Maszoperia Pomorskich Lokalnych Grup Rybackich Słowo Wstępne

Maszoperia Pomorskich Lokalnych Grup Rybackich Słowo wstępne

Szanowni Państwo,

Chcielibyśmy przedstawić Państwu publikację poświęconą działal- ności Lokalnych Grup Rybackich na terenie województwa pomorskiego. W ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007 - 2013 w województwie pomorskim od 2010 roku funkcjonuje 8 Lokal- nych Grup Rybackich, których zadaniem jest realizacja Lokalnych Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich. Zakres działalności każdej z grup jest bardzo szeroki i dopasowany do regionu, w którym funkcjonuje. W niniejszej publikacji chcielibyśmy przybliżyć Państwu naszą działalność i zaprezentować zarówno obszary na których działa- my, jak i przykłady inwestycji zrealizowanych w ramach PO RYBY 2007-2013.

Z poważaniem Grażyna Wera –Malatyńska

Przewodnicząca Maszoperii Pomorskich Lokalnych Grup Rybackich Prezes Zarządu Stowarzyszenia Wdzydzko-Charzykowska Lokalna Grupa Rybacka „Mòrénka”

3 Lokalna Grupa Rybacka „Pojezierze Bytowskie” ul. Szkolna 4 77-133 Tuchomie tel. +48 59 822 12 50 (sekretariat) Dobre praktyki fax (+48) 59 822 12 59 e-mail: [email protected] Lokalnych Grup Rybackich www.lgrpb.pl w województwie pomorskim Lokalna Grupa Rybacka Kaszuby Wieżyca 1 83-315 Szymbark tel./fax (+48) 58 684 35 80 e-mail: [email protected] www.lgrkaszuby.pl 1. Słowo wstępne 3 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Pradolina Łeby ul. Pomorska 67 84-250 Gniewino 2. Spis treści 5 tel. (+48) 58 736 11 25 [email protected] 3. Maszoperia Lokalnych Grup Rybackich 6 www.pradolinaleby.pl Województwa Pomorskiego Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Pojezierze Krajeńskie Cierznie 64 9 77-310 Debrzno (budynek Inkubator Przedsiębiorczości) 4. Oś priorytetowa 4 Programu Operacyj- tel. (+48) 59 83 35 945 nego PO RYBY 2007 - 2013 e-mail [email protected] www.lgrpk.pl 5. Lokalna Grupa Rybacka 11 Stowarzyszenie Północnokaszubska Lokalna Grupa Rybacka „Pojezierze Bytowskie” ul. Gen. Hallera 19 84-120 Władysławowo tel. (+48) 58 77 46 890 6. Lokalna Grupa Rybacka Kaszuby 16 e-mail:[email protected] www.plgr.pl 7. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka 25 Stowarzyszenie Wdzydzko - Charzykowska Pradolina Łeby Lokalna Grupa Rybacka „Mòrénka” ul. Wysoka 3/15 89-600 Chojnice 8. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka 29 tel. (+48) 52-334-33-07 Pojezierze Krajeńskie e-mail: [email protected] www.lgrmorenka.pl 9. Stowarzyszenie Północnokaszubska 34 Opracowanie graficzne: Jowita Niemczyk Lokalna Grupa Rybacka

Druk i oprawa: 10. Stowarzyszenie Wdzydzko - Charzykow- 43 VISION – reklama, poligrafia Jowita Niemczyk ul. Studzienna 4; 89-400 Sępólno Krajeńskie, tel. 501 588 692 ska Lokalna Grupa Rybacka „Mòrénka” e-mail: [email protected], www.vision24.com.pl

kwiecień 2014 5 O MASZOPERII O MASZOPERII

Maszoperia Pomorskich Lokalnych Grup Rybac- kie pomorskie lokalne grupy rybackie solidarnie • Lokalna Grupa Rybacka Kaszuby, kich zadeklarowały chęć współpracy w ramach sieci. • Stowarzyszenie Wdzydzko-Charzykowska Lo- Przesłanką do powstania inicjatywy było roz- Termin Maszoperia pochodzi od niderlandzkiego kalna Grupa Rybacka Mòrénka, wiązywanie wspólnych problemów, wymiana do- słowa maatschappij i w języku polskim oznacza • Lokalna Grupa Rybacka - Rybacka Brać Mie- świadczeń oraz jednolite reprezentowanie stano- towarzystwo. Począwszy od okresu średniowie- rzei, wiska pomorskich lokalnych grup rybackich przed cza, aż po dzień dzisiejszy, w Polsce, na Pomorzu, organami wyższej instancji. W trakcie kolejnego • Lokalna Grupa Rybacka Pojezierze Bytowskie, głównie na Kaszubach, terminem tym określany kalnych grup rybackich z terenu województwa spotkania, w dniu 25 sierpnia 2012 r. we Włady- jest zespół rybaków razem prowadzących poło- • Lokalna Grupa Rybacka Pradolina Łeby, pomorskiego, gdzie podobnie, jak w pierwowzo- sławowie, lokalne grupy rybackie z terenu woje- wy na morzu. Trudne zajęcie i niebezpieczeństwa • Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Poje- rze, współpraca oparta jest na zasadzie równości wództwa pomorskiego wspólnie uzgodniły treść i związane z żeglugą spowodowały wytworzenie zierze Krajeńskie. i solidarności. To wspólna i pierwsza w skali kraju podpisały list intencyjny, w którym zadeklarowa- w społeczności Kaszubów pewnych zasad oraz inicjatywa współpracy lokalnych grup rybackich, ły wolę współpracy w ramach nieformalnej sieci, norm ułatwiających wspólną pracę. Maszopi, czyli której początki sięgają polowy 2011 roku. W od- funkcjonującej pod nazwą Maszoperia Pomorskich W ramach współpracy członkowie Maszoperii członkowie Maszoperii oraz ich rodziny, związani powiedzi na pojawiające się sygnały dotyczące Lokalnych Grup Rybackich. Celem porozumienia Pomorskich Grup Rybackich organizują regular- byli między innymi zasadami równości i solidar- konieczności i chęci sieciowania Pomorskich LGR- i współpracy Maszoperii Pomorskich Lokalnych nie spotkania robocze, w czasie których omawia- ności. Zasada równości przejawiała się przede -ów, Zarząd Północnokaszubskiej Lokalnej Grupy Grup Rybackich jest wzajemne wsparcie przy ne są bieżące kwestie związane z wdrażaniem wszystkim w równym wkładzie do wyposażenia Rybackiej zorganizował w dniu 17 czerwca 2011 r. wdrażaniu Lokalnych Strategii Rozwoju Obszarów osi IV Programu Operacyjnego Ryby 2007-2013 łodzi wyprawiającej się w morze oraz w równym w swojej siedzibie, we Władysławowie, spotkanie Rybackich oraz wspólne wypracowywania stano- na terenie województwa pomorskiego, a także podziale połowu i zysku otrzymanego z nadwyżek. przedstawicieli wszystkich pomorskich lokalnych wisk i postulatów do instytucji zaangażowanych uzgadniane są wspólne stanowiska w stosunku Maszoperia Pomorskich Lokalnych Grup Rybac- grup rybackich, które okazało się być spotkaniem we wdrażanie Osi 4 PO Ryby 2007-2013. kich to nieformalna sieć współpracy ośmiu lo- inicjatywnym powstania Maszoperii. Wszyst- Podstawowe założenia funkcjonowania Maszo- perii Pomorskich Lokalnych Grup Rybackich: • charakter współpracy: nieformalny (brak orga- nów i struktury), • przewodniczenie sieci podlega kadencyjności, a półroczna kadencja według ustalonego har- monogramu, • przewodnictwo nad siecią polega na organizo- waniu pracy, administrowaniu oraz zwoływa- niu spotkań, • każdy członek ma jednakowe prawo do zajęcia stanowiska w danej sprawie i do inicjowania działań w ramach sieci, • otwartość na ogólnokrajowe inicjatywy sieciowania, • uczestnictwo w sieci jest bez kosztowe, chyba że grupy ustalą inaczej dla konkretnych dzia- łań.

Lokalne Grupy Rybackie zrzeszone w projekcie współpracy Maszoperii to: • Północnokaszubska Lokalna Grupa Rybacka, • Słowińska Lokalna Grupa Rybacka,

6 7 O MASZOPERII PO RYBY 2007 - 2013

Oś priorytetowa 4 Programu Operacyjnego PO RYBY 2007 - 2013

do propozycji sposobu wdrażania Osi 4 PO Ryby Symbolem sprawowania przewodnictwa w Ma- Podstawowe założenia osi priorytetowej 4 bactwa i które przyczynią się do poprawy jakości 2007-2013 przekładanych przez instytucje szcze- szoperii jest kaszubska rzeźba Rybaka, która PO RYBY 2007-2013 życia. Ale LGR to nie tylko pośrednik w uzyskaniu bla wojewódzkiego i krajowego zaangażowane co 6 miesięcy zmienia swoja siedzibę, wraz Oś priorytetowa 4 jest istotną częścią pomocy finansowej. LGR to przede wszystkim w wdrażanie Osi 4. ze zmianą Prezydencji w Maszoperii. Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój forum, na którym spotykają się partnerzy repre- sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów zentujący różne sektory i zawody. Za każdym part- rybackich 2007-2013”. Ten Program Operacyjny nerem stoją odmienne punkty widzenia, interesy korzysta ze środków finansowych pochodzących i problemy. Owocem prac LGR jest lokalna stra- z Europejskiego Funduszu Rybackiego ustano- tegia rozwoju obszarów rybackich (LSROR), czyli wionego w 2006 roku rozporządzeniem Rady Unii dokumenty uwzględniające różne interesy, jak Europejskiej. również wskazujący główne dziedziny gospodarki, które powinny skorzystać z pomocy oferowanej Polski Program Operacyjny regulują- przez oś priorytetową 4. Charakterystyczną ce- cy zasady korzystania ze środków pochodzących chą osi 4 jest to, że beneficjenci mają wpływ na z tego funduszu został zaakceptowany przez treść LSROR, a więc również na to jakiego rodzaju Komisję Europejską w 2008 roku. Na jego reali- operacje w pierwszej kolejności będzie wybierać zacje Polska otrzymała ponad miliard euro, z cze- LGR. Zaakceptowane przez Ministra Rolnictwa go ponad 313 milionów euro przeznaczone jest i Rozwoju Wsi LSROR są od kilkunastu miesięcy na wsparcie rozwoju obszarów zależnych od ry- realizowane na obszarze całej Polski. Każda z nich bactwa w ramach osi priorytetowej 4. zawiera inny pomysł na pobudzenie do rozwoju Korzystanie z 313 milionów euro prze- obszaru zależnego od rybactwa. znaczonych na oś priorytetową 4 PO RYBY 2007- W ramach osi 4 Programu Operacyjnego „Zrówno- 2013 odbywało się za pośrednictwem lokalnych ważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeż- grup rybackich (LGR) działających na obszarze nych obszarów rybackich 2007-2013” finansowane tych gmin, gdzie rybactwo jest ważnym elemen- mogą być operacje polegające na: tem lokalnej gospodarki. Minister Rolnictwa i Roz- woju Wsi wybrał 48 LGR i każdej zagwarantował • wzmocnieniu konkurencyjności i utrzy- budżet od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów maniu atrakcyjności obszarów zależnych złotych. Te środki są przeznaczane na realiza- od rybactwa; cje przez beneficjentów różnorakich operacji na • restrukturyzacji lub reorientacji dzia- danym obszarze zależnym od rybactwa. Zada- łalności gospodarczej, lub dywersyfi- niem LGR jest wybór operacji do dofinansowania, kacji zatrudnienia osób mających pra- spośród tych, które przedłożą beneficjenci. LGR cę związaną z sektorem rybactwa, ma ocenić, które z operacji najbardziej wpisują się w drodze tworzenia dodatkowych miejsc w zrównoważony rozwój obszaru zależnego od ry- pracy poza tym sektorem;

