3 Fenix�II De Chinese a rc h it e c t Ma Yansong wil toekomst en traditie s a m e n b re nge n FENIX�II ‘Het moet lijken alsof het zweeft’

De Chinese superstar in de architectuur, Ma Yansong, over zijn ontwerp voor Rotterdam. „Ik zie mijn werk juist als traditioneel.”

Door�Tracy�Metz

Rotterdam heeft de primeur: het Landverhuizersmuseum op Katend- recht wordt het eerste cultuurproject in Europa van de nieuwe Chinese su- perstar in de architectuur, Ma Yans- ong. Ma (44), die ook net de opdracht heeft gekregen voor het nieuwe hoofdkantoor van Netflix in Holly- wood, maakt met zijn bureau MAD in Oost én West furore met zijn golvende gebouwen waarin hij toekomst en tra- ditie samenbrengt. oefent al een tijd een grote aantrekkingskracht uit op Westerse architecten, maar Ma is de eerste van zijn generatie die behalve in eigen land, over de hele wereld bouwt, van in Noord-China tot Beverly Hills, Rome en nu Rotterdam. Zijn fu- turistisch ogende gebouwen zijn he- lemaal van deze tijd –of zijn het voor- bodes van een onbekende toekomst? –maar Ma’s doel is om de band te her- stellen tussen de snel uitdijende ste- den en de natuur. Vulkanen, bergen en wolken, vertaald in architectuur. „Futuristisch? Dat is het woord dat mensen gebruiken om iets te om- schrijven dat ze nooit eerder hebben gezien. Inderdaad, ik wil gebouwen maken zoals we nooit eerder hebben gezien. Maar ik zie mijn werk juist als traditioneel: ik gebruik de Chinese fi- losofie en verbondenheid met de na- tuur om iets nieuws te maken wat we moeten aanvoelen en herkennen.” Zijn project voor Rotterdam is een...ja, wat is het eigenlijk. Eerder een sculptuur dan een gebouw. Mid- denin en boven op de voormalige loods Fenix II, aan de Maas, plaats hij een 24 meter hoog uitkijkpunt. Je komt er via twee vrij gevormde trap- pen die als een dubbele spiraal om el- Op�de�Fenix�komt�een�24�meter�hoog kaar heen draaien en elkaar af en toe uitkijkpunt,�dat�je�kunt�bereiken�via kruisen voordat ze uitkomen op het twee�trappen�die�om�elkaar�heen plateau bovenop, met weids uitzicht draaien�en�elkaar�af�en�toe�kruisen. over de stad en de rivier. De zijkanten Op�de�begane�grond�blijft�ruimte�voor van de trappen worden straks afge- onder�meer�horeca. werkt met spiegelende platen van ARTIST�IMPRESSION�©�MAD�ARCHITECTS roestvrijstaal, iedere plaat met een ei- gen golvende vorm. Het ontwerp brengt wel een flinke chief Rotterdam, Maritiem Museum, in 2023 opengaan, dan is het een eeuw zen makkelijk en goedkoop zijn om te gewerkt bij het bureau van Zaha Ha- technische uitdaging met zich mee, Museum Rotterdam, Nederlands Fo- geleden dat Fenix II –toen de grootste maken. Onze generatie is opgegroeid did. Het eerste project waarmee hij in geeft hij toe. „Het moet lijken alsof het tomuseum en het Wereldmuseum. loods ter wereld –openging. Fenix I is in het moderne China van de snelle 2012 internationaal de aandacht trok, zweeft, maar er is een sterke construc- Katendrecht was de oudste China- door Mei Architecten in woningen ge- verstedelijking, dat door de Culturele waren de Absolute Towers in Canada, tie nodig om het gewicht van het staal town van Europa –een reden om een transformeerd, en won dit jaar de Rot- Revolutie zijn verleden is kwijtge- vanwege hun vormen bijgenaamd de en van de bezoekers te dragen.”De ar- Chinese architect te vragen volgens terdamse Architectuurprijs, zowel die raakt. We raakten in de war: hoe ‘Marilyn Monroe-torens’.