Gmina Kostomłoty w Centrum Europy

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Publikacja opracowana przez Urząd Gminy Kostomłoty, Referat Promocji i Współpracy z Zagranicą. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Gmina Kosto mło ty Mapa JARZĄBKOWICE CHMIELÓW LISOWICE RAMUŁTOWICE

PUSTYNKA KĄTY WROCŁAWSKIE WILKÓW ŚREDZKI WNORÓW SIKORZYCE

AW 346 Ł

OC R

SOBKOWICE W SAMSONOWICE BUDZISZÓW SZYMANOWICE ŚWIDNICA POLSKA ŚWIDNICA

PIOTROWICE W c ŚRODA ŚLĄSKA e SIEMIDROŻYCE ntr um CZECHY Europy

PAŹDZIORNO Fot. W. KLUCZEWSKI

mina Kostomłoty, położona w południowo- Górą, Wałbrzychem, a w najbliższej przyszłości dzięki sko- KOSTOMŁOTY

ZABŁOTO zachodniej części Polski pomiędzy Wrocławiem munikowaniu z mostem w Brzegu Dolnym, z Poznaniem. A4 Ga Legnicą, w obrębie Wysoczyzny Średzkiej, jest jedną z pięciu gmin powiatu średzkiego. Głównym Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 JENKOWICE GODKÓW ośrodkiem gminy, w skład której wchodzi 30 miejscowości, roku wymienia te szlaki jako najistotniejsze dla regionu i kraju, są Kostomłoty pełniące funkcje administracyjne i usługowo- które czynią z Dolnego Śląska jeden z najważniejszych europej- GOSPODARCZEJ

STREFA AKTYWNOŚCI STREFA handlowe. Powierzchnia gminy wynosi 146 km², a liczba skich regionów węzłowych. Zgodnie z nią, Kostomłoty to ważny

mieszkańców to 7113 osób. Gmina Kostomłoty ma charak- przystanek europejskiego korytarza transportowego łączącego PIERSNO ter rolniczy z perspektywą rozwoju przemysłu i funkcji tu- wschodnią i zachodnią Europę. BOGDANÓW rystyczno-rekreacyjnej m.in. poprzez 150-hektarowy obszar WICHRÓW objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzen- Droga główna: 0 km - autostrada A4 (Berlin – Wrocław), (Kra- SAMBORZ

5 nego przeznaczony pod aktywność przemysłową. ków – Kijów) Droga krajowa: 0 km - droga krajowa nr 5 Przez obszar gminy, z północnego zachodu na połu- Port lotniczy: 35 km - Wrocław (połączenia z Warszawą, Gdań-

MIECZKÓW dniowy wschód, przebiega autostrada A-4, stanowiąca skiem, Alicante, Barceloną, Bristolem, Brukselą, Dublinem, Dus- LEGNICA część międzynarodowego szlaku komunikacyjnego Berlin/ seldorfem, Edynburgiem, Glasgow, Liverpoolem, Kopenhagą,

OSIEK Drezno – Wrocław – Opole – Katowice – Kraków – Lwów, Monachium, Frankfurtem, Londynem) skomunikowana z drogą krajową nr 5 prowadzącą Miasto wojewódzkie: 38 km - Wrocław do Strzegomia i biegnąca do przejścia granicznego w Lu- Stolice europejskie: Warszawa - 380 km, Berlin - 300, Wie- bawce z odejściem w kierunku nowopowstałej drogi obsłu- deń - 480, Praga - 270 gującej Wałbrzyską Specjalną Strefę Ekonomiczną Żaro- Granica z Czechami: przejście Kudowa Zdrój - 110 km GMINA KOSTOMŁOTY GMINA wa i Świdnicy. Węzeł drogowy Kostomłoty stanowi głów- Granica z Niemcami: przejście Zgorzelec - 124 km, przejście

ny punkt na drogowej mapie między Wrocławiem, Jelenią Olszyna – 112 km STRZEGOM

3 Tury sty ka Wstęp

aństwo Gmina ni P Kost w omło Szano ty na weekend

Sz Szlak Świętego Jakuba (zwany Camino de Santiago) lakiem Âw. Jakuba to średniowieczny szlak pątniczy prowadzący do katedry am ogromną przyjemność zaprosić Państwa do lek- do odwiedzania i zamieszkania. w Santiago, gdzie według wierzeń pielgrzymów, złożone zo- tury folderu informacyjnego gminy Kostomłoty, Gminy – przystanku, popularnego stały szczątki świętego Jakuba Starszego - kuzyna samego Je- Mktóry powstał dzięki środkom pochodzącym z Eu- centrum usług i handlu na skrzy- edną z atrakcji turystyczno-rekreacyjnych gminy Ko- zusa Chrystusa, brata świętego Jana Ewangelisty, pierwszego ropejskiego Funduszu Rozwoju Wsi – Europa Inwestująca żowaniu ważnych szlaków komu- stomłoty, która świetnie nadaje się do aktywnego wy- biskupa Jerozolimy. w Obszary Wiejskie w ramach działania „Wdrażanie lokalnych nikacyjnych” - gdzie wspiera się Jpoczynku, jest Szlak Świętego Jakuba. Rozpoczyna się Strategii Rozwoju” PROW 2007 -2013 – „Małe Projekty”. Dzięki nowatorskie rozwiązania, inwe- on na szczycie góry Ślęży i biegnie przez Sobótkę, Mietków, Symbolem szlaku Camino de Santiago jest żółta muszla programowi LEADER, nasza gmina wraz z gminami Udanin, stuje w odnawialne źródła energii i realizuje projekty wzmac- Kostomłoty aż do Środy Śląskiej. Jest integralnym elementem na niebieskim bądź granatowym tle. Właśnie taką muszlę przy- Strzegom, Żarów, Jaworzyna Śląska, Dobromierz, Świdnica niające wizerunek i najwyższy poziom świadczonych usług. szlaku Via Regia, prowadzącego do Zgorzelca i dalej, przez nosili w dawnych czasach pielgrzymi jako dowód, że osiągnę- w 2007 roku zawiązała stowarzyszenie Lokalna Grupa Dzia- kraje Europy Zachodniej, do Santiago de Compostela w Hi- li swój cel w północnohiszpańskiej Galicji. Muszla pozostała łania „Szlakiem Granitu” i w ramach jego struktur pozyskuje Atrakcyjne położenie, przychylność mieszkańców, piękne szpanii. do czasów dzisiejszych symbolem pielgrzymowania. środki na rozwój infrastrukturalny, rekreacyjny i kulturalny. zabytkowe architektury, interesująca przeszłość historycz- na i niepowtarzalny klimat dla rozwoju biznesu to potencjał, Publikacja, którą Państwo trzymacie w rękach, to mini który zasługuje na zainteresowanie a dla przedsiębiorczych, kompendium wiedzy o gminie Kostomłoty, jej potencjale kreatywnych ludzi może być przepustką do spokojnego i do- a T jemniczy turystycznym, inwestycyjnym, ofercie kulturalnej, zdrowot- statniego życia. urok architektury nej, sportowej i edukacyjnej. Przywołując tekst misji gminy, zapraszam Państwa do „nowocześnie zarządzanej gminy, Zapraszam na kostomłocki szlak, gdzie sejmikują bociany w której żyje się wygodnie i bezpiecznie. Gminy wykorzystu- a zza okna dochodzi śpiew żołny i szum zbóż. KAPLICA EWANGELICKA W PIOTROWICACH - AKWARELA jącej nowoczesne technologie, przyjaznej środowisku natu- ralnemu, stwarzającej przedsiębiorcom komfortowe warunki Wacław Jaskuła prowadzenia działalności gospodarczej. Miejsca atrakcyjnego Wójt Gminy Kostomłoty

kościÓŁ filialny pw. Św. Mateusza W wILKOWIE ŚREDZKIM

ościoły, parki, pomniki, figury czy krzyże pokutne – te i wiele innych atrakcji czeka na Państwa. Nieodparty, Knieco tajemniczy urok dawnej architektury świadczy o bogatej kulturze mieszkańców, którzy od lat zamieszkiwali te ziemie. Odkrywanie jej na nowo, podczas weekendowych wypadów za miasto, zapewni Państwu nie tylko wiele wrażeń kulturalnych, ale również możliwość obcowania z przyrodą wolną od wpływów cywilizacji. Naszą gminą naprawdę warto odwiedzić! kościÓŁ filialny pw. Narodzenia NajŚwiĘtszej Marii Panny w Wichrowie 5 Tury sty ka Turystyka

C jak Chmielów Warto zobaczyć: - kościół filialny pw. św. Marcina - wzmiankowany a szlaku, był po raz pierwszy w 1353 r., od połowy XVI w. do 1653 r. d n ieś położona w za- znajdował się w rękach protestantów. W obecnym kształcie Weeken chodniej części gmi- wzniesiony został ok. 1500 r. jako gotycki, przebudowany o Wny, w odległości 15 w stylu barokowym w 1728 r.; d A d Z km od Kostomłotów i 21 km - cmentarz przykościelny – pochodzi z końca XIX w.; o od Środy Śląskiej. Wzmian- - zespół pałacowo–folwarczny - skupiony wokół prostokąt- cz mina kowana była po raz pierwszy nego dziedzińca gospodarczego, na którego zamknięciu yli g ok. 1300 r., w 1305 r. wymie- od północy posadowiony jest pałac. Jest budowlą późnoba- niona wśród biskupich dóbr rokową, wzniesioną w końcu XVIII w., przebudowany na po- czynszowych. czątku XX w. B jak Bogdanów

ieś położona w południowej części gminy, w odle- głości 8 km od Kostomłotów. Pierwszy raz wzmian- Wkowana była w 1175 r. jako Villa Bogodani. Warto zobaczyć: - zespół kościoła filialnego pw. Matki Bożej Anielskiej z cmentarzem – pochodzi z XIX w., pierwotnie występował jako kaplica;

- kaplica – pochodzi z XIX w., przydrożna, nosząca cechy póź- nego, ludowego baroku; - zespół młyna - (obecnie posesja nr 49), pochodzi z II połowy XIX w.; - krzyż pokutny - jego powstanie szacuje się na XIV-XVI w.

