Załącznik do Uchwały nr 182/XXVI/2017 Rady Miasta i Gminy Gąbin z 23.03.2017r.

Program Rewitalizacji dla Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020

str. 1

Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym oraz przedstawicielami społeczności lokalnej.

Projekt pn. Program Rewitalizacji dla Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020 współfinansowany przez Unię Europejską z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Gąbin 2016

str. 2

WPROWADZENIE 5 ROZDZIAŁ 1. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA JAKO PODSTAWA PROCESU REWITALIZACJI W GĄBINIE ...... 9 ROZDZIAŁ 2. OPIS POWIĄZAŃ PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI………………………………………………………………………………..... 17 ROZDZIAŁ 3. DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH W GĄBINIE…………….… 19 3.1 POŁOŻENIE I STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE MIASTA I GMINY GĄBIN……………………………………………………………………………………….. 19 3.2 STREFA SPOŁECZNA ………………………………………………………………………………. 21 3.3 STREFA PRZESTRZENNO FUNKCJIONALNA ……………………………………………… 25 3.4 STREFA GOSPODARCZA…………………………………………………………………………… 28 3.5 STREFA PRZYRODNICZA………………………………………………………………………….. 43 3.6 WYZNACZENIE GRANIC OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH………………………. 45 3.6.1 METODYKA WYZNACZANIA GRANIC OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH…… 45 3.6.2 WYNIKI ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ…………………………………………………………… 49 3.6.3 WSKAZANIE OBSZARÓW O NAJWYZSZYM STOPNIU DEGRADACJI – WYNACZENIE OBSZARU DO REWITALIZACJI……………………………………………. 70 3.6.4 IDENTYFIKACJA POTRZEB REWITALIZACYJNYCH……………………………………… 92 ROZDZIAŁ 4. CELE I DZIAŁANIA REWITALIZACYJNE………………………………………………….…… 95 4.1 WIZJA REWITALIZACJI……………………………………………………………………………… 95 4.2 CELE REWITALIZACJI I KIERUNKI DZIAŁAŃ……………………………………………….. 96 4.3 SZCZEGÓŁOWY OPIS PROJEKTÓW REWITALIZACJI………………………………….. 100 4.4 MECHANIZMY ZAPEWNIENIAKOMPLEMENTARNOŚCI PROJEKTÓW………. 127 4.5 ORIENTACYJNE RAMY FINANSOWE PROJEKTÓW……………………………………. 130 ROZDZIAL 5 MECHANIZMY WŁĄCZENIA RÓŻNYCH INTERESARIUSZY W PROCES REWITALIZACJI………………………………………………………………………………………… 133 ROZDZIAŁ 6 SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU REWITALIZACJI……………………………………. 137 ROZDZIAŁ 7 SYSTEM MONITORINGU SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ………………………………….. 139 ZAŁACZNIK NR 1 ……………………………………………………………………………………………………………….. 143 ZAŁĄCZNIK NR 2 ……………………………………………………………………………………………………………….. 147 ZAŁĄCZNIK NR 3 ………………………………………………………………………………………………………………... 151 WYKAZ TABEL ………………………………………………………………………………………………………………... 153 WYKAZ RYSUNKÓW ………………………………………………………………………………………………………………... 153 WYKAZ MAP ………………………………………………………………………………………………………………... 154 WYKAZ WYKRESÓW ………………………………………………………………………………………………………………... 154 WYKAZ DIAGRAMÓW ………………………………………………………………………………………………………………... 155 WYKAZ FOTOGRAFII ………………………………………………………………………………………………………………... 155

str. 3

WPROWADZENIE

Proces rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi, rozumiany jest jako: „kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne, czy środowiskowe), integrujące interwencje na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportowym, energetycznym, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych)·”.

Program rewitalizacji jest inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy. Stanowi on wieloletni plan działań w sferze społecznej, ekonomicznej, przestrzennej, infrastrukturalnej, środowiskowej, kulturowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysu oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju. Pełni on rolę narzędzia planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. Posiadanie programu rewitalizacji, zgodnego z aktualnymi wytycznymi jest warunkiem ubiegania się o wsparcie projektów rewitalizacyjnych we wszystkich działaniach w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020. Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020 powstał na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446). Wykorzystano w tym względzie zapisy art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji.

str. 4

Zamierzeniem niniejszego dokumentu jest opracowanie funkcjonalnego, odpowiadającego aktualnym zapotrzebowaniem struktur gospodarczych, społecznych i przestrzennych Programu Rewitalizacji dla Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020. Program Rewitalizacji ma charakter kompleksowy i dotyczy zarówno sfery przestrzennej, społecznej jak i gospodarczej. Zgodnie z wytycznymi działania rewitalizacyjne powinny mieć charakter zintegrowany i wielopłaszczyznowy, a w tworzenie opracowania powinna być włączona społeczność lokalna np. mieszkańców lub lokalnych przedsiębiorców. Wobec powyższego Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin został opracowany na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w korelacji z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 3 lipca 2015 r.

Podczas opracowywania Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin zastosowano następujący proces planowania strategicznego:

1. Wykonanie diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej pod kątem programu rewitalizacji; 2. Opracowanie analizy strategicznej dla Miasta i Gminy dla programu rewitalizacji – SWOT; 3. Przeprowadzenie badań społecznych; 4. Przeprowadzenie spotkań warsztatowych diagnostycznych dla zróżnicowanych grup interesariuszy; 5. Wytyczenie granic obszaru/ów rewitalizacji na podstawie diagnozy; 6. Opracowanie wizji stanu rewitalizowanego obszaru po rewitalizacji i jej celów; 7. Opis kierunków działań podejmowanych w celu wyeliminowania/ograniczenia negatywnych zjawisk; 8. Opis sposobu włączania grup społecznych z Miasta i Gminy Gąbin w proces rewitalizacji.

Opracowanie to pozwoliło na wyznaczenie obszarów zdegradowanych oraz rewitalizacji na terenie Miasta i Gminy Gąbin, które zostały wyodrębnione na podstawie analizy zgodnej z wytycznymi w zakresie rewitalizacji oraz założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji.

str. 5

Dla prowadzenia rewitalizacji wymagane są:

• uwzględnienie rewitalizacji jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju Miasta i Gminy Gąbin; • pełna diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analiza dotykających go problemów, obejmująca kwestie społeczne, gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne lub środowiskowe; • ustalenie hierarchii potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych; • właściwy dobór narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru; • zsynchronizowanie działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno- funkcjonalnej, technicznej, środowiskowej; • koordynacja prowadzonych działań oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczności rewitalizacji.

Obszar zdegradowany stanowi obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może być on podzielony na podobszary, w tym podobszary, które nie posiadają wspólnych granic (warunek – występowanie sytuacji kryzysowej na każdym podobszarze).

Obszar rewitalizacji jest to całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym zamierza się prowadzić rewitalizację. Cechuje go koncentracja negatywnych zjawisk oraz znaczenie dla rozwoju lokalnego.

Program rewitalizacji został zdefiniowany jako inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę miasta, wieloletni program działań w takich sferach jak: społeczna, ekonomiczna, przestrzenna, infrastrukturalna, środowiskowa i kulturowa. Celem niniejszego programu jest wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysu oraz stworzenie warunków do ich zrównoważonego rozwoju. Stanowi on narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji.

Projekt rewitalizacyjny to zaplanowany oraz ukierunkowany plan na osiągnięcie celów programu rewitalizacji.

str. 6

Należy zaznaczyć, że głównym źródłem sfinansowania projektów rewitalizacyjnych z funduszy europejskich są środki RPO (EFS i EFFR). Komplementarnym źródłem ich współfinansowania są także środki KPO (EFS, EFRR, FS). Źródłem finansowania projektów rewitalizacyjnych mogą być również środki budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a także pozostałe np. prywatne.

Nieodłącznym elementem programu rewitalizacji jest partycypacja społeczna, która pozwala nie tylko na przygotowanie, ale także ocenę całego procesu rewitalizacji. Zainteresowani interesariusze mogli uczestniczyć w projekcie poprzez konsultacje społeczne i innego rodzaju spotkania.

Przed przystąpieniem do prac nad Programem Rewitalizacji w prowadzonych konsultacjach społecznych i spotkaniach z mieszkańcami, które dotyczyły realizacji innych programów i inwestycji mieszkańcy wielokrotnie podkreślali konieczność podjęcia przez Miasto i Gminę Gąbin działań związanych z rewitalizacją. Powyższe wnioski po przeanalizowaniu zostały przekazane radnym, którzy skierowali swoje wysiłki na opracowanie zintegrowanego Programu Rewitalizacji.

W związku z powyższym podjęto uchwałę nr 114/XVI/2016 Rady Miasta i Gminy Gąbin z dnia 22 kwietnia 2016 roku w sprawie przystąpienia do opracowania Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020 na podstawie której przystąpiono do opracowania Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020.

str. 7

ROZDZIAŁ 1.

PARTYCYPACJA SPOŁECZNA JAKO PODSTAWA PROCESU REWITALIZACJI W GĄBINIE

Rewitalizacja zdegradowanych i zmarginalizowanych obszarów wskazanych jako problemowe, ma na celu pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach. Działania naprawcze prowadzić będą do polepszenia jakości życia mieszkańców, w tym zwiększenia ich szans na zatrudnienie. Ponadto pozwolą one na trwałą odnowę obszaru, poprawę ładu przestrzennego, stanu środowiska i zabudowy poprzez zastosowanie wysokiej jakości rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych. Efektem działań powinno być wyposażenie obszarów zidentyfikowanych w programie rewitalizacji w nowe funkcje, lub przywrócenie poprzednich, w wyniku zaplanowanych i skoordynowanych działań interwencyjnych i naprawczych.

Prace nad aktualizacją Programu Rewitalizacji, oparte były na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym szczególnie ze społecznością dzielnic objętych rewitalizacją, innymi użytkownikami tego obszaru, a także z przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi. Zapewniono szeroki udział interesariuszy procesu rewitalizacji na etapie diagnozowania i programowania.

Proces partycypacji stanowi podstawę i warunek powodzenia dobrze przygotowanego i skutecznie realizowanego programu rewitalizacji (Podręcznik rewitalizacji, 2003)

Ważnym założeniem Programu Rewitalizacji jest aktywne włączanie lokalnej społeczności w proces wprowadzania zmian. Dlatego też 09.08.2016 roku odbyły się dwa zaplanowane spotkania konsultacyjne. O godzinie 13.00 uwagi i propozycje dotyczące procesu rewitalizacji mogli przedstawić przedsiębiorcy, z terenu Miasta i Gminy Gąbin natomiast o godzinie 16.00 głos oddano mieszkańcom Miasta i Gminy Gąbin.

str. 8

Decyzję o przeprowadzeniu konsultacji społecznych podjęto ze względu na to, że konsultacje społeczne są procesem, w którym reprezentanci władz w sposób najszerszy mogą przedstawić obywatelom swoje plany dotyczące np. aktów prawnych lub przedsięwzięć, które będą miały odczuwalny wpływ na ich życie codzienne i zawodowe i jednocześnie dają mieszkańcom możliwość wypowiedzenia się. Konsultacje społeczne mają charakter prowadzonej dyskusji, moderowanej przez wyznaczoną do tego zadania osobę.

W trakcie konsultacji poproszono o wskazanie mocnych stron, zasobów oraz negatywnych rzeczy w Mieście i Gminie Gąbin, które chcieliby zmienić (analiza SWOT rozdział 3.6). Przybyli mieli także możliwość zaproponowania rozwiązań dla tych problemów.

Poniższa grafika przedstawia najczęściej wymienianie mocne strony Miasta i Gminy Gąbin. Najwięcej mieszkańców wskazało na atrakcyjne położenie i warunki przyrodniczo- kulturowe. W tym aspekcie, jako zaletę wymieniano m.in. bliskość Płocka, jezior, lasów i szlaków turystycznych. Uczestnicy spotkania konsultacyjnego, jako potencjał tej mocnej strony uznali rozwój turystki poprzez rozbudowanie bazy turystycznej i infrastruktury drogowej (np. zbudowanie obwodnicy).

Jako kolejną mocną stronę często wskazywano dobrą infrastrukturę edukacyjną. Mieszkańcy uważają, że może być to czynnik zachęcający osoby z większych okolicznych ośrodków do zamieszkania na terenie Miasta i Gminy Gąbin. Wskazywano, że edukacja jest również konieczna – jako czynnik przeciwdziałaniu wykluczeniu – w szerszym tego słowa znaczeniu, nie tylko jako sieć szkół i przedszkoli, ale również jako edukacja, szkolenia dla dorosłych.

W ramach działań edukacyjnych mieszkańcy zaproponowali również organizowanie spotkań lokalnych, dobrze prosperujących przedsiębiorców, w celu dzielenia się doświadczeniami.

Jako słabą stronę Miasta i Gminy Gąbin wskazywano również na niewielką liczbę miejsc pracy, przy stosunkowo licznej grupie osób prowadzących działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy wskazywali na trudność w pozyskaniu odpowiednich nieruchomości

str. 9

i budynków/lokali do prowadzenia i rozwoju swojej działalności, brak uzbrojonych terenów inwestycyjnych.

Podczas warsztatów konsultacyjnych mieszkańcy zostali poproszeni również o wskazanie negatywnych zjawisk mających miejsce na terenie Miasta i Gminy Gąbin. Zdecydowanie najczęściej wymieniano: bezrobocie spowodowane małą liczbą miejsc pracy na terenie Miasta i Gminy, a także emigrację wykwalifikowanej kadry oraz młodych ludzi za pracą do dużych ośrodków miejskich oraz zagranicę. Uczestnicy uważają, że problem ten może rozwiązać wspieranie i rozwijanie przez Gminę lokalnej przedsiębiorczości, zaproponowanie przez Gminę atrakcyjnych terenów dla prowadzenia działalności, ściągnięcie poprzez atrakcyjny system podatkowy lub dobrze uzbrojone nieruchomości firm zewnętrznych, mogących zaproponować więcej miejsc pracy. Bezrobociu mogłaby przeciwdziałać również lepiej dopasowana oferta edukacyjna oraz oferowanie młodzieży miejsc praktyk i staży.

Wedle mieszkańców na terenie Miasta i Gminy mamy do czynienia z niewystarczającą ochroną dziedzictwa kulturowego , niszczejącymi zabytkami, nieangażowaniem się przez stowarzyszenia w edukację oraz w wzmacnianie świadomości lokalnej mieszkańców. Uczestnicy konsultacji wskazali, że należy objąć renowacją lokalne zabytki i zrenaturyzować koryto rzeki Gąbinianki.

Mieszkańcy uważają, że należy podjąć działania zmierzające do renowacji budynków, pozyskać środki finansowe na ich remonty oraz stworzyć w nich ogólnodostępne obiekty kulturalno-rekreacyjne, które będą przeznaczone na cele społeczne.

str. 10

Rysunek 1 Negatywne zjawiska w Mieście i Gminie Gąbin

duże bezrobocie, odpływ młodej, wykfalifikowanej ludności, brak możliwości rozwoju i edukacji dla dorosłych

niewystarczajaca edukacja w zakresie niedostatecznie świadomości rozwinięta lokalnej, brak infrastruktura atrakcyjnej oferty kulturalna edukacyjnej dla dzieci

stan budynków i obiektów zabytkowych

Źródło Opracowanie własne na podstawie konsultacji społecznych

W trakcie konsultacji społecznych mieszkańców poproszono o wskazanie obszarów wymagających rewitalizacji, uzasadnienie wyboru oraz zaproponowanie rozwiązania danego problemu.

Fot. 1. Konsultacje z mieszkańcami Fot. 2 Konsultacje z przedsiębiorcami

Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gąbin Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gąbin

str. 11

Uzyskane wypowiedzi przedstawia poniższe zestawienie:

Tabela 1 Obszary wymagające rewitalizacji wg mieszkańców Miasta i Gminy Gąbin

Przyczyny wskazania Proponowane działania w Nr Obszar obszaru zakresie rewitalizacji Renowacja i stworzenie bazy lokalowej dla Muzeum Ziemi Gąbińskiej oraz miejsca pracy dla Stary Rynek 6 Cenny zabytek historyczny 1. towarzystw i stowarzyszeń w Gąbinie wymagający renowacji związanych z umacnianiem więzi z lokalną kultura i wzrostem świadomości lokalnej Renowacja budynku w celu prowadzenia w nim poszerzonej działalności Miejsko Gminnej Sąd Grodzki, ul Cenny zabytek historyczny Biblioteki, Miejsko Gminnego 2. Płocka 2 wymagający renowacji Ośrodka Kultury, Organizacji Pozarządowych, Spółdzielni Socjalnej, Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Dawne tereny po przedsiębiorstwach Tereny państwowych działających poprzemysłowe ul. w poprzednim systemie Uzbrojenie terenu, oferta dla 3. Wspólnej i ul. politycznym, aktualnie przedsiębiorców Koszelewskiej niewykorzystywane lub wykorzystywane w minimalnym zakresie. Koryto rzeki Renaturyzacja, oczyszczenie, 4. Zanieczyszczenia wody Gąbinianki wyregulowanie koryta Renowacja budynku połączona Budynek Ratusza – Cenny zabytek historyczny z jego generalnym remontem, 5 Stary Rynek 16 wymagający renowacji wraz ze zmianą jego sposobu użytkowania

Źródło Opracowanie własne na podstawie konsultacji społecznych, pozycje w tabeli uzależnione od ilości głosów mieszkańców dla danych obszarów do rewitalizacji.

str. 12

Kolejnym etapem prac nad Programem Rewitalizacji było badanie ankietowe powiązane ze spacerem badawczym na terenie Miasta i Gminy Gąbin w obszarach, które wskazała społeczność lokalna w czasie konsultacji jako tereny do rewitalizacji. Spacer odbył się 09.09.2016 r. uczestniczyli w nim pracownicy urzędu, lokalni działacze, radni miejscy, przedsiębiorcy. W czasie spacerów dyskutowano o efektach działań dotychczasowych, o oczekiwaniach mieszkańców, o oczekiwaniach władz i możliwościach finansowych dla realizacji założonych zamierzeń, rozdano mieszkańcom do wypełnienia ankiety.

Ankieta dotyczyła oczekiwań mieszkańców w zakresie prowadzenia procesu rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin. Prowadzona była ona we wrześniu 2016 roku. Ankietę udostępniono do pobrania w formie wydrukowanej w placówce Urzędu. W efekcie wpłynęło łącznie 26 wypełnionych ankiet, które nadały kierunek dalszym działaniom rewitalizacyjnym [wzór ankiety zamieszczono w Załączniku nr 1 do niniejszego programu].

W ankietach mieszkańcy wyrazili m.in. oczekiwania w zakresie wyboru obszarów do rewitalizacji. Zdecydowana większość wskazań dotyczyła problemów osiedla układu staromiejskiego i blokowiska ul. Wojska Polskiego (ok 70% odpowiedzi), a także terenów poprzemysłowych – ul. Wspólna i Koszelewska (ok. 60% odpowiedzi). Tereny te uznano za kluczowe dla poprawy warunków życia w mieście. Powszechna była opinia, że tereny poprzemysłowe są dogodnym miejscem dla rozwoju funkcji społecznych i kulturalnych, a także przedsiębiorczości z których korzystać mogliby mieszkańcy obszaru rewitalizacji objętych ul. Stary Rynek, ul. Płocka, ul. Wojska Polskiego. Ponad 80% ankiet wpłynęło od mieszkańców tych ulic. Wśród ankiet składanych przez mieszkańców obszarów rewitalizacji, 60% wskazań dotyczyło potrzeby prowadzenia działań rewitalizacyjnych skierowanych do nich samych i odpowiedniemu zapotrzebowaniu na nowe miejsca pracy, a realizowanych na obszarach ul. Wspólnej. Wskazywano na brak odpowiedniej przestrzeni w ich miejscu zamieszkania. Uwagi zebrane w trakcie spaceru badawczego potwierdziły te potrzeby.

str. 13

Fot. 3. Spacer badawczy Fot. 4 Spacer badawczy

Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gąbin Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gąbin

Jednocześnie w jak najszerszym zakresie, przy współpracy z instytucjami samorządowymi, spółdzielniami, pozyskiwano dane pozwalające na określenie i wskazanie obszarów na terenie których występują największe problemy społeczne, gospodarcze i przestrzenne. Biorąc pod uwagę wyniki spaceru badawczego i uzyskane dane określone zostały wstępnie dwa obszary zdegradowane na terenie Miasta Gąbin: osiedle, które dla potrzeb Programu Rewitalizacji nazwano Śródmieście w zakresie ul. Stary Rynek, Składkowskiego, Wojska Polskiego, Płocka i Kościuszki i osiedle Poprzemysłowe oraz na terenie Gminy Gąbin obszar wsi Stara Korzeniówka, Rumunki, Piaski.

W okresie od 5.09 do 06.10.2016 roku mieszkańcy, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, spółdzielnie i inne osoby zainteresowane procesem rewitalizacji mieli możliwość zgłaszania po przeanalizowaniu diagnozy obszarów problemowych uwag do przedstawionej diagnozy. W rezultacie do Urzędu Miasta wpłynęło w sumie 13 ankiet, w tym 10 od osób fizycznych i 3 od różnych instytucji, interesariuszy przyszłego procesu rewitalizacji [wzór formularza w zał. 2]. Należy jednocześnie zaznaczyć, że wszystkie zgłoszone ankiety zostały uwzględnione w Programie Rewitalizacji.

W dniach od 28.10 do 15.11.2016 roku interesariusze mieli możliwość zgłaszać uwagi do projektu Programu Rewitalizacji na lata 2016-2020.

Niniejszy program rewitalizacji powstał w odpowiedzi na oczekiwania mieszkańców. Wszystkie zgłoszone uwagi, propozycje uzyskane w czasie konsultacji dokumentu były brane pod uwagę. Nie wszystkie projekty znalazły się w programie w kształcie jaki zaproponowali interesariusze. Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin powstał jako wypadkowa potrzeb str. 14

mieszkańców, możliwości formalnych i finansowych samorządu oraz innych podmiotów zaangażowanych w realizację. Ankiety, spotkania i dyskusje w czasie diagnozowania sytuacji w Gąbinie pozwoliły na odpowiednie określenie zasięgu obszaru zdegradowanego. Interesariusze określili, że obszar zdegradowany dotyczy głównie Miasta Gąbin, jako centrum gminy, najstarszego miasta na Mazowszu z kilkuset letnią historią wielonarodowościową i zniszczeniami wojennymi, natomiast wzięte pod uwagę wskaźniki w zakresie problemów społecznych wskazały jako obszary zdegradowane również miejscowości Stara Korzeniówka, Rumunki i Piaski. Mieszkańcy wskazali, że problem dotyczy zwłaszcza wyznaczonego osiedla Śródmieście, a więc obszaru zamkniętego pomiędzy Starym Rynkiem, drogą wojewódzką 577 i 574 oraz ul. Wojska Polskiego. Obszar ten położony jest w centralnej części miasta, stanowi go zabytkowa zabudowa Starego Rynku, osiedla budynków wielorodzinnych przy ul. Składkowskiego, Browarna, Kutnowska, Topolowa, Płocka, Moniuszki, Wojska Polskiego, Kościuszki oraz ul. Ogrodowa i ul. Kilińskiego. Z obszaru zdegradowanego wybrano fragmenty, jakie wymagają rewitalizacji w pierwszej kolejności – w perspektywie do 2020 roku. Udział społeczeństwa, ankiety pozwoliły na określenie grupy interesariuszy procesu rewitalizacji. Podjęto rozmowy zmierzające do określenia podmiotów i zakresu partnerstwa oraz współpracy przy realizacji procesu rewitalizacji. Można zatem podkreślić, że Program Rewitalizacji dla Miasta Gąbin jest dokumentem opracowanym przy współpracy z mieszkańcami i dla mieszkańców.

str. 15

ROZDZIAŁ 2.

OPIS POWIĄZAŃ PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI.

Poziom lokalny Cel główny

Osiągnięcie wszechstronnego rozwoju, szczególnie w aspekcie jakościowym, przy zachowaniu równowagi między aktywnością gospodarczą a ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego

Cel strategiczny

Rozwój i wzmocnienie funkcji Gąbina jako ośrodka lokalnego życia gospodarczego, usług Plan odnowy miejscowości Gąbin na lata i życia kulturowego 2011-2019 Cel strategiczny

Kształtowanie optymalnego środowiska życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury społecznej i technicznej

Cel strategiczny

Podnoszenie standardów życia społecznego, kulturowego; budowa, rozbudowa i modernizacja placówek oświatowych oraz kulturowych, rozbudowa i doposażenie obiektów opieki zdrowotnej oraz społecznej Cel strategiczny

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Gąbin Rozwój gminy uwzględniający aspekty na lata 2008-2015 środowiskowe

(Nowa Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Cel strategiczny Gąbin jest aktualnie w przygotowaniu) Promocja uwarunkowań środowiskowych miasta i gminy

str. 16

Cel strategiczny

Pozyskiwanie inwestorów i funduszy zewnętrznych na realizacje celów strategicznych

Cel strategiczny

Tworzenie miejsc pracy przez rozwój przedsiębiorczości

Cel strategiczny

Propagowanie, wspieranie aktywności społecznej

Cel strategiczny

Przeciwdziałanie patologiom społecznym

str. 17

ROZDZIAŁ 3.

DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH W GĄBINIE

3.1 . POŁOŻENIE I STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA MIASTA I GMINY GĄBIN

Gmina miejsko-wiejska Gąbin położona jest w środkowo-wschodniej Polsce, w zachodniej części województwa mazowieckiego, na terenie powiatu płockiego. Centralną funkcję Miasta i Gminy Gąbin pełni miasto Gąbin. Od strony Rysunek 2. Miasto i Gmina Gąbin północno-wschodniej gmina graniczy z rzeką Wisłą (na odcinku 12 km) oraz miastem Płock, na zachodzie z gminą Łąck, a na wschodzie z gminą Słubice i Sanniki (powiat gostyniński). Za jej południową granicą położone są dwie inne gminy powiatu gostynińskiego, Pacyna i Szczawin Kościelny.

Powierzchnia gminy to 146,7 km2

Źródło: http://www.pojezierzegostyninskie.pl

W skład gminy wchodzą 32 miejscowości tj.: Borki, Czermno, Dobrzyków, Górki, Małe Góry, Grabie Polskie, Guzew, Jadwigów, Jordanów, Kamień-Słubice, Karolew, Kępina, Plebanka, Koszelew, Lipińskie, Ludwików, Nowa Korzeniówka, Stara Korzeniówka, Nowe Grabie, Nowe Wymyśle, Nowy Kamień, Nowy Troszyn, Okolusz, Piaski, Potrzebna, Przemysłów, Stary Kamień, Strzemeszno, Topólno, Konstantynów, Troszyn Polski.

str. 18

Rysunek 3 Podział terytorialny Gminy Gąbin.

Źródło Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 19

3.2 . SFERA SPOŁECZNA

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I SPOŁECZNA MIASTA I GMINY GĄBIN

Miasto i Gminę Gąbin w 2015 roku zamieszkiwało 11 096 mieszkańców, co stanowi 0,21% ludności województwa mazowieckiego oraz 9,99% ludności powiatu płockiego. Liczba mężczyzn zamieszkujących Miasto i Gminę Gąbin wynosiła 5 398 (48,6% ogółu), a liczba kobiet wynosiła 5 698 (51,4%). Na przestrzeni lat 2010-2014 liczba mieszkańców systematycznie wzrastała – z poziomu 10 981 w 2010 roku do 11 053 w roku 2014, choć nie można mówić o znaczącym napływie mieszkańców. Dane nie uwzględniają również faktycznej liczby osób, które choć zameldowane, nie zamieszkują na stałe w Mieście i Gminie Gąbin, wyjechały za pracą do dużych ośrodków miejskich oraz zagranicę. Współczynnik feminizacji na terenie Miasta i Miasta i Gminy Gąbin wynosi 106, zatem na 100 mężczyzn przypada 106 kobiet.

Wykres 1. Struktura ludności Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014 wg płci

12000 10000 8000 5325 5364 5420 5381 5409 6000 4000 5656 5668 5681 5689 5732 2000 0 2010 2011 2012 2013 2014

Kobiety Mężczyźni

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

Struktura ludności w Mieście i Gminie Gąbin, pod względem płci oraz wieku, wskazuje na dość dużą dysproporcję pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn w różnorodnych grupach wiekowych. Mężczyźni stanowią liczebną przewagę w przedziale od 0 do 44 lat włącznie oraz od 50 do 59 roku życia, natomiast kobiety pomiędzy 45 a 49 rokiem życia oraz powyżej 60. W przypadku kobiet największa różnica widoczna jest w przedziałach: 85 lat i więcej (ponad dwuipółkrotnie więcej niż mężczyzn), 80-84 lata (ponad dwukrotnie więcej) oraz 75-79 lat (półtorakrotnie więcej). Istotne dysproporcje w przypadku mężczyzn do kobiet dotyczą następujących przedziałów: 0-4 lata, 6-9 lat, 10-14 lat oraz20-24 lata,. Warto przy tym str. 20

zaznaczyć, że osoby poniżej 20 roku życia w 2014 roku stanowiły prawie 1/5 mieszkańców (19,7%), a osoby powyżej 65 ponad 16%.

Wykres 2.Piramida wieku ludności Miasta i Gminy Gąbin w roku 2015

85 I WIĘCEJ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

męźczyźni kobiety

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

Stopień koncentracji ludności na terenie Miasta i Gminy Gąbin nie jest równomierny. Największą jednostką pod tym względem jest miasto Gąbin (4 142 mieszkańców). Do miejscowości wysoko zaludnionych zaliczyć należy również: Dobrzyków (659), Nowe Grabie (657), Koszelew (465), Górki (446) oraz Topólno (326). Najmniejszymi jednostkami na terenie Miasta i Gminy Gąbin są: Konstantynów (31), Piaski (48),

W mieście Gąbin stopień koncentracji ludności również nie jest równomierny.. Do najbardziej zaludnionych zaliczyć należy: ul. Wojska Polskiego (385 osób), Jana Pawła II (208), Płocką (179), Składkowskiego (115).

str. 21

Struktura ludności Miasta i Gminy Gąbin pod względem ekonomicznych grup wieku przedstawia się następująco: prawie 1/5 wszystkich mieszkańców stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym (17,3%), większość to osoby w wieku produkcyjnym (62,5%), a pozostały odsetek przypada na osoby w wieku poprodukcyjnym (20,2%). Od roku 2010 rośnie udział ludności w wieku poprodukcyjnym (przyrost o 2,2 p.p.), a maleje odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym (spadek o 1,9 p.p.). Tendencja demograficzna jest zatem niekorzystna. Jednocześnie dotychczas niewiele zmniejszył się udział osób w wieku produkcyjnym, a zatem dostrzegalne obecnie zmiany w strukturze demograficznej pod względem ekonomicznym będą odczuwalne w przyszłości (gdy osoby będące obecnie w wieku produkcyjnym zaczną osiągać wiek poprodukcyjny, a w wiek produkcyjny zaczną wkraczać roczniki osób będących obecnie w wieku przedprodukcyjnym).

Wykres 3. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem

2014 17,7% 62,4% 19,9%

2013 17,9% 62,4% 19,6%

2012 18,1% 62,6% 19,2%

2011 18,8% 62,4% 18,8%

2010 19,2% 62,8% 18,0%

w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

W analizowanym okresie na terenie Miasta i Gminy Gabin, notuje się ujemny przyrost naturalny, liczba zgonów przewyższała liczbę urodzeń żywych (wyjątkiem jest rok 2012).

str. 22

Wykres 4. Przyrost naturalny na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014

180 20 160 10 140 157 120 135 0 100 112 118 119 -10 80 100 102 95 101 60 84 -20 40 -30 20 -40 0 -20 -50 2010 2011 2012 2013 2014

Urodzenia żywe Zgony ogółem Przyrost naturalny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

str. 23

3.3 . SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA

PLANOWANIE PRZESTRZENNE

Za politykę przestrzenną miasta Gąbin odpowiada Referat ds. Inwestycji i Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta i Gminy Gąbin. Do zadań referatu należą sprawy z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy, rewitalizacji i estetyzacji Miasta i Gminy, opracowywania projektów planów rozwoju sieci infrastruktury technicznej, koordynacji planowania oraz realizacji inwestycji i remontów prowadzonych przez komórki organizacyjne, miejskie jednostki organizacyjne i spółki, współpracy z podmiotami zewnętrznymi w zakresie realizacji inwestycji powiązanych z miejskimi bądź mających znaczenie dla rozwoju Miasta i Gminy, systemu informacji przestrzennej, inwestycji sieciowych, sprawy administracji budowlanej, geodezja, kataster nieruchomości, uzgadnianie i ewidencja sieci uzbrojenia terenu, podziały i rozgraniczenia nieruchomości, powszechna taksacja nieruchomości, komunalizacja mienia Skarbu Państwa oraz gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa.

W 2005r. został uchwalony ogólny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla Miasta i Gminy Gąbin. Objął swoim zasięgiem 100% powierzchni miasta i gminy pozostawiając w mocy kilka uprzednio uchwalonych planów dla pojedynczych działek. Pokrycie w 100% m.p.z.p. powierzchni gminy przełożyło się na brak wydanych decyzji o warunkach zabudowy. W 2010r. uchwalony został szczegółowy plan zagospodarowania przestrzennego dla wsi Górki. Potrzeba uszczegółowienia planu dla tej miejscowości wynikała z intensywności istniejącej zabudowy i wielości skondensowanego obszaru budowlanego do podziału.

Fakt posiadania przez Miasto i Gminę Gąbin miejscowych planów usprawnia w znaczący sposób proces inwestycyjny, a także w sposób trwały i pewny wprowadza ład przestrzenny na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

str. 24

Zagrożeniem wynikającym z tego powodu jest fakt, że ogólne miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone zostały w 2005r. i są już nieaktualne w niektórych aspektach.

ZASOBY MIESZKANIOWE

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na terenie Miasta i Gminy Gąbin w 2014 roku były 2 986 budynki mieszkalne, co stanowi wzrost względem roku 2010 o ponad 6,3%. Obserwuje się zatem systematyczny wzrost w tym zakresie. Warto zaznaczyć, że przeciętna powierzchnia jednego mieszkania na terenie Miasta i Gminy Gąbin wynosi 89,3 m², zaś statystyczny mieszkaniec ma do swojej dyspozycji 28,6 m².

Wykres 5. Liczba budynków mieszkalnych na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014

3 050

3 000 2 986 2 950 2 921 2 900 2 876 2 850 2 818 2 800 2 798 2 750 2 700 2010 2011 2012 2013 2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS.

Warunki mieszkaniowe na terenie Miasta i Gminy Gąbin ulegają systematycznej poprawie – nie tylko w zakresie powierzchni użytkowej mieszkań, ale również ich wyposażenia. Na przestrzeni lat 2010-2014 odnotowano wzrost odsetka mieszkań wyposażonych w łazienkę (z 82,4% do 83,9% na terenie miasta oraz z 81,9% do 83,3% na terenie wsi) oraz centralne ogrzewanie (z 77,0% do 79,0% w mieście i z 75,3% do 77,2% na terenach wiejskich).

Niestety ogólna dobra sytuacja na rynku zasobów mieszkaniowych nie przekłada się na stan komunalnych zasobów mieszkaniowych. Za politykę w tym zakresie odpowiedzialny jest Zakład Gospodarki Komunalnej. Znacząca część zasobów mieszkań komunalnych znajduje się w

str. 25

budynkach wielorodzinnych, o niskim standardzie, głównie ze względu na wiek budynków i stanowi 70% ogólnej liczby zasobów komunalnych.

W latach 2010-2013 liczba wypłacanych dodatków mieszkaniowych utrzymywała się na podobnym poziomie. W 2014r. liczba spadła. Poniższy wykres przedstawia wysokość wypłaconych dodatków mieszkaniowych w rozbiciu na ulice ze wskazaniem ulic położonych w obszarze zdegradowanym.

Wykres nr 6 – Wysokość wypłaconych dodatków mieszkaniowych w rozbiciu na ulice.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 26

3.4 SFERA GOSPODARCZA LICZBA I STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

Analizując zmiany w sferze działalności gospodarczej należy stwierdzić, że Miasto i Gmina Gąbin jest jednostką urbanistyczną w której w ostatnich latach nastąpiło radykalne spowolnienie rozwoju gospodarczego i ekonomicznego. Można wnioskować że popada w degradację gospodarczą. Przyczyn jest wiele. Na rozwoju miasta wciąż ciążą efekty transformacji systemowej państwa i upadku wielu przedsiębiorstw. Tylko w okresie transformacji uległo całkowitej likwidacji i nie przebranżowiło się ok 20 podmiotów , które w latach 70-80 stanowiły filar gospodarki i zatrudnienia mieszkańców Gąbina. W wyniku zmian pracę straciło ok. 800 osób. Wśród likwidowanej działalności były także te, które prócz działalności wytwórczej i usługowej prowadziły działalność kulturową, czy społeczną. Zlikwidowano kino, zamknięto klub prasy i książki, zrezygnowano z prowadzenia księgarni. Degradacja tej sfery gospodarczej spowodowało także zubożenie sfery społecznej, kulturotwórczej. Kolejnym czynnikiem kreującym negatywne zmiany sferze gospodarczej jest rozwój handlu wielkopowierzchniowego, zlokalizowany w otoczeniu centrum miasta. Niewielkie sklepy i punkty usługowe zlokalizowane w centrum miasta utraciły część klientów, co przełożyło się na niską dochodowość i doprowadziło do ich zamknięcia. Jednocześnie proces obniżania się stopy życiowej społeczeństwa doprowadził do mniejszego zapotrzebowania na towary i usługi, poszukiwania tańszych artykułów i usług, które zapewniają sieci dyskontowe. W latach 2010-2014 liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ulegała powolniej ale znaczącej redukcji. Zmiany w liczbie podmiotów działających sektorze gospodarczym w latach 2010 – 2014 r. obrazuje poniższe zestawienie.

Tabela 2 Liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Liczba podmiotów prowadzących działalność Lata analizowane gospodarczą, w tym: 2010 2011 2012 2013 2014 Prowadziło działalność 520 494 466 435 411 Zarejestrowało działalność w danym roku 54 66 93 108 93 Liczba podmiotów które zaprzestały 80 94 124 132 107 działalności gospodarczej Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin str. 27

Wykres 7 Zmiany w sferze działalności gospodarczej w latach 2010-2014. Zmiany w sferze działności gospodarczej w latach 2010-2014 600

500

400

300

200 liczba podmiotów 100

0 2010 2011 2012 2013 2014 Tytuł osi

ilość aktywnych podmiotów ilość nowych podmiotów ilość zlikwidowanych podmiotów

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

Z powyższego wynika, że w okresie ostatnich 5 lat ubyły 123 podmioty tj. 23,7 % przedsiębiorstw jest mniej, w stosunku do 2010 r., a obecnie ich liczba kształtuje się na poziomie 410. Wśród podmiotów gospodarczych najliczniejszą grupę stanowiły mikro-przedsiębiorstwa zatrudniające od 1 do 9 pracowników (95%). Firm małych (od 10 do 49 pracowników) było 4%, natomiast średnich przedsiębiorstw tylko 1%. Na terenie Miasta i Gminy Gąbin nie funkcjonują podmioty gospodarcze zatrudniające powyżej 250 pracowników. Wśród wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Miasta i Gminy Gąbin największy odsetek stanowiły te, których dominującą działalnością był handel oraz usługi w zakresie naprawy pojazdów samochodowych oraz budownictwo. Nieco mniej liczną grupę stanowiły przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem przemysłowym, działalnością profesjonalną, naukową i techniczną, a także transportem i gospodarką magazynową.

str. 28

Szczegółowe dane zawiera poniższa tabela.

Tabela 3. Podmioty gospodarcze na terenie Miasta i Gminy Gąbin wg sekcji PKD 2014 Liczba zarejestrowanych Udział L.p. Charakterystyka podmiotów gospodarczych podmiotów procentowy gospodarczych 1. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 19 4,7 2. Górnictwo i wydobywanie 0 0 3. Przetwórstwo przemysłowe 42 10,2 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię 4. elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę 0 0 i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami 5. i odpadami oraz działalność związana 0 0 z rekultywacją 6. Budownictwo 89 21,6 7. Handel, , 99 24,0 8. Naprawa i sprzedaż pojazdów samochodowych 42 10,2 9. Transport i gospodarka magazynowa 26 6,3 Działalność związana z zakwaterowaniem i 10. 6 1,4 usługami gastronomicznymi 11. Informacja i komunikacja 2 0,4 12. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 16 3,8 Działalność związana z obsługą rynku 13. 2 0,4 nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa, 14. 17 4,1 edukacyjna i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania 15. 11 2,6 i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; 16. 1 0,2 obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 17. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 10 2,4 Działalność związana z kulturą, rozrywką i 18. 5 1,2 rekreacją Pozostała działalność usługowa oraz gospodarstwa domowe zatrudniające 19. pracowników; gospodarstwa domowe 24 5,8 produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Razem 411 100 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez Urząd.

str. 29

Analizując strukturę własnościową podmiotów gospodarczych w 2014 roku zdecydowaną większość stanowiły podmioty należące do sektora prywatnego (97%). Spośród nich wiodącą rolę odgrywały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – prawie 90% wszystkich firm. W sektorze prywatnym odnotowano również działalność spółek handlowych, spółdzielni, fundacji oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Podmioty gospodarcze z sektora publicznego stanowiły natomiast ponad 3% ogółu przedsiębiorstw.

Tabela 4. Wykaz podmiotów gospodarczych wg struktury własnościowej Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 Razem podmiotów 520 494 466 435 411 Sektor publiczny 15 15 14 13 12 Sektor prywatny, 505 479 452 422 399 w tym: Osoby fizyczne prowadzące działalność 466 440 408 372 345 gospodarczą Spółki handlowe 14 14 16 19 21 Spółki handlowe z udziałem kapitału 1 1 1 1 1 zagranicznego Spółdzielnie 8 8 8 8 8 Fundacje 1 1 1 1 1 Stowarzyszenia i organizacje społeczne 15 15 18 21 23 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu

Analizując powyższe dane należy stwierdzić, że pomimo spadającej ogólnej liczby wszystkich podmiotów w badanym okresie (spadek o ponad 120), dużą dynamiką wzrostu charakteryzowały się spółki handlowe, których liczba wzrosła o prawie 48%, a przede wszystkim liczba stowarzyszeń i organizacji społecznych (wzrost o 38%).

Wnioski: Należy stwierdzić, że firmy działające na terenie Miasta i Gminy Gąbin znajdują się w relatywnie gorszej kondycji organizacyjnej, materialnej i finansowej, niż kilka lat wcześniej, co sprzyja degradacji tej sfery działalności mieszkańców.

str. 30

ZATRUDNIENIE

W 2014 roku na terenie Miasta i Gminy Gąbin pracowało 1 118 osób, w tym 502 mężczyzn (44,9%) i 616 kobiet (55,1%), co stanowi wzrost względem roku poprzedniego o 6%. Nagły spadek liczby osób zatrudnionych na przełomie 2010 i 2011 roku odzwierciedla ogólna tendencję powiązaną z kryzysem gospodarczym. Wzrost liczby zatrudnienia w 2014 roku nie spowodował wyrównania wyniku z roku 2010.

Wykres 8. Zatrudnienie wg płci na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014

1191 1118 1069 1053 978

694 616 557 596 611 497 502 421 473 442

2010 2011 2012 2013 2014

mężczyźni kobiety ogółem

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS

Na koniec 2014 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 790 osób i zmniejszyła się w porównaniu do roku poprzedniego W latach 2010-2014 najwyższy odsetek osób pozostających bez pracy odnotowano w roku 2013 (813).

Wykres 9. Bezrobotni zarejestrowani na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014

790 813 790 731 754

426 412 401 409 348 383 364 365 389 381

2010 2011 2012 2013 2014

mężczyźni kobiety ogółem

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS str. 31

Wskaźnik udziału zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na terenie Miasta i Gminy Gąbin kształtuje się na poziomie 11,4%. Wykres umieszczony poniżej zawiera porównanie wskaźnika udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w poszczególnych latach. Należy zauważyć, że udział ten był najwyższy w roku 2013 (osiągnął wartość 11,8%), zaś najniższy w 2010 (10,6%).

Wykres 10. Udział osób bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym

12,0% 11,8% 11,5% 11,5% 11,4%

11,0% 10,8% 10,6% 10,5%

10,0% 2010 2011 2012 2013 2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS

Z danych przekazanych przez Powiatowy Urząd Pracy wynika, że największy odsetek osób pozostających bez pracy występuje na terenie Miasta Gąbin (322) oraz miejscowości: Nowe Grabie (44).

Poziom bezrobocia w Mieście i Gminie Gąbin na poziomie 11,4% kształtuje się na poziomie bezrobocia obserwowanego w całym w. mazowieckim i w kraju.

Walka z bezrobociem jest zatem jednym z kluczowych wyzwań stojących przed procesem rewitalizacji Gąbina w najbliższych latach.

POMOC SPOŁECZNA

Główną instytucją przeciwdziałającą problemowi ubóstwa w Gminie Gąbin jest Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej położony przy ul. Stary Rynek. Poza pomocą materialną Ośrodek oferuje różne formy wsparcia niematerialnego w postaci pomocy usługowej, czyli usług opiekunek środowiskowych itp. Jednym z największych problemów

str. 32

MGOPS-u jest brak odpowiedniego zaplecza lokalowego z przeznaczeniem na realizację usług statutowych.

Liczba osób, które objęto pomocą społeczną ze względu na bezrobocie i ubóstwo sukcesywnie rośnie. Statystykę przedstawia poniższa tabela:

Tabela 5. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej ze względu na bezrobocie i ubóstwo w Mieście i Gminie Gąbin

Przyczyna/rok 2012 2013 2014 Bezrobocie 748 1044 1283 Ubóstwo 184 577 593

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

W tym sytuację w Mieście Gąbin przedstawia poniższa tabela:

Tabela 6. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej ze względu na bezrobocie i ubóstwo w Mieście Gąbin.

Przyczyna/rok 2012 2013 2014 Bezrobocie 374 519 641 Ubóstwo 92 288 296

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

Na podstawie powyższych danych należy stwierdzić, że problem ubóstwa na przestrzeni ostatnich lat w Mieście i Gminie Gąbin pogłębił się.

W przypadku miasta Gąbin najwięcej osób korzystających z pomocy społecznej zamieszkuje ulice: Stary Rynek (45 osób objętych pomocą w 2014 roku), Płocką (44), Kościuszki (38) oraz Browarną (17).

str. 33

WYKSZTAŁCENIE

Na terenie Miasta i Gminy Gąbin działalność dydaktyczną i wychowawczą realizuje ogółem 14 instytucji oświatowych, w tym 6 szkół podstawowych, 2 gimnazja, 2 przedszkola, punkt przedszkolny, Szkoła Muzyczna I stopnia, Zespół Szkół im. Stanisława Staszica, żłobek samorządowy.

Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku dowodzą, że miasto Gąbin charakteryzuje się stosunkowo niskim poziomem wykształcenia, zarówno na tle województwa mazowieckiego, jak i całej Polski. Wyższe wykształcenie ma zaledwie 10,7% mieszkańców, a średnie i policealne 26,5 % mieszkańców. Są to każdorazowo wartości niższe niż w województwie i kraju. Wydaje się zatem, że mieszkańcom Miasta i Gminy Gąbina w stosunkowo dużym stopniu grozi wykluczenie, ze względu na niski poziom wykształcenia, niż ma to miejsce w innych częściach kraju.

Tabela 7. Poziom wykształcenia mieszkańców Miasta i Gminy Gąbin na tle województwa mazowieckiego i Polski w 2011 roku

Wykształcenie Gąbin Województwo mazowieckie Polska Wyższe 10,7% 23,6% 17,9% Średnie i policealne 26,5% 33,7% 33,3% Zasadnicze zawodowe 25,9% 16,7% 22,9% Podstawowe ukończone i 34,4% 21,4% 24,5% gimnazjalne Podstawowe nieukończone 2,5% 1,4% 1,4%

Źródło: opracowanie na podstawie Narodowego Spisu Ludności (2011).

KULTURA, SPORT I REKREACJA

Na terenie Miasta i Gminy Gąbin działalność edukacyjną w zakresie kultury prowadzi Miejsko- Gminny Ośrodek Kultury w Gąbinie, który funkcjonuje od 1976 roku. Siedziba placówki znajduje się w pomieszczeniach przy hali sportowej w Gąbinie. Prowadzi on m. in. Uniwersytet Trzeciego Wieku skierowany do osób starszych zamieszkujących gminę oraz region, skupia wokół siebie również zespoły muzyczne. Ze względu na ilość prowadzonych zajęć zgodnie z przyjętym statutem istnieje konieczność zwiększenia powierzchni użytkowej. str. 34

Tymczasowo zajęcia prowadzone są w pomieszczeniach należących do innych placówek oświatowych, kulturalnych i rekreacyjnych.

Istotną placówką życia kulturalno-oświatowego na terenie Miasta i Gminy Gąbin jest także Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Gąbinie. Aktualnie jest ona samodzielną samorządową instytucją kultury, do zadań której należy: rozwijanie i zaspokajanie potrzeb czytelniczych i informacyjnych, upowszechnianie wiedzy oraz nauki, pozyskiwanie i przygotowywanie społeczeństwa do aktywnego uczestnictwa w kulturze, a także współtworzenie ich wartości. W gminie są filie MGBP w Borkach, Dobrzykowie i Topólnie. Ze względu na małą powierzchnię lokalową Biblioteki nie ma możliwości poszerzenia oferty o dodatkowe woluminy oraz brak pomieszczenia z przeznaczeniem na czytelnię. Obecnie zajmowany lokal jest w złym stanie technicznym powodującym niszczenie książek.

