TC YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
12 MART MUHTIRA SÜRECİNDE DEVRİM DERGİSİ’NİN ROLÜ
NESLİHAN ERKAN 4701004
TEZ DANIŞMANI Doç. Dr. ELÇİN MACAR
İSTANBUL 2008 TC YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
12 MART MUHTIRA SÜRECİNDE DEVRİM DERGİSİ’NİN ROLÜ
NESLİHAN ERKAN 4701004
Tezin Enstitüye Verildiği Tarih: 17 Aralık 2007 Tezin Savunulduğu Tarih: 23 Ocak 2008
Tez Oy birliği / Oy çokluğu ile başarılı bulunmuştur.
Tez Danışmanı : Doç. Dr. Elçin Macar
Jüri Üyeleri : Yard. Doç. Dr. Fahriye Dinçer Koçak
Yard. Doç. Dr. Fatmagül Demirel
İSTANBUL Ocak 2008 ÖZ
12 MART MUHTIRA SÜRECİNDE DEVRİM DERGİSİ’NİN ROLÜ Neslihan Erkan Ocak, 2008
1969 ve 1971 yılları arasında yayınlanan Devrim Dergisi, Türk siyasal düşünce tarihindeki önemli dergilerden bir tanesidir. Dergi şimdiye kadar derinlemesine incelenmemiştir. Devrim ile ilgili yapılan araştırmalar genellikle Yön Hareketi ya da Doğan Avcıoğlu üzerine yoğunlaşmışlar ve kısa bir şekilde Devrim’e yer vermişlerdir. Tüm bu çalışmalar Yön ve Devrim arasındaki devamlılık ilişkisini göstermişlerdir. Ancak bu çalışma diğer çalışmalardan farklı bir bakış açısına sahiptir. Bu tez yalnızca Devrim Dergisini ele almakta ve 12 Mart askeri müdahalesi öncesinde Devrim’in Türk siyaseti ve Türk solu içinde sahip olduğu politik önemi anlamaya çalışmaktadır. Ayrıca tezin ekler bölümünde Devrim yazarlarının tam listesi, dergiye yazma sıklıkları ve derginin dizini yer almaktadır. Devrim Dergisi, tezlerini Kemalizm, anti-emperyalizm ve tam bağımsızlık söylemleri etrafında geliştirmiştir. Devrim yazarları, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’nin çok partili sisteme geçişini ve Demokrat Parti iktidarını etkileri uzun süre devam edecek önemli kırılma noktaları olarak değerlendirmiştir. Bununla birlikte, Devrim çevresi Türkiye’nin 50’li yıllarını “karşı-devrim yılları” olarak tanımlamışlardır. Bu nedenle Devrim, Demokrat Parti iktidarına son veren 27 Mayıs 1960 darbesi gibi askeri darbelere ciddi bir önem atfetmiştir. Devrim’e göre böyle askeri müdahaleler Kemalist rejimin devrimlerini korumak; Türkiye’nin politik, ekonomik ve sosyal gelişimini sağlayabilmek adına atılması gereken önemli adımlardır. Sonuç olarak Devrim hem Türk siyasi yaşamında hem de 12 Mart döneminde önemli bir role sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Devrim Dergisi, Doğan Avcıoğlu, 12 Mart Muhtırası
i ABSTRACT
THE ROLE OF DEVRİM JOURNAL DURING 12 MARCH MILITARY INTERVENTION Neslihan Erkan January, 2008
Devrim, published between the years 1969 and 1971, was one of the most important periodicals in the history of Turkish political thoughts. This journal has not yet been studied in depth. The researches made about Devrim generally concentrated on Yön Movement or Doğan Avcıoğlu and mentioned Devrim briefly. All these works successfully showed the continuity relationship between Yön and Devrim. However this study departs from this viewpoint. This thesis is built around the study of the journal Devrim purely and attempt to understand the political importance of the Devrim in Turkish politics and the Turkish left before the 12 March military intervention. Moreover list of whole Devrim authors, their writing frequency and index of Devrim are given in appendix. Devrim’s thesis developed around Kemalism, anti-imperialism and independency. The authors of Devrim evaluated that the establishment of multi-party system after World War II and the Democratic Party Government were significant breaks which had long-lasting effects. Furthermore they interpreted the fifties “the counterrevolution years”. Therefore Devrim gave a special importance the progressive military intervention such as the coup of 27 May 1960 which ousted the Democratic Party Government. According to Devrim, the coup of army as a necessary step to save the reforms of Kemalist regime and also for economic, social, political development of Turkey. To sum up, Devrim had an important role both in Turkish politics and 12 March era.
Key Words: Devrim Journal, Doğan Avcıoğlu, 12 March Militray Intervention
ii ÖNSÖZ
Bu çalışma çok sayıda kişinin desteğiyle ortaya çıktı. Öncelikle tez danışmanım Yrd. Doç. Dr Elçin Macar’a ve Devrim Dergisi’nin koleksiyonunu ödünç olarak veren Talat Turhan’a teşekkür ediyorum. Sabırları ve fedakârlıkları ile uzakları yakın eden annem Hayriye Tekeoğlu ve babam Seçkin Tekeoğlu’na sonsuz teşekkürler. Onlar olmasaydı belki de bu tez tamamlanmayabilirdi. Tezin her aşamasında bütün olanakları bana sunan, günlük hayatımda kolaylıklar sağlayan, bu çalışmanın sıkıntılarını benimle birlikte yaşayan eşime ve bu tezle birlikte büyüyen oğluma teşekkür ediyorum. Kendilerinden esirgenmiş zamanları geri getirmeyeceğini bilsem de teşekkürlerim tüm aileme.
İstanbul; Ocak, 2008 Neslihan Erkan
iii İÇİNDEKİLER Sayfa No. TEZ ONAY SAYFASI ÖZ ………………………………………………………………………… i ABSTRACT …………………………………………………………….. ii ÖNSÖZ ………………………………………………………………….. iii İÇİNDEKİLER ……………………………………………………….… iv KISALTMALAR ……………………………………………………..… vi
1. GİRİŞ …………………………………………………………………. 1
2. DEVRİM 'İN TARİHSEL ARKA PLANI…………………………… 5 2.1. 1960’larda Türkiye Solu’nun Gelişimi 5 2.1.1. 60'ların Örgütlü Sosyalist Partisi "Türkiye İşçi Partisi" …… 6 2.1.2. Elitist Bir Aydın Hareketi "Yön" …………………………… 9 2.1.3. Sosyalist Devrim / Milli Demokratik Devrim Tartışmaları … 12 2.2. Küçük Burjuva Radikalizmi: Yön ’den Devrim ’e ………………… 14 2.2.1. “Tepeden İnmeci Devrim” / “Bonapartizm” ……………… 16 2.2.2. Devrim ve Türkiye’de Bonapartist Müdahale ……………… 20 2.3. Bir Dönemin Sonu: “12 Mart” …………………………………… 23 2.4. 12 Mart’tan Sonra Devrim Dergisi ……………………………… 24
3. DEVRİM DERGİSİ …………………………………………………… 26 3.1. Devrim Dergisi’nin Genel Özellikleri …………………………… 26 3.1.1. Devrim Dergisi'nin Çıkarılış Amacı ……………………… 27 3.1.2. Devrim Bildirisi …………………………………………… 30 3.1.3. Devrim Dergi mi? Gazete mi? ...... 31 3.1.4. Devrim Yazarları …………………………………………… 32 3.1.5. Devrim ’in Sayfa Yapısı …………………………………… 33 3.2. Devrim Dergisi ve Doğan Avcıoğlu ……………………………… 35 3.3. Devrim ’in “Devrim” Anlayışı ve İktidar Stratejisi ……………… 39
4. DEVRİM DERGİSİ'NİN KONU PROFİLİ………………………… 43 4.1. Devrim ’de Parlamentoculuk “Cici Demokrasi” Tartışmaları …… 44 4.2. Devrim 'de Bülent Ecevit ………………………………………… 48 4.3. Devrim 'de Süleyman Demirel …………………………………… 51 4.4. Devrim ’de Amerika ve İkili Anlaşmalar ………………………… 54 4.5. Devrim ’de Üçüncü Dünya Ülkeleri ……………………………… 58 4.6. Devrim ’in “Ordu” Anlayışı ……………………………………… 60
iv 4.7. Devrim 'in "Kemalizm" Anlayışı ………………………………… 62 4.8. "Devrimci Ordu Gücü" Bildirileri ………………………………… 64 4.9. Devrim 'in 27 Mayıs'a Bakışı ……………………………………… 68 4.10. Devrim 'in 12 Mart'a Bakışı ……………………………………… 71
5. SONUÇ ………………………………………………………………… 78
KAYNAKÇA …………………………………………………………… 83
EKLER …………………………………………………………………… 87
Ek 1. Devrim Dergisi Birinci Sayfa Kapak Örnekleri ………… 87 Ek 2. Devrim Bildirisi ………………………………………… 91 Ek 3. Devrim Dergisi'nde Bir Kez Yazısı Çıkmış İsimler……… 98 Ek 4. Devrim Dergisi'nde Birden Fazla Yazısı Çıkmış İsimler… 101 Ek 5. Devrim Dergisi'nde Birden Fazla Yazısı Çıkmış İsimler… 107 Ek 6. Devrim Dergisi Index…………………………………… 108
ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………… 187
v KISALTMALAR
ABD : Amerika Birleşik Devletleri age : Adı Geçen Eser agm : Adı Geçen Makale AP : Adalet Partisi CHP : Cumhuriyet Halk Partisi DİSK : Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DP : Demokrat Parti MBK : Milli Birlik Komitesi MGK : Milli Güvenlik Kurulu MDD : Milli Demokratik Devrim ODTÜ : Orta Doğu Teknik Üniversitesi OYAK : Ordu Yardımlaşma Kurumu TİP : Türkiye İşçi Partisi TKP : Türkiye Komünist Partisi TÖS : Türkiye Öğretmenler Sendikası TÜRK-İŞ : Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu USA : United States of America t.y. : Tarih yok y.y. : Yayınevi yok
vi
1. GİRİŞ
60’lı yıllar olumlu ve olumsuz yönleriyle hem Türkiye hem de Türk Solu adına önemli dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdi. 60’lar Türkiyesi’nin belki de en önemli özelliği yakın tarihin dönüm noktasını teşkil eden 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi ve onun ürünü olan 61 Anayasası ile gelen -sınırlılıkları mevcut olsa da- göreceli özgürlük ortamıydı.
Türkiye için hızlı değişim yılları olan 60’larda, her çeşit siyasal ve toplumsal mesele üzerinde ülke tarihinde o güne kadar görülmemiş bir şekilde entelektüel tartışmalar yaşandı. Aslında böyle bir tartışma ortamının doğuşu bir dizi iç ve dış gelişmelere paralel olarak ortaya çıktı. 27 Mayıs sonrası yeni anayasanın mümkün kıldığı görece demokratik ortam Türkiye’nin toplumsal hayatına önceki yıllara kıyasla yepyeni bir boyut getirdi. 1960’larda geçmişte görülmemiş boyutlarda siyasallaşmış aydın kesimi, hızlı bir şekilde politize olmuş işçi ve gençlik kitleleri toplumsal değişmenin ritmini ciddi boyutlarda arttırdı. Siyasal hayatta daha önce belirgin bir yeri olmayan bu gruplar bu dönemde ağırlıklı olarak seslerini duyurmaya başladılar. Aydınoğlu’na göre, 60’lı yıllarda gençlik, ordu, sendikalar, aydınlar ya da siyasi partiler arasında ortaya çıkmış olan bütünlüğün, 27 Mayıs sonrasının olumlu yanlarından bir tanesi olduğu söylenebilirdi1. 60’lı yılların ortalarında “demokrasi”, “bağımsızlık” ve “sosyalizm” sözcükleri aydınlar, gençler ve işçiler üzerinde yeni umutlara kapı açarken, Türkiye demokrasisi de yeni bir boyut kazandı2.
1 Ergun Aydınoğlu, Türk Solu (1960–1971): Eleştirel Bir Tarih Denemesi, (İstanbul: Belge Yayınları, 1992), 27. 2 Artun Ünsal, Umuttan Yalnızlığa Türkiye İşçi Patisi (1961–1971), (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002), 5.
1 1961 Anayasasının açtığı sınırlı özgürlük alanında boy gösteren ilk akımlar solcu akımlardı. Bu dönemde öğrencilerden ve entelektüellerden oluşan yeni bir solun gelişimi sadece Türkiye’ye özgü bir gelişme de değildi. Zaten tüm dünyada benzer gelişmeler yaşanmaktaydı. 60’lı yıllarda Türkiye Cumhuriyeti tarihinde “sol” ilk kez özgür bir dönem yaşadı. Bununla birlikte küçük bir niceliği temsil eden Türk Solu’nun, ülke siyasetinde bu konumuyla orantısız bir etkinliği de görüldü3.
Aslında Türkiye’de solun tarihi Osmanlı’ya kadar dayanıyor olmasına rağmen yasal bir siyasal güç olarak faaliyet gösterebildiği dönemler son derece kısaydı. Ağırlıkla tarımsal ekonomiye sahip, sanayisi çok az gelişmiş, kırsal nüfusunun oranı yüksek, kentleşme ve eğitim düzeyi düşük Osmanlı toplumu sol düşünce ve akımların gelişmesine pek olanak vermedi. Tüm bunlara ulus-devlet yaratma sürecindeki baskılar, anti-demokratik ortam ve zayıf bir sanayi ile işçi sınıfı eklenince sonraki nesillere cılız bir “sol” miras kaldı4. Dolayısıyla 1960’lara kadar, Türkiye’de örgütlenmiş ne yasal bir Komünist Parti ne de resmi bir sol muhalefet geleneği vardı. “Sol”, yasak, gizli, ülke çapındaki etkinliği marjinal düzeyi geçemeyen bir akım olarak kaldı5.
Belirli yasal sınırlamaların devam etmiş olmasına rağmen ülkede daha önceleri ağır baskı altında tutulan sosyalist akım, 61 Anayasasıyla Türkiye’de ilk defa örgütlenme ve yasal olma imkânına kavuştu. Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve 142’inci maddelerinin kısıtlayıcılığı devam ediyor olmasına rağmen6 sosyalist düşünce çıkan yeni dergilerle, telif ve çeviri kitapların yayımlanmasıyla geniş okur kitlelerine ulaşmaya başladı. Bununla birlikte 60’larda her biri başlı başına inceleme konusu olmuş veya olabilecek yoğunlukta başta Yön olmak üzere Ant, Devrim, Türk Solu gibi çeşitli sol dergiler yayımlandı.
1969 ve 1971 yılları arasında Avcıoğlu’nun Devrim Dergisi de dönemin etkili dergilerinden biriydi. Devrim, parlamento dışı muhalefete dayanarak iktidarı ele geçirme özlemi ile Türkiye’nin önünü açacak devrim için ordunun yapacağı bir darbeye endekslendi. Derginin ilk sayısında yayımlanan bildiri ile öngörülen devrimin kimler tarafından gerçekleştirileceğinin de ipuçları veriliyordu. Devrim’in
3 Jacob M.Landau, Türkiye’de Aşırı Akımlar, (Ankara: Turhan Kitabevi, 1978), 72. 4 Ünsal, age, 31. 5 Cem Eroğul, “Çok Partili Düzenin Kuruluşu: 1945–1971”, Geçiş Sürecinde Türkiye, ed. Irvin C. Schick, Ertuğrul Ahmet Tonak, (İstanbul: Belge Yayınları, 2003): 148. 6 Murat Belge, “Türkiye Cumhuriyeti’nde Sosyalizm (1960’tan Sonra)”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c. 7, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1983): 1955.
2 iktidar yürüyüşündeki müttefikleri subaylar, devrimci gençlik ve yurtsever aydınlardı. Devrim grubu parlamenter sistemi devrimci atılımların önünde bir engel, Türkiye gibi kalkınma çabası içindeki ülkeler için elverişli bir sistem olarak görmüyordu. Seçim yoluyla, halkın oyuyla Türkiye’de hiçbir şeyin başarılmayacağı, seçim sandığından yıllardır sadece emperyalizmin işbirlikçilerinin çıktığı fikri Devrim’in çekirdek kadrosuna hâkim olan düşünceydi. Bu nedenlerle Devrim’in birincil amacı askeri bir darbeyle çok partili sisteme son verip devrime giden yolu açmaktı. Ordunun sempatisini kazanmak, genç subayları kışkırtarak darbe ortamı hazırlamak için yazılar yayınladı, devrimci geleneğe sahip Kemalist Türk subayının tutucu değil, ilerici olduğunu her fırsatta vurguladı. Devrim’e göre 27 Mayıs hareketi de Cumhuriyet tarihinin en önemli ilerici adımlarından biriydi.
Devrim, yayın hayatı boyunca Türkiye’de devrime giden yolu açabilmek adına ikinci bir 27 Mayıs’ı gerçekleştirebilmek için izlenecek olan politikanın hazırlığını yaptı. Ne var ki beklenenin aksine iktidar mücadelesinden mağlup olarak çıktı ve 12 Mart müdahalesinden sonra “ilerici” vasıflar yüklediği ordunun sıkıyönetim komutanlığınca kapatıldı.
Bu tez çalışması Doğan Avcıoğlu ve Devrim Dergisi çevresinde şekillenen parlamento dışı yollardan iktidara gelme macerasının anlatımıdır. Çalışmanın en önemli amacı 12 Mart askeri müdahalesi öncesinde Devrim’in Türk siyaseti ve Türk Solu içinde sahip olduğu önemi ortaya koymaktır.
Devrim, hem güçlü yazar kadrosuyla hem de içeriğiyle dönemin önde gelen yayınlarından biri olmasına rağmen bugüne kadar başlı başına bir akademik çalışmanın konusu olmadı. Genellikle Doğan Avcıoğlu ve Yön ile ilgili çalışmalarla gündeme gelen Devrim bu çalışma kapsamında ilk defa derinlemesine incelendi.
Tez çalışması kapsamında öncelikle döneme ilişkin eserler ve Devrim’in çekirdek kadrosunu oluşturan yazarların anıları incelendi. Ardından yedi yüz sayfaya yakın yetmiş dokuz sayılık Devrim koleksiyonu tarandı. Özellikle Devrim başyazarı Avcıoğlu, derginin diğer önemli yazarlarının köşe yazıları ve dergiye sıkça yazan asker ya da asker kökenli kişilerin yazıları dikkate alınarak Devrim’in ana fikirleri belirlenmeye çalışıldı. Devrim’de kimlerin, hangi sıklıklarla ne gibi konuları işlediklerini kolayca gözlemleyebilmek için derginin yazar ve konu dizini hazırlandı.
3 Aslında böyle bir dizin hazırlanmasındaki etkenlerden biri de Devrim’in özellikle yazar kadrosuyla ilgili bilgiler içeren mevcut kaynaklar arasındaki çelişkilerdi. Bazı kaynaklarda dergide hiç yazı yazmayan kişilerin yazar kadrosunda isimleri geçmiş ya da yazma sıklıkları konusunda abartılı tavır sergilenmiştir.
Böyle bir dizini hazırlamak oldukça yorucu bir süreçte olsa, ortaya çıkan tablolar tez yazım aşamasında oldukça büyük bir fayda sağladı. Öte yandan hazırlanan yazar ve konu dizinlerinin bu çalışmadan sonra yapılacak başka yeni çalışmalar için kaynak olması açısından da önemli bir boşluğu dolduracağı da söylenebilir.
Çalışmanın birinci bölümünde öncelikle Devrim’in tarihsel arka planını oluşturan 60’lı yıllar Türkiye’sinde sol anlatıldı. Ardından Devrim’in Türkiye için öngördüğü değişim modelinin kavramsal çerçevesi çizilmeye çalışıldı. İkinci bölümdeyse Devrim ile ilgili teknik bilgiler anlatıldı. Derginin sayfa yapısı, yazar kadrosu, sayfa içeriği, yazarların köşe içerikleri üzerinde duruldu. Üçüncü bölümde derginin Kemalizm, 27 Mayıs, parlamentoculuk gibi belli başlı konulara bakışı anlatıldı.
Sonuç bölümünde araştırmayla ilgili Türkiye’de ordunun toplumsal rolü ve işlevi, 12 Mart askeri müdahalesinin niteliği çerçevesinde varılan sonuçlar ile Devrim’in Türk siyasal yaşamındaki önemini ortaya koyan genel bir değerlendirme yapıldı.
Ekler bölümünde okuyucuların gözünde Devrim’in canlanabilmesi için öncelikle derginin birinci sayfa örnekleri verildi. Devrim Bildirisi, yazar ve konu dizinleri de ayrı tablolar halinde çalışmaya ilave edildi.
4
2. DEVRİM’İN TARİHSEL ARKA PLANI
2.1. 1960’larda Türkiye Solu’nun Gelişimi
1960’larda sosyalist akım başlıca iki eksen etrafında gelişti. Birinci eksende 20 Aralık 1961 tarihinde yayın hayatına başlayan, sosyal adalet içinde bağımsız bir Türkiye’de hızlı bir kalkınmayı sağlamayı hedeflemiş, Marksizm’i reddeden bir sosyalizmin savunuculuğunu yapan ve öğrencilerle aydınlara dayanan Yön Dergisi vardı. İkinci eksendeyse solun ilk yasal partisi olarak 13 Şubat 1961’de kurulan, ideoloji olarak Marksizm’i benimsemiş, başlıca toplumsal dayanak olarak da işçi sınıfını seçmiş olan Türkiye İşçi Partisi (TİP) vardı. Bu iki sol hareket 1967’ye kadar temel sorunlarda neredeyse ortak düşüncelere sahipti. Ancak iki akım arasında sistemin değiştirilmesi meselesinde “yöntem” ile ilgili bir takım anlayış farkları mevcuttu. Yön dergisi açıkça demokrasi dışı eğilimleri benimserken; TİP Türkiye’nin sorunlarının çözümünü işçi sınıfının öncülüğünde demokratik yollardan gerçekleşecek bir iktidar değişikliğinde görmekteydi.
27 Mayıs’tan 12 Mart’a kadar geçen yaklaşık on yıllık sürede Türk Sol hareketine solun tüm kesimlerini bünyesinde toplayan Yön dergisi, Türkiye İşçi Partisi ve Milli Demokratik Devrim (MDD) hareketi damgasını vurdu. Özellikle 60’lı yılların ikinci yarısında bu gruplar arasındaki tartışmalar ve teori savaşları giderek yoğunluk kazandı; dünyada yaşanan iki gelişme de bu tartışmaların içeriklerine yön verdi. 60’lı yıllar ulusal kurtuluş savaşlarının başarıya ulaşmasına, sömürgeciliğin tasfiyesine, Asya ve Afrika’da yeni bağımsız devletlerin kurulmasına tanıklık etti. Öte yandan “ulusal bağımsızlık” fikri ile tam bağımsızlığa kavuşmayı ifade eden “ekonomik kalkınma” konusu da evrensel boyutlarda önem kazandı. Tüm dünyada yaşanan bu
5 gelişmeler sonucunda Türkiye’de de ulusal kurtuluş savaşlarına, sömürgecilik ve emperyalizm olgularına karşı büyük bir ilgi doğdu; önem kazanan bu kavramlar Türk Solu’nun söylemlerinin içeriğini belirlemede önemli faktörler oldu7. 60’lı yılların ilk yarısında birçok üçüncü dünya ülkesinde “sol” anti-emperyalist ve bağımsızlıkçı söylemlere dayanarak iktidarı ele geçirme, devleti koruma-kurtarma hedefine kilitlendi.
Ulusal ve uluslar arası konjonktürün de etkisiyle 27 Mayıs sonrasında, Türk aydınının tartışma eksenini ülkenin hangi yoldan kalkınacağı, azgelişmişlik, kapitalist olmayan kalkınma yolu, emperyalizm, tam bağımsızlık, üçüncü yol gibi konular işgal etti. Türkiye’de 65–71 arası dönemde çıkan dergilerin hemen hemen hepsi, sayfalarının neredeyse tümünü genel yaklaşımları konu alan yazılara ve Türkiye’ye benzediğini düşündükleri ülkelerdeki deneyimlere ayırdı8. Bunun dışında TİP’in programında seçimleri kazanarak siyasi iktidara geldiğinde sosyalist bir düzen kuracağını açıklaması da yeni tartışmaları doğurdu. Türkiye’nin hangi tarihsel aşamada olduğu, Osmanlı Devleti’nin toplumsal ekonomik karakteri, Osmanlı toplumsal düzeni, toplumsal ekonomik düzeyde Türkiye’de kapitalizmin sosyalizme dönüşecek derecede olgunlaşıp olgunlaşmadığı, parlamenter seçimler yoluyla iktidarın sosyalizmin toplumsal dayanağı olan işçi sınıfının eline geçip geçemeyeceği gibi konular dönemin sol aydınları arasında yoğun bir tartışma yarattı ve Türk Solu’ndaki mevcut bölünmeleri de derinleştirdi.
2.1.1. 60’ların Örgütlü Sosyalist Partisi “Türkiye İşçi Partisi”
Türkiye İşçi Partisi (TİP), 13 Şubat 1961’de İstanbul’da Türk-İş’in (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) sol kanadına mensup bir grup sendikacı tarafından “ezilen işçi sınıfının haklarını korumak için”9 kuruldu. İlk tüzük ve programıyla TİP sosyalist ya da işçi sınıfı partisi olarak kurulmuş değildi. Programda Atatürk devrimleri ve 27 Mayıs Anayasası’nın öngördüğü sosyal devlet ilkesine vurgu yapıldı ve aynı zamanda demokrasi ve insan hakları savunuldu10. TİP’in sendikacı kurucuları partiyi sendikacılığın bir devamı olarak gördüler. Bunun için de Türk-İş’in
7 Haluk Gerger, “Türk Dış Politikası (1946–1980)”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c. 2, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1983): 541–542. 8 Kurtuluş Kayalı, Ordu ve Siyaset: 27 Mayıs–12 Mart, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2005), 135. 9 Sadun Aren, TİP Olayı 1961–1971, (İstanbul: Cem Yayınevi, 1993), 32. 10 Mustafa Şener, “Türkiye İşçi Partisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Sol, c. 8, 1. bs. (İstanbul: İletişim Yayınları, 2007): 357.
6 tabanına oturtarak, bu örgütten destek alabileceklerini düşündüler11. Ancak TİP Türk-İş’ten beklediği desteği göremedi ve aksine örgütün önde gelen isimlerinin muhalefeti ile karşılaştı. Türk-İş, TİP’e rakip olarak Çalışanlar Partisi adıyla yeni bir siyasi parti kurma girişiminde bulununca, TİP kurucuları Türk-İş’i kazanma umutlarını kısa süre içinde yitirdi12. Öte yandan en az 15 ilde ve bu illerin de bütün ilçelerinde örgütlenme koşulunu yerine getiremediğinden TİP, 1961 yılında yapılan seçimlere de katılamadı13.
Hem Türk-İş’ten beklediği desteği alamaması hem de seçimlere girememesi TİP’in başlangıçta basında ve kamuoyunda ilgi uyandıramamasına yol açtı. Yaşanan bu tıkanıklığı aşabilmek, partiyi canlandırabilmek için TİP kurucuları aydınlarla bağlantı kurma kararını aldı. Partinin böyle bir karar almasında Çalışanlar Partisi projesinin fikir açısından Yön çevresindeki aydınlar tarafından desteklenmesi, parti programının bu aydınlar tarafından hazırlanması da etkiliydi14.
Kuruluşundan bir yıl sonra TİP partiye yeni bir aydın lider bulma arayışına girdi ve ilk etapta başkanlık için sosyalist olan ya da olmayan birçok isim üzerinde duruldu. Sonunda partinin kuruluşundan itibaren partililerle teması olan Türk sosyalistlerinin önde gelen isimlerinden Mehmet Ali Aybar üzerinde fikir birliğine varıldı ve 8 Şubat 1962’de düzenlenen basın toplantısı ile Aybar’ın genel başkanlığı kamuoyuna duyuruldu15. Aybar’ın ardından bazı sosyalist aydınlar da partiye katıldı. Böylece o zamana kadar çok büyük varlık gösteremeyen parti bundan sonra işçi ve sendikacılar ile çeşitli sol aydınlar ve sol anlayışları bir araya getiren bir koalisyon olarak etkinliğini arttırmaya ve ismini kamuoyunda duyurmaya başladı. Aybar’ın ve diğer sosyalist aydınların partiye katılması ile TİP sosyalistleşme sürecine girerek “sendikacıların partisi” olmaktan çıkarak “ezilenlerin partisi”ne dönüşmeye başladı ve Nisan 1962’deki tüzük değişikliği ile sınıf partisi niteliğine büründü16.
TİP, Türkiye işçi ve demokrasi tarihi adına önemli adımlardan biriydi. 1965 genel seçimlerinde milli bakiye (ulusal artık) sisteminden yararlanarak TİP ile Türkiye’de ilk kez bir sol parti meclise girmeyi başardı. Parti, programını insanın insan tarafından sömürülmesi sistemine son verileceği ve emekçilerin yönetimde söz sahibi
11 Aren, age, 34. 12 Ünsal, age, 80. 13 Aren, age, 36. 14 age, 37. 15 Ünsal, age, 95. 16 age, 3.
7 olacakları demokratik bir ülke ideali üzerine kurdu. 60’ların ortalarına kadar tüzük ya da programında sosyalizm sözcüğüne yer vermeyen TİP, 1966 yılında Malatya’daki ikinci kongresinde ilk kez ve açıkça partinin nihai hedefinin sosyalizm olduğunu açıkladı17. Öte yandan Malatya Kongresi’nde TİP içinde baş gösteren muhalefet de sesini yükseltmeye başladı. Sadun Aren, Behice Boran gibi parti içindeki muhalif isimler sosyalizme varış yolları konusunda TİP lideri Aybar’ın görüşlerinden farklı bir çizgiyi tercih ettiler.
Aslında TİP kurulduğu yıllarda döneminin diğer akımlarından –mesela Yöncüler- çok da farklı bir söylemle ortaya çıkmadı. Özellikle 61 anayasası, Kemalizm, kalkınmacılık, devletçilik, sosyal adalet, kapitalist olmayan kalkınma yolu, milliyetçilik, bağımsızlık gibi konularda benzerlikler vardı18. TİP’i farklı kılan sosyalizmin kurulması aşamasında işçi ve emekçi sınıfların öncülüğünde demokratik yollardan iktidara geleceğine olan inanmışlığı idi.
TİP, Türkiye’yi “burjuva demokratik devrim”i büyük ölçüde tamamlamış kapitalist bir ülke olarak gördü çünkü ülke hızla sanayileşmiş ve bu sanayileşmeyle birlikte sosyalist bir partiyi iktidara getirme potansiyeline sahip gelişmiş bir işçi sınıfı da ortaya çıkmıştı. Ayrıca, TİP’e göre 27 Mayıs Anayasası sosyalizme açık bir anayasaydı. Dolayısıyla 61 Anayasası’nın güvencesinde işçi, emekçi sınıfların oylarıyla bir sosyalist parti seçim kazanabilir; yasal ve meşru yollardan iktidara gelerek sosyalizmi kurabilirdi19. Zaten 65 seçimleri sonrasında parti çevresinde seçim yoluyla iktidara gelebilme ihtimalinin olabileceği düşüncesi ortaya çıktı. Aybar şöyle diyordu “1969’da başa güreşeceğiz, 1974’te iktidara geleceğiz”20.
Kuruluşundan sonra Türk Solu, TİP’i destekler veya destekler görünürken, 1965 ile 1969 arasında iki seçim arasında bu durum değişti. TİP’e soldan ilk açık eleştiri yönelten Marksizm’i reddeden bir sosyalizmin savunucusu olan Yön Dergisi’nden geldi21.
17 Şener, agm, 361. 18 agm, 365. 19 Murat Belge, Sosyalizm Türkiye ve Gelecek, (İstanbul: Birikim Yayınları, 1989), 38. 20 Aydınoğlu, age, 111. 21 Belge, “Türkiye Cumhuriyeti’nde Sosyalizm (1960’tan Sonra)”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c. 7, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1983): 1955.
8 2.1.2. Elitist Bir Aydın Hareketi “Yön”
Türk siyasi söyleminde “radikalizm”, “sol Kemalizm”22, “tepeden inmecilik”, “cuntacılık” gibi terimlerle anılan, Türkiye sol hareketinin en etkili dergilerinden biri olan Yön, 20 Aralık 1961’de yayın hayatına başladı. Haftalık fikir dergisi olarak 222 sayı yayımlanan dergi 30 Haziran 1967’ye kadar kesintiyle de olsa -14 ay sıkıyönetim komutalığınca kapatıldı- yayın faaliyetini sürdürdü. Doğan Avcıoğlu, Hamdi Avcıoğlu, Mümtaz Soysal, İlhami Soysal, İlhan Selçuk, Cemal Reşit Eyüboğlu tarafından kurulan dergi dönemin etkili, uzun ömürlü ve istikrarlı dergilerinden biriydi23. Türk Solu’nun 1960’lardaki en demokratik atmosferli dergisi24 olarak aynı zamanda sol için önemli bir okul işlevi de gördü25. Dergi Sol Kemalistler’den sosyal demokratlara; sosyal demokratlardan Komünist Partililere kadar herkese sütunlarını açan, öğrencilerin, aydınların bir araya geldiği, çeşitli eğilimlerden oluşan bir tartışma platformuydu. Böylesi geniş bir yelpazeye sahip olmasıyla da dönemin sol çevrelerinin takip ettiği bir yayın olma özelliğini kazandı. Ancak Yön’ün Türk siyasal hayatı üstündeki asıl etkisi sol fikirlerin açığa çıkarılması ve sosyalizm sözcüğünün Türkiye’de ilk kez açıkça telaffuz edilmesinde oynadığı roldü. Yön, Türkiye’de o dönemde tabu olan sosyalizm, Nazım Hikmet, Kürt sorunu ve kadın sorunu gibi konuları ilk kez gündeme getirdi.
60’lı yılların aydın hareketine damgasını vuran Yön, birinci sayısında Türkiye’nin önde gelen aydınlarının birçoğunun imzaladığı bir bildiri ile yayın hayatına başladı26. İngilizce ve Fransızcaya da çevrilen Yön bildirisi, “Türk halkının, çok çetin iktisadi, siyasi ve sosyal meseleler ortasında, kendisini bütün özlemlerine kavuşturacak bir yön aramakta olduğu bu günlerde…”27 sözleriyle başlarken Atatürk’ün koyduğu çağdaş uygarlık düzeyine çıkma hedefine ulaşabilmek için yapılması gerekenleri dört başlık altında topladı. Birincisi iktisadi alanda hızlı kalkınmaktı. İkincisi öğretmen, yazar, sendikacı, müteşebbis ve idareci gibi kimselerin belli bir kalkınma üzerinde
22 “Sol Kemalizm” bir siyasal akımdır. Ancak bir dergi çevresinde toplanan aydın çevresinden öteye gidememiş, hiçbir zaman siyasal bir örgüte sahip olmamıştır. Sol Kemalizm’in ilk yorumu Kadro Dergisi, ikinci yorumu Yön Dergisi çevresinde toplanan aydınlar tarafından yapılmıştır. Faruk Alpkaya, “Bir 20. Yüzyıl Akımı: Sol Kemalizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm, c. 2, 4. bs. (İstanbul: İletişim Yayınları, 2004): 477. 23 Ünsal, age, 257. 24 Aydınoğlu, age, 46. 25 Yalçın Küçük, Aydın Üzerine Tezler 1830–1980, c. 5, (İstanbul: Tekin Yayınevi, 1997), 625. 26 Yön Bildirisi’nin tam metni ve imzalayanların tam listesi için bkz. Hikmet Özdemir, Kalkınmada Bir Strateji Arayışı Yön Hareketi, (Ankara: Bilgi Yayınevi, 1986), 295–300. 27 Özdemir, age, 295.
9 anlaşmaya varmalarıydı. Üçüncüsü, yeni bir devletçilik anlayışı etrafında birleşilmesi ve dördüncüsü şuurlu devlet müdahalesi yani vergi, planlama, kooperatifleşme, sosyal adaletin sağlanmasıydı.28 Yön bildirisi, Türkiye’nin belli başlı solcu sosyalist aydınları başta olmak üzere çeşitli mesleklerden toplam 1042 kişi tarafından imzalandı29.
Yön hareketinin Türk Solu’nda büyük bir yankı uyandırması ve oldukça geniş bir aydın desteği bulması öncelikle ülkenin içinde bulunduğu koşullardan kaynaklandı. 27 Mayıs’tan sonra hızlı bir şekilde gelişen Türk Solu’nda sol-sosyalist yayınlara ilginin muazzam derecede arttığı bir dönemde yayımlanan ilk sosyalist dergi Yön’dü. Kaldı ki dergi 60’lı yıllarda Türkiye’de iletişim aracı olarak son derece etkili bir araçtı. Ayrıca Yön’ün içeriği ve geniş yazar kadrosu da derginin yankı uyandırmasında önemli etkenlerden biriydi30. Bunların dışında Yön dünyada kalkınma meselesinin gündemde olduğu ve bazı azgelişmiş ülkelerin deneyimledikleri “kapitalist olmayan yol” dan hızlı kalkınmayı başardıkları bir dönemde yayımlandı. Yön, bir taraftan “kapitalist olmayan yol” dan sosyalist bir metotla kalkınmayı vadederek bir taraftan bir işçi muhalefeti örgütlemek yerine askerleri de yanına alarak kestirmeden kalkınmanın önünü açacak önerileri sunarak birçok kişiyi etkilemeyi başardı31.
Yön hareketinin siyasi tezleri dört ana nokta üzerinde şekillendi.32 Birincisi, Yön için Türkiye’nin temel sorunu iktisadi kalkınmaydı ve ülkede gerçekleştirilecek hızlı bir ekonomik kalkınma öteki sorunları çözecek bir anahtardı. Bundan dolayı Türkiye’ye yön verebilecek kesimler hızlı iktisadi kalkınmayı sağlayacak bir felsefenin ışık tuttuğu yeni Atatürkçü program etrafında birleşmeliydi. İkincisi, Yön’e göre Mustafa Kemal hareketinin en büyük eksiği kapitalist ekonomi politikasının seçilmesiydi. Üçüncüsü, Kemalizm’in hedeflerine ulaşabilmesi ve ülkenin ekonomik kalkınmasını gerçekleştirebilmesi için sosyalist bir yola girilmeliydi. Dördüncüsü, sosyalizm Kemalizm’in devletçilik, milliyetçilik, halkçılık ve inkılâpçılık ilkelerinin en tabiî sonucuydu. Yapılması gereken şey bu ilkeleri sosyalist bir yönelişle yeniden tanımlamaktı. Yön’ün amacı Türkiye’de uygulanması olanaklı bir sosyalizm bulmak
28 Alpkaya, agm, 478. 29 Gökhan Atılgan, Kemalizm ile Marksizm Arasında Geleneksel Aydınlar: Yön Devrim Hareketi, (İstanbul: Tüstav, 2002), 263. 30 age, 262. 31 Aydınoğlu, age, 50–51. 32 Atılgan, age, 48.
10 ve Kemalizm’in ilkelerini yeniden yorumlayarak evrensel nitelik kazandırarak sosyalizme giden yolu açmaktı. Ancak Yön’ün kalkınma yolu olarak benimsediği sosyalizm anlayışı enternasyonalist değil millî bir sosyalizmdi.
60’larda sosyalizmin hangi yollardan ve hangi sınıfların önderliğinde kurulacağı gibi meseleler etrafında şekillenen tartışmalar TİP ile Yön arasındaki anlayış farklarını da ortaya çıkardı. Gerçekte TİP’in programına esas olan başlıca kavramlar ve hedefler, içerik bakımından Yön Dergisi çevresinin kavramlarından ve hedeflerinden farklı değildi ancak iki cephe arasında iktidara yukarıdan aşağı mı aşağıdan yukarı mı ulaşılacağı konusunda bir çatışma vardı. Legalizm ve parlamentarizm konusunda taviz vermeyen bir parti olan TİP, işçi- emekçi sınıfların oylarıyla -özelikle de sanayi işçilerinin- demokratik yöntemlerle iktidara gelmeyi amaçladı. Yön ise TİP’in aksine, Türkiye’nin azgelişmiş bir ülke olduğunu, sosyalist bir partiyi iktidar getirecek bir sanayi proletaryasının olmadığını, böyle toplumlarda parlamentoculuğun çözümsüz olduğunu savundu. Yön için sosyalizmin öncelikli ve temel sorunu anti-emperyalist ve anti-feodal mücadeleydi. Kaldı ki Türkiye için demokrasi ve sosyalizm yolunda ilerleme sağlayabilmek için Atatürk ile başlamış ve yarıda kalmış milli kurtuluş hareketinin tamamlanması şarttı.
Sosyalizme ulaşmak için demokratik yöntemlerin Türkiye için imkânsız olduğuna inanan Yön çevresi için ancak ilerici ara tabakaların33 yani asker-sivil aydın zümre öncülüğünde yukarıdan müdahalelerle azgelişmişlik çemberi kırılabilir ve millî bir sosyalizme ulaşılabilirdi. Yön başyazarı Avcıoğlu TİP’i şöyle eleştiriyordu:34
“…[TİP]bir yandan anti-emperyalist mücadeleyi bir numaralı mesele sayarken, öte yandan klasik bir proleter-burjuva mücadelesinin sloganlarını ön plana çıkararak güçleri dağıtmakta ve zayıflatmaktadır. İki muharebe vermektedir, ikinci muharebe yüzünden ilk muharebeye hazır güçlerin azalmasına ve amaçların dağılmasına yol açmaktadır. Çok güçlü kütlelerin bulunduğu ülkelerde iki mücadelenin birlikte yürütülmesi mümkündür. Türkiye’de durum böyle olmadığına göre, emperyalizme ve işbirlikçilerine karşı milletçe mücadeleye kesin öncelik tanımak ve onu proleter-burjuva mücadelesinde dikkatle ayırmak, kanımızca, hayati bir meseledir”.
33 Avcıoğlu “Bir Sosyalist Stratejinin Esasları” başlıklı yazısında ara tabakaları şöyle tanımlamıştır: “Nedir bu ara tabakalar? Bu bir mütecanis [türdeş]sınıf, hatta mütecanis tabaka değildir. Ama hâkim sınıfların nispeten zayıf olduğu toplumlarda, içinden çıktıkları sınıf ve toplumlardan bağımsızlaşmaktadırlar. Ara tabakalar, politik hayatta sonucu tayin edici unsurdur. Bunlar büyük güçlerinin bilincine varmışlardır ve bu bilinç onları bağımsız kılmaktadır. Bu ara tabakalar toplumun ilerici kesimlerini teşkil etmektedirler. Çıkarları modernleşmeden ve hızlı kalkınmadan yanadır. Toplum hayatındaki önemli rolleri dolayısıyla, öncü rol oynamaya, kendilerini özel çıkarlarının üstüne çıkmaya zorlayan tarihi bir misyona sahip çıkma eğilimindedirler. Bu tabakalar, burjuvazi kalkınma çabasında başarısızlık gösterdiği ve kütlelerden gelen sosyal baskı arttığı ölçüde, kapitalist olmayan bir kalkınma yoluna yönelebilmektedirler.” Özdemir, age, 162. 34 Belge, agm, 1955–56.
11 Yön, sosyalizme giden yolda ara tabakalar ya da zinde güçler öncülüğünde tepeden inmeci bir yöntem üzerinde ideolojisini geliştirirken, TİP ise tepeden inmeciliğe karşı çıkarak ara tabakalarla sosyalizme ulaşılamayacağı tezi üzerine yoğunlaştı.
60’ların sonlarına gelindiğinde Türk Solu’nda yeni bölünmelere neden olacak “devrimin niteliği” konusundaki tartışmalar giderek yoğunluk kazandı. Milli Demokratik Devrim (MDD) ve Sosyalist Devrim stratejileri bu tartışmaların sonucunda şekillenerek ortaya çıktı.
2.1.3. Sosyalist Devrim/ Milli Demokratik Devrim Tartışmaları
60’lı yılların ikinci yarısında Yöncüler ve eski tüfekler olarak anılan eski TKP’lilerle, TİP arasında işçi sınıfının öncülüğü, milli burjuvazi, milli cephe gibi konularda başlayan tartışma giderek tam bir strateji tartışmasına dönüştü. Sosyalizme geçişin doğrudan mı yoksa bir ara aşamadan mı -diğer bir ifadeyle milli demokratik devrim- geçerek olacağı ve bu mücadeleye hangi sınıf ve tabakaların öncülük edeceği soruları tartışmanın odak noktasını oluşturdu.
TİP içinde baş gösteren sosyalizme geçişte milli demokratik devrim aşamasını savunan muhalefet, seslerini Yön dergisinde yazdıkları yazılarla duyurmaya çalıştı. Böylece MDD tezi başlı başına bir program olarak ortaya çıkana kadar, bu teze yakın düşünceler Yön hareketi etrafında örgütlendi35. 1968 yılında Mihri Belli etrafında MDD adıyla bu devrim tezi olgunlaştı ve genellikle TKP kadrolarının damgasını vurduğu bir hareket oldu. 1969–1971 yılları arasında Avcıoğlu’nun Devrim Dergisi’nde de MDD tezi savunuldu.
Aydın’a göre MDD stratejisi üçüncü dünyaya özgü sayılan ve temel çelişkiyi kapitalist sınıflarla emek arasında değil, emperyalizmle “ezilen uluslar” arasında kuran bir devrim stratejisiydi36. MDD, sosyalizmden çok anti-emperyalizm
35 Suavi Aydın, “Milli Demokratik Devrimden ‘Ulusal Sol’a Türk Solunda Özgücü Eğilim”, Toplum ve Bilim, s. 78 (1998): 69. Aydın’a göre Türkiye de sol düşüncenin ve eylemin tarihi “evrenselci” sol ve “özgücü” sol olmak üzere iki ana mecrada gelişmiştir. Ancak Türkiye periferik bir ülke olduğundan sol/sosyalist akımların büyük çoğunluğu özgücü mecranın ve üçüncü dünyacı denilen bir eğilimin etkisi altında kalmıştır. Sosyalistler sosyalist oldukları ve sosyalizmin en temel argümanı emek sömürüsünün karşısında bulunmak olması nedeniyle anti-emperyalist cephede yer aldıkları halde üçüncü dünyacı hareketlerin beslendiği temel kaynak milliyetçiliktir. Öte yandan üçüncü dünyacılar anti-emperyalist oldukları için solcudurlar. Bu nedenle birinci hedefleri yabancı olanla vuruşmaktır. Sosyalist düşüncenin bütün insanlığı esas alan temel konumlanışının tersine, üçüncü dünyacılar milli olanı esas almaktadırlar. Aydın, agm, 59–60. 36 agm, 60.
12 söylemini kullanan, milliyetçi öğelerin ağır bastığı37, aşamalı devrim anlayışını savunan “zinde güçler” ya da diğer bir ifadeyle “asker-sivil aydın zümre”nin öncülüğüne inanan bir akımdı. Aşamalı devrim anlayışı, azgelişmiş ülkelerin sosyalizme ulaşmaları için önce bütün milli sınıfların katılacağı anti-emperyalist ve anti-feodal demokratik devrim aşamasından geçmeleri gerektiğini öne sürdü. Üçüncü dünyada sınıflar birbirini sömüren, birbiriyle çatışan konumda değil; yabancı olan karşısında sömürülen konumda, emperyalizm karşısında mağdur bulunan birer toplumsal zümre olarak algılandı. Bunun için de emperyalizme ve onun yerli işbirlikçilerine karşı savaş açılması ve demokratik devrimin gerçekleştirilmesi öncelikli hedef olarak konumlandırıldı. Sosyalizm ise demokratik devrim aşaması gerçekleştirildikten sonra ulaşılması gereken uzak hedef olarak belirlendi38.
MDD’cilere göre Türk toplumunda devrim cephesinde şu üç sosyal kategori yer alıyordu: işçi sınıfı, köylülük ve asker-sivil aydın zümre. Ancak Türkiye feodal özelliklere sahip bir Asyalı toplum olduğundan işçi hareketi son derece zayıftı ve bu haliyle yakın gelecekte her hangi bir harekete damgasını vurma ihtimali söz konusu değildi39. Dolayısıyla bir devrim hareketine işçi sınıfı dışındaki bir zümrenin önderlik etmesi gerekti. Zaten o dönemde Asya, Afrika ya da Latin Amerika’nın birçok kurtuluş hareketi, işçi hareketi olarak vasıflandırılamayacak sosyal karakteriyle “sosyalizm”e yönelmişti. Bu açıdan Türkiye’nin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik koşullara uygun devrim milli demokratik bir devrimdi. Ve bu milli demokratik devrim aşamasından sonra Türkiye’de bir sosyalist devrim gündeme gelecekti. MDD’ye göre bu iki aşamalı “devrim”in birinci aşamasında “asker-sivil aydın zümre”ye önemli devrimci görevler -yani ordudan gelecek ilerici bir darbe- düşmekteydi.
TİP’e göreyse Türkiye’de anti-emperyalist ve anti-feodal mücadele ile sosyalist mücadele birlikte yürütülmeliydi. Yön ve MDD hareketine karşı ve onlarla mücadele dönemi içinde zamanla TİP sosyalist devrim stratejisini oluşturmaya başladı, anti- emperyalist mücadele ile sosyalist mücadeleyi birbirinden ayıran aşamalı mücadele anlayışını reddetti. MDD cephesi öğrenci gençliğin büyük çoğunluğunun dikkatini çekmeyi başardı ve “Ordu-Gençlik Elele, Milli Cephede” sloganına mili cephenin kurulmasında sıkça başvurdu. Ancak TİP 1968’e gelinceye kadar çeşitli biçimlerde
37 Murat Belge, “68 ve Sonrasında Sol Hareket”, Toplum ve Bilim, s. 41 (1988): 160. 38 Aydın, agm, 60. 39 Erik Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2002), 372.
13 ortaya atılan “milli cephe” formüllerine ilgisiz kaldı ve bu ilgisizlik gençliğin MDD tezine kaymasında bir etken oldu.
MDD’ciler Türkiye’deki sınıf mücadelesinin evriminde, 27 Mayıs gibi yeni bir askeri müdahalenin dev bir tarihsel işlev görebileceğini düşündüler. Ancak geniş cephe savunucularının darbecilik tezleriyle ilgili yanılgıları 15–16 Haziran 1970’teki işçi eylemiyle ortaya çıktı. 15–16 Haziran’da Türkiye işçi sınıfı modern siyasal mücadele sahnesine ilk bağımsız kitlesel girişini yaptı ve bu işçi eyleminin Türk Solu’nda önemli etkileri oldu. Adalet Partisi’nin DİSK’i tasfiye ederek, devlet denetiminde tek bir sendika oluşturmayı amaçlayan tasarısına karşı, 15–16 Haziran 1970 işçiler harekete geçti. Gebze ve İzmit’ten başlayarak İstanbul’a doğru yürüyen işçileri bastırmak için o dönem toplum polisi olarak adlandırılan özel görev birliklerinin yanı sıra askeri birlikler, tank birlikleri kullanıldı. İşçiler ile askeri birlikler arasında çıkan çatışmalarda ölenler dahi oldu ve İstanbul’da sıkıyönetim ilan edildi40.
Türkiye’de işçi sınıfının politik bakımdan olgunlaşmamış olduğu varsayımına dayanan MDD tezi 15–16 Haziran eylemleriyle ciddi bir hasar gördü. Olmadığı iddia edilen Türk işçi sınıfı varlığını büyük bir eylem ile ortaya koydu ve kendisinden “ilerici” bir darbe beklenen ordu ise bu harekete sert bir şekilde müdahale ederek “ilerici” yönelimlerden yana olmadığını gösterdi. Dolayısıyla 70 yılına gelindiğinde MDD grubunun ilerici subaylarla kurmak istediği koalisyon 15–16 Haziran işçi eylemiyle sarsıntıya uğradı41.
2.2. Küçük Burjuva Radikalizmi: Yön’den Devrim’e
1969 seçimleri42 Türk sol düşüncesinde ciddi değişikliklere sebep oldu. Seçimler sonrası CHP ve TİP, 65 seçimlerine göre gerilerken Demirel liderliğindeki AP bir kez daha oyların çoğunluğunu alarak tek başına iktidar oldu. Oyları azalan ve büyük bir hayal kırıklığı yaşayan sol bu seçimleri sandık yoluyla düzen değiştirmenin imkânsızlığının kanıtı olarak algıladı. Solda demokratik gelişmeyi savunanların sayısı giderek azalırken, rejim dışı mücadele yollarına inananların sayısı arttı.
40 “Parlamento Dışı Muhalefet”, Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, c. 6 (İstanbul: İletişim Yayınları, 1988): 2024. 41Zürcher, age, 373. 42 Kurtuluş Kayalı’ya göre, 12 Mart’ın en önemli sebebi 69 seçim sonuçları ve bu sonuçların değişik gruplarda yol açtığı düşünce tarzıdır. Kayalı, age, 161.
14 69 genel seçimlerinin hemen ardından yayınına başlayan Devrim demokrasiye karşıt tavrın geliştirilmesi yönünde yazı ve haberleriyle önemli bir rol oynadı. Devrim, Türkiye’nin sorunlarını çözecek, tam bağımsızlığa götürecek tek yolun “devrim” olduğu çağrısını yaptı; bu amaç uğruna demokrasi dışı yolların denenebileceği ve hatta denenmesi gerektiğini savundu. Parlamentoculuk yoluyla düzen değişikliği ve kalkınmanın gerçekleşebilmesinin imkânsızlığı, halka duyulan güvensizlik sonucu dergi çözüm yolunu yapılacak bir askeri müdahalede gördü. Aydınoğlu’na göre küçük burjuva radikalizmi, yukarıdan devrim özlemleri, büyük sosyal dönüşümlerin yolunu açmak üzere darbe hayalleri denildiğinde akla Yön ve onun devamı sayılabilecek 69-71’in Devrim Dergisi gelmektedir43.
Yön, değişik konuların tartışıldığı, Türkiye’nin ve dünyanın siyasal, ekonomik, sosyal durumunun irdelendiği bir platform iken Devrim, Yön gibi farklı görüşlerin tartışıldığı bir fikir dergisi değil, belli bir hedefe yönelik yayımlanan bir dergiydi. Devrim, Yön’den farklı yazar kadrosu ile farklı kitlelere, farklı bir dil kullanarak seslendi. Amaç sosyalist fikirleri ve bu fikirler ışığında geliştirilen çözüm önerilerini aydınlar arasında tartışıp yaygınlaştırmak ve halka aktarmak değil, Yön döneminde yapıldığı düşünülen bu vazifeyi bir eylem çağrısı ve programı olarak ortaya koymaktı44.
Devrim, bütün argümanlarını Kemalizm’e dayandırdı; tam bağımsızlıkçı, anti- emperyalist, parlamentarizm aleyhtarı söylemler kullandı. Dergi parlamentoculuk yoluyla düzen değişikliği veya kalkınmanın gerçekleşebilmesi ihtimaline inanmadı ve Türkiye’nin sorunlarının çözüm yolu olarak 27 Mayıs’ta olduğu gibi “ilerici” askeri bir müdahalenin ya da yarı sosyalist bir anlam yüklenen “sol Kemalist” bir müdahalenin gerekliliğini savundu. Ancak Özdemir’e göre Yön ve Devrim’in Türkiye için öngördüğü düzen değişikliği basit bir hükümet darbesinden öte bir “tepeden inmeci devrim”di45. Ne var ki Türkiye’nin 50’li ve 60’lı yıllarda yaşadığı ekonomik ve sınıfsal dönüşümler ile diğer az gelişmiş ülkelerde yaşanan yönetime el koymalar -özellikle Mısır, Libya örnekleri- çerçevesinde düşünüldüğünde Devrim’in hedefinin Bonapartist bir iktidar kurma yönünde olduğu söylenebilir.
43 Aydınoğlu, age, 38. 44 Atılgan, age, 242. 45 Özdemir, age, 289.
15 2.2.1. “Tepeden İnmeci Devrim” / “Bonapartizm”
Kayalı’ya göre Türkiye’de İttihat ve Terakki döneminden beri vatanın kurtarılıp kollanmasını hedefleyen askeri müdahalelerin hem gerçekleştirilmesi kolaylaşmış hem de aydınlar arasında öncelikli sorunlardan bir tanesi olmuştu. Türk aydını sorgulamaksızın ordunun siyasete müdahalesini46 makul görmüş, ordunun elde edilmemesi halinde kendi istekleri doğrultusunda gelişmelerin olamayacağını düşünmüştür47. Başta Avcıoğlu olmak üzere Devrim çevresinin Türkiye’nin önünü açacak yukarıdan bir müdahaleye olan saplantıları da böyle bir anlayışla ilgiliydi. Aslında hükümet darbeleri ya da askeri müdahalelerin gelişmiş ülkelere göre azgelişmiş ülkelerde çok daha sıklıkla görüldüğü dikkate alındığında azgelişmiş bir ülke aydını olarak Türk aydınının bu bakış açısı daha iyi anlaşılabilir48.
İstisnai durumlarda elbette ki gelişmiş ülkelerde de zaman zaman askeri müdahaleler görülmesi muhtemeldir49. Ancak gelişmiş ülke orduları günlük politikaya doğrudan doğruya karışmadan çeşitli başka şekillerde siyasete dâhil olmaktadırlar50. Askerler gelişmiş batı ülkelerinde bir şekilde siyaset dışı kalırken üçüncü dünya ülke orduları doğrudan doğruya siyasal sistem içinde önemli roller üstlendiler. Azgelişmiş ülkelerde askerlerin böylesine yaygın bir şekilde etkili olması orduya “modernleştirici” ve ”ilerici” bir rolün biçilmesine de neden oldu51.
46 Huntington’un ileri sürdüğü gibi, ordunun siyasete müdahalesinin esas nedenleri askeri değil siyasidir yani sadece askeri kuruluşun değil, söz konusu ülkenin siyasi ve kurumsal karakteristiklerini de yansıtırlar. Dolayısıyla ordunun rolüyle ilgili herhangi bir inceleme, bir bütün olarak siyasi sistemin anlaşılmasıyla ilişkilendirilmelidir. William Hale, Türkiye'de Ordu ve Siyaset: 1789'dan günümüze, (İstanbul: Hil Yayınevi, 1996), 264. 47 Kayalı, age, 44. 48Nurşen Mazıcı’ya göre askeri rejimler çoğunlukla az gelişmiş ülkelerde görülmektedir. Afrika ülkeleri, Latin Amerika ülkeleri, Ortadoğu ve Güney Asya ülkeleri olmak üzere dört farklı grupta toplanan bu ülkelerin en temel ortak özellikleri az gelişmiş olmalarıdır. İkincisi tümü pre-kapitalist toplum yapılarından çağdaş bir toplum yapısına geçmek isterken siyasal olarak batılı modeli benimsemektedirler ve kendilerine yabancı olan batılı kurumları (ekonomik olarak kapitalizm) uyarlamaya çalışmaktadırlar. Üçüncü ortak özellikleriyse bu az gelişmiş ülkelerde tüm organlarıyla birlikte işleyebilecek kurumlaşmış bir “devlet”, “devlet geleneği” ve “devletçilik” anlayışı bulunmamaktadır. Ancak bu ülkelerin güdük ve simgesel devletinin örgütlü tek organı ordudur. Nurşen Mazıcı, Türkiye'de Askeri Darbeler ve Sivil Rejime Etkileri, (İstanbul: Gür Yayınları, 1989), 51–56. 49 Huntington yüksek bir profesyonellik yani uzmanlık, sorumluluk ve tüzellik düzeyine ulaşan Avrupa devletlerindeki orduların siyasete karışmama geleneği geliştirdiklerini ileri sürer. Buna karşı Finer da Huntington’u eleştirerek, Japonya ve Almanya’daki gibi oldukça profesyonel subayların siyasete sık sık müdahale ettiklerine dikkat çeker. Hale, age, 265. Finer’ın yorumuna benzer bir yorum için bkz. Gencay Şaylan, “Ordu ve Siyaset”, Bahri Savcı’ya Armağan, (Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, 1988): 387–418. 50 Şaylan, agm, 418. 51 Batı’da geliştirilen birçok tezde temelde ordunun gelişmiş ülkelerde “tutucu” azgelişmiş ülkelerde ise “ilerici” işlevi olduğu sonucunu doğurmuştur. Huntington’ın ordu müdahale biçimi ile
16 Bu ülkelerin birçoğunda askerlerin siyasi rolleri farklılaşmakla birlikte, toplumun en gelişmiş ve sistemli kesimi olarak ordulara kurtarıcı gözüyle bakıldı. Birçok durumda toplumun değiştirilmesi ya da çağdaş bir topluma dönüştürülme işlevi genellikle bu ülkelerin en erken modernleşen, ileri teknolojiye sahip örgütlü kurumu olarak algılanan orduya yüklendi ve askeri müdahaleler doğal karşılandı52. Azgelişmiş ülkelerde askeri müdahalelerin nedenleri üzerine Batı’da geliştirilen tezler asker-sivil otorite ayrılığı geleneğinin gerçekleşmemesi,53 sivil politikacıların gözden düşmesi ve ordunun popülerleşmesi,54 askeri kurumlar sivil kurumlara göre ileri bir aşamada kendilerini yenileyebilirken sivil kurumların zayıf olması gibi önermeler etrafında şekillendi55.
Ancak Özdemir’e göre Devrim, Türkiye için yukarıda bahsi geçen böyle bir hükümet darbesinden çok Trimberger’in öne sürdüğü tepeden inmeci bir devrim’i gerçekleştirme niyetindeydi.
Tepeden inmeci devrim hükümet darbesinden ya da tabandan gelen burjuva ve sosyalist devrimlerinden farklı olarak askeri bürokratlarca yapılan, batılı olmayan ülkelerin deneyimledikleri yeni bir devrim modelidir.56 Trimberger yukarıdan devrimin gerçekleşebilmesi için bir devlette şu ön koşulların sağlanmış olması gerektiğini düşünmektedir57: Öncelikle bir devletin sivil ve askeri yönetimi ileri derecede bürokratikleşmiş olmalıdır. Yazar, tepeden inmeci devrim için devlet görevlilerinin aristokrat ya da seçkinci olmalarının değil bunların bürokratlaşma derecesinin önemli bir önşart olduğunu vurgulamıştır. İkinci olarak askeri bürokratlar, subay sınıfı ya da bu sınıfın bir parçası üretim araçlarını kontrol eden sınıflardan bağımsız olmalıdır. Diğer bir ifadeyle görece özerk bir bürokrasi58
gelişmişlik düzeyi arasındaki ilişkiyi belirleyen kuramına göre bir toplum kapitalistleşme evresinin başındaysa ordunun müdahalesi radikal olmaktadır. Ancak gelişme sağlandıktan sonra, toplumlar karmaşıklaştıkça ve sivil siyasi kurumlar güçlendikçe, ordular da daha muhafazakâr bir tavır takınmaktadırlar. Buna göre, Üçüncü Dünya Ülkelerinde askerlerin siyasi rolleri farklılık göstermektedir. Eğer kapitalist transformasyonun başında bulunuyorlarsa güçlü bir girişimci sınıf henüz ortaya çıkmamışsa, devlet öncü görevler yüklenmektedir. Dolayısıyla Orta doğu ve Afrika gibi gelişmemiş ülkeler için ordular ilerici olurken, Latin Amerika gibi kapitalizmin gelişmiş olduğu yerde tutucu olmaktadır. Şaylan, agm, 393–395. 52 Kayalı, age, 33. 53 Mazıcı, age, 65. 54 age, 69. 55 age, 65. 56 Ellen Key Trimberger, Tepeden İnmeci Devrimler Japonya, Türkiye, Mısır, Peru, (İstanbul: Gelenek Yayınları, 2003), 16. 57 age, 61–64. 58 Bürokrasinin bağımsız olması Trimberger’in çalışmasında geliştirdiği iki önemli kavramla açıklanır: “Görece özerk bürokratik devlet aygıtı” ve “Dinamik bir şekilde özerk olan devlet
17 olmalıdır. Tepeden inmeci devrimin meydana gelmesi için esas olan şartlardan üçüncüsü askeri bürokrasinin siyasileşmesidir ki bu siyasileşme askeri işlevlerin bozulmasıyla ya da kimi durumlarda askeri yenilgiler sonucu olabilmektedir. Dördüncü olaraksa ülkeye yönelik bir uluslar arası tehdit varsa ve uluslar arası ortam da uygunsa kitle seferber edilmeden de tepeden inmeci bir devrim oluşabilmektedir.
Trimberger’e göre hükümet darbesi siyasi otoritenin yapısını da iktisadi gücün kullanılmasını da değiştirmeden üst düzey liderliği bir başkasıyla değiştirirken, tepeden inmeci devrime önderlik eden askeri bürokratlar aristokrasinin veya üst sınıfının iktisadi ve siyasi tabanını kökünden yıkmaktadırlar59. Öte yandan anarşi, toplumsal karışıklıklar ya da kitlesel başkaldırıların olmadığı tepeden inmeci hareketlerde devrimi yönlendirenler bir askeri hükümet kurmamakta ve sivil kurumlar üzerine inşa edilmiş bir bürokratik devlet yapısı oluşturmaya çalışmaktadırlar. Trimberger tepeden inmeci devrimin tarımsal ya da bağımlı kapitalist bir toplumda gerçekleştiğini ve böyle bir toplumda köklü değişiklikler yapabilmek için bürokrasinin görece bir özerklik elde etmesi gerektiğini belirtmiştir. Trimberger’e göre sivil ve askeri bürokratlar egemen sınıftan gelmedikleri ve yükseldikten sonra da bu sınıflarla ekonomik ve kişisel bağlar kurmadıklarında bürokrasisi”. Bu kavramlardan birincisini yazar şöyle tanımlar: Üst düzey sivil ve askeri görevliler hâkim durumdaki topraklı, ticari ya da sanayici sınıflardan seçilmemişlerse ve yüksek makamlara ulaştıktan sonra bu sınıflarla yakın kişisel ve iktisadi bağlar kurmamışlarsa bürokratik devlet aygıtı ya da onun bir parçası nispeten özerk olabilmektedir. Tirmberger’in geliştirdiği ikinci kavram “dinamik bir şekilde özerk olan devlet bürokrasisi” ancak görece özerk bürokratların bir kriz durumunda, mesela dışarıdan gelen bir tehdit, harekete geçerek karar alma yetkisini devralmasıyla mümkün olabilmektedir. Böylece harekete geçen görece özerk bürokratlar dinamik bir şekilde özerk olurlar. Dinamik bir şekilde özerk olan bürokratlar sınıf mücadelesi içinde herhangi bir sınıfı temsil etmez, bir sınıfın sözcüsü ya da aracı durumunda olmazlar. Tepeden inmeci devrime götüren bu dinamik özerklikte bürokratlar bağımsız bir güç olarak var olan sınıfsal ve iktisadi yapıyı değiştirirler. age, 22– 24. 59 Trimberger’e göre devrimci değişimin bir türü olan tepeden inmeci devrim beş karakteristik özellikle tanımlanır: 1. Siyasi gücün kanun dışı ele geçirilmesi ile iktisadi, toplumsal ve siyasi değişimin başlatılması, eski rejimin bazı en üst düzey askeri ve çoğu kez de sivil bürokratların örgütlemesiyle ve önderliğinde gerçekleşir. 2. Bu devrimci ele geçirmede veya değişimin başlatılmasında ya çok az kitlesel katılım vardır ya da hiç yoktur. Kitlesel hareketler ve ayaklanmalar tepeden inmeci devrimden önce gelebilir ve ona eşlik edebilir. Fakat askeri bürokratlar devrimci eylemi bunlardan nerdeyse tamamen bağımsız ve çoğu zamanda bu tür hareketlere karşı durarak gerçekleştirirler. 3. İktidarın kanun dışı ele geçirilmesi ve değişimin başlatılması az seviyede olmakla birlikte şiddeti, cezalandırmayı, göçü ve karşı devrimi beraberinde getirir. 4. Değişimin başlatılması, pragmatik ve muvazeneli bir tarzda ve radikal ideolojiye çok az başvurularak gerçekleştirilir. Hem üçüncü hem dördüncü özellikler bürokratik aletlerin radikal amaçlar için kontrolünün ve kullanılmasının sonucudur. 5. Tepeden inmeci devrime önderlik eden askeri bürokratlar -ihtilalde olduğunun aksine- aristokrasinin veya üst sınıfının iktisadi ve siyasi tabanını yıkarlar. Bu yıkım süreci hem tepeden inmeci hem tabandan gelen devrim için esastır. age, 21.
18 görece özerk olmaktadırlar. Ayrıca özellikle ekonomik geçiş dönemlerinde üretim araçlarıyla her hangi bir bağı olmayan bürokrasi dinamik bir özerklik elde etmektedir. Gülalp’e göre Trimberger’in tepeden devrim teorisinin temelini oluşturan “göreli özerk bürokrasi” kavramı, “namuslu bürokrat” kavramının çağdaş bir anlatımıdır60.
Aslında “bürokrasinin görece özerkliği” sorunu “devletin görece özerkliği” sorunuyla birlikte ortaya çıkmaktadır. “Devletin görece özerkliği”61 doğrudan kapitalist devlet biçimiyle ve devletin niteliğiyle ilgili olan bir kavramdır. Kapitalist devleti üretim araçlarının denetimine sahip yönetici sınıfın elinde basit bir araç olarak gören “Araçcı” devlet anlayışına karşı “Yapısalcı” yaklaşım sermayenin genel ve uzun dönemli çıkarlarını gözetebilmek için devletin, yönetici sınıf karşısında görece özerkliği bulunması gerektiğini savundu62. Bununla birlikte devletin bu görece özerkliği altyapı/üstyapı ilişkisinden kaynaklanan ya da güçler dengesinden kaynaklanan bir özerklik olabilmektedir63.
Kapitalist devletin ne tür bir devlet olduğu, kimler tarafından denetlendiğine dair tartışmalarda “görece özerklik” ve “güçler dengesi” kavramlarının özel bir önemi vardır. Ancak kapitalist devlete dair bir mesele olmasına rağmen kimi zaman az gelişmiş ülke devletlerinin doğasının açıklanmasında ya da bu ülkelerde bazı geçiş dönemlerinin niteliğinin belirlenmesinde de “görece özerklik” ve güçler dengesinden kaynaklanan, bir devlet biçimi olarak “Bonapartizm” kavramlarına başvuruldu. Bonapartizm hem 19. yüzyıl ortaları Fransa’da bir darbe sonucunda Louis Bonaparte’ın kurduğu bir rejim ile hem de doğrudan doğruya bu rejimin teorik soyutlamasıyla ilişkilidir. Bonapartizm ile ilgili Draper şunları söyler64:
“Eğer burjuvazi, demokratik biçimler çerçevesinde toplumsal çalkantı ve sarsıntıları denetleyemez duruma gelirse, bir sınıf olarak kendi varlığını sürdürebilmesi, dolaysız siyasal iktidarı toplumsal-ekonomik yönetimini daha iyi gözetebilecek başka ve daha güçlü ellere devretmesini gerekli kılar. Marx’a göre bu önermeden çıkan klasik örnek, 1848 Şubat devriminden 2 Ocak 1851’de Louis Bonaparte tarafından gerçekleştirilen bir darbe sonucu kurulan askeri diktatörlüğe uzanan durumdur”.
60 Haldun Gülalp, Gelişme Stratejileri ve Gelişme İdeolojileri, (Ankara: Yurt Yayınları, 1983), 85. 61 Devletin görece özerklik kavramına eleştirel bir yaklaşım için bkz. Sadun Emrealp, Azgelişmişlik ve Siyasal Yapılar Türkiye Mısır Peru: Devletin “Görece Özerkliği” Sorunu, (Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1984). 62Emrealp, age, 5–7. 63 age, 14–29 64 H. Draper, “State and Bureaucracy”, (New York: Monthly Review Press, 1977), 386’dan aktaran Sadun Emrealp, age, 22.
19 Marx’a göre Bonaparte, Fransız toplumun en kalabalık sınıfı olan küçük toprak sahibi köylüleri temsil etmekte ve iktidarı burjuvazinin kaybetmiş, emekçi sınıfının ise henüz kazanamamış olduğu bir dönemde olası tek hükümet biçimi olarak Bonapartizm ortaya çıkmaktadır65. Therborn’a göre Marx burjuvazinin siyasal gücünü Bonaparte’a devrettiğini söylerken, Bonapartizmin burjuvazinin sınıf konumunu temsil etmeyi bıraktığını kastetmemiş sadece burjuva ileri gelenlerinin parlamenter sisteminin yerini baskıcı bir devletin aldığı gerçeğini ortaya koymak ister66. Miliband ise siyasal dengesizlik koşulları ciddi bir şekilde arttığında ve bu dengesizlik var olan toplumsal düzen ile bu düzenin merkezi parçası olan hâkimiyet sisteminin sürdürülmesi için büyük bir tehdit haline geldiğinde burjuvazinin son çare olarak Bonapartizm’e başvurduğunu vurgular67.
2.2.2. Devrim ve Türkiye’de Bonapartist Müdahale
Yirminci yüzyılın ikinci yarısında birçok azgelişmiş ülke devrim yoluyla sosyalist iktidarlar kurdular. Özellikle Mısır ve Libya’nın anti-emperyalist önderleri Nasır ve Kaddafi ülkelerinde sol Bonapartist iktidarları kurumsallaştırarak, tek adam tek parti yönetiminde millileştirmelere, toprak reformlarına giriştiler. Devrim, Mısır ve Libya’nın bu deneyimlerinden yola çıkarak Türkiye’nin de devrime giden yolda benzer bir gelişme çizgisinden geçebileceğine ve köklü dönüşümlerin önünün açılabileceği fikrini savundu.
50’li ve 60’lı yıllarda Türkiye’de egemen sınıfların kompozisyonu ve iç ilişkileri göz önüne alındığında Bonapartist bir müdahalenin zemininin hazır olduğu söylenebilir. Özellikle 27 Mayıs müdahale süreci ve müdahale sonrasında yaşanan sınıfsal dönüşümler 12 Mart’ın habercisi olarak algılanabilir.
50’li yıllara kadar bürokratik çevrelerin devam eden göreli üstünlüğü, Türkiye tarihinde bir dönüm noktasını teşkil eden 1950 seçimlerinde Demokrat Parti(DP)’nin iktidara gelmesiyle son buldu. 1950’ye kadar süren bürokrasinin egemenlik dönemi aynı zamanda tarım ve ticaret burjuvazisinin güçlendiği bir dönemdi. 50 seçimleriyle de güçlenen ve kontrolü elinde bulunduran tarım ve ticaret burjuvazisi siyasi iktidara
65 age, 24–25. 66 G. Therborn, “What Does the Ruling Class Do When It Rules?”, (London: NLR Editions, 1978), 199’dan aktaran Sadun Emrealp, age, 25. 67 R. Miliband, N. Poulantzas, E. Laclau, “Kapitalist Devlet Sorunu”, (İstanbul: Birikim, 1977), 121’den aktaran Ali Gevgilili, “Kemalizm ve Bonaprtizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm, c. 2, 4. bs. (İstanbul: İletişim Yayınları, 2004): 194.
20 el koydu68. DP’nin iktidar dönemi olan 50–60 yılları arasında uygulanan ekonomi politikaları sanayi sektörünün hızlı bir birikim sağlaması sonucunu verdi ve 50’lerin ikinci yarısında uluslar arası bağlantılarıyla birlikte sanayi burjuvazisi hızlı bir yükselişe geçti. Sanayi burjuvazisinin gelişmesi birikim sürecinin devlet tarafından yeniden düzenlenmesini gerektirdi69. Ancak bir sınıf dilimi olarak yükselen sanayi burjuvazisine rağmen, DP sanayiye karşı tarım ve ticaret kesimlerine öncelik veren politikalarına devam etti. Sanayi burjuvazisi ile tarım ve ticaret burjuvazisi arasındaki bu çelişkiye çözüm iktisadi politikaları düzenleyip yeni bir idari mekanizma kuran 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile bulunmaya çalışıldı. Savran’a göre 27 Mayıs’ın tarihsel anlamı, siyasal üstyapının tarımsal-ticari sermaye birikiminden sınai sermaye birikimine geçişin ihtiyaçlarına uyarlanması oldu70. Askeri müdahalenin ürünü olan 27 Mayıs Anayasası toplumda var olan hiçbir siyasal ya da toplumsal güce devlet karşısında mutlak bir iktidar olanağı sunmayacak bir biçimde tasarlandı. Ancak toplum ile devleti oluşturan çeşitli güçlerin birbirini dengeleyerek düzeninin süreklilik ve istikrarını teminat altına alırmış gibi görünüyor olmasına rağmen özünde devletin temellerini derinden sarsan bir toplumsal gerilimi de beraberinde getirdi71.
Üstelik 61 Anayasası’nda Milli Güvenlik Kurulu (MGK)’nun kurulmasıyla Türk ordusu anayasal planda sisteme ağırlığını koymaya başladı. Anayasada MGK’nın görevi “Milli güvenlik ile ilgili kararların alınmasında ve koordinasyon sağlanmasında yardımcılık etmek üzere gerekli temel görüşleri Bakanlar Kurulu’na tavsiye etmek” olarak tanımlandı72. MGK 1962–1971 döneminde askeri otoritenin devlet otoritesini siyasetçiyle paylaşma eğilimi sonucu dönemin iç siyasi gelişmelerine yoğunlaştı. MGK, DP’li yasaklıların affından, AP iktidarının denetimine, ordunun anayasal değişiklik taleplerine kadar birçok tartışmada mili
68 Şaylan, agm, 399–401. 69 Çağlar Keyder, Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1999), 197. 70 Sungur Savran, “1960, 1971, 1980: Toplumsal Mücadeleler, Askerî Müdahaleler”, Onbirinci Tez, s. 6, (İstanbul: Uluslar arası Yayıncılık, 1987): 140. Savran Türkiye’deki üç askeri müdahalenin değişik sınıf ve sınıf dilimleri arasındaki mücadelelerin bir ürünü olduğunu ve her biri müdahalenin bu sınıfsal mücadelelerin yol açtığı farklı türden çıkmazları çözmeye yönelik olduğunu düşünmektedir. Savran’a göre Türkiye’de sanayi burjuvazisi sınıf mücadelesinin her düğüm noktasında kaderini askeri müdahalelere bağlamıştır. Savran, 27 Mayıs 1960 müdahalesini sanayi burjuvazisinin hâkimiyete tırmanması, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 müdahalelerini sanayi burjuvazisinin iktidarını sağlamlaştırması olarak tanımlamıştır. 71“Parlamento Dışı Muhalefet”, Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1988): 2020. 72 Ali Bayramoğlu, “Asker ve Siyaset”, Bir Zümre Bir Parti Türkiye’de Ordu, ed. Ahmet İnsel, Ali Bayramoğlu, (İstanbul: Birikim Yayıncılık, 2004): 77–78.
21 güvenliği gerekçe göstererek müdahalelerde ve taleplerde bulundu73. Ayrıca 27 Mayıs sonrası ordu OYAK’ın (Ordu Yardımlaşma Kurumu) kurulmasıyla birlikte iktisadi alanın da doğrudan öznesi haline geldi.
Altmışlarda ordunun anayasal planda ve iktisadi alanda artan etkinliği yanı sıra yaşanan dengesiz ekonomik kalkınma geleneksel sektörlerin, özellikle de tarım, yavaşça ilerlemesine yol açarken, modern sanayi sektörünün ise hızlı bir şekilde büyümesi ve dönüşmesi sonucunu doğurdu. Bunların dışında 27 Mayıs sonrasında Türkiye’de öğrenci ve işçilerde seslerini duyurmaya başladılar, özellikle 70’lere gelindiğinde ise ciddi anlamda sistemi zorlar hale geldiler.
Türkiye’nin 1960’lar boyunca yaşadığı kendi içindeki bu ekonomik ve toplumsal dönüşümler dünyadaki değişimlerle bir araya gelince 1971 yılında Türk ekonomisi büyük bir çıkmaz içine girdi. Türkiye’nin yeni bir kalkınma evresini temellendirebilmesi için yapısal reformların uygulanabileceği siyasi bir atmosfer yaratılması ihtiyacı doğdu. Aynı zamanda demokratik siyaset, ekonomik büyümeyle sosyal adalet isteyen güçleri (sendikalar, radikal öğrenciler, işçiler) denetlemeyi de güçleştirdi74.
Türkiye’nin içinde bulunduğu sorunların siyasal yaşam çerçevesinde partiler ya da parlamentoculuk yoluyla çözülebilmesinin imkânsızlığını savunan çevrelerden biri de Devrim Dergisi’ydi. Yaşanan tıkanıklığa demokratik yollardan çözüm önerileri sunmak yerine Mısır, Libya ve Cezayir’de olduğu sol Bonapartist bir müdahalenin mevcut tıkanıklığı aşacağına ve kapitalist olmayan yoldan hızlı bir kalkınmanın gerçekleşebileceğine inandı. Bu nedenle de Devrim ordu içindeki sol görüşlü askerlerle kurduğu ittifaklar ile Türkiye’nin önünü açacak bir darbe hazırlığına girişti. Dönemin Kara Kuvvetleri Plan Prensipler Başkanı Celil Gürkan tarafından yürütülen ve başında Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler ve Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur’un olacağı bir cunta içinde yer aldı. Ancak Devrim’in olmasını beklediği 9 Mart’taki sol görünümlü müdahale yerini Gürler ve Batur’un da imzalarının bulunduğu sağ bir müdahaleye yani 12 Mart’a bıraktı.
73 agm, 79. 74 Feroz Ahmad, Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945–1980), (İstanbul: Hil Yayıncılık, 1996), 276.
22 2.2.5. Bir Dönemin Sonu: “12 Mart”
Türkiye Cumhuriyeti demokrasisi 12 Mart 1971 Muhtırası75 ile ikinci kez kesintiye uğradı. Kendinden önceki ve sonraki askeri müdahalelerde olduğu gibi kardeş kavgası, anarşi, sosyal ve ekonomik huzursuzluklara son vermek ve Atatürkçü çizgide yapılacak reformlara zemin hazırlamak adına yapıldığı söylenen müdahale ile Türkiye yeni bir döneme girdi. Muhtıra, meclisi ve hükümeti Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceğini ciddi bir şekilde tehlikeye sokmaktan; ülkeyi anarşiye, kardeş kavgasına ve toplumsal ve ekonomik huzursuzluğa sürüklemekten sorumlu tutuyordu.
İlk etapta 12 Mart’ın niteliği çok da anlaşılamadı, liberal basın muhtırayı Demirel karşıtı bir önlem olarak gördü. Başlangıçta soldaki birçok kişi muhtırayı umutla karşıladı, onu sağcı bir hükümete karşı 1960 tipi bir darbe gibi yorumladı76. Bazı aydınlar müdahalenin Demirel’e düşman ve 1961 anayasasındaki reformların gerçekleştirilmesine bağlı radikal-yenilikçi grup tarafından yapıldığını sandı77. Aslında genel olarak bakıldığında sol kendine özgür örgütlenme olanağı sağlayacağını düşündüğü bu müdahaleye karşı çıkmadı. Darbe beklentisi içinde olanlar, askerlerin müdahalesi sonrasında mevcut partilerin kapatılacağını ve meydanın belli ölçüde de olsa soldaki gruplara kalacağını düşündüler. Bu nedenle DEV-GENÇ, TÖS, DİSK gibi birçok ilerici kuruluş muhtırayı destekledi ve bu yönde bildiriler yayınladı. Cunta yanlısı sol güçler muhtıranın doğrudan askeri yönetimin başlangıcını oluşturmasını talep ederken, TİP ise muhtıracılardan seçime gitmelerini istedi78.