C jak Czechy B jak Budziszów Warto zobaczyć: ieś położona w północnej części gminy, w odległo- - zespół folwarczny – posiada historyczną zabudowę z II po- ści 15 km od Kostomłotów i 14 km od Środy Śląskiej. ieś położona w północnej części gminy, w odległo- łowy XIX w. oraz z początku XX w.; WCzechy po raz pierwszy wzmiankowane były w do- ści 12 km od Środy Śląskiej i 21 km od Kostomłotów. - szkoła ewangelicka - (obecnie budynek mieszkalny nr 16), kumentach z 1253 r. jako wieś należąca do wrocławskiego WMiejscowość wzmiankowana była po raz pierwszy wybudowana w 1898 r. według projektu z 1897 r. autorstwa klasztoru św. Wincentego. w 1332 r. mistrza murarskiego Fr. Töplera; W krajobrazie wsi uwagę zwraca nakryty dachem naczół- kowym dom mieszkalny nr 12, wzniesiony zapewne w I poło- wie XIX w.

7 Tury sty ka Turystyka

J jak Jenkowice zek płacenia dziesięciny klasztorowi św. Wincentego we G jak Godków Wrocławiu. ieś położona w północno-zachodniej części gminy, w odległości 7 km od Kostomłotów i 10 km od Środy Zagrody o numerach 5, 8 i 9, które powstałe w połowie lub ieś położona w południowo-zachodniej części gmi- WŚląskiej. W okresie średniowiecza miejscowość nale- III kwartale XIX w., stanowią jedną z cenniejszych założeń ar- ny, w odległości 6 km od Kostomłotów. Miejscowość żała do dóbr klasztornych. W 1253 r. Jenkowice miały obowią- chitektonicznych wsi. Wwzmiankowana została po raz pierwszy w 1175 r. w do- kumencie fundacyjnym klasztoru cysterskiego w Lubiążu.

Warto zobaczyć: - cmentarz wiejski - (nieczynny), służył pierwotnie miesz- - kaplica barokowa - (obecnie kościół filialny pw. Siedmiu kańcom wyznania ewangelickiego i katolickiego. Założony K jak Karczyce Boleści NMP) wzniesiona zapewne w XVIII w. Jest to budowla został na zachodnim krańcu wsi, po południowej stronie drogi orientowana, założona na planie prostokąta, o zwartej bryle; do Bogdanowa. ieś położona w północno-zachodniej części gminy, w odległości 18 km od Kostomłotów i 20 km od Śro- Wdy Śląskiej. Miejscowość była wzmiankowana po raz pierwszy w 1221 r. w dokumencie biskupa Wawrzyńca, który J jak Jakubkowice XIII i XIV w., przy okazji sporów o dziesięcinę należną kościoło- nadał z niej dziesięcinę szpitalowi Św. Ducha we Wrocławiu. wi w Kostomłotach. Warto zobaczyć: ieś położona w środkowej części gminy, w odległo- Założenie folwarczne z reliktami parku położone jest - kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Św. - był wymie- ści 7 km od Kostomłotów. Jakubkowice wzmian- w środkowej części wsi i jest zasadniczym elementem kształ- niony po raz pierwszy w 1335 r. w registrze dziesięcin nun- Wkowane były w źródłach kilkakrotnie na przełomie tującym układ przestrzenny miejscowości. cjusza Galharda de Cerceribus. W obecnej formie kościół zo- stał wzniesiony ok. 1500 r., przebudowany później ok. 1600 r. i zmodernizowany w latach 1880–1881; - pałac – został wzniesiony w końcu XIX w., znacznie przebu- dowany w XX w. Obecnie pełni funkcję Szkoły Podstawowej; - krzyż pokutny – powstał w XIV-XVI w., uszkodzony, wy- J jak Jarząbkowice stawiony w miejscu popełnionej zbrodni - znajduje się ok. scowości, wzniesiony ok. 1918 r. w centrum wsi, po północ- 400 m na wschód od kościoła, 4 m na południe od drogi nej stronie drogi prowadzącej do zespołu pałacowo-folwar- do Jarząbkowic, w miejscu gdzie kończy się las, po południo- cznego; ieś położona we wschodniej części gminy, w od- wej stronie drogi; - ceglany budynek – (obecnie oficyna mieszkalna nr 8), po- ległości 19 km od Kostomłotów i 13 km od Środy - relikt cenotafu – poświęcony poległym w I Wojnie Świato- chodzi z XIX w., wyróżnia się formą architektoniczną i skrom- WŚląskiej. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1292 r. wej żołnierzom – mieszkańcom Karczyc i okolicznych miej- nymi, dekorowanymi detalami. w dokumencie wezwanych na świadków braci Andreasa i Pe- tera zwanych Grebech. Później wymieniana w podobnych źródłach w 1294, 1300, 1348 oraz 1317 r.

Warto zobaczyć: - zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem - usytuowany w północno-wschodniej części wsi. Pałac wraz z otaczającym go parkiem znajduje się po jego południowo-wschodniej stronie; zabudowania folwarczne zaś na północny- i połu- dniowy-zachód od pałacu; - pałac – (obecnie budynek nr 17), pierwotnie był barokowy, wzniesiony około 1700 r., gruntownie został przebudowany i zmodernizowany w 1890 r., eklektyczny z elementami neo- klasycyzmu i neomanieryzmu; - park krajobrazowy – jego powstanie przypada na lata 1905-1909, został przekształcony w części południowej w la- tach 80. XX w.