Warto wspomnieć także o innych podmiotach działających w zakresie edukacyjno-kulturalnym oraz społecznym na terenie Miasta i Gminy Gąbin:  Towarzystwo Miłośników Ziemi Gąbińskiej - Bierze czynny udział w organizowanych uroczystościach patriotycznych z okazji świąt narodowych i innych lokalnych. Działania podejmowane przez TMZG skierowane są do szerokiego grona odbiorców, zwłaszcza do przedstawicieli młodego pokolenia mieszkańców regionu gąbińskiego. Członkowie chcą organizować sympozja naukowe, stałe i okresowe wystawy, poświęcone znaczącym wydarzeniom oraz postaciom historycznym ziemi gąbińskiej – brak możliwości lokalowych.  Związek Piłsudczyków – Oddział Gąbin - Do głównych celów stowarzyszenia należy: organizowanie działalności patriotycznej wśród młodzieży Miasta i Gminy Gąbin, opracowanie gminnego planu uroczystości patriotycznych i włączenie do jego realizacji młodzież szkolną oraz organizacje społeczne i polityczne, a także wspomaganie Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej w jego działalności – siedziba w mieszkaniu prywatnym niedostępnym dla społeczeństwa.  Stowarzyszenie Rodzin Katolickich - Organizacja prowadzi działalność społeczną, na stałe współpracuje z władzami miasta oraz szkołami, angażuje się również w pracę

str. 35

charytatywną na rzecz mieszkańców potrzebujących różnorakiej pomocy – działania statutowe prowadzone są w przypadkowym lokalu aktualnie dostępnym.  Chór Miasta i Gminy Gąbin - Chór powstał we wrześniu 2011 r. z inicjatywy Burmistrza Miasta i Gminy Gąbin oraz dyrektora Szkoły Muzycznej I st. Zespół funkcjonuje w strukturach organizacyjnych Szkoły Muzycznej w Gąbinie – bark Sali koncertowej, wszystkie koncerty odbywają się na hali sportowej bez profesjonalnego nagłośnienia.  Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Gąbińskiej - Zespół powstał w 2013 r., funkcjonuje w strukturach organizacyjnych Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Gąbinie. Jego celem jest upowszechnianie tradycji regionalnej oraz pielęgnowanie lokalnego dorobku kulturalnego.  Zespół Ludowy „Czermno” - Zespół prezentuje folklor autentyczny regionu gąbińsko- sannickiego i reprezentuje gminę Gąbin oraz zachodnie Mazowsze na krajowych przeglądach i festiwalach ludowych.  Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej - Pełni ona ważną funkcję kulturalną i społeczną na terenie Miasta i Gminy Gąbin. Bierze udział we wszystkich uroczystościach państwowych, strażackich oraz kościelnych, ponadto aktywnie uczestniczy w przeglądach na szczeblu wojewódzkim, rejonowym i powiatowym odnosząc sukcesy – brak sali koncertowej.

Największym obiektem sportowym na terenie Miasta i Gminy Gąbin jest Miejski Stadion Leśny w Gąbinie, który spełnia normy Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Na terenie Miasta i Gminy Gąbin znajdują się 2 pełnowymiarowe hale sportowe oraz 7 sal gimnastycznych, a także 2 Orliki.

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

Ostatnie zmiany w ustawie o działalności pożytku publicznego wprowadziły rewitalizację do sfer zadań pożytku publicznego (art. 4). Organizacje pozarządowe powinny być włączane w proces rewitalizacji na każdym jego etapie – od zaplanowania do realizacji. Podczas konsultacji programu, na etapie jego przygotowywania wyrazili swoją opinie przedstawiciele trzech str. 36

organizacji. Organizacje non-profit są najbliżej społeczeństwa, dlatego Miasto i Gmina Gąbin blisko współpracuje z nimi, zwłaszcza w zakresie rewitalizacji społecznej. Organizacje III sektora chcą dbać o aktywizację lokalnej społeczności w szerokim tego słowa znaczeniu, jednak nie mają odpowiedniego zaplecza lokalowego. Na terenie Miasta Gminy nie działa Centrum Organizacji Pozarządowych, które wspierałoby realizację ich celów statutowych. Działalność organizacji pozarządowych na terenie gminy Gąbin przedstawia się następująco:

Tabela 8. Organizacje pozarządowe na terenie Miasta i Gminy Gąbin

Lp. Nazwa organizacji Zakres działań

1. Ochotnicza Straż Pożarna w Gąbinie Do głównych zadań realizowanych przez jednostki OSP, w tym w ramach KSRG należy: • gaszenie pożarów;

2. Ochotnicza Straż Pożarna w Dobrzykowie • ratownictwo techniczne, w szczególności na drogach; • ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi i zwierząt oraz zagrożonego 3. Ochotnicza Straż Pożarna w Czermnie mienia; • oznakowanie i zabezpieczenie miejsc prowadzenia działań ratowniczych, 4. Ochotnicza Straż Pożarna w Troszynie Polskim • prowadzenie działań ratowniczych na obszarach wodnych, w tym podczas powodzi, • usuwanie skutków zdarzeń w szczególności po 5. Ochotnicza Straż Pożarna Grabie Polskie przejściu anomalii pogodowych i udzielanie pomocy socjalnej poszkodowanym.

6. Ochotnicza Straż Pożarna Lipińskie

str. 37

Lp. Nazwa organizacji Zakres działań

Na terenie Miasta i Gminy Gąbin działa 9 jednostek OSP, które czynnie włączają się w aktywizację 7. Ochotnicza Strasz Pożarna W Strzemesznie lokalnej społeczności. Organizują kursy pierwszej pomocy, szkolenia z zakresu ratownictwa wodnego. Chętnie włączają się w zbiórki charytatywne i pomoc najuboższym, systematycznie 8. Ochotnicza Straż Pożarna w Nowym Kamieniu współpracują ze szkołami organizując w nich pokazy ratowania życia. Ze względu na szacunek jakim są obdarzane straże pożarne są one organizacjami, które mogą aktywować społeczność zagrożoną 9. Ochotnicza Straż Pożarna w Topólnie wykluczeniem.

10. Organizacja prężnie działa na terenie Miasta. Ma silne poczucie odpowiedzialności za własną społeczność: dzieci, młodzież, osoby starsze, schorowane i bezdomne. Organizacja włącza się w rozwiązywanie problemów Stowarzyszenie Rodzin Katolickich jakimi są: alkoholizm i bezrobocie. Stowarzyszenie organizuje zbiórki żywności dla rodzin najuboższych, organizuje czas wolny w postaci bali dla seniorów oraz szuka nowe ścieżki rozwiązywania problemów społecznych.

11. Związek Piłsudczyków Oddział w Gąbinie Organizacje prężnie przekazują mieszkańcom wiedzę historyczną 12. Towarzystwo Miłośników Ziemi Gąbińskiej o ich regionie, uczy ich postawy 13. patriotycznej poprzez organizacje Stowarzyszenie PRO PATRIA historycznych uroczystości upamiętniających wydarzenia na str. 38

Lp. Nazwa organizacji Zakres działań

ziemi gąbińskiej. Organizacje uczą mieszkańców przynależności do swojej małej ojczyzny i szacunku do niej.

14. Ludowy Klub Sportowy Unia Czermno Stowarzyszenia działające w sferze sportu aktywnie organizują czas 15. Miejski Klub Sportowy „Błękitni” Gąbin wolny dla lokalnej społeczności. 16. Miejski Uczniowski Klub Sportowy Gąbin Organizują czas wolny dla dzieci, młodzieży w postaci zajęć 17. Parafialny Uczniowski Klub Sportowy „Mikołaj” sportowych z następujących w Gąbinie dyscyplin sportowych: piłka nożna, 18. Stowarzyszenie Sakura Judo tenis stołowy, turystyka rowerowa, sporty walki, szachy. 19. Organizacje pozyskują środki z urzędu miasta na realizację zadań publicznych, poprzez które motywują do działania Stowarzyszenie rowerowe Gąbin Team społeczność lokalną organizując bezpłatne zajęcia i organizując w ten sposób czas wolny. Zajęcia są w szczególności skierowane do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

20. Stowarzyszenie aktywizuje społeczność lokalną na rzecz rozwoju społeczno- gospodarczego. Promuje Stowarzyszenie „Perła” integrację społeczną. Stowarzyszenie organizuje zbiórki charytatywne dla chorych dzieci i organizuje czas wolny dla lokalnej społeczności.

21. Stowarzyszenie działa na rzecz Stowarzyszenie „Bezpieczna Przystań” na rzecz osób starszych i Domu Pomocy Domu Pomocy Społecznej w Koszelewie Społecznej w Koszelewie. Celem Stowarzyszenia jest wspieranie

str. 39

Lp. Nazwa organizacji Zakres działań

zadań statutowych DPS w Koszelewie ze szczególnym uwzględnieniem terapii zajęciowej, rehabilitacji leczniczej i społecznej, dostępu do kultury i rekreacji oraz polepszenia warunków socjalno - bytowych. Działanie na rzecz rozwoju, edukacji, nauki i kultury oraz pomoc osobom starszym, niepełnosprawnym w zabezpieczeniu godziwych warunków bytowych, zdrowotnych, dostępie do edukacji i kultury.

22. Nadwiślańska Organizacja Ekologiczna Organizacje promują wśród mieszkańców poczucie 23. odpowiedzialności za miejsce w Stowarzyszenie Obrońców Doliny Iłowsko- którym mieszkają mieszkańcy Dobrzykowskiej organizując działania proekologiczne.

24. Stowarzyszenie czynnie Stowarzyszenie Współpracy Mieszkańców Gminy współpracuje z francuską gminę Gąbin z Mieszkańcami Francuskiej Gminy Saint organizując obozy dla młodzieży i Berthelemy d’Anjou. wycieczki na zasadzie wymiany.

25. Koło Gospodyń Wiejskich w Nowym Kamieniu Koła Gospodyń aktywnie działają na terenach wiejskich. Panie 26. Koło Gospodyń Wiejskich w Topólnie organizują życie społeczno- 27. Koło Gospodyń Wiejskich Lipińskie kulturalne na wsiach., poprzez organizację wielu imprez 28. kulturalnych, kultywowanie Koło Gospodyń Wiejskich w Czermnie tradycji polskiej wsi, aktywizację mieszkańców i dbałość o tradycję i dziedzictwo kulturowe.

str. 40

Lp. Nazwa organizacji Zakres działań

29. Fundacja działa prężnie Fundacja św. Józefa organizując zbiórki i wyjazdy dla dzieci z rodzin najuboższych.

30. Stowarzyszenie aktywizuje lokalną społeczność poprzez organizację koncertów. Chór skupia miłośników śpiewu i muzyki, osoby zainteresowane uczestnictwem w działalności kulturalnej. Liczy około 40 osób.

Chór prezentuje się podczas Stowarzyszenie Przyjaciół Chóru Miasta I Gminy różnorodnych koncertów na Gąbin terenie Ziemi Gąbińskiej, uczestniczy w miejskich i gminnych imprezach kulturalnych. Do najważniejszych należą występy podczas: „Gali Noworocznej”, „Dni Gąbina” i „Święta Niepodległości”.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

Organizacje pozarządowe działające na terenie Miasta i Gminy Gąbin swoim zasięgiem nie obejmują wszystkich obszarów ze sfery zadań publicznych. Działają w większości obszarów które leżą w sferze zainteresowań mieszkańców. Ze względu na ograniczone warunki lokalowe nie są w stanie realizować wszystkich zadań służących lokalnej społeczności. W Mieście i Gminie Gąbin nie ma Centrum Organizacji Pozarządowych, które mogłoby być wsparciem dla działalności tych organizacji. Na terenie Miasta i Gminy Gąbin działa obecnie 31 organizacji non-profit – większość boryka się z problemem lokalowym.

str. 41

3.5 . SFERA PRZYRODNICZA

Na terenie Miasta i Gminy Gąbin występują następujące formy ochrony przyrody: • Dolina Środkowej Wisły PLB140004 • Kampinoska Dolina Wisły PLH140029 • Gostynińsko – Gąbiński Obszar Chronionego Krajobrazu

Mapa. 1.Formy ochrony przyrody na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

Źródło: Opracowanie własne Urzędu Miasta i Gminy Gąbin oraz mapy z portalu http://www.rdos.gov.pl/

Zgodnie z wyżej przedstawioną mapą dużą część Miasta i Gminy Gąbin zajmują tereny prawnie chronione, nie wyposażone w punkty pomiarowe. Ewentualne dane dotyczące stężeń

str. 42

zanieczyszczenia powietrza, ziemi lub wód pochodzą z wypadkowych pomiarów okolicznych. Najbliższa stacja pomiarowa zlokalizowana jest na terenie Miasta Płock.

Za zadania z zakresu ochrony środowiska w Gąbinie odpowiada Referat ds. Inwestycji, Gospodarki Komunalnej i Gospodarki Gruntami w Urzędzie Miasta i Gminy, który realizuje zadania w zakresie utrzymania czystości i porządku wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, za zadania związane z opracowywaniem, aktualizowaniem gminnego programu ochrony środowiska, gospodarki niską emisją, zaopatrzeniem w ciepło i energię elektryczną, odpowiedzialny jest również za utrzymanie terenów zielonych (parki, skwery i inne tereny), cieków wodnych, rowów melioracyjnych.

Zadania związane z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych uchwałą Rady Miasta i Gminy Gąbin zostały przekazane Związkowi Gmin Regionu Płockiego w Płocku.

Miasto i Gmina Gąbin terytorialnie znajduje się w bezpośrednim oddziaływaniu Aglomeracji Płock. Zanieczyszczenia powietrza w znacznej większości wynikają z działalności PKN Orlen SA. w Płocku reszta wynika z emisji liniowej związanej z ruchem kołowym oraz emisji powierzchniowej, pochodzącej z sektora bytowego, są lokalne kotłownie i paleniska domowe. Mieszkańcy Miasta i Gminy ogrzewają swoje domy głównie węglem, co przyczynia się do wysokiej emisji dwutlenku siarki, tlenku azotu, pyłów, sadzy oraz tlenku węgla i węglowodorów aromatycznych.

Od 2008 roku na ternie Miasta i Gminy Gąbin z dużym powodzeniem realizowany jest program usuwania azbestu przy współudziale finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Oddział w Płocku.

Ze spraw środowiskowych najczęściej poruszanych przez mieszkańców jest konieczność wyposażenia terenów zurbanizowanych w kanalizację sanitarną.

str. 43

3.6 . WYZNACZANIE GRANIC OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH

3.6.1. METODYKA WYZNACZANIA GRANIC OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH

Zgodnie z „Instrukcją dotyczącą przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach RPO dla WM 2014-2020 oraz preferencji mających na celu przywrócenie ładu przestrzennego, do analizy w ujęciach przestrzennym, społecznym i gospodarczym oraz środowiskowym ” jednostkami są miejskie jednostki urbanistyczne. Ich brak nie wyklucza jednak innych możliwości wskazania obszarów zdegradowanych. Możliwe jest wskazanie innego typu jednostek osadniczych -miejscowości.

W niniejszym opracowaniu skorzystano z metody oceny danych zwaną: analizą porównawczą (benchmarking). Metoda ta polega na porównaniu cech badanej jednostki do jednostek stanowiących punkt odniesienia celem wskazania dobrych praktyk.

Zgodnie z „Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020” obszar zdegradowany to obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy. Wytyczne te były podstawą do przyjętej metodyki zbierania i oceny danych. Analiza danych w oparciu o podział na jednostki osadnicze została zdefiniowana przez Instytut Rozwoju Miast w publikacji „System monitorowania rewitalizacji” z 2010r.

Klasyfikacja została skonstruowana tak, by łączyła w sobie trzy najważniejsze, w kontekście założonego celu, cechy terenów :

- funkcję;

- fizjonomię;

- intensywność użytkowania.

Kolejnymi danymi, które brano pod uwagę w procesie wytyczania jednostek urbanistycznych były:

- plan zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Gąbin;

str. 44

- punkty adresowe;

- badania terenowe;

- konsultacje społeczne.

Dla każdego z wyznaczonych obszarów zebrano dane dotyczące poszczególnych problemów rozwoju w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej i funkcjonalno- przestrzenną. Przeprowadzono analizy dotyczące demografii, bezrobocia, problemów społecznych, a także diagnozę urbanistyczną, analizując stan techniczny i funkcjonalność tkanki urbanistycznej. Zebrane dane opisane w Rozdziale III podrozdziały 3.1- 3.5 pozwoliły na utworzenie ścieżki dojścia do obszarów zdegradowanych i obszarów do rewitalizacji. Przeanalizowanie informacji pozyskanych z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Powiatowego Urzędu Pracy, Policji oraz danych własnych urzędu pozwoliły na określenie siedmiu wskaźników, są to :

w sferze społecznej:

1. bezrobocie, 2. alkoholizm, 3. bezradność w zakresie spraw opiekuńczo – wychowawczych, 4. wykształcenie, 5. ubóstwo, 6. przestępczość,

natomiast w sferze funkcjonalno – przestrzennej

1. ilość budynków pozostających w złym stanie technicznym wybudowanych przed 1945 r.

Z puli wskaźników wybrane zostały powyższe ponieważ tworzą one ciąg tautologiczny (ciąg przyczynowo – skutkowy).

str. 45

Brak wykształcenia  Bezrobocie  Ubóstwo Patologie rodzinne (bezradność w zakresie spraw opiekuńczo – wychowawczych, alkoholizm)  Przestępczość

Ubóstwo  Zły stan techniczny budynków (złe warunki mieszkaniowe).

Przyjęto następujące definicje wskaźników:

w sferze społecznej:

• Bezrobocie – długotrwały brak zatrudnienia, trwający powyższej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 2 lat, jako % do ogółu mieszkańców; • Alkoholizm – osoby korzystające z pomocy społecznej z uwagi na alkoholizm, jako % do ogółu mieszkańców; • Ubóstwo – brak dostatecznych środków materialnych i finansowych dla zaspokojenia podstawowych potrzeb egzystencjalnych, jako % do ogółu mieszkańców; • Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych - bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego, problemy wychowawcze w środowisku rodzinnym oraz szkolnym, jako % do ogółu mieszkańców; • Brak wykształcenia – posiadanie wykształcenia podstawowego lub podstawowego niepełnego, jako % do ogółu mieszkańców. • Przestępczość – stwierdzone działania ustawowo zabronione – naruszenie kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń, jako % do ogółu mieszkańców.

sfera funkcjonalno – przestrzennej • Budynki pozostające w złym stanie technicznym wybudowane przed 1945 r. – stare, wyeksploatowane budynki, wymagające kapitalnego remontu, wyrażony jako % do liczby budynków w jednostce referencyjnej i sfera gospodarcza

str. 46

• Liczba podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej – liczba tych podmiotów wyrażona jako % odniesiony do ogółu podmiotów, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczych.

Wskaźniki te posłużyły do określenia obszaru zdegradowanego, jako obszaru o najmniej korzystnych wartościach tych wskaźników.

Taka metodyka pozwoliła na wyodrębnienie obszarów o największym zagęszczeniu niekorzystnych wskaźników rozwojowych i określenie obszaru zdegradowanego, w którym znalazły się też tereny poprzemysłowe związane z problemami społecznymi.

Analiza została oparta na podstawie zestawienia syntetycznych wskaźników degeneracji, pozwalających na obiektywne określenie stopnia zróżnicowania rozwoju społecznego i społeczno-funkcjonalno-przestrzennego poszczególnych miejscowości w Mieście i Gminie Gąbin .

Miasto i Gmina Gąbin składa się z 33 miejscowości z czego 32 miejscowości stanowią gminę, a 1 miejscowość to Miasto Gąbin.

str. 47

3.6.2. WYNIKI ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ.

W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego zastosowano analizę porównawczą jednostek osadniczych Miasta i Gminy Gąbin – 33 miejscowości

Dane ogólne dla jednostek osadniczych w Mieście i Gminie Gąbin.

Tabela 9. Dane ogólne dla Miasta i Gminy Gąbin

Liczba Powierzchnia Gęstość mieszkańców zaludnienia

Gmina 6833 118,76 km2 57,5 os / km2

Miasto 4143 27,95 km2 148,2 os/km2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

Dane ogólne dla poszczególnych miejscowości.

Tabela 10. Dane ogólne dla 33 jednostek osadniczych

Jednostki osadnicze Powierzchnia Liczba Gęstość mieszkańców zaludnienia [km2] [os/km2] Gąbin 27,95 4143 148,2

Borki 2,61 128 49,0

Czermno 9,56 464 48,6

Dobrzyków 4,71 656 139,4

Górki 4,61 447 96,9

Góry Małe 1,55 211 136,0

Grabie Polskie 4,90 224 45,7

Guzew 2,82 152 53,9

str. 48

Jadwigów 1,95 123 63,1

Jordanów 1,75 188 107,4

Kamień-Słubice 1,90 104 54,7

Karolew 2,69 137 50,9

Kępina 1,57 174 110,8

Konstantynów 3,66 33 9,0

Koszelew 7,42 514 69,3

Lipińskie 4,99 215 43,1

Ludwików 3,76 208 55,3

Nowa Korzeniówka 2,38 216 90,8

Nowe Grabie 5,27 663 125,8

Nowe Wymyśle 6,65 178 26,8

Nowy Kamień 2,33 167 71,7

Nowy Troszyn 8,24 290 35,2

Okolusz 2,23 64 28,7

Piaski 2,90 48 16,6

Plebanka 1,55 121 78,1

Potrzebna 2,85 117 41,1

Przemysłów 2,82 129 45,7

Rumunki 1,74 57 32,8

Stara Korzeniówka 1,59 78 49,1

Stary Kamień 4,48 215 48,0

str. 49

Strzemeszno 3,39 150 44,2

Topólno 5,82 326 56,0

Troszyn Polski 2,96 108 36,5

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych – sfera społeczna.

Występowanie problemów w sferze społecznej jest diagnozowane przez instytucje działające w zakresie szeroko pojętej pomocy społecznej, których celem jest zapewnianie warunków życia odpowiadającym godności człowieka. Placówką realizującą zadania pomocy społecznej na terenie Miasta i Gminy Gąbin jest Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Spoełecznej. Ośrodek pomaga rodzinom oraz osobom samotnym w trudnych sytuacjach życiowych, realizuje zadania własne i zlecone zgodnie z zapisami ustawy o pomocy społecznej.

Poniżej zaprezentowano szczegółowe dane na temat pomocy społecznej świadczonej przez MGOPS w Gąbinie.

Tabela 11. Zestawienie pod względem liczby osób korzystających z opieki społecznej średnia z lat 2010-2014

PRZYCZYNA Gmina Miasto

Bezdomność 0 3

Bezradność w sprawach opiekuńczo- 6 38 wychowawczych – rodzina wielodzietna Bezradność w sprawach opiekuńczo- 13 18 wychowawczych – rodzina niepełna

Bezrobocie 509 1283

Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu 0 2 z zakładu karnego

Ubóstwo 296 593

Wielodzietność 40 81

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych posiadanych przez Urząd.

str. 50

Powyższe świadczy, że największą liczbę problemów na terenie Miasta i Gminy Gąbin odnotowano w sferze społecznej : bezrobocie, alkoholizm, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, ubóstwo. Należy zaznaczyć iż problemy te nie występują na ogół w izolacji od siebie, ale są ze sobą połączone np.: bezrobocie z alkoholizmem. Problemy te niosą ze sobą poważne skutki społeczne dla ludności, z których najczęstszym jest ubóstwo.

Ponieważ sama liczba osób nie świadczy o problemie, w dalszej części przeprowadzono analizę problemową w przyjętych jednostkach referencyjnych.

Dane udostępnione przez MGOPS i Policję usystematyzowano w Tabeli nr 12 , która ze względu na ewentualne treści wrażliwe nie podlega publikacji i stanowi Załącznik nr 3 do Programu Rewitalizacji.

Z danych zamieszczonych w Tabeli nr 12 wynika, że najwięcej osób skorzystało z pomocy społecznej z powodu bezrobocia, osoby które otrzymały pomoc z tego powodu stanowiły grupę 824 osób (ich najliczniejszą grupę odnotowano na terenie Miasta Gąbin – 408 osób). Następnymi w kolejności powodami wsparcia udzielonego przez MGOPS było ubóstwo (592 osoby – najliczniejsza grupa w Mieście Gąbin – 322 osoby), bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych (39 osób – najliczniejsza grupa w Mieście Gąbin – 21 osób), alkoholizm (56 osób – najliczniejsza grupa w Mieście Gąbin – 26 osoby).

