KWARTAALUITGAVE INTERNATIONAAL PERSCENTRUM

JAARGANG LII - AFLEVERING 3 - OKTOBER 2013

+ Interviews met , Henk en Sander van Hoorn en Floor de Booys + ++ Recensie van Jan Hoekema ++ KWARTAALUITGAVE INTERNATIONAAL PERSCENTRUM JAARGANG LII - AFLEVERING 3 - OKTOBER 2013

Nieuwspoort Nieuws is 1 10 het driemaandelijks Het koffertje De oudste gevangenis van Nederland verschijnend magazine van het Internationaal 2013 is het jaar van de primeurs. Prinsjesdag werd In de tweede aflevering Perscentrum Nieuwspoort voor het eerst ingeluid met een koning die de troon- van de serie 'De Plek' REDACTIESECRETARIAAT: rede vanuit de Ridderzaal uitsprak. En de algemene kan Nieuwspoort Lange Poten 10 politieke beschouwingen in de Tweede Kamer wer- Nieuws niet om de 2511CL Den Haag den voor het eerst sinds Gevangenpoort heen. T 070 - 346 94 40 mensenheugenis niet E [email protected] beslecht in de arena van de I www.nieuwspoort.nl democratie. De onderhan- REDACTIE: delingen moesten daarbui- 14 Nicole Bodéwes ten worden voortgezet. Gene zijde Josine Boven droeg Floor de Booys is duide- Gijs Korevaar Margriet van Lith het koffertje met daarin de lijk in de serie Overlopers: Vincent Schepman (vormgever) Miljoenennota desondanks ze verruilde de journalis- Peter Schouten met stijl de Tweede Kamer tiek voor de voorlichting Ernst van Splunter binnen. Aanschouwd door een haag van fotografen, en keerde schielijk terug Magda de Vetten onder wie Roel Rozenburg die speciaal voor naar de journalistiek. “Ik Milja de Zwart (hoofdredacteur) Nieuwspoort Nieuws het tafereel vastlegde. zal nooit meer de journa- MEDEWERKERS DIT NUMMER: listiek de rug toekeren”, zegt ze over haar avontuur Reinier van Delden 6 aan gene zijde. Jan Hoekema Klassenstrijd Guus Mater SP-Kamerlid Ronald van Raak 16 Lex Oomkes geeft repliek op de visie van Vijf sterren Hans Schogt scheidend directeur van het Jan Hoekema Kerstin Schweighöfer Sociaal en Cultureel bekent dat hij FOTO’S: Planbureau . verslaafd is aan ANP (pag. 5) “Schnabel hoort tot een Newsroom en Josine Boven (pag. 10, 12) Jorgen Caris (pag. 8) kliek, die bang is voor de wereld om zich heen”, beveelt deze Collectie Museum (pag. 11) zegt de dr in de geschiedenis en de filosofie, die in drug aan alle Gevangenpoort 2001 promoveerde op het liberalisme in Nederland. Poorters aan. Robert Heezen (pag. 3) Het is de klassenstrijd, die nog immer woedt in ons Roel Rozenburg (pag. 1) land: “Die gaat nooit voorbij.” 18 Kerstin Schweighöfer (pag. 21) In Familie van? komen vader en zoon Henk en Bas Stoffelen (pag. 7) Sander van Hoorn aan het woord. Vader was jaren- Simone Temming (pag. 19) 3, 9 Bart van Vliet (pag. 15) Revolutie in Nieuwspoort lang presentator van Het Oog, zoon volgt voor ons Milja de Zwart (pag. 9, 20) Nieuwspoort vernieuwt razendsnel. De beloofde ver- het nieuws in het roerige Midden-Oosten. bouwing gaat door – zij het wat minder ingrijpend, ‘Makkelijke VORMGEVING: omdat praktische bezwaren de gedroomde oplossin- meningen’, daar Vincent Schepman T 079 - 352 27 02 gen in de weg stonden. Lees hiervoor het interview hebben ze allebei E [email protected] met Nieuwspoortvoorzitter Lex Oomkes. een hekel aan. “Er De menukaart en het wordt nooit een ADVERTENTIE-EXPLOITATIE: bord dat de Poorters poging tot waar- Nicole Bodéwes T 06 - 15 23 66 90 voorgeschoteld krijgen in heidsvinding E nieuwspoort.nieuws@ de sociëteit hebben een gedaan.” gmail.com gedaanteverwisseling

DRUK: ondergaan. Bijzondere Vaste rubrieken Boom & van Ketel grafimedia groenten, cress en 5Wandelganger ISSN 2210-2507 desembrood strelen de 8Van de voorzitter tongen. De tweede chef- 16 Kunst- en Vliegwerk kok van Nieuwspoort, 20 Rein onderweg Kopij voor het december- Patrick Kelder - Crème Crue - is het brein daarach- 21 Binnenste Buiten nummer dient uiterlijk ter. Samen met zijn ‘eerste chef’, Nieuwspoortkok 22 Nieuwe Poorters vrijdag 29 november Alberik Biegstraaten, zorgt hij voor revolutie in de 24 Politiek kruiswoordraadsel bij de hoofdredacteur keuken. Intussen is de omstreden 4 euro aan ([email protected]) administratiekosten geschrapt en krijgen Poorters te zijn ingeleverd. ook in financiële zin voorrang op anderen.

2 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 korte berichten +++ korte berichten +++ korte berichten

Nieuwspoort-voorzitter Lex Oomkes: ‘De nieuwe hal gaat Nieuwspoort openbreken’

De kogel is door de kerk: Nieuwspoort gaat verbouwen. Tot grote opluchting van Nieuwspoortvoorzitter Lex Oomkes zal in 2014, tussen eind juni en Prinsjesdag, de lang verwachte transformatie van het Internationaal Perscentrum zijn beslag krijgen.

Oomkes: “We hadden de plannen klaar en wilden dit jaar Sponsoren tijdens het zomerreces met de verbouwing starten. Maar uitein- De Nieuwspoortbestuurs- delijk bleek dat we voor onze begroting van 1,7 miljoen euro leden , geen dekking konden vinden. Dat vroeg om een aanpassing van en Robert onze plannen en een gerichte benadering van sponsors om Baruch gaan de verbou- alles te kunnen realiseren. Dat hebben we gedaan. We weten wing inclusief de spon- nu zeker dat we eind juni volgend jaar kunnen beginnen.” soring daarvan trekken. De Nieuwspoortvoorzitter noemt de verbouwing een onderdeel Lex Oomkes is eindver- van de transformatie die Nieuwspoort onder zijn leiding moet antwoordelijk, terwijl ondergaan. De bestuursstructuur is al veranderd. Er is een ook interim-manager interim-manager aangesteld, Henk Dekkers, met het oog op de Henk Dekkers een zeer ambities van Nieuwspoort. Streven is Nieuwspoort nog meer in belangrijke rol speelt. Nieuwspoortvoorzitter Lex Oomkes: het midden van de samenleving plaatsen. Als een organisatie “Alle hulde aan Henk, “Zeker weten, voor Prinsjesdag 2014 die van nature een platform biedt voor debat over vraagstukken die er enorm hard aan is de verbouwing van Nieuwspoort op het snijvlak van politiek, media en public affairs. heeft gewerkt dat we dit een feit.” “In dat licht moeten ook de belangrijkste veranderingen binnen nu kunnen starten’, zegt het gebouw worden gezien”, zegt Oomkes. “Letterlijk centraal de Nieuwspoortvoorzitter. “Het bestuur en Dekkers gaan zich komt de nieuwe hal te staan. Die veel bredere hal, op de plaats de komende maanden richten op het aantrekken van sponsoren waar je nu van de ingang naar de Tweede Kamer loopt, zal die dit kunnen dragen. Waarbij ik direct opmerk dat we Nieuwspoort in tweeën verdelen en openbreken. De hal wordt natuurlijk ook gebruik maken van de Stichting Instandhouding de plaats waar Poorters en niet-Poorters elkaar ontmoeten. Hij Nieuwspoort, die het mede mogelijk maakt dat we de verbou- zal transparant zijn, lichter en ook meer ruimte scheppen. En wing kunnen gaan uitvoeren. We gaan met de sponsoren in die ruimte is hard nodig. Dat merkten we in september. Er gesprek over de vraag hoe we hun zichtbaarheid in Nieuwspoort waren weer heel veel mensen op de VNO-NCW-borrel op kunnen vergroten. Het spreekt natuurlijk voor zich dat een Prinsjesdag. Nieuwspoort puilde uit. Gelukkig konden we toen organisatie die doneert daar ook iets voor terugkrijgt.” ook weer gebruik maken van de binnentuin van de Tweede Kamer.” Nieuwspoort exclusief De verbouwing gaat ook bijdragen aan het meer exclusief Binnentuin struikelblok maken van Nieuwspoort voor Poorters. “Het moet een meer- Die binnentuin vormt al jaren een belangrijk struikelblok in de waarde hebben om Poorter te zijn”, zegt Oomkes hierover. plannen rond de verbouwing. Is deze hindernis inmiddels weg- “We denken er over na om de sociëteitsruimte exclusief voor genomen? Oomkes: “Ja, in zoverre dat het nu definitief is dat Poorters te laten zijn. Maar het besluit is nog niet genomen. de Tweede Kamer de tuin niet aan Nieuwspoort in bruikleen Een begin is al gemaakt door Poorters korting te geven op geeft. Alleen bij de parlementaire barbecue en de VNO-NCW- maaltijden en drankjes en door het afschaffen van de admini- borrel mogen we er gebruik van maken. We zijn daar al erg stratiekosten bij iedere rekening, die voor veel Poorters een blij mee, ook al omdat onze relatie met de Tweede Kamer zeer terugkerende ergernis vormden. Wat we ook hebben gedaan is goed is. Maar het wegvallen van de binnentuin als permanente het vragen van entree voor het bijwonen van eindfeest in juli locatie heeft wel een grote invloed gehad op onze plannen. aan niet-Poorters. Er is geen wanklank over gevallen. Iedereen Aanvankelijk wilden we namelijk de sociëteit verplaatsen van had alle begrip. We hadden dat veel eerder moeten doen.” links naar rechts van de ingang. Dan zouden we de Poorters Als de verbouwing is afgerond, zal de transformatie van ook de tuin hebben kunnen bieden, grenzend aan de nieuwe Nieuwspoort nog niet ten einde zijn. Oomkes: “Helaas hadden sociëteitsruimte. Nu we weten dat dit niet doorgaat, vervalt de we voor een paar dingen in het nieuwe budget geen ruimte. We optie van die verplaatsing. En uit budgettaire overwegingen hebben moeten beknibbelen op het budget voor een mooie laten we ook de kantoorruimten van onze medewerkers en de inrichting en meubilair. Het bestuur vindt dat heel erg jammer. toiletgroepen op de eerste verdieping op hun huidige locatie. Des te meer reden om er de komende jaren keihard aan te Daardoor kan de verbouwing ook heel snel worden uitgevoerd: werken deze plannen met hulp van nieuwe sponsoren alsnog binnen tien weken is alles klaar. Dat kan ook omdat heel veel te realiseren. We willen onze Poorters ook de komende jaren van wat je nu ziet heel snel valt weg te breken. Rondom de nieuwe dingen aanbieden om Nieuwspoort nog aantrekkelijker betonnen pilaren van het skelet van het gebouw zit veel te maken.” spaanplaat dat er zo uitkan. Dat hout wordt vervangen door glas, waardoor Nieuwspoort ook nog eens lichter en transparan- Ernst van Splunter ter wordt.”

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 3 korte berichten +++ korte berichten +++ korte berichten

