De Noordenveldse Kwaliteitsgids
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
De Noordenveldse Kwaliteitsgids Gebiedseigen doorontwikkelen op basis van ruimtelijke karakteristieken februari 2020 Schipsloot bij Roderwolde 2 Inhoud Inleiding 5 Vooraf 5 Leeswijzer 5 Uitwerken karakteristieken omgevingsvisie Positie en betekenis kwaliteitsgids 5 Opbouw kwaliteitsgids 5 Ontstaan van het landschap en gebiedsindeling 6 Laagveenontginningslandschap 8 Foxwolde 12 Leutingewolde 14 Peizermade 16 Peizerwold 18 Roderwolde & Sandebuur 20 Esdorpenlandschap 22 Altena 28 Een 30 Langelo 32 Lieveren 34 Nietap 36 Nieuw Roden 38 Norg 40 Peest 42 Peize 44 Roden 46 Roderesch 48 Steenbergen 50 Westervelde & Zuidvelde 52 Hoogveenontginningslandschap 54 Veenhuizen 58 Werken met de kwaliteitsgids 61 Geraadpleegde bronnen 62 Legenda overzichtskaart (losse bijlage) 63 Dronefoto kaft: Het open beekdal waar het Groote Diep en het Oostervoortsche Diep samenkomen met in de verte Alteveer en de esdorpen Roderesch en Roden 3 Onverhard pad in eikenlaan tussen de Esweg en de Kerklaan richting het Sterrebos, Veenhuizen 4 Inleiding Vooraf Uitwerken karakteristieken Onderlegger beleid In de voorliggende kwaliteitsgids zijn het omgevingsvisie De in de kwaliteitsgids opgenomen landschap en de dorpen in de gemeente De gemeente Noordenveld was één van karakteristieken en gidsprincipes zijn van Noordenveld en hun karakteristieken op de eerste gemeenten in Nederland met betekenis als onderlegger voor uiteenlopend hoofdlijnen beschreven. De kwaliteitsgids een vastgestelde omgevingsvisie. In deze beleid zoals de actualisatie van het is opgesteld door Stichting Libau met omgevingsvisie zijn de belangrijke ambities en welstandsbeleid, het opstellen van een ruimtelijk een werkgroep met de gemeentelijk doelen voor de komende jaren omschreven. kader zoals voor het centrum van Roden ‘Zo stedenbouwkundige, planoloog en adviseurs Ook verwoordt de omgevingsvisie voor het Brinkelt Roden!’ of het ontwikkelen van een op het vlak van landschap, cultuurhistorie gemeentelijk grondgebied globaal de ruimtelijke handboek openbare ruimte. en volkshuisvesting. De werkgroep werd en cultuurhistorische karakteristieken. gecompleteerd door een adviseur cultureel Bouwstenen omgevingsplan erfgoed van de provincie Drenthe en een In de omgevingsvisie is het wel duidelijk Richting het omgevingsplan bieden de in gebiedsdeskundige/landschapsarchitect. waar in de gemeente welke ambities worden de kwaliteitsgids kwalitatief geformuleerde nagestreefd. Door de globale opzet van de gidsprincipes een bouwsteen voor het opstellen De kwaliteitsgids is in eerste instantie opgesteld visie is het daarentegen nog niet helder welke van open planregels. als een document dat de gemeente betrekt karakteristieken zich op welke plek bevinden. bij de afweging van ruimtelijke ontwikkelingen Inspiratie en houvast bij initiatieven en initiatieven. In de kwaliteitsgids komt dan In de voorliggende Kwaliteitsgids Noordenveld Ten aanzien van concrete initiatieven biedt ook vakinhoudelijke taal voor, die misschien zijn overeenkomstig de bedoelingen van de kwaliteitsgids inspiratie en houvast bij niet direct voor iedereen voor zich spreekt. Dit de Omgevingswet de karakteristieken op het ontwikkelen en beoordelen van ruimte is geprobeerd zoveel te voorkomen en waar hoofdlijnen voor de gemeente als geheel gerelateerde initiatieven, zoals bijvoorbeeld mogelijk zijn begrippen verduidelijkt. Wanneer uitgewerkt. Het accent ligt hierbij op de ontwikkeling van een zonneterrein of een er initiatieven zijn zal de gemeente in gesprek structuurbepalende karakteristieken. Deze uitbreidingslocatie voor woningbouw. hier waar nodig nadere toelichting en uitleg over informatie op structuurniveau is aangevuld geven (zie ook het hoofdstuk Werken met de met objectgerichte informatie die bij de Opbouw kwaliteitsgids kwaliteitsgids). totstandkoming van de gids beschikbaar was. Hét landschap van gemeente Noordenveld De karakteristieken in de kwaliteitsgids zijn bestaat niet. De gemeente kent een aantal De bewoners van de gemeente zijn wel niet ten opzichte van elkaar gewaardeerd, in landschappen met ieder eigen karakteristieken. zijdelings en indirect betrokken bij het opstellen die zin allemaal even waardevol en dienen in Deze landschappen vinden hun oorsprong van de kwaliteitsgids. In het kader van de samenhang te worden bezien. in het ontstaan van dit gebied. Omdat de actualisatie van het welstandsbeleid zijn de ontstaansgeschiedenis uitvoerig is beschreven karakteristieken van de dorpen besproken Gelet op het bovenstaande zijn bij de in diverse bestaande beleidsstukken is in de tijdens dialoogavonden. Het algemene beeld ontwikkeling en afweging van initiatieven kwaliteitsgids volstaan met een zeer korte dat hierin naar voren is gekomen, is dat de afhankelijk van de plek van het