KARABÜK SAFRANBOLU GEZİ REHBERİ

2012 T.C. Karabük Valiliği www.karabuk.gov.tr

Fotoğraflar Gülcan ACAR Grafik Tasarım Serter ŞEKER

ISBN 978-605-359-530-4 Baskı Anıt Matbaa / Tel: 0312 232 54 77

REHBERDE KULLANILAN İŞARETLER GENEL HATLARIYLA KARABÜK Uygun yürüyüş rotaları ya da yolları Kamp yapmaya uygundur KARABÜK Yabani hayat ve kuş gözlemi NEREDEDİR? > 7 Balıkçılık ve/veya avcılık yapılabilir COĞRFYA ve Dağ bisikletiyle gezilebilir İKLİM > 7 Seyir güzelliği vardır KARABÜK’ÜN KISA TARİHİ > 8 Fotoğraf çekimi için oldukça uygundur Kanyoning yapılabilir KARABÜK ve İLÇELERİ > 9 Tırmanma ve dağcılık yapılabilir TURİZM Mağaracılık yapılabilir OLANAKLARI > 10 Rafting yapılabilir EL SANATLARI Şifalı bitkiler toplanabilir ve ALIŞVERİŞ > 14 Dinlenme ve piknik alanı NEREDE KALMALI? > 16 Araçla gezilebilir NE YEMELİ? > 17 Cami (İbadet saatlerinde ziyaret edilmemelidir.) Hamam veya şifalı su kaynağı Müze (Girişler ücretli olabilir.) Turizm enformasyon bürosu Restaurant ya da cafe Klasik ev veya konaklar (Bazıları ücret karşılığı ve önceden randevu alınarak gezilebilir.) Hediyelik eşyalar satan yerler bulunur

TARİHİ KALINTILAR > 66 DOĞAL GÜZELLİKLER > 69

KARABÜK MERKEZ YENİCE

DEMİR-ÇELİK YENİCE ORMANLARI > 72 FABRİKASI > 20 ŞEKER KANYONU ve KARABÜK DOĞA SPORLARI > 74 ÜNİVERSİTESİ > 21 TARİHİ ESERLER > 77 DOĞAL GÜZELLİKLER > 20

EFLANİ DOĞASI > 80 TARİHİ ESERLER > 82

OVACIK

TARİHİ ESERLER > 86

NE? NEREDE?

KONAKLAMA > 89 SAFRANBOLU YEME-İÇME > 92 SAFRANBOLU EVLERİ > 30 ETKİNLİK TAKVİMİ > 95 ADIM ADIM ÖNEMLİ SAFRANBOLU > 34 TELEFONLAR > 96 Nüfusu: 227.610 • Yüzölçümü: 4.145 km2 • İl Trafik Kodu: 78 Coğrafi Konumu: 40° 57’ - 41° 34’ (K) 32° 04’ - 33° 06’ (D) Komşuları ve Uzaklıkları: Bartın 80 km, Kastamonu 120 km, Çankırı 195 km, Bolu 130 km, Zonguldak 170 km. Büyük İllere Uzaklıkları: Ankara 215 km, 396 km, İzmir 729 km, Antalya 735 km, Trabzon 768 km, Diyarbakır 1.067 km.

Karabük 7

GENEL HATLARIYLA KARABÜK

arabük, Batı Karadeniz’in genç illerinden biri. Ancak, 5000 yıl Köncesine uzanan tarihiyle bir o kadar da olgun, eski bir yerleşim yeri. İl sınırları içinde bu uzun tarihin ayak izlerini takip etmek, bölgenin geçmişiyle ilgili bütüncül bir fikre varabilmenizi sağlıyor. En güzeli de bu izleri, her şeyiyle ve söylenebilecek tek kelimeyle olağanüstü güzellikte bir doğanın yollarında, patikalarında aramak. Ormanlarda yürüyüp yaylalarda dinlenmek; kanyonları aşıp mağaralarda serinlemek... Tarihle doğanın bir ateşte eridiği Karabük sizleri bekliyor...

KARABÜK NEREDEDİR?

Karabük, Anadolu’nun kuzey- guldak illeriyle komşudur. Büyük illere batısında, Karadeniz Bölgesi’nin Batı yakın bir konumdadır. Ankara-İstanbul Karadeniz Bölümü’ndedir. Kuzeyinde otoyolunun Gerede kavşağından Bartın, kuzey-doğu ve doğusunda çıkılarak varılan Karabük, Ankara’ya Kastamonu, güney-doğusunda Çankırı, 215, İstanbul’a 396 km. mesafededir. güney-batısında Bolu ve batısında Zon-

KARABÜK’TE COĞRAFYA ve İKLİM

Karabük, Batı Karadeniz’in tipik enge- beli yapısına sahiptir. İl sınırları içinde dağlar önemli bir yer kaplar. Deniz kıyısından içeride kaldığı için Karadeniz ikliminin etkileri kısmen görülse de bu nemli iklim sayesinde çok zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Başta Yenice ol- mak üzere Karabük’ün bir çok ilçesinin adı duyulduğunda ilk akla gelen, gür ormanlık alanlarla yemyeşil bir doğa olur. Su varlığı bakımından da oldukça zengin olan il sınırları içinden önemli akarsuların yanında küçüklü büyüklü birçok dere de akmaktadır. Buna rağ- men Karabük, karasal iklim özellikleri de gösteren bir ildir. 8 Karabük Gezi Rehberi

KARABÜK’ÜN KISA TARİHİ

Türkmen boyları göç etmiş ve yerleşmiştir. Safranbolu ve çevresinde siyasi olarak Türk egemenliği 1084’te gerçekleşir. Anadolu Selçukluları’nın ünlü komutanı Emir Karatekin burayı fethetmiştir. Ancak bu hakimiyet kesin ve kalıcı olmaz. Dönemin güçleri arasında sıkça el değiştiren bölgede Türk hakimiyeti kesin olarak 12. yüzyılın sonlarında başlar. Ancak bu kez de Türkler arasında el değiştirmeler Ovacık - Kaya Mezarı görülür. Uzunca bir süre Çobanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlılar arasında Karabük bölgesi oldukça eskilere çekişmeye sahne olan bölge 1416 uzanan zengin bir tarihi mirasa sahiptir. yılında kesin olarak Osmanlı Devleti’nin M.Ö. 2500’lü yıllardan bu yana insan hakimiyetine girer. yerleşiminin görüldüğü ilin sınırları içinde çok sayıda tümülüs ile höyük bulunur. Antik Dönemde önemli bir yerleşim yeri olan ve Homeros’un destanlarında da adı geçen Palagonya bölgesinin sınırları içinde kalan Karabük çevresinde, zaman içinde Gasgaslar (Kaşkalar), Hititler, Frigler, Lidyalılar, Persler, Helenler, Romalılar ve Bizanslılar hakimiyet kurmuşlardır. İlin birçok yerinde bu uzun tarihin izleri görülür. Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı 1071 Malazgirt Zaferi’nin ardından bölgede Türk-İslam kültürü yayılmaya başlar. Zaferin ardından bölgeye

Safranbolu - Tarihi Osmanlı Camileri

Geçmiş zamanlarda bölgenin merkezi Safranbolu’dur. Safranbolu bu özelliğini 1930’ların sonuna kadar korusa da 1937 yılında Demir-Çelik Fabrikasının temellerinin Karabük merkezinde atılmasıyla bölge hızla gelişecek ve bu gelişme 1995 yılında Karabük’ün il Tarihi kalıntı olmasıyla sonuçlanacaktır. Karabük 9

KARABÜK ve İLÇELERİ

Karabük, Merkez ilçenin yanısıra birbirinden farklı güzellikleriyle beş ilçeye daha sahiptir. Bunlar: Safranbolu, Eskipazar, Yenice, Elani ve Ovacık’tır. Bu ilçeler içinde en çok bilineni Safranbolu’dur. Karabük ve Safran- bolu resmiyette her ne kadar iki Safranbolu farklı şehir olsalar da konumları itibari ile aslında tek bir şehir gibi yaşar. Safranbolu ilçe merkezi ile Karabük il merkezi yerleşim olarak bir biri ile bütünleşmiş durumdadır. Bu anlamda Safranbolu, Karabük’ün yerleşim alanı ve tatil merkezi gibidir. Karabük deyince Safranbolu’nun, Safranbolu deyince Karabük’ün Eskipazar anlaşılması doğal bir sonuçtur. Karabük diğer ilçeleri ile de göz alıcı imkanlara sahiptir. Yenice, Eskipazar, Elani ve Ovacık küçük ama şirin ilçe merkezleridir. Doğal güzelliklerinin yanı sıra, eski uygarlıklara ait tarihi değerlere de sahiptirler. Eskipazar ilçesinde bulunan antik Hadrianapo- lis şehri kazıları halen sürmektedir. Eflani Burada ortaya çıkarılan Roma döne- mi mozaikleri bütünlük bakımından oldukça iyi korunmuştur. Yenice ormanları biyolojik çeşitlilik bakımından Dünyanın sayılı bölgeler- inden biridir. Elani su kaynakları ve küçük gölleri ile şirin bir tabiat harikasıdır. Ovacık, şehir yaşamından uzaklaşmak için idealdir. Yenice Tüm bu özellikleri ile Karabük Ankara, İstanbul gibi büyük şehirlerimize 2-3 saatlik mesafede bir turizm kentidir. Kaliteli ve ekonomik konaklama imkanları ile Karabük ve çevresi ailece vakit geçirebiliceğiniz en uygun yerdir.

Ovacık 10 Karabük Gezi Rehberi

KARABÜK’TE TURİZM OLANAKLARI

Karabük, konumu, coğrafyası ve bu seçenekleri üç başlıkta toplamak tarihinden gelen özellikleriyle turizm mümkündür. Bu ana kategoriler içinde açısından ziyaretçilerine oldukça yapabileceklerinizi belirlemek ve çeşitli seçenekler sunar. Bu çerçevede, Karabük’ün tadına varabilmek sizlerin size sayısız olanak sunabileceğimiz hayal gücüyle doğru orantılı olacaktır.

Doğa Turizmi ve Doğa Sporları Karabük ilinin geneli son derece zengin bir doğal hazineye sahiptir. Ormanları, yaylaları, kanyonları, akarsuları ve göl- leriyle doğanın binbir rengi, renkli dün- yanıza yeni bir ton daha katmak için sıraya girmiş bekler gibidir. Size düşen, doğayla bütünleşip bir olacağınız bu muhteşem hazineden payınızı almaktır. Peki neler yapılabilir?

• Yaylalar Karabük yaylalarının en belirgin özelliği, buralarda yaşayan bitki ve hayvan çe- şitliliği bakımından son derece cömert oluşudur. Bu lora-fauna zenginliği, çoğu zaman yaylalara varmadan için- den geçeceğiniz orman zenginliğiyle birleştiğinde daha da bir etkileyici olur. Yeşilin her tonunu birarada görebilece- ğiniz yaylalar oldukça etkili bir görüntü güzelliğine sahiptir. Olanaklar ve Yerler Doğa yürüyüşleri Kampçılık Yaban hayatı ve kuş gözlemi Avcılık ve balıkçılık Bisiklet gezileri Şifalı bitki toplama

Sorgun Yaylası, Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Avdan Yaylası, Dede Yaylası, Büyük ve Küçük Düz Yaylaları, Çakırören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Yaylası, Arıcak Yaylası. Karabük 11

• Ormanlar Karabük’ün toplam yüzölçümünün %60’ından fazlası ormanlarla kaplıdır. Başta Yenice ormanları olmak üzere bu ormanlar ağaç türlerinin çeşitliliği bakımından çok zengindir. Karabük ormanlarında sarıçam, karaçam, kızılçam, göknar, kayın, gürgen, dişbudak, meşe, porsuk, şimşir, çınar, kavak, kızılcık, akçaağaç, ıhlamur, ladin ve benzer türden ağaçları görmek mümkündür. Bu zengin orman varlığı, aynı derecede zengin orman altı varlığı ile bütünleşip eşsiz bir eko-sistem yaratmıştır.

Olanaklar ve Yerler Doğa yürüyüşleri Yenice, Merkez, Safranbolu ve Kampçılık Eskipazar ormanları, Gökpınar’da 4 hektarlık alanda kurulu Açık Hava Yaban hayatı ve kuş gözlemi Orman Müzesi (Arboretum), Keltepe, Avcılık Sarıçiçek Dağı. Bisiklet gezileri Dinlenme ve Piknik alanları Araçla gezi yolları 12 Karabük Gezi Rehberi

• Mağaralar Karabük’ün jeolojik yapısı ile yeraltı ve üstü su kaynaklarının bolluğu il sınırları içinde binlerce yıl önce oluşmuş birçok mağaranın varlığının temel sebebidir. Bunlardan en önemlisi olan Bulak Mağarası, ışıklandırılıp güvenlik tedbirleri alınarak turizme açılmıştır. Bununla birlikte turizme açık olmayan mağaralarda da profesyonel ve amatör mağaracılık yapılabilmektedir.

• Doğa Sporları Olanaklar ve Yerler Karabük, doğa sporlarına tutkun olanlar için tam bir cennettir. İlin Doğa yürüyüşü (Trekking) coğrai yapısı trekking, kanyoning, Kanyoning rafting, tırmanma, yamaç paraşütü gibi Tırmanma ve Dağcılık doğa sporlarının pek çoğunun hem profesyonel hem de amatör sporcular Mağaracılık tarafından kolaylıkla yapılabilmesini Dağ Bisikleti sağlamaktadır. Bölgede bu sporları Rafting yapmak için gerekli donanımlar ve rehberlik hizmeti verecek profosyonel organizasyonları bulmak mümkündür. İl sınırları içinde bulunan pek çok kanyonda, akarsularda, dağlık ve ormanlık alanlarda bu sporlar rahatlıkla yapılabilir. Özellikle, Yenice’deki Şeker Kanyonu, başta kanyoning olmak üzere rafting ve tırmanma için son derece uygundur. Yine Safranbolu’ya yakın mesafede yer alan Yaci ve Konarı kanyonları suyla oynamayı sevenlerin tam aradıkları yerdir. Özel kıyafet ve donanım gerektiren bu parkurda, bölgede size rehberlik edecek profesyonel rehberler de bulabilirsiniz. Yaci Kanyonu, günübirlik etkinlikler için orta zorlukta bir parkurdur. İncekaya Su Kemeri’nden başlayan Tokatlı Kanyonu, yürüyüş parkuru olarak düzenlenmiştir ve her yaştan doğa tutkununa keyili yürüyüş imkanı sunar. Karabük 13

Kültür Turizmi Karabük, derin tarihi birikimiyle geçmişini daha iyi anlayabileceğiniz pek kültürel anlamda da ender rastlanan çok yer vardır. yerlerdendir. Çok eski bir yerleşim Karabük geziniz boyunca, Anadolu yeri olan bölgenin pek çok yerinde insanının yüzyıllardır yarattığı ince- hem Türk-İslam kültürüne ait tarihi likli kültür en küçük köyden en büyük eserlere hem de öncesine ait eserlere kente kadar size eşlik eder. Bunu ve kalıntılara rastlamak mümkündür. bazen bir konağın süslemesinde bazen Başta Safranbolu olmak üzere Karabük bir caminin kubbesinde, demircinin çevresindeki bu tarihi izler, bölgeyi ateşinde, bir perdenin dantelinde ve geniş bir açık hava müzesine çevirir. daha baktığınız pek çok yerde görebilir, Bu çerçevede Karabük’te eskiye bu kültürün zarif estetiğini içinizde dair görebileceğiniz, tarihten kalan hissedebilirsiniz. ipuçlarını izleyip Kuzey Anadolu’nun