9 Tury sty ka Turystyka

rozbudowanym cokole, na frontowej ścianie inicjały – MR, L jak Lisowice

na wysokości ok. 70 cm nieczytelna sygnatura artysty; K jak Kostomłoty - pomnik św. Jana Nepomucena - ustawiony przed bramą zachodnią cmentarza przykościelnego ok. 1730 r. Barokowy, ieś położona we wschodniej części gminy, odda- sygnowany na obłoku, pod lewą stopą monogramem „F.M.” lona 16 km od Kostomłotów i 20 km od Środy Ślą- ieś położona w centralnej części gminy, w odległo- lub „F.H.”. Wskiej. Lisowice wzmiankowane były po raz pierwszy ści 16 km od Środy Śląskiej i 35 km od Wrocławia. Znajduje się na wtórnym, prostopadłościennym cokole, wcześ- w 1221 r., w dokumencie biskupa Wawrzyńca, który nadał WPierwsza wzmianka o miejscowości może pochodzić niej na kolumnie o spiralnie skręconym trzonie; z niej dziesięcinę szpitalowi Św. Ducha we Wrocławiu. z 1137 r., kiedy to w źródłach wymieniona została osada Kotskin. - krzyż pokutny - granitowy, z XIV-XVI w. Usytuowany po pół- nocnej stronie wschodniego wejścia na cmentarz przykościel- Warto zobaczyć: Kostomłoty były pierwotnie wsią książęcą, następnie wiej- ny, po zewnętrznej stronie ogrodzenia. Krzyż utrzymany w sty- - zespół dworsko-parkowy z folwarkiem i dawnymi ogro- ską posiadłością klasztoru benedyktynów a później premon- lu łacińskim, wolnostojący z wyrytym wizerunkiem miecza; dami użytkowymi - znajduje się w południowo-wschodniej stratensów św. Wincentego we Wrocławiu. Fakt ten został po- - średniowieczny pręgierz – znajduje się po wschodniej stro- część wsi, po wschodniej stronie drogi. Pierwotnie budynki twierdzony w 1149 r. w dokumencie księcia Bolesława Kędzie- nie kościoła. Do wojny ustawiony był w północno-wschodnim gospodarcze skupione były od wschodu, północy i zachodu rzawego, wystawionym we Wrocławiu 22 czerwca, w którym narożniku placu rynkowego (obecnie w tym miejscu znajduje wokół wydłużonego, regularnego dziedzińca, na zamknię- wzmiankowana była osada targowa Costinlot. się budynek banku). Pręgierz wolnostojący, w kształcie kolum- ciu którego od południa posadowiony jest dwór z cegla- ny, zwieńczony impostem, na którym współcześnie (po 1967 nym mostem przerzuconym nad fosą. Obecnie zachowane W Kostomłotach, w obrębie historycznie wykształconego r.) dodano zwieńczenie w formie kuli; jest zachodnie skrzydło zabudowy folwarcznej oraz oficyna układu przestrzennego, zachowana została niemal w całości - zabudowania dawnego szpitala - (ul. Szpitalna 13), obecnie mieszkalna (nr 16) w skrzydle północnym; dniowo-wschodnią część fosy, urządzając na niej niewielką zabudowa zagrodowa sprzed 1945 r. Wprawdzie część budyn- budynek Samodzielny Publicznego Zakładu Opieki Zdrowot- - park - założony w II połowie XIX w. na stosunkowo niewiel- wyspę. Ponadto w narożu tej części parku wzniesiono grobo- ków przez przebudowy i modernizacje zatraciła cechy stylowe, nej. Budynek szpitala wzniesiony został w 1896 r. i przebudo- kim terenie o regularnym planie zbliżonym do kwadratu, wiec, którego relikty zachowane są do dzisiaj; niemniej jako zespół zabudowy stanowi interesujący i cenny wany ok. 1930 r. Gruntownie zmodernizowany w roku 2010; na którym znajdowały się, zapewne w XVIII w., dworski ogród - dwór nr 14 - wzniesiony w II połowie XVI w., przebudo- przykład dobrze zachowanej wsi. - gospoda - obecnie hotel z restauracją Stary Ratusz. Budynek gospodarczy i sad. Drzewa nasadzono wzdłuż granic parku, wany ok. 1760, 1920 i 1969 r., a zmodernizowany w latach założony na rzucie litery „L”, wzniesiony w miejscu budynku po- prowadząc po jego obrzeżu ścieżki. Poszerzono też połu- 2003-2005. Warto zobaczyć: chodzącego z końca XVII lub I połowy XVIII w., o czym świad- - kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego - wymieniony czą zachowane, sklepione kolebkowo piwnice; był po raz pierwszy w 1201 r. w dokumencie papieża Innocen- - pomnik na cmentarzu – jest poświęcony „Ofiarom terroru hit- tego III z 12 sierpnia. Określony został wówczas „ecclesia St. lerowskiego, jeńcom wojennym i więźniom obozu koncentra- Godardi in Costomlot”. Kościół jest budowlą gotycką cyjnego Gross-Rosen zamordowanym w styczniu i lutym 1945 M jak Mieczków z fragmentami renesansowymi, przebudowywaną w Piotrowicach, Rzeczycy i Wichrowie, Społeczeństwo gminy na planie owalu zbliżonego do koła, otoczony średniowiecz- i rozbudowywaną w formach neogotyckich. Wznie- Kostomłoty 1974”. nym murem z kamienia łamanego; siony w połowie XIV w., remontowany ok. 1550 r., - cmentarz i mur przykościelny – pozostałe zabytkowe obiek- ieś położona w południowo-zachodniej części gmi- - cmentarz ewangelicki - założony w 1886 r., wysunięty jest a rozbudowany w latach 1582 - 1585. Po wojnie ty w Kostomłotach. ny, oddalona 7 km od Kostomłotów i 21 km od Śro- na północ od siedliska wsi. Cmentarz założony został na pla- prowadzono wiele prac remontowych: w latach Wdy Śląskiej. nie prostokąta i otoczony ceglanym murem, na którym za- 1959-60 wymieniono pokrycie dachowe, chowane są liczne płyty oraz przyścienne grobowce o zna- w 1970 r. przeprowadzono remont wieży, Najstarsze wzmianki źródłowe o Mieczkowie pochodzą czeniu historycznym; w 1997 r. remont elewacji, a w 2003 r. kon- z początku XIV w. Wiadomo, że w 1310 r. część miejscowości - zbór ewangelicki (tzw. Bethaus) - wzniesiony został ze środ- serwowano elementy wystroju i wypo- należała do klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu. W doku- ków gminy protestanckiej w 1742 r. Poświęcenie nastąpiło 30 sażenia; mencie z 1315 r. jako świadek został wymieniony sołtys Her- października tego samego roku. - krzyż wotywny – pochodzi z XIX w., mann von Mexscow. neoromański, wolnostojący, wyko- nany z piaskowca, otoczony kutą Warto zobaczyć: balustradą na ceglanej podmu- - kościół filialny pw. św. Andrzeja Boboli - wzniesiony ok. rówce. Ustawiony został we 1500 r., przebudowywany w połowie XVII w. oraz w latach wschodniej części cmentarza 1915 i 1927 r., ponadto remontowany w latach 1980, 1988 przykościelnego. Krzyż w sty- i 1994. Kościół orientowany, murowany z cegły i tynkowany. lu łacińskim z wizerunkiem Po raz pierwszy został wymieniony w 1335 r. w registrze dzie- Chrystusa Ukrzyżowanego sięcin nuncjusza Galharda de Cerceribus. W czasie reformacji ustawiony na wysokim, kościół służył ewangelikom. Od 1654 r. w świątyni odprawia- no nabożeństwa dla wiernych obu wyznań, a na cmentarzu przykościelnym chowano zmarłych obu konfesji; - cmentarz przykościelny - usytuowany wokół kościoła

