Studenten de straat op: ‘Leg de problemen niet bij ons neer!’

Wensenkabinet Hans van Nieuwkerk Mbo’ers in discussie Wie is het beste voor ‘Mensen floreren niet in Meer orde en discipline het onderwijs? een sfeer van wantrouwen’ kan geen kwaad #5

juli 2010

tage

-

ver

nderwijs o met uitneembarestudentenspecial­

BackOpiniebladeroeps o s B en educatie mboraad.nl 2 / 3

neem uit het maakt en bewaar! weinig verschil! 4 Marja minister? Of toch 16 Minister: laat ons studeren! 22 ‘De organisatie mag maar weer Ronald? wat beter’ Kunnen doorstuderen. Dat is wat mbo’ers, hbo’ers Journalisten Paul van Liempt (BNR), Hanne Obbink en wo’ers willen. Maar ze vrezen voor hun toekomst. Hun opleiding vinden ze oké, maar Kristel, Merel, Hilbert (Trouw), Robin Gerrits (de Volkskrant) en Frank Steenkamp In Back Stage vertellen ze wat de nieuwe minister en Daniëlle hebben wel nog wat wensen. Vier mbo’ers (Hoger Onderwijs Persbureau) stellen het beste kabinet moet doen. Of moet nalaten. in gesprek met MBO Raad-voorzitter Jan van Zijl over voor het Nederlandse onderwijs samen. onderwijskwaliteit.

rubrieken

9 Dat Dan Weer Wel 30 Carrièremakers 34 De politieke mbo-agenda De ideale school 3.0 en een erg slim thee-ei. Oud-topsporter Jeroen Straathof ziet dat Onderwijswoordvoerders van de Tweede Kamer scholen sporttalent tegenwoordig gelukkig blikken terug en kijken vooruit. 27 Column meer ruimte geven. ICT-docent Elmer Veerhoff wil zijn studenten 38 Column gewoon een vak leren. 31 column Einde aan de bureaucratisering. Jan van Zijl FNV Bouw-voorzitter John Kerstens wil een écht doet een voorstel voor het coalitieakkoord. 28 Professionalisering in leven lang leren. 12 C ompetentiegericht onder- 15 Special: En wat wil het onderwijs 39 Pittige Taal wijs is slechts een middel ‘Er is een cultuuromslag nodig’, vindt adviseur 32 Wat doet hij zoal? Meer aandacht voor de ondernemer en minder de student? Elsbeth Wissink. Giovanni Fritschij loopt stage bij de World Expo voor de polderende bestuurder. Dan wordt MBO 2010-voorzitter Hans van Nieuwkerk spreekt liever over en blijft misschien wel in China. het misschien nog wat met innovatie denkt de modernisering van het beroepsonderwijs. Het klassikale hoogleraar Giep Hagoort. concept is immers aan het einde van zijn levensduur.

Colofon 25 Uitblinker

Back Stage is het tweemaandelijkse opinieblad van de MBO Raad. De MBO Raad is Concept en vormgeving Link Design, Amsterdam. de brancheorganisatie voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. Drukwerk: Senefelder Misset, Doetinchem. Coverfoto: Phil Nijhuis/Hollandse Hoogte. ‘Wat je doet, moet je graag Eerste jaargang, nummer 5, juli 2010 Abonnementen en adreswijzigingen: Overname van teksten is toegestaan onder bronvermelding en met toestemming [email protected]. Back Stage wordt gericht, kosteloos, toegezonden van de redactie. aan onderwijsorganisaties en particulieren. Betaalde abonnementen kosten én goed doen. Ik wil daarin Redactie Twan Stemkens (hoofdredacteur), Marije Hulsbosch (adviseur), Marie-José 30 euro per jaar inclusief BTW en verzendkosten. Linders (eindredacteur), Dagmar de Kruif-Pot (redacteur), Tanja Krieger (redacteur). Redactie-adres: Houttuinlaan 6

Aan dit nummer werkten mee: Berber Bijma, de Beeldredaktie, Somajeh 3447 GM Woerden een voorbeeld zijn’ Ghaeminia, Seb Jarnot, FMAX, Friso Keuris, Luuk Obbink, Sander Peters, Sander tel. 0348 - 75 35 00 van der Ploeg, Jeroen Poortvliet, Roel Smit, Annette van Soest, Frans Strous, [email protected] Oud-mbo’er Dick van der Lee verliet in zijn eindexamenjaar het vwo voor Elmer Veerhoff. www.mboraad.nl/backstage een beroepsopleiding. BACK STAGE BACK STAGE 4 / 5

Ad Verbrugge, Alexander Rinnooy Kan of Sweder van Wijnbergen?

Het Wensenkabinet De verkiezingen zijn achter de rug, de coalitievorming is in volle gang. Maar welk kabinet is het best voor het onderwijs? En welke poppetjes horen daarbij? Robin Gerrits (de Volkskrant), Paul van Liempt (BNR), Hanne Obbink (Trouw) en Frank Steenkamp (Hoger Onderwijs van ondewijsjournalisten Persbureau) formeren hun kabinet.

Onderwijsjournalist de Volkskrant Tekst Annette van Soest Beeld Kick Smeets (De Beeldredaktie) Beeldbewerking Link Design Robin Gerrits

“Ik zou graag een centrum-progressief maar dan moet hij wel héél onderwijs scheelt of je met 20 mensen in de klas zit kabinet zien, met in ieder geval D66 en naar zich toe trekken. Culturele zaken of tegen de 30, zoals de praktijk is. Zorg PvdA. En ik zou het erg leuk vinden als en homo-emancipatie moet hij dan maar ervoor dat je per student een groter stuk daar GroenLinks bij zit. Het CDA zou ik bij een staatssecretaris stoppen. Bij D66 leraar hebt. Dat kun je alleen maar doen ook niet erg vinden. Zolang ze maar niet denk ik aan Ursie Lambrechts, die de laat- door de klassen te verkleinen. Niet met te groot zijn binnen de coalitie, zodat ze ste jaren de evaluatiecommissie passend één, twee of drie studenten gemiddeld, de macht van besturen binnen het onder­ onderwijs heeft geleid. En als je toch het maar substantieel. Pas dan kun je presta- wijs niet te veel kunnen beschermen. CDA erbij hebt, dan zou ik het niet zo heel ties werkelijk opvijzelen.” groen Schoolbesturen zijn ontzettend belang- gek vinden om Marja van Bijsterveldt rijk geworden de laatste jaren, mede als minister te maken. Zij heeft het goed ge- D66 gevolg van het beleid van Maria van der daan als staatssecretaris, is vasthoudend. Hoeven van een paar jaar geleden. Dat Maar ook Ab Klink heeft op mij een goede hoeft niet per se slecht te zijn, maar het indruk achtergelaten.” links is ook wel goed als er bewindslieden in het kabinet zitten die kunnen door­ “Mijn opdracht voor het nieuwe kabinet pakken, die de moed hebben om ongeacht voor de komende vier jaar is toch klas- de macht van bijvoorbeeld christelijke senverkleining. Al te gemakkelijk worden PvdA besturen te zeggen: zo gaan we het doen.” steeds onderzoeken aangehaald waaruit zou blijken dat klassenverkleining nau- Warm hart welijks iets uithaalt. Nou, ik hoor alleen d66 “Als je denkt aan een combinatie van D66 maar in het veld – of het nu basisonder- en PvdA in het hart van zo’n kabinet, dan wijs, voortgezet onderwijs of middelbaar is Job Cohen een prima premier. Hij heeft beroepsonderwijs is – dat het echt veel een onderwijsachtergrond als rector magnificus in Maastricht. Maar ook Alexander Rinnooy Kan van D66 zou goed kunnen. Hij draagt onderwijs het maakt een zeer warm hart toe, onder andere merkbaar aan zijn rol in de Commissie LeerKracht van een paar jaar geleden. cda Op Economische Zaken zou je voor de grap best Sweder van Wijnbergen kunnen D66 weinig neerzetten: een eigenwijze econoom en intelligente man die ook hart heeft voor vvd onderwijs. Bij Sociale Zaken denk ik aan Hans de Boer, die met veel eigenwijze verschil! voortvarendheid het Vakcollege heeft PvdA opgezet.”

“Op Onderwijs is Ronald Plasterk natuur- lijk dé kandidaat van de PvdA. Tenminste, d66 hij wil zelf heel graag. Van mij zou hij het misschien nog een keertje mogen doen,

BACK STAGE BACK STAGE 6 / 7

Het wensenkabinet van onderwijsjournalisten vervolg

Hoofdredacteur Keuzegids mbo en ­directeur Onderwijsjournalist Trouw Frank Steenkamp Hoger Onderwijs Persbureau Hanne Obbink

“Het spel van de poppetjes laat ik graag “Uiteindelijk komt het neer op meer Ze zijn vooral bezig geweest met de orga- “Het maakt voor het onderwijs heel “Kijk maar naar de invoering van de fu- En dat pikt Plasterk op.” aan anderen over, maar kijkend naar de ruimte voor kleinschaligheid. Nu zijn nisatie, structuur en het binnenhalen van weinig verschil welke partijen er in het sietoets door minister Plasterk, die grote “Ook voor het verdelen van de potjes verkiezingsprogramma’s en wat het roc’s grote onderwijsfabrieken. Dat heb- steeds meer studenten. Kwaliteit is de kabinet komen en wie er minister en kanttekeningen zet bij schaalvergroting. maakt het niet veel uit wie er gaan Centraal Planbureau heeft uitgedokterd, ben we twintig jaar geleden in het hbo sluitpost geworden. Daarom: meer geld staatssecretaris van Onderwijs worden. Zijn partijgenoot Ritzen heeft dat 10, regeren. Elke zichzelf respecterende dan geef ik de voorkeur aan de partijen ook zien gebeuren. Daar duurde het een naar het onderwijs zelf en kleinschalig- De verkiezingsprogramma’s lopen niet 12 jaar geleden allemaal op poten gezet. politieke partij zegt in de verkiezingspro- die het meest willen investeren in tijdje voordat ze aan serieuze kwaliteits- heid. Een fris geluid van twee partijen enorm uiteen. Uitwisselbaar is misschien Die ommezwaai heeft niet te maken met gramma’s dat onderwijs belangrijk is. Of onderwijs. Daarbij vallen vooral D66 en zorg toekwamen. Het mbo staat nog maar die recent niet in het kabinet hebben te veel gezegd, maar echt grote verschil- een wending in het denken in de Partij dat dan vervolgens in het beleid wordt Groenlinks op, gevolgd door de PvdA. De aan het begin van behoorlijke kwaliteits gezeten – D66 en GroenLinks – kan daar len ontbreken. Alleen de SP en PVV laten van de Arbeid, maar gewoon met een waargemaakt, heeft meer te maken met aandacht van GroenLinks, D66 en PvdA zorg. Dat heeft toch te maken met logheid. in belangrijke mate aan bijdragen.” een duidelijk ander geluid horen. Je zou wending in hoe de samenleving er tegen- economische omstandigheden dan met voor het belang van kwaliteitsverbetering het kunnen omschrijven als het geluid aan kijkt. Het is nu populair te zeggen dat politieke kleur.” in het mbo vind ik toch wel opmerkelijk. van Beter Onderwijs Nederland.” schaalvergroting ook nadelen heeft. De VVD wil ook wel investeren in onder- wijs, maar vooral in het hoger onderwijs. “Belangrijker nog is dat wat er in een Ze leggen niet genoeg accent op het mbo, kabinetsperiode tot stand wordt gebracht, dat is jammer. Omdat het toch mogelijk eigenlijk betrekkelijk los staat van partij- moet zijn om een kabinet te vormen, kies ‘De overheid moet politiek. Terugkijkend op het onderwijs- ik voor een variant van Paars inclusief kritisch kijken naar beleid in de afgelopen kabinetsperiode GroenLinks.” zijn er twee dingen die het in een ander de structuur met kabinet misschien niet hadden gehaald: Teleurstellend kenniscentra’ de gratis schoolboeken en de maatschap- “Hoewel ik zeker gecharmeerd was van pelijke stage. Daar zit duidelijk de stem- het optreden van Marja van Bijsterveldt pel op van PvdA, CDA en ChristenUnie.” als staatssecretaris, zet ik het CDA niet in mijn voorkeurskabinet. Die partij stelt Trends oppikken me toch een beetje teleur, door netto niet “Maar misschien wel het belangrijkste in onderwijs te investeren. Ze komen niet kenmerk van het afgelopen kabinet op – in eerste instantie – aan de studiebeurs onderwijsgebied, de hernieuwde aan- maar ze willen wel meer met collegegeld dacht voor kennis – en dan met name gaan variëren. Manieren om geld weg te in de basisvakken taal en rekenen – dat halen bij studenten. Oké, dat mag dan heeft niks met partijpolitiek te maken. vervolgens weer in onderwijs geïnves- Elk ander kabinet van welke politieke teerd worden. Toch ben ik niet overtuigd, kleur dan ook zou het net zo hebben ik vind het geen sterk verhaal.” gedaan, omdat het een trend in de sa- menleving is die de politiek oppikt. Als “Qua politieke aandacht maakt het mbo het over onderwijs gaat, denk ik dat zo’n een inhaalslag. En terecht. Ik mag hopen 90 procent van wat er in een kabinet tot dat dat straks ook in budgetten wordt stand wordt gebracht, over dingen gaat vertaald. Maar geld alleen is niet genoeg. groen die uit de samenleving komen en los Er moet meer geld naar het onderwijs staan van partijpolitiek.” het maakt zélf. Dat betekent dat de overheid kritisch moet kijken naar de structuur met ken- niscentra en allerlei andere tussenlagen die er rond het beroepsonderwijs zijn links gebouwd. Er wordt door de combinatie weinig van toezicht en landelijk vastgestelde ‘Het is nu populair normen door die kenniscentra heel veel te zeggen dat tijd verpest aan dingen die niks met on- schaalvergroting verschil! derwijskwaliteit te maken hebben.” d66 nadelen heeft’ BACK STAGE BACK STAGE 8 / 9

