Gedeputeerde Staten van Drente hebben vlakte grond in eigendom heeft verworven eind 1983 een beslissing genomen die ge- en deze als natuurreservaat beheert. De volgen heeft voor de in de gemeente aankoopaktiviteiten worden voortgezet ten- gelegen polder Matsloot. Het gaat om einde de bijzondere waarden in stand te kun- een landverbeteringsaktiviteit die, als we nen houden en waar mogelijk te kunnen ver- het kollege mogen geloven, zal bijdragen hogen. tot behoud en herstel van natuurweten- De belangrijkste aspekten van deze waarden schappelijke en historisch-landschappe- berusten op de bodemgesteldheid (bodem- lijke waarden. Een beslissing met een in- type), de waterhuishouding, de openheid en noverend karakter, die aanleiding zou het onbebouwd zijn van de polder, de be- Het op te hogen terrein kunnen zijn tot vreugde onder planolo- perkte ontsluiting en de daarmee samenhan- gen, archeologen en natuurbeschermers! gende mate van rust en het niet zeer inten- buitengewoon grote betekenis. Het tegendeel is echter waar. sieve gebruik van de gronden. De bodem Verbijstering, om de gevoelens te type- bestaat,uit weide- en waardveengronden en Veenterpjes ren, is meer op z'n plaats. Zo denkt het voor een deel uit moerige eerdgronden. Een bijzonder fenomeen in het gebied zijn kollege de in natuurwetenschappelijk en Mede omdat het oppervlaktewater van de de zogenaamde veenterpjes, dwz. verhoog- historisch-landschappelijk opzicht be- polder nog betrekkelijk schoon is treffen we de Middeleeuwse bouwplaatsen waarop langwekkende —oa. door de daarin gele- in het gebied een soortenrijke flora en fauna boerderijen, schuren of stallen hebben ge- gen veenterpjes—polder te kunnen be- aan. In het gebied komen onder meer min- staan. Van de 9 a 10 aanwezige terpen zijn schermen door mee te werken aan een der algemene en zeldzame, zg. kritische wei- er zes goed herkenbare terpjes die in het op ophoging van 40 ha met 40 cm tarra (af- devogelsoorten, voor, zoals watersnip, ture- te hogen gebied zijn gelegen. Zij vormen te- valprodukt suikerfabriek, bestaande uit luur en kemphaan. Deze soorten zijn gebon- zamen een belangrijk en ook visueel spre- klei, zand en veen). Of zoals staat in het den aan grootschalige vochtige tot natte kend kultuurmonument. Ze zijn op zich stuk GS besluit: "Naast het ten gevolge van de graslandgebieden. Ook voor bepaalde door- voor stuk betrekkelijk gaaf en met name op ophoging te verwachten meerdere of trekkende en in de winter verblijvende vogel- de twee grotere kunnen zich gebouwen van mindere verlies van historisch-land- soorten vervult de polder een belangrijke aanzienlijke afmetingen hebben bevonden. schappelijke waarde, in de vorm van het funktie. In dit verband vallen in het bijzonder In het algemeen zijn de latere verstoringen door de veenterpen bepaalde mikroreliëf, de duizenden ganzen op (rietgans, grauwe op deze terpjes, door bodembewerking, be- menen wij dat volstrekt geen afbreuk gans en kolgans) die 's winters in het gebied trekkelijk gering, dankzij het gebruik van het wordt gedaan aan de mogelijkheid deze verblijven. gebied als groenland. De terpjes komen ze- gelokaliseerde terpen in de toekomst te ker in aanmerking om op de toekomstige onderzoeken". Jan van Dalen van de Mi- De botanische waarde van het gebied berust op de vegetatiesamenstelling van de vochti- lijst van archeologische monumenten in de lieuraad gaat in dit artikel in op gemeente Roden te worden opgenomen. deze Drentse gotspe van nivo. ge graslanden, de slootkanten en sloten en de moerassige randen van de Matsloot. Staatsbosbeheer poogt hier door middel van Grote landschapseenheid e polder Matsloot- is in een doelgericht beheer het voortbestaan van In de Nota Landelijke Gebieden en met natuurwetenschappelijk en (histo- vochtige tot natte bloemrijke hooilandvege- name in de daarbij behorende Struktuur- Drisch-)landschappelijk opzicht een taties en de levensgemeenschap voor met schets staat dit Noorddrentse gebied als on- bijzonder waardevol gebied. Dit is de reden name enkele kritische en bedreigde weide- derdeel van een gebied groter dan 5000 ha dat het Staatbosbeheer in opdracht van het vogelsoorten te optimaliseren. In nationaal aangegeven als landschapseenheid (GLE). toenmalige Ministerie van CRM in de loop en internationaal verband bezien is de waar- In zo'n gebied is het beleid gericht op in- der tijd in dit gebied een aanzienlijke opper- de van dit gebied als vochtig grasland van standhouding van het algemene karakter

