Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları: 3 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Nüfus ve İskan

M. Mahfuz Söylemez-Abdullah Demir Gözden Geçirilmiş 2. Baskı

1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası: Nüfus ve İskan M. Mahfuz Söylemez/Abdullah Demir

ISBN: 978-975-6788-82-0

Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları Bingöl Belediyesi Mayıs 2010 0 426 213 10 23-213 45 06 İÇİNDEKİLER

TAKDİM...... 7 ÖNSÖZ...... 9 GİRİŞ...... 13

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ...... 71

KAYNAKÇA...... 81

1550 TARİHLİ MUFASSAL TAHRİR DEFTERİ (Dizin ve Tıpkı Basım)...... 85 1550 TARİHLİ MUFASSAL TAHRİR DEFTERİ (Osmanlıca Tıpkı Basım)...... 201

EK ÇAPAKÇUR LİVASI İCMAL DEFTERİ 309 No’lu Defterin Dizin ve Tıpkı Basımı...... 275

ÇAPAKÇUR LİVASI İCMAL DEFTERİ 309 No’lu Defterin Osmanlıca Dizin ve Tıpkı Basımı...... 287 TAKDİM Geçmiş, geleceğin kodlarına sahip olduğu için, dününü bilmeyen birey- lerin geleceklerine ışık tutmaları imkansızdır. Dünden ödünç alınan ışıkla önünü aydınlatmaya çalışan bireylerin ayakta durduğu bir dünyada düne sırt çevirmek, onu görmezlikten gelmek tarihe karşı vefasızlıktır. Bunun bilincinde olan akademisyenlerimiz, birkaç yıl öncesine kadar tarih, kültür ve diğer yönleriyle ilgili, eser ya da makale bir yana; bir iki sayfalık yazı bulmakta bile zorlandığımız Bingöl’ümüze karşı sorumluluklarını yerine getirmeye başlamış, bir taraftan bir dizi akademik toplantı (sempozyum, panel ve kolokyum) diğer taraftan da hakemli ve YÖK kriterlerine uygun dergi çıkarmaya başlamışlardır. Bu yıl 1-2 Ağustos’ta gerçekleştirilecek olan Arşiv Belgelerine Göre Bin- göl Kolokyumu bu çalışmaların hızını kesmeden nitelikli bir şekilde devam edeceğine ve Bingöl’ümüzle ilgili oluşan literatür sonucunda dünümüze daha ulaşılabilir noktaya doğru ilerlediğimize olan ümidimizi artırmıştır. İnanıyoruz ki bütün bu çalışmalar Bingöl’de çok olumlu gelişmelere sebep olacaktır. Son yıllarda Bingöl üzerine yazılan eser sayısındaki artış; yine çeşitli üniversitelerde Bingöl merkezli yapılan ve yapılmakta olan yüksek lisans ve doktora çalışmalarındaki yükseliş bunu göstermektedir.  1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası

Belediye olarak, her zaman, bu tür çalışmaların destekçisi olmanın top- Önsöz lumsal bir sorumluluk olduğu inancını taşıdık. Bu nedenden ötürü hem I. hem de II. Bingöl Sempozyum’larının düzenleme kurullarında yer aldık ve yapılması gereken her katkıyı sağlamayı ödev bildik. Hatta II. Bingöl Bilindiği gibi tarih ilminin iki yönü bulunmaktadır. Bunlardan biri dünde Sempozyum bildirilerinin Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları arasında çık- cerayan eden, olmuş bitmiş olaylara dönük iken, diğeri ise bugün ve hatta masını üstlenerek yapılan çalışmaların ilgililerine ulaşmasını sağlamayı yarınlara bakmaktadır. Tarihin bugün ve yarına bakan yönünü öncelemek- manevi bir sorumluluk kabul ettik. Bu anlayışını sürdüren Belediyemiz, le tanınan İbn Haldun’a göre tarihin bu güne bakan ve yarınları oluştur- 1-2 Ağustos’a gerçekleştirilecek olan Arşiv Belgelerine Göre Bingöl Kolok- mamıza yarayan yüzü olmamış olsaydı, duygu dünyamızı şekillendiren bir yumu için de her türlü katkıyı yapmayı da bir sorumluluk addetmektedir. alan olmaktan öteye geçmez, hatta edebiyatın bir parçası olarak kalmaya Daha önemlisi Bingöl Belediyesi elinizdeki kitabın Bingöl Belediyesi Kültür mahkum olurdu. Öyleyse tarihi, geçmiş olayları inceleyen bir bilim olduğu Yayınları’ndan çıkmasını sağlamakla önemli bir kültürel hizmeti yaptığı kadar, “an” veya “müstakbel” ile ilgili verilerin saklı bulunduğu, depolan- inancını taşımaktadır. Çünkü bu kitap Bingöl’ün 500 yıllık tarihine ışık tut- dığı bir bilgi hazinesi olarak da görmek gerekir. Bu bilgi hazinesi bugünü maktadır. Neredeyse her bir Bingöllünün dedesinden bahseden böyle tarihi şekillendiren ışığın, deneyim ve tecrübelerin saklandığı bir veri bankası ve de tarihimizi aydınlatan bir eserin yayınlanmasına katkı sağlamanın mahiyetindedir. Annales tarih ekolünün ünlü temsilcilerinden L. Febvre, onurunu taşıdığımızı ifade etmeliyiz. “tarih, geçmişten ziyade şimdinin bilimidir” derken buna işaret etmektedir. Dolayısıyla her birey, dünün, bir başka ifade ile geçmiş veya tarihin ürünü Bu çalışmanın öncelikle her Bingöllü için, dahası Bingöl üzerinde çalı- olduğu için, oradan edindikleri ile bugününü yaşarken, yarınını kurgular, şan her bir araştırmacı için çok önemli veriler içerdiğini düşünüyorum. Bu şekillendirir veya yönlendir. Adını, ailesini, çevresini, işini, dostlarını, düş- vesile ile söz konusu çalışmayı Sayın Prof. Dr. Mehmet Mahfuz SÖYLE- manlarını, hatta arkadaşlarını, hep dün bilgisi ile kavrar veya tanımlar. MEZ ile Sayın Abdullah DEMİR beylere teşekkür eder; bundan sonra da Bingöl için yapılacak kültürel faaliyetlerin her zaman destekçisi olacağımı- Tarihin bu başat fonksiyonunun farkında olan İslam tarihçileri onu, en zı burada bir daha ifade ediyor ve siz okurların bu nitelikli eserden istifade önemli bilgi kaynaklarından biri olarak kabul etmişlerdir. Nitekim Ünlü ta- etmelerini temenni ediyorum. rihçi Mirhond, bilgi kaynaklarını müşâhedât ve mesmûât şeklinde temelde ikiye ayırdıktan sonra “dünyanın durumunu akıl yoluyla öğrenmek im- Serdar ATALAY kânsızdır. Keza bir insan, ne kadar yaşarsa yaşasın, dünyanın yaratıldığı Bingöl Belediye Başkanı andan itibaren cereyan eden hadiselerin tamamını müşahede ederek veya hayır ile şerrin tamamını inceleyerek keşfetmesi mümkün değildir. Öyleyse evren ve evreni tanıma bilgisi, konum ve tavırlarını bilme yolu sadece ve sadece “mesmû’âta” dayalı olan tarih ilmi ile mümkündür. Tarih dışında hiçbir ilim bunu tekeffül edemez” demekte, tarihe müstağni kalınamayaca- ğını vurgulamaktadır. İslam kelamcıları da tarih ilmi ve onun bilgi vasıtası olan haber için benzer ifadeler kullanmışlardır. Ünlü tarihçi Karamanî de dün bilgisini sağlayan yegâne alanın tarih ol- duğunu söyledikten sonra “eğer tarih ilmi olmamış olsaydı, dün hakkında hiçbir bilgiye sahip olamazdık” demiştir. Kafiyecî de “tarih olmasaydı bize hiçbir şey ulaşmazdı” diyerek onu tamamlamaktadır. Öyleyse tarihi, sade- ce olmuş, bitmiş hadiselerin gerçekleştiği bir zemin olarak değil; aksine sa- hip olduğumuz bilgilerin büyük bir kısmını borçlu olduğumuz bir kaynak olarak kabul etmek gerekir. Böylesi bir kaynağı kullanmamak önemli bir

 Bkz. Mirhond, Revzaru’s-safa fi sireti’l-enbiya ve’l-Muluk ve’l-Hulefa, (nşr. Sadık Ay- inevendi, İlm-i Tarih der gosterde-I Temeddun-I İslamî’nin içinde) Tahran 1377, II, 58. 10 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Önsöz 11 bilgi hazinesine kendini kapatmak olur. Nitekim İbnu’l-Esîr, “insan geç- Bu vesileyle Prof. Dr. Ziya KAZICI, Doç. Dr. İbrahim ÇAPAK, Yrd. Doç. miş olayların sonucuna bakarak karşısında bir ibret dersinin açıklandığını Dr. Mehmet Salih ERPOLAT, Mevlüt CAN ve Murat CEBEC‹O⁄LU başta ol- görmüş olur. Böylece insan geçmişe bakarak hangi yolu izleyeceğine dair mak üzere olmak üzere, eserin elinizdeki hale gelmesinde katkısı bulunan tecrübe ve bilgisini artırmış olur. Tarih iyi ve kötü yönleri ile tekerrür eden dostlara, yine birinci ve ikinci baskısını üstlenen Bingöl Belediyesi başkanı bir dersten ibarettir. Bundan faydalanan bir kimsenin akıl ve idraki güç- Serdar Atalay bey’e teşekkür ediyoruz. lenmiş olur” diyerek tarihin bir deneyim alanı olduğunu, oradan yeterli Prof. Dr. Mehmet Mahfuz SÖYLEMEZ dersler çıkarılarak yarına bakılması gerektiğini, bunu yapmayanların eksik Abdullah DEMİR kaldıklarını vurgulamaktadır. 2010 İstanbul Tarih yani “dün bilgisi” aynı zamanda bir kişiye değil, bir kitleye, mil- lete hatta ülkeye ait ortak bir alandır. Bir başka ifade ile devletleri ve mil- letleri oluşturan, bir arada tutan, harmanlayan, onları birbirine ayrılmaz bağlarla bağlayan bir hamur mahiyetindedir. Yokluğa, hiçliğe, yıkıma dur diyebilen yegane güç kaynağı da burada gizlidir. İmkansız olmakla birlik- te tarihinden yalıtık yaşamaya çalışan, tarihini sırtında yük gördüğü için kabullenemeyen ve onu sırtından atmaya çabalayan ulus ve bireylerin var- lık dünyasında boy gösterdikleri görülmemiştir. İşte elinizdeki çalışma bu mülahazalarla kaleme alınmıştır. Bingöl’ün beş yüzyıl öncesini anlatan söz konusu çalışma bir döneme mercek tutmakta, orada yaşayan halkın yaşam biçimi, hayat standardı, dini durumu ve kültürel yapısını bize anlatmak- tadır. Bingöl’ün bir arada yaşama kültürüne sahip, hoşgörünün egemen olduğu, farklılıkları zenginlik kabul eden, farklılıklarını diğerlerine dayat- mayı düşünmeyen bir bölge olduğunu anlamamızı sağlayan çalışmanın yöre tarihini çalışanlara veya ilgi duyanlara önemli katkılar sağlayacağını düşünüyoruz. 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakçur Livası başlığını koy- duğumuz çalışmamız siz aziz okurlarımızdan beklentimizin üstünde bir teveccühe mazhar oldu. İlk baskısı kısa süre içerisinde de tükendi. Dolayı- sıyla çalışmayı okuyup katkı sağlayan, eksiklerimizi ve hatalarımızı lisan-ı münasip ile bize bildiren, eser ile ilgili tanıtım, tahlil ve tenkit yazıları yaza- rak ikinci baskı için destek olan her kese müteşekkiriz. Nitekim bu katkılar eseri yeniden gözden geçirmemize ve doğruya daha yakın bir yayın ortaya koymamıza vesile olmuştur. Kuşkusuz ilk baskıyı sadece gözden geçir- mekle yetinmedik, aynı zamanda genişletmiş de olduk. Bu güne kadar ya- yınlanmamış olan 1555 tarihli olduğunu tahmin ettiğimiz Çabakçur Li- vası İcmal Defteri’ni de bu baskıya ilave etmiş olduk. En eski icmal defteri olduğunu sandığımız 309 numaralı defterin gün yüzüne çıkmış olması da Bingöl için büyük bir kazanç olarak gördüğümüzü ifade etmek istiyoruz.

 Bkz. İslam tarihçilerinin tarih algısı için bkz. Mehmet Mahfuz Söylemez, “Klasik Dönem İslam Tarihçilerinin Tarih Anlayışı, İslami İlimler Dergisi (İslam Tarihçiliği Sayısı), (ed. Mehmet Mahfuz Söylemez) cilt 3, sayı 2, Çorum 2008, 7-32. Giriş

Günümüzde Bingöl Vilayeti’ne il merkezliği yapan Çapakçur, yörenin en eski yerleşim birimlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bitlis Vila- yeti Salnamesine göre; doğusunda Genç, güneybatısında Palu, kuzeyinde Kiğı’nın yer aldığı ve 88 köyden müteşekkil bir sancaktır. Dönemin diğer sancaklarıyla mukayese edildiğinde çok da büyük bir Liva olmadığı anla- şılmaktadır. Bulunduğu coğrafya, onu farklı kılmış, çeşitli etnisite ve din mensuplarının yerleşim birimi haline getirmiştir. Bilindiği kadarıyla Abba- silerin erken döneminde önemli bir muhacir kitleye ev sahipliği yapmış- tır. Şerefhan’ın da ifade ettiği gibi Harun er-Reşid (786-809) döneminde Bağdat’tan sürülen Bermekîler’in bir kolu bu bölgeye yerleşmiş ve adı- na Suveydîler denilen bir de beylik kurmuşlardır. Bu beylik uzun dönem varlığını muhafaza etmeyi başarmıştır. Bu farklı etnisiteleri harmanlaya- rak kendine özgü bir yapıya dönüştürmeyi başaran Çapakçur, uzun süre barış, hoşgörü ve bir arada yaşanabilirliğin güzel örneklerini sunmuştur. Çoğunluğu, sancağın her yerine izlerini bırakan Müslümanların oluştur- duğu Çapakçur’da, doğal olarak gayrımüslimler de yaşamaktaydı. Ancak hakim ton olan İslâmî bilinç ve hoşgörü, bu birbirine zıt iki grubun dahi, uzun süre aynı mekânı paylaşmasını mümkün kılmıştır. Bu yönüyle de Çapakçur, günümüzde bile örnek alınabilecek bir özelliğe sahiptir. Bunun en önemli kanıtı da Osmanlı arşiv vesikalarıdır.

Araştırmanın Kaynakları ve Çalışmanın Yöntemi Osmanlı Devleti, bir yeri fethettikten sonra o bölgenin nüfus, arazi ve iskan durumunu yerinde tespit eder, yaptığı sayım ve yazım işlemlerinin kayıtlarını tutarak muhafaza altına alırdı. Adına tahrir denilen bu işlemler bittikten sonra herkese, gücü ve gelirleri nispetinde, şer’î veya örfî vergiler konurdu. Vergile- rin toplanmasından liva beyi veya “tahrir emini” sorumlu olurdu.

 1314 Tarihli Bitlis Salnamesi ikinci bsk, İstanbul, Matbayı Amire, s. 300.  Tahrir işleri nişancının nezareti altında cereyan ederdi. Bir yerin tahriri yapılacağı zaman once bu işi sürdürecek “muharir-i memalik” veya “muharrir” veya “il yazıcı” adı verilen güvenilir bir şahıs seçilirdi. Onun refakatinde, yanında yazılacak yerin önemine göre sa- yıları belirlenen katipler bulunurdu. Arazi ilkin padişahlara ait haslar, vezirlere ve sancak beylerine mahsus has, zeamet ve tımarlar, padişahlara mahsus vakıflar; diğer vakıflar ve bütün mülkler olmak üzere çeşitli başlıklara bölünürdü. Sonra katipler şehir, kasaba ve 14 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 15

1515’te Osmanlı hâkimiyetine giren Çapakçur, Diyarbekir Eyaleti’ne belirtilmesiyle devam etmektedir. Diğer tahrir defterlerinin giriş kısımlarında bağlanmıştı. Dolayısıyla 1518’de Diyarbekir ve bağlı yerleşim yerlerinde görmeye alıştığımız kanunname ise defterin en sonunda yer almaktadır. yapılan ilk tahrirde Çapakçur “Karye-i Çapakçur nam tımar-ı mezkurin” “Çapakçur sancağının rea’yayı İslâmîyyesine mah-ı Azar’da (ki Mart ayı başlığı ile yer almaktadır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Tapu Tahrir dır) tamam-ı çifti olandan resm-i ırgadiyesiyle elli altı ve nim çiftden Defteri No: 64’de yer alan kayıttan da anlaşılacağı üzere söz konusu tarihte ırgadiyesiyle yirmi sekiz ve zira’at yeri nim çiften ekal olan ra’iyetden her iki dönüm yerine resm-i zemin bir akçe ve bennakdan resm-i ırğa- Çapakçur’da mufassal bir tahrir yapılmamış; sadece tımar sahipleri tespit diyyesiyle on sekiz ve baliğ olub hizmete iktidarı olan mücerredlerinden edilip, isimleri kaydedilmiştir. Çapakçur’da ilk mufassal tahrir, “Defter- altı akçe ve kefereden müzevvicinin cizyesi elli dört ve mücerredlerin- den kırk dört ve müzevviclerinden ırgadiyyesiyle ispençe otuz bir ve i Mufassal-ı Liva-yi Çapakçur”un mukaddimesinden anlaşıldığı üzere- 1 mücerredlerinden yirmi beş ve mah-ı Abril’de ra’ayayı müsliminden ve Cemaziyelevvel 957/18 Mayıs 1550 Pazar gününde Ergani Livası Emiri kefereden koyunu ve keçisi olanlarının her iki re’sinden bir akçe resm İskender Bey tarafından yapılmıştır. Ankara Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde ve komlarının ki davarların kışladurlar her kimin toprağında vaki olursa her komdan resm altmış akçe ve üç yüzden ziyade keçisi ve koyunu olan yer alan bu defterde Çapakçur sınırları içerisinde yer alan köyler ile köy- Sıpahi taifesinden her iki re’sinden bir akçe vere. Ve ziraatleri mahsulatı lülerin isimleri -hane hane- gelir kaynaklarıyla birlikte kaydedilmiştir. Adı ki buğday ve arpa ve darı ve hububat-ı sayire kısmıdır ve pembe’den geçen belgelerde ayrıca, söz konusu defterin bir de icmali bulunmaktadır. hums ve her ra’iyyet maaşları için evleri önünde cüzice ekdikleri bostan- larından birer pare ve kavun ve karpuz ve hiyar ekilen bostanlarından 309 numarada kayıtlı olan bu İcmal Defteri, toplam 9 varaktan müteşekkil ve çayırlarından ve kozları ağaçlarından ve yabanda olmayub bahçele- olup sadece has, zeamet ve tımar sahiplerinin isimlerini içermektedir. Son rinde olan elma ve havya (ayva) ve emrud (armut) ve bi’l-cümle mey- kısmında ise İsfahan Bey Camii Vakfi’na ait vakfiyeler yer almaktadır. ve-i bar ağaçlarından öşür ve resm-i arûsaneleri seyyibelerinden otuzar ve bakirelerinden altmışar ve suy-u cari olub sene-i kamilede yürüyen Söz konusu icmal defteri Abdullah DEMİR tarafından yayına hazırlanarak asiyablarından altmışar ve altı ay yürüyen asiyablarından otuzar akçe elinizdeki çalışmanın ekinde sunulmuştur. resm cümleten vechi meşruh üzere mezkurat-ı mezbure bi’t-ta’mim def- ter-i cedid-i hakanide tersim ve terkim olundu.” Elinizdeki çalışmaya esas teşkil eden Tapu Tahrir Defteri’ne gelince; yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu defter Ankara Tapu ve Kadastro Genel Şeklinde devam eden bu kanunname toprak hukuku ile ilgili hükümler Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde yer almaktadır. 188 numarada ka- ile alınacak vergileri kalem, kalem zikretmekte olup hem örfî hem de şer’î yıtlı olan söz konusu defter, 1550 tarihli olup 73 varaktır. Varaklar 19x50 hukuk sahasına giren birçok konuya değinmektedir. cm ebadındadır. Çalışmamız temelde iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısmında tahrir def- Tespit edebildiğimiz kadarıyla, bu defter, yöreye ait tek mufassal tahrir def- teri merkeze alınarak liva hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. İkinci bö- teridir. Defter hamdele ve salvaleden sonra başlamakta, söz konusu tahririn lüm ise tahrir defteri’ne ayrılmıştır. Bu kısımda tahrir defter’inin dizin ve 975/1550 yılında Ergani Livası Emiri İskender Bey tarafından yapıldığının tıpkı basımı bulunmaktadır. Yeri gelmişken ifade edelim ki; girişin sonuna orijinal metinden fayda- köyleri teker teker dolaşarak buralarda ikamet eden vergi mükelleflerinin künyelerini; iç- lanmak isteyenler için bir sözlük konmuştur. Sözlükte kavramların zaman lerinde vergiden muaf olanlar varsa vergilerden ve ne sebeplerle muaf olduklarını açıkça yazarlardı. Bu yazım esnasında kişilerin müslüman veya gayrimüslim; evil, bekar, yaşlı, zaman literal anlamları üzerinde durulmuşsa da aslında teknik manaları sanat sahibi veya ilmiye sınıfına mensup olanlar ayrı ayrı tesbit edilirdi. Kuşkusuz buna öncelenmiştir. köylerin sahip oldukları mera, kışlak, yaylak, orman, çayırları; ürettikleri hububat vb. şey- ler de ilave edilerek kayıt altına alınırdı. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri Sözlüğü, Ankara 1993, III, 376-377.  M. Mehdi İlhan, Amid (Diyarbekir) 1518 Tarihli Defter-i Mufassal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000, ss. 81-82; S. Tansel, Yavuz Sultan Selim, Ankara 1968. s. 82; 1. Çapakçur’un İdari Yapısı Koca Hüseyin, Bedayiu’l-vakayi’, Maskova 1961, II. vrk. 453a. Buradaki kayda göre Ça- 1936 yılında il haline getirilen Bingöl, köklü bir tarihe sahiptir. Geçmişi pakçur karyesinde (köyünde) 29 hane bulunuyordu. Köyde 3 de mücerred (bekar) vardı.  Bu tahrir defterine ait ilk çalışma Mehmet Salih ERPOLAT tarafından yapılmış; 2006 yılın- Urartular’a kadar uzanan Bingöl’de söz konusu dönemden kalan birçok da Bingöl’de düzenlediğimiz sempozyumda bildiri olarak sunulmuştur. Bu bildiri I. Bingöl Sempozyumu Kitabı’nın 83-98 sayfaları arasında, yine tarafımızdan, yayınlanmıştır.  Ayrıca bkz. BOA. Tapu Tahrir defteri No: 764 s. 8. Burada da zeamet ve tımar sahiplerinin  Bkz. Tahrir Defteri 1b. Söz konusu tahrir defterine bundan sonra yapılacak atıflar TD isim listeleriyle 23 köyün adı yer almaktadır. Buna göre 762 tımar sahibi bulunuyordu. kısaltması ile verilecektir.  Söz konusu defterin orijinali ile Latin harflerine aktarılmış hali ekte sunulmuştur.  Bkz. TD, 73b. 16 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 17

ören yeri bulunmaktadır. Bingöl merkeze bağlı Kaleönü ve Zulümtepe ile şarmıştır.14 Beylik, Abbasilere bağlı gibi görünse de, yöredeki sair devlet- Solhan sınırları içerisindeki Cankurtarantepe’yi bu ören yerlerine örnek çikler gibi bağımsız olarak uzun süre varlığını korumuştur. olarak verebiliriz. Selçuklu hükümdarı Alpaslan’ın 1071 yılında Malazgirt’te Doğu Roma Bingöl ve çevresi tarihte zaman zaman Doğu Roma’nın bazen de Sasa- imparatorunu yenmesinden sonra Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmı Sel- nilerin hakimiyet sahası içerisinde kalmıştır. Sasanilerin Müslümanlara bo- çukluların nüfuz alanına dahil oldu. Kuşkusuz Bingöl de bu nüfuz alanı yun eğerek tarih sahnesinden çekilmesiyle, içinde Bingöl’ün de bulunduğu içerisinde yer almaktaydı. Nitekim Alpaslan’ın vefatından sonra yerine ge- Yukarı Fırat Havzası; el-Cezire bölgesi ile birlikte, İslâm dinini kabul etmiş çen oğlu Melikşah (1072-1092), Çapakçur’un da bir parçası olduğu Mer- ve Müslüman coğrafyanın bir parçası haline gelmiştir.10 Bu andan itibaren vanî devletini yıkmış ve bölgeyi Selçuklulara bağlamıştır.15 Bingöl ve çevresinin çehresinde köklü değişikliklerin meydana geldiği gö- Haçlı ve Moğol istilaları ile başlayan İslâm aleminin gerileme ve merkezi rülmektedir. Fethin ilk zamanlarında el-Cezire bölgesine bağlı olarak idare hükümetlerin çökme sürecinden Bingöl ve çevresi de doğal olarak etki- edilmiş olan Bingöl ve çevresi, bir dönem de Erminiyye bölgesine bağlan- lenmiştir. Nitekim söz konusu bölge bu dönemlerde zaman zaman Doğu mıştır. Özellikle Emevilerin son dönemlerinde daha çok Harici isyanlarına Roma imparatorluğunun nüfuz alanı içerisinde kalmıştır. Ancak çoğunluk- sahne olan, hatta Haricilere üs görevi gören el-Cezire bölgesinin aksine la Eyyübilere bağlı olarak idare edildiği görülmektedir.16 Bingöl ve çevresi son derece sakin, ana bünyenin öz düşüncesine bağlı, bir yapı arzetmiştir.11 Suveydî beyliğinin tüm bu çalkantılı dönemde de varlığını koru- duğu anlaşılmaktadır. Büyük Selçukluların yanı sıra Karakoyunlu ve Bingöl ve çevresi daha Abbasilerin ilk dönemlerinde yarı bağımsız bey- Akkoyunlular’ın hakimiyetine girmiş olan Suveydî Beyliği; bir başka ifade liklerin gün yüzüne çıktığı bir bölgeye dönüşmüştür. Bunların en iyi biline- ile Çapakçur ve çevresi Şah İsmail’in Akkoyunlu hakimiyetine son verme- ni Suveydî Hanedanı’dır. Osmanlı Arşiv vesikalarından anlaşıldığına göre siyle, bölgenin geri kalan yerleşim birimleriyle birlikte Safevî egemenliğine bu hanedan, yörede uzun bir zaman hüküm sürmüştür. Kaynakların ifade- girmiştir. Kaynakların ifadesine göre Şah İsmail 913/1508 tarihinde Ak- sine göre Abbasi halifesi Harun er-Reşid (786-809) döneminde Bermeki12 koyunluları yendikten sonra Azerbaycan, Tebriz ve Irak’a hakim olmuş; hanedanının tasfiye edilmesi esnasında ölüm cezasından kurtulabilen veya 913/1508 tarihinde de Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya seferler düzenle- Bağdat’tan sürülen bazı hanedan mensupları İslâm aleminin merkezden yerek ilkönce Musul, Mardin ve Diyarbekir’i, ardından da Çapakçur’u ele nispeten uzak çeşitli bölgelerine yerleşmiş veya yerleştirilmiştir. Suveydî geçirmiştir. Çapakçur ve çevresine hakim olduktan sonra da komutanların- ailesi de bunlardan biridir. Kimi rivayetlere göre Abbasilerce yöreye tehcir dan Aykutoğlu’nu idareci olarak atamıştır. ettirilmiş olan bu aile önceleri Hançuk13 ve Genc bölgesini yurt edinmiş; zamanla da etki alanlarını genişleterek Çapakçur, Meneşkurd, Ağcakale ve Çapakçur’u hakimiyetleri altına almayı başaran Safevîler, Suveydî Bey- bağlı yerleşim birimlerine hakim olmuş ve bölgede bir beylik kurmayı ba- liğinin idarî merkezi olan Hançuk’u da ele geçirmeyi amaçlamışlarsa da Suveydî Emiri Abdal Bey tarafından yenilgiye uğratılmışlardır. Bu başarı, Hancuk’u istiladan korumuştur. Savaştan kısa süre sonra vefat eden Emir  Bingöl’ün Urartular dönemi tarihi hakkında geniş bilgi için bkz. Veli Sevim, “Bingöl: Türki- ye Arkeolojisinin Az Keşfedilmiş Bir Yöresi ” Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, Abdal’ın yerine geçen büyük oğlu İsfahan Bey, Hancuk’u korumakla kal- sayı I, yıl I, ss. 9-12; Sırrı Tiryaki, “Tarih Öncesi Dönemden Urartulara Bingöl”, yayınlan- mamış, bu mücadeleler esnasında iyice tahrip olan bölgeyi imar ederek mamış makale. günümüze kadar adını yaşatmayı başarmıştır.17 10 Ayrıntılı bilgi için bkz. Abdurrahman Acar, “Bingöl ve Çevresinde İslam Dini’nin Yayılı- şı”, I. Bingöl Sempozyumu, Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi Yayınları, Bingöl 2007, ss. 19-27. 14 Bkz. Şerefname, (yazma İstanbul Belediyesi Atatürk Kütüphanesi M. Cevdet yazmaları) 11 el-Cezir’e bölgesinde gerçekleşen Harici isyanlarıyla ilgili geniş bilgi için bkz. Ahmed b. vrk, 29. Yahya b. Câbir el-Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, (thk:. İhsân Abbâs), Beyrut 1979, c. IV/I, s. 163 15 Mervanîler hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Abdulkerim Tufantoz, Mervanoğulları: 380- vd.; İbnu’l-Esir, el-Kamil fi’t-tarih, (çev: Ahmet Ağırakça vd), İstanbul 1991, III, 417 vd. 478/990-1085, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları 12 İbn Hallikan oğlu Musa’ya, Bermekilerin Zerazi (şimdiki adıyla Zaza olarak bilinen) ka- Enstitüsü, İstanbul 1994. bileden olduğunu ve kendisinin de aynı kabileye mensup bulunduğunu söylemektedir. 16 Konu ile ilgili geniş bilgi için bkz. Yusuf Baluken, “Eyyubiler Devri’nde Bingöl”, Bingöl Bkz. Vefiyatu’l-a’yan, Daru’s-Sadr, Beyrut 1968, c.VII. s. 20. Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, sayı I, yıl I, Bingöl Eylül 2007, ss.41-53. 13 Hançuk: Osmanlı döneminde bir Liva merkezi idi. Bkz. BOA A. DVN Mühimme Defteri, s. 17 Şerefhan, Şerefnâme (yazma, Farsça’dan çev: ) Şem’î, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi yaz- 31, 16 Hüküm. malar Bölümü Revan Kitaplığı No. 1469), vrk, 52-b. 18 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 19

Selçukluların uç beyliği iken giderek büyüyen ve büyük bir imparator- lerine sebep olmuştur. Nitekim, İran’dan Diyarbekir’in kuşatmasına yar- luğa dönüşen Osmanlılar, Safevîlerin bölgedeki faaliyetlerine uzun süre se- dımcı kuvvet olarak gönderilen Kürd Bey komutasındaki Safevî birlikleri yirci kalsa da, Yavuz Sultan Selim’in, babasının yerine tahta geçmesinden Çapakçur’a yönelmiş ve burayı kısa süre içersinde de ele geçirmeyi başar- sonra bu politikasını değiştirmiş ve Şiî Safevî Devleti’nin, Sünni bölgedeki mışlardır. faaliyetlerine son vermek için harekete geçmiştir. Nitekim bu hareketinde İdris-i Bitlisî, Çapakçur kalesinin işgal haberini alır almaz, kurduğu itti- de –çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu- bölgenin Sünnî halkından da cid- fakın tehlikede olduğunu görmüş ve hiç zaman kaybetmeden Çemişkezek di destek görmüştür. Özellikle Çaldıran’da, Şah İsmail’i yenmesiyle birlikte hakimi Kasım Bey, Palu Hakimi Cemşid Bey ve Çapakçur beylerini de ya- bu destek daha belirgin hale gelmiştir. Nitekim bu savaştan sonra Doğu ve nına alarak, Safevîlerin daha fazla ilerlememeleri için geçiş güzergahlarını Güneydoğu Anadolu bölgesi tedricen istimalet yoluyla Osmanlı Devleti’ne kapatmıştır. Akabinde de Erzincan’da bulunan Muhammed Paşa’ya duru- katılmıştır. Kaynakların ifadesine göre Çaldıran seferinin Osmanlı lehine mu bildirerek askeri birlikleriyle beraber acilen Kiğı kalesinde toplanmaları sonuçlanmasının akabinde Yavuz Sultan Selim bölge beylerinin destek için haber göndermiştir. On bin kişilik bir kuvvetle Kiğı kalesine gelerek ve yardımlarını almak ve Osmanlıya katılımlarını sağlamak üzere İdris-i Muhammed Paşa’ya katılan İdris-i Bitlisî, Çapakçur’u kısa süre içerisinde Bitlisî’yi görevlendirmiştir. İyi bir diplomat olduğu anlaşılan ünlü tarih- Safevîlerden geri almayı başarmıştır. Bozguna uğrayan Safevî askerleri ise çi İdris-i Bitlisî, Urumiye’den Malatya bölgesine kadar uzanan geniş bir Erciş ve Adilcevaz’a çekilmek zorunda kalmışlardır.21 coğrafyayı gezerek müstakil hareket eden beylerle teker teker görüşmüş, onları ikna ederek yöreyi kısa süre içerisinde -istimalet yoluyla- Osmanlıya Çapakçur’un geri alınmasından sonra Şah İsmail tarafından Pazuki bağlamayı başarmıştır.18 beylerinden Halid Bey’in22 oğullarına verilen Genç Kalesi ile Kızılbaş Kadir Bey’in elinde bulunan Zak ve Meneşkurd nahiyeleri de ele geçirilerek Sa- Aynı amaçla Erzincan üzerinden Çapakçur bölgesine gelen İdris-i Bit- fevîlerin bölgedeki hakimiyetine tamamen son verilmiştir.23 lisî, büyük bir askeri güce sahip olduğu ifade edilen Dimili Merdisi Bey- lerinden Palu Hakimi Cemşid Bey ile Çapakçur’daki Suveydî’ emirlerinin Safevîlerden alınan bölgede idari bir düzenleme yapılmıştır. Hatta ilk ida- desteğini almayı başarmakla kalmamış bunları Safevîlere karşı Osmanlının ri düzenlemenin İdris-i Bitlisî tarafından yapıldığı ifade edilmektedir. Buna yanında savaşmaya da ikna etmiştir.19 Osmanlı arşiv vesikalarına göre İd- göre; 15 Şevval 921 / 22 Kasım 1515 tarihinde, bölge beylerinin itaat ve ris-i Bitlisi Çapakçur bölgesinde bulunduğu dönemde Safevîlere karşı güçlü hizmetlerine karşılık idari konumlarına göre daha önce hakimiyetleri altında bir ordunun hazırlanmasını da başarmıştır. Nitekim buradan Bitlis, Hısnı-ı bulunan vilayet veya sancaklara aynen atamaları yapılmıştır.24 Onlardan biri Keyfa, Hizan, Cizre ve Sason emirlerine gönderdiği elçilerle asker toplamış olan İsfahan Bey’e de atalarından intikal eden Çapakçur beyliği tevcih edile- ve bunların Yavuz Sultan Selim’in fermanı gereği (Erzincan Valisi Bıyıklı) rek, elkab ve unvanı yazılmak suretiyle berat verilmiştir. Bu durum, Kanuni Muhammed Paşa’nın kuvvetlerine katılmalarını sağlamıştır.20 Sultan Süleyman dönemine kadar da bu şekilde kalmıştır. Mühimme ve Tah- rir kayıtlarından, Kanuni döneminde İsfahan Bey ile Kardeşi Sultan Ahmed Kuşkusuz Çapakçur beylerinin Osmanlıyı tercih etmeleri Safevîlerin tep- Bey arasında sancaklarının becayiş edildiği anlaşılmaktadır.25 kisini çekmiş ve bunların Çapakçur’u cezalandırmak için harekete geçme- 21 Hoca Sadettin, Tacu’t- Tevarih c. II. ss. 309-310. Ayrıca bkz. İdris-i Bitlisî, Selim Şahna- 18 Bkz. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, vesika no: E.8333-2. me, (çev: Hicabi Kırlangıç), s. 267. 19 Bkz. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, vesika no: E.8333-2; M. Mehdi İlhan, Amid (Diyar- 22 Halid Bey’i Pazuki: Dimili beylerinden biri olup Şah İsmail’in nüfuzlu komutanlarından- bekir) 1518 Tarihli Defter-i Mufassal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000, ss. dır. Kendisine Çolak Halid de denilmektedir. Şah İsmail adına iştirak ettiği bir savaşta 81-82; S. Tansel, s. 82; Koca Hüseyin, c.II. vrk. 453a. bileği kılıçla kesilmesine rağmen, mücadeleyi bırakmadığı ve büyük bir kahramanlık 20 İdris-i Bitlisî’nin 1515-16 kışında Doğu Anadolu Bölgesi ve çevresindeki faaliyetleri için gösterdiği rivayet edilmektedir. Yine rivayetlere göre, Şah İsmail bu kahramanlığını tak- en temel kaynak, Yavuz Sultan Selim’e gönderdiği Farsça arz (Topkapı Sarayı Müzesi dir ettiği için ona altından takma bir kol yaptırmıştır. Adı geçen şahıs Yavuz Sultan Selim Arşivi, E. 8333/2) ile oğlu Ebul-Fazl Muhammed Efendi’nin Zeyl-i Heşt-Bihişt (Süley- tarafından öldürülmüştür. maniye Ktb, Esad Efendi kısmı, No 2447) de babasından aynen nakl ettiği kısımlardır. 23 Şem-i, age, vrk, 52. Yukarıdaki belgenin kısmen ve mealen yapılan bir tercümesi, tıpkı baskısı ile birlikte, 24 Yavuz Sultan Selim’in Edirne’den İdris-i Bitlisî’ye gönderdiği ferman için bkz. Hoca Sa- Nazmi Sevgen tarafından yayımlanmıştır. (Bkz. “Kürtler III”. Belgelerle Türk Tarih Der- dettin, Tacu’t-Tevarih II, 322-323. gisi, sayı VII, yıl 1968, ss. 57-61) Ancak metinde noktasız veya kısmen noktalı harflerin 25 Bkz: Ömer L. Barkan, “H. 933 – 934 (M. 1327 -1528 ) malî yılına ait bir bütçe örneği”, fazlalığı, şahıs ve mekân isimlerinin okunuşunda ciddi hatalara yol açmıştır. Bkz. Nejat İktisat Fakültesi Mecmuası, XV, İstanbul (1953- 1954) 251- 329: Topkapı Sarayı Müzesi Göyünç, “Diyarbekir Beylerbeyliği’nin İlk İdarî Taksimatı” Tarih Dergisi, ss. 23-24. Arşivi Mühimme Defteri, No: 49, sayfa 84-85, hük. 193. 20 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 21

2. İskan Yerleri isimlerin varlığı da gözlenmektedir. Henüz Osmanlı’nın ilk yılları sayılan bir dönemde söz konusu Türkçe isimlerin mevcudiyeti dikkat çekicidir. Za- Mekân ile oraya yerleşen insan arasında interaktif bir ilişki bulun- man zaman, bazı yerleşim birimlerinin ikinci ismi olarak karşımıza çıkan maktadır. İnsan bir taraftan yurt haline getirdiği mekânı şekillendirir- bu Türkçe adlara örnek kabilinden aşağıdakileri verebilirz: Çayırgöl, Gök- ken, diğer taraftan da aynı mekân tarafından oluşturulmaktadır. İnsanın dere (Govdere), Güllüce, İlisu, Haskend (Has Kent), Hoca Ali Yurdu, Ku- yeme, içme, giyinme, eğlenme bir başka ifade ile kültürel yapısı büyük ruca Dağ, Söğütlü (Valeyr), Kardaş Pınarı, Peribaşı, Mezra’a-i Aktaş, Taş ölçüde yerleştiği coğrafyaya dayalı olduğu gibi; İbn Haldun’u esas alırsak Ahmed, Çiris, Karkilisây-ı Sufla, Karakilisây-ı Ulya, Mezra’a-i Veliyurdu, fiziki özellikleri de buraya bağlı olarak gelişir. Aynı şekilde insanoğlu da Taşan Gölü?, Davud Ağa Nehri, Mezra’a-i Kozlu, Yalnızoğlu (Şaş). yurt edindiği mekâna kendi kimliğini, kişiliğini yansıtır veya ödünç verir. Dolayısıyla bir mekân incelendiğinde onu yurt haline getiren insan hak- Bunun yanı sıra yörede gayrimüslimlere ait coğrafi isimler bulunsa da kında bilgi sahibi olunabilineceği gibi, insandan hareketle o coğrafi yapı bunların fazla olmaması da kayda değer bir konudur. Keza İslâm’ın etki- hakkında da önemli ipuçları yakalamak mümkün olur. Biz burada daha siyle bölgede kullanılan Arapça isimlere de rastlamak mümkündür. Sıfat çok onomastik26 bilim dalının verilerinden hareketle, Bingöl ve çevresin- olarak kullanılanlar (ulya, sufla, kebir) dışında Ribat gibi özel isim olanlar deki mekân isimlerini merkeze alarak, orada meskun bulunan insanı ta- da bulunmaktadır. Bu isimleri maddeler halinde şu şekilde tasnif etmemiz nımaya çalışacağız. Kuşkusuz bu coğrafi isimlerin neredeyse tamamına mümkündür. yakını değiştirilmiştir. Maalesef bu değişim bir dönemin tarihini yeni ne- 1-Coğrafyanın fizikî özelliğini yansıtan isimler: Yukarıda da ifade etti- sillere aktarılmasında zorluklara yol açmakla kalmamış, bazı yanılgılara ğimiz gibi bazı coğrafi isimler, ad olarak kondukları bölgenin fiziki özel- düşülmesine de zemin hazırlamıştır. likleri hakkında bize fikir verirler. Dolayısıyla bu isimleri gördüğümüzde o Yer isimlerinin sadece belli coğrafyayı veya yerleşim birimini ifade eden coğrafyanın nasıllığı hakkında kanaat sahibi olabiliriz. Gökdere, Mezra’a-i birer ad olmalarının ötesinde, çok farklı bilgiler sundukları izahtan vareste Çırçırık, Mezra’a-i Şirevare28, Dalvare29, Kuruca Dağ, Gülşin-i Ulya, Nehri bir konudur. Zira tarihsel süreçte, yeni bir köy veya kasaba kurulurken ora- Çırçırık, Kom-dere, Taşan Gölü, Gökdere, Tabs’ nahiye ve köylerini buna ya verilen isimler, o isimleri verenler hakkında önemli ipuçları vermektedir. örnek olarak verebiliriz. Bu isimler özel ad olarak verildikleri yerin mera, Bu adlar bize bir taraftan aynı adı taşıyan boy, aşiret, cemaat gibi grupların yaylak, dağlık ve sulak olduğunu göstermektedir. Nitekim bu isimlerden, nasıl bir yayılma gösterdiklerini anlatırken, diğer taraftan da ulusların veya Pehlevice kökenli olup yaylak anlamına gelen, Tabs/Tavz30 günümüze ka- dinlerin nereye kadar genişleme alanı bulduklarını veya nereleri etkiledikle- dar yaşayan bir isim olup geniş bir coğrafya için kullanılmaktadır. Yüksek rini göstermektedir. Bu coğrafi isimler zaman zaman ad olarak kullanıldıkla- dağlarla örülü ve yayla konumunda olan bu coğrafyada daha çok hayvan- rı mekânın özelliklerini de bize sunarlar. Mekânın dağlık, ovalık, sulak veya cılığın yapılıyor olması isim ile müsemma arasındaki doğru ilişkiyi göster- taşlık olduğunun ipuçlarını da yine bu isimlerde buluruz.27 mesi açısından da önem arzetmektedir. Bu bakış açısıyla Çapakçur’un iskan coğrafyası incelendiğinde çok ilginç 2-Şahıs Adlarıyla Anılan Yer İsimleri: 1550 tarihli Tahrir Defteri’ni mer- sonuçlara varmak mümkündür. Zira bu bölgedeki coğrafi isimlerin bir kıs- keze alarak Bingöl coğrafyasını incelediğimizde dikkatimizi çeken bir başka mının kadim döneme ait olduğunu ve eski kültleri izlerini taşıdıklarını ka- husus ise coğrafi isimlerin kimisinin şahıs adıyla anılıyor olmasıdır. Poğ-ê bul etmek, diğer bir kısmının ise yöreye sonradan yapılan göç dönemlerine tarihlendirmek olasıdır. Şunu da ifade etmek gerekir ki bu bölgede Türkçe 28 “Aslan yayla” anlamına gelmektedir. 29 “Acı yayla” demektir. 30 Tabs kelimesi Arapça veya Pehlevice kökenli bir kelimedir. Arapça’da genel olarak siyah 26 Her ne kadar coğrafi isimlerle, bir üst bilim dalı olarak onomastik (sciences onamas- şeye tabs denilmektedir. Bkz. Mütercim Asım Efendi, el-Okyanus el-Basit fi Tercümeti tiques) ilgileniyorsa da aslında bunun da bazı alt birimleri bulunmaktadır. Yer adları bi- Kamus el-Muhit, I-III, Asitane trs, II, 254; Aynı zamanda suyu bol anlamına da gelmekte- limi (topomymy), su adları bilimi (hdyronymie, hydronymy, Hydronymie) dağ adları dir. Bkz. El-Müncid fi Luğa ve’l-İ’lâm, Dar’l-Meşrik, Lübnan 1973, 458; Pehlevice’de ise bilimi (oronymie, oronymy, Oronymie) bunlardandır. Konu ile ilgili geniş bilgi için bkz. yaylak anlamına gelmektedir. Muhtemelen Horasan’ın ünlü (Tabas) şehri ile aralarında- Doğan Aksan, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Adbilim) Türk Dil Kurumu Yayınları, ki isim benzerliği de bundan dolayıdır. Tabas kenti ile ilgili bkz. Dehhuda, Luğatname-i Ankara 1982, ss.93, 102. Dehhuda, tabas maddesi. Onun verdiği bilgilere göre bu bölgede iki tane bulun- 27 Ayrıntılı bilgi için bkz. Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usul, Kubbealtı maktaydı. Bunlardan biri olan Deylemilerin yakın komşuları olan Gillerin yayınları, İstanbul 1998. isimleri ile anılmış olması dikkat çekicidir. 22 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 23