Het wensenkabinet van onderwijsjournalisten vervolg dat dan weer wel Presentator BNR Nieuwsradio, journalist en auteur van onder Paul van Liempt andere ‘De Nederlandse droom – Van mavo tot professoraat’

“Het beste kabinet voor goed onderwijs? maak een nieuw ministerie van Onder- maak je het nog belangrijker en heb je er CDA, VVD en D66. Of PvdA, VVD, D66 en wijs, Kennis en Innovatie. Als Nederland een minister op zitten, dus ook iemand mbo-nieuws @ twitter als het moet GroenLinks erbij. Ik zou zo’n érgens in uitblinkt, dan is het juist hierin. die dat in de ministerraad kan verdedi- kabinet laten leiden door Alexander We willen in de toptien van kennislanden gen. “Namen en rugnummers voor dat Nieuws over en van het mbo kunt u ook volgen via Twitter. Rinnooy Kan. Geen verrassende naam, staan, maar we zakken weg uit de rank­ ministerie. Eerst een paar gekke. Leo Een handige manier om goed op de hoogte te blijven: maar wel een goeie naam. Hij is boven alle ings. Creëer zo’n ministerie, met Prick. Hij heeft veel boeken over onder- partijen verheven. Verder zou ik zeggen: innovatie als onderdeel daarvan. Dan wijs geschreven en is een goeie man. Of www.twitter.com/mbonieuws Aleid Truijens, die al lang over onderwijs in de Volkskrant schrijft. Haar stuken lees ik bijna altijd met instemming. Andere namen: Presley Bergen en Ad Verbrugge Duurzaamheid rules! van Beter Onderwijs Nederland. Maar ook Pauline van der Meer Mohr, voorzitter Naast een convenant duurzaam inkopen en de meest college van bestuur van de Erasmus duurzame mbo-school kent het mbo nu ook een meest Universiteit, zou het heel goed kunnen.” duurzame mbo-docent. Ira von Harras, docent Burgerschap “Wie ik zeker ook wil noemen, dat lijkt bij het ROC Zeeland, mag zich sinds 2 juni zo noemen. misschien verrassend, is Ad Scheep- Zij ontving de prijs uit handen van demissionair minister bouwer. Als topman van KPN staat hij Jacqueline Cramer (VROM). bekend als saneerder, maar hij zit in Het onderwijs komt naar je toe heel veel schoolbesturen. Ik heb ooit Het mbo zet zich al langer in voor duurzaamheid. MBO met hem gesproken en het blijkt dat hij Les krijgen in een vrachtwagen met veertien werkplekken Raad-voorzitter Jan van Zijl en minister Jacqueline Cramer zich ontzettend ergert aan de prop van is sinds kort mogelijk bij de groenopleiding van TerraNext. ondertekenden in november 2009 het convenant duurzaam 55-plussers in het onderwijs, die plekken De rijdende school is er voor studenten van de beroeps­ inkopen. De mbo-sector committeert zich hiermee aan 50 bezet houden en geen enkele intentie en begeleidende leerweg die vier dagen werken en één dag in procent duurzame inkoop in 2012 en 100 procent in 2015. bevlogenheid meer hebben om les te de week naar school gaan. Demissionair staatssecretaris In dezelfde maand ontving ROC de Leijgraaf uit handen van geven. Ze zitten hun tijd uit. En daar Van Bijsterveldt opende de leswagen. minister Cramer de prijs voor meest duurzame mbo-school, moet je dan je kinderen aan toevertrou- voor de aanpak van zwerfafval in Veghel. Minister Cramer is wen! Hij windt zich daarover op, dus hij De studenten van TerraNext zijn blij met het rijdende lokaal: er maar druk mee. mag wat mij betreft de ministerspost.” “Het lokaal is compact en je kunt het overal naartoe verplaatsen, bijvoorbeeld naar het bos. Als je in de les over bomen leert, kun www.duurzaammbo.nl Krampachtig je gelijk naar buiten om het geleerde in de praktijk te brengen.” “Geef de docent zijn vak terug. Dat is het De diverse partijen noemen vooral de verbinding tussen állerbelangrijkste wat een nieuw kabinet onderwijs en bedrijfsleven als één van de sterke punten van moet doen. Al die regeltjes... Het gebeurt het mobiele lokaal. Henk Klaver, directeur van TerraNext: overal, maar vooral in het onderwijs; ma- “De mobiele lesunit wordt ingezet om theorie en praktijk nauw nagers hebben een plan en dat moet uit- op elkaar aan te laten sluiten”. Ook de staatssecretaris ziet de gevoerd worden, ook al is het niet goed. verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven als een sterk Voor een docent is dat verschrikkelijk punt van het mobiele lokaal. “Het mooie is natuurlijk dat je cda krampachtig. Hij wordt voortdurend op het onderwijs letterlijk naar het bedrijfsleven toe brengt. de vingers gekeken en ook nog eens tot Ook het bedrijfsleven vindt het geweldig.” een soort statistiek teruggebracht. Geef de docent meer vrijheid. Je hebt mensen Naast de studenten kunnen ook bedrijven de rijdende vvd nodig die het vak leuk gaan vinden. Daar lesunit gebruiken. hoort bij dat je die professional ook wat meer mag betalen. En wees niet bang om, www.terranext.nl hoe lastig het ook is, te differentiëren. De een mag meer verdienen dan de ander, ook binnen het onderwijs. Weg met dat rare ambtelijke systeem gebaseerd op d66 Foto David Rozing/HH leeftijd.”

BACK STAGE BACK STAGE Dat dan weer wel 10/ 11

De ideale school 3.0 Tei van Pim = topidee Personalia

Frank Kalshoven (econoom geschonken. Iedereen legde en Volkskrant-columnist ), de natte theezakjes en Frida Hengeveld legt haar competentiegericht onderwijs Landstede Groep en als lid van Leo Lenssen (oud-bestuurder hoesjes in kommetjes. Dat functie als lid van het college in de verschillende vestigingen het bestuursteam medebepa­ ROC ASA) en Hans van vonden we er onfris uitzien. van bestuur bij ROC van het roc. lend voor de strategische Nieuwkerk (voorzitter MBO Daarom zijn we gaan Eindhoven neer. Zij gaat aan beleidsvoering. Nieuws? 2010) stelden zichzelf in 2006 brainstormen over een de slag als directievoorzitter Ben Vermeulen, hoogleraar Berichten voor de rubriek de vraag ‘Hoe zou de ideale oplossing hiervoor. Dat is van AOC De Groene Welle in onderwijsrecht aan de Vrije Ben Hoogenboom is benoemd personalia kunt u school eruitzien wanneer we de Tei geworden.” Zwolle. Hengeveld is sinds Universiteit in Amsterdam, als dagelijks bestuurslid sturen naar: helemaal opnieuw zouden 2008 bestuurslid van de MBO wordt opgevolgd door Miek beroepsonderwijs en [email protected] beginnen?’ De Netwerkschool Ook de leverancier voor de Raad. Laemers. Lamers is sinds 2002 coördinator arbeidsvoorwaar­ 1.0 werd geboren. eieren kozen de studenten senioronderzoeker en docent den van de Algemene zelf; een Amerikaans bedrijf. Sander van Bodegraven heeft aan de faculteit rechtsgeleerd- Onderwijsbond (AOb). Simons: “Na het leveren van per 1 juni Wouter Turpijn heid van de Radboud Hoogenboom was al de eieren hebben wij deze opgevolgd als algemeen Universiteit in Nijmegen. Zij bestuurder voor de bond in handmatig in tweeën directeur van Fundeon, het publiceerde over de vrijheid rayon Noord. Daarvoor stond gesneden. Vervolgens moest kenniscentrum voor de van onderwijs, schoolkeuze­ hij 25 jaar voor de klas als er nog een leverancier komen bouw- en infrasector. Van vrijheid en de positie van economiedocent. voor de plastic verpakking en Bodegraven was van 2003 tot ouders, segregatie en een drukker voor de teksten. en met 2008 wethouder integratie. Cor de Ruiter, lid college van Intussen hebben we al 2.000 volkshuisvesting en bestuur, vertrekt per 1 eieren verkocht. We zijn nu ruimtelijke ordening en Met ingang van 1 augustus is september bij de Hanzehoge- Studentenbedrijf Pim is uitgeroepen tot het beste mbo-bedrijf bezig met een verbeterslag. locoburgemeester van Erik Bosch benoemd tot school Groningen. De Ruiter Nu, vier jaar later, wordt hun van 2009-2010. Met hun thee-ei versloegen de studentes van Binnenkort hebben we weer Arnhem. Daarvoor was hij directeur Alfa-college van de was sinds 2007 verbonden aan idee van de ideale school SintLucas dertien andere uitverkoren studentenbedrijven. nieuwe thee-eieren.” directeur van de vestiging regio Hoogeveen. Hij volgt de hbo-school. Daarvoor tot uitvoer gebracht in het Tijdens de Europese finale op Sardinië vertegenwoordigt Oost-Nederland van het Christien de Graaff op die werkte hij als directeur experiment Netwerkschool 3.0. Pim≈Nederland. SintLucas doet al voor de derde keer op rij De Tei is verkrijgbaar in de internationale advies- en sinds 1 mei lid is van het bedrijfsvoering van de Helicon, ROC Eindhoven, ROC mee aan deze internationale eindstrijd. smaken: English melange, ingenieursbureau DHV. college van bestuur van het Inspectie van het Onderwijs Nijmegen, ROC van Twente groene thee, Earl Grey en Alfa-college. Bosch is ruim 12 en was hij waarnemend en SintLucas - de Eindhovense De Tei is een plastic omhulsel theezakje weer terug in de Tei. rooibos. U kunt het thee-ei CDA-Kamerlid Rendert Algra jaar actief in het onderwijs, hoofdinspecteur hoger School gaan vijf jaar lang, in de vorm van een ei met Volgens studente Lotte hergebruiken en ook uw is in juni aangetreden als de onder andere als docent, onderwijs. onder wetenschappelijke daarin een theezakje. Het ei Simons, directeur Pim, eigen theezakje in het ei nieuwe voorzitter van leidinggevende bij het Deltion begeleiding, aan de slag met bestaat uit twee delen. U klikt kwamen ze op het idee tijdens stoppen. De Tei kunt u vakbond De Unie. Hij volgt College en directeur Educatie Oeps… hun eigen uitwerking van het het ei open, haalt het zakje gesprekken met klanten voor bestellen via: hiermee Noëlle Haitsma op. van ROC A12. In het artikel ‘Mbo zwengelt Netwerkschool-model. Het eruit, hangt deze in de thee en een project. “Er werd Algra is voorheen bestuurder publiek debat aan over doel: beter onderwijs, minder na gebruik doet u het natuurlijk thee en koffie www.mini-pim.nl geweest bij CNV Bedrijven- Arjan Kastelein is nu nog kwaliteit onderwijs’ (BS # 4) kosten. bond en Hout- en Bouwbond voorzitter van de Stichting wordt gesproken over de CNV. Ook was hij voorzitter Gooise Scholen Federatie, opleiding Hout & Meubel van www.netwerkschool.nl van de Amsterdamse afdeling maar treedt in augustus toe ROC van Amsterdam. Daar www.mbo2010.nl van de Politiebond ACP. tot het college van bestuur werd echter het Hout- en van ROC West-Brabant. Meubileringscollege bedoeld ROC Friese Poort heeft Durk Kastelein is momenteel ook met locaties in de hoofdstad Bijma benoemd als vestigings- bestuurslid van de VO-raad. en Rotterdam. directeur in Emmeloord. Ook Wie wordt de Landelijk Ambassadeur maakt hij deel uit van de Coby Zandbergen-de Zeeuw directieraad van het roc. Bijma is met ingang van 1 september Beroepsonderwijs 2010? is sinds 1980 werkzaam bij het benoemd als voorzitter college roc, onder andere als docent, van bestuur van Cibap Stem vanaf 1 juli op uw favoriete mbo-student via decaan en afdelingsdirecteur vakschool voor verbeelding in van de vestiging in Drachten. Zwolle. In deze functie volgt www.6dbo.nl. Volg de 6-Daagse Beroepsonderwijs Momenteel is Bijma als zij Evert de Jager op. ook via Facebook, Hyves en Twitter. clusterregisseur Techniek, Zandbergen werkt momenteel Media Kunst en Cultuur als directeur Communicatie, betrokken bij de invoering van Marketing & Strategie bij de

BACK STAGE BACK STAGE 12 / 13

Stilzitten is niks voor hem. Als OCW straks de opdracht van MBO 2010 verlengt, is Hans van Nieuwkerk beschikbaar. Natuurlijk, er valt nog veel te doen in het mbo. Maar bij negativisme is niemand gebaat. “Organisaties bestaan uit mensen en die floreren niet in een sfeer van wantrouwen.”