11 Tury sty ka Turystyka

P jak Piersno ok. 1500 r. oraz przebudowany ok. 1750 r. Po pożarze

odbudowany z ruiny dla potrzeb gminy ewangelickiej O jak Osiek w 1848 r. 29 kwietnia 1849 r. został konsekrowany, w 1895 r. Warto zobaczyć: ieś położona w północno-zachodniej części gminy, w od- przebudowany wraz z nadbudową wieży ze środków rodziny - kościół filialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny ległości 9 km od Środy Śląskiej i 8 km od Kostomłotów, von Kramsta, następnie remontowany i rozbudowany w 1981 r. ieś położona w południowo-zachodniej części gmi- – budowla neogotycka, wzniesiona w latach 1877-1879 (na cho- Wprzy drodze łączącej obie miejscowości. Kolejne remonty przeprowadzone zostały w latach 1991 i 2005. ny, oddalona 7 km od Kostomłotów i 23 km od Śro- rągiewce wieży kościoła umieszczona została data „1879”). Koś- Obecnie jest to kościół filialny parafii w Kulinie; Wdy Śląskiej. Po raz pierwszy wzmiankowana w źród- ciół zbudowany został według projektów mistrza budowlanego Piersno na początku XIII w. było wsią książęcą. Miejscowość - kaplica staroluterańska – znajduje się w zachodniej części wsi, łach w 1200 r., kiedy to biskup Jarosław ponownie zarządził Happego, a ołtarze projektował Carl Buhl. Poświęcenia kościo- wzmiankowana była po raz pierwszy w 1217 r., kiedy to potwier- na terenie posesji nr 61. Wybudowana została około 1850 r. Kapli- składanie dziesięciny. ła dokonał biskup wrocławski, wikariusz generalny Hermann dzono jej przynależność do parafii w Ujeździe Górnym. Wiadomo cy zostały nadane cechy architektury neoklasycystycznej. Obec- Gleich. Obecnie jest to świątynia filialna parafii pw. Szymona również, że w 1239 r. wieś została przekazana przez kustosza Lo- nie zaadaptowana na magazyn; i Judy Tadeusza w Gościsławiu; renza jako prezent dla wrocławskiej katedry. - założenie pałacowo-parkowe z folwarkiem - położone w za- - cmentarz - założony na nieregularnym planie: składa się chodniej części wsi. Pałac z parkiem zajmują zachodnią część za- z części starszej - południowej - wokół kościoła i młodszej Warto zobaczyć: łożenia, w jej wschodniej części zlokalizowana jest zabudowa go- (z współczesnymi pochówkami) - północnej, graniczącej - kościół filialny pw. św. Michała Archanioła - położony w cen- spodarcza skupiona wokół czworobocznego dziedzińca. Zespół z zabudową należącą do plebanii; trum wsi i otoczony cmentarzem. Pierwotna świątynia wzmian- łączy się od zachodu z kompleksami leśnymi; na północ od pałacu - kaplice, rzeźby i krzyże przydrożne - przy zagrodzie nr 62 kowana była w 1335 r., obecny kościół gotycki wzniesiony został znajdują się pastwiska, natomiast na południe – pola uprawne. znajduje się wzniesiona w 1847 r. murowana kaplica o for- mach klasycystycznych w redakcji ludowej. Kolejna, XIX- wieczna kaplica znajduje się na północ od kościoła, przy domu nr 16; - kolumna Maryjna – zbudowana z piaskowca, w pobliżu P jak Piotrowice - park krajobrazowy - od końca XVIII w. do ok. 1828 r. barokowe kościoła przy dawnym głównym skrzyżowaniu. Ustawio- założenie ogrodowe, które powstały w ramach założeń pałaco- na na prostopadłościennym cokole, zwieńczona czterema wych przekształcono w park (w granicach o obecnym zasięgu); główkami anielskimi, z umieszczoną w zwieńczeniu figurą ieś położona w południowej części gminy, w odle- - cmentarz rodowy hrabiów zu Limburg-Strium - założo- Matki Boskiej z Dzieciątkiem. głości 6 km od Kostomłotów i 22 km od Środy Ślą- ny został w latach 60. XIX w. w północno-wschodnim narożu Wskiej. parku, z grobowcem w kształcie piramidy, nasadzeniami z tui i kamienną ławką. Cmentarz oddzielało od założenia parkowe- Piotrowice wzmiankowane były po raz pierwszy w 1221 r. go prawdopodobnie ogrodzenie na kamiennej podmurówce. w dokumencie biskupa Wawrzyńca, który nadał z niej dziesię- Grobowiec wzniesiony przed 1887 r., z bloków piaskowca, P jak Paździorno - zespół folwarczny z parkiem - zlokalizowany po zachodniej cinę szpitalowi Św. Ducha we Wrocławiu, pozostającemu pod z kryptą i sklepionym wnętrzem. Założony na rzucie zbliżonym stronie drogi wiejskiej, w niewielkiej odległości na południe zarządem kanoników regularnych na Piasku. W roku 1250 wy- do kwadratu, w formie czterobocznego ostrosłupa z wysunię- od kościoła. Z dawnego okazałego zespołu zachowały się re- mienione w spisie dóbr tego szpitala. tym portalem od południa, poprzedzonym dwoma stopniami ieś położona w południowej części gminy, odda- likty parku i ogrodzenia oraz część budynków folwarcznych. schodów. Portal o prostych węgarach, zwieńczony trójkątnym lona o 4 km od Kostomłotów i 20 km od Środy - pomnik - wystawiony przez mieszkańców wsi ofiarom I Woj- Warto zobaczyć: naczółkiem ujętym po bokach akroterionami. WŚląskiej. ny Światowej w postaci granitowego obelisku, na którego - kościół parafialny pw. św. Katarzyny - obecna świątynia - obelisk z granitu (pomnik Bismarcka) – ma formę ostrosłu- czole umieszczono inskrypcję z nazwiskami poległych oraz wzniesiona została w II połowie XV w., następnie była przebu- pa, na wysokim, prostopadłościennym cokole, usytuowany Miejscowość i kościół po raz pierwszy wzmiankowane datami ich śmierci. Znajduje się w obrębie parku, w jego pół- dowywana w latach 1753 i 1855. Przejęta w 1540 r. przez pro- na łące sąsiadującej od południowego-zachodu z parkiem kra- były w źródłach w 1329 r., kiedy tutejszy proboszcz oraz Ja- nocno-wschodnim narożu, przy rozwidleniu dróg. testantów, została zwrócony katolikom w 1653 r. Kościół jest jobrazowym. Wystawiony w 1792 r. przez ówczesnego właści- cob, proboszcz z Karczyc, wystąpili jako świadkowie w spo- budowlą gotycką z elementami barokowymi i neogotyckimi; ciela dóbr barona Carla von Stillfried und Rattonitz, z wyrytymi rach o dziesięcinę. - figura św. Jana Nepomucena - figura barokowa z pia- nazwiskami właścicieli posiadłości. W 1868 r. na polecenie hra- skowca, z 1729 r. Przeniesiona zapewne z okolic mostu nad biego Friedricha Wilhelma zu Limburg-Stirum, umieszczono Warto zobaczyć: Strzegomką, ustawiona na wtórnym postumencie na terenie na obelisku medalion z płaskorzeźbionym popiersiem Bismar- - kościół filialny pw. ś.ś. Apostołów Piotra i Pawła – położo- cmentarza przykościelnego; cka oraz upamiętniającą go tablicę inskrypcyjną. Wykuto też ny na stoku, we wschodniej części wsi, na cmentarzu grzebal- - kościół ewangelicki - wzniesiony w 1832 r., poświęcony 20 nazwiska 35 okolicznych mieszkańców poległych w wojnie nym. Budowla powstała na fundamentach kościoła średnio- października 1833 r. Zastąpił wcześniejszy zbór (Bethaus) z 1866 r. prowadzonej między Prusami a Austrią o dominację wiecznego (ok. 1419 r.). Obecny kościół późnobarokowy (ok. z 1743 r., który rozebrano w 1830 r. jako grożący zawaleniem w Niemczech, której inicjatorem był Bismarck, i która dla Prus 1750 r.), przebudowywany został w stylu klasycystycznym z powodu wielokrotnego podmywania przez młynówkę, od- zakończyła się sukcesem; (1813 r. – wówczas przedłużono prezbiterium w kierunku nogę Strzegomki. Budowla utrzymana w stylu arkadowym - głaz pełniący rolę cenotafu - upamiętniający żołnierzy - oko- wschodnim) i neogotyckim (w 1880 r.); (Rundbogenstil), wykazuje dużą zbieżność form z dawnym licznych mieszkańców, poległych w I Wojnie Światowej, z wy- kościołem ewangelickim w Kątach Wrocławskich, zrealizo- rytymi nazwiskami, wystawiony przez hrabiego Richarda zu wanym w latach 1833-36 wg projektu K. F. Schinkla; Limburg-Strium. Znajduje się przy alei w południowej części parku (w pobliżu stajni). 13 Tury sty ka Turystyka S jak Samsonowice R jak Ramułtowice - park naturalistyczny - założony w latach 1870-1880, wzmiankowany w księgach adresowych od 1898 r., z roz- iejscowość położona w centralnej części gminy, w odle- W 1318 r. dwa łany znajdujące się w jej obrębie stanowiły ległą polaną widokową otoczoną nasadzeniami z drzew głości około 9 km od Kostomłotów, w pobliżu drogi wo- własność kościoła parafialnego w Kostomłotach. ieś położona w północno-wschodniej części gminy, egzotycznych aklimatyzowanych i rodzimych. W północno- Mjewódzkiej nr 346. w odległości 17 km od Środy Śląskiej i 19 km od Ko- -zachodniej części parku usytuowana jest słupowa kapliczka Godna polecenia w Samsonowicach jest posesja nr 14/15, Wstomłotów. obsadzona koliście drzewami. Najstarsze wiadomości o miejscowości nie są jasne. która pochodzi z końca XIX wieku. Prawdopodobnie lokowana na prawie niemieckim w 1228 r. Obecna miejscowość powstała z połączenia w 1928 r. w jedną jednostkę administracyjną dwóch historycznych wsi Ramułtowic (Romolkwitz) i Ilnicy (Illnisch). Po administracyj- nym scaleniu, wieś nazwano Illnisch-Romolkwitz, a od 1936 r. Ramfeld. S jak Siemidrożyce nym planie, ogrodzona murem pełniącym częściowo funkcję muru oporowego; Warto zobaczyć: - cenotaf – pomnik upamiętniający żołnierzy – okolicznych - kościół parafialny pw. św. Anny - neogotycki, posadowiony ieś położona w centralnej części gminy, oddalona od mieszkańców, poległych w wojnie francusko-niemieckiej na miejscu wcześniejszej świątyni szachulcowej z drewnianą Kostomłotów o około 8 km, przy drodze łączącej Piersno z lat 1870-71 oraz w I Wojnie Światowej, wzniesiony ok. 1918 wieżą, wzniesiony w latach 1870-1873 wg projektów z lat Wz drogą wojewódzką nr 346. r., usytuowany przed murem cmentarnym od zachodu. 1869-1871, opracowanych przez wrocławskiego architekta Carla Johanna Bogislawa Lüdecke (1826-1894); Siemidrożyce wzmiankowane po raz pierwszy były w 1253 - zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem – Ramułtowice r., kiedy to potwierdzona została przez papieża Innocente- Górne (Ober Romolkwitz) - powstał w obecnym kształcie go IV dziesięcina płacona z niej klasztorowi św. Wincentego przestrzennym w IV kwartale XIX w. (po 1865 r.), z istniejące- we Wrocławiu. Ponownie wymieniona w 1298 r. w związku go wcześniej założenia uwidocznionego na mapie topogra- ze sporem o dziesięciny. ficznej z 1826 r. Tworzył go wówczas wzniesiony w latach 20. XIX w. budynek dworu nr 34 - zwany później „alten Schloß” Warto zobaczyć: oraz zespół folwarczny skupiony wokół nieregularnego dzie- - kościół filialny pw. św. Bartłomieja – rzymsko-katolicki, dzińca o ściętym północno-zachodnim narożu. Zapewne wzniesiony w 1797 r., w miejscu wcześniejszej, drewnianej od lat 20. XIX w. zaczęto kształtować także park krajobrazo- świątyni z ok. 1330 r., opisanej jako zrujnowana w 1666 r. i zbu- wy, który znacznie powiększono po 1865 r., kiedy to nowi rzonej po pożarze w 1796 r. Rozbudowany w latach 1902-1903; właściciele przekształcili posiadłość w okazałą rezydencję; - cmentarz przykościelny - założony prawdopodobnie ok. 1330 r., przekształcony w 1797 r. Nekropolia o nieregular-