Peter Vasterman waarschuwt: Journalistiek trapt in Wij-van-WC-eendonderzoekjes

“Dit is journalistiek niet verantwoord.” Dat vindt Peter Vasterman, universitair docent gesproken door de kritiek van journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam, van mediaberichten over onderzoeken Vasterman op het wetenschap- die maar één doel hebben: een product promoten. pelijk gehalte van onderzoe- ken. “Wiskundig gezien kun je Ook in de afgelopen komkom- een van hun enquêtes. Deze is Het onderwerp van onderzoek uitspraken over de mertijd stonden legio koppen betaald door de Bovag. Media moet wel algemener zijn dan Nederlandse bevolking doen in kranten en op nieuwssites namen het deze zomer gretig dat iemand jouw product moet als je 400 respondenten hebt. over onderzoeken die pr- over. kopen, zo houdt Multiscope Met een goede spreiding over bureaus hadden laten doen. zijn klanten voor. “Je kunt regio, geslacht en leeftijd kun Vasterman: “‘In de vakantie ‘Leuk nieuws’ beter melden dat mensen je dan spreken van representa- word je dik’, was de conclusie “Wij zorgen met onze onder- gemiddeld drie boeken meene- tief onderzoek. Maar journalis- van een onderzoek. Dat was in zoeken voor leuk, interessant men op vakantie dan dat men- ten en persbureaus zijn alleen opdracht van Atkins, een orga- nieuws”, zegt Tom Boersma sen graag bij bol.com kopen, bereid om het bericht te nisatie opgericht door die van Multiscope wervend. “Daar als je zelf bol.com bent. De plaatsen als er onderzoek is dieetgoeroe. In het bericht verbind je als klant je naam journalist gaat pas plaatsen gedaan onder 500 mensen. kwam ook een diëtiste van aan en voor weinig geld heb als een bericht interessant Dus ondervragen we 500 Atkins aan het woord. Maar je je naam in de krant staan. nieuws bevat. Het moet geen respondenten.” het kwam wel op de website Zo kun je mensen aan het Wij-van-WC-eendbericht wor- van de Telegraaf.” denken zetten over jouw pro- den.” Magda de Vetten Journalisten moeten kritisch duct of dienst.” Boersma voelt zich niet aan- naar een onderzoek kijken, vindt Vasterman. “Achter veel nieuws dat via pr-bureaus komt, zit in een belang. Soms zijn het heel slechte onder- ‘Administratiekosten’ à 4 euro geschrapt Rechtzetting Nieuwspoort zoeken met foute steekproe- Nieuws nr 2 ven. Of het gaat om zelfselec- Poorters profiteren tie: je kunt je er via internet In het kader ‘Unieke voor aanmelden. Dan reageren Voorzitter Lex Oomkes maakt een verkiezingsbelofte Prinsjesdag’ bij het stuk mensen die iets met het waar: het Poorterschap van Nieuwspoort betaalt zich over de Grafelijke Zalen in onderwerp hebben en is het nu ook in klinkende munt uit. Sinds 16 september de nieuwe serie ‘De Plek’ is onderzoek niet representatief.” ontvangen Poorters die drankjes en maaltijden via de een fout geslopen. Willem- Poorterspas op rekening betalen 5 procent korting. Alexander was op 17 sep- Dalende nieuwsdrempels Winst dus voor de leden die later betalen, want wie tember 2013 niet de eerste Vooral in komkommertijd boe- contant afrekent, ontvangt geen korting. koning die de troonrede ken pr-bureaus succes met hun De mogelijkheid om gedurende de dag te weten hoeveel uitsprak – Willem I, II en nieuws over onderzoeken, zegt je op rekening hebt geconsumeerd blijft. Een zichtbon is III gingen hem voor - maar Vasterman. “Dan dalen de aan de kassa altijd opvraagbaar. In de toekomst wordt wel de eerste koning die nieuwsdrempels. Want de deze service uitgebreid en kan online via nieuwspoort.nl dat in de Ridderzaal deed. redactie is onderbezet en er een uitgavenoverzicht worden bekeken. Daar loopt nu moet toch nieuws komen. Nog een proef mee. makkelijker is het om websites Gasten van Nieuwspoort krijgen geen korting en moeten te halen. Die hebben vaak een een bijdrage betalen voor evenementen. Deze regel is kleine redactie. Maar ze zijn ingevoerd op het slotfeest begin juli. Tenslotte nog wel invloedrijk. Veel mensen goed nieuws voor heel veel Poorters. De administratie- lezen hun berichten, bijvoor- kosten van 4 euro per rekening behoren voorgoed tot beeld op hun smartphone.” het verleden. Volgens Vasterman is het goedkoop om een enquête te houden. “Er wordt aan de lopende band gepeild.” Een van de bureaus die zich daar- Bezoek www.nieuwspoort.nl voor het laatste nieuws over mee bezighoudt is Multiscope. Nieuwspoort en volg Nieuwspoort via ‘Door de crisis doen Neder- landers minder aan onderhoud auto’, was de conclusie van

4 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 Kadaverdiscipline (1) serieuze NRC Handelsblad, op 19 augustus, dat Kadaverdiscipline (5) “De manier waarop ik invulling wil geven aan Samsom gaat scheiden van zijn vrouw Tineke. Maar wat is dat eigenlijk, fractie- of kadaver- mijn idealen strookt helaas niet met de wijze De toedracht is nog niet helemaal opgehelderd. discipline? In de grondwet staat dat Kamerleden waarop ik politiek kan bedrijven. Daarom kies ik Op de site van de NRC stond dat redacteur hun standpunt ‘zonder last’ bepalen - ‘zonder ervoor om me buiten de Tweede Kamer in te Derk Stokmans tegen dit feit aanliep omdat hij ruggespraak’ is in de Nederlandse polder niet blijven zetten voor maatschappelijk relevante aan een boek over Samsom werkt en zou vol te houden en die bepaling is dan ook in kwesties. Ik weet nog niet wat ik ga doen, maar dit hebben bevestigd. Maar in 1983 uit de grondwet geschrapt. Fractiediscipli- ik zie in ieder geval af van mijn wachtgeld.” de papieren versie van de NRC maakte Samsom ne komt voort uit de ook heel Nederlandse Aldus , de freelance journaliste het feit van zijn scheiding zelf bekend, waarmee omstandigheid dat de politieke vijanden na de die in april 2011 Tweede Kamerlid werd voor de hij de klassieke beweging van de kat in het verkiezingscampagnes coalities en dus compro- PvdA, als opvolger van , en nauw zou hebben gevolgd: namelijk de vlucht missen moeten sluiten om te kunnen besturen. op 28 augustus 2013 besloot de Kamer de rug naar voren. En de leden van regeringsfracties vinden het, toe te keren. In mei van dit jaar werd ze nog Terwijl NRC Handelsblad en de Volkskrant in de begrijpelijk, niet zo prettig als hun handen zwart ‘De rijzende ster van de PvdA’ genoemd - drie kolommen redenen aanvoerden waarom de afsteken bij die van de collega’s die ze in maanden later is de ster gedoofd. kwaliteitskranten dit ‘lekker belangrijke’ nieuws onschuld hebben gewassen. Désirée Bonis ging Hilkens in juni van dit jaar brachten - Samsom had immers zelf zijn vrouw Kadaverdiscipline gaat minstens zes dwarsstra- voor. Bonis, voorafgaand aan haar politieke en kinderen in beeld gebracht in zijn campagne- ten verder. “Volstrekt willoze gehoorzaamheid leven diplomaat (ambassadeur in Syrië tot 2010) filmpje - vulde RTL Boulevard het plaatje verder aan gegeven bevelen”, zegt Van Dale, verwij- en ambtenaar bij Buitenlandse Zaken voerde in. Samsom zou een relatie hebben met zijn zend naar de stichter van de jezuïetenorde een gelijksoortig argument aan. In een verkla- Ignatius van Loyola, die in de statuten vastlegde ring achteraf, geplaatst in de NRC op 24 augus- dat zij ‘perinde ac si cadaver’ - gehoorzaam als tus, schreef ze: “Ik vond dat ik als Kamerlid een lijk - aan de paus diende te zijn. Waar kada- onvoldoende toegevoegde waarde kon hebben verdiscipline in het uiterste geval toe leidt, leert op het terrein van mijn deskundigheid en passie: De brave soldaat Svejkˇ , in de Eerste Wereld- het buitenlands beleid.” En, voegde ze er aan oorlog geschapen door de Tsjech Jaroslav Haˇsek. toe: “Het is daarbij een opluchting dat ik straks Svejkˇ volgt alle bevelen letterlijk op en laat het niet mijn hand hoef op te steken voor de aan- voor de hand liggende na als hem dat niet koop van de JSF.” expliciet is opgedragen. Zo reist hij per trein af naar Klosterneuburg omdat hij opdracht heeft Kadaverdiscipline (2) een fles Klosterneuburger wijn te halen en sticht Bonis, maar ook Hilkes, hintte op ijzeren fractie- hij brand in het munitiedepot omdat niemand discipline, die er voor een regeringspartij in de persvoorlichter Saar van Bueren. Een gerucht hem heeft gezegd dat hij daar niet mag roken. Nederlandse coalitiepolitiek regelmatig toe leidt dat breed ging rondzingen, ondanks de ontken- Al met al zou het voor de humeuren binnen de dat er en bloc ‘ja’ gezegd moet worden tegen ningen van de hoofdrolspelers in de vermeende PvdA en zeker ook voor de uitleencijfers van de zaken die haaks staan op de overtuiging van de relatie. Haagse bibliotheek goed zijn om De lotgevallen individuele Kamerleden. Alleen bij debatten en van de brave soldaat Svejkˇ op de literatuurlijst te stemmingen over die spaarzame zaken, die al Kadaverdiscipline (4) zetten. tijdens de opstelling van het regeerakkoord tot Eind augustus kwam daar nog bovenop het ‘vrije kwestie’ zijn benoemd, mag een Kamerlid bericht van Novum Nieuws, gebaseerd op MdZ zich loszingen van zijn of haar fractie. ‘welingelichte kringen rond de fractie’, dat de Het vertrek van twee Kamerleden afgelopen PvdA-top de uitdraaien van Vodafone wilde Ode aan Philip Freriks zomer kwam de PvdA echter op zwaardere ver- opvragen om inzicht te krijgen in de belgeschie- Het Flipje wijten te staan. De Telegraaf onthulde eind denis van de fractieleden. Dit om duidelijk te Op 9 september 2013 kopte het AD: augustus onder de chocoladeletters ‘KADAVER- krijgen ‘wie naar de pers had gelekt over de ‘Schiphol hekelt bereikbaarheid per trein’ DISCIPLINE’ dat er van de fractievergaderingen mogelijke affaire die partijleider Diederik van de PvdA geluidsopnamen worden gemaakt, Samsom met zijn voorlichter Saar van Bueren De Telegraaf.nl kondigt op 9 september een debat waaraan de deelnemers altijd herinnerd kunnen zou hebben’, aldus Novum Nieuws. “Natuurlijk aan over bezuinigingen: worden als dat zo uitkomt. De reacties van Jetta wil je weten wie gelekt heeft, maar de praktijk ‘Topeconomen Lex Hoogduin en Bas Jacobs Klijnsma, en op wijst uit dat dit heel moeilijk te achterhalen is. kruisen op het scherpst van de snede de degens in dit nieuws waren interessant: dat gebeurt sinds Maar de belgeschiedenis opvragen bij Vodafone dit Telegraaf-debat.’ jaar en dag bij de PvdA, zeiden ze schouderop- is onmogelijk, en fractieleden vragen om een halend. een interessante sprong van een kat in uitdraai gaat te ver”, luidde de iets te haastig in De makers van Fokke en Sukke over zichzelf op het nauw: de vlucht naar achteren. elkaar gedraaide ontkenning van een fractie- www.foksuk.nl: woordvoerder. (Om even wat voor de hand lig- “John Reid en Bastiaan Geleijnse zaten bij elkaar Kadaverdiscipline (3) gende vragen te stellen: Wat is er dan gelekt? op de lagere en middelbare school in de klas. Het noodlot wilde dat de berichtgeving over Op welke praktijk doelt u? Hoe weet u dat het Jean-Marc van Tol niet.” en van de vertrekkende PvdA-Kamerleden opvragen van de belgeschiedenis onmogelijk NB samenviel met het ‘nieuws’ in het anders bloed- is?)

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 5 SP-Kamerlid Ronald van Raak dient oud-directeur SCP Schnabel van repliek ‘Ons land had er beter voor gestaan als de regering niks had gedaan’

Wie denkt dat de laatste arbeider al lang geleden het licht in de fabriek heeft uitgedaan, zit er volgens Gijs Korevaar en Milja de Zwart SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak helemaal naast. “Een arbeider, dat is iemand die in loondienst is.” En ja, daarop baseert hij zijn stelling: “De klassenstrijd gaat nooit voorbij.”

Grand Café 1ste klas is de stylepartijen. Die gaan mee heden, maar vooral om de heeft daar invloed op. Ik goedgekozen locatie voor met wat hip is.” beroepseer.” ben ervan overtuigd dat als een vraaggesprek met Aan een klein tafeltje in de de hele regering op Bonaire Ronald van Raak over de hoek van 1ste klas haalt Sloopkogel was gaan zitten en niks had hedendaagse klassenstrijd. Van Raak Heertje erbij. Klopt het dat de ondertoon gedaan, ons land er beter De aanleiding is de bespie- Gesneden koek voor de in de analyse van de weten- voor had gestaan.” geling van oud-directeur historicus en filosoof - schapper/politicus somber van het Sociaal en Cultureel ‘ik was promovendus in is? Ja, beaamt Van Raak. Neoliberalisme Planbureau Paul Schnabel in Amsterdam en ik had tijd Kijkend naar het regerings- Mocht iemand de overtui- Nieuwspoort Nieuws: over, toen ben ik actief beleid van het VVD/PvdA- ging hebben dat de demo- ‘Modern conservatisme’ geworden voor de SP’. Hij kabinet zegt hij enigszins cratie draait om de mening heeft Nederland in zijn gaat er voor zitten. “In de moegestreden: “Het is al 25 van mensen, dan prikt Van jaar hetzelfde liedje van Raak ook die door als een ‘Schnabel hoort tot een kliek, meer markt, meer eigen illusie. “De mening van verantwoordelijkheid. Het is mensen doet er helemaal die als leidraad heeft: ik doe het daarom zo erg, omdat het niet toe”, zegt hij. “De een terugval is naar de politiek is alleen maar zelf, voor mijzelf’ jaren 90. We houden elkaar bezig met draagvlak creë- gevangen in achterhaalde ren. Maar dat is niet het- greep en alleen zijn eigen verhouding arbeid en kapi- ideeën.” Neoliberalisme, het zelfde als democratie. partij, D66, en GroenLinks taal arbeid biedt degene die kwaad waartegen SP-voor- Democratie is luisteren zijn nog echt progressief. loon krijgt arbeid aan. Het man zijn naar wat mensen te zeggen Wat volgens Schnabel nodig probleem is dat veel men- hele politieke leven vocht. hebben.” De oorzaak voor is zijn hervormingen, bij- sen zich tegenwoordig te Tegen het kabinet-Rutte de kloof, of in Van Raaks voorbeeld van de arbeids- goed voelen om zich te ver- zegt Van Raak: “Het is woorden ‘de diepe ver- markt, maar ‘conservatieve enigen. Omdat ze geloven gewoon Paars. En Paars trouwenscrisis’ tussen partijen’, waaronder hij de in het sprookje van de kwam ermee weg omdat burgers en politiek, legt PvdA en de SP schaart, hoger opgeleide, mondige toen de economie op orde het SP-Kamerlid [ook] bij houden dat tegen. Dat con- mens. De slachting onder was. Maar nu is het huis het neoliberalisme. servatisme betekent volgens journalisten en wetenschap- gesloopt en komen ze wéér “Dat heeft ook invloed de oud-directeur van het pers en al die overwerkte met de sloopkogel aan. Je gehad op hoe we denken en SCP voor een strenger immi- zzp’ers, zonder verzekering kunt je niet uit de crisis met elkaar omgaan. Sinds gratiebeleid, meer op de jaren 90 hebben mensen Nederland gericht, minder ‘Het huis is al gesloopt, steeds meer te zeggen over verheffing. En ontwikke- minder. We mogen voor lingssamenwerking, Euro- komen ze weer met de onze ziektekostenpolis pese bureaucratie, moderne kiezen tussen verzekerings- kunst, daar is het moderne sloopkogel aan’ maatschappijen. Maar over conservatisme tegen. de inrichting van de zorg Een totale misvatting, vindt en zonder pensioen, is het bezuinigen. Je moet inves- hebben we niets te zeggen. Van Raak, die geschiedenis gevolg. Nee, kijk dan eens teren. Had iets goeds Als de mensen boos zijn op en filosofie studeerde en naar de zogenaamd minder gedaan. Had afstand gedaan de NS en vragen stellen, promoveerde op ‘conserva- mondige mens. De mensen van de oorzaken die tot de zegt de minister: ‘Daar kan tisme in Nederland’. Zijn in de thuiszorg. Of de crisis hebben geleid. Want ik niets aan doen, want de SP is conservatief noch schoonmakers, die met waarom doet Nederland het NS is een bedrijf.’ Ik noem ‘modern conservatief’. “Wij succes actie hebben ge- slechter dan de landen om dat de ‘versupermarkting’ zijn socialist. En D66 en voerd voor meer geld, voor ons heen? Het kan niet van de politiek. Kant-en- GroenLinks, dat zijn life- betere arbeidsomstandig- anders of het kabinetsbeleid klare pakketten liggen klaar

