ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 (139-151) 139

ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss در داﻣﻨﻪ ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ ﺳﺒﻼن

ﻣﺮﯾﻢ ﻣﻮﻻﯾﯽ ﺷﺎم اﺳﺒﯽ1، اردوان ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ*،2 ﮐﯿﻮﻣﺮث ﺳﻔﯿﺪي،3 ﺑﻬﻨﺎم ﺑﻬﺮاﻣﯽ 4و ﮐﺎﻇﻢ ﻫﺎﺷﻤﯽ ﻣﺠﺪ 5

ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ: 14/05/1394 - ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ: 1394/11/20

ﭼﮑﯿﺪه ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻓﺘﺎر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺆﺛﺮي در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺻﻼح و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﺮاﺗﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮﻧﻪ.Artemisia aucheriBoiss درﻣﻨﻄﻘﻪي ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ ﺳﺒﻼن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻪروش ﺗﺼﺎدﻓﯽ- ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ در 200 ﭘﻼت در ﻃﻮل 20 ﺗﺮاﻧﺴﮑﺖ 100 ﻣﺘﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از روﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﻀﻮر و ﻋﺪمﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺮاﮐﻢ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﻫﻤﺮاه درﺻﺪ ﻻﺷﺒﺮگ، ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه، ﺧﺎك ﻟﺨﺖ و ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﺟﯽ ﮐﻞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ. 36 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك از ﻋﻤﻖ 0-15 ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮي ﺳﻄﺢ ﺧﺎك ﺑﺮداﺷﺖ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ. ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري از آزﻣﻮن t ﻣﺴﺘﻘﻞ، ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ PCA)6) و آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ DA)7) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ 2100 ﺗﺎ 2300 ﻣﺘﺮي ﺑﺎ ﺑﺎرش 485 ﺗﺎ 520 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ و دﻣﺎي 16/11 ﺗﺎ 17/12 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد. ﺧﺎكﻫﺎي داراي ﻣﯿﺰان اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ 6/6 ﺗﺎ 2/7 ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺳﻨﮕﯿﻦ را ﻣﯽﭘﺴﻨﺪد. ﻣﺎده آﻟﯽ 4/3 ﺗﺎ 6/3 درﺻﺪ و ﻓﺴﻔﺮ 12 ﺗﺎ 3/12 ﭘﯽﭘﯽام در ﺧﺎك ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺘﺮي را ﺑﺮاي روﯾﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻧﺸﺎن داد ارﺗﻔﺎع و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﺄﺛﺮ از آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و دﻣﺎ، اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ، ﺷﯿﺐ، درﺻﺪ رس، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ، ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ، رس ﻗﺎﺑﻞاﻧﺘﺸﺎر و ﻣﯿﺰان ﻻﺷﺒﺮگ 36/52 درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﯿﺰ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻮارد، درﺻﺪ ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه، ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺮ، ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ، ﻣﺎده آﻟﯽ و ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي، درﺻﺪ رس ﺧﺎك و ﻧﯿﺰ ﺗﻮزﯾﻊ ذرات ﺧﺎك را از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ﻧﺸﺎن داد. ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﮐﻤﺘﺮ از 10 درﺻﺪ، 1/15 ﺗﺎ 6/15 درﺻﺪ ﺷﯿﺐ، ﻣﯿﺰان اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ 4/7 ﺗﺎ 6/7 و 11 ﺗﺎ 11/2 ﭘﯽﭘﯽام ﻓﺴﻔﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ.

واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي: اﮐﻮﻟﻮژي ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﻋﻮاﻣﻞ روﯾﺸﮕﺎﻫﯽ، رجﺑﻨﺪي، Artemisia aucheri Boiss.، ﺳﺒﻼن، اﺳﺘﺎن اردﺑﯿﻞ.

1- داﻧﺶآﻣﻮﺧﺘﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﺮﺗﻌﺪاري، داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ 2- داﻧﺸﯿﺎر داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ *: ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل: [email protected] 3- اﺳﺘﺎدﯾﺎر داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ 4- داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮي ﻋﻠﻮم ﻣﺮﺗﻊ، داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ 5- داﻧﺸﯿﺎر داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ 6 -Principal Component Analysis 7 -Discriminate Analysis ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 140

ﻣﻘﺪﻣﻪ (2015) ﻧﯿﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﻮد، pH ﺧﺎك، ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﻨﻮع اﻗﻠﯿﻢ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﺎك، ﻣﯿﺰان آﻫﮏ را از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﯿﺎﻫﯽ روﯾﺸﮕﺎه ﺑﺴﯿﺎري از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮدﻧﺪ. در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺴﯿﺎري در اﯾﻦ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ رﺷﺪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ و ﺳﺎزﮔﺎري آنﻫﺎ، ﻣﯽﺗﻮان از ﺻﺮف زﻣﯿﻨﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل، ﻣﺤﺘﺸﻢﻧﯿﺎ (2012) ﻫﺰﯾﻨﻪ و اﺗﻼف زﻣﺎن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و اﺣﯿﺎء ﻣﺮاﺗﻊ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﻦ، ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮد. ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ رواﺑﻂ ﮔﯿﺎﻫﺎن اوﻟﯿﻪ و ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، درﺻﺪ رس و ﺷﯿﺐ را ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻮﻣﯽ ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻋﺮﺻﻪ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﺳﺘﻘﺮار و ﺑﻘﺎي آنﻫﺎ در اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮﻧﻪ Artemisia aucheri ﮔﺰارش ﮐﺮدهاﻧﺪ. ﺣﺴﯿﻨﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ (9). ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از ﺗﺄﺛﯿﺮ و ﻫﻤﮑﺎران (2013) ﺗﻮزﯾﻊ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ Artemisia sieberi و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺟﻤﻠﻪ آب و ﻫﻮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺛﺮات ﺧﺎك اﺳﺖ A.aucheri را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﺣﺪاﮐﺜﺮ آﻧﺘﺮوﭘﯽ و زﻣﯿﻦآﻣﺎر ﮐﻪ در ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎ ﺗﺨﻤﯿﻦ زدﻧﺪ. آنﻫﺎ ﻋﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع را ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.ﻫﺮﮔﻮﻧﻪي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺟﺰﺋﯽ از ﻣﺤﯿﻂ و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن در ﮔﺴﺘﺮش A.aucheri ﮔﺰارش و ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان آﻫﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و وﺟﻮد آن ﺧﺎرج از ﻣﺤﯿﻂ ﻗﺎﺑﻞﺗﺼﻮر ﻧﯿﺴﺖ (22). ﮐﻢ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰهي زﯾﺎد را از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻤّﯽ رواﺑﻂ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدهاﻧﺪ. ﺟﻌﻔﺮﯾﺎن و ﻫﻤﮑﺎران (2014) ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﮑﺎﻧﯽ و ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ در ﺑﻮمﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﻮﻧﻪ A.aucheri و ﺑﺮﺧﯽ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺧﺎك را در ﻣﺮاﺗﻊ واوﺳﺮ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﯿﺎس ﺳﺎري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از زﻣﯿﻦآﻣﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ آنﻫﺎﻧﺸﺎن داد ارﺗﺒﺎط اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺧﺎك ارﺗﺒﺎط را دارﻧﺪ (42). ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮﺑﻦ آﻟﯽ و اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ ﻣﻌﻨﯽدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف ﺣﻔﺎﻇﺖ، اﺣﯿﺎء، اﺻﻼح، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري اﺻﻮﻟﯽ از ﻣﺮاﺗﻊ ﺳﺒﻼن، از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮاﺗﻊ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﻊ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و آﮔﺎﻫﯽ ﺻﺤﯿﺢ از رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺟﺰاء وﺟﻮد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﻏﻮب ﻣﺮﺗﻌﯽ، ذﺧﺎﯾﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي، اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ اﻣﺮي ﺿﺮوري اﺳﺖ (26 و 44). اﺳﺘﻘﺮار و ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ، داﻣﺪاري، زﻧﺒﻮرداري و ﻏﯿﺮه ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﯾﮏ ﮔﻮﻧﻪ در ﻃﯽ ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن، ﺑﺮآﯾﻨﺪي از ﮐﻨﺶﻫﺎ (14 و 38). ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ درﻣﻨﻪ در ﻣﺮاﺗﻊ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ و واﮐﻨﺶﻫﺎ ﻣﯿﺎن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ (27). ﻟﺬا ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ ﺳﺒﻼن ﺟﺰو ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ. از ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺮﺗﻌﯽ، ﺑﺎﯾﺪ ارﺗﺒﺎط ﺳﻮي دﯾﮕﺮ، درﻣﻨﻪ ﮐﻮﻫﯽ (A.aucheri) ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ، ﺧﺎك، ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻏﺎﻟﺐ در داﻣﻨﻪﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ، ﮔﯿﺎﻫﯽ داروﯾﯽ ﺑﻮده (4) را ﺷﻨﺎﺧﺖ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﺳﻄﺢ و درﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﺎك داراي اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دارا ﺑﻮدن اﺳﺎﻧﺲ و ﻣﻮاد ﻣﻌﻄﺮ در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻋﺒﺪاﻟﻐﻨﯽ1 و ﻫﻤﮑﺎران (2011) اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ رواﺑﻂ ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دام ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ، وﻟﯽ در ﭘﺎﯾﯿﺰ و اواﯾﻞ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺧﺎك را ﺑﺮرﺳﯽ و ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ زﻣﺴﺘﺎن ﭘﺲ از ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽﻫﺎي ﭘﺎﺋﯿﺰه ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻮاد ﻣﻌﻄﺮ و ﻣﯿﺰان ﺳﺪﯾﻢ، ﮐﻠﺴﯿﻢ، ﻧﯿﺘﺮات، درﺻﺪ ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻨﯽ اﺳﺎﻧﺲ و ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ، دامﻫﺎ ﺑﻪوﯾﮋه ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺑﺰ از از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﺧﺎﮐﯽ در ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﯿﺎﻫﺎن در اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﻠﯿﻒ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ (4). درﻣﺠﻤﻮع اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺪودي ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻣﺼﺮ اﺳﺖ. ﻧﺎﻧﺰ و ﺳﺎﻧﺘﻮز2 (2012) ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﺸﺎر آن ﺑﺨﺼﻮص در روش ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺮاﺗﻊ ﺳﺒﻼن وﺟﻮد دارد. ﻟﺬا اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﮥ ﺧﺎك، دﻣﺎي آب، رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻫﻮا، ﻋﻤﻖ ﻻﺷﺒﺮگ و دﻣﺎي ﺣﻀﻮر اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه در ﻣﺮاﺗﻊ ﻫﻮا ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﮔﺮوهﻫﺎي ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ ﺳﺒﻼن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ و ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ در ﺗﭙﻪﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﻮدهاﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻮز واﻟﺰ 3و ﻫﻤﮑﺎران اﺛﺮﮔﺬارﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺘﻮان

3 - Munoz Valles 1- Abd El-Ghani 2- Nunes& Santos ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 141

راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ و اﺣﯿﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روﯾﺸﯽ آن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺻﻼح و اﺣﯿﺎء ﻣﺮاﺗﻊ از اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮدﻟﭻ (1986) و ﻋ ﺼﺮي (2012) ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. آﮔﺎﻫﯽ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﮔﻮﻧﻪ A. aucheri از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺷــﺎﺧﺺ ﻣﺮاﺗﻊ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﺤﯿﻄﯽ روﯾﺸﮕﺎه ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮي در ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ واﺳـــﻄﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي داروﯾﯽ و ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ، ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دارد. ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎ ارزش اﺳـــﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮﺳـــﻌﻪ و اﺻـــﻼح ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﯽﺗﻮان از ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و اﺣﯿﺎء ﮐﻮﻫﺴـــ ﺘﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮان از آن اﺳـــﺘ ﻔﺎده ﻧﻤﻮد. ﭘﺮاﮐ ﻨﺪﮔﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آن در دﻧﯿﺎ اﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن، ﭘﺎﮐﺴــﺘﺎن و ﭼﯿﻦ ﺑﻮده و اﻧﺘ ﺸﺎر ﺑ ﺴﯿﺎر ﮔ ﺴﺘﺮدهاي در ﺷﻤﺎل، ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ، ﻏﺮب و ﻣﻮاد و روشﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰي اﯾﺮان دارد. ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﮔﻮﻧﻪA. aucheri در ﻗﺎﻟﺐ دو ﺳﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺳﺎﯾﺖ اول واﻗﻊ در ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ 54 ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﺑﺎ اﺳـــﺘﻔﺎده از 4751 ﺗﺎ 4751 43 ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و 3800 59 ﺗﺎ ﻧﻘﺸـــﻪﻫﺎي ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﭘﺲ از ﺑﺎزدﯾﺪ ﻣﯿﺪاﻧﯽ و 3801 17 ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺳﺎﯾﺖ دوم در ﻣﺨﺘﺼﺎت 11 ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣ ﺤﺪوده روﯾﺸـــ ﮕﺎه ﻫﺎي A. aucheri در ﻣﻨﻄ ﻘﻪ 4756 ﺗﺎ 4755 46ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و 3801 27 ﺗﺎ ﺟﻨﻮبﺷـﺮﻗﯽ ﺳـﺒﻼن، ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷـﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺸـﺎر ﮔﻮﻧﻪ 3800 57 ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. در ﻣﺠﺎور ﻫﺮ ﯾﮏ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳـــﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﮑﺮار از از اﯾﻦ ﺳﺎﯾﺖﻫﺎ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در آن ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺖ، ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﭼﻬﺎر ﺳــﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﻀــﻮر و ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ در ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ 475211 ﺗﺎ ﻋﺪم ﺣ ﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺎدهﻫﺎي د ﺳﺘﺮ ﺳﯽ در 475201 ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و 3801 13 ﺗﺎ 3801 19 ﻣﻨﻄﻘﻪي ارﺗﻔﺎﻋﯽ 1827 ﺗﺎ 2460 ﻣﺘﺮي ﻣﺮاﺗﻊ ﺳﺒﻼن و ﺑﻪ ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ و 475202 ﺗﺎ 475608 ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و ﻓﺎﺻﻠﻪ 6 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮدر ﺳﻄﺢ ﺗﯿﭗ ﮔﯿﺎﻫﯽ Festuca Astragalus sp ovina- Onobrychis coronuta- 380056 ﺗﺎ 3801 24 ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺮاﺗﻊ ﺷﺎﻫﺪ (38) اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ در ﻣﺤﺪوده ارﺗﻔﺎﻋﯽ1827 ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. در ﻫﺮ ﺳﺎﯾﺖ، ﺑﻪﻟﺤﺎظ آﻣﺎري، 5 ﺗﺮاﻧﺴﮑﺖ 100 ﻣﺘﺮي ﺑﻪ ﻓﺎﺻــﻠﻪ 50 ﻣﺘﺮ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻪﺻــﻮرت ﺗﺼــﺎدﻓﯽ- 2460 ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ 30 ﺳﺎﻟﻪ Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 (1390-1360) ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﯿ ﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﺨﺎب و در ﻃﻮل ﺗﺮاﻧ ﺴﮑﺖﻫﺎ ﺑﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده از اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﮔﺮادﯾﺎن ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه ﭘﻼت 1 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻌﯽ، ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 10 ﭘﻼت در ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴــﮑﺖ ﺑﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ 43/481 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ. ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي ﻓﺎ ﺻﻠﻪ 10 ﻣﺘﺮي از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در ﺧﺮداد 1393 ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ. ﺣﺪاﻗﻞ9/13-، دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ 88/6 و دﻣﺎي ﺣﺪاﮐﺜﺮ 8/26 ﺗﻌﺪاد و اﺑﻌﺎد ﭘﻼت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳـــﺎﺧﺘﺎر ﭘﻮﺷـــﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ (14). ﺷﮑﻞ1 ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﻘﺎط ﻣﻮﺟﻮد در ﺳــﺎﯾﺖﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺣﻀﻮر A. aucheri و ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ را در (12، 13، 14 و 43) ﮐﻪ ﺑﺮدا ﺷﺖ 10 ﭘﻼت ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎن اردﺑﯿﻞ و ﮐﺸﻮر ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. درﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ در ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﮑﺖ را ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺳﺒﻼن ﻣﻨﻄﻘﻪ داراي ﺗﺎﺑﺴﺘﺎنﻫﺎي ﻣﻌﺘﺪل و زﻣﺴﺘﺎنﻫﺎي ﺳﺮد اﺳﺖ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻋﻨﻮان ﮐﺮدهاﻧﺪ، اﻧﺘﺨﺎب ﺷــﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷــﺮاﯾﻂ و ﻣﺪت 3 ﺗﺎ 4 ﻣﺎه در ﺳﺎل ﭘﻮﺷﯿﺪه از ﺑﺮف و ﯾﺦﺑﻨﺪان اﺳﺖ. ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري، ا ﺳﺘﻘﺮار ﺗﺮاﻧ ﺴﮑﺖﻫﺎ در ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ اوﻟﯿﻪ و ﺑﺮاﺳﺎس اﻗﻠﯿﻢﻧﻤﺎي دوﻣﺎرﺗﻦ روﯾﺸﮕﺎه ﺳـــﺎﯾﺖ اول ﺑﻪﺻـــﻮرت ﻣﻮازي و در ﺳـــﺎﯾﺖ دوم در اﻣﺘﺪاد ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ و ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺎﻻ ﻧﯿﻤﻪﺧﺸﮏ ﺳﺮد ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﻘﺎط ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده GPS ﺑﻮده و در ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﻃﻖ زﯾﺴﺖ اﻗﻠﯿﻤﯽ اﯾﺮان ﻣﯽﺗﻮان از دﺳــﺘﮕﺎه ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﯾﺎب ﺟﻬﺎﻧﯽ ( ) ﺛﺒﺖ ﺷــﺪ. ﻧﻘﺸــﻪي ArcGIS ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ را در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﯿﻤﻪاﺳﺘﭙﯽ ﺳﺮد ﺗﺎ ﻓﺮا ﺳﺮد ﻣﺪل رﻗﻮﻣﯽ ارﺗﻔﺎع ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار 10.1 ﺗﻬﯿﻪ (ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ) ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﮐﺮد (14). ﺷــﺪ. ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي ﺷــﯿﺐ و ﺟﻬﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ از ﻣﺪل رﻗﻮﻣﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 142