Hüseyin, Hoca Ali Yurdu, Poğ-ı Mir Hasan, Ermutak-ı Pir Ahmed, Dere-i Çabakçur Livası’nın merkezi olan Ribat karyesinin35 sakinleri içeri- Bahaddin, Çiftlik-i Yar Ahmed, Mezra’a-i Veliyurdu, Çiftlik-i Pir Ali, Davud sinde yer alan meşayih36 ile birlikte Kutluşah, Allahverdi b. Abdullah, Ağa Nehri, Çiftlik-i Molla Süleyman gibi köy isimlerini buna örnek olarak Şahveli, Murat b. Aslan, Bulmuş gibi isimler köyün kadim geleneğin bir verebiliriz. Onomastik bilim dalı bize bir mekâna birkaç nedenden dolayı devamı olduğunu akla getirmesi açısından önem arzetmektedir. Nüfus şahıs isimlerinin verildiğini göstermektedir. Ya o mekân o adı taşıyan şahıs yapısı itibariyle Hristiyan ve Müslümanların ortak yaşadıkları bir köy tarafından kurulmuştur veya söz konusu şahıs oraya adını verecek kadar olsa da çoğunluğunu gayrimüslimlerin oluşturuyor olması, Müslüman- büyük bir başarı elde etmiştir. Ya da onun sahibidir. ların buraya sonradan yerleştiklerini akla getirmektedir. Gayrimüslim nüfus içerisinde var olan - Eşref bin Halife, Mirşah, Murad bin Mirbeg, Burada dikkatimizi çeken bir başka durum ise Çapakçur ve çevresindeki Habib bin Zekeriya- gibi bazı Müslüman isimler ise not edilmeye değer yer isimlerinde geçen şahıs isimlerinin neredeyse tamamına yakını –Hüse- bir konudur. yin, Hoca Ali, Hasan, Ahmed, Bahattin, Yar Ahmed, Ömer, Veli, Molla Sü- leyman- gibi Müslüman isimler olmasıdır. Bu durum İslâm’ın söz konusu 4-Farsça Kökenli Yer İsimleri: Çapakçur ve bağlı yerleşim birimlerinde tarihte yörenin hakim tonu olduğunu bir kez daha kanıtlamaktadır. zir (aşağı) ve bala (yukarı) şeklinde sıfat olarak kullanılan Farsça yer isim- lerinin yanı sıra özel isim olarak kullanılanlarına da rastlanmaktadır. Ça- 3-Arapça Kökenli Yer İsimleri: Bingöl coğrafyasında Arapça isimlere iki pakçur ve çevresine Osmanlı’dan önce Safevîlerin hakim olduğunu, bölge- ayrı şekilde rastlanılmaktadır. Bunların ilki ulya (yukarı), sufla (aşağı), nin Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası edna (aşağı), evsat (orta) gibi sıfat olarak kullanılan Arapça ifadeler iken; haline geldiğini yukarıda da ayrıntılı olarak dile getirmiştik. Dolayısıyla ikincisi ise özel isim olarak kullanılan kavramlardır. Kuşkusuz ulya, edna, Dilistan,37 Ab-ı Germ,38 Cihangeşt, Karye-i Şin, Gülşin-i Ulya, Mezra’a-i evsat, kebir ve sufla gibi sıfatlar söz konusu dönemde Arap dilinin etki- Teyerek-i Köhne, Mezra’a-i Dıreht-ı Şahane, Sînî ve Derman gibi birçok sini yansıtmakla birlikte yazışmalarda kullanılıyor olması yöredeki Arap Farsça yer isminin bu döneme ait olması muhtemeldir. etkisine delalet etmez. Kaldı ki bu sıfatların Anadolu ile ilgili yazışmaların tamamında görülmektedir. Bu da söylediğimiz konuya işaret etmektedir. 5- Zazaca Kökenli Yer İsimleri: Günümüzde olduğu gibi geçmişte de Dolayısıyla bunlardan hareketle bir sonuca varmak güç görünmektedir. Çapakçur bölgesinin kahir ekseriyetini Zazaların oluşturduğu bilinmekte- dir. Dolayısıyla bu durum yer isimlerine de yansımıştır. Çünkü yörede yer İkincisine yani özel isim olarak kullanılanlara gelince; Bingöl coğrafya- isimlerinin önemli bir kısmı Zazaca’dır. Örnek olarak -Talvare39, Mezra’a-i sında bir isme yani Ribât ismine rastlanılmaktadır. Arapça bağlamak, sabit Salunciyer40, Mezra’a-i Merg,41 Cansur-u Sufla, Sizerin,42 Sayerin,43 Eşga- hale getirmek, demir atmak anlamına gelen rbt kökünden türeyen Ribât literal olarak şerit, bağ, rabıta, zincir gibi anlamlara gelmektedir.31 Ancak teknik bir ifade olarak düşmanın hücumuna açık durumda bulunan sınır boylarında, İslâm yurdunu muhafaza ve müdafaa amacıyla ikâmet edilen 35 Bkz. Erpolat, 87. Fuat Köprülü ribat kelimesinin evrilerek kaleye sahip şehir merkezleri 32 mekânları ifade etmektedir. Zamanla imârethane, tekke, daru’d-duyuf, için de kullanıldığını söylemektedir. [Bkz. “Ribat”, Vakıflar Dergisi, Ankara 1942, II, zâviye ve yolcular için yapılmış kervansaraylara da verilen bir ad halini 266, 278.] Bu durum Ribat karyesinin Çabakçur Livası’nın merkezi olduğunu söyleyen almıştır.33 Ribatlar İslâm aleminin özellikle Türkistan bölgeleri ile Kuzey Erpolat’ı desteklemektedir. 36 Şeyh İbrahim’i örnek olarak verebiliriz. Afrika’da yayılmış ve o bölgenin İslâmlaşmasında da ciddi etkisi olmuştur. 37 Dıl (gönül) istan (ülke, bölge ve çeken) kelimelerinden mürekkep olan Dilistan kelimesi Kuzey Afrika’da uzun süre varlığını sürdürmüş olan Murabıtlar Devleti de gönül ülkesi veya gönlü celbeden anlamlarına gelmektedir. adını bu ribatlardan almaktadır.34 38 “Sıcak Su” demektir. Bu yerleşim birimi Ilıca Köyüne bağlı idi. Ab-ı Germ ile ılıca aynı anlama geldiğine göre her iki ismin de aynı yer için kullanılmış olması muhtemeldir. 39 Tal ve ware kelimelerinden oluşan Talvare acı yayla demektir. 31 Bkz. Serdar Mutçalı, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık Yayınları, İstanbul 1995, s. 305. 40 Zazaca’da meyve ağaçları o meyvenin sonuna “er” takısı ilave edilerek üretilmektedir. 32 İslâm’ın erken dönemlerine ait olan Daru’d-Duyuf kurumu hakkında geniş bilgi için bkz. Salınc “erik” demek iken, Salinciyer ise “erik ağacı” anlamına gelmektedir. Dolayısıyla Mehmet Mahfuz Söylemez, Bedevilikten Hadariliğe Kufe, Ankara Okulu Yayınları, Anka- Mezrayı Salunciyer, Erik Ağacı Mezrası demektir. ra 2001, ss. 329-333. 41 Otlak mezrası demektir. 33 Geniş bilgi işin bkz. Pakalın, III, s.37. 42 Aluçlu anlamına gelmektedir. 34 Ribatlarla ilgili geniş bilgi için bkz. M. Fuat Köprülü, “Ribatlar”, Vakıflar Dergisi, Ankara 43 Almalı, Almalu. Bu isimle de bir köy adı vardır. Her iki köyün de aynı olması muhtemel- 1942, s. 268. dir. 24 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 25 sur, Zemarek, Şirvinan, Keşkvare,44 Sivsor, Kej Vare, Goran, Çırçırık,45 Mir- kavramı ise bu aşiretlerden ayrılan oymağı ifade etmektedir. Söz buraya zan,46 köy isimlerini zikredebiliriz. gelmişken bir konuya değinmek istiyoruz. Tahrir’i yapanlar yöredeki yer isimlerini duydukları şekilde yazdıkları için bazen birden fazla şekilde 6-Ermenice kökenli yer isimleri: Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Çapak- kaydettikleri de olmaktadır. Zikdeklü’yü buna örnek olarak verebiliriz. Ni- çur bölgesinde Ermeni nüfus da yaşamaktaydı. Bazı yer adlarının Ermenice tekim bu isim bazen Zikdelü, bazen Zikti bazen de Dayik şeklinde geçmek- olması da bunun bir sonucudur. Müslümanlara göre azınlık durumunda tedir. Bununla birlikte bu farklı yazılma bize Zikte kelimesinin kökenini olan Ermeniler, Zımmi statüsünde olup kendilerine tam bir dini özgürlük yakalama şansı da vermektedir. Bilindiği gibi Arapça “dat” harfi Osmanlı tanınmıştır. Türkçesi ve Farsça’da “ze” şeklinde okunmaktadır. Bu da zikti kelimesinin 7-Bunun yanı sıra Bingöl coğrafysında Gökdere47, Mezra’a-i Aktaş gibi aslının “dayik” olduğunu; “dat” harfinin “ze”ye dönüşerek “zeyk” haline renk isimlerinden oluşan yer isimlerine veya Çayırgöl, Göl, İlisu gibi su ile il- geldiğini; zeykin de dile ağır gelmesinden dolayı (sikal) ziktiye dönüştü- gili yer isimlerine ya da Mezra’a-i İncirlik, Mezra’a-i Salunciyer,48 Mezra’a-i ğünü akla getirmektedir. Merg,49 Söğütlü, Çiriş, Sayerin (Elmalı), Almalu, Şeftalu, Çevlik,50 gibi bitki- Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu durum söz konusu aşiretlerin yerleş- lerin isimlerinden türetilmiş yer isimlerine de rastlanmaktadır. tiği bölgeleri göstermesi açısından önem arzetmektedir. 8-Aşiret, boy, oymak ve oba adları: Bingöl coğrafyasında -Musyan, Do- danlu, Zikdelü, Dügerni,51 Tabs,52 Sivkârî gibi bazı bölgeler aşiret adıy- la anılmaktadır. Defterde geçen “ulus” kavramı aşireti ifade ederken, oba TABLO 1: TAPU TAHRİRDE GEÇEN SİVKÂRÎ VE DÜGERNİ AŞİRET VE CEMAATLERİNİN DAĞILIMI 44 “Köşk Yayla” demektir. 45 Çır kelimesi Zazaca’da şelale demektir. A-SİVKÂRÎ/ SEKARUN AŞİRETİNİN OBALARA GÖRE DAĞILIMI 46 Mir ifadesi Pehlevice bir kelime olup bey demektir. Buradan Türkçe, Farsça ve Zazaca’ya geçmiştir. “Za”, “zade” kelimesinin kısaltılmış halidir. Dolayısıyla “Mirza” kelimesi “beyzade” demektir. Kelimenin sonundaki “elif nun” un çoğul takısı olduğunu daha önce Cemaat Adı Bağlı Olduğu Ödemiş İli söylemiştir. Köy/Nahiye oldukları 47 Bilindiği gibi “gök” kelimesi mavi rengi için kullanılmaktadır. Dolaysıyla Gök Dere “mavi vergi Ulus-ı Sîvkârî Sekaran Çabakçur dere” demektir. 48 Erik Ağacı Mezrası Yakub bin Şeyh Cafer Kethuda Sekaran Çabakçur 49 Otlak Mezrası 50 Çevlik kelimesinin “cevlik” kelimesinin bozulmuş hali olması muhtemeldir. Bilindiği gibi Süleyman Bargi Kethuda Sekaran Çabakçur “cev” kelimesi Farsça ve Zazaca’da arpa demektir. Zaten kelime tahrir defterlerinin ta- Taceddin Kethuda Birader-i Köse Ali Sekaran Çabakçur mamında bu anlamda kullanılmaktadır. Kelimenin sonunda ki “lik” takısı ise Türkçe’de ki isimden isim yapan takıdır. Dolayısıyla cevlik, arpalık demektir. Çevlik köyünde daha Obay-ı Şahkuli ve Cafer Birader-i Sekaran Çabakçur çok tarım yapılıyor olması da bu varsayımı destekler gibi görünmektedir. Şahkuli 51 Hicri 924’te yapılan tahrirde Dügerni Aşireti hakkında şu ifadeler yer almaktadır: “Mahsu- Obay-ı Şah Ahmet Sekaran Çabakçur lat ve esamiyi cemaat-i Ekrad-ı Dügerni nam tabii Liva-i Amed Mir Aşireti, İsa Hıdır Beg Obay-ı Muhammed Bin Şeyh Fahri Sekaran Çabakçur ve Mahmud Beg nam ziraat-ı mezkurin der felani ber mahsulat-ı işan cebeliyan nihade şude kadim hem çun büde.” Bu ifadelerden anlaşılacağı üzere söz konusu aşiret Çapakçur, Obay-ı Karaşeyh Emir Sekaran Çabakçur Amid ve el-Cezire’nin Bohtan bölgesinde yaşamakta olup Mir aşiretinin bir koludur. [Bkz. Obay-ı Molla Mahmud Sekaran Çabakçur M. Mehdi İlhan, Amid (Diyarbekir) 1518 Tarihli Defter-i Mufassal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000, ss 395.] 1550 Tarihli Çapakçur Tapu Tahrir Defteri No: 188 de Obay-ı Hasan bin Kuli Sekaran Çabakçur geçen kayda göre ise Dügerni aşireti Obayı Abbas ve Obayı Şeyh Emir şeklinde iki kola Obay-ı Yusuf bin Kuli Sekaran Çabakçur ayrılmıştır. Aşiretin küçükbaş hayvanları için ödediği vergi 800 akçe civarındadır. Çırçırık Köyü’nde ikamet eden aşiret çeltik ekiciliğiyle de uğraşmaktaydı. Yine bunlara ait Murad suyu üzerinde sefine, yani büyük bir kayık vardı. Karşıya geçirdikleri her hayvandan ücret alırlar ve buna mukabil devlete senelik 50.000 akçe vergi öderlerdi. Bkz. TD, 4a. 52 Tabs veya Tavz hem bölge adı hem de aşiret adıdır. Günümüzde de her iki anlamda da kullanılmaktadır. Defter’de ise köy ismi olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde bu aşirete mensup olanlar soy kütüklerini anlatırlarken Şeref b. Nasır’dan da bahsetmekte- dirler. 1550 tarihinde bu isimde bir zatın Tavz’da yaşıyor olması dikkat çekicidir. 26 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 27

Cemaat-i Şeyhi Kethuda Biraderzade-i Sekaran Adet-i a-Nahiyeler Şeyh Cafer ağnam ve ruus Nahiye konusunda Osmanlı idari taksimatında bazı değişiklikler yaşan- bedeli dığı bilinmektedir. 1550 tarihli tahrir defterini esas aldığımızda Çapakçur toplam yekûn: livasına bağlı yedi nahiye bulunmaktadır. 25.000 B-DÜGERNİ AŞİRETİ’NİN OBALARA GÖRE DAĞILIMI Livaya bağlı nahiyeleri alfabetik olarak şu şekilde verebiliriz. TABLO 2: TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN NAHİYELER Cemaat-i Ulus-u Dügerni Çevlik Çabakçur

Obay-ı Abbas Kethüda Çevlik Çabakçur Nayenin Adı Şimdiki Adı Obay-ı Şeyh Emir Çevlik Çabakçur Yekûn Adet-i Çevlik Aşağı Çarşı ağnam Göherîz Çevrimpınar ve ruus bedeli: Gökdere Yamaç 8.000 Poğ (Pueğ) Yukarı ve Aşağı Köy 9-Bingöl coğrafysı ile ilgili not edilmesi gereken bir başka durum ise bazı köy isimlerinin birbirlerine göre yakın veya uzaklıkları ile isimlendiril- Sivekârî (Sekeran) Ilıcalar miş olmasıdır. Madrak-ı Ulya, Mezra’a-i Kebir, Madrak-ı Süfla, Cansur-u Şeftalu (Meneşkut) Solhan Sufla, Gülşin-i Ulya köylerini buna örnek olarak zikredebiliriz. Bazı yer Zikdelü (Söğütlü) Genç isimleri ise akrabalık bağından alınmışken,53 diğer bir kısmı ise sıfat şek- linde kullanılmıştır.54 b-Köyler 10-Dinî hayat ile ilgili Yer Adları: Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Ça- pakçur, Anadolu’nun sair bölgelerinde olduğu gibi iki farklı dini grubu 1550 tarihli tahrir defterini esas aldığımızda, bahis mevzuu tarihte, barındırmaktaydı. Bölge nüfusunun kahir ekserisini Müslümanlar oluştu- Çapakçur Livası’nda şehirleşmenin minimum sevide olduğunu, sakinleri- ruyorsa da Hristiyan nüfusun varlığı da bir realitedir. Çan, Karakilisây-ı nin neredeyse tamamına yakınının kırsal bölgelerde yaşadığını, tarım ve Ulya, Karkilisây-ı Süfla, Mezre’a-i Kilisa gibi köy isimleri de bu realitenin hayvancılıkla uğraştığını söylememiz mümkündür. Yine bu defter bize, bir göstergesidir. Bununla birlikte gerek bu isimler, gerekse köylerin esami Çapakçur’un seksen sekiz köye sahip fazla büyük olmayan bir liva oldu- cetvelleri gayrimüslim nüfusun –sanılanın aksine- fazla olmadığını ortaya ğunu göstermektedir ki, bu köylerden sadece altısı gayrimüslimlere aittir. koymaktadır. Keza Çan gibi bazı köyler ise Müslüman köyleridir. Üç köyde ise Müslümanlar ile gayrimüslimler birlikte yaşamaktaydı. Geri 11-Çapakçur bölgesinde yer isimleri hususunda dikkatimizi çeken bir kalan köylerdeki halkın tamamı Müslüman idiler. Bu giriş bilgilerinden başka nokta ise yöredeki bazı köy isimlerinin İran’ın Deylem bölgesindeki sonra şimdi de Çapakçur Livasına bağlı köylere bakalım: coğrafi isimlerle benzerlik gösteriyor olmasıdır. İskenderâni, Tabs, Dilis- tan, Mirzan, Goran bu isimlerden bir kaçıdır. TABLO 3: TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN KÖY, MEZRA Çapakçur bölgesi yer isimleri ile ilgili bu girişten sonra şimdi 1550 ta- VE NAHİYELERİN NÜFUS VE DİNİ DURUMLARI İLE BİNGÖL’ÜN GÜ- rihli tahrir defterine göre Çapakçur Liva’sının nahiye, köy, mezra, kom, NÜMÜZ İLÇELERİNE GÖRE DAĞILIMLARI yaylak ve kışlaklarına bakalım:

53 Kardaş Pınarı ile Yalnızoğlu köyünü buna örnek olarak zikredebiliriz. 54 Buna Sivsor (altın-Gümüş), Taş Ahmed, Mezra’a-i Kebir, Yalnızoğlu, Karakilisây-ı Ulya, Karkilisây-ı Süfla köylerini örnek olarak verebiliriz. 28 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 29

Çanimerg Nahiye-i Çunmerg 121 Müslim (Çunmerg) Çevlik Aşireti’nin Mezra Hırtala meskun Mezra Sezerin mahallidir. Çırçırık Nahiye-i Çırçırık 113 Müslim Çevlik (Eski)

Köylerin Adı Nahiyesi Köylerin yeni ismi Mezraları İlçeleri Vilayeti Tahmini Nüfus Dini durum Çiriş Nahiye-i Çiriş Merkez Merkez 42 Müslim Abrun-ı-Şin Nahiye-i Abrun Genç Bingöl 80 Müslim Pûeğ Şeftalu (Eski isim) Abtor (Ab-ı Nahiye-i Avtuêr Merkez Bingöl 725 Karışık Çorelik (Çölêk) Nahiye-i Oluklar Merkez 68 Müslim Tahur) Çevlik (Eski) Kardaş Pınarı Gökdere Mezra Ada Nahiye-i Ada Merkez Bingöl 143 Müslim Çevlik (Eski) Dambasan Nahiye-i Sarıçiçek Merkez 48 Müslim Ağpik Nahiye-i Ağpik (Eski) Merkez Bingöl 210 Müslim Çevlik Sivkâri Degnasor Nahiye-i Koçsırtı 77 Müslim Alburi Nahiye-i Alibilir Merkez Bingöl 52 Müslim (Seyfun) Şeftalu Mezra Genç Gökdere Tüyerın Mezra Pirkasi Elmalu Nahiye-i Elmalı Merkez Bigöl 155 Müslim Dere-i Nahiye-i Dere Merkez 115 Müslim (Armelu) Sivkâri Bahaddin Gökdere Bahadin Mezra’a-i (Eski) Arçuk Nahiye-i Alatepe Merkez Bingöl 42 Müslim Orduyı Bazar-ı Sivkâri Derman Nahiye-i Derman Merkez 6 Müslim Gökdere (Eski) Arakil Nahiye-i Ardıçdibi Merkez Bingöl 205 Karışık Ziktelü Dilistan Nahiye-i Tepecik Merkez 226 Müslim Zikdelü Avsel (Hosel) Nahiye-i Beyaztoprak Merkez Bingöl 150 Müslim Mezra’a-i Nahiye-i Hozdere Merkez Müslim Sivkârî Horîz ve Ziktelü Az Nahiye-i Üçkaya Mezra Merkez Bingöl Sıpahi Müslim Mezra’a-i Nahiye-i Nurşin Genç Müslim Pûeğ Nurşin ve Ziktelü (Eski) Bağvanik Nahiye-i Mezra Merkez Bingöl 60 Müslim Gökdere Mazra’a-i Ebu Nahiye-i Ebu Çelu Genç Müslim Çelu ve Ziktelü (Eski) Cansur-ı Sufla Nahiye-i Çanakçı Genç Bingöl 37 Müslim Ziktelü Mezra’a-i Nahiye Herpî Genç Müslim Herbi Ziktelü (Eski) Cansur-ı Ulya Nahiye-i Genç 369 Müslim Pencil Ziktelü Mezra Mezra’a-i Nahiye-i Nahçırık Genç Müslim Dıllin Çanakçı Mezra Nahçırık Ziktelü Tos Mezra

Cihangeşt Nahiye-i Merkez 142 Müslim Göheriz Cihangeşt (Görız) Çan Nahiye-i Göltepesi Ilıcalar- 98 Müslim Sivkâri Merkez

Çanakçı Nahiye-i Çanakçı Merkez - 114 Müslim Sivkâri 30 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 31

Dodanlu Nam- Nahiye-i Ormanardı 195 Müslim Gülşin-i Sufla Nahiye-i Genç 10 Müslim ı Diğer Aryük Gökdere Ziktelü (Duwêdun) Mezra’a-i Merkez Gülşin-i Ulya Nahiye-i 69 Müslim Gallan ve Ziktelü Mezra’a-i Çoluk (Çolêk) Haçan Nahiye-i Şehittepe 168 Müslim ve Mezra’a-i Ziktelü Kebir ve nısf Haskend Nahiye-i Merkez 139 Karışık Mezra’a-i Hoca Ali Çevlik Muks ve yurdu Mezra’a-i Merg İlisu, Nahiye-i Ilıcalar Merkez 393 Müslim Ermutak-ı Pir Nahiye-i Kırkağıl Merkez 122 Müslim Mezra’a-i Kös Sîvekâri Ahmed Göheriz ve Mezra’a-i (Sêkarun) Ekrek Ermutak-ı Nahiye-i Kılçadır Merkez 97 Müslim Sufla Göheriz Tarbasmuri Nahiye-i Daltepe Merkez Müslim (Goriz) Mezra-i İlisu Sîvekâri Ermutak-ı Nahiye-i Kırkağıl Merkez 129 Müslim Ulya Göheriz ve Mihkâr ve Nahiye-i Mihkar Merkez Müslim Eşkasur Nahiye-i Balgöze Genç 52 Müslim Haran Sîvekâri (Eski) (Askuser) Ziktelü

İskenderâni Ağaçyolu Merkz - 259 Müslim Ekrek Nahiye-i Yenibaşlar Merkez 130 (Alıkrak) Sivkârî mezra’a-i İlisu Kamuşlı Nahiye-i Elbaşı Merkez 63 Müslim (Kasıman) Göheriz Fakra Nahiye-i İçpınar Merkez 75 Müslim (Fahran) Çevlik Karakilisây-ı Nahiye-i Karakilise-i 48 Müslim Sufla Ziktelü Sufla (Eski) Gergenus Nahiye-i Kepçeli Genç 59 Müslim (Gırnos) Şeftalu Karakilisây-ı Nahiye-i Karakilise-i 16 Müslim Ulya Ziktelü Ulya (Eski) Goresi (Gorsi) Nahiye-i Sarıyer Genç 40 Müslim Şeftalu Kötevar Nahiye-i Körtev Merkez 79 Müslim Göl Nahiye-i Dual 98 Müslim (Kuwertvâre) Çevlik Der kurb-i Şeftalu (Eski) Genç Vahkin Kös mezraa-i Nahiye-i Yk. İlisu Mezra Merkez 136 İlisu Sikârî Mezraa-i Karye-i Temelli Müslim Madrak-ı Sufla Nahiye-i Kılçadır Merkez 131 Karışık Keşkvare ulya Gırnes Genç mezraa-i Çevlik ve Keşkvari Nahiye-i Sarvan ve sufla Şeftalu Kalecik ve Krenik Nahiye-i Kıran Merkez 170 Müslim Karmız (Kırrun) Ziktelü (Eski) Mezraa-i Madrak-ı Ulya Nahiye-i Çeltiksuyu Merkez 253 Gayri Kevkam Çevlik Müslim Güllüce Nahiye-i Güllüce Merkez Merkez 704 Müslim Mezra’a-i Göheriz Meyanlan Nahiye-i Mallun 20 Müslim Mendü ve (Görüz) (Mallun) Şeftalu (Eski) Mezra’a-i Mezra‘a Nahiye-i Mezra Genç 46 Müslim Paplor Şeftalu (Eski) 32 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 33

Mirzan Nahiye-i Mirzan Merkez 328 Müslim Peripaş Nahiye-i Merkez 45 Müslim Mezra’a-i Göherîz Gökdere Zeyneb ve Pesurk Nahiye-i Genç 46 Müslim Mezra’a-i Ziktelü Kantara ve Mezra’a-i Pûğ-ê Hüseyin Nahiye-i Orta Köy Merkez 59 Müslim Musık Pûeğ Pûeğ-ı Mir Nahiye-i Aş. Köy Merkez 188 Müslim Muhammed’- Nahiye-i Muhammed- Merkez 63 Müslim Hasan Maa Pûeğ i Goran Gökdere i Gorun mezra-i Kur (Herpey) Hacı Mezraa-i Çırçır Ribat Nahiye-i Ribat Merkez 705 Müslim, Mezra-i Zikdelü (Eski isim) Gayri Musyân Nahiye-i Yamaç Merkez 60 Müslim Karaboli Müslim (Bulnah) Gökdere Mezra-i Göl (Karışık) İncirlik ve Sayerin Nahiye-i Sayerin Merkez 34 Müslim mezraa-i Gökdere (eski isim) Algori ve mezra-i Sını Nahiye-i Güveçli Merkez 113 Müslim Şirevâre Çevlik ve mezra- i Palvâre Sivasor Nahiye-i Ekinyolu Merkez 215 Müslim Salunciyer (Simsor) Çevlik

Muşedo Nahiye-i Muşedo Merkez 81 Müslim Seğı Nahiye-i Çobantaşı Ilıcalar- Merkez 122 Müslim Gökdere (Eski) Sekarun Merkez Söğütlü Nahiye-i Çaytepe Merkez 34 Müslim Muşyek Nahiye-i Genç 50 Müslim (Veyalirek/ Çevlik Şeftalu Valerek) Nazik-i Bala Nahiye-i Nazik Merkez 95 Müslim Söğütlü namı- Nahiye-i Kırrun Merkez 15 Müslim Çevlik diğer Karonik Gökdere

Nazik-i zir Nahiye-i Nazik Merkez 89 Müslim Şâş Nahiye-i Şaş Merkez Merkez 217 Müslim Çevlik (Yalnızoğlu) Gökdere (eski isim) Mezra-i Zeynel Nurşin Nahiye-i Yenice Mezra Genç 26 Müslim mezraa-i Ziktelü Kantara Mezra-i Musık Parçağ Nahiye-i Genç Genç 77 Müslim Ziktelü Şenîk (Şenıg) Nahiye-i Gözer Merkez Merkez 42 Müslim Çevlik Pazuk Nahiye-i Pazuk Merkez 174 Müslim Şîn Nahiye-i Şin Merkez 203 Müslim Mezra’a-i Han Sivkâri Ziktelü

Perhangük Nahiye-i Çavuşlar / Merkez 194 Müslim Şinek Mezraa-i Nahiye-i Erentepe Yamaç- Merkez 47 Müslim Mezraa-i Şeyh Sêkârun Ağaçeli Pervan Gökdere Merkez Halan Mezra’a-i Merkez Şirvinan Nahiye-i Doğanevler Genç 44 Müslim Şeyh Halil (Şêrnun) Şeftalu ve Keşkvârê ve mezra’a-i Ebudere-i? 34 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 35

Tabs (Tavz) Nahiye-i Tavus Genç 150 Müslim Mezraa-i Şeftalu Fatuk Mezraa- i Pirnak ve Hutin

Talevare Nahiye-i Gökçeli Ilıcalar Merkez 92 Müslim (Talvarı) Sekarun Merkez Tarpaçur Nahiye-i Sarısaman 163 Mezraa- Zikdelü i Seyyid Genç Ahmed köyün Mezra ekinliğidir.

Taş Ahmed Nahiye-i Taşahmed Merkez 81 Müslim Gökdere (Eski) Teyerek Nahiye-i Gümüşlü 105 Müslim mezraa-i Gökdere Dıraht-ı Şahne Merkez Mezraa-i Aktaş mezra- i Teyerek-i Mezra Köhne ve mezraa-i ve mezraa-i piro ve mezraa-i kozlu

Tüyerek Nahiye-i Köklü Merkez 112 Müslim Sekarun Uyumağca Nahiye-i Uyumağca Merkez 53 Müslim Pûeğ (Eski) Vahkin Nahiye-i Genç 70 Müslim Şeftalu Varttak Nahiye-i Varttak Genç 76 Müslim Ziktelü (Eski) Yahkik Nahiye-i Genç 435 Müslim Mezra-i Mirek Zikdelü Mezra-i Yahkik-i küçük

Yahkik-i Nahiye-i Genç Küçük Zikdelü Zemarek Nahiye-i Genç 63 Müslim Mezra’a-i Ağca Şeftalu ve mezra’a-i Dılkan 36 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 37

TABLO 4: ÇAPAKÇUR TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN SIRAYA GÖRE Muhammed’- Nahiye-i Merkez 5 13 4 2 4.091 i Goran Gökdere KÖYLERİN İSİMLERİ, HANE VE MECERRED SAYILARI CETVELİ (Herpey)

Musyân Nahiye-i Merkez 5 5 5 1 (Bulnah) Gökdere

Güllüce Nahiye-i Merkez 53 49 64 12 25.780 Göheriz (Görüz) Köylerin Adı Nahiyesi Kazası Hane Bennak Mmücerred Çift Nim Çift Mu‘af Taplma Gelir Ribat Merkez Çabakçur 74 4 55 1 - - 26.608 Ada Nahiye-i Merkez 16 8 9 2 12.020 Çevlik

Yahkik Nahiye-i Genç - 53 60 22 45 - 11.924 İlisu Nahiye-i Merkez 39 23 19 14 16.404 Zikdelü Sîvkârî (Sêkarun)

Yahkik-i Nahiye-i Sivasor Nahiye-i Merkez 19 20 17 4 7.972 Küçük Zikdelü (Simsor) Çevlik

Dilistan Nahiye-i Genç - 20 25 9 - 16 7.442 Şênîk (Şenıg) Nahiye-i Merkez 3 7 5 - 4.445 Zikdelü Çevlik

Arakil Nahiye-i Genç 29 7 20 1 - - 11114 Pazuk Nahiye-i Merkez 19 9 16 4 5.809 Ziktelü Sîvkârî

Madrak-ı Ulya Nahiye-i Merkez 45 28 - - - 14673 Haskend Nahiye-i Merkez 24 - 19 9.758 Çevlik Çevlik

Çanakçı Nahiye-i Merkez - 4 10 - 4992 Dodanlu Nam- Nahiye-i Merkez 14 25 17 5 12.366 Sivkârî ı Diğer Aryük Gökdere (Sêkarun) (Duwêdun)

İskenderâni Nahiye-i Merkez - 14 24 27 15 - 13.862 Pûeğ-ı Mir Nahiye-i Merkez 19 18 10 9 6.068 Nam-ı diğer Göherîz Hasan Maa Pûeğ Hevurt (Görüz)

Mirzan Nahiye-i Merkez - 27 23 27 13 10.700 Söğütlü Nahiye-i Merkez 2 9 3 4.669 Göherîz (Veyallirek/ Çevlik Valerek)

Pûeğ-ı Nahiye-i Merkez 1 9 8 1 3.844 Tarpaçur Nahiye-i Genç 14 12 9 14 6.934 Hüseyin Pûeğ Zikdelü

Şâş Nahiye-i Merkez 19 22 11 11 11.678 Kötevar Nahiye-i Merkez 7 9 5 3 3.564 (Yalnızoğlu) Gökdere (Kuvertvâre) Çevlik

Sınî Nahiye-i Merkez 16 23 6 1 7.820 Cihangeşt Nahiye-i Merkez 11 17 8 7 7.403 Çevlik Göheriz (Göriz) 38 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 39

Şinek Nahiye-i Merkez 3 7 3 1 5.478 Kamuşlu Nahiye-i Merkez 6 3 5 2 2821 Gökdere Göheriz

Bağvanik Nahiye-i Merkez 5 5 6 - 4576 Nazik-i Bala Nahiye-i Merkez 6 10 9 4 6000 Gökdere Çevlik

Uyum Ağca Nahiye-i Merkez 6 3 4 2 4.782 Söğütlü nam-ı Nahiye-i Merkez 2 - 1 - 1004 Puêğ’ diğer Karonik Gökdere (Kırrun)

Madrak-ı Nahiye-i Merkez 23 16 13.123 Nazik-i zîr Nahiye-i Merkez 4 9 9 5 4618 Sufla Çevlik Çevlik

Mezra Nahiye-i Genç 3 6 4 3 3.182 Çanimerg Nahiye-i Merkez 13 6 13 3 6166 Şeftalu (Çunmerg) Çevlik

Şîn Nahiye-i Genç 17 33 11 12 6.272 Cansur-ı Ulya Nahiye-i Genç 60 6 3 2 - 1243 Ziktelü Ziktelü

Fakra Nahiye-i Merkez 5 5 6 4 6.336 Ağpik Nahiye-i Merkez 17 15 14 7 6.286 (Fahran) Çevlik Sivkâri

Parçağ Nahiye-i Genç 6 7 2 6 3.670 Çorelik Nahiye-i Merkez 3 9 5 3 3.584 Ziktelü (Çölêk) Gökdere

Haçan Nahiye-i Genç 17 8 8 14 5.924 Derman Nahiye-i Merkez 1 1 396 (Hâciyan) Ziktelü Gökdere

Cansur-ı Sufla Nahiye-i Genç 1 2 3 3 4.002 Peripaş Nahiye-i Merkez 1 5 4 3 3.241 Ziktelü Gökdere

Gülşin-i Ulya Nahiye-i Genç 7 4 4 3 3.066 Dere-i Nahiye-i Merkez 10 10 8 3 10.980 Ziktelü Bahaddin Gökdere

Gülşin-i Sufla Nahiye-i Genç 2 - - - 1.394 Teyerek Nahiye-i Merkez 5 10 9 4 1.0124 Ziktelü Gökdere

Ermutak-ı Nahiye-i Merkez 13 10 9 2 6.948 Muşedo Nahiye-i Merkez 5 11 8 1 7.296 Ulya Göheriz Gökdere

Çan Nahiye-i Merkez 10 8 7 1 6.675 Taş Ahmed Nahiye-i Merkez 9 6 5 1 4.999 Sîvkarî Gökdere

Ermutak-ı Pir Nahiye-i Merkez 7 5 5 7 5.230 Perhangük Nahiye-i Merkez 13 19 21 1 10.912 Ahmed Göheriz Sîvkarî 40 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 41

Talevare Nahiye-i Merkez 6 7 4 7 3.828 Nurşin Nahiye-i Merkez 3 6 1 2.000 (Talvârı) Sîvkarî Gökdere

Çiris Nahiye-i Merkez 3 2 3 2 2.873 Abrun-ı-Şin Nahiye-i Genç 8 5 5 2 2.452 Pûeğ Şeftalu

Alburi Nahiye-i Merkez 9 2 1 4.362 Gergenus Nahiye-i Genç 4 4 2 5 2.928 Gökdere (Gırnos) Şeftalu

Sayerin Nahiye-i Merkez 3 4 2 1 3.006 Karakilisây-ı Nahiye-i Genç 1 1 2 2.752 Gökdere Ulya Ziktelü

Ermutak-ı Nahiye-i Merkez 6 12 10 1 5.681 Karakilisây-ı Nahiye-i Genç 4 3 3 3 2.132 Süfla Göheriz Sufla Ziktelü (Göriz)

Vahkin Nahiye-i Genç 3 5 3 7 5.458 Varttak Nahiye-i Genç 5 1 9 1 4.720 Şeftalu Ziktelü

Göl (Duval) Nahiye-i Genç 8 3 4 3 3.370 Degnasor Nahiye-i Genç 6 12 4 3 2.643 Şeftalu Şeftalu

Muşyek Nahiye-i Genç 3 2 5 2.749 Goresi (Gorsi) Nahiye-i Genç 5 1 2 1.392 Şeftalu Şeftalu

Tabs (Tavz) Nahiye-i Genç 16 5 2 11 4.386 Zemarek Nahiye-i Genç 8 3 2 2 965 Şeftalu Şeftalu

Almalu Nahiye-i Merkez 11 5 16 1 9.521 Meyanlan Nahiye-i Genç 3 1 360 (Armelu) Sîvkarî (Mallun) Şeftalu

Şirvinan Nahiye-i Genç 4 4 2 2 2.526 Eşgasur Nahiye-i Genç 6 2 2 2 883 (Şêrnun) Şeftalu (Askuser) Ziktelü

Krenik Nahiye-i Genç 13 5 14 6 7.306 Töyerek Nahiye-i Merkez 7 7 12 2 5524 (Kırrun) Ziktelü Sîvkarî

Pesurk Nahiye-i Genç 7 1 2 - 1.197 Siyeğı (Sêğı) Nahiye-i Merkez 7 2 13 4 8.694 Ziktelü Sîvkarî

Avsel Nahiye-i Merkez 17 5 13 2 6.788 Çırçırık Nahiye-i Merkez 10 13 9 1 7.919 Sîvkarî Çevlik

Arçuk Nahiye-i Merkez 2 2 6 - 5.422 Dambasan Nahiye-i Merkez 3 3 5 1 2.557 Sîvkari (Tarbasun) Çevlik 42 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 43

Abtor Nahiye-i Merkez 124 2 90 1 53.689 TABLO 5: TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN MEZRALAR Çevlik VE BAĞLI OLDUKLARI KÖYLER

Cem’al- Karye Adedi Gayri micam’i 88 Müslim karyeleri 7

c-Mezralar Mezra Adları Bağlı Olduğu Köy Nahiye Bu gün bağı olduğu İlçe Osmanlı idari taksimatına göre büyük köylere bağlı olarak tasarla- Ribat Bingöl 55 nan mezralar, en küçük yerleşim birimleridir. Çoğunlukla geniş tarım Karabolî arazilerine veya hayvancılık yapılan geniş meralara sahip olan mezra- Mirek Yahkik Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl lar, genelde belli aile veya kabilelere ait yerleşim birimleri olup Osmanlı ekonomik yaşamında önemli bir yere sahip idiler. Çoğu tımar ve zeamet Horiz Dilistan Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl şeklinde olan bu mezraların Çapakçur Livasındaki sayıları ellinin üzerin- dedir. Nurşin Dilistan Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl Her ne kadar Halil İnalcık, mezraların umumiyetle ahalisi dağılan eski yerleşim birimleri olduğunu söylese de56 bunu mezraların tamamına teşmil Ebu Çelu Dilistan Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl etmek zor görünmektedir. Zira bu günkü mezralardan hareketle hadiseye bakacak olursak, bu yerleşim birimlerinin genellikle yeni kurulan küçük Herpî Dilistan Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl yerleşim birimleri olduğunu söylemek daha isabetli görünmektedir. Zaten Tahrir defterlerinde köylerin hemen altında zikredilen mezralar meskun mahal olmayıp sadece ekinlik ise “…. mezkur köyün ekinliğidir”57 şeklinde Nahçırık Dilistan Nahiye-i Zikdelü Genç Bingöl bir kayıt düşülmektedir ki bu da mezraların zaman zaman meskun mahal olmadıklarını da göstermektedir. Dahası şayet meskun mahal ise ya bağlı Mirzan Nahiye-i Göherîz Merkez Bingöl olduğu köyle birlikte zikredilir58 veya tek başına zikredilir.59 Şayet mezra bir sipahi tarafından ekin alanı olarak kullanılmaktaysa bunun da kayde- Karakilisa-i Sufla Gırnos Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl dildiği görülmektedir.60 Zeyneb Şâş (Yalnızoğlu) Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Bu yerleşim birimlerine örnek kabilinden şunları zikredebiliriz:

Kantara Şâş (Yalnızoğlu) Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

Musık Şaş (Yalnızoğlu) Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

55 Bkz. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul 1992, s. 1021. Çırçır Karye-i Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl 56 Bkz. Halil İnalcık, s. XXIX. Muhammed’-i 57 TD, 3b. Goran (Herpey) 58 Örnek olarak bkz. TD, 4b. Bu durum “Karye-i Yahkik maa Mezra’a-i Mirek ve Yahkik-i Çîrhayd Karye-i Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Küçük tabii Nahiye-i Ziktelü” ifadeleriyle verilmektedir. Muhammed’-i 59 Örnek kabilinden bkz. TD, 21a. “Mezra’a-i Kös tabii karye-i mezkur”; 21b. Veya Mezrayı Goran (Herpey) Ekrek’i verebiliriz. 60 Örnek olarak bkz. TD,28a “Mezra’a-i Ezo - Kîce Var (Vare Kêce) tabii Poğ mezra’a-i mezbureye mütesarrıf olan Sıpahi ziraat eder.” 44 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 45

İncirlik Karye-i Muysân Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Meks Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

Alğuri Karye-i Muysân Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Merg Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

Şirevare Karye-i Muysân Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Kalancık Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

Palvâre Karye-i Muysân Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Kur-ı Hacı Karye-i Pûeğ-ı Bingöl Mir Hasan

Salunciyer Karye-i Muysân Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Az Veyallerek Nahiye-i Pûeğ Merkez Bingöl (Vâlerek)

Karye-i Güllice Nahiye-i Göheriz Merkez Bingöl Seyid Ahmed Tarbaçur Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl Mandi (Görüz)

Paplûr Karye-i Güllice Nahiye-i Göheriz Merkez Bingöl Pervân Karye-i Şinek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl (Görüz)

Kös Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Sarvan Karye-i Madrak- Nahiye-i Çevlik Merkez Bingöl (Sekarun) ı Süfla

Ekrek (Alıkrak) Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Kal’acık Karye-i Madrak- Nahiye-i Çevlik Merkez Bingöl (Sekarun) ı Süfla

Tarbas-ı Müri Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Karmız Karye-i Madrak- Nahiye-i Çevlik Merkez Bingöl (Sekarun) ı Süfla

Mihkâr Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Hırtala Karye-i Nahiye-i Çevlik Merkez Bingöl (Sekarun) Çanimerg

Hazan Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Kardeş Pınarı Karye-i Çorelik Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl (Sekarun) (Çölêk)

Miro Karye-i İlîsu Nahiye-i Sîvekâri Merkez Bingöl Orduyı Bazar Karye-i Dere-i Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl (Sekarun) Bahaddin

Han Karye-i Pazuk Nahiye-i Sîvkârî Merkez Bingöl Sizerîn Karye-i Nahiye-i Çevlik Merkez Bingöl Çanimerg

Hoca Ali Yurdu Haskent Nahiye Çevlik Merkez Bingöl Penciyan Karye-i Cansur- Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl ı Ulya

Gallân Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Dıllin Karyei- Cansur- Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl ı Ulya

Çoluk (Olukpınarı) Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Tûs Karyei- Cansur- Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl ı Ulya

Mezra-i Kebir Karye-i Dodanlu Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Veyallir Karyei- Cansur- Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl ı Ulya 46 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 47

Pûeğ Karyei- Cansur- Nahiye-i Zikdelû Genç Bingöl Dılkân Karye-i Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl ı Ulya Zemarek

Draht-ı Şâhane Karye-i Teyerek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl Veliyurdu Karye-i Siğı Nahiye-i Ziktelü Genç Bingöl

Aktaş Karye-i Teyerek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl

Teyerek-i Köhne Karye-i Teyerek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl d-Komlar Kom hayvancılık faaliyetlerinin yürütüldüğü, taştan yapılmış basit ev Kozlu Karye-i Teyerek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl veya ağıllara verilen bir isimdir. Öteden beri Doğu Anadolu’da yaygın ola- rak bilinen bu yerleşim birimleri genelde köy veya mezralarda bazen de Peru Karye-i Teyerek Nahiye-i Gökdere Merkez Bingöl meskun mahallerin tamamen dışında bulunurdu. Otlak alanlarına bağ- lı olarak inşa edilen komlar, geçici mekânlar olup çoğunlukla bahar veya Şeyh Halan Karye-i Nahiye-i Sivkârî Merkez Bingöl yaz aylarında kullanılırdı. Kışın girmesiyle birlikte terk edilir, asıl ikamet Perhangük mahalline dönülürdü. Bazen de sadece kışın kullanılır, yazın girmesiyle Şeyh Halil Karye-i Nahiye-i Sivkârî Merkez Bingöl terk edilerek yaylaklara çıkılırdı. Hala varlığını koruyan komlar öteden beri Perhangük Çapakçur bölgesinin ekonomisinde ciddi yer tutmaktadır. TD defterinde sa-

Keşkvare Karye-i Nahiye-i Sivkârî Merkez Bingöl yılarının fazla olmasının nedeni de bu olsa gerektir. Perhangük Çapakçur kanunnamesinde bu komlardan sadece kışın kullanılmış Eyu Dere Karye-i Nahiye-i Sivkârî Merkez Bingöl olanlarına “ve komlarının ki davarların kışladurlar her kimin toprağında Perhangük vaki olursa her komdan resm altmış akçe aluna”61 şeklinde bahsedilmekte Keşk Vare-ı Ulya Karye-i Göl Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl ve bunların her birinden altmış akçe vergi alındığı ifade edilmektedir. Liva dahilinde bulunan komlardan örnek kabilinde bir kaçını zikredelim: Keşk Vare-ı Süfla Karye-i Göl Nahiye-i Şeftalu Genç Genç Bingöl Fatuk Karye-i Tabs Nahiye-i Şeftalu Bingöl TABLO 6: TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN BAZI KOMLARIN İSİMLERİ Pîrtâk Karye-i Tabs Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl

Komun Adı Bağlı Olduğu Köy Bağlı olduğu Nahiye Hûşşî Karye-i Tabs Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl Kom-ı Derviş Çanimerg (Çonmerg) Nahiye-i Çevlik Kevkâm Karye-i Krênîk Nahiye-i Ziktelü Genç Bingöl (Gırnîklu) Kom-ı Hasan Cansur-ı Ulya Nahiye-i Ziktelü

Tuyeran Karye-i Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl Kom-ı Gödenik Arakil Ziktelü Degnasor (Seyfun) Pirkâs Karye-i Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl Kom-ı der Arakil Ziktelü Degnasor (Seyfun) Kom-ı Gir-tüman Arakil Ziktelü Ağca Karye-i Nahiye-i Şeftalu Genç Bingöl Zemarek Kom-ı Sînî Nahiye-i Çevlik Sultan Ahmed

61 Bkz. TD, 48 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 49

Kom-ı Pir Ahmed Karye-i Şênık Nahiye-i Çevlik kuzu ve kışlak mevzi’inde bahar zamanında döl döken sürüden bir koyun ve Hüseyin alınır” Kom-ı Karye-i Şênık Nahiye-i Çevlik Bayezid Buna göre: Kom-ı Karye-i Şênık Nahiye-i Çevlik 1-Yaylaklarda bulunan her koyun sürüsünden bir koyun vergi olarak Yakub alınırdı.62 Kom-ı Kürd Ali Karye-i Çiris Poğ (Puêğ) 2-Yaylakları kullanan her haneden de bir tulum yağ alınırdı. Bu bilgi- Kom-ı Yakup Perhangük Nahiye-i Sivkârî lerden de anlaşıldığı gibi eğer koyunlar sağılıp, çağ, peynir vs. elde edilmi-

Kom-ı Hüdaverdi // // yorsa bunlardan yağ alınmazdı. Buradaki eksik bilgileri aynı dönemli olan Diyarbekir tahrir defteri kanunnamesinden tamamlamak mümkündür. Kom-ı Seyyid Ali // // Aşağıdaki bilgiler oradan alınmıştır:

Kom-ı Şeref // // 1-Der beyan-ı resm-i yaylak; Resmi yaylak bağlanan mevazi’de bir sürü koyun- ki üç yüz koyundur- yaylasa resmi yaylak bir a’la koyun alına ve Kom-ı Muhammed // // haneden haneye bir nügi yağ alına ki iki yüz dirhem olur. Amma uğrayub geçer olsa andan resmi yaylak alınmaz. Meğer ki bir yurt da üç gece yatur Kom-ı Yakup-ı diğer // // ola. Anun gibilerden alınır. Ve resmi yaylak bağlanan yerlerde oturan ki-

Kom-ı Derviş Ali // // mesnelerden resmi yaylağı Murad suyu üzerinede alınub anların kanunna- mesi müfassal mahallinde yazılmıştır. Ana göra amel olına. Kom-ı Osman // // 2-Der beyan-ı resmi kışlak; Berriyeden gayrı resm-i kışlak bağlanan

Kom-ı Davud // // yerlerde hariçten bir sürü koyun -üç yüz re’s olur- gelüb kışlasa bir a’la koyun resm-i kışlak alınır. Ve zaman-ı kışlak i’tibarı zemheriyedir. Zem- Kom-ı Muhammed Karakilisây-ı Sufla Nahiye-i Ziktelü heride kimin bulunsa ol a’la ve kendü topraklarında oturan kimesnelerden Miralayı Çapakçur alınmaya. Hariçten gelenden alına. 3-Der beyan-ı kışlakçıyan: Bir kimesne bir sipahinin tımarında kışlasa e-Yaylak ve Kışlaklar altı akçe resm-i kışlak alına -ki resm-i duhan dirler- ve mücerred olandan üç akçe alına ve kışlayan kimesne kışladığı yerde ziraat iderse resmi ze- Bilindiği gibi bazı aşiretler veya konar-göçer olarak yaşayan göçebeler min virüb resmi kışlak vermeye. Kışlakçı olan kimesne dahi üç yıla dengin yılda iki kez yer değiştirirlerdi. Baharın girmesiyle hayvanlarıyla birlikte resmi kışlak virüb üç yıldan ziyade oturursa sayir reaya gibi resmi bennak kışı geçirdikleri bölgelerden ayrılır, geniş meraların bulunduğu; hayvanları alına63. için daha uygun olan yüksek bölgelere yani yaylalara bir başka ifade ile yaylaklara çıkarlardı. Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte buraları Kışlak ve yaylak vergilerinin tahsili şekline gelince Osmanlı’nın ilk terk eder, kışı geçirecekleri kışlaklara dönerlerdi. Osmanlı arazi hukukun- Çapakçur beylerinden biri olan İsfahan Bey’in uygulamalarını merkeze da özel bir yeri bulunan bu yaylak ve kışlaklardan bazılarının adı tahrir aldığımızda bunu net bir şekilde görebiliriz. Nitekim İsfahan bey Hicri defterinde yer almıştır. Günümüzde bu yaylaklardan en iyi bilineni Tabs/ 947/1540’ta Murat Nehri’nden geçiş güzergahı üzerinde yaylaklara giden tavz, Karacdağ ve Çotla yaylağıdır. Çapakçur kanunnamesinde yaylaklarla vatandaşların güvenliğini sağlamak amacıyla derbentler inşa etmiştir. Der- ilgili bilgi bulunmasa da defterin yaylakların geçtiği kısımda: bentlere yerleştirilmiş olan askerler bir taraftan asayiş ve güvenliği sağ- “Mezkur yaylak-ı Tabs’da (Tavz) adet-i kadime üzre her sürü koyundan bir koyun ve her haneden bir nugi yağ ve mezkur Kuruca Dağ yaylağında 62 Osmanlı toplumunda genellikle 300 koyun bir sürü kabul edilmiştir. Bkz. Ziya Kazıcı, her sürüden seman? bir kuzu alınır ve Çotla yaylağında her obadan iki Osmanlı’da Vergi Sistemi, İstanbul 2005, 153. 63 Ömer Lütfi Barkan, age, Kanunlar, 133-136. 50 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 51 larken diğer taraftan da hayvanlarını yaylaklara götürmek isteyen halktan tahsil edilmesi gereken yaylak vergisini alırlardı. Bu durum yaylak ve kış- Adı Bulunduğu Bölge lak vergilerinin, yayla ve kışlaklara çıkılmadan önce, hatta geçiş güzergah- ları üzerinde kurulan derbentlerde alındığını göstermesi açısından önem Çiftlik-i Devletyar Karye-i Yahkik Mezra’a-i Mirek ve Yahkik-i Küçük arzetmektedir. Çapakçur’da bulunan yaylaklar ve kışlakların sayıları, hatta tabii Nahiye-i Ziktelü bölgesi isimlerine gelince onları şu şekilde verebiliriz: Çiftlik-i Şah veled Karye-i Yahkik Mezra’a-i Mirek ve Yahkik-i Küçük tabii Nahiye-i Ziktelü Bölgesi