6 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 nemen. Artsen, voor de deze vermarkting is gewoon zorg. Of bankiers, voor de niet nagedacht.” financiële dienstverlening. Een groep van mensen die Diefstal het heft in eigen hand Ook de voormalig directeur nemen, die actie voeren. van het SCP Schnabel Zoals bij de thuiszorg. De rekent Van Raak tot een nieuwe elite komt van kliek. “De klasse van onderop. Elite, dat is een Schnabel is een kosmopoli- eretitel die je moet verdie- tische, progressieve kliek, nen. die in abstractie solidair is ‘De klassenstrijd gaat nooit voorbij’

En dat is niét de groep met de wereld, maar bang managers die elkaar bonus- is voor de mensen om haar sen toespelen. Dat zijn heen. Een kliek die als lei- graaiers, parasieten. draad heeft: ‘Ik hoef geen Klieken. Zoals de bestuurder algemene regelingen voor in het onderwijs, die HBO- pensioen, zorg, onderwijs. diploma’s uitdeelt, zodat hij Ik doe het zelf, voor mij- een bonus krijgt voor de zelf.’ Daar tegenover stel ik stijging van het aantal dat mensen zich moeten afgestudeerden. De direc- organiseren, in actie teur die misstanden in het komen. Want als ze niet ziekenhuis onder de pet voor hun belangen opko- Ronald van Raak: ‘Veel mensen organiseren zich niet, ze geloven in het houdt om zijn bonus niet te men, dan sneeuwen die sprookje van de mondige mens.’ verliezen. Of de bestuurder onder. Dan verdwijnt hun van de woningcorporatie wereld. Daarom zeg ik dat om mee te nemen. Je mag mensen toe gaan staan.” die speculeert met het geld we nog steeds middenin de een pakket kiezen maar van de huurders. Zo heeft klassenstrijd zitten. Die over de inhoud heb je niets Nieuwe elite de politiek onze samen- gaat nooit voorbij. De wal te zeggen. Daarom geloven Is er nog hoop? Ja, ant- leving georganiseerd. Het zal het schip keren. Ik de mensen niet dat ‘ze’ in woordt Van Raak verras- publieke kapitaal is in han- alleen dat er eerst nog heel Den Haag de goede dingen send: die ligt bij de elite. den gegeven van klieken veel schade komt. Ik geloof doen. Het zijn niet de men- “Ik maak een verschil van mensen aan de top, die dat echt. Je mag me be- sen die zich van de politiek tussen elite en kliek. De vooral bezig zijn met hun schuldigen van eenzij- hebben afgekeerd. De poli- revolutie komt met mensen eigen belang. Dat is dief- digheid, maar niet dat tiek is met de rug naar de die verantwoordelijkheid stal. Over de gevolgen van ik er niet in geloof.”

Academicus en actievoerder uit arbeidersgezin Ronald van Raak (1969) komt uit Hilvarenbeek. Zijn kon komen praten in Den Haag. Van Raak werd in 2000 vader was vrachtwagenchauffeur, zijn moeder huis- eerst medewerker, later directeur van het wetenschap- vrouw. Hij is als eerste in de familie gaan studeren: pelijk bureau van de SP en rolde zo in het actiewezen. geschiedenis en filosofie aan de Erasmus Universiteit in Hij organiseerde het protest tegen de chloortreinen van Rotterdam. Hij promoveerde aan de Universiteit van Akzo die Nederland doorkruisten. Daarna volgden het Amsterdam op ‘Conservatisme in Nederland’. lidmaatschap van de Eerste Kamer (2003) en de Tweede Hoewel trots op de prestaties van haar zoon, dacht zijn Kamer (2006). Op het vak van volksvertegenwoordiger is moeder toch wel eens: komt onze Ronald nou wel ooit hij nog lang niet uitgekeken. “Politiek is een vak, dat aan een baan? Maar toen ze bij zijn promotie in 2001 je moet leren. En als je eenmaal timmerman bent, is de leden van de promotiecommissie in vol ornaat zag, het leuk om kozijntjes te timmeren. Nee, ik doe niet was ze gerustgesteld: “Als al die mensen in toga’s voor aan carrièreplanning, daarvoor is de politiek te veel een onze Ronald komen, zal het wel goed zijn.” Over zijn roeping. Het Kamerlidmaatschap mag je niet zien als studie zegt Van Raak: “Ik heb zeven jaar gestudeerd. een baan. Volksvertegenwoordiger ben je 24 uur per Van de beurs kon ik grotendeels leven. In het huidige dag, zeven dagen per week.” systeem was ik nooit gaan studeren. Jongens zoals ik Op de vraag of hij ook nog een sociaal leven heeft, kunnen dat niet meer.” antwoordt Van Raak eerst verbaasd: “Ja.” Dan: “Ja! Ik Een baan verwierf Ronald van Raak wonderlijk snel. Hij ben getrouwd met een vrouw die snapt wat ik doe.” schreef een brief aan Jan Marijnissen en en

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 7 Van de voorzitter Gewenst: meer openheid én meer beslotenheid

r viel niets eens zoveel gemopper te zaken waar dit bestuur aan begon, dragen een horen in Nieuwspoort op die laatste vreemde tegenspraak in zich. Nieuwspoort wil dag voor het grote zomerreces van de zijn missie verbreden en tegelijkertijd meer een Kamer. Toch ging het er echt anders aan toe perscentrum voor de leden worden. Meer trans- bijE het, overigens zeer geslaagde, slotfeest. parantie, open deuren naar de samenleving als Niet-Poorters betaalden tien euro om in de geheel en de Haagse omgeving in het bijzonder. zalen van Nieuwspoort mee te kunnen feesten En tegelijkertijd een meer besloten karakter. Die en er viel geen wanklank. twee tegengestelde doelen zijn in het huidige, Het bestuur van Nieuwspoort pijnigt zich oude complex moeilijk tegelijkertijd te verwe- inmiddels al een aantal jaar de hersens over zenlijken. Terwijl bij een verbouwing die twee de vraag of in ieder geval de sociëteit niet doelen het uitgangspunt kunnen zijn. exclusiever voor Poorters dient te zijn en of, We hebben inmiddels minder dan een jaar tegelijkertijd, die leden ook niet meer waar voor de slopershamer in het oude Nieuwspoort dienen te krijgen voor hun Poortersbijdrage. gaat, maar gelukkig worden alle plannen steeds Uiteraard is het niet zoveel moeite om de vraag concreter. De Poorters zullen nauwkeurig van positief te beantwoorden, maar bij de uitwerking de ontwikkelingen op de hoogte gehouden kom je voor rare en soms zeer principiële vragen worden. Via de site van Nieuwspoort te staan. Nu er begin juli zoveel begrip bleek (www.nieuwspoort.nl) en via andere wegen. voor een eerste uitvoeringsmaatregel, ziet het Naarmate ze concreter worden zullen tekeningen bestuur dat als een aanmoediging vooral verder van de nieuwbouw op de muren verschijnen en te gaan met de uitwerking. wellicht is het mogelijk de leden op gezette Inmiddels is naar alle Poorters een mail tijden op speciaal daarvoor georganiseerde uitgegaan met daarin de aankondiging dat de bijeenkomsten bij te praten. prijzen in de sociëteit worden gedifferentieerd. Het wordt een spannend jaar. Het laatste Poorters betalen minder voor de maaltijden en volledige jaar van het bestuur in zijn huidige ook de zo gehate vier euro aan administratie- samenstelling. Alle inspanningen moeten nu tot kosten op de maandrekening is verdwenen. resultaten leiden, waarop wij uiteindelijk door Een stapje in de goede richting. Maar de de Poorters bij nieuwe verkiezingen kunnen grote stap komt natuurlijk na de zomer volgend worden afgerekend. Het is soms spannend jaar. Dan kan er echt werk gemaakt worden geweest de afgelopen twee jaar, vele teleur- van een sociëteit voor, van en door Poorters. stellingen en soms, laat ik het niet verhullen, Want het kan u nauwelijks ontgaan zijn: vlak spanningen in het bestuur. Maar er is ook voor de zomer kon het bestuur dan eindelijk resultaat geboekt. Al kunnen we daar pas op het definitieve groene licht geven voor de bogen als in september 2014 het nieuwe verbouwing. Een belangrijk en heugelijk Nieuwspoort zijn deuren opent. moment, ook voor de wens om de Poorter meer waar te geven voor zijn geld. Lex Oomkes De hele verbouwing van Nieuwspoort, de [email protected] modernisering van het bestuur en al die andere

8 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 Patrick Kelder brengt variatie, vernieuwing en biologische producten Revolutie in de Nieuwspoortkeuken

Als 17-jarig jongetje kwam hij als leerlingkok binnen in Nieuwspoort. Het oude Nieuwspoort, wel te Milja de Zwart verstaan, in het voormalige vioolbouwershuisje aan de Hofcingel - in 1992 opgeslokt door de nieuwbouw van de Tweede Kamer. Nu, 21 jaar later, werkt Patrick Kelder samen met zijn allereerste chef, Alberik Biegstraaten, als tweede chefkok in de keuken van Nieuwspoort. En er staat het een en ander op het vuur.

“Ik heb altijd één droom naar Nieuwspoort gegaan. gehad: terug naar Crème Crue was failliet, ik Nieuwspoort”, zegt Patrick ging even langs om te pra- Kelder. We praten in de ten met mijn eerste chef én sociëteit, zittend in de luie mentor, Alberik. Om het stoelen van Montis. Die hele verhaal uit te leggen. overleven de verbouwings- Zoals ik dat altijd deed als plannen waarschijnlijk ik me afvroeg wat ik moest evenmin als de traditionele doen, welke kant ik op menukaart van Nieuwspoort. moest gaan, want hij stond “We gaan moderniseren”, altijd voor me klaar. Alberik kondigt Kelder aan. “We vroeg: “Wat wil je?” Dat komen uit de ouderwetse hoefde hij niet te vragen, school van het klassieke want ik had één droom: koken. Frans. Maar modern terug naar het perscentrum. gepresenteerd. Dat bete- Maar je komt hier bijna niet Parick Kelder (r) en zijn eerste chef en mentor Alberik kent: licht. Gezond. Verse binnen. Twaalf jaar geleden Biegstraaten gaan de maaltijden in Nieuwspoort moderniseren. groenten. Biologische en wist ik ook even niet welke verantwoorde producten. richting ik op moest, maar Over de producten van bio- gaan voltrekken. Ook voor En, wat vaak wordt verge- toen ik zei: ‘Nieuwspoort’, logische boeren die hij op de vegetariërs, al zullen die ten: liefde voor het vak.” zei Alberik: ‘Nee, je bent de kaart wil zetten. Zoals niet veel meer op de kaart Patrick Kelder heeft in 21 nog niet klaar, je moet nog die van de internationaal gaan aantreffen dan de jaar een indrukwekkende fladderen en ontdekken.’ vooraanstaande Koppert mededeling dat de vegetari- cv opgebouwd. Er prijken Maar nu zei hij: ‘Als je echt Cress, gespecialiseerd in sche maaltijd in overleg stages op bij sterrenrestau- wil, kom je als geroepen’.” kiemgroenten en eetbare wordt bereid: dat klinkt rants als dat van Philippe Kelder was gewend om te bloemen, die de tuinkers en misschien zuinig, maar Conticini in Parijs en de praten met zijn gasten. Niet alfalfa al twintig straten Kelder belooft veel van iets Librije in Zwolle. Met zozeer achteraf, maar voor- voorbij zijn. “Ik ben proef- wat er nu niet is op dit Auberge de Kieviet In af. Dat wordt lastig in chef”, zegt Kelder. “Alle gebied: variatie. Wassenaar, Janvier in Nieuwspoort, waar de grote nieuwe producten kwamen De revolutie in de Amsterdam, Callas en de vaste clientèle hoge kwali- naar mij toe om te testen. Nieuwspoortkeuken vindt Basiliek in Den Haag als teit eist in combinatie met Zoals vorig jaar Aclla Cress, echter niet op een achter- zijn werkkringen. En niet te hoge snelheid. Of is hij dat daar heb ik een dessert namiddag plaats. “We kun- vergeten zijn eigen restau- gewend? Patrick Kelder mee verzonnen dat op de nen niet volgende week rant in Rijswijk, Crème Crue, schudt zijn hoofd en zegt: Horecava is gepresenteerd. dinsdag starten. We moeten dat hij in 2009 startte “Ik kook heel anders.” Het is een heel mooi dit ontwikkelen.” Chefkok onder het toeziend oog van bedrijf, middenin in het Alberik Biegstraaten zet RTL’s docusoap ‘Ik begin Brood en cress Westland, en er komen toch alvast een deadline. voor mezelf’. Waarin hij Maar ook in Nieuwspoort mensen uit de hele wereld “De nieuwe keuken van omschreven werd als ‘de wil hij vooraf met mensen naartoe. De deal die ik met Nieuwspoort staat er na de energieke, gepassioneerde, praten. Over de nieuwe ze heb, neem ik mee naar verbouwing.” Kelder: “Nu tikje eigenwijze, maar voor- kaart waaraan hij werkt, in Nieuwspoort. Zo zijn er nog gaan we dingen uitprobe- al supersympathieke chef- het Nederlands in plaats meer leveranciers met wie ren. Het uitgangspunt is kok Patrick Kelder’. van in het Frans. Over de ik afspraken heb of hoop te dat mensen tevreden de nieuwe dingen die daar op maken. Ik heb een hoop deur uitgaan. Want dat is in Droom staan. Over het nieuwe ideeën.” iedere zaak hetzelfde, het Wat brengt hem weer terug brood, op maat gemaakt draait altijd om de gast.” in Nieuwspoort? “Toeval”, voor Nieuwspoort door de Er zal zich dus een revolutie zegt Kelder. “In mei ben bakker van ‘Lekker Brood’. in de Nieuwspoortkeuken

