Redakcja: ul. H. Sienkiewicza 29, 16-070 , tel./fax.: 85 719 14 31, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.gazeta.choroszcz.pl Zespół redakcyjny: Wojciech Jan Cymbalisty (redaktor naczelny) Romuald Ożlański (opiekun merytoryczny) Stali współpracownicy: Jan Adamski, Zbigniew Andruszkiewicz, Wojciech Błaszko, Mieczysław Ciołko, Tomasz Dakowicz, Marzena Jacejko, Walentyna Litwin, Ewa Łukaszewicz, Szymon Paczyński, Przemysław Pawilcz, Izabela Rogowska, Marzanna Szumkowska, Józef Waczyński, Przemysław Waczyński, Elżbieta

ISSN 1507-3467 Wróblewska, Witold Wróblewski Skład, łamanie, korekta, kolportaż: M-GCK Wydawca: Miejsko-Gminne Centrum Kultury, ul. H. Sienkiewicza 29, 16-070 Choroszcz Druk: Prasa Podlaska Nakład: 3000 egzemplarzy ISSN: 1507-3467 Od lat w trosce o środowisko „Gazeta w Choroszczy” drukowana jest na papierze ekologicznym Gazeta bezpłatna styczeń - luty 2013, nr 130, cena: 0 zł www.gazeta.choroszcz.pl - codziennie nowe artykuły Rok założenia: 1993

Reklamy 150. rocznica wybuchu powstania styczniowego - mieszkańcy Choroszczy i okolic oddali hołd powstańcom

Zapoznaj się z naszą ofertą: www.arh.nieruchomosci.pl Twoja Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa

- zapoznaj się z ofertą Twojej Spółdzielczej www.twojaskok.pl Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Choroszczy, szczegóły na stronie 10. Budżet na 2013: są środki dla OSP Złotoria i na część remontu al. Niepodległości Na ostatniej w 2012 roku, trwającej nie zostanie przyznana, będą starać się nieco ponad dziewięć godzin sesji, Rada o sfinansowanie prac ze środków włas- Miejska, uchwalając budżet na 2013 rok, nych powiatu i gminy. zajęła się poszukiwaniem środków na Natomiast radny Tomasz Kraśnicki, współfinansowanie zakupu nowego o którego wysiłkach podejmowanych pojazdu gaśniczego do OSP w Złotorii, o wspólnie z mieszkańcami Osiedla nr 3 na co apelował na poprzedniej sesji radny rzecz remontu al. Niepodległości i Ireneusz Jabłoński. skrzyżowania tej ważnej dla Choroszczy arterii z ul. Sienkiewicza pisaliśmy w 129 Po długiej, kilkudzieięciominutowej numerze „Gazety w Choroszczy”, dyskusji, radni przegłosowali poprawkę zaznaczał: Aleja jest priorytetem, zgłoszoną przez Tomasza Kraśnickiego – a Choroszcz jest ostatnio niedofinanso- zaangażowanego na co dzień w prace wana i dodawał, że z drogi będzie OSP Choroszcz, ale podkreślającego, że korzystać ogromna część mieszkańców rozwój straży pożarnych a tym samym gminy. bezpieczeństwo mieszkańców jest Obecni na sesji strażacy ze Złotorii priorytetem ogólnogminnym. Na zakup nagrodzili gromkimi brawami decyzję samochodu pożarniczego środki w wyso- radnych o znalezieniu środków na wkład kości 140 tys. zł zostały przesunięte własny na zakup nowego samochodu a z działu inwestycji – tzn. z planowanego mieszkańcy Zastawia I przypominali, że przedłużenia kanału sanitarnego w ul. kanalizacja jest niezwykle potrzebną Zastawie I w Choroszczy. inwestycją i prosili o znalezienie przy Upadł – w wyniku wcześniejszego okazji nowelizowania budżetu środków przegłosowania ww. postulatu – wniosek na przedsięwzięcie. podnoszony głównie przez radnych W chwili zamknięcia numeru remont al. Ireneusza Jabłońskiego i Piotra Niepodległości nie otrzymał 50 % wspar- Tymińskiego o sfinansowanie zakupu cia z funduszu tzw. „schetynówek” i znaj- z części środków przeznaczonych na dował się na drugim miejscu listy rezer- remont alei Niepodległości. wowej. Gmina i Powiat Białostocki za- Zastępca Burmistrza Mirosław Zalewski rezerwowały na remont w sumie ok. 1,5 apelował, aby środków tych nie uszczu- mln zł (60% z budżetu gminnego). Czy plać, bo dotacja na remont z puli tzw. uda się znaleźć samorządom brakujące „schetynówek” nie jest przesądzona. ok. 900 tys. zł? - „Gazeta w Chorszczy” O potrzebie przebudowy trasy zapewniali b ę d z i e i nfo r m o wa ł a o s p raw i e obecni na obradach obaj radni powiatowi w następnych numerach. z Choroszczy – dodawali, że jeżeli dotacja WJC

Modlitwę Anioł Pański zaintonował ks. Pożarnych z Choroszczy, Barszczewa, m j r Wies ław Ko n d ra c iu k. Sa lwę Złotorii, Klepacz, Paniek i Rogówka. honorową oddał Tomasz Adamski. Po zakończeniu oficjalnych obchodów na Wieńce i znicze złożyły m.in. delegacje: uczestników czekało ognisko, bigos i choroszczańskiego samorządu na czele z słodka herbata, zaś dzięki wsparciu Burmistrzem Choroszczy Jerzym U r z ę d u M i e j s k i e g o n a m i e j s c e Ułanowiczem i Przewodniczącym Rady Mieszkańcy Choroszczy i okolic oraz śmierć przyniosła owoce. Dodawał ofierze Antoniego Busłowskiego, uroczystości spod kościoła w Choroszczy i Miejskiej Piotrem Pawłem Dojlidą, Urząd licznie przybyli goście w niedzielę 20 również: 150. Rocznica powstania Kazimierza Grzybko, Łotowskiego (cieśli), z powrotem kursował specjalny autobus. Marszałkowski reprezentował Jacek stycznia 2013 roku uczcili 150. rocznicę styczniowego przypomina nam, że J a n a M a r ko ws k i e go, Ks awe re go Wydarzenie zorganizowały: Urząd Miejski Jasiński, Wicedyrektor Departamentu wybuchu powstania styczniowego, powstańcy styczniowi stali się wielkimi Markowskiego, Adama Mniszko, Adolfa w Choroszczy, Parafia Rzymskokatolicka w Rolnictwa, radni Rady Miejskiej, gminne oddali hołd poległym i walczącym w tym obrońcami tożsamości narodowej (…) ich Mniszko, Jana Ordziejewskiego, Choroszczy, Miejsko-Gminne Centrum, ko ł o P i S w ra z z ra d y m p o w i at u zrywie narodowym. krew niech nas jeszcze bardziej zwiąże z Wincentego Oświęcińskiego, Józefa Towarzystwo Przyjaciół Choroszczy. polską kulturą, duchowością, wartościami Piłasiewicza, Jana Rogowskiego, białostockiego, harcerze ZHP na czele z harcmistrzem Andrzejem Bajkowskim, Uroczystości patriotyczno-religijne na i tożsamością. Oprawę muzyczną Franciszka Rojeckiego i jego brata, Satylla, Następne spotkania patriotyczne na Banku Spółdzielczego w Choroszczy, miejscu straceń na wzgórzu Szubienica w nabożeństwa wykonał Chór Gregoriański Dominika Rojeckiego i braci Kudelskich. Szubienicy odbędą 15 sierpnia i 26 Szkoły Podstawowej im. H. Sienkiewicza w pobliżu Choroszczy rozpoczęły się o pod dyrekcją Łukasza Olechno. Przypomniano także udział w powstaniu października bieżącego roku. Choroszczy, Zespołu Szkół w Choroszczy, 12:15. Wcześniej – o 11:00 w kościele w ks. Jakóba Andruszkiewicza, Aleksandra Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy, Choroszczy ks. Piotr Wasilewski Po Mszy Świętej zapalono znicze pamięci Andruszkiewicza, Józefa Andruszkiewicza Powstanie styczniowe i pamięć o nim Miejsko-Gminne Centrum Kultury, celebrował uroczystą Mszę Świętą w przy Mogile Powstańczej opodal (ukrywającego się w grobowcu księdza), jest wiodącym tematem niniejszego Stowarzyszenia Pamięć i Tożsamość Skała, intencji poległych powstańców, a ks. mjr Horodnianki i ul. Zastawie I. Refleksję S t a n i s ł a w a D e p c z y ń s k i e g o numeru - to pierwsza z wielu niespo- Koła Emerytów i Rencistów nr 15 oraz Wiesław Kondraciuk kapelan POSG historyczną w miejscu pamięci na wzgórzu (zamurowanego w słup graniczny w dzianek, jakie z okazji dwudziestolecia osoby niezrzeszone – w tym potomkowie wygłosił kazanie, w którym zaznaczał: (…) Szubienica wygłosił Józef Waczyński, Żółtkach), Jana Grzybko, Dominika działalności przygotowała redakcja powstańca Ksawerego Markowskiego. uczymy się życia od powstańców P r e z e s To w a r z y s t w a P r z y j a c i ó ł Kozłowskiego (zmarł w Cytadeli „Gazety w Choroszczy” oraz wydawca styczniowych(…), od tych wszystkich, Choroszczy, przypominając m.in. Manifest Warszawskiej), Józefa Kranca (wywieziony naszego czasopisma - również dwu- Uroczystość uświetniali poprzez pełnienie którzy zapłacili wielką cenę za to, że byli 22 stycznia 1863 wydany przez Centralny na Syberię), Wincentego Ostaszewskiego, dziestoletnie Miejsko-Gminne Centrum honorowej warty harcerze, Szwadron 110 Polakami. Oni to, kończąc życie, myśleli o Komitet Narodowy. Stanisława Sawickiego, Matwieja Kultury. Pułku Zapasowego Ułanów w strojach wolnej i niepodległej Polsce, a teraz, Silwaniuka, Mikołaja Tureckiego, powstańczych (fot. powyżej) oraz poczty patrząc z nieba, cieszą się, że ich walka i Podczas uroczystości odbył się również Żakowskiego i Stanisława Potockiego. Tekst i fot.: Wojciech Jan Cymbalisty Apel Poległych. Zebrani oddali cześć sztandarowe Ochotniczych Straży 2 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl EDUKACJA „Kolęda na niebie, kolęda na ziemi...” Święta Bożego Narodzenia to dobry czas na to by być po prostu razem. Podzielić się dobrymi życzeniami, uśmiechnąć się do siebie, popatrzeć w oczy i zastanowić się dokąd idziemy. Jak to dobrze, że mamy święta.

A do Punktu Przedszkolnego w Kruszewie kolędować w tym roku przyszło duuużo pasterzy (fot. obok). Przybył także duszpasterz, by cieszyć się z nami z narodzin Jezuska.

Monika Pawłowska II Przegląd Jasełek w Złotorii W piątek 11.01.2013 r. wychowankowie świetlicy Szkoły Podstawowej w Choroszczy uczestniczyli w II Przeglądzie Jasełek w Złotorii. Byli to uczniowie kl. I, II, III, i IV. Wszyscy pięknie recytowali, śpiewali i tańczyli ujawniając swoje talenty artystyczne. Dziękujemy p. Dyrektor oraz nauczycielom ze Szkoły Podstawowej w Złotorii za zorgani- zowanie wspaniałej imprezy inte- gracyjnej.

Agnieszka Tołoczko, Wanda Wysocka, Agnieszka Zajko, Marzanna Szumkowska

II Międzyszkolny Konkurs Kolęd i Pastorałek w Kruszewie Sto lat kochane Babcie i Dziadkowie!

Czas kolęd to czas miłości, zrozumienia, Życie, przyjaciel szkoły w Kruszewie. III miejsce – Żaneta Okuła, SP Tykocin, Dzień Babci i Dziadka to jedno z najważniejszych wydarzeń w naszym przedszkolu. ciepła rodzinnego… Kolęda magicznie Podczas przesłuchań okazało się, że wciąż ,,Anioł pasterzom mówił” Trudno przecenić rolę jaką w życiu małego człowieka odgrywają dziadkowie. ,,przenosi” nas do Betlejem, gdzie dwa cieszą się popularnością najstarsze kolędy W podziękowaniu za tę wyjątkową miłość i troskę zaprosiliśmy ich do naszego tysiące lat temu do ludzkich drzwi – królowało – ,,Przybieżeli do Betlejem”. Zespoły: przedszkola. Każda grupa przygotowała specjalny program artystyczny. zapukał Jezus Chrystus, Bóg – Człowiek, „Maleńka Miłość”. Ludzie nie otworzyli; Warto docenić, iż wielu wykonawców I miejsce – zespół ,,Jutrzenka” Maluszki mówiły wiersze oraz śpiewały piosenki o tym ile znaczą dla nich ukochana zapukał do groty. Kolęda puka do serca w oprócz śpiewu akompaniowało sobie z Zabłudowa, ,,Zaśpiewamy kolędę babcia i wspaniały dziadek. Grupy starsze przygotowały jasełka. Po części oficjalnej imieniu małego Jezusa. „Bóg się rodzi”, i kolegom. Jezusowi” odbyło się rozdanie laurek i samodzielnie przygotowanych prezentów oraz mały taki mały – wielki Bóg, „w żłobie leży”… II miejsce – zespół z Tykocina, ,,Pójdźmy poczęstunek. Oto zwycięzcy konkursu: wszyscy” 9 stycznia 2013 roku w Szkole Podsta- Klasy 0: III miejsce – duet z Turośni Dolnej, Jeszcze raz kochanym Dziadkom i Babciom przedszkolaki z Przedszkola Samorządowego wowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ,,Uciekali” w Choroszczy życzą wszystkiego najlepszego! w Kruszewie, uczniowie szkół podsta- wyróżnienie: Kinga Jabłońska , SP Małgorzata Hubbell wowych ze Złotorii, Tykocina, Turośni Złotoria „Aniołek najładniejszy” Serdeczne podziękowania kierujemy do Dolnej, Zabłudowa,Choroszczy oraz wyróżnienie: Martyna Kosakowska, SP Pana Burmistrza Jerzego Ułanowicza, Kruszewa mieli okazję pokazać, jakie Kruszewo, „Dzisiaj w Betlejem” który objął konkurs swoim patronatem i kolędy lubią najbardziej podczas II wsparł finansowo przy zakupie nagród. Międzyszkolnego Konkursu Kolęd Klasy I – III: Wieści ze Szkoły Podstawowej i Pastorałek. Dziękujemy firmie „Augustowianka” za I miejsce – Kamila Sokół, SP Kruszewo, napoje, firmie ,,Auto – Breczko” za w Choroszczy Jury oceniało uczestników w trzech ,,Przybieżeli do Betlejem” ufundowanie nagród oraz bratu Krzyszto- kategoriach: klasy „0ʺ, klasy I – III, klasy IV II miejsce – Justyna Cieśluk, SP fowi Zdanowiczowi z edycji Świętego – VI i zespoły. Kruszewo, ,,Pójdźmy wszyscy” Pawła za podarowanie książek. Świąteczne spotkanie w świetlicy III miejsce – Małgosia Ciereszko, SP W jego składzie znaleźli się: Karol Konrad Kruszewo, ,,Pastuszek bosy” Naszą wdzięczność kierujemy też w stronę W świetlicy Szkoły Podstawowej w Choroszczy realizowany jest od kilku lat program Masztalerz – organista w katedrze rodziców, którzy przygotowali przepyszne „Najlepiej razem”. Celem programu jest ułatwienie dzieciom sześcioletnim białostockiej, muzyk, prowadzący Klasy IV – VI: ciasta na ten wyjątkowy dzień. przekroczenie bariery progu szkolnego. Dzieci poznają naszą szkołę, oglądają dziecięcą scholę „Boże Echo”, organizator Zapraszamy za rok na wspólne przygotowane przedstawienia i biorą udział w zajęciach. Spotkania odbywają się w P o d l a s k i e g o P r z e g l ą d u P i e ś n i I miejsce – Radosław Bojko, SP kolędowanie!!! świetlicy szkolnej lub w bibliotece. W dniu 04.01.2013r. odbyło się kolejne spotkanie. Patriotycznej i ksiądz Wojciech Trzaska, Zabłudów, ,,Do szopy, hej pasterze” Dzieci obejrzały przygotowane przez wychowanków świetlicy jasełka „Nasza szopka” prowadzący scholę „Winnica”, autor II miejsce – Rafał Ciupek, SP Zabłudów, organizatorzy: Katarzyna Cieśluk oraz wzięły udział w rozmowie „Magia Świąt Bożego Narodzenia”. Wszyscy bawili się muzyki i tekstów do wielu piosenek ,,Przybieżeli do Betlejem” Bożena Wakulińska doskonale w życzliwej i pełnej radości atmosferze. religijnych, moderator Ruchu Światło – nauczyciele świetlicy Jasełka w Przedszkolu w Barszczewie Agnieszka Tołoczko, Wanda Wysocka, Agnieszka Zajko Spotkanie ze Strażą Graniczną W piątek 18.01.2013 r. w świetlicy szkolnej w Szkole Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Choroszczy odbyło się spotkanie z funkcjonariuszem Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej chorążym Markiem Żmójdzinem. Dzieci poznały pracę funkcjonariuszy Straży Granicznej, zadawały przygotowane na zajęcia pytania oraz prezentowały swoje prace plastyczne pt. „Na granicy”. Był to kolejny etap realizowanego w świetlicy szkolnej projektu „Bądź kim chcesz”. Dziękujemy panu Markowi za pomoc w realizacji projektu.

nauczyciele świetlicy Agnieszka Tołoczko, Wanda Wysocka, Agnieszka Zajko

Makiety wyspy Robinsona Kruzoe Uczniowie kl. VIA po opracowaniu lektury „Robinson Kruzoe” przygotowali własną, niepowtarzalną, plastyczną wizję wyspy, na której „wylądował” tytułowy bohater powieści. Projekt i wykonanie makiet uczniowie starali się przygotować w oparciu o tekst lektury. Uważam, że tego rodzaju prace ożywiają wyobraźnię uczniów, skłaniają do wnikliwego śledzenia tekstu a także przyczyniają się do innego spojrzenia na lekturę.

nauczyciel języka polskiego Ewa Stulgis

Szkolny bal karnawałowy Bal karnawałowy klas I- III Szkoły Podstawowej w Choroszczy odbył się 17 stycznia 2013. W tym dniu sala gimnastyczna zamieniła się w bajkową krainę. Wróżki, piraci, aniołki, pszczółki, królewny i Batmani - wszyscy bawili się doskonale na balu przebierańców. Wodzirejami tegorocznej zabawy byli Klauni, którzy przygotowali zabawy i konkursy dla dzieci. Przy wspaniałej muzyce nogi same rwały się do tańca. Najbardziej oczekiwanym momentem było przyjście Mikołaja, który rozdał wszystkim dzieciom prezenty. W czasie „Pójdźmy wszyscy do stajenki…” słowa kolędy rozbrzmiewały 21 XII w całym Przedszkolu w Barszczewie. Dzieci z grupy młodszej przerwy dzieci udały się do swoich klas na słodki poczęstunek. Wszyscy świetnie się przebrały się za bohaterów wydarzeń Betlejemskich sprzed 2000 lat. Przedszkolaki w jasełkach przybliżyły rodzicom historię bawili i z wypiekami na twarzy wrócili do domu. narodzenia Pana Jezusa. Potem wśród życzeń wszyscy połamali się opłatkiem i zasiedli do wigilii. Wspólne śpiewanie kolęd zakończyło spotkanie jasełkowe. Jolanta Lenczewska Agnieszka Krysiewicz, Anna Białobłocka MIASTO i GMINA „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl 3

Uwaga na Łosie! Więcej funduszy dotrze do sołectw Pod znakiem ekologii - inwestycje w 2013

O tym nawet Generalna Dyrekcja Dróg Wraz z budżetem na rok 2013 Rada Pozostałe inwestycje realizowane bez- Krajowych i Autostrad nie śniła! Łosie Miejska przyjęła plan zadań inwesty- pośrednio przez gminę – m.in. poprzez masowo pokonują rzekomo za niski dla ty cyjnych. Przeznaczona została na nie fundusze sołeckie to: przebudowa drogi nich most nad Narwią na drodze lokalnej kwota 7 370 952 zł – składają się na nią w Kolonii Porosły - 8 963 zł; projekt drogi między Złotorią a Żółtkami. Ich środki własne w wys. 3 190 898 zł oraz w Krupnikach - 15 116 zł; przebudowa liczebność – m.in. wskutek zasobności ano dzięki dzięki ano dotacje w wys. 4 180 054 zł. Największą drogi w Ogrodnikach - 5 560 zł; utwardze- prywatnych lasów i działania Rozpo- Cymbalis . planowaną inwestycją stanowi realizacja nie terenu wokół wiaty przystankowej rządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 projektu „Odnawialna energia słoneczna w Złotorii Podlesie - 4 315 zł; przebudowa marca 2005 r. w sprawie określenia W ot. sposobem na poprawę czystości powie- ulic w Klepaczach: ulicy Kolejowej w ciągu okresów polowań na zwierzęta łowne trza na terenie gminy Choroszcz” - drogi powiatowej Nr 1549B na odcinku od (Dz. U. z dnia 25 marca 2005 r.), które zbudow ach 1 137 488 zł (do tego planowane km 0+000 do km 0+900,00 oraz ulicy obejmuje łosie (byki, klępy i łoszaki) dofinanso-wanie w kwocie 3 679 894 zł). Wodociągowej w ciągu drogi gminnej Nr całoroczną ochroną, stale wzrasta na ościuk Drugim pod względem wielkości 6266 na odcinku od km 0+427,00 do km terenie gminy Choroszcz. uzyskanego dofinansowania zadaniem 1+400,00, – 70 000 zł

w w K w w jest remont świetlicy wiejskiej (dokończenie finansowania przedsięwzię-

Czytelnicy „Gazety w Choroszczy” infor- F sołeckiemu. owi z w Rogowie - 202 710 zł (plus dotacja cia); przebudowa drogi w Złotorii - mują, że w okolicach szosy kruszewskiej aba z Programu Lider w wys. 146 000 zł). 17 994 zł; wykup gruntów na sumę

