PAPUR BRO , , FOEL, , ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, , CWMGOLAU, , RHIWHIRIAETH, , , TREFALDWYN A’R TRALLWM.

390 Mehefin 2014 50c

Enillwyr Uwchradd yr Urdd - tud. 16 ac 17 Gwobrwyo Pontbren - tud. 11 Taith Gerdded Beryl - tud. 6 a 21 Ysgol Uwchradd Benodedig Gymraeg i TAITH GERDDED Ddwyrain Maldwyn Ar Fai’r 6ed bu i Gabinet Cyngor bygythiadau gan rai proffesiynol sydd i fod PLU’R GWEUNYDD dderbyn gweledigaeth yr Aelod Portffolio â chyfrifoldeb am addysg a rhoi cyfleoedd Addysg, Y Cynghorydd Myfanwy Alexander, teilwng i bob disgybl ond sy’n rhoi MEHEFIN 21 i ddarparu addysg cyfrwng Cymraeg effeithiol blaenoriaeth i Cynhelir y daith yng ngogledd ddwyrain Maldwyn (Gwefan ystyriaethau plwyfol. Nid gerdded flynyddol Cyngor Sir Powys. Cofnodion Cabinet Mai yw’r polisi plwyfol ar Fehefin 21 yn 6ed. CSGA/WESP C77b-2014). O’r presennol yn ardal . diwedd, ers i rieni ddechrau gynaliadwy; e.e. ni ellir Gofynnir i’r ymgyrchu am cyfiawnhau’r gost o cerddwyr ymgasglu ddarpariaeth ddosbarthiadau ym mhen pella’r deilwng trochi i gyn lleied o argae (o flaen y toiledau) am 1 o’r gloch yn yn 1982 ddisgyblion, rhai brydlon. mae Adran fu’n mynychu Fe fydd y daith tua dwy awr o hyd a bydd yn Addysg ffrwd Saesneg mynd heibio i hen fynwent y Crynwyr ger fferm Powys, dan mewn ysgolion Bryn Cownwy. arweiniad Y cynradd dwy Dewch ag ymborth ysgafn a diod ond fe fydd Cyng. ffrwd gynt, ar caffi ar agor am baned os dymunir. Edrychwn Myfanwy Alex- draul cyllid ymlaen at gael nifer dda o gerddwyr i chwyddo ander yn derbyn gweddill coffrau’r Plu. Dewch ag esgidiau addas i yr holl dystiolaeth disgyblion cyfrwng gerdded ac ni fydd y Plu yn gyfrifol am unrhyw nad yw’r polisi o Cymraeg a Saesneg. Ni ellir anffawd sy’n digwydd yn ystod y daith. ysgolion dwy ffrwd, dadlau ychwaith bod cynnal ffrwd cynradd ac fach o ddisgyblion uwchradd cyfrwng uwchradd, wedi Cymraeg yn dderbyniol am sawl rheswm. cyflawni disgwyliadau ieithyddol Mewn un ysgol uwchradd roedd y gost o HELP LLAW I’R EISTEDDFOD y rhieni nac wedi sicrhau dilyniant ddarparu pynciau cyfrwng Cymraeg fesul addysgol llawn i’r disgyblion. disgybl yn ddwywaith mwy na’r ysgolion eraill Gweledigaeth Y Cyng. Myfanwy Alexander oherwydd niferoedd bach. Nid oedd yn Os byddech chi’n barod i roi yw ysgol uwchradd cyfrwng Cymraeg gynaliadwy nac yn deg i weddill disgyblion hanner diwrnod o’ch amser categori 2A, sef ysgol yn dysgu 80% o yr ardal. Mae canoli addysg cyfrwng i helpu ar stondin bynciau drwy gyfrwng y Gymraeg ar safle Cymraeg yn anochel, nid yn unig yn gyllidol Ysgol Uwchradd Caereinion. Bydd hyn yn ond yn addysgol ac ieithyddol hefyd. Eisteddfod Maldwyn a’r Gororau rhoi gwir ddewis i’r holl rieni yn nalgylchoedd Datganodd Y Cyng. Myfanwy Alexander yn Ysgolion Uwchradd Y Drenewydd, Y gyhoeddus ar Radio Cymru ym mis Mai, yn Sioe Frenhinol Cymru Trallwng, a Chaereinion. Yn 2011, (Hawl i Holi) y buasai “ysgol uwchradd ychwanegol mae’r Cyng. Myfanwy Alexan- Caereinion yn ysgol Gymraeg mewn pum (Gorffennaf 21-24) der am weld sefydlu ysgol gynradd benodedig mlynedd”. Mae wedi cadw at ei gair ac rydym a/neu cyfrwng Cymraeg yn Y Trallwng ac ysgolion fel cefnogwyr y Gymraeg yn croesawu Eisteddfod Genedlaethol Llanelli cynradd cyfrwng Cymraeg yn yr ardaloedd gweledigaeth Myfanwy Alexander i roi (Awst 4-9) eraill. sylfaen gadarn, deg, lewyrchus ac unedig i Er hynny, mae adroddiad CSGA Powys yn addysg cyfrwng Cymraeg holl ddisgyblion trafod nifer o fygythiadau i weledigaeth Y gogledd ddwyrain Maldwyn ar drothwy cysylltwch â Mary Steele ar 810048 neu Cyng. Myfanwy Alexander gan gynnwys ymweliad yr Eisteddfod Genedlaethol i [email protected] Feifod. 2 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

CYLCH LLENYDDOL DYDDIADUR MALDWYN Meh. 6 Bingo yn Neuadd Llanerfyl am 7 o’r gloch Medi 13 Cyngerdd Mawreddog gyda Rhys Meirion, Cafwyd cyfarfod o Gylch Llenyddol Maldwyn Meh. 6 Cwis yn Neuadd Pontrobert am 7.30 er Dilwyn Morgan ac eraill yng Nghanolfan yng nghwmni’r Athro M Wynn Thomas o budd Cylch Meithrin Pontrobert Hamdden Caereinion. Er budd Apêl Brifysgol Abertawe ar Nos Iau y 15fed o Fai Meh. 15 Cymanfa Ganu’r Annibynwyr yng Eisteddfod Genedlaethol 2015 Nghanolfan Pontrobert am 2.30 a 6.00 Medi 18 Cylch Llenyddol Maldwyn. Rhys Iorwerth yng Ngregynog. Dyma enw adnabyddus fel Meh.19 Dafydd Wigley: Be Nesa’? Cylch ‘Un Stribedyn Bach’. Ystafell Weaver, ysgolhaig, awdur a sylwebydd. Pwnc ei druth Llenyddol Maldwyn, Ystafell Weaver, Gregynog am 7. oedd y bardd R S Thomas a hynny flwyddyn Gregynog am 7 o’r gloch Medi 25 Pwyllgor Blynyddol Plu’r Gweunydd yn yn hwyrach na’r dathliadau cenedlaethol! Er Meh. 20 Bingo yn Neuadd Pontrobert am 7.30 Neuadd Pontrobert fod y gynulleidfa’n gymharol fach ar gyfer Meh. 20 Eisteddfod i Ddysgwyr yng Nghanolfan y Medi 26 Swper a chân yng nghwmni Dafydd Iwan - cyfarfodydd y Cylch (gyda dim ond 15 yn Cilgant, Y Drenewydd am 7 yr hwyr. am 7.30yh yn ‘Dyffryn’, y Foel. Tocynnau’n bresennol) roedd ysgolheictod, manylder, Meh. 21 Taith Gerdded Plu’r Gweunydd yn ardal £20 er budd Apêl Dyffryn Banw i Eisteddfod cyfeiriadaeth a gwybodaeth M Wynn Tho- Llanwddyn Meifod 2015. Am fwy o fanylion neu i Meh. 21 Carnifal Llanfair archebu tocyn, cysyllter ag Olwen mas yn syfrdanol. Ni chawsom ein siomi felly. Meh. 24 Coope, Boyes and Simpson ‘In Flanders Chapman 01938 820520 neu Gwenllian Nid hawdd ‘chwaith oedd darlithio ar ffigwr Fields’, yn Yr Institiwt, Llanfair Caereinion 820710 (maent yn siwr o fynd fel tân gwyllt) oedd yn adnabyddus yn lleol ac yntau wedi am 7.30pm. £10 | £5 Rhan o #yl Medi 27 Cyngerdd Blynyddol Merched y Wawr, bod yn Ficer ym mhlwyf (cwta Gregynog Llanfair Caereinion gyda ‘Genod y Gân a’r hanner milltir o leoliad y ddarlith) gyda rhai Meh. 27 Gyrfa Chwist yn Neuadd Pontrobert am Ddwy Siân’. Neuadd yr Institiwt Llanfair yn y gynulleidfa ysywaeth yn cofio ac yn 8.00 Caereinion am 7.30. nabod y dyn. ‘Ysgubol’, ‘diddorol’, ‘rhagorol’. Meh. 29 Cinio’r Cyhoeddi yng Ngwesty Llyn Medi 28 Cinio Dydd Sul ym Mhlas Dyffryn Meifod er Efyrnwy a Chymanfa Ganu’r Cyhoeddi budd yr Eisteddfod Genedlaethol Dyma rai o’r ansoddeiriau a ddefnyddiwyd yng Nghapel y Tabernacl, Llanfyllin Hydref 3 Gwasanaeth Diolchgarwch Capel Coffa gan y sawl oedd yn bresennol i ddisgrifio’r Gorff. 5 Cyhoeddi Eisteddfod Genedlaethol 2015 Ann Griffiths Dolanog gyda’r Parch Carwyn arlwy. Risg o hyd ydi gwahodd ysgolhaig i yn y Drenewydd Siddall Llanuwchllyn siarad gyda chynulleidfa leyg. Ond ar yr Gorff. 5 a 6 Dewch i ymweld â 5 gardd guddiedig o Hydref 4 Cwis Dwyieithog yn y Tanhouse am 7.30 achlysur yma, nid oedd angen poeni. gwmpas y Foel rhwng 2-6y.p. £5 yn gyda bwyd mewn basged. Trefnir gan Llwyddodd M Wynn Thomas i siarad â’i cynnwys mynediad i’r gerddi a bws. Bwyllgor Apêl Pontrobert a Llangynyw gynulleidfa a thynnu pob un i fyd y bardd Bydd y bws yn mynd o Ganolfan y Banw Eisteddfod 2015 enigmatig a chymhleth. Perl o noson! trwy’r prynhawn. Te prynhawn, Crefftau, Hydref 17 Sian Northey: Trwy Ddyddiau Gwydr. Planhigion, Cynnyrch y Gerddi. Cylch Llenyddol Maldwyn, Ystafell Weaver, Tocynnau ar werth o’r Cwpan Pinc neu Gregynog am 7 o’r gloch Cynhelir y cyfarfod nesaf ar nos Iau y 19eg cysylltwch â Gill (01938) 820764. Tach.1 Noson i ddathlu Tecs a’i Ffotograffau yng o Fehefin am 7 yng Ngregynog yng nghwmni Croeso cynnes i bawb. Elw at Eisteddfod Nghanolfan Hamdden Llanfair. Trefnir gan Dafydd Wigley. Croeso i bawb! Genedlaethol Maldwyn 2015 a’r Bwyllgor Celf Eisteddfod Maldwyn a’r Ambiwlans Awyr. Gororau. Gorff. 6 Cymanfa Ganu’r Presbyteriaid ym Moreia Tach.22 Cymdeithas Adloniant Llanfair yn cyflwyno RHIFYN NESAF Gorff. 17 Cylch Llenyddol Maldwyn. Aneirin ‘Strictli’ noson hwyliog o ddawnsio yng A fyddech cystal ag anfon eich Karadog ‘Bardd Plant Cymru’. Ystafell Nghanolfan Hamdden Llanfair Caereinion. Weaver, Gregynog am 7. Tocynnau yn £10 ar gael gan Gwenllian cyfraniadau at y rhifyn nesaf erbyn dydd Gorff. 18 a 19 – Eisteddfod Talaith a Chadair Powys 07525495061, elw er budd apêl Llanfair Sadwrn, 17 Mai. Bydd y papur yn cael ei – Dyffryn Ceiriog Caereinion i Eisteddfod Genedlaethol ddosbarthu nos Fercher Mehefin 4 Awst 12 Diwrnod Ann Griffiths. Hen Gapel John Maldwyn a’r Gororau 2015. Hughes, Pontrobert. 7.30, Anerchiad ar Tach.29 Eisteddfod y Foel a’r Ardal yng Nghanolfan Ann Griffiths gan Karen Owen, y bardd/ y Banw, Llangadfan am 11.30am. newyddiadurwr o Benygroes. Bydd TIM PLU’R GWEUNYDD casgliad at apêl y to. Croeso i bawb. 2015 Medi 7 Parti yn y Parc (cae pêl-droed ). Cadeirydd Ebrill 10 Sioe Ffasiwn L’Armoire yng Nghanolfan Arwyn Davies Rhys Meirion, Aled Davies, Sara Gymdeithasol Carno. Elw er budd Meredydd, Glyn Jones, Rhodri Gomer, Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn 2015. Coedtalog, Llanerfyl, 01938 820710 Mari Lovgreen, Côr Meibion y Is-Gadeirydd Drenewydd, Teulu Moeldrehaearn, Hufen GOFALAETH BRO CAEREINION - 2015 Delyth Francis Iâ Poeth, Bendant a llu o artistiaid eraill. Ion. 4 Cyfarfod Dechrau’r Flwyddyn yn Trefnydd Busnes a Thrysorydd Elw at Eisteddfod Maldwyn 2015. Dewch Ebeneser Huw Lewis, Post, Meifod 500286 â phicnic gyda chi. Cysylltwch ag Alwena Mawrth 1 Gwasanaeth G@yl Ddewi yn Nolanog Ysgrifenyddion (07702891316) Ebrill 3 Gwasanaeth y Pasg yn Llanfair Gwyndaf ac Eirlys Richards, Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266

Trefnydd Tanysgrifiadau Swper a Chân Diolchiadau £5 Sioned Chapman Jones, Taliad i’r Trysorydd, gohebydd lleol yng nghwmni 12 Cae Robert, Meifod neu un o’r tîm Meifod, 01938 500733 Dafydd Iwan Swyddog Technoleg Gwybodaeth Diolch Dewi Roberts, Brynaber, Llangadfan Nos Wener y 26ain o Fedi am 7.30yh Dymuna John Ellis Bryn Orion, ddiolch o waelod yn y calon i bawb sydd wedi bod mor garedig, mewn Golygydd Ymgynghorol DYFFRYN, FOEL amrhyw ffyrdd, yn ystod ei anffawd. Mae yn Nest Davies gwella ac yn falch o fod yn gallu symud o gwmpas unwaith eto. Panel Golygyddol Tocynnau £20 er budd Apêl Dyffryn Banw, Alwyn a Catrin Hughes, Llais Afon, Eisteddfod Maldwyn 2015 Diolch Dymunaf ddiolch dros Dad, Meyrick Evans, am Llangadfan 01938 820594 Am fwy o fanylion neu i archebu tocyn, yr ymweliadau, y presantau a’r cardiau ar ei ben- [email protected] cysylltwch ag Olwen Chapman 01938 820520 blwydd yn gant oed. Mary Steele, Eirianfa ([email protected]) neu Gwenllian Diolch i bawb. Llanfair Caereinion 01938 810048 820710 ([email protected]) Mona Bronffynnon [email protected] Mari Lewis, Swyddfa’r Post, maent yn siwr o fynd fel tân gwyllt Meifod500286 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 3 O’R GADER HAELIONI CRHA CAEREINION Tamed o hanes 175 mlynedd yn ôl roedd ‘na ysbryd o wrthryfel yn y tir. Y flwyddyn 1839 oedd hi. Roedd hi’n ddechrau ar gyfnod hir o dlodi a newyn yn Iwerddon; cododd y Siartwyr eu llais, yn arbennig yng Nghasnewydd, Merthyr, y Drenewydd a ; a gwisgodd Twm Carnabwth, y bocsiwr a’r boi caled o’r Efailwen, Sir Benfro, mewn pais a ffrog i herio’r sefydliad. Mae’n si@r mai canlyniadau dirwasgiad economaidd 1837/38 roiodd wynt yn hwyliau’r gwrthryfela. Efo’r sefyllfa economaidd yn achosi caledi mawr i’r bobol gyffredin, aeth y tollbyrth atgas yn darged amlwg. Er mwyn peidio cael eu hadnabod gan yr awdurdodau, penderfynodd Twm Carnabwth a’i griw wisgo mewn dillad merched i ymosod ar a chwalu tollborth Efailwen, o dan yr enw Merched Beca. A pwy oedd ‘Beca’, meddech chi? Onid Twm Carnabwth oedd yr arweinydd mawr peryg? Wel yn ôl yr hanes, ar ôl penderfynu gwisgo’r criw i gyd fel merched, roedd ‘na broblem fawr ffeindio pais ddigon o maint i Eleri Thomas (Cadeirydd) a Christine Williams (Trysorydd) Cymdeithas Rhieni ac Athrawon Twm. Yn y diwedd fe ddaethon nhw o hyd i Caereinion yn cyflwyno rhai o’r gliniaduron i Chris Humphreys, Owain Jones, Bethan bais oedd yn ffitio gan wraig ffarm o’r enw Leonard, Delyth a Ffion Williams o’r Chweched Dosbarth a’u hathrawes Mrs Anwen Orrells. Beca Fawr, oedd yn ffarmio’r Mynydd Bach wrth ochr pentref Llangolman. A dyna roi geni i ‘Ferched Beca’! Diddorol fydde clywed gan ddarllenwyr y ‘Plu’ am hanes tollbyrth lleol, fel y tyrpeg yn Llangadfan neu dollborth Heniarth, i enwi dim ond dau. Yn ôl i Lanidloes, ac un asgwrn y gynnen go fawr ar y pryd oedd diffyg hawlie pleidleisio yn y dre’. Dim ond 2% o’r boblogaeth oedd â’r hawl i fotio – 86 o bobol allan o 4000! A’r 86 hynny yn ddynion, ac yn ariannog, wrth gwrs! Tybed wnaiff dirwasgiad y blynyddoedd d’wetha’ ysgogi pobol Maldwyn a thu hwnt i ymladd yn erbyn hen fechgyn ysgolion bonedd elitaidd Lloegr sy’n cadw’r grym, a’r p@er ariannol sy’n deillio o hynny, dros bobol gyffredin ein gwledydd ni? Neu a fyddan’ nhw’n rhy ddiog i godi o’u tine a defnyddio’u pleidlais i gael gwared o’r gormeswyr elitaidd cyfoes o’r tir? JAMES PICKSTOCK CYF. MEIFOD, POWYS Ffion, Lynfa, Rhys a Catrin yn dangos pa mor werthfawr oedd y gliniaduron ar gyfer eu Meifod 500355 a 500222 hastudiaethau i Eleri a Christine. Mae toriadau dychrynllyd ym myd addysg Jones a Kate Jones am eu rhodd hael i Dosbarthwr olew Amoco bellach yn golygu fod llawer o ysgolion yn goffrau’r CRhA yn dilyn eu cinio elusennol Gall gyflenwi pob math o danwydd gorfod dibynnu ar haelioni eu Cymdeithasau yng Nghanolfan Caereinion yn ddiweddar. Rhieni ac Athrawon i brynu’r offer arbennig Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ychwanegol hwnnw sydd yn gwneud ac Olew Iro a gwahaniaeth i addysg y disgyblion. CYLCH LLENYDDOL Thanciau Storio Mae pob ceiniog y mae Cymdeithas Rhieni MALDWYN GWERTHWR GLO ac Athrawon Ysgol Uwchradd Caereinion yn CYDNABYDDEDIG ei gasglu yn cael ei drosglwyddo i’r ysgol i DAFYDD WIGLEY brynu offer arbenigol sydd yn fuddiol i addysg A THANAU FIREMASTER pob un o’i ddisgyblion. Nos Iau Prisiau Cystadleuol Mae CRhA Caereinion yn casglu arian mewn 19eg o Fehefin Gwasanaeth Cyflym amryw o ffyrdd gan gynnwys rhoddion gan am 7 o’r gloch gwmnïau pan ydych yn siopa ar Nid yw Golygyddion na Phwyllgor Plu’r Easyfundraising ar y we; casglu hen ddillad i Bags2School (casgliad nesaf Mehefin 24 - os Bydd yn trafod ei yrfa a’i Gweunydd o anghenraid yn cytuno oes gennych hen ddillad y mae angen cael hunangofiant diweddaraf. gydag unrhyw farn a fynegir yn y papur gwared arnyn nhw!!) a Chlwb 200. Hoffai’r nac mewn unrhyw atodiad iddo. Gymdeithas ddiolch yn arbennig i Sharon Tocyn yn £5 ar y noson. Croeso i bawb! 4 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