S jak Samborz Warto zobaczyć: - założenie pałacowo-folwarczne - zachowane jest jedynie S jak Sikorzyce szczątkowo. Głównym jego elementem jest pałac (obecnie nia pałacowo-parkowego, o charakterze rezydencjonalnym, ieś położona w zachodniej części gminy, w od- budynek nr 21) usytuowany na niewielkim, ziemnym tara- z siedzibą właścicieli dóbr ziemskich w Sikorzycach i sąsied- ległości 5 km od Kostomłotów i 12 km od Środy sie, wzniesiony jako budowla barokowa, zapewne w miejscu ieś usytuowana we wschodniej części gminy, od- nim Budziszowie; WŚląskiej. i być może z wykorzystaniem reliktów starszej siedziby; dalona o 22 km od Kostomłotów i 13 km od Środy - park - założony prawdopodobnie w I kwartale XIX w, w miej- - cmentarz - założony w 1827 r. Jego poświęcenie nastąpiło WŚląskiej. scu wcześniejszych, regularnych ogrodów barokowych. Jego Miejscowość Schambordorff wzmiankowana była po raz 19 lutego tego roku, a pierwszy pochówek – czternastolet- północną i wschodnią granicę wyznaczały rowy wodne, pierwszy w dokumencie z dnia 7 marca 1328 r., który doty- niej Johanny Eleonore Weigel. Był to cmentarz częściowo Sikorzyce wzmiankowane były po raz pierwszy w 1329 r., zachodnią - droga do Budziszowa. Centralnym elementem czył sporu prawnego pomiędzy proboszczem z Kostomłotów wyznaniowy, a częściowo komunalny. Na cmentarzu znaj- kiedy to Peter Synesel, posiadający też włości w Budziszowie, kompozycji była rozległa, regularna polana widokowa o wy- a klasztorem św. Wincentego we Wrocławiu. Kolejne informa- duje się pomnik poświęcony byłym mieszkańcom Sambo- przekazał swe dobra w Sikorzycach żonie i dzieciom. W 1335 r. dłużonym kształcie, usytuowana na osi ówczesnej pałacowej cje pochodzą z 1337 r., kiedy to Andreas von Kniegnitz sprzedał rza. W ideę powstania pomnika zaangażowani byli Państwo wymieniany jako właściciel Sikorzyc Petrus von Lubusch, elewacji ogrodowej; 5 łanów pola ornego i 6 łanów czynszowych niejakiemu Dietmar i Inge Scholz, którzy do dnia dzisiejszego pomagają w 1331 r. Nikolaus Dlugosch, a w 1364 r. Paul Sagenoz. - cmentarz ewangelicki - założony w II połowie XIX w. na pla- Tammo Schirofske, który jeszcze w tym samym w jego utrzymaniu. nie prostokąta, z centralną aleją lipową, pośrodku której dniu przekazał je dożywotnio swojej - krzyż pokutny - granitowy, znajduje się na skrzyżowaniu Warto zobaczyć: pierwotnie znajdowała się kaplica grobowa; usytuowany żonie Elisabeth. dróg Kostomłoty-Jarosław i Mieczków-Piersno, pochodzi - zespół folwarczny z parkiem - relikt wcześniejszego założe- po wschodniej stronie drogi, na południe od wsi. z XIV-XVI w. 15 Tury sty ka Turystyka

W jak Wichrów S jak Sobkowice 1780-1796, którego płyta nagrobna znajduje się w kościele ieś położona w zachodniej części gminy, w od- w Wilkowie Średzkim. ległości 3 km od Kostomłotów i 19 km od Środy obkowice wzmiankowane były po raz pierwszy w 1231 r., WŚląskiej. w spisie czynszów płaconych szpitalowi św. Ducha we Warto zobaczyć: SWrocławiu. W 1329 i 1337 r. dziesięciny z Sobkowic - dwa krzyże pokutne - granit, XIV – XVI w., przy skrzyżowa- Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1267 r., kiedy otrzymywała parafia w Kostomłotach. niu dróg, po wschodniej stronie drogi do Samsonowic; to szpital trędowatych we Wrocławiu otrzymał od biskupa - historyczne domy - budynki mieszkalne gospodarcze, wrocławskiego Tomasza prawo pobierania dziesięciny z Wi- Ciekawostką jest, że w 1795 r. dobra rycerskie w Sobko- I-kondygnacyjne, kryte ceramicznymi dachami dwuspado- chrowa (Wytherow). Kolejne informacje o miejscowości po- wicach znajdowały się w posiadaniu Friedricha Wilhelma von wymi o symetrycznych połaciach. Przykładem takiej zabu- chodzą już z dokumentów XIV-wiecznych. Seidlitz (1730-1796), Landrata powiatu średzkiego w latach dowy z 1 poł. XIX w. jest dom mieszkalny nr 2; - cmentarz przykościelny; Warto zobaczyć: - mur cmentarny wraz z czterema wmurowanymi krzyża- - kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny mi pokutnymi - granitowe krzyże z XIV-XVI w. znajdujące – budowla o formach barokowo-eklektycznych. Pierwotna się: w północno-wschodnim odcinku muru, w zewnętrznej świątynia wzniesiona została w XV w., obecna w 1755 r. Koś- stronie na prawo od głównej, południowej bramy cmenta- S jak Szymanowice ciół wzmiankowany był w 1435 r. W okresie reformacji przez rza, w jego odcinku wschodnim oraz na kamiennym cokole Szymanowice wzmiankowane były po raz pierwszy kilkadziesiąt lat pełnił funkcję świątyni ewangelickiej. Kościół po zewnętrznej stronie południowo-wschodniego odcinka w 1301 r. jako Simonis villa. W 1409 r. znajdowały się w nich wówczas był obsługiwany przez duszpasterza z Pichorowic. muru cmentarnego. ieś położona w środkowej części gminy, oddalona 8 km dobra rycerskie liczące 10 łanów. Do wojny trzydziestoletniej od Kostomłotów, przy drodze łączącej Piersno z drogą osada wymieniana była jako majętność ziemska. W 1721 r. Wwojewódzką nr 346. wzmiankowano istnienie we wsi 2 gospodarstw kmiecych. W j ak Wilków Âredzki Warto zobaczyć: - kościół filialny pw. św. Mateusza - rzymsko-katolicki, gotycki, S jak wzniesiony ok. 1400 r., zmodernizowany na przełomie XIX/XX Âwidnica Polska -zachodnim odcinku, XIV-XVI w., w obecnym miejscu znajduje ieś położona we wschodniej części gminy, w odległości w., remontowany w latach 1976-1978. Istnienie kościoła pa- się co najmniej od 1920 r.; 11 km od Kostomłotów i 15 km od Środy Śląskiej. Znaj- rafialnego w Wilkowie Średzkim potwierdzone zostało po raz - pomnik ofiar I Wojny Światowej – z 1918 r., znajduje się Wduje się przy drodze wojewódzkiej nr 346. pierwszy w 1325 r., kiedy to odnotowany został proboszcz ieś zlokalizowana w centralnej części gminy, w od- przy murze cmentarnym, po 1945 r. zaadaptowany jako ka- Sydilmannus w spisie danin składanych klasztorowi św. Win- ległości 14 km od Kostomłotów i 13 km od Środy pliczka z figurą Marii oraz figura św. Jana Nepomucena -wy Wilków wzmiankowany był po raz pierwszy w 1305 r. centego we Wrocławiu. W dobie reformacji świątynia przejęta WŚląskiej. konana z piaskowca barokowa pochodząca z 1722 r. z powodu skargi wniesionej do biskupa wrocławskiego, przez przez protestantów, zwrócona została katolikom w 1654 r.; Bruna prokuratora klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu - cmentarz komunalny - wspólny dla katolików i ewan- Nazwa miejscowości pojawia się po raz pierwszy w źród- na Zeschibora, który odmawiał płacenia dziesięciny ze swych gelików, obecnie parafialny, założony w I kwartale XX w. łach w dokumencie papieża Innocentego IV z 9 sierpnia 1245 r., dóbr rycerskich (allodium). W 1322 r. wymieniona Bogusława, na wschód od wsi, po południowej stronie drogi prowadzą- zatwierdzającym posiadłości biskupstwa wrocławskiego. wdowa po grafie Mathiasie z Wylcowicz. cej do Wnorowa.

Warto zobaczyć: - kościół parafialny pw. św. Jadwigi - budowla późnobaro- kowa, została wzniesiona w 1749 r. w miejscu wcześniejszej świątyni drewnianej. W 1885 r. dobudowana została neoba- Z jak Zabłoto bardzo bogate dobra w Kostomłotach (Kotskin) i w Zabłociu. rokowa wieża. Kościół remontowany był w latach: 1972, 1975 Kolejne wzmianki o wsi pochodzą z 1308 r., kiedy to Johanno- (pokrycie dachu kościoła ocynkowaną blachą), 1979 (remont wi von Mollensdorf i Mathiasowi von Mulheim przedłużone elewacji), 1983 (remont więźby dachowej), 1992 i 1998 (wy- ieś położona w środkowej części gminy, w odle- zostało książęce prawo do wsi Zabuloth. miana pokrycia dachowego na ceramiczne). głości 2 km od Kostomłotów i 14 km od Środy Ślą- Przy obecnej głównej drodze wiejskiej, przy zagrodzie nr 7, Wskiej, przy skrzyżowaniu dróg w kierunku Piersna, Warto zobaczyć: w licu muru granicznego posesji, wzniesiona została kaplica Kostomłotów i Samsonowic. - kaplica pw. Najświętszej Rodziny - wzniesiona została oko- pw. św. Józefa Robotnika. ło 1890 r. Jest to budowla o formach neogotyckich. Najważ- - krzyż pokutny - granitowy, wmurowany Najwcześniejsze informacje o miejscowości łączą się z po- niejszymi elementami wyposażenia kaplicy są neogotycki w mur cmentarza przykościelnego stacią Piotra Włostowica, który w 1240 r. podarował opatowi ołtarz główny (ok. 1890 r.), obraz z przedstawieniem Trójcy na jego południowo- wrocławskiego klasztoru premonstratensów św. Wincentego Świętej oraz Józefa i Marii (ok. 1890 r.) oraz obraz Drogi Krzy- żowej (ok. 1890 r.) 17 Edu kac ja Kultura

gminie Kostomłoty funkcjonują cztery szkoły pod- „Daj sobie szanse. My Ci pomożemy!”, „Pracownia przyrodni- stawowe: Szkoła Podstawowa im. Marii Konopni- cza w każdej gminie”, „Indywidualne wsparcie uczniów klas I- Wckiej w Kostomłotach, Szkoła Podstawowa im. św. -III Gminy Kostomłoty, „Akademia zapamiętywania’, „Sprawny Jana Bosko w Karczycach, Szkoła Podstawowa w Mieczkowie, Dolnoślązaczek” czy „Radosna szkoła”. Szkoła Podstawowa w Piotrowicach prowadzona przez Sto- warzyszenie „Nasza Szkoła” oraz Gimnazjum im. Ks. Jana Twar- Każda ze szkół aktywnie realizuje programy z zakresu pro- dowskiego w Kostomłotach. Ponadto w Karczycach, Miecz- filaktyki, zdrowego trybu życia i bezpieczeństwa. Uczniowie kowie, Piotrowicach i Kostomłotach najmłodsi mieszkańcy gminnych placówek oświatowych odnoszą sukcesy na olim- zdobywają wiedzę i nowe umiejętności w placówkach przed- piadach i zawodach sportowych, otrzymują stypendia za wy- szkolnych. Dużym atutem gminnych placówek oświatowych bitne osiągnięcia w nauce. Ponadto gimnazjaliści już od prze- jest baza edukacyjna, która jest sukcesywnie modernizowana szło 7 lat realizują się w roli wolontariuszy a ich mottem prze- i dostosowywana do aktualnie obowiązujących wymogów wodnim są słowa patrona ks. Jana Twardowskiego „Realizuje- budowlanych i technicznych. my się najpełniej, jeśli potrafimy żyć dla innych”.