8 9 PO RYBY 2007 - 2013 LGR POJEZIERZE BYTOWSKIE

• podnoszeniu wartości produktów rybactwa, rozwoju usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa; Lokalna Grupa Rybacka • ochronie środowiska lub dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności lub przywrócenia potencjału produkcyjnego sektora rybactwa, „Pojezierze Bytowskie” w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej; ul. Szkolna 4, 77-133 Tuchomie • funkcjonowaniu lokalnej grupy rybackiej, zwanej dalej „LGR”, oraz nabywaniu umiejętności Tel.: + 48 59 822 12 50, e-mail: [email protected] i aktywizacji lokalnych społeczności; • wsparciu na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej, w ramach którego mogą Stowarzyszenie LGR „Pojezierze Bytowskie” powstało w 2009 r. obejmując swoim działaniem obszar być realizowane operacje polegające na promowaniu współpracy międzyregionalnej lub między- 11 gmin: Bytów, Borzytuchom, Czarna Dąbrówka, Dębnica Kaszubska, Studzienice, Kołczygłowy, Tucho- narodowej między LGR. mie, Trzebielino, Parchowo, Potęgowo i Miastko. Głównym powodem zawiązania się stowarzyszenia było umożliwienie mieszkańcom tych 11 gmin wykorzystania unijnych środków dostępnych w ramach osi 4 Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich”. Misją programu jest poprawa jakości życia mieszkańców wsi i miasteczek obszarów zależnych od rybactwa, wspieranie ich aktywności gospodarczej, społecznej i kulturalnej w ramach określonych w Lokalnej Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich na realizacje której Stowarzyszenie LGR „Pojezierze Bytowskie” pozyskało 44 029 126 zł. Powołanie Stowarzyszenia było naturalną konsekwencją wielolet- niej aktywności środowisk lokalnych, w tym szczególnie rybackich z Pojezierza Bytowskiego.

1. WIATROŁOM Rekultywacja i utrzymanie zbiorników wodnych „Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie oraz zabezpieczenie szlaku wodnego w parku atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa” – w Wiatrołomie obejmujące m.in. prace renatu- konkurs dla sektora publicznego ryzacji cieku wodnego, inwestycje melioracyjne związane z rekultywacyją i utrzymaniem zbiorni- • Beneficjent: Nadleśnictwo Trzebielino ków wodnych oraz zabezpieczenie szlaku wodnego • Miejsce realizacji operacji: Wiatrołom w celu ochrony, poprawy stanu środowiska i dzie- • Kwota dofinasowania: 335 605,06 zł dzictwa przyrodniczego prowadzące do rozwoju „Rekultywacja i utrzymanie zbiorników wodnych i utrzymania atrakcyjności obszarów zależnych oraz zabezpieczenie szlaku wodnego w parku od rybactwa. Utworzenie ścieżek spacerowych w Wiatrołomie. Utworzenie ścieżek spacerowych wraz z mała architekturą we wpisanym do reje- wraz z mała architekturą we wpisanym do rejestru stru zabytków parku w Wiatrołomie. W ramach zabytków parku w Wiatrołomie.” operacji zostanie osiągnięte wzmocnienie konku- rencyjności i utrzymanie atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa poprzez odbudowę ścieżek spacerowych i wyposażenie w mała architekturę wpisanego do rejestru zabytków parku w Wiatro- łomie oraz promocja i popularyzacja rybactwa obszaru objętego LSROR.

10 11 LGR POJEZIERZE BYTOWSKIE LGR POJEZIERZE BYTOWSKIE

2. WIATROŁOM 4. NIEDARZYNO „Ochrona środowiska lub dziedzictwa przyrod- „Restrukturyzacja i reorientacja działalności go- niczego na obszarach zależnych od rybactwa spodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób w celu utrzymania jego atrakcyjności lub przywró- mających pracę związaną z sektorem rybactwa w cenia potencjału produkcyjnego sektora rybactwa drodze tworzenia dodatkowych miejsc pracy poza w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski ży- tym sektorem” wiołowej” - konkurs dla sektora publicznego. „Budowa budynku gospodarczego z pokojami dla „Renaturyzacja cieku wodnego w parku w Wiatro- turystów, drewnianego domku przeznaczonego łomie”. pod wynajem turystom oraz zagospodarowanie • Beneficjent: Nadleśnictwo Trzebielino terenu obok powstających obiektów poprzez po- • Miejsce realizacji operacji: Wiatrołom stawienie wiaty w miejscowości Niedarzyno” • Kwota dofinasowania: 321 526,63 zł • Beneficjent: Marcin Burandt • Miejsce realizacji operacji: Niedarzyno • Kwota dofinasowania: 300 000,00 zł Planowana operacja obejmuje wybudowanie budynku gospodarczego z częścią przeznaczoną pod wynajem dla turystów, wybudowanie dom- W wyniku przebudowy na parterze budynku po- ku drewnianego przeznaczonego pod wynajem wstała świetlica z zapleczem kuchennym i sa- turystom oraz zagospodarowanie terenu poprzez nitarnym, sala wystawowa, sala komputerowa postawienie elementów małej architektury w po- z dostępem do Internetu, zaplecze dla znajdujące- staci wiaty we wsi Niedarzyno. go się obok boiska oraz magazyny na sprzęt spor- towy, rekreacyjny i na opał. Na piętrze i poddaszu znajduje się powierzchnia wystawiennicza przeznaczona na prezentowanie lokalnego rzemiosła, sztuki i obyczajów. Ponadto odwodniono boiska sportowe zlokalizowane w pobliżu przebudowa- nego budynku. W ramach projektu zorganizowano 3. NIEPOGLĘDZIE również festyn rodzinny promujący obszar Lokal- „Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie nej Grupy Rybackiej, spożycie ryb oraz integrujący atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa” rodziny z całego obszaru LSROR. - konkurs dla sektora publicznego „Przebudowa infrastruktury społecznej w miej- scowości Niepoględzie, gmina Dębnica Kaszub- 5. JASIEŃ ska.” „Restrukturyzacja i reorientacja działalności go- • Beneficjent: Gmina Dębnica Kaszubska spodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób • Miejsce realizacji operacji: Niepoględzie mających pracę związaną z sektorem rybactwa w • Kwota dofinasowania: 826 911,23 zł drodze tworzenia dodatkowych miejsc pracy poza Budynek zlokalizowany jest w miejscowości Nie- tym sektorem” poględzie na terenie byłego gospodarstwa rol- „Stworzenie punktu małej gastronomi – smażal- nego. W ramach przebudowy wykonano prace nia ryb w miejscowości Jasień” ogólnobudowlane, sanitarne i elektryczne. Wy- • Beneficjent: Piotr, Stefan Lublewski mieniony został dach eternitowy, okna, przebudo- • Miejsce realizacji operacji: Jasień, gm. Czarna Dąbrówka wane poddasze, piętro i parter, wyremontowana • Kwota dofinasowania: 42 470,00 zł elewacja i wykonane roboty zewnętrzne.

12 13 LGR POJEZIERZE BYTOWSKIE LGR POJEZIERZE BYTOWSKIE

6. BYTÓW – jezioro Jeleń Przed przystąpieniem do każdej rekultywacji na- 8. BYTÓW „Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie leży przeprowadzić kompleksowe badania wody „Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa” i osadów dennych w terenie, tak aby trafnie atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa” określić czy dany zbiornik jest podatny na naszą - konkurs dla sektora publicznego - konkurs dla sektora społeczno-gospodarczego technologię oraz aby sporządzić dokumentację „Wzmocnienie atrakcyjności obszarów zależnych wyjściową, która posłuży do porównań po za- „Zmiana sposobu użytkowania kotłowni budynku od rybactwa poprzez kompleksowe zagospodaro- kończonym procesie rekultywacji. Metoda ta jest internatu przy Zespole Szkół Ogólnokształcących wanie terenu nad Jeziorem Jeleń w Bytowie” unikalna i nowatorska. Dzięki posiadaniu odpo- w Bytowie na salę audytoryjną” • Beneficjent: Gmina Bytów wiedniego sprzętu wiele zbiorników o znacznym • Beneficjent: Polskie Towarzystwo Zapobiegania Nar- • Miejsce realizacji operacji: Bytów stopniu degradacji będzie można za pomocą tej komanii Oddział Terenowy w Bytowie • Kwota dofinasowania: 1 000 000,00 zł metody skutecznie oczyścić. • Miejsce realizacji operacji: Bytów Wzmocnienie atrakcyjności obszarów zależnych • Kwota dofinasowania: 662 647,25 zł od rybactwa poprzez kompleksowe zagospodaro- Sala powstała w dawnej kotłowni liceum, która wanie terenu nad Jeziorem Jeleń w Bytowie – Gmi- od lat była niewykorzystana. Sala ma 70 miejsc na Bytów Operacja obejmuje zagospodarowanie i jest w pełni multimedialna. Są komputery, pro- terenu nad jez. Jeleń w Bytowie elementami in- jektor, ekran, itp. frastruktury turystycznej, placem zabaw oraz remont i dostosowanie dla osób niepełnosprawnych zaplecza sanitarnego.

7. MIASTKO „Restrukturyzacja i reorientacja działalności 9. BYTÓW gospodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem ry- Podnoszenie wartości produktów rybactwa, roz- bactwa w drodze tworzenia dodatkowych miejsc wój usług na rzecz społeczności zamieszkującej pracy poza tym sektorem” - konkurs dla sektora obszary zależne od rybactwa” społeczno-gospodarczego „Rozbudowa restauracji „Jaś Kowalski Klub” oraz „Mobilne laboratorium badania wód powierzch- remont istniejącej części zakładu gastronomicz- niowych.” nego” • Beneficjent: Jarosław Rahn • Beneficjent: Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlo • Miejsce realizacji operacji: Bytów we „AQUAMAR” Sp. z o.o. • Kwota dofinasowania: 200 000,00 zł • Miejsce realizacji operacji: Pasieka • Kwota dofinasowania: 152 092,00 zł „Rozwój przedsiębiorstwa gastronomiczno-han- Operacja obejmuje zakup urządzeń i środka trans- dlowego „JAŚ KOWALSKI” Jarosław Rahn poprzez portu niezbędnych do wykonywania rekultywacji wyposażenie i doposażenie lokalu oraz zakup jezior metodą probiotechnologiczną. pojazdu dostawczego do zaopatrzenia zakładu i świadczenia usług cateringowych” Spółka „AQUAMAR” opracowała i opatentowała • Beneficjent: Jarosław Rahn Przedsiębiorstwo Gastro- technologię rekultywacji wód powierzchniowych nomiczno-Handlowe „JAŚ KOWALSKI„ takich jak: rzeki, jeziora, wyrobiska pokopalniane • Miejsce realizacji operacji: Bytów tzw. metodą probiotechnologiczną. • Kwota dofinasowania: 199 000,00 zł