Ancak kısa zamanda 12 Mart’ın büyük bir yanılgı olduğu ortaya çıktı. 12 Mart, “cuntacı” olarak adlandırılan başta Devrim çevresi gibi grupların beklediği köktenci subayların müdahalesi olmadı. 12 Mart müdahalesi ülkedeki solun büyük kısmına çok ağır bir darbe indirdi, sosyalizm için tutuklamalarla, sorgularla ciddi bir baskı dönemi oldu. Özdemir’e göre 12 Mart 1971’in asıl kaybedenleri başbakanlıktan ve hükümetten ayrılmak zorunda kalanlar değil, aksine hükümetin uyguladığı kapitalist
75 Savran’a göre 12 Mart “bürokrasinin iktidarının restorasyonu”, “cuntalar savaşı”, “kontrgerilla operasyonu” değildir. 12 Mart’ın hedefi sınıf mücadelesini durdurmak için 60 sonrası kurulan siyasal rejimi geriletmektir. Savran, agm,149. 76 Zürcher, age, 376. 77 Ahmad, age, 277. 78 Kayalı, age, 181–186.
23 gelişme programına başından beri karşı olan ve farklı kalkınma yolu izleyerek parlamento dışı yollardan çözüm arayan asker ve sivil kesimlerdi79.
2.2.6. 12 Mart’tan Sonra Devrim Dergisi
12 Mart sonrasında 27 Nisan 1971’de 11 ilde -Ankara İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, Eskişehir, Adana, Hatay, Diyarbakır, Siirt- sıkıyönetim ilan edildi. Sıkıyönetimin ilk günlerinde siyasi gençlik örgütleri kapatıldı ve meslek grupları ile sendikaların siyasi toplantıları, seminerleri yasaklandı. Cumhuriyet ve Akşam gazeteleri 10 gün süre ile kapatıldı; Aydınlık, Türkiye Solu, Ant gibi sol ya da radikal görüşlü dergiler toplatıldı80.
Devrim Dergisi de -muhtıradan hemen sonra olmasa da- 27 Nisan 1971 tarihli 79’uncu ve son sayı ile sıkıyönetim komutanlığınca kapatıldı. Derginin yazı işleri müdürleri Hasan Cemal ile Uluç Gürkan’a çok sayıda dava açıldı ve haklarında gıyabi tutuklama kararı çıktı. Doğan Avcıoğlu, İlhami Soysal, İlhan Selçuk, Cemal Reşit Eyüpoğlu “Madanoğlu Davası” olarak bilinen davada başta Cemal Madanoğlu, Osman Köksal olmak üzere bir grup subay ile birlikte gizli örgüt kurmak, cunta oluşturup darbeye teşebbüs etmek iddiasıyla tutuklanarak yargılandılar ancak beraat ettiler.81 “Demokratik düzen dışına çıkmak için güç birliği edenlerin ve silahlı mücadeleyi benimsemiş olanların davası”82 olarak nitelenen Madanoğlu Davası İddianamesi’ne göre sanıklar Millet Meclisi'ni feshederek Anayasa'nın tamamını veya bir kısmını değiştirmeye teşebbüs etmekle suçlandılar. İddianame’nin belirttiğine göre parlamenter demokratik düzeni yıkmak için sivil grup, asker kökenli kişilerden oluşan grup ve asker grup olmak üzere üç farklı grup bir araya gelerek cunta hareketini gerçekleştirmek istemişlerdi83. Eyüpoğlu, Avcıoğlu, Selçuk ve Soysal ise bu davada eski askerler yoluyla [Cemal Madanoğlu, Osman Köksal] orduyu tahrik ederek asker müdahalesi ile Türkiye’de sosyalist bir sistem kurmayı
79 Hikmet Özdemir, Türkiye Cumhuriyeti, (İstanbul: İz Yayıncılık, 1995), 345. 80 Ahmad, age, 283–284. 81 Hasan Cemal, Madanoğlu Davası’nın beraat ile sonuçlanmasını şöyle değerlendirir: “ O zaman beraat etmiş olmanız nereden kaynaklandı? Askerlerle iş tutmuş olmanızdan değil mi? Örgütlenmeniz derine, yani ordunun tepelerine doğru gidiyordu. Çok fazla kurcalanırsa, işin içine Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur da karıştırılabilecekti. Onun için bir yerde kesmek zorunda kaldılar. Öyle sanıyorum bu nedenle beraat ettiniz. Yoksa darbe yapmak istemediğinizden değil.” Hasan Cemal, Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım, (İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2005), 234. 82 12 Mart Belgeleri: Madanoğlu Cuntası (İddianame), (İstanbul: Boğaziçi Basım ve Yayınevi, 1973), 7. 83 age, 20.
24 tasarlayan sivil grubun üyeleriydi84. Ayrıca davada Devrim nüshalarının suç delili olarak dava dosyasına konması istendi85. Üstelik Madanoğlu Davası, 12 Mart sonrası açılan Bomba Davası olarak bilinen başka bir dava ile ilişkilendirilmeye çalışıldı ve Bomba Davası kapsamında da Devrim’e yönelik suçlamalar yapıldı86.
Aslında 12 Mart’tan sonra açılmış birçok dava bir taraftan muhtıra öncesinde ordu içinde ve sivil kesimde cunta eğilimli, radikal görüşlerin tasfiyesine yönelik oldu bir taraftan da ordunun üst düzey komutanlarının muhtıra sonrasında verdikleri iktidar mücadelesinde kullanıldı.
12 Mart sonrasında hem Bomba Davası hem de Madanoğlu Davası sanıkları -sonradan öyle bir yer olmadığı iddia edilmiş olmasına rağmen- Erenköy’de Zihni Paşa diğer adıyla Ziverbey Köşkü’nde işkenceye maruz kaldılar. Eyüpoğlu, Avcıoğlu, Selçuk ve Soysal da Ziverbey’den geçti ve baskı altında kendilerine yönelik suçları kabule zorlandılar.
Devrim başyazarı Doğan Avcıoğlu, 12 Mart sonrasında belki de bir anlamda yenilgiyi kabul ederek günlük siyasetten uzak durarak toplumsal-tarihi araştırmalar yapmayı tercih etti. Avcıoğlu 12 Mart’tan sonra Kurtuluş Savaşı üzerine yapılmış kapsamlı dört ciltlik Milli Kurtuluş Tarihi 1838’ten 1995’e kitabını yayımladı. Bu kitabı Türk tarihi üzerine fikirler geliştirdiği ve sekiz cilt olarak hazırlamayı planladığı –ölümü nedeniyle bu çalışma yarıda kalır ve sadece beş cildi yayımlanır- Türklerin Tarihi kitabı ve 12 Eylül öncesi siyasi koşulları değerlendirdiği Devrim ve Demokrasi kitapları takip etti.
84 age, 31. 85 age, 249. 86 Talat Turhan, Bomba Davası-Savunma, (İstanbul: İleri Yayınları, 2006), 65.
25
3. DEVRİM DERGİSİ
3.1. Devrim Dergisi’nin Genel Özellikleri
Her sayıda kırmızı büyük harflerle yazılmış derginin adının altında, Atatürk’ün “İdare-i Maslahatçılar Esaslı Devrim Yapamaz” sözü ve ay yıldızlı “Türkiye İçin” damgasıyla; günlük gazete boyutlarında, haftalık,87 sekiz sayfa olarak kesintisiz yayımlanan Devrim, Ankara’da Murat Matbaasında dizilerek, Hürriyet Matbaasında basıldı88. Derginin sahibi Yön Dergisi’ni de finanse etmiş olan ve Devrim’in de ilk sermayesini89 koymuş olan Cemal Reşit Eyüpoğlu, genel yayın müdürü Doğan Avcıoğlu’dur. Derginin son üç sayısında -77’inci, 78’inci ve 79’uncu sayılarda- Avcıoğlu başyazı yazmadı, adı künyeye de yazılmadı. 76’ıncı sayıdaki son başyazısının altına “Sağlık nedenleriyle, doktorların kesin istirahat vermesi üzerine Doğan Avcıoğlu Genel Yayın Müdürlüğü görevinden ayrılmıştır. Avcıoğlu, yazılarına en kısa sürede tekrar başlayacaktır.”90 notu düşüldü. Son üç sayıda
87 Devrim, 2 Şubat 1971 tarihli 68. sayısında bayram tatili nedeniyle basımevleri çalışmadığı için, 9 Şubat 1971 günü çıkması gereken 69.sayının 16 Şubat 1971 günü yayınlanacağını duyurmuştur. Bunun dışında Devrim her hafta düzenli bir şekilde yayınlanmıştır. 88 Devrim Dergisi’nin birinci sayfa kapak örnekleri için bkz. Ek I. 89 12 Mart 1971 Muhtırası sonrasında “Madanoğlu Davası” olarak bilinen dava iddianamesine göre Cemal Madanoğlu, Doğan Avcıoğlu ile birlikte Milli Sosyalizm konularını ele alacak ve orduya hitap edecek olan bir mecmua çıkaracaklarını, bu maksatla 30.000 TL’sinin tarafından sağlanacağını ifade etmiş ancak Madanoğlu’un vermek istediği 30.000 lira kabul edilmemiş, finansmanın Cemal Reşit Eyüpoğlu tarafından sağlanmasına karar verilmiştir. 12 Mart Belgeleri: Madanoğlu Cuntası (İddianame), 70–71. İlhami Soysal, Devrim’in finansör meselesi ile ilgili olarak şunları söyler: “…Sermayemizi gene Cemal Bey [Cemal Reşit Eyüpoğlu, N.E.] sağladı, bizde [Doğan Avcıoğlu, Mümtaz Soysal, İlhan Selçuk, İlhami Soysal kastediliyor. N.E.] biner, ikişer biner liralık katılımlar ve emeğimizle bu gazeteyi 12 Mart’a kadar yaşattık.” Küçük, age, 640. Ancak Serhat Hürkan kitabında derginin iki finansörü olduğunu yazmıştır. Birinci finansör Cemal Reşit Eyüpoğlu, ikinci finansörse CHP Hatay Senatörü Sırrı Hocaoğlu’dur. Kitabında bu bilgi ile ilgili bir dipnot düşmeyen Hürkan dışında Devrim’le ilgili başka hiçbir kaynakta finansör olarak Sırrı Hocaoğlu’nun adı geçmemektedir. Serhat Hürkan, Üç Dergi Üç İnsan, (Ankara: Sinemis Yayınları, 2006), 49. 90 Devrim, s. 76 (6 Nisan 1971): 7.
26 Avcıoğlu’nun köşesinde “Devrim” imzalı yazılar yayımlandı. Devrim’in yazı işleri müdürü tek sayılarda Uluç Gürkan, çift sayılarda Hasan Kaya Cemal’dir. Amaç Uluç Gürkan ve Hasan Kaya Cemal’in yazı işleri müdürleri olarak, dergi hakkında açılması muhtemel birçok davanın sorumluluğunu almaları ve böylece Doğan Avcıoğlu’nun bu tarz mahkemelerde zaman kaybetmesini önlemekti. Bunun üzerine birinci sayıda hangi ismin yazı işleri müdürü olacağına Avcıoğlu’nun “yazı tura atın” fikri ile karar verildi ve Uluç Gürkan’ın ismi derginin birinci sayısında yazı işleri müdürü olarak yazıldı91.
Derginin fiyatı 150 kuruş olup, yayın hayatı boyunca hiç değişmedi; abone bedeli yıllık 70 TL, altı aylık 35 TL, üç aylık 17,5 TL’dir. Reklâm ve ilan gelirleri92 çok az olan ve satış gelirleriyle kendisini finanse eden Devrim’in ilk sayıdaki tirajı giderek düştü. Gökhan Atılgan kitabında, Uluç Gürkan ile yaptığı röportaja dayanarak derginin ilk sayıda 50 binlik tirajı olduğunu, bu tirajın 20 bine kadar düştüğünü; 27 Nisan 1971 tarihli 79’uncu ve son sayısına gelindiğinde 15–20 [sic] civarında basıldığı bilgisini aktarıyor93. Öte yandan Serhat Hürkan ise yine Uluç Gürkan’la yaptığı söyleşiden yola çıkarak ilk 10–15 sayının 40 bin sattığını, Devrim’in zamanla azalan tirajının 12 bine düştüğünü ve kapandığında satışının 20 bin civarında olduğunu ifade ediyor94. Devrim’in tirajı ile ilgili yapılan bu tespitler çelişkili ve abartılı gözükmektedir. Devrim’e göre çok daha geniş bir kitleye hitap etmiş bir dergi olan Yön dahi, Landau’nun aktardığına göre başlangıçta 30 bin tiraja kadar yükselmiş ancak daha sonra bu rakam önemli ölçüde düşmüş ve 1965 yılına gelindiğinde 6–7 bin basılmıştır. Kaldı ki yazar, bu tirajı “o tarihlerde, politik-ideolojik bir süreli yayın için korkunç bir rakamdı bu” şeklinde yorumlar95.
3.1.1. Devrim Dergisi’nin Çıkarılış Amacı
Devrim Dergisi, Yön Dergisi’nin 1967 yılında kapanmasından sonra Doğan Avcıoğlu yönetiminde 21 Ekim 1969 tarihinde yayın hayatına başladı. Gökhan Atılgan’ın aktardığına göre, Yön’ün kapatılmasından bir yıl kadar önce, Devrim’in günlük bir
91 Cemal, age, 169. 92 Devrim’de genellikle sol yayınevlerinin ya da dergilerinin reklâm ve ilanları çıkmıştır: Türk Solu, Aydınlık Sosyalist Dergi, İmece Devrimci Fikir ve Sanat Dergisi, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Nazım Hikmet Kitapları vb. Devrim’de kitap ve dergi ilanları dışında çıkan tek ticari reklâm derginin üçüncü sayısında Irak Hava Yolları’nın ilanıdır. 93 Atılgan, age, 310. 94 Hürkan, age, 86. 95 Landau, age, 75.
27 gazete olarak ve 1968 ortalarında çıkarılması karar verilmiş olmasına rağmen Devrim kararlaştırılan tarih ve periyotta yayımlanamadı96.
Devrim başyazarı Doğan Avcıoğlu’nun “1960’larda Yön’le Türkiye’nin yönünü belirledik. Şimdi o yöne gitmek için Devrim’le devrimi yapacağız”97 sözleri çıkacak olan derginin amacını ortaya koyar nitelikteydi. Avcıoğlu için Yön Dergisi ekonomik bir sistem arayışıydı ama kapitalizmin iflasının kesinleşmesi ile artık yön belliydi. Bunun için de Devrim Türkiye’nin sorunlarına somut cevaplar arayacak bir dergi olacaktı98. Yalçın Küçük’e göre Devrim doğrudan doğruya bir iktidar yürüyüşünün kavgacı yayın organıydı ve Avcıoğlu başka tartışma ya da gelişmelere gözlerini kapayarak, dergide iktidar müttefiklerini ve iktidar programını oluşturmaya çalışmıştı99.
İlhan Selçuk Ziverbey sorgulaması sırasında, tek çıkar yolu Atatürkçülükte gördüklerini ancak Atatürkçülüğü günün koşullarına göre yeniden yorumlamak gerektiğini ve bu ihtiyaçtan dolayı Anayasa dışına düşen siyasi iktidara karşı, Atatürkçü bir kadro yaratmak umudu ile Devrim Dergisi’nin doğduğunu belirtmişti100. Uluç Gürkan’a göre Devrim klasik bir haber dergisi değil, aslında bir vaziyet alıştı çünkü dergi geniş bir kültür gereksinimini ve öğrenme açlığına cevap verici, temiz toplum özlemine dönük, yolsuzlukları araştırıcı tavrıyla tutunabilmiş bir yayın organıydı101. Devrim, yayın hayatı boyunca parlamento dışı muhalefete dayanarak Türkiye’nin önünü açacak devrim için ordunun yapacağı bir darbeye endekslendi. Fakih Özfakih’in şu sözleri Avcıoğlu ve Devrim’in o dönemde muhtemel bir darbe sonrası için teorik hazırlık yaptığının göstergesidir102:
“Cuntacılara göre 27 Mayıs başarıya ulaşamamıştı; çünkü fikri hazırlığı yoktu. O yüzden, bu kez darbeden sonra yerine ne konacağının önceden düşünülmesi gerekiyordu. İşte devrimin bu teorik hazırlığı o günlerde Doğan Avcıoğlu’nun Devrim gazetesinde yapılıyordu. İlhan Selçuk, İlhami Soysal, Hasan Cemal, Uluç Gürkan gibi şöhretlerin çıkardığı gazete, ihtilalciler için bir ilgi odağıydı”.
İktidar namlunun ucunda düşüncesini yaymaya çalışan dergi devrimin önünü açacak bir darbe beklentisi içinde olması nedeniyle de okur kitlesi olarak kendisine öncelikle ordu mensuplarını, üniversite gençliğini ve aydınları seçti. Yön, geniş bir aydın kesim
96 Atılgan, age, 309–310. 97 Cemal, age, 167. 98 Hikmet Özdemir, Doğan Avcıoğlu: Bir Jön Türk’ün Ardından, (Ankara: Bilgi Yayınevi, 2000), 23. 99 Küçük, age, 634. 100 İlhan Selçuk, Ziverbey Köşkü, (İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1997), 18. 101 Hürkan, age, 87–88. 102 Özdemir, Doğan Avcıoğlu, 27.
28 için okul işlevi görmüş olmasına rağmen, Devrim Yön’e göre daha dar bir kesime hitap etti103. Süleyman Demirel’in şu sözleri Devrim’in özellikle ordu içinde popülaritesinin yüksek olduğunu gösterir nitelikteydi104:
“31 Mart vak’asında Volkan gazetesinin yaptığı kışkırtmayı 1960 öncesinde Akis dergisi yaptı. 1971 öncesinde de Devrim gazetesi aynı görevi ifa etti. Devrim gazetesi Ordu’da çok okunuyordu. 1969’da Fethiye’den Bodrum’a gitmek üzere jandarma botuna bindim. Güvertede otururken deniz tuttu. Uzanayım diye komutanın odasına çıktım. Baktım Ant ve Devrim gazetesi var. Bunların fikri halkla olmaz, askeri etkilemek, onu kazanmak gerekir”.
Demirel gibi Celil Gürkan da Doğan Avcıoğlu’nun Türkiye’nin Düzeni kitabının ordu içinde elden ele dolaştığını105 anılarında yazmıştır. Ayrıca Gürkan dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler’in çeşitli vesilelerle Avcıoğlu’nun kitabının, “başucu kitabı” olarak daima eli altında olduğunu söylemekten geri durmadığını ve Gürler’in “Türkiye’nin Düzeni kitabını okumayan bir subayı çok eksik bulurum” sözünün ortalarda dolaşır olduğunu da aktarmıştır106.
Kısacası Devrim, “Türkiye’nin ekonomik, toplumsal ve siyasal sorunlarına yönelik projeler veya bir diğer anlatımla iktidar programı”107 oldu ancak beklenenin aksine iktidar mücadelesinden mağlup olarak çıktı. Devrim Dergisi, 12 Mart 1971 Muhtırasından sonra, 27 Nisan 1971 tarihli 79’uncu ve son sayı108 ile sıkıyönetimce kapatıldı.
103 age, 22. 104 Cemal, age, 24. 105 Avcıoğlu ve “Türkiye’nin Düzeni” kitabının o dönem askerler üzerindeki etkisinin yoğun olduğunu Taha Akyol da dile getirmiştir. Yedek subay olduğu dönemde subaylarla sohbetlerinde Avcıoğlu’nun tezlerinin askerler üzerindeki etkisini gözlemleyen Akyol, hem okumak hem de ne ölçüde okunduğunu anlamak için Genelkurmay kütüphanesinden Avcıoğlu’nun kitabını istiyor. Ancak bir süre sırada bekledikten sonra çok okunduğu belli olan, yıpranmış ve satırları çizilmiş bir şekilde kitabı alabiliyor. Atılgan, age, 234. 106 Celil Gürkan, 12 Mart’a Beş Kala, (Ankara: Tekin Yayınevi, 1986), 104–130. 107 Özdemir, Doğan Avcıoğlu, 23. 108 Serhat Hürkan kitabında Devrim’in son sayısının “20 Nisan 1971” tarihini taşıdığını yazmıştır. bkz. Hürkan, age, 74. Ancak 20 Nisan 1971 tarihli sayı Devrim’in 78’inci sayıdır. 79’uncu ve son sayı 27 Nisan 1971 tarihinde basılmıştır. Devrim’in son sayısının kapak resmi için Ek I Resim IV.
29 3.1.2. Devrim Bildirisi
Devrim Dergisi de Yön’de olduğu gibi bir bildiri ile yayın hayatına başladı. Devrim Bildirisi109, derginin 21 Ekim 1969 tarihli birinci sayısının son sayfasında tam boy bir metin olarak yayınlandı. Bildirinin kim ya da kimler tarafından yazıldığına dair bir bilgi verilmemiş olmasına rağmen fikri yapısı itibariyle Doğan Avcıoğlu’nun düşüncelerinin kısa bir özeti olduğu anlaşılmaktadır.110
“Halka rağmen, halk için değil, halkla beraber, halk için Devrim” sloganıyla birlikte; bildiride yılanı öldüren meşaleli bir süngü resmi de vardı. Ayrıca bildiri metninin üç köşesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün üç kalpaklı fotoğrafı ile şu sözleri yerleştirilmişti111:
“Herkesi memnun edelim desek, mümkün olsun, hepsi memnun olsun, ama biz bir maksadı temin etmiş olmayız. İdare-i Maslahatçılar esaslı inkılâp yapamaz. Bugünü sefalet ve rezalet içinde esasen kimseyi memnun etmeye imkân yoktur. Memleket mamur, millet zengin olduğu zaman herkes memnun olur.” Gazi Mustafa Kemal “Devrimin kanunu, mevcut kanunların üzerindedir. Bizi öldürmedikçe, bizim kafalarımızdaki cereyanı boğmadıkça, başladığımız devrim bir an bile durmayacaktır. Bizden sonraki devirlerde de böyle olacaktır.” Gazi Mustafa Kemal “Devrimlerin asıl amacı, ülkemizi çağdaş uygar düzeye yükseltmektir. Bu gerçeği kabul etmeyen kafaları tarumar etmek zorunludur.” Gazi Mustafa Kemal
Devrim Bildirisi, derginin yayın hayatı boyunca sayfalarını dolduracak olan birçok tartışmanın genel çerçevesini belirleyerek Devrim tartışmalarının bir özeti oldu. Devrim Bildirisi, seçimlerden sonra Türkiye’nin içinde bulunduğu toplumsal, ekonomik, politik çıkmazların ve karanlık gidişatın şemasını çizerek “Neden Kalkınamadık?” ve “Nasıl Kalkınırız” sorularının cevaplarını verdi. Ülkenin içinde bulunduğu geri kalmışlığın ekonomik nedenini kaynakların kötü dağılması ve kötü kullanılması olarak açıklayan Devrim Bildirisi’ne göre, Türkiye’nin hızlı bir şekilde kalkınabilmesi israf edilen kaynakların topluma mal edilmesiyle mümkündü. Kaynakların dağılımı ve kullanımının doğru bir şekilde değerlendirilmesiyle, sosyal adalet ve tam bağımsızlık yolunda bir düzen değişikliği gerçekleştirilmiş olacaktı. Devrim Bildirisi, yapılacak olan bu düzen değişikliğinin yarıda bıraktırılmış olan
109 Devrim Bildirisi’nin dergide yayınlanmış orijinal arka kapak resmi ve tam metni için, bkz. Ek II ve Ek III. 110 Avcıoğlu, Ziverbey’de alınan el yazısı itiraflarında Devrim’de yayınlanan bildirileri şöyle açıklar: “..Hiç kimsenin sansüründen geçmeden benim kaleme aldığım ve tamamen uygun gördüğüm biçimde yayınlanmıştır. Bu, iddia edildiği gibi bir program değil, 1969 seçimlerinden sonraki bir durum tespitidir.” Nazlı Ilıcak, Demokrasinin Sırtındaki Hançer El yazısı itiraflarla 12 Mart Cuntaları, (y.y.,t.y.), 339. 111 Devrim, s. 1 (21 Ekim 1969): 8.
30 Kemalist Devrim doğrultusunda bir düzen değişikliği olacağının altını da çizdi; anti- Kemalist gidişe son vererek Kemalist devrimi sürdürmek; bununla birlikte çağdaş uygarlığa ve tam bağımsızlığa ulaşmak amacını ortaya koydu. Ayrıca bildiri de, çocukların Kur’an kursları ve imam hatip okullarında yetiştirildiği mevcut düzende cehaletten kurtulma davasının çözülemeyeceği de vurgulandı. Çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmanın anahtarı olarak “eğitim” ve “hürriyet”i gören Osmanlı aydınından farklı olarak Devrim bildirisi, iktisadi hayattaki değişimleri her türlü ilerlemenin birincil koşulu olarak gördü.
3.1.3. Devrim Dergi mi? Gazete mi?
Günlük bir gazete boyutunda, haftalık olarak yayımlanması Devrim’in bir dergi mi yoksa gazete mi olduğu karmaşasını yaratmıştır.
Devrim’in birinci sayısında “Kültürde” sayfasında Rauf Mutluay “Dergiler Dünyası” başlıklı yazısında derginin siyaset, edebiyat, teknik, sanat ve bilimle ilgili konuları gazeteden daha sıkı bir yolda inceleyen ve gündelik olmayan bir süreli yayın olduğunu; günlük olmayan her yayın organının, adı ve sıfatı ne olursa olsun, aslında daima bir dergi niteliğinde olduğunun altını çizmiştir. Mutluay yazısına şu sözlerle devam etmiştir112:
“…Basın İlan Kurumu’nun gözleminden geçerek resmi ilan ve reklâm yayımlamayı hak eden tam 138 aylık dergi vardır… On beş günlük kararlarla çıkan yedi dergiyi bir yana bırakabilirsek bugün haftalık sürelerde yayımlanan dergiler, üçü İzmir, ötekileri Ankara ve İstanbul’da olmak üzere tam 37 tanedir… “Türkiye İçin Devrim” işte bu kalabalık kargaşalık içine doğmaktadır. Siyasi “haftalık gazete” görevi ve kültür-sanat olaylarını izleme yorumlama sorumluluğuyla Devrim, Türk okuyucusunun adlarını bile bilmediği bu yüzlerce aylık, on beş günlük, haftalık dergiler arasına hem bir gazete olmak görevi, hem bir dergi değeriyle bilinçle gelmektedir”.
Gökhan Atılgan’a göre de, Devrim’i M. Kutlay’ın dediği gibi “gazete tipi dergi” diye tanımlamak en uygunudur. Gazete boyutlarında olması ve Yön’deki fikri ağırlığa sahip olmamasıyla Devrim’i “gazete”; şekli özelliklerinin dışında tam bir gazete olmamasıyla da Devrim’i “dergi” olarak tanımlamak gerekmektedir113.
112 Rauf Mutluay, “Dergiler Dünyası”, Devrim, s. 1 (21 Ekim 1969): 7. 113 Atılgan, age, 309.
31 3.1.4. Devrim Yazarları114
Yön’e göre daha dar bir kadroya sahip olan Devrim’in çekirdek kadrosu Sol Kemalist ve Türkiye’nin kurtuluşunu bir darbe ile gelecek olan devrimde gören Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk115, İlhami Soysal, Uğur Mumcu, Çetin Altan, Hasan Cemal ve Uluç Gürkan gibi isimlerden oluşmaktaydı.
Devrim’de çekirdek kadronun yanı sıra düzenli olmamakla birlikte MBK116 üyesi ve Tabii Senatör117 olan Ekrem Acuner, Mucip Ataklı, Osman Köksal, Sami Küçük, Haydar Tunçkanat, Suphi Karaman, Ahmet Yıldız, Vehbi Ersü, Suphi Göksoytrak; 14’lerden118 Orhan Kabibay, Muzaffer Karan gibi isimlerin de kimi zaman yazıları çıktı. Bunların dışında başka asker kökenli kişiler de Devrim aracılığıyla fikirlerini duyurdular. Mesela Cemal Madanoğlu [MBK üyesi olan Madanoğlu MBK’dan 8
114 Devrim’de yazısı ve şiirleri çıkmış tüm isimlerin listesi için, bkz. Ek IV, Ek V ve Ek VI. Devrim’de yazan isimler konusunda değişik kaynaklarda farklı bilgiler verilmiştir. Örneğin, “Türkiye Solu’nun Eleştirel Tarihi 1908–1980” adlı kitapta Sadun Aren’in bir dönem Devrim Gazetesi’nde başyazar olduğu ifadesi bulunmaktadır. Ancak Devrim’de Sadun Aren başyazar olmadığı gibi, bu isimle imzalı her hangi bir yazıda bulunmamaktadır. İlhan Akdere - Zeynep Karadeniz, Türkiye Solunun Eleştirel Tarihi: 1908–1980, (İstanbul: Evrensel Yayınlar, 1994), 224. Serhat Hürkan da “Üç Dergi Üç İnsan” kitabında Devrim’de yazan isimleri ve bu isimlerin dergide kaç kez yazılarının çıktığını yazmıştır. Ancak burada da bazı isimler dergide hiç yazmadıkları gibi bazı Devrim yazarlarının isimleri de hiç zikredilmemiştir. Serhat Hürkan, age, 67–76. Bu gibi yanlışlıkların önlenmesi adına Ek IV, Ek V, Ek VI’daki Devrim Dergisi yazar listesi ile Ek VII’de Devrim Dergisi Index’inin incelenmesi faydalı olacaktır. 115 İlhan Selçuk, Doğan Avcıoğlu ile arasındaki problemlerden dolayı ilk 20 sayıdan sonra Devrim’e yazmayı bırakmış, onun köşesinde Uğur Mumcu yazmaya başlamıştır. Avcıoğlu’nun 76’ıncı sayıdan itibaren dergiden ayrılmasıyla, İlhan Selçuk son iki sayıda dergiye yeniden yazı yazmıştır. Selçuk ile Avcıoğlu arasındaki anlaşmazlık ikili arasındaki liderlik çekişmesi, Ecevit ve CHP konusundaki fikir ayrılıkları, Avcıoğlu’nun kişisel yönetim eğilimleri gibi nedenlere bağlanmıştır. Atılgan’a göreyse asıl mesele askeri bir müdahale yapılıp yapılmaması konusundaki görüş ayrılığıdır. Atılgan, age, 250. 116 Milli Birlik Komitesi, 27 Mayıs 1960’ta iktidarı ele geçiren askerlerin kurduğu 38 subaydan oluşan komitenin adıdır. Ancak MBK üyesi Tuğgeneral İrfan Baştuğ 13 Eylül 1960’ta trafik kazasında yaşamını yitirence komite üye sayısı 37’ye düşmüştür. 13 Kasım 1960 günü 37 kişiden oluşan MBK dağıtılmış, radikal fikirli 14 MBK üyesi komiteden tasfiye edilmiş ve 23 üyeli yeni bir MBK oluşturulmuştur. MBK üyelerinin tam listesi için bkz. Hikmet Özdemir, “Siyasal Tarih (1960– 1980)”, Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908–1980, ed. Sina Akşin (İstanbul: Cem Yayınevi, 2005): 231. 117 1961 Anayasası iki meclisli parlamenter sistemi getirmiştir. Birinci meclis nispi temsil sistemiyle 4 yıllığına seçilen 450 üyeden oluşan Milli Meclis’tir. İkincisi salt çoğunluk oyuyla 6 yıllığına seçilen 150 üyeden, Cumhurbaşkanının atadığı 15 üyeden ve 23 MBK üyesinden oluşan Senato’dur. 23 MBK üyesi “Tabii Senatör” olarak doğrudan bu ikinci meclisin üyeleri olmuşlardır. Feroz Ahmad, age, 186. 118 MBK’yı oluşturan subaylar ortak bir eylem gerçekleştirmiş olmalarına rağmen aralarında tam olarak bir düşünce birliği yoktu. Komite içinde iki farklı eğilim ortaya çıkmıştır. Birinci grupta ülkede temel reformları ve yapısal değişimleri tamamlayıncaya kadar iktidarda kalmak isteyen radikal askerler; ikinci gruptaysa Anayasanın hazırlamasından sonra seçimleri kazanacak partiye devredilmesi gerektiğini düşünen askerler vardı. 13 Kasım 1960’ta radikal fikirli 14 MBK üyesi komiteden tasfiye edilmiş ve yurtdışındaki elçiliklere gönderilmiştir. age, 167–170.
32 Haziran 1961’de istifa etti.], Cahit Tanör, Cevat Akgönül, Dündar Seyhan, Halil Tuncer, Kemal Tüfekçioğlu, Talat Turhan, Yılmaz Akkılıç gibi. Dergide bu isimlerin yazılarının çıkmış olması bir anlamda Avcıoğlu ve askerler arasında kurulan işbirliğinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Ayrıca Devrim’e Adalet Ağaoğlu, Arslan Başer Kafaoğlu, Altan Öymen, Dursun Akçam, Erol Toy, Engin Aşkın, Güngör Dilmen, İbrahim Çamlı, İlber Ortaylı, Konur Ertop, Metin And, Muammer Aksoy, Mukbil Özyörük, Muzaffer Karan, Nijat Özön, Nimet Arzık, Oktay Akbal, Ömer Faruk Toprak, Rauf Mutluay, Sina Akşin, Şevket Süreyya Aydemir, Türkkaya Atatöv, Yıldız Sertel gibi isimler de yazılarıyla katkıda bulundular.
Devrim’de bu düz yazılarla birlikte, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ceyhun Atuf Kansu, Âşık İhsani gibi şairlerin şiirleri; Turhan Selçuk, Eflatun Nuri ve Tonguç’un karikatürleri de yayınlanmıştır. Bunların dışında, dergide yabancı yazarların -Herbert Marcuse, Fidel Castro, Jean Paul Sartre, Maurice Duverger gibi- Türkçeye çevrilmiş yazılarına da yer verildi.
Ancak Devrim’de yazısı çıkmış tüm isimlerin derginin temel tezlerini savunduğu söylenemez. Devrim’in görüşleri başta Avcıoğlu’nun başyazıları ve birçok imzasız yazısı olmak üzere çekirdek kadronun yazıları etrafında şekillendi; asker kökenli isimlerin yazıları ile desteklendi.
3.1.5. Devrim’in Sayfa Yapısı
Sekiz sayfa olarak yayımlanan Devrim Dergisi’nin her bir sayfası okura farklı bir alanda gerçekleştirilecek olan devrimi sunacak şekilde tasarlanmıştı. İkinci sayfada sağ üst köşede sayfa numarasının yanına büyük harflerle derginin adı “Devrim”, sayfanın sol üst köşesine de büyük harflerle “Yurtta” yazılmıştı. Bu kelimeler birlikte okunduğunda bir sloganı andıran “Devrim Yurtta” ortaya çıkıyordu. Aynı şekilde kimi zaman değişmekle birlikte üçüncü sayfaya “Yurtta Devrim”, dördüncü sayfaya “Devrim Kültürde”, beşinci sayfaya “Kültürde Devrim”, altıncı sayfaya “Dünyada Devrim”, yedinci sayfaya “Yurtta Devrim” yazılmıştı.119
Devrim’in birinci sayfasında derginin künye bilgilerinin yanı sıra Doğan Avcıoğlu’nun başyazılarının yer aldığı “Bakış” köşesi, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın
119 Derginin sayfa örnekleri için bkz. Ek I.
33 şiirleri ve karikatürlere yer verildi. Ayrıca yurttan ve dünyadan kısa haberler şeklinde güncel politik olayların aktarıldığı imzasız olarak yayınlanan “Politika Kulisi” köşesi birinci sayfada yer aldı120.
Devrim’in ikinci sayfasında İlhan Selçuk, Çetin Altan, Hasan Cemal ve Uluç Gürkan’ın yazıları çıktı. İlhan Selçuk’un köşesinde, onun yokluğunda Uğur Mumcu yazdı. Çetin Altan “Ben Milletvekili İken…” köşesinde kendi ifadesiyle, “bir fıkra dizisi halinde gazetelere yansımamış ya da yansımış olsa dahi içyüzü anlaşılmamış olayların, politikacı tiplerinin, kulis taktiklerinin, yapılan konuşmalardaki tutanaklardan alınmış gülünçlüklerin, küfürlerin, kavgaların yer alacağı dört yıllık parlamento anılarını”121 derginin tüm yayın hayatı boyunca her sayıda yazdı.
Devrim’in yayın politikasındaki hedeflerden biri üniversite gençliğiydi ve yazılarıyla “gençliğin kışkırtılması görevini” Uluç Gürkan üstlenmişti. Derginin bir diğer hedefi ise irtica idi. Şeriatçı basını tarayarak yaptığı alıntılarla “askeri kışkırtma işlevi” Hasan Kaya Cemal’e verilmişti122. “Gerici Basında Ne var Ne Yok?” köşesinde Hasan Cemal şeriatçı basından aktarmalar yaptı. Bu köşede özellikle, Hasan Cemal’in takunyalıların şeriatçı basın organları olarak tabir ettiği “mukaddesatçı” Bizim Anadolu Gazetesi, “şeriatçı” Sabah Gazetesi, “takunyacı” Bugün Gazetesi ile “hızlı şeriatçı” Necip Fazıl, Bugün ve Sabah Gazetelerinin sahibi şeriatçı teorisyen Mehmet Şevket Eygi’nin görüşleri aktarıldı. Uluç Gürkan ise “Gençlik” köşesinde, yurttan ve dünyadan devrimci gençlik olayları, devrimci gençler ile ilgili haberleri verdi.
Üçüncü sayfada yurttan haberler, birinci sayfada başlayan “Politika Kulisi” köşesinin devamı, ilk otuz sayıda Doğan Avcıoğlu’nun “Türk Ordusu ve Amerika” konulu yazı dizisi ve 63’üncü sayıdan itibaren de Nimet Arzık’ın “Ankara Notları” yazıları yayınlandı.
Devrim’de yalnızca ekonomi ve politika haberleri verilmedi; tarih, edebiyat, felsefe, eğitim, sanat gibi konulara ilişkin yorum ve eleştiri yazıları ile anılar da derginin dördüncü kimi zaman da beşinci sayfasında “Kültürde” bölümünde yayınlandı. Bu sayfalarda Metin And, İlber Ortaylı, Nijat Özön, Konur Ertop gibi isimler edebiyat, sanat, tarih konularında yazılar yazdılar. Kimi zaman “Batı Basınında Türkiye”
120 Hasan Cemal bu köşenin Avcıoğlu tarafından hazırlandığını anılarında yazmıştır. Cemal, age, 218. 121 Çetin Altan, “Ben Milletvekili İken…”, Devrim, s. 1 (21 Ekim 1969): 2. 122 Cemal, age, 174.
34 başlığıyla dış basındaki haberlerden aktarmalar da yapılmıştır. Ayrıca “Kültürde” bölümünde bazı yazı dizilerine de yer verildi. Bu dizilerden bazıları şunlardır: “Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Anıları”, “Amerika’da Lozan Tartışmaları”, “31 Mart Olayı”, Cevdet Kudret’in “Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu” ve “Umman Ninenin Mektupları”, Kemal Tüfekçioğlu’nun “Milli Mücadele’de Mustafa Kemal ve Ona Karşı Çıkanlar”, Adalet Ağaoğlu’nun “Doğu Anadolu’yu Gezmek”, Güngör Dilmen’in “Anadolu Yollarında”, Nimet Arzık’ın “Süleyman Bey ve Çevresi” ve “Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga İsmet İnönü”.
Derginin altıncı sayfası Hasan Cemal’in sorumluluğunda dış haberlere ayrıldı123. Çoğunlukla üçüncü dünya ülkelerindeki anti-amerikan askeri darbe hareketlerinden övgü ile söz edildi; Peru, Şili, Libya örnekleri ve bu ülkelerde yapılan devrimci adımlar Türkiye için de bir örnek teşkil edebilmesi adına sıkça işlenen konular arasındaydı.
Devrim’in yedinci sayfasında, birinci ve ikinci sayfa haberlerinin devamı yayınlandı.
Sekizinci ve son sayfada çoğunlukla büyük ses getireceği düşünülen araştırma- inceleme yazıları, yolsuzluk ve vurgunculuk haberleri, gizli Amerikan belgelerinin ifşası ya da Avcıoğlu’nun yazıları verildi. Dergi bu türden haberleri vermeyi kendi deyimiyle “acı gerçekleri kamuoyuna duyurmayı vatanseverlik görevi” olarak bildi.
Ayrıca Devrim sayfalarında sıkça mahkeme kararı ile yayınlanan tekzip niteliğinde yazılar da çıktı. O dönemin Devlet Planlama Teşkilatı müsteşarı Turgut Özal, Diyanet İşleri Başkanı Yardımcısı Yaşar Tunagür, devlet bakanı Refet Sezgin gibi isimlerin kurumları ve kendileri ile ilgili çıkmış olan haberlere cevaben yazdıkları tekzip yazıları da dergide yayınlandı.
3.2. Devrim Dergisi ve Doğan Avcıoğlu
1969’la 1971 yılları arasında “Radikal askerlerin sivil başbakanı” olarak görülen Avcıoğlu124 iktidara giden yolda Devrim’i kavga aracı olarak kullandı ve dergiyi neredeyse baştan sona kendisi yazdı. Dergiye girecek tüm yazıları istisnasız gözden geçirdi, kimi zaman düzeltmeler yaptı kimi zamansa bazı yerlerini yeniden yazarak
123 Cemal, age, 176. 124 age, 289.
35 kendi düşüncelerini ortaya koydu125. Yön döneminde de Avcıoğlu’nun benzer bir tutum içinde olduğu Mehmed Kemal’in şu sözlerinden anlaşılmaktadır126:
“…Yön’deki yazıların hemen hemen hepsini kendi yazardı. Başkalarının yazıları üstünde de oynardı, kimse ses edemezdi. Eğer bir şey yazdıracak, bir yazı ısmarlayacaksa, inceden, çaktırmadan, usuldan yapardı. Bir gazete kupürünü önüne kor, ‘Bakın ne yazıyor’ diye sorar, sizi konuya doğrulturdu”.
Bu yönüyle Devrim, Türkiye’nin sorunlarına somut cevaplar bulmaya çalışan Avcıoğlu’nun düşüncelerinin geniş bir özeti şeklindeydi. Bağımsız bir ekonomisi olan, kalkınmış ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmış Mustafa Kemal’in izinden giden bir Türkiye hayali kuran Devrim başyazarı dergi sayfalarında bu hayali gerçekleştirebilmek için yol göstermeye çalıştı ve “asker-sivil-aydın” zümre ittifakını kurmayı kendisine amaç edindi. Tam bağımsızlık, dışarı ile işbirliği yapan kompradorları etkisiz kılmak ve yolsuzluklara karşı mücadele temaları zinde güçlerin ikna sürecinde kullanıldı.
Avcıoğlu’na göre, Türkiye gibi azgelişmiş ülkelerin kalkınabilmek için köklü bir düzen değişikliği yapması, devrimci adımların atılması şarttı ve bu devrimci adımlar ancak devrimci politik bir sistem içinde atılabilirdi. Dolayısıyla parlamenter sistem devrimci atılımların önünde bir engeldi ve kalkınma çabası içindeki ülkeler için elverişli bir model değildi. Bu nedenlerle derginin birincil amacı askeri bir darbeyle çok partili sisteme son verip devrime giden yolu açmaktı. Devrim için, askerlerle kurulan ittifak Türkiye’deki cici demokrasi rejimini ortadan kaldırmanın ve yarı yolda bıraktırılmış, yolundan saptırılmış olan Mustafa Kemal’in başlattığı ulusal kurtuluş devrimini tamamlayabilmenin en kestirme yoluydu. Yapılması gereken ise acilen müttefikleri yani Kemalist aydınlar ile Kemalist askerlerin öncülüğündeki geniş cepheyi, diğer bir deyişle “asker-sivil-aydın” zümreyi ama özellikle de orduyu bir darbe yapmaya ikna etmekti.
Ayrıca, Avcıoğlu “bir eylem organı olarak”127 gördüğü Devrim’de askerlere karşı oldukça temkinli bir tutum sergiledi; askerlerin tepkisini çekebilir endişesiyle belli konularda –özellikle ordunun hassasiyetinin bilindiği komünizm, komünist parti, işçiler, kürt sorunu– son derece dikkatli bir dil kullanıldı ve genellikle bu konular gündem dışı tutuldu. Öte yandan dergide Marksist ya da sosyalist terminolojiye
125 age, 168. 126 Özdemir, Doğan Avcıoğlu, 336. 127 age, 305.
36 genellikle başvurulmadı. Ancak Devrim sayfalarında zaman zaman bazı Marksist bilim adamlarının eserlerinden bölümler yayınlandı. Özellikle parlamentoculuk tartışmaları ve azgelişmiş ülkelerde askerlerin ilerici rolleri konularında hem Marksist olmayan hem de Marksist araştırmacıların metinlerine de yer verildi. Aslında Devrim’in her iki görüşü de yayınlaması “objektif” bir yayıncılık ilkesinden çok okuyucu kitlenin ikna edilme ve savunulan tezlere örnek bulma çabasıydı. Çünkü genellikle derginin öne sürdüğü fikirleri doğrulayan yazılar tercih edildi. Aslında Yön döneminde Avcıoğlu, Marksizmi bilmeden sosyal bilimlerin, tarihin ve Türkiye’nin kalkınma meselelerinin anlaşılamayacağını yazmıştı128. Ancak Devrim döneminde Newsweek’ten Zbigniew Brezsinky’nin yazısını çeviren Hasan Cemal’in “Antikomünist İdeolog” deyimini beğenmeyerek, üstünü çizen ve “Karşıdevrimci demek daha doğru. Antikomünist lafı omzu kalabalıklarda sempati yaratır”129 sözleriyle Avcıoğlu pragmatist tavrını ortaya koydu. Üstelik Yön’de yazmış olmalarına rağmen Mihri Belli, Erdoğan Berktay gibi eski tüfekler olarak bilinen isimlere de Devrim’de yer verilmedi. Avcıoğlu şöyle diyordu: “…Biz aşırı sola karşı değiliz, ama Türkiye’nin bağımsızlığına göz diken, tam bağımsızlığı reddederek Amerikan uyduluğunun yerine bir Sovyet, bir Çin uyduluğunu getirmek isteyen ve komünist devletlerin hizmetinde çalışan her türlü kişi, örgüt ve akıma karşıyız.”130 Kısacası Cahit Tanyol’un da söylediği gibi, Doğan Avcıoğlu Yön’de eleştiriye ve özgür düşünceye ne kadar açıksa, “Devrim”i çıkardığı dönemde, amaca aykırı fikirlere karşı kapalı oldu131.
Benzer kaygılarla, subayların gençliğe karşı tutum almalarına yol açabilecek bazı olay ve kavramlar da Devrim’de farklı açılardan anlatılmaya çalışıldı. Dergi, Türkiye için öngördüğü devrimin subaylar, devrimci gençlik ile yurtsever aydınların ortak eseri olacağını düşünüyordu ve bu durumda devrimi gerçekleştirecek olan kadrolar arasındaki ittifakın bozulmaması önemli hedeflerden biriydi. Mesela başta Deniz Gezmiş ve arkadaşları olmak üzere kentlerde ve kırlarda gerilla eylemlerine yönelen gençlik önderlerinin hareketi Avcıoğlu tarafından “…Gerilla sözünü Türkiye’de ilk kullananlardan biri Atatürk’tü” sözleriyle savunuldu132. İktidarın ele geçirilmesinde önemli yapı taşlarından biri olan gençlik ve gençliğin radikal hareketleri Devrim
128 Özdemir, Yön Hareketi, 147. 129 Cemal, age, 133. 130 Doğan Avcıoğlu, “Aşırı Uçlar”, Devrim, s. 63 (29 Aralık 1970): 7. 131 Özdemir, Doğan Avcıoğlu, 305. 132 Atılgan, age, 320.
37 tarafından desteklendi hatta kimi zaman doğru olmadığının bilinmesine rağmen uydurma haberler yapıldı. Örneğin, Deniz Gezmiş’lerin Ankara’da bir banka soygununa karıştığı bilindiği halde Devrim birinci sayfada “Devrimci Avı Değil, Yanlışlıklar Komedisi: Deniz Gezmiş, ‘Banka soygunuyla ilgim yok!’ dedi” haberini verdi133.
Bundan başka Devrim, ordu ile arasındaki hassas dengeleri koruyabilmek adına dönemin en önemli olaylarından biri olan 15–16 Haziran işçi eylemlerini manşet haber olarak vermek yerine Ecevit ve parlamento sorununa indirgeyerek, “Ecevit 180 Derece Döndü! İşçi Direnişi Genel Merkezi Parti Meclisinde Güç Duruma Soktu!” başlığıyla verdi. Dergi bu manşet altı haber olarak, sol alt bölümde “Cumhuriyet Tarihinin En Büyük İşçi Direnişi: Kanlı Salı” başlığı ile işçi eylemi olaylarını anlatmayı tercih etti. Devrim’e göre, 15–16 Haziran’da yaşanan işçi hareketi Türk işçi sınıfı tarihine bir “dönüm noktası” olarak geçecek kadar büyük bir olaydı. Ne var ki yöneticilerin “basiretsizliği” ve “kafaları şartlanmış, moralsiz” toplum polisinin panikleyerek silaha sarılması yüzünden olaylar çıkmaza sürüklenmişti. Haberin devamında toplum polisinin yanlış müdahalesi vurgulanırken her fırsatta ilericiliği ve devrimci rolü vurgulanan ordunun bu vasıflarıyla çelişen bir tavırla olaylara müdahale etmesi göz ardı edildi. Üstelik askeri birliklerin yatıştırıcı tavrı şu sözlerle anlatıldı134:
“…Kuşdili’nden Altıyol’a çıkan işçiler ise, orada askeri birliklerin kordonuyla karşılaştı. Kordon, önemli bir olay çıkmadan aşıldı... Makinalı tabancalı müfreze ile takviye alan toplum polisi, işçi topluluğu ile karşı karşıya kalınca, yine hedef gözeterek ateş açtı… Kadıköy olayları sırasında askerle işçiler arasında düşmanca bir çatışma hiç olmadı… Polisin ortadan çekilip askeri birliklerin görev almasıyla, Levent ve Cağaloğlu işçi hareketleri, müessif olaylara sahne olmadan kapandı. Müessif olaylar, kafaları şartlandırılmış moralsiz toplum polisinin işçi topluluğunu görür görmez silaha sarılıp ateş açtığı Kadıköy hareketlerinde vuku buldu”.
Bunların dışında Devrim, CHP’ye ve İsmet Paşa’ya ciddi bir şekilde tavır aldığı halde, TİP’e karşı daha ılımlı bir tavır sergiledi. Bunun en temel nedeni de TİP çevresinde toplanmış önemli bir aydın birikiminin olmasıydı. Muhtemel bir darbe sonrasında bu aydınların desteğine ihtiyaç duyulacaktı. Avcıoğlu’nun şu sözlerinden TİP’li aydınlarla dergi arasında orta bir yol bulmaya çalıştığı anlaşılmaktadır135:
133 “Devrimci Avı Değil, Yanlışlıklar Komedisi: Deniz Gezmiş, ‘Banka Soygunuyla İlgim Yok!’Dedi”, Devrim, s. 67 (26 Ocak 1971): 1. 134 “Cumhuriyet Tarihinin En Büyük İşçi Direnişi: Kanlı Salı”, Devrim, s. 36 (23 Haziran 1970): 3. 135 Doğan Avcıoğlu, “Soyut’tan Somut’a”, Devrim, s. 66 (19 Ocak 1971): 7.
38 “Aydınlarımızın, hayli geç de olsa, proletaryayı keşfetmeleri, çok olumlu bir gelişme… proleteryayı örgütlendirme ve bilinçlendirme yolundaki çabaları, övülecek çalışmalar… devrimci aydınlarımızın yalnızca proletarya türküleri söylemekle yetinmeyip, devrimci iktidarların somut sorunlarına eğilmeleri ve çözüm yolları getirmelerini beklemekteyiz.”
3.3. Devrim’in “Devrim” Anlayışı ve İktidar Stratejisi Devrim, 17 Kasım 1970 tarihli 57’inci sayıda çıkan “Devrim Stratejisi: Devrimi Bekleyen Sorunlar”136 başlıklı yazıda derginin devrim anlayışını ortaya koyuyordu137. Bu yazıya göre devrim öncelikle bozuk düzenin iç ve dış çıkar çevrelerine karşı verilen toplumsal bir savaş ve en basit deyimiyle eski düzenin egemen sınıflarıyla birlikte yıkılması bunun yerine yükselen toplumsal güçlerin kendi düzenlerini getirmesiydi. Devrim, ulusal kurtuluş devrimleri ve sosyalist devrimler olmak üzere iki devrim tipi olduğunu, Türkiye’nin de Mustafa Kemal’in başlattığı yarı yolda bıraktırılmış ve yolundan saptırılmış ulusal kurtuluş devrimi aşamasında olduğunu düşünmekteydi. Türkiye ulusal kurtuluş devrimi aşamasındaydı çünkü tarımda ve tarım dışı alanlarda küçük mülkiyet %80 oranında egemendi, işçi sınıfı yeni yeni bilinçlenmekte ve örgütlenmekteydi, toplumdaki sınıflar arası kuvvet dengesi dışarıdaki güçler tarafından desteklenen burjuvaziden yanaydı ve emperyalizm ülkede her alanda kendini hissettirmekteydi.
Devrim’in amacı Mustafa Kemal’in başlattığı ulusal kurtuluş devrimini o günün şartlarında bütün sonuçlarıyla gerçekleştirmek ve yarıda kalan devrimi sonuca ulaştırmaktı. Bu amaca ulaşabilmek için de öncelikle kapitalist yapıların kırılması gerekliydi. Dergiye göre bir ulusal kurtuluş devriminin programı ana çizgileriyle şöyle özetlenebilirdi: Tarımda modern büyük işletme yapısını kurmaya yönelmiş bir toprak devrimi; dış ticaret, banka, sigorta ve büyük sanayinin devletleştirilmesi; özel kesim içinde uyulması zorunlu bir kalkınma planı çerçevesinde ağır sanayin temelini kurmayı amaç edinmiş sistemli bir devletçilik; halk kitlelerine geniş demokratik hakların sağlanması; bağımlı ilişkilere son verilmesi, ulusal ordu özleminin gerçekleştirilmesi ve bütün ülkelerle dostluğa dayanan Atatürkçü dış politikaya dönülmesi.
136 Yazı imzasız olarak çıkmasına rağmen Hasan Cemal’in aktardığına göre bu yazı Doğan Avcıoğlu tarafından yazılmıştı. Cemal, age, 183. 137 Avcıoğlu, 1971 yılında 12 Mart’tan birkaç ay önce adeta bir devrim stratejisi ve bir devrim programı niteliğindeki makalelerini Devrim Üzerine adlı çalışmasında topladı. Başta “Devrim Stratejisi: Devrimi Bekleyen Sorunlar” olmak üzere Devrim’de Avcıoğlu imzası ile ya da imzasız yayınlanmış pek çok yazı bu kitapta yerini aldı.
39 Ulusal Kurtuluş Devrimi’nin hasım güçleri emperyalizm, işbirlikçi burjuvazi, toprak ağaları ve bunların siyasi, ideolojik temsilcileri; dost güçleri ise ordu, gençlik, işçi ve köylüydü. Ama Türkiye’nin özel şartları göz önüne alınarak asker, sivil, genç devrimci aydınlar, öğretmenler ve üniversite gençliği, devrimin ilk andaki dayanaklarıydı. Bu güçlere dayanılarak yapılmış devrim sonrası asıl amaç halkın en kısa zamanda örgütlenmesi ve bir devrimci parti kurulmasıydı. Çünkü Devrim’e göre halka dayanmayan, halkı siyasi ve iktisadi bakımdan egemen hale getirmeyen ilerici iktidarlar sosyalizme geçişte mutlaka sorunlar yaşayacaktı. Ayrıca bürokrasiye dayanarak devrim yapılamayacağından halk güçlerinin devrimci partisi, devrimin anahtarı olarak görüldü. Devrimci Parti yarıda bıraktırılmış olan Kemalist devrimleri tamamlayacak, kalkınmış, tam bağımsız bir Türkiye inşa edecekti. Ancak bahsi geçen kalkınma proleterya hegemonyası temeline oturan Komünist kalkınma yolu ya da tutucular koalisyonu denen sınıflara yaslanan, yabancı sermaye ile özel sektöre dayanan Amerikan tipi kalkınma yolundan farklıydı. Avcıoğlu bu üçüncü yolu “Milli Devrimci” kalkınma yolu olarak tanımladı.
“Milli Devrimci” kalkınma yolu tutucular koalisyonu dışındaki geniş bir kitle hareketine ve genellikle de küçük burjuva çevrelerden gelen milliyetçi aydınlara dayanacaktı. Avcıoğlu’nun kapitalist olmayan ve devletçi kalkınma modeli olarak temellendirdiği model ana çizgileriyle şöyle özetlenebilirdi:138
1. Kamu sektörü ekonomide daimi yere sahip ve büyüme hızı, özel sektör büyüme hızından daha yüksektir. Böylece, kamu sektörü giderek bütün ekonomide egemen duruma gelmektedir.
2. Stratejik nitelikte belli üretim belli üretim kolları devletin elindedir.
3. Tekelci karakterdeki yerli ve yabancı sermayenin faaliyet alanı daralır.
4. Ortaçağ kalıntısı sınıfların tasfiyesi ve tarımın kalkınmada gerekli rolü oynayabilmesi için, köklü bir toprak reformu zorunludur.
5. Temel sanayilerin kurulmasına öncelik veren ve esas itibariyle kamu sektörüne dayanan planlı sanayileşme, ülkenin kalkınmasını gerçekleştirmek ve ekonomik bağımsızlığını sağlam temellere oturtmak amacını gütmektedir.
6. Kaynakların hem mali, hem fiziki planı bu tip kalkınmanın vazgeçilmez aracıdır.
138Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın -II-, (İstanbul: Tekin Yayınevi, 2001), 1091–1092.
40 Avcıoğlu Türkiye’nin içinde bulunduğu şartlarda hızla kalkınması ve çağdaş uygarlık düzeyine bir an önce ulaşmasının tek yolu olarak “Milli Devrimci” kalkınma yolunu gördü. Çünkü yerli-yabancı özel sermaye işbirliğine dayanan Amerikan tipi kalkınma yolu, hiçbir geri kalmış ülkede ciddi bir gelişme ve sanayileşme sağlayamadığı gibi, gelir dağılışındaki uçurumu genişleterek toplumsal huzursuzluğu arttırıyordu. Avcıoğlu için dava Amerikan dostluğu ya da düşmanlığı davası değil, Türkiye’nin kalkınması davasıydı. Türkiye, komünist olacak değildi, fakat kalkınabilmek için Amerikan tipi kalkınma yolunu bırakıp “Milli Devrimci” kalkınma yoluna girmek zorundaydı139. Zaten Avcıoğlu’na göre “Milli Devrimci” yol emperyalizme karşı milletçe mücadeleden sonra, elde edilen siyasi bağımsızlığın, ekonomik bağımsızlıkla gerçek bir bağımsızlık haline getirilebilmesi için zorunlu olarak beliren bir yoldu140 ve bu yolda Kemalist tezin temele indirilmesinden böylece Atatürk devrimlerinin devam ettirilmesinden başka bir şey değildi141.
“Türkiye’nin içinde bulunduğu azgelişmiş ülkeler, sermaye kıtlığından değil, mevcut kaynaklarını israf ettiklerinden dolayı kalkınamamaktadır” düşüncesinden yola çıkarak Devrim 15 Eylül 1970 tarihli 48’inci sayısında “Azgelişmiş Ülkeler İçin Bir Kalkınma Modeli” başlığı altında Türkiye’nin kalkınmasını sağlayacak bir kalkınma stratejisi belirledi. Avcıoğlu Türkiye’nin geri kalmışlığını ve gerçek bir kalkınma yolunda olamamasını kaynakların kalkınma açısından kötü dağılımı ve kötü kullanımına bağladı; Türkiye’nin fakir olduğu için değil, kaynaklarını kötü kullandığı için kalkınamadığı sonucuna vardı142. Türkiye’de gelir dağılışında müthiş adaletsizlik vardı çünkü kaynakların üçte birine yakın kısmı bir mutlu azınlığın elinde toplanmaktaydı. Bu durum da bir taraftan kalkınmayı engellemekte bir taraftan da kaynakların geniş ölçüde israfına yol açmaktaydı. Avcıoğlu’na göre millileştirmeler yoluyla kalkınabilmek için milli gelirin bu mutlu azınlık elinde israf edilen kısmının, topluma mal edilmesi şarttı.
Devrim için kalkınabilmenin birinci ön koşulu politik ve ekonomik güce el değiştirten bir toplumsal devrim yapılması ve ondan sonra da “belli bir uzun vadeli hedefe ulaşmak için kaynakların kullanılış biçimi” olarak ifade edilen kalkınma stratejisinin uygulanmasıydı. Kalkınma Stratejisi ile gereksiz harcamalardan
139 age, 1083. 140 age, 1091. 141 age, 1224. 142 Doğan Avcıoğlu, “Kalkınma Açısından Düzen Değişikliği”, Devrim, s. 21 (10 Mart 1970): 8.
41 kaçınılacak, sağlanacak hızlı kalkınma ile 20–25 yıl içinde kalkınmış ülkeler grubuna girilebilecekti. Böyle bir kalkınma stratejisinin ana çizgileri ise şöyleydi143:
1. Kalkınma programlarında öncü sektör sanayi olacak, tarım yatırımları sınırlı tutulacaktır.
2. Çok yüksek yatırım ve tasarruf oranı sürdürülmelidir. Egemen sınıfların tüketimi kısılmalı, büyük kooperatif çiftlik yapısı gerçekleştirilmelidir.
3. Sanayi yatırımları için ayrılan kaynakların çok büyük bir kısmı, ağır sanayiye ve özellikle de makine yapan sanayiye yöneltilmeli, Batılı iktisatçıların deyimiyle “dengesiz bir gelişme modeli” izlenmelidir.
4. Temel üretim sürecinde yoğun sermaye kullanan Batı teknolojisi benimsenebilir, yardımcı üretim süreçlerinde az sermaye ve çok işgücü kullanan eski metot ve tekniklere yönelinmelidir.
5. Hızlı kalkınmanın temel şartlarından biri olan teknik ve mesleki eğitimde seferberlik yapılmalıdır.
6. Dış ticarette ithalat ikamesine öncelik tanıyan bir politika esastır.
Devrim’e göre çok kaba çizgileriyle belirlenen böyle bir “Milli Devrimci” kalkınma modeli bir nesil zarfında azgelişmişlik savaşının kazanılmasını sağlayacaktı. Böylece sosyalizme diğer bir ifadeyle Türk sosyalizmine giden yol da açılmış olacaktı. Aslında Avcıoğlu sosyal adalet içinde hızlı bir kalkınma metodu olarak tanımladığı sosyalizmin tek olduğuna inanmış olmasına rağmen sosyalist toplum düzenin kurulması esnasında ortaya çıkan üç farklı sosyalizmden bahsetmiştir. Doğu Sosyalizmi, Batı Sosyalizmi ve Azgelişmiş Ülkeler Sosyalizmi. Avcıoğlu’na göre ne Batı sosyalizmi ne de Doğu sosyalizmi Türkiye için uygundu. Az gelişmiş bir ülke olan Türkiye’de sosyalizm radikal olacak, kısa zamanda yeni bir toplumsal düzeni kurmaya yönelecekti144. Ki Türk sosyalizmi hem halkçılık, devletçilik, devrimcilik, laiklik, cumhuriyetçilik ve milliyetçilik ilkelerine dayanan Atatürkçülüğün en tabi sonucu ve devamı hem de Atatürk devrimlerini geliştirme ve ileri götürme yolu olacaktı145.
143 “Türkiye Nasıl Kalkınabilir? Azgelişmiş Ülkeler İçin Bir Kalkınma Modeli”, Devrim, s. 48 (15 Eylül 1970): 8. 144 Özdemir, Yön Hareketi, 93. 145 age, 94.
42
4. DEVRİM DERGİSİ’NİN KONU PROFİLİ
Türkiye için Devrim, fikirlerin değerlendirildiği bir dergi ya da güncel olayların verildiği bir gazetenin çok dışında, belli bir amaca yönelik olarak yayına hazırlanan bir dergiydi. Hedef devrimin önünü açacak bir darbeydi ve bu nedenle darbeye giden yolu hızlandırmak, askeri kışkırtmak için dergide belli konular sıkça işlendi. İşlemez hale gelen parlamento ve parlamentoculuk, iktidardaki Adalet Partisi (AP) ve genel başkanı Demirel, Ecevit’in Ortanın Solu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve İsmet İnönü, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, petrol ve maden sömürüsü, yabancı sermaye sorunu, tüm kurum ve kişileriyle devlet çapındaki yolsuzluklar, emperyalizm, emperyalistlerle ve politikacılarla ilişki kurarak zengin olan işbirlikçi burjuvazi, Türkiye’deki Amerikan üsleri, ikili anlaşmalar, NATO, Demokrat Parti affı, irtica gibi konular Devrim’in hedef tahtası haline geldi. Kısacası, dergide, herhangi bir reklâm kaygısı da güdülmediğinden “hasım kuvvetler” olarak kabul edilen emperyalizm ve işbirlikçileri, parlamenter rejim ve temsilcilerine karşı savaş ilan edildi. Emperyalizmin Türkiye’nin ulusal kurtuluşunun önündeki baş engel olduğunu her fırsatta vurgulayan dergide “işbirlikçi” burjuvazi, “toprak ağaları”, Adalet Partisi, Süleyman Demirel ve azınlık kompradorlarıyla ilgili çok cesurca yazılar çıktı; İsmet Paşa “karşı-devrimci”, “Tanzimat Paşası”, “Cumhuriyet’in Abdülhamit’i” olarak lanse edilerek yıpratılmaya çalışıldı. Öte yandan “hasım kuvvetler” karşısında “dost güçler” olarak tanımlanan gençlik, işçi ve köylü eylemleri Devrim tarafından desteklendi.
Devrim, manşetleriyle ve yazılarıyla iktidarı yıpratacak, bu “hasım kuvvetler”e karşı devrimci subaylarla gençliği kışkırtacak olaylara geniş yer verdi. Devrim, devlet kademelerinde görevli uzman kişilerden sağladığı bilgi ve dosyalarla Şellefyan gibi azınlık kompradorlarının dolandırıcılık hikâyelerini, Demirel kardeşlere verilen
43 yolsuz kredi belgelerini, vergi kaçakçılığı, demiryolu arsalarının usulsüz satılması gibi haberleri gündemine taşıdı. Devrim’in haber kaynakları arasındaki isimlerden bazıları şunlardı: Devlet Planlama Teşkilat’ından Emin Çölaşan, Ali Nejat Ölçen, Hikmet Çetin146, Enerji bakanı ve senatör İhsan Topaloğlu (petrol, maden ve enerji konularında bilgiler aktarmış), Devlet Bakanı Ali İhsan Göğüş (Devlet Planlama Teşkilatı’nın usulsüz kredi dağıtımını anlatmış), İmar ve İskân Bakanı Selahattin Babüroğlu (Petrolofisi ve benzer devlet kuruluşlarında yapılan yolsuzluklarla ilgili bilgi aktarmış), Adalet Partili Tekel Bakanı İbrahim Tekin (Demirel kardeşlerin yolsuzluklarının aydınlatılmasıyla ilgili bilgiler vermiş)147
4.1. Devrim’de Parlamentoculuk “Cici Demokrasi” Tartışmaları
Demirel’in ve Adalet Partisi’nin iktidar koltuğuna oturduğu genel seçimlerden hemen sonra yayın hayatına başlayan Devrim Dergisi’nin öncelikli hedefi mevcut siyasal partileri ile parlamentarizmi gözden düşürmekti. Devrim çevresi, parlamentoculuğu Türkiye’de tefeciler, ağalar, beyler ve kompradorlarca desteklenen, Anglosakson çıkarlarına uygun düşen politik bir sistem olarak gördü ve “cici demokrasi” ya da “Filipin tipi demokrasi”148 olarak niteledi. Çok partili ve seçimlerin yapıldığı bir sistem Devrim yazarlarınca eleştirildi ve dış müttefikler ile tutucu güçler koalisyonunun eseri olan parlamentoculuğun Türkiye için işlemesinin mümkün olmadığı anlatılmaya çalışıldı.
Çok partili sistemi “karşı-devrim” olarak gören Devrim başyazarı Avcıoğlu’na göre tek partili dönemde ülkenin bağımsızlığı gerçekleştirilmiş, yabancı sermaye imtiyazları tasfiye edilmiş, devletçilik politikası sahneye konmuş, ormanlar millileştirilmiş, köy enstitüleri ve 1945 Toprak Kanunu ile dünya savaşının sıkıntılı şartlarına rağmen, önemli atılımlara girişilmiştir. Bütün bunlara rağmen çok partili hayat, bu hamlelerin tasfiyesine yönelmiş bir karşı-devrim hareketi olarak
146 Atılgan, age, 311. 147 Ilıcak, age, 341. 148Devrim’e göre “Filipin tipi demokrasi” cici demokrasi ile özdeştir ve sırtını Amerika’ya dayamış olan Filipinlerdeki siyasal rejimi ve onun gibi rejimleri ima eder. Filipinler’de 1969 un Kasım ayında yapılan seçimlerde yolsuzluk yapılmış, binlerce köylü muhtarının cebine para konularak devlet fonlarından para harcanmıştır. Böylece Amerikancı Başkan sandıktan çıkmış ve Filipinler halkının iradesinin temsilcisi olarak iktidara oturmuştur. Bu nedenle Devrim Filipinleri azgelişmiş ülkelerdeki cici demokrasilerin isim babası olarak görmüştür. “Filipinlerdeki Filipin Tipi Demokrasi Sallanıyor”, Devrim, s. 19 (24 Şubat 1970): 6.
44 gelişmiştir149. Karşı-devrim dalgası 1948’den başlayarak hızlanmış ve 1950’de iktidara oturmuştu. Avcıoğlu için, genel oyun ters işlediği Türkiye’de ekonomik ve politik iktidar, beyler, şeyhler, ağalar, tefeciler gibi ortaçağ düzeninin artıklarından, ilkel yarı sömürge kapitalizminin çeşitli unsurlarına kadar uzanan bir tutucu güçler koalisyonunun elindeydi150 ve parlamentoculukta bu tutucu güçler koalisyonunun elindeki bulunan bozuk düzenin rejimiydi151. Türk halkının büyük çoğunluğu tutucu güçler koalisyonunun diktası altında yaşıyordu ve on milyonlarca köylü, ağanın, şeyhin, beyin, tefeci ve aracının diktasının kurbanıydı. Dolayısıyla da sandıktan devamlı bu gericiler koalisyonu çıkıyordu çünkü dikta altındaki milyonların oyu, kendi oyu değil, şeyhin, ağanın, tefeci, aracı ve kompradorun oyuydu152. Öte yandan Avcıoğlu, Kurtuluş Savaşı yerine Amerikan mandası kabul edilmiş olsaydı Türkiye’nin durumunun mevcut durumdan pekte farklı olmayacağını iddia ediyordu153:
“…Ülke, emperyalizme alabildiğince açık. Tutucular koalisyonu, emperyalizmi, bir zenginleşme aracı ve hayat sigortası diye, baş tacı ediyor. Türkiye 1919’da Kurtuluş Savaşı yapmaktan vazgeçip Amerikan mandasını kabullenseydi, büyük bir olasılıkla, bugünkünden daha kötü bir durumda bulunmayacaktı(…)Türkiye’de politik ve ekonomik gücün, bugünden daha geri sınıfların eline geçmesi mümkün değildir. Çünkü çağımızın ölçüleriyle, emperyalizmin hizmetindeki en geri güçler, ülkemiz üzerinde egemenliğini kurmuştur. ‘Cici demokrasi’, çeyrek yüzyıllık denemenin apaçık gösterdiği üzere, ülkenin en geri güçlerini iktidara getirme aracı olmuştur”.
Devrim başyazarı gibi düşünen Selçuk, çok partili rejimin başlangıcını ifade eden Demokrat Parti hareketinin komprador-mütegallibe taifesinin sandık rejimini kullanarak iktidara geçmesinden başka bir şey olmadığını ve iktidarda kaldıkları 10 yıllık sürede Türkiye’de demokrasi olduğunu iddia etmek için ya körkütük cahil, ya da yalancı olmak gerektiğini yazdı154. Çünkü ülkemizde cici demokrasinin kabulüyle birlikte, ağa, tefeci, aracı ve işbirlikçiden oluşan anti-Kemalist karşı devrimci güçler geniş kitlelere ekonomik ve ideolojik baskı yapmış; yapılan baskı sonucu karşı- devrimcilerin partisi olan Demokrat Parti iktidar koltuğuna gelmişti155. İşte bu karşı devrim hareketinden sonra ülkenin kapıları ardına kadar emperyalizmin ekonomik, askeri, politik ve kültürel çıkarlarına açılmış, devletçilik tasfiye edilmiş, köy
149 Doğan Avcıoğlu, “Ecevit’in Atatürkçülüğü”, Devrim, s. 8 (9 Aralık 1969): 1–7. 150 Doğan Avcıoğlu, “Sol Tutuculuk”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 1. 151 Doğan Avcıoğlu, “Çelişme”, Devrim, s. 2 (28 Ekim 1969): 1. 152 Doğan Avcıoğlu, “Dikta”, Devrim, s. 12 (6 Ocak 1970): 1. 153 Doğan Avcıoğlu, “Sol Tutuculuk”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 1.
154 İlhan Selçuk, “Aşırı Uçlar Edebiyatı”, Devrim, s. 13 (13 Ocak 1970): 2. 155 Hasan Kaya Cemal, “’Bediüzzaman, Said-i Nursi ve DP-AP”, Devrim, s. 13 (13 Ocak 1970): 2.
45 enstitüleri kapatılmış, toprak reformu rafa kaldırılmıştı. Dolayısıyla, Devrim’e göre demokratik bir rejimden bahsedebilmek mümkün değildi. Uğur Mumcu “çok partili hayatla denediğimiz yol, Tanzimatların çıkmaz sokaklarıdır” sözleriyle Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın kazandırdıklarını, çok partili düzende satıldığını ve Türkiye’nin çeyrek yüzyıldır cici demokrasinin kısır döngüsü içinde olduğunu ima ediyordu. Kaldı ki yazara göre, Türkiye’de bu yirmi yıllık demokratik hayattan geriye kalan sadece gerilik, yoksulluk ve sömürge idi156. İlhan Selçuk için parlamentoculuk kapitalist ülkelerin rejimiydi ve şöyle yazmıştı157:
“...emperyalizmin truva atı, 23 yıldan beri her seçim sonucunda sandıktan çıkmıştır. Her kim bu gerçeği görmezlikten gelir, her kim ki parlamentoculuğu korumak amacıyla bir minare boyu sakat mantığa kılıf hazırlamaya çalışır, emperyalizmin yararına ahkâm kesmekten başka iş yapmaz. Türkiye, yabancı kapitalistlerle işbirlikçilerinin at koşturduğu bir açık pazar iken sandık edebiyatına popülist zenginlikler katmak isteyenlere yakışacak sıfatı zor keşfedebiliriz. Eğer bir milli kurtuluş eylemi içindeysek, sandık ilkeleri devrim ilişkilerine üstün tutulamaz. Eğer milli bağımsızlık eylemi laf ve emperyalizme karşı mücadele mugalâtadan ibaretse o zaman buyurun sandık keyfine”.
Seçim yoluyla, halkın oyuyla Türkiye’de hiçbir şeyin başarılmayacağı fikri Devrim’in çekirdek kadrosuna hâkim olan düşünceydi. Avcıoğlu’nun “çok partili hayatla, halkın değil, büyük arazi sahiplerinden tefecilere, aracılara ve kompradorlara kadar uzanan bir tutucu güçler koalisyonunun ve emperyalizmin egemenliğinin sağlandığı açıktır”158 sözleri, Devrim yazarlarının parlamentarizm ile ilgili düşüncelerini ortaya koyuyordu.
Parlamentoculuk toplumun komprador, mütegallibe softa çevrelerini tam anlamıyla iktidara oturtan, emperyalizmin az gelişmiş ülkelere ihraç ettiği bir rejimdi159. 20 yıl boyunca uyduluk ve kölelik yolunda yürüyen Türkiye’nin seçim sandığından da sadece emperyalizmin işbirlikçileri çıkmıştı ve bu şartlar altında oy oranlarına bakarak halkın kendi kurtuluşu için oy verdiğini söyleyebilmek imkânsızdı160. Devrim, Türkiye’de parlamentoculuğun sağlıklı bir şekilde işlemediğini, sandıktan en ileri köylerde dahi halkın iradesi değil, ağaların iradesinin çıktığını ve parlamentoculuğun köylü oyunu elinde tutan tefeci, aracı ve mütegallibeyi zayıflatacağı yerde nasıl kuvvetlendirdiğini kanıtlamak için bir takım haberler yayınladı. Mesela “Milli İrade Dediğin” başlığı altında son seçimlerle ilgili başka
156 Uğur Mumcu, “Demokrasinin Faturası”, Devrim, s. 24 (31 Mart 1970): 2. 157 İlhan Selçuk, “10 Kasım 1969”, Devrim, s. 4 (11 Kasım 1969): 2. 158 Doğan Avcıoğlu, “Ecevit’in Atatürkçülüğü”, Devrim, s. 8 (9 Aralık 1969): 1–7. 159 İlhan Selçuk, “Bağnazlık”, Devrim, s. 7 (2 Aralık 1969): 2. 160 İlhan Selçuk, “Bir Toplum Uydulaşırken Bir Millet Köleleşirken Bir Hal Kurtulabilir mi?”, Devrim, s. 2 (28 Ekim 1969): 2.
46 gazetelerden bazı alıntılara yer verdi. Mardin’de bir oyun 7,5 liraya satın alındığı, seçmenin oyunu verdiği partinin adını dahi bilmeden bağlı olduğu aşiret ağalarına oy verdiği, dinin politikaya alet edildiği ve camilerin politika kulisine döndüğü gibi örnekler verildi161. Bunun dışında Devrim dördüncü sayısında Amerikan Yardım Teşkilatı ve Devlet Planlama Teşkilatının birlikte yürüttükleri “Büyük Köy Anketi” sonuçlarından bir bölümü sekizinci sayfa haberi olarak yayınladı. Bu ankete göre - dergi anketin Türk kamuoyundan gizlendiğini belirtir- köylüler parti adlarından habersiz bir şekilde oy kullanmakta, aç oldukları halde toprak reformuna inanmamaktaydı. Anketten çıkan en önemli sonuçta 23 yıllık cici demokrasi süresinde köylünün Atatürk’ün adını geniş ölçüde unutmuş olmasıydı162. “Köylerde sandıktan tutucu güçler koalisyonunun çıkması nasıl önlenebilir? Ulusal irade, ağaların iradesi olmaktan nasıl kurtarılabilir?” sorularına Devrim şöyle cevap vermişti: “Köy yapısını temelinden değiştirmek yoluyla. Köylüyü tutucu güçler koalisyonunun egemenliğinden kurtarmak, ancak Türk tarımının büyük kooperatif çiftlik yapısına kavuşturulmasıyla mümkündür.”163
Devrim bu haberlerle seçimlerin halkın iradesini yansıtmaktan çok uzak olduğu mesajını vermeye çalıştı. Avcıoğlu yapılan son seçimlerin “zinde güçler” denen aydın çevrelerde, rejime bağlanan ümitlerin azalmasına yol açtığını; bunun yanı sıra düzen değişikliğinden yana gözüken TİP ve CHP gibi partilerin beklenen sonuçları elde edemeyişlerinin, parlamentoculuk yoluyla düzen değişikliği ve kalkınmanın gerçekleşebileceği ümitlerini de çok zayıflattığı görüşündeydi. Ayrıca Türkiye’nin kalkınabilmek için, bir an önce köklü bir düzen değişikliğine ihtiyacı vardı ve bunun için zinde güçler parlamentoculuktan ümitlerini keserek yeni çözüm yolları aramaya başlamalıydılar164. Avcıoğlu devrimcilerin, körü körüne parlamentoculuk şampiyonluğu yapmadan önce, tutucular yararına işleyen bir tabuyu daha yıkarak, parlamentoculuğun enine boyuna tartışılması gerektiği çağrısını yapmış ve derginin beşinci sayısında şu sözlerle azgelişmiş ülkelerde “Parlamentoculuk Tartışmaları”nı başlattı165:
161 “Milli İrade Dediğin…”, Devrim, s. 2 (28 Ekim 1969): 2. 162 “Türk Kamuoyundan Gizlenen Amerikalı Uzmanların Yürüttüğü Köy Anketi Sonuçları”, Devrim, s. 4 (11 Kasım 1969), 8. 163 Devrim, s. 74 (23 Mart 1971): 8. 164 Doğan Avcıoğlu, “Takke Düştü”, Devrim, s. 1 (21 Ekim 1969): 5. 165 Doğan Avcıoğlu, “Rejim Tartışmalarını Başlatıyoruz: Anglosaksonlar Açısından Türkiye’de Parlamentoculuk”, Devrim, s. 5 (18 Kasım 1969): 2.
47 “Batıdan aktardığımız parlamenter rejim, ekonomik ve sosyal gerçeklerimize ne ölçüde uygun düşmektedir? Çağdaş uygarlık düzeyine bir an önce ulaşma, yani kalkınma davamıza, Batı politik sistemi elverişli midir? Parlamentoculuk, ilerici güçlerin mi, yoksa tutucu güçlerin mi yararına işlemektedir? Türkiye’de bunların tartışılması yasaktır. Parlamentoculuk, her toprakta, her zaman yeşermesi mümkün ve ideal evrensel rejim sayılmaktadır. Türkiye’mize hayli pahalıya mal olan bu dogmatik tutumu eleştirmek ve rejim tabusuna son vermek zamanı artık gelmiştir. DEVRİM, Batı politik kurumlarına yürekten bağlı, Batı’nın ünlü bilim adamlarının görüşlerini yayınlayarak, politik rejim tartışmasını başlatmak niyetindedir”.
“Parlamentoculuk Tartışmaları” kapsamında Marksist ve Marksist olmayan batılı bilim adamlarının görüşleri dergide yayınlandı166. Yayınlanan metinlerden parlamenter rejimin gelişmiş ülkelere uygun bir rejim olduğu ve bu rejimin halkının önemli bir bölümü okuma yazma bilmeyen, açlık çeken azgelişmiş ülkelerde batıdakine benzer sonuçlar vermesinin mümkün olamayacağı şeklinde ortak bir sonuç çıkıyordu. Diğer bir deyişle Türkiye gibi ülkeler için parlamentoculuk uygun bir rejim değildi. Kaldı ki Devrim Mustafa Kemal’in tek partili rejiminin çok partili düzenden çok daha demokratik olduğu görüşündeydi.
