vzw ‘de Rand’ JAARBEELD 2016 I. woord vooraf 3 II. de Vlaamse Rand: het actieterrein 4 III. de Vlaamse Rand: een specifiek beleid voor specifieke uitdagingen 5 1. belangrijkste uitdagingen 5 2. politieke verantwoordelijken 6 IV. de opdrachten 7 1. missie 7 2. statuut en wettelijk kader 7 3. de decretale doelstellingen 8 4. de strategische doelstellingen, zoals vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst 8 V. de specifieke werking in de zes: eerstelijnswerk 12 1. waarom een specifiek beleid voor de zes? 12 2. gemeenschapscentra als ankerpunt 12 3. de Boesdaalhoeve in Sint-Genesius-Rode 14 4. de Kam in Wezembeek-Oppem 14 5. de Lijsterbes in Kraainem 15 6. de Moelie in Linkebeek en de Muse in Drogenbos 16 7. de Zandloper in Wemmel 16 8. de Bosuil in Jezus-Eik 17 9. taallessen en conversatiegroepen in de zes 18 10. jeugd- en sportbeleid 18 - focus op jeugd 18 - focus op sport 19 11. de gemeenschapskranten 20 VI. de werking in de hele regio: tweedelijnswerk 22 1. positie van ‘de Rand’: het platform/partners 22 2. focus op taalpromotie: waarom inhoudelijk belangrijk? 23 3. acties taalpromotie 23 - mappen taalpromotie 23 - NT2-promotiecampagne 24 - oefenkansen in het dagelijks leven en de vrije tijd 24 - ondersteunend materiaal voor oefenkansen 27 - artistieke projecten 29 - informatie over oefenkansen 30 - taalstimulering voor kinderen 31 - overleg en expertisedeling 31 - vzw ‘de Rand’ werkte ook mee aan 32 4. werking naar internationalen en expats 32 5. brievenactie 34 6. vragen over taalwetgeving 34 7. RandKrant 34 VII. documentatiecentrum Vlaamse Rand 36 VIII. Gordelfestival 37 IX. de signaalfunctie 40 1. afspraken tussen de overheden 40 2. coördinatieplatform VSGB 40 3. platform van de gemeenten in de Vlaamse Rand 40 4. Conferentie van Vlaamse mandatarissen 40 X. digitale communicatie 41 XI. projecten van de minister van Cultuur 42 1. bibliotheken in de faciliteitengemeenten 42 2. het Museum Felix De Boeck in Drogenbos 42 XII. de netwerken 43 XIII. ‘de Rand’ en zijn mensen 44 XIV. infrastructuur – techniek – preventie 47 XV. financieel verslag 50 1. een transparant en vooruitziend financieel beleid 50 2. de subsidies toegekend in 2016 51 3. balans en resultatenrekening 51 4. evolutie van subsidies en eigen inkomsten (2008-2016) 52 Bijlagen 55 1. de gemeenschapscentra 56 2. eigen podiumprogrammering en programmering in samenwerking 57 3. bezoekers 62 4. schoolvoorstellingen & workshops 63 5. zaalverhuur 64 6. financiële opbrengsten centra 65 7. verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale jeugdbeleidsplannen 66 8. verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale sportbeleidsplannen 73 9. gemeenschapskranten 75 10. redacties gemeenschapskranten 75 11. bijt in je vrije tijd 75 12 organigram 76 13. raad van bestuur en algemene vergadering 77 14. personeelsbestand dd. 31 december 2016 77 15. programmeringscommissies 78 16. middelen besteed aan eigenaarsonderhoud 78 I. WOORD VOORAF
In 2016 werkt vzw ‘de Rand’ volop verder aan haar de- Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat heel weinig cretale opdrachten, zoals die geconcretiseerd zijn in de acties of projecten van ‘de Rand’ louter en alleen binnen samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Rege- de organisatie zelf worden ontwikkeld. Steeds zoeken ring en de provincie Vlaams-Brabant. De in 2014 door- we de geschikte partners die het voorgenomen initia- gevoerde besparingen hebben geen invloed op de hoge tief een meerwaarde en een grotere uitstraling en kriti- verwachtingen die men ten opzichte van de organisatie sche massa kunnen geven. En we vinden die partners stelt. Logisch, want de uitdagingen op het vlak van ge- vrij gemakkelijk: in de zes bij de verenigingen met wie meenschapsvorming en sociale samenhang in de we graag samenwerken, of bij andere taalgemeenschap- Vlaamse Rand blijven onverminderd hoog, niet het pen, of bij CVO’s of organisaties zoals Archeduc. Het minst door de vele nieuwkomers en verhuisbewegin- lijstje is zeker niet volledig. Ook in de ‘bredere’ Vlaamse gen. Rand zijn onze samenwerkingen niet meer weg te den- ken: met het Agentschap Integratie en Inburgering, met Gelukkig zijn steeds meer organisaties en overheden de Taalunie, met gemeentelijke integratiediensten, met zich bewust van hun maatschappelijke verantwoorde- het Huis van het Nederlands Brussel, en ga zo maar lijkheid om een constructieve rol en opdracht op te ne- door. men inzake het onthalen van nieuwkomers en het be- vorderen van het sociale weefsel, waarbij de kennis van Vzw ‘de Rand’ wil op die manier betekenisvol blijven en het Nederlands een kritische succesfactor is. verder investeren in het open en Nederlandstalige ka- rakter van de Vlaamse Rand en de leefkwaliteit voor alle In die veelheid van onthaal- en integratie-initiatieven op inwoners. In dit document brengen we verslag uit over het vlak van promotie van het Nederlands speelt vzw hoe we dat in 2016 deden en met welke resultaten en ‘de Rand’ een bijzondere rol, met name de rol van ver- output. bindende actor, van katalysator, van hardnekkige zoeker naar dwarsverbindingen. Die eigen rol als netwerker, als Dank aan de honderden vrijwilligers die zich dagelijks, kennis- en expertisedeler, neemt vzw ‘de Rand’ heel samen met ons team van professionele medewerkers, sterk op, zeker ook in 2016, weliswaar binnen dat seg- mee blijven inzetten om onze opdracht gestalte te ge- ment waar de eigen expertise het sterkst is ontwikkeld, ven: vrijwilligers in onze raad van bestuur, in de pro- 3 met name op de terreinen gemeenschapsvorming, oe- grammeringscommissies, in de redactieraden van fenkansen Nederlands in de vrije tijd en informatie. RandKrant en onze gemeenschapskranten, in de cul- tuur-, sport- en jeugdraden, in onze zeven gemeen- schapscentra. Woorden van dank ook aan de Vlaamse Regering en haar administratie, meer bepaald minister Ben Weyts en het team Coördinatie Vlaamse Rand, en aan gedeputeerde Tom Dehaene en zijn administratie van de provincie Vlaams-Brabant.
Als vzw ‘de Rand’ ervaren we geregeld dat we op de steun kunnen rekenen van de brede Vlaamse bevolking, van de plaatselijke media zoals Ring-tv en van parle- mentairen, provincieraadsleden en gemeentemandata- rissen, over partijpolitieke grenzen heen. Dank aan de vele partners en collega’s, administraties en organisa- ties die meewerken aan onze projecten. Samen met ve- len onder hen werken we al 20 jaar aan onze opdracht. Ons 20-jarig bestaan vieren we in 2017. Met alvast deze wens en boodschap: niet op onze lauweren rusten, maar met een volgehouden engagement nieuwe inspiratie zoeken om zo relevant te blijven.
algemeen directeur voorzitter Eddy Frans Hubert Lyben II. DE VLAAMSE RAND: HET ACTIETERREIN
Van bij de oprichting van vzw ‘de Rand’ werd het werk- Uiteraard ontsnappen andere gemeenten niet aan de gebied afgebakend, niet via een decreet of reglemente- uitdagingen van ontnederlandsing en de toename van rend besluit, maar via een politieke afspraak. Hoewel – het aantal buitenlanders en anderstaligen. Hoewel ze zoals verder zal blijken – een groot accent van de strikt gezien buiten de afbakening vallen, zijn ze in een werking in de zes gemeenten met bijzonder taalstatuut aantal dossiers toch sterk betrokken partij. Halle is hier ligt, is de hele Vlaamse Rand het actieterrein van de zeker een voorbeeld van, maar ook bv. Ternat, Liede- vzw. De Vlaamse Rand vormt geen bestuurskundig ge- kerke, Kortenberg, Huldenberg, Steenokkerzeel … Vzw definieerd geheel. De afbakening ervan berust op de ‘de Rand’ stelt expertise ter beschikking van gemeenten afspraak tussen de verschillende overheden om het ver- buiten de Vlaamse Rand die hierom vragen. Dit gebeurt sterkt Vlaams beleid te concentreren op alle gemeenten o.m. op de bijeenkomsten van het platform van de ge- die grenzen aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of meenten in de Vlaamse Rand en op de overlegmomen- aan een van de zes faciliteitengemeenten. Het gaat ui- ten van de gemeentelijke integratiediensten. De samen- teraard om de zes faciliteitengemeenten zelf: Drogen- werking, sinds 2016, met het Agentschap Integratie en bos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wem- Inburgering zorgt ook voor een betere doorstroming mel en Wezembeek-Oppem. De andere dertien van ideeën en goedepraktijkvoorbeelden. gemeenten zijn: Asse, Beersel, Dilbeek, Grimbergen, Hoeilaart, Machelen, Meise, Merchtem, Overijse, Sint- Pieters-Leeuw, Tervuren, Vilvoorde en Zaventem. Sa- men dus negentien gemeenten. Achttien ervan liggen in het arrondissement Halle-Vilvoorde. Enkel Tervuren behoort tot het arrondissement Leuven. 4 III. DE VLAAMSE RAND: EEN SPECIFIEK BELEID VOOR SPECIFIEKE UITDAGINGEN
1. BELANGRIJKSTE UITDAGINGEN De ontwikkelingen in de brede Vlaamse Rand recht- Een van de grote uitdagingen (naast huisvesting, mobiliteit, vaardigen een gericht beleid om het Nederlandstalige open ruimte) voor een Vlaams bestuur in de Rand is het karakter van de Rand te bestendigen en te versterken. behouden en versterken van het Nederlandstalige Dit beleid maakt hoe langer hoe meer deel uit van het karakter. In de Vlaamse Rand wonen heel wat niet-Belgen globale onthaal-, integratie- en inburgeringsbeleid. Dit en Franssprekende Belgen. De verhuisbewegingen van- beleid is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid uit vnl. Brussel zijn talrijk en gaan snel. In 2015 worden van de gemeenten, hierin ondersteund door het Agent- in het cijferboek Vlaamse Rand dat de Studiedienst van schap Integratie en Inburgering op Vlaams niveau. De de Vlaamse Regering uitgeeft (zie www.docu.vlaam- ruime opdracht van het Agentschap staat een verdere serand.be/ned/search-detail.asp?PublicationId=7133) de profilering en uitbouw van de taalpromotiepijler van meest recente statistieken gepubliceerd die de trend vzw ‘de Rand’ niet in de weg, integendeel. Het Agent- bevestigen dat de Vlaamse Rand in een sneller tempo schap Integratie en Inburgering erkent de expertise van dan de rest van Vlaanderen internationaliseert. De na- ‘de Rand’, valoriseert ze en bouwt erop verder, samen bijheid van Brussel, met zijn talrijke internationale- in met de vzw. stellingen, en van waaruit heel wat jonge gezinnen mi- greren naar de Rand, verklaart in grote mate deze De overheden zetten in op een taalbeleid voor de tendens. De migraties vanuit Brussel gebeuren niet al- Vlaamse Rand, zowel voor jeugd en kinderen als voor leen door sociaal sterkeren, ook sociaal-economisch volwassenen, zowel in het formele (basisonderwijs, se- zwakkeren vinden de weg naar de Rand, deze laatsten cundair onderwijs, inburgering, sociale huisvesting, meestal naar de gemeenten van de kanaalzone. werk) als in het informele maatschappelijke gebeuren 5 (taalpromotie in de vrije tijd). We stellen ook vast dat nog steeds sommige gemeente- besturen van faciliteitengemeenten weigeren om zich Binnen het geheel van de uitdagingen die zich in de re- in te schrijven in het beleid van de Vlaamse Gemeen- gio stellen, focust ‘de Rand’ vanuit zijn historiek en ex- schap, waardoor hun inwoners belangrijke kansen en pertise op een aantal onderdelen ervan, namelijk op die middelen mislopen. Na de gemeenteraadsverkiezingen onderdelen die te maken hebben met: sociale samen- van 2012 hebben de gemeentebesturen van Wemmel hang, gemeenschapsvorming, taalsensibilisering, infor- en Sint-Genesius-Rode eigen beleidsverantwoordelijk- matie als middel tot cohesie in de regio en eerstelijns- heid: Wemmel voor sport en Rode voor jeugd en sport. werk op het vlak van cultuur, jeugd en sport in de Wemmel zal dit vanaf 2017 ook doen voor jeugd. Deze faciliteitengemeenten. evoluties moeten van nabij gevolgd worden. Het is zeer terecht dat de zes gemeenten met bijzonder taalstatuut Het belang van het accent op het informele circuit van uit de hervormingsoperatie werden gehouden, waarbij Nederlands leren en oefenen werd in 2014 via twee los de middelen voor de sectorale decreten naar het ge- van elkaar staande onderzoeken sterk bevestigd: zowel meentefonds worden overgeheveld. De ‘oude’ decreten het behoeftenonderzoek bij anderstalige nieuwkomers (de meeste dateren van 2012) blijven er van kracht. Op van de provincie Vlaams-Brabant als de eerste Rand- die manier kan er daar toch een, weliswaar beperkte, taalbarometer van BRIO stellen vast dat deze informele aansturing van het te voeren lokale beleid blijven ge- benadering en sensibilisering vaak sneller positieve re- beuren door de Vlaamse overheid. sultaten oplevert dan verplichtingen. Uiteraard probeert ‘de Rand’ ook de vinger aan de pols te houden wat betreft andere maatschappelijke domei- nen die voor de regio een uitdaging vormen, zoals de mobiliteit en het fileprobleem, ruimtelijke ordening (waarbij vooral aandacht besteed wordt aan het territo- riaal ontwikkelingsplatform Noordrand), betaalbare huisvesting voor Vlaamse autochtonen en de omkade- ring van het basis- en secundair onderwijs, noodzakelijk om de grote toestroom van anderstaligen op te vangen en de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden. De vinger aan de pols houden gebeurt vooral via de deel- name aan het coördinatieplatform ‘Stand van de Rand’, onder voorzitterschap van de gouverneur van Vlaams- Brabant. Dit overleg wordt in 2016 opgestart.
2. POLITIEKE VERANTWOORDELIJKEN Zowel de Vlaamse Regering als de provincie Vlaams- Brabant voeren een specifiek Randbeleid. Bij de Vlaam- se Regering is de coördinatie van dat beleid toever- trouwd aan minister Ben Weyts. In Vlaams-Brabant berust de bevoegdheid Vlaams karakter, samen met de bevoegdheid cultuur, bij gedeputeerde Tom Dehaene. Een beperkt aantal dossiers die door ‘de Rand’ worden behartigd, vallen onder de bevoegdheid van andere Vlaamse ministers. In de regering is minister van Cul- tuur Sven Gatz bevoegd voor de subsidiëring van het 6 Museum Felix De Boeck (via ‘de Rand’). Het Gordelfes- tival (een opdracht sinds 2013) valt onder de bevoegd- heid van zowel minister Muyters (sport) als minister Weyts (Vlaamse Rand).
Het decreet van 12 juli 2013 wijzigde het oprichtingsde- creet van vzw ‘de Rand’, en laat ‘de Rand’ sinds 2014 toe eigen beleidsplannen voor het lokale jeugd- en sportbe- leid op te maken en uit te voeren in de gemeenten die zelf niet intekenen op de beleidsprioriteiten in die do- meinen. Het decreet werd om technische redenen ge- wijzigd door een decreet van 25 april 2014. De middelen voor het lokale sportbeleid komen van minister Muy- ters, die voor het lokale jeugdbeleid van minister Gatz.
Vzw ‘de Rand’ neemt in 2014 ook de ondersteuning van de Vlaamse cultuuradministratie voor de twee privaat- rechtelijke bibliotheekwerkingen in Kraainem en Dro- genbos over. De middelen daarvoor zijn toegevoegd aan de algemene dotatie.
Via deze invalshoeken zijn dus ook de ministers Sven Gatz (voor jeugd en de bibliotheken) en Philippe Muy- ters (voor sport) betrokken bij de werking van vzw ‘de Rand’. IV. DE OPDRACHTEN
1. MISSIE 2. STATUUT EN WETTELIJK KADER In 1999 keurde de raad van bestuur de missie van vzw ‘de Rand’ goed. Ze luidt: Bij de hervorming van de diensten van de Vlaamse Gemeenschap (Beter Bestuurlijk Beleid) werd ‘de Vzw ‘de Rand’ draagt bij tot de groei van een open en Rand’ bij decreet van 7 mei 2004 erkend als een pri- verdraagzame leefgemeenschap, die het Vlaamse ka- vaatrechtelijk Extern Verzelfstandigd Agentschap rakter van de Vlaamse Rand respecteert, uitstraalt en (EVA). Dit decreet trad in werking op 1 april 2006. De dus versterkt. Met het oog daarop zal vzw ‘de Rand’ van- Vlaamse Regering heeft het EVA ‘de Rand’ onderge- uit een Nederlandstalige profilering de leefkwaliteit bracht bij het Agentschap Binnenlands Bestuur voor de hele bevolking van de Vlaamse Rand bevorde- (ABB), meer bepaald bij de afdeling Stedenbeleid, ren door op een dynamische wijze en complementair Brussel en Vlaamse Rand. aan wat al bestaat - sociaal-culturele activiteiten te ondersteunen en Het decreet van 12 juli 2013 wijzigt het oprichtingsde- organiseren; creet van vzw ‘de Rand’. In het nieuwe decreet wordt - dienstverlening en informatie aan te bieden; naar aanleiding van de interne staatshervorming en - maatschappelijke participatie te stimuleren. het planlastendecreet: - een nieuw mechanisme beschreven voor de onder- steuning van Nederlandstalige initiatieven inzake jeugd, cultuur en sport in de zes faciliteitengemeen- ten: in gemeenten die zelf niet intekenen op de be- leidsprioriteiten van de Vlaamse overheid, kan ‘de Rand’ beleidsplannen opmaken en uitvoeren. - een opsomming gemaakt van de taken van de provin- cie Vlaams-Brabant inzake de ondersteuning van het Vlaamse karakter van de provincie.
Een decreet van 25 april 2014 wijzigde om een aantal 7 technische redenen sommige bepalingen van het de- creet van 12 juli 2013, voornamelijk om de coherentie met de decretale regelgeving inzake sport te garande- ren.
De decretale basis van vzw ‘de Rand’ is raadpleegbaar op https://www.bestuurszaken.be/de-rand-0.
In de loop van 2016 keurt de Vlaamse Regering een nieuwe decreetwijziging goed die ertoe strekt het be- stuur van de vzw te conformeren aan het decreet deugdelijk bestuur, dat o.m. voorziet in een aanwe- zigheid van 1/3 onafhankelijke bestuurders in de raad van bestuur. Daardoor vermindert het aantal recht- streeks aangeduide vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid en van de provincie Vlaams-Bra- bant. Om deze vermindering te compenseren wordt via het decreet een regeringscommissaris ingevoerd, die toeziet op de legaliteit van de handelingen van de vzw en op de naleving van de samenwerkingsover- eenkomst. In januari 2017 keurt het Vlaams Parle- ment deze decreetwijziging goed.
De Vlaamse Regering draagt op 16 januari 2016 Hu- bert Lyben voor als voorzitter van vzw ‘de Rand’ in opvolging van Jan De Craen. 3. DE DECRETALE DOELSTELLINGEN 4. DE STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN, MISSIE ZOALS VASTGELEGD IN DE SAMEN- WERKINGS OVEREENKOMST Het decreet van 7 mei 2004 nam de doelstellingen inte- graal over. In het EVA-decreet staat de missie van ‘de In 2015 sloten de Vlaamse Gemeenschap, de provincie Rand’ in zeer algemene termen beschreven. Zo wordt in Vlaams-Brabant en vzw ‘de Rand’ een samenwerkings- artikel 4 de opdracht van de vzw omschreven als ‘het overeenkomst af. In de overeenkomst zijn de strategi- Nederlandstalige karakter van de Vlaamse rand rond sche doelstellingen opgesomd die ‘de Rand’ moet reali- Brussel ondersteunen, uitstralen en bevorderen’. seren:
OPDRACHT - de gemeenschapscentra van vzw ‘de Rand’ en hun Vzw ‘de Rand’ werd opgericht bij decreet van 17 decem- werking zijn actieve ontmoetingsruimten en broed- ber 1996. In dat decreet worden de volgende doelstel- plaatsen voor gemeenschapsvorming die vanuit een lingen voor de vzw omschreven: Nederlandstalige profilering bijdragen tot een sterker a) fungeren als documentatie- en informatiecentrum sociaal weefsel; met een beperkte ombudsfunctie; - een gericht informatiebeleid voeren; b) ondersteuning verlenen aan alle mogelijke sociaal- - acties ondersteunen en coördineren, gericht op een culturele en educatieve samenwerkingsverbanden; positieve beeldvorming van Vlaanderen en op het c) op verzoek ondersteuning verlenen m.b.t. de aange- versterken van de positie van het Nederlands; legenheden bedoeld in art. 4, 1e tot en met 17e, van - partner zijn voor de Vlaamse Regering, de provincie de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervor- Vlaams-Brabant en de gemeenten bij het uitvoeren ming der instellingen; van het specifieke beleid voor de Vlaamse Rand; d) de Vlaamse belangen in de regio behartigen; - een advies- en signaalfunctie vervullen naar de e) de integratie van anderstaligen bevorderen; Vlaamse Gemeenschap via de minister bevoegd voor f) de culturele en andere infrastructuur als gemeen- de coördinatie van het beleid in de Vlaamse Rand, en schapscentra beheren, in overeenstemming met de naar de provincie Vlaams-Brabant via de gedeputeer- 8 bepalingen van dit decreet. de bevoegd voor het Vlaamse karakter; - de Vlaamse belangen in de regio behartigen; Het decreet van 7 mei 2004 nam de doelstellingen on- - de integratie van anderstaligen bevorderen; veranderd over. - participeren aan het documentatiecentrum voor de Vlaamse Rand; Het decreet van 12 juli 2013 voegt hieraan toe: ‘De - het uitwerken en uitvoeren van een taalpromotiebe- Vlaamse Regering kan een subsidie verlenen aan de vzw leid in samenwerking met het EVA Integratie en In- ‘de Rand’ voor de uitvoering van een of meer beleidspri- burgering met de volgende doelstellingen: oriteiten voor het jeugdbeleid, het (lokaal) sportbeleid • zo veel mogelijk anderstaligen sensibiliseren om en het cultuurbeleid. De subsidie wordt verleend voor Nederlands te leren (verwijzen naar het NT2-aanbod); de ondersteuning van plaatselijke initiatieven in de zes • het gebruik van het Nederlands promoten en on- Randgemeenten die geen subsidie hebben aangevraagd dersteunen (omkaderen van het NT2-aanbod); in het kader van de subsidieregelingen, vermeld in het • het bewustzijn bij Nederlandstaligen voeden dat zij tweede lid, en dient aangewend te worden voor de on- een positieve rol kunnen spelen in onthaal- en inte- dersteuning van deze initiatieven.’ gratieprocessen; • methodes en instrumenten ontwikkelen om de oe- fenkansen Nederlands in de samenleving te verho- gen; • het imago van het Nederlands en van Vlaanderen bij anderstaligen (Belgen en buitenlanders) verbeteren De opdrachten die de Vlaamse Gemeenschap ‘de Rand’ Beide overheden focussen bovendien nog op: heeft toevertrouwd, hebben betrekking op: - de uitgave van gemeenschapskranten in de gemeenten - het mee beheren van vzw Museum Felix De Boeck met bijzonder taalstatuut; namens de Vlaamse Gemeenschap conform de over- - de uitgave en verspreiding van RandKrant met de katern eenkomst van 14 maart 2003; Uit in de Rand, inclusief de digitale ontsluiting en pro- - het ondersteunen van de plaatselijke Nederlandstali- motie ervan; ge jeugdwerk- en sportinitiatieven in de zes facilitei- - de ondersteuning van de Conferentie van Vlaamse tengemeenten van de Vlaamse Rand alsook de pri- mandatarissen. vaatrechtelijke bibliotheekbedieningspunten in Kraainem en Drogenbos conform het decreet van 12 juli 2013 tot wijziging van het decreet van 7 mei 2004 houdende omvorming van de vzw ‘de Rand’ tot een privaatrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap, gewijzigd door het decreet van 25 april 2014; - de coördinatie van het Gordelfestival conform de door de Vlaamse Regering goedgekeurde concept- nota van 8 februari 2013.