14 15 LGR KASZUBY LGR KASZUBY

Kurs kulinarny „Ryby w kuchni regionalnej” to zajęcia realizowane Lokalna Grupa Rybacka w profesjonalnych pracowniach gastronomicznych, w trakcie któ- rych uczestnicy nauczyli się przygotowywać różnego rodzaju potra- „KASZUBY” wy z ryb np.: pstrąg w śmietanie z warzywami, gulasz z łososia Wieżyca 1, 83-315 Szymbark w sosie miętowym, terina z sandacza z borowikami, zupa rybna Tel./fax: 58 684 35 80, e-mail: [email protected] z okonia oraz rolada ze szczupaka z koperkiem. Amatorskie Zawody Kajakowe – Hydroaktywni – cykliczna im- preza, organizowana na początku letniego sezonu wodnego. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Kaszuby obejmuje ob- Urozmaicona trasa wiodąca przez odcinek wody stojącej (Jezioro szarem działania siedem gmin z terenu powiatu kartuskiego Węgorzyno), tor przeszkód oraz emocjonującą Rynnę Sulęczyń- tj. Gminy Kartuzy, Przodkowo, Somonino, Chmielno, Stężyca, ską (górski odcinek rzeki Słupi), przyciąga pasjonatów aktywne- Sulęczyno i Sierakowice. go wypoczynku na wodzie. Duże znaczenie dla organizatorów ma Podstawowym atutem obszaru są przepiękne, malownicze krajo- przyjemna, rodzinna atmosfera oraz przestrzeganie zasad fair play brazy. Jest to kraina licznych jezior i spokojnych lasów. Możemy tu- podczas rywalizacji. taj spotkać duże zróżnicowanie takich form jak: pagórki, wzgórza, faliste powierzchnie moreny dennej, długie ciągi rynien jeziornych Tytuł projektu: oraz doliny rzeczne. Lasy są obok wód i krajobrazu najcenniejszym „Zakup i wyposażenie mobilnego gabinetu opto- walorem przyrodniczym regionu. Duża ilość wód i terenów podmo- metrystyczno – okulistycznego ze sklepem kłych stworzyły korzystne warunki dla zwierząt i ptaków. optycznym oraz udostępnienie na rzecz społecz- Na obszarze LGR Kaszuby istnieje wiele ośrodków wypoczynko- ności obszarów zależnych od rybactwa” wych nad jeziorami, a w ostatnich latach powstały liczne kwatery • Beneficjent: Wiktor Zielonka agroturystyczne, pensjonaty, zajazdy, pola namiotowe i domki let- • Lokalizacja: obszar LGR Kaszuby niskowe wraz z towarzysząca im infrastrukturą rekreacyjną. Bardzo • Wysokość dofinansowania: 200 000,00 zł prężnie rozwija się tu gastronomia oraz infrastruktura związana • Wartość inwestycji: 469 500,00 zł z aktywną formą uprawiania turystyki oraz sportów wodnych Projekt ma na celu podniesienie poziomu opie- (żeglarstwo, kajakarstwo, surfing). W okresie zimowym funkcjonu- ki zdrowotnej w zakresie okulistyki i optometrii, je kilka stoków narciarskich oraz bardzo rozwinięta infrastruktura co poprawi jakość życia osób zamieszkałych do organizacji kuligów. na terenie LGR Kaszuby. Przedsięwzięcie polegało Wędkarze mają do dyspozycji wiele jezior obfitujących m.in. w sie- na zakupie autobusu oraz wyposażenia, a następ- ję, sielawę, szczupaka, okonia, płoć. nie przystosowanie go do uruchomienia mobilnego gabinetu optometrystyczno- okulistycznego Podejmowane przez LGR działania związane z wdrażaniem LSROR wraz ze sklepem optycznym. to m.in.: szkolenia, konsultacje i doradztwo. Działalność LGR obejmuje również wiele zadań aktywizacyjnych i promocyjnych na rzecz lokalnej społeczności takich jak: Zajęcia z Ekologii to cykliczne działanie realizowane w placówkach szkolnych. Celem zajęć jest w szczególności szeroko pojęta edu- kacja ekologiczna wśród dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkol- nym, między innymi tworzenie trwałych nawyków i zachowania ekologicznego stylu życia w domu, szkole i najbliższym otoczeniu. Nauka odbywa się poprzez interaktywną zabawę przystosowaną edukacyjnie do wieku dzieci np. z chustą animacyjną, balonami, rozwiązywanie łamigłówek i rebusów oraz wykonywanie zadań przygotowanych przez prowadzących.

16 17 LGR KASZUBY LGR KASZUBY

Zakupiony autobus przemieszcza się zazwyczaj Dawny zespół klasztorny zakonu Kartuzów, wznie- w cyklach tygodniowych pomiędzy wszystkimi siony został na przełomie XIV i XV w. To okazała miejscowościami na obszarze działalności LGR gotycko – barokowa budowla, obecnie kolegiata Kaszuby. Podstawowym celem tego typu działal- stanowiąca wizytówkę Kartuz i będąca najcenniej- ności jest korygowanie wad wzroku i dokonywa- szym zabytkiem miasta. W sąsiedztwie świątyni nie podstawowych badań i testów przesiewowych wznosi się gotycki refektarz, obecnie galeria sztu- mających wykluczyć choroby grożące utratą wzro- ki i kawiarenka oraz niewielki ceglany domek tzw. ku. Każdorazowo wizyta „oko –busa” poprzedzana erem będący niegdyś mieszkaniem dla mnichów. jest akcją informacyjną poprzez rozpowszechnia- Spośród kilkunastu takich domków, do dziś zacho- nie plakatów oraz ulotek na danym terenie. Dzięki wał się tylko ten jeden. Zespół klasztorny uzna- prowadzonej akcji promocyjnej „oko – busa” oraz wany jest dziś za jeden z najcenniejszych obiektów ustalonym stałym godzinom wizyt „oko – busa” sakralnych Kaszub. każdy zainteresowany zbadaniem wzroku ma taką możliwość bez konieczności wyjeżdżania ze swojej miejscowości.

Tytuł projektu: „Uruchomienie stylowej kawiarenki w gotyckiej piwnicy pod Refektarzem” • Beneficjent: Maria Gosk • Lokalizacja: miejscowość Kartuzy, gmina Kartuzy, powiat kartuski • Kwota dofinansowania: 68 190,77 zł • Wartość inwestycji: 152 036,42 zł Celem projektu jest otwarcie kawiarenki w pomieszczeniach piwnicznych kartuskiego Refektarza poklasztornego. Zakres operacji obejmuje zakup sprzętu i wyposażenia niezbędnego do otwarcia kawiarenki w piwnicy pod Refektarzem m.in. zabudowy baru z ladą, sprzętu gastronomicznego, zastawy stołowej oraz sztalug. Kawiarenka Pod Refektarzem mieści się przy ul. Klasztornej w Kartuzach w bezpośrednim Tytuł projektu: sąsiedztwie zespołu poklasztornego i Jeziora Klasztornego Małego. Do oferty kawiarenki wprowadzono „Budowa trasy turystycznej wraz ze ścieżką edu- elementy związane z kulturą kaszubską takie jak obsługa kawiarni ubrana w stroje haftowane w kaszub- kacyjną, łowiskami dla wędkarzy oraz miejscami skie wzory, natomiast zastawa stołowa ozdobiona jest wzorami haftu kaszubskiego. Atrakcją obiektu wypoczynkowo – biwakowymi nad jeziorami Mie- są również tematyczne wieczory muzyczne (m.in. chorały gregoriańskie, muzyka narodów, szanty itp.)a także nino i Czarne w Łyśniewie na terenie gminy Sie- spotkania z ciekawymi ludźmi, wystawy prac okolicznych mieszkańców oraz wernisaże. W stałej ekspo- rakowice” zycji prezentowane są prace lokalnych twórców ludowych. • Beneficjent: Gmina Sierakowice • Lokalizacja: miejscowość Załakowo, Jezioro Mienino i Czarne, gmina Sierakowice, powiat kartuski • Kwota dofinansowania: 790 247,79 zł • Wartość inwestycji: 1 364 832,50 zł Celem operacji jest zwiększenie atrakcyjności obszaru gminy Sierakowice poprzez budowę obiek- tów infrastruktury rekreacyjnej na terenie gminy. Przedmiotem projektu była budowa trasy turystycznej wraz ze ścieżką edukacyjną, łowiskami dla wędkarzy, miejscami wypoczynkowo- biwa- kowymi nad jeziorami Mienino i Czarne. Nad jeziorem Mienino zaplanowano utworzenie miejsc dla wędkarzy w postaci pomostów oraz ogólno-

18 19 LGR KASZUBY LGR KASZUBY dostępnych miejsc rekreacji i wypoczynku. Nad W ramach przedsięwzię- jeziorem Czarnym natomiast zaprojektowano cia łącznie zorganizowano miejsca postojowe, drewnianą wiatę z miejscem dwa spotkania dla przed- do ważenia ryb oraz miejsce na ognisko. Ostatnim szkolaków, siedem poga- elementem projektu była przebudowa istniejącej danek dla uczniów klas drogi na ciąg pieszo-jezdny wraz ze ścieżką tury- I szkół podstawowych, styczno- edukacyjną, łączący ze sobą dwa jeziora. a także sześć warsztatów kulinarnych dla uczniów klas III gimnazjów. W projekcie uczestniczyło 350 uczniów oraz 80 osób do- rosłych.

nej promującej spożycie ryb oraz kaszubskiej tradycji rybackiej. Podczas zajęć dla najmłod- szych dzieci wysłuchały informacji na temat piramidy zdrowego żywienia oraz samodziel- nie wykonywały kolorowe akwaria. Każdy ma- luch otrzymał specjalny dyplom za udział w warsztatach. Natomiast młodzież gimnazjal- na w ramach realizacji projektu wzięła udział w zajęciach kulinarnych m. in. w zakresie przygo- Tytuł projektu: towywania dań rybnych. „Zaprzyjaźnij się z rybą – kampania promująca obszar LGR Kaszuby” • Beneficjent: Stowarzyszenie „Szkoła w Borczu Spełnia Marzenia” • Lokalizacja: miejscowości: Borcz, Somonino, Gorę- czyno, Egiertowo, Połęczyno, gmina Somonino, powiat kartuski • Kwota dofinansowania: 33 481,33 zł • Wartość inwestycji: 39 457,80 zł Celem operacji była promocja i utrzymanie atrak- cyjności obszarów zależnych od rybactwa poprzez przeprowadzenie kampanii promocyjnej skierowa- nej do dzieci i młodzieży. Kampania składała się z kilku działań m.in. konkurs dla dzieci i młodzieży z obszaru LGR Kaszuby w formie testu wiedzy o ry- bach, przygotowanie i wykonanie plakatów i ulotek o konkursie, pogadanki oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży w szkołach z Gminy Somonino oraz wykonanie zdjęć zbiorników wodnych znajdujących się na terenie Gminy Somonino, które służyły do przygotowania kalendarza. Warsztaty i pogadanki z dziećmi odnosiły się do tematyki prozdrowot-

20 21 LGR KASZUBY LGR KASZUBY

Tytuł projektu: Tytuł projektu: „Budowa Nadraduńskiego Centrum Turystyczno- „Budowa małej infrastruktury turystycznej nad -rekreacyjnego w Stężycy” jeziorem Karczemnym w Kartuzach” • Beneficjent: Gmina Stężyca • Beneficjent: Gmina Kartuzy • Lokalizacja: miejscowość Stężyca, gmina Stężyca, • Lokalizacja: miejscowość Kartuzy, gmina Kartuzy, powiat kartuski powiat kartuski • Kwota dofinansowania: 700 000,00 zł • Kwota dofinansowania: 900 000,00 zł • Wartość inwestycji: 5 850 894,62 zł • Wartość inwestycji: 1 476 000,00 zł Celem projektu jest wzrost atrakcyjności obszaru Gminy Stężyca poprzez budowę infrastruktury W ramach projektu powstała trasa turystyczna turystycznej. Przedmiotem operacji jest budowa nad jeziorem Karczemnym. Utworzono ciąg pie- kompleksowej, publicznej infrastruktury turystycz- szo-rowerowy oraz zagospodarowano punkt wi- nej w postaci Centrum Sportowo-Rekreacyjnego dokowy „Ławka Asesora”, który został wyposażo- w Stężycy. Obszar projektu obejmuje około 10 ha. ny w elementy małej architektury takie jak: ławki, Projektowany teren podzielono na pięć stref: re- lampy, kosze na śmieci, stojaki na rowery, barier- prezentacyjną, otwartą halę sportową, edukacyjną ki, podświetlone tablice nawiązujące do kultury oraz rekreacyjną. kaszubskiej, stoliki rekreacyjne, bujaki dla dzieci, lunety. Utworzone zostały także stanowiska dla wędkarzy celem wsparcia wędkarstwa.

