vzw ‘de Rand’ JAARBEELD 2016 I. woord vooraf 3 II. de Vlaamse Rand: het actieterrein 4 III. de Vlaamse Rand: een specifiek beleid voor specifieke uitdagingen 5 1. belangrijkste uitdagingen 5 2. politieke verantwoordelijken 6 IV. de opdrachten 7 1. missie 7 2. statuut en wettelijk kader 7 3. de decretale doelstellingen 8 4. de strategische doelstellingen, zoals vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst 8 V. de specifieke werking in de zes: eerstelijnswerk 12 1. waarom een specifiek beleid voor de zes? 12 2. gemeenschapscentra als ankerpunt 12 3. de Boesdaalhoeve in Sint-Genesius-Rode 14 4. de Kam in Wezembeek-Oppem 14 5. de Lijsterbes in Kraainem 15 6. de Moelie in Linkebeek en de Muse in Drogenbos 16 7. de Zandloper in Wemmel 16 8. de Bosuil in Jezus-Eik 17 9. taallessen en conversatiegroepen in de zes 18 10. jeugd- en sportbeleid 18 - focus op jeugd 18 - focus op sport 19 11. de gemeenschapskranten 20 VI. de werking in de hele regio: tweedelijnswerk 22 1. positie van ‘de Rand’: het platform/partners 22 2. focus op taalpromotie: waarom inhoudelijk belangrijk? 23 3. acties taalpromotie 23 - mappen taalpromotie 23 - NT2-promotiecampagne 24 - oefenkansen in het dagelijks leven en de vrije tijd 24 - ondersteunend materiaal voor oefenkansen 27 - artistieke projecten 29 - informatie over oefenkansen 30 - taalstimulering voor kinderen 31 - overleg en expertisedeling 31 - vzw ‘de Rand’ werkte ook mee aan 32 4. werking naar internationalen en expats 32 5. brievenactie 34 6. vragen over taalwetgeving 34 7. RandKrant 34 VII. documentatiecentrum Vlaamse Rand 36 VIII. Gordelfestival 37 IX. de signaalfunctie 40 1. afspraken tussen de overheden 40 2. coördinatieplatform VSGB 40 3. platform van de gemeenten in de Vlaamse Rand 40 4. Conferentie van Vlaamse mandatarissen 40 X. digitale communicatie 41 XI. projecten van de minister van Cultuur 42 1. bibliotheken in de faciliteitengemeenten 42 2. het Museum Felix De Boeck in Drogenbos 42 XII. de netwerken 43 XIII. ‘de Rand’ en zijn mensen 44 XIV. infrastructuur – techniek – preventie 47 XV. financieel verslag 50 1. een transparant en vooruitziend financieel beleid 50 2. de subsidies toegekend in 2016 51 3. balans en resultatenrekening 51 4. evolutie van subsidies en eigen inkomsten (2008-2016) 52 Bijlagen 55 1. de gemeenschapscentra 56 2. eigen podiumprogrammering en programmering in samenwerking 57 3. bezoekers 62 4. schoolvoorstellingen & workshops 63 5. zaalverhuur 64 6. financiële opbrengsten centra 65 7. verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale jeugdbeleidsplannen 66 8. verslagen over realisaties 2016 in het kader van lokale sportbeleidsplannen 73 9. gemeenschapskranten 75 10. redacties gemeenschapskranten 75 11. bijt in je vrije tijd 75 12 organigram 76 13. raad van bestuur en algemene vergadering 77 14. personeelsbestand dd. 31 december 2016 77 15. programmeringscommissies 78 16. middelen besteed aan eigenaarsonderhoud 78 I. WOORD VOORAF In 2016 werkt vzw ‘de Rand’ volop verder aan haar de- Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat heel weinig cretale opdrachten, zoals die geconcretiseerd zijn in de acties of projecten van ‘de Rand’ louter en alleen binnen samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Rege- de organisatie zelf worden ontwikkeld. Steeds zoeken ring en de provincie Vlaams-Brabant. De in 2014 door- we de geschikte partners die het voorgenomen initia- gevoerde besparingen hebben geen invloed op de hoge tief een meerwaarde en een grotere uitstraling en kriti- verwachtingen die men ten opzichte van de organisatie sche massa kunnen geven. En we vinden die partners stelt. Logisch, want de uitdagingen op het vlak van ge- vrij gemakkelijk: in de zes bij de verenigingen met wie meenschapsvorming en sociale samenhang in de we graag samenwerken, of bij andere taalgemeenschap- Vlaamse Rand blijven onverminderd hoog, niet het pen, of bij CVO’s of organisaties zoals Archeduc. Het minst door de vele nieuwkomers en verhuisbewegin- lijstje is zeker niet volledig. Ook in de ‘bredere’ Vlaamse gen. Rand zijn onze samenwerkingen niet meer weg te den- ken: met het Agentschap Integratie en Inburgering, met Gelukkig zijn steeds meer organisaties en overheden de Taalunie, met gemeentelijke integratiediensten, met zich bewust van hun maatschappelijke verantwoorde- het Huis van het Nederlands Brussel, en ga zo maar lijkheid om een constructieve rol en opdracht op te ne- door. men inzake het onthalen van nieuwkomers en het be- vorderen van het sociale weefsel, waarbij de kennis van Vzw ‘de Rand’ wil op die manier betekenisvol blijven en het Nederlands een kritische succesfactor is. verder investeren in het open en Nederlandstalige ka- rakter van de Vlaamse Rand en de leefkwaliteit voor alle In die veelheid van onthaal- en integratie-initiatieven op inwoners. In dit document brengen we verslag