DOCSLIB.ORG

Na Vijfenzestig Jaar

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Na Vijfenzestig Jaar Na Vijfenzestig Jaar J Th DE SMIDT Hoogleraar Oudvaderlands Recht, Rijksuniversiteit te Leiden 20 NA VIJFENZESTIG JAAR Na Vijfenzestig Jaar J Th DE SMIDT Paul van Warmelo moet ongeveer vijf jaar oud geweest zijn toen, nu vijf en zestig jaar geleden, E.M . Meijers een overzicht gaf van de “Uitgegeven en onuitgegeven rechtspraak van den Hoogen Raad en van het Hof van Holland, Zeeland en Westfries- land”.1 Wat is er tussen toen en nu door de twee generaties tot stand gebracht en hoe is het met onze prioriteiten voor de toekomst gesteld? “De belangrijkste hulpbron om het recht van een bepaald tijdperk te leeren kennen is steeds de rechtspraak”, aldus Meijers (p. 3). Vandaag de dag voor een rechtshistori­ cus iets vanzelfsprekends; in 1919 een klaroenstoot, die de rechtshistorische schare toch maar langzaam in beweging bracht.2 Meijers behandelt hetgeen in het verleden aan uitspraken van Hof en Hoge Raad in extenso is gepubliceerd — waarvan de uitgave van Naeranus anno 1662 wel de be­ kendste is - en hetgeen in becommentarieerde vorm is uitgebracht, waarbij de na­ men Neostadius, Coren, Loenius, Van Bijnkershoek en Duyck om de voorrang strijden. Daarnaast bespreekt hij wat uit de archieven gepubliceerd zou moeten wor­ den en wat er aan juridische manuscripten voorhanden en verdwenen is. In zijn ar­ tikel werkt Meijers naar een climax toe, die wordt gevormd door de spectaculaire vondst van de Observationes Tumultuariae van Van Bijnkershoek en Pauw. De pub- likatie daarvan kon op gang komen “dankzij een belangrijke subsidie van het Zuid- Afrikaanse gemeenebest en de medewerking van Prof. Bodenstein voor het redac­ tioneel gedeelte” (p. 19). Dankzij de inspanning van velen konden de meer dan 5.000 becommentarieerde uitspraken van de Hoge Raad worden gepubliceerd en toeganke­ lijk gemaakt. In 1972 verscheen het laatste deel van Pauws Observationes, in 1982 nog Paul van Warmelo’s “annotationes” terwijl wij zijn “observationes selectae” nog 1. Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis I (1919), 400-421. Ook opgenomen in E. M. Meijers, Etudes d’histoire du droit, Leyde (1973) II, 3-20. Er wordt in de tekst verwezen naar de paginering van deze door R. Feenstra verzorgde heruitgave. 2. Eeuwfeestcongres van de Stichting tot uitgaaf der bronnen van het oud-vaderlandse recht ' Publice­ ren en profiteren van rechtsbronnen” in Verslagen en Mededelingen OVR Nieuwe Reeks 2 (1980), 143 pp. De Smidt 21 tegemoet zien.3 Dankzij al deze observationes zijn wij over de rechtspraak van de Hoge Raad over de járen 1704-1787 op unieke wijze geïnformeerd. Meijers memoreerde nog een manuscript, waarvan de publikatie “een belangrijke verrijking van ons bronnenmateriaal” zou betekenen (p. 13). Bedoeld is het hand­ schrift van Pieter Ockers, waarin 106 uitspraken van het Hof uit de periode 1656-1669 en 58 van de Hoge Raad uit 1669-1678 zijn verwerkt. Dr. Heleen Gall heeft deze ver­ rij kingsactie voor haar rekening genomen. Met betrekking tot de archieven van het Hof, was Meijers van mening dat “voor alles” de oudste memorialen van 1428 tot 1447 gepubliceerd moeten worden (p. 9). Hij voegde ook hier de daad bij het woord. Samen met A. S. de Blécourt maakte hij