Çiftlik-i Şeyh Emir Yalnız Karye-i Şâş nam-ı diğer Yalnızoğlu, Gökdere TABLO 7: TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN YAYLAK VE KIŞLAKLAR Nahiyesine bağlı

Çiflik-i Mustafa Karye-i Muhammed’-i Goran nam-ı diğer Herpey tabii Yaylak veya Kışlağın Adı Bağlı olduğu köy Bağlı olduğu Nahiye-i Gökdere Nahiye Çiftlik-i Muhammed bin Piri Karye-i Muhammed’-i Goran nam-ı diğer Herpey tabii Yaylak-ı Tabs (Tavz) Tabs Şeftalu Nahiye-i Gökdere

Çiftlik-i Nur Ali Karye-i Güllice tabi’i Nahiye-i Göheriz (Görüz) Yaylakı Karacadağ (Karacdağ) Der kurb-i Uyum Ağca Pûeğ

Çiftlik-i Şeyh Ali Karye-i İllisu Nahiye-i Sîvekâri (Sekarun) Çotla Yaylağı Karye-i Çunmerg ve Nazik Çevlik karyelerine yakın kışlak Çiftlik-i Hacı Muhammed Karye-i İllisu Nahiye-i Sîvekâri (Sekarun) Mezra’a-i Az – Kej Vare (Vare Kêj) Valiyerek Pûeğ

Çiftlik-i Şeyh Burhan bin Şeyh Karye-i İllisu Nahiye-i Sîvekâri (Sekarun)

f-Çiftlikler Çiftlik-i Yar Ali Karye-i Tarpaçur tabii Zikdelü Bilindiği gibi “çift sürülüp mahsul elde edilen tarla, bağ ve bahçe ile Çiftlik-i Han Kulu Karye-i Kötevar tabii Nahiye-i Çevlik birlikte hayvanların barındığı mekânlar ve insanların ikamet ettiği evleri içeren yapıya” çiftlik denilmektedir. Osmanlı arazi literatüründe yürüyüş Çiftlik-i Halid Karye-i Cihangeşt tabii Göheriz (Görüz) kararıyla eni ve uzunluğu kırk adım olan arazi parçasına bir dönüm deni- lirdi. Sulanabilir, aynı zamanda her sene ekilebilecek kadar da verimli olan her seksen dönüm araziye ise bir çiftlik denildiği gibi tam sulanamayan Çiftlik-i Şahin b. Davud Kerye-i Şinek tabii Gökdere yarı verimli topraklardan oluşan yüz dönüm yere bir çiftlik, ovar yerlerde ise yüz elli dönüm araziye bir çiftlik denilirdi.64 Osmanlı mali sisteminde Çiftlik-i Molla Nur Ali Karye-i Şîn tabii Ziktelü önemli bir yere sahip65 olan bu reaya çiftliklerinden yirmi sekizinin tahrir defterinde adı geçmektedir. Çiftlik-i Himmet Budak Karye-i Dere-i Bahaddin tabii Gökdere TABLO 8: TAHRİR DEFTERNDE GEÇEN ÇİFTLİKLER Çiflik-i Devletyar Karye-i Dere-i Bahaddin tabii Gökdere

64 Ömer Lütfi Barkan, XV ve XVI’inci Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî ve Eko- Çiftlik-i Şahveli Kerye-i Taş Ahmed tabii Gökdere nominin Hukuki ve Mali Esasları. c. I. Kanunlar, İstanbul. 2001. s. 141; Ayrıca bkz. “Kanunname-i Boz Ulus”, BOA. Tapu Tahrir Defteri, No: 558. 65 Reaya çiftlikleri hakkında geniş bilgi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, “çiftlik” İslâm Ansik- lopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993, III, 392-397. 52 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 53

Çiftlik-i Derviş Ali Karye-i Perhangük tabii Sivkârî (Sêkârun) bağlı Yağgik köyü ve mülhakatı olan mezraları örnek olarak verebiliriz. Hassı hümayunlar bir nevi padişahın dirliği olarak kabul edilmiş olup, Çifttik-i Derviş b. Davud Fahron yakınlarındadır. Az mezrası ile Sizerin gelirleri devlet harcamalarında kullanılmak üzere merkeze gönderilirdi.67 mezrasına bağlıdır. Livada hass-ı humayun statüsüne giren köy sayısı 3 iken mezra ise bulun- Çiftlik-i Nurali b. Maksud Fahron yakınlarındadır. Az mezrası ile Sizerin mamaktaydı. mezrasına bağlıdır. Mirlivaya ait olan haslara gelince; bunların gelirleri tamamen kendisine Çiftlik-i İsfendiyar Karye-i Alburi tabii Gökdere ait olup onun tasarrufunda bulurdu. Çapakçur’un önemli bir kısmı mirliva- ya ait haslardan oluşmaktaydı. Çiftlik-i Hasan Karye-i Alburi tabii Gökdere Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yurtluk ve ocaklık olarak idare edilen

Çiftlik-i Devletyaroğlu Rüstem Kerye-i Sayerin tabii Gökdere yerlerde Timar sistemi uygulaması diğer bölgelere göre farlılık arzetmek- teydi. Buralar kendi istek ve arzularıyla Osmanlı Devleti’ne iltihak ettikleri 68 Çiftlik-i Yar Ahmed Karye-i Muşyek tabii Şeftalu için eşkincilü mülk olarak kabul edilmiştir. Bu kabil arazileri ellerinde bulunduranlar herhangi bir nedenle görevden alındıklarında veya öldükle- 69 Çiftlik-i İsmail b. Ali Karye-i Krenik (Kırrun) ve mazra’a-i Kevkam tabii rinde hasları bir başkasına değil oğul veya kardeşine veriliyordu. Bir baş- Ziktelü ka ifade ile söyleyecek olursak Çapakçur Sancağı “ber-vechi malikane”,70 ocaklık olarak yerli beylere tevcih edilmiştir.71 Bu sistem tanzimata kadar Çiftlik-i Molla Haci Karye-i Pesurk tabii Ziktelü da devam etmiştir.72

Çiftlik-i Şeyh Muhammed b. Kerye-i Avsel tabii Sivkârî Tımara gelince; bilindiği gibi Osmanlı sosyal bünyesi itibariyle aslında Hamza asker karakterli bir devlet idi. Teşkilatlarını da tamamen bu karakterine Çiftlik-i Molla Süleyman Kerye-i Avsel tabii Sivkârî uygun olarak tasarlamıştı. Nitekim her zaman savaşa hazır olmak, düzenli birlikler oluşturmak ve vergileri zamanında toplamak amacıyla tımar sis- Çiftlik-i Budak Karye-i Gargenus (Gırnos) tabii Şeftalu temi geliştirilmiş ve Devlet-i Aliye’nin her tarafına da yaygınlaştırılmıştı.73 Öyleki Çapakçur’un köylerinin büyük bir kısmı bu sistem içerisinde hem Çiftlik-i Maksudan Karye-i Abtor tabii Çevlik yönetilmiş hem de vergileri toplanmıştır. Defter incelendiğinde görüleceği gibi Çapakçur köylerinin dörtte biri askeri amaçlarla şahıslara tevcih edil-

67 Bkz. Yunus Koç, s.46. 3-Hukuki Statülerine Göre İskan Birimleri 68 M. Mehdi İlhan, s. 64. 69 Yılmaz Kurt: “Osmanlı Toprak Yönetimi” Osmanlı Tarihi, c.III. s. 61: İlhan Şahin, Ka- Bilindiği gibi iskan birimleri hukuki statülerine göre has, tımar ve zea- vanin, III; “Tımar Sistemi Hakkında Bir Risale” IÜEF Tarih Dergisi, sayı 32, yıl 1932. met olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Senelik yüz bin akçenin üzerinde gelir ss. 923: Nejat Göyünç, “Ocaklık Deyimi Hakkında” XI. Türk Tarih Kongresi Tebliğler, Ankara 1994, ss. 873-877. getiren dirliğe hass; yirmi bin ile yüz bin arasında gelir getiren dirliğe “zea- 70 Malikane tasarruf Doğu Anadolu’da yaygın olarak kullanılmaktaydı. Bu nevi tımarların met”, bin ile yirmi bin arasında gelir getiren dirliğe ise “tımar” denilirdi.66 diğerlerinden farkı; tımar mutasarrıfının cebeli (asker) göndermediği zaman, tımarı baş- kasına verilmez o senenin mahsulü hazine tarafından cezaen alınırdı. Bkz. Pakalın c. II, Çapakçur’da bulunan haslar da kendi içerisinde ikiye ayrılmaktaydı. Bu s. 397. haslardan bazısı Hass-ı Hümayun iken –Ribat köyünü örnek olarak vere- 71 Bkz. BOA. MAD 18551 vrk. 14. 72 Yılmaz Kurt: “Osmanlı Toprak Yönetimi” c.3. s. 61: İlhan Şahin, Kavanin, III; “Tımar biliriz- bir kısmı mirlivaya ait haslardı. Bu hassa’ya da Ziktelü Nahiyesine Sistemi Hakkında Bir Risale” IÜEF Tarih Dergisi, sayı 32, yıl 1932. s. 923: Nejat Göyünç, “Ocaklık Deyimi Hakkında” XI. Türk Tarih Kongresi Tebliğler, Ankara 1994, ss. 873- 877. 66 Bkz. Pakalın c.I, ss.750-751. 73 Bkz. Yunus Koç, s. 47. 54 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 55 miştir. Bu arazilerin bir kısmının da zeamet statüsünde olduğu, tımar ile 4- Sosyal Yapısı zeametlerin birbirlerinden tefrik edilerek defterlere işlenmediğini de not et- Tahrir defterini merkeze alarak ifade edecek olursak Çapakçur halkı te- mek gerekir. melde iki kümeye bölünmüş vaziyettedir. Bu kümelerin ilkini Müslümanlar; Burada vurgulamamız gereken bir başka husus ise has, zaamet ve tı- ikincisini ise Gebrân denilen gayrimüslimler oluşturmaktadır. Farsça bir ke- marların tamamında tek bir sistemin uygulanmamış olduğu gerçeğidir. lime olan “gebr” ifadesi sözlükte Mazdeizmi bir başka ifade ile Mecusiliği Birbirinden tamamen farklı olan yurtluk ve ocaklık74 sancaklarla hükü- benimseyen şahıs demektir. Çapakçur ve çevresinde Osmanlı döneminde met tarzı sancakları bir yana; yurtluk ve ocaklık sancakların tamamında Mecusilerin bulunmadığı bilinmektedir. Osmanlı bu kavramı gayr-i Müslim- da aynı sistemin uygulandığını söylemek güçtür. Çünkü istimalet yoluyla lerin tamamı için kullanmaktaydı. Bir başka ifade ile Osmanlı ister Yahu- Osmanlıya katılan Yurtluk-Ocaklık sancaklarla silah zoruyla katılanların di, ister Hıristiyan olsun gayr-i Müslimlerin tamamını “gebr” olarak kabul statüsünde ciddi farklılıklar bulunurdu. Bu farklılığın bir başka nedeni ise ediyor, öyle isimlendiriyordu. Zaten “gebr” olarak zikredilenlerin isimlerine her bölgenin kendine özgü mahalli örf ve adetleri ile idari yapısı ve ihtiyaç- bakıldığında bunların Mecusi olmadığı kendiliğinden anlaşılmaktadır. larıdır.75 Zaten Osmanlı döneminde has ile idare edilen eyalet ve sancak- Müslümanlara gelince Osmanlı etnik temellere dayanan bir devlet ol- ların içerisinde tımar ve zeametler de bulunur ve buraların idarecileri ise madığı için Müslümanların etnik kimlikleri ile pek ilgilenmemiş bir başka kendilerine dirlik olarak verilen ve has denilen ayni ve nakdi vergilerden ifade ile bunların kayıtlarını tutma gereği hissetmemiş, dini ayrışmayı esas müteşekkil gelirleri tasarruf ederlerdi.76 almıştır. Bununla birlikte tahrir defterlerinde var olan isimlerden hareket- Arşiv vesikalarına göre Çapakçur’da farklı dönemlerde çeşitli tımar- le 1550 dolaylarında Çapakçur’un etnik yapısı hakkında bazı tahminlerde ların tevcihleri yapılmış ve Diyarbekir Eyalet valisi tarafından beraatları bulunmak mümkündür. verilmiştir. Buna örnek olarak Maliyeden Müdevver Defter No: 29 sayfa İbn Haldun’un “dünü anlamak için bugünden hareket etmek gerekir. 207’deki bilgiyi verebiliriz. Buradaki bilgiye göre Diyarbekir Beylerbeyi Zira dün bugüne suyun suya benzemesinden daha çok benzemektedir”79 İskender, Çapakçur’da tımar tevcihleri yapmıştır. Keza aynı vesikalardan düşüncesinden hareketle Çapakçur bölgesinin önemli bir kısmını Dimili saltanat tahtına geçen her padişahın kendi adına beraatlar düzenleterek olarak bilinen Müslüman Zazalar ile Müslüman Ekradın oluşturduğunu tımarı tasarruf edenlerin tevcihlerini yenilettirdiği de anlaşılmaktadır.77 söylemek zor olmasa gerektir. Kimi isimlerden de bazı Türkmen sipahileri- Toplanan vergilerin harcandığı yerlere gelince; Çapakçur beyleri ken- nin Kanuni Sultan Süleyman tarafından bölgeye yerleştirildiğini tahmin et- dilerine tahsis edilen tımar arazileri ve reayaya ait şer’î veya örfî vergileri mek de mümkündür.80 Genelde Arapça kökenli şahıs isimlerinin bulunması (resm) kendi nam ve hesaplarına toplar. idari ve askeri hizmetlerin yürü- Çapakçurluların Müslümanlığı önceledikleri, etnik ayrışmayı ötelediklerini tülmesinde kullanırlardı. Bunlar savaş halinde bağlı bulundukları Diyarbe- akla getirmektedir. Bununla birlikte Devletyar, İsfendiyar, Süvar, Derman, kir Eyaleti’ne askeriyle birlikte katılmak zorundaydılar.78 Pir Veli, Ali Yar, Halbaş, Diyadin, Cihanşah, Pazuk, Kubad gibi kadim kül- türden kalan isimlere de rastlamak mümkündür. Zaten coğrafi isimler de bunu doğrular mahiyettedir. Çapakçur bölgesinde Hıristiyanların da yaşamakta olduğunu yukarıda 74 Ocaklık Sancaklar’da gelirler kaydı hayat şartıyla bir kimseye tevcih edilirdi. Bu kabil ifade etmiştik. Bunların etnik kökenleri hakkında bir bilgi bulunmadığını sancaklar, irs yoluyla babadan oğula intikal ederdi. Bununla birlikte arazi miri malı kabul edilir, sadece tasarruf hakkı o kişiye verilirdi. Araziyi satamaz, devredemez, vakfede- not etmek gerekir. Bununla birlikte özellikle son dönem arşiv vesikaları- mezdi. Fakat o yerin şer’î ve örfî vergisi kendisine ait olurdu. Mithat Sertoğlu, Osmanlı nı esas aldığımızda Çapakçurlu Hıristiyanların Ermeni kökenli olduklarını Tarih Luğatı, Enderun Kitapevi, II. bsk s. 371. söylememiz yanlış olmasa gerektir. 75 Ömer Lütfi Barkan, “Osmanlı Tımarı”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, ss. 18-19. 76 Orhan Kılıç, 18. Yüzyılın ilkyarısında Osmanlı Devleti’nin İdari Taksimatı Eyalet ve San- cak Tevcihatı, Elazığ 1997, s. 31. 79 İbn Haldun’un konu ile ilgili düşünceleri hakkında bkz. Mehmet Mahfuz Söylemez, “Klasik Dö- 77 Bkz:Abdullah Demir, “Belgelerle Çapakçur Sancağı 1515 ve 1799”, I. Bingöl Sempozyu- nem İslâm Tarihçilerinin Tarih Anlayışı” İslâmî İlimler Dergisi, yıl 3, sayı 6, Çorum 2008, s.31. mu, Bingöl 2007, s. 198. 80 Tahrir defterinde geçen Allahverdi bin Abdullah, Budak bin Allahverdi, Aslan, Hudaver- 78 Mithat Sertoğlu, Sofyalı Ali Çavuş Kanunnamesi, Eyalet-i Diyarbekir Kısmı, Marmara di, Kalender, Bulmuş, Can Ali, Bayram, Şahverdi, Çelebi, Kılınç, Budak vb. ismleri, bunun Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1992 s. 32. bir göstergesi olarak kabul etmek mümkündür. 56 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 57

Keza günümüz verilerinden hareket edecek olursak 1550’lerde Çapak- TABLO 9: Örnek kabilinden Dilistan köyünün seyyidlerini burada çur ve çevresinde katı bir kabileciliğin egemen olduğunu söylemek müm- liste halinde verelim: (TD, 6a) kündür. Fakat buna rağmen bu kabilecilik tahrire yansımış değildir. Zira tahrirde, Dügerni, Dodanlu, Ziktelü ve Almalu gibi birkaç kabile dışında Seyyid Haydar Pir Ali b. Seyyid Pir Ali b. Seyyid Kuli b. Seyyid Seyyid Kalen- b. Seyyid Ba- Haydar Haydar Haydar der b. Ömer aşiret isimlerine rastlanmaktadır. Bu, katı kabilecliğin yokluğuna değil de yezid sayım yapılırken hanenin esas alındığına işaret etmektedir. Şeyh Ömer b. Seyyid Bayram Seyyid Maksud Hoca Ali b. Devletyar b. Kalender b. Osman b. Kasım Kasım Hoca Ali Sosyal tabakalaşmaya gelince; TD’yi merkeze aldığımızda Çapakçur Li- vasında yaşayan halkı temelde iki gruba ayırarak incelemek gerekir. Bu Seyyid Kasım b. Şah Nazar b. Seyyid Huda- Seyyid Hamza Ramazan b. Mesahir? Mesahir? verdi b. Bekir Kethuda Hamza grupların ilkini devlete vergi vermeyen, yönetici sınıf veya elitler; ikincisini ise devlete vergi verenler şeklinde ayırabiliriz. Şimdi bu iki gruba biraz Maksud b. daha yakından bakalım: Hamza Dilistan dışında Yağkik, Mirzan, Şaş (Yalnızoğlu), Muhammed-i Goran, Güllüce, Şin, Fakra, Ermutak-ı Pir Ahmed, Peribaşı, Tayerek, Perhangök, a-Vergiden Muaf Olanlar Kıron, Avsel ve diğer bazı köylerde de seyyid bulunmaktadır. 1-Dini Görevliler (İmam, Ferraş, Müezzin) Vergiden muaf olan grupların başında din görevlileri gelmektedir. Tahrir 3-Tımarlı Sipahiler defterinde din görevlileri olarak: Yağkik köyünün imamı Molla Maksud81; Güllüce köyünün imamı Molla Murad -aynı zamanda seyyiddir-.82 İllisu Vergiden muaf olan sınıfların bir başkasını tımarlı sipahiler oluştur- köyünün imamı Hacı Muhammed,83 Almalu köyünün imamı Molla Piri84, maktaydı. Tahrir defterinin verilerine göre Çapakçur livası içerinde iki 85 Avsel Köyünün imamı Molla Süleyman Abbas, İllisu Köyü’nün müzezzi- tımarlı sipahi iki de sipahizade oturmaktaydı. Bilindiği gibi tımarlı sipahi- ni Şeyh Burhan b. Şeyh İbrahim86 ile Kös Köyü’nün ferraş-ı Mescidi Derviş ler klasik Osmanlı döneminde Devlet-i Aliye’nin askeri sisteminin özünü Hüseyin b. Hassan’ın87 adı geçmektedir. oluşturmaktaydı. Temelde, askeri yapı esas alınarak organize olmuş olan devletin asker ihtiyacının önemli bir kısmını bunlar teşkil ederlerdi. Temel Bilindiği gibi Osmanlı’nın kurduğu sisteme göre din görevlileri şayet vazifesi, savaş zamanında savaşa katılmak, barış zamanında bulunduk- toprak tasarruf etmemişlerse vergiden muaf idiler. Ancak toprak tasarruf ları bölgenin güvenliğini sağlamak ve tımar sistemine göre tımarı dahi- etmişlerse vergi öderlerdi. Avsel Köyünün imamı Molla Süleyman Abbas’ı lindeki halktan vergi toplayarak, hem kendini geçindirmek, hem de tıma- buna örnek olarak verebiliriz.88 rının büyüklüğüne göre asker yetiştirmek olan bu sınıf, Osmanlı askeri sınıfının özünü teşkil ederdi. Osmanlı bu sistemle, devlete yük olmayan 2-Seyyidler geniş bir askeri sınıfı sürekli savaşa hazır halde tuttuğu gibi, vatandaşı Bilindiği gibi Hz. Peygamberin soyu iki torunu, yani Hz. Hasan ile Hz. üzerindeki etkisini sürdürmeyi ve vergilerin de zamanında muntazaman Hüseyin’le devam etmiştir. Hz. Hasan’ın soyundan gelenlere şerif, Hz. toplanmasını sağlamıştır. Hatta böylelikle asayişin sağlandığı bir yapı da Hüseyin’in soyundan gelenlere ise seyyid denilmektedir. Çapakçur ve çevre- oluşturulmuştur. sinde bu soydan gelen birçok Seyyid’in bulunduğu TD’den anlaşılmaktadır. Sefere gidileceği zaman sipahiler seraskerin bulunduğu yere gitmek 81 Bkz. TD, 4 b. zorunda idiler. Burada kayıtları tutulur ve sefere iştirak ederlerdi. Sefer- 82 Bkz. TD, 16 b. de üstün başarı gösteren sipahilerin dirlikleri genişletilir, kendisine ek 83 Öşür vergisi öderdi. Bkz. TD, 19 b. dirlikler hediye edilirdi. Bazen varlık gösteremeyenlerin dirliklerinin el- 84 Bkz. TD, 57 b. 85 Bkz. TD, 60 b. lerinden alındığı da olurdu. Bu durum dirlikler arasında bir nevi rekabet 86 Bkz. TD, 19 b. oluşturduğu için sipahilerin daha bir savaşa hazır yetişmelerine vesile 87 Bkz. 20 b. TD, olurdu. 88 Bkz. TD, 60 b. 58 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 59

Bilindiği üzere Osmanlı döneminde biri tezkireli diğeri tezkiresiz olmak TABLO 10: TAPU TAHRİR DEFTERİNDE GEÇEN MEŞAYİH, İMAM VE üzere iki ayrı tımarlı sipahi sistemi bulunmaktaydı. Şayet tımar direk Di- MÜEZZİNLERİN NAHİYELERE GÖRE DAĞILIMI van-ı Humayun’dan verilmişse tezkireli, değilse tezkiresiz kabul edilirdi. Çapakçur’daki tımarların tezkiresiz tımar sınıfına girdiğini söyleyebiliriz. Molla Maksud İmam Karye-i Yahkik Muaf Zira yukarıda da ifade etmeye çalıştığımız gibi Çapakçur’daki timar tev- Mea Mezra-i cihleri Diyarbekir Eyalet valisi tarafından yapılmış ve beraatlar onun tara- Mirek ve Yahkik-i Küçük 89 fından verilmiştir. Bu da göstermektedir ki buradaki tımarlar tezkiresiz tabi-i Ziktelü tımar sınıfına girmektedir. Molla Muhammed bin Molla Kalender // Bennak

Burada vurgulanması gereken bir başka husus ise hayvancılıkla iştiğal Şeyh Emir // Nim çift eden sipahilerden de vergi alınmış olmasıdır. Zira kanunnamede “ve üç yüzden ziyade keçisi ve koyunu olan Sıpahi taifesinden her iki re’sinden Seyyid Ahmed bin Abdal // Bennak bir akçe vere” ifadesi yer almaktadır ki bu ifade üçyüzden fazla küçük baş Cemaat-i Saadat (Seyyidler) Dılistan/Ziktelü hayvanı olan sipahinin her iki hayvanı için bir akçe vergi alındığını gös- termektedir. Seyyid Haydar bin Seyyid Beyazid // 4. Hassı Humayun’da Çalışan Çeltikçiler (Çeltukçiyan): Aşağıdaki Pir Ali bin Seyyid Haydar // cümlelerden de açıkça anlaşılacağı gibi Padişaha ait has olan çeltik tar- lalarında çalışan çeltikçiler (ister bennak ister mücered olsunlar), bu hiz- Ali Birader-i Pir Ali // metlerine mukabil bütün vergilerden muaf tutulmuşlardır. Nitekim Tahrir Defteri’nde konu ile ilgili şöyle denilmektedir: “Hasha-i Hümayun-ı mez- Kuli Birader-i Pir Ali // kurin çeltukçiler Davud Ağa Nehri’nden cari olan su basdığı yerlerde vefa Seyyid Kalender bin Ömer // ettiği mikdarı tohum çeltuk eküb ve kuşlar yersinden korunub ve suyunu eksik etmeyüb çeltuk biçülub nihayet bolunca hidemat-ı lazımesinden bir Şeyh Ömer bin Kalender // an hali olmayub ve ark-ı mezkuru görub gözedüb ve harab olan yerlerini mamur etmek şartıyla çift ve Bennak ve mücerredlerinden rusum alınma- Seyyid Bayram bin Osman // yub ve avarız-ı divaniyeden ve tekalif-i örfîyeden muaf ve müsellem ola- Seyyid Maksud bin Kasım // lar amma mezkur çeltukun biçdirilmesi ve taşıtdırılması hizmeti mezkurun çeltukçilerin uhdesinde değildür.” Hoca Ali birader-i Seyyid Maksud // 5-Meşayih: Tahrir Defterini esas aldığımızda vergiden muaf olan sınıf- Devletyar bin Hoca Ali // lardan bir başkasını meşayih sınıfı olduğunu görüyoruz. Çırçır köyünde bulunan meşayih için “raiyetlu raiyetunun öşrüne mutasarrıftır” cümlesi Seyyid Kasım bin Misafir // bunların tekke ve zaviyelerinin masraflarının da devlet tarafından karşı- landığını göstermektedir.90 Bir başka ifade ile Osmanlı aynen batıda olduğu Şahnazar birader-i Seyyid Kasım // gibi burada da mutasavvuf ve meşayihe son derece önem vermiş onlardan Seyyid Hudaverdi bin Bekir // vergi almadığı gibi tekke ve zaviyelerine de önemli sayılabilecek gelir de sağlamıştır. Bu da Osmanlı’nın dine ve dini değerlere verdiği önemi göste- Seyyid Hamza Kethuda // ren bir başka veri olarak karşımızda durmaktadır. Kadir Kuli bin Seyyid Ali Karye-i Erakil/ Bennak 89 Bkz. Abdullah Demir, “Belgelerle Çapakçur Sancağı 1515 ve 1799”, I. Bingöl Sempozyu- Ziktelü Şeyh Emir Karye-i Şaş/ Yalnız öşür verir mu, Bingöl 2007, s. 198. Nahiye-i Gökdere 90 Bkz. TD., vrk, 16. 60 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 61

Şeyh Hasan bin Nur Ali // Bennak Seyyid Ali bin İbrahim // Nim Seyyid Ali bin Devletşah Karye-i Fakra/ Çift Sultan Ahmed bin Seyyid Ahmed // Bennak Nahiye-i Çevlik Şeyh Meyal bin Cansu Karye-i Çan/ Çift Şeyh Ali Mütevelli-i Zaviye-i Ab-ı Germ Kerye-i İlisu Öşür verir Nahiye-i Sêkarun /Nahiye-i Sivkârî (Sêkarun Şeyh Emir bin Hasan “ “ Bennak Şeyh Burhan bin Şeyh İbrahim Müezzin // Muaf Şeyh Emir bin Veli Kerye-i Nazik-i Çift Kuli bin Şeyh Emir // Çift Ulya/Nahiye-i Çevlik Molla Piri İmam Karye-i Armelu / Muaf Cello bin Molla Hıdır // Nim Nahiye-i Sêkarun Molla Hacı Karye-i Pesurk/ Öşür Ammık bin Molla Hıdır // Bennak Nahiye-i Zikdelü Şeyh Muhammed bin Hamza Karye-i Avsel/ Öşür Kürd Ali bin Molla İlyas // Bennak Nahiye-i Sêkarun Molla Süleyman bin Abbas İmam // Öşür Ali bin Şeyh İbrahim // Bennak Molla Cafer İmam // Bennak Derviş Hüseyin bin Hüseyin, Ferraş-ı Mescid Mezraa-i Kös/ Muaf Nahiye-i Sêkarun Şeyh Ömer İmam // Bennak Şeyh Muhammed Kuli bin Muhammed’in // Bennak biraderi Şah Budak bin Şeyh Hüseyin // Nim

Şeyh Mam bin Hasan Mezraa-i Ekrek/ Bennak Molla Hacı Karye-i Kara Öşür Nahiye-i Sêkarun Şeyh Mansur bin Hamza // Bennak Kilise-i Sufla Seyyid Muhammed bin Seyyid Halil Karye-i Çırçırık/ Öşür İsmail bin Şeyh Davud // Nim Nahiye-i Çevlik Pir Veli bin Şeyh Ali // Çift Şeyh Davud bin Ammık // Çift Murad bin Şeyh Ğaib // Bennak Hıdır bin Şeyh Meyal // Çift Hasn bin Seyyid Muhammed // Mücerred Molla Ahmed bin Hasan (mücerred) // -

Şeyh Hüseyin bin İsmail (mücerred) // - b-Vergiye Tabi Olanlar Şeyh Muhammed bin İbrahim Karye-i Pazuk/ Çift Nahiye-i Sêkarun 1-Yerleşik Halk Şeyh Hasan, Şeyh Muhammed’in biraderi // Bennak Çapakçur Livasının önemli bir kısmını yerleşik halk oluşturmaktadır. Ge-

Şeyh Emir bin Hoca Ali Karye-i Poğ-ı Mir Bennak nelde liva, nahiye ve köy merkezlerinde oturmakta olan yerleşik halk üret- Hasan/Nahiye-i tikleri oranında devlete vergi vermekteydi. Çoğunluğu çiftçilikle uğraşan bu Puwêğ Şeyh Muhammed bin Nur Ali // Bennak insanlar ödedikleri öşür vergisi dışında da, ödemekle yükümlü bulundukları bazı vergiler bulunmaktaydı. Buna göre Çapakçur halkından vergileri mart Molla Nur Ali Karye-i Şin/ Öşür verir Nahiye-i Ziktelü ayında toplanırdı. Önemli bir kısmı hayvancılıkla hayatını idame ettiren bu insanlardan hayvanları için adına “ağnam resmi” denilen bir vergi alınırdı. 62 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 63

Çapakçur Tahrir Defterinde hemen hemen her köyden bahsedilirken o köyün da bu konuya değindiğimiz için burada yeniden ele almak istemiyoruz. ödediği ağnam rusumu da zikredilmektedir. Ancak Çapakçur kanunname- Konar-göçerler yaylak ve kışlak vergisi dışında bir de adına “geçit vergi- sinde ağnamdan ne kadar vergi alındığı ifade edilmemektedir. Buradaki boş- si” denilen Murat Nehrin’den karşıya geçerken bir vergi öderlerdi. Bu ver- luğu Diyarbekir Kanunnamesi’nde aktarılan bilgilerle gidermek mümküm- giyle ilk kez Osmanlı döneminde Çapakçur’da beylik yapanların ilklerinden dür. Nitekim adı geçen kanunnamede “Reaya taifesine iki koyuna bir akçe olan İsfahan Bey döneminde karşılaşıyoruz. Nitekim adı geçen bey, nehir “resm-i agnam” alınmak üzere kaydolunmuştur.” denilerek her iki küçük üzerinde inşa ettiği köprüyü kullanan veya işletmiş olduğu sal ya da ka- baş hayvan için bir akçe rusum alındığı ifade edilmektedir. Büyük bir ihti- yıklardan biri ile karşıya geçen her sürüden bir koyun; her haneden iki ya- malle Çapakçur’da da durum bunun aynısı olmasa bile, buna yakındır. pağı ve iki teneke peynir, vergi olarak alıyordu. Halkın şikayetleri üzerine Çapakçur Tahrir defteri incelendiğinde görüleceği üzere yörede bolca İsfahan Bey tarafından tahsil edilen bu vergiyi fazla bulan Kanuni Sultan değirmen bulunmaktadır. “Suyu cari olub sene-i kamilede yürüyen asi- Süleyman yeni bazı düzenlemeler yapmış, fazla vergi alınmasını yasakla- yablarından altmışar ve altı ay yürüyen asiyablarından otuzar akçe” ifa- mıştır. Onun tarafından gönderilen hükümde “Ulus taifesi Murad suyuna delerinden de anlaşılacağı gibi adına asiyab denilen bu değirmenlerden de vardıkta şol taife ki koyunlarını ve sayir at ve sair hayvanlarını gemiyle rusum alınırdı. Buna göre değirmen sahipleri; geçirmeyip sudan geçirirler ise hiçbir suretle onlardan vergi almayasınız. Fakat sudan geçmeyip hayvanlarını, katır ve atlarını gemi ile geçirenlerden 1-Şayet akarsu üzerinde kurulmuş ve yılın tamamında çalışıyorsa alt- eski adet üzerine her gemi yükünden üçer para alınması uygun görülmüş- mış akçe tür.” denilmektedir. Böylece “geçit vergisi” beylere ait olan sal, kayık ve 2-Sadece altı ay hizmet veriyor ise otuz akçe vergi öderlerdi. Kuşku- saire gibi emtianın kullanım ücretine dönüştürülmüştür.92 Bu konu Evli- suz bu durum bütün yerlen için geçerlidir. Nitekim söz konusu Diyarbekir ya Çelebi’nin de dikkatini çekmiştir. Nitekim o ünlü Seyahatname’sinde Kanunnamesi’nde “Tamam yıl dönen asiyâbdan atmış akçe “resmi asiyab” “Palu’dan Çapakçur’a giderken Çapakçur köprüsünden Bingöl yaylalarına alına ve altı ay dönenden otuz akçe alına velhasıl her ayda beş akçe alın- çıkmak isteyen Halidi, Çekvan, Yezidi, Zaza, Zibari, Lolo, İzoli, Şikaki, mak üzere kaydolunmuştur” ifadeleri ile dile getirilmektedir.91 Kîki, aşiretlerinden iki yüz bin adam ile yüz bin’e yakın koyun ve hayvan- ların burada beklediklerini müşahede ettim. Çapakçur Bey’inin adamları kuş uçurmayıp öşür alıyorlardı. Yaylaya çıkanlardan da vergi tahsil edi- 2-Konar-Göçerler yorlardı”93 diyerek bir taraftan bu uygulamayı anlatmakta diğer taraftan Çapakçur ve çevresinde önemli oranda konar-göçerin yaşadığı bilin- onun döneminde Çapakçur bölgesinde konar-göçer olarak hayatlarını ida- mektedir. Hayvancılığa dayalı olarak varlıklarını idame ettiren bu insan- me ettiren kabilelerin kimlikleri hakkında bilgi vermektedir. lar, hayvanları ile birlikte yaşar ve onların ihtiyaç duyduğu meralara ya da mekânlara göçerlerdi. Bahar geldiği zaman kışladıkları mekânları terk ederler, geniş ve yüksek yaylalara çıkar, yazın tamamını buralarda geçirir- 3-Çiftçiler lerdi. Kışa doğru ise yeniden kışlaklara dönerlerdi. Kuşkusuz bunlar hem Tahir defterinden anladığımız kadarıyla Çapakçur Livası’nın en önemli yaylakları, hem de kışlakları için vergi öderlerdi. Hatta onların ödedikleri kesimini çiftçiler oluşturmaktaydı. Değirmencileri istisna tutacak olursak vergiler çoğunlukla bütünün içerisinde ciddi bir yekun oluştururdu. Dola- Liva’da ehl-i hiref ve zanaatkar yok denecek kadar azdı. Nahiye, köy ve yısıyla bunların güvenliğinin sağlanması özellikle de yaylak veya kışlak- mezralarda yaşayan çiftçiler devlete adına öşür94 denilen ve üretilen mah- larına çıkacakları zaman hayvanlarının çapulculardan korunması önemli bir sorun teşkil ederdi. Nitekim bunun için Osmanlı’nın sair bölgelerinde 92 Ayrıntılı bilgi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, XV ve XVI’inci Asırlarda Osmanlı İmparator- luğunda Ziraî ve Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları. c. I. Kanunlar, İstanbul 2001, s. olduğu gibi Çapakçur’da da derbentlerin oluşturulduğunu görüyoruz. Bu 141; “Kanunname-i Boz Ulus”, BOA. Tapu Tahrir Defteri, No: 558. derbentler aracılığıyla bir taraftan göçebelerin can ve mal güvenliği sağla- 93 Evliya Çelebi, Seyahatname, İstanbul 1314, c. III, s. 226. nırken, diğer taraftan da yaylak ve kışlak vergileri tahsil edilirdi ki yukarı- 94 Arapça onda bir demek olan Öşr teknik ifade olarak hububattan alınan vergi için kul- lanılmaktadır. Osmanlının ilk dönemlerinde Şer’î hükümlere dayanarak onda bir alındı- ğı için bu kavram kullanılmıştır. Zaman zaman çoğulu olan aşar ifadesi de kullanıldığı 91 Bkz. Ömer Lütfi Barkan, Kanunlar, s. 132. olurdu. Tanzimat’tan sonra ise oranında değişiklik yapılmıştır. Daha doğru bir ifade ile 64 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 65 sulün onda biri veyahut beşte biri nispetinde bir vergi öderlerdi. Bu vergiler ciddi anlamda gerilediğini göstermektedir. çoğunlukla Liva beyi tarafından tahsil edilirdi. f-Tahrir defterinde zikredilen bir başka vergi türü ise “bağat” vergisidir. Bahis mevzuu tahrir defterini merkeze aldığımızda Çapakçur Livasın- Bağın çoğulu olan bağat Çapakçur’da önemli oranda üzümün yetiştirildiği- da daha çok buğday, arpa (cev), çavdar, üzüm (ineb), elma (siyab), alıç ni akla getirmektedir. (aluce), kendir, pamuk (penbe), yonca, ceviz (cevz) gibi tahıl ürünleri eki- Burada dikkatimizi çeken bir başka durum ise 1550 tarihlerinde bile Ça- lir ve meyve yetiştirilirdi. Bu ürünlerin her birinden de yetiştiği arazinin pakçur ve çevresinde ciddi sayılabilecek oranda arıcılığın yapılmış olmasıdır. sulanabilir olup olmadığına göre öşür vergisi alınırdı. Nitekim bu konuda Zira Çapakçur Liva kanunnamesi incelendiğinde görüleceği üzere öşür vergi- kanunnamede; si ödenecek kadar çok kovan vardı. Nitekim anılan tarihte Yağkik Köyünden “Ziraatleri mahsulatı ki buğday ve arpa ve darı ve hububat-ı sayire kıs- 50, Erakil Köyünden 20, Şaş (Yalnızoğlu) Köyünden 20, Dodanlu Köyün- mıdır ve pembe’den hums ve her ra’iyyet maaşları için evleri önünde den 30, Puğ Mir Hasan Köyünden 350, Tarpaçur köyünden 35, Uyum Ağça cezvice ekdikleri bostanlarından birer para ve kavun ve karpuz ve hi- 30, karye-i Mezra 30, Hacan 30, Gülşin-i Ulya 30, Çevlik 200, Karye-i taş yar ekilen bostanlarından ve çayırlarından ve kuzuları, ağaçlarından ve 200, Çiriş 200, Tabs (Tavz) 20, Uyun-i Şin 30, Abtor 30 akçe öşür vergisi yabanda olmayub bahçelerinde olan elma ve havya (ayva) ve amrud (armut) ve bi’l-cümle meyve-i bar ağaçlarından öşür” alınmıştır. Bu ücretler bütünün içerisinde önemli bir yekun tutmaktadır. Bu durum arıcılığımızın köklülüğüne işaret ettiği gibi balımızın değerini de ifade denilmektedir. Bu kanunnamede üç ayrı duruma işaret edilmiştir. etmektedir. Ancak kovan başı ne kadar öşür alındığı ifade edilmemiştir. Fa- a-Ziraat mahsulatı denilince buğday, arpa ve darı gibi hubutat anlaşıl- kat Ömer Lütfi Barkan tarafından yayınlanan “Diyarbekir Vilayeti Kanunu” makta olup bundan öşür alınmıştır. Tapu Tahrir Defteri No: 558 ‘in kanunnamesinde geçen “her peteğe ikişer akçe alınmak üzere kayd olundu. Ve bir raiyyet peteğin ahar sipahi topra- b-Hububattan ayrı tutulmuş olan pamuktan ise humus yani 1/5’i ver- ğına eylerse nısfını sahibi arza ve nısfını sahibi raiyyet ala”95 ifadeleri esas gi alınmıştır. Pamuğun kanunnamede zikredilmiş olması yörede önemli alabiliriz. Bir kez daha hatırlatalım ki her iki defter de aynı döneme aittir. oranda yetiştiğini göstermesi açısından önem arzetmektedir. Günümüz- Dahası Çapakçur o tarihlerde Diyarbekir vilayetine bağlıydı. de Çapakçur bölgesinde pamuğun yetiştirilmemesi tarımda gerilediğimizi göstermesi açısından vurgulanması gereken bir husus olarak düşünüyo- Bu bilgiler bize Çapakçur’da da her kovandan iki akçe öşür vergisi alın- ruz. dığını, şayet kovan sahipleri kovanlarını bağlı bulundukları sipahinin ara- zisinde değil de bir başka sipahinin arazisine koymuşlarsa, öşrün yarısını; c-Kavun, karpuz salatalık ve diğer sebzeler ise hem hububattan hem de yani bir akçesini birine diğer akçesini de ötekine ödediklerini söylemeyi pamuktan ayrı tutulmuş bunlardan sadece birer para vergi alınmıştır. mümkün kılmaktadır. d-Huda nabit meyvelerden bir başka ifade ile yabani meyvelerden vergi Çapakçur kanunnamesinde bennak, nim ve müceredlerin ödeyecek- alınmamıştır. Kişinin bağında yetiştirdiği veya evinin önündeki bahçesinde leri zemin vergileri de “der tamam-ı çifti olandan resm-i ırgadiyesiyle elli yetiştirdiği elma, armut ve ayva gibi meyvelerden de öşür vergisi alınmıştır. altı ve nim çiftden ırgadiyesiyle yirmi sekiz ve zira’aı yeri nim çiften akal e-Kanunname de özellikle zikredilmese de tahrir defterinin içerisinde olan ra’aiyetden her iki dönüm yerine resm-i zemin bir akçe ve bennakdan Yağkik, Mirzân, Şaş (Yalnızoğlu), Muhammed-i Goran, Güllüce, Çevlik, resm-i ırğadiyyesiyle on sekiz ve baliğ olub hizmete iktidarı olan mücerred- Şenik, Dodanlu, Pueğ-ı Mir Hüseyin, Söğütlü (Valeyrek), Tarpaçur, Bağ- lerinden altı akçe” ifadeleriyle verilmiştir. Buna göre; vanik, Uyum Ağçe, Mezra’, Şin, Parçağ, Hacan vd. gibi bir çok köyde cid- 1-Çifti olan şahıslardan ırgadiye vergisiyle birlikte elli altı akçe di miktarda ceviz yetiştirilmekteydi. Köylünün ceviz için ödediği verginin yekun içerisinde önemli bir meblağı oluşturuyor olması ciddi anlamda ce- 2-Yarım çift arazisi olan şahıstan ırgadiyesiyle birlikte yirmi sekiz akçe vizciliğin yapıldığını göstermektedir. Günümüzde cevizin geçim kaynakları 3-Zira’at yeri yarım çiften daha az olan çiftçinin her iki dönümlük ara- arasında yeterince yer almıyor olması ise tarım kadar meyveciliğimizin de zisine, arazi vergisi olarak (resm-i zemin) bir akçe

oranlarında indirime gidilmiştir. 95 Ömer Lütfi Barkan, age, Kanunlar, 132. 66 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 67

4-Bennakdan ırğadiyye vergisi (resm-i ırgadiyesi) ile birlikte on sekiz akçe cizye, Müslüman devletin sınırları içinde yaşayan gayrimüslim vatandaş- lardan alınan korumalık akçesidir.98 Temel dayanağını Kur’an’dan alan99 5-Akıl baliğ olup çalışabilecek güç ve kuvvete sahip olan mücerretten bu vergi, Hz. Peygamber tarafından ilk olarak Necranlılara uygulanmıştır. ise altı akçe vergi alınmıştır. 96 Bu vergi daha sonra da Müslüman devletlerin sınırları içerisinde yaşayan Tahrir defterinde otlaklar, çayır ve meralardan da vergi alındığı ifade Hıristiyan, Yahudi ve Mecusilerin tamamını kapsamıştır.100 Bu verginin ge- edilmiş olmasına rağmen kanunnamede bunun ayrıntısı yer almamaktadır. rek Hz. Peygamber döneminde gerek Hulefa-i Raşidin döneminde muay- Buradaki boşluğu da, eş zamanlı, Diyarbekir Tahrir Defteri’nden tamamla- yen bir miktarı yoktu. Nitekim Hz. Ömer döneminde bazı bölgelerden dört mak mümkündür. Nitekim orada “bir kimsenin davarı bir kimsenin ekinine dirhem alınırken; bazı bölgelerden on iki; bazısından yirmi dört; bazısın- girüb ziyan eylese ziyanlığın tanzim itdirdüğünden sonra davar sahibine dan ise kırk sekiz dirhem alınmıştır.101 Osmanlıya gelince; Osmanlı Devleti beş ağaç vurub ve beş akçe cerimesi alına. Ekine davar girmeyüb ziyanlık kurulduğu andan itibaren fethettikleri bölgelerde yaşayan gayr-i Müslim- itmezse “resmi deştbani” deyü reayadan bir akçe ve habbe alınmaya.”97 lerden cizye alıyor ve bu vergiyi verenleri reaya olarak görüyor, mal, can denilerek deştbani vergisinin bir akçe ile bir habbe olduğu ifade edilmekte- ve namuslarını koruma altına alıyordu. Önceleri sene başı olan Muharrem dir. Bu bilgilerden Çapakçur’da da durumun aynı olduğu sonucuna varmak ayında alınmasına rağmen, sonraları görülen ekonomik sıkıntılar yüzün- mümkündür. den zamanından önce de tahsil edildiği olmuştur. Cizye 1272 yılında kal- dırılmakla beraber, gayr-i Müslimlerden askere gitmedikleri gerekçe göste- rilerek aynı oranda askere gitmeme bedeli olarak alınmaya devam edilmiş- 4-Gayr-i Müslimler tir. Bu tarihten itibaren fakirden on beş, orta halliden otuz, zenginden ise Livada vergi ödeyen bir başka sınıf ise gayr-i Müslimlerdir. Gayr-i Müs- altmış akçe alınmıştır. Burada vurgulanması gereken başka bir husus ise limler iki ayrı vergi türü ödemekteydiler: Bu vergilerin ilkini cizye; ikincisi- Hz. Peygamber döneminden Osmanlının sonuna kadar din adamları, ka- ni ise ispenc vergisi oluşmaktadır. Şimdi bu vergilere biraz daha yakından dın, malul, çocukların cizyeden muaf tutulduğu gerçeğidir. Yine Osmanlı, bakalım: devlete hizmet eden gayr-i Müslim aileler ile beraat sahibi olanlar ve ümera ile vüzera tarafından affedilenlerden de cizye almamıştır.102 a-Cizye Osmanlının kimi bölgelerinde ala, evsat ve edna yani zengin, orta halli Kaynaklarımızda zaman zaman harac ile eş anlamlı olarak da kullanılan ve fakir olmak üzere gayrimüslimler üç ayrı gruba ayrılmış ve cizyeleri