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 9 De Plek - Gevangenpoort In de tweede aflevering van de serie De Plek bezoekt de auteur de Gevangenpoort, trotseert daarbij een jeugdtrauma en oefent haar Engels.

Gajolen voor hoge edelen en gewoon gajes

In het Haagse centrum kan je er eigenlijk niet omheen: de Gevangenpoort. Ooit de voorpoort van het Josine Boven kasteel van de graven van Holland, nu een statig monument dat symbool staat voor de rechtsstaat. En toevallig ook nog eens de oudste gevangenis van Nederland.

Als kind maakte een bezoek staan. Twee keer stond het aan de Gevangenpoort een gebouw op de lijst voor dusdanige indruk op mij dat sloop. Sinds 1882 is deze ik er eigenlijk nooit meer plek een museum. binnen ben geweest. Wat Na deze korte introductie restte, waren herinneringen verplaatsen we ons daad- aan kleine donkere cellen werkelijk het gebouw in. en enge martelwerktuigen Gelijk daalt de temperatuur waarmee man of vrouw werd flink. We schuifelen door opgerekt. Hoe goed is het donkere gangetjes en smalle dan om op een mooie trappen op weg naar de zomerse dag in het voorpor- gajolen, oftewel de cellen. taal te verzamelen voor een Om de spanning te verho- rondleiding. De Gevangen- gen, worden we gedurende poort kan namelijk alleen de hele rondleiding gevolgd op die manier bezocht wor- door een bewaker die oplet den. of we de cellen ook weer Ondanks de meer dan 30 uitkomen. graden buiten ben ik niet De Gevangenpoort is vooral de enige. We staan met zo’n bekend door historische twaalf man en vrouw te BN’ers als Cornelis de Witt, wachten tot onze gids zich Dirk Volckertszoon meldt. Het gezelschap is Coornhert en Kaatje Mossel. divers: een paar toeristen, Zij zaten niet opgesloten twee authentieke tussen het gajes, maar had- Hagenezen die dito dochter den hun eigen domein. het gebouw willen laten Uitzicht op het Groene Zoodje: tram 1 komt heden ten dage Maar we starten op de plek zien, maar er zelf ook nog voorbij. waar de echte criminelen nooit geweest zijn en ik, zaten, met vijftien man in met jeugdtrauma, die met wat onze gids, een deze ‘Voorpoort van den een veel te kleine ruimte, undercover gaat om een beetje stotterend, vertelt. Hove’ ook een gevangenis. zonder licht. Het is dan ook verhaal te maken. Als de Maar niet een gevangenis zo donker in de cel dat de gids komt, krijgen de toe- Twee keer op slooplijst zoals we die nu kennen. Engelstaligen hun rondlei- risten meteen een teleur- Allereerst een stukje Hier werd je opgesloten in ding niet meer kunnen stelling te verwerken. De geschiedenis. De poort afwachting van je straf. De lezen. In mijn beste Engels rondleiding is in het stamt uit 1280 en vormde uiteindelijke straf kon een probeer ik de woorden van Nederlands. Maar ze krijgen de hoofdpoort tot het slot geldboete zijn, verbanning, de gids te vertalen. ‘Here wel de complete Engelse van de graven van Holland, schand-, lijf- of doodstraf. they put the gajes, with fif- tekst van de tour mee, beter bekend als het In 1828 kwam de teen in one room.’ De zodat ze kunnen meelezen Binnenhof. In 1428 werd Gevangenpoort leeg te Canadese toeriste knikt

10 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 Brandmerk Blok aan het been

Dievenvanger Duimschroef

De gajolengang Ledenmaatbijl Ledenmaatmes

poort opgesloten, maar aan stukje verder werden uitge- het Binnenhof. Goed rekt. Ik doe geen poging geschiedkundig weetje. meer om te vertalen. Deze plek heet niet voor niets de Radbraken pijnkelder. Via de vrouwenkamer, die weinig uitleg behoeft, Misbaksels lopen we door naar boven Onze gids wijst ons op de en komen in een ruimte betegelde muur in de kel- met een afschrikwekkende der. Mooi Delfts blauw, hoe- collectie aan middeleeuwse wel de tegels misbaksels strafwerktuigen. De ruimte waren. Toch is er een hele wordt gedomineerd door logische verklaring voor een houten kruis, waaraan deze wand. Tegels waren men letterlijk geradbraakt namelijk makkelijk schoon Kelder met martelwerktuigen werd. Ik doe een poging te krijgen. En dat was op het uit te leggen aan mijn deze horrorplek wel nodig. begrijpend. Lastiger wordt len. Alle tijd om rustig rond Canadese buurvrouw maar En met deze uitsmijter is de het als de gids vertelt dat te kijken. Hier zaten de beland al snel in een tour van een goed halfuur in deze ruimte de allereer- hoge edelen opgesloten. ‘people were tied to the afgelopen. We staan weer ste ontsnapte gevangene Nou ja opgesloten, ze had- wood en then with a ham- op de binnenplaats en de ooit werd geregistreerd. den behoorlijk veel vrijheid mer they broke their bones, warmte krijgt vat op ons. Deze naamloze dief was al en kregen in tegenstelling but that doesn’t kill you, Een deel van de groep gaat niet zo groot en door het tot de armelui goed te only hurts a lot’. Het under- nog door naar de naastgele- eten hier werd hij ook niet eten. Daar moest dan statement van het jaar gen Gallerij Willem V en ik echt vet. Hij verdween in natuurlijk ook wel flink bedenk ik me, dus ik laat neem afscheid van de het toilet dat in directe voor betaald worden. Vanuit het verder maar aan haar Canadezen. Terug de zon in. verbinding stond met de het raam van de Ridder- fantasie over. Gelukkig Ik steek de Hofweg over en Hofvijver. Ik wijs naar het kamer kijk je uit op het spreken de tangen voor het kijk vanaf het muurtje bij houten bankje met gat en Groene Zoodje, de executie- brandmerken voor zich. de Hofvijfer nog een keer leg uit: ‘A prisoner jumped plek van Den Haag. Voor de Deze ruimte is een goed om. Daar staat die dan, de in and escaped through the hoge edelen een afschrik- voorproefje voor de pijnkel- Gevangenpoortpoort, met water.’ wekkend uitzicht. Nu zie ik der waar we als laatste naar een bijzondere plek in de tram 1 voorbijkomen als ik toe gaan. Daar aangekomen Haagse geschiedenis. Achter Executieplek naar buiten kijk. De gids word ik geconfronteerd met één van de getraliede raam- We verlaten de cel en gaan rekent ondertussen af met het trauma van mijn jeugd. pjes zie ik een schim. door naar de Ridderkamer. een hardnekkig gerucht. Een ijzeren stellage waar- Het is de bewaker die de Het licht is hier beter dus Johan van Oldenbarneveldt aan mensen werden vastge- deuren sluit. hoef ik even niet te verta- zat niet in de Gevangen- bonden en dan steeds een

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 11 Hofstad in ander licht Spannende tocht door duister Den Haag

De geschiedenis van Den Haag is lang en omvangrijk. Loop de VVV aan het Spui binnen en je vindt talloze Josine Boven publicaties over het ontstaan van Den Haag. Stadspromotie doet haar best om Den Haag zo positief mogelijk voor het voetlicht te brengen als stad van vrede en recht. Maar Den Haag kent ook een andere kant, een hele duistere kant. Wie weet bijvoorbeeld, lopende over het Plein, dat hier jonkvrouw Aleid van Poelgeest werd vermoord? En wie wist dat de dood van Johan van Oldenbarnevelt in zijn jong volwassen bestaan al werd voorspeld door een waarzegster in Italië? Die kant van Den Haag wordt belicht tijdens de wandelingen die Stichting Duister Den Haag organiseert. Nieuwspoort Nieuws wandelde mee.

"Of het leuk gaat worden kan ik jullie weten. Maar wie Juffrouw Ida was? niet garanderen.” Zo heet gids Patrick Als we het antwoord van Patrick heb- ons welkom. Dat belooft wat voor ben gekregen (‘Dat weet bijna nie- vanavond. Ik bevind mij in een gezel- mand’) ziet het doorgaans pittoreske schap van louter vrouwen, deelneem- straatje er ineens veel mysterieuzer sters aan een vrijgezellenfeestje, uit. waar ik voor de reportage bij mocht We vervolgen onze weg richting de aansluiten. De bruid gaat - hoe toe- Plaats en houden stil bij hét stand- passelijk - op vrijdag de 13de trou- beeld van Johan de Witt. Geen duis- wen. En speciaal voor de gelegenheid tere wandeling zonder deze plek. Hier krijgen we voorafgaand aan de wan- komt alles wat donker was in Den deling een glaasje bruidstranen van Haag samen. We staan op de plek de Haagse jeneverstoker Van Kleef. waar de gebroeders De Witt op gruwe- Om ons alvast moed in te drinken, lijke wijze werden vermoord, en met grapt iemand in het gezelschap. onze rug naar het Groene Zoodje, de Moed hebben jullie zeker nodig, voormalige executieplek van Den meldt gids Patrick. Want Duister Den Haag. Patrick vraagt ons om onze Haag gaat ons vanavond een kant van ogen even dicht te doen en te luiste- Den Haag laten zien die we nog niet ondergrondse plek. En daar is dan al ren naar de geluiden van de nachte- kennen. Twee jaar geleden begon de gelijk het eerste leermoment van de lijke stad. “Als je goed luistert”, zegt organisatie uit liefde voor de stad en avond. Een groot deel van het cen- hij, “Hoor je nog de echo’s van pijn.” haar geschiedenis maar ook uit liefde trum van Den Haag is via een gan- Net op het moment dat ik een kreun voor spannende verhalen met deze genstelsel verbonden. Ons startpunt denk te horen, vliegt er een politie- wandelingen. De mensen achter is de kelder van Pallas & Janos anti- helikopter over. De moderne duistere Duister Den Haag hadden in het quariaat in de Molenstraat. We staren tijd. buitenland al regelmatig meegelopen naar een dichtgemetselde muur. In met zogenoemde ‘ghost tours’. Tot vroeger tijden was dit een doorgang Knipperende straatverlichting hun verbazing bestond iets dergelijks richting paleis Noordeinde. Prins Terwijl we doorlopen vertelt Patrick dat er regelmatig iets onverwachts Een groot deel van het centrum van Den gebeurt tijdens de wandelingen. Het lijkt soms wel of de spoken mee Haag is via een gangenstelsel verbonden lopen. Zo gaat de stadverlichting vaak spontaan knipperen als er een niet in de Hofstad. Na een aantal Hendrik schijnt deze gang veelvuldig wandelgroep van Duister Den Haag maanden van research werd Duister te hebben gebruikt als hij weer eens voorbijkomt. Soms lijkt het zelfs net Den Haag geboren. Sindsdien worden een avond op stap was geweest en alsof de standbeelden van prominente er wekelijks openbare en besloten ongezien het paleis in gesmokkeld personen uit de Haagse en vaderland- wandelingen georganiseerd. moest worden. se geschiedenis de wandelaars met Weer op straat voert de gids ons rich- hun ogen volgen. Alsof ze iets willen Ondergronds gangenstelsel ting de deur van de katholieke schuil- vertellen, of juist willen verzwijgen. Normaal beginnen de tours vanuit het kerk in de Juffrouw Idastraat, waar Ook het standbeeld van Jantje op de Haagse café Huppel the pub. Maar nog steeds diensten plaatsvinden. Lange Vijverberg verwelkomt ons. Het vanavond starten we op een hele spe- Het begint inmiddels al aardig donker puntje van zijn bronzen vinger lijkt ciale locatie, namelijk in de tunnels te worden. Dat de Juffrouw Idastraat wat extra te gaan gloeien. Het beeld van Den Haag. Nee, niet de tramtun- één van de oudste straatjes van Den werd in 1976 gemaakt door de nel, maar een veel onbekendere Haag is, zullen de meeste mensen wel Haagse kunstenaar Ivo Coljé. Het

12 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 jongetje wijst met zijn vinger naar het Binnenhof, eertijds de zetel van graven van Holland. Met deze Jan I liep het overigens niet goed af. Hij stierf op 15-jarige leeftijd. Een oude Haagse legende vertelt dat het geluk brengt als je over de vinger van Jantje wrijft. Het gezelschap besluit geen risico te nemen, zeker niet met een aanstaande bruid erbij. Lacherig houden wij deze oude traditie in ere.

