... 4276, 5136 Həsənova R...... 3299, 3766 Həsənova S...... 2904 Həsənova T...... 3493, 3651, 5613, 5614 Həsənzadə G...... 2938 Həsənzadə H...... 3652, 5985, 5994 Həsənzadə T...... 2935, 2952, 2954, 2956, 2960, 2962, 2970, 2976, 2977, 2978, 3809, 3923, 4877, 5061, 5650, 5651, 5655, 5718, 5719, 5757, 6050 Həşimli H...... 2922 Həşimzadə N...... 2926, 4476, 4546 Həşimov H...... 4848 Həşimzаdə N...... 2926, 4954 Hidayətov Q...... 4830 Hilalqızı S...... 4277 Hümbətova F...... 2911 Hüseyn B...... 3392 Hüseyn M. - bax: Mehdi H. Hüseyn S...... 2851, 3611, 3645, 3744, 4611, 4612, 5920, 5675, 5676, 5699 Hüseynbəyli E...... 2926 Hüseyn M. Bax: Mehdi H. Hüseyn N. .... 5539 Hüseyni F...... 2926, 2942, 2943, Hüseynli İ...... 4072 Hüseynli N...... 3993 Hüseynoğlu G...... 2833 Hüseynoğlu İ...... 3393 Hüseynoğlu S...... 4945 Hüseynoğlu T...... 2905 Hüseynov A...... 2843, 3394, 3653, 5615 709 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Hüseynov Ə...... 2970, 2973, 2976, 2977, 2978, 3018, 3395, 3654, 3655, 3773, 3776, 3777, 3778, 3779, 3780, 3882, 5035, 5048, 5074, 5075, 5079, 5092, 6051 Hüseynov F...... 2849, 2917, 2947, 3019, 3316, 3317, 3328, 3396, 3494, 3495, 3781, 3812, 4789, 5062, 5076, 5077, 5080, 5081, 5106, 5573, 5616, 6052 Hüseynov H...... 3157, 3953 Hüseynov İ...... 3008, 3656, 4095 Hüseynov R...... 2981, 2997 Hüseynov S...... 2836, 3237, 3496, 3657, 5485, 6024 Hüseynov Y...... 2904, 2986, 5845, 5858, 5881, 5882, 5896 Hüseynova F...... 5675, 5831, 5859, 6124 Hüseynova J...... 2917, 5115 Hüseynova N...... 6087 Hüseynova P...... 5846 Hüseynova S...... 2842, 2883, 5793 Hüseynova Z...... 3018 Hüseynzadə A...... 3658 Hüseynzadə Ə...... 5196, 5271, 5709 Hüseynzadə L...... 3204, 3205, 3280, 3659, 3660, 4717, 5497, 5574 Hüseynzadə S...... 2981

X Xan M...... 2917 Xəlilov B...... 2926, 2920, 3051, 4416, 4417, 4418 Xəlilov F. ... 2926, 2921, 4359, 4360, 4392, 4419, 4444, 4477, 5689, 5897, 6100 Xəlilova F...... 5731 Xələfov Ə...... 3664 Xəlilov Ə...... 3665, 5995, 5996 Xəlilov H...... 3667 Xəlilov Q...... 2944, 3342, 3397 Xəlilov N...... 3966 Xəlilov R...... 4478, 4926 Xəlilova G...... 5137 Xəlilzadə F...... 2926, 3994, 4008, 4172, 4172, 4246, 4328, 4329, 4330 Xəndan C...... 3114, 3124, 3125, 3138, 3139, 3140, 3172, 3216, 3226, 3281, 3744, 3820, 4692, 4697, 4721, 4998, 5006, 5437, 5438, 5450, 5498, 5499, 5531, 5550, 6020 Xiləli A...... 4173, 4278 710 BİBLİOQRAFİYA

Xosrov M...... 5974 Xuluflu ..... 5421

İ İbadoğlu Ə...... 2851, 2859, 3793, 4791 İbn Ə...... 5197 İbrahim X...... 4660, 4678 İbrahim T...... 5198 İbrahimli S...... 5847, 5848 İbrahimov B...... 3213 İbrahimov E...... 2926, 2926, 4547 İbrahimov Ə...... 3398, 3497, 3498 İbrahimov H...... 3259 İbrahimov X...... 3499, 3500, 5063 İbrahimov M...... 2828, 2832, 2846, 3115, 3119, 3122, 3141, 3142, 3187, 3399, 3645, 3744, 3864, 4811, 5409, 5433, 5596, 6016 İbrahimov S...... 3037, 4073 İbrahimova A...... 4096 İbrahimova R...... 2851 İman C...... 2961 İmanquliyeva A...... 5094 İmanov H...... 4653, 4654 İmralı A...... 3977, 4279, 5726, 5727 İnam A...... 4916 İnqilab ..... 4807 İntiqam ..... 4174 İsgəndər E...... 5740 İsgəndər Q.S...... 5932 İsmixanova S...... 5112, 5113 İsayev Ə...... 3943, 4175, 5617 İsbat ..... 4672 İsgəndərov F...... 3501 İsgəndərzadə E...... 2984 İsgəndərzadə M...... 2850 İsmayıl...... 5898, 5899, 5900 İsmayıl X...... 4176 İsmayıl Z...... 2904, 2922, 4177 İsmayıllı Ə...... 5618 711 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

İsmayıloğlu A...... 4885 İsmayıloğlu Q...... 2962, 2970, 2976, 2977, 2978 İsmayılov A...... 5652 İsmayılov Ç...... 3400 İsmayılov C...... 3668 İsmayılov N...... 4731 İsmayılov R...... 5824 İsmаyılоv T...... 4856, 6085, 6086 İsmayılova X...... 4178, 4179 İsmayılova N...... 2875, 4331, 4393, 4420, 4421, 5849 İsmayılova S...... 2987, 2988, 2989, 2090, 2991, 2992, 2993, 2994 İsmayılova Ş...... 2883 İsmayılova Z...... 4180 İsmayılqızı X...... 5808 İsmayılzadə H...... 5289 İsmayılzadə M...... 4842, 5233 İsmətqızı H...... 4181 İsmixanova S...... 6070, 6071 İsrafilov H...... 2847, 2859, 2885, 2935, 3329, 4745, 4753, 4754, 4763, 4792, 4852, 5597, 6033 İsrafilov İ...... 2926, 2883, 4867, 4949

J Jivov M...... 4985 Jukova M...... 2851, 5986

K Kantemir ..... 5921 Kamal R...... 2926, 3048, 4332, 4361, 4394, 4395, 4422, 4423, 4445, 4446, 4447, 4479 Kazım A...... 4679 Kazım Ə...... 4680 Kazım oğlu ..... 4634 Kazım oğlu - bax: Hüseyn S. Kazımoğlu M...... 2926, 3029 Kazımoğlu-İmanov M...... 4097, 4247, 4248, 4333, 4396, 4397 Kazımov Ə...... 3401 Kazımov Q...... 3954 Kazımov T...... 3810 712 BİBLİOQRAFİYA

Kazımova F...... 2904, 5809 Kazımova S...... 2878 Kazımzadə K...... 3834 Kəbutər ..... 4904 Kənan ..... 4548 Kəndli Qafar ..... 4738 Kəngərli A...... 4022 Kəngərli G...... 4280 Kəngərli S...... 2890, 4043, 4182 Kərəm R...... 2928 Kərim Ə...... 3611 Kərim F...... 3669 Kərimli X...... 4023 Kərimli T...... 2962, 2970, 2973, 2976, 2977, 2978, 2987, 2988, 2989, 2090, 2991, 2992, 2993, 2994, 3035, 3041, 3043, 4183, 4334 Kərimov H...... 3300, 3343, 5975, 6008 Kərimov X...... 3955 Kərimov İ...... 3010 Kərimov K...... 3282, 3502 Kərimova R...... 3011, 5523 Kobetskayte H...... 2926, 4448 Köcərli F...... 2851, 2859, 2955, 3005, 3503, 3603, 3645, 3670, 3671, 4667, 5022, 5257, 5272, 5551, 5575, 5677 Köprülü Ş...... 2888 Kramlı ..... 5378 Krımlı ..... 5378 Kür ..... 4655 Kürdüstanlı İ...... 5064