Strefa reprezentacyjna składa się z placu reprezentacyjnego oraz parkingów wraz z uporządko- waniem zieleni. Strefę otwartej hali sportowej stanowi kompleks przestrzeni otwartej boisk oraz zagospodarowanego terenu wokół w postaci widowni, ścieżek rekreacyjnych, ścieżki rowerowej i placów dla organizowania imprez. Strefę edukacyjną stanowi miasteczko ruchu drogowego wraz z zie- lenią. W ramach Strefy rekreacyjnej zaplanowano naturalne założenie parkowe o swobodnej kompozycji z maksymalnym wykorzystaniem istniejących zadrzewień, w tym zieleni niskiej w części przeznaczonej na strefę rekreacyjną dla najmłodszych oraz ogród dydaktyczny. Wielkość i jakość powstałej infrastruktury powoduje możliwość organizacji szerokiego wachlarza imprez w tym związanych ze spożyciem ryb.

22 23 LGR KASZUBY SLGR PRADOLINA ŁEBY

Tytuł projektu: „Rewitalizacja części miasta Kartuzy w rejonie Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka osiedla Wybickiego” „Pradolina Łeby” • Beneficjent: Gmina Kartuzy • Lokalizacja: miejscowość Kartuzy, gmina Kartuzy, ul. Pomorska 67, 84-250 Gniewino powiat kartuski Tel.: + 48 58 736 11 25, e-mail: [email protected] • Kwota dofinansowania: 1 000 000,00 zł • Wartość inwestycji: 2 146 401,05 zł Lokalna Grupa Rybacka „Pradolina Łeby” jest stowarzyszeniem powołanym do realizacji Lokalnej Strate- Zakres operacji obejmuje zaprojektowanie i wy- gii Rozwoju Obszarów Rybackich. Celem LGR jest rozwój obszarów zależnych od rybactwa oraz poprawa konanie zespołu boisk sportowych, bieżni prostej, jakości życia lokalnych społeczności na tym terenie. Za pośrednictwem LGR można pozyskać środki euro- bieżni do skoku w dal oraz terenu rekreacyjnego pejskie z Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą. rybackich 2007-2013” (PO Ryby) w ramach Europejskiego Funduszu Rybackiego. Budżet LGR na lata 2007 Projekt zakłada także przebudowę systemu kana- – 2013 wynosi 38 071 967,27 zł. Obszar LGR należy do dwóch powiatów, zachodnia część do lęborskiego, lizacji deszczowej oraz budowę miejsc parkingo- a wschodnia do wejherowskiego. Do pierwszego z nich należą gminy: Łeba, Wicko, Nowa Wieś Lęborska wych. Inwestycja zlokalizowana jest w na osiedlu i Cewice, a do drugiego: Choczewo, Gniewino, Luzino, Łęczyce i Linia. Oba powiaty znajdują się na tere- Józefa Wybickiego w Kartuzach w bezpośrednim nie województwa pomorskiego. Powierzchnia terenu LGR wynosi 1512 km2. Obszar LGR według danych sąsiedztwie budynków Zespołu Szkół Ogólno- na rok 2008 zamieszkuje łącznie 72 611 osób. Teren Lokalnej Grupy Rybackiej Pradolina Łeby tradycyj- kształcących nr 2 oraz Pływalni Neczk. nie związany jest z rybactwem i rybołówstwem. Niewątpliwie wspólna historia tego obszaru powiązana jest w znaczącym stopniu z bardzo charakterystyczną kulturą kaszubską, która nieodzownie łączy się z zagadnieniami związanymi z łowieniem i przetwarzaniem ryb. Lokalna Grupa Rybacka „Pradolina Łeby” jest inicjatorem wielu imprez promocyjnych m.in.:

• Festiwal Ryby w Pradolinie Łeby; Imprezy te mają charakter cykliczny – coroczny. Organizowane są przy współpracy i na terenie • Produkt Lokalny w Pradolinie Łeby; gmin wchodzących w skład LGR. Cieszą się dużą • Łebski Dzień Rybaka; popularnością wśród społeczności lokalnej, która również angażuje się w ich organizację. Lokal- • Zlot Rowerowy Pradoliny Łeby. na Grupa Rybacka „Pradolina Łeby” uczestniczy

24 25 SLGR PRADOLINA ŁEBY SLGR PRADOLINA ŁEBY również w imprezach promocyjnych organizowanych przez inne podmioty. Są to imprezy o charakterze w nim kolekcja zawiera kilka działów tematycz- krajowym, regionalnym i lokalnym. Imprezy promocyjne są doskonałą okazją na przedstawienie bogatej nych m.in. modele kutrów i łodzi rybackich, ręko- oferty kulinarnej tego obszaru. Jednym z bogactw terenu LGR jest zróżnicowanie kulturowe i związana dzieło marynistyczne, warsztat cieśli okrętowego z tym różnorodność potraw, bazujących na tradycyjnych produktach, kultywowana szczególnie w małych – narzędzia szkutnika, rzeźbiarza i cieśli okrętowe- gastronomiach, gospodarstwach agroturystycznych, kołach gospodyń wiejskich – tzw. produkt lokalny. go. Podsumowaniem dotychczasowych działań jest publikacja ,,Smaki Pradoliny Łeby” która przenosi w ku- Wartość dofinansowania: 300 000,00 zł linarną podróż po regionie LGR. Szacunkowa wartość projektu: 783 927,36 zł Lokalna Grupa Rybacka „Pradolina Łeby” jest również promotorem nowej usługi turystycznej opartej na pracy rybaków na kutrach rybackich, którą zamierza rozpowszechnić na całe polskie wybrzeże – tzw. pesqa-tourismu. W ramach tej inicjatywy zorganizowała konferencję naukową poświęconą tej tematyce Środek III pt. „Peskaturyzm – wyzwanie i szansa”. Podnoszenie wartości produktów rybactwa, rozwoju usług na rzecz społeczności zamieszkującej Środek I Przedmiotem projektu było utworzenie Rybackie- obszary zależne od rybactwa go Centrum Kultury i Formacji „Boleniec” poprzez Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie Wnioskodawca: GOTiS Sp. z o.o. Środek IV atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa. rozbudowę i przystosowanie budynku wielofunk- Sektor: społeczno-gospodarczy cyjnego do działalności. Ochrona środowiska lub dziedzictwa przyrodni- Wnioskodawca: Stowarzyszenie Rodzina Kol- Gmina / Miejscowość: Gniewino / Nadole czego na obszarach zależnych od rybactwa w celu W ramach projektu dobudowano zaplecze sanitar- pinga w Łebie utrzymania jego atrakcyjności lub przywracaniu po- no-socjalne oraz wyposażono budynek w sprzęt Tytuł projektu: Zakup sprzętu rekreacyjnego Sektor: społeczno-gospodarczy tencjału produkcyjnego sektora rybactwa, w przy- audiowizualny i techniczny. Obiekt jest przystoso- przy przystani jachtowej w Nadolu padku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej Gmina / Miejscowość: Łeba / Łeba wany do obsługi osób niepełnosprawnych. Opis projektu: Projekt obejmował zakup wyposa- Wnioskodawca: Gmina Miejska Łeba Tytuł projektu: Utrzymanie tradycji rybackich Szacunkowa wartość projektu: 596 193, 79 zł żenia rekreacyjnego dla turystów przy przystani poprzez utworzenie Rybackiego Centrum Kultu- jachtowej w Nadolu: Sektor: publiczny Wartość dofinansowania: 506 764,72 zł ry i Formacji „Boleniec” 1. Łodzi wędkarskich Gmina / Miejscowość: Łeba / Łeba Opis projektu: Realizacja projektu ma na celu 2. Wioseł do łodzi wędkarskich Tytuł projektu: Renaturalizacja starego koryta integrację środowiska rybackiego i zapoznanie 3. Silników zaburtowych do łodzi wędkarskich rzeki Łeby – „Łabędziego Stawu” w Łebie – społeczeństwa z kulturą, tradycją rybacką jak i za- Etap I – bagrowanie zbiornika prezentowanie lokalnego rzemiosła, sztuki i oby- 4. Rowerów wodnych Opis projektu: Przedmiotem projektu była renatu- czajów związanych z tą tradycją. 5. Kamizelek ratunkowych i asekuracyjnych ryzacja starego koryta rzeki Łeby, tzw. Łabędziego 6. Kół ratunkowych z linką niezatapialną Stawu” w Łebie. Wartość dofinansowania: 39 753,81 Przedmiotowe prace objęły oczyszczanie dna zbior- Szacunkowa wartość projektu: 86 561,20 zł nika wodnego z zalegających warstw mułu oraz du- żej ilości roślinności zanurzonej i wynurzonej. Środek II Szacunkowa wartość projektu: 1 250 000 zł Wnioskodawca: Gmina Linia Wartość dofinansowania: 1 000 000 zł Restrukturyzacja lub reorientacja dzia- łalności gospodarczej lub dywersyfikacja zatrudnienia osób mających pracę zwią- Tytuł projektu: Budowa Muzeum Współcze- zaną z sektorem rybactwa, w drodze snego Rękodzieła Marynistycznego w Sarbsku tworzenia dodatkowych miejsc pracy poza tym sektorem Opis projektu: W ramach projektu wybudowano budynek wystawowy na urządzenie w nim kolekcji Wnioskodawca: Andrzej Myśliński dzieł sztuki i obiektów rzemiosła artystycznego Sektor: społeczno-gospodarczy związanych z Pomorzem. Budynek posiada drew- Gmina / Miejscowość: Wicko / Sarbsk nianą, dwuspadową konstrukcję. Zaprezentowana

26 27 SLGR PRADOLINA ŁEBY LGR POJEZIERZE KRAJEŃSKIE

Środek I Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie Lokalna Grupa Rybacka atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa. „Pojezierze Krajeńskie” Sektor - publiczny Wnioskodawca: Gmina Cewice Cierznie 64, 77-310 Debrzno Tel.: + 48 59 83 35 945, e-mail: [email protected] Tytuł projektu: Zagospodarowanie terenu rekreacyjno – wypoczynkowego przy stawie i Czarnym Potoku w miejscowości Maszewo Lę- Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Pojezierze Krajeńskie jest najmłodszą lokalną grupą rybacką borskie z terenu województwa pomorskiego bowiem rejestracja Stowarzyszenia nastąpiła w dniu 11 lutego 2010 r. decyzją Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Przedmiotem projektu było zagospodarowanie o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Stowarzyszeń i innych organizacji społecznych. terenu zielonego znajdującego się w dolinie rzeki Swoim działaniem LGR obejmuje obszar 11 gmin położonych na terenie trzech powiatów w trzech wo- Okalica II, zwanej Czarnym Potokiem wraz ze znaj- jewództwach: gmina wiejska Człuchów oraz gminy Debrzno, Koczała, Przechlewo i Rzeczenica (po- dującym się stawem na cele rekreacyjno – wypo- wiat człuchowski, woj. pomorskie), gmina wiejska Złotów oraz gminy Jastrowie, Zakrzewo, Okonek czynkowe mieszkańców oraz turystów. i Lipka (powiat złotowski, województwo wielkopolskie) i gmina Kamień Krajeński (powiat sępoleński, Wartość dofinansowania: 271 569,71 województwo kujawsko-pomorskie). Pomimo przynależności do różnych województw, gminy te łą- czą się ze sobą terytorialnie, tworząc jeden wspólny obszar, zarówno w sensie gospodarczym, jak Szacunkowa wartość projektu: 392 977,35 i kulturowym. Łączna powierzchnia obszaru objętego LSROR wynosi 2 815 km². Obszar jedenastu gmin Lokalnej Gru- py Rybackiej posiada bardzo dobrze rozbudowaną sieć hydrograficzną, o czym świadczy duża ilość jezior obecnych na całym terenie. Łącznie jest tu co najmniej 114 jezior o różnej powierzchni: od małych 1-2 ha do dużych o rozmiarach kilkuset hektarów. Zbiorniki wodne charakteryzują się dobrymi klasami czysto-