ارﺗﻔﺎع ﺑﺪﺳـــﺖ آﻣﺪ و ﺳـــﭙﺲ ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻧﻘﺎط ﺛﺒﺖ ﺷـــﺪه ﺗﺠﺰﯾﻪوﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﻪو ﺳﯿﻠﻪ GPS، ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺷﯿﺐ و ﺟﻬﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ در ﻫﺮ ﭘﻼت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري اﺳـــﺘﺨﺮاج ﺷـــﺪ. در داﺧﻞ ﻫﺮ ﭘﻼت ﺣﻀــﻮر و ﻋﺪم ﺣﻀــﻮر ﮔﻮﻧﻪ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﯿﺎن ﻣﻌﻨﯽداري ﻫﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﮔﻮﻧﻪ A. aucheri ﺑﻪﻫﻤﺮاه درﺻــﺪ ﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ از آزﻣﻮن tﻣﺴــﺘﻘﻞ اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ. ﺳـــﻨﮓ و ﺳـــﻨﮕﺮﯾﺰه، ﺧﺎكﻟﺨﺖ، ﻻﺷـــﺒﺮگ و درﺻـــﺪ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳـــﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﭘﻮﺷﺶﺗﺎﺟﯽﮐﻞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ.از ﺳﻄﺢ ﺗﺮاﻧﺴﮑﺖﻫﺎي اول، ﺳﻮم ﺑﯿﺮز 3(1966) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ 1 ﮐﻤّﯽ ﺷﺪ (8). و ﭘﻨﺠﻢ ﻫﺮ ﺳـــﺎﯾﺖ 3 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك (از اول، وﺳـــﻂ و آﺧﺮ راﺑﻄﻪ A= Cos(45-A)+1 :1 ﺗﺮاﻧﺴﮑﺖ) از ﻋﻤﻖ ﺣﺪود 0-15 ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮي ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ و A= ﻣﻘﺪار ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺟ ﻬﺖ ا ﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﺧﺎك ﺑﻪ آز ﻣﺎﯾﺸـــ ﮕﺎه A= ﻣﻘﺪار آزﯾﻤﻮت ﺟﻬﺖ ﺧﺎﮐﺸﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ.درﺻﺪ ذرات ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﻮﺟﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ و اﺛﺮات ﻣﺸﺘﺮك رس، ﺳــﯿﻠﺖ وﺷــﻦ (ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك) و ﻧﯿﺰ رس ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸــﺎر ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮﻧﻪ از ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي 1 (WDC) ﺑـﻪروش ﻫﯿـﺪروﻣﺘﺮي (pH ،(21 ﺑـﻪ روش ﮔـﻞ اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه ﻣﻮرد اﺷــﺒﺎع (37)، ﻣﺎده آﻟﯽ ﺑﻪروش واﻟﮑﻠﯽ ﺑﻠﮏ (32)، ﭘﺘﺎﺳــﯿﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺBSE4 ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﺪ. ﻟﺬا ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺑﻪروش ﻓﯿﻠﻢ ﻓﺘﻮﻣﺘﺮي،ﻓﺴــﻔﺮﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺑﻪروش ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار وﯾﮋه آنﻫﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ازBSE ﻃﯿﻒ ﺳﻨﺠﯽ،ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل (TNV) ﺑﻪروش ﺧﻨﺜﯽ ﺑﻮد.آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ درﺟﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺳـــﯿﺪ ﮐﻠﺮﯾﺪرﯾﮏ وﺗﯿﺘﺮاﺳـــﯿﻮن ﺑﺎ ﺳـــﻮد (31)، اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه در ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ (ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ MWD)2) ﺑﻪ روش اﻟﮏ ﺗﺮ ﺗﻤﺎم ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﻨﺪ) (20)، ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي ﺑﻪ روش ﺗﻔﮑ ﯿﮏ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ (10) و و ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮔﺮوهﺑﻨﺪي ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﻪ روش ﻫﺪاﯾﺖ ﺳـــﻨﺠﯽ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در اﻧﺠﺎم ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري از ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي SPSS16 و-PC ﻋﺼﺎره 1:1 ﺧﺎك (37) ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ. اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﻣﺎ ORD4 اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. و ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﻫﺮ ﭘﻼت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳـــﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ رﮔﺮﺳﯿﻮﻧﯽ و ﮔﺮادﯾﺎن ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪ.

Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ﺟﺪول1- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﯿﺐ ﺟﻬﺖ وﺿﻌﯿﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﯾﺖ ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ارﺗﻔﺎع (ﻣﺘﺮ) (درﺻﺪ) ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺣﻀﻮر 475153 1 ﺗﺎ 475143 ﺷﺮﻗﯽ 38117 ﺗﺎ 38123 ﺷﻤﺎﻟﯽ 2417 45-30 ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ 475610 2 ﺗﺎ 475152 ﺷﺮﻗﯽ 38057 ﺗﺎ 38127 ﺷﻤﺎﻟﯽ 1851 30-12 ﺷﻤﺎل ﻋﺪم ﺣﻀﻮر 47521 1 ﺗﺎ 475211 ﺷﺮﻗﯽ 38119 ﺗﺎ 38113 ﺷﻤﺎﻟﯽ 2297 30-12 ﺷﺮق 47568 2 ﺗﺎ 47522 ﺷﺮﻗﯽ 38056 ﺗﺎ 38124 ﺷﻤﺎﻟﯽ 1843 12-5 ﺷﺮق

3- Beers 1-Water Dispersion Clay 4-Broken Stick Eigenvalue 2-Mean Weight Diameter ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 143

ﺷﮑﻞ 1- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﻘﺎط ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در اﺳﺘﺎن اردﺑﯿﻞ و ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر

ﻧﺘﺎﯾﺞ و در ﮐﻞ در روﯾﺸﮕﺎه اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﺑﻮد. ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﻧﻈﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ، ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي ﺷﯿﺐ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ، درﺻﺪ ﺷﻦ و رس، ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ در ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات ﻓﺴﻔﺮ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ (MWD)، رس ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺘﺸﺎر (WDC) و ﻣﯿﺰان ﺧﺎك ﻟﺨﺖ در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﺣﻀﻮر و ﺑﻪ دو ﻣﺆﻟﻔﻪ اول، ﻣﻘﺎدﯾﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺷﺎﺧﺺ BSE داﺷﺘﻪ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﯾﮏ (ﺟﺪول 3)، ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. اﯾﻦ

درﺻﺪدارﻧﺪ. ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي درﺻﺪ ﺳﯿﻠﺖ، اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ (pH)، درﺻﺪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ 36/52 درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ﻣﯿﺰان ﻻﺷﺒﺮگ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﮑﺎنﻫﺎي اول 4/41 درﺻﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات و ﻣﺆﻟﻔﻪ دوم 96/10 درﺻﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﻧﯿﺰ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﻨﺞ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﺗﻐﯿﯿﺮات را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﺟﺪول 3 ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺮدار وﯾﮋه ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻌﻨﯽداري را داراﺳﺖ. ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي ارﺗﻔﺎع، ﻣﯿﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ، ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎ را در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ دﻣﺎ، ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﻣﯿﺰان ﻣﺎده آﻟﯽ، ﻣﺎده آﻟﯽ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻣﻄﻠﻖ ﺿﺮاﯾﺐ، ﻣﺆﻟﻔﻪ اول ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﺄﺛﺮ ذرهاي و ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﺟﯽ ﮐﻞ ﻧﯿﺰ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري را در ﺑﯿﻦ از آن ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و دﻣﺎ، ﺷﯿﺐ، اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ ﺧﺎك، درﺻﺪ رس ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﺣﻀﻮر و ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد (ﺟﺪول 2). و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺆﻟﻔﻪ دوم ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﺰان در ﻣﺠﻤﻮع، ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﺮاﺗﻊ داراي ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﮐﻤﺘﺮ از ﻻﺷﺒﺮگ، ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ، رس ﻗﺎﺑﻞاﻧﺘﺸﺎر و ﺟﻬﺖ 10 درﺻﺪ ﺑﺎ ﺷﯿﺐ 1/15 ﺗﺎ 6/15 درﺻﺪ، ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺮ 11 ﺗﺎ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ. 2/11 ﭘﯽﭘﯽام و اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ 4/7 ﺗﺎ 6/7 ﮐﻤﺘﺮ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد. در ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎك ﻟﺨﺖ ﮐﻤﺘﺮ، ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ﻻﺷﺒﺮگ ﺑﯿﺸﺘﺮ

ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 144

ﺟﺪول2- ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﻀﻮر و ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ A. aucheriاز ﻧﻈﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ آزﻣﻮن t ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﻞ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻘﺪار t ﻣﻘﺪار P ارﺗﻔﺎع (ﻣﺘﺮ) ns1/688 2104/258±22/579 2134/94 285±/405 2073/225±50/918 0/093 ﺷﯿﺐ (درﺻﺪ) 8/64 20/678 7±/983 24/845 5±/653 16/511 7±/815 0/000 ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ns1/95 1/0±57/34 1/0±52/4 1/0±62/2 0/05 ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) ns1/688 481/49±435/336 492/499 54±/455 475/574 43±/105 0/093 دﻣﺎ (درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد) ns-1/688 26/873 1±/148 12/09 1±/463 12/408 1±/158 0/093 رس (درﺻﺪ) 7/667 20/488 5±/903 23/3005 5±/637 17/675 4±/722 0/000 ﺷﻦ (درﺻﺪ) -7/136 55/738 8±/101 52/015 7±/702 59/460 6±/679 0/000 ﺳﯿﻠﺖ (درﺻﺪ) 2/2 23/548 4±/608 24/233 4±/303 22/863 4±/819 0/029 اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ -2/757 7/218 0±/531 7/065 0±/682 7/370 0±/236 0/006 EC (دﺳﯽزﯾﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ) 5/270 0/0±2253/0557 0/0±2616/05701 0/0±1906/023 0/000 ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ (ﭘﯽﭘﯽام) ns0/15 942/584 195±/774 896/171±775/202 1000/202±155/574 0/881 ﻣﻮاد آﻟﯽ ns0/437 3/0±074/565 3/1003 0±/692 3/0±048/401 0/663 ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل 3/406 0/834 0±/331 0/0±913/337 0/755 0±/308 0/001 ﻓﺴﻔﺮ (ﭘﯽﭘﯽام) 4/510 11/548 1±/527 11/982 1±/428 11/114 1±/507 0/000 ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي ns-0/29 2/832 0±/688 2/850 0±/655 2/815 0±/722 0/771 MWD (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) 3/172 1/065 0±/127 1/093 0±/134 1/037 0±/114 0/002 رس ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸﺎر 10/597 31/299 11±/782 24/346 8±/773 38/251 10±/218 0/000 ﺧﺎك ﻟﺨﺖ(درﺻﺪ) -5/830 21/45 12±/239 16/76 8±/022 26/13±14/868 0/000 ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه(درﺻﺪ) 0/717 11/58 7±/675 13/26 5±/923 9/89 8±/808 0/001 ﻻﺷﺒﺮگ(درﺻﺪ) 2/388 17/26 9±/104 18/77 8±/810 15/74 9±/183 0/018 ﭘﻮﺷﺶﺗﺎﺟﯽ ﮐﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ (درﺻﺪ) ns1/559 49/64 13±/838 51/04 13±/643 48/25 13±/960 0/121 ﺗﺮاﮐﻢ ﮔﻮﻧﻪ(ﺗﻌﺪاد ﭘﺎﯾﻪ در ﻫﮑﺘﺎر) 8/843 0/0±000089/00016 /0/0±00017/0002 0/00 0±/000 0/000 * و ** ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻌﻨﯽدار در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل 5 و 1 درﺻﺪ، ns ﻋﺪم ﻣﻌﻨﯽداري اﺧﺘﻼف