Na podstawie danych liczbowych uzyskanych z MGOPS w zakresie pomocy społecznej i Policji w zakresie przestępstw, przeanalizowano sytuację na ternie miejscowości w Mieście i Gminie Gąbin, zestawiając w tabeli średnie charakteryzujące poszczególne jednostki osadnicze z wartością przeciętną dla Miasta i Gminy Gąbin.

str. 51

Tabela 13 Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych dla Miasta i Gminy Gąbin - średnia z lat 2010-2014, wyrażony jako procent do ogółu ludności.

w % w % w

Lp. Jednostka referencyjna ychowawczych

w

-

gimnazjalnym

wyrażona % w wyrażona wyrażano % w wyrażona

wyrażona w % w wyrażona

lub

przestępstw wyrażona w % w wyrażona przestępstw

Liczba osób ubogich ubogich Liczbaosób

Liczba bezrobotnych Liczbabezrobotnych

( rodzina niewydolna) niewydolna) (rodzina

opiekuńczo

Liczba osób bez wykształcenia, wykształcenia, bez Liczbaosób

Liczba

Liczba rodzin bezradnych w sprawach sprawach w bezradnych rodzin Liczba

Liczba osób uzależnionych od alkoholu alkoholu od uzależnionych Liczbaosób tylko z wykształceniem podstawowym podstawowym wykształceniem z tylko

1 Miasto Gąbin 3,69 2,91 0,24 0,19 0,25 14,31 2 Borki 0,13 0,11 0,01 0,00 0,00 0,38 3 Czermno 0,19 0,21 0,02 0,03 0,03 1,59 4 Dobrzyków 0,26 0,10 0,01 0,04 0,02 1,00 5 Górki 0,20 0,03 0,01 0,01 0,01 1,20 6 Góry Małe 0,14 0,04 0,01 0,00 0,00 0,65 7 Grabie Polskie 0,13 0,08 0,01 0,01 0,01 0,66 8 Guzew 0,08 0,09 0,01 0,00 0,03 0,43 9 Jadwigów 0,01 0,05 0,00 0,00 0,01 0,43 10 Jordanów 0,08 0,03 0,01 0,00 0,00 0,47 11 Kamień-Słubice 0,03 0,05 0,01 0,00 0,00 0,30 str. 52

12 Karolew 0,09 0,05 0,01 0,00 0,00 0,49 13 Kępina 0,14 0,05 0,01 0,01 0,00 0,55 14 Konstantynów 0,04 0,05 0,00 0,00 0,00 0,10 15 Koszelew 0,28 0,08 0,02 0,01 0,00 1,61 16 Lipińskie 0,07 0,06 0,01 0,00 0,00 0,56 17 Ludwików 0,16 0,05 0,01 0,01 0,02 0,62 18 Nowa Korzeniówka 0,13 0,08 0,01 0,00 0,00 0,75 19 Nowe Grabie 0,40 0,05 0,01 0,01 0,00 1,77 20 Nowe Wymyśle 0,13 0,06 0,01 0,00 0,00 0,63 21 Nowy Kamień 0,12 0,08 0,02 0,02 0,01 0,55 22 Nowy Troszyn 0,13 0,06 0,01 0,00 0,01 1,00 23 Okolusz 0,09 0,05 0,01 0,00 0,00 0,20 24 Piaski 0,06 0,07 0,01 0,00 0,00 0,15 25 Plebanka 0,06 0,05 0,01 0,00 0,01 0,33 26 Potrzebna 0,10 0,06 0,00 0,00 0,00 0,33 27 Przemysłów 0,04 0,07 0,00 0,00 0,00 0,40 28 Rumunki 0,04 0,07 0,01 0,00 0,01 0,16 29 Stara Korzeniówka 0,08 0,05 0,00 0,01 0,01 0,22 30 Stary Kamień 0,07 0,16 0,01 0,00 0,00 0,48 31 Strzemeszno 0,10 0,08 0,01 0,00 0,02 0,26 32 Topólno 0,17 0,24 0,02 0,02 0,03 1,09 33 Troszyn Polski 0,04 0,07 0,00 0,00 0,00 0,33 Średnia 0,23 0,16 0,02 0,01 0,01 1,03

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

str. 53

Analizując powyższe dane zauważyć należy, że Miasto Gąbin ma jedne z najmniej korzystnych wskaźników w przyjętych obszarach kryzysowych, gdzie z 6 wskaźników odnoszących się do sfery społecznej 6 przyjmuje wartości wyższe niż średnia dla wszystkich jednostek osadniczych w Mieście i Gminie Gąbin. W czterech z sześciu wskaźników niekorzystną sytuację zdiagnozowano we wsiach Topólno i Czermno, natomiast trzy z sześciu wskaźników zanotowano dla wsi Dobrzyków.

Dla lepszego zobrazowania zakresu występowania obszarów kryzysowych według przyjętych wskaźników opracowano poniższe mapy.

Na mapach kolorem czerwonym zaznaczono miejscowości, w których wartości przyjętych wskaźników są wyższe niż wartości średnie dla całego obszaru.

str. 54

Mapa 2 Analiza problemu bezrobocia na terenie Miasta i Gminy Gąbin

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Powyższa analiza wykazała, że problem bezrobocia dotyczy Miasta Gąbina oraz miejscowości Dobrzyków, Koszelew, Nowe Grabie.

str. 55

Mapa 3 Analiza liczby osób ubogich w Mieście i Gminie Gąbin

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Analizując powyższą mapę, stwierdzono że problem ubóstwa dotyczy w szczególności Miasta Gąbin oraz wsi : Czermno, Topólno, Stary Kamień.

str. 56

Mapa 4 Analiza liczby osób uzależnionych od alkoholu na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Wskaźniki wyliczone dla poszczególnych obszarów wskazują jednoznacznie, że największa liczba osób uzależnionych od alkoholu zamieszkuje Miasto Gąbin.

str. 57

Mapa 5 Analiza dotycząca liczby rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo – wychowawczych na terenie Miasta i Gminy Gąbin

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Dane jakie zostały obliczone na potrzeby powyższej analizy wskazują, że najwięcej rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych jest na terenie Miasta Gąbin oraz w następujących wsiach: Czermno, Dobrzyków, Nowy Kamień, Topólno.

str. 58

Mapa 6 Analiza liczby przestępstw na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Dane jakie zostały obliczone na potrzeby powyższej analizy wskazują, że najwięcej przestępstw popełnianych jest na terenie Miasta Gąbin oraz we wsiach: Czermno, Dobrzyków, Guzew, Ludwików, Strzemeszno, Topólno.

str. 59

Mapa 7 Analiza liczby osób pozostających bez wykształcenia, tylko z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Analiza wykazała, że najwięcej osób bez wykształcenia, z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym zamieszkuje w Mieście Gąbin oraz wsiach : Czermno, Górki, Nowe Grabie, Koszelew, Topólno.

str. 60

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych – sfera funkcjonalno-przestrzenna

W ramach diagnozy czynników i zjawisk kryzysowych w sferze funkcjonalno- przestrzennej na podstawie zebranych danych wskazano jako główny problem zły stan techniczny budynków, w tym budynków o funkcji mieszkalnej.

Z danych umieszczonych w tabeli nr 13 (załącznik nr 3 do Programu Rewitalizacji) wynika, że największa liczba takich budynków występuje w Mieście Gąbin. Na podstawie danych liczbowych przeanalizowano sytuację na terenie Miasta i Gminy Gąbin zestawiając w tabeli średnie charakteryzujące poszczególne jednostki osadnicze z wartością przeciętną dla Miasta i Gminy Gąbin.

Tabela nr 14. Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych w strefie funkcjonalno-przestrzennej dla Miasta i Gminy Gąbin,

wyrażony jako procent do ogółu budynków w jednostce referencyjnej.

w % w

Lp. Jednostka referencyjna

, pozostających w złym złym w pozostających ,

technicznym

wyrażona

stanie stanie

Liczba budynków wybudowanych wybudowanych Liczbabudynków przed 1945 rokiem przed1945 1 Miasto Gąbin 11,48 2 Borki 15,63 3 Czermno 1,72 4 Dobrzyków 1,83 5 Górki 1,80 6 Góry Małe 3,85 7 Grabie Polskie 5,36 8 Guzew 2,63 9 Jadwigów 6,45 10 Jordanów 2,13 11 Kamień-Słubice 3,85

str. 61

12 Karolew 0,00 13 Kępina 2,33 14 Konstantynów 0,00 15 Koszelew 0,78 16 Lipińskie 3,70 17 Ludwików 3,85 18 Nowa Korzeniówka 0,00 19 Nowe Grabie 0,61 20 Nowe Wymyśle 11,11 21 Nowy Kamień 0,00 22 Nowy Troszyn 4,11 23 Okolusz 6,25 24 Piaski 8,33 25 Plebanka 0,00 26 Potrzebna 0,00 27 Przemysłów 3,13 28 Rumunki 14,29 29 Stara Korzeniówka 10,00 30 Stary Kamień 1,85 31 Strzemeszno 2,70 32 Topólno 2,44 33 Troszyn Polski 7,41 Średnia 4,23

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Dla lepszego zobrazowania sytuacji kryzysowej w zakresie strefy przestrzennej dane z tabeli przedstawiono na poniższej mapie.

str. 62

Mapa nr 8. Analiza liczby budynków pozostających w złym stanie technicznym wybudowanych przed 1945r.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Analizując powyższą mapę stwierdzić należy, że najstarsza i jednocześnie pozostająca w złym stanie technicznym zabudowa znajduje się w Mieście Gąbin oraz wsiach: Jadwigów, Okolusz, Grabie Polskie, Borki, Nowe Wymyśle, Piaski, Rumunki, Stara Korzeniówka, Troszyn Polski.

str. 63

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych – sfera gospodarcza

W ramach diagnozy czynników i zjawisk kryzysowych w sferze gospodarczej na podstawie zebranych danych wskazano jako główny problem dużą liczbę podmiotów gospodarczych, które zaprzestały działalności gospodarczej.

Z danych umieszczonych w tabeli nr 13 (załącznik nr 3 do Programu Rewitalizacji) wynika, że największa liczba takich budynków występuje w Mieście Gąbin. Na podstawie danych liczbowych przeanalizowano sytuację na terenie Miasta i Gminy Gąbin zestawiając w tabeli średnie charakteryzujące poszczególne jednostki osadnicze z wartością przeciętną dla Miasta i Gminy Gąbin.

Tabela nr 15. Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych w strefie gospodarczej dla Miasta i Gminy Gąbin, wyrażony jako procent

do ogółu podmiotów, które zaprzestały powadzenia działalności gospodarczej.

Lp. Jednostka referencyjna które gospodarczych,

podmiotów podmiotów

gospodarczej wyrażona w % w wyrażona gospodarczej

zaprzestały prowadzenia dzielności dzielności prowadzenia zaprzestały Liczba

1 Miasto Gąbin 71,96 2 Borki 0,93 3 Czermno 3,74 4 Dobrzyków 2,80 5 Górki 0,93 6 Góry Małe 0,00 7 Grabie Polskie 0,00 8 Guzew 0,00 9 Jadwigów 0,00 10 Jordanów 0,93 11 Kamień-Słubice 0,00

str. 64

12 Karolew 0,93 13 Kępina 0,00 14 Konstantynów 0,00 15 Koszelew 0,93 16 Lipińskie 0,00 17 Ludwików 0,93 18 Nowa Korzeniówka 0,93 19 Nowe Grabie 1,87 20 Nowe Wymyśle 0,93 21 Nowy Kamień 0,00 22 Nowy Troszyn 1,87 23 Okolusz 0,00 24 Piaski 0,00 25 Plebanka 0,00 26 Potrzebna 0,93 27 Przemysłów 0,93 28 Rumunki 0,00 29 Stara Korzeniówka 0,93 30 Stary Kamień 1,87 31 Strzemeszno 0,00 32 Topólno 4,67 33 Troszyn Polski 0,93 Średnia 3,03

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Dla lepszego zobrazowania sytuacji kryzysowej w zakresie strefy gospodarczej dane z tabeli przedstawiono na poniższej mapie.

str. 65

Mapa nr 9. Analiza liczby podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej.

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

str. 66

Na podstawie powyższych analiz należy zauważyć, że we wszystkich sołectwach odnotowano problemy w sferze społecznej- na tej podstawie każdy z obszarów mógł zostać potencjalnie uznany za zdegradowany. Miejscowości, w których odnotowano liczbę negatywnych wskaźników powyżej średniej liczby negatywnych wskaźników dla Miasta i Gminy Gąbin (pięć i więcej), zaliczono do obszaru zdegradowanego.

Zgodnie z obraną metodyką za obszar zdegradowany należy uznać następujące miejscowości: Miasto Gąbin, Czermno i Topólno. Graficznie obszar wyznaczony jako zdegradowany przedstawiono na poniższej mapie.

str. 67

Mapa nr 10 Obszar zdegradowany w Mieście i Gminie Gąbin

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin – opracowanie własne

Zgodnie z powyższą mapą miejscowości uznane za zdegradowane zajmują łącznie około:

• 30,03 % powierzchni Miasta i Gminy Gąbin • 44,68 % mieszkańców Miasta i Gminy Gąbin

str. 68

3.6.3. WSKAZANIE OBSZARÓW O NAJWYŻSZYM STOPNIU DEGRDACJI – WYZNACZENIE OBSZARU DO REWITALIZACJI.

Na podstawie przeprowadzonej diagnozy podkreślić należy, że obszary wyznaczone jako zdegradowane charakteryzują się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, o czym świadczy poziom wskaźnika syntetycznego powyżej średniej dla Miasta i Gminy Gąbin.

Wyznaczony w ten sposób obszar zdegradowany jest niejednorodny pod względem ilości negatywnych zjawisk w sferze społecznej i funkcjonalno - przestrzennej. Niejednorodność ta dotyczy głownie Miasta Gąbin. Intensyfikacja niekorzystnych zjawisk( 8/8 wskaźników) w Mieście Gąbin wskazuje na konieczność przeprowadzenia tam pogłębionej analizy obszaru zdegradowanego. W tym celu Miasto zostało podzielone na mniejsze jednostki referencyjne – osiedla.

Aktualna liczba osiedli Miasta – 3 i ich granice wynikają z Uchwały Nr 250/XXXIX/2010 z dnia 24 lutego 2010r. Rady Miasta i Gminy Gąbin. Osiedle nr 1 obejmuje ulice: Rogatki Czermińskie, Polna, Mickiewicza, Słowackiego, Sienkiewicza, Konopnickiej, Reymonta, Orzeszkowej, Nałkowskiej, Norwida, Aleja Jana Pawła II, Piękna, Złota, Wiosenna, Bursztynowa, Cmentarna, Warszawska, Słoneczna, Stodólna, Trakt Lipiński, Kilińskiego, Plac Kilińskiego, Poprzeczna, Północna, Stary Rynek, Tylna, Przydatki. Osiedle nr 2 zgodnie z uchwałą to następujące ulice: Kutnowska, Nowy Rynek, Gostynińska, Wspólna, Browarna, Wierzbowa, Trakt Kamiński, Rogatki Żychlińskie, Jagodowa, Poziomkowa, Kielniki, Moniuszki, Składkowskiego, Topolowa, Dobrowolskiego, Koszelewska. Natomiast Osiedle nr 3 stanowią następujące ulice: Płocka, Strażacka, Myśliwska, Leśna, Staszica, Rogatki Gostynińskie, Golonka, Paszkówka, Kościuszki, Ogrodowa, Wojska Polskiego, Dobrzykowska, Szopena, Lipowa, Brzozowa, Akacjowa, Sosnowa, Modrzewiowa, Dębowa, Zielona, Sportowa, Kwiatowa, Konwaliowa, Różana, Jaśminowa, Wrzosowa, Kalinowa, Irysowa, Chabrowa, Topolowa blok nr 10.

Porównanie tak wyznaczonych osiedli nie daje miarodajnych wyników, osiedla w swoich granicach zawierają różnorodne pod względem społecznym, funkcjonalnym i przestrzennym obszary, których porównywanie nie zobrazowałoby rzeczywistych problemów. str. 69

Dlatego na potrzeby programu rewitalizacji miasto podzielono na 5 obszarów: Osiedle nr 1, Osiedle nr 2, Osiedle nr 3 oraz osiedla „Śródmieście” i „Poprzemysłowe”. Osiedle nr 1 stanowią ulice: Rogatki Czermińskie, Polna, Mickiewicza, Słowackiego, Sienkiewicza, Konopnickiej, Reymonta, Orzeszkowej, Nałkowskiej, Norwida, Aleja Jana Pawła II, Piękna, Złota, Wiosenna, Bursztynowa, Cmentarna, Warszawska, Słoneczna, Stodólna, Trakt Lipiński, Plac Kilińskiego, Poprzeczna, Północna, Przydatki. Osiedle nr 2 stanowią następujące ulice: Nowy Rynek, Gostynińska, Wierzbowa, Trakt Kamiński, Rogatki Żychlińskie, Jagodowa, Poziomkowa, Kielniki, Dobrowolskiego. W skład Osiedla nr 3 wchodzą następujące ulice: Strażacka, Myśliwska, Leśna, Staszica, Rogatki Gostynińskie, Golonka, Paszkówka, Dobrzykowska, Szopena, Lipowa, Brzozowa, Akacjowa, Sosnowa, Modrzewiowa, Dębowa, Zielona, Sportowa, Kwiatowa, Konwaliowa, Różana, Jaśminowa, Wrzosowa, Kalinowa, Irysowa, Chabrowa. Osiedle Śródmieście stanowią ulice: Składkowskiego, Stary Rynek, Tylna, Kilińskiego, Płocka, Kościuszki, Wojska Polskiego, Ogrodowa, Topolowa, Kutnowska, Moniuszki, Browarna, Ciasna. Osiedle Poprzemysłowe stanowią tereny położone wzdłuż ulicy Wspólnej i Koszelewskiej. Wyszczególnione w ten sposób obszary w obrębie każdego z osiedli są w większości jednorodne pod względem występujących tam problemów społecznych, zabudowy przestrzennej i pełnionych funkcji.

Powyższe jednostki referencyjne, wyznaczone dla pogłębionej diagnozy obszaru zdegradowanego przedstawia poniższa mapa.

str. 70

Mapa 11 . Obszar zdegradowany opracowany dla pogłębionej analizy.

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 71

Na powyższej mapie przedstawiono obszar zdegradowany z podziałem Miasta Gąbin na wyznaczone osiedla i przyjęto że:

• Osiedle nr 3 – przypisano nr 1 • Osiedle Śródmieście - przypisano nr 2 • Osiedle nr 2 - przypisano nr 3 • Osiedle nr 1 - przypisano nr 4 • Osiedle Poprzemysłowe - przypisano nr 5

Biorąc pod uwagę szczegółowy podział Miasta Gąbin, zestawienie sumaryczne obszarów kryzysowych w sferze społecznej, funkcjonalno - przestrzennej i gospodarczej w wyznaczonym obszarze zdegradowanym przedstawiono w tabeli.

str. 72

Tabela nr 16. Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych w strefie społecznej i funkcjonalno-przestrzennej dla obszaru zdegradowanego.

óre óre

lności lności

wyrażona w % w wyrażona

a w % w a

Lp. Jednostka

wychowawczych wychowawczych

, pozostających w złym złym w pozostających ,

-

wyrażona w % w wyrażona % w wyrażona wyrażon % w wyrażona % w wyrażona

wyrażona w % w wyrażona

lub gimnazjalnym lubgimnazjalnym

stanie technicznym technicznym stanie

Liczba osób ubogich ubogich osób Liczba

Liczba bezrobotnych Liczbabezrobotnych

( rodzina niewydolna) niewydolna) (rodzina

opiekuńczo

gospodarczej wyrażona w % w wyrażona gospodarczej

Liczba osób bez wykształcenia, wykształcenia, bez Liczbaosób

Liczba budynków wybudowanych wybudowanych Liczbabudynków

Liczba przestępstw Liczbaprzestępstw

zaprzestały prowadzenia działa prowadzenia zaprzestały

Liczba rodzin bezradnych w sprawach sprawach w bezradnych rodzin Liczba

Liczba osób uzależnionych od alkoholu alkoholu od uzależnionych Liczbaosób

tylko z wykształceniem podstawowym podstawowym wykształceniem z tylko

Liczba podmiotów gospodarczych, kt gospodarczych, Liczbapodmiotów przed 1945 rokiem przed1945

1 Osiedle 1 2,31 1,98 0,10 0,09 0,14 9,09 10,75 15,89 2 Osiedle 2 1,72 1,28 0,10 0,08 0,12 9,64 5,89 10,28 3 Osiedle 3 2,25 1,56 0,12 0,06 0,16 8,33 7,68 6,54 4 Śródmieście 1,98 1,70 0,20 0,19 0,14 19,41 7,72 27,10 5 Poprzemysłowe 12,15 6 Czermno 0,43 0,47 0,04 0,06 0,06 1,72 3,56 3,74 7 Topólno 0,38 0,55 0,04 0,04 0,06 2,45 2,45 4,68 Średnia 1,51 1,26 0,10 0,09 0,11 8,44 6,34 11,48 Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 73

Dla jednostki referencyjnej Osiedle Poprzemysłowe, jak wynika z Tabeli nr 13 (Załącznik nr 3) nie odnotowano żadnych negatywnych zjawisk związanych z bezrobociem, ubóstwem, alkoholizmem, bezradnością w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, przestępczością, brakiem wykształcenia. Nie występują na tym terenie budynki wybudowane przed 1945 r. Mając powyższe na względzie zdecydowano się na wyłączenie jednostki z diagnozy w zakresie sfery społecznej i funkcjonalno-przestrzennej. Jedynym negatywnym zjawiskiem kryzysowym zdiagnozowanym na Osiedlu Poprzemysłowym jest ilość podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej .

Dla lepszego zobrazowania zakresu występowania obszarów kryzysowych według przyjętych wskaźników opracowano poniższe mapy. Na mapach kontynuując kolorystykę, kolorem czerwonym zaznaczono jednostki referencyjne, w których wartości przyjętych wskaźników są wyższe niż wartości średnie dla całego obszaru zdegradowanego.

str. 74

Mapa 12 Analiza problemu bezrobocia na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 75

Mapa 13 Analiza problemu ubóstwa na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 76

Mapa 14 Analiza liczby osób uzależnionych od alkoholu na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 77

Mapa 15 Analiza dotycząca liczby rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo - wychowawczych na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 78

Mapa 16 Analiza liczby przestępstw na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 79

Mapa 17 Analiza liczby osób pozostających bez wykształcenia, tylko z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 80

Mapa 18 Analiza liczby budynków pozostających w złym stanie technicznym wybudowanych przed 1945 r. na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 81

Mapa 19 Analiza liczby podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej na obszarze zdegradowanym

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 82

Jak wynika z przeprowadzonej delimitacji wskaźników obszaru zdegradowanego, rozkład przestrzenny diagnozowanych problemów jest nierównomierny. Jednostkami referencyjnymi o najlepszej sytuacji społecznej i funkcjonalno-przestrzennej są miejscowości Czermno i Topólno. Wszystkie analizowane wskaźniki dla tych miejscowości były korzystniejsze od wartości jakie osiągnęły pozostałe jednostki referencyjne. Obszarami o umiarkowanie dobrej sytuacji są Osiedla nr 1 i 2 i 3. Dogłębna analiza wskaźników przyjętych dla obszaru zdegradowanego wykazała, że najwięcej sytuacji kryzysowych występuje w osiedlu Śródmieście (8/8 wskaźników).

Osiedle Śródmieście charakteryzuje się wysoką liczbą osób długotrwale bezrobotnych, pozostających w ubóstwie i nakładającymi się innymi problemami społecznymi – bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych, ogólna dysfunkcyjność.

Obszar wskazany do rewitalizacji obejmuje historycznie najstarszą, najbardziej reprezentacyjną część miasta, o czym świadczy układ urbanistyczny wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego, charakter zabudowy oraz znajdujące się tutaj zabytkowe budowle. Centrum miasta i obszaru do rewitalizacji stanowi ciąg zabudowy położony przy ulicy Stary Rynek, która należy do najwcześniej urządzonych ulic w mieście, zakończony rynkiem przed klasycystycznym Ratuszem. Wzdłuż ulicy zlokalizowane są sklepiki, zabudowa mieszkaniowa, stanowiąca w większości własność prywatną, wymagająca remontów. Budynki Gminne również są w złym stanie technicznym – w najgorszym najstarszy budynek Stary Rynek 6. Rynek zaprojektowany jest na kształcie regularnego czworoboku. Zasadniczy układ rynku pozostał do dziś niezmieniony. Centrum Rynku stanowi Park zrewitalizowany w roku 2008. Na rynku odbywa się ruch samochodowy, wyznaczone są tu również miejsca postojowe. Tereny otaczające Stary Rynek to tereny zabudowy wielorodzinnej – bloki przy ul. Składkowskiego, ul. Płockiej, Wojska Polskiego, Kościuszki, Topolowa, Kutnowska. W obszarze osiedla Śródmieście występuje również zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna.

Obszar wyznaczony do rewitalizacji - Osiedla Śródmieście jest to obszar jednocześnie zdegradowany społecznie, funkcjonalno-przestrzennie i gospodarczo. Budynki są w bardzo złym stanie technicznym: wystąpiły zróżnicowane uszkodzenia elementów konstrukcji budynków. str. 83

W wyznaczonym obszarze osiedla głównym problemem są dysfunkcje sfery społecznej. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej, pozostających w ubóstwie i bezrobotnych wśród wszystkich bezrobotnych jest tutaj wyższa niż w innych częściach miasta. Innym wyzwaniem jest niski poziom edukacji . Śródmieście to w końcu teren z problemami w sferze przestrzennej (wysoki udział budynków wybudowanych przed 1989r. w ogóle budynków mieszkalnych) oraz sferze środowiskowej (wysoka liczba budynków ogrzewanych na paliwo stałe). Jednocześnie jest to teren z dużym potencjałem, wyrażającym się centralnym położeniem, ze znaczną liczbą budynków zabytkowych i wieloma przestrzeniami publicznymi (w tym także parkami), które nie są właściwie wykorzystane.