LLANGADFAN COLLI CYFAILL DEWI ‘BRYNGWALIA’ Tristwch Er fy mod yn adnabod Dewi Mae yna gwmwl du dros Llangadfan y dyddiau ers llawer iawn o flynyddoedd, yma. Yn gyntaf bu farw Dewi James, ei osgo a’r gwallt hir, coch yn Bryngwalia yn Ysbyty’r Trallwm ar ôl ‘chwafio’ yn y gwynt wrth fynd gwaeledd byr ond blin. Roedd car ‘three heibio ar ei foto beic ac wedyn wheeler’ Dewi yn adnabyddus trwy’r ardal ei deithio mwy ‘syber’ yn ei gyfan a bydd colled fawr ar ôl ei chwerthin ‘Robin Reliant’ gyda’r ‘L’ bythol iach a thynnu coes. Cydymdeimlwn â’r teulu ar ei ben-blaen a’i ben-ol, ni ac hefyd gyda’i gymdogion a’i gyfeillion a fu chefais ei adnabod yn iawn nes yn gymaint o gefn iddo dros y blynyddoedd. agor y ‘Cwpan Pinc’ ryw ddwy Trist iawn hefyd yw cofnodi marwolaeth flynedd yn ôl! Megan Morris, Tynrhos. Cafodd ei tharo’n Y pryd hynny daeth Dewi yn wael flynyddoedd yn ôl pan oedd Wyn a Barry fyw i mi yn ei gadair ar gornel y yn ifanc iawn. Brwydrodd yn galed a ‘Bwrdd Crwn’ sigledig, yntau a’i dirwgnach. Bu yn ei chadair olwyn am ‘screw driver’ yn barod ar gyfer flynyddoedd, syfrdanwyd fi i weld beth oedd ei ‘repario’! Ei hwyl boreuol wrth yn medru ei wneud o’i chadair, ond gyda’r iddo estyn y ‘Fisged Ginger’i blynyddoedd roedd y gallu hwn yn pallu gydag Evelyn (a’r herio boreuol o ran effaith y afiechyd. Pan awn i’w gweld yn hynny). Ond, ar Fai 1af daeth achlysurol a holi iddi “Sut wyt ti Megan?” y newydd hir ddisgwyliedig am gyda gwên ar ei hwyneb yr un fyddai’r ateb ei farwolaeth, a hynny yn taflu bob tro, “Dwi’n iawn fel rydw’i, gymrwch chi cysgod o dristwch dros y baned efo fi.” ‘Bwrdd Crwn’! Mae’n cydymdeimlad yn fawr iawn â Barry a ardd gynhyrchiol gan fod Huw ei frawd wedi Wyn, maent wedi bod yno yn gefn mawr iddi. Rhyfedd o beth yw i ddau o ‘dynwyr coes’ gorau plwy Llangadfan fod yn gymdogion, garddio yno am flynyddoedd o’i flaen. Hoffai Prawf Gyrru sef dewi a Syd ym ‘Mhantgwyn’. Wedi’r tynnu ganmol ei ‘foron’ gan ddweud mai’r gyfrinach Clywais gan aderyn bach fod Rhys, Cyffin coes yr oedd ei gyfraniad i’r sgwrs foreuol yn oedd peidio â’u plannu tan fis Mehefin wedi wedi llwyddo i basio ei brawf gyrru yn rhywbeth i’w drysori! Yr oedd ganddo i’r ‘pry’ ddiflannu. ddiweddar. Da iawn ti Rhys a phob dymuniad wybodaeth fel ‘Encyclopedia’ am Sir Y mae lle i gredu ein bod fel cenedl yn barod da i ti. Drefaldwyn, enwau ffermydd, nentydd, caeau, iawn i ‘Ganmol ein Gw~r Enwog’ ac Cinio Elusennol bryniau, coedwigoedd, gan ei fod, yn ystod anghofio’r ‘cerrig mân’ sy’n cadw ein Cynhaliwyd Cinio Dydd Sul Elusennol mewn ei fywyd wedi treulio 20 mlynedd yn ‘Nol- cymdeithas i fynd! Meddyliaf am enwau fel pabell hardd ar gaeau’r Wern, Foel yn dilyn Corslwyn’ Dyffryn Dyfi ac yn gweithio ym Syd ‘Pantgwyn’, Caradog y ‘Gors’, Rich, priodas Lowri a Dafydd y diwrnod blaenorol. ‘’ a ‘Chae Penfras’ a byw mewn naw ‘Esgairllyn’, Glyn, ‘Bryncyrch’ Gwilym ‘Erw Daeth dros 200 i fwynhau pryd ardderchog o wahanol gartrefi. Cafodd ei eni yn Goch’ ac eraill ac am eu gwybodaeth anhygoel wedi ei ddarparu gan deulu Tycerrig, Meifod. ‘Gors’,Llangadfan. am fywyd cefn gwlad, bechgyn amryddawn Wedi’r wledd cafwyd ocsiwn addewidion gyda Yn ddraeniwr yn dyrchwr, garddwr, ac yn deall a ‘handi’. Yr oedd rhyw arferiad ers talwn i rhai eitemau yn mynd am brisiau anhygoel! peipiau d@r a phlymio, yn wir, yr oedd ganddo ddweud pethau fel ‘Dydio ddim ond ‘Gwas Tybed faint o bysgod y bydd Lloyd James yn gymaint o wybodaeth am lawer o bynciau, Ffarm’ heb sylweddoli mai’r rheini oedd eu dal ar Lyn Brenig? Ymlaciodd pawb ar ôl hynny a’i gwnaeth yn ddyn mor ddiddorol! Ond asgwrn cefn amaethu. llenwi eu boliau a gwagu eu waledi i wrando ei brif nodwedd oedd ei garedigrwydd a’i Hir y cofiwn am Dewi ‘Bryngwalia’ a chadair ar lais swynol Siân James yn dod â’r gyfeillgarwch, gyda hynny yn amlygu ei hun wag yr hen ‘Wag’ wrth y bwrdd, ond diolch prynhawn hamddenol hwn i’w derfyn. Roedd ar y ‘trip’ wythnosol i Aberystwyth ar fore am gael rhannu, yn niwedd ei oes rai o’r yr arian a gasglwyd yn cael ei rannu rhwng Gwener. profiadau gwerthfawr a gafodd dros y Ambiwlans Awyr Cymru ac Apêl Eisteddfod Hoffai wneud ffrindiau newydd ac y mae ei blynyddoedd. Cydymdeimlwn gyda’i chwaer Genedlaethol Maldwyn. ‘rannu’ sweets’ ar y bws wrth ddychwelyd Emily yn Awstralia a chyda’r teulu yn GERDDI AGORED yn enghraifft berffaith o’i boblogrwydd a’i gyffredinol. Yr oedd ganddo fwy nag un teulu - ‘Teulu’r Bws’ dydd Gwener, teulu’r ‘Cwpan Gorff. 5 a 6 allu rhyfeddol i gyfathrebu â phawb. Yn wir Pinc’ a theulu o ffrindiau lu a fyddant yn gweld Dewch i ymweld â 5 gardd guddiedig o gwelwyd hynny yn y ‘Cwpan Pinc’ gyda chymaint yn dod i mewn yr oedd yn eu ei golli. gwmpas y Foel rhwng 2-6y.p. hadnabod ac os na, byddai’n holi pwy oeddynt Gweler y gerdd fach gyferbyn er cof sydd yn £5 yn cynnwys mynediad i’r gerddi a bws. yn fuan iawn! Dewi oedd Dewi! ymdrechu i grynhoi bywyd Dewi fel yr Byddai’n dweud mai ‘Bryn Gwadd’ oedd ei oeddem ni yn ei gofio.! gartref ac nid ‘Bryn Gwalia’ - yno y cadwai ei Emyr ar ran Evelyn a ‘Ffrindiau y Cwpan Pinc’ Mai Bydd y bws yn mynd o Ganolfan y Banw 2014. trwy’r prynhawn. * Te prynhawn * Crefftau * Planhigion * WAYNE SMITH R. GERAINT PEATE Cynnyrch y Gerddi Tocynnau ar werth o’r Cwpan Pinc neu ‘SMUDGE’ LLANFAIR CAEREINION cysylltwch â Gill (01938) 820764. PEINTIWR AC ADDURNWR TREFNWR ANGLADDAU Croeso cynnes i bawb. Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol Elw at Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn 23 mlynedd o brofiad 2015 a’r Ambiwlans Awyr. CAPEL GORFFWYS ffôn Cwpan Pinc Ffôn: 01938 810657 Huw Lewis 01938 820633 Hefyd yn 07971 697106 Ffordd Salop, Post a Siop Meifod Y Trallwm. 10% i ffwrdd gyda’r hysbyseb hon Ffôn: 559256 Ffôn: Meifod 500 286 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 5

ER COF AM FOEL DEWI BRYNGWALIA Marion Owen 820261 GWE FAN

Pob bore yn brydlon ym mhentref Thema y tro yma yw’r tywydd sydd yn destun Llangadfan - cyfeillion sy’n casglu ynghyd, Llongyfarchiadau i Elain a Rhodri, Dolymaen a Lowri a Dafydd, ambell i sgwrs a thrafodaeth! Ar safle tywydd I drafod a dadlau, i siarad a chwerthin, Y Wern ar eu priodasau yn ddiweddar. S4C, http://tywydd.s4c.co.uk/, cewch gyfle Gan greu rhyw gymdeithas fach glyd. Dymunwn bopeth da i chi – ddim yn aml y i roi eich lleoliad i mewn a gweld rhagolygon Ond, ar Fai y cyntaf daeth cwmwl o cawn ddwy briodas yn yr un mis ym mhen am y dyddiau canlynol. Os cliciwch ar y gair dristwch - o golli un siriol ei wedd uchaf Dyffryn Banw! ‘Rhagolygon’ dewch i dudalen arall gyda map Sef, Dewi, ‘Bryngwalia’, gwerinol a heriol, tywydd lleol rhyngweithiol hynod ddefnyddiol; A cholli’i gyfraniad i’n gwledd. Llawdriniaeth cewch gyfle i weld beth fydd (efallai!) y tywydd Mae Laura Roberts, Y Ddôl yn mynd i Ysbyty yn gyffredinol, cyflymder y gwynt, y Gobowen ddiwedd Mai i gael triniaeth ar ei I bobol Bro Ddyfi yn Dewi ‘Dol-Corslwyn’- tymheredd a mwy. Cewch wneud y map yn phen-glîn. Gobeithio y bydd y cyfan yn hwylus Ond Dewi ‘Bryngwalia’, i ffrind! fwy neu yn llai a hefyd gadael iddo redeg i ac y cawn ei gweld yn fuan yn y Cwpan Pinc. Neu Dewi ‘Melindwr’ neu Dewi ‘Cae ddangos y rhagolwg dros gyfnod – mae yn Penfras’, Brysia wella effeithiol dros ben. Mae rhan benodol ar gyfer Neu, Dewi ple bynnag ei fynd! Dymunwn yn dda i Kelly Jones, Glandwr, sydd tywydd arfordirol ac hefyd manylion am Ond wrth y ‘Ford Gron’ ynghanol ei stori, wedi cael triniaeth ar ei bigwrn yn Ysbyty gyflwynwyr S4C megis Chris Jones a Mari ‘roedd Dewi mor annwyl i ni. Gobowen. Mae Kelly yn gweithio yng Grug. Mae safle tywydd y BBC (cyfrwng A thristwch yw meddwl na chawn eto’i nghartref Rallt, yn y Trallwm. Saesneg) yn weddol debyg; mae opsiwn yma gwmni Penblwyddi Mehefin i weld rhagolwg lleol dros gyfnodau byrrach Na’r herio, na’i hiwmor, mor ‘ffri’! Denise Jones (Meh. 23); Neville Jones (Meh. hefyd. Os ewch i lawr y dudalen mae map 24). Mae Dilys a Meirion Hughes yn dathlu yma hefyd ond nid yw mor fanwl ag un S4C. ‘Roedd Dewi’n ‘Dywysog’ bob bore dydd 45 mlynedd o fywyd priodasol ar Fehefin 28 Os ydych yn meddwl mynd i gerdded i ben Gwener - eleni. Llongyfarchiadau arbennig i chi. mynydd megis Cadair Idris neu’r Wyddfa mae yn gyson trwy fisoedd yr haf, Colli ei brwydr gwefan dda iawn i chi weld beth yw’r Ei chwerthin, ei stori, ei natur afieithus - Bu farw Emma Suddaby, Hafod, Maes y Gof, gwahaniaeth rhwng y man cychwyn a’r copa. yn troi diwrnod ‘glawog’ yn braf! Foel ar Fai 17eg a hynny ar ddiwrnod ei phen- Metcheck yw’r safle ac i weld manylion am Yn ‘Aber’ yn prynu, ac wedyn dosbarthu blwydd yn 41 oed. Roedd Emma wedi dioddef y Gader bydd angen teipio rhagolwg tywydd ei fagied anferthol o ‘sweets’ gydag arthritis gwynegol difrifol iawn er pan mynydd (yn Saesneg) Cadair Idris wedi enw’r A phawb oedd yn teithio’n y bws ar ddydd oedd yn 22 oed ac roedd y clefyd wedi safle. Fel dw i’n sgwennu hwn, yn ôl y safle, Gwener - effeithio ar bob cymal yn ei chorff. Wynebodd bydd cyflymder y gwynt ar waelod y mynydd yn eiddgar am Dewi a’i ‘treats’! ei salwch a’i phoen gyda dewrder eithriadol. yn 6 milltir yr awr am 6 yr hwyr ond ar y copa Enillodd ysgoloriaeth hedfan gyda’r elusen bydd yn 35 – gwahaniaeth sylweddol! Roedd hefyd yn ‘feiciwr’ yn farchog beic Ysgoloriaethau Hedfan ar gyfer yr Anabl ac Uwchben y wybodaeth ar ffurf tabl mae graff modur, aeth ymlaen i ennill Trwydded Breifat yn dangos y rhagolygon mewn ffordd mwy A’i ‘Robin’ tair olwyn a’i ‘L’, Genedlaethol i Beilotiaid. Roedd yn golofnydd gweledol hefyd. Yn ôl y safle, mewn dau Yn ddraeniwr, yn dyrchwr, yn arddwr, a heriwr, poblogaidd i’r ‘Shropshire Star’ ac yn ddiwrnod, am hanner dydd ar yr Wyddfa bydd A phawb o’i wrandawyr dan sbel. ysbrydoliaeth i lawer o’i darllenwyr. y tymheredd yn13 gradd selsiws ar y gwaelod Hir iawn fydd atgofion am Dewi ‘Bryn Ei dymuniad pennaf oedd cael marw yn ei a 9 gradd ar y copa – dim llawer o wahaniaeth Gwalia’ - i’w ffrindiau o gylch y ‘ford gron’. chartref a chafodd y dymuniad hwnnw – fan yna ond os edrychwn ar y gwynt, bydd Ond anodd yw credu i Dewi ddistewi dioddefodd strôc ganol mis Mai a gofalodd ei yn 12 milltir yr awr ar y gwaelod ond yn 40 ar ac yntau’n ei ‘adfyd’ mor llon. mam ei bod yn cael treulio ei deuddydd olaf y copa sef gwynt digon cry os byddai rhywun gartref ym Maes y Gof. yn cerdded yno yn enwedig mewn mannau Emyr, Ar ran ffyddloniaid y ‘Ford Gron’ Cynhelir ei hangladd yn Eglwys y Santes Fair, agored! Un peth na fedr unrhyw safle ei wneud Llanfair ar Fehefin y 3ydd. yw newid y tywydd! Merched y Wawr Y Brigdonnwr CAFFI Cafwyd cyfarfod hwyliog iawn ar Fai 2il yng nghwmni Geraint Thomas o Gaernarfon. a SIOP Sgwrs a lluniau yn datgelu cyfrinachau Llynnoedd Eryri gawsom ganddo. Wyddoch Yvonne Y CWPAN PINC chi fod 130 o lynnoedd yn Eryri? Wyddwn i Steilydd Gwallt ym mhentre Llangadfan ddim! Cynhaliwyd G@yl Haf Merched y Wawr ym SIOP ar Fai 17. Diwrnod hynod o Ffôn: 01938 820695 Dydd Llun i Ddydd Gwener ddiddorol gyda sgwrs, gemau, crefftau a neu: 07704 539512 8.00 tan 5.00 chystadlu brwd. Dydd Mercher tan 12.30 Bydd ein cyfarfod nesaf ar Fehefin 5ed yng Dydd Sadwrn 8.00 tan 4.00 nghwmni Myfanwy Povey a fydd yn sôn am Hefyd, tyllu Ar gyfer eich holl Dydd Sul 8.30 tan 3.30 Nyrsus Cymru. CAFFI clustiau a ofynion gwallt. Gwasanaethau Dydd Llun i Ddydd Gwener thalebau rhodd. 8.00 tan 4.00 Meh. 1 – Bethel y Parch Nerys Tudor yn y Dydd Mercher - ar gau prynhawn Ddydd Sadwrn 8.00 tan 3.30 Meh. 8 – Bethel - Mair Penri yn y prynhawn. Dydd Sul 8.30 tan 3.00 Diwrnod o Ddawns Ar Fai 17 daeth parti dawns Aberystwyth i’r Nwyddau, Papurau Newydd Lleol a Cann Offis i gario’r traddodiad ymlaen o Chenedlaethol * Byr-brydau a Chinio ddiolch i William Jones, Dolhywel am sicrhau Poeth ac Oer * Bwyd i fynd allan fod dawnsfeydd Llangadfan ar gof a chadw. Mae’n diolch yn fawr i barti dawns Aberyst- 01938 820633 wyth am sicrhau ein bod yn dal i gofio. 6 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

