Archeologisch Onderzoek Te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) Definitieve rapportage van de bekomen resultaten. Opdrachtgever: De Ideale Woning AS - Rapportage 2009 - 29 Diksmuidelaan 276 Bouckaert Kevin - Dieter Verwerft 2600 Berchem - Antwerpen 2 Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) Opgraving Prospectie Vergunningsnummer: 2009/333 Datum aanvraag: 06/11/2009 Naam aanvrager: Kevin Bouckaert Naam site: Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) © 2010 Archaeological Solutions bvba, Lange Nieuwstraat 42, 2800 Mechelen Foto's: Archaeological Solutions (tenzij anders vermeld) Tekeningen: Archaeological Solutions (tenzij anders vermeld) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaan- delijke schriftelijke toestemming van de uitgever. Copyright reserved. No part of this publication may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without the permission from the publisher. Voor inhoud en strekking van ondertekende artikels zijn de auteurs zelf verantwoordelijk. Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) 3 Inhoudstafel 1 Inleiding .................................................................................................................................................... 4 2. Onderzoeksdoelstellingen ............................................................................................................ 6 3. Onderzoeksmethode ....................................................................................................................... 7 4. Historisch kader .................................................................................................................................. 8 5. Landschappelijke en bodemkundige situering ............................................................... 9 6. Onderzoeksresultaten ..................................................................................................................... 11 6.1 Archeologisch vooronderzoek ................................................................................................... 11 6.2 Algemeen ................................................................................................................................................ 12 6.2.1 Kuilen ......................................................................................................................................................... 14 6.2.2 Paalkuilen ................................................................................................................................................ 17 6.2.3 Greppels .................................................................................................................................................. 18 6.2.4 Waterkuil ................................................................................................................................................. 21 6.2.5 Overige sporen .................................................................................................................................... 24 6.2.6 Recente sporen .................................................................................................................................. 25 6.2.7 Natuurlijke sporen ............................................................................................................................. 25 7. Algemeen besluit ............................................................................................................................... 25 8. Dankwoord ............................................................................................................................................. 26 9. Literatuur ................................................................................................................................................. 26 10. Bijlagen .................................................................................................................................................... 