(Kościuki, Konowały, Rogowo wieś 100 000 zł; utwardzenie nawierzchni fundus i kolonia, Pańki i Kruszewo) żeruje przez z Plac Przedsięwzięciem, które zmieni oblicze w Kol. Złotorii obok pomnika - 4 748 zł; cały rok liczące około dziesięciu sztuk blisko 70 wiejskich gospodarstw domo- termo-modernizacja budynku świetlicy stado. Mniejsze grupy i pojedyncze wych na obszarze zabudowy zagrodowej, wiejskiej w Konowałach - 7 162 zł; osobniki spotkać można na terenie całej Na sesji 28 grudnia 2012r. Rada Miejska W sumie w 2013 roku gmina Choroszcz będzie budowa przydomowych oczysz- wykonanie placu zabaw w Porosłach – otuliny Narwiańskiego Parku Narodo- przyjęła wraz z budżetem gminy na 2013 przeznaczyła do dyspozycji sołectw czalni ścieków – przeznaczono na nią ogrodzenie, strefa bezpieczeństwa - 9 870 wego. rok kwotę Funduszu Sołeckiego. W 2010 środki w wysokości 271 876 zł – to o 12 w bieżącym roku 1 141 750 zł. Ponadto zł; zagospodarowanie placu we wsi Łosie nie są rzadkimi gośćmi również roku, gdy pojawił się fundusz sołecki, 544 zł więcej, niż w ubiegłym roku. zarezerwowano kwotę 30 018 zł na Kruszewo (projekt) 8 013 zł; przedłużenie w samej Choroszczy – zobaczyć je można skorzystało z niego 19 sołectw, w 2011 – „Gazeta w Choroszczy” kibicuje lokalnym projekt „Budowa przydomowych oczysz- kanału sanitarnego w ul. Brzozowej w Parku Pałacowych i w Kolonii Gaj. 24. W 2012 roku o środki wystąpiło aż 30 przedsięwzięciom i zachęca sołectwa do czalni ścieków – etap II – wniosek”, w Klepaczach - 25 000 zł; modernizacja Szczególnie niebezpieczne są spotkania sołectw a w edycji na rok 2013 - 31. promowania na naszych łamach pro- którego beneficjentami będzie następne świetlicy w Łyskach - 11 159 zł; plac przed kierowców z dziką zwierzyną w pobliżu jektów zrealizowanych dzięki funduszom ok. 50 gospodarstw. OSP w Klepaczach - 19 786 zł; zakup lasu i łąk między Ruszczanami a Ten widoczny wzrost zainteresowania sołeckim oraz innym środkom. Turystyczny obraz gminy zmieni na pompy do O S P - 5 006 zł; zakup Rogówkiem. Ścieżki łosi, dzików i saren środkami, które społeczności lokalne korzyść budowa parkingu samochodo- samochodu do OSP w Złotorii – wkład krzyżują się w tej okolicy z drogą mogą przeznaczyć na drobne remonty Środki w złotych do dyspozycji sołectw wego oraz zadaszonej wiaty w Śliwnie własny w kwocie 140 000 zł; projekt powiatową biegnącą z Choroszczy w stro- polepszające jakość życia na wsi, świadczy w 2013 r. (wg załącznika Nr 6 do Uchwały w pobliżu kładki do Waniewa kosztować kanalizacji w Dzikich - 31 030 zł; budowa nę Paniek, a zwierzęta forsują trasę o sukcesie idei funduszu sołeckiego jako Nr X I V/145/2012 Rady Miejskiej będzie 57 029 zł - inwestycja zostanie oświetlenia ulicznego - 16 128 zł; budowa biegiem, co – w połączeniu z miejscami katalizatora aktywności obywatelskiej w Choroszczy z dnia 28 grudnia 2012 r.): wsparta dotacją z Programu Lider w wys. wodociągu w ul. Lisiej w Choroszczy - silnym zakrzaczeniem poboczy i ograni- mieszkańców wsi. Babino: 5 580; Barszczewo: 12 742; 323 158 zł. Ruszy również wdrażanie 85 000 zł; plac zabaw w Żółtkach - 8 346 zł; czoną widocznością – stwarza bardzo Czaplino: 6 589; : 9 280; Gajowniki: elektronicznych usług dla ludności Plac zabaw w Oliszkach - 4 508 zł; wiata duże zagrożenie dla kierujących pojazda- Sumy, jakie przypadły poszczególnym 6 430; : 10 051; : 5 698; województwa podlaskiego – jej łączny w Czaplinie - 6 589 zł; wiata w Zaczerla- mi i dla samych zwierząt. wsiom wahają się od 4 748 (Kolonia Klepacze: 19 786; Konowały: 7 162; koszt to 35 652 zł (4 650 zł wkładu nach - 6 866 zł i altana w Kościukach za Dziś w opisanym rejonie nie ma znaku Złotoria) do 19 786 zł (sołectwo Klepacze Kolonia Porosły: 8 963; Kolonia Rogowo: własnego gminy plus dotacja w wys. 6 094 zł. A 18b ostrzegającego przed dzikimi zwie- – w skład którego wchodzi też Turczyn). 5 006; Kolonia Złotoria: 4 748; Kościuki: 31 002 zł). Red. rzętami, niemniej należy tam zachować W porównaniu do ubiegłego roku, 6 094; : 15 116; Kruszewo: 8 013; szczególną ostrożność. Zwłaszcza, gdy na wysokość przyznanych środków dla Łyski: 11 159; Majątek Rogowo: 5 006; drodze pojawi się choćby jedno zwierzę, większości sołectw jest wyższa – od 14 zł Mińce: 6 569; Ogrodniki: 5 560; Oliszki: Szczególne wydarzenia duszpasterskie należy zwolnić lub zatrzymać się, gdyż (Kolonia Rogowo) do aż 2 891 zł (Złotoria). 8 508; Pańki: 10 922; Porosły: 13 870; wymienione powyżej ssaki zwykle poko- Warto pamiętać, że wysokość środków, Rogowo: 8 369; Rogówek: 5 580; w parafii choroszczańskiej w lutym nują drogę „gęsiego” w kilkusekun- jakie przypadają poszczególnym wsiom : 6 806; : 7 103; dowych odstępach. Zwierząt nie należy ustalana jest według algorytmu określo- Śliwno: 6 945; : 6 866; Złotoria: i w marcu Roku Pańskiego 2013 płoszyć klaksonami ani oślepiać długimi nego w Ustawie o funduszach sołeckich 18 994; Złotoria Podlesie: 6 015; Żółtki: światłami – z drogi zejdą same, wystarczy 14 lutego, godz. 18.00, Msza Święta 14 - 17 marca, Rekolekcje Wielkopostne z dnia 20 lutego 2009 r. (Dz. U. Nr 52, poz. 12 346 zł. o uświęcenie miłości narzeczeńskiej - prowadzi o. dr Marek Skowroński nieco cierpliwości. 420). Red. WJC i małżeńskiej. wykła-dowca homiletyki, kapucyn z klasztoru w Lublinie. Opłatek Klubu Abstynenta 15 - 17 luty, godz. 18.00 Rekolekcje Od śniegu do mrozu i z powrotem Trzeźwościowe prowadzi o. Krzysztof 17 marca, godz. 18.00, Ksiądz Abp Wolność Kościelicki kapucyn z Zakroczymia. Metropolita Edward Ozorowski udziela O początku grudnia wszyscy zmagamy się Sakramentu Bierzmowania. z zimą. Warto pamiętać o chłodniejszej Liczący już 19. lat Klub Abstynenta 2 marca, godz. 18.00 Miejska Droga aurze przy doborze garderoby. Kierowcy Wolność w piątek 21 XII zorganizował Krzyżowa ulicami: Mickiewicza, Lipową, 24 marca, godz. 15.00, Plenerowa Pa- nie powinni zapominać o zmniejszonej spotkanie opłatkowe. Gośćmi Klubu byli Sienkiewicza, Branickiego, Rynek 11 rafialna Droga Krzyżowa w Zaczerlanach. przyczepności opon pojazdów na oblo- m.in. ks. Tomasz Oświeciński, Burmistrz listopada. Prowadzą przedstawiciele dzonych nawierzchniach oraz o wydłu- Choroszczy Jerzy Ułanowicz i Witold wszystkich miejscowości naszej parafii. żonej drodze hamowania i o pieszych, Wórblewski - Pełnomocnik Burmistrza którzy zimą poruszają się wolniej na Choroszczy ds. profilaktyki i rozwiązy- Więcej szczegółowych informacji na oficjalnej stronie Parafii Rzymsko-katolickiej pw. przejściach. Nie zapominajmy również o wania problemów uzależnień. ś w. J a n a C h r zc i c i e l a i ś w. S zc ze p a n a M ę c ze n n i ka w C h o ro szc zy : odśnieżaniu chodników – co ważne: Oprawę artystyczną przygotowało Koło www.choroszcz.bialystok.opoka.org.pl śniegu nie wrzucamy na jezdnię, ale Współpracy Środowiskowej z cho- zgarniamy do krawędzi jezdni i chodnika, roszczańskiego gimnazjum pod opieką a w przypadku, gdy wzdłuż wspomnianej pań Małgorzaty Łotowskiej i Anny krawędzi rośnie solidna hałda warto – Kozłowskiej. Członkinie Koła zaprezen- jeżeli pozwalają na to warunki – część towały bogaty program słowno-muzyczny Lista zmarłych zakonników klasztoru śniegu wrzucać na posesję. Dzięki temu z akompaniamentem pianistycznym na drobnemu zabiegowi jezdnia nie skurczy żywo. Obok kolęd i pastorałek nie w Choroszczy w okresie 1698 - 1827 się do jednego pasa, a pojazdy komu- zabrakło refleksyjnych wprowadzeń Sporządzenie zmarłych zakonników 1712 Teofil Klocewicz, Franciszek nikacji zbiorowej nie będą miały dodatko- w tematykę bożonarodzeniową, dzięki klasztoru w Choroszczy jest tylko dla Mickiewicz, Sebastian Uszacki, wych opóźnień. czemu, jak podkreśla Janusz Zawadzki – okresu 1698 – 1787 na podstawie Akt 1712-1715 Augustyn Rakiewicz Reagujmy, gdy niskie temperatury Prezes Klubu, spotkanie opłatkowe kapituł prowincjalnych prowincji (Prof. przeor), zagrażają życiu i zdrowiu osób upłynęło w wyjątkowej atmosferze. Do litewskiej*. Zgodnie ze zwyczajem 1715-1719 Franciszek Różyński b e z d o m n y c h i z a g r o ż o n y c h życzeń złożonych Klubowiczom dołącza i wymogami prawnymi na końcu (Kaznodzieja Generalny), bezdomnością, jak też osób samotnych, również Redakcja „Gazety w Chorszczy”, wspomnianych Akt kapituła wymieniała 1719-1722 Vitalis Bogucki, starszych i chorych. Jeden telefon na życząc Klubowi Abstynenta Wolność i polecała modlitwie zmarłych ostatnio 1722-1726 Bazyli Szyłejko numer alarmowy 112 lub inne podane dalszego pięknego rozwoju i działań zakonników. Jednakże dopiero od 1697 (Lektor Przeor), obok (materiał graf. przygotował Podlaski promujących abstynencję. w Aktach podawano miejsce śmierci 1722-1726 Hieronim Gierkiewicz Urząd Wojewódzki), może ocalić komuś Red. danego zakonnika, a od 1767 r. datę (Kaznodzieja Generalny, subprzeor), życie. Pamiętajmy także o ciepłym dzienną. Po 1787 r. nie zachowały się Akt 1729-1732 Jan Seksiński, Wincenty schronieniu dla psów i kotów oraz o kapituł prowincjalnych prowincji Puchalski, dokarmianiu ptaków – za pomoc na Powiatowy Urząd litewskiej. 1732-1735 Grzegorz Limont, Faustyn pewno odwdzięcza się wiosną śpiewem i Pietraszewski (dr teologii przeor), częstszym odwiedzaniem naszych Pracy zaprasza na W okresie 1698 - 1827 w Choroszczy 1741-1744 Michał Lenartowicz (Przeor, ogródków. A wszystkim, którzy mają zmarli zakonnicy (uwagi podane ale pochowany w Lublinie), alergię na biały puch i spadki temperatury szkolenia i porady w nawiasach): 1744-1747 Aleksander Wierzchowski, poniżej zera, życzymy: „Oby do wiosny!”. grupowe 1747-1752 Wacław Żarnowski Redakcja 1697-1698: Rajmund Mocarski (dr teologii), Powiatowy Urząd Pracy w Białymstoku w (dr teologii), Jan Paweł Klimaszewski, 1755-1759 Stefan Woyenni, dniach 23.01.2013r. – 15.02.2013 Jakub Matusewicz, 11 VI 1763 Jerzy Jaworowski, Nasze interwencje: bezpieczniejsza przyjmuje zgłoszenia na trwające 250 1701-1704 Rajmund Iwanowski 22 XI 1768 Romuald Kopiński (Konwers), godzin szkolenie „Malarz – szpachlarz”, (br. konwers), 1 II 1771 Hilary Swityżewski, szosa Kruszewska które będzie realizowane w Białymstoku 1704-1707 Maurycy Niedźwiedzki, 18 IX 1774 Onufry Poczobot, w marcu – maju 2013. 1704-1707 Justyn Markowicz, 20 IX 1775 Mikołaj Downarowicz, Siódmego grudnia w serwisie internetowym gazeta.chorszcz.pl opisaliśmy w artykule 1707-1710 Rafał Kundzisz (lektor), 11 II 1782 Gaspar Szulc (lektor), „Gdzie powiat nie może, tam bobry doszły” niebezpieczną sytuację, gdy wspomniane Po szkoleniu i zdaniu egzaminu można 1707-1710 Ludwik Wysocki, 7 VIII 1782 Jan Kapica (Konwers), w tytule ssaki zagrażały bezpieczeństwu ruchu drogowego przy szosie kruszewskiej uzyskać świadectwo czeladnicze. Trwają 1711 Ludwik Bolcewicz (lektor, ofiara 1826 - 1827 Bazyli Stróżewski w okolicy Kościuk, a jednocześnie same ryzykowały przypadkową śmierć na drodze. również zapisy na porady grupowe o epidemii), (Kaznodzieja Generalny). tematach tj. Moja firma, Znajomość 1711 Hieronim Remiszewski Po naszej interwencji i konsultacjach z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w siebie szansą na skuteczniejsze działanie, (ofiara epidemii), Białymstoku krzaki w obrębie pasa drogi powiatowej, gdzie żerowały bobry, zostały P r z y g o to w a n i e d o r oz m o w y z 1711 Klemens Leszczyński *Archiwum Dominikanów w Krakowie, wycięte, prewencyjnie usunięto zakrzaczenia również na dalszym odcinku drogi w stronę pracodawcą, Poznaj swoje zasoby przed (ofiara epidemii), bez sygn. Acta Capitulorum Provinciae Konował. Trasa jest teraz bezpieczniejsza, wygląda estetyczniej, co – miejmy nadzieję – podejmowaniem decyzji zawodowych 1711 Mikołaj Choynowski Lithuaniae Ordinis Praedicatorum przysporzy okolicznym terenom turystów. Nie daj się bezrobociu czy Rynek (ofiara epidemii), (A. 1646 - 1839), opr. Romuald Fabian pracodawcy i rynek pracownika. 1711 Grzegorz (br. konwers Madura OP, Redakcja dokonała zgłoszenia potrzeby naprawy za pośrednictwem Urzędu Miejskiego w ofiara epidemii), Choroszczy – tym samym wykazaliśmy, że dyskutowany szeroko na XIII sesji Rady Więcej szczegółów w Powiatowym Miejskiej system informowania Powiatowego Zarządu Dróg w Białymstoku pośrednio, za Epitafium z przytoczonymi powyżej nazwiskami zakonników zostało U r z ę d z i e P r a c y i n a s t r o n i e pomocą pracowników Urzędu Miejskiego w Choroszczy odpowiedzialnych za bieżące umieszczone w podziemiach choroszczańskiego kościoła. W Dzień Zaduszny http://www.pup.bialystok.pl. działanie dróg, działa sprawnie. 2 listopada 2013 o godz. 18.00 w kościele zostanie odprawiona Msza Święta za PUP Białystok zmarłych fundatorów i kapłanów posługujących w parafii z zejściem do krypt WJC grzebalnych w podziemiach kościoła. 4 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl MIASTO i GMINA „Rewolucja śmieciowa”, stawki, normy, wymogi - raport BIURO RACHUNKOWE Ile zapłacisz miesięcznie za odbiór śmieci w toku obrad przyjęto dla tego typu - metale i opakowania metalowe, od lipca 2013 r.? – pierwszy pełny raport gospodarstw stawkę bazową (tj. za - zużyte baterie i akumulatory, tylko w „Gazecie w Choroszczy”! nieselektywną zbiórkę) w wysokości 25 zł. - zużyty sprzęt elektryczny i elektro- Oferuje prowadzenie: Trzecią poprawkę – obniżającą stawki niczny, w tym świetlówki i tonery (można a podatkowych ksiąg rachunkowych Ustawa z 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy bazowe dla gospodarstw małych, je również dostarczyć do punktów zbie- PIT o utrzymaniu czystości i porządku średnich i dużych o 10% – zgłosił Grzegorz rania zorganizowanych przez sprzedaw- a podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów w gminach oraz niektórych innych ustaw Wacław Gereluk. ców tego sprzętu), ZUS a rejestrów VAT (Dz. U. Nr 152, poz. 897) podpisana przez - przeterminowane leki, a kadry, ZUS Prezydenta RP 15 lipca 2011 i obo- Podsumujmy: po wejściu w życie - chemikalia (farby, rozpuszczalniki, wiązująca od 1 stycznia 2012 – nazywana wspomnianych uchwał właściciele zużyte oleje, środki ochrony roślin, a wypełnianie rocznych zeznań podatkowych PIT potocznie „rewolucją śmieciowa” – nieruchomości zobowiązani będą do opakowania po chemikaliach), a rozliczenia podatkowe rolników wymusza na samorządach zmianę złożenia deklaracji w terminie do 1 marca - zużyte opony oraz odpady budowlane w VAT miejscowego prawa gospodarowania 2 0 1 3 r. w U r z ę d z i e M i e j s k i m ilości do 50 kg w miesiącu. Biuro: Białystok, ul. Transportowa 3 lok. 63, godz. 8:00-16:00 odpadami. w Choroszczy. Druki deklaracji dostępne tel. 85 676 42 42, kom. 608 021 785 Od 1 lipca 2013 r. gminy staną się są w Urzędzie Miejskim i na stronie Punkt selektywnej zbiórki odpadów Dom: Choroszcz, ul. Pieściuka 8, po godz. 17:00 – wcześniej kontakt właścicielami odpadów komunalnych internetowej Urzędu – choroszcz.pl – w powstanie na terenie gminy, najprawdo- telefoniczny: 85 719 17 17, kom. 608 021 785 i będą koordynować na swoim terenie ich zakładce GOSPODARKA ODPADAMI, a podobniej w Choroszczy. Zorganizuje zbiórkę – wszystko w celu wypełnienia do także u sołtysów i przewodniczących i prowadzić go będzie firma, która wygra REKLAMA końca 2014 roku dyrektyw Parlamentu osiedli. przetarg. KOMUNIKAT Europejskiego określających m.in., że Od 1 lipca ruszy system zbiórki odpadów Pozostałe odpady komunalne, jako przynajmniej połowa odbieranych z nieruchomości koordynowany przez odpady zmieszane, należy wrzucać do INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA DEKLARACJI O WYSOKOŚCI odpadów ma być poddana recyklingowi gminę. Opłaty za usługę będzie trzeba jednego pojemnika o pojemności OPŁATY ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI (obecnie ten poziom w Polsce szacowany uiszczać kwartalnie w kasie Urzędu minimum 110 litrów. jest na kilkanaście procent). Miejskiego lub przelewem na wskazane W GMINIE CHOROSZCZ Niestety ten piękny cel wiąże się ze Ważne! Za niewielką ilość odpadów – przez magistrat konto do 20 sierpnia (za UWAGA! Należy wypełniać tylko pola jasne, używając czytelnych, DRUKOWANYCH zmianą całego dotychczasowego systemu która nie skutkuje utratą miana i III kwartał), do 20 listopada (za IV kw.), liter. Deklarację można wypełniać ręcznie, na maszynie lub na komputerze. odbioru odpadów i ze zwiększeniem przywilejów związanych z selektywną do 20 lutego (za I kw.) i do 20 maja (za II W przypadku pisma ręcznego zaleca się używanie czarnego lub niebieskiego długopisu. opłat, jakie poniosą mieszkańcy. zbiórką – w pojemniku o pojemności 110 kw.). Niedozwolone jest używanie ołówka. W Piątek 28 grudnia 2013 r. na XIV sesji litrów uznaje się w przypadku: Należy pamiętać, aby z wypowiedzieć Wypełnioną deklarację należy dostarczyć do Sekretariatu Urzędu Miejskiego Rada Miejskiej VI kadencji gminy - odpadów zielonych: 1 kg, umowę z dotychczasową firmą odbie- w Choroszczy, położonego przy ul. Dominikańskiej 2, 16-070 Choroszcz. Choroszcz przyjęła cztery uchwały, które rającą odpady komunalne tak, by - papieru i tektury: 0.1 kg, wraz z uchwalonym wcześniej Regula- - tworzyw sztucznych: 0.1 kg, wygasła do końca czerwca 2013. Warto 1. Wypełnianie deklaracji zaczyna się od wpisania w górnym, lewym rogu, minem utrzymania czystości i porządku na - opakowań wielomateriałowych: 0.1 kg, sprawdzić, jaki okres wypowiedzenia w pierwszym jasnym polu numeru PESEL lub REGON. terenie gminy Choroszcz tworzą pełny - metali oraz opakowań metalowych: obowiązuje – może to być 1 lub 2. W następnym jasnym polu wpisuje się datę złożenia deklaracji, czyli dzień pakiet określającego sposób i często- 0.1 kg, 3 miesiące. w którym deklaracja jest wypełniana i podpisywana. Wypełnione i podpisane tliwość odbioru śmieci oraz opłaty z tym - odpadów budowlanych: 2 kg. deklaracje mogą być składane także za pośrednictwem poczty. O dotrzymaniu związane. ustalonych terminów rozstrzygać będzie data stempla pocztowego. Uwaga! Za większe od minimalnych Miesięczne opłaty wyniosą: 3. Punkt 1 deklaracji „SKŁADANA DEKLARACJA STANOWI” – zaznacza się tylko Podane do konsultacji projekty uchwał: pojemniki nie jest przewidziana żadna jedno pole znakiem X, właściwe dla pierwszej deklaracji lub korekty deklaracji. 1) ws. szczegółowego sposobu i zakresu dopłata – jak dowiedziała się „Gazeta w 1) od mikro ( j ednoosobowego) Korektę deklaracji składa się w przypadku zmiany danych zamieszczonych świadczenia usług w zakresie odbierania Choroszczy” w choroskim magistracie, gospodarstwa domowego – w budynkach w deklaracji wcześniejszej. odpadów komunalnych od właścicieli najważniejsze, aby wszystkie odpady jednorodzinnych 25 zł w przypadku braku 4. Punkt 2 deklaracji „DANE SKŁADAJĄCEGO DEKLARACJĘ (W TYM ADRES zamieszkałych nieruchomości i zagospo- trafiały do pojemników lub do punktu selektywnej zbiórki, 10 zł w przypadku KORESPONDENCYJNY)” – wpisuje się adres zamieszkania osoby składającej darowania tych odpadów w za uiszczoną selektywnej zbiórki śmieci, a nie do lasu. selektywnego zbierania odpadów, a deklarację. Na adres ten kierowana będzie korespondencja z Urzędu. opłatę, w budynkach wielorodzinnych po 5. Punkt 3 deklaracji „ADRES NIERUCHOMOŚCI NA KTÓREJ POWSTAJĄ 2) ws. wyboru metody ustalania opłaty za Odpady wielkogabarytowe (np. meble) uwzględnieniu 20% zniżki – odpowiednio ODPADY” – wpisuje się adres nieruchomości położonej w obrębie gminy gospodarowanie odpadami komu- będą zbierane nieodpłatnie bezpośrednio 20 zł (nieselektywna zbiórka) i 8 zł (zbiórka Choroszcz, z terenu której mają być odbierane odpady. Jeżeli wypełniający nalnymi, ustalania stawki takiej opłaty od gospodarstw domowych w zabudowie selektywna), posiada na terenie gminy Choroszcz kilka nieruchomości zamieszkałych, oraz ustalenia niższej stawki opłaty jednorodzinnej dwa razy w roku – wypełnia dla nich oddzielne deklaracje. w przypadku odpadów zbieranych i odbie- przewiduje się, że będą to terminy przez 2) od małego (tj. dwuosobowego) gospo- 6. Punkt 4 deklaracji „OŚWIADCZENIE O LICZBIE MIESZKAŃCÓW I OKRESIE ranych w sposób selektywny, świętami Bożego Narodzenia oraz darstwa domowego – w budynkach ZAMIESZKIWANIA NA TERENIE NIERUCHOMOŚCI” – należy wypełnić 3) ws. wzoru deklaracji o wysokości opłaty Wielkanocy. Natomiast w zabudowie jednorodzinnych (tzn. takich, w których wyłącznie górną lub dolną część tabeli. za gospodarowanie odpadami komu- wielorodzinnej – raz na cztery tygodnie. wg prawa budowlanego mogą mieszkać a) W górnej części tabeli wpisuje się faktyczną liczbę osób stale zamieszkujących nalnymi składanej przez właściciela maks. dwie rodziny) 36 zł w przypadku nieruchomość, której adres wpisano w punkcie 3. Do faktycznej liczby osób nieruchomości oraz terminu i miejsca Częstotliwość odbierania odpadów braku selektywnej zbiórki, 14,4 zł w zalicza się wszystkie zamieszkałe osoby niezależnie od tego czy są składania deklaracji, innych niż wielogabarytowe: przypadku selektywnego zbierania odpa- zameldowane czy też nie. Jeżeli nieruchomość podzielona jest na 2 lub więcej 4) ustalenia terminu, częstotliwości 1. z nieruchomości zabudowanych dów, a w budynkach wielorodzinnych po gospodarstw (wydzielonych lokalami, budynkami) wpisuje się łączną sumę i trybu uiszczania opłaty za gospo- budynkami jednorodzinnymi: uwzględnieniu 20% zniżki – odpowiednio osób zamieszkujących wszystkie gospodarstwa położone na terenie darowanie odpadami komunalnymi, - odpady komunalne zmieszane – 1 raz 28,8 zł (nieselektywna zbiórka) i 11,52 zł nieruchomości. wzbudziły wiele kontrowersji. Do Urzędu w miesiącu, (zbiórka selektywna), b) Dolną część tabeli wypełnia się jedynie w przypadku, gdy nieruchomość jest Miejskiego wątpliwości związane - odpady zebrane w sposób selektywny – zamieszkiwana przez określoną część w roku, np. w okresie wakacyjnym. z funkcjonowaniem nowego systemu i 1 raz w miesiącu; 3) od średniego (tj. 3-5 osobowego) 7. Punkt 5 deklaracji „GROMADZENIE ODPADÓW” wysokością opłat zgłosiła m.in. Spółdziel- 2. z nieruchomości zabudowanych gospodarstwa domowego – w budynkach a) W pierwszej części tabeli wypełniający deklaruje, czy odpady na terenie nia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własno- budynkami wielorodzinnymi: jednorodzinnych: 63 zł (nieselektywna nieruchomości będą gromadzone w sposób selektywny czy zmieszany. ściowa w Choroszczy oraz komitet właści- - odpady komunalne zmieszane – 1 raz w zbiórka) i 25,2 zł (zbiórka selektywna), a w Gromadzenie odpadów w sposób selektywny oznacza wydzielanie z odpadów cieli domów jednorodzinnych z terenu tygodniu, budynkach wielorodzinnych: 50,4 zł zmieszanych takich frakcji odpadów jak: papier i makulatura, szkło, tworzywa gminy w ilości aż ok. 270 osób m.in. - odpady zebrane w sposób selektywny – (nieselektywna zbiórka) i 20,16 zł (zbiórka sztuczne i opakowania wielomateriałowe, odpady zielone (biodegradowalne), z Choroszczy, Krupnik, Porosłów, Klepacz 1 raz w tygodniu. selektywna), oraz odpady wielkogabarytowe, które będą odbierane bezpośrednio i Ruszczan. z nieruchomości oraz metale, elektrośmieci, baterie i akumulatory, chemikalia 4) od dużego (tj. od sześcioosobowego i i ich opakowania, opony oraz odpady budowlane do 50kg/miesiąc, które P r z y p o m n i j m y, ż e w p r o j e k c i e Słownik przydatnych pojęć: liczniejszego) gospodarstwa domowego należy przekazywać do punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. podstawowe wynosiły: – w budynkach jednorodzinnych: 90 zł Wymienione odpady nie mogą znajdować się w pojemniku na odpady 1) od małego (tj. 1-2 osobowego) odpady komunalne – odpady powstające (nieselektywna zbiórka) i 36 zł (zbiórka zmieszane w ilościach większych niż: w przypadku odpadów zielonych – 1kg, gospodarstwa domowego – w budynkach w gospodarstwach domowych, z wyłącze- selektywna), a w budynkach wielo- w przypadku papieru i tektury – 0,1kg, w przypadku tworzyw sztucznych – jednorodzinnych (tzn. takich, w których niem pojazdów wycofanych z eksplo- rodzinnych: 72 zł (nieselektywna zbiórka) 0,1kg, w przypadku opakowań wielomateriałowych – 0,1kg, w przypadku wg prawa budowlanego mogą mieszkać atacji, a także odpady niezawierające i 28,8 zł (zbiórka selektywna). metali oraz opakowań metalowych – 0,1kg, w przypadku odpadów maks. dwie rodziny) 40 zł w przypadku odpadów niebezpiecznych pochodzące budowlanych – 2kg, pozostałe odpady tzn. baterie i akumulatory, chemikalia braku selektywnej zbiórki, 20 zł od innych wytwórców odpadów, które ze Należy zaznaczyć, że po rozstrzygnięciu i ich opakowania, elektrośmieci, przeterminowane leki oraz opony – 0kg. w przypadku selektywnego zbierania względu na swój charakter lub skład są przetargu na odbiór i zagospodarowanie Gromadzenie odpadów w sposób zmieszany oznacza, że wszystkie wyżej odpadów, a w budynkach wielo- podobne do odpadów powstających odpadów, ustalone ceny mogą ulec wymienione odpady trafiają do jednego pojemnika i tak będą odbierane z rodzinnych po uwzględnieniu 20% zniżki – w gospodarstwach domowych; zmianie. posesji. odpowiednio 32 zł (nieselektywna b) W drugiej części tabeli wypełniający deklaruje, czy odpady zielone (odpady zbiórka) i 16 zł (zbiórka selektywna), odpady wielkogabarytowe – odpady K a ż d e g o s p o d a r s t w o d o m o w e kuchenne, niewielkie ilości papieru, liście, trawa oraz inne drobne odpady 2) od średniego (tj. 3-5 osobowego) komunalne, które ze względu na swoje w zabudowie jednorodzinnej, które ogrodowe) będą kompostowane na terenie nieruchomości. Zaznaczenie pola gospodarstwa domowego – w budynkach rozmiary lub masę nie mogą być zbierane zdecyduje się na selektywną zbiórkę „TAK” ma istotne znaczenie tylko w przypadku zadeklarowania selektywnego jednorodzinnych: 70 zł (nieselektywna w typowych pojemnikach na odpady; odpadów, czyli wiążącą się z niższymi gromadzenia odpadów w pierwszej części tabeli. zbiórka) i 35 zł (zbiórka selektywna), a w opłatami, będzie zobowiązane do 8. Punkt 6 deklaracji „OBLICZENIE OPŁATY ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI budynkach wielorodzinnych: 56 zł odpady zielone – odpady ulegające zbierania posegregowanych śmieci do NA TERENIE NIERUCHOMOŚCI” (nieselektywna zbiórka) i 28 zł (zbiórka biodegradacji, w tym stanowiące części worków (zakłada się, że dostarczy je a) W pierwszej części tabeli wypełniający podaje liczbę gospodarstw mikro, selektywna), roślin odpady kuchenne oraz odpady firma, która wygra przetarg) lub do małych, średnich i dużych znajdujących się na terenie nieruchomości, której 3) od dużego (tj. od sześcioosobowego) pochodzące z pielęgnacji zieleni; pojemników (jeżeli właściciel takie wypełniana deklaracja dotyczy. Przypisanie wielkości gospodarstwa odbywa gospodarstwa domowego – w budynkach posiada) wg następującego schematu: się na zasadzie doboru ilości mieszkańców zadeklarowanych w punkcie 4 do jednorodzinnych: 100 zł (nieselektywna o d p a d y b u d o w l a n e – o d p a d y przedziałów przedstawionych w tabeli punktu 6. Przykładowo gdy w punkcie zbiórka) i 50 zł (zbiórka selektywna), a w materiałów budowlanych pochodzące - do brązowego worka/pojemnika o czwartym jako łączną liczbę mieszkańców (wraz z osobami mieszkającymi budynkach wielorodzinnych: 80 zł z remontów, budów i rozbiórek; pojemności przynajmniej 60 litrów trafią okresowo) nieruchomości podano 5 i jest to całkowita liczba osób (nieselektywna zbiórka) i 40 zł (zbiórka odpady zielone, w przypadku posiadania zamieszkująca jedno gospodarstwo, oznacza to że na terenie nieruchomości selektywna). odpady niebezpieczne – frakcje działki i kompostownika zamiast do znajduje się jedno średnie gospodarstwo. odpadów, na które składają się: baterie wskazanego worka będzie je można b) W drugiej części tabeli oblicza się miesięczną kwotę opłaty dla nieruchomości, Po długich i wyczerpujących zagadnienie i akumulatory, świetlówki, farby, lakiery, kompostować; której wypełniana deklaracja dotyczy. Kwotę oblicza się mnożąc stawkę opłaty (przynajmniej teoretycznie) obradach rozpuszczalniki, środki do impregnacji dla odpowiedniego gospodarstwa przez ilość tych gospodarstw. Przykładowo z udziałem licznych obywatelek i obywa- drewna, oleje, leki, opakowania po - do niebieskiego worka/pojemnika gdy na terenie nieruchomości o zabudowie jednorodzinnej znajdują się dwa teli zainteresowanych zmianami prawa środkach ochrony roślin oraz odpady o pojemności przynajmniej 60 litrów gospodarstwa o liczbie mieszkańców 2 i 5 osób, a odpady będą gromadzone w miejscowego Rada Miejska przyjęła medyczne i weterynaryjne. trafią papier i tektura; sposób selektywny, kwota opłaty wynosi: 14,40 zł (za gospodarstwo małe 2 jednogłośnie przy dwóch nieobecnych osobowe) + 25,20 zł (za gospodarstwo średnie 5 osobowe) = 39,60 zł radnych do pierwszej z ww. uchwał trzy - d o ż ó ł t e g o w o r k a / p o j e m n i k a miesięcznie. Uwzględniono w tym przypadku zniżkę w formie 60% za poprawki. Oprac. na podst. Uchwał Rady Miejskiej o pojemności przynajmniej 60 litrów prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów. Gdyby właściciel nieruchomości w Choroszczy: tworzywa sztuczne i opakowania zadeklarował brak prowadzenia segregacji, opłata wyniosła by (małe Projekt pierwszej poprawki – podnoszącej nr XIII/136/2012, nr XIV/146/2012, nr wielomateriałowe; gospodarstwo 36 zł + średnie gospodarstwo 63 zł) 99 zł miesięcznie. z 50% do 60% zniżkę za selektywną XIV/147/2012, nr XIV/148/2012, nr 9. Punkt 7 deklaracji „OŚWIADCZENIA KOŃCOWE I POUCZENIE” – po dokładnym zbiórkę – został zaaprobowany przez XIV/149/2012. - do zielonego worka/pojemnika i czytelnym wypełnieniu deklaracji, zapoznaniu się z oświadczeniem Komisję Oświaty, Kultury i Bezpie- o pojemności przynajmniej 60 litrów i pouczeniem, osoba wypełniająca świadoma swoich praw i obowiązków składa czeństwa Publicznego. Projekt drugiej – Pełne teksty uchwał, a także inne należy wrzucać szkło. czytelny podpis wraz z datą i miejscowością. zmieniającej definicję gospodarstwa informacje, dostępne są na oficjalnej 10. W przypadku występowania dalszych niejasności dotyczących wypełniania małego i wprowadzającej definicję stronie Urzędu Miejskiego choroszcz.pl Ponadto do punktu selektywnej zbiórki deklaracji, proszę kontaktować się z pracownikami Urzędu Miejskiego jednoosobowego gospodarstwa mikro - w zakładce GOSPODARKA ODPADAMI. odpadów każdy, kto zdecyduje się na w Choroszczy pod numerem telefonu 85-713-22-09 w dni powszednie został zgłoszony przez Komisję Oświaty, selektywną zbiórkę, będzie musiał do w godzinach 8:00 – 15:00. Kultury i Bezpieczeństwa Publicznego, ww. punktu przekazywać: Wojciech Jan Cymbalisty KULTURA „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl 5