* * * * DYDDIADAU PWYSIG * * * * Eisteddfod Genedlaethol Meh. 7 Noson Blasu Gwin yn Neuadd Llanerfyl gyda Dylan Rowlands, ‘Dylanwad Da’. Maldwyn a’r Gororau 2015 15 mis i fynd... Meh. 29 Cinio’r Cyhoeddi yng Ngwesty Llyn Efyrnwy a Chymanfa Ganu’r Cyhoeddi yng Nghapel y Tabernacl, Llanfyllin AIL GYMAL TAITH MWYNDER MALDWYN YN AGOSÁU Gorff. 5 Cyhoeddi Eisteddfod Maldwyn a’r Yn dilyn llwyddiant cymal Gororau am 3 yn y Drenewydd. cyntaf ei thaith ar Lwybr Gorff. 5 a 6 Dewch i ymweld â 5 gardd guddiedig o Arfordir Cymru, bydd gwmpas y Foel rhwng 2-6y.p. £5 yn Cadeirydd Pwyllgor cynnwys mynediad i’r gerddi a bws. Bydd y bws yn mynd o Ganolfan y Banw Gwaith Eisteddfod trwy’r prynhawn. Te prynhawn, Crefftau, Genedlaethol Maldwyn a’r Planhigion, Cynnyrch y Gerddi. Gororau, yn cychwyn ar Tocynnau ar werth o’r Cwpan Pinc neu ail ran ei thaith ymhen cysylltwch â Gill (01938) 820764. Croeso ychydig ddyddiau. cynnes i bawb. Bydd y cymal hwn, sy’n Gorff.13 Pwyllgor Apêl Dyffryn Banw yn trefnu teithio i’r de, yn cychwyn Helfa Drysor. Mwy o fanylion mis nesaf. Medi 13 Cyngerdd Mawreddog gyda Rhys o Borth, Ceredigion, a’r Meirion, Dilwyn Morgan ac eraill yng gobaith yw cyrraedd Nghanolfan Hamdden Caereinion. Aberporth dros gyfnod o Medi 26 Swper a chân yng nghwmni Dafydd Iwan dridiau o gerdded. - am 7.30yh yn ‘Dyffryn’, y Foel. Meddai Beryl, “Yn gyntaf, Tocynnau’n £20. Am fwy o fanylion neu i diolch i bawb a fu’n rhan archebu tocyn, cysyllter ag Olwen o’r cymal cyntaf yn Chapman 01938 820520 neu Gwenllian ddiweddar. Cawsom 820710 Medi 28 Cinio Dydd Sul ym Mhlas Dyffryn Meifod dridiau hwyliog iawn o er budd yr Eisteddfod Genedlaethol gerdded, a braf oedd Hyd. 4 Cwis Dwyieithog yn y Tanhouse am 7.30 gweld cynifer o bobl yn gyda bwyd mewn basged. Trefnir gan ymuno gyda ni. Bwyllgor Apêl Pontrobert a Llangynyw “Diolch hefyd i bawb a Eisteddfod 2015 gefnogodd y daith. Bydd Tach.1 Noson i ddathlu Tecs a’i Ffotograffau yng pob ceiniog o’r arian a Nghanolfan Hamdden Llanfair. Trefnir gan bwyllgor Celf Eisteddfod Maldwyn a’r gesglir yn mynd tuag at Meira, Olwen a Mary a fu’n cyd-gerdded â Beryl ar ail ddiwrnod Gororau. greu Eisteddfod i’w chofio y daith rhwng Tywyn a Bermo Tach.22 Cymdeithas Adloniant Llanfair yn cyflwyno ym Meifod y flwyddyn ‘Strictli’ noson hwyliog o ddawnsio yng nesaf. Ond mae llawer iawn o gerdded ar ôl i’w wneud cyn i ni gyrraedd yr Eisteddfod, ac Nghanolfan Hamdden Llanfair Caereinion. rwy’n gobeithio y cawn gefnogaeth dda i ail gymal ein taith, sy’n cychwyn ddydd Sul 1 Tocynnau yn £10 ar gael gan Gwenllian Mehefin. 07525495061, elw er budd apêl Llanfair “Ar y diwrnod cyntaf byddwn yn cychwyn o gwt y Bad Achub yn y Borth am 10.00 ac yn Caereinion i Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a’r Gororau 2015. cerdded i Lanrhystud. Yna, y diwrnod canlynol, byddwn yn cychwyn o Lanrhystud am 10.00 Rhag. 31 ‘Blwyddyn Newydd Dda’. Dathlu’r Calan ac yn cerdded i Gei Newydd, ac ar y diwrnod olaf, ein bwriad yw cerdded o Gei Newydd i gyda’r teulu cyfan yng Nghanolfan y Aberporth. Byddwn yn cyhoeddi’r union fanylion yn fuan iawn. Banw Llangadfan. “Bydd y rhan yma o’r daith yn eithriadol o braf, gan obeithio y bydd y tywydd o’n plaid, gan y bydd y môr o fewn golwg drwy gydol y daith. Rydym yn hynod ffodus yn ein harfordir yma Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn 2015 yng Nghymru, ac mae’r daith hon yn gyfle i’w weld yn ei holl ogoniant, tra’n codi arian i Pwyllgor Apêl Llanfihangel, Dolanog a Llwydiarth rywbeth arall rydym ni fel Cymry’n ffodus iawn i’w gael, yr Eisteddfod Genedlaethol. “Teitl y daith gerdded yw ‘Mwynder Maldwyn ar Daith’, ac mae hyn yn rhan bwysig o’r hyn CYNGERDD gyda rydym yn ceisio’i wneud wrth ddilyn y llwybr. Ein bwriad yw dangos y croeso cynnes sy’n bodoli yn ardal Maldwyn a’r Gororau i bobl o bob rhan o Gymru a thu hwnt y flwyddyn nesaf RHYS MEIRION adeg yr Eisteddfod, a rydym yn gobeithio annog nifer fawr i ddod atom am wythnos arbennig DILWYN MORGAN yn Awst 2015. MEILIR JONES “Unwaith y bydd y cymal hwn o’r daith ar ben, cwta fis fydd i fynd cyn G@yl Gyhoeddi’r HUW DAVIES (cyfeilydd) Eisteddfod yn Y Drenewydd, ddydd Sadwrn 5 Gorffennaf. Anodd credu ein bod wedi cyrraedd CÔR MEIBION y Cyhoeddi’n barod, a dyma’r arwydd cyhoeddus cyntaf bod yr Eisteddfod ar ei ffordd – ac FAWR mae cymal arall o’r daith i ddod cyn hynny! “Byddaf yn cerdded eto ar 17-19 Mehefin, gan gychwyn o Aberporth a theithio i Wdig dros gyfnod o dridiau, gyda’r ail ran yn cychwyn yn Llandudoch a’r diwrnod olaf yn dechrau o yn y Ganolfan Hamdden Llanfair Caereinion Drefdraeth. Mewn gwirionedd, gweithgaredd arall yw’r daith gerdded, ond mae’n gyfle i bobl Nos Sadwrn Medi 13eg o wahanol rannau o’r wlad i fod yn rhan o’r trefniadau a’r paratoadau, ac i ddangos ein bod ni 7.30yh wrthi’n ddiwyd yn codi arian ac ymwybyddiaeth er mwyn creu g@yl i’w chofio y flwyddyn Tocynnau £10 nesaf.” Gwyndaf: 01691648637 Kath: 01938820208 Gellir cyfrannu a chefnogi Beryl Vaughan drwy fynd i www.justgiving.com/ Tegwyn: 01691648347 Linda: 01938810439 taithgerddedberylvaughan, neu gallwch ffonio swyddfa’r Eisteddfod ar 0845 4090 400.

Siop Trin Gwallt DEWI R. JONES ANDREW WATKIN Froneithin, A.J.’s ADEILADWYR LLANFAIR CAEREINION Adeiladwr Tai ac Estyniadau Ann a Kathy Ffôn: 01938820387 / 596 Gwaith Bric, Bloc neu yn Stryd y Bont, Llanfair Ebost: [email protected] Ar agor yn hwyr ar nos Iau Gerrig Ffôn: 811227 Pob math o waith adeiladu at eich gwasanaeth Ffôn: 01938 810330 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 7

LLANERFYL LLUNIAU FFAIR LLANERFYLgan Delyth Francis Genedigaeth Llongyfarchiadau i Tegid a Lowri, Caerffynnon ar enedigaeth eu merch Lois, chwaer i Nansi. Angladd Cynhaliwyd gwasanaeth angladd Heather (Latto) yn y Neuadd o dan ofal Gerry ac In- digo a’r teulu. Daeth tyrfa dda ynghyd i dalu’r deyrnged olaf. Siaradodd ei theulu am ei bywyd cynnar yn Llundain ac yna yma yn Llanerfyl. Yr oedd wrth ei bodd yn byw ynghanol natur ac yr oedd yr arddangosfa liwgar o flodau ar y llwyfan yn adlewyrchiad o hynny. Cydymdeimlo Cydymdeimlwn â Mrs Rose Roberts, Y Bala (Gyfylche gynt) y plant Robert a Gwenan a’r teulu oll ar farwolaeth Meirion Roberts g@r Rose yn ddiweddar. Ysgol Llanerfyl Penodwyd Mrs Nia Thomas o Abercegir fel pennaeth newydd i Ysgol Llanerfyl. Dymunwn bob dymuniad da iddi pan fydd yn dechrau ar ei swydd ym mis Medi. Gwenan, Eryl ac Ellen yn hel clep dros baned!

Cau un lygad Olwen - ti’n siwr o hitio’r targed. Ffics! Gwenllian yn ennill hamper poteli y Cylch Meithrin

Stondin Cylch Meithrin Dyffryn Banw gyda rhai o’r plantos 8 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