ziałania z zakresu kultury realizowane są przede Do kalendarza imprez cyklicznie organizowanych przez Szkoły chętnie angażują się w realizację projektów finan- Nad poszerzaniem wiedzy, rozwojem i wychowaniem 761 wszystkim przez Gminny Ośrodek Kultury w Kostomło- Gminny Ośrodek Kultury wpisało się wiele ciekawych przed- sowanych w ramach środków zewnętrznych. Do najwięk- uczniów uczęszczających do szkół na terenie gminy Kostomło- Dtach. Mają one na celu rozbudzanie zainteresowań sięwzięć. Do najważniejszych należą: Wielka Orkiestra Świą- szych przedsięwzięć tego obszaru zaliczyć należy projekty ty czuwa 81 nauczycieli. i potrzeb kulturalnych społeczności lokalnej oraz kształtowa- tecznej Pomocy, Dzień Babci i Dziadka (styczeń), Dzień Kobiet nie wzorców i nawyków aktywnego uczestnictwa w kulturze. (marzec), Niedziela Palmowa - konkurs na palmę wielkanocną Podstawowym zadaniem Ośrodka jest zaspokajanie potrzeb (kwiecień), Turnieje Wsi (kwiecień – listopad), Dzień Konsty- i aspiracji kulturalnych mieszkańców poprzez tworzenie i upo- tucji 3 Maja, Festyny Majowe (maj), Dzień Strażaka - zawody wszechnianie różnych form kultury, organizowanie imprez strażackie (maj – wrzesień), Dzień Dziecka (czerwiec), Dożynki oraz działania wspierające sztukę profesjonalną i amatorską. Gminne (sierpień), Dzień Edukacji Narodowej (październik), Zadania, które stawia sobie za cel Gminny Ośrodek Kultury Dzień Niepodległości (listopad). dotyczą również takich dziedzin jak wychowanie, edukacja, upowszechniania kultury, sztuki, wiedzy i nauki oraz czyn- Ponadto przy Gminnym Ośrodku Kultury funkcjonują ze- nego wypoczynku, rekreacji i turystyki. Ponadto, do zakresu społy artystyczne. Chlubą gminy jest kapela Kostomłocianie, działania Ośrodka należy organizowanie różnych form eduka- która obecnie występuje w 9-osobowym składzie. Dodatkowo cji muzycznej, teatralnej i plastycznej. działają liczne koło muzyczne, w których odbywają się zajęcia nauki gry na instrumentach smyczkowych i klawiszowych. GOK obejmuje swoją działalnością mieszkańców całej gminy, ściśle współpracując z wiejskimi domami kultury, Upowszechnianiem czytelnictwa w gminie zajmują się świetlicami, szkołami i klubami środowiskowymi, orga- trzy biblioteki - Gminna Biblioteka Publiczna w Kostomłotach, nizując imprezy okolicznościowe oraz wspiera- Biblioteka w Szkole Podstawowej w Kostomłotach oraz Od- jąc działalność mniejszych ośrodków. dział Biblioteczny w Osieku. W sumie posiadają one księgo- zbiór w ilości 26 515 woluminów.

19 Służba zd row ia Sport i rekreacja

ajpopularniejszą dyscypliną sportu uprawianą na te- Wydarzenia sportowe roku 2012 renie gminy Kostomłoty, której zawodnicy uczestni- - Zwycięstwo drużyny Osieka w Dolnośląskiej Spartakiadzie Nczą w rozgrywkach ligowych, jest piłka nożna. Kluby Rekreacyjna w halowej piłce nożnej. W zwycięskiej drużynie piłkarskie zrzeszone są w ramach gminnego stowarzyszenia zagrali: Waldemar Sudoł, Witold Oleśków, Marek Bawoł, Ja- Ludowych Zespołów Sportowych w Kostomłotach i w więk- kub Iwanicki, Rafał Sudoł oraz Piotr Woźny. Wyróżnienia in- szości rywalizują w rozgrywkach organizowanych przez Dol- dywidualne otrzymali Jakub Iwanicki, jako najlepszy bram- nośląski Związek Piłki Nożnej (dane za sezon 2011/2012): karz Turnieju oraz Marek Bawoł, jako najlepszy zawodnik Turnieju. Dzięki zwycięstwu w Dolnośląskiej Spartakiadzie - A klasa - Piorun Jakubkowice; Rekreacyjnej LZS Osiek, jako reprezentant Dolnego Śląska, - B klasa - LZS Piersno, LZS Wichrów, LZS Osiek, LZS Piotrowice w czerwcu br. zagra w Sierakowie w ramach Ogólnopolskie- oraz MKS Kostomłoty; go Festiwalu Sportu i Zdrowia. - C klasa - LZS Zabłoto; - 25-26.08.2012 Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej z udzia- Ponadto w rozgrywkach młodzieżowych uczestniczą łem młodzieży gmin sąsiadujących z Gminą Kostomłoty oraz łówną placówką gminnej służby zdrowia jest Samo- zespoły: Orlik Jakubkowice i Trampkarze MKS Kostomłoty, ich gmin partnerskich. Gminę Kostomłoty w tych „europej- dzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej - Za- a w „najstarszej” lidze zmagania sportowe podejmują Old- skich” zmaganiach reprezentować będzie drużyna lokalna Gkład Usług Medycznych w Kostomłotach. Udziela boye. oraz drużyna partnera zagranicznego z Sierentz. on świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej obejmującej usługi z zakresu internistyki i pedia- Działalność klubów sportowych finansowana jest w znacz- trii, stomatologii, ambulatoryjnych porad specjalistycznych. nej mierze z dotacji pochodzącej z budżetu gminy Kostomłoty Ośrodek w ramach świadczonych usług oferuje dostęp do na- w ramach zadania upowszechniania kultury fizycznej i spor- stępujących poradni specjalistycznych: ortopedyczna, laryn- tu. Podstawowym celem realizacji zadań publicznych w tym gologiczna, ginekologiczna, dermatologiczna, rehabilitacji obszarze jest krzewienie zdrowego trybu życia, eliminowania medycznej, medycyny pracy, endokrynologiczna, reumato- patologii społecznych, szeroko rozumiana integracja lokal- logiczna. W placówce istnieje również możliwość wykonania na oraz możliwość samorealizacji i prezentowania własnych badania USG, EKG i pobrania materiału biologicznego do ba- umiejętności. Dla najmłodszych jest to możliwość rozwijania dań laboratoryjnych. talentów i kreowania własnej ścieżki kariery. W zmaganiach sportowych najmłodszych sportowców uczestniczą trener Największym osiągnięciem kierownictwa i pracowników zawodowy Mateusz Jakubowski oraz kadra działaczy spo- placówki była jej gruntowna modernizacja, która pochłonęła łecznych, do których zaliczają się Karol Stafiński, Kazimierz przeszło 2,4 mln złotych (udział środków unijnych 1,3 mln). Suszyński, Waldemar Sudoł, Adam Gacki, Stanisław Duda, Se- Dzięki temu ośrodek uzyskał zupełnie nowy wizerunek, pełen bastian Pawlak i Leon Barylak. innowacyjnych zastosowań zarówno w aspekcie technicznym jak i architektonicznym. Stał się miejscem przyjaznym pacjen- towi dzięki nowoczesnemu wyposażeniu oraz efektownej ko- lorystyce i grafice.