96 Aynı tarihli Diyarbekir Tahrir Defteri’nde daha ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır. Karşılaş- söz konusu durumları merkeze alınarak belirlenmiştir. Ancak Çapakçur tırma yapılabilmesi için buradaki bilgileri olduğu gibi aktaralım: 1-“Tamam çift yazılan kanunnamesini esas aldığımızda adı geçen bölgede yaşamakta olan gayri- müslümandan elli akçe resm-i çift alınıp ve nim çift yazılandan yir beşer akçe alına. Ve müslimler bir bütün olarak kabul edilmiş evli olanlarından elli dört bekar- resmi bennak on iki akçe alına ve resm-i mücerred altı akçe alına. Ve her bir haneye üç 103 gün ırgadiye bağışlanmıştır. Ve her gün ikişer akçe takdir olunmuştur ki her haneye altı lardan ise kırk dört akçe cizye alınmıştır. akçe olur. Gerekirse sipahilerine üç gün ırgadlık işleyip gerekirse akçesini alalar ırgadlık işletirlerse akçeleri alınmaya ve kefere ta’ifesine resm-i çift bağlanmayıp her haraçgüzar 98 Bkz. Mustafa Fayda, “Hz. Ömer ve Fey”, s. 199; M. A. Han, “Jizyah and Kharac –(a yirmi beşer akçe ispenç ve evlisinden altışar akça ırgadiye koydolunmuştur. Mücerred clarification of the meaning of the terms as they were used in the 1st century H.) olanından ırgadiye talep olunmaya. Journal of the Pakistan Historical Society, IV/I, Karaçi 1956, ss. 28, 31, 32; Ziauddin 2- Bennak ve mücrredden; çift süremeye kadir olan kimesne eğer ağasından çiftlik ve- Ahmed, “The Concept of Jizya in Early İslâm”, İslâmîc Studies, XIV/IV, Pakistan 1975, yahut nim çiftlik zemin tapuyı alıp ziraat ederse kanun üzere resm-i çiftini verir ol vakit s. 301. resmi bennak alınmaz. Ve sipahiden tapuya yer tutmayıp gah şunun ve gah bunun ta- 99 “Kendilerine Kitap verilenlerden Allah’a ve Ahiret gününe inanmayan, Allah ve Resu- pulanmış yerinde ziraat edenlerden resmi bennak ve resmi mücerred alınıp resmi zemin lünün haram kıldığını haram saymayan ve hak dini kendine din edinmeyen kimselerle, alınmaz. Ve Bennak kayd olunan resm-i bennakden halas olmağı içün bir miktar zemir küçülerek elleri ile cizye verinceye kadar savaşın” Tövbe, 9/21. ziraat ederse ki resmi zemini resmi bennaktan eksik ola onlardan geri resmi bennak 100 Geniş bilgi için bkz. Ziauddin Ahmed, 301 vd. alınıp resmi zemin alınmaz Meğer resmi zemin resmi bennaktan ziyade ola. Ol vakit 101 İlk dönem İslâm tarihinde cizye ve oranları hakkında geniş bilgi için bkz. Mehmet Mah- resmi zemin alınır. Ve bir raiye bir riayetin üzerinde kaydolunmuş yerinde ziraat ider fuz Söylemez, Bedevilikten Hadariliğe Kûfe, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2001, ss. olsa sipahileri ondan resmi zemin talep edemez zira yer sahibi ol yerin resmi çift talep 273-277. edemez. Zira resmi çift arza bağlanmış olup öküze bağlanmamıştır.” Ömer Lütfi Barkan, 102 Konu ile ilgili geniş bilgi için bkz. Pakalın c.I, ss. 297-303. age, Kanunlar, s.132. 103 Osmanlı’da cizye sistemi ile ilgili geniş bilgi için bkz. Halil inalcık, “Osmanlı’da Cizye” 97 Ayrıntılı bilgi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, Kanunlar, s. 132. DİA, VIII, 45-46; Ziya Kazıcı, Osmanlı’da Vergi Sistemi, 137. 68 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Giriş 69

b-İspenc: İspenc vergisi gayrimüslim zımmi reayanın ergenlik çağına Liva dahilinde Müslümanların nüfusuna gelince; TD’ye göre toplam gelmiş erkeklerinden alınan bir vergi türü olup Müslümanlardan alınan çit 1721 müslüman aile ile 728 bekar Müslüman yaşamaktaydı. Bilindiği gibi mergisine karşılık gelmektedir.104 üzerinde çalıştığımız dönemin kaba bir nüfusu hesaplandığında her hane- de beş veya yedi kişinin yaşadığı düşünüler ve hane sayısı bu rakamlardan İspenec ise bir nevi şahsi verginin adı olup devletin tamamında da aynı biri ile çarpılırdı. Ömer Lütfi Barkan genelde beş ile çarpmayı benimsediği- oranda alınmadığı görülmektedir. Nitekim Tanzimattan sonra tamamen ne göre biz de onu örnek alıp beş ile çarpalım: kaldırılmış olan bu vergi kimi bölgelerde gayrimüslimlerden yirmi beş akçe alınır, hatta evli-bekar, toprak sahibi veya toprağı bulunmayan ayırımı ya- 1721 pılmazdı.105 Oysaki Çapakçur’da ırgadiye ile birlikte hesaplanmış, dolayı- 5 sıyla daha yüksek olmuştur. Buna göre evli olanlardan otuz bir; bekarlar- dan ise yirmi beş akçe vergi alınmıştır. Bu rakamın içerisinde ırgatyenin de X______bulunduğunu bir kez daha ifade edelim. 8605 Burada kaydetmemiz gereken bir başka husus ise Gayrimüslimlerden Mücerred yani bekarları da kattığımızda Çapakçurlu Müslümanların alınan cizye ve ispenç vergilerinin diğer gelirlerden tamamen ayrı tutul- toplam nüfusu: duğu ve liva merkezinde tutulmayıp, Vilayet merkezi defterdarlığına yani Diyarbekir Defterdarı’na bir başka ifade ile Hazine’ye gönderildiğidir. 8605 + 728 : 9333 kişidir. Müslümanların ödedikleri şer’î ve örfü vergilerin bir kısmını yukarıda ele almıştık. Tekrara düşmemek için bunlara değinmeyelim. Müslümanlar 5-Dini Yapısı yukarıdaki vergilerin yanı sıra Çapakçur’un dini yapısına gelince; yukarıda da bir vesile ile ifade etti- 1-Arûsiye vergisi (resm-i arûsiye) öderlerdi.106 TD’de geçen “meseyyi- ğimiz gibi aslında Osmanlılar, idarede daha çok dine ağırlık veriyorlardı. belerinden otuzar ve bakirelerinden altmışar akçe” ifadelerinden Çapakçur Kayıtlar tutulurken din esas alınmaktaydı. Nitekim tahrir defterlerinde de livasında meskun bulunan dullardan otuz; ilk kez evlenecek olan şahıs- bunu görmekteyiz. İncelediğimiz deftere göre Çapakçur Livası’nda toplam lardan ise altmış akçe arûsiye rusumu alındığı anlaşılmaktadır. Adı geçen seksen sekiz köy bulunmaktaydı. Bu köylerden seksen biri Müslüman, ye- tahrir defterinde fazla ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Ancak Ömer Lütfi disi ise gayr-i Müslim idi. Gayrimüslim köylerinin bir kısmının da Müslü- Barkan tarafından yayınlanan aynı dönemdeki Diyarbekir tahrir defterinde manlarla karışık olduğu görülmektedir. Şimdi bu iki dini gruba biraz daha geçen “Kız, oğlan kız atmış akçe “arûsiye” alına nısfı erbab-ı timara ve yakından bakalım: nısf-ı aharı sancak beyine bağlanmıştır. Ve dul avratdan otuz akçe alına. a-Müslümanlar Onun dahi nısfı erbab-ı timara ve nısfı aharı sancak beyinedir. Ve kız oğlan kız her ne yerde nikah olursa olsun atası kimin riayeti ise arûsiye Livanın büyük bir kısmını Müslümanlar oluşturmaktaydı. Yörenin Os- onundur. Ve dul avrad kimin toprağında nikah olunursa onundur” şeklin- manlı Devletine katıldığı süreci göz önüne aldığımızda bunların tamamına deki ifadeler bize bazı ip uçları sunmaktadır. yakının Sünni mezheplere bağlı olduğunu söylememiz mümkündür. Bu- nunla birlikte bazı Şiilerin de olabileceği ihtimalini de akıldan uzak tut- 1-Arûsiye vergileri her iki yerde de aynıdır: Yeni evlenenlerden 60; dul- mamak gerekir. Tahrir defterinde söz konusu Sünni Müslümanların hangi lardan ise 30 akçe vergi alınmıştır. mezhebe veya meşrebe mensup olduğu ifade edilmemektedir. Dahası kimi 2-Alınan Arûsiye vergilerinin yarısı tımar sahibine; diğer yarısı ise liva şehirlerde meşayihe rastlanıyor olması yörede Sünni tasavvuf akımlarının beyine giderdi. da yaygın olduğunu söylememizi mümkün kılmaktadır.

106 Kişisel bir vergi sayılabilecek bu vergiye Osmanlı kanunnamelerinde “resm-i arûs” , “arûsiye”, “arûsâne” ve “gerdek resmi” gibi ifadelerle bahsedilmektedir. Bu vergi türü- 104 Bkz. Kazıcı, 106. nün Osmanlı öncesi döneme dayandığı, özellikle de Uzun Hasan tarafından uygulandığı 105 Geniş bilgi için bkz. M. Zeki Pakalın, c.II, ss.88-89. ifade edilmektedir. Vergi ile ilgili geniş bilgi için bkz. Kazıcı, 101-103. Kavramlar Sözlüğü

Yayına hazırladığımız Tahrir Defteri’nin tam olarak anlaşılabilmesi için içerdiği kavramlarının bilinmesi gerekir. Bu vesile ile kitapta geçen kav- ramlar için bir sözlük hazırlanmıştır. Sözlükte kavramların literal anlamla- rından ziyade teknik manaları üzerinde durulmuştur.

Altı ay yürür: Altı ay çalışan demektir. Genelde bu kavram defter boyun- ca âsîyâb yani değirmenler için kullanılmıştır. Osmanlı Devleti, de- ğirmenlerden vergi alırdı. Yılın tamamında çalışan değirmenlerden altmış; altı ay çalışandan otuz; üç ay çalışanlardan ise on beş akçe vergi alınırdı An-nısf: Yarıdan Arûsiye: Gelin ve düğünlerden alınan resm hakkında kullanılan bir ifa- dedir. Resm evlenen hanımların eşlerinden alınırdı. Bu vergi tımar sahibi olan sipahiler tarafından alınırdı. Tanzimat’tan sonra kaldı- rılmış olan bu resmin yerine “izinnâme harcı” konmuştur. Âsîyâb: Pehleci kökenli olan bu kavram iki kelimeden müteşekkildir. İlk kelimesi “asya” yani değirmen, ikinci kelimesi ise “âb” dır. Kavram su değirmeni anlamına gelmektedir. Özellikle su değirmenini yel de- ğirmeninden (asyayı badî) ayırmak için kullanılmaktadır. Osmanlı su ve yel ile çalışan un değirmenleri ile zeytinyağı değirmenleri (atöl- yelerinden) resm (vergi) alırdı. Avarız-ı Divaniye: Kavramın kendisinden de anlaşıldığı gibi aslında geçici bir vergi türü olmakla birlikte, sonradan kalıcı hale getirilmiştir. Ola- ğanüstü durumlarda; özellikle de savaş sebebiyle tahsil olunurdu. Avarız-ı Divaniye kavramının yerine zaman zaman sadece avarız kavramı da kullanılmaktadır. Önceleri hane başına yirmişer akçe alınırken, sonraları kırkar akçeye, daha sonraları ise üç yüzer akçe- ye kadar çıkarılmıştır. Bilahare reayadan beş riyal kuruş alınmıştır.

 Bkz. Pakalın, c. III, s. 29.  Bkz. Kazıcı, 101-103.  Geniş bilgi için bkz. Pakalın, c.I, s. 89.  Ayrıntılı bilgi için bkz. Kazıcı, 96-99. 72 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Kavramlar Sözlüğü 73

Tanzimat’a kadar varlığını koruyan bu vergi türü, söz konusu tarih- habbâzân (ekmekçiler), cemaat-ı şuturbân (deveciler), cemaat-ı cel- ten itibaren kaldırılmıştır.  lâdân (cellatlar) Bağat: Bağat kelimesi bağ kelimesinin çoğuludur. Bağ kelimesi Farsça ol- Ceraim: Arapça bir kelime olup “suç” anlamına gelen “cürm” kelimesinin makla birlikte Arapça çoğul ile defterde geçmektedir. Buradaki bağ- çoğuludur. lardan kastın üzüm bağları olduğu akılda tutulmalıdır. Cev: Farsça bir kelime olup Arpa demektir. Beğek: Defterde geçek “beğek” kavramı “yekek” veya “tiğek” kavramı ile Cevz: Pehlevice’deki “goz” kelimesinin Arapçalaşmış halidir. Hem Arapça eş anlamlı kullanılmakta olup tek bir üzüm kökünü ifade etmekte- hem de Farsça’da ceviz anlamında kullanılmaktadır. dir. Cizye: Kaynaklarımızda zaman zaman harac ile eş anlamlı olarak da kul- Bennâk: Osmanlı’da vergiye esas olan üniteye “hâne” denilirdi. Hâneyi ise lanılan cizye, İslam devletinin sınırları içinde yaşayan gayr-i müs- evli olan aile reisi teşkil eder, eğer elinde çok az toprak varsa veya lim vatandaşlardan alınan korumalık akçesidir.10 Temel dayanağı- hiç toprağı yoksa bu gibi evli şahıslar bennâk kaydedilir ve belirli nı Kur’an’dan alan11 bu vergi, ilk kez, Hz. Peygamber tarafından bir vergi öderlerdi. Tahrir defterlerinde “mücerred” olarak belirtilen Necranlılar’dan tahsil edilmiştir. Daha sonra da İslam devletinin sı- bekarlar, evlenir evlenmez “bennâk” olarak değiştirilirlerdi. Alınan nırları içerisinde yaşayan Hıristiyan, Yahudi ve Mecusilere de uygu- vergi de bu yeni duruma göre ayarlanırdı. Bu resm-i bennâk vergi- lanmıştır.12 Gerek Hz. Peygamber döneminde gerek Hulefa-i Raşidin sinin diğer bir adı da resm-i raiyet idi. Nim çiftlikten az arazisi bu- döneminde muayyen bir miktarı yoktu. Örneğin Hz. Ömer dönemin- lunana “ekinlü bennak”; hiç toprağı olmayan fakat evli olan kişilere de bazı bölgelerden dört dirhem alınırken; bazı bölgelerden on iki; ise “caba bennak” denilirdi. bazısından yirmi dört, bazısından ise kırk sekiz dirhem alınmıştır.13 Be-sene: Her sene Osmanlıya gelince; Osmanlı Devleti kurulduğu andan itibaren fethet- tiği bölgelerde bulunan gayr-i Müslimlerden cizye alıyor ve bu vergi- Besatin: Bostan kelimesinin çoğuludur. Pehlevice kökenli bu kelime daha yi ödeyenlere reaya diyerek, mal, can ve namuslarını koruma altına sonra Arapça, Farsça ve Türkçe’ye geçmiştir. alıyordu. Ala, evsat ve edna yani, zengin, orta halli ve fakir olarak Beytu’l-Mal: Kelime anlamı mal evi demek olan bu kavram, hazine-i has- üç temel gruba ayrılan gayr-i Müslimler, önceleri on, yirmi ve otuz sa, devlet hazinesi, veya “maliye dairesi” anlamında kullanılan bir akçe, sene başı olan Muharrem ayında, öderlerdi. Sonraları oranın- ıstılahtır. Kavram hem maliye işlerinin idare edildiği binaya; hem da değişiklik yapıldığı gibi, görülen ekonomik sıkıntılar yüzünden de devlet maliyesinin bizzat kendisine delalet etmektedir. Hz. Ömer zamanından önce de tahsil edildiği olurdu. Cizye 1272 yılında kal- tarafından kurulmuş olan bu müessese, İslam devletlerinin hemen dırılmakla beraber, gayr-i Müslimlerden askere gitmedikleri gerekçe hemen tamamında aynı anlamda kullanılmaktadır. gösterilerek aynı oran askere gitmeme bedeli olarak alınmaya devam Cemaat: Arapça kökenli bir kelime olan cemaat, literal olarak insan top- luluğu, manevi bir yola bağlı insan grubu veya herhangi bir sebeple  Bkz. Pakalın c. I, s. 276. bir araya toplanan insanlar demektir. Ancak teknik bir ifade olarak  Bkz. Hasan Amid, Ferheng-ı Amid, Tahran 1364, s.708. 10 Ayrıtılı bilgi için bkz. Mustafa Fayda, “Hz. Ömer ve Fey”, 199; M. A. Han, “Jizyah and “Yeniçeri ocağı ile saray ve diğer teşkilatta hizmet gören topluluklar” Kharac –(a clarification of the meaning of the terms as they were used in the 1st century anlamında kullanılmaktadır. Bu cemaatlere şunları örnek vermek H.) Journal of the Pakistan Historical Society, 1956 Karaçi, c. IV/I, ss. 28, 31, 32; Zia- mümkündür: cemaat-ı âbkeşân (sucular), cemaat-ı ambarcıyân- uddin Ahmed, “The Concept of Jizya in Early İslam”, İslamic Studies, 1975 Pakistan, c. XIV/IV, s.301 ı hayme (çadırcılar), cemaat-ı cameşuyân (şamacırcılar), cemaat-ı 11 “Kendilerine Kitap verilenlerden Allah’a ve Ahiret gününe inanmayan, Allah ve Resu- lünün haram kıldığını haram saymayan ve hak dini kendine din edinmeyen kimselerle,  Bkz. Pakalın c. I, ss. 112-114. küçülerek elleri ile cizye verinceye kadar savaşın” Tövbe, 9/21  Geniş bilgi için bkz. Feridun Emecen, “Bennâk”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1992, 12 Geniş bilgi için bkz. Ziauddin Ahmed, s. 301 vd. V, ss. 458-459. 13 İlk dönem İslam tarihinde cizye ve oranları hakkında geniş bilgi için bkz. Mehmet Mahfuz  Bkz. Said Öztürk, Osmanlı Belgelerinde Siyakat Yazısı, Başbakanlık Devlet Arşivleri Ge- Söylemez, Bedevilikten Hadariliğe Kûfe, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2001, ss.273- nel Müdürlüğü Yay, Ankara 1994, s.273. 277. 74 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Kavramlar Sözlüğü 75

edilmiştir. Bu tarihten itibaren fakirden on beş, orta halliden otuz, Ferrâş-ı Mescid: Arapça kökenli bir sıfattır. Ferş, sergi; ferrâş sergi ile zenginden ise altmış akçe alınmıştır. Burada vurgulanması gereken uğraşan; ferrâş-ı mescid ise mescidin temizliği, serilmesiyle uğraşan başka bir husus ise Hz. Peygamber döneminden Osmanlı Devleti’nin kişi demektir. sonuna kadar din adamları, kadın, malul ve çocuklardan cizye alın- Gebran: Farsça bir kelime olan “gebr” ifadesi aslında mecusi demektir. İslam mamıştır. Yine Osmanlı, devlete hizmet eden gayr-i Müslim aileler, sonrasında ise Mazdeistler bir başka ifade ile Mecusiler için kullanıl- beraat sahibi olanlar ile ümera ve vüzera tarafından affedilenlerden mıştır. Ancak tahririn yapıldığı 1550 tarihinde Cabakcur’da Mecusile- cizye almamzdı.14 rin varlığı bilinmemektedir. Dolayısıyla kavramın Mecusilerden ziyade Çayır: Otlak gayr-i Müslimlerin tamamı için kullanıldığı anlaşılmaktadır. Çayır-ı Reaya: Vatandaşa ait otlak Gendum: Farsça bir kelime olup buğday demektir. Çeltuk: Çeltik, Göm/kom: Hayvancılıkla uğraşan şahısların, hayvanlarını besledikleri, şehrin dışındaki ahırlara verilen isimdir. Çiftlik: Çift sürülüp mahsul elde edilen tarla, bağ ve bahçe ile birlikte hayvan- ların barındığı mekanlar ile insanların ikamet ettiği evleri içeren komp- Has: Yüzbin akçeden fazla gelir getiren tımarlar için kullanılan bir kav- leks için kullanılmaktadır. Osmanlı mali sisteminde reaya çiftliklerinin ramdır. Çoğulu “havâs”dır. Bu kavram Harzemşahlar, Memluklar ve önemli bir yeri vardı.15 Anadolu Selçukluları tarafından da kullanılmaktaydı. Osmanlı im- paratorluğu fetihler döneminde araziyi, “has”, “zeamet” ve “tımar” Der-Karye: Köyde, köyün içinde şeklinde temelde üçe ayırmıştır. Senelik yüz bin akçenin üzerinde Der-Liva: Liva’da, Liva’nın içinde gelir getiren dirliğe hass; yirmi bin ile yüz bin arasında gelir getiren Der-Tasarruf: Uhdesinde, yönetiminde, “… tarafından idare edilmekte- dirliğe “zeamet”; bin ile yirmi bin arasında gelir getiren dirliğe ise 17 dir” “tımar” denilirdi. Der-Yed: Elinde, yönetiminde, … tarafından kullanılmaktadır. Hassa-i Hümayun: Kavram teknik olarak Padişah ve saraya mahsus hiz- metler hakkında kullanılmaktadır. Bilindiği gibi buradaki Hümayun Deştbani: Farsça kökenli bir kelimedir. “Deşt” kelimesi otlak veya mera, ifadesi zaten Osmanlı hükümdarları için saygı ifadesi olarak kulla- deştbân otlakları koruyan demektir. Deştbani ise bu mesleğe verilen nılan bir kavramdır.18 İkisinin bir arada kullanılması Cabakçur’da isimdir. bulunan Osmanlı padişahlarına ait hassayı, mirlivanın hassasından Ehl-i Karye: Köyün sakinleri, o köyde oturanlar ayırmak içindir. Osmanlı arazileri hass, zeamet ve tımar şeklinde üçe bölünürdü. Hass ve zemat arazilerinden vezirlere, beylerbeyine, Ağnam: Ğanem kelimesinin çoğuludur. Arapça kökenli olup “hayvanlar” sancak beylerine ve ümeraya hak ettikleri dağıtıldıktan sonra kala- demektir. Bu kavram aynı zamanda keçi, koyun ve diğer hayvan- nına “hassai hümayun” denilerek devlete bırakılırdı. lardan alınan vergi için kullanılmaktadır. Özellikle metinlerde geçen “bu senenin eğnamı”, “eş’ar ve eğnam idaresi” “eğnam memuru” bu Hass-ı mirliva: Sancak yönetimini üstlenen Mirlivaya ait haslara verilen vergi ile ilişkilidir. 16 isimdir. el-Mahsul mine’l-Humus: Humus’tan elde edilen gelir. Humus: Toprak gelirlerinden alınan beşte bir vergi demektir. Erzen: Arapça kökenli bir kelime olup “pirinç” demektir. İspenç: Ruus (baş) üzerinden istifa olunurdu. Bu resm evli olsun bekar olsun toprak sahibi olsun veya arazisi bulunmasın her hristiyandan 19 14 Konu ile ilgili geniş bilgi için bkz. Pakalın c.I, ss. 297-303. alınırdı. Mükellefiyet buluğ ile başlardı. 15 Reaya çiftlikleri hakkında geniş bilgi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, “çiftlik” İslam Ansik- lopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993, c. III, ss. 392-397. 17 Bkz. Pakalın c. I, ss. 750-751. 16 Bkz. Şemsettin Sami, Kamus-ı Türki, (nşr: Ahmed Cevdet), İkdam Matbaası İstanbul 18 Bkz. Mehmet Zeki Paklın, c. I, s. 758; c. I, s. 866. 1317, s. 134. 19 Bkz. M. Zeki Pakalın, c. II, s. 88. 76 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Kavramlar Sözlüğü 77

İspenç-i Gebrân: Gayrimüslimlerden alınan İspenc vergisi demektir. Mir-i Liva: Askeri rütbelerden birinin adıdır. Mirliva şeklinde de kullanıl- İspenç-i Mücerredân: Bekarlardan alınan İspenç vergisi demektir. maktadır. Miralay terfi edince mirliva, mirliva terfi edince ferik olur- du. Mirlivaya kadar olan askeri personele “bey” denilirken mirliva Karye: Arapça kökenli bir kelime olup köy demektir. ile ondan yüksek rütbeli askerlere “paşa” denilmekteydi. Lakap ola- Karye-i Mezkure: Adı geçen köy, yukarıda anılan köy. rak da “saadetlu” ifadesini kullanırdı.22 Mirlivaya bu günkü anlamda “general” denilebilir. Kethüda: Büyük devlet adamları ile zenginlerin işlerini gören kişi hakkın- da kullanılan bir kavramdır. Bu kavram zamanla “kahya” şekline Mişe: Meşe, kumaş anlamında da kullanılmaktadır. dönüşmüş ve halk arasında daha çok böyle kullanılmıştır. Mukataa: İkta olarak verilen arazi demektir. Bilindiği gibi ikta mülkiyeti Kevare/Küvare: Kovan demektir. Yukarıda bir vesileyle ifade ettiğimiz devlete ait, ancak kullanım hakkı belli şahıslara verilmiş olan arazi- gibi Osmanlı baldan beşte bir oranında vergi alırdı. ler için kullanılmaktadır. Keyl: Arapça kökenli bir kelime olup çoğulu ekyâldır. Hububât ölçmek için Mücerred: Bekar, eşi olmayan kişi kullanılan ölçü ve tartı demektir. Günlük dilde kullandığımız kilo bu Nahiye: Osmanlı döneminde başında bir müdürün bulunduğu bir idari bi- kavramdan türemiştir. rim olup kazaya; kaza ise vilayete bağlıydı. Bucak da denilmekte- Kışlak: Kış mevsiminin geçirildiği yer, dir. Kıymet: değer, paha Nim: Yarım Liva: Sancak veya mutasarrıflık da denilmektedir. Osmanlı döneminde bir Oba: Göçebelerin konakladıkları yer veya bu konak yerlerinde konaklayan vilayetin bölündüğü kısımların her birine verilen isim olup birkaç halk ya da bir aile demektir. Tahrir defterinde zaman zaman “oy- 20 kazadan oluşmaktaydı. mak” anlamında da kullanılmaktadır. Mahsub: Alınan vergi demektir. Örf: Arapça kökenli olan bu kavram eskiden kalma değerli şey anlamında- Mahsulat: Arapça bir kelime olup “mahsul” kelimesinin çoğuludur. Daha dır. Ancak teknik bir ifade olarak “Yasalarca belirlenmeyen, halkın çok topraktan elde edilen ürünler için kullanılmaktadır. kendiliğinden uyduğu gelenek veya adet” demektir. Hanefi Fuka- Mal-ı Ğaib: Sahibi tarafından kaybedilmiş mal (lakit) demektir. hası “aklen veya şer’an mustahsen olan ve akl-ı selim ashabınca münker olmayan şey” şeklinde tanımlamıştır. Örf, örf-i âm ve örf-i Mal-ı Kaçkun: Sahibinden kaçmış olan köleler (abd-ı abık ve kenizek) ya- has şeklinde ikiye ayrılmıştır. Devletin tamamında kabul görmüş ise kalandıklarında sahipleri gelirse bu köleler kendilerine iade edilir ve örf-i âm; belli bir yerde veya dar bir bölgede uygulanmışsa örf-i has karşılığında bir miktar vergi alınırdı ki bu vergiye kaçgun denirdi. denilmiştir.23 Mal-ı Mefkud: Kaybedilmiş mal Öşür: Arapça kökenli olan bu kavram onda bir demektir. Teknik ifade ola- Merd-i Timar: Tımar vergisi vermesi gereken şahıs rak hububattan alınan vergi için kullanılan öşür, Osmanlı Devleti’nin Mezra: Esas anlamı ekinlik olmakla birlikte, en küçük yerleşim birimi için ilk dönemlerinde Şer’i hükümlere dayanarak onda bir alındığı için bu de kullanılmaktadır. şekilde isimlendirilmiştir. Zaman zaman çoğulu olan “aşar” ifadesi de kullanıldığı olurdu. Tanzimat’tan sonra ise oranında değişiklik Mir Alay: Kaymakam ile mirliva arasındaki askeri rütbedir. Bu kavram yapılmıştır. Daha doğru bir ifade ile oranlarında indirime gidilmiştir. aynı zamanda “bir alay askerin komutanı” için de kullanılmaktadır. Bey unvanına ve “izzetlü” lakabına sahip idi. Piyade, süvari, topçu, Öşr-i çayır: Otlaklardan alınan öşür vergisi erkan-ı harbiye, bahriyenin ve jandarmanın miralayı bulurdu.21

20 Geniş bilgi için bkz. Şemseddin Sami, s. 1246. 22 M. Zeki Pakalın, c. II, s. 545. 21 Bkz. Şemseddin Sami, s. 1441. 23 Geniş bilgi için bkz. Pakalın c. II, ss. 745-746. 78 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Kavramlar Sözlüğü 79

Öşr-i ineb ve siyap ve aluce: Üzüm, elma ve alıçdan alınan öşür vergisi Seyyibe: Gerek boşanma ve gerek ölüm sebebiyle dul kalmış olan kadına denir. Evlenmemiş kız anlamına gelen bikrin zıddıdır. Çoğulu seyyi- Öşr-i kendir: Kendirden alınan öşür vergisi bâttır. Öşr-i penbe: Pamuktan alınan öşür vergisi Sipahi: Osmanlı askeriye teşkilatında “tımar” adıyla öşür ve rusumunu bir Öşr-i yonca: Yoncadan alınan öşür vergisi başka ifade ile vergisini aldıkları topraklara karşılık olarak, savaş Penbe: Farsça kökenli bir kelime olup pamuk demektir. esnasında kendi hayvanları ve yasaya göre götürmeleri gerekenlerle birlikte sefere katılan süvari birliğine verilen isimdir. Sipahilere ve- Reaya: Hükümete itaat eden ve vergi veren halk anlamına gelen raiye- rilen tımarlar bin ile yirmi bin akçe arasında olurdu. Miktarı artıkça tin çoğuludur. Osmanlıda önceleri, Müslüman olsun olmasın, bütün tımar sahibi olan sipahi, sefere giderken, kendisinden başka bir de vatandaşlar için bu kavram kullanılırken, daha sonra sadece gay- gulam götürmek zorunda olurdu. Sipahiler tımar ve zeametin tama- ri Müslim vatandaşları ifade eder olmuştur. Bilindiği gibi Osmanlı, mında tam bir tasarruf hakkına sahip idiler. Bazen iki sipahiye bir fethettiği yerde yaşamakta olan vatandaşlarını devlete vergi vermek tımar verildiği de olurdu. Sipahilik 1847 yılına kadar devam etmiş koşuluyla yerinde bırakmakla kalmamış, kendilerine tam bir dini ve Osmanlı askeri sistemi içerisinde önemli misyon yüklenmiş bir özgürlük de tanımıştır. Bunlar askerlikten muaf oldukları için dev- müessesedir.27 lete cizye denilen bir vergi öderlerdi. Bunun yanı sıra bunlardan da aynen Müslümanlardan alındığı gibi zaman zaman avarız vergisi; Siyâb: Farsça kökenli olan bu kavram elma anlamına gelen “sib” kelime- yine Müslümanlardan alınan ağnam, asyab ve diğer vergiler de tah- sinin çoğuludur. sil edilirdi.24 Önceleri reaya için düzenli şekilde defter tutulur ve her Tekalif-i örfiye: Şer’i vergiler dışında alınan vergiler hakkında kullanılan otuz yılda bir de yenilenirdi. Ancak zamanla bu düzenin bozulduğu bir ifadedir. Tekalif-i örfiye vergisi Osmanlı Devleti’nde ilk kez II. anlaşılmaktadır. Beyazid döneminde (Avârız Vegisi) adı altında alınmaya başlamıştır. 28 Resm: Devlet adına tahsil edilen vergiler için kullanılan teknik bir ifa- dedir. Çoğulu rusum olan bu kavram, köken itibariyle Arapça’dır. Tımar: Fetih zamanında emiriye arazi olarak kabul edilen topraklardan Tanzimat’tan önce vergisi alınan madde sona getirilmek suretiyle sipahilerle Zaimlere kılıç hakkı olarak verilen beytu’l-mal hissesi için bitişik isim şeklinde (resm-i çift, resm-i ğanem vb.) şekilde kulla- kullanılmaktadır. Aslında bu kavramı İlk Dönem İslam tarihindeki nılmaktaydı.25 ikta ile eş anlamlı kabul etmek hiç de yanlış olmaz.29 Resm-ı asyâb: Değirmen vergisi demektir. Bir sene aralıksız işleyen değir- Yaylak: Yazın hayvanların yayıldığı bölgeler, yayla menlerden altmış; altı ay işleyen değirmenlerden otuz, üç ay işleyen- Yekek: Bu kavram aynı zamanda “beğek”, “tiğek” ve “tevek” kavramı ile lerden ise on beş akçe vergi alınırdı. Tanzimat’tan sonra değirmenler eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Kavram her bir üzüm fidesini “temettu’” (kazanç) vergisine tabi olmuş ve sipahilerle, Zaimlerin ve ifade etmektedir. hass sahiplerinin aldıkları bu vergi kaldırılmıştır.26 Zeamet: Fetih sırasında araziyi emiriye olarak isimlendirilen yerlerden mu- Resm-ı dühân: Dühân kelimesi tütün için kullanılmaktadır. Resm-i duhan katileye (savaşan unsurlara), bazı devlet erkanına kılıç hakkı veya tütün ekenlerden alınan vergi demektir. dirlik olarak verilen beytu’l-mal hissesi için kullanılan bir kavram- Resm-ı tapu: Tapu vergisi. dır. Osmanlı Devleti’nde arazi, hass, timar ve zeamet olmak üzere Rüsûm: Vergi anlamına gelmekte olan “resm” kelimesinin çoğuludur. temelde üçe ayrılmaktaydı. Senelik yüz bin akçenin üzerinde gelir

27 Geniş bilgi için bkz. Pakalın c. III, ss. 230-233. 28 Tekalif-i Örfiye ile ilgili geniş bilgi için bkz. Pakalın c. III, s. 437 vd. 24 Bkz. Pakalın c. III, ss. 14-15. 29 İlk dönem İslam tarihindeki iktalar hakkında geniş bilgi için bkz. Mehmet Mahfuz Söyle- 25 Bkz. Pakalın c. III, s. 29. mez, “The Effects of the Economic Crises on the Garrison Cities in the Period of the Caliph 26 Bkz. Pakalın c. III, s. 29. ‘Uthmān 23-35/644-656 The case of Kūfa”, İslamic Quarterly, yıl 2005, sayı 49/3. 80 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası

getiren dirliğe hass; yirmi bin ile yüz bin arasında gelir getiren dirliğe Kaynaklar “zeamet”; bin ile yirmi bir arasında gelir getiren dirliğe ise “tımar” denilirdi. Zeamet de aynen tımar gibi 1840 tarihinde kaldırılmıştır. Zemin: Yer, toprak

1314 Tarihli Bitlis Salnamesi Abdulkerim TUFANTOZ, Mervanoğulları: 380-478/990-1085, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 1994. Abdullah DEMİR, “Belgelerle Çapakçur Sancağı 1515 ve 1799”, I. Bingöl Sempoz- yumu, Bingöl 2007. Abdurrahman ACAR, “Bingöl ve Çevresinde İslam Dini’nin Yayılışı”, I. Bingöl Sem- pozyumu, Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi Yayınları, Bingöl 2007. Ahmed b. Yahya b. Câbir el-Belazurî, Ensâb’ul-Eşrâf, I-XIII, (Thk. İhsân Abbâs), Beyrut 1979. Doğan AKSAN, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Adbilim) Türk Dil Kurumu Ya- yınları, Ankara 1982. Ebul-Fazl Muhammed Efendi, Zeyl-i Heşt-Bihişt (yazma: Süleymaniye Ktb, Esad Efendi kısmı, No 2447) Evliya Çelebî, Seyahatname, Dersaadet 1314. Feridun EMECAN, “Bennâk”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1992 Halil İNALCIK, Hicri 835 tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Arvanid, Türk Tarih Ku- rumu Yayınları, Ankara 1954, s. XXIX. “Osmanlı’da Cizye”, DİA, VIII, 45-48. Hasan Amid, Ferheng-ı Amid, Tahran 1364. Hoca Sadrettin, Tacu’t- Tevarih, İstanbul 1280. İbnu’l-Esîr, el-Kamil fi’t-Tarih,I-XII, (çev: Ahmet Ağırakça vd), İstanbul 1991. İbn Hallikân, Vefiyatü’l-Ayan, Daru’s-Sadr, Beyrut 1968. İdris-i Bitlisî, Selim Şahname, (çev Hicabi Kırlangıç), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001. İlhan ŞAHİN, Kavanin, III; “Tımar Sistemi Hakkında Bir Risale” IÜEF Tarih Dergisi, sayı 32, yıl 1932, İstanbul. Kanunname-i Boz Ulus, BOA. Tapu Tahrir Defteri No: 558. Koca Hüseyin, Bedayi’ül-Vakayi’, Moskova 1961 M. A. HAN, “Jizyah and Kharac –(a clarification of the meaning of the terms as they were used in the 1st century H.) Journal of the Pakistan Historical Society, IV/I, Karaçi 1956. M. Fuat KÖPRÜLÜ, “Ribatlar”, Vakıflar Dergisi, 1942. M. Mehdi İLHAN, Amid (Diyarbekir) 1518 Tarihli Defter-i Mufassal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000. 82 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Kaynaklar 83

Mehmet Mahfuz SÖYLEMEZ, “Klasik Dönem İslâm Tarihçilerinin Tarih Anlayışı” Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul 1992. İslâmî İlimler Dergisi, yıl 3, sayı 6, Çorum 2008. Veli SEVİM, “Bingöl: Türkiye Arkeolojisinin Az Keşfedilmiş Bir Yöresi ” Bingöl Ta- “The Effects of the Economic Crises on the Garrison Cities in the Period of rih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, I/I ss. 9-12. the Caliph ‘Uthmān 23-35/644-656 The case of Kūfa”, İslâmîc Quarterly, yıl Yılmaz KURT, “Osmanlı Toprak Yönetimi” Osmanlı Tarihi (ed. Güler Eren), Ankara 2005, sayı 49/3. 1999. Bedevilikten Hadariliğe Kufe, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2001. Yunus KOÇ, XVI. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağının İskan ve Nüfus Yapısı, Kültür Mehmet Zeki PAKALIN, Osmanlı Tarih Deyimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlığı yayınları, yay. No: 1021. Ankara 1989. Yayınları, Ankara 1993. Yusuf BALUKEN, “Eyyubiler Devrin’de Bingöl”, Bingöl Tarih ve Kültür Araştırma- Mirhond, Revzaru’s-safa fi sireti’l-enbiya ve’l-Muluk ve’l-Hulefa, (nşr. Sadık Ayine- ları Dergisi, I/I, Bingöl Eylül 2007, ss.41-53. vendi, İlm-i Tarih der gosterde-I Temeddun-I İslamî içinde) Tahran 1377. Ziauddin AHMED, “The Concept of Jizya in Early İslâm”, İslâmîc Studies, XIV/IV, Mithat SERTOĞLU, Sofyalı Ali Çavuş Kanunnamesi, Eyalet-i Diyarbekir Bölümü Pakistan 1975. Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1992. Ziya KAZICI, Osmaanlı’da Vergi Sistemi, Bilge Yayınları, İstanbul 2005. Osmanlı Tarih Luğatı, Enderun Kitapevi, İstanbul 1968. Muhasebe-i Vilayet-i Diyâr-i Bekr ve Arab ve Zülkâdiriyye, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Orşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu: 39 Ankara 1998. Mustafa FAYDA, “Hz. Ömer ve Fey”, AUİFİİED, V, 1982, 193-203 Nazmi SEVGEN, “Kürtler III), Belgelerle Türk Tarih Dergisi, sayı VII, İstanbul 1968, ss. 57-61. Nejat GÖYÜNÇ, “Diyarbekir Beylerbeyliği’nin İlk İdari Taksimatı” Tarih Dergisi, sayı 23, İstanbul 1969. “Ocaklık Deyimi Hakkında” XI. Türk Tarih Kongresi Tebliğler, Ankara 1994. Mübahat S. KÜTÜKOĞLU, Tarih Araştırmalarında Usul, Kubbealtı yayınları, İstan- bul 1998 Ömer Lütfi BARKAN, “çiftlik” İslâm Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993. XV ve XVI’inci Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî ve Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları.c. I. Kanunlar, İstanbul. 2001. Orhan KILIÇ, 18. Yüzyılın ilkyarısında Osmanlı Devleti’nin İdari Taksimatı Eyalet ve Sancak Tevcihatı Elazığ, 1997. S. TANSEL, Yavuz Sultan Selim, Ankara 1968. Said ÖZTÜRK, Osmanlı Belgelerinde Siyakat Yazısı, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay, Ankara 1994. Serdar MUTÇALI, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık Yayınları, İstanbul 1995. Şemsettin SAMİ, Kamus-ı Türki, (nşr: Ahmed Cevdet), İkdam Matbaası İstanbul 1317. Şerefhân, Şerefnâme (Yazma, Farsçadan Osmanlıya Çeviri ) Şem’î, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi yazmalar Bölümü Revan Kitaplığı No. 1469). Şerefname, (Yazma) İstanbul Belediyesi Atatürk Kütüphanesi M. Cevdet yazmaları. Sırrı TİRYAKİ, “Tarih Öncesi Dönemden Urartulara Bingöl” (yayımlanmamış makale: Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, dördüncü sayıda yayımlanacaktır. Temeddun-ı İran, (edit: Rene Grousset, Farsça’ya trc. İsa Behnâm), Tahran 1958. ÇAPAKÇUR LİVASI 1550 TARİHLİ MUFASSAL TAHRİR DEFTERİ (Dizin ve Tıpkı Basım) 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 87

Çapakçur Defteri No 188 Kuyud-ı Kadime Arşivi [Vrk.1-b] El’hamdü bi’l-meliki’l-azimi’l-celil mevsufun bi’s-sıfatı izâmihi ve’ş-şükru bi’r- Raziki’l-kerimi’l-cezil ma’rufun bi’i’tai’r-rızki ala enâmihi ve’l-minnetu bi’r- Raufi’l-Adili’l-Cemili ma’tufun bi’ref’iz-zülmi an-ibadihi vesselatu vesselamu ala seyyidina ve sâdâtina ve şefî‘i cemî‘i zunubina bi-‘adedi enfasi’l-enâm ve katarati’l- ğamam ve hurufi’l-kelâm ila yevmi’l-kiyameti ale’d-devamî ve ala alihi’l-izâm ve ashabihi’l-kirâm ve ba‘d fe-inne zille’r-Rahman ve’l-müsta‘an bi’t-te’yidi’s- sübhân meddellahu zille zalili vucudi bi-tebcîlihi ila inkiradi’d-duhuri ve’l-ezmân zahare ve asbağa şefkatehu behhere ve ebleğe re’efetehu ale’r-ra‘aya el-mecburine bi’enva’-il-cevri ve bi’z-züafai’l-makhurin biesnafi’l-kahri la’yenticu beyanu’l- fecereti’l-leti fihim bi’haddi’l-mahsur el’mütemekkinine bi’dari Çapakçur ve emere- na ila takdiri rusum-ı ru’usihim ve tayini ta’şiri mahsulati mezari’ihim müvafakan bi’ş-şeri’ş-şerif ve mütabikan li-kanunihi’l-münif li-yusire sebeben bi-kat‘i yedi’l- mağsubi fihim ve mûceben li’ta‘miri emlaki harabihim ve haze’l-emru’ş-şerif kad nezele sa‘adeten bi’r-ruusihim ve’ş şemmele berekaten bi’husulihim fe-vakka’a ve cera bihim ehemme’l-me’mur min ibadihi’l-ümera’-i an-yedi’l-fakir kesiru’t-taksir el-muhtacu ila rabbihi’l-ğaniyyi İskender Emir-i Liva-i Ergani tarihuhu mine’ş- şuhur bi’l-cemazeyn sene sab‘a ve Hamsin ve tis‘a mi’e.