sefydlodd gwmni drama a ddaeth yn enwog Croesair 209 O’R GORLAN am safon eu gwaith. Fel plentyn gwelais sawl - Ieuan Thomas - cynhyrchiad yn Neuadd yr Eglwys yn Llysfaen. - Ieuan Thomas - Gwyndaf Roberts Tyrrai pobl yno i weld cwmnïau fel rhai (12, Maes Hyfryd, Carmel, Caernarfon, Llanddulas a Llannerchymedd. Ym Methesda Gwynedd, LL54 7RS) cefais gyfle i ymuno â thîm y Talwrn ac un o’r Bu’r profiad o lunio teyrnged i’r diweddar aelodau oedd John Glyn. Treuliais oriau lawer Barchedig Iwan G Pennant Lewis ar gyfer yn ei gwmni yn llunio cerddi o bob math. Roedd papur yr enwad yn fodd imi ddwyn i gof John yn bencampwr ar odlau dwbl a dysgais gyfeillion eraill ordeiniedig y deuthum i lawer yn ei gwmni. Ei fwyniant arall oedd byd gysylltiad â hwy dros gyfnod o chwedeg y syrcas. Mae’n debyg mai ef yw awdur yr mlynedd a mwy. unig gyfrol yn y Gymraeg sy’n trafod hanes y Treuliais fy arddegau yn Llysfaen, y pentref ffordd ryfeddol honno o fyw. Roeddwn yn y ceir cip arno uwchben y chwareli calch bresennol yn y Pentan, sef cylch trafod y rhwng Hen Golwyn a Llanddulas. Yr unig @r dynion ym Methesda, pryd y cyflwynodd ei ordeiniedig yn y pentref ym mhumdegau’r ddarlith ar y pwnc. Llawenydd i mi oedd gweld ganrif ddiwethaf oedd y Parchedig Glyndwr cyhoeddi ei gyfrol yn 1986 sef Difyrrwch y Morgan, Rheithor Eglwys Sant Cynfran. Er Llwch Llif. bod capeli gan y Bedyddwyr, y Presbyteriaid Fe fydd pob Wesla gwerth ei halen yn gwybod a’r Wesleaid yn yr ardal, ni fu gweinidog llawn at bwy y cyfeiriaf pan ddywedaf mai John Alun amser yn byw yn y pentref ac eithrio’r oedd, o bosib, y gweinidog Wesla mwya’ Parchedig John Humphries, gweinidog gyda’r ffraeth ei gyfnod. Ganwyd ef yn Coed Isa, Bedyddwyr. Gwnaeth Mr Humphries ei gartref Llanllechid ac yn bedwar ar ddeg oed bu’n yn Llysfaen rhwng 1891 a 1894. rhaid iddo adael yr ysgol a mynd i weithio i’r Roedd rheithor y plwyf felly yn @r pwysig a chwarel er mwyn bod o gymorth i’w fam Enw: ______dylanwadol a ddenai barch pobl o bob enwad. weddw. Clywais John Alun yn sôn lawer gwaith Rhaid cofio bod tensiynau yn dal i fodoli’r Ar Draws am y profiadau a gafodd yn y chwarel. Bu’n pryd hynny wedi datgysylltiad yr Eglwys yng ysgol a choleg iddo am chwe blynedd a phan 1. Cymorth i gael addysg uwch (11) Nghymru yn 1920. Roedd tuedd gan rai aeth i’r Coleg Diwinyddol yn Birmingham, roedd 6. Mae sail da i fferm ym mhlwyf castell (7) personiaid i ddal i weithredu fel pe bai’r yn gwybod llawer mwy am fywyd na’r myfyrwyr 8. “...” “...” yn China a Thiroedd Japan (4) datgysylltiad hwnnw heb ddigwydd o gwbl. eraill, na’u hathrawon o ran hynny hefyd. O 10. Gair byrach am genadwri (5) Nid un felly oedd Glyndwr Morgan, er ei fod 1978 ymlaen bu John Alun am gyfnod yn 11. Pecyn o’r post (6) yn dal gafael ar yr arferiad o ymweld â phob weinidog yn Rhyd-y-foel a dyma pryd y 13. Amser dysgu crefft (11) teulu yn ei blwyf yn gyson. Ar yr ymweliadau deuthum i’w adnabod yn well. Roedd yn 16. Tir y gweithiwr pedolau (3,3) hyn y deuthum i’w adnabod yn weddol dda a hanesydd a chwilotwr o fri ac yn ystod ei 18. Llyfr ..... i gael bwyd, 1938-1945 (5) sylweddoli bod y g@r â llais canu godidog a arhosiad yn Rhyd-y-foel, daeth o hyd i hanes 20. Dyn truenus (4) welem ar @yl Ddiolchgarwch yn gymeriad perthynas iddo yn Llysfaen. Er mawr ryfeddod 21. Un a yr y Plu i’w wely? (7) hoffus a llawn hiwmor. Fe fûm mor hy â dadlau i ni fel teulu roedd wedi darganfod ein bod ni 22. Paratroops Cymreig (11) gydag ef ar sawl achlysur yngl~n â hefyd yn perthyn iddo. Nid wyf wedi brolio ar I lawr rhinweddau eglwys a chapel ac enwad. Ond goedd o’r blaen fy mod yn un o berthnasau 2. Priod eiddgar (5,2) dysgais wers yn ei gwmni sydd wedi aros John Alun, ond dyma fi’n achub ar y cyfle o 3. Rhan o bwys (4) hyd heddiw, sef na ddylid ar unrhyw gyfrif wneud hynny yn awr. 4. Enw cyn brifardd (5) ddadlau gyda rhywun sy’n gwybod llawer iawn Fe wyddwn ers pan y ifanc iawn bod yna 5. Tref ogleddol y bwci (5) mwy am ei bwnc na chi. gysylltiad teuluol o ochr fy nhad â’r Parchedig 7. Heb fod yn yr ysgol (8) Wedi symud i Lerpwl yn 1963 ymunais â Lewis Valentine. Y ddolen gyswllt oedd Mary 9. A cadi sur cymysglyd (8) chapel Bethania (P) yn Waterloo, lle’r oedd y Roberts, mam Lewis Valentine, a aned ym 12. Fel ... mewn papur (3) Parchedig Robert Maurice Williams, BA yn Metws-yn-rhos yn 1865 a chanddi wreiddiau 14. Curiad gwn (7) weinidog. Un o Ddyffryn Ogwen oedd ac yn dwfn yn ardal Llanddulas. Fe ddeuai Mr Val- 15. Gweithredoedd o’r Beibl (5) fab i Ap Eos y Berth, telynor enwog yn ei entine i weld taid a nain yn aml, ac wedi’u 17. Ucheldir fy nghartref (5) ddydd. Roedd Maurice Williams a’i chwaer dyddiau hwy fe fyddai’n galw’n fynych gyda 19. Dull o siarad (4) Bertha a’u tad, Ap Eos y Berth, yn enwog yn Dad a Mam i hel atgofion am y teulu a’r hen ystod blynyddoedd cynnar y plant am gadw ddyddiau. Roedd Mr Valentine yn ddeng Atebion 208 cyngherddau hwnt ac yma yn sir Gaernarfon mlynedd yn h~n na Dad ond roedd y Ar draws: 1. Bara Caws; 7. Trwyn; 8. Raced a phellach. Roedd R M, fel y galwem ef, yn cyfeillgarwch rhyngddynt yn un pur agos. Fe fi; 9. Saesneg; 11. Enlli; 13. Arogl; 16. Ffeirio; delynor medrus ei hun ac fe welais delyn ei gefais innau gyfle i sgwrsio gydag ef ar fwy 19. Llanast; 20. Irfon; 21. Agos Atat dad yn y cartref yn Crosby. Treuliodd R M nag un achlysur a theimlwn yn falch o fod â I lawr: 1. Barcud; 2. Recordio; 3. Cadw; 4. gyfnod fel gweinidog yn Eglwysbach ac roedd chysylltiad bach iawn gyda g@r a chanddo le Whisgi; 5. Awen; 6. Anegni; 7. Trefeca; 10. y Mans, ynghyd ag un y Wesleaid ddrws mor amlwg ym mywyd Cymru yn yr ugeinfed Pêl-gron; 13. Adfail; 14. Arolwg; 15. Pen twt; nesaf i’w gilydd ac yn edrych dros diroedd ganrif. Daw’r balchder hwnnw i’r amlwg bob 17. Eofn; 18. Caws; fferm Henblas, lle’r oedd fy nhaid a nain yn tro y clywaf ac y canaf ei emyn mawr Dros Primrose, Ivy, Alwena ac Olwen yn gywir byw. Roedd y gweinidog felly yn adnabod Gymru’n gwlad. teulu mam yn iawn a bu hyn yn sail Diolchaf fy mod wedi cael cyfle i glosio at y cyfeillgarwch clos rhyngom. Un i ysbrydoli pum gwron a enwyd uchod, ond tybiaf fod yna pobl ifanc oedd R M a gwnaeth hynny hyd eraill hefyd yr wyf yn eu dyled am eu cymorth D JONES HIRE orau ei allu gan gadw’r bywyd Cymraeg yn a’u cyfeillgarwch ar y daith. fyw ar lannau Mersi, drwy bregethu’r gair a AR GAEL I’W HURIO chyhoeddi Y Bont, papur Cymru Lerpwl yn fisol. Gwnaeth ei fynych gymwynasau Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Chwalwr Tail SKH deuol 7.5 tunnell fywydau Cymro a Chymraes oddi cartref yn Drwyddedig a Gorsaf Betrol SKH 7.5 ton dual muck spreader brofiad na allwn ei anghofio byth. Yn 1966 symud bu fy rhan i weithio i Fangor Mallwyd Ritchie 3.0M Grassland Aerator a byw ym Methesda. Yn ystod yr ugain Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr mlynedd y bûm yno deuthum i adnabod y Bwyd da am bris rhesymol Parchedig John Glyn Hughes, gweinidog 8.00a.m. - 5.00p.m. 07817 900517 Bethesda, capel yr Annibynwyr. Bu John yn Ffôn: 01650 531210 weinidog yn Llanddulas am gyfnod lle y Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 9 Ann y Foty yn clywed sibrydion CYSTADLEUAETH Teithio adre ar y bws o’r Trallwm ddatblygu boed hynny yn ardaloedd Cymraeg SUDOCW oeddwn i pan glywais rhywun yn y Sir, neu yn yr ardaloedd Saesneg eu hiaith dweud (yn Saesneg) fod yna fwriad ymhellach i’r dwyrain. i godi pump ar hugain o fyngalos Yr ydym yn barod i brotestio pan fydd rhywun yn y Foel. Cefais gymaint o fraw yn bygwth boddi ein cymoedd neu yn codi fel y bu i mi gamu oddi ar y bws yn melinau gwynt ar y bryniau. Ond byddwn yn y fan ar lle a mynd i d~ cyfeilles i ffonio Cyngor cadw’n dawel wrth i’n cymunedau gael eu Sir Powys. claddu dan dunelli o frics a choncrid. Y stadau Gwasgais fotwm y ffôn er mwyn cael tai di-angen hyn yw’r gelyn mwyaf sy’n ein gwasanaeth Cymraeg ac aros ugain munud hwynebu heddiw. da yn gwrando ar gerddoriaeth cyn i rhywun Mae hi wedi cymryd degawd dda i lenwi’r tai ddweud, newydd ym Maes y Ddawns, ac mae nifer “Cyngor Sir Powys, fedra i eich helpu chi?” fawr o dai ar werth yn yr ardal ar hyn o bryd, “Yr Adran Gynllunio, os gwelwch yn dda,” heb neb i’w prynu. Nid oes angen rhagor meddwn. arnom. Yr ydym wedi hen golli adnabod ar y Gallwn glywed llawer o s@n yn y cefndir cyn bobl sy’n symud i fyw i Ddyffryn Banw. Yn i’r llais ddod yn ei ôl.” sicr, mae yma fwy o boblogaeth nac a fu ers “Mae’n ddrwg gen i, pa adran oeddech chi ei cenedlaethau lawer, ond mae’r gymdogaeth heisiau?” dda fu yma wedi diflannu am byth. *Yr Adran Gynllunio.” Erbyn hyn mae llawer iawn o fudiadau yn ENW: ______Mwy o s@n yn y cefndir cyn i’r llais dweud fod y gor-ddatblygu hwn yn gwneud ddychwelyd. drwg aruthrol i’r iaith Gymrag ac i’r CYFEIRIAD: ______“Pa adran eto. Mae’n ddrwg gen i am hyn.” amgylchedd. Gallem enwi Cymdeithas yr “C_Y_N_LL_U_N_I_O” Iaith Gymraeg, Cyfeillion y Ddaear, Dyfodol ______“O, ie.” i’r Iaith a Mudiad Dathlu’r Gymraeg. Y prif Diflannodd y llais, ond daeth yn ei ôl drachefn. reswm dros ddirywiad y Gymraeg heddiw yw ______“Mae’n rhaid i mi ymddiheuro ond fedrwch chi ein bod wedi codi gormod o dai i gyfateb i’r Ymateb gwych unwaith eto’r mis yma gyda ddweud wrthyf beth yw cynllunio yn Saesneg?” galw lleol amdanynt. Dyna pam y mae nifer 34 ohonoch wedi ymgeisio er bod y pôs yn “PLANNING.” y cymunedau Cymraeg lle mae dros 70% o’r un eitha heriol tro yma. Diolch i Ann Lloyd, Fe’m trosglwyddwyd i swyddfa y Trallwm lle boblogaeth sy’n siarad Cymraeg wedi disgyn Rhuthun; M.E. Jones, Croesoswallt (falch o roedd gwraig ddi-Gymraeg ond hynod o 92 yn 1991 i 39 yn 2011. Os ydym am gymwynasgar yn deilio â’m cais. newid y sefyllfa mae’n rhaid wrth bolisi glywed eich bod yn gwella); David Smyth, “Good gracious”, oedd ei hymateb pan holais cynllunio cadarnach. Rhaid rheoli’r tir mewn Foel; Ll. Lloyd, Rhuthun; Wat, Brongarth; am y byngalos. Aeth ymaith i wneud ffordd sy’n gynaliadwy’n amgylcheddol. Rhaid Eirys Jones, Dolanog; Anne Wallace, ymholiadau cyn dod yn ei hôl i ddweud nad asesu beth yn union yw’r anghenion lleol fel Llanerfyl; Eirwen Robinson, Cefncoch; Cath oedd unrhyw gofnod ar glawr am fwriad i man cychwyn pendant i gynlluniau datblygu, Williams, Pontrobert; Oswyn Evans, ddatblygu tir yn y pentre. Gweithgarwch go ac mae’n rhaid ystyried effaith unrhyw Penmaenmawr; Rhiannon Gittins, Llanerfyl; fawr. ddatblygiad ar y Gymraeg. Fe ddylid sefydlu Arfona Davies, Bangor; Enid Jones, Mallwyd; Rhoddais ochenaid o ryddhad. Ond eto, mae Tribiwnlys Cynllunio i Gymru y gall Gordon Jones, Machynlleth; Tudor Jones, rhywbeth yn digwydd ar y darn tir rhwng Capel cymunedau apelio iddo. Ac fe ddylid cymryd Arddlîn; Anna Jones, Adfa; Llinos Jones, y Foel a hen gartref Mary Blainey. i ystyriaeth ‘sensitifrwydd ieithyddol” unrhyw Dolanog; Heather Wigmore, Llanerfyl; Ken Wn i ddim beth a ddigwydd yn y dyfodol, ond ardal cyn i ddatblygiad gael ei ganiatàu. Bates, Llangadfan; Ann Evans, Bryncudyn; rhydd hyn y cyfle i mi ddweud nad wyf am Wn i ddim os oes rhywun yn cytuno efo fi ar Ieuan Thomas, Caernarfon; Beryl Jacques, weld rhagor o ddatblygiadau tai (heb law am hyn. Efallai nad oes ots gan lawer fod y Cegidfa; Gwyndaf Jones, ; J. godi cartrefi unigol) yn yr ardal hon. datblygiadau hyn yn dinistrio’r Gymraeg, ac Jones, Y Trallwng; Jean Preston, Dinas Nid oes eu hangen. Mae ein pentrefi a’n mae cael mwy o bobl i fyw i’r ardal sy’n ; Cledwyn Evans, Llanfyllin; Jane cymunedau yn cael eu dinistrio gan or- bwysig. Beth yw barn y Cyngor Bro tybed? Lewis, Llanerfyl; Mary Pryce, ; Maureen, Cefndre; Elizabeth George, Llanelli; Glenys Richards, Pontrobert; Miriam, argraffu da Brynderw; Megan Roberts, Llanfihangel; YSWIRIANT AR Linda, Garej a Linda Roberts, Llanwddyn. GARREG EICH Yr enw cyntaf allan o’r fasged olchi y mis am bris da DRWS yma oedd Elizabeth George, Llanelli, merch y diweddar Awstin M. Thomas, a hi fydd yn ennill tocyn llyfr Cymraeg gwerth £10. Anfonwch eich atebion at Mary Steele, Am gymorth gyda: Eirianfa, Llanfair Caereinion, Y Trallwng, • Yswiriant Ty a Char • Yswiriant Busnes a Cherbydau Masnachol Powys neu Catrin Hughes, Llais Afon, • Pensiynau • Buddsoddiadau Llangadfan, Y Trallwm, Powys, SY21 0PW Mae Ymgynghorwyr Ariannol NFU Mutual yn cynghori ar erbyn dydd Sadwrn 21 Mehefin. Bydd yr wasanaethau yr NFU Mutual ac mewn achosion arbennig, rhai darparwyr eraill. Mi fyddwn yn egluro’r gwasanaethau a gynigir enillydd cyntaf allan o’r fasged olchi yn derbyn i chwi, ag ein costau. tocyn llyfr gwerth £10 i’w wario un unrhyw un Am sgwrs iawn ynglyn a’ch anghenion cysylltwch a’ch swyddfa leol, o siopau Charlie’s. neu galwch i mewn.

Swyddfa Llanfair Caereinion http://www 01938 810224 .pethepowys.co.uk

holwch Paul am bris ar [email protected] 01970 832 304 www.ylolfa.com Agent of The National Farmers Union Mutual Insurance Society Limited. 10 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

Y TRALLWM GWYL GREGYNOG 2014 - RHYFEL Mr. RonaBryn Evans Ellis Mae tocynnau ar gyfer G@yl Gregynog eleni (13-29 Mehefin) yn gwerthu’n gyflym. Hon yw 01938 552369 g@yl gerdd glasurol hynaf Cymru, sy’n dal i redeg, ac mae’n denu cerddorion gorau’r byd i Sir Drefaldwyn bob blwyddyn. Peidiwch â cholli cyfle - archebwch eich tocynnau nawr ar: http:/ /www.gregynogfestival.org/ticket-booking Mair a Martha Thema’r @yl eleni yw Rhyfel - mae’r rhaglen yn cysylltu Rhyfel Cartref Lloegr gyda’r Rhyfel Ym mis Mai cawsom brynhawn difyr yng Byd Cyntaf i dynnu sylw at brofiadau cerddorion ac artistiaid creadigol eraill yn nhalgylch yr nghwmni Eiry Roberts. ‘Hetiau’ oedd teitl ei @yl yng Nghymru ac ardal y Gororau. sgwrs a chawsom hanes (yn null Unwaith eto, bydd cyfle i fwynhau’r repertoire mewn rhai o’r lleoliadau gwreiddiol ynghyd ag hunangofiant) pob un o bedair het a wisgodd adfywiadau sy’n cynnwys cerddoriaeth gan gr@p o gyfansoddwyr enwog o wlad Belg ddaeth Eiry ym mhriodas pob un o’i phedwar plentyn. i fyw i Ganolbarth Cymru ym 1914 fel ffoaduriaid, diolch i haelioni sylfaenwyr Gregynog, Yn ogystal â hyn gwelsom dalent Eiry fel Gwendoline a Margaret Davies. bardd, gan iddi ysgrifennu rhigwm doniol am Bydd rhai o artistiaid gorau’r byd yn cynnal cyngherddau gan gynnwys consort feiolau Phan- bob het. Mwynhasom brynhawn hwyliog dros tasm (13 Mehefin), The Brabant Ensemble (14 Mehefin), y liwtydd amlwg o America ben. Paul O’Dette (15 Mehefin), Sirinu (19 Mehefin), seren ym maes cerddoriaeth gynnar Jordi Fis Mehefin mae Pam Owen wedi trefnu Savall (20 Mehefin) a’r ensemble Hespèrion XXI (21 Mehefin), y gr@p lleisiol Alamire (22 gwibdaith i ni. Gobeithio y cawn dywydd teg Mehefin), y triawd gwerin Coope, Boyes and Simpson (24 Mehefin), y bariton Christopher i’w mwynhau. Maltman (25 Mehefin), y feiolinydd enwog o wlad Belg Yossif Ivanov (26 Mehefin), Parkinsons UK Cerddorfa Genedlaethol GymreigGymreig y BBCBBC gyda’r delynores Sioned Williams (27 Ar y 24ain o Ebrill death nifer o aelodau Mehefin), Nash Ensemble (28 Mehefin) a’r côr eithriadol Flemish Radio Choir (29 ynghyd i gael gwibdaith a hyfforddiant mewn Mehefin). ‘Nordic Walking’ gan Karen MacMahon, a Ymysg uchafbwyntiau’r @yl yn ystod y dydd, bydd rhaglen yn seiliedig ar Frwydr Trefaldwyn ddaeth ar rybydd byr iawn, gan fod ein (21 Mehefin) a chyfle i werthfawrogi gwaith Hedd Wyn, y bardd, yn ei gartref, Yr Ysgwrn, ger siaradwraig wadd yn methu â dod atom. Mae’r Trawsfynydd (23 Mehefin). ffordd yma o gerdded gyda dwy ffon arbennig Wrth drafod rhaglen yr @yl eleni, dywed y cyfarwyddwraig artistig, Dr Rhian Davies: “Yn dilyn yn help mawr i gryfhau’r corff drwyddo draw, llwyddiant ysgubol yr @yl llynedd, a rhaglen estynedig Benjamin Britten ym mis Tachwedd, ac yn cael ei argymell i’r rhai sydd yn dioddef mae’n bleser cyflwyno ein rhaglen ar gyfer 2014. Cynhelir prif gyngherddau ar thema’r Rhyfel o Parkinsons. Byd Cyntaf ar benwythnos 28 Mehefin 2014: 100 mlynedd ers llofruddiaeth yr Archddug Ar y 15fed o Fehefin cynhelir garddwest ym Franz Ferdinand yn Sarajevo a ysgogodd dechrau’r Rhyfel Byd Cyntaf. Sir Amwythig A.E. Mron Hafren, Garthmyl; mae croeso i bawb Housman, dros y ffin, sy’n ysbrydoli’r repertoire, ond mae hefyd yn cyfeirio at hanes coll y ddod i’n cefnogi. Awn i Lerpwl ar ein trip cerddorion o wlad Belg ddaeth i Ganolbarth Cymru fel ffoaduriaid adeg y rhyfel, i fyw a blynyddol ar y 28ain o Fehefin. gweithio. Cefais f’ysbrydoli gan eu hanes nhw, a ’dwi’n sicr y bydd ymwelwyr â’r @yl eleni o’r Os am fwy o wybodaeth, ffoniwch Marilyn ar un farn.” 01686 640106 GWYL GREGYNOG 2014: RHYFEL DATHLU 10 Cerddoriaeth Rhyfel Cartref Lloegr a’r Rhyfel Byd Cyntaf yng Nghymru a’r Gororau · Mehefin 15 Castell Powis, Y Trallwng MLYNEDD · 2.00pm Darlith y Dr David Stephenson: Makers of Medieval Powis YSGOL THEATR MALDWYN · (£5 + pris mynediad y Castell) (mae’n hanfodol archebu ymlaen llaw drwy ffonio 01938 551929 (Opsiwn 2) & www.nationaltrust.org.uk/powis-castle/) 2004-2014 Yn 2004 penderfynodd Derec Williams, Linda · 7.30pm Paul O’Dette, liwt (£20) (Début yng Nghymru) Gittins a Penri Roberts sefydlu ysgol · Detholiadau o Lute-Book Edward yr Arglwydd Herbert o Cherbury gan feistr o gerddor berfformio i bobl ifanc ym Maldwyn. Mae · Americanaidd ac enillydd Grammy sydd hefyd yn Gyfarwyddwr y Boston Early Music cannoedd o bobl ifanc wedi manteisio ar y · Festival. cyfle a gynigiwyd iddynt a nifer ohonynt wedi mynd ymlaen i ddatblygu gyrfa yn y diwydiant · Mehefin 21 Lleoliadau amrywiol, Trefaldwyn perfformio. · 10.00am Diwrnod Brwydr Trefaldwyn (£10) I ddathlu 10fed pen-blwydd y cwmni Cyngherddau, cyflwyniadau a gweithdy dawns a ysbrydolwyd gan Frwydr bwysicaf Cymru cynhaliwyd tair sioe arbennig yn ystod yr adeg y Rhyfel Cartref (1644). Bydd arddangosfa arbennig i goffau’r Frwydr i’w gweld yn wythnosau diwethaf – un yn Theatr Hafren, y Amgueddfa’r Hen Gloch yn y dref rhwng 2-29 Mehefin. Drenewydd, un yn Llanidloes a’r olaf yn y Bala. Roedd gwaith y perfformwyr ifanc, y band a’r · Mehefin 21 Yr Ystafell Gerdd, Gregynog tîm cynhyrchu yn ardderchog a chyflwynodd · 7.30pm Hespèrion XXI | Jordi Savall, arweinydd (£25) y criw ifanc ganeuon o sioeau cerdd enwog · Cyfle prin i glywed arloeswyr cerddoriaeth gynnar byd enwog yn perfformio cerddoriaeth Cymru a thu hwnt gyda sglein ac asbri. Roedd · ar gyfer consort feiolau gan Brade, Ferrabosco, Gibbons, Holborne, Jenkins a Locke. yn bleser bod yn y gynulleidfa yn gwylio un unawdydd dawnus ar ôl y llall yn dod ymlaen · Mehefin 22 Eglwys Trefaldwyn i roi perfformiadau oedd yn argyhoeddi. Pleser · 2.30pm Alamire | David Skinner, arweinydd (£25) arbennig hefyd oedd gweld amryw o gyn sêr Campweithiau corawl Thomas Tomkins, y cyfansoddwr eithriadol a anwyd yn Sir Benfro, y cwmni yn ychwanegu at safon uchel y ynghyd â salmau cân cyfnod y Gymanwlad. Alamire oedd yn gyfrifol am ran helaeth o drac nosweithiau. sain cyfres ddiweddar BBC4 Music and Monarchy. Pob dymuniad da i’r Ysgol Theatr wrth iddynt baratoi at flwyddyn brysur a phwysig Eistedd- Mehefin 23 Yr Ysgwrn, Trawsfynydd fod Maldwyn a’r Gororau 2015. 11am ymlaen Teithiau o gwmpas cyn gartref y Prifardd Hedd Wyn (am ddim) (mae’n hanfodol archebu lle ymlaen llaw drwy ffonio 01766 770274 ac yrysgwrn@eryri- npa.gov.uk)