Sesja naukowa, koncert i wystawy – Choroszcz dba o pamięć o powstaniu styczniowym

W choroszczańskie obchody 150. s ł y n nyc h u t w o ró w p o e t yc k i c h i r o c z n i c y w y b u c h u p o w s t a n i a wprowadzenia faktograficznego w styczniowego zaangażowały się zagadnienie największego polskiego szczególnie intensywnie szkoły z zrywu niepodległościowego z XIX w. Choroszczy. O wydarzeniach ze Szkoły Przygotowaniem montażu kierowały Podstawowej pisała w osobnym artykule Anna Kozłowska i Ewa Zalewska. Tego Celina Zubrycka. W Zespole Szkół w wieczoru zgormadzeni na auli Zespołu Choroszczy miały miejsce – oprócz apeli, S z k ó ł m o g l i r ó w n i e ż o g l ą d a ć okolicznościowych lekcji historii przygotowaną przez Towarzystwo prowadzonych przez Jana Adamskiego – Przyjaciół Choroszczy i Miejsko-Gminne również główne miejskie obchody w Centrum Kultury wystawę Tradycje piątek i w sobotę. powstania styczniowego w Choroszczy i okolicach, na którą złożyły się fotografie Osiemnastego stycznia została otwarta autorstwa Zbigniewa Andruszkiewicza i W y s t a w a B r o n i P o w s t a ń c z e j Szymona Paczyńskiego oraz materiały zorganizowana przez Stowarzyszenie ilustrujące dzieje rodu powstańca Pamięć i Tożsamość Skała. Na wystawie Ksawerego Markowskiego z Uroczyska p r e z e n t o w a n o m . i n . z e z b i o r y Dzikie. Reprinty mapy i teksty aktów spadkobierców Jakuba Antoniuka – notarialnych pochodziły ze zbiorów krajoznawcy i kolekcjonera pamiątek Zbigniewa Markowskiego a fotografie z narodowych, którego prace od lat są archiwum rodzinnego Krystyny i Lucjana nieocenionym źródłem informacji o Słomkiewicz. historii regionu. Ekspozycję, po której oprowadzał Grzegorz Krysiewicz – Prezes Sesję historyczną otworzył Burmistrz Stowarzyszenia, zwiedziło kilkuset Choroszczy Jerzy Ułanowicz sprawujący uczniów z obu choroszczańskich szkół. Od h o n o ro w y p a t ro n a t n a d c a ł y m i 15:00 w piątek wystawa była otwarta dla choroskimi obchodami 150. rocznicy publiczności nieco starszej – tu również wybuchu powstania styczniowego. spotkała się z dużym zainteresowaniem, Obrady poprowadził Józef Waczyński zwłaszcza, że obok niezw ykłych Prezes Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy. przykładów broni powstańczej – w tym Dr Marek Kietliński – Dyrektor Archiwum białej broni z XVIII i I poł. XIX wieku oraz Państwowego w Białymstoku przedstawił postać Ksawerego Markowskiego i terenie Królestwa Polskiego i tzw. pewnością zgromadziła nie mniejszą broni palnej – były również wystawione r e fe ra t p t . M a t e r i a ł y ź r ó d ł o w e historię jego rodu w Uroczysku Dzikie. ziemiach zabranych. publikę niż sesje uniwersyteckie. najsłynniejsze prace poświęcone przechowywane w zasobach Archiwum Rocznicowe wydarzenia zorganizowały powstaniu styczniowemu. Wystawa była Państwowego w Białymstoku do dziejów Jan Adamski pochylił się nad tematem Henryk Zdanowicz zaprezentował m.in.: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. również czynna w sobotę przed i w powstania styczniowego w guberni c h o r o s z c z a ń s k i c h n e k r o p o l i i i erudycyjny referat pt. Represje rosyjskie Jana Chrzciciela i św. Szczepana przerwie sesji historycznej pt. Obok Orła łomżyńskiej, a prof. dr hab. Józef znajdujących się na nich pamiątkach wobec mieszkańców Choroszczy i okolic w Męczennika w Choroszczy, Urząd Miejski znak Pogoni. Maroszek: Stosunek ziemiaństwa wobec związanych z powstaniem styczniowym, latach 1863-1865, który ze względu na w Choroszczy, Zespół Szkół w Choroszczy, powstania styczniowego w guberni ponadto zaprezentował odznaki objętość w całości poznamy, gdy Miejsko-Gminne Centrum Kultury, Sesję poprzedził w sobotę o 16:00 grodzieńskiej. przyznane weteranom powstania w II RP, materiały z sesji ukażą się drukiem. Stowarzyszenie Pamięć i Tożsamość Skała słowno-muzyczny pt. Gloria victis - dzwon wolności, który rozbrzmiewa od Natomiast Józef Waczyński przypomniał oraz Towarzystwo Przyjaciół Choroszczy. chwała zwyciężonym w wykonaniu Ks. dr Tadeusz Krahel mówił o carskich kilkudziesięciu lat na obchodach historię miejsca pamięci narodowej „Gazeta w Choroszczy” na swoich łamach młodzieży z Zespołu Szkół w Choroszczy. represjach wobec duchowieństwa w rocznicowych i żałobną biżuterię, jaką zwanego Szubienicą. gości część przedstawionych referatów. Młodzi ludzie śpiewali pieśni powstańcze diecezji wileńskiej w czasie powstania, nosiły kobiety od 1861 r. – tj. czasu Zachęcamy do lektury! oraz nawiązujące do powstania tematyką Adam Mikutowicz przybliżył zebranym w p r o w a d z e n i a p r z e z K o ś c i ó ł Warto podkreślić, że sesja naukowa patriotyczną, nie zabrakło recytacji opisana wspólnie z Krystyną Słomkiewicz Rzymskokatolicki żałoby narodowej na cieszyła się dużą popularnością i z całą Tekst i fot. W. Cymbalisty Choinka w Klepaczach Chór Miejski koncertuje

W niedzielę 20 stycznia w przeddzień piotrowi Dojlidzie, Radnemu wsi ferii zimowych w świetlicy Ochotniczej Klepacze, Jerzemu Ułanowiczowi – Straży Pożarnej w Klepaczach po raz 22 Burmistrzowi Choroszczy, Witoldowi Miejsko-Gminne Centrum Kultury w czwartkowy wieczór 20 Święta Bożego Narodzenia się skończyły, ale czas śpiewania odbył się Bal Przebierańców dla dzieci w Wróblewskiemu z Urzędu Miejskiego w grudnia wypełnił radosny śpiew kolęd i pastorałek w kolęd wciąż trwa! W środę 16.01.2013r. w Szkole Podstawowej wieku od 3 do 10 lat. Pomimo dużego Choroszczy, Romualdowi Ożlańskiemu wykonaniu Chóru Miejskiego pod dyrekcją charyzma- w Choroszczy odbył się koncert kolęd i pastorałek w wykonaniu mrozu na zabawę przy choince przybyło Dyrektorowi M-GCK w Choroszczy. Dzięki tycznego Jerzego Tomzika. Na spotkanie przybyły i wokalistki Chóru Miejskiego z M-GCK pod kierunkiem p. Jerzego Tomzika. prawie czterdzieścioro dzieci. takim przyjaciołom dzieci mogą być śpiewające w Chórze w 2003 roku, i debiutujące na scenie Uczniowie mogli usłyszeć najbardziej znane i lubiane utwory. Były gry i zabawy, tańce i konkursy, które pewne, że Mikołaj istnieje. Dziękuję utalentowane uczennice szkoły podstawowej. Szczególną uwagę uczniów zwrócił fakt występu w chórze ich prowadziły klauni z teatrzyku CoNieco. Po pozostałym gościom, którzy zachcieli Za całoroczną pracę zespołu podziękował Burmistrz Choroszczy koleżanek: Emilii Łostowskiej z kl. IVB, Natalii Szyszko z kl. IVA, około dwóch godzinach zabaw zjawił się przyjąć zaproszenie na zabawę z dziećmi: Jerzy Ułanowic, Dyrektor M-GCK Romuald Ożlański i Józef Weroniki Grodzkiej z kl. VB i Pauliny Bezubik z kl. VB. Ich udział wyczekiwany gość z workiem pełnym Pani Elżbiecie Wróblewskiej Kierownik Waczyński – Przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury i spowodował, iż uczniowie z jeszcze większym entuzjazmem prezentów. Mikołajowy upominek Biblioteki publicznej w Choroszczy, ks. Bezpieczeństwa Publicznego Rady Miejskiej w Choroszczy. wysłuchały przygotowany program. Uczniowie nagrodzili swoje otrzymało każde grzeczne dziecko. Wraz z Proboszczowi Andrzejowi Sadowskiemu i Kameralny bożonarodzeniowy koncert to dopiero przedsmak koleżanki gorącymi brawami. Szczególne podziękowania dziećmi udział w zabawie wzięli rodzice, Panu Jerzemu Wójcikowi Sołtysowi niezwykłych muzycznych wydarzeń, jakie przygotowuje – kierujemy na ręce p. Jerzego Tomzika, który od lat wyszukuje sponsorzy i współorganizatorzy choinki. Klepacz. obchodzący w 2013 r. dziesięciolecie istnienia – znany w kraju i i kształci nowe talenty muzyczne. Serdecznie podziękowania w imieniu Mieczysława Wysocka za granicą Chór Miejski. Marzanna Szumkowska uśmiechniętych dzieci składam Panu Filia Biblioteczna w Klepaczach WJC