Q Qafarlı V...... 4905 Qafarov Q...... 2918 Qafarov T...... 3402 Qafarova R...... 4480 Qafarova S...... 4481 Qafqazlı N...... 2910, 4961 Qafur R...... 5966 Qaliboğlu E...... 2926, 4249, 4549, 5794 713 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qaliboğlu S...... 4550 Qan Turalı ...... 2926 Qani S...... 3645 Qarabağlı Ə...... 3673 Qarabağlı S...... 2968 Qaragözov M...... 5258, 5304 Qaragözova E...... 2926, 4249 Qaraxanoğlu M...... 2926, 5169, 5170 Qaraqızı U...... 5122 Qaraoğlu F...... 4449, 4482 Qaraşov V...... 3504, 5036 Qarayev ..... 5379 Qarayev Ə...... 3344 Qarayev Y...... 2926, 2959, 3015, 3024, 3030, 3031, 3674, 3967, 4823, 4917, 5084, 5095, 5143 Qasemi İ...... 5138 Qasemi E...... 6120, 6121 Qasımbəyli Y...... 2926, 4518 Qasımlı G...... 5883 Qasımlı M...... 2926, 2911,3052 Qasımlı R...... 2915 Qasımov C...... 2913, 4913 Qasımov E...... 4450 Qasımov Ə...... 2926, 2904, 3675, 4362, 4880, 4898, 4927, 4973, 5352, 5434, 5684 Qasımov F...... 3109 Qasımov H..... 4551, 4613 Qasımov İ...... 2851 Qasımov M...... 3214, 3227, 3403, 5481, 5486, 5500, 5514, 5529, 5532, 5563, 5576, 6022, 6037 Qasımov P...... 3937 Qasımov R...... 2926, 2904, 2922, 4044, 4184, 4185, 4250, 4251, 4281, 4282, 4283, 4313, 4335, 4336, 4398, 4424, 4451, 4452, 4483, 4484, 4552, 4899, 4928, 5123, 5133, 6101, 6102 Qasımov Y...... 3676 Qasımova E...... 2896, 2909, 2910, 2962, 2964, 2973, 2980 2983, 3813, 3816, 3821, 5098, 5903, 6061 Qasımova M...... 4186 Qasımova Z...... 4284 714 BİBLİOQRAFİYA

Qasımzadə F...... 3345, 3404, 5540 Qasımzadə H...... 2941 Qasımzadə Q...... 3319 Qasprinski ..... 5592 Qassiyev İ...... 3346, 3677, 3678 Qaybalıyeva S...... 4485 Qaynullin M...... 3677, 3678 Qazıyev Q...... 5729 Qazıyev M...... 3004 Qədimov Ə...... 5795 Qədirova A...... 4363, 4399 Qədirzadə S...... 3810 Qəhrəmanov Ə...... 2904, 3003, 3037, 4252, 4881 Qəhrəmanova A...... 4187, 4872, 4187, 5125, 6095, 6096 Qəhrəmanova (Saraclı), M.O...... 5732 Qəmbərov A...... 2873 Qənbərov N...... 3405 Qəni Səməd ..... 4755 Qəniyev C...... 3679 Qənizadə M...... 3705 Qənizadə S...... 3744, 4614, 5922, 5976 Qəmbərova Ş...... 2627 Qərib Ə...... 5404 Qəribli A...... 4453 Qiyas Ə...... 4886 Qiyasbəyli E...... 5685, 6075, 6076 Qiyasbəyli Z...... 2999, 3003 Qocayeva A...... 4188, 5758, 5759 Qocayeva D...... 5784 Qoçqar O...... 2926 Qubaydullin X...... 4747 Qulamov Q...... 5016 Quliyev Ç...... 4835 Quliyev Ə...... 2915, 2921, 5796 Quliyev F...... 2857 Quliyev H...... 3206 Quliyev K...... 3406 Quliyev Q...... 2926, 4486, 4887, 4962 Quliyev L...... 4554 715 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Quliyev M...... 2855, 2967 Quliyev N...... 3013, 3260 Quliyev S...... 2879 Quliyev Ş...... 5619 Quliyev V...... 3890, 3968, 4074, 4285, 4425 Quliyev Y...... 4487 Quliyeva A...... 4426 Quliyeva X...... 3985 Quliyeva M...... 4555,5155 Quliyeva S...... 4337 Quliyeva Z...... 4075, 4098, 4286, 4906, 4929, 6125 Quluzadə C.M...... 3086 Quluzadə M...... 3193 Qurbanqızı Z...... 4556 Qurbanov B...... 4287 Qurbanov F...... 3680 Qurbanov İ...... 3505 Qurbanov M...... 4693, 4765 Qurbanov Ş...... 3506, 3681, 3682, 5089, 5598, 5599, 5620 Quşbaz ..... 5345

L Lalə ..... 4364 Lətifzadə S...... 5156

M Maarifpərvər...... 3067 Mahmudqızı P...... 2926, 4365 Mahmudov A...... 3407 Mahmudov M...... 3408 Mahmudov R...... 5501 Mahmudova P...... 3860, 3956, 4099, 4114, 4314 Mahmudova Ş...... 2918 Maqsudov İ...... 3347, 6034 Markov K...... 3603, 3864 Mehdi H.- Hüseyn M...... 2851, 2995, 3035,3130, 3173, 3184, 4696 Mehdiyev E...... 3507 Mehdiyev Ə...... 4776, 5622, 5670 Mehdiyev H...... 4892 716 BİBLİOQRAFİYA

Mehdiyev İ...... 3508 Mehdiyeva S...... 4862 Mehdixanlı T...... 4045, 4076 Mehrəliyev Z...... 3822, 3835, 3836 Mehdiyeva Y...... 4190 Məhərrəmli B...... 4559 Məhəmmədli M...... 4077 Məhərrəmli Q...... 2926, 2972, 3194, 4454 Məhərrəmov M...... 4793 Məhərrəmov V...... 2880 Məhərrəmov Z.H...... 5832 Məhərrəmova İ...... 4191, 4253 Məhərrəmova T...... 4078, 4254, 5904 Məlikov R...... 5273, 5305 Məlikova B...... 3509 Məlikova M...... 2919 Məlikova S...... 3348 Məlikzadə S...... 3066 Məmməd T...... 2885, 2913, 3050, 6081, 6082 Məmməd A...... 3823 Məmmədəli A...... 4192,4255, 4256, 4563, 5179, 5180, 5181, 5785, 5786, 6122, 6123 Məmmədquluzadə H.-Həmidə xanım ..... 2826, 2851, 2863, 3611, 4558, 5915, 5923, 5931, 5937, 5952, 5954, 5998, 6012 Məmmədquluzadə M...... 3510, 5502, 5970 Məmmədli A...... 2926, 4009, 4115, 4366, 4560 Məmmədli C...... 2926, 2888, 3997, 4010, 4047, 4193, 4427, 4561 Məmmədli Q...... 2848, 2851, 2945, 2945, 3014, 3020, 3126, 3194, 3283, 3288, 3349, 3409, 3511, 3512, 3513, 3683, 3684, 3810, 4718,4741, 4748, 4766, 4794, 4808, 4930, 5001, 5026, 5503, 5504, 5519, 5524, 5525, 5541, 5542, 5552, 5553, 5564, 5565, 5566, 5577, 5578, 5678, 5932 Məmmədli S...... 5439 Məmmədoğlu M...... 4011, 4194, 4488 Məmmədov A...... 2872, 2888, 2891, 3022, 3033, 3514, 3685, 4024, 4025, 4048, 4049, 4100, 4195, 5096, 5118, 5145, 5694, 5760, 6056, 6025, 6079, 6080 Məmmədov B...... 3515, 3686 Məmmədov Q...... 4562 717 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Məmmədov C...... 2931 Məmmədov D...... 5037 Məmmədov Ə...... 2859, 2864, 2930,2931, 3207, 3239, 3320, 3410, 3516, 3517, 3518, 3687, 3688, 3851, 3870, 3883, 4722, 5104, 5506, 5507, 5526 Məmmədov H...... 3051, 3519 Məmmədov X...... 2874, 2896, 2947, 2950, 2951, 3321, 3330, 3689, 3871, 3957,4196, 5533, 5647, , 5723, 5710, 5734 Məmmədov K...... 2847, 2859, 2866,2937, 2946, 3006, 3217,3519a, 3520, 3521, 3690, 3824, 3891, 3969, 4338, 4455, 5487, 5999 Məmmədov M...... 2836, 2837, 2851, 2857, 2859, 3017, 3032, 3228, 3240, 3241, 3261, 3273, 3350, 3351, 3411, 3522, 3523, 3524, 3525, 3526, 3527, 3691, 3692, 3694, 3794, 3978, 4116, 4715, 4777, 5004, 5007, 5008, 5009, 5010, 5011, 5013, 5017, 5037, 5065, 5108, 5579, 5761, 6026 Məmmədov N...... 3005, 3322, 4795 Məmmədov R...... 2952 Məmmədov S...... 3247, 3412, 3695, 5580 Məmmədov Ş...... 3872, 4367, 5581 Məmmədov V. ….. 2894, 2901, 4288, 4315, 5742 Məmmədov Y...... 2932 Məmmədov Z...... 4979 Məmmədova A...... 4197, 4316, 6091, 6092 Məmmədova Ç...... 4289 Məmmədova D...... 2898, 2966, 4257, 4838 Məmmədova X...... 2904 Məmmədova R...... 4566 Məmmədova K...... 4907 Məmmədova M...... 4489, 4494 Məmmədova N...... 4400, 4456, 5735 Məmmədova P...... 4490, 4491 Məmmədova R...... 4563, 5787, 5788, 5789, 5797, 5798, 5799, 5800, 6104 Məmmədova Ş...... 5987 Məmmədova V...... 4401 Məmmədova X...... 2904 Məmmədova T...... 4900 Məmmədova Ü...... 2991,2992, 2993, 2994 718 BİBLİOQRAFİYA