Tekst Sander Peters Illustratie Seb Jarnot - Unit CMA Foto Jack Tillmans

“Laat één ding helder zijn: na m’n 65e en natuurpark De Hoge Veluwe. Een licht, mbo niet. In plaats van te zeggen: ‘Het ga ik niet thuiszitten. Mensen van mijn ruimtelijk kantoorpand. Veel glas, en dus mbo is rijp voor de sloop, laten we alles generatie vragen me weleens: Hans, een prachtig zicht op de groene omgeving. weer afbreken’, moeten we het beschou- waarom werk je nog? Ik pareer dan: Zacht gezegd een prettige werkplek voor wen als ‘de rijkdom van het onvoltooide’. waarom werk jij niet meer? Ik ga niet MBO 2010. Maar wie denkt dat Hans van We zijn er nog niet, maar liggen op koers.” drie dagen per week over de golfbaan Nieuwkerk in deze landelijke omgeving strompelen. Ik wil klussen blijven doen: op z’n gemak zijn laatste kunstje uitvoert, Wantrouwen liefst in het onderwijs, maar in elk geval komt bedrogen uit. Hij is nog steeds even Roc’s en andere mbo-instellingen de non-profitsector. Organisatieadvies, bevlogen als aan het begin van de rit. begeleiden bij de invoering van het interimmen, procesmanagement: daar In 2003, Van Nieuwkerk is dan 56 en al compe­tentiegericht onderwijs. Dat is ligt mijn kracht. Politieke ambities? Ben ruim 30 jaar onderwijsbestuurder, wordt heel beknopt de klus die Van Nieuwkerk je gek! Dan schopt mijn vrouw me eruit.” hij gebeld wordt door OCW. “Ik was eind in 2004 op zich nam. “Fout!”, corrigeert Een bulderende lach, een joviale klap op 2001 vertrokken als bestuursvoorzitter Van Nieuwkerk meteen. “De invoering de schouder, het is duidelijk: Hans van van het Mondriaan College in Den Haag. van competentiegericht onderwijs is Nieuwkerk (63), sinds 2004 de grote man Sinds begin jaren negentig had ik vrijwel slechts een middel. Het doel is moderni- achter MBO 2010 en Procesmanagement onafgebroken grote fusies begeleid. Iedere sering van het beroepsonderwijs. Zodat Herontwerp MBO, zit goed in z’n vel. Eén keer die organisaties ‘resetten’. Prachtig het mbo jonge mensen aflevert die met jaar voordat de opdracht van MBO 2010 werk, stimulerend en leerzaam. Maar ik hun competenties én hun kennis sterk officieel ten einde loopt, constateert was toe aan iets nieuws. De opdracht van staan op de arbeidsmarkt. Mensen over Van Nieuwkerk dat de doelen die hij en OCW kwam als geroepen. Ik heb me er wie bedrijven tevreden zijn.” z’n mensen hebben gesteld, goeddeels volledig op gestort, maakte werkweken Om dat doel te bereiken sloegen het gehaald zijn. Hetzelfde valt te lezen in van 60, 70 uur. Nog steeds werk ik hard. georganiseerde bedrijfsleven en de vierde voortgangsrapportage die MBO Hoe ik dat volhoud? Door te geloven in schoolbestuurders aan het eind van de 2010 in juni publiceerde. “Onderwijsin- wat je doet én door een goede nachtrust. vorige eeuw de handen ineen. “Met een houdelijk voegt deze club niets meer toe Ik heb altijd prima geslapen. Ja, ook in gemeenschappelijke drive zijn we aan de aan het mbo. deze tijd. Ik deel het negativisme over het immense klus begonnen. In een prima Een heuglijke constatering. Nu is de constructieve ambiance. Heel anders dan vraag: kunnen we aan de proceskant nog het buitengewoon gure klimaat van nu: iets betekenen voor het onderwijs? Dat we hebben te maken met een structureel zeker! Op twee vlakken, bedrijfsvoering ‘Het is een illusie dat wantrouwen jegens scholen, bestuurders Hans van Nieuwkerk, voorzitter MBO 2010: en professionalisering, is nog veel werk en het mbo in het algemeen. Daar is te verzetten. Scholen zijn nog niet klaar. je de huidige generatie niemand bij gebaat. Organisaties zijn een Als ik het ministerie van OCW mag jongeren nog 30 uur geheel van mensen en mensen floreren adviseren, zeg ik: verleng onze opdracht niet in een sfeer van wantrouwen.” per week in een af- ‘De lessenschool is tot 2015. En ja, ik ben beschikbaar als ze Aan alle kanten staan partijen aan het me vragen. Schrijf dat gerust op.” gesloten lokaal kunt mbo te trekken, stelt Van Nieuwkerk. stoppen’ Iedereen wacht op iedereen. Om die Nachtrust impasse te doorbreken, moet het onder- definitief verleden tijd’ Een zonnige dinsdagochtend. Vogels wijsveld in beweging komen. “De eerste fluiten in het bos op de grens tussen Ede stap moeten de scholen zetten. De basis­

BACK STAGE BACK STAGE Hans van Nieuwkerk vervolg

Curriculum vitae

Geboren 1 maart 1947 te Naaldwijk. Lid bestuur MBO Raad, procesmanager positionering Studie hbs-a, lerarenopleiding Duits a en b. centra vakopleiding (tot 2004). Voorzitter procesmanagement Werk werkzaam in glastuinbouw en transport. Vervolgens MBO 2010. mbo-docent (1970-1973), plaatsvervangend directeur Nevenfuncties voorzitter procesmanagement roc-vorming (tot 1982), algemeen directeur (tot 1990), voorzitter centrale (1994-1997). directie (tot 1996), voorzitter college van bestuur (tot 2002).

kwaliteit is nog lang niet overal op orde. zoals Wijfels het uitdrukt: leg productieve of begeleiding. Zeker in het begin van Dan heb ik het over de roostering en verbindingen. Tussen politiek en scholen, het moderniseringsproces zijn fouten planning, het urenaanbod, het docenten- tussen studenten en school, tussen school gemaakt, geeft Van Nieuwkerk toe. “We team, et cetera. Ik zeg altijd tegen scholen: en bedrijven, tussen bestuurders en zijn wat doorgeschoten. Hoort bij grote zorg dat je je huis op orde hebt en dat docenten, en tussen school en ouders.” veranderingen, enige chaos is onver- je staat als een huis in je eigen stad of De ouders zijn weer terug op het toneel, mijdelijk, maar zonde is het wel. Er zijn regio. Als de basis niet op orde is, hoef je weet Van Nieuwkerk. Zeker na de recente toen oneliners de lucht in geslingerd als: niet eens te beginnen met moderniseren. stroom kritiek op het mbo heeft de paniek ‘De student is regisseur van zijn eigen First things first.” goed toegeslagen. “Ook al denk je als leerproces’ en ‘de docent is de coach van school: dit is overdreven of gemanipu- de student’. Flauwekul! Een 16-jarige die Verbindingen leerd, neem het serieus. Informeer ouders op een mbo binnenkomt, regisseert z’n Maar ook anderen moeten stappen zet- over nieuwe onderwijsmethoden. Iedereen eigen leerproces niet. Structuur is altijd ten. Bijvoorbeeld de wetgever: “Stel scho- redeneert vanuit z’n eigen onderwijs­ en overal nodig.” len in staat om de variëteit aan lesvormen ervaring en dus begrijpen ouders het en onderwijsmethoden vorm te geven. niet als ze overdag hun kind op de bank Vergrootglas Geef ze meer vrijheid. Stop met het aantreffen. Dan schieten ze massaal in Het moderniseren van het middelbaar opstapelen van controlemechanismen. de stress. Best begrijpelijk.” beroepsonderwijs stelt scholen voor Toezicht moet, maar de bureaucratie grote uitdagingen, beseft Van Nieuwkerk. loopt de spuigaten uit. Maak met elkaar Einde levensduur Vooral op het vlak van de bedrijfsvoering. nieuwe onderwijsarrangementen. Je hoeft De ontwikkeling van de klassieke “Vroeger had de schoolbestuurder de het zeker niet altijd met elkaar eens te lessen­school naar variëteit in het werk­ volgende – excusez le mot – management­ zijn. Sterker nog: discussie is goed, maar programma is onafwendbaar volgens Van tools: het leerlingenrooster, het lokalen­ spreek een gezamenlijke intentie uit. Of, Nieuwkerk. “Het volledig klassikale con- rooster en het docentenrooster. Hij pecial cept is aan het eind van z’n levensduur. stemde die drie zaken op elkaar af en Daar moeten we geen drama van maken. klaar was Kees! Nu is het een complex s Nu gaat het om de vraag: hoe geven we geheel van klassikale lessen in lokalen, het middelbaar beroepsonderwijs vorm instructieruimtes voor praktijkles en zodat het leidt tot efficiëntie en producti- ruimtes voor individuele besprekingen. viteit en ook nog van excellente kwaliteit Veel docenten zijn freelancer of verbon- is. Diversiteit en maatwerk zijn daarop den aan andere scholen. En studenten ‘Competentiegericht antwoorden. Concreet betekent dit dat lopen stages. En dan hebben we het nog een week voortaan niet slechts bestaat niet eens gehad over de invoering van tu onderwijs is slechts uit lessen, maar ook uit projecturen, nieuwe media in het onderwijs: digitale individuele opdrachten en stages. Het content, e-learning, social media. Er ligt een middel’ is een illusie dat je de huidige generatie nogal wat op het bordje van scholen. Om s jongeren nog 30 uur per week in een deze klus te klaren, is enige regie onmis- afgesloten lokaal kunt stoppen.” baar. Ik zou daar heel graag mijn ervaring den Maar: afwisseling en diversiteit staan voor inzetten.” absoluut niet gelijk aan structuurloos- t e n heid. Of aan een gebrek aan aandacht

BACK STAGE Studenten in actie: ‘De nieuwe minister moet een plan B hebben’

De relatie tussen studenten en de minister van Onderwijs is niet altijd even optimaal. Zeker nu de onderwijssector Tycho (23) aan de voor­avond staat van ingrijpende bezuinigingen. wat Sociaal Cultureel hoe “De overheid wie Tycho Filarski Hoe kan de nieuwe bewindsman of -vrouw garant blijven Werk, ROC van Amsterdam zou meer moeten investeren in het mbo. staan voor goed onderwijs en wat moet de minister zeker Na mijn opleiding wil ik doorstromen naar - nalaten? Studenten weten het wel. het hbo, maar dan zit ik na afloop met een dubbele studieschuld. Een sociaal leenstel Tekst Sander van der Ploeg Foto’s Gerry Hurkmans sel zie ik daarom als een studietax. Als er dan toch wordt bezuinigd, moet het geld wel terugvloeien naar het onderwijs, vooral om de kwaliteit ervan te verbeteren. Mijn opleiding is prima, maar ik denk dat dit niet overal in het mbo zo is. Maar wat de regering ook besluit, ik ga in ieder geval doorstuderen – Cultureel Maatschappelijke Vorming op hbo-niveau. Gelukkig word ik financieel ondersteund door mijn ouders, anders was het voor mij heel moeilijk geworden.”