Klepaczanki – znany w kraju i za granicą Klepaczanki kolędują Spotkanie opłatkowe animatorów kultury zespół ludowy – rozpoczął tegoroczne kolędowanie. W środowy wieczór 19 grudnia w strażnicy choroszczańskiej OSP odbyło się spotkanie opłatkowe animatorów kultury. 27 stycznia utalentowana grupa z Klepacz zagrała i zaśpiewała w Domu Kultury w Wydarzenie zorganizowało Miejsko-Gminne Centrum Kultury w Choroszczy, a wśród Czarnej Białostockiej na XIV Powiatowym gości znaleźli się m.in. przedstawiciele samorządu na czele z Burmistrzem Choroszczy Przeglądzie Zespołów Kolędniczych oraz Jerzym Ułanowiczem oraz radnymi Józefem Waczyńskim i Jackiem Dąbrowskim, zespoły Teatrów Wiejskich i Obrzędowych pod ludowe z terenu gminy – Narwianki i Klepaczanki, Chór Kameralny, przedstawiciele honorowym patronatem Starosty placówek oświatowych i kulturotwórczych organizacji pozarządowych: Towarzystwa Powiatu Białostockiego. Klepaczanki Przyjaciół Choroszczy, Stowarzyszenia Pamięć i Tożsamość Skała, Koła Emerytów i ś p i ewa ł y ró w n i eż n a B i e s i a d z i e Rencistów nr 15, choroszczańskiego Klubu Krwiodawców, Ochotniczej Straży Pożarnej, Zaściańskiej w Czarnej Wsi Kościelnej w Ludowych Zespołów Sportowych, Klubu Sportowego Narew Choroszcz oraz sobotę 19 stycznia. Trzymamy kciuki za wolontariusze. całe śpiewające i muzykujące grono i Wszystkich ciepło powitał Dyrektor M-GCK Romuald Ożlański, a Burmistrz Choroszczy mamy nadzieję, że – wzorem lat ubiegłych Jerzy Ułanowicz podziękował zebranym za całoroczne wysiłki animujące lokalną kulturę i – w nowym 2013 roku Klepaczanki życzył dalszych pozytywnych działań na rzecz rozwijania kultury w 2013 roku. Modlitwę odniosą kolejne sukcesy, a wielbiciele poprowadził proboszcz choroszczańskiej parafii rzymskokatolickiej ks. kanonik Leszek będą mieć jak najwięcej możliwości Struk. Po przełamaniu się opłatkiem i złożeniu życzeń do późnego wieczoru salę usłyszenia koncertującego zespołu. wypełniał radosny śpiew kolęd. M-GCK Red. 6 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl HISTORIA

Ksawery Markowski w Powstaniu Styczniowym i historia rodu w Uroczysku Dzikie

Ksawery Markowski, syn Bernarda, z s o l i d n e g o d r z e w a szlachcic herbu "Szeliga" urodził się modrzewiowego. w 1813 r. w Zgierzu k. Łodzi w ówczesnym Królestwie Polskim. Budynek po karczmie zostaje przewieziony do Dzikich i W wieku około 30 lat przybywa do z a a d o p t o w a n y n a d o m Choroszczy do tworzonej prze Christiana mieszkalny. Postawiony został Augusta Moesa fabryki sukna i kortu, w bezpośrednim sąsiedztwie późniejszej potęgi przemysłowej dworku nabytego jeszcze od Choroszczy. Jako, że przybył ze Zgierza, Grafinii Honoraty de-Moni, miejscowości od lat związanej z prze- który ze względu na zły stan mysłem sukienniczym otrzymał posadę zostaje rozebrany. przy uruchamianiu i obsłudze maszyn. W r o d z i n i e M i c h a l i ny i Po kilku latach zawiera związek małżeński Aleksandra rodzi się ośmioro z mieszczanką wyznania prawosławnego dzieci (Stefania, Wanda, Marią Jakowlewną. W małżeństwie rodzi A l e ks a n d e r, W ł a d ys ł aw, się 7-ro dzieci, dwie córki i pięciu synów. Wiktor, Mieczysław, Józef i Osiedlają się w Uroczysku Dzikie, które P a w e ł ) . P i ę c i u s y n ó w wówczas należało do majątku Choroszcz ( A l e k s a n d e r , W i k t o r , i było własnością Grafini Honoraty de- Mieczysław, Józef i Paweł) Moni. Zgodnie z założeniami władz zakładają własne rodziny i carskich osobom pochodzenia polskiego budują nowe domy w Dzikich. nie wolno było nabywać ziemi, tak więc Rodzinny dom przypada w akt kupna nie mógł być sporządzony (ale udziale najstarszej córce do tego jeszcze wrócimy). Stefanii. Postawy patriotyzmu i walki o wyzwo-lenie ojczyzny Z chwilą pojawienia się ruchów nie- nie zakończyły się w rodzie podległościowych w okolicach Białe- M a r kows k i c h n a o s o b i e gostoku, Ksawery Markowski tworzy Ksawerego. Jak już wiemy w partię powstańczą liczącą 31 osób pocho- Powstaniu Styczniowym w dzących z Choroszczy i okolic. Jako 50- bitwie pod Mężeninem poległ cioletni patriota osobiście dowodzi utwo- brat Ksawerego, Jan. W roku rzonym oddziałem i ściśle współpracuje 1917 bracia Józef i Paweł z grupami powstańczymi szczególnie M a r k o w s c y ( w n u k o w i e z Jaworówki, Leńc, Dobrzyniewa i z K s a w e r e g o a s y n o w i e Pogorzałk. Aleksandra) wstępują w szeregi P o l s k i e j O r g a n i z a c j i W pamięci ludności z okolicznych wsi Wojskowej. Do 1919 roku są Ksawery Markowski utrwalił się jako czynnymi członkami Komendy człowiek w działaniu bezwzględny Rodzina Aleksandra Markowskiego: synowie (od lewej) Władysław, Wiktor, Aleksander, Józef, Mieczysław, Paweł; siedzą: córka Lokalnej w Choroszczy. i gwałtownego charakteru, gardzący Stefania, żona Michalina, córka Wanda, NN; dzieci Stefanii Wels (od lewej): Aleksander, Zofia i Marcjanna. „chłopskim pospólstwem” i zdecydowany Zdjęcie z rodzinnych zbiorów Państwa Krystyny i Lucjana Słomkiewicz z Dzikich. W 1943 roku następne pokolenia rodu przeciwnik zniesienia pańszczyzny, co Markowskich tj. Aleksander syn Pawła poważnie zaważyło na tym, że udało mu celowo niedbale umytej przez siebie Ciało zakopano na miejscu kaźni, które Dopiero 3 sierpnia 1933r., staraniem i Mieczysław syn Józefa (prawnukowie się zaangażować do spisku powstańczego Ksawerego) wstępują w szeregi Armii jedynie część szlachty. Chłopi a nawet podłodze. później kozacy dla uniemożliwienia jego P a w ł a M a r k o w s k i e g o ( w n u k a znalezienia i dokonania pochówku, Ksawerego), powstał Komitet Uczczenia Krajowej. Obaj czynnie uczestniczą w i mieszczanie z sąsiedniej Choroszczy akcjach bojowych na pobliskim terenie. znając „antywłościanizm” Markowskiego Na mocy Konfirmacji Dowódcy Wojsk dokładnie zatratowali kopytami swoich Pamięci Skazanych przez Moskali zdecydowanie uchylali się od jakiej- Wileńskiego Okręgu Wojennego Ksawery koni. Przez pewien okres miejsce to było w napełnienia urny ziemią z mogiły kolwiek współpracy z nim w zakresie akcji Markowski zostaje skazany na śmierć dokładnie strzeżone przez oddziały powstańczej - miejsca stracenia ś.p. W 1945r. Aleksander zostaje aresztowany niepodległościowych wiedząc, że i sam przez rozstrzelanie. Powodem kary kozackie aby uniemożliwić mieszkańcom Ksawerego Markowskiego celem przez UB, przez rok więziony, katowany, Markowski współpracy tej niezbyt sobie śmierci jest udział w powieszeniu dwóch jego uhonorowanie i doprowadzić do jak wręczenia jej delegacji, która w dniu przesłuchiwany i zmuszany do wydania życzy. żołnierzy. najszybszego zapomnienia… 12.07.1935r. udała się do Krakowa, aby innych. Pomimo to nie wydał nikogo. złożyć tę ziemię na Kopcu ś.p. Pierwszego Natomiast Mieczysław Markowski Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. W „Antywłościanizm” Ksawerego Mar- Publiczna egzekucja zostaje wykonana Jest oczywistym, że w czasie zaborów nie korzysta z amnestii ogłoszonej w 1947r. było nawet mowy o upamiętnieniu składzie delegacji wiozącej urnę i w miesiącu kwietniu ujawnia swoją kowskiego stał się przyczyną braku współ- w dniu 14/26.10.1863r. w Choroszczy. Po uczestniczyli m.in. bracia Władysław pracy z pułkownikiem Władysławem odczytaniu wyroku na rynku przed poległych powstańców, a z biegiem czasu działalność. zapomniano o powstaniu. i Aleksander Markowscy (prawnukowie Romanem Cichorskim – „Zameczkiem” kościołem rozstrzelania dokonano na Ksawerego a synowie Pawła). g ł ó w n y m o r g a n i z a t o r e m r u c h u ogrodach za klasztorem Dominikanów. Obecnie posesja, na której istniał dawny powstańczego w okolicach Łap, Sokół, dworek nabyty od de-Moni, a w okresie Wysokiego Mazowieckiego i Tykocina. W latach 1936 - 38 w Kolonii Dzikie była późniejszym przewieziono i postawiono Z tych powodów nikt z partii powstańczej przeprowadzana komasacja gruntów. Na k a r c z m ę z B a b i n a , n a l e ż y d o Ksawerego Markowskiego nie brał wniosek mieszkańców jedna z dróg praprawnuczki Ksawerego - Krystyny udziału w zbrojnym wystąpieniu Cichor- w kompleksie działek budowlano-leśnych Słomkiewicz. Poprzednie budynki skiego – „Zameczka” na Suraż, ani też i prowadząca do planowanej targowicy pozostały już tylko na zdjęciach, a w ich w wystąpieniu w noc 22 stycznia 1863r. wiejskiej została wytyczona o szerokości miejscu Państwo Krystyna i Lucjan powstańców w Tykocinie pod do- 12 m (szeroka jak żadna inna) i nazwana Słomkiewicz w 2000r. wybudowali nowy wództwem wójta Adolfa Kamińskiego. Aleją Ksawerego Markowskiego. okazały dom. Dom w którym bardzo pieczołowicie są pielęgnowane tradycje Dopiero w połowie marca 1863r., gdy Jak niektórzy z nas pamiętają w latach rodzinne, częste wspomnienia i powstańcy zaprzestali odczytywać komunizmu nie było możliwe upa- opowiadania, na ścianach herb rodowy i Manifest o zniesieniu pańszczyzny, miętnienie miejsc poległych powstańców. portrety przodków oraz bogata kolekcja Ks awe r y M a r ko ws k i w ys ł a ł p o d Dopiero wiosną 1984 roku (w Wielki rodzinnych zdjęć. Dom w którym czuje się dowództwem swojego brata Jana Piątek przed Wielkanocą) tj. w 121 roku ducha rodu Markowskich. Markowskiego około 10 ludzi do oddziału od wybuchu Powstania Styczniowego pułkownika Konstantego Wawra- potomkowie Ksawerego Markowskiego - Aktualnie w naszych przepięknych Dzikich Ramotowskiego w okolice Wizny rodziny Markowskich i Mikutowiczów na stałe zamieszkuje 14 rodzin, i Mężenina. W starciu z Moskalami pod z udziałem Pana Jana Adamskiego potomków w linii prostej Ksawerego Mężeninem Jan Markowski poległ a odnowili Mogiłę Powstańczą z 1863 roku Markowskiego. Doczekaliśmy się już Jaworowscy powrócili do Jaworówki na łące nad rzeką Horodnianką. We siedmiu pokoleń naszego bohatera, ukrywając broń do „następnej okazji”. własnych gospodarstwach wykonali a więc ród Markowskich prędko nie dębowy krzyż i ogrodzenie, a o zmierzchu zaginie. Jednakże, przy okazji zbierania Jesienią 1863r. do Uroczyska Dzikie zawieźli i szybko zamontowali. tych informacji, rozmów z potomkami przybywa dwóch żołnierzy carskich - Ksawerego uświadomiłem sobie, jak zapewne zwiadowców, pod pretekstem To tyle faktów związanych z Powstaniem rzadko w naszych domach, rodzinach nabycia dla swojej stacjonującej Styczniowym. A teraz zobaczmy co się rozmawiamy na temat naszych przodków. w Białymstoku jednostki wojskowej działo w życiu prywatnym i rodzinnym rodu Markowskich w Uroczysku Dzikie. kwaszonej kapusty. Zagonieni w codziennym życiu nie mamy zbyt wiele czasu na takie wspominki, a Ksawery Markowski obu tych żołnierzy, z 1 2 l i sto p a d a 1 8 6 9 r. wd owa ( p o nawet często i chęci słuchania co mogą których jeden był w stopniu oficera, K s a w e r y m ) M a r i a J a k o w l e w n a nam przekazać rodzice, dziadkowie. zaprosił do swego dworku, łudząc ich Markowska przed Białostockim Sądem Młodzi pędza za rozrywką, zabawą, starsi nadzieją nabycia nawet większej ilości Powiatowym zawiera umowę kupna- n i e c h c ą s i ę n a r z u c a ć z t a k i m i kapusty. Po cichu wysłał pracującego u sprzedaży Uroczyska Dzikie od Grafinii opowieściami. A w momencie, kiedy niego przy tarciu drzewa robotnika, Honoraty de-Moni. Akt własności dojrzewamy do tego, by poznać rodzinne najprawdopodobniej o nazwisku zarejestrowano w księdze pod numerem historie, okazuje się, że nie ma z nami już Łotowski ze wsi Dzikie, do Jaworówki z 87. W skład zakupionego Uroczyska Dzikie tych którzy mogli by je przekazać. W taki zawiadomieniem o pobycie u niego weszły: ziemia rolna, lasy, sianokośne łąki sposób zapominamy o wielu wspaniałych, dwóch żołnierzy rosyjskich. W rezultacie i działki przyzagrodowe o łącznej ciekawych osobach oraz o zdarzeniach kilkunastu przybyłych z Jaworówki powierzchni 24 dziesięciny i 624 sążnie ważnych z życia naszych rodzin, sąsiadów, należących do powstańczego spisku oraz dworek wraz ze wszystkimi istnie- znajomych. Nad tym należałoby się mieszkańców tej wsi zlikwidowało obu jącymi budynkami bez prawa sprzedaży również zastanowić, bo w pewnym żołnierzy carskich. produktów spożywczych i otwierania momencie może się okazać ,że nie mamy p u n k t ó w g a s t r o n o m i c z n y c h n a korzeni. terytorium całej posiadłości. Za cały W kilka dni później, idący tropem obu majątek zapłacono 300 rubli w srebrnych zaginionych żołnierzy, oddział wojsk monetach. Opracował na podstawie rodzinnych carskich przybył do Uroczyska Dzikie zbiorów i aresztował Ksawerego Markowskiego Około roku 1880 Uroczysko Dzikie oraz wykorzystanego w charakterze przejmuje syn Ksawerego, Aleksander Adam Mikutowicz gońca tracza, osadzając obu w więzieniu Markowski. Aleksander zawiera związek w Białymstoku. Obciążające zeznania Aleksander Markowski, syn powstańca styczniowego Ksawerego Markowskiego. małżeński z Michaliną Stypułkowską złożyła służąca Ksawerego Markowskiego, Praprawnuk Ksawerego Markowskiego Zdjęcie z rodzinnych zbiorów Państwa Krystyny i Lucjana Słomkiewicz z Dzikich. z Babina. W posagu Michalina otrzymuje Styczeń 2013 która nawet wskazała ślady krwi na budynek karczmy w Babinie zbudowany HISTORIA „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl 7

L e k c j a H i s t o r i i – P o w s t a n i e S t y c z n i o w e Szkoła

Moim hobby, moją pasją jest historia. Podstawowa Lubię słuchać, gdy ktoś opowiada w Choroszczy o zdarzeniach, które widział i o ludziach, którzy brali w tych wydarzeniach udział. pamięta Wzbogaca to moją wiedzę, a zarazem zaspokaja ciekawość. Lubię również o powstaniu 1863 o tym z kimś porozmawiać. To był jeden z powodów, dla których wraz z kolegami Uczniowie i nauczyciele Szkoły założyłem Stowarzyszenie Pamięć Podstawowej im. H. Sienkiewicza i Tożsamość Skała. przyłączyli się do obchodów 150 r o c z n i c y w y b u c h u P o w s t a n i a Razem z koleżankami i kolegami staramy Styczniowego. się szerzyć wiedzę historyczną o naszym mieście i Ojczyźnie wśród społeczeństwa. Z tej okazji w styczniu odbyły się Żeby zrozumieć dlaczego wybuchło spotkania klas IV – VI zorganizowane powstanie styczniowe, jakie były tego przez Celinę Zubrycką – nauczycielkę j. powody, należy cofnąć się dość daleko polskiego i Dorotę Sadowską – w czasie. nauczycielkę historii z Janem Adamskim (krajoznawca – regionalista), Józefem Cofnijmy się aż o 1000-1200 lat wstecz. Na Waczyńskim (pracownik Muzeum terenach gdzie dziś żyjemy, czyli nad rzeką Wojska Polskiego w Białymstoku) Narwią, pobliskim Bugiem (Drohiczyn), i Grzegorzem Krysiewiczem (Stowa- czy Biebrzą (Goniądz) i dalej na wschód, aż rzyszenie Pamięć i Tożsamość Skała). w głąb Rosji żyły plemiona zwane Słowianami. Natomiast na zachodzie Goście opowiedzieli o przyczynach Słowianie zamieszkiwali tereny aż do wybuchu powstania, przedstawili Berlina. Żyli tam Słowianie zachodni, a sytuację polityczną ówczesnych ziem jedna z dzielnic dzisiejszego Berlina nosiła polskich. Zapoznali uczniów z historią nazwę Kolno. Słowianie zostali pokonani powstańców z Choroszczy i ich tragiczną przez plemiona germańskie. Zostali wybici śmiercią na Szubienicy. lub zgermanizowani. Ostatnie słowiańskie nazwy miejscowości wokół Berlina zostały Zaproszeni goście przynieśli ze sobą zlikwidowane prze Adolfa Hitlera w 1938 ciekawe eksponaty. Jan Adamski pokazał roku. dzwon, oryginalną damską torebkę z obywatelskich i okazywano im pogardę. rabunków. tego okresu, czarną biżuterię noszoną po Na południu słowiańskie były dzisiejsze Według źródeł ustnych stracono łącznie Czy powstanie przyniosło coś dla Polski upadku powstania, Krzyż Siedem- I tak wielki i dumny naród polski, Czechy, Węgry, Słowacja. Niem-cy na 15 osób na tzw. szubienicy. Nazwiska pozytywnego? dziesięciolecia z okazji wybuchu 70. potomek dwóch wspaniałych dynastii Śląsku pojawili się na zaproszenie polskich straconych widniały wypisane na ścianach rocznicy powstania w barwach królewskich, Piastów i Jagiellonów, książąt po spustoszeniu tych terenów w kaplicy cmentarnej. Tam również Myślę że tak. Wymienię tylko moim powstańczych: granacie i czerwieni oraz potem wielkich hetmanów takich jak przez Mongołów w XIV w. wypisano kolejnych 13 nazwisk, zdaniem najważniejsze pozytywne skutki dzwon wybijający od kilkudziesięciu lat Sobieski, naród o wspaniałej kulturze stał uczestników powstania styczniowego. powstania styczniowego: na uroczystościach rocznicowych liczbę się niewolnikiem. Powróćmy do początków państwowości Wielki dramat spotkał pobliską wieś lat, jakie upłynęły od wybuchu polskiej. Siemowit z rodu Polan w 960 Jaworówkę, którą spalono, a mieszkań- 1. Car rosyjski, chcąc zniechęcić chłopów powstania. Ludność polska oczywiście nie chciała roku został pierwszym księciem z dynastii ców wywieziono na Sybir, skąd nigdy nie do udziału w powstaniu, zniósł pańszczyz- Grzegorz Krysiewicz prezentował pogodzić się z niewolą i podjęła szereg Piastów. Polanie zamieszkiwali tereny w powrócili. nę, co w perspektywie 30 – 40 lat uczniom zabytkową broń: kosy, szablę prób odzyskania niepodległości. okolicach Poznania i Głogowa. To on i jego spowodowało powstanie kilku milionów itd. Jego zbiory wkrótce po prezentacji Pierwszą było powstanie kościusz- następcy pokonali sąsiednie ludy, narzu- Spalono również wieś Łukawicę. Na te nowych gospodarstw rolnych. Nowi można było obejrzeć na Wystawie Broni kowskie już w 1794 roku po II rozbiorze, cili im swoje panowanie i nazwali tak miejsce sprowadzono rdzennych Rosjan. właściciele gospodarstw murem stanęli P o w s t a ń c z e j w Z e s p o l e S z k ó ł potem powstanie listopadowe w 1830 stworzone państwo Polską (legenda Przez samą Choroszcz w końcu sierpnia w obronie swej własności, gdy bolszewicy w Choroszczy (zob. fot. obok). o Lechu). Wtedy powstała nazwa Wielkiej roku, krakowskie – 1846 r., poznańskie 1863 przechodził oddział Kobylańskiego, napadli na Polskę w 1920 roku. w 1848 r. Polski, czyli Wielkopolska. który zarekwirował dwadzieścia koni ze Beata Cwalin – nauczycielka plastyki stajni Moesa, w odwecie za wysłanie przez 2. Upadek powstania spowodował niesa- przeprowadziła konkurs plastyczny Kolejne powstanie wybucha 22 stycznia Kolejna dynastia wspaniałych polskich niego przeciwko powstańcom uzbrojo- mowity rozwój wspólnoty narodowej, ból związany z tematyką Powstania 1863 roku w zaborze rosyjskim. Dlaczego królów z dynastii Jagiellonów powiększyła nych pracowników. po zabitych i nienawiść do rosyjskiego Styczniowego. Wielu uczniów wzięło w akurat w rosyjskim? Dlatego, że panował Polskę aż do 2 milionów kilometrów okupanta scementowały naród polski na nim udział. Nagrodzone prace można w nim największy ucisk ekonomiczny kwadratowych, tworząc największe W 1229 bitwach poległo 30 tysięcy długie lata. Naród polski nie dał się oglądać w holu Szkoły Podstawowej i społeczny. Na to wszystko nakładała się państwo w Europie sięgające daleko powstańców, 700 złapanych z bronią zrusyfikować ani zgermanizować. w Choroszczy. przymusowa rusyfikacja ludności w głąb dzisiejszej Rosji. Dla przypomnienia w ręku rozstrzelano lub powieszono, Celina Zubrycka i Walentyna Litwin polskiej i bezwzględne zwalczanie podam tylko, że powierzchnia dzisiejszej 40 tys. obywateli polskich wspoma- 3. Sądzę, że gdyby nie było Insurekcji opracowały specjalny numer gazetki Kościoła Katolickiego. Polski wynosi trochę ponad 312 tysięcy gających powstanie wywieziono na Sybir. Kościuszkowskiej w 1794 r., powstania szkolnej „Szkolny Ekspres”, w której kilometrów kwadratowych. Jest to jedna Miastom, które pomagały powstańcom, listopadowego w 1830 r., powstania można przeczytać o spotkaniach Powstanie miało formę wojny party- z przyczyn, dla których pozycja i znaczenie zabrano prawa miejskie, powodując ich poznańskiego w 1846 r., powstania z gośćmi, zobaczyć zdjęcia eksponatów. zanckiej, zorganizowanej w partie naszego kraju ciągle spada. upadek. Skonfiskowano 1660 majątków krakowskiego w 1848 r. i wreszcie Powstał też folder (opracowany przez powstańcze. Było ich bardzo dużo, szlacheckich, spacyfikowano Kościół powstania styczniowego 1863 r. to dzisiaj Celinę Zubrycką i Walentynę Litwin) najwięcej na terenie zaboru rosyjskiego. Dlaczego tak się stało, że Polska straciła Katolicki, który był wtedy i dzisiaj jest nie mówilibyśmy i nie myślelibyśmy po poświęcony obchodom rocznicy W Choroszczy i w pobliskim Białymstoku tak dużo terytorium? Przyczyn było kilka: ostoją polskości. polsku. wybuchu Powstania Styczniowego żadnych walk nie było z uwagi na to, że tu w Szkole Podstawowej w Choroszczy. 1. W roku 1572 dynastia Jagiellonów stacjonowało carskie wojsko pod wodzą Po powstaniu Rosjanie dopuścili się na Grzegorz Krysiewicz okrutnego dowódcy Murawiewa. zakończyła się śmiercią Zygmunta II ludności polskiej straszliwych gwałtów i Celina Zubrycka Augusta. To tak, jakby Polska straciła właściciela. Rozpoczęły się czasy królów Ochotnicy wstąpili do oddziałów walczą- REKLAMA elekcyjnych czyli królów z wyboru. Walka cych w pobliżu Białegostoku. Na północy polskich (Radziwiłowie, Zamojscy, od Białegostoku w okolicy Wizny i pusz- BARBARA- STUDIO Potoccy, Braniccy) oraz obcych magnatów czy Augustowskiej walczyły oddziały o tron rozbiła jedność państwa . pułkownika Konstantego Wawra Roma- towskiego. Na Mazowszu i ziemi Bielskiej USŁUGI KRAWIECKIE 2. Brak silnej władzy centralnej skutkował pułkownika Władysława Romana Cichor- brakiem reform gospodarczych i społecz- skiego ps.”Zameczek” oraz kawaleria AUTO SERWIS Przeróbki krawieckie. nych, co spowodowało zacofanie wzglę- Kazimierza Kobylańskiego. W Puszczy dem innych państw. Zajęta walką o władzę Knyszyńskiej i Supraskiej oddziały Wale- WULKANIZACJA Szycie firan, zasłon oraz innych magnateria nie dbała o rozwój rzemiosła, rego Wróblewskiego. manufaktur, dróg i nowoczesnego Robert Chiliński elementów wystroju wnętrz. rolnictwa. 22 stycznia 1863 roku powstańcy zdobyli Suraż. W kolejnych dniach podjęto próby Diagnostyka komputerowa Szycie odzieży na miarę. 3. W tym samym czasie wokół Polski zdobycia Ostrowi Mazowieckiej, Tyko- silnika powstają nowe państwa takie jak: Austria, cina, Stelmachowa, Mężenina, Łap oraz Choroszcz, ul. Powstania Styczniowego 18 Rosja, Prusy oraz Szwecja. Wszystkie one innych miejscowości, jednak bez powo- AIR BAG, ABS (niski parter) dążą do powiększenia swego obszaru dzenia. Wojsko carskie wykorzystując Kasowanie inspekcji tel: 601 095 886 kosztem Polski. swą przewagę militarną rozbijało kolejne oddziały powstańcze. Naprawy główne silników e-mail:[email protected] 4. Przez prawie sto lat aż do końca XVII wieku ze wszystkimi tymi państwami Do największej bitwy doszło pod Wymiana oleju Polska walczy o swe granice. Skutkuje to Siemiatyczami 6-7 lutego1863 roku. Tu Wymiana filtrów olbrzymim osłabieniem gospodarczym również powstańcy ponieśli klęskę. i zubożeniem społeczeństwa. Kolejna klęska pod Waliłami 29.04.1863 Wymiana opon spowodowała, że powstańcy zostali Geometria kół Tym chętniej polscy magnaci zaczęli brać zepchnięci na południe Podlasia, w łapówki od ambasadorów obcych państw. lubelskie, a potem w świętokrzyskie. W konsekwencji Państwo Polskie zostaje rozdrapane przez trzech zaborców: Rosję, W miesiącach letnich Rosjanie rozbili Prusy i Austrię w 1795 roku, przypieczę- mniejsze oddziały, a powstańców towane III Rozbiorem Polski (92 I, 93 II, 95 aresztowano. Jednym z ostatnich III). Po pięciuset latach dominacji w schwytanych powstańców był ks. generał Europie Polska jako samodzielny byt Stanisław Brzózka, którego powieszono przestaje istnieć. w Sokołowie Podlaskim 23.05.1865 roku.