Məmmədova Y...... 2911 4198, 4564, 5801 Məmmədova Z...... 4863 Məmmədzadə C...... 5939 Məmmədzadə Ə...... 5380 Məmmədzadə F...... 6000 Məmmədzadə H...... 5520 Məmmədzadə M...... 5237 Məmmədzadə S...... 2935 Mərdanov M ..... 5962, 5971, 6001 Məsimov M...... 3023, 6063 Məsud Ə...... 5027, 5381 Məşədiyeva A...... 4565 Məşkur Ə...... 4767 Mikayılov ...... 5307 Minasazov H...... 3645, 5592 Mir Cabbar ..... 4991 Mir Cəlal – Əlioğlu M.C...... 2926, 2829, 2832, 2833, 2849, 3019, 3028, 3117, 3131, 3144, 3158, 3175, 3176, 3185, 3188, 3189, 3190, 3275, 3289, 3302, 3528, 3529, 3697, 3768, 3788, 3795, 3838, 4492, 4493, 4704, 4740, 4742, 4749, 4986, 4992, 5000, 5023, 5038, 5082, 5428, 5435, 5440, 5446, 5461, 5471 Mir Davud ..... 4698 Mirağa oğlu...... 5259 Mirbabazadə M...... 5237 Mirbağırov M. .... 5333 Mirəhmədov Ə. – Əziz M...... 2848, 2869, 2872, 2882, 2884, 2941, 2945, 2950, 2952, 2956, 2960, 3022, 3164, 3165, 3263, 3290, 3530, 3531, 3532, 3533, 3698, 3699, 3700, 3701, 3783, 3843, 3903, 3924, 3925, 3958, 3979, 4012, 4290, 4291, 4402, 4566, 4768, 5451, 5459, 5472, 5521, 5622, 5623, 5686, 6010, 6053 Mirəhmədov M...... 2931 Mirəhmədova D...... 3828, 6059 Mirhaşımova İ...... 3873 Mirheydərzadə H...... 5238 Mirzə P...... 5478 Mirzəcəfərli Ə...... 3884, 5067 Mirzəxanov F...... 3352, 3353 Mirzəli C...... 4964 719 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Mirzəyev A...... 4083 Mirzəyev Ə...... 3196, 5625, 6002 Mirzəyeva Ş...... 3230, 3284 Mirzəzadə H...... 3160, 4994 Mollayev İ...... 3414, 3415, 3534, 3535, 5582 Muxtar Ə...... 3702, 5126 Muxtaroğlu T...... 3537 Muxtarov N...... 5705 Murad ..... 4292 Muradov N...... 2926 Muradova N...... 5810 Murquzov K...... 4570 Muradxanov M...... 4778 Musayev E...... 2926 Musayev Ə...... 3416, 3538 Musayev İ...... 5245, 5295, 5296 Musayev Q...... 3177, 3539 Musayeva Y...... 4571 Musayeva A...... 2926 Musrepov H...... 3703 Mustafa F...... 4572 Mustafayev Ə...... 3704, 5988 Mustafayev X...... 5049 Mustafayev Q...... 3417, 3540 Mustafayev M...... 3243, 5702 Mustafayev T...... 2926 Mustafayeva A...... 5160 Mükərrəmoğlu M...... 4573 Müftizadə X...... 5385 Mümtaz S...... 2966, 5393 Mürsəlov V...... 3419 Mürvətqızı, S...... 4203 Musayev İ...... 5213 Müslüman ...... 3705 Müşfiq Ş...... 4574 Mütəllimov T...... 2905, 2912, 3028, 3706, 3707, 3708, 3862 Müznib Ə...... 2929, 2930

720 BİBLİOQRAFİYA

N N.B...... 3078 N.İ...... 4656 N.Y...... 5278 Nağıyev A...... 3709 Nağıyev N...... 2935, 2936 Naxçıvani C ..... 5213 Nəbiyev V...... 3874, 6064 Naibova Z...... 2971 Namazov Q...... 2918, 3849, 4101, 5583, 5601 Namazova S...... 5811, 6109, 6115 Nasir K...... 5415 Nasir M...... 2851, 5989, 6003 Nasir Ş...... 2926, 5770 , 5829 Nazim Ə...... 2851, 3071, 3079, 3081, 3096, 3097, 3102, 3186, 3541, 4688, 4689, 4982, 5913 Nazilə...... 5736 Nazimoğlu M...... 2964, 2968 Nehrəmli N...... 2877, 3863 Nemanzadə K...... 2851, 5990 Nemanzadə Ö...... 5246 Nesin Ə...... 3710, 3864 Nəbili Ə...... 5695 Nəbioğu V...... 3029 Nəbiyev A...... 3034 Nəbiyev B...... 2862, 2963, 2970, 2973, 2976, 2977, 2978, 3033, 3420,4051, 4048, 4205, 4206 Nəbiyev Ə...... 3331 Nəbiyev Q...... 3829 Nəcəfqulu ….. 2936, 5680 Nəcəfov E...... 2926, 4494, 4495, 4575, 4955, 5182 Nəcəfov Ə...... 3068 Nəcəfov M...... 3421, 5510, 5627, 5681 Nəcəfov N...... 3542 Nəcəfov R...... 2851, 3072, 3080, 3103, 3108, 4932, 5429 Nəcəfova M...... 3354, 3542, 5681 Nəcəfzadə Ə...... 3998 Nəfikov R...... 5515 Nər – bax: Nərimanov N. 721 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Nərimanoğlu K...... 2926, 4339 Nərimanov N.- Nər ..... 3603, 3645, 4615, 4616, 4617, 4932, 5215 Nəsib M...... 5628 Nəsirli M...... 3422, 3544, 5050, 5960 Nəsirli Y...... 3712, 3713, 3714, 3851a, 4797, 4798, 5068, 5069, Nəsirov S...... 3545, 567 Nəsirov Y...... 6048 Nəsrulla oğlu ..... 3715 Nəzakət ..... 5850 Nəzərli H...... 4860 Nəzirli M...... 5602 Nəzərli T...... 2953 Nəzmi Ə. .. 2851, 2896, 3146, 3147, 3717, 5411, 5465, 5925, 5943, 5944, 6004 Niftalıyev M...... 3546 Niftəliyeva P...... 4459 Nigar ..... 4293, 4576, 5161, 5183 Nizamqızı H...... 2926, 4577, 5862 Nicat Ə...... 4340 Nort C...... 3603 Novruzov İ...... 3547 Novruzov Ş...... 2851, 3021, 3548, 3549, 3550, 3551,5070, 6043 Novruzov T...... 4403 Novruzova G...... 4294 Nurəliyeva P...... 2926 Niriyev S...... 3423 Niş ..... 4618 Nizamqızı H...... 2926, 5862 Nurəliyeva P...... 4946

O O taylı ..... 5399 Ordubadi M.S...... 2851, 3611, 5265, 5372, 5945 Oruc Ü...... 4578 Orucəli H...... 3111, 3148, 3208, 5431, 5454, 5466, 5467, 5473, 5479, 5535 Orucəliyev İ...... 2918, 3044 Orucov O...... 4619 Orucov T...... 4370 Orucova A...... 2904, 2921, 2923, 4259, 4260, 4295, 4317, 4341, 4342, 4371, 4429, 4460, 4579, 4580, 4581, 4901, 5139, 5140, 5839, 5863, 6116, 6117 722 BİBLİOQRAFİYA

Ö Ömərov V...... 2926, 4318, 4343, 4344, 4372 Ömərova G...... 6110, 6111

P Paşa X...... 5279 Paşayev A...... 2926, 2943, 2974, 2979, 4119, 5659, 5864, 5865, 6057 Paşayev Ə...... 3851b, 5659, 5071 Paşayev M...... 3355,5657, 6018 Paşayev V...... 4843 Paşayeva M...... 2834, 3178, 3218, 3303, 3552, 5554, 5657, 5838 Paşayeva S...... 4207 Paşazadə Y...... 4461 Pərişan ..... 5312 Pərvanə ..... 5313 Pərvin ..... 4583, 4965, 4966 Piçxadze İ...... 2837 Piriyev İ...... 4941 Piriyev U...... 3720 Piriyeva L...... 6068, 6072 Piriyeva O...... 5090 Pişəvəri S...... 3645 Pratusyeviç M...... 4990

R R...... 4662 Ramazanov F...... 2835, 2858, 3721, 6027 Razi Ə...... 2851, 3611, 5917, 5926 Razi H...... 4841 Reyhan...... 4296 Revu dü Monde..... 3705 Rəcəbov Ə...... 3424, 3553, 3722 Rəfili M...... 2851, 3120, 3149, 3179, 4712 Rəfili O...... 5146 Rəhimli B...... 3554 Rəhimli İ...... 4404, 4839, 4844, 4951 Rəhimov Ə...... 5555, 5629 Rəhimov K...... 6035 Rəhimov N...... 2926, 4208 723 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Rəhimov S...... 3864, 5950, 5950 Rəhimova G...... 3304, 4726, 4732, 4739, 6040 Rəhimova İ...... 5051, 6044 Rəhman S...... 2851, 4686, 5946, 5947 Rəhmanova S...... 4374 Rəhmanzadə F...... 4405 Rəis X...... 4967, 5906 Rəsizadə R...... 3425 Rəsullu R...... 3209, 5511 Rəsulzadə M...... 4626 Rufatov Ə...... 5337 Ruhi R...... 5603 Rüstəm B...... 5515 Rüstəm S...... 2851, 3244, 5948, 5953, 6005 Rüstəmxanlı S.- Adışov S...... 2926, 2928, 4836, 5664, 5665, 6055 Rüstəmli A...... 2926, 2897, 2969, 6065 Rüstəmov Ə...... 3426 Rüstəmov O...... 2880 Rüstəmov T...... 5907 Rüstəmzadə V...... 2949 Rza R...... 2926, 2981, 3723, 3744, 4744 Rza T...... 5956 Rzaquliyev H...... 2843, 2930 Rzaquluzadə M...... 4984 Rzalı R...... 5744, 5826 Rzayev F...... 2920 Rzayev S...... 3843a Rzayev T...... 4496 Rzayev V...... 4462, 4497 Rzayeva M...... 4968, 5908 Rzazadə A...... 3724