Noordsrbreedle 84-12 van het gebied, op de instandhouding van de een aantal artikelgedeelten de goedkeuring samenhang tussen de onderscheiden ruim- heeft onthouden. Ook het recent vastgestel- telijke eenheden daarbinnen en op het be- de struktuurplan van Roden onderkent de houd van de ekologische, kultuurhistorische waarde van het gebied. In het plan wordt ge- en landschappelijke waarden van die ruimte- sproken over laagveengebied rond het Leek- lijke eenheden afzonderlijk. In de Struktuur- stermeer vanwege vegetatiekundige waar- schema's Natuur- en Landschapsbehoud'. den en de aanwezigheid van de vele (kri- Openluchtrekreatie en Landinrichting is een tische) vogelsoorten. Het plan geeft dan ook nadere uitwerking — zij het summier — aan aan dat deze kenmerken behouden moeten dit beleid gegeven. blijven en dat een permanente waterstands- Het beleid is zodanig dat bij de toepassing verandering moet worden voorkomen. van het voor beheer en bescherming be- Polder Matsloot, eert vogelrijk gebied In het plan staat verder, dat met betrekking schikbare instrumentarium aan de GLE's tot de kenmerkende landschappen het be- een hoge prioriteit wordt toegekend. In het bestemmingsplan buitengebied van de houd ervan één van de kernpunten van het De regering zal, wanneer het gaat om ruim- gemeente Roden hebben de gronden de be- te voeren ruimtelijke beleid moet zijn. telijke ingrepen die het algehele karakter, de stemming "agrarisch gebied zonder be- Het geomorfologische, kultuurhistorische samenhang en de waarden van de GLE aan- bouwing", nader aangeduid als "gebied met ontstaan van het landschap spreekt hier im- tasten in GLE's een zeer voorzichtig beleid landschappelijke en I of kultuurhistorische mers nog duidelijk, alsmede de natuurwe- voeren. en lof natuurwetenschappelijke waarde". tenschappelijke, historische en visuele ele- Volgens het in 1974 vastgestelde Streekplan Het bestemmingsplan buitengebied geeft menten daarbinnen. Noord-Drente zijn de in het geding zijnde aan, dat in de gebieden, waar de landschap- gronden gelegen in het "agrarisch produk- pelijke waarden van groot belang zijn, het Aanvraag ophoging tiegebied met rekreatieve betekenis". Der- agrarisch gebruik primair staat. Het land- In de zomer van 1981 vraagt de heer Wob- gelijke gebieden kunnen worden beschouwd schap krijgt echter een grotere bescherming bes uit Matsloot een aanlegvergunning bij de als agrarisch produktiegebied, met dien ver- door het vereisen van een aanlegvergunning gemeente Roden aan voor het ophogen van stande dat landschapsstruktuurbepalende voor een aantal werken die het zouden kun- 40 ha met tarra, afkomstig van de suikerfa- elementen worden gehandhaafd. Het nen aantasten. De aanlegvergunning wordt briek te Hoogkerk. Van de mogelijkheid tot Streekplan Noord-Drente wordt thans her- door B&W verstrekt, na een verklaring van het indienen van bezwaren maken de Kon- zien. Met name met betrekking tot de gron- geen bezwaar van GS. De werken, waarvoor sulent Natuurbehoud bij het SBB, de Na- den in de omgeving van het Leekstermeer de aanlegvergunning wordt vereist, zijn in tuurraad Roden en de Milieuraad Drenthe valt te verwachten, dat de hoge natuurwe- het kort: het aanleggen en verharden van gebruik. De bezwaren worden door B&W tenschappelijk waarden hier uitdrukkelijk in wegen, het veranderen van de waterhuis- van Roden gehonoreerd. In de brieven die beeld komen. Ook is in het kader van de zg. houding, ontginnen, ophogen en afgraven, de bezwaarden in het najaar van 1981 ont- voorrangsinventarisatie van relatienotage- maken van kaden en het bebossen. vangen lezen we: "De door de indieners van bieden met GS, blijkens hun brief van 10 Genoemde werken zijn wel toegestaan, in- de bezwaarschriften naar voren gebrachte mei 1982 aan de Minister van Volkshuisves- dien het normale gebruik van de grond bezwaren acht ons kollege steekhoudend, ting en Ruimtelijke Ordening, overeenstem- reeds deze werken inhoudt en hierdoor mede vanwege de grote oppervlakte die ming bereikt over de globale aanwijzing van geen schade aan de planten- en dierenwe- aanvrager van de aanlegvergunning voorne- 870 ha gronden in de omgeving van het reld wordt toegebracht. mens is op te hogen, en de schaal waarop Leekstermeer tot relatienotagebied. - Op sommige punten zou er een verschil in de gevolgen van flora en fauna tot uiting zul- der Matsloot maakt daar uitdrukkelijk onder- uitleg kunnen ontstaan omdat de Kroon bij len komen. Ophoging van het betreffende deel van uit. de vaststelling van het bestemmingsplan aan gebied zal naar de mening van ons kollege