Kop van Jut We laten Jantje weer alleen. En ineens lijkt het alsof we toch op een wat vrolijker onderwerp komen: de kermis op het Lange Voorhout. Maar we hadden het kunnen weten: echt vrolijk zal het bij Duister Den Haag nooit worden. Patrick vertelt ons dat de kermisattractie de Kop van Jut eigenlijk is gebaseerd op Henrik Jut, een gewetenloze Haagse moordenaar! Hij vermoordde een rijke weduwe omdat hij geldproblemen had en ver- trok met zijn vrouw naar het buiten- land. Jaren later kwam het alsnog uit en werd hij gearresteerd. Tot grote frustratie van woedende Hagenezen was de doodstraf net afgeschaft. Om het volk toch de kans te geven wraak te nemen, bedacht een slimme ker- misexploitant een attractie waarbij je met een hamer op ‘de Kop van Jut’ kon slaan en tegelijkertijd leuke prij- zen kon winnen. Het echte hoofd van Henrik Jut is overigens na zijn dood Bij het standbeeld van Johan de Witt ‘Hoor je nog de echo’s van pijn’. van zijn lichaam gescheiden en bewaard in een glazen pot. Helaas ging de pot lekken, dus rest er slechts een gipsen afgietsel, nog steeds te zien in het Groninger Universiteitsmuseum. De nacht is inmiddels over Den Haag gevallen. Via het Plein en het Binnenhof eindigen we bij de Grote- of Sint Jacobskerk. Waar Patrick ons bij de stadspomp vertelt hoe het begrip rijke stinkerd ontstond. De bruid en haar gezelschap duiken het nachtleven in. Ik ga naar de tramtun- nel. Voortaan loop ik heel anders door de straten van Den Haag en ik kijk wat vaker naar mijn voeten, waar de duistere geschiedenis onder ligt. En hoe het nu zit met Aleid van Poelgeest, de voorspelling over Johan van Oldenbarnevelt en de rijke stinkerd? Dat is het geheim van de wandeling.

Gids Patrick vertelt op het Binnenhof over Duister Den Haag. Meer informatie: www.duisterdenhaag.com.

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 13 Overlopers

Eigenlijk zijn het gewoon overlopers: journalisten die voorlichter worden. Hoe ziet de wereld er vanaf die andere kant uit? Leren ze slimme trucs om journalisten te manipuleren? En hoe kijken ze aan tegen hun vroegere vakgenoten? Deel 2 in een serie: Floor de Booys, hoofdredacteur van Haags Straatnieuws, keerde na een jaar in de voorlichting terug in het journalistieke nest.

Floor de Booys: ‘Het politieke bedrijf en de voorlichting, allebei verschrikkelijk’

“Ik zal nooit meer de journalistiek de rug toekeren.” Floor de Booys, Magda de Vetten hoofdredacteur van de Haagse Straatkrant, maakte een uitstapje van de journalistiek naar de voorlichting. Ze was op het Binnenhof een jaar lang woordvoerder van de PvdA. Ze vond het er verschrikkelijk.

“Ik heb de nadagen van de glorietijd plannen had ontvouwd om de AOW persoonlijk dilemma met het stand- van de Haagsche Courant meege- aan te passen. ‘U draait’, zei punt van de partij dat in Armenië maakt. Het was 1991. De krant was Balkenende beschuldigend. Het was sprake was geweest van genocide. een mannenbolwerk. Haye Thomas heel erg leuk dat ik vol aan de bak Maar ik moest vertellen dat ze achter zat er en Alexander Münninghoff. kon. het partijstandpunt stond. Ik werd er Achteraf had ik pas door hoe bijzon- Ik was een Alice in Wonderland. Ik gek van. der dat was. wist niets van het politieke bedrijf. Het viel me ook op hoe ontzettend slordig, gemakzuchtig en weinig ‘Ik was een Alice in Wonderland, ik creatief journalisten zijn. Ik had voor het AD geregeld dat ze Albayrak wist niets van het politieke bedrijf’ konden interviewen samen met haar zusje, die toen wethouder in We voelden ons een landelijke krant, Maar daarom was ik ook aangenomen: Dordrecht was. De maandag erna bleven niet binnen Den Haag. We juist omdat ik een vreemde eend in wilden alle kranten en tijdschriften reisden, maakten reportages. Vanaf de bijt was. Op persvoorlichting zaten exact hetzelfde verhaal. De Telegraaf, dat moment heb ik de krant langzaam allemaal PvdA-adepten. Die waren oké, maar zelfs Volkskrant en NRC. achteruit zien gaan. Na de fusie met bang voor journalisten, wantrouwden Toen de VPRO belde, liet ik me ont- het AD werden we gereduceerd tot ze. Vandaar dat de keuze op mij viel. vallen: ‘Dat jullie óók meegaan in stadsredactie. Het AD deed het lande- Na de verkiezingen was de formatie deze hype’. Het lukte me niet om mijn lijke nieuws. Als je één stap over de op die geheime locatie in Beetster- mening onder stoelen of banken te drempel van Den Haag deed, werd je zwaag. Twee maanden was er niets te steken. teruggefloten. doen. Ik snapte niet waar mijn colle- Het werk versimpelde en verschraalde. ga’s het toch zo druk mee hadden. Telegraaf was de beste We kregen een dwingend format Later bleek dat ze volop bezig waren In die tijd heb ik vooroordelen van opgelegd. De lengte van berichten stond vast. Een artikel moest tien ‘Op persvoorlichting zaten allemaal losse elementen bevatten. In één klap werd je vakkenvuller. Ik was PvdA-adepten, bang voor journalisten’ diepongelukkig en dacht: ik ga weg. Het was mijn krant niet meer. met lobbyen om woordvoerder van mezelf moeten herzien. De parlemen- een minister of staatssecretaris te taire pers van De Telegraaf was toen Vol aan de bak worden. verreweg de beste. Ron Korver en Verder was nergens bij kranten werk Jaap Folkerts waren goed geïnfor- te vinden, dus het werd de voorlich- Oersaai werk meerd. En deden het werk netjes: ting. Bij de PvdA namen ze me Al gauw merkte ik: dit is het niet gewoon langs de afdeling voorlich- meteen aan. Het werk leek mij boei- voor mij. De Armeense kwestie was ting. end, want in november 2006 zouden een paar weken een hot item. De hele De huidige hoofdredacteur van de er verkiezingen zijn. Het was die dag vertelde ik aan journalisten het- Volkskrant, Philippe Remarque, was periode waarin de prognoses voor zelfde, gepolijste verhaal. Ik vond het een vriendje van . Bos Wouter Bos kelderden nadat hij oersaai. Nebahat Albayrak had een hoefde maar te bellen of hij kwam

14 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 de meesten waren alleen met hun eigen ego bezig. Dat is niet uniek voor de PvdA. Wel dat politici van die partij een beetje zurig zijn. Er hing niet een joviale, gezellige sfeer. Er was een soort rating: hoe vaak verschenen Kamerleden in de krant? Hoe hoger ze in de rating stonden, hoe hoger ze op de kandidatenlijst kwamen. zorgde er zelf voor dat ze in elk blad stond. Ik moest andere Kamerleden in de media pluggen, maar die wilde niemand hebben. bijvoorbeeld, die kokkelvisserij deed.

Ruziënd aan het bureau deelde met Staf Depla de portefeuille ouderenzorg. Depla kon goed de pers bespelen. Verbeet lette even niet goed op en ineens stond hij in de krant. Depla had haar niet ingelicht. Ruziënd stonden ze bij mijn bureau. Dat viel me tegen. Ik vind ze allebei verschrikkelijk: het politieke bedrijf en de voorlichting. Ik ben nu drie dagen per week hoofd- redacteur bij het Haags Straatnieuws en twee dagen freelance journalist. Het is geen vetpot bij het Floor de Booys: “Het lukte me niet om mijn mening onder stoelen of banken te steken.” Straatnieuws, maar het is een goed doel. Ik wil een kwaliteitskrant maken. Daklozen worden vaak niet als naar hem toe. De volgende dag stond Het ging goed met GroenLinks en SP. een volwaardige gesprekspartner er weer iets in op de voorpagina van Het CDA zat ons op de hielen. We gezien. Als er een bedelverbod is, de Volkskrant en dan moesten wij van hebben toen een standpunt inge- laten wij ze zelf aan het woord. voorlichting het maar uitzoeken. nomen over het milieu. ‘Daarmee Als ik een voorlichter aan de lijn Remarque viel de PvdA niet af. Hij gaan we stemmen weghalen bij krijg, ben ik blij dat ik daar niet meer was gewoon partijjournalist. GroenLinks’, was het verhaal. Leden zit, zeg. Je hóórt haar worstelen. Ze kan niet zeggen hoe het echt zit, ‘Er was een soort rating: hoe vaker in moet de wethouder afdekken. Ik ben blij dat ik een andere rol heb en haar de krant, hoe hoger op de lijst’ het vuur aan de schenen mag leggen.

Wat me ook opviel, was hoe ongeloof- kregen het verzoek om hun kinderen Titanic lijk amateuristisch de PvdA-fractie mee te nemen naar de presentatie De journalistiek is op een bepaalde opereerde op het gebied van commu- van het verkiezingsprogramma. Om te manier de Titanic. Misschien was het nicatie met de media. Toen het vlak laten zien dat we net als het CDA een stom van mij om van een cruiseschip voor de verkiezingen misging met partij voor gezinnen waren. Walgelijk. op de Titanic te stappen. Maar ik heb Wouter Bos in de peiling, hebben we er geen dag spijt van gehad. Het vak dagen gehad dat er vijftien persbe- Zurig van voorlichter stond haaks op mij. richten de deur uitgingen. Uit paniek Ik ben ook gedesillusioneerd geraakt Ik kan me niet voorstellen dat ik er werden er niet-doordachte proef- in de politiek. Van binnenuit zag ik ooit nog mijn werk van maak. Ik zal ballonnetjes opgelaten. Dan moest hoe het eraan toeging. Ik dacht dat nooit meer de journalistiek de rug ineens de kinderopvang gratis zijn. politici bevlogen mensen zijn, maar toekeren.”