Safranbolu Karabük turizminde Safranbolu ağırlıklı Safranbolu her yıl yüzbinlerce turist ve ayrı bir yer tutar. Safranbolu’nun tarafından ziyaret edilmektedir. Müze- bozulmamış tarihi dokusu geleneksel kent konumundaki Safranbolu özellikle Türk evlerinin en güzel örnekleri ile kültür turizmi bakımından ülkenin doludur. 1975’ten bu yana koruma önde gelen örneklerindendir. altında olan ilçe, 1990’lardan itibaren turizmin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Özellikle ikibinli yıllarda turizm zirve yapmış ve bir çok tarihi konak turizm işletmesi haline getirilmiştir. 1995’te UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan Safranbolu konakları, sokakları, ibadethaneleri, çarşıları, han ve hamamları ile bir bütün olarak gelenek- sel kent kültürünün yaşamaya devam ettiği en önemli mekanlardandır. 14 Karabük Gezi Rehberi

KARABÜK’TE EL SANATLARI ve ALIŞVERİŞ

El sanatları, Türk insanının ince sanat gelişmeyle birlikte üretim tarzlarının zevkinin, estetiğinin, duygusallık ve da değişmesiyle bu sanatların bir kısmı hoşgörüsünün günlük hayatta kullandı- yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. ğı eşyalara ve etrafında kalıcılığı olan Üretim artık geniş çaplı tüketime yöne- pek çok ürüne yansıyan halidir. Gele- lik değil daha çok hediyelik eşya olarak neksel Türk yerleşimlerinin tipik örnek- yapılmaktadır. Her şeye rağmen bu lerinin görüldüğü Karabük ve çevresi sanatların devam ettirilmesi için çaba de bu anlamda geniş bir el sanatları sarfedilmektedir. koleksiyonuna sahiptir. Teknolojik

• Safranbolu El Sanatları Karabük çevresinde el sanatlarının en Demircilik: Demirciler Çarşısı’nda yoğun biçimde görüldüğü ve geliştiği sıralanmış dükkanlarda demirci- yer Safranbolu’dur. Geleneksel olarak bakırcı-kalaycı ustaları eskisi kadar bölgenin merkezi konumundaki, yoğun olmamakla birlikte bugün de bölge ekonomisinin yüzyıllar boyunca üretimlerini sürdürmektedir. Başta kalbinin attığı yer olan Safranbolu’da kapı tokmakları ve kilitler olmak üzere bazıları artık devam etmeyen bazıla- Safranbolu evlerinde kullanılan demir rıysa oldukça az sayıda usta tarafından eşyalar ile bahçe malzemeleri burada devam ettirilen geleneksel el sanat- üretilir ve tamir edilir. Bugün hediyelik larından en önde gelenleri şunlardır: olarak da birbirinden güzel ve özel Demircilik, kalaycılık, tabaklık, sayacılık, ürünler üretilmektedir. kunduracılık, yemenicilik, mestçilik, sa- Kalaycılık: Bakır eşyaların kalaylan- raçlık, semercilik, nalbantlık, sobacılık, ması işidir. Bakır mutfak eşyalarının dokumacılık, tentenecilik. kullanımı artık iyice azaldığından bu sanat dalında da artık sembolik birkaç dükkan kalmıştır. Bu dükkanlarda çoğu dekoratif olarak kullanılan bakır hedi- yelik eşyalar bulmak mümkündür. Dokumacılık: Genellikle köylerde, kadınların uğraştığı bir el sanatıdır. Tez- gahlarda dokunan çoğunluğu pamuklu bezlerden çarşaf, göynek (iç gömleği) ve giyim eşyaları yapılır. Safranbolu çar- şısında düz veya desenli dokuma bezler ile bunlardan yapılmış birbirinden güzel ürünleri bulmak mümkündür. Tentenecilik: Kadın el sanatlarından- dır. İğne, tığ ve mekikle örülen ya da makinede dokunan ve yatak takımı, perde, masa örtüsü ve benzeri doku- maların kenar süslemelerinde kullanı- lan zarif süsleme malzemesidir. Çarşıda birbirinden güzel örneklerini bulmak ve satın almak mümkündür. Karabük 15

Ahşap İşleri: Safranbolu’da turizmin masa örtülerine, dekoratif örtülerden gelişmesiyle birlikte evlerin ahşap işle- kıyafetlere kadar birçok ürünün ana melerinde kullanılan ahşap-oymacılık malzemesi olarak kullanılmaktadır. sanatı şekil değiştirmiş, hediyelik eşya Renkli ve işlemeli bu bezlerden üretilen ürünlerine yönelmiştir. En iyi örneği ürünler Elani’de ve Safranbolu çarşısın- olarak Geleneksel Safranbolu evlerinin da bulunabilir. güzelliğini yansıtan maket evler Kara- bük/Safranbolu gezinizden size kalacak • Yenice’de Bastonculuk ve Kaşıkçılık en anlamlı hatıralardan biri olacaktır. Sert ve dayanıklı ağaçlardan yapılan bu Çarşı içinde bulmak ve satın almak ürünler tam da orman kenti Yenice’ye mümkündür. yakışmaktadır. Bugün bunları yapan • Eskipazar’da Sepetçilik ustaların sayısı azalsa da özellikle üre- tilen bastonlar yurt içi ve dışından alıcı Başpınar köyünde devam ettirilen bu el bulmaktadır. İnce işlemelerle süslenmiş sanatı yabani fındık ağacının dallarıy- ve değişik şekillerde yapılan bastonlar la sepet ve çit örülmesi işidir. Sebze, Yenice’den satın alınabilecek en güzel meyve, saman veya ot taşımak için hediyeliklerdir. Genellikle şimşir ağacın- kullanılan sepetlerden Eskipazar’da ve dan yapılan kaşıklar ise hem kullanım Safranbolu’da bulmak mümkündür. amaçlı hem de hediyelik olarak üretilir. • Elani’de Çember Bezi Çember, geleneksel olarak baş örtüsü olarak kullanılan ince, pamuklu do- kumadır. Elani köylerinde, kadınların tezgahlarda dokudukları rengarenk çember bezleri bugün mendillerden 16 Karabük Gezi Rehberi

NEREDE KALMALI?

Karabük ve çevresi için planladığınız gezinizde tavsiyemiz Safranbolu’da konaklamanızdır. Safranbolu hem konaklama imkanları bakımından geniş olanaklara sahiptir hem de farklı ko- naklama seçenekleri sunar. Kent içinde, Çarşı, Bağlar ve Kıranköy bölgelerinde tarihi yapılarına uygun döşenmiş odalarına rağmen üst düzey bir konfor sunan birçok konak, butik otel veya pansiyon olarak hizmet vermektedir. Yüksek hizmet kalitesiyle sizi memnun edecek olan bu konaklar Safranbolu’da gezdiğiniz süre boyunca yaşayacağınız ‘bir tarih yolculuğu içinde olma’ hissi- nizi konaklayacağınız yerde de devam ettirmenizi sağlar. Bu otel ve pansiyon- ların yanında daha yakın zamanlarda inşa edilmiş rahat ve konforlu oteller bulmak da mümkündür. Karabük merkezinde ve diğer ilçe merkezlerin- de de otel, misafirhane, pansiyon gibi konaklama imkanları bulunur. Kalınabilecek yerlerin bir listesi sayfa 89’da verilmiştir. Karabük 17

NE YEMELİ?

Karabük / Safranbolu, uzun tarihi geçmişinin kültüründe yarattığı çeşitliliği yemeklerin- de de gösterir. Bunun yanında hem Karade- niz kıyılarına hem de iç bölgelere yakınlığı sebebiyle Karadeniz Mutfağı ve İç Anadolu Mutfağı’nın lezzetli ve özgün yemeklerini de biraraya getirir. Yöresel pek çok lezzet içinde Yayım Çorbası, Zeytinyağlı ve Etli Yaprak Sarmaları, ranlı Aşure ve Zerde yemeden gitmek Keşkek ve Kuyu Kebabı, Safranbolu’ya olmaz. Size tavsiyemiz, Safranbolu’da özgü Bükme ile birbirinden leziz birçok yerde karşılaşacağınız, yöresel gözleme çeşitleri mutlaka tadılmalıdır. yemekler yapan bir yere girmeniz ve İster sabah kahvaltısında isterse gün menüye şöyle bir göz atmanızdır. O içinde Safranbolu’nun meşhur simidini kadar çeşitli ve lezzetli seçenek görür- de denemelisiniz. Safranbolu’ya gelip, sünüz ki bunlardan bir kısmı mutlaka kente adını veren safranla yapılan Saf- sizin damak tadınıza hitap edecektir. Nüfusu : 119.303 Diğer İlçelere Uzaklığı Eflani : 42 km Eskipazar : 38 km Ovacık : 48 km Safranbolu : 8 km Yenice : 33 km Karabük Merkez 19

KARABÜK MERKEZ

arabük ili Merkez ilçesi tam anlamıyla bir Cumhuriyet kenti- Kdir. Cumhuriyetin ilk sanayi kenti olarak tarihe adını yazdıran Karabük, aynı zamanda ülkenin ilk planlı yerleşimine sahip kentler- indendir. Karabük, Cumhuriyet öncesi Safranbolu’nun küçük bir yerleşim birimi iken 1937 yılında Demir Çelik işletmelerinin kurulması ile sadece bölgede değil ünü tüm ülkeye yayılan bir cazibe merkezi konumuna gelmiştir. Kısa sürede nüfusu ve ekonomisi gelişen Karabük 1995 yılında ülkenin 78. ili olmuştur. Karabük, bugün 100 bini aşkın nüfusu, planlı bir şekilde modernleşen kent yüzü, öğrenci nüfusu on- binlere ulaşan yüksek öğretim kurumları ve eşsiz turizm değerleri ile ülkenin gözbebeğidir.

Gelişmesi Cumhuriyet Dönemine rast- bir merkezin olduğunun kanıtıdır. layan Karabük merkezinde, bu nedenle, 1071 yılında Selçuklu Devleti’nin tarihi eserlere pek rastlanmaz. Ancak kazandığı Malazgirt Zaferi’nin ardından merkeze bağlı köylerde genel olarak akın akın Anadolu’ya göçen Türkmen Karabük yöresinin tamamında görülen aşiretlerinin bölgeye yerleşmesiyle Antik Dönem kalıntıları ile Türk-İslam Karabük ve çevresinde Türk-İslam kül- kültürüne ait eserler görülebilmekte- türünün etkileri görülmeye başlamıştır. dir. Bunlar arasında kral mezarlarına, Merkez ilçeye bağlı birçok köyde askeri yapılara, sütunlara, tünellere ve görebileceğiniz camiler, konaklar, evler, yerleşim yerlerinde bulunan birçok dükkanlar, çeşmeler ve çamaşırhane antik eşya kalıntısına rastlanır. Özellikle gibi ortak kullanılan mekanlar bize bu Avdan Yaylası’ndaki Aşağı Sırtı Kaya dönemin mirasıdır. Yerleşimi, zamanında burada önemli 20 Karabük Gezi Rehberi

DEMİR ÇELİK FABRİKASI

Küçük bir yerleşim yeri olan ancak 1934 damarı olan Fabrika bugün 5.000 kişiye yılında açılan demiryolunun buradan sağladığı doğrudan istihdamla bölge geçmesi nedeniyle hızlı bir gelişme ekonomisinin lokomotii olma görevini potansiyeli gösteren Karabük’te temeli sürdürmektedir. 3 Nisan 1937 tarihinde atılarak kurulan 70 yılı aşkın bir süre önce kurulduğu ve 58 yıl boyunca bir kamu kuruluşu yeri, Karabük’ü küçük bir mahalleden olarak faaliyet gösteren Karabük büyük bir il merkezi olmaya taşıyan Demir Çelik Fabrikaları, 1995 yılında Demir Çelik Fabrikası sadece bölgenin özelleştirilerek Kardemir adını almıştır. değil ulusal ağır sanayinin de öncü Türkiye’nin ilk entegre demir çelik kuruluşu olmuştur. Kuruluşundan fabrikası ve uzun mamulde cevhere itibaren çok sayıdaki endüstriyel dayalı üretim yapan tek kuruluşudur. tesisin proje, imalat ve montajını da Bugün, yıllık 1.500.000 ton düzeyindeki gerçekleştiren Kardemir, Türkiye’de ham çelik üretim kapasitesi ile “Fabrikalar Yapan Fabrika” olarak uluslararası kalite standartlarında tanınır. Bu haliyle, Cumhuriyet ürünler üreten Kardemir, ülkemizin Türkiyesi’ni bugünlere taşıyan başarılı inşaat, madencilik, ulaştırma ve sanayi sanayileşme hamlesinin ilk akla gelen sektörlerine temel girdi sağlamaktadır. simgelerinden biridir. Onlarca yıldır bölge ekonomisinin can Karabük Merkez 21

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ

Bölgenin öncü kurumlarından bir merkezinde 12.000’i aşkın öğrenci diğeri de Karabük Üniversitesi’dir. eğitim görmektedir. Üniversite 2007 yılı Mayıs ayında Karabük Üniversitesi, modern yükse- kurulmuş olsa da Karabük’te yükseköğ- köğretim anlayışı ve özenli uygulamala- retim kurumlarının varlığı daha eskilere rıyla bugün sadece bölgenin değil tüm dayanır. Önceleri Zonguldak Karaelmas Türkiye’nin en önde gelen üniversi- Üniversitesi’ne bağlı olan Karabük’teki telerinden biri olmaya aday genç ve bazı yükseköğretim birimleri 2007 yı- dinamik bir eğitim kurumudur. lında Karabük Üniversitesi çatısı altında toplanmıştır. Henüz genç bir üniversite olan Karabük Üniversitesi, tüm Türkiye’deki üniver- sitelere örnek olacak bir hızla geliş- mektedir. Kent merkezinde, ulaşımdan barınmaya, yeme-içmeden eğitime her alanda öğrenci dostu olan yeşillikler içindeki kampüsüyle burayı tercih eden öğrencilerini birer misafir gibi ağırlar. Bugün il merkezi ve ilçelerde bulunan 9 fakülte, 3 yüksekokul, 3 enstitü, 3 meslek yüksekokulu ve 5 araştırma 22 Karabük Gezi Rehberi

DOĞAL GÜZELLİKLER Merkez ilçe de Karabük’ün diğer ilçelerinde olduğu gibi oldukça zengin bir doğal hazineye sahiptir. Bölgenin geneline yayılan zengin orman varlığı, göz alıcı yaylalar ile bol su kaynakları merkez ilçenin de en belirgin özelliklerindendir. İlçe sınırları içinde kalan Sorgun, Avdan, Dede, Büyük Düz, Küçük Düz, Çakırören, Küçük, Bostancık Düzü ve Arıcak yaylaları özellikle yaz aylarında bölge halkının ve il dışından gelen ziyaretçilerin akınına uğrar. Yaklaşık 1.650 metre yüksekliğe ve oldukça geniş bir alana sahip olan Sorgun Yaylası merkez ilçe, Yenice ve Eskipazar arasında kalır. Karabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dağı Keltepe her daim karlı zirvesi ile yürüyüşçüler için ilgi çekici bir rotadır. Karabük Merkez 23

BULAK MAĞARASI

Safranbolu merkezine yaklaşık 8 km şarkısıyla dans eder gibidir. Mağaranın mesafede, Bulak köyü sınırları içerisinde derinlerine doğru atılan her adımda yer alır. Uzunluğu 6 km’ye varan bu güzel görüntünün etkisi daha da bir mağaranın yalnızca ilk 400 metresi artar. İçerisi oldukça serindir. ziyaretçilere açıktır. Ziyaretçiler, girişin Mağaraya ulaşım, özel araçlarla ve ardından dar bir bölümden geçerek Safranbolu’dan belli aralıklarla hareket ulaştıkları ana galeriye girdiklerinde eden minibüslerle yapılabileceği gibi alışılmışın dışında, bambaşka bir Turizm Müdürlüğü’nce belirlenmiş dünyaya atarlar adımlarını. Burası, ve tabelalarla işaretlenmiş yürüyüş suyun ustalıkla aşındırdığı, biriktirdiği, yolu boyunca yaya olarak da cilalayıp parlattığı şekillerden oluşan gerçekleştirilebilir. el emeği göz nuru bir sanat eserinden farksızdır. Mağaranın tabanından akan suyun yansımaları duvarlar ve tavandaki bu harika şekillerin arasında, az ilerideki şelalenin hiç bitmeyen

DİKKAT EDİN Mağaranın içi sıcak yaz ayların- da bile oldukça serindir. Bu nedenle mağaraya girmeden önce yanınızda uygun kıyafetler bulundurmalısınız.