Mehefin 24 Institiwt, Llanfair Caereinion 7.30pm Coope, Boyes a Simpson (£10) Triawd gwerin syfrdanol a cappella yn cyflwyno In Flanders Fields, cyfuniad o gerddoriaeth a barddoniaeth cyfnod y Rhyfel Byd Cyntaf a straeon a detholiadau o’r Wipers Times. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 11 Idris Jones Cynefin Alwyn Hughes

Gr@p Pontbren yn ennill Gwobr Bwysig Fe lwyddodd aelodau gr@p Pontbren i ennill gwobr arbennig mewn cystadleuaeth a oedd yn agored i Ewrop gyfan. Mae gr@p Pontbren yn adnabyddus iawn drwy Gymru a Phrydain ac yn cynnwys deg o ffermwyr o ardal Llanfair. Roedd y gr@p yn enillwyr unfrydol allan o 30 o enwebiadau tebyg drwy Ewrop gyfan. Trefnwyd y gystadleuaeth gan Gymdeithas Tirfeddianwyr Ewrop (Euro- pean Landowners Organization), sy’n cynrychioli miliynau o dirfeddianwyr drwy Ewrop. Sefydlwyd gr@p Pontbren yn 1997 gyda thri ffermwr lleol yn aelodau, ond bellach mae deg o ffermwyr ac mae’r gr@p yn ffermio dros fil o Aelodau Pontbren yn dathlu eu llwyddiant: o’r cefn: Daniel Bates, Gwyn Morris, Wyn Williams, Arwel Rees, Aled Morris hecterau. Rhes flaen: Enid Jones, Roger Jukes, Alun Davies a Margaret Hughes Gwnaeth y gr@p waith aruthrol yn plannu miloedd o goed, ail sefydlu sefydlwyr y gr@p gyda David Jenkins, Dolanog yn dilyn gwaeledd creulon a gwrychoedd a datblygu Cyfarwyddwr Coed Cymru a fu wynebodd yn ddewr. gwlyptiroedd a chorsydd. ynghlwm â’r cynllun o’r dechrau, i Roedd Myra yn un o’n cymdogion pan oeddem Gwelwyd llawer o yn byw yn Nolwen, Dolanog ac roedd bob fanteision i fyd natur a Frwsel i dderbyn y wobr gyntaf amser yn gyfeillgar a charedig iawn. bu ymchwil yngl~n â’r mewn cyfarfod arbennig. Roedd y Cefnogodd bopeth ym mhentre Dolanog a d@r sy’n rhedeg oddi ar sawl a drefnodd y gystadleuaeth yn bydd mawr ar ei hôl yno. y tir yn dilyn glaw trwm. uchel eu canmoliaeth ac yn Mae canlyniadau arbrofion awyddus iawn i ymweld â ffermydd Bu’n gynorthwyydd dosbarth yn Ysgol a gynhaliwyd ar diroedd Pontbren i weld y llwyddiant drostynt Gynradd Llanfair am flynyddoedd lawer lle bu’n uchel ei pharch gan y staff ac yn boblogaidd ffermydd Pontbren bellach eu hunain. yn sail i ymchwil genedlaethol yn iawn ymysg y disgyblion. Gwnaeth aelodau’r gr@p hwn gyfraniad mawr Cafodd ergyd greulon pan gollodd ei g@r cyntaf y maes hwn. i’w hardal a’u cynefin a braf yw medru eu Cafodd plant y ffermydd yma (ynghyd â fy Dei yn ifanc, a gorfodwyd hi i fagu Arwyn a llongyfarch ar eu llwyddiant haeddiannol. Christine gyda chymorth ei rhieni, Mr a Mrs mhlant fy hunan) y cyfle i ddysgu am fyd natur Yn y llun gwelir aelodau’r gr@p yn arddangos pan yn ifanc gan wneud blychau adar, Thomas Jones. Talodd hithau’r gymwynas tystysgrif a gyflwynwyd i Roger a David ym yn ôl a mawr fu ei gofal o’i rhieni. Roedd yn ymchwilio mewn pyllau, cael cyfleoedd i Mrwsel. adnabod adar, anifeiliaid a choed. Dyma roddi batrwm i’w hwyrion a’i hwyresau a mawr oedd CYDYMDEIMLAD sail arbennig iddynt i werthfawrogi byd natur ei chariad tuag at ei theulu. Fe fydd ganddynt Daeth tristwch i’r ardal gyda’r newyddion am drysor o atgofion am berson a oedd yn – rhywbeth a fydd ganddynt tra byddant byw. farwolaeth Mrs Myra Savage gynt o Benbryn, Yn ddiweddar aeth Roger Jukes, un o enghraifft berffaith o Fwynder Maldwyn ar ei orau. Diolch am gael ei hadnabod.

CARTREF BOWEN’S WINDOWS HELEN DAVIES Dip.CFHP, MPSPract Gwely a Brecwast Gosodwn ffenestri pren a UPVC o YMARFERWR IECHYD TRAED Llanfihangel-yng Ngwynfa ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd gwydr, byrddau ffasgia Gwasanaeth symudol: a ‘porches’ * Torri ewinedd * Cael gwared ar gyrn am brisiau cystadleuol. * Cael gwared ar gyrn * Lleihau croen caled a thrwchus Nodweddion yn cynnwys unedau * Casewinedd Te Prynhawn a Bwyty 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, * Lleihau ewinedd trwchus Byr brydau a phrydau min nos ar gael awyrell at y nos * Trin ewinedd gyda haint ffwngaidd a handleni yn cloi. Cinio Dydd Sul (archebu o flaen llaw) Cewch grefftwr profiadol i’w gosod. I drefnu apwyntiad yn eich cartref, Ffôn: cysylltwch â Helen ar: Carole neu Philip ar 01691 648129 BRYN CELYN, Ebost: LLANFAIR CAEREINION, 07791 228065 [email protected] TRALLWM, POWYS 01938 810367 Gwefan: Ffôn: 01938 811083 Maesyneuadd, Pontrobert www.cartrefbedandbreakfast.co.uk/rooms 12 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 O Gaereinion i’r “Bala Dirion Deg”

Pob dymuniad da i’r Parti Merched Bl.7-9 dan hyfforddiant Heulwen Davies ac Elain Evans a fydd yn cystadlu yn y Bala ar y dydd Iau Pob lwc i Gwenno, Adleis a Greta a fydd yn cystadlu ar yr Ensemble Offerynnol Bl.7-9 ar y dydd Iau ac i Greta fydd yn cynrychioli’r ysgol a Gogledd Maldwyn ar yr Unawd Telyn Bl.7-9

Rhian Williams a ddaeth yn gyntaf ar yr Unawd Piano Bl.10 a dan 19 oed yn yr Pob lwc i Lynfa Jones ar yr unawd telyn i Eisteddfod Sir. Agatha Titley fydd yn cystadlu ar y Llefaru i rai dan 19 oed. Ddysgwyr Bl.7-9 yn y Bala.

Adleis Jones a Grug Evans mewn perffaith Bydd Catrin Mills yn cystadlu ar yr Unawd Manon Lewis a fydd yn llefaru am ‘Gapel harmoni yn cystadlu ar y Ddeuawd Cerdd Chwythbrennau Bl.7-9 ar y dydd Mercher Celyn’ yn y gystadleuaeth i Bl.7-9 Dant i Bl.7-9 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 13

Cystadleuaeth newydd sbon yn yr Urdd yw’r Ddrama Fer i rai dan 25 oed. Bydd actorion Caereinion yn cyflwyno ‘Y Gôg’ gan Pryderi Jones yn y Bala ar brynhawn dydd Gwener.

Mae mwy i’r Urdd na chystadlaethau llwyfan a chelf a chrefft. Eleni penderfynodd tair sy’n ddisgyblion ym Mlwyddyn 7 roi cynnig ar y gystadleuaeth ‘Cogurdd’. Cynhaliwyd Rownd Ranbarthol Powys yn Ysgol Caereinion gyda’r cogydd enwog Dudley Newbery yn beirniadu. Nia Morris oedd yr enillydd a bydd hi yn cynrychioli Powys yn y rownd derfynol ar y Bws Coginio yn y Bala ar y dydd Mercher. Diolch yn arbennig i Sue Miller-Jones am baratoi’r merched ar gyfer y gystadleuaeth.

Bydd Dydd Mercher yn ddiwrnod cyffrous i’r criw uchod a fydd yn cystadlu ar yr Gr@p Llefaru i Ddysgwyr Bl.7-9. Hyfforddir y disgyblion brwdfrydig gan Llinos a Jane Evans.

Dymuniadau da hefyd i Annie May fydd yn cystadlu ar yr Unawd Pres Bl.7-9; Megan Griffiths ar y Ddawns Hip-Hop Unigol Bl.7-9 ac i’r Gr@p Hip-Hop Bl.7-9. Saffron Howells ac Amy O’Neil fydd hefyd yn cystadlu yn y Bala ar y Ddeuawd Offerynnol i rai dan 13 oed.

Bryn Jones, Ffion Lewis ac Iestyn Morgan (nid yw yn y llun) - mae’r tri wedi llwyddo yn yr Adran Celf a Chrefft yn Eisteddfod Sir yr Urdd. Pob lwc i’r Gr@p Llefaru Bl.7-9 fydd yn cystadlu ar y Dydd Iau 14 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

TAITH GERDDED PLU’R GWEUNYDD YN ARDAL LLANWDDYN Dydd Sadwrn, Mehefin 21ain am 1 o’r gloch Cyfarfod o flaen y toiledau ger argae Llyn Llanwddyn Enw’r Cerddwr: ______

ENW CYFANSWM

Dewch â diod a phicnic efo chi. Cofiwch wisgo dillad ac esgidiau cerdded addas. Arian i’r Trysorydd, Huw Lewis, Swyddfa Bost, Meifod erbyn Gorffennaf 30 os gwelwch yn dda. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 15

LLANGYNYW Karen Humphreys 810943 / 07811382832 [email protected]

Noson Plannu Basgedi Crog Roedd nos Fercher 21ain Mai yn noson braf ar gyfer plannu basgedi crog. Diolch yn fawr iawn i Mrs Gwyneth Owen, The Frochas, Cegidfa a ddaeth i roi help llaw. Bu unigolion yn brysur yn gwneud basgedi crog i fynd adre gyda nhw heb sôn am blannu basgedi a photiau i’w gosod o amgylch yr Hen Ysgol. Diolch yn fawr iawn i Gwyneth ac i Megan Evans, New House, Meifod am drefnu noson mor hyfryd. (Gweler y lluniau) Taith Côr y Wig Daeth criw brwdfrydig i’r Hen Ysgol erbyn 5.45 y bore ar ddydd Sadwrn 24ain Mai ar gyfer taith hyfryd o amgylch Meifod gan gynnwys y ffynnon hynafol ‘Ffynnon y Clawdd Llesg’ ar y ffin rhwng plwyfi Meifod a Chegidfa. Hyd at ddechrau’r bedwaredd ganrif ar bymtheg roedd pobl yn ymweld â’r ffynnon ar Suliau’r Drindod ac yn yfed d@r a siwgr cyn mynd yn eu blaenau i’r ‘Hen Dafarn’. Daeth yr arfer i ben tua 1896 ar ôl cwynion gan ddau weinidog anghydffurfiol. Er hynny roedd pobl yn dal i ymweld â’r ffynnon ac roedd pobl ifanc yn mynd yno i yfed y d@r ac i ddawnsio ar yr 8fed Sul ar ôl y Pasg. Mae arysgrif uwchben y ffynnon yn darllen: “Every wound to held for 20 minutes under Glasfryn am drefnu’r daith ac i Megan, Bethan the spout 3 times a day.” a phawb a fu’n helpu yn y gegin. Gwelir yr englyn yma hefyd: Dymuniadau penblwydd Cyfarchion penblwydd mis Mehefin i Tay Yn y lle hwn ni chewch wellhad - oni Tymawr; Michael Sprake, Meifod a Karen Wnewch uniawn ddefnyddiad Humphreys. Ac erfyn ar Dduw y cariad Gwellhad Buan Heb rith yn ei fendith fad Dymuniadau da am wellhad buan i Gerallt Jerman. Rydym yn falch o glywed fod a’r pennill hwn o 1856 Mervyn, Pentre a Ken Shaw yn gwella ar ôl eu llawdriniaeth yn ddiweddar. ‘D@r y Pistyll Bychan Tacluso’r Fynwent Rhoda i’m sirieli Byddwn yn cyfarfod ar bnawn dydd Sul 29ain D@r y Pistyll Bychan Mehefin i dacluso’r fynwent unwaith eto. Daw pob dydd i’m llonni Bydd te a chacen i bawb fydd yn dod i helpu! Yn dilyn y daith roedd Megan a Bethan Dyddiad i’r dyddiadur Watkin wedi paratoi brecwast Cymreig Trefnir Cig Oen Rhost yn yr Hen Ysgol ar bendigedig ar ein cyfer yn yr Hen Ysgol. ddydd Sadwrn 26 Gorffennaf gan Bwyllgor Diolch yn fawr iawn i Pat a Mike Edwards, Eglwys Llangynyw.

YR UN LLE OND GYDA WYNEB NEWYDD G wasanaethau B T S A deiladu BINDING TYRE SERVICE D avies Pob math o waith tractor, Y GAREJ ADFA SY163DB yn cynnwys-

x Teilo gyda chwalwr 4X4 TRELARS PEIRIANNAU 10 tunnell, GWAITH AMAETHYDDOL

x &KZDOX¶VOXUU\·JDQ TEIARS, TRWSIO PYNJARS GGHIQ\GGLR¶WUDLOLQJVKRH· CYDBWYSO OLWYNION, TIWBIAU MEWNOL x Chwalu gwrtaith neu galch, Drysau a Ffenestri Upvc Y STOC MWYAF O DEIARS YNG x 7ULQ\WLUk¶SRZHUKDUURZ· Ffasgia, Bondo a Bargod Upvc NGHANOLBARTH CYMRU! x Unrhyw waith gyda Gwaith Adeiladu a Toeon ¶GLJJHU·WXQQHOO YN BAROD I’W FFITIO Gwasanaethau Cynnal a Chadw Eiddo x Amryw o beiriannau eraill ar Gwaith tir gael. HOFFECH CHI I NI DDOD ALLAN ATOCH CHI? Rheiliau Haearn, Giatiau a Balconïau RYDYM YN CYNNIG GWASANAETH SYMUDOL Ffôn: 01938 820 305 I DRWSIO A GOSOD TEIARS! Ffôn: 01938 820521 Symudol: 07933 452175 07889 929 672 Ffôn: 01938 811199 www.davies-building-services.co.uk 01938 810347 Symudol: 07523 359026 Ymgymerir â gwaith amaethyddol, GWASANAETH BONEDDIGAIDD A CHWRTAIS domesitg a gwaith diwydiannol 16 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