in 1929 de drie alleroudste delen toegankelijk. Dat waren drie van de dertien memo­ rialen die op naam van de griffier Jan Rosa staan. In de zestiger járen heb ik de eerste stenen gelegd voor de uitgave van de resterende tien delen. Dankzij de hulp van velen verschenen in 1982 de memorialen IV, V en VI. In 1985 en 1986 zullen de resterende delen het licht zien.4 Eindelijk zal dan het werk van Van Bijnkershoek en Pauw en dat van Jan Rosa volgens het plan-Meijers toegankelijk zijn geworden: oude schulden zijn voldaan; enkele witte vlekken op de rechtshistorische kaart zijn opgevuld. Zijn er nog witte vlekken, zijn er nog raadsels die opgelost moeten worden? In bij­ gaand overzicht is getracht visueel aan te geven welke perioden toegankelijk zijn gemaakt. De kolom van het Hof van Holland vangt aan met het jaar 1428, het begin van de Memorialen Rosa, de oudste archivalia van het Hof van Holland. De Hoge Raad- kolom begint pas in 1582, omdat in dat jaar de opvolger van de Grote Raad van Mechelen zijn werkzaamheden in het Noorden startte. Vanaf 1470 is de rechtspraak van de Grote Raad in het archief bewaard gebleven. Gezien de bekende nauwe relaties tussen de colleges hoort de Grote Raad ook in dit overzicht thuis.5 Als einddatum is 1795 aangehouden omdat de periode 1795-1838 een aparte bestudering verdient. Voor na 1838 mag ik verwijzen naar de “Guide to foreign legal materials” (1968). “Part n. Repositories of the law” by L.E. van Hoik. De getallen tussen haakjes geven het aantal zaken aan. Daarover valt te twisten, omdat er zaken zijn zonder datum, uitspraken waarvan de instantie niet is vermeld en beslissingen die meer het karakter van een resolutie dan van een sententie hebben. Bij Rosa is dan ook geen getal vermeld; bij Neostadius zijn de leenhof-zaken buiten beschouwing gelaten, maar zijn de 23 uitspraken over de huwelijkse voorwaarden bij de in totaal 129 Hoge Raad-zaken geteld. Bij de Grote Raad is geen melding gemaakt 3. Registers op die Observationes Tumultuariae van Comelis van Bijnkershoek en van Willem Pauw saamgestel deur Paul van Warmelo [Pretoria, 1982], 4. Memorialen van het Hof (den Raad) van Holland, Zeeland en West-Friesland van den secretaris Jan Rosa. Delen I, II en III. Uitgegeven en van inleiding voorzien door A S. de Blécourt en E. M. Meijers. Rechtshistorisch Instituut Leiden, serie I, nr. 1 (1929); Delen IV, V en VI. Uitgegeven door R. W. G. Lombarts, Paula C. M. Schölvinck, J.Th. de Smidt, H. W. van Soest. Rechtshistorisch In­ stituut Leiden, Serie I, nr. 4 (1982). 5. Th. A. Ariëns, 400 jaar Hoge Raad, Advocatenblad 1982, pp. 354-369. “ Die Hoge Raad was als appèl-college voor sententies van het Hof van Holland, Zeeland en West-Friesland ... de opvolger van de Grote Raad van Mechelen ...” p. 354. 22 NA VIJFENZESTIG JAAR 1lt28 1462 1500 50 1600 50 1700 50 1800 1839 De Smidt 23 van de Hollandse zaken die bij Nicolaas Everaerts en bij Christinaeus te vinden zijn, terwijl de sententies van de Grote Raad die bij Neostadius en Naeranus gedrukt zijn evenmin in het schema zijn verwerkt. Het overzicht heeft geen andere pretentie dan zichtbaar te maken welke perioden in het grijze en minder grijze verleden ontgonnen en bewerkt of in bewerking zijn. Wanneer men nu na vier eeuwen rechtspraak en bewerking terugziet, dan rijst het