Sudesh (24)

wie Sudesh Jethoe wetenschappen, VU wat Medische Natuur moet blijven. Als je doorhoe omstandigheden te weinig studiepunten hebt gehaald,“De basisbeurs heb je een - groot probleem. Zo ontneem je mensen ook de Linda (19) mogelijkheid de opleiding af te ronden. Som migen zeggen dat studenten lui zijn, maar dat wie Linda van Rouwendaal wat S c h o o n ­­ is absoluut niet heidsspecialist, Deltion College hoe “De zo. Je kunt de financiële problemen van de - nieuwe minister van Onderwijs moet in de overheid niet zomaar bij de studenten neer eerste plaats de kwaliteit verbeteren. Ik denk leggen. Misschien kan er gekort worden op “Ik dat de docenten lijden onder hoge werkdruk. de studiefinanciering, maar niet teveel. Ik wil hoe ­ Lisa (20) Sociologie, VU David (23) Ze zijn vermoeid, dat merk je. Maar over het Davy (22) ook nog in staat zijn straks een master Systems wat en Networkengineering te volgen.” Abel (19) wie Lisa Post algemeen ben ik tevreden op het mbo. Ik ben wie David Schultz bijna klaar met mijn opleiding en wil volgend wie Davy Paap moet toegeven dat ik me niet heel erg in de wat Geschiedenis van wat Fysiotherapie, de Internationale Betrekkingen, UvA Hanze wie Abel Gerrebrants wat Sociaal Juridisch laatste politieke ontwikkelingen heb verdiept. jaar mbo plus Toerisme gaan doen. Voor die ­hogeschool Groningen “De kwaliteit van het Nederlandse onderwijs hoe nam de Kamer de motie Hamerhoe aan “Vorig waarin jaar Medewerker, ROC Eindhoven hoe “Het com- Ja, iedereen is tegen de bezuinigingen in het opleiding zal ik veel moeten reizen en dat kost mag niet verder achteruit gaan. Je Nederlandse investeringen in de kenniseconomie werden petentiegericht onderwijs in het mbo moet aan onderwijs en daar kan ik mij iets bij voorstellen. veel geld. Als het echt moet, zou de overheid bachelor- of masterdiploma is niet zoveel waard beloofd. Nu moet de minister van Onderwijs banden. Zo moet eerst goed worden nagegaan Ik las wat het reisbudget van de koninklijke kunnen bezuinigen op de ov-jaarkaart door in Groot-Brittannië of de Verenigde Staten. Daar zich ook aan deze belofte houden. Met de hui welke lessen echt belangrijk zijn voor welke familie is en daar mag best wel iets af. Dat bijvoorbeeld alleen het traject tussen huis en is het niveau zoveel hoger. De regering moet dige bezuinigingsronde wordt de kaasschaaf opleiding. Vooral de theorielessen moeten bespaarde geld kan mooi naar het onderwijs. opleiding te vergoeden. Misschien dat onderwijs - duidelijke keuzes maken die geld opleveren methode toegepast en dat is geen goed idee. Er relevant zijn, want dat is lang niet altijd het Ik denk dat studenten ook een studie in het bij D66 in de beste handen is, maar dat weet ik - voor het onderwijs. Zo mag de studiefinan geval. Als de studiefinanciering wordt buitenland kunnen overwegen. Zelf ga ik na niet zeker.” moeten duidelijke keuzes worden gemaakt voor ciering meteen worden afgeschaft, want ik afgeschaft betekent dat een ramp voor mij. mijn opleiding naar Egypte of Saoedi-Arabië ­ het onderwijs. Ik wil na mijn huidige opleiding heb er weinig aan. Ik doe er hoogstens wat Ik heb geen vaste financiële basis van thuis, om islam en Arabisch te studeren. Daar kost Psychologie studeren, maar de arbeidsmarkt bood­schappen van. In Nederland moeten we zonder stufi red ik het domweg niet. Ik wil nog het onderwijs niets. Ik heb zelfs begrepen dat voor afgestudeerde psychologen is niet best. streven naar excellentie en dat gebeurt niet, een hbo-opleiding Zakelijke Dienstverlening je er bij bepaalde cursussen zelfs gratis kost en Daarom wacht ik eerst af wat er binnen het want het hoger onderwijs let teveel op de doen, dus ik schat dat ik zeker nog 10 jaar inwoning bij krijgt.” onderwijs gaat gebeuren. Ik wil me niet voor bedrijfsvoering. Ik zeg: de studiefinanciering studeer. Zonder studiefinanciering kan ik mijn niets straks diep in de schulden steken.” eruit en alle drugs legaliseren. Zo houden we tweede studie vergeten. Anders kan ik probe- voldoende middelen over om Groot-Brittannië ren bij werkend te leren bij een bedrijf, maar en de Verenigde Staten achterna te gaan.” die mogelijkheden zijn helaas schaars.” BACK STAGE BACK STAGE Esther (24)

wie Esther Lim wat Cultuurmanagement, Jantine (21) hoe “Wil je een kennis ­ Universiteit Antwerpen wie Jantine Ploeg economie bevorderen, dan vereist dat offers. Jeroen (19) Lynette (24) presentatie, Vakschoolwat Cipab Vormgeving Product Zonder een basisbeurs kunnen veel mensen hebben miljarden in vastgoed zitten, maar niet- niet studeren, terwijl dat in Nederland een hoe “Scholen wie Jeroen Haaksema wat ICT aan het in het docentencorps. Dat is vooral voor mbo- recht moet zijn. Een sociaal leenstelsel mag dus Deltion College hoe “De overheid zou toch wie Lynette Peeters wat Politicologie, niet afschrikken, maar doet dat wel. De nieuwe UvA hoe “De minister mag van mij een soci studenten heel frustrerend, want wij hebben moeten weten dat iedere afgestudeerde later - aal leenstelsel invoeren, zolang het bespaarde vaak te kampen met lesuitval. Een student aan onderwijsminister moet daarom ook een plan geld oplevert? Als de bezuinigingen doorgaan geld maar terugvloeit in het onderwijs of een hbo of universiteit krijgt studiefinancie B hebben om het onderwijs toegankelijk te heeft het geen zin meer om te studeren. Straks naar de zorg. Job Cohen bijvoorbeeld heeft ring, maar een mbo’er van 16 jaar krijgt niets. houden. Ik ben niet naar België gegaan omdat zit je met een torenhoge studieschuld en vind - die garantie niet gegeven. Ik studeer nu 6 Zo houd je jongeren toch van doorstuderen daar de situatie zoveel beter is. Ook in België je geen baan. Dan kun je net zo goed nu al jaar en moet dus lenen. Maar ik denk dat veel af? Zelf wil ik na mijn studie Cultureel krijg je studiefinanciering, maar die is fors lager een uitkering aanvragen. Studenten hebben jongeren van deze mogelijkheid afzien, omdat Erf­goed naar de Hogeschool voor de Kunsten dan in Nederland. Daar staat tegenover dat het het al moeilijk dus bij ons valt niet veel meer ze bang zijn diep in de schulden te raken. De in ­Amsterdam. Maar ik heb het geld niet om collegegeld lager is dan in Nederland.” te halen. Voor 500 euro kun je nauwelijks je aanvullende beurs moet dus behouden blijven. het zelf te betalen. Toch ik blijf ambitieus. Na kamer­huur en je eten betalen. Ik wil hoe dan Wat de aankomende onderwijsminister precies het hbo wil ik nog een universitaire opleiding ook straks naar het hbo. Mijn huidige opleiding gaat doen durf ik niet te voorspellen. Ik heb doen. Ja, die zal ik dan helemaal zelf moeten is op zich prima, maar sluit te weinig aan bij overigens zelf absoluut geen politieke ambities betalen, maar daar vind ik wel wat op.” mijn interesses. Welke vervolgopleiding ik ga ondanks mijn studie Politicologie. Als ik mijn doen weet ik nog niet.” bul heb gehaald wil ik eerst reizen en daarna de journalistiek in.”

Anna (20) Shivani (22) Commerciële Branding, Anna Kok wat - wie hoe “Studeren in Ne wie Shivani Jogroep ­ wat Culturele Antro Hogeschool InHolland pologie, VU ­ Miriam (18) hoe “Ik ben fel tegen het sociaal derland is chaotisch. Bij iedere bezuinigings leenstelsel. Het is belachelijk dat de overheid ronde verandert er weer wat en zo raak je het Miriam Falke wat Kunst, Cultuur en mensen waarschuwt voor lenen, maar onder wie hoe “Ik overzicht helemaal kwijt. Nu wordt wel gezegd tussen studenten met enorme schulden opza - Iris (20) ­ Amusement, ROC van Amsterdam dat studenten later veel zullen verdienen en vind dat de minister van Onderwijs nauwer delt. Ik weiger daarom te lenen. Ik kom uit een- wat Vrijetijds- wie Iris Gussenhoven gemakkelijk hun studieschuld kunnen terug moet gaan samenwerken met de MBO Raad eenoudergezin, we hebben het niet breed hoe “De management, Hogeschool InHolland betalen, maar dat geloof ik niet. Voor mijn en HBO-raad om te weten wat er speelt in het en ik betaal mijn studie zelf. Ik kan dit echter nieuwe minister van Onderwijs moet wel de studie Commerciële Branding deed ik de beroepsonderwijs. Ook moet het ministerie niet blijven volhouden. ‘Het bevorderen kennis­economie stimuleren. Je bent immers ­modevakschool AMFI aan de Hogeschool meer enquêtes uitvoeren onder studenten. Ik Graag zou ik na mijn studie een master Design nooit uitgeleerd. Maar ik weet dat er moet van Amsterdam. Dit zijn toch beide geen vermoed dat de minister van Onderwijs teveel Cultures willen doen, maar als de bezuini van een kenniseconomie worden bezuinigd en daarom ben ik best bereid elitestudies? Daarom vind ik het ook vreemd in zijn ivoren toren zit en geen idee heeft van gingen in het onderwijs doorgaan zie ik ervan- dat ik redelijk veel zinloze studiereizen heb af. Als aankomend antropoloog zie ik dat de wat in te leveren als het moet, op studiereizen ­ vraagt offers’ wat er gaande is. Iedere bezuinigingsronde zijn moeten doen. Ik zag het nut er niet van in en het bijvoorbeeld. Ik hoop dat ik in ieder geval de studenten weer het kind van de rekening. investeringen in het diversiteitsbeleid te weinig kostte veel geld. Als je nou de onzin uit het les financieel wel in staat ben om door te studeren. Volgens mij zijn er wel degelijk besparingen in rendement opleveren. Stop dat geld in het on programma schrapt, kom je al een heel eind.” Ik wil nog een master Theaterwetenschappen het onderwijs door te voeren die niet ten koste derwijs, want dat is een zekere investering - doen als ik mijn studie heb afgerond.” gaan van de student. Zo moeten alleen vakken in de toekomst.” worden aangeboden die echt aansluiten op de BACK STAGE studie en ook het aantal excursies kan omlaag.” BACK STAGE in beeld 20 / 21 Platzak

Tekst Dagmar de Kruif-Pot Foto Gerry Hurkmans

Het geld is op. Volgens schattingen van het ministerie­ van Financiën bedraagt het Nederlandse begrotingstekort zo’n 6,6 procent van het bbp. Niet zo erg als dat van Griekenland, maar wel iets om je druk om te maken. Omdat al dat geld toch ergens vandaan moet komen is Den Haag druk in de weer met bezuinigingsvoorstellen. Ook het onderwijs ontkomt er niet aan. Wanneer D66, VVD en PvdA het voor het zeggen krijgen verdwijnt de basisbeurs. Studenten moeten lenen voor hun opleiding. Iets wat het rijk zo’n slordige 800 miljoen oplevert. Dat de studieschuld van de gemiddelde student hiermee oploopt tot zo’n 40.000 euro, schiet jongeren in het verkeerde keelgat. Onder de leus ‘Laat het onderwijs niet leeglopen’ verzamelden 2.000 boze studenten zich eind mei op het Museumplein. De actie kreeg steun van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB), Lande­lijke Kamer van Verenigingen en Comité SOS. www.21mei.nl discussie 22 / 23