4.2. Devrim’de Bülent Ecevit
1965 yılında Milliyet’te yayınlanan İnönü’nün “CHP, bünyesi itibariyle devletçi bir partidir ve bu sıfatla ortanın solunda bir anlayıştadır”167 sözleri CHP içinde ciddi tartışma ve anlaşmazlıklara hatta ayrılıklara neden oldu. Bülent Ecevit, “Ortanın Solu” hareketinin parti içinde en önemli savunucularından biriydi ve Türk siyasi yaşamına yeni bir söylem getirmesiyle 70’li yıllarda halkın umudu olmayı başarmıştı. Ecevit’in ve “Ortanın Solu” hareketinin 1965’ten sonraki bu önlenemez yükselişi Avcıoğlu tarafından Türkiye’de parlamentoculuğun, demokratik rejimin güçlenmesine yol açacak bir gelişme olarak görüldü ve Devrim o günlerin “Umudumuz Ecevit” sloganını tersine çevirme amacına yöneldi168. Ecevit’in seçim yoluyla iktidara gelme ihtimali, sandıktan tutucu güçlerin çıktığı tezini savunan Devrim için büyük bir tehlike olarak görüldü.
Bu nedenlerle Avcıoğlu, Ecevit’in muhalifi Nihad Erim, Orhan Kabibay gibi isimlere destek verdi169. Devrim sayfalarında hareket ve lideri ile ilgili yıpratıcı yorumlar yapıldı; dergi Ecevit’in devrimciliğini ciddiye almadı. Avcıoğlu’nun şu sözleri iki üç
166 Ek VII Sayı 5 ile Sayı 28 arasında 2’inci sayfada yayınlanan “Parlamentoculuk Tartışmaları” bölümünden hangi isimlerin yazıları çıktığı incelenebilir. 167 Hikmet Bilâ, CHP Tarihi:1919–1979, (Ankara: Doruk Matbaacılık, 1979), 393. 168 Cemal, age, 172. 169 age, 133.
48 yıl içinde Ecevit’in de unutulacağını ve “bir hoş sada” olarak kalacağını ilan ediyordu170:
“Şu sözlerimize lütfen bir mim koyunuz: Türk politika hayatında hızla parlayıp sonra sönen Kasım Gülek, Gökhan Evliyaoğlu, Necmettin Erbakan, Turhan Feyzioğlu gibi birçok kuyruklu yıldız görülmüştür. Bir kehanette bulunduğumuzu sanmayarak söyleyebiliriz ki, Ecevit de bu kuyruklu yıldızlardan biridir.”
Ayrıca Ecevit’in devrimciliği de “tatlı su” devrimciliği olarak görüldü; çok partili sisteme ve demokrasiye olan inancı da Devrim tarafından ciddi bir şekilde eleştirildi. Uğur Mumcu’ya göre, Ecevit’in en büyük yanılgısı, çok partili düzene olan inancıydı. Çünkü Ecevit devrimci eylemin çıkarcı ve tutucu çevreleri aşıp, geniş halk topluluklarına ulaşabilmesi için, çok partili düzeni benimsemenin şart olduğunu ileri sürdü171. Devrim Dergisi, Ecevit’in “tek parti yönetimi ile devrim yapılamaz, devrim çok partili yönetimle yapılır” fikrini Türkiye’de sandıktan sadece tutucu güçlerin çıktığını anlatarak çürütmeye çalıştı. Devrim için, “tutucu güçler, halk çoğunluğunu, oy sandığının kıramadığı bir Demirperde içinde tutmakta” idi ve Ecevit’te, sandık yoluyla bu demir perdeyi aşındıramamıştı. Ayrıca tutucu güçler koalisyonunun politik ve ekonomik gücünü kırmak için, en ılımlı devrimciler dahi dış ticaret, banka ve sigorta şirketlerinin devletleştirilmesini yabancı sermayenin sınırlandırılmasını zorunlu sayarken, Devrim, Ecevit’i sürekli bu konulardan kaçan, sınıflararası uzlaşmaya inanan ve tutucu güçler koalisyonuna bu ölçüde tavizci olan pasifist olarak gördü. Ecevit hareketini ilk yıllarında destekleyen kişilerden biri olduğunu söyleyen Avcıoğlu’na göre artık durumun değiştiği şu sözlerinden belliydi:172
“…hareket, ülkenin zinde güçlerinden işçilere ve köylülere kadar, düzenin bozukluğuna ve köklü bir düzen değişikliğinin zorunluluğunu anlatmak, bilinç ve umut yaratmak bakımından çok yararlı olmuştur... Ne var ki, bir noktadan sonra Ecevit takımının yetersizlikleri ve tutarsızlıkları gözler önüne serilmiştir… Cici demokrasiyi halkın mutluluğu için bir araç değil, amaç sayan hırçın ve bağnaz bir tutumla, düzen değişikliği derken bozuk düzenin savunucusu durumuna düşmüştür”.
Ecevit’in “tek partili rejimde söz ve düşün özgürlüğü olmadığından tek partili bir demokrasi mümkün değildir” düşüncesi dergi için kabul edilemez meselelerden biriydi. Devrim, birden fazla partinin, söz ve düşün özgürlüğünün bulunduğu ancak iktidarın feodallerin elinde olduğu rejimlerin “demokratik” olarak nitelenemeyeceğini kanıtlamaya çalıştı. Öte yandan dergi demokrasiyi halkın iktidarı
170 “Ecevit Bir Kuyruklu Yıldızdır”, Devrim, s. 39 (14 Temmuz 1970): 2. 171 Uğur Mumcu, “Ecevit’in Devrimciliği”, Devrim, s. 39 (14 Temmuz 1970): 2. 172 Doğan Avcıoğlu, “CHP Kurultayı”, Devrim, s. 37 (30 Haziran 1970): 1.
49 olarak tanımladı ve bu halk iktidarının liberal ya da totaliter olabileceğini ama sömürülen geniş kitlenin iktidarı bulunduğu sürece demokratik olabileceğini savundu.
Devrim, cici demokrasiyi açıklık ve doğruluk rejimi diye öven Ecevit’i yoğun bir kavram kargaşası içinde gördü, bu kargaşayı Marksist olmadığı halde Marksist terminolojiyi kullanma özentisine hatta solculuğu bilmeden solculuk yapmaya kalkışmasına bağladı. Devrim, Ecevit solculuğunun en zayıf ve tutarsız yanı olarak tutucu güçler koalisyonuna karşı açık ve kesin cephe alamaması olarak gördü. Dergi, Ecevit’in genel grev, toprak işgali sloganlarını da içi boş söylemler olarak değerlendirdi. Devrim’e göre, sandıkçılık ile halkçılığı karıştıran ve ikisini aynı şey sanan Ecevit, sandığa güvenmeyenlere “sandık düşmanı” değil de “halk düşmanı” diyerek kelime oyunlarına da başvuruyordu.
Ecevit’in yanlış değerlendirdiği bir başka bir konu ise Demokrat Parti konusuydu. Demokrat Partiyi ve “1946 Ruhunu” bir halk hareketi olarak gören Ecevit dergide sıkça bu konuda eleştirilere maruz kaldı. Devrim’e göre, 1946 ruhu bir halk hareketi değil; karşı-devrim hareketiydi. Ayrıca toprak reformu, köy enstitüleri, bağımsız dış politika, devletçilik gibi tek parti yönetiminin halkçı çabalarına karşı çıkan, en gerici ve işbirlikçi sınıfların halkın sıkıntılarını politik planda sömürme çabasıydı. Ancak Ecevit özünde anti-Kemalist bir eylem olan bu hareketi nedense ilerici bir atılım olarak görüyordu ve hatta “toprak devrimi gibi köklü değişikliklerin ancak çok partili bir sistemde geçekleştirilebilir” diyecek kadar ileri gidebiliyordu. Üstelik Atatürk’ün toprak reformunu gerçekleştirememesini tek partili sisteme bağlıyor ve sınıfsal gerçekleri de göz ardı ediyordu.
Devrim, “Atatürkçülük” konusunda da Ecevit’i büyük bir yanılgı içinde gördü ve tam bağımsızlık ve emperyalizm ile ilgili tavrını açıkça ortaya koymaya davet etti. Devrim’e göre Ecevit’in Atatürkçülüğünün amacı demokrasi denen siyasal düzene ulaşmaktı. Dolayısıyla hedefi demokrasiye ulaşma olarak belirleyen Ecevit, Atatürk devrimciliğinin en temel noktası olan tam bağımsızlık konusunu da hafife aldı. Ayrıca Bayar affı için, orman affı için, seçim ertelemek için anayasa değişiklikleri konusunda Ecevit’in aldığı tavır da Devrim tarafından sertçe eleştirildi. Şunları yazıyordu Avcıoğlu173:
173 Doğan Avcıoğlu, “Ecevit’in Atatürkçülüğü”, Devrim, s. 8 (9 Aralık 1969): 7.
50 “…İnançlı, enerjik ve devrimci bir kişi diye tanımak istediğimiz Sayın Ecevit, bu anayasa değişikliklerinin ‘devrimcilik” adına baş savunuculuğunu yapmaktadır’ fakat ciddi bir toprak reformunu engelleyen anayasanın 38. maddesini değiştirme konusunda Ecevit nedense bütün uyarılara rağmen sessiz kalmayı tercih etmiştir”.
Devrim’e göre Ecevit Türk ordusuyla ilgili de “fütursuz” konuşmalar yapmıştı. Ecevit’in bu düzenin tüfeğinin de, süngüsünün de geçim derdindeki halka döndüğünü; Türkiye’de bir dikta tehlikesinin var olduğunu, bu diktanın da ordudan geleceğini ve bir yabancı oyunu, yabancı tuzağı olacağını söylemesi üzerine Avcıoğlu şu soruyu sordu:174
“…Ecevit 27 Mayıs ordu müdahalesini, bir yabancı oyunu bir yabancı tuzağı olarak görmeyip coşkunlukla karşılamıştı. ON YILDAN BERİ NE GEÇMİŞTİR DE Ecevit 1960’ta milliyetçi ve Atatürkçü tanıdığı ordunun, 1970’te Amerikancı ve işbirlikçi sermayenin bekçisi olabileceğine inanmıştır?”
4.3. Devrim’de Süleyman Demirel
Devrim’in parlamenter rejim karşıtı yayın faaliyetinin hedeflerinden biri de rejimin temsilcileri olan Adalet Partisi ve Süleyman Demirel’di. Devrim çevresi için, beş yıllık Adalet Partisi iktidarından geriye kalan, göstermelik bir demokrasi perdesi altında gizli bir faşizm uygulamasından ibaretti175 ve AP iktidarı, Orta Doğuda yabancı kapitalist-emperyalist çıkarların ucuza tutulmuş, sadık bir bekçisiydi176. Demirel ise komprador kapitalizmin adamıydı ve devrimcilikle hatta gardırop devrimciliğiyle bile uzaktan yakından bir alakası yoktu. Şellefyan, Moreno, Koç gibi isimler Türkiye’de komprador kapitalizmin çarkını çeviriyorlardı ve İlhan Selçuk’a göre Süleyman Demirel ve arkadaşları bu çarkın politikacısıydılar177. Devrim için Demirel, Amerikan Morrison firmasının mümessil müteahhidi olduğundan “Morrison Süleyman” ya da masonluğunu inkâr etse bile “Mason Demirel” idi. Devrim, Demirel’i yıpratma kampanyasında özellikle bu bağlantıları ortaya çıkarmaya çalıştı. Demirel’in masonluğunu belgelerle kanıtlamaya çalışan haberlere, Şellefyan ile Moreno’ların hayat hikâyelerini anlatan yazılara sayfalarında sıkça yer verdi. Selçuk, bu azınlık kompradorlarını tanımadan Türkiye’nin düzenini tanımanın
174 Doğan Avcıoğlu, “Ordu ve Ecevit”, Devrim, s. 43 (11 Ağustos 1970): 7. 175 İlhami Soysal, “Dökülen Kanların Hesabını Kim ve Nasıl Verecek?”, Devrim, s. 59 (1 Aralık 1970): 1. 176 Cemal Reşit Eyüpoğlu, “Devletçi mi? Kapitalist Soyguncu mu?”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 2. 177 İlhan Selçuk, “Türkiye’nin Düzeni ve İşadamları”, Devrim, s. 8 (9 Aralık 1969): 2.
51 mümkün olmadığını, Devrim’e düşen görevin ülkede egemenliğini sürdüren bu isimlerin “Devrimciler” e tanıtmak olduğunu dile getirdi178.
Mıgırdıç Şellefyan’ı “perde arkasından Türkiye’yi yöneten azınlık kompradoru”, “Demirel’in adamı, Celal Bayar’ın yakın dostu” olarak lanse eden Devrim’e göre, 1965 Şubatında İnönü hükümetinin devrilmesinde, Celal Bayar’ın dizginlenmesinde ve hatta Demirel’in başbakan olmasında dahi bu kişinin rolü vardı. Bunların dışında Devrim, Demirel’in “paraşütle tepeden inme” Adalet Partisi’nin genel başkanlığına gelmesinde mason faaliyetleri yanında milyoner Mıgırdıç’ın maddi ve manevi desteğinin de olduğunu ileri sürdü. İşte bu yardımların karşılığında da Şellefyan, Demirel liderliğindeki demokrasi döneminde çok kârlı büyük işler yapabilmişti. Ki bu işler her zaman usule uygun işler de olmayabiliyordu. Devrim, Demirel ve Şellefyan arasındaki bu “tatlı” koalisyonu örneklerle gözler önüne sermeye çalıştı. Mesela, Şellefyan ithali yasak olan tenekeleri yurda sokmuştu ve Demirel bu teneke olayını şöyle değerlendirmişti: “…Türkiye’de ticaret serbesttir. Herkes ticaret yapabilir. Şellefyan’ın adı Budin olan şirketi de ticaret yapmıştır.”179 Başka bir haberdeyse “teneke kralı” Şellefyan’ın iş ortağı “porselen kralı” Moreno’ların yolsuzluk haberi verildi. Yasak olmasına rağmen 49 vagon porselen ithal eden Morenolar’ın el konulan porselenleri Süleyman Demirel’in kardeşi Şevket Demirel ve Mıgırdıç Şellefyan tarafından kurtarılmaya çalışılmıştı. Devrim, bu yolsuzluk haberlerini Türkiye’nin ‘azınlık olmayan’ kompradorlarca mevzuata uygun olarak sömürülmekte olduğunun bir kanıtı olarak lanse etti.
Demirel’in “Demokraside yolsuzluk olmaz; bir yolsuzluk örneği gösteremezsiniz. Her şey mevzuata uygun yürütülmektedir”180 sözlerine karşılık Devrim, başka yolsuzlukların da mevzuata uydurularak ticaret haline getirildiğini kanıtlamaya çalıştı. Bunların başında özellikle Demirel kardeşlerin yolsuzlukları gelmekteydi. Devrim sayfalarında sıklıkla Başbakan Demirel’in yakınlarına çıkar sağlaması, kardeşleri ile ilgili yolsuzluk haberleri manşetten verildi. “Hacı Ali Demirel’in kitabına uydurulan yolsuzluğu”, “Yolsuzluklar her yandan fışkırıyor: Demirel’in uyuttuğu bir yolsuzluk daha!”, “Demirel uyardı ve fındık rezaleti kitabına uyduruldu”, “Yolsuzluk… Yolsuzluk… Eski Müteahhit Demirel’in Müteahhitlere
178 İlhan Selçuk, “Türkiye’nin Düzeni ve İşadamları”, Devrim, s. 8 (9 Aralık 1969): 2. 179 Devrim, s. 3 (4 Kasım 1969): 1. 180 İlhami Soysal, “Demireller Uyardı ve “Fındık Rezaleti” Kitabı’na Uyduruldu”, Devrim, s. 6 (25 Kasım 1969): 1.
52 Hediyesi!”, “Süleyman bu yeni belgelere ne buyuracak? Hacı Ali Demirel için Bankalar Kanunu nasıl hiçe sayılarak fütursuzlukla çiğnendi”, “Gizli Sözleşmeleri Açıklıyoruz: Demirel’i Yüce Divana götürecek bir skandal: Devlet Planlama Teşkilatı Proje Yolsuzlukları” başlıklı Demirel kardeşlere ait yolsuzluk iddiaları geniş çaplı bir yıpratma kampanyasına dönüştü. Devrim’in bu yolsuzluk iddiaları ile ilgili haberlerinin birçoğu, Demireller tarafından mahkeme kararı ile yayınlanan tekzip yazıları ile yalanlandı.
Yolsuzluk haberleri dışında başka bir önemli noktaysa Demirel ve ailesinin çok kısa bir süre içinde milyarderlik yolunda ilerlemeleri konusuydu. İlhami Soysal’a göre, 27 Mayıs Devrimi’nden en çok yararlanan aile Demirel ailesi olmuştu. Demirel ve kardeşleri sıfırken, sıradan köylü çocukları iken, 27 Mayıs sonrası zenginleşmeye başlamışlardı181. Ancak Devrim için burada asıl önemli olan bu zenginliğin hangi yollardan geldiğiydi. Demireller kısa sürede yüz milyona yakın servet edinmişlerdi ama bir sanayici olamamışlar ya da olmak bile istememişlerdi. “Aracı” olarak kalmayı tercih eden Demireller, komprador kapitalizmin kurallarına uyarak, arsa ve inşaat spekülasyonu, müteahhitlik, özel okulculuk, otelcilik, kereste ve halı ticareti gibi alanlardan servet yapmaya yönelmişti. Demirel “Kardeşlerim devletle iş yapmaz” iddiasındaydı ama aslında ailenin zenginliği devletin sömürülmesinden kaynaklanıyordu. Demireller devletin bankası Ziraat bankasından usulsüz kredi alarak, devlet demiryollarının arsasını ucuza kapatarak bugünlere gelmişlerdi. Ayrıca Devrim, Demirel kardeşlerin kısa sürede zenginleşmesinde hizmeti geçen devlet memurlarının Süleyman Demirel tarafından yüksek mevkilere getirildikleri ve mükâfatlandırıldıkları iddiasını da ortaya attı.
Devrim’e göre Demirel komprador kapitalizmin adamı olduğu için NATO ve ikili anlaşmaların en iyi savunucularından biriydi. Mesela Ereğli Demir Çelik Fabrikasının baş hukuk müşavirine Amerikan şirketi çıkarına ve Türkiye’nin zararına karar alabilmesi amacıyla ziyaret yapacak kadar emperyalizmin adamıydı.
Ne var ki Devrim çevresi için kaçınılmaz olan darbe yaklaşmıştı; Demirel de Adnan Menderes gibi ordu müdahalesi ile devrilebilirdi. Selçuk, “…Süleyman Beyin başı şapkasının altındadır; Süleyman beyin şapkası da başının üstünde.. Diyeceğimiz şu ki başı olmasa Süleyman Bey şapka giyemezdi, şapka giymek için bir baş lüzumludur
181 İlhami Soysal, “Demireller’in Zenginliği”, Devrim, s. 12 (6 Ocak 1970): 3.
53 elbet”182 sözleriyle Demirel’i uyarıyordu. İlhami Soysal da, “Ispartalı Başbakanlar” yazısıyla aynı şekilde gözdağı vermek istermişçesine Demirel’e şöyle sesleniyordu: “…Dileriz ki, akıbeti, kendinden önceki Ispartalı Başbakanlara benzemesin.”183 Demirel’in bu uyarıyı ciddiye alması kendi yararınaydı çünkü Osmanlı İmparatorluğu’nda Isparta’dan çıkmış dört sadrazam vardı ve bunlardan birincisi asılmış, diğerinin boynu vurulmuş, üçüncüsü ma’zul [işinden çıkarılmış, kovulmuş, azledilmiş olan] ve menkub [rütbe ve haysiyetten düşmüş olan] iken ölmüş, dördüncüsüyse vurulmuştu.
4.4. Devrim’de Amerika ve İkili Anlaşmalar
Devrim’in hassasiyetle üzerinde durduğu konulardan bir tanesi de Türkiye’deki Amerikan üsleri ve iki ülke arasında imzalanan ikili anlaşmalar meselesiydi. Dergi, çıkışından yaklaşık iki ay önce 1 Eylül 1969 günü yürürlüğe giren Türkiye ile Amerika arasındaki temel anlaşma nedeniyle birinci sayısında manşette “İkili Anlaşmalar: Temel Anlaşma, Türkiye'nin Değil, Amerika'nın Güvenliğini Sağlıyor” ve “Rand Corporation’ın Gizli Raporu: ‘Bir Atom Hücumunda 7,5 Milyon Türk Ölür’ Baş Hedef İncirlik Üssü… !” başlıklı iki habere yer verdi. Devrim, ikili anlaşmaların geleceğini pek umut verici görmüyordu ve Türkiye’yi uzun süre uğraştıracağına inanıyordu. Manşetten verilen “İkili Anlaşmalar” haberinin sonunda düşündürücü olması nedeniyle Genelkurmay Başkanlığı İstihbarat eski başkanı Sezai Orkunt’un “Büyük devlet elde ettiği hakkı ne münakaşa eder, ne de ettirir ve küçük devlet de bu tavizlerin yükünü bir kambur gibi taşımaya mahkûm olur” sözü vardı184.
Devrim, Mustafa Kemal’in “tam bağımsızlık” ilkesini amaç edinmiş olması nedeniyle bağımsızlığı zedeleyici bu ikili anlaşmaları genellikle birinci sayfada manşetten Türk kamuoyuna tanıtmayı kendisine görev edindi. NATO nedir, Türkiye ile ABD arasındaki temel anlaşmaların içerikleri nelerdir, anlaşmaların tarihçeleri, ortaya çıkan sonuçlar konusunda geniş bilgi verdi.
Devrim başyazarı Avcıoğlu’na göre anlaşmalar Türkiye aleyhinde yapılmış, ülkede kurulan tesisler Türkiye’den çok ABD’nin savunmasını ve güvenliğini sağlamak
182 İlhan Selçuk, “Süleyman Bey, Sakın Şapkana Güvenme!”, Devrim, s. 15 (27 Ocak 1970): 2. 183 İlhami Soysal, “Ispartalı Başbakanlar”, Devrim, s. 27 (21 Nisan 1970): 3. 184 “Rand Corporation’in Gizli Raporu: ‘Bir Atom Hücumunda 7,5 Milyon Türk Ölür.” Baş Hedef İncirlik Üssü!”, Devrim, s. 1 (21 Ekim 1969): 2.
54 üzere düzenlenmişti185. Bu yüzden dergide, Türkiye’nin lüzumsuz yere tehlike içinde tutulduğu gerçeğini ortaya koyan yazılar yayınlandı. Ayrıca kamuoyunda yoğun bir tartışma konusu olan ikili anlaşmalar hakkında çok az şey bilindiği için, ikinci sayısında Devrim tarihleriyle ve içerikleriyle sayıları 58’e ulaşan (iktisadi niteliktekiler hariç) anlaşmaların listesini verdi.
Devrim, bir taraftan hedef tahtasındaki isimlerin özellikle Demirel ve İnönü’nün anlaşmalarla ilgili tavırlarını onları yıpratmak için kullandı bir taraftan da bu anlaşmalar üzerinden yaptığı haberlerle Türk Ordusu’nu harekete geçirerek darbe sürecini hızlandırmaya çalıştı.
Devrim’e göre Ortadoğu bunalımı her an Türkiye’yi bir tehlike içine sokabileceğinden acilen ele alınması gerekli en önemli dava ikili anlaşmaların düzeltilmesi konusuydu ve CHP’nin bu meselede takınacağı tavır çok önemliydi. Avcıoğlu, İsmet Paşa’yı ülkenin tehlikede olduğunu bile bile gereken tedbirleri aldırmak için ciddi bir mücadele vermekten kaçınmakla suçluyordu. İnönü, parti meclisinin NATO ve ikili anlaşmalara dair kabul ettiği ayrıntılı raporun kurultaya sunulmasını ve kamuoyuna açıklanmasını önlemişti. Paşa’nın Amerika’yı kollayan bu tavrı sonuçsuz kalmaya mahkûm bir “idare-i maslahat” politikasıydı ve ikili anlaşmalar konusunda en az iktidar kadar ana muhalefeti de sorumlu duruma düşürüyordu. Çünkü Amerika, ülkeyi istediği anda savaşa sokabilirdi ama bir saldırıya uğradığı takdirde Türkiye’yi tek başına bırakabilirdi186.
Öte yandan dergi AP’nin kamuoyunda ikili anlaşmaların ülke aleyhine olan hükümlerinin düzeltileceği kanısını yaratma amacıyla verdiği bir takım demeçleri de gerçeklerden uzak buluyordu. Çünkü Demirel’li AP iktidarının ülke lehine böyle bir değişikliği yapması mümkün gözükmüyordu. Birincisi, çeşitli ikili anlaşmalar ve yabancılar lehine yapılmış kanunlarla her alandaki bağımsızlığın zedelendiği Demokrat Parti devri 27 Mayıs ile sona erdikten sonra yaraların her alanda sarılacağı sanılmıştı. Ama AP iktidarı da tam bağımsızlığa büyük bir darbeler indiren kararlar almıştı. İkincisi, Demirel bir ikili anlaşma savunucusu ve faydalanıcısıydı. Amerikan’ın üsler kurması meselesinde kendi ekonomik çıkarları nedeniyle ülkenin aleyhine kararlar almış; iktidara geldiği günden beri ülkenin her alandaki bağımsızlığına gölge düşüren konularda, Türkiye lehine bir düzeltme yapılma çabası
185 Doğan Avcıoğlu, “Demirel Neyi Savunuyor?”, Devrim, s. 17 (10 Şubat 1970): 1. 186 Doğan Avcıoğlu, “İkili Anlaşmalar ve İsmet Paşa”, Devrim, s. 15 (27 Ocak 1970): 7.
55 kendini gösterse bundan kaçınmıştı. Sonuç olarak Demirel’li Adalet Partisi böyle devrimci bir adımı atamazdı. “Anlaşmalar ancak ve ancak ‘tam bağımsızlık’ ilkesini Atatürk gibi anlayan, yabancı süper devletle bugün ve geçmişte bağlantısı bulunmayan, ona yahut Komer gibi temsilcilerine gerdan kıvırmayan kişilerin çabalarıyla düzeltilebilirdi”187.
Avcıoğlu, Devrim’in birinci ve yirmi dokuzuncu sayıları arasında “Türk Ordusu ve Amerika” başlıklı yazı dizisinde NATO üyeliğinin, ikili anlaşmaların, ABD üslerinin Türkiye’nin ulusal çıkarlarına aykırı ve ABD’nin menfaatlerine uygun olarak nasıl sinsice gerçekleştirildiğini anlatarak subaylar arasında anti-Amerikan bilincin gelişmesini sağlamaya çalıştı. Eski Milli Birlikçi ve Tabi Senatör olan Haydar Tunçkanat’ın “İkili Anlaşmaların İçyüzü” adlı kitabının reklâmına dergide sıkça yer verildi ve kitaptan bazı bölümler de yayınlandı. Devrim’e göre askeri, siyasi, iktisadi ve kültürel alanlardaki ikili anlaşmaları kapsayan bu kitap bütün yurtseverlerin başucu kitabıydı.
Bunların dışında Devrim, orduda tansiyonu yükseltmesi muhtemel ikili anlaşma haberlerine de yer verdi. Devrim, sütunlarında özellikle Türkiye’nin kendisini ilgilendirmeyen sorunlar yüzünden iradesi dışında bir savaşa sürüklenebileceği, böylesi bir durumda da ABD ve NATO’nun Anadolu’nun işgaline seyirci kalacakları, Türkiye kuvvetlerinin NATO’ya bağlanması ile ulusal sorunların çözümünde hareket serbestliğinin büyük ölçüde kısıtlandığı yönünde temaları da sıkça işledi.
Mesela “Belgelerle Bir İkili Anlaşma Örneği: Amerikalıların Pisliğini Türk Askeri Temizler!” başlıklı haberle dergi Türk askerinin gururunun ayaklar altına alındığını duyuruyordu. Çorlu’da Amerikan müfreze Komutanlığının çeşitli ayak işlerini yapmak üzere Amerikanın emrine bir Sıhhi Tesisat ekibi verilmişti. Ekibin görevleri arasında kalorifer, soba, pencere bakım ve onarım işlerinin yanı sıra kanalizasyon, helâ, pisuvarların açılması, temizlenmesi, bakımı, değiştirilmesi gibi işler de vardı. Ve Devrim soruyordu: “Türk askerinin Amerikalılar ait alt abdesthaneleri temizlemekle görevlendirilmesi, ulusal onurla nasıl bağdaştırılabilir?”188 Dergiye göre Amerikan üssünde yaşanan bu onur kırıcı durum şerefli Türk subaylarının
187 Muammer Aksoy, “Süleyman Demirel’li AP, İkili Anlaşmalara El Süremez”, Devrim, s. (13 Ocak 1970): 8. 188 “Belgelerle Bir İkili Anlaşma Örneği: Amerikalıların Pisliğini Türk Askeri Temizler!”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 1.
56 kanına dokunmuştu. Habere, Türk Sıhhi Tesisat ekibinin çalışırken -ya da derginin tabiriyle Amerikalıların pisliğini temizlerken- çekilmiş bir fotoğrafı ve Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın konuyla ilgili yazdığı bir şiiri de eklenmişti. Haber her ayrıntısıyla tamamen askeri ajite etmek için hazırlanmış gibiydi. Dağlarca’nın şiiri şöyleydi189:
“Mehmetçik al helâ süpürgeni kavak ellerine Amerikalı silah arkadaşların istediler Çorlu hava alanına güneş doğar doğmaz Gir içeri, pakla yüznumaraları, güney kuzey birer birer İkili anlaşma bu Sağlık temizliğini biz yapacağız Vay babu… Utanma sen, yürü kutsal askerlik görevine Yel başım karlı atalarınca dik Sarı pisiliği küreyen sen değilsin yöneticilerindir Al helâ süpürgesini kocaman ellerine Mehmetçik İkili anlaşma yok olasın Ova, bayır, dağ, taş sürer yasın Ellerin ki huu demiştir göğüs üzre, selam vermiştir alın üzre Ellerin ki tutmuştur ak ekmeği, ellerin ki dualara ağarmış, Ellerin ki bilir tetik çekmeği İkili anlaşma, ergeç burada boğulacaksın burada Bu çukurda…”
Devrim’de, askerin provoke edilmesi için hazırlanan haberlerden biri de “NATO Genel Sekreteri ‘Türkiye Savaşta Kaybedilebilir’ Demiş!”190 başlığını taşıyan ikili anlaşmalarla ilgili olan yazıydı. Haberde Milli birlikçi Ahmet Yıldız’ın NATO ve askeri yardımı eleştiren “Ordu, bugün ulusal nitelikte görevlere hazır gözükmüyor. Ordumuz ve dış politikamız Amerika’ya ipoteklenmiştir. Görülüyor ki Amerikanın yardımı bizi güçlendirmek için değil, muhtemel bir savaşta Türkiye’nin Rusya’yı biraz oyalaması için verilmektedir” sözlerine yer verilmişti. Yıldız, Türk ordusunda mataradan tanka kadar her şeyde USA yazıldığını, bunun ülkenin bağımsızlığına olan güveni sarstığını hatırlatarak soruyordu: “Amerika’nın eski ve demode silah yardımına hayır diyecek nerede o eski vatansever komutanlar?”
Devrim için Türkiye’deki Amerikan askeri üsleri meselesi çok önemli mevzulardan biriydi ancak dergi yazarlarından İlhan Selçuk Amerikan emperyalizminin başka bir yönüne dikkat çekiyordu. Selçuk’a göre Amerika azgelişmiş ülkelerdeki gelişmeler konusunda tarihi tecrübe zenginliğine sahip kurnaz bir patrondu ve Türkiye içinde sadece askeri üsleri kurmamış; askeri üsler yanında belki daha önemli sayılacak kültürel ve iktisadi üsler de kurmuştu. Yazar, Türk üniversitelerindeki Amerikan
189 “Belgelerle Bir İkili Anlaşma Örneği: Amerikalıların Pisliğini Türk Askeri Temizler!”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 7. 190 “NATO Genel Sekreteri ‘Türkiye Savaşta Kaybedilebilir’ Demiş!”, Devrim, s. 63 (29 Aralık 1970): 1–7.
57 profesörlerin anketlerle, konuşmalarla, röportajlarla toplum güçlerinin analizini sağlayacak bilgileri elde ettiklerini ve belirledikleri mücadele stratejisini Türkiye içindeki işbirlikçileri eliyle yürüttüklerine dikkat çekti. Ve en önemlisi de şuydu: Amerikan profesörleri toplumun nabzını elinde tutuyor, geleneksel ağırlıkları, tutucu güçlerin eğilimini, köy-kent yapısını ve istatistiklerini; ordunun ve devlet katındaki memurların özlem ve dileklerini çok yakından izliyordu191. “Genelkurmayın Dikkatine ABD, Ordular İçinde Nasıl Çalışıyor?” başlıklı haberde Amerikan İstihbarat servislerinin Türk ordusunun içindeki gelişmelerle ne kadar yakından ilgilendiği anlatıldı192. Habere göre Genelkurmay’da ikili anlaşmaları kurcalayanlar tespit ediliyor, köklü reformlardan yana olan devrimci subayların tasfiyesi isteniyordu.
4.5. Devrim’de Üçüncü Dünya Ülkeleri
Devrim, askeri bir darbeyle Türkiye’deki çok partili sisteme son verip devrimci atılımların önünü açma hedefine kilitlendi. 1960’larda Üçüncü Dünya ülkelerinden bazıları derginin arzuladığı bu devrimci atılımları gerçekleştirebilmişti. Bu nedenle, dergi üçüncü dünyada yaşanan deneyimlerden örnekler vererek Türkiye gibi az gelişmiş ülkelerde Batı tipi çok partili rejimlerin yürümeyeceğine ve sistemin ilerici bir ordu müdahalesiyle değiştirilebileceğini anlatmaya çalıştı. Avcıoğlu, Hasan Cemal ve Uluç Gürkan’a siyaset bilimcilerin tercihen Batılı olanların kitaplarını taramaları görevini vermiş ve derginin altıncı sayfasında dünyada yaşanan bu gelişmeler aktarılmıştı193. Sudan, Libya, Bolivya, Peru gibi ülkelerde yaşanan askeri müdahalelere geniş yer verildi; Hafız Esad’ların, Kaddafi’lerin, Nasır ve Numeyri’lerin sürekli övgüsü yapıldı194. Üçüncü dünyada yaşanan bu gelişmeler kimi zaman alanında uzman akademisyenlerin değerlendirmelerinden alıntılar yapılarak anlatıldı kimi zamansa yabancı basının konuyla ilgili görüşleri verildi.
Devrim’e göre Sudan, Libya, Peru, Bolivya gibi ülkelerde yaşanan askeri darbeler milliyetçi subayların başını çektiği, tarihin akışına uygun ve emperyalizme darbe vuran “ilerici” hareketlerdi. Aynı zamanda, ordu bu ülkelerde ve azgelişmiş bütün
191 İlhan Selçuk, “İp Nerede Kopar Nerede Koparılır”, Devrim, s. 6 (25 Kasım 1969): 2. 192 “Genelkurmayın Dikkatine ABD, Ordular İçinde Nasıl Çalışıyor?”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 5. 193 Cemal, age, 171. 194 age, 176.
58 ülkelerde ileri toplum aşamalarına geçişte devrimci bir rol oynayacaktı195. Aslında ABD’nin gelişmemiş ülkelerde en başta kendine bağlamak istediği güç ordu ve subaylardı. Fakat subaylar arasında vatanseverlik ve milliyetçilik duygusunun ağır basmaya başladığı yaşanan son gelişmelerden de anlaşılabiliyordu.
Üçüncü Dünya’da yaşanan bu darbeler Latin Amerika’da sık görülen askeri cuntaların aksine, Amerikan tekellerine darbe indirmişler ve ciddi toplumsal reformlara girişmişlerdi. Bu ilerici askeri rejimler halktan yana devrimci atılımlar atarak köklü tarım ve toprak reformlarına başlamış, yabancı sermayeye karşı ciddi bir mücadeleye başlamış, yabancı firmaları devletleştirmiş, petrol dağıtım şirketlerini, sanayi tröstlerini, madenleri, yabancı banka, okul ve hastaneleri millileştirmişlerdi. Dahası bu ülkelerde Amerika ve İngiltere ile yapılan tüm anlaşmaların iptal edilmesi ve üslerin kapatılması yönünde kararlar da alınmıştı. Devrim, Üçüncü Dünya’nın kurtuluşçulukta giderek etkinleşirken, emperyalizme ilk karşı çıkan ülke olarak Türkiye’nin kapitalizmin boyunduruğu altında girdiğini düşünüyordu. Mesela Libya devrimci hükümetinin petrol şirketlerinden dördünü millileştirerek ekonomik bağımsızlık yolunda önemli bir adım atarken Türkiye ise aksine devlet şirketi Petrol Ofisi’nin karşısına yabancı firmalar çıkararak devlet şirketinin ezilmesine yol açıyordu196. Libya’nın Wheelus askeri üssündeki Amerikan faaliyetlerini kısıtlaması üzerine dergi “Ufacık Libya’nın bu cesaretini, yeryüzünde ilk kurtuluş savaşını veren ülkenin yöneticileri gösteremiyor.” şeklinde bir yorum yapmıştı197.
Azgelişmiş ülkelerde askeri darbelerin ardından yaşanan bu değişimler aslında Devrim’in çıkış bildirisinde Türkiye için öngördüğü düzenlemeleri içeriyordu. Dergi bu haberleri sayfalarına taşıyarak Türk ordusunun da artık ilerici adımlar atması gerektiği mesajını vermeye çalışıyordu. Azgelişmiş ülke ordularının “ilerici” müdahaleleri dışında Devrim, Arnavutluk ve Türkistan’da yaşanan hızlı sanayileşmeye de ayrıntılı bir şekilde yer vermiştir sayfalarında. “Ufacık Arnavutluk Dahi Bir Sanayi Ülkesi Oldu”198 başlıklı verilen haberde “düne kadar bir Türk eyaleti” olan Arnavutluk tam gelişme yolunda, çeşitlenmiş modern sanayiye sahip, ciddi anlamda ilerleme kaydedebilmiş ve bağımsızlığını koruyabilen bir ülke olarak
195 “Devrimci Subayların Yönettiği Bir Ülke: Peru”, Devrim, s. 37 (30 Haziran 1970): 6. 196 “Libya: Genç Subaylardan Ders Alalım!”, Devrim, s. 39 (14 Temmuz 1970): 6. 197 “Libya Bankaları Millileştiriyor”, Devrim, s. 6 (25 Kasım 1969): 6. 198 “Ufacık Arnavutluk Dahi Bir Sanayi Ülkesi Oldu”, Devrim, s. 46 (1 Eylül 1970): 6.
59 anlatılmıştı. Daha da önemlisi süper devletlere kafa tutan ve hem Washington hem de Moskova ile ilişkisi olmayan ender ülkelerden biriydi. Ve dünya basını, Arnavutluğun görüşlerine Türkiye’ninkinden çok daha fazla yer veriyordu. Başka bir sanayileşme haberi ise “Türkistan, Batılı Bir Ülke Oldu”199 başlığıyla veriliyordu. En geri ve fakir ülkeler arasında sayılabilecek olan Türkistan feodal ilişkileri tamamen temelinden tasfiye etmiş, büyük çiftliklere ve işlenmeyen arazilere el koyarak toprak devrimini gerçekleştirmişti. Toprak devrimini kültür devrimi takip etmiş, yoğun bir laikleşme kampanyasına gidilmiş, eğitim ve sağlık alanlarına özel bir önem verilmişti. Haberde Prof Charles K. Wilber’in The Soviet Model and Underdeveloped Countries kitabından alınmış ülkelerin kalkınma puanlarını gösteren tablolara da yer verilmişti. Tabloya göre kalkınma puanları açısından Türkistan, Fransa ve Japonya’dan sonra üçüncü sırada yer alarak İtalya, Kolombiya, Türkiye, İran, Hindistan ve Pakistan’ı çok geride bırakmıştı. Devrim’e göre “tablo ülkemizde kapitalimin iflasını ilan etmekte ve Türkiye’nin yeni bir kalkınma yolu zorunluluğunu göstermekteydi.” Türkistan’ın hızlı sanayileşmesinin anlatıldığı sayıda Avcıoğlu da başyazısını bu konuya ayırmış ve kalkınma puanlarını gösteren tabloları “Türk milliyetçileri olarak, yüzümüz kızararak incelememiz gereken tablolar”200 olarak tanımlamıştı.
4.6. Devrim’’in “Ordu” Anlayışı
Devrim, Türkiye’yi içinde bulunduğu çıkmazdan kurtaracak, köklü değişimleri gerçekleştirecek bir askeri müdahalenin gerekliliğine inandı ve bu “sorun çözücü” görevini zinde kuvvetlerin vurucu gücü olan orduya yükledi. Devrim kadrosu yurt şartları gerektirdiğinde ordunun politikaya dahil olmasını ya da ordu müdahalesini makul gördü, tartışmasını yapmadı ve ordunun elde edilmemesi halinde istekleri doğrultusunda gelişmeler olamayacağını düşündü. Bu nedenle dergide askerlere hem yayın politikasıyla hem de kullanılan dille özel bir önem verildi. Türkiye’nin son yüz yıllık tarihini bir zinde güçler tarihi olarak gören Avcıoğlu’na göre Harbiye, Askeri Tıbbiye, Mülkiye vb. Türkiye’nin geleceğinden kendilerini sorumlu tutan zinde güçlerin yetiştiği ocaklardı ve bu ocaklarda gelişen fikirlerle yetişen kadrolar,
199 “Türkistan Batılı Bir Ülke Oldu”, Devrim, Sayı 46 (1 Eylül 1970): 8. 200 Doğan Avcıoğlu, “Turan”, Devrim, s. 46 (1 Eylül 1970): 7.
60 Türkiye’nin mutlu, bağımsız ve uygar olması yolunda devamlı çaba göstermişlerdi201.
Devrim, batı ordularının sosyal kökeni ve eğitimi ile tutucu bir yapıya sahip olduğunu ileri sürerken Türk ordusunun ilerici, yurtsever, milliyetçi, Atatürkçü ve devrimci özelliklerine vurgu yaptı. Dergiye göre Türk ordusunun devrimciliği son yüzyıllık tarihin en büyük gerçeğiydi ve memleketin politik hayatında her zaman rejimin istikrarını tayin eden birinci derecede önemli faktördü. Devrim sayfalarında Türk ordusunun bu öncü ve ilerici niteliği Mustafa Kemal’in şu sözleriyle de ortaya konmak istendi202:
“Arkadaşlar, bütün tarih bize gösteriyor ki, uluslar yüksek amaçlarına ulaşabilmek istedikleri zaman, karşılarında üniformalı çocuklarını buldular. Tarihin bu genelliği içinde yüksek bir istisna, bizim tarihimizde, Türk tarihinde görülür. Bilirsiniz ki, Türk ulusu, ne vakit yükselmek için bir adım atmak istemişse, bu adımların önünde daima öncü olarak ulusal amacı gerçekleştiren kendi kahraman çocuklarından kurulu Ordusunu görmüştür”.
Devrim’e göre Türk ordusunun tipik karakteri her şeyden önce Atatürkçülüğü ile devrimciliğiydi. Ve tarih boyunca hem batı ordularından hem de diğer azgelişmiş ülke ordularından farklı olmuştu. “...Son yüzyıllık tarihimizde Türk ordusu, ilerici bir güç olarak daima ön planda rol oynamıştır. Tutucular koalisyonu, bugün Türkiye’mizi tam bir orta çağ karanlığına gömmeye cesaret edemiyorsa, bu her şeyden önce, Türk ordusunun devrimci bilincinden çekindiği içindir.” sözleriyle Avcıoğlu devrimci geleneğe sahip Kemalist ordunun tutucu değil, ilerici olduğunun altını çizdi203. Her zaman gericiliğin karşısındaydı ve yeniliğin, ilericiliğin, devrimciliğin öncüsüydü. Ayrıca birçok ülkenin aksine Türk ordusu sol düşüncede bir orduydu. Türk ordusunun diğer az gelişmiş ülke ordularından nitelik olarak çok farklı olduğunu kanıtlamak amacıyla Devrim, sayfalarında diğer azgelişmiş ülke orduları ve buralarda yaşanan darbeler ile ilgili metinlere de yer verdi. Dergi azgelişmiş ülke ordularının birçoğunu tutucu, karşı-devrimci, Amerikan emperyalizminin ve işbirlikçi sermayenin bekçileri olarak tanımladı. Ancak 1960’larda Sudan, Libya, Peru’da yaşanan dönüşümlerle üçüncü dünya ülke ordularının da gittikçe artan ölçüde ilerici roller oynadığı Devrim sayfalarında sıkça dile getirildi.
201 Doğan Avcıoğlu, “Bu Sese Kulak Veriniz”, Devrim, s. 25 (7 Nisan 1970): 1. 202 Doğan Avcıoğlu, “Devrimci Ordu Gücü”, Devrim, s. 35 (16 Haziran 1970): 1. 203 Doğan Avcıoğlu, “Dikta”, Devrim, s. 12 (6 Ocak 1970): 3.
61 Ordunun Türk politika hayatında başat güç olmasını Devrim, düzensiz toplumun ve tepeden inme giydirilen biçimsel demokrasinin kaçınılmaz bir sonucu olarak kabul etti. Yurt gerçekleri askeri ne tamamen politika dışına itmeye, ne de tamamen politikaya sokmaya olanak vermişti. Diğer taraftan dergi hem Türk ordusuna yüklenen Kemalist Devrimleri ve Cumhuriyeti koruma kollama görevinin bir sonucu olarak hem de işleyemez hale gelen sandıksal demokrasiden kaynaklanan nedenlerle askerin siyasete müdahalesini kaçınılmaz olarak gördü. Muammer Aksoy, Türkiye’de ordu tarafından bir darbe veya ihtilal gelirse, bunun basit bir macera veya iktidarı ele geçirme hevesi olmayacağını dile getirdi. “Ecevit Takımının Askeri Darbe Fobisi: İhtilal veya Darbe Tehlikesini CHP’nin Soysuzlaşması Yaratır!” başlıklı yazısında iktidar ile muhalefetin gaflet içinde olmasını ve 1961 Anayasasının yarattığı Türk toplumu yararına uygun, çağdaş ve olumlu muhtevaya sahip “gerçek” demokrasiyi, “cici” demokrasi düzeyine düşürmelerini askeri müdahalenin gerekçeleri olarak gösterdi. Bunların sonucu olarak Aksoy’a göre böylesi bir sandıksal demokrasi Türk toplumuna felaket getirdiği ve getireceği için, asker kişilerin sabrı taşacak ve müdahale süreci başlayacaktı204.
4.7. Devrim’in “Kemalizm” Anlayışı
Devrim bütün argümanlarını Kemalizm’e dayandırdı. Çok partili sistemin reddi, antiemperyalist devrim fikri, ulusal ordu özlemi gibi konularda Mustafa Kemal’in sözleri, resimleri, çarpıcı karikatürleri sıkça kullanıldı. Mesela, ‘cici demokrasi’ olarak adlandırılan çok partili parlamenter rejimin Atatürk tarafından da reddedildiği özellikle vurgulandı; hatta Mustafa Kemal’in tek partili rejiminin çok partili düzenden çok daha demokratik olduğu savunuldu.
Bazı tarihlerden -10 Kasım, 30 Ağustos, 19 Mayıs, 29 Ekim gibi- özellikle yararlanan dergide bilinçli olarak “Mustafa Kemal” sözü tercih edildi, genellikle tek başına “Atatürk” kullanılmadı. Hasan Cemal’e göre derginin böyle bir tercih yapmasının iki nedeni vardı. Birincisi, Mustafa Kemal, Atatürk adını alıncaya kadar daha milli kurtuluşçu, daha devrimciydi. İkincisi Atatürk sözü devrimci gençler tarafından ırkçı bir söylem olarak algılanabilirdi205. Her sayısında derginin adının altında “İdare-i Maslahatçılar Esaslı Devrim Yapamaz. Gazi Mustafa Kemal”
204 Muammer Aksoy, “Ecevit Takımının Askeri Darbe Fobisi: İhtilal veya Darbe Tehlikesini CHP’nin Soysuzlaşması Yaratır!”, Devrim, s. 43 (11 Ağustos 1970): 8. 205 Cemal, age, 178.
62 ibaresine yer veren Devrim, askere Mustafa Kemal’in köktenciliğini ve devrimciliğini hatırlatmak istedi.
Devrim’e göre Kemalizm, uydulaşma ve sömürgeleşme sürecine karşı milliyetçi bir tepki olan ve hedefi tam bağımsızlığa ulaşmak olan ulusal bir kurtuluş devrimidir. Avcıoğlu, ulusal kurtuluş devriminin amacının sömürge düzeninin ülkedeki bütün dayanaklarının tasfiyesi ve sağlam bir sanayi temelinin kurulması olarak belirlemişti. Ancak Devrim başyazarına göre tarihsel koşullar ve sınıflar arası kuvvet dengesinden dolayı Türkiye’de Ulusal Kurtuluş Devrimi amaçlarına tam ulaşamamış, yarıda bıraktırılmış ve yolundan saptırılmıştı206.
Dergi çevresi için Türkiye’de Ulusal Kurtuluş Devrimi’nin amaçlarına tam ulaşamamış olması devrimin alt yapıya indirilemeyip sadece üst yapıda yapılan değişikliklerle kalmasından kaynaklanıyordu. En önemlisi de feodalizmi bütün kalıntılarıyla kökünden tasfiye edecek bir toprak devrimi başarılamamıştı. Devrim’e göre devrimcilerin bütün zorlamalarına rağmen alt yapının değiştirilememesi, Kemalist tezin doğru ve bugün için de geçerli olduğu gerçeğini değiştirmezdi. Zaten Avcıoğlu da yazılarında sık sık bu başarısızlığın nedeninin, kişilerde değil, tarihsel şartlarda aranması gerektiğini vurguluyordu207.
Uğur Mumcu, “Kemalizm tek parti yönetimine bağlı devrimci bir düzen çeşididir”208 tanımlamasıyla özellikle cumhuriyetin son 25 yılında yani çok partili hayata adım atılmasıyla Atatürk’ün tek partili düzendeki devrimci mirasına ihanet edildiğini anlatmak istemiştir. Kemalist Devrim’in bitmediğine, devam etmekte olduğuna inanan Mumcu devrimcileri yarıda kalmış bu görevi tamamlamaya davet etmişti: “Gençlik artık şunu tespit etmiştir: Kemalist devrim, ‘cici demokrasi’ denilen bir karşı devrimle ortadan kaldırılmıştır. Kemalist ve toplumcu dünya görüşü ile Kemalist devrimi tamamlamak, Türk devrimcisinin ilk görevidir”209.
Kemalist devrimin günümüz şartlarında da sürdürülmesi çağrıları, Devrim yazarlarınca her fırsatta yapıldı. 10 Kasım 1970 tarihli başyazısında Avcıoğlu her eğilimdeki devrimcinin baş görevinin Türkiye’deki Ulusal Kurtuluş Devrimini
206 Doğan Avcıoğlu, “Kemalizm’i İyi Anlamak Gerekir”, Devrim, s. 4 (11 Kasım 1969): 1. 207 Doğan Avcıoğlu, “Kemalizm’i İyi Anlamak Gerekir”, Devrim, s. 4 (11 Kasım 1969): 1. 208 Uğur Mumcu, “Parlamentoculuk Tartışmaları: Gerici Parlamentoculuk”, Devrim, s. 20 (3 Mart 1970): 2. 209 Uğur Mumcu, “Çıktı Açık Alınla”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 2.
63 tamamlamak olduğunun altını çizdi ve teorik plandaki görüş ayrılıkları ne olursa olsun, bütün devrimcilerin eylem birliği içinde olması için çağrı da bulundu210.
4.8. “Devrimci Ordu Gücü” Bildirileri
Avcıoğlu’na göre Devrimci Ordu Gücü, son yüz yıllık Türk tarihine damgasını vuran, bağımsız ve uygar bir Türkiye’nin inşası için çırpınan asker-sivil devrimciler topluluğuydu ve lideri de Mustafa Kemal’di211.
Derginin birinci sayfasında yayınlanan “Devrimci Ordu Gücü” bildirilerini askeri kışkırtmak için kaleme alınan yazılar olarak niteleyen Hasan Cemal; “Avcıoğlu o tarihlerde bir örgüt kurulacaksa, bir bildiri yayınlanacaksa, hepsinin başında bir “ordu” sözcüğünün geçmesini isterdi. Gençlere de bunu tavsiye ederdi. Belki de askere selam çakmanın, şirin görünmenin bir yolu olarak görürdü Avcıoğlu bunu…”212 sözleriyle bu bildirilerin yazılma amacını ortaya koymaktadır. Dergi için bu bildiriler, her gün tekrarlanan “31 Mart” ve “Kubilay” olaylarına karşı, bütün Kemalist çevrelerin ortak tepkisiydi. Atatürk’ün “devrim kanunu, mevcut kanunların üstündedir” anlayışıyla yetişmiş, Cumhuriyeti korumakla görevli Türk subayının bu olaylar karşısında ilgisiz ve sessiz kalması mümkün değildi ve bildiri aracılığıyla bütün Kemalist çevrelerin ortak tepkisi coşkun bir anlatımla dile getirilmiş oluyordu. Genç subayları kışkırtarak darbe ortamı hazırlamak için yazılan bildirilerin tümünün Doğan Avcıoğlu’nun kaleminden çıkıp çıkmadığı bilinmemekle birlikte; Hasan Cemal bir ikisini İlhami Soysal’ın kendi daktilosunda yazdığını ve sonrasında güvenlik nedeniyle daktilosunu imha ettiğini aktarmaktadır213.
Devrim, “Devrimci Ordu Gücü” bildirilerinin ilkini “AP iktidarının gençlik olaylarından sıyrılarak zinde güçleri karşı karşıya bırakmak, bölmek ve parçalamak emelleri karşısında tabandan gelen zinde güçlerin sesi, kenetlenmiş devrimcilerin bildirisi”214 yorumuyla yayınlar. İlk bildirinin başlığı “19 Mayıs 1919 Vaziyet ve Manzara-i Umumiye” dir ve şöyle devam eder215:
210 Doğan Avcıoğlu, “Ulusal Kurtuluş Savaşı”, Devrim, s. 56 (10 Kasım 1970): 1. 211 Doğan Avcıoğlu, “Devrimci Ordu Gücü”, Devrim, s. 35 (16 Haziran 1970): 1. 212 Cemal, age, 34. 213 age, 35. 214 Devrim, s. 25 (7 Nisan 1970): 1. 215 Devrim, s. 25 (7 Nisan 1970): 1–3.
64 “İktidar ve danışmaları, üniversitelerimizin gerçek Atatürkçü gençliğini, sosyal ve ekonomik bunalımların yaratılarıymış gibi göstererek halkla karşı karşıya getirme taktiğini başarıyla sürdürmekte… Yurt bütünlüğü, ulusal bağımsızlık, sosyal adalet ve Atatürkçülük ilkelerini savunmaktan başka suçları olmayan genç devrimciler, coplanmakta, taşlı-sopalı saldırılara uğramakta, kurşunlanmakta. İrtica, politik kazancın en güçlü dayanağı olarak kabul edilmekte, yurdun her köşesinde, devlet eli ve parasıyla hortlatılmakta. Dışa bağlılık, ulusal ekonomimizi bir kanser gibi kemirmekte, sömürü düzeninin iç ve dış temsilcileri, suçluluklarının korku ve telaşı içerisinde, devrim bilinçlenmesini sindirebilecek ve soygunlarını sürdürmelerine olanak verecek bir devlet yönetiminin formüllerini araştırmakta. En üst kademelerdeki resmi görevliler, bunalımların gerçek nedenlerinden habersiz; emperyalizmin destek ve himayesinde, yeni bir Yunanistan denemesinin özlemi içerisinde sabırsızlanmakta. Parlamentoda, en bayağı usullerle Meb’us Pazarları kurulmakta. Köklü reformlar yerine, din ve duygu istismarcılığı ile vakit geçirilmekte; bir ihanet cuntasının siyasal haklarının geri verilmesi, asıl yurt sorunlarının yanında öncelik kazanabilmekte: Siyasal iktidarın sorumlu başları, gaflet, dalalet ve hatta hıyanet içerisinde bocalamakta; hatta kişisel çıkarlarını emperyalizmin emelleriyle birleştirebilmekte. Enosis, yurt coğrafyasının bağrına bir hançer gibi saplanmaya hazırlanmakta. İşte bütün bu koşullar karşısında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sağlam, bilinçli ve örgütlü kadroları, KEMALİST DEVRİM’i yeniden sürdürmek için eyleme geçmeye hazır ve kararlıdırlar. Asker-sivil bütün yurtseverleri, Atatürk geleneklerine uygun bir kenetlenme içinde, bu kutsal savaşa katılmak üzere “eylem beraberliği”ne çağırıyoruz”.
Asker-sivil bütün yurtseverlere seslenen bu bildirinin yayınlandığı sayıda, Avcıoğlu köşesinde, Devrimci Ordu Gücü Bildirisini tamamlar nitelikte ve bildiriye destek vermek için zinde güçlere şu sözleriyle çağrıda bulunur: “…Yandaki sütunlarda tam metnini yayınladığımız, Atatürk geleneklerine uygun biçimde kenetlenmiş devrimcilerin bildirisi, zinde güçlerin “Manzara-i Umumiye”yi nasıl gördüklerini belirtmekte ve onların özlemlerini dile getirmektedir. Bu sese kulak veriniz…”216 Bu yazıda Avcıoğlu, Türkiye’nin son yüz yıllık tarihinin, bir zinde güçler tarihi olduğunu ve bu güçlerin Türkiye’nin mutlu, bağımsız, uygar olması yolunda devamlı çaba gösterdiklerini anlatır. Avcıoğlu’na göre Mustafa Kemaller, Enverler sivil aydınlarla kenetlenerek kurtuluş mücadelesini gerçekleştirmişlerdi. 1970’ler Türkiyesi’nde de ülkeyi içine düşürüldüğü çıkmazdan kurtarmaya azimli zinde güçler bulunmaktaydı.
16 Haziran 1970 günü yayınlanan ikinci Devrimci Ordu Gücü Bildirisi, yarıda bıraktırılan ve yolundan saptırılan Kemalist eylemi amaçlarına ulaştırmak için
216 Doğan Avcıoğlu, “Bu Sese Kulak Veriniz…”, Devrim, s. 25 (7 Nisan 1970): 1–7.
65 devrimi zorunlu görmektedir. Ve bu amaçla bir takım tedbirlerin alınmasını istemektedir. Ordu gücünün alınmasını istediği tedbirlerin birçoğu Devrim Bildirisi’nde bahsi geçen tedbirlerle örtüşmektedir. Bu nedenle Devrimci Ordu Gücü Bildirilerinin ve Devrim Bildirisinin aynı kişinin ya da kişilerin kaleminden çıkmış olabileceklerini söyleyebiliriz. Ki muhtemelen de bu isim Avcıoğlu’dur. 14 maddeden oluşan tedbirler şöyledir217:
“1. Bir toprak devrimiyle bey, ağa, şeyh, tefeci biçimindeki her türlü ilişki yok edilecektir. Köylü toprağının sahibi olacak, büyük üretim kooperatifleri yoluyla, Türk tarımını modernleştirmesi sağlanacaktır. 2. Bütün aileleri mesken sahibi yapabilmek amacıyla, arsa spekülasyonuna ve apartman ağalığına, kıyıların yağmalanmasına kamulaştırmalar yoluyla kesinlikle son verilecektir. 3. Yeraltı servetlerimiz yabancı egemenliğinden kurtarılacaktır. Büyük maden kaynaklarımız devlet eliyle değerlendirilecektir. 4. Büyük sanayi, devlet eliyle kurulacak ve devlet elinde olacaktır. Devlet, küçük sanayinin, kalkınma planı çerçevesinde gelişmesine her türlü yardımı getirecektir. 5. Bankalar ve sigorta şirketleri devletleştirilecektir. 6. Dış ticaret devletleştirilecektir. 7. İç ticarette devlet, üretici ve tüketici zararına işleyen aracı spekülasyonuna son verecektir. 8. Alım- satım kooperatifleri geliştirilecektir. 9. Devletçi bir kalkınma politikası izlenecektir. Ağır sanayi kurmaya yönelmiş ve özel kesim için de uygulanması zorunlu bir kalkınma planı uygulanacaktır. 10. 1961 Anayasasının vatandaşa, insan haysiyetine yaraşır bir yaşama düzeyi ve güvenlik sağlamaya yönelmiş bütün sosyal amaçları gerçekleştirilecektir. 11. İnsan sağlığı bir ticaret konusu olmaktan çıkarılacak, halk çocuklarına en geniş okuma olanağı sağlanacaktır. Kalkınmaya dönük ulusçu ve halkçı bir eğitim devrimi gerçekleştirilecektir. Bütün irtica yuvaları kurutulacaktır. 12. Devlet, halkın hizmetin de olacaktır. Devlet yönetimi halkçı bir düşünle ve kalkınma gereklerine uygun biçimde yeni baştan düzenlenecektir. Eşit ise eşit ücret ilkesine dayanan bir personel devrimi yapılacaktır. 13. Ulusal ordu özlemi gerçekleştirilecektir. Ulusun dış ilişkileri, ulusal savunma stratejisine göre yeniden düzenlenecektir. 14. Dış politika, bütün devletlerle dostluk ve barış içinde, ülkenin tam bağımsızlığını sağlamaya yönelecektir. Her türlü bağımlı ilişkilere son verilecektir”.
İkinci ordu gücü bildirisi de birincisinde olduğu gibi “asker-sivil bütün yurt severleri Atatürk geleneklerine uygun bir kenetlenme içinde eylem beraberliği” çağrısıyla son buluyor.
Dergi 3 Kasım 1970 tarihinde üçüncü bildiriyi, “Cumhuriyet Bayramı günü Devrimci Ordu Gücü’nün Ankara’da dağıtılan bildirisi” notuyla yayınlar. 29 Ekim 1970 tarihinde yazılmış olan bu bildiriye göre, Türk Devrimcileri açısından Cumhuriyetin
217 Devrim, s. 35 (16 Haziran 1970): 5.
66 47’nci yıldönümünü mutlu bir bayram günü olarak kutlamanın anlamsızlığı ortadadır. Bunun nedenleri şunlardır218:
“1. Türkiye, Mustafa Kemal doğrultusunda olmanın suç sayıldığı, devrim ve ahlak düşmanlarının politik düzeydeki, biçimsel egemenliklerini sürdürebilme çabası içinde bocaladıkları, Devlet ve Silahlı Kuvvetlerin bir kısım büyük başlarının Kemalist Devrim Stratejisini inkâra ve tarihin tozlu sayfaları arasına gömmeye kalkıştıkları bir çelişkiler ülkesi olmaktan kurtulamamış bulunmamakta. 2. Devrimciler ya da devrimci girişimlere umut bağladıklarından şüphe edilenler, çağ ve bilim dışı en ilkel yöntemlerde yurdun dört bir yanına dağıtılıp susturulmaya çalışılmakta, sömürü düzeninin aşağılık uygulayıcılarına ulusun tüm ekonomik ve sosyal varlıklarının daha bir süre olsun peşkeş çekilebilme olanakları hazırlanmakta 3. Türk Silahlı Kuvvetlerini, gerçek devrimci gençlik ve işler örgütleriyle karşı karşıya getirme oyunları tezgâhlanmakta. 4. Ülkemizdeki büyük sosyal dengesizlikler, devalüasyon sonrası koşullarının büsbütün körüklediği bir kapkaççılık ortamı içinde giderek artmakta. 5. Yabancı ülkelerde bile, açılan kredilerin kullanılmasıyla ilgili rezaletlerin uyandırdığı telaş ve şaşkınlık, Türk Devletinin yöneticilerinden hesap sorma eğilimlerini uyandırmış bulundurmakta. Demirel biraderlerin de, Şellefyan örneği bir gün ülkeyi terk edivermeleri ciddi bir ihtimal olarak ortaya çıkmakta. 5. Sömürülen ve horlanan halk yığınlarının içinde bırakıldığı ekonomik ve sosyal perişanlık, onları kolera ve benzeri salgın hastalıkların başlıca kurbanı durumuna getirmekte. 6. Ülkemizi her geçen gün daha da gerileten bütün bu koşullara karşı çıkan devrimcileri parçalamak ve birbirine düşman etmek amacıyla yurt dışında ve içinde sinsi bir savaş sürdürülmekte”.
Türk Silahlı Kuvvetlerine, Türk gençliğine ve tüm devrimcilere yönelik yazılmış bu bildiriye göre, gaflet, dalalet ve hatta hıyanet içindeki iktidar başlarının umutlarının aksine, Devrimci Ordu Gücü dimdik ayakta durmaktadır. İşte bu güç ulusal varlığa kasteden iç-dış düşmanların, sömürü ve soygun düzeninin karşısında durarak bu koşulların devam etmesine izin vermemek için savaşmaktadır.
Devrim, ordu içindeki rejim karşıtı subayların yayınladıkları bildirilerin kamuoyuna duyurulduğu bir kürsü görevini gördü219. Ordunun sempatisini kazanarak, darbe sürecini hızlandırmak adına dergide ordu gücü bildirileri dışında askerler tarafından yazılmış “69 Subay Bildirisi”220, “Beş Devrimci Teğmenin Bildirisi”, “Askeri Tıbbiyelilerin Uyarısı” gibi başka bildirilerde tam metin olarak yayınladı.
218 Devrim, s. 55 (3 Kasım 1970): 1–7. 219 Atılgan, age, 319. 220 “69 Deniz Subayının Bildirisi”, Devrim’in 23 Aralık 1969 tarihli 10. sayısında yayınlanmıştır. 69 deniz subayı, devrimci gençlerin İstanbul’da gericiler tarafından öldürülmesine bir tepki olarak bildiri yayınlamışlar, devrimci Türk gençliğinin yanında olduklarını belirtmişlerdir. Bu bildiri üzerine açılan soruşturma sonucunda beş deniz subayı (Sarp Kuray, Doğan Ünsalan, Okan Esmen, Emin Karakuş, Ahmet Çoker) ordudan çıkarılmıştır.
67 4.9. Devrim’in 27 Mayıs’a Bakışı
Devrim Dergisi’ne göre, 1970 yılına gelindiğinde Türkiye’nin içinde bulunduğu perişan görüntü, “tutucu” ve “karşı devrimci” Demokrat Parti’nin 10 yıllık iktidarı süresince temellerini atıp yükselttiği mimarinin eseriydi ve 27 Mayıs Devrim’i bu gidişe “Dur” demişti221. 27 Mayıs 1960 İhtilali büyük bir başarıyla yapılan karşı- devrim ortaklığına indirilmiş bir darbe, Atatürk’e ve devrimlerine bir dönüş hareketi222 olmasıyla cumhuriyet tarihinin önemli ilerici adımlarından biriydi. Şöyle yazmıştı Selçuk “…ilerici akımları tasfiye ederek, geri akımlara yeşil ışık yakarak geçen zaman içinde en büyük ilerici eylem de parlamentoyu darmadağın eden 27 Mayıs Hareketi olarak görülüyor”223.
27 Mayıs’ı anayasa ve özgürlük bayramı olarak gören Uğur Mumcu’ya göre Türkiye’nin yakın tarihini iki büyük devrim etkilemişti. Bunlardan birincisi Kemalist Devrim, ikincisi ise süngü ucu ile bir anayasa getirmiş olan 27 Mayıs 1960 Devrimi’ydi. Yazara göre, bir Türk devrimcisinin, hangi öğretisel dayanaktan güç alırsa alsın, Kemalist devrimin ilerici niteliğini ve 27 Mayıs Devrimini savunması gerekiyordu224. Bu devrimci aydının bir namus borcuydu. Çünkü 27 Mayıs, 1946 Anti-Kemalist sandık darbesine karşı ulusal bir tepkiydi ve bu ihtilâl Mustafa Kemal’in İhtilâliydi225. Kemalist rejim Osmanlı’nın kalıntılarından yepyeni bir ülke inşa etmişti; Türk Silahlı Kuvvetleri de 27 Mayıs’ta, anayasa ve hukuka aykırı tutum içinde olan Demokrat Parti’nin iktidarını bir tokat ile devirerek yepyeni bir dönemi başlatmıştı226.
Devrim yazarlarından MBK eski üyesi Muzaffer Karan ise 1960 ihtilâlini, Türk toplumunu gericilik ve yoksulluk bataklığına iten, dışa bağlı bir ülke durumuna sokan ve düpedüz Atatürk’ün emanetlerine ihanet eden kötü politikacılara karşı yöneltilmiş bir devrim olarak tanımladı. 27 Mayıs Devriminin temel felsefesi Atatürkçülüğe dayanmaktaydı ve bu nedenle de Atatürkçülüğün bir kez daha şahlanışı olarak kabul etmek mümkündü227. Aynı şekilde Cemal Madanoğlu’nun “27
221 Cemal Reşit Eyüpoğlu, “Devletçilik mi? Kapitalist Soygunculuk mu?”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 2. 222 Dündar Seyhan, “Çıkmazdaki Bunalımın Gerçek Sorumlusu?”, Devrim, s. 16 (3 Şubat 1970): 4. 223 İlhan Selçuk, “Bağnazlık”, Devrim, s. 7 (2 Aralık 1970): 2. 224 Uğur Mumcu, “Namus Borcu”, Devrim, s. 55 (3 Kasım 1970): 2. 225 Uğur Mumcu, “Ordunun Şerefi”, Devrim, s. 76 (6 Nisan 1971): 2. 226 Uğur Mumcu, “Çıktık Açık Alınla”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 2. 227 Muzaffer Karan, “27 Mayıs Devrimi ve Kötü Politikacılar”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 5.
68 Mayıs düpedüz Atatürk özlemidir”228 sözleri Devrim’de yazan asker kökenli isimlerin de 27 Mayıs hakkındaki görüşlerini özetler nitelikteydi.
Ancak Devrim için önemli olan 27 Mayıs’ın ne olduğu değil, 1970 yılına gelindiğinde bu ilerici atılımdan geriye ne kaldığı idi. İlhami Soysal yarıda kalmış daha doğrusu bıraktırılmış Atatürk Devrimleri’nin tamamlanması yolunda bir atılım olarak gördüğü 27 Mayıs’ın onuncu yıldönümüne gelindiğinde, bu atılımın yozlaştırıldığını düşünüyordu229. Geçen on yıllık sürede, Türkiye’nin siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik hayatında, anayasaca yapılması ön görülen temel sorunların hiçbiri çözüme kavuşturulamamıştı. Dolayısıyla 27 Mayıs Devrim’i amacına ulaşmamış; Türkiye on koca yıl kaybetmişti. Eski MBK üyesi Osman Köksal bu kaybın nedenini parlamenter sisteme bağlıyordu230:
“…27 Mayıs ihtilali, 27 Mayıs’tan önce fikir birikimi olarak ne varsa hepsini hatta biraz da fazlasını gerçekleştirdi. 1961 Anayasası ile yeni ve ileri bir düzen getirdi. Ancak bu düzenin gerçekleştirilmesini seçim sandığına bıraktı. Ne var ki, seçim sandığından emperyalizm ile işbirliğindeki tutucu ve gerici unsurlar çıktı. Sandıksal darbe ile anayasanın öngördüğü düzen değişikliği engellendi. Bozuk düzen, daha da bozularak, geri geldi. Bu tür siyasal rejimin adına da demokrasi dendi”.
Devrim Dergisi için 27 Mayıs’ın başarıya ulaşamamış olmasının sebebi çok basitti. 27 Mayıs, toplum yararına işlemeyen biçimsel ve uyduruk demokrasiyi değiştirip, Atatürkçülüğün ön gördüğü çağdaş Türkiye’yi ve gerçek demokrasiyi kurmak için yapılmıştı231 ancak ne var ki ihtilâli gerçekleştiren kadrolar 28 Mayıs’ta ne yapacaklarını bilmiyorlardı. Bir diğer deyişle 27 Mayıs’a fikren hazırlıksız yakalanmışlardı. Dergide yazısı çıkan bütün önde gelen askerler geçmişteki en büyük iki hatalarının fikirsizlik ve kendilerine fikir verebilecek sivil aydınlarla kenetlenemeyiş olduğunu sıkça vurguladılar. Osman Köksal şöyle yazmıştı: “27 Mayıs ihtilalcileri olarak hepimiz, katıksız Atatürkçülerdik. Ama Kemalizm’in öngördüğü tam bağımsız, uygar ve halkçı Türkiye’nin hangi yöntemlerle kurulacağı hakkında bir fikrimiz yoktu. Bunu sağlayabilecek kenetlenmeyi gerçekleştirebilmiş değildik.”232 Köksal’a göre ihtilaller fikir- kuvvet kenetlenmesi ile gerçekleşebilirdi ve ihtilalin şu üç aşaması vardı: fikri hazırlık, devinme, devrim. Fikirler ihtilalin fikri
228 “Cemal Madanoğlu ile Röportaj”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 8. 229 İlhami Soysal, “27 Mayıs, Gestapo ve Gedik…”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 3. 230 Osman Köksal, “İhtilal: İhtilalleri Fikir-Kuvvet (Kılıç) Kenetlenmesi Yapar”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 3. 231 Muzaffer Karan, “Bunalım Nedeni ve Çözüm Yolu”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 3. 232 Osman Köksal, “İhtilal: İhtilalleri Fikir-Kuvvet (Kılıç) Kenetlenmesi Yapar”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 3.
69 hazırlık aşamasında ortaya atılır ve gelişirdi. Fikir-kuvvet kenetlenmesi de ihtilalin fikir aşamasında başlar ve halk yararına köklü bir düzen değişikliğini gerçekleştirirdi.
Ne var ki, Türkiye, 27 Mayıs Devrimi sonrasında halktan yana olmayan, adaletsiz olduğu kadar hızlı gelişmeyi ve sanayileşmeyi engelleyen, anayasa kurallarına uymayan tutucu güçlerin yararına uygun, çağdışı düzenle yönetilmeye başlamıştı233. 27 Mayıs halkçı yönelimlerde bulunmasına karşın, toplumsal temellere dayanma gereksinimini duymamış; politikacılar gibi oya muhtaç değiliz ve taviz vermeyiz anlayışı ile geniş halk kitlelerinin desteğini sağlamayı amaç edinmemişti. Orhan Toner’in sözleri durumu özetler nitelikteydi: “Hastalık halindeki mutlaka devleti biz idare ederiz düşüncesiyle, tüm politikacıların ve partilerin oyunlarıyla sivil idare kurulmuş. Halk yararına en küçük bir iş dahi yapılmadan bugünlere gelinmişti.”234 Avıcoğlu için 27 Mayısçı aydının en büyük hatalarından biri sorunların çözümünün iyi bir anayasa yapmakla giderilebileceğine ilişkin kısır bir anlayışta ısrar etmiş olmasındaydı. Zaten 1960’da süngüyle gidenlerin, 1965’te coşkuyla geri dönmüş olmaları da bu hatanın en büyük deliliydi.
Aslında 27 Mayıs toplum yararına işlemeyen “biçimsel” ve “uyduruk” demokrasiyi değiştirip, Atatürkçülüğün ön gördüğü çağdaş Türkiye’yi ve gerçek demokrasiyi kurmak için yapılmış bir ihtilaldi. Ama seçimler yapılınca, halk yığınları bir kez daha ağalar, beyler, şeyhler, vurguncular, soyguncular, cumhuriyet ve Atatürk düşmanlarının etkisi altına girmiş ve bir kez daha yanlış tercih yapmıştı. Karan, anayasanın ön gördüğü gerçekten demokratik ve sosyal devlet düzeni kurulmadıkça Türkiye’de hiçbir toplum sorunun çözümlemeyeceğini düşünüyordu ve bunalımdan kurtulmanın tek yolu olarak anayasayı görüyordu. Ona göre, anayasayı uygulayacak yetenekte, bilgili, şaibesiz, gerçekten Atatürkçü, halkçı ve devrimci bir iktidarın işbaşına gelmesi, ya da getirilmesi gerekmekteydi235. Osman Köksal ise Türkiye’nin içinde bulunduğu bu çıkmaz karşısında iki farklı çözüm yolu öneriyordu. Birinci seçenek seçkin Atatürkçü kuruluşlara dayanarak sandıksal rejimi ve bozuk düzeni devam ettirmekti. Ama seçkin Atatürkçü kuruluşları bu yola itmek mümkün gözükmüyordu. İkinci seçenek ise sandığın ortadan kaldırılması ve devrimciler tarafından halk yararına köklü bir düzen değişikliğinin gerçekleştirilmesi, gerçek
233 Mucip Ataklı, “27 Mayıs’ın Onuncu Yılında”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 2. 234 Orhan Toner, “Tarih, Tekerrür Edecek mi? -Cambaz Politikacılar Karşısında Komutanlar-, Devrim, s. 74 (23 Mart 1971): 5. 235 Muzaffer Karan, “Bunalım Nedeni ve Çözüm Yolu”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 3.
70 demokrasinin kurulmasıydı. Köksal bu ikinci seçeneğin gelişmekte olduğu kanısındaydı çünkü Türkiye bir patlamanın eşiğindeydi, sandık ve siyasi organlar zaten uzunca bir süredir itibarlarını yitirmişlerdi236.
27 Mayıs sonrasında ihtilalci kadrolar kendilerinden bekleneni gerçekleştirememişlerdi belki ama Madanoğlu bu duruma iyimser bir bakış açısıyla “…27 Mayıs’ta fırsat kaçırılmamış kazanılmıştır, bugünlere uğramadan yarınlara atlanamazdı”237 şeklinde bir yorum getirmişti. Ancak Madanoğlu’na göre on yıldır devrimci düşün gelişmiş ve olgunlaşmıştı yani 1960’ta olmayan şartlar 1970 yılına gelindiğinde sağlanmıştı. Bu da Devrim çevresi için şu anlama geliyordu: 27 Mayıs ile başarılamayanları Atatürk’ün düşününü yansıtacak, kenetlenmiş sağlam bir devrim kadrosunun yapacağı yeni bir müdahale ile gerçekleştirmek mümkün olabilirdi.
4.10. Devrim’in 12 Mart’a Bakışı
1970 yılının sonlarına gelindiğinde Avcıoğlu bir darbenin çok yakın olduğu ve var olan rejimin demokrasi olarak tanımlanamayacağı fikrindeydi. 6 Ocak 1970 tarihli “Dikta” adını taşıyan başyazısında tutucu güçler koalisyonunun rejiminin bir çöküntünün eşiğine geldiğini ve politik barometrenin kaçınılmaz bir fırtınayı gösterdiğine şu sözleriyle işaret etti238:
“…Fırtına kaçınılmazdır…Devrimcilerin görevi…fırtınadan devrim yolunda yararlanmaya çalışmaktır. Temel dava, tutucu güçler koalisyonunun ekonomik ve politik diktasına kesinlikle son verilmesidir. Halkın diktası kurulmalı…İşçi köylü ve aydının en bilinçli unsurlarını sinesinde toplayan bir devrimci parti, tutucu güçler koalisyonunun tasfiyesi ve halk egemenliğinin gerçekleştirilmesi için en etkin araçtır. Bir askeri dikta çözüm değildir. Halktan kopuk bir askeri yönetim, tutucu güçler koalisyonu çemberini kıramayacağı gibi, kendi iç çekişmeleri içinde çöküp gitmeye mahkûmdur. Son yüzyıllık tarihimizde Türk ordusu, ilerici bir güç olarak daima ön planda rol oynamıştır. Tutucular koalisyonu, bugün Türkiye’mizi tam bir orta çağ karanlığına gömmeye cesaret edemiyorsa, bu her şeyden önce, Türk ordusunun devrimci bilincinden çekindiği içindir... Dava, halkın partisi eliyle, tutucu güçler koalisyonu diktasına son verme ve yerine halkın diktasını, yani gerçek demokrasiyi kurma davasıdır”.
17 Kasım 1970’deki “İflas” başyazısında da “…İflas tamdır. İktidarı da, muhalefeti de, 1970 Türkiyesi’ni yönetemeyeceklerini tutumlarıyla kamuoyuna ilan etmişlerdir. İktidar koltuğu boştur. Bütün sorun, boş iktidar koltuğunun 1970 koşullarına uygun
236 Osman Köksal, “İhtilal”, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 3. 237 Cemal Madanoğlu ile Röportaj, Devrim, s. 32 (26 Mayıs 1970): 8. 238 Doğan Avcıoğlu, “Dikta”, Devrim, s. 12 (6 Ocak 1970): 1–3.
71 biçimde doldurulup doldurulamayacağı noktasında toplanmaktadır.”239 sözleriyle Avcıoğlu, Demirel iktidarının, tüm siyasi partileriyle ve egemen sınıflarıyla cici demokrasinin iflas ettiğini ilan etti. Ne var ki, cici demokrasinin iflası, işler yoluna girecek demek değildi ancak bilinçli azimli kenetlenmiş devrimci kadrolar, halkın gücünü seferber ederek, bir devrim eylemini başarıya ulaştırabilirdi240. Kısa bir zaman içinde iktidara geleceklerine inanan Devrim başyazarı “Bırakın keskin devrimciliği, hayalciliği… Politika mümkün olanı yapmaktır; darbe geliyor; şimdi önemli olan bu darbeyi sola çekmektir”241 diyordu. Devrim aynı sayının son sayfasını da bir oldubitti haline gelen darbe sonrası yapılması gerekenlerin anlatıldığı “Devrim Stratejisi: Devrimi Bekleyen Sorunlar” başlıklı yazıya ayırdı.
16 Mart 1971 tarihli 73’üncü sayıda Devrim 12 Mart’ı “Ordu Anti-Kemalist Gidişe “Artık Dur” Dedi. Açıkça Güdümlü Parlamentoculuğa Doğru”242 manşetiyle duyurdu. Manşetin hemen yanında “Muhtıra ile anayasayı bağdaştıramayan yüce divanlık Demirel” yazısıyla birlikte Demirel’in şaşkın ve endişeli bakan bir resmi vardı. İlk başta muhtıra Devrim’de olumlu bir hava ile karşılandı, bu müdahalenin devrimci bir eyleme dönüşebilmesi için yapılması gerekenler konusunda tavsiyeler verildi. Manşetten girilen bu haberin devamındaki “Bu Noktaya Nasıl Gelindi?”, “Şimdi Ne Olacak?”, “Muhtıra Nasıl Karşılandı?” alt başlıklarda muhtıra ile ilgili değerlendirmeler yapıldı.
Ayrıca Devrim komutanların, muhtırasını birçok ilerici kuruluşun çok olumlu karşıladığı haberine de sayfalarında yer verdi243. Devrim bu ilerici kuruluşlardan biri olan DİSK’in yayınladığı bildiriden şu bölümü aktardı: “Türk Silahlı Kuvvetlerinin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak, Atatürk devrimlerini hâkim kılmak ve Anayasanın öngördüğü reformları gerçekleştirmek, özellikle Anayasamızın temel
239 Doğan Avcıoğlu, “İflas”, Devrim, s. 57 (17 Kasım 1970): 1. 240 Doğan Avcıoğlu, “İflasın Eşiğinde”, Devrim, s. 31 (19 Mayıs 1970): 7. 241 Cemal, age, 185. 242 İmzasız olarak yayınlanan bu yazı Avcıoğlu’nun kaleminden çıkmış gibidir. Bu yazıdaki “…hastalığa teşhis, büyük bir isabetle konulmuştu. Doğru teşhisten sonra, doğru tedavi eninde sonunda bulunacaktı.” şeklindeki ibare Avcıoğlu’nun “Teşhis ve Tedavi” adlı başyazısını hatırlatmaktadır. Doğan Avcıoğlu, “Teşhis ve Tedavi”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 1. 243 12 Mart’ı ilk etapta olumlu karşılayan yalnızca Devrim dergisi değildi. Mesela 27 Mayısçılardan Tabii Senatör Ahmet Yıldız, 12 Mart Muhtırası sonrası günleri “tatlı bahar havası” olarak şöyle değerlendirmektedir: “…12 Mart Muhtırasını bayram sevinci ile Türkiye karşıladı. Olay çok anlamlı ve ilginçtir. Ulusal iradenin görevlendirdiği bir iktidarın düşürülmesini, ulusal iradeyi oluşturan bütün örgütler ve düşün mihrakları alkışlamıştır. Mühendis ve Mimar Odalarından, kiracı ve kapıcı derneklerine kadar, işçi örgütlerinden işveren örgütlerine kadar her kuruluş, bildiri üzerine bildiri yayınlayarak bu alkışı belgelemişti.” Zafer Üskül, Siyaset ve Asker, (İstanbul: Afa Yayınları, 1989), s.146’dan aktaran Özdemir, Türkiye Cumhuriyeti, 320.