initiatief samenvatting. Uiteraard zijn deze stukken karakteristieken worden herkend. Daarnaast aanvullende objectgerichte inventarisaties nodig wel bestudeerd bij het opstellen van de zijn sommige karakteristieken aangescherpt of van cultuurhistorische en ruimtelijke elementen. kwaliteitsgids. aangevuld. Hiervoor worden beleidsdocumenten zoals de cultuurhistorische basiskaart gebruikt Landschappelijke deelgebieden en dorpen Na bestuurlijke vaststelling van dit product Op basis van de bovengenoemde samenvatting verdient het aanbeveling om de kwaliteitsgids Positie en betekenis kwaliteitsgids is de gemeente in de kwaliteitsgids verdeeld in breder verband met de inwoners van Naast de aanvulling op de omgevingsvisie in een drietal landschappelijke deelgebieden Noordenveld en de werknemers van de met een beschrijving van karakteristieken met ieder een eigen cultuurhistorische gemeentelijke organisatie te delen. Dit draagt op hoofdlijnen, is de kwaliteitsgids ook identiteit. Ieder landschappelijk deelgebied bij aan het vergroten van het bewustzijn van van betekenis voor andere planologische wordt geïntroduceerd met een overzichtsfoto. de karakteristieken en geeft een eenduidig instrumenten zoals beleid / programma en Vervolgens wordt voor ieder deelgebied eerst vertrekpunt voor het doorontwikkelen van de het omgevingsplan, maar ook voor concrete de landschappelijke context beschouwd en gemeente op een gebiedseigen wijze. initiatieven. In onderstaande figuur is dit daarna op de in het gebied aanwezige dorpen schematisch weergegeven. ingezoomd. Leeswijzer In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij de De keuze voor de in de kwaliteitsgids aanleiding en het doel, de positie en betekenis beschreven dorpen is door de werkgroep OM G EN E en de opbouw van de kwaliteitsgids. Daarna V V gemaakt en gebaseerd op de aanwezigheid van IE IN T G IA S volgt in dit hoofdstuk een zeer beknopte T V enige kernvorming. In sommige gevallen is er I I N S I I samenvatting van het ontstaan van het houvast en inspiratie bij aanvulling karakteristieken E gezien de nauwe verwevenheid in het ontstaan beoordelen en ontwikkelen op hoofdlijnen landschap. Dit vormt de ‘schakel’ naar de voor gekozen om dorpen in samenhang te beschrijving van het landschap en de dorpen beschrijven zoals bijvoorbeeld bij Sandebuur en en hun karakteristieken. Na deze inhoudelijke Roderwolde. KWALITEITSGIDS beschrijvingen volgt een slothoofdstuk dat in gaat op het werken met de kwaliteitsgids. Beschrijvingen en karakteristieken A gidsprincipes bouwsteen onderlegger voor: Voor ieder landschappelijk deelgebied of O M M voor opstellen planregels - actualisatie welstandsbeleid M G - ruimtelijk kader centrum A E R dorp wordt in twee pagina’s overzichtelijk de V Roden G IN - ... O G R S P betreffende uitsnede van de kwaliteitskaart P / LA ID N LE BE gepresenteerd en de ontwikkeling van het landschap of het dorp beschreven. De dorpen worden grofweg in de volgende drie perioden Positie en betekenis kwaliteitsgids beschreven: de periode tot aan 1850, de 5 periode 1850 tot de Tweede Wereldoorlog en deelgebied of dorp een overzichtelijk het warmere en vochtigere klimaat er in de periode sinds de Tweede Wereldoorlog aantal gidsprincipes geformuleerd hoe bij eerste instantie lokaal in afgesloten laagten tot op heden. Naast een uitsnede uit de uiteenlopende ruimtelijke ontwikkelingen met veenvorming is opgetreden. Algemene Hoogtekaart Nederland worden met deze karakteristieken om te gaan. De voor het Uit het derde kaartbeeld van rond 800 na Christus historische kaartfragmenten tijdsbeelden uit de landschappelijke deelgebied geformuleerde blijkt dat er in het grote laaggelegen gebied aan bovengenoemde perioden geïllustreerd. gidsprincipes zijn daarbij op alle in het de noordrand van de gemeente veenvorming is betreffende deelgebied beschreven dorpen van ontstaan. Tot de aanleg van de eerste dijken in Voor de dorpen is de bebouwingsstructuur van toepassing. de Middeleeuwen stond dit noordelijk deel van de wezenlijk belang voor het karakter. Voor de Waar mogelijk bieden de gidsprincipes op gemeente onder invloed van de zee en werd een verbeelding hiervan is gekozen om door middel voorhand zo veel mogelijk duidelijkheid. Wel is kleilaag over het veen afgezet. van verschillende kleuren het onderscheid er bewust voor gekozen de gidsprincipes open Daarnaast zijn de grote (hoog)veencomplexen in de aard van de bebouwingsstructuur en kwalitatief te formuleren, zodat er ruimte ten westen van Roden als onderdeel van zichtbaar te maken. Hierbij wordt kernvormige-, is voor afweging, eventuele gemotiveerde Oostindië en bij Veenhuizen als onderdeel van lintvormige-, in het landschap verspreide-, afwijking en dus verschillende mogelijke goede het grote veengebied van Smilde en Fochteloo planmatige woon- en bedrijfsbebouwing uitkomsten. ontstaan.