De studenten waarmee Jan van Zijl in discussie jan van zijl ging, zijn: Daniëlle Koning (18), in discussie met student mediamanage- ment aan het Grafisch Lyceum, Utrecht … vier Hilbert Ruiter (19), student tuin, park en mbo-studenten landschap, Wellantcollege, Houten. Merel Mesu (18), student Er is vaak kritiek op het mbo. Maar wat vinden de evenementen manage- studenten zelf? Wat vinden ze goed? En wat moet ment ROC ASA, Utrecht. beter? Jan van Zijl, voorzitter MBO Raad, nodigde Kristel van der Stam (17), vier studenten uit voor een openhartig gesprek over student marketing en goed mbo-onderwijs. Tekst Roel Smit Foto’s Jeroen Poortvliet communicatie, ROC Midden Nederland, Utrecht. “Laten we het eens we, denk ik, een achterstand Waar moet je zijn voor welke “Jullie volgen vZ hebben over jullie op.” informatie? Wat doen we als vZ onderwijs dat niet eigen opleiding: wat vind je Ze volgen alle vier een er lessen uitvallen? Roosters alleen aandacht besteedt aan goed en wat minder goed?” “Over de inhoud van mijn komen vaak ook te laat, kennis, maar ook aan niveau 4-opleiding. Het R opleiding ben ik tevreden. waardoor je school vaak vaardigheden, ‘competenties’ “De inhoud van mijn Vanochtend net een project GrafischL yceum is een moeilijk kunt combineren met met een groot woord. Dat opleiding is prima. Wat ik ‘jong ondernemen’ afgesloten. je bijbaantje.” merk je ook?” S vakcollege, Wellantcollege leer, kan ik tijdens mijn stage Dan leer je een bedrijf goed in de praktijk brengen. opzetten, wat ik belangrijk een groen opleidings­ “We kunnen hier aan “Ja, dat is prima.” Ik vind wel dat er te weinig vind. Mede door dit project centrum en de twee vZ tafel helaas niet R gelegenheid is om je ben ik nu al voor mezelf praten met alle 570.000 “Dat vind ik ook.” medestudenten echt te leren begonnen. Wat ik minder goed andere zijn ‘brede’ roc’s. mbo-studenten. Daarom vraag M kennen. Je kunt niet echt een vind? De docen­ ­ten zijn soms te ik het maar aan jullie: heb je “En de stages, toch band opbouwen. Het is alleen laks. Ze zijn deskundig, ze de indruk dat dit ook een vZ een heel belangrijk maar leren, leren, leren. Wat weten waar ze het over beetje het beeld is dat je onderdeel van jullie opleiding, ik slecht vind, is de com­ hebben, maar het is toch medestudenten van hun hoe ervaar je die?” municatie. En dat vindt vreemd als je bij een opleiding hebben?” iedereen die ik daarover herkansing weer dezelfde “Gewéldig! Ik heb spreek.” toets voor je neus krijgt.” “Ik denk het wel, hoewel M gedaan wat ik wilde S de communicatie op doen en heb er veel van “Bij ons wordt juist “Ik vind de opleiding qua kleinere locatie misschien iets geleerd. Een half jaar dat heel M heel veel aandacht K inhoud best wel goed. Je beter zal zijn dan op grotere. veel nut heeft gehad. Je zag besteed aan onderling contact. leert omgaan met de realiteit Dat zou overigens niet het ook bij andere studenten. We hebben bijvoorbeeld een van het bedrijfsleven. We moeten, want ik denk dat ook Voor de stage waren sommigen dag teambuilding gehad. Wat doen bijvoorbeeld een project een grotere locatie de nog wat kinderachtig, maar niet goed gaat, is de planning, waarbij je moet werken met communi­catie goed moet daarna waren de meesten een de roosters. Ik heb ook het klanten. Dat is heel goed. Aan kunnen regelen.” stuk volwassener. De gevoel dat we soms belangrijke de andere kant wordt er niet orga­ni­satie er omheen is weer les­sen missen. Daardoor lopen altijd goed gecommuniceerd. een ander verhaal. Informatie

BACK STAGE BACK STAGE discussie Uitblinker 24 / 25 jan van zijl in discussie met vier mbo studenten vervolg ‘De mbo’ers vonden mij een professor’

“Dat vind ik ook. Ik wil prima. Zo is het toch? Maar de R voor mezelf dingen nog organisatie er omheen is soms wel eens uitstellen. Dat merk wat te vrijblijvend. Dertig jaar je bij vakken als Nederlands geleden wilden studenten en zo. Het is geen enkel meer vrijheid, nu vragen jullie probleem als je opdrachten om meer structuur, meer een maandje later inlevert. discipline. Dat hoor ik vaker. Docenten laten zich te En de communicatie is soms makkelijk ompraten. Dat is ook een probleem. Die komt geen goede voorbereiding op soms te laat, is te weinig en het hbo. Ik moet nu dan te slordig. We noemen dat de dingen van vorig jaar inhalen. kleine kwaliteit, maar dat Dat is vreemd.” kleine kun je van mij beter weglaten. Het is belangrijk te “Ik vind dat meer weten waar je aan toe bent. M prioriteit gegeven Dat geldt voor studenten, moet worden aan dingen die maar ook voor stagebedrijven. echt belangrijk zijn. Als we Eén slotvraag: welk rapport­ ‘Docenten laten zich een paar lessen Nederlands of cijfer zou je je eigen opleiding te makkelijk ompraten’ Spaans gemist hebben, geven als je alles overziet?” moeten we misschien die leuke fieldtrip met dat leuke “Een dikke zes.” die je nodig hebt, is vaak niet “In principe wel. ondernemersspel maar niet K beschikbaar en de begeleiding R Studenten die verder door laten gaan. De school “Een zeven.” was niet echt geweldig.” willen naar het hbo, krijgen bij moet zich meer afvragen: wat M ons een apart programma met is echt nódig en wat is extra “Een zeven.” “Ik vind de stage die ik nu Nederlands, Engels, wiskunde en vooral leuk?” R S doe ook heerlijk. Maar de en andere vakken die je ook op “Een zeven.” organisatie, ja sorry, als je in de havo zou krijgen. Met “Er lopen veel rode S In de eindexamenklas van het vwo stapte Dick van der Lee (21) over geleerd heb sluit naadloos aan bij de dagelijkse praktijk.” april op stage moet en pas in Neder­lands maken we vZ draden in jullie “Dat valt dan toch niet naar het mbo. Dat deed hij bewust en vol overgave. Zijn gedreven- “Tijdens de uitreiking van de Uitblinkers ontmoette ik een collega- maart de eerste informatie bijvoor­beeld eindexamens van verhalen. Het onderwijs en de vZ tegen. Ik zou daar heid, enthousiasme en lef werden twee jaar geleden bekroond met uitblinker met dyslexie. Hem werd gevraagd wat hij later wilde krijgt… Praktijkovereenkom- de havo. Dat is echt ideaal.” stages krijgen een ruime vroeger voor getekend de titel ‘Uitblinker’. worden. ‘Een goeie,’ antwoordde hij. Daar kun je van leren. Het sten en praktijkopdrachten voldoende. En dat het hebben”. leven draait niet om geld of status, maar om het volgen van je kwamen pas op het aller­laatste “Begrijp ik nu goed dat onderwijs niet alleen over Tekst Somajeh Ghaeminia Foto Frans Strous hart. Wat je doet, moet je gráág en goed doen. Daarin probeer ik moment.” vZ jullie allemaal zeggen: kennis gaat, maar ook over een voorbeeld te zijn.” het onderwijs is in principe competenties, vinden jullie “Van jongs af aan wist ik dat ik met mijn handen wilde werken. “In de avonduren volg ik, gesteund door mijn directeur, een hbo- “Stage­bedrijven klagen goed, maar een beetje meer Maar ik haalde goede cito-scores en dan ga je vanzelfsprekend opleiding MKB Bedrijfsmanagement. Het is een pittige opleiding R dat ze slecht geïnfor- orde, een beetje meer naar het vwo. Mijn ouders zagen dat ik daar niet gelukkig was. van vier jaar. Ik had ook na mijn vwo kunnen studeren, maar dan meerd worden over het doel discipline, dat kan geen Zij stimuleerden mij te doen wat ik graag wilde. In mijn eind­ had ik nooit het geluk gevoeld wat ik nu voel. Het mbo opende van de stage. Stagebezoek was kwaad?” examen­jaar stapte ik over naar ROC Eindhoven. Ik volgde de bbl- mijn hart. Bovendien is het beter als een manager de basis kent, er vorig jaar niet. En in de opleiding machinaal verspannen: vier dagen werken en een dag vind ik.” sector waar ik werk is het “Ja echt. Als je iets te laat naar school. Het was de beste keus van mijn leven.” soms lastig om maar één dag S inlevert, mag dat gerust “Ik werd niet meteen geaccepteerd. De jongens van het mbo zagen “Ik hoor nog steeds mensen minachtend spreken over het mbo. in de week stage te hebben; je een volgende keer. Of later. mij als een professor, een kakker. Tot ik liet zien dat ik het vak Op mijn manier wil ik dat veranderen. Ik stond twee weken op kunt niet lekker meedraaien Dat is raar. Je doet het toch in mijn vingers had. De Stichting Bevordering Vakmanschap een poster in bushokjes, deed mee aan een televisieprogramma in een project.” voor je toekomst? benoemde mij tot ‘Best aankomend vakman’ en later werd ik en promoot vakmanschapwedstrijden. Het beroepsonderwijs zit uitgeroepen tot Uitblinker.” vol mensen die bewust voor een vak kiezen. Zij willen iets be- “Ik heb begrepen dat “Dat horen we van “In anderhalf jaar rondde ik de opleiding af op niveau 2 en niveau 3. reiken in het leven. Een wedstrijd frikadellen eten wordt breed vZ jullie na deze vZ meer studenten: Daarna heb ik nog vijf avondcursussen gedaan. Al die tijd werk ik uitgemeten in de media, maar over competities in het mbo hoor opleiding allemaal naar het maak de zaak wat minder bij machinefabriek Gebrs. Frencken. Wij maken metalen onder­ je niets. Toch hebben we zonder de bakker geen brood, zonder de hbo willen. Word je daarop vrijblijvend.” delen en producten voor onder andere de analytische en medische automonteur kan de zakenman niet aan het werk. De verhalen voldoende voorbereid?” wereld. Iedere dag heb ik profijt van mijn opleiding. Wat ik daar van de mensen die Nederland groot maken, dát is nieuws.”

BACK STAGE BACK STAGE Column 26 / 27

‘Mijn ouders zijn docenten, lijden ‘Politieke partijen zeggen door te onder grote werkdruk en moeten bezuinigen de rekening niet door Hoera, we gaan een doorwerken tot hun 67e. Dat zegt te schuiven naar de volgende al genoeg over de staat van het generatie. Maar wij zijn de volgende vak leren! Of toch niet… onderwijs’ generatie’

Bonnie Boogerd (27), studente Antropologie aan de Toch wil Wim Bruin (23), student Artificiële Intel- UvA, vindt dat werken in het onderwijs aantrekkelijker ligentie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, niet Foto Friso Keuris moet worden gemaakt. spreken van een generatieconflict in het onderwijs. Eindelijk zijn de studenten er vanaf. Althans dat denken ze… Studen- ten komen, na jaren verplicht vakken te hebben gevolgd, bij ons voor ‘Mijn ouders zitten misschien een beroepsopleiding. Geen Nederlands, geen Engels, geen wiskunde: ‘Ik zet mijn lening meteen op een nu leren ze een beroep met vakken die daarbij horen. Jarenlang spaarrekening, dan houd ik de rente binnen­kort zonder werk. Bezuini- slecht, niet motiverend onderwijs in die vakken: ze zijn er vanaf. Goed worden in een vak dat ze leuk vinden, daar gaat het om. na terugbetaling over’ gen op de studiefinanciering zou daarom rampzalig zijn voor mij’ Een sociaal leenstelsel kan volgens Nicolien Knapen Echter, hun Nederlands, rekenen en Engels is van een dusdanig (26), studente Europese Studies aan de Hogeschool Volgens de Groningse studente Scheikunde Maaike laag niveau dat ze eigenlijk niet goed kunnen functioneren in het Zuyd in Maastricht, ook z’n voordelen hebben. Jansen (21), komt een ongeluk nooit alleen. beroepen­veld en maatschappelijk verkeer. De overheid onderkent deze tekortkoming en onderneemt actie. Studenten krijgen meer uren Nederlands en Engels, er is meer aandacht voor rekenen en ‘In het onderwijs bestaat een permanente trend van veranderingen. er komen landelijke, centrale examens taal en rekenen.

Er moet continuïteit komen om de kinderziektes eruit te halen’ Waar niemand rekening mee houdt, is dat de student dit niet wil. Eindelijk was hij er vanaf en nu begint het weer. De 16-, 17-, 18-jarige David Specker (20), studeert Sociologie aan de UvA en ziet een nieuwe hervormingsronde in het onderwijs niet zitten. mbo’er wil deze vakken helemaal niet. Dus wat zal dan de leer­ opbrengst zijn? En wij moeten zorgen dat ze deze vakken beter be- heersen. Is dat onze taak? Je mag toch aannemen dat jongeren met ‘De minister van Onderwijs mag ‘Als ik er ook maar één cent op een vmbo-diploma voldoende kennis van taal en rekenen hebben? van mij absoluut niet korten op de achter­uit ga, houd ik meteen Is het een oplossing om van de 850 lesuren per jaar, extra uren ov. Mijn ouders wonen in Limburg, op met studeren’ af te halen voor Nederlands, Engels en rekenen, waardoor wij als gewone treinkaartjes zijn voor mij Koen Jansen (20), student Algemene Sociale Weten- vakdocenten nog minder vakkennis aan de student kunnen door- geven? Wat er gebeurt, is dat docenten taal en rekenen worden te duur. Zonder een ov zie ik ze schappen aan de UvA, neemt geen halve maatregelen als er stevig op onderwijs wordt bezuinigd. aangenomen en ICT-vakdocenten moeten vertrekken. Terwijl wij dus nooit meer’ de jongeren het vak moeten leren.