praktische probleem dat onze oude auteurs achter de horizon zijn verdwenen en niet meer in de boekhandel verkrijgbaar zijn. Veel oude boekwerken zijn even moeilijk toegankelijk geworden als de ongedrukte stukken in de archieven. Bij het opstellen van een programma dat de oude rechtspraak toegankelijk wil maken, dient met deze ontwikkeling rekening gehouden te worden. Op initiatief van Paul van Warmelo is een heruitgave van de verzameling van Neostadius “De pactis antenuptialibus” persklaar gemaakt. De Latijnse editie van 1644 is fotografisch gereproduceerd op de linkerpagina terwijl een Engelse vertaling op de rechterpagina is opgenomen. Alle verwijzingen naar de bronnen zijn op moderne wijze aangegeven. Voor zover die in het archief te vinden waren zijn ook de originele sententies en de raadkamer verslagen aan de uitgave toegevoegd. Van de 23 sententies konden er aldaar 14 worden thuis gebracht. Mocht deze formule in goede aarde vallen, dan zouden ook de andere deci- siën van Neostadius op een zelfde wijze kunnen worden bewerkt. Of een fotografische heruitgave van Coren, Duyck of Loenius verantwoord is, kan gezien de omvang van die werken, worden betwijfeld. Meer behoefte lijkt mij te bestaan aan een bundel van de 100 meest geciteerde arresten op het terrein van het Romeins Hol­ landse privaatrecht. Behalve de gedrukte versie, waarnaar in de literatuur wordt ver­ wezen, zou mijns inziens ook hetgeen het archief van Hof, Grote Raad of Hoge Raad aan wetenswaardigs met betrekking tot de desbetreffende zaak oplevert, gepubliceerd moeten worden. Uiteraard dienen de plaatsen waar en het verband waarin de uit­ spraak geciteerd wordt, te worden vermeld. Een moeilijkheid bij de opsporing van het honderdtal is, dat Simon van Groenewegen in zijn aantekeningen op de Inleidinge en Simon van Leeuwen in zijn Rooms Hollands Regt herhaaldelijk naar rechtspraak verwijzen die niet gepubliceerd is. De beide Simons zijn zó gezaghebbend, dat ook die ongepubliceerde uitspraken wel tot het populaire honderdtal gerekend zouden moeten worden. Als voorbeeld geef ik de casus van de baljuw van Delfland die de goederen van een zelfmoordenaar verbeurd verklaard had, hetgeen alleen dan had mogen gebeuren wanneer de zelfmoord bewust en opzettelijk zou zijn geschied. Het Hof van Holland veroordeelde dan ook bij sententie van 30 september 1616 de baljuw Jhr. Aalbrecht Storm van Wena aan de kinderen Zuydervliet alles te restitueren wat hij zonder recht tot zich had genomen. Simon van Groenewegen noemt deze sententie in zijn aantekening op de Inleidinge van Hugo de Groot, 2.1.44. Simon van Leeuwen noemt in zijn Paratitula (p. 320) dezelfde uitspraak en ook Scheltinga memoreert de casus in zijn college over de Groot’s Inleidinge ad 2.1.44. Hij noemt de casus zelfs twee maal op één en dezelfde pagina. Eerst als een voorbeeld door Groenewegen aan­ gehaald en daarna met de vermelding dat “in aantekeningen van goeder hand” wordt gezegd dat de baljuw ook moest restitueren “al ’t gene hij ter oorzake van dit feit [de 24 NA VIJFENZESTIG JAAR zelfmoord] dezelve erfgenamen had afgeperst” (II p. 8).6 Uit de sententie die bij mijn weten nergens is gepubliceerd, blijkt het de moeder te zijn die zich heeft “verhangen ... alleenlick uuyt phrenesie ofte andersints deur mistroosticheyt ende verdriet”.