Uprzednio wyraźnie określono poprzez zebrane dane, że problemy sfery społecznej są ściśle powiązane z problemami sfery funkcjonalno-przestrzennej i gospodarczej. Ubóstwo, bezrobocie, dysfunkcyjność idą w parze ze złym stanem technicznym budynków oraz zamykaniem prowadzonych przedsiębiorstw, w tym związanych z działalnością kulturową i edukacyjną. W osiedlu tym zamieszkuje najwięcej osób pozostających pod opieką Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Niniejszą sytuację potwierdzają wskaźniki które dla Osiedla Śródmieście przyjęły najmniej korzystne wartości. Ogólną degradację pogłębia zły stan techniczny budynków, które stanowią własność gminy, przy jednoczesnych brakach lokalowych dla funkcjonujących organizacji pozarządowych oraz innych instytucji, które w swojej działalności statutowej mają wpisane szerzenie kultury (Miejsko-Gminna Biblioteka, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury). W obszarze Osiedla Śródmieście znajdują się dwa budynki gminne, których zły stan techniczny wyraźnie negatywnie odróżnia je od innych budynków - budynek przy ul. Stary Rynek 6 i budynek Sądu Grodzkiego. Są to budynki zabytkowe, o dużej powierzchni użytkowej, które po wykonaniu w nich prac remontowych mogą stanowić odpowiedź na w/w braki lokalowe.

Obszar do rewitalizacji nie powinien być wyznaczany jedynie na podstawie danych ilościowych pokazujących najbardziej intensywną degradację. Bardzo ważne jest uchwycenie wskaźników jakościowych oraz powiązań funkcjonalnych obszarów. Stąd ostateczny wybór obszarów rewitalizacji nastąpił w oparciu o:

- szczególną koncentrację negatywnych zjawisk; str. 84

- istotne znaczenie danych podobszarów miasta dla rozwoju lokalnego, określone w komplementarnych dokumentach strategicznych, tj. strategii rozwoju i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,

- dążenie do ciągłości przestrzennej obszaru rewitalizacji, tak aby skoncentrować działania i w rezultacie osiągnąć pełen założony efekt,

- dążenie do komplementarności międzyokresowej, w celu kontynuacji działań rewitalizacyjnych zapoczątkowanych w ubiegłych latach,

- uwzględnienie potrzeb sygnalizowanych przez mieszkańców poprzez ankiety oraz podczas spotkań konsultacyjnych,

- osiągnięcie parametrów określonych w wytycznych, dotyczących liczby mieszkańców i powierzchni obszaru rewitalizacji,

Mając powyższe na uwadze do obszaru do rewitalizacji dołączono jako obszar komplementarny Osiedle Poprzemysłowe.

W podjęciu decyzji o zakwalifikowaniu terenów poprzemysłowych do terenu rewitalizacji zadecydowały również przeprowadzone konsultacje społeczne, w których mieszkańcy terenów zdegradowanych wskazywali, że zagospodarowanie tych terenów jest dla nich kluczowe. Spośród zgromadzonych ankiet, ponad 60% mieszkańców podobszarów rewitalizacji wymieniało te tereny poprzemysłowe jako najważniejsze dla nich obszary w których powinna być realizowana, znów funkcja przemysłowa. Również na spotkaniach konsultacyjnych mieszkańcy obszarów rewitalizacji zgłaszali i popierali inicjatywy ożywienia terenów poprzemysłowych. Ważnym elementem zaplanowanych działań będzie rozwój gospodarczy m.in. stworzenie nowych miejsc pracy na terenach poprzemysłowych dla mieszkańców podobszarów zdegradowanych (np. klauzule społeczne).

Dla obszaru Osiedla Poprzemysłowego, który jest zamieszkały tylko przez 35 osób, które nie korzystają z pomocy Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz nie znajdują się budynki wybudowane przed 1945 r. , nie ma możliwości zastosowania wyżej wymienionych

str. 85

wskaźników w zakresie sfer społecznej i funkcjonalno - przestrzennej. W odniesieniu do obszarów poprzemysłowych największe znaczenie ma powiązanie funkcjonalne z wyznaczonym, zamieszkałym Osiedlem Śródmieście. W obszarze Osiedla Poprzemysłowe widzimy potencjał, który pomoże oddziaływać na obszar do rewitalizacji i przyczyni się do wyjścia z degradacji obu obszarom. Funkcja przemysłowa Osiedla Poprzemysłowego wygasła kilkanaście lat temu. Nie pełni ono innych społecznie ważnych funkcji. Osiedle Poprzemysłowe stało się osiedlem, w którym o dawnej, prowadzonej tam działalności gospodarczej świadczą już tylko nieliczne, pojedyncze zakłady pracy. Jednocześnie przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz istniejące już budynki mają potencjał do stania się ważnym ośrodkiem do zainwestowania przez lokalnych lub zewnętrznych przedsiębiorców, którzy zapewnią nowe miejsca pracy – wyjście z bezrobocia i ubóstwa przez mieszkańców obszaru zdegradowanego. Działania możliwe do przeprowadzenia na tych terenach przyczynią się do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym, zdiagnozowanym na zdegradowanych terenach mieszkalnych. Stworzone zostaną na nich miejsca pracy, dla których nie ma wystarczającej przestrzeni lub odpowiedniej infrastruktury na obszarach zdegradowanych społecznie.

Obszar wyznaczony do rewitalizacji w Mieście i Gminie Gąbin, określony na podstawie koncentracji niekorzystnych zjawisk zajmuje :

• Osiedle Śródmieście – ok. 25 ha co stanowi 0,17% powierzchni Miasta i Gminy Gąbin i zamieszkiwane jest przez 989 osób co stanowi 8,95 % całości populacji Miasta i Gminy Gąbin; • Osiedle Poprzemysłowe - ok. 23 ha co stanowi 0,16 % powierzchni Miasta i Gminy Gąbin i zamieszkiwane jest przez 35 osób co stanowi 0,32 % całości populacji Miasta i Gminy Gąbin;

Podsumowując łącznie obszar do rewitalizacji zajmuje 48 ha tj. 0,33 % całej powierzchni Miasta i Gminy Gąbin. Obszar ten zamieszkuje 1024 osoby tj. 9,27 % ogółu mieszkańców. Tak wyznaczony obszar do rewitalizacji przedstawiono na poniższej mapie.

str. 86

Mapa 20. Mapa obszaru do rewitalizacji na tle obszaru zdegradowanego.

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 87

Analiza SWOT wyznaczonego obszaru do rewitalizacji.

Rozwój społeczny

Mocne strony Słabe strony

• Niski poziom wykształcenia wśród mieszkańców; • Niski poziom uczestnictwa w życiu • Duża liczba organizacji publicznym i kulturalnym; pozarządowych; • Bezrobocie • Duża liczba mieszkańców w wieku • Ubóstwo; produkcyjnym i przed • Nasilające się problemy społeczne, produkcyjnym – potencjał do zwiększająca się liczba osób objętych aktywizacji. pomocą społeczną.

• Brak dodatkowej oferty kulturalno- edukacyjnej; • Spadek przyrostu urodzeń.

Szanse Zagrożenia

• Aktywizacja osób wykluczonych; • Możliwość realizacji projektów europejskich; • Aktywne działanie i tworzenie nowych • Wyjazd młodych i wykształconych organizacji pozarządowych; ludzi do dużych miast i zagranicę • Możliwość finansowania projektów w celu znalezienia lepszej pracy; przez środki budżetu państwa oraz • Pogłębiające się bezrobocie; budżetów jednostek samorządu • Starzenie się społeczeństwa; terytorialnego, a także pozostałe np. • Pogłębiające się zjawisko patologii prywatne; społecznych – alkoholizm, przemoc; • Stworzenie systemu zachęt i pomocy • Pogarszające się warunki bytowe, przy poszukiwaniu nowych miejsc ubożenie społeczeństwa. pracy; • Wdrożenie zapisów planu rewitalizacji społecznej.

str. 88

Rozwój przestrzenny Mocne strony Słabe strony • Niewystarczająca infrastruktura kanalizacyjna; • Zły stan budynków w tym budynków zabytkowych i użyteczności • Dobre położenie komunikacyjne w publicznej pobliżu dróg wojewódzkich; • Brak infrastruktury technicznej dla • Duże zasoby terenów przeznaczonych rozwoju MŚP; pod działalność gospodarczą • Brak zaplecza lokalowego dla NGO; • Rozwinięta sieć wodociągowa, • Istniejące instytucje kultury gazowa i elektryczna. działające w lokalach, które są w złym stanie technicznym i nie pozwalają na wypełnianie wszystkich celów statutowych.

Szanse Zagrożenia • Wzrost natężenia ruchu drogowego; • Degradacja środowiska; • Możliwość pozyskania środków (m.in. • Postępująca degradacja z funduszy UE) na poprawę stanu infrastruktury technicznej; technicznego budynków • Pogłębiająca się degradacja umiejscowionych na obszarze zabytkowych budynków; zdegradowanym - zwiększenie • estetyki, użyteczności Dezaktualizacja części zapisów i zagospodarowania przestrzennego miejscowego planu obszaru zdegradowanego; zagospodarowania przestrzennego dla Miasta i Gminy Gąbin; • Rozwój lokalnej działalności • Postępująca degradacja obszarów gospodarczej. poprzemysłowych.

str. 89

Rozwój gospodarczy Mocne strony Słabe strony

• Mała liczba miejsc pracy; • Wysoki poziom bezrobocia • Niski poziom wykształcenia • Położenie w bliskiej odległości od i kwalifikacji zawodowych części większych ośrodków miejskich; mieszkańców; • Duży potencjał rozwoju działalności • Degradacja stanu technicznego gospodarczej poprzez wskazane obiektów budowlanych; w miejscowym planie • Niski poziom przedsiębiorczości, zagospodarowania przestrzennego słaba kondycja lokalnych tereny pod inwestycje w tym tereny przedsiębiorstw; przemysłowe i produkcyjne. • Tereny inwestycyjne nieuzbrojone,

nie przygotowane pod względem infrastruktury do zainwestowania.

Szanse Zagrożenia • Wykorzystanie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości z utworzeniem • Brak szybkiej poprawy istniejącej nowych miejsc pracy; infrastruktury; • Możliwość pozyskania środków • Brak środków, pomysłów na finansowych ze źródeł zewnętrznych uruchomienie własnej działalności (w tym funduszy UE) na rozwój gospodarczej przez mieszkańców; przedsiębiorczości; • Pogłębiające się bezrobocie; • Możliwość powstania przedsiębiorstw • Emigracja ludzi w wieku publiczno – prywatnych; produkcyjnym. • Możliwość powstania spółdzielni socjalnej

str. 90

3.6.4. IDENTYFIKACJA POTRZEB REWITALIZACYJNYCH

Osiedle wytypowane do rewitalizacji - Osiedle Śródmieście położone jest w środkowej części Miasta i Gminy Gąbin. Niniejszą jednostkę osadniczą zamieszkuje 989 osób, co stanowi 8,95 % całej populacji.

Na podstawie wskaźników jakie przyjęto do wyznaczenia obszaru do rewitalizacji największym problemem w sferze społecznej, który dotyczy największej liczby osób zamieszkujących teren Osiedla Śródmieście jest brak wykształcenia, lub posiadanie wykształcenia tylko podstawowego lub gimnazjalnego. Problem ściśle połączony jest z kolejnym ważnym problemem na tym terenie – bezrobociem i ubóstwem. Bardzo duża liczba osób korzysta z różnych form pomocy Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gąbinie. Brak wykształcenia, a co za tym idzie bezrobocie jest przyczyną wielu bardzo niepokojących zjawisk społecznych (ubóstwa, dysfunkcji społecznych, przestępczości czy uzależnień). Aktywizacja osób bezrobotnych przyczyni się do zmniejszenia liczby osób dotkniętych ubóstwem i innymi negatywnymi zjawiskami społecznymi. Przełoży się również na spadek liczny osób korzystających z pomocy społecznej.

Problemy sfery społecznej przekładają się również na sytuację w sferze funkcjonalno – przestrzennej. Wielu mieszkańców mieszka w budynkach w złym stanie technicznym lub w budynkach zaniedbanych. Sytuacja finansowa i złe warunki mieszkaniowe osób zamieszkujących osiedle Śródmieście bezpośrednio wpływa na ich sytuację społeczną – izolacja, bierność w życiu społecznym oraz problemy w relacjach rodzinnych.

Poniższy diagram ukazuje wzajemne powiązania zjawisk kryzysowych występujących na terenie Osiedla Śródmieście i pozwala na pokazanie ścisłej zależności pomiędzy występującymi problemami w sferze społecznej i funkcjonalno – przestrzennej.

str. 91

Diagram nr 1 Wzajemne powiązania zjawisk kryzysowych występujących na terenie rewitalizowanym

Alkoholizm

Duża liczba Ubóstwo beneficjentów MGOPS

Malejąc liczba Przestępczość podmiotów gospodarczych

Bezrobocie Złe warunki mieszkaniowe

Brak wykształcenia

Źródło – opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

Analizując powyższy rysunek można zauważyć, że najwięcej powiązań uzależnionych jest od dwóch największych na terenie Osiedla Śródmieście problemów – brak wykształcenia i bezrobocie. Kreują one takie zjawiska kryzysowe jak:

• Ubóstwo • Alkoholizm • Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych • Przestępczość

Nieodpowiednia infrastruktura techniczna i społeczna implikuje takie problemy jak:

• Niechęć do podejmowania działalności gospodarczej – brak lokalu do jej prowadzenia str. 92

• Złe warunki dla inwestycji – brak terenów do prowadzenia szeroko rozumianej przedsiębiorczości,

Zidentyfikowane problemy sfery społecznej i funkcjonalno-przestrzennej stanowią jednocześnie odzwierciedlenie potrzeb jakie zdiagnozowano na terenie objętym rewitalizacją.

str. 93

ROZDZIAŁ IV

CELE I DZIAŁANIA REWITALIZACYJNE

4.1 WIZJA REWITALIZACJI

Rewitalizacja to działanie, które zapoczątkowuje wizja rozumiana jako wyobrażenie pewnych działań mających zajść w przyszłości, nadająca kierunek i cel działań powodując ciąg zdarzeń przeobrażających wizję w rzeczywistość.

Wizja rewitalizacji w odniesieniu do omawianego obszaru jest próbą zobrazowania stanu docelowego, za pomocą opisu przyszłego wizerunku społeczeństwa oraz strefy społeczno – funkcjonalno - przestrzennej obszaru rewitalizowanego stanowiącego uzasadnienie doboru i tła oceny zasadności przyjętych celów strategicznych, które chce się osiągnąć realizując program rewitalizacji.

W wyniku realizacji działań rewitalizacyjnych Osiedle Śródmieście stanie się miejscem ożywionym i uzdrowionym społecznie, o podwyższonej jakości życia i przeprowadzane kursy i szkolenia spowodują lepsze dostosowanie się do rynku pracy oraz wzrost zatrudnienia. Natomiast w Osiedlu Poprzemysłowym przywrócona zostanie funkcja przemysłowa, stanie się miejscem „otwartym” dla prowadzenia działalności gospodarczej.

Tak sformułowana wizja zostanie zrealizowana za pomocą trzech celów strategicznych oraz odpowiednie dla nich kierunki działań i konkretne programy.

Podkreślić należy, że planowane do realizacji zadania w dużej mierze wynikają z potrzeb jakie w czasie konsultacji społecznych zgłaszali mieszkańcy wyznaczonego obszaru zdegradowanego i do rewitalizacji.

str. 94

4.2 CELE REWITALIZACJI I KIERUNKI DZIAŁAŃ.

Cele i kierunki działań rewitalizacyjnych wynikają wprost ze zidentyfikowanych potrzeb mieszkańców na obszarze zdegradowanym społecznie. Mają one wyeliminować lub ograniczać negatywne zjawisk społecznych i gospodarczych.

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI

Ożywienie działalności mieszkańców na obszarze Osiedla Śródmieście i Osiedla

Poprzemysłowe, poprzez zintegrowane działania w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej zmierzające do zrównoważonego rozwoju miasta.

Na obszarze rewitalizacji będą realizowane m.in. następujące projekty: ożywienie gospodarcze Osiedla Śródmieście poprzez zapewnienie dogodnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, w tym promocja lokalnych produktów; zwiększenie dostępu do oferty kulturalnej dla mieszkańców Osiedla Śródmieście, integracja mieszkańców Osiedla Śródmieście oraz działania edukacyjno – kulturalne (Miejsko -Gminny Ośrodek Kultury). Na tym terenie znajduje się jeden z największych, zabytkowych budynków gminnych w mieście Gąbin- budynek Sądu Grodzkiego, który może stanowić przestrzeń do działań społecznych i gospodarczych, jak również najstarszy budynek Starego Rynku – budynek Stary Rynek 6, gdzie zgodnie z założeniami programu rewitalizacji będą prowadzone działania związane z walką z wykluczeniem społecznym mieszkańców osiedla Śródmieście oraz z pogłębieniem świadomości lokalnej oraz historii Miasta i Gminy Gąbin, zwiększenie oferty kulturalnej, działania edukacyjno – kulturalne.

str. 95

W związku z najpilniejszymi potrzebami, w zakresie rewitalizacji Śródmieścia, są:

- Aktywizacja dzieci i młodzieży;

- Aktywizacja osób starszych;

- Budowa świadomości lokalnej;

- Zagospodarowanie przestrzeni publicznej;

- Modernizacja obiektów użyteczności publicznej;

- Ożywienie gospodarcze;

- Tworzenie miejsc integracji społecznej, rekreacji i edukacji;

Najpilniejszymi potrzebami w zakresie rewitalizacji obszarów poprzemysłowych są:

- Budowa infrastruktury technicznej

- Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych

str. 96

Aktywizacja różnych grup społecznych

Cel 1 wzmacniająca poczucie tożsamości lokalnej wpływającej na zapobieganie patologiom Aktywizacja społeczna społecznym

Tworzenie miejsc integracji społecznej. Cel 2 Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez modernizację budynków użyteczności Rewitalizacja przestrzeni publicznej

Aktywizacja zawodowa mieszkańców

Cel 3 obszarów zdegradowanych poprzez

poprawę warunków infrastrukturalnych na Rozwój gospodarczy terenach przemysłowych

str. 97

PROJEKT DZIAŁANIE

1. Organizowanie czasu wolnego dzieci Aktywizacja różnych grup społecznych i młodzieży poprzez dostęp do zajęć pozalekcyjnych; wzmacniająca poczucie tożsamości lokalnej 2. Kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe dla wpływającej na zapobieganie patologiom osób dorosłych; 3. Tworzenie miejsc dla aktywizacji społecznej. społecznym 4. Utworzenie Centrum Integracji Społecznej; 5. Budowanie tożsamości lokalnej poprzez wolontariat;

1. Tworzenie miejsc integracji w zmodernizowanym budynku Sądu Tworzenie miejsc integracji społecznej. Grodzkiego; Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez 2. Tworzenie przestrzeni dla rozwoju zainteresowań w zmodernizowanym budynku modernizację budynków użyteczności Sądu Grodzkiego; publicznej 3. Tworzenie miejsc pamięci historycznej w zmodernizowanym budynku – kamienicy przy ul. Stary Rynek 6;

Aktywizacja zawodowa mieszkańców obszarów zdegradowanych poprzez 1. Aktywizacja zawodowa mieszkańców poprawę warunków infrastrukturalnych 2. Ożywienie gospodarcze 3. Zagospodarowanie terenów na terenach przemysłowych poprzemysłowych

str. 98

4.3 SZCZEGÓŁOWY OPIS PROJEKTÓW REWITALIZACJI

Wiązka Projektów - Projekt nr 1 Nazwa projektu Aktywni Razem Nazwa podmiotu CIS z organizacjami pozarządowymi poprzez animatorów. realizującego Miejsce realizacji Sąd Grodzki, budynek przy ul. Stary Rynek 16 projektu Szacowana wartość 3 000 000,00 zł / RPO WM 2014-2020 i budżet własny gminy – ramy projektu/ źródła finansowe przedstawiono w Tabeli 17 / zgodny z zapisami wyżej finansowania/ wymienionych programów operacyjnych zgodność z programami operacyjnymi Planowany czas III kwartał 2017r.- IV kwartał 2020r. realizacji Grupa docelowa Grupę docelową projektu będą stanowili defaworyzowani mieszkańcy (dzieci, młodzież, osoby starsze i niepełnosprawne) Miasta i Gminy Gąbin w szczególności mieszkańcy Osiedla Śródmieście. Mieszkańcy obszarów rewitalizowanych będą stanowili 50% wszystkich uczestników. Cele i wizja W 2015r. świadczeniami z pomocy społecznej objętych było 2338 rewitalizacji. osób, z czego 2018 osób stanowiło mieszkańców miasta. Z diagnozy przeprowadzonej przy opracowywaniu Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020 wynika, że z roku na rok pogarsza się sytuacja socjalno-bytowa mieszkańców gminy, zwłaszcza tych zamieszkałych na terenie osiedla „Śródmieście. Główną przyczyną korzystania przez te osoby z pomocy społecznej są: ubóstwo, bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych- wielodzietność, rodzina

str. 99

niepełna. Takie osoby nie są w stanie same pokierować swoim życiem i potrzebują pomocy osób które wskażą im ścieżkę rozwoju oraz pomogą na nowo zintegrować się z otoczeniem.

Dzieci z rodzin zamieszkałych na terenie wskazanym do rewitalizacji nie mają możliwości skorzystania z dodatkowych zajęć pozalekcyjnych, doszkolenia swoich umiejętności językowych. Realizacja projektu wpłynie na wzrost wiedzy i umiejętności wśród uczniów i zmniejszy nierówności w edukacji pomiędzy dziećmi.

Analiza wykazała, że osoby objęte pomocą społeczną nie mają odpowiedniego wykształcenia, które pomogłoby im znaleźć pracę. Często sami nie wiedzą co zrobić, aby coś w swoim życiu zmienić, dlatego realizacja projektu spowoduje zwiększenie poziomu wiedzy i kwalifikacji zawodowych mieszkańców obszaru rewitalizowanego oraz zwiększy świadomość i motywację w zakresie osobistego rozwoju społeczno-zawodowego.

Osoby zamieszkałe na terenach objętych rewitalizacją są wyalienowane z życia publicznego. Należy na nowo pobudzić je do działania stwarzając im miejsce spotkań, gdzie uzyskają pomoc specjalistów w zakresie kształcenia, zatrudnienia, wykształcenia czy porad obywatelskich. Dlatego zachodzi konieczność stworzenia w Gąbinie Centrum Integracji Społecznej, którego siedzibą będzie wyremontowany budynek Sądu Grodzkiego. W innych budynkach użyteczności publicznej jest to niemożliwe, ze względu na niewielką powierzchnię użytkową. Dodatkowo stworzenie takiego punktu da możliwość spotkań i organizacji czasu wolnego tych osób. W ożywienie życia społecznego zostaną włączone organizacje pozarządowe, które na chwilę obecną nie mają możliwości

str. 100

prowadzenia działań dla społeczeństwa ze względu na brak warunków lokalowych.

Stowarzyszenia, które będą miały siedzibę w wyremontowanym budynku Sądu Grodzkiego będą prowadziły działania społeczne polegające na:

- szkoleniach osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

- zajęciach sportowych dla dzieci i młodzieży;

- szkoleniach osób niepełnosprawnych;

Obecnie brak jest szkoleń skierowanych do grup społecznych najbardziej wykluczonych społecznie. Dlatego przewidziano w projekcie szkolenia pozwalające na nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji zawodowych oraz wzrost ich kompetencji i umiejętności społecznych oraz umiejętności poruszania się po rynku pracy.

Dokonana analiza pozwoliła zidentyfikować problem polegający na wyludnianiu się osiedla „Śródmieścia”. Od kilku lat obserwowane jest zjawisko migracji mieszkańców i osiedlanie się ich poza centrum miasta. Taka sytuacja prowadzi do obniżenia atrakcyjności tego osiedla jako terenu do zamieszkania oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Wszystko to powoduje osłabienie więzi sąsiedzkich oraz spadku aktywności społecznej mieszkańców. Ważne elementy kultury, historii, tracą na znaczeniu dla młodych pokoleń. Powyższa sytuacja dotyczy również osiedla „Poprzemysłowego”, jest ono miejscem zupełnie nieatrakcyjnym dla potencjalnych osób, które mogłyby tam prowadzić działalność gospodarczą.

str. 101

Z danych zebranych z Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gąbinie wynika, że obszar osiedla „Śródmieście” jest najbardziej zagrożony zachowaniami patologicznymi. Należy zorganizować zajęcia pozalekcyjne i resocjalizacyjne dla dzieci z rodzin z dysfunkcjami społecznymi, w celu pokazania im innej drogi życiowej.