SAFRANBOLU ÇARŞI BÖLGESİ PLANI Nüfusu: 60.358 Merkez İlçeye Uzaklığı: 8 km

Safranbolu 27

SAFRANBOLU

inlerce yıllık tarihi geçmişinin izlerini bugüne taşıyan, neredeyse B1000 yıldır Türk-Osmanlı kültürünün biçimlendirdiği konakları, tarihin tanığı camileri, kervanların durağı hanları, taş döşeli sokakla- rıyla attığınız her adımda sizi geçmişin izlerine biraz daha yaklaştıran masal gibi bir kent: Safranbolu... Adını aldığı çiçek gibi zarif, geleceğe taşıdığı mirasla onun kadar değerli, Safran’ın başkenti...

Anadolu insanının inceliğini yansıtan Bilinen tarihi M.Ö. 3000’lere kadar konakları, konakların mahalleye uzanır Safranbolu’nun. Gasgaslar ve karıştığı taş döşeli sokakları, kentin ardından Hititlerle başlayan tarihinde kalbi çarşılara akan mahalleleri, pek çok medeniyetin ev sahibidir. camileri, hanları, hamamları, kısaca, 1196’dan itibaren Türk kültürüyle koskoca tarihinin yarattığı kültür ve tanışır. Selçuklular, Candaroğulları, zarafetle Anadolu’nun masal kenti Osmanlılar ve nihayetinde Türkiye Safranbolu... Gezilmesi, görülmesi Cumhuriyeti’nin göz bebeği olur. gereken bir kent, tanınması gereken Karabük’ün en büyük ve gelişmiş bir kültür, solunması gereken bir hava... ilçesidir ve Dünya Mirası Listesi’ne de Hoşgeldiniz Safranbolu’ya. girmiş tam bir açık hava müzesidir. 28 Karabük Gezi Rehberi Safranbolu 29

SAFRANBOLU ADININ KAYNAĞI

Safranbolu tarih boyunca değişik anlamında “Safranbolu” olarak adlarla anılmıştır. Kentin ilk adının adlandırılır. Theodorapolis olduğu söylenir. Bazı 19. yüzyılda önce Zaferanborlu kaynaklarda ise kentin ilk adı Germia sonra kısa bir süre Zaferan-ı Benderli ya da Theodorius olarak geçer. Bizans olarak adlandırılır. Bu isimler zamanla döneminde “Dadybra”, Selçuklu Zağfirenbolu ve Zaferanbolu’ya evrilir. zamanında “Zalifre” adıyla anılan 1940’tan sonra ise Safranbolu olur. Safranbolu, Beylikler ve Osmanlılar Kentin ismi ne olursa olsun bu ismin döneminde “Borglu” ve “Borlu” bilinen tek bir kaynağı vardır: Mucize olarak anılır. 16. yüzyılda yöreye çiçek Safran. yerleşen Taraklı Aşiretinden dolayı Borlu adı “Taraklıborlu” olmuştur. 18. yüzyılda Zağfiran-ı Benderli, 19. yüzyılın sonlarına doğru Zagfiranbolu, Zafranbolu ve nihayet “Safran Kenti” MUCİZE ÇİÇEK SAFRAN Safranbolu’ya adını veren Safran, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharatın adıdır. İlaç, gıda, boya ve kozmetik sanayinde kulanılan, oldukça bugün çeşitli projelerle desteklenmesi yüksek ekonomik değere sahip olan ile 10’a yakın köyde yeniden safran Safran, ağırlığının yüzbin katı kadar üretimine başlanmıştır. sıvıyı sarıya boyamasıyla dikkat çeker. Genellikle baharat olarak yemeklerde Dünyada 5000 yıldan beri tanınan kullanılan safran, Safranbolu’da safran, Anadolu’da 19. yüzyıl sonlarına eskiden beri pilav ve zerde tatlısında kadar yaygın bir şekilde üretilmiştir. yaygın olarak kullanılmaktadır. Bugün Geçmişte Safranbolu’nun 40 kadar safranlı lokum, safranlı helva, safranlı köyünde üretim yapılmasına rağmen, çörek ve safranlı dondurma olarak 90’lı yılların sonlarında sadece tek bir Safranbolu’daki tatlıcı vitrinlerinde köyde iki aile tarafından üretilmiş, karşımıza çıkar.

SAFRANBOLU LOKUMU Safranbolu’nun ağız tadıdır. Birçok çeşidi olmakla birlikte safranlı lokum parlak sarı rengi ve aromasıyla, burada yaşayanların vazgeçemediği bir lezzet, kente ziyaret amacıyla gelenlerin de vazgeçemediği bir hediyeliktir. 30 Karabük Gezi Rehberi

SAFRANBOLU EVLERİ

Safranbolu engebeli bir arazi üzerine kurulmuştur. Evler eğimli arazi üzerinde dikey sokaklar halinde dizilmiştir. Kaldırım taşlarının dokuduğu sokaklar genellikle dar ve eğimlidir. Evlerin özellikle üst katlarında genişleyen cumbalarla üst katlarda sokaklar daha da daralır. Eğime göre dizilen evler Safranbolu’da ahenkli bir görüntü oluşturur. Kimse kimsenin önünü kapamaz. Bütün evlerin bir yanı mutlaka güneş alır. Evlerin geniş bahçeleri eğime göre kademeli olarak düzenlenmiştir. Bahçelerde evin günlük ihtiyaçlarını karşılayacak birimler uygun yerlere konulmuştur. Safranbolu’da evler taş, tuğla, kireç, çamur, ahşap malzemelerle yapılır. Evler ve odalar genelde kare planlıdır. Çatılar dört yönlü, az eğimli, oluklu kiremitle kaplıdır. Binaların giriş katları taş duvar, diğer katları ahşap çatkıdır. Evlerin gelen yüzünde kapı tokmağı, kapıyı dış duvarları genelde sıvalı ve beyaz açmak için mandal aynası ve her iki renklidir. Pencere kenarları dıştan ve kanatta birer halka toka bulunur. içten ahşap pervazla çevrilidir. Evlerin Evler genelde üç katlı yapılardan sokak kapıları çift kanatlı ve dikey oluşmaktadır. Alt kat ahır olarak tahtalarla yapılmıştır. Kapıların dışa düzenlenmiştir. Üst katlar ise ailenin durumuna göre diğer ihtiyaçlar için ayrılmıştır. Zemin katlar ahırın yanı sıra evin daha çok üretim merkezi olarak düşünülmüştür. Kazan ocağı denilen büyük ocakbaşı, anbar, odunluk, samanlık ve kiler de bu bölümde yer alır. Binanın girişinde yer alan bu bölüme “hayat” adı verilir. Hayat evin dışı ile içi arasında bir geçiş Safranbolu 31 noktasıdır. Zemini genellikle toprak düzenlenmiştir. Her oda bir çekirdek olur. Bazı evlerde bu bölümün zemini aileyi (karı-koca ve çocukları) taş kaplıdır. Böyle olduğunda bu barındıracak şekildedir. Her oda aynı bölüme “taşlık” denir. Bu bölüm evin zamanda oturma odası, yemek odası ve içidir ama dışarıdan da kopuk değildir. yatak odası olarak da kullanılabilecek Burada ayakkabı ile dolaşılır. Yukarı niteliktedir. Oda içinde günlük katlara çıkılacaksa ayakkabılar buradan eşyaların konulabileceği kapalı dolaplar, üst katlara yükselen merdivenin yatakların kaldırılacağı yüklükler ve önünde çıkartılır. Bu bölüm dört ailenin yıkanabileceği, duvar içine duvarla korunmuş loş ve serindir. gizlenmiş bir banyo (duş) bulunur. Safronbolu’da evler sokak hizasına Banyo genellikle, aynı zamanda yüklük göre yerleştirilmiştir. Evlerin duvarları olarak da kullanılan geniş dolabın aynı zamanda sokakları belirler. Avlu alt kısmındadır. Ahşap bir kapakla ve bahçe duvarları evin bittiği yerden üstü örtülen banyo kısmı ihtiyaç itibaren yine sokak boyunca devam olduğunda açılır. İslam inancında eder. Evin sokağa temas eden alt temizlik önemli bir unsurdur. Eşlerin kısmında duvarlar bahçe duvarı gibi ihtiyaç duyduklarında “gusül” abdesti penceresiz, sıvasız ve taştır. Çünkü diye ifade edilen duş ihtiyaçları burada sokaktan geçenin evin mahremiyetine karşılanır. Bu nedenle bu banyolara nüfus etmesi istenmez. İslam inancında gusülhane de denilmiştir. Müslüman evin içi korunmuştur. Müslüman ailelerde eşlerin mahremiyeti çok evlerinde tüm yapı inanca endeksli önemlidir. Onların özel yanlarının diğer olarak ihtiyaçlara göre düzenlenmiştir. aile bireyleri tarafından dahi bilinmesi Yapı insana göre şekillenmiştir. İnsan hoş karşılanmaz. neyse çevresi de odur. Banyo için ihtiyaç duyulan su odanın Üsta katlar ailenin diğer yaşam içinde akmaz. Dışarıdan taşınır. alanlarıdır. Odalar özenle Banyo için genellikle soba üzerinde 32 Karabük Gezi Rehberi

ısıtılan bir kaç kova su kullanılır. Bu yeri olarak tercih edilir. Merdiven evlerde herşeyin “idareli” kullanılması başında uygun bir oda yabancı erkek esastır. İsraf kesinlikle hoş karşılanmaz. misafirleri ağırlamak için kullanılır. Safranbolu evlerinde hayat geleneğe Yabancı erkeklerin evin iç bölümlerini göre şekillenir. Şehirle sokak, sokakla ev, görmeleri uygun karşılanmaz. Yabancı evle oda arasında gizli bir mahremiyet erkek misafirler “selamlık” denilen bu perdesi ve özel alan duygusu birbirini bölümde ağırlanır. takip eder. Toplumun en küçük yapı taşı olan çekirdek aile tek bir odanın içinde tüm ihtiyaçlarını karşılayabilir. Tüm mimari, aileyi korumaya ve birarada tutmaya dönüktür. Evlerin büyüklüğü değişse de bu özellikler değişmez. Orta kattaki odalar daha çok oturma ve çalışma odaları olarak kullanılır. Üst katlardaki odalar yatak odası ve misafirler için ayrılmıştır. Üst katların tavan yüksekliği orta kata göre biraz daha fazladır. Kışın güney yönde olan ve kolay ısınan odalar, yazın kuzey yönde kalan serin odalar oturma Safranbolu 33

Safranbolu’da imkanları geniş olan vardır. Kış günleri ocak başında yanan büyük ailelerin evleri iki bölümden ateş veya sobayla ısınılır. Ocakbaşı kimi oluşur. Haremlik ve selamlık. Haremlik zaman ayrı bir duvarda, kimi zaman da evin hanımlarına, selamlık evin dolapların olduğu duvarda gizlenmiş beylerine ayrılmıştır. Haremlik ve olarak bulunur. Tavanlar ve tabanlar selamlık bölümlerine evin içinden ve ahşaptır. Oda içindeki görünen tüm dışından ayrı kapılar konulmuştur. ahşap kesimlerde bir estetik kaygısı Hanım misafirler ve erkek misafirler bir göze çarpar. birlerini görmeden bu kapılardan eve girip çıkarlar. Bu tür evlerde mutfak kısmı müstakil olarak iki bölümün ortasına yapılmıştır. Mutfak duvarına monte edilen bir dönme dolap vasıtası ile haremlik kısmında hazırlanan yiyecekler, çay, kahve ikramları bu dolabın raflarına konularak selamlık kısmına aktarılır. Bu tür büyük konaklarda, ailenin kurallarına uygun yaşayan bir kaç erkek ve kadın hizmetçi bulunur. Safranbolu’da odalara genelde köşeden girilir. Mekanın bütünlüğünü bozmayan bu giriş Tavan süslemeleri, çıtakari ve şekli aynı zamanda odaya ilk girişte geometrik desenli göbeklerden oluşur. dikkati dağıtmaya dönüktür. Oda Göbekler, köşeler ve çıtalarla odanın duvarlarının içe gelen kesimlerinde atmosferine bir ruh kazandırılır. Dolap kapaklı eşya dolapları bulunur. kapakları da rastgele yapılmamıştır. Dışa bakan duvarlar sürgülü dikey Hepsinde ailenin gücüne göre bir sanat pencerelerle aydınlatılmıştır. Perdeler ve incelik kendini gösterir. Odaların hem içeriyi gizlemek hem de odaya genel yapısı ailenin zorunlu günlük estetik kazandırmak için özenle işlenir. ihtiyaçlarının giderilmesi yanında Pencereli duvarların önlerine alçak onların ruhen de gelişimini sağlamaya sedirler yapılmıştır. Sedirler gün içinde dönüktür. Bu odalarda gözünüze küçük yorgunlukları atmak için uygun takılan hiç bir şey sizi rahatsız etmez, yerlerdir. Halı, kilim ve minderlerle gözünüzü tırmalamaz. Her şey süslenen sedirler, hasır yastıklar ve üzeri bir bütünün parçasıdır. Rüküş ve nakışlı kumaşlarla daha da gösterişli gösterişten uzak bu ince sanatın ahşap, hale getirilir. Odanın bir duvarı boydan kumaş üzerinde el emeği göz nuruyla boya geniş dolap olarak düzenlenmiştir. yoğrulmuş hali, oda içinde ahengli Bu dolaplara yatak, yorgan ve yastıklar bir bütün oluşturur. Bu bütünün en konulur. Bu bölümde bir de küçük duş önemli parçası ise orada yaşayan alma yeri gizlenmiştir. Genellikle her insandır. İnsan Safranbolu evlerinin odada bir ocakbaşı (şömine) bulunur. merkezidir. Her şey, her ayrıntı size Dolaysıyla her odanın bir de bacası bunu fısıldar. 34 Karabük Gezi Rehberi

ADIM ADIM SAFRANBOLU

afranbolu’yu bir günlük gezi programına sığdırmak pek mümkün Sdeğildir. Seyahat Acentaları tarafından, yaygın olarak, haftasonuna sığdırılmaya çalışılan Batı Karadeniz programı içerisinde günübirlik bir destinasyon olarak konulan Safranbolu ziyareti, size kenti yeterince tanıyabileceğiniz zamanı tanımaz. Safranbolu, en az bir gece konaklamalı olmak üzere, 2 tam günde hızlı bir şekilde gezilebilir. Ancak çevre değerleri ile zenginleştirilmiş bir Karabük gezi programı içinde bir haftaya yayılan zaman diliminde tadınca gezilebilir, değerleri hissedilebilir.