Liva-i ______Çapakçur Hasha-i ______Hümâyun Karye-i______Ribat 88 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 89

Allahverdi Muhammed Şahveli bin Şemo bin Kuli bin Maksud bin Mihter Mirbiyd bin Derviş bin Mirican bin bin Abdullah bin Kuder Şemo Şahveli Şahveli Siyon İlicalu Gerbiyd Kazer İskender Çift Mücerred Bennak Mücerred Mücerred Gerbiyd bin Musik bin Ergil bin Tehbiyd bin Bulmuş Hamza bin Ali bin Şeyh Budak bin Mustafa bin Musik Gerbiyd Gerbiyd Eşhan Birader-i o Şahveli Memnun İbrahim Allahverdi Allahverdi Toma Budak bin Gergus Zerak bin Neferen ___ Bennak Bennak Mücerred Bennak Mücerred Birader-i o Avanes Birader-i o Soldik 84

Tetimme-i Karye-i Ribat Mucerredan-ı Karye-i mezkure Gebran-ı karye-i mezkur [Vrk.2-a] Ören bin Haçik veled- Gencik veled- Bedik bin Esedpik bin Murad bin Murad bin Eminuddin Musik bin Serhoş bin Hıdır i Gogil i Akob Yakub Karib Aslan Kutluşah bin Kalabaş Hıdır Pervane Gerbiyd bin Şahemir bin Haçik Mirican Gerbid bin Eşref bin Avanes bin Gökik bin Balaban bin Piro Kazer Fahrik Birader-i o Birader-i o Karo Halife Dürzi Hendil İskender Haçiklü Gerbiyd bin Vekin bin Görkik bin Begos Bulmuş bin Akob bin Davit bin Kara bin Mir Beg bin Gorkik bin Karaca Karaca Epruhem Birader-i o Eminuddin Kalabaş Bedros Mir Beg Yakub Karib

Yakub bin Karo bin Gerbiyd bin Fahrik bin Mirok bin Bedros Gorkik Neşo bin İvan Sepanus bin Vartan Keşiş Bulmuş Gerbiyd Gerbiyd Birader-i o Birader-i o Mano Birader-i o Kalabaş

Odes bin Hadik bin Gugik bin Mirşah bin Kalabaş Serkis bin Ergil Safer bin Avanes bin Kazer bin Fahri Bey Sis Mergerik Hendik Birader-i o İvad Birader-i o Şahemir Şahemir Elişe [Vrk 3-a] Toma bin Mergeri bin Vartek bin Begos bin Avanis bin Vekil Haçik Mihter Beko Gerbiyd Tetimme-i Karye-i Ribat Sebanus bin Kalabaş bin Nehyek bin Melkide bin Murad bin Eminuddin Sadka Mano Sadka Mirbeg Hızır bin Gıregos Agnik bin Haçik bin Sebanus Gerebid bin Keşiş Keşiş bin Gıregos Arabşah Nursik Heçik bin Heçik bin Gorgik bin Serkis bin Birader-i o İvad keçik Elîşeh Murad Bedros Birader- Haçik Haçik bin Deyrder İylo i o Birader-i o İvad Birader-i o Birader-i o Gergos bin Keşiş bin Görgik bin Ağob bin Avanes Ohink Vaktin Keşiş Keşiş Birader-i o Toros bin Akob Haçik Görgik bin Hızır bin Hilkat bin Ergil bin Ergil bin Şehmol bin Avanes Murad bin Birader-i o Gıregos Halife İzzed Keşiş Vartan Gergos Birader-i o Oğlan Murad bin Habib Akob bin Gerebiyd bin Murad bin Yunan [Vrk.2-b] Mihter Kanber Gerebiyd Birader-i o Avanes bin Akob bin Odarşik bin Merdros bin Gergos Murad Belbah Akob Sefer Birader-i o Murad bin Haçik bin Danik Komik bin Mirihan bin Vartan bin Peri bin Akob Karbik bin Habib bin Eşhan Budak Birader-i o Soldik Herebiyd Harbiyd Kazer Birader-i o Gerbiyd Zekeriya 90 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 91

El-mahsul mine’l-hums maal-haric Cemaat-ı Ulus-ı Dügerni Has-ı Çayır-ı Göl 400 Obayı Abbas kethuda Obayı Şeyh Emir

Çift Bennak Mücerredan İspenç-i Gebran Yekün adet-i ağnam ve Aded Aded Aded Hane 74 rusum-ı sayire-i mezkurin 1 4 5 Mücerredan 8000 Resm Resm Resm 50 Mahsulat-ı Sefineha 56 72 30 Resm Çeltuk-i nehri Çırçırık Der ab-ı Murad maa nokat-ı Baş ve 3544 35000 Tamga Gendüm Erzen Öşür-i Resm-i 50000 Keyl Keyl Penbe Besatin Cizye-i 1254 310 100 50 Gebran-ı Liva-i Çapakçur Cem’an K›ymet K›ymet 30606 175214 [Vrk. 4-a] 17556 3100

Altı ay yürür Altı ay yürür Resm-i tapuyı Niyabet Hasha-i mirliva Resm-i Resm-i zemin Ve Resm-i Arusiye Karye-i Yahkik ma‘a mezra‘a-i Mirek Asiyab-ı Asiyab-ı Maa Deştbani 100 ve Yahkik-i Küçük tabi-i Nahiye-i Zikdelü Ehli karye Muhammed Miralay 200 Bab Bab Çiftlik-i Çiftlik-i Molla Maksud bin Kasım bin 2 1 Devletyar Şah veled-i Maksud Bilal Karo K›ymet K›ymet an-gulaman- İmam Nim Nim 60 30 ı dergah-ı ali Kom Mukataa-i Mezra’a-i Karo Kubad bin Derman bin Seyfeddin bin Müsafir Aded Boyahane Karaboli ve Göl Veled-i o Derviş Karo Derman Birader-i o 1 1250 mezkur köyün Yekün___ Bennak Nim Nim Bennak Bennak Resm ekinliğidir 26608 60 [Vrk. 3-b] Bayezid bin Yusuf bin Abdal bin İskender bin Bekir Ali bin Şemo Şemo Derviş Abdal Yakub Cemaat-ı Ulus-ı Sivkârî (Sêkârun) Nim Nim Nim Bennak Nim Maksud bin Nasır Behlul Muhammed bin İsmail bin Cemaat-ı Cemaat-ı Cemaat-ı Budak Birader-i o Birader-i o Melek Leşgeri Yakub bin Şeyh Süleyman Bargi Taceddin Kethuda Nim Bennak Bennak Bennak Bennak Ca’fer kethuda Kethuda Biraderi Köse Ali Hasan bin Ahmed bin Budak bin Murad bin Veli bin Obayı Obayı Obayı Beyazıd Leşgeri İbrahim Hacu Budak Şah Kuli Şah Ahmed Muhammed bin Şeyh Bennak Nim Nim Bennak Nim Ve Cafer biraderi Fahri Şah Kuli Sofi bin Kalender bin Pir Ali bin Molla Hâcı Ali bin Obayı Obayı Obayı Piri Şemo Şadi Muhammed bin Şah Kuli Kara Şeyh Emir Molla Mahmud Hasan bin Kulî Nim Bennak Bennak Molla Kalender Nim Bennak Obayı Obayı Cemaat-ı Şeyhi Kethuda Bekir bin Bilal bin Şeyh Emir Zeyneddin bin Pir Ahmed Şeyh Davud Yusuf bin Kulî biraderzade-i Şeyh Cafer İskender Hamza bin Melek Musa Veled-i o Yekun adet-i ağnam ve rusum-ı sayire-i mezkurin Bennak Nim Nim Bennak Bennak 25000 Kasım bin Ömer bin İsa bin Yakub bin Can Ahmed Yusuf İskender Piri Müsafir bin Nim Bennak Nim Nim Piri Bennak [Vrk. 4-b] 92 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 93

Muhammed Zeyneddin Nur Ali bin Halil bin Muhammed Cebo bin Mikail bin İsa bin Murad bin Yar Ali bin bin Yakub Birader-i o İzzeddin İlyas bin Maksud Leşgerî Mikail Pir Ahmed Mahmo Bennak Bennak Nim Bennak Yakub Bennak Nim Bennak Bennak Bennak Nim Pir Veli Muhammed Mudo Allo bin Süvar bin Mahmud bin Birader-i o bin Birader-i o Tacdeddin Şeref Behlül Nim Ali Nim Bennak Nim Bennak Bennak

Nasır bin Ali bin Şahab bin Abdal bin Hallo bin Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Zeydo Tacdeddin Ali Pîrî Hammo Nim Bennak Bennak Bennak Nim Seydi bin Şah Hüseyin Muhammed Ferruhzad Hasan bin Piro bin Süvar bin Şah Kubad Seyyid Ali Maksud bin Maksud bin Kubad Birader-i o Birader-i o Derman Cemo Zeyneddin bin Piri Birader-i o Nazar Bennak Bennak Nim Bennak Bennak Murad bin Şemmo bin Hasso Kuli bin Sultan bin Bayezid Yusuf Birader-i o Abdal Abdal Süvar bin Muhammed Nazar bin Budak bin Behlul bin Pir bin Ömer Nazar Ali İsfendiyar bin Zeyno bin Can Ali bin Cano bin Hasso bin Muhammed Hasan Nim Bennak Nim Abdal Bayezid Ahmed İbrahim Haço Bennak Nim Derviş bin İzzedin bin Ahmed bin Yusuf Yakub bin Kasım bin Hüseyin bin Bayram bin Ahmed bin İbrahim bin Ali Müsafir İzzeddin Birader-i o Başali Veli Sofi Pir Ali Molla Hoca Ali Nim Nim Bennak Bennak Kalender Gazi bin Karo bin Maksud Derviş bin Hüseyin bin Maksud bin Veli bin Muhammed Şah Veli bin Zeyneddin Behlül Bibo Birader-i o Hallo Cabir Bekir Hamza Ali bin Kasım İskender bin İsa Bennak Nim Nim Bennak Nim Karaca bin Sultan Ali bin Zeyneddin Halbaş bin Sultan bin Matar bin Mir Ahmed Bubo bin Leşgeri İsfendiyar bin Yakub Yakub bin Allo Nasır Abdal Hüseyin Birader-i o Cabir Birader-i o Mudo [Vrk.5-b] Bennak Bennak Nim Bennak Bennak Şahab bin Musa bin Musso bin Gazi bin Cemo Cemo Şah Kubad Seydi Ali Muhammed Birader-i o Şah Kulî bin Seyyid Can Ahmed Veli bin Yusuf bin Budak Ahmed bin Birader-i o Süvar Tacdeddin Hüseyin bin Sultan bin Kasım bin Zeyneddin Şemo bin Bennak Abdal Nim Bennak Nim [Vrk.5- Nazar Derviş Paşali bin Maksud Mudo Bennak a] Garzo bin Tacdeddin bin Memo Han Ahmed Ahmed bin Tetimme-i Karye-i Yahkik Mudo Şemo Birader-i o bin Abdal Seyfo

İsfendiyar Seyfo bin Müsafir bin Hamza bin Hudo bin Veli bin Şah Kulî bin İbrahim Matar Seydi bin bin Cemo Tacdeddin Ali Hudo Zeydo Müsafir Hamza Birader-i o Birader-i o Hamza Bennak Nim Bennak Nim Bennak Muhammed Şeyh Ali Seydi Hüseyin bin Gayni bin Maksud bin Yakub bin İskender bin Cemo bin Maksud bin bin Birader-i o Birader-i o İskender Cemo Cemo Leşgeri Avdo Leşgeri Mahmo Yakub Bennak Nim Nim Nim Nim Ömer bin Şadi bin Nazar bin Mahmo bin Kasım bin Maksud İsa Mikayil Pir Ahmed Yar Ali 94 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 95

El-mahsul mine’l-hums Şeyh Emir Nur Ali bin Gazi bin Ömer bin Kulî bin Şehamir Ömer Memo Hoca Ömer Nim Bennak Çift Nim Bennak Gendüm maa Cevv Erzen Resm-i Öşür-i Keyl Keyl Besatin Penbe 400 170 100 600 Gazi Yusuf Abdal bin Kuli bin Nazar bin K›ymet K›ymet Birader-i o Birader-i o Edi Muhammed Muhammed 5600 1700 Bennak Bennak Nim Nim Bennak Altı ay yürür Resm-i Resm- i Öşür-i Kom Asiyab Kevare Tapuyı Cevz ve sîyab-ı Aded Bab 50 Zemin Bağçe 4 [Vrk.6-b] 3 Ve Deştbani 150 Resm İsa bin Nur Ali bin Osman bin Celal bin Kejo bin Resm 120 240 Muhammed Osman Mol Yusuf Celal 90 Bennak Bennak Bennak Nim Bennak Çift Bennak Mücerred Niyabet Yekün 22/2 53 60 Ve Resm-i 11924 Ali bin Müsafir bin Mecnun bin Veli bin Yusuf bin Resm Resm Resm Arusiye [Vrk. 6-a] Ömer Bahaddin Müsafir Bahaeddin Memo 1260 954 360 700 Nim Nim Bennak Bennak Bennak

Pir Ömer bin Budak Kalender bin Nazar bin Murad bin Tetimme-i Hasha-i Mirliva Ali Birader-i o Seydi Kalender Ahmed Karye-i Dilistan tabii Nahiye-i Zikdelü Bennak Bennak Çift Bennak Nim Cemaat-ı Sadat Fazıl Şeyh Seydi Hamid bin Ömer bin Pir Hüseyin Birader-i o bin İsmail Osman bin Çiftlik-i Pir Ali bin Ali Kuli Seyyid Nim Şeyh Zeyni Bennak Bennak Ali Seyyid Haydar Seyyid Haydar Birader-i o Birader-i o Kalender Bennak Nim bin Seyyid Mücerred Mücerred Mücerred bin Ömer Veli bin Bayezid Ömer Nim Şeyh Ömer bin Seyyid Bayram Çiftlik-i Hoca Ali Devletyar Kalender bin Seyyid Birader-i o bin Mücerred Osman Maksud bin Hoca Ali Mücerredan-ı karye-i mezkure Kasım

Çiftlik-i Şah Nazar Seyyid Çiftlik-i Ramazan Behlül bin İbrahim bin İzzedin bin Yar Ahmed Can Ahmed Seyyid Kasım Birader-i o Hudaverdi Seyyid bin İsmail Şeyh Emir Gazi bin Birader-i o bin Müsafir bin Hamza Hamza Mücerred Abdal Bekir Kethuda Mücerred Maksud Devletyar bin Hicabi bin Veli bin Murad Ahmed bin Birader-i o Nazar Kulî Birader-i o Birader-i o İsa Mücerred

Zeyn bin Sahab Hasan bin Kasım bin Şahgeldi bin Cemaat-ı ra‘ayayı karye-i mezkure Celal Birader-i o Seyyid Ali Veli Müsafir

Şah Kulî bin Süvar bin Mahmud Behlül İskender bin Hasan bin Zeyn bin Ziyad bin Ali Mahmud bin Memo İskender Birader-i o Birader-i o İsmail Mamo Kalender Şeyh Seydi Birader-i o Ömer Nim Nim Bennak Bennak Nim 96 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 97

[Vrk.7-a] Tetimme-i Karye-i Dılistan Mücerredan-ı karye-i mezkure

Hasan bin Hacı bin Şahveled bin Abdullah bin Maksud bin Yusuf bin Pir Veli Muhammed Şah Ali bin Sultan bin Ömer Pir Hüseyin Pir Hüseyin Ahmed Ömer Sultan Birader-i o Birader-i o Seyyid Ali Halil

El-mahsul mine’l-hums Sinan bin Nur Ali bin Adlo bin Halil Ali Ali Gendüm Cevv Erzen Resm-i Keyl Keyl Keyl Besatin 262 20 160 200 Gebran-ı Karye-i mezkure K›ymet K›ymet K›ymet 3668 280 1600 Bulmuş bin Gerbiyd Murad Budak Gregos bin Nevruz Birader-i o Birader-i o Birader-i o Hızır-şeh Kom Öşür-i Çayır der Altı ay yürür Resm-i tapuyı Aded tasarruf-ı ehl-i Asiyap zemin ve deştbani Ağob Resto bin Serkis bin Hızır Şeh bin Setek bin 3 karye Bab 100 Birader-i o Hızır-şeh Alişek Comerd Gregor Resm 40 2 180 Resm Suveyd bin Ağob (bin) Serhoş bin Merdros bin Mehader bin 60 Gregor Gregor Halbaş Şehamir Şehamir Niyabet Çift Bennak Mücerred İhtiyar bin Tatar bin Arabşah bin Murad bin Hezarşeh (bin) Ve resm-i Arusiye Aded Aded 25 Arabşeh Arabşeh İhtiyar İhtiyar Tatar 3000 9 20 Resm Resm Resm 150 504 360 İvad bin Kazar bin Şağvat bin Matarik bin Derviş bin Deyo Sîved Kazer Ezdik Sadka Mezra‘a-i Huriz ve Mezra‘a-i Nurşin ve Mezra‘a-i Ebu-Çelu ve [Vrk.8-a] Mezra‘a-i Herpî ve Mezra‘a-i Nahçırık mezkur karyenin ziraat edecek yerleridir. Tetimme-i Karye-i Erakil

Yekün 7442 Gorgik bin Gülemir bin Sadaka bin Ali şah bin Betan Sultanşah Gregos Gerniyk

Karye-i Erakil tabii Nahiye-i Zikdelü Cemaat-ı müslümanan Mücerredan-ı Karye-i mezkure

İsfendiyar bin Arabşeh bin Murad bin Grebid bin Gregor bin Mazo bin Murad bin Kadir Kulî bin İskender Maksud bin Nevroz Comerd Comerd Gregor Setek Sultan Behlül Seyyid Ali bin Halil Bennak Bennak Bennak Şahna Bennak [Vrk.7-b] Bennak Gregos bin Akob şah bin Haçik Bedo bin Sefer bin Halil Ali bin Murad Setek Halbaş Birader-i o Tatar Ezdik Bevab Nur Ali Birader-i o Bennak Çift Bennak Grebid Ebuseyid bin Birader-i o Derviş 98 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 99

el-Mahsul mine’l-Hums Sadka Maksud Haçik bin Avanis bin Mıgırdıç Başhaçî Birader-i o Gregos Keşiş Veled-i o

Gendüm Erzen Cevv Öşür-i Aragil bin Dlahmi bin Gordik bin Devletyar Avanis bin Keyl Keyl Keyl Penbe İvad İskender Harabid Birader-i o Murad 340 300 20 50 K›ymet K›ymet K›ymet Mıgırdıç bin Ohannes Maksud bin Melkeşit bin İstebanos bin 4760 3000 280 İsfendiyar Birader-i o Aragil Gregos Madman Öşür-i Hassı Öşür-i Resm-i An-karye-i İnâb (Üzüm) ve Sîb Bağçe Yonca Kevare Abtor (elma)ve Aluce 30 50 5 20 Toma bin Avanis Ezd bin Pervane bin Kalabaş Mirican Birader-i o Comerd Devletşah Veled-i o Resm-i Altı ay yürür Kom-ı Kom-ı Kom-ı Besatin Asiyab Gödenik dere Girtman Serkis bin Murad Gorgik bin Bestam bin Mıgırdıç 20 Bab Aded Aded Aded Tanil Biraderi Arakil Evik Birader-i 1 1 1 1 Agop onıs Resm Resm Resm Resm 30 60 60 60 [Vrk. 9-a] Tetimme-i Karye-i-Madrak-ı Ulya

Mezkur Çift Bennak Mücerred Mukata-i Resm-i karyenin Aded Aded Aded Boyahâne Tabuyı Kara Birader-i Sîhak Harik bin Avanis bin Ezdik bin mer’asıdır 1 7 8 1000 zemin ve Gregos Birader-i o Bahtiyar Canik Comerdik Mevzii Şahmerd Resm Resm Resm deştbani (Şahmerdin 56 126 48 100 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure yeridir) Meblağ 60 Harbid bin Şehriyar bin Donik bin Toros Buğdser bin Dermam Sadka Gregos Birader-i o Hareş [Vrk.8-b] İspenç-i Gebran Mücerredan Niyabet Mergeri Ergil bin Avanis bin Agob Gorkik bin Hane 12 Ve resm-i Arusiye Birader-i o Devletyar Vartik Birader-i o Ergil 29 100

Resm Yekün ______Aragil bin Odes bin Gorkik bin Sergis bin Astar Beg bin 1199 11114 Maksud İskender Mirican Pervane Ağob

Karye-i Madrak-ı Ulya tabii Çevlik Aragil Merdros Vato bin Gregos bin Avanis bin Birader-i o Birader-i o Murad Aragil Karaca Ağob bin Dlahmi bin Gorgik bin Ergil bin Bahtiyar bin Avanis Murad Murad Merc Merc Kazar Grebid Mihter Murad bin İvad Kasber bin Gregos bin Toma bin Bahtik (bin) Şağavatbin Biraderi Birader-i o Birader-i o Danci Birader-i o Vartan Totorğancı Dekik Masman Tanik Sîhek

İvad bin Mıgırdıç Avanes bin Bahtiyar Gregos bin Harbid bin Gurgik bin Avanes bin Derman Birader-i o Derman Sivanlu Bahtiyar Dankik Şehamir Şehriber 100 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 101

el-Mahsul Mine’l-hums Tetimme-i Karye-i Çanakçı [Vrk.10-a] El-mahsul mine’l-hums Gendüm maa Erzen Resm-i Resm-i Cevv Keyl Besatin Tapuyı Zemin ve Gendüm Cevv Erzen Öşür-i Keyl Aded Meblağ Deştbani Keyl Keyl Keyl Cevz Aded 200 30 Meblağ 154 31 44 50 720 K›ymet 100 K›ymet K›ymet K›ymet K›ymet 2000 [Vrk.9-b] 2156 434 440 10080 Öşür-i Kom beher fi Hassa Resm-i Niyabet Bağat Tekek İspenç-i Gebran Çayır 60 Saz-ı semer Tapuy-ı zemin Ve resm-i arusiye (Beğek) Beher 100 Hane Der tasarruf-ı Aded 500 ve deştbani 350 fi 6 45 ehl-i karye 5 100 Aded Mücerredan 130 Resm 300 28 Yekün____ 300 Resm Resm 14673 Niyabet ve Çift Bennak Mücerredan 18 2095 Resmi Arusiye Aded Aded Aded Yekün 100 10 11 4 ______Resm Resm Resm 4992 Karye-i Çanakçı tabi‘i Nahiye-i Sivkârî 560 198 24

İlyas bin Öşür verir Molla Hüseyin Cebo bin Resul bin Karye-i İskenderani nam-ı diğer Hevurt tabi’-i Nahiye-i Göheriz Ömer Çiftlik-i İmam Bayezid Eyyüb Çift Şeyh Ömer Bennak Çift Çift Yar Ali bin Karo bin Hüdaverdi bin İsfendiyar Nazar bin Ahmed Ali Pir Ali bin İsfendiyar Seyyid Enbiya bin Hacı Çelebi bin Amik bin Çift Çift Çift Hasan Bennak Birader-i o Hıdır Veledi-o Hüseyin İbrahim Nim Çift Çift Bennak Çift Bennak Maksud Ali Şir bin Şeyh Emir bin İsfendiyar Devletyar Gökderelü İskender Hüseyin Kuli bin Birader-i o Çift Çift Remo Bennak Memo Maksud bin İbrahim bin Yakub bin Can Ahmed Çift Birader-i o Abdul Hasan Tacdin bin Han bin İlyas bin Şeyho bin Veli bin İsmail bin Bennak Çift Bennak Çift Yakub Aslan Bayram Ahmed Şahveli Esed Bennak Çift Nim Nim Nim Bennak Pir Hüseyin bin Halil bin Muhammed Hasan Yusuf bin Yusuf İlyas bin Birader-i o Amik Çelebi Pir Hasan bin Şah Kuli bin Şah Hüseyin Pirveli bin Bennak Çift İlyas Bennak Bennak Birader-i o Abdal Hasan bin Seyyid Ali Çift Bennak Nim Çift Hasan Çift [Vrk. Bennak 10-b] Kasım bin Enbiya bin Hüseyin Ömer Sultan bin Şeyh Ali bin Pir Hasan Muso bin Murad bin Bennak Bennak Pir Veli Nur Ali Veled-i o İlyas İskender Bennak Çift Bennak Bennak Nim

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Hüsam Maksud Çelebi bin Süleyman Nazar bin Birader-i o Birader-i o Ahmed Birader-i o Budak Kubad bin İbrahim bin Şeyho bin Maksud bin Bennak Nim Çift Bennak Çift Beyazıd Maksud Hüseyin Yusuf 102 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 103

Eyyub bin Hüda Verdi Zeynel bin Pir Kara bin Hoca Ali bin el-Mahsul Ali bin Sino Hüseyin Kulî Piro Çift İskender Çift Çift Bennak Gendüm Cevv Erzen Resm-i Çift Keyl Keyl Keyl Besatin Hıdır bin Haydar bin Can Ali bin Şehab bin Hano bin 500 161 100 22 Abbas Pir Ahmed İsa Yakub Ahmed K›ymet K›ymet K›ymet Nim Nim Çift Çift Çift 7000 2254 1000

Şah Pir Veli bin Kasım bin Ferid Yakub bin Hüseyin bin Budak Seyfeddin Veled-i o Osman Öşür-i Öşür-i Kom Resm-i Ahmed Bennak Bennak Çift Nim Çayır Cevz ve sîb (Elma) Beher fi 60 Tapuy-ı zemin Çift der tasarruf-ı ehl-i Meblağ Aded ve deştbani karye 300 8 Meblağ Ali Yar Esed bin Kıta Resm 370 Kiğılu Şah Veli 4 480 Bennak Çift (K›ymet) 200 Niyabet ve Çift Bennak Mücerred Resm-i Arusiye Aded 27/2 Aded Aded Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 400 Resm 14 24 1540 Resm Resm 252 144 Davud bin Hacı bin Şah Hüseyin Tûd Kamber bin Celo Muro bin Birader-i o İsfendiyar Pir Ali Yekun 13862

Şehriyar bin Hobyar Şemo Halid bin Çavuş Karye-i Mirzan tabi’-i Nahiye-i Göherîz (Görüz) Remo Birader-i o Birader-i o Aslan Birader-i o

Kuli bin Musa bin Piri Yeniçeri bin Seyyid Şah Ali bin Şah Veli bin Halef bin Pir Veli bin Pir Hüsyin Hüsam Kuli Birader-i o Hüseyin Ahmed bin İlyas Veli Esed Hasan Birader-i o Çift Bennak Bennak Bennak Memo [Varak 11-a] Çift [Varak 11-b] İbrahim bin Halbaş bin Fahro bin Mahmud bin Kalender bin Ramazan Muhammed Kâro Remo Hüseyin Tetimme-i Karye-i İskenderâni Bennak Bennak Nim Çift Çift

Şah Hüseyin bin Süleyman bin Sinan Derviş Ali bin Hüseyin bin Ağca bin İsfendiyar Küvec bin Ömer bin Diyadin bin Şeyh Ali Nazar Birader-i Pesiro Pir Ahmed Zeynel bin Mahmud Melek Ahmed Küvec Mirek o Bennak Bennak Çift Bennak Çift

Muhammed Ali Cemo Ali Süvar Budak bin Maho bin Kâro bin Hamza bin Haydar bin bin Kasım Birader-i o Birader-i o Birader-i o Şah Hüseyin Şah Hüseyin Melek Kâro Kâro Bennak Nim Ahmed Nim Nim Çift Seyyid Ali bin Memo bin Muhammed Zeynel bin Halef bin Hüseyin Halbaş bin Muhammed Muhammed Çift Nim Halbaş Çift Bennak Nim 104 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 105

Piri bin Nazar bin Ferruh bin Güll bin Bayram bin el- Mahsul minel-hums Zeynel Seyyid Ali Yubo Nasır Yubo Bennak Bennak Çift Bennak Çift Kendüm Cêv Erzen Kom Muhammed Muhammed Bedro bin Sîno bin Paşo bin Keyl Keyl Keyl Aded bin Bayram bin Halef Hasan Hüseyin Musa 330 99 54 11 Bennak Nim Bennak Nim Çift K›ymet K›ymet K›ymet Muhammed Ali bin Mirek İlyas bin Şah Hüseyin 4620 1386 540 Resm bin Paşo Şeyho Birader-i o Sevendik bin Hasan 660 Bennak Nim Bennak Nim Bennak Öşür-i Çayır, Der Öşür-i Resm-i Resm-i tasarruf-ı ehl-i karye Cevz ve Sîb Besatin Tabuy-ı Zemin Hüsam bin Nasır bin Ahmed bin Heybet bin Kâlo bin Aded (elma) 30 Ve Deştbani Şahverdi Şeyho Mûsî Hasan Hasan 6 200 100 Çift Nim Nim Çift Bennak (K›ymet) Şemo bin Ali bin Mihtar bin Maksud bin Nasır bin 300 Niyabet Çift Bennak Mücerred Şeyho Remo Ali Ali Maksud Ve Resm-i Arusiye i Aded Aded 23 Çift Çift Bennak Çift Bennak 700 27/2 27 Resm [Varak 12-a] Resm Resm 138 1540 486 Tetimme-i Karye-i Mirzan Mezra’a-i Mevzi’-i Yekun______Kilisa Mezkur Bayezid-i mezkur 10700 karyenin ziraatı ahali-i karyenin Musa bin Şemo bin Muhammed bin Melek bin Celal bin yeridir yaylağıdır. Hasan Hasan Celal Muhammed Celal Bennak Nim Çift Bennak Çift Karye-i Pueğ-ê Hüseyin tabi-i Nahiye-i Pueğ Cafer bin Çelebi Kanber bin Nevroz bin Gedük bin Celal Birader-i Veli Hüseyin Nevroz Bennak o Bennak Çift Bennak Hüseyin bin Kasım bin Kasım bin Mamo bin Pir Muhammed bin Bennak Şahab Bahaeddin Seydi Şahveli Hasan Ali İbrahim bin Çift Çift Çift Çift Çift Mirek Çift Cemo bin Bayram bin Kasım bin Can Ali bin Çelebi bin İsa Hasan Ali Can Ali Cem Şahveli Nim Bennak Çift Çift Çift Mücerredan-ı Karye-i mezkure

Abdal bin Ali bin Abdal bin Enderes bin Murad bin Mücerredan-ı Karye-i mezkure Kuli Seyyid Halbaş Mahsero Remmo [Vrk.13-a] Tetimme-i Karye-i Pueğê Hüseyin Ahmed Ali bin Şah Hüseyin Çelebi bin Seyyid Ali bin Halil bin Zeynel bin Ferruh Bayram Paşo Bestan bin Devletyar bin Şemo bin Murad bin Miro bin Ferruh Hüseyin Kasım Kasım Hasan Hüseyin Hıdır bin Kubad bin Hobyar bin Maksud bin Cündi Paşo Paşo Sevendik Şahverdi Birader-i o Şeyh Hasan bin Süvar Seydi bin Kubad Seydi bin Hüsam bin Melek Hobyor bin Remo bin Şahveli Birader-i Can Ali Birader-i Nasır Ahmed Birader-i Ali Ali o o o Murad bin Kuli bin İlyas bin [Varak 12-b] Şemmo Veli Nevroz 106 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 107

El-Mahsul minel-hums İsfendiyar bin Cihanşah Can Ahmed Devletyar bin Halid bin Barak bin Yalnız bin Maksud Şeyho Şeref Çift Sıpahizade Bennak Bennak Bennak Kendüm Cevv Erzen Kom Çift Keyl Keyl Keyl Aded 168 36 11 2 Bestan bin Mazu bin Sultan Ahmed Şah Kulî bin Hasan Ali K›ymet K›ymet K›ymet Resm Seydi Bazu bin Seyyid Abdullah Bin Budak 2352 502 110 120 Bennak Bennak Ahmed Bennak Çift Resm-i Altı yürür asiyab Resm-i Niyabet Bennak Besatin Bab Tapuy-ı Zemin ve Resm-i Arusiye 30 1 ve deştbani 100 Şeyho bin Pir Veli meblağ 50 Nim 30 Çift Bennak Mücerred Yekun______Aded Aded Aded 2844 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 8/2 1 9 Resm Resm Resm 476 18 54 Mahmud bin Mübarek bin Maksud Murad bin Cano bin İzzeddin Kasım Birader-i o Kasım Musî [Varak Karye-i Şâş nam-ı diğer Yalnızoğlu tabi‘i Nahiye-i Gökdere 14-a] Tetimme-i Karye-i Şaş Çelebi bin İsfendiyar Şahveli bin Maksud bin Hasan Ali Ömer Birader-i o Davud Şah Kulî bin Ömer Çift Çift Nim Çift Nim Şah Ali bin Budak bin Şah Budak bin Can Ahmed Derviş bin Musa Yar Ahmed Pir Kuli bin Musa Pir Kulî

Çiftlik-i İsfendiyar bin Kasım bin Halil bin Yar Ali bin Mamo bin Cihanşah Melek Ahmed Pir Veli bin Cano bin Şeyh Emir Yusuf Mübarek Pir Hasan Çelebi İzzeddin Birader- i O Birader-i o Şah Veli Gazi Yalnız Çift Nim Bennak Çift öşür verir [Vrk.13-b] Süver bin Bayram Maksud bin Budak bin İsfendiyar Devletyar Muhammed Ahmed bin Mir Ahmed Yar Halid Birader-i o Yalnız Şeyho bin Birader-i o bin Çakır Debek bin Mübarek Ahmed bin Sıpahizade Şeyho Bennak Nim Bennak Bennak Mübarek Maksud Şahgeldi Bennak bin Birader-i o Can Ali bin Sultan Şah Kulî bin Hasan Ali İzzeddin Çelebi Kara Ahmed bin Kara bin bin Muhammed Pir Kulî Muhammed İzzeddin Kâro El-mahsul mine’l-hums Nim Nim Bennak Bennak Nim

Musa bin Hüseyin Kulî Şah Ali bin Şah Veli bin Gazi bin Gendüm maa Cevv Erzen Bağat Draht-ı Debek bin Mübarek Çelebi Davud Bazi Keyl Keyl beher 100 fi 5 Meyve Çift Nim Nim Çift Nim 429 272 Tekek (Teğek) 200 K›ymet K›ymet 600 Resm 6006 2720 Resm 400 Cemo bin Piro bin Şeyh Hasan Mir Hasan Halid bin 30 Debek Gazi bin Nur Ali Birader-i o Ali Nim Bennak Bennak Bennak Bennak 108 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 109

Altı ay yürür Kom beher fi Resm-i Resm-i Resm-i Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Asiyab 60 Besatin Kevare Tabuyı Bab Aded 80 20 Zemin Halil bin Seyyid Himmet Veled bin İsfendiyar 1 6 Ve Deştbani İbrahim Ahmed bin Birader-i o Hüseyin Birader-i o Meblağ Meblağ 110 Muhammed 30 360 Devletyar Şah Budak Mir Hasan Kubad Murad bin Öşür-i Resm-i Öşür-i Niyabet Birader-i o bin Birader-i o Birader-i o Pir Ahmed Cevz Yaylak-ı Çayır-ı Re’âya Ve Resm-i Hüseyin Kulî 100 Gedo 140 Arusiye 40 300 Maksud bin İsfendiyar bin Halil Şeyho Ali Can bin Can Ahmed Seyyid Ali Birader-i o Birader-i o Hasan Ali Çift Bennak Mücerred [Vrk 15-a] Aded Aded Aded 15/2 19 22 Tetimme-i karye-i Sînî Resm Resm Resm Yekun______868 342 132 11678 Maksud bin Hasan Hacı Hamza Devletyar bin Şah Kulî Birader-i o Birader-i o Birader-i o Şeyho

Mezra‘a-i Zeyneb ve Mezra‘a-i Kantara ve Mezra‘a-i Musık mezkur İsfendiyar Küçük Çelebi Keco karyenin zira‘atı yerleridir. [Vrk. 14-b] Birader-i o Birader-i o Birader-i o Birader-i o Karye-i Sînî (Sını) tabi‘i Nahiye-i Çevlik El-Mahsul mine’l-hums Maksud bin Muhammed Hüseyin bin Pir Kulî bin Pir Ahmed Mir Hasan bin Ali Ali Kılınç bin Çift Nim Çift Çift Mir Hasan Gendüm ma’a Erzen Penbe Bağat Çift Cevv Keyl Men Tekek (Teğek) Sultan Ahmed Şeyho bin İbrahim bin Muhammed Yar Ahmed Keyl 134 10 Aded bin Hasan Şeref Kılınç bin Veled-i o 320 K›ymet K›ymet 2000 Çift - 2 Çift Bennak Ali Bennak K›ymet 1340 120 Resm Bennak 4480 100 Öşür-i Resm-i Altı ay yürür asiyab Öşür-i Kasım bin Can Ahmed Yar Ali bin Pir Ali Pîrî bin Meyve Besatin Bab Çayır Hüseyin bin Hasan Birader-i o Hasan 300 80 1 150 Bennak Hasan Bennak Bennak Bennak Resm Bennak 30 Resm-i Kom-ı Kom-ı Resm-i Şah Hüseyin Hasan Ali Can Ali bin Şah Ali Ahmed bin Tapuyı Zemin Sultan Ahmed Ahali-i Karye Dühân bin Seyyid Ali bin Şah Kulî Birader-i o Can Ve Deştbani Aded Aded 20 Bennak Ado Bennak Bennak Nim 100 1 1 Bennak Resm Resm 60 60 İmam Kulî Mir Ahmed Şah Verdi bin Çelebi bin Niyabet Çift Bennak Mücerred Bin Şeyho bin Hasan Mir Ahmed Maksud Ve Resm- i Aded Aded Aded Bennak Bennak Bennak Bennak Arusiye 8 16 24 100 Resm Resm Resm 448 288 144

Yekun : 7830 110 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 111

Karye-i Muhammed-i Goran nam-ı diğer [Vrk.16-a] Tetimme-i Karye-i Muhammed-i Goran Herpey tabii Nahiye-i Gökdere Mücerred Niyabet Çiflik-i Çiftlik-i Hüseyin Tur Ali bin Abdal bin Aded Ve Resm-i Arusiye Mustafa Muhammed bin Birader-i Şah Veli Binberiz 13 50 merd-i tımar Piri o Çift Çift Resm merd-i tımar Bennak [Vrk. 15-b] 78

Şeyh Hasan bin Ali bin Ali Yar bin Pazuk bin Pir Ömer bin Mezra‘a-i Çır-Hayd mezra‘a-i mezbure muşa‘ıdır. Ra‘iyetlu raiyetinin Pir Ahmed Coban Pir Hasan Alihan Halid öşrüne mutasarrıfdır. Karye-i mezbure ahalisi dahi zira‘at ederler. Nim Çift Bennak Bennak Bennak

Yekun : 4026 Ali bin Şeyh Emir bin Pir Hasan Tur Ali Nim Bennak Karye-i Musyân nâm-ı diğer Bulnah tabii Nahiye-i Gökdere

Muhammed bin Maksud bin Pir Ali Şehab bin Kayat Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Elman Muhammed Birader-i o Reng Birader-i o Çift Bennak Bennak Çift Çift Seyyid Ahmed Şeyh Emir Yar Ahmed Şakir Sultan bin Birader-i Birader-i Biraderi Birader-i Yar Ahmed Ali bin Abdal bin Ali Şah bin Hasan bin Çiftlik-i Mustafa o Hüseyin o Verto Ali Abdal Seyyid Mikayil Çift Nim Bennak Çift merd-i Şahsuvar bin Ali Yar Minnet bin Ali Yar Pir Tımar Abdal Birader-i Şeyh Hasan Birader-i Muhammed Öşür verir o o bin Ali Mahmud bin Ahmed Pir Hüseyin bin çiftlik-i çiftlik-i Murad bin Han Ahmed Ali Yar Birader-i Halid Hacib Mansur Seyyid bin o Reng Birader-i o Bennak Seyyid Merd-i Tımar Merd-i Tımar Bennak el-Mahsul mine’l-hums Öşür verir Öşür verir

Kendüm Cevv Erzen Penbe fi 12 Mücerredan-ı Karye-i mezkure Keyl Keyl Keyl Men 135 21 89 5 Nur Ali bin Nazar bin Çelebi Şah Veli bin Piri K›ymet K›ymet K›ymet K›ymet Muhammed Kayat Birader-i o Seyyid Birader-i o 1890 294 890 60 Der tasarruf-ı Reaya Kom fi 60 Resm-i Öşür-i Çayır Aded Besatin Cevz Kıta 2 30 100 el-Mahsul mine’l-hums 6 Resm Meblağ 120 Gendüm maa Cevv Erzen Öşür-i Öşür-i 120 Keyl Keyl Çayır-ı Ra’aya Penbe Öşür-i Resm-i Çift Bennak 143 117 100 120 Sazgöl Tabuyı Zemin Aded Aded K›ymet K›ymet [Vrk.16-b] 50 Ve Deştbani 4 5 2002 1170 30 Resm Resm 224 90 112 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 113

Tetimme-i Karye-i Musyân [Vrk.17-a] Tetimme-i Karye-i Güllüce

Öşür-i Öşür-i Resm-i Tapuyı Niyabet ve Ali Melek bin İbrahim bin Kalo bin Zernev Amrud (Armut) Cevz Zemin ve Deştbani Resm-i Arusiye Birader-i o Hasan Hasan Yusuf Birader-i o 66 80 30 80 Bennak Bennak Çift Bennak Çift

Resm-i Çift Bennak Mücerred İskender bin Muhammed Memo Cano bin Gevad Ali bin Besatin Aded Aded 5 Muhammed bin Birader-i o Hamid Canu 15 5/2 5 Resm Çift İskender Bennak Çift Bennak Resm Resm 30 Bennak 308 90 İbrahim bin Hasan Can Ali bin Süleyman Ağacan Hasan Birader-i o Gazi bin Budak Birader-i o Mezra‘a-i İncirlik ve Mezra‘a-i Alğuri ve mezra‘a-i Şirevâre ve Çift Bennak Çift Çift Bennak mezra‘a-i Palvare ve Mezra‘a-i Salunciyer: Mezkur karyenin ziraatı yeridir. Şah Kubad Süleyman bin Halil bin Zeynel bin Şah Hüseyin bin Remmo Kemo Halil bin Melek Çift Çift Bennak Memo Yekün: 4091 Çift Çift İsmail bin Fahro Pir Ali bin Hasan bin Maksud bin Karye-i Güllüce tabi’i Nahiye-i Göheriz (Görüz): Şemo Birader-i o İbrahim Kemo Hasan Çift Bennak Çift Çift Bennak Ze’amet Mustafa bin Bestam Seyyid Ali [Abdu] Lillah Mansur bin Çiftlik-i Molla Çiftlik-i Nur Kulî bin [Abdu]Lillah Ali Yar Ahmed Birader-i o bin bin Hasan Murad İmam Ali Köse Ali Sipahi Sıpahi Çift Bennak Şemo Seyyid Ali Çift Seyyid Za’im Öşür Çift Karındaşı Karındaşı Çift Bennak Öşr verir. verir. Divane bin Şah Kulî bin Seydi bin Süleyman Budak bin Mansur Muhammed Şemo bin Dudo Hamid Maksud bin Ali bin Şah Kuli Hasan bin Nasır bin Bennak Çift Çift Nim Çift Hıdır Maksud Birader-i o Pir Davud Hıdır Çift Bennak Bennak Çift Çift Yusuf bin Mustafa bin Muhammed Seydi bin Seyfo bin Çeko Yusuf Birader-i o Çeko Seydi Kalo bin Hacı bin Muhammed Kulî bin Şirmerd bin Çift Bennak Bennak Nim Bennak Nasır Cero bin Şeyh Ali Şeyho Bennak Çift Şeyh Ali Çift Çift Hasan Mir Hasan Şeyh Hasan Hallo bin Muhammed Çift Birader-i o bin Birader-i o Hüseyin Ali bin Hallo Bennak Cano Bennak Çift Bennak [Vrk. Bayram bin Ma’ruf bin Zeydo bin Şeyho bin Muhammed Çift 17-b] İzzedin Hüsam Ma’ruf Ma’ruf bin Çift Çift Bennak Bennak Köse Ali Halid bin Karo bin Derdor bin Bahaeddin Hüseyin bin Nim Hako Yusuf Şemo bin Zeydo Hamid Çift Nim Çift Bennak Çift Abdal Yusuf bin Mürid bin Şello bin Hasan bin Birader-i o Şeyho Yusuf Yusuf Cemo İnebeg Bin İbrahim bin Şah Kulî Ma’ruf bin Kasım bin Nim Çift Bennak Bennak Çift Hüseyin Muhammed Birader-i o Hüseyin Şeyho Bennak Çift Bennak Çift Çift 114 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 115

Memo bin Derviş bin Hamza bin Süveyd Şemo bin Mücerredan-ı Karye-i mezkure Zengo Memo Çeko Birader-i o Hasan Çift Nim Nim Nim Nim Ali bin Halil Gazi bin Kamber bin Yağmur bin Kuli Birader-i o Köse Ali Kulî Maksud Davud bin Bahaeddin Seyfo bin Hasan bin Pir Ali bin Kamber Birader-i o Şahab Yusuf İlyas Endiris bin Kulî bin Kâro bin Seyyid Halid bin Çift Bennak Çift Nim Çift Cero Hüseyin İzzeddin Ahmed bin İskender Ma’ruf Hüseyin bin Yusuf bin Halef bin Eblaş bin Ahmed bin Derviş Seyyid Ali bin İbrahim bin Muhammed Hasan Ali Kemo Hüseyin Dudo Muhammed Çeko Birader-i o Cano Gazi Ali bin Birader-i o Çift Bennak Çift Nim Çift Melek Şeyh Emir bin Ulame bin Pir Ahmed Şeref bin Şemo bin Ali bin İskender İsfendiyar Kudo bin Kâdir Kulî Halil Halil bin Şemo Hasan Ahmed Birader-i o bin Zengo Muhammed Birader-i o İsmail Bennak Bennak Çift Çift Bennak Muhammed bin Piri bin Kendo Kalo bin İdris bin Seyyid Ali Mansur Birader-i o Şah Kuli Süleyman Kalo bin Dudo bin Abdal bin Veli bin Çelebi Kudo Ahmed Dudo Şah Kulî Birader-i o Derviş bin Sencar bin Sultan bin Mürid bin Hıdır bin Bennak Çift Bennak Nim Bennak Seydi Cano Şemo Hüseyin Memo [Vrk 18-b] İnebeg bin İbrahim bin Budak Hussam bin Hamza bin Çelebi Hoca Ali bin Melek Muhammed Mahmud Memu Derviş Birader-i o Şemmo Hüsam Birader-i o Çeko Birader-i o bin bin Bennak Çift Bennak Bennak Bennak Kamber Şahab Şah Hüseyin Şah Budak Can Ahmed Çeko bin Derviş bin Meleko bin Edi Hasan bin Şehriman bin Revîc bin (bin) bin Ahmed Budak Davud Birader-i o Meleko Hasan Birader-i o İlyas Pir Ali Helef Çift Bennak Bennak Çift Bennak Ali bin Mahmud bin Kudo Remo bin Hüseyin bin Husam Hasan Biraeri o Hıdır Hallo

[Vrk: 18-a] Tetimme-i Karye-i Güllüce Müsafir Alo bin Seyyid Ali bin Mahmud Birader-i o Ahmed Nur Ali bin İbrahim bin Safer bin İlyas bin Hıdır bin Şah Veli bin Pir Dudo Şemo Remo Hıdır İbrahim Hıdır Bennak Çift Bennak Çift Bennak el-Mahsul mine’l-hums

Şeyhi bin Muhammed bin Muhammed Şemo bin Hızır bin Gendüm maa Cevv Erzen Öşür-i Resm-i Yubo Hello bin Şemo Kalun Daneşmend Keyl Keyl Çayır-ı Besatin Çift Bennak Nim Bennak Bennak 900 400 Ra’aya 70 Yunus bin Ahmed bin Can Ahmed K›ymet K›ymet 800 Hamid Celal Gökdere 12600 4000 Öşür-i Kom Resm-i Asiyab Bennak Çift Bennak Kendir fi 60 Tapuyı Zemin fi 30 100 Aded Ve Deştbani Bab 24 300 2 Resm Resm 1440 60 116 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 117

Öşür-i Niyabet Çift Bennak el-Mahsul mine’l-hums Cevz Ve Resm-i Aded Aded 150 Arusiye 64/2 53 Gendüm Cevv Erzen Öşür-i 1400 Resm Resm Keyl Keyl Keyl Penbe 3612 954 Mücerred Mezra‘a-i 607 20 148 150 Aded Mendü ve Mezra‘a-i K›ymet K›ymet K›ymet 49 Paplur mezkur karyenin 8498 280 1480 Resm ekinliğidir. Yekun: 25780 294 [Varak 19-a] Öşür-i Öşür-i Öşür-i Kom Cevz Çayır-ı Ra’aya Çayır-ı hassa Aded Tetimme-i Hasha’-i Mirliva 80 250 60 1 Karye-i Ada tabi‘i Nahiye-i Çevlik Resm 60 İlyas bin Şeyhi bin Şah Verdi bin Yakub bin Piri Karo Alabegi Yolaçekdi İnal Veled-i o Resm-i Resm-i Niyabet Çift Bennak Çift Bennak Çift Bennak Besatin Tabuyı Zemin Ve Resm-i Arusiye Aded 40 Ve Deştbani 100 11 Şeyhi Musa bin Hasan Karaca Pir Hüseyin 70 Resm Birader-i o Sarı Birader-i o Yolaçekdi Birader-i o 616 Bennak Çift Bennak Çift Bennak

Molla Yusuf bin Mustafa bin Hasan bin Han Kulî Bennak Mücerred Muhammed Hüsam Pir Ahmed Hacı Veled-i o Aded Aded bin Hubo Nim Çift Nim Bennak 16 8 Resm Resm Yekun ______İlyas bin Karaca Budak Gün Tağmaş Yarmış 288 48 ______12020 Hacı Hüseyin bin Veled-i o bin Abca Birader-i o Bennak Ace Bennak Çift Bennak Karye-i İlisu ma‘a Mezra‘a-i Kös ve Mezra‘a-i Ekrek (Alıkrak) Çift Ahmed bin Seydi Yakub bin Kasım Çiftlik- Tabii Nahiye-i Sîvekâri (Sekarun) Kara Birader-i o Kasım Birader-i o i Molla Çift Bennak Çift Bennak Süleyman Çiftlik-i Çiftlik-i Çiftlik-i Hüseyin Kürt Ali bin Öşür verir Şeyh Ali Hacı Şeyh Burhan bin Hüseyin Muhammed Karo Mahmud bin Mahmud bin Müteveliyi Muhammed bin Şeyh Ali Bennak bin Birader-i o Çetin Yakub Zaviye-i Ab-ı İmam İbrahim Çift Süveydi Bennak Bennak Bennak Germ Öşür verir Müezzin Bennak Öşür verir Öşür verir Mücerredan-ı Karye-i mezkure İlyas bin Kulî bin Şah Veli bin Yakub bin Muhammed Ali Himmet bin Ahmed Sıddık bin Tavli bin Hüdaverdi bin İsmail Şeyh Emir Mübarek Karo Yusuf bin Yakub Molla Muhammed Birader-i o Hüseyin Ali Ahmed Çift Çift Nim Çift Çift [Varak 19-b] [Vrk.20-a]

Murad bin İsmail Muhammed Süveyd Birader-i o bin Ebice? 118 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 119

Tetimme-i Karye-i İlisu Mücerredan-ı karye-i mezkure

Mustafa bin Davud Sevindik bin Piro bin Hallo bin Budak bin Çavuş bin Cafer bin Ali bin İsmail bin Yakub Birader-i o Kuli Şeyhi Molla Hıdır Davud Pîro İlyas Hüseyin Piri Bennak Bennak Nim Çift Nim Muhammed bin Hüseyin bin Berekât bin İsmail bin Muhammed Yusuf Mahmud Hüseyin Abdul bin Şeyho bin Muhammed İlyas bin Cano bin Hasan bin Mahmud Nur Ali bin Halil Dılî Kara Yusuf Yakub bin Mahmud bin Çift Kara Yusuf Bennak Nim Bennak Ahmed Piraziz Çift

Ammik bin Hüseyin bin İsmail bin Abdal bin Mirîc bin Mezra‘a-i Kös tabi‘i Karye-i Mezkur İlyas Mübarek Mübarek Mahmud Piro Nim Çift Çift Çift Çift Çiftlik-i Ali bin Ömer bin Yusuf bin Ali bin Derviş Hüseyin Mahmud Pir Kuli Pir Kuli Muhammed Ammık bin Ahmed bin Muhammed Piri bin İbrahim bin bin Hasan Çift Çift Çift Çift Molla Hıdır Ammık Birader-i o Ramazan Meyal Ferraş-ı mescid Çift Bennak Bennak Çift Nim Öşür verir Ammik bin Kuli bin Şeyh Yusuf bin Halil bin Muhammed Piri bin Yar Ahmed Derviş Veli Yusuf bin Hüseyin Mahmık Muhammed Muhammed Muhammed bin Müsafir bin Piri bin Ali Çift Bennak Birader-i o Nim Çift Süleyman Nim Bennak Osman Nim Bennak Nim Nim İsmail bin İlyas bin Hasan bin Muhammed Kâlo bin Halil bin Kürd Ali bin Can Ahmed Mahmud bin Kasım bin Muhammed Ali Ali Birader-i o Hamza Yusuf Molla İlyas bin Can Mahmud Çift Çift Çift Çift Nim [Vrk. 21-a] Bennak Bennak Piri Çift Bennak Nim Kara bin Cafer bin İbrahim bin Hüseyin bin Abdal bin Tetimme-i Karye-i Kös Müsafir Hıdır Davud Müsafir Ali Nim Bennak Çift Çift Nim Kalo bin Şeyh bin İbrahim bin İsmail bin Resül Zeyd Kalo Derviş Hüseyin İbrahim Birader-i o Ali bin Yakub İlyas bin Cafer bin Bayram Çift Bennak Çift Bennak Bennak Şeyh İbrahim Birader-i o Muhammed Muhammed Birader-i o Bennak Bennak Çift Bennak Bennak Zeyd bin Hasan bin Hıdır bin Mahmud bin Süleyman bin Behlül Hüseyin Hüseyin Hüseyin Ahmed Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak Derviş Mahmud bin Nazar bin Pûr bin Kara bin Hüseyin bin Abdal Halil Kara Hasan Pir Azir Piri Hamza bin Ahmed bin Şeyhi Nim Bennak Nim Bennak Muhammed Ali Çift [Vrk. 20-b] Çift Çift

Ahmed bin Hüseyin bin Hasan Ahmed Çift Bennak 120 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 121

Mücerredan-ı Mezra‘a-i Mezkure El-mahsul minel-hums

Halil bin Memo bin Derviş Ali bin Nebi bin Satılmış bin Gendüm maa Cevv Erzen Kom Öşür-i penbe Ammik Muhammed Hasan İbrahim Hüseyin Keyl Keyl fi 60 Men 508 341 Aded 15 Yakub bin K›ymet K›ymet 14 K›ymet İsmail 7112 3410 Resm 180 840 Mezra‘a-i Ekrek altı ay yürür Asiyab Öşür-i Resm-i Resm-i Bab Çayır-ı Ra’aya Kevar Tabuyı Zemin 2 Meblağ Meblağ Ve Deştbani Musa bin Abdullah bin Tahir Ammık bin Budak bin Resm 60 100 200 Kutlu Bey Musa Birader-i o Musa Halil 60 Çift Bennak Bennak Çift Çift

Niyabet Resm-i Resm-i Çift Şeyh Mam Şeyh Mansur Kalo İsmail bin İbrahim bin Ve Resmi Arusiye Dühan Besatin Aded bin bin Hamza Birader-i o Şeyh Davud İsmail 500 58 20 54 Hasan Çift Bennak Nim Bennak [Vrk. Resm Bennak 21-b] 3024

Şeyh Davud Şeyho bin Hıdır bin Hasan Hello bin bin Davud Şeyh Meyal Birader-i o Yusuf [Vrk 22-a] Tetimme-i Karye-i İlisu Ammık Bennak Çift Bennak Çift Çift Bennak Mücerred Mezra’a-i Tarbasmûris ve Mihkâr Hacı bin Hasan bin Ahmed bin Matar bin Şah Kuli bin Aded Aded ve Hazan ve Mîro mezkur köyün Halil Hacı Halil Hasan Mir Beg 39 23 ziraatı yeridir hariçten dahi ziraat Çift Bennak Çift Nim Çift Resm Resm olunub öşrü sahib-i arza verilir. 702 138 Yekun : 16404 Hasan bin Bahaeddin Cafer bin Hıdır bin Yusuf Bennak Şah Kuli Nim Karye-i Sivsor tabii Nahiye-i Çevlik Bennak Hüseyin bin Yar Ali bin Satı bin Koçi bin Hasan bin Osman İlyas Bulutlu Satı Seyfo Mücerredan-ı Mezra‘a-i Mezbure Çift Çift Çift Bennak Çift

İskender bin Haydar bin Molla Ahmed Şeyh Kuli bin Sultan Ahmed Bayram Sofi Bayezid bin Şeyhi bin Ammık Budak bin Hasan Hüseyin bin Ahmed bin Devletşah Birader-i o Birader-i o Sultan Devletşah İsmail Çift Bennak Bennak Ahmed Bennak Bennak Nur Ali bin Budak bin Mikayil bin Nur Ali bin Muş Ali Memo Nur Ali Çavuş Çavuş Bin Hasan Çift Bennak Nim Nim Çift 122 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 123

Hüseyin bin İbrahim bin Budak bin Seyyid Ali Ali el-Mahsul minel-hums Hasan Hüseyin İbrahim bin Birader-i o Çift Çift Bennak Memi Bennak Gendüm maa Erzen Kom fi 60 Resm-i Çift Cevv Keyl Aded Besatin Keyl 96 2 Meblağ Abdal Kalo bin Pir Hüseyin Nihal bin Karo bin 336 K›ymet Resm 30 Biraderi Seyyid Seyyid Ali bin Memo Musa K›ymet 960 120 [Vrk. 23-a] Ali Bennak Şahveli Nim Çift 4704 Bennak Bennak Tetimme-i Karye-i Sîvasor Yaramış bin Şah Ali Kanber bin Sevilmiş bin Karakoç bin Şah Kubad Çavuş Çavuş Üzmüş Satılmış Bennak Bennak Bennak Bennak [Vrk altı ay yürür Asiyab Öşür-i Resm-i Niyabet 22-b] Bab Penbe fi 12 Tabuy-ı Zemin ve Ve Resm-i Arusiye 1 Men Deştbani Meblağ Resm 9 200 350 Muhammed Satılmış Süvar bin Maksud bin Muhammed 30 K›ymet bin Birader-i o Kara Şah Kubad bin 108 üzmüş Bennak Bahaeddin Çift Yusuf Bennak Çift Çift Çift Bennak Mücerred Aded Aded Aded Ali bin Sino bin Hasan bin İlyas bin 18 19 20 Hüseyin Karo Yakub Seyfo Resm Resm Resm Yekun: Çift Bennak Nim Bennak 1008 342 120 7972

Karye-i Şênık tabii Nahiye-i Çevlik: Mücerredan-ı karye-i mezkure Merzkur karyenin sınırı Sîvasor (Simsor) nam karye ile müşa’dır.