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 15 kunst- en vliegwerk

Medewerkers: Josine Boven - Jan Hoekema - Gijs Korevaar

FILM Newsroom, verslavende mix met echt nieuws als basis

Een indrukwekkende vrouw op leeftijd, lenen. Dat leidt tot fascinerende scènes Jane Fonda. Een cynische oude rot als als die over de Japanssprekende redac- presentator/anchorman, Jeff Daniels, teur die een woordvoerder van Tepco bij zelfverklaard ‘moderate Republican’ uit de Fukushimaramp in de val laat lopen Nebraska, want als je daar geen door hem live in het Japans (tot ontzet- En als er dan echt nieuws van hors cate- 9/11 uit te spreken, luttele minuten Republikein bent, ben je gedoemd tot ting van de eindredactie) vast te pinnen gorie komt, de vangst van Bin Laden, voordat Obama dat bijna even goed minuscule minderheid of is er iets gron- op slechts in het voorgesprek ontlokte hoe krijg je dat dan (dubbel) bevestigd, doet. dig mis met je. Een good old liberal Sam informatie over stralingsniveaus. een paar minuten voor president Zulke afleveringen, tegen een decor van Waterston als redactiechef. En de arche- Mooi is ook het moment dat een Obama’s speech? De hele staf is opge- liefdesperikelen, gefnuikte ambities, typische zuinige Britse actrice Emily stroomstoring een zinloos interview trommeld voor een extra uitzending, intriges en plots op de werkvloer, de Mortimer (Notting Hill) als de ‘EP’, de (want what’s new met die man) met maar dat gebeurt op een zondagavond terreur van de kijkcijfers, de eeuwige dis- executive producer MacKenzie McHale. weer een onkuis door Weiner betwitter- (1 mei 2011) vanaf een feestje bij cussie over integriteit van de journalist, Een indrukwekkende cast, aangevuld de jonge vrouw verhindert, waardoor anchorman Will McAvoy thuis. Will haalt hoor en wederhoor en het al dan niet met veel jonge actrices en acteurs in ruimte ontstaat om aandacht te beste- met enige moeite de studio, maar is wel demoniseren van de conservatieve vooral ondersteunende rollen als leden den aan het veel belangrijker, maar min- nog steeds zo stoned dat hij vergeet zijn lobbygroep de Tea Party: het recept om van de redactie van de dagelijkse der sexy debt ceiling door het Congres. Blackberry te raadplegen waarop oude met z’n allen tot diep in de nacht onze nieuwsshow op het (fictieve) Cable Vorm en inhoud strijden voortdurend makker Joe Biden, VP, de catch van Bin verslaving bot te vieren. Network, ACN. om de zege, zo ook de waarden van de Laden bevestigt. Het komt qua tijd nog Tegenwoordig is televisie de nieuwe zender die er van bovenaf, als in een net goed en McAvoy revancheert zich Aaron Sorkin, The Newsroom, HBO vorm van goede film, zijn tv-series hot kerk, in worden gehamerd. Het echte door een briljante en überdramatische en verslavend, voorzien in publieksge- nieuws, maar wat is dat dan... tekst over heling van de wonden van Jan Hoekema / ✸✸✸✸✸ mak (kijken wanneer je wil, en daar is zelfs geen-goedkoop-abonnement op Netfix voor nodig) en staat HBO als hof- BOEKBESPREKING leverancier daarvan te boek. Zelfs Steven Soderbergh maakte zijn laatste film, Behind the Candelabra over Liberace, voor tv en voor HBO. Schets voor een betere wereld Terug naar The Newsroom. Scenario- schrijver is Aaron Sorkin (The Social Het is crisis en lopen vijftig jaar heterogener, complexer ‘ontplooiingsfonds’ in het leven te roe- Network en uiteraard vooral The West dat hakt er in. en dynamischer is geworden. De oude, pen om tegengas te bieden aan die Wing, verplicht en verslavend voor elke De gebreken in simpele oplossingen van de ‘polder’ dominante commercie. De overheid lezer van Nieuwspoort Nieuws) en dan onze manier van werken niet meer zoals vroeger, toen moet dit fonds vullen, maatschappelijke kan er eigenlijk niets misgaan. In The samenleven, in burgers tijdens de verzuiling zich gebon- organisaties kunnen er ‘anti-commerciële Newsroom stort Sorkin zich met groot de manier waar- den voelden aan een levenswijze, een reclame’ mee financieren. Daardoor krij- succes op de harde wereld van de con- op de economie religie, een zuil. gen burgers hun vrije keuze terug. currerende networks met hun razend- is georganiseerd, De afgelopen jaren is het parool van de Door de toenemende complexiteit van snelle en oppervlakkige nieuwsshows. komen aan de economische ordening de vrije markt de samenleving en de heterogene bevol- Een Europeaan zal de serie snel prekerig, oppervlakte. De geweest. Met de ineenstorting van het king weet de politiek het ook niet meer, drammerig en Amerikaans overgedrama- jarenlange nadruk op de noodzaak van communistische alternatief, was er ook denkt de schrijver. De politici nemen tiseerd vinden, maar dat maakt hem nu een vrije markt heeft de samenleving geen alternatief meer voorhanden voor daarom hun toevlucht tot debatten over ook weer net zo mooi en pakkend. hard gemaakt, terwijl tegelijkertijd de die gesel van het neoliberale gedachte- onbenulligheden en leven hun profile- Bijzonder is het inspelen op werkelijk invloed van de commercie de vrije keuze goed, aldus Van Tuinen. Maar hoe vrij is ringsdrang uit. Het leidt slechts tot nieuws, van de ontuchtig twitterende en van burgers heeft beperkt. En de politiek die markt eigenlijk, als mondige burgers populisme, concludeert Van Tuinen. De mailende senator Weiner tot de succes- bakt er weinig van. Aldus de analyse van worden overstelpt met commerciële landelijke politiek moet zich beperken volle vangst van Bin Laden. Fascinerend oud-topman van het Centraal Bureau reclame en uitgekiende marketingstrate- tot debatten over de inrichting van de is ook het razende tempo van de show voor de Statistiek Henk van Tuinen in gieën? Een eenling kan volgens Van samenleving en de rest overlaten aan en het titanengevecht om de beste zijn boek Nederland kan menselijker. Tuinen niet op tegen die machtsvorming lagere overheden en andere instellingen. onderwerpen, vaak door redacteuren die Van Tuinens analyse begint bij de con- en laat zich leiden door de reclames. Als Ten slotte moeten burgers worden ge- hun prestige aan een succesvol item ont- statering dat de samenleving in de afge- oplossing stelt de schrijver voor een stimuleerd om te participeren in de

16 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 kunst- en vliegwerk

Het beste Boven op de plank

Prinsjesdag, de officiële opening van het nieuwe parlementaire jaar, is elk jaar weer een groot feest in Den Haag. Met talloze tradities, veelal voor insiders, op de rijtoer en de balkonscène na. Het Prinsjesfestival, dat de gemeente Den Haag, ProDemos en andere partijen in september 2013 voor het eerst organiseerden, moet daar verandering in brengen. Eén van de onderdelen van het festival is de Prinsjesprijs voor het beste politieke boek van het afgelopen jaar. Uit 43 inzendingen voor deze prijs nomineerde een jury onder leiding van Kars Veling (directeur van ProDemos, oud-Kamerlid voor de CU) vier boeken. Ze worden in deze Boven op de plank beschreven.

Reis naar het continent De eerste honderdvijftig jaar parlementaire geschiedenis Met dit boek over Nederland en de Europese integra- van Nederland tie van 1950 tot heden de won Matthieu Segers de De parlementaire historici Joop van den Berg en Prinsjesprijs. Voor Nederland staat Europese integratie wijlen Jan Vis beschrijven in dit boek de parlemen- in meer dan één opzicht gelijk aan een moeizame reis taire geschiedenis tussen 1796 en 1946, van de naar een nieuwe wereld. Hoe is die reis tot nu toe Franse tijd tot direct na de Duitse bezetting. verlopen? Waarom deed Nederland van meet af aan Anderhalve eeuw avonturen van de parlementariërs mee met de gemeenschappelijke Europese markt en en hun duw- en trekwerk met koningen, agenten en munt? Was de route die Nederland koos onvermijde- ministers. Met een bijzonder oog voor de eigen lijk? En waar heeft die ons gebracht? tradities van de Nederlandse politiek en voor de De jury schrijft over dit boek: “Als gids wijst hij op waarde van het politieke vakmanschap. De jury bijzondere details en onderbelichte samenhangen. In een beeldende stijl en soms oordeelt dat Van den Berg en Vis, die in 2011 lichtelijk ironisch schrijft Segers een spannend verhaal dat velen niet kennen en overleed, met dit boek een prestatie van formaat dat ook de ingewijden verrast.” leverden. “Het is een standaardwerk geworden dat in een sterke behoefte Uitgeverij: Bert Bakker voorziet. De eerste honderdvijftig jaar is ook een onmisbaar naslagwerk voor wie in de politieke geschiedenis van Nederland is geïnteresseerd.” Doe eens normaal man Uitgeverij: Bert Bakker Een boek dat in de recensie in Nieuwspoort Nieuws in december vorig jaar maar één ster kreeg, omdat Rondom Wilders het aan grappigheid ten onder ging. De jury van de De Partij voor de Vrijheid is niet meer weg te denken Prinsjesprijs vindt het boek van Kustaw Bessems en uit de Nederlandse politiek. Tegelijk is zij een mysteri- Dirk Jacob Nieuwboer echter inspirerend. Uit het euze groepering, waarop talloze journalisten en juryrapport: “Als lezer herken je de personen en de onderzoekers tot nu toe geen vat konden krijgen. gebeurtenissen. En je leert deze ook beter begrijpen. Koen Vossen wel. Uit het juryrapport: “Wilders heeft Zo werkt dat dus! De auteurs zijn kritisch en scherp, in de loop van de jaren veel pennen in beweging maar leggen ook uit waarom het gaat zoals het gaat gebracht, vaak polemisch en vanuit een politiek of en waarom. Het klinkt misschien niet echt 2013, moreel gezichtspunt. Vossen stijgt daar met zijn maar Bessems en Nieuwboer hebben ook een idealistisch boek geschreven. De boek bovenuit. Rondom Wilders is een boeiend politiek is te belangrijk om haar aan cynici over te laten. Zij steken als journalisten geschreven boek dat inzicht geeft in een belangrijk ook de hand in eigen boezem. De media hebben de neiging goede politieke fenomeen in de Nederlandse politiek.” praktijken af te straffen. Gedoe is immers nieuws.” Uitgeverij: Boom Uitgeverij: Atlas Contact JB

democratie. Nu staat men te veel langs een mogelijke oplossing. Voor de politiek Debatteren gemeenteraadsleden niet theorie heeft zijn nut vrijwel nergens de lijn te mopperen. Meedoen in de pleit hij voor vergaande decentralisatie. over onbenulligheden? En zijn maat- bewezen. samenleving brengt samenhang waar- Gemeenten, maatschappelijke instellin- schappelijke instellingen voor de partici- Deze punten ter overweging nemen mee het verschijnsel ‘marktsamenleving’ gen en ‘technocratische instituten’ moe- patie een zegen voor de democratie? overigens niet weg dat Nederland kan wordt tegengegaan. Mondige burgers ten het stokje van de landelijke politiek Dergelijke instellingen gaan zelf ook menselijker een interessant boek is. met een vrije keuze zijn betrokken, heb- overnemen. bureaucratiseren, trekken duur betaalde Zeker het lezen waard is het gedeelte ben oog voor anderen en gaan niet als Aan de analyse van de problemen man- managers aan, vormen machtsblokken. waarin Henk van Tuinen zijn licht laat graaiers hun eigen egocentrische gang. keert weinig als je het eens bent met de Wat schiet de burger daarmee op? Is dat schijnen op de samenleving van nu. Dat premisse van de overheersende commer- niet van de regen in de drup. er bij zijn oplossingen vraagtekens te Decentralisatie cie en de afwijzing van de marktecono- En zo’n ontplooiingsfonds lijkt verdacht plaatsen zijn, doet daar niets aan af. Van Tuinen gaat in zijn goed leesbare mie. Maar aan die oplossingen kleven veel op het organiseren van tegenmacht. boek een stap verder dan alleen analyse- nogal wat bezwaren. Delegeren naar Daarmee volgt Van Tuinen de aloude Henk van Tuinen, Nederland kan ren wat er allemaal fout is. Hij geeft met lagere overheden? Is de gemeenteraad marxistische theorie van these en anti- menselijker, uitgeverij De Bezige Bij zijn voorgestelde ontplooiingsfonds ook democratischer dan de Tweede Kamer? these die vanzelf leidt tot synthese. Die GK / ✸✸✸

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 17 Familie van? ‘Sander heeft niet dat correspondenten- toontje, die gewichtigdoenerij’

Nieuwspoort Nieuws keert Nieuwspoort ondersteboven en is op zoek naar interessante familiebanden Peter Schouten binnen de sociëteit. Deze keer een gesprek met twee voormalige Poorters: Henk en Sander van Hoorn.

Al waar vanuit zijn vader de hand is in een land. Sander Vader Henk (69) wereld probeert bij te hou- heeft niet dat correspon- 1987 - 2010 Presentator Met het oog op morgen den, aldus zijn Twitterbio. dententoontje. Die gewich- 1999 - 2004 Hoofdredacteur NOS Radio Wie @VanHoorn volgt, ziet tigdoenerij. Aan dat kunst- 1994 - 1999 Hoofd actuele programma’s NOS Radio, hoofdredacteur NOS Nieuws dat de doorgewinterde oud- matige heb ik een hekel.” en Met het Oog op Morgen. Medewerker Buitenhof journalist graag zijn mening Er wordt wel eens gesugge- 1990 - 1994 Chef actuele programma’s NOS Radio, presentator Het Capitool over het medialandschap reerd dat Sander zijn banen 1984 - 1990 VPRO, o.a. eindredacteur Het Gebouw en groepsredacteur Radio 1 en 5 spuit. Vindt hij het soms aan zijn vader te danken 1984 Presentator / eindredacteur Radio Rijnmond moeilijk om zijn vak los te zou hebben gehad. “Men 1980 - 1984 Parlementair redacteur en eindredacteur bij de VARA (radio en tv). laten? denkt dat altijd. Er is niets Werkte mee aan programma’s als Achter het Nieuws, In de Rooie “Nee hoor, helemaal niet”, bewezen, ik hoor alleen Haan, Haagse Bluf en de BV Nederland klinkt het toch wat onge- maar suggesties. Ik heb 1971 - 1980 Parlementair redacteur Den Haag Vandaag (NOS Televisie) loofwaardig. “Stop dan met hem één keer geholpen in 1964 - 1971 redacteur / verslaggever / presentator AVRO’s Radiojournaal Twitteren”, lacht Sander. het begin bij de VPRO. Toen Opleiding: HBS - B en Politieke Wetenschappen “Maar dat is geen vak”, zochten ze iemand die de Henk werd voor zijn hele oeuvre onderscheiden met de Ere Zilveren Reissmicrofoon en zegt Henk. “Nee, maar om jassen van gasten kon aan- in 2010 geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. het los te laten. Je blijft er nemen. Ik wist nog wel iets van vinden. Je blijft iemand die dat kon. Zo is Zoon Sander (43) dat willen uiten.” Henk: Sander bij de VPRO binnen- 2011 - heden Correspondent in de Arabische wereld, NOS Radio en televisie “Het komt door jou. Ik zei: gekomen. Hij heeft het zich 2006 - 2011 Correspondent in Israël / bezette Palestijnse gebieden, NOS Radio en hoe moet ik nu weten wat vooral allemaal zelf eigen televisie jij allemaal uitspookt? Dan gemaakt.” Sander: “Het zijn 2003 - 2004 Invaldiensten parlementair redacteur, Radio 1 Journaal moet je op Twitter gaan zit- allemaal zulke makkelijke 1998 - 2006 Verslaggever, Radio 1 Journaal ten, riep je.” Na een volgtip meningen en ze komen 1998 - 2004 Samensteller nieuwsoverzicht, Met het oog op morgen van zoon Sander, sloten altijd uit de hoek van men- 1986 - 2003 Freelance redacteur, regisseur, producer, verslaggever, presentator bij honderden Twitteraars zich sen die het niet met me NOS, NCRV, Radio Noord Holland, Teleac, VARA, VPRO en bij Henk aan. “En dat vond eens zijn. Er wordt nooit Wereldomroep je leuk, want toch weer een een poging tot waarheids- Na zijn middelbare school volgde Sander eerst een opleiding Financiële Bedrijfskunde, podium”, knipoogt Sander. vinding gedaan.” maar stopte daar na twee jaar mee. In 1995 studeerde Sander aan de Vrije Universiteit Het podium schuwen ze Hij slaat zelf meteen een af in Politicologie. Verder is Sander voorzitter geweest van een JOVD-afdeling. beiden niet. Na het Gute brug naar zijn huidige werk. Nacht, Freunde, klonk “Ik ben blij dat ik uit het bijna 25 jaar de rustige en Israëlisch-Palestijns conflict Na ruim een uur eindigt het gesprek met een lachsalvo van zoon Sander. serieuze stem van Henk in ben. Eddo Rosenthal (cor- Bij het zien van vaders cv komt hij niet meer bij. “Ridder in de Orde van Met het oog op morgen. respondent in Israël 1976- Oranje-Nassau? Wanker, dat je dat erbij zet. Je hele leven heb je je daartegen Onlosmakelijk verbonden 2007, PS) heeft het mooi verzet en dan ga je ‘m ineens accepteren én op je cv zetten. Dat is toch met de radio. Voor en ach- gezegd: Men is vreselijk raar?” Henk pareert hem vakkundig. “Het ANP wilde dat hebben.” ter de schermen. Ook wat bevooroordeeld en denkt De vriendin van Sander vraagt nog of het is voor wanneer hij overlijdt. dat betreft veel overeen- daardoor dat jij dat ook Henk: “Ja, ik heb het er gewoon bijgeschreven. Ze halen het toch wel ergens komsten tussen vader en bent. Dat is het hele ver- vandaan.” zoon. Sander heeft ook een haal. Mensen spreken je aan veelgehoorde stem, maar is op een radio-item waarvan De band tussen vader en voor de NOS. Twee keer ook al jaren te zien als cor- ze alleen de inleiding heb- zoon is bijzonder. Zo vaak voor familie en één keer respondent. Een hele goede ben gehoord. Op een gege- zien ze elkaar niet. Drie voor de NOS-corresponden- zelfs, vindt Henk. “Hij kan ven moment ontwikkelde ik keer per jaar keert Sander tendagen. Met zijn twee heel exact en sterk in een een olifantenhuid.” Henk huiswaarts uit Beiroet, dochters en vriendin be- paar minuten voor de came- valt hem bij: “Mensen ver- sinds 2011 zijn standplaats zoekt hij Henk in Leusden. ra uitleggen wat er aan de wachten vaak dat je een