72 ilkelerine yürekten bağlı kalmak yolunda görev başında olduğunu radyolardan ilanı, karanlık ufukları aydınlığa kavuşturmuştur” 244. Bunun dışında Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı’nın 12 Mart ile ilgili şu değerlendirmesi verildi haberin devamında: “Gazi Mustafa Kemal’in kişiliğinde belirlenen tam bağımsız ve laik cumhuriyet prensiplerini tümüyle savunan devrimci gençlikle, onun çelikleşmiş gücü devrimci ordumuzun bu müdahalesini, cumhuriyetimizin ve halkımızın geleceği bakımından tam bir teminat sayarız”245.
Ayrıca Devrim Dergisi başka ilerici kuruluşların da246 katıldıkları ortak bir bildiri ile devrimci girişimleri destekleyeceklerini ve bugünün politikacılarıyla hiçbir şey yapılamayacağını açıkladıklarını duyurdu. Devrim’e göre,247
“…ilerici kuruluşlar, komutanların bildirisini yeni bir ümitle yürekten desteklerken, sermayeci çevreler ve üçkâğıtçı politikacılar bükemeyecekleri eli öpüyormuş gibi görünerek kemirmeye hazırlanmaktadırlar. Mürailikle, dalkavuklukla ve alkışla Kemalist yönelişi yozlaştırma umudundaydılar. Bu tehlike gerçekten büyüktü ve bütün devrimciler, sermayeci sınıfların ve onların hizmetindeki politikacıların tilki oyunlarını boşa çıkartmak için uyanık olmak zorundaydı”.
İlerici kuruluşların 12 Mart’a bakışları dışında, Devrim’de “Politika Kulisi” köşesinde “Parlamentoda Muhtıra Şoku” başlığı altında muhtıranın mecliste nasıl karşılandığı ile ilgili kısa bir haber verildi. Bu yazıya göre, komutanların muhtırası parlamentoda şok etkisi yaratmış fakat cici demokrasi âşıkları, koridor kabadayılığı yapmaktan öte gidememişlerdi. Bazı parlamento üyeleri hep bir ağızdan İstiklal Marşı söyleyip toptan istifa etme fikrini ortaya atmışlar aksine hiçbiri bunu yapamamış yalnızca Demirel’in istifasını isteyen önergeye imza koymuşlardı ve meclis koridorlarında sık sık şu konuşmalar duyulmuştu248:
“…Bu iş bitti artık. Döneceğiz geldiğimiz yerlere… Çok söyledik Süleyman Beye ama dinletemedik… Nerede kaldı Anayasa? Demokratik hukuk devleti nerede? Belliydi böyle olacağı zaten Milletler aya gidiyor, biz hala 1960’tayız… Demokrasi büyük yara aldı. Parlamentoya manevi bomba atıldı İstifa etmezsen ettirirler işte böyle
244 Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 7. 245 Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 3. 246TÖS, Türk Hukuk Kurumu, Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu, Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı, Devrimci Avukatlar Derneği, Elektrik Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, ODTÜ Mezunlar Cemiyeti, Teknik Personel Sendikası, Üniversite Asistanları Sendikası, Maden Mühendisleri Odası ve Türkiye Orman Yüksek Mühendisleri Sendikası 247 Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 3. 248 Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 3.
73 Muhtıra başbakanın kendisine verilmeliydi. Cumhurbaşkanına ve Meclise yollamak demokrasiyi tanımamaktır”.
12 Mart’ı manşetten duyuran 73’üncü sayının arka kapağında Marksist yazar Pierre Maes’in “Ordu ve Halk” isimli yazısı yayınlandı. Üçüncü dünya ülke ordularının artan ölçüde ilerici rol oynaması ile ilgili değerlendirmeler yapan bu yazı bir anlamda Devrim’in müdahaleyi yapan askerlere bir mesajı olarak değerlendirilebilirdi. Bu makalenin temel varsayımı çoğu az gelişmiş ülkede askerlerin giderek ilerici bir rol üstlendikleriydi.
Ayrıca gene bu sayıda “Süleyman Bey ve Çevresi” yazı dizisini hazırlayan Nimet Arzık, 12 Mart Muhtırası üzerine şu sözlerle son verdi diziye ve bir sonraki sayıda “Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga: İsmet İnönü” yazı dizisine başladı249:
“Demirel ve çevresi daha uzun devam edebilirdi. Burada bitiriyoruz. Demirel hikâyesi bitti çünkü… Şu anda, sayın Demirel ne duyuyordur deseniz; derim ki, hafiflemiştir. Ben onun yerinde olsam, çok çok hafiflerdim. Bir kere, gönül rızasıyla yerini bir AP’li sivile devretmek fena halde ağırına giderdi. Bu olmadı… Bu da bir teselli”.
Avcıoğlu 12 Mart sonrası “Teşhis ve Tedavi” başlıklı yazısına “Cici demokrasinin artık sonu geldi. Fakat can çekişmesi hayli zaman alabilir”250 cümlesiyle başladı. Ona göre, büyük komutanlar, muhtıralarında, mevcut duruma bütün devrimcilerin katılacağı doğru ve çok isabetli bir teşhis koymuşlardı. Ancak bu doğru teşhis doğru bir tedavi ile tamamlanması zorunluydu. Şu soruyu soruyordu Avcıoğlu251:
“Ülkeyi anarşi, kardeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine sokmuş ve Anayasal reformları gerçekleştirememiş, muhtırada Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceğini ağır bir tehlike içine düşürdüğü haklı olarak belirtilen parlamentonun bir anda hidayete ererek, 25 yıllık anti- kemalist gidişe son vermesi ve Kemalizm yoluna girmesi ümit edilebilir mi?”
Avcıoğlu için cici demokrasinin partilerinin ve parlamentosunun, ordu desteğiyle dahi olsa Anayasanın öngördüğü sosyal ve ekonomik reformların hiçbirini ciddiyetle uygulayabilmeleri ve başarıya ulaştırabilmeleri mümkün değildi. Çünkü zaten son 25 yıldır cici demokrasinin siyasi partileri Kemalizm’in temellerini oluşturan, devletçi kalkınma, köy enstitüleri, laik toplum düzeni ve bağımsız dış politika gibi ilerici atılımların cellâdı olmuşlardı. Bu nedenle Kemalizm cellâtları olan partiler “partiler üstü bir anlayışla” birleşseler de bir şey değişmeyecekti. “Partiler üstü”
249 Nimet Arzık, “Süleyman ve Çevresi: İstiklâl Marşı’nın Ellinci Yıldönümü”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 5. 250 Doğan Avcıoğlu, “Teşhis ve Tedavi”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 1. 251 Doğan Avcıoğlu, “Teşhis ve Tedavi”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 7.
74 çözüm önerisinden ümitsiz olan Avcıoğlu devrimcilere sesleniyordu: “Teşhis doğru olunca, tedavisi de mutlaka bulunacaktır. Bütün devrimcilere düşen görev, kanımızca, hasta Türkiye’mizin gerçek bir tedavisinin, değerli zamanlar daha fazla israf edilmeden bir an önce başlamasını sağlayabilmek için elbirliği ile olumlu yönde çaba göstermeleridir252.”
Muhtıra üzerine parlamentonun feshi kararını alamayan politikacılarla hiçbir alanda olumlu işbirliği yapılamayacağını düşünen Avcıoğlu, Türkiye’nin içine düşürüldüğü anti-Kemalist bataklıktan çıkarılması ve çağdaş uygarlık düzeyine en kısa sürede ulaştırılması için kapitalist ve feodal yapıları kıracak bir devrimci şahlanışın kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti.
Devrim’in önde gelen bir diğer yazarı Uğur Mumcu da cici demokrasinin iflas ettiğini düşünmekteydi. 12 Mart Muhtıra bildirisini bu iflasın faturası olarak değerlendiren Mumcu “Erkekseniz Karşı Çıkın!” başlıklı yazısıyla politikacılara sesleniyordu253:
“…Bugüne kadar cici demokrasinin kara sevdalıları ne savunmuşlarsa, bugünden sonra da aynı ilkeleri savunsunlar. Desinler ki, biz silahların gölgesinde yaşayamayız. Desinler ki tepeden inmeci devrimcilere karşıyız. Namusları varsa, bunu yaparlar. Erkeklerse, ordunun bildirisine karşı çıkarlar”.
Muhtıra ile 27 Mayıs devriminden sonra sandık darbesi ile iktidara gelen karşı- devrim, tarihinin en sert tokatlarından birini yemişti. Ancak bu tokadın sarhoşluğu geçtikten sonra cici demokrasinin “utanmaz politikacıları”, yeni tedbirlere başvuracaklardı. Mumcu’ya göre bu tehlike ulusçu, halkçı ve Kemalist bir yönetimin kurulması, tüm partilerin Türk siyasal hayatından atılmaları ile önlenebilirdi.
Devrim dergisi etrafında toplananlar, ulusal kurtuluş devriminin bugünkü siyasal kadrolarla değil, aksine bu siyasi kadrolara karşı yapılacağına inanmışlardı. Mumcu, “Devrimciler! Ulusçu ve halkçı bir düzen için eylem birliğin de toplanalım...” çağrısıyla yazısını bitirirken, öfke dolu bir üslup ile müdahale sonrası dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıralamıştı254:
“…Açıkça yazıyoruz: Namussuz politikacılar, Ordunun bu haklı tepkisini saptırmak için her türlü yola başvuracaklardır. Ordunun bildirisi Türkiye için yeni bir yol açmıştır. Bu yolda, siyasal partilerin kirli izlerine rastlanmamalıdır.
252 Doğan Avcıoğlu, “Teşhis ve Tedavi”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 7. 253 Uğur Mumcu, “Erkekseniz Karşı Çıkın!”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 2. 254 Uğur Mumcu, “Erkekseniz Karşı Çıkın!”, Devrim, s. 73 (16 Mart 1971): 2.
75 Açıkça söylüyoruz: İsmet paşa, 27 Mayıs devriminden sonra orduyu birbirine düşürmüş ve ordu içinde kardeşi kardeşi vurdurtmuştur. Ordunun bu tür oyunlara karşı uyanık olması gerekir. Açıkça suçluyoruz: Orduyu böyle bir bildiri yayınlamaya zorlayan siyasal koşulları, bugünkü siyasal partiler yaratmışlardır. Bu düzenin sorumluları mutlaka yargılanmalıdır. Atatürk düşmanları, din sömürücüleri, kafalarında seçim sandığı taşıyan namussuz politikacılar iktidarınız son bulmak üzeredir!”.
Uğur Mumcu gibi Muzaffer Karan da 27 Mayıs’tan bu yana toplum katlarından gelen çeşitli uyarı ve tepkilerin birikimi olan 12 Mart Bildirisinin, Atatürk ve Devrim düşmanlarının, çirkin politikacıların suratlarına bir şamar gibi indiğini yazmıştı. Yazarın deyimiyle 12 Mart Müdahalesi “27 Mayıs Devriminin getirdiği ilerici Anayasayı ve O’nun ön gördüğü düzen değişikliğini yozlaştırmak, kendi çıkarları yönüne saptırmak isteyenlere karşı, Atatürkçülüğün bir kez daha şahlanışı”ydı255. Karan’a göre köklü bir düzen değişikliği yapılmadan, ordunun müdahalesinin başarıya ulaşması mümkün değildi. İşte bu noktada da 12 Mart’ı gerçekleştiren komutanlar ve Erim, çok büyük bir tarihi sorumlulukla karşı karşıyaydı. Anti- Kemalist işbirlikçi bir iktidarı yıkmak, yeni kabine kurmak, Anayasa devrimlerini Atatürkçü bir anlayışla ele alarak planlar, programlar hazırlamak ve bunların uygulaması için emirler vermekle Türkiye’de hiçbir şey değişmiyordu. Çünkü piyasadaki partilerin tümü ortadaydı. Zaten koskoca on yıl gibi bir süreyi “mirasyedi” gibi boşuna harcamış, anayasaya yan çizmiş ve ülkeyi çıkmazlara sokmuş politika esnafına, yönetici artıklarına Türkiye’nin kaderi bir kes daha teslim edilmemeli ve Türk toplumu bir kez daha deney tahtası yapılmamalıydı. Karan, ülke yönetiminde siyasetçilerin yerine politika çirkefine burnunu sokmamış, şaibesiz, bilgili, yurtsever, su katılmamış Atatürkçü ve devrimci bilim adamlarının, teknik elemanların, plan kafaların ve dürüst yöneticilerin söz sahibi olmasını istiyordu. Ve şu çağrıyı yapıyordu Devrim sayfalarından “Türk toplumu ne çektiyse, bu bilim ve teknik ordusuna gereken değerin ve görevin verilmemesinden çekmiştir. Yurdumuzu ancak, asker-sivil kenetlenmiş devrimci bilim ve teknik ordusu, halk ile elele vererek kurtarabilir. Politika esnafına paydos, devrimciler iş başına denebilmelidir.” 256
12 Mart’ın ilk günleri Devrim grubu için büyük bir umut olmuştu ancak kısa bir süre sonra alınan kararlarla muhtıranın rengi yavaş yavaş belli oldu. 16 Nisan 1971 tarihli Devrim’in şu manşeti 12 Mart’ın beklenen müdahale olmadığını ilan ediyordu:
255 Muzaffer Karan, “Bu Kaçıncı Şamar”, Devrim, s. 75 (30 Mart 1971): 3. 256 Muzaffer Karan, “Hatalar Misal Olmaz”, Devrim, s. 74 (23 Mart 1971): 3.
76 “Hükümet programı, sermayeciliği güçlendirme amacında! İdare-i Maslahatçılık ile reform dahi yapılamaz.”257
12 Mart, Devrim’in ilk sayısından itibaren olmasını umut ettiği köklü reformların önünü açacak, anti-Kemalist gidişe son verecek, Türkiye’yi kısa zamanda çağdaş uygarlık düzeyine ulaştıracak bir müdahale olmamıştı. Yılmaz Akkılıç’ın “27 Mayıs bile, o günkü koşullar içinde kendisine özgü bir devrim eylemiydi kuşkusuz. Ve bir ölçüde başarıya ulaştı da. Oysa 12 Mart Muhtırası, biçimsel demokrasiye indirilen geçici ve kolaylıkla savuşturulabilecek -bir darbe değil- bir fiske niteliğindedir.”258 şeklindeki yorumu Devrim’in 12 Mart hüsranını açıklar nitelikte bir yazıydı. Avcıoğlu şöyle değerlendiriyordu yeni dönemi “…hükümet programı beklendiği üzere, kapitalist yapıları zayıflatmaya ve giderek tasfiyeye yönelmek şöyle dursun, kapitalizmi güçlendirmek amacını gütmektedir. Madencilik dışında bir iki tedbir dışında, anti-emperyalist nitelik taşımaktan uzaktır.”259
12 Mart sonrası Devrim başyazarı ve yazarlarından birçoğu ümidini kaybetmişti ancak Avcıoğlu’nun dergiden ayrılmasından sonra yeniden Devrim için yazmaya başlayan İlhan Selçuk’a göre hangi ülke olursa olsun, soldan gelen darbelerin sağa kayma tehlikesi, sağdan gelen darbelerin de sola dönüşmesi ihtimali her zaman mümkündü. Çünkü devrim mantığına göre, bir müdahale olduğu yerde noktalanıp bir sonuca bağlanamazdı. Önemli olan hareketin devrimci yöne nasıl çekileceğinin bulunmasıydı. Bunun içinde öncelikle devrimcilerin bütünleşmesi, devrimci cephedeki safları sıklaştırılması, hizipçiliğin bir yana itilmesi gerekmekteydi. Ve sonrada bu devrimci güçler muhtırayla başlayan bu yeni dönemde 12 Mart eylemindeki antiemperyalist öğeleri değerlendirmeli, tutucu eğilimlerin karşısına dikilmeli, hareketin diyalektiğini doğru saptamalıydılar260.
257 Devrim, s. 76 (6 Nisan 1971): 1. 258 Yılmaz Akkılıç, “12 Mart Muhtırasından Sonra: Niçin Korkmak?”, Devrim, s. 78 (20 Nisan 1971): 7. 259 Doğan Avcıoğlu, “Oyun İçinde Oyun”, Devrim, s. 76 (6 Nisan 1971): 1. 260 İlhan Selçuk, “12 Mart’tan Sonra”, Devrim, s. 78 (20 Nisan 1971): 3.
77
5. SONUÇ
Türkiye’de ordu her zaman siyasal yaşamın önde gelen bir aktörü konumundadır. Bir “kurtarıcı” olarak görülen ordunun yönetime müdahalesi olağan kabul edildi ve hatta kimi durumlarda beklenir oldu. Aslında askerin böyle doğrudan siyasete karışması hem Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalma bir miras hem de ulus-devletleşme sürecinde ordunun oynadığı rolün bir sonucuydu. Osmanlı’da imparatorluğun kötü gidişatının önüne geçilmesi her zaman askeri sistemin iyileştirilmesine bağlandı ve bu açıdan modernleş-tiril-en ilk kurum ordu oldu. Bununla birlikte imparatorluğun çağdaş eğitimli askeri kadroları Kurtuluş Savaşı’nı örgütleyerek, bağımsızlığın kazanılmasında ve Türk ulus-devletinin yaratılmasında büyük rol oynadı. Ordu, Türk milletini emperyalizme esir düşmekten kurtaran, ülkede çağdaşlaşmanın önünü açan Kemalist devrimlerin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin hem yaratıcısı hem de “ebedi” koruyucusu olma görevini üslendi. Sınıfsız bir toplum fikri üzerinde temellendirilmiş Kemalist anlayışın bir sonucu olarak ordu tarafsız, hiçbir toplumsal sınıf çıkarının doğrudan bir uzantısı olmayan, sınıf menfaatlerinden bağımsız, hem sınıflar üstü hem de siyaset üstü bir kurum görüntüsü verdi. Aynı zamanda da en önemli sorunların çözüm aracı olarak görüldü. Ordunun sınıflar üstü ve siyaset üstü bir portre çizmesi aslında doğrudan kendisini devletle bir olarak görmesinden, devleti de toplumun tamamını koruyan, toplumsal çatışmaların üzerinde ve herhangi bir sınıf çıkarına hizmet etmeyen bir kurum gibi tanımlamasından kaynaklandı. Kaldı ki, ordu cumhuriyetin kuruluşundan itibaren kapitalist ekonomi dışında başka bir ekonomik düzen arayışı içinde olmadı. Kimi zamanlarda hem dünya hem ülke içi konjonktürden kaynaklanan sebeplerle devlet müdahaleciliğine yapılan vurgular dışında Türk Ordusu kurmuş olduğu ulus devletin ve kapitalist ekonomik düzenin koruyucusu görevini taşıdı. Birçok azgelişmiş ülkede ordular bazı sınıfların çıkarları
78 ile doğrudan özdeş görünüyor olmalarına rağmen Türk Ordusu kendisini herhangi bir toplumsal sınıfla özdeşleştirmediği gibi ekonomi dışı bir görüntü verdi.
Siyasete karışmak toplumsal olarak bir taraftan yana olmayı kabullenmeyle eşdeğer görüldüğünden Türk Ordusu her zaman siyasetin dışında olduğu görüntüsünü vermeye çalıştı. Bu durumda yaptığı siyasi müdahaleleri ise kimi zaman siyasetçilerin ülkeyi iyi yönetememelerine kimi zamansa Türk toplumunun ordusunu iş başına çağırmasına bağladı. Dolayısıyla koruyucusu olduğu rejimin ve Kemalist ilkelerin saldırıya uğradığı ya da tehdit altında olduğu düşüncesi sınıfsız ve siyaset üstü olan Türk Ordusu’nun sisteme müdahale etmesinin nedeni olarak algılandı.
Türkiye’de ordunun siyasal-toplumsal alandaki ağırlığı her zaman derinlemesine hissedildi ve kurum olarak ciddi bir güç odağı olarak kabul gördü. 27 Mayıs 1960, 12 Mart 71 ve 12 Eylül 1980 tarihlerindeki üç müdahaleyle ve müdahaleler sonrasında yapılan hukuki düzenlemelerle Türk ordusu ülke içindeki konumunu sağlamlaştırdı. 61 anayasası ile anayasal planda sisteme ağırlığını koymaya başlayan ordu 12 Mart ve 12 Eylül ile etkinliğini giderek arttırdı. “Atatürk ilkelerini ve Cumhuriyet rejimini korumak kollamak” adına yapılan müdahaleler belli noktalarda birbirinden farklılaştı. Aslında müdahaleleri hazırlayan süreçlerde pek çok faktör rol oynadı ve bu durum ordunun siyasete karışmasının açıklanmasında değişik bakış açılarının ortaya çıkması sonucunu doğurdu. Kimi zaman bu müdahalelerde “Amerikan parmağı” arandı, kimi zamansa müdahaleler bürokrasinin salt hakimiyet mücadelesi ya da basitçe devlet-sivil toplum, asker-sivil karşıtlığı gibi görüldü. Ancak şu bir gerçek ki böylesi yaklaşımlar meselenin anlaşılmasında yeterli olmamaktadır. Türkiye’de geç olgunlaşan kapitalizmin doğası ve gelişimi, kapitalizmin birikim ve dağılım krizlerinin aşılma yöntemleri, dünya ekonomisinde yaşanan dönüşümler, ordu-sermaye ilişkileri, Türk toplumunun sınıf yapısı ve sermaye birikim modeli gibi faktörlerden yola çıkılarak yapılacak analizler müdahaleler ve nedenleri konusunda çok daha aydınlatıcı olacaktır.
27 Mayıs’tan 12 Mart’a kadar geçen süre Türkiye’de ekonomik ve sınıfsal dönüşümlerin yaşandığı yıllardı. 1971 yılına gelindiğine iktidar bloğunun bütün kesimleri yani başta ordu olmak üzere, partiler, bürokrasi, üniversiteler, burjuvazi dengelerin kurulmasını ister hale gelmişlerdi. Altmışlar boyunca yaşanan dengesiz ekonomi uygulamaları bir taraftan sanayi burjuvazisinin tarım ve ticaret kesimleri karşısında hızlı bir şekilde büyümesine, bir taraftan da ordunun doğrudan iktisadi
79 yaşamın bir parçası olmasına yol açtı. Türk ordusu 27 Mayıs sonrasında Oyak’ın kurulmasıyla birlikte kapitalist ekonomik sistemin bir parçası oldu; toplumun genel çıkarlarının temsil edilmesi ve siyasi alandaki geniş etkilerinin yanında iktisadi alanın da doğrudan aktif bir öznesi, kendi çıkarlarını dikkate alan bir sermaye grubu haline geldi. 1971 öncesi sanayi burjuvazisi ve ordunun yaşadığı dönüşümlerin yanı sıra 60’larda hızla politize olmuş işçiler ile gençlerin sosyal adalet talepleri de ortaya çıkınca hem ekonomi hem politika büyük bir çıkmaz içine girdi. Tüm bunlara dünyadaki ekonomik bunalım eklendiğinde Türkiye’de sistem tıkandı, ekonominin ve siyasetin yeniden düzenlenmesi gereği ortaya çıktı. Ancak parlamenter rejim sınırları içinde tıkanıklığın önü açılamadığında ise çözüm askeri müdahale diğer bir ifadeyle toplumdaki kapitalist sınıfların gücü ülkedeki politik ve ekonomik istikrarı sağlamaya yetmediğinde, ordunun devreye girerek ihtiyaç duyulan istikrarı kurabilmek için yönetime el koyması ya da burjuvazinin iktidarı devretmesi anlamına gelen Bonapartist bir müdahale oldu. 1971 Türkiyesi’nde 12 Mart ile “sağ” Bonapartist bir rejimin temelleri atıldı böylece 12 Mart öncesi devrimin önünü açacak “sol” Bonapartist bir iktidarın teorik hazırlığını yapan Avcıoğlu ve Devrim Dergisi verdikleri mücadeleden yenik taraf olarak çıktılar.
1965 ve 1969 seçim sonuçları hem Türk Solu’nun büyük bir kısmında hem de askerler arasında ciddi bir hayal kırıklığı yarattı ve bu kesimler arasında çözüm yolunun parlamenter rejimden değil de bir askeri darbeden geçtiği yolunda fikirlerin yayılmasına sebep oldu. Seçim sonuçları sebebiyle umutsuzluğa düşen ve yeni bir 27 Mayıs ile sorunların çözüleceğine inanan bu asker ve sivil aydınların bazıları Devrim Dergisi etrafında toplandılar. Bu yönüyle de Devrim 60’lar boyunca toplumun her kesiminde ama özellikle de silahlı kuvvetlerde ortaya çıkmış olan darbe fikrinin savunulduğu bir platforma dönüştü.
69 seçimlerinin hemen ertesinde yayına başlayan Devrim girdiği iktidar mücadelesinde parlamento dışı muhalefete önem verdi ve ordu içindeki sol eğilimli umutsuz asker kesimler ile gençlik kendisinin doğal müttefikiydi. Açıkça demokrasi dışı eğilimleri benimsemiş olan Devrim’in askerlerle ve gençlikle bütünleşmesi başta kullandığı Kemalist, anti-emperyalist, tam bağımsızlıkçı söylem ile mümkün olabildi. Zaten o dönemde Devrim’in hedefi Atatürk’ün kurduğu türden otoriter bir rejim ile ülkenin tam bağımsızlığını gerçekleştirmek, gerçek bir halk yönetimi
80 kurmak, hızlı bir şekilde kalkınmak ve böylece çağdaş uygarlık düzeyine bir an önce ulaşmaktı.
Devrim, her şeyi ülkenin içine düştüğü ya da düşürüldüğü koşullara bağladı ve Kemalist programı uygulayacak, NATO’dan çıkacak, ABD ile imzalanmış ikili anlaşmaları fes edecek, bankaları, sigortaları, büyük sanayiyi devletleştirecek ve en önemlisi de toprak reformunu gerçekleştirecek kısacası Türkiye’de “devrim”in önünü açacak bir askeri darbeye endekslendi. Başta Avcıoğlu olmak üzere Devrim çevresi darbe sonrasında yönetimin bir şekilde sola ya da diğer bir ifadeyle solda olan bir Atatürk milliyetçiliğine kayacağına inandı.
Aslında Devrim’in nihai ve uzak hedefi –dergi sayfalarında açıkça dillendirilmemiş olsa da- sosyalist bir Türkiye’nin kurulmasıydı. Ancak Devrim için Türkiye’de sosyalizme giden yol, işçilerin örgütlenmesinden değil doğrudan iktidarın askeri bir darbeyle ele geçirilmesinden geçiyordu çünkü zaten örgütlenemeyecek kadar zayıf bir işçi sınıfı vardı. Bunun için Devrim sosyalist mücadelede yeteri kadar gelişmemiş olduğuna inandığı işçi sınıfı yerine, toplumun ilerici güçleri olarak gördüğü ordu ve gençlik ile ittifak kurma yolunu tercih etti. Devrim üçüncü dünyaya özgü bir şekilde sosyalizmi bir iktidar mücadelesi olarak algıladı ve parlamenter yoldan böyle bir geçişin başarılamayacağına inandı. Kaldı ki dergi enternasyonal sosyalizmden çok Türkiye’nin koşullarına uygun, hızlı kalkınmayla azgelişmişlikten kurtulma anlamında “milli” bir sosyalizm düşüncesi içinde oldu ve bu türden bir sosyalizmi Sol Kemalizm ile beraber yorumladı.
Parlamentoya duyulan güvensizlik Devrim’in yayın hayatı boyunca çok partili demokrasinin Türkiye için ne kadar uygunsuz bir rejim olduğunu kanıtlama çabası içine girmesine neden oldu. 1971 yılına gelindiğinde Devrim çevresi bir darbenin geleceğinden o kadar emindi ki, alternatif bakanlar kurulu listeleri, muhtemel devlet başkanı ve başbakan isimleri belirlenmiş, bir Devrim Partisi’nin kurulması önerilmiş, anayasa taslağı bile hazırlanmıştı.
Askerlerle anayasa dışı yoldan iktidara gelmek için kurduğu ittifak, cici demokrasiye olan düşmanca tavır, ülkenin tüm sorunlarının çözümü olarak askeri bir darbenin kaçınılmazlığına olan inanç ne 1960’larda Devrim çevresine ne de sadece Türkiye’ye özgü bir durumdu. Zaten 50’liler 60’lar boyunca birçok Arap ülkesinde askerler ile siviller benzer bir şekilde cuntacılık faaliyetlerinde bulunmuş, askeri darbeler yoluyla
81 sosyalist ve milliyetçilik karışımı rejimler kurulmuştu. Aslında Devrim çevresinin hatta Yöncülerin de ilham kaynağı, Arap ülkelerindeki -özellikle Mısır, Cezayir ve Libya örnekleri- bu Baasçı ideoloji ile buralarda anti-emperyalist sol Bonapartist iktidarlarını kurumsallaştıran önder modelleriydi. Bir yazarın da dediği gibi Yön Türkeş’ten Aydemir’e kadar, gözüne kestirdiği her subayda Nasır’ı aradı, bunu bulamayınca da yerini Devrim’e bıraktı. Devrim lider değil, zümre aradı ve zümrenin kendi liderini nasıl olsa kendi içinden çıkaracağını hesapladı.
Devrim, 12 Mart askeri müdahalesine giden yolda olaylara yön vererek, iktidar mücadelesinde önemli bir rol oynadı. Yayımlandığı 79 sayı boyunca hem yazı ve şiirleriyle askerin müdahale sürecini hızlandırmaya çalıştı hem de müdahale sonrası kurulacak olan iktidar programı için hazırlık yaptı. Bu yönüyle de fikirlerin savunulduğu bir dergi değil de, askerle kurduğu ittifak ile anayasa dışı yoldan kestirmeden iktidara gelme yönünde yapılan bir propagandanın yürütücüsü görevini üstlendi.
Devrim çevresi hedefledikleri düzen değişikliğini ya da Türkiye için öngördükleri devrimci atılımları sol bir darbe olsa bile gerçekleştiremeyebilirlerdi. Devrim’in en büyük yanılgısı askerlerin müdahalesinin öyle ya da böyle sola kayacağına olan inanmışlığı idi. Ancak birleştirici unsur gibi görünen Kemalist söylemin müdahale sonrası bölücü bir etkiye dönüşeceğini Devrim çevresi göremedi ya da görmezden geldi. İkinci büyük yanılgı ise kapitalist dünya sisteminin geldiği nokta da sistemin sağında ya da solunda olmanın çok da bir anlam ifade etmediğiydi. Çünkü kapitalizme alternatif kapitalist olmayan bir “üçüncü yol” ya da Arap sosyalizmi türünden denemelerin Türkiye’nin kapitalistleşme sürecinde geldiği noktada başarılı olabilmesi pek gerçekçi değildi. Aslında Baasçı ideolojiler gibi kapitalist olmayan yoldan kalkınma önerileri Türkiye’de devletin kurtarılması ya da devrimci adımların atılmasında değil belki de sadece devletin ele geçirilmesinde etkili olabilirlerdi.
Sonuç olarak şu söylenebilir ki 12 Mart sürecinde Devrim aradığı lideri bulmuş ve sol radikal askerlerden oluşan bir cunta yönetime el koymuş olsaydı bile darbe sonrası sosyalizme kayılamayabilirdi ya da tek partili bir düzen kurulamayabilirdi. Sol radikaller olarak bilinen 9 Martçılar yönetime el koymuş olsaydı belki de yapacakları ilk iş 12 Mart’ta olduğu gibi ilk önce sol aydınların tasfiyesi olacaktı.
82
KAYNAKÇA
KİTAPLAR
Ahmad, Feroz, Bedia Turgay Ahmad. Türkiye’de Çok Partili Politikanın kkkkkAçıklamalı Kronolojisi 1945–1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1976.
Ahmad, Feroz. Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945–1980). İstanbul: Hil kkkkkYayınları, 1996.
Akdere, İlhan, Zeynep Karadeniz. Türkiye Solunun Eleştirel Tarihi: 1908–1980. kkkkkİstanbul: Evrensel Yayınlar, 1994.
Akşin, Sina (Ed.). Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908–1980. İstanbul: Cem kkkkkYayınevi, 2005.
Arcayürek, Cüneyt. Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi 1965–1971. İstanbul: Bilgi kkkkkYayınevi, 1985.
Aren, Sadun. TİP Olayı: 1961–1971. İstanbul: Cem Yayınevi, 1993.
Atılgan, Gökhan. Kemalizm ile Marksizm Arasında Geleneksel Aydınlar: Yön kkkkkDevrim Hareketi. İstanbul: Tüstav, 2002.
Avcıoğlu, Doğan. Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın -I-. İstanbul: Tekin kkkkkYayınevi, 2001.
. Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın -II-. İstanbul: Tekin Yayınevi, kkkkk2001.
. Devrim ve Demokrasi Üzerine. İstanbul: Tekin Yayınevi, 2001.
. Devrim Üzerine. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1971.
Aydınoğlu, Ergun. Türk Solu (1960–1971): Eleştirel Bir Tarih Denemesi. kkkkkİstanbul: Belge Yayınları, 1992.
Batur, Muhsin. Anılar ve Görüşler: Üç Dönemin Perde Arkası. İstanbul: Milliyet kkkkkYayınları, 1985.
Belge, Murat. Sosyalizm Türkiye ve Gelecek. İstanbul: Birikim Yayınları, 1989.
83 Bilâ, Hikmet. CHP Tarihi:1919–1979. Ankara: Doruk Matbaacılık, 1979.
Birand, Mehmet Ali, Can Dündar. 12 Mart İhtilalin Pençesinde Demokrasi. kkkkkAnkara: İmge Yayınevi, 2002.
Cemal, Hasan. Kimse Kızmasın, Kendimi Yazdım. İstanbul: Doğan Kitap, 2005.
Cizre, Ümit. AP – Ordu İlişkileri Bir İkilemin Anatomisi. İstanbul: İletişim kkkkkYayınları, 2002.
Emrealp, Sadun. Azgelişmişlik ve Siyasal Yapılar Türkiye Mısır Peru: Devletin kkkkk“Görece Özerkliği” Sorunu. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1984.
Gülalp, Haldun. Gelişme Stratejileri ve Gelişme İdeolojileri. Ankara: Yurt kkkkkYayınları, 1983.
Gürkan, Celil. 12 Mart’a Beş Kala. Ankara: Tekin Yayınevi, 1986.
Hürkan, Serhat. Üç Dergi Üç İnsan: Akis-Devrim-Yankı. Ankara: Sinemis kkkkkYayınları, 2006.
Ilıcak, Nazlı. Demokrasinin Sırtındaki Hançer El yazısı itiraflarla 12 Mart kkkkkCuntaları. y.y., t.y.
İnsel, Ahmet, Ali Bayramoğlu (Ed.). Bir Zümre Bir Parti Türkiye’de Ordu. kkkkkİstanbul: Birikim Yayıncılık, 2004.
Kara, Muzaffer Ayhan. Yön’ün Devrimi Devrim’in Yönü. İstanbul: Kırmızı kkkkkYayınları, 2006.
Kayalı, Kurtuluş. Ordu ve Siyaset: 27 Mayıs–12 Mart. İstanbul: İletişim Yayınları, kkkkk2005.
Landau, Jacob M. Türkiye’de Aşırı Akımlar. Ankara: Turhan Kitabevi, 1978.
Mazıcı, Nurşen. Türkiye'de Askeri Darbeler ve Sivil Rejime Etkileri. İstanbul: kkkkkGür Yayınları, 1989.
Özdemir, Hikmet. Doğan Avcıoğlu Bir Jön Türk’ün Ardından. Ankara: Bilgi kkkkkYayınevi, 2000.
. Kalkınmada Bir Strateji Arayışı Yön Hareketi. Ankara: Bilgi kkkkkYayınevi, 1986.
. Türkiye Cumhuriyeti. İstanbul: İz Yayıncılık, 1995.
Sayılgan, Aclan. Türkiye’de Sol Hareketler (1871–1972). İstanbul: Otağ Yayınları, kkkkk1976.
84 Schick, Irvin C., Ertuğrul Ahmet Tonak (Ed.). Geçiş Sürecinde Türkiye. İstanbul: kkkkkBelge Yayınları, 2003.
Selçuk, İlhan. Ziverbey Köşkü. İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1997.
Toker, Metin. Solda ve Sağda Vuruşanlar. Ankara: Akis Yayınları, 1991.
Turhan, Talat. Bomba Davası-Savunma. İstanbul: İleri Yayıncılık, 2006.
Trimberger, Ellen Key. Tepeden İnmeci Devrimler Japonya, Türkiye, Mısır, kkkkkPeru. İstanbul: Gelenek Yayınları, 2003.
Ünsal, Artun. Umuttan Yalnızlığa: Türkiye İşçi Partisi(1961–1971). İstanbul: kkkkkTarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
Yetkin, Çetin. Soldaki Bölünmeler. İstanbul: Toplum Yayınları, 1970.
Zürcher, Erik Jan. Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, kkkkk2002.
12 Mart Belgeleri: Madanoğlu Cuntası (İddianame). İstanbul: Boğaziçi Basım ve kkkkkYayınevi, 1973.
MAKALELER
Alpay, Şahin. “68 Kuşağı Üzerine Bir Deneme”. Toplum ve Bilim. s. 41 (1988): kkkkk167–185.
Alpkaya, Faruk. “Bir 20. Yüzyıl Akımı: Sol Kemalizm”. Modern Türkiye’de Siyasi kkkkkDüşünce: Kemalizm. c. 2. 4. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 477–499.
Atılgan, Gökhan. “Yön-Devrim Hareketi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: kkkkkSol. c. 8. 1. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007: 597–646.
Aydın, Suavi. “Milli Demokratik Devrim’den Ulusal Sol’a Türk Solunda Özgücü kkkkkEğilim”. Toplum ve Bilim. s. 78 (1998): 59–91.
Belge, Murat. “Türkiye Cumhuriyet’inde Sosyalizm (1960’tan Sonra)”. Cumhuriyet kkkkkDönemi Türkiye Ansiklopedisi. c. 7. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: kkkkk1955–1962.
. “1968 Gençlik Hareketleri”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye kkkkkAnsiklopedisi. c. 3. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: 810–811.
. “68 ve Sonrasında Sol Hareket”. Toplum ve Bilim. s. 41 (1988): 153- kkkkk167.
85 Cizre, Ümit. “Egemen İdeoloji ve Türk Silahlı Kuvvetleri: Kavramsal ve İlişkisel kkkkkAnaliz”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm. c. 2. 4. bs. kkkkkİstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 156–179.
Haluk Gerger, “Türk Dış Politikası (1946–1980)”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye kkkkkAnsiklopedisi. c. 2. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: 537–548.
Gevgilili, Ali. “Kemalizm ve Bonaprtizm”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: kkkkkKemalizm. c. 2. 4. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 192–209.
Günal, Asena. “Uğur Mumcu”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm. kkkkkc. 2. 4. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 482–487.
Küçük, Yalçın. “Cumhuriyet Döneminde Aydınlar ve Dergileri”. Cumhuriyet kkkkkDönemi Türkiye Ansiklopedisi. c. 1. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: kkkkk138–144.
Macar, Elçin. “Doğan Avcıoğlu”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm. kkkkkc.2. 4. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 162–169.
Soydaş, Mehmet, Atilla Lök. “İlhan Selçuk”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: kkkkkKemalizm. c.2. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004: 512–517.
Şaylan, Gencay. “Ordu ve Siyaset”. Bahri Savcı’ya Armağan. Ankara: Mülkiyeliler kkkkkBirliği Vakfı Yayınları, 1988: 387–418.
Mustafa Şener, “Türkiye İşçi Partisi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Sol. kkkkkc.8. 1. bs. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007: 356–417.
“Arap Afrikası’nda Devrimler”. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler kkkkkAnsiklopedisi. c. 4. İstanbul: İletişim Yayınları, 1988: 1294–1335.
“Parlamento Dışı Muhalefet”. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler kkkkkAnsiklopedisi. c. 6. İstanbul: İletişim Yayınları, 1988: 2018–2067.
“Türkiye’de 1968”. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi. c. 6. kkkkkİstanbul: İletişim Yayınları, 1988: 2068–2109.
86 EK I
DEVRİM DERGİSİ BİRİNCİ SAYFA KAPAK ÖRNEKLERİ
Devrim’in “21 Ekim 1969” Tarihli Birinci Sayısı
87
Devrim’in “10 Kasım 1970” Tarihli Sayısı
88
Devrim’in “16 Mart 1971” Tarihli Sayısı
89
Devrim’in “27 Nisan 1971” Tarihli 79’uncu ve Son Sayısı
90
EK II
DEVRİM BİLDİRİSİ
Seçimlerden sonra Türkiye yine aynı Türkiye’dir ve hiçbir şey değişmemiştir. Oysa, Türkiye, mutlaka değişmesi gereken bir ülkedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, bütün güçlüklere rağmen, iyimserdik. Çok geçmeden tam bağımsız bir Türkiye kuracağımıza ve çağdaş uygarlığa ulaşmış bir millet olacağımıza inanıyorduk. Cumhuriyet, şimdi “ellinci” yılına yaklaşmıştır. Türkiye’nin manzarası karanlıktır: Kemalizmin yoktan var ettiği Lâik Türk Devleti, mezhep, aşiret ve tarikat kavgaları içinde, çözülmekte, çökmekte ve için için erimektedir. Bölücü akımlar kuvvetlenmektedir. Oy uğruna en kutsal değerleri satışa çıkarmakta pervasız politikacı, milleti tahrip eden, mezhep, aşiret ve tarikat kavgalarını sorumsuzca körüklemektedir. Milletlerarası petrol şirketleri ve emperyalizmin hizmetindeki çağdışı devletler, Atatürk Türkiyesini petrol, dolar ve sterlin kokan şeriatçılığın ağına yeniden düşürmek amacıyla, içerdeki şer kuvvetlerini seferber etmişlerdir. Oy kaygusuyla şer kuvvetlerine yaranmaya çalışan, hiç değilse onların hışmından kaçınmayı marifet sayan politikacı, Abdülhamit ve Vahdettin şeriatçılığını hortlatmak isteyenlerin, dolaylı ya da dolaysız yoldan suç ortaklığını yapmaktadır. Böylece kanlı bir kardeş kavgasının tohumları ekilmektedir. En ileri görüşlü siyasî partiler dahil, siyaset borsasında çuval dolusu oy satan şeyh, ağa, aşiret reisi ve tefeciden medet ummakta, feodalizm ve kalıntılarından, mezhep ayrılıklarından ve etnik özelliklerden yararlanmaktadır. Millî irade, millî irade satıcılarının elinde, halkın ezilmesine, milletin çözülmesine ve uydulaşmasına yol açmaktadır.
Ekonomik Çıkmaz Çağımız, hızlı kalkınma çağıdır. Az gelişmiş bir ülkenin 20–25 yıl içinde az gelişmişlik çemberini kırması ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması mümkündür bugün. Düne kadar Türk Devletinin birer eyaleti olan ülkeler, 18–20 yıl içinde kalkınmayı başarmışlardır. Ufak Bulgaristan’ın adam başına ihracatı, Türkiye’nin ihracatının on katını aşmaktadır. Cumhuriyetin ellinci yılına doğru traktör imâli için hâlâ Batı firmalarının montaj tesislerine sığınırken, küçümsediğimiz Bulgaristan, Hindistan’da traktör fabrikaları kurmaktadır. Üçüncü Dünya Ülkeleri “fabrika yapan fabrikalar” kurarak ekonomik bağımsızlığa kavuşma ve hızla kalkınma yarışı içindedir. Türkiye bu yarışta gittikçe geride kalmaktadır. Cumhuriyetten beri elli yıla yakın çabadan sonra ve ancak makinesi, hammaddesi, yedek parçası ve teknik bilgisiyle dışarıya bağlı bir “montaj” ve “ambalaj” sanayi kurulabilmiştir. Genellikle, yüksek gelir gruplarının lüks tüketin ihtiyacını karşılamaya yönelmiş, aşırı tekel kârlarıyla çalışan böyle bir sanayi, ekonomik bağımsızlığı sağlamak şöyle dursun, dışarıya bağımlılığı artmıştır.
91 Toplam ihracat gelirimiz, 4,5 milyar lira, yalnız imalat sanayinin ithalât ihtiyacı ise 6 milyar liranın çok üstündedir. Bu büyük açık, devamlı borç dilenmeleriyle kapatılmaya çalışılmaktadır. Feodal, ya da yarı feodal kalıntıları sürdüren tarım, modernleşmiş olmaktan çok uzaktır. İşletmelerin yüzde 80’ine yakını, sefalet şartları içinde ilkel tarım yapan cüce işletmelerdir. Ortaçağ kurumu tefecilik, bütün şiddetiyle yaşamaktadır. Toprak ve orman serveti insafsızca tahrip edilmektedir. Erozyon topraklarımızı kemirmektedir. Sulanan topraklar çoraklaşmaktadır. Yeryüzünün belli başlı buğday ihracatçısı olacağı ilan edilen Türkiyemiz, 1958’den bu yana dışarıdan devamlı buğday satın almaktadır. “Tarım Ülkesi” Türkiye, aç kalmamak için kıt döviz kaynaklarını tarımsal ürün ithaline harcama durumundadır.
Toplumsal Çıkmaz Geri tarım ve gecekondu sanayie dayanan bir ekonomide, toplumsal sorunlar, çözülme yolunda olmak şöyle dursun, gittikçe ağırlaşmaktadır. Toprağın besleyemediği insanlar şehirlere akmakta, fakat bunlara iş ve mesken sağlanamamaktadır. Gecekondu sayısı, 1960 yılında 240 bin iken, 1967 yılında 465 bine çıkmıştır ve artan bir hızla çoğalmaya devam etmektedir. Resmî tahminlere göre on beş yıl sonra Türkiye nüfusu 55 milyona ulaşacak ve nüfusun yarısı şehirlerde yaşayacaktır. Bugünkü gidişle bunun anlamı, Büyükşehirlerin gecekondulaşması, lüks zengin mahallerinin gecekondu denizi içinde adacıklar meydana getirmesi demektir. Şehirlerde işsizlik bugün yarım milyonun üstündedir. Yarın nüfusun 30 milyon yakın kısmı şehirlerde yaşamaya başlayınca, sanayin an ez 4-5 milyon insana iş sağlaması gerekecektir. Sıhhatsiz bir gelişme içinde bulunan cılız sanayin on beş yıl içinde 4-5 milyon insana iş sağlaması boş bir hayaldir. Bugünkü gidişle, yakın bir gelecekte milyonlarca işsizin şerhleri doldurması beklenmelidir. İlgililerin, bu konuda, dış ülkelere çok sayıda işçi ihraç etme ümidiyle, Türkiye’yi ortak sömürge yapacağına aldırış etmeksizin, Ortak Pazar’a gitmek ve böylece sanayileşmeden ve kalkınmadan vazgeçmekten öte ciddi bir tedbiri yoktur.
Eğitim ve Sağlıkta Çıkmaz Cehaletten kurtulma davası çözülebilmiş olmaktan çok uzaktır. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Plânına göre önümüzdeki yıllarda okuma yazma bilmeyenlerin sayısı artacaktır. Okuma yazma bilmeyen nüfus sayısı 1967’de 11,5 milyondan, 1972’de 14 milyona ve 1977’de 18 milyona yükselecektir. Bu eğitim çıkmazına rağmen Atatürkçü öğretmen ezilmekle, teknik ve tarım okullarından çok imam- hatip okullarına önem verilmekte, fakir köylü çocuklarına imam-hatip okullarından başka okuma yolu bırakılmamaktadır. İzinli, izinsiz kur’an kurslarının çığ gibi büyümesine ve hattâ Doğu’da medreselerin faaliyet göstermesine göz yumulmaktadır. Özel yüksek okulların yeryüzünde eşi görülmemiş bir skandal olarak gelişmesine seyirci kalınmaktadır. Eğitim gibi, sağlık işleri de perişandır. Nüfusun pek az bir kısmı sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. Sosyalizasyon uygulaması bekleneni verememiştir. Çok sayıda doktor, dış ülkelerde, hiç değilse büyük şehirlerde bulunmayı, Anadolu’da çalışmaya tercih etmektedir. Avrupa ve Amerika’ya beyin göçü devam etmekte çağdaş uygarlığa ulaşmak için Türkiye’ye gerekli en değerli bilim adamlarımız millî kalkınmanın itici gücü olacak yerde dışarıya
92 gitmektedirler. Halkın sağlığını hileli bir ticaret konusu yapan ilâç sanayi skandalı sürmekte, vatandaş hasta döşeğinde sömürülmektedir.
Zengin-Fakir Uçurumu Gelir dağılışındaki adaletsizlik, şimdiden çok büyüktür. Toprak ağası, aracısı, tefecisi, montajcı sanayicisi ve kompradoruyla birlikte ufak bir zümre, millî gelirin üçte birine yakın bir kısmını almaktadır. Geniş kitlenin fakirliği ve bir mutlu azınlığın lüks ve israfı arasındaki uçurum hızla genişlemektedir. Devlet Plânlama Teşkilâtının Gelir Dağılımı Araştırmasına göre bugünkü gidişle “gelecek on yıllık devrede, Türkiye’de gelir dağılımı şimdikinden daha gayri adil bir şekil” olacaktır. Mutlu azınlığın gelirlere oranında vergilendirilebilmesi ve Devlet Plânlama Teşkilâtı hesaplarına göre, on milyarları aşan vergi kaybının önlenebilmesi gerçekleştirilememektedir.
“Ulusal Ordu” Özlemi Yatırım-tasarruf, ithalât-ihracat dengesizlikleri dolayısıyla, Türkiye, uzun yıllardır kendi olanaklarının üstünde yaşamaktadır. Bu durum, gittikçe artan ölçüde ağır şartlar ile borçlanarak sürdürülebilmektedir. Türk dış politikası devamlı borç bulma ilkesine göre yürütülmektedir. Amerikan Yardımın şartlarından biri ise –“Barış İçin Gıda Kanunu”nda açıkça yazıldığı üzere- “ABD’nin dış politikasını desteklemek”tir. Bu nedenle ağır borçlar ve her an borç arama durumu, Türkiye’nin bağımsız bir dış politika izleyebilme olanaklarını değişsen dünya şartlarına rağmen iyice sınırlamaktadır. Ekonomik ve askerî yardımlarla dışa bağımlılık, yardım veren ülkenin çıkarlarıyla ulusal çıkarlar bağdaşmadığı ölçüde, ulusal savunma stratejisinden fedakârlığı gerektirmektedir. Askerî yardımlar, bunu yapan devletin elinde daima müdahaleci baskı aracı olmaktadır. Kıbrıs olayları ikmal kaynaklarıyla dışa bağlı bulunmanın sakıncalarını acı biçimde göstermiştir. Ekonomik ve askerî bakımdan dış kaynaklara aşırı bağımlılık, ulusal çıkarlarımıza uygun düşmediğini bile bile, kanat devletlerinin güvenliğini açıkta bırakan yeni NATO stratejisini Aralık 1967’de kabule bizi zorlamıştır. Ulusal güvenliği sağlamak endişesiyle, Batı ve ABD çıkarlarını koruma açısından büyük ve belki de gereksiz rizikolar yüklenmiş bulunuyoruz. Buna karşılık, yeni stratejiyle Kuzeyden gelen bir tehdide karşı NATO ve ABD’nin Türkiye’yi koruması, eskisinden çok daha şüpheli hale gelmiştir. NATO ve ABD, ancak kendi çıkarları gerektirdiği ölçüde ve çok sınırlı biçimde Türkiye’yi koruyacaktır. Bu gerçek, sivil-asker yetkililerce bütün açıklığıyla bilindiği halde, dış yardımlara aşırı bağımlılık yüzünden ittifaklar çerçevesinde ulusal çıkarlara öncelik tanıyan bir dış politika ve savunma stratejisi dahi yürürlüğe konulamamaktadır. Atomik üslerin barınağı Türkiye’nin irademizin üstündeki çıkar çatışmalarında millî menfaatlerimizin gerektirmediği rizikolara sürüklenebileceği görmezlikten gelinmektedir. Bu şartlar altında bağımsızlık hayli biçimsel kalmakta, en azından Atatürk’ün “İstiklâl-i tam” ilkesine büyük ölçüde aykırı düşmektedir. Gençliğin istemlerinin başına “Tek [Tam] bağımsız Türkiye” dileğini alması, bu durumda, Atatürk geleneğine uygun yerinde bir tepkidir. Cumhuriyet, iç politikasında da, dış politikasında da, Kemalist yoldan uzaklaştırılmıştır. Türkiye’mizin sürüklenmekte olduğu tarihî varlığını yitirme tehlikesinden tek kurtuluş gerçeği olarak bir ulusal ordu özlemi fışkırmıştır.
93 Neden Kalkınamadık? Devrimcilerin baş görevi, bugünkü utanç verici durumdan en kısa sürede kurtulmak, Kemalizm’in bağımsız ve kalkınmış Türkiye hedefini bir an önce gerçekleştirmektir. Türkiye bugün geri kalmış ülkeler arasında bulunuyorsa, ekonomik plânda bunun temel nedeni, kaynakların kötü dağılması ve kötü kullanılmasıdır: Millî gelirini üçte birine yakın kısmına toprak ağası, büyük aracı ve tefeci, “montajcı”, sanayici ve komprador v.b. gibi 34 milyonu geçen Türkiye nüfusu içinde 300 bini bulmayan ufak bir zümre, kitlenin sefaleti pahasına önemli bir kısmını verimli yatırımlara kullansaydı, kötü kaynak dağılışının sakıncaları bir ölçüde giderilebilirdi. Ne var ki, basının “mutlu azınlık” adını taktığı bu ufak zümre el koyduğu kaynakların pek az bir kısmını yatırımlara ayırmaktadır. Millî gelirin yüzde 30’undan fazlasını aldığı halde, millî gelirin ancak yüzde 5 ilâ 6’sı oranında yatırım yapmaktadır. Bu yatırımların büyük kısmı da, lüks mesken inşaatına ve benzeri işlere yönelmektedir. Gerçek bir sanayileşmeye giden pay son derece azdır. Mutlu azınlık, gelirinin çok büyük bir kısmını yurt içinde ve yurt dışında israf etmektedir. Çeşitli yollardan yurt dışına kaçırılan dövizler, Avrupa’da villalar satın alma ve Batılı milyonerlerin hayatını taklit etme yolunda kullanılmaktadır. Mutlu azınlık yurda yatırmayı reddettiği fonları Avrupa’ya yatırmaktadır. Yurt içinde de yaygın bir lüks hizmetler sektörü, bu ufak zümrenin harcamalarına göre biçimlenmektedir. Lüks oteller, lüks lokantalar, kulüp kisveli kumarhaneler, gece kulüpleri, sosyete meyhaneleri, güzellik enstitüleri, moda evleri, sosyete klinikleri, sosyete özel okulları, sosyete berberleri v.b. gibi hızla gelişen lüks hizmet sektörü, mutlu azınlığın el koyduğu kaynaklarla beslenmektedir. Milyonluk köşk, villâ ve apartmanlar, deniz motorları, lüks otomobiller, bol sayıda hizmetçi, gösteriş partileri mutlu azınlığını israfçı tüketiminin başka bir biçimidir. Bağımlı ve cılız sanayimizin önemli bir kanadı, bu zümrenin harcamalarına göre, bir lüks tüketim sanayi olarak gelişmiştir. Böylece, fakir ülkemiz ağır sanayi, elektronik sanayi, kimya sanayi kurmakta kullanılacak fonları bir mutlu azınlık eliyle lüks villâlara, gece kulüplerine, pahalı otomobillere v.b. yatırmaktadır.
Nasıl Kalkınırız? Türkiye’nin hızla kalkınması ve gittikçe ağırlaşan toplumsal sorunlarını çözmesi, israf edilen kaynakların topluma mal edilmesiyle mümkündür. Millî gelirin mutlu azınlıkça el konulan yüzde 30’u aşkın bölümünden önemli bir miktar, toplum eliyle yatırımlara kaydırabilirse, kalkınma hızı, yüzde 10’un üstüne hatta yüzde 15’e çıkabilir. Yüzde 10 bir kalkınma hızı, millî gelirin yirmi yılda 6,5 kat, yüzde 15, bir 16 kat arttırılması ve kalkınmanın kısa sayılabilecek bir sürede gerçekleştirilmesi demektir. Bugün millî çıkarlara aykırı yollarda israf edilen kaynaklar ancak hakikî sahibi olan topluma mal edilirse kalkınma ve halkın refahı için en verimli biçimde kullanılabilir. Yatırımlar gerçek bir plân disiplini içinde lüks mesken ve montajcı sanayi yerine temel sanayie yöneltilebilir. Günümüzde kullandığı makineleri kendi yapamayan bir ülkenin sanayileşmesinden söz edilemez. Temel sanayie yönelmedikçe bir ülke modern teknolojiye sahip olamaz ve dışa bağımlılıktan kurtulamaz. Temel sanayi, kalkınma kadar, ekonomik ve teknolojik bağımsızlığın gereğidir. Öte yandan Anayasa’mızın bugün kağıt üzerinde kalan çalışma, dinlenme, sosyal güvenlik,
94 eğitim ve sağlık haklarıyla ilgili hükümleri, lüks hizmetlere giden kaynakların halkın ihtiyaçlarına yöneltilmesiyle hızlı bir kalkınma ortamında hayata geçirilebilecektir. İsraf olunan kaynakların hızlı kalkınma ve sosyal adalet için kullanılması, mutlu azınlığın belli başlı gelir kaynaklarını teşkil eden alanların topluma mal edilmesini gerektirir. Banka, sigorta, dış ticaret ve montajcı sanayin millîleştirilmesi ve büyük kooperatif çiftlikler kurulmasına yönelmiş köklü bir toprak reformunun yapılması; her şeyden önce, yatırılabilir kaynakların artırılması ve uyulması zorunlu bir plân çerçevesinde toplum yararına en verimli biçimde kullanılması için şarttır. Böylece ekonomik plânda, kaynakların rasyonel dağılım ve kullanımını sağlayarak kalkınma, sosyal adalet ve tam bağımsızlık yolunda bir düzen değişikliği gerçekleştirilmiş olacaktır.
Kemalist Devrim Yarıda Bırakılmıştır Düzen değişikliği, Kemalist doğrultuda bir devrimdir. Bugünkü anti-kemalist gidişin unutturmak istediği Kemalist tez kısaca şudur: Bağımsızlık içinde, devrimler yoluyla çağdaş uygarlığa ulaşmak Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bağımsız kalkınma olanağı elde edilince, Atatürk, Çağdaş uygarlığa ulaşmanın Tanzimat yıllarındaki gibi, Batı uydusu olmakla değil, içeride devrimlerle ortaçağ kurumları tasfiye edilerek, bir düzen değişikliğinin gerçekleşmesiyle sağlanacağını görmüştür. Saltanat ve hilâfetin kaldırılması, akla ve bilime dayanan lâik düşüncenin bütünün kurumlara egemen kılınması yeni bir düzen kurma yolunda girişilen üst yapı devrimleridir. Atatürk üst yapı devrimleriyle yetinmeyip devlet eliyle sanayileşme ve bir toprak reformuyla düzen değişikliğini temele indirmeye yönelmiştir. Ne var ki, 1945 yılına kadar süren toprak reformunu gerçekleştirme çabaları, toprak ağaları ve müttefiklerinin mukavemeti ile bir türlü başarıya ulaştırılamamıştır. İlk adımlarını atan devletçilik, 1945’ten sonra dejenere edilmiştir. Böylece Kemalist devrim, yarıda kalmıştır. Bugünün Kemalistlerine düşen görev, anti-kemalist gidişe son vererek, Kemalist devrimi sürdürmek, alt yapı devrimleriyle temele indirmek ve Türkiye’mizi en kısa sürede, çağdaş uygarlığa Atatürk’ün tüm hayatına yön vermiş bulunan tam bağımsızlık amacına ulaşmaktadır.
Tutucu Güçler Koalisyonu Düzen değişikliği, bugün de yürürlükteki düzenden yararlananların güçlü direnişleriyle karşılaşmaktadır. Batı’da burjuvazi, yükselme çağında köylü kitlesine dayanarak, feodal ilişkileri bir toprak reformuyla tasfiye ettiği halde, Türkiye’de burjuvazi, yabancı sermayenin komisyonculuğuna yönelmiştir. Bekasını bağımsızlıkta değil, yabancı sermaye ve ileri kapitalist ülkelere bağımlılıkta görmektedir. Böylece Türkiye’nin tam bağımsızlığa ve çağdaş uygarlığa ulaşmasını engelleyen bugünkü düzeni sürdürmek için toprak bey ve ağaları ile tefeci ve aracıdan başlayıp montajcı sanayici ile kompradorlara kadar uzanan bir Tutucu Güçler Koalisyonu doğmuştur. Bu koalisyon, Türkiye’yi, kapitalizmin dünya sistemi içinde politik, ekonomik ve askerî nedenlerle bağımlı durumda tutmak için dış kuvvetler tarafından desteklenmekte ve güçlendirilmeye çalışılmaktadır.
Sandık Demokrasisi Çok partili hayata geçiş ve genel oy, büyük kitleyi söz sahibi yaparak tutucu güçler koalisyonunu zayıflatacağı ve feodal kalıntıları yok edeceği yerde, 23
95 yıldan beri tersine işlemiş, tutucular ittifakının iktidarını sağlamıştır. Hayatlarını alın teriyle kazanan kitle değil, tutucu güçler koalisyonu sürekli olarak sandıktan çıkmıştır. Yalnız bir politik özgürlük değil, aynı zamanda bir toplumsal ilerleme aracı diye benimsenen genel oy ve çok partili hayat, geçmişin kalıntılarının tasfiyesini geciktirici bir rol oynamış, gayri millî ilişkiler içinde bulunan güçlerin iktidarını meşrulaştırmıştır. Millî irade, bir mutlu azınlığın iradesi haline getirilmiş, Kemalizm sandık yoluyla tasfiye edilmiştir. Kemalizm’in sindirdiği, fakat alt yapı devrimleri gerçekleştirilemediği için, kökünü kurutamadığı irtica, batı politik sistemi içinde, gelişme ve yayılma olanağını bulmuştur. Dinsel irtica güçleri kitlelere gerçek çıkarlarını unutturmak ve tutucu güçler iktidarını perçinlemek için seferberdir. Gerek petrol şirketleri ve emperyalizm, gerekse tutucu güçler koalisyonu, dinsi irtica güçlerini tabiî müttefikleri saymışlardır. Böylece halk iktidarı demek olan demokrasi, Türkiye’de gerici güçlerin ve emperyalizmin iktidarına dönüşmüştür. Batı politik sistemi, yalnız Türkiye’de değil, benzer toplumsal yapılara sahip bütün azgelişmiş ülkelerde aynı sonuçları vermiştir. Batı politik kurumları, tutucu güçlerin iktidarlarını kuvvetlendirmiştir. Geniş kitleler, toprak mütegalibesi ile tefeci ve aracıların ekonomik ve ideolojik egemenliği altında bulunmaktadır. Fakat bu ortaçağ kurumları, aynı zamanda, aşırı sömürme pahasına da olsa, geniş kitleye, az çok bir toplumsal güvenlik sağlamaktadır. Şehirde işi olan, ya da paraya muhtaç bulunan köylü, ağa ve tefeciye başvurmaktadır. Bu güvenlik mekanizması, kitle oyunu, genellikle bey, ağa, tefeci ve aracılara bağımlı kılmaktadır. Dinsel irtica güçleri, tutucular koalisyonunun kitle üzerinde ekonomik egemenliğini ideolojik plânda tamamlamaktadır. Bu nedenledir ki, Türkiye’de seçimler, devamlı olarak, tutucu güçler koalisyonunu iktidara getirmiştir ve getirmektedir. 1969 seçimleri, bunun yeni bir örneğidir.
Partilerin Çıkmazı Düzen değişikliği iddiasıyla ortaya çıkan siyasî partiler dahi, seçimlerde az- çok bir başarı sağlayabilmek için, tutucu güçler koalisyonuna devamlı tavizler verme durumunda kalmaktadır. Bu partiler etnik özellikler ve mezhep ayrılıklarından yararlanmaya çalışmakta, oy getireceği ümidiyle şeyh, dede, ağa, aracı ve tefeci ailelerinden adayları seçimlerde liste başlarına oturtmaktadırlar. Böylece düzen değişikliğinden yana gözüken siyasî partiler bile, daha muhalefet yıllarında az-çok yozlaşmaktadır. Tutucu güçler koalisyonunun içte ve dışta kudretli müttefiklere sahip bulunduğu hesaba katılırsa, daha muhalefet yıllarında başlayan bu yozlaşma, yeryüzünde pek çok örneği görüldüğü üzere, düzen değişikliği iddiasındaki partileri, iktidara gelebilseler dahi etkisizliğe ve tutucular koalisyonu ile uzlaşmaya mahkûm etmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye, Batı politik sistemini uygulamayı ilk kez denemiştir. Karabekir, Cebesoy, Orbay gibi Kurtuluş Savaşı liderlerinin eliyle gerçekleştirilen ilk çok partili hayat denemesi, genç Cumhuriyeti çok geçmeden iki yol ağzına getirmişti: Ya Batı politik kurumları reddedilecekti ya da devrimler yoluyla modern bir Türkiye kurma ülküsünden vazgeçerek hilâfete ve yabancı sermaye egemenliğine yeniden rıza gösterilecekti. Atatürk’ün güvendiği yakın arkadaşları eliyle başlattığı Serbest Fırka denemsi de farklı sonuç vermemiştir. 1945’ten sonraki üçüncü deneme aynı biçimde anti-Kemalist bir doğrultuda gelişmiş ve zaman geçtikçe dönülmesi güç bir sürüklenişe düşünülmüştür.
96 Kemalistlerin Tarihî Ödevi Bağımsızlık içinde devrimler yoluyla bir an önce çağdaş uygarlığa ulaşmak ülküsünü biçimsel demokrasi kurumlarına değişmeyen Atatürk, biçimden çok öze önem veren tek partili demokrasi denemesine girişmiş, tek parti eliyle, feodal kurumların tasfiyesine, bağımsızlığın güçlendirilmesine, eğitim seferberliğine yönelmiştir. Bu açıdan, Atatürk’ün liberal olmayan tek parti rejimi, feodalite artıklarını ön plâna geçiren ve yabancı hegemonyasını geri getiren bugünkü liberal görünüşlü çok partili rejimden, daha demokratiktir. Ne var ki, Atatürk’ün çağdaş uygarlık yolunda gerekli düzen değişikliğini başarıya ulaştıracak bir araç olarak düşündüğü tek parti, Kurtuluş Savaşımızın eşrafa dayanan özel tarihsel şartları yüzünden tam bir devrimci parti olamamıştır. Eşraf ve tutucu bürokrat egemenliğindeki parti, feodalizmi ve bütün kalıntılarını tasfiyeye yönelmiş köklü bir toprak reformunu gerçekleştirememiştir. Toprak reformuna el atılınca, parti içinden yeni bir parti doğmuş; eski parti de kendi başlattığı toprak reformu ve Köy Enstitüleri gibi demokratik devrimleri inkâr ederek devrimci niteliğini büsbütün yitirmiştir. Bugün ancak, hayatını alın teriyle kazanan büyük kitlenin bilinçli ve örgütlü desteğine ve itici gücüne dayanmayı şart sayan devrimci bir parti, tutucu güçler koalisyonunun kitle üzerinde kurduğu ekonomik, politik ve ideolojik hegemonyayı yıkarak ve köklü dönüşümleri başararak, yarıda kalan Kemalist devrimi hedeflerine ulaştırabilir, tam bağımsız, uygar ve gerçekten demokratik Türkiye’yi kurabilir. Türkiye’de demokrasinin kurulması için tek yol budur. Halktan kopuk bir kadronun, güçlü halk desteği olmadan, köklü dönüşümleri gerçekleştirebileceğine inanan devrimciler ülkemizde de eksik değildir. Yalnız bütün örnekler, halkın itici gücünü seferber etmeye ve gerçek bir halk iktidarı kurmaya yönelmedikçe, bu tip denemelerin yarı yolda kaldığını ve eninde sonunda tutucular koalisyonu ile kudretli dış müttefiklerinin avucuna düştüğünü göstermektedir. “Halka rağmen, halk için” değil, “halkla beraber halk için devrim” gerçek devrimcinin parolasıdır. Günümüzün devrimcisi bugünkü anti-kemalist tersine gidişe “dur” diyerek, halkla elele, uygar, bağımsız ve demokratik Türkiye’yi kurma görevindedir. Bu görevden kaçınan, Millî Kurtuluş Savaşımızın mirasına ve devrimci sıfatına layık olamaz. Gelecek kuşaklara Millî Kurtuluş Savaşına yakışır bir Türkiye devretmek kuşağımızın tarihî ödevidir.
97
EK III DEVRİM DERGİSİ’NDE BİR KEZ YAZISI ÇIKMIŞ İSİMLER
YAZAR ADI SAYI NO YAZAR ADI SAYI NO A.Refik Yurtseven 69 Bülent Habora 38 A.Sedat 48 Cahit Talas 36 Adnan Öztrak1 61 Carroll Quigley12 8 Ahmet Sarı2 16 Cengiz Çandar 5 Ahmet Yıldız3 17 Cevat Akgönül 16 Alberto Jacoviello4 68 Deniz Gökkılıç 33 Ali Fuat Başgil5 6 Dinçer Ürün 78 Ali Nejat Ölçen 73 Erdoğan Naim 24 André Demichel & 5 Erhan Erdoğmuş 43 Pierre Lalumiére6 Andrea Papandreu 8 Fehmi Yavuz 69 Art Buchwald7 62 Fernand Baudhuin13 51 Ataol Behramoğlu 31 Fidel Castro14 73 Atillâ Koryürek 18 Fikret Otyam 34 Aziz Nesin7 51 Frey15 4 Bahri Savcı 79 G.M. Garter & J. 18 Herz16 Baran Tuncer8 30 George S. Harris17 11 Barrington Moore9 22 G.D. Berreman18 12 Bengt Abrahamsson10 62 Gülseli Kırkbir 30 Burhan Durcan 63 H. Burakoğlu 60 Bülent Ecevit11 16 Haldun Derin 46
1 Adnan Öztrak’ın Ankara Radyosu Müdürlüğü’ne yazdığı yazıdan bir bölüm 2 Mahkeme kararıyla yayınlanan tekzip yazısı 3 Milli Birlik Komitesi adına başbakanlık bütçesi hakkında yapılan konuşmadan bir bölüm 4 İtalyan gazeteci Alberto Jacoviello’nun kültür devrimi sonrası üniversiteyi anlattığı yazısı 5 Prof. Ali Fuat Başgil’in kitabından bir bölüm 6 Prof.André Demichel’in & Prof.Pierre Lalumiére “Avrupa Parlamenter Rejimleri” adlı ders kitabından bir bölüm 7 1970 yılında Türk Dil Kurumu tiyatro dalı ödülünü kazanan Aziz Nesin’in ödül töreninde yaptığı konuşmasının tam metni 8 1969 yılında kalkınma hızının %6’nın üstünde olduğunu iddia eden Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanı Alpat’a Baran Tuncer’in cevap konuşması 9 Prof. Barrington Moore’un yazısından bir bölüm 1014–19 Eylül 1970’de toplanan Dünya Sosyoloji Kongresinde Stockholm Üniversitesi Sosyoloji Profesörü Bengt Abrahamsson’un sunduğu bildiri 11 Bülent Ecevit’in kendisi ile ilgili çıkan bir yazı üzerine Devrim’e yolladığı mektup 12 Prof. Carroll Quigley’nin incelemesinden bir bölüm 13 Fernand Baudhuin’in görüşlerini yansıtan bir yazıdan alıntı 14 Fidel Castro’dan alıntı (Çev. Ayseli Usluata) 15Amerikan Yardım Teşkilatı ile Devlet Planlama Teşkilatının yürüttükleri Prof. Frey’in başkanlığındaki anketten bir bölüm 16 G.M. Garter & J. H. Herz’in “Government In The Twentieth Century” adlı kitabından bir bölüm 17 George S. Harris’in Middle East Journal’da yayınlanan “The Role of The Military In Turkish Politics” adlı incelemesi 18 Prof.Gerald D.Berreman’dan alıntı
98 ∗
YAZAR ADI SAYI NO YAZAR ADI SAYI NO Halil Tuncer 16 Memduh Aytür 66 Halit Aksu 22 Menteşeoğlu31 62 Haydar Tunçkanat19 12 Mert Başat 8 Helio Jaguariba20 11 Metin Ger32 1 Herbert Marcuse21 58 Morris Janowits33 24 Hıfzı Veldet 56 Mustafa Yuluğ 28 Velidedeoğlu Hikmet Bil 50 Mustafa Timisi 48 Hüsnü Dilli 32 Mübeccel Kıray34 10 İbrahim Çetkin 37 Müslim Özbalkan 7 İrfan Özyurtlu 66 Nahit Uytun 51 Jacques Lambert22 6 Neapley35 70 Juan Bosch23 13 Necdet Evliyagil 39 K.S. Gill24 9 Necmeddin Cevheri36 75 Kâmuran Ardıç 35 Nevzat Şenol 33 Kemal Sülker 54 Nusret Selen 67 Kurt Steinhaus25 55 Nüvit Özdoğru 29 Lütfi Doğan26 18 Oğuz Bakırburç 65 M. Hasırşapkalı 27 72 Orhan Asena 21 M. Keskinoğlu 30 Orhan Barlas 10 M. Mahir Şellaki28 74 Orjana Fallacj 54 Maurice Duverger29 7 Osman Deniz 6 Mehdi Zıt 33 Osman Kiper 54 Mehmet Ali Aybar 48 Osman Türkay 8 Mehmet Salihoğlu 75 Özer Ozankaya37 74 Mehmet Turgut 14 Pervin Yazgan 23
19Tabi Senatör Haydar Tunçkanat’ın “İkili Anlaşmaların İçyüzü” adlı kitabından bir bölüm 20Helio Jaguariba’nın incelemesinden bir bölüm 21 Herbert Marcuse’den alıntı 22 Prof. J. Lambert’in “Latin Amerika, Sosyal Yapılar ve Politik Kurumlar” adlı kitabından bir bölüm 23Dominik Eski Cumhurbaşkanı Juan Bosch’un “Jeune Afrique” dergisine yaptığı röportaj 24Devlet Planlama Teşkilatında OECD danışmanı olan Dr.K.S. Gill’in raporunun özeti 25 Kurt Steinhaus’un “Soziologie Der Türkischen Revolution By Europaische Verlagsanstalt” kitabının geniş bir özeti 26 Lütfi Doğan’ın mahkeme kararıyla yayınlanan tekzip yazısı 27 M. Hasırşapkalı lakabı ile yazısı çıkan isim Mustafa Ekmekçi’dir. Hikmet Özdemir, Doğan Avcıoğlu: Bir Jön Türk’ün Ardından, (Ankara: Bilgi Yayınevi, 2000), 333. 28 M. Mahir Şellaki’nin mahkeme kararıyla yayınlanan tekzip yazısı 29 Duverger’nin “Introduction A La Politique” kitabından bir bölüm 31 Menteşeoğlu’nun mahkeme kararıyla yayınlanan tekzip yazısı 32 İnşaat Mühendisleri Odasının Genel Kurulunda İnşaat Mühendisi Metin Ger’in yaptığı konuşma 33 Prof. Morris Janowits’in “The Military In The Political Development of New Nations” adlı kitabından bir bölüm 34 Mübeccel Kıray’ın Mimarlar Odası “Mimarlık Semineri”ne sunduğu bildiriden bir bölüm 35 Neapley’den alıntı 36 Necmeddin Cevheri’nin mahkeme kararıyla yayınlanan tekzip yazısı 37 Dr. Özer Ozankaya’nın “Köyde Kültür” konulu doçentlik çalışmasının önemli bölümlerinin geniş özeti
99
YAZAR ADI SAYI NO YAZAR ADI SAYI NO Pierra Maes 73 Talât Turhan 14 Refik Erduran & 31 Turgut Akın 57 Halit Fahri Ozansoy Remzi İnanç 71 Turhan Tokgöz 56 Rıza Nur 56 Uğur Kökden 29 Richard Lowenthal38 19 Üstün Kırdar 60 Rupert Emerson39 12 Vahap Dizdaroğlu 71 Rüştü Erdelhun40 16 Vedat Günyol 42 49 Sami Can 40 Vehbi Ersü 70 Sami Küçük41 69 W. J. Pomeray43 23 Sedat Özkol 49 Yahya Güner 43 Selahattin Cizrelioğlu 18 Yakup Demir44 45 Semih Tezer 50 Yaşar Dumrul Ölçen 71 Sevil Avcıoğlu 24 Yekta Güngör Özden 17 Suphi Gürsoytrak 18 Yetil Özkan 75 Suphi Karaman 7 Yıldız Telatar 79 Şahin Alpay 2 Zinde Kip 60 Şiar Yalçın 36 ∗
38 Richard Lowenthal’un “Government In The Developing Countries: Its Functions and Its Form” adlı konuşmasının özeti 39 Prof. Rupert Emerson’nun “Sömürgelerin Uluslaşması” adlı kitabından bir bölüm 40 Rüştü Erdelhun’un Devrim’de çıkan bir yazı üzerine yaptığı açıklaması 41 Milli Birlik Grubu sözcüsü Sami Küçük’ün bütçe üzerine yaptığı eleştiri konuşmasının önemli bölümleri 42 Vedat Günyol’un “Yeni Ufuklar” dergisinde yayınlanan notlarından bir bölüm 43 Prof. William J. Pomeray’un “Labour Monthly”de çıkan yazısı 44 Yakup Demir’in “Türkiye’de Devrimci Eylem” Adlı İncelemesinin Geniş Bir Özeti
100 EK IV DEVRİM DERGİSİ’NDE BİRDEN FAZLA YAZISI ÇIKMIŞ İSİMLER
YAZAR ADI SAYI NO Adalet Ağaoğlu 8–9–10–12–28–33–50–51–52–53–54–55–56–57– (17 yazısı yayınlanmıştır) 58–64–67 Ahmet Şükrü Esmer1 36–38–58 (3 yazısı yayınlanmıştır) Altan Öymen2 1–2–5–63 (4 yazısı yayınlanmıştır) Aslan Başer Kafaoğlu 4–42–57–70–76–77–78–79 (8 yazısı yayınlanmıştır) Ata Tan 29–35 (2 yazısı yayınlanmıştır) Ayperi Akalan 12–53–54–57–59–66 (6 yazısı yayınlanmıştır) Baki Tuğ3 73–76 (2 yazısı yayınlanmıştır) Behzat Ay 34–35–73 (3 yazısı yayınlanmıştır) Bekir Çolakoğlu 29–31–45 (3 yazısı yayınlanmıştır) C.B. Macpherson4 8–9 (2 yazısı yayınlanmıştır) Cahit Tanör 33–52 (2 yazısı yayınlanmıştır) Cemal Madanoğlu 2–15–16–32 (4 yazısı yayınlanmıştır) Cemal Reşit Eyüpoğlu 10–13–16–12 (4 yazısı yayınlanmıştır) Cevdet Kudret 1–2–3–4–5–8–10–11–12–13–14–15–17–18–41 (15 yazısı yayınlanmıştır) Çetin Altan 1–2–3–4–5–6–7–8–9–10–11–12–13–14–15–16– (79 yazısı yayınlanmıştır) 17–18–19–20–21–22–23–24–25–26–27–28–29– 30–31–32–33–34–35–36–37–38–39–40–41–42– 43–44–45–46–47–48–49–50–51–52–53–54–55– 56–57–58–59–60–61–62–63–64–65–66–67–68– 69–70–71–72–73–74–75–76–77–78–79
1 38. ve 58. sayılarda Prof. Ahmet Şükrü Esmer’in “Ulus”ta çıkan yazıları yayınlanmıştır. 2 63. sayıda Altan Öymen’in Akşam Gazetesinde çıkan bir yazısı yayınlanmıştır. 3 73. ve 76. sayılarda Baki Tuğ’un mahkeme kararı ile tekzip yazıları yayınlanmıştır. 4 8. ve 9. sayılarda Prof. C.B. Macpherson’nın “Üç Çeşit Demokrasi” adlı kitabından bölümler yayınlanmıştır.
101
YAZAR ADI SAYI NO Doğan Avcıoğlu 1(2 yazı)–2(2 yazı)–3(3 yazı)–4(2 yazı)–5(2 yazı)–6(2 (92 yazısı yayınlanmıştır) yazı)–7(2 yazı)–8(2 yazı)–9–10(2 yazı)–11(2 yazı)–12– 13(2 yazı)–14(2 yazı)–15–16(2 yazı)–17(2 yazı)–18– 19(2 yazı)–20–21(2 yazı)–22–23–24–25–26–27–28–29– 30–31–32–33–34–35–36–37–38–39–40–41–42–43–44– 45–46–47–48–49–50–51–52–53–54–55–56–57–58–60– 61–62–63–64–65–66–67–68–69–70–71–72–73–74–75– 76 Doğan Hızlan 1–3 (2 yazısı yayınlanmıştır) Doğan Tanyer 66–67–68–69–70–71–72–77–78–79 (10 yazısı yayınlanmıştır) Doğan Yurdakul 9–16 (2 yazısı yayınlanmıştır) Dursun Akçam 17–45–48–60 (4 yazısı yayınlanmıştır) Dündar Seyhan 14–16 (2 yazısı yayınlanmıştır) Ebubekir Hazım Tepeyran5 1–2–3–4–5–6 (6 yazısı yayınlanmıştır) Ekmel Çetiner 14–24–31–34 (4 yazısı yayınlanmıştır) Ekrem Acuner6 43–64 (2 yazısı yayınlanmıştır) Engin Aşkın 25–27–29–30–31–33–35–37–38–39–45–46–50–54–56– (25 yazısı yayınlanmıştır) 58–59–62–67(2 yazı)–68–69–73–77–78 Engin Tonguç7 17–26–28–78 (4 yazısı yayınlanmıştır) Erdinç Tokgöz 63–64–72 (3 yazısı yayınlanmıştır) Erdoğan Alkan 15–19–21–22–25–27–35–39–44 (9 yazısı yayınlanmıştır) Erol Toy8 3–30–77 (3 yazısı yayınlanmıştır) F. Öz Kerem 16–22 (2 yazısı yayınlanmıştır) Fahir Aksoy 15–19 (2 yazısı yayınlanmıştır) Fakir Baykurt9 41–59 (2 yazısı yayınlanmıştır)
5 Ebubekir Hazım Tepeyran’ın 31 Mart olayı ile ilgili hatıraları yayınlanmıştır. 6 64. sayıda Devrimci Kemalistler Derneği’nin çağrısıyla Ege Üniversitesinde Ekrem Acuner’in yaptığı konuşma yayınlanmıştır. 7 28. sayıda Engin Tonguç’un “Canlandırılacak Köy” kitabından bir bölüm yayınlanmıştır. 8 3. sayıda Erol Toy’un Zihni Küçümen’le yazdığı ortak bir yazı yayınlanmıştır. 9 41. sayıda Fakir Baykurt ile yapılan bir röportaj yayınlanmıştır.