Hıdır bin Budak bin Seydi bin Hıdır Rukneddin Çiftlik Yakub bin Bayezid bin Hasan bin Cafer bin Osman Satı Hasan Birader-i o bin Yar Ahmed Melek Melek Bayezid Melek Sultan Ahmed Merd-i Tımar Çift Çift Bennak Bennak öşür verir Durak bin Ali bin Pir Ahmed Davud bin Şeym Pir Ahmed bin Yakub bin İbrahim bin Şeyhi bin Nur Ali Hüseyin bin Şah Kubad Birader-i o Hüseyin Ali Ali Can İbrahim İbrahim Çift Çift Çift Bennak Cemo bin İzzedin bin Bazuk bin Ferid bin Haydar bin Süvar Şah Kubad Yusuf Yusuf Hüseyin Mücerredan-ı karye-i mezkure

Hacı bin Pir Kuli bin Hano bin Harak ? bin Can Ahmed Musa bin Muhammed Yusuf bin Cano bin Kalo bin Birader-i o Sevilmiş Satılmış Nur Ali bin Yakub Birader-i o Bayezid Hüseyin Pir Ahmed Hasan

Êlo bin Şah Kubad Yakub Birader-i o 124 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 125

el-Mahsul mine’l-hums [Vrk. 23-b] Tetimme-i Karye-i Pazuk

Gendüm Cevv Erzen Resm-i Maksud bin Ali bin Maksud bin İzzedin bin Mustafa bin Keyl Keyl Keyl Penbe Muhammed Hüseyin Seyfeddin Maksud Maksud 168 58 40 Meblağ Çift Bennak Çift Bennak Bennak K›ymet K›ymet K›ymet 40 2352 812 400 Kom-ı Kom-ı Kom-ı Resm-i Can Ahmed bin Hacı bin Köço bin Remo Karzo bin Pir Ahmed Bayezid Yakub Besatin İlyas İbrahim Hamza Birader-i o Maksud ve Hüseyin Aded Aded Meblağ Çift Bennak Bennak Bennak Bennak Aded 1 1 15 1 Resm Resm Resm 60 60 Ahmed bin Halil bin Mustafa 60 Halil Ali Veled-i o Öşür-i Resm-i Öşür-i Niyabet Bennak Çift Bennak Çayır-ı Ra’aya Tabuy-ı Zemin Cevz Ve Resm-i Aded Ve deştbani Meblağ Arursiye 2 60 30 Meblağ Mücerredan-ı Karye-i mezkure Meblağ 100 80 Çift Bennak Mücerred Memo bin Budak bin Mustafa bin İlyas bin Kalo bin Aded Aded Aded İbrahim İbrahim Hasan Ahmed Maksud 5 3 7 Resm Resm Resm Yekun Budak Ömer biraderi Davud bin Veli 280 54 42 4445 Birader-i o Mustafa Halil Birader-i o Karye-i Pazuk tabi-i Nahiye-i Sîvkârî ma‘a nısf Mezra‘a-i Han el-Mahsul mine’l-hums Şah Hüseyin bin Abdal bin Maksud bin Ahmed bin Yusuf bin Mustafa Şah Hüseyin Şah Muhammed Mustafa Gendüm maa Cevv Erzen Kom Resm-i Çift Bennak Hüseyin Nim Çift Keyl Keyl Aded Tapuyı Zemin Bennak 211/2 90 6 Ve Deştbani K›ymet K›ymet Resm Meblağ İnal bin Şah Veli bin İsmail bin Kuli bin Hüseyin bin 2961 900 360 140 Munir İnal Bayram Muhammed Keçlo Bennak Bennak Çift Nim Çift Niyabet Resm-i Öşür-i Asiyab Ve Resm-i Arusiye Besatin Çayır-ı Ra’aya Bab Aded 1 Meblağ Meblağ Meblağ Resm Şeyh Şeyh Hasan Can Ahmed Piri bin Ahmed 220 30 100 30 Muhammed Birader-i o Bin Nazar İnal Küçüklü [Vrk. 24-b] bin İbrahim Bennak Nim Bennak Bennak Çift Çift Bennak Mücerred İbrahim bin Hasan bin Muhammed Davud bin Ahmed bin Aded Aded Aded Memo Memo Ali Hasan Mustafa 12 19 9 Çift Nim Bin Hasan Bennak Çift [Vrk. 24-a] Resm Resm Resm Yekun Bennak 672 342 54 5809 126 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 127

Karye-i Haskend tabii Nahiye Çevlik Bağat Altı ay yürür Resm-i Resm-i Gebran Asiyab Besatin Tapuyı Zemin Beher 100 fi 6 Bab Meblağ Ve Deştbani Eminuddin bin Dobanid Mir Can bin Ağun Gorkik bin Tekek (Teğek) 1 50 100 Kürd Emir Veled-i o Kürd Emir Birader-i o Giregos 3000 Resm Resm 30 Serhoş bin Emirkik bin Enderik Serhoş Avanis bin 180 Sehik Halife Birader-i o Birader-i o Emir Kik Öşür-i Öşür-i Niyabet Öşür-i Resnekis bin İskender bin Emir Hayr bin Toros Gergos bin Penbe Çayır-ı Ra’aya Ve resm-i Arusiye Meyve Usib Kerik Esed Pik Birader-i o Altunci Men Meblağ Meblağ 20 10 200 300 Meblağ Ohan bin Vartan bin Esderik bin Haçader Hilkat bin 120 Gürci Eproham Vartan Birader-i o Tumik İspenç- i Gebran Mezra’a-i Hoca Ali Yurdu Merdros bin Agop bin Mıgırdıç bin Vaknin bin Mezkur karyenin ziraatı yeridir. Serkis serkis Gırebid Serkis Hane Mücerredan Yekun______24 19 9758

Mücerredan-ı Karye-i mezkure Resm 1219 Yekun…………………………… Murad bin Sîvek Ergil Enderik Merdık bin Neferan Eminuddin Birader-i o Birader-i o Birader-i o Gorkik Aded : 19 Hasıl : 188262 [Vrk. 25-b]- Sîvek bin Esednik Arakil bin Melkesîd bin Herbiyd bin Donik Birader-i o Sehik Haçiklo Gül Emir [Vrk.25-a] Adet-i Ağnam-ı ra‘aya ve sıpahiyan Nısf Cerayim-i Tımarha-i sıpahiyan cüz- ki ez ı hasha-i hümayun ve zaametha maa be sene sad ziyade bâ-şüd der liva-i beytülmal ve mal-ı mefkud ve mal-ı Tetimme-i Karye-i Haskend mezbure gaib ve yave ve kaçkun 45000 15000

Serenolun bin Serkys bin Arakil bin Ödes bin Boğos bin Resm-i Çayır-ı Çayır-ı Çayır-ı Emr-şeh Resnekeys Garabil Esedpiyk Bezik Urus-ı defteran Der karye-i Tavşan Gölü Acı Su Gırebîd bin Derviş bin Bedros bin Ohannes bin Sıpahiyan Alburi (Alber) 100 54 Derman Tumik Merdrus Vaknil 300 150

Yaylak Mezkur yaylak-ı Tabs’da (Tavz) adet- el-Mahsul minel-hums Tabs (Tavz) ve yaylak-ı Kuruca Dağ i kadime üzre her sürü koyundan bir (Karecdağ) der nezdi karye-i Uyum koyun ve her haneden bir Nugi Yağ Ağca ve Çotla ve mevzii kışlak der ve mezkur Kuruca Dağ yaylağında her Gendüm Cevv Erzen Bağat-ı nezd-i karye-i Canvek ve Nazik sürüden ni‘man bir kuzu alınır ve Çotla Keyl Keyl Keyl Müslümin 1038 yaylağında her obadan iki kuzu ve 336 30 240 Beher 100 fî 5 kışlak mevzi’inde bahar zamanında döl K›ymet K›ymet K›ymet Tekek (Teğek) döken sürüden bir koyun alınır 4704 420 2400 300 Cem’an: 250000 Resm 15 128 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 129

Karye-i Dodanlu nam-ı diğer Aryök tabii Nahiye-i Gökdere Şeyh Hasan Mustafa bin Budak Şahgeldi Yar Ahmed bin Muhammed Birader-i o Birader-i o bin Mansur Ali Biberiz Çiftlik-i İbrahim Şah Kulî bin Piri bin Maksud bin Halid bin Şah Veli bin Murad Han Ali bin Şahverdi Maksud bin bin Şah Veli Celal Nureddin Hamza Yusuf Birader-i o Yar Ahmed Birader-i o Yar Ahmed Şah Kulî Çift Çift Nim Çift Merd-i Tımar Garip bin Piri bin Şah Ali bin Şah Hüseyin Suvar bin Öşür verir İsfendiyar Ağacan Müsafir bin Halid Şah Kulî [Vrk 26-b] Şah Kubad bin İsfendiyar Maksud bin Pir Veli bin Allahverdi bin Nureddin bin Çelebi Yusuf Gaybi el-Mahsul mine’l-hums Bennak Yusuf Çift Çift Çift Çift Gendüm maa Erzen Öşür-i Öşür-i Cevz Cevv Keyl Penbe Meblağ Süvar bin Can Ahmed Mansur bin Ali Can bin Yar Ali bin Keyl 140 men 100 Ölmez bin Pir Ahmed Yusuf Yar Ahmed 544 K›ymet 3 Nim Mir Hasan Çift Nim Çift [Vrk. 26-a] K›ymet 2400 K›ymet Çift 7616 36 Tetimme-i Karye-i Dodanlu Kom Öşür-i Resm-i Altı ay yürür Aded Çayır-ı Kalancik Besatin Asiyab 5 Meblağ Meblağ Bab Şah Hüseyin Ağacan bin Kasım bin Şahsuvar bin Hamza bin Resm 200 20 2 (bin) Ağacan Şeyh Ali Muhammed Nureddin Suvar 300 Resm Bennak Çift Bennak Bennak Çift 60 Resm-i Niyabet Çift Bennak Tabuyı Ve Resm-i Aded Aded Gazi bin Muhammed Yusuf bin Ahmed bin Halid bin Zemin Arusiye 17 14 Şems bin Hüseyin Yekul Ali Ve Deştbani 150 Resm Resm Çift Müsafir Bennak Bennak Nim 100 952 252 Nim Mücerred Resm-i Mezra’a-i Ğellan ve Mezra’a-i Çoluk ve Pir Hasan bin Biberiz bin Çelebi bin Devletyar bin Pir Veli bin Aded Kevare Mezra’a-i Kebir ve nısf Mezra’a-i Meks ve Şah Veli Hamza Ali Çelebi Mir Hasan 25 Meblağ Mezra’a-i Merg mezkur karyenin ziraatı Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak Resm 30 yeridir ve Mezra’a-i Kalancuk-i müşâ‘ıdır 150 raiyetlu riayetinin öşrüne mütasarrıfdır. Derviş bin Muhammed Şah Kubad Şah Veled Şah Kulî bin Hüseyin Ali bin bin Hüseyin Yekun : 12366 Bennak Bin Seydi Maksud Maksud Çift Nim Bennak Bennak Karye-i Pueğ-ı Mir Hasan maa Mezra’a-i Kur Hacı tabii Pueğ Mücerredan-ı Karye-i mezkure Yar Ali bin Nasır Remo bin İnebeg bin Hasan Ali bin Seydi Birader-i o Cemo Hacı Seydi Bayram bin Muhammed Cano Nazar Han Çift Çift Nim Çift Çift Halid bin Piri Birader-i o Birader-i o Birader-i o Kubad bin Şeyho bin Hıdır bin Veled bin Şeyho bin Nazar bin Devletşah bin Seydi bin Mir Ahmed Ahmed Hüseyin Hüseyin Cemo Pir Ali Davud Maksud Halid Mir Hasan Birader-i o Birader-i o Nim Nim Çift Nim Nim [Vrk. 27-a] 130 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 131

Tetimme-i Karye-i Pueğ-ı Mir Hasan Resm-i Öşür-i Niyabet Resm-i Besatin Cevz Resm-i Urus Tapuyı Zemin Meblağ Meblağ Meblağ Ve Deştbani Murad bin Şeyh Emir bin Zeynel bin Cuma bin Kulî bin 50 100 200 140 Gazi Hoca Ali Çelebi Muhammed Tur Ali Altı ay yürür Çift Bennak fi 18 Mücerred fi 6 Nim Bennak Bennak Bennak Bennak Asiyab fi 56 Aded Aded Bab Aded 19 18 Leşger bin Gayni bin Candar bin Huweşi bin Haydar bin 1 10/2 Resm Resm Yar Ali Huweşo Şemmo Şeyho Huweşi Resm Resm 342 108 Bennak Bennak Bennak Nim Bennak 30 588 Yekun: 6068______Mir Hasan bin Ali Kulî Behlül bin Pir Şah Kuli bin Pir Ali Veled-i o Cemo Veli bin Seydi Çift Bennak Bennak Bennak Bennak Karye-i Söğütlü nam-ı diğer Veyalirek (Valerek) tabii Çevlik Süvar bin Ferid bin Canu bin Şeyh Budak bin Cemo Hoca Ali Seydi Muhammed Hüseyin İsfendiyar bin Pir Ali bin Yar Ali bin Şah Kulî bin Murad bin Nim Bennak Bennak bin Nur Ali Nim Pir Hasan İsfendiyar Şah Veli Behlül Kasım Bennak Çift Bennak Çift Bennak Çift Mir Hasan bin Kasım bin Nur Ali bin Kasım bin Cemo Ahmed Ahmed Cemo Bennak Bennak Bennak Banak Mücerredan-ı karye-i mezkure

Pir Kulî bin Pir Hüseyin Murad bin Haydar Şah Veled Mücerredan-ı Karye-i Mezkure İsfendiyar Birader-i o Birader-i o Birader-i o bin Yarani

Mustafa bin Muhammed Ali Murad bin Şah Kubad İlyas Sıdkı Tur Ali bin Ali bin Leşkeri Remo bin Nasır Şemo bin Birader- Birader-i o Şah Veli Tur Ali Birader-i o [Vrk 28-a] İnebeg i o Kuve Murad bin Allahverdi bin İzzedin bin Kanber Birader-i o Kubad Hıdır Veled bin Huweşi Tetimme-i Karye-i Söğütlü (Valerek) el mahsul Maksud bin Halid bin Seydi bin Yusuf Allahverdi Mir Hasan Hoca Ali Cano Birader-i o bin Gendüm Cevv Erzen Öşür-i Nur Ali Ahmed bin Resul bin Şah Hüseyin Keyl Keyl Keyl Çayır-ı Ra’aya Ahmed Mustafa bin [Vrk. 27-b] 131/2 50 134 50 Tur Ali K›ymet K›ymet K›ymet 1841 700 1340 el-Mahsul mine’l-hums Resm-i Kom Resm-i Niyabet Besatin Aded Tapuyı Zemin Ve Resm-i Arusiye 10 4 Ve Deştbani 100 Gendüm maa Cevv Erzen Kom Resm-i Resm 50 Keyl Keyl Aded Kevare 240 200 112 4 Meblağ Öşür-i Çift Bennak Mücerred K›ymet K›ymet Resm 350 Cevz Aded Aded Aded 2800 1120 240 80 3 2 9 Resm Resm Resm 168 36 54 Yekun : 4669 132 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 133

Mezra’a-i Az – ve Kîce Vare (Wâre Kêj) tabi’-i Pueğ: Tetimme-i Karye-i Tarpaçur [Vrk.29-a] Mezra’a-i mezbureye mütesarrıf olan Sıpahi ziraat eder. el-Mahsul mine’l-hums Muhammed bin Suvar bin Şemo bin Haydar Muhammed bin Mudo Mudo Seydi Birader- Abdal i o Gendüm Cevv Kom Öşür-i Keyl Keyl Aded Cevz Ali bin Halid bin Halid bin 30 20 4 100 Abdal Tur Ali İsfendiyar K›ymet K›ymet Resm 420 280 240 el-Mahsul mine’l-hums Resm-i Yaylak 50 Yekun: 1090______[Vrk.28-b] Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl fi 60 Karye-i Tarpaçur tabii Zikdelü 211 30 190 Aded K›ymet K›ymet K›ymet 6 2961 420 1900 Resm Çiftlik-i yar Ali İsmail bin Celaleddin Hüseyin bin Yakub bin 360 Merd-i Tımar Şemmo bin Budak Şems Cemal Resm Resm-i Resm-i Niyabet Öşr verir Nim Bennak Nim Çift Besatin Kevare Tapuyı Zemin Ve resm-i 30 35 Ve Deştbani Arusiye Mustafa bin Remo bin Şemseddin Mir Ahmed Şınasi bin 70 200 Yakub Bubo bin Budak Birader-i o Şems Öşür-i Asiyab Çift Bennak Bennak Bennak Nim Bennak Bennak Cevz Bab Aded Aded 100 1 9 14 Ahmed bin Şeyh Ali bin Bestam bin Muhammed Pir Ali bin Resm Resm Resm Şeyho Hıdır Gaybi bin Gaybi Hıdır 30 504 252 Bennak Nim Nim Bennak Nim Mücerred Mezraa-i 12 Seyid Ahmed mezkur Yekün: Süvar bin Halef bin Suvar bin Kubad bin Hallo bin Resm köyün ekinliğidir. 6934 Hallo Şemo Bayezid Mahî Şemo 72 Nim Nim Bennak (Muhammed) Nim Bennak Karye-i Kötevar tabii Nahiye-i Çevlik Yakub bin Nur Ali bin Seydi bin Esed bin Can Ahmed Ali Yakub Zeyd Seydi bin Abdal Bennak Nim Çift Nim Bennak Çiftlik-i Ahmed bin Muhammed bin Ahmed bin Doğmuş bin Han Kulî Seydi Hüseyin Ta’meş Muhammed Tur Ali bin Şeref bin İsfendiyar Muhammed Muhammed Merd- i Tımar Çift Bennak Çift Bennak Yakub Hallo bin bin Ali Öşür verir. [Vrk. 29-b] Bennak Bennak Şehriman Maksud Bin Mahmud Yetilmiş bin Hasan bin Hudaverdi bin Murad bin Ale Yar bin Bennak Nim Nim Piri Yakub Murid Ahmed Oğul Beg Zengo bin Çift Nim Nim Bennak Nim Mahmud Nim Mücerredan-ı karye-i mezkure Şahveled bin Şah Hüseyin Kara .bin Suvar bin Şah Hüseyin Bahaeddin Birader-i o Yahya Hacı Beg Birader-i o Çift Bennak Bennak Bennak Bennak Şemo bin Elman bin Pir Veli bin Şeham bin Ali bin Şems Budak Hıdır Hıdır Hıdır 134 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 135

Mücerredan-ı Karye-i mezkure Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

Hasan bin Mürid bin Süleyman Hüdaverdi bin Beşaret bin Şükri bin Murid Pir Veli bin Şükrü bin Safer Seydi Piri Birader-i o Ali Yar Bahaeddin Behlül Birader-i o Hamza Hasan Birader-i o [Vrk.30-b] Şahgeldi Melek bin Hasan bin Ali bin Pir Ali bin Enbar Beğ bin Cano bin Cafer bin Kanber bin Birader-i o Ta’meş Muhammed Aliyar Can Ahmed Yar Ahmed Pir Gayib Şeyh Emir Şeyh Emir

el-Mahsul mine’l-hums Kalender Şahgeldi bin Şah Veli bin Nazar bin Mubarek bin bin Yusuf Koca Kasım Yar Ahmed Şeyh Emir Hüseyin Gendüm Cevv Erzen Resm-i Piri bin Zeyno bin Keyl Keyl Keyl Besatin Pir Veli Behlül 100 24 108 20 K›ymet K›ymet K›ymet 1400 336 1080 Öşür-i Öşür-i Resm-i Niyabet el-Mahsul mine’l-humus Çayır-ı Ra’aya Yonca Tabuyı Zemin Ve Resm-i Arusiye 50 80 Ve Deştbani 80 Gendüm Cevv Erzen Kom 30 Keyl Keyl Keyl Aded Çift Bennak Mücerred 256/2 40 152 6 Aded Aded Aded K›ymet K›ymet K›ymet Resm 5/2 7 9 Yekun: 3564 3591 560 1520 360 Resm Resm Resm [Vrk. 30-a] Resm Öşür-i Resm-i Niyabet 308 126 54 Besatin Çayır-ı ra’aya Tapuy-ı Zemin ve Resm-i Arusiye 30 150 ve Deştbani 150 100 Karye-i Cihangeşt tabii Göheriz (Görüz) Çift Bennak Mücerred Aded Aded Aded Çiftlik-i Halid Yusuf bin Can Ahmed Derviş bin Abdal bin 11/2 11 17 Merd-i Tımar Behlül Birader-i o Abdal Şah Veli Resm Resm Resm Yekün______Öşür verir Çift Bennak Çift Bennak 644 198 102 7405 Bestam bin Budak Pir Hasan bin Resul Hüseyin bin Hamza Birader-i o Şah Veli Veled-i o Can Ahmed Karye-i Şinek tabii Gökdere Çift Bennak Çift Bennak Nim Sultan bin İbrahim bin Himmet bin Yar Ahmed Eminuddin Çiftlik-i İzzeddin bin Han Ahmed bin Şah Veli bin Şah Kulu bin Bedr Can Ahmed Selatin bin Veled-i o Şahin bin Çoban İzzeddin Halil Muhammed Nim Nim Bennak Memo Bennak Davud Çift Bennak Çift Bennak Çift Öşür verir. [Vrk. 31-a] Piri bin Piri bin Pir Gayib bin Seydi Ali bin Yusuf bin Yar Ahmed Halil Şah Veli Şeyh Emir Ömer Tetimme-i Karye-i Şinek Bennak Nim Nim Bennak Çift Şems bin Koca Nureddin bin Can Ahmed Gazi bin Muhammed Hüseyin Koca Hüseyin Bin Sulto İnal Ahmed bin Seydi bin Hüseyin bin Nim Nim Bennak Çift Bennak Davud Can Ahmed Maksud Çift Nim Bennak Seydi Ahmed Bayram bin bin Şeyh Ali Şeyh Emir Bennak Çift 136 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 137

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure el-Mahsul mine’l-hums

Pir Hasan bin Çelebi Piri bin Muhammed bin Ahmed bin Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 İzzeddin Birader-i o Halil Birader-i o Derviş Keyl Keyl Keyl Aded 55 20 80 4 Hüseyin bin İbrahim bin K›ymet K›ymet K›ymet Resm Ahmed Maksud 2170 280 800 240 Resm-i Öşür-i Hass-ı Öşür-i Besatin Penbe Çayır Çayır-ı raaya el-Mahsul mine’l-hums 20 150 80 150 [Vrk. 32-a]

Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 Tetimme-i Karye-i Bağvanik (Puêğ) Keyl Keyl Keyl Aded 227 30 123/2 2 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Resm-i Niyabet Öşür-i Çift 3178 420 1235 120 Tapuyı zemin ve resm-i Cevz ve Sîb Aded Resm-i Öşür-i Öşür-i Resm-i Ve deştbani Arusiye 60 6 Besatin Çayır-ı Re’aya Penbe Tapuy-ı Zemin ve 50 120 Resm 15 20 48 Deştbani 336 40 Bennak Mücerred Niyabet Öşür-i Çift Bennak Aded Aded Ve Resm-i Arusiye Cevz Aded Aded 5 5 Yekün______70 40 3/2 3 Resm Resm 4576 Resm Resm 90 30 196 54 Mücerred Mezra’a-i Aded Pervan Karye-i Uyum Ağca tabi Pueğ 7 mezkurun Yekün ______[Vrk. 31-b] Resm ahali-i karyenin 5478 42 mer’asıdır. Çiftlik-i Kul Şah Ramazan Tahir bin Yar Ahmed Ahmed Muhammed bin Ali Ramazan Karye-i Bağvanik tabii Gökdere Merd-i Tımar Birader-i o Birader-i o Bennak Bennak Öşür verir Bennak Bennak Budak bin İlyas bin Hasan bin Süvar bin Pir Ali bin Şems bin Şah Yusuf bin Arabşah bin Şello bin Murad bin Bor Budak Altun Hasan Maksud Çoban Şems Süleyman Hoca Ali Şello Nim Bennak Çift Bennak Çift Çift Bennak Çift Bennak Bennak Piro bin Ali bin Şah Hüseyin Hüseyin Seydi bin Hüseyin Kulî İsfendiyar Şello Pir Hasan bin Elman Süveydilu Hoca Ali Birader-i o bin Muro Bennak Çift Çift Çift Bennak Nim Çift Ali bin Şah Kubad Çift Mücerredan-ı Karye-i mezkure Mücerredan-ı karye-i mezkure Mahmo bin Endo Yar Ali bin Budak Birader-i o Maksud [Vrk. 32-b] Han Ali bin Aziz Cano bin Muso bin Yunus Süleyman Birader-i o Hüseyin Seydi Birader-i o 138 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 139

el-Mahsul mine’l-hums Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

Gendüm Cevv Erzen Kom Ali Şenk bin Gurgik bin Gajok bin Sepanus bin Sevkas bin Keyl Keyl Keyl Aded Sepanus Sadka Ali Sil Avanis Gencik 144 14 180 1 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Buğduser Grebid bin Dunik bin Minas bin Ergil bin 2016 196 1800 60 Birader-i o Emirhayr Yakub Danikik Kara Resm-i Resm-i Resm-i Niyabet Besatin Kevare Tabuyı zemin Ve resm-i Arusiye Ergil bin Sihak bin Esderik bin Avik Grekos bin 30 30 Ve deştbani 90 Emir Beg Koçek Mihter Birader-i o Kara Murad 30 Kazerik bin Öşür-i Öşür-i Çift Bennak Mihter Cevz Çayır-ı ra’aya Aded Aded 80 100 4 6 Resm Resm el-Mahsul mine’l-hums 124 108

Mücerred Gendüm maa Cevv Erzen Altı ay yürür Resm-i 3 Yekün______Keyl Keyl Asiyab Besatin Resm 4782 640 240 Bab 30 18 K›ymet K›ymet 1 8960 2400 Resm Karye-i Madrak-ı Sufla tabii Çevlik 30 Resm-i tapuyı zemin Öşür-i Öşr- ü Niyabet ve deştbani Çayırı ra’aya Penbe Ve resm-i Arusiye İhtiyar bin Hızır Şah Donabid Kürd Beg bin Avanis bin 100 50 100 220 [Vrk. 33-b] Vartan Birader-i o Birader-i o Sepanus Grebid Bağat-ı Kom İspenç-i İspenç-i Beher 100 Fî 6 1 Gebran mücerredan Gurgik bin Haçik Gencik bin Serkis bin Emirhayr bin Tekek (Teğek) Resm Hane 16 Avanis Birader-i o Serkis Gencik Serkis 1000 60 23 Resm Resm 1113 Gurgik bin Gurgik bin Halife bin Emir Bey bin Mirican Dinkik 60 Mezra’a-i Sarvan ve Kal’acik ve Karmaz maa: Orduyı Bazari: mezkur Şirşeh Denkik Kara Ubeyd [Vrk. 33-a] mezra’a ehl-i karyenin ekinliğidir. Yekün ………………….13123

Tetimme-i Karye-i Madrak-ı Sufla Karye-i Mezra‘a tabi-i Şeftalu

Murad bin Murad bin Emirhayr bin Gurgik bin Estepik bin Karo bin Habib bin Hamza bin Şems Muhammed Dinkik Heyder Kara Murad Gragos Grapis Muhammed Muhammed Necm Birader-i o bin Ömeran Çift Nim Nim Nim Çift Mircan bin Eşref bin Suhamon bin Allo bin Muhammed bin Devletyar Kuli bin Harabid Sefer Kara-.bid Muhammed Şems Birader-i o Abdal Bennak Çift Bennak Nim 140 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 141

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure İbrahim bin Şahgeldi bin Beşaret bin Bahaeddin bin Ömer bin Şah Veli İbrahim Muhammed Pir Hasan Bahaeddin Nim Bennak Nim Bennak Çift Cano bin İsfendiyar Seydi bin Şems bin Hüseyin bin Muhammed Birader-i o Necm Şems Muhammed Hallo bin Kasım bin Tur Ali bin Devletyar bin Ali bin Cemo Şah Hasan Ali Muhassal-ulum Nur Ali Yar Ahmed bin Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak Necm [Vrk. 34-b] Şemo bin Musa bin Yakub bin Yar Ali bin Molla Şeyho Şah Hüseyin Halil Ali Kuli el-Mahsul mine’l-hums Nim Bennak Bennak Bennak Bennak

Gendüm maa Cevv Erzen Kom Resm-i Mücerredan-ı Karye-i mezkure Keyl Keyl Aded Tapuyı zemin ve 80 145 1 deştbani K›ymet K›ymet Resm 30 Ali bin Yakub bin Can Ahmed Yar Ahmed Şemseddin 1120 1450 60 [Vrk. 34-a] Hacı İsfendiyar bin Yubo Birader-i o Birader-i o (İbrahim) Tetimme-i Karye-i Mezra’a Mir Zeyneddin Elvend bin Hallo bin Bestam bin Muhammed Birader-i o İlyas Cemo Ali bin Ali

Niyabet Öşür-i Resm-i Resm-i Bayram Üveys bin Elvend bin Şah Veli bin Şeyho bin Ve Resm-i Arusiye Cevz besatin Kevare Birader-i o Ali Abdürrezak İbrahim İbrahim 100 20 30 30 Dosti bin Çelebi bin Yusuf Yusuf bin Muhammed İbrahim Muhammed Birader-i o Bahaeddin bin Hallo Çift Bennak Mücerred Aded Aded Aded Mahmud Elvend Muhammed Seyyid Abdal bin 4/2 3 6 Yekün Birader-i o Birader-i o Ali bin Ahmed bin Tur Ali Resm Resm Resm 3182 Kasım Kasım 252 54 36 Şeham Gurçi? bin Cihan Beg Şahab bin Şahveled bin Birader-i o Nur Ali bin Ali Bilal Karye-i Şîn tabii Zikdelü Şah Hüseyin Şahsuvar Mir Can bin Yunus bin Çiftlik-i Hacı bin Behlül bin İsfendiyar bin Yusuf bin Birader-i o Bilal Muhammed [Vrk. 35-a] Molla Nur Ali Veli Şeyh Bubo İsfendiyar Öşür verir Nim Nim Nim Bennak Tetimme-i Karye-i Şîn Bilal Bubo bin Ali bin İlyas bin Cemo el-Mahsul mine’l-hums Kethüda Şah Hüseyin Musa Davud Birader-i o Çift Nim Çift Çift Bennak Gendüm Cevv Erzen Kom Fi 60 Keyl Keyl Keyl Aded Şah Kubad Şemo bin Abdürrezak Seyyid Ali bin Pir Ali bin 168 50 100 10 bin Ali Ali bin İbrahim Ali K›ymet K›ymet K›ymet Resm 600 Nim Bennak Şah Veli Nim Nim 2352 700 1000 Çift Altı ay yürür Resm-i Niyabet Öşür-i cevz Allahverdi Ömer bin Halil bin Yusuf bin Han Ahmed Resm-i Asiyab Tabuyı zemin Ve Resm-i 100 bin Pir Ali Davud Pir Ali Alîdin bin Bab Ve deştbani Arusiye Bennak Bennak Nim Nim Şah Veli 3 80 200 Bennak Resm 90 142 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 143

Öşür-i Sîb Resmi Çift Bennak Karye-i Parçağ tabii Zikdere (Zikte) 10 Besatin Aded Aded 20 11 17 Nazar bin Hannak bin Bilal bin Ali bin Şahveled bin Resm Resm Osman Hüseyin Zekeriya Zekeriya Hasan 616 306 Mücerred Nim Nim Nim Nim Nim [Vrk..36-a] Aded 33 Yekün Tetimme-i Karyei- Parçağ Resm 6272 198 Hacı bin Muhammed Ali Kasım bin Karaman Hano bin Davud bin Hacı Hacı bin Muhammed Karye-i Fakra (Fahran) tabii Çevlik Nim Bennak Bennak İskender Bennak Bennak Seyyid Ali bin Nur Ali Muş Ali bin Hasan Ali Pir Şemo bin Maksud bin Çelebi Veli bin Devletşah Birader-i o Maksud bin Muhammed Muso Hasan Veled-i o Musa Çift Nim Nim Mübarek bin Nur Ali Bennak Çift Bennak Çift Çift Nim Muhammed bin Şellu bin Şahveled bin Hasîk bin Kasım bin Pir Veli Çelebi Seyyid Ali Ahmed Ömer Çift Bennak Nim Bennak Bennak Mücerredan-ı Karye-i Mezkure [Vrk. 35-b] Murad bin Budak bin Şemseddin bin Kanber bin Haydar bin Necm bin Seydo bin Devletyar bin Hasan Muhammed Budak Hüseyin Bilal Ali Hacı Hacı Bennak Çift Bennak İzzeddin bin Nur Ali (bin) Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Musa Maksud

Pir Hüseyin bin İlyas Kuli bin Seydi bin Kenu-fereş bin Nur Ali Birader-i o Ahmed Budak Davud el-Mahsul mine’l-hums el-Mahsul mine’l-hums Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 Keyl Keyl Keyl Aded Gendüm Cevv Erzen Kom 70 15 145 5 Keyl Keyl Keyl Aded K›ymet K›ymet K›ymet Resm 300 320 10 80 5 980 210 1450 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Resm-i Resm-i Niyabet Öşür-i 4480 140 800 300 Besatin Tapuyı zemin ve ve resm-i Arusiye cevz ve sîb Öşür-i Resm-i Niyabet Çift 20 deştbani 120 110 Çayır-ı ra’aya Tapuyı zemin Ve resm-i Arusiye Aded 30 30 Ve deştbani 100 6 30 Resm Öşür-i Çift Bennak Mücerred 336 penbe aded aded Aded Bennak Mücerred 20 5 6 7 Aded Aded Resm Resm Resm 5 5 Yekün 280 108 42 Resm Resm 6336 Yekün 3670 [Vrk..36-b] 90 30 144 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 145

Karye-i (Haçan) tabii Zikdelü el-Mahsul mine’l-hums

Bekir Ali bin Halid bin Nazar bin Veli bin Bilal bin Gendüm Cevv Erzen Kom Şah Kulî Halil Halil Koç Seydi Keyl Keyl Keyl Aded Çift Nim Nim Nim Nim 168 50 100 7 K›ymet K›ymet K›ymet Resm 2352 700 1000 420 Yunus Kasım bin Hıdır bin Ali bin Bayezid bin Altı ay yürür Resm Niyabet Öşür-i Veled-i o Seydi Osman Hıdır Şemo Asiyab Tapuyı zemin Ve Resm-i Arusiye Cevz ve sîb Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak Bab Ve deştbani 400 100 1 70 Resm Mudo bin İbrahim bin Ali bin Gayni bin Süvar bin 30 Zeyno Ali Garsi Mami Veli Resm-i Resm-i Çift Bennak Nim Bennak Bennak Bennak Bennak Kevare Besatin Aded Aded 20 30 8 17 Resm Resm Pir Ali bin Pir Veli bin Alişeh bin Ahmed (bin) Şemo bin 448 306 Şehab Şah Kuli Yakub Can Zeyno Mücerred Nim Bennak Nim Nim Nim Aded Yekün______8 5924 Resm Budak İbrahim bin Süvar bin Kasım bin Piri bin 48 Veled-i o Pir Ahmed Müsafir Şahveled Kasım Bennak Nim Nim Bennak Nim Karye-i Cansur-u Sufla tabii Zikdelü

Alu bin Piro bin Veli bin Davud bin İsfendiyar bin Ali bin Çiftlik- i Şahin Abdal bin Kulî bin Hoca Ali bin Hano Alu Davud Zeyno Cemo İsmail merd-i Tımar Davud Şemo Süvar Bennak Bennak Nim Nim Bennak Nim öşür verir Çift Nim Nim [Vrk. 37-b]

Derman bin Maksud bin Süvar bin Gayni bin Hüseyin Veli Davud Ömer Bennak Bennak Bennak Çift

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Mücerredan-ı Karye-i Mezkure [Vrk..37-a] Tetimme-i Karye-i Haçan Şahveled bin Derman bin Süvar Şahab Has-bin Yunus bin Hoca Ali bin Muhammed Muhammed Has Nazar Pir Ali bin bin el-Mahsul mine’l-hums Şah Kulî Can Halef bin Hoca Ali bin Belo bin Gendüm Cevv Erzen Kom Şemo Pir Ahmed Şahveled Keyl Keyl Keyl Aded 110 25 142 3 K›ymet K›ymet K›ymet Resm 1540 350 1420 180 146 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 147

Resm-i Resm-i Niyabet Öşür-i Öşür-i Öşür-i Çift Bennak Besatin Tapuyı zemin Ve resm-i Cevz ve sîb (sîv) Çayır-ı ra’aya Cevz ve sîb (sîv) Aded Aded 40 ve deştbani Arusiye 100 10 70 4/2 7 30 116 Resm Resm Çift Bennak Mücerred 252 126 Aded Aded Aded Yekün______Mücerred 3/2 1 2 4002 Aded Resm Resm Resm 4 196 18 12 Resm Yekün______24 3066 [Vrk.. 38-b] Karye-i Gülşin-i Ulya tabii Zikdelü Karye-i Gülşin-i Sufla tabii Zikdelü: İsfendiyar Muhammed Seydi bin Hasan bin Süvar bin mezkur karye haricden dahi ziraat olunur bin Birader-i o Hasan Nasır Nasır Kasım Çift Bennak Bennak Nim [Vrk..38-a] Çiftlik-i Ahmed bin Hasan bin Muhammed bin Çift Bayezid Öşür verir Yusuf Tur Ali Bennak Bennak Tetimme-i Karye-i Gülşin-i ulya el-Mahsul mine’l-hums Yakub bin Bahaeddin (bin) Budak bin Celaleddin Murad bin Mahmud Şahab Davud bin Ali Celaleddin Gendüm Cevv Erzen Kom Bennak Bennak Nim Nim Bennak Keyl Keyl Keyl Aded 48 19 30 1 Hüseyin bin Can Ahmed bin Şahveli bin K›ymet K›ymet K›ymet Resm Maksud Maksud Bahaeddin 672 266 300 60 Bennak Çift Bennak Öşür-i Niyabet Bennak Cevz ve sîb ve resm-i Arusiye Aded 30 30 2 Yekün_____ Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Resm 36 1394

Karye-i Ermutak-ı Ulya tabii Göheriz Karo bin Nazar bin Behlül (bin) Yusuf Süvar Süvar Celaleddin Birader-i o Çiflik-i Şemo Hüseyin Hasan Haco bin el-Mahsul mine’l-hums Şeyhi bin Birader-i o Birader-i o Birader-i o Kalender Himmet Öşür Bennak Bennak Bennak Çift verir Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded Kuli bin Şahveli bin Hızır bin Hasan Ali Hoca Ali bin 96 20 60 3 Haco Kuli Seyfo bin Devletşah K›ymet K›ymet K›ymet Resm Bennak Bennak Çift Haco Çift 1344 280 600 180 Çift Resm-i Resm-i Niyabet Resm-i Hobyar bin Gazi bin Sıdkı bin Veli bin Piri bin Kevare Tapuyı zemin ve Ve Resm-i Arusiye Besatin Yusuf Pir Ömer Gazi Hacı Musa Musa 30 Deştbani 100 10 Bennak Çift Bennak Çift Nim [Vrk..39-a] 40 148 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 149

Tetimme-i Ermutak-ı Ulya Karye-i Çan tabii Sivkâri (Sêkârun)

Şemo bin İbrahim bin Eminuddin Murad bin Davud bin Şeyh Meyal Piri bin Şeyhi bin Nur Ali bin Hasan bin Musa Maksud Birader-i o Maksud Muhammed bin Cafer Ömer Piri Hüseyin Nur Ali Bennak Bennak Bennak Nim Çift Çift Çift Bennak Çift Bennak

Behlül bin Yakub İlyas bin Çiftlik-i Şahveli bin Budak bin Kara bin Çoban bin Şehreman İlyas bin Karo bin Cemo Birader-i o Hındo ? Bayram merdüm-i Şemo Yahya Beg İvad Birader-i o Yakub Yaramış Çift Bennak Bennak Sultan Ahmed Bey Çift Çift Bennak Bennak Nim Çift öşür verir Seydi bin Yaramış bin Yakub bin Hasan bin Şeyh Emir bin Bilal Budak Muro Muro Arabşah Hasan Birader- Bennak Bennak Bennak Çift Bennak i o Bennak Yakub bin Sevilmiş bin Ferid bin Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Ali Hasan Arabşah Bennak Çift Bennak Alişah bin Şahkubad Zeyneddin Kulihan bin Hoca Ali bin Pimet Birader-i o Birader-i o Seyfo Haco Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

İlyas bin Yar Ahmed Remo bin Kubad bin Şah Hüseyin Keki bin Budak bin Mahmud bin Pir Muhammed bin Birader-i o bin Gazi Musa Cemo bin Piri İvad Muro Muro Ahmed[Vrk..40-a]

Tetimme-i Karye-i Çan el-Mahsul-ı mine’l-hums Muş Ali bin hoşgeldi bin Rüstem Hasan Hasan Birader-i o Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded el-Mahsul-ı mine’l-hums 216 30 211/2 1 K›ymet K›ymet K›ymet Resm 3024 420 2115 60 Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded Resm-i An-nısf Resm-i tabuyı Niyabet 215/2 20 180 5 besatin Çayır-ı Boyek zemin ve resm-i Arusiye K›ymet K›ymet K›ymet Resm 50 75 Ve deştbani 200 [Vrk.39-b] 3017 280 1800 300 100 Resm-i Niyabet Öşür-i Öşür-i Tabuy-ı Zemin ve Ve resm-i Arusiye Çayır ve ra’aya Cevz Deştbani 200 150 30 Öşür-i Çift Bennak Mücerred 100 Cevz Aded Aded Aded 50 10 13 10 Hassa Çift Bennak Mücerred Resm Resm Resm Çayır Aded Aded Aded 560 234 60 1 7/2 10 8 Hasıl Resm Resm Resm Yekün 6948 150 420 180 48 Yekün 6675 150 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 151

Karye-i Ermutak-ı Pir Ahmed tabii Göheriz (Görüz) Karye-i Kamışlu Tabi’i Göheriz (Göriz) [Vrk. 41-a]

Seyyid Ahmed İsfendiyar Ali bin İsfendiyar Süvar bin Pir Ali bin Şeyh Can Ahmet Mubarek bin Beşaret bin bin Pir Ahmed bin Pir Ahmed bin Halil Halil Devletşah Muhammed bin Suvar Şemo Sultan Çift Pir Ali Bennak Nim Nim Çift bin Halil Nim Çift Çift Çift Nim Murad bin Cano bin Can Ali bin Şeyh Emir Yar Ali bin Mecnun bin Hüseyin bin Şems bin Pir Şeyh Emir Şemseddin Halil Hamza Seydi Birader-i o Muro Koçi Maksud Ahmed bin Piro bin Piro Nim Çift Nim Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak Çift Bennak

Çelebi Ğazi Birader-i o Birader-i o [Vrk. 40-b] Bennak Bennak

Şah Veled Cemo bin Memo bin Tarhan bin Muhammed Müceredan-i Karye-i Mezkure Birader-i o Halil Muhammed Kara bin Devletşah Bennak Nim Nim Çift Bennak Köçe bin Seyyid Ali bin Ali Şeyho bin. Pir Hüseyin Kalender Şemsettin b. Hobiyar bin Suvar Piro Birader-i o İsfendiyar bin Bıro bin Ali Piro Ahmet Halil Bennak Çift Nim Nim Nim El mahsul minel Hums Şah Hüseyin Pir Veli bin Muhammed bin Piro Piro Ali bin Piro Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 Çift Çift Bennak Keyl Keyl Keyl Aded 92/2 15 30 4 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 1295 210 300 240

Asyab Resm-ı tapuy-ı Niyabet ve Resm-i Resm-i Şeyhi bin Seyyid Suvar bin Şah Kubad Haydar bin Şah Mir bin Bab Zemin arusiye Besatin Ahmet Muro Birader-i o İsfendiyar Cabo 1 ve deştbani 200 20 Resm 50 el-Mahsul minel Hums 30

Gendüm Cevv Erzen Kom [Vrk.41-b] Keyl Keyl Keyl Aded 145 20 150 2 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Öşür-i Penbe Öşür-i sîb Çift Bennak 2030 280 1500 120 Men 10 Aded Aded Resm-ı Öşür-i Resm-i Niyabet ve 5 5 6 Besatin Çayir-i Reaya Tapuy-ı zemin ve Resm-i Arusiye K›ymet Resm Resm 30 130 deştbani 220 60 280 108 50 Mücerred [Vrk. 41 a ] Öşr-ı cevz Çift aded-11/2 Beennak Mücerred Aded Yekun 70 Resm Aded Aded 3 2821 644 7 5 Resm Resm Resm 18 126 30 Yekun: 5230 152 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 153

