We heten u van harte welkom bij de eerste Nederlandse Tenso Dagen! | Welcome to the first Dutch Tenso Dagen! Toen Tenso Network Europe voor professionele kamerkoren When Tenso Network Europe for professional chamber choirs werd opgericht, in de herfst van 2003, konden we niet dromen was founded in the autumn of 2003, we never dreamt that the dat het ambitieuze plan om ieder jaar ergens in Europa samen ambitious plan to organize a festival of contemporary choral een festival voor hedendaagse koormuziek te organiseren, zo’n music every year somewhere in Europe would turn out to be succes zou worden. En nu, zes jaar later, vinden de Tenso Dagen such a success. Now, six years later, the Tenso Dagen have come in Amsterdam plaats, en verwelkomen wij onze collega’s uit Est- to Amsterdam and we welcome our colleagues from Estonia, land, Frankrijk, Letland, en Noorwegen, om u - het publiek in het France, Latvia and Norway. Together we will present four days of Muziekgebouw aan ’t IJ en de radioluisteraars in Nederland en in choral music to you, the Muziekgebouw aan ’t IJ public and radio Europa - vier dagen koormuziek te laten horen. listeners in Nederland and Europe. We hebben onze collega’s gevraagd programma’s te maken We asked our colleagues to present programmes for a cappella met de XXste-eeuwse en hedendaagse werken voor a cap- chamber choir comprising the XXth century and contempo- pella kamerkoor die zij het belangrijkste, het invloedrijkst of het rary works that they consider the most important, the most mooist vinden - om zo tot een informele ‘canon’ te komen. En we influential or the most beautiful, in order to arrive at an informal vroegen ook aan anderen - dirigenten, presentatoren, program- ‘canon’. We also asked others – conductors, presenters, pro- mamakers, muziekkenners - welke stukken zij zouden kiezen: het grammers, music specialists – which pieces they would choose. resultaat is verzameld en zal de komende tijd nog onderwerp The lists have been collated and are sure to provide subject for van gesprek blijven. discussion for some time to come. We hebben ook amateurkoren gevraagd om hun favoriete stuk- We also asked amateur choirs to come and present their favou- ken te komen laten horen - dat heeft geleid tot vele enthousi- rite pieces - we have received many enthusiastic reactions, and aste reacties en naar wij hopen, vele mooie optredens op het we hope to hear some wonderful performances in the entrance open podium in de entreehal van het Muziekgebouw aan ’t IJ. hall of the Muziekgebouw aan ‘t IJ. We hope that this collabo- We hopen dat deze samenwerking tussen professionele koren ration between professional choirs and amateur choirs will en amateurkoren in de komende jaren een vaste plek in ons aller become a fixed item in all our diaries in future years. agenda’s zal krijgen. Lastly, we asked the Tenso choirs to sing a short psalm by Tenslotte hebben we de Tenso koren gevraagd om een korte Sweelinck, in honour of this master of Dutch Renaissance psalm van Sweelinck te zingen - als eerbetoon aan de meester polyphony. You the public can thus compare the choirs’ perfor- van de Nederlandse Renaissance-polyfonie. Zo kunt u als publiek mances of contemporary and older works, and hear just how de koren niet alleen in hedendaags, maar ook in ouder werk close new music and old music are to each other. vergelijken - en zo laten wij horen hoe nieuwe muziek en oude muziek dicht naast elkaar staan. Daniel Reuss, Cappella Amsterdam Leo Samama, Nederlands Kamerkoor 1 DE CANON VAN XXSTE-EEUWSE KOORMUZIEK / THE CANON OF XXTH CENTURY CHOIR MUSIC The concerts feature the most important compositions De concerten brengen de belangrijkste stukken uit de canon from the XXth century chamber choir music canon. All van a cappella koormuziek van de XXste eeuw. the great names - Messiaen, Schnittke, Schönberg, Alle grote componisten, zoals Messiaen, Schnittke, Schönberg, Ligeti and Pärt - are represented, along with new works Ligeti en Pärt komen aan bod, gecombineerd met nieuwe for a cappella chamber choir by composers from all composities voor a cappella kamerkoor van componisten uit over Europe. heel Europa. The programmers of Tenso Dagen Amsterdam asked De programmeurs van Tenso Dagen Amsterdam vroegen hun their colleagues to bring what they consider the best collega’s om de in hún ogen meest invloedrijke en mooiste and most influential works from the choral repertoire stukken uit het koorrepertoire van de afgelopen honderd jaar of the last hundred years to Amsterdam. This led to mee te nemen naar Amsterdam. Dat heeft geleid tot een eerste the initial establishment of a canon that experts and opzet van een canon, die in de komende weken door vele kenners amateurs will refine, expand, discuss – but hopefully not en publiek zal worden verfijnd, uitgebreid, bediscussieerd en finalize – in the coming weeks. hopelijk nog lang niet vastgelegd. See www.radio4.nl/tensodagen, where you can also listen Zie www.radio4.nl/tensodagen, waar