START-UP NATION Miljardair Sylvan Adams (achter de fiets) De koers wil het wielrennen wast populair maken in Isra‘l. schoon

Over sjeiks, mensenrechten en sportswashing

Sponsorgeld met een on- frisse oorsprong vindt zijn weg naar het wielrennen. De oliesjeik achter team Victorious zou zelfs persoonlijk oppo- santen hebben gemarteld. ‘Sport en politiek mag je niet mengen? Dat is te makkelijk.’

Door JEF VAN BAELEN BAHRAIN VICTORIOUS Vier van de negentien teams in de World Journalisten mogen geen Tour, de topklasse van het wielrennen, ‘politieke vragen’ stellen aan grote baas hebben een rechtstreekse band met sjeik Nasser. landen die een bedenkelijke reputatie bezitten op het vlak van mensenrechten. Een fiets is in die landen een rariteit, laat staan dat je er kunt spreken van een wielertraditie. Toch sponsoren Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Israël en Kazachstan elk een groot wielerteam. Bahrain Victorious, Team UAE Emirates,

Mediargus met docroom pdf SPORT

Israel Start-Up Nation en Astana-Premier Tech behoren tot het puik van het peloton. Tourwinnaars als Chris Froome (Israel Start-Up Nation) en Tadej Pogacar (Team UAE) en Belgische toppers als Sep Vanmarcke (Israel Start-Up Nation) en Dylan Teuns (Bahrain Victorious) verdienen er hun brood. Alle vier die landen staan op de radar van mensenrechtenorganisaties. In Golf- staten als Bahrein en de Emiraten gaat het onder meer over de rechten van de vrouw en onderdrukking van de vrije TEAM UAE EMIRATES Won vorig jaar meningsuiting. ‘Vrouwen kunnen in die de Tour de landen niet over hun eigen leven beslis- met Tadej Pogacar. sen’, zegt Wies De Graeve van Amnesty International. ‘Wanneer ze zich niet houden aan de opgelegde kledingvoor- schriften, worden ze zwaar gestraft. Pers en oppositie gaan gebukt onder repres- sie, net als wie zich artistiek uitdrukt. Dissidente stemmen riskeren foltering of ontvoering, en verdwijnen na schijn- processen in de cel. De Golfstaten staan bovendien bekend om hun slechte behandeling van arbeidsmigranten.’ Kinderarbeid De situatie in Kazachstan is niet beter. President Noersoeltan Nazarbajev trad er na dertig jaar af. Dat bracht niet de omwenteling waar mensenrechten- organisaties op hadden gehoopt. De Graeve: ‘Ook in Kazachstan is vreed- zaam protest onmogelijk. Mensenrech- tenactivist Maks Bokaev zat om onduidelijke redenen vijf jaar in de cel, hetzelfde overkwam bekende vak- bondsleiders. Door de economische ach- teruitgang sinds de pandemie neemt de kinderarbeid weer toe. Waarnemers ter plaatse klagen ook de middeleeuwse ASTANA-PREMIER TECH behandeling van mensen met een beper- De ploeg waar king aan’, zegt De Graeve. ‘En in Israël dopingzondaar Aleksandr Vinokoerov nu ceo is. en de bezette Palestijnse gebieden is onder andere de geïnstitutionaliseerde discriminatie tegen Palestijnen een voortdurend onrecht.’ Bahrain Victorious, Team UAE Emirates, Israel Start-Up Nation en Astana-Premier Tech hebben nog iets gemeen: hun sponsors hebben niks te verkopen. De geldschieters achter Deceuninck-Quick.Step hopen dat ze door het succes van hun team meer ramen, deuren en kliklaminaat aan de man zullen brengen. Maar waarom zou een land geld stoppen in een sport waar- voor in eigen land amper interesse bestaat? ‘Dat het om controversiële ➽