Karye-i Nazik-i Bala Tabi’i Çevlik Karye-i Söğütlü Namı- Diğer Karonik Tabi’i Gökdere

İskender b. Mendo Birader- Ahmet bin Şello bin Yar Ali bin Şeyh Emir b. Pir Veli Hüseyin Ali b. Pir Veli Kasım b. Muhammed Yusuf i o Muhammed Şeyho Yusuf çift Bennak Bennak Çift. Bennak Ali Nim Çift Nim El-Mahsul mine’l-Hums Abdal b. Dede bin Nur Devlet Yar Şah Budak Elvend bin Subhan Ali bin Şeyh Ali bin Yar Ahmet Yar Ahmed Çift Çift Nim Nim Bennak Gendum Erzen Kom Resm-i Haco bin Yar Sultan Ahmet Ali han bin Haco bin Han Ahmed Keyl Keyl Aded Besatin Ali bin Şeyh Ali Yar Ali Hasan bin Zazi 11 50 2 10 Bennak Çift Bennak Çift Bennak K›ymet K›ymet Resm 154 5000 120 Pir Veli bin Kılınç b. Suvar Seydi Bennak [Vrk. 42-b] Çift Öşür-i penbe Resm-i tapuyi Niyabet ve Resm-i Çift Müceredan-ı Karye-i Mezkure 48 Zemin ve Deştbani Arusiye Aded 30 50 1 Resm İsmail bin Yusuf Şeyh Davud bin Piro bin Yar Murad bin 56 İskender Birader-i o Şemo Ahmed İskender Bennak Yekun Aded 1004 [Vrk. 42-a] 2 Tetimme-i Karye-i Nazik-i Bala Resm 36 Şah Verdi bin Rüstem bin Hasan bin Pir Maksud bin Koreş bin Halid Muro Veli Mahmud Subhan Karye-i Nazik-i Zir Tabi’i Çevlik

el-Mahsul minel Hums Pir Veli bin Eyyüb bin Kulu bin Zeyno bin Halid bin Seydi Mustafa Kasım Şemo Yusuf Gendum Cevv Erzen Kom Çift Çift Nim Çift Çift Keyl Keyl Keyl Aded 139/2 36 200 2 Davud bin Haydar bin Memo bin Mahmud b. Hoca Ali bin K›ymet K›ymet K›ymet Resm Mustafa Davud Zeyno Şahveli Abdal 1953 504 2000 120 Bennak Bennak Bennak çift Bennak Öşür-i penbe Resm-i besatin Resm-i tapuyi Zemin Niyabet ve 240 150 ve Deştbani Resm-i Arusiye Cano bin Şemo bin Maksud bin Yusuf bin Veled bin 100 200 Cemal İbrahim Veli Mahmo Şahveli Öşür-i Çayir-i Öşür-i Çift Bennak Çift Nim Çift Nim Nim Ra’aya Beye (Ayva) Aded Aded 40 21 9 6 Jajî bin Mura Resm Resm Nim 504 108 Mücerred Yekun Müceredan-ı karyei mezkure Aded 6000 10 Resm Veled Alo Veli Şelo Şemo 60 bin Halid bin Zeyno bin Suvar bin Ali bin Mahmud 154 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 155

[Vrk. 43-a] Muhammed Yakub Pir Ğaib bin Şahverdi bin Haydar bin Piri Tetimme-i Karye-i Nazik-i Zir Ali Veled-i o İgnelu Şahab Pir Ğaib Nim Bennak Çift Çift Bennak

Muhammed bin Hüseyin b. Veli Muhammed b. Nazar Birader-i o Cano Yusuf Salâtîn bin Yakup bin Elvend bin Pir Seyyid bin Yar Ahmed Perdeli Seyyid Ahmed Kasım Devletşah bin Bilal El-mahsul mine’l-Hums Nim Bennak Bennak Çift Nim

Gendüm Cevv Erzen Kom Bilal bin Yar Budak bin İyas bin Elman Keyl Keyl Keyl Aded Ahmed Halil Kasım bin Kasım 114 36 100 2 Bennak Bennak Bennak Bennak K›ymet K›ymet K›ymet Resm 1596 504 1000 120 Müceredan-i Karye-i Mezkure Öşür-i Resm-i Besatin Öşür-i Öşür-i penbe 150 Çayir-i reaya Beye Halid bin Rınd Ali bin Şahgeldi bin Murad bin Memo bin 240 30 20 Seyyid Ahmed Can Ahmed Pir Ğaib Yakub Seyyid Ahmed

Resm-i Niyabet ve Resm-i Çift Bennak Suvar bin Can tapuy-i zemin ve Arusiye Aded Aded Ahmed deştbani 200 9/2 4 100 Resm Resm El-Mahsul mine’l-Hums 532 72 Mücerred Yekun Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 Aded 4618 Keyl Keyl Keyl Aded 9 170 30 135 7 Resm K›ymet K›ymet K›ymet Resm 54 2380 4020 1350 420

Karye-i Çanimerg Tabi’ Çolik- Zeamet [Vrk. 44-a] Tetimme-i Karye-i Çanimerg Kasım bin Pazuk bin Yakup bin Ferruhzade Hasbeg bin Hamid Kasım Hubo bin Zeyno Birader-i o Çift Bennak Çift Çift Bennak Öşür-i Resm-i Resm-i penbe besatin tapuy-i zemin ve deştbani Budak b. Piri Bayezid b. Maksud b. Derviş ali İsfendiyar bin 180 30 100 Bennak Ömer Amik Birader-i o Ömeri Çift Çift Bennak Çift Niyabet ve Resm-i Çift Bennak [Vrk.43-b] Arusiye Aded 13/2 Aded 260 Resm 13 Veled bin Şah Kürd Ali Seyyid Nizam bin Zeyneddin bin 756 Resm Hüseyin bin Hubo Ahmed Han Ahmed Derman 234 Bennak Nim bin Şeyh Nim Çift Mücerred Mezra’ayı Hırtala Yekun Ahmed Aded 6 mezkur köyün 6166 Çift Resm ekinliğidir. 36 156 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 157

Mezra’ayı Az ma’a mezra’ayı Sezyerîn der kurb-ü karye-i Fakra [Vrk.45-a] Tetimme-i Cansur-i Ulya

Çifttik-i derviş bin Çiftlik-i Nurali bin Grebîd bin Tanil bin Gregos bin Halife bin Gorgik Davud Maksud Andrik Andrik Safer Hernid Birader-i o öşür verir. öşür verir Seponus b. Andrik b. Gregos b. Yuvadid Serkis b. el-Mahsul mine’l-Hums Haçiklu Sepanus Kertik Birader-i o Derderik

Gendüm Erzen Kom-ı Kom-ı Arakil bin Bedros bin Gregos bin Şehamir Eserdik bin Keyl Keyl Derviş Nurali Tanik Şehreman Maksud Birader-i o Şehreman 20 20 1 1 K›ymet K›ymet Resm Resm 60 280 200 60 Mihter bin Gregos Serkis bin Begos bin Ekop bin Veled-i o Birader-i o Perud Sergis Perud [Vrk. 44-b] Mardros bin Arapşah b. Herebid b. Yakup bin Murad bin Goherik Herebid Arapşah Şirek Huseynik [Bervchi] bedel Der tasarruf-i Derviş ve Yekun Kom Nurali 660 Aded Avanus b. Sergis b. Grebit b. Perok bin Haçik 1 Murad Murad Perok Hirebid Birader-i o Resm 60 Nermenuk bin Derviş bin Murad bin Gregos bin Şaderif bin İskender Nermenuk Niş Niş Bedros Karye-i Cansur-ı Ulya Tabi’-i Zikdelü Ezd Yunus bin Harebid bin Davîd bin Bedros bin Hüseyin bin Suvar Abdal Yusuf Kuli Veled-i o Haçik Mihter Haçiklu Davud Mahmud Birader-i o Birader-i o Birader-i o Birader-i o Çift Çift Bennak Bennak Bennak Gregos bin Belo bin Veseltik bin Zamik bin Gregos bin Haçiklu Memo Haçik İskender Danikik Gazi b. Haydar bin Ömer bin Mahmud bin Hano bin maksud Ali Suvar Suvar Suvar Bennak Bennak Bennak. Mücerred Mücerred [Vrk.46-a] Yakup bin Suvar Bizar bin Şirok bin Sergis Maksud bin Girebid bin Mücerred Haçik Haçik Veled-i o Mıgırdiç Keşiş

Gebran Müceredan-ı Karye-i Mezkure Toros bin Musis bin Gregosi bin Domik bin Vartik bin Bumik Avanus Musis Bumik Bumik Mıgırdıç bin Murad Haçik bin Merdros bin Bedros bin Musis Birader-i o Murad Murad Murad Gorgik bin Murad bin Gorgik bin Petros Andrik bin Harabit Bedros Avanus Birader-i o Tanil 158 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 159

Aragil bin Muluk bin Haçik bin Murad bin Melko bin Mezra’a-i Penciyan ve Mezra’a-i Dillîn ve Mezra’a-i Tûs ve Mezra’a-i Andrik Avanis Sefer Sepanos Serkis Veyallir ve Mezra’a-i Pueğ: Mezbur köyün ekinliğidir.

Gırtek bin Tanil bin Melekon Şehreman Gregos bin Puvadid Arakil Birader-i o bin Andrik Arapşah Yekun: 10243

Grebit bin Halife bin Vartik bin Sergis bin Home bin Karye-i Ağpik tabi’ Sivkârî Murad Murad Garmenok Şadrif Şarik Muhammed Hasan Ali Pir Ali bin Fahro bin Şah Buğdasar bin Andrik bin Halife Birader- Minas bin Gregos bin bin Davud bin Pir Hasan Ali Bayazid Hüseyin bin Haçik Mıgırdıç i o Bedros Murad Çift Muhammed Bennak Nim Fahro Çift Bennak

Markeri bin Ali bin Pir Ali Suvar bin Şeyhi bin Pir Murad bin Avdo Yakub Çift Mahseru Muhammed Şeyhi Birader-i o Bennak Çift Bennak el-Mahsul mine’l-Hums Gazi bin Ali Zeynel bin Kuli bin Hano Beko Gendüm Cevv Erzen Altı ay yürür Bennak Hasan maksud Birader-i o Birader-i o Keyl Keyl Keyl asiyab Çift Nim Bennak Bennak 200 60 150 Bab K›ymet K›ymet K›ymet 2 Keco Seydi bin Şahverdi bin Piri bin Şemo Muhammed 2800 840 1500 Resm Birader-i o Maksud Hasan Çift Ali bin Piro 60 Bennak Bennak Nim Çift [Vrk. [Vrk 46-a] 46-b]

Tetimme-i Karye-i Cansur-i Ulya Şah Veli ibin Şah Kuli bin Şeyh Emir Devletyar Hallo bin Pir Gayib Şemo bin Birader-i o Behlül Resm-i tapuyu Kom-ı Kom-ı Reaya Resm-i Besatin Nim Çift Şah Kuli Bennak Çift Zemin ve Hasanan fi 60 Aded 50 Bennak Deştbani Aded 7 Yar Ahmed Mir Ahmed Şah Veli bin Has Beg bin Mikail 200 3 Resm Birader-i o bin Osman Şah Veli Amizade-i Resm 420 Bennak Davud Bennak Bennak Piri 180 Çift Bennak Niyabet Çift Mucerred Ve Resm-i Aded Bennak Aded Karo bin Hano bin Muhammed Maksud Ali Ali Naib bin Arusiye 2 Aded 3 Osman Osman Birader-i o bin Tenik 400 Resm 6 Resm Çift Çift Bennak Osman Nim 112 Resm 18 Çift 108 İspenc-ı gebran İspenc-i Mukataai Resm-ı Kevare Maksud bin Gazi bin Bestam bin Çiflik-i Piri Hane 60 Mücereddan Boyahane (kovan) Halil Masver Hallo Mansur Resm 26 An yedi 45 Nim Nim Çift Merd-i tımar. 2510 Karvandrik Öşür verir 1000 160 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 161

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

Şahveled bin Cankeşan bin Ferid bin Piro bin Budak bin Maksud bin Behlül bin Yar Ahmed bin Kuli Alişan bin Fahro Ali Şah Kuli Behlül Şahveli Sultan Muhammed Hobyar Birader-i o Süleyman [Vrk..47-b]

Süvar Süleyman bin Memo bin Halid bin Hamo bin Muhammed Ali Gazi bin Can Ahmed bin Mir Ahmed Birader-i o Muro Halil Gazi Süvar bin Ağa Can Halil Süleyman bin Hobyar

Cafer bin Can Ahmed Kasım Kuli Süleyman bin el-Mahsul mine’l-hums Süvar bin Piri Birader-i o Birader-i o Ali Gendüm maa Cevv Erzen Resm-i Resm-i Keyl Keyl Kevare Besatin el-Mahsul mine’l-hums 120 42 200 20 K›ymet K›ymet Gendüm Cevv Erzen Kom 1680 420 Keyl Keyl Keyl Aded Altı ay yürür Öşür-i Resm-i Niyabet 210 30 44 6 Asiyab Çayır-ı ra’aya Tapuyı zemin ve Ve resm-i K›ymet K›ymet K›ymet Resm Bab 350 deştbani Arusiye 2940 420 440 360 [Vrk.47-a] 1 100 100 Resm Tetimme-i Karye-i Ağnik 30 Öşrü Öşür-i Çift Bennak Cevz Penbe Aded Aded Öşür-i Niyabet Resm-i Öşür-i 60 96 7/2 3 Çayır-ı ra’aya Ve resm-i Arusiye Tapuyı zemin ve Cevz Resm Resm 70 400 deştbani 150 420 54 100 Mücerred Mezra’a-i Kardaş Resm-i Çift Bennak Mücerred Aded Pınarı ve beyne Besatin Aded Aded 15 9 ? beyne mezkur 30 17/2 17 Resm Resm karye ahalisinin Resm Resm 90 54 ekinliğidir. 980 306 Yekün 3584 Yekün 6286

Karye-i Derman tabii Gökdere Karye-i Çorelik (Çölêk) tabii Gökdere

Murad bin Pir Ahmed Karaca Halil bin Hobyar bin Sultan bin İsfendiyar bin Maksud Çift Birader-i o Şahveli Muhammed Hızır Muhammed Birader-i o Nim Çift Çift Bennak Bennak el-Mahsul mine’l-hums Süleyman bin Şah Kubad bin Ağa Can bin İskender bin İsfendiyar Şemo Can Ahmed Şemo Pir Kuli bin Gendüm Cevv Erzen Resm-i Niyabet Çift Bennak Çift Nim Muro Keyl Keyl Keyl Tapuy-ı zemin Ve resm-i Arusiye Çift 16 1 4 ve deştbani 30 [Vrk.. 48-a] Ağa Can bin K›ymet K›ymet K›ymet 18 Şahveli 224 14 40 Nim 162 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 163

Tetimme-i Karye-i Derman Karye-i Dere-i Bahaddin tabii Gökdere

Öşür-i Çift Mücerred Çiftlik-i Çiflik-i Maksud bin Seyyid Ali Şeyh Penbe Aded Aded Himmet Budak Devletyar bin Budak bin Hasan 10 1 1 Yekün Merd-i Tımar Mahmud Bennak Muro Birader-i o Resm Resm 398 Öşür verir merd-i Tımar Çift Bennak 56 6 öşür verir Yar Ahmed bin Maksud bin Bazi bin Can Ahmed Kasım bin Karye-i Peribaş tabii Gökdere Muro Hüseyin Seyf bin Bazi Sultan Bennak Nim Çift Bennak Çift

Bali bin Şemo bin Can Ahmed bin Peribaş bin Yar Ahmed bin Mir Hasan bin Şah Kubad bin Muhammed Pir Ömer bin Gazi bin Peribaş Şeyh Hasan Peribaş Ömer Peribaş Ömer Mir Hasan bin Şahveli Sultan ferîd Çift Nim Çift Nim Bennak Çift Çift Çift Nim Çift Habib bin Nazar bin Devletyar bin Suri bin Yar Ali bin Bilal bin Ömer bin Seyyid Ali bin Sultan Şeyh Yusuf Nazar Nazar Pir Ahmed Abdal Peribaş Pîri Çift Nim Bennak Bennak Bennak Çift Çift Nim Şah Kuli bin Seyyid Ahmed Hüseyin bin Pir Ahmed Birader-i o Nasır Bennak Bennak Bennak Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Süvar bin Kaya bin Çelebi bin Mir Ahmed Veled bin Bali Can Ahmed Ömer Birader-i o Can Ahmed Anbar ?Beg Muhammed Ali Şah bin Yar Ahmed Arab bin bin Budak Birader-i o Hüseyin bin Bazi Mir Hasan

el-Mahsul mine’l-hums Çelebi bin Haydar bin Mir Can bin Suri Ahmed bin Muhammed Muhammed Pîr Ömer Birader-i o Yar Ali [Vrk.49-a]

Gendüm maa Cevv Erzen Öşür-i Resm-i Tetimme-i Karye-i Dere-i Bahaeddin Keyl Keyl Penbe Besatin el-Mahsul mine’l-hums 106 116 66 15 K›ymet K›ymet 1484 1160 Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded 200 122 500 3 Resm-i Niyabet Çift Bennak Mücerred K›ymet K›ymet K›ymet Resm Tabuyı zemin ve Ve resm-i Aded Aded 5 2800 1680 5000 180 deştbani Arusiye 5/2 1 Resm Öşür-i Resm-i Niyabet Resm-i 40 120 Resm Resm 20 Penbe Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Besatin 308 18 168 deştbani 250 30 100 Mezra’a-i Çift Bennak Mücerred ……………………………………………………………Yekün 3241 [Vrk..48-b] Orduyı Bazar-ı Aded Aded Aded mezkur köyün 9/2 10 10 ekinliğidir. Resm Resm Resm 532 180 60 Yekün 10980 164 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 165

Karye-i Teyerek tabii Gökdere Karye-i Muşedo tabii Gökdere

Tarhan bin Pir Ahmed Şeyh Emir bin Osman bin Behlül bin Alişah bin İsmail bin Ahmed bin Murad bin Hasan bin Muhammed Birader-i o Şahveli Abdal Seyyid Ahmed Seydi Seyfi İsmail Pir Ali Maksud Çift Bennak Çift Çift Bennak Çift Çift Bennak Çift Nim Hobyar bin Mahmud bin Mir Hasan Sadka bin Kasım bin Mir bin Şahveli bin Kubad bin Şah Kubad bin Maksud bin Şahveli Mir Hasan bin Ali Mir Hasan Şahveli Piro Mir Hoca Ali Hoca Ali Abdal Çift Nim Çift Bennak Çift Çift Çift Bennak Bennak Çift Mansur bin Hüseyin Şahveli bin Can Ahmed Bayezid bin Hamza Birader-i o Ali bin Hasan Hamza Abdal bin Süvar bin Ali bin Şems bin Çift Bennak Çift Çift Nim Maksud Süleyman Abdal Ali [Vrk.. 49-b] Bennak Çift Çift Bennak Bestam bin Karaca bin Çelebi bin Yusuf İlyas Davud Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Nim Nim Bennak

Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Mahmud bin Süleyman Han bin Kubad bin Veled bin İsmail Birader-i o Pir Ali Miro Mir

Yar Ahmed bin Süvar bin Ferid bin İlyas bin Ali bin Pir Hüseyin bin Pir Veli bin Seyfeddin bin Karaca İzzedin bin Muhammed Ali Can Mir Hasan Mir Hakkı Şahveli Mir Piro Maksud Birader-i o Ali Sevindik bin Hamza bin Hamo bin Süvar Celal bin Hamza bin Ali Şahveli Can Ahmed Birader-i o Bayezid Bayezid el-Mahsul mine’l-hums el-Mahsul mine’l-hums Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded Gemdüm Cevv Erzen Kom 100 40 400 1 Keyl Keyl Keyl Aded K›ymet K›ymet K›ymet Resm 190 100 450 1 1400 560 4000 60 K›ymet K›ymet K›ymet Resm [Vrk.50-b] 2660 1400 4500 60 Öşür-i Resm-i Resm-i Niyabet ve resm-i Resm-i Öşür Resm-i Niyabet Penbe Besatin Tapuy-ı zemin Arusiye Besatin Çayır-ı re’aya Tabuyı zemin ve Ve Resm-i Arusiye 144 20 ve deştbani 200 20 120 Deştbani 200 100 100 Öşür-i Öşür-i Çift Bennak Öşür-i Öşür-i Altı ay yürür Çift Çayır-ı re’aya Cevz Aded Aded Penbe Cevz Asiyab Aded 80 100 8/2 5 168 100 Bab 11 Resm Resm 1 Resm 476 90 Resm 616 Mücerred 30 Aded Bennak Mücerred Mezra’a-i Drahtşahane 11 Yekün Aded Aded ve Mezra’a-i Aktaş ve Resm 7296 5 10 Mezra’a-i Teyerek-i köh- 66 Resm Resm ne ve Mezra’a-i Perû ve Yekün 90 60 Mezra’a-i Kozlu mezkur 10124 [Vrk.50-a] karyenin ekinliğidir. 166 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 167

Karye-i Taş Ahmed tabii Gökdere Karye-i Perhangük tabii Sivkari (Sêkârun)

Çitlik-i Yar Ali Hasan Ali Pir Veli Seydi Çitlik-i Şemseddin Osman bin Halil bin Davud bin Şahveli merd-i Birderi O Birader-i o Birader-i o Birader-i o Derviş Ali bin Muhammed Mahmud Pir Ahmed Tetimme-i Öşür Nim Çift Çift Bennak merd-ı Tımar Şahveli Çift Çift Çift verir öşür verir Çift Murad bin Hücet? bin Sofi bin Şahgeldi Seyyid Ali bin Sofi Çelebi (bin) Şîre bin Muhammed Yakub bin Şahveli Seyyid Ali Rîyş Birader-i o Şeref Zikdeli Pir Ahmed Pir Ahmed bin Pir Ahmed Çift Bennak Bennak Bennak Çift Çift Çift Çift Hamza Çift [Vrk.51- İskender bin İbrahim Şah Kasım bin Mikail bin Halil Çift b] Seyyid Ali bin Pir Veli Yusuf Kasım Birader-i o Maksud bin Seyyid Ali Hudaverdi Mahmud Yusuf bin Bennak Bennak Çift Bennak Bennak Kalender bin bin bin Bayram Şeyh Emir bin Çift Zikdeli Bahaeddin Ahmed Çift Ali Çift Çift Çift Bennak Yusuf bin Murad bin Seyyid Ali bin İsmail bin Şems bin Ömer Derviş Ahmed Ali Cihangir Mücerredan-ı Karye-i mezkure Çift Nim Çift Çift Çift

Keco bin Mahmud bin Cihanşah bin Karaca Murad bin Abdal bin Ebhüseyin Muhammed Gazi bin Veli Şahveli Seyyid Ali Pir Veli Birader- Şahveli [Vrk.51-a] Muhammed bin Ali bin Halil Birader-i o i o Çift Davud Osman Bennak Bennak Çift Çift Tetimme-i Karye-i Taş Ahmed Şah Hüseyin Yar Ali bin Şakir bin Jaji (bin) Seyyid Ali bin bin İzzeddin Yusuf Nargilo Ahmed Süleyman bin Şahveli Şeref Bennak Bennak Bennak Bennak Bennak el-Mahsul-i mine’l-hums Şem bin Ayn bin Muhammed Şeref Maksud bin Dıl Şem Ali bin Birader-i o Derviş Bennak Bennak Ebu Hüseyin Bennak Bennak Gendüm Cevv Erzen Öşür-i Bennak Keyl Keyl Keyl Penbe 91 44 139 60 Ali bin K›ymet K›ymet K›ymet Devletşah 1274 616 1390 Bennak Resm-i Öşür-i Resm-i Resm-i tapuy-ı zeminve Kevare Çayır-ı ra’aya Besatin deştbani Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 200 50 100 100 Asiyab Niyabet Öşür-i Kom Bab Ve resm-i Arusiye Cevz Aded Münîr bin Hudaverdi bin Matar bin Hüseyin Murad bin 1 200 80 1 Abdal Halil Sofi Birader-i o Bahaeddin Resm Resm 30 60 Budak bin Nazar bin Budak bin Sinan Piri bin Çift Bennak Mücerred Şeref Şeref Hamza Birader-i o Yakub [Vrk.52-a] Aded Aded 6 Yekün 5/2 9 Resm 4666 Resm Resm 36 308 162 168 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 169

Tetimme-i Karye-i Perhangük [Vrk.52-b]

Kom-ı Mezra’a-i Şahveled Şahkuli (bin) Keş Derviş Yusuf bin Kürd Ali Şeyh Halil ve Keşkevârê Birader-i o Seyyid Ali Birader-i o Birader-i o Bahaeddin 1 ve mezra’a-i Eyu- Yekün Can Ahmed Can Ahmed bin Murad bin Şah Kuli bin Resm Dere mezkur karyenin 10912 bin Seyyid Ali İsmail Ebu Hüseyin 60 ekinliğdir. Jaji Karye-i Talevare tabii Sivkârî (Sekarun) el-Mahsul mine’l-hums Gazi bin Beşaret İsfendiyar Maksud bin Pir Gayib Gendüm Cevv Erzen Kom-ı Kom-ı Hüseyin Birader-i o Birader-i o Zeyneddin bin Keyl Keyl Keyl Şem Yakub Nim Bennak Bennak Çift Maksud 240 240 64 1 1 Bennak K›ymet K›ymet K›ymet Resm Resm Zeyneddin bin Pir Aziz (bin) Hüseyin bin Nazar bin Hasan bin 3360 3360 640 60 60 Maksud Şeyh Ali Şeyh Ali Pir Veli Şemo Bennak Nim Nim Çift Çift

Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı İbrahim bin Muhammed Ali Çelebi Şeyh Ali bin Süvar bin Hudaverdi Seyyid Ali Şeref Muhammed Yakub-ı Derviş Ali Hüseyin bin Seydi Birader-i o Seydi Hasan 1 1 1 1 diğer 2 Bennak Nim Nim Nim Çift Resm Resm Resm Resm 1 Resm 60 60 60 60 Resm 120 Delü Ali bin Çiftlik-i Han Budak 60 Süvar Ahmed bin Birader-i o Nim Seydi merd-i Bennak Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı Kom-ı tımar öşür verir Gazi İsmail Mahmud Osman Osman-ı Davud 1 1 1 1 Diğer 1 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Resm Resm Resm Resm 1 Resm 60 60 60 60 Resm 60 Şeyh Muhammed Maksud bin Derviş Ali bin Murad bin Halid bin 60 bin Maksud Şeyh Ali Pir Veli Hüseyin Seydi Davud Şahveled bin Asiyab Resm-i Niyabet Öşür-i Birader-i o Hasan [Vrk.53-a] Bab Tapuy-ı Ve resm-i Arusiye çayır-ı ra’ya 1 zemin 400 150 Tetimme-i Karye-i Talevari (Talvarı) Resm ve deştbani el-Mahsul mine’l-hums 30 200 Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded Öşür-i Resm-i Çift Bennak 114 28 30 6 Cevz Besatin Aded Aded K›ymet K›ymet K›ymet Resm 100 40 21/2 13 1596 392 300 360 Resm Resm Resm-i Niyabet Resm-i Öşür-i 1204 234 Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Besatin Çayır-ı re’aya deştbani 300 10 100 100 Mücerred Mezra’a-i Şeyh Hallan: Kom Çift Bennak Mücerred Aded mezkur karye ra‘ayası Pir Veli Aded Aded 7 19 beş yıldır ki mezbur Aded 7/2 6 Resm Yekün Resm mezra’a-yı ziraat 2 Resm Resm 42 3728 114 ederler. Resm 420 108 120 170 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 171

Karye-i Çiriş tabii Pueğ (Puêğ) Çiftlik-i Maksud bin Mahmud Pir Ali bin Kubad bin Hasan Pir Ali Birader-i o Bazo Ahmed Merd-i tımar Bennak Bennak Bennak Bennak Ramazan bin Kürdo bin Can Ahmed Maksud bin Cihan Beg bin Öşür verir Seyyid Ahmed Maruf bin Şeyh Mir Maksud Çift Nim Şah Veli Hasan Bennak Şah Yusuf bin Celo bin Bazo bin Nim Çift Ahmed Bazo Celo Muhammed Ali Hıdır bin Budak bin Bennak Bennak Bennak bin Sultan Muhammed Muhammed [Vrk.54-a] Çift Bennak Bennak Tetimme-i Karye-i Alburi Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

Bahadır bin Kürdo Pir Hüseyin bin Can Ahmed [Vrk.53-b] Hüseyin Birader-i Şemo Şah Ali bin Celo

el-Mahsul mine’l-hums el-Mahsul mine’l-hums

Gendüm Cevv Erzen Kom fi 60 Gendüm maa Cevv Erzen Öşür-i Öşür-i Keyl Keyl Keyl Aded Keyl Keyl Penbe Çayır-ı ra’aya 30 14/2 200 4 167/2 136 60 100 K›ymet K›ymet K›ymet Resm K›ymet K›ymet 420 20 1080 240 2345 1360 Resm-i Niyabet Resm-i Resm-i Resm-i Niyabet Öşür-i Resm-i Tabuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Kevare Besatin Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Cevz Besatin deştbani 200 200 10 deştbani 150 100 15 50 30 Çift Bennak Mücerred Öşür-i Öşür-i Çift Bennak Aded Aded Aded Yekün Çayır-ı re’aya Cevz ve siyab Aded Aded 2 9 2 4362 80 100 4 3 Resm Resm Resm Resmi Resm 28 162 12 224 54 Mücerred Karye-i Sayerin tabii Gökdere Aded 2 Yekün Sadka bin Can Ahmed Şah Hüseyin Ulame bin Ahmed bin Resm 2873 Hasan Birader-i o bin Elmân Şah Hüseyin Zikdelü 12 Çift Bennak Çift Bennak Nim

Karye-i Alburi tabii Gökdere Çiftlik-i Mir Ahmed Devletyar oğlu Birderi O Çiftlik- i Halid bin Devletyar Çiftlik-i Hello Rüstem merd-i Bennak [Vrk.54-b] İsfendiyar Zeydo Birader-i o Şemo Birader-i o tımar öşür verir Merd-i tımar Nim Bennak Merd-i tımar Bennak Öşür verir Öşür verir Mücerradan-ı Karye-i Mezkure

Muhammed Ali bin Memo bin Seyyid Ahmed bin Maksud bin Hasan Şah Hüseyin Devletyar Ahmed 172 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 173

el-Mahsul mine’l-hums el-Mahsul mine’l-hums Gendüm Cevv Erzen Kom Keyl Keyl Keyl Aded Gendüm maa Cevv Erzen Kom Resm-i 145 10 40 1 Keyl Keyl Aded Besatin K›ymet K›ymet K›ymet Resm 203/2 142 3 30 2030 140 400 60 K›ymet K›ymet Resm Öşür-i Resm-i Niyabet Resm-i 2848 1420 180 Penbe Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Besatin Resm-i Niyabet An-nısf Çift 48 deştbani 60 20 Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Çayır-ı Büyük Aded 30 deştbani 300 Öşür 10/2 Çift Bennak Mücerred 60 75 Resm Aded Aded Aded 588 [Vrk. 55-b] 2/2 3 4 Bennak Mücerred Resm Resm Resm Aded Aded 140 54 24 6 12 Yekün Yekün 3006 Resm Resm 5681 108 72 Karye-i Ermutak-ı Sufla tabii Göheriz (Görüz) Karye-i Vahkin tabii Şeftalu Halid bin Şah Kuli Ramazan bin Mustafa bin Pir Ali bin Ahmed Birader-i o Ömer Ramazan Zeyn Budak bin Ali bin Şemso bin Şahab bin İsfendiyar bin Çift Bennak Çift Bennak Çift Yakub Yakub Şahab Şemso Ömer Çift Nim Çift Bennak Nim Davud bin Hüseyin bin Şah Hüseyin Pir Kuli bin Cano bin Hüseyin Devletyar Pir Ali bin Süvar bin Halef bin Yusuf Yusuf (bin) Yusuf Mamo İbrahim Birader-i o Birader-i o Mikail Yakub Yakub Çift Çift Çift Bennak Çift [Vrk. 55-a] Nim Nim Nim Bennak Çift

Tetimme-i Karye-i Ermutak-ı Sufla Şahab bin Şaydi bin Piri bin Mudo Şems Ömer Bennak Nim Can Ahmed bin Karaman bin Ağca bin Çelebi Şeyh Emir bin Karaman Muhammed İbrahim Birader-i o Şîr Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Nim Çift Çift Bennak Bennak

Yar Ali bin Kara Musa bin Budak bin Yakub Bestam bin Kubad bin Ömer bin Ma’ruf İbrahim Mudo Birader-i o Halef Mudo Seydi Çift Bennak el-Mahsul mine’l-hums Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Gendüm maa Erzen Kom Altı ay yürür Muhammed Ali Zeynel bin Pir Gayib Şah Kuli bin Murad bin Cevv Keyl Aded Asiyab-ı Muhammed bin Remo Pir Ali bin Cabo Karaman Keyl 160 8 Ağa Yusuf 180 K›ymet Resm Bab Yar Ahmed bin Melek Ahmed Seydi bin Pir Ahmed Piri Can bin K›ymet 1600 480 1 Karaman bin Karaman Karaman bin Karaman 2520 Resm Karaman 30 Leşgeri bin Memo bin [Vrk.56-a] Ağca Ma’ruf 174 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 175

Tetimme-i Karye-i Vahkin Mücerred Mezra’a-i Aded Keşkevâre-i Yekün 3 ulya ve sufla 3370 Altı ay yürür Resm-ı Niyabet Öşür-i Resm mezkur karyenin Asiyab-ı Budak Tapuy-ı zemin Ve resm-i Arusiye Çayır-ı ra’aya 18 ekinliğidir. Bab ve Deştbani 250 50 1 50 Resm Karye-i Muşyek tabii Şeftalu 30 Çift Bennak Mücerred Derviş bin Bahaeddin Devletyar bin İsfendiyar Veli bin Aded Aded Aded Yekün Cem bin Cano Mirek Birader-i o Piri 6/2 3 5 5458 Çift Nim Bennak Bennak Çift Resm Resm Resm Kasım Hasan bin Nazar bin Kulu Muhammed Ali 364 54 30 Nam Seydi Ahmed Yar Ahmed Birader-i o bin Veli Nim Nim Nim Bennak Nim Karye-i Göl tabii Şeftalu: Der Kurb-i Vahkin Çiftlik-i Yar Ahmed bin Ömer Seydi bin Rınd Ali bin Yakub bin Leşgeri bin Can Ahmed bin merd-i İskender Seydi Mikail Hızır İbrahim Tımar öşür Çift Bennak Nim Nim verir. Ali bin Mahmud bin Şeyh Hüseyin Nazar bin Muhammed bin el-Mahsul mine’l-hums İbrahim Derviş bin Mahmud Mahmud İsmail Nim Çift Bennak Bennak Çift Gendüm Erzen Resm-i Niyabet Ahmed Budak bin Yakub bin Şems bin Keyl Keyl Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Birader-i o Muhammed Muhammed Kuli 94 105 deştbani 76 [Vrk. 57-a] Bennak Bennak Bennak Bennak K›ymet K›ymet 30 1315 1050 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Tetimme-i Karye-i Muşyek Hallo bin Aliyaşar Davud bin İbrahim Birader-i o Muhammed [Vrk. 56-b] Çift Bennak Aded Aded Yekün el-Mahsul mine’l-hums 4 3 2749 Resm Resm 224 54 Gendüm Erzen Kom fi 6 Niyabet Resm-i Keyl Keyl Aded Ve resm-i Tapuy-ı zemin 90 130 2 Arusiye ve deştbani Karye-i Tabs (Tavz) tabii şeftalu K›ymet K›ymet Resm 100 50 1260 1300 120 Çiftlik-i Muhammed Devletyar bin Şemo bin Muhammed bin Öşür-i Resm-i Çift Bennak Süvar Molla Halil Muhammed Şemo Çayır-ı ra’aya Besatin Aded Aded Merd-i tımar Nim Bennak Nim Bennak 50 20 5/2 8 öşür verir. Resm Resm 308 144 Ali bin Can Ahmed Cihanşah bin Ömer bin Fahro bin İzzedin bin Can Ahmed Hasan Bayezid Bennak Alaeddin Nim Bennak Bennak Nim 176 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 177

Veli bin Hallo bin Halef Muhamed Bilal Karye-i Almalu (Armelu) tabii Sivkâri (Sekarun) Fahro İbrahim Birader-i o bin Birader-i o Bennak Nim Bennak Süleyman Bennak Molla Piri Ammik bin Ahmed bin İsmail Ali bin Nim İmam Ömer Ömer Birader-i o Mahmud Şiro Beg bin Şeref bin Şeyh Yakub İbrahim bin Maksud Çift Çift Çift Bennak Şeyh Halil bin Bubo Birader-i o Şeyhi bin Veli bin Zeyneddin Seyfeddin bin Maksud Muhammed Bennak Şeyh Nim Bennak Molla Piri Hasan bin Hasan Birader-i o Nim Muhammed Bennak Bennak Ammik Çift Bennak Çift Çift [Vrk. 58-a] Memo Halef bin Veli bin İzzeddin Bahaeddin bin Birader-i o Şah Hüseyin Şeref bin İzzeddin Tetimme-i Karye-i Almalu Bennak Nim Bennak Hacı Bennak Nim Halil bin Köçe bin Hüseyin bin Şah Veled bin Yakub bin Gazi bin Şeref bin Muhammed Ahmed bin Seydi bin Hasan Hasan Yusuf Yakub Molla Hıdır Bahaeddin Nasır bin Yusuf Alaeddin Bennak Çift Çift Bennak Bennak Bennak Hacı Çift Nim [Vrk. 57- Karo bin Can Ahmed Hıdır bin Ali bin Enbiya bin Bennak b] Şeyh Meyal bin Muro Nur Ali Seydi Seydi Çift Bennak Nim Çift Bennak Şeyhi bin Hacı bin Hacı bin Abdal bin Yakub bin Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Ömer Şeyhi Ali Ali Ömer Çift Bennak Çift Çift Çift

Hasan bin Remo bin Abdal Kalo bin Yusuf bin Pirdıl bin Mustafa bin Şehd bin Veli bin Molla Yakub Birader-i o Bahaeddin Ahmed Şah Kuli Şah Kuli Dudo Sağiy Çift Bennak Çift Bennak el-Mahsul mine’l-hums Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Cevv ve Çavdar Erzen Resm-i Niyabet Keyl Keyl Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Muhammed bin Veli bin Mustafa bin Nazar Kamer bin 153/2 117 deştbani 200 Ammık Hüseyin Şeyhi Birader-i o Hüseyin K›ymet K›ymet 60 2148 1170 el-Mahsul-ı mine’l-hums Altı ay yürür Öşür-i Resm-i Çift Asiyab Cevz Kevare Aded Gendüm Cevv Erzen Kom Bab 30 10 7/2 Keyl Keyl Keyl Aded 1 Resm 381 50 152/2 5 Resm 420 K›ymet K›ymet K›ymet Resm 30 5334 700 1525 300 Bennak Mücerred Mezra’a-i Resm-i Niyabet Öşür-i Öşür-i Aded Aded Fatuk ve mezra’a-i Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Çayır-ı ra’aya Cevz 16 5 Pirtak ve Huşiy deştbani 220 80 80 [Vrk. 58-b] Resm Resm mezkur karyenin 100 288 30 ekinlikleridir. Resm-i Çift Bennak Mücerred Besatin Aded Aded Aded 30 16/2 11 5 K›ymet 386 Resm Resm Resm 924 198 30 Yekün : 9521 178 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 179

Karye-i Şirvinan (şirnan) tabii Şeftalu Muhammed Hüseyin bin Şem bin Yakub bin Şah Veli bin bin Ömer Şahab Mustafa Şahab Şemo Nim Çift Bennak Çift Seyfi bin Musa bin Halil Karo bin Muhammed Çift Şems Bedri Bin Renk Piri bin Tur Ali Çift Nim Bennak Bennak Çift Maksud bin Şah Kubad bin Osman bin Bekir bin Halil bin Şah Veli Mudo Şahab Şahab Tevekel Karo bin Muhammed Muhammed Bennak Nim Nim Nim Çift Kalender Bin Hami bin Bedri Bennak Nim Şah veli bin Ahmed bin Can Ahmed Seyfeddin Seyyid Ahmed Pir Veli Şah Veli bin (bin) bin Maksud Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Nim Bennak İsa Seydi Çift [Vrk. 59-b] Bennak Çift

Şahab bin Ali bin Şahverdi (bin) İsa bin Yar Ahmed Şem İsa bin Devletyar İsfendiyar bin Seyfi Bedri Turali Bedevi Birader-i o Birader-i o Ali bin Ali Bennak Bennak Bennak Ali Bennak el-Mahsul mine’l-hums Bennak Muhammed Mûdo Hüseyin Can bin Cano bin Gendüm Erzen Kom Resm bin Birader-i o Birader-i o Maksud İsmail Keyl Keyl Aded Besatin Halil Bennak Bennak Nim 28 130 2 20 [Vrk. 59-a] Çift K›ymet K›ymet Resm 392 1300 120 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure

Tetimme-i Karye-i Şirvinan Veli bin Hüseyin Pir Ahmed bin Hüseyin bin Nazar bin Can Birader-i o Şah Veli Şah Kuli Maksud Resm-i Niyabet Öşür-i Çift Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye cevz ve sîb Aded el-Mahsul mine’l-hums deştbani 100 140 3 50 Resm 168 Gendü maa Cevv Erzen Kom Resm-i Bennak Mücerred Cevv Keyl Keyl Aded Besatin Aded Aded Keyl Yekün : 2526 325 84 3 20 4 4 10 K›ymet K›ymet Resm Resm Resm K›ymet 4550 840 180 72 24 140 Öşür-i Resm-i Resm-i Niyabet Penbe Tapuy-ı zemin ve Arusiye 150 Karye-i Gerenik ve Mezra’a-i Kevkam? tabii Zikdelü 72 deştbani 150 100 Şah Kuli bin Seyyid Ali bin Bekir bin Hacı Bin Çiftlik-i İsmail İsa Bazi Mustafa İsmail bin Ali merd-i Çift Bennak Mücerred Çift Nim Çift Çift tımar öşür verir Aded Aded Aded 17/2 13 5 Yekün Kuli bin Kalo bin Pir Ali bin Süvar bin Hamo bin Resm Resm Resm 7306 [Vrk. 60-a] Şemo Bayram Celal Hamo Süvar 980 234 30 Çift Çift Çift Çift Bennak 180 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 181

Tetimme-i Karye-i Gerenik Pirdıl bin Pir Ahmed Şemo bin Yar Ahmed bin Halil bin Karye-i Pesurk tabii Zikdelü Bazu bin Abdal İbrahim İne Beg Hamza Çift Çift Çift Bennak Çift

Çiflik-i Molla Hayro bin Cemo bin Nazar bin Muhhamed bin Kalender bin Ahmed bin İskender bin Hamza Mahmud Hacı merd-i Şemo Hayro Sofi Şah Veli Halil Hamza Ahmed Birader-i o bin tımar öşür Çift Bennak Çift Bennak Bennak Çift Bennak Bennak Ammik verir Çift Yar Ahmed bin Murad bin Ali bin Şah Veli bin Şah Hüseyin bin Şah Budak Seyyid Budak bin Şah Hüseyin Abdal Seydi Behlul Sofi Sultan Mü’temed bin Ahmed bin Seyyid Birader-i o Birader-i o Bennak Bennak Mücerred Bennak Bennak Şeyh Hüseyin Çekko Ahmed Bennak Bennak Nim Bennak Bennak Şah Verdi bin Halil bin Bayezid Can Ahmed Şah Veli Matar bin Yakub Fadıl Hoca bin Çift Pir Ali Bennak Nim Bennak Abdal Bennak Bennak Şah Kuli bin Derviş bin el-Mahsul mine’l-hums Kasım Bayezid Bennak Bennak Gendüm Erzen Kom Resm-i Keyl Keyl Aded Tabuy-ı zemin ve Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 44/2 4 3 deştbani K›ymet K›ymet Resm 50 623 40 180 Veli bin Şah Veli bin İsmail Memo bin Durak bin Hüseyin Pir Ahmed Birader-i o Halil Seyyid Ahmed Niyabet Çift Bennak Mücerred Ve resm-i Arusiye Aded Aded Aded el-Mahsul mine’l-hums 60 2 7 1 Resm Resm Resm Gendüm maa Cevv Erzen Kom Öşür-i 112 126 6 Keyl Keyl Aded Çayır-ı ra’aya 273 108 5 150 Yekün 1197 K›ymet K›ymet Resm 3822 1080 300 Karye-i Avsel tabii Sivkârî [Vrk.61-a] Çiftlik-i Said bin Şah Hüseyin Endiris (İdris) Budak bin Tetimme-i Karye-i Avsel Şeyh Muhammed bin bin Hamza Muhammed Bennak Hamza Muhammed Çift [Vrk. bin Hamza Bennak Bennak 60-b] Resm-i Resm-i Niyabet Öşür-i öşür verir Besatin Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Penbe 40 deştbani 200 24 136 Şah Veli bin Hüseyin bin Bayezid Çiftlik-i Molla Şeyh Çift Bennak Mücerred Ömer Yusuf bin Molla Cafer Ömer Aded Aded Aded Çift Bennak Abbas Süleyman İmam İmam 12/2 17 5 Yekün Nim Abbas Bennak Bennak Resm Resm Resm 6788 imam Öşür 700 306 30 verir 182 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 183

Karye-i Arçuk tabii Sivkârî el-Mahsul mine’l-hums

Çiflik-i İlyas bin Şeref bin Hasan bin İbrahim bin Gendüm Erzen Öşür-i Resm-i Şeyh Emir Muri İlyas Budak Budak Keyl Keyl Penbe Tapuy-ı zemin ve merd-i tımar Çift Bennak Çift Bennak 77 65 36 deştbani öşür verir Yekün K›ymet 30 1078 650 Seydi bin Halil Veli bin Davud bin Pir Muhammed bin Niyabet Çift Bennak Mücerred Kamer Arçuklü Halil İbrahim Hasan Ve resm-i Arusiye Aded Aded Aded Çift Çift Çift Mücerred Mücerred 60 1 3 6 Resm Resm Resm Kanber bin 56 54 36 Hasan Yekün: 2000 [Vrk. 62-a] Çift Abrun-Şin Tabii Şeftalu el-Mahsul mine’l-hums Deletyar bin Bedo bin Hano bin Şeyho Ömer bin Gendüm Erzen Kom Resm-i Yakub Ömer Bedo Birader-i o Bayezid Keyl Keyl Aded Besatin Çift Çift Bennak Çift 157 234 2 30 2 K›ymet K›ymet Resm Ramazan bin Rüstem bin Veli bin Şah Hüseyin Şah Veli bin 2198 2340 120 Pir Veli Ramazan Ali bin Süveyd Öşür-i Çayır-ı Resm-i Asiyab Öşür-i Çift Bennak Bennak Abdal Nim ra’aya Tabuy-ı zemin ve Bab Cevz Nim 70 deştbani 1 100 [Vrk. 61-b] Yakub bin Ali bin İnal bin Behlül bin Beko bin 50 Resm Bayram İzzedin Pir Ali Yakub Ömer 30 Bennak Bennak Bennak Bennak Çift Çift Bennak Mücerred Niyabet Aded Aded Aded ve resm-i Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 6 2 2 Arusiye Yekün Resm Resm Resm 100 5422 336 36 12 Mahmud bin Şahveled bin Nazar bin Ali bin Maksud bin Bedo Ömer Ramazan Ramazan Yakub Karye-i Nurşin tabii Gökdere el-Mahsul mine’l-hums

Çiftlik-i Pir Ali Muhammed Maksud bin Kasım bin Süleyman bin bin Muhammed bin Ömer Muhammed Abdal Şemo Gendüm maa Erzen Kom Resm-i merd-i tımar Bennak Bennak Çift Bennak Cevv Keyl Keyl Aded Tapuy-ı zemin ve öşür verir 84 22 3 deştbani K›ymet K›ymet Resm 100 1176 220 180 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Niyabet Resm-i Öşür-i Resm-i Ve resm-i Arusiye Besatin Cevz ve siyab Kevare Pir Ali bin Şah Veli bin Rüstem bin Yar Ahmed Can Ahmed 120 10 50 30 Muhammed Muhammed Kasım bin Kasım Birader-i o Çift Bennak Mücerred Aded Aded Aded Yekün Mir Ahmed 7 8 5 2452 [Vrk. 62-b] Birader-i o Resm Resm Resm 392 144 30 184 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 185