Load more

Recommended publications
  • Francia – Forschungen Zur Westeuropäischen Geschichte Bd
    Francia – Forschungen zur westeuropäischen Geschichte Bd. 35 2008 Copyright Das Digitalisat wird Ihnen von perspectivia.net, der Online- Publikationsplattform der Stiftung Deutsche Geisteswissenschaftliche Institute im Ausland (DGIA), zur Verfügung gestellt. Bitte beachten Sie, dass das Digitalisat urheberrechtlich geschützt ist. Erlaubt ist aber das Lesen, das Ausdrucken des Textes, das Herunterladen, das Speichern der Daten auf einem eigenen Datenträger soweit die vorgenannten Handlungen ausschließlich zu privaten und nicht-kommerziellen Zwecken erfolgen. Eine darüber hinausgehende unerlaubte Verwendung, Reproduktion oder Weitergabe einzelner Inhalte oder Bilder können sowohl zivil- als auch strafrechtlich verfolgt werden. Frederik Buylaert THE »VAN BOSCHUYSEN AFFAIR« IN LEYDEN Conflicts between Elite Networks in Late Medieval Holland1 Introduction The 1480s were a turbulent age in the city of Leyden in the county of Holland. In 1481 the city, which was controlled by the so-called Cod faction (Kabeljauwen), was briefly taken over by its opponents, the so-called Hooks (Hoeken). The city was again put in the hands of the Cods soon enough, but in 1486 the urban elite was again startled by another crisis. This disturbance was caused by the prominent Leyden nobleman Willem van Boschuysen, nicknamed »the Younger«. He was appointed sheriff (schout) of Leyden by the sovereign after the death of his predecessor, sheriff Adriaan van Zwieten, in August 1486. The sheriff of Leyden was an important figure. As local representative of sovereign authority, he also held a permanent place in the municipal authority of Leyden. The sheriff was not only involved in day-to-day government and ordinary city council jurisdiction, but also wielded high judicial power in the city.
    [Show full text]
  • Walking in the Hague
    EN Walking in The Hague NINE CENTURIES OF HAGUE ARCHITECTURE A walking tour along historic and modern buildings in The Hague www.denhaag.com 1 Walking in The Hague Nine centuries of Hague architecture Welcome to The Hague. For over 400 years now, the city has been the seat of the Dutch government. Since 1981, it is a royal city again and a city of peace and justice. The Hague is more than 750 years old and has, over the last century-and-a-half, developed into a large urban conglomerate, with a great deal of activity, cultural facilities and first-rate shops. From a town of 75,000 inhabitants in 1850, The Hague has grown into the third largest city of the Netherlands with almost 500,000 inhabitants. Owing to this late but explosive growth, The Hague has very striking architecture from the 19th th and 20 century. The Hague Convention and Visitors Bureau has From 1900, the well-known architect H.P. Berlage created an interesting walk especially for lovers of (1856-1934) made his mark on the city. His brick architecture. You begin this walk of about two-and- buildings are sober in character; the decorations a-half hours on Hofweg, indicated on the map by a have been made subordinate to the architecture. We advise you to follow the route on the map. After Berlage, the architects of De Stijl and the New Of course, you can always take a break during your Realism strove for taut and functional architecture. walk for a visit to a museum or a nice cup of coffee.
    [Show full text]
  • UCLA Electronic Theses and Dissertations
    UCLA UCLA Electronic Theses and Dissertations Title Righteous Citizens: The Lynching of Johan and Cornelis DeWitt,The Hague, Collective Violens, and the Myth of Tolerance in the Dutch Golden Age, 1650-1672 Permalink https://escholarship.org/uc/item/2636q95m Author DeSanto, Ingrid Frederika Publication Date 2018 Peer reviewed|Thesis/dissertation eScholarship.org Powered by the California Digital Library University of California UNIVERSITY OF CALIFORNIA Los Angeles Righteous Citizens: The Lynching of Johan and Cornelis DeWitt, The Hague, Collective Violence, and the Myth of Tolerance in the Dutch Golden Age, 1650-1672. A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree Doctor of Philosophy in History by Ingrid Frederika DeSanto 2018 ABSTRACT OF DISSERTATION Righteous Citizens: The Lynching of Johan and Cornelis DeWitt, The Hague, Collective Violence, and the Myth of Tolerance in the Dutch Golden Age, 1650-1672 by Ingrid Frederika DeSanto Doctor of Philosophy in History University of California, Los Angeles Professor Margaret C Jacob, Chair In The Hague, on August 20 th , 1672, the Grand Pensionary of Holland, Johan DeWitt and his brother Cornelis DeWitt were publicly killed, their bodies mutilated and hanged by the populace of the city. This dissertation argues that this massacre remains such an unique event in Dutch history, that it needs thorough investigation. Historians have focused on short-term political causes for the eruption of violence on the brothers’ fatal day. This work contributes to the existing historiography by uncovering more long-term political and social undercurrents in Dutch society. In doing so, issues that may have been overlooked previously are taken into consideration as well.