ści. Dobrze rozbudowana jest również sieć rzeczna. Największą rzeką przepływającą przez ten teren jest Brda, która stanowi również ważną atrakcję turystyczną, szczególnie dla miłośników spływów kajakowych. Główne cele działania LGR Pojezierze Krajeńskie określone zostały w Lokalnej Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich dla tego obszaru. Cele głów- ne i szczegółowe odnoszą się przede wszystkim do zwiększenia miejsc pracy i aktywności społecz- nej w oparciu o lokalne zasoby oraz zachowania walorów przyrodniczych i kulturowo-historycznych obszaru. Na realizację oraz wdrażanie celów określonych w LSROR przeznaczona jest kwota około 17 000 000 PLN, która w przeważającej części stanowić będzie wsparcie finansowe dla projektów i inicjatyw realizowanych przez osoby i podmioty działające w sektorze rybackim, podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz gminy, zmierzających do poprawy warunków życia na obszarach zależnych od rybactwa. Do roku 2013 łączna kwota wniosków wybranych do dofinansowania wyniosła 14 634 890,44 zł

28 29 LGR POJEZIERZE KRAJEŃSKIE LGR POJEZIERZE KRAJEŃSKIE

Debrzno ogrodzenia oraz ciągów pieszych, utworzono plac zabaw, siłownie plene- Tytuł projektu: „Adaptacja Baszty Młyńskiej rową, stanowiska do grillowania i scenę plenerową. Zamontowano ławki na Centrum Informacji o Regionie w miejscowości i dwie toalety, w wyremontowanym budynku utworzono siedzibę sezonowej Debrzno” informacji turystycznej. Dodatkowo w ramach projektu wykonano szereg Lokalizacja: Debrzno, gmina Debrzno, powiat prac mających na celu poprawę estetyki plaży miejskiej w tym zakup pergoli człuchowski, woj. pomorskie i płotka ozdobnego, wykonano dwa klomby z nasadami kwiatów i iglaków, zamontowano tablice informacyjne z historią Jastrowia i plaży, zakupiono Wnioskodawca: Stowarzyszenie „Na Rzecz Roz- ok. 100 ton piasku dla poprawy jakości miejsca do plażowania. woju Miasta i Gminy Debrzno” Operacja: I Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa Koszt całkowity projektu: 1 899 749,73 zł Kwota dofinansowana z PO Ryby 2007-2013: Pakotulsko 1 344 560,79 zł Tytuł projektu: „Reorientacja działalności rybac- Opis: Celem projektu była rewitalizacja XIV wiecz- kiej poprzez zakup urządzeń wodnych do świad- nego zabytku – Baszty Młyńskiej oraz utworzenie czenia usług związanych z turystyką” w jego wnętrzu centrum informacji turystycznej, Lokalizacja: Pakotulsko, gmina Przechlewo, muzeum historii, galerii produktu lokalnego oraz powiat człuchowski, woj. pomorskie galerii zasobów przyrodniczych. Na szczycie baszty zostanie utworzony przeszklony taras widokowy. Wnioskodawca: Waldemar Grejman, Gospodar- stwo Rybackie JA WA S.C. Jan Nastrzak Walde- mar Grejman Operacja: II Restrukturyzacja lub reorientacja działalności gospodarczej, lub dywersyfikacja zatrudnienia osób mających prace związaną Jastrowie z sektorem rybactwa w drodze tworzenia Tytuł projektu: „Zagospodarowanie terenu plaży dodatkowych miejsc pracy poza tym sektorem miejskiej w Jastrowiu” Koszt całkowity projektu: 384 754,33 zł Lokalizacja: Jastrowie, gmina Jastrowie, powiat Kwota dofinansowana z PO Ryby 2007-2013: złotowski, woj. wielkopolskie 187 433,00 zł Wnioskodawca: Gmina i Miasto Jastrowie Opis: Operacja polegała na zakupie sprzętu (urzą- Operacja: I Wzmocnienie konkurencyjności dzeń wodnych) do rozpoczęcia działalności tury- i utrzymanie atrakcyjności obszarów zależnych styczno-rekreacyjnej w celu udostepnienia miesz- od rybactwa kańcom oraz turystom sprzętu do uprawiania Koszt całkowity projektu: 210 349,34 zł turystyki wodnej i wędkarstwa. W ramach realiza- Kwota dofinansowana z PO Ryby 2007-2013: cji operacji zakupiono: 145 363,36zł • 6 rowerów wodnych z platformą Opis: Celem projektu było podniesienie atrakcyj- • 6 kajaków z oprzyrządowaniem dla wędkarzy ności i konkurencyjności terenu plaży miejskiej • 12 wioseł kajakowych w Jastrowiu poprzez jej zagospodarowanie i uzu- • 12 kamizelek asekuracyjnych pełnienie infrastruktury sportowo-rekreacyjnej. W ramach projektu dokonano rozbiórki i remon- • Przyczepę ocynkowana do przewozu tu budynków gospodarczych i toalety, remontu 10 kajaków

30 31 LGR POJEZIERZE KRAJEŃSKIE LGR POJEZIERZE KRAJEŃSKIE

Przechlewo Kwota dofinansowana z PO Ryby 2007-2013: Jastrowie, Złotów, Okonek twa przyrodniczego na obszarach zależnych Tytuł projektu: „Zakup kajaków wraz z osprzętem 377 054,94 zł Tytuł projektu: „Udoskonalenie form ochrony wód od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjno- (kamizelki asekuracyjne i wiosła)” Opis: Celem operacji był rozwój prowadzonej oraz zachowanie bioróżnorodności użytkowanych ści lub przywrócenia potencjału produkcyjnego sektora rybactwa, w przypadku jego zniszczenia Lokalizacja: Przechlewo, gmina Przechlewo, po- działalności gospodarczej poprzez zakup sprzętu wód poprzez doposażenie Społecznej Straży Ry- w wyniku klęski żywiołowej wiat człuchowski, woj. pomorskie turystycznego: kajaków wraz z osprzętem. Firma backiej działającej przy Okręgu Nadnoteckim PZW zajmuje się organizowaniem spływów kajakowych w Pile” Koszt całkowity projektu: 71 080,00 zł Wnioskodawca: Karolina Baranowska „Kayaks” oraz wypożyczaniem sprzętu kajakowego. W ra- Lokalizacja: Jastrowie, gmina Jastrowie, powiat Kwota dofinansowana z PO Ryby 2007-2013: Operacja: III Podnoszenie wartości produktów mach realizacji operacji zakupiono 30 sztuk kaja- złotowski, woj. wielkopolskie 60 418,00 zł rybactwa, rozwój usług na rzecz społeczności ków dwuosobowych, 10 sztuk kajaków jednooso- zamieszkującej obszary zależne od rybactwa bowych, 70 sztuk wioseł kajakowych oraz 70 sztuk Złotów, gmina Złotów, powiat złotowski, Opis: Celem operacji był zakup wyposażenia woj. wielkopolskie w postaci łodzi motorowych z przyczepami Koszt całkowity projektu: 599 648,94 zł kamizelek ratunkowych. Okonek, gmina Okonek, powiat złotowski, i osprzętem, noktowizorów, lornetek oraz latarek woj. wielkopolskie dla Społecznej Straży Rybackiej. Zakup dodatko- wego wyposażenia pozwolił na zwiększenie efek- Wnioskodawca: Okręg Nadnotecki PoLskiego tywności działań Straży w zakresie wykrywania Związku Wędkarskiego w Pile. kłusownictwa rybackiego oraz zanieczyszczania Operacja: IV Ochrona środowiska lub dziedzic- wód i lasów.

32 33 STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR

Półwysep oraz charakterystyczna mielizna na Zatoce Puckiej - tzw. Rybitwia Mielizna osłaniają Zatokę STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUB- Pucką przed wysokimi falami, które występują na otwartym morzu, przez co czynią ten bardzo płytki przy brzegu akwen jednym z najlepszych miejsc do nauki oraz uprawiania takich sportów wodnych jak SKA LOKALNA GRUPA RYBACKA windsurfng i kitesurfing. ul. gen. J. Hallera 19, 84-120 Władysławowo Zmiany gospodarcze w sektorze rybackim spowodowały konieczność dywersyfikowania działalności tel. 58 77 46 890; fax. 58 77 45 362, e-mail: [email protected] przez rybaków, co stworzyło na obszarze PLGR nową i bardzo popularną wśród turystów formę rekreacji i wypoczynku - wędkarstwo morskie. W każdym z portów na obszarze PLGR rzesze wędkarzy z różnych Obszar Północnokaszubskiej LGR to najbardziej na północ wysunięta część Województwa Pomorskiego. rejonów Polski korzystają z tej formy spędzania wolnego czasu. Granice morskie obszaru od północy wyznacza linia brzegowa Bałtyku od Helu po Białogórę, oraz płytkie Swoistej tożsamości i wyjątkowości tej ziemi dowodzi język kaszubski używany przez rdzennych Kaszu- i ciepłe wody Zatoki Puckiej od wschodu. Od południa i południowego zachodu naturalną granicę stanowią bów po dziś dzień, szerzej od kilku lat upowszechniany i promowany w regionalnej rozgłośni radiowej. knieje Puszczy Darżlubskiej, wody Jeziora Żarnowieckiego i wzgórza morenowe. Linia brzegowa Bałtyku Ważnym elementem lokalnej kultury jest także kuchnia, o charakterze której od wieków decyduje bliskość w granicach powiatu puckiego stanowi aż 25% linii brzegowej Polski, dlatego też powiat ten określany jest morza, a na stołach i w restauracjach serwuje się od wieków śledzie, flądry i dorsze. jako „morski”, a gospodarka i tutejsza kultura związane są od wieków z morzem. Obszar linii brzegowej jest urozmaicony, charakteryzuje się występowaniem kilku rodzajów wybrzeża. Można tu spotkać: niskie wybrzeża zalewowa, wybrzeża klifowe, wybrzeża wydmowe oraz mierzejowe, a szczególnym walorem przyrodniczym obszaru jest 34 kilometrowy Półwyspem Helskim oddzielający Zatokę Pucką od Morza Bałtyckiego. Piaszczyste plaże, piękne krajobrazy oraz niepowtarzalny nadmorski klimat, to elementy charakteryzujące obszar PLGR. Miłośnicy sportów wodnych mogą tu skorzystać z bogatej oferty turystycznej, natomiast amatorzy spokojnego wypoczynku odprężyć się na jednej z piaszczystych plaż lub pospacerować urokliwy- mi ścieżkami Nadmorskiego Parku Krajobrazowego.