21 ferta in O westy cyj na Infrastruktura

ieć drogowa gminy jest dobrze rozwinięta. Przez jej te- rozwoju inwestycji wykorzystujących odnawialne źródła ren przebiegają drogi krajowe o łącznej długości 19 km, energii tj. lokalizację farm wiatrowych oraz budowę elektro- Stj. autostrada A4; droga regionalna nr 5, odchodząca wni solarnych. od autostrady A4 w węźle w rejonie Kostomłotów, prowadzą- ca poprzez Strzegom, Bolków do przejścia granicznego w Lu- Na obszarze gminy istnieje nieczynne składowisko śmieci bawce: droga wojewódzka nr 346 Środa Śląska - Kąty Wroc- we wsi Wichrów, które zostało zrekultywowane w roku 2010. ławskie o długości 5 km, obsługująca północno-wschodnią W ramach działa proekologicznych prowadzona jest segrega- część gminy; drogi powiatowe o łącznej długości 92 km; dro- cja odpadów (plastik, szkło) w każdej wsi. Obsługą sieci konte- gi gminne o łącznej długości 55 km, inne drogi pozostające nerów zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej. w zarządzie gminy o łącznej długości 377 km. Wszystkie miejscowości gminy - za wyjątkiem dwóch Ponadto istnieje dobra infrastruktura telekomunikacyj- przysiółków: Osieczyny i Pustynki - są zaopatrywane w wodę na. Gmina znajduje się w zasięgu telefonii bezprzewodo- przy pomocy zrealizowanej w ostatnich latach zbiorczej sie- wej sieci Plus GSM i Centertel, a także przebiegają tędy linie ci wodociągowej. Jej długość wynosi 97 km. Do sieci wodo- światłowodowe. ciągowej podłączonych jest 1503 budynków (1539 ogółem). Tymczasem długość kanalizacji sanitarnej wynosi 77 km. Pod- Gmina jest dobrze wyposażona w sieć energetyczną łączonych jest do niej 873 budynków (1539 ogółem). średniego napięcia oraz lokalny system trafostacji. Planowa- na na najbliższe 2-3 lata inwestycja polegająca na budowie W gminie znajdują się 2144 mieszkania, z czego większość GPZ w strefie objętej aktywnością gospodarcza doprowa- (2014) należy do osób fizycznych, 117 jest własnością zakła- dzi do pełnej satysfakcji energetycznej. Gmina Kostomłoty dów pracy, a 29 mieszkaniami dysponuje gmina (zasoby ko- wspiera politykę prośrodowiskową i stwarza warunki dla munalne objęte są umowami najmu).

pejska euro Integracja Dobre miejs ce dla biznesu

mina Kostomłoty w 1996 roku nawiązała stosunki Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej, na który zaproszono partnerskie z francuską gminą Sierentz. W roku 1999 gminy sąsiadujące z gminą Kostomłoty i partnerów zagranicz- Gw Kostomłotach i 2000 w Sierentz potwierdzono for- nych tych samorządów. mina Kostomłoty to również dobre miejsce do inwe- Dodatkowo dopuszcza się funkcje uzupełniające, czyli m.in. malnie tę współpracę poprzez podpisanie „Umów o Zbliźnia- stowania. Planem miejscowym objęty został obszar administrację, obsługę techniczną terenu, układ komunikacji czeniu Gmin”. W roku 2009 w gminie uroczyście obchodzony Gpołożony w rejonie węzła autostradowego „Kostomło- wewnętrznej oraz parkingi oraz zieleń o różnorakim charak- był jubileuszu podpisania umowy o współpracy a we wrześ- ty”, położony w obrębach wsi Wichrów i Kostomłoty oraz tere- terze. niu 2010 r. podobna uroczystość odbyła się w Sierentz. Ponad- ny pod inwestycje w Wichrowie wraz z przyległymi gruntami to Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego w Kostomłotach rolnymi. Pod działalność gospodarczą przeznaczono w sumie Rozpoczynając działalność gospodarczą na terenie gmi- współpracuje ze szkołą z niemieckiej gminy Emmerthal. teren o łącznej powierzchni 131,68 ha. ny Kostomłoty każdy przedsiębiorca znajdzie wsparcie władz gminy, które aktywnie i sprawnie współpracują przy realizacji W obu przypadkach współpraca ma charakter dydaktycz- Strefa aktywności gospodarczej jest świetnie skomuniko- inwestycji z właściwymi organami samorządowymi i rządowy- no-kulturalny. Polega na regularnych wymianach młodzieży, wana. Od południa przylega do autostrady A4, przez jej teren mi uczestniczącymi w procesie decyzyjnym, począwszy od za- wizytach władz gmin partnerskich, które pozwalają bliżej się przebiega droga krajowa nr 5 i krzyżująca się z nią, przebiega- kupu nieruchomości do uruchomienia przedsięwzięcia. poznać, zrozumieć obyczaje i kulturę oraz zacieśniać więzy jąca przez Wichrów, droga powiatowa nr 2064. wokół idei wspólnej Europy. Również pracownicy Urzędu Gminy Kostomłoty służą Preferowany rodzaj działalności gospodarczej na tym te- swoją pomocą i radą. Ich kompetencja, doświadczenie i przy- W roku 2012r., w ramach realizowania renie ma charakter produkcyjno-usługowy, a w szczególności gotowaniem do sprawnej obsługi inwestorów w zakresie pro- wspólnych inicjatyw zaplanowano są to: przemysł, składy i magazyny, bazy obsługi transportu, cedur formalno-prawnych sprawią, że każdy inwestor będzie budownictwo, rzemiosło usługowe oraz usługi komercyjne. obsłużony na najwyższym poziomie.

23 Osiągn ięc O ia ferta inwestycyjna

Uzbrojenie terenu: - telefonia - cały obszar gminy Kostomłoty objęty jest siecią WAŻNE O - sieć energetyczna - dla strefy aktywności gospodarczej telekomunikacyjną. Telekomunikacja Polska SA na terenach SIĄGN opracowywana jest dokumentacja obejmująca lokalizację inwestycyjnych zapewnia dostęp do 500 numerów a roz- IĘCIA i budowę GPZ. Aktualnie dostępna rezerwa mocy energe- wój sieci telekomunikacyjnej uzależniony jest od rozbudo- LATA 2006 – 2011 tycznej wynosi 2MW; wy obszarów usługowych i form aktywności gospodarczej; - sieć wodociągowa - przeprowadzona jest wzdłuż drogi kra- - sieć internetowa - możliwe jest korzystanie z platformy jowej nr 5 z odprowadzeniem do terenu oznaczonego w pla- internetowej Telekomunikacji Polskiej SA, operatorów sieci PROJEKT WARTOŚĆ nie jako. Dostępna objętość wynosi 100 m3/dobę. Zwięk- GSM oraz radiowych sieci internetowych; szanie dostępnej objętości odbywać się będzie adekwatnie - sieć gazowa - w odległości 550 m od granicy działki przebie- „Daj sobie szansę. My ci pomożemy” 538,00 zł do potrzeb inwestorów. ga sieć gazowa wysokiego ciśnienia. Jednym z elementów „SMOK - Szkoła Myśląca O Każdym” 300,20 zł - system kanalizacyjny oraz oczyszczanie ścieków – sieć procedury zaopatrzenia w gaz jest określenie przez Dolno- Uruchomienie Centrum Kształcenia Ustawicznego na Odległość 28 472,00 zł kanalizacyjna przeprowadzona jest wzdłuż drogi krajowej śląskiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego potrzeb gazo- „Kompleksowa kanalizacja sanitarna gminy Kostomłoty, Realizacja: 2007-2011r. 3 nr 5. Dostępna objętość wynosi 100 m /dobę. Zwiększanie wych inwestora. miejscowości: Chmielów, Siemidrożyce, Wilków Średzki, Wartość całkowita: 13.994.773,76zł dostępnej objętości następować będzie adekwatnie do po- Wnorów wraz z rozbudową i modernizacją oczyszczalni ścieków Dotacja z UE: 9.077.890,75 zł trzeb inwestora. W odległości 10 km od terenu aktywności Informacje dodatkowe: gospodarczej znajduje się oczyszczalnia ścieków zmoderni- - ulgi w podatkach od nieruchomości w ramach pomocy de w Piotrowicach” zowana w roku 2011. Na przedmiotowym terenie zlokalizo- minimis i pomocy regionalnej (nawet do 300%) Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego, wana jest również przepompownia ścieków. - obszar wolny od przeszkód podziemnych oraz powierzch- działanie 4.2 Infrastruktura wodno-ściekowa - zagospodarowanie odpadów stałych - odpady komu- niowych; „Modernizacja obiektu Zakładu Usług Medycznych Realizacja: 2009-2011 nalne za pośrednictwem Zakładu Gospodarki Komunalnej - możliwy podział terenu zgodnie z założeniami miejscowe- w Kostomłotach” Wartość całkowita: 2 600 000,00 zł w Kostomłotach odprowadzane są na wysypisko odpadów go planu zagospodarowania przestrzennego i potrzebami Projekt współfinansowany z Regionalnego Programu Dotacja z UE: 1 250 000,00 zł komunalnych w Jaroszowie; inwestora. Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego. Fot. W. KLUCZEWSKI „Rekultywacja składowiska odpadów innych niż niebezpieczne Realizacja: 2009-2010r. i obojętne w miejscowości Wichrów” Wartość całkowita: 452.677,19zł Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego, Dotacja z UE: 381.146,12 zł działanie 4.1 Gospodarka odpadami „Wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów i informatyzacja Realizacja: 2010r. Urzędu Gminy w Kostomłotach” Wartość całkowita: 126.868,47zł Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego, Dotacja z UE: 102.321,42zł działanie 2.2 Rozwój usług elektronicznych „Zagospodarowanie terenów przy gminnych obiektach Realizacja: 2011r rekreacyjno- sportowych we wsiach: Jakubkowice, Chmielów, Wartość całkowita: 39.317,34 zł Wilków Średzki, Wichrów” Dotacja z budżetu Województwa Dolnośląskiego: 19.658,00 zł „Wyposażenie świetlic wiejskich w miejscowościach: Chmielów, Realizacja: 2009r. Jakubkowice, Wilków Średzki, Wichrów, Paździorno, Zabłoto” Wartość całkowita: 48.694,54 zł Odnowa Dolnośląskiej Wsi Dotacja z budżetu Województwa Dolnośląskiego: 24.347,00 zł „Wdrażanie usprawnień zarządczych w partnerstwie dolnośląskich Certyfikat ISO 9001:2008 – czerwiec 2011 JST” Model Samooceny CAF – 2011 ISO 27001 – Realizacja: 2012 „Partnerstwa na rzecz rozwoju” Realizacja: 2011r. Projekt realizowany przez Agencję Współpracy Gospodarczej Utworzono partnerstwo gminne i Agencję Rozwoju Innowacji Zaktualizowano gminną strategie rozwoju Gmina Kostomłoty - Partner