    [Show full text]
  • Maiestas in the Dutch Republic
    Maiestas in the Dutch Republic The law of treason and the conceptualisation of state authority in the Dutch Republic from the Act of Abjuration to the expiration of the Twelve Years’ Truce (1581 – 1621) Wessel Willem Peter Damen 315792 Master Thesis Early Modern Intellectual History Erasmus University Rotterdam Supervisor: Em. Prof. Dr. L. Winkel Brussels, March 2017 Contents Part I – Introduction and Historiography 2 1. Introduction 3 2. State of the art & theory 5 Part II - Reconstructing the legal framework of treason 15 3. Roman law 17 4. The constitution of the Dutch Republic 23 5. Statutory law of treason 33 6. Summary of the reconstructed legal framework 43 Part III – Five cases of treason 45 7. Cornelis de Hooghe (1583) 47 8. Jacob Spensis (1601) 51 9. Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot, and Rombout Hogerbeets (1619) 54 10. Jacob Mom, Adriaen van Eynthouts, and Elbert van Botbergen (1621) 67 11. Reynhart van Tijtfort, Rempts ten Ham, and Jorjen Stuyver (1621) 73 12. Summary of the case studies 78 13. Conclusion 84 Bibliography 86 - 1 - Part I Introduction and Historiography Allegory depicting Atlas, Kronos and Historia. Title page to: N. Gueudeville, Le Nouveau Theatre du Monde (Leyden 1713). Print by François van Bleyswijck. Rijksmuseum RP-P-BI-1234. - 2 - Chapter 1: Introduction Waiting for the metro to arrive one summer night in Rotterdam, a line of graffiti sprayed on one of the walls of the tunnel caught my eye. “Question all Authority” – it read in giant red letters. Just below it, this time in black, there was a written response: “Why?”.
    [Show full text]
  • 'A Vile and Scandalous Ditty': Popular Song And
    CHAPTER NINE ‘A VILE AND SCANDALOUS DITTY’: POPULAR SONG AND PUBLIC OPINION IN A SEVENTEENTH-CENTURY DUTCH VILLAGE CONFLICT Joke Spaans A popular song was heard in the taverns in and around Alphen dur- ing the Hazerswoude Fair in October 1686. Carpenters at work at the Gouda Lock, halfway between Alphen and Hazerswoude, sang it as a shanty. Its lyrics, set to a catchy tune, commented upon a local con- flict. Indicated by nicknames and oblique references, impossible for us to decode, but undoubtedly easily identifiable to singers and listen- ers, local worthies were subjected to sharp criticism. According to the song, seventeen couplets long, those responsible for the church, and from whom integrity was most required, had seriously disturbed the peace in Alphen. It purported that one of them, called Oudshoorn, had been infamously banished, that among them was a brewer who had left nearby Leiden in shame after a bankruptcy, and that others were publicly known as fraudulent, quarrelsome, drunk and disorderly. The venom of the text was in the last two couplets. Here a Justice Roosen- boom, probably Huybert Roosenboom, a member of the Supreme Court of Holland and Zeeland,1 was accused of rousing the rabble that had lynched Johan and Cornelis de Witt—the Grand Pensionary of Holland and his brother, a naval hero—at the square called the Green Sward in The Hague, in 1672. These last couplets in particular seri- ously offended the authorities, and earned our song the epithet ‘a vile and scandalous ditty’.2 The song belongs to a broad and evanescent genre of popular verse that accompanied sensational events in the early modern period.