18 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 Drie keer per jaar keert Sander huiswaarts uit Beiroet, sinds 2011 zijn standplaats voor de NOS. Twee keer voor familie en één keer voor de NOS-correspondentendagen.

bepaald standpunt inneemt Op de vraag of ze elkaars sen heel goed hebben, maar Wouter Kurpershoek. Of en zo niet, dan gaan ze het functies zouden willen heb- van jou minder. Dus volgens neem Kysia Hekster. Ik zelf voor je invullen. Bij mij ben, is Henk helder. “Nee, mij ben je er om die reden hoop dat ze tevreden is, verwachtte men dat ik poli- ik vind het helemaal niet op een gegeven moment maar ik kan het me moeilijk tici met de botte bijl in leuk om steeds een nieuw mee opgehouden.” voorstellen. Ik ben niet uit hun kop zou hakken. Moet bestaan op te bouwen.” Henk: “Dan ben ik nog Nederland weggegaan ik dat dan namens de woe- Ook Sander blijft liever cor- steeds een vader die een omdat ik de onderwerpen dende kijker vertolken in respondent. “De politieke opmerking maakt hè?” zat was. Uiteindelijk blijft een vraaggesprek? Ik pieker journalistiek is niets voor Sander lachend: “Dat moet een verhaal wel een ver- er niet over.” hem”, vult vader al meteen hij niet doen. Misschien is haal. Weet je, ik ziet het Wie ze een goede journalist aan. “Nee, het aantal het een klassiek vader-zoon wel. Wat kan ik er nu aan vinden? “Je moet alles in wezenlijk ter zake doende iets. Ik weet het niet. Jij doen? Het wordt vast las- zijn tijd zien, maar ik heb dingen op een normale hebt je ook heel erg verzet tig...” ooit veel geleerd van Joop werkdag is echt te klein. tegen het worden van een Nog een paar dagen en dan van Zijl. Zijn stijl sprak mij Die extase dat we een correspondent. Want wat als vertrekt Sander naar Egypte. toen erg aan”, vertelt Henk. brommerbesluit eerder had- je terugkomt, zei je dan.” Weg uit de oase van rust, “Maar ook Matthijs van den dan op de RTL-redac- Henk: “Oh, nou daar kom je onderweg naar plekken waar Nieuwkerk doet het fantas- tie...”, schudt Sander zijn nog wel achter. Je ziet bij de lucht zwanger is van tisch goed. Hij is niet te hoofd en haalt zijn schou- veel correspondenten: dat revoluties. Terwijl de vogels beroerd om zichzelf kwets- ders op. wordt een ongelukkige hier tegen een strakblauwe baar op te stellen.” Sander “Nee, advies vraag ik nooit periode. Het sterkst bij lucht hun melodieën onop- zoekt zijn voorbeelden aan Henk. Misschien toen ik Eelco Bosch van Rosenthal. houdelijk tjilpen, dringt de elders. “Ik probeer een radio maakte wel wat vaker, Dat is bijna zielig hoe hij geur van barbecue de tuin combinatie te zijn tussen want daar had jij veel erva- op Twitter bijna alleen maar van Henk binnen. “Ruik je Conny Mus en Joris ring in. Maar je hebt me Amerikaanse onderwerpen dat?”, kijkt Sander zijn Luyendijk. Joris vanwege wel eens aangesproken over behandelt, terwijl hij al vader bijna smekend aan. zijn vermogen om door te dat toontje waar jij zo lang hier is. Die jongen kan “Oh, je wilt barbecueën? denken en Conny om zijn allergisch voor bent. Het is het gewoon niet loslaten.” Nee, ik pieker er niet over. voeten in de aarde en het meer zo dat als jou iets Sander: “Uit mijn regio Ik heb er geeneens meer gewoon vertellen wat eraan opvalt en dat ter sprake hebben ze het allemaal een.” “Kom dan maar weer de hand is. Dat is al moei- komt, dat je het zegt. Ik moeilijk gehad. Nicole le snel langs in Libanon”, lijk genoeg.” kan dat van heel veel men- Fever, Peter ter Velde, raadt zoon vader aan.

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 19 Willem de Vries 1941-2013 Eerste overheidslobbyist en Rein onderweg veelzijdige ‘contactfunctionaris’

Burgemeester Jos Staatsen had het goed Meppel begrepen. Een lobbyist van de gemeente Groningen in Den Haag zou de contacten Weer in Meppel. over en weer versterken. Het was een Aan een tafeltje. experiment in een periode ver voor de Ze zijn de kerk aan het restaureren. slogan ‘Er gaat niets boven Groningen’, Verder gebeurt er niet veel. waarin Willem de Vries de positie van Naast mij zit een mevrouw. Groningen wist te versterken. Op zijn Ze drinkt koffie. visitekaartje stond ‘contactfunctionaris’, In haar hand heeft ze een boekje. een compromis, omdat (toen nog) termen Ze speelt sudoku. als public affairs of lobbyist wat verdacht Ik geloof dat het zo heet. waren. Ben namelijk zelf niet zo’n spelletjesmens. De jurist Willem de Vries bleek al vlug zijn omgeving door en Zeker niet sudoku. door te kennen en de kansen voor Groningen behoedzaam te Dat is met getallen. taxeren. Hij was daarover altijd bescheiden en vond dat de Getallen heb ik niks mee. credits voor zijn successen het college van B&W toekwamen. Geef mij die kerk maar. Hij was consciëntieus in zijn contacten, had een forse dossier- Niet voor het geloof of zo hoor. kennis maar was bovendien een ongelooflijk trouw, humoris- Maar meer gewoon om naar te kijken. tisch en vriendelijk mens. Hij ‘woonde’ in Nieuwspoort, waar hij Hij is dicht trouwens, die kerk. zijn vaste (stam)tafelgenoten bijna dagelijks trof en hij opende Vorige keer ook al. als eerste overheidslobbyist een kantoor aan Het Plein, waar Denk dat ik dan zo maar de bus pak. nu nog steeds zijn opvolgers werken. Willem de Vries was daar- Naar Nijeveen. naast samen met Rinus van Schendelen initiatiefnemer van het Dat schijnt in de buurt te zijn. genootschap Koning Willem II, dat gouvernementele lobbyisten Daar heb je drie kerken. een platform bood, en schilder - hij exposeerde met zijn aqua- Mogelijk zijn die wel open? rellen van stropdassen in Nieuwspoort. Ook speelde hij graag En zo niet, vermaak ik me daar ook wel. piano. Zijn kerstlunches waren befaamd, al was het alleen al Er zit vast wel zo’n uitspanning. door zijn fraaie en persoonlijk samengestelde boekjes met Zo’n hotel-restaurant. sprookjes, gedichten en tekeningen. Je kent ze wel. Koning Willem II is mede dankzij hem een bekend lobbyge- Waar de commercie nog niet heeft toegeslagen. nootschap geworden voor overheden en daarmee verwante Met biljart en eten wat de pot schaft. organisaties. Het bijzondere van dit platform is dat hij daarmee Een uitsmijter is er over het algemeen altijd wel te krijgen. een basis legde onder een bestendige groei van het besef dat Dat is gemeengoed. public affairs met als meest bekende instrument ‘de lobby’, een Enfin, ik ga zo maar eens. onvervreemdbaar middel is om belangen van met name decen- Anders mis ik de bus. trale overheden onder de aandacht van de centrale overheid, Ze gaan om het uur hier. van ‘Den Haag’, te brengen. De schemering waarin dit vak Nou ja, ik heb ook geen haast. lange tijd verkeerde, is grotendeels verdwenen. Dat is een zeld- Ik heb nog tot drie uur vanmiddag. zame verdienste. Dan zie ik haar weer. De laatste tien jaren ging het met de gezondheid van Willem Tot die tijd hang ik hier wat rond. niet goed. Hij trok zich terug - ook als Poorter - en overleed Redelijk zorgeloos. op 72-jarige leeftijd in zijn woonplaats Sauwerd. Op een mooie Het enige jammere is die bus. septemberzaterdag vond een afscheidsbijeenkomst plaats in het En niet eens omdat ie om het uur gaat. kleine kerkje in het gehucht Klein-Wetsinge. Toen drong nog Maar ze zijn niet geel meer. eens de betekenis door van de sterk persoonlijke en brede wijze waarop hij gedurende zijn leven het begrip ‘contactfunc- tionaris’ inhoud gaf.

Robbert Coops en Edward Figee

20 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 Binnenste Buiten ‘Woordvoerders hebben nul waarde in Finland. Er bestaat niet eens een Fins woord voor!’