Karye-i Gergenus (Gırnos) tabii Şeftalu el-Mahsul mine’l-hums Mezkur karye sınırında haricden Karakilisâ-i Sufla ve Girniklü Çiftlik-i Haydar bin Zeynel bin Şahveled bin Karo (Girnos’lu) raayası ziraat ederler öşürleri bu mahsulatıyla? Budak Pir Gayib Pir Gayib Pir Gayib Birader-i o Mühtevidir. Merd-i tımar Çift Nim Nim Çift Öşür verir Gendüm Erzen Kom Resm-i Şahverdi bin Bayram bin Yakub Gazi bin Hacı bin Keyl Keyl Aded Besatin Karo İbrahim Bin Pir Ali Hoca Ali Hoca Ali 154 16 4 30 Bennak Nim Bennak Nim Nim K›ymet K›ymet Resm 2156 160 240 Hoca Ali bin Yakub bin Öşür-i Çift Mücerred Ahmed Hasan Penbe Aded Aded Bennak Bennak 48 2 1 Yekün Resm Resm 2752 Mücerredan-ı Karye-i Mezkure 112 6 Karye-i Karakilisây-ı Sufla tabii Zikdelü Satılmış bin Kasım bin Ali Murad bin Haydar İbrahim Birader-i o İbrahim Çiftlik-i Emir bin Çiftlik-i Molla Budak bin Kasım bin el-Mahsul mine’l-hums İsmail Emir Hacı merd-i Emir Şeşo Merd-i tımar Çift tımar öşür Bennak Nim Öşür verir verir Gendüm Erzen Kom Altı ay yürür Asiyab Bahtiyar bin Hüseyin bin Seydi bin Mahmud bin Yusuf bin Keyl Keyl Aded Bab Hamza Budak Maksud Şahveli Kör 70 110 3 1 Nim Bennak Bennak Nim Bennak K›ymet K›ymet Resm Resm Budak bin 980 1100 180 30 Kısacık? Çift Resm Niyabet Öşür-i Resm-i [Vrk. 63-b] Tapuy-ı zemin ve ve resm-i Arusiye Çayır-ı ra’aya Besatin deştbani 170 30 10 Mücerredan______50 Şeref bin Sadık bin Ali Öşür-i Çift Bennak Mücerred Kasım Budak Birader-i o Cevz ve sîb Aded Aded Aded 30 4/2 4 4 el-Mahsul mine’l-hums Resm Resm Resm 252 72 24 Yekün 2928 [Vrk. 63-a] Gendüm Erzen Kom Kom-ı Keyl Keyl Aded Muhammed Miralayı Karye-i Karakilisây-ı Ulya tabii Zikdelü 96 10 4 Çapakçur K›ymet Resm Resm Aded 1344 100 240 1 Resul Kubad Abdal Muhammed bin Karye-i mezburede Resm Biraderi Nim Biraderi Kanber mezkurlar Hoş 60 Hacı Hacı Mücerred nişinlerdir. Resm-i Niyabet Resm-i Öşür-i Çift Nim Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Besatin Penbe deştbani 50 10 12 30 186 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 187

Çift Bennak Mücerred Karye-i Degnasor tabii Şeftalu Aded Aded Aded 3/2 4 3 Yekün İlyas bin Mir Ahmed Yusuf bin Budak bin Ali bin Resm Resm Resm 2132 Halil Birader-i o Mahmud Yusuf Halil 196 72 18 Çift Bennak Çift Bennak Nim [Vrk. 64-b]

Karye-i Varttak tabii Zikdelü Haco bin İsfendiyar bin Ramazan bin Rüstem bin Divaol bin Halil Ali Piro Remo Ali Çiflik-i Kasım bin Nazar İsfendiyar Muhammed Bennak Nim Çift Bennak Nim Şah Nazar bin İnal Birader-i o Birader-i o bin Cero Şah Budak Çift Çift Çift Çift Veli bin Şahab bin Kasım merd-i tımar Ali Ömer Habo Birader-i o öşür verir. Bennak Çift Bennak Maksud bin Kasım bin Nur Ali bin Yar Ali bin Gurzo bin Muhammed Muhammed Sultan Mir Ahmed Cemo Bennak Çift Çift Çift Çift Mücerredan-ı Karye-i Mezkure [Vrk. 64-a]

Temur bin Hasan bin Kamu Tur Ali bin Pir Ali bin Tetimme-i Karye-i Varttak Halil Mir Ahmed Birader-i o Yusuf Yusuf

Veled bin İno bin Derman bin Nazar bin Hallo bin Nur Ali Kalender bin Gevro Maksud Veli bin İsfendiyar İsfendiyar İsfendiyar Remo Remo Birader-i o Şahab Birader-i o Birader zade- Kalender Çift Çift Çift i O Bennak Bennak Hamid bin Murad bin Şeyh Ömer Nazar Seydi bin Şah Hüseyin Remo Ali Nim Birader-i o İsmail Birader-i o Bennak Bennak

el-Mahsul mine’l-hums el-Mahsul mine’l-hums

Gendüm Erzen Kom fi 60 Resm-i Gendüm Erzen Kom Resm-i Keyl Keyl Aded Besatin Keyl Keyl Aded Besatin 240 25 3 20 50 109 4 10 K›ymet K›ymet Resm K›ymet K›ymet Resm 3360 250 120 700 1090 240 Resm-i Niyabet Çift Bennak Resm-i Niyabet Çift Bennak Tapuy-ı zemin ve ve resm-i Arusiye Aded Aded Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Aded Aded deşbani 180 11 5 deştbani 90 5/2 6 50 Resm Resm 25 Resm Resm 644 90 308 108 Mücerred Mücerred Mezra’a-i Aded Aded Tuyeran Ve mezra’a-i Yekün______1 Yekün______12 perkasi mezkur karyenin 2643 [Vrk.65-a] Resm 4720 Resm ekinliğidir. 6 72

188 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 189

Karye-i Goresi (Gorsi) tabii Şeftalu el-Mahsul mine’l-hums

Hüsam bin Maksud bin Hıdır bin Şemo bin Sultan bin Gendüm Erzen Kom Resm-i Süveyd Hüsam Piro Ğarso Seyyid Ali Keyl Keyl Aded Tapuy-ı zemin ve Çift Bennak Bennak Nim Nim 30 3 2 deştbani K›ymet K›ymet Resm 10 Ali bin İlyas bin Şemseddin bin 420 30 120 Memo Selatin Memo Bennak Bennak Bennak Niyabet Resm-i Çift Bennak Ve resm-i Arusiye Besatin Aded 8 45 10 3 Resm el-Mahsul mine’l-hums Resm 168 144

Mücerred Mezra’a-i Ağca Gendüm Erzen Kom fi 60 Resm-i Aded ve mezra’a-i Yekün ______Keyl Keyl Aded Besatin 3 Dılkân mezkur 965 35 50 2 10 Resm karyenin K›ymet K›ymet Resm 18 ekinliğidir. 490 500 120 Resm-i Niyabet Çift Bennak Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Aded Aded deştbani 50 2 5 Karye-i Meyanlan (Mallun) tabii Şeftalu 20 Resm Resm 112 90 Kubad bin Ömer bin Keş bin Hamza Yekün : 1392 Karo Süvar Süvar Birader-i Nim Bennak Bennak İsmail Bennak Karye-i Zemarek tabii Şeftalu el-Mahsul mine’l-hums Ömer bin Davud bin Alo bin Rınd Ali bin Derviş Ali bin Memo Ömer Ömer Bazo Bahaeddin Gendüm Erzen Resm-i Niyabet Çift Bennak Bennak Nim Bennak Keyl Keyl Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye 7 14 deştbani 30 [Vrk. 66-a] Meyal bin Muhammed Kulo bin Şahveli bin Pir Ali bin K›ymet K›ymet 10 Şahab bin Bazo Nasır Muhammed 98 140 Çift Bazo Bennak Bennak Nim [Vrk. 65-b] Bennak Tetimme-i Karye-i Meyanlan Bazo bin Veli bin Alik bin Abdal bin Şah Hüseyin Bahaeddin Yusuf Ömer Şahab bin Çift Bennak Bennak Bennak Mücerred Mücerred Şahveli Aded Aded Mücerred 2 3 Yekün______Resm Resm 360 28 54 190 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 191

Karye-i Eşgasur tabii Zikdelü Maksud bin Şahveli bin Hüseyin bin Şah Kuli bin Şah Kubad Yakub Nazar Ali Ziya Pir bin Çift Bennak Çift Muhammed Şah Kuli Budak bin Bud Şahveled bin Budak Muhammed bin Çift Bennak Belğani Birader-i o Yar Ahmed Birader-i o Hallo Çift Bennak Nim Bennak Bennak Şahveli bin Şeyh Mam Cihan Beg bin Karo bin Hasan bin Yusuf bin Budak Behlül Dudo? Çift Behlül Çift Çift çift Ferruhzad Cihan Beg Hamza bin Şah Kubad Hasi Beg bin bin bin Bazuk Bin Şah Kubad Veli Şah Kubad Bennak Pir Bennak Halil bin İlyas bin Bennak Nim Çift İbrahim Seyfi Çitf Bennak Bırazer bin Budak bin Çiftlik-i Şem- Çiftlik-i Cihan Beg Şah Kubad Resan der Bazi der Mücerred Mücerred tasarruf-ı yed-i Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Zahir Beg Şahveli öşür verir öşür verir Hüseyin Ali Süleyman Şah Kubad Hüdaverdi Muhammed el-Mahsul mine’l-hums bin bin bin bin Birader-i o Hüseyin Nazar Hasan Kasım

Gendüm Erzen Kom Resm-i Hasan Yusuf Keyl Keyl Aded Tapuy-ı zemin ve Birader-i o Birader-i o [Vrk.67-a] 30 3 1 deştbani K›ymet K›ymet Resm 10 420 30 60 Tetimme-i Karye-i Töyrek Niyabet Resm-i Çift Bennak Ver resm-i Arusiye Besatin Aded Aded el-Mahsul mine’l-hums 60 10 3 6 Resm Resm Gendüm Erzen Kom Resm-i 168 108 Keyl Keyl Aded Tapuy-ı zemin ve Mücerred 260 28 3 deştbani Aded K›ymet K›ymet Resm 130 2 Yekün______3640 280 180 Resm 883 [Vrk. 66-b] 12 Niyabet Öşür-i Çift Bennak Ve resm-i Arusiye Çayır ve ra’aya Aded Aded 200 150 13/2 7 Karye-i Töyrek tabii Sivkârî Resm Resm 756 126 Halid bin İbrahim Bubo (Yubo) Şeyho bin Çelebi bin Mücerred Resm-i Halil Birader-i o bin Bubo (Yubo) Bubo (Yubo) Aded Besatin Yekün ______Çift Bennak Cihan Beg Çift 7 20 5524 Çift Resm 42 Abdal bin Hasan bin Murad Şeref bin Ahmed bin Bubo (Yubo) Ömer Birader-i o Pir Veli Şeref Bennak Nim Nim Nim Bennak 192 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 193

Karye-i Siyeğı tabii Sivkârî: Ze’amet Mezra’ai Veliyurdu tabii Zikdelü: Hariçten Dılistan karye ahalisi ziraat eder. Veys bin Bayezid Ali Şah Kuli Halil bin El-mahsul mine’l-hums Şeyh Bubo Birader-i o Birader-i o (bin) Endres (Yubo) Çift Nim Halil Çift Gendüm Cevv Erzen Kom Çift Keyl Keyl Keyl Aded Habib Şems bin Hacı bin İlyas bin İsmail bin 16 4 10 1 Birader-i o Şah Kuli Amik Amik İlyas K›ymet K›ymet K›ymet Resm Bennak Bennak Nim Çift Bennak 224 56 100 60 Yekün : 440 [Vrk. 68-a]

Şeyh bin Çiftlik-i Şeyh Ali bin Muhammed Remo bin Çeltukçiyan-ı ______Endres Yusuf bin Şeyh Yusuf bin Muhammed Hassa-i Hümayun-ı mezkurun çeltukçiler Davud Ağa Nehri’nden cari Çift Mam öşür verir Bennak Hasan Bennak olan su basdığı yerlerde vefa ettiği mikdarı tohum çeltuk eküb ve kuş- Çift [Vrk.67-b] lar yersinden koruyub ve suyunu eksik etmeyüb çeltuk biçülub ni- Maksud bin Budak bin Şeyh İsmail bin Maksud bin hayet bulunca hidemat-ı lazımesinden bir an hali olmayub ve ark-ı Seydi Ahmed Abdullah Birader-i o Seyyid Hüseyin mezburu görub gözedüb ve harab olan yerlerini mamur etmek şartıyla Çift Çift Bennak Ahmed Çift Çift çift ve bennak ve mücerredlerinden rusum alınmayub ve avarız-ı diva- niyeden ve tekalif-i örfiyeden muaf ve müsellem olalar amma mezkur Ahmed bin İbrahim bin Maksud bin Mustafa Mahmud çeltukun biçdirilmesi ve taşıtdırılması hizmeti mezkurun çeltukçilerin Hasan Alican Şeyh Davud Birader-i o Birader-i o Çift Bennak Çift Nim Nim uhdesinde değildür.

Karye-i Çırçırık tabii Çevlik İsmail bin Resul bin Şah Kuli Muhammed Mücerred Mücerred Çiftlik-i Köçek bin Ali bin Yusuf bin Şeyhi bin Seyyid Osman Köçek Veysel Yusuf Muhammed bin Çift Bennak Bennak Bennak Seyyid Halil el-Mahsul mine’l-hums Öşür verir Harun bin Muhamed Murad bin Tur Ali bin Kara bin Yusuf bin Mihmad? Muhammed Yar Ali Gendüm maa Cevv Erzen Kom Resm-i Bennak Hüseyin Nim Çift -2 Çift Keyl Keyl Aded Besatin Çift 180 300 6 30 Hüdaverdi Allahverdi Tenkrî Pir Kara bin Pir Dede (bin) K›ymet K›ymet Resm Birader-i o bin Tur Ali (Tanrı) Şeyh Ali Bazdar 3920 3000 360 Bennak Bennak Virmiş Çift Bennak Öşür-i Çayır-ı ra’aya Öşür-i Resm-i Niyabet Birader-i o 80 Cevz Tapuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye Bennak 90 deştbani 156 Piri Ahmed Mir Ahmed Nazar bin Bayğazi bin Yar Ahmed 50 Birader-i o bin Sultan Emir Ali bin Asiyab Çift Bennak Mücerred Hoca Ali Çift-2 Çift Yeki Beg Bab Aded Aded Aded Bennak Bennak 1 15 7 2 Murad bin Yahşi Beg Resm Resm Resm Resm Şeyh Gayib bin 30 840 1260 12 Çift Sarukoç [Vrk. 68-b] Yekün : 8694 Bennak 194 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 195

Mücerredan-ı Karye-i Çırçırık El-mahsul mine’l-hums cüz-i Rusum-ı çift ve Bennak ve mücerredan

Hasan bin Pir Veli bin Sarı Ali bin Maksud bin Gendüm Cevv Erzen Kom Seyyid Köçek Birader-i o Yusuf Muhammed Keyl Keyl Keyl Aded Muhammed 120 10 50 1 K›ymet K›ymet K›ymet Resm Bayram bin Nur Ali bin Şa’ban bin Muhammed Şah Veli bin 1680 140 500 60 Murad Yar Ali Nazar Birader-i o Baygazi Öşür-i Resm-i Niyabet Öşür-i çayır-ı ra’aya Penbe Tabuy-ı zemin ve Ve resm-i Arusiye 50 42 deştbani 50 Pir Seyyid Satılmış bin Yakub bin 30 bin Şeyh Gayib Kara Resm-i Şeyhi Muhammed Besatin Yekün_____ Cem’an_____ 5 2557 328487 [Vrk. 69-b]

El-mahsul mine’l-hums cüz-i rüsum-i çift ve Bennak ve mücerredan Karye-i Abtor tabii Çevlik

Gendüm Erzen Kom Asiyab Çiftlik-i Piri bin Murad bin Ali bin Hüseyin bin Keyl Keyl Aded Bab Maksudan Feruh Piri Hasan Hasan 323/2 300 1 1 öşür verir Çift Bennak Bennak Mücerred K›ymet K›ymet Resm Resm 4529 3000 60 30 Maksud bin Öşür-i Resm-i Resm-i Niyabet Hasan Penbe Tapuy-ı zemin ve Besatin Ve resm-i Arusiye Mücerred 60 deştbani 10 160 70 Yekün : 7919 Gebran______Mikayil bin Agob Gragos Gorgil bin Derviş Karye-i Dambasan (Tarbasun) tabii Çevlik: An çeltukçiyan-ı mezbure Arakil Birader-i o Birader-i o Derviş Veled-i o

Sevilmiş bin Kubad Emir Seyyid Şakir bin Can Ahmed Melkesîd bin Yakub İvad bin Melkon bin Bekik bin Melek Ahmed Birader-i o Birader-i o Muhammed bin Emirhayr Birader-i o Avanis Vartan Emirhayr Çift Çift Çift Nim Yevmuhayr Çift [Vrk. 69-a] Hilkat bin Harabid bin Hasanik bin Murad (bin) Ergil bin Donabid Mıgırdıc Gorkikl Çolak Babacan Tetimme-i Karye-i Dambasan

Emir Ahmed bin Muş Ali bin Seyyid Ali Hüseyin bin Narvis bin Avanis Serhoş Nihabend bin Keşiş persi’ Yevmuhayr Polad Bennak Sevilmiş Çeman Birader-i o Birader-i o Darur Birader-i o Bennak Çift Bennak Haçik Murad bin Serhoş Bedros bin Haçik bin Mücerredan-ı Karye-i Mezkure Birader-i o Avanis Birader-i o Haro Sultan [Vrk.70-a] Muhammed bin Muş Ali Bayram Hacı Veli bin Birader-i o Teberdan 196 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 197

Tetimme-i Karye-i Abtor Gorgik bin Ağob Sergis bin Gorgik bin Kesbar bin Gregos Birader-i o Vartan Veli Mali Karabet bin Mesrub bin Serabun Emirgan bin Ergil Sultan Nevroz Birader-i o Avanis Veled-i o Endin bin Grebid bin Beldos Mirbid bin Avanis bin Neros Modil Birader-i o Köse Hilkat Melkon Mıgırdıc Serkis Mardros bin Akob bin Birader-i o Birader-i o Birader-i o Tomaşah Mardros Mecter bin Gorgik bin Nihabid bin Murad bin Şehreman Karo Maksud Gimlo? Şehreman Birader-i o Toma David bin Gurgil İvad bin Emir-hayr Birader-i o Pehcan Birader-i o Hilkat Birader-i o İskender bin Serkis bin Keşiş bin Tekor Gregos bin Halife Parok Bekor Birader-i o Mezarik Murad Nihabîd bin Mıgırdıc Mihter Seyfo bin Birader-i o Baruk Veled-i o Birader-i o Serkis Bedros bin Şehmul bin Maruk bin Tanil Grebid Bailo Çihaşlu Ezd Çihaşlu Veled-i o Deyo Vartek (bin) Kesbar bin Murad bi Eleksan Veled-i o Görgik Varnik Arvik Birader-i o Serkis bin Mardros bin Tumik bin Keşiş bin Devletşiker Şehr Beg Serkis Grebid Arakil Muşlu [Vrk. 71-a] Mirabid Husrev bin Ağob bin Osib bin Murad bin Birader-i o Arvik Avanis Avanis Ohanes Tetimme-i Karye-i Abtor Görgik Mardros Haçik Begos Mesrub Birader-i o Birader-i o Birader-i o Birader-i o Birader-i o Serkis bin Murad bin Memaş bin Sultan bin İskender bin Devletşiker Oğlan Minas Memaş Murad

Ergil bin Safer bin Ağob Akob bin Haçik Gorgik Çolak Veled-i o Gırebid Birader-i o Mubid bin Halife Derviş Margri bin Goviklü Birader-i o Veled-i o Sumel

Ergil bin Sadka bin Markeri bin Yakub bin Maktel bin Harabid Murad Sivek Sepanus Avanis Mücerredan-ı Karye-i Mezkure [Vrk.70-b]

Mirbid? bin Murad bin Sevamiğan Yakub bin Emirhayr Ergil bin Ergil bin Avanis bin Yanus bin Ezd Müil? Toma bin Eminuddin Birader-i o Gorgil Yakub Elvad Vartan Birader-i o Sadka Yavid Grebid bin Bedros bin Murad bin Bedros bin Murad bin Esderik bin Mirbid bin Keşiş bin ‹stebanos bin Birader-i o Donabid Mıgırdiç Hüseynik İvad Sadık Mihter Tenil Begos Gorgik

Cano bin Sebanus bin Dervişik bin Mıgırdiç bin Grebid bin Serkis bin Avanis bin Abruham bin Gorgik bin Sadka Murad Safer Serdos Yörür Harur Karişe Veyşe Keyhlo Abruham Birader-i o 198 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 199

Hilkat Avanis bin Danabid bin Gorgik bin Sihak bin el-Mahsul mine’l-hums Birader-i o Serhoş Haro Haçik Yörür Gendüm maa Cevv Erzen Asiyab Resm-i Kesbar Haçik Grebid Serkis biraderi Gıregos bin Keyl Keyl Bab Besatin Birader-i o Birader-i o Birader-i o Yörür Sergis 2304 500 7 200 K›ymet K›ymet Resm Mesrub bin Sihak bin Herabid bin Haçik bin Enderik 32256 5000 210 Adet-i Öşür-i Öşür-i Kom Mardros Murad Nihabid Murad Birader-i o Ağnam Penbe Çayır-ı ra’aya Aded [s.71-b] 100 480 100 4 Ohannes bin Avanis bin Grebiyd bin Ortik bin Mükades bin Resm Nehabid Murad Şehmul Gurgil Safer 240 Resm-i Niyabet ve resm-i Resm-i Bağat-ı müslimin Tapuy-ı zemin ve Arusiye Kevare Beher 1000 fi 50 Kesbar Melkeşid bin Mirek bin Sihak bin Enderbaş deştbani 1100 50 Tekek (Teğek) Birader-i o Kesiş Arakil Sadka Birader-i o 300 2000 Resm Akop bin Avanis bin Mirek bin Bersen’a bin Haçik bin 100 Margiri Muil Boma Sadka Murad Bağat-ı Gebran Çift Bennak Mücerred Beher 1000 fi 60 Aded Aded Aded Tekek (Teğek) 1 2 2 Ergil bin Avanis bin Belus bin Gorgik bin Sihak bin 28000 Resm Resm Resm Mihter Herbiyd İso Kesiş Begos Sadka Resm 56 36 12 1680 Derviş bin Halife bin Dostik bin Gorgik Mükaddes Mükataa-i İspenç-i Gebran Gregus Hilkat Şehmir Birader-i o bin Boyahane beher fi 31 Beher fi 25 Maksud 6000 Hane Mücerredan 124 77 Kesbar Avanis Bahtiyar bin Gragos bin Avanis bin Resm Resm Birader-i o Birader-i o Barok Bekur Murad 3844 1925 Yekün: Cüz-ı Cizye : 53689 [Vrk.72-b] Agob Kesbar bin Avanis bin Vartan bin Gorgik bin Birader-i o Bedros Vekil Paruk Tanik Cemu’l-Mecami’

Avanis Ergil bin Avanis Avanis bin Dubayid Kura Mezra’a Neferen Birader-i o Maksud Dukisik Murad Birader-i o Adedi Adedi 3086 88 2 Murad bin Gorgik bin Sivamgan Sergis Erkil bin Minha______İskender Mükaddes bin Serob Birader-i o Nihabiyd [Vrk. 72-a] Kura-i müslimin Kura-i gebran

Tetimme-i Karye-i Abtor Aded Mezra’a Aded 81 2 7 Gregos bin Nihabiyd Grebiyd Birader-i o Hane-i mezkurin Mücerredan-ı Hane-i Mücerredan-ı 1721 mezkurin mezkurin mezkurin 758 379 228 El-mahsulat ve mersulat-ı mezkurin: 807282 [Vrk.73-a] [ÇAPAKÇUR KANUNNAMESİ]

Kanun-ı Padişah-ı alempenâhî ve adâlet sa‘adet destgahî ki intizâm-ı ak- sam-ı mahsulat ve ihtimam-ı esnaf-ı mersumat-ı ra’ayayı ammedir. hal- ledellahu bi-vucudi izamihi ila yevmil-kiyame müsted‘alarınca Çapakçur sancağının ra’ayayı İslamiyyesi’ne mah-ı Azer’deki Mart ayı der tamam çifti olandan resm-i ırgadiyesiyle elli altı ve nim çiftden ırgadiyesiyle yirmi sekiz ve zira’atı yeri nim çiften akal olan ra’aiyetden her iki dönüm yerine resm-i zemin bir akçe ve Bennakdan resm-i ırgadiyyesiyle on sekiz ve ba- liğ olub hizmete iktidarı olan mücerredlerinden altı akçe ve kefereden mü- zevvicinin cizyesi elli dört ve mücerredlerinden kırk dört ve müzevviclerin- den ırgadiyyesiyle ispençe otuz bir ve mücerredlerinden yirmi beş ve mah-ı Abrilde ra’ayayı müsliminden ve kefereden koyunu ve keçisi olanlarının her iki re’sinden bir akçe resm ve Kömlerinin ki davarların kışladurlar her kimin toprağında vaki olursa her Kömden resm altmış akçe ve üç yüzden ziyade keçisi ve koyunu olan Sıpah taifesinden her iki re’sinden bir akçe vere ve ziraatleri mahsulatı ki Buğday ve Arpa ve Darı ve hububat-ı sayire kısmıdır ve Penbe’den hums ve her ra’iyyet maaşları için evleri önünde ÇAPAKÇUR LİVASI cüz’ice ekdikleri bostanlarından birer para ve Kavun ve Karpuz ve Hiyar 1550 TARİHLİ MUFASSAL TAHRİR DEFTERİ ekilen bostanlarından ve çayırlarından ve kozları, ağaçlarından ve yabanda olmayub bahçelerinde olan Elma ve Havya (ayva) ve Emrud (armut) ve (Osmanlıca Tıpkı Basımı) bi’l-cümle meyve-i bar ağaçlarından öşür ve resm-i urusaneleri seyyibele- rinden otuzar ve bakirelerinden altmışar ve suy-u cari olub sene-i kamilede yürüyen asiyablarından altmışar ve altı ay yürüyen asiyablarından otuzar akçe resm cümleten vechi meşruh üzere mezkurat-ı mezbure bi’t-ta’mim defter-i cedid-i hakanide tersim ve terkim olundu. 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 203 204 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 205 206 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 207 208 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 209 210 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 211 212 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 213 214 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 215

14-a 13-b 216 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 217 218 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 219 220 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 221 222 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 223 224 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 225 226 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 227

25-a 26-a 24-b 25-b 228 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 229 230 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 231 232 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 233

30-b 234 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 235 236 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 237 238 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 239 240 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 241 242 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 243 244 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 245 246 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 247

45-b 46-a 248 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 249 250 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 251

50-a 49-b 252 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 253 254 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 255 256 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 257 258 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 259

57-a 56-b 260 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 261 262 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 263 264 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 265 266 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 267 268 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 269 270 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 271 272 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 1550 Tarihli Mufassal Tahrir Defteri (Osmanlıca Tıpkı Basım) 273 274 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası EK ÇAPAKÇUR LİVASI İCMAL DEFTERİ 309 NOLU DEFTERİN DİZİN VE TIPKI BASIMI

 Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde bulunan 309 nolu Tapu Tah- rir İcmal Defteri Abdullah Demir tarafından yayına hazırlanmıştır. Orijinal Dizin ve tıpkı basımı burada neşredilen defterin değerlendirilmiş kısmı ise kısa süre içerisinde yayınla- nacaktır. Defterin içeriği ise Hasha-i Hümayun, Mirliva Hassı, beş zeamet ve 30 tımar kaydını ihtiva etmektedir. 276 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Tapu Tahrir İcmal Defteri’ne Göre Çabakçur Livası (Dizin ve Tıpkı Basım) 277

Hasha-i mirliva-i benam-ı Timurtaş Bey [Vrk. 2-a] Zü‘ama Sipahiyan Neferen Neferen Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i 5 30 Madrak-ı Haskend Madrak-ı Ada tabi‘-i Sivsor tabi‘i- Ba-Seferde gede Sefer gede sufla tabi-i tabi-i Çevlik Ulya tabi‘-i Çevlik Çevlik 16 13 Çevlik Hasıl Çevlik Hasıl Hasıl Liva-i.Çabakcur [Vrk.2b] Hasıl 9758 Hasıl Hashâ-i Padişah-ı âlempenâh 12020 7973 13122 14673 Karye-i Mahsul- Mahsul-ı Mahsul- Hane: 379 Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Ribat tabi‘-i ı Çeltuk-ı Sefinehâ- ı cizye-i Beher fi 54 Pueğ-ı Mir mezbur nehr-i i der ab-ı Gebran liva-i Çırçırık tabi‘-i İskenderan Elmalu tabi‘- Çan tabi‘-i Hasıl Çırçırık Murad Çapakçur Çevlik tabi‘i- i Sivkâri Sivkâri Hasan ma‘a 26608 ma‘a nukat-ı Göheriz Sêkârun) mezra‘a- Mücerredan Cüz-i rusum- Hasıl 35000 baş ve tamga 30606 i Kur Hacı 228 ı çift ve Hasıl Hasıl 9521 … 6675 tabi‘-i Mir-i Beher fi 44 bennak ve 50000 13862 Pueğ mücerred-i Hasıl Cema‘at-ı Ulus-ı Sivkârî (Sêkârun) Çeltukçiyan (Hasıl ) 6068 Obayı Obayı Obayı Obayı Obayı Obayı 7919 Şah Kulî Şah Muhammed Kara Şeyh Mevlana Hasan ve Cafer Ahmed bin Şeyh Fahri Emir [Molla]* bin Kuli Karye-i Şâş Karye-i Karyei-i Karye-i Karye-i biraderi Mahmud nam-ı diğer Yahkik maa o (onun Mirzan tabi‘-i İlisu maa Musyan kardeşi) Yalnızoğlu Yahkik-i Göheriz mezra‘a-i Kös nam-ı diğer tabi‘i Nahiye- küçük mezra- Obayı Obayı Cema‘at-ı Cema‘at-ı Cema‘at-ı Cema‘at-ı Hasıl ve mezra‘a-i Bulnah tabi‘-i Şeyh Yusuf bin Şeyhi Kethuda Yakub Süleyman Taceddin i Gökdere i tabi‘-i Ekrek tabi‘-i Gökdere 10700 Davud Kulî biraderzâde-i bin Şeyh Bargi Kethuda Hasıl Zikdelu Sivkâri Cafer Cafer Kethuda biraderi Hasıl Hasıl Kethuda Köse Ali 11628 Hasıl 4091 11924 16404 Yekün Adet-i Ağnam ve rusum-ı sayire-i mezkurin 25000.

Cema‘at-ı Ulus-ı Dügerni Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Cihangeşte Pazuk maa Çanakçı tabi‘- Pueğ-ı Muhammed- Obayı Yekün adet- tabi‘-i mezra‘a-i i Sivkâri Hüseyin i Goran Obayı Abbas Şeyh Emir i ağnam Göheriz Han tabii Hasıl tabi‘-i Pueğ nam-ı diğer Kethuda ve rusum-ı Sivkari Herpey tabi‘-i Hasıl 4992 Hasıl sayire-i Hasıl Gökdere mezkurin 7405 3844 Hasıl 8000 5809 4024 Cem‘an [Vrk.3a] 17510

* Çapakçur Mufassal Tapu Tahrir Defteri No: 188, Vrk. 3b. de Molla yazmaktadır. 278 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Tapu Tahrir İcmal Defteri’ne Göre Çabakçur Livası (Dizin ve Tıpkı Basım) 279

Tetimme-i Liva-i mezbur Za‘amet-i benam-ı Ferruhzâde

Karye-i Çorlîk Karye-i Karye-i Resm-i Adet-i Karye-i Sêğı Karye-i Karye-i Gülşin-i süfla (Çölêk) tabi‘- Kutevar tabi‘- Eşkasur Arusiye-i Ağnam-ı tabi‘-i Sivkâri Güllüce tabi‘- Mirtah* tabi‘- Hasıl i Gökdere i Çevlik tabi‘-i Duhteran-ı ra‘aya ve Hasıl i Göheriz i Şeftalu 1394 Hasıl Hasıl Zikdelu Spahiyan sıpahiyan ki 8694 Hasıl hasıl 3584 3564 Hasıl 300 ez sene çend 25780 182 883 ziyade bâşod Hisse-i der liva-i mezbur mezbure 5280 Karye-i Sögütlü Mezra‘a-i Az der kurb-ı 45000 nâm-ı diğer Nısf Badheva ve cürm-u cinayet gayr-ı ez hashsa-i Mardik(Madrak Karye-i Fakra ma‘a mezra‘a-i Padişah-ı alem penâh ve ze‘ametha ma‘a Beytü’l-mal –e Luatun) tabi‘-i Sîzerin Yekün: [Vrk. 4a] ve Mal-ı ga’yib ve Mal-ı mefkud ve Yava ve Kaçkun Yekün: Gökdere Hasıl 20619 Hasıl 660 15000 251785 1004 Tımar-ı Za‘amet-i Benam-ı Nur Ali karye-i Güllüce tabi‘-i Göheriz Yar Ahmed Hasıl 25780 Karye-i Şênık Tabi‘-i Çevlik Hisse-i mezbur Hasıl: 4445 20200 Hisse 4000

Za‘amet-i benâm-ı Mustafa b. Ahmed merdüm-i Ayas Paşa Mirimiran-ı Tımar-ı Yar Ali Karye-i Tarbaçur tabi‘-i zikdelü Diyarbekir Hasıl: 6934 Hisse 4000 Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Arakil tabi‘-i Sıyerek Dere-i Cansur-ı Ulya Tımar-ı Halid bin Nureddin Karye-i Tambasan tabii Zikdelu tabi‘-i Bahaeddin tabi‘-i Yekün Çevlik-i Çeltukçiyan-ı Hasıl Gökdere Tabi‘-i Zikdelu 42461 mezbur hasıl cüz-i rusum-ı çift ve Bennak 11114 Hasıl Gökdere Hasıl Hisse-i ve Mücerred 10124 Hasıl 10243 mezbur 2557 10980 20200 [Vrk Bervechi bedel 3b] 4000 [Vrk4b] Za‘amet benâm-ı Şah Kubad Tımar-ı Şeyh Emir Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Cansur-ı Süfla tabi‘-i Canimerg Nazik-i sufla Nazik-i Ulya Muşedu Zikdelü tabi‘-i Çevlik tabi‘-i Çevlik tabi‘-i Çevlik tabi‘-i hasıl: Hasıl Hasıl Hasıl Gökdere Yekün 4002 6166 4618 6000 Hasıl 20000 3216 Tımar-ı Hüdaverdi-i Şah Ali Hisse-i Karye-i Arçuk tabi‘-i mezbur Sivkâri 3216 hasıl: Za‘amet benam-ı Nazar 5422 bervechi bedel Karye-i Karye-i Yekün 5999 Dodanlı tabi Pûeğvenık 6942 Gökedere tabii Bervechi Hasıl Gökdere bedel 12366 Hasıl 23000 4576 * Tapu Tahir Defteri No: 188, Vrk 57b’de Pîrtâk yazılmıştır. 280 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Tapu Tahrir İcmal Defteri’ne Göre Çabakçur Livası (Dizin ve Tıpkı Basım) 281

Za‘amet-i Devletşah veled-i Cemşid Bey Tımar-ı Haydar b. Abdullah merdüm-ı Ayas Paşa Mir-i Miran-ı Diyarbekir Karye-i Krenik ma‘a mezra‘a-i Karye-i Kevkam tabi‘-i Zikdelu Perhangük tabi-i hasıl Sivkari 7306 Hasıl Mezkurun za‘ameti Harbret (Harput) sancağında olub emr olunan terakkisi liva-i 10912 Habret’de müyyeser olmamağın zikrolan karye-i mezbure tevcih olundu. [vrk. 5a] Hisse-i mezbur 7230 Tımar-ı Ayfer Mustafa merdüm-i Ayas Paşa Mir- i Miran-ı Diyarbekir Tetimme-i liva-i mezbur Timar-ı Ali bin Abdullah merdüm-i Ayas Paşa Mir-i Miran-ı Diyarbekir Karye-i Ermutak-ı Süfla Karye-i Tabi-i Göheriz Perhangük tabi-i Karye-i Arakil Hasıl Sivkari tabi-i Karye-i Sıyerek Karye-i dere Karye-i 5681 Hasıl Zikdelu tabi-i Gökdere Bahaddin Cansur-ı Ulya 10912 Hasıl Hasıl Tabi-i Gökdere tabi-i Zikdelu Hisse-i mezbur 11114 10124 Hasıl hasıl 918 10980 10243 Yekün______6599 Yekün ______Tımar-ı Mustafa bin Abdullah merdüm-i Ayas Paşa Mir-i Miran-ı Diyarbekir 42461 Hisse-i mezbur______Karye-i Karye-i 10130 Ermütak-ı Ülya Perhangük tabi-i Mir Ahmed tabi-i Göheriz Sivkari Tımar-ı Gazi Mustafa b. Ahmed merdum-i Ayas Paşa Mir-i Miran-ı Diyarbekir Hasıl Hasıl 5230 10912 Karye-i Karye-i Hisse-i mezbur Arakil tabi-i Karye-i Karye-i dere Cansur-ı Ulya Yekün ____ 1486 Zikdelu Sıyerek tabi-i Bahaddin tabi-i Zikdelu ___ Yekün______6716 [Vrk. 6a] Hasıl Gökdere Tabi-i hasıl 42461 11114 Hasıl Gökdere 10243 Hisse-i Tımar-ı Kasım Küçük 10124 Hasıl mezbur_____ 10980 _____ Karye-i Karye-i Karye-i Hacan tabi-i 10130 Uyum Ağca tabi-i Söğütlü nam-ı diğer Zikdelü Pûeğ Veyallerek (Valêrek) Hasıl Tımar-ı Mustafa b. İbrahim merdüm-i Ayas Paşa Mir-i Miran-ı Diyarbekir Hasıl Tabi‘-i Çevlik 5924 4782 Hasıl Yekün_____ 15380 Karye-i Karye-i 4669 Bervechi bedel: 16000 Ermutak-ı Ulya Parhangük tabi-i Yekün___ Tabi-i Göheriz Sîvkâri 8000 Hasıl Hasıl [Vrk. 5b] Tımar-ı İshak bin Ali 6948 10912 Hisse-i (mezbur) Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i 1052 Vahkin tabi-i Şeftalu Karakilise-i Süfla Karakilise-i Şinek tabi-i Hasıl tabi-i Zikdelü Ulya Gökdere 5458 Hasıl Tabi-i Zikdelü Hasıl 2132 Hasıl 5487 2252 Hisse-i mezbur 2487 282 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Tapu Tahrir İcmal Defteri’ne Göre Çabakçur Livası (Dizin ve Tıpkı Basım) 283

Yekün______12829 Tımar-ı İskender merdüm-ı Hüsrev Paşa Bervech-i bedel 15000 Karye-i Karye-i Musık Karye-i Karye-i Göl(Dual) der tabi-i Şeftalü Şervinan tabi-i Armaşin Tımar-ı Timur bin Muhammed kurbi Vahkin Hasıl Şeftalü Tabi-i Şeftalu Tabi-i Şeftalu 2749 4386 Hasıl Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i hasıl 2452 Gergenus (Gırnês) Varttak tabi-i Dignasur Talevare (Tavları) 3370 Tabi-i Şeftalu Zikdelu (Seyfun) Tabi-i Sivkâri Yekün Hasıl Hasıl Tabi-i Şeftalu Hasıl 2928 4720 Hasıl 3728 12957 2643 Hisse-i mezbur 12100 Karye-i Zımarek tabi-i Yekün ______Şeftalu 15841 Tımar-ı Hurşid ve Ali bin Sultan Ali biraderzâde-i Cemşid Bey Hasıl Bervechi bedel 1965 16000 [Vrk. 6b] Karye-i Dilistan Karye-i Yekün tabi-i Kamışlü tabi-i Göheriz 10263 Tımar-ı Hasan bin Ali Zikdelü Hasıl Hisse-i mezbur Hasıl 2831 9000 Karye-i Karye-i Karye-i Karye-i Sağerin 7442 Hisse-i Hisse-i Peribaş tabi-i Taş Ahmed Alburi tabi-i Tabi-i Gökdere Ali Hurşid Gökdere tabi-i Gökdere Hasıl 5000 4000 Hasıl Gökdere Hasıl 3006 3241 Hasıl 4362 4666 Tımar-ı Allahverdi Karye-i Avsel tabi-i Sîvkâri Hasıl: 6788 ber-vechi bedel 7500 [Vrk. 7b] Yekün______15275 Tımar-ı Bayezid Bervechi bedel 16000 Karye-i Sını tabi-i Karye-i Yekün____ Çevlik Mağni? tabii Çevlik 8500 Tımar-ı Ali Hasıl Hasıl Bervech-i bedel 7820 6336 1000 Karye-i Karye-i Karye-i Agnik tabi-i Pesurk tabi-i Şinek-i Gökdere Yekün______Sivkari Zikdelü Hasıl 7925 Tımar-ı Turhan Hasıl Hasıl 4445 Bervechi bedel 6286 1197 Hisse-i mezbur 8000 Karye-i Fakra Karye-i Mahsul- Mahsul- 445 tabi-i Çevlik Gülşin-i Ulya ı Çayır ı Çayır-ı Hasıl Tabi-i Zikdelu derkarye-i Tavşangölü Mahsul-ı Tımar-ı Dost Ali biraderzâde-i Cemşid Bey 6336 Hasıl Alburi 100 Çayır-ı Acısu Hisse-i mezbur 3066 Hasıl 58 5656 150 Karye-i Karye-i Şin tabi- Karye-i Muşedu tabi-i i Zikdelü Parçağ tabi-i Yekün______Mahsul-ı Gökdere Hasıl Zikdelü 14522 Yaylak-ı Tabs ve Yaylak-ı Kurucadağ Yekün_____ Hasıl 6772 Hasıl Bervechi bedel (Karejdağ) der nezd-i Karye-i Uyum 10068 7296 3670 14660 Ağca Hisse-i mezbur [Vrk. 7a] 1038 4080 284 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Tapu Tahrir İcmal Defteri’ne Göre Çabakçur Livası (Dizin ve Tıpkı Basım) 285

Tımar-ı Şah b. Davud Tımar-ı Karye-i Şinek tabi-i Gökdere Maksud Hasıl Karye-i Tüyerek 5478 Tabi-i Sivkari Hisse-i mezbur Hasıl 3000 5552 [Vrk. 8a] [Vrk. 9a]

Karye-i Abtur tabi-i Çevlik Tımar-ı Sûvar Hasıl Karye-i Tabs tabi-i Şeftalu 53686 Hasıl Karye-i mezburunun mülkiyetine mülkname-i Hümayun ve vakfiyetine 4386 vakıfname-i şerayit-i meşhun ibraz olundu. Hisse-i mezbur 4000 Zaamet Tımar 5 30 Tımar-ı Şeyhi Cem‘an ______Karye-i Çiriş tabi-i Pûeğ Erkam-ı______Hasıl _Zaametha ve Tımarha 2873 249549 Bervechi bedel 3000

Tımar-ı Cankulî (İsfahan Bey Vakfına ait deftere lef olarak ilave edilmiş belgedir.) Karye-i Göresi (Gorsî) tabi-i Şeftalü Karye-i Meyalan (Mallun) Tabi-i Hasıl Şeftalü 1392 Hasıl 360 Defter haneyi amireye

Yekün Kürdistan Eyâleti dâhilinde Çapakçur Kazâsı’nda vâki‘ Abtor Karyesi ve 1752 arâzi-i saire derdest bir kıt‘a vakfiye mucebince bâ-berat-ı â’li mütevellisi Bervechi bedel oldukları “İsfahân Bey Câmii Şerifi ve Zâviyesi Vakfı “ müsteğillâtından 2000 [Vrk. 8b] olarak taraf-ı vakıftan zabt ve tasarruf olunmakta iken bu kere Diyar-ı Tımar-ı Sultan Ahmed Bekr cânibinde bulunan arâzî memuru tarafından müsteğillat-ı merkume- Karye-i Az ve Kecvâre ye arâzi-i emiriyedendir denilerek Tapu senedi verilmekte olduğundan ba- Tabi-i Pûeğ hisle men‘i Süleyman ve Muhammed bin Hamid taraflarından ba-arzuhâl Hasıl 1090 istid’â olunmuş ve kuyuda nazaran İsfahan Bey Zâviyesi Vakfı’nın ber-ve- Bervechi bedel chi meşrutiyet tevliyeti münasafeten sahib-i arzuhâl-ı muma ileyhimânın 2000 uhdelerinde olduğu ve vâkıf-ı muma ileyhin 955.[1548] senesi tarihiyle Tımar-ı Durmuş müvarrah, mükayyed olan vakfiye’-i mamulun bihâsında Abtor ismiyle Karye-i Nurşin tabi-i Gökdere müsemma karyeyi ve hududu dâhilinde bulunan Bey Çiftliği nam arazi Hasıl ile ma’lumu’l-hudud diğer araziyi müstağillat ve müsakkafat-ı sa’iresiyle 2000 ma‘an karye-i mezkurede vâki‘ zâviye ve mescidî mesâlihi içun vakfeyledi- ği müsarrah idugü Evkaf-ı Hümayun Muhasebesi derkenarından ve Abtor Karyesi’nin on üç bin altı yüz seksen dokuz (13689) Akçe yazı ile mülki- yetine mülknâme-i hümâyun ve vakfiyetine vakıfnâme-i şerayit-i meşhun 286 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası 23.Ca.1280 Mühür  ibraz olunduğu deyu tahrir-i defter olunmuş bulunması cihetiyle karye-i Es-Seyyid Mahmud mezkurenin mahsulat ve rüsumat-ı kadime vechile ber-vechi vakfiyet mu- tasarrıfları tarafından zabt-olunmak iktizâ eylediği defter hânemize yazılan ilâmdan anlaşılmış olduğuna ve karye-i merkumenin hîn-i tahrirde vakfi- yeti mutlak zikrolunmuş ise de mühasebe-i mezkure derkenarına nazaran İsfahan Bey Zâviyesi Vakfı bulunduğuna binâ’en karye-i mezkure hududu dâhilinde olan araziye arazi me’murunin tapu senedi vermeye teşebbüs eylediği vâki‘ ise men‘iyle lazım gelen senedâtın nizamı vechle vakfı mez- bur tarafında i’tası zımnında icab edenlere hitaben Evkaf Muhasebesi’nden emri şerif isdârı ve karye-i merkume ber-müceb-i vakfiyye muma ileyh İsfahan Bey Zâviyesi Vakfı’ndan olduğu Defterhane-i Amire’de olan kaydı bâlâsına şerh verilmek üzere bir kıt‘a ilmuhaberinin isdarı icab-ı maslahat- tan göründüğü Evkaf-ı Hümayun Teftiş Mahkemesi’nden yazılan i‘lam ile bu muhasebe-i merkume derkenarında gösterilmiş ve i‘lam-ı mezkur dahi evrak-ı müteferri‘asıyla beraber leffen takdim kılınmış olmağla müvafık-ı irade-i a‘liye-i cenab-ı vekaletpenâhileri buyrulduğu suretde ilâm-ı mezkur tafsilatı derciyle muhasebe-i merkumeden emr-i şerif i‘tası hususunun ca- nib-ı nezaret-i celileye havalesi babında Evkaf-ı Hümayun Nazırı Atufetlu Abdülhamid Ferid Efendi Hazretleri takrir eylemeleriyle mücibince iktiza- sının icrasına himmet buyuralar deyu fi 7 Cemadiyelevvel sene 1280/fi 9 Teşrin-i evvel sene 1279 [20 Ekim 1863] tarihiyle nazır-ı müşârun ileyh hazretlerine hitâben sâdır olan fermân-ı ali mucebince iktizası muhase- beden lede’l-sual “Kürdistan Eyaleti” dahilinde Çapakçur kazasında vâki’ Muhammed bin Hamid ve Süleyman’ın ba-berat-ı a‘li mutevellileri olduğu İsfahan Bey Camii Şerif ve zaviyesi vakfının ber-muceb-i vakfiyye müs- teğillatından olan Abtor karyesi ve hududu dâhilinde arazi ile ma‘lum ve mahdud diğer arâzi taraf-ı vakıftan zabt ve tasarruf olunmakta iken bu kere Diyar-ı Bekr cânibinde bulunan arazi me’murinin müsteğillat-ı mer- kumeye arazi‘-i emiriyedendir denilerek tapu senedi vermeğe teşebbüs ey- lediği vâki‘ ise men‘iyle lazım gelen senedatın nizâmı vechle vakf-ı mezbur tarafından i‘tâ olunmak üzere icâb edenlere hitâben mahkeme-i teftişden olunan i‘lâmın tafsilatı derciyle Evkaf Muhasebesi’nden emr-i şerif isdârı ve karye-i merkumenin muma ileyh İsfahan Bey Zaviyesi Vakfı’ndan ol- duğu Defterhâne-i Amire’den olan kaydı bâlâsına şerh verilmek üzere bir kıt‘a ilmühâberinin i‘tası iktiza eylediği derkenar olmağın emri ve ilmu- haberi yazıla deyu ferman-ı şerif buyrulmağın mucibince bi‘l-kayd emri verilmekle ber minvâl-i muharrer Defterhane-i Âmire’de olan kaydı bâlâsı- na şerh verilmek üzere Defterhâne-i Âmire’ye iş bu ilmu-haber verildi. Fi

 Bu satırın baş kısmı biraz silinmiştir okunamadı. Çabakçur Livası İcmal Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 289 290 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Çabakçur Livası İcmal Defteri (Dizin ve Tıpkı Basım) 291 292 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Çabakçur Livası İcmal Defteri (Osmanlıca Dizin ve Tıpkı Basım) 293 294 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Çabakçur Livası İcmal Defteri (Osmanlıca Dizin ve Tıpkı Basım) 295 296 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası Çabakçur Livası İcmal Defteri (Osmanlıca Dizin ve Tıpkı Basım) 297 298 1550 Tarihli Tahrir Defterine Göre Çabakcur Livası