    [Show full text]
  • Civil Litigation and Jura Novit Curia
    RECENT CASES 531 munity of property. The claim attaches to the husband in his personal capacity, and the wife, having suffered no loss in this regard, has no concurrent action. P Q R BOBERG CIVIL LITIGATION AND JURA Novrr CURIA The recent case of Director of Hospital Services v Mistry 1979 (1) SA 626 (A) reaffirmed a basic principle of our law that, in civil litigation at least, a court should confine its inquiries to the facts placed before it and not resolve the dispute on the basis of issues that had not been raised by the parties. The purpose of this note is to consider whether this principle applies, not only to factual issues, but also to propo- sitions of law, and, in doing so, to investigate whether and to what extent the Continental doctrine of jura novit curia is a part of, and appropriate to, our system of civil procedure. The essential facts in Mistry's case were as follows: M had been suspended from his duties at a hospital by the Director of Hospital Services, as a result of a charge being laid against M of a criminal offence arising out of his employment. After a delay in prosecution of six months, M had instituted proceedings on notice of motion in the Transvaal Provincial Division for his reinstatement on the hospital staff, as well as for certain ancillary relief. The basis of his application was that the respondent (the Director) had delayed unreasonably in assisting the prosecution to be brought against M. After the respondent had delivered his opposing and supporting affidavits, there was a further delay of two months before M filed his replying affidavit; the case was set down for hearing only a further three weeks later.
    [Show full text]
  • Heerloese Knechten’: Unemployed Soldiers As a Security Threat in the Sixteenth-Century Netherlands
    Early Modern Low Countries 4 (2020) 1, pp. 58-81 - eISSN: 2543-1587 58 ‘Heerloese knechten’: Unemployed Soldiers as a Security Threat in the Sixteenth-Century Netherlands Erik Swart Erik Swart completed his PhD at the University of Amsterdam in 2006. He subsequently lectured at that university and at Utrecht University. In 2007-2008 he was a Postdoctoral Fellow at Antwerp University. He is currently a postdoctoral researcher at the Justus- Liebig-University in Giessen within the dfg Collaborative Research Centre/Transregio 138 ‘Dynamics of Security. Types of Securitization from a Historical Perspective’. His main interest is in the history of the sixteenth- and seventeenth-century Netherlands from a comparative and international perspective. Among his recent publications is ‘Defeat, honour and the news. The case of Breda (1625) and the Dutch Republic’, European History Quarterly 46 (2016) 6-26. Abstract The sixteenth century saw increasing problems with disbanded, unemployed soldiers (‘heerloese knechten’) in Europe. In the Holy Roman Empire they had by the middle of the century come to be regarded as the primary threat to the Eternal Public Peace (Landfrieden). This article looks at why and how unemployed soldiers became a security threat in the sixteenth-century Netherlands. It does so by analysing the developing dis- course on this topic and the measures taken to combat the threat in comparison with the Empire. In practice both the Netherlands and the Empire developed a collective secu- rity regime, which depended on cooperation to maintain the peace against threats like unemployed soldiers. There is, however, no contradiction here with rulers extending their grip on their territories.
    [Show full text]
  • Foundations of Law
    Grahamstown • 6140 • South Africa FACULTY OF LAW • Tel: (046) 603 8427/8 • Fax: (046) 6228960 Web Page: http://www.ru.ac.za/academic/faculties/law FOUNDATIONS OF LAW Mrs E. Davies E-mail: [email protected] 2019 1 SOURCES OF LAW 1. COMMON LAW Roman Law XII Tables Praetorian Edict Aedilitian Remedies Justinian’s Codification Canon Law Glossators/Commentators Reception of Roman Law in the Netherlands Roman Dutch Law English Law South African Common Law 2. CONSTITUTION D Kleyn & F Viljoen Beginner’s Guide for Law Students 5ed (2018), Juta: Cape Town 156 – 181 (chapter 5) T Humby, (ed) et al Introduction to Law and Legal Skills in South Africa (2012), Oxford University Press: Cape Town 21 - 44 Meintjies – Van der Walt et al Introduction to South African Law: Fresh Perspectives 2nd edition, (2011) Heineman: Cape Town (chapter 3) 3. LEGISLATION D Kleyn & F Viljoen Beginner’s Guide for Law Students 5ed (2018), Juta: Cape Town 60 - 82 T Humby, (ed) et al Introduction to Law and Legal Skills in South Africa (2012), Oxford University Press: Cape Town 169 – 184 4. JUDICIAL PRECEDENT D Kleyn & F Viljoen Beginner’s Guide for Law Students 5ed (2018), Juta: Cape Town 82 - 121 5. CUSTOM D Kleyn & F Viljoen Beginner’s Guide for Law Students 5ed (2018), Juta: Cape Town 122 – 124 L. Du Plessis An Introduction to Law 3rd ed (1999), Juta: Cape Town 237 - 239 WJ Hosten An Introduction to South African Law & Legal Theory 2nd ed (1995) (revised reprinted 2008), Lexis Nexis, Durban 486 - 491 2 6. INDIGENOUS LAW D Kleyn & F Viljoen Beginner’s Guide for Law Students 5ed (2018), Juta: Cape Town 124 - 129 L.