ﺟﺪول3- ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه و درﺻﺪ وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎدر روش PCA ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه وارﯾﺎﻧﺲ (درﺻﺪ) وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﺠﻤﻌﯽ(درﺻﺪ) Broken-stick Eigen value 3/64 41/40 41/404 8/69 1 2/5 52/36 10/96 2/94 2 2/34 61/29 8/92 1/87 3 1/81 69/39 8/10 1/70 4 Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 1/56 75/65 6/26 1/316 5 1/36 80/30 4/64 0/97 6

ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 145

ﺟﺪول4- ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺮدار وﯾﮋه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ در روش PCA ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺆﻟﻔﻪ اول ﻣﺆﻟﻔﻪ دوم ارﺗﻔﺎع (ﻣﺘﺮ) 0/317 0/131 ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) 0/317 0/131 دﻣﺎ (درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد) -0/317 -0/131 MWD (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) 0/296 -0/080 رس (درﺻﺪ) 0/293 -0/237 ﺷﯿﺐ (درﺻﺪ) 0/274 -0/140 اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ -0/253 -0/025 ﻻﺷﺒﺮگ (درﺻﺪ) -0/220 -0/307 رس ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸﺎر -0/257 0/297 ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ -0/168 -0/271 EC (دﺳﯽزﯾﻤﻨﺲ ﺑﺮﻣﺘﺮ) 0/183 -0/228 ﺗﺎج ﮐﻞ (درﺻﺪ) 0/135 0/094 ﺧﺎك ﻟﺨﺖ (درﺻﺪ) -0/0005 0/266 ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه (درﺻﺪ) 0/0155 -0/227 ﻓﺴﻔﺮ (ﭘﯽﭘﯽام) 0/009 -0/272 ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ (ﭘﯽﭘﯽام) -0/003 0/292 ﻣﺎده آﻟﯽ 0/276 0/102 ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي 0/238 0/063 ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل -0/064 -0/365 ﺳﯿﻠﺖ (درﺻﺪ) 0/009 -0/192 ﺷﻦ (درﺻﺪ) -0/228 0/282

Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021

ﺷﮑﻞ2- ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺗﺮاﮐﻢ A. aucheri در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در ﺳﺒﻼن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي دو ﻣﺆﻟﻔﻪ اول و دوم ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ اﺻﻠﯽ (PCA) درﺳﻄﺢ ﭘﻼتﻫﺎ

ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 146

ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، درﺻﺪﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﻋﺮﺻﻪ و در درﺟﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﮑﺎنﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻋﻮاﻣﻞ دوم ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آن 3 ﺗﺎﺑﻊ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 6/93، 8/5 ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي، ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ و 6/0 درﺻﺪ و در ﻣﺠﻤﻮع 100 درﺻﺪ از وارﯾﺎﻧﺲ ﮐﻞ دادهﻫﺎ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻣﮑﺎنﻫﺎ و اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺆﺛﺮ را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﮐﺮدﻧﺪ (ﺟﺪول 5). در ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ 3 ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻞ درﺟﻪ ﺳﻮم در ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻣﮑﺎنﻫﺎ و اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮﻧﻪ را ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽﺗﻮان ارﺗﻔﺎع و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﺄﺛﺮ از آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و دﻣﺎ، ﺑﻪ اﯾﻦ ﺿﺮاﯾﺐ (ﺟﺪول 6) ﻣﯽﺗﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار درﺟﻪ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ ﺧﺎك، ﺷﯿﺐ ﻋﺮﺻﻪ، ﻣﯿﺰان رس اول در ﮔﺮوهﺑﻨﺪي ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺘﺸﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸﺎر، ﻣﺎده آﻟﯽ، ﺧﺎك ﻟﺨﺖ و درﺻﺪ ﺷﻦ، رس و ﺳﯿﻠﺖ ﮔﻮﻧﻪ A.aucheri را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس در درﺟﻪ اول ﻋﻨﻮان ﮐﺮد.

ﺟﺪول5- ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه و درﺻﺪ وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﺗﺎﺑﻊ اول در آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾﮋه وارﯾﺎﻧﺲ (درﺻﺪ) وارﯾﺎﻧﺲ ﺗﺠﻤﻌﯽ(درﺻﺪ) 93/6 93/6 78/47 1 99/4 5/8 4/88 2 100 0/6 0/46 3

ﺟﺪول6- ﺿﺮاﯾﺐ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه در ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺘﻐﯿﺮ 1 2 3 ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ 0/503 0/150 0/502 ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه (درﺻﺪ) -0/039 031/- 0/000 ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ (ﭘﯽﭘﯽام) 0/528 0/005 0/525 MWD (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) -0/241 -0/079 0/166 ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل -0/199 0/043 -0/162 ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي -0/153 -0/043 0/119 ﻓﺴﻔﺮ (ﭘﯽﭘﯽام) -0/108 -0/001 0/064 ارﺗﻔﺎع (ﻣﺘﺮ) 0/702 -0/104 -0/101 

دﻣﺎ(درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد) Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 -0/702 0/104 0/101 ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ(ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) -0/702 0/104 0/101 EC (دﺳﯽزﯾﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ) 0/645 -0/143 -0/025 اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ -0/472 0/215 0/080 ﺷﯿﺐ (درﺻﺪ) 0/441 -0/275 -0/071 رس ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮاﮐﻨﺶ -0/414 0/372 0/048 ﺷﻦ (درﺻﺪ) -0/330 0/132 0/029 رس(درﺻﺪ) 0/293 -0/271 -0/127 ﺗﺎج ﮐﻞ (درﺻﺪ) 0/242 -0/143 -0/023 ﺧﺎك ﻟﺨﺖ (درﺻﺪ) -0/202 0/115 0/066 ﺳﯿﻠﺖ (درﺻﺪ) 0/196 0/044 0/101 ﻣﺎده آﻟﯽ 0/175 -0/166 -0/075 ﺗﺮاﮐﻢ ﮔﻮﻧﻪ (ﺗﻌﺪاد در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ) 0/174 -0/119 -0/012 ﻻﺷﺒﺮگ (درﺻﺪ) -0/008 0/109 0/118

F = 1.69Aspect – 0.97Precipitation + 0.671TNV -0.55 P- 0.48 Sand +0.415 WDC + 0.287 MWD – 0.205Slope + 0.165K – 0.122E

ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 147

ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي دﺳﺘﺮس ﮔﯿﺎه، درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺧﺎك و ﻣﯿﺰان ﻧﻮر درﯾﺎﻓﺘﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ روﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﮔﻮﻧﻪ و ﻣﺮاﺗﻊ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﯿﺎه ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺗﻔﺎوت در ﺷﺪت ﺷﺎﻫﺪ (ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ) از ﻧﻈﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﻮرد ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر در ﺟﻬﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ داﻣﻨﻪ، ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن t ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﻣﺪن ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺰوﮐﻠﯿﻤﺎﯾﯽ در آن داﻣﻨﻪ ﻣﯽﺷﻮد (25). اﯾﻦ ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻤﺎم ﻣﺘﻐﯿّﺮﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﻣﺤﻘﻘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺘﻤﺪي و ﻫﻤﮑﺎران (2013) و ﭘﯿﻨﮓ5 و ارﺗﻔﺎع، ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ، دﻣﺎ، ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻤﮑﺎران (2010) در ﺧﺼﻮص ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﻬﺖ داﻣﻨﻪ در اﺳﺘﻘﺮار ﺗﺎﺟﯽ ﮐﻞ، ﻣﺎده آﻟﯽ و ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري را و ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﯾﮏ و ﭘﻨﺞ درﺻﺪ دارا ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﺳﻮي ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ. ﻣﯿﺮدﯾﻠﻤﯽ و ﻫﻤﮑﺎران (2011) ﻧﯿﺰ در دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻋﺪدي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﮐﻪ در ﻣﺮاﺗﻊ ﮐﭽﯿﮏ ﻣﺮاوه ﺗﭙﻪ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ، ﺟﻬﺖ ﻋﻮاﻣﻞ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﯿﺪاﻧﯽ، ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ را از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ A.aucheri در ﻃﺒﻘﻪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ 1850 ﺗﺎ 2400 ﻣﺘﺮي روﯾﺶ ﮔﺮوهﻫﺎي اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺰارش ﮐﺮدهاﻧﺪ. دارد. اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮاﮐﻢ ﮔﻮﻧﻪ را در ارﺗﻔﺎع اﻗﻠﯿﻢ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ 2100 ﺗﺎ 2300 ﻣﺘﺮي ﺑﺎ ﺷﯿﺐ 25 ﺗﺎ 28 درﺻﺪ و ﺟﻬﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻨﺘﺮلﮐﻨﻨﺪه ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻄﺮح ﺑﻮده ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺟﻨﻮبﺷﺮﻗﯽ ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ. اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ. دو ﻣﻌﯿﺎر اﺻﻠﯽ اﻗﻠﯿﻢ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و دﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ 485 ﺗﺎ 520 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ، دﻣﺎي 16/11 ﺗﺎ 17/12 درﺟﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻋﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ارﺗﻔﺎع راﺑﻄﻪاي ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد، داراي ﺧﺎكﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺳﻨﮕﯿﻦ، ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و راﺑﻄﻪ ﻋﮑﺲ ﺑﺎ دﻣﺎ دارد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﯿﺰان اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ 6/6 ﺗﺎ 2/7، ﺷﻮري 26/0 ﺗﺎ 33/0دﺳﯽ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ دﻣﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ و زﯾﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ، ﻏﻨﯽ از ﻓﺴﻔﺮ و ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ، ﻣﺎده آﻟﯽ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺎزﮔﺎرﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﻨﻮﻟﻮژي ﮔﻮﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺎ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﮐﻤﺘﺮ، داراي ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎي درﺷﺖﺗﺮ و رس Artemisia aucheri ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮوع رﺷﺪ روﯾﺸﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮐﻤﺘﺮرا ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽدﻫﺪ. در ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﻀﻮر در اﺑﺘﺪاي ﻓﺼﻞ روﯾﺶ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺ دﻣﺎ و ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻋﺪم ﺣﻀﻮر، ﺧﺎك ﻟﺨﺖ ﮐﻤﺘﺮ، ﻓﺼﻞ رﺷﺪ و رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد (7 و 36). ﺣﺴﯿﻨﯽ ﺳﻨﮓ و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ﻻﺷﺒﺮگ ﺑﯿﺸﺘﺮ و در ﮐﻞ در ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي و ﻫﻤﮑﺎران (2013) ﻧﯿﺰ ارﺗﻔﺎع و ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮا را از ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺖﻫﺎي ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ A.aucheri ﮔﺰارش ﮐﺮده اﺳﺖ. Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮد. از ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﻔﺎع، ﺷﯿﺐ و ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ (ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ، رس ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺸﺎر و ﺗﻮزﯾﻊ ذرات ﺷﻦ، رس و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ در ارﺗﻔﺎع2100 ﺗﺎ 2300 ﻣﺘﺮي ﺳﯿﻠﺖ) و ﻧﯿﺰ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ (ﺷﺎﻣﻞ اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ و ﺷﻮري، ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ﻣﺤﺘﺸﻢﻧﯿﺎ (2012) ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل، ﻣﯿﺰان ﻓﺴﻔﺮ و ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﻣﺎده آﻟﯽ و A. aucheri را در ﮔﺮادﯾﺎن ارﺗﻔﺎﻋﯽ 2200 ﺗﺎ 2400 ﻣﺘﺮي ﻣﺎده آﻟﯽ ذرهاي) ﺧﺎك ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﮔﺰارش ﮐﺮده اﺳﺖ و ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﻗﻄﺮ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ در روﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻬﻢ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ. وي اﻇﻬﺎر ﻣﯽدارد ﺑﺎ ﺣﻀﻮر اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ روﯾﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯿﺰان ﻧﺰوﻻت ﺟﻮي ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﯿﺰان ﻋﺪدي ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.ﺧﺎكﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه در اﺳﺘﻘﺮار و ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﯾﻦ داراي ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻗﻮي ﺑﻮده و ﺳﻬﻢ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎي درﺷﺖ در ﮔﻮﻧﻪ دارﻧﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان آنﻫﺎ زﯾﺎد اﺳﺖ، ﺧﺎكﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮐﺮﯾﻤﯽ و ﻣﺨﺘﻠﻒ (40، 29 و 11) ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﺑﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻤﮑﺎران (2015) اﻇﻬﺎر ﮔﺰارش ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ در اراﺿﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﻬﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﻣﻘﺪار آب در ﻣﺮﺗﻌﯽ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ ﭼﺮاي ﻣﻔﺮط، ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ

5- Pinke ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 148

ﺿﻌﯿﻒ ﺑﻮده و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻣﻮاد آﻟﯽ، ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﻼﻟﯿﺖ ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ و ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﮐﻢ، اﺛﺮ ﺳﻮ ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻧﺪارد. وﺟﻮد ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻋﻼوه ﻣﻬﯿﺎ ﻧﯿﺴﺖ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ در آب ﭘﺎﯾﺪار ﻧﺒﻮده و ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺧﺎﺻﯿﺖ اﻧﻌﻘﺎدﭘﺬﯾﺮي ﺑﻪ ذرات ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﯽﺗﻮان ﻋﻨﻮان ﮐﻪ دارد ﺳﻄﺢ ﺧﺎك راﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻣﻘﺎوم ﻧﻤﻮده و ﮐﺮد ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، ﻣﺮاﺗﻊ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺗﺨﺮﯾﺐ ﮐﻤﺘﺮ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي آب در آنﻫﺎ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ (23). ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﺎده آﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ را ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽدﻫﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي آب و ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﻣﺮاﺗﻊ ﺣﺎﮐﯽ از اﺳﺘﻘﺮار ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در ﺧﺎك داراي 4/3 ﺗﺎ روﯾﺸﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﻊ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. 6/3 درﺻﺪ ﻣﺎده آﻟﯽ اﺳﺖ. ﻣﻮاد آﻟﯽ ﺑﺴﯿﺎري از ﺧﻮاص واﮐﻨﺶ ﻣﺜﺒﺖ اﻣﺎ اﻧـﺪك ﮔﻮﻧﻪ درﻣﻨﻪ ﺑﻪ ﮔﭻ و آﻫﮏ ﺧﺎك، ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺧﺎك را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺎزﮔﺎري در ﻃﯽ زﻣﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ (18). ﻣﯽدﻫﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﺧﻮاص ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﮔﯿﺎه ﻣﺬﮐﻮر اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ 6/6 ﺗﺎ 2/7 را ﻧﮕﻬﺪاري آب و رﻃﻮﺑﺖ ﻗﺎﺑﻞاﺳﺘﻔﺎده ﮔﯿﺎه، ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰي، ﻣﯽﭘﺴﻨﺪد. ﺟﻌﻔﺮﯾﺎن و ﻫﻤﮑﺎران (2014) ﻧﯿﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻫﺪاﯾﺖ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزﻧﯽ ﺧﺎﮐﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺧﻮد ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽدار اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﮐﺮﺑﻦ آﻟﯽ و اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ (41 و 2). ﻫﯽ و ﻫﻤﮑﺎران (2007) ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺎك را ﮔﺰارش ﮐﺮدهاﻧﺪ. در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﺳﯿﻠﺖ، رس و ﻣﺎده آﻟﯽ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﻮﯾﻠﯽ ﮔﯿﻼﻧﻪ و وﻫﺎﺑﯽ (2012) و دارد.رس ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮاﮐﻨﺶ در آب، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك را در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺻﻼﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران (2013) ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ در ﺧﺎﮐﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺣﺴﯿﻨﯽ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶﭘﺬﯾﺮﺗﺮ ﺑﻮدن آن ﻫﻤﮑﺎران (2013) روﯾﺸﮕﺎه دو ﮔﻮﻧﻪ درﻣﻨﻪ (A.aucheri و ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ (19). ﻣﯿﺰان ﻋﺪدي اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﺣﻀﻮر A.seiberi) را ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ آنﻫﺎ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪهي A.aucheri ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﺮاﺗﻊ ﻓﺎﻗﺪ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻮده و اﯾﻦ ﻧﺸﺎن از راﺑﻄﻪي ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪA.aucheri ﺑﺎ درﺻﺪ آﻫﮏ، ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶﭘﺬﯾﺮي ﮐﻤﺘﺮ ﻣﺮاﺗﻊ روﯾﺸﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ دارد. ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ارﺗﻔﺎع ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﻮﯾﻠﯽ ﮔﯿﻼﻧﻪ و وﻫﺎﺑﯽ ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﺎك ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ (2012) و اﺻﻼﻧﯽ و ﻫﻤﮑﺎران (2013) ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺳﻨﮕﯿﻦ را ﺗﺮﺟﯿﺢ داده و ﺗﻮزﯾﻊ ذرات رس، ﺷﻦ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي pH، ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و آﻫﮏ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﺳﯿﻠﺖ در ﭘﺮاﮐﻨﺶ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺗﻮزﯾﻊ اﻧﺪازه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ. Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 ذرات ﺑﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ، درﺟﻪ ﺣﺮارت، ﺗﺨﻠﺨﻞ و ﺳﺎﯾﺮ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺧﺎك ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﻮده و از اﯾﻦ رو در رﺷﺪ ﮔﯿﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪ روﯾﺶ، ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ وداﻣﻨﻪ ﺑﺮدﺑﺎري ﺑﺎ ﺑﻌﻀﯽ داراي ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ اﺳﺖ (6). زارع ﭼﺎﻫﻮﮐﯽ و ﻫﻤﮑﺎران از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺧﺎك و ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽداري (2011) و ﺷﯿﺦزاده و ﻫﻤﮑﺎران (2015) ﻧﯿﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دارد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎ آن دﺳﺘﻪ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ (40). آﮔﺎﻫﯽ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي در ﮐﻨﺘﺮل آب ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ روﯾﺸﮕﺎه ﻫﺮﮔﻮﻧﻪي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮي در ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دﺳﺘﺮس ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك و ﺗﻮزﯾﻊ ذرات ﺷﻦ، ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دارد، رس و ﺳﯿﻠﺖ). ﻣﺨﺘﺎري اﺻﻞ و ﻫﻤﮑﺎران (2007) ﻧﯿﺰ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮان از ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و ﺧﺎك را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺣﯿﺎء ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺎﺑﻪ، ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺮاﺗﻊ راﺑﻄﻪ را ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ دارد ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻼن و ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺎﻏﺮو در اﺳﺘﺎن اردﺑﯿﻞ و ﺳﻬﻨﺪ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه، ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﺎك داراي 8/0 ﺗﺎ آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺷﺮﻗﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. 1/1 درﺻﺪ ﮐﺮﺑﻨﺎت ﮐﻠﺴﯿﻢ ﻣﻌﺎدل و 12 ﺗﺎ 3/12 ﭘﯽﭘﯽام ﻓﺴﻔﺮ و ﻧﯿﺰ 590 ﺗﺎ 1008 ﭘﯽﭘﯽام ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ را ﺑﺮاي اﻧﺘﺸﺎر و

ﻧﺸﺮﯾﮥ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺮﺗﻊ، ﺳﺎل ﯾﺎزدﻫﻢ/ ﺷﻤﺎرة دوم/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 1396 149

References 1. Abd El-Ghani, M., M. Aboel-Kheir., M. Abd El- Dayem & M. Abd El-Hamid, 2011. Vegetation Analysis and Soil Characteristics of Five Common Desert Climbing Plants in Egypt. Turkish Journal of Botany, 35: 561-580. 2. Alimardani, A., M.A. Delavari & A. Golchin, 2011. The effects of organic and inorganic materials on some physical properties of a sodic soil. Journal of Management and Sustainable Production, 1(2): 21-38 (In Persian). 3. Aslani, F., H. Niknahad., B. Fattahi & M. Akbarloo, 2013. An investigation on the effects of soil factors on the distribution and density of two unwanted species of Rosa persica and Euphorbia macroclada in Lashgardar rangelands of Hamedan province. Journal of Plant Ecosystem Conservation, 1(2): 43-58 (In Persian). 4. Asri, Y., 2012. Range plants of Iran, Vol. 2: Dicotyledons. Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran. 575-1107p. (In Persian) 5. Beers, T. W., P. E. Dress & L.C. Wensel, 1966. Aspect transformation in productivity research. Journal of Forestry, 64: 691-692. 6. Diaz-Zorita, M., J. H. & Groveand E. Perfect, 2007. Sieving duration and sieve loading impacts on dry soil fragment size distributions. Soil and Tillage Research, 94 (1): 15-20. 7. Ehsani, A., M. Ahmdian., S. Rashvand., M.A. DehghaniTafti & M. Zare, 2014. Comparison of phenology of Artemisia aucheri in semi-steppe regions of Iran. Iranian Journal of Range and Desert Research, 21 (1): 13-24 (In Persian). 8. Eshagirad, J., Gh. Zahediamiri., M. Morooriemahajer & A. Metaji, 2009. Relationship between vegetation and physical and chemical properties of soil in Fagetum communities. Iranian Journal of Forest Research, 17(2): 174-187. (In Persian) 9. Gavilikilane, A & M. R. Vahabi, 2012. Influence of soil properties on vegetation distribution in central Zagros Range of Iran. Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Sciences, 16(59): 245-258 (In Persian). 10. Gregorich, E.G., & M.H. Beare, 2008. Physically uncomplexed organic matter. Pp: 607-609. In: Carter MR and Gregorich EG (eds). Soil Sampling and Methods of Analysis. 2nd Canadian Society of Soil Science. 11. Gholinejad, B., A. Farajollahi & H. Pouzesh, 2012. Environmental factors affecting on distribution of plant communities in semiarid area (Case study: Kamyaran rangelands, Iran). Annals of Biological Research, 3(8): 3990-3993. 12. Ghorbani, A., M. Abbasi Khalki, A. Asghari., A. Omidi & B. Zare Hesari, 2015. Compare of effective ecological factors in distribution of Artemisia fragrans Willd. And Artemisia austriaca Jacq. in southeast of Sabalan. Rangeland, 9 (2): 129-141. (In Persian) 13. Ghorbani, A., V. Ahmadauli & A. Asghari, 2014. The effect of distance from the village to change the composition and diversity of vegetation in rangeland of Southeast Sabalan. Journal of Rangeland, 8(2): 178- 192. (In Persian) 14. Ghorbani, A., J. Sharifi, H. Kavianpoor, B. Malekpoor & F. Mirzaei Aghche Gheshlagh, 2013. Investigation

Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 on ecological characteristics of Festuca ovina L. in south-eastern rangelands of Sabalan Iranian. Journal of Range and Desert Research, 20(2): 379-396. (In Persian) 15. He, M.Z., J.G. Zheng., X.R. Li & Qian, Y.L, 2007. Environmental factors affecting vegetation composition in the Alxa Plateau, China. Journal of Arid Environments, 69: 473–48. 16. Hosseini, S.Z., M. Kappas., M. A. Zare Chahouki., G. Gerold., S. Erasmi & A. Rafiei Emam, 2013. Modelling potential habitats for Artemisia sieberi and Artemisia aucheri in Poshtkouh area, central Iran using the maximum entropy modeland geostatistics. Ecological Informatics, 18: 61-68. 17. Jafarian, Z., M. Kargar & J. Ghorbani, 2014. Spatial variability of quantitative properties of Artemisia aucheri and some soil properties using geostatistics in Vavsar Rangeland of Sari. Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(2): 234-246. (In Persian) 18. Jafari, M., H. Bagheri., M.R. Ghannadha & H. Arzani, 2003. Relationship of soil physical and chemical characteristics with dominant range plant species in Mehrzamin region of Qom Province. Journal of Natural Resources of Iran, 55 (1): 95-105 (In Persian). 19. Karimi, R., M. Hassan Salehi & F. Raiesi, 2015. The effect of degradaded rangeland change to other land uses on some soil quality indicators in Safashahr, Fars Province. Journal of Sciece and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Science, 69: 131-140 (In Persian). 20. Kay, B.D., 2000. Soil structure, In: Handbook of Soil Science. CRC Press, E. M. Sumner, Ed., USA: F.I., Boca Raton A229–A264. 21. Klute, A., & C. Dirksen, 1986. Hydraulic conductivity of saturated soils (constant head). P. 694.In: Klute, A. (ed). Methods of Soil Analysis. Part 1, 2nded. Agronomy. Monog. 9. ASA and SSSA, Madison, WI. 22. Kouchaki, A., A. Soltani & M. Azizi, 2013. Plant Ecophysiology. The university of Mashhad publications, 272p. (In Persian) ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ .Artemisia aucheri Boiss ... 150

23. Malakouti, M. & M. Homaei, 2005. Fertility soils of arid and semiarid areas; problems and solutions.The 2ndedition, University of Tarbiat Modarres publications, 508p.(In Persian) 24. Mirdeylami S.Z., Gh. Heshmati., H. Barani & Y. Hemmatzade, 2011. Environmental factors affecting ecological sites distribution of Kachik rangeland, Marave Tape. Iranian Journal of Range and Desert Research, 19(2): 333-343 (In Persian). 25. Moghadam, M., 2006. Ecology of Terrestrial Plants. University of Tehran publications, 702 p.(In Persian) 26. Moghadam, M., 2007. Range and Range Management. University of Tehran Press, 470p. (In Persian) 27. Mohtashamnia, S., 2012. Evaluation of the most important environmental factors affecting the distribution of the genus Artemisia in Fars province (Case: steppe grasslands in Fars). Natural Ecosystems of Iran, 1(3): 75- 86 (In Persian). 28. Mokhtari Asl, A., M. Mesdaghi & M. Sadeghimanesh, 2007. Factors affecting establishment and distribution of four halophytic species in Eastern Azarbayjan- Marand Gherkhelar rangelands. Rangeland, 1(2): 116- 128. (In Persian) 29. Motamedi, J., F. Alilou., E. Sheidayi., F. Keyvan Behjou & R. Ghoreishi, 2013. Relationship between environmental factors and the intensity of grazing in rangeland ecosystems of Khoy. Journal of Plant Ecosystem Conservation, 1(3): 73-90 (In Persian). 30. Munoz, S., J. Jesus Cambrolle & B. Gallego- Fernandez, 2015. Effect of soil characteristics on plant distribution in coastal ecosystems of SW Iberian Peninsula sand spits. Journal of Plant Ecology, 216: 1551- 1570. 31. Nelson, R.E., 1986. Carbonate & gypsum. Pp.181-197. In: Page AL, Miller RH and Keeney DR (Eds). Methods of Soil Analysis. Part 2, Soil Science Society of America. Madison, WI. 32. Nelson, B.W. & L.E. Sommers, 1986. Total carbon, organic carbon and organic matter. Pp. 539 -577. In: Page AL, Miller RH and Keeney DR (Eds). Methods of Soil Analysis. Part 2, Soil Science Society of America. Madison, WI. 33. Nunes, GKM. & SB. Santos, 2012. Environmental factors affecting the distribution of land snails in the Atlantic Rain Forest of Ilha Grande, Angra dos Reis, RJ, Brazil. Brazilian Journal of Biology. 72(1): 79-86. 34. Pinke G., R. Pal & Z. Botta – Dukat, 2010. Effect of environmental factors on weed species composition of cereal and stubble fields in western Hungary. Journal of Biologie, 5(2):283-292. 35. Podlech, D., 1986. Compositae VI-Anthemideae. In: Rechinger KH, Gruck V (eds) Flora Iranica, Vol 158. AkademischeDruck- und Verlagsanstalt Graz, Austria. 462p. 36. Rashvand, S., A. Ehsani., H. Yeganeh & A. Sanaei, 2014. Studying the phenological stages of Thymus kotschyanus and Artemisia aucheri in Alamot semi-steppe rangelands, Ghazvin. Journal of Range and Desert Research, 21 (4): 591-603 (In Persian). 37. Rhoades, J.D., 1986. Soluble salts. Pp.167-179. in: Compbell GS, Nielsen DA, Jackson RD, Klute A and Mortland MM (Eds). Methods of Soil Analysis. Part1.Soil Science Society of America. Madison, WI. Downloaded from rangelandsrm.ir at 5:55 +0330 on Monday October 4th 2021 38. Sharifi, J., M. Fayaz., F. Azimi., Y. RostamiKia & P. Eshvari, 2013. Identification of Ecological region of Iran (Vegetation of Ardabil Province), Institute Research of Forest and Rangeland Press. Report No. 42183/37. (In Persian) 39. SheikhZadeh, A., H. MatinKhah., H. Bashari., M. Tarkesh & M. Soleimani, 2015. Investigation effect of invoronmental and management on distribution of plants in Chadghan region in Isfahan. Rangelands, 9(1): 76- 90 (In Persian). 40. Shokrollahi, SH., H.R. Moradi & Gh.A. Dianati Tilaki, 2012. Effects of soil properties and physiographic factors on vegetation cover (Case study: Polur Summer Rangelands). Journal of Range and Desert Research, 19(4): 655-668 (In Persian). 41. Udayasoorian, C., S.P. Sebastian & R.M. Jayabalakrishnan, 2009. Effect of amendments on problem soils with poor quality irrigation water under sugarcane crop. American-Eurasian Journal. Agricaltural and Environmental Science, 5(5): 618-626. 42. Zare Chahouki, M.A., R. Nodehi & A. Tavili, 2011. Investigation on relationship between plant diversity and environmental factors in Eshtehard rangelands, Arid Biome Scientific and Research Journal, 1(2):41-49 (In Persian). 43. Zare Hesari, B., A. Ghorbani., F. Azimi., K. Hashemimajd & A. Asghari, 2014. Study the effective ecological factors on distribution of Artemisia fragrans Willd.in southeast faced slopes of Sabalan. Journal of Rangeland, 8(3): 238-250 (In Persian). 44. Zarei, A., M.R. Zare Chahouki., M. Jafari., H. Bagheri & A. Alizadeh, 2010. Affect of soil characteristics on plant distribution in KouheNamak region of Qom. Journal of Rangeland, 4(3): 412-421 (In Persian).