25 ADR ESY Osiągnięcia

SZKOŁY Gimnazjum w Kostomłotach ZAKŁAD USŁUG MEDYCZNYCH BAZA ORGANIZACJI 55-311 Kostomłoty 55-311 Kostomłoty, Szpitalna 13 POZARZĄDOWYCH ul. Wrocławska 10 tel. 71 317 02 89, 317 02 05, Stowarzyszenie Ochotnicza Straż Pożarna „Modernizacja świetlic wiejskich w Bogdanowie i Karczycach Realizacja: 2009-2010r. tel./fax 71 396 92 60 tel. 71 317 01 48,tel. 71 317 18 10 w Kostomłotach - Ślężna 2, poczta Kostomłoty, wraz z zagospodarowaniem terenu przy obiektach i utworzenie Wartość całkowita: 415.359,24 zł DYREKTOR - ZOFIA STANKIEWICZ e-mail: [email protected] 71 346 13 76 placu zabaw”. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie Dotacja z UE: 256.615,00 zł DYREKTOR - EUGENIUSZ LIPOWCZYK 313,322,323 Odnowa i rozwój wsi Szkoła Podstawowa w Kostomłotach Stowarzyszenie „Nasze Piotrowice” - (Przedszkole) ZAKŁAD GOSPODARKI Piotrowice 119, poczta Kostomłoty 697 290 565 „Modernizacja gminnego kompleksu sportowego w Kostomłotach” Realizacja: 2009r. 55-311 Kostomłoty KOMUNALNEJ Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie 313,322,323 Wartość całkowita: 290.551,87 zł ul. Wrocławska 10 55-311 Kostomłoty, Ul. Polna 13 Ochotnicza Straż Pożarna w Osieku - Osiek 14, Odnowa i rozwój wsi Dotacja z UE: 179.240,00 zł tel./fax 71 317 02 06 tel. 71 317 01 01 poczta Kostomłoty, 71 317 19 29, „Budowa świetlicy wiejskiej w miejscowości Siemidrożyce” Realizacja: 2011-2013 DYREKTOR - URSZULA ŁAPA DYREKTOR - MARIUSZ KRZYŻAK Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie 313,322,323 Wartość całkowita: 776.755,63 zł Stowarzyszenie Mieszkańców Piersna - Odnowa i rozwój wsi Dotacja z UE: 477.525,00 zł Szkoła Podstawowa w Karczycach INSTYTUCJE Piersno 8, poczta Kostomłoty, (Przedszkole) BANK SPÓŁDZIELCZY „Kompleksowa kanalizacja sanitarna gminy Kostomłoty, Realizacja: 2010-2011r. Karczyce, 55-311 Kostomłoty 55-311 Kostomłoty, Rynek 26 Stowarzyszenie „Słoneczniki” - Mieczków 14, miejscowości Jarząbkowice i Karczyce, z przebudową Wartość całkowita: 2.480.667,42 zł tel. 71 317 18 76 tel.71 396 12 00, 71 396 12 02 poczta Kostomłoty, KRS: 0000296174 Stacji Uzdatniania Wody w Piotrowicach oraz budową sieci Dotacja z UE: 1.260.916,00 zł DYREKTOR - ELŻBIETA DYTMAN wodociągowej w Kostomłotach wraz z tranzytem do Strefy POLICJA (REWIR DZIELNICOWYCH) Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Promyk” - Aktywności Gospodarczej - II etap” Szkoła Podstawowa w Mieczkowie 55-311 Kostomłoty, ul. 1 Maja 8 Karczyce 12, poczta Kostomłoty, 71 317 18 76 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, działanie 3.2.1 (Przedszkole) tel./fax 71 317 01 97 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. Mieczków, 55-311 Kostomłoty Stowarzyszenie „Szansa dla Gimnazjum” - „Budowa świetlicy wiejskiej w miejscowości Siemidrożyce” Realizacja: 2011-2013r. tel. 71 317 02 50 URZĄD POCZTOWY Wrocławska 10a, poczta Kostomłoty, 71 396 92 60 DYREKTOR - BOGUSŁAWA FAJKIEL 55-311 Kostomłoty, ul. Wrocławska 3 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie 313,322,323 Wartość całkowita: 776.755,63 zł tel. 71 396 12 50 Ochotnicza Straż Pożarna w Bogdanowie - Odnowa i rozwój wsi Dotacja z UE: 477.525,00 zł Szkoła Podstawowa w Piotrowicach – Bogdanów poczta Kostomłoty, 71 396 26 81 Stowarzyszenie „Nasza Szkoła” BAZA NOCLEGOWA (Przedszkole) Hotel Restauracja „Stary Ratusz” Ochotnicza Straż Pożarna w Paździornie - Piotrowice 79 , 55-311 Kostomłoty 55-311 Kostomłoty, Ul. Rynek 22 Paździorno 57, poczta Kostomłoty, 71 317 02 58 tel. 71 397 02 86 tel. 71 396 95 95, tel. kom 693 144 499 DYREKTOR - MARZANNA KRZYŻAK Stowarzyszenie Przedsiębiorców Gminy Kostomło- Hotel Karczyce ty - Ul. Wrocławska 14, Kostomłoty, 71 317 02 58 „Odnowienie pokryć dachowych na gminnych obiektach użyteczności Realizacja: 2011r. JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE (Hotel, Restauracja, Konferencje) publicznej w miejscowościach: Kostomłoty, Zabłoto, Jenkowice, Wartość całkowita: 451.589,56 zł GMINNY OŚRODEK OBSŁUGI SZKÓŁ Karczyce 31 A, Stowarzyszenie „Nasza Szkoła” w Piotrowicach - Piersno, Piotrowice, Paździorno, Jarząbkowice, Budziszów” działanie Dotacja z UE: 292.328,00 zł ul. Ślężna 2 55-311 Kostomłoty Piotrowice 31, poczta Kostomłoty, 71 397 02 86 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” w zakresie operacji 55-311 Kostomłoty e-mail:[email protected] odpowiadających warunkom przyznania pomocy w ramach działania tel./fax 71 317 02 83, 317 02 87 tel. 71 317 18 85 Ludowy Zespół Sportowy Olimpia Chmielów - „Odnowa i rozwój wsi” objętego PROW 2007-2013 DYREKTOR - MARIA JADACH Chmielów poczta Kostomłoty, 71 795 15 33 PRZYDATNE STRONY WWW „Zakup wyposażenia do świetlicy wiejskiej w miejscowości Realizacja: 2011r. GMINNY OŚRODEK POMOCY www.kostomłoty.pl Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe Bogdanów” działanie 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” Wartość całkowita: 11 439,00 zł SPOŁECZNEJ www.bip.kostomloty.pl Kostomłoty -Ślężna 2, Kostomłoty objętego PROW 2007-2013 Dotacja z UE: 6 510,00 zł 55-311 Kostomłoty, ul. Średzka 12 www.lgd-szlakiemgranitu.pl „Przygotowanie i wydanie folderu informacyjnego Gminy Realizacja: 2011-2012r. tel./fax 71 317 02 61 www.zum-kostomloty.pl Ochotnicza Straż Pożarna w Ramułtowicach - Kostomłoty” działanie 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” Wartość całkowita: 6.703,50 zł e-mail: [email protected] www.gimkostomloty.szkolnastrona.pl Ramułtowice 20, poczta Kostomłoty, 71 396 58 37 objętego PROW 2007-2013 Dotacja: 3815,00 zł DYREKTOR - BOGUSŁAWA SZOPA www.spkostomloty.eu www.spkarczyce.szkolnastrona.pl Stowarzyszenie „Wszystko Dla Dziecka” GMINNY OŚRODEK KULTURY www.mairie-sierentz.fr Kostomłoty, woj. Dolnośląskie, 71 317 02 06 55-311 Kostomłoty, Rynek 25 www.mkskostomloty.futbolowo.pl tel. 71 317 01 12, 71 396 92 91 www.osiek-info.pl Stowarzyszenie „Arka Młodego Pokolenia” DYREKTOR - DOROTA STRZELECKA www.kolowroclawia.pl w Siemidrożycach; Siemidrożyce 24, 55-311 Kostomłoty

27 Materiały wykorzystane w folderze pochodzą ze „Studium wartości kulturowych Gminy Kostomłoty” autorstwa: Bogna Oszczanowska, Beata Sebzda, Donata Trenkle FOTO: UG Kostomłoty, MKS Kostomłoty

Urząd Gminy Kostomłoty ul. Ślężna 2 55-311 Kostomłoty tel. +48 71 31 70 287 www.kostomlotty.pl [email protected]