Voor de provincie Vlaams-Brabant zijn de specifieke accenten:
- het meewerken aan taalpromotieactiviteiten; - de uitbouw van de gemeenschapscentra tot informa- tieloketten over de regio; 9 - het voeren van een verwelkomingsbeleid voor Vla- mingen die van elders in de Vlaamse Rand komen wonen;
Daarnaast verbindt vzw ‘de Rand’ zich ertoe om in op- dracht van en in samenspraak met de provincie projec- ten op te starten of mee te ondersteunen die de provin- ciale werking inzake haar grondgebonden bevoegdheden (economie, mobiliteit, leefmilieu, toeris- me …) in de regio verder vorm geven. Vzw ‘de Rand’ trekt in haar begroting ruimte uit om deze provinciale projecten inzake taalbeleid en taalpromotie Nederlands te ondersteunen en geeft op die manier extra daad- kracht aan de projecten. Deze projecten worden geka- derd en beschreven in het jaarlijkse actieplan en de re- sultaten van deze projectwerking worden specifiek en jaarlijks, voor de opmaak van het nieuwe actieplan van het volgende jaar, geëvalueerd.
V. DE SPECIFIEKE WERKING IN DE ZES EN IN DE BOSUIL: EERSTELIJNSWERK
1. WAAROM EEN SPECIFIEK BELEID trokken gemeentebesturen samen. Het meest frequent VOOR DE ZES? gebeurt dat in Wemmel. Daar werd dan ook een over- eenkomst afgesloten tussen GC de Zandloper en het In de Vlaamse Rand zijn de zes faciliteitengemeenten gemeentebestuur, met afspraken over vooral het taal- het meest kwetsbaar wat betreft het behoud van het gebruik bij de promotie van de projecten waarbij ze -sa Vlaamse karakter. Het bestaan van faciliteiten is een menwerken (zoals Youth Tube, Zotte Zondag, het Jaar- factor die anderstaligen blijkbaar drijft om zich in die marktfestival, Ezelsoor). gemeenten te vestigen. Een andere oorzaak is een uit- gesproken non-coöperatieve houding van gemeentebe- sturen ten opzichte van de Vlaamse overheid (en ten 2. GEMEENSCHAPSCENTRA ALS opzichte van ‘de Rand’). Heel wat mogelijkheden qua ANKERPUNT beleid op het vlak van cultuur, jeugd en sport, aange- reikt door de Vlaamse Gemeenschap en de provincie De gemeenschapscentra kleuren in 2016 de tweede Vlaams-Brabant, worden nog te vaak niet opgenomen. bladzijde van hun meerjarig beleidsplan (2015-2019) Er is wel een evolutie merkbaar. Vzw ‘de Rand’ moet, in waarin gemeenschapsvorming de centrale doelstelling uitvoering van de nieuwe decretale bepalingen van 12 is. Ze maken inhoudelijke keuzes aan de hand van een juli 2013 en 25 april 2014, niet in elk van de zes facilitei- toetsingskader dat ze samen met hun respectievelijke tengemeenten in de plaats treden van het lokale be- programmeringscommissies ontwierpen. Het resultaat 12 stuur voor wat betreft lokaal jeugdbeleid en lokaal is dat elk centrum een eigen profiel voert in relatie tot sportbeleid. Wemmel behartigt zelf sport (en vanaf de lokale context en samen met heel wat vrijwilligers 2017 ook jeugd) en Rode neemt jeugd én sport op. Deze een grote diversiteit in activiteiten realiseert. Alle cen- tendens is op zich verheugend, al houdt vzw ‘de Rand’ tra nemen 4 basisrollen op: wel de vinger aan de pols over de manier waarop de betrokken gemeenten de bevoegdheden opnemen. Het gemeenschapscentrum als open en gastvrij cul- tuurhuis waar iedereen die onderdak zoekt voor zijn Als contrapunt voor de positieve evolutie in Wemmel activiteiten een inspirerende plek vindt. De Vlaamse kan Linkebeek vermeld worden, waar tot op de dag van verenigingen en initiatiefnemers vormen een belangrij- vandaag de burgemeesterssaga een dagelijks goed lo- ke en gekoesterde doelgroep in de receptieve werking kaal bestuur hypothekeert. van de centra. Ook andere organisaties en gebruikers appreciëren de kwaliteiten van een professionele In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw heeft dienstverlening, hedendaagse omkadering en up-to- de Vlaamse overheid, zoals in Brussel, cultuurcentra op- date infrastructuur. Dit is het gevolg van de permanente gericht in de zes en in Jezus-Eik. Die centra worden zorg en aandacht die er wordt besteed aan de netheid, sinds 1997 beheerd en geëxploiteerd door vzw ‘de Rand’. het onderhoud en de uitrusting van de lokalen en pu- blieke ruimten. De centra hebben een belangrijke ont- Vzw ‘de Rand’ vervult een aantal taken op het vlak van moetingsfunctie voor het lokale gemeenschapsleven en cultuur, jeugd, sport en informatie, die normaliter tot de de cafés van de centra spelen hierin een niet onbelang- gemeentelijke opdrachten behoren. Zij doet dat vanuit rijke rol. In het licht hiervan starten we, naar aanleiding een Nederlandstalige profilering, maar met een open van het aflopen van de concessie in de Zandloper, een ingesteldheid naar anderstaligen, vanuit een perspec- zoektocht naar nieuwe uitbaters en onderwerpen we de tief van gemeenschapsvorming en taalpromotie. Waar cafetaria aan een metamorfose. Het resultaat mag ge- het mogelijk en zinvol is, werken de centra en de be- zien worden en het publiek vindt vanaf september in groten getale de weg naar Cultuur Bar Bar Wemmel. Het gemeenschapscentrum als socioculturele baken Het gemeenschapscentrum als onderdeel van het voor het gemeenschapsleven. De centra zijn veel gesol- grootste podium van Vlaanderen. Het publiek kan in liciteerde samenwerkingspartners in allerhande initia- 2016 kiezen uit een zeer ruim eigen cultureel program- tieven. De medewerkers luisteren actief naar vragen of ma. Door weloverwogen keuzes bereiken de centra ver- gaan zelf op zoek naar signalen of goede ideeën die on- schillende publieks- en leeftijdsgroepen en brengen ze dersteuning verdienen. Op die manier houden ze de hen met de uitgebreide werking van de centra in con- vinger aan de pols van wat leeft binnen de gemeen- tact. Ook de bestaande samenwerkingsverbanden met schap. Ook de respectievelijke programmeringscom- collega-centra spelen hierin een cruciale rol. Het aan- missies en cultuur-, jeugd- en sportraden zijn hiervoor bod bestaat niet alleen uit theatervoorstellingen en belangrijke antennes en voelsprieten. De centrumver- -concerten, maar ook uit een ruim vormingsaanbod antwoordelijken en stafmedewerkers nemen in dit per- voor jong en oud. Archeduc, de volkshogeschool die spectief verschillende rollen op. Een eerste rol is die van onze regio bedient, is niet zelden onze partner in het ondersteuner. Een mooi voorbeeld hiervan is het ver- zoeken naar en aanbieden van aantrekkelijke cursussen haal van Repaircafé in de Moelie. Het begint met een en workshops. aantal vrijwilligers die op zoek zijn naar een locatie om met een Repaircafé te starten. Het team zet hier zijn Het gemeenschapscentrum als projectontwikkelaar van schouders onder met als gevolg dat er, nu al voor het immateriële concepten. De gemeenschapscentra beste- derde seizoen op rij, maandelijks een Repaircafé plaats- den veel tijd en energie in projectwerking. Centrumver- vindt in de Moelie, de groep vrijwilligers is gegroeid tot antwoordelijken, hun teams en veel vrijwilligers realise- 13 150 personen en er ontstaat een leuke spin-off in de ren talrijke projecten waarbij ze een divers publiek en vorm van maandelijkse Jammy Sundays, een initiatief verschillende doelgroepen rond heel uiteenlopende van enkele Repaircafévrijwilligers aangevuurd door de thema’s en aangrijpingspunten met elkaar in contact leuke open sfeer in de Moelie. In andere gevallen neemt brengen. Of het nu gaat over het Gordelfestival in de de centrumverantwoordelijke de rol van matchmaker Bosuil, Ezelsoor in de Boesdaalhoeve, de halloween- op. De Zandloper brengt een pop-upkoor van 20 vol- happening georganiseerd door het Moelie-Museteam, wassenen en 45 kinderen samen met JackoBond op de ’t Prochefiest in de Bosuil, Warm Wemmel in de Zandloper, planken. Met het gelegenheidskoor wordt intensief naar het Europees feest in de Kam of de Kinderhoogdag in het moment suprême toegewerkt. Het resultaat is een de Lijsterbes, de essentie is dezelfde, namelijk het positief fijn artistiek en gemeenschapsvormend project voor verbinden van mensen met beklijvende ervaringen. een bijna vol huis. Ten slotte is er nog de rol van ideeën- makelaar waarbij de centrumverantwoordelijke of staf- In al deze rollen ligt de focus van de werking van de medewerker op zoek gaat naar (ver)nieuw(d)e of goede centra op het bereiken van de hele gemeenschap met ideeën. Zo organiseert de Kam voor de eerste maal een als neveneffect dat taalpromotie als een rode draad taalquiz voor scholen. Leerlingen van het tweede mid- doorheen de werking van de centra geweven wordt. De delbaar testen op een speelse manier hun kennis van medewerkers van de centra en de cel taalpromotie wer- het Nederlands. Een fijne formule die ook voor andere ken nauw samen om dit, telkens aangepast aan de con- doelgroepen bruikbaar is. text en doelgroep, mogelijk te maken.
Bijlage 1 coördinaten gemeenschapscentra Bijlage 2 eigen podiumprogramma en programma in samenwerking Bijlage 3 bezoekers Bijlage 4 schoolvoorstellingen & workshops Bijlage 5 zaalverhuur Bijlage 6 financiële opbrengsten centra 3. DE BOESDAALHOEVE IN KERST IN RODE SINT-GENESIUS-RODE De Rodense gemeenschap verzamelt traditiegetrouw half december op en rond de kerstmarkt. PERSONEELSPLOEG 2016 is op personeelsvlak een rustig jaar voor GC de De kerstmarkt is een organisatie van het gemeentebe- Boesdaalhoeve. Ilke Weyers start eind augustus als ont- stuur, GC de Boesdaalhoeve en de Culturele Raad Rode. haalmedewerkster (in opvolging van Karen Rodet); ver- De kerstmarkt telt dit jaar +/- 40 chalets, vrijwel alle- der zijn er geen personeelswijzigingen. Ilke werkt full- maal bemand door Rodense verenigingen. Tijdens het time, waarvan 3/5 in de Boesdaalhoeve en 2/5 in de kerstmarktweekend, op 17 en 18 december, komen heel Moelie. wat Rodenaars de sfeer proeven. De opkomst is goed. Het optreden van Voice Male in de kerk wordt erg ge- smaakt. De verschillende organiserende partners spre- TALENT ON STAGE ken van een geslaagde editie. We verwelkomen dit jaar opnieuw een heleboel (cultu- rele) pareltjes in onze zaal. Gevestigde waarden als Jef Neve, Jo Lemaire, Xander De Rycke, Gili, Michael Van 4. DE KAM IN WEZEMBEEK-OPPEM Peel en Voice Male worden afgewisseld met aanstor- mende talenten als Isolde et les Bens, Tom Vanstiphout 2016 was een boeiend en druk jaar in GC de Kam. De en Mathias Vergels. De opener van het nieuwe seizoen, zaalverhuur blijft stijgen, het aanbod neemt toe en Raymond van het Groenewoud, is een schot in de roos. meer en meer mensen vinden de weg naar de Kam. Het BUURTabonnement begint aan zijn 10e seizoen en loopt goed. Eind 2016 zijn er 1.107 abonnementen ver- Het Nachtvluchtabonnement, samen met GC de Lijs- kocht (Mini: 417; Midi: 455; Maxi: 235), dat is opnieuw terbes en GC De Warandepoort, begint aan zijn 9e edi- een record. tie. Het programma wordt in het gloednieuwe centrum van Tervuren voorgesteld en hiermee wordt ook de sa- De onlineverkoop maakt het eenvoudig om je tickets menwerking tussen de 3 centra bestendigd. van thuis uit te bestellen. Samen met de programmeringscommissie werken we een weloverwogen programma uit. De theatervoorstel- ZOMERSE DRUKTE ling Socrates met Bruno Vanden Broecke is één van de hoogtepunten. Een voorstelling die ontroert, verwart, 14 Op 2 juli zingen we samen met de Culturele Raad Rode aan het lachen maakt, maar ook te denken geeft. opnieuw uit volle borst tijdens ‘Rode Zingt’, het jaar- lijkse zangfeest ter gelegenheid van 11 juli. Deze editie is Met de kerktour van Laïs (i.s.m. de cultuurraad) gaan we extra feestelijk, omwille van de 10e verjaardag van dit extra muros. De kapel van het H.-Hartcollege krijgt bin- zangfeest. nenkort een andere bestemming en blijkt de perfecte locatie voor dit concert. Hemelse muziek en nostalgie Volkin’Ro neemt dit jaar een sabbatjaar, geen gratis fa- voor het mooie gebouw brengen meer dan 250 bezoekers miliefestival dus begin augustus in het Boesdaalpark. naar de kapel. We verlaten het centrum een 2e maal Tijdens de zomermaanden organiseren we 2 vakantie- voor een klassiek concert: Wouter Dekoninck vertolkt stages: begin juli bieden we een taalstage aan, waar kin- beklijvende transcripties van preludes en suites van deren spelenderwijs ondergedompeld worden in het Bach op het 18e-eeuwse orgel van de St.-Pieterskerk. Nederlands. Eind augustus organiseren we een natuur- en avonturenkamp in het Boesdaalpark. Film is altijd belangrijk geweest in de programmering van het gemeenschapscentrum. Het filmaanbod in de Op vrijdag 2 september zakken in de vooravond op- streek breidt uit en wellicht daarom loopt de publieke nieuw heel wat families af naar de jaarlijkse boekenkaft- belangstelling wat terug. Tijdens de Vlaamse Week ver- dag Ezelsoor. De Boesdaalhoeve verwelkomt maar liefst tonen we voor het eerst een film in openlucht. We ko- 474 bezoekers. Het wordt een overrompeling. zen voor de eerste Vlaamse langspeelfilm De Witte. Het blijkt een succes en ook de weergoden zijn ons die dag Op zondag 4 september vindt de 4e editie van het Gor- gunstig gezind. delfestival plaats. Samen met de lokale afdeling van Na- tuurpunt en de Fietsersbond en het prettig gestoorde Gemeenschapsvorming blijft prioritair voor het cen- straatorkest Bar’choc maken we van de binnenkoer van trum. Cuisine mundial, de wereldkeuken op één plek de Boesdaalhoeve een gezellige terrasplek. beleeft de 2e editie en is ook dit jaar een schot in de roos. De boekenkaftdag Ezelsoor krijgt een vervolg en net zoals bij de 1e editie zorgen plaatselijke kunstenaars en verenigingen voor de artistieke invulling. De samen- werking met het OCMW resulteert ook in 2016 in een sinterklaasvoorstelling. Dit jaar vindt de voorstelling De Foyer blijft voor de Lijsterbes een sterke partner en plaats in het dienstencentrum Forum in de wijk Ban-Eik. samen organiseren we evenementen die het publiek en- 140 kinderen beleven een spannende namiddag met thousiast onthaalt. Zo staan er geregeld themamenu’s veel lekkers van de Sint erbovenop. op de kaart, serveren ze cocktails bij de James Bondfilm Spectre, en worden ze als cateraar actief betrokken in KUNSTeldoos, creatieve ateliers voor 4- tot 6-jarigen projecten. i.s.m. GC de Lijsterbes, wordt uitgebreid met stages tij- dens de vakantie. Samenwerken is voor de Lijsterbes ook in 2016 een speerpunt in de werking. Het succesvolle Saint Patrick’s Nieuw is de Week van het Nederlands met 2 activitei- Festival, in samenwerking met de Ierse gemeenschap, ten. De meezingsessie Gelukkig zijn, een ouderwetse vindt voor de 3e keer plaats. Voor deze editie kunnen zangavond, laat Nederlands- en anderstaligen samen de we op de bereidwillige medewerking rekenen van het grootste Vlaamse hits zingen. Kraainemse naai- en kantatelier ‘Kreativa’ en van de Buurderij, die voor een ambachtelijke boerenmarkt Samen met het H.-Hartcollege organiseren we voor de zorgt. Met de cultuurraad organiseren we behalve de 1e maal de taalquiz voor scholen. Op een speelse ma- jaarlijkse nieuwjaarsreceptie en de 11 juliviering ook een nier wordt de kennis van het Nederlands van de leerlin- succesvolle editie van het gerenommeerde César Fran- gen van het tweede middelbaar getest. ck internationale pianoconcours. Op sportief vlak is het nieuwe initiatief seniorobics met 33 ingeschreven deel- Het Feest van de Europese Gemeenschap, dit jaar met nemers meteen een groot succes voor de samenwer- Portugal als partnerland, is een gevestigde waarde. kende partners OKRA en KnA. Eveneens met de cultuurraad en de Wezembeek-Op- pemse verenigingen organiseren we de Vlaamse Week Ook in de eigen projecten voor families en kinderen en de Herfstfeesten. Kamklub krijgt dit jaar een andere (Ezelsoor, Kinderhoogdag, Griezelbal, sinterklaasfeest) naam, Staging Post de Kam, maar aan de inhoud, een betrekken we meer lokale verenigingen. Zo zijn Chiro free podium waar (beginnende) groepen een speelkans Kraainem en Spelersgroep De Zonderlingen vaste sa- krijgen, verandert er weinig. menwerkingspartners.
GC de Kam wil niet alleen een open huis zijn waar ieder- Met het familieaanbod blijft de Lijsterbes zich op de een welkom is, maar ook een warm en gezellig huis. kleinsten richten (1-8 jaar), zowel qua voorstellingen als Nieuwe verlichting, nieuwe vloeren en een frisse verf- op het vlak van vorming. De creatieve woensdagnamid- laag in de zalen en de foyer dragen hiertoe bij. We pas- dagateliers KUNSTeldoos, die alternerend in GC de 15 sen ook ons meubilair aan. Met tweedehands of zelf Kam en GC de Lijsterbes plaatsvinden, worden ook ontworpen meubelstukken kleden we het centrum aan. voortgezet. Voor het eerst wordt een vakantiestage Naast onze Kamapé zijn we nu ook een fraaie boeken- ‘theateren’ opgezet i.s.m. Spelersgroep De Zonderlin- ruilkast rijker. gen. De Kinderhoogdag van 9 oktober is met 166 unieke bezoekers een hoogtepunt.