19 MEI 2021 97

Mediargus met docroom pdf regimes gaat, is geen toeval’, heeft als helpers voor buiten­ Mansour is ook de man die regime eist, zal worden stelt Bram Constandt, post­ landse sterren. 2 miljard euro pompte in gestraft. De Dag des Oordeels doctoraal onderzoeker sport Bahrain Victorious en UAE Manchester City, dat behalve nadert. Bahrein is een eiland. U en ethiek aan de UGent. Team Emirates bestaan sinds de kampioenstitel in de kunt niet ontsnappen.’ Bahrein ‘Wanneer sport gebruikt 2017, al spelen de Golfstaten Premier League volgende houdt vol dat de prins onschul­ wordt om een slecht imago op al langer een rol in de koers. week ook nog de Champions dig is. te poetsen, vaak in verband was de pionier met de League kan winnen. In de Mensenrechtenorganisaties met mensenrechten, noemen steevast sterk bezette Ronde koers liet hij zich nog nooit vroegen de internationale wie­ we dat sportswashing. Die van Qatar, die georganiseerd zien. De ploeg heeft één ren­ lerbond om het Bahreinse team term valt vaak in het voetbal werd tussen 2002 en 2016. ner uit de Emiraten: Yousif geen licentie te geven, maar of de formule 1, maar eigen­ Het bleek de opstap naar de Mirzaj begint aan zijn vijfde hun verzoek viel op een koude lijk is het logisch dat ook organisatie van het wereld­ profseizoen, maar heeft nooit steen. Ook de fietsmerken wielrennen in het vizier komt. kampioenschap van 2016, in potten gebroken, behalve dat werden aangeschreven, met Wielerteams genereren voor een bakkend Doha, waar geen hij ieder jaar nationaal kampi­ hetzelfde resultaat. Bahrain een relatief kleine investering enkele fan de renners stond oen wordt van de Verenigde Victorious schijnt zeer goed te een grote naamsbekendheid. toe te juichen. De jeugd­ Arabische Emiraten. betalen, maar met hun duur Teams worden vernoemd naar wedstrijden ontaarden in een De komst van sjeik gekochte sterren wordt al bij al de sponsor. Een land dat zijn slagveld: renners vielen van Mansour veroorzaakte weinig weinig gewonnen. Het team naam deelt met een wieler­ hun fiets, gesloopt door de deining, deels omdat diezelfde heeft renners uit Bahrein en ploeg, wordt dus niet meer winter sjeik Nasser bin Taiwan onder contract, die zel­ alleen geassocieerd met zijn Hamed Al­Khalifa in den de start halen in grote koer­ politieke beleid. Het kan het peloton opdook. Het sen. En wanneer ze wel starten, ook een manier zijn om aan vijfde kind van de raken ze niet aan de finish. invloed te winnen in het Bahreinse koning Hamad Westen. In de geopolitiek is een amateurtriatleet, die Chris Froome spreken we over soft ‘We drijven tips zocht om zijn presta­ Israel Start­Up Nation is een power. ’ ties in het fietsen op punt verhaal apart. In tegenstelling onverkort te krijgen. Een uitgewe­ tot de andere teams wordt Operacion Puerto ken Sloveense wielerprof deze ploeg niet overeind Astana­Premier Tech is het handel met die regelde een ontmoeting gehouden door een staat, maar oudste project. De ploeg landen. Maar als met Vincenzo Nibali, win­ door de Canadese miljardair gaat al mee sinds 2006. Na naar van de Tour, de Giro Sylvan Adams. Adams erfde Operacion Puerto, het het om sport en de Vuelta. Tijdens een het vastgoedimperium van grote bloeddopingschan­ privétrainingsrit schijnt zijn vader en verhuisde zes daal waar het halve pelo­ gaat, komen Nasser zo onder de indruk jaar geleden naar Tel Aviv, op ton bij betrokken was, de morele te zijn geraakt dat hij een zoek naar zijn joodse wortels. doekte het team van team rond Nibali oprichtte. De miljardair stortte zich in Aleksandr Vinokoerov oordelen?’ Mensenrechtenorganisaties allerlei filantropische projec­ zichzelf op. Een consor­ Onderzoeker luidden de alarmbel. ten, ter glorie van het vader­ tium van staatsbedrijven Bram Constandt Sjeik Nasser wordt ervan land. Adams liet zelfs uit zijn thuisland kocht de verdacht demonstranten visitekaartjes drukken waarop ploeg en vernoemde ze persoonlijk te hebben hij zich ‘de zelf aangestelde naar de hoofdstad Astana. gemarteld na het uitbreken ambassadeur van Israël’ Die stad heet nu Nur­Sultan, hitte. Geen goede reclame. van de Arabische Lente in noemt. De weldoener trok zie­ naar de afgetreden president. Qatar stopte met investeren in 2011. Het Bahrain Forum for kenhuizen op, sponsorde de In 2007 werd de hardleerse de koers. De Ronde van Qatar Human Rights zette een organisatie van het Eurosong­ Vinokoerov in de Tour betrapt werd vervangen door de UAE bloemlezing van 55 pagina’s festival en maakte zich sterk op bloeddoping. Astana zocht Tour. In één beweging namen online, met gruwelijke getui­ voor een Israëlische ruimte­ toenadering tot Johan de Verenigde Arabische Emira­ genissen over handboren en vaartmissie die in 2024 een Bruyneel en verleidde Lance ten Team Lampre over, een elektroshocks. ‘Bij zo’n baas sonde op de maan wil laten Armstrong tot een comeback. Italiaanse ploeg met een lange wil je niet uit vorm opdagen landen. Hij is gebeten door Het duo mocht beschikken geschiedenis. Zo ontstond op het trainingskamp’, grapte koers: in Israël een mineure toen Vinokoerov terugkeerde Team UAE Emirates, dat vorig The Secret Pro, een anonieme sport, maar dat wil Adams uit schorsing. De Kazach won jaar de Ronde van Frankrijk profcoureur die op het internet veranderen. Een poging om nog Luik­Bastenaken­Luik en won met Tadej Pogacar. een column bijhoudt. Sjeik de ploeg van Patrick Lefevere de olympische wegrit. Hij Sportinvesteringen vallen Nasser hield in de roerige over te nemen, mislukte. Ver­ kreeg een eigen postzegel in onder de bevoegdheid van weken van de revolutie een volgens kocht Adams zich in Kazachstan en werd ceo van sjeik Mansour bin Zayed Al televisietoespraak die weinig bij een bescheiden Israëlisch Astana­Premier Tech, dat Nahyan, vicepremier van de aan de verbeelding overliet: team, dat met zijn centen vlug Kazachse renners in dienst Verenigde Arabische Emiraten. ‘Ieder die de val van het promotie maakte. Deze winter