S S. M...... 4648, 4681 Sadıq Ə...... 5475 Sadıqov Ə...... 3796 Sadıqov R...... 5696 Sadıqova H...... 3231, 5516 Sadıqova X...... 5737 724 BİBLİOQRAFİYA

Sadıqova M...... 6077, 6078 Sadiq Ə...... 2851, 2998, 4706, 4707, 4709 Sadiq Ş...... 2926, 4947 Sadıqzadə N...... 2904, 4209 Salmanov Ş...... 3938 Salamoğlu T...... 2926, 2924, 4210, 4498, 4499, 5157, 5162, 5163, 5171 Salamzadə Ə...... 3053 Salamzadə Q...... 2953, 6005, 6014 Salamzadə O...... 2860 Salamzadə S...... 5441 Saleh Z...... 5216 Saləddin Ə...... 5630 Salmanov A...... 3725 Salmanov Ş...... 2885 Salmanova Z...... 2905 Salmansoy A...... 2910, 2980, 2983 Saraclı Ə...... 2966, 4102 Sarıyeva İ...... 4375, 4376, 4584, 4933, 5147 Sertel Z...... 3727 Sevinc...... 5124 Seyid Surə ..... 4026, 4027, 4028, 4052, 4053, 4103, 4120, 4121, 5771 Seyidov Ə...... 2999, 3276, 3555 Seyidov M...... 3285 Seyidov T...... 4466, 4590, 4591, 5015 Seyidov Y...... 3036, 3728 Seyidova S...... 4500 Seyidzadə Ə...... 5373 Seyidzadə M...... 5314 Seyidzadə T...... 4463, 4585, 4586, 4587, 4588 Seyrçi ..... 4627 Səbur Ə...... 4636 Səbri Ə...... 6005 Səfərəliyeva G...... 2925 Səfərli F...... 3042 Səfərli İ...... 3286, 3729, 4053 Səfərli S...... 2957 Səfərov C...... 4756, 4769 Səfərov F...... 2952

725 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Səfərov H...... 2995 Səfərov İ...... 5604 Səfərov M...... 2851, 5430, 5442, 5927, 5933, 5991 Səfərova S...... 4261 Səhhət A...... 3195, 5338 Səma G...... 5909 Səma S...... 2926, 4211 Səmədov A...... 4262 Səmədzadə Ə...... 5400 Səmədzadə H...... 2851, 3104, 3150, 3151, 4983, 5425, 5426 Səmədzadə S...... 3556, 4840 Səmədzadə Ş...... 3556 Səttar Ə...... 5326, 5327 Səttarov M...... 5567 Sidqi M...... 5315, 5386, 5967 Simurğ...... 5927 Skosıryev P...... 4987 Soltanlı S...... 2926, 5851 Soltanov M...... 3797 Suxumdan ..... 5339 Sultan M...... 2904, 2922, 2965, 4029, 4085, 4213,4214, 4215, 4216, 4217, 4218, 4219, 4220, 4221, 4263, 4264, 4319, 4345, 4346, 5119 Sultanlı Ə...... 2851, 4716, 4757, 6017 Sultanov E...... 4628, 4637 Sultanov M...... 2834, 3245, 3305, 5536 Sultanova M...... 4030 Sultanova S...... 4501 Surxay H...... 5394 Süleymanov Q...... 5052 Süleymanov S...... 5682 Süleymanov T...... 3731 Süleymanova A...... 4948 Süleymanova L...... 5866

Ş Ş.E...... 5401 Şahanə ..... 4589, 5910

726 BİBLİOQRAFİYA

Şahbəndəyev H...... 4878 Şahdağlı T...... 3427 Şahgəldiyev H...... 3191 Şahverdiyev Ə...... 5148, 5164 Şaiq A...... 2851, 3974, 3324, 5320, 5958 Şair Hambal ..... 5281 Şakulaşvili, İ...... 3732, 3769 Şamiloğlu Ş...... 2926, 4464 Şamilov S...... 3112, 5476 Şeyda Yəhya...... 4995 Şeyxrəhmani...... 5248 Şəbüstəri Ə...... 2851, 5949 Şəfa Ş...... 4430 Şəmsizadə İ. ….. 3876, 3944, 3959, 4850, 4859, 5109, 5165, 6073, 6074 Şərif Ə.- Əziz Ş...... 2829, 2838, 2851, 2870, 2949, 2975, 3075, 3113, 3127, 3128, 3152, 3153, 3154, 3155, 3156, 3166, 3167, 3180, 3232, 3233, 3246, 3247, 3248, 3264, 3356, 3558, 3559, 3733, 4674, 4675, 4700, 4801, 4802, 4934, 4993, 5053, 5217, 5395, 5432, 5455, 5512, 5522, 5545, 5584, 5674 Şərifov H...... 2930 Şərifov Q...... 2966 Şərifov S...... 2841 Şərifova S...... 3052, 3428 Şıxlı E...... 2926 Şirəliyeva Ş...... 4871 Şirinov Ə...... 3560, 3734 Şirvan U...... 5631 Şirvan Y...... 2933 Şirvanov Ə...... 3561 Şmerlinq R...... 3735 Şmeyda H...... 5661 Şükürov A...... 4465, 4770, 5039 Şükürov S...... 3562, 3563, 3736

T Tağıyev A...... 5649 Tağıyev Ə. ... 3002, 3306, 3429, 5556, 5632, 5633, 5634, 5646, 5658, 5660, 6054 Tağıyev F...... 3357

727 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Tağıyev G...... 3265 Tağıyev S...... 5557 Tağıyeva X...... 2912 Tağızadə Ə...... 5249 Tağızadə T...... 3810 Tahir S...... 4054 Tahirqızı Ü...... 4377 Tahirli A...... 4590 Tahirov K...... 2925 Tahirzadə Ə...... 2914, 3737 Tahirzadə Z...... 5968 Talıblı B...... 3069, 5396 Talıbov Y. .... 3738, 3983 Talıbzadə İ...... 5546, 5558 Talıbzadə K...... 2859, 2864, 3001, 3005, 3210, 3266, 3430, 3431, 3739, 5568, 5635, 5636, 5637, 6038 Talışlı M...... 3565 Tamaşaçı ..... 4657, 4658, 4663, 4669 Tarıverdiyev S...... 2855 Tarıverdiyeva K...... 3740 Teymurov M...... 2870, 2892, 3877 Teymurova Ş...... 4378 Teyyubov Q...... 3432 Təhmasib R...... 3810, 4799, 4800, 4935 Tənqidçi ..... 4975, 5402 Tərbiyət M...... 3645, 5592 Tərlanov M...... 3007 Tixonov N...... 3742, 3743 Tofiqli V...... 4379 Toxadze-Reşetnikova N...... 3566 Tseytin V...... 2858 Turabov H...... 3810 Turan ...... 4222 Turan A...... 3048

U Uğur ..... 4406, 5827, 5830 Urşanlı A...... 4380

728 BİBLİOQRAFİYA

Urşanoğlu A...... 4297, 4347 Uyğur E...... 2926

Ü Ülfət E...... 3946 Ülvi A...... 2926, 4591, 5790

V Vahabova S...... 2916, 4592, 4593, 4861, 5134, 5135, 5149, 6093, 6094 Vahabzadə B...... 3249, 3291, 3745 Vahid T...... 2926, 4381, 4909, 4914 Vahidov F...... 2955 Vav ..... 4670 Verdiyev Ə...... 5417 Verdizadə N...... 5638 Vəfa Z...... 2926, 4298 Vəfalı A...... 4223, 4224 Vəkilov M...... 3250 Vəlixanlı N...... 3433 Vəlixanov N...... 2859, 4855 Vəliyev Ə...... 4989, 5418, 5969 Vəliyev H...... 4594, 5772, 5867 Vəliyev İ...... 3830 Vəliyev M...... 5002, 5028 Vəliyev S...... 3251, 5014, 5018, 5019, 5020, 6028 Vəliyev Ş...... 2898, 4597 Vəliyev M...... 2931, 3219, 3267, 3307, 4720 Vəliyev T...... 4864 Vəliyeva S...... 2926, 3027, 3999, 4299, 4502 Vətənqızı N...... 3962 Vəzir M...... 2914 Vəzir Y. (Vəzirov Y.) ..... 3098, 3611, 4300, 5340, 5363 Vəzirov C...... 5267 Vəzirov N...... 3645, 4629 Vəzirova F...... 5605 Vuzuluk O...... 3746 Vurğun S...... 3269, 3292, 3358, 3437, 3438, 3568, 3569, 3645, 3744, 3751, 3752, 3753, 3789, 3864, 3878, 4227