Safranbolu gezi programı kentin Hıdırlıktan bakıldığında, gün geriden, bütün güzelliğini görebileceğiniz kentin üzerine doğru doğar. Sabahın Hıdırlık Tepesinden başlamalıdır. Tüm erken saatlerinde bu bakış açısı her evlerin size doğru baktığı bu manzara, mevsim en güzel fotoğrafı verir. Hıdırlık kente haklı ününü veren tüm söylemle- tepesinde yeme-içme servisi bulunur. ri hatırlatıcı niteliktedir. Evden sokağa, Arkada kalan mezarlık, Hıdırlıktan göz- sokaktan mahalleye, mahalleden kente lenen manzaranın daha da genişletilmiş yayılan akılcı yerleşim gözler önündedir. halini sağlar. Yeterli vakit var ise Hıdırlık Aşağıda, sokakların kesiştiği noktada ile mezarlık arasındaki yol izlenerek Çar- anıtsal eserlerin bir çoğu toplu halde şı içine inilebilir. görülebilir. Safranbolu 35

HIDIRLIK TEPESİ wc

Çarşı Bölgesinde, kente hakim noktada olan Hıdırlık Tepesine iki noktadan giriş ve çıkış yapılabilir. Yerli halk tarafından namazgah olarak da bilinen Hıdırlık, eski zamanlarda yağmur duası, Hıdırellez kutlamaları gibi törenler için kullanılmıştır. Tepe üzerinde Hasan Paşa Türbesi ile iki mezar bulunur. Sultan I. Abdülmecit tarafından Safranbolu’ya sürgün edilmiş olan Köstendil Kaymakamı Hasan Paşa, Safranbolu’da sevilmiş ve 1845 yılında öldüğünde bu türbe inşa edilerek buraya gömülmüştür. Tepe üzerindeki mezarlardan birisi Hızır (Hıdır) Paşa’nın, diğeri ise Kurtuluş Savaşı sırasında ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Safranbolu’ya büyük hizmetleri olan Dr. Ali Yaver Ataman’ın (1955) anıt mezarıdır. 36 Karabük Gezi Rehberi

Tüm Safranbolu’yu görebildiği- tadını çıkarma vaktidir. Merdivenli iniş niz Hıdırlık Tepesi’ndeki muhte- yolu sizi Kaymakamlar Müze Evinin de şem seyir zevkinin ardından artık ken- üzerinde olduğu dar sokağa götürür. tin sokaklarına dalma, bu tarihi kentin

KAYMAKAMLAR MÜZE EVİ wc

18. yy. başlarında yapıldığı sanılan konak zamanın Kültür Bakanlığı’nın konak, “Safranbolu Evi”nin iyi Safranbolu’nun korunması ve örneklerindendir. Sahibi olan sağlıklaştırılması projesi çerçevesinde Safranbolu kışlası kumandanı Hacı 1979 yılında kamulaştırıp restore Mehmet Efendi’ye yarbay karşılığı olan edilmiştir. Bir süre Eğitim Merkezi “Kaim-Makam” denilmesi nedeniyle olarak hizmet verdikten sonra, sonraki aile ve ev halkı arasında bu isimle anılır yıllardan etnografik olarak düzenlenmiş olmuştur. Tüm mimari özelliklerini ve “gezilebilir müze” olarak hizmete günümüze dek koruyabilmiş olan açılmıştır.

SAFRANBOLU ÇAVUŞ ÜZÜMÜ Safranbolu ve çevresinde sofralık üzüm yetiştiri- ciliğinin tarihi çok eskilere dayanır. Arkeolojik kazılarda bulunan üzüm figürleri bunun en önemli kanıtıdır. En kaliteli sofralık üzüm çeşitlerinin başında yer alan Çavuş üzümünün aroması kendine has, kabuğu ince, çekirdek sayısı az, çekirdek içi boştur. Yenilmesi kolay, tane şekli yuvarlak oval, salkım şekli orta iridir. Safranbolu şartlarında Eylül ayının ilk yarısında olgunlaşır. Safranbolu 37

Müze evin ziyaret edilmesinden Yakın ilçe ve köylerden bizzat üreticisi sonra Çarşı içi tüm canlılığı ile tarafından getirilmiş taze sebze ve mey- sizi kucaklar. Gezi cumartesi gününe valar tezgahlarda yerini almışken, biraz denk gelmiş ise Cinci Hanın arkasındaki ileride kurulmuş hayvan pazarı hala cumartesi pazarı yüzyıllardır süregelen eski günlerdeki canlılığını korumaktadır. geleneğin devamı olarak karşınızdadır. 38 Karabük Gezi Rehberi

Bu noktadan ileri, Çarşı içinde her iki yanında, çoğu el sanatı hediyelik gezilebilecek tüm alanlar yürü- eşyaların satın alınabileceği dükkanlar yüş mesafesindedir. Hızlıca bir tempo ile ile ev yemeklerinin yenebileceği yeme- bir gün içinde gezmek mümkün olabilir. içme mekanları sıralanmıştır. Sokak- Pazar yerinin devamında Manifatura- ların kesiştiği noktada tüm zarafeti ile cılar Sokak ve kesen diğer sokakların İzzet Mehmet Paşa Camisi gezilmelidir. Safranbolu 39

İZZET MEHMET PAŞA CAMİİ

İnşaatı 1796 yılında tamamlanan cami, zengin işlemelerle bu zarafeti tamamlar. III. Selim Döneminde, 1794-1798 yılları Minber üzerindeki tuğra Padişah III. arasında sadrazamlık yapmış olan İzzet Selim’e aittir. Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami ve avlusu Akçasu Deresi üzerine Tamamı kesme taş kullanılarak inşa edilen cami Osmanlı taş işçiliğinin güzel yapılan kemerler üzerine oturtulmuştur. örneklerindendir. Dış yapıdaki en dikkat Avludaki merdivenlerden Akçasu çekici bölüm, incecik bir kalem gibi kanyonuna inilebilir. Avluda bulunan gökyüzüne uzanan zarif minaresidir. mezar ise camiyi yaptıran İzzet Mehmet İç mekan ise tavandaki kalem işi Paşa’ya aittir ve 2005 yılında Manisa’dan bezemeler, minber ve mihrabındaki buraya nakledilmiştir. 40 Karabük Gezi Rehberi

İzzet Mehmet Paşa Camii avlu- güler yüzü ile fotoğraf karelerinize konu sundan aşağıda Demirciler, Ba- olabilir. Kentin içine kadar uzanarak il- kırcılar, Kalaycılar çarşıları gezilebilir. ginç jeolojik yapısını ortaya koyan kan- Sıcak demir işlerinin üretilmeye devam yonlar en iyi bu noktadan görülebilir. ettiği Demirciler çarşısında tüm esnaf Safranbolu 41

SAFRANBOLU ÇARŞILARI Safranbolu, zaman içinde, Asya’dan Avrupa’ya doğru uzanan büyük ticaret yollarını Karadeniz kıyılarına bağlayan kervan yolu üzerinde önemli bir konaklama noktası olmuştur. Tüccarların gerek- sinimlerini karşılamak adına 17. Yüzyıl ortalarında kentin merkezine inşa edilen Cinci Han’ın büyüklüğü, Safranbolu’nun önemli bir geçiş noktası olduğunun kanıtıdır. Hanın inşaatından hemen sonra etra- fındaki sokaklar lonca sistemine göre örgütlenmiş üreticilere ev sa- hipliği yapmaya başlar. Demircilik, bakırcılık, semercilik, saraçlık, kunduracılık gibi her iş kolu ayrı bir sokakta ya da sokağın ayrı bölümlerinde toplanmıştır. Sokaklar da ismini burada yürütü- len iş koluna göre alır. Bu sokaklar Safranbolu’nun geçmişten günümüze taşıdığı sıcak, içten ve canlı yapısının derinden ve birebir hissedildiği yerlerin başında gelir. Bugün de bu sokaklarda klasik tarzda üretim yapan dükkanlar görül- mektedir. Üretilenlerin bir bölümü ihtiyaçları karşılarken önemli bir bölümü de hediyelik eşya olarak Safranbolu ziyaretçileriyle buluşur.

DEMİRCİLER ÇARŞISI wc

Safranbolu’nun tarihi çarşılarındandır. Akçasu Deresinin iki yanına kurulmuş “L” planlı çarşı, lonca mantığıyla yan yana duran 25 adet dükkandan oluşur. Dükkanlar tek katlı ve ahşaptır. Geleneksel olarak sıcak ve soğuk demirciliğin yapıldığı çarşıda bugün geçmişin güzellikleri yaşatılarak el sanatları ürünlerin üretiminin devam ettiği birkaç dükkan kalmıştır. Buralarda hediyelik eşya olarak satın alınabilecek kapı tokmakları, sahan ve döveç gibi ürünler bulunur. Çarşıda demircilerin yanı sıra birkaç bakırcı dükkanı da vardır. Demirciler çarşısı boyunca yüründüğünde Akçasu Kanyonu’na ulaşılır. Dükkanlar da bu kanyonun kenarına sıralanmıştır. Sesleri, renkleri ve dokusuyla zamanın yavaş aktığı hissini veren Demirciler Çarşısı da Safranbolu’nun mutlaka ziyaret edilmesi gereken mekanlarındandır. 42 Karabük Gezi Rehberi

Yukarıya doğru uzanan sokak- üretimi yapılan Arasta’da, bugün diğer lar sizi Köprülü Mehmet Paşa sokaklarda olduğu gibi hediyelik eşya- Camisine götürür. Cami ve avlusundaki ların satıldığı dükkanlar sıralanmıştır. Güneş Saati görüldükten sonra hemen Çarşının ortasında konumlanmış Aras- solda Tarihi Yemeniciler Arastası ge- ta Kahvesi soluklanmak için iyi bir nok- zilebilir. Eskiden tamamında yemeni tadır.

KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA CAMİİ Çarşı içinde, Çeşme Mahallesinde anlaşılmaktadır. Yapıldığı dönemin yer alan cami Köprülü Mehmet mimari özelliklerini yansıtan dış yapısı Paşa tarafından yaptırılmıştır. miğfer şeklindeki kubbesiyle dikkat Kitabesi bulunmadığından yapım çeker. Safranbolu’nun en büyük camisi tarihi tam olarak bilinmese de Vakıf olan Köprülü Mehmet Paşa, etrafına mühründe bulunan tarih ve Köprülü inci gibi sıralanan Safranbolu evleri Mehmet Paşa tarafından camiye ile Arasta’nın ortasında ihtişamlı bir gönderilen el yazması Kur’an’dan görüntü sergiler. Caminin iç mekanı caminin 1661 yılında ibadete açıldığı geniş ve ferahtır. Avluya kemerli bir kapıdan girilir. Burada şadırvan, güneş saati ve namaz vakitlerinin belirlendiği bir muvakkithane bulunur. Avlunun diğer kapısından çarşı içine, Arasta’ya çıkılır.

GÜNEŞ SAATİ Dört ayağın üzerine oturtulmuş düz mermer plaka ve ortasındaki üçgen metal levhayla, oluşan gölgeye göre günün vakitlerini ölçmeye yarayan saat ‘yatay güneş saatleri grubu’na girer. Bu saat, Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiş tüm Osmanlı topraklarında varlığı belirlenen toplam 96 güneş saatinden biridir. Safranbolu 43

ARASTA / YEMENİCİLER ÇARŞISI wc Tarihi Safranbolu’nun merkezindeki yemenileri tanımanız bakımından Arasta, kalabalık ziyaretçi gruplarının size yardımcı olacaktır. Arasta’daki seslerinin zanaatkarların çekiç dükkanlarda daha çok Safranbolu’ya seslerine karıştığı, meydanın üzerini özgü hediyelik eşyalar, dokumalar örten asmalardan sızan güneşin ve el işi eşyalar satılmaktadır. Arasta masalardaki demli çayları daha bir meydanındaki kahvehane ise geziniz kırmızıya boyadığı, sabah serinliğinin sırasında soluklanabileceğiniz güzel taze kokusunun meydanda ve mekanlardan biridir. dükkanlarda içilen köpüklü kahvelerle harmanlandığı hayat dolu sesler, LONCA SİSTEMİ can alıcı renkler, davetkar kokuların Osmanlıda belirli bir işkolunda birbirine karıştığı yerdir. Denilebilir ki çalışan kişilerin usta, kalfa, çırak gibi sıkı Safranbolu’nun kalbi burada atar. bir hiyerarşik düzen içinde örgütlenme- Köprülü Mehmet Paşa Camii’ne lerini düzenleyen sistemdir. Osmanlı bitişik olan ve cami avlusundaki ikinci toplumsal yapısında zanaatçı teşkila- kapıdan da girilebilen Yemeniciler tı olarak oldukça yaygınlık kazanmış Arastası 48 ahşap dükkandan oluşur. olan lonca sistemine göre, bir meslek Günümüzde, yemeni yapımını grubunda yeralan kişiler arasında ortak devam ettiren dükkanlar hala olsa menfaatlerin korunması amacına yöne- da bunların sayıları çok azdır ve gün lik karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma geçtikçe azalmaktadır. Bu sebeple, esastır. Mesleki disiplin, karşılıklı güven, çarşı içinde karşılaşacağınız Ahmet meslek ahlakının geliştirilmesi gibi ko- nularda oldukça önemli işlevler görmüş Demirezen Yemeni Müzesi’ni gezmeniz, olan lonca sistemi, sanayi devriminden sergilenen yemeni örneklerini, alet sonra giderek çözülmüştür. ve malzemeleri görmeniz, Safranbolu 44 Karabük Gezi Rehberi

Arastanın biraz ilerisinde- Bekleme ve buluşma noktası olarak kul- ki Kazdağlı Meydanı “Çarşı lanılabilecek Çarşı Meydanında Turizm Meydanı”dır. Ortasında Kazdağlı Ca- Danışma Bürosu, tuvalet, karako- misinin bulunduğu bu meydan, otobüs- lu, banka, Seyahat Acentası, otobüs ve lerin yolcuların bıraktıkları ilk noktadır. taksi durağı bulunmaktadır.