102 YAZAR ADI SAYI NO G. Mirsky10 1–10 (2 yazısı yayınlanmıştır) Güngör Dilmen 1–6–7–9–11–12–13–15–19–33–34–50–51–52– (25 yazısı yayınlanmıştır) 53–54–55–56–57–58–59–60–61–63–78 Halim Köylü 64–65–66–67–68(2 yazı)-69–70–71–72–73–74– (14 yazısı yayınlanmıştır) 75–76 Hamdi Konur 47–50–55 (3 yazısı yayınlanmıştır) Hasan Kaya Cemal 2–3–4–5–6–7–8–9–10–11–12–13–14–15–16–17– (77 yazısı yayınlanmıştır) 18–19–20–21–22–23–24–25–26–27–28–29–30– 31–32–33–34–35–36–37–38–39–40–41–42–43– 44–45–46–47–48–49–51–52–53–54–55–56–57– 58–59–60–61–62–63–64–65–66–67–68–69–70– 71–72–73–74–75–76–77–78–79 Hayrettin Nakipoğlu11 18–47 (2 yazısı yayınlanmıştır) İ Rubi Göbüt 64–69 (2 yazısı yayınlanmıştır) İbrahim Çamlı 1–2–3–4–5–6–7–10–11–12–13–15–17–19–23– (17 yazısı yayınlanmıştır) 24–31–33 İlhami Soysal 1–2–3–4–5–6–7–8–11–12–13–14–18–20–21–22– (31 yazısı yayınlanmıştır) 23–25–27–32–33–35–37–38–41–46–59–68–76– 78–79 İlber Ortaylı 13–15–17–18–21–22–23–24(2 Yazı)–25–26(2 (40 yazısı yayınlanmıştır) yazı)–28–30(2 yazı)–32–34–35–36–37–39–40– 43–47–48–50–53–54–55–58–59–60–61–62–63– 68–72–75–77–78–79 İlhan Selçuk 1–2–3–4–5–6–7–8–9–11–12–13–14–15–17–18– (20 yazısı yayınlanmıştır) 20–78–79 İsmet K. Karadayı 60–76 (2 yazısı yayınlanmıştır) J.P.Sartre12 39–42–58 (3 yazısı yayınlanmıştır) James Madison Garrett13 58–59 (2 yazısı yayınlanmıştır) Kâzım Kolcuoğlu 11–39 (2 yazısı yayınlanmıştır) Kemal Tüfekçioğlu 21–22–23–24–25–26 (6 yazısı yayınlanmıştır) Konur Ertop 4–5–78–10–20–21–23–25–52 (10 yazısı yayınlanmıştır) M. Edip Sadin 34–40 (2 yazısı yayınlanmıştır)
10 1. ve 10. sayılarda Prof. G. Mirsky’nin incelemesinden bir bölüm yayınlanmıştır. 11 18. ve 47. sayılarda Hayrettin Nakipoğlu’nun mahkeme kararı ile tekzip yazıları yayınlanmıştır. 12 39., 42. ve 58. sayılarda J.P.Sartre’den alıntılar yayınlanmıştır. 13 58. ve 59. sayılarda James Madison Garrett’in “ABD Dış Politikasının Bir Aracı Olarak Türkiye’ye Yapılan Yardım, Özellikle Askeri Yardım, 1947–1955” adlı doktora tezinin geniş özeti yayınlanmıştır.
103 YAZAR ADI SAYI NO M. Nuri Ayvalı 36–40–56–59 (4 yazısı yayınlanmıştır) Mehmet Ali Kışlalı 11–47–50–69 (4 yazısı yayınlanmıştır) Mehmet Cihangir 46–47–48 (3 yazısı yayınlanmıştır) Mehmet Seyda 47–48 (2 yazısı yayınlanmıştır) Mert Başaran 9–19–21–27–31 (5 yazısı yayınlanmıştır) Metin And 1–2–3–6–14–25 (6 yazısı yayınlanmıştır) Miles Copeland14 52–53–54–55 (4 yazısı yayınlanmıştır) Muammer Aksoy 1–4–7–13–18–26–27–28–38–41–43–57 (12 yazısı yayınlanmıştır) Mucip Ataklı15 28–32 (2 yazısı yayınlanmıştır) Mukbil Özyörük 2–3–41–53–54–56–60–64 (8 yazısı yayınlanmıştır) Murat Katoğlu 31–33–38 (3 yazısı yayınlanmıştır) Mustafa Çöl 57–61 (2 yazısı yayınlanmıştır) Muzaffer Karan 25–29–32–36–37–38–40–45–54–66–69–70–72– (17 yazısı yayınlanmıştır) 73–74–75–77 Nazif Ekzen 41–47 (2 yazısı yayınlanmıştır) Necati Ganioğlu 26–28–35–42 (4 yazısı yayınlanmıştır) Nezih Danyal 28–45 (2 yazısı yayınlanmıştır) Nijat Özön 1–2–6–7–11–15–17–20–23–25–29–30–31–32–33– (54 yazısı yayınlanmıştır) 34–36–37–38–39–40–41–42–43–45–46–48–49– 50–51–52–53–54–55–57–58–59–61–62–63–65– 66–67–68–69–71–72–73–74–75–76–77–78–79 Nimet Arzık 62–63(2 yazı)–64(2 yazı)–65(2 yazı)–66(2 yazı)– (32 yazısı yayınlanmıştır) 67(2 yazı) –68(2 yazı)–69(2 yazı)–70(2 yazı)–71– 72(2 yazı)–73(2 yazı)–74(2 yazı)–75(2 yazı)–76(2 yazı)–77(2 yazı)–78–79 Numan Kartal 48–61–71–77–78 (5 yazısı yayınlanmıştır) Oktay Akbal 1–3–4–6–11–21–31 (7yazısı yayınlanmıştır)
14 52., 53. 54. ve 55 . sayılarda CIA yetkilisi Miles Copeland’in “The Game of Nations” kitabından bir bölüm yayınlanmıştır. 15 32. sayıda Mucip Ataklı’nın Üçüncü Demirel Hükümetinin 1970 bütçesi üzerine Milli Birlik Grubu adına yapılan konuşmasıdan derlenmiştir.
104 YAZAR ADI SAYI NO Orhan Toner 38–62–73–74 (4 yazısı yayınlanmıştır) Osman K. Akol 35–50 (2 yazısı yayınlanmıştır) Osman Köksal16 6–10–14–15–16–17–18–27–32–57–61–64 (12 yazısı yayınlanmıştır) Osman N. Koçtürk 62–67 (2 yazısı yayınlanmıştır) Ömer Faruk Toprak 19–24–28–29–35–36–37–49–51–52–54–63–65– (16 yazısı yayınlanmıştır) 70–77 Özdemir Nutku 15–26–58 (3 yazısı yayınlanmıştır) Rauf Mutluay 1–4–6–7–8–11–12 (7 yazısı yayınlanmıştır) Refet Sezgin17 16(2 yazı) (2 yazısı yayınlanmıştır) S. Günay Akarsu 26–79 (2 yazısı yayınlanmıştır) Sina Akşin 72–74 (2 yazısı yayınlanmıştır) Şevket Süreyya Aydemir 2–7–15 (3 yazısı yayınlanmıştır) Şinasi Güceri 29–34–38–79 (4 yazısı yayınlanmıştır) Tanju Akerson 3–5–26 (3 yazısı yayınlanmıştır) Turgut Özal18 35–67 (2 yazısı yayınlanmıştır) Türkkaya Ataöv 36–43–44–45–46–48–52–54–56–57–60 (11 yazısı yayınlanmıştır) Uğur Mumcu 20–23–24–26–27–28–29–30–31–32–34–35–36– (55 yazısı yayınlanmıştır) 37–38–39–41–42–43–44–45–46–47–48–49–50– 51–52–53–54–55–56–57–58–59–60–61–62–63– 64–65–66–67–68–69–70–71–72–73–74–75–76– 77–78–79 Uluç Gürkan 3–4–5–6–7–8–9–10–11–12–13–14–15–16–17–18– (63 yazısı yayınlanmıştır) 19–20–21–22–24–25–26–27–28–29–30–31–32– 33–34–35–36–37–38–41–42–44–45–46–47–48– 49–50–51–52–53–54–55–56–57–58–59–60–61– 62–63–64–65–66–69–72–73–74–75–76 Yaşar Tunagür19 20–38 (2 yazısı yayınlanmıştır) Yavuz Tarakçıoğlu 47–55 (2 yazısı yayınlanmıştır)
16 27. sayıda Osman Köksal’ın Senatoda yaptığı konuşma yayınlanmıştır. 17 16. sayıda Refet Sezgin’in mahkeme kararı ile iki adet tekzip yazısı yayınlanmıştır. 18 35. ve 67. sayılarda Turgut Özal’ın mahkeme kararı ile tekzip yazısı yayınlanmıştır. 19 47. ve 55. sayılarda Yaşar Tunagür’ün mahkeme kararı ile tekzip yazısı yayınlanmıştır.
105 Yıldız Sertel 65–68 (2 yazısı yayınlanmıştır) Yılmaz Akkılıç 78–79 (2 yazısı yayınlanmıştır) Zihni Küçümen 30–50 (2 yazısı yayınlanmıştır)
106 EK V DEVRİM DERGİSİ’NDE ŞİİRLERİ ÇIKMIŞ İSİMLER
ŞAİRİN ADI SAYI NO Âşık İhsani 12–69–72–74 (4 şiiri yayınlanmıştır) Âşık Hüseyin Çırakman 70 (1 şiiri yayınlanmıştır) Baha Vefa Karatay 34 (1 şiiri yayınlanmıştır) Bülent Nuri Esen 33–36 (2 şiiri yayınlanmıştır) Ceyhun Atuf Kansu 4–5 (2 şiiri yayınlanmıştır) Fazıl Hüsnü Dağlarca 1–2–3–4–5–6–7–8–9–10–11–12–13–14–15–16– (79 şiiri yayınlanmıştır) 17–18–19–20–21–22–23–24–25–26–27–28–29– 30–31–32–33–34–35–36–37–38–39–40–41–42– 43–44–45–46–47–48–49–50–51–52–53–54–55– 56–57–58–59–60–61–62–63–64–65–66–67–68– 69–70–71–72–73–74–75–76–77–78–79 M. Naci Dilek 70 (2 şiir) (2 şiiri yayınlanmıştır) Mucip Ataklı 14 (1 şiiri yayınlanmıştır) Öksüz 70 (1 şiiri yayınlanmıştır) Yevtuşenko1 11–38 (2 şiiri yayınlanmıştır)
1 38. sayıda Sovyet Şairi Yevtuçenko’nun May Lay Katliamı Konusunda Yazdığı Bir Şiir yayınlanmıştır. (Çeviren Engin Aşkın)
107 EK VI
INDEX SAYI 1 / 21 EKİM 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Takke Düştü! Tutucular Koalisyonuna Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Avcıoğlu Doğru… Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Altan Sandıktan Ne Çıktı? Sonuçları Nasıl Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI Öymen Karşıladılar? -I- Muammer Sandıktan Ne Çıktı? “Her Sözünde Bir İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -I- Aksoy Keramet” Var Efsanesi Doğan Takke Düştü! -Birinci Sayfa Makalenin İmzasız İkili Anlaşmalar: Temel Anlaşma, Avcıoğlu Devamı- Türkiye’nin Değil, Amerika’nın Güvenliğini Sağlıyor SAYFA -6- “DEVRİM KÜLTÜRDE” İmzasız Rand Corporation’ın Gizli Raporu: “Bir YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Atom Hücumunda 7,5 Milyon Türk Ölür” Metin And 1969-1970 Döneminde Devlet Tiyatrosu Baş Hedef İncirlik Üssü!.. Güngör Nesin TRT Duvarını Aştı!.. İmzasız “Dinsel İrtica”nın Genel Karargâhı “İlim Dilmen Yayma Cemiyeti”dir Nijat Özön Yeşilçam “Dünkü Çocuk”u Çeviriyor *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GÜÇLERİN BİRBİRİNE İmzasız İstanbul’da İlk Oyunlara Bir Bakış YANSIMASI” (Şiir) İmzasız A.S.T.’ta Orhan Kemal Haftası İmzasız Nobel Ödülü SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “KÜLTÜRDE DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk Bayar-Demirel-Koç-Burla-Taşkent vb… Cevdet Umman Ninenin Mektupları -I- İmzasız İkili Anlaşmalar -Birinci Sayfa Haberinin Kudret Devamı- Oktay Akbal Silah ve Kalem İmzasız Rand Corporation’ın Gizli Raporu - Rauf Dergiler Dünyası Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mutluay Muammer “Her Sözünde Bir Keramet Var” Efsanesi Doğan Irgatın Türküsü Aksoy -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Hızlan A.B.K.1 Milletlerarası Gelişme Yarışında Türkiye SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız “Aydınlık” Yine Toplatıldı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
İlhami Çankaya Komşuları SAYFA -8- Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: I- İmzasız Devrim Bildirisi Avcıoğlu Türk Ordusunda Amerikan Düşmanlığı
Var mı?
İmzasız “Dinsel İrtica”nın Genel Karargâhı -
Birinci Sayfa Haberinin Devamı-
SAYFA -4- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İbrahim İsmet Paşa’nın Orta Doğu Politikası Çamlı Hatalıdır!.. Prof. G. Bir Sovyet Görüşü: 3.Dünya’da Son Mirsky Gelişmeler (Prof. G. Mirsky’nin İncelemesinden Bir Bölüm) İmzasız Vietnam Moratoryumu İmzasız KISA HABERLER: Feza’da Yedi İnsan… Japonya’daki ABD Üsleri …Yıkıcı Bildiri!... Gizli Halk Mahkemesi…Amerikan Aleyhtarı Başbakan
1 Arslan Başer Kafaoğlu’na ait bir yazı olabilir. 108 SAYI 2 / 28 EKİM 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Çelişme Metin And SAHNE: Damdaki Kemancı Avcıoğlu Cevdet Umman Ninenin Mektupları -II- Cemal Düzenin Kısır Döngüsü “Sözüm Sömürüp Kudret Madanoğlu Duranlara Değil Somurtup Oturanlara!” Şahin Alpay “Yaşasın Halk Savaşının Zaferi” İmzasız İnönü-Sunay Çatışması: Af’ta Son Sözü İmzasız Yeni Amerikan Tiyatrosu Sunay ve Büyük Paşalar Söyleyecek İmzasız Yedinci Newyork Film Festivali İmzasız CHP’nin Gizli NATO Raporu “NATO İmzasız KISA HABERLER: Nobel Ödülünü Türkiye’yi Korumaz” Beckett Kazandı…Buchwald İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’in İtirafı... Broadway’de… “Justine” Beyaz Perdede Ecevit’in Genel Başkanlığı Berbat Edilmiş… Anouilh’ın Yeni Oyunu *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DEĞİL” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İbrahim Sol’un Amerika’yı Daha İyi Tanıması Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İlk Çamlı Gereklidir Oturumda Bıyıklarımıza Sövmüşlerdi İmzasız “Milli Kurtuluş Cephesi” Vietnam’da İlhan Selçuk Bir Toplum Uydulaşırken Bir Millet Duruma Hakim Köleleşirken Bir Hal Kurtulabilir mi? İmzasız Lübnan Krizi Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Libya’da Milliyetçilik Cemal Şeriatçılar, Son Seçimlerde Genellikle İmzasız Somali’de Darbe AP’yi Destekledi İmzasız KISA HABERLER: Türkiye’deki Üslerle İmzasız GENÇLİK: Devrim Suçu…TDGF, İlgili Gizli İngiliz-Amerikan Anlaşması… Bayarcı Affa Karşı…Eğitim Nixon Cesaret Edebilir mi?...Çin-Sovyet Tüccarları…Gençliğin NATO’culara Görüşmeleri…Makarios Bir Şeyler Şamarı Hazırlıyor…Güney Amerika Sefalete Ş.Süreyya GÖRÜŞLER: Komünist Yaratmak Sürükleniyor… “Coca-Cola İçmeyiniz”… Aydemir Christine Keeler’in Anıları
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami Yediyüzdoksaniki Altan Seçimlerden Sonra Bir CHP Yetkilisinin Soysal Öymen Görüşleri Mukbil “Korkusuz Parlamento” İmzasız CHP’nin Gizli NATO Raporu -Birinci Özyörük Sayfa Haberinin Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: II- İmzasız İkili Anlaşmaları Açıklıyoruz -Birinci Avcıoğlu Orgeneral Refik Tulga, Trabzon Üssüne Sayfa Haberinin Devamı- Sokulmuyor! İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ecevit’in İmzasız İkili Anlaşmaları Açıklıyoruz Üzüntüsü… CHP’de Göbekçiler… İmzasız Muzaffer Erdost Beraat Etti Demirel ve Gazozcular İmzasız Türkiye Beyin Göçünde Birinci İmzasız “Cyclamate” Tartışması SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Doğan Çelişme -Birinci Sayfa Makalenin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avcıoğlu Devamı- Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Cemal Düzenin Kısır Döngüsü -Birinci Sayfa Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Madanoğlu Makalenin Devamı- Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI İmzasız İnönü-Sunay Çatışması -Birinci Sayfa -II- Haberinin Devamı- Nijat Özön SİNEMA: “Bir Türk’e Gönül Verdim” İmzasız Milli İrade Dediğin… İmzasız TARİH: İnönü’nün İyimserliği ve İrtica İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -II- İmzasız Celal Bayar Anadolu Köylüsüne Bolşevikliği ve Toprak Reformunu Anlatıyor
109 SAYI 3 / 4 KASIM 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Gidiş Nereye? Oktay Akbal ÖNCE: Wilde İçin Avcıoğlu Doğan KİTAPLAR: Edebiyat Tarihine Işık Tutan İmzasız Affa “Yeşil Işık” Yandı: Sunay ve Hızlan Anılar Tağmaç Bayar Affına “Evet” Dediler Cevdet Umman Ninenin Mektupları -III- İmzasız Maliye Bakanlığı Raporu Kudret İmzasız Devlet Fonları Kimlere Dağıtıldı? Doğan “100 Soruda Gelir Dağılımı” İmzasız Anayasa Mahkemesi ve Özel Sektör Avcıoğlu İmzasız İncirlik Üssü ve Demirel İmzasız KISA HABERLER: Nobel Ödülü ve İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü-Bayar ve Beckett …Ankara Birlik Sahnesi… Anayasa Alice’s Restaurant …Fitzgerald’dan *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ONBİN YUMRUK TÖRENE” Hemingway’e… Gülbenkyan’ın Tabloları (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İbrahim Sol’un Amerika’yı Daha İyi Tanıması Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Önce Kim Çamlı Gereklidir -II- Bir Geri Tırmanış Hikayesi Sıkıştı İmzasız Suriye Milli Petrol Politikasının Başarısı İlhan Selçuk Olur mu Diyelim İmzasız ABD, Bu Kez Lübnan’a Müdahale Uluç Gürkan GENÇLİK: Devrimci Gençlik Siyasi Edemeyecek Partilerin Uydusu Değildir… Taylan’ın İmzasız Amerikalı Bir İstihbarat Subayının Babasından Sunay’a Mektup… Vietnam Raporu Hacettepe’de Devrimciler İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Amerika’ya Dış Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Yardım…PX Genelev İşletsin ...Amerikan Cemal “Mukaddesatçılar” İlk Kez İsmet Paşa’yı Kongresinde Skandal…Portekiz Seçimleri Övüyorlar … Libya’da Petrol Kârı…Yeni Bir Mukbil GÖRÜŞLER: Bayar Tabii Senatör Komando Lideri…Tarih Dediğin Özyörük Olamaz! SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Gidiş Nereye? -Birinci Sayfa Makalenin İlhami - Avcıoğlu Devamı- Soysal İmzasız Mıgırdıç Şellefyan Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: III- İmzasız Devlet Fonları Kimlere Dağıtıldı -Birinci Avcıoğlu İstanbul’da Casus Ağı Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Harbiyelilerin İmzasız Anayasa Mahkemesi ve Özel Sektör - Bağımsızlık Özlemi… “Bu, Hayatımın Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Meselesi” Diyor İmzasız Affa “Yeşil Işık” Yandı Sunay ve Tağmaç İmzasız KISA HABERLER: Çağlar İçin…Türkiye Bayar Affına “Evet” Dediler -Birinci Neden Güvenlik Konseyine Seçilmez… Sayfa Haberinin Devamı- ABD Üsleri…Önce Şehir mi, Köy mü?... İmzasız Maliye Bakanlığı Raporu -Birinci Sayfa Hükümetin Petrolcülere Hediyesi: İki Haberinin Devamı- Şüpheli Kararname…Hep Aynı Hikaye… Demokrasi Var mı? SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Erol Toy Perde Arkasından Türkiye’yi Yöneten YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Azınlık Kompradoru:Teneke Kralı Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Mıgırdıç Şellefyan Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI -III- Metin And SAHNE: Bir Dergi ve Politik Tiyatro Tanju SİNEMA: Zamdan Önce Kaliteli Film! Akerson İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -III- İmzasız Türkiye II. Dünya Savaşının Dışında Nasıl Kalabildi?
110 SAYI 4 / 11 KASIM 1969
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Kemalizm’i İyi Anlamak Gerek! İbrahim Sol’un Amerika’yı Daha İyi Tanıması Avcıoğlu Çamlı Gereklidir -III- Geri Tırmanışın Bilançosu İmzasız Devrimci Gözüyle Yeni Hükümet ve İmzasız Ölüme Karşı Yürüyüş Programı İmzasız KISA HABERLER: Yunan Cuntası ve İmzasız Bayar Affının Hikayesi “Büyük Basın” ABD …Ho Chi Minh’in Nixon’a Cevabı Senato Tartışmalarını Kamuoyundan … Filipin’de Komünist Partisi… Gizledi Nobel Ödülü Kazanan Luria Solcu İmzasız Gençlik Affa Karşı Hareketleri Yüzünden Kara İmzasız CHP’nin Gizli NATO Raporu Listede…Sanayi Ülkesi Özbekistan… İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bayar Affı ve Doğum Kontrolü… Generaller Bonn-Moskova Flörtü… ABD Deniz *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “EY TÜRK GENÇLİĞİ!” (Şiir) Bakanı Lübnan’a “Müdahale Ederiz” Diyor… Güney Amerika İçin Nixon SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Planı… Dünya Nüfusu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: “Paralar SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Veriliyor mu, Paralar…” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk 10 Kasım 1969 Doğan BAKIŞ: Kemalizm’i İyi Anlamak Gerek! Uluç Gürkan GENÇLİK: Öğrenim Yılı Başlarken… Avcıoğlu -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- S.D.D. Bildirisi… Bağımsızlık Görevi İmzasız Hükümet Programı -Birinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Haberinin Devamı- Cemal Yeni Hükümet İmzasız Bayar Affının Hikayesi -Birinci Sayfa Aslan Başer Besleme Özel Sektör Yaratma Çığırını Haberinin Devamı- Kafaoğlu Açan Demirel Değildir İmzasız Gençlik Affa Karşı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız CHP’nin Gizli NATO Raporu -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sayfa Haberinin Devamı- İlhami Kooperatifçiliğin Böylesi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Mete Han ve Soysal Ecevit… Takunyalılar, Demirel ve ABD Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: IV- …İnönü-Mc Ghee Konuşması… CHP’de Avcıoğlu Karadeniz’de Casus Uçaklar Giyotin İşleyecek mi?... Şellefyan’ın İmzasız Sunay’ın Moskova Gezisi…Koç’un Avukatı…Devlet Sırrını İfşa Konserve Fabrikası…Kıbrıs’a Müdahaleden Vazgeçtik mi?...2,5 Milyon SAYFA -8- Seyyar Satıcı!... Burla Biraderler ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Türkeş…Büyük Anadolu Partisi Prof. Frey’in Türk Kamuoyundan Gizlenen İmzasız TİP’te Son Durum Başkanlığındaki Amerikalı Uzmanların Yürüttüğü Köy Anket Anketi Sonuçları SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Çalışmasından (Amerikan Yardım Teşkilatı ile Devlet YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Planlama Teşkilatının Yürüttükleri Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Anketten Bir Bölüm) Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI -IV- Muammer TARİH: “Tam Bağımsızlık” İsteyen Aksoy Gençlik Üzerine Atatürk Atatürk Anlatıyor: Büyük Adam Kimdir? İmzasız Atatürk Varken Necip Fazıl’da Atatürkçüydü İmzasız Kurtuluş Savaşı İle İlgili Yeni Bir Belge İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -IV-
SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
Oktay Akbal ÖNCE: Atatürk Bir Düş Müydü?
Rauf KİTAPLAR: Ölümsüz-Z
Mutluay
Konur Ertop SAHNE: Havaya Savrulur Gider… Cevdet Umman Ninenin Mektupları -IV- Kudret İmzasız Cumhuriyetin Yıldönümü İmzasız Devrim İçin Hareket Tiyatrosu İmzasız ABD ve “1000 Temel Eser” *Ceyhun Atuf Kansu, “SEHER VAKTİ OZAN” (Şiir)
111 SAYI 5 / 18 KASIM 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Rejim Tartışmalarını Başlatıyoruz: Cengiz Felsefe İncelemeleri Avcıoğlu Anglosaksonlar Açısından Türkiye’de Çandar Parlamentoculuk Konur Ertop SAHNE: Bir “Uygulamalı Tiyatro” Dersi İlhami “Artık Kapılar Kapansın!..” Genel Cevdet Umman Ninenin Mektupları -V- Soysal Kurmay, “Barış Gönüllüsü” İstemiyor Kudret İmzasız Topraksız Köylüler: Demirel İmzasız HABERLER: Dil Akademisi… AST’ta Atatürkçülüğüyle Köylülerin “Simavnalı Şeyh Bedrettin” …Köyde Atatürkçülüğü Silivri’de Çatıştı Tiyatro… Lumumba Canlandırıldı… İmzasız Öztrak’ın Televizyon Baskını! Onuncu Hazreti Muhammed …Bertrand Yıl Törenlerinin Filmini Televizyoncular Russell’in Otobiyografisi…Dünya Ne İse Ankaralılara Göstermeli Odur… Azerbeycan’da Türkçe Dergi… İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Financial Times, Pearl Buck… Aragon’a Cevap… Romeo- Dallı ve Erez Jülyet 70… Guernica *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ÜLKÜMÜZDÜR İmzasız Orhan Kemal’e Saygı BAĞIMSIZLIK” (Şiir) *Ceyhun Atuf Kansu, “YOKUM ONDA VARIM BUNDA” (Şiir) SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Elektrikli YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Oy Tertibatı İbrahim Bir Bâbıâli Abartması İlhan Selçuk “Son An”da “İlk Netice”den Geriye Çamlı Düştük! İmzasız İkinci Ay Yolculuğu Uluç Gürkan GENÇLİK: Atatürk Anıtına “Bomba İmzasız Rus-Amerikan Silâhsızlanma Görüşmeleri Tertibi” İmzasız İdris’ten Sonra Sıra Faysal’da! Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Partisinden Kovulan Başbakan! Cemal Şeriatçılar, “Yeminliler”in Lideri İmzasız Beyin Akımı Demirel’e ve Hükümete Ateş İmzasız KISA HABERLER: Devrimcinin Püskürüyorlar! Ölümü… ABD İçin Marshall Planı… Prof.Pierre Az Gelişmiş Ülkelerde Parlamentoculuk Filipin Seçimleri …Büyük Sessiz Lalumiére & (Prof.Pierre Lalumiére & Prof.André Çoğunluk…Peru’da Ulusal Gurur Günü… Prof.André Demichel’in “Avrupa Parlamenter Kazanova Kanunu!...Havaya Giden Demichel Rejimleri” Adlı Ders Kitabından Bir Dolarlar!... Libya’da Milliyetçiliğin Sesi Bölüm) SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -3- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Anglosaksonlar Açısından Türkiye’de İlhami Barış Gönüllüleri -Birinci Sayfa Avcıoğlu Parlamentoculuk -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Haberinin Devamı- Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: V- İmzasız Topraksız Köylüler -Birinci Sayfa Avcıoğlu NATO’dan Beklediğimiz Haberinin Devamı- İmzasız CHP’nin Gizli NATO Raporu İmzasız Öztrak’ın Baskını -Birinci Sayfa İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Çin ve Türkiye… Haberinin Devamı- İsmet Paşa ve Gençlik…Kim Konuşacak? Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin …Memurlar ve Demirel… CHP Devamı- Muhalefetinin Güçlükleri …“Devrim Prof.Pierre Az Gelişmiş Ülkelerde Parlamentoculuk Yobazları” ve Ecevit …Satır, Ulusal Ordu Lalumiére & (Prof.Pierre Lalumiére & Prof.André Özlemini Gerçekleştirdi ... Şellefyan ve Prof.André Demichel’in “Avrupa Parlamenter Demirel Demichel Rejimleri” Adlı Ders Kitabından Bir Bölüm) -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Altan Ömer Özerturgut -Sekizinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Öymen Haberinin Devamı- Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Altan Tarık Ziya Ekinci -Sekizinci Sayfa Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Öymen Haberinin Devamı- Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI İmzasız Üniformaya Saldırı -V-
Tanju SİNEMA: Sinema Kültürü ve Sansür SAYFA -8- Akerson YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız TARİH: Fikir ve Kılıç Altan Altan Öymen’in Raporu: TİP Genel New TARİH: Bir Sovyet Görüşü Hitler’in Öymen Başkanı Aybar ve Ekibini İstifa Zorunda Times’tan Türkiye’yi İşgal Plânı Bırakanlarla Tutanlar Ne Düşünüyorlardı? Alıntı Sadun Emre… Ömer Özerturgut…Tarık İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -V- Ziya Ekinci… İbrahim Çetkin
112 SAYI 6 / 25 KASIM 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ortak Pazar ve İki Rapor Oktay Akbal ÖNCE: Londra’da Avarelikler Avcıoğlu Metin And SAHNE: Eskici Dükkanı İlhami Demirel Uyardı ve “Fındık Rezaleti” Rauf Dergiler Dünyası Soysal Kitabına Uyduruldu Mutluay İmzasız TİP’te Son Durum: Aslan, Toplayıcı İmzasız KISA HABERLER: Guernica İspanya’ya İstiyor Gitmeyecek...Çağa Göre Geri Kalan İmzasız Türk-Sovyet İlişkileri: C. Sunay’ın Gezisi Saatler! ...Fransa’da Yasak Dergi!...Regis Politik Planda Yenilik Getirmedi Debray… Unesco ve Sanat Eserleri İmzasız Bir Savcının Ağalarla Mücadelesi: Kaçakçılığı … Güney Vietnam Bir Hilvan’ın Korkusuz Savcısı Konuşuyor! Amerikan Filmini Yasakladı…Beckett İmzasız Türkiye’den Geçen Migler İmzasız ABD’de Dağlarca’nın Seçme Şiirleri İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bağımsız Türkiye ve Yayınlandı İsmet Paşa İmzasız Türk Mimarların Başarısı *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BOZKIRDA ÇOCUK BÜYÜTMEK” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İbrahim Bağımsız Politika: Romanya-Yugoslavya YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çamlı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Çay, İmzasız İkinci Ay Yolculuğu Kahve, Gazoz… Gazoz, Kahve, Çay… International NATO, Avrupa’daki Nükleer Silâhları İlhan Selçuk İp Nerede Kopar Nerede Koparılır Herald Kullanacak mı? Uluç Gürkan GENÇLİK: Küpeli Aleyhine Tanık Tribune’den Aranıyor! Alıntı Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız KISA HABERLER: CIA-İdris ve Faysal Cemal …Vietnam’da Korkunç Bir Cinayet! Prof. Jacques Parlamentoculuk Tartışmaları: ...Libya, Yabancı Sermaye’ye “Hayır” Lambert Parlamento, Tutucu Güçlerin Dedi…Sentetik Mikrop Silahı…Aforoz Egemenliğini Sağlıyor Edilen Polis Müdürü …Libya Bankaları (Prof. Jacques Lambert’in “Latin Millileştiriyor … Sesli Azınlık Sessiz Amerika, Sosyal Yapılar ve Politik Çoğunluk…Amerikalı Zenginler Vergi Kurumlar” Adlı Kitabından Bir Bölüm) Ödemiyor!...Güney Amerikalı Subaylar ve ABD SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: VI- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avcıoğlu NATO’nun Kanatlarındaki Üvey Doğan Ortak Pazar ve İki Rapor -Birinci Sayfa Çocukları Avcıoğlu Makalenin Devamı- Osman Devrim ve Karşı-Devrim -Ha Ali Hoca, İlhami Demirel Uyardı ve “Fındık Rezaleti” Köksal Ha Hoca Ali- Soysal Kitabına Uyduruldu -Birinci Sayfa (Kontenjan Haberinin Devamı- Senatörü) İmzasız TİP’te Durum -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Memurlar da Gösteri Yürüyüşü Devamı- Yapabilirler…Lüks Tüketim… Altıncı İmzasız Türk-Sovyet İlişkileri -Birinci Sayfa Filo Yine Geliyor! ...Moskova’nın Haberinin Devamı- Gözüyle CHP ve AP… CIA Fesat Doları İmzasız Hilvan’ın Korkusuz Savcısı Konuşuyor! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” İmzasız Türkiye’den Geçen Migler -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- Ebubekir Zamanın İstanbul Şehremini ve Olayların Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Hazım Görgü Tanığı Ebubekir Hazım Devamı- Tepeyran Tepeyran’ın Hatıraları 31 MART OLAYI Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? -VI- Cemal -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Güngör Halk Oyuncuları Tekrar Tunceli’ye Gidip İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ecevit Popülizmi… Dilmen Oynamalı Yüksek Planlama Kurulu …CHP’deki Prof. Ali “Halkı Silâhlandırma” “Mülkiye Cuntası”…Siyasi Af ve Fuat Başgil (Prof. Ali Fuat Başgil’in Kitabından Bir Menderes…Anayasa Değişikliği…Samet Bölüm) Ağaoğlu ve Milli Koalisyon Osman TARİH: Buğday Yüklü Amerikan Deniz Gemileri ve İhtilalcilik SAYFA -8- Nijat Özön SİNEMA: Atatürk’ü Yasaklamak? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -VI- İmzasız Bir Azınlık Kompradorunun Daha Maskesini İndiriyoruz: Porselen Kralı Moreno’lar
113 SAYI 7 / 2 ARALIK 1969
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Erbakan Olayı İbrahim Tarafsızlar-Akdeniz-Türkiye Avcıoğlu Çamlı İlhami Bayar-27 Mayıs-Ordu : Senatoya Girmek Economist’ten Dış Yardım Masalı Soysal İsteyen Celal Bayar Anayasayı Yapan Alıntı Zinde Kuvvetler İçin Neler Düşündüğünü İmzasız ABD Rejim Sorunu Açıklıyor İmzasız AID Zenginleri İmzasız CHP’de Gülek Olayı İmzasız KISA HABERLER: ABD’nin Zengin İmzasız Toprak Ağaları Konuşuyor “Biz de Açız, Çiftçileri ve Azgelişmiş Ülkelerde Önce Biz Kazanalım ki, İşçiler de Açlık… ABD Kamuoyu ve Vietnam… Doysun” Diyen Ağayı, İşçiler Arnavutluk’ta Gelir Vergisi Kalktı… Doğruluyor: “He Ya!” NATO Parlamenterinin Tavsiyesi… İmzasız Bir Basın Kralı AP İktidarına Harp İlan Viyana Konferansı…Yunan Cuntası ve Etti! Avrupa Konseyi…Kıbrıs’ta Amerikan İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü Politikadan Üssü mü? Çekilebilir mi? *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ORDU ORDU” (Şiir) SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Doğan Erbakan Olayı -Birinci Sayfa Makalenin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avcıoğlu Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Demirel, İlhami Bayar ve 27 Mayıs -Birinci Sayfa Programını Okuyor Soysal Makalenin Devamı- İlhan Selçuk Bağnazlık İmzasız Toprak Ağaları Konuşuyor -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Kemalist Bağımsız Türkiye Makalenin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Bir Basın Kralı AP İktidarına Harp İlan Cemal Mehmet Şevket Eygi Kimdir? Etti! -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- Prof. Parlamentoculuk Tartışmaları: Kalkınma İmzasız Türkiye’den Geçen Migler Maurice Açısından Parlamentoculuk İmzasız Eralp’in Libya ve Kahire Ziyareti Duverger (Duverger’nin “Introduction A La İmzasız Deniz Gezmiş Tahliye Edildi Politique” Kitabından Bir Bölüm) SAYFA -8- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Müslim Gizli Toplantıda Görüşülen Yeni Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: VII- Özbalkan Amerikan Oyunu: Barış Gönüllülerinin Avcıoğlu ABD’nin NATO’da Yarattığı Bunalım (SBF, Teknik Yardımı Şevket Bir Senatöre Açık Mektup Şehircilik Süreyya Kürsüsü Aydemir Asistanı) İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Moreno ve AP İktidarı …Bir Kendini Bilmez! ...Subaylar ve Politika …Ecevit Giyotini…Sadun Aren’in Profesörlüğü…Hariciye-THA Savaşı…Bir De Gaulle Yeter!
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Muammer Bir Belge: Öğretmen Kıyımı Konusunda Aksoy Cumhurbaşkanına Verilen Rapor Konur Ertop SAHNE: Yazarlarını Bekliyorlar İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -VII-
SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Rauf “Nâme”ler Mutluay Güngör Bir Geziden Notlar Dilmen Nijat Özön SİNEMA: “Sinematek” Yol Ayrımında İmzasız KISA HABERLER: Aziz Nesin’in Hikâyeleri Fransa’da Yayınlandı… Köylülere Tiyatro
114 SAYI 8 / 9 ARALIK 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ecevit’in Atatürkçülüğü Konur Ertop Gene Bir Köy Hikâyesi Avcıoğlu Adalet Amatör Tiyatrolar Artık Örgütlenmeli İlhami Fındık Rezaleti: Gima’nın İhracattan Ağaoğlu Soysal Sağladığı 3,5 Milyon Dolarlık Döviz Ne Rauf Kitaplar: Karadeniz’in Kıyıcığında Oldu? Mutluay İmzasız Halk Partisindeki Kavganın İç Yüzü İmzasız KISA HABERLER: Evrensel Öğretim… “Ecevit Takımı” İki Yüzlü Bir Politika ABD’de Türk Sanat Sergisi …RCD Ortak İzlemekle Suçlanıyor Filmi…Tarancı’nın Evi Müze Oluyor… İmzasız Anayasamızın Orman Düzeni Değişmeli Gecekonduda Tiyatro…İpotekli Tarlalar mi? …Köyden Şehre Tiyatro…Yeni Kültür İmzasız Demirel’in Güç Günleri Başladı Müsteşarı…Femina Ödülü…Şolohov ve İmzasız Parlamento Tarihî Bir Sorumluluk Solzenitsin…Beckett Törene Katılmıyor Karşısında: Orman Yağmasını …Teodorakis’in Çilesi…Seks’e Karşı Hızlandıracak Bir Anayasa Değişikliği, Baskıyı Tel’in…Rubinstein…Yılın En İyi Ecevit’in Bütün Ağırlığını Koymasıyla Bestecisi …D.H.Lawrence Beyaz Perdede Değişiyor …New York Sahnelerinde Ne Var? ... İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü’nün Gözüyle Oedipus Paris’te Ecevit *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “HARBİYEDEKİ TÜFEĞİM” SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Vietnam Katliamı ve Gerisindeki Gerçek! SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Andrea Yunanistan Cuntasının Geleceği YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Papendreu Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Neler İmzasız NATO’da Yeni Nükleer Strateji Söylüyordu Demirel İmzasız Ortak Pazar Zirvesi İlhan Selçuk Türkiye’nin Düzeni ve İş Adamları İmzasız KISA HABERLER: Papa Boşanmaya Uluç Gürkan GENÇLİK: Atatürk Lisesi’nde Atatürkçü Karşı …Kur’a İle Askerlik… CIA ve Öğretmen İstiyoruz! Fahişeler… Amerika’da Kadınlar Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Başkaldırdı…Fransa’da Hekim-Eczacı Cemal Kapitalistler Şeriatçılıktan Ne Bekliyorlar Ortaklığı… Askeri Giderler Prof. C.B. Parlamentoculuk Tartışmaları: Üç Çeşit Macpherson Demokrasi (Demokrasinin Eski ve Yeni SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Biçimleri) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Prof. C.B. Macpherson’nın “Üç Çeşit Doğan Ecevit’in Atatürkçülüğü -Birinci Sayfa Demokrasi” Adlı Kitabından Bir Bölüm) Avcıoğlu Makalenin Devamı- İlhami Fındık Rezaleti -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Soysal Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız CHP’deki Kavganın İç Yüzü -Birinci Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: Sayfa Haberinin Devamı- Avcıoğlu VIII- Amerika’ya Nasıl Boyun Eğdik? İmzasız Anayasamızın Orman Düzeni Değişmeli İmzasız Kıbrıs Düğümü mi? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız ABD Destroyerleri Yine Karadeniz’de İmzasız Parlamento Tarihî Bir Sorumluluk İmzasız Demirel’in Zor Günleri Başladı -Birinci Karşısında -Birinci Sayfa Haberinin Sayfa Haberinin Devamı- Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- SAYFA -8- Prof. C.B. Parlamentoculuk -İkinci Sayfa Makalenin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Macpherson Devamı- Mert Başat Milli Petrol: Petrollerimize Sahip Çıkma İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bayar-İnönü… Kampanyasını Başlatıyoruz .. 1.Kıbrıs İnönü’nün Düşürülüşü ve Petrolcüler … Olaylarından Ders Alamadık. Ordumuzun Hükümette Akbank Saltanatı…“6K” ve Akaryakıt İhtiyacı Hâlâ Yabancı Üstünel… Dedektif Bakan Şirketlere Bağımlıdır
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Prof. Carroll ABD 1980 Yılında Nasıl Bir Dünya Quigley Politikası İzlenecek (Prof. Carroll Quigley’nin İncelemesinden Bir Bölüm) Cevdet Dil Devrimi Ne Âlemde? Kudret Osman Teodorakis’ten Bir Mektup Var -Ritsos- Türkay Nazım Hikmet ve Ötekiler- İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -VIII-
115 SAYI 9 / 16 ARALIK 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Hastaş Olayı Adalet SAHNE: Muhsin Ertuğrul’un Altmış Avcıoğlu Ağaoğlu Sanat Yılı İmzasız Halk Partisindeki Kavganın Bütün Güngör Altmışıncı Sanat Yılını Kutlarken Muhsin Ayrıntılarıyla İç Yüzü: Parti Meclisindeki Dilmen Ertuğrul Sorunu Tartışmada Atatürk Devrimleri Eleştirildi İmzasız Orhan Asena’nın Şeyh Bedreddin’i İmzasız Bu Ne Güzel Hayat! Hastaş’ın İçyüzü İmzasız KISA HABERLER: Şeyh Bedrettin İmzasız Bir Belge: Süleymancıların Bildirisi Soruşturması…Alkılıç İşi Birleşmiş İmzasız NATO Üyeleri Türkiye’ye Baskı Milletler’de…Türk Halk Türküleri… Yapıyor! Devlet Balesi Kiralanabiliyor…NATO: İmzasız Asıl Büyük Gübre Yolsuzluğu: Bir Hayalin Sonu Akdeniz’in Mavi Sularına Gömülen 15 Milyon Lira! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ecevit’in Arınmış YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İhtilâlcileri…İsmet Paşa Cuntası İmzasız Libya Cenneti’nden Kovulan Amerikalılar *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YANKI” (Şiir) İmzasız NATO’da Nükleer Planı İmzasız İtalya’da Yunan Çözüm Yolu SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Batı’daki Anarşist Gençlik Hareketleri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız KISA HABERLER: Hindistan’da Gerilla Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Dişler … Bir Petrol İncelemesi… Filipin’de CIA Gıcırdıyor, Gıcırdıyordu… Yenildi…Alman Barış Gönüllüleri… İlhan Selçuk Adam Yeme Sanatı Yunanistan’ın Cuntacıları Politikacılara Uluç Gürkan GENÇLİK: Bir Genç Daha Kahpe Güvenmiyor…Taş Ocaklarına El Kondu Kurşuna Kurban Oldu Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Cemal Şeriatçıların Stratejisi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Prof. C.B. Parlamentoculuk Tartışmaları: Kalkınma Doğan Hastaş Olayı -Birinci Sayfa Makalenin Macpherson Yolundaki Ülkelerde Liberal Olmayan Avcıoğlu Devamı- Demokrasi İmzasız CHP’deki Kavganın İç Yüzü -Birinci (Prof. C.B. Macpherson’nın “Üç Çeşit Sayfa Haberinin Devamı- Demokrasi” Adlı Kitabından Bir Bölüm) İmzasız Süleymancıların Bildirisi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız NATO Üyeleri -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - İmzasız Anglo-Amerikanlar Sahnede Soysal İmzasız Hastaş’ın İçyüzü -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -8- Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız KISA HABERLER: Dış Politikada AP ve Dr. K. S. Devlet Planlama Teşkilatının Önemli Bir CHP…Gümrüklerdeki Eşyalar Gill Raporu: Türkiye’de Makina Yapan İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü, Devrim ve Makina Sanayinin Geleceği (1967-1982) Avcıoğlu…Öztrak’ın Yeni Marifeti … (Devlet Planlama Teşkilatında OECD Hastaş ve Demirel…Gülek Olayı… Danışmanı Olan Dr.K.S. Gill’in Çelikbaş’ın Saçının Teli…Moreno Raporunun Özeti) Porselenleri
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan TÖS Liderlerinden Dursun Akçam Yurdakul Öğretmen Boykotunu Anlatıyor M. Başaran Öğretmenin Savaşı İmzasız TARİH: İstanbul Boğazında Alman Bayrakları İmzasız Devrimci Öğretmenler İmzasız Televizyoncular Suçsuz İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -IX-
116 SAYI 10 / 23 ARALIK 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Paşa’nın Çıkmazı Adalet SAHNE: “Kültür Sarayı”mı “Saray Opera Avcıoğlu Ağaoğlu ve Tiyatrosu” mu? İmzasız Devrimci Şahlanışı Kimse Durduramaz: Konur Ertop Elinde Sihirli Değnek Yok ki Cici Demokrasi İçin Pazarlık! Demirel, İmzasız Bir Türk Dili Doçenti Soruyor: Dil Satrançta Paşa’yı Mat Etti! Davasının Neresindeyiz? 69 Deniz Devrimci Ölür, Devrim Yürür 69 Subay İmzasız KISA HABERLER: Edebiyatçılar Subayı Bildirisi Birliğinin Protestosu…Kuznetsov İmzasız Gençliğe Karşı Savaş Açıldı Eleştirildi…Stalinci Roman Sansasyon İmzasız 6. Filo Yarattı…Lennon’un Barış Mesajları İmzasız Örnek Öğretmen Direnişi Boykot’un Bilançosu SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İsmet Paşa’nın YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tarihsel İtirafı İbrahim NATO, Avrupa, Türkiye *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “TUU…” (Şiir) Çamlı
İmzasız Demirel’in Gündem Dışı Konuşmasından SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İnciler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Türkiye’deki Nükleer Silâhlar Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Turhan İmzasız Gençliğe Karşı Savaş -Birinci Sayfa Feyzioğlu, CHP Adına Siyasi Affa Karşı Haberinin Devamı- Çıkıyordu İmzasız 6. Filo -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - İmzasız KISA HABERLER: Üslere Paydos… Cemal Reşit Sayın İnönü’nün Konuşması Üzerine Parlamento Dışı Muhalefet… Bolivya’da Eyüpoğlu Sendikacılık…Ankara Sefiri Dubçek… Uluç Gürkan GENÇLİK: Gençlik Lideri Deniz Türkiye, Altıncı Filo ve NATO…Bir Gezmiş’le Bir Konuşma Başkan Yargılanıyor Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Cemal Suçluların Telaşı İçindeki Şeriatçılar SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Prof. G. Parlamentoculuk Tartışmaları: Askerî YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mirksy Rejimler 69 Deniz 69 Subayın Bildirisi -Birinci Sayfa (Prof. G. Mirksy’nin İncelemesinden Bir Subayı Haberinin Devamı- Bölüm) İmzasız Cici Demokrasi İçin Pazarlık -Birinci
Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Boykot -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uluç Gürkan GENÇLİK: Deniz Gezmiş’le Bir İlhami - Konuşma -İkinci Sayfa Makalenin Soysal Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: IX- Prof. G. Askerî Rejimler -İkinci Sayfa Makalenin Avcıoğlu Sunay Niye Direnmedi? Mirksy Devamı- Osman Direniş
Köksal SAYFA -8- İmzasız Metin Toker’e Ufak Bir Uyarı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Fındıkçılık ve Gima Mübeccel Bugünkü ve Yarınki Türk Toplumu İmzasız Hastaş’ta Çözülme Kıray (Mübeccel Kıray’ın Mimarlar Odası Doğan Paşa’nın Çıkmazı -Birinci Sayfa “Mimarlık Semineri”ne Sunduğu Avcıoğlu Makalenin Devamı- Bildiriden Bir Bölüm) İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel “Direnme Hakkı”nı Yorumluyor… Paşa’nın “Reddi Miras”ı…Boşalan Çuvallar
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Orhan Barlas İlk Taş Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -I- Sadeleştiren Kendimizi Hiç Aldatmayalım, Memleket Cevdet Uçuruma Gidiyor! Kudret (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Gezi Notlarından Bir Bölüm) İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -X-
117 SAYI 11 / 30 ARALIK 1969
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ekonomik ve Politik Bunalım Rauf Dergiler Dünyası Avcıoğlu Mutluay İmzasız Hacı Ali Demirel’in Kitabına Uydurulan Oktay Akbal Uluslararası Pen Kongresi Nasıl Geçti? Yolsuzluğu İmzasız KISA HABERLER: M. Ertuğrul ve İmzasız CHP Genel Sekreteri Devrimcileri Kınadı: Kültür Sarayı…Makyavel’in Eserinin Ecevit, “Dubçek Olmak İstemem” Diyor Türkçe Çevirisi…Marcuse ve Moskova… İmzasız Aksoy’un Ecevit’e Cevabı Şostokoviç’in Teodorakis İçin Çağrısı… İmzasız Yeni Bir Amerikan Oyunu: Milletvekilleri Stravinsky’nin Anıları…Kaktüs Çiçeği… ve Senatörler Dikkat! Bankalara Göz Değişik Bir “Hedda Gabler”…Andrei Diktiler Rublyov…Mareşal Tito ve Sanatçılar İmzasız Cici Demokrasinin En Büyük Kurbanı *Sovyet Şairi Yevtuçenko’nun May Lay Katliamı Memur Konusunda Yazdığı Bir Şiir İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bayar Affının İçyüzü… Askeri Şura’da Devrimcilik SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DEVDEN KALAN CÜCE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Şiir) İbrahim Avrupa’nın Güvenliği Çamlı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” M. Ali Türkiye’nin Savunması ve NATO YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kışlalı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Tabanca İmzasız Devalüasyon, Kaçınılmaz mı? Pravda ve Veriyorlar, Aldın mı? Türk Lirası İlhan Selçuk CHP Kurmayının Tereddütleri İmzasız Schwartzkopf’un Savaşı Uluç Gürkan - İmzasız Arap Zirvesi Kâzım GENÇLİK: Gençliğin İnönü’ye Mektubu Kolcuoğlu SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Akıllı Şeriatçılar ile Gerici Laikler Doğan Ekonomik ve Politik Bunalım -Birinci İnönü’ye Teşekkür Ediyorlar! Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Helio Parlamentoculuk Tartışmaları: Orduya İmzasız Hacı Ali Demirel’in Kitabına Uydurulan Jaguariba Karşı Orta Solculuk Yolsuzluğu -Birinci Sayfa Haberinin (Helio Jaguariba’nın İncelemesinden Bir Devamı- Bölüm) İmzasız Ecevit Devrimcileri Kınadı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Aksoy’un Ecevit’e Cevabı -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: X- İmzasız Yeni Bir Amerikan Oyunu -Birinci Sayfa Avcıoğlu NATO, İstanbul ve Boğazları Korumaz! Haberinin Devamı- İlhami Askerlik Sorunu İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamentoculuk ve Soysal İnançsız Parlamentocular …Altıncı Filo İmzasız Vehbi Koç, Arçelik ve Ortak Pazar ve İki Dışişleri Bakanı…NATO ve İmzasız Memur -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Türkiye… Merkeze Rağmen Gensoru Kâzım Gençliğin İnönü’ye Mektubu -İkinci Sayfa Kolcuoğlu Makalenin Devamı- SAYFA -8- İmzasız Türk Ordusu -Sekizinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- George S. CIA Ajanı Gözüyle Türk Ordusu Harris (George S. Harris’in Middle East SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Journal’da Yayınlanan “The Role of The YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Military In Turkish Politics” Adlı Nijat Özön SİNEMA: Muhsin Ertuğrul’un Sineması İncelemesi) Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -II- Sadeleştiren Eşraf Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) Güngör Türk Devrimci Sanatçılar Federasyonu Dilmen Kurulmalı İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XI-
118 SAYI 12 / 6 OCAK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Dikta Ayperi SAHNE: Sururi-Cezzar Tiyatrosunda Avcıoğlu Akalan Baldwin’li Oyun ve Batıdaki Seks İmzasız Yolsuzluk Dosyaları Kabarıyor: İller Sorununa Kuş Bakışı Bankasında Bir İhale Hovardalığı Adalet Devlet Tiyatrosunun Biçimsel Tutumu İmzasız Kıbrıs Alayı Üstünde Oynanan Oyun: Ağaoğlu Türkiye’ye Kabul Ettirilmek İstenen İmzasız KISA HABERLER: Silahsızlanma- Kıbrıs Plânı Nedir? Kitapsızlanma…Şişede Balık… Stalin İmzasız İş İstediler, Kurşun Yediler! Şerif Aygün: İtibar Kazanıyor “Faili Meçhul” Cinayetlerin Son Kurbanı! *Aşık İhsani, “TABUTLU DEMOKRASİ” (Şiir) İmzasız En Büyük Maden Zenginliğimizi Ele Geçirmek İçin Dönen Dolap: İngiliz SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Şirketi, Boraks İşinde Amerikalıları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmdada Çağırdı İbrahim Çamlı Almanya ve Avrupa Güvenliği (1945- İmzasız Hastaş Skandalı Baykam’ın Hesap Saati 1949) Yaklaşıyor Prof.Gerald Akademik Sömürü! İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay ve Bozbeyli D.Berreman’dan …İkili Anlaşmalar…Paşa, Erim ve Ecevit Alıntı *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “PİÇ ANLAŞMALARI İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Amerikan YIRTMAK” (Şiir) Subayları Kızmış…Yunan Subayları Geri Geldi… Türkiye’nin Geleceği SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Savaştan Bıktılar YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI … İlerici Rejimler ve CIA… Orta Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: TİP Genel Solun Halk Şirketleri…Cici Başkanı Kürsüde Demokrasi…Madenleri Devlet İşler ve İlhan Selçuk - Satar Uluç Gürkan GENÇLİK: Polis Oyunları Tutmadı Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Cemal İnsanlık ve Türklük Dışı Profesörler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Prof. Rupert Parlamentoculuk Tartışmaları: Yeni İmzasız Yolsuzluk Dosyaları Kabarıyor -Birinci Emerson Kurulan Devletlerde Demokrasinin Sayfa Haberinin Devamı- Zayıflaması İmzasız Kıbrıs Alayı Üstünde Oynanan Oyun - (Prof. Rupert Emerson’nun “Sömürgelerin Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uluslaşması” Adlı Kitabından Bir Bölüm) İmzasız İş İstediler, Kurşun Yediler -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız En Büyük Maden Zenginliğimizi Ele YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Geçirmek İçin Dönen Dolap -Birinci İlhami Demirellerin Zenginliği Sayfa Haberinin Devamı- Soysal Prof. Rupert Yeni Devletlerde Demokrasinin Cemal Reşit Türkiye ve Ortak Pazar (Hayaller ve Emerson Zayıflaması -İkinci Sayfa Makalenin Eyüpoğlu Gerçekler) Devamı- Doğan Dikta -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız Kadın Külotlu Tanklar Avcıoğlu İmzasız Hava Kirlenmesi İmzasız Hastaş Skandalı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Bir Savcının Çilesi Devamı- İmzasız Niğde Savcısının Takipsizlik Kararı İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ecevit’e Evet, İmzasız Şüpheli Yayınlar ve Genelkurmay Çevresine Hayır…Ecevit’in Sağlığı… İmzasız Adalet Ağaoğlu TRT Program Dairesi Falih Rıfkı Atay ve Ecevit…Atatürk ve Başkanı Time…Bu Son Başbakanlığım… Şellefyan’ın İplikçiliği …Suç Anayasa’da SAYFA -8- …Eski DP’lilerden CHP’ye YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haydar Türk Genelkurmayında Amerikan SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Tunçkanat Casusluğu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Tabi Senatör Haydar Tunçkanat’ın “İkili Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -III- Anlaşmaların İçyüzü” Adlı Kitabından Bir Sadeleştiren Ağalar Bölüm) Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan İmzasız İncirlik Üssü ve U-2 Uçağı Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) İmzasız 1958 Adana İndirmesi Güngör Devlet Tiyatrosunda Kötü Gelenekler İmzasız Kültür Emperyalizmi: Türkiye’deki ABD Dilmen Eğitim Komisyonu İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XII-
119 SAYI 13 / 13 OCAK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Demirel’in Nurcuları Rauf Genç Şairlerin Çağrısı Avcıoğlu Mutluay İlhami CHP Grubunda, Amiral Orkunt “İkili İlber Ortaylı SAHNE: Mantar Gibi Biten Tiyatrolar Soysal Anlaşmalar”ı Anlattı İmzasız Eğitim Bakanlığında Türkçe Düşmanlığı! İmzasız TİP’te Yeni Yönetim İmzasız KISA HABERLER: Dağlarca Estonya’da İmzasız Türkiye Nasıl Soyuluyor? İthalâtta En Az Anday Fransa’da… Mao’nun Tablosu Kâr: Yüzde 150! Vatikan’da…Erasme Ödülü…Erotik İmzasız Demirel’in Hizmetindeki Nurcular: Fransız Şarkısı…Ho’nun Kitap ve Mehmet Özgüneş, “İrtica Dosyası”nı Plakları… Senatoda Açıkladı İmzasız Yolsuzluklar Her Yandan Fışkırıyor: SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Demirel’in Uyuttuğu Bir Yolsuzluk Daha! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız İstanbullu Rum Ticareti İbrahim Almanya ve Avrupa Güvenliği (1950- İmzasız Gübre İthalinin Gerçek Yüzü: 15 Milyon Çamlı 1966) Zarar Değil 15 Milyon Kârımız Var İmzasız Dünyadaki Amerikan Askerleri (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İmzasız KISA HABERLER: Debray, Ovando ve Yazısıdır) Atatürk…Üçüncü Dünyada Otomobil İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel “Artık Soygunu…Che’nin Son Sözleri…İran’ın Dayanamıyorum”…AP-CHP Koalisyonu Şikayeti… Wheelus Üssü…İngiltere’de *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “SOFRA” (Şiir) Öğretmen Grevi…Sıhhiye Uçağıyla Kaçakçılık…İsrail’in Radar Hikayesi SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Aydın YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yalçın, “Komünist Manifesti” ni İlhami CHP Grubunda, Amiral Orkunt “İkili Okuyordu Soysal Anlaşmalar”ı Anlattı -Birinci Sayfa İlhan Selçuk Aşırı Uçlar Edebiyatı Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Üniversite, Özerkliğine Sahip İmzasız TİP’te Yeni Yönetim -Birinci Sayfa Çıkmalıdır! Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız İthalâtta En Az Kâr: Yüzde 150! -Birinci Cemal “Bediüzzaman” Said-i Nursî ve DP-AP Sayfa Haberinin Devamı- Juan Parlamentoculuk Tartışmaları: İmzasız Demirel’in Hizmetindeki Nurcular - Bosch’un Kennedy’cilikten Devrimciliğe Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Görüşleri (Dominik Eski Cumhurbaşkanı Juan İmzasız Yolsuzluklar Her Yandan Fışkırıyor - Bosch’un “Jeune Afrique” Dergisine Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Yaptığı Röportaj) SAYFA -8- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Muammer Süleyman Demirel’li AP, İkili Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: X- Aksoy Anlaşmalara El Süremez Avcıoğlu NATO’nun İtfaiyesi Cemal Reşit Tutucular Örgütlü, İlericiler Dağınık! Eyüpoğlu Doğan Demirel’in Nurcuları -Birinci Sayfa Avcıoğlu Makalenin Devamı- İmzasız İstanbullu Rum Ticareti -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Gübre İthalinin Gerçek Yüzü -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: AP’deki Kavga… Orman Affı ve İnönü… İnönü’nün Mektubu…Hacı Demirel’in Vinci
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -IV- Sadeleştiren Köy ve Köylü Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) Güngör Hezar Fen Ahmet Efendi’nin Galata Dilmen Kulesi’nden Üsküdar’a Uçması ya da Geleneksel Türk Tiyatrosu İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XIII-
120 SAYI 14 / 20 OCAK 1970
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Devekuşları İmzasız İlerici Arap Birliğine Doğru Avcıoğlu İmzasız Emperyalizm ve Nijerya İç Savaşı İmzasız Belge: Diyanet İşleri Başkanının Gizli İmzasız Enternasyonal Siyonizm Mektubu İmzasız KISA HABERLER: ABD, Beş Uzay İmzasız Demirel de Duysun! Turgut Özal, Casusu İle Sovyetler Birliği’ni Gözetliyor Erbakan’a Nasıl Para Sağladı? …Sola Kayış…Tanzania Sosyalizmi ve İmzasız “Cici Demokrasi” Elbet Tartışılacaktır: ABD… U-Thant ve Toprak Reformu Prof. Savcı ve Prof. Tunaya İnönü’yü Sert …Küba Şekeri …Papazların Protestosu Eleştirdiler Beş Türk Halkına Beş Devrimci Teğmenin SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Devrimci Bildirisinin Tam Metni YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Teğmen [Ordudan Çıkarılan Beş Devrimci Doğan Devekuşları -Birinci Sayfa Makalenin Teğmen Sarp Koray, Doğan Ünsalan, Avcıoğlu Devamı- Okan Esmen, Emin Kabakuş, Ahmet Beş Türk Halkına Beş Devrimci Teğmenin Çoker’in Bildiri Metni] Devrimci Bildirisinin Tam Metni İmzasız Devrimci Ölür, Devrim Yürür: “69’lar” Teğmen [Ordudan Çıkarılan Beş Devrimci Olayı Teğmen Sarp Koray, Doğan Ünsalan, İmzasız POLİTİKA KULİSİ: 69’lar Bildirisini Okan Esmen, Emin Kabakuş, Ahmet İmzalıyoruz…Müteahhit Demokrasisi! Çoker’in Bildiri Metni] -Birinci Sayfa *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ÇIĞLIK” (Şiir) Haberinin Devamı- İmzasız Belge: Diyanet İşleri Başkanının Gizli SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Mektubu -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İlk İmzasız Demirel de Duysun -Birinci Sayfa Konuşmamda Kavga Çıktı Haberinin Devamı- İlhan Selçuk Tunagür Yaman Adam! İmzasız “Cici Demokrasi” Elbet Tartışılacaktır - Uluç Gürkan GENÇLİK: Devrimci Çizgide Güç Birliği Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Devrimci Ölür, Devrim Yürür -Birinci Cemal Yeminli Demirel Hizbini, İnönü Sayfa Haberinin Devamı- Yönetiyormuş! Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Talât Turhan Sayın Sunay’a Açık Mektup Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bayar, Menderes, SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Demirel ve İhtilâl… Menderes ve Oğlu… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Siyonistlerin Avukatı Senatör…Sonora ve Doğan Cevat Dursunoğlu Bezesta Avcıoğlu İmzasız İller Bankasının Açıklaması Dündar Subay Kıyımı Mehmet Mehmet Turgut’un Açıklaması Seyhan Turgut Osman Celâl Bayar İle Çankaya’da Altı Ay -I- Köksal SAYFA -8- *Mucip Ataklı, “NEME LÂZIM BE KARDEŞİM!” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız THY Yolsuzluk Dosyasını Açıyoruz: SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Türkiye’de Jetler Savaşı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -V- Sadeleştiren Memurlar Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) Metin And Hezarfen Ahmet Efendi Neden Uçak Yapamadı…Ya da…Ödünç Kanat ve Pervane İle Uçmak Üzerine İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XIV- İmzasız Emin Soysal İ.H. Tonguç’a Hakaretten Mahkûm Oldu
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ekmel Boykot Yapan Öğretmenlerin İşten El Çetiner Çektirilmesine Dair İlhami Yine Askerlik Soysal İmzasız Çökertilmek İstenen Petrol Ofisi İmzasız Nixon, Demirel’e “Haşhaş Ekimine Son Verin” Dedi Talât Turhan Sayın Sunay’a Açık Mektup -İkinci Sayfa Makalenin Devamı-
121 SAYI 15 / 27 OCAK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İkili Anlaşmalar ve İsmet Paşa Özdemir Hezarfen Ahmet Efendi’den İthal Motorlu Avcıoğlu Nutku Pırpırlara…Ya da Türk Tiyatrosundaki Cemal Muhafaza-i Nizam-ı Âlem Yapmacık Gelişim Madanoğlu Fahir Aksoy Millî Duyguları Darbeleyen Sergi İmzasız İkili Anlaşmalar Oldu Bittiye Geldi Güngör Cumhuriyet Caddesine Bak, Süngüye İmzasız İller Bankasında Yolsuzluk Yok: Dilmen Davran! Bankanın İhaleleri Usulüne Uygundur İlber Ortaylı SAHNE: “Asiye Nasıl Kurtulur?” (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İmzasız Öztrak’ın Yeni Yasakçılığı Yazısı) İmzasız KISA HABERLER: Haberleşme İmzasız Tunagür Olayı: Elmalı, Tunagür-Sezgin- Özgürlüğü…Graham Grene ve Haiti Hacı Demirel İşbirliğini Açıklıyor Katliamı İmzasız T.H.K.’dan Gocunanlar İmzasız Mürted Olayı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Harbiyeli Aldanmaz İbrahim Almanya ve Avrupa’nın Güvenliği -II- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tağmaç’ın Tamimi Çamlı (1950-1966) Almanya’nın Birleştirilmesi …Wheelus’ten İncirlik’e Çabaları ve Avrupa Güvenliği Fikrinin *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “OK” (Şiir) Doğuşu İmzasız Irak’ta Darbe Teşebbüsü SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Avrupa’nın YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Güvenliği ve Türkiye…Makarios ve Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: AP’nin Amerikan Planı… Bir İhtilâlin Mektubu Demokrasi Anlayışı …İhtilâl İhracına Paydos …Düşündürücü İlhan Selçuk Süleyman Bey, Sakın Şapkana Güvenme! Rakamlar Papazların Protestosu Uluç Gürkan GENÇLİK: İşçi-Köylü-Gençlik Dayanışması SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Nurcular “Yeminli” “Yeminsiz” Doğan İkili Anlaşmalar ve İsmet Paşa -Birinci Tanımıyor! Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Şevket Bir Gerçek Aydın İmzasız İller Bankası -Birinci Sayfa Haberinin Süreyya Devamı- Aydemir İmzasız İkili Anlaşmalar Oldu Bittiye Geldi - Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Tunagür Olayı -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - İmzasız Harbiyeli Aldanmaz -Birinci Sayfa Soysal Haberinin Devamı- Cemal Muhafaza-i Nizam-ı Âlem -Birinci Sayfa İmzasız T.H.K.’dan Gocunanlar -Birinci Sayfa Madanoğlu Makalenin Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Mürted Olayı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız “Teneke Kralı Mıgırdıç Şellefyan” Devamı- Başlıklı Yazının Mahkeme Kararı İle Erdoğan Tütün Kavgası: Resmi Rakamlarla Tütün Yayınlanan Tekzip Yazısı: Tütün ve Alkan Ekicisinin Durumu Teneke Konusu İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Çağlayangil ve Kara Todori Paşa…Demirel’in Basın Toplantısı SAYFA -8- … 72’ler-Demirel Kavgası… Yüksel YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Menderes’in Hippy Modası…Bulgar Osman Celâl Bayar İle Çankaya’da Altı Ay -II- Basını ve Ecevit… Bayar Affı ve Turan Köksal Güneş… Demirel Biraderler Cuntası
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -VI- Sadeleştiren Hapishaneler Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) Nijat Özön SİNEMA: Sansür’ün Uzun Kolu İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XV-
122 SAYI 16 / 3 ŞUBAT 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “DÜNYADA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Sol Tutuculuk F. Öz Kerem Amerikan Emperyalizminin Orta Doğu Avcıoğlu Plânları ve Türk Devrimcilerinin Durumu Ahmet Sarı Ali Demirel’e Yapılan Arsa Satışında İmzasız Genelkurmayın Dikkatine ABD, Ordular (TCDD Usulsüzlük Yok (Mahkeme Kararıyla İçinde Nasıl Çalışıyor? İşletme Yayınlanan Tekzip Yazısı) İmzasız Irak: İdamlar ve Kürtler Genel İmzasız Klerides, “Arzumuz Enosis’tir” Diyor Müdür) İmzasız Irak’ta Kürt Sorunu Refet Sezgin Fındık Konusunda Gerçek İşlemler Şu İmzasız Küba Bunalımı -Dördüncü Sayfa (Devlet Şekilde Olmuştur (Mahkeme Kararıyla Haberinin Devamı- Bakanı) Yayınlanan Tekzip Yazısı) Refet Sezgin Fındık Bahsinde Memleketimiz On SAYFA -6- “DEVRİM YURTTA” (Devlet Milyon TL Yerine Otuz Milyon Lira YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bakanı) Kazanmıştır (Mahkeme Kararıyla Doğan F. Baykurt’la Bir Konuşma Yayınlanan Tekzip Yazısı) Yurdakul İmzasız S. Baykam’ın Sonu Geldi Bülent Ecevit’in Mektubu İmzasız Belgelerle Bir İkili Anlaşma Örneği Ecevit Amerikalıların Pisliğini Türk Askeri İmzasız Müsaadesiz Kurulan Bir ABD Askerî Temizler! Teşekkülü TUSLOG: Genelkurmay, İmzasız Dikkat! Boraks Kaynakları Elden Gidiyor Tuslog’un Kaldırılmasını Ya Da Bir Statü Harbiyeliler Harbiyelilerin Bildirisi Yapılmasını İstedi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Anayasa İmzasız Cumhurbaşkanı Sunay’a Soruyoruz: Değiştirilip, Seçim Ertelenecek… Tağmaç Tunagür’ün Yeni Bir Marifeti Daha Gidiyor, Sükan Geliyor…Bayar ve Gizli *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “APTAL” (Şiir) Anlaşmalar… Gürsoytrak ve İkili Anlaşmalar…Sunay’ın Kızının Gezi SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Giderleri… Çoban Sülüler Çoğalıyor … YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Erbakan’ın Partisi Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: “İkili Anlaşmalar”ı Kimse Bilmiyor SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İlhan Selçuk - YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Reşit Devletçilik mi? Kapitalist Soygunculuk Doğan Sol Tutuculuk -Birinci Sayfa Makalenin Eyüpoğlu mu? Avcıoğlu Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Gençler Direndi, Rektör Ahmet Sarı Ali Demirel -Birinci Sayfa Haberinin Parlar da İstifa Etti Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Refet Sezgin Fındık Konusunda -Birinci Sayfa Cemal Erbakan’ın Partisi Haberinin Devamı- Cevat Ordu - Politika İlişkileri Refet Sezgin Fındık Bahsinde -Birinci Sayfa Haberinin Akgönül Devamı- İmzasız S. Baykam’ın Sonu Geldi -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Belgelerle Bir İkili Anlaşma Örneği - İlhami Soysal - Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: XI- İmzasız Dikkat -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Avcıoğlu Nükleer Mayın Hikâyesi İmzasız Harbiyelilerin Bildirisi -Birinci Sayfa Devrim Buna Yalanlama Değil Doğrulama Haberinin Devamı- Denir! Cemal Reşit Devletçilik mi? Kapitalist Soygunculuk Halil Tuncer Emekli Kurmay Albay Halil Tuncer Eyüpoğlu mu? -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Açıklıyor: NATO Karargahındaki İmzasız Cumhurbaşkanı Sunay’a Soruyoruz: Amerikalı Bir Yarbayın Odasında Asılı Tunagür’ün Yeni Bir Marifeti Daha Kürdistan ve Ermenistan Haritası! Rüştü Erdelhun’un Açıklaması (Emekli Cemal Madanoğlu Paşanın Bütçe Konuşması Erdelhun Orgeneral-Eski Genelkurmay Başkanı) Madanoğlu İmzasız Bir Belge: Diyanet İşleri Yöneticilerinin Tehlikeli Dış İlişkileri! SAYFA -8- İmzasız Eskiler Alıyoruz! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Osman Celâl Bayar İle Çankaya’da Altı Ay -III- SAYFA -4- “DEVRİM TARİH” Köksal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Küba Bunalımında İsmet Paşa Nasıl Davrandı? Paşa, Amerikan İttifakı Uğruna, Türkiye’nin Yok Edilmesine Yol Açabilecek Kararı Vermişti… İmzasız Robert Kennedy’nin Kaleminden Küba Bunalımı Dündar GÖRÜŞLER: Çıkmazdaki Bunalımın Seyhan Gerçek Sorumlusu?