Z zebranych danych wynika, że istnieje bardzo wielka potrzeba realizacji działań aktywizacyjnych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działania zmierzające do poprawy sytuacji powinny dotyczyć osób zamieszkałych na terenie osiedla „Śródmieście”.

str. 102

Lista projektów Projekt A realizowanych w Utworzenie Centrum Integracji Społecznej ramach „Aktywni Razem”. Realizacja Projektu – UMiG i MGOPS

Wartość projektu / Źródła finansowania – 1 500 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Celem projektu jest utworzenie Centrum Integracji Społecznej mające swoją siedzibę w budynku Sądu Grodzkiego. Centrum Integracji będzie prowadziło działalność aktywizującą i integrującą dla osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym z obszaru rewitalizowanego. Będzie komórką prowadzącą działania zmierzające do wyprowadzenia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze stanu kryzysowego, jak również będzie prowadziła działania prewencyjne w zakresie zapobiegania degradacji społeczeństwa. Planuje się zatrudnienie pracowników zamieszkujący obszar rewitalizowany.

Zakres rzeczowy projektu obejmuje:

• Przekazanie na potrzeby CIS 3 wyposażonych pomieszczeń; • Zatrudnienie osób niezbędnych do realizacji zadań CIS – w tym kierownika i osoby odpowiedzialnej za prowadzenie spraw administracyjno-księgowych; • Zatrudnienie osób odpowiedzialnych za prowadzenie prac związanych z realizacją projektów B - H

Centrum będzie prowadziło zajęcia terapeutyczne, edukacyjno- pomocowe, poradnictwo prawno-administracyjne i zatrudnieniowe oraz będzie koordynatorem wszystkich działań wskazanych w projekcie dotyczących rewitalizacji społecznej. str. 103

Centrum będzie prowadziło poradnictwo indywidualne i warsztaty kompetencji życiowych w celu reintegracji uczestników. Prowadzone będą warsztaty aktywizacji zawodowej, doradztwo, trening motywacyjny. Organizowane będą wizyty w miejscowych zakładach pracy oraz spotkania z lokalnymi przedsiębiorcami.

Rezultaty: Powstanie CIS

Projekt B: Aktywizacja osób wykluczonych społecznie poprzez kursy podnoszące kwalifikacje;

Realizacja Projektu – CIS

Wartość projektu / Źródła finansowania – 400 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Celem projektu jest aktywizacja i zdobycie / podniesienie kwalifikacji osób dorosłych, ze szczególnym uwzględnieniem grup zagrożonych wykluczeniem społecznym ( w tym bezrobotnych) z terenu obszaru rewitalizowanego. Zdobycie nowego zawodu wpłynie na znalezienie pracy i tym samym podniesienie statusu i jakości życia rodzin. Ze wsparcia w projekcie skorzysta łącznie 9 osób. Uczestniczy zostaną zrekrutowani do projektu zgodnie z zasadami równości płci oraz niedyskryminacji osób niepełnosprawnych. W projekcie zaplanowano następujące działania:; - wsparcie psychologiczne, - doradztwo zawodowe,

str. 104

-zdobycie kwalifikacji zawodowych: kelner, kucharz, ochroniarz, kurs komputerowy i księgowości. -zorganizowanie praktyk zawodowych, - zorganizowanie 3 miesięcznych staży zawodowych, Realizacja powyższych zadań pozwoli ukierunkować osoby objęte projektem na aktywność zawodową i społeczną. W ramach zadania planuje się również zwiększyć umiejętności opiekuńcze i wychowawcze rodziców z pięciu rodzin - bezrobotnych, pracujących i nieaktywnych zawodowo z terenu objętego rewitalizacją. Planuje się wyposażenie sali do przeprowadzenia szkoleń w niezbędne urządzenia komputerowe i naukowe. Projekt skierowany jest do mieszkańców obszaru rewitalizacji, ponieważ jest to miejsce w którym koncentrują się problemy związane z niską aktywnością zawodową. Kursy ukończą się uzyskaniem certyfikatu, potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Projekt będzie realizowany w porozumieniu z lokalnymi przedsiębiorcami i Powiatowym Urzędem Pracy w Płocku w budynku Sądu Grodzkiego. Rezultaty: nabycie i podniesienie kompetencji i kwalifikacji zawodowych mieszkańców zmierzające do zmniejszenia bezrobocia i zmniejszenia liczby osób korzystającej z pomocy społecznej.

Projekt C: Aktywizacja osób wykluczonych społecznie poprzez organizację czasu wolnego.

Realizacja Projektu – CIS we współpracy z MGBP, UTW, SM str. 105

Wartość projektu / Źródła finansowania – 50 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Zajęcia będą skierowane do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z obszarów objętych rewitalizacją. Rekrutacja odbędzie się na zasadzie zachowania równych szans kobiet i mężczyzn oraz niedyskryminacji osób niepełnosprawnych poprzez animatorów. W ramach zakresu rzeczowego projektu w porozumieniu z Uniwersytetem Trzeciego Wieku działającym w Gąbinie zostaną zorganizowane konkursy plastyczne i teatralne. Wspólnie z Miejsko-Gminną Biblioteką Publiczną, która docelowo będzie miała swoją siedzibę w wyremontowanym budynku zostaną zorganizowane konkursy z szybkiego czytania, konkurs na najciekawsze opowiadanie, moja własna książka. Do współpracy zostanie zaproszona również Szkoła Muzyczna I stopnia w Gąbinie, która zorganizuje konkursy muzyczne i taneczne.

Zostaną zorganizowane zajęcia z nauki logicznego myślenia, wzbogacające wyobraźnie i zdolności percepcyjne poprzez gry planszowe i RPG.

Czas wolny uczestników zostanie zagospodarowany również poprzez organizację zajęć sportowych przy współpracy z organizacjami pozarządowymi które działają w tym obszarze.

Dzięki środkom UE będzie możliwe wsparcie rodzin z obszaru rewitalizacji poprzez zatrudnienie asystenta, co daje możliwość wdrożenia:

str. 106

-treningu kompetencji i umiejętności społecznych, - treningu asertywności i autoprezentacji W ramach zadania planuje się zorganizowanie terapii zajęciowej wychodzenia z alkoholizmu i narkomanii oraz prowadzenie zajęć uświadamiających niebezpieczeństwa związane z alkoholizmem, narkomanią, przemocą. Projekt realizowany w budynku Sądu Grodzkiego. Rezultat: Podniesienie u uczestników kompetencji kluczowych, właściwych postaw i umiejętności niezbędnych na rynku pracy. Włączenie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Organizacja 3 konkursów z zakresu j.w., uczestnictwo w terapii zgodnie z listą obecności.

Projekt D

Promocja lokalnej przedsiębiorczości oraz szkolenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i pozyskiwania funduszy zewnętrznych.

Realizacja Projektu – CIS we współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami i PUP

Wartość projektu / Źródła finansowania –120 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Bezpośrednim celem wskazanego działania jest zmniejszenie bezrobocia, przyczyniającego się do pogłębiającego się ubóstwa oraz wykluczenia społecznego na obszarze do rewitalizacji. Na terenie całego obszaru zdegradowanego brak jest dobrze rozwiniętej lokalnej przedsiębiorczości. Obszar „Śródmieścia” jest miejscem, gdzie nie otwierają się nowe przedsiębiorstwa, a z roku str. 107

na rok jest ich coraz mniej. Obszar „Poprzemysłowy” jest terenem nie zamieszkałym, nie zachęcającym do tworzenia się tam nowych przedsiębiorstw. W ramach działania zaplanowano szkolenia dla osób chcących założyć własną działalność gospodarczą na obszarze rewitalizowanym oraz pomoc specjalisty, który zostanie zatrudniony i będzie miał swoją siedzibę w budynku Sądu Grodzkiego. W celu zachęcenia inwestorów do otwierania firm zostaną przygotowane odpowiednio tereny w potrzebną infrastrukturę. Osiedle Poprzemysłowe ma wielki potencjał, który należy rozwinąć stwarzając odpowiednie warunki do powstawania przedsiębiorstw i tworzenia się nowych miejsc pracy – kompatybilnie z projektem nr 4. Szkolenia dla osób chcących otworzyć własną działalność gospodarczą zostaną przeprowadzone we współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami i Powiatowym Urzędem Pracy w Płocku. Planuje się wzrost zatrudnienia o 10 miejsc pracy w nowo powstałych przedsiębiorstwach. Rezultat: nabycie i podniesienie kompetencji i kwalifikacji zawodowych mieszkańców zmierzające do zmniejszenia bezrobocia i zmniejszenia liczby osób korzystającej z pomocy społecznej.

Projekt E: Aktywizacja dzieci i młodzieży poprzez organizację czasu wolnego oraz zwiększenie dostępu do zajęć pozalekcyjnych.

Realizacja Projektu – CIS

Wartość projektu / Źródła finansowania –200 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

str. 108

W ramach działania planuje się zatrudnić animatorów z pośród osób bezrobotnych z obszaru do rewitalizacji, którzy przeprowadzą zajęcia dla dzieci z podziałem na niwelujące problemy społeczne oraz podnoszące wiedzę. Zostaną zorganizowane zajęcia z języka angielskiego oraz zajęcia komputerowe z wykorzystaniem urządzeń TIK. W zajęciach wezmą udział dzieci z terenów rewitalizowanych w ilości 20 osób. Zajęcia będą się odbywały w salach utworzonych w budynku Sądu Grodzkiego. Zatrudniony personel będzie przestrzegał zasad równości płci oraz niedyskryminacji osób niepełnosprawnych, będzie on wspierał uczestników projektu w wyrównywaniu braków z zakresu wiedzy szkolnej i poszerzaniu ich wiedzy. Uczestnicy zdobędą niezbędną wiedzę potrzebną do aktywności w życiu społecznym. Dodatkowo będą prowadzone zajęcia polegające na przekazaniu uczestnikom wiedzy nt. zagrożeń jakie niesie ze sobą korzystanie z różnych używek jak alkohol, papierosy czy narkotyki. W celu ograniczenia zachowania patologicznego wśród dzieci i młodzieży zostaną zorganizowane zajęcia sportowe, teatralne, plastyczne, muzyczne, kosmetyczne i kulinarne. Udowodniono, że odpowiednie zagospodarowanie czasu wolnego osób młodych ogranicza wśród nich zachowania patologiczne. Niezbędne będzie zatrudnienie pedagoga, terapeuty oraz wyposażenie ich miejsc pracy w sprzęt komputerowy.

Rezultat: Realizacja projektu umożliwi aktywne spędzenie czasu wolnego, umożliwi uprawianie sportów, co wpłynie na jakość życia mieszkańców, ich integracje, a przede wszystkim na ich zdrowie.

str. 109

Projekt F

Tworzenie miejsc integracji społecznej, rekreacji i edukacji oraz poprawa dostępności do kultury.

Realizacja Projektu – UMiG, SM, MGOK

Wartość projektu / Źródła finansowania –200 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Na terenie rewitalizowanym brak jest miejsca gdzie mieszkańcy, osoby o podobnych zainteresowaniach i wspólnych celach mogłyby się spotkać. Takim miejscem stanie się ogólnodostępny budynek Sądu Grodzkiego i kamienicy przy ul. Stary Rynek 6. Utworzenie w zabytkowej kamienicy Muzeum Ziemi Gąbińskiej oraz miejsca gdzie będą się odbywały sympozja naukowe da szanse rewitalizowanym mieszkańcom na bliższe obcowanie z kulturą. W budynku Sądu Grodzkiego powstanie sala koncertowa. W ten sposób zostanie również pozyskana infrastruktura na organizację imprez kulturalnych (wystaw, spotkań autorskich, konkursów, wernisaży). Dla osób zamieszkujących obszary rewitalizowane planowany jest darmowy wstęp na wszystkie wydarzenia kulturalne zarówno w budynku Sądu Grodzkiego jak i budynku przy ul. Stary Rynek 6. W ramach tego działania planuje się udostępnienie sal wystawowych dla osób zamieszkujących rewitalizowane tereny, dla zrealizowania wystaw własnych prac.

Rezultat: Podniesienie świadomości kulturowej mieszkańców poprzez zorganizowanie 3 wystaw i koncertów.

str. 110

Projekt G

Wsparcie działań organizacji pozarządowych.

Realizacja Projektu – UMiG,

Wartość projektu / Źródła finansowania –300 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

W konkursach na realizację zadań publicznych na terenie Miasta i Gminy Gąbin w zakresie kultury, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej oraz sportu planuje się przyznanie dodatkowych punktów dla organizacji, które będą realizowały zadania na terenie lub dla osób z terenu rewitalizowanego. Wspierane będą również zadania realizowane w ramach procedury tzw. „Małych Grantów” we wskazanych wyżej obszarach.

Zakres rzeczowy projektu

Stworzenie w budynku Sądu Grodzkiego sal na potrzeby tychże organizacji da im szanse na realizację zadań publicznych o szerszym zasięgu. Planuje się stworzyć Centrum Organizacji Pozarządowych. W ramach zadania zostaną zaktywizowane grupy społeczne działające w ramach organizacji pozarządowych do realizowania działań integrujących, aktywizujących, kulturalnych oraz zapobiegających patologiom społecznym skierowanych do mieszkańców obszarów rewitalizowanych.

Rezultat: Wsparcie minimum 5 organizacji pozarządowych.

str. 111

Projekt H

Budowanie tożsamości lokalnej poprzez wolontariat.

Realizacja Projektu – CIS,

Wartość projektu / Źródła finansowania –230 000,00zł / RPO WM 2014-2020 i budżet gminy

Aby zapobiec dalszej degradacji w sferze społecznej obszaru rewitalizowanego planuje się następujące zadania wykonywane przez wolontariuszy:

- organizacje konkursów m.in. na najładniejsze podwórko na obszarze rewitalizowanym (w ramach konkursu mieszkańcy zostaną uświadomieni jak ważne jest dbanie o swoje miejsce zamieszkania o porządek i jego stan techniczny);

- organizacja działań Klubu Młodzieży działającego na rzecz poprawy wspólnej przestrzeni publicznej na obszarze do rewitalizacji.

Rezultat: Realizacja niniejszego przedsięwzięcia wpłynie na wzrost ożywienia społecznego.

Projekt nr 2

str. 112

Nazwa projektu Gąbiński Inkubator Aktywności Społecznej GIAS Nazwa podmiotu Miasto i Gmina Gąbin realizującego Miejsce realizacji Gąbin – pustostan – były budynek Sądu Grodzkiego projektu Szacowana wartość 3.000.000,00 zł./ PRO WM 2014-2020 i budżet własny gminy– projektu/źródło ramy finansowe przedstawiono w Tabeli 17 / projekt jest zgodny z programami operacyjnymi EFRR. finansowania/ zgodność z programami operacyjnymi Planowany czas 2017-2020 realizacji Grupa docelowa Grupę docelową projektu będą stanowili defaworyzowani mieszkańcy Osiedla Śródmieście w celu stworzenia przestrzeni dla realizacji projektów rewitalizacji społecznej – wiązka projektów Aktywni Razem - Projekt nr 1. Lokalizacja budynku na planie miasta

str. 113

Widok na budynek

Cel projektu/ Rezultat Celem działania jest rewitalizacja społeczna poprzez stworzenie przestrzeni publicznej dającej możliwości rozwoju i wyrównania dysproporcji w dostępie do wiedzy oraz szeroko rozumianej kultury, pobudzanie mieszkańców obszarów rewitalizowanych do aktywności społecznej i integracji oraz pomocy w pozyskaniu pracy.

W wyremontowanym budynku realizowane będą projekty miękkie skierowane do sfery społecznej obszaru rewitalizacji przedstawione jako wiązka projektów nr 1.

Zakłada się, że osiągnięcie zamierzonego celu będzie możliwe dzięki modernizacji budynku wraz ze zmianą sposobu użytkowania z przeznaczeniem na funkcje społeczne. Pomieszczenia w budynku zostaną przeznaczone dla grup kulturo- twórczych (chóry zespoły muzyczne, grupy teatralnej, wystawy malarskie), organizacji pozarządowych, spółdzielni socjalnych. W budynku będą organizowane szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, poszukujących pracy, bądź chcących założyć własną działalność gospodarczą.

str. 114

Budynek został ujęty w działaniach rewitalizacyjnych ze względu na jego wartość historyczną i sentymentalną dla mieszkańców miasta. Ponadto dogodna lokalizacja budynku i jego duża powierzchnia użytkowa pozwala na bazie zaadoptowanej przestrzeni zrealizowanie wielu działań o charakterze szkoleniowym, edukacyjnym, kulturowym. Obiekt posiada dostęp do wszystkich mediów ( woda, kanalizacja, gaz, telefon, prąd). Sytuacja wyjściowa – Obecnie budynek Sądu Grodzkiego jest w bardzo złym stanie uzasadnienie realizacji technicznym- pustostan, nie pozwalającym na użytkowanie. projektu Zwraca uwagę przechodniów swoim wyglądem ze względu na brak szyb w oknach. Aktualnie stanowi centrum dekulturyzacji młodzieży. Cel i wizja rewitalizacji Projekt będzie obejmował:

1. Utworzenie „Centrum Integracji Społecznej” poprzez zatrudnienie personelu z pośród osób bezrobotnych zamieszkujących tereny do rewitalizacji i stworzenie odpowiedniej przestrzeni. 2. Utworzenie Centrum Organizacji Pozarządowych, zatrudnienie osoby odpowiedzialnej i stworzenie warunków lokalowych. 3. Stworzenie przestrzeni publicznych dla partnerów projektu celem prowadzenia działań rewitalizacji społecznej. (zgodnie z działaniami z wiązki projektów nr 1).

Realizacja powyższych punktów będzie możliwa po przeprowadzeniu robót budowalnych w zakresie: - osuszenie budynku, - dobudowa zewnętrznej klatki schodowej z windą zewnętrzną i podjazdem dla osób niepełnosprawnych ,

str. 115

- przebudowa kotłowni z węglowej na gazową, - wymiana pokrycia dachowego, - remont elewacji budynku z całkowitą wymianą stolarki, - dostosowanie wnętrza budynku do pełnienia nowych funkcji, - wymiana instalacji elektrycznej i sanitarnej,

Przywrócenie dawnej świetności budynku i jego funkcjonalności zwiększy jego atrakcyjność turystyczną oraz podniesie walory wizerunkowe otoczenia . Projekt nr 3 Nazwa projektu My w Tradycji Nazwa podmiotu Miasto i Gmina Gąbin realizującego Miejsce realizacji Gąbin –budynek przy ul. Stary Rynek 6 projektu Szacowana wartość 2.000.000,00 zł./ RPO WM 2014-2020 i budżet własny - ramy projektu/ źródło finansowe przedstawiono w Tabeli 17 / Projekt jest zgodny z wyżej finansowania/ zgodność wymienionymi programami operacyjnymi. z programami operacyjnymi Planowany czas 2017-2020 realizacji Grupa docelowa Grupę docelową projektu będą stanowili defaworyzowani mieszkańcy Osiedla Śródmieście, Poprzemysłowe.

Lokalizacja budynku Stary Rynek 6

włączonego do projektu działań rewitalizacyjnych

str. 116

Widok na budynek

Cel projektu / Rezultat Celem projektu jest stworzenie przestrzeni publicznej dającej możliwość pobudzania mieszkańców do aktywności społecznej, integracji poprzez budowanie świadomości historycznej, angażowanie się w prace organizacji pozarządowych poprzez realizację projektów społecznych- projekt F i H z wiązki projektów „Aktywni Razem” oraz projekt nr 3 „Nuda nie u Nas” i 4 „Młodzi strażacy” z projektów uzupełniających.

Zakłada się, że osiągnięcie zamierzonego celu będzie możliwe dzięki przebudowie budynku wraz ze zmianą sposobu użytkowania na siedzibę organizacji pozarządowych, w tym Społecznego Muzeum Ziemi Gąbińskiej prowadzonego przez

str. 117

członków Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej oraz Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Oddział w Gąbinie.

Budynek po remoncie będzie pełnił funkcje publiczno-społeczne. Pomieszczenia w budynku zostaną przeznaczone również na miejsca spotkań i działań organizacji pozarządowych.

Wyposażenie budynku w windę oraz podjazd dla niepełnosprawnych zniesie bariery architektoniczne umożliwiając dostęp do budynku

Budynek został ujęty w działaniach rewitalizacyjnych ze względu na jego lokalizację w centrum miasta i zarazem centrum obszaru rewitalizowanego Osiedla Śródmieście, a także wartość historyczną – budynek zabytkowy, wpisany do rejestru zabytków. Ponadto dogodna lokalizacja budynku w sąsiedztwie parków, zabytkowego rynku i jego duża powierzchni użytkowa pozwolą na bazie zaadoptowanej przestrzeni zrealizowanie wielu działań o charakterze społecznym. Obiekt posiada dostęp do wszystkich mediów ( woda, kanalizacja gaz, telefon, prąd).

Obecni mieszkańcy budynku przy ul. Stary Rynek 6 zostaną przekwaterowani do nowo wyremontowanego budynku komunalnego o podwyższonym standardzie przy ul. Warszawskiej 21 Wizja i cel rewitalizacji Zamiarem rewitalizacji społecznej jest prowadzenie szkoleń w różnych dziedzinach rozwijających zainteresowania osób z obszaru rewitalizacji W budynku powstaną cztery sale które posłużą do organizowania wystaw w ramach prowadzonej działalności stowarzyszeń, konkursów, wystaw indywidualnych. Inwestycja przyniesie korzyści społeczne ponieważ pozwoli

str. 118

dzieciom i młodzieży wypełnić lukę edukacyjną w obszarze tożsamości kulturowej. Swoją działalność będą mogły organizować tam również inne podmioty – Ochotnicza Straż Pożarna, Koła Gospodyń Wiejskich, numizmatycy, filateliści itp. Wyposażenie budynku w windę zapewni nieograniczony dostęp osób niepełnosprawnych i starszych do budynku oraz umożliwi udział w organizowanych zajęciach i spotkaniach. Syntetyczny opis Projekt będzie obejmował: planowanych do 1. Stworzenie przestrzeni dla organizacji pozarządowych podjęcia działań celem prowadzenia działań rewitalizacji społecznej. (zgodnie z działaniami z projektu nr 1). 2. Utworzenie przestrzeni publicznej dla Społecznego Muzeum Ziemi Gąbińskiej.

Realizacja powyższych działań będzie możliwa po wykonaniu robót budowalnych w zakresie: - osuszenie budynku, - dobudowa zewnętrznej klatki schodowej z windą zewnętrzną i podjazdem dla osób niepełnosprawnych , - budowa kotłowni gazowej, - wymiana pokrycia dachowego, - remont elewacji budynku z całkowitą wymianą stolarki, - dostosowanie wnętrza budynku do pełnienia nowych funkcji publicznych, - wymiana instalacji elektrycznej i sanitarnej,

Przewrócenie dawnej świetności budynku i jego funkcjonalności zwiększy jego atrakcyjność turystyczną oraz podniesie walory wizerunkowe otoczenia .

str. 119

Projekt nr 4 – komplementarny do projektów 1, 2, 3 Nazwa projektu „Przygotowanie terenów inwestycyjnych poprzez budowę niezbędnej infrastruktury kanalizacyjnej na terenie Miasta i Gminy Gąbin." Nazwa podmiotu Miasto i Gmina Gąbin realizującego Miejsce realizacji Gąbin - ul. Wspólna, Koszelewska, Rogatki Żychlińskie - Osiedle projektu Poprzemysłowe Szacowana wartość 2.930.000,00 zł./ RPO WM 2014-2020 i budżet własny gminy - projektu/źródła ramy finansowe przedstawiono w Tabeli 17 / Projekt jest zgodny dofinansowania/ z ww. programami operacyjnymi. zgodność z programami operacyjnymi Planowany czas realizacji 2017-2020

Grupa docelowa Grupę docelową projektu będą stanowili przedsiębiorcy z terenu Miasta i Gminy Gąbin, którzy na terenach przemysłowych oraz w obszarze Osiedla Poprzemysłowe podejmą działalność gospodarczą lub rozszerzą jej zakres na bazie stworzonej infrastruktury technicznej. Jest to działanie komplementarne dla rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Projekt ma ożywić działalność gospodarczą, zwiększyć jej konkurencyjność oraz stworzyć nowe miejsca pracy dla grupy bezrobotnych mieszkańców obszarów rewitalizowanych Osiedla Śródmieście, Poprzemysłowe. Wizja i cele rewitalizacji Osiedle Poprzemysłowe jest wyjątkowo atrakcyjnym terenem ze względu na swą lokalizację (poza terenami ochrony przyrody, na uboczu strefy miejskiej zurbanizowanej) z dostępnym uzbrojeniem (gaz sieciowy średniego i niskiego ciśnienia, wodociąg, sieć elektroenergetyczna niskiego i średniego napięcia)

str. 120

oraz dobrą obsługa komunikacyjną. W okresie transformacji na obszarze tym zaprzestało działalności wiele podmiotów gospodarczych głownie sektora budżetowego (Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, elewatory zbożowe, masarnia, piekarnia, rozlewnia napoi). W miejsce zamkniętych zakładów pracy, na bazie istniejących obiektów lub instalacji powoli powstają zakłady usługowe i produkcyjne. Ograniczeniem rozwojowym jest brak dostępu do kanalizacji sanitarnej i brak możliwości zastosowania innych tanich i skutecznych rozwiązań (oczyszczalni, szamb).