    [Show full text]
  • De Hoge Raad Der Nederlanden: Over Oude Instituten Die Voorafgingen1
    De Hoge Raad der Nederlanden: over oude instituten die voorafgingen1 Joost Pikkemaat De oprichting van de Hoge Raad der Nederlanden, op 1 oktober 1838, tegelijk met de invoering van een geheel nieuwe rechterlijke organisatie voor Neder­ land, kon niet als een absolute noviteit worden bestempeld, noch in organisa­ torisch opzicht noch wat personele bezetting betrof. Reeds drie jaar tevoren was op 28 april 1835 de Wet op de regterlijke organisatie en het beleid der justitie (Stb. 1835, 10) afgekondigd. Deze wet, die op 1 oktober 1838 245 in werking trad, was een herziening van de op 18 april 1827 aangenomen Wet op de zamenstelling der Regterlijke magt en het beleid der justitie (Stb. 1827, 20) die op 1 februari 1831 van kracht had moeten worden. De invoering van een nieuwe rechterlijke organisatie voor de destijds in één staat verenigde noordelijke en zuidelijke Nederlanden werd opgeschort door de onafhankelijkheidsbeweging in het huidige België. Dat onafhankelijkheidsstreven nam een zichtbare aan­ vang op 25 augustus 1830, bij gelegenheid van de opera­uitvoering ‘La muette de Portici’2 in de Muntschouwburg te Brussel. De stichting van de Belgische staat die daar met de onafhankelijkheidsverklaring van 4 oktober 1830 op volg­ de, maakte het hier te lande vervolgens mogelijk de rechterlijke organisatie geheel naar Noord­Nederlandse voorkeuren in te richten. Aangezien de eer­ der voorgenomen inrichting van de rechterlijke organisatie het resultaat was van een compromis tussen de verschillen van inzicht tussen noord en zuid, 1 Eerder verschenen in Tijdschrift voor de Rechterlijke Macht, 2013/10, p. 352-358. 2 ‘De stomme van Portici’, Daniel Auber (1782–1871), op een libretto van Auguste Scribe (1791– 1861); de aria ‘Amour sacré de la patrie, rends-nous l’audace et la fierté’ deed naar verluidt de lont in het kruitvat van onderdrukte vaderlandslievende gevoelens ontbranden.