123 SAYI 17 / 10 ŞUBAT 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Demirel Neyi Savunuyor? Nijat Özön SİNEMA: İkinci On Yıl Avcıoğlu Cevdet Devrim Kaçakları İmzasız Demirel Washington’a Gidebilecek mi? Kudret İmzasız Demirel’in Düzeltilecek Dediği 13 İlber Ortaylı Sınırdaki Ev Anlaşma İmzasız Sansür! İmzasız Başbakan ve NATO İmzasız KISA HABERLER: Sovyetler Birliğinde İmzasız Armatörler Mafia’sının Savaşı “Türkiye Türkiye Hakkında Kitap…Troçki Onasisi” Denen Manioğlu’nu Kimler Sahnede…Ionesco…Meray’ın Sergisi… Öldürdü? Stravinsky, Müzik ve Politika…Yılın İmzasız Bildirici Subaylara 5 Yıl Hapis! Filmleri İmzasız Yolsuzluk…Yolsuzluk…Eski Müteahhit Demirel’in Müteahhitlere Hediyesi! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Demirel’ler Milyarderlik Yolunda YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İbrahim Almanya ve Avrupa’nın Güvenliği -III- İmzasız Devalüasyon “An Meselesi” Çamlı Çözüme Doğru İmzasız Her Türk Ailesi, Yılda 275 TL. Dış Borç İmzasız Irak: Ammaş’ın Ani Ankara Ziyareti Ödüyor İmzasız Bertrand Russel ve M. Ali Aybar Yekta Y.G.Ö.(Yekta Güngör Özden)’den İmzasız ODTÜ: Mütevelli Sistemi İflas Etti Güngör Gocunanlar İmzasız Her Türk Ailesi, Yılda 275 TL. Dış Borç Özden Ödüyor -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay Paşa’nın İmzasız Demirel’in Düzeltilecek Dediği 13 Aktivizmi…“BİT” Sorunu… Din Subayı Anlaşma -Birinci Sayfa Haberinin … Dupçek Neden Türkiye’ye Yollanmış? Devamı- *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “İŞÇİYE KOÇAKLAMA” (Şiir) SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Demirel Neyi Savunuyor? -Birinci Sayfa Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Sosyalist Avcıoğlu Makalenin Devamı- Niye Yalan Söylesin? İmzasız Demirel Washington’a Gidebilecek mi? İlhan Selçuk Bira Skandalı Ya da NATO Ne İşe Yarar! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: El Fetih, Sabotajı! İmzasız Başbakan ve NATO -Birinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Haberinin Devamı- Cemal “Bir İslam Devleti Kurulması Şarttır” İmzasız Armatörler Mafia’sının Savaşı -Birinci Dursun GÖRÜŞLER: Sarı Demokrasi Sayfa Haberinin Devamı- Akçam İmzasız Yolsuzluk…Yolsuzluk…-Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Devalüasyon -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - İmzasız Y.G.Ö’den Gocunanlar -Birinci Sayfa Soysal Haberinin Devamı- Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: XII- Osman Bayar’la Çankaya’da Altı Ay -Sekizinci Avcıoğlu Ulusal Savunma Stratejisi ve Halk Savaşı Köksal Sayfa Haberinin Devamı- Ahmet Sandık Demokrasisinin İflâsı (Milli Birlik İmzasız Yabancı Sermayenin Bilançosu Yıldız Komitesi adına başbakanlık bütçesi hakkında yapılan konuşmadan bir bölüm) SAYFA -8- Devrim Yalanlama Değil, Doğrulama! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Demirel’ler -Birinci Sayfa Haberinin Osman Celâl Bayar İle Çankaya’da Altı Ay -IV- Devamı- Köksal İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Çağlayangil ve Avcıoğlu…69’lar Bildirisi ve AP… Tevetoğlu Atatürk’ü Mandacı Yapıyor… İddia İmiş…Bazı Belediye Başkanlarımız … Ürdün’ün Fosfatı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Engin Sayın İnönü’nün Bir Mektubu Üzerine: Tonguç Köy Enstitülerinin Yıkılışındaki Gerçek Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu -VII- Sadeleştiren Sağlık İşleri Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XVI-
124 SAYI 18 / 17 ŞUBAT 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İktidar Boşluğu İlber Ortaylı SAHNE: Bir Eleştiriye Cevap Avcıoğlu Derleyen& Altmış Yıl Önce Bugünkü Anadolu - İmzasız …Ve Tekerlek Derin İze Düştü! Hükümet Sadeleştiren VIII- Maarif İstifa Etti: Durum Nedir? Cevdet (Ahmet Şerif’in Tanin’de Yayınlanan İmzasız Komutanlar, Aylardır AP-CHP Kudret Gezi Notlarından Bir Bölüm) Koalisyonu İstiyorlardı İmzasız Profesyonel Profesör Bilirkişiler! İmzasız S.Demirel, Asıl Ailesinin Servetini Beyan İmzasız Öztrak, Şeyh Sait’i mi Koruyor? Etmelidir İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XVII- İmzasız Demirel Orta Doğu Üniversitesini de Rektörsüz Bıraktı SAYFA -5- “DÜNYADA DEVRİM” İmzasız Kapitalist Bir Bakan! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tağmaç’ın Muammer Bir Vatan Hainin Örnek Aldığı Kanun: Bunalımı… Toparlanmak…Her Kulüp Aksoy Türk Petrol Kanunu Basılmaz İmzasız Usis’in Sansürü *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GİDERKEN” (Şiir) İmzasız Barış Gönüllüleri I. Ulusal Kongresi İmzasız İhtilâl, Tek Çıkar Yol Olabilir SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Halk Savaşına Doğru YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI …Baas ve Kürt Sorunu… Schreiber’in Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Demirel, Manifestosu İkili Anlaşmaları Savunuyordu İlhan Selçuk - SAYFA -6- “DEVRİM TARİH” Uluç Gürkan GENÇLİK: Sivas’ta Bağımsızlık Haftası: YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yeni Ali Galipler Osman Celâl Bayar İle Çankaya’da Altı Ay -V- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Köksal Cemal Demirellerin Serveti Şeriata Uygun mudur? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Selahattin Parlamentonun İtibarı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cizrelioğlu Doğan İktidar Boşluğu -Birinci Sayfa Makalenin G. M. Garter Parlamentoculuk Tartışmaları: Avcıoğlu Devamı- & J. H. Herz Kemalizm’in Zaferi İmzasız Hükümet İstifa Etti -Birinci Sayfa (G.M.Garter & J. H. Herz’in Haberinin Devamı- “Government In The Twentieth Century” İmzasız Komutanlar, Aylardır AP-CHP Adlı Kitabından Bir Bölüm) Koalisyonu İstiyorlardı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Demirel’lerin Milyonları -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami Ayağı Yorgana Göre Uzatmak İmzasız Demirel Orta Doğu Üniversitesini de Soysal Rektörsüz Bıraktı -Birinci Sayfa Hayrettin Gerçekleri Bir Daha Tekrar Ediyoruz Haberinin Devamı- Nakiboğlu (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İmzasız Vietnam Halk Ordusu Nedir? (İmar ve Yazısı) İskân SAYFA -8- Bakanı) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Lütfi Doğan Diyanet İşleri Görevlileri’nin Tehlikeli Suphi 27 Mayıs’tan On Yıl Sonra Neredeyiz? (Diyanet Bir İlişkisi Yok Gürsoytrak İşleri Başkan (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip Vekili) Yazısı) Atillâ Vatandaştan, Sayın Cumhurbaşkanına Koryürek Açık Mektup İmzasız Bir AP’li Senatörün Açıkladığı Yolsuzluk İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’in Mizacı …Tural Sola Kayıyor…Orman Bakanının Şirketi…Demirel’in Ev Ödevi… Demirel’e Atatürkçülük Dersi…Bit Hikâyesi…Köy Enstitüleri Tartışması… Hacı Ali Durağı
125 SAYI 19 / 24 ŞUBAT 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Utanç Tablosu M. Başaran Köylünün Devleti Avcıoğlu Fahir Aksoy Plastik Sanatlara Dadanan Prinha’lar İmzasız Hükümet Bunalımı Süreceğe Benziyor: S. İmzasız Amerikan Üslerine Paydos Demirel’in Transfer Çabası Fiyasko ile İmzasız İlerici Mimar ve Mühendisler -Birinci Bitti! Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Tüccarlar Övünüyor: “Sunay’a Gider İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü ve Ecevit… Vergisi Kanununu Veto Ettirdik” Bilgiç, İnönü ve Damat Ferit … İmzasız Chrysler’de Lokavt Anayasanın Ruhu…Partilere 6 Milyon… İmzasız Orta Doğu Mütevelli Heyeti Yumuşadı! Tonton’un Rüyası… C.Yardımcı İmzasız İlerici Mimar ve Mühendisler Demirel’i Uyarıyor… Mucha Musica… İmzasız Yağma Edilen Milyonlar: Planlama Eğlencelik: Tabağını Ters Çeviren Teşkilatı 400 Milyon “Ulûfe” Dağıtıyor! Diplomat…Cici Demokrasicilere Sunulur CIA Şefinin Şirketi Ulûfelerden Önemli …Sancho Villa Demirel Pay Aldı İmzasız KISA HABERLER: Dağlarca Alman İmzasız Demirel Kardeşler, Milleti Bayramda Bol Radyosunda…Özkan Mert’in Şiir Kitabı Bol Güldürdü Toplatıldı…Ti-Sen’in Bildirisi…1970: İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Milli Koalisyon… Eğitim Yılı İkinci Etem Menderes *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BAŞKENT” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İbrahim Almanya ve Avrupa’nın Güvenliği: YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çamlı Avrupa’nın Geleceği ve Türkiye Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İlk Açısından Değerlendirmeler Başarının Sırrı İmzasız Filipinlerdeki Filipin Tipi Demokrasi İlhan Selçuk Elle Tutulur Gerçek Sallanıyor Uluç Gürkan GENÇLİK: Gençlik ve Devrimci Askeri İmzasız Time Dergisine Göre Kıbrıs’ta Durum Rejimler İmzasız KISA HABERLER: Önce Çağlayangil Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Konuşsun…ABD’de Ekonomi Duraklıyor Cemal 41’ler Demirel Kavgası …Nasır ABD’yi Suçluyor Richard Parlamentoculuk Tartışmaları: Devrimci Lowenthal Kalkınma Rejimi SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” (Richard Lowenthal’un “Government In YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI The Developing Countries: Its Functions Doğan Utanç Tablosu -Birinci Sayfa Makalenin and Its Form” Adlı Konuşmasının Özeti) Avcıoğlu Devamı- İmzasız Tüccarlar Övünüyor -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Chrysler’de Lokavt -Birinci Sayfa İlhami - Haberinin Devamı- Soysal İmzasız Orta Doğu Mütevelli Heyeti Yumuşadı! Doğan Türk Ordusu ve Amerika 1947-1969: -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Avcıoğlu XIII- Amerika’yı Kurtarıcı Gibi Gördük İmzasız Yağma Edilen Milyonlar -Birinci Sayfa İmzasız Hüseyin’in Tahtını Korumaya Türk Haberinin Devamı- Askeri mi Yollanacak? İmzasız Demirel Kardeşler -Birinci Sayfa İmzasız Yalanlamacıbaşılara Cevap Haberinin Devamı- İmzasız ABD’nin Verdiği Silahların Kullanılması İmzasız Hükümet Bunalımı Süreceğe Benziyor SAYFA -8- -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Erdoğan Gecekondu Dramı SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Alkan YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Güngör Tarih Oyunları ve Simavnalı Bedrettin Dilmen Ömer Faruk KİTAPLAR: Kemal Tahir’in En Güzel Toprak Romanı
İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XVIII-
126 SAYI 20 / 3 MART 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Politik Durum Doğan Politik Durum -Birinci Sayfa Makalenin Avcıoğlu Avcıoğlu Devamı- İmzasız İsmet Paşa-S.Demirel “Düello”sunun İmzasız Mühendislerin Büyük Uyanışı -Birinci İçyüzü: Demirel, İdam Fermanını Sayfa Haberinin Devamı- İmzaladı İmzasız İsmet Paşa-S.Demirel “Düello”sunun İmzasız Belge Bilirkişi Raporu: 69 Subay İçyüzü -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Bildirisinde Suç Yok İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Nazmiye Hanım’ın İmzasız Mühendislerin Büyük Uyanışı Günaydın Davası … Sezgin’i Yüce İmzasız Tunagür İçin Senato Komisyonu Kuruldu Divan’a Yollayacağız…Kara Todori mi, Türkiye Tekzip Noradukyan mı?... Demirel’in Öğüdü… Kömür (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip Sunay ve Devrim …Demirellerin İşletmeleri Yazısı) Kredileri… Ecevit:Yeşil İhtilâlden Kızıl Kurumu İhtilâle…Demirel ve Kennedy İmzasız Tunagür Yüzünden Özgüneş Bütçeye Kırmızı Oy Verdi SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Yaşar Diyanet İşleri Tekzip Ediyor: Devrim’in YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tunagür Yeni Bir Marifeti Daha (Mahkeme İmzasız Siyonizm, Emperyalizmin Ta Kendisidir! (Diyanet Kararıyla Yayınlanan Tekzip Yazısı) -Siyonizm’e Çatıp Emperyalizmi Savunan İşleri Namuslu, Fakat Gâfil Sağcılara Sunulur- Başkanı İmzasız Süleyman Bey, Lütfen Bu Satırları Yardımcısı) Okuyunuz: Pompidou’nun Demirel’e İmzasız Hacı Demirel’in Yeni Marifeti Cevabı İmzasız Siyonistlerin Türkiye’deki Son Oyunları İmzasız Jakop Javits’in İki Yüzlü Oyunu İmzasız Laos: Amerika’nın Yeni Bir Yenilgisi İmzasız Batılı İstihbaratçılar, Hükümet Krizini Daha Nasıl Değerlendiriyor? İmzasız Irak’ta Kürt Sorunu İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü ve Şellefyan İmzasız Kıbrıs Sorunu ve Sovyet Hükümeti *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KÖY TÜRKÜSÜ” (Şiir) İmzasız Uluslararası Faşist Örgüt İmzasız Barış Gönüllüleri SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Alican YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bize Veryansın Ediyordu İmzasız Belge Bilirkişi Raporu -Birinci Sayfa İlhan Selçuk Türkiye’nin Düzeni ve Tural Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Eylemler Yeniden Hız Türkiye Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Kazanıyor Kömür Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İşletmeleri Cemal Mason Olmadığını Açıklayan Demirel’e Kurumu “Mason” Diyenler Maazallah “Kafir” Yaşar Diyanet İşleri Tekzip Ediyor: Devrim’in Olurmuş Tunagür Yeni Bir Marifeti Daha (Mahkeme Uğur Parlamentoculuk Tartışmaları: Gerici (Diyanet Kararıyla Yayınlanan Tekzip Yazısı) - Mumcu Parlamentoculuk İşleri Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Başkanı SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Yardımcısı) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Hacı Demirel -Birinci Sayfa Haberinin İlhami Tağmaç Olayı Devamı- Soysal İmzasız Siyonistlerin Yeni Oyunları -Birinci Sayfa İmzasız Batı Basınında Hükümet Bunalımı Haberinin Devamı- İmzasız CIA Hizmetindeki “Hür Avrupa” İmzasız Batı İstihbaratçıları ve Hükümet Bunalımı Radyosu Ankara’ya mı Gelecek? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Yunanlılar Silahlanıyor: THY’nin Gafleti SAYFA -8- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Eylül 1961Yuvarlak Masa Toplantısı Konur Ertop “Canavarın Dişleri Söküldü, Kuzu Oldu” Gizli Zabıtları -I- Nijat Özön SİNEMA: Sinema, Televizyon ve Seyirci İmzasız Hasan Âli Yücel İmzasız Fethi Giray Öldü
İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XIX-
127 SAYI 21 / 10 MART 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “TARİH DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İktidar Koltuğu Boş Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona Avcıoğlu Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -I- İmzasız Bıçak Üzerinde Duran Hükümet: İmzasız Eylül 1961Yuvarlak Masa Toplantısı Ankaralılar Şimdi “Demirel-Toto” Gizli Zabıtları -II- Oynamaya Başladı. Kabinenin Güven Erdoğan İrtica Nasıl Besleniyor? Alma İhtimali Zayıf Alkan İmzasız Amerika’dan Patrik İthali: Siyonizm Gibi İmzasız KISA HABERLER: Medea…Teodorakis Helenizm de Emperyalizm Aracıdır! Yabancı Basına Gösterildi Yakovas Sorununun İçyüzü İmzasız Yerli-Yabancı Şirketlerin Özel Çiftliği: SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” M.T.A. Enstitüsü! Demir Cevheri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Üzerinde Amerikan Oyunları İmzasız Türkiye, Kıbrıs İçin Konferans mı İstiyor? İmzasız Mühendislerin Büyük Uyanışı: İnşa ve İmzasız Gerillacı Arafat’ın Kremlin’deki Gizli Maden Odaları İlericilerin Yönetimine Görüşmeleri Geçti İmzasız Siyonizm’in Sudan’daki Oyunları İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’in İmzasız ABD Başkanı Nixon, Türkiye’de Haşhaş Savunması…İnönü, Falih Rıfkı Atay’ı Ekimini Yasaklatıyor Yalanladı İmzasız Wheelus Üssü Türkiye’ye mi Geliyor? *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BALTAYNAN, İmzasız İhtilâlci Papazlar KAZMAYNAN” (Şiir) İmzasız KISA HABERLER: İngiltere: “Tarihimizi Satalım!”…Kuyu Dipleri…İşçilerin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Gazetesi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Milletvekillerinin Geceleri Cümbüşlü YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Geçer Doğan İktidar Koltuğu Boş -Birinci Sayfa İlhan Selçuk - Avcıoğlu Makalenin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Amerikan Tipi Eğitimin İflası İmzasız Bıçak Üzerinde Duran Hükümet -Birinci Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Sayfa Haberinin Devamı- Cemal Şeriatçı Basın, İnönü’nün Demirel’i İmzasız Amerika’dan Patrik İthali -Birinci Sayfa İstenmeyen Adam İlan Edişini Haberinin Devamı- Yorumluyor İmzasız M.T.A. Enstitüsü -Birinci Sayfa Oktay Akbal ÖNCE: Aldanış, Aldatış… Haberinin Devamı- M. Başaran Dursunoğlu Kıyılacaktı! İmzasız Mühendislerin Büyük Uyanışı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Askeri Tağmaç ve Askeri Tabipler -Askeri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tabipler Tabipler İmzasıyla Yayınlanan Bildiri- İlhami Bedelli Askerlik İmzasız THY’nin Yeri Neresi? Soysal İmzasız Ankara’nın Ekmeği Ufaldı İmzasız Yalanlamacıbaşılara Cevabımız İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Gazetecilerin SAYFA -8- Tankları…Çağlayangil’in Vidoları… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Paşa’dan Sonra “Cici Demokrasi”… Doğan Kalkınma Açısından Düzen Değişikliği Hariciyenin Şecaat Arzı…Yaman Avcıoğlu Haysiyet Başkanı…Gülek’in Hayali…
Demirel, Seçim Kazanınca Üzüldü…
Şevket Demirel’in Halıcılığı…Senato’da
Kefaret Tartışması…Bu Nurcu Bekir Berk
mi?..Suçlu Kim?...Spiegel Gülez’i
Yalanladı
Doğan Kalkınma Açısından Düzen Değişikliği
Avcıoğlu -Sekizinci Sayfa Makalenin Devamı-
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Konur Ertop SAHNE: Bozuk Düzenin Götürdüğü Orhan Asena Simavnalı Şeyh Bedrettin Tartışması Üzerine İlber Ortaylı Doğu Anadolu’nun Düzeni İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XX- İmzasız KISA HABERLER: AST’ta Ne Oluyor? …Atatürk’e Sansür
128 SAYI 22 / 17 MART 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Yahya Han Formülü Halit Aksu KİTAPLAR: Ömer Faruk Toprak’ın Avcıoğlu “Duman ve Alev”i İmzasız Şaibe Altındaki İktidar Düşmeye İlber Ortaylı Fransız Belgelerine Göre Midhat Paşa’nın Mahkûmdur! Demirel, Başbakan Kalmak Sonu İçin Her Çareye Başvurdu İmzasız İşçinin Tiyatrosu İmzasız Patrikhane ve Kıbrıs: İnönü’ye Göre, AP İmzasız Üçüncü Yol Havarisi: Herbert Marcuse İktidarı Kıbrıs’ı Elden Çıkardı İmzasız Amerika’da “Lozan Tartışmaları” -XXI- İmzasız Mecliste NATO Tartışmaları: İnönü İmzasız KISA HABERLER: Russell’in Dergisi… “NATO’nun Türkiye’nin Kısmen İşgaline Simone de Beauvoir Seyirci Kalabileceğini” Açıkladı İmzasız Gizli Rapor: Konsorsiyumdan Dış Yardım SAYFA -5- “TARİH DEVRİM” Almak Kolay Değil! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Demirel’den İnciler: Saçımın Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona Telleri…Kötü Olsak Millet Bizi Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -II- Seçmez…Ümit Fakirin Ekmeği İmzasız Eylül 1961Yuvarlak Masa Toplantısı İmzasız İlk Meclise Giren Gençler Düzen Gizli Zabıtları -III- Değişikliği İstedi İmzasız Patrikhane ve Kıbrıs -Birinci Sayfa İmzasız 400 Milyon Lira Kimlere Verildi? Haberinin Devamı- Geliştirme ve Teşvik Fonlarının Tam İmzasız Andre Maurios Anılarını Yazdı Listesi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay ve Demirel… SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Demirel’in Gizli Kuvvetleri… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bozbeyli’nin Zamiri İmzasız El Fetih’i Tanıyalım! Filistin Gerillaları *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ŞERİF AYGÜL AĞIDIDIR” Ne İstiyor? (Şiir) İmzasız Guatemala’da Gerillacılar İmzasız Dofar Gerillaları SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Irak Baas Hükümeti Kürtlerle Anlaştı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Sosyalizmi SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hızlandırmak İçin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - Doğan Yahya Han Formülü -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Gençliğin Milli Hükümet Avcıoğlu Makalenin Devamı- Özlemi İmzasız Şaibeli İktidar -Birinci Sayfa Haberinin Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Devamı- Cemal Cici Demokrasi Körpeciksin, Yolun da İmzasız Mecliste NATO Tartışmaları -Birinci Pek Korkuludur Sayfa Haberinin Devamı- Erdoğan Darende İmzasız Gizli Rapor -Birinci Sayfa Haberinin Alkan Devamı- Prof. Parlamentoculuk Tartışmaları: Kapitalist İmzasız Demirel’den İnciler -Birinci Sayfa Barrington Toplumlarda Demokrasinin Koşulları Haberinin Devamı- Moore (Prof. Barrington Moore’un Yazısından İmzasız 400 Milyon Lira Kimlere Verildi? -Birinci Bir Bölüm) Sayfa Haberinin Devamı-
İmzasız Şüpheli Bir Amerikan Araştırması SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -8- İlhami Bu Ne Biçim Denge? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Soysal Metin Ger Türk Mühendislerini Güdük F.Öz.Kerem Egemen Sınıflar, Niçin Ortak Pazar’a Bıraktıranlarla Savaşalım! Katılmak İstiyorlar? (İnşaat Mühendisleri Odasının Genel İmzasız Yabancı Basında Kıbrıs Sorunu Kurulunda, İnşaat Mühendisi Metin İmzasız Gençler -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Ger’in Yaptığı Konuşma) İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü Yolsuzluk
İddialarına Dokunmadı… Hacı Demirel’in
Yalanlaması…Hacı Demirel’in Muhteşem
Defilesi …Personel Kanunu Avutmacısı
… Senato Seçimleri Ertelenirken…
Yüksek Hakimler Kurulu Kalkıyor…
Çağlayangil’in Marifeti
129 SAYI 23 / 17 MART 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “TARİH DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Faşizm Gelirmiş Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona Avcıoğlu Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -III- İmzasız Yüce Divan’ın Eşiğinde Demirel’in Ayağı İmzasız Eylül 1961Yuvarlak Masa Toplantısı Sürçtü! İnkâr Edilmez Yeni Yolsuzluk Gizli Zabıtları -IV- Belgeleri İmzasız Sunay Ailesinin Servet Beyanı Gerçeğe İmzasız Sunay Ailesinin Servet Beyanı Gerçekleri Uymuyor! -Birinci Sayfa Haberinin Tam Yansıtmıyor! Atilla Sunay ile Şadi Devamı- Önel Yeni Birer Bildirim Vermelidirler İmzasız Enosis Entrikaları: Milli Cephe Terörü SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Hızlandı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Gençlik Eylemlerinin Amacı, “Köhne İbrahim Türk Dış Politikası Gene Treni Kaçırmak Düzen”i Değiştirmektir Çamlı Üzere İmzasız Ortak Pazar: AP İktidarı Türkiye’nin İmzasız Nixon-Pompidou Gizli Görüşmeleri: Orta “İdam Fermanı”nı İmzalamak Üzere Doğu’da Dünya Savaşı Çıkar mı? İmzasız Menderes Hırsız mıydı? İmzasız Kamboçya’da Sağcı Darbe İmzasız POLİTİKA KULİSİ: CHP İmzasız Onasis-Niyarkos Meclisi…İnönü ve Milli Emniyet İmzasız Demirel Nixon’a Boyun Eğdi! *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BİR YÜZDE İKİ YÜZ” (Şiir) İmzasız Nuh’un Gemisi İmzasız KISA HABERLER: Yunanistan: Mirage SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” ve Fantom Arasında… Anti-Gerilla YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Savaşlarının Maliyeti…100 Uçağı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Dış Geziler Meselesi…Papazlar ve Anti-komünizm İlhan Selçuk - …İncil Yardımı…Önce İş… Kürt Uluç Gürkan - Anlaşmasının Gizli Maddeleri… Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Guevara’nın Elleri Cemal İsrail’in Şakşakçıları İle Suud Şakşakçıları Tartışıyor SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Uğur Meçhul Öğrenci Anıtı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mumcu Doğan Faşizm Gelirmiş -Birinci Sayfa Makalenin Prof. Parlamentoculuk Tartışmaları: Azgelişmiş Avcıoğlu Devamı- William J. Ülkelerde Ordu ve Darbeler İmzasız Demireller, Yüce Divan’ın Eşiğinde - Pomeray (Prof. William J. Pomeray’un “Labour Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Monthly”de Çıkan Yazısı) İmzasız Gençlik Eylemleri -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Menderes Hırsız mıydı? -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami Yüksek Askeri Şura’ya Sunulan Teklifler İmzasız Enosis Entrikaları -Birinci Sayfa Soysal Haberinin Devamı- Pervin Karadeniz Teknik Üniversitesinde Neler Yazgan Oluyor? SAYFA -8- İmzasız Nasıl Halk Kapitalizmi? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Fındık İşi: Sezgin’in Parlamentoyu ve İmzasız Türkiye’ye Yılda 60 İle 100 Milyon Dolar Kamu Oyunu Yanılttığı Anlaşılıyor Döviz Kaybettiren Büyük İhanet: Bor İmzasız Türkiye İsrail’den Ne İstiyor? Cevheri Üzerindeki Oyunlar İmzasız Ortak Pazar -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’in Devlet Anlayışı ve Bozbeyli… Süleyman Bey’in Yatırımcılığı…Hacı Demirel’in Bağışı… Hacı Demirel ve Şevket’e Sunulur … Demirel Biraderlerin Kredisi… Bayarcı Gazete ve Demirel…Medeni Berk’e Bir Uyarı…Döviz Mevcudu Sıfır…Demirelle İlgili Haber Yalan
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Konur Ertop SAHNE: Tehlikeli Soyutlama Nijat Özön SİNEMA: Sansürün İşbirlikçileri İlber Ortaylı Tarihi Oyunlar İmzasız Öğretmen Boykotu Suç Değildir! İmzasız KISA HABERLER: AST’ta Durum… Beckett’in Yeni Oyunu…Pardayan Modası…Picasso’nun Duygusallığı …Milletlerarası Televizyon Festivali …Bir Kitap Daha Toplattırıldı
130 SAYI 24 / 31 MART 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Dünya Pazarlığı Sevil Tiyatromuzun Gelişimi Avcıoğlu Avcıoğlu İmzasız Yeni Yolsuzluk İddiaları: Varto Ömer Faruk Ulusal Şiir Konusu Felaketinden Demirel Ailesi Nasıl Toprak Yararlandı? İlber Ortaylı Ulusal Tiyatro İmzasız Petrol Boru Hattı Niçin Bechtel’e İlber Ortaylı KİTAPLAR: Felsefenin Temel İlkeleri Verilecek? İmzasız Dünya Tiyatrolar Günü ve AST Grevi İmzasız Ömer İnönü’nün ‘Mal Beyanı’ da Gerçeğe İmzasız TRT Öztrak’tan Kurtulacak mı? Aykırı: İsmet Paşa’nın Başbakanlığında, İmzasız Süleyman Ege Tutuklandı Oğlu Büyük Banka Kredileri Almıştır İmzasız Kemal Biselman Tecavüze Uğradı İmzasız Atilla Sunay’ın Şirketi: Dr. Attila Sunay, İmzasız Düşünen Adam Dinamitlendi Noksan Servet Beyanında Bulunduğunu
Doğruladı SAYFA -5- “TARİH DEVRİM” İmzasız CHP Meclisinde Fırtına Koptu! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kavgaların İçyüzü Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona İmzasız Demirel Yüce Divana Gitmemek İçin Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -IV- Çabalıyor! Süleyman Bey ve Şellefyan İmzasız Eylül 1961Yuvarlak Masa Toplantısı İlişkileri Gizli Zabıtları -V- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay-İnönü İmzasız Cüneyt Koryürek’in Açıklaması Görüşmesi İmzasız Hisar Yarışması *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YOL ÖNÜ” (Şiir)
SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Meclis İmzasız Arap Yarımadasında İlerici Bir Ülke Güney Yemen Komisyonlarında İmzasız Yunan Cuntasının İktidara Gelmesi İçin İlhan Selçuk - Kullanılan Bir NATO Planı: Prometheus Uluç Gürkan GENÇLİK: Erzurum Olayının İçyüzü İmzasız Yunan Cuntasını Neden Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Silahlandırıyorlar? Cemal Devrimci Gençliğe Karşı “Cihat” İmzasız Amerika’da Yayılan “İsrail Aşkı” Uğur Demokrasinin Faturası Mumcu SAYFA -7- “DEVRİM YURTTA” Prof. Morris Parlamentoculuk Tartışmaları: Azgelişmiş Janowits Ülke Orduları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Prof. Morris Janowits’in “The Military İmzasız Petrol Boru Hattı -Birinci Sayfa In The Political Development of New Haberinin Devamı- Nations” Adlı Kitabından Bir Bölüm) İmzasız Ömer İnönü’nün ‘Mal Beyanı’ da Gerçeğe Aykırı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Atilla Sunay’ın Şirketi -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız CHP Meclisinde Fırtına Koptu! -Birinci Soysal Sayfa Haberinin Devamı- Doğan Dünya Pazarlığı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Demireller ve Yüce Divan -Birinci Sayfa Avcıoğlu Devamı- Haberinin Devamı- Ekmel AP Genel Başkanı Sayın Demirel’e ve AP İmzasız İslam Devletleri Konferansı Çetiner Genel İdare Kuruluna Açık Mektup İmzasız Cumhurbaşkanı Eleştirilebilir İmzasız Varto Felaketinden Demirel Ailesi Nasıl İmzasız Troçki, Siyonist Ajanı mıydı? Yararlandı? -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Mebusluk Hastalığı Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Vehbi Koç da SAYFA -8- Koalisyon İstiyor…Amerikan İstihbaratı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Böyleyse…Cumhuriyet Gazetesi Dikkat Erdoğan Emperyalizmin Ekonomik ve Askeri Üssü …Demirel Övülüyor…CHP’nin Rüyası… Naim Olarak Kıbrıs Demirel’in En Çok Kızdığı Kişi… İbrahim “Çifte Enosis” Aldatmacasına Dikkat! Nazmiyanım’ın Kiracısı…Cici Demokrasi Çamlı Eleştirilemez… Falih Rıfkı, İnönü’yü Değerlendiriyor…Hacı’nın Yeni Bir Marifeti … Orhan Birgit’in Açıklaması
131 SAYI 25 / 7 NİSAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Bu Sese Kulak Veriniz Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona Avcıoğlu Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -V- Engin Aşkın ABD’ye Ölçüsüz Övgü İmzasız Profesyonel Profesör Bilirkişilere İmzasız Yolsuzluk Dosyaları Kabarıyor: Yargıtay’ın Şamarı Süleyman Bey, Kardeşlerine 44 Milyon İmzasız Türk Ordusu İrticai Daima Ezer: 31 Mart Tutarında Taahhüt İşini Devrediverdiğini İrtica Olayı ve Hareket Ordusunun Gizledi İstanbul’a Yürüyüşü İmzasız Devrimci Ordu Gücü Bildirisi İmzasız KISA HABERLER: Steinbeck’in İmzasız CHP’de Sağ-Sol Değil, Sen-Ben Kavgası Mektuplar…Konserve Şiir Var!
İmzasız Askeri Yargıçlar Dikkat! Sizlere Anayasa SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Suçu İşletmek İsteniyor! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Hacı Demirel’e İftira Edildi İmzasız Lübnan’da CIA Çalışıyor (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İmzasız Depremler Neden Oluyor? Yazısı) İmzasız Pravda’ya Göre NATO İçindeki “Gizli İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Avrupa Konseyi Savaş” Komedyası İmzasız Moskova’nın Bir İddiası *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DEPREM TÜRKÜSÜ” (Şiir) İmzasız Sudan’da Emperyalist Oyunlar
İmzasız Türkiye Pakistan’a 100 Tank Verecekmiş! SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Filistin Yenecek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Meclis İmzasız ABD’nin Silahlı Müdahaleleri Çalışmalarından Örnekler Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin İlhan Selçuk - Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Sosyal Demokratların Gerçek Sesi SAYFA -7- “DEVRİM YURTTA” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Milli Güvenlik Kurulu Bildirisine Övgüler Doğan Bu Sese Kulak Veriniz -Birinci Sayfa Uğur - Avcıoğlu Makalenin Devamı- Mumcu İmzasız Yolsuzluk Dosyaları Kabarıyor -Birinci Erdoğan Hayvancılık Sayfa Haberinin Devamı- Alkan İmzasız CHP’de Sağ-Sol Değil, Sen-Ben Kavgası Muzaffer GÖRÜŞLER: Devrimcileri “Kötü Var! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Karan Politikacı” Yaratır İmzasız Askeri Yargıçlar Dikkat! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı-
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Hacı Demirel’e İftira Edildi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami Çıkmaza, Çıkar Yol? Soysal SAYFA -8- İmzasız Danıştay’ın Denizcilerle İlgili Yürütmeyi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Durdurma Kararı Mimarlar Türkiye’nin Kalkınmasını ve Düzenli İmzasız Devrimci Ordu Gücü Bildirisi -Birinci Odası Bilim Şehirleşmesini Engelleyen Büyük Sayfa Haberinin Devamı- Kurulu Soygun: Arsa Spekülasyonu (Mimarlar Odası’nca Görevlendirilen İmzasız THY Uçak Seferlerindeki Perişanlığın Yılmaz İnkaya, Cevat Geray, İlhan Tekeli, İçyüzü Yıldırım Ulev, Kadri İlal, Mübeccel Kıray İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Cici Demokrasinin ve Attila Sönmez Tarafından Hazırlanan Tanımlanması…Yakovas ve Athenagoras Raporun Önemli Bölümleri) …İş Bankası Yârâni…Senato Seçimleri …Paşa, Amerika’yla Flört Ediyor
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
Konur Ertop Onlar da Yaşıyor, Ötekiler de Nijat Özön Sorumsuz Sinema Metin And Nüvit Özdoğru’nun Aktarma Özgürlüğü İmzasız Faşist Sansür İmzasız Aydınlık Toplatıldı İmzasız AST Grevi İmzasız Devrim Sineması Şenliği
132 SAYI 26 / 14 NİSAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Cici Demokrasi Üzerine Kemal Milli Mücadelede Mustafa Kemal ve Ona Avcıoğlu Tüfekçioğlu Karşı Çıkanlar -VI- Necati İhanet! Yabancı Sermayeli Teknik Engin Köy Enstitülerinin Kuruluşunun 30. Ganioğlu Bürolar Tonguç Yıldönümünde Öğrencilerin ve İmzasız Milli Güvenlik Kurulu’nun Sol Akımlarla Öğretmenlerin Yönetime Katılması Mücadele Tedbirleri Raporu Muammer Üniversiteye Polisin Girmesi -İkinci Sayfa İmzasız Sunay’ın Damadı, Mal Beyanında 20 Aksoy Makalenin Devamı- Milyonluk Şirketini Sakladı! Şadi Önel, İmzasız Tonguç ve Sirer Yeni Bir Servet Beyanında Bulunmalıdır! İmzasız Demirel Ekibinin Açık Baskı ve SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Tehditleri Hiçbir İşe Yaramadı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız İnşaat Mühendisleri Odası Raporu: Gediz İmzasız Stewart Ankara’da: İngiltere, Türkiye’den Depremi: Tekniğe Uygun Yapıların Ne İstiyor? Hiçbiri Depremde Büyük Zarar Görmedi İmzasız Kremlin’de Neler Oluyor? İmzasız Devrim Hakkında Soruşturma İmzasız Kıbrıs’taki Bizans Oyunlarının İçyüzü İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay’ın Bir Emri İmzasız KISA HABERLER: Türk Hariciyesi Kış *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GÖK KESİTİ” (Şiir) Uykusunda mı?...100 Bin Dolarlık Araştırma…Alman Elçisinin Öldürülmesi SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” …Graudy Amerika’da YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan PARLAMENTO: Osmanlı Meclisi İle SAYFA -7- “DEVRİM YURTTA” Kıyaslama YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - Doğan Cici Demokrasi Üzerine -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Konya Olayının İçyüzü Avcıoğlu Makalenin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Necati İhanet! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Cemal Şeriatçı Basın Paşa’yı Övüyor Ganioğlu Muammer Üniversiteye Polisin Girmesi ve Güvenlik İmzasız Milli Güvenlik Kurulu Raporu -Birinci Aksoy Kurulu Bildirisi Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Sunay’ın Damadı -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız İnşaat Mühendisleri Odası Raporu: Gediz İlhami - Depremi -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Devamı- Uğur Korkak Bin Kere Ölür, Cesur Bir Kere İmzasız Kıbrıslı Devrimci Gençlere Baskı Mumcu İmzasız Korku Başladı İmzasız Demirel Ekibinin Açık Baskı ve Tehditleri Hiçbir İşe Yaramadı -Birinci SAYFA -8- Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Devrim Hakkında Soruşturma -Birinci Mimarlar Bilim Kurulu Raporu: Türkiye’nin Sayfa Haberinin Devamı- Odası Bilim Kalkınmasını Baltalayan Arsa İmzasız ABD’de Terör Kurulu Spekülasyonu Nasıl Önlenir? İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü’lerin Servet (Mimarlar Odası’nca Görevlendirilen Beyanı…Serseri ve Haytalar…Anayasa Yılmaz İnkaya, Cevat Geray, İlhan Tekeli, Değişiklikleri…Parlamento’dan Yıldırım Ulev, Kadri İlal, Mübeccel Kıray Tekmelenmeden Gidelim…Özel Radyo ve Attila Sönmez Tarafından Hazırlanan ve Televizyon Oyunu … Demirel’in Raporun Önemli Bölümleri) İtirafı… Demirel’in Karşısına Aydın Yalçın Çıkacak …Ecevit’e Sunulur… Subaylar Mason Olabilir mi?
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Özdemir AST Emekçilerinin Grevi ve Meydana Nutku Çıkan Gerçekler Tanju SİNEMA: Yaş:75 Akerson
İlber Ortaylı KİTAPLAR: Bir Seçim Böyle Geçti
S. Günay Aydınlarımıza ve Tiyatrocularımıza Açık
Akarsu Çağrı
İmzasız Yılın Oyuncusu: John Wayne
İmzasız KISA HABERLER: Medeni Kanunumuz Türkçeleştirildi… Karaman’da “Harp ve Sulh” Oynatılmadı…Ulvi Uraz Tiyatrosu Elazığ’da Oynayamadı
133 SAYI 27 / 21 NİSAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Kürt Devleti mi? Erdoğan Ankara Televizyonunda 31 Mart Olayı Avcıoğlu Alkan İmzasız Askeri Tıbbiyelilerin Uyarısı Suphi Atatürk’e Saldıranlar İmzasız Demirel Kardeşler Akbank Grubunun Karaman Hizmetindedirler! Kapitalizmin İçyüzünü Muammer Üniversiteye Polisin Girmesi -İkinci Sayfa Aydınlatan Bir Rapor Aksoy Makalenin Devamı- İmzasız CHP Yöneticilerinin Gafleti Yüzünden, Uluç Gürkan Gençlik -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Demirel Soruşturma Komisyonunun Elinden Kurtuldu SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Personel Kanunu Hikayesi: Devalüasyona YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İç Finansman Kaynağı Olarak Gidilecek! Engin Aşkın Türkiye’de Demireller Coca-Cola’yı İmzasız POLİTİKA KULİSİ: 31 Mart ve ABD’de Nixon Pepsi-Cola’yı Tutuyor! Madanoğlu Paşa Nixon da Demireller Gibi Yolsuzlukla *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “TAAK TAAK” (Şiir) Suçlanıyor! İmzasız Kürt Sorunu SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Bağlantısızlar YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Konferansı…İneklere Tereyağ Yediriniz Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Taktikler İlhan Selçuk - SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Uluç Gürkan GENÇLİK: Son Olayların İçyüzü YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Demirel Kardeşler -Birinci Sayfa Cemal Emperyalizmin Kuklası İrtica Ezilecektir! Haberinin Devamı- Muammer Üniversiteye Polisin Girmesi ve Güvenlik İmzasız CHP Yöneticilerinin Gafleti Yüzünden Aksoy Kurulu Bildirisi -II- -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Personel Kanunu -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Askeri Tıbbiyelilerin Uyarısı -Birinci İlhami Ispartalı Başbakanlar Sayfa Haberinin Devamı- Soysal Osman 27 Mayıs Anayasası ile Oynamayınız! SAYFA -8- Köksal (Senatoda Yapılan Konuşma) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Gizli Rapor: Ziraat Bankası, Kimlere 300 İmzasız Devlet Olanaklarını ve Ulusal Zenginliği Milyon Lira Batak Kredi Verdi? Özel Sektöre Peşkeş Çekmenin Tipik İmzasız Hızla Gelişen Sanayi: Gazozculuk Örneği: Karadeniz Bakır Projesi Dramı İmzasız Bir Yolsuzluk İddiası Daha: Altur Şirketi Doğan Kürt Devleti mi? -Birinci Sayfa Avcıoğlu Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Cemal Tural… Velidedeoğlu’nun Bir Uyarısı…Suat Hayri Sahnede…Sunay ve Demirel… Ecevit-Demirel Düellosu…Güventürk Paşa ve Amerikalılar…Yakovas’a Karşı Meliton… Demirel’in 10 Milyonluk Davası
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI M. Başaran Sorumsuzgiller Oyunu Uğur Bir Sorumlu Mumcu İlber Ortaylı SAHNE: Geleceğin Tiyatrosu Yığın Tiyatrosu İlber Ortaylı KİTAPLAR: Emin Yalman’ın Hatıraları ve 31 Mart Hakkındaki Görüşü Berlin Hür Berlin Hür Üniversitesi Rektöründen Üniversitesi Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a Mektup Rektörü İmzasız KISA HABERLER: Russel’ın Mektupları …Özgürlüğün Bedeli
134 SAYI 28 / 28 NİSAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Bir Reform Şakası Muammer Türkiye’de Düşünce Özgürlüğü Var mı? Avcıoğlu Aksoy (İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin İmzasız Personel Reformu Avutmacası Yirminci Yılı İçin Hukuk Fakültesinde İmzasız Sunay’ın Damadından Niçin Ses Yapılan Seminerde Prof. Muammer Çıkmıyor? Şadi Önel, Çok Kısa Sürede Aksoy’un Sunduğu İnceleme) Nasıl Milyoner Olabildi? İmzasız Ecevit’ten İnciler -Birinci Sayfa İmzasız Yolsuzluk Dosyaları: Demirel ve İnönü, Haberinin Devamı- Cevap Bekleyen Bir Yığın Soruyu Örtbas Edemezler SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Elektrik Üzerinde Yeni Oyunlar: Sunay, YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Elektrik İşletmelerinde Özel İmzasız Yahya Han Türkiye’de: Eyüp Han’dan Teşebbüsçülüğe Karşı Çıktı Yahya Han’a Değişen Bir Şey Yok: İmzasız Ecevit’ten İnciler Pakistan’ı 20 Büyük Aile Yönetiyor İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Manzara-i Umumiye İmzasız KISA HABERLER: Ortak Pazar’dan 1970 Nasihat …ABD, Generalleri ve Song May *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YOK ÜYELER TÖRENİ” (Şiir) …Amerika’dan Kanada’ya Göç…Deprem Japonya’da Olsaydı…Pentagon ve Prof. SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Galbraith YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İş Bozuldu, SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Eski Düzeni Getirelim YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - Doğan Bir Reform Şakası -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Sosyal Demokrat Gençler, Avcıoğlu Makalenin Devamı- CHP Merkez Yöneticilerine Bağımsızlık İmzasız Personel Reformu -Birinci Sayfa Dersi Verdi! Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Sunay’ın Damadı -Birinci Sayfa Cemal 23 Nisan 1920’nin Ellinci Yılında Haberinin Devamı- Uğur Sol Faşist Ne Demek? İmzasız Yolsuzluk Dosyaları -Birinci Sayfa Mumcu Haberinin Devamı- Engin Parlamentoculuk Tartışmaları: Cici Dr. Mustafa Personel Reformu Üzerine Tonguç Demokrasi ve Tonguç Yuluğ (Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol (Engin Tonguç’un “Canlandırılacak Köy” Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mustafa Kitabından Bir Bölüm) Yuluğ’un “Budget Reform In Developing Countries With Special Reference to SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Turkey” Adlı İngilizce İncelemesinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çevirisi) İlhami - Soysal SAYFA -8- Mucip 27 Mayıs Anayasası, Orman YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ataklı Yağmacılarına Kurban Edildi Necati Karadeniz Bakır Projesi Dramı -II- (Milli Birlik Komitesi Adına Yapılan Ganioğlu Bütçe Konuşmasından) Necati Dilencilik Politikası! İmzasız Elektrik Üzerinde Yeni Oyunlar -Birinci Ganioğlu Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Richardson-Çağlayangil ve Haşhaş Ekiminin Kısılması İmzasız THY Uçak Arıyor İmzasız POLİTİKA KULİSİ: TRT Demirelcileri Terletti…Bilgiçsiz Isparta Gecesi… Devalüasyon Hikayesi…Bir NATO Tatbikatı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Adalet SAHNE: AST Grevinin Düşündürdükleri Ağaoğlu Ömer Faruk Yeni Ozanlar Niçin Az Tanınıyorlar? Toprak Nezih Mengü Ertel’in Afişleri Danyal İmzasız KISA HABERLER: Sunay’a Gelen Mektuplarda mı Sansüre Tabi ...Sergi Kitapevi Kapatıldı…Dickens’in Kehaneti… Lokal Anestezi… Solzenitsin Batı Sinemasında…Belmondo-Delon ve Borsalino
135 SAYI 29 / 5 MAYIS 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ekonomik Rapor Engin Aşkın Yunanistan’daki İnsanlık Dışı İşkencenin Avcıoğlu Arkasında CIA’nın Korkunç Eli Var! İmzasız Demirel Ağır Baskı Altında: Bekir Kara Todori Paşa Konsorsiyum, Türkiye Derhal Çolakoğlu Devalüasyona Gitsin Diye Sıkıştırıyor Ömer Faruk Birbirine Düşman İki Şiir İmzasız Demirel, Şimdi Gensoru Yoluyla Toprak Düşürülmelidir! İmzasız Feodalizmden Kapitalizme Geçiş İmzasız CHP Kurultayı, Temmuz Sıcaklarında İmzasız Bor Kaynaklarımıza Göz Diken Dev Toplanacak Tröst, İngiliz Hükümeti Aracılığı ile İmzasız Bir Mektubu Açıklıyoruz: Ecevit, Adana Süleyman Demirel’e Baskı Yapıyor İl Başkanına “Kemal Satır’ı Destekleyin” Diye Mektup Yazmıştı! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Bütçe 70 YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Bechtel Şirketiyle İkili Yeni Bir İddia: Bir Grup Amerikan “Dış Yardım” Politikasında CIA Şefinin Firması Türkiye’nin Pamuk Bilim Adamı Değişiklik Ekimini Azaltmak İçin Uğraşıyor -Cambridge Üniversitesinden Bir Grup İmzasız Zeytinyağı Skandalı Davası: Yargıç Bilim Adamının Çalışması- Altuna Musevi Zeytinyağ Kralı İmzasız Üretici Bir Güç Olan Çin Ordusu Gome’lere Savaş Açtı! İmzasız Juan Bosch, Artık Cici Demokrasiye İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kurtuluş Savaşı İnanmıyor Devam Ediyor mu? İmzasız Yeni Bir Amerikan Çılgınlığı: Kamboçya *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ÇIĞLIKSIZ” (Şiir) İstilası İmzasız CIA’dan Güçlü Bir İstihbarat Örgütü SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İsrail’in Shin Bet’i YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Milyonları SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Kimler İndiriyordu Cebe? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - Doğan Ekonomik Rapor -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Kulak Verdiğimiz Ses Avcıoğlu Makalenin Devamı- Devrimci Ordu Gücü’nün Atatürkçü İmzasız Demirel Ağır Baskı Altında -Birinci Sayfa Sesidir Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Demirel Gensoruyla Düşürülmelidir - Cemal Süleyman Demirel, Gitmezse Ne Olur? Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uğur Hele Şu Hukukçulara Bakın Siz İmzasız CHP Kurultayı -Birinci Sayfa Haberinin Mumcu Devamı- Ata Tan GÖRÜŞLER: Gençliği İyi Tanıyalım! İmzasız Bir Mektubu Açıklıyoruz -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Bütçe 70 -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - İmzasız Bechtel Şirketi -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Devamı- Muzaffer Sahte Demokrasileri Yaratan “Kötü İmzasız Zeytinyağı Skandalı Davası -Birinci Sayfa Karan Politikacı” lardır Haberinin Devamı- İmzasız Odalar Birliği, Ordu Yardımlaşma ve İmzasız Tütün İhracı Neden Devlet Eliyle Komünistlik! Yapılmalı? İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Plevne Marşı… T.C. Turizm Mahkeme Kararı İle Yayınlanan Tekzip Devalüasyon, İhtilal Getirir…41’lerin Bankası Yazısı 42’incisi…Atilla Sunay Ulusoy İlişkileri …Sapmaz’ın İki Hanımı…Demirel SAYFA -8- Devrilirse N’olurmuş…Takunyalı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Planlama Müsteşarı…Orta Sol’un Avrupa Uğur İnşaat Kesimindeki Başıbozukluk Konseyindeki Ağası …Sadun Aren’in Kökden Profesörlüğü…Şeriatçılar İçinde Farklı Şinasi Bugünkü Şartlarda Yüzde 7 Kalkınma Bir Ses…Hacı Ali ve Şevket İş Bölümü Güceri Hızını Korumak Mümkün Değildir! …Çukurova’da CHP-Demirel İşbirliği… Antalya’da Ortak Pazar Eğlencesi
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Neden Yalnız TRT? İlber Ortaylı Lysistrata, Müzenidis ve Biz Nüvit Metin And’a Olan Borcum Özdoğru İmzasız KISA HABERLER: Sartre, Gençlerin Emrinde…Bir Sovyet Filmi …Sahne Anadolu’yu Sindirme Çabaları… Theodorakis’i Onasis Kurtarmış 136 SAYI 30 / 12 MAYIS 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Siirt Olayı M. AST2 Grevinin Öncüleri Avcıoğlu Keskinoğlu İmzasız Süleyman Bey, Bu Yeni Belgelere Ne Zihni Soruşturma Buyuracak? Hacı Ali Demirel İçin Küçümen Bankalar Kanunu Nasıl Hiçe Sayılarak Erol Toy Soruşturma Fütursuzlukla Çiğnendi Nijat Özön Özel Televizyon Hevesleri İmzasız V. Koç’un Yeni Türk Lokumu İmzasız Türk Karikatürü 100 Yaşında İmzasız Etibank Uykuda mı? Devlet Sırtından İmzasız KISA HABERLER: ODTÜ Devrimci Kurulan Bir Özel Sektör Prensliği Tiyatro Şenliği Başladı… Hemingway’in İmzasız CHP Merkez Cuntasının Yeni Hüner ve Yeni Kitabı…Strindberg Yine Sahnede … Marifetleri Dean Acheson Pulitzer Kazandı…Nazım İmzasız Bor Kaynaklarımıza Hücum: Anglo- Hikmet Antolojisi…Askeri Yargıç Amerikanların Oyunu ve Maden Özcan’ın Sergisi Mühendislerinin Tepkisi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tural, Devrimci SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” Gençlik Arasında YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “1789 KURTULUŞU” (Şiir) New Güney Amerika’da İlerici Bir Güç Olarak Times’dan Ordu -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Bir Yazı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız CHP Merkez Cuntasının Yeni Marifetleri Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Gürültüler İmzasız Gizli Sözleşmeleri Açıklıyoruz -Sekizinci Devam Ediyor Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - Uluç Gürkan GENÇLİK: Demirel’in Oyununa Gelen SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Rektörler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Kazanma Şansı Olmayan Bir Kumar: Cemal Şeriatçı Basın, “İnönü Teminatımızdır” Nixon’un Kamboçya İstilâsı Diyor İmzasız Casus Pilot Powers Açıklıyor: İncirlikten Uğur Beş Deniz Subayı Uçan U-2’ler Orta Doğu’da Ne Mumcu Yapıyorlardı? New Parlamentoculuk Tartışması: Bir Marksist İmzasız KISA HABERLER: İşçi Ticareti…Fransa Times’dan Değerlendirme Güney Amerika’da İlerici Ödemem Diyor…İsrail Ordusunda Ders Bir Yazı Bir Güç Olarak Ordu Kitabı…Kapitalizm ve Bilim
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - Doğan Siirt Olayı -Birinci Sayfa Makalenin Soysal Avcıoğlu Devamı- Gülseli Sendika Ağalarının Tüccarlığına ve İmzasız Hacı Ali Demirel İçin Bankalar Kanunu Kırkbir Tekeline Doğru Çiğnendi -Birinci Sayfa Haberinin Engin Aşkın Batı Basınında Türkiye: Amerikan Devamı- Gençleri Türkiye’de Hızlı Bir “Fuhuş İmzasız V. Koç’un Yeni Türk Lokumu -Birinci Pazarı” Kurdu! Bir Amerikan Gazetesine Sayfa Haberinin Devamı- Göre, Genç Amerikalı Erkekler İmzasız Etibank Uykuda mı? -Birinci Sayfa Kendilerini Kızlardan Daha Pahalı Haberinin Devamı- Satıyorlarmış İmzasız Bor Kaynaklarımıza Hücum -Birinci Baran Kalkınma Hızı, Bazı Politik Endişelerle Sayfa Haberinin Devamı- Tuncer Şişiriliyor mu? İmzasız KISA HABERLER: Casusluk Alış-Veriş (1969 Yılında Kalkınma Hızının %6’nın …Bölükbaşı ve Cici Demokrasi… Nurcu Üstünde Olduğunu İddia Eden Devlet Bekir Berk’in Cevabı İstatistik Enstitüsü Başkanı Alpat’a Baran
Tuncer’in Cevap Konuşması) SAYFA -8- İmzasız Türk Ordusu ve Politikacılar YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız THY Yolsuzlukları İmzasız Demirel’i Yüce Divan’a Götürecek Bir İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Haytalar Serseriler Skandal: Devlet Planlama Teşkilatı Proje …Derhal İhtilal Yapardım.. Af Yolsuzlukları! Gizli Sözleşmeleri Aldatmacası…Kılıç Fikrin Hizmetindedir Açıklıyoruz: 400 Milyon Liralık Proje …Türkiye’nin Yöneticileri: Bir AP İl Fonu, Yerli Yabancı “Yâran”a Peşkeş Başkanı…İnönü ve Falih Rıfkı Atay… Çekildi! Mebus Pazarında Bir Hikaye
2 Ankara Sanat Tiyatrosu 137 SAYI 31 / 19 MAYIS 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İflasın Eşiğinde İlber Ortaylı SAHNE: ODTÜ Devrimci Tiyatrolar Avcıoğlu Şenliği İmzasız Sunay’ın Özel Davetlisi Olarak Gelen Refik Soruşturma Mercedes Heyeti Köşk’te Ağırlandı Erduran & İmzasız Belge: Türkiye’de Görevli Amerikalı Halit Fahri Subayın Türk Ordusuyla İlgili Mektubu Ozansoy İmzasız Beş Deniz Subayı Olayı Nijat Özön SİNEMA: Yeşilçam’dan Rapor İmzasız Petrol Dairesinde Dönen Dolaplar: Ataol Nedir İkinci Yeni’den Geçmek? Galatasaray Rafinerisi Oyunları Behramoğlu -Ataol Behramoğlu’nun Ömer Faruk İmzasız Avcıoğlu ve Gürkan Kara Kuvvetleri Toprak’a Cevabı- Mahkemesinde İmzasız SBF Sahne Tiyatrosu İmzasız POLİTİKA KULİSİ: 27 Mayıs’ın İmzasız KISA HABERLER: Devrim Sineması 10.Yılında Parlamento Şenliği…Halk Oyuncuları Engellenmek *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BİR 19 MAYIS GÜNÜ” (Şiir) İstendi…Broadway’da Bir Müzikal… Kitap Şenliği… Sartre ve Eserleri… SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Beckett Yine Sahnede YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Bakan İpin SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” Ucunu Kaçırmıştı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - Oktay Akbal Nerde Atatürk? Uluç Gürkan GENÇLİK: NATO, Gençlik Eylemlerine Ekmel Demirel’in Beyanları ve Vaatleri -İkinci Karşı Tedbir Planlıyor! Çetiner Sayfa Makalenin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? M. Başaran “Devrim Açısından Köy Enstitüleri ve Cemal 19 Mayıs ve Şeriatçılar Tonguç” Üstüne Bir Konuşma Uğur Savcılar, Bir Dakika Murat 31. Devlet Resim Heykel Sergisi Mumcu Katoğlu Ekmel GÖRÜŞLER: Sayın Süleyman Demirel’in İlber Ortaylı KİTAPLAR: Türk Gerilla Tarihi Çetiner Beyanları ve Vaatleri SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İbrahim Orta Doğu’nun Geleceğinde Filistin İlhami - Çamlı Kurtuluş Hareketi Soysal İmzasız Kamboç İstilâsı ve ABD İmzasız THY Yolsuzlukları İmzasız Endonezya’da Amerikancıl Subay İmzasız Al-Tur Yolsuzluğu Saltanatı İmzasız Bir Belge: Devlet Kesesinden Nasıl Özel İmzasız İsrail’in Lübnan’a Saldırısı Teşebbüs Yaratılıyor? İmzasız Uğur Mumcu’nun Evi Arandı SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Engin Aşkın Parlamentoculuk Oyunu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uluç Gürkan Gençlik -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Doğan İflasın Eşiğinde -Birinci Sayfa Makalenin İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü’ye Sansür… Avcıoğlu Devamı- Güllü’nün Eyüboğlu’nu İhracı…Ahmet İmzasız Mercedes Heyeti -Birinci Sayfa Haberinin Türkel’in Bir Ufak Hikayesi…Tekel Devamı- Bakanı Birincioğlu’nun Serüvenleri … İmzasız Belge -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Talat Orhon’un Yenilgisi… Kargılı’nın İmzasız Beş Deniz Subayı Olayı -Birinci Sayfa 141 ve 142 Konusundaki Kanun Haberinin Devamı- Teklifi…İlahiyat Dekanı…Emniyet, İmzasız Petrol Dairesinde Dönen Dolaplar -Birinci Rektörleri Tehdit Ediyor …Ahmet Sayfa Haberinin Devamı- Çakmak’ın Açıklaması İmzasız Avcıoğlu ve Gürkan -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Bekir Vehbi Koç-Adnan Menderes -Sekizinci Çolakoğlu Sayfa Haberinin Devamı- Adana Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip Milletvekili Yazısı
SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bekir Vehbi Koç-Adnan Menderes İlişkileri ve Çolakoğlu Anadol Marka Otomobilin Hikayesi
138 SAYI 32 / 26 MAYIS 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: 27 Mayıs Üzerine Düşünceler Muzaffer 27 Mayıs Devrimi ve Kötü Politikacılar Avcıoğlu Karan İmzasız Planlamada Yatırım İndirimi Skandalı: Milli Milli Birlikçiler, Onuncu Yılında 27 Hacı Ali Demirel’e Usulsüz 600 Bin Lira Birlikçiler Mayıs’ı Nasıl Değerlendiriyor? İndirim Sağlandı! İmzasız Batı Basınında Türkiye: Ünlü Economist İmzasız Demirel, Gericiliği Hacı Ali Aracılığıyla Dergisi İstihbarat Servisinin Türkiye İle Yönetiyor İlgili 1-1970 Numaralı Raporu İmzasız Bütçe: Demirel’in Son Günleri İmzasız Medeni Berk Kendine Gel! İmzasız Ticaret Bakanı Titrek İle Medeni Berk’in İmzasız İşsizlik ve Pahalılığa Karşı Direniş Yolsuzluğu Başladı! İmzasız Ticaret Bankası İdare Meclisi Reisi Bir İmzasız Lenin Barış Ödülü Emekli General Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Prof. Turhan Cemal -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Güneş’in Solculuğu…Genel Grev Cemal Madanoğlu 27 Mayıs’ı Anlatıyor - Tartışması Madanoğlu Sekizinci Sayfa Haberinin Devamı- *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ÇOĞUNLUK” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Türk-Sovyet Görüşmeleri Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Anadolu İmzasız Libya’da İlerici Subay Yönetimi Turneleri İmzasız Askeri Harcamalardan ABD Neden İlhan Selçuk - Vazgeçemez? Uluç Gürkan GENÇLİK: Gestapo Şefi, Yaptıklarınızın İmzasız Kamboçya İstilasının Bilançosu Bütün Hesabını Vereceksiniz! Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Cemal Şeriatçı Basın, Ecevit’i Din İstismarcılığı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI ile Suçluyor Doğan 27 Mayıs Üzerine Düşünceler -Birinci Uğur Çıktık Açık Alınla Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Mumcu İmzasız Planlamada Yatırım İndirimi Skandalı Mucip 27 Mayıs’ın Onuncu Yılında -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Ataklı (Üçüncü Demirel hükümetinin 1970 İmzasız Demirel, Gericiliği Hacı Ali Aracılığıyla Bütçesi Üzerine Milli Birlik Grubu Adına Yönetiyor -Birinci Sayfa Haberinin Yapılan Konuşmadan Derlenmiştir) Devamı- İmzasız Bütçe -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Titrek-M. Berk’in Yolsuzluğu -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sayfa Haberinin Devamı- İlhami 27 Mayıs, Gestapo ve Gedik İmzasız Dominik: Ecevit Tipi Bir Liderin Soysal Özeleştirisi Osman İhtilal: İhtilalleri Fikir-Kuvvet (Kılıç) İmzasız Süleyman Beye Bir Belge Sunuyoruz Köksal Kenetlenmesi Yapar İmzasız İdare Meclisi Üyelikleri, AP ve CHP SAYFA -8- Arasında Paylaşılıyor YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Türk Ticaret Bankası İdare Meclisi Cemal Madanoğlu 27 Mayıs’ı Anlatıyor Başkanı Bir Emekli General -Birinci Madanoğlu Sayfa Haberinin Devamı- ile Röportaj İmzasız Refet Sezgin’in Maceraları İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Haluk Ülman’ın Öz Eleştirisi…Prof. Aksoy: Şike Muhalefet… Özel Sektör Demirel’e Karşı Çıkıyor… İran Boru Hattı Oyunları…Balığın Kuyruğu da Kokuyor mu?...Parlamentoda Çoğunluk Nasıl Sağlanıyor?...Özel TRT’cinin Yeni Marifeti …TÖS’e Toslayan Belediye Başkanına Özel Af!
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Yanlışlıklar Güldürüsü Hüsnü Dilli Soruşturma İmzasız Sayın Cumhurbaşkanına Sunulan Doğu Rapor İmzasız KISA HABERLER: SBF Sahne’nin Başarısı …J.P.Sartre’ı Tutuklayamadılar …Mobil’in Resim Sergisi ve Türkiye Sanatçılar Birliği
139 SAYI 33 / 2 HAZİRAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: NATO Tartışmaları: Türkiye’nin Nijat Özön SİNEMA: Sessiz ve Derinden Avcıoğlu İşgaline NATO Seyirci Kalabilir Murat Harika Çocuk İmzasız 27 Mayıs Devrimi Ankara Katoğlu Televizyonunda Nevzat Şenol Soruşturma İmzasız CHP’de Son Durum: Merkez Takımı, 27 İlber Ortaylı KİTAPLAR: Çin’in Sömürgeleşmesi ve Mayıs’ı da İnkâr Yolunda! Amerikanın Asya Politikası (1840-1950) İmzasız Prof. M. Aksoy, İçişleri Bakanına Cevap İmzasız KISA HABERLER: Devrim Sineması Verdi Şenliği…Mobil’in Resim Sergisine İmzasız Türk Köylüsü Jandarmaya Kırdırılacak: Tepkiler …İsrail’in Hizmetinde Yahudi ABD’nin Türkiye’de Haşhaş Ekimini Sanatçılar Yasaklama Plânları İmzasız Bir Acı Hikaye: Hastaş ve S. Baykam Son SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Günlerini Yaşıyor, 40 Milyon Nasıl Deve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Edildi? Adalet SAHNE: Yine Devlet Tiyatrosu İmzasız Adlî Skandal! Yahudi Milyonerlerin Ağaoğlu Karışık Zeytinyağ İhracı Örtbas Edilmek Engin Aşkın Batı Basınında Türkiye: İrtica, Türkiye’yi İsteniyor! Baştanbaşa Sarıyor İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İhtilal Korkusu Mehdi Zıt Türk Ordusu, Demirel Faşizminin Bekçisi *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KAPIDAKİ -YENİ VERGİLER Olamaz! İÇİN-” (Şiir) İmzasız Devrim İçin Hareket Tiyatrosu Açıklıyor İmzasız Adlî Skandal! -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Devrimci Hukuk -İkinci Sayfa Makalenin Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Tehlikeli Devamı- Bölge: Vestiyer İlhan Selçuk - SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Uluç Gürkan GENÇLİK: Mustafa Kuseyri’nin Katilini YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Arayan Polisin Tutumu Kuşku İbrahim Arap Devrimi: Orta Doğu’nun Uyandırıyor! Çamlı Geleceğinde Filistin Kurtuluş Hareketi Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Engin Aşkın A. Papandreu’ya Göre NATO Darbeler Cemal 27 Mayıs Anayasası, Kök Kuruturmuş! İçin Bir Araç Uğur - İmzasız Pentagon ve Kamboçya Mumcu İmzasız NATO Toplantısı Cahit Tanör Genelkurmay Başkanı Orgeneral İmzasız KISA HABERLER: Amerikan Çağının Tağmaç’a Açık Mektup Sonu…Uganda’da Devletleştirmeler… Deniz GÖRÜŞLER: Devrimci Hukuk Anlayışı Yabancı Sermayeye Paydos…Somali’de Gökkılıç Devletleştirme…Filipinlerde Gençlik Hareketleri…Konuşan İstatistikler SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “DEVRİM YURTTA” İlhami Astsubaylar Ne İstiyorlar? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Soysal Doğan NATO Tartışmaları -Birinci Sayfa İmzasız 27 Mayıs Devrimi Ankara Avcıoğlu Makalenin Devamı- Televizyonunda -Birinci Sayfa İmzasız CHP’de Son Durum -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Mühendisler Demirel’i İhraç Kararı İmzasız Prof. Aksoy -Birinci Sayfa Haberinin Aldılar Devamı- İmzasız Cevat Önder’in Açıklaması İmzasız Türk Köylüsü Jandarmaya Kırdırılacak İmzasız POLİTİKA KULİSİ: MİT, Demirel’i -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uyarmış…Demirel, 10 Milyonu İmzasız Bir Acı Hikaye -Birinci Sayfa Haberinin Kurtarsana …Ulus ve 27 Mayıs…Hodri Devamı- Meydan, Demirel…Ulus ve 27 Mayıs… İmzasız Avukat Halil Güllü’nün Açıklaması Akdeniz Gübre’de Neler Oluyor? İmzasız Devrim Savcılıkta *Bülent Nuri Esen, “BİR DEVRİM ERİ” (Şiir) SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Güngör Deve Tellâl…Ben Tercüman İken… Dilmen
140 SAYI 34 / 9 HAZİRAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Menderes-Demirel ve Sonrası Fikret Otyam Bir Orhan Kemal Vardı Avcıoğlu Nijat Özön Televizyona Hücum İmzasız Rejim Bunalımı İçin Sunay ve İnönü Güngör Soruşturma Formülleri: Demirel’in Yerine Bir Dilmen Başbakan Bulunmuyor Behzat Ay KİTAPLAR: Kokmuş Bir Düzende İmzasız Hâlâ “Mason Değilim” Diyen Demirel’i İmzasız KISA HABERLER: Sartre Hapse Yalanlayan Belgeler: Prof. A. Yalçın Gidecek mi?...Theodorakis Yugoslavlarla Demirel’i Suçladı: “Yalan Söyleyen Çalışmaya Başlıyor…Melina Mercouri İnsandan Lider Olmaz! Siz Lider Ateş Püskürüyor …M.A.S.H ve Lardner Olamazsınız!” …Amerika İle Alay Ediyor İmzasız Plânlama Teşkilâtında Şeriatçı Sultası İmzasız Tarihten Ders: Demirel’i Uyarıyoruz! SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Başbakanların İhtilâlden Söz Etmeleri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tekin Değildir! İmzasız Demir Cevheri İthali Oyunu -Birinci İmzasız Televizyonda Soruşturma Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Tunagür’ün Ülke Bütünlüğü Aleyhine İmzasız Tunagür’ün Faaliyeti -Birinci Sayfa Faaliyet Gösterdiği İleri Sürüyor! Haberinin Devamı- İmzasız Demir Cevheri İthali Oyunu M. Edip Oto-Montaj Sanayinin İçyüzü -Sekizinci İmzasız Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip Sadin Sayfa Haberinin Devamı- Yazısı İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel-Ürgüplü SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Konuşması YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BİR GÜN” (Şiir) İmzasız Orgeneral Batur’dan Açıklama Bekliyoruz: Yunan Marifetleri Türk SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Kamuoyuna Anlatılmalıdır YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Arap İsrail Savaşı Üçüncü Yılda! Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Halk İmzasız Hâlâ “Mason Değilim” Diyen Demirel’i Yönetiminden Bir Örnek Daha Yalanlayan Belgeler -Birinci Sayfa İlhan Selçuk - Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: AP İktidarının TMTF İmzasız KISA HABERLER: Milli Üzerindeki Oyunları Cephe…Amerika Zehirli Mermi Yaptı Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Cemal Demirel Gitmeli mi Yoksa Kalmalı mı? SAYFA -7- “DEVRİM YURTTA” Uğur Bu Devletin Sahibi Kim? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mumcu Doğan Menderes-Demirel ve Sonrası -Birinci Ekmel GÖRÜŞLER: Personel Kanunu ve Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Çetiner Emekliler Hakkında: Sayın Maliye İmzasız Demirel’in Yerine Bir Başbakan Bakanına ve Sayın Parlamenterlerimize Bulunmuyor -Birinci Sayfa Haberinin Açık Mektup Devamı- İmzasız Plânlama Teşkilâtında Şeriatçı Sultası SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız Türk Solu’na Baskın Soysal Şinasi Mühendislerin Direnişi SAYFA -8- Güceri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Tarihten Ders -Birinci Sayfa Haberinin M. Edip Oto-Montaj Sanayinin İçyüzü Devamı- Sadin İmzasız Ankara Televizyonunda Soruşturma - Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay ve ODTÜ… Merkez Takımının Politikacı Eşleri… Ecevit’e Sunulur …Kuvvet Komutanları Arasında Çelişki…Nadir Nadi ve Turan Güneş…Falih Rıfkı ve Ecevit…CHP Merkez Takımının İstanbul Yenilgisi… Hacı Ömer Holding ve Demirel… Başbakan ve Bakan Neden Sustu? *Baha Vefa Karatay, “NATO MERMER NATO KAFA” (Şiir)
141 SAYI 35 / 16 HAZİRAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Devrimci Ordu Gücü Kâmuran Başbakan’a Son Mektup Avcıoğlu Ardıç İlhami NATO’nun Alarm Sistemini Açıklıyoruz: İmzasız Ulaştırma Bakanına Verilen Gizli THY Soysal Türk Ordusuna Olağanüstü Halde Raporu -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Başkomutanı Emir Veremez İmzasız Devrimci Ordu Gücü Bildirisi -Birinci İmzasız Çankaya Konuşmalarının Bilinmeyen Sayfa Haberinin Devamı- Yönü: Sunay “Devrim Gazetesi Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Susturulmalıdır” Dedi Devamı- İmzasız Devrimci Ordu Gücü Bildirisi Turgut Özal Gizli Sözleşmeleri Reddediyoruz - İmzasız Ulaştırma Bakanına Verilen Gizli THY (Devlet Sekizinci Sayfa Haberinin Devamı- Raporu: “THY Hava Yolları, Yaşar Planlama Tunagür Şeriatçıların Hizmetinde Teşkilatı Çalışıyor” Müsteşarı) İmzasız CHP Merkez Takımının Yeni Bir Marifeti İmzasız KISA HABERLER: Müzenidiz Daha: Güneş Teorisi Partiye 568 Bin Kanada’da…California’da Türk Gazetesi Liraya Patladı! …Komünist mi, Değil mi? İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Genelkurmay Başkanı Sunay’ın Bir Genelgesi SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BOZKIR AĞIDI” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Erdoğan Gerillacılar-Kral Hüseyin Çatışması SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Alkan YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Engin Aşkın Spiro Agnew, “Guguk Kuşu” Diyarında Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Boş Ver, İmzasız Sunday Telegraph ve Yahya Han Önemli Bir Şey Yok Formülü: On Yıllık Soygun İlhan Selçuk - İmzasız Azgelişmiş Ülkeler Nasıl Soyuluyor? Uluç Gürkan GENÇLİK: “Devrimci Ordu Gücü”nün İmzasız KISA HABERLER: Peru Ordusunda Çağrısını Gençlik Benimsedi Ekonomi Enstitüsü…En Yüksek Aylıklı Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Meslek: Yargıçlık Cemal Nurcular, “Pusula Solu Gösteriyor” Diyorlar! SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Uğur Yassıada’da Yahya Han Formülü YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mumcu Doğan Devrimci Ordu Gücü -Birinci Sayfa Ata Tan Parlamenterlerimize Açık Mektup: Silahlı Avcıoğlu Makalenin Devamı- Kuvvetlerimize İndirilen En Ağır Darbe İlhami NATO’nun Alarm Sistemini Açıklıyoruz Soysal -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Çankaya Konuşmaları -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- Necati Yüz Kızartıcı Bir Mukavele: Ereğli İmzasız CHP Merkez Takımının Yeni Bir Marifeti Ganioğlu Demir-Çelik Dramı Daha -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Engin Aşkın Çoban Sülüyü Tanıyınız! Engin Aşkın Kanada’da Türkler -Engin Aşkın İmzasız Norveç Dış Yardımını Türkiye, Borç Kanada’dan Bildiriyor- Ödemek İçin Kullanmış! İmzasız Parlamentoculuk ve Demokrasi SAYFA -8- İmzasız Azılı Vergi Kaçakçısı: Hitler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Emniyet Sübabımız Turgut Özal Gizli Sözleşmeleri Reddediyoruz: DPT Sunay’dır…Milli Güvenlik Kurulu Nasıl (Devlet Hiçbir Şekilde Proje Fonu Giderlerinde Çalışırmış?...Şevket Demirel’in Sırrı… Planlama “Yâran”a Hizmet Etmedi! Şellefyan Formülü…Koç’un Anadolu Teşkilatı (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İkramiyeleri…“Ağır Ceza” daki Büyük Müsteşarı) Yazısı) Kapitalistler…Masonluk mu Yalancılık mı? ... Kapitalistlerimiz ve Politikacılar… Başbakandan Cevap Bekleyen Mektup
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ömer Faruk Orhan Kemal Toprak Osman K. Milli Eğitim Şûrası, Bir İhanet Örgütü Akol Olamaz! İlber Ortaylı Orhan Kemal’i Tanımak Behzat Ay Eserleri Kaldı Yadigâr İmzasız KISA HABERLER: Mao’nun “Kırmızı Kitap”ına Ek…Müstehcen’e Karşı Savaş
142 SAYI 36 / 23 HAZİRAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Tilki Oyunu İmzasız CHP İstanbul Kongresi Avcıoğlu İmzasız Petrol Dairesi Başkanına Cevap -Birinci İmzasız Ecevit 180 Derece Döndü! İşçi Direnişi Sayfa Haberinin Devamı- Genel Merkezi Parti Meclisinde Güç İmzasız Batı Basınında Türkiye: Economist’e Duruma Soktu Göre Türkiye Devalüasyona Gitmediği İmzasız Cumhuriyet Tarihinin En Büyük İşçi İçin Dış Yardım Alamıyor Hareketi “Kanlı Salı” İmzasız Polis Telsizlerindeki Konuşmalar SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Bir Komando Subayı Anlatıyor: Doğu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Harekâtı Türkkaya Orta Asya’da Bir Cumhuriyet Özbekistan İmzasız Demirel, Zaman Kazanma Peşinde Ataöv İmzasız Petrol Dairesi Başkanına Cevap: Sezgin Ahmet Sovyetlerle Saldırmazlık Paktı ve Tolun, Yüce Divan’dan Kurtulamaz Şükrü Esmer Yapmalıyız İmzasız Devlet Planlama Teşkilatı Yöneticilerine İmzasız Brandt’ın Doğuya Açılma Politikası Cevabımız: Turgut Özal Ergeç Cevap Engellendi Verecektir İmzasız KISA HABERLER: Faşist Rejim Halk Prof. Cahit Sendikalar Kanunu Değişikliği İhtilali Çağrısı Yaptı… İngiliz Seçimleri Talas Anayasaya’ya Açıkça Aykırıdır! İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Çankaya SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Konuşmaları Üzerine YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YÜRÜYÜŞ” (Şiir) Doğan Tilki Oyunu -Birinci Sayfa Makalenin Avcıoğlu Devamı- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Ecevit 180 Derece Döndü! -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Çankaya İmzasız Polis Telsizlerindeki Konuşmalar -Birinci Köşkünde Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - İmzasız Bir Komando Subayı Anlatıyor -Birinci Uluç Gürkan GENÇLİK: Karanlık Olaylar Sayfa Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Demirel, Zaman Kazanma Peşinde - Cemal İşçi Direnişi Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Şiar Yalçın Bir Hukukî ve Siyasî Skandal İmzasız Devlet Planlama Teşkilatı Yöneticilerine Muzaffer Temeller, Sallandıkça Sallanıyor, Cevabımız -Birinci Sayfa Haberinin Karan Çatırdadıkça Çatırdıyor Devamı- Prof. Cahit Sendikalar Kanunu -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Talas Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - SAYFA -8- Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uğur Sıkıyönetim, Keyfi Yönetim Değildir! İmzasız Türkiye’de İşçi Hareketleri Yaygınlaşıyor Mumcu İmzasız Yeni U-2 Hikâyeleri İmzasız Polonya Gemi Anlaşmasının Bedeli! İmzasız Kanlı Salı Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Metin Toker’e Uyarı.. İnönü ve Orhan Kemal... Bakana Rüşvet Hikâyesi…Hacı Demirel’in Silahlı Muhafızları… Selahattin Beyazıt Ağır Ceza’da *Bülent Nuri Esen, “DEVRİMCİ GÜCÜ” (Şiir)
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Televizyonda Sinema M. Nuri KİTAPLAR: Siyasal İktidarlara Karşı Ayvalı Direnme ve Devrim (Yazarı Çetin Yetkin) İlber Ortaylı SAHNE: Rosenbergler Ölmemeli Ömer Faruk Sabahattin Ali ve Sait Faik Toprak İmzasız Dağlarca’nın İlk Oyunu...Devlet Tiyatroları Kanun Tasarısı… Beraat Kararı…Ast Grevi Devam Ediyor…Knut Hamsun ve Amerika …Halkın Davası…Amerikalı Ressamların Protestosu
143 SAYI 37 / 30 HAZİRAN 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: CHP Kurultayı Maden Maden Mühendislerinin Sesi: Madenler Avcıoğlu Mühendisleri Kamulaştırılmalıdır! İmzasız Demirel’in Oyunu Parlamentoyu Yendi! Odası Parlamento Şaibeli İktidarı Denetlemekte Engin Aşkın Kanada’da Yeni Milliyetçilik Akımı Aciz Kaldı İmzasız CHP’nin Düzen Değişkliği Programı İmzasız Paşasal Demokrasiden Bebeksel İmzasız Yabancı Düşmanlığı Demokrasiye! Ecevit, Yalancılıktan Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Kaçınmalıdır! Devamı- İmzasız Personel Kanunu Tehlikeye Girdi! Kanunun Uygulanması İçin Gerekli Para: SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” 6 Milyar Lira! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Kürt Sorunu: Sunay-El Bakr Görüşmeleri İmzasız Devrimci Subayların Yönettiği Bir Ülke: İmzasız Vergiler ve Muhalefetin Pişmanlığı Peru İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Paşasal Uyarı, Metin The Irak’ta Kürt Sprunu ve İngiliz Petrol Toker ve Merkez Takımı Economist’te Politikası *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “AĞA” (Şiir) Yayınlanan Bir Yazı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Amerikan Bayrağı … YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Orta Doğu: Yeni Amerikan Plânı… Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Fakir Cezayir’de Petrol Millileştiriliyor… Halkın 400 Milyonu! Libya’dan Amerikalılar Giderken…Yeni İlhan Selçuk - NATO Üsleri Uluç Gürkan GENÇLİK: Üniversitelere Giriş Sınavına 75 Bin Genç Katılıyor! SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Şeriatçı Gözüyle Ülkenin “Manzara-i İmzasız Demirel’in Oyunu Parlamentoyu Yendi! Umumiye”si -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uğur Sendika Ağaları… İmzasız Paşasal Demokrasiden Bebeksel Mumcu Demokrasiye! -Birinci Sayfa Haberinin İbrahim GÖRÜŞLER: Anayasal Hakları İçin Devamı- Çetkin İşçilerin Direnişi! İmzasız Personel Kanunu -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Vergiler ve Muhalefetin Pişmanlığı - YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İlhami Devletin Malı Deniz… İmzasız Türk-İş CHP Çatışması Soysal Muzaffer Bağımsız Türkiye mi, Kemalist Türkiye SAYFA -8- Karan mi? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Batı Basınında Türkiye: Muhsin Batur İmzasız CHP’de Hiçbir Değişiklik Getirmeyecek Muhtırası Olan Erken Kurultay İmzasız Devrimci-Milliyetçi Gençlik Liderleri İstanbul’da Tutuklandı İmzasız TİP Merkez Yürütme Kurulu Bildiri Yayınladı İmzasız Kürt Sorunu -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Mehmet Ali Aybar …Şu Halk Kim?...Pasifist Ecevit’in İmhacı Gençleri!...Anayasa Mahkemesi Başkanı ve Demirel…Senato Seçimleri Anayasa Mahkemesinde…Menderes, Suzan Sözen ve Polis Şefi Kocası… THY’ye Çeki Düzen Verme Çabaları…18 Yaş Hikayesi
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: TV-Sinema İşbirliği Alanı: Kısa Film Ömer Faruk Halkımız ve Yeni Romancılarımız Toprak İlber Ortaylı KİTAPLAR: “100 Soruda Türkiye’de Yabancı Sermaye” İmzasız KISA HABERLER: Türkiye Sanatçılar Birliği…Anadolu’dan Yankılar… Sarılmayan Yara…Bob Dylan
144 SAYI 38 / 7 TEMMUZ 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Afyon Şinasi İşçi Direnişi Neden Özel Kesimde Avcıoğlu Güceri Gelişiyor? İmzasız CHP Kurultayı Ecevit Plesibiti Oldu İmzasız Atatürk, Devrimcilik ve Ecevit! İmzasız Rüzgar Eken Sermayedar Ergeç Fırtına Yaşar Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Biçecektir Tunagür İmzasız Menderes Cici Demokrasicilere (Diyanet Sesleniyor İşleri İmzasız Orgeneral Tağmaç’ın Uyarısı Başkanı Y.) İmzasız Outlook Dergisinin Org. Faruk Gürler ve İmzasız Orgeneral Tağmaç’ın Uyarısı -Birinci Org. Batur Konusunda Yorumu Sayfa Haberinin Devamı- Yaşar Devrim’in İthamlar Serisinden Birine İmzasız Outlook Dergisinin Yorumu -Birinci Tunagür Cevap: Türk Hava Yollarının Yaşar Sayfa Haberinin Devamı- (Diyanet Tunagür Hizmetinde Çalıştığı Haberi İmzasız Bir Köylü Çocuğu Yönetici Kadroya İşleri Yanlıştır Hesap Soruyor -Sekizinci Sayfa Haberinin Başkanı Y.) Devamı- *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “O” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ahmet Amerika Beyinleri Nasıl Yıkıyor? Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Johnson’un Şükrü Esmer (Prof. Ahmet Şükrü Esmer’in “Ulus”ta Mektubu Yayınlanmış “Kerensky İlhan Selçuk - Düşürülmeseydi” Yazısı) Uluç Gürkan GENÇLİK: CHP Gençlik Kolları İmzasız Yunanistan’ı Türkiye’den Daha Çok Kurultayı Güvenilir Bulan ABD Cuntayı Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Silahlandırıyor! Cemal Demirel, AP Kuşunun Bir Kanadını Kesti İmzasız Çiğli ve Wheelus Üsleri Uğur Özerklik, Bağımsızlık ve Sorumluluk İmzasız NATO’nun Şimdi de İtalya’nın İç İşlerine Mumcu Müdahaleye Hazırlandığı Öne Sürüldü Muammer Ecevit ve Takımı İmzasız İspanya ve NATO Aksoy İmzasız Brezilya’da Gerillacı Subaylar
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami Timur’un Filleri Doğan Afyon -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- Soysal Avcıoğlu Muzaffer İhtilal Fobisi İmzasız CHP Kurultayı -Birinci Sayfa Haberinin Karan Devamı- İmzasız Ziya Kayla’nın Demirel’e Açık Mektubu İmzasız Rüzgar Eken Sermayedar -Birinci Sayfa İmzasız Demirel’in mi, İslamiyet’in mi İmamı? Haberinin Devamı- İmzasız Menderes Cici Demokrasicilere Sesleniyor -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -8- Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel ve İmzasız Köy İmamlığı Yapmış Bir Köylü Çocuğu Demokrasi…Demirel’e Verilen İsmet Paşa’nın Kişiliğinde Yönetici Genelkurmay Muhtırası…Senato’da Kadrolara Hesap Soruyor! Başkan Seçimleri…Türk-İş ve Demokrasi …CHP, Kadın Kolları Kurultayı… Tutucu Devrimciler…Turan Devrimciler …Turan Güneş ve Avcıoğlu’nun Eşi… Coca-Kola’ nın Güzel Sarışın Avukatı… Türkiye ve Mısır…Haluk Ülman ve İnönü
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Seyirciye Ulaşamayan Sinema Bülent Ciddiye Alınmayan Yasaklar Habora İmzasız ABD Beyin İthali İçin Yeni Bir Yol Buldu Murat TRT Kültür, Sanat ve Bilim Ödülleri Katoğlu İmzasız KISA HABERLER: “Damdaki Kemancı”yı Arap Ülkeleri Protesto Etti… Hoş Memo’nun Yaratıcısı Al Capp Senatör Adayı *Yevtuşenko (Çev. Engin Aşkın), “Çiçekler ve Kurşunlar” (Şiir) 145 SAYI 39 / 14 TEMMUZ 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İsmet Paşa’dan Tepki Bekliyoruz Erdoğan İşçi Ücretleri Avcıoğlu Alkan İmzasız İncirlik Üssünü, ABD, “Hür Dünya” İmzasız Planlama Teşkilatının Bir Araştırması: Taahütleri İçin de Kullanacak! İsmet 1970 Yılında Türk Köyü -Birinci Sayfa Paşa’yı ve Türk Kamuoyunu Uyarıyoruz! Haberinin Devamı- Türkiye, Bu Yüzden Orta Doğu Savaşı’na İmzasız Batı Basınında Türkiye: Türkiye’de Bulaşabilir Politik Çöküntü Görüntüleri İmzasız Avcıoğlu, Kara Kuvvetleri Mahkemesinde J.P.Sartre’den Sartre, Fransız Demokrasisini Suçluyor! İmzasız Skandal: Demirel’in Ticaret Bakanı Alıntı Şellefyan İmzasız Fındık Üreticilerinin Direnişi SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Katil “Sendika Tasarısı” Meclis’e Geri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Dönecek! İmzasız Türkiye’nin Orta Doğu Politikası İmzasız CHP’de Son Durum: Satır Olayının İmzasız Başkan Nixon, Orta Doğu’yu İçyüzü Değerlendiriyor? İmzasız Planlama Teşkilatının Bir Araştırması: İmzasız Orta Doğu Konusunda Moskova 1970 Yılında Türk Köyü Washington Görüşmeleri İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel Komisyonu İmzasız Habbaş Son Ürdün Olaylarını Anlatıyor *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GENÇ’E” (Şiir) İmzasız Orta Amerika’da Muz İmparatorluğu İmzasız KISA HABERLER: Libya: Genç SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Subaylardan Ders Alalım… Portekiz YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sömürgeciliği ve NATO…ABD’de Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: CHP’nin Millileştirme…Kao Ky Amerikan Oynak Tutumu Yardımını Eleştiriyor…Amerikan İlhan Selçuk - Dostluğunun Bedeli Uluç Gürkan - Kâzım GENÇLİK: Dünya Gençlik Kurultayı SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Kolcuoğlu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Doğan İsmet Paşa’dan Tepki Bekliyoruz -Birinci Cemal “Nurcular”ı “Solcu” Yapmak Hayalindeki Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Ecevit’e Sunulur: Demirel’in Ispartasında İmzasız Türk Kamuoyunu Uyarıyoruz! -Birinci Said-i Nursi Mevlüdü Sayfa Haberinin Devamı- Uğur Ecevit’in Devrimciliği İmzasız Doğan Avcıoğlu, Kara Kuvvetleri Mumcu Mahkemesinde -Birinci Sayfa Haberinin 1 Devrim Ecevit Bir Kuyruklu Yıldızdır Devamı- İmzasız Skandal -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Fındık Üreticilerinin Direnişi -Birinci İmzasız Kıbrıs Seçimleri Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Balıkesir’de Gençlere Karşı Tertipler İmzasız Katil “Sendika Tasarısı” Meclis’e Geri İmzasız DPT’de Personel Kanunu Oyunları Dönecek! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Amerika Türkiye İçin Afyon Kanunu Çıkarıyor İmzasız CHP’de Son Durum -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Eski Diyanet İşleri Başkanı Hakses’in Bakana Mektubu Devrim Ecevit, Bir Kuyruklu Yıldızdır -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel Biraderler İçin Savcılık Soruşturma Açtı!...Yaşasın Kâzım GENÇLİK -İkinci Sayfa Haberinin Cici Demokrasi…TRT’nin Yorumu CHP Kolcuoğlu Devamı- Genel Merkezini Karıştırdı…Eşşoğlu Necdet Evliyagil’in Açıklaması Eşek…Dev-Genç ve Ecevit…Kasım Evliyagil (Ajans Türk Adına Yapılan Açıklama) Gülek Ruhuna Dönüş…İhtilal Ne Zaman Olur?...Fikret Gündoğan Günahı… SAYFA -8- Üstünel’in Solculuğu… Vuku ve Suyu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI 3 Meselesi… “Çaldıran Zaferi”nden Söz İmzasız Genelkurmay’ın Bir Raporu: Türkiye’ye Yasak Yapılan Askeri Yardımlar
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Duraklayan Sinema Yayınları İlber Ortaylı SAHNE: Devlet Tiyatrosu İmzasız Jane Fonda’nın Devrimci Eylemi
İmzasız KİTAPLAR: “Tekelci Kapitalizm” Engin Aşkın Kanada Televizyonu Amerikan Programlarını Sınırladı 3 Hasan Cemal’in aktardığına göre Devrim imzası ile İmzasız Yunan Cuntası, Rejimi Öven Türküler çıkan bu yazı Doğan Avcıoğlu tarafından yazılmıştır. Yazdırttı Hasan Cemal, Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım, (İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2005), 173. 146 SAYI 40 / 21 TEMMUZ 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Cici Demokrasi Enflasyonsuz Nijat Özön SİNEMA: TRT’nin TV Filmleri Avcıoğlu Yaşayamaz Yarışması İmzasız Maliye Bakanlığı Uzmanları Şimdi Kara İlber Ortaylı KİTAPLAR: Makedonya’dan Orta Kara Düşünüyor: Personel Kanunu, Asya’ya Enver Paşa Bütçeye Büyük Bir Külfet Yükledi İmzasız Tarihi Eser Kaçakçılığı: Türkiye’den İmzasız Eş Dost Kayırma: Hacı Ali Demirel’e Çalınan Eserler Mutlaka Geri Alınmalıdır Plan İlkelerine Aykırı Olarak Yatırım İmzasız KISA HABERLER: Can Yücel’e 7,5 İndirimi Sağlandı Yıl… Talip Apaydın… Theodorakis’in İmzasız Türk-Amerikan Dış Ticaret Bankası Konseri… Fikir Özgürlüğü İçin…Arthur Kapatılmalıdır! Rubinstein … Yunanlı Yazarlar…TRT, İmzasız Türkiye Petrolleri A.O. Bir Çiftlik Gibi Adliye’de Yönetiliyor! İmzasız Mikrobik Silahla Dolu ABD Uçağı SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Çiğli’de Tutuştu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Etibank Uykuda mı? Devlet Sırtından M. Nuri Çukurova Ağaları Kurulan Bir Özel Sektör Prensliği Ayvalı M. Edip Montaj Sanayinde Olup Bitenler: Yerli İmzasız Bülent Ecevit’e Sunulur: Hindistan’ın Sadin Motor İmali İşi Kerala Eyaletinde Reform “Toprak İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Acuner’in İşleyenindir” Dokunulmazlığı (AfricAsia dergisinden çeviri) *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “EL-AYAK” (Şiir) İmzasız Türkiye Petrolleri A.O. Bir Çiftlik Gibi Yönetiliyor! -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Çiğli’de Tutuşan Mikrop Dolu ABD Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Uçağı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Profesyonel Dolandırıcılar Maden Maden Mühendislerinin Raporu: Boraks İlhan Selçuk - Mühendisleri Üzerinde Son Oyunlar -Sekizinci Sayfa Uluç Gürkan - Odası Haberinin Devamı- Sami Can GENÇLİK: TMTF Genel Başkanı Atilla Salt ile Bir Konuşma SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Toprak Ağaları ve Süleymancılık İmzasız Washington ve Moskova’nın Orta Doğu Uğur Savcılar Direniniz! Müzakereleri Mumcu İmzasız Amerikan Demokrasisi Peron İle General Peron’un Özeleştirisi: “Ben, Bir İmzasız Irak’ta Türk, Kürt ve Kerkük Sorunları Yapılan Bir Castro Olabilirdim!” İmzasız Enflasyon: Yeni Bir Dünya Krizi mi? Röportaj’dan İmzasız KISA HABERLER: Yunan Cuntası ve Kıbrıs Seçimleri…Çin: Antimuan Savaşı SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” …İsveç’te Sosyalizm Var mı?...Gangster YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Şefi de Protesto Yürüyüşü Yaptı! İlhami - Soysal SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Muzaffer İsmet Paşa’nın Kara Çalıları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Karan Doğan Cici Demokrasi Enflasyonsuz Yaşayamaz İmzasız ABD-Meksika Afyon Anlaşması Avcıoğlu -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız Skandal: Yapı-İş’e Türk-İş Baskını İmzasız Personel Kanunu -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Malkara Müftüsünün Açıklaması Devamı- İmzasız Eş Dost Kayırma -Birinci Sayfa İmzasız Etibank Uykuda mı? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Türk-Amerikan Dış Ticaret Bankası İmzasız Montaj Sanayinde Olup Bitenler -Birinci Kapatılmalıdır! -Birinci Sayfa Haberinin Sayfa Haberinin Devamı- Devamı- İmzasız Malkara Müftüsünün Açıklaması - İmzasız KISA HABERLER: İTÜ’de Öğrencilerin Üçüncü Sayfa Haberinin Devamı- Direnişi…Gençlere Karşı Yeni Tertipler İmzasız Sıkıyönetim Hakimleri İçin Danıştay’a …Proleter Şoför Göz Hapsinde… Başvuruldu Şellefyan ve Hariciye İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Generallere SAYFA -8- Dikkat…DC-9’larla İlgili Bir İddia…Hür YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avrupa Radyosu…CHP İçi Kavgalar Maden Maden Mühendisleri Odasının Önemli Bir Mühendisleri Raporu: Bir İktisadi Vatana İhanet Suçu Odası İle Karşı Karşıyayız! Parlâmento, Bir Kanunla Türkiye’ye Yılda 60 Milyon Dolar Kazandırabilir
147 SAYI 41 / 28 TEMMUZ 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Amerikan Adalet Bakanına Muammer CHP, Artık Alternatif Değildir Avcıoğlu Teşekkür Etmeliyiz Aksoy İmzasız Ekrem Acuner Dosyası: Yeni Bir Dokuz İmzasız Bir İktisadi “Vatana İhanet Suçu” İşlendi! Subay Meselesi! Acuner’in -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Dokunulmazlık Dosyasını Muhalif Üyeler İmzasız Savcılar Direniyor Ciddiyetten Uzak Buldu! İmzasız Afyon Savaşı! Nixon, Demirel’e “Sizi SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Sovyetlere Karşı Biz Koruduk Siz de YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Eroinden Bizi Kurtarın” Dedi İmzasız Orta Doğu’da Durum İmzasız Milli Emniyet Raporu: Tunagür Raporunu İmzasız Ortak Pazar-Amerika Kavgası: ABD’de Sunay, Senato Komisyonuna Verdi İflaslar! Chrysler Zor Kurtuldu İmzasız Bir İktisadi “Vatana İhanet Suçu” İşlendi! İmzasız Irak’ta Türk, Kürt ve Kerkük Sorunları Ortak Pazar’cılar, Bu Rakamlara Bakalım İmzasız Enflasyon: Yeni Bir Dünya Krizi mi? Ne Cevap Vereceksiniz? İmzasız Bağış Yerine Satış! Amerikan Askeri İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’lere Ortak Yardımları (1950-1969) Pazar Kredisi İmzasız LİBYA: Eski Sömürgecilerin Bütün *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ORDU OLAYI” (Şiir) Mallarına El Konuldu! İmzasız Afyon Savaşı! -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız KISA HABERLER: Ürgüplü, Afyon Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Sovyetlerin Baskısını Anlatıyor…Faşist Cunta, ABD’ye Verdiği Nota Almanya’daki Yunan İşçileri Arasında İlhan Selçuk - Dehşet Saçıyor! ...Amerikalılar, 1948 Uluç Gürkan GENÇLİK: Deniz Gezmiş Mahkumları Yılında Ancak Kale Duvarları Gerisinde Ayaklandırmış! Yaşayabilecekler!...Japonya, Jandarmalığa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Hevesli Değil Cemal Ortak Pazar ve Şeriatçılar Uğur Düzenin Perde Arkası SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Mumcu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mukbil Deliveli’nin Senatörlüğü Düştü İmzasız Ekrem Acuner Dosyası -Birinci Sayfa Özyörük Haberinin Devamı- İmzasız Milli Emniyet Raporu -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mukbil Deliveli’nin Senatörlüğü -İkinci Sayfa İlhami Paşalarımızın Sayım ve Dökümü Özyörük Makalenin Devamı- Soysal İmzasız Kargılı’nın İhracı SAYFA -8- İmzasız Sendika Gangsterliği YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Amerikan Adalet Bakanına Teşekkür Nazif Ekzen Turizm Yoluyla Kalkınma Hayali Avcıoğlu Etmeliyiz -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Soruşturma Komisyonunda Süleyman Bey Çoğunluğu Sağladı…Hacı Ali’nin Öğretmenleri… Hacı’nın Arsasının Kamulaştırılmasından Vazgeçildi…Yükseliş Kolejinin Arsaları Hikayesi…Sağlık Bankası Skandalı… Ecevit, Cici Demokrasiyi Nasıl Kurtaracak?
