Koncepcja Zrównoważonego Rozwoju I Ochrony Doliny Środkowej Wisły
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Koncepcja zrównoważonego rozwoju i ochrony doliny Środkowej Wisły WWF/A.Tabor KONCEPCJA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I OCHRONY DOLINY ŚRODKOWEJ WISŁY RAPORT KOŃCOWY Praca zbiorowa pod redakcją: Ewy Gackiej-Grzesikiewicz i Zdzisława Cichockiego Skład zespołu autorskiego: Ewa Gacka-Grzesikiewicz – koordynator pracy Przemysław Chylarecki Sławomir Chmielewski Zdzisław Cichocki Andrzej Dombrowski Adam Jacewicz Witold Lenart Jan M. Matuszkiewicz Hanna Orzechowska Barbara Żarska Współpraca Magda Szczepanik Joanna Tomaszkiewicz Lucyna Ciurkowska Warszawa, grudzień 2003 2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP ..............................................................................................................................6 1. Teren badań....................................................................................................................6 2. Cel pracy ........................................................................................................................6 3. Materiały i metody.........................................................................................................6 II. UZASADNIENIE POTRZEBY UTWORZENIA PARKU KRAJOBRAZOWEGO W DOLINIE ŚRODKOWEJ WISŁY.............................................................................9 III. UWARUNKOWANIA GEOMORFOLOGICZNE DOLINY ŚRODKOWEJ WISŁY Z ELEMENTAMI STRUKTURY GEOLOGICZNEJ ............................................11 1. Położenie fizyczno-geograficzne .................................................................................11 2. Geomorfologia i struktura litologiczna utworów powierzchniowych .........................11 3. Struktura geologiczna głębszego podłoża....................................................................15 4. Walory przyrodnicze i krajobrazowe struktury litologicznej i rzeźby terenu..............18 IV. WARUNKI KLIMATYCZNE .....................................................................................20 V. WODY POWIERZCHNIOWE I ICH WPŁYW NA ŚRODOWISKO (UWARUNKOWANIA HYDROLOGICZNE, HYDROGRAFICZNE I HYDROTECHNICZNE) .........................................................................................22 1. Charakterystyka hydrograficzna i hydrologiczna ........................................................22 2. Podstawowe funkcje spełniane przez rzekę.................................................................24 3. Koryto rzeki Wisły.......................................................................................................24 4. Tarasy zalewowe w strefie międzywala.......................................................................25 5. Tereny chronione przed zalewami wałami przeciwpowodziowymi............................27 6. Charakterystyka obszarów chronionych przed powodziami .......................................30 6.1. Obszary po lewej stronie Wisły..........................................................................30 6.2. Obszary po prawej stronie Wisły........................................................................35 VI. CHARAKTERYSTYKA ROŚLINNOŚCI ..................................................................39 1. Pierwotne zróżnicowanie siedlisk w dolinie Wisły .....................................................39 2. Antropogeniczne zmiany w siedliskach dolinowych...................................................40 3. Typy potencjalnej roślinności naturalnej .....................................................................40 4. Charakterystyka typów potencjalnej roślinności naturalnej i roślinności rzeczywistej z nimi związanej.........................................................................................................40 4.1. Łęg wierzbowo-topolowy...................................................................................40 4.2. Łęg jesionowo-wiązowy.....................................................................................47 4.3. Łęg jesionowo-olszowy......................................................................................51 4.4. Ols typowy (porzeczkowy).................................................................................53 4.5. Grądy ..................................................................................................................56 4.6. Środkowopolski bór mieszany ...........................................................................61 4.7. Suboceaniczny bór sosnowy świeży...................................................................65 4.8. Bór sosnowy wilgotny........................................................................................68 4.9. Bór sosnowy bagienny .......................................................................................69 4.10. Dąbrowy świetliste ...........................................................................................70 4.11. Woda.................................................................................................................71 VII. CHARAKTERYSTYKA FAUNY KRĘGOWCÓW..................................................72 1. Ogólna charakterystyka fauny kręgowców..................................................................72 2. Przegląd najważniejszych typów siedlisk....................................................................79 3. Tereny spełniające kryteria konwencji Ramsar ...........................................................79 VIII. CHARAKTERYSTYKA KRAJOBRAZU................................................................80 1. Ogólna charakterystyka krajobrazu przyrodniczego....................................................80 3 2. Struktura ekologiczna, typy krajobrazu i powiązania ekologiczne..............................82 3. Walory środowiska wizualnego...................................................................................85 4. Wybrane miejscowości i obiekty środowiska kulturowego o znaczeniu krajobrazowym...........................................................................................................86 5. Przyrodnicza waloryzacja krajobrazu z uwzględnieniem walorów wizualnych .........87 6. Kierunki zachodzących zmian krajobrazu ...................................................................90 IX. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO..................................92 1. Tożsamość historyczna i kulturowa.............................................................................92 2. Archeologia..................................................................................................................92 3. Osadnictwo...................................................................................................................93 4. Układy urbanistyczne...................................................................................................94 5. Obiekty architektury sakralnej.....................................................................................95 6. Zespoły pałacowe i dworskie.......................................................................................98 7. Architektura o charakterze publicznym .....................................................................100 8. Architektura obronna .................................................................................................100 9. Założenia wiejskie i budownictwo drewniane...........................................................101 10. Mała architektura, pomniki i miejsca pamięci narodowej .......................................102 11. Historyczne trakty komunikacyjne ..........................................................................103 12. Wydarzenia historyczne...........................................................................................104 X. KATALOG MIEJSCOWOŚCI HISTORYCZNYCH I OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH.................................................................................................111 1. Spis miejscowości......................................................................................................111 2. Objaśnienie symboli...................................................................................................112 3. Opis obiektów zabytkowych i wydarzeń historycznych............................................113 XI. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ OBSZARU DOLINY ŚRODKOWEJ WISŁY.....133 1. Istota zrównoważonego rozwoju ...............................................................................133 2. Cele zrównoważonego rozwoju.................................................................................133 3. Kierunki rozwoju zintegrowanego z potrzebami ochrony przyrody i krajobrazu .....136 3.1. Priorytety działań..............................................................................................136 3.2. Walory przyrodnicze a kierunki zagospodarowania ........................................138 3.3. Ekologiczne uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne..................................139 3.4. Analiza SWOT .................................................................................................141 3.5. Racjonalizacja wykorzystywania zasobów naturalnych...................................144 XII. CHARAKTERYSTYKA I OCENA WARUNKÓW SPOŁECZNO- GOSPODARCZYCH.............................................................................................146 1. Główne cechy przestrzeni społeczno-gospodarczej...................................................146 2. Dominujące funkcje i intensywność użytkowania terenu..........................................152 3. Stan infrastruktury technicznej ..................................................................................153