5. DE LIJSTERBES IN KRAAINEM De aquarelateliers en de naaiworkshops voor volwassenen worden met succes voortgezet, en het workshopaanbod In 2016 ondergaat het personeelskader van de Lijster- van Archeduc vormt een welkome afwisseling, waarbij bes een grondige metamorfose: een nieuwe stafmede- de focus op duurzaamheid en praktisch leren ligt. werker jeugd & sport, een nieuwe onthaalmedewerk- ster, een tijdelijk aanvullende stafmedewerker Regionaal blijft de samenwerking met GC de Kam en programmatie én een tijdelijke vervanging van de cen- GC De Warandepoort, mede door de abonnementsfor- trumverantwoordelijke moeten de continuïteit in de mule Nachtvlucht, een belangrijke meerwaarde voor werking van de Lijsterbes verzekeren. ons publiek, dat vlot zijn weg naar het gezamenlijke aan- bod avondvoorstellingen vindt. Op onze 13 avondvoor- Promotioneel zetten we volop in op een persoonlijke stellingen – een mix van theater, humor en muziek – benadering van het publiek aan de hand van gerichte bereiken we in totaal 1.686 toeschouwers. communicatie en het zo veel mogelijk betrekken van de lokale gemeenschap bij de werking van het centrum. 6 schoolvoorstellingen in 2016 zijn goed voor 686 leer- Een efficiënter en creatiever gebruik van Facebook lingen uit de scholen in de omgeving. (Facebook Live, Facebook Ads) resulteert in een duide- lijke stijging van zowel ‘vind-ik-leuks’ (van 575 naar 709) als generieke online-interactiviteit en publieksbereik. 6. DE MOELIE IN LINKEBEEK EN DE Het gezamenlijke BUURTabonnement met GC de Boe- MUSE IN DROGENBOS sdaalhoeve uit Sint-Genesius-Rode en CC de Meent uit Alsemberg is nog steeds succesvol. Voor het eerst ver- Het Moelie-Museteam trekt in 2016 volop de kaart van spreiden we in december 2016 een BUURTboekje met gemeenschapsvorming. Zowel in Linkebeek als in Dro- de voorstellingen en activiteiten van het voorjaar van genbos starten we nieuwe initiatieven op of bouwen we 2017. We voeren gesprekken met Sint-Pieters-Leeuw, bestaande gemeenschapsvormende projecten verder die er toe leiden dat in het seizoen 2017-2018 een extra uit. Repaircafé Linkebeek kent ook tijdens zijn 3e jaar- gemeenschapscentrum zal toetreden tot ons BUURT- gang een toenemend succes. Steeds meer volk uit Lin- abonnement. kebeek en omgeving vindt maandelijks de weg naar de Moelie om defecte spullen te laten herstellen en/of te De samenwerking met het Eetcafé de Moelie verloopt genieten van de gezellige sfeer die er heerst. Nieuwe optimaal. Een aantal activiteiten van het café onder- initiatieven, zoals de gratiferia (een gratis weggeef- steunen we technisch, logistiek en promotioneel. Het markt) en een eerste gratis notarieel advies kennen veel café levert op zijn beurt nieuwe bezoekers aan voor de bijval. De groep vrijwillige medewerkers van Repaircafé Moeliewerking. groeit aan tot 150 personen en de toenadering tussen Vlamingen en anderstaligen neemt zienderogen toe. De gemeenschapskranten sjoenke en kaaskrabber krij- Uit Repaircafé ontstaat de maandelijkse Jammy Sunday, gen een nieuwe lay-out en een moderne structuur. We een jamsessie op zondagnamiddag met muzikanten uit zoeken toenadering tot Brussel via de samenwerking Linkebeek en Brussel, die plaatsvindt in Eetcafé de met Poppunt. We plannen samen een Stoempconcert Moelie. Het tentoonstellingsproject DE MUUR blijft in mei 2017. succesvol evolueren en is tot eind 2017 volgeboekt. De toiletten in de foyer van de Moelie worden volledig In Drogenbos werken we intens samen met het Regio- vernieuwd en de bouwaanvraag voor de uitbreiding van naal Instituut voor Samenlevingsopbouw (RISO), het de parking is in behandeling. In de foyer van de Moelie OCMW, het gemeentebestuur, de speelpleinwerking en richten we een ‘cosy corner’ in en we bouwen de podi- de gemeentelijke basisscholen om kansarme jongeren uminfrastructuur verder uit. meer kansen te bieden. We ondersteunen actief de RI- SO-werking vanuit het buurthuis Passage 4 en de staf- medewerker van de Moelie-Muse treedt regelmatig in 7. DE ZANDLOPER IN WEMMEL 16 overleg met de buurtwerker van Passage 4. Tijdens de zomervakantie volgen 10 jongeren de rapworkshop die Het ‘goede doel’ domineert de Zandloper in 2016. We we gezamenlijk inrichten. We bereiden samen een aan- beginnen het jaar met de voorstelling van Te Gek!? met tal activiteiten voor die in 2017 zullen plaatsvinden: Eva De Roovere en Dirk De Wachter. Te Gek!? wil men- Ezelsoor, de oprichting van een wekelijkse jeugdclub in sen met psychische gezondheidsproblemen positief in Passage 4, de Buitenspeeldag en een taalstage. De hal- de kijker zetten. Ter gelegenheid van de voorstelling loweenhappening waarbij de Muse zorgt voor de straa- schenken de onthaalmedewerkers zelfgemaakte soep tanimatie trekt 300 bezoekers. en verkopen ze Te Gek!?-soepkoppen. Iets later die maand palmt Warm Wemmel de Zandloper helemaal in In Linkebeek kent de 3e editie van Ezelsoor een groot met zijn benefietconcert ten voordele van de strijd te- succes. We verwelkomen er 278 deelnemers, onder wie gen kinderarmoede in Wemmel. 3 Wemmelse bands ook heel wat anderstalige kinderen en ouders. De jaar- (Velvet Soul, Dr. Ape en 80 Trolls) en 3 dj’s (dj Malko en lijkse sportinitiatie wordt succesvol vervangen door een dj Bobinater & Junne) brengen zo’n 450 mensen op de kubbtoernooi in Hoeve Holleken. Tijdens de zomerva- been. In de aanloop naar Warm Wemmel kan je al een kantie volgen 90 jongeren de dansstage die we i.s.m. centje steken in de lantaarns bij Wemmelse handelaars dansschool de Giants inrichten. De maandelijkse game- en de avond zelf omkadert een kleine markt met heb- avonden bereiken heel wat jongeren. 40 tieners nemen bedingen de concerten. Dat is goed voor een opbrengst deel aan 4 hiphopworkshops tijdens Urbanize. van maar liefst 8.000 euro. Later dit jaar, op 17 decem- ber, vindt al een 2e editie van het benefiet plaats. Deze Het Moelie-Museteam volgt bij Publiek Centraal een keer kiezen de organisatoren voor Wemmel’s Got Talent doorgedreven training om het gebruik van Facebook te en brengen zij jong en oud met talent op het podium. optimaliseren. Dat resulteert in een intens en meer De markt met hebbedingen en eetstandjes strekt deze doelgericht gebruik van Facebook, dat uitgroeit tot een keer tot op de binnenkoer en ze herhalen ook de lan- belangrijk communicatiemiddel. taarnactie bij handelaars, met een nog beter resultaat: 650 mensen vinden hun weg naar de Zandloper en dat brengt maar liefst 10.004,93 euro op. Warm Wemmel wil het succes van de benefietconcerten in 2017 herha- len, maar wil daarnaast ook inzetten op het ‘warme Wemmelse gevoel’ in de gemeente. Een ander hartverwarmend project is JackoBond in 8. DE BOSUIL IN JEZUS-EIK koor: een pop-upkoor van 20 volwassenen en 45 kinde- ren staat JackoBond bij tijdens haar optreden in de Cijfers zeggen niet alles, maar wel dat GC de Bosuil een Zandloper op 2 april. De volwassenen werken verschil- drukke ontmoetingsplek is. In 2016 breken we zowat al- lende weken in zang- en bewegingssessies aan hun per- le records. formance, de kinderen doen dat tijdens de intensieve stage in de paasvakantie. Een fijn artistiek en gemeen- Onze zalen zijn nooit meer dan 3.212 dagdelen op een schapsvormend project voor een bijna vol huis! In juni jaar gebruikt. Opvallend is dat het aandeel verenigingen brengen we samen met CC Asse en CC Westrand Dil- uit Overijse blijft stijgen (1.466 dagdelen of 46 %). Met beek Circus Ronaldo naar Relegem. Een wondermooie een bezettingsgraad van soms meer dan 70 % van de productie die we enkel dankzij deze samenwerking kun- kleine polyvalente zalen mogen we gerust stellen dat nen realiseren. Als toemaatje aan het einde van het sei- het aanbod de vraag niet meer kan volgen. zoen krijgen de abonnees een try-out van Xander De Rycke en Alex Agnew. Bovendien kunnen ze vooraf al in Bijna 70.000 bezoekers komen naar activiteiten geor- de Zandloper terecht voor een hapje aan de foodtrucks ganiseerd in GC de Bosuil. En zonder tellen weten we op de binnenkoer. dat 2016 ook voor het cafetaria een absoluut topjaar is. Bijna 10.000 mensen nemen deel aan voorstellingen, Na een geweldige editie vorig jaar hadden we niet ge- evenementen, vormingen, het schoolprogramma … Een dacht dat de 10e editie van het Jaarmarktfestival nog absoluut record. Het aantal zuiver culturele activiteiten beter kon zijn en toch … In samenspraak met het jaar- daalt, maar we bereiken een groter en diverser publiek marktcomité verhuist het festival van het Raedemaec- via evenementen en activiteiten zoals de rommelmarkt, kersplein naar de tent op het grasveld voor het gemeen- een improvisatieavond, allerlei vormingen, de kerst- tehuis, waar ook de rest van het jaarmarktweekend zich drink, de vertoning van het EK op groot scherm ... afspeelt. Die zichtbaarheid in het hartje van de Wem- melse gemeente zorgt voor een overdonderend succes: Maar die cijfers hebben ook een keerzijde. De doelstel- 1.500 festivalgangers komen genieten van de optredens ling in 2016 is kwaliteit bestendigen en een gezonde van Schudden met de poep, Bandits, Opmoc, The Ex- werkdruk. Dat laatste lukt ons niet. Niet te vermijden pendables en DJ Discobaard. Ook in de toekomst blijft personeelswissels zijn daarbij geen hulp. Bart en Sander dit een speerpunt in onze werking. We vinden het bo- waren 2 schitterende collega’s die nu bij andere cultuur- vendien een belangrijke samenwerking met het ge- huizen een op maat gesneden uitdaging aangaan. Met meentebestuur en het jaarmarktcomité. Steven en Cindy krijgen wij 2 waardige opvolgers die 17 met evenveel enthousiasme ons team vervoegen. We Maar het meest opvallende voor de buitenwereld is on- onderzoeken nu al hoe we in 2017 40 jaar anciënniteit in getwijfeld het nieuwe café van de Zandloper. Tijdens de de vorm van 2 poetsvrouwen kunnen vervangen, want zomer maakt het oude interieur plaats voor een nieuw, zowel Linda als Josée gaan op pensioen. modern café. Lobke en Lennert Van Belle openen bij de start van het nieuwe seizoen een tweede afdeling van Inhoudelijk ligt de focus in 2016 op het project BesteBu- hun zaak Cultuur Bar Bar, het cultuurcafé dat al succes ren Druivenstreek, een regionale samenwerking met als kende in CC Strombeek. Ze zorgen voor een nieuwe doel duurzame banden te smeden met de vele Neder- wind in de Zandloper. Met hun brasserie trekken ze jong landers die hier wonen. De quiz tijdens ’t Prochefiest, de en oud en maken ze van de Zandloper een echte ont- Bridge Drive, het bezoek aan Noordzeeland … zijn acti- moetingsplek, iets waar de programmeringscommissie viteiten die blijven hangen in het collectieve geheugen al jaren luidop van droomt. van menige Nederbelg. GC de Bosuil trekt eveneens het regioproject Ensor, wat een absoluut cultureel hoogte- Op het einde van het jaar kondigt centrumverantwoor- punt oplevert. Uit het najaar onthouden we vooral het delijke Gwennan Dekens na 8,5 jaar haar vertrek aan. Zij Gordelfestival waar Jezus-Eik onverwachts een grote zal vanaf maart 2017 opgevolgd worden door Kristof gastheerrol krijgt. Ondanks het slechte weer is het een Smet. echte topdag voor jong en oud, met een prachtig avonturenbos/-plein, veel straatanimatie en een fijn kleuterplein.
Het gebouw van GC de Bosuil is bijna 35 jaar in dienst. Een aantal renovatiewerken dringen zich op. Een pro- pere betonstructuur langs de buitenkant, een perfor- mante stookplaats, splinternieuw sanitair en veel klei- nere projecten zorgen samen voor flink wat meer kwaliteit in de beleving. Bij uitbreiding krijgt de infrastructuur van het hele dorp In het najaar staan de volgende cursussen op de Jezus-Eik de nodige aandacht. Samen met de dorpsraad planning: speelt GC de Bosuil een trekkersrol in de werkgroepen - GC de Kam: 2 cursussen niveau 1, 3 cursussen niveau van het masterplan Jezus-Eik. Projecten als het speel- 2 (telkens 1 x per week); bos, spandoeken aan de Mariahof, een speelweide aan - GC de Lijsterbes: 2 cursussen niveau 1, 2 cursussen de Woudpoort, nieuwe voetpaden … zijn gerealiseerd. niveau 2, 1 cursus niveau 3, 2 cursussen niveau 5 en 1 Andere projecten zoals de uitbreiding van de parking cursus niveau 6 (telkens 1 x per week); van GC de Bosuil, een nieuw huis voor de Chiro, het - GC de Muse: 1 intensieve cursus niveau 1 (5 x per rolstoelpad in het Zoniënwoud … zijn volop in voorbe- week); reiding. En er liggen nog heel wat projecten op de plan- - Nederlandstalige basisschool Drogenbos: 1 cursus ni- ken. Ook de beslissing van het gemeentebestuur van veau 1 en 1 cursus niveau 2 (telkens 1 x per week); Overijse om het Gordelfestival in Jezus-Eik te organise- - GC de Zandloper: 1 cursus niveau 1 (2 x per week) en ren, kan je helemaal kaderen in dat masterplan, ander- op verschillende startmomenten tijdens het jaar tel- maal een bewijs dat vzw ‘de Rand’ en de diensten van de kens een cursus niveau 1 en niveau 2 (4 of 5 x per gemeente Overijse zeer goede partners zijn. week).
In de Kam, de Lijsterbes en de Zandloper is er 1 x per 9. TAALLESSEN EN week een conversatiegroep. De groep is voor andersta- CONVERSATIEGROEPEN IN DE ZES ligen die al vlot Nederlands spreken. Samen met het AgII bepalen we welk ‘instapniveau’ kandidaten moeten In de zes faciliteitengemeenten wil vzw ‘de Rand’ min- hebben om mee te kunnen doen. Een Nederlandstalige stens een basiscursus Nederlands aanbieden. De vzw begeleider fungeert als moderator van de conversatie- werkt daarom samen met enkele Centra voor Volwas- groep. In het voorjaar zijn er 30 deelnemers, verspreid senenonderwijs (CVO’s). Zij mogen de lokalen van ‘de over de 3 groepen, in het najaar 33. Rand’ gratis gebruiken voor de Nederlandse lessen. De planning van de lessen gebeurt in overleg. Op het einde van het schooljaar organiseert ‘de Rand’ een feestelijke ‘oefendag’ in het Nederlands. Op 18 juni In Sint-Genesius-Rode organiseert het GLTT-CVO les- komen de cursisten Nederlands en hun leerkrachten sa- sen Nederlands in zijn eigen gebouwen. Daarom zijn er men met de andere genodigden naar GC de Markten in momenteel geen lessen in de Boesdaalhoeve. Voor ac- Brussel. Ze doen mee met activiteiten om Nederlands 18 tiviteiten buiten de schoolmuren is er natuurlijk wel een te oefenen. Na de activiteiten verzamelt iedereen in de nauwe samenwerking. Spiegelzaal voor de attestuitreiking en een receptie.
Er zijn in 2016 Nederlandse lessen in: - GC de Kam in Wezembeek-Oppem, met CVO Tervu- 10. JEUGD- EN SPORTBELEID ren-Hoeilaart; - GC de Lijsterbes in Kraainem, met CVO Tervuren- Vzw ‘de Rand’ neemt sinds 2014 een actieve regierol op Hoeilaart; voor jeugdbeleid en sportbeleid in de faciliteitenge- - GC de Moelie in Linkebeek, met GLTT-CVO; meenten waar de besturen dat niet doen. In samenwer- - GC de Muse en de Nederlandstalige basisschool in king met de lokale overlegraden stelt ‘de Rand’ de be- Drogenbos, met GLTT-CVO. De gemeente Drogen- leidsplannen op en voert ze samen met de clubs en bos stelt het lokaal in de school gratis ter beschikking. verenigingen uit. De vzw draagt de verantwoordelijk- - GC de Zandloper in Wemmel, met CVO Strombeek- heid voor de financiering van beide beleidsdomeinen. Grimbergen (avond) en CVO Meise-Jette (dag).
Het Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) en ‘de FOCUS OP JEUGD Rand’ organiseren infodagen in Drogenbos, Kraainem, Sint-Genesius-Rode is de enige faciliteitengemeente die Linkebeek, Wemmel en Wezembeek-Oppem. Het AgII haar verantwoordelijkheid omtrent jeugdbeleid op- geeft informatie, neemt niveautesten af en verwijst neemt. In Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Wemmel door naar de meest geschikte cursus. De cursisten kun- en Wezembeek-Oppem voert vzw ‘de Rand’ het lokale nen op de meeste plaatsen ook al inschrijven bij het jeugdbeleid. Om voldoende rekening te houden met de CVO. lokale context en in te spelen op noden en behoeften, zijn de doelstellingen en acties op maat van de vijf ge- In GC de Kam start in januari een ‘versnelde’ cursus ni- meenten afzonderlijk geformuleerd. De financiële on- veau 1, met 22 cursisten. Het CVO Meise-Jette start in dersteuning van het lokale jeugdwerk gebeurt via de het voorjaar met intensieve cursussen niveau 1 en 2. bestaande subsidiereglementen per gemeente. De lo- Ook deze cursussen zijn meestal goed bevolkt. kale stafmedewerkers van vzw ‘de Rand’ zorgen ervoor dat relevante informatie met betrekking tot jeugdbeleid tot bij het jeugdwerk geraakt. Ze moedigen de vereni- gingen aan om kadervorming te volgen of voorzien zelf FOCUS OP SPORT in een vormingsaanbod zodat het jeugdwerk in de faci- Vanaf 2014 voert vzw ‘de Rand’ een sportbeleid in Kraai- liteitengemeenten kwaliteitsvol blijft. nem, Linkebeek en Wezembeek-Oppem en neemt ze ook hier een regierol op. De gemeentebesturen van In Drogenbos werken het gemeentebestuur en vzw ‘de Wemmel en Sint-Genesius-Rode nemen sport op in hun Rand’ voor het derde jaar op rij samen voor enkele vrije- meerjarenplanning. De werkwijze voor sportbeleid ver- tijdsactiviteiten: een halloweenfeest met meer dan 300 schilt echter ten opzichte van jeugdbeleid. Het sportbe- bezoekers, workshops voor kinderen en jongeren ... In leidsplan bundelt bovenlokale doelstellingen waarbij de de krokusvakantie is er een succesvolle filmstage voor lokale stafmedewerkers samen met de sportraden ac- kinderen in GC de Muse. ties formuleren en uitvoeren op maat van hun gemeen- te. Iedere gemeente werkt met een eigen reglement om In Linkebeek maken kinderen en jongeren tijdens Urba- de clubwerking te ondersteunen. Op die manier kan de nize kennis met de rap- en hiphopwereld. Zowel Neder- sportraad een bepaalde focus leggen op basis van de lands- als anderstaligen kiezen uit verschillende work- lokale context. In de 3 gemeenten vinden er verschil- shops. De begeleiding van de workshops is in eenvoudig lende acties en activiteiten plaats. Nederlands en met visuele ondersteuning voor wie Ne- derlands leert. De boekenkaftdag Ezelsoor kent meer In Kraainem organiseert Sportkra vzw in augustus een dan een verdubbeling in het aantal deelnemers. 280 sportweek voor kinderen en jongeren. Ook tijdens het bezoekers kaften hun boeken en genieten van work- schooljaar genieten kinderen van de Nederlandstalige shops en randanimatie. In samenwerking met Jeulink scholen van een aantrekkelijk aanbod naschoolse sport. starten er gameavonden voor tieners en jongeren in GC Het Sportoverleg van Linkebeek organiseert voor de de Moelie. Ze tellen gemiddeld 14 deelnemers per eerste keer een kubbtoernooi. Er nemen 8 ploegen van avond. Aan de drie speciale edities voor jongere kinde- telkens 3 personen deel. Voor de leken staat er in de ren nemen 30 kinderen deel. voormiddag een initiatie op het programma. Via een sa- menwerking met het OCMW krijgen alle inwoners van Kraainem en Wezembeek-Oppem werken samen voor Linkebeek de mogelijkheid om te bewegen en te spor- de Kinderhoogdag. Op zondag 9 oktober genieten kin- ten. De samenwerking zorgt voor een lage drempel om deren en ouders van theatervoorstellingen, workshops deel te nemen aan het sportaanbod van de clubs. en andere activiteiten in Kraainem. In overleg met het jeugdwerk integreren de gemeenschapscentra van bei- In Wezembeek-Oppem is er voor het eerst sinds lange de gemeenten vakantiestages in hun reguliere aanbod. tijd opnieuw een sportbrochure met een overzicht van 19 Door een goede afstemming kunnen alle kinderen van het Nederlandstalige sportaanbod. De brochure, een 4 tot en met 10 jaar tijdens schoolvakanties terecht in samenwerking tussen vzw ‘de Rand’ en de sportraad, GC de Lijsterbes of GC de Kam. De jeugdraad van We- bevat informatie over de Nederlandstalige clubs, de les- zembeek-Oppem is weer helemaal op de goede weg. senreeksen voor de individuele sporter en enkele vor- Het bestuur kent een uitbreiding van 2 nieuwe leden en mingen. Via laagdrempelige activiteiten kunnen inwo- vergadert elke 2 maanden om nieuwe activiteiten te ners van Wezembeek-Oppem op een eenvoudige en plannen en de bestaande werking uit te breiden. goedkope manier bewegen en sporten. In GC de Kam is De jeugdactiedag in Wemmel telt 300 bezoekers. Hier- er een lessenreeks yoga, een reeks kracht- en stabilisa- mee blikt de organisatie terug op de beste editie ooit. tietraining en een initiatie ‘vallen zonder zorgen’. Een Deze laatste editie onder de vleugels van vzw ‘de Rand’ vorming via het Dynamoproject over een slimme strate- mag er zeker zijn. De organisatoren slagen er voor het gie voor ledenbinding doet de clubs nadenken. Het eerst in om individuele en anderstalige jongeren te be- vaste aanbod van activiteiten is vaak niet meer voldoen- reiken. Naast het jeugdwerk vinden gezinnen de weg de om leden te behouden. Er is een andere aanpak no- naar de jeugdactiedag. Begin september bevestigt het dig. Alle clubs aangesloten bij de sportraad kunnen gra- gemeentebestuur zijn engagement om vanaf 2017 tis deelnemen aan de vorming. Wie geen lid is, maar ook jeugdbeleid over te nemen. Er volgt heel wat overleg interesse heeft, betaalt voor zijn deelname. met vzw ‘de Rand’ en het jeugdwerk. In oktober beslist het jeugdwerk om er samen met het gemeentebestuur Vzw ‘de Rand’ vindt het belangrijk om het regionale en voor te gaan. Na een korte maar krachtige voorberei- bovenlokale aanbod kenbaar te maken en in te zetten ding om de overdracht te kunnen realiseren, erkent het op regionale samenwerking. De vzw betaalt dan ook bestuur eind december de huidige jeugdraad als ge- met eigen middelen de lidmaatschapsbijdrage aan de meentelijk adviesorgaan. De bestaande acties in het regiowerking voor de 3 gemeenten en promoot het aan- jeugdbeleidsplan van vzw ‘de Rand’ zullen een vervolg bod via haar websites, affiches en folders in de gemeen- kennen via het gemeentelijk beleid (BBC). schapscentra.
Bijlage 7 verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale jeugdbeleidsplannen Voor de tweede beleidsprioriteit blijft het zoeken naar In 2016 geven we 49 gemeenschapskranten of 780 blz. realistische acties die bijdragen tot de professionalise- uit. Door de vernieuwde aanpak komen we tot een an- ring van vaak kleine clubs in de 3 gemeenten. In ge- der resultaat wat betreft het aantal artikels per onder- meenten waar er geen samenwerking mogelijk is met deel van de gemeenschapskranten. Bijvoorbeeld: vroe- het OCMW en er geen regionale samenwerking is voor ger publiceerden we van alle activiteiten van het een g-sportaanbod, is ook de vierde beleidsprioriteit centrum minstens een kort artikeltje, nu lichten we 3 met betrekking tot kansengroepen niet eenvoudig in te items uit en staat de rest in een kalender (zie tabel). vullen. De lokale stafmedewerkers in de 3 gemeenten We publiceren in totaal 709 artikels: 320 met gemeente- plannen regelmatig overleg met partners om een moge- nieuws, 194 over de verenigingen, 134 artikels over de lijke invulling van deze beleidsprioriteiten te bekijken. podiumactiviteiten in onze gemeenschapscentra, 52 in- terviews met een artiest die op een van onze podia Bijlage 8 verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale staat en 9 langere interviews/artikels in de rubriek rand- sportbeleidsplannen nieuws die in de verschillende gemeenschapskranten dezelfde zijn.
11. DE GEMEENSCHAPSKRANTEN We besteden veel aandacht aan het plaatselijke ge- meentelijke nieuws en het nieuws van de verenigingen. De gemeenschapskranten – in de huidige vorm – zijn in Dat krijgen we grotendeels aangeleverd door mensen 2016 aan hun 17e jaargang toe. De 6 tijdschriften wor- uit de lokale gemeenschap. Het nieuws uit de gemeente den samengesteld door de cel publicaties en de plaatse- en de interviews worden geschreven door freelancers. lijke redacties. Van april tot december vervangt Silke Castro als eindredacteur-coördinator Veerle Weeck, die In het juninummer van de gemeenschapskranten geven met zwangerschapsverlof is. we het programma van het komende cultuurseizoen. In gemeenschapskrant de zandloper gebeurt dat in een De gemeenschapskranten van vzw ‘de Rand’ worden aparte katern. Er wordt ook aandacht besteed aan het maandelijks (uitgezonderd in januari, juli en augustus) programma van de buurcentra waarmee onze centra bezorgd in alle bussen van de gemeenten met bijzonder samenwerken. taalstatuut rond Brussel (Kraainem, Linkebeek, Sint- Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem en Dro- Door verschillende rubrieken en artikelreeksen (weg uit, genbos (4x/jaar)). De totale maandelijkse oplage van mensen met een passie, estafette, op de grens, onder- 20 alle gemeenschapskranten samen bedraagt op 31 de- nemen, Mechelsesteenweg …) publiceren we verhalen cember 2016 35.400 exemplaren. van mensen die niet meteen tot onze ‘vaste achterban’ behoren. Het levert interessante en boeiende stof op. 2 Elke gemeenschapskrant wordt samengesteld door een interviews zijn het zeker waard om ze apart te vermel- redactie van vrijwillige medewerkers, de centrumver- den: een interview met Matjaz Sinkovec, de ambassa- antwoordelijke, de eindredacteur en de hoofdredacteur. deur van Slovenië die in Wezembeek-Oppem woont en Op 31 december 2016 werken aan de 6 gemeenschaps- een interview met de Belgische kampioen beatboxen kranten 42 redactieleden actief mee. Martin Geunens uit Wemmel.