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: TRT’nin TV Filmleri Yarışması -II- Fakir EĞİTİM: TÖS ve İLKSEN Ortak Baykurt İle Kurultayına Doğru! TÖS Genel Başkanı Röportaj Fakir Baykurt Görüşlerini Açıklıyor İmzasız TARİH: Kore’de Amerikalı Komutanlar, Türk Tugayını Kurban Diye Kullanmış! İmzasız KISA HABERLER: Eflatun Nuri’nin Başarısı…Sartre ve İç Savaş
148 SAYI 42 / 4 AĞUSTOS 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Küba Denemesinin Öğrettikleri Nijat Özön SİNEMA: Yarım Tedbirler Avcıoğlu Cevdet İnönü’nün Şiir Matinesi Necati Ne Günlere Kaldık! Bulgaristan’a Bile Kudret Ganioğlu Avuç Açan Politika J.P.Sartre’den Fransa’da Türk İşçileri: Kapitalist İmzasız Parlamentonun Son Günleri: Personel Alıntı Ülkelerin “İç Sömürgeleri” Kanunu Çıkmazda; Sendikalar Kanunu, İmzasız Dr. Spock, Gençliğin İsyanından Personel Kanunu Uğruna Kurban Edildi; Suçlanıyor! Süleyman Bey, Nasıl Temize Çıkartıldı? İmzasız KISA HABERLER: Doğu Anadolu’nun İmzasız Frintaş Skandalı Düzeni…İşçi Köylünün Protestosu… İmzasız Eczacıbaşı-Unilever Salçaları Süleyman Ege, Tahliye Edildi…De İmzasız Devrim’i Toplatan Savcı ve Yargıçları Gaulle’ün “Umut Hatıraları” Dava Ediyoruz! İmzasız Sümerbank Seramik Skandalı SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Türkiye’den İsrail’e Para Kaçıran Dernek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız TİP, Anayasa Mahkemesine Başvurdu Arslan Başer Bir Seminerden İzlenimler: Kredi “Sıkıyönetim Kaldırılmalıdır” Kafaoğlu Düzenindeki Bozukluklar ve Temeldeki İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Nedenleri Devalüasyon…İnönü’nün Bir İtirafı İmzasız Yüce Divanlık Bir Dosya -Sekizinci Sayfa *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KÜÇÜCÜK”(Şiir) Haberinin Devamı-
SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Yılbaşı İmzasız Orta Doğu’daki Satranç Oyunu Armağanları İmzasız Libya’da Darbe Teşebbüsü İlhan Selçuk - İmzasız Maskat ve Omanda İngiliz Subayların Uluç Gürkan GENÇLİK: Yargıtay Genel Kurul Kararı, Saray Darbesi Hiçe Sayılıyor İmzasız Coca-Cola’nın Marifetleri Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Barzani’nin Sözleri Cemal Avrupa, Bir İslam Devletine Hamile! İmzasız Amerikalı Dostlara Sunulur: Beyinlerin Uğur Yöneticilerimiz Afyonlanması Mumcu İmzasız Kıbrıs’ta Radyo Savaşı İmzasız Ecevit’in Kitabı Üzerine: Atatürk ve İmzasız KISA HABERLER: Nuh’un Gemisi ve Devrimcilik Pravda…Kamboçya: Kukla Hükümetin Bakanı Gerillayı Seçti…ABD’de İnekler SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Fakir Halktan Daha İyi Besleniyor… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Pattakos ve Filistin Devrimcileri…Fas’ta İlhami - Gizli ABD Üssü Soysal İmzasız Selahattin Beyazıt’tan Açıklama SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Bekliyoruz YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Batı Basınında Türkiye: Herald Tribune’e Doğan Küba Denemesinin Öğrettikleri -Birinci Göre Durum Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız Prof. B. Savcı ve Ecevit Solculuğu Necati Ne Günlere Kaldık! -Birinci Sayfa İmzasız Tutuklanamayan AP’li Başkan Ganioğlu Haberinin Devamı- İmzasız Frintaş Skandalı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Parlamentonun Son Günleri -Birinci Sayfa Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Devrim’i Toplatan Savcı ve Yargıçları İmzasız Eczacıbaşı-Unilever Salçaları -Birinci Dava Ediyoruz! -Birinci Sayfa Haberinin Sayfa Haberinin Devamı- Devamı- İmzasız Sümerbank -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Atatürk ve Devrimcilik -İkinci Sayfa Devamı- Makalenin Devamı- İmzasız Türkiye’den İsrail’e Para Kaçıran Dernek İmzasız POLİTİKA KULİSİ: CHP’de Entellektüel -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Kişilerden Arınma…141-142 ve Ecevit… İmzasız “Sıkıyönetim Kaldırılmalıdır” -Birinci Türk-İş—CHP Düellosu… Sayfa Haberinin Devamı- Milletvekillerinin Memurluk İmtiyazı… Atatürk’ün Emri… Ortak Pazar Suçluları SAYFA -8- …Gima Rezaletleri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Yüce Divanlık Bir Dosya! Ahmet Türkel, Mecit Ataklı, Celil Vayısoğlu, Ünal Sağra Yüce Divan’a Çıkacaklardır: Başbakan Yolsuzluğu Öğrendiği Halde, Örtbas Etme Yoluna Gitti
149 SAYI 43 / 11 AĞUSTOS 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ordu ve Ecevit İmzasız H.Ali Demirel’in Milyonlarca Vergi Avcıoğlu Kaçakçılığı! -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız H.Ali Demirel’in Milyonlarca Vergi Devamı- Kaçırdığı Tespit Edildi: Hacı’nın Bütün İmzasız İçişleri Bakanına Soruyoruz: Türkiye’deki Mallarına İhtiyati Haciz Konulacak En Büyük Afyon Kaçakçısı Olduğu İleri İmzasız Deprem Vurgunu! Varto’dan Sonra, Sürülen Taksim’deki Otel Sahibi Kimdir? Gediz’de de Müteahhitler Zengin Oldu İmzasız Demirel Soruşturmasının Ortaya Koyduğu SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Belgeler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Shell Çengel Atıyor! Türkiye Petrolleri Türkkaya Irak’ın Anti-emperyalist İktidarı Artık Milli Bir Şirket Olmaktan Çıkıyor! Ataöv İmzasız Eti Bank, Uykuda mı? Çanakkale Seramik İmzasız İngiliz Muhafazakar Partisinin Gizli Bir Fabrikası Bayramı! Belgesi: Arap Körfezi ve Kap Stratejisi İmzasız Demirel’den Sonra Yaşar Tunagür de İmzasız Orta Doğu Oyununun Bilinmeyen Yönleri Temize Çıkarıldı! MİT, Tunagür İçin İmzasız Avrupa’da Bir Dönüm Noktası: Moskova- “Bilgimiz Yoktur” Dedi Bonn Saldırmazlık Paktı İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tağmaç’ın Anayasa Değişikliği İsteği SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KANLI ÇAPUT” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Ordu ve Ecevit -Birinci Sayfa Makalenin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Deprem Vurgunu! -Birinci Sayfa Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: “Satılık Haberinin Devamı- Köpek” Kavgası İmzasız Demirel Soruşturması -Birinci Sayfa İlhan Selçuk - Haberinin Devamı- Uluç Gürkan - İmzasız Shell, Çengel Atıyor! -Birinci Sayfa Erhan GENÇLİK: Devrimci Savaşımız Haberinin Devamı- Erdoğmuş İmzasız Tunagür -Birinci Sayfa Haberinin Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Devamı- Cemal Süleymancılık Üzerine Ekrem “Tam Bağımsızlık” ve “Her şey Türkiye Uğur Hariciyecilerimiz Acuner İçin” -İkinci Sayfa Haberinin Devamı- Mumcu Ekrem GÖRÜŞLER: “Tam Bağımsızlık” ve “Her SAYFA -8- Acuner şey Türkiye İçin” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Muammer Ecevit Takımının Askeri Darbe Fobisi: SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Aksoy İhtilal veya Darbe Tehlikesini CHP’nin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Soysuzlaşması Yaratır! İlhami - Soysal İmzasız Dev-Genç’in Halkçı Eylemlerinin Devlet Baskısıyla Engellemesine Bülent Ecevit Seyirci Kalamaz! İmzasız Süleyman Demirel’in Ekonomik Çıkmazı İmzasız Gangster Sendikacılık Yapı-İş Skandalı İmzasız TÖS ve İLKSEN Ortak Kurultayı İmzasız Eti Bank, Uykuda mı? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Hacı’nın Yatırım İndirimi…Nakiboğlu ve Komandolar… Acuner’in Dokunulmazlığı…En Güçlü Baskı Grubu …Büyük Memurların Takdir Hakkını Kullanması…İki Tane Ortanın Solu
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA: Şenlik Çıkmazı İlber Ortaylı Ajit.-Prop. Tiyatro Yahya Güner EĞİTİM: Özel Yüksek Okullar
İmzasız Sermet Çağan Öldü
İmzasız KISA HABERLER: Beşikçi’nin
Üniversiteden Çıkarılması Tepki Yarattı
150 SAYI 44 / 18 AĞUSTOS 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Devalüasyondan Sonra İmzasız Dolarlar Kesilince İtalyan Sineması Avcıoğlu Bunalıma Düştü İmzasız Hayat Pahalılığına ve Spekülasyona Karşı İmzasız EĞİTİM: Eğitimciler, Eğitim Şûrasını Gerekli Tedbirleri Almak Üzere: Meclis Eleştiriyor: TÖS Başkanı Baykurt Derhal Olağanüstü Toplantıya Çağrılmalı “Yoksul ve Yarı Bağımlı Bir Ülkenin İmzasız Devlet Planlama Teşkilatının Frintaş Pedagojisini Yaratmak Zorundayız” Dedi Şirketi Skandalı İmzasız CHP Meclis Üyesi Milletvekiline Sansür İmzasız Bir Utanç Belgesi Daha: Devalüasyon İmzasız Yerli Filmler ve Devalüasyon Kararında Konsorsiyumun Baskısı İmzasız KISA HABERLER: Ankara’da Yeni Bir Önemli Bir Rol Oynadı! Konsorsiyum Tiyatro Kuruluyor…Orhan Asena’nın Toplantı Tutanağını Açıklıyoruz Korkusu Üsküp’te…İST Kurulabilecek İmzasız İskenderun Boru Hattı: İranlılar, Türkleri mi?...Ant Davaları…İngiltere Başbakanı Aceleci Buluyorlar ve Müzik…Mao’nun Karısı… Cunta’nın İmzasız Mıgırdıç Kaçtı mı? Şellefyan’ın 100 Demokrasi El Kitabı Milyon Borç Takarak Yurt Dışına Gidişi Bankacıları Telaşlandırdı! SAYFA -5- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Milliyetçi-İşbirlikçi Savaşı: Türk- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Amerikan Field Service Derneğindeki Türkkaya Barzani ve Öteki Kürt Liderleriyle Amerikan Oyunları! Ataöv Konuşmalar İmzasız Karadeniz’de Meçhul Uçak! İmzasız Frintaş Skandalı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Devalüasyon ve Devamı- İhtilal *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “İKİNCİ KURTULUŞ ÖNÜ” SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Avrupa Tarihinde Bir Dönüm Noktası SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Afyon Savaşı! ABD, Fransa’yı da YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Azarladı! Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Halk Su İmzasız İspanya’da ABD Üsleri İstiyor, Yol İstiyor İmzasız Çiğli’de Yanan Amerikan Uçağı İlhan Selçuk - İmzasız Enosis’in Ekonomik Yönü Uluç Gürkan GENÇLİK: Eylül Geliyor İmzasız Ölüm Saçan Sinir Gazları Hikayesi Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Sansür Edilmeyen Seks Piyesi Cemal İrticaın Genel Karargâhı: İlim Yayma İmzasız Yunan Cuntası Yenik Düştü! Cemiyeti İmzasız KISA HABERLER: Kıbrıs’ta Atom Uğur Kardan Adamlar Üsleri…Irak ve Filistin Gerilla Örgütleri Mumcu …Hindistan’da Toprak İşgalleri…Turistik Erdoğan GÖRÜŞLER: Ortak Pazar, Tarımda Dahi Spesiyaliteler…Kıbrıs’ta Yeni Yunan Alkan Türkiye’yi Yutar! Generali
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - Doğan BAKIŞ: Devalüasyondan Sonra -Birinci Soysal Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Le Monde İmzasız Meclis Toplantıya Çağrılmalı -Birinci Diplomatique: Demirel’in Az Vakti Sayfa Haberinin Devamı- Kaldı! İmzasız Bir Utanç Belgesi Daha -Birinci Sayfa İmzasız Menderes’in Atom Bombası Haberinin Devamı- İmzasız Samet Ağaoğlu, Rejim ve AP İmzasız Intellegence Digest’e Göre Türkiye’nin SAYFA -8- Durumu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Atatürk Geleneğini Günümüze Getirmek İmzasız Rakamlarla Günümüzde Emperyalizm İmzasız İskenderun Boru Hattı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Mıgırdıç Kaçtı mı? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Milliyetçi-İşbirlikçi Savaşı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Devalüasyon Komünist İşi…İkili Anlaşmalar Müzakereleri… Demirel: “Dyo ve Tuborg, Türkiye’yi Kalkındırıyor”… Şevket Demirel’in Orman Tekelciliği… CHP’li İmar Komisyonu Başkanı… Takunyalı Birader Özal’ın Aylığı… Demirel Borazanı Gazeteyi Devlet Besliyor… Behzat Firuz Genel Müdür … Yabancı Şirket Uydusu Yüksek Memurlar 151 SAYI 45 / 25 AĞUSTOS 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Yunan Cuntası ve Türkiye Nijat Özön SİNEMA_TV: Televizyon Oyunları Avcıoğlu İmzasız Kelebek Olayı İmzasız Sıkıyönetim Mahkemesi: Hükümet İmzasız Bir “Kelebek”e Güvenilir mi? Eski Kürek Aleyhine Halkı İsyana Teşvik Duruşması Mahkumu, Satışta Rekor Kıran Kitabı Başladı Nasıl Yazdı? Yakup “Türkiye Komünist Partisi” Liderine Göre Nezih 100. Yılında Türk Karikatürü: Demir Türkiye’de Devrimci Eylem Danyal Karikatürcüler Derneği (Yakup Demir’in “Türkiye’de Devrimci İmzasız KISA HABERLER: Silahlı Kuvvetler Eylem” Adlı İncelemesinin Geniş Bir Gazetesi…İşçi-Köylü Toplatıldı… Özeti) Theodorakis Moskova’da İmzasız Devalüasyonda En Çok Zarar Gören İş Adamı: Vehbi Koç SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Demirel’in “Zamlara Hayır” Aldatmacısı: YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bir Fiyat Kontrol Kanununa ve Örgütüne Türkkaya Bir Geziden İzlenimler: Irak’ta Baas İhtiyaç Vardır Ataöv İktidarı İmzasız Ortak Pazar ve Türkiye Engin Aşkın Türk Köylüsü Haşhaş Yerine Buğday İmzasız Cam Sanayine Yabancı Sermaye Ekerse, Dönüm Başına 1600 Türk Lirası Sokulması Hatalıdır Zarar Edecek! İmzasız Selahattin Hakkı Esatoğlu İmzasız Sovyetler, Haşhaş Konusunda Türk İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Devalüasyon ve Çıkarını Savunuyor İhtilal İmzasız Demirel’in “Zamlara Hayır” Aldatmacısı *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KURTLARLA ULUMAK” -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- (Şiir) Bekir Demirel’in Dinsel Bağnazlığı -Sekizinci Çolakoğlu Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Doğru YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Söze Aldıran Yok İmzasız Orta Doğu: “Ateşkes”ten Sonra İlhan Selçuk - Diplomatik Savaş Uluç Gürkan GENÇLİK: Egemen Sınıfların Tertipleri İmzasız ABD’de Sahil Yağması İle Savaş Kuşku Yaratmamalıdır İmzasız Atlantik’ten Urallara Kadar Büyük Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Avrupa Cemal Atatürk Üniversitesinin Camii İmzasız Jean-Luc Godard ve Filistin İhtilali Uğur Aydın’ın Alın Teri Bir İngiliz Turizme Hicviye Mumcu Mizah Dursun GÖRÜŞLER: Kalem Ordusundan Silah Dergisinden Akçam Ordusuna Alıntı İmzasız KISA HABERLER: Berkeley SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Üniversitesi Nixon’u Yeren Duvar YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yaptırdı… Avrupa’daki Plajların Çoğu İlhami - Mikroplu… Uruguay’ın Soysal Tupamaros’lar…Johnson Wilson’u Muzaffer CHP ve Devrimcilik İhanetle Suçluyor…Nasır ve Barzani Karan İmzasız Afyon Savaşı! Washington’un Gizli SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Raporları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız İstanbul Belediyesinin Leyland İmzasız Sıkıyönetim Mahkemesi -Birinci Sayfa Yolsuzluğu Haberinin Devamı- İmzasız Anadolu Ajansının Tarifçiliği İmzasız “Türkiye Komünist Partisi” Liderine Göre Doğan Yunan Cuntası ve Türkiye -Birinci Sayfa -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Avcıoğlu Makalenin Devamı- İmzasız Vehbi Koç -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Aydının Teli Alın Teri -Birinci Sayfa Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Esatoğlu -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Cam Sanayi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Devamı- İmzasız İran’lı Öğrenci İmzasız Ortak Pazar ve Türkiye -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -8- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Vehbi Koç ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Komünizm…Türkiye’nin İhracatını Mısır Bekir Bağnazlığın Psikolojisi Üzerine Deneme: Yapacak…Mıgırdıç ve Kakaoları…Rahmi Çolakoğlu Demirel’in Dinsel Bağnazlığının Koç’un İlginç Bir Teklifi…Tahviller Nedenleri Vergi Kaçakçılığı Aracı mı?...Anadolu Ajansı… Atatürkçülük Satışı Karşılığında Alınan Demokrasi
152 SAYI 46 / 1 EYLÜL 1970
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Turan İmzasız Ufacık Arnavutluk Dahi Bir Sanayi Avcıoğlu Ülkesi Oldu Türkkaya 30 Ağustos Zaferinin 48. Yıldönümünde İmzasız Sovyet-Alman Antlaşmasının Ekonomik Ataöv Kurtuluş Savaşımızla İlgili Hiçbir Yerde Yönü Yayınlanmamış Gizli Amerikan Belgeleri İmzasız Kapitalizmin Gerici Rejimlere Yeni Bir İmzasız Ordu Üst Kademesinde Değişikliğin Hizmeti: Silah Satıcılığından Asker Anlamı Satıcılığına İmzasız Bir Amerikan İncelemesi: Kurtuluş Savaşı İmzasız İndra Gandi ve Ecevit Günlerindeki Millici ve Padişahçı İmzasız KISA HABERLER: Morrison Şirketi ve Subaylar Peru…Bir Avukatın Tröstlerle Savaşı… İmzasız Türk Ordusu: Bir Amerikan Bilim Adamı Çin Diplomatik Taarruzu …Uruguay: Ordunun Rolünü İnceliyor Gerillalar Meydan Okuyor…Danimarka: İmzasız Kolera Tehlikesi Var mı, Yok mu? NATO’dan Çıkalım İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sıkıyönetim Savcısı ve Amerika SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “PARA” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Turan -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Ordu Üst Kademesinde Değişikliğin Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Anlamı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Kapitalizm’in Tenkidi İmzasız Bir Amerikan İncelemesi -Birinci Sayfa İlhan Selçuk - Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Devrimci Gençlik Eylemi İmzasız Türk Ordusu -Birinci Sayfa Haberinin Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Devamı- Cemal Türkiye Nasıl Kurtulur? İmzasız Kolera Tehlikesi -Birinci Sayfa Haberinin Uğur Necmettinler Devamı- Mumcu Uğur Necmettinler -İkinci Sayfa Makalenin Mehmet GÖRÜŞLER: Öğretmen Sendikacılığı: Mumcu Devamı- Cihangir Merkezi Sendikacılık mı, Kademe İmzasız Ziya Kayla’nın Sorusu: 320 Milyon Kime Sendikacılığı mı? Gitti?
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami Çok Bilinmeyenli Denklem: Basın. İmzasız Türkistan, Batılı Bir Ülke Oldu! Soysal Gazetelerimiz Ne Basar, Ne Satar? İmzasız Sovyet Orta Doğusu ile Türkiye ve İran Haldun Hukukun Üstünlüğü Arasında Bir Karşılaştırma Derin İmzasız Batı Basınında Türkiye: Der Spiegel’e Göre, Türkiye’nin “Manzara-i Umumiye”si İmzasız Sovyet Orta Doğusu ile Türkiye ve İran Arasında Bir Karşılaştırma -Sekizinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel Solculuğu …Milliyet’te Avcıoğlu ve Altan
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Sinemanın Payına Düşen İmzasız Atatürk Türkiye’sinde Türk-Amerikan Kültür İlişkileri İmzasız Kara Liste Sanatçıları Hollywood’a Döndü Engin Aşkın Barbaros Hayrettin Paşa’nın Hayatı İngilizce Bir Esere Konu Oldu İmzasız KISA HABERLER: İşkence Edilen Yunanlı Şair
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Türkkaya 30 Ağustos Zaferinin 48. Yıldönümünde Ataöv -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mehmet GÖRÜŞLER: Öğretmen Sendikacılığı - Cihangir İkinci Sayfa Haberinin Devamı-
İmzasız Der Spiegel’e Göre, Türkiye’nin
“Manzara-i Umumiye”si -Üçüncü Sayfa
Haberinin Devamı- 153 SAYI 47 / 8 EYLÜL 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Anayasamız Açısından Ortak Mehmet Gerçeği Genişletmek Avcıoğlu Pazar Seyda İmzasız Ulaştırma Bakanı Menteşe, Hacı Ali’ye Nazif Ekzen Şiir, Gerçek ve Mitralyöz Satılan Arsa İşini Kapattı! Hamdi Radyo Açık Oturumunda Sansür Edilen İmzasız Fiyat Enflasyonundan, Parti Konur Konuşma Enflasyonuna: Cici Demokrasi, Parti İlber Ortaylı KİTAPLAR: Emperyalizm ve Eğitimde Bolluğunda Boğulacak…Bir Yeni Parti Yabancılaşma (Yazarı M.Şükrü Daha Kervana Katılıyor Koç)…Büyük Proleter Kültür Devrimi Hayrettin Vurgun Yoktur: Her İş Kanun, Usul, İmzasız SİNEMA_TV: Venedik: Sallantıda Bir Nakiboğlu Dürüstlük İçinde Yürütülmektedir Şenlik (İmar ve (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip İmzasız KISA HABERLER: Mauriac’ın Ölümü İskan Yazısı) …Kaplan Kafesinde Dört Yıl…Ünü Bakanı) Büyük Ozanlar…Yasaklanan Yayınlar İmzasız Demirel’in Yugoslavya Gezisinin Asıl …Gülten Akın’ın Yeni Şiiri Nedeni Makarios Korkusudur! İmzasız Menderes’in Son Ankara Valisi Açıklıyor: SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Menderes, Ordu’nun Celal Bayar’ı İndirip YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kendisini Cumhurbaşkanı Yapacağını Yavuz 1970 Şeker Kampanyası Açılırken, Ekici Sanıyordu Tarakçıoğlu Yönünden Durum İmzasız Sıkıyönetim Kalkmalıdır! İmzasız Fahrettin Altay Paşa ve Gençlik İmzasız Yabancı Petrol Şirketlerinin Devalüasyon İmzasız Arsa Spekülasyonu -Sekizinci Sayfa Kârı Haberinin Devamı- İmzasız Devlet İnşaatını Devlet Yapmalı! Halk İmzasız KISA HABERLER: Gitti Komer, Geldi Bankasına Dinlenme Tesisleri İnşaatı Draper…Atatürk ve İnönü …MİT’in Hikayesi Ayvalık Dinlenme Kampı İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kemal Atalay’ın Emekliliği…Emeklilikten Sonra Atalay SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Paşa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ESATOĞLU’NA AĞIT” (Şiir) İmzasız Sudan’da Hür Subaylar Rejimi
İmzasız Bağlantısızlar Zirve Konferansı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Filistin Gerillaları, Güç Günlerin Eşiğinde YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız KISA HABERLER: ABD: Spiro, Allah’ı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Arıyor!.. Azgelişmişlere Zararlı Gıda!... Emperyalizmin Savunulması Ortak Pazar İngiltere’yi Batırır… İlhan Selçuk - Filipinlerde Devalüasyon…ABD: Cinsi Uluç Gürkan GENÇLİK: Orta Doğu Teknik Sapıklık Salgını Üniversitesi’nde Makyavel Oyunu
Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Cemal Said-i Nursi Konuşuyor! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uğur Sosyeteden Ne Haber? Doğan Ortak Pazar -Birinci Sayfa Makalenin Mumcu Avcıoğlu Devamı- Mehmet Fiyat Kontrol Örgütü Gereklidir İmzasız Cici Demokrasi -Birinci Sayfa Haberinin Cihangir Devamı- Hayrettin Vurgun Yoktur -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Nakiboğlu Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Demirel’in Yugoslavya Gezisi -Birinci İlhami - Sayfa Haberinin Devamı- Soysal İmzasız Yabancı Petrol Şirketleri -Birinci Sayfa Mehmet Ali GÖRÜŞLER: Kemal Atalay’ın Haberinin Devamı- Kışlalı Emekliliğine Sıkı Yönetim Mahkemeleri İmzasız Menderes -Birinci Sayfa Haberinin Sebep Olmuş Devamı- İmzasız YSE’nin Turistik Dinlenme Kampı! İmzasız Sıkıyönetim -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Sosyal Konut Politikası Devamı- İmzasız Ulaştırma Bakanı Menteşe, Hacı Ali’ye İmzasız Devlet İnşaatını Devlet Yapmalı! -Birinci Satılan Arsa İşini Kapattı! -Birinci Sayfa Sayfa Haberinin Devamı- Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Devalüasyon Rejimi Devamı- Kurtarmış…Kıbrıs ve Devalüasyon… İmzasız Gima ve Tunagür Şellefyan Alacaklıları…Metin Toker’in
Paşa’ya Cevabı…İbrahim Bodur’un Yeni SAYFA -8- Marifetleri…Ecevit’in Seçim Otobüsü… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nakiboğlu’nun Cevabı…Milletvekillerine İzzettin İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Sosyal Adalet Silier İle Başkanı İzzettin Silier Soruları
Röportaj Cevaplandırdı: Arsa Spekülasyonu İle
Mücadeleye Hazırlanıyoruz
154 SAYI 48 / 15 EYLÜL 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Şili’de Sandıksal Sosyalizm! Nijat Özön SİNEMA_TV: Yabancı Filmlerin Avcıoğlu Durumu İmzasız Birlik Komutanlarına Gönderilen Kişiye Numan EĞİTİM: 8. Eğitim Kurultayı Toplanırken Özel Gizli Yazı: Sakıncalı Subayların Kartal İzlenmesi İsteniyor! Mehmet Çocuk Romanı İmzasız İncirlik Üssü, Türkiye İçin Büyük Seyda Tehlikedir! İlber Ortaylı KİTAPLAR: Atatürk ve Komünizm İmzasız Orgeneral Batur’un Gerçekçi Genelgesi (Yazarı Rasih Nuri İleri)…Yanlış İmzasız Amiral Orkunt Açıklıyor: “Ordu, 1965 Yaşadık (Yazarı M. Sunullah Arısoy) 100 Yılında Demirel’i Uyarmıştı” Soruda Türkiye Sanatı Tarihi (Yazarı İmzasız Shell Şirketi de Sanıktır: Beyazıt Doğan Kuban) Kaçakçılıktan Yargılanıyor! İmzasız Kültür Politikası Toplantısı İmzasız Emperyalizm Açısından Kolera Salgını: İmzasız KISA HABERLER: Dergi-Gazete Salgından Zengin Batı Ülkeleri Toplatmaları…Devlet Film Arşivi Binası Sorumludur! AST Grevcileri…Fransa’da Basın İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü ve Ecevit Özgürlüğü… İkinci Dünya Savaşıyla İlgili *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ATATÜRK ANITLARI” (Şiir) Gizli Belgeler
SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Hödüklere Dursun Eğitim Bakanına Uyarı Demokrasi Dersleri Akçam İlhan Selçuk - Mehmet Ali Parlamento Üyelerinin Ödenek ve Yolluk Uluç Gürkan GENÇLİK: Yargı Mercileri Önünde Aybar Farklarını Alması Anayasaya Uygundur Davalı Olarak Savunma Hakkı İmzasız Afyon Kaçakçılığına Hayır, Silah Engellenemez! Kaçakçılığına Evet! Dünyanın En Büyük Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Silah Cephane Tüccarı, Eski Bir CIA Cemal İmam-Hatip Okulları Kavgası Ajanıdır Uğur Emniyet Müdürü Merhaba İmzasız İncirlik Üssü -Birinci Sayfa Haberinin Mumcu Devamı- Mustafa GÖRÜŞLER: Laik Türk Cumhuriyetinde Timisi “Din Hizmetleri” Sınıfı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Türkkaya Bağlantısızlar Konferansı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ataöv İlhami - İmzasız Şili’de “Halk Cephesi” İktidarı Soysal İmzasız Orta Doğu’da Sertleşme A. Sedat Sosyal Psikoloji Açısından Türk- İmzasız Nixon’un Yeni Dünya Politikası Amerikan İlişkileri İmzasız Amerika’da Millileştirme ve Devlet İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Time, Afyon Yağmacılığı Savaşının Nasıl Yürütüldüğünü Açıklıyor İmzasız Bağlantısızların Zirve Konferansı İmzasız Tüccar Kooperatife Satsın! İmzasız KISA HABERLER: Peru: Zenginlerin Dış İmzasız “Vurgun Yoktur” Diyen Nakiboğlu’na Yatırımları…İran Demokrat Kürdistan Cevabımız Partisi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ankara’da “İhtilal Oldu” Sanıldı…Demokratlar ve “41’ler” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Partisi…Demirel Biraderlerin Keresteleri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI …Türkiye’de Yılın Düğünü ve Doğan Şili’de Sandıksal Sosyalizm! -Birinci Kapitalizm…Devalüasyon Vurgunları… Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Şellefyan Gitti Gider…İktidarzade İmzasız Birlik Komutanlarına Gönderilen Gizli Memurlara Tavsiyemiz…Batı Yazı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Almanya’daki Türk Radyosu… İmzasız Batur -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Namussuzlara Cevabımız İmzasız Amiral Orkunt Açıklıyor -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Shell Şirketi de Sanıktır -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Kolera -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Mehmet GÖRÜŞLER: Laik Türk Cumhuriyetinde Cihangir “Din Hizmetleri” Sınıfı -İkinci Sayfa Makalenin Devamı-
SAYFA -8-
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
İmzasız Türkiye Nasıl Kalkınabilir? Azgelişmiş
Ülkeler İçin Bir Kalkınma Modeli 155 SAYI 49 / 22 EYLÜL 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Şellefyan Düzeni Nijat Özön SİNEMA_TV: Televizyonun Alın Yazısı Avcıoğlu Ömer Faruk 1940-1960 Arası İmzasız Mıgırdıç Şellefyan: Şellefyan-Demirel Toprak İlişkileri İçin Meclis Araştırması Vedat TARİH: Dr. Adnan Adıvar’dan Açılmalıdır! Günyol Duyduklarım (Vedat Günyol’un “Yeni The Sıkıyönetimden Sonra Durum: Subaylar, Ufuklar” Dergisinde Yayınlanan Economist’ten Demirel’in Orduyu İşçi ve Öğrencilere Notlarından Bir Bölüm) Bir Yazı Karşı Kullanmasını Reddediyor İmzasız Sovyetlerin Gözüyle Unesco Kültür İmzasız Ortak Pazarın Buğday Yardımı: Politikası Sorunları Konferansı Türkiye’nin Buğday İhracı Yasaklanıyor İmzasız Çalınan Kültür Servetimiz İmzasız Maliye Bakanlığı İstatistiklerine Göre: İmzasız İtalya’da “Hair” Sansürü Türkiye’nin Ödemeler Dengesi İmzasız KISA HABERLER: Aziz Nesin ve Devlet İmzasız Kirli Meslek Bir Müteahhit Açıklıyor: Tiyatrosu…Bir Büyük Elçinin Hatıratı… Müteahhitliğin İç Yüzü! Eğitim Haftası…“Hür Dünya”dan İmzasız Demirel’in Dış Yardım Hayalleri Suya “Demirperde” ye Göçenler Düştü! İmzasız TPAO’nun Affedilmez İhmali! SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Trakya’da Tabii Gaz! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Karaborsacı Kim? İthalatçı mı, İmzasız Büyük İhraç Kalemlerinden Neden Devlet Perakendeci mi? Tekeli Tanınmalıdır? İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Gider Vergisi İmzasız CHP’nin Toprak Reformu Programı Kalkarsa, Demirel Battı! İmzasız Ödemeler Dengesi -Birinci Sayfa *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “AY TUTULUR İKEN” (Şiir) Haberinin Devamı- İmzasız Demirel, Yargıtay’da Mahkum Oldu - SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İkinci Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sedat Özkol Türkiye’de Konut Sorunu -Sekizinci Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Bize Sayfa Haberinin Devamı- Verilen Cevaba Bakın Bir de.. İlhan Selçuk - SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Uluç Gürkan GENÇLİK: Devrimci Gençlere, Tard ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Okuldan Uzaklaştırma Cezaları Veriliyor İmzasız Ürdün’de İç Savaş Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Amerika İsrail’e Boyun Eğdi mi? Cemal Ölümsüz Menderes İmzasız Nixon’a Sunulan Yardım Raporu Uğur Kimimiz Nutuk Çekiyor, Kimimiz İmzasız İspanya, “NATO’ya Bağlandık” Diyor Mumcu Ölüyoruz İmzasız KISA HABERLER: Emperyalizm, En İmzasız Demirel, Yargıtay’da Mahkum Oldu: Çok Milliyetçi Genç Subaylardan İktidarzadeler, Hukuk Mahkemelerinde de Korkuyor… Makarios’un Atina Gezisi … Dava Açmalıdırlar Gerillalar Haklı mı, Haksız mı?...Marksist Allende Konuştu …Nixon Akdeniz’de… SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İncirlik Üssü ve Ürdün Olayları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Damızlık İnekler ve Devalüasyon Doğan Şellefyan Düzeni -Birinci Sayfa Times BBC Televizyonunda Atatürk Avcıoğlu Makalenin Devamı- Gazetesinden İmzasız Mıgırdıç Skandalı -Birinci Sayfa Bir Yazı Haberinin Devamı- İmzasız Ortak Pazarın Buğday Yardımı -Birinci İmzasız Sıkıyönetimden Sonra Durum -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Gürsel’in Ölümü ve İmzasız Kirli Meslek -Birinci Sayfa Haberinin İdam Kararları…Falcılar Türkiye’ye Devamı- Kurtarıcı Arıyor…Ecevit’e Sunulur: İmzasız Demirel’in Dış Yardım Hayalleri Suya Anadolu’da Cici Demokrasi…Cici Düştü! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Demokrasiden Sahneler…Büyük Basın ve İmzasız TPAO -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Demirel…Amerika’dan Alınan Üç İmzasız Karaborsacı Kim? -Birinci Sayfa Muhrip …Özdenoğlu’nun Olmayacak Haberinin Devamı- Duası…Ortak Pazar’a Neden Giriyorlarmış?...Atatürk CHP’yi SAYFA -8- Kapattırdı…Bakanın Ağzından İşsizlik YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI …Strip Tease’ciler ve Devalüasyon … Sedat Özkol Türkiye’de Konut Sorunu Diyarbakır Savcısı ve CHP…Hakim
Altuna İhtar Aldı
156 SAYI 50 / 29 EYLÜL 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İşçi Aristokrasisi Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek -I- Avcıoğlu Ağaoğlu Mehmet Ali Afyona Karşı Askeri Yardım Güngör Anadolu Yollarında: Din Bezirgânları -I- Kışlalı Dilmen İmzasız ABD’nin Askeri Yardım Şantajı: Türkiye’de Haşhaş Ekimini Yasaklatmak SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İçin ABD, Büyük Paşalara Baskı Yapıyor! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Eğitim Şurası Oyunu: İmam-Hatiplilere Engin Aşkın İhtilâl Suudi Arabistan’ın Eşiğinde Üniversite ve Harbiye Kapıları Açılıyor Dolaşıyor İmzasız Orgeneral Batur’a Düşen Görev İmzasız Orta Doğu’da Son Durum İmzasız Yunan Deniz Kuvveti Bizden Çok Üstün! İmzasız Amerikalı Senatör Açıklıyor: “Azgelişmiş İmzasız Bir Cici Demokrasi Skandalı: Doğu’da Ülkeleri Kazıklıyoruz” Topraksız Köylü “Toprak İstemem” İmzasız İtalya’da Cici Demokrasi Diyor! İmzasız KISA HABERLER: ABD’de Okuma İmzasız Bir Orman Cinayeti: AP İktidarı Bir Yazma …İsveç: Sosyalist-Komünist Orman Katliamı Kararı Aldı İşbirliği… Luna-16 İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Şellefyan Düzeni *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ŞİMDİ ÜRDÜNE GİRMEK” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan İşçi Aristokrasisi -Birinci Sayfa SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu Makalenin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mehmet Ali Afyona Karşı Askeri Yardım -Birinci Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Kışlalı Sayfa Haberinin Devamı- Parlamentoculuğu Eleştiren Çıkmıyordu İmzasız ABD’nin Askeri Yardım Şantajı -Birinci İlhan Selçuk - Sayfa Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Taylan Özgür Anıldı İmzasız İmam-Hatipliler -Birinci Sayfa Haberinin Hasan Kaya - Devamı- Cemal İmzasız Orgeneral Batur -Birinci Sayfa Haberinin Uğur Devrimciler Elele Devamı- Mumcu İmzasız Yunan Deniz Kuvveti Bizden Çok Üstün! Osman K. GÖRÜŞLER: Milli Eğitim Şûrası Oyunu -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Akol İmzasız Topraksız Köylüler -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Bir Orman Cinayeti -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız Hindistan: Kerela Seçimleri Soysal İmzasız İçişleri Bakanının Kredileri! Hikmet Bil Batacak Gemileri Önce Fareler Terk Eder İmzasız Türk Tarih Kurumunun Kongresi (Yeni Gazete’den) İmzasız Komünist Partisi Semih Tezer Bakanlık Binaları Duvar Değiştiriyor! İmzasız TİP’in Gözüyle CHP SAYFA -8- İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Türkiye- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bulgaristan Ekonomik İşbirliği Hamdi TÖS’ün Gözüyle: Milli Olmayan VIII. İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sürenyan Düzeni… Konur Milli Eğitim Şûrası Anayasa Özgürlüklerine Paydos!...Aynı Lenin’in Çağrısı Gibi…Hangisine İnanalım? ...Türkeş ve Dilencilik…Emlak Vergisi Kanunu… Hasta Adam… Yassıada’da Geyşalar!
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Gerçekçilik Üzerine -I- Zihni Orhan Kemal ve Helva ile Halva Küçümen İlber Ortaylı KİTAPLAR: Halk Eğitimine Giriş (Yazarı Doç. Dr. Cevat Geray) İmzasız KISA HABERLER: Dil Durumu Ödülleri …AST Grevi Sona Erdi …Hakkı Keskin Olayı…Şarlo, 16 Filmini Serbest Bıraktı …Erich Segal’ın Love Story’si…Karl Marx’ın Aşk Hayatı
157 SAYI 51 / 6 EKİM 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Nasır’dan Sonra Orta Doğu ve Nijat Özön SİNEMA_TV: Gerçekçilik Üzerine -II- Avcıoğlu Türkiye Aziz Nesin Türk Dil Kurumu Ödülleri Nahit Uytun Bir Müteahhit İfşa Ediyor! Türkiye’de (1970 Yılında Türk Dil Kurumu Tiyatro Nasıl Müteahhit Olunur? Dalı Ödülünü Kazanan Aziz Nesin’in İmzasız Orta Doğu’da Yeniden Dümen Suyu Ödül Töreninde Yaptığı Konuşmasının Politikasına Yöneliyoruz: Askeri Yardım Tam Metni) Şantajına Türkiye Boyun Eğdi! Ömer Faruk Devrimci Ozan Kim? İmzasız Türkiye-ABD Afyon Savaşı: Cenevre Toprak Toplantısında Türkiye Çok Ağır Baskılar İmzasız Tarih Kongresinden Sevgilerle Altında Tutuldu İmzasız KISA HABERLER: Erich-Maria İmzasız Oto-Montajcılar Ağlaşıyor! MAN Sahibi Remarque Öldü…Tarık Ali’nin Kitabı… Ercan “Çökeceğiz” Diyor “L’ıdiot Intenational” ve “L’idiot Liberte” İmzasız Milli Güvenlik Kuruluna Sunulan “Çift …Dos Passos Öldü…De Gaulle- Ay”lı Rapor: Dış Ülkelerdeki Öğrenciler Pompidou…Hükümet Televizyonu Neden Komünist Olurmuş? Savsaklıyor mu? İmzasız Banka İnşaatında Yolsuzluk Yok! Halk Bankası Dinlenme Tesisleri İhaleyle SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Yapıldı (Mahkeme Kararı İle Yayınlanan YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tekzip Yazısı) Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: Urfa’da İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Nasır Şirketi Ağaoğlu Kutsal Balıklar ve Din Simsarlığı İle *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DELİ KUŞUN ÖTTÜĞÜ” (Şiir) Ekonomik Baskı -II- Güngör Anadolu Yollarında: Harran Ovası -II- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Dilmen YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Romantiklik ve Gerçek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhan Selçuk - İmzasız Nasır’dan Sonra Ne Olacak? Uluç Gürkan GENÇLİK: Nixon’un Savunma Bakanı İmzasız Amerika-Mısır İlişkileri Konusunda Gizli M. Laird Protesto Edildi Rapor: ABD, Nasır’a 3 Milyon Dolar Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Rüşvet Vermişti! Cemal Şeriatçılar Nasır’ı Lanetlediler! İmzasız Uluslararası Kapitalizmin Hizmetinde Bir Uğur Çok Partili Düzensizlik Örgüt: FAO Mumcu İmzasız Fedai Katliamında Amerikan Parmağı! Fernand Batı Ekonomileri Durgunluk Dönemine İmzasız Davut’un İstifası Baudhuin mi Girdi? İmzasız KISA HABERLER: Yugoslav Gençlik (Fernand Baudhuin’in Görüşlerini Lideri Hapiste…Mareşal Zukov’un Yansıtan Bir Yazıdan Alıntı) Hatıratı…9 Yaşındaki Çocuk Eroinciyi Buluyor Ama Polis Hayır…Oniki Adanın SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Tarafsızlığı Çiğnendi…Bolivya’da YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI ABD’nin Karşı Taarruzu…Oxford İlhami - Üniversitesi’nin Hisse Senetleri Soysal İmzasız Özel Yüksek Okullar ve Anayasa SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Mahkemesi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Vehbi Koç ve Bedii Faik İmzasız Askeri Yardım Şantajına Türkiye Boyun Doğan Nasır’dan Sonra Orta Doğu ve Türkiye Eğdi! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Avcıoğlu -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız Türkiye-ABD Afyon Savaşı -Birinci Nahit Uytun Bir Müteahhit İfşa Ediyor! -Birinci Sayfa Sayfa Haberinin Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız Oto-Montajcılar Ağlaşıyor! -Birinci Sayfa İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İsmet Paşa ve Haberinin Devamı- İncirlik Üssü…Celal Yardımcı’ nın İmzasız Milli Güvenlik Kuruluna Sunulan “Çift Eğitim Reformu …Sürenyan Villasını Ay”lı Rapor -Birinci Sayfa Haberinin Satıyor…Bursa Spor’un Kel Futbolcusu Devamı- …Gülbenkyan’dan Hakkı Keskin’e… İmzasız Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Deliveli’nin Lidya Oteli… Osmanlı Bankası ve Ordu Yardımlaşma… Cici SAYFA -8- Demokrasinin İhanet Belgeleri…Hacı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Havlusu…Tarih Kurumu ve Laiklik… İmzasız Atatürk’ün İzinde Milliyetçi Bir Lider: Tarih Kurumu ve Ali Galip Olayı… Nasır Kapitalist Tuzaklar
158 SAYI 52 / 13 EKİM 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Bolivya Olayı Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: Kufa İle Oy - Avcıoğlu Ağaoğlu III- İmzasız Bir Amerikalı Diplomata Göre Durum: Güngör Anadolu Yollarında: Kürtler ve Kürtçülük “Türk Ordusu Solcudur ve Milliyetçi Bir Dilmen -III- İktidar Yakındır!” İmzasız Nasır, Menderes, Demirel, Şellefyan ve İmzasız Personel Kanunu Skandalı: Öğretmenlere Çağlayangil -Birinci Sayfa Haberinin Yapılan Çirkin Oyun Devamı- İmzasız Sam, Hans, İvan’dan Sonra Dimitrof Amca! AP İktidarı Türkiye’ye Yeni Bir SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” “Amca” Daha Kazandırdı! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Nasır, Menderes, Demirel, Şellefyan ve Türkkaya Devrimci Filistin Halkına Selam Çağlayangil Ataöv İmzasız Türkiye’de Nükleer Silahlar İmzasız Başkan Nixon’un İtirafı İmzasız CHP Merkez Takımının Tarih ve Dil İmzasız Askeri Rejimin Devrimci Partisi Kurumlarına Açtığı Savaş İmzasız Nasır, Bir CIA Yetkilisine İhtilâl Gecesini İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Hakkı Keskin Olayı Anlatıyor: “Bir Sürü Terslik Oldu Hepsi *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “CAN SESİNE YANKILAR” İşimize Yaradı” (Şiir) İmzasız KISA HABERLER: Nixon Barış Planı… Kral Hüseyin-İsrail Dostluğu SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Öğrenseler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Değişirler miydi Sanki Doğan Bolivya Olayı -Birinci Sayfa Makalenin İlhan Selçuk - Avcıoğlu Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Dev-Genç Genel Kurulu İmzasız Türk Ordusu Solcudur -Birinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Haberinin Devamı- Cemal Atatürk ve İmam Hatip Okulları İmzasız Personel Kanunu Skandalı -Birinci Sayfa Uğur Tarafsız Aydın Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Nükleer Silahlar -Birinci Sayfa Haberinin Cahit Tanör GÖRÜŞLER: Silahlı Kuvvetlerde Devamı- Huzursuzluk İmzasız CHP Merkez Takımı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Diyanet Gazetesi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Adalet Böyle İşlerse İşgal Olur İlhami - Soysal SAYFA -8- İmzasız TRT’de Kavga YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Sam, Hans, İvan’dan Sonra Dimitrof Miles Bir CIA Yetkilisi İfşa Ediyor: Nasır’ı Amca! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Copeland Nasıl İktidara Getirdik? İktidarının Cahit Tanör Silahlı Kuvvetlerde Huzursuzluk -İkinci Güçlenmesine Nasıl Yardımcı Olduk? Sayfa Makalenin Devamı- (CIA Yetkilisi Miles Copeland’in “The İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kapitülasyon Var Game of Nations” Kitabından Bir Bölüm) mı, Yok mu?...Nasır’ın Tüccar Kardeşleri …Satır’ın Teftişleri…Petrol Dedikoduları …Altıncı Filo…Cici Demokrasinin Erbakan’ı …Hariciyenin Yalanlamaları … Demirel’in Arsa Davası…PTT’ye Siyaset mi Karışıyor…İlahiyat Fakültesi Dekanının Çiftliği…Mao ve Kurmaylarımız…Şellefyan Dosyası Başbakanlıkta
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Gerçekçilik Üzerine -III- Konur Ertop SAHNE: Hayır, Sinan Böyle Yapmazdı Ömer Faruk Remarque Öldü Toprak İmzasız Sovyet Mizahı: Nuh’un Gemisi Harekatı İmzasız KISA HABERLER: Nobel’i Soljenistin Kazandı…De Gaulle’ün Kitabı Rekor Kırıyor!...Abba Eban’ın Kitabı…Hisar Yarışması… Teodorakis, Nasır İçin Beste Yaptı…Sartre “Tout”yu Çıkartıyor
159 SAYI 53 / 20 EKİM 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Kolera Beş Yıl Önce Sınırımıza Geldi: Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: Göçerler -IV- Avcıoğlu Demirel İktidarı, Salgına Karşı Beş Yılda Ağaoğlu Tek Tedbir Almadı! Güngör Anadolu Yollarında: Komandolar İçin Ne İmzasız Prof. M. Aksoy “Olağanüstü Hal” İlanını Dilmen Diyorlar? -IV- İstedi İmzasız AP İktidarı Cinayet İşliyor! -Birinci Sayfa İmzasız Bir Skandal Daha: Şevket Demirel’in Haberinin Devamı- Şirketi Hazine Arsasına El Koydu Mukbil Siyaset Yapmak -İkinci Sayfa Makalenin İmzasız AP İktidarı Cinayet İşliyor! Özyörük Devamı- İmzasız İlaç Sanayi Patronları Konuşuyor: Fiyatlar Arttırılmazsa İlaç Bulunamayacak SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Acuner Olayı: Tutuklular Tağmaç’ı Dava YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Edecekler! İmzasız Bolivya’da Solcu Askeri Rejim İmzasız TİP: Genel Kongreye Doğru İmzasız De Gaulle, Hükümet Darbesi Planlıyor! İmzasız Arçelik-AEG Düellosu: Çağlayangil’in İmzasız Allende Başkan Olacak Ricası İle Buzdolabı İhracatı! İmzasız KISA HABERLER: Nixon’un Orta Doğu İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Basında Kolera… Planları: İspanya’dan Türkiye’ye Uzanan Sunay ve Keskin Akdeniz Cephesi…Sovyet-Fransız *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “SEÇİM” (Şiir) Dostluğunda Yeni Adım…Havatme Konuşuyor…Kral Hüseyin-Arafat SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Anlaşması…Üçüncü Dünya Subayları ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI ABD…Castro’dan Allende’ye Öğüt Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Meclis’in En Çirkin Konuşması SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İlhan Selçuk - YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uluç Gürkan GENÇLİK: Yöneticileri Tutuklanan Dev- Doğan Demirel İktidarı, Salgına Karşı Beş Yılda Genç, Yeni Yöneticilerle Güçlü Bir Avcıoğlu Tek Tedbir Almadı! -Birinci Sayfa Eylem Yolunda Makalenin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Bir Skandal Daha -Birinci Sayfa Cemal Sandıksal Demokrasi İmamları Haberinin Devamı- Uğur Bolivya’nın Öğrettikleri İmzasız İlaç Sanayi Patronları Konuşuyor -Birinci Mumcu Sayfa Haberinin Devamı- Mukbil GÖRÜŞLER: Siyaset Yapmak İmzasız Acuner Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Özyörük Devamı- İmzasız TİP: Genel Kongreye Doğru -Birinci SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Arçelik-AEG Düellosu -Birinci Sayfa İlhami - Haberinin Devamı- Soysal Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Haberinin İmzasız ABD ve Sovyet Rusya Askeri Güçlerinin Devamı- Karşılaştırılması İmzasız Bir Amerikan Raporu -Sekizinci Sayfa İmzasız Prof. M. Aksoy “Olağanüstü Hal” İlanını Haberinin Devamı- İstedi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bozbeyli’nin SAYFA -8- Gözüyle Parlamentoculuk… Rusya’dan YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uçak Kaçıranlar…Bir Başbakan Aranıyor Miles Bir Amerikan Raporu Devrim Stratejisi: …Polis Şefinden Sunay’a Rapor… Copeland İhtilal Yapan Askerler, İktidarda Biraderlerin Ünü Avrupa’ya Vardı… Tutunmak, Amaçlarına Ulaşmak İçin İstenmeyen Türkler ...Atatürk’ün Dış Hangi Yola Başvurmalıdır? İşleri Bakanının Uyarısı… Satır-Ecevit (CIA Yetkilisi Miles Copeland’in “The Mücadelesi…Televizyonda Personel Game of Nations” Kitabından Bir Bölüm) Kanunu… Harçlığın Var mı, Yok mu?... Bir Ölüm İlanı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Halk Sineması Aldatmacası İlber Ortaylı SAHNE: Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı Ayperi İstanbul’da Perdeler Açıldı Akalan İmzasız Sovyet Mizahı: Nuh’un Gemisi Harekatı İmzasız KISA HABERLER: Nobel Ödülü ve Sovyetler…Polisini Sarıya Boya!...Kemal Tahir ve Fethi Naci…Üniversite Öğrencileri Trudeau’yu “En Seçkin Hoca” Seçti.... Yılmaz Güney’in Verdiği Umut
160 SAYI 54 / 27 EKİM 1970
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İktidar Boşluğu Nijat Özön SİNEMA_TV: “Umut”un Düşmanları Avcıoğlu İlber Ortaylı Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı İmzasız Tağmaç’ın İkizleri Olayı: Deniz Harp Türkkaya Devrimci Yayınlara Baskı Okulunda Neler Oluyor? Ataöv İmzasız Uçak Kaçırma Olayı Türk Hariciyesini Ayperi KİTAPLAR: Filistin Halk Savaşı ve Orta Güç Duruma Soktu! Akalan Doğu İmzasız Demirel’in Kasım Kuşkusu: Savaş, Ömer Faruk Nobel, Soljenitsin’i Getirdi! Parlamentoda Verilecek Toprak İmzasız Acuner Olayı: Türk Ceza Hukukuna İmzasız KISA HABERLER: Çağlar Ödülünü “Rehine Usulü” mü Getirilmek İsteniyor? Ceyhun Atıf Kansu Kazandı… ABD’de İmzasız Resmi Gazete’de Bir İtirafname: Seks Ticareti …Bir Arnavut Romanı Devalüasyona Dış Baskı İle Nasıl Batıda İlgi Çekti… Hemingway’in Son Zorlandık? Romanı İmzasız NATO’da Afyon Savaşı İmzasız Teypte Ses Tanınmaz! SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bozbeyli Üzerine YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Dedikodular Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DAR AĞACI BİLDİRİSİ” (Şiir) Ağaoğlu Sosyalizasyonlu Doğu -V- Güngör Anadolu Yollarında: Doğu’nun Kahrını SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Dilmen Doğulular Çeker -V- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kemal Kanlı Tasarının Öğrettikleri Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Hışırlığın Sülker Nedeni İmzasız Koleraya Karşı Tam Etkili Yeni Bir Aşı İlhan Selçuk - Uluç Gürkan GENÇLİK: Dev-Genç Genel Başkanı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Ertuğrul Kürkçü İle Bir Konuşma YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Orjana Dr. Habaş, Hayatını ve Uçak Kaçırma Cemal Kolera’ya Evet Komünizme Hayır Fallacj Olaylarını Anlatıyor Uğur Bir Emekli Paşa İmzasız Orta Doğu Sorunu Birleşmiş Milletlerde Mumcu İmzasız KISA HABERLER: Nasır’ın Arafat’a Son Osman GÖRÜŞLER: Emniyet İşkenceleri ve Sözleri…Vietnam’da Cici Demokrasi… Kiper Hukukçulara Düşen Ödev Habeşistan’daki Amerikan Üssü… Bolivya: Madenlerin İşgali…Washington SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” ve Şili… Diplomatça Nasıl Konuşulur? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Engin Aşkın DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Yunanistan’a Doğan İktidar Boşluğu -Birinci Sayfa Makalenin Verilen Silahların Hedefi Türkiye’dir Avcıoğlu Devamı- Muzaffer Sayın Öztrak’a Açık Mektup İmzasız Deniz Harp Okulunda Neler Oluyor? - Karan Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız TRT’de Skandal İmzasız Uçak Kaçırma Olayı -Birinci Sayfa Uluç Gürkan GENÇLİK: Dev-Genç Genel Başkanı Haberinin Devamı- Ertuğrul Kürkçü -İkinci Sayfa Makalenin İmzasız Savaş, Parlamentoda Verilecek -Birinci Devamı- Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Nevzuhur Bir Genel İmzasız Acuner Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Başkan Adayı…Tarık Ekinci ve Devamı- Arkadaşları Serbest Bırakıldı…Sandıktan İmzasız Resmi Gazete’de Bir İtirafname -Birinci Çıkan Kolera…NATO ve Kolera…Boğaz Sayfa Haberinin Devamı- Köprüsü mü, Kanalizasyon mu?... İmzasız NATO’da Afyon Savaşı -Birinci Sayfa Parlamenterlere Avans …Şellefyan’dan Haberinin Devamı- Sonra Sürenyan…Spor Bakanına Prof. İmzasız Teypte Ses Tanınmaz! -Birinci Sayfa Erginay’ın Uyarısı…Demirellerin Haberinin Devamı- Keresteleri…Hacı Ali’ye Talebe Satışı… Uğur Bir Emekli Paşa -İkinci Sayfa Makalenin ZSA ZSA Gabor da Kitap Yayınladı… Mumcu Devamı- Bodrum’a 20 Milyon Lira Vergi… Avcıoğlu’nun Namussuzlara Cevabı SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Miles CIA Şefi Bir Amerikan Planını Açıklıyor! Copeland Cici Demokrasi Yoluyla Beyaz Devrim (CIA Yetkilisi Miles Copeland’in “The Game of Nations” Kitabından Bir Bölüm)
161 SAYI 55 / 3 KASIM 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: U-8 Olayının Düşündürdükleri Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: Verem Kol Avcıoğlu Ağaoğlu Geziyor -VI- İmzasız U-8 Uçağı Olayı: Milli Emniyetçi Güngör Anadolu Yollarında: Sosyalizm Geldi, Çevreler Soğuk Harbi Körüklüyor Dilmen Doktorlar Kaçtı! -VI- İmzasız U-2 ve B-57 Olaylarının İç Yüzü İmzasız Batı Basınında Türkiye: İtalyan Tipi Devrimci Devrimci Ordu Gücü Bildirisi Bunalım Ordu Gücü İmzasız Bir Ağa Son Orman Katliamını Anlatıyor İmzasız TİP Büyük Kongre: Yeni Bir Partinin İmzasız TİP Büyük Kongre: Yeni Bir Partinin Kuruluşuna Doğru Kuruluşuna Doğru -Birinci Sayfa İmzasız Özel Konuşmalar Dinlenemez! Avrupa Haberinin Devamı- Konseyine Sunulan Bir Karar Tasarısı İmzasız Şellefyan Düzeninin Müslüman Ortakları: SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Çok Marifetli Bir Taşra Kapitalistinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hikayesi İmzasız SALT: Helsinki’de İncirlik Üssündeki İmzasız Nükleer Mayın Hikayesi Nükleer Silahlar Tartışılacak İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Alman Basınında İmzasız ŞİLİ: Sandıksal Devrimin İlk Günleri Sunay İmzasız Bolivya: General Torres, Devrimi *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “İPÇİ” (Şiir) Açıklıyor İmzasız KISA HABERLER: Proleter Devrimci SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Geismar 18 Ay Hapis Cezası Yedi… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kıbrıs: Yeni Bir Amerikan Planı mı?... Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Çüş Sovyet Askeri Gücü …Lady Bird’in Hikayesinin Devamı Beyaz Saray Hatıraları İlhan Selçuk - Uluç Gürkan GENÇLİK: Dünyada Gençlik Eylemleri SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal AP Kongresinde Şeriatçılık Doğan U-8 Olayının Düşündürdükleri -Birinci Uğur Namus Borcu Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Mumcu İmzasız U-8 Uçağı Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Hamdi GÖRÜŞLER: Bu İktidarla Diyalog Devamı- Konur Kuramayız! İmzasız U-2 ve B-57 Olaylarının İç Yüzü -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devrimci Devrimci Ordu Gücü Bildirisi -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ordu Gücü Sayfa Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız Özel Konuşmalar Dinlenemez! -Birinci Soysal Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Ortak Pazar ve Prof. Gill Raporu İmzasız Nükleer Mayın Hikayesi -Birinci Sayfa İmzasız TİP Gözüyle CHP Haberinin Devamı- Eski Bir Taktik Sorunu Hamdi GÖRÜŞLER -İkinci Sayfa Makalenin İstihbaratçı Konur Devamı- İmzasız Rüşvet Vermek Suç Olur mu? İmzasız TİP Gözüyle CHP -Üçüncü Sayfa İmzasız Şellefyan Düzeninin Müslüman Ortakları Haberinin Devamı- -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel Siyasi Deha SAYFA -8- mı?...Demirel’in Zevksiz Dalkavuğu… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Anadolu Ajansının Gayretkeşliği… Kurt Türk İhtilalinin Sosyolojisi Ecevit’in Aracıları ve Satıcıları…Bir CHP Steinhaus (Kurt Steinhaus’un “Soziologie Der İl Başkanı…Gecekonducu Milletvekilleri Türkischen Revolution By Europaische …İngiliz Kadın Casusu Sara ve Cemal Verlagsanstalt” Kitabının Geniş Bir Özeti) Paşa Miles İslamiyet’ten Amerika Nasıl Yararlanmak Copeland İstedi? SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” (CIA Yetkilisi Miles Copeland’in “The YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Game of Nations” Kitabından Bir Bölüm) Nijat Özön SİNEMA_TV: “Linç” Yavuz EĞİTİM: İlk ve Orta Öğretimde Ders Tarakçıoğlu Kitabı Sömürüsü İlber Ortaylı KİTAPLAR: Azgelişmenin Sosyolojisi (Yazarı Cavit Orhan Tütengil) İmzasız Bir Özel Okul Skandalı Daha İmzasız KISA HABERLER: Johnson’dan Sonra Nixon Yargılanıyor… Dr. Spock Kendini Savunuyor…Kanada Basını Formoza’daki Skandal Mahkemeyi Şiddetle Kınadı… TRT’de Genel Müdür Darbesi
162 SAYI 56 / 10 KASIM 1970
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Ulusal Kurtuluş Savaşı Rıza Nur Rıza Nur’un Kalemiyle Atatürk’e İhanet Avcıoğlu Belgeleri: Atatürk Düşmanı Dr. Rıza Hıfzı Veldet Ölümsüz Atatürk’ün Devrimci Hukuk Nur’un Yazdığı Kitap Dahi, Atatürk’ün Velidedeoğlu İlkesi Büyüklüğünü Kanıtlamaktadır İmzasız Mustafa Kemal Atatürk Diyor ki: “Türk (Rıza Nur’un Kitabından Bölümler) Ulusu, Ne Vakit Yükselmek İstemişse Ona Ordusu Öncü Olmuştur…” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Mustafa Kemal’in Harbiye’si: Atatürk ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Arkadaşları Gizli Dernek Kurmuştu Doğan Ulusal Kurtuluş Savaşı -Birinci Sayfa İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Her şeyde Devrim… Avcıoğlu Makalenin Devamı- Demirel, “Beni Albaylar Götürür” Diyor! Hıfzı Veldet Ölümsüz Atatürk’ün Devrimci Hukuk *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YAZI” (Şiir) Velidedeoğlu İlkesi -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız Atatürk Diyor ki -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Mustafa Kemal’in Harbiye’si -Birinci Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Zavallı Sayfa Haberinin Devamı- Senin Babandır Mukbil Atatürk’le Bir Gün -İkinci Sayfa İlhan Selçuk - Özyörük Makalenin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: Demirel’in “Kasım Kuşkusu” Engin Aşkın “Filipin Demokrasisi” Halk İsyanı İle Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Karşı Karşıya! -Beşinci Sayfa Makalenin Cemal Atatürk ve Şeriatçılar Devamı- Uğur Şeref Defteri İmzasız Latin Harfleri Atatürk ve Ötekiler Mumcu İmzasız İlk Millet Meclisinde Cici Demokrasi Mukbil GÖRÜŞLER: Atatürk’le Bir Gün İmzasız Atatürk’ün Dışişleri Bakanı ve Sovyet Özyörük Ajanlığı İmzasız Nükleer Mayın Hikayesi SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız CHP İlçe Binasında Tombala YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - SAYFA -8- Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Turhan Halkçılığın Hikayesi: Elli Yıl Önce ve Türkkaya Türk Dış Politikasının Karanlık Bir Tokgöz Bugün Meclis Ataöv Noktasını Aydınlatıyoruz: Ölümünden İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamento’da Hemen Sonra, Atatürk’ün Dış Sonun Başlangıcı…Demirel’in Koltuğu Politikasından Nasıl Ayrılındı? Çatırdıyor …Erez İstifaya Hazırlanıyor …Mebus Pazarı …Sunay’a Verilen Muhtıra…Ayı İle Hayvan…Türkiye’de Ölüm Müfrezeleri …Moskova’da Cumhuriyet Bayramı…Aşı Fetvası… Kalkınmanın Hizmetinde Cami… Prof. Erbakan Laiklik ve Bafra Savcısı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI M. Nuri Halk Ozanlarında Atatürk Ayvalı İmzasız Atatürk ve TRT İmzasız Nereden Nereye Geldik? Atatürkçü Eğitime Nasıl İhanet Edildi? İmzasız Atatürk ve Cici Demokrasi
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: “Köfü”lü ve Ağaoğlu “Huzma”lı Kadınlar -VII- Güngör Anadolu Yollarında: Van’da Dostlarla - Dilmen VII- Engin Aşkın “Filipin Demokrasisi” Halk İsyanı İle Karşı Karşıya!