98 19 MEI 2021 — WWW.KNACK.BE

Mediargus met docroom pdf pakte Israel Start-Up Nation voorjaar van 2017. Journalis- vond het blijkbaar opportuun uit met de transfer van Chris ten kregen de richtlijn ‘geen om die teams een licentie te Froome. De viervoudige Tour- politieke vragen’ te stellen. Het geven. Of dat een slechte winnaar verdient 5,5 miljoen werkte als een rode lap op een beslissing is? Ook dat is een euro per jaar, een record. stier. Ieder artikel begon met genuanceerd verhaal. Het Froome heeft vier Israëlische een lange inleiding over de hypocriete is dat we onverkort ploegmaats, die vooral klei- penibele toestand van de men- handel drijven met die landen. nere wedstrijden rijden. senrechten in Bahrein, al stelde Maar wanneer het om sport Door de overtuigde patriot geen van de journalisten er gaat, komen de morele oorde- Adams kwam de koers in het Nasser een rechtstreekse vraag len? Je kunt het nog breder PODIUMMISS IN vaarwater van de politiek. In over. Wies De Graeve vindt trekken: veel andere sponsors SAUDI-ARABIË? 2018 haalde hij de Girostart dat daar een rode lijn is overge- doen in feite ook aan sports- naar Israël. Het promomateriaal schreden. ‘Het is niet aan een washing. Chemiebedrijven als In coronatijden kan er van de Ronde van Italië had mensenrechtenorganisatie om DSM en INEOS maakten natuurlijk geen sprake van het nietsvermoedend over een te oordelen over hoe een land onlangs hun intrede in het zijn, maar keert de zoe- rit door ‘West-Jeruzalem’. Het zijn geld investeert, maar zodra peloton. Ook bij hen lijkt het nende podiummiss nog boze organisatiecomité eiste men onderwerpen taboe ver- niet alleen de bedoeling om wel terug zodra het weer stante pede dat daar ‘Jeru- klaart, wordt investeren in producten te verkopen. Ze wil- mag? De Ronde van Spanje zalem’ van werd gemaakt. sport een manier om kritiek te len sympathie opwekken en schafte de kortgerokte Beladen termen: de Verenigde smoren’, zegt de directeur hun imago opvijzelen. Netelige bloemenmeisjes af. De Naties hebben de annexatie van Amnesty International vragen rond duurzaamheid en Ronde van Frankrijk laat van Oost-Jeruzalem tijdens de Vlaanderen. ‘Je moet je als vervuiling zijn meteen al een een podiummiss én podi- Zesdaagse Oorlog van 1967 persmedium de vraag stellen of beetje gepareerd.’ INEOS ummister de bloemen uit- nooit erkend. Met sommige je zo’n man dat forum wil zoekt steun om twee chemie- delen, zonder te zoenen. landen heeft Israël geen geven.’ De vier teams waarvan fabrieken te bouwen in de Flanders Classics, dat de betrekkingen. Het team past sprake in dit artikel werden haven van Antwerpen. België grootste Vlaamse koersen dan ook voor wedstrijden in allemaal aangeschreven, maar is het meest koersgekke land organiseert, behoudt voor- Qatar, Oman of Saudi-Arabië. verkozen niet te reageren. ter wereld. Investeren in een lopig de traditie, ondanks Met de Verenigde Arabische wielerteam is in dat opzicht pleidooien van de Vrou- Emiraten is er voorzichtige toe- Antwerpse haven niet dom. wenraad dat het ‘niet meer nadering. Dit voorjaar vaar- Wat met de renners zelf? De dooddoener dat je ‘sport van deze tijd is om vrou- digde Israël Start-Up Nation