In 2016 krijgen de gemeenschapskranten een grondige In de rubriek rand-nieuws publiceren we 9 interviews/ inhoudelijke en vormelijke opknapbeurt. De vier grote artikels over onderwerpen die het lokale overstijgen, onderdelen (nieuws uit de gemeente, verenigings- maar die de faciliteitengemeenten aanbelangen. nieuws, nieuws uit het centrum en nieuws uit de Rand) blijven behouden, maar worden anders aangepakt. We Bijlage 9 gemeenschapskranten publiceren bijvoorbeeld niet langer een verslag van de Bijlage 10 redacties gemeenschapskranten gemeenteraad, maar brengen het nieuws uit de ge- meente in 3 items + een telex. Ook in het verenigings- nieuws en het nieuws uit het centrum werken we tel- kens met 3 ‘uitgelichte’ berichten. Daarnaast publiceren we telkens een kalender van verenigings- en cultuurac- tiviteiten en langere interviews. De uitgelichte bijdra- gen worden geschreven door freelancers. Het resultaat is een strakkere vormgeving, een verbetering van de inhoudelijke kwaliteit en een grotere herkenbaarheid.
We behouden de vertaalde samenvattingen (Frans, Duits en Engels) van de langere artikels. 21 VI. DE WERKING IN DE HELE REGIO TWEEDELIJNSWERK
1. DE POSITIE VAN ‘DE RAND’: Enkele gemeenten in de Rand organiseren als aanvulling HET PLATFORM / PARTNERS op dit overleg een regionaal integratieoverleg. Ook op deze overlegmomenten is ‘de Rand’ aanwezig. De plaats van vzw ‘de Rand’ in de ‘brede Rand’ is ver- schillend van die in de zes faciliteitengemeenten. In de Minstens één keer per jaar zitten we ook samen met zes vervult ‘de Rand’ een eerstelijnsrol op het vlak van onze collega’s van de Taalunie (afdeling Brussel), met cultuur, jeugd en sport. Die werkterreinen worden in de wie we ook zeer regelmatig samen projecten organise- dertien andere gemeenten opgenomen door de ge- ren of materiaal ontwikkelen. Denk maar aan het lesma- meentebesturen, waardoor ‘de Rand’ daar een aanvul- teriaal bij de theatervoorstellingen voor anderstaligen, lende rol speelt. In de brede Rand is de vzw een instru- gezamenlijke workshops, enz. ment waarmee de Vlaamse Regering en de provincie Vlaams-Brabant hun taalpromotiebeleid in de praktijk De uitbouw van een netwerk met het oog op eventuele brengen. samenwerking is belangrijk voor de taalpromotiewer- king. Ook OCMW’s zijn een belangrijke partner voor Het spreekt voor zich dat vzw ‘de Rand’ actief partici- het taalpromotieteam. In Dilbeek is vzw ‘de Rand’ part- peert in het platform van gemeenten uit de Rand, een ner in de werkgroep taalstimulering van het project ‘de overleg tussen politieke vertegenwoordigers van de ne- cirkel doorbreken’. De werkgroep wil het bestaande gentien gemeenten en andere naburige gemeenten, die taal- en integratieaanbod in Dilbeek beter afstemmen 22 samen met de hogere overheden hun beleid Vlaams op kwetsbare gezinnen. De partners maken gebruik van karakter en onthaal van nieuwkomers op elkaar afstem- het taalpromotiemateriaal van vzw ‘de Rand’. Ook in men. Het platform is een initiatief van de provincie Wemmel is er nauw overleg met het OCMW. Hier ma- Vlaams-Brabant. Op elke vergadering is er tijd voor een ken taalpromotiematerialen deel uit van taalrugzakjes. inbreng vanuit vzw ‘de Rand’. In Drogenbos werkt RISO Vlaams-Brabant op vraag van de gemeente rond kinderarmoede en gemeenschaps- Met betrekking tot taalpromotie zijn het Agentschap vorming. Vzw ‘de Rand’ hangt haar karretje aan deze Integratie en Inburgering en gemeentelijke integratie- dynamiek, met respect voor haar Nederlandstalige pro- diensten belangrijke partners. Logisch dat het Agent- filering en opdracht. schap en ‘de Rand’ dit doen met respect voor elkaars expertise en complementair aan elkaar. Op verschillen- Twee keer per jaar vindt er een overleg plaats met de de overlegmomenten in 2015 wordt de manier van sa- provinciale afdeling van Kind en Gezin en de dienst wel- menwerken trouwens afgesproken. Dit heeft geleid tot zijn van de provincie Vlaams-Brabant. De medewerkers een formele samenwerkingsovereenkomst, die eind en regioverantwoordelijken van Kind en Gezin blijven 2016 door het Agentschap en begin 2017 door vzw ‘de op de hoogte van de taalpromotiematerialen en infor- Rand’ wordt goedgekeurd meren de Huizen van het Kind. We putten ook inspiratie uit de ervaringen met taalpro- motie van het Huis van het Nederlands Brussel. Om sportclubs goed te blijven informeren en jeugdtrai- ners te ondersteunen, zit vzw ‘de Rand’ samen met Op het vlak van taalpromotie blijkt het overleg dat het Sport Vlaanderen. Sport Vlaanderen heeft taalstimule- Agentschap organiseert met en ten behoeve van de ge- ring, zij het beperkt, verwerkt in haar opleidingspro- meentelijke integratiediensten een zeer dankbaar en gramma’s. Hierdoor krijgen (toekomstige) trainers tij- vruchtbaar platform voor het kenbaar maken van de dens hun opleiding tips die hen helpen om met taalpromotie-instrumenten die ‘de Rand’ ontwikkelt. Dit meertaligheid om te gaan en anderstaligen te onthalen overleg is bij uitstek de plek waar expertise en ervarin- in de sportclub. gen gedeeld kunnen worden. Vzw ‘de Rand’ is dan ook bij elk overlegmoment aanwezig. 2. FOCUS OP TAALPROMOTIE: In 2013 keurt het parlement een nieuw integratiede- WAAROM INHOUDELIJK BELANGRIJK? creet goed. Taalpromotie en taalbeleid worden in het nieuwe beleid een doelstelling in heel Vlaanderen, op te In uitvoering van het aanvullende regeerakkoord van volgen en te ondersteunen door het Agentschap Inte- mei 2005 kreeg ‘de Rand’ in 2006 voor het eerst een gratie en Inburgering. Vzw ‘de Rand’ en het Agentschap bijzonder budget om initiatieven te nemen op het vlak maken afspraken inzake het beleid en de aanpak inzake van taalpromotie. Via taalpromotie willen we een ant- taalpromotie in de Vlaamse Rand. We opteren ervoor woord geven op de toenemende ‘ontnederlandsing’ van om een maximale continuïteit na te streven en verlies de regio. De toegenomen internationalisering en de er- aan expertise te vermijden. De samenwerking laat ook mee gepaard gaande ontnederlandsing hoeft niet als toe efficiëntie en impact te verhogen en formele en -in een bedreiging te worden ervaren. Het is een gegeven formele circuits van onthaal en integratie nauwer op waarbij we moeten nadenken over de manier waarop elkaar te laten aansluiten. we alle nieuwe inwoners opnemen in en laten participe- ren aan onze gastvrije Vlaamse gemeenschap. Dat hier- bij het leren van onze taal een belangrijke hefboom is, 3. ACTIES TAALPROMOTIE staat buiten kijf. Het aanbieden van taallessen Neder- lands op zich is, hoe belangrijk ook, echter niet het eni- MAPPEN TAALPROMOTIE ge wat moet gebeuren. Wie een taal leert, moet ook Het taalpromotieteam van ‘de Rand’ levert op het vlak aangemoedigd worden om ze te gebruiken en te oefe- van taalpromotie en onthaal een gevarieerde en com- 23 nen, liefst in een zo positief mogelijke sfeer en een con- plementaire bijdrage aan het totaalaanbod van instru- text van boeiende ontmoetingen en sociaal contact. In menten voor de integratie van nieuwkomers in de vrije dat perspectief werken we onze taalpromotieactivitei- tijd en voor de promotie van het Nederlands in de Rand. ten uit. Ze spitsen zich vooral toe op de vrijetijdssecto- ren van onze samenleving. Van speelpleinen tot sport- Alle ontwikkelde materialen en methodieken hebben clubs, van het verenigingsleven tot het winkelen bij de we gebundeld in een map met fiches. De taalpromotie- lokale bakker of slager. Zowel aan Vlamingen als aan map bundelt alle ervaringen en good practices die ‘de anderstaligen reiken we methodes en instrumenten aan Rand’ heeft opgebouwd om dit materiaal beter te ver- om het integratieproces zo aangenaam en vlot mogelijk spreiden en te delen met gemeentelijke integratiedien- te laten verlopen. Dit is een werk waar we ook de lokale sten, het Agentschap Integratie en Inburgering en alle gemeentebesturen en het lokale maatschappelijke mid- andere actoren die daar interesse voor hebben. denveld graag bij betrekken. In 2016 hebben we een 500-tal mappen verspreid via De doelstellingen van het taalpromotiebeleid van vzw een mailing en bij persoonlijke contacten met onze sta- ‘de Rand’ zijn dan ook: keholders en belangrijkste partners. - zo veel mogelijk anderstaligen sensibiliseren om Ne- derlands te leren (promoten van het NT2-aanbod); Het taalpromotieteam brengt nu systematisch een be- - het gebruik van het Nederlands promoten en onder- zoek aan elke nieuwe gemeentelijke integratiedienst steunen (omkaderen van het NT2-aanbod); om zijn taalpromotieproducten voor te stellen. Ook - het bewustzijn bij Nederlandstaligen voeden dat zij nieuwe medewerkers voor de regio van het Agentschap een positieve rol kunnen spelen in onthaal- en inte- en belangrijke actoren in de regio (Groep Intro, RISO, gratieprocessen; Kind en Gezin, trainersschool …) krijgen een dergelijke - sectorgerichte methodes ontwikkelen om de integra- introductie. tie van anderstaligen in de samenleving te bevorderen; - het imago van het Nederlands en van Vlaanderen bij anderstaligen (Belgen en buitenlanders) verbeteren. NT2-PROMOTIECAMPAGNE OEFENKANSEN IN HET DAGELIJKSE De provincie Vlaams-Brabant, vzw ‘de Rand’ en het LEVEN EN DE VRIJE TIJD Agentschap Integratie en Inburgering maken weer sa- OEFEN HIER JE NEDERLANDS men promotie voor de cursussen Nederlands. Anders- Met Oefen hier je Nederlands krijgen mensen die Ne- taligen stimuleren om Nederlands te leren is de eerste, derlands leren of geleerd hebben oefenkansen in het belangrijke stap in het bereiken van onze doelstellingen dagelijkse leven: in winkels, apotheken, cafés, restau- op het vlak van taalpromotie. rants …
Vzw ‘de Rand’ bekostigt het voor de bellers gratis info- Handelaars, personen die een vrij beroep uitoefenen, nummer 0800 123 00. Wie Nederlands wil leren, kan via bibliotheken etc. die anderstaligen willen helpen om dit nummer het hele jaar door informatie over data, lo- hun Nederlands te oefenen, registreren zich op www. caties, niveautesten etc. krijgen. De medewerkers van oefenhierjenederlands.be. Ze engageren zich bijvoor- het Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) beant- beeld om niet te snel over te schakelen op een andere woorden de oproepen. In de piekperiodes (augustus- taal als de klant of bezoeker het in het Nederlands wil september en januari-februari) zet vzw ‘de Rand’ een proberen, ook als dat nog niet altijd even vlot gaat. Wie interim-bediende en/of jobstudenten in. Ze worden ge- Nederlands leert stimuleren we om het gesprek in het coacht door het AgII. De jobstudenten helpen er ook Nederlands te beginnen en om te zeggen dat hij Neder- mee voor zorgen dat de infodagen in de Rand goed ver- lands wil oefenen. Dat motiveert hun gesprekspartner lopen. om Nederlands te (blijven) spreken.
In januari verspreidt ‘de Rand’ een flyer in Asse, Dilbeek, Vzw ‘de Rand’ geeft Nederlandstaligen met flyers en af- Grimbergen, Kraainem, Meise, Tervuren, Vilvoorde, fiches tips om de communicatie in het Nederlands te Wemmel, Wezembeek-Oppem en Zaventem. Op de vergemakkelijken: een beetje langzamer praten, moei- voorkant staat ‘Nederlands leren’ in het Nederlands, lijke woorden vervangen door gemakkelijkere alterna- Frans, Duits en Engels, met het gratis 0800-nummer, de tieven, zaken waarover ze spreken aanwijzen … Niemand website en het e-mailadres van het AgII. Op de achter- is verplicht om altijd en met iedereen Nederlands te kant van de flyers staan de informatie- en inschrijvings- praten, maar we vragen met dit project wel om een oe- dagen en loketten van het AgII. Kandidaat-cursisten fenpartner te zijn voor anderstaligen. Nederlandstali- zien zo meteen waar en wanneer ze bij het AgII terecht gen spelen een erg belangrijke rol in het leerproces van kunnen voor informatie, een niveautest etc. cursisten Nederlands. Vzw ‘de Rand’ wil hen dat doen 24 beseffen. In augustus sturen de drie partners een nieuwe promo- tiecampagne de wereld in, met dezelfde boodschap en De handelaars, apothekers etc. kunnen een sticker en aanpak. Vzw ‘de Rand’ verspreidt een flyer in de brie- affiche met de uitnodiging ‘Oefen hier je Nederlands’ in venbussen van alle negentien gemeenten in de Vlaamse vier talen (Nederlands, Frans, Duits en Engels) bestel- Rand. De provincie doet dat in de andere Vlaams-Bra- len. Voor de cursisten en andere anderstaligen zijn er bantse gemeenten. flyers met tips om hun Nederlands ook buiten de klas te oefenen, via websites, praatcafés, radio en televisie etc. Cijfers in de ‘piekperiodes’: - aantal oproepen op het 0800-nummer (4/01/2016- Op www.oefenhierjenederlands.be staat informatie 29/01/2016): 317 voor Nederlands- én anderstaligen: algemene en prakti- - aantal oproepen op het 0800-nummer (16/08/2016- sche gegevens en tips, een taalspelletje … 6/09/2016): 276 Cijfergegevens Oefen hier je Nederlands - 634 deelnemende adressen in de Rand - 3.506 gebruikers op de website in januari; 3.025 in fe- bruari; 3.082 in maart; 2.619 in april; 2.556 in mei; 2.600 in juni; 1.961 in juli; 2.089 in augustus; 3.355 in september; 3.336 in oktober; 3.270 in november en 2.616 in december - 4.224 sessies op de website in januari; 3.737 in febru- ari; 3.754 in maart; 3.158 in april; 3.236 in mei; 3.129 in juni; 2.470 in juli; 2.631 in augustus; 4.097 in septem- ber; 4.116 in oktober; 4.348 in november en 3.240 in december WEEK VAN DE ANDERSTALIGE KLANT Om het project bekend te maken, is er behalve de ka- lender en het boekje een flyer in vier talen. De Week van de anderstalige klant is een concept van vzw ‘de Rand’. Met het draaiboek van ‘de Rand’ – dat in In het najaar besluit ‘de Rand’ om vanaf 2017 enigszins 2016 een update krijgt – kunnen gemeenten, scholen of anders te werken. De vzw zal zich voornamelijk richten organisaties zelf een Week organiseren. In 2016 doen op een editie van Bijt in je vrije tijd in het najaar, voor de bijvoorbeeld Beersel, Dilbeek, Halle, Sint-Pieters-Leeuw negentien Randgemeenten. In het voorjaar krijgen de en Zaventem dat. gemeenten de kans om een eigen, lokale editie te plan- nen, met ondersteuning van ‘de Rand’. In december ver- Vzw ‘de Rand’ blijft een aanspreekpunt voor de ge- spreidt ‘de Rand’ daarom een draaiboek met alle richtlij- meenten, om advies te geven, te helpen met de promo- nen en tips. tie etc. Gemeenten die een Week van de anderstalige klant organiseren, geven de oefenadressen door voor Andere activiteiten www.oefenhierjenederlands.be. Vzw ‘de Rand’ organiseert in maart samen met het GLTT-CVO een humoravond met Bert Gabriëls. In een uitverkochte zaal beleven de cursisten Nederlands van BIJT IN JE VRIJE TIJD & het CVO en enkele anderen een plezierige avond. ANDERE ACTIVITEITEN Activiteitenkalenders Mensen met een andere culturele achtergrond vinden Tijdens het schooljaar stuurt ‘de Rand’ maandelijks een niet altijd de weg naar het voor ons vertrouwde vereni- overzicht met activiteiten uit de gemeenschapscentra gingsleven. Bijt in je vrije tijd wil voor hen de drempel die een taalicoon krijgen en activiteiten in het kader van om kennis te maken met Nederlandstalige activiteiten, Bijt in je vrije tijd naar de leerkrachten Nederlands uit verenigingen en organisaties verlagen. Zo vinden ze ge- het volwassenenonderwijs. makkelijker vrijetijdsactiviteiten in het Nederlands. De slagzin op het promotiemateriaal – ‘Amuseer je in het Bijlage 11 Bijt in je vrije tijd Nederlands’ – omschrijft de kern van dit project.
In twee periodes (februari-mei en oktober-december) verzamelt vzw ‘de Rand’ activiteiten voor een kalender CAFÉ COMBINNE en een programmaboekje. In de meeste gemeenten Vzw ‘de Rand’ organiseert een wekelijks praatcafé voor krijgen we de hulp van de integratiedienst. Dit jaar doet anderstaligen en Nederlandstaligen in Drogenbos, Je- 25 Archeduc voor het eerst mee met enkele workshops. zus-Eik, Linkebeek en Sint-Genesius-Rode. In februari 2016 start ook een Café Combinne in Kraainem. Weke- De deelnemende verenigingen en diensten duiden een lijks komt een heel diverse groep samen om in een on- peter of meter aan die nieuwe mensen verwelkomt en gedwongen sfeer een kopje koffie of thee te drinken en hen wegwijs maakt. De scholen voor volwassenenon- te praten. De 5 cafés samen bereiken gemiddeld onge- derwijs hebben ambassadeurs die de activiteiten mee veer 35 tot 40 deelnemers per week, in de vakantieperi- promoten. Een werkgroep met integratieambtenaren, odes is het rustiger. leerkrachten Nederlands en bestuursleden van vereni- gingen is een klankbord voor dit project. Per Café Combinne is er een vaste begeleider. Zij zijn geen leerkracht, maar verwelkomen de deelnemers, rei- Vzw ‘de Rand’ en het Agentschap Integratie en Inburge- ken gespreksonderwerpen aan en stimuleren de deel- ring organiseren infosessies voor de deelnemende or- nemers om met elkaar in gesprek te gaan. In het najaar ganisaties. Ze krijgen o.a. tips over hoe je op een hel- werven we voor Linkebeek en Jezus-Eik een nieuwe be- dere manier in het Nederlands kan communiceren en geleider aan. informatie over hoe je promotie kan voeren bij mensen die het Nederlands niet als moedertaal hebben. Zowel anderstaligen als Nederlandstaligen vormen de doelgroep, dat maakt Café Combinne zo bijzonder. Je Van februari tot en met mei zijn er activiteiten in der- hoeft je vooraf niet in te schrijven en je komt en gaat tien gemeenten: Beersel, Dilbeek, Drogenbos, Kraai- wanneer je wil. Het praatcafé kent een laagdrempelig nem, Linkebeek, Meise, Overijse, Sint-Genesius-Rode, karakter. Minstens 1 keer per jaar plannen we een activi- Sint-Pieters-Leeuw, Tervuren, Vilvoorde, Wemmel en teit in Café Combinne. Hiervoor voeren we extra pro- Wezembeek-Oppem. Van september tot en met de- motie en we hopen zo nieuwe deelnemers te bereiken. cember zijn er activiteiten in twaalf gemeenten: Beersel, De organisatie van Café Combinne in de gemeen- Dilbeek, Grimbergen, Kraainem, Linkebeek, Overijse, schapscentra van vzw ‘de Rand is een samenwerkings- Sint-Genesius-Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Tervuren, Vil- verband met Archeduc. voorde, Wemmel en Wezembeek-Oppem. Cijfers: Cijfers: Drogenbos – GC de Muse: gemiddeld 7 à 8 deelnemers Jezus-Eik per week Het Babycafé is iedere dinsdag open van 9 tot 12 uur, Jezus-Eik – cafetaria de Bosuil: gemiddeld 4 à 5 deelne- behalve tijdens de schoolvakanties. In 2016 opent het mers per week Babycafé 38 keer zijn deuren. Wekelijks komen er ge- Kraainem – Foyer de Lijsterbes: gemiddeld 10 à 11 deel- middeld 8-9 volwassenen en 8 kinderen. De deelnemers nemers per week zijn afkomstig uit Canada, Polen, Nederland, Rusland, Linkebeek – café de Moelie: gemiddeld 4 à 5 deelne- Korea, Marokko, de Verenigde Staten, Engeland, Ierland, mers per week Roemenië, Thailand, Oekraïne, Duitsland, Kazachstan, Sint-Genesius-Rode – dienstencentrum de Boomgaard: de Dominicaanse Republiek, IJsland, Hongarije, Guinea, gemiddeld 8 à 9 deelnemers per week Kameroen, Armenië, Estland, Portugal, Frankrijk en België.