163 SAYI 57 / 17 KASIM 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İflas Adalet Doğu Anadolu’yu Gezmek: Komandolar Avcıoğlu Ağaoğlu Geliyor! -VIII- Mustafa Çöl DPT’de Bir Sahtecilik: “Özel Sektör” Güngör Anadolu Yollarında: Hakkari’ye Yumuşak Reklamcılığı Fiyaskoyla Sonuçlandı Dilmen İniş -VIII- İmzasız Türkiye Üzerinde Yeni Amerikan Turgut Akın Türk-İş İmparatorluğu Oyunları: NATO Dışı Tehlikeli Mustafa Çöl DPT’de Bir Sahtecilik -Birinci Sayfa Maceralara Sürüklenmekten Haberinin Devamı- Kaçınmalıyız! İmzasız Şekerbank’ta Dönen Dolaplar: Pancar SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Ekicisine Bir Hayrı Dokunmayan Banka, YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yolsuzluk Denizinde Batmak Üzere! Türkkaya Gene 1939 İttifakı İmzasız İşçi ve Gençlik İçin Faşizm Çoktan Geldi! Ataöv Devrimci İşçi Birliği Olayı İmzasız De Gaulle’ün NATO İle İlgili Son Sözleri İmzasız Devrimci Teğmen Süleyman Sevinç Şehit İmzasız Emperyalizm, Orta Doğu’dan Ancak Zor Oldu Karşısında Çıkar İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel, “Beni İmzasız Suriye’de Darbe Albaylar Götürür” Demedi İmzasız KISA HABERLER: De Gaulle’ün *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BEŞ PARMAK FALI” (Şiir) Hatıraları…Üniversite Sorunları Komisyonu Amerikan Yöneticileri SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Suçladı…Bolivya: Gerilla Başarısız Kaldı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI …SSCB: Dünya Paylaşması Olmaz … Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Büyük Peru: Emperyalizmin Deprem Engelleme Kurbanlarına Yardımı…Suç Kurbanlarına İlhan Selçuk - Devlet Tazminatı…Kanada Polisi ve Uluç Gürkan GENÇLİK: “İktidar Sahipleri Gaflet Gençlik Sorunları Dalalet ve Hatta Hıyanet İçindedir” Atatürk SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Türkiye 1970 Manzara-i Umumiye Doğan İflas -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- Uğur Özgürlük Bayramı Avcıoğlu Mumcu İmzasız Türkiye Üzerinde Yeni Amerikan Osman GÖRÜŞLER: Kasım Kuşkusu Oyunları -Birinci Sayfa Haberinin Köksal Devamı- İmzasız Şekerbank’ta Dönen Dolaplar -Birinci SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız İşçi ve Gençlik -Birinci Sayfa Haberinin İlhami - Devamı- Soysal İmzasız Devrim Stratejisi -Sekizinci Sayfa Arslan Başer Prof. Gülten Kazgan ve Ortak Pazar Makalenin Devamı- Kafaoğlu İhaneti İmzasız Nükleer Mayın Hikayesi İmzasız Enterpol Dergisinde Atatürk İmzasız ABD’nin Afyon Savaşı SAYFA -8- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Personel Kanunu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çıkmazı…MİT, Demirel Muhalifi İmzasız4 Devrim Stratejisi: Devrimi Bekleyen AP’lilerin Peşinde!...Demirel Sorunlar Türkiyesinde Savcılar …Gizli Pazarlık …Cici Demokrasi ve De Gaulle…U-8 Olayı ve Ermenistan Sevdası… Şevket’in Ortak Pazar Kredisi…Koç, Traktör İmalini Durdurdu…Milyar Dolar Masalı Uzuyor!...Petrol Dairesi İşi Güvenlik Kurulunda…Verdi’ler ve Ali Ağa Santrali
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Muammer Atatürk Dönemindeki ve Şimdiki Gençlik Aksoy Nijat Özön SİNEMA_TV: Sansür Kalkarsa Ne Olur? Ayperi KİTAPLAR: Arap Baas Sosyalist Partisi Akalan (Tarihi, İdeolojisi ve Örgütü) İmzasız KISA HABERLER: TRT, Sovyet Propagandası Yapıyor…Prof. Uğur Alacakaptan’ın Açıklaması…Kanada Hükümeti Sanat ve Edebiyata Milyonlar Harcıyor…Mc Carthy’cilik Ölmedi 4 Hasan Cemal’in aktardığına göre Devrim imzası ile çıkan bu yazı Doğan Avcıoğlu tarafından yazılmıştır. Hasan Cemal, age, 183. 164 SAYI 58 / 24 KASIM 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Dar Kapı Güngör Anadolu Yollarında: Nuh’un Gemisi -IX- Avcıoğlu Dilmen İmzasız “Kasım Kuşkusu”ndan “Aralık J.P.Sartre’den Burjuva Güvenlikleri Kâbusu”na: Personel Kanunu İçin Alıntı Banknot Matbaası 3 Milyar Lira İmal Etti! İmzasız KISA HABERLER: Kemal Tahir…Regis İmzasız Meclis’te Arıburun’un Cuma Namazı: Debray: Sakın Kitabımı Okumayın Meclis İmamı, “Din Vatandan Çok Daha Mühimdir” Dedi! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Demirel İktidarının Çiftliği THY’de YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Subay-Pilot Kıyımı İmzasız Gerilla Leyla Halit’le Konuşma: “Bizi İmzasız Kore Savaşında Türkler Kim Durdurabilir?” İmzasız Acuner Olayı: Albaylar Serbest Bırakıldı İmzasız Yahya Han’ın Cici Demokrasisi İmzasız Dünya Bankası Kaşlarını Çattı! İmzasız Kruşçov’un Hatıratı Sahte mi? Devalüasyon Boşa Çıkabilir! İmzasız KISA HABERLER: Suriye: Halk Cephesi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: 26’lar ve Gürler …Uruguay: Gerillalar 80 Milyona El Paşa Koydu… Kral Hüseyin-İsrail İşbirliği… *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “SAZIN TELİNDEN” (Şiir) Kuzey Vietnam: Bombardımana Devamı
SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Birinci Yıl Doğan Dar Kapı -Birinci Sayfa Makalenin Bitiyordu Avcıoğlu Devamı- İlhan Selçuk - İmzasız “Kasım Kuşkusu” “Aralık Kâbusu” - Uluç Gürkan GENÇLİK: Soruyoruz: Atatürk Bunları Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Görse Ne Yapardı? İmzasız Arıburun’un Cuma Namazı -Birinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Haberinin Devamı- Cemal Vehbi Koç’un İftiharı İmzasız THY’de Subay-Pilot Kıyımı -Birinci Uğur Çağrı Sayfa Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Kore Savaşında Türkler -Birinci Sayfa Bir Soldaki Bölünmeler Haberinin Devamı- İstihbaratçı İmzasız Acuner Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Dünya Bankası -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - Bir Soldaki Bölünmeler -İkinci Sayfa Soysal İstihbaratçı Makalenin Devamı- Ahmet Netameli Dostluk İmzasız Javitt’in Türkiye’deki Sesi Senatör Kasım Şükrü Esmer (Prof. Ahmet Şükrü Esmer’in Ulus’da Gülek Çıkan Yazısı) İmzasız Almanya’da Mebus Pazarı (Demirel’e SAYFA -8- Sunulur) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tonton’un Devrim James Bir Amerikan Belgesi: ABD ve NATO Korkusu...U-8 Dedikoduları…NATO Madison Anadolu’nun İşgaline Seyirci Kalacaktır Generalleri ve Atatürk…Amerikalılar Garrett (James Madison Garrett’in “ABD Dış Çanakkale’de…Beyni Yıkanmış Bir Politikasının Bir Aracı Olarak Türkiye’ye Büyükelçi…Şekerbank’a Murakıplar Yapılan Yardım, Özellikle Askeri Geldi …Mühendis Demirel’in Savunması Yardım, 1947-1955”5 Adlı Doktora …Atatürk Üniversitesinde Atatürk Tezinin Geniş Özeti) Düşmanlığı…Döviz Rüşveti…Petrol Dairesinden Danıştay’a…Cihat Baban ve Cici Demokrasi…Ecevit ve Alevilik …Gizli Kuvvet…Meclis Salonlarında Dedikodu, Dedikodu … Combat Gazetesinde Türkiye
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Adalet Devrimci Sanatın Boyutları Ağaoğlu Nijat Özön SİNEMA_TV: 56 Yıl Sonra Özdemir SAHNE: Haydutlar Nutku H. Marcuse Angela Davis Davası İlber Ortaylı KİTAPLAR: Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Temel Sorunları -İbrahim Yasa 5Tezin Orijinal Adı: “Assistance to Turkey as an İmzasız Faşist İspanya’da İşkence Insrument of United States Foreign Policy, With İmzasız “Ne Marks, Ne İsa” Emphasis On Military Assistance” 165 SAYI 59 / 1 ARALIK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan - Güngör Anadolu Yollarında: Herkesin Okur Yazar Avcıoğlu Dilmen Olduğu Bir Kasaba -X- İlhami BAKIŞ: Dökülen Kanların Hesabını Kim İmzasız Kruşçov’un Anıları ve Stalin’in Kızı Soysal ve Nasıl Verecek? Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin İmzasız Bir Kapitülasyon Kanunu Daha: Yabancı Devamı- Doktorlara Haysiyet Kırıcı İmtiyazlar İmzasız Pendik Tersanesi -İkinci Sayfa Makalenin Tanındı! Türkler Parya İşlemi Görmeye Devamı- Razı Olmaz! İmzasız İktisadi Rapor: Demirel İktidarda SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Kalabilmek İçin Ülkeyi Hızla Enflasyona YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Götürüyor Engin Aşkın Başkan Allende, Gerçek Bir Devrime İmzasız Cumhurbaşkanının Almanya Gezisi Girişebilir mi? Dönüşünde Gümrük Duvarları Aşıldı! İmzasız Suriye’de Olup Bitenler: Sivil Aydınların İmzasız Amerikalı Bir Profesör Türk Halkını Tasfiyesi Değil, Bir “Gerçekliğe Dönüş” Uyarıyor: Nükleer Mayın Kullanılması Söz Konusudur Doğacak Çocuklara Karşı İşlenmiş İmzasız Doğu Pakistan’daki Felaket Bir Politik Cinayettir! Bunalıma Yol Açtı İmzasız Maliye Bakanı Yalancı Çıktı! İmzasız KISA HABERLER: Che’nin Anıtı… İmzasız Komprador Kapitalizminden Tablolar: Libya: Yurt Dışına 25 Milyoner…Kıbrıs: Porselen Kralı Morenoların Türk Müdürü Lusaka’da Uğranan Hezimet…ABD: İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Yahya Han Nixon’un Ek Yardım Talebi…ABD- Hevesleri SSCB: Yayın Bozma Savaşı…Birleşmiş *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DÖRT YÖN” (Şiir) Milletler: Çin Oylaması …Almanya: Seçmen, Mebus Pazarına Aldırmıyor SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Bir şey YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kımıldıyordu İlhami Dökülen Kanların Hesabını Kim ve Nasıl İlhan Selçuk - Soysal Verecek? -Birinci Sayfa Makalenin Uluç Gürkan GENÇLİK: Cici Demokrasinin Gençlik Devamı- Korkusu İmzasız Bir Kapitülasyon Kanunu Daha -Birinci Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Sayfa Haberinin Devamı- Cemal Şeriatçılar “Cici” Demokrasiden Umutsuz İmzasız İktisadi Rapor -Birinci Sayfa Haberinin Uğur Er Meydanı Devamı- Mumcu İmzasız Cumhurbaşkanının Almanya Gezisi - İmzasız GÖRÜŞLER: Pendik Tersanesi Hakkında Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Meclis Araştırması Açılması Zorunludur! İmzasız Amerikalı Bir Profesör Türk Halkını Uyarıyor -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Maliye Bakanı Yalancı Çıktı! -Birinci İmzasız TRT Sorunu Bir Genel Müdür Sorunudur Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Bonn’un İmzasız Porselen Kralı Morenoların Türk Müdürü Türklere Hediyesi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız CHP’nin Düşünen Beyinleri ve İmzasız Batı Basınında -Üçüncü Sayfa Haberinin Bağımsızlık Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Acuner ve Milli Birlik Grubu… “Anadolu Tilkisi” SAYFA -8- Demirel…Kendi Kendini Yalanlayan Bir YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Bakan…Kasım Gülek’in Bir Marifeti… James Amerikalı Gözüyle: Türkiye’ye Askeri Seçime Fesat…CHP Heyetinin Amerika Madison Yardım Gezisi…Arıburun, Namaza Gittiğinin Garrett (James Madison Garrett’in “Assistance to Yazılmasından Hoşlanmış …Vergisiz Turkey as an Insrument of United States Demokrasi…Bölükbaşı, Tahkimat Foreign Policy, With Emphasis On Yapıyor…Avcıoğlu’nun Devrim Partisi Military Assistance” Adlı Araştırmasının Önemli Bölümleri SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Fakir Öğretmenlik ve Sendikacılık Yıllarım Baykurt (Fakir Baykurt Anlatıyor) Nijat Özön SİNEMA_TV: Sanata Karşı Sopa Ayperi SAHNE: Dostlar Tiyatrosunda Nekrasov Akalan M. Nuri Konya Aşıklar Bayramı Ayvalı İlber Ortaylı KİTAPLAR: Osmanlı, Talacı Değildir… Sansür Komitesi
166 SAYI 60 / 8 ARALIK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Yahya Han Hevesleri Güngör Anadolu Yollarında: Loş Aydınlar ve Avcıoğlu Dilmen Gedikli Hocalar -XI- İmzasız Yahya Han Formülü Hevesleri Tazeledi: İmzasız “Bozuk Düzen”de Tıbbın Sosyalizasyonu Feyzioğlu, Yahya Han Tezgahtarlığı Hayali: Hacettepe Tıp Fakültesi Öğrenci Görevini Aldı Derneğinin Yaptığı Bir Araştırma İmzasız Sam Amca’nın Yerini Hans Amca Alıyor! İmzasız THY Dosyası Senatoda Açıldı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Özel Yüksek Okul Skandalı: Tüccar YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Profesörleri Tanıtıyoruz! Türkkaya Arnavutluk’ta Kalkınma İmzasız Adnan Öztrak TRT’yi Çiftlik Gibi Ataöv Yönetiyor! İmzasız Bir FBI Raporu: ABD’de Solcu Örgütler İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bakanları Bile İmzasız Nixon’u Kaçıracaklarmış “Demirel’in İşi Bitik” Diyor İmzasız NATO’da Sertleşme *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “VARLAMA” (Şiir) İmzasız KISA HABERLER: Bonn, Nükleer Mayın Haberini Yalanladı… ABD: SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Savaşın Ekonomisi…Bolivya: İşçiler ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yeni Rejim …Şili: Bankalar Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Millileştiriliyor…Yeni Arap İttifakı… Dokunulmazlığın Kalkışı İran: Gençlere Ölüm…Gine: İlhan Selçuk - Emperyalizmin Boksit Oyunu Uluç Gürkan GENÇLİK: Konya’da Silahlar Nasıl Konuşuyor? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Kıyamet Alametleri İmzasız Yahya Han Formülü Hevesleri Tazeledi Uğur “Cercled’Orient”dan Anadolu Kulübüne -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Sam Amca’nın Yerini Hans Amca Alıyor! Zinde Kip GÖRÜŞLER: Devrim İçin Eğitim ve -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Devrimci Eğitim İmzasız THY Dosyası Senatoda Açıldı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Özel Yüksek Okul Skandalı -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız TRT Çiftliği -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Devamı- Mukbil Saray Değil, Kanalizasyon Gereklidir Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Özyörük Devamı- İrfan Silahlı Kuvvetlerimiz, Durum İmzasız Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarına Özyurtlu Muhakemelerini Yapmalıdır İkramiye İmzasız Bir İkili Anlaşma Skandalı İmzasız Montajcılıktan Çocuk Karyolasına İmzasız Bağış Yoluyla Kaçakçılık İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamentoya 400 SAYFA -8- Kişilik Cami…Tipoloji ve Bir Politikacı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI … Parlamento NATO’ya Bağlıdır… Üstün Kırdar Bir Yedek Subay Gözü İle Türk Ordusu CHP’de Demokrasi Tartışması…Sabit Osman Avcı…Bakan Gevheri, Hacılığı Garantiledi …Yeni Bir Ecevit Muhalifi …“Kanuni Süleyman’ın Yapamadığını Yapacağız”… Sükan ve Turgut’un Açıklaması
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlber Ortaylı SAHNE: Çark Dursun EĞİTİM: Uçtu, Uçtu… Akçam H. Kapatılan İvriz Öğretmen Okulu Burakoğlu İsmet K. Biçimsel Adalet Karadayı Engin Aşkın Kanada’da Türkler İmzasız İçişleri Bakanlığının Anayasa Dışı Bir Marifeti
167 SAYI 61 / 15 ARALIK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: İdare-i Maslahatçılık Güngör Anadolu Yollarında: Fındık ve Çay Yeşili Avcıoğlu Dilmen -XII- İmzasız Zinde Güçleri Yatıştırma Tertipleri: İmzasız Bütün Fabrikalarda Devrimci İşçilerin Demirelsiz Bir AP Hükümetine Doğru Künyeleri Kayıtlı! Polis, Devrimci İmzasız Millet Meclisinde AP, CHP ve GP İşçilerin İş Bulmasını Engelliyor Koalisyonu Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin İmzasız Şaibe Altındaki İçişleri Bakanı Önce Devamı- Kendi Hesabını Vermeden Kimseye Hesap Soramaz! İmzasız Avcıoğlu’na Suikast! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Doktor Ücretleri Yüzde 100 Arttı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Başkan Sunay’ın İmzasız Pakistan: Muhalefetin Zaferi Yeni Basın Müşaviri İmzasız ABD Eski Adalet Bakanı Polis *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DÖRT YÖNDEKİLER” (Şiir) Metotlarını Suçluyor İmzasız Prof. Galbraith, Tüketim Ekonomisini SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Kınıyor! YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız KISA HABERLER: Irak: Barzani Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Konuşuyor …Gine: Olayların İç Yüzü… Yaşadıklarımızdan Satırlar Devalüasyon “Best-Seller”i…Yunanistan: İlhan Selçuk - Albaylar, 1967’de Amerikan Nükleer Uluç Gürkan GENÇLİK: Atatürk Düşmanlarının Üslerini İşgal Edeceklermiş Yararına Kemalizm Silahsızlandırılmak İsteniyor SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Güle Güle Demirel İmzasız Zinde Güçleri Yatıştırma Tertipleri - Uğur İftar Sofrası Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Millet Meclisinde Koalisyon -Birinci İmzasız Türkiye’nin Dış Borçları Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Şaibe Altındaki İçişleri Bakanı -Birinci SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Sayfa Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Avcıoğlu’na Suikast! -Birinci Sayfa İlhami - Haberinin Devamı- Soysal İmzasız Doktor Ücretleri Yüzde 100 Arttı -Birinci Osman Türkiye’deki Bunalım Üzerine Sayfa Haberinin Devamı- Köksal İmzasız Türkiye’nin Dış Borçları -İkinci Sayfa İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Nükleer Makalenin Devamı- Mayınları Yerleştirme Çabaları Numan Düzenin Yitirdikleri İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Televizyonda Kartal Feyzioğlu…Ecevit’in Mevsimsiz Gezisi Adnan TRT Sorunu Genel Müdür Sorunudur …Bir Namuslu Polisin Açıklaması… Öztrak (Genel Müdür Adnan Öztrak’ın Ankara Muhbir (Hakkı)’ya Mükafat…THY’nin Radyosu Müdürlüğü’ne yazdığı yazıdan Hac Reklamı…Şellefyan-Demirel bir bölüm) İlişkileri…Sahil Yolu Elden Gidiyor… İmzasız Demirel’in Birinci Şube Müdürü Vuran Vurana…Cevheriye Ait Haber Adı Bir Yalandır…Erbakan ve CHP… SAYFA -8- Türkiye’de Manzara-i Umumiye …Böyle YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Büyük Elçilerimiz Oldukça…Prof. Mustafa Çöl Yüce Divanlık Bir Dosya Daha: Devlet Hurewitz’in Gözüyle Cici Demokrasi Planlama Teşkilatının Dağıttığı 13 Milyar Liralık Ulufenin Hikayesi SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Tarih Belgesi Olarak Film İlber Ortaylı KİTAPLAR: Havana Duruşması: Cici Demokrasi Yargılanıyor İmzasız Ho Amca ve Boks İmzasız Türkiye Hakkında Yeni Çıkan Sovyet Kitapları İmzasız KISA HABERLER: Şiar Yalçın Olayı… İncil Yasağı Kaldırıldı …Küba Sinemacıları Kuzey Vietnam’da
168 SAYI 62 / 22 ARALIK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Takke Düştü Orhan Toner Bir Gerçek Atatürkçünün Anıları ve Avcıoğlu Acıları Nimet Arzık Parlamento Notları İmzasız Erdelhün’ün Açıklaması İmzasız Milli Emniyet Demirel Ailesinin İmzasız ABD Yeni Bir Barış Gönüllüleri Planı Hizmetinde Tezgâhlıyor İmzasız Demirel’in Pirüs Zaferi İmzasız Memurlar Gösteri Yürüyüşü Yapabilir! Menteşeoğlu Tekzip İmzasız Hacı Ali Demirel Secaat Arzediyor (İçişleri İmzasız Batıda Subaylar Tutucudur -İkinci Sayfa Bakanı) Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Batur ve Atatürkçü Meclis SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “MEMİŞ’İ KURTARMAK” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Engin Aşkın Bolivya Devriminin Öncüsü General SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Torres Konuştu: “Devrimci Milliyetçilik YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Ülkümüzdür” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Komisyon İmzasız Latin Amerika Devrimlerinin Ekonomik Skandalının İçyüzü Temeli Üzerine İlhan Selçuk - İmzasız Amerikalı Gözüyle Sovyet Askeri Gücü Uluç Gürkan GENÇLİK: Atatürk Düşmanı Profesörler İmzasız KISA HABERLER: Uruguay: Amerikan Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Bankasına Hücum… Polonya Olayları… Cemal Şeriatçılar “Bekçimiz İsmet Paşa” İngiltere’de Elektrik Grevi…İsviçre Diyorlar Bankalarındaki Hesaplar Uğur Mumcu Yahya Han’ın Şerbetçisi Prof. Bengt GÖRÜŞLER: Batı’da Subaylar SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Abrahamsson Tutucudur… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (14-19 Eylül 1970’de toplanan Dünya Nimet Arzık Parlamento Notları -Birinci Sayfa Sosyoloji Kongresinde Stockholm Haberinin Devamı- Üniversitesi Sosyoloji Profesörü Bengt İmzasız Milli Emniyet ve Demirel -Birinci Sayfa Abrahamsson’un sunduğu bildiri) Haberinin Devamı- İmzasız Demirel’in Pirüs Zaferi -Birinci Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Haberinin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Menteşeoğlu Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İlhami - (İçişleri Soysal Bakanı) İmzasız Demirellere Para Kazandıran Memurlar Uluç Gürkan GENÇLİK -İkinci Sayfa Makalenin Hızla Yükseliyor! Devamı- İmzasız Süleyman Bey Bunun Adını Siz Koyunuz! SAYFA -8- İmzasız Casus Tahtakuruları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Batur Muhtırası ve İmzasız Toprak Devrimi Sorunu Demirel…Demokratik Parti…Demirel ve Mısır Cumhurbaşkanı…Politik Mahmut Paşa… Cici Demokrasi ve Köylüler… İsmet Paşa ve Feyzioğlu…Çıkarcı Yüksek Memur Tipi…Ecevit, Boşuna Geldi… Planlamanın Yalancı Dolmaları… Şellefyan’ın Tenekeleri …Esatoğlu, Parlamentoda Anıldı… Çağlayangil’in Güzel Sekreterleri…ABD Konsolosunun CHP’ye Azizliği
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: ABD’de İktidar-TV Mücadelesi İlber Ortaylı KİTAPLAR: Kapitalizm Öncesi Üretim Biçimleri Osman N. Tas Çorbası Üzerine Koçtürk Art MİZAH: Kötü Habersiz Yaşanmaz Buchwald (Amerikalı Mizahçı Art Buchwald’den Bir Bölüm) İmzasız KISA HABERLER: TRT Genel Müdür Sorunudur…Çin’de Yeni Üniversite
169 SAYI 63 / 29 ARALIK 1970
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Aşırı Uçlar Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi Avcıoğlu İmzasız Hesap Uzmanı İbrahim Uzun’un İmzasız Öğretmenler Bankası Yıllardır Bir Çiftlik Açıklaması Gibi Yönetiliyormuş! Öğretmenler! Kendi İmzasız Doç. Dr. Yılmaz Ergenekon’un Bankanıza Sahip Çıkın Açıklaması İmzasız Ankara Valisine ve Defterdara Soruyoruz: İmzasız Hastaş Yüksek Okulları Kapatıldı Hacı Ali’den mi, Devletten mi Yanasınız? Altan Altan Öymen’in Raporu -Sekizinci Sayfa İmzasız İçişleri Bakanı Menteşeoğlu’na “Gençliği Öymen Makalenin Devamı- Bırak, Önce Bu İddiaya Cevap Ver” (Altan Öymen’in Akşam Gazetesinde İmzasız MİT Olayı ve Tepkileri Yayınlanan Bir Yazısı) İmzasız NATO Genel Sekreteri “Türkiye Savaşta Kaybedilebilir” Demiş! SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Batur Muhtırası YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tartışmaları…Kritik Hafta Erdinç Polonya’daki Patlamanın Ekonomik *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “ÜZERİNE” (Şiir) Tokgöz Nedenleri İmzasız İran’da Devrimci Kıyımı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Polonya Olayları YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Güney Amerika’da Devrim Yürüyor Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Ferda İmzasız Libya’da Devrim Yürüyor Güley’in Şahane Konuşması İmzasız Yeni Bir Amerikan Üssü İlhan Selçuk - Uluç Gürkan GENÇLİK: Silahsızlanma Kampanyası SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Demokratik Parti Nimet Arzık Parlamento Notları -Birinci Sayfa Uğur Kirli Eller Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Öğretmenler! Kendi Bankanıza Sahip Burhan GÖRÜŞLER: Akdeniz’de Gelişmeler ve Çıkın -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Durcan Türkiye İmzasız Ankara Valisine ve Defterdara Soruyoruz -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız İçişleri Bakanı Menteşeoğlu’na -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sayfa Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız MİT Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Devamı- Nimet Arzık Ankara Notları İmzasız “Türkiye Savaşta Kaybedilebilir” -Birinci İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Orgeneral Sayfa Haberinin Devamı- Muhsin Batur Muhtırası Burhan Akdeniz’de Gelişmeler ve Türkiye -İkinci İmzasız Amerikalılar Sendikacılara 17 Soru Sordu Durcan Sayfa Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Senato’da Rejim Tartışmaları…Demirel Çekilmeyecekmiş SAYFA -8- …Erken Seçim…Cici Demokrasi ve YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Aşıkları… Parlamentoda MİT…Azınlık Altan Altan Öymen’in Raporu: Türk Tüccarlarının Göç Hazırlığı… Şellefyan Öymen Ekonomisinin İdam Fermanı: Ortak Pazar Emlak Bankasında…Şellefyan, Kemal Protokolü Neler Getiriyor? Demiralay ve Benderlioğlu…CHP’liler (Altan Öymen’in Akşam Gazetesinde Abdülhamit’i Alkışladı mı?...Meclis Cami Yayınlanan Bir Yazısı) … Parlamenterler Sitesi…Prof. Sadun Aren ve Açık Oyun Fazileti!
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Televizyon Devrimine Doğru İlber Ortaylı KİTAPLAR: 31 Mart Olayı - Sina Akşin Güngör Ulu Hakan’ın Hazineleri Dilmen Ömer Faruk Şiir Ölmez Toprak İmzasız KISA HABERLER: Doğan Özgüden Mahkum Oldu…Menteşeoğlu Şikayet Etti, Adli Merciler Karar Verdi…Türk Tiyatrosu …Kurtuluş Gazetesinin Bildirisi…Devlet Tiyatrosunun İstanbul Halkı
170 SAYI 64 / 5 OCAK 1971
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Devrimci İktidar İçin Mücadele Erdinç Polonya’daki Patlamanın Ekonomik Avcıoğlu Tokgöz Nedenleri İmzasız “Parlamento Vitrinli” Faşizme Doğru: İmzasız ABD’de Asker-Sanayici İşbirliği Prezidansiyel “Cici Demokrasi Cephesi” İmzasız Siyonistler, Amerika’da Devlet İçinde Kuruluyor! Devlettir! İmzasız ABD’nin Yeni Planları: Orta Doğu’da İmzasız Laos’ta Karşı-Devrim Teknikleri Türkiye İçin Düşünülen Rol! İmzasız KISA HABERLER: Washington, İmzasız Hacı Ali’nin Vergi Kaçakçılığı Brandt’in Doğu’ya Açılışından Kuşkulu Parlamentoda …Suriye: İskenderun Talepleri…Petrol İmzasız Senato’da Kavga! Komandoların “Kara Kokan İslam Konferansı…İran: Rejimine Liste”sinde 34 Kişi Var! Komplo Davası…Şili Kömür Madenleri İmzasız “İlk Kez Devrim’de” Askeri Mahkemede Millileştiriliyor… Biberonlu Devrimciler “İhtilal” Duruşması: Sanık K. “Hakkı” … İspanya Faşist Terör…Seylan Petrol Mutlaka Mahkemeye Çıkarılmalıdır Millileştirildi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Metin Toker’in Paşasal Reçetesi SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YOL” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Devrimci İktidar İçin Mücadele -Birinci SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız “Parlamento Vitrinli” Faşizme Doğru Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Meclis, -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Bütün Gece Çalışıyor İmzasız ABD’nin Yeni Planları -Birinci Sayfa İlhan Selçuk - Haberinin Devamı- Uluç Gürkan GENÇLİK: İt Ürür, Kervan Yürür, İmzasız Hacı Ali’nin Vergi Kaçakçılığı -Birinci Devrimci Ölür, Devrim Sürer Sayfa Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Senato’da Kavga! -Birinci Sayfa Cemal Devletin İşgali Ne Zaman? Haberinin Devamı- Uğur Büyüklere Masallar İmzasız Askeri Mahkemede “İhtilal” Duruşması Mumcu -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mukbil GÖRÜŞLER: Sonunu Düşünmeli Mukbil Sonunu Düşünmeli -İkinci Sayfa Özyörük Özyörük Makalenin Devamı- Sadeleştiren Cavit Bey’in Anıları -Dördüncü Sayfa SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Halim Köylü Makalenin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Adnan Öztrak Artık TRT’nin Kanuni İlhami - Genel Müdürü Değildir! Soysal Nimet Arzık Ankara Notları SAYFA -8- Osman Devrim Savaşı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Köksal Ekrem İkinci Kurtuluş Savaşı İmzasız Amerikalılar Sendikacılara 17 Soru Sordu Acuner (Devrimci Kemalistler Derneği’nin İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İsmet Paşa Çağrısıyla Ege Üniversitesinde Yapılan Ağırlığını Yitirdi mi?... Çağlayangil’in Konuşma) Hikmetleri …CHP ve MİT Skandalı… Kubilay’ın Kırkıncı Yılı Unutuldu…CHP Neden Susarmış?...Çerezci Kara Listede …Demirel’in Toz Pembe Gözlükleri… Haluk Ülman’ın Yılbaşı Rüyası… Parlamento’da Seks
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -I- Adalet Geçen Yılın Görünümü Ağaoğlu İmzasız Remzi İnanç Olayı
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Etkili Yakınlarından Muammer Ekonom İ. Rubi İpraş Grevi, Tüm Sendikaların ve İşçi Göbüt Sınıfının Gözünü Açmalı İmzasız Tunagür’ün Amerika Gezisi İmzasız Parlamentodan İnciler
171 SAYI 65 / 12 OCAK 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Güldürü Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Demirel Avcıoğlu Kardeşler İmzasız Çankaya Görüşmeleri Fiyaskoyla Bitince: Oğuz Tercüman’ın Fıkra Yazarı Ergun Göze’ye Sunay-Demirel Cephesi Şimdi Ne Bakırburç Cevap Yapacak? İmzasız Metin Toker’in Açıklaması ve Cevabımız İmzasız Askeri Tıbbiye’de Abdülhamit İstibdadı -Üçüncü Sayfa Haberinin Devamı- Hortlatılmak İsteniyor! İmzasız Askeri Tıbbiye -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Cumhuriyeti Kim Tehdit Ediyor? Gençler Devamı- mi, Erbakan mı? İmzasız Cumhuriyeti Kim Tehdit Ediyor? -Birinci İmzasız Maoculuğa Karşı Hamidoculuk: Kargılı Sayfa Haberinin Devamı- Meclis’te Linç Ediliyordu! İmzasız Kargılı Olayı -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Türkiye’de Saatli Bomba Patlamak Üzere Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: MİT Yazısı, TİP’in Eline Nasıl Geçti? SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GÖĞSÜNE” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Savaş Hizmetindeki ABD Üniversiteleri SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Amerikan Sigara Şirketleri Her Alana YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Para Yatırıyor! Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İktidar İmzasız KISA HABERLER: Washington’un Gizli Partisinin Kafası Telgrafı…Şili: Allende, Parlamentoda İlhan Selçuk - Güçlüklerle Karşılaşıyor…Filistin: Uluç Gürkan GENÇLİK: Polis Yönetiminde Üniversite Fedailer Yeraltına Giriyor!...Afrika’da Özlemi Millileştirmeler…ABD: Gıda Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Yardımından Silah Yardımı!...Sovyet Cemal Çankaya Görüşmeleri Ermenistanı…Dış Ülkelerdeki Amerikan Uğur Makûs Talih Kuvvetleri Mumcu Yıldız Sertel GÖRÜŞLER: Paris Türk Öğrenci SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Birliği’nin Açık Oturumunda Kemalizm YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Tartışmaları Doğan Güldürü -Birinci Sayfa Makalenin Avcıoğlu Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Sunay-Demirel Cephesi -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Haberinin Devamı- İlhami - İmzasız Türkiye’de Saatli Bomba -Birinci Sayfa Soysal Haberinin Devamı- Nimet Arzık Ankara Notları Yıldız Sertel Kemalizm Tartışmaları -İkinci Sayfa İmzasız Metin Toker’in Açıklaması ve Cevabımız Makalenin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bağımsız İmzasız Merkez Bankası 40 Milyon Lira Fazla Milletvekillerinin Uyarısı…Millet Ödemiş Muhalefeti İbretle Seyrediyor…Mao ve The The Economist’in Gözüyle Ekonomik İsmet Paşa…Bir CHP Gençlik Kolu Economist’ten Durum: Türkiye, Bir Gün Avrupa’yı Başkanı…İsmet Paşa, Buna Ne Der?... Bir Yazı Yakalayabilir! İsmet Paşa, De Gaulle Olma Peşindeymiş! İmzasız TRT Sorunu, Genel Müdür Sorunudur: ...Vakıflar Bankası Çiftliği… Tekel Öztrak Çiftliğinin 1971 Gideri 280 Bakanı Sadri Alışık ve Gazinocular Milyon Lira! Kralı!...Ordu, Demirel’i Tutuyor mu?... Demirellerin Nişanı…Hacılar ve Dolce SAYFA -8- Vita’cılar!...Faruk Gürler Neye Sustu?... YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Güven Patisi’nin Cici Demokrasisi… İmzasız Dış Ticaret Nasıl Devletleştirilir? Türkiye Barolar Birliği ve MİT İmzasız Planlı Kalkınmada Bankacılık: Bankalar Nasıl Devletleştirilir? SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -II- Cavit’in Yurt Dışına Kaçışı Nijat Özön SİNEMA_TV: Yine Televizyonda Sinema Ömer Faruk Roman da Değişiyor Toprak
172 SAYI 66 / 19 OCAK 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Soyut’tan Somut’a Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Özel Danışman Avcıoğlu Mıgırdıç Şellefyan İmzasız Şimdi Söz Büyük Paşaların: Cici Ayperi Devlet Tiyatrosunun İstanbul Halkına Demokrasi Nasıl Kurtarılır? Akalan Sunduğu En Dramatik Gösteri: Kültür Anlatan Belgelerle Politika Panayırı: Milli Sarayı Yangını Doğan Tanyer Emniyet Ajanı Bir Politikacıyı İmzasız Amerika Açıklıyor -Birinci Sayfa (Y.Soruşturma Tanıtıyoruz Haberinin Devamı- Kurulu Üyesi) Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN -İkinci İmzasız Amerika Hariciyesi Açıklıyor: “ABD ve Sayfa Haberinin Devamı- NATO, Türkiye’yi Koruma Zorunda İmzasız İdarecilerin Direnişi -İkinci Sayfa Değil” Haberinin Devamı- İmzasız Şüpheli Banka Soygunu: Polis, Dev- Sadeleştiren Cavit Bey’in Anıları -Dördüncü Sayfa Gençlileri Suçlama Çabasında! Halim Köylü Makalenin Devamı- İmzasız Bir Gizli Konuşma: Eski AP’li Senatör Memduh Kalkınma ve Yüksek Öğretim Reformu Turgut Cebe, Demirel’e Ne Söyledi? Aytür -Sekizinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Türkiye’yi Ortak Pazar’a Kim Hazırlıyor? SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Türk-İş’teki CHP Taarruzu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay ve Atatürk! The DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Generaller, *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YAKIN-UZAK” (Şiir) Observer & Müdahale Etme Durumunda Kalmaktan Der Korkuyor SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Spiegel’den YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Alıntı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: İnönü İmzasız Fulbright Generaller İle Tartıştı Kürsüde İmzasız Almanların Gözüyle Türk İşçileri İlhan Selçuk - İmzasız İran’da Bilgi Ordusu: Sipahilerin Savaşı Uluç Gürkan GENÇLİK: Neden CHP’den İstifa İmzasız KISA HABERLER: Çağlayangil’in Ediyoruz “Üniter” Devleti…İran Şahı ve Mao… Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Gine İstilası ve Hans Amca…Almanya’da Cemal 27 Mayıs’tan Önce de Böyle Olmuştu Vergi Kaçakçılığı Uğur Sivil Savunma Uzmanı mıyız? Mumcu SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Valiler, Kaymakamlar ve Bütün İdareciler YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Neden Direniyorlar? İdareciler, İçişleri Doğan Soyut’tan Somut’a -Birinci Sayfa Bakanından Hesap Soruyor Avcıoğlu Makalenin Devamı- İmzasız Cici Demokrasi -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Anlatan Belgelerle Politika Panayırı -Birinci İlhami - Doğan Tanyer Sayfa Haberinin Devamı- Soysal (Y.Soruşturma Nimet Arzık Ankara Notları Kurulu Üyesi) Muzaffer Suçlu, Ayağa Kalk! İmzasız Şüpheli Banka Soygunu -Birinci Sayfa Karan Haberinin Devamı- İmzasız Bir Gizli Konuşma -Birinci Sayfa İmzasız Türkiye’yi Ortak Pazar’a Kim Haberinin Devamı- Hazırlıyor? -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Özel Yüksek Okullar Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamento’da İmzasız Türk-İş’teki CHP Taarruzu -Birinci Hükümet Koltukları Boş… Parlamento Sayfa Haberinin Devamı- Eğleniyor…Şike Muhalefet İddialarına İmzasız Faşizme Hayır Kampanyası CHP’nin Cevabı…Petrol Dairesi Başkanının Maceraları…Sam Amca da SAYFA -8- Parlamentomuzdan Şikayetçi…Güneş YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Teorisi İflas Etti!... Newsweek’te Demirel Memduh Kalkınma ve Yüksek Öğretim Reformu …Kaldırım Mühendisliği…Orgeneral Aytür (DPT Eski Müsteşarı Memduh Aytür’ün Dick ve Bir Türk Subayı…Pavyonda Bir “Kalkınma ve Bilgi Üretimi” Adlı Karşılaşma Kitabından Bir Bölüm)
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nijat Özön SİNEMA_TV: Zorba Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -III- İsviçre’de Politik Temaslar İmzasız KISA HABERLER: Dağlarca Ağır Cezada…Devrimci Küba Sineması
173 SAYI 67 / 26 OCAK 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Bildiri Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Yaşar Tünagür Avcıoğlu (Nedense, Çevresinden Demişler) Engin Aşkın Türkiye’deki Eroin Ticaretinin Ardında Adalet SAHNE: Tiyatro Eseri Müsabaka On Türk Zengini Var! Tanınmış Ağaoğlu Şartnamesi Amerikan Gazetesi Washington Post Osman N. Dünya Cinnet Geçiriyormuş! Kaçakçılık Konusunda Bir İddia Öne Koçtürk Sürüyor Anlatan Belgelerle Politika Panayırı: CHP Ajanı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Doğan Tanyer Bir DP Milletvekili YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Y.Soruşturma Engin Aşkın Moşe Dayan’a CIA Casusluk Teklif Etti Kurulu Üyesi) mi? İmzasız Devrimci Avı Değil, Yanlışlıklar İmzasız Güney Amerika: Banka Soyan Komedisi: Deniz Gezmiş, “Soygunla Devrimciler İlgim Yok” Dedi İmzasız Güney Vietnam: Amerikan Aleyhtarlığı İmzasız Acuner Olayı: ‘Muhbir Sefer’i Nasıl Artıyor Tanırsınız İmzasız Türkiye Hakkında Amerikan Görüşleri İmzasız Genç Türk Subayları İmzasız Bir OECD Tahmini 1980 Yılında Adam İmzasız Hac İçin Harcanan Dövizlerle Yedi Tane Başına Milli Gelir F-104 Uçağı Satın Alınabilir İmzasız Brandt, NATO’yu Yıkacakmış İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel’den
İnciler SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “OLAYLARIN GİYDİĞİ YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI GÖMLEK” (Şiir) Doğan Bildiri -Birinci Sayfa Makalenin
Avcıoğlu Devamı- SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Engin Aşkın Türkiye’deki Eroin Ticaretinden -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sayfa Haberinin Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Eski Anlatan Belgelerle Politika Panayırı -Birinci Defterlerden Bir Örnek Doğan Tanyer Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - (Y.Soruşturma Uluç Gürkan - Kurulu Üyesi) Nusret Selen GENÇLİK: Rahat Olun İmzasız Devrimci Avı Değil, Yanlışlıklar Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Komedisi -Birinci Sayfa Haberinin Cemal Isparta ve Fethiye’de “Nur Okulları” Devamı- Uğur Tarihin Mezarlığı İmzasız Acuner Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Mumcu Devamı- İmzasız GÖRÜŞLER: Bir Sovyet İmzasız Genç Türk Subayları -Birinci Sayfa Değerlendirmesi: Doğu Akdeniz İçin Haberinin Devamı- Nixon Doktrini İmzasız Hac İçin Harcanan Dövizler -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız Nixon Doktrini -İkinci Sayfa Makalenin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami - İmzasız Fikir Özgürlüğü Savaşı Soysal Nimet Arzık Ankara Notları SAYFA -8- İmzasız Anayasa Mahkemesinden Özel Yüksek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Okul Kararını Alan Avukat Turan Tamer Turgut Özal Yüce Divanlık Bir Dosya Hani: Devlet Konuşuyor (DPT Planlama Teşkilatının Çalışması En İmzasız Yabancılara Ödenen Yüksek Ücretler Müsteşarı) Gerçek Hizmeti Amaçlanan Yoldadır… İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Milli Güvenlik Turgut Özal Durumu Açıklıyor Kurulunda Deniz Gezmiş… Ankara’da (Tekzip Yazısıdır) Bir Gizli Bildiri…Isparta’daki Nur Olayı…Takunyalı Demek Sövme midir?...Türk-İş Oyunları…Demirel, Neden İstifa Etmezmiş?…Ordu Demirel ve… Demirel Vefalıdır…Atatürk “Komünizm Ezilmeli” Dedi mi?... Kore’deki On Askerimiz Çekiliyor… MİT’ci İzzettin Cebe’nin MİT’ci Kızları
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -IV- Bağımsız Kürt Devleti Kurulması İstekleri Nijat Özön SİNEMA: Kurtuluş Savaşı ve Sinema
174 SAYI 68 / 2 ŞUBAT 1971
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Artık Söylenecek Söz Yok… Engin Aşkın Kıbrıs Türk’lerinin Dramı Avcıoğlu (Gazeteci Raymond Coffey’in Toronto Anlatan Belgelerle Politika Panayırı: Star ve Chicago Daily News Doğan Tanyer Menderes’in DP Teşkilatına Gizli Gazetelerinde Yayınlanan Yazısının (Y.Soruşturma Genelgesi: “Devlet Kuvvetlerine Özetlenmiş Bir Çevirisi) Kurulu Üyesi) Güvenemiyorum, Kıyama Karşı Teşkilat Alberto Çin’de Yeni Üniversite Kurmalısınız!” Jacoviello (İtalyan Gazeteci Alberto Jacoviello’nun İmzasız Toplum Polisi, Kızlarımıza İşgal Kültür Devrimi Sonrası Üniversiteyi Kuvvetlerinin Yapmadığını Yaptı! Her Anlattığı Yazısı) Şeyin Hesabı Sorulacak! İmzasız ABD: Sıfır Alan İktisat Profesörleri İmzasız Hazine Arazisini Gasp Eden Ağa, Rektör İmzasız KISA HABERLER: Libya: Olağanüstü Olunca…Atatürk Üniversitesi Medrese Mahkemeler…ABD: Beyaz Saray’dan Olur! Adam Kaçırma…Uganda: Emperyalist İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Senato’da Sunay- Askeri Darbe Demirel Fıkrası *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “GÜNLER” (Şiir) SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Doğan Artık Söylenecek Söz Yok… -Birinci YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avcıoğlu Sayfa Makalenin Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Demagoji Anlatan Belgelerle Politika Panayırı -Birinci Yarışı Devam Ediyordu Doğan Tanyer Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - (Y.Soruşturma Uluç Gürkan - Kurulu Üyesi) Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Toplum Polisi -Birinci Sayfa Haberinin Cemal Milli Nizam Partisinin Birinci Büyük Devamı- Kongresi İmzasız Ağa Rektör Olunca -Birinci Sayfa Uğur Geçmiş Zaman Olur ki… Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız TIP Fakültesine Silahlı Saldırı Halim Köylü GÖRÜŞLER: Batak Paralar İmzasız Takunyalı Müsteşardan Cevap Bekliyoruz SAYFA -8- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Yıldız Sertel Bir Görüş: Kemalist Devrim ve Laiklik? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Din Sorunu Nasıl Çözülür? İlhami Kaymağı Kim Yer? Soysal Nimet Arzık Ankara Notları: Nazmiye Demirel’e Mektup İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamenterler Direnişe Geçecekmiş… Parlamento’da MİT Eleştirildi …CHP: Koyun Can, Kasap İse Et Derdinde …MGK Bildirisini Çağlayangil Kaleme Almış…Vehbi Ersü, 29 Nisan’da SBF’deydi …Takunyalı Korkut Birader Üzerine
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -V- Paris’te Türkiye İle İlgili Pazarlıklar Nijat Özön SİNEMA_TV: Bindikleri Dalı Kesenler İlber Ortaylı Türk Tiyatrosunda Tarihsel Oyunlar ve İki Oyun
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Turhan Bilgin (Enformasyon İşlerine Bakan Devlet Bakanı ve Demirel’in Çok Yakını) Orhan Toner GÖRÜŞLER: Hıçkırıklarınızı, Zavallı Milletin Istıraplarını Anlamaya Saklayın!
İmzasız Petrol Savaşı
İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Polise Benzeyen
Gazozcular…Refet Sezgin’e Rüşvet…
Ortanın Solunda Bir CHP Milletvekili
175 SAYI 69 / 16 ŞUBAT 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Uyarı Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: İçişleri Bakanı Avcıoğlu H. Menteşeoğlu Anlatan Belgelerle Politika Panayırı: Politikacı A. Refik Hadi Canım Sen de… Doğan Tanyer Hizmetindeki Generaller: Türk Ordusu, Yurtseven (Y.Soruşturma Türk Gençliğine Karşı Kullanılırsa… Fehmi GÖRÜŞLER -İkinci Sayfa Makalenin Kurulu Üyesi) Yavuz Devamı- Mehmet Ali MGK Bildirisi ve Komuta Heyeti İmzasız Banka Soygunu -Birinci Sayfa Haberinin Kışlalı’nın Bir Devamı- Yazısı İ. Rubi TÖS Sakarya Mitingi ve Ardındaki İmzasız Demirel’i Yüce Divan Huzuruna Göbüt Gerçekler Götürecek Yeni Bir Konu Daha! Ali Ağa Elektrik Santralı SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Güvenlik Kurulunda Paşalar Nasıl YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Oyuna Getirildiler? Yeni Toplantı Engin Aşkın “Halkın İktidarı” Ne Demek Tartışmalı Geçecek (Şili Cumhurbaşkanı Dr. Salvador İmzasız ABD Menderes’e Sığınma Hakkı mı Allende’nin, Cumhurbaşkanlığını Tanıyacak İdi? Devralma Töreninde Söylediği Nutku İmzasız Banka Soygunu Varan 2 yayınlayan “Guardian” dergisinden İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İnönü Muamması derlenmiş bir yazı) *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “İÇERİ” (Şiir) İmzasız Laos’a Amerikan Saldırısı İmzasız Ünlü İktisatçı Myrdal, Ortak Pazara Karşı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız Hanedanlı Cumhuriyet YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız ABD’nin Gizli Kıbrıs Planı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Nihat Erim İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Türkiye’de Konuşuyordu Toprak Reformu İlhan Selçuk - (Pravda Gazetesinde Yayınlanan Bir Uluç Gürkan GENÇLİK: Fen Fakültesinde Komando- Yazı) Polis İşbirliği Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Cemal Genelkurmay Başkanının Bayram Mesajı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uğur İsmet Paşa Okulu Doğan Uyarı -Birinci Sayfa Makalenin Devamı- Mumcu Avcıoğlu Fehmi GÖRÜŞLER: Birlik Partisi’nin Verdiği Anlatan Belgelerle Politika Panayırı -Birinci Yavuz Uygarca Yüreklilik Örneği Doğan Tanyer Sayfa Haberinin Devamı- (Y.Soruşturma SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Kurulu Üyesi) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mehmet Ali MGK Bildirisi ve Komuta Heyeti - İlhami - Kışlalı’nın Bir Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Soysal Yazısı Nimet Arzık Ankara Notları: Nazmiye Demirel’e İkinci İmzasız Ali Ağa Elektrik Santralı -Birinci Sayfa Mektup Haberinin Devamı- Muzaffer “Tahkikat Komisyonu”ndan Milli İmzasız Paşalar Oyuna Getirildiler? -Birinci Karan Güvenlik Kurulu’na Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Zavallı Parlamento İmzasız Menderes’e Sığınma Hakkı -Birinci Üyelerimiz…İnönü-Ketenoğlu Düellosu Sayfa Haberinin Devamı- … Erbakan ve Solomon…Bir İngilizin Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN -İkinci Kehaneti …Aybar’ın İhracı… Sayfa Makalenin Devamı- Planlamadaki Takunyalıların Yeni Marifetleri…Economist’e Göre SAYFA -8- Türkiye’de Durum YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sami Küçük Politik Bunalımın Temelindeki Ekonomik SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” Bunalım: Egemen Sınıfların Kalkınma YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Çıkmazı Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in (Milli Birlik Grubu Sözcüsü Sami Halim Köylü Anıları -VI- Lozan Müzakereleri Küçük’ün Bütçe Üzerine Yaptığı Eleştiri Nijat Özön SİNEMA_TV: Umut Konuşmasının Önemli Bölümleri) İmzasız TRT Sorunu Genel Müdür Sorunudur *Aşık İhsani, “YETİŞİN” (Şiir)
176 SAYI 70 / 23 ŞUBAT 1971
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Gerilla İmzasız Güney Amerika’da Şehir Gerillası Avcıoğlu İmzasız Şili: Parlamenter Sosyalizmin Artan İmzasız İktidardaki Faşizmin Hacettepe Vahşeti! Güçlükleri SBF’deki “Kanlı Pazar”dan Sonra Prof. Türkiye’de Bir Ermeni Devleti Kurma Hacettepe’de “Kanlı Cuma”… Neapley’den Çabaları İmzasız Meclis’te Atatürk Düşmanlığı Alıntı İmzasız Petrol Ofis, Nasıl Soyuluyor? Bosfor Washington Batı Basınında Türkiye: ABD Kongresi Turizmin İçyüzü Post’un Türkiye’yi Cezalandırmak İçin Harekete İmzasız MİT’i ve PTT’yi Dava Ediyoruz Başyazısı Geçti İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Politikacıların Para Babaları SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “YENİ OBA OLAYI” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Gerilla -Birinci Sayfa Makalenin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Hacettepe Vahşeti -Birinci Sayfa Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Haberinin Devamı- Dokunulmazlık Oylaması İmzasız MİT’i ve PTT’yi Dava Ediyoruz -Birinci İlhan Selçuk - Sayfa Haberinin Devamı- Uluç Gürkan - Anlatan Tarihi Bir Belge -Sekizinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Doğan Tanyer Makalenin Devamı- Cemal Türkiye’de Önemli Bir Şeyler (Y.Soruşturma Oluyormuş! Kurulu Üyesi) Uğur Devrim ve Hukuk Mumcu SAYFA -8- Arslan Başer GÖRÜŞLER: 1971 Programı YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kafaoğlu Anlatan İfşaat: Tarihi Bir Belge: 27 Mayıs Doğan Tanyer Öncesi Günlerde Orduyu Gençliğe Karşı SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” (Y.Soruşturma Kullanma Çabası (Orgeneral Salih YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Kurulu Üyesi) Çoşkun’un Notları) İlhami - Soysal Nimet Arzık Ankara Notları Vehbi Ersü 1919, 1960 ve 1970 İmzasız Anayasa Mahkemesi Kararının Gerekçesi İmzasız Meclis’te Atatürk Düşmanlığı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Demirel Giderse Nolurmuş!...Deniz Gezmişler Nasıl Yakalanırmış?...Ahmetler Köyünde Deniz Gezmiş… Menteşeoğlu, Partizan Bir Vali İdi…İş Bankası Prensliği…Toprak Kimlere Dağıtılıyor…Meclis’te Özeleştiri …CHP Merkez Takımının Yeni İlahı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -VII- Ankara Başkent Olursa İmzasız SİNEMA_TV: Genç Bir Sinema Daha: Şili Sineması Ömer Faruk Kopyacılıktan Ulusal Edebiyata Toprak
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI
Nimet Arzık Süleyman Bey ve Çevresi: Necmettin
Cevheri
Muzaffer Cumhuriyeti Korumak Karan İmzasız Petrol Ofis, Nasıl Soyuluyor? -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- *Öksüz, “SATILMIŞLIK” (Şiir); Aşık Hüseyin Çırakman, “UYANIN GAYRI” (Şiir); M. Naci Dilek, “1970’İN 19 MAYIS’INDA ULUSUNDAN GENÇLİĞE” (Şiir); M. Naci Dilek, “1970’İN 19 MAYIS’INDA GENÇLİKTEN ULUSUNA” (Şiir)
177 SAYI 71 / 2 MART 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Bekleyiş Remzi İnanç KİTAPLAR: Tırpan Avcıoğlu İmzasız TRT 1970 Kültür-Sanat Bilim Ödülleri Anlatan Politikacı Sahtekarlığı: Bayar: “İnönü’yü Sonuçları Doğan Tanyer İdam Sehpasına Yollarım…” İmzasız Öğretmen Kıyımında Yeni Bir Halka (Y.Soruşturma İmzasız CHP’de Mebus Maaşları Curcunası Kurulu Üyesi) -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Yaşar Dumrul Hacettepe Üniversitesi Öğrencisi Ölçen Konuşuyor: Coplar Altında SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız Ankara’da Son Askeri Durum: Kuvvet YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Komutanları Ne Düşünüyorlar? İmzasız Filipinlerde Cici Demokrasi ve Devrim İmzasız Atatürk Devrimciliğinin Beşiği Askeri İmzasız Bayer Fabrikasında Öldürülen Türk İşçi Tıbbiye Yozlaştırılamaz! Genç İmzasız MİZAH: Öldürücü Mantık Bürosu Devrimcilerin Üniformaları Alınamaz Alman “Die Batı Basınında Türkiye: Demirel İmzasız A’dan Z’ye Kadar Yeniden Kurulması Süddeutsche Türkiyesinde Cami Anıtkabir’in Yerini Gerekli Banka: Milyoner Yaratan Zeitung” Aldı Ticaret Bakanlığı Çiftliği Gazetesinden İmzasız Halk Partisinde Mebus Maaşları Alıntı Curcunası Vahap Vahap Dizdaroğlu Anlatıyor -Sekizinci İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Emniyet Genel Dizdaroğlu Sayfa Haberinin Devamı- Müdürü Bu Kafada Olursa İmzasız KISA HABERLER: Fransa: Liseliler *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “BİR ESKİ GELECEKTE İktidarı…Vietnam: Mao Ne Diyor?... OLMAK” (Şiir) Upamarolar Brezilya Konsolosunu Serbest Bıraktı SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: AP’lilerin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Gözü Dönmüştü… Doğan Bekleyiş -Birinci Sayfa Makalenin İlhan Selçuk - Avcıoğlu Devamı- Uluç Gürkan - Anlatan Politikacı Sahtekarlığı -Birinci Sayfa Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Doğan Tanyer Haberinin Devamı- Cemal Mehmet Şevket Eygi İsrail’i Övüyor (Y.Soruşturma Uğur Cumhuriyeti Savunmak Kurulu Üyesi) Mumcu İmzasız Kuvvet Komutanları -Birinci Sayfa Polatlı GÖRÜŞLER: Atatürk Düşmanı Atatürk Haberinin Devamı- Postası Üniversitesi Rektörü Üzerine İmzasız Askeri Tıbbiyeliler -Birinci Sayfa Gazetesinden Haberinin Devamı- Alıntı İmzasız A’dan Z’ye Kadar Yeniden Kurulması Yaşar Coplar Altında -Birinci Sayfa Haberinin Gerekli Banka -Birinci Sayfa Haberinin Dumrul Devamı- Devamı- Ölçen SAYFA -8- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Vahap CHP Mardin İl Başkanı Vahap İlhami - Dizdaroğlu Dizdaroğlu Anlatıyor: Doğu’daki Soysal Sandıksal Yönetim Nimet Arzık Ankara Notları: Tağmaç’a Mektup Numan Anadolu’da Öğretmen Kartal İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İçişleri Bakanına Yöneltilen Bir Soru… MİT’in Otomobilleri …Şellefyan Skandalı: Bakanlar Yalan Söyler mi?...Verdilere Ulufe!...Yalan Üzerine Devlet Yönetimi …AP, Gençlik Kolları Merkezinde Bomba!...Prof. Soysal ve Direnme Hakkı …Susuz Köyün Ağa Milletvekili…Orman Suçlularının Affı… Takunyalı Biraderlerin Ticaret Şirketi
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -VIII- Borçların Paylaşılması Nijat Özön SİNEMA_TV: TV Filmleri Yarışması
178 SAYI 72 / 9 MART 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Atatürk Diyor ki Nimet Arzık Süleyman ve Çevresi: Geçmiş Zaman Avcıoğlu Olur ki… Anlatan Belgelerle Politika Panayırı: Nedim M. Ruhi Su’nun Beğendiği Saz Sanatçısı Doğan Tanyer Ökmen Açıklıyor “Politikacının Namus Hasırşapkalı (Y.Soruşturma Anlayışı Değişiktir” Devrim Yazı Peru’da İktidara El Koyan Subaylar Neler Kurulu Üyesi) Kurulu Yapıyorlar? -İkinci Sayfa Haberinin İmzasız İşbirlikçi İktidar Orta Doğu’ya Kana Devamı- Boğdu! Türk Kanının Diyetini Kim İmzasız ABD Sigaranın Fazla Nikotinlisini İhraç Ödeyecek? Ediyor İmzasız “Kanlı Polisler Diye Yaz!” Altınay: Sina Akşin XXI. Yüzyılda Türkçe Diye Bir Kültür “Oğlum Polis Cinayetinin Kurbanı Dili Olacak mı? -Sekizinci Haberinin Oldu!” Devamı- İmzasız Toprak Ağalarınca Kırıkhanda Yaratılan “Menemen Olayı” SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tağmaç Ne Demek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İstedi? Erdinç Konglomera Kapitalizmi ve Şili Gerçeği *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “PARA” (Şiir) Tokgöz İmzasız Pakistan: Yahya Han Formülü, Ülkenin SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İkiye Bölünmesini Önleyecek mi? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Hindistan Seçimleri Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Matrak Bir İmzasız KISA HABERLER: Washington’un Oturum Allende’ye Hakareti…ABD: Türkiye’deki İlhan Selçuk - Milyoner Afyon Kaçakçıları Uluç Gürkan GENÇLİK: Erzurum Eğitim Enstitüsünde Neler Oluyor? SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Cemal Bay Nazır Bilmemneoğlu, Öleceksiniz Doğan Atatürk Diyor ki -Birinci Sayfa Uğur Anayasayı Çiğneme Sanatı Avcıoğlu Makalenin Devamı- Mumcu Anlatan Belgelerle Politika Panayırı -Birinci Devrim Yazı Peru’da İktidara El Koyan Subaylar Neler 6 Doğan Tanyer Sayfa Haberinin Devamı- Kurulu Yapıyorlar? (Y.Soruşturma Kurulu Üyesi) SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” İmzasız İşbirlikçi İktidar Orta Doğu’ya Kana YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Boğdu! -Birinci Sayfa Haberinin İlhami - Devamı- Soysal İmzasız “Kanlı Polis Diye Yaz” -Birinci Sayfa Nimet Arzık Ankara Notları Haberinin Devamı- Muzaffer Gereken Nedir? İmzasız Kırıkhanda “Menemen Olayı” -Birinci Karan Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Yaşar Tunagür’e İspanya’dan Gelen İmzasız Ankara Televizyonunda Kraldan Fazla Mektup: “Katolik İspanya’yı Müslüman Kralcılık Yapıyoruz” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Ordu Kimin SAYFA -8- Emrinde... Bir Başbakan Aranıyor… YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Demirel’lerin Ortak Pazar Kredisi ve Sina Akşin XXI. Yüzyılda Türkçe Diye Bir Kültür Çağlayangil…Hacı Ali Sıkıntıda…Bir Dili Olacak mı? Sahil Yağması ve Politik Güçbirliği… Fındıkçı Bir Paravan Firma… Anayasayı Değiştirme Suçu…Gazozcuların Marifeti …Fasulye Gensorusu *Âşık İhsanî, “DEVRİM ŞEHİTLERİNE” (Şiir)
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -IX- İngilizlerle Anlaşırız Fransızlar Açıkta Kalır! Nijat Özön SİNEMA_TV: Düzeltilmesi Gerekli Notlar İlber Ortaylı “Salozun Mavalı”
6 Devrim Yazı Kurulu’nda hangi isimlerin olduğuna dair herhangi bir bilgi verilmemiştir. 179 SAYI 73 / 16 MART 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Teşhis ve Tedavi Nimet Arzık Süleyman ve Çevresi: İstiklal Marşının Avcıoğlu Ellinci Yıldönümü İmzasız Ordu, Anti-Kemalist Gidişe “Artık Dur” Fidel “Aydın Kişilere Birkaç Söz” den Dedi: Açıkça Güdümlü Parlamentoculuğa Castro’dan Seçmeler Doğru Alıntı (Çev. Ayseli Usluata) İmzasız Başkan Nixon’a Çok Yakın Bir Gazeteci Orhan Toner Tarihe Kara Harflerle Yazılacak Silahlı Newsweek’te Yazıyor: “Türkiye, NATO Saldırı Üyesi Bir Müttefik Yerine Komünist Blok İmzasız Başkan Nixon’a Çok Yakın Bir Gazeteci Üyesi Olsaydı, ABD’nin Çıkarına Daha Newsweek’te Yazıyor -İkinci Sayfa İyi Hizmet Etmiş Olurdu” Haberinin Devamı- Baki Tuğ “Devrim Asılsız ve Kasıtlı Haber (Hakim Yazıyor” SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Yüzbaşı) (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Tekzip YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yazısı) Engin Aşkın Hanoi 1971 İmzasız Bir Emniyet Raporu: Aşiret Reisi Bakan İmzasız Hindistan’da Kır ve Kent Gerillası Cevheri ve Babası İmzasız KISA HABERLER: Fransa: Polis, İmzasız Baba-Oğul İade Ediliyor Sevilmek İstiyor…Doğu Almanya: Seks İmzasız CHP: Anayasayı Politikacıların Afyondur… Laos: Saldırının Bedeli … Tasallutundan Nasıl Korumalı? Uruguay: Adalet Bakanı Kaçırıldı…Kosta İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Parlamentoda Rika: Cumhurbaşkanının Tokadı Muhtıra Koşu *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “HO Şİ MİNH YOLU” (Şiir) SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Doğan Teşhis ve Tedavi -Birinci Sayfa YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Avcıoğlu Makalenin Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Tabanca İmzasız Ordu, Anti-Kemalist Gidişe “Artık Dur” Olayı Dedi -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - Baki Tuğ Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uluç Gürkan - (Hakim Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Yüzbaşı) Cemal İnönü’ye Kasideler… İmzasız Bir Emniyet Raporu -Birinci Sayfa Uğur Erkekseniz Karşı Çıkın Haberinin Devamı- Mumcu İmzasız Baba-Oğul İade Ediliyor -Birinci Sayfa Ali Nejat GÖRÜŞLER: Copların Gazabı Haberinin Devamı- Ölçen İmzasız Anayasayı Politikacıların Tasallutundan İmzasız Demirelci Mütevellilerin Orta Doğu Nasıl Korumalı? -Birinci Sayfa Haberinin Darbesi! Devamı- Ali Nazif GÖRÜŞLER -İkinci Sayfa Makalenin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Ölçen Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami - SAYFA -8- Soysal YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nimet Arzık Ankara Notları: İnönü’ye Mektup Pierra Maes Ordu ve Halk Muzaffer Bunalım Nedeni ve ÇözümYolu (Marksist Yazar Pierra Maes’in Bir Karan Yazısı) İmzasız Toprak Ağlarının Kanlı Oyunu: Komünistlere, Kızılbaşlara Ölüm! İmzasız POLİTİKA KULİSİ: CHP’nin Sevinci Yarıda Kaldı…Atatürk ve Gerilla… Amerikalının Vurduğu Öğrenci…Ahmet Yıldız’ın Evinin Aranması…Almanları Tehdit Ettik…Âşık İhsani’nin Şiirinin Devamı…Demireller Vinci Bile Kalmadı… Handley’in Yüreği Ağzına Gelmiş
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -X- Savaş Tazminatı Nijat Özön SİNEMA_TV: TV Filmi mi, Kısa Film mi? Behzat Ay KİTAPLAR: Politika ve Ötesi… Denemeler
180 SAYI 74 / 23 MART 1971
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Parlamentoculuğun Takkesi Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Avcıoğlu Düştü… Halim Köylü Anıları -XI- Barış Suya Düşünce İmzasız Partiler, İlk Günden Koltuk Kavgasına Nijat Özön SİNEMA_TV: Yeni Sömürgeciliğin Başladı: Paşasal Desteğe Sahip Reform Sinemadaki Oyunları Hükümeti İle Parlamento Bir Arada İmzasız KISA HABERLER: Şiar Yalçın Yaşatabilecek mi?.. “İşbirlikçi İktidarın Emri İle Açılan İmzasız Atatürk Diyor ki: Tamimle İnkılâp Olmaz Davada Savunma Yapmam!” Avcıoğlu’nun Nihad Erim’le Konuşma: CHP’de N. Erim ile “Ortanın Solu” Deyimini İlk Kullanan SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Röportajı Politikacı Nihad Erim’di YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI (Doğan Avcıoğlu’nun Nihad Erim İle Nimet Arzık Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga Yaptığı ve 18 Nisan 1962 tarihinde YÖN İsmet İnönü dergisinde Yayınlanan Konuşma) Orhan Toner Tarih, Tekerrür Edecek mi? -Cambaz İmzasız Yakın Tarihin İbret Sayfaları: Politikacılar Karşısında Komutanlar- Abdülhamit, Türk Ordusunu Bir “Saray İmzasız Nurcu Lider “Ya Şehit, Ya Gazi Olun” Ordusu” Yapmak İçin Çok Çaba Diyor! -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Harcamıştı! Sina Akşin Eğitim Düzenin Köhneliği -İkinci Sayfa İmzasız Nurcu Lider “Ya Şehit, Ya Gazi Olun” Makalenin Devamı- Diyor! İmzasız Vali Böyle Olursa, Elbet Avukatlar Dayak M. Mahir Tavzih (Mahkeme Kararıyla Yayınlanan Yer! Şellaki (Tire Açıklama Yazısı)
Kaymakamı) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Yeni Başbakan: YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nihad Erim Debray’in Regis Debray, Allende İle Konuştu *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “DEVRİM ÖNÜ GERÇEKLER” Allende ile (Şiir) Röportajı
İmzasız Batı Basınında Türkiye: ABD Savunma SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Bakanlığı Gözüyle Türkiye’nin Önemi YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti’ni Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Gır Gır Tanıyacak mı? Devam Ediyordu İmzasız KISA HABERLER: Pakistan: Yahya Han İlhan Selçuk - Formülü, Ülkenin Bölünmesine Yol Açtı! Uluç Gürkan - ...Norveç: Ortak Pazar Tartışması Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Cemal Şeriatçılar, İsmet Paşa’ya Sığındılar SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” Uğur Tuzak YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Mumcu Doğan Parlamentoculuğun Takkesi Düştü… - Sina Akşin GÖRÜŞLER: Eğitim Düzeninin Avcıoğlu Birinci Sayfa Makalenin Devamı- Köhneliği İmzasız Partiler, İlk Günden Koltuk Kavgasına İmzasız Deniz Gezmiş ve Kırk haramiler Başladı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- İmzasız Atatürk Diyor ki -Birinci Sayfa Haberinin SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Nihad Erim’le Konuşma -Birinci Sayfa İlhami - Haberinin Devamı- Soysal İmzasız Tarihin İbret Sayfası -Birinci Sayfa Nimet Arzık Ankara Notları: Deniz Gezmiş ve Bay Haberinin Devamı- Menteşeoğlu Muzaffer Hatalar Misal Olamaz! SAYFA -8- Karan YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Toprak Ağlarının Kanlı Oyunu: Özer Önemli Bir İnceleme: Köyde Politika.. Komünistlere, Kızılbaşlara Ölüm! Ozankaya Sandıktan Neden Yine Demirel İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sunay, Madanoğlu Çıkacaktır? ve İnönü…Başbakanlığa Bağlı Dört (Dr. Özer Ozankaya’nın “Köyde Kültür” Memur… İnönü’nün Haluk Ülman’a Konulu Doçentlik Çalışmasının Önemli Oyunu…Sabık Başbakan Olmam… Bölümlerinin Geniş Özeti) Şellefyan’ın Pasaportu …İşbirlikçi Mütevelliler ve Devrimci Profesörler …Isparta’da Bu Yıl Vergi Denetimi Yok *Âşık İhsanî, “UYAN” (Şiir)
181 SAYI 75 / 30 MART 1971
SAYFA -1- SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Reform Hayalciliği İmzasız Savaşı Vietnamlaştırma Tezinin İflası Avcıoğlu İmzasız CENTO Yıkıcı Faaliyetler Komitesi İmzasız Hükümet, “Koçaş Formülü”ne Uygun İmzasız ABD: Beyin Avcıları Biçimde Kuruldu: Tutucu ve İlerici İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Bulgar Karması Bir Kadroyla Sınırlı Dergisi Muhtırayı Nasıl Yorumluyor? Reformculuk ...Türkiye’de Otomontaj Sanayinde İmzasız Sezai Orkunt Olayının İçyüzü Durum İmzasız CHP’de Son Gelişmeler: B.Ecevit Ne İmzasız Libya: İnşaat Şirketleri Millileştiriliyor Yapacak? İmzasız KISA HABERLER: Amiral Rivero Necmeddin Bir İbret Vesikası: Ömer Cevheri Vatana Konuştu…İsrail ve Türkiye…Başarısız Cevheri Hizmet Etmiştir (Mahkeme Kararıyla Bir Askeri Darbe…Pakistan: Yahya Han Yayınlanan Tekzip Yazısı) Formülü Ülkeyi İkiye Böldü…Arjantin: İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Taşraya Paşalar Arası Darbe… ABD: Kaçırılan Sürülen Subaylar Elçilere Fidye Ödenmeyecek İmzasız Türkiye’de Genç Türklerin Tehdidi İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Koçaş Formülü SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KILIÇ” (Şiir) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan Reform Hayalciliği -Birinci Sayfa SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Avcıoğlu Makalenin Devamı- YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Hükümet, “Koçaş Formülü”ne Uygun Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Meclis Dışı Biçimde Kuruldu -Birinci Sayfa Saldırılar Haberinin Devamı- İlhan Selçuk - İmzasız Sezai Orkunt Olayının İçyüzü -Birinci Uluç Gürkan - Sayfa Haberinin Devamı- Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız CHP’de Son Gelişmeler -Birinci Sayfa Cemal Şeriatçılar, Yeni Hükümetten Kuşkulu Haberinin Devamı- Uğur Nihad Erim, Allah Kerim Necmeddin Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Mumcu Cevheri İmzasız GÖRÜŞLER: Reformlara, Devlet İmzasız Taşraya Sürülen Subaylar -Birinci Sayfa Planlama Teşkilatından Başlanmalıdır! Haberinin Devamı- İmzasız Hüseyin İnan Konuşuyor İmzasız Türkiye’de Genç Türklerin Tehdidi - Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -8- İlhami - YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Soysal Yetil Özkan Güneydoğu Raporu: Bölge Halkına Nimet Arzık Ankara Notları: Basın Balosu Geçimlerini Sağlamak İçin Ancak Tek Muzaffer Bu Kaçıncı Samar Yol Bırakılıyor: Kaçakçılık! Karan İmzasız Çimento Sanayinde Humboldt’çuluk İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Tağmaç ve Deniz Gezmiş…Samimi Bir Bakan Adayı… Öldürülen Şoför ve Gezmiş…Le Monde’da Nihat Erim… Newsweek’te İnönü…Ray Sigorta Sendika Düşmanlığı
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -XII- İsmet Paşa, Cavit Beyi Eleştiriyor Nijat Özön SİNEMA_TV: Hollywood’dan Yükselen “S.O.S.” İlber Ortaylı KİTAPLAR: Bu Diyar Baştan Başa-Yaşar Kemal
SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Nimet Arzık Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga İsmet İnönü -II- Mehmet Dar Kapıdan Geçemeyenler Salihoğlu
İmzasız Ecevit’in Ortaya Attığı “Yunan Cuntası
Oyunu”
İmzasız SDDF’nin Yeni Başkanı
İmzasız Türkeşçi Yazara Göre Türk Ordusu Devrimci Değil 182 SAYI 76 / 6 NİSAN 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan BAKIŞ: Oyun İçinde Oyun Arslan Başer Tarihten Bir Yaprak: Karaosmanoğlu- Avcıoğlu Kafaoğlu Melen Çekişmesi İmzasız Hükümet Programı, Sermayeciliği Nimet Arzık Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga Güçlendirme Amacında! İdare-i İsmet İnönü -III- Maslahatçılık ile Reform Dahi İlhami Basında Reform -İkinci Sayfa Makalenin Yapılamaz! Soysal Devamı- İmzasız Dış Politikada ve NATO’da Reform! İmzasız Prof. Orhan Dikmen’i Tanıtıyoruz - Erim’in Başkanlığında Hazırlanan NATO Sekizinci Sayfa Haberinin Devamı- ve İkili Anlaşmalar Raporu
İmzasız Demirel’in Yapamadığını Nihat Erim SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” Yapacak mı? Erim Hükümetini Bekleyen Sınav: Haşhaş Ekimini Önleme Kanunu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Kaddafi’den Ders Almalıyız: Libya’da Baki Tuğ Yalan ve İftiranın Böylesi Görülmemiştir Petrol Savaşı (Hakim (Mahkeme Kararı ile Yayınlanan Tekzip Yüzbaşı) Yazısıdır) İmzasız Doğu Pakistan’lı Bir Genç, Savaşın Nedenlerini Anlatıyor İmzasız POLİTİKA KULİSİ: İkili Anlaşmalar ve Anayasa İmzasız Dış Basında Türkiye *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KES” (Şiir) İmzasız KISA HABERLER: Brejnev’in Yeni Teklifi…Tarık Ali, “Yahya Han SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Düzeni”ni Yeriyor…Tupamaro’lar Başbakanın Müşavirini Kaçırdı!...Şili: YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Allende, Komploları Açıkladı Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: TİP’de Saflık, AP’de Dangalaklık SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İlhan Selçuk - YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Uluç Gürkan GENÇLİK: Faili Meçhul Cinayetlerin Doğan Oyun İçinde Oyun -Birinci Sayfa Hesabı Verilecek! Avcıoğlu Makalenin Devamı- İmzasız7 GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Dış Politikada ve NATO’da Reform! - Erim’le Demirel’in Karşılaştırılması Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Uğur Ordunun Şerefi İmzasız Demirel’in Yapamadığını Nihat Erim Mumcu Yapacak mı? -Birinci Sayfa Haberinin İlhami Basında Reform Devamı- Soysal Baki Tuğ Tekzip -Birinci Sayfa Haberinin Devamı-
(Hakim SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Yüzbaşı) YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız Türkiye’de Genç Türklerin Tehdidi - Nimet Arzık Ankara Notları: Hükümet Programı Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Okunduktan Sonra Hasan Kaya GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? İmzasız Yaşar Tunagür’e İspanya’dan Gelen Cemal -İkinci Sayfa Makalenin Devamı- Mektup: Devrim’de Yayınlanan Haberler İmzasız Reformcu Bakan -Sekizinci Sayfa Doğru Değil (Mahkeme Kararı ile Haberinin Devamı- Yayınlanan Tekzip Yazısıdır) İmzasız Feyyaz Tokar’ın Petrol Ofis Oyunları! İmzasız Hükümet Programı -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- SAYFA -8- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kurdaş ve Karaosmanoğlu…İsmet Paşa Adam YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Yetiştirir mi?...Bakanlar Dikkatli İmzasız “Anayasanın Emrettiği Reformları Konuşunuz!...Milli Emniyette Reform Yapacak Hükümet” in Anayasaya …U.S.News’da Erim Hükümeti…Gavura Düşman Bakanı: Özel Yüksek Okul Böyle Davranılmaz… Reform Rezaletinin Baş Avukatı ve Tüccarı Prof. Hükümetinin En Gerici Bakanı… Erim Orhan Dikmeni Tanıtıyoruz Hükümetine İlk Karşı Çıkan Politikacı! İmzasız Prof. Mümtaz Soysal ve Özel Yüksek ...Cumhurbaşkanlığının Bir Uyarısı… Okul Sorunu Sunay’la İlgili Bir Fıkra…Romantik İmzasız Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı Reform Kabinesi… Milli Birlik Hükümeti Gerekçesi ve Erim Hükümeti…Son Havadis’i İmzasız “Tutucu” Parlamento, Reformcu Bakanı Anladık Ama, Ulus’a Ayıp! Yargılıyor!
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Sadeleştiren Eski İttihatçı Maliye Nazırı Cavit Bey’in Halim Köylü Anıları -XIII- Lozan Sonrası Nijat Özön SİNEMA_TV: Fransa’da Sansür Reformu
İsmet K. TRT Ödüllerine Değinme
Karadayı
7 Hasan Kaya Cemal’in ismi yazılmamıştır. 183 SAYI 77 / 13 NİSAN 1971
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan - Numan EĞİTİM: İslam İnancı mı, Yoksa Avcıoğlu Kartal Atatürkçü Bilinç mi? Devrim BAKIŞ: Güven Oyundan Sonra Nijat Özön SİNEMA_TV: Sinema-TV Okulu Doğan Bir Resmi Belge: M. Berk ve A. Dallı, İş İlber Ortaylı SAHNE: Müsahipzade’nin İki Oyunu Tanyer Adamlarından Nasıl Haraç Topladılar Ömer Faruk Yaşanmış Hikayeler (Yüksek Toprak Soruşturma Âşık İhsanî Âmâ Şair ve 142. Kurulu Üyesi) İmzasız Kabinede Baş Gösteren Sürtünme ve SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” Huzursuzluğun İçyüzü: Nihat Erim YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hükümetine Karşı Meclis İçi Koalisyon. Nimet Arzık Demirel’den Sonra Bitmeyen Kavga Amaç: Cici Demokrasi Kurallarına İsmet İnönü -IV- Dönüşü Sağlamak Bir Gazeteci Komutanlar, Gemileri Yakmışlardır İmzasız Bugünkü Takımla mı Milli Eğitimimizde İmzasız Erim Hükümetine Karşı Meclis İçi Reform Yapılacak? Koalisyon -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız Devlet Malına Mütevelli Olmaz: Devamı- Üniversitelerde Yeni Oyunlar İmzasız Devlet Malına Mütevelli Olmaz -Birinci İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Sağcı Bakanın Solcu Sayfa Haberinin Devamı- Kardeşleri
*Fazıl Hüsnü Dağlarca, “SORU” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA”
YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” Engin Aşkın Galbraith, Nixon’un Nasıl Devrileceğini YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Anlatıyor Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Asıl AP, İmzasız Üç Kağıtçı Bir Politikacı, ABD’de Halk Demokrasi Düşmanı İdi Hareketinin Lideri Oldu İlhan Selçuk - L’unita DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Türkiye’de Uluç Gürkan - 8 Gazetesinden Batı Örneği Yürümedi İmzasız GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? (İtalyan L’unita Gazetesinde Yayınlanan Hükümet Programı ve Şeriatçılar İncelemenin Tam Çevirisi) Uğur Zoraki Nikah İmzasız KISA HABERLER: İtalya’da Faşistler Mumcu Büyük Örgütler Kuruyor …Amerika’da Arslan Başer GÖRÜŞLER: Yeni Hükümet Programı -I- Yeni Bir Türkçe Dergi Yayına Başladı Kafaoğlu …Amerika Kıt’a Çin’ini Tanıyacak mı?... İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Gezmiş ve İnan Amerika’da Diplomalı İşçiler Türkleri de Açlık Grevinde…ODTÜ’de Tüccar Etkiliyor Yönetimi… Özel Okul Komisyonu…Özel Muhafız Birlikleri …Kemal Bıyıkoğlu ve SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” İsmet Paşa…Emekli Subaylar Danıştay’a YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Başvurdu Doğan Bir Resmi Belge -Birinci Sayfa Haberinin Tanyer Devamı- SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” (Yüksek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Soruşturma İlhami - Kurulu Soysal Üyesi) Nimet Arzık Ankara Notları: MİT Başkanı Fuat Doğu İmzasız Bugünkü Takımla mı Reform Yapılacak? Muzaffer Dağ, Doğura Doğura -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Karan İmzasız KISA HABERLER: Uğur Mumcu ve SAYFA -8- İhtilal Teşvikçiliği...Hastaş Tasfiyeye YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Gidiyor… Kırca Bakanlık Peşinde Erol Toy 31 Mart (13 Nisan 1909) Ayaklanmasının İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Emekli Paşalara Dış 62. Yılında: İrticaın Belirtileri Değil, Görevler…MİT Müsteşarlığı…Tağmaç’ın Kaynağı Kurutulmalıdır Genelgesi…AP ve MİT…Karavelioğlu MİT’i Eleştiriyor…Apış Araları ve Supap’lar…Reform Kabinesi TİP’in Yolunda mı?... Çalışma Bakanı ve Türk- İş…Planlama Çiftliğinden Hikayeler… NATO’dan Nasıl Korunulur?...Haluk Ülman’ın İstifası
8 Hasan Kaya Cemal’in ismi yazılmamıştır. 184 SAYI 78 / 20 NİSAN 1971
SAYFA -1- SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan - Dinçer Ürün EĞİTİM: Eğitim-Öğretim Üzerine Avcıoğlu Nijat Özön SİNEMA_TV: Bu Sansür Kalacak mı? Devrim BAKIŞ: Gerçeğin İçindeki Gerçekler İlber Ortaylı SAHNE: Birinci Kurtuluş Doğan Tanyer Bir Resmi Belge: Vatan Cephesi Nasıl Numan KİTAPLAR: Devrim Üzerine (Yazarı (Yüksek Kuruldu Kartal Doğan Avcıoğlu) Soruşturma Güngör Bir “Susuz Yaz” Filmi Vardı Kurulu Üyesi) Dilmen Yılmaz 12 Mart Muhtırasından Sonra: Niçin İmzasız HABERLER: Dağlarca Akkılıç Korkmak? Yargılanıyor…İşçi Tiyatrosu (Müstafi Binbaşı) SAYFA -5- “YURTTA DEVRİM” İmzasız “Devr-i Sabık” Yaratılmalıdır: Hiçbir YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Hesap Mahkeme-i Kübra’ya Nimet Arzık Ankara Notları: Güven Oyundan Sonra Bırakılmamalıdır Doğan Bir Resmi Belge -Birinci Sayfa Haberinin İmzasız 23 Nisan 1920-1971 Milli İrade Dediğin Tanyer Devamı- İmzasız Devrimciler Üzerindeki Faşist Baskılara (Yüksek Son Verilecek mi? Soruşturma İmzasız Özgüneş ve İrtica: “Bazı Fabrikatörler Kurulu İrticaı Besliyor” Üyesi) Economist’ten DIŞ BASINDA TÜRKİYE: Darbe İmzasız Özgüneş ve İrtica -Birinci Sayfa Bir İnceleme İçinde Darbe Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kabine Gidici mi? İmzasız “Devr-i Sabık” Yaratılmalıdır -Birinci Kalıcı mı? Sayfa Haberinin Devamı- *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “KAPIDAKİ” (Şiir) SAYFA -6- “DEVRİM DÜNYADA” SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Engin Aşkın “Asyalı mı? Gebertin Keratayı” Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: Küfür İmzasız Doğu Pakistan’da Durum Düelloları İmzasız KISA HABERLER: Kıbrıs: Çifte Uluç Gürkan - Enosis?... ABD-Çin İlişkilerinde Yeni Bir İmzasız GENÇLİK: Üniversitelerde Oynanan Dönem… Laos: Emperyalizmin Yediği Oyunlar 9 Darbe…Şili: Toprak Reformu İlerliyor… İmzasız GERİCİ BASINDA NE VAR NE YOK? Filipinler: Devrimci Eylem Gelişiyor… Şeriat ve Reform İran: Şehir Gerillası…Şili: Allende’yi En Uğur Tohum ve Toprak Çok Kadın İşçiler Destekliyor…Seylan: Mumcu Çay Ülkesinde Karışıklık…ABD, Türk Arslan Başer GÖRÜŞLER: Yeni Hükümet Programı - Ordusundan Çekiniyor…Nijerya: Petrol Kafaoğlu II- Mücadelesi … Şili: Seçimler
SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” SAYFA -7- “YURTTA DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlhami Apaçık: Demokrasi Dediğimiz Yılmaz Niçin Korkmak? -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Akkılıç Devamı- İlhan Selçuk 12 Mart’tan Sonra (Müstafi İmzasız Devrimciler Üzerindeki Faşist Baskılara Binbaşı) Son Verilecek mi? -Birinci Sayfa İmzasız Milli İrade Dediğin -Birinci Sayfa Haberinin Devamı- Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: MİT Kimin Elinde İmzasız DIŞ BASINDA TÜRKİYE -Birinci Sayfa …Ağaoğlu’nun Dosyaları… Sicilden Haberinin Devamı- Emeklilik …Gima’da Panik…Planlama İmzasız Deniz Gezmiş Kayseri’de Müsteşarlığı… Öztrak’ın Büyüklüğü … İmzasız Tekzip Eğitim Bakanlığında Atatürk Düşmanlığı …Yabancı Sermaye’ye “Müktesap Hak” SAYFA -8- …Bakan Ergin’e Bir Hatırlatma…Yüksek YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Makam Tavsiyesi Engin Bu Ortamda Köy Enstitüleri Kurulmalı Tonguç mıdır?
9 Hasan Kaya Cemal’in ismi yazılmamıştır. 185 SAYI 79 / 27 NİSAN 1971
SAYFA -1- SAYFA -5- “DEVRİM YURTTA” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Doğan - Nimet Arzık Ankara Notları: Ferit Melen (Milli Avcıoğlu Savunma Bakanı) Devrim BAKIŞ: Baskı Neyi Halleder? Şinasi Türk Endüstri Devriminin Kaçınılmaz Bahri Savcı Neye Yaradı? Güceri Zorunluğu Doğan Bir Resmi Belge: Demirel AP’nin Daha İmzasız Bir Türk Mühendisinin Amerikan Tanyer Gümüşpala Sağken Başkanıydı. Mühendislik Firmasını Protestosu İmzasız Topaloğlu’dan Beklenen İmzasız Atatürk Orman Çiftliğini Korumakla İmzasız Atatürk’ün Emaneti Gençlikten Alınamaz! Görevli Memurlar Çiftliği Yağma Şiddet, Şiddeti Getirir! Erim Hükümetinin Ediyorlar Baskı Tedbirleri! Arslan Başer “Vergi Reformu” -Sekizinci Sayfa İmzasız “Derneklere Yardım Fonu” Ahbap Zengin Kafaoğlu Makalenin Devamı- Etme Oyunlarının Hikayesi İmzasız “Ayşe” Olayı SAYFA -6- “DEVRİM KÜLTÜRDE” İmzasız Niyazi Tekin Şehit Oldu YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Bazı Bakanlar İmzasız Guatemala: Sürdürülen Faşist Terör Değişecekmiş İmzasız Tarık Ali, Bengal Halkının Mücadelesini *Fazıl Hüsnü Dağlarca, “SAZLANMA” (Şiir) Anlatıyor İmzasız Faşist Yunan Cuntası Dördüncü Yılında SAYFA -2- “DEVRİM YURTTA” İmzasız KISA HABERLER: Arap Cumhuriyetleri YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Federayonu…ABD: Savaş Aleyhtarlığı… İlhan Selçuk Noktalama: Nesteren’in “Tatlı Perşembe” Uruguay: Tupamaro’ların “Devrimci Sütunundan Hükümet Programı”…Filistin Kurtuluş Uluç Gürkan - Mücadelesi ve Kral Hüseyin…Cezayir İmzasız10 GERİCİ BASINDA NE VAR YOK? Petrol Politikasında Yeni Adımlar… “Beyin Kabinesinin En İri Beyinleri!..” Sudan: “Arap Cumhuriyetleri Uğur Suç Değil mi? Federasyonu”na Neden Katılmadı?... Mumcu Süveyş Kanalının Açılması Sorunu… Yılmaz Ortaya Çıkan Gerçek Henry Ford II. ve İngiltere… Seylan: Akkılıç Ekonomik Durum Yıldız Özel Okullar Değil, Eğitim Telatar Devletleştirilmeli SAYFA -7- “KÜLTÜRDE DEVRİM” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI SAYFA -3- “YURTTA DEVRİM” Bahri Savcı Neye Yaradı? -Birinci Sayfa Haberinin YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Devamı- İlhami Apaçık: Balyoz Gibi İnmek Doğan Bir Resmi Belge -Birinci Sayfa Haberinin Soysal Tanyer Devamı- Çetin Altan BEN MİLLETVEKİLİ İKEN: AP’liler İmzasız Topaloğlu’dan Beklenen -Birinci Sayfa Öfkelendikçe Öfkeleniyorlardı… Haberinin Devamı- Arslan Başer GÖRÜŞLER: Yeni Hükümet Programı - İmzasız Şiddet, Şiddeti Getirir! -Birinci Sayfa Kafaoğlu III- Haberinin Devamı- İmzasız POLİTİKA KULİSİ: Kimse İncitilmeden İmzasız Derneklere Yardım Fonu -Birinci Sayfa Para Bulunuyor… Yalancının Mumu… Haberinin Devamı- Kabine’de Sun-i Birlik Gösterileri… İmzasız “Ayşe” Olayı -Birinci Sayfa Haberinin Şarkta Politikacı Ölmez…Başbakan’ın Devamı- Kabul Resmi …Ev Sahibi Kim?... Adalet Bakanına İthaf …Gürler Paşa ve Emekli SAYFA -8- Subaylar…Askeri Mevzuatta YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI Değişiklikler…Yön Gazetesi ve Resmi Arslan Başer Kaldor Raporu ve “Vergi Reformu” Belgeler…Rektör Değil Müdür… Kafaoğlu Özgüneş ve İrtica
SAYFA -4- “DEVRİM KÜLTÜRDE” YAZAR ADI MAKALE / HABER BAŞLIĞI İlber Ortaylı KİTAPLAR: Türk Devrimi ve Sonrası (1919-1946) (Yazarı Taner Timur) Nijat Özön SİNEMA_TV: Avrupa’daki Amerika S. Günay SAHNE: “Hava Duruşması” Akarsu İmzasız Prof. Abadan, Ulusal Yapımcılar Gerek, Diyor İmzasız Devlet Malına Mütevelli Olmaz
10 Hasan Kaya Cemal’in ismi yazılmamıştır. 186 ÖZGEÇMİŞ
NESLİHAN ERKAN
1979 yılında Sakarya’da doğdu. 2003 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. 2004 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümünde yüksek lisans programına kabul edildi. 2006 yılından beri Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümü’nde okutman olarak çalışmaktadır.
187