ook geluidsfragmenten to sound clips. te horen zijn. “Only in the interaction between proven quality – the “Alleen in de wisselwerking tussen bewezen kwaliteit - het permanent – and the experiment – the new – can the new vaste - en het experiment - het nieuwe - verliest het nieuwe zijn shed its transience and the permanent its rigidity. vluchtigheid en het vaste zijn starheid. En het publiek krijgt door And the establishment of a canon allows the audience canonvorming de gelegenheid om niet alleen ervaringen op te the opportunity not only to gain experience but also to doen maar ook om ervaringen te delen.” share experience.” Thije Adams, in : Boekman 79 De canondiscussie (2009) Thije Adams, in : Boekman 79 De canondiscussie (2009) Arthur Sonnen’s lecture (*) will place the Dutch pursuit Arthur Sonnen zal in zijn lezing (*) de Nederlandse canonzucht of the canon in an international perspective, and will in internationaal perspectief plaatsen, en de vraag stellen of address the question of whether it is possible to Europese kunst-canonvorming mogelijk is. establish a European art canon. 2 (*) see p. 39 (*) zie p. 39 SWEELINCK Sweelinck - De psalmen Sweelinck – The psalms Er bestaat een hardnekkige vooroordeel dat het Nederlandse There is a stubborn preconceived notion that the Dutch muzieklandschap tussen Jan Pieterszoon Sweelinck en Alphons musical landscape between Jan Pieterszoon Sweelinck Diepenbrock uit een moeras van drie eeuwen nietszeggende and Alphons Diepenbrock consists of nothing more than muziekjes bestaat. Niets is minder waar. Maar daardoor three centuries’ worth of musical triteness. Nothing wordt er nog steeds nauwelijks enige muziek van eigen bodem is farther from the truth. But it means that almost tussen 1600 en 1900 uitgevoerd. Soms lijkt het erop dat ook no homegrown music from the period 1600 to 1900 is de muziek van meester Sweelinck zelf in de vergetelheid dreigt performed. Even worse: the music of the great Sweelink te raken. En dat terwijl de componist in eigen tijd zeer hoog himself also seems to have been forgotten, even though werd aangeslagen en met zijn synthese van Franse, Duitse, the composer was highly thought of in his day, and his Italiaanse en Spaanse technieken een belangrijke schakel vormt synthesis of French, German and Italian techniques was in de muzikale ontwikkelingen van de vocale en instrumentale an important contribution to developments in vocal and muziek vóór Bach. Dit rechtvaardigt zonder meer een plaats van instrumental music before Bach. This justifies the promi- Sweelincks muziek in deze Nederlandse editie van nent position given to Sweelinck’s music in this Dutch de Tenso Dagen. edition of the Tenso Dagen. Sweelincks oeuvre is groot en groots. Het bestaat uit Sweelinck’s oeuvre is extensive and imposing, compris- honderden composities, hoofdzakelijk voor klavier en voor koor - ing hundreds of compositions. That they are chiefly for Sweelinck bekleedde lange tijd de functie van vaste organist van clavier and choir can be attributed to Sweelinck’s long de Oude Kerk in Amsterdam. Het wijdst verspreid (want in druk standing function as permanent organist in Amster- verschenen) was zijn vocale muziek. Hoewel hij ook katholieke dam’s Oude Kerk (Old Church). His vocal music appeared verzen en gelegenheidstekstjes op muziek zette, vormen de in print, and was thus the most widely spread. Although 158 psalmen naar calvinistische berijmingen het belangrijkste he also set Catholic verses and incidental texts to music, deel van zijn output. Het zijn Franstalige zettingen voor vier it is the 158 psalms in the Calvinistic verse setting that tot acht stemmen, in te delen in onder meer klaagpsalmen, form the most important part of his output. They are bedevaartspsalmen, lofliederen en dankliederen. Elke psalm is set in French for four to eight voices, and can be divided wat zijn textuur, tekstzetting en uitbeelding van de woorden into various categories including psalms of lamentation, betreft een klein juweel, de weerslag van Sweelincks virtuositeit pilgrimage psalms, and songs of praise and thanks. Each en godsvrucht. Als eerbetoon zingen de Tenso koren daarom psalm is, in its texture, text setting and expression of één van zijn psalmen. the words, a gem reflecting Sweelinck’s virtuosity and devotion. As a tribute the Tenso choirs perform one of his short psalms. Wie meer wil weten over de psalmen kan terecht op de speciale Sweelinckpagina van Radio 4: sweelinck.radio4.nl/To learn more about the psalms, go to Radio 4’s special Sweelinck page: sweelinck.radio4.nl 3 CONCERT DONDERDAG 15 OKTOBER / CONCERT THURSDAY 15 OCTOBER / 20:15 Nederlands Kamerkoor o.l.v./cond Risto Joost Olivier Messiaen (1908-1992) Cinq rechants (1948) André Jolivet (1905-1974) Epithalame (1953) Toivo Tulev (1958) And then in Silence There with Me Be Only You (2002) J.P. Sweelinck (1562-1621) Or soit loué psalm 150 pauze/intermission Cappella Amsterdam o.l.v./cond Daniel Reuss J.P.