28 4 Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) 1. Inleiding Op vraag van het Agentschap R-O Vlaanderen - Entiteit Onroerend Erfgoed werd in opdracht van De Ideale Woning van 16 november t.e.m. 15 december 2009 een archeologische opgraving, zijnde een vlakdekkende opgraving, uitgevoerd door projectbureau Archaeological Solutions bvba binnen het projectgebied van een nieuwe verkaveling gelegen aan de Heihoefseweg te Edegem (ook wel Groot Molenveld genoemd). De terreinen situeren zich in de huidige dorpskern van de gemeente Edegem (zie Afb. 1). Afb. 1: Locatie onderzoeksgebied aan de Heihoefseweg (Edegem) (bron: www.google.be) Omdat de vooropgestelde werken gepaard gaan met een ingreep in de bodem, achtte het Agentschap R-O Vlaanderen - entiteit Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid het dan ook wenselijk dat er een archeologisch onderzoek aan voorafgaat, aangezien er tijdens het vooronderzoek meerdere archeologische sporen, voornamelijk te dateren in de ijzertijd, aan het licht gekomen zijn. Net ten zuiden van het gebied ligt het oorspronkelijk vroegmiddeleeuws toponiem 'Diesegem'. De site werd voor het eerst vermeld in de 9de eeuw, als uitbouw van een Frankische exploitatie (4e-5e eeuw). Men vermoedt dat zich hier in de 9de eeuw een domein met kerkje bevond. Ten oosten van het projectgebied ligt het toponiem 'Steenakker', wat vaak verwijst naar archeologische aanwezigheid. De verkaveling, die wordt uitgevoerd door De Ideale Woning, spitst zich toe op de per- celen die kadastraal bekend zijn als Edegem (Edegem) 2° Afdeling Sectie C, Percelen nr(s).: 189a, 189c (zie Afb. 2). Het plangebied heeft een totale oppervlakte van ca. 1,2 ha en was tot voor kort in gebruik als voetbalveld. De oppervlakte voor het verdere archeologisch onderzoek werd vastgelegd op ca. 4500 m². De gronden waren op het moment van het onderzoek in bezit van De Ideale Woning. Het betredingsrecht van bovenstaande percelen vormde dan ook geen enkel probleem. Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) 5 188N5 R 188T8 195W 179Y2 E 188X 179F2 D D 179W2 I 179X2 R 179V2 179T2 179S2 192B 179R2 N 188M2 E 179P2 A 188N2 D A 188L8 179N2 KL 188P2 179M2 C 188G8 T 179L2 ON 188R2 188S2 A 192G D 188T2 179C2179D2 EM 179T A 188P3 A 179Y179Z179A2 179K2 R 188N8 179W179X 179H2 AN 188V2 N 179R V 188W2 191L S E ER 188L9 D R OE 188K9 R 188H9 EB 188G9 G 188F9 192C 188E9 191K 188D9 188C9 188B9 188A9 190N 188Z3 188P8 188Z8 188Y8 188X8 192D 178T 190H 178V 188A4 188V3 178Z2178R178S 178P178X2178Y2 188A5 188B4 192F 188B5 T 188C4 188C5 A 188D4 188E4 178L2 RA 178H2178K2 178G2 188D5 T 728F2 188F4 189E S 190K E 188G4 AN G REZLA 190M 190L EP IN FIRMIN D N 188R5 188P5 BO 188N4 188Y5 188F6 E 188Z5188G6 189D 191H 8H6188B6188A6 188P4 188F5 D T 188G5 E 188R4 A D 188H5 A O 188S4 R L 188C7188B7 T 188E7188D7 S 188H7188G7188F7 188S5 88Z6 188E8 T S 223W2 L T E KXSTRAA HEIHOEFS EW R M KERRIC EG WILLE E T 159P 159T 223D3 161G 161F 161T2 161L2 161T 161W 161X 161Y 162W 161M2 62T 162V 161P2161N2 161S2 161R2 223E3 161K2161H2 159S 223Y2 161W2 Afb. 2: Kadaster Het archeologisch onderzoek werd uitgevoerd tussen 16 november en 15 december 2009 onder leiding van projectarcheoloog Kevin Bouckaert en archeoloog Dieter Verwerft, beiden in dienst van het projectbureau Archaeological Solutions. De begelei- ding en bijkomende advisering gebeurde door mevr. Alde Verhaert en Annick Arts van het Agentschap R-O Vlaanderen - Entiteit Onroerend Erfgoed, mevr. Rica Annaert van het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) en dhr. Ignace Bourgeois, arche- oloog van de dienst Erfgoed van de provincie Antwerpen. Het mechanische graafwerk, voor het openleggen van de archeologische vlakken, werd uitgevoerd door Grondwerken Anthonissen. Het inmeten van de meetpunten en sleufwanden, alsook het opstellen van de gegeorefereerde plannen werd uitgevoerd door landmeters Bruno van Dessel en Sarah Denys (ADMoments), in nauwe samenwerking met bovenge- noemde projectarcheoloog. Tevens werd de exacte diepteligging van de meetpunten t.o.v. het Oostendse Peil (TAW) door de landmeter opgemeten. De rapportage en de digitalisering vond plaats van 16 december tot 31 december 2009. 6 Archeologisch onderzoek te Edegem - Heihoefseweg (Groot Molenveld) Administratieve gegevens Gemeente : Edegem Plaats : Edegem Toponiem : Groot Molenveld Provincie : Antwerpen Opdrachtgever : De Ideale Woning Uitvoerder : Projectbureau Archaeological Solutions Bevoegd gezag : Agentschap R-O Vlaanderen - Entiteit Onroerend Erfgoed mevr. Alde Verhaert en Annick Arts Gemeentecode : EDE-09-HEI Administratief nummer opgravingsvergunning: 2009/333 : prospectie met ingreep in de bodem t.a.v. dhr. Kevin Bouckaert 2009/333 (2): archeologische controle met een metaaldetector t.a.v. dhr. Kevin Bouckaert Locatie onderzoeksgebied : gebied gelegen ten westen van de dorpskern van Edegem Omvang Plangebied : ca 1,2 ha Kadastrale gegevens : Edegem, 2° Afdeling Sectie C, Percelen nr(s).: 189a, 189c Periode : voornamelijk ijzertijd Complextype : activiteitenzones Hoogte maaiveld t.o.v. Oostends Peil : ca. 15 m + TAW Beheer en plaats documentatie : Projectbureau Archaeological Solutions, Lange Nieuwstraat 42, 2800 Mechelen (met digitale evenals analoge copies aan De Ideale Woning, Agentschap Erfgoed en Ruimte, en de CAI te Brussel) Beheer en plaats vondsten : De Ideale Woning Diksmuidelaan 276 2600 Berchem - Antwerpen 2. Onderzoeksdoelstellingen