729 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Vüsalə .... 4225

Y Yaqubi Ə...... 5639 Yaşar Q...... 4780 Yenisey A...... 4595 Yerevanlı Ə...... 3332, 3434, 3747 Yerfi R...... 2917 Yolçuyev M...... 3567 Yunisov F...... 2904 Yurdoğlu E...... 2904, 3038 Yurdsevər A...... 4936, 4942 Yusif qızı M...... 3784 Yusifbəyli T...... 2873 Yusifqızı S...... 4265, 4266 Yusifli C...... 4597, 4879 Yusifli İ...... 3885 Yusifli V...... 4910 Yusifoğlu Ə...... 3749, 5443 Yusifoğlu R...... 3030, 4301, 4032, 4348 Yusifov F.A...... 5116 Yusifov Y...... 3750, 4781, 5021, 5029, 5040, 6041 Yusifzadə A...... 2844 Yüzbaşev R...... 3181

Z Zakirqızı (Məmmədova) A...... 4598 Zalov S...... 3436 Zamanov A...... 2826, 2851, 2862, 2863, 2869, 2934, 2935, 2939, 2948, 3029, 3268, 3269, 3292, 3358, 3437, 3438, 3568, 3569, 3751, 3752, 3753, 3789, 3878, 4227, 4727, 4733, 4782, 4820, 4824, 4831, 4857, 5041, 5488, 5513, 5517, 5537, 5640, 6006, 6013 Zeynal V...... 3754 Zeynallı A...... 3755, 3756 Zeynalov C...... 5316, 5341 Zeynalov X...... 5774 Zeynalov M...... 3439 Zeynalov N...... 2940, 3757, 3758, 3785, 5072, 5585, 5641, 5642, 6045

730 BİBLİOQRAFİYA

Zeynalova T...... 2919, 4089, 4122, 6112, 6113, 6118 Zəka R...... 3760 Zəkiyev İ...... 3761 Zorya Y...... 3440 Zöhrabbəyov S...... 5220 Zülfüqarov İ...... 4999, 5012 Zümrüd ..... 4228, 4229, 4230, 4267, 4382, 5803, 5818

731 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

АЛФАВИТНЫЙ УКАЗАТЕЛЬ ПРОИЗВЕДЕНИЙ

Алфавитный указатель книг

Авось и возвратят ..... 6127, 6142 Бородатый ребенок ..... 6150 Два яблока ..... 6151 Избранное ..... 6137 Избранные произведения ..... 6143, 6144 Избранные сочинения ..... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132 Курбанали-бек ..... 6133 Лед ..... 6145, 6152 Мертвецы ..... 6141 Почтовый ящик ..... 6136, 6146, 6153 Пропажа осла ..... 6138 Рассказы ..... 6134, 6148, 6149, 6159 Рассказы, фельетоны, повести, пьесы ..... 6154 Сборище сумашедших ..... 6155 События в селении Данабаш ..... 6135 Уста Зейнал ..... 6139, 6140, Четки хана ..... 6147

Алфавитный указатель прозаических произведений

А Абирин ве гилаб ..... 6144 Авось и возвратят ..... 6130, 6133, 6137, 6140, 6142, 6143, 6147, 6148, 6154, 6166, 6173 Азербайджан ..... 6144 Аликули Гамкюсар ...... 6137 Алфавит ..... 6144 Амбалы..... 6155 Амшари..... 6137, 6144, 6154 Английская культура ..... 6144 Ах, Николай! ..... 6144 Аэроплан «Молла_Насреддин» ..... 6144

732 BİBLİOQRAFİYA

Б Бабиты ..... 6144 Бакалейщик Мешади-Рагим ..... 6147, 6143, 6146, 6154, 6176 Бакинцам ..... 6144 Балабан..... 6147 Балабошка..... 6155 Барашек ..... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6134, 6137, 6142, 6143, 6147, 6150, 6154, 6155, 6162 Беда ..... 6144 Беспокойство ..... 6137, 6143, 6146, 6147, 6154, 6155, 6174 Бесчестье ..... 6144 Благодарение ..... 6144 Благой почин ….. 6186 Благоприятный момент ..... 6144 Болото ..... 6144 Бородатый ребенок .... 6150, 6172, 6137, 6143, 6146, 6147, 6154, 6155, 6172 Бочка воды ..... 6144 Бу-бу-бу ..... 6144 Будто бы кавказский Шейхуль Ислам и муфтий не нашли возможным .. 6187 Будущее..... 6137,6144, 6154 Бусы ..... 6144

В В деревню! ..... 6144, 6178 В память о святом Ибрагим-Халиле или праздник жертвоприношения ..... 6144 В память об Ибрагим-Халиле, или «Праздник Курбан»..... 6137, 6154 В рабстве ….. 6198 Возбужденное настроение населения Тифлиса ….. 6188 Восточный факультет..... 6143, 6154,6176 Враги..... 6144 Врачеватель посевов..... 6137, 6155 Все о том же ..... 6144

Г Газета «Хабл-ал-Матин» ….. 6189 Где же школа для мусульманских девочек г-жи Асписовой? ….. 6190 Гоголь..... 6137, 6144, 6154 Голова ..... 6144 Горе ..... 6144 733 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Д Давняя боль ..... 6144 Дагаржик ..... 6144 Даже камни заплачут ..... 6144 Два мужа ..... 6137 Два мужа..... 6130, 6130, 6131, 6132, 6137, 6143, 6147, 6148, 6154, 6155 Два открытых письма кавказскому Шейх-уль-исламу ..... 6137, 6144 Два яблока..... 6146, 6176 Две подушки рядом..... 6143, 6147, 6154,6155 Двуспальняя кровать..... 6137 Дела иранские 6144 Детский театр..... 6144 Дешевизна ….. 6177 Домовой..... 6144 Друг..... 6144 Дым..... 6144

Е Единения мусульман..... 6144

Ж Жена консула ... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6137, 6142, 6143, 6147, 6154 Женщина Востока..... 6144

З За что вы меня бьете?..... 6137, 6144, 6154 Заваруха с чаем ….. 6175 Зарплата..... 6137, 6154

И Игра «кишмиш»..... 6137 Игра в изюм..... 6143 Из книги путешествий Рейнгарта..... 6144 Из Тифлиса ….. 6199 Изюмные игры..... 6155 История с изюмом..... 6147, 6157

К Какого цвета простокваша? ..... 6144 734 BİBLİOQRAFİYA

Кеманча..... 6130, 6131, 6132, 6137,6143,6154 Кербелай ..... 6144 Клевета..... 6144 Колючка..... 6144 Конституция в Иране ..... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6133, 6137, 6140, 6142, 6143, 6147, 6154, 6155 Консулы Ирана ..... 6144 Кооператив..... 6144 Корова-воровка..... 6137, 6155 Кровавая трагедия..... 6144 Куда идут деньги иранских рабочих?..... 6144 Купля-продажа ..... 6144 Курбанали-бек ..... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6133, 6134, 6136, 6137, 6142, 6143, 6146, 6147, 6148, 6150, 6154, 6155, 6171, 6173

Л Лавочник Мешади-Рагим ..... 6155 Латинская графика и англичане ..... 6144 Легонькое предисловие..... 6143 Лед..... 6128, 6132, 6134, 6136, 6137, 6143, 6146, 6154,6155, 6182, Лесть ..... 6144 Лошади пристали….. 6177 Лягушки ..... 6144

М Магнит ..... 6144 Манифест ..... 6144 Мертвецы ..... 6128, 6129, 6131, 6132, 6137, 6143, 6154, 6155, 6167 Мечеть ..... 6144 Мешади-Фатали Ахундов и женский вопрос ..... 6144 Микробы ..... 6137, 6144, 6154 Мирза Фатали Ахундов о религии ..... 6144 Может быть, и возвратят..... 6155 Мои воспоминания ..... 6144 Мои воспоминания о Сабире ..... 6144 Молитва ..... 6144 Молла Насреддин ..... 6154 Молла-Джафаргулу ..... 6137, 6144, 6154 735 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Молла Фазлали ... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6137, 6143, 6147, 6155, 6165 Моя биография ..... 6144 Мужчина идет! ..... 6137, 6144, 6154 Музыкальное образование..... 6144 Мусульманские дела ….. 6179 Мусульманский мир ….. 6191 Мясник ..... 6129, 6130, 6131, 6132, 6133, 6137, 6143, 6147, 6154, 6155, 6163, 6202

Н Накалится ..... 6144 Напутствие ..... 6137, 6144, 6158, 6159, 6192 Нация ..... 6144 Наш доход ..... 6144 Наш ответ ..... 6144 Наши дела ..... 6137, 6144, 6154 Наши мечети ..... 6144 Несправедливость ..... 6144 Нефть чистая и нечистая ..... 6144 Новый год ..... 6144 Новый учебник ..... 6144 Носильщики ..... 6143, 6154, 6176 Нужна революция ..... 6144

О О М.Глинке ….. 6200 О Н.В.Гоголе ….. 6201 Обездоленные..... 6137, 6144, 6159, Опьянение ..... 6144 Оспа ..... 6137, 6144,6154 Ответ господину Ахмед-бекуАгаеву ..... 6144 Отрывок из пьесы «Кеманча» ….. 6181 Очень странно ..... 6137, 6144,6154