uit over het vlak van promotie van het Nederlands speelt vzw hoe we dat in 2016 deden en met welke resultaten en ‘de Rand’ een bijzondere rol, met name de rol van ver- output. bindende actor, van katalysator, van hardnekkige zoeker naar dwarsverbindingen. Die eigen rol als netwerker, als Dank aan de honderden vrijwilligers die zich dagelijks, kennis- en expertisedeler, neemt vzw ‘de Rand’ heel samen met ons team van professionele medewerkers, sterk op, zeker ook in 2016, weliswaar binnen dat seg- mee blijven inzetten om onze opdracht gestalte te ge- ment waar de eigen expertise het sterkst is ontwikkeld, ven: vrijwilligers in onze raad van bestuur, in de pro- 3 met name op de terreinen gemeenschapsvorming, oe- grammeringscommissies, in de redactieraden van fenkansen Nederlands in de vrije tijd en informatie. RandKrant en onze gemeenschapskranten, in de cul- tuur-, sport- en jeugdraden, in onze zeven gemeen- schapscentra. Woorden van dank ook aan de Vlaamse Regering en haar administratie, meer bepaald minister Ben Weyts en het team Coördinatie Vlaamse Rand, en aan gedeputeerde Tom Dehaene en zijn administratie van de provincie Vlaams-Brabant. Als vzw ‘de Rand’ ervaren we geregeld dat we op de steun kunnen rekenen van de brede Vlaamse bevolking, van de plaatselijke media zoals Ring-tv en van parle- mentairen, provincieraadsleden en gemeentemandata- rissen, over partijpolitieke grenzen heen. Dank aan de vele partners en collega’s, administraties en organisa- ties die meewerken aan onze projecten. Samen met ve- len onder hen werken we al 20 jaar aan onze opdracht. Ons 20-jarig bestaan vieren we in 2017. Met alvast deze wens en boodschap: niet op onze lauweren rusten, maar met een volgehouden engagement nieuwe inspiratie zoeken om zo relevant te blijven. algemeen directeur voorzitter Eddy Frans Hubert Lyben II. DE VLAAMSE RAND: HET ACTIETERREIN Van bij de oprichting van vzw ‘de Rand’ werd het werk- Uiteraard ontsnappen andere gemeenten niet aan de gebied afgebakend, niet via een decreet of reglemente- uitdagingen van ontnederlandsing en de toename van rend besluit, maar via een politieke afspraak. Hoewel – het aantal buitenlanders en anderstaligen. Hoewel ze zoals verder zal blijken – een groot accent van de strikt gezien buiten de afbakening vallen, zijn ze in een werking in de zes gemeenten met bijzonder taalstatuut aantal dossiers toch sterk betrokken partij. Halle is hier ligt, is de hele Vlaamse Rand het actieterrein van de zeker een voorbeeld van, maar ook bv. Ternat, Liede- vzw. De Vlaamse Rand vormt geen bestuurskundig ge- kerke, Kortenberg, Huldenberg, Steenokkerzeel … Vzw definieerd geheel. De afbakening ervan berust op de ‘de Rand’ stelt expertise ter beschikking van gemeenten afspraak tussen de verschillende overheden om het ver- buiten de Vlaamse Rand die hierom vragen. Dit gebeurt sterkt Vlaams beleid te concentreren op alle gemeenten o.m. op de bijeenkomsten van het platform van de ge- die grenzen aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of meenten in de Vlaamse Rand en op de overlegmomen- aan een van de zes faciliteitengemeenten. Het gaat ui- ten van de gemeentelijke integratiediensten. De samen- teraard om de zes faciliteitengemeenten zelf: Drogen- werking, sinds 2016, met het Agentschap Integratie en bos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wem- Inburgering zorgt ook voor een betere doorstroming mel en Wezembeek-Oppem. De andere dertien van ideeën en goedepraktijkvoorbeelden. gemeenten zijn: Asse, Beersel, Dilbeek, Grimbergen, Hoeilaart, Machelen, Meise, Merchtem, Overijse, Sint- Pieters-Leeuw, Tervuren, Vilvoorde en Zaventem. Sa- men dus negentien gemeenten. Achttien ervan liggen in het arrondissement Halle-Vilvoorde. Enkel Tervuren behoort tot het arrondissement Leuven. 4 III. DE VLAAMSE RAND: EEN SPECIFIEK BELEID VOOR SPECIFIEKE UITDAGINGEN 1. BELANGRIJKSTE UITDAGINGEN De ontwikkelingen in de brede Vlaamse Rand recht- Een van de grote uitdagingen (naast huisvesting, mobiliteit, vaardigen een gericht beleid om het Nederlandstalige open ruimte) voor een Vlaams bestuur in de Rand is het karakter van de Rand te bestendigen en te versterken. behouden en versterken van het Nederlandstalige Dit beleid maakt hoe langer hoe meer deel uit van het karakter. In de Vlaamse Rand wonen heel wat niet-Belgen globale onthaal-, integratie- en inburgeringsbeleid. Dit en Franssprekende Belgen. De verhuisbewegingen van- beleid is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid uit vnl. Brussel zijn talrijk en gaan snel. In 2015 worden van de gemeenten, hierin ondersteund door het Agent- in het cijferboek Vlaamse Rand dat de Studiedienst van schap Integratie en Inburgering op Vlaams niveau. De de Vlaamse Regering uitgeeft (zie www.docu.vlaam- ruime opdracht van het Agentschap staat een verdere serand.be/ned/search-detail.asp?PublicationId=7133)