Sioe newydd yn y gwasanaeth ar fore Sul, Mai 11eg gan Siân ac Irfon Davies, Ann Watkin, Nerys Theatr Ieuenctid yr Urdd* LLANFAIR Jones, Glandon a Sioned Lewis a gwnaed y trefniadau i gyd gan Mr John Ellis. Gwnaed ‘Cysgu’n Brysur’ CAEREINION casgliad sylweddol tuag at waith Cymorth Cristnogol. Mae Urdd Gobaith Cymru wedi cyhoeddi mai ‘Cysgu’n Brysur’ fydd y ddrama gerdd newydd Brysiwch wella fydd yn cael ei pherfformio gan aelodau Elen yn dod i’r brig Dyna yw ein dymuniad i bobl yr ardal sydd wedi bod yn anhwylus yn ystod y mis. Mae Cwmni Theatr Ieuenctid yr Urdd yn Aberyst- Llongyfarchiadau i Elen Davies, Peniarth, ar amryw o drigolion y dref wedi bod o dan wyth yn ystod mis Gorffennaf 2014. lwyddo i gipio’r wobr gyntaf am ganu emyn i driniaeth yn Ysbyty Gobowen – cofion at Mae’r ddrama newydd hon wedi’i seilio ar rai dros 60 oed yn Eisteddfod Pontrhydfendigaid. Bydd hyn yn hwb mawr i Brian Davies, Brian Roberts a Megan Roberts, griw o ddisgyblion ysgol ac wedi’i lleoli mewn Elen os bydd hi yn dewis cystadlu yn y Tegla sy’n gwella. ystafell ddosbarth. Mae pob un yn eistedd Genedlaethol ym mis Awst. Colledion yn ufudd wrth eu desgiau yn eiddgar am Trist iawn yw cofnodi marwolaeth Richard ryddid, dan bwysau i lwyddo. Mae’r dyfodol Noson Werin Cynhaliwyd Noson Werin yn y 3Diferyn nos Muscroft, House, Llanfair Caereinion yn bwysig ond yn gyntaf, rhaid goroesi’r Sul, Mai 25 yng nghwmni Geraint Lovgreen. ar Ebrill 30 ac yntau yn ddim ond 62 oed. presennol - un llawn galar, awch, hwyl ac Roedd yr arian a gymerwyd wrth y drws yn Roedd wedi brwydro’n ddewr yn erbyn canser antur. mynd tuag at goffrau Eisteddfod Maldwyn a’r am flynyddoedd ac wedi bod yn Bostfeistr yn Jeremy Turner yw Cyfarwyddwr Cwmni Gororau. Llanfair am y naw mlynedd ddiwethaf. Theatr Ieuenctid yr Urdd ac ef yw Bu’r noson yn llwyddiant a’r bwriad yw cynnal Cynhaliwyd ei angladd yn Eglwys y Santes Cyfarwyddwr Artistig Arad Goch. Rhys Taylor noson debyg unwaith y mis o hyn tan yr Ei- Fair. Estynnwn ein cydymdeimlad cywiraf i’w yw’r Cyfarwyddwr Cerdd ac Eddie Ladd yw’r steddfod. wraig, Lynda, a’i fab, Robert. coreograffydd. Mae’r sgript yn cael ei Cyngerdd yr Hosbis Tristwch eto yw cyfeirio at farwolaeth Mrs datblygu gan Bethan Marlow a’r gerddoriaeth Er gwaetha’r ffaith fod llu o ddigwyddiadau Myra Savage, Dolanog a fu yn gweithio yn gan fand Bromas - sef band Llew, Owain, eraill ymlaen yr un noson roedd cynulleidfa Ysgol Gynradd Llanfair am flynyddoedd. Steffan a Cellan. dda wedi dod i gefnogi’r Cyngerdd Blynyddol Estynnwn ein cydymdeimlad cywiraf i Dywedodd yr Is – Gyfarwyddwr Matthew yn Eglwys y Santes Fair ar Fai 3ydd. Côr Christine ac Arwyn a’u teuluoedd. Woolfall Jones ‘Mi oedd y cyfnod ymarfer Meibion Dinbych a’r Cylch oedd yn diddanu Symud y Post yng ngwersyll Llangrannog yn ddwys ond yn eleni o dan arweiniad Arwyn C. Roberts. Mae Swyddfa Bost Llanfair ar gau ar hyn o llawer o hwyl. Mi oedd y cast yn gweithio’n Roedd gan y côr gysylltiad agos â Llanfair bryd yn dilyn marwolaeth y Postfeistr a’r galed ond pob un yn mwynhau ac yn ymdopi gan fod eu cyn arweinydd, Mrs Phyllis bwriad yw adleoli’r gwasanaeth i Siop Spar. a phob sialens yr oeddent yn derbyn. Roedd Dryhurst-Dodd, yn gyn arweinydd ar gôr Mae ymgynghoriad yn cael ei gynnal ynghylch gwaith Eddie Ladd yn edrych yn anhygoel Llanfair ac roedd y darn olaf a ganwyd y cynigion a bydd modd anfon sylwadau drwy ac mae caneuon Bromas yn arallfydol. Mae ganddynt – Craig yr Oesoedd gan S.J. Griffith ateb holiadur ar-lein Swyddfa’r Post drwy trefniant Rhys Taylor o ganeuon adnabyddus - yn ddarn oedd wedi ei drefnu gan y diweddar gysylltu â postofficeviews.co.uk a chofnodi y band yn arddangos hwyl, hyfrydwch a Gwilym Gwalchmai ac o dan reolau hawlfraint cod y gangen 30064199. Rhaid ymateb yn chyffro caneuon y band ifanc. Roedd sawl dim ond Côr Llanfair a Chôr Dinbych a’r cylch gyflym gan y daw’r ymgynghoriad i ben ar un wedi eu hudo ac yn eu dagrau wrth wylio’r sydd â hawl i’w ganu. Fai 30. ‘run’ terfynol ar ddiwedd yr wythnos. Alla’ i Cafwyd cyfraniadau disglair yn ogystal gan y Y Llyfrgell ddim aros i weld ymateb y cyhoedd’. ddau unawdydd, Sarah Garrat o’r Drenewydd Cofiwch am yr Amser Stori yn Llyfrgell Llanfair PERFFORMIADAU a Rhodri Jones o Lanfyllin. ddydd Gwener nesaf, Mai 30 o 2.30 tan 3.15 Bydd ‘Cysgu’n Brysur’ yn cael ei pherfformio Cymorth Cristnogol Mae’r Llyfrgell ar agor fel a ganlyn: yng nghlwb nos ‘Pier Pressure’. Mae’r arferiad o gasglu o ddrws i ddrws yn Dydd Llun, Dydd Mercher AR GAU Bydd modd archebu tocynnau drwy swyddfa ystod Wythnos Cymorth Cristnogol wedi dod Dydd Mawrth 10:00 - 1:00, 2:00 - 5:00 docynnau’r Urdd. i ben yn Llanfair erbyn hyn ond mae’r Dydd Iau 4:00 - 7:00 Dydd Mawrth 8 Gorffennaf 2014 - gwasanaeth blynyddol yn parhau i gael ei Dydd Gwener 2:00 - 5:00 Perfformiad am 7:30 o’r gloch gynnal yng Nghapel Moreia. Cymerwyd rhan Dydd Sadwrn 10:00 - 1:00 Dydd Mercher 9 Gorffennaf 2014 Perfformiad am 7:30 o’r gloch Dydd Iau 10 Gorffennaf 2014 - Perfformiad PRACTIS OSTEOPATHIG am 7:30 o’r gloch BRO DDYFI CEFIN PRYCE Tocynnau: £12 Bydd Swyddfa Docynnau’r Urdd: 0845 2571 639 Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a YR HELYG urdd.org/eisteddfod Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. LLANFAIR CAEREINION yn ymarfer uwch ben Salon Trin Gwallt Contractwr adeiladu AJ’s Stryd y Bont Adeiladu o’r Newydd Llanfair Caereinion Atgyweirio Hen Dai ar ddydd Llun a dydd Gwener Gwaith Cerrig Ffôn: 01654 700007 neu 07732 600650 Ffôn: 01938 811306 E-bost: [email protected]

Garej Llanerfyl POST A SIOP LLWYDIARTH Ffôn: 820208 Ceir newydd ac ail law KATH AC EIFION MORGAN Arbenigwyr mewn atgyweirio yn gwerthu pob math o nwyddau, Ffôn LLANGADFAN 820211 Petrol a’r Plu Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 17 Merched y Wawr Llanfair RHIWHIRIAETH

Lynwen yn rhoi ‘make-over’ i Delyth

Priodas Ddiamwnt Llongyfarchiadau i Albert a Meirwen Rees, Tynllwyn a ddathlodd eu Priodas Ddiamwnt ar Fai 22ain. Priodwyd y ddau yng Nghapel Penarth. Arholiad Piano Llwyddodd Rhian Williams, Glynd@r i basio ei harholiad Piano, Gradd 6 gyda Merit. Mae hi yn un o ddisgyblion Mrs Buddug Pin fan hyn a fan draw i gadw bwnsen Elen yn ei lle Evans, Llangadfan. Cynhaliwyd noson glên a chartrefol yn ein cyfarfod mis Ebrill. Gwellhad buan Gwahoddwyd canghennau Carno, Llanerfyl, Foel a Llanrhaeadr atom. Dyna yw ein dymuniad i bobl yr ardal sydd wedi bod yn wael ac yn Croesawyd ein gwraig wadd, Lynwen Thomas, Rhiwlas, ac arbennig i Glyn Evans, Plas Iolyn, a gafodd ei daro’n ddifrifol o aelodau’r canghennau gan ein Llywydd, Elen Davies. Trin gwallt ydy wael yn annisgwyl iawn. Mae’n dda deall ei fod yn gwella ac wedi gwaith Lynwen, ac mae’n gweithio yn siop Vogue yng Nghroesoswallt. dod adre o Ysbyty Amwythig wedi cyfnod pryderus iddo ef a’i Roedd wedi dod â ffrind efo hi i ddangos steiliau gwahanol a chafodd deulu. Elen Davies a Delyth Francis y fraint o gael trin eu gwalltau hwythau. Bu Elwyn Griffiths Waunglapiau yn yr ysbyty hefyd a dymunwn Diolchodd Marian James yn gynnes i Lynwen a dymuno’n dda iddi yn y yn dda iddo yntau. dyfodol. Pontbren Diolch i Eiry a Mair am drefnu’r noson ac i Sian am fod yng ngofal y raffl. Llongyfarchiadau cynnes i griw Pontbren am ennill Gwobr Rheoli Yr enillwyr oedd Nerys Jones, Megan Ellis, Buddug Owen, Margo Mar- Tir a Phridd, sef un o’r prif wobrau Ewropeaidd, a gyflwynwyd tin, Gwyneth Thomas ac Annie Ellis. Cafwyd swper blasus wedi ei baratoi iddynt mewn seremoni ym Mrwsel. Derbyniwyd y wobr ar ran y gan y gangen i orffen y noson. gr@p gan Roger Jukes a David Jenkins, cyfarwyddwr Coed Cymru Rydym yn llongyfarch Bronwen, Beryl ac Enid, mae’r tair wedi dod yn sydd wedi bod yn cynghori’r gr@p o 10 o ffermydd ers dros ugain hen neiniau yn ddiweddar. mlynedd. Byddwn yn mynd ar ein trip blynyddol ar Fai 28ain ac eleni byddwn yn ymweld â gardd Fraithwen, , ac yn gobeithio am noson braf! 18 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

DOLANOG

Llongyfarchiadau Llongyfarchiadau i Tom Jones, Pentre Herin ar ei gyfweliad meddylgar yn rhaglen Ffermio S4C ar Fai 19eg. Roedd yn son am ei ymweliad â ffermydd yn Seland Newydd a’i gynlluniau am y dyfodol ynglyn â ffermio.

Y cerddwyr yn cael gwledd yn y barbeciw ar ddiwedd y daith gerdded. Cymdeithas y Merched

Llongyfarchiadau i Ivor Hawkins, Ceunant ar dderbyn ei fedal BEM ar Fai 20ed yn Neuadd y Sir, Llandrindod gan Mrs Shân Legge- Bourke, Arglwydd Raglaw Powys. Yn cefnogi Ivor yn y seremoni roedd ei wraig Angela ac o Gasnewydd, ei frawd, ei nai a’i ddwy nith. Hefyd yn y seremoni roedd cynrychiolwyr o Eglwysi Dolanog a Phontrobert. Canolfan Gymunedol Ar Fai 5ed cafwyd y daith gerdded a barbeciw blynyddol, gyda thyrfa o 80 o bob oedran yn cerdded a gwledda wedyn. Roedd y tywydd yn gymylog ond daliodd heb lawio hyd at ddiwedd yr achlysur. Trefnwyd y daith gan John y Felin ac Emyr Bron Eilun. Drwy garedigrwydd Geraint Gittins a Jonathan Vamplew (Maes yr Eglwys) a’u bwsys, cludwyd y cerddwyr o’r Ganolfan i Ar Fai 13eg cynhaliwyd rali geir ‘ateb cliwiau’ wrth yrru o Ddolanog i Langadfan, drwy Llwydiarth. gychwyn y daith wrth drofa Cyffin Fawr, ar ffordd Trefnwyd y noson gan Gwyndaf Evans, Fawnog, Llanfihangel. Wedi’r rali, cafwyd swper Llangadfan i Lwydiarth. Aeth y daith drwy blasus yn y Cwpan Pinc. Enillwyr y rali oedd modur Gwyneth Jones Pentre Coed, Jenny Blanhigfa Cyffin Fawr – ar hanner ffordd, cafwyd Halewood Cae Eithin a Beryl Roberts Rhos. Enillwyd y raffl gan Delyth Francis Bryn Du. seibiant a sgwrs gan Jolyan Henry (rheolwr y blanhigfa) yn esbonio’r prosiect a rhoi ar ddeall bod croeso i gerddwyr ymweld â’r blanhigfa unrhyw amser gan fod yna lwybrau cerdded cyhoeddus ar hyd a lled y lleoliad. Aeth y daith ymlaen o’r blanhigfa drwy fuarth Pen Isa Cyffin, heibio Plas Dolanog a lawr ffordd Llanfihangel yn ôl i’r Ganolfan. Wedi’r daith cafwyd pryd blasus iawn (fel arfer). Rhoddwyd y diolchiadau gan Emyr Owen gyda diolch arbennig i Geraint, Jonathan a Jolyan a’r cogyddion, Edfryn Rhoslas, T.J. Dolwar Fach a John y Felin. Roedd yr achlysur yma er budd Apêl Eisteddfod Genedlaethol 2015 a chodwyd £530. Gwellhad Rydym yn falch fod May Lewis, Brynhyfryd wedi dod adref wedi cyfnod o rai wythnosau yn ysbyty Amwythig yn dilyn llawdriniaeth ac yna yn ysbyty Trallwm. Colled Trist iawn ydi nodi colli Myra Savage, Llys Gwynfa a chynt o Ben y Bryn, a fu farw ar Fai 12ed. Rydym yn estyn ein cydymdeimlad i’r teulu oll. Gwyneth, Jenny a Beryl yn dathlu eu llwyddiant efo paned o de! Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 19

PONTROBERT Elizabeth Human, T~ Newydd 500493

Cymdeithas Gymraeg Meifod a Bont. Daeth y tymor i ben efo’r wibdaith wedi ei threfnu gan Myra. Aeth nifer dda ohonom i’r Dyffryn lle roedd Alwyn Hughes yn ein cyfarfod. Croesawyd ni i gyd gan Menna ac estynnodd groeso arbennig i Alwyn. Ganrif wedi dechrau’r Rhyfel Byd Cyntaf – priodol oedd ei destun ‘RHYFEL’. Er y tristwch llwyddodd i ddod â hwyl a digrifwch i’r noson. Roedd ganddo nifer o greiriau diddorol a phob un â chysylltiad â’r rhyfel a chanddo stori i Ysgol Feithrin bob un. Diweddodd ei sgwrs efo’r geiriau Dyma lun o blant Cylch Meithrin a Ti a Fi Pontrobert o dan eu baner newydd cyn cychwyn ar “Efengyl Tangnefedd dos rhagot yn awr, a doed eu Helfa Wyau Pasg. Codwyd £155 o bunnoedd gan y plant wrth hel rhoddion nawdd i wneud dy gyfiawnder o’r nefoedd i lawr, fel na byddo yr helfa, diolch yn fawr iawn i bawb a fu yn rhan o hyn. Rydym fel Cylch bach yn ddiolchgar mwyach na dial na phoen, na chariad at ryfel iawn am y gefnogaeth cyson a gawn gan bawb yn y gymuned. Rydym yn cynnal Cwis ar y ond rhyfel yr Oen.” Yna chawsom bryd 6ed o Fehefin yn Neuadd Pontrobert am 7.30y.h. mae croeso i bawb. (LL) bendigedig – pawb wedi eu digoni. Nia Rhosier gynigodd y diolchiadau i Alwyn i nerth; Mair Penri oedd yn arwain y noson yn Dyffryn Banw gan Alwyn Hughes, gyda am sgwrs ddiddorol ac i Myra am ei gwaith ei hwyliau arferol. Noson i’w chofio’n wir a chyfraniadau hefyd gan Emyr ac Evelyn drwy’r tymor. Diolchodd yn arbennig i Mandy roddodd hwb fawr i’r coffrau a’r targed lleol. Davies a Mai Porter. Gwerthfawrogwyd y a’i gweithwyr am fwyd ardderchog. Diolch am y gefnogaeth (MC) cyfan gan y nifer fechan ddaeth ynghyd, a Bydd y cyfarfod i drefnu rhaglen y tymor nesa Clwb Cyfeillgarwch mwynhawyd lluniaeth ysgafn a chwmniaeth yn Hen Gapel John Hughes ar y 23ain o Cafwyd diwrnod braf i’r trip i Port Sunlight ar ffraeth ar y diwedd. Diolch i Alwyn, ac i Mai Fehefin am 7.30. y Wirral. Pentre diddorol a adeiladwyd gan a Nia am drefnu a chofiwch bod croeso i bawb Cymorth Cristnogol William Hesketh Lever, perchennog ffatri i’r cyfarfodydd hyn, nid aelodau o’r Cafwyd bore coffi yn y neuadd wedi ei drefnu sebon Sunlight. Adeiladodd dai i’r gweithwyr, Gymdeithas yn unig. Cafwyd £24 at apêl y gan aelodau’r Annibynwyr yn Peniwel, Penllys ysgol ac eglwys sy’n dal yn llawn bwrlwm to ar y noson a siec am £35 gan Gymdeithas a Phontrobert ac anfonwyd £272.35 at yr heddiw. Cafwyd amser i gerdded o amgylch Edward Llwyd wedyn am y defnydd o’r lleoliad. achos uchod. Diolch i bawb am eu ac ymweld ag Amgueddfa Lady Lever a drwy Estynnir yr un croeso i bawb ar nos Fawrth, cefnogaeth. drafferth ddod o hyd i lun gwreiddiol ‘Salem’ Awst 12fed sef ‘Diwrnod Ann Griffiths’ am 7.30 Pen-blwydd gan Vosber (roedd mewn cornel â llenni pan ddaw’r bardd/newyddiadurwraig Karen Dymunwn benblwydd hapus i Barry Penybryn drosto). Treuliwyd y prynhawn yn Nociau Owen o Benygroes, Arfon atom i sôn am allu yn 60 mlwydd oed ac i Glyn Tycoch (canys Albert, Lerpwl (MC) barddol ein hemynyddes. Ni fydd pris dyna fydd o i ni) yn 70 oed ar y 18fed o Fai. Hen Gapel John Hughes mynediad, ond gwneir casgliad tuag at apêl Dymunwn benblwydd priodas aur hapus i Ivor Nos Iau, Ebrill 24ain cynhaliwyd cyfarfod y to. Diolch i’r rhai ohonoch sydd wedi ac Angela Hawkins, Ceunant ar y 7fed o cymdeithasol gan Gangen Maldwyn o pleidleisio ar lein dros ein cais am grant. (NR) Fehefin. Gymdeithas Edward Llwyd, pryd cafwyd Yr Orsedd sgwrs hynod o ddiddorol ar enwau caeau Llongyfarchiadau i Roy Penybryn (Dyfnant) a Tegwyn Tymawr wedi i’r ddau dderbyn YSGOL GYNRADD PONTROBERT gwahoddiad i’w hurddo i Orsedd y Beirdd yr Eisteddfod Genedlaethol. Byddant yn derbyn Llangrannog y wisg werdd yn Eisteddfod Llanelli ar fore Bu blwyddyn 5 a 6 ar gwrs Gloywi iaith yn Gwener, Awst 8fed 2014. Llangrannog. Cafodd pob un ohonynt amser da yn Gwellhad gwneud pob math o weithgareddau gwahanol, bu hyd yn oed Mrs Parry yn cymryd rhan yn y cwrs rhaffau Dymunwn wellhad buan i Anwen, Dyfnant uchel. Gwelodd y rhieni wynebau blinedig yn wedi iddi dorri ei braich ac i unrhyw un arall dychwelyd erbyn prynhawn dydd Gwener. sy’n cwyno ar hyn o bryd. Garddio Cydymdeimlad Mae Mrs Parry wedi bod yn brysur gydag aelodau’r Cydymdeimlwn yn ddwys iawn efo Delyth, clwb garddio bob nos Fercher. Edrychwn ymlaen Dani a’r teulu, Gwernfawr wedi marwolaeth at gael gweld ac efallai blasu llafur eich gwaith Gwyn Evans, tad Delyth. Roedd Gwyn yn erbyn gwyliau’r haf. dad-yng-nghyfraith cyfeillgar i Dani a Thaid Nofio annwyl i Lewys, Isaac a Fflur. Rydym hefyd Llongyfarchiadau i Kira Jones a Jack Lewis am yn estyn ein cydymdeimlad diffuant i deulu eu llwyddiant yng ngala nofio’r pedair ardal dydd Myra Savage, mae nifer o’i theulu yn ardal Mawrth 20fed o Fai. Roedd y ddau wedi ennill Pontrobert a meddyliwn am bob un ohonynt. eu cystadlaethau yng ngala’r cylch ac aethant Cydymdeimlwn hefyd efo Eira Evans, ymlaen i gystadlu yn erbyn ardaloedd Llanfyllin, Y Trallwng a Chegidfa. Cafodd Kira drydydd yn y ras Berllandeg a’r teulu ar farwolaeth ei chwaer pili-pala a’r broga a chafodd Jack drydydd ar ei fol ac ar ei gefn. Heulwen Jones, Pen-y-clawdd, Meifod. Llongyfarchiadau mawr i’r ddau. Apêl Steddfod 2015 Cyngerdd Pigion yr Urdd Cafwyd noson arbennig i gychwyn codi arain Daeth pawb ynghyd yn neuadd Pontrobert nos Fercher 21ain o Fai i wrando ar bigion yr Urdd. at y steddfod yn y neuadd. Buom yn ddigon Cafodd y gynulleidfa wledd o gerddoriaeth offerynnol, cerddoriaeth leisiol ac eitemau llefaru. ffodus i gael Plethyn at ei gilydd unwaith eto Roedd Mr Charlie Human wedi paratoi ychydig o eitemau ychwanegol er mwyn arddangos doniau’r i Bontrobert, ddeugain mlynedd ers cychwyn band. Roedd hi’n noson hwyliog. Pob lwc i’r plant fydd yn cystadlu yn yr Eisteddfod yn y Bala dros canu efo’i gilydd yn yr hen ysgol, ynghyd â y Sulgwyn. Gyda chwe eitem mi fyddwch yn brysur iawn. Rhaid i ni groesi bysedd y bydd gwobr yn Llond Llaw y parti lleol sydd yn mynd o nerth dod yn ôl i Bontrobert. 20 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