Pobudzenie działalności gospodarczej spowoduje wzrost zatrudnienia, które jest bardzo oczekiwanym procesem rewitalizacyjnym przemian społecznych. Wzrost zatrudnienia pozwoli zniwelować inne równie ważne problemy społeczne jak ubożenie społeczeństwa, alkoholizm, agresja itp. Znacząca liczba podmiotów gospodarczych skłonna jest rozwinąć swoją działalność na opisywanym terenie pod warunkiem, że teren inwestycyjny stworzy możliwości dostępu do koniecznych mediów. Teren poprodukcyjny wymaga dozbrojenia go w kanalizacje sanitarną.

Cel projektu/ rezultat Celem projektu jest stworzenie nowych miejsc pracy i rozwój MŚP poprzez niwelację dysproporcji występujących pomiędzy przedsiębiorcami w dostępie do terenów uzbrojonych w media, w szczególności: - ożywienie działalności gospodarczej na obszarze Osiedla Poprzemysłowego, poprzez zniwelowanie ograniczeń w produkcji - stworzenie możliwości rozszerzenia zakresu dotychczasowej działalności gospodarczej z powodu dostępu do infrastruktury sanitarnej,

str. 121

- wzrost konkurencyjności gospodarczej - usunięcie niemożności prowadzenia działalności gospodarczej wymagającej odprowadzania dużych ilości ścieków (np. przetwórstwo owocowo-warzywne, piekarnictwo, itp.) - stworzenie nowych miejsc pracy ze wskazaniem grupy rewitalizowanej, - wyeliminowanie działań zanieczyszczających środowisko naturalne poprzez właściwe postępowanie ze ściekami. Realizacja powyższych działań będzie możliwa po wybudowaniu 2,014 km kanalizacji sanitarnej zdolnej odprowadzić ścieki z terenów położonych w obszarze Osiedla Poprzemysłowe na powierzchni 23 ha.

Projekty uzupełniające

Projekt 1.

Nazwa projektu „Kowale własnego losu" Nazwa podmiotu Stowarzyszenie Aktywni Razem realizującego Miejsce realizacji Gąbin - Budynek Sądu Grodzkiego projektu Szacowana wartość 300.000,00 zł./ PROW 2014-2020 i Budżet własny gminy - ramy projektu/ źródła finansowe przedstawiono w Tabeli 17 finansowania Planowany czas realizacji 2017-2020

str. 122

Grupa docelowa Grupę docelową projektu będzie stanowiło 20 osób w przedziale wiekowym 50-60 lat pozostających w długotrwałym bezrobociu, zamieszkujących na obszarach wskazanych do rewitalizacji. Cel projektu W ramach projektu zostaną przeprowadzone kursy w celu przyuczenia do zawodu ekspedient-sprzedawca, magazyniera- dyspozytora, ochroniarza lub innych w zależności od potrzeb. W trakcie kursu uczestnicy nabędą umiejętność posługiwania się komputerem, kasą fiskalną oraz nabędą licencję ochroniarza. Magazynier-dyspozytor nabędzie umiejętność posługiwania się programem komputerowym służącym do ewidencjonowania stanu magazynowego, ponadto zdobędą uprawnienia operatora wózka widłowego. Kursy odbywały się będą w cyklach miesięcznych. Do realizacji kursów zostaną zawarte porozumienia z przedsiębiorcami do których zostaną skierowani bezrobotni na tzw. praktyczne przyuczenie zawodu. Zdobyte umiejętności pozwolą im na nowo odnaleźć się na rynku pracy, co doprowadzi do zmniejszenia bezrobocia.

Projekt 2.

Nazwa projektu „Złap byka za rogi” Nazwa podmiotu Stowarzyszenie Aktywni Razem realizującego Miejsce realizacji Gąbin - Budynek Sądu Grodzkiego projektu Szacowana wartość 400.000,00 zł./ PROW 2014-2020 i budżet własny gminy - ramy projektu/ źródło finansowe przedstawiono w Tabeli 17 finansowania Planowany czas realizacji 2017-2020

str. 123

Grupa docelowa Grupę docelową projektu będzie stanowiło 10 osób w przedziale wiekowym 20-40 lat, planujących otworzyć własną działalność gospodarczą pozostających w długotrwałym bezrobociu, zamieszkujących na obszarach wskazanych do rewitalizacji. Cel projektu Projekt przewiduje trzy etapy działań:

1. Nabycie umiejętności przygotowania dokumentacji aplikacyjnej o ubieganie się o dofinansowanie ze środków programu LEADER+ .

2. Dofinansowanie zamierzonych działań ze środków LEADER+ osobom, których wniosek przeszedł pozytywną weryfikację; 3. Nabycie umiejętności rozliczenia finansowego uzyskanej dotacji.

W ramach projektu przewiduje się cykl 10 spotkań w łącznej liczbie 60 godzin.

Projekt 3.

Nazwa projektu „Nuda nie u Nas” Nazwa podmiotu Stowarzyszenie Rodzin Katolickich realizującego Miejsce realizacji Gąbin - Budynek ul. Stary Rynek 6 projektu Szacowana wartość 20.000,00 zł./ PROW 2014-2020 i budżet własny gminy - ramy projektu/ źródła finansowe przedstawiono w Tabeli 17 finansowania Planowany czas realizacji 2017-2020

Grupa docelowa Grupą docelową projektu będą dzieci i młodzież w wieku szkolnym, pochodzące z wielodzietnych rodzin dysfunkcyjnych, zamieszkujących na obszarze przeznaczonym do rewitalizacji.

str. 124

Cel projektu Projekt przewiduje organizowanie zajęć pozalekcyjnych, w trakcie których odbywać będzie się nauka gry w warcaby, szachy i inne gry. W pracę z dziećmi zostaną zaangażowane osoby z kręgu Stowarzyszenia Rodzin Katolickich (posiadające przygotowanie pedagogiczne). Zajęcia odbywać się będą w wyremontowanych salach w budynku przy ul. Stary Rynek 6. Prócz zabaw i gier dzieciom zaoferowana będzie pomoc przy odrabianiu prac domowych, oraz pomoc pedagoga szkolnego. Zajęcia będą się odbywały dwa razy w tygodniu w dzień powszedni oraz w dzień wolny od pracy (sobota).

Projekt 4

Nazwa projektu „Młodzi strażacy” Nazwa podmiotu Ochotnicza Straż Pożarna w Gąbinie realizującego Szacowana wartość 400.000,00 zł/ POWER 2014-2020 i budżet własny gminy - ramy projektu/ źródła finansowe przedstawiono w Tabeli 17. finansowania Planowany czas 2017-2020 realizacji Grupa docelowa Grupą docelową będą dzieci zamieszkujące teren rewitalizacji w ilości 20 osób. Cel projektu Projekt przewiduje organizowanie zajęć i kursów dla dzieci w zakresie udzielania pierwszej pomocy, odpowiedniego reagowania w sytuacjach kryzysowych oraz przyuczenia ich do pełnienia służby w ochotniczych strażach pożarnych. Zajęcia odbywać się będą w salach w budynku przy ul. Stary Rynek 6. W ramach projektu zostaną zakupione stroje dla młodych strażaków. Projekt przewiduje także utworzenie sekcji orkiestry dętej przy OSP w Gąbinie składającej się z najmłodszych dzieci. W tym celu zostaną zakupione instrumenty muzyczne oraz będą prowadzone lekcje nauki gry na instrumentach.

str. 125

4.4 MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚCI PROJEKTÓW

Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów rewitalizacyjnych jest zapewnienie ich komplementarności w wymiarze przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, międzyokresowym oraz w zakresie źródeł finansowania. Kryteria te były kluczowe przy wyborze projektów rewitalizacyjnych ujętych w niniejszym Programie. Pojawiający się dzięki komplementarności interwencji efekt synergii przyczyni się do szybszego i bardziej efektywnego uzyskania oczekiwanych rezultatów na obszarze rewitalizacji: Osiedle Śródmieśie, Poprzemysłowe .

KOMPLEMENTARNOŚĆ PRZESTRZENNA

Komplementarność przestrzenna projektów rewitalizacyjnych ujętych w niniejszym programie oznacza, że przy ich formułowaniu wzięto pod uwagę miejsce planowanej realizacji w różnych częściach obszarów rewitalizacji. W rezultacie zebrano osiem grup projektów w zakresie komplementarności przestrzennej dla obszarów rewitalizacji: Osiedle Śródmieście, Osiedle Poprzemysłowe. Efektem takiego podejścia będzie oddziaływanie zrealizowanych przedsięwzięć na cały obszar rewitalizacji (a nie punktowo, w pojedynczych miejscach). W celu zapewnienia komplementarności przestrzennej projekty ze sobą powiązane (dotyczące jednego fragmentu obszaru rewitalizacji) będą w miarę możliwości realizowane w tym samym czasie. Projekty będą realizowane głównie w Osiedlu Śródmieście, które zostało wybrane ze względu na to, że jest położone w centralnej części Miasta i Gminy Gąbin oraz, że występuje na nim największe skupisko patologii społecznych,a także zdiagnozowanych zjawisk kryzysowych. Wytypowane projekty będą realizowane w dwóch jego krańcach dla zapewnienia komplementarności przestrzennej. str. 126

KOMPLEMENTARNOŚĆ PROBLEMOWA

Komplementarność problemowa projektów rewitalizacyjnych ujętych w niniejszym programie polegać będzie na ich dopełnieniu tematycznym. W rezultacie zrealizowane projekty będą oddziaływać na obszary rewitalizacji zarówno w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzenno – funkcjonalnej. Cel ten zostanie osiągnięty głównie poprzez programy dotyczące rewitalizacji społecznej dla mieszkańców całej wyznaczonej strefy do rewitalizacji. W tym celu zostaną również przeprowadzone prace związane z renowacją budynków z przeznaczeniem na cele społecznej rewitalizacji. Dopełnieniem podstawowych celów rewitalizacji społecznej jest projekt infrastrukturalny polegający na stworzeniu strefy gospodarczej dla rozwoju przedsiębiorczości.

KOMPLEMENTARNOŚĆ

PROCEDURALNO-INSTYTUCJONALNA

Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Programu Rewitalizacji zostanie osiągnięta dzięki połączeniu jego systemu zarządzania i systemu monitoringu. Pozwoli to na efektywne współdziałanie na jego rzecz różnych instytucji oraz wzajemne uzupełnianie się i spójność procedur.

Podmiotem wdrażającym Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin jest Urząd Miasta i Gminy w Gąbin a reprezentującym go organem jest Burmistrz, który będzie nadzorował prace i wdrażanie zadań wynikających z niniejszego Programu przez Zespół ds. Rewitalizacji, merytoryczne referaty, jednostki organizacyjne, Komitet Rewitalizacyjny i organizacje pozarządowe.

str. 127

KOMPLEMENTARNOŚĆ

MIĘDZYOKRERSOWA

Komplementarność międzyokresowa projektów rewitalizacyjnych ujętych w niniejszym Programie Rewitalizacji polegać będzie na kontynuacji działań zapoczątkowanych w okresie programowania środków 2007-2013. W tym czasie podjęto działania przede wszystkim w Osiedlu Śródmieścia Gąbina ( modernizacja parków, modernizacja ulic ). Aktualny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin jest zwiększeniem oddziaływania prowadzonego procesu rewitalizacji na dużo większym obszarze obejmującym także Osiedle Poprzemysłowe.

KOMPLEMENTARNOŚĆ

ŹRÓDEŁ FINSNOWANIA

Komplementarność źródeł finansowania projektów rewitalizacyjnych ujętych w niniejszym Programie Rewitalizacji polegać będzie na umiejętnym łączeniu wsparcia ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej oraz środków własnych z wykluczeniem ryzyka podwójnego dofinansowania.

str. 128

4.5 ORIENTACYJNE RAMY FINANSOWE PROJEKTÓW

Poniżej zostały przedstawione ramy finansowe projektów ujętych w niniejszym programie, poprzez prezentację ich szacunkowej wartości oraz orientacyjne wielkości środków finansowych możliwych do wykorzystania w ramach działań ujętych w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 (RPO WM 2014-2020), Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój (POWER 2014-2020), Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. (PROW 2014-2020). Ważnym źródłem finansowania projektów będą środki publiczne Miasta i Gminy Gąbin, Powiatu Płockiego, Samorządu Województwa Mazowieckiego, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców, które stanowić będą wkład własny przy realizacji projektów ze źródeł zewnętrznych, a w niektórych przypadkach będą jedynym źródłem finansowania projektów. Prowadzone będą także działania zachęcające inwestorów prywatnych do włączenia się proces finansowania projektów na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. Należy zaznaczyć, że w przypadku braku otrzymania zewnętrznego finansowania zaplanowane w Programie Rewitalizacji projekty będą realizowane z własnych środków publicznych Miasta i Gminy Gąbin, przedsiębiorców oraz mieszkańców, będą one jednak zapewne bardziej rozciągnięte w czasie. Duża liczba wskazanych źródeł finansowania poza środkami własnymi stwarza większe możliwości na realizację zaplanowanych przedsięwzięć, a tym samym na realizacje całego programu.

str. 129

Tabela 17 Orientacyjne ramy finansowe projektów Nazwa projektu. Szacowana Wartość / udział Wartość / udział Wartość / udział Możliwe źródła finansowania wartość projektu krajowych środków środków prywatnych środków UE (EFRR, (PLN) publicznych EFS, FS)

Cel I – Projekt nr 1 3.000.000,00 1.200.000,00 0,00 1.800.000,00 RPO WM 2014-2020, budżet Aktywni Razem gminy

Cel 1 i Cel 2 - Projekt nr 2 3.000.000,00 1.200.000,00 0,00 1.800.000,00 RPO WM 2014-2020, budżet Gąbiński Inkubator Aktywności gminy Społecznej GIAS.

Cel 1 i Cel 2 - Projekt nr 3 2.000.000,00 800.000,00 0,00 1.200.000,00 RPO WM 2014-2020, budżet My w Tradycji gminy

Cel 3 – Projekt nr 4 2.930.000,00 1.172.000,00 0,00 1.758.000,00 RPO WM 2014-2020, budżet Przygotowanie terenów gminy inwestycyjnych poprzez budowę niezbędnej infrastruktury kanalizacyjnej na terenie Miasta i Gminy Gąbin.

str. 130

Cel 1 – Projekt uzupełniający nr 1 300 000,00 120.000,00 0,00 180.000,00 PROW 2014-2020 i budżet „Kowale własnego losu" własny Gminy

Cel 1 – Projekt uzupełniający nr 2 400 000,00 160.000,00 0,00 240.000,00 PROW 2014-2020 i budżet Złap byka za rogi własny Gminy

Cel 1 – Projekt uzupełniający nr 3 20 000,00 10.000,00 0,00 10.000,00 PROW 2014-2020 i budżet „Nuda nie u Nas” własny Gminy

Cel 1 – Projekt uzupełniający nr 4 400.000,00 200.000,00 0,00 200.000,00 POWER 2014-2020 i budżet „Młodzi strażacy” własny Gminy

str. 131

W świetle obecnych uwarunkowań finansowych i prawnych przewiduje się ewentualną możliwość realizację projektów z innych źródeł, w szczególności z programów:

• Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; • Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków; • Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; • Rezerwy Budżetowej Skarbu Państwa. • I innych dostępnych.

Przy realizacji niniejszych projektów przestrzegana będzie polityka:

• Równości szans; • Zakazu podwójnego finansowania; • Zapobiegania dyskryminacji; • Równości szans płci.

str. 132

ROZDZIAŁ V

MECHANIZMY WŁĄCZENIA RÓŻNYCH INTERESARIUSZY W PROCES REWITALIZACJI

Przygotowywanie oraz wdrażanie Programu Rewitalizacji opiera się na zasadach partnerstwa oraz partycypacji społecznej. Partycypacja społeczna wpisana jest w proces rewitalizacji, na każdym jego etapie: diagnozy, programowania, wdrażania i monitorowania.

Dla efektywności rewitalizacji konieczne jest silne i trwałe partnerstwo między różnymi podmiotami zaangażowanymi w prowadzenie procesu rewitalizacji, a szczególnie we wdrażanie i ocenę efektów programu rewitalizacji. Kontrola obywatelska nad prawidłową realizacją niniejszego Programu Rewitalizacji, pełnić będzie Komitet Rewitalizacyjny, którego członkami będą lokalni liderzy, przedstawiciele organizacji społecznych i pozarządowych, instytucji publicznych, przedsiębiorstw jak również zainteresowani mieszkańcy

Ważna jest systematyczna komunikacja z Interesariuszami, na których bezpośrednio lub pośrednio oddziałuje Program Rewitalizacji. To także podmioty wpływające na rezultaty procesu rewitalizacyjnego, zarówno w sposób pozytywny jak i negatywny. Zalicza się do nich mieszkańców obszaru rewitalizacji, właścicieli, użytkowników nieruchomości, podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym terenie (w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego). A także podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić działalność gospodarczą lub społeczną (w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne oraz organy władzy publicznej). Należy zaznaczyć, że istotną osią partycypacji społecznej jest integralność działań i reagowanie na aktywność wszystkich podmiotów rewitalizacji.

Bezpośrednie włączanie społeczności lokalnej w proces rewitalizacji stwarza możliwość dyskusji na otwartym forum, wymianę poglądów oraz proponowanie rozwiązań zdiagnozowanych problemów. Podstawą partycypacji społecznej jest świadomość lokalnej społeczności o znaczeniu i skutkach procesu rewitalizacji. Dlatego bardzo ważne jest

str. 133

systematyczne i otwarte informowanie mieszkańców o podejmowanych krokach oraz postępach.

Mieszkańcy gminy mogą uczestniczyć w procesie rewitalizacji poprzez:

➢ Informowanie lokalnych władz o problemach wymagających rozwiązania, ➢ Konsultowanie proponowanych przez władze propozycji rozwiązań i projektów dotyczących lokalnych spraw i problemów, ➢ Doradztwo mieszkańców, jako lokalnych ekspertów, ➢ Współuczestnictwo w politycznym procesie uzgadniania priorytetów i wizji rozwojowych oraz sposobów ich rozwiązania, ➢ Współdecydowanie, dzielenie się z władzą odpowiedzialnością za podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących mieszkańców.

Jednym z podstawowych elementów włączania organizacji pozarządowych w proces rewitalizacji będą ogłaszane konkursy na realizację zadań publicznych. Organizacje pozarządowe przy współudziale środków publicznych będą mogły realizować projekty kulturalne, społeczne i sportowe skierowane do mieszkańców obszarów rewitalizacji.

W procesie rewitalizacji jedną z grup, które będą miały realny wpływ na konieczność, rodzaj i intensyfikację proponowanych kursów szkoleniowych lub doszkalających będą przedstawiciele działalności gospodarczej.

Lokalni przedsiębiorcy mogą uczestniczyć w procesie rewitalizacji również poprzez:

➢ Informowanie lokalnych władz o problemach wymagających rozwiązania, ➢ Pomoc w pośrednictwie zatrudnienia, ➢ Pomoc w pośrednictwie między dostawcami i odbiorcami wyrobów i usług ➢ Doradztwo jako lokalni eksperci, ➢ Współdecydowanie, dzielenie się z władzą odpowiedzialnością za podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących rozwijających się gałęzi gospodarki.

str. 134

Jednocześnie zespół ds. rewitalizacji wraz z Referatem ds. Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych i Promocji będzie wspierał podmioty wskazane w programie jako współrealizatorów w pozyskaniu środków i podczas realizacji projektów. Propozycje udziału różnych interesariuszy w procesie rewitalizacji przedstawiono w poniższych tabelach.

Tabela 18.Działania współinicjowanie przez mieszkańców Nazwa działania Mieszkańcy przy współudziale Działania zainicjowane przez mieszkańców np.: nauka UMiG, NGO, instytucje kultury i szydełkowania, gotowania, pieczenia, opieki nad sportu, przedsiębiorców dziećmi w ramach działania Starsi-Młodym

Źródło: opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

Tabela 19. Działania możliwe do współrealizacji przez organizacje pozarządowe i/lub fundacje Nazwa działania NGO 1. Aktywizacja dzieci i młodzieży poprzez organizację czasu wolnego poprzez organizowanie zajęć sportowych dla dzieci i młodzieży; 2. Szkolenia skierowane do osób niepełnosprawnych, 3. Kursy uświadamiające niebezpieczeństwa związane z alkoholizmem, narkomaniom oraz przemocą 4. Aktywizacja osób wykluczonych społecznie poprzez organizację czasu wolnego. 5. Szkolenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i pozyskiwania funduszy zewnętrznych. 6. Utworzenie Centrum Integracji Społecznej; 7. Tworzenie miejsc integracji społecznej, rekreacji i edukacji; 8. Budowanie tożsamości lokalnej poprzez wolontariat; 9. Poprawa dostępności do kultury; 10. Zwiększenie dostępu do zajęć pozalekcyjnych; 11. Lekcje muzealne podnoszące świadomość lokalną, 12. Sympozja historyczne, 13. Doradztwo zawodowe,

Źródło: opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 135

Tabela 20. Działania możliwe do współrealizacji przez przedsiębiorców Nazwa działania Przedsiębiorców 1. Promocja lokalnej przedsiębiorczości, 2. Wsparcie działań organizacji pozarządowych, 3. Pośrednictwo w zatrudnieniu, 4. Szkolenia skierowane do osób niepełnosprawnych, 5. zdobycie kwalifikacji zawodowych: kelner, kucharz, ochroniarz, kurs komputerowy i księgowości. 6. Zorganizowanie praktyk zawodowych, 7. Zorganizowanie 3 miesięcznych staży zawodowych; 8. Spotkania z mieszkańcami, 9. Organizowanie wizyt połączonych ze zwiedzaniem

Źródło: opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

Tabela 21. Działania możliwe do współrealizacji przez instytucje wspierające

Nazwa działania PUP, MGBP, MGOK 1. Szkolenia dla osób chcących otworzyć własną działalność gospodarczą, 2. Aktywizacja osób wykluczonych społecznie poprzez kursy podnoszące kwalifikacje, 3. Doradztwo zawodowe, 4. Szkolenia skierowane do osób niepełnosprawnych, 5. Szkolenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i pozyskiwania funduszy zewnętrznych, 6. Pośrednictwo w zatrudnieniu, 7. Zwiększenie dostępu do zajęć pozalekcyjnych; 8. Poprawa dostępności do kultury; 9. „Lekcje” biblioteczne, 10. „Lekcje” muzyczne, 11. „Lekcje” plastyczne, 12. „Lekcje” logicznego myślenia poprzez gry planszowe, 13. „Lekcje” uświadamiające niebezpieczeństwa związane z alkoholizmem, narkomaniom oraz przemocą.

Źródło: opracowanie własne Urząd Miasta i Gminy Gąbin.

str. 136

ROZDZIAŁ VI

SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU REWITALIZCJI

Realizacja programu rewitalizacji przebiegać będzie w systemie ciągłym, zgodnym z wyznaczonymi celami i kierunkami działań.

Organem odpowiedzialnym za proces wdrażania zapisów niniejszego programu rewitalizacji będzie Burmistrz Miasta i Gminy Gąbin, który nadzoruje prace i wdrażanie działań przy pomocy jednostek merytorycznych i organizacyjnych Urzędu Miasta i Gminy w Gąbinie.

Koordynatorem realizacji programu rewitalizacji jest powołany przez Burmistrza Miasta i gminy Gąbin zespół ds. rewitalizacji z pracowników merytorycznych Urzędu Miasta i Gminy Gąbin, który jest odpowiedzialny za regularne zbieranie niezbędnych danych i informacji o poczynionych inwestycjach, prowadził będzie monitoring programu rewitalizacji, będzie również wspierał merytorycznie inne referaty zaangażowane w realizację poszczególnych działań rewitalizacyjnych.

Spójność realizacji procesów rewitalizacji wymaga zaangażowania również innych jednostek organizacyjnych, do których zaliczyć należy: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury oraz Szkoła Muzyczna I Stopnia.

Podczas realizacji programu rewitalizacji będą organizowane spotkania inicjowane przez zespół ds. rewitalizacji z wyżej wymienionymi przedstawicielami jednostek organizacyjnych oraz przedstawicielem Centrum Integracji Społecznej, powstałego w procesie rewitalizacji, celem koordynacji współpracy zaangażowanych jednostek.

Komitet rewitalizacji, którego członkami są przedstawiciele organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, mieszkańców, jednostek organizacyjnych oraz mieszkańcy pełniący funkcję doradczą może również pełnić funkcję kontroli społecznej tzw. kontroli obywatelskiej. Proponuje się, aby co najmniej raz w roku zostało zorganizowane spotkanie komitetu, na którym zespół ds. rewitalizacji przedstawią sprawozdanie z realizacji Programu Rewitalizacji tj.

str. 137

aktualny przebieg wdrażania zapisów programu rewitalizacji, stopnia zaawansowania realizowanych działań oraz planowane działania służące osiągnięciu zamierzonych celów rewitalizacji. Opinie, wnioski i uwagi sformułowane podczas spotkania zostaną przekazane Burmistrzowi Miasta i Gminy Gąbin. Wiedza i doświadczenie członków Komitetu wyrażone w opiniach, uwagach i wnioskach będą podstawą do holistycznej oceny sytuacji na obszarach rewitalizowanych oraz wskazania kierunków dalszych działań, a także określenia najistotniejszych wyzwań i problemów w sferze społecznej, funkcjonalno-przestrzennej, środowiskowej czy gospodarczej.