П Петух Пирверди ...... 6137, 6143, 6147, 6150,6154, 6155 Письмо из могилы ..... 6144 План работы на 1930 год ...... 6137 Поганое ..... 6144 736 BİBLİOQRAFİYA

Поздравление ..... 6144 Покой или седьмая годовщина ..... 6144 Посевной доктор..... 6143, 6154, “Посевной доктор”..... 6147 Постовый ящик..... 6147 Почему я убежал из школы? ..... 6144, 6178 Почтовый ящик ….. 6137, 6150, 6157, 6160, 6169, Почтовый ящик..... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6134, 6136, 6137, 6140, 6142, 6143, 6146, 6148, 6150, 6154, 6155, 6157, 6160, 6169, 6173, 6180, 6182, 6203 Праздник обрезания..... 6143, 6147, 6154 Приговор «Тарджумана» ..... 6137, 6144, 6154 Присосный горшок ..... 6144 Пропажа осла .... 6129, 6130, 6131, 6132, 6136, 6137, 6143, 6146, 6147, 6154, 6155 Публичный дом ..... 6144 Пустохлыст …… 6161 Пустохлыст..... 6143, 6154, 6161, 6182 Пятигорск ..... 6144

Р Разврат ..... 6144 Разницы нет ..... 6144 Ребро адамово ..... 6144 Родство ..... 6144 Рука ..... 6144 Русская девушка..... 6137, 6143, 6154, 6155

С Садых ‒ балагур и Халил ‒ газетчик..... 6132 Сборище сумашедших..... 6143, 6154, 6155 Свадьба ..... 6137 Свирель ..... 6129, 6130, 6131, 6132, 6134, 6136, 6137, 6142, 6143, 6146, 6147, 6150, 6154, 6155 Свобода вероисповеданий ….. 6193 Свобода совести ..... 6144 События в селении Данабаш..... 6130, 6132, 6143, 6154, 6168 Соловьи поэзии..... 6143, 6154, 6155 Сон ..... 6137, 6143, 6147, 6154, 6155 737 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Среди мусульман ….. 6194 Стена ..... 6137, 6144, 6154, 6183 Суннет тою ….. 6176 Супруга консула..... 6155 Счастье ..... 6144 Съезд духовенства ..... 6144

Т Тайный ответ Молла Насреддина ..... 6144 Татарский язык в новой начальной школе ….. 6195 Театральная конференция ..... 6144 Телячья башка...... 6155 Тетка Фатьма..... 6143, 6154 Тифлис, 7 апреля ..... 6137, 6144, 6154 Толошапову ..... 6144 Толстопузые ..... 6144 Торжество тифлисских мусульман по поводу свободы ….. 6196 Тревожные дни в Тифлисе ….. 6197 Триста миллионов ..... 6144

У Угощение ..... 6144 Уксус..... 6155 Уста Зейнал ..... 6128, 6131, 6132, 6134, 6137, 6140, 6142, 6143, 6147, 6148, 6150, 6154, 6155 Утешение ..... 6144 Ученый агроном ….. 6170 Учителя….. 6178

Ф Философы...... 6137, 6144, 6154

Х Халифы ..... 6144

Ц Цель ..... 6144 Цепи ..... 6144 Цирюльник..... 6137, 6143, 6146, 6147, 6154, 6155, 6174 738 BİBLİOQRAFİYA

Ч Чан..... 6144 Чей праздник Октябрь? ..... 6137 Черепная коробка ..... 6144 Четки хана ..... 6128, 6131, 6132, 6133, 6134, 6137, 6142, 6143, 6147, 6154, 6155, 6164 Четыреста девушек ..... 6137, 6144, 6154, Что делать? ..... 6137, 6144, 6154 Что я видел среди мусульман? ..... 6144 Чувал ..... 6144 Чушь ..... 6144

Ш Шайтан ..... 6144 Школа в деревне...... 6155 Школа селения Данабаш..... 6143, 6154, Шутка ..... 6144

Э Экзамены ..... 6144 Эривань ….. 6184, 6185

Я Я вспоминаю ..... 6144 Ягненок ….. 6133, 6171

Алфавитный указатель авторов писавших о Джалиле Мамедкулизаде

А Аббасова Г. ….. 6577 Абдулгызы К. ….. 6545, 6556 Абдуллаев С. ….. 6718 Абдуллаева Т. ….. 6709 Абушев Х. ….. 6348 Агаев И. ….. 6438, 6686, 6764 Агаев Э. ….. 6407, 6501 Агаев А.М. ….. 6452 739 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Агаева Н. ….. 6483 Агазаде Х. ….. 6567 Агасиева Э.А. . ….. 6224 Адышов С. ….. 6456, 6762 Айтматов Ч...... 2926, 6409 Азери А. ….. 6408 Азимова Р.Дж. . ….. 6224 Азизова Ф. ….. 6469, 6689 Айлисли А. ….. 6490, 6511 Айтматов Ч...... 2926, 6409 Алекперов Я. ….. 6325, 6349, 6747 Алибейзаде З.М. ….. 6738 Алиев А. ….. 6350 Алиев Р. ….. 6410 Алиев Г. ….. 6449 Алиев Гейдар ….. 6507 Алиев Я. ….. 6320 Алиев Я.М...... 6744 Алиева Г...... 2926, 6570, 6571, 6572, 2926 Алиева К. ….. 6715 Алиева С.У. ….. 6219 АлимирзоевХ...... 6748, 6758 Аллахвердиева Ш...... 6773 Алмасова Э. ….. 6534, 6710 Амиров С...... 6753 Анар. ….. 6214, 6411, 6450, 6474, 6491, 6535, 6536, 6688, 6694 Антопольский Л. ….. 6439 Арзуманов В. ….. 6351, 6412 Ариф М. ….. 6260 Атаев М. ….. 6470, 6765 Атешгях Н. ….. 6557, 6558 Ахмедов Т. ….. 6352, 6413 Ахмедова Н. ….. 6546, 6550 Ахметшина Ф. ….. 6681 Ахундов Н. ….. 6271 Ахундова E...... 2926 Ахундова Э. ….. 2926, 6216, 6465, 6473, 6475, 6513, 6767, 6768 Аскерова Н. ….. 6459

740 BİBLİOQRAFİYA

Б Бабаев Б. ….. 6479 Бабаев Р. ….. 6537, 6568, 6711 Багиров А. ….. 6578 Багирова Т. ….. 6716 Бадалов Э. ….. 6353, 6414 Байрамов Б. ….. 6489 Байрамов Ф. ….. 6354, 6355, 6757 Бархалов Г.Н. . ….. 6224 Богуславский В.М. ….. 6211 Буланова О. ….. 6731

В Велиев С...... 6745 Велиев С.А. ….. 6314, 6357 Вечнадзе Н.А. ….. 6499

Г Габиббейли И. ….. 6218, 6219, 6220, 6221, 6223, 6492, 6500, 6508, 6526, 6527, 6533, 6697, 6698, 6772 Габил ….. 6511 Гаджиев А. ….. 6476, 6477, 6514, 6540, 6712 ГаджиевТ...... 6755 Гаджиева Л. ….. 6733 Гаджиева Х. ….. 6561 Гаджизаде А. ….. 6519 Гасанбекова С. ….. 6703, 6704 Гасанзаде Г. ….. 6358 Гасанзаде Т. ….. 6207 Гассиев И. ….. 6331, 6359 Герайзаде Э. ….. 6528, 6579 Гулиа Г. ….. 6360 Гулиев В. ….. 6717 Гулиев Г...... 2926, 6521 Гулиев М. ….. 6562 Гулиева З. ….. 6547 Гурбанов Ф.М. . ….. 6224 Гусейн М. ….. 6273, 6299 Гусейнзаде М. ….. 6527 741 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Гусейнов А. ….. 6415 Гусейнов Ф.Д...... 6759 Гусейнов Э. ….. 6335 Гусейнов Ю. ….. 6573, 6580 Гусейнов Ш. ….. 6699 Гусейнова К. ….. 6485 Гусейнова Ф. ….. 6563 Гусейнова С. ….. 6209

Д Дадашзаде М.А. ….. 6486 Дашевский Ю. ….. 6307 Джабиев ….. 6653 Джангиров А. ….. 6331 Джахангиров А. ….. 6480, 6691 Джафар М. ….. 6215 Джафаров И. ….. 6725 Джафаров М.Дж. ….. 6205, 6218 Джафарова Н. ….. 6553, 6730 Дилсуз ….. 6220

З Заманлы М. ….. 6700 Заманов А. ….. 6211, 6212, 6308, 6336, 6362, 6363, 6416, 6441

И Ибрагимов Г. ….. 6511 Ибрагимов М. ….. 6206, 6213, 6217, 6259, 6261, 6274, 6275, 6288, 6293, 6487, 6736 Ибрагимова, Дж. ….. 6224, 6512, 6530, 6705 Иджраи З. ….. 6548 Исмайлова Н. ….. 6516 Исрафилов Г. ….. 6207, 6682, 6749

К Каграманов А.Г. ….. 6739 Кафказлы Н. ….. 6590 Камилла ….. 6720, 6723 Караев Я. ….. 6215, 6460, 6517 742 BİBLİOQRAFİYA