Moeten zij laten passeren dat en politiek niet moet mengen’ wen op te stellen als decor- zijn beste ploeg, met toptrans- hun prestaties gebruikt wor- vindt De Graeve te makkelijk. stuk of erehaag’. fer Froome, af voor de UAE den om onfrisse regimes te ‘Mensenrechten kun je niet De formule 1 besliste al Tour. Dat was bewust, beves- legitimeren? Wanneer je hen reduceren tot iets politieks’, in 2019 dat het afgelopen tigde Adams. De Israëlische erover aanspreekt, klinkt het zegt hij. ‘We praten over zware moest zijn met de grid miljardair zegt trouwens meestal zo: ‘Ik ben coureur, misstanden waar ieder recht- girls of pitspoezen, die vriendschappelijk om te gaan geen politicus.’ Bram Con- vaardig mens van verlangt dat mooi stonden te wezen met sjeik Nasser. Toeval of standt heeft begrip voor die ze worden aangepakt. Ook de naast racebolides en na niet, maar enkele maanden houding. ‘Ik kan me voorstel- sportwereld draagt een verant- afloop van de race werden geleden kondigden Israël en len dat wielrenners zich niet woordelijkheid, zeker gezien natgespoten met cham- Bahrein aan dat ze de diploma- geroepen voelen om spreek- de grote symboolwaarde en het pagne. De F1 claimde een tieke banden normaliseren. buis te zijn voor maatschap- gigantische bereik. Het is geen nieuwe bewustwording en Eén keer troepten demonstran- pelijke problemen. Die morele gemakkelijk thema en ik snap verwees naar de #MeToo- ten voor de Palestijnse zaak verantwoordelijkheid kun je dat sporters zich misschien beweging. Maar wat een samen aan de teambus, maar hen niet opleggen en ieder onvoldoende ingelezen voelen, overwinning van het een groot incident werd dat moet voor zichzelf uitmaken maar een klein signaal doet feminisme leek, had een niet. Een Turkse renner ver- of hij zich al dan niet wil asso- veel. Laat renners die rijden wrange rand. De beslis- brak zijn contract bij de ploeg ciëren met een sponsor. Wel- voor teams uit het Mid- sing viel samen met de toen president Donald Trump licht staan de meeste renners den-Oosten bijvoorbeeld iets intrede van Saudi-Arabië de Amerikaanse ambassade er niet eens bij stil. In het zeggen over vrouwenrechten. in de formule 1. Saudi- naar Jeruzalem verplaatste. wielrennen van vandaag lijkt Dat mag in algemene bewoor- Arabië organiseert vanaf Sylvan Adams praat met het sowieso moeilijk om nee dingen en hoeft niet tegen hun dit seizoen een grand prix, de pers en het moet gezegd: te zeggen tegen een goed werkgevers te zijn gericht. Je een deal ter waarde van netelige onderwerpen gaat hij voorstel: de tijden zijn zwaar, kunt van niemand eisen dat hij net geen 750 miljoen euro. niet uit de weg. De geldschie- zelfs steengoede coureurs zijn of zij op de barricades kruipt, De Saudische MBC Group ters van de andere teams niet zeker van een job. Ik leg maar wanneer zo’n klein, men- kocht uitzendrechten houden er het zwijgen toe. de verantwoordelijkheid bij selijk statement al te veel van de F1. Verleidelijke Eén keer liet sjeik Nasser van een hoger echelon: de Inter- lijkt… Dan heb je je de mond vrouwen pasten niet in Bahrein zich verleiden, in het nationale Wielerbond UCI laten snoeren, nee?’ l het plaatje.

Mediargus met docroom pdf