Jedynie koherentna współpraca wszystkich podmiotów wskazanych w niniejszym rozdziale gwarantuje prawidłowy przebieg i zadawalający efekt rewitalizacyjny.

str. 138

ROZDZIAŁ VII

SYSTEM MONITORINGU SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ

Wdrażanie Programu Rewitalizacji odbywać się będzie na zasadzie partnerstwa wspólnie z podmiotami sektora publicznego, pozarządowego i publicznego. Monitorowanie czyli stała obserwacja postępów prowadzona będzie na dwóch poziomach: strategicznym (Program) i wdrożeniowym (projektów kluczowych, komplementarnych i uzupełniających projektów rewitalizacyjnych). Monitoring będzie opierać się na bieżącej, wieloaspektowej analizie stopnia zmian zachodzących na obszarze rewitalizacji, w tym sytuacji społeczno-gospodarczej oraz zbieżności efektów działań rewitalizacyjnych z założoną wizją i celami rewitalizacji. W celu oceny postępu realizacji wdrożenia poszczególnych projektów, w ramach Programu Rewitalizacji prowadzony będzie monitoring finansowo-rzeczowy w postaci raportów okresowych. Raporty okresowe będą przygotowywane przez specjalną komórkę powołaną w Urzędzie Miasta i Gminy w Gąbinie, tj. Zespół ds. Rewitalizacji. Oceny raportów corocznie będzie dokonywał Burmistrz Miasta i Gminy Gąbin. W przypadku stwierdzenia, że Program wymaga zmiany Burmistrz wystąpi do Rady Miasta i Gminy Gąbin z wnioskiem o jego aktualizację i w razie sytuacji kryzysowej podejmie odpowiednie środki zaradcze. Program będzie aktualizowany w sytuacji zaistnienia następujących przesłanek: • Zmiany ram prawnych i finansowych w zakresie programów rewitalizacji; • Znaczące zmiany sytuacji społeczno – gospodarczej gminy; • Uwagi i wnioski wnoszone do programu rewitalizacji przez mieszkańców; • Sytuacje kryzysowe np.: powódź, pożar. Mierząc stopień zmian zachodzących na terenie objętym Programem Rewitalizacji będzie można oprzeć się na wskaźnikach, które posłużyły do wskazania jego granic. Za wartość bazową w tym względzie uznano najgorszą wartość wskaźnika dla obszarów rewitalizowanych: osiedle Śródmieście, Poprzemysłowe. Za wartość docelową, zaplanowaną do osiągnięcia do roku 2020, uznano wartość średnią dla obszaru zdegradowanego.

str. 139

Tabela 22 Oczekiwane rezultaty Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016-2020 dla projektów wskazanych w programie.

Wartość bazowa Wartość docelowa wskaźnika % wskaźnika %

Wskaźniki mierzące postęp realizacji Cel I Aktywizacja społeczna Liczba bezrobotnych wyrażona w % 1,98 1,51

Liczba osób ubogich wyrażona w % 1,70 1,26

Liczba osób uzależnionych od alkoholu wyrażona w % 0,20 0,10

Liczba rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo- 0,19 0,09 wychowawczych (rodzina niewydolna) wyrażona w %

Liczba przestępstw wyrażona w % 0,14 0,11

Liczba osób bez wykształcenia lub tylko z wykształceniem 7,72 6,34 podstawowym lub gimnazjalnym wyrażona w %

Cel II Rewitalizacja przestrzeni

Liczba budynków wybudowanych przed 1945 rokiem 19,41 18,41 pozostających w złym stanie technicznym wyrażona w %

Cel III Rozwój gospodarczy

Liczba podmiotów gospodarczych, które zaprzestały 27,10 27,07 prowadzenia działalności gospodarczej

Źródło opracowania – Urząd Miasta i Gminy w Gąbinie

str. 140

Tabela 23 Główne wskaźniki monitorowania zadań rewitalizacyjnych. Cel rewitalizacji Kierunek działań Zadania Wskaźniki monitorowania realizacji Wartość Źródło działań wskaźnika pozyskania danych

Aktywizacja Aktywizacja różnych grup Utworzenie Centrum Integracji Powstanie Centrum Integracji Społecznej 1 Raport z realizacji społeczna społecznych wzmacniająca poczucie Społecznej. projektu. tożsamości lokalnej wpływającej na Aktywizacja osób wykluczonych Liczba osób które uczestniczyły w kursach. 9 Raport z realizacji zapobieganie patologiom społecznie poprzez kursy projektu społecznym. podnoszące kwalifikacje. Aktywizacja osób wykluczonych Liczba osób, które uczestniczyły w 40 Raport z realizacji społecznie przez organizację dodatkowych zajęciach. projektu czasu wolnego. Rewitalizacja Tworzenie przestrzeni publicznej dla Remont budynku Sądu Liczba mieszkańców korzystających z 200 Raport z realizacji przestrzeni rozwoju zainteresowań i miejsc Grodzkiego i utworzenie wyremontowanej przestrzeni publicznej. projektu integracji w zmodernizowanych Gąbińskiego Inkubatora budynkach Aktywności Społecznej. Remont budynku przy ul. Stary Liczba mieszkańców korzystających z 200 Raport z realizacji Rynek 6. wyremontowanej przestrzeni publicznej. projektu

Rozwój gospodarczy Aktywizacja zawodowa Przygotowanie terenów Obszar skanalizowany. 23 ha Raport z realizacji mieszkańców obszarów do inwestycyjnych poprzez projektu rewitalizacji poprzez poprawę budowę niezbędnej warunków infrastrukturalnych na infrastruktury kanalizacyjnej. terenach poprzemysłowych.

Źródło opracowania – Urząd Miasta i Gminy w Gąbini str. 141

Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za proces agregacji danych i sporządzania raportów z monitoringu jest zespół ds. rewitalizacji powołany w Urzędzie Miasta i Gminy w Gąbinie. Poszczególne wydziały merytoryczne i jednostki organizacyjne przekazują zespołowi informacje zwrotne o rezultatach prowadzonych i nadzorowanych przez nie działań rewitalizacyjnych. Na podstawie zebranych danych z poszczególnych wydziałów i uzupełnieniu ich o dane statystyczne sporządzany będzie Raport z monitoringu Programu Rewitalizacji. Raport ten zawiera opis działań zrealizowanych w ramach poszczególnych celów rewitalizacji, a także analizę zmian wskaźników. Podstawowymi zadaniami wykonywanymi przez Zespół ds. Rewitalizacji będzie: – pozyskiwanie informacji o planowanych do realizacji projektach w obszarach rewitalizowanych; – aktualizowanie Programu; – monitorowanie rzeczowo-finansowe Programu; – dokonywanie okresowych przeglądów projektów rewitalizowanych; – inicjowanie działań wynikających z realizacji Programu; – zbieranie informacji do monitorowania Projektów; – współpraca z zewnętrznymi podmiotami realizującymi zadania wynikające z Programu.

str. 142

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK NR 1

Wzór ankiety dotyczącej oczekiwań mieszkańców w zakresie prowadzenia procesu rewitalizacji

Szanowni Państwo,

Celem badania jest poznanie Państwa opinii na temat zagadnień związanych z rewitalizacją zdegradowanych obszarów miasta Gąbin. Ankieta ma charakter anonimowy, a jej wyniki posłużą do opracowania Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin.

„Rewitalizacja – to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością.” (definicja na podstawie Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2010, Warszawa 3 lipca 2015 r.)

Czy uważa Pan(i) że problem rewitalizacji jest ważny dla Pana(i) miasta?

Tak  Nie  Nie mam zdania 

Czy problem rewitalizacji jest dla Pana(i) ważny osobiście?

Tak  Nie  Nie mam zdania 

I. Proszę wskazać, który obszar miasta Gąbina Pana(i) zdaniem powinien być poddany procesowi rewitalizacji (można wskazać kilka terenów). Obszar Starego Rynku Obszar Blokowiska Wojska Polskiego z przyległą ul. Płocką Obszar po produkcyjny ul. Wspólna- ul. Koszelewska Obszar osiedla Pisarzy Obszar osiedla pod Lasem Inny (proszę wpisać propozycję)

str. 143

I Proszę podać jeden teren, który Pana(i) zdaniem powinien być poddany rewitalizacji w pierwszej kolejności......

II Proszę podać Pana(i) związek z terenem wskazanym jako priorytetowy pod kątem rewitalizacji (można wskazać kilka odpowiedzi). miejsce zamieszkania miejsce pracy miejsce korzystania z usług lub/i zakupów miejsce prowadzenia działalności gospodarczej miejsce rekreacji, wypoczynku Inne (proszę wpisać jakie) nie jestem w żaden sposób związana/y

III Które z negatywnych zjawisk społecznych Pana(i) zdaniem występują na wybranym przez Pana(ią) (w pytaniu II) obszarze? Niskie Średnie Wysokie Nie wiem, Brak zagrożenie zagrożenie zagrożenie Lp. Wyszczególnienie problemu problemem problemem problemem trudno powiedzieć

1. Bezrobocie

2. Alkoholizm

3. Ubóstwo

4. Przestępczość

5. Niski poziom wykształcenia społeczności

/i lub niski poziom edukacji

6. Niski poziom samoorganizacji społecznej

i więzi międzysąsiedzkich, współpracy mieszkańców z władzami publicznymi.

7. Niski poziom uczestnictwa społeczności

Niskie Średnie Wysokie Nie wiem, Brak zagrożenie zagrożenie zagrożenie Lp. Wyszczególnienie problemu problemem problemem problemem trudno powiedzieć w życiu kulturalnym

7. Wykluczenie społeczne osób starszych

str. 144

IV Jakie Pani/Pana zdaniem efekty powinny zostać osiągnięte w procesie rewitalizacji wskazanych przez Panią/Pana obszarów Miasta Gąbina? (Proszę zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi)

aktywizacja gospodarcza obszaru ochrona środowiska poprawa stanu dróg i chodników oraz budowa ścieżek rowerowych podniesienie dostępności do komunalnych usług sieciowych (kanalizacja, woda, gaz) stworzenie przestrzeni dla działań kulturalnych, artystycznych i społecznych stworzenie przestrzeni dla przedsiębiorczości poprawa bezpieczeństwa mieszkańców stworzenie przestrzeni dla działalności organizacji społecznych i fundacji włączenie społeczne osób starszych stworzenie przestrzeni dla włączenia społecznego dzieci i młodzieży zatrzymanie w mieście ludzi młodych, w tym osób z wyższym wykształceniem wzrost aktywności obywatelskiej i więzi międzysąsiedzkich mieszkańców przeciwdziałanie problemom społecznym odnowa zabytków w mieście remonty i renowacje budynków

str. 145

METRYCZKA 1. Płeć kobieta

mężczyzna

2. Wiek 18-24 25-34 35-44 45-54 55-65 Powyżej 65 lat

3. Wykształcenie

podstawowe (i gimnazjalne) zawodowe średnie wyższe (I i II stopnia)

4. Miejsce zamieszkania:(proszę podać ulicę)……………………………………………………………….

str. 146

ZAŁĄCZNIK NR 2

Gminny Program Rewitalizacji

dla Miasta i Gminy Gąbin

na lata 2016-2020 i lata następne

Wyznaczenie obszaru do rewitalizacji i zdiagnozowanie jego problemów

Informacje o zgłaszającym:

Imię i nazwisko Nazwa organizacji Adres do korespondencji E-mail Telefon kontaktowy

1. Czy Pana/Pani zdaniem przedstawiona w dokumencie diagnoza zawiera trafne wnioski? a) Tak b) Nie (Dlaczego?)………………………………………………………………………………………………………………… c) Trudno powiedzieć

2. Czy Pana/Pani zdaniem w analizowanym dokumencie zidentyfikowano właściwe obszary problemowe? a) Tak b) Nie (Dlaczego?)…………………………………………………………………………………………………………… c) Trudno powiedzieć

str. 147

3. Czy Pana/Pani zdaniem przedstawione w dokumencie obszary rewitalizacji zostały prawidłowo określone? a) Tak b) Nie (Dlaczego?)…………………………………………………………………………………………………………… c) Trudno powiedzieć

4. Czy zdiagnozowane w dokumencie problemy zostały sformułowane odpowiednio do wyznaczonych obszarów rewitalizacji? a) Tak b) Nie (Dlaczego?)…………………………………………………………………………………………………………… c) Trudno powiedzieć

Zgłaszane uwagi do dokumentu:

Część dokumentu, do której odnosi się uwaga (numer Treść uwagi (propozycja L.p. Uzasadnienie uwagi strony dokumentu, część lub zmian) obszar) 1.

2.

3.

str. 148

Część dokumentu, do której odnosi się uwaga (numer Treść uwagi (propozycja L.p. Uzasadnienie uwagi strony dokumentu, część lub zmian) obszar) 4.

5.

6.

7.

8.

9.

str. 149

Część dokumentu, do której odnosi się uwaga (numer Treść uwagi (propozycja L.p. Uzasadnienie uwagi strony dokumentu, część lub zmian) obszar) 10.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Miasto i Gminę Gąbin, z siedzibą przy ul. Stary Rynek 16, kod pocztowy 09-530 w Gąbinie dla potrzeb niezbędnych do przeprowadzenia procedury partycypacji społecznej oraz analizy wyników tych badań, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883).

Administratorem danych osobowych jest Miasto i Gmina Gąbin, ul. Stary Rynek 16, kod pocztowy 09-530 Gabin. Osoba, której dane osobowe są przetwarzane ma prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednakże nie podanie danych osobowych będzie skutkowało nieuwzględnieniem uwag zawierającej taki brak. Dane będą przetwarzane do celów opracowania Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin.

str. 150

Załącznik nr 3

Tabela 12. Zestawienie sumaryczne obszarów kryzysowych dla Miasta i Gminy Gąbin - średnia z lat 2010-2014.

Dane statystyczne służące wyliczeniu wartości przyjętych wskaźników

średnia arytmetyczna z ostatnich 5 lat tj. 2010-2014

-

Lp. Jednostka

alkoholu

przed 1945 r 1945 przed

Liczba przestępstw Liczba

Liczba osób Liczba ubogich

Liczba mieszkańców Liczba

Liczba bezrobotnych Liczba

sprawach opiekuńczo sprawach

tylko z wykształceniem wykształceniem tylkoz

działalności gospodarczej działalnościgospodarczej

Liczba osób bezradnych w w osób Liczba bezradnych

Liczba osób uzależnionych od osób Liczba uzależnionych

które zaprzestały prowadzenia zaprzestały które

Liczba osób Liczba niepełnosprawnych

liczba osób bez wykształcenia lub wykształcenia osób liczba bez

liczba podmiotów gospodarczych, gospodarczych, podmiotów liczba

podstawowym lub gimnazjazlnym lub podstawowym gimnazjazlnym

Liczba budynków Liczba wybudowanych wychowawczych (rodzina niepełna) wychowawczych 1 Osiedle Poprzemysłowe 35 0 0 0 0 0 0 0 0 13 2 Osiedle I 1364 114 98 8 28 6 7 31 531 17 3 Osiedle II 786 85 63 5 19 4 6 19 291 11 4 Osiedle III 1009 111 77 6 26 3 8 21 379 7 5 Śródmieście 989 98 84 7 23 8 7 48 381 29 6 Borki 128 14 12 1 2 0 0 5 42 1 7 Czermno 464 21 23 2 6 3 3 2 176 4 8 Dobrzyków 656 29 11 1 6 4 2 3 111 3 9 Górki 447 22 3 1 5 1 1 2 133 1 10 Góry Małe 211 15 4 1 3 0 0 2 72 0 str. 151

11 Grabie Polskie 224 14 9 1 4 1 1 3 73 0 12 Guzew 152 9 10 1 8 0 3 1 47 0 13 Jadwigów 123 1 5 0 3 0 1 2 48 0 14 Jordanów 188 9 3 1 4 0 0 1 52 1 15 Kamień-Słubice 104 3 5 1 3 0 0 1 33 0 16 Karolew 137 10 6 1 3 0 0 0 54 1 17 Kępina 174 15 6 1 2 1 0 1 61 0 18 Konstantynów 33 4 5 0 1 0 0 0 11 0 19 Koszelew 514 31 9 2 21 1 0 1 178 1 20 Lipińskie 215 8 7 1 4 0 0 2 62 0 21 Ludwików 208 18 6 1 4 1 2 2 68 1 22 Nowa Korzeniówka 216 14 9 1 1 0 0 0 83 1 23 Nowe Grabie 663 44 5 1 5 1 0 1 196 2 24 Nowe Wymyśle 178 14 7 1 3 0 0 5 70 1 25 Nowy Kamień 167 13 9 2 3 2 1 0 61 0 26 Nowy Troszyn 290 14 7 1 3 0 1 3 111 2 27 Okolusz 64 10 5 1 3 0 0 1 22 0 28 Piaski 48 7 8 1 2 0 0 1 17 0 29 Plebanka 121 7 5 1 1 0 1 0 36 0 30 Potrzebna 117 11 7 0 4 0 0 0 37 1 31 Przemysłów 129 4 8 0 5 0 0 1 44 1 32 Rumunki 57 4 8 1 1 0 1 2 18 0 33 Stara Korzeniówka 78 9 6 0 2 1 1 2 24 1 34 Stary Kamień 215 8 18 1 3 0 0 1 53 2 35 Strzemeszno 150 11 9 1 3 0 2 1 29 0 36 Topólno 326 19 27 2 9 2 3 2 121 5 37 Troszyn Polski 108 4 8 0 1 0 0 2 37 1 Suma 11088 824 592 56 224 39 51 169 3762 107

Źródło – Urząd Miasta i Gminy Gąbin opracowanie własne; str. 152

WYKAZ TABEL

Tabela Tytuł tabeli Strona

Tabela 1 Obszary wymagające rewitalizacji wg mieszkańców Miasta i Gminy Gąbin………. 13 Tabela 2 Liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ………………………. 28 Tabela 3 Podmioty gospodarcze na terenie Miasta i Gminy Gąbin wg sekcji PKD 2007……. 30 Tabela 4 Wykaz podmiotów gospodarczych wg struktury własnościowej…………………. 31 Tabela 5 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej ze względu na bezrobocie i ubóstwo w Mieście i Gminie Gąbin………………………………………………… 34 Tabela 6 Liczba osób korzystających z pomocy społecznej ze względu na bezrobocie i ubóstwo w Mieście Gąbin………………………………………………………….. 34 Tabela 7 Poziom wykształcenia mieszkańców Miasta i Gminy Gąbin na tle województwa mazowieckiego i Polski w 2011 roku…………………………………………..….. 35 Tabela 8 Organizacje pozarządowe na terenie Miasta i Gminy Gąbin………………………. 38 Tabela 9 Dane ogólne dla Miasta i Gminy Gąbin……………………………………………. 49 Tabela 10 Dane ogólne dla 33 jednostek osadniczych ………………………………………... 49 Tabela 11 Zestawienie pod względem osób korzystających z opieki społecznej średnia z lat 2010-2014 …………………………………………………………………….. 51 Tabela 12 Zestawienie sumaryczne obszarów kryzysowych dla Miasta i Gminy Gąbin - średnia z lat 2010-2014…………………………………………………………… 151 Tabela 13 Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych dla Miasta i Gminy Gąbin - średnia z lat 2010-2014……………………………………………………………………... 53 Tabela 14 Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych w strefie funkcjonalno- przestrzennej dla Miasta i Gminy Gąbin…………………………………………… 62 Tabela 15 Wskaźnik sumaryczny obszarów kryzysowych w strefie gospodarczej dla Miasta i Gminy Gąbin wyrażone w % do ogółu podmiotów, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej………………………………………………………….. 65 Tabela 16 Wskaźniki sumaryczne obszarów kryzysowych w strefie społecznej i funkcjonalno-przestrzennej dla obszaru zdegradowanego. ………………………... 74 Tabela 17 Orientacyjne ramy finansowe projektów………………………………………….. 130 Tabela 18 Działania współinicjowanie przez mieszkańców………………………………… 135 Tabela 19 Działania możliwe do współrealizacji przez organizacje pozarządowe i/lub fundacje…………………………………………………………………………….. 135 Tabela 20 Działania możliwe do współrealizacji przez przedsiębiorców……………………... 136 Tabela 21 Działania możliwe do współrealizacji przez instytucje wspierające……………….. 136 Tabela 22 Oczekiwane rezultaty Programu Rewitalizacji Miasta i Gminy Gąbin na lata 2016- 2020 dla projektów wskazanych w programie……………………………………... 140 Tabela 23 Główne wskaźniki monitorowania zadań rewitalizacyjnych………………………. 141

WYKAZ RYSUNKÓW

Rysunek Tytuł rysunku Strona

Rysunek 1 Negatywne zjawiska w Mieście i Gminie Gąbin…………………………………... 12 Rysunek 2. Miasto i Gmina Gąbin……………………………………………………………… 19 Rysunek 3 Podział terytorialny Gminy Gąbin…………………………………………………. 20

str. 153

WYKAZ MAP

Mapa Tytuł mapy Strona

Mapa. 1 Formy ochrony przyrody na terenie Miasta i Gminy Gąbin. …………...…………. 43 Mapa 2 Analiza problemu bezrobocia na terenie Miasta i Gminy Gąbin………..………… 56 Mapa 3 Analiza liczby osób ubogich w Mieście i Gminie Gąbin………………...………... 57 Mapa 4 Analiza liczby osób uzależnionych od alkoholu na terenie Miasta i Gminy Gąbin……………………………………………………………………………….. 58 Mapa 5 Analiza dotycząca liczby rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo – wychowawczych na terenie Miasta i Gminy Gąbin………………………………. 59 Mapa 6 Analiza liczby przestępstw na terenie Miasta i Gminy Gąbin. …………………… 60 Mapa 7 Analiza liczby osób pozostających bez wykształcenia, tylko z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym na terenie Miasta i Gminy Gąbin……………… 61 Mapa 8 Analiza liczby budynków pozostających w złym stanie technicznym wybudowanych przed 1945 r………………………………………………………. 64 Mapa 9 Analiza liczby podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej. 67 Mapa 10 Obszar zdegradowany w Mieście i Gminie Gąbin………………………………… 69 Mapa 11 Obszar zdegradowany opracowany dla pogłębionej analizy………………………. 72 Mapa 12 Analiza problemu bezrobocia na obszarze zdegradowanym………………………. 76 Mapa 13 Analiza problemu ubóstwa na obszarze zdegradowanym…………………………. 77 Mapa 14 Analiza liczby osób uzależnionych od alkoholu na obszarze zdegradowanym…… 78 Mapa 15 Analiza dotycząca liczby rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo - wychowawczych na obszarze zdegradowanym…………………………………… 79 Mapa 16 Analiza liczby przestępstw na obszarze zdegradowanym………………………… 80 Mapa 17 Analiza liczby osób pozostających bez wykształcenia, tylko z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym na obszarze zdegradowanym………………….. 81 Mapa 18 Analiza liczby budynków pozostających w złym stanie technicznym 82 wybudowanych przed 1945 r. na obszarze zdegradowanym………………………. Mapa 19 Analiza liczby podmiotów gospodarczych, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej, na obszarze zdegradowanym. 83 Mapa 20 Mapa obszaru do rewitalizacji na tle obszaru zdegradowanego…………………… 88

WYKAZ WYKRESÓW

Wykres Tytuł wykresu Strona

Wykres 1 Struktura ludności Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014 wg płci………….. 21 Wykres 2. Piramida wieku ludności Miasta i Gminy Gąbin w roku 2015…………………… 22 Wykres 3. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem………….. 23 Wykres 4. Przyrost naturalny na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014………... 24 Wykres 5 Liczba budynków mieszkalnych na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014………………………………………………………………. 26 Wykres nr 6 Wysokość wypłaconych dodatków mieszkaniowych w rozbiciu na ulice………... 27 Wykres 7 Zmiany w sferze działalności gospodarczej w latach 2010-2014. ………………... 29 Wykres 8 Zatrudnienie wg płci na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014……… 32 Wykres 9. Bezrobotni zarejestrowani na terenie Miasta i Gminy Gąbin w latach 2010-2014... 32 Wykres 10. Udział osób bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym………………. 33

str. 154

WYKAZ DIAGRAMÓW

Diagram Tytuł diagramu Strona

Diagram 1 Wzajemne powiązania zjawisk kryzysowych występujących na terenie rewitalizowanym…………………………………………………………………. 93

WYKAZ FOTOGRAFII

Fotografia Tytuł fotografii Strona

Fot. 1. Konsultacje z mieszkańcami……………………………………………………... 12 Fot. 2 Konsultacje z przedsiębiorcami………………………………………………….. 12 Fot. 3. Spacer badawczy………………….……………………………………………… 15 Fot. 4 Spacer badawczy…………………………………………………………………. 15

str. 155