Касумов М. ….. 6204, 6665, 6667, 6678, 6737 Касимова Э. ….. 6461, 6467, 6769 Кекилов А...... 6742 Кенешеи М. ….. 6417 Климович Л. ….. 6253 Кляшторина В. ….. 6674 Кормушина Т. ….. 6450 Кочарлинский, Ф. …..6226, 6593 Кулиев В. ….. 6494 Кулиев М. ….. 6241 Курбанов Г. ….. 6365 Курбанов С. ….. 6218 Курбанов Ш. ….. 6333, 6366, 6367, 6457, 6458, 6683 Кязымова Ф.Р. ….. 6721

Л Лебедева Л. ….. 6368 Лебединский Ю. ….. 6294 Либерман, Г. ….. 6243, 6276 Ломидзе Г. ….. 6267 Лукьянова С. …… 6369

М Магеррамли Д. ….. 6370 Магеррамов З. ….. 6726 Мамедбейли С. ….. 650 Мамедзаде Дж. ….. 6654 Мамедзаде С. ….. 6207 Мамедкулизаде Г. ….. 6212, 6277, 6289 Мамедли Г. ….. 6372, 6373 Мамедов А. ….. 2844, 6309, 6310, 6374, 6375, 6418, 6523, 6702 Мамедов А.С. ….. 6327 Мамедов Дж. ….. 6679 Мамедов М. ….. 6376, 6503 Мамедов С. ….. 6338 Мамедов Дж. ….. 6224, 6311 Мамедов К. ….. 6488 Мамедов М.М...... 6743 Мамедов Ш. ….. 6509 743 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Мамедова Л. ….. 6732 Мамедова П. ….. 6582 Мамедова Ш.А. ….. 6555 Масель С. ….. 6724 Махмудов А. ….. 6377 Махмудов Р. ….. 6669 Мацуев Н. ….. 6328 Мейльман М. ….. 6315 Меликов Р. ….. 6599, 6619 Меликова С. ….. 6446 Мехралиева З. ….. 6468, 6770, 6771 Мехтиев К. ….. 6625 Мехтиева М. ….. 6690 Микеладзе Г. ….. 6524, 6542 Миклашевская Н.М. ….. 6301 Минасазов Г. ….. 6227, 6228, 6600, 6601, 6626 Мир Джалал ….. 6262, 6339, 6378, 6419 Мирахмедов А. ….. 6219, 6420, 6421, 6661, 6675, 6687, 6760 Мирахмедова-Ализаде Д. ….. 6447, 6451, 6462, 6463, 6471, 6766 Мирзоева С. ….. 6510 Мирзоев Ш. ….. 6652 Мирзоева Ш. ….. 6302, 6305 Моллаев И. ….. 6422 Мусаев А. ….. 6379 Мусаева A...... 2926

Н Набиев Б. ….. 6511, 6517 Надирова В. ….. 6464 Наджафов Э. ….. 6583 Нагиев Н. ….. 6207 Назим А. ….. 6251, 6252 Насиров Я. ….. 6423, 6437, 6440, 6756 Насирли Я. ….. 6481 Некрасов Н. ….. 6448 Нейманзаде О. …..6701 Новрузов И. ….. 6382 Новрузова Д. ….. 6672 Нуралиев И. ….. 6216 744 BİBLİOQRAFİYA

О Оруджали Г. ….. 6296, 6662 Оруджали К. ….. 6472 Оруджева А. ….. 6576 Османлы В. ….. 6695 Османов Н. ….. 6442

П Парфенова И. ….. 6543 Пашаев А.А. ….. 6222, 6763 Пашаев М. ….. 6303 Пашаев М.Дж. ….. 6291 Пашаева А. …... 6385, 6424 Печнова И. ….. 6304 Петров М. ….. 6692, 6693 Плещунова М. ….. 6718 Пономарев К. ….. 6617 Пратусевич М. ….. 6268

Р Рагимова Г. ….. 6316, 6318, 6322, 6751 Рагимова И. ….. 6427, 6428, 6754 Рахманова С. ….. 6564 Рамазанов Ф. ….. 6323, 6429, 6746, 6761 Рамазанова С. ….. 6430 Рафили М. ….. 6263, 6297 Рзаева Р. ….. 6280 Рзакулизаде М. ….. 6264, 6324 Рошаль A...... 2844 Рошаль А. …..2844, 6389 Рустам С. ….. 6431 Рустамов Т. ….. 6390 Рустамова А. ….. 6517 Рустамова З. ….. 6495

С Сабина ….. 6706, 6707 Садыкзаде Н. ….. 6533 Садых А. ….. 6663 745 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Садыхова У. ….. 6216 Сарыханов Г. ….. 6269 Сафаров Дж. ….. 6345, 6391, 6478 Сафаров Э. …… 6514 Сеидов Т. ….. 6518 Сеидова С. ….. 6584 Сулаберидзе И. ….. 6466 Сулейманова С. ….. 6708 Султанов Э. ….. 6229, 6234, 6235, 6236, 6237, 6238, 6606, 6649, 6651 Султанова Г. …. 6565, 6696, 6713

Т Тагиева С. ….. 6393 Тагирджанов А.Т. ….. 6664, 6670, 6680 Талыбзаде К.А. ….. 6298, 6432, 6443, 6444, 6445, 6496, 6671, 6750 Талыбов В. ….. 6511 Татулов Г. ….. 6246, 6250 Теймуров М. ….. 6498 Тельмангызы Н. ….. 6735 Тохадзе-Решетникова Н. ….. 6395 Третьякова А. ….. 6528 Третьякова В. ….. 6728

Х Хандан Дж. ….. 6346, 6397, 6684

У Умудлу И. ….. 6544, 6714

Ш Шагинян М. ….. 6265, 6266, 6287 Шахбазова Н. ….. 6566 Шамси-заде И. ….. 6482 Шамсизаде Н. ….. 6497 Шариф А. ….. 6211, 6212, 6240, 6249, 6255, 6256, 6257, 6258, 6270, 6281, 6282, 6295, 6313, 6317, 6319, 6329, 6334, 6399, 6400, 6401, 6402, 6403, 6404, 6405, 6433, 6434, 6498, 6657, 6659, 6676, 6685, 6740, 6741 Шахбазова Н. ….. 6729 746 BİBLİOQRAFİYA

Ширван Ю. ….. 6435 Шукюров С. ….. 6436

Э Эфендиев В. ….. 6406 Эфендиев З. …… 6677 Эфендиев П. ….. 6673

Ю Юдкевич Л. ….. 6304 Юсифов Ю...... 6752 Юсифова Х.Р...... 6774

Алфавитный указатель переводчиков

Ахундова Э. ….. 6220, 6223 Айлисли А...... 6155 Алиев А...... 6144 Везирова Э. ….. 6217 Гусейнзаде М. ….. 6527 Гусейнов Ч...... 6137, 6144, 6183 Заманов А...... 6142 Кормушина Т. ….. 6214 Лебедев Л...... 6147 Лебединский Ю...... 6133 Мамедзаде С...... 6137, 6175 Минасазов Г. ….. 6160 Мирьяхяев М. ….. 6299 Мустафазаде А. ….. 6205, 6217 Назим А...... 6128 Печенов И...... 6137, 6144 , 6172, 6174, 6177, 6491, 6694 Портнова В. ….. 6215 Теймуров М...... 6154 Шариф А...... 6128, 6129, 6130, 6131, 6132, 6134, 6136, 6137, 6140, 6142, 6143, 6146, 6147, 6150, 6154, 6155, 6165, 6166, 6167, 6169, 6171, 6176, 6182, 6202 Юдкевич Л...... 6137, 6172, 6174

747 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Digər xarici dillərdə

Kitablarının əlifba göstəricisi

Alman dilində Die toten ..... 6776, 6770

Bolqar dilində Избрани произведения ..... 6782 По щенската кутия ..... 6780

Ərəb dilində Poçt qutusu .....6785 Saqqallı uşaq...... 6784

Fars dilində Ölülər ..... 6791

Fransız dilində Le boite aux ..... 6799

Gürcü dilində Buz .....6804 Poçt qutusu ..... 6805 Ölülər ..... 6803

Litva dilində Nerimas: Apsakymai ir pjese ..... 6825

Macar dilində Valogatott novellak ..... 6827

Özbək dilində Poçt qutusu ..... 6830

Serb dilində Изабрана дела: у два тома ..... 6832

748 BİBLİOQRAFİYA

Tacik dilində Куттии почта ..... 6833

Türk dilində Danabaş köyünün hikayeleri .....6854

Əsərlərinin əlifba göstəricisi

Bolqar dilində Безпокойство /пре. Лилия Йорданова..... 6782 Брадатото дете / пре. Чийдем Алиосманова..... 6782 Бръснарят / пре. Чийдем Алиосманова..... 6782 Може би ще ги върнат / пре. Жанет Николаева..... 6782 Молла Фазлали /пре. София Шигаева-Митреска..... 6782 Периодът на «Молла Насреддин»..... 6782 По щенската кутия ..... 6780 Пощенската кутия / пре.: София Шигаева-Митреска..... 6782 Представление «Стафиди» / пре.: Айсун Юмер..... 6782 Уста Зейнал /пре.: Алпер Емурлов..... 6782

Ərəb dilində Poçt qutusu .....6785 Saqqallı uşaq...... 6784

Fars dilində Ölülər ..... 6791

Fransız dilində Le boite aux ..... 6799

Gürcü dilində Buz .....6807 Danabaş kəndinin məktəbi ..... 6808 Dəllək ..... 6809 Poçt qutusu ..... 6810 Ölülər ..... 6806 Saqqallı uşaq ..... 6811