ÇARŞI MEYDANI wc Safranbolu 45

KAZDAĞLI CAMİİ Safranbolu’nun çarşı içindeki tarihi camilerindendir. Kitabesinden, 1778 yılında bölgenin nüfuzlu kişilerinden Borlu Ayanı Kazdağlıoğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Aynı dönemde camiye gelir getirmesi amacıyla etrafına 24 adet de dükkanın yapıldığı bilinmektedir. Mehmet Ağa’nın ölümünden sonra cami ve dükkanlar, adına kurulan vakfa bağışlanmıştır.Taş ve tuğla malzemeyle inşa edilen cami tek minareli ve tek kubbelidir. Sekiz köşeli kubbenin üzeri kiremitle örtülmüştür. Üç bölümlü son cemaat yerinden geçilerek girilen camide bezemeye yalnızca giriş kapısı üzerinde rastlanır. İç mekan sade ve aydınlıktır. 46 Karabük Gezi Rehberi

Çarşı Meydanından batı ve ku- olarak kullanılan Eski Hükümet Konağı zey yönüne yokuş yukarı uzanan binasıdır. Binanın bulunduğu ve Hıdır- iki sokak sizi önemli ilgi noktalarına gö- lıktan bakıldığında eş yükseltide hemen türür. Batı yönüne baktığınızda önünüz- dikkat çeken bu tepe kentin “Kale”sidir. de uzanan Hükümet Sokağın götürdü- Kale üzerindeki hala çalışan Tarihi Saat ğü yukarıda görülen bina Kent Müzesi Kulesi ile Eski Cezaevi görülmelidir.

SAFRANBOLU KALESİ Bugün Eski Hükümet Konağı, Saat Kulesi, Cephane Binası ve Eski Cezaevi Bi- nalarının olduğu şehre hakim konumdaki tepe “Kale” olarak adlandırılır. Burada za- manında surlarının yüksekliği 20 metreyi bulan ve Bizans Döneminde inşa edildiği düşünülen bir kalenin var olduğu da bilinmektedir. Günümüzde bu kalenin duvar ve surları tamamen yıkılmıştır. Safranbolu’nun birbirinden güzel evlerinin, sokaklarının, tarihi eserleri ve doğal güzelliklerinin kuşbakışı izlenebildiği kale bölgesi hem bu seyir zevki hem de burada bulunan tarihi yapıların görülebilmesi bakımından mutlaka zi- yaret edilmesi gereken yerlerdendir. Safranbolu 47

ESKİ HÜKÜMET KONAĞI (KENT TARİHİ MÜZESİ) wc

Mimari yapısıyla ve neredeyse kent içinde her yerden görülebilen konumuyla Safranbolu’nun en dikkat çekici yapılarının başında gelen Hükümet Konağı 1904 yılında dönemin Kastamonu Valisi Enis Paşa ve kentin kaymakamı Mir Ahmet Bey’in öncülüğüyle ve Safranbolu halkının imkanlarıyla yaptırılmıştır. 1976 yılına kadar Hükümet Konağı olarak kullanılan bina, aynı yıl çıkan yangında büyük zarar görmüş ve ancak 2003 yılında restorasyonunun Konak bugün Kent Tarihi Müzesi tamamlanmasıyla yeniden kullanılır olarak kullanılmaktadır. 3 ayrı katta hale gelmiştir. düzenlenen salonlarda Safranbolu’nun tarihi, kültürel ve ekonomik yapısı, halkın günlük yaşamı, esnaf ve zanaatkarların üretim ve ticaret yaşamı gibi kentin geçmişine ait pek çok şey çeşitli görsel malzemelerle birlikte bugüne taşınıyor. 48 Karabük Gezi Rehberi

SAAT KULESİ

Hıdırlık Tepe’den sonra Safranbolu’nun en güzel görüntülerinin izlenebildiği, kente hakim bir noktada, eski kalenin ortasında, kadim bir nöbetçi gibi kenti bekleyen bu tarihi yapı 1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yaklaşık 5x5 metre ölçülerinde kare bir zemine sahip olan kulenin boyu 12 metredir. Haftada bir kurularak 200 yılı aşkın bir süredir aralıksız çalışan saat zembereksizdir ve 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışır.

ESKİ CEZAEVİ BİNASI wc Kale olarak adlandırılan tepedeki tarihi yapılardan biri de eskiden cezaevi olarak kullanılmış olan binadır. Bina 1906 yılında Sultan Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır. Kaledeki diğer binalarla birlikte restore edilen cezaevi binası günümüzde restaurant/cafe olarak kullanılmaktadır. Bina, ilginç mimarisi ve cezaevi birimlerinden dönüştürülen bölümleriyle Safranbolu’da görülmesi gereken yerlerdendir.

MİNYATÜR SAAT KULELERİ MÜZESİ

Safranbolu Saat Kulesi’nin hemen yanında, 1 dönümlük arazi üzerine kurulu müze, Osmanlı döneminin kültürel izlerini taşıyan, Anadolu’da yapılmış özgün saat kulelerinin minyatürlerinden oluşmaktadır. Müzede, Anadolu’nun dört bir tarafından seçilen 12 saat kulesinin 1 ile 3 metre arasında değişen minyatürleri sergilenmektedir. Ziyaretçiler bu tarihi kulelerin hikayelerini de öğrenme fırsatı bulmaktadırlar. Safranbolu 49

Meydandan kuzeye yokuş yukarı olan konakların en iyi iki örneği, yanya- ilerleyen, bugün hemen hemen na ve aynı adla bu sokaktadır. Kentin ilk hepsinin otel olarak kullanıldığı tarihi oteli olan Havuzlu Asmazlar Konağı ote- konaklarla sıralı Mescit sokak, ileride As- linde, havuzbaşında içilecek kahve keyfi mazlar Sokak ile kesişir. Akılcı mimari ve Safranbolu’da yapılabilecekler listesinde yaşama keyfinin kesiştiği, içinde havuzu olmalıdır. 50 Karabük Gezi Rehberi

Çarşı meydanından doğuya doğ- daha sakin başka bir ruh taşır. İçerilerde- ru uzanan yol sizi Akçasu Mahal- ki Lütfiye (Kaçak) Camii Safranbolu’da lesine götürür. İçinden geçen ince derenin mimarinin başka bir hayranlık ifadesidir. küçük köprülerle süslendiği bu mahalle

AKÇASU MAHALLESİ Safranbolu 51

LÜTFİYE (KAÇAK) CAMİİ

Safranbolu’nun kendine özgü mimari katı kahvehane, üst katıysa mahalle yapısı içinde kentin özgün yapılarından mektebi olarak kullanılmıştır. biri de bu camidir. Cami, Akçasu Caminin isimlerinden yola çıkılarak deresinin en dar bölümünde iki kıyıyı anlatılan birkaç ilgi çekici söylenti olsa birbirine bağlayan kemerler üzerine da bunlar gerçeği yansıtmamaktadır. inşa edilmiştir. Uygun yerlerin azlığı Lütiye ismi bizzat camiyi yaptıran nedeniyle caminin inşası için yer Hacı Hüseyin Hüsnü Efendi tarafından bulmakta zorlanan halk çareyi doğaya verilmiştir. Uzun ve yorucu bir zarar vermeden yeni bir yer açmakta yolculuğun ardından Hac’dan dönen bulmuş ve camiyi dere yatağına zarar Hüseyin Hüsnü Efendi, hacı olabilmeyi vermeyecek biçimde derenin üzerine ve dönüp ailesine kavuşmayı Allah’ın inşa etmiştir. Bir köprü gibi derenin iki bir lütfu olarak kabul ettiğini ifade yakasını birbirine bağlayan bu cami, edecek biçimde camiye Lütiye Cami Safranbolu’da mimarinin yaratıcı denmesini istemiştir. Kaçak ismi örneklerindendir. ise caminin hemen yakınındaki bir Cami 1878 yılında Muslubeyoğlu çeşmeden gelmektedir. Kurak geçen Hacı Hüseyin Hüsnü tarafından yaz aylarında suyu çekilen ya da diğer yaptırılmıştır. Kuzey cephesine bitişik bir deyişle kaçan bu çeşme ve yöre olarak inşa edilen iki katlı yapının alt “Kaçak” diye anılır olmuştur. 52 Karabük Gezi Rehberi

Buraya kadar yapılan hızlı Eski Hamam, gezilebilir evlerden birkaçı tempolu gezide gün neredeyse daha gezi programınıza dahil edilme- tamamlanmış olur. Halbuki burada lidir. Yine meydanda bulunan Cinci bahsedilen sokakların kestiği Arnavut Hamam (Yeni Hamam) ise işlevini sür- kaldırımlı çok sayıda dar sokak sizin dürdüğünden gezi amaçlı değil, sağlık keşfetmenizi beklemektedir. Cinci Han, amaçlı programa alınmalıdır.

CİNCİ HANI wc Yüzyıllar boyunca doğudan batıya mal taşıyan kervanlarla bilim ve medeniyet taşıyan yolculara iz olmuş tarihi İpek Yolu üzerinde sıralanan yüzlerce kervansaraydan biri de Safranbolu’daki tarihi Cinci Hanı’dır. Tahminen 1645 yılında, bir dönem Rumeli Kazaskerliği de yapmış olan Safranbolulu Karabaşzade Hüseyin Efendi ya da daha çok bilinen lakabıyla Cinci Hoca tarafından yaptırılmıştır. Mimarının kim olduğu kesin olarak ahır ve depolara ayrılmış, üst katı ise bilinmemekte ancak dönemin yolcuların konaklayabilecekleri şekilde baş mimarlarından Mimar Kasım düzenlenmiştir. tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Orijinaline mümkün olduğunca Safranbolu’nun çarşı bölgesinde, sadık kalınarak yapılan restorasyonu merkezde yer alan Cinci Han, Osmanlı 2004 yılında tamamlanan Cinci şehir hanlarının klasik plan şemasına Han o tarihten bu yana otel olarak göre yapılmıştır. Zemin kat tamirhane, kullanılmaktadır. Safranbolu 53

CİNCİ HAMAMI (YENİ HAMAM) Cinci Hoca’nın hanla beraber yaptırdığı takunyaların tuttuğu ritimle bir diğer yapı da hana yalnızca 50 kubbelerde yankılanırken, tavandaki metre mesafedeki hamamdır. Cinci açıklıklardan ince ince sızan gün ışığı, Hamamı ya da Yeni Hamam isimleriyle etrafınızı sarıp sizi başka bir aleme bilinen yapı, üzerini örten iki büyük taşıyan buhar bulutunda altın izler kubbeyle hemen dikkat çeker. Hamam, oluşturur. Hamamda geçirilen birkaç kadınlar ve erkekler için aynı plandan saat ve soğuklukta içilen bir demli oluşan iki ayrı bölümden oluşur. Bu çayın ardından sokağa atılan ilk adım, bölümlerin kapıları, Türk hamam Safranbolu gezinizdeki yeni bir evrenin geleneğinin bilinen özelliğine uygun de başlangıcıdır. Vücudunuzla birlikte biçimde farklı sokaklara açılmaktadır. ruhunuzda hissedeceğiniz temizlik Cinci Hamamı, ünü tüm dünyaya ve dinginlik hissiyle bu kentin sıcacık yayılmış Türk hamamlarının en sokaklarındaki samimiyeti daha bir güzel örneklerindendir. Kurnalardan derinden hissedersiniz. akan sıcak suyun ferahlatıcı sesi

ESKİ HAMAM

Safranbolu’da yakın zamana kadar kullanılan diğer bir hamam olan Eski Hamam, bugün restore edilen bir bölümüyle ziyarete açıktır. Plan olarak Yeni Hamam’la büyük benzerlik gösterir. Kadın ve erkekler için simetrik iki ayrı bölümü ve girişi bulunur. Hamamın ne zaman inşa edildiği tam olarak bilinememektedir. Bazıları yapının bir Bizans eseri olduğunu ifade ederken daha yaygın olan görüşe göre hamam 1322 yılında Candaroğlu Süleyman Paşa tarafından yaptırılmıştır. 54 Karabük Gezi Rehberi

Günün sonunda, konaklama şamınızı konağınızda kalıp, geçmişin için tercih edilen bir Safranbolu izlerine karışarak geçirebileceğiniz gibi, Konağı gün boyu gördüklerinizi ve ya- kentin içine dağılmış çok sayıdaki mü- şadıklarınızı özümsemeye yarayacak zikli-eğlenceli mekanları da ziyaret ede- havayı size sağlayacaktır. Bütün ak- bilirisiniz. Safranbolu 55

Safranbolu’da geçireceğiniz ikinci yukarı uzanan bu mesafeleri araç kulla- günde yine sizi çok seçenekli yo- narak katetmek, zaman kazanmak için ğun bir program bekler. tercih edilebilir. Her iki bölgede de çok Henüz Çarşı bölgesi gezilmiştir. Eskiden sayıda konak, otel, pansiyon, lokanta ve Rum Mahallesi olarak bilinen Kıran- eğlence yeri olarak kullanılmaktadır. köy ve yazlık olarak kullanılan Bağlar Kıranköy’de bulunan ve eski bir kiliseden Bölgesi bugüne sığdırılmalıdır. Çarşı’dan camiye çevrilmiş olan Ulu Cami, farklı Kıranköy’e yaklaşık 3 km, Kıranköyden mimarisi ve ilginç tarihiyle görülmeye Bağlar’a yine 3 km sonra varılır. Yokuş değerdir.

ULU CAMİ (AYASTEFENOS KİLİSESİ) Kıranköy’de yer alan Ulu Cami, kiliseden camiye çevrilmiş olduğundan farklı bir mimariye sahiptir. Caminin giriş kapısı üzerinde iki kiliseye ait iki ayrı kitabe bulunur. Soldaki kitabeden, buraya ilk kilisenin M.S. 515 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır. 13 asırdan fazla ayakta kalan ve büyük bir kısmı ahşap olan bu kilise 1861’de Kıranköy’de çıkan büyük yangında yok olur. Safranbolu Rumları 1872’de buraya yeni bir kilise inşa ettirirler. Giriş kapısı üzerindeki ikinci kitabe de bu kiliseye aittir. 1926 Mübadelesinde Safranbolu’dan ayrılan Rumlar 1956 yılında ilk kez ziyaret için Safranbolu’ya döndüklerinde kullanılmayan ve harap durumdaki kilisenin camiye çevrilmesini isterler. Kilise aynı yıl camiye çevrilerek yapıya iki şerefeli bir minare eklenir. 56 Karabük Gezi Rehberi

Eskiden “yazlık” olarak kullanılan de sokaklarda yürümek insana farklı bir Bağlar Bölgesinde de evler Çarşı haz verir. Yine burada da gezilebilir evler Bölgesindekilere benzer ihtişamda yapıl- bulunmaktadır. Ahşap işçiliğinin eşsiz ör- mıştır. Özellikle bahçelerin binbir renge neği Başodası ile yüzlerce kitaba fotoğraf büründüğü bahar mevsiminde ya da veren Emir Hocazade Ahmet Beyler Evi karlarla örtülü kış mevsiminde, bu bölge- gezi planına alınmalıdır.