i ffermwyr sydd am arallgyfeirio neu fel arall werthu i’r rhwydwaith. Gallai prosiectau fel hyn datblygu eu busnesau. Hefyd nid yw obsesiwn gael eu hadeiladu fel mai dim ond ychydig Ffermio y llywodraeth am brosiectau mawr yn hytrach iawn iawn o effaith a fyddai ar yr olygfa a’r na phrosiectau bach o gymorth. Y rheswm amgylchedd. Bu adroddiadau am ddwy - Nigel Wallace - am hyn yw eu bod yn haws eu gweinyddu enghraifft yn y wasg yn ddiweddar ac wrth gwrs. Yn anffodus mae hyn ynghyd â’r ysgrifennaf ragor amdanynt y tro nesaf. Adolygiad o Gynhyrchu agwedd wrth-dyrbinau’n gyffredinol yn ein I’w barhau. Trydan. (Rhan 3 o 5) cymunedau lleol, yn anfanteisio ffermwyr sydd eisiau gosod tyrbin sengl er budd eu busnes a’u bywoliaeth. Dulliau Gwyrdd. Argaeau Llanw. Mae’r rhain yn llai dadleuol na thyrbinau gwynt ac yn fwy dibynadwy gan Gwynt. Ymddengys mai hwn yw’r dull gwyrdd fod symudiadau’r llanw’n gyson ac yn mwyaf dadleuol, yn arbennig yn ein hardal ni. barhaus. Y cynllun yr ydym wedi clywed y Achosodd y rhagolwg o dyrbinau, hybiau a mwyaf amdano yw gosod argae ar draws Aber pheilonau gynnwrf enfawr ac mae wedi rhannu Hafren. Awgrymwyd pe bai hwn yn cael ei cymunedau a hyd yn oed y rhai o’r godi, efallai rhwng Penarth a Weston-super- argyhoeddiad gwyrdd. Mae’r llywodraeth Mare, byddai’r p@er a gynhyrchid, yn ganran ganolog wedi bod o blaid tyrbinau gwynt fel sylweddol o anghenion y DU. Hyd yn hyn mae ymateb hawdd i dargedau’r UE am gynhyrchu hanes y prosiect wedi bod yn un o bob yn ail ynni gwyrdd, fel opsiwn amgen i niwclear a’r â pheidio ac mae’n ansicr pa mor gywir yw’r gwrthwynebiad tymor hir sy wedi bod ers tro rhagfynegiadau am gynnyrch ac efallai ac fel opsiwn lle mae’r dechnoleg eisoes yn effeithiau eraill. Mae gwrthwynebiad cryf gan bod. Ymddengys fod y maint o wrthwynebiad y garfan gadwraeth o achos y byddai’r i dyrbinau gwynt wedi dal y llywodraeth ar y arwynebedd o fflatiau llaid yn llai o lawer gamfa gan ein bod yn gweld niwclear yn ôl ar gydag effaith sylweddol ar boblogaeth o adar. yr agenda a hefyd y diddordeb mewn nwy HUW EVANS Roedd cynllun arall sy’n debyg ond ar raddfa siâl. Nid yw technolegau gwyrdd eraill wedi lai sef i osod cyfres o dyrbinau dan dd@r Gors, Llangadfan derbyn cymaint o waith datblygu gan nad yw ynghyd â morlynnoedd. Mae tyrbinau dan dd@r ein llywodraethau wedi rhoi llawer o sylw o unrhyw fath yn codi amheuon gan arnynt. Datblygwyd technoleg tyrbinau gwynt gadwraethwyr ar sail effeithiau posibl ar Arbenigwr mewn gwaith: dramor fel bod ei phrynu’n opsiwn hawdd. bysgod. Mae’n anodd iawn ffurfio barn gytbwys am Codi siediau amaethyddol Opsiynau Trydan-d@r Eraill. Un prosiect sy’n dyrbinau gwynt. Rhydd y cwmnïau ffermydd Ffensio creu argraff yw’r cynllun yn Ninorwic. Deallaf gwynt ac eraill sy’n eu hybu, hanesion brwd Unrhyw waith tractor fod hwn yn gweithredu o gronfa dd@r fawr dan am faint o drydan y gallant ei gynhyrchu. Yn Troi gydag arad 3 cwys ‘spring’ y ddaear ac yn uchel yn y mynyddoedd. Y aml mae agwedd y gwrthwynebwyr wedi troi a 4 cwys dwy ffordd ‘spring’ drefn yw ar adegau galw uchel am drydan, fel tanbeidrwydd crefyddol. Byddant yn honni Torri gwair a thorri gwrych gollyngir d@r trwy dyrbinau gyda’r trydan a bod cynhyrchu’n gyfyngedig ac yn gynhyrchir yn mynd i’r rhwydwaith. Ail-lenwir annibynadwy a dim ond yn ddichonadwy o y gronfa wedyn gan bympiau trydan sy’n 01938 820296 / 07801 583546 achos cymorthdaliadau enfawr gan y gweithio yn ystod cyfnodau o alw is, e.e. yn llywodraeth. Mae’r gwrthwynebiadau yn ystod y nos. Opsiwn arall â chronfeydd d@r cynnwys effaith ar y tirlun, s@n, twristiaeth, yw gosod tyrbinau yn yr argaeau. Deallaf fod effeithiau efallai ar hydroleg dan y ddaear a rhai trefniadau o’r fath eisoes mewn bodolaeth hefyd ar fywyd gwyllt. Mae datblygiad GARETH OWEN ond ymddengys fod cyfleoedd sylweddol i diweddarach, sef gosod y tyrbinau yn y môr, helaethu’r syniad hwn. yn llai dadleuol. Wrth gwrs mae hyn yn Tanycoed, Meifod, Powys, Cynigir posibiliadau arwyddocaol hefyd gan ddrutach. Honnir hefyd y byddai efallai effaith gynlluniau cymunedol. Bu erthygl yn y County SY22 6HP ar fywyd gwyllt y môr a pherygl i longau. Mae Times 16/3/12 am brosiect gan Gr@p hefyd y rhai sy’n byw ar yr arfordir ac yn Amgylcheddol y Drenewydd a Chronfa Fancio CONTRACTWR ADEILADU gwrthwynebu hyd yn oed bod yn gallu gweld Gymunedol Robert Owen i osod cynllun trydan y tyrbinau yn y pellter ac yn honni y gallai d@r yng Nghored Penarth. Treuliwyd rhyw naw hyn effeithio ar dwristiaeth. Adeiladau newydd, Estyniadau mis mewn trafodaeth â’r Adran Gynllunio ac Bu rhaglen am y Rhwydwaith Cenedlaethol Patios, Gwaith cerrig wedyn Asiantaeth yr Amgylchedd. Y gobaith ar BBC2 yn ôl ym mis Mawrth. Ynddi oedd gwneud cais cynllunio cyn bo hir. Gan Toeon awgrymwyd bod proses ynghylch gallu ymdrin fod Cyngor Sir Powys i ran-ariannu’r prosiect, ag annibynadwyaeth y gwynt. Defnyddir y tybed a fyddai hyn yn cyflymu’r broses Dyfynbris am Ddim p@er dros ben sydd ar gael pan red y tyrbinau cynllunio? Y bwriad oedd ymgymryd â’r a galw’r rhwydwaith heb fod yn uchel, i Ffôn: 07812197510 / 01938 500514 gwaith adeiladu yn ystod 2013 ond ni chlywais gywasgu awyr i ffurf hylif. Yn nes ymlaen gall ddim byd pellach a thybed a yw’r cynllun hwn hwn gael ei ollwng mewn modd sy’n gyrru yn un arall a ddioddefodd oherwydd y tyrbinau i gynhyrchu trydan pan fydd toriadau? IVOR DAVIES cynhyrchu o’r gwynt yn annigonol. Defnyddir Yn Llanfair Caereinion cyn cyrhaeddodd y egwyddor debyg â d@r yn Ninorwic. Soniaf PEIRIANWYR AMAETHYDDOL rhwydwaith, roedd cynllun trydan d@r ar Afon am hyn ymhlith ffynonellau trydan d@r. Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng a gyflenwai’r dre. Mae rhywfaint o’r Un achos am angerdd y gwrthwynebiad at fframwaith mewnol yn dal yn ei le ac dyrbinau gwynt yw’r drefn lle rhoddir ardaloedd Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr ymddangosai’n gall i ailsefydlu hwn ag offer mawr o dan ddynodiadau arbennig fel Parciau holl brif wneuthurwyr modern. Mae hefyd lawer o gyn-felinau yn Cenedlaethol, Ardaloedd o Harddwch Naturiol ein cefn gwlad sy’n cynnig posibiliadau i’w Arbennig a.y.b. Mae hyn yn golygu na all yr hailsefydlu a’u haddasu i gynhyrchu trydan. ardaloedd hyn chwarae hyd yn oed rhan fach Gan fod cymaint o dd@r sy’n rhedeg i lawr mewn unrhyw fath o ddatblygiad. Y canlyniad ein bryniau yn ystod rhan fwyaf y flwyddyn, yw bod polisïau fel TAN8 yn canoli datblygiad mae cyfleoedd sylweddol i brosiectau unigol yn yr ardaloedd sydd yn weddill i raddfa sy’n Ffôn/Ffacs: 01686 640920 ar ffermydd. Gallai’r rhain gyflenwi’n fuddiol achosi effaith fawr. Achosa’r dynodiadau hyn Ffôn symudol: 07967 386151 i’r fferm a hefyd ennill incwm gwerthfawr trwy hefyd anawsterau mawr a chost ychwanegol Ebost: [email protected] Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 21

chawsom olygfeydd bendigedig o Gwm Maethlon, ac yn y pellter roedd Tywyn i’w AR GRWYDYR weld yn gymharol agos, sef ein targed terfynol. gyda Dewi Roberts Braf oedd gweld Aberdyfi ac mae’r llwybr yn Yn swyddogol mae ychydig o mynd ar hyd Allt Goch gyda’i charped lliwgar arfordir yn Sir Drefaldwyn a o flodau. I lawr wedyn yn syth i Aberdyfi a hynny ar ran o Ddyffryn Dyfi. chael bwyd a choffi yn Medina a oedd yn lle Daeth criw dda i Fachynlleth yn bendigedig; cawsom fwyta tu allan (cyfuniad ddiweddar i gerdded gyda Beryl Vaughan, o’n brechdannau ein hunain a danteithion y cadeirydd Pwyllgor Gwaith Eisteddfod siop goffi!) a gallaf argymell y lle os ydych yn Maldwyn a’r Gororau wrth iddi ddechrau ar y y cyffiniau yma rywdro! Roedd Aberdyfi yn cymal cyntaf o’i thaith anferthol ar hyd arfordir borthladd digon prysur yn y bedwaredd ganrif Cymru. Mae hyn yn dipyn o sialens a dweud ar bymtheg, yn allforio llawer o lechi a rhisgl y lleia gan ei fod dros 850 a filltiroedd! Bydd coed derw yn bennaf; yma hefyd roeddynt yn Beryl yn ei cherdded mewn cymalau gwahanol adeiladu llongau – adeiladwyd 45 ohonynt dros y misoedd nesa er mwyn codi rhwng 1840 a 1880 ym Mhenhelig. Byddai fferi ymwybyddiaeth a chodi arian gan fynd â thalp fechan yn galluogi pobl i groesi’r afon i Ynys sylweddol o Fwynder Maldwyn gyda hi! Mae Las hefyd a’r dyn fferi olaf oedd Ellis Williams. croeso i unrhyw un ymuno gyda hi ar ei thaith; Ac wedyn roeddem ar y traeth a chawsom cewch wneud diwrnod cyfan neu ran fechan lun o’r achlysur arwyddocaol! Gall cerdded ar fel y mynnoch. Bydd manylion pob dywod fod yn flinedig; y gyfrinach yw chwilio cymal i’w cael yn y Plu ac ar y we. Ein golwg gyntaf o’r môr! am fan lle mae’r tywod yn galetach wrth Bydd y daith yma yn mynd o reswm a golyga hynny fel arfer gerdded yn Fachynlleth i Aberdyfi ac wedyn ar Cyrhaeddwyd Penmaendyfi ac yma rhoddodd nes at y môr. Gallwn weld y twyni tywod wedi hyd y traeth i Dywyn, taith o tua 17 milltir. Beryl ychydig o Fwynder Maldwyn ar waith ei hollti gan y stormydd a gafwyd yn Y Daith wrth iddi sgwrsio gyda’r perchennog a gynharach eleni – collwyd troedfeddi o’r Dechreuson o Ysgol Bro Ddyfi ac wedyn chyflwyno rhai megis Siwan a’r g@r. Croeswyd bryniau bychan gan gynnwys rhan o’r cwrs cerdded drwy’r dre heibio’r cloc trawiadol ac Nant y Gwenlli ac yna croesi’r briffordd gan golff ac roedd un llwybr pren yn darfod cryn yna o fewn chwinciad rydym yn croesi’r ffîn fynd wedyn ar hyd ffordd fechan serth tuag uchder uwchben y traeth gan fod y gweddill ac yn gadael Maldwyn. Croeswn Bont ar at Cefn-cynhafal. Ar un adeg roeddem yn wedi ei ddinistrio gan y môr. Yn y pellter Ddyfi sy’n cael ei heffeithio gymaint gan cerdded ar drac hynafol gyda wal gerrig yn ei gwelem adeiladau Tywyn yn dod yn nes ac lifogydd ond nid y dydd hwn gan fod y tywydd hymyl wedi ei orchuddio â mwsog – hen ffordd yn nes. Yn agos at Dywyn mae’n bosib gweld yn berffaith i gerdded gydag awel braf. Troi i’r porthmyn yn ddigon tebyg. gweddillion mawn ar y traeth ac yn uwch i dde wedyn oddi ar y ffordd fawr cyn Penrhyn Arweinwyd ni yn gelfydd gan Modlen y ci ar fyny roedd talpiau ohonynt wedi eu taflu yno Dyfi ac mae’r cyhyrau yn gorfod gweithio tipyn gan y môr ac wedi sychu ac yn ein cletach rwan gan ein bod yn dringo yn gyflym galluogi i weld olion planhigion wedi tuag at Cwm Gila gyda Nant Wenlas islaw. pydru ynddynt – diddorol iawn! Tua hanner milltir o’r fan yma mae Bron yr Taith a chwmni diddorol ac roedd hon Aur ac yma ysgrifennodd Robert Plant o’r gr@p (fel pob taith i ryw raddau) yn un Led Zepellin y clasur Stairway to Heaven. amlsynhwyrol (multisensory) gan Cawsom olygfeydd hyfryd wrth gerdded tuag gynnwys golygfeydd gwych o dir ac o at y goedwig wrth edrych yn ôl dros y dyffryn fywyd gwyllt, s@n soniarus adar a’r môr, gan weld Mach yn glir yn y pellter. arogl hyfryd garlleg gwyllt, bwyd blasus I mewn i’r goedwig wedyn ac er nad ydw i yn yn Aberdyfi a’r teimlad pleserus o wynt fawr hoff o gerdded mewn coedwig coniffer ffres ar wyneb. Er bod arwyddion a roedd y cwmni yn ddifyr a dysgais sawl peth physt i’w dilyn nid yw pob un yn hawdd am flodau gwyllt ac adar gan Haf Meredydd o i’w weld; er hyn, ni aethom ar goll o Borthmadog a oedd â’r gallu i glywed aderyn gwbl! Dw i’n ddiolchgar i Alun a’i wraig a’i adnabod cyn i neb arall sylwi bod rhywbeth am ddod â mi yn ôl i Fachynlleth; byddai yno! Roedd ei gwybodaeth am blanhigion wedi bod yn bosibl dod yn ôl ar y trên gwyllt yn gwneud i mi sylwi fy mod angen hefyd gan eu bod yn mynd bob tua edrych dipyn mwy ar Lyfr Natur Iolo! Mae Modlen yn arwain y ffordd ac yn edrych i gyfeiriad dwy awr. cerdded gyda rhywun sydd yn adnabod yr y llwyn lle clywsom y gog Cerddodd Beryl a Haf o Dywyn i Bermo ardal yn gwneud llawer o wahaniaeth gan bod y dydd canlynol ac wedyn o Bermo i criw o Fro Ddyfi megis Gareth ac Alun gyda adegau a oedd yn gwybod yn reddfol rywsut Harlech y diwrnod wedyn (ni allais ymuno ni a chawsom wybod nifer o bethau diddorol lle i fynd! Roedd y trac yn pasio yn weddol gyda nhw yn anffodus) – dyna be yw ffitrwydd am y fro wrth gerdded. Coed brodorol sydd agos at Lyn Barfog, er nad yw’n bosib ei weld dybiwn i! Aeth mwy nag un arall ar y teithiau i’w gweld cyn hir ac wedi pasio hen chwarel o’r llwybr. Yn yr ardal yma clywson y gog; unigol yn ogystal. ar y chwith mae ffordd yn arwain i lawr tuag wel, i fod yn gywir, clywodd Haf y gog gyntaf Mae rhan nesa y daith yn mynd ar hyd rhan o at Pennal. a ninnau wedyn! Cawsom dipyn o sioe gan y arfordir hyfryd Ceredigion Pentref hyfryd yw Pennal a chawsom ysbaid gog a oedd yn agos iawn atom mewn llwyn yma a golwg sydyn ar yr eglwys gyda’i gerllaw a bu yn canu yn ddi-dor am gryn cherflun o Owain Glynd@r. Yma, yn y amser! Gwelsom arwydd am Garn Farch flwyddyn 1406 ysgrifennodd Glynd@r lythyr Arthur ac yna gwelson gwpl yn cerdded tuag at frenin Ffrainc yn olrhain ei gynlluniau am atom â oedd wedi’u gwisgo fel eu bod yn yr Gymru Annibynnol; cedwir y llythyr yn Ffrainc Arctig ac roedden ni mewn crysau T a siorts! ond cafwyd ei fenthyg gan y Llyfrgell O fewn chwinciad cawsom ddeall pam, gan Genedlaethol yn Aber flynyddoedd yn ôl a fod gwynt yn rhuo drwy’r bwlch ac mae’n cefais ei weld y pryd hynny. Gwelwn weddillion debyg mai ond newydd ddod allan o’r car Tomen Las ar ein ffordd tuag at Blas oeddynt a heb gynhesu eto! Byddaf yn sylwi ac yn y coed roedd clychau’r gog i’w gweld ar hynny yn ddigon aml wrth gerdded – mae yn eu gogoniant. Wedi dod allan o’r coed, braf gwynt yn gallu bod yn gryfach mewn bwlch Ar fin cychwyn y rhan olaf o’r daith o iawn oedd cael ein golwg gyntaf o’r môr yn y nag ydy o ar gopa weithiau. Wedi pasio Aberdyfi. Diolch i Mari Lovgreen am y llun. pellter a bu cryn dipyn o ddathlu! heibio’r bwlch roeddem allan o’r gwynt a 22 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014