„We had- chitect zelf noemt het ontwerp ‘kunst Wim Pijbes, directeur van de Stichting van het publiek als van de vakjury. In moesten we ons eigen bouwkundige den een prijsvraag in China gewon- met een functie’.„De spiegeling en de Droom en Daad die opdrachtgever is Fenix II, nu FENIX geheten, blijft de en spirituele traditie gebruiken als in- nen, maar het werd niet gebouwd. Ik vrije vormen zijn een vertaling van van het museum. „Dit museum ver- begane grond in gebruik voor cultu- spiratie voor de toekomst?” was boos en heb in een opwelling het water van de Maas”, zegt Ma, „en rele en culinaire activiteiten. Voor het meegedaan aan de prijsvraag in Ca- de beweeglijke vorm is ingegeven museum op de eerste verdieping, Golvende gebouwen nada. En we wonnen.” door het thema van het museum: de straks 6.000 vierkante meter groot, is Die toekomst zit voor Ma in zowel de Dat werd het begin van een stroom stromen van de immigratie. Het is een Zijn project voor Rotterdam conservator Rutger Doop al twee jaar organische vormen als in de vernieu- prestigieuze opdrachten, waaronder metafoor voor de reis naar de vrijheid, is eerder een sculptuur dan bezig een collectie aan te leggen. Het wende technologie die nodig is om een Museum for Narrative Art in Los naar het onbekende die miljoenen wordt een particulier museum van die te realiseren. „Sinds de Indu- Angeles voor Star Wars-schepper Ge- mensen toen, en nu nog maken.” een gebouw stichting De Fenix, een initiatief van striële Revolutie hebben we techno- orge Lucas, die er zelf 1 miljard dollar Droom en Daad. logie gebruikt om steeds dezelfde in investeert. Het ontwerp noemt Ma Ellis Island Zijn architectuurstudie in dingen te maken, en dan steeds goed- ‘een wolk’waar de straat en het groen Vanaf Katendrecht en de Wilhelmina- telt straks dat universele verhaal van- vond Ma verstikkend. „We leerde al- koper, waardoor alles op elkaar lijkt. onderdoor loopt. Een ander bekend pier verlieten miljoenen mensen de uit een Rotterdams perspectief”, zegt leen technische feiten over gebouwen Ik wil technologie gebruiken om juist ontwerp van hem, een operahuis voor Oude Wereld vanaf 1872 op zoek naar Pijbes. „De 60.000 Hugenoten van en steden, maar niets over de traditio- op betaalbare wijze unieke dingen te Harbin in het noorden van China, ver- een beter leven, in de eerste plaats via toen waren niet zo heel anders dan de nele Chinese cultuur van de hutongs, m a ke n .” gelijkt hij met een berg: als de vlakte Ellis Island in New York. Het museum Syriërs van nu.”Een grote groep vrij- de oude dichtbebouwde buurten, of Na zijn studie in Beijing ging hij eromheen besneeuwd is gaat het ge- op Ellis Island –dat jaarlijks twee mil- willigers is nu bezig de talloze passa- hoe te bouwen in harmonie met de naar Yale voor zijn master’s. Aan zijn bouw er helemaal in op. „We proberen joen bezoekers trekt –is ook partner gierslijsten van de Holland-Amerika natuur. Waarom lijkt de Chinese stad golvende gebouwen is te zien dat hij onze gebouwen tot onderdeel van het van het project, dat verder bestaat uit Lijn digitaal toegankelijk te maken. precies op New York, vol met naar de vormen van de natuur kijkt, landschap te maken. De grenzen tus- een samenwerking met het Stadsar- Het Landverhuizersmuseum moet rechthoekige dozen? Omdat die do- maar ook dat hij een aantal jaar heeft sen architectuur en natuur vervagen.”