34 35 STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR

Tytuł projektu: Park Kulturowy Osada Łowców inwestycją przyczynia się niewątpliwie do pod- Tytuł projektu: Utworzenie ArtParku wraz z bu- Fok w Rzucewie niesienia atrakcyjności turystycznej tego obszaru dową strefy rekreacyjno-sportowej w miejscowo- Beneficjent: Gminy Puck oraz do poszerzenia wiedzy na temat kultury rzu- ści Bolszewo cewskiej i jej specyfiki. Co więcej, nadaje obiektom Lokalizacja: miejscowość Rzucewo, gmina Puck, Beneficjent: Gmina Wejherowo o znaczeniu historycznym nowe funkcje turystycz- powiat pucki Lokalizacja: miejscowość Bolszewo, gmina Wejhe- ne, edukacyjne i kulturalne. Wysokość Dofinansowania: 929 813,81zł rowo, powiat wejherowski Zakres projektu: Wartość inwestycji: 2 067 178,50 zł Wysokość dofinansowania: 1 273 632,15 zł Park Kulturowy Osada Łowców Fok składa się z: Opis: Inwestycje zaprojektowano tak, aby zespół Wartość inwestycji: 1 921 975,20 zł 1. chaty kaszubskiej – budynek muzealno – wy- obiektów został maksymalnie wkomponowany stawienniczy, Opis: ArtPark to miejsce wypoczynku, rekreacji w istniejący układ i zagospodarowanie terenu, bez 2. rekonstrukcji chaty słupowej, i zabawy zarówno dla turystów jak mieszkańców zmian istotnych w ukształtowaniu działek i zieleni. Bolszewa. Można tu odnaleźć zacisze pięknie za- 3. rekonstrukcji paleniska w otoczeniu ławki, gospodarowanych alejek, nowoczesne i bogato Park ten jest pierwszym nad południowym Bał- 4. rekonstrukcji grobu, wyposażone place zabaw dla dzieci, wysokie li- tykiem, w którym prezentowane jest dziedzic- 5. rekonstrukcji półziemianki, naria, zakręcone zjeżdżalnie i wiele innych atrak- two kulturowe pradziejowych łowców i rybaków. 6. rekonstrukcji pracowni obróbki kamienia, cyjnych urządzeń, służących zdrowiu i rozrywce. Dotychczas jedyna taka zrekonstruowana osada 7. rekonstrukcji pieca garncarskiego, Na kompleksie można podziwiać plenerową dzia- znajduje się na Wyspach Alandzkich. 8. rekonstrukcji chaty szamana, łalność artystów, oglądać i wysłuchiwać ciekawe Realizacja powyższego projektu dzięki komplek- 9. platformy widokowej. koncerty w wykonaniu regionalnych zespołów sowemu zagospodarowaniu terenu objętego i muzyków, obserwować wysiłki twórcze arty- stów-malarzy oraz zwiedzać wystawy prac malar- skich i rzeźbiarskich. Na troskliwych o swą kondy- cję fizyczną czekają siłownia „pod chmurką” oraz boiska do gry w siatkówkę plażową i koszykówkę.

36 37 STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR

Tytuł projektu: Rozbudowa przystani jachtowej pitnej przy Falochronie Zachodnim Zewnętrz- w Porcie Rybackim Hel nym. Beneficjent: Zarządu Portu Morskiego Hel Koga – 2. Montaż pomostu pływającego, wyposażonego Sp. z o.o. w punkty poboru energii elektrycznej i wody pitnej oraz stanowisko do zdawania ścieków Lokalizacja: miejscowość Hel, gmina Hel, powiat sanitarnych przy Pirsie Rybackim. pucki 3. Przystosowano istniejące stanowiska posto- Wysokość dofinansowania: 1 182 000,00 zł jowe przy Pirsie Wewnętrznym dla jednostek Wartość projektu: 1 711 620,02 zł o długości 12-24m i zamontowano dodatkowe Opis: W wyniku realizacji projektu powstała bez- punkty poboru energii elektrycznej i wody pit- pieczna przystań żeglarska o wyposażeniu zgod- nej. nym ze współczesnymi standardami. Zamontowano kamerę obrotową z włączeniem Przystań w Helu stanowi ważny element sieci do istniejącego w obszarze portu systemu mo- Tytuł projektu: Rozbudowa Ogólnopolskiej Alei turystyki jachtingowej. nitoringu z podglądem w Internecie i dostępem Zasłużonych Ludzi Morza w Rewie Wykonano: na stronie internetowej Spółki oraz na stronach partnerów projektu (Gminy Hel i Żeglugi Gdań- Beneficjent: Gminy Kosakowo 1. Montaż pomostu pływającego, wyposażonego skiej). Lokalizacja: miejscowość Rewa, gmina Kosakowo, w punkty poboru energii elektrycznej i wody powiat pucki Wysokość dofinansowania: 650 000,00 zł Wartość projektu: 1 546 876,16 zł Opis: W ramach projektu przedłużono Ogólno- polską Aleję Zasłużonych Ludzi Morza w Rewie, im. Józefa Piłsudskiego, biegnącą od nasady Cypla rewskiego i Krzyża Morskiego, o odcinek biegnący wzdłuż ulicy Morskiej prowadzący przez centralną część miejscowości, równolegle do brzegu morskiego. Powstał nowoczesny i barwny trakt spacerowy dla mieszkańców i turystów, z miejscami do wypoczynku oraz ogólnodostępnym zestawem outdoor fitness.

38 39 STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR

Dzięki realizacji projektu zagospodarowano teren Tytuł projektu: Budowa infrastruktury sporto- 10 latawców kitesurfingowych małą architekturą, pergolami, ławeczkami, miej- wo-rekreacyjnej na terenie szkoły windsurfingu 10 desek kitesurfingowych scami dla rowerów oraz dokonano nasadzeń zie- „Surfzone” w Pucku celem wprowadzenia nowych 20 kasków ochronnych leni odpowiadającej charakterowi nadmorskiemu. usług dla podniesienia atrakcyjności turystycznej 20 trapezów kitesurfingowych Wymieniono na nowy wysłużony przystanek Północnych Kaszub Zakupiony sprzęt sportowo-rekreacyjny wykorzy- autobusowy. Sprzęt siłowni zewnętrznych, Beneficjent: Iwona Wszołczyk – Lipka stywany jest w czasie obozów organizowanych tzw. outdoor fitenss bez względu na porę roku Lokalizacja: miejscowość Puck, gmina miasta przez szkółkę Surfzone w Pucku i już został so- i pogodę cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Puck, powiat pucki lidnie przetestowany przez uczestników - dzieci Inwestycja z pewnością pozwoli przedłużyć sezon i młodzież. Nowoczesny sprzęt windsurfingowy Wysokość dofinansowania: 88 881,46 zł turystyczny w Rewie, która stała się kolebką dla oraz kitesurfingowy wpłynął na podwyższenie amatorów sportów wodnych. Wartość projektu: 182 207,61 standardu oferowanych usług, na polepszenie Nowa aleja jest ozdobą Rewy - najbardziej tury- Opis: Celem operacji był rozwój prowadzonej dzia- wizerunku szkoły jako nowoczesnej bazy do nauki stycznej miejscowości w naszej gminie, przyciąga- łalności szkoła windsirfingu SurfZone poprzez wind&kite i przysporzył szkole nowych klientów. jącej w szczególności amatorów sportów wodnych wprowadzenie nowych usług świadczonych dla Surfzone to miejsce, którym z pewnością zainte- (m.in. windsurfing, kite surfing). Miejscowość mieszkańców obszaru objętego LSROR oraz tury- resują się osoby kochające wodę i sport. Dzięki do- oferuje też inne usługi okołoturystyczne (kafejki, stów. finansowaniu szkoła windsurfingu prowadzi spe- usługi noclegowe, gastronomiczne, wypożyczal- W ramach projektu zakupiono: cjalne kursy, pozwalające poznać podstawy bądź nie sprzętu wodnego). W pobliżu znajduje się bu- 20 desek windsurfingowych rozwinąć umiejętność zarówno kitesurfingowe, dynek informacji turystycznej. Istnieje możliwość jak i tradycyjne techniki windsurfingu. dotarcia do Alei ścieżką rowerową oraz komunika- 10 pędników windsurfingowych cją miejską.

40 41 STOWARZYSZENIE PÓŁNOCNOKASZUBSKA LGR LGR MORENKA

Tytuł projektu: Północnokaszubski Rezerwat Kul- W ramach projektu Północnokaszubski Rezerwat tury Kultury zrealizowano inicjatywy: Kaszubskie Ło- Lokalna Grupa Rybacka Beneficjent: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie dzie pod Żaglami w Chałupach (2012,2013), Dni „Morenka” Lokalizacja: miejscowości: Hel, Jastarnia, Puck, Kaszubskie w Helu (2012,2013), Dni Węgorza w Ja- Chałupy, Władysławowo, powiat pucki starni, (2012, 2013) Morską Pielgrzymkę Rybaków ul. Wysoka 3/212, 89-600 Chojnice na odpust Świętych Piotra i Pawła do Fary w Puc- Wysokość dofinansowania: 453 747,00 zł Tel./Fax: 52-334-33-07, e-mail: [email protected] ku (2012, 2013) oraz XV Zjazd Kaszubów we Wła- Wartość projektu: 559 527,00 zł dysławowie (2013).Przedsięwzięcia mają na celu Opis: Północnokaszubski Rezerwat Kultury upowszechnianie kultury kaszubskiej, historii oraz Obszar objęty strategią leży w środkowo – południowej części województwa pomorskiego. Łączna po- to projekt mający na celu: wyselekcjonowanie, no- popularyzację wartości regionalnych, nierozerwal- wierzchnia obszaru wynosi 2692 km². LGR „Mòrénka” swoim zasięgiem obejmuje 11 gmin: Brusy, Chojnice, watorskie zorganizowanie i wypromowanie, działań nie związanych z kulturą rybacką oraz tematyką Czersk, Dziemiany, Karsin, Konarzyny, Kościerzyna, Lipnica, Lipusz, Nowa Karczma i Stara Kiszewa znaj- i inicjatyw realizowanych na obszarze Północno- morską. Celem projektu Północnokaszubski Re- dujących się w obrębie trzech powiatów: chojnickiego, bytowskiego i kościerskiego. Obszar ten charakte- kaszubskiej Lokalnej Grupy Rybackiej. Przedsię- zerwat Kultury było nowatorskie zorganizowanie ryzuje się specyficznym bioklimatem sprzyjającym uprawianiu aktywnych form turystyki oraz ze względu wzięcia te w ocenie etnologów i kulturoznawców i wypromowanie działań i inicjatyw realizowanych na unikalne uwarunkowania przyrodnicze wieloma formami ochrony przyrody. są unikatowe w skali całego kraju, a w dalszym cią- na obszarze Północnokaszubskiej Lokalnej Grupy gu będąc nieodkrytymi, niedocenionymi, niedosta- Rybackiej. tecznie wyeksponowanymi skarbami dziedzictwa kultury północnokaszubskiej wraz z tworzącymi ją mieszkańcami regionu.