COLOFN MAI LLANLLUGAN I.P.E. 810658

Yr hen sied bron â chwympo, doedd neb yn gallu mynd i mewn iddi ers misoedd lawer.

George isod yn brysur adeiladu’r sied newydd, a’r pechennog yn edrych ymlaen at gael symud i mewn. Mae tymor y rhiwbob wedi cyrraedd ac yn siwr o ddwyn atgofion plentyndod i lawer iawn Dathlu Ar y 4ydd o Fai aeth Mrs ohonom a’r hen darten rhiwbob oedd yn ffefryn Morfudd Huxley a’i theulu mae’n siwr. Mae rhiwbob yn hen, hen ynghyd â Mrs Glenys (Joe blanhigyn ac arferai pobl ei dyfu ar dir caeedig capeli fel na fedrai anifeiliaid gyrraedd y dail Jones) gynt o Bleakhouse i Henffordd i ddathlu gwenwynig. penblwydd Mrs Glenys Thomas - chwaer Bu hefyd yn arferiad tyfu rhiwbob oddi tan Morfudd a oedd yn 90 oed. ffenestri tai gan gredu bod y dail yn medru Dyn-es cadw ysbrydion drwg draw. Mae’r ffrwyth yn Wel, wel,wel, rhaid imi adrodd am y digwyddiad fwy blasus pan fydd yn ifanc a phan na fydd anffodus a ddigwyddodd pan oeddwn wedi rhaid pilio’r rhisgl i ffwrdd. mynd ar wibdaith efo Clwb Cartrefol Llanfair i Bridgemere. Cawsom ‘comfort stop’ yn Fflan rhiwbob a chaws ‘feta’ Dobies (canolfan arddio) i gael paned ac wrth Gellir defnyddio unrhyw fesurau o bestri ‘puff’, gwrs ar ôl paned roedd rhaid mynd i’r ‘t~ bach’. rhiwbob, sinsir wedi ei grisialu a chaws ‘feta’ Pasio drws i’r anabl ac i mewn trwy’r drws lle heb anghofio ychwanegu siwgr at y rhiwbob. roedd pobl yn golchi eu dwylo cyn sylweddoli Defnyddio darnau sgwâr neu hir-sgwâr o bestri nad oedd yr un fenyw i’w gweld! Roedd un ‘puff’ parod. o’r merched wedi mynd i mewn i’r toiled cyn Gosod rhimynnau o’r pestri ar ymyl y sgwariau imi weiddi “Tyrd allan, rydym yn y gents”, ac a’u selio gyda d@r neu laeth. allan â ni go handi. Roeddwn wedi mynd i Pigo’r pestri drosto gyda fforc a phobi’r câs Theatr Hafren ar ôl iddynt ail-wampio’r adeilad mewn ffwrn gymharol boeth am 15 munud. a gan fod ciw hir tu allan i doiledau’r merched Sleisio a stiwio’r rhiwbob yn ysgafn, yna es draw at y toiledau anabl, agor y drws a ychwanegu’r siwgr a’r sinsir wedi ei dorri’n gweld cefnau dynion o’m blaen! Wos, caeais ddarnau bach. y drws yn gyflym iawn a dim ond lwc nad Arllwys cymysgedd y rhiwbob i gâs y fflan a oedd neb o gwmpas i weld fy ngwyneb coch! gosod darnau o’r caws ‘feta’ ar yr wyneb. Siôn Dychwelyd y cyfan i’r ffwrn a’i bobi ymhellach Y bore o’r blaen gwelais lwynog yn dod ar hyd nes bydd y cas yn dechrau toddi. draws cae Ben, Pencoed tuag yma. Mae LLWYDIARTH Mwynhau y fflan unrhyw amser o’r dydd. ein cymdogion wedi colli ieir a hwyaid - tybed Eirlys Richards ai dyna pam yr oedd yn edrych mor llawn ei CRAIR O’R GORFFENNOL groen! Penyrallt 01938 820266

Ffarwel i blwy Llanddelan, a’r Adfa dirion Sefydliad y Merched deg. Ar y 12fed o’r mis cawsom gyfarfod mis Mai, efo Ffarwel fy annwyl bobol, nid wyf am enwi Kathleen Davies-Morgan yn ei agor gyda darllen neb, y ‘Collect’. Rwy‘n mynd i Sir Gaerfyrddin, A nghalon Ar ôl trafod materion y gangen, croesawyd ein fel y plwm, Llywydd Lowri Roberts a’i mam Linda o Cwlwm, I bregethu gair’r èfengyl, ar fynydd, bryn, a siop Cymraeg yn neuadd y Farchnad Croesoswallt. Disgrifiodd Lowri sut oedd y ddwy chwm. wedi penderfynu sefydlu’r busnes. Daeth y syniad nôl yn 2000, pan oedd hi’n cosaf beth i amhosib Ffarwel i Gapel Carmel, a llethrau‘r hen i brynu unrhyw eitem Gymraeg yng Cefn Gwyn, Nghroesoswallt. Er mwyn newid y sefyllfa yma, Ffarwel i‘r Foel a’ì Chwarel, a‘r llwch sydd cychwynwyd ar y fenter! Erbyn heddiw maent yn ar y bryn, llwyddiannus iawn, ac yn ogystal â gwerthu yng Wrth ganu‘n iach yn Felin, nid oedd fy llais Nghroesoswallt maen nhw hefyd yn gwerthu i yn llon. lawer o wledydd tramor dros y wé. Ryw hiraeth ddaeth i‘m calon, o, y pigyn Roeddynt wedi dod ag amrywiaeth o’u nwyddau sydd dan fy mron. i’w dangos a chawsom gyfle i’w prynu. Diolchwyd i’r ddwy gan Gwyneth. Ffarwel i ochr Horeb, a‘r dreflan Cefen- Trefnwyd cystadleuaeth y mis gan Mabel sef enwi Coch, deg blodeuyn. Meinir enillodd, efo Kathleen a Ffarwel i’r tro a gerddais, a‘r rhosydd ger Carolyn yn ail a Linda yn drydydd. Frongoch. Kathleen, Catherine a Carolyn oedd yn lwcus ar Ffarwel fy holl gyfeillion myfi sy’n gorfod y raffl efo un wobr a roddwyd yn garedig gan mynd, Siop Cwlwm. Catherine, gyda help llaw rhai o’r aelodau ofalodd Dyma ‘churn’ llaeth a ddefnyddid i gludo llaeth I‘r lle y mae fy enw i lawr ar ddu a gwyn. am y paned. ar drenau. Roedd yn dal 17 galwyn pan oedd Byddwn yn cynnal ein cyfarfod nesaf ar Fehefin yn llawn a gan ei fod yn llydan yn ei fôn nid 16 pan fyddwn yn ymweld â gardd Bachie, oedd peryg iddo droi drosodd ar ei daith. Llanfyllin. Linda Roberts Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 23

Colofn y Dysgwyr Rhedeg Mewn Cylchoedd Lois Martin-Short Faint o ystyron sydd i’r gair ‘cylch’ tybed? Mae’r Gweiadur yn rhestru o leiaf chwech, gan gynnwys circle, hoop, group, zone a cycle. Cwrs Pasg Aeth mwy na 40 o ddysgwyr i Goleg Powys Cafodd y gair Cymraeg ei fenthyg o’r Lladin circulus. Mae’r enghraifft yn y Drenewydd ar gyfer cwrs deuddydd dros gynharaf i’w gweld mewn darn o Hen Gymraeg o’r enw Y Dernyn y Pasg. Roedd dosbarthiadau ar 5 lefel, gan Computus, o ddechrau’r 10fed ganrif. Yno mae’n sôn am gynnwys dechreuwyr pur. Mi wnaeth y gr@p symudiadau’r lleuad ac yn cyfeirio at ‘seraul circhl’ sef y zodiac. Uwch edrych ar ffilm am drysorau’r Llyfrgell Genedlaethol, astudio darn o waith Mererid Yn y gorffennol, roedd brenhinoedd neu arglwyddi yn mynd ar daith neu ‘gylch’ o gwmpas Hopwood a gwrando ar Glyn Tegai Hughes eu tiroedd, gan ddisgwyl llety a bwyd am ddim. Byddai beirdd hefyd yn mynd ar gylchdaith yn rhoi hanes Gregynog mewn rhaglen radio. o gwmpas tai’r boneddigion. Gweithiodd pob dosbarth yn galed iawn, ac mae pawb yn edrych ymlaen at yr Ysgol Haf. Weithiau mae ‘cylch’ yn golygu gr@p o bobl sydd â’r un diddordebau – Cylch Llên, neu Pob Hwyl yn yr Arholiadau Cylch Cinio. ’Dan ni’n dymuno’n dda i’r dysgwyr fydd yn sefyll arholiadau y mis yma. Da iawn chi am Dach chi erioed wedi bod mewn ‘cylch dieflig’, sef cylch drwg o achos ac effaith lle mae eich holl waith caled. ’Dan ni’n edrych ymlaen pethau yn mynd o ddrwg i waith? at glywed y canlyniadau yn yr haf. Eisteddfod Y Dysgwyr Dyma rai geiriau sy’n cynnwys ‘cylch’: Cofiwch am Eisteddfod y Dysgwyr, Canolfan cylch meithrin – ysgol feithrin, nursery school y Cilgaint, Y Drenewydd, Nos Wener 20 cylch chwarae - playgroup cylchfan - roundabout Mehefin. Mae’r drysau’n agor am 6.30 ac mae’r cylchlythyr – circular amgylchedd – environment Eisteddfod yn dechrau am 7.00 awyrgylch – atmosphere ailgylchu – recycle Mynediad £1.00 yr un. cylchdaith – circuit, tour dalgylch – catchment area Ysgol Haf ynghylch – concerning, about Bydd y rhan fwyaf o’r dosbarthiadau cylched fer – short circuit wythnosol yn dod i ben y mis yma. Ond bydd cylchedd – circumference cyfle i chi ddefnyddio popeth dach chi wedi cylchgrawn – magazine (crawn = casgliad, hoard) ei ddysgu yn ystod y flwyddyn yn un o’r Ysgolion Haf. Mae’n bosib mynd ar y cyrsiau Dw i’n hoff iawn o’r ymadrodd hwn: hyn am un diwrnod neu fwy. Bydd te a choffi “Wrth i gylch ein gwybodaeth dyfu, felly hefyd mae cylchedd ein yn costio 50c y dydd. Croeso ichi ddod â “Wrth i gylch ein gwybodaeth dyfu, felly hefyd mae cylchedd ein hanwybodaeth.” brechdanau i ginio. Dyma’r manylion: hanwybodaeth.” Coleg Meirion Dwyfor, Dolgellau, 30 Mehefin- 5 Gorffennaf (dydd Llun – dydd Gwener) £27 Geirfa: / £21. Ffoniwch Lowri ar 01341 424914. ystyr – meaning rhestru – to list Coleg Powys, Y Drenewydd, 8 - 10 Gorffennaf cynharaf – earliest i’w gweld – to be seen (dydd Mawrth – dydd Iau) £21 / £16. Ffoniwch cyfeirio at – refer to disgwyl – expect Menna ar 01686 614226. bardd, beirdd – poet/s boneddigion – aristocracy, gentry Ysgol Haf HarlechHarlech, Coleg Harlech, Gwyn- achos ac effaith – cause and effect gwybodaeth – knowledge edd LL46 2PU Gorffennaf 14 – 18, 2014 anwybodaeth - ignorance Dyma gyfle ardderchog i ymarfer a gwella eich Cymraeg a chael hwyl yr un pryd. Bydd dosbarthiadau ar lefel Mynediad 1, Mynediad CANOLFAN HAMDDEN 2, Canolradd ac Uwch. Bydd Bethan Gwanas, awdures Bywyd Blodwen Jones yn gwneud CAEREINION rhai sesiynau. Hefyd, bydd taith ym Mharc TANWYDD Cadwch yn heini gydag amrywiaeth o Cenedlaethol Eryri, trip i’r theatr ac adloniant &$575()‡$0($7+<''2/ ‡',:<',$12/‡0$61$&+2/ weithgareddau a sesiynau ffitrwydd: gyda’r nos. OLEWON AMAETHYDDOL POTELI NWY Mae’n costio £298 / £146 (Preswyl, yn BAGIAU GLO A CHOED TAN * Spining * Pilates * Kettlercise * Swmba * Ystafell TANCIAU OLEW Ffitrwydd * Sboncen * Badminton * Tenis Byr * Pêl- cynnwys llety a phrydau llawn) neu £90 / £36 rwyd * Pêl-droed * Pêl-fasged * Ymarfer Cylched * (Dibreswyl, ond yn cynnwys cinio canol dydd). BANWY FEEDS POB MATH O FWYDYDD Gweithgareddau Plant Mae help ariannol ar gael i bobl sydd wedi ANIFEILIAID ANWES A BWYDYDD FFERM byw yng Nghymru am dair blynedd ac yn Hoffwch ni ar Facebook am y wybodaeth 01938 810242/01938 811281 derbyn budd-daliadau neu ar incwm aelwyd ddiweddaraf neu cysylltwch ar 01938 810634 [email protected] /www.banwyfuels.co.uk sydd o dan £18,000. Ffoniwch 01766 780363 EICH IECHYD. EICH FFITRWYDD. EICH DYFODOL i gadw lle. Bws i Eisteddfod Llangollen Mae Menter Maldwyn yn Brian Lewis MARS Annibynnol trefnu bws i’r Eisteddfod Gwasanaethau Plymio Genedlaethol yn Ymgynghorwyr Ariannol Annibynnol Llangollen, ddydd a Gwresogi Gwener 11 Gorffennaf. Trevor Jones Bydd y bws yn codi yn Llanidloes, , Atgyweirio eich holl offer Rheolwr Datblygu Busnes y Drenewydd a’r Trallwng. plymio a gwresogi Montgomery House, 43 Ffordd Salop, Mae’n costio £20 / £18 i gynnwys y bws a’r Gwasanaethu a Gosod Y Trallwng, Powys, SY21 7DX tocyn mynediad. boileri Ffôn 01938 556000 Am fwy o fanylion, ffoniwch Gosod ystafelloedd ymolchi Ffôn Symudol 07711 722007 Rhianon Jones 01686 610010 neu E-bost: [email protected] Ffôn 07969687916 Morgeisi * Pensiynau * Buddsoddiadau * Cynilion neu 01938 820618 * Yswiriant Bywyd * Diogelu Incwm * Adeiladau a Chynnwys 24 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2014 CAEREINION PENCAMPWYR CYMRU A’R BYD

Katie Jones o Langynyw yn dangos y fedal efydd a enillodd am neidio ym Llongyfarchiadau i Jac Edwards disgybl Bl.11 Mhencampwriaeth Athletau Dan Do Prydain yn Ysgol Uwchradd Caereinion. Mae Jac yn a gynhaliwyd ym Manceinion yn ddiweddar. aelod o’r tîm bowls buddugol a enillodd Bencampwriaeth Bowlio i Bedwar y Byd (ie y Mae gan Shoshonnee Brown ddyfodol disglair Byd!) yng Nghaerdydd yn ddiweddar. O iawn o’i blaen ym myd saethu. Enillodd y ddiddordeb i ddarllenwyr y Plu, mae Mrs fedal arian am saethu yn y gystadleuaeth Maggie Evans, Y Foel yn hen Nain i Jac. Grand Prix i ferched iau a tharian ym Mhencampwriaeth Prydain. Mae Shoshonee sydd yn byw yn Rhiwhiriaeth yn teithio i bob cwr o Ewrop yn cystadlu.

Bridge House Llanfair Caereinion Prydau 3 chwrs Bwyd Cartref gan ddefnyddio Cynnyrch Cymreig Seidr Cymru, Rhestr Win helaeth

Josh Jones sydd wedi cael galwad i chwarae Archebwch drwy ffonio Ruth Kempe: 01938 811917 rygbi i dîm dan 16 Cymru. Nyasha Mwamuka sydd wedi ennill sawl cap pêl-droed dros Gymru.