CV Was het moeilijk voor je werk te vinden? Merimari Kimpanpää “Ik wilde snel aan de slag, ik had al een carrière werkt voor Finse economische bladen en de klimaat- achter de rug en was het gewend zelfstandig te en energievakpers werken, o.a. voor de BBC World Service in Londen. woont in Rhenen Maar in Nederland kreeg ik alleen maar kleine Recente artikel: over de gevolgen van de Duitse baantjes aangeboden, mijn opleiding leek niets Energiewende voor onder meer de Nederlandse waard, dat was een klap in het gezicht. markt. Later ontdekte ik een soort tweedeling: Mensen in een internationale context, die voor internatio- Sinds wanneer ben je in Nederland? nale bedrijven werken, zien dat je als buitenlan- “Sinds 1996. Nadat ik tijdens mijn studie economie Merimari Kimpanpää in haar versierde woonkamer - der iets kunt toevoegen, dat je een meerwaarde en politieke wetenschappen in Oslo verliefd werd Slingers kennen ze in Finland niet. hebt. Mensen in een binnenlandse context, in puur op mijn huidige man, een Nederlander. We woon- binnenlandse bedrijven, die hebben dat niet. Die den eerst nog een jaar in London, op neutraal grondgebied zeg maar. Toen geslotenheid ervaar ik nog steeds als ik interviews aanvraag. Bij internatio- wilde ik zijn geboorteland beter leren kennen. Daarom is hij met mij eventjes naal opererende bedrijven gaat dat makkelijk, bij binnenlands opererende naar Nederland teruggekeerd - en eventjes is nog steeds!” niet, daar is het moeilijker binnen te komen. Wat mis je het meest? Misschien zou het makkelijker zijn als ik Brits of Amerikaans was. Misschien “Vrienden, familie en roggebrood!” heeft het met mijn Finse afkomst te maken. Nederlanders kunnen niet zo Was het moeilijk, Nederlands te leren? veel met Finland. Als Finse besta je eigenlijk niet. In de jaren 90, toen ik “Voor mij was het makkelijk. Ik meldde me aan voor een taalcursus in Delft. kwam, wisten de meesten nog niet eens dat Nokia een Fins bedrijf is, ze Ik sprak al Zweeds en Duits en Engels. Ik husselde die talen gewoon een beet- dachten dat het Aziatisch was.” je door elkaar, leerde de ‘G’ spreken - en dan had ik de basis wel! Het ging Je kon je tenslotte als freelance correspondente een bestaan opbouwen. Hoe heel snel.” is het om in Nederland als journalist te werken? Wat viel je meteen op? “Een fundamenteel verschil is dat we in Finland geen woordvoerders kennen, “Hoe gemakkelijk mensen met elkaar omgaan en over persoonlijke dingen zeker in de jaren 90 niet. Inmiddels zijn er internationale bedrijven in Finland, praten. Nederlanders zijn heel snel heel open. Finnen zitten in hun schelp. die wel woordvoerders hebben, voor de buitenlandse journalisten. Want voor Daar is het ondenkbaar dat je in de supermarkt met wildvreemden praat en Finnen is dat nog steeds een onbekend fenomeen. En als je als Finse journa- commentaar geeft. Finnen doen dat niet. Niet met vreemden. list ergens in Finland belt, dan wil je ook geen woordvoerder aan de lijn, maar In Finland is een ja ook een ja. In Nederland is het: ja - tenzij. Daar heb ik nog meteen die persoon die de beslissingen neemt: dus de manager, de minister, steeds moeite mee, voor mij is een afspraak en afspraak. Maar in dit land is de deskundige. dat niet zo. Het is niet kwaad bedoeld, het is gewoon een cultuurverschil. Ik vind de Nederlandse woordvoerders vaak aardig, maar ik kan niet zo veel Misschien voor het gemak, om voor een goede stemming te zorgen. Dan roep met ze! De Finse lezers en luisteraars hechten nul waarde aan wat de woord- je hier snel hardop ‘ja’, maar je denkt: dat zien we dan nog wel.” voerder zegt, die willen direct de politicus of gezaghebber. Het mag niet uit Watwas in het begin het moeilijkste? tweede hand komen. “Dat ik me moest bewijzen. Ik voelde me sterk een buitenstaander. Ik mocht Van woordvoerders krijg je alleen maar de officiële antwoorden, de kant-en er zijn, maar het ging niet van harte. In Nederland moet je laten zien dat je klare antwoorden. Van hun krijg je niet zo veel los en ze weten ook niet alles, echt wilt meedoen. Je krijgt als nieuweling niet het voordeel van de twijfel. ze kunnen per definitie niet alles weten. Het is: ja, welkom - mits. Je wordt zeer kritisch op je waarde bekeken. Het is Daar heb ik nog steeds moeite mee. Het kost me ontzettend veel tijd om de dominee die dan spreekt. De Nederlandse maatschappij is geen warm woordvoerders te omzeilen en direct de gezaghebbende te spreken. nest waarin je belandt. Dat was al in de jaren 90 zo, nog voor Fortuyn en Er is trouwens niet eens een Fins woord voor woordvoerder!” Wilders. Je mag er zijn, maar je moet bewijzen dat je netjes bent en dat je het Zijn er verschillen tussen Finse en Nederlandse kranten? waard bent. Raar vond ik ook dat ik opeens zo bezig moest zijn met mijn “In Finland is het check-check-dubbelcheck. Hier niet. Ik meen dat Nederland- vrouw-zijn, dat heb je in Finland niet. In Nederland doe je als man bepaalde se kranten daarom meer fouten maken dan Finse. Dat is een groot verschil. dingen zo en als vrouw zo. In Finland was ik niet zo bezig met mijnvrouw-zijn.” In Nederland vind ik het Financieele Dagblad het allerbeste. In 9,5 van de 10 Hoe bedoel je dat? keer klopt het wat daar staat. Op plek 2 komt NRC, op 3 de Volkskrant. “De arbeidsmarkt is een goed voorbeeld, ik merkte snel dat ik daar als vrouw Nederlandse journalisten gaan gewoon losser om met de inhoud. Ze schrij- in Nederland veel te hoge verwachtingen had. In Finland werken de vrouwen ven ook anders: het gaat meer om het verhaal dan om de feiten. Het moet fulltime. Hier stoppen ze of werken minder zodra ze moeder worden. Als je je mooi en boeiend verteld zijn. Het is meer een soort literaire journalistiek, in kind vijf dagen in de crèche stopt, word je scheef aangekeken, dan ben je een Finland is het meer feitelijke journalistiek.” slechte moeder. Ik kreeg zelf gelukkig geen commentaar van mijn schoon- Is er een verschil tussen de Finse en de Nederlandse TV en radio? familie, maar ik heb vriendinnen die daar wel last van kregen. Het hele land is “Ja. Het tempo van praten is in Nederland veel hoger! Ik ben na al die jaren er nog steeds op gebouwd: scholen draaien met en door moeders - er zijn geïnfecteerd. Als ik in Finland ben, zijn ze er allemaal verbaasd over hoe snel leesmoeders, er zijn luizenmoeders. Dat is ondenkbaar in Finland, echt ik inmiddels praat!” ON-DENK-BAAR. Ik zeg niet dat het slecht is. Maar zo kom je in een bepaalde rol. En die is dan zwaar te doorbreken.” Kerstin Schweighöfer

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 21 NIEUWE POORTERS

K.S. Haaksman A.J. Breeuwsma P.H. Snijders B.E.M. Verbeek A.P. Eijkelenboom J.P. Duin Hoofd Externe Betrekkin- Politiek Assistent Burgemeester Gemeente Adviseur Public Affairs Algemeen Directeur Persvoorlichter / Woord- gen Strukton Rail Gemeente Rotterdam Hardenberg Provincie Noord-Holland Transitium Groep voerder Menzis

P.H.P. Sierat J.M.M. Polman M. Peters E.F. Veldman G.C.S.R. Hendricks E. Habers Directeur Transport en Commissaris van de Persvoorlichter VVD Persoonlijk Medewerker Public Affairs Imperial Bestuursvoorlichter Logistiek Nederland Koning Provincie Zeeland Tweede Kamerfractie VVD Tweede Kamerfractie Tobacco Nederland Gemeente Den Haag

M.P.J. Idema D. Boersma J. Brandsma A.H. Mulder A.C. den Besten C. van Beveren Online Strateeg VVD Directeur KNJV Redacteur Trouw Tweede Kamerlid CDA Voorzitter PO-Raad Gedeputeerde Prov Zeeland

J.C.M.M. Siemons C.M.M. Schönknecht - G.G.L. Plasmeijer M.G. Cremer S.J.W. de Bruijn D.S.L. Tuijnman Managing Director Vermeulen Eigenaar / Directeur Advocacy Project Officer Adviseur Public Affairs Manager Government Nederlands Centrum voor Gedeputeerde Provincie Obsession Live European Cultural Schinkelshoen & Verhoog Affairs ABN AMRO Bank Handelsbevordering Zeeland Communication Foundation Communicatie N.V.

J.A.I.A. Benders M. Sentürk C. Zuiderwijk S.W.P.J. Sengers J. Geurts F. van Eck Arts/Geneesheer – Algemeen Secretaris / Voorzitter Transitiebestuur Vertegenwoordiger bij de Adviseur Public Affairs Directeur / Bestuurder Directeur St. Service Voorzitter Directieraad Kamer van Koophandel EU Samenwerkings- Vereniging van St. Aanpak Financieel- Medical HOGIAF Nederland verband Noord-Nederland Toezichthouders Economische Criminaliteit (SNN) Woningcorporaties (VTW) in Nederland 22 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3 NIEUWE POORTERS

F.W.R. Govers J. Suyver A.Smid R. Mens D.A. Foekens-Rietveld A.Cherribi Senior Adviseur Voorzitter Raad van Directeur / Eigenaar ASTC Communicatieadviseur Public Affairs Medewerker Manager Public Affairs Transitium Groep Bestuur Kansspelautoriteit Media PA /PR EVO Schinkelshoek & Verhoog Haven Amsterdam

M.H.A.M. Otten H.M. van Hasselt S.P. Beumer G.R. Zaal E. Wallinga H.G. Cents Manager Public Sector Beleidscoördinator VNO- Hoofd Communicatie Directeur Radio Nederland Wethouder Gemeente Government Relations Affairs SAS Institute B.V. NCW (West) GGZ Nederland Wereldomroep Enschede Advisor ExxonMobil

A.G. Kaat B. van ‘t Wout M.R.J. Rog R.E. van der Linde R.P. Schreinemachers G.R.J. van Heukelom Public affairs Eneco Tweede Kamerlid VVD Tweede Kamerlid CDA Tweede Kamerlid VVD Verslaggever RTL Nieuws Gedeputeerde Prov Zeeland

E. van der Sluis R.J.M. Gianotten T.T.M. van Grinsven A. Kerssies C.W. Jawad - Smelik F.J.J. Bolle Directeur Samenwerkings- Directeur Nederlandse Lid Raad van Bestuur, Directeur Vereniging van Directeur Strategie en Senior Adviseur Public verband Noord-Nederland Vereniging Frisdranken, COO Espria / Woonzorg Toezichthouders Woning- Externe Betrekkingen affairs Verpleegkundigen & (SNN) Waters, Sappen (FWS) Nederland corporaties (VTW) Sociale Verzekeringsbank Verzorgenden Nederland

A.G.M. Nagelmaker CEO ANT Trust & Corporate Services N.V.

B.J. de Reu Gedeputeerde Provincie Zeeland

A.H. Bosscher D. Bremmer Y. Moll I.D.M. Rodenburg Adviseur Public Affairs Parlementair Verslaggever Hoofd Media & Publiciteit Strategisch Adviseur Stichting Natuur en Algemeen Dagblad (AD Politie Amsterdam / Korps Bestuurszaken Unie van Milieu / Groene11 Nieuwsmedia) Nationale Politie Waterschappen

Nieuwspoort Nieuws 3 - oktober 2013 - 23 Politiek kruiswoordraadsel - Hans Schogt D Han Polman (50), commissaris van de koning in Zeeland E ‘Zie de Zeeuwse krachten!’

Han Polman is sinds N een half jaar commis- saris van de koning I in Zeeland. Hij en de vier gedeputeerden E willen de banden tussen ‘Den Haag’ en U de provincie Zeeland W aanhalen. Zijn het- kan-wélhouding E inspireert. Polman: “Het voltallige provinciebestuur is lid geworden van Nieuwspoort om de goede samenwerking die we al hebben met de verschillende depar- tementen te verankeren. We laten zien dat Den Haag wat heeft aan Zeeland en andersom. Heel Nederland kan sterker worden als de ‘Zeeuwse krachten’ worden gezien. De industriële ontwikkeling in Zeeland is daarvan een voorbeeld, de chemische en agrarische bedrijven, de innovaties en de biobased economy. De maritieme sector, de grote havens en de visserij, daarin liggen zo veel kansen. Ook door de ligging ín zee is de provincie uniek: binnen vijftien minuten ben je aan open water. Dus: nóg meer kansen.” In Zeeland is het heel normaal om grensoverschrijdend te denken en HORIZONTAAL te werken. De commissaris: “Als je de landsgrenzen wegdenkt, ligt 4. Britse minister; 5. kwaad; 7. steekwapen; 8. noodsein; 11. offensief; 12. chemisch wapen; de Zeeuwse delta in een kernregio met veel economische kracht, 14. aardbol; 16. Europeaan; 18. geleide; 19. proeve; 20. vergelding; 21. windrichting; tussen de mainports van Rotterdam en Antwerpen. Als het met 22. land in Azië. steden als Antwerpen, Gent en Brugge goed gaat, gaat het met ons ook goed. Ik merk dat daarvoor in Brussel, waar ik net zo vaak ben VERTICAAL als in Den Haag, veel aandacht is.” 1. volmacht; 2. wereldmacht; 3. gewapende strijd; 6. sanctie; 9. Britse premier; 10. Franse minister; 13. bewind; 15. gedachtewisseling; 16. regime; 17. vijandelijke inval; 18. Amerikaanse minister. ‘Haagse lijstjes’ Polman denkt vanuit netwerken: “Toevallig ligt ‘Den Haag’ in Den Oplossing Haag en daar wordt vaak gedacht vanuit een Haags perspectief, Onder de goede inzenders van dit kruiswoordraadsel voor Poorters wordt een wandeling voor maar zelfs Brussel ziet dat het in de regio’s gebeurt. De ‘Haagse twee personen door Duister Den Haag aangeboden. lijstjes’ met prioriteiten - zoals het topsectorenbeleid - verbinden wij met onze regionale, economische agenda, in een netwerk van Oplossingen, voorzien van naam en adres, opsturen naar Nieuwspoort, t.a.v. Nieuwspoort Nieuws, bedrijvigheid, samenwerkingen, gezamenlijk optrekken. Natuurlijk zit Lange Poten 10, 2511 CL Den Haag. Op de envelop ‘kruiswoordraadsel’ vermelden. Den Haag in een transformatiefase met de decentralisaties, daar Sluitingsdatum vrijdag 29 november 2013. hebben wij als provincie ook mee te maken, maar als je de kansen wilt zien en daar energie uit wilt putten, moet je in Zeeland zijn. Oplossing kruiswoordraadsel 2013/2 Wij doen het: slim netwerken door slimme ontmoetingen.”

Horizontaal: 1. Europa; 5. fiat; 7. asiel; 8. onaf; 9. IKON; 10. depot; 11. aparte; 13. site; 14. Nicole Bodéwes Sander; 18. tonnen; 21. stem; 22. beleid; 24. peper; 25. akte; 26. naar; 27. recht; 28. klus; 29. omslag. Evenementenagenda Verticaal: 1. ecotaks; 2. offer; 3. Aarde; 4. dispuut; 5. flitsen; 6. adoptie; 12. toe; 15. artikel; 16. dompers; 17. respect; 19. oké; 20. nederig; 22. bruto; 23. links. PEP-bijeenkomst: Maandag 4 november van 15.00 tot 17.00 uur in de Nancy Olthoff uit Voorburg heeft met de goede inzending van kruiswoordraadsel 2013/2 een sociëteit gesigneerd exemplaar van De nachtwaker van Tomas Ross gewonnen. Maandag 2 december van 15.00 tot 17.00 uur in de sociëteit Meer informatie: secretariaat: 070 - 346 94 40 [email protected] www.nieuwspoort.nl

24 - oktober 2013 - Nieuwspoort Nieuws 3