BAĞLAR MEVKİİ “Şehir” diye adlandırılan ve kışlık yerleşim alanı olarak kullanılan Çarşı Bölgesine 3 km mesafedeki Bağlar Mevkii’nde yükselti Çarşı’ya göre 200 metre daha fazladır. Bu yükselti farkı bölgenin yaz aylarında ‘çarşı’dan daha serin olmasını sağlar. Bu nedenle Bağlar Mevkii, eskiden beri Safranbolu insanının yaz aylarını geçirdiği bir bölge olmuştur. Geleneksel Safranbolu evlerinin güzel örneklerinin görülebildiği bu bölgede geniş bahçeler içerisinde bulunan çok sayıda görkemli konak son yıllarda restore edilmiş, kimisi turizm amaçlı, kimisi de konut olarak yeniden kullanıma açılmıştır. Safranbolu 57

GEZİLEBİLİR EVLER

Safranbolu, kenti henüz görmeyen birçok kişinin bile evlerini bildiği, pek çok güzelliğinin yanı sıra öncelikli olarak birbirinden güzel evleriyle tanınan bir kenttir. Safranbolu evlerinin güzelliği, doğayla ve çevreyle uyumu, Türk toplumsal yapısının geleneğinden gelen güzel özelliklerinden biri olan sokak ve mahalle yaşamına uygunluğu, kullanılan malzemelerin birbiriyle uyumu bu evleri Anadolu’nun birçok yerindeki diğer evlerden ayırmaktadır. Bu evlerde yaşam eskisi gibi devam etmekle birlikte bazıları otel, pansiyon, yeme-içme yeri gibi yeni işlevler kazanmıştır. Bazıları ise küçük bir ücret karşılığı gezilebilmektedir. Bunlardan Kaymakamlar Müze Evi, Kileciler Evi, Mümtazlar Konağı, Karaüzümler Evi ve Havuzlu Hakkı Asmazlar Konağı Çarşı bölgesinde; Emir Hocazade Ahmet Beyler Evi Bağlar Mevkiindedir.

EMİR HOCAZADE AHMET BEYLER EVİ 1974 yılında restore edilmiş olsa da yapılmıştır. İç mekan tavan süslemeleri evin baş odası orijinalliğini korumuştur. ile dikkat çeker. Evi gezebilmek için Bu oda, hiç çivi kullanılmadan birbirine önceden ev sahibinden randevu almak geçirilen 15.000 ahşap parçadan gerekmektedir. 58 Karabük Gezi Rehberi

Bağlar bölgesinden daha yukarı- değer katmıştır. Yaklaşık 2 saat süren ve da, yaklaşık 4 km sonra varılan zorlu olmayan bu yürüyüş, gezinize farklı İncekaya Sukemeri ziyaret edilmesi ge- bir tat katacaktır. reken yerlerdendir. Su kemerinden baş- İkinci günün yarısını alan buraya kadar layarak Çarşı içine doğru uzanan Tokatlı anlatılan programdan sonra kalan za- Kanyonunun belli bir bölümü yürüyüş manda Yörük Köyü ile Bulak Mağarası güzergahı olarak düzenlenmiş ve kentin görülmelidir. alternatif turizm olanaklarına önemli bir Safranbolu 59

İNCEKAYA SU KEMERİ

İlk yapım tarihi bilinmeyen bu tarihi kemeri 116 metre uzunluğundadır. su kemeri, 1700’lerin sonlarında Kemer, suyun akış hızının yaptırdığı önemli yapılar Safranbolu’da dengelenebilmesi bakımından özellikle pek çok yerde karşımıza çıkan kıvrımlı yapılmıştır. Biri büyük olmak Sadrazam İzzet Mehmet Paşa üzere altı kemer üzerine oturtulan ve tarafından yeniden inşa ettirilerek eni 1.20 metre ile 2.50 metre arasında Safranbolu’nun su ihtiyacının önemli değişen suyolundan geçerek Asmazlar bir kısmını karşılamakta kullanılmıştır. Konağı’nın bahçesindeki su terazisine Safranbolu çevresi, coğrai özellikleri ulaşan su buradan kent içindeki ve yağışlı iklimi nedeniyle suyun çeşmelere dağıtılırdı. bol olduğu yerlerdendir. Zamanına Derin Tokatlı Kanyonu’nun iki yakasını göre kalabalık bir nüfusa sahip olan birbirine bağlayan bu görkemli yapı, Safranbolu’nun su ihtiyacı da çevredeki taşıdığı mimari değerin yanı sıra bu kaynaklardan sağlanmıştır. İncekaya yemyeşil doğanın ortasındaki göz Su Kemeri Safranbolu’ya 7.5 km alıcı görüntüsü ve ziyaretçilerine uzaklıktaki İncekaya köyünden, Tokatlı sunduğu muhteşem seyir zevkiyle deresi ve kanyonunu aşarak kente Safranbolu’nun mutlaka görülmesi su getirilmesi için yapılır. En yüksek gereken yerlerinden biridir. yeri yerden yaklaşık 60 metre olan su 60 Karabük Gezi Rehberi Safranbolu 61

YÖRÜK KÖYÜ Safranbolu’ya 11 km. mesafedeki Yörük Köyü, haklı yakıştırmasıyla KONAKLAMA/YEME-İÇME tam bir ‘Müze Köy’. 750 yıllık Köyde konaklama imkanları tarihini neredeyse eksiksiz biçimde bulunmaktadır. Konaklamak için bugüne taşıyabilmiş, evleri, Safranbolu da tercih edilebilir. Yeme- sokakları ve doğasıyla zamanı asırlar içme içinse köy içinde bulunan, öncesinde durdurmuş, masal gibi birbirinden leziz gözlemelerin yapıldığı, bir yerleşim yeri. Kültür ve Turizm yöresel yemeklerin ikram edildiği, Bakanlığı’nın 1997 yılında tamamını soğuk ayran ve demli çayın eksik korumaya alması sonrası yapılan olmadığı yerler tercih edilmelidir. özenli restorasyonlarla eksikleri giderilmiş, yıkılmaya yüz tutmuş evleri onarılmış durumda. Yörük Köyü, 14. ve 15. yüzyıllarda yörede göçebe kültürünü devam ettiren Türkmen boylarının yerleşik hayata geçmesiyle kurulmuştur. Evler, Safranbolu evleriyle büyük benzerlikler gösterir. En eski ev 450 en yenisiyse 90 yaşındadır. Taş, kerpiç ve ahşabın birbirleriyle son derece uyumlu kullanılarak inşa edildiği bu evler de bahçe içinde, genellikle üçer katlı konaklar biçimindedir. İç süslemelerin bolca görüldüğü evlerin bazılarının dış cephelerinde de bezemeler görülür. İç mekanlarda daha çok tavan ve duvar kaplamalarına önem verilmiştir. Dış cephe ise kafesli pencereleri, zarif ahşap işçiliğinin görülebildiği kapıları ve kapıları süsleyen birbirinden ilginç kapı tokmakları ve kilitleriyle dikkat çeker. Pek çok evin çatısının bir köşesinden sarkan geyik boynuzları ise eve bereket ve uğur getirmeleri için asılmıştır. Köyde, başta Sipahioğlu Evi olmak üzere gezilebilecek birçok ev vardır. Ahşap Cami ve bugün müze olarak düzenlenen eski Çamaşırhane binası da görülmelidir. 62 Karabük Gezi Rehberi

KANYONLAR ve YAYLALAR

İçinden geçen derelerin oluşturduğu farklı yaş ve tecrübedeki doğa kanyonların üzerine kurulu olan sporcularına trekking ve kanyoning Safranbolu, bu coğrafi özellikleri ile yapma imkanı verir. Yörede bu doğa sporcularına da farklı aktiviteler aktiviteler için ulaşım, donanım ve sunar. Kentin içindeki Tokatlı Kanyonu, rehber sağlayan seyahat acentaları en uzağı 30 km mesafede olan bulunmaktadır. Sakaralan, Düzce ve Yaci Kanyonları Safranbolu 63

TOKATLI KANYONU İncekaya Su Kemeri’nden başlayarak çarşı içine kadar uzanan derelerin oluşturduğu Tokatlı Kanyonu, kente yakın olması ve doğal güzellikleri ile bölgenin turizmine katkı yapan ilk alternatif turizm destinasyonlarından birisidir. Kanyonun Tokatlı Köprüsü’nde sonlanan şelale ve göletlerle bezeli 2.200 metrelik bölümü, her yaştan doğaseverin rahatlıkla katılabileceği yürüyüş parkuru olarak düzenlenerek 2010 yılında hizmete açılmıştır.

ULUYAYLA Safranbolu’ya 50 km mesafede, çiçekleri, doğayla bir olmuş ahşap yayla 1.200 metre yükseklikte bulunan evleri ile günlük hayattan tamamen yayla, doğası, renkleri ve havasıyla uzaklaşabileceğiniz saklı bir cenneti ziyaretçilerine benzersiz olanaklar andırır. Yayla, kampçılık ve trekking için sunar. Yaylanın ortasında bulunan oldukça uygundur. Dileyenler at veya küçük göletin etrafına dizili rengarenk dağ bisikletleri ile bu harika doğanın ağaçları, yeşilin üzerine serpiştirilmiş tadını çıkarabilir.

SARIÇİÇEK YAYLASI

Merkeze 8 km mesafedeki Sarıçiçek mekanlarından biri. Harika doğasıyla Yaylası da Safranbolu’nun, günlük sizi karşılayan yayla birçok doğa sporu yaşamınızdan sıyrılarak bambaşka bir için de uygun bir yer. Kampçılık, alemde kendinizi dinleyebileceğiniz trekking ve dağcılık bunlardan birkaçı. Nüfusu: 12.556 Merkez İlçeye Uzaklığı: 38 km Eskipazar 65

ESKİPAZAR

inlerce yıla varan geçmişiyle dünün bugüne taşındığı güzel kent... BBinlerce insana yurt olmuş, binlercesini beslemiş, binlercesine ilham vermiş muhteşem bir doğa... Tarih ve doğanın buluştuğu yer, Eskipazar...

Karabük il merkezinin güneyinde yer alan Eskipazar, bölgenin en eski yerleşim yerlerindendir. Bilinen tarihi Gasgaslar (Kaşka) ile başlayan Eskipazar, zaman içinde Hititler, Palagonyalılar, Frigler, Kimmerler, Lidyalılar ve Perslerin hakimiyetinde kalmış, Selçuklularla birlikte Türk egemenliğine girmiştir. Kentin bu İsmini Antik Dönemde burada kurulan zengin tarihinden kalma kalıntılar, pazar yerinden alan Eskipazar’da höyükler ve eserler ilçe sınırları içinde günümüzdeki pazar yeri. sıkça karşınıza çıkacaktır. Bunlardan en önemlileri, mutlaka görmeniz gereken Hadrianapolis ve Asar Tepe (Kimistine Antik Yerleşimi)’dir. Bölgede ilk yerleşimin Hadrianapolis’te olduğu bu yüzden bölgenin bilinen ilk isminin de bu olduğu kabul edilmektedir. Osmanlılar kente Viranşehir adını verir. Bunun nedeni çevrede birçok kent kalıntısının bulunmasıdır. 1908’den sonra ise bugün de kullanılan Eskipazar adı kullanılır. Bu ismin antik dönemde burada kurulan pazar yerinden geldiği sanılmaktadır. Eskipazar, tarihi değerlerinin yanısıra Karabük ilinin genelinde görülen muhteşem bir doğaya sahiptir. Yaylaları, ormanları, akarsuları, termal kaynakları ve mesire yerleriyle davetkar bir güzelliği olan ilçe, ziyaretçilerini hayal kırıklığına uğratmayacaktır. 66 Karabük Gezi Rehberi

ESKİPAZAR’DA TARİHİ KALINTILAR Bölgenin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Eskipazar’da bu uzun tarihin izleri pek çok yerde karşınıza çıkacaktır. Antik Dönemin önemli yerleşimlerinden Kimistine ve Hadrianapolis bunların başında gelir. Ancak bunların dışında da farklı birçok yerde kalıntılar, kaya mezarları, höyükler görmek mümkündür.

KİMİSTİNE ANTİK KENTİ

İlçe merkezinin 3 km batısında, kiliselerin birinin tabanında antik bugün Viranşehir olarak adlandırılan dönemde cennette bulunduğuna bölgede dağınık bir şekilde bulunan inanılan 4 kutsal nehri simgeleyen antik yerleşim yeridir. Kalıntıların mozaikler ile kuş mozaikleri dağınık olmasının temel sebebi bulunmuştur. Yine kazılar sırasında yerleşimin farklı dönemlerde farklı bulunanlar arasında çok sayıda mermer noktalarda yoğunlaşmış olmasındandır. sütun ve sütun başlıkları, kiliseler, Yerleşimin en yoğun görüldüğü alan surlar, su sarnıçları, kaya mezarları, 5 ve 6. yüzyıllardan kalma 3 ayrı kilise Roma hamamı, gözyaşı şişeleri, tüneller, kalıntısının bulunduğu alandır. Bu erzak ve mahzenleri vardır. alanda yapılan kazı çalışmalarında Eskipazar 67

HADRİANAPOLİS ANTİK KENTİ Deresemail köyü yakınlarındadır. Asar Tepe isimli dağ silsilesinin üzerinde yer alan dört yükselti üzerindeki antik bir örendir. Bu yükseltilerden ortadakine Akropolis, diğerlerine de Birinci Nekropolis Tepeliği, İkinci Nekropolis Tepeliği ve Sarnıç isimleri verilmiştir. Frigler Dönemi’nde ilk yerleşimin olduğu kabul edilen Asar Tepe’nin Hellenistik ve Roma Dönemlerinde de kullanıldığı bilinmektedir. Burada bulunan arkeolojik eserler incelendiğinde Asar Tepe’nin antik çağlarda kutsal kent niteliği taşıdığı anlaşılır. Tapınak kalıntıları, kaideler, sütunlar, mezarlar ve antik döneme ait daha pek çok kalıntısıyla binlerce yıl öncesinin yaşamına ışık tutan Asar Tepe, başta tarihe merakı olanlar olmak üzere bölgeyi ziyarete gelenlerce görülmesi gereken tarih hazinelerimizdin biridir. 68 Karabük Gezi Rehberi Eskipazar 69

DOĞAL GÜZELLİKLER ve GEZİ YERLERİ

Eskipazar, tarihi varlığının yanında muhteşem bir doğaya da sahiptir. Muhteşem orman varlığı bu güzelliklerin başında gelir. Zengin bir çeşitliliğe sahip ormanları dört mevsim ayrı bir güzelliğini sergiler. Ormanların bittiği yerde yaylalar başlar. Küçük gölleri ve akarsularıyla maviden yeşile iç açıcı renklerle süslü yaylalar özellikle bahar ve yaz aylarında, kentin gürültüsünden uzak sakin ve huzur dolu bir dinlenme imkanı sunar. Belen, Kuyucak, Kabaarmut, Yalak, Eyriova, Yalakkuz ve Ulu Yayla bu doğa harikalarından birkaçıdır. Ormanlar ve yaylalar yaban hayatı bakımından da oldukça zengindir. Kampçılık, trekking, dağcılık gibi doğa sporlarına oldukça elverişli olan Eskipazar doğasında belirli dönemlerde avcılık ve balıkçılık da yapılabilmektedir. İlçe merkezine yaklaşık 11 km mesafedeki Çetiören Mesire Yeri, bu muhteşem doğayı keşfedebileceğiniz, kamp ya da piknik yapabileceğiniz, burada kurulmuş alabalık tesislerinde tadını bu doğadan alan balığınızı yiyebileceğiniz eşsiz imkanlar sunar. İlçenin doğusunda bulunan, çevre yoluna yakın oluşu ve bol suyuyla gelişmeye oldukça elverişli olan Akkaya termal kaynağı da ilçenin önemli turistik değerlerindendir. Nüfusu: 22.632 Merkez İlçeye Uzaklığı: 33 km

Yenice 71

YENİCE

rmanları, kanyonları, yaylalarıyla tam bir doğa harikasıdır Yenice. Oİlkbaharda açıktan koyuya yeşilin tüm tonlarını barındıran bu eşsiz tablo, sonbaharda sarıya, kırmızıya boyanır. Tropik bölgeler dışında ender görülen bir biyolojik çeşitliliğe sahip ormanlarıyla sadece bölgenin değil, Türkiye’nin ve hatta dünyanın en değerli orman alanlarındandır. Şehir kalabalığında kaybolmak yerine kendini yeşilin içinde yeniden bulmak isteyenlere tek bir sözümüz var: Hoşgeldiniz Yenice’ye...