Josefina Milanovski (20), studeertA lgemene Maar hoe zit het met de basisscholen en vmbo’s? Ligt niet daar de Sociale Wetenschappen aan de UvA. ‘Zet colleges en boeken op internet taak om leerlingen Engels, Nederlands en rekenen bij te brengen? Het is te makkelijk om als overheid deze taak bij het mbo neer te en kort op de ov-jaarkaart’ leggen: het mbo moet het maar oplossen, de mbo-docenten zorgen ‘Als de nieuwe minister van Onderwijs Bezuinigen kan ook eenvoudig volgens de Leidse er maar voor dat studenten hun niveau in taal en rekenen verhogen, niet investeert in de kenniseconomie, studente Wiskunde Maaike Assendorp (20). en krijgen daardoor minder vakuren. gaat Nederland Griekenland achterna’ De basisschool en het vmbo moeten jongeren de talen en rekenen Mark Koppe (23), Commerciële Economie, Hogeschool leren. En zich doodschamen dat dit niet lukt in tien tot twaalf jaar Utrecht, vreest de financiële toekomst van het land. ‘Mijn ouders gaan binnenkort met lesgeven. Dáár moet actie worden genomen. Dáár moeten de lesprogramma’s tegen het licht worden gehouden. Dáár moet de pensioen, dus een vervolgstudie vakbekwaamheid van docenten worden getoetst. Laat ons in het ‘Ben ik nu de enige die tevreden is gaat lastig worden’ mbo gewoon de studenten een vak leren; daar zijn we héél goed in! over de kwaliteit van het onderwijs?’ Helen van der Bilt (22), vindt als studente Europese Mark Erends (21), ziet als aankomend Gronings Studies aan de Hogeschool Zuyd in Maastricht dat de Elmer Veerhoff sterren­kundige de toekomst van het Nederlandse minister van Onderwijs meer rekening moet houden Docent ICT Academie ROC Leiden en schreef als songwriter onderwijs zonnig in. met de financiële situatie van het thuisfront. vele Nederlandstalige hits 28 / 29

Adviseur vanuit Canada actief voor professionalisering mbo Elsbeth Wissink: ‘Het gaat om een open blik’

In de zomer is het zover: dan vertrekt Elsbeth Wissink, trainer/adviseur mbo, met man en kinderen naar Canada. Niet voor een vakantie, maar om er te wonen. En te werken. Vanuit Vancouver wil Wissink haar kennis en ervaring inzetten om de professionalisering van mbo-docenten te optimaliseren. “Daar is nog veel winst te behalen.”

Tekst Sander Peters Foto’s Sam Rentmeester (FMAX)

Professionalisering van mbo-docenten: opsteken, maar dat vraagt een andere aanpak. Nu werken veel wat versta je daar onder? scholen en docenten nog te vaak vanuit het perspectief: wat “Ik heb het dan nadrukkelijk niet over de vakinhoudelijke kant. vind ik leuk om te doen? Dat is te vrijblijvend.” Canadees avontuur Daarin is de docent de expert, niet ik. Nee, het gaat me om de Samen met haar echtgenoot en twee kinderen ontwikkeling van het beroep op pedagogisch en didactisch vlak. Wat kunnen docenten zelf doen om te (9 en 10 jaar) verhuist Elsbeth Wissink deze De voorbije jaren zijn de ontwikkelingen snel gegaan in het mbo. professionaliseren? zomer naar Canada. Plaats van bestemming: Met name de invoering van het competentiegericht onderwijs “Op de eerste plaats kijken naar anderen. Kennisdelen, met Vancouver, ’s werelds meest ‘leefbare stad’. heeft gevolgen voor de rol van de docent en voor de competen- collega’s, maar ook met mensen buiten het onderwijs en in “Een verblijf in het buitenland stond al jaren op ties die hij of zij nodig heeft. De docent die z’n diploma haalt en andere landen. Die open blik, die nieuwsgierigheid – of beter ons verlanglijstje”, vertelt Wissink. “De keuze vervolgens 40 jaar op dezelfde manier lesgeeft, is niet meer van gezegd: leergierigheid – is essentieel. Als docent moet je jezelf is op Vancouver gevallen omdat het én een deze tijd. De moderne onderwijsprofessional vervult meerdere blijven verbeteren. Continu zoeken naar vernieuwing, zowel prachtige woonstad is én omdat er op werkge- rollen: naast docent is hij coach, motivator, stage­begeleider, vak­inhoudelijk als didactisch. Docenten moeten ook lef tonen: bied voor ons beiden kansen liggen.” assessor en netwerker.” zich kwetsbaar op durven stellen en elkaar feedback geven. Ik zeg altijd tegen ze: ‘Vraag je af wat je wil, wat je wel en niet Professionalisering is een hot item in het mbo: kunt, en wie je kan helpen je zwakke punten te verbeteren?’” is dat omdat het nog in de kinderschoenen staat? “In de kinderschoenen wil ik niet zeggen. Wel is er nog veel Kun je voorstellen dat er docenten zijn die denken: Maar die manier van denken is nog niet winst te behalen op dit vlak. Dat is geen verwijt aan docenten “O nee, we moeten weer veranderen?” volledig door het onderwijs omarmd. Dat of scholen, het is niet meer dan logisch. Aanpassing aan een “Ik kan me dat best voorstellen. Ik was zelf ooit docent en het is vraagt een cultuur­omslag.” nieuwe rol en nieuwe competenties vergt nu eenmaal tijd. Met een pittige baan. De veranderingen zijn bovendien groot. Docenten Internationaal denken name op instellings- en teamniveau kan er nog veel verbeterd in het mbo krijgen veel op hun bordje. Tegelijk merk ik dat Stel: je zet over 30 jaar weer voet Zelf gaat Elsbeth vanuit Canada proberen worden. Denk aan het teamleren, dat is tot nog toe niet echt van verandermoeheid langzaam plaatsmaakt voor nieuwe energie. op Nederlandse bodem. Hoe ziet het de professionalisering van het mbo voort te de grond gekomen in het mbo. Docenten kunnen veel van elkaar Waar docenten drie jaar geleden nog wel eens het hoofd lieten mbo er dan uit? zetten. Hoe? “Door kennis van het Canadese hangen, daar zien ze nu steeds vaker de kansen die de hervor- “Poeh, dat is lastig. Ik durf het niet te voor- onderwijs te verspreiden. Maar wellicht ook ming biedt. Het beroep is minder statisch geworden. Veelzijdiger spellen. Ik ben wel positief gestemd, al was wel door studenten en docenten die hier wil- ook: docenten hebben nu meer vrijheid om onderwijs te geven het alleen maar vanwege de studenten. Al len verblijven, te begeleiden. Ik blijf voorlopig op een manier die bij hen past.” die krachtige, jonge mensen. Dat is een groot actief voor het Centrum voor Nascholing, maar kapitaal. Ik hoop in elk geval dat het teamle- sluit niet uit dat ik ooit voor mezelf ga begin- Hoe weten scholen of docenten of de inspanningen ren, en de mentaliteit om te willen leren van nen. Het is een groot avontuur, maar ik ben resultaat hebben? Is professionalisering meetbaar? elkaar, helemaal doorgedrongen is onder het ervan overtuigd dat we er enorm veel van gaan “Daar leg je de vinger op de zere plek. Professionalisering is docentenkorps. Dat docenten een beroepsma- leren. Na mijn studie heb ik een jaar in Indone- natuurlijk een enorm breed en moeilijk te omschrijven begrip. tige nieuwsgierigheid bezitten, en de grenzen sië stage gelopen en geleerd in internationaal Er wordt veel onderzoek verricht, ook door het Centrum voor opzoeken. Figuurlijk, maar ook letterlijk: door perspectief te denken. Ik hoop er vanuit Canada Nascholing waar ik werk, naar de professionele identiteit van de de blik op het buitenland te richten. Als ik daar aan bij te dragen dat het mbo en de docenten docent. Het gaat er vooral om doelen te stellen, als school, als m’n steentje aan kan bijdragen de komende ook internationaal gaan denken.” team en als docent. En te sturen op het bereiken van die doelen. jaren, dan ben ik heel tevreden.”

BACK STAGE BACK STAGE carrièremakers Gastcolumn 30 / 31

Een leven lang leren maar dan echt

Foto Friso Keuris

Dat je er als werknemer (maar ook als vakbond) in een steeds sneller veranderende wereld niet komt met je hakken in het zand of je rug naar de werkelijkheid, is voor mij zo helder als glas. Daarom is het bieden van mogelijkheden aan mensen om zich blijvend in hun werk te verbeteren al een aantal jaren de kern van de Oud-topsporter Jeroen Straathof: cao-inzet van FNV Bouw. Alleen zo maak je mensen weerbaar tegen de grillen van werkgever, arbeidsmarkt en economie, nog even los van het feit dat dingen bijleren ‘Scholen geven sporttalent ook gewoon leuk is.

In de bouw hebben we op dat vlak door onze inzet al nu meer ruimte’ aardig wat bereikt. Op bijna 30 plekken in het land kan de bouwvakker terecht om geholpen te worden bij het zetten van daadwerkelijke stappen in z’n loopbaan. Of dat nou is om arbeidsongeschiktheid te voorkomen, omdat re-integratie Tekst Luuk Obbink Foto Sam Rentmeester (FMAX) niet lukt, of gewoon omdat iemand hogerop wil. Op zes locaties zijn bovendien speciale EVC-centra opgezet, waar Een opleiding was voor Jeroen Straathof (37) onderschikt aan wat hij echt wilde in het leven: Naam Jeroen Straathof. in de praktijk opgedane kennis kan worden omgezet in een topsport bedrijven. Aanvankelijk als langebaanschaatser, later ook op de wielerbaan. Na School mts Lammen- ‘papiertje’. De sector trekt daar jaarlijks miljoenen euro’s diverse successen is zijn actieve sportcarrière inmiddels ten einde, maar hij kijkt tevreden schans Leiden. voor uit. Duizenden werknemers hebben er inmiddels terug op zijn keuzes. Afgestudeerd 1994. gebruik van gemaakt. Met plezier, en met succes. Trots op “Mijn sport­ “Toen ik klaar was met de havo, kon ik met carrière een halfjaar bij een installatiebureau carrière.” Maar het is nog slechts een begin. Om ‘een leven lang leren’ mijn cijferlijst wel naar de hts. Maar ik heb gewerkt. Maar de rode draad in mijn loopbaan Minder trots op “Lastige meer te laten zijn dan een mooie term is extra inzet nodig. bewust gekozen voor werktuigbouw op mts- is en blijft de sport.” vraag. Niks eigenlijk. Oh ja, Bovenop de middelen die een sector zelf op kan, en moet, niveau, omdat ik de hts niet met mijn sport zou dat ik de afwas vanochtend brengen. Daarom heeft deFNV bijvoorbeeld gepleit voor het kunnen combineren. Het theoriedeel ging me “Op school heb ik vooral geleerd dat het moge- nog niet heb gedaan.” reserveren van een deel van de WW-premie om die scholing makkelijk af, al had ik voor de echte vakin- lijk is een opleiding met sport te combineren. voor werkenden een extra stimulans te geven. houdelijke delen wel wat leerwerk te doen. Ik heb daar toen in overleg veel ruimte voor Zoals materialenkennis, daar leer je op de havo gekregen, maar dus ook veel gemist. Slim plan- Dat past bovendien bij het FNV-plan om de eerste fase van niks over.” nen, dat heb ik ook wel geleerd. Tegenwoordig de WW te laten uitvoeren onder regie van sectorale sociale bieden scholen aankomend sporttalent veel partners. Die brengen niet alleen de WW-premie op, maar “Ik vond het een leuke opleiding, ik heb wel meer ruimte. Dat merk ik bij mijn werk als hebben ook het meeste zicht op mogelijk- en onmogelijk­ wat met techniek. Met name de pneumatiek adviseur van de marktgroep sport bij organisa­ heden op hun sectorale arbeidsmarkt. Met als doel: het lag me wel, een beetje puzzelen met schema’s. tie­adviesbureau BMC, waar ik organisaties in voorkomen of verkorten van werkloosheid en het (ook) Of een vak leuk is, hangt sterk samen met hoe de publieke sector adviseer over de combinatie benutten van WW-periodes voor scholing. En zo slaan we het wordt gegeven. Ik heb les gehad van echte sport en onderwijs.” twee vliegen in een klap: WW-gelden worden beter ingezet vakmensen, dat sprak me aan. Aan sommige en mensen worden er (letterlijk) wijzer van. Welke zichzelf docenten heb ik echt goede herinneringen.” “Een enkele keer vind ik het nog wel eens jam- respecterende politieke partij kan daar nu tegen zijn? mer dat ik nooit een hbo-opleiding heb gedaan. “Uiteindelijk heb ik niet veel met mijn opleiding Maar aan de andere kant: als je jezelf wilt John Kerstens gedaan. Ja, klusjes in en om het huis, daar ben ontwikkelen, zijn daar genoeg andere mogelijk- Voorzitter FNV Bouw ik wel handig in. Ook kan ik meepraten over de heden voor. Ik ben liever bezig met kansen dan techniek van de klapschaats. En toen ik in 2002 met bedenken wat ik niet kan.” stopte met schaatsen, heb ik naast een wieler-

