Sylwetki
Wielbiciele wpływ dowodzonej przez Reznora forma- Mimo popularności, chodzący swoimi cji Nine Inch Nails do Velvet Underground ścieżkami lider Nine Inch Nails zawiesił Trenta Reznora i współpracował z nim zarówno w studiu, działalność zespołu w 2009 roku i zapo- jak i na koncertach. Wychwalali go produ- wiedział przerwę w aktywności koncerto- cenci: Bob Ezrin, Rick Rubin (który zapro- wej. Jako że mniej więcej w tym samym ponował Johnny’emu Cashowi, by nagrał czasie zaręczył się i ożenił z wokalistką własną wersję utworu „Hurt” z repertuaru i modelką Mariqueen Maandig, na fa- NIN) i jeden z autorów największych hitów nów grupy padł blady strach. Egzotyczna ostatnich lat, Timothy Zachery Mosley – uroda pochodzącej z Filipin pani Reznor lepiej znany jako Timbaland. oraz jej muzyczne aspiracje uruchomiły skojarzenie z Yoko Ono i przypisywanym jej wpływem na rozpad 'e Beatles. Nie nastrajał optymizmem fakt, że światowe tournée NIN z 2009 roku (w jego ramach odbył się koncert w Poznaniu) nosiło na- zwę „Wave Goodbye Tour”. Czarne scenariusze się nie spełniły. Przerwa w działalności NIN, owszem, iele wskazuje, że uwielbienie fa- stała się faktem, ale nie oznaczała dla Rez- nów nie jest bezpodstawne. Rez- nora emerytury. Wspólnie ze swoim sta- nora komplementują bowiem łym współpracownikiem, producentem także koledzy z branży. Wykonawcy tacy i kompozytorem, Atticusem Rossem, na- jak U2 i Peter Gabriel wypuszczali na sin- grał ścieżki dźwiękowe do dwóch )lmów glach wyprodukowane przez niego remik- sy swoich piosenek. David Bowie porównał Trent Reznor i Nine Inch Nails
76 Sylwetki
prowadzi podobnie do niego. Gdy śpiewa- 3 września 2013, pod szyldem Columbia ją unisono, nie ma wątpliwości, że twórca Records. Już pojawił się zapowiadający NIN jest obecny na pokładzie i prowadzi go singiel. Pięciominutowy „Came Back grupę w znane rejony. Haunted” buduje mocny groove automa- Fani Trenta Reznora nie mieli więc tu perkusyjnego i syntezatora, brzmiący ostatnio powodów do narzekań. Do tego jednocześnie świeżo i w stylu klasycznego w maju 2013 zelektryzowała ich informa- NIN. Nie pozostawia złudzeń: Reznor po- cja o rychłym powrocie NIN na muzyczną wrócił… o czym zresztą śpiewa w refrenie! scenę. Za pośrednictwem strony interne- Tym samym rozpoczyna się nowy rozdział towej nin.com. Reznor napisał: „[…] od w trwającej już ćwierć wieku opowieści roku, razem z Atticusem Rossem i Ala- o Nine Inch Nails. How To Destroy Angels, czyli Trent Reznor, nem Moulderem pracowałem nad nowym Jej początek jest jak typowa amerykań- Mariqueen Maandig i Atticus Ross. długogrającym albumem Nine Inch Nails. ska historia o self-made manie. Wszystko
Davida Finchera. Za pierwszą – „'e Social Network” – w 2010 roku zgarnęli Oscara. Drugi soundtrack, „Dziewczyna z tatuażem”, został nagrodzony Grammy trzy lata później. Flirt z Hollywood to nie cała działal- ność muzyczna, której poświęcił się Rez- nor w ostatnim czasie. Wspólnie z Ros- sem oraz żoną założył nowy zespół: How To Destroy Angels. Projekt wsparł znany ze współpracy z Nine Inch Nails gra)k, Rob Sheridan.
Reznor i Ross w studio.
Poprzedzona dwoma EP-kami pierwsza zaczęło się w Cleveland w stanie Ohio, długogrająca płyta grupy tra)ła do skle- w drugiej połowie lat 80. Wówczas młody pów w marcu 2013. W kwietniu zespół ru- Reznor, choć występował już w kilku ze- szył w trasę po USA. O ile EP-ki How To społach (m.in. jako klawiszowiec i woka- Destroy Angels prezentowały spokojniej- Z dumą mogę powiedzieć, że jest już go- lista synth-popowej grupy Exotic Birds), sze oblicze Reznora i eksponowały lirycz- towy i szczerze, cholernie dobry. Dlatego utrzymywał się z pracy w studiu nagrań, ny wokal Maandig, o tyle pełnowymiaro- właśnie postanowiłem utworzyć nowy ze