42 43 LGR MORENKA LGR MORENKA

Wśród działań LGR „Mòrénka” możemy wyróżnić: Badania dotyczące obszaru objętego LSROR noclegową. Nabory wniosków - Program aktywizacji turystyki na obszarze - utworzenie mapy interaktywnej obszaru LGR Od 2011 roku do 2014 LGR „Mòrénka” przeprowa- Lokalnej Grupy Rybackiej „Mòrénka” na lata „Mòrénka”, na której to dostępne są przebiegi dziła łącznie 34 konkursy. Do biura Stowarzysze- 2013-2020 tras rowerowych, pieszych czy też kajakowych nia wpłynęło 495 wniosków na łączną kwotę dofi- - Gospodarka rybacka między Brdą a Wdą. jak i baza noclegowa, obiekty gastronomiczne nasowania 82,3 mln zł. Potencjał, perspektywa i historia. oraz inne atrakcje turystyczne. Działania aktywizujące lokalne społeczności Działania informacyjne, promujące obszar LGR - ustawienie 3 tablic – informacyjno-promocyjnych, w Chojnicach, Czersku oraz Lipnicy. Ta- - organizację i przeprowadzanie serii spotkań - cykliczny udział w wydarzeniach promocyj- blice zawierają mapę obszaru LGR „Mòrénka”, informacyjnych dla potencjalnych benefi- nych, takich jak Święto Pstrąga w Wojtalu, informacje dotyczące nich atrakcji turystycz- cjentów, w których uczestniczyło ponad 1500 Święto Sielawy we Wdzydzach czy Jeziorne nych obszaru oraz informacje dotyczące danej osób. inspiracje z „Mòrénka” w Charzykowach. gminy. - organizację konferencji popularno-naukowych - udział w jedenastu targach turystycznych LGR „Mòrénka” jest również członkiem Pomor- między innymi „Jeziora między Brdą a Wdą – m.in. w ramach współpracy z Lokalną Gru- skiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, przez człowiek i środowisko” czy też „Między Brdą pą Rybacką Pojezierze Krajeńskie. Waż- co jeszcze bardziej aktywnie i efektywnie może a Wdą – kolebka Rezerwatu Biosfery UNESCO nym zaznaczenia jest otrzymanie przez LGR działać na rzecz rozwoju branży turystycznej ob- Bory Tucholskie. W zgodzie pomiędzy ochroną „Mòrénka” dwóch wyróżnienień za najcie- szaru m.in. poprzez wspólny udział w Międzyna- krajobrazu a gospodarką człowieka”. Od 2011 kawsze stoiska, na Tragach Agrotravel Kielce rodowych targach Turystycznych ITB w Berlinie. zorganizowaliśmy 6 konferencji, w których gdzie prezentowało się 151 wystawców oraz uczestniczyło ponad 400 osób spośród 500 wystawców na targach LATO - przeprowadzenie szkoleń dla przedstawicieli 2013 w Warszawie. branży turystycznej z obszaru LGR Mòrénka - wydanie serii publikacji mających na celu uka- obejmujących zagadnienia między innymi zanie walorów krajobrazowych i turystycznych z nowoczesnego marketingu elektronicznego obszaru na którym działa Stowarzyszenie czy też kontaktu z klientem w turystyce. Zor- – np. Album „Człowiek i Środowisko. Między ganizowano 12 szkoleń, w których uczestni- Brdą a Wdą.”, atlas turystyczny oraz mapa czyło ok 200 osób. turystyczna Między Brdą a Wdą wraz z bazą

44 45 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: Reorientacja działalności gospodarczej poprzez Budowa informacji turystycznej oraz centrum ko- budowę i wyposażenie obiektu do uprawy kwia- ordynacji ratownictwa WOPR dla jezior wdzydz- tów w miejscowości Karsin kich we Wdzydzach Beneficjent: Stanisław Cierzan Beneficjent: Gmina Kościerzyna Lokalizacja: Miejscowość Karsin, gmina Karsin, Lokalizacja: Miejscowość Wdzydze Kiszewskie, powiat kościerski gmina Kościerzyna, powiat kościerski Wysokość dofinansowania:225,000zł Wysokość dofinansowania: 829 650,00 zł Wartość Projektu: 654.987,17 zł Wartość Projektu: 1 360 626,00 zł Zakres projektu: Zakres projektu: W ramach projektu została wybudowana szklar- Operacja polega na opracowaniu dokumentacji nia zblokowana typu Venlo o konstrukcji stalowo projektowej i budowie infrastruktury turystycznej – aluminiowej o wymiarach 22,60 m x 60,00 m wraz z zapleczem dla ratowników wodnych we x3,5 m ipowierzchni 1536 m2 oraz kotłownia wraz Wdzydzach. Inwestycja jest usytuowana bezpo- z wyposażeniem w piec i C. O. szklarni. Dodatkowo średnio nad brzegiem jeziora Jeleń. zamontowane zostały stoły do uprawy kwiatów Obiekt pełnić będzie następujące funkcje: i zbiornik na wodę. 1. Informacja turystyczna 2. Miejsce wystaw regionalnych (rzeźby, obrazy, itp. z magazynkiem na poddaszu) 3. WC ogólnego dostępu dla turystów 4. Centrum koordynacji Ratownictwa WOPR 5. Pomieszczenie magazynowe 6. Scena z kinem letnim

46 47 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: Budowa pomostu cumowniczego z 30-ma miej- Reorientacja działalności gospodarczej poprzez scami postojowymi dla łodzi na Jeziorze Wdzydze budowę i wyposażenie sklepu. w miejscowości Borsk. Beneficjent: Zakład Hodowli Pstrąga Zapora-Mylof. Beneficjent: Tadeusz Aleksander Wirkijowski Lokalizacja: Miejscowość Wojtal, powiat chojnicki Lokalizacja: Miejscowość Borsk gmina Karsin, Wysokość dofinansowania: 250.000,00zł powiat kościerski Wartość inwestycji: ok. 500.000,00zł Wysokość dofinansowania: 200 000,00zł Zakres projektu: Wartość inwestycji: 330 950,00zł Inwestycja obejmuje budowę i wyposażenie skle- Zakres projektu: pu w miejscowości Wojtal. Z budową związane Realizacja projektu polegała na remoncie i rozbu- są wszystkie wymagane prace, czyli roboty ziemne dowie istniejących pomostów kąpieliska i przy- i przygotowanie fundamentów, powstanie budyn- stani wodnej w Ośrodku Wypoczynkowym LARGO ku do stanu surowego, przygotowanie do stanu w Borsku w gminie Karsin. Dzięki otrzymanej po- wykończeniowego, wykonanie instalacji elektrycz- mocy sfinansowano zakup nowych pływających nej i niezbędnych przyłączy. Ponadto inwesty- pomostów z oporządzeniem i ich montaż. cja obejmuje wyposażenie sklepu w niezbędny do uruchomienia w nim działalności sprzęt: łu- skarkę do lodu, systemy chłodnicze, ladę chłod- niczą, regał chłodniczy, zamrażarkę, kasę fiskalną z szufladą, wagę elektroniczną, meble ogrodowe na taras oraz stół do środka sklepu wraz z krzesła- mi. Planowana inwestycja przyczyni się do zatrudnienia jednej osoby.

48 49 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Rybaczówka jako miejsce rekreacji i edukcji Beneficjent: Joanna Męczykowska Lokalizacja: Miejscowość Grabówko, gmina Nowa Karczma, powiat kościerski Wysokość dofinansowania: 191.243,81 zł Wartość inwestycji: 392.049,82 zł Zakres projektu: Zakres operacji obejmował budowę i wyposa- żenie rybaczówki na działce 261 miejscowość Grabówko gmina Nowa Karczma. Powstał obiekt oferujący kompleksowe usługi z zakresu edukacji połączone z rekreacją dla 30 osób, budynek do racjonalnej gospodarki rybackiej wraz z wyposaże- niem.

50 51 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Zakres projektu: Tytuł projektu: Zakup specjalistycznych środków transportu nwestycja polegała na zakupie środków trans- Rekultywacja i renaturyzacja zbiornika retencyj- ryb żywych oraz wyposażenia przeładunkowego portu oraz infrastruktury ułatwiającej załadunek nego w Krojantach stanowiącego część historycz- w celu restrukturyzacji organizacji sprzedaży oraz żywych ryb. W ramach projektu zakupiono : nych jezior krojanckich zabezpieczającego wieś zwiększenia sprzedaży bezpośredniej ryb łoso- • Przyczepę ciężarową o dopuszczalnej masie Krojanty przed powodzią i zwiększającego atrak- siowatych produkowanych przez Spółkę Strawy całkowitej 18 ton z 6 zbiornikami do trans- cyjność turystyczną tych terenów oraz utrzymania Pstrągowe Upiłka s.c. Antoni Żynda i Franciszek portu ryb żywych przyrodniczych wartości obszaru, w tym ptactwa Adamczyk wodnego. • Samochód ciężarowy o dopuszczalnej ma- Beneficjent: Stawy Pstrągowe Upiłka S.C. sie całkowitej 3,5 tony wraz z zbiornikiem Beneficjent: Tomasz Winiecki Antoni Żynda i Franciszek Adamczyk do transportu ryb żywych Lokalizacja: Miejscowość Krojanty , gmina Chojni- Lokalizacja: Miejscowość Upiłka, gmina Lipnica, • Przyczepkę ciężarową o dopuszczalnej ma- ce, powiat chojnicki powiat bytowski sie całkowitej 2,7 tony wraz ze zbiornikiem Wysokość dofinansowania: 393 511,06 zł Wysokość dofinansowania: 215 573,60 zł do transportu ryb żywych Wartość inwestycji: 462 954,19 zł Wartość inwestycji: 442 196,19 zł • Pompę ślimakową umożliwiającą szybki Zakres projektu: i bezstresowy załadunek ryb żywych Wykonanie robót ziemnych, które nadały kształt • Dzięki przeprowadzonej inwestycji uzyska- zbiornikom retencyjnym, roboty polegające na od- liśmy znaczący wzrost sprzedaży bezpośred- muleniu istniejących zaniżeń terenu, wykonanie niej, jednocześnie obniżając koszta mnichów piętrzących na wylocie zbiornika reten- dystrybucji. cyjnego. Wykonanie przepustu pod groblą space- rową rozdzielającą zbiornik retencyjny oraz wykonanie przepompowni melioracyjnej na dopływie zbiornika retencyjnego

52 53 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: • wykonanie 15 szt. podwójnych stanowisk łodzi wędkarskich, Renowacja i zabezpieczenie kąpieliska przy jezio- Zagospodarowanie obszaru rekreacyjno-tury- rze Garczyn. stycznego w miejscowości Bachorze na terenie • wykonanie urządzeń turystycznych na terenie Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. cumowiska oraz ogrodzenie jego powierzchni, Beneficjent: „Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Kościerzynie, ul. Rynek 15, 83-400 Beneficjent: Park Narodowy „Bory Tucholskie” • przebudowę miejsca postoju pojazdów poprzez Kościerzyna Lokalizacja: województwo Pomorskie, powiat wykonanie nowego ogrodzenia oraz wyposaże- nie w niezbędne urządzenia, Lokalizacja: Garczyn k/Łubiany, powiat kościerski Chojnicki, gmina Chojnice, miejscowość Bachorze, obszar Parku Narodowego „Bory Tucholskie” • utwardzenie części manewrowej miejsca posto- Wysokość dofinansowania: 355 042,87 zł Wysokość dofinansowania: 34 130,00 zł ju pojazdów wraz z przejściem do cumowiska. Wartość inwestycji: 513 767,93 zł Wartość inwestycji: 49 359,90 zł W ramach projektu powstały dwie drewniane wiaty Zakres projektu: (zadaszenia turystyczne) z ławami i stołami, ste- Zakres projektu: Projekt dotyczył zabezpieczenia i renowacji kąpie- laż w postaci półbramy z tablicami informacyjnymi liska funkcjonującego nad jeziorem Garczyn od po- Projekt polegał na zagospodarowaniu obszaru re- oraz stojak na rowery. Wykonane prace przyczyniły nad 40 lat. W ramach zadania wymieniony został kreacyjno-turystycznego nad Jeziorem Charzykow- się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tego piasek z dna kąpieliska oraz przyległej plaży, za- skim, na którym do tej pory nie istniały żadne urzą- terenu, a także poprzez zmniejszenie antropopresji, montowane zostały balustrady zabezpieczające. dzenia turystyczne. Realizacja zadania obejmowała: do ochrony cennych przyrodniczo fragmentów Parku. Wymienione zostały na pomostach deski drewniane na deski kompozytowe, odporniejsze na wysokie temperatury i mrozy, nie wykazujące właściwo- ści pokrywania się mchem lub grzybem, odporne na korniki i insekty, nie ulegające odkształceniom. Renowacji poddana została konstrukcja stalowa pomostów. Wykonano przy kąpielisku prysznic oraz wyremontowano domek ratownika, miesz- czący punkt pierwszej pomocy. Powstało bezpiecz- ne o nowoczesne miejsce wypoczynku, zabezpie- czające walory przyrodnicze rejonu.