Sint-Genesius-Rode BABYCAFÉ Het Babycafé is iedere vrijdag open van 9 tot 12 uur, Vzw ‘de Rand’ start in 2007 het eerste Babycafé in GC behalve tijdens schoolvakanties. Sinds oktober opent de Bosuil in Jezus-Eik. Het Babycafé wil niet-werkende het Babycafé 10 keer zijn deuren. Wekelijks komen er expatmama’s met een baby of peuter wekelijks een ont- gemiddeld 5-6 volwassenen en 4-5 kinderen. De deelne- moetingskans bieden. Je vindt er een mix van nationali- mers zijn afkomstig uit Polen, Griekenland, Duitsland, teiten en talen. Sommigen praten behoorlijk Neder- Marokko, Portugal, Syrië en België. lands, voor anderen is het een kennismaking met de taal. Een vaste begeleidster verwelkomt de deelnemers Sinds de uitgave van het draaiboek ‘Starten met een Ba- en bewaakt het Nederlands als voertaal. bycafé’ eind 2015, zijn er in heel wat Randgemeenten werkgroepen gevormd die de opstart van het Babycafé De mama’s kunnen op regelmatige basis deelnemen onderzoeken. In 2016 deelt vzw ‘de Rand’ haar expertise aan leuke activiteiten met hun kind: een infosessie over via het draaiboek en deelname aan overleg in Wemmel, gezonde voeding waarna de mama’s samen koken en Drogenbos, Wezembeek-Oppem en Machelen. Ook in eten met de kinderen (begeleid door Kind en Gezin), Beersel en Vilvoorde onderzoeken verschillende part- babymassage, een muzieksessie, een interactieve voor- ners een eventuele opstart van een Babycafé. Tijdens leessessie in eenvoudig Nederlands … de netwerkdag van de Huizen van het kind (een initia- tief van de provincie Vlaams-Brabant) vormt het Baby- 26 De verpleegkundigen van Kind en Gezin brengen min- café 1 van de onderwerpen aan de 4 thematafels. stens 1 keer per maand een bezoek aan het Babycafé. Voor de ouders is hun aanwezigheid in het Babycafé PATATI PATATA een laagdrempelige manier om vragen te stellen die tij- dens een consultatie niet aan bod komen. Kind en Gezin Via Patati Patata kunnen anderstaligen hun Nederlands is een belangrijke partner voor de promotie van het Ba- oefenen met Nederlandstaligen, waar en wanneer ze bycafé. De verpleegkundigen zijn ambassadeurs tijdens dat willen. Patati Patata is een project van het Huis van hun huisbezoeken. Af en toe begeleidt de verpleegkun- het Nederlands Brussel. dige een nieuwe mama naar het Babycafé. Op www.patati.be kunnen alle geïnteresseerde Neder- In Sint-Genesius-Rode start begin oktober een Babyca- lands- en anderstaligen elkaar vinden. De databank is fé in het dienstencentrum De Boomgaard. Het is een uitgebreid met de 19 gemeenten van de Vlaamse Rand samenwerking tussen GC de Boesdaalhoeve/vzw ‘de en bevat profielen van meer dan 3.000 ‘Patati’s’. Op Pa- Rand’, Pavok vzw en het OCMW. Tijdens vergaderingen tati meets … – kleine events waar het publiek van Patati over het Babycafé sluiten ook andere partners mee aan: mixt met het publiek van een Brusselse organisatie – de verpleegkundigen van Kind en Gezin, de kinderdag- ontmoeten Nederlands- en anderstaligen elkaar. De verblijven, de begeleidster van Café Combinne en de maandelijkse ‘flits’ en de Facebookpagina van Patati verantwoordelijke van de Horizon vzw, een organisatie zetten het project extra in de kijker. die taalstimulering voor kinderen organiseert. De start- maanden zijn meteen succesvol. De verpleegkundigen Vzw ‘de Rand’ helpt mee aan de promotie van Patati van Kind en Gezin springen regelmatig binnen en de Patata, tijdens infodagen, in conversatietafels en op eerste twee activiteiten zijn een schot in de roos. Aan evenementen. de babymassage en peuteryoga in december nemen 11 kinderen deel met hun (groot)ouder. TAALBLAD De expertise van vzw ‘de Rand’ op het vlak van taalsti- mulering in de sportclub krijgt bovenlokaal erkenning. Taalblad is een gratis e-zine voor mensen die Neder- In opdracht van de Vlaamse Trainersschool schrijft vzw lands leren of geleerd hebben. ‘de Rand’ een fiche Meertaligheid in de sportclub – het onthaal van anderstaligen. Deze fiche vormt sinds 2016 Tussen de vzw Taalblad (met o.a. vertegenwoordigers een onderdeel van de initiatorcursus didactiek die alle van ‘de Rand’ en de Taalunie) en de bvba “La Pluma” is er trainers volgen. De fiche wordt ook gebruikt in het ka- een overeenkomst die moet leiden tot de verzelfstandi- der van Multimove, een project van Sport Vlaanderen ging van het e-zine. Vzw ‘de Rand’ en de Taalunie steu- dat jonge kinderen op een laagdrempelige manier wil nen het e-zine niet langer financieel, maar leveren laten bewegen. Tijdens de trefdag sportparticipatie, een maandelijks wel een artikel aan. studiedag van het Instituut voor Sportbeheer (ISB) voor alle sportfunctionarissen van Vlaanderen, verzorgt vzw Uiteraard maken we wel nog promotie voor Taalblad op ‘de Rand’ de sessie Meertaligheid in de sportclub. infodagen en evenementen, net zoals we dat doen voor NedBox.be, een gratis website waarop anderstalige vol- Cijfers: wassenen Nederlands kunnen oefenen. Sportwoordenboekje Mijn kind wil sporten: 3.500 boekjes Voetbalwoordenboekje Ik voetbal, jij voetbalt, wij voet- ballen: 1.700 boekjes ONDERSTEUNEND MATERIAAL VOOR Vormingspakket + dvd: 8 pakketten OEFENKANSEN TAALSTIMULERING IN DE SPORTCLUB PICTOGRAMMENBOEKJES
Met boekjes, een dvd en een vormingspakket zet vzw Ook dit jaar gaan de pictogrammenboekjes van vzw ‘de ‘de Rand’ in op taalstimulering in de sportsector. Rand’ vlot de deur uit. Cursisten Nederlands en hun leerkrachten gebruiken ze, net als lagere scholen, Het sportwoordenboekje Mijn kind wil sporten dat vzw OCMW’s, integratiediensten, bibliotheken en andere ‘de Rand’ in overleg en op maat van de sport- en integra- organisaties. In de boekjes staan Nederlandse woorden tiesector ontwikkelde in 2014, blijft populair. Het boek- met de bijhorende afbeeldingen. Je kan er uiteraard je wil de communicatie tussen sportclubs, anderstalige geen Nederlands mee leren; ze zijn eerder een leuke kinderen en hun ouders verbeteren. Achteraan in het aanvulling op de lessen. Cursisten gebruiken ze als een boekje vinden ouders informatie over taallessen en oe- ‘geheugensteuntje’ of hulpmiddel, bijvoorbeeld om een 27 fenkansen Nederlands voor volwassenen. Het boekje boodschappenlijstje te maken. helpt nieuwkomers te integreren in de sportclub en zorgt ervoor dat Nederlands de gemeenschappelijke Het eerste boekje gaat over winkelen, het tweede over taal is. wonen, afval, sorteren, de dokter, de lichaamsdelen en enkele andere thema’s, het derde over sport, toerisme In 2015 krijgt het voetbalwoordenboekje een update. en vrije tijd en het vierde over school, werken en de crèche. Het draagt sindsdien de titel Ik voetbal, jij voetbalt, wij voetballen. In het woordenboekje vind je typische voet- De Centra voor Volwassenenonderwijs en Centra voor baltermen in het Nederlands, met bijhorende visuele Basiseducatie, de VDAB, het Agentschap Integratie en ondersteuning. Het helpt de spelers om de training in Inburgering en de integratiediensten in de Rand krijgen het Nederlands te volgen, zeker als de trainers erop let- de boekjes jaarlijks of op aanvraag. Ook via www.oefen- ten dat ze vooral de termen uit het woordenboek ge- hierjeNederlands.be of per e-mail bestellen scholen en bruiken. Zo creëer je een soort eenvormige voetbaltaal. individuen regelmatig boekjes. Gemeenten en organi- Met hulp van het boekje gaan sportclubs en trainers saties buiten de provincie Vlaams-Brabant betalen een constructief om met meertaligheid. kleine bijdrage voor de boekjes en de verzendkosten. Je kan de boekjes wél altijd gratis downloaden via www. Niet alleen de anderstalige spelers, maar ook de sport- derand.be of www.oefenhierjeNederlands.be. clubs krijgen ondersteuning. Zij leren hoe ze anderstali- gen kunnen helpen integreren en oefenkansen Neder- Cijfers: lands kunnen bieden. Met een vormingspakket kunnen - 14.000 pictogrammenboekjes (deel 1) verdeeld sportfunctionarissen en integratieambtenaren sport- - 14.561 pictogrammenboekjes (deel 2) verdeeld clubs informeren en ondersteunen. Het vormingspak- - 13.920 pictogrammenboekjes (deel 3) verdeeld ket bevat onder andere een presentatie die je kan aan- - 14.605 pictogrammenboekjes (deel 4) verdeeld vullen op maat van de gemeente, een handleiding met extra informatie per slide, tips duidelijke gesproken taal, tips duidelijke geschreven taal, een interactieve oefe- ning, de dvd ‘taalstimulering in de sportclub’ … VERTAALWOORDENBOEKJES De teksten voor voorstellingen met één of twee taalico- GEMEENTELOKETTEN nen herschrijven we voor de Nederlandstalige pagina’s op http://welkom.derand.be in eenvoudiger Neder- Het vertaalwoordenboekje Jouw vragen ondertiteld is lands. Wie Nederlands leert, kan op die manier ook via een hulpmiddel in de communicatie tussen anderstalige onze site Nederlands oefenen. nieuwkomers en de gemeenten in de Rand. Het boekje is een soort van ‘ondertiteling’ bij het eerste contact en Archeduc geeft in 2016 na een vorming over het toe- stimuleert de nieuwkomers om Nederlands te leren. De kennen ervan ook taaliconen aan zijn workshops die Nederlandse voorbeeldvragen en -zinnen uit het boekje begeleid worden door personen die de infosessie over zijn vertaald in het Frans, Duits en Engels. duidelijke taal gevolgd hebben. Via Bijt in je vrije tijd promoot vzw ‘de Rand’ actief deze workshops. De vragen en zinnen gaan over de thema’s ‘identiteits- kaart’, ‘rijbewijs’, ‘inschrijving in de gemeente/adreswijzi- Op www.uitinvlaanderen.be staan er taaliconen bij het ging’, ‘geboorte’, ‘huwelijk/wettelijke samenwoning’, ‘at- aanbod van organisaties die een vorming ‘taaliconen testen’, ‘reispas/paspoort’, ‘vuilophaling’ en ‘parkeerkaart’. toekennen’ gevolgd hebben bij ‘de Rand’ of het Agent- schap Integratie en Inburgering. Vzw ‘de Rand’ geeft het boekje gratis aan gemeenten in de Rand en verspreidt het ook via de taalbeleidsprojec- Vzw ‘de Rand’ promoot het gebruik van de taaliconen in ten van het Agentschap Integratie en Inburgering (AgII). de gemeenten van de Rand. We drukken een flyer in vier talen met uitleg over de taaliconen. De cultuur- en ge- Cijfers: meenschapscentra die gebruik maken van de taalico- - 2.171 vertaalwoordenboekjes verdeeld (o.a. via het nen, kunnen voor extra advies en voor het uitwisselen AgII, integratiediensten, andere gemeentediensten, van de toegekende taaliconen bij ‘de Rand’ terecht. OCMW’s, scholen …)
PICTOGRAMMENDATABANK DUIDELIJKE TAAL EN TAALICONEN Leerkrachten, OCMW’s etc. vroegen ‘de Rand’ al enkele Vzw ‘de Rand’ is ervan overtuigd dat de Nederlandsta- jaren of ze de afbeeldingen uit de pictogrammenboek- lige inwoners een belangrijke rol spelen in het integra- jes ook afzonderlijk konden krijgen, voor oefeningen, 28 tieproces van anderstaligen. We stimuleren die Neder- affiches in duidelijk Nederlands … Vzw ‘de Rand’ toetst landstaligen dan ook om zo duidelijk mogelijk het idee af bij het volwassenenonderwijs en de integra- Nederlands te spreken met mensen die de taal nog aan tiesector in de Rand, waar het goed onthaald wordt. het leren zijn. We geven hen enkele simpele tips: langza- mer praten, geen dialect of spreekwoorden gebruiken … In februari lanceren we www.pictogrammendatabank. be. De databank op de site helpt je met meer dan 2.000 Uiteraard is ook bij vzw ‘de Rand’ duidelijke taal van be- afbeeldingen over allerlei thema’s. Het gaat om de af- lang. Onze nieuwe medewerkers volgen een workshop beeldingen uit de pictogrammenboekjes van ‘de Rand’. waarin ze praktische tips krijgen. Daarmee kunnen ze In maart voegen we een 30-tal nieuwe pictogrammen hun mondelinge en schriftelijke communicatie aanpas- toe. Het zijn afbeeldingen van beroepen. Zo kan je nu sen. Het doel is dat iedereen – Nederlands- en anders- kiezen tussen een afbeelding van een mannelijke en een taligen – ons gemakkelijker kan begrijpen. afbeelding van een vrouwelijke dokter, ingenieur, archi- tect, bakker, piloot etc. In 2016 geeft een stafmedewerker van ‘de Rand’ info- sessies duidelijke taal voor deelnemers aan Bijt in je Als je pictogrammen of afbeeldingen gebruikt, is je vrije tijd en voor medewerkers van ‘de Rand’, soms -sa boodschap vaak gemakkelijker te begrijpen, maar enkel men met het Agentschap Integratie en Inburgering. pictogrammen gebruiken, is niet genoeg om je commu- Ook met Archeduc legt de stafmedewerker dit jaar een nicatie verstaanbaar te maken. De pictogrammen ver- traject rond duidelijke taal af met personeelsleden én vangen de taal niet, ze zijn een visuele ondersteuning. Je workshopbegeleiders. Voor de studiedag taalstimule- stelt je teksten het best in zo duidelijk mogelijke taal op. ring in de vrije tijd op 16 april werkt ‘de Rand’ samen met het Agentschap een workshop uit. Je kan de pictogrammen ook gebruiken om oefeningen te maken voor de lessen Nederlands, er posters van te De voorstellingen in onze gemeenschapscentra krijgen maken voor in de klas, gesprekken te starten in een con- bijna allemaal een taalicoon. Wie het Nederlands niet versatietafel … In de gebruiksvoorwaarden op de site als moedertaal heeft, kan met de taaliconen een voor- staat expliciet dat je de afbeeldingen alleen mag gebrui- stelling of activiteit kiezen. De taaliconen zijn voor vol- ken in het kader van acties die een rechtstreekse link wassenen. Ze staan op de verschillende websites van hebben met Nederlands leren en oefenen. ‘de Rand’ en in de gemeenschapskranten. Gebruikers registreren zich dan ook eerst op www.pic- Je kan het spel in (taal)gemengde praatgroepen of ver- togrammendatabank.be. Zodra ze geregistreerd zijn, enigingen en in NT2-klassen (Nederlands als tweede kunnen ze inloggen. Daarna kunnen ze de pictogram- taal) spelen. Het is een goede oefenkans voor wie Ne- men selecteren en ze gratis downloaden. Ze kunnen de derlands leert. afbeeldingen alfabetisch zoeken, op trefwoord of op thema. Je kan het spel lenen bij het Agentschap Integratie en Inburgering, het Huis van het Nederlands Brussel, de Cijfers: Taalunie en de gemeenschapscentra van vzw ‘de Rand’. - 748 unieke gebruikers Bij ‘de Rand’ kan je het spel ook kopen.
Op 7 maart organiseert ‘de Rand’ samen met de Taal- DE MARKTKRAMERS – SPREEKDURF unie een workshop voor leerkrachten Nederlands als VERGROTEN BIJ WIE NEDERLANDS vreemde taal. 14 deelnemers uit het onderwijs, ge- LEERT meentediensten, praattafels … spelen het spel en krij- gen tips over hoe ze het moeten begeleiden. Achteraf krijgen ze de kans om vragen te stellen. In 2010 ontwikkelde het toenmalige Centrum Informa- tieve Spelen (nu: De Aanstokerij) het informatieve spel De Marktkramers. Het wil de spreekdurf van tieners en volwassenen die Nederlands leren vergroten. In 2015 ARTISTIEKE PROJECTEN lanceerden ‘de Rand’ en de Taalunie een nieuwe versie THEATER VOOR ANDERSTALIGEN van het spel in een kleinere doos. In 2016 verkoopt ‘de Rand’ 6 exemplaren van De Marktkramers. We lenen Een taal leren vraagt oefening. Als anderstalige kan je in het spel ook enkele keren uit. de klas Nederlands leren met een lessenpakket, maar het kan ook op een speelse manier, in een theaterzaal, Het spel is geschikt om in NT2-klassen te spelen. De be- met muziek en een flinke dosis humor. Dat is wat het geleiders van het spel – gewoonlijk de leerkrachten Ne- publiek met onze podiumproducties op maat van NT2- derlands – passen het aan aan de beschikbare tijd, het cursisten krijgt. taalniveau van de spelers etc. Zo krijgt elke speler de kans om in zijn eigen tempo zijn grenzen te verleggen. Sinds 2003 coproduceert ‘de Rand’ jaarlijks één podi- umproject voor anderstaligen. Dankzij deze producties Wie het spel wil lenen, kan terecht bij het Agentschap op maat voelen de cursisten dat ze meer kunnen begrij- 29 Integratie en Inburgering, de Taalunie (afdeling Brussel) pen dan ze denken en dat is erg motiverend. De voor- en de gemeenschapscentra van vzw ‘de Rand’. Bij ‘de stellingen zijn zo geconcipieerd dat studenten van alle Rand’ kan je het ook kopen. niveaus ze kunnen begrijpen. De voorstellingen zijn ge- schikt voor volwassenen en het secundair onderwijs. Op 7 maart organiseert ‘de Rand’ samen met de Taal- De focus ligt op de verstaanbaarheid van de Neder- unie een workshop voor leerkrachten Nederlands als landstalige liedjes en op de participatie van het anders- vreemde taal. 18 deelnemers uit het secundair en vol- talige publiek. Bij elke voorstelling wordt les- en educa- wassenenonderwijs, gemeentediensten, praattafels en tief materiaal ontwikkeld voor de leerkrachten en voor privé-initiatieven spelen het spel terwijl ze tips krijgen de cursisten. over hoe ze het moeten begeleiden. Achteraf krijgen ze de kans om vragen te stellen. Voor onze 13e coproductie hebben we opnieuw samen- gewerkt met kleinkunstenaar Lennaert Maes. Lennaert Van hier naar daar – een informatief ‘ontmoetingsspel’ & de Bonski’s zijn intussen een vaste waarde als het op entertainment voor anderstaligen aankomt. Als gewe- Van hier naar daar is een informatief spel dat mensen zen NT2-leraar weet hij perfect waaraan een voorstel- met een verschillende (taal)achtergrond samen brengt ling die toegankelijk is voor anderstaligen moet beant- en wederzijds respect stimuleert. De Aanstokerij (het woorden. Liedjes als Ja, ja, nee Nederlands, De vroegere Centrum Informatieve Spelen) maakte het op Klerenkleptomaan en De wereld heeft veel kleuren zijn vraag van vzw ‘de Rand’ en de Taalunie. kleine evergreens voor wie Nederlands leert. In Len- naert & de Bonski’s gaan voor GOUD! smijt hij met de In Van hier naar daar moeten de spelers zo veel mogelijk Bonski’s alle registers open. De voorstelling is uitbundi- kwartetten vormen, maar aan elke tafel gelden andere ger dan ooit, met veel interactie met het publiek. Er regels. Zo merken ze hoe moeilijk het is om in een an- wordt meegezongen, geklapt en gedanst, en alles is ge- dere ‘cultuur’ terecht te komen. Het spel leidt tot boei- kruid met een goede portie humor. ende gesprekken over verhuizen, cultuurverschillen en de frustratie die daar mee gepaard gaat. Lennaert & de Bonski’s gaan voor GOUD! is een pro- Op vraag van enkele scholen én met steun van vzw ‘de ductie van vzw Wesp i.s.m. vzw ‘de Rand’ en de Taalunie. Rand’, de Taalunie en de provincie Vlaams-Brabant, De voorstelling staat overal in Vlaanderen (25 optre- brengt Lennaert Maes een cd uit met 5 liedjes bij de dens, waarvan 5 voor vzw ‘de Rand’). Door de samen- voorstelling De ReisRus. Deze muziekvoorstelling werd werking met de Taalunie staat de voorstelling (8 optre- in 2015 aan de Franstalige scholen aangeboden en gaat dens) in Wallonië in het aanbod van Jeunesse Musicale in 2016 verder op tournee in de Vlaamse Rand en elders en ze staan in landen waar Nederlands wordt onderwe- in Vlaanderen en Wallonië. De cd is erg populair. 600 zen aan taalinstituten en universiteiten. Zo spelen zij in cd’s worden verkocht en 170 cd’s worden verdeeld bij Duitsland, Frankrijk en Indonesië. partners van vzw ‘de Rand’, de Taalunie en de provincie Vlaams-Brabant. Steeds vaker wordt kleinkunstenaar Lennaert Maes ook gevraagd om solo of samen met één muzikant kleine evenementen voor anderstaligen op te luisteren zoals INFORMATIE OVER OEFENKANSEN de seizoensafsluiting van Café Combinne, attestuitrei- WWW.NEDERLANDSOEFENEN.BE kingen … Op de website www.nederlandsoefenen.be van het Als educatief materiaal hebben we een stripverhaal ge- Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) zijn allerlei maakt voor cursisten, met taalspelletjes en enkele nieu- tips en activiteiten voor mensen die Nederlands leren we liedjes op een mini-cd. Leerkrachten kunnen daaren- en willen oefenen verzameld. Vzw ‘de Rand’ werkt sa- boven gratis een lesbundel bij ‘de Rand’ aanvragen. men met de Vlaams-Brabantse collega’s van het AgII aan de deelsite voor Vlaams-Brabant. Minimaal twee keer per jaar krijgt de site een grondige update. THEATER EN MUZIEK VOOR KINDEREN DIE NEDERLANDS LEREN NIEUWSBRIEVEN Naast het reguliere aanbod voor scholen in de centra, biedt vzw ‘de Rand’ 1 keer per jaar kinderen uit Fransta- Vzw ‘de Rand’ verstuurt in 2016 vier keer de nieuwsbrief lige scholen in de faciliteitengemeenten een theater- of Mee met NT2 – nieuwsbrief taalpromotie. Via de muziekvoorstelling aan. De leerlingen van het derde, nieuwsbrief informeren we het volwassenenonderwijs, vierde, vijfde en zesde leerjaar die reeds Nederlandse de integratiesector en andere geïnteresseerden over de 30 les krijgen, komen op een speelse en kwalitatieve ma- nieuwigheden op het vlak van taalpromotie bij ‘de nier met het Nederlands in contact. Een aanbod op Rand’. Ongeveer 500 personen krijgen de nieuwsbrief. maat van deze kinderen is nodig. Met steun van vzw ‘de Rand’, de provincie Vlaams-Brabant en de coördinatie Deze onderwerpen komen in 2016 aan bod: de lance- Vlaamse Rand maakt Compagnie RiZOTTO een voor- ring van de pictogrammendatabank, de workshops over stelling voor deze doelgroep. Ja Zaza Ja is een sterk visu- De Marktkramers en Van hier naar daar, de start van ele en muzikale theatervoorstelling. De leerkrachten Café Combinne in Kraainem, de cd De ReisRus, de extra krijgen vooraf lesmateriaal toegestuurd om de voorstel- afbeeldingen over beroepen in de pictogrammendata- ling met de leerlingen voor te bereiden en achteraf in de bank, de voorstelling Lennaert en de Bonski’s gaan voor klas te bespreken. goud!, de A5-fiches met oefentips voor volwassenen en kinderen, de meezingsessies Gelukkig zijn, het voetbal- Om de geleverde inspanningen van het theatergezel- woordenboekje, Bijt in je vrije tijd, de humorvoorstel- schap in de verf te zetten, promoot vzw ‘de Rand’ deze ling Lachland, het vernieuwde draaiboek voor de Week voorstelling voor een anderstalig publiek naar partners van de anderstalige klant en de theatervoorstelling voor in de Vlaamse Rand, Brussel en elders in Vlaanderen. kinderen die Nederlands leren Ja Zaza Ja.