Jakie były tego skutki dla Polaków? G ł ó w n e g o o r g a n i z a t o r a r u c h u tel. 696 362 125 Myślę, że co najmniej dwojakie: niepodległościowego w Choroszczy Ksawerego Markowskiego wraz z dwoma Kościuki 60C, 1. Olbrzymi wyzysk gospodarczy, który współpracownikami: Oświęcińskim przejawiał się rabunkiem bogactw natu- Wincentym i Rogowskim Janem stracono 16-070 Choroszcz ralnych i kradzieżą dochodów ludności w Choroszczy 14 października 1863 roku. w postaci wysokich podatków. Jedną osobę z Choroszczy stracono Kramik ogłoszeń drobnych: Pozwól tysiącom czytelników poznać twoją firmę 2. Drugim skutkiem utraty niepodległości w Grodnie. Według dokumentów ro- syjskich to byli jedyni skazańcy, a wyrok Sprzedam tłumik środkowy i końcowy - kup reklamę w „Gazecie w Choroszczy” był ucisk społeczny, objawiający się zepch- do opla astra/kombi, stan bdb, nięciem ludności polskiej do ludzi drugiej na trzech pierwszych osobach wykonano tel./fax 85 7191431, e-mail: [email protected] kategorii. Pozbawiono Polaków praw na choroszczańskim rynku. tel. 886 536 829 8 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl HISTORIA

Pamiątki związane z powstaniem styczniowym w Choroszczy i okolicach Nekropolia choroszczańska. Cmentarz rzymskokatolicki i prawosławny Po upadku Rzeczypospolitej Choroszcz – OCHOTNICY Z AMERYKI OBYWATELE podobnie jak cała Białostocczyzna – w TUTEJSZEJ PARAFII ZA WOLNOŚĆ latach 1795 – 1807 znalazła się w ramach POLSKI NA FRANCUSKIM FRONCIE Prus Wschodnich. Na przełomie XVIII i ZGINĘLI: XIX wieku m.in. cmentarze parafialne KONOPKO BENEDYKT będące przy kościele i cerkwi zamknięto ŁOTOWSKI TEOFIL na polecenie władz pruskich. Powstała SOKÓŁ JAN ws p ó l n a n e k ro p o l i a za j e d ny m ogrodzeniem na końcu ul. Piaskowej. Za i nieco niżej: główną, tzw. „Siną Bramą” prowadziła alejka rozdzielająca sektory cmentarza: W LATACH 1914-1918 W WALCE Z po lewej umieszczono część katolicką N I E M C A M I P O L E G L I C H O R O S C Y ( w i ę k s z ą ) , a p o p r a w e j c z ę ś ć PARAFIANIE: prawosławną (mniejszą). Wspólny cmentarz w kształcie zbliżony był do ANISIEWICZ BOLESŁAW prostokąta. BOŁTRUCZYK KONSTANTY W początkowym okresie działania GOGOLEWSKI ANTONI fabryki włókienniczej A. Ch. Moesa (po HAJDOWSKI WOJCIECH 1840) chowano w części katolickiej HAJDUK STANISŁAW pierwszych zmarłych ewangelików, IWASZCZUK MICHAŁ zanim w drugiej poł. XIX w. powstał JEROŃCZYK JÓZEF osobny cmentarz przy drodze z KRANC WINCENTY Choroszczy do Ruszczan na górce po KUCZYŃSKI ALEKSANDER lewej stronie. KOSSAKOWSKI ADAM Jak ustalił Henryk Zdanowicz („Gazeta w KOŚCIUCZYK ANTONI Choroszczy” nr 125) w 1912, gdy (X) ANTONI proboszczem w Choroszczy był ks. ŁUKASZEWICZ WINCENTY Władysław Łuchtanowicz, rozpoczęły się ŁUCEJKO BRONISŁAW prace zmierzające do powiększenia MIKULSKI ANTONI cmentarza. W 1913 następny proboszcz - OKRUSZKO BRONISŁAW ks. Adam Ostrowski rozgrodził parkan na górce, po tym działaniu pozostał w części Po prawej stronie drzwi wejściowych, katolickiej kamień graniczny. Cmentarz napis od góry: powiększono o obszar ofiarowany przez m . i n . P a w ł a A n d r u s z k i e w i c z a . B R O N I Ą C O J C Z Y Z N Y P R Z E D brzozowego poświęcona została 5 Mieczami ustanowionym w 1930. W go ludzie z Żółtek. Ofiarodawca był synem Aleksandra BOLSZEWIKAMI ZGINĘLI NA POLU O tym słupie granicznym wspominała mi sierpnia 1984 r. Krzyż z czarnego dębu na Andruszkiewicza – powstańca z 1863, C H W A Ł Y W L A T A C H : O D „Roczniku Weteranów 1863 r. z skarpie wykonano w kwietniu 1984 r wraz kalendarzem na 1925 r.” w wykazie kiedyś p. Marta Morozewicz (córka zesłanego na Syberię. Po powrocie wraz z ZMARTWYCHWSTANIA POLSKI DO Fryderyka Wilhelma Schmidta i Anastazji), ze schodkami. W tym samym roku ojcem do Choroszczy, urodzony na 1921 R: żyjących weteranów (na końcu rocznika) powstał parking z przepustami i po raz pod literą T widnieje Mikołaj Turecki. gdy w latach 80-tych XX w. poszukiwałem Syberii Paweł Andruszkiewicz był w informacji o członkach Polskiej Organizacji pierwszy na wzniesieniu rozległ się dźwięk latach 1917-1919 członkiem Polskiej ĆWIKIELNIK ANTONI Ppor. Mikołaj Turecki został odznaczony Dzwonu Wolności – Głosu Sumienia krzyżem niepodległości z mieczami za Wojskowej w Choroszczy. Według niej – a Organizacji Wojskowej Komendy JUCHNICKI JÓZEF pamięć miała bardzo dobrą – murowany (Dzwon Powstańczy z 1983 r.). Pomnik Lokalnej Choroszcz, a funkcję kapelana KOPRACZ PIOTR udział w powstaniu 1863 r. – „Monitor p o w s ta ń c z y zo s ta ł o d s ł o n i ę t y i Polski” nr 260/1930 – informacja od mgr. słup graniczny między Królestwem zgrupowania pełnił wspomniany już ks. PIŁASIEWICZ FLORIAN Polskim a zasadniczym zaborem rosyjskim poświęcony 8 października 1989, Adam Ostrowski. PÓŁKOŚNIK JÓZEF Henryka Zdanowicza. wcześniej – we wrześniu wykonano 15 Ciekawostką jest spisana przez Paulinę stał obok trzeciego (licząc od Żółtek) Wraz z założeniem tzw. „nowego ROGOWSKI ZENON mostka nad jednym ze starorzeczy Narwi. krzyży brzozowych (zrewitalizowane cmentarza” rozpoczęto budowę SZCZYGIELSKI ANTONI Kondzior, wnuczkę powstańca Józefa zostały 11 września 2012), palenisko na Andruszkiewicza, relacja o tym, jak przez Na ścianie od strony Żółtek, na żółtym tle murowanej kaplicy pw. Ducha Świętego TURECKI KAZIMIERZ widniał brązowy żubr – herb Guberni harcerskie ognisko oraz ławki, ustawiono upamiętniającej 50-lecie wybuchu TUROWSKI ANTONI około trzy miesiące ukrywał się on w nocy maszt na flagi powstańczą i narodową w grobowcu księdza lub księży na Grodzieńskiej. Dzisiaj, po modernizacji powstania styczniowego i poległych TUROWSKI JAN drogi krajowej nr 8 na odcinku Białystok – oraz schody (dwa rzuty na skarpie). powstańców z parafii Choroszcz. TRYPUZ ALEKSANDER cmentarzu, ponieważ często żandarmi Trójdzielne Godło Powstania 1863 r. carscy przychodzili do domu i szukali go. Jeżewo, trudno określić to miejsce, ale ja Wybuch I wojny światowej i późniejsza ŻMÓJDZIN WACŁAW pamiętam i jestem w stanie pokazać, zostało odsłonięte 15 sierpnia 1990, a rok wojna polsko-bolszewickiej przerwały Wymiary ogrodzenia grobowca to ok. 4,4 później oddany został do użytku kamienny m na 2,1 m. Na kamiennym pomniku- gdzie znajdował się ten mostek. Warto prace budowlane. Dopiero w 1924 ks. W LATACH 1914-1918 W WALCE Z pamiętać, że do 1929 na trasie Żółtki – znicz. Adam Ostrowski mógł poświęcić kaplicę. N I E M C A M I P O L E G L I C H O R O S C Y krzyżu wyrzeźbiony jest kielich z hostią. Wejście do grobowca jest zamurowane, Złotoria istniało pięć mostów. W 1929 Wewnętrzne napisy i freski w kolorze PARAFIANIE c.d. K a m i e ń P o w s t a ń c z y p r z y u l . natomiast na wystających drzwiczkach zostały zlikwidowane i zasypane przez jasnobrązowo-niebieskim wykonał Zaczerlańskiej. Głaz – pomnik przyrody. metalowych widoczne są ślady sześciu kul groblę. Pozostał nad głównym korytem artysta malarz z Sosnowca. Ta kaplica , PANAS STANISŁAW Narwi jeden drewniany, później Oznaczony w 1984 r. choć w pierwotnym zamyśle miała być POPKO JÓZEF carskich – to otwory i wgłębienia od rykoszetów. Widoczne jest także betonowy, a od 2012 dwa równoległe p o ś w i ę c o n a t y l ko p o w sta ń c o m ROGOWSKI ALEKSANDER M o g i ł a P o w s t a ń c z a n a d r z e k ą zamknięcie zewnętrzne drzwiczek, ale żelbetowe. styczniowym stała się mauzoleum ROJECKI ADAM Horodnianką przy ul. Zastawie I jeszcze bardziej ciekawe jest wykonane I jeszcze jedna z ciekawostek związanych poległych parafian choroszczańskich w RALICKI ROMUALD Pierwszy, wysoki krzyż drewniany zamknięcie od wnętrza grobowca. ze starą częścią cmentarza katolickiego, walce o wolność Ojczyzny w latach SADOWSKI STANISŁAW wykonał i postawił Paweł Markowski w W październiku 2007 przeprowadzono mniej więcej czasowo związana z 1atach 1863, 1914-1919, 1921. SIERKO FRANCISZEK 1936 r. 20 kwietnia 1984 została częściową odnowę grobowca oraz przełomem połowy XIX w. i z fabryką Po otwarciu drzwi, na przeciwległej SOKÓŁ KONSTANTY odsłonięta dzięki staraniom rodzin zamontowano pły tę kamienną z włókienniczą A. Ch. Moesa. Sporo ścianie znajdował się fresk ilustrujący SZYMAŃSKI MICHAŁ Markowskich i Mikutowiczów Mogiła informacją o powstańcu Józefie majstrów i robotników było wyznania Zmarwychwstanie Pana Jezusa. Na ŚLIWONIK FRANCISZEK Powstańcza składająca się z betonowego Andruszkiewiczu. Rewitalizacja była protestanckiego (tzn. wiernymi Kościoła sklepieniu krzyżowym były freski ŚWISŁOCKI cokołu, krzyża dębowego i ogrodzona możliwa dzięki staraniom p. Stanisława ewangelicko-augsburskiego, zwanymi też czterech aniołków trzymających napis TRYSKUĆ ANTONI drewnianym płotkiem. W 2004 r. Janusz Perkowskiego z Łysek przy współpracy luteranami). Tu żyli i umierali. Zanim POKÓJ LUDZIOM DOBREJ WOLI – każdy WASILEWSKI FRANCISZEK Korziński i Jan Adamski na kamiennym Krzysztofa Błażkowskiego, Andrzeja fabrykant wykupił ziemię na cmentarz aniołek trzymał jeden wyraz. W środku, WRÓBLEWSKI BRONISŁAW cokole ustawili krzyż żeliwny z posesji p. Łukaszewicza, Dominika Szyszko, przy drodze z fabryki do Ruszczan, nad drzwiami umieszczono ozdobną WRÓBLEWSKI WŁADYSŁAW Marii Markowskiej z Zastawia I. A n t o n i e g o Ta l i p s k i e g o , P i o t r a pierwszych zmarłych chowano na tarczę herbową pomalowaną po ZALEWSKI PAWEŁ Współczesny pomnik w obecnym Tymińskiego i Jana Adamskiego. Tablicę cmentarzu katolickim. Zachowały się dwa przekątnej na biało-czerwono, na tej linii, ZAKOWSKI BOLESŁAW kształcie, został odsłonięty i poświęcony informacyjną wykonał p. Stanisław groby. na styku kolorów znajdował się napis (X) BRONISŁAW 22 stycznia 2008 – prace zostały Zalewski z Choroszczy. Jeden z nich odrestaurowano – wygląda CHOROSZCZ. Pod tarczą, nad drzwiami, (X) WŁADYSŁAW na grobowiec. Renowację prowadzono zainaugurowane 1 listopada 2007. był następny napis: SYNOM POLEGŁYM I jeszcze jedna uwaga dotycząca naszej parafii. Do 1934 powierzchniowo była we wrześniu i październiku 2012 – wzięli w TEJ ZIEMI. Dalej, patrząc od wnętrza W Dniu Zadusznym 2 listopada 1984 r. Aleja Ksawerego Markowskiego w bardzo duża. Była jedną z najbardziej niej udział Tadeusz Jabłoński, Stanisław kaplicy, na ścianie po lewej stronie drzwi spisałem ww. nazwiska poległych Kolonii Dzikie. W czasie komasacji wysuniętych na zachód w archidiecezji Perkowski, Leszek Rajczuk, Piotr Tymiński, wejściowych, usytuowany był od góry parafian za Ojczyznę. Wydaje mi się, że gruntów wsi Kolonia Dzikie w latach 1936- wieleńskiej. Z naszej parafii wydzieliły się Rafał Zalewski i Sebastian Ziemkiewicz. napis: wszystkie litery były namalowane 1938 prawdopodobnie dzięki staraniom w 1934 parafia Śliwno, a w 1976 parafia Na przełomie lat 90-tych minionego kanciastą czcionką gotycką. Trzech Pawła Markowskiego w kompleksie Konowały, w skład której weszła dawna wieku i na początku obecnego na obu W POWSTANIU 1863 R. W WALKACH I Z nazwisk – z powodu postępującego działek budowlano-leśnych drogę parafia Śliwno. cmentarzach wycięto wszystkie wysokie RĄK KATA LEGLI ZA SPRAWĘ TUTEJSI grzyba na ścianach – nie udało się prowadzącą do targowicy wiejskiej Wykaz powstańców 1863 r. z Choroszczy i drzewa, ponieważ – ze względu na wiek i PARAFIANIE: odczytać. Fundament kaplicy nie miał nazwano Aleją Ksawerego Markowskiego. okolic, którzy przeżyli zbrojny zryw: częste wichury oraz pojawiające się w izolacji pionowej i poziomej. W 1985 Warto, by ta nazwa znalazła się i dzisiaj na ANDRUSZKIEWICZ ALEKSANDER regionie trąby powietrzne – zagrażały BUSŁOWSKI ANTONI rozpoczęły się prace remontowe wnętrza ludziom i pomnikom. Z cichego, tabliczkach informacyjnych. GRZYBKO KAZIMIERZ kaplicy. Wszystkie freski i napisy zostały Ks. ANDRUSZKIEWICZ JAKÓB ANDRUSZKIEWICZ JÓZEF urokliwego cmentarza, niemalże ŁOTOWSKI cieśla zamalowane na biało i po dzień dzisiejszy Ulica Powstania Styczniowego DEPCZYŃSKI STANISŁAW romantycznego (zwłaszcza w okresie MARKOWSKI JAN nie powróciły. Uchwałą Nr III/21/90 Rady Miasta i Gminy GRZYBKO JAN Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego) – MARKOWSKI KSAWERY Na naszym cmentarzu pochowano trzech w Choroszczy z dn. 12 sierpnia 1990 r. KOZŁOWSKI DOMINIK zamienił się w „kamienną pustynię”. MNISZKO ADAM powstańców 1863 r. Na pomnikach Józefa z m i e n i a n o n a z w ę u l i c y F e l i k s a KRANC JÓZEF Ludzie starsi, albo ci, którzy wyjechali z MNISZKO ADOLF Andruszkiewicza l.93 (ur. w 1836, zm. 18 Dzierżyńskiego (właśnie w Choroszczy – LEBIEDZIŃSKI ANTONI naszej parafii mają nieraz kłopot z ORDZIEJEWSKI JAN VII 1929) i Mikołaja Tureckiego l. 90 (ur. 6 spośród miast Polski – ta nazwa ORDZIEJWSKI PIOTR odnalezieniem bliskich zmarłych, bo OŚWIECIŃSKI WINCENTY XI 1842, zm. 23 X 1932) widnieją napisy: utrzymywała się najdłużej) na ul. OSTASZEWSKI WINCENTY brakuje im drzew „orientacyjnych”. W PIŁASIEWICZ JÓZEF W E T E R A N P O W S TA N I A 1 8 6 3 r . Powstania Styczniowego. I tym razem POTOCKI STANISŁAW końcu odnajdują i przyzwyczajają się do ROJECKI FRANCISZEK Pochowani są przy alejce głównej w starej jesteśmy w wyjątkowej sytuacji, bo to SAWICKI STANISŁAW „nowego”, ale alejek z polbruku nam brat ROJECKIEGO FRANCISZKA części cmentarza. Natomiast powstaniec jedyna taka nazwa ulicy w województwie SILWANIUK MATWIEJ zazdroszczą! SATYLLO Stanisław Potocki pochowany jest bliżej I jeszcze coś dla spostrzegawczych i podlaskim! tzw. „Sinej Bramy”. Grób nie jest TURECKI MIKOŁAJ ŻAKOWSKI (X) ciekawskich: różnica poziomów po W w w. s p i s i e b ra k u j e n a z w i s k oznaczony imieniem powstańca, ale przekątnej cmentarza katolickiego z lat O innych ciekawostkach i osobliwościach powstańców: Józefy Potockiej, l. 83, zmarłej w 1941. 1800-2007 wynosi 11,5 metra – tj. w napiszę w następnych artykułach. ROGOWSKI JAN – odnaleziony w Stanisław Potocki był weteranem dwóch Tu po raz drugi wręcz kuriozalna ciekawostka – tym razem związana z przybliżeniu wysokość IV piętra bloku archiwach w 1984, powstań: listopadowego i styczniowego, Jan Adamski powstańcem Stanisławem Depczyńskim. mieszkalnego. TOLIŃSKI DOMINIK – odnaleziony w żył 103 lata – informację uzyskałem od p. krajoznawca-regionalista archiwach po 1989 – dane odnalazł prof. Janusza Koronkiewicza. Informację przed laty przekazała mi p. Eugenia Ziembicka, wspominając o tym, Miejsca pamiątkowe związane z dr hab. Adam Czesław Dobroński; Ludzie starsi wspominali, że powstańcy Powstaniem 1863 r. w Choroszczy i fot. Z. Andruszkiewicz Dwaj bracia KUDELSCY – straceni na Józef Andruszkiewicz i Mikołaj Turecki że gdy była dorastającą dziewczynką, w jej domu rodzinnym na poddaszu mieszkała okolicach: Cytadeli Warszawskiej, jak wynika z mieli w kościele w prezbiterium PS: Wszystkich zainteresowanych w d o w a – s t a r u s z k a , c z a s a m i informacji Janusza Koronkiewicza honorowe miejsca. Do świątyni wożono odnalezieniem opisanych miejsc na wspominająca swego męża, którego M i e j s c e P a m i ę c i N a r o d o w e j przekazanej po 1989. ich bryczką. Na różnych uroczystościach cmentarzu zachęcam do pobrania przy- nazywała kochany Staś (Depczyński – „Szubienica” przy ul. Kruszewskiej ubrani byli w granatowe mundury z gotowanej przez mnie mapy z serwisu przyp. J. A.). Powstańca schwytali Moskale Pierwszy krzyż brzozowy postawiono w 11 Pod przytoczonymi nazwiskami nieco czerwonymi wypustkami, mieli stopnie internetowego „Gazety w Choroszczy” i zamurowali żywcem w dużym słupie kwietnia 1984 r. (po 121 latach). Napis niżej widniał napis: oficerskie. Powstaniec Mikołaj Turecki był gazeta.choroszcz.pl granicznym nad Narwią, a w nocy uwolnili 1863 Rprzybito na sośnie w czerwcu 1984 odznaczony Krzyżem Niepodległości z r. Symboliczna mogiła wokół krzyża HISTORIA „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl 9