Noorderbreedte 84-13 inderdaad een onaanvaardbare inbreuk be- pen bepaalde mikro-reliëf, menen wij dat tekenen op de aldaar aanwezige waarden en volstrekt geen afbreuk wordt gedaan aan de het evenwicht daarin". mogelijkheid deze gelokaliseerde terpen in Daarmee leek de zaak afgedaan. Als een de toekomst te onderzoeken". donderslag bij heldere hemel ontvingen de Om kort te gaan, een slecht en op een groot bezwaarden in het voorjaar van 1983 een aantal punten waanzinnig onderbouwd be- brief van B&W van Roden met de medede- sluit. Strijdig met het rijks-, provinciaal en ge- ling, dat GS een zogenaamde verklaring van Op de achtergrond de Suikerfabriek meentelijk beleid. geen bezwaar hebben afgegeven en dat daarop aansluitend door B&W de aanleg- brief met de mededeling dat de bezwaren Gevolgen vergunning is verleend. Derhalve een om- niet gegrond zijn verklaard en de in het ge- Door de ophoging van de gronden zullen de mezwaai in standpunt van B&W en een ding zijnde beschikking gehandhaafd blijft. aktuele en potentiële waarden in een groter standpunt van GS dat voorbij gaat aan een Men hoeft niet goed ingevoerd te zijn om gebied dan alleen het op te hogen deel aan- goed onderbouwd advies van de Provinciale met klimmende verbazing te lezen dat GS getast worden. In dit verband kan worden Planologische Commissie (PPC) van juni het ene slechte argument op het andere sta- gewezen op de huidige eigendom van 1982. En bovendien strijdig met de instem- pelt om de bestuurlijke straat schoon te ve- Staatsbosbeheer en Het Drentse Land- ming die het kollege betuigde in verband gen en om vervolgens te konkluderen dat de schap, samen goed voor cirka 300 ha in de met de toekomstige toepassing van de rela- aantasting wel zal meevallen. Enkele kleine polder Matsloot en het verdere Leekster- tienota ter plaatse. grepen uit het besluit: meergebied. Enkele van deze percelen gren- "Door de voorgenomen werkzaamheden zal zen aan het op te hogen land! Door de nega- AROB-beroep derhalve een aanmerkelijke verbetering van tieve invloed van het gebiedsvreemde grond- Tegen de afgifte van de aanlegvergunning agrarische bedrijfsvoering optreden". mengsel zullen de beheersdoelstellingen van en de verklaring van geen bezwaar gingen "Wij nemen daarbij in aanmerking dat de deze met gemeenschapsgeld verworven re- de NB-konsulent en de Milieuraad Drenthe werkzaamheden, voorzover deze betrekking servaten niet meer of in veel mindere mate op basis van de Wet AROB in beroep bij de hebben op de aanvoer van de tarra — het realiseerbaar zijn. In het op te hogen gedeel- gemeente en de provincie. Om te voorko- leggen van de pijpleiding, het opwerpen van te bevinden zich 9 a 10 zogenaamde veen- men dat de werkzaamheden zouden begin- een kade en dergelijke — niet op overwe- terpen. Deze vormen een onderdeel van het nen werd bij de afdeling Rechtspraak van de gende bezwaren stuiten". lintvormige patroon van deze terpen, dat Raad van State een schorsingsverzoek inge- "De beweerde landschappelijke en kuituur- zich in de polder Matsloot bevindt. Ook uit diend. De besluiten van GS en B&W van Ro- historische aantasting vinden wij niet overtui-kultuurhistorische overwegingen moet wor- den werden door de afdeling geschorst. Een gend. Naar verwachting zal de bodem na op- den gepleit voor het ongewijzigd laten voort- dergelijke schorsing is op z'n minst een sig- hoging inklinken, waarbij rekening wordt ge- bestaan van de huidige situatie. naal naar de besluitvormende instantie, houden met de mogelijkheid dat de blijven- Het gebied dreigt nu het slachtoffer te wor- waaruit zou zijn op te maken dat de zaak niet de zichtbare verhoging 10 cm of iets meer den van verkeerde beslissingen van de pro- in de haak is. zal zijn. In dat verband spreekt het land- vinciale overheid. Wat dat betreft lijkt het Een ander feit dat de aandacht trok was, dat schappelijk bezwaar ons niet aan. Het kul- nuttig dat GS de balans eens opmaakt ten de Inspekteur van de Ruimtelijke Ordening tuurhistorisch aspekt is gelegen in de aan- aanzien van Zuidwest-Drente in verband met om een herziening bij GS van het besluit op wezige terpen. Wij overwegen daaromtrent de problemen die zich daar aandienen om te basis van de Wet op de Ruimtelijke Orde- het volgende. Naast het ten gevolge van de komen tot zinvolle beheersplannen in het ning vroeg. ophoging te verwachten meerdere of minde- kader van de relatienota. Het mocht allemaal niet helpen. Half no- re verlies van de historisch-landschappelijke vember kregen de bezwaarden van GS een waarde, in de vorm van het door de veenter-

Noorderbreedte 84-14