Cijfers In totaal wonen 409 leerlingen de voorstelling bij. FLYER MET OEFENKANSEN VOOR Sint-Genesius-Rode: 81 leerlingen VOLWASSENEN Linkebeek: 78 leerlingen Kraainem: 73 leerlingen Je leert een taal het beste als je die ook veel kan spre- Wemmel: 90 leerlingen ken. Vzw ‘de Rand’ heeft daarom enkele tips om Neder- Wezembeek-Oppem: 87 leerlingen lands te oefenen in de vrije tijd verzameld op 2 handige A5-flyers, voor volwassenen. Op de eerste flyer geven we vooral algemene tips over Vzw ‘de Rand’ deelt haar expertise omtrent de samen- hoe en waar je je Nederlands kan oefenen. Op de twee- werking met de verschillende organisaties. Randge- de flyer verwijzen we bijvoorbeeld door naar Neder- meenten krijgen zo een beeld van de partners die actief landstalige sportclubs en verenigingen, kranten en boe- zijn op het terrein in onze regio. Sommige Randge- ken, radio- en tv-programma’s en heel wat andere meenten willen zelf een taalstimulerend vrijetijdsaan- mogelijke activiteiten. In 2016 verdeelt vzw ‘de Rand’ bod voor kinderen organiseren met eigen begeleiders. 350 exemplaren van de eerste flyer en 5.480 exempla- Om hen voldoende bagage te geven organiseren vzw ren van de tweede flyer. ‘de Rand’ en de provincie Vlaams-Brabant in het voorjaar van 2016 voor het eerst workshops voor begeleiders van taalstimulerende initiatieven. De deelnemers kunnen FLYER MET OEFENKANSEN VOOR/MET kiezen uit verschillende workshops en maken kennis met KINDEREN heel wat materialen tijdens een uitgebreide materialen- markt. Aan de workshop nemen 41 mensen deel. Nederlands leer je niet alleen op school. Wie naar een Nederlandstalige school gaat, moet ook Nederlands oe- In Sint-Genesius-Rode is vzw ‘de Rand’ initiatiefnemer fenen in de vrije tijd. Deze boodschap geven scholen voor de opstart van Boekenbende, een project van vzw aan ouders die het Nederlands niet als moedertaal heb- de Horizon waarbij vrijwilligers aan huis voorlezen bij ben. Om ouders te ondersteunen en hen enkele tips te anderstalige en taalzwakke kinderen. De betrokken geven, brengt vzw ‘de Rand’ aan het begin van het partners (de Nederlandstalige scholen, de Bib …) zijn en- schooljaar een flyer met oefenkansen voor en met kin- thousiast en in het voorjaar van 2016 lezen de vrijwilli- deren uit. In het najaar van 2016 verdeelt vzw ‘de Rand’ gers voor het eerst voor. De eerste editie van Boeken- 6.600 flyers. bende kent een groot succes. Er is ook heel wat belangstelling voor het slotfeest in GC de Boesdaalhoe- ve in juni. In Drogenbos vindt er een overleg plaats met GBS De Wonderwijzer en RISO om Boekenbende op te TAALSTIMULERING VOOR KINDEREN starten in het voorjaar van 2017.
Kinderen Nederlands laten leren en oefenen in de vrije In de Randgemeenten bestaan er heel wat projecten en tijd, dat is het doel van de taalstages en taalateliers in de acties rond taalstimulering met en voor kinderen: sta- gemeenschapscentra. Het zijn geen taallessen, het gaat ges, ateliers, taalrugzakjes, (voor)leesprojecten … Vaak om taalstimulering en taalactivering. Interactie in een krijgen de deelnemende kinderen taalpromotiemateria- speelse context staat centraal. Kinderen krijgen perma- len, informatie over het lokale vrijetijdsaanbod en -an 31 nent stimulansen om zich mondeling te uiten. Bij elke dere oefenkansen Nederlands mee naar huis. Om deze activiteit zoeken de begeleiders naar interactiemoge- informatie te bundelen en ook het Nederlands in de lijkheden, of het nu gaat om knutselen, sporten of ko- Vlaamse Rand in het straatbeeld te brengen, drukt vzw ken ... ‘de Rand’ rugzakjes met ik Nederlands.
Taalstages vinden plaats in schoolvakanties en zijn voor kinderen van 4 tot 12 jaar. De taalateliers zijn er op woensdagnamiddag en op zaterdag. In 2016 breiden we OVERLEG EN EXPERTISEDELING op vraag van de ouders de leeftijd van de taalateliers uit. Aan de ateliers kunnen kinderen van 4 tot 9 jaar Het taalpromotieteam heeft een sterk netwerk en deelnemen, tot 2015 was dat van 4 tot 7 jaar. Voor de bouwt dit verder uit. De medewerkers nemen in de stages en de ateliers werken we samen met drie ver- Randgemeenten deel aan lokaal overleg in verband met schillende organisaties die de activiteiten begeleiden: NT2, taalstimulering, het onthaal van anderstaligen in Panta Rhei vzw, Hakuna Matataal en de Horizon vzw. de vrijetijdssector … Ze delen ook hun expertise in regi- onaal overleg en met partnerorganisaties die in Vlaan- Cijfers: deren werken. De taalstages vinden plaats op 6 verschillende locaties (Linkebeek, Kraainem, Wezembeek-Oppem, Jezus-Eik, In het voorjaar is er een kennismakingsgesprek met de Wemmel en Sint-Genesius-Rode). In totaal nemen 248 taalcoaches en jeugdmedewerkers van Groep Intro. Zij kinderen deel. maken kennis met vzw ‘de Rand’ en zetten in de Rand- gemeenten de taalpromotiematerialen en methodieken Aan de taalateliers nemen 121 kinderen deel, gespreid in waar dat kan. over 3 locaties (Linkebeek, Wemmel en Sint-Genesius- Rode). Sinds begin 2016 is RISO actief in Drogenbos. In op- Een aantal centra zetten hun activiteiten die die week dracht van het OCMW werken zij projecten en acties toegankelijk zijn voor wie Nederlands leert extra in de uit om kinderarmoede tegen te gaan. Vzw ‘de Rand’ kijker of organiseren specifieke activiteiten in het kader neemt deel aan de overlegmomenten inzake vrije tijd van de Week van het Nederlands: een quiz voor leerlin- en taal die RISO organiseert. Dat resulteert al snel in gen van de middelbare school in de Boesdaalhoeve en enkele samenwerkingen waarbij nieuwe gemeen- de Kam, een muzieksessie in het Babycafé in Jezus-Eik schapsvormende en taalstimulerende acties ontstaan. en de meezingsessies. Een aantal activiteiten worden Later volgt er een overleg met de verantwoordelijke ook via Bijt in je vrije tijd gepromoot. voor Vlaams-Brabant om te bekijken in welke Rand- gemeenten en op welke manier RISO nog actief is in de regio. 4. WERKING NAAR INTERNATIONALEN EN EXPATS Twee keer per jaar vindt er overleg plaats met de verant- woordelijken van Kind en Gezin Vlaams-Brabant. Daarin Een van de grote uitdagingen voor ‘de Rand’ blijft de staan onder andere de Huizen van het kind in de Rand- opdracht onthaal en integratie van anderstaligen. De gemeenten en de babycafés op de agenda. doelgroep anderstaligen die in de Rand leven, wonen en werken, blijft aangroeien en is zeer divers (gesettelde Ook met GO! ouders, de ouderkoepel van het GO!-on- Europese ambtenaren en internationalen, expats die derwijs van de Vlaamse Gemeenschap, is er in 2016 een langer blijven dan gepland, uitgeweken Franstalige overleg om elkaar wat beter te leren kennen en van el- Brusselaars, migranten, inburgeraars en asielzoekers …) kaar te kunnen leren. Vzw ‘de Rand’ stelt haar expertise ter beschikking en is een gesprekspartner voor de Vlaamse Gemeenschap, de Op de Dag van de Migrant in december is ‘de Rand’ aan- provincie Vlaams-Brabant en lokale besturen in tal van wezig in de ‘openspaceworkshop’. Heel wat ambtenaren projecten gericht op internationalen (Flanders in Dialo- uit heel Vlaanderen maken er kennis met de taalpromo- gue, merkenbeleid, onthaalbeleid, integratie, toerisme, tiemethodieken en -projecten van vzw ‘de Rand’. onthaaldagen nieuwe inwoners van gemeenten ...).
Gemeenten die via hun speelpleinwerking taalstimule- rend willen werken, kunnen bij de Vlaamse Dienst ONTHAAL VAN ANDERSTALIGEN BIJ Speelpleinwerk (VDS) terecht voor de methodiek Taal- speler, die tot 2014 mee ontwikkeld is door vzw ‘de GEMEENSCHAPSVORMENDE 32 Rand’ en nu structureel bij VDS is ingebed. PROJECTEN
Vzw ‘de Rand’ heeft haar beleid voor de doelgroep ‘in- ternationalen’ verbreed en verankerd in haar hele wer- VZW ‘DE RAND’ WERKTE OOK MEE king. De evenementiële programmering voor de doel- AAN groep internationalen werd ingeruild voor DE WEEK VAN HET NEDERLANDS gemeenschapsvormende projecten en evenementen voor een bredere doelgroep anderstaligen en geïnte- Van 8 tot en met 15 oktober vindt voor de tweede keer greerd in de basiswerking van onze centra. de Week van het Nederlands plaats. Met dit initiatief vraagt de Taalunie aandacht voor de meerwaarde van Projecten: Een mooi voorbeeld hiervan is het project het Nederlands. De Taalunie roept op om tijdens die ‘BesteBuren Druivenstreek’. week in Vlaanderen en Nederland activiteiten te organi- BesteBuren is een campagne van De Buren naar aanlei- seren die het belang en de rijkdom van het Nederlands ding van de 20e verjaardag van de culturele akkoorden zichtbaar maken. Het motto van de tweede editie is op- tussen Vlaanderen en Nederland. Het is de gedroomde nieuw ‘Iedereen aan het woord’. aanleiding om te bouwen aan een goede verbinding tus- sen de Vlaamse en de Nederlandse gemeenschap in de In vijf faciliteitengemeenten organiseert vzw ‘de Rand’ Druivenstreek. meezingsessies Gelukkig zijn, waarbij Nederlands- en anderstaligen samen Nederlandstalige klassiekers zin- Tijdens BesteBuren Druivenstreek staan lokale Vlaamse gen onder begeleiding van de pianist Hans Primusz en en Nederlandse verenigingen samen in voor de organi- zangers Lennaert Maes of Peter Schoenaerts. Op het satie van een sociaal-cultureel festival. Op het program- repertoire staan Will Tura, Raymond van het Groene- ma staan een 20-tal activiteiten, waaronder concerten, woud, Clouseau, Yasmine, Noordkaap, Gorki, Ann tuinperformances, theatervoorstellingen, een lezing, Christy, Eva De Roovere enz. een tentoonstelling, een schoolproject, twee spelactivi- teiten … Met namen als Stoomboot & Maaike Ouboter, Lennaert Maes, Spinvis, Theater Koeterwaals, Els Witte, Martijn en Stefaan Blaak, Fred Delfgaauw, Stichting Het portret spreekt ... Basiswerking: Het taalpromotieteam ondersteunt de digitaal onthaalbeleid en welkomteams willen uitbou- gemeenschapscentra bij het onthaal van anderstaligen wen, krijgt dit samenwerkingsverband voor 3 jaar een bij gemeenschapsvormende projecten. Samen met de impulssubsidie voor beleidsondersteunende projecten medewerkers van de centra nemen ze het promotiema- in de 19 Randgemeenten. teriaal en de onthaalinformatie van de Kinderhoogda- gen, de boekenkaftdagen Ezelsoor en Zotte Zondag in Wemmel onder de loep. Duidelijke taal en pictogram- LIVING IN TRANSLATION men krijgen zowel in de communicatie vooraf als de dag zelf een duidelijke plaats. Gemeenschapsvormende De brochure Living in Translation en de website www. evenementen die viertalig gepromoot worden, zijn vaak livingintranslation.be leggen op een zeer toegankelijke van een grootschalige orde. De centra doen voor deze manier de complexe taalwetgeving uit aan anderstalige activiteiten dan ook een beroep op heel wat vrijwilli- nieuwkomers. Aan de hand van tien veelgestelde vra- gers, verenigingen en externe partners. Het briefen van gen leggen we de taalsituatie in de Vlaamse Rand uit. vrijwilligers en partners om anderstaligen vlot te ontha- Living in Translation beantwoordt praktische en directe len, vergt de nodige aandacht. vragen als ‘Welke taal spreekt men in België?’, ‘In welke taal kan ik bij de overheid terecht?’ en ‘In welke taal naar De Boekenkaftdagen Ezelsoor in Linkebeek, Kraainem, school?’, maar ook ‘Waarom is België niet gewoon Sint-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem en Wemmel tweetalig?’ en ‘Waarom blijven randgemeenten rond bereiken alsmaar meer anderstalige gezinnen. Het taal- Brussel Vlaams, ook als er een meerderheid van anders- promotieteam is ter plaatse aanwezig met een promo- taligen woont?’ tiestand om het aanbod oefenkansen Nederlands voor volwassenen en kinderen en ander materiaal voor deze Door de zesde staatshervorming waren een aantal pas- doelgroep kenbaar te maken. sages uit de brochure van 2011 aan herziening toe. On- dertussen kregen de brochure en de website een up- Promotioneel wordt dit ondersteund op de anderstalige date. De brochure en de website zijn viertalig websitepagina’s van de centra en herhaald in hun (Nederlands, Frans, Duits en Engels) opgesteld. Een nieuwsbrieven die zich richten tot een anderstalig pu- postkaartje promoot Living in Translation. Enkele ge- bliek. Voor laagdrempelige activiteiten worden Neder- meenten steken dat o.a. in de onthaalpakketten voor landstalige promotieteksten in duidelijke taal opgesteld nieuwkomers. en met taaliconen geven we aan hoeveel Nederlands je het best kent om comfortabel te kunnen participeren. 33 Om de kwaliteit van onze vertaalde informatie te garan- ADVERTERING deren werken we nu met native speakers die de verta- lingen nalezen. Vzw ‘de Rand’ voert sinds jaar en dag een aanwezig- heidspolitiek in de vorm van advertering en redactio- nele aandacht in een aantal Belgische anderstalige me- EXPATS OP PAD – dia en gidsen gericht op de internationale gemeenschap. INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING In expatgidsen promoten we ‘de Rand’ en zijn werking IN DE DRUIVENSTREEK gericht op deze doelgroep; in publicaties met een ho- gere periodiciteit profileren we ons vooral projectmatig. In 2015 hebben de gemeenten Tervuren, Overijse, Hoei- laart en Zaventem elkaar gevonden voor een interge- meentelijke samenwerking. Deze gemeenten in de Druivenstreek grenzen aan elkaar en aan Brussel en de expatgemeenschap vertegenwoordigt in deze gemeen- ten meer dan 25 % van de bevolking. Met een gecoördi- neerd onthaalbeleid willen ze expats beter integreren, hen meer betrekken bij het samenleven in de gemeente en de gemeentelijke dienstverlening optimaliseren. Met ondersteuning van ‘de Rand’ en het Agentschap Inte- gratie en Inburgering (AgII) hebben ze in 2015 een eer- ste subsidieaanvraag ingediend voor intergemeentelijke samenwerking rond integratie van personen van bui- tenlandse herkomst. Ondanks het feit dat het project niet werd geselecteerd, willen de 3 gemeenten (Tervu- ren, Hoeilaart en Zaventem) in 2016 met de provincie, de Vlaamse Gemeenschap, het AgII en vzw ‘de Rand’ hun expertise bundelen en hierrond verder samenwer- ken. Voor het project ‘Expats op Pad’, waarin ze o.a. een 5. BRIEVENACTIE 7. RANDKRANT
In 2000 begon vzw ‘de Rand’ met een briefschrijfactie In 2016 is RandKrant aan zijn 20e jaargang toe. Het tijd- naar bedrijven die anderstalige reclame verspreiden of schrift wordt samengesteld door de cel publicaties. die geen Nederlandstalige dienstverlening bieden. Het Twintig journalisten en correspondenten en twee vaste aantal dossiers met klachten over het taalgebruik van fotografen werken aan RandKrant mee. bedrijven is in 2016 uitgebreid tot 1.136 (t.o.v. 1.134 in 2015). De nieuwe dossiers betreffen meldingen van ge- RandKrant verschijnt negen keer per jaar en wordt meenten die zelf een klachtenbrief stuurden en die vzw maandelijks (behalve in januari, juli en augustus) op ‘de Rand’ op de hoogte houden van hun acties. In 2008- 98.000 exemplaren bus aan bus verdeeld in de helft 2009 is de aanpak van de brievenactie na overleg met van de regio, afwisselend de westelijke kant van de de opeenvolgende kabinetten immers gewijzigd. Vzw Rand en de oostelijke kant. Zo behouden we een zekere ‘de Rand’ stelde vast dat haar brieven – in tegenstelling periodiciteit in de hele regio. Dat is minder dan vroeger tot de eerste jaren van haar werking – in te beperkte en een gevolg van de besparingen vanaf 2015. We bou- mate het gewenste resultaat opleverden. Er werd ook wen een systeem van verdeelpunten uit: op 120 plaat- vastgesteld dat dergelijke acties meer impact hebben sen in de Rand en Brussel kan je RandKrant lezen en als ze uitgaan van lokale besturen. Gemeentebesturen meenemen. Je kunt ook een abonnement nemen en alle zijn voor handelaars en bedrijven meer herkenbaar als edities inkijken op onze website www.randkrant.be. ‘overheid’. Vandaar de afspraak dat de brievenactie zou worden gevoerd door de gemeenten, en niet langer RandKrant bevat een gevarieerde mengeling van maat- door vzw ‘de Rand’. In 2010 werd deze aanpak bespro- schappelijke, politieke, sociaal-economische en culture- ken op het platform van gemeenten uit de Rand. Vzw le artikels. In de actualiteitenrubriek, de interviews en ‘de Rand’ ziet haar functie nu eerder, in een tweede lijn, de rubrieken komen interessante mensen, nieuws en als adviserend en ondersteunend. weetjes over onze regio aan bod. We werken met een aantal vaste rubrieken: de ketting, van Asse tot Zaven- tem en de maand (actualiteit), mijn gedacht, figuranDt, 6. VRAGEN OVER DE TAALWETGEVING bouwwerk, cultkids, cultuurinterview, op verkenning, gemengde gevoelens. Mijn plek is een nieuwe rubriek, Voor het beantwoorden van vragen over de taalwetge- kwestie van smaak wordt ‘wie kweekt dat’. RandKrant ving heeft de vzw een samenwerkingsovereenkomst bevat tien bladzijden cultuurnieuws en een uitgebreide 34 met de Taalwetwijzer. Dat is een juridisch steunpunt van cultuuragenda. de Vlaamse Gemeenschap waar iedereen met dergelij- ke vragen terecht kan. Volgens de overeenkomst stuurt In 2016 zetten we een aantal artikelenreeksen verder: het taalloket de vragen die het binnen krijgt door naar over sociale economie en in het spoor van … We starten de Taalwetwijzer. Die stuurt zijn antwoord rechtstreeks een nieuwe reeks: op zoek naar een geschikte sport met naar de vraagsteller, met een kopie aan het taalloket. bijdragen over niet altijd zo evidente sporten die je in de Dat antwoord bevat enkel informatie. De Taalwetwijzer Rand kan beoefenen: paardrijden, aquazumba, Afrikaan- dient zelf nooit een klacht in. Dat kan de vraagsteller se dans, boogschieten, qi gong en tai chi, ninpo taijutsu, zelf doen aan de hand van de juridische argumentatie rolschaatsen, golf. van de Taalwetwijzer. De Taalwetwijzer is sinds eind mei 2016 onbemand, maar de Vlaamse overheid zorgt er- Voor de rest besteedt RandKrant in 2016 onder meer voor dat de vragen toch beantwoord worden. aandacht aan: de onrust over het voetbalstadion op par- king C, de tussentijdse verkiezingen in Linkebeek, de Het totale aantal behandelde dossiers is op het einde beleidsnota van vzw ‘de Rand’, het tekort aan plaatsen van het jaar 467 (ten opzichte van 458 in 2015). De vra- in de scholen, Vilvoorde en Halle: geen centrumstad, gen handelen o.a. over het taalgebruik van handelaars, spelen en zingen in het Nederlands, een interview met het taalgebruik op gemeentelijke infoborden, een subsi- afscheidnemend gedeputeerde Julien Dekeyser, het kli- diereglement voor startende handelaars en het taalge- maatakkoord op het niveau van de gemeenten (2 arti- bruik in Nederlandstalige scholen in de faciliteitenge- kels), kleurrijke straatkunst, pictogrammen verduidelij- meenten. ken de taal, de Kruitfabriek in Vilvoorde, inburgering en het nieuwe Agentschap Integratie en Inburgering, het niveau van het Nederlands daalt in secundaire scholen, twee eeuwen biercultuur in de Zennevallei, T.OP Noor- drand: verstedelijken of niet?, wie zijn de nieuwkomers?, het ontdubbelen van de grote ring rond Brussel, zware wateroverlast in de Rand (eind mei/begin juni), Planten- tuin digitaliseert herbarium, een interview met Herman Van Rompuy, wonen in lege kantoren, schadelijk ultra- fijn stof in de Noordrand, het asielcentrum in Zaventem, het coördinatieplatform Stand van de Rand, een inter- De lay-out van RandKrant wordt verzorgd door Jansen & view met Kristin Verellen (partner van een slachtoffer Janssen Creative Content uit Gent, de druk door Corelio van de bomaanslag in metrostation Maalbeek op 22 Printing uit Erpe-Mere. Zij kwamen als beste uit de maart), vliegwet laat op zich wachten, de zoektocht openbare aanbesteding van mei/juni 2016. Vanaf sep- naar goedkope woonprojecten, een interview met Joël- tember wordt de lay-out lichtjes aangepast: we sleute- le De Weerdt (marinebiologe die onderzoek doet naar len aan de rubrieken en een strakker uitzicht van ons walvissen en dolfijnen). tijdschrift.
In onze rubriek figuranDt brengen we enkele opmerkelijke interviews met Sophie Dutordoir (voormalige topvrouw bij Electrabel en uitbater van een Italiaanse delicates- senzaak, Overijse), Josée Lemaître (administrateur-ge- neraal van de Studiedienst van de Vlaamse Regering, Ternat), Rachida El Garani (filmmaker, Zaventem), Jur- gen Walschot (illustrator, Sint-Genesius-Rode), Elvis Peeters aka Jos Verlooy (auteur/muzikant, Verbrande Brug Grimbergen), Pat Van Hemelrijck (theatermaker, Linkebeek), Ine Van Wymersch (openbaar aanklager en woordvoerder parket Brussel, Overijse), Patrick De Bruyn en Jos Pierreux (misdaadauteurs, Halle) en Michel Vandenbosch (voorzitter GAIA, Beersel).
In de rubriek gemengde gevoelens komen mensen van buitenlandse origine aan bod die in de Rand wonen. Dit jaar komen ze uit Turkije, Iran, Vietnam, de Verenigde Staten, Congo, Ierland, Duitsland en Spanje (2 personen).
We werken verder met de vier columnisten die sinds 2008 mijn gedacht schrijven: Joris Hintjens, Tom Ser- keyn, Fatima Ualgasi en Dirk Volckaerts.
RandKrant behoudt de zes vertalingen van artikels (sa- 35 menvattingen) in het Frans, het Duits en het Engels.
Met UiT in de Rand brengen we tien bladzijden cultu- reel nieuws, een cultuurinterview en een cultuuragen- da. In het cultuurinterview komen aan bod: Jessa Wilde- meersch (actrice), Bara Sigfusdottir (danseres), Zoniënmars Zoniënklanken (wandelen en muziek), And- res Serrano (fotograaf), Cinematek (filmarchief), Meal- nes van Gerolf Van de Perre (expo in het Kasteel van Gaasbeek), Compagnie Cecilia over Chet Baker, Michael Van Peel (comedian-conferencier) en Lisbeth Gruwez (danseres).