Miejsce straceń z 1863 r. zwane „Szubienicą” Pamiętamy

W bieżącym roku mija 150 rocznica tablicy była prof. Jadwiga Szczykowska- Dzień 26.10.1863 r. zapisał się w historii „jeśli kto zasługuje na stryczek, to czym wybuchu powstania styczniowego. Załęska. Oficjalna nazwa komitetu Choroszczy szczególnie ponurymi prędzej z nim na szubienicę.” Warto chociażby w telegraficznym b r z m i a ł a : S p o ł e c z n y K o m i t e t z g ł o s k a m i . W a s y ś c i e w o j s k a Po egzekucji Rosjanie nie wydawali ciał skrócie przypomnieć kalendarium Upamiętnienia Powstania Styczniowego przywieziono wówczas kibitką więzienną rodzinie. Grzebali je posypane wapnem upamiętnienia tego historycznego 1863 roku w Choroszczy. Powstał on z z Białegostoku trzech skazańców na w bezimiennych grobach, które tratowano miejsca. inicjatywy członków Towarzystwa których miano niezwłocznie wykonać kopytami koni, bądź żołnierze butami Jak wiemy, w czasie styczniowej insurekcji Przyjaciół Choroszczy, którzy stanowili wyroki śmierci: ubijali ziemię. Chodziło o wytarcie w samej Choroszczy nie doszło do walk czy prezydium tego Komitetu. Funkcje z pamięci ludzi, którzy poważyli się okazać potyczek. W pobliskim Białymstoku skarbnika powierzono w nim Eugenii - Ksawery Markowski, s. Bernarda, wiek 50 jawny sprzeciw zaborcy. Istnieje przekaz, stacjonował Kutuzowski pułk Piechoty, Popko, zaś sekretarzem został niżej lat. Pochodził ze Zgierza. Szlachcic. że świeża mogiła nad Horodnianką była kilka sotni kozaków i sztab dywizji gen. podpisany. Właściciel 100 hektarowego majątku trzykrotnie potajemnie odtwarzana. Zachara Maniukina. 1 maja 1863 r. Uwieńczeniem starań Społecznego w Ko l . D z i k i e . Oże n i o ny z M a r i ą Wreszcie groźba rozstrzelania zakład- wojennym naczelnikiem Białegostoku i Komitetu był Pomnik, oficjalnie osłonięty Jakowlewicz. Ojciec siedmiorga dzieci. ników położyła temu kres. Pamięć okazała powiatu został płk. Mikołaj Zoege von w 1989 roku przez Adama Bobrowskiego, Jednocześnie przywódca miejscowej się jednak trwalsza. Manteuffel, znany z akcji przeciw p r ze w o d n i c z ą c e g o S p o ł e c z n e g o antyrosyjskiej konspiracji. Prawdo- Jesienią 1927 r. rozpoczęły się w naszym powstańcom i ludności cywilnej (m.in. Komitetu, a poświęcony przez już p o d o b n i e z g r u p ą m i e s z ka ń c ó w kraju kilkuletnie starania „odszukania pacyfikacji pobliskiej Jaworówki). w s p o m n i a n e g o p r o b o s z c z a Jaworówki uczestniczył 24.01.1863 r. w mogił i pomników z czasów wojen W czasie powstania trzon garnizonu choroszczańskiej parafii księdza Piotra ataku na Tykocin. Następnie od marca do i powstań narodowych o niepodległość”. B i a ł e g o s t o k u s t a n o w i ł N o w o - Bożyka. Był to zbiorowy wysiłek wielu. kwietnia tego roku byli w składzie oddziału Decyzją władz centralnych osobami ingermanlandski Pułk Piechoty (w ramach Pozwolę wymienić tylko niektóre płk Konstantego Ramotowskie-go odpowiedzialnymi byli starostowie. 3 DP) dowodzony przez pułkownika nazwiska najbardziej aktywnych członków „Wawra”. Powrócił następnie ze swoim W Choroszczy w dn. 8.08.1933 r. odbyło Aleksandra A. Woronowa. Pułk ten tego Komitetu: Kazimierz Piechotko, Józef pododdziałem do miejsca zamieszkania. się posiedzenie Komitetu uczczenia przybył do Białegostoku 3 sierpnia 1863 r., Poliński, Jacek Romanowski, Jan Nowasza, Kierując się wytycznymi naczelnych władz pamięci skazanych przez Moskali za udział a jego pododdziały stacjonowały zimą w rodzina Rudnickich (Franciszek, Antoni, powstania o zakazie sprzedaży żywności w powstaniu 1863 r. Przewodniczył mu dr Białymstoku, Choroszczy, Surażu i Andrzej i Piotr), Henryk Konopko, Janusz na potrzeby wojska i ośrodków prze- Stanisław Deresz, a uczestnikami byli: Wysokiem Mazowieckiem. Nie była to Korziński, Marian Werpachowski, Józef mysłowych, wywołał kryzys aprowi- burmistrz Jakub Lichtensztejn, Konstanty więc sprzyjająca okoliczność do Sadowski, Wojciech Adamski, Edward zacyjny w Białymstoku i Choroszczy. Juszczyk, Antoni Półtorak, Michał rozwinięcia działań powstańczych na tym Przyjaciół Choroszczy [Folder-skladanka, Chyliński, Szymon Paczyński i rodzina p. Aresztowany przez Rosjan najprawdo- Powstanie styczniowe 1863-1864. Andruszkiewicz, Wacław Terajewicz oraz terenie. Dojlidów. Aktywny udział wzięli również podobniej w drugiej połowie kwietnia wnuk Ksawerego Markowskiego - Paweł Z posiadanych materiałów wynika, że na Choroszcz i okolice. A.Cz.Dobroński mieszkańcy Białegostoku: Mirosław 1863 r. Został oskarżony o przyczynienie (oprac), Towarzystwo Przyjaciół Markowski. Zebrani, „by uczcić pamięć śp. tych terenach operowała partia Chomicki, Waldemar i Leszek Tokarzewscy się do śmierci 2 rosyjskich żołnierzy - Ksawerego Markowskiego, który życie swe powstańcza, której dowódcą był Ksawery Choroszczy, Choroszcz 1993; Relacja oraz Marek Tołoczko [Archiwum wywiadowców, którzy przybyli na rozpoz- Adama Mikutowicza], który pisał w niej złożył na ofiarnym ołtarzu ojczyzny Markowski. Ze zrozumiałych względów Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy; nanie do jego dworu, pod formalnym postanowili wznieść na miejscu stracenia nie będę się wdawał w szczegóły. m.in.: Dokumentacja budowy Pomnika w pretekstem zakupu żywności; „Przełom nastąpił we wrześniu 1983 roku pomnik.” Prezesem budowy pomnika Wspomnę jedynie ze oddział ten liczył posiadaniu Jana Adamskiego]. Przy tym - Jan Rogowski, wiek 33 lata. Także wybrano jednogłośnie dr Stanisława około 30 osób. Z relacji ustnych wiemy, że podczas pielgrzymki kombatantów i Pomniku corocznie odbywają się szlachcic, czyli jak wówczas mówiono młodzieży patriotycznej Na Jasną Górę. W Deresza. Upoważniono dr Deresza oraz leśni zostali zdradzeni [Archiwum uroczystości religijno-patriotyczne obywatel ziemski. Mieszkaniec Żółtek. burmistrza Lichtensztejna aby zwrócili się Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy; początkach roku następnego właściciele (w styczniu i sierpniu). Zarzucano mu powieszenie kilku osób terenu, państwo Rudniccy, wyrazili zgodę do Rady Miejskiej Choroszczy o wy- relacja Jana Adamskiego]. Do pacyfikacji sprzyjających Rosjanom oraz otwarte właszczenie gruntu na łące, gdzie był tej partii powstańczej wysłano oddział na podjęcie prac i 11 kwietnia stanął na Styczniowe obchody zapoczątkowano już rozszerzenie powstania; „Szubienicy” krzyż brzozowy, do czego rozstrzelany Markowski, by mógł stanąć Kozaków, stacjonujący na skraju w 1985 roku. Miejsce tragicznej śmierci - Wincenty Oświeciński, lat 35. Urodził się na nim pomnik. Do starosty skierowano Choroszczy, na Zastawiu I zwanym przyczynił się głównie pan Lucjan dowódcy partii powstańczej oraz we wsi Ruda w powiecie białostockim. Adamski, zaś sumptem państwa prośbę o pozwolenie budowy i pro- Wypust. W czasie okrążenia lasu Kazimierza Grzybko, cieśli Łotowskiego Należał do stanu włościańskiego. Był tektorat nad przedsięwzięciem. Bez mała dzikowskiego niektórym powstańcom Ostrowskich dodano także krzyż z dębu o ra z J a n a M a r kows k i e go ( sy n a prawdopodobnie strażnikiem akcyzy czarnego. 5 sierpnia tegoż roku, w setną dwa lata później na miejscu stracenia udało się zbiec. Z relacji powstańca Józefa Ksawerego,poległego pod Mężeninem) w Dzikich, a potem w Pogorzałkach. Został Markowskiego odbyła się inna podniosła Andruszkiewicza (przekazanej jego rocznicę stracenie Romualda Traugutta, upamiętnia symboliczna mogiła na skazany za powieszenie 2 rosyjskich n a s t ą p i ł o p o ś w i ę c e n i e m i e j s c a uroczystość. 10.07.1935 roku o godz. 17 wnuczce Paulinie Kondzior), któremu miejscu drewnianego krzyża. Jest to żołnierzy oraz kilku innych osób będących w obecności księdza proboszcza Fran- udało się zbiec z tej obławy, wiemy o męczeństwa przez ks. Proboszcza Piotra murowany pomnik - postawiony w na usługach Rosjan. Bożyka. Pierwsze przedsięwzięcia ciszka Pieściuka, burmistrza Wacława tragicznym losie leśnych, w maju i w listopadzie 2007 roku. Został on Postanowieniem rosyjskiego sądu Terajewicza, przedstawiciela nauczy- październiku 1863 roku. Nad pojmanymi pomogły w utworzeniu Społecznego uroczyście odsłonięty 22 stycznia 2008 r, wo j e n n e g o M a r ko ws k i m i a ł b yć Komitetu Budowy Pomnika 1863 rok na cielstwa Zygmunta Grzędzińskiego, przez carskich sołdatów osiemnastoma (w 145 rocznicę wybuchu powstania rozstrzelany, natomiast Rogowski komendanta Oddziału Związku Strze- powstańcami odbył się sąd polowy. Wyrok czele którego stanął Adam Bobrowski a styczniowego), przez Mieczysława i Oświeciński mieli zginąć na szubienicy. funkcję zastępcy objął Jan Adamski. leckiego Juliana Łozickego, komendanta był krótki: Powiesić! Prowadzono ich z Markowskiego, prawnuka Ksawerego Przekazy odnośnie miejsca egzekucji są Straży pożarnej Mieczysława Kraśnickiego choroszczańskiego rynku, w stronę Dopiero jednak 9 maja 1986 r. uzyskano Markowskiego (obecny był też Adam sprzeczne. Wymienia się rynek (od 1934 r. zgodę Wojewódzkiego Komitetu Ochrony oraz Pawła Markowskiego (wnuka) Zaczerlan. Miejscem ich kaźni miała być Mikutowicz, praprawnuk Ksawerego stoi tam Pomnik Niepodległości), tzw. i Władysława Markowskiego (prawnuka) przygotowana już szubienica, usytu- Pomników Walki i Męczeństwa, a później Markowskiego) a poświęcony przez ogrody - czyli obszar na południe od już łatwiej przyszły pozytywne decyzje pobrano do urny ziemię. Dwa dni później owana na niewielkim wzgórzu na skraju księdza Leszka Struka, proboszcza parafii klasztoru, wreszcie łąkę przy drodze specjalna delegacja urnę przewiozła do lasu. W międzyczasie współtowarzysze z władz administracyjnych. Zaczęła się Choroszcz. Pomnik znajduje się w Choroszcz - Zastawie. Świadkami śmierci zbiórka pieniędzy na konto otwarte w Krakowa i złożyła na wznoszonym lasu podjęli próbę odbicia tych Choroszczy, obok rzeki Horodnianki na była spędzona ludność nie tylko wówczas na Sowińcu kopcu Józefa skazańców. miejscowym Banku Spółdzielczym, tzw. Wypuście, obecnie ul. Zastawie I. Choroszczy ale również i okolicznych szukano sojuszników, wśród których Piłsudskiego. W jej składzie znaleźli się Z trzech stron lasu rozległy się wybuchy, Wierze głęboko, że tradycje powstania miejscowości. Chodziło o demonstrację min. Władysław i Aleksander Markowscy prawdopo-dobnie zdetonowanej przez wyróżnił się „Fadom”. Projekt pomnika styczniowego na choroszczańskiej ziemi potęgi Imperium Rosyjskiego i złamanie opracował Wojciech Załęski z Supraśla, a (prawnukowie Ksawerego Markowskie- powstańców amunicji. W wyniku tego będą kontynuowane. woli polskiego oporu społecznego. Ciało go), Zygmunt Kudelski, Bronisław zamieszania niektórym nieszczęśnikom w r o l i w y ko n a w có w w y st ą p i l i : Sesja historyczna (z udziałem siedmiu Markowskiego spoczęło w grobie nad Mieczysław Hulewicz z Czarnej Wsi Zajkowski, Piotr Wilczyński, Adam udało się zbiec. Wśród ponownie referentów), inaugurująca gminne Horodnianką, natomiast zwłoki Ro- Kondzior i Aleksander Ryczanowski. schwytanych byli: Ksawery Markowski, Ko ś c i e l n e j i Ro m a n M u r a w s k i z obchody Roku Powstania Styczniowego gowskiego i Oświecińskiego Rosjanie mieli Kazimierz Grzybko i cieśla z dworu Ciechanowca. Staraniem wielu 8 może stać się impulsem do dalszych wywieźć w nieznanym kierunku. Prawdopodobnie względy finansowe nie Rogowo, Łotowski. Skatowanych nie października 1989 r. mogło nastąpić badań nad dziejami styczniowej insurekcji O zdarzeniu informowały ówczesne gaze- pozwoliły na sfinalizowanie zamiaru doprowa-dzono do szubienicy, ale zostali uroczyste odsłonięcie pomnika z udziałem w regionie. ty – krakowski „Czas” nr 257 i 277 pisał o budowy pomnika. Paweł Markowski zastrzeleni przez kozaków. Ich ciała, także władz wojewódzkich. W latach Markowskim, o Oświecińskim „Dziennik tymczasowo w 1936 r. ustawił na mogile roztratowane końskimi kopytami, 1990-1991 dodano jeszcze godło Myślę, że pomoże na uściślenie faktów i Poznański nr 256 i „Czas” nr 200 i 257, wysoki na kilka metrów krzyż. Stał on wrzucono do jednego dołu, który powstańcze na skarpie i znicz marmurowy wymazanie białych plam o losach o Rogowskim „Czas” nr 257 i 277, „Głos” nr jeszcze jakiś czas po II wojnie światowej. przysypano ziemią. Pozostałych stracono koło pomnika. Obecnie to jedyny na choroszczańskich bohaterów 1863 roku. 40 i „Dziennik Poznański” nr 256. Runął jednakże od wilgoci i starości. na szubienicy. Białostocczyźnie tak okazały pomnik Skazańcy byli objęci sprawą sądową o W Wielki Piątek, w 1984 roku mogiła D z i ę k i u s t a l e n i o m p ro f. A d a m a poświęcony powstańcom 1863 roku”. Józef Waczyński sygnaturze o.s. 415/343 63 r. W jej aktach wysiłkiem rodzin Markowskich, Mikuto- Dobrońskiego i materiałom z archiwów Pozwolę jedynie dodać, że projektantką figuruje jeszcze jedna osoba z naszego wiczów i Łotowskich została ponownie wileńskich [A. Dobroński, Kramik terenu: odtworzona. Stanął krzyż. Całość ogro- Regionalny, Kurier Podlaski” nr 256 (399), - Dominik Toliński, lat 32, włościanin wsi dzono drewnianymi sztachetami. W rocz- 31.12.1984-1.01.1985; Wileńskie Źródła Żółtki. Był oskarżony o powieszenie leśnika nicę odzyskania niepodległości - 11 XI Archiwalne – Rok 1863. Wyroki śmierci, W. Konkurs plastyczny na plakat w 150. Justynowicza oraz czynny udział w 2007 roku - dzięki staraniom władz Studnicki (red), Wilno 1923] wiemy m.in., powstaniu. Sąd orzekł wobec niego karę samorządowych, rodzin zmarłych i całej że szlachcic Ksawery Markowski został rocznicę wybuchu śmierci przez powieszenie ale decyzją choroszczańskiej społeczności odsłonięto r o z s t r z e l a n y w C h o r o s z c z y ( 1 4 gubernatora grodzieńskiego Skworcowa trwały pomnik z kamienia. Został on października 1863 starego stylu, czyli 26 Powstania Styczniowego 1863-2013 został rozstrzelany w Grodnie 23.10.1863. poświęcony przez księdza proboszcza października) za udział w powieszeniu Miejsko-Gminne Centrum Kultury w Choroszczy i Biblioteka Publiczna Wszystkie wyroki śmierci konfirmował Leszka Struka w dniu 22.01.2008 roku. dwóch żołnierzy. W wieku 50 lat osierocił w Choroszczy zapraszają uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjum do generał - gubernator Michał Murawiew. W umieszczonej inskrypcji upamiętniono siedmioro dzieci. Wileńskie Źrodła podaja udziału w konkursie. Ten, którego car w uznaniu zasług za także Jana Markowskiego (brata Ksawe- też informacje o tragicznym losie stłumienie „polskiego buntu” mianował rego), który poległ na bagnach między Wincentego Oświecińskiego, Jana Cele: hrabią. W polskiej zaś pamięci zapisał się Wizną, a Mężeninem oraz Kazimierza Rogowskiego i Dominika Tolińskiego. Był - szerzenie i kultywowanie pamięci o bohaterskich powstańcach wśród jako Wieszatiel. Jego ulubionymi słowami, Grzybko i cieślę Łotowskiego. Dwaj ostatni to efekt krwawych rządów generała pokolenia młodych Polaków, które zwykł dekretować na dokumentach zginęli w tym miejscu męczeńską śmiercią Michała Murawiowa „Wieszatiela” w - wpajanie szacunku i przywiązania do historii własnej Ojczyzny, jej były -powiesić lub rozstrzelać. Kiedyś z rąk Rosjan prawdopodobnie 18.05.1863 K r a j u P ó l n o c n o - Z a c h o d n i m , niepodległościowych tradycji, osiągnięć, kultury i języka, wobec swojego znajomego wyraził się roku i tu nad Horodnianką razem obejmującym 6 guberni b. Wielkiego - kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich, z Ksawerym Markowskim spoczęli na Księstwa Litewskiego oraz gubernię - rozbudzenie inwencji twórczej wieki. augustowską. Nazwiska straconych powstańców zostały umieszczone Termin składania prac: Pisząc niniejszy tekst (obecnie zamalowane) w kaplicy - prace należy dostarczyć do dnia 11 marca 2013 r. na adres Miejsko-Gminnego korzystałem z prac: cmentarnej pw. Ducha św., której budowę Centrum Kultury w Choroszczy, ul. Sienkiewicza 29, 16-070 Choroszcz 1.Wacława Studnickiego rozpoczęto w 1913 roku, a zakończono 10 - „Rok 1863. Wyroki lat później. W Mogile Powstańczej nad Warunki udziału: śmierci”, Wilno 1923; rzeką Horodnianka spoczywają doczesne - nadesłanie projektu przedstawiającego plakat upamiętniający rocznicę 2.Zygmunta Kolumny (A. szczątki Ksawerego Markowskiego, wybuchu powstania styczniowego, format A3, technika dowolna (praca nie Nowolecki) - „Pamiątka Kazimierza Grzybko i cieśli Łotowskiego. może być przestrzenna) dla rodzin polskich”, Syn dowódcy partii powstańczej Jan - uczestnik może wykonać tylko jedną pracę Kraków 1868; M a r k o w s k i z g i n ą ł n a b a g n a c h - prace nie mogą być zbiorowe materiałów pozostałych narwiańskich między Męże-ninem a - wszystkie prace przechodzą na własność organizatorów, a uczestnicy zrzekają po Jakubie Antoniuku Wizną. Z relacji powstańców: Józefa się swoich praw o r a z i n f o r m a c j i p . Andruszkiewicza i Mikołaja Tureckiego - każda praca musi być podpisana – imię, nazwisko, wiek, nazwisko opiekuna Adama Mikutowicza i p. wynika, że mogiłę powstań-czą już w plastycznego, adres szkoły, numer telefonu Jana Adamskiego. latach trzydziestych XX w. wykonał wnuk - nadesłane prace zostaną ocenione przez powołane przez organizatorów jury Ksawerego, Paweł Markowski. O idei upamiętnienia „Sy-nów poległych tej Autorzy najlepszych prac otrzymają nagrody rzeczowe. Najciekawsze prace Henryk Zdanowicz ziemi” przez dwad-zieścia lat nosił się z zostaną zaprezentowane na wystawie pokonkursowej. Uroczystość wręczenia zamiarem Jan Adamski. nagród odbędzie się 13 marca 2013 r. w gmachu Miejsko-Gminnego Centrum Najlepiej skomentował to A. Dobroński w Kultury w Choroszczy, o godz. 11.00. folderze-składance Towarzystwa 10 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl HISTORIA