749 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Litva dilində Nerimas: Apsakymai ir pjese ..... 6825

Macar dilində Valogatott novellak ..... 6827

Özbək dilində Ölülər ..... 6829

Türk dilində Belki de qaytardılar ..... 6839 Ölüler ..... 6838

Digər xarici dillərdə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi

Alman dilində Dshäfär M...... 6775 Dshafarow D...... 6775, 6778 Gamsalijewa B...... 6778 Habibbayli İ ..... 6777

Bolqar dilində Станкова Д. /сост. …..6780 Трайкоав Е. …..6782 ХабиббайлиИ...... 6781, 6782 Шигаева С. /пер. ….. 6782

Çex dilində Slovnikspisovatelu…… 6783

Ərəb dilində Həbibbəyli İ...... 6786, 6787, 6788, 6789, 6790

Fars dilində Həbibbəyli İ...... 6794, 6796, 6797 Sərdarniya S...... 6795 Zamanov A...... 6792, 6793

750 BİBLİOQRAFİYA

Fransız dilində Cafarli İ...... 6802 Chirvanzadé M. /trd...... 6798 Djafar M ..... 6798 Godja H. /trd...... 6800 Habibbeyly, İ...... 6800, 6801 İbraguimov M. /ed...... 6799

Gürcü dilində Abaşidze M. /tərc...... 6803 Buksaev Ş. /rəss...... 6804 Canaşina H. /tərc...... 6808, 6811 Eradze L.. /tərc...... 6804, 6807, 6809, 6810 Əliyeva D. /tərc...... 6804 Həbibbəyli İ...... 6813 Məmmədoğlu M. . /red...... 6805 Mirzəoğlu A. /tərc...... 6805 Ratiani İ. /red...... 6805 Şərif Ə...... 6812 Yaşağaşvili N. . /red...... 6805

İngilis dilində Habibbayli İ...... 6817, 6818, 6820, 6821 Husseynli N...... 6816 Ibragimov M. /edt...... 6815 Jabbarli N. /edt...... 6823 Jafar M...... 6814 Khan M...... 6823 Qasemi İ...... 6822 Mamedova K. /edt...... 6819 Nasibova K. /trl...... 6823 Rahimov İ. /trl...... 6814 Sokolova K. /edt...... 6814

İspan dilində Dzhafar M...... 6824

751 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Litva dilində Aleksaite İ /vert .....6825 Azimzade A. / ill...... 6825 Elturanas/ ill...... 6825 Gamzajevas M./vert .....6825 Habibeili İ. / str...... 6825,6826 Smerlingas O. / ill...... 6825

Macar dilində Hebibbeyli İ. /öss...... 6827, 6828 Maria K. /ford...... 6827, 6828

Özbək dilində Balbabayev H. /sözardı ..... 6831 Həbibbəyli İ. /ön söz ...... 6830, 6831 Kəngərli Q. /red...... 6831 Usmon Koçkor /tərc. ....6830, 6831

Serb dilində Марковиh A. /уред...... 6832 Полиh H. /прев...... 6832

Tatar dilində Başkurov R...... 6834

Türk dilində Həbibbəyli İ...... 6840, 6841, 6842, 6843, 6844, 6846,6847, 6948, 6849, 6950, 6951, 6853 Kekilli M. /edt...... 6854 Memmedzade H...... 6837, 6845 Məmmədova C...... 6855 Şen Y. /çev...... 6854 Yurtsevər A ..... 6836

Ukrayna dilində Бiннатова В. /перекл. ….. 6856 Габıббейлıİ...... 6856 Мадатлi E. /ред. …..6856

752 BİBLİOQRAFİYA

Urdu dilində Həbibbəyli İ. ….. 6857

Erməni dilində Seyidov M. ….. 6859 Şərif Ə…… 6858

753 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

MÜNDƏRİCAT

Cəlil Məmmədquluzadənin 150 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı...... 7 Order of the President of the Republic of Azerbaijan on celebrating the 150th anniversary of Jalil Mammadguluzadeh...... 8 Распоряжение Президента Азербайджанской Республики О проведении 150-летнего юбилея Джалила Мамедкулизаде ...... 9 Göstərici haqqında ...... 10 About the index ...... 11 Об указателе...... 12 Həbibbəyli İsa. Böyük Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadə...... 14 Cəlil Məmmədquluzadənin həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri ...... 26 Main dates of Jalil Mammadguluzadeh’s life and creativity ...... 38 Основные даты жизни и деятельности Джалила Мамедкулизаде...... 51 Görkəmli şəxsiyyətlər Cəlil Məmmədquluzadə haqqında ...... 64 Cəlil Məmmədquluzadənin müdrik kəlamları ...... 78

I HİSSƏ – ƏSƏRLƏRİ Kitabları ...... 82 Kitablarda, dövri mətbuatda və məcmuələrdə çap olunan əsərləri Dram əsərləri ...... 127 Hekayə və povestləri ...... 131 Felyetonları ...... 139 Elmi-publisistik məqalələri ...... 256 Şeirləri ...... 273 Tərcümələri ...... 280

II HİSSƏ – CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ HAQQINDA Kitablar 1. Həyat və yaradıcılığı haqqında...... 281 2. Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı...... 307 Cəlil Məmmədquluzadə haqqında kitablarda...... 318 Dərsliklərdə, məcmuələrdə və dövri mətbuatda haqqında nəşr olunmuş məqalələr Ümumi xarakterli materiallar ...... 329

754 BİBLİOQRAFİYA

Dramları və səhnəyə qoyulmuş əsərləri haqqında ...... 433 Nəsr yaradıcılığı haqqında ...... 461 Cəlil Məmmədquluzadə və “Molla Nəsrəddin” jurnalı ...... 480 Cəlil Məmmədquluzadə haqqında xatirələr ...... 534 Dissertasiyalar və avtoreferatlar ...... 542

RUS DİLİNDƏ Известные личности о Джалиле Мамедкулузаде ...... 558 Произведения Книги ...... 563 Произведения опубликованные в сборниках и периодических изданиях ...... 572 Статьи, опубликованные в сборниках и периодических изданиях ...... 575 О жизни и творчестве Джалила Мамедкулузаде Книги ...... 577 Статьи, опубликованные в сборниках и периодической печати ...... 581 Джалил Мамедкулизаде и журнал «Молла Насреддин» ...... 613 Авторефераты и диссертации ...... 627

DİGƏR XARİCİ DİLLƏRDƏ Alman dilində ...... 633 Bolqar dilində ...... 633 Çex dilində ...... 634 Ərəb dilində ...... 634 Fars dilində ...... 635 Fransız dilində ...... 636 Gürcü dilində ...... 636 İngilis dilində ...... 637 İspan dilində ...... 639 Litva dilində ...... 639 Macar dilində ...... 639 Özbək dilində ...... 639 Serb dilində ...... 640 Tacik dilində ...... 640 Tatar dilində ...... 640 Türk dilində ...... 640 Ukrayna dilində ...... 642

755 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Urdu dilində ...... 643 Erməni dilində ...... 643 Cəlil Məmmədquluzadə dünya kitabxanalarında ...... 344

ƏLAVƏLƏR Cəlil Məmmədquluzadənin dövri mətbuatda işlətdiyi imzalar ...... 654

KÖMƏKÇİ GÖSTƏRİCİLƏR Əsərlərinin əlifba göstəricisi Kitablarının əlifba göstəricisi ...... 664 Dram əsərlərinin əlifba göstəricisi ...... 665 Nəsr əsərlərinin əliba gösrəricisi ...... 665 Məqalələrinin əlifba göstəricisi ...... 690 Şerlərinin əlifba göstəricisi ...... 695 Cəlil Məmmədquluzadənin tərcümə etdiyi əsərlərin əlifba göstəricisi ...... 696 Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi ...... 697

Алфавитный указатель произведений Алфавитный указатель книг ...... 732 Алфавитный указатель прозаических произведений ...... 732 Алфавитный указатель авторов писавших о Джалиле Мамедкулизаде ...... 739 Алфавитный указатель переводчиков ...... 747

Digər xarici dillərdə Kitablarının əlifba göstəricisi ...... 748 Əsərlərinin əlifba göstəricisi ...... 749 Digər xarici dillərdə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi ...... 750

756 BİBLİOQRAFİYA

Qeyd üçün

757 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Qeyd üçün

758 BİBLİOQRAFİYA

Cəlil Məmmədquluzadə

(Cəlil Məmmədqulu Məşədi Hüseynqulu oğlu Məmmədquluzadə)

Biblioqrafiya

Korrektor: Aygül Əliyeva

Çapa imzalanmışdır: 11.11.2019 Sifariş № 33 Tiraj: 300 Pulsuz

759 CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ

Mətbəənin direktoru: Elman Qasımov Dizayner: Mətanət Əliqızı

Formatı 70x100 1/16. Həcmi 47,5 ç.v. Sifariş № 73 “Zərdabi-Nəşr” MMC Nəşriyyat Poliqrafiya müəssisəsi  iş (012) 498-79-62, mob. (050; 070) 344 76 01 e-mail: [email protected]

760