54 55 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: Budowa ścieżki rowerowej od miejscowości Żychc- „Zagospodarowanie terenu rekreacyjnego nad je- kie Osady do miejscowości Żychce ziorem Wiejskim w m. Łąkie” Beneficjent: Gmina Konarzyny Beneficjent: Gmina Lipnica, 77-130 Lipnica, Lokalizacja: Żychce, Żychckie Osady ul. Józefa Słomińskiego 19 Wysokość dofinansowania: 94 745,04 zł Lokalizacja: Miejscowość Łąkie (dz. 165, 398,195) gmina Lipnica, powiat Bytowski, woj. pomorskie Wartość inwestycji: 137 101,65 zł Wysokość dofinansowania: 292 809,31 zł Zakres projektu: Wartość inwestycji: 344 481,55 zł (422 562,30 zł Zakres operacji obejmował budowę ścieżki rowe- brutto) rowej wraz z oznakowaniem na odcinku od miej- scowości Żychckie Osady do miejscowości Żychce Zakres projektu: o dł. 723 mb. Na całej długości powstała ścieżka Inwestycja została zrealizowana w 2012 roku. o nawierzchni żwirowo-gliniastej. Projektem uznano szeroko rozumianą rekreację Operacja stanowi uzupełnienie projektu, polega- i wypoczynek społeczności lokalnej. W ramach jącego na budowie ścieżek rowerowych w ramach inwestycji utworzono nawierzchnie (ciągi piesze programu Kaszubska Marszruta. Realizacja opera- z kostki betonowej oraz kruszywa łamanego, cji umożliwiła kompleksową realizację założeń nie place z płyty ażurowej oraz z kostki granitowej, tylko tego programu, ale też planów rozwojowych nawierzchnie piaskowe – plaża, boisko, plac za- miejscowości. baw- oraz nawierzchnie trawiaste wraz z zagospodarowaniem zieleni), zamontowano urządze- Niniejszy projekt przyczynił się do lepszego sko- nia rekreacyjne i małej architektury (altany, ławki, munikowania Żychc i Żychckich Osad oraz tych ławko-stoły), wykonano pergolę o konstrukcji czę- dwóch miejscowości z Konarzynami. ściowo murowanej i drewnianej oraz dwa pomo- Realizacja operacji niewątpliwie przyczyniła się sty drewniane. Realizacja projektu przyczyniła się do podniesienia jakości życia mieszkańców gminy, do wzmocnienia walorów estetycznych miejsco- atrakcyjności turystycznej i estetyki miejscowości wości oraz umożliwiła społeczeństwu aktywny oraz poprawiła bezpieczeństwo zarówno rowerzy- wypoczynek nad jeziorem Wiejskim. stów jak i zmotoryzowanych.

56 57 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: 4/ tablice informacyjne.- opis obszaru przeznaczonego dla rekreacji przyrodniczej, ptaki terenów „Zagospodarowanie miejsca wypoczynku nad Je- Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie podmokłych, płazy – znaczenie i ochrona, ryby ziorem Kiełpinek” atrakcyjności obszaru cennego przyrodniczo występujące na opisywanym obszarze , znaczeniu na terenie wsi Zielona Wieś, gm. Nowa Karczma Beneficjent: Gmina Konarzyny wody w przyrodzie, Biologia i znaczenie raków wy- poprzez budowę infrastruktury turystycznej dla Lokalizacja: Plaża pomiędzy miejscowościami stępujących w wodach Pomorza, rośliny lecznicze rekreacji przyrodniczej „Przyrodnicza rekreacja Nowa Karczma i Kiełpin występujące w naszym otoczeniu. w Zielonej Wsi”. Wysokość dofinansowania: 142.771,94 zł 5/ zadaszone ławo-stoły. Zostaną ustawione Beneficjent: Andrzej Penk Wartość Projektu: 206.599,40 zł przy trzech siedliskach przyrodniczych, Lokalizacja: Zielona Wieś, gmina Nowa Karczma, 6/ pomosty przy zbiornikach wodnych – 2 sztuki. Zakres projektu: powiat kościerski 7/ kładka na torfowisku - zainteresowani korzy- Operacja swoim zakresem obejmuje zagospoda- Wysokość dofinansowania: 424.269,39 zł rowanie plaży przy Jeziorze Kiełpinek. Planuje się stając z kładki będą mieli możliwość wykonania Wartość inwestycji: 499.140,46 zł wykonanie wiaty wolnostojącej o powierzchni 25 zdjęć ze zmieniającą się scenerią w różnych porach m2 z towarzyszącym jej tarasem o pow. 33,7 m2 Zakres projektu: roku oraz obserwacji „życia torfowiska”, budowy i zagospodarowaniem terenu przy wiacie. Będzie Operacja polegającej na budowie infrastruktury warstwowej, rodzajów torfowisk oraz rezerwu- ona wykonana z drewna i wyposażona w kamien- turystycznej na przestrzeni obszaru o dużej różno- aru ukrytej wody i bogactwa różnorodności roślin ny kominek. Cały teren plaży zostanie zagospoda- rodności przyrodniczej dającej możliwość pozna- i zwierząt. rowany, nawieziony zostanie piasek, ustawione nia flory i fauny poprzez „Przyrodnicza rekreacja 8/ droga dojazdowa oraz ścieżki prowadzące zostaną ławki oraz stoły, a cały teren zostanie w Zielonej Wsi”. Opisywany obszar o powierzchni do poszczególnych elementów przyrody. odgrodzony od znajdującej się w pobliżu drogi po- 3,60 ha, w którego skład wchodzą zbiorniki wod- wiatowej płotem o wysokości 1,30 m. ne, łąki, pastwiska i tereny zadrzewione oraz tzw. nieużytki z torfowiskiem, charakteryzują się ogromną różnorodnością biologiczną. Te warto- ści, w tym chronione organizmy wodne zostaną wykorzystane w celach rekreacyjnych. Rekreacja i odpoczynek w czystym środowisku z możliwością obserwacji flory i fauny daje możliwość pozna- nia „żywej”, otaczającej przyrody, której człowiek jest nierozłącznym elementem. W skład zadania wchodzi budowa: 1/ sali ekspozycyjno informacyjnej z zapleczem sanitarnym i magazynowym regionalnej. Obiekt będzie wykorzystany w okresie całego roku do prezentacji informacji i ekspozycji przyrodniczych niezależnie od warunków pogodowych. 2/ wiaty rekreacyjnej z ławami i stołami oraz kominkiem -. Uczestnicy rekreacji, szczególnie w okresie wiosennym, letnim oraz jesiennym będą mogli po zrealizowanej przyrodniczej wędrówce zapoznać się z kolejnymi ciekawostkami przyrod- niczymi wyeksponowanymi pod wiatą. 3/ stelaży do tablic informacyjnych. Wykonane z drewna o wysokości ok. 2,5m, i szerokości ok. 1, na podbudowie betonowej o kaszubskiej architek- turze daszku. Daszek z gontu drewnianego. 58 59 LGR MORENKA LGR MORENKA

Tytuł projektu: Tytuł projektu: „Remont przystani Chojnickiego Klubu Żeglarskiego” Produkcja filmu pod tytułem „Morze Kaszubskie – Beneficjent: Chojnicki Klub Żeglarski, ul. Rybacka 1 najurokliwszy zakątek Ziemi 89-606 Charzykowy Beneficjent: Miejscowość Wdzydze, gmina Koście- rzyna, powiat kościerski Lokalizacja: Woj. pomorskie, powiat chojnicki, gmina Chojnice, miejscowość Charzykowy, ul. Ry- Wysokość dofinansowania: 27 000,00 zł backa 1 Wartość Projektu: 32 000,00 zł Tytuł projektu: Wysokość dofinansowania: 333 242,70 zł Zakres projektu: Rozbudowa infrastruktury turystycznej nad Jeziorem Wartość Projektu: 392 050,23 zł Wielewskim w Wielu poprzez budowę zaplecza ra- Zrealizowano film promocyjny o obszarze Kaszub Zakres projektu: towniczego z przebieralniami i toaletami oraz wypo- Południowych pn. Kaszubskie Morze składający się z 11 filmów tematycznych których celem jest Zrealizowany projekt, poprzez remont ogólno- życzalnią sprzętu wodnego” pokazanie osobliwości krajobrazowych, przyrodni- dostępnej przystani Chojnickiego Klubu Żeglar- Beneficjent: Gmina Karsin skiego, wzmocnił konkurencyjność oraz podniósł czych, kulturowych, historycznych i turystycznych. atrakcyjność miejscowości Charzykowy. Przy- Lokalizacja: Wiele Wszystkie filmy zostały zrealizowane. czyniło się to również do ułatwienia korzystania Wysokość dofinansowania: 532 023,00 Obecnie są zamieszczone na stronie: z pomieszczeń klubowych przez sportowców nie- Wartość Projektu: 769 869,74 http://www.youtube.com/kaszubskiemorze pełnosprawnych. Zakres projektu: Cały projekt składał się z 2 części: oraz dostępne przez takie strony jak - termomodernizacja połaci dachów budyn- W ramach projektu na działce nr 500/2 położonej wdzydze.eu, lgrmorenka.pl, lgdstolem.pl, w Wielu wybudowano obiekty służące turystyce ku klubowego wraz z zapleczem noclegowym koscierzyna.pl i sanitarnym wodnej w tym budynek zaplecza ratowniczego z - naprawa i przebudowa nawierzchni dróg oraz przebieralnią, toaletami, zapleczem gospodarczym placów manewrowych przeznaczony dla ratowników i obsługi kąpieliska gminnego oraz budynek wypożyczalni sprzętu wodnego jako obiekt przeznaczony do przechowywania sprzętu wodnego pływającego i ratunkowego wyko- rzystywanego na kąpielisku gminnym w Wielu. Są to budynki parterowe z poddaszem użytkowym, bez podpiwniczenia. Wykonane technologią trady- cyjną, murowane , z dachem dwuspadowym z lukar- nami pokryte trzciną dachową. Przed budynkami utwardzono place oraz wykonano chodniki z kostki brukowej. Dokonano przyłącza wo- dociągowego i kanalizacji sanitarnej do budynku zaplecza ratowniczego oraz przyłącza energetycznego do obu budynków. Celem projektu było wzmocnienie potencjału rozwo- jowego miejscowości Wiele w oparciu o walory turystyczne i kulturalne jak również zwiększenie atrak- cyjności terenów nad Jeziorem Wielewskim, poprawa warunków do organizacji wydarzeń kulturalnych, lepsze wykorzystanie potencjału kompleksu Kalwarii Wielewskiej dla turystyki pielgrzymkowej oraz krajo- znawczej, ochrona terenów zieleni oraz zwiększenie potencjału gospodarczego gminy.

60 61