Her ilçesi, hatta her köyü birbirinden ile Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın özel olan Karabük ilinin doğası (WWF-World Wildlife Foundation) bakımından en davetkar yeridir Yenice. 1999 yılında belirlediği ‘Korunması Birçok koruma bölgesiyle çevrili, Gereken 100 Orman Alanı’ndan sadece Türkiye’nin değil dünyanın biridir. Bu ormanlar biyolojik çeşitlilik ender orman varlığına sahip az sayıdaki bakımından tüm dünyanın en değerli yerlerinden biridir. Birçoğu anıtsal boy alanları arasındadır. Bu özelliğiyle ve çapa ulaşan ağaç türleri, yabani Yenice denildiğinde akla gelen ilk hayvan, sürüngen, böcek ve kuş tanımlama ‘ağaç ve yaban hayatı türlerinin çeşitliliği, vadi ve akarsuları müzesi’ olmalıdır. 72 Karabük Gezi Rehberi

YENİCE ORMANLARI

Bitki ve ağaç çeşitliliği ile ülkemizin en Bu değerli doğal hazine bünyesinde değerli ormanlarındandır. Çok sayıda onlarca canlı türünü barındırmaktadır. endemik bitki türü görülür. Yenice Yabani hayvanlar, memeliler, kuş ve Ormanları tam bir ağaç müzesi niteliği böcek türleri bakımından oldukça taşır. Birçok alanı koruma bölgesi olarak zengindir. Yenice Ormanları sadece ilan edilen ormanlarda anıtsal nitelikte bölgenin değil tüm ülkenin en değerli ağaçlar bulunmaktadır. orman varlığı, göz bebeğidir. Yenice 73

Yenice Ormanları Yürüyüş Parkurları: Farklı seviyedeki yürüyüşçülere göre düzenlenen üç farklı kategori altında toplanmış parkurlar bulunuyor. • Birkaç saatlik kolay parkurlar (kısa), • 4-6 saatlik günübirlik parkurlar • 2-6 günü kapsayan uzun rotalar Parkurun en uzun bölümü, Kent Ormanı-Arboretum arasındaki 5 gün süren 77 kilometrelik rota. Söz konusu parkur, Yenice Ormanları’nın göletler, yayla ve anıt ağaçlar, Arboretum gibi farklı bölümlerinden geçerek tüm coğrafya hakkında bilgi ve gözlem yapmanıza olanak tanır. Küçük ve Büyük Şeker Kanyonu geçişleri ile Kızılkaya-Karakaya arasındaki 63 kilometrelik yürüyüş rotası parkurun en güzel bölümlerini içerir. 74 Karabük Gezi Rehberi

ŞEKER KANYONU ve DOĞA SPORLARI

Karabük-Yenice yolu üzerinde yer olanıdır. Kanyon boyunca, kimi zaman alan Kuzdağ köyü Şeker deresinden yalnızca yüzerek aşılabilen oldukça başlayan kanyonun uzunluğu 6.5 zorlu geçitler bulunur. Kanyonun yan km’dir. Karabük il sınırları içinde bulu- duvarları 250 metreye kadar ulaşır. nan birçok kanyondan biri olan Şeker Bu yapısıyla kaya tırmanışları için de Kanyonu, kanyoning yapmak için en oldukça uygun bir yapıya sahiptir. elverişli aynı zamanda belki de en zor Yenice 75

Yenice, genel olarak pek çok doğa spo- runun amatör ve profesyonel biçimde yapılabileceği alanlara ve imkanlara sahiptir. Kampçılık, dağcılık, rafting, avcılık, kuş gözlemciliği ve özellikle sonbahar aylarında doğa ve ormanların sergilediği muhteşem görüntülerle foto safari bunlardan başlıcalarıdır. Bölgede belirlenen ve gerekli imkanları sağlayan yürüyüş rotaları, eşsiz Yenice doğasının yürüyerek veya bisikletle keşini sağlar. 76 Karabük Gezi Rehberi Yenice 77

TARİHİ ESERLER

Oldukça eski bir tarihe sahip olan yapının da bulunduğu Yenice ilçesinde Yenice ve civarında Roma ve Bizans 1809 yılında yapıldığı tahmin edilen Dönemlerine ait mezar taşlarına, sütun Yirmibeşoğlu Cuma Camii Osmanlı başlıklarına, kilise ve yerleşim yeri Dönemi ahşap mimarinin benzersiz bir kalıntılarına da rastlanır. örneğidir. Yapının, balta dışında hiçbir Türk-İslam hakimiyetinin başladığı 14. marangoz aleti kullanılmadan yapıldığı yüzyıl sonrasına ait birçok tarihi ev ve söylenmektedir.

KAŞIKÇI MAĞARASI

Yenice’nin dünyaca ünlü doğa Şeker Kanyonu güzergahındaki mağara güzelliklerine farklı bir değer katan henüz turizm amaçlı olarak hizmete Kaşıkçı Mağarası, konumu nedeniyle açılmamıştır. Oldukça zorlu çıkışı olan yakın zamana kadar yerel halk mağaraya uzman rehber ve gerekli tarafından da az bilinen bir mağaradır. donanım ile çıkılabilir. Nüfusu: 9.440 Merkez İlçeye Uzaklığı: 42 km

Eflani 79

EFLANİ

eşili hiç bozulmamış kentlerdendir Eflani. Yükseltisi fazla olduğun- Ydan yaylası da boldur ormanı da. Ama en dikkat çekici güzelliği, zümrüt yeşili ormanların içinde birden önünüze çıkıveren, boncuk ma- visi bir çift göz gibi ışıl ışıl görüntüsüyle size hoşgeldiniz diyen gölleridir. 40 yıl önce sulama amacıyla yapılan göletler bugün bu kullanımdan çıkmış, Eflani doğasının bir parçası olmuştur.

Bölgenin, tarihi M.Ö. 1400’lere kaya tünelleri ve daha birçok antik eser kadar uzanan en eski yerleşim Eflani çevresine serpiştirilmiş gibidir. yerlerindendir. Türk-İslam kültürü 1071 yılından hemen sonra yoğun bir öncesinde Hititlerden başlayarak Türkmen göçünün görüldüğü bölge birçok medeniyetin yaşadığı Eflani 1423 yılında Osmanlı egemenliğine bölgesinde bu uzun tarihin izleri pek girmiştir. İlçe merkezi ve köylerde bu çok yerde karşımıza çıkar. Özellikle dönemden kalma yapılara da sıkça Roma ve Bizans Dönemlerine ait rastlanır. mezarlar, sütun başları, heykel kaideleri, 80 Karabük Gezi Rehberi

EFLANİ DOĞASI

Bu uzun tarihiyle bugüne taşıdığı kültürel özelliklerinin yanında Elani asıl olarak gören herkesi kendine hayran bırakan doğasıyla tanınır. Ortalama 900 metre yükseltiye sahip bölge, etrafı akarsularla parçalanmış yüksek bir plato durumundadır. Bu yükseklik, hem orman hem de yayla varlığı açısından ilçeyi zenginleştirir. Özellikle, etraları zengin bitki ve canlı varlığıyla çevrili göller Elani’nin mutlaka görülmesi gereken doğal zenginliklerindendir. 1970’li yıllarda sulama amaçlı yapılmış Esencik, Bostancılar ve Ortakçı göletleri geçen yıllar içerisinde çevresiyle uyum sağlayarak doğal bir görünüm kazanmıştır. Balıkçılığın da yapılabildiği bu göletlerin çevresinde piknik yapmak için uygun yerler vardır. İlçe merkezine 20 km mesafede, andıran rengarenk görüntüleriyle Akçakese köyü sınırları içinde yer görülmeye değerdir. Merkeze 10 km alan Ulu Yayla, özellikle mayıs ile mesafedeki Bedil Yaylası ise hemen ağustos ayları arasında birbirinden kuzeyinde yer alan ve Kez Kayası adı güzel görüntülerle ziyaretçilerini verilen yükseltiden izlenebilen nefes ağırlar. Burada her yıl 8 Ağustos’ta kesici manzarasıyla görenleri büyüler. düzenlenen yayla şenlikleri, yeşilin Bu iki yayladan başka Elani sınırları her tonu arasında çiçek bahçelerini içinde bulunan Gokurdan ve Avşar Eflani 81

yaylaları ile Yağlıca çayırı da doğal güzelliklerdendir. Abakolu, Demirli ve Kayadibi köylerinde üç ayrı şelale bulunur. Bunlardan Demirli köyünde bulunan Saklı Şelale, hemen yanında bulunan Saklı Mağara ve çevrede bulunan tarihi kalıntılarla keşfedilmeyi beklemektedir. 82 Karabük Gezi Rehberi

TARİHİ ESERLER Yaklaşık 3500 yıldır yerleşimin kalıntıları, eski Safranbolu yolu görüldüğü Elani ilçesi sınırları içinde üzerindeki Bizans Dönemine ait köprü bu uzun tarihin izleri pek çok yerde ile Elani merkezindeki Taşhan ve yakın görülür. Ceneviz Mağarası (Kaya köylerdeki tarihi konaklar bunlardan Tüneli), Romalılardan kalma tapınak bazılarıdır. Eflani 83

EFLANİ KÖY CAMİLERİ Elani köylerinin bazılarında tarihleri 700 yıldan önceye uzanan camiler bulunur. Bunlardan en bilineni Demirli köyündeki İsmail Bey (Küre-i Hadit) Camii’dir. Bu camiyi Candaroğullarından İsmail Bey 1453 yılında yaptırmış, Kastamonu Valisi Abdurrahman Paşa da 1888 yılında onartmıştır. Moloz taş kullanılarak inşa edilen caminin ön yüzü sıvanmıştır. Cami dikdörtgen planlıdır ve üzeri ahşap bir çatı ile kaplanmıştır. Caminin en ilgi çeken yeri ahşap tavanıdır. Duvarlarda kök boyası ile yapılan süslemeler bulunur. Değişik zamanlarda onarılan cami orijinal halini tam olarak koruyamamıştır. Nüfusu: 3.321 Merkez İlçeye Uzaklığı: 48 km

Ovacık 85

OVACIK

arabük ilinin doğa harikası ilçelerinden biri de Ovacık’tır. Bölgenin Kgöz alıcı orman varlığı yüksek yaylaların yeşiliyle burada harman- lanır. Turizm açısından henüz çok değerlendirilmeyen yaylalar ilerisi için önemli bir yayla turizmi potansiyeli taşımaktadır.

Boduroğlu Yaylası özellikle çadırlı Çay Yayla Mevkii olarak bilinen alanlar kampçılık ve doğa yürüyüşleri için yöre insanının özellikle bahar ve yaz tercih edilmektedir. Her yıl Temmuz aylarında kalabalıklar halinde ziyaret ayının ikinci haftası yapılan yayla ederek piknik yaptığı doğa harikası şenlikleri kalabalık ve renkli geçer. alanlardır. Benzer biçimde Ganibeyoğlu Yaylası ile 86 Karabük Gezi Rehberi

TARİHİ ESERLER Ovacık, bölgenin diğer yerleşim yerleri çevresinde yerleşim yeri kalıntılarına da gibi oldukça eski bir tarihe sahiptir. rastlanmışır. İlçe merkezi ve civar köylerde görülen 1071 yılından sonra Türk-İslam birçok antik kalıntı, kaya mezarı, kültürünün hakim olduğu bölge bu mağara ve höyük bu köklü tarihin kültürün izlerini de yoğun biçimde mirasıdır. taşımaktadır. Abdullar köyünde, An- İlçe ve köylerde arkeolojik kazılar barözü köyü Çevre Mahallesinde, Çatak yapılmamakla birlikte, Pürçükören köyü Şıhlar Mahallesinde ve Boyalı köyü Karakoyunlu Mahallesinde Lidya köyünde tarihi camiler vardır. Uygarlığı’na kadar uzanan mağaralar, Merkezde ve köylerde klasik Anadolu kurutma kayası ve gözetleme kulesi evlerine rastlamak da mümkündür. bulunmuştur. Pürçükören köyü Gerdek Boğazı Kaya Mezarlarının tarihinin 7. yüzyıla dayandığı tahmin edilmektedir. Pürçükören köyü Karakoyunlu Mahallesinin güney-batısında Karain Kaya Mezarları bulunur. Bunlar kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir. Mezarların yakın Ovacık 87

Ovacık’ın tertemiz havasını soluyarak sağlıklı bir ortamda kamp yapmak isteyen sporcular için inşa edilen Sporcu Kamp Eğitim Merkezi. 88 Karabük Gezi Rehberi Ne? Nerede? 89

KONAKLAMA

KARABÜK’TE KONAKLAMA Yatak Adı Türü Sayısı Yeri Tel PELENKOĞLU OTEL Yenişehir 413 22 78 SELVİ OTEL Hürriyet C. 424 24 24 NAZAR OTEL Kızılay C. 412 87 20 ÖGRETMEN EVİ PTT C. 424 77 01 POLİS EVİ 412 61 20 ORMAN İŞL. MİSAFİRHANESİ Esentepe 424 10 82 YURTKUR 433 48 48

SAFRANBOLU’DA KONAKLAMA Safranbolu, konaklamak için misafirlerine birçok seçenek sunar. Uzun bir tarihin mirası olan bu kentte konaklamak için tercih edilen yerler çoğunlukla yine tarihi mekanlardır. Konaklar bu mekanların başında gelir. Çoğu butik otel tarzında düzenlenen ve konak yaşamını yansıtacak biçimde döşenen bu eski konaklar misafirlerini eskilere götürerek Safranbolu’nun tarihi havasını daha bir derinden solumalarını sağlar. Bunun yanında daha yakın zamanlarda inşa edilmiş oldukça konforlu otel ve pansiyonlar da mevcuttur.