BACK STAGE BACK STAGE en wat doet hij zoal? 32 / 33

De week van Giovanni Fritschij, mbo-student en stagiair bij de World Expo

Tweede thuis “Met een aantal mede­ studenten ben ik naar een voetbalwedstrijd ‘China voelt als een van Shanghai Shenhua geweest. We werden onthaald als helden; mensen wilde met ons praten en op de foto. Alleen maar omdat we tweede thuis’ enthousiast meededen met het publiek. Ik heb er zelfs Chinese vrienden aan overgehouden. Gewoon door ze aan te spreken. De mensen zijn hier zo vriendelijk. Ondanks de cultuur­ Geboren en getogen in Rotterdam zoekt Giovanni Fritschij (23) nu zijn geluk in China. verschillen voelt China als een tweede thuis. De student van ROC Zadkine is één van de 300 geselecteerde hbo- en mbo-studenten In juli zit mijn stage erop en ben ik klaar met mijn studie Midden­kader Functionaris Reizen. die ons land vertegenwoordigen bij de World Expo in Shanghai. Ik overweeg in China te blijven. Ik heb al een baan Wo aangeboden gekregen bij een hotel in Shanghai.” Tekst Dagmar de Kruif-Pot Foto’s Itam van Teeseling

Do

Cultuur snuiven “Ik probeer zo veel mogelijk van de stad te zien. Shanghai is vooral een Vr Ma Di Foto Schellekens/HH moderne stad. Net als in Nederland zit hier ook een MacDonald’s en Zara. Vandaag heb ik met Mentale rust “Ik heb er geen seconde over na hoeven Gewoon mensen “Ik ben trots dat ik Nederland een Chinese collega van het paviljoen het oude Doelen behaald “Mijn eigen stagebegeleider is om denken of ik naar China zou gaan. Dit is goed voor mijn vertegenwoordig. Ons paviljoen is toegankelijk en gedeelte van de stad bezocht en de Yu Garden, logistieke redenen niet in China aanwezig. Wel is vandaag persoonlijke ontwikkeling en natuurlijk een geweldige geeft een duidelijk beeld van de Hollandse cultuur. een Chinese tuin uit de Ming-dynastie. Ik vind een stagebegeleider uit Groningen bij me langs geweest op uitdaging. Zie je maar eens te redden in een vreemd Met de bezoekersaantallen gaat het goed; die over- het leuk om op te trekken met Chinese mede­ het paviljoen. Hij begeleidt me in het opstellen en behalen land, waar je de taal niet kent. Tot nu toe gaat alles super. treffen alle verwachtingen en de Chinezen zijn gek studenten. Zo maak ik kennis met hun cultuur van persoonlijke doelstellingen en rapporteert aan school. Gister­avond heb ik met Nederlandse medestudenten van Nijntje! Ik hoop dat ik mijn enthousiasme heb en zij zijn oprecht geïnteresseerd in de mijne. Ik heb een hoop aan de lessen Engels en communicatie gegeten in de stad en zijn we wezen stappen. Ondanks de overgedragen aan prins Willem Alexander, prinses Door met hen te praten leer ik bovendien de taal die ik op school heb gehad. Ook heb ik veel profijt van mijn taalproblemen hebben we niets geks op ons bord gekregen. Máxima en de Nederlandse delegatie. Als VIP een beetje. Probeer maar eens aan een Chinees werkervaring in de horeca. De doelen die ik heb benoemd Vandaag ben ik lekker thuis gebleven. Ik vind het fijn om Area Info Host heb ik hen vandaag begeleid tijdens uit te leggen waar de wc is!” in mijn persoonlijk competentiedossier, het verbeteren van af en toe even op mezelf te zijn en mentaal tot rust te komen. hun bezoek. Heb ook een leuk gesprek gehad met mijn Engels en mijn weg vinden in het onbekende, heb ik nu Morgen moet ik weer hard aan het werk op de Expo.” Ahmed Aboutaleb, over Rotterdam en voetbal. al gehaald. Ik weet me prima te redden in China.” Het kost mij geen moeite bekende mensen te benaderen. Uiteindelijk zijn het ook maar gewoon mensen.”

BACK STAGE BACK STAGE 34 / 35

Als het aan de onderwijsspecialisten van de vorige Tweede Kamer ligt, is de agenda voor het komende kabinet duidelijk: minder lesuitval, betere onderwijskwaliteit en een hechtere band tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs. Vier leden van de Vaste Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap onder Balkenende-IV blikken terug en vooruit.

Staf Depla (PvdA) en Bas van der Vlies (SGP) onderwijs onder het laatste kabinet in Allemaal voor de klas? verlieten met de verkiezingen van 9 juni de verhouding weer meer aandacht gekregen Wat Dezentjé Hamming Tweede Kamer. Depla zelfs al iets eerder, heeft. “Er waren vóór het laatste kabinet betreft moet het contact om wethouder te worden in Eindhoven Van allerlei besluiten als hamerstuk genomen, tussen beroepsonderwijs en der Vlies, langstzittend Kamerlid, ging met onder meer over de invoering van praktijk nog veel intensie- pensioen. Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink competentiegericht onderwijs. De Kamer, en ver worden. Daarin ziet ze (VVD) en Tofik Dibi (GroenLinks) bleven in de ook de leden van de Vaste Kamercommissie, een taak voor het komende Kamer en keren mogelijk terug als leden van hadden geen scherpe blik meer op het kabinet. “Aansluiting op de de Vaste Kamercommissie OCW. beroepsonderwijs. Dat is gelukkig flink arbeidsmarkt is van groot verbeterd.” belang. Het bedrijfsleven Terugkijken: positie docent verbeterd en Tofik Dibi van GroenLinks is het met Depla moet simpelweg z’n vaca- Dezentjé Hamming (VVD), Dibi (GL), Depla (PvdA) en Van der Vlies (SGP): onderwijskwaliteit verhoogd eens. “Het heeft even geduurd voor het tures kunnen vervullen. Hoe intensief het overleg tussen commissie, beroepsonderwijs op de agenda kwam, maar Het bedrijfsleven moet minister en staats­secretarissen ook is, de met name het laatste jaar van Balkenende-IV vertegenwoordigd zijn in De mbo-agenda invloed van oppositiepartijen op het regerings­ hebben we veel kunnen doen voor het mbo. examencommissies en de beleid is gering, stelt Dezentjé Hamming met We hebben verschillende kleine stappen gezet, onderwijscurricula mee­ enige spijt vast. “Zo werkt een democratie nu onder meer om de positie van docenten te bepalen. Verder moeten voor het nieuwe eenmaal. Maar ik heb in de commissie wel verbeteren en de onderwijskwaliteit omhoog meer mensen hun werk bij krachtig het VVD-geluid kunnen laten horen.” te krijgen. De resultaten van die besluiten een bedrijf combineren met Dat geluid is vooral: durf duidelijk niveau­ moeten de komende jaren duidelijk worden.” een taak voor de klas. Dat kabinet onderscheid te maken binnen het onderwijs. Van der Vlies is met name blij dat er gesneden kan al beginnen in het basis­ “Gelukkig is het onzalige idee van de midden­ is in het grote aantal kleinere opleidingen onderwijs, als mensen uit Tekst Berber Bijma Foto Marcel van den Bergh/Hollandse Hoogte school – iedereen tot z’n 16e bij elkaar in de klas binnen het mbo en dat de banden tussen het bedrijfsleven kinderen – van tafel. Wij benadrukken voortdurend dat onderwijs en bedrijfsleven zijn aangehaald. komen vertellen wat ze zoal hersens net zo belangrijk zijn als handen. “We hebben niet voor spek en bonen zitten kunnen worden. Vanaf het Naast goede loodgieters hebben we ook goede vergaderen. Maar het onderwijs is natuurlijk begin dat ze op school zitten advocaten nodig.” een soort mammoettanker: de koers verandert moeten leerlingen weten Ook PvdA’er Depla is blij dat het beroeps­ pas na geruime tijd.” waarom ze daar zitten.” 

BACK STAGE BACK STAGE 36 / 37

verantwoordelijkheid. Bedrijfsleven en goedkope arbeidstijd voor bedrijven. Marktwerking: kwaliteits­ onderwijs dragen elk hun steentje bij en De overheid ziet er daarom op toe dat verbetering of minder toegankelijk ik was onder de indruk van de kwaliteit scholen en bedrijven hun afspraken onderwijs? Staf Depla (PvdA): die ik zag. Natuurlijk is dit wel het naleven.” Over marktwerking in het volwassenen- zoveelste plan om de relatie tussen die Depla vindt dat het komende kabinet werk onderwijs lopen de meningen uiteen. Het ‘Er moet nu een plan twee te verstevigen en er zullen ook moet maken van meer ‘leer­­meesters’ laatste kabinet-Balkenende zette daar de hierbij wel weer problemen opduiken, (studentbegeleiders) in bedrijven. “Met het rem op, tot vreugde van de mbo-sector, komen om vergrijzing maar dat is geen reden om maar met de Actieplan LeerKracht heeft het afgelopen die de toegankelijkheid en de kwaliteit armen over elkaar te gaan zitten. Zolang kabinet het dreigende lerarentekort van de volwasseneneducatie op onder tegen te gaan’ je nog tekorten in het systeem constateert, bestreden. Zo moet er nu een plan komen meer roc’s in gevaar zag komen. Een moet je daaraan werken.” om vergrijzing van leermeesters en dus onzinargument, vindt Ineke Dezentjé Wat GroenLinks betreft, komen er op het dreigende tekort, tegen te gaan.” Hamming. “Er zijn genoeg voorbeelden Foto Jan van Lint regionaal niveau meer en betere waaruit blijkt dat markt­werking de afspraken tussen bedrijven en het Geen drempelloze instroom meer in kwaliteit van het onderwijs ten goede Ineke Dezentjé Hamming (VVD) onderwijs. Dibi: “De begeleiding vanuit het beroepsonderwijs? komt. Hopelijk krijgen we een kabinet school schiet tekort. Het komt voor dat Ook op een ander vlak ziet Depla werk aan dat daar weer ruimte aan geeft.” ‘Niet naar het studenten van school gaan omdat ze geen de winkel voor het komende kabinet: een Staf Depla is juist blij dat verschillende mbo zonder vmbo- stageplek hebben kunnen vinden. Wij duidelijker niveauverschil binnen het vormen van volwassenenonderwijs níet willen scholen verplichten een stageplek mbo. “Dat was al gebeurd als het aan de markt zijn overgelaten. “Daarmee diploma’ voor hun studenten te vinden. Betere afgelopen kabinet niet was gevallen. Een ging het brede aanbod verloren. Met afspraken tussen bijvoorbeeld gemeenten meerderheid van het Kamer was voor het marktwerking riskeer je cherry picking: en mbo-scholen kunnen daarbij helpen.” plan om verschil te maken tussen instellingen kiezen de meest lucratieve Toekomst: meer zeggenschap voor docenten, pre-pabojaar Depla vindt de oprichting van de Centra funderend onderwijs – mbo niveau 1 en 2 opleidingen eruit. Een opleiding op mbo en minder regeldruk voor Innovatief Vakmanschap, waarin die – en beroepsonderwijs op niveau 3 en 4. 1-niveau zal geen enkele marktpartij op Als er íets bij het komende kabinet bovenaan de agenda voor het beroeps- regionale contacten belangrijk zijn, een Als je niet duidelijker differentieert dan nu zich willen nemen, want daarbij is het onderwijs moet staan, dan is het de bestrijding van school- en lesuitval, zeggen goede stap voorwaarts. “Belangrijk voor binnen het mbo, loop je de kans dat je risico op uitval, en dus weinig rendement, de (gewezen) commissieleden unaniem. Tofik Dibi: “Er moet meer geld naar de Versterking van beroeps­onderwijs de kenniseconomie. Nederland is goed in niveau 1 en 2 ondervraagt en niveau 3 en 4 te groot. Marktwerking moet geen doel docenten. Er zijn de laatste jaren in verhouding te veel praktijkbegeleiders en voor regio’s met economische het bedenken van patenten, maar we overvraagt en daardoor bij de hele groep op zich zijn, want het staat het échte doel andere niet-docenten bij gekomen. Docenten moeten bovendien meer te zeggen potentie? moeten ervoor zorgen dat we die ook niet het maximale bereikt.” – kwaliteitsverbetering en goede krijgen. Als er meer docenten komen én ze krijgen een steviger positie, zullen er Dit voorjaar presenteerde de commissie kunnen vertalen in praktische toepassin- Voor de onderste niveaus moet het volgens toegankelijkheid – in de weg.” minder lessen uitvallen.” Dibi vindt verder dat er nog harder moet worden gewerkt Hermans in opdracht van het Platform gen. Een intensieve relatie tussen scholen Depla en zijn GroenLinks-collega Dibi aan betere onderwijskwaliteit. “De meeste mbo-scholen doen het natuurlijk Bèta Techniek en de MBO Raad haar en bedrijven is overigens in eerste mogelijk blijven zonder vmbo-diploma of prima, maar sommige moeten ervoor oppassen dat ze geen veredeld buurthuis advies voor het opzetten van 40 Centra instantie de verantwoordelijkheid van die andere kwalificatie in te stromen. Dibi: worden, waarbij jongeren de tijd uitzitten en aan het eind van de rit een diploma voor Innovatief Vakmanschap, verspreid partijen zelf. De overheid stelt het ‘wat’ “We kunnen kwetsbare jongeren niet aan krijgen. Dat kan natuurlijk niet.” Tofik Dibi (GL): over het land. De centra leiden top­talenten van het onderwijs vast en de instellingen hun lot overlaten.” Depla: “Anders ben je uit het mbo op met het oog op een baan in zelf gaan, in overleg met bedrijven, over als een ziekenhuis dat de meest zieke ‘Er moet meer geld Het bestrijden van lesuitval zit ook Dezentjé Hamming hoog: “Een jaar geen de regio. Prima plan, zegt SGP’er Van der het ‘hoe’. De overheid bewaakt de mensen weigert omdat ze te weinig Nederlands of Duits op een roc is onacceptabel. Daar kan ik woest over worden. Vlies. “Een goede vorm om samenwerking kwaliteit: een stage moet meer zijn dan inkomsten opleveren.” Dezentjé Hamming naar de docenten’ Een bedrijf stopt de productie ook niet als er iemand ziek is. Ze regelen het te zoeken met behoud van ieders goedkope onderwijstijd voor scholen en vindt het juist tijd de drempel­loze gewoon en dat hebben de scholen ook te doen. En heeft een opleiding niet het instroom af te schaffen. “Niet naar het beloofde geboden, dan geldt: niet goed, geld terug.” Het VVD-kamerlid pleit verder mbo zonder vmbo-diploma. Daar voorkom voor betere aansluiting tussen mbo en hbo, in het bijzonder voor mbo’ers die naar je heel wat uitval op het mbo mee.” Ze is de pabo willen. “Voor hen moet het laatste jaar op het mbo een soort pre-pabojaar wel met Depla en Dibi eens dat de niveaus worden, die ervoor zorgt dat ze in ieder geval niet over de taal- en rekentoets op duidelijker onder­scheiden moeten worden. de pabo struikelen.” Voor andere laatstejaars mbo’ers kunnen proeflessen bij Bas van der Vlies (SGP): “Het bedrijfs­­leven wordt nu tureluurs: wat verschillende hbo-opleidingen helpen om een goede vervolgstudie te kiezen. kan die sollicitant of stagiair nou precies?” ‘Het onderwijs Ook Van der Vlies vindt differentiatie een Van der Vlies heeft ook nog een taak voor het komende kabinet: verdere goed plan maar, waarschuwt hij: “Het vermindering van de regeldruk. “Scholen zijn soms buitensporig veel tijd kwijt is een soort moet wel ergens over gaan, ook op de aan het invullen van papieren. Je vraagt je weleens af wat daarmee gedaan wordt lichtere niveaus. Studenten moeten aan en of dat allemaal wel zo nodig is. Natuurlijk zijn er scholen die onderuitgaan; mammoettanker’ de slag kunnen met hun diploma.” daar moet je goed toezicht op houden en zonodig ingrijpen met flinke maatregelen. Voor het overige zouden we best wat meer vertrouwen in de scholen kunnen hebben.” Foto Roos Beeldwerk Foto Margot Scheerder