Op onze website www.randkrant.be vind je de digitale versie van het laatste nummer en een compleet archief met alle nummers vanaf de start van RandKrant. Een aantal rubrieken geven extra informatie in blogstijl die je niet in de gedrukte editie vindt. Via een zoekfunctie kan je heel makkelijk op trefwoorden zoeken en ons archief raadplegen. Via de website kan je op onze nieuwsbrief inschrijven. In het voorjaar van 2017 lan- ceert RandKrant een nieuwe, interactieve website waarop je op een rechtstreekse manier aparte artikels zult kunnen lezen. Vanaf 2017 zal RandKrant ook actief zijn op Facebook. VII. DOCUMENTATIE- CENTRUM VLAAMSE RAND
De website www.docu.vlaamserand.be is een digitale Op 16 december organiseert partner BRIO ook De Stad bibliotheek over de Vlaamse Rand. De website is een van Zinnekes als Safe Haven voor de 21e eeuw. Op deze initiatief van de cel Coördinatie Vlaamse Rand (Vlaamse studiedag zijn er bijdragen over 30 jaar Brusselonder- administratie). Partners zijn vzw ‘de Rand’, de Studie- zoek, over taal en sociale integratie, over de impact van dienst van de Vlaamse Regering (SVR), de provincie de internationalisering op de arbeidsmarkt en over het Vlaams-Brabant en het Brussels Informatie-, Documen- project Brusselse Tutoren voor Scholieren (BRUTUS), tatie- en Onderzoekscentrum (BRIO). BRIO is een con- een leerlingenbegeleidingsproject van de VUB dat ook sortium van onderzoeksgroepen van Nederlandstalige in de Rand loopt. universiteiten in Brussel. Het centrum telt eind 2016 2 medewerkers (1 voltijdse en 2 halftijdse). Die zijn te- werkgesteld op 2 verschillende locaties, bij vzw ‘de Rand’ en de Vrije Universiteit Brussel. Daarnaast levert ook de SVR inhoudelijke bijdragen. De cel Coördinatie Vlaamse Rand stuurt het centrum aan.
In 2016 registreren we bijna 29.000 bezoekers. Dat zijn er iets minder dan vorig jaar, maar dat komt door een wijziging in het registratiesysteem in februari, waardoor er tijdelijk geen bezoekers worden geregis- treerd. Bezoekers die eind 2015/begin 2016 een we- benquête invullen, geven het documentatiecentrum gemiddeld een 8 op 10 op actualiteitswaarde en ge- 36 bruiksvriendelijkheid.
De bibliotheek bevat 4.568 titels, waarvan er 2.761 rechtstreeks te downloaden zijn. Het gaat om beleids- documenten, wetgeving en wetenschappelijke studies. De site biedt ook cijfers via een databank met gezamen- lijke cijferreeksen over de Rand én Brussel. De site groe- peert de meest relevante cijfers, studies en beleidsdo- cumenten over de Rand en Brussel ook thematisch in een overzichtelijke portaaltabel, de BRIO-matrix. Daarin staan ook beknopte inleidingen, de zgn. thematische fi- ches. In 2016 verschijnen er fiches over o.a. inburgering, taalbeleid en taalpromotie en vzw ‘de Rand’.
Het doelpubliek is heel breed: politici, administraties, journalisten, wetenschappers en andere geïnteresseer- den. Die spreekt het centrum aan via het digitale maga- zine R@ndbrief (5 edities in 2016). In de brief staan dit jaar bijdragen over o.a. het Territoriaal Ontwikkelings- programma (T.OP) Noordrand en de beleidsbrief Vlaamse Rand. VIII. GORDELFESTIVAL
In 2016 is het Gordelfestival – de opvolger van de Gor- • Op 4 september kan het publiek vanuit beide tref- del – ondertussen aan zijn vierde editie toe. Het evene- punten voor het eerst volledig gratis deelnemen aan ment is breed toegankelijk en brengt via een mix van tal van familiale en sportieve wandelingen en fiets- sportieve, cultureel-muzikale en toeristische invalshoe- tochten: de zogenaamde ‘Gordelklassieker’ van 100 ken de kwaliteit en het Vlaamse karakter van de Groene km rond Brussel (langs onder meer faciliteitenge- Gordel rond Brussel onder de aandacht. meenten Sint-Genesius-Rode, Wemmel en Wezem- beek-Oppem), ‘Proef de streek’-routes in het Pajot- Ook dit jaar vertrouwt de Vlaamse Regering de alge- tenland, Druivenstreektochten, een Zennewandeling mene coördinatie van dit evenement toe aan vzw ‘de (langs faciliteitengemeenten Linkebeek en Drogen- Rand’. De opdracht bestaat onder meer uit het bewaken bos) etc. Het sportieve aanbod wordt aangevuld met van de coherentie en communicatie van het project, en een sportdorp, mountainbikeroutes, een avonturen- de muzikale en culturele invulling. Vzw ‘de Rand’ werft bos en een gladiatorenloop in het Zoniënwoud. hiervoor communicatiemedewerker Laurens Vansteel- • Ook op muzikaal en cultureel vlak valt er heel wat te andt aan, voor een periode van 9 maanden. Sport beleven. Jezus-Eik trekt voluit de kaart van straatthe- Vlaanderen blijft zoals vroeger verantwoordelijk voor ater, een peuterdorp en lokaal talent. In Huizingen het sportief-recreatieve aanbod, de provincie Vlaams- vormen de slotconcerten van Clouseau en Laura Brabant neemt het toeristisch-promotionele luik en het Tesoro dan weer hét orgelpunt van het Gordelfesti- vermarkten van de Groene Gordel voor haar rekening. val. Deelnemers worden beloond met een exclusieve De vierde organiserende partner wijzigt jaarlijks: Overij- ‘Gordelfestivalgeuze’. se vervult dit jaar de rol van focusgemeente. De focus- gemeente wordt vanaf dit jaar uitsluitend nog geselec- Dankzij dit aanbod wist de topdag 16.000 deelnemers teerd uit de 19 gemeenten van de Vlaamse Rand. te overtuigen, een lichte daling ten opzichte van vorig Overijse zal tijdens het Gordelfestival een eigen invul- jaar. De minder goede weersvoorspellingen en de hevi- ling en uitstraling geven aan zijn vrijetijdsaanbod en ge regenval in de ochtend speelden hierin zeker een rol. patrimonium. Als centraal trefpunt kiest de gemeente Niettemin vroeg – én kreeg – het Gordelfestival ook dit voor deelgemeente Jezus-Eik. De partners organiseren jaar op een sportieve manier aandacht voor het groene heel wat activiteiten in en rond GC de Bosuil. en Vlaamse karakter van de streek rond Brussel. 37
Het Gordelfestival strekt zich uit in de tijd: met name vanuit toeristisch oogpunt biedt het Gordelfestival een hele zomer lang promotionele ondersteuning aan een selectie van een 15-tal zomerevenementen in de Groene Gordel. Het Gordelfestival trapt de eerste golf van zijn communicatiecampagne dan ook al op 27 juni af met een persconferentie in Luppens’ Druivenserres in Overijse. Een tweede golf situeert zich tussen 15 augus- tus en de ‘topdag’ op zondag 4 september en vormt het zwaartepunt van de communicatiecampagne. Naast doorlopende online aanwezigheid via de website en so- cial media, kiezen de partners dit jaar voor een stevige basis van radiospots (Radio 1, Radio 2 en Q-Music), een samenwerking met Ring-tv, De Zondag en BRUZZ.
Het Gordelfestival strekt zich ook geografisch uit: Het tweede grote trefpunt op 4 september – naast trefpunt Jezus-Eik – bevindt zich opnieuw in het provinciedo- mein van Huizingen. De partners kiezen ervoor om de klemtoon nadrukkelijk op de Vlaamse Rand te leggen, waardoor het domein van Hofstade wegvalt als tref- punt. 38 39 IX. DE SIGNAALFUNCTIE
1. AFSPRAKEN TUSSEN DE OVERHEDEN 3. PLATFORM VAN DE GEMEENTEN IN DE VLAAMSE RAND Vzw ‘de Rand’ heeft als een van haar decretale op- drachten het behartigen van de Vlaamse belangen in de Op initiatief van de gedeputeerde voor Vlaams karakter Vlaamse Rand. In de samenwerkingsovereenkomst tus- is een overlegplatform van gemeenten in de Vlaamse sen ‘de Rand’, de Vlaamse Gemeenschap en de provin- Rand actief. De bedoeling is om op geregelde tijdstip- cie Vlaams-Brabant is in dat verband overeengekomen pen politieke verantwoordelijken van de gemeentebe- dat (art. 6) ‘de advies- en signaalfunctie vervuld wordt sturen samen te brengen om van gedachten te wisselen naar de Vlaamse Gemeenschap via de minister bevoegd over het beleid inzake het Nederlandstalige karakter en voor de coördinatie van het beleid in de Vlaamse Rand, de initiatieven voor onthaal en integratie van andersta- en naar de provincie Vlaams-Brabant via de gedepu- ligen. De deelnemende gemeentebesturen onderteken- teerde bevoegd voor het Vlaamse karakter’. Dat bete- den een charter. Daarmee onderschrijven zij de doel- kent concreet dat in politiek gevoelige dossiers ‘de stelling om het Nederlandstalige karakter van hun Rand’ zijn standpunten niet rechtstreeks publiek maakt gemeenten te bevorderen. zonder toestemming van de politieke beleidsverant- woordelijken. Vzw ‘de Rand’ is immers een organisatie De algemeen directeur en als dat relevant is medewer- die het beleid van de beide overheden uitvoert. Zij be- kers van vzw ‘de Rand’ wonen de vergaderingen van het paalt geen beleid en is geen drukkingsgroep. platform bij. Zij geven toelichting bij verschillende taal- promotieacties. Mededelingen vanuit ‘de Rand’ vormen De ervaring leert dat de terreinkennis van ‘de Rand’ een vast agendapunt van de vergaderingen. Het plat- door de regering en de deputatie naar waarde wordt form vergadert in 2016 op 20 april en op 10 oktober in geschat en dat er met de ‘signalen’ van ‘de Rand’ terde- Wemmel. ge rekening gehouden wordt. 4. CONFERENTIE VAN VLAAMSE MAN- In 2016 volgt de stafmedewerker documentatiecentrum DATARISSEN intensief de thematische gespreksgroepen op van het 40 Territoriaal Ontwikkelingsplatform Noordrand. Vzw ‘de In de Conferentie van Vlaamse mandatarissen zetelen Rand’ wil hier de vinger aan de pols houden en ervoor de Vlaamse schepenen, gemeenteraadsleden en pleiten dat het uit te werken ruimtelijke beleidsperspec- OCMW-raadsleden uit de zes faciliteitengemeenten. tief voldoende ingebed wordt in het specifieke beleid De Conferentie kan problemen op het terrein signale- Vlaamse Rand van de regering. ren aan de Vlaamse Regering, zodat die daar rekening mee kan houden in haar beleid. Vzw ‘de Rand’ onder- De werkzaamheden van de taskforce onderwijs Vlaam- steunt de Conferentie: haar stafdienst verzorgt het se- se Rand, opgericht onder impuls van de ministers Cre- cretariaat en levert op vraag ook inhoudelijke bijdragen. vits en Weyts, worden gevolgd door de algemeen direc- In 2016 komt de Conferentie drie keer samen op het teur van ‘de Rand’. Deze taskforce wil op korte en kabinet Weyts: op 1 maart, 31 mei en 17 oktober. Op de middellange termijn maatregelen adviseren om de uit- agenda o.a. de taskforce onderwijs, het lokale jeugd- en dagingen in de Vlaamse Rand met betrekking tot onder- sportbeleid, het taalgebruik bij samenwerkingsprojec- wijs aan te pakken. De taskforce brengt in het voorjaar ten tussen vzw ‘de Rand’ en de faciliteitengemeenten, van 2016 een eindadvies uit. de burgemeesterskwestie in Linkebeek en Vlabinvest/ Vlabzorginvest. 2. STAND VAN DE RAND
Stand van de Rand is een werkgroep van ambtenaren die vergadert onder het voorzitterschap van de gouver- neur van Vlaams-Brabant. Dit overleg is de fusie van het coördinatieplatform VSGB en het START-platform. Stand van de Rand volgt een aantal cruciale thema’s op, zoals mobiliteit, huisvesting, economie, open ruimte en welzijnsvoorzieningen.
De algemeen directeur van ‘de Rand’ volgt dit overleg op. In oktober 2016 is er voor het eerst een colloquium Stand van de Rand. Gemeenschapscentrum de Zandlo- per treedt op als gastheer voor dit initiatief. X. DIGITALE COMMUNICATIE
Onze dertien websites worden inhoudelijk, technisch, structureel en organisatorisch ingevuld en opgevolgd Op de sites van de gemeenschapscentra kan je nog door de webmaster, de sitebeheerders, de contentleve- steeds de gemeenschapskranten raadplegen in pdf- ranciers, de IT-medewerker en onze twee externe part- vorm. In 2016 zetten de webmaster en sitebeheerders in ners: Zap All People en Ticketmatic. Vanaf oktober ver- op het aanbieden van een selectie artikels in html-vorm: vangt Laurens Van Steelandt webmaster An Stuyck, die die zijn meer toegankelijk, leesbaar en lenen zich beter ziek is uitgevallen. tot delen op Facebook. De korte vertalingen in de ge- meenschapskranten kan je online terugvinden op de De site van ‘de Rand’ ‘centraal’ (derand.be) geeft infor- anderstalige pagina’s van de gemeenschapscentra. matie en nieuws over onze projecten in verband met taalpromotie, de gemeenschapscentra, het documenta- RandKrant heeft al langer een website met een archief. tiecentrum en de publicaties. Sinds lezers niet langer elke maand een papieren editie van RandKrant in hun bus krijgen, zet RandKrant sterker Welkom.derand.be nodigt anderstalige bezoekers uit in op het digitale. Via een digitale nieuwsbrief worden om kennis te maken met onze activiteiten en centra. De lezers op de hoogte gebracht van het verschijnen van website legt de nadruk op alles wat voor anderstaligen elke editie. Lezers kunnen die steeds online raadplegen. interessant kan zijn en is viertalig. Naast een Franse, In het voorjaar van 2017 lanceert RandKrant een nieu- Duitse en Engelse vertaling schrijven we voor veel acti- we, interactieve website waarop je op een rechtstreek- viteiten ook een Nederlandse versie in ‘duidelijke taal’, se manier aparte artikels zult kunnen lezen. Vanaf 2017 zodat de website ook een oefenkans is voor wie Neder- zal RandKrant ook actief zijn op Facebook. lands leert. Op sitebeheerdersvergaderingen wisselen de webmas- De sites van de centra bevatten alle informatie over het ter en de sitebeheerders (centra, centraal, anderstali- 41 programma, nieuws over de centra, verenigingen, de gen, RandKrant) van gedachten over onze websites, desbetreffende gemeente en alle noodzakelijke prakti- werkwijzen, probleempjes en evolutie. De webmaster sche info. Je kunt een selectie van het programma raad- behoudt het totaaloverzicht en zorgt voor de dagelijkse plegen in het Frans, het Duits en het Engels. Online opvolging op inhoudelijk en vormelijk vlak, werkt de no- tickets bestellen is mogelijk. Via regelmatige nieuws- dige richtlijnen en handleidingen uit en zorgt voor in- brieven worden de gebruikers op de hoogte gehouden terne opleidingen. Samen met de IT-medewerker en de van de activiteiten in de centra. externe partners bekijkt de webmaster de structuur en de navigatie van onze websites om ze modern, aantrek- We zetten extra in op het aanspreken van de andersta- kelijk en gebruiksvriendelijk te houden. lige bezoekers met aangepaste nieuwsbrieven. Via fly- ers, affiches en een verhoogde inzet op communicatie In 2016 rondt de webmaster de uitbouw van het intra- via Facebook bereiken we ons doelpubliek. net af. Via het intranet blijft elke werknemer op de hoogte van het laatste interne en externe werkgerela- De IT-medewerker en de webmaster bekijken de timing teerde nieuws, hij vindt informatie en documenten snel van de seizoensinput en zorgen, samen met de cen- terug en kan eenvoudig collega’s contacteren via een trumverantwoordelijken en de onthaalmedewerkers, ‘wie-is-wie’-onderdeel. Elke werknemer kan korte be- dat het programma van het nieuwe seizoen tijdig, cor- richten delen op het intranet en wordt verder vertrouwd rect en goed gepresenteerd op de websites van de cen- gemaakt met dit werkinstrument. tra wordt geplaatst. Een selectie van het programma komt op de anderstalige sites.
In de centra worden bezoekers ook geïnformeerd via digitale mediaschermen. Ondertussen werkt elk cen- trum met nieuwe software en een nieuwe gebruiks- vriendelijke lay-out. Er is een overzicht van activiteiten met tijd, zaal, onderwerp en organisator. Daarnaast in- formeren de schermen ook over komende voorstellin- gen met beeld, tekst en korte filmfragmenten. XI. PROJECTEN VAN DE MINISTER VAN CULTUUR
1. BIBLIOTHEKEN IN DE FACILITEITEN- 2. HET MUSEUM FELIX DE BOECK IN GEMEENTEN DROGENBOS
Het decreet lokaal cultuurbeleid (zoals het gewijzigd Op vraag van de Vlaamse Gemeenschap participeert werd in 2007) maakte het mogelijk dat gemeenten in de vzw ‘de Rand’ al sinds 2003 in de beheersstructuur van Rand die nog niet over een decretaal erkende biblio- het Museum Felix De Boeck in Drogenbos, dat zich theek beschikken via de cultuurraad ondersteuning naar buiten uit FeliXart Museum noemt. De andere kunnen vragen voor een privaatrechtelijk bibliotheeki- partners zijn de provincie Vlaams-Brabant en de ge- nitiatief. In de zes faciliteitengemeenten hebben alleen meente Drogenbos. De toelage die de Vlaamse Ge- de bibliotheken van Wemmel en Sint-Genesius-Rode meenschap aan het museum geeft, wordt dan ook via een decretale erkenning. ‘de Rand’ doorgestort.
De cultuurraden van Kraainem en Drogenbos maken De vzw Museum Felix De Boeck werd opgericht op 14 van die mogelijkheid gebruik. maart 2003 en heeft een regionale erkenning gekregen. In Kraainem kan de bibliotheek van de cultuurraad ge- professionaliseerd worden. Voor ‘de Rand’ zetelen Luc Deconinck, Eddy Frans en Jan De Craen in de raad van bestuur en Luc Vanackere, De bib van Kraainem is erin geslaagd om via de inzet Mark De Maeyer en Jo Rombouts in de algemene verga- van vrijwilligers en een stuk professionele ondersteu- dering. Luc Deconinck is de voorzitter van het museum. ning een zeer kwaliteitsvolle uitstraling en reputatie uit FeliXart wordt geleid door artistiek directeur Sergio te bouwen. Servellon.
42 In Drogenbos heeft de vzw ‘lectuurvoorziening Drogen- Het museum bouwt in 2015 voort op drie (ART)pijlers bos’ (waar ‘de Rand’ in het bestuur deelneemt) een en profileert zich onder de naam FeliXart: overeenkomst gesloten met de gemeente Beersel. De - Aspecten uit het werk en leven van Felix De Boeck: lectuurvoorziening wordt gerealiseerd via de bibliobus, permanente tentoonstelling, met wisselende inter- die in 2016 voor 5.746 ontleningen zorgt (een forse toe- pretaties en vormgeving; name t.o.v. 2015), vooral door de goede samenwerking - Reflecties: groot succes kennen in 2016 de tentoon- met de Nederlandstalige basisschool. De aanwezigheid stellingen Brabantse fauvisten en Victor Delhez; van de bibliobus zorgt ook voor een toename van ac- - Talenten: plaats voor talent en engagement, projec- tieve leners uit Drogenbos in de hoofdbibliotheek van ten waarmee het museum zijn maatschappelijke be- Beersel. trokkenheid zichtbaar wil maken.
De bestaande bibliotheekwerkingen in Kraainem en De uitbouw, op artistiek vlak maar ook op toeristisch, Drogenbos worden sinds 2014 verder ondersteund via educatief en gemeenschapsvormend vlak, van de Felix- ‘de Rand’, die hiertoe de nodige middelen toegevoegd site, is een van de te realiseren strategische projecten kreeg bij de algemene dotatie. Deze regeling is veran- voor de Vlaamse Rand. Dit uit zich in een structurele fi- kerd in het nieuwe decreet van 12 juli 2013, dat het op- nanciering van FeliXart vanuit de budgetten Vlaamse richtingsdecreet van vzw ‘de Rand’ wijzigt. Rand van de Vlaamse Regering. XII. DE NETWERKEN
Waar dat zinvol is, probeert vzw ‘de Rand’ maximaal De voorzitter en de algemeen directeur onderhouden deel uit te maken van de netwerken in of contacten te geregeld contacten met actoren zoals Vlabinvest en onderhouden met de actoren die van belang zijn voor met autoriteiten op het vlak van ruimtelijke ordening de Vlaamse Rand. zoals de Vlaamse Landmaatschappij.
Een van de belangrijkste is het samenwerkingsverband Geregeld worden directie en medewerkers van ‘de Vlabra’ccent tussen alle erkende culturele en gemeen- Rand’ gevraagd om een toelichting te komen geven schapscentra van Vlaams-Brabant. In de algemene ver- over vooral de taalpromotieprojecten, bij gemeentebe- gadering zetelen namens ‘de Rand’ Eddy Frans als alge- sturen (integratiediensten), RESOC, vakbonden, het meen directeur en Ivo Claesen en Roger Hemeleers als Agentschap Integratie en Inburgering, lokale overleg- bestuurders. Vzw ‘de Rand’ is in de raad van bestuur en platformen onderwijs of Kind en Gezin afdeling Vlaams- de kerngroep vertegenwoordigd door Eddy Frans. Sinds Brabant (overleg met verantwoordelijken van de con- november 2009 is Eddy Frans voorzitter van de stuur- sultatiebureaus). Er worden projecten opgezet met de groep van Vlabra’ccent. De verschillende (sub)regio’s Taalunie, Agentschap Natuur en Bos enz. van Vlabra’ccent worden zeer actief door de betrokken centrumverantwoordelijken gevolgd. Zo maakt de Zandloper deel uit van de regio Noordrand; de Kam, de Lijsterbes en de Bosuil horen bij de regio Druivenstreek en de Moelie, de Muse en de Boesdaalhoeve bij de re- gio Pajottenland. De regio’s stemmen promotie en aan- bod op elkaar af.
In 2013 werd Vlabra’ccent omgevormd tot een provinciaal privaatrechtelijk EVA. Vanaf 2018 zal Vlabra’ccent ‘over- genomen’ worden door Vlaanderen, vermits de provincie vanaf dan geen cultuurbeleid meer mag voeren. 43 Met betrekking tot de promotie van de taallessen Ne- derlands in de regio werkt ‘de Rand’ actief samen met het Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant (nu inge- kanteld in het Agentschap Integratie en Inburgering).
Een van de stafmedewerkers is voor het luik ‘taalpromo- tie’ ook lid van het Huis van het Nederlands Brussel. Met de Huizen wordt actief overleg gepleegd voor wat taalpromotie betreft. Er is ook geregeld samenspraak met de Taalunie en met het Centrum voor Taal en On- derwijs (CTO). Vzw ‘de Rand’ zetelt ook in de algemene vergadering van het consortium volwassenenonderwijs In (nu het samenwerkingsverband vzw In).