    [Show full text]
  • The Prosecution of Anabaptists in Holland, 1530-1566
    The prosecution of Anabaptists in Holland, 1530-1566 Burning of the Anabaptist Jan Bosch van Berg Etching from Thieleman van Braght’s Martyrs’ Mirror (1685) MA-thesis: Jaap Geraerts 3006360 6 July 2010 Dr. J.W. Spaans Prof. B.J. Kaplan The prosecution of Anabaptists in Holland, 1530-1566 MA-thesis, RMA History: Cities, states, and citizenship Utrecht University, History department Jaap Geraerts 3006360 06-07-2010 2 Contents List of tables 4 List of scheme and figures 5 Introduction 6 The development of Dutch Anabaptism 12 Sources and methodology 16 1. The case against Anabaptism 19 The logic behind religious persecution 23 The “errors” of Anabaptism 26 2. The prosecution of Anabaptists in Amsterdam, Delft, and Leiden 31 The judicial infrastructure of the northern Netherlands 32 Prosecution – an overview 35 The advent of tolerance? 41 3. Citizenship, communal autonomy, and the prosecution of Anabaptists 46 Privileges and conflicts 52 A battle over privileges? 55 4. Taking the sting out of Anabaptism: the prosecution of the principaelen 60 Punishing female Anabaptists 65 5. Other variables: “weak” magistrates and status 69 The magistracies and their anti-heresy policy 69 Erasmianism? 75 The importance of status 80 Letters of remission 86 6. Prosecution of Anabaptists by the Hof van Holland 91 Prosecution of Anabaptists in the southern Netherlands 99 Critique on the heresy proceedings of the Hof 102 Conclusion 105 Bibliography 110 Primary sources 110 Printed works 111 Published sources 111 Secondary sources 111 Online sources 117 3 List
    [Show full text]
  • The Patronage of Rembrandt's Passion Series
    The Patronage of Rembrandt’s Passion Series: Art, Politics, and Princely Display at the Court of Orange in the Seventeenth Century Introduction Between 1633 and 1646, Prince Frederik Hendrik of Orange (1584–1647) commissioned and purchased seven paintings by Rembrandt. Commonly known as the Passion Series, the paintings remain an intriguing puzzle in the world of Rembrandt studies. The Passion paintings do not, in fact, narrate the story of Christ’s Passion. Two scenes from the childhood of Christ (the Adoration of the Shepherds and Circumcision) are included, while major events of the Passion (such as the Crucifixion) are omitted. Furthermore, the paintings are on different supports, in different styles, and were assembled in a piecemeal fashion at irregular intervals over more than 15 years. Yet the series remains the most prestigious commission in Rembrandt’s career. Made for the premier patron of art in the Northern Netherlands, it was by any standards among the artist’s most valuable (as well as lucrative) projects. Seven paintings made up the Passion group in 1646; today, six survive, in the Alte Pinakothek in Munich. In chronological order of production, they are: the Descent from the Cross (1633); the Raising of the Cross (1633); the Ascension (1636); the Entombment (by 1639) and Resurrection (by 1639); and the Adoration of the Shepherds (1646). A Circumcision (1646) has been lost, though a copy of the composition may exist in the Herzog Anton Ulrich Museum, Braunschweig.1 There are two main reasons to think about these paintings as a group: the first is their common size and format (about 90 x 70 cm, with slight variations, all with semicircular arched tops and ebony frames).
    [Show full text]
  • The Van Der Meulen and Della Faille Families in the Dutch Revolt a Disser
    UNIVERSITY OF CALIFORNIA Los Angeles Family in Revolt: The Van der Meulen and Della Faille Families in the Dutch Revolt A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree Doctor of Philosophy in History by James Robert Sadler, Jr 2015 © Copyright by James Robert Sadler, Jr 2015 ABSTRACT OF THE DISSERTATION Family in Revolt: The Van der Meulen and Della Faille Families in the Dutch Revolt By James Robert Sadler, Jr Doctor of Philosophy in History University of California, Los Angeles, 2015 Professor Margaret Jacob, Chair Through an analysis of thousands of letters, account books, lawsuits, and testaments left by two prominent merchant families from Antwerp, this dissertation investigates the strategies used by kin to maintain and refashion social structures disrupted by the Dutch Revolt, early modern capitalism, and the life-cycle of families. The marriage of Daniel van der Meulen and Hester della Faille in 1584 connected two sibling groups who were divided in their political and religious allegiances. This dissertation traces the lives of the two sibling groups from the time that they entered into marriages and began careers as merchants in the 1560s until the last years of their lives in the second decade of the seventeenth century. - ii - In the face of multiple forces pulling the siblings apart, the Van der Meulens and Della Failles constructed an ideal of a united house centered around the tight bonds of siblings and radiating out to collateral kin. The transition of power and property from the generation of the parents to a group of siblings acted as the primary test of siblings bonds.
    [Show full text]