BACK STAGE BACK STAGE Column Pittige taal 38 / 39

Open brief Pittige taal van…

Foto Friso Keuris Giep Hagoort

Geachte dames en heren, Tekst Annette van Soest Foto Jochem Jurgens

De verkiezingen zitten erop, u gaat dit land leiden. Ook wij hebben uw verkiezingsprogramma’s goed gelezen: bijna elke partij wilde wel Succesvolle midden- en kleinbedrijven moeten in het mbo investeren. Dat is verheugend, maar ook beangstigend. regionaal de innovatiekar trekken. Alleen zo’n Want waardoor is die keuze ingegeven? Door de beeldvorming over onze kwaliteit? Door weten wat het mbo nodig heeft om jongeren netwerk dat van onderaf georganiseerd is, kan succesvol te kunnen begeleiden op hun weg in de samenleving en innovatie in Nederland aanjagen. Vindt Giep naar de arbeidsmarkt? En wat blijft er van over: willen investeren is één, waarmaken is twee. In deze open brief doe ik een beroep op Hagoort. Hagoort is dean van de Amsterdam u om u aan uw belofte te houden, aan de hand van zomaar twee School of Management, hoogleraar kunst en thema’s die investeren verdienen: begeleiding van kwetsbare jongeren en scoren in de internationale economie-top 5. economie aan de Universiteit Utrecht en Hoge- school voor de Kunsten Utrecht. Welke rol Veruit de meeste jongeren (ruim 500.000) studeren aan het mbo. 1 op 6 studenten heeft dusdanig ernstige problemen dat leren erbij ziet hij voor het mbo? inschiet. Onze docenten doen hun best, maar er zijn onvoldoende middelen voor begeleiding van deze jongeren. Daar is dus hulp Regionale ondernemers moeten de bij nodig. Ruim 40 procent van onze beroepsbevolking is mbo- innovatiekar trekken. Hoe? ‘Ontpolderen voor gediplomeerd. Deze vakmensen zijn de motor van onze “Gemotiveerde, succesvolle ondernemers met échte innovatie’ kenniseconomie en dragen bij aan onze internationale internationale ervaring moeten de helden worden concurrentiepositie. Ik wil het hoger onderwijs niet tekort doen, van innovatie. Stel hen één à twee dagen per week maar zonder het mbo wordt het weinig met de ambitie om vrij om de praktijk van innovatie boven water te internationaal de economische top 5 te halen. Daarvoor moet je krijgen, ondersteund door onderzoek van regionale Onterecht? investeren in goed opgeleide arbeids-krachten, dus in het mbo. kenniscentra, zodat we een balans krijgen tussen de theorie “In mijn contacten met het mbo zie ik dat daar op een van innovatie en de praktijk.” haast onzichtbare manier unieke kennis verzameld wordt Omgekeerd mag u van ons verwachten dat onze basiskwaliteit op over de praktijk en vernieuwing binnen bedrijven. Als het gaat om orde is. De laatste tijd haalden we soms de krant met scholen die Een ondernemer moet in de eerste plaats zorgen dat er praktijk­gerichte kennis lopen er binnen het mbo genoeg knappe onvoldoendes scoorden op lesroosters, lesuitval, klachtafhandeling brood op de plank komt. koppen rond. Maar er is traditioneel te veel aandacht uitgegaan of zeer zwakke opleidingen. De maatschappelijke aandacht daar- “Daar kun je rekening mee houden, ze moeten een ordentelijke naar universiteiten en hbo.” voor past bij transparantie over prestaties: het gaat hier om de vergoeding krijgen.” besteding van publiek geld en daar mag je het allerbeste voor terug Wiens schuld is dat? verwachten. Punt. Waarom regionaal? “Mbo-scholen zijn te lief. Zouden ze een grotere mond opzetten, “Anders valt de dynamiek weg. Er moet meer aandacht komen dan waren ze opgemerkt. Als ze hun multiculturele positie hadden Ik ben zo vrij u te vragen in uw coalitieakkoord niet alleen investe- voor de innoverende ondernemer uit de regio en minder voor uitgebuit, zouden ze een veel sterkere basis hebben gehad binnen ringen op te nemen. Ik vraag u ook om iets anders: warme aandacht de polderende bestuurder uit het ambtelijke circuit.” het Innovatieplatform. Waar kom ik mbo’ers tegen in regionale voor het mbo, vanuit ‘weten wat er speelt’ (ik zou zeggen, kom eens kennisplatforms? Welke bestuurder trekt aan de bel als het Innovatie­ langs). En ruimte voor de modernisering die nodig is om de aansluiting Welke rol heeft het mbo? platform bureaucratisch werkt? Ik hoor ze niet. Het mbo wordt op de arbeidsmarkt optimaal te houden. Als u dan toch bezig bent, “Het mbo kent geen lectoren zoals het hbo. Terwijl de echte vak- gezien als afvalputje en profileert zichzelf vaak als probleemsector. maak dan een einde aan de bureaucratisering. Verlichting van de specialisten in het mbo ook op die manier ondersteund zouden Uitval lijkt een soort norm geworden in plaats van een uitzondering. administratieve druk door vermindering van allerhande regels, moeten worden. Laat zo’n vakspecialist een kenniskring vormen Juist in een platform nieuwe stijl, waarvoor ik pleit, zouden sterkere wetten en weer nieuwe onderzoekscommissies. Zodat we toekomen van docenten en studenten, geef hem 100.000 euro en hij kan een vertegenwoordigers uit regionale mbo-instellingen moeten zitten.” aan waarvoor het mbo ‘op aarde’ is: goed beroepsonderwijs verzorgen paar jaar aan de slag met praktijkonderzoek. Het zou een stap voor- PS: Leestip: onze met onze docenten en studenten in de hoofdrol. waarts zijn geweest als het Innovatieplatform dit had aangepakt.” Het mbo werkt al samen met het bedrijfsleven. investeringsagenda “Dat is vaak operationeel, om stageplekken te creëren en gast­ Ik wens u wijze onderhandelingen, vriendelijke groet, Er is binnen het Innovatieplatform weinig aandacht docenten uit het bedrijfsleven aan te trekken. Het moet naar een en position paper! geweest voor het mbo. Hoe komt dat? hoger plan. Opgedane innovatiekennis moet worden uitgewisseld Jan van Zijl “Het Innovatieplatform ziet het mbo kennelijk als een praktisch met hbo’s en universiteiten. Als dat de praktijk wordt, kan het mbo Voorzitter MBO Raad schooltje waar je een kunstje leert, niet als kennisinstelling.” nieuwe perspectieven met bijbehorende subsidiebronnen aanboren.”

BACK STAGE ‘Ambachteconomie is volgens mij ‘We moeten het onderwijs even mooi als kenniseconomie!’ liefde­voller bejegenen’

Columniste Ama Karma staat op de bres voor het Fons van Wieringen, voorzitter Onderwijsraad, werken met je handen in De Gelderlander. over alle kritiek op het onderwijs.

‘De eerste keer dat ik voor de klas stond, kreeg ik een grote glimlach ‘Bijzonder, hoor, dat iemand wordt op mijn gezicht. Die is nooit meer voorgedragen door zijn leerlingen weggegaan’ en collega’s, ik denk eerder aan een Koen den Ouden, ex-accountmanager in de zakelijke docent in een achterstandswijk financiële dienstverlening, heeft zijn roeping gevonden. waar ongemotiveerde raddraaiers niet opmerken dat ze zo’n goede ‘Als ik in die steden (Utrecht leraar hebben. Het is makkelijk en Eindoven) geen wethouder scoren met een goed elftal waarin kon worden, dan was ik iets jij spits bent. Zonder elftal toch gaan doen bij een roc of een scoren - dát is knap!’ woningbouwcorporatie of zo’ René van Kralingen, adviseur en werkzaam bij Oud PvdA-Kamerlid Staf Depla over zijn benoeming Hogeschool Rotterdam, heeft zo zijn bedenkingen over als wethouder in Eindhoven. de verkiezing van leraar van het jaar.

‘Ik geloof niet dat je innovatie kunt duwen, je kunt er hooguit aan trekken. Geplande innovatie resulteert zelden in iets bijzonders.’ Hermen Hulst, directeur Amsterdamse Guerrilla Games, over de verkiezing van de gamesector tot sleutelbranche door het Innovatieplatform.

‘Ik heb nu drie jaar in het kabinet gezeten en wat heb ik bereikt? ‘Mij lijkt belangrijker dat we Ik raakte in twee jaar verder van kinderen voorbereiden op mijn pensioen verwijderd’ volwassen­heid. Dat doen we Jan Kees de Jager (CDA) over de verhoging niet door van hen wandelende van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. rekenmachientjes te maken en via rekenen keihard te selecteren. ‘Ik zat voorin met Koos (lees: Koos Daarmee wordt onderwijs voor de Vos, directeur kenniseconomie velen een zuur proces dat niets van Economische Impuls Zeeland). bijdraagt aan hun vorming. De rest was in slaap gevallen en Ze moeten worden klaargemaakt ergens tussen de Spaanse grens voor een bijdrage aan de en Parijs is het idee geboren van maatschappij, met op ieder de vakcolleges’ mobieltje een rekenmachine’ Hans de Boer, onder meer voormalig voorzitter van Natuurkundeleraar en voormalig NRC-columnist MKB-Nederland, vermoeit zijn reisgenoten met Rob Knoppert weet precies hoe het moet. ideeën over onderwijs.