Bij belangenbehartiger VVC en bij steunpunt Socius is de adjunct-algemeendirecteur en hoofd gemeenschaps- centra bestuurder. Hij is ook de voorzitter van de regio- nale volkshogeschool Archeduc. XIII. ‘DE RAND’ EN ZIJN MENSEN
Een 65-tal beroepskrachten en een veelvoud daarvan HR-SCAN aan vrijwilligers zet zich dagelijks in om de opdrachten van vzw ‘de Rand’ waar te maken. Ze delen de gedreven- In het najaar wil de directie extra aandacht geven aan heid om van onze gemeenschapscentra en bij uitbrei- het optimaliseren van processen die met personeelsbe- ding het volledige werkgebied van vzw ‘de Rand’ een leid en -zorg te maken hebben. Randstad Professional open en gastvrije omgeving te maken waar gemeen- HR wordt hiervoor de partner om ondersteuning te ge- schapsvorming troef is. Met de Vlaamse identiteit als ven. In de loop van de maand september voeren zij een uitgangspunt en een uitgestoken hand naar wie ze beter hr-scan van de organisatie uit. 20 medewerkers worden wil leren kennen. uitgebreid bevraagd en het bestaande hr-beleid en de aanwezige tools worden doorgelicht. Dit mondt uit in De menselijke inzet vormt de grootste investering en een advies en implementatieplan. tegelijk het grootste kapitaal van vzw ‘de Rand’. Hieronder lichten we voor een aantal thema’s toe op Uit de scan komen een aantal heel positieve punten welke manier we hier zorgzaam mee omgaan in 2016: naar voor: - De visie en missie van ‘de Rand’ zijn gekend en wor- den gedragen door de medewerkers. PERSONEELSBEWEGINGEN - Vzw ‘de Rand’ geeft vrijheid en ruimte aan haar me- dewerkers. Eigen aan een dynamische en professionele organisatie - Het hr-departement is zeer toegankelijk voor vragen en is dat er beweging in zit. Collega’s vertrekken voor een er wordt een algemeen positieve evolutie gevoeld rond nieuwe uitdaging, nemen lange tijd een verloftype op in het efficiënt uitzetten van een aantal hr-processen. verband met hun familiale omstandigheden (vb. zwan- - Het algemene beeld van de directie is een positief 44 gerschapsverlof, ouderschapsverlof …), zijn langdurig beeld waarbij de zorg voor de medewerker en onder- ziek of ze voldoen niet aan de gestelde verwachtingen steuning duidelijk voelbaar is. en we dan nemen afscheid na een intensief remedië- - Algemeen zijn de medewerkers trots voor vzw ‘de ringstraject. Elke vertrekkende of langdurig afwezige Rand’ te werken. collega wordt vervangen door een nieuw gezicht. Een aantal werkpunten worden prioritair naar voor ge- Van alle vertrekkende collega’s wordt een exitgesprek schoven om verder aan te pakken: afgenomen om hun feedback voor de organisatie te - Het actualiseren van het beleid en de concrete aan- borgen. pak van rekruterings- en selectieprocessen. - Het actualiseren van het onthaal van nieuwe mede- Nieuwe collega’s worden warm ontvangen in hun eigen werkers. team door directe collega’s en hun leidinggevende, - Een duidelijke en transparante rolverdeling binnen maar krijgen intern ook een functiespecifieke opleiding het hr-departement. om snel op niveau te kunnen meedraaien. Dat kan zo- - De interne communicatiestrategie en aanpak. wel in boekhouding, ticketsysteem, website, sociale - Het definiëren van een eigen managementstijl bin- media, licht als geluid zijn. Aangeduide opleiders en mo- nen vzw ‘de Rand’ en van daaruit het opzetten van nitoren die ervaren zijn in deze thema’s nemen zo’n toe- coaching voor alle leidinggevenden. lichting voor hun rekening. - Het omschrijven van de kernwaarden van de organi- satie en de gedragingen die eraan gekoppeld zijn. Hoe gaan we als medewerkers van vzw ‘de Rand’ om met elkaar en met klanten en stakeholders?
In het najaar wordt in het hr-departement, samen met een consultant van Randstad Professional HR, aan deze punten gewerkt. Concrete resultaten van de onderno- men acties zullen voelbaar zijn in 2017. Het kiezen van de kernwaarden en het geven van een SOCIALE VERKIEZINGEN voorzet rond de gedragingen die eraan gekoppeld kunnen worden, gebeurt met alle medewerkers samen In 2016 organiseert vzw ‘de Rand’ sociale verkiezingen. op 5 december. In 2017 wordt deze keuze verder ver- Voor het eerst stellen 2 personeelsleden zich kandidaat fijnd en ingevuld door een werknemersgroep van voor een mandaat in het Comité voor Preventie en Be- woordvoerders. scherming op het Werk (CPBW). De eerste stappen voor de oprichting van zo’n CPBW worden gezet, maar na het vrijwillige vertrek van een van beide medewer- ONTWIKKELING EN MOTIVATIE kers worden deze inspanningen gestaakt. Zo’n Comité moet immers minstens 2 werknemersvertegenwoordi- Collega’s uit alle functiegroepen volgen vorming in gers tellen. 2016. Het op peil houden en borgen van de aanwezige kennis in onze voortdurend wijzigende werkomgeving Wij kunnen ook rekenen op veel enthousiaste vrijwilli- blijft een focus. Een aandachtspunt voor de toekomst is gers die in onze centra verschillende taken opnemen. het planmatig omkaderen van deze inspanningen met Ook alle bestuursleden en leden van de verschillende een vormingsbeleid op maat van de organisatie. werkgroepen, commissies en raden zetten zich samen met ons belangeloos in voor het gemeenschapsleven in Elke medewerker werkt nauw samen in een eigen team, hun gemeente. maar heeft ook met regelmaat overleg met collega’s uit andere teams die eenzelfde of gelijkaardige functie uit- Aan alle medewerkers en vrijwilligers een welgemeende oefenen. Op stafniveau vindt frequent coördinerend en dankjewel! beleidsoverleg plaats. Daarbuiten komt de volledige personeelsploeg minimaal 3 keer per jaar bij elkaar voor Bijlage 12 organigram d.d. december 2016 45 personeelsvergaderingen, waarbij informatiedoorstro- Bijlage 13 raad van bestuur en algemene vergadering ming en vorming centraal staan, en een ontspannende Bijlage 14 personeelsbestand d.d. december 2016 personeelsdag. Bijlage 15 programmeringscommissies
Bij alle vormen van overleg en ontmoeting wordt ook bewust ruimte gemaakt voor informeel contact. 46 XIV. INFRASTRUCTUUR – TECHNIEK – PREVENTIE
Wat de gemeenschapscentra van ‘de Rand’ betreft, is - aankoop aluvlaggenmasten voor GC de Zandloper overeengekomen dat de Vlaamse overheid het eige- - aankoop waterkoeler aangesloten op waterleiding naarsonderhoud financiert en vzw ‘de Rand’ zelf instaat (duurzaamheid) in GC de Zandloper voor de financiering van het huurdersonderhoud. - aankoop tafels en stoelen voor GC de Bosuil - aankoop tentoonstellingspanelen en -uitrusting voor We werken samen met het Fonds voor Culturele Infra- GC de Bosuil structuur (FoCI) om de grotere infrastructurele (ver) - aankoop balletvloer voor het podium van GC de Bosuil bouw(ings)projecten te financieren. - vernieuwen gasfornuis keuken café van GC de Bosuil - renovatie van de witte zaal, de groene zaal en de foy- Wat het eigen investeringsbeleid betreft, blijft ‘de Rand’ er/traphal van GC de Kam oog hebben voor het verbeteren van de structurele vei- - installeren van led-verlichting in de vergaderzalen in ligheidsvoorzieningen in de gebouwen, het vernieuwen GC de Kam van informaticamateriaal en het optimaliseren van het - aankoop zwarte achterdoek en theaterdoeken voor werken met hard- en software, het vernieuwen van po- GC de Lijsterbes diumtechnisch materiaal en meubilair voor vergaderza- - aankoop tafelbladen en vouwtenten voor GC de Moelie len en kantoren. - installatie van een schuimblusbeveiliging voor de industriële keukenventilatie van GC de Moelie We werken ook dit jaar samen met de preventiedienst - aankoop waterkoeler aangesloten op waterleiding van de intercommunale Haviland om de continuïteit en (duurzaamheid) in GC de Moelie kwaliteit van ons intern preventiebeleid te garanderen. - aankoop reepgordijnen voor de vergaderzalen van We werken met een nieuwe partner als externe preven- GC de Muse tiedienst, Premed, samen om het jaarlijkse gezond- - uitrusten 2 vergaderzalen met led-scherm in GC de heidsonderzoek uit te voeren en de (psychosociale) ri- Boesdaalhoeve 47 sico’s van de werknemers mee te beheren. - installeren van een keukenmeubel in Hooizolder in GC de Boesdaalhoeve De levering van gas en elektriciteit gebeurt via het over- koepelende raamcontract via het Vlaams Energiebedrijf 2. TECHNISCHE UITRUSTING van de Vlaamse overheid. - uitbreiden van de centrale set licht met led-spots - aankoop deursluiters branddeuren voor alle centra De besteding van de verschillende budgetten gebeurde (veiligheid) op de volgende wijze: - aankoop handpallet met weegmogelijkheid voor alle FoCI-middelen: centra (veilig transport) - GC de Zandloper en GC de Bosuil: renovatie van de - aankoop 12 led-spots voor theaterzaal in GC de stookinstallatie en luchtgroepen, inclusief nieuwe re- Zandloper geling met GBS (gebruikersbeheersysteem). - aankoop mobiel led-scherm voor tentoonstellings- ruimte in GC de Bosuil Verwezenlijkingen via het eigen investeringsplan - aankoop van compacte schrobschuurmachine in de centra zijn: (ergonomie) in GC de Bosuil 1. INFRASTRUCTUUR - uitbreiding geluidsinstallatie van de theaterzaal in - totaalrenovatie van café en keuken van GC de Zandloper GC de Bosuil - verhuis organiseren en inrichten van extra kantoor- - aankoop kwalitatief fototoestel + lenzenset in ruimten voor de centrale diensten in GC de Zandloper GC de Bosuil - realisatie van een nieuwe personeelsruimte in GC de - aankoop led-spots en conventionele theaterspots Zandloper voor theaterzaal in GC de Kam - aankoop nieuwe led-verlichting voor de theaterzaal - aankoop industriële bordenwasser voor keuken van van GC de Zandloper café van GC de Lijsterbes - uitrusten 2 vergaderzalen met led-scherm in GC de - aankoop industriële koelkast voor keuken van café Zandloper van GC de Lijsterbes - aankoop theaterdoeken GC de Zandloper - aankoop grootbeeldprojector en lenzenset voor - aankoop koeltogen voor Instuif en bijkeuken theater- theaterzaal van GC de Boesdaalhoeve zaal in GC de Zandloper - aankoop nieuwe geluidsinstallatie voor Balletzaal in GC de Boesdaalhoeve 3. AUTOMATISERING – ICT 3. RENOVATIE – ONDERHOUD - uitvoeren van het jaarlijkse vervangingsplan voor - renovatie van sanitair hoofdblok in GC de Bosuil computers/laptops - herstellen betonrot van de buitengevels van GC de - uitbreiden wifidekking centra Bosuil - aankoop uitbreiding boekhoudpakket - aanbrengen waterdichte coating op de buitengevels - plaatsen aankondiging (led-)scherm(en) + software in van GC de Bosuil GC de Lijsterbes, GC de Kam, GC de Bosuil en GC de - schilderen buitenschrijnwerk van GC de Zandloper Zandloper - schilderen van de belijning van de parking van GC de Zandloper Vzw ‘de Rand’ realiseert de volgende zaken via het - plaatsen van een nieuwe motor op de zaalbrug van budget voor eigenaarsonderhoud: de theaterzaal van GC de Zandloper 1. VEILIGHEID - bijplaatsen van dakramen in het kantoor van de cel - vervangen van de inbraakinstallatie van GC de Bosuil taalpromotie in GC de Zandloper en GC de Kam - plaatsen van een laminaatvloer in de witte zaal en de - plaatsen gasdetectie in de stookplaats van GC de groene zaal van GC de Kam Moelie - plaatsen van een automatische poederblusinstallatie 4. STUDIES in de liftkamer van GC de Zandloper - laten uitvoeren van een lichtonderzoek i.f.v. de aanleg - bijplaatsen doormelding sprinklerinstallatie naar van de parking van GC de Moelie branddetectiecentrale van GC de Zandloper - voorstudies betreffende de inrichting van het café - uitvoeren van een risico analyse voor de hoogspan- van GC de Zandloper ningscabine van GC de Zandloper 48 - vervangen van de transformator in de hoogspan- Vzw ’de Rand’ werkt met de volgende belangrijke ningscabine van GC de Boesdaalhoeve contracten: - bijplaatsen en vervangen van de rookdetectoren en - het contract voor het groenonderhoud in de centra brandsirenes in GC de Moelie met vzw Rodea. Deze vzw stelt personen met een - bijplaatsen CO2-handblussers in GC de Lijsterbes handicap tewerk (sociale tewerkstelling). - aanpassingen cfr. de opmerkingen in de keuringsver- - het onderhoudscontract van gebouwtechnische in- slagen en conform maken van de elektrische borden stallaties (preventief en curatief, met 24/7-dienstver- van GC de Lijsterbes, GC de Moelie en GC de Kam lening) met Cofely Services - herstellingen aan de bliksemafleidingsinstallatie van - het dienstencontract voor het nieuwe ticketsysteem GC de Boesdaalhoeve met TicketMatic (ticketverkoop en -beheer podiume- - plaatsen inbraakdetectie in het café van GC de Zand- venementen centra) loper - het contract met BOMA nv voor de levering van mili- - plaatsen rookdetectie in het café van GC de Zandloper euvriendelijke en duurzame poetsproducten, -materi- - vervangen van het moederbord van de branddetec- alen en papierwaren tiecentrale van GC de Lijsterbes - onderhoudscontract schilderwerken met MVD All Paints 2. DUURZAAMHEID - plaatsen van thermische beglazing in de erker van het kantoor van de algemeen directeur in Wemmel - plaatsen van led-verlichting ter vervanging van ver- ouderde en energieverslindende tl-verlichting in de publieke ruimtes van alle centra Op het vlak van telecommunicatie en ICT werken - Om enerzijds de gebruikersprobleemondersteuning we aan de volgende zaken: te verhogen en anderzijds de software- en hardware- - De verdere uitrol in GC de Kam en GC de Zandloper inventarisatie van onze ICT-infrastructuur te vereen- van het project ‘digital signage aankondigingssoft- voudigen starten we met een ‘Network Asset Trac- ware’ zodat de centra ook op een eenvoudige en ge- ker’-software. Deze tool stelt ons in staat om vanop structureerde manier allerhande audiovisuele media afstand diverse nuttige informatie zoals geïnstalleer- naar hun beeldschermen kunnen uitzenden. de patches en software, lopende processen, register- - De APC-Smart-UPS-noodstroomvoedingen in de instellingen en dergelijke eenvoudig te raadplegen. centra zijn uitgerust met een specifieke managemen- - Naar aanleiding van het aflopen van ons huidige Mo- tinterface zodat we ze centraal kunnen beheren en bistar Fleet Contract hebben we de procedure opge- monitoren. start om mee aan te sluiten op het mobieletelecom- - We starten met de gestructureerde uitrol van de contract van de Vlaamse overheid. Met de overgang nieuwste versie van het softwarepakket Office. Naast naar dit nieuwe contract kunnen we voor vzw ‘de de geautomatiseerde installatie van Office 2016 krij- Rand’ globaal een kostenbesparing op ‘mobieletele- gen onze medewerkers ook de mogelijkheid tot het foonkosten’ van maar liefst 65 % bekomen. volgen van een opleiding. Deze basisopleiding is erop - Zoals elk jaar hebben we ook in 2016 structurele ver- gericht de verschillen tussen onze oude versie (2010) vangingen doorgevoerd op server- en werkstationni- en de nieuwe te duiden, zodat onze medewerkers veau. Onze nieuwe systemen worden nu standaard snel vertrouwd zullen zijn met de versie 2016. ook uitgerust met ‘computrace’, dit is een ‘track-and- - Samen met de licenties voor het nieuwe Officepakket tracesysteem’ dat niet uitgeschakeld kan worden (on- hebben we ook ‘Windows upgrade’-licenties aange- geacht aanpassingen van de soft- of hardware) en schaft. Concreet wil dit zeggen dat we (wanneer we waardoor we bij een eventuele diefstal een procedu- dit nodig achten) onze huidige systemen software- re kunnen opstarten. 49 matig probleemloos kunnen laten upgraden naar de recentste versie van ‘Windows’. Bijlage 16 middelen besteed aan eigenaarsonderhoud - In navolging van de beslissing om de centrale dien- sten te verhuizen van de Kaasmarkt 135 naar GC de Zandloper én in afwachting van een stabiel gefun- deerd alternatief t.o.v. ons huidige Belgacom Explore- platform hebben we zowel de capaciteit van de inter- nettoegang in GC de Zandloper als die van centrale internetbreak-out vergroot. - Om een beter zicht te krijgen op de werkelijke band- breedteverhoudingen, bandbreedteverbruik en appli- catienoden zijn we in het najaar van 2016 gestart met het opzetten van een eigen intern monitoringsys- teem. Dit monitoringsysteem verzamelt momenteel de bovenstaande gegevens. Hierdoor kunnen we die gegevens binnenkort gebruiken om opnieuw de markt te gaan verkennen. - De wifi-infrastructuur is verder uitgebreid in onze centra. Zo beschikken we momenteel in totaal over 27 Aerohive AP330 Access Points. Die worden alle- maal centraal geconfigureerd en gemonitord. In de loop van 2017 komen er nog een aantal bij zodat we gemiddeld in al onze centra over een wifi-oppervlak- tedekkingsgraad van 93 % beschikken. XV. FINANCIEEL VERSLAG
1. EEN TRANSPARANT EN Het resterende bedrag vormt de basis voor de verdeling VOORUITZIEND FINANCIEEL BELEID van de budgetten over de centra en de stafmedewer- ALGEMEEN kers. Via dit budget kan elke centrumverantwoordelijke en elke stafmedewerker zijn projecten financieren en De cel financiën van vzw ‘de Rand’ is verantwoordelijk eventueel extra inkomsten verwerven die hij opnieuw voor de coördinatie en de opmaak van de jaarlijkse be- kan investeren in eigen projecten van hetzelfde boek- groting en het voeren van de algemene en analytische jaar. Daarom draagt ieder de verantwoordelijkheid voor boekhouding. De dienst verwerkt bijgevolg alle boek- het eigen budget. Bij de toewijzing van de verschillende houdkundige documenten van de vereniging en waakt verantwoordelijkheden voor (deel)budgetten is reke- over het correct toepassen van de boekhoudwetgeving ning gehouden met de impact die een medewerker in het algemeen en de vzw-wetgeving in het bijzonder. heeft op bepaalde kosten of opbrengsten. Je kan uiter- aard maar de verantwoordelijkheid dragen over uitga- De boekhoudsoftware biedt mogelijkheden waarvan de ven waarover je ook zelf kan beslissen. organisatie graag gebruik maakt: - Investeringen en afschrijvingstabellen worden volle- Elk jaar, in de maand juni, keurt de raad van bestuur een dig geautomatiseerd bijgehouden. begrotingsaanpassing goed op basis van de resultaten - De klanten- en leveranciersadministratie kunnen op van de eerste jaarhelft. een adequate manier worden opgevolgd. - Betalingsopdrachten worden automatisch vanuit de Maandelijks voert de verantwoordelijke financiën een boekhouding gegeven zodat eventuele fouten ver- budgetcontrole uit waarbij het opvolgen van de begro- meden worden. ting alsook de correctheid van de boekingen gecontro- - De opbrengsten en kosten worden op een doorge- leerd wordt. Elke budgetverantwoordelijke kan maan- dreven analytische manier verwerkt. Hierdoor wordt delijks over zijn resultaten beschikken. Per drie maanden de boekhouding veel transparanter voor de budget- worden de resultaten, samen met een analyse, ook beheerder, de directie en de raad van bestuur. voorgelegd aan de raad van bestuur. 50 - Vanaf begin 2016 worden de verkoopfacturen opge- steld via de commerciële module in de boekhoudsoft- Jaarlijks, in de loop van de maand februari of maart vol- ware. Dit houdt in dat alle facturen automatisch in gend op het betreffende boekjaar, wordt een financiële het boekhoudpakket worden geïntegreerd en ver- audit uitgevoerd door het revisorenkantoor RSM. De werkt. De facturen worden digitaal verstuurd. commissaris controleert de volledige jaarrekening. Het commissarisverslag samen met de jaarrekening wordt Jaarlijks wordt in september een begroting opgesteld steeds in de maand maart aan de algemene vergadering voor het komende boekjaar, dat loopt van januari tot en voorgelegd. Ook het Rekenhof controleert de rekeningen. met december. Uitgaande van wat er in totaliteit aan subsidies verwacht wordt en wat min of meer zekere BUDGETTAIRE ANALYSE VAN WERK- inkomsten zijn (zoals de concessievergoedingen voor de JAAR 2016 cafetaria’s en de financiële opbrengsten), wordt er een Er zijn geen meldenswaardige overschrijdingen van ge- verschil gemaakt tussen de opbrengsten en de vaste raamde kosten en opbrengsten. Het vooropgestelde kosten (zoals bezoldigingen, taksen, afschrijvingskos- positieve economische resultaat werd overschreden ten, telecommunicatie, energie enz.). met 1,5 %. 2. SUBSIDIES TOEGEKEND IN 2016
structurele werkingssubsidies Vlaamse Gemeenschap nominatieve subsidie DAR 5.228.000 Felix De Boeckmuseum Erfgoed 95.000 Lokaal sportbeleid 78.000 Gordelfestival (CJSM) 173.000 provincie Vlaams-Brabant nominatieve subsidie provincie Vlaams-Brabant 675.400 Totaal 6.249.400
3. BALANS EN RESULTATENREKENING
Balans 31 december 2016 Activa Passiva 51 Vaste activa 1.186.828 Eigen vermogen en voorzieningen 2.991.431 Vlottende activa 2.828.331 Vreemd vermogen 1.023.728 Totaal actief 4.015.159 Totaal passief 4.015.159
Resultatenrekening 2015 Opbrengsten Kosten Bedrijfsopbrengsten (70) 704.406 Diensten en diverse goederen (61) 3.452.384 Lidgeld, schenkingen, legaten, subsidies (73) 6.514.632 Bezoldigingen en sociale lasten (62) 3.357.969 Andere bedrijfsopbrengsten (74) 120.603 Afschrijvingen en voorzieningen (63) 412.331 Financiële opbrengsten (75) 377 Andere bedrijfskosten (64) 11.796 Uitzonderlijke opbrengsten (76) 13.447 Financiële kosten (65) 5.587 Uitzonderlijke kosten (66) 250 Totaal opbrengsten 7.353.464 Totaal kosten 7.240.317 Resultaat 113.147 Vanuit het positief resultaat werd € 56.082 toegevoegd aan de reserve sociaal passief om deze reserve in overeen- stemming te brengen met de economische realiteit.
Table 1
Subsidies Eigen inkomsten
2008 5.159.265 728.278
2009 5.126.350 706.135
2010 5.003.315 805.051
2011 5.342.796 940.279
2012 5.683.681 908.328
2013 6.069.744 1.060.470
2014 6.293.751 1.043.745
2015 6.357.167 738.152
2016 6.404.046 814.991
4. EVOLUTIE VAN SUBSIDIES EN EIGEN INKOMSTEN (2008-2016)
Eigen inkomsten Subsidies 7.000.000
6.293.751 6.357.167 6.404.046 6.069.744 6.000.000 5.683.681 5.342.796 5.159.265 5.126.350 5.003.315 5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.060.470 1.043.745 940.279 908.328 1.000.000 728.278 706.135 805.051 738.152 814.991
0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
De toegekende toelage van de Vlaamse overheid bedraagt in 2016 37.000 euro (indexatie van de dotatie) meer dan in 2015: 1. De basisdotatie van de Vlaamse overheid bedraagt in 2016 5.228.000 euro (inclusief 109.000 euro voor het uitvoeren van het jeugdbeleidsplan en VIA-middelen t.b.v. 213.000 euro die vanaf 2015 uitgekeerd worden door de Vlaamse overheid i.p.v. door het Sociaal Fonds – in 2014 waren deze middelen begrepen in de eigen inkomsten) tegenover 52 5.104.000 euro in 2014. 2. Van het departement Sport van de Vlaamse overheid krijgt vzw ‘de Rand’ 173.000 euro extra subsidie voor het Gor- delfestival.
De werkingstoelage van de provincie bedraagt in 2016, net zoals in 2015 en in 2014, 675.400 euro.