Yatak Adı Türü Sayısı Yeri Tel Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri ARPACIOĞLU OTEL B/K 60 Eski Çarşı 725 43 40 ASMALI KONAK B/K 24 Eski Çarşı 712 74 74 BAĞLAR SARAY OTEL *** 120 Bağlar 725 50 78 CİNCİ HANI B/K 25 Çarşı 712 06 80 ÇELİK PALAS OTEL *** 60 Kıranköy 712 71 72 DIOMAND PARK OTEL *** 65 Bağlar 712 80 88 EBRULU KONAK B/K 52 Eski Çarşı 712 07 14 GÖKÇÜOĞLU KONAĞI B/K 16 Bağlar 712 63 72

** - İki yıldızlı otel O - Otel *** - Üç yıldızlı otel PN - Pansiyon B/K - Butik / Konak K/P - Konak / Pansiyon K/O - Konak / Otel B/P - Butik / Pansiyon 90 Karabük Gezi Rehberi

Yatak Adı Türü Sayısı Yeri Tel GÜMÜŞ KONAK B/K 20 Eski Çarşı 725 53 60 HATİCE HANIM KONAKLARI B/K 90 Eski Çarşı 712 75 45 İMREN LOKUM KONAK B/K 42 Eski Çarşı 725 23 24 KADIOĞLU ŞEHZADE KONAKLARI B/K 155 Eski Çarşı 725 27 62 NERMİN HANIM KONAĞI B/K 33 Bağlar 712 68 50 PAŞA KONAĞI B/K 20 Eski Çarşı 725 35 72 RAŞİTLER BAĞ EVİ B/K 12 Bağlar 725 13 45 SAFİR KONAK B/K 21 Bağlar 712 70 60 UZ OTEL ** 65 Kıranköy 712 21 86 ZALİFRE OTEL *** 126 Kıranköy 725 47 20 Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri AĞA ÇEŞMESİ OTEL K/P 16 Eski Çarşı 725 17 17 AHATLAR EVİ K/P 20 Çarşı 712 01 90 AKÇE KONAK K/O 51 Eski Çarşı 725 50 00 ALABEKİRLER EVİ K/P 9 Bağlar 712 13 08 AND. MES. LİS. UYG. KONUKEVİ K/O 13 Eski Çarşı 725 52 93 ARASNA HOTEL K/O 24 Eski Çarşı 712 41 70 ASLAN KONAK K/O 20 Eski Çarşı 712 50 80 ASMAZLAR BAĞ EVİ K/O 32 Bağlar 712 37 22 BASTONCU PANSİYON B/P 14 Eski Çarşı 712 34 11 CİMBEK PANSİYON K/P 10 Bağlar 712 41 54 ÇAKIROĞLU KONAK K/O 25 Eski Çarşı 712 38 36 ÇAMLICA KONAĞI PN 30 Bağlar 712 19 84 ÇARŞI PANSİYON PN 23 Eski Çarşı 725 10 79 ÇEŞMELİ KONAK K/O 61 Eski Çarşı 725 44 55 DEĞİRMENCİ KONAK K/O 18 Kıranköy 725 50 45 DELİGÖZLER BAĞ EVİ K/P 6 Bağlar 725 11 93 DİBEKÖNÜ PANSİYON K/P 27 Bağlar 712 13 63 DÜZCE PANSİYON K/P 10 Çarşı 712 06 36 EFE PANSİYON B/P 20 Eski Çarşı 725 26 88 GÖKGÖZOĞLU PANSİYON K/P 16 Eski Çarşı 712 53 44 GÜDÜKOĞLU APART PAN. K/P 20 Bağlar Ne? Nerede? 91

Yatak Adı Türü Sayısı Yeri Tel GÜL EVİ K/O 20 Bağlar 725 46 45 GÜNEY KONAK K/P 24 Kıranköy 712 58 20 HAVUZLU ASMAZLAR KONAĞI B/K 60 Eski Çarşı 725 28 83 HAVUZLU CİNOĞLU KONAĞI K/O 28 Kıranköy 712 22 22 HOTEL USLU O 42 Kıranköy 712 17 26 İPEKYOLU PANSİYON PN 17 Eski Çarşı 712 20 30 K.Ü. UYGULAMALI KONUK EVİ K/O 24 Eski Çarşı 712 32 55 KABAKÇILAR EVİ K/P 11 725 11 93 KAHVECİLER KONAĞI K/O 28 Eski Çarşı 725 54 53 KALAFATOĞLU KONAĞI K/O 24 Eski Çarşı 725 24 11 KARAGÖZLER EVİ K/P 6 Bağlar 725 17 15 KARDELEN KONAKLARI K/O 56 Kıranköy 725 22 45 KAVUŞTURUCULAR KONAĞI K/P 6 Bağlar 712 17 57 KEFCİ KONAĞI O 25 Bağlar 725 13 66 KIRIMLI OTEL O 26 Kıranköy 725 24 85 LONCA KONUKEVİ K/P 8 Çarşı 725 18 57 MEHVEŞ HANIM KONAĞI K/O 16 Eski Çarşı 712 87 87 MURATOĞLU KONAĞI K/P 20 Yörük K. 737 20 01 MUTAFLAR EVİ K/P 20 Kıranköy 712 36 74 NAZAR PANSİYON K/P 10 Kıranköy 712 71 40 OTEL SAFRAN PN 25 Kıranköy 725 43 70 ÖĞRETMENEVİ K/O 13 Kıranköy 725 42 77 ÖZ SAFRANBOLU OTEL O 70 Kıranköy 712 38 90 ÖZATA KONAKLARI K/O 28 Eski Çarşı 712 70 69 PALIŞOĞLU EVİ K/P 10 Bağlar 725 35 56 PAŞA MUSTAFA KONAĞI K/P 14 Eski Çarşı 725 17 48 RÜYA OTEL PN 42 Kıranköy 712 24 87 SAFA KÖŞK O 50 Bağlar 725 23 83 SAYINLAR HOTEL K/O 55 Eski Çarşı 725 42 62 SEFA PANSİYON PN 22 Kıranköy 712 28 23 SELVİLİ KÖŞK K/O 15 Eski Çarşı 712 86 46 SULTAN SARAY OTEL O 60 Kıranköy 725 24 32 92 Karabük Gezi Rehberi

Yatak Adı Türü Sayısı Yeri Tel ŞADİYE HANIM KONAĞI K/O 24 Bağlar 712 49 97 TABAĞ AHMET BEY EVİ K/P 18 Çarşı 712 33 19 TİFTİK PANSİYON K/P 6 Bağlar 712 32 22 TURGUT REİS KONAK OTEL K/O 23 Eski Çarşı 725 13 01 YAVUZLAR KONUKEVİ O 30 Kıranköy 712 00 63 YEDEKCİOĞLU KONAĞI K/O 23 Eski Çarşı 712 65 97 YILDIZ PANSİYON K/P 20 Çarşı 712 45 35 YORGANCI KONAK K/P 23 Kıranköy 712 23 03 YÖRÜK PANSİYON K/P 7 Yörük K. 737 21 53

YEME-İÇME

SAFRANBOLU’DA YEME-İÇME Safranbolu gelişmiş bir yemek kültürüne sahiptir. Yöreye özgü yemeklerin tamamı kente yayılmış lokanta ve cafelerin pek çoğunda bulunabilir. Bunlardan birine girip menüye göz attığınızda siz de damak tadınıza uygun lezzetlerden bulabilirsiniz. Safranbolu’dan gözleme yemeden ayrılmak olmaz. Genelde çarşı bölgesinde bulunan mekanlarda Safranbolu’nun nefis gözlemelerinin tadına bakmanızı tavsiye ederiz.

Adı Yeri Tel

İçkili Lokantalar BAĞLAR SARAY Bağlar 725 50 78 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 2 Çarşı 725 42 33 HAVUZLU ASMAZLAR KONAĞI Çarşı 725 28 83 HAVUZLU KÖŞK ET LOKANTASI Bağlar 725 21 68 KADIOĞLU ŞEHZADE KONAĞI - 2 Çarşı 712 56 57 TAŞEV Çarşı 725 53 00 ZALİFRE OTEL Kıranköy 725 47 20 İçkisiz Lokantalar ÇEVRİK ÇAĞLAR TESİSLERİ Çevrikköprü 737 20 53 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 1 Çevrikköprü 737 24 61 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 3 Çarşı 725 42 33 DÜRÜMCE Kıranköy 712 47 11 Ne? Nerede? 93

Adı Yeri Tel

EFSANE KONARI GÖLÜ Konarı Köyü 737 21 12 EYVAN YÖRE MUTFAĞI Çarşı 712 87 52 GOURMET CAFE RESTAURANT Bağlar 712 00 04 GÖZÜ MAVİ RESTAURANT Kıranköy 725 36 87-88 HOŞ SEFA Kale-Çarşı 725 45 20 KADIEFENDİ RESTAURANT Çevrikköprü 737 24 93 KADIOĞLU ŞEHZADE SOFRASI - 1 Çarşı 712 50 91 KAZANOCAĞI Çarşı 712 59 60 KİLCİOĞLU PIDE Kıranköy 712 34 34 KOMAGENE RESTAURANT Bağlar 725 10 45 MAVİ KONAK RESTAURANT Kıranköy 712 78 00 MERKEZ LOKANTASI Çarşı 725 14 78 MERKEZ PİDE Kıranköy 725 47 12 OSMANOĞLU LAHMACUN Kıranköy 725 51 78 REYYAN CAFE EV YEMEKLERİ Kıranköy 712 82 05 RÜYA PİDE Kıranköy 712 58 69 SAFRAN KONAK Bağlar 725 20 11 SAFRANBOLU SOFRASI Çarşı 712 14 51 SOĞUKSU TESİSLERİ Soğuksu 733 20 12 URFA SOFRASI Kıranköy 712 80 73 YENİ BAHAR LOKANTASI Kıranköy 712 59 96 Barlar ARASNA CAFE-BAR Çarşı 712 41 70 HANGAR DİSKO Çarşı 712 41 76 HANIM BAR Çarşı 725 75 45 TÜRKÜ BAR Çarşı 725 11 10 Cafeler ARASTA KAHVESİ (BONCUK CAFE) Çarşı 712 20 65 ATRIUM CAFE Kıranköy 712 51 52 ATRIUM CAFE Kıranköy 712 51 52 BESTAMİ GÖZLEME EVİ Çarşı 712 05 96 BİZİM CAFE Çarşı 725 34 40 94 Karabük Gezi Rehberi

Adı Yeri Tel

ÇİZGİ CAFE Çarşı 712 78 40 DEĞİRMEN CAFE Bağlar 712 62 95 ESRA CAFE Çarşı 725 30 15 EYVAN YÖRE MUTFAĞI Çarşı 712 87 52 GÜNEŞ SAATLİ DİNLENME BAHÇESİ Çarşı 712 67 26 HANIMELİ CAFETERYA Bağlar 725 43 27 HANIMSULTAN CAFETERYA Çarşı 712 37 30 HAYAL KAHVESİ Kıranköy 725 44 00 İMREN LOKUMLARI Çarşı 712 82 81 KAHVECİ HACI BABA Kıranköy 712 47 11 KAVAKLAR KAHVESİ Bağlar 712 69 62 KAYMAKAMLAR EVİ KAFETERYA Çarşı 712 69 10 KURŞUNTAŞI CAFETERYA Yörük Köyü 737 21 60 KÜÇÜK EV KAFETERYA Çarşı 712 65 47 LOKUM CAFE Çarşı 712 03 73 LONCA KAHVE Çarşı 712 64 70 MARMELAT CAFE Bağlar 712 81 53 MEYDAN CAFETERYA Çarşı 725 31 63 MIDTOWN CAFE & PATISSERIE Kıranköy 712 12 50 MÜMTAZLAR KONAĞI KAFETERYA Çarşı 712 63 59 ÖZER LOKUMLARI Çarşı 725 10 07 PASAPORT PİZZA Kıranköy 725 26 27 SADE KAHVE Çarşı 712 10 28 SAFİR CAFE Bağlar 712 70 60 SAFRANTAT Çarşı 712 45 40 SAKLI BAHÇE KAFETERYA Çarşı 712 75 45 SIPAHIOĞLU KONAĞI Yörük Köyü 737 21 62 ŞEKERCİZADE Kıranköy 712 65 00 YÖRÜK SOFRASI Yörük Köyü 737 24 63 Piknik Alanları YAZIKÖY DEĞİRMENİ Yazıköy 743 21 50 TAŞKÖPRÜ DEĞİRMENİ Konarı Köyü 737 24 38 Ne? Nerede? 95

YEREL ETKİNLİKLER

Adı Tarihi Düzenleyeni

3 Nisan Karabük’ün 3 Nisan Karabük Valiliği- KARDEMİR A.Ş Kuruluş Yıldönümü Aladağ Şenlikleri 3 Haziran Kar-Der (Karabüklüler Derneği) Sanayi ve Ticaret Fuarı 04-08 Karabük Belediye Başkanlığı Haziran Eskipazar Yayla Şenlikleri Temmuz Eskipazar İlçesi Hamzalar ve 1. Haftası Kabaarmut Köyleri Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği Boduroğlu Yayla Şenlikleri Temmuz Ovacık Belediye Başkanlığı – Ovacık 1-4. Haftası Kalkındırma ve Dayanışma Derneği Bahattin Gaziyi Anma Temmuz 4. Bahattin Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı Günü (Dede Yaylası Haftası Şenlikleri) Zümrüt Yenice Göktepe Ağustos Yenice Kaymakamlığı Şenlikleri 1. Haftası Yenice Belediye Başkanlığı Müzik ve Yağlı Güreş Ağustos Eskipazar Kaymakamlığı Festivali 2. Haftası Eskipazar Belediye Başkanlığı Uluyayla Şenlikleri Ağustos Safranbolu - Elani İlçeleri Ulu Yayla 2. Haftası Orman Köylerini Kalkındırma ve Koruma Derneği Altın Safran Belgesel Film Eylül’ün Safranbolu Belediye Başkanlığı Festivali son haftası Yortanpazarı Kültür 20-21 Ekim Yortanpazarı Belediye Başkanlığı Şenlikleri Hindi Festivali Aralık Elani Kaymakamlığı 2. Haftası Elani Belediye Başkanlığı 96 Karabük Gezi Rehberi

ÖNEMLİ TELEFONLAR Karabük Valilik 0370.424 31 56 İl Jandarma Alay Komutanlığı 0370.412 39 60 Belediye Başkanlığı 0370.412 89 93 İl Emniyet Müdürlüğü 0370.415 71 30 Cumhuriyet Başsavcılığı 0370.424 21 22 Sivil Savunma Müdürlüğü 0370.424 25 82 Devlet Hastanesi 0370.415 71 30 SSK Hastanesi 0370.415 50 70 İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 0370.415 68 18 İl Halk Kütüphanesi 0370.412 26 70 Safranbolu Kaymakamlık 0370.712 11 80 Yazı İşleri Müdürlüğü 0370.712 62 88 Belediye Başkanlığı 0370.712 41 14-15-16 İlçe Emniyet Müdürlüğü 0370.712 12 22 İlçe Jandarma Komutanlığı 0370.712 12 21 Kültür ve Turizm Bürosu 0370.712 41 83 Turizm Danışma 0370.712 38 63 Kent Tarihi Müzesi 0370.712 12 21 İlçe Halk Kütüphanesi 0370.712 12 13 Eskipazar Eskipazar Kaymakamlığı 0370.818 10 05 Eskipazar Belediye Başkanlığı 0370.818 10 04 Yenice Yenice Kaymakamlığı 0370.766 11 00 Yenice Belediye Başkanlığı 0370.766 11 11 Eflani Elani Kaymakamlığı 0370.461 20 15 Elani Belediye Başkanlığı 0370.461 20 12 Ovacık Ovacık Kaymakamlığı 0370.877 10 01 Ovacık Belediye Başkanlığı 0370.877 11 27