Aby dać świadectwo prawdzie - wspomnienia kazachstańskie Ewy Jeżyny 11 lub 12 kwietnia1940 roku mama człowieka o podobnym do naszego i ciocia zostały poinformowane o ich nazwisku, ale nie był to ojciec. Mama aresztowaniu wraz z dziećmi i deportacji. dowiedziała się też o pewnym człowieku, Za kilka dni miały być wywiezione. Dwie podobno siedział on z tatą w więzieniu, kobiety - jedna osłabiona porodem, obiecali sobie, że jeśli jeden z nich przeżyje z pięciodniowym niemowlęciem i druga to pomoże rodzinie drugiego. Potem ich z kilkuletnim dzieckiem. Zaraz przyszła rozdzielono. Mężczyz-na ten został do nas mieszkająca za ścianą babcia. wcielony do wojska i prawdo-podobnie Zaczęła płakać i błagać umunduro- zginął. wanych mężczyzn, by nas nie zabierali. Mama, w połogu leżała w łóżku, Ciocia napisała w liście o powrocie z Rosji tłumaczyła, iż nie da rady chodzić. kobiety, która miała o nim informacje. Pojechałyśmy do Łomży, aby z nią W odpowiedzi mężczyzna kopnął ją, porozmawiać. Jak mnie zobaczyła, od razu przystawił pistolet do skroni, więc wstała, mówi: „to musi być córka pana Zygmunta”. słaniając się na nogach. Płakała, lamento- Poznała mojego ojca w areszcie. Był wała, nie miała nawet siły, by cokolwiek wówczas po amputacji stopy na skutek spakować. W tym momencie udało się odmrożenia. Podała adres więzienia, gdzie wejść do mieszkania koleżance mamy. siedziała z ojcem w Murmańsku. Mówiła, Ściągnęła duży obrus ze stołu. Zaczęła na że ma zaszyte w waciaku adresy innych chybił trafił wyciągać ubrania z szafy Polaków; wieczorem wyjmie i nam pokaże. i pakować w serwetę; przeważnie rzeczy Następnego dnia nie zastaliśmy już tej ojca, który z nami nie wyjeżdżał. W panice, pani. Kioskarka w pobliskim kiosku ruchu strachu i pośpiechu nikt o tym nie myślał. widziała, jak zabierał ją milicjant. Nie Wbrew logice, te zdawałoby się nieuży- wiemy co się z nią stało. Matka wysłała list teczne przedmioty, pomogły nam prze- do Murmańska. Odpisano jej, że nigdy nie trwać wygnanie, mogliśmy je wymieniać było tam żadnego więzienia. Później na żywność. dowiedziałam się, że to ewidentne kłamstwo. Kolejny ślad się urwał. Ojca już Po aresztowaniu jakiś czas przebywaliśmy dużo wcześniej uznano za zaginionego wraz z innymi deportowanymi w magi- i mama formalnie była wdową. Jednak do stracie. Potem przewieziono nas do końca życia go szukała. Nigdy nie Białegostoku, na dworzec kolejowy. Druga otrzymała żadnych informacji o jego losie. siostra mamy przyniosła nam jakieś Zmarła w 1993 roku. jedzenie. Zapakowano nas do bydlęcych wagonów i w nieludzkich warunkach Po śmierci mamy kontynuowałam jechaliśmy do 1 maja. W jednym wagonie Fot powyżej: Żygmunt Ciborowski, ojciec Ewy Jeżyny poszukiwania poprzez różne instytucje. umieszczano około 50 osób. Żywić się zd. Ciborowskiej. Fot. obok: Ewa Jeżyna wraz z rodziną Bez rezultatu. Dopiero 1 listopada 2000 mogliśmy tym, co wzięliśmy ze sobą. w Kazachstanie. Fot. z arch. Ewa Jeżyny. roku dostałam list z informacją, że ojciec Czasem dostawaliśmy tylko wrzątek - przebywał w więzieniu w Brześciu, został „kipiatok”. Wielu ludzi nie wytrzymywało osądzony za rzekomo nielegalne przekro- trudów podróży. Zdarzało się, że wyrzu- Chorowałam często i długo, nie było i jak to wielokrotnie bywało musiała mnie otrzymaliśmy żadnych wieści o nim. czenie granicy i skazany na prace przymu- cano z wagonów ciała zmarłych. Mama przecież ani lekarza, ani leków. Nie- samą zostawić w „mieszkaniu”. Przez Dostaliśmy kilka paczek i listów z sowe przy budowie kolei. Z Brześcia ani razu nie miała możliwości umycia możliwość właściwego dbania o higienę szparę w drzwiach podała mi klucz - Choroszczy od babci. W Pawłodarze, w przewieziono go do Republiki Kołyma. Tam noworodka, zmieniała pieluszki i „suszyła” i niedożywienie wszystkim dawały się we „Ewuniu wejdziesz sama do domu, a lipcu 1942 roku, w wieku dwóch lat odbywał karę. W wyniku amnestii został ogrzewając swoim ciałem. znaki. Najgorsze były wrzody na całym mamusia przyniesie jedzenie i zaraz zostałam ochrzczona. Przyjechał ksiądz zwolniony i udał się do miejsca zboru ciele; do dzisiaj mam po nich ślady na wróci”. Ja niestety nie miałam siły otwo- Kołodziejczyk, wraz ze mną chrzcił jeszcze Polaków, gdzie tworzyła się armia Andersa. Osiedlono nas w Kalinińskim Sowchozie, nogach. rzyć dość ciężkich, obitych wojłokiem dwóch chłopców. Ceremonia odbyła się w Tu ślad się urywa. Pawłodarskiej Obłast (Kujbyszewski drzwi z sieni do izby. Rozpłakałam się, jakimś zamkniętym na klucz pomieszcze- Rejon), w Kazachstanie około 50 km od Zarówno miejscowa ludność, jak i my zmarzłam, byłam lekko ubrana i przestra- niu. Następnego dnia mama miała odebrać Dostałam jeszcze wiadomość, że był na Pawłodaru. Mama zajmowała się mną Polacy staraliśmy się sobie pomagać szyłam, jak nigdy w życiu. świadectwo chrztu. Przyszła, zastała liście osób przygotowujących się i siostrzeńcem, ciocia pracowała w potrzebie, ale jednocześnie istniała zamknięte drzwi, nikogo tam nie było. w Murmańsku do repatriacji. Do dzisiaj nie w sowchozie, wykonując różne prace nieufność i strach, że ktoś na nas doniesie. Z początku chodziłam po sieni i krzycza- Ksiądz prawdopodobnie pojechał wiem, co stało się później, dlaczego nie (w polu, przy transporcie, sprzątanie) Baliśmy się jedni drugich. Powodem łam, niestety nikt mnie nie słyszał. Mama błogosławić wojsko, które tam się tworzyło wrócił. Nie mieliśmy żadnych doku- przeważnie fizyczne, czasem w biurze. oskarżenia o wrogość wobec Związku wróciła, stukała w okno - nie ma dziecka, i szło na front. mentów potwierdzających pobyt Mieszkaliśmy w lepiance, dokwaterowani Radzieckiego mogła być prawie każda w pobliżu lepianki też nie. Była przera- w Kazachstanie. Poszukiwałam ich w róż- do samotnej kobiety. Właścicielka zwykła rozmowa. Jedna z Polek podczas żona. Poszła do sąsiadów, wzięła siekierę, Nie wiem w jaki sposób, nie było radia, nych instytucjach. lepianki odnosiła się do nas życzliwie, pracy w kołchozie przyłożyła do siebie szybko wyrąbała zamek w drzwiach gazet, ale docierały do nas wieści z frontu. sama była biedna, a mimo to jeśli mogła, worek od mąki i żartem powiedziała: i znalazła wyziębioną trzylatkę, nie mającą Wiedzieliśmy o wymordowaniu polskich Z Warszawskiego Archiwum Akt Nowych dzieliła się z nami. Dostawaliśmy jakieś „zobaczcie jaka byłaby ładna sukienka”. już siły płakać, ani nawet wydobyć z siebie oficerów w Katyniu. Mamę, tak jak innych otrzymałam doku-ment potwierdzający minimalne przydziały żywności, jedynie Bardzo szybko za tę wypowiedź została głosu. Zdjęła z siebie palto, zawinęła mnie, deportowanych, wielokrotnie namawia-no nasze aresztowanie w 1940 roku, jako ciocia, jako osoba pracująca miała je aresztowana. Na szczęście, jako jednej położyła do łóżka. Nie miała żadnych do przyjęcia obywatelstwa radzieckie-go, rodzinę wojskowego (Akta Ministerstwa trochę większe. Byliśmy wszyscy głodni. z nielicznych udało jej się podstępem lekarstw, więc dała mi do picia gorącej agitacja była straszna. Po pewnym czasie z Pracy i Opieki Społecz-nej Rządu w Brakowało chleba, ziemniaków, często wydostać z aresztu. Wyszła do toalety, wody. Nic innego nie mogła zrobić. sowchozu przewieźli nas do Pawłodaru, Londynie poz.1631-Cibo-rowska Henryka z płakaliśmy z tego powodu. Głodne były włożyła palto na drugą stronę, wybrała Uklękła i zaczęła żarliwie się modlić. „Nie tam było trochę lżej. Mieliśmy nieco lepsze córką Ewą,poz 888-Bobrowska Stanisława też inne polskie dzieci. Pamiętam dwójkę moment, gdy wojskowi byli czymś zajęci dość, że jestem sama, na obcej ziemi, warunki bytowe i trochę wolności. z s y n e m R a j m u n - d e m ) . C z ę s t o rodzeństwa z Grajewa, przychodzili do nas i opuściła budynek. Gdy zorientowano się, zabrano mi męża, teraz jeszcze tracę Mogliśmy swobodnie prze-mieszczać się rozmawiałam z mamą i ciocią o pobycie w prosząc o cokolwiek do zjedzenia, bo „my że nie ma aresztanta, była już daleko. jedyne dziecko”. Cudem uniknęłam po okolicy. Kazachstanie. Teraz trudno jest już dzisiaj jeszcze nic nie jedli i nie pili”. Mama Ukrywała się potem cały czas, przekupy- poważniejszej choroby, która w tych powiedzieć, co pamiętam, a co wiem z zawsze im coś dawała. Ratowały nas tylko wała konduktorów w pociągach i jakimś warunkach, dla małego dziecka oznaczała Niedługo po naszym wyjeździe, w 1941 opowiadań. Podczas spotkań z rodziną, zabrane z domu ubrania ojca, za które cudem dotarła do Anglii. prawie pewną śmierć. roku zmarł dziadek. Babcia została sama. przyjaciółmi, a nawet z nieznajo-mymi można było dostać produkty żywnościo- Pewnego dnia odwiedził ją żołnierz ludźmi, mama często poruszała ten temat. we w ramach handlu wymiennego. Pamiętam do dziś jedno zdarzenie. Codziennie modliliśmy się, mama uczyła i przekazał wiadomości o nas; że wszyscy Kazachowie byli przyzwyczajeni do brudu Miałam wówczas może trzy latka. Mama mnie wszystkich modlitw i zawsze żyjemy, ale w ekstremalnych warunkach, *** – wszy traktowano jako coś normalnego. wychodziła wymienić ubrania na żywność modliłam się o powrót taty. Nigdy nie ciągle głodni i chyba mamy niewielkie szanse na przeżycie. Wojskowy podał nasz Dzisiaj mamy już nie ma, jest w moim adres i pomógł babci wysłać list, aby sercu, nic już nie opowie o tych okrutnych zezwolono na nasz powrót, gdyż starsza czasach. Dzisiaj ja zostałam poproszona, Twoja Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa osoba potrzebuje opieki i pomocy przy aby dać świadectwo prawdzie i stąd ta uprawie ziemi. Dzięki temu w kwietniu opowieść. 1945 roku wróciliśmy do Polski rok Twoja SKOK działa w Polsce już 14 rok. Nasz aktualny potencjał oraz stabilność wcześniej niż inni deportowani. Byliśmy Ewa Jeżyna finansowa są nierozerwalnie związane ze stałym wzrostem liczby Członków naszej w Kazachstanie 5 lat. Przyjechaliśmy Choroszcz 25.01.2011 Spółdzielni oraz wzrastającym poziomem akceptacji i poważania naszej Kasy jako pociągiem do Białegostoku. Zanocowa- Wspomnienia spisała instytucji wzajemnego zaufania. Jesteśmy organizacją członkowską, propagującą liśmy u siostry mojej mamy Józefy Wiesława Świsłocka wzajemną pomoc finansową, a działalność naszą prowadzimy w warunkach Borkowskiej na ulicy Grunwaldzkiej. Było to absolutnego bezpieczeństwa i pewności. zaraz po Wielkanocy, zobaczyłam po raz pierwszy w życiu świąteczną dekorację na Zgodnie ze statutem celem Twojej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo- stole. Ten świąteczny stół pamiętam do Kredytowej jest propagowanie oszczędności i gospodarności, upowszechnienie dzisiaj. Z perspektywy ziemianki w stepie, idei finansowej samopomocy, kształtowanie umiejętności zarządzania finansami wstąpiłam w zaczarowany świat, polski w sposób efektywny i demokratyczny, jak również zapewnienie Członkom świat, w którym wiele rzeczy było pięknych Spółdzielczej Kasy źródła pożyczek o umiarkowanym oprocentowaniu. i wielkich, jak kościół Farny, który zoba- czyłam po kilku dniach. NASZA OFERTA: W Łomży aresztowano matkę ojca. Podczas Pożyczki rewizji znaleziono w jej domu zeszyty, jak • gotówkowe na dowolny cel, oprocentowanie już od 9,90% sądzę uczniów mego taty. Babcię i jej córkę • konsolidacyjne - refinansowanie zobowiązań wywieziono do Ałtajskiego Kraju. One wróciły w 1946 roku. Na szczęście dom Lokata Wysoka podczas wojny nie uległ zniszczeniom. • 3-5 m-cy 5,60% W naszym mieszkaniu mieszkała rodzina, • 6-11 m-cy 5,90% której dom został spalony. Potem oni się Jesteś świadkiem historii? • 12 m-cy 6,20% wyprowadzili i zamieszkałyśmy u siebie. Nie pozwól na jej zapomnienie. W 1946 roku rozpoczęłam naukę w szkole. Skontaktuj się ze Odział w Choroszczy istnieje od 2003 r, na początku znajdował się w budynku Po powrocie do Polski mama rozpoczęła Stowarzyszeniem Pamięć administracji szpitala. Obecnie dbając o wygodę i komfort naszych Klientów, intensywne poszukiwania ojca poprzez i Tożsamość Skała. www.twojaskok.pl serdecznie zapraszamy do nowego Oddziału Twojej SKOK. Od dnia 30 października polski i międzynarodowy Czerwony Krzyż Kontakt: tel. 693334126 2012 r. obsługa odbywa się w oddziale w Choroszczy przy ul. Sienkiewicza 30B w w Genewie oraz spotykając się z ludźmi, e-mail: [email protected] budynku Biedronki. y którzy mogli coś wiedzieć. an

W styczniu przygotowaliśmy specjalną ofertę dla Seniorów: gotówka na dowolny ow Jednego razu ktoś powiedział, że ojciec Bogate fotorelacje cel do kwoty 10.000 zł bez poręczycieli, okres spłaty nawet do 120 miesięcy. Jest to zginął pod Monte Casino. Płakałyśmy obie, wygodna pożyczka z minimum formalności i szybką decyzją kredytową. bo do tego czasu żywiłyśmy nadzieję i z wydarzeń i artykuły przekonanie, że tata żyje. Miałam wtedy 6, znajdziesz na stronie Zapraszamy wszystkich do odwiedzenia naszej placówki i bezpłatnego uł sponsor może 7 lat. Następnego dnia mama zabrała sprawdzenia swojej zdolności kredytowej! mnie do Białegostoku, do pani, której mąż gazeta.choroszcz.pl artyk poległ. Wiedziała ona też o śmierci „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl 11 BIBLIOTEKA EDUKACJA Biblioteka poleca: G A B IN E T L OG OP ED Y C Z N Y Sztab WOŚP: dziękujemy za 21 Finał Izabela Krysiewicz Od kilku lat Biblioteka Publiczna w Choroszczy otrzymuje dotację na zakup nowych W 21. Finale Wielkiej Orkiestry Jedną z barwniejszych inicjatyw był książek, z tematu „Profilaktyki uzależnień” przekazywanych przez Gminną Komisję Świątecznej Pomocy (13.01.2013.) zorganizowany przez Jacka Dąbrowskiego Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Urzędu Miejskiego w Choroszczy. Książki są wolontariusze skupieni wokół cho- Turnieju o Puchar Wielkiej Orkiestr Świą- ţ korygowanie wad wymowy tecznej Pomocy. Od niedzielnego ranka w skutecznym narzędziem w procesie przeciwdziałania szkodliwemu wpływowi alkoholu ţ roszczańskiego sztabu zebrali 6688,08 zł, na nasze zdrowie fizyczne i emocjonalne. Stanowią rodzaj poradnika dla osób, które terapia opóźnionego rozwoju mowy 2,04 euro, 1,85 dol., 1,21 litów, 11 hali sportowej Zespołu Szkół 20 drużyn starają się określić, jaką rolę w ich życiu odgrywa alkohol, zawierają mnóstwo ţ terapia dysleksji i dysortografii pensów i 110 kopiejek oraz drobne amatorskich z gminy Choroszcz, a także czytelnych, szczegółowo opisanych przykładów i porad, które z pewnością pomogą w w kilku walutach, których ważność Fast, Krynic i Białegostoku toczyło określeniu granicy pomiędzy bezproblemową zabawą a nadużywaniem. ul. Powstania Styczniowego 10 sprawdzi sztab główny. Tegoroczny piłkarskie zmagania o laur zwycięstwa. 16 -070 Choroszcz wynik jest o prawie dwa tysiące zł lepszy Z wpisowego na konto Orkiestry trafiło Księgozbiór Biblioteki Publicznej w Choroszczy na dzień 31.12.2012 r. wynosi 17733 budynek Komła Centrum woluminy. W roku 2012 korzystało z usług biblioteki 7159 osób, zapisanych było 648 niż przed rokiem, kiedy w Choroszczy 1200 zł. W eliminacjach zespoły grały w czytelników, którzy wypożyczyli 20799 książek, w tym 126 książek z działu profilaktyki rejestracja telefoniczna zebrano 4846,62 zł i 2,5 euro. Dodajmy, sześciu grupach (4 po 3 zespoły i 2 po 4) w uzależnień. gwoli ścisłości, że rekordową kwotę ćwierćfinałach - 4 grupy po 3 drużyny. W latach 2007-2012 Biblioteka Publiczna w Choroszczy otrzymała książki na kwotę 4034 605 637 896 8 440 zł i 14 groszy oraz 2,54 euro zebrano Mecze trwały po … 13 minut (bez zmiany złotych i zakupiła 153 woluminy. W roku 2012 zakupiliśmy z tego tematu 29 pozycji, są to na 18. Finale 11 stycznia 2010. stron)! W trwającym 11 godzin maratonie książki poruszające takie tematy jak: alkoholizm, narkomania, zespół ADHD, dopalacze, REKLAMA Sztab i wspierająca choroski finał najlepsza okazała się białostocka drużyna bulimia, anoreksja, pedofilia, przemoc w szkole i w domu oraz różnego rodzaju problemy „Gazeta w Choroszczy ” dziękują Sixty Six pokonując w finale LZS Izbiszcze wynikające z chorób. wszystkim wolontariuszom. Dziękujemy, w rzutach karnych 2:1. W meczu był remis W bibliotece stworzyliśmy odrębny dział z profilaktyki uzależnień. Książki te cieszą się że zagrał w 21. Finale Holiday, Chór 1:1. O trzecie miejsce Fantazja z dużym zainteresowaniem wśród czytelników, zarówno tych uczących się jak i Wieści z Punktu Kameralny, Klaudia Górska i wokalistki Choroszczy pokonała Radar Krynice 6:1. pracujących. Pomogą nam odpowiedzieć na nurtujące nas pytania np. Jak wytrwać w z MDK. Dziękujemy osobom wspiera- Zwycięski zespól Sixty Six wystąpił w trzeźwości?, O co pytają rodzice dzieci z niepełnosprawnością?, Jak zapobiegać Przedszkolnego jącym każdy z etapów organizowania składzie: Rafał Romanowicz, Andrzej przemocy grupowej?, Dlaczego młodzież sięga po używki?, objawy i skutki leczenia, tegorocznej zbiórki, dziękujemy Policji za Bielawski, Jakub Wilczyński, Michał Gdzie szukać pomocy? i inne. Zapraszamy do korzystania z tych pozycji. w Złotorii przeszkolenie i czuwanie nad bez- Adamiak, Dawid Głowacki, Mateusz Kierownik Biblioteki W Przedszkolu Samorządowym nr. 52 pieczeństwem wolontariuszy wszystkim Grabowski, Ariel Gegotek i Rafał Elżbieta Wróblewska im. Kubusia Puchatka została drużynom biorącym udział w piłkarskich Wyszyński. Najlepszym zawodnikiem jak rozstrzygnięta VI e dycja Między- rozgrywkach i setkom darczyńców – i królem strzelców został Grzegorz George M. Kapalka narodowego Konkursu Plastycznego dzięki Wam zostanie wsparta terapia Dziejma z Izbiszcz, a najlepszym Niegrzeczne dzieci „Z Kubusiem Puchatkiem przez świat” noworodków i niemowląt i zostaną bramkarzem - Rafał Żak (Radar Krynice). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne pod patronatem Prezydenta Miasta doposażone oddziały geriatryczne! Białegostoku i podlaskiego Kuratora Sztab WOŚP Profesor George M. Kapalka pokazuje, jak skutecznie O ś w i a t y. I d e ą k o n k u r s u b y ł o nauczyć dziecko samokontroli. Proponuje rodzicom w y k o n a n i e d o w o l n ą t e c h n i k ą i terapeutom prosty program składający się plastyczną pracy. Celem konkursu była z dziewięciu kroków. Każdy krok zawiera praktyczne popularyzacja uniwersalnych wartości wskazówki, jak zachowywać się w typowych dobra i piękna reprezentowanych przez sytuacjach, które często są problematyczne dla bohaterów utworów literackich o rodziców. A wystarczy tylko odrobina cierpliwości Kubusiu Puchatku. i konsekwencja, by pokonać codzienne zmagania z nieposłusznym dzieckiem. Laureatką konkursu została Urszula Jeśli Twoje dziecko: nie słucha, gdy prosisz Walendziuk z Punktu Przedszkolnego w o sprzątnięcie zabawek, nie chce położyć się spać, Złotorii, który działa przy Przedszkolu gdy jest już na to pora, ucieka, gdy jesteś z nim w Samorządowym im. Jana Pawła II w sklepie, miewa napady złości lub agresji, Choroszczy w ramach Projektu „Lepiej w – ta książka jest właśnie dla Ciebie! grupie niż w chałupie”, który to jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Spotkanie międzypokoleniowe Funduszu Społecznego. Gratulujemy Meszuge W czwartek 24 stycznia o 14:00 w Zespo- Alkoholizm zobowiązuje. Nie tylko dla alkoholików wygranej i trzymamy kciuki za następne Nie zabrakło również międzypo- sukcesy. le Szkół w Choroszczy rozpoczęło się gawędy o trzeźwym myśleniu, odpowiedzialności spotkanie międzypokoleniowe Koła koleniowej wymiany doświadczeń, i rozwoju osobistym owocnych rozmów przy słodkim Katarzyna Tur – nauczycielka Współpracy Środowiskowej pod kierun- Wydawcictwo WAM kiem pań Małgorzaty Łotowskiej i Anny poczęstunku oraz upominków. Kozłowskiej z członkami Koła Emerytów i Rencistów nr 15 w Choroszczy. Pani Małgorzata Łotowska na zakończenie Alkoholizm zobowiązuje - to wybór najnowszych „Podróże po Podlasiu” spotkania zaprezentowała fragmenty tekstów na temat trzeźwego myślenia (nie tylko osób odnalezionych albumów i pamiętników Przedszkole Samorządowe nr 79 w W spotkaniu uczestniczyła także uzależnionych od alkoholu, alkoholików!), osobistej wicedyrektor Zespołu Szkół pani Gabriela Józefa Burasa – pedagoga i kierownika odpowiedzialności, potrzeby nieustannego Białymstoku zorganizowało konkurs Szkół Powszechnych w Choroszczy i w plastyczny pod hasłem: „Podróże po Horba – uprzednio animatorka Koła doskonalenia się i rozwoju. Współpracy Środowiskowej. Białymstoku w latach międzywojennych Opatrzone przez autora komentarzami, uwagami Podlasiu”. Róża Sawicka z Punktu oraz animatora tajnego nauczania w Przedszkolnego w Złotorii, który działa i dygresjami, stanowią zaproszenie do wspólnych S e n i o r z y p o z n a l i n o w e o s o b y latach 1940-1944. Zebrani mogli zobaczyć rozważań. Wiele z nich ma charakter i wymiar przy Przedszkolu Samorządowym im. m.in. zdjęcia sprzed 80-90 lat związane z Jana Pawła II w Choroszczy w ramach zaangażowane w budowanie „mostów uniwersalny, mogą więc stanowić podpowiedź, międzypo-koleniowych” i obejrzeli życiem szkoły. propozycję także dla osób, które z alkoholem Projektu „Lepiej w grupie niż w chałupie”, który to jest współfinansowany ze p o k o n k u r s o w ą p r e z e n t a c j ę problemu nie miały i nie mają. m u l t i m e d i a l n ą a u t o rs t w a A n ny W następnych numerach „Gazety w środków Unii Europejskiej w ramach Choroszczy” będziemy informować o Europejskiego Funduszu Społecznego. Miastkowskiej i Beaty Polak „Babcia, dziadek i ja, czyli opowieść o autory- postępach prowadzonych przez Koło Serdecznie gratulujemy i życzymy Współpracy Środowiskowej badań dalszych sukcesów. tetach, relacjach z seniorami i zawią- Krzysztof Wojcieszek zanych przyjaźniach”, dzięki której została historycznych. Człowiek spotyka alkohol. Filozoficzne podstawy Red. Katarzyna Tur – nauczycielka również przedstawiona – trwająca blisko wychowania do trzeźwości w ujęciu tomistycznym dekadę – historia współpracy. RUBIKON ności w tym zagrożeń, z jakimi dzieci Książka jest czymś w rodzaju systematycznej Z prac psychologa w Zespole Szkół i młodzież spotykają się w życiu realnym encyklopedii problemów alkoholowych w aspekcie zapobiegania agresji wśród młodzieży: i wirtualnym (Internet). ich genezy, ale też poszukiwania rozwiązań i Praca psychologa szkolnego ZS w „Agresja- czym jest i jak sobie z nią Zgłosiło wiele uczennic, których rodzice zapobiegania. Szczególnie interesującym wątkiem Choroszczy prowadzona była w I radzić?”, „Refleksja nad wolnością. Co to wyrazili zgodę na udział w warsztatach. jest zarys oryginalnej teorii powstawania problemów semestrze roku szkolnego 2012/2013, znaczy być wolnym?”, „Mój kolega jest Utworzone zostały dwie grupy. Zajęcia alkoholowych w wyniku zazębiających się ludzkich i będzie kontynuowana w II półroczu, osobą niepełnosprawną – kształtowanie odbywają się w środy i piątki. pomyłek poznawczych i procesu rozpaczy. zgodnie z ideą Korczakowską. Nadrzęd- postawy otwartości wobec osób 28 stycznia 2013 r. w godzinach 16-17.30 Ostateczny kształt pracy dowodzi, że z pozoru nym celem było poznanie uczniów, ich niepełnosprawnych” odbędbyły się warsztaty dla rodziców pt. anachroniczna teoria człowieka, skonstruowana w świata uczuć, potrzeb, możliwości oraz Psycholog jako koordynator programu „Kocham, szanuję, wychowuję”, które wiekach średnich i rozwinięta współcześnie w budowanie z nimi relacji i służenie pilotowanego przez PSSE Białystok, we poprowadziła psycholog szkolny – p. E. ramach szkoły tomizmu konsekwentnego (M. pomocą. współpracy z wychowawcą III klasy Świrydziuk. Gogacz), świetnie nadaje się do zgłębiania spraw Praca psychologiczna ukierunkowana była na bezpośrednią pomoc uczniom w liceum- p. Dariuszem Bielawskim i p. Ewelina Świrydziuk bardzo aktualnych i ważnych dla współczesnego Monika Tekielską – nauczycielem zajęć człowieka. ramach indywidualnych zajęć, rodzicom, nauczycielom, a także obejmowała artystycznych, realizuje w Publicznym Fragment recenzji Liceum Ogólnokształcącym w Choroszczy ks. prof. dra hab. Tomasza Stępnia (UKSW) oddziaływania profilaktyczne w ramach zajęć grupowych. programu „Stres pod kontrolą”. Jest to Laboratorium W Zespole Szkół w Choroszczy w program edukacyjny adresowany do I semestrze b.r. szkolnego prowadzone uczniów klasy maturalnej. Uczy on chemiczne Święta, święta... były przez psychologa szkolnego p. młodzież radzenia sobie ze stresem, Od września 2012 roku w Zespole Szkół Ewelinę Świrydziuk konsultacje dla kontrolowania go i wykorzystywania jako w Choroszczy rozpoczęło działalność Święta Bożego Narodzenia to czas uroczysty i wyjątkowy. Z tej okazji dn. 20 grudnia w rodziców uczniów oraz cykliczne stymulatora do działania. W styczniu Koło Młodych Chemików. Koło spotkania z rodzinami, w paradygmacie odbyły się dwa pierwsze zajęcia, kolejne Filii Bibliotecznej w Barszczewie odbyły się zajęcia dla przedszkolaków poświęcone chemiczne prowadzone jest dla uczniów terapii systemowej rodzin, których celem planowane są na luty i zajęcia. gimnazjum szczególnie zaintere- naszym polskim tradycjom i obyczajom. Spotkanie rozpoczęło się przekazywaniem z było wspieranie rodziców w procesie 7 lutego 2013 r. w Liceum Ogólno- rąk do rąk ,,radosnej bombki” oraz dokończeniem przez dzieci zdania „gdy słyszę słowo sowanych chemią. Zajęcia odbywają się wychowawczym dziecka, pomoc w roz- kształcącym odbędzie się spotkanie raz w miesiącu w piątek w godzinach od święta, to myślę o …” wiązywaniu trudności wychowawczych, psychologa szkolnego z Rodzicami 13.30 do 15.10, uczestniczą w nich Z wierszy T.Kubiaka ,,Wigilijna wieczerza” i B.Ostrowskiej ,,Opłatek”, dzieci pomoc w przechodzeniu przez sytuacje uczniów naszego Liceum, na którym uczniowie klas I, II i III. Opiekunem koła dowiedziały się o kultywowaniu obyczajów bożonarodzeniowych. Podczas spotkania kryzysowe. poruszone będą zagadnienia dotyczące jest nauczyciel chemii, pan Piotr przedszkolaki przypominały znane im zwyczaje świąteczne. Skupiliśmy się miedzy Psycholog szkolny prowadził dla uczniów wspierania młodzieży w radzeniu sobie Smalak. innymi na wieczerzy wigilijnej , towarzyszącej jej atmosferze rodzinnej , dzieleniu indywidualne zajęcia specjalistyczne z przeżywanym stresem. opłatkiem , składaniu życzeń oraz śpiewaniu kolęd . Nie obyło się również bez rozmowy o o charakterze terapeutycznym ukierunko- W Publicznym Gimnazjum w Choroszczy Koło stworzono aby rozbudzić i rozwijać ubieraniu choinki, Mikołaju i prezentach. Aby zaakcentować świąteczny nastrój , dzieci wane na poprawę społecznego i emocjo- psycholog szkolny prowadzi warsztaty pasję badawczą oraz kształcić umie- ozdobiły papierowe choinki, które posłużyły jako dekoracja do biblioteki. nalnego funkcjonowania młodego psychologiczne pt. „Nasze dziewczęce jętności bezpiecznego posługiwania się Spotkanie zakończyło się wspólnym zaśpiewaniem kolęd ,dzieleniem opłatkiem oraz człowieka. Ze względu na różnorodny sprawy”. Adresowane są one do uczennic odczynnikami chemicznymi i szkłem składaniem życzeń. charakter sytuacji problemowych oraz dla klas pierwszych gimnazjum. Celem zajęć laboratoryjnym podczas samodzielnego Małgorzata Świszcz zapewnienia uczniom atmosfery bezpie- jest poszerzenie świadomości odnośnie wykonywania doświadczeń che- czeństwa i zaufania spotkania psychologa własnej cielesności, seksualności, aser- micznych. Zajęcia pozwalają poszerzyć Więcej informacji z działalności bibliotek z uczniami odbywały się indywidualnie. tywności, pomoc w zrozumienia prze- wiedzę zdobywana na lekcjach. W Zostały zrealizowane zaplanowane mian dokonujących się w wieku 12 -18 zajęciach uczestniczą zarówno uczniowie w gminie Choroszcz znajdziesz na zajęcia warsztatowe w ramach godzin lat, kształtowanie prawidłowej samo- zdolni jak i słabsi, którzy z pomocą wychowawczych dotyczące kształtowania oceny, pomoc w budowaniu satysfakcjo- kolegów i koleżanek uzupełniają braki z stronie internetowej: postawy tolerancji wobec osób niepełno- nujących relacji z dorosłymi i rówieśni- lekcji. Urozmaice-niem zajęć są sprawnych, kształtowania postawy kami. Na zajęciach poruszone będą prezentacje multimedialne i filmy. odpowiedzialności i umiejętności zagadnienia odnoszące się do psycholo- ZS biblioteka.choroszcz.pl dokonywania mądrego wyboru oraz gicznych aspektów dorastania i seksual- 12 „Gazeta w Choroszczy” nr 130 www.gazeta.choroszcz.pl SPORT

Młodzi piłkarze z Choroszczy na RESE Cup 2013 Młodzi piłkarze z Klubu Sportowego „Narew” Choroszcz, uczący się w Szkole Podstawowej w Choroszczy i w Kruszewie, uczestniczyli w pierwszy weekend stycznia w międzynarodowym turnieju dla dzieci z rocznika 2002 i młodszych RESE CUP 2013 w Alytusie na Litwie.

W rozgrywkach uczestniczyło w sumie dwanaście drużyn z Litwy, Białorusi, Rosji, Ukrainy i Polski. Uczestnicy dzięki turniejowi rozgrywanemu w duchu fair play mogli poznać rówieśników z innych krajów i zobaczyć, że futbol łączy ludzi. Zarząd i społeczność KS ”Narew” Choroszcz dziękuje Dyr. Szkoły Podstawowej p. Joannie Zawadzkiej oraz nauczycielom: p. Grażynie Kopaczewskiej i p. Joannie Chmur za możliwość zorganizowania wyjazdu i rodzicom zawodników za wydatne wsparcie przedsięwzięcia na każdym jego etapie.

KS „Narew” Choroszcz

Podziękowanie społecznikom

Podczas XIV Sesji Rady Miejskiej 28.12.2012. Burmistrz Choroszczy Jerzy Ułanowicz podziękował społecznikom działającym na rzecz rozwoju sportu w gminie. Za pracę i w działaniu na rzecz Ludowych Zespołów Sportowych został wyróżniony Jacek Dąbrowski, za pracę na rzecz Miejsko-Gminnego Klubu Sportowego „NAREW” Choroszcz wyróżniono Wojciecha Błaszko, a za działalność na rzecz Ludowego Uczniowskiego Klubu Sportowego Badminton Choroszcz wyróżniono Tomasza Dakowicza. Aktywność wyróżnionych oraz Fot. powyżej: drużyna „Młodzików” KS Narew Choroszcz na turnieju w Alytusie. reprezentowanych przez nich klubów i społeczności sportowych wskazuje Fot. poniżej: drużyna „Seniorów” KS Narew Choroszcz grająca w III Podlaskiej Lidze Futsalu - więcej młodym ludziom alternetywną drogę spędzania wolnego czasu. Jej o wynikach drużyny już w najbliższym numerze. Oba zdjęcia z arch. KS Narew Choroszcz wyróżnikami są: doskonalenie siebie, przezwyciężanie własnych słabości, budowanie wiary we własne możliwości, poczucie własnej wartości oraz zachowywanie zasad „fair play”. Ponadto tego dnia wręczono Grzegorzowi Romanowskiemu za wieloletnie dokonania na rzecz Ochotniczej Straży Pożarnej wyróżnienie „Zasłużony dla Choroszczy”. Obecni na sali członkowie zarządu gminy, radni gminy i powiatu, sołtysi, przedstawiciele rad osiedli oraz pozostali zebrani przyłączyli się do podziękowań Burmistrza dla wyróżnionych społeczników poprzez gorące brawa. WJC

Rozliczenie podatku dochodowego emeryta lub rencisty KRUS za 2012 Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Białymstoku informuje, że do dnia 28 lutego 2013 r. przekaże emerytom i rencistom formularz PIT-40 (roczne obliczenie podatku przez organ rentowy) lub PIT-11A (informację o dochodach uzyskanych od organu rentowego).

Właściwe jednostki KRUS co miesiąc pobierają zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych emerytur i rent rolniczych, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) – w 2012 r. KRUS potrącała zaliczki na podatek dochodowy w kwocie równej 18% dochodu uzyskanego przez emeryta lub rencistę w danym miesiącu (jeżeli dochód z emerytury lub renty rolniczej uzyskanej w 2012 roku nie przekroczył kwoty 85 528 zł) minus kwota 46,33 zł (miesięczna kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek). KRUS jako organ rentowy, zgodnie z art. 34 ust. 7 i 8 ww. ustawy, po upływie KOMUNIKATY każdego roku podatkowego, w terminie do końca lutego sporządza i 1% podatku może wiele zdziałać przekazuje emerytom/rencistom stosowny formularz PIT. Dane podatkowe emerytów/rencistów zawarte na formularzach PIT, KRUS przekazuje również do urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania Od dziewięciu lat podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, podatnicy opodatkowani emeryta/rencisty, a w przypadku osób mieszkających za granicą – do urzędu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatnicy objęci liniową, 19 – procentową stawką skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. podatku oraz podatnicy uzyskujący dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz W zdecydowanej większości przypadków KRUS rozliczy podatek dochodowy pochodnych instrumentów finansowych mogą w zeznaniu rocznym pomniejszyć należny podatek o za emeryta lub rencistę, wystawiając formularz PIT-40A. kwotę przekazaną na rzecz organizacji pożytku publicznego, jednak nie więcej niż do wysokości 1% Jeżeli emeryt/rencista otrzyma z KRUS PIT-40 i poza emeryturą lub rentą należnego podatku. wypłacaną z tego organu rentowego w 2012 r. nie osiągnął innego przychodu, Jak podaje portal Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w minionym który zgodnie z ww. ustawą podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym roku 11 165 578 podatników przekazało w ten sposób aż 457,3 mln zł. Obecnie o wsparcie ubiega się 7272 od osób fizycznych (dochodu z gospodarstwa rolnego nie wlicza się do tego Organizacje Pożytku Publicznego – tj. organizacje pozarządowych, stowarzyszenia, jednostki samorządu przychodu), to emeryt lub rencista nie ma obowiązku składania w urzędzie terytorialnego, podmioty kościołów i związków wyznaniowych, które spełniają liczne kryteria, w tym skarbowym dodatkowego zeznania podatkowego. Podatek obliczony przez dokonują sprawozdań ministrowi. Pełny wykaz OPP znajduje się na stronie: http://www.pozytek.gov.pl/. KRUS będzie podatkiem należnym emeryta/rencisty za rok 2012. Red. Roczne obliczenie podatku dochodowego przez KRUS (otrzymanie formularza podatkowego PIT-40A) nie oznacza, że emeryt/rencista nie może rozliczyć Główny Inspektor Sanitarny OSTRZEGA przed spożywaniem alkoholu podatku sam w urzędzie skarbowym. Jeżeli emeryt/rencista stwierdzi, że niewiadomego pochodzenia oraz nieprzeznaczonego do spożycia dla korzystniejsze dla niego będzie rozliczenie podatku z małżonkiem lub ludzi i zwraca się z prośbą o informowanie pijących alkohol o kon- dzieckiem (w przypadku osób samotnych) – sam składa zeznanie podatkowe sekwencjach picia alkoholu pochodzącego z nieznanego źródła. 4-15 ml (formularz PIT-36 lub PIT-37) we właściwym urzędzie skarbowym w terminie (½ kieliszka do wódki) alkoholu metylowego uszkadza nerw wzrokowy. do 30 kwietnia 2013 r. 30 ml (ok. 1 kieliszek wódki) alkoholu metylowego to dawka śmiertelna. Zeznania takie składają również emeryci/renciści, którzy: - chcą skorzystać z ulg podatkowych określonych w ustawie (np. z tytułu Gdzie najczęściej występuje metanol: wychowywania dzieci, z tytułu poniesienia wydatków na cele rehabilitacyjne, z - w alkoholu niewiadomego pochodzenia (np. zakupionym na bazarach) tytułu dokonania darowizny pieniężnej na rzecz organizacji pożytku - w płynach do spryskiwaczy publicznego) lub - w denaturacie - chcą wnioskować o przekazanie 1% podatku należnego na rzecz wybranej - w odmrażaczach do szyb organizacji pożytku publicznego. - w rozpuszczalnikach Ponadto KRUS nie rozliczy podatku dochodowego emeryta/rencisty za 2012 r. Objawy zatrucia alkoholem metylowym: m.in., gdy: - pierwsze objawy po wypiciu alkoholu metylowego są takie same jak po - emeryturę/rentę wypłacała w ciągu 2012 r. więcej niż jedna jednostka wypiciu alkoholu spożywczego (etylowego) organizacyjna KRUS (np. emeryt/rencista zmienił miejsce zamieszkania i - następnie pojawiają się: wypłatę emerytury/renty podjęła inna jednostka organizacyjna KRUS), > bóle i zawroty głowy, przyspieszony oddech, nudności, wymioty - emeryturę lub rentę wypłacała jednostka organizacyjna KRUS, a następnie > silne bóle brzucha, światłowstręt i inne zaburzenia widzenia, jednostka organizacyjna ZUS lub odwrotnie, przyspieszone bicie serca - realizowano w danym roku podatkowym ulgę podatkową udzieloną przez > senność, śpiączka i głębokie zaburzenia świadomości (utrata urząd skarbowy, przytomności, bez możliwości dobudzenia zatrutego) - obniżano w danym roku podatkowym wysokość miesięcznych zaliczek na Pierwsza pomoc: podatek dochodowy w związku ze złożo-nym przez emeryta/rencistę oświad- - wezwać pogotowie ratunkowe czeniem o wspólnym opodatkowaniu dochodów z małżonkiem lub w sposób - jeśli zatruty jest przytomny: przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (chyba, że - wywołać u niego wymioty oświadczenie takie emeryt/rencista wycofał w danym roku podatkowym). - podać do picia ½ szklanki bezpiecznego 40% alkoholu etylowego (wódki) Jednocześnie zwracamy uwagę, że podatku dochodowego od osób fizycznych - jeśli nie ma wódki, to podać łyżkę sody oczyszczonej lub proszku do za 2012 r. nie płacą osoby (w tym emeryci/renciści), których roczny przychód pieczenia rozpuszczonych w ½ szklanki wody. podlegający opodatkowaniu nie przekroczył 3 091 zł. W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy niezwłocznie Kierownik Samodzielnego Referatu Wypłat udać się do najbliższego szpitala lub wezwać pomoc: mgr inż. Danuta Walesiuk TEL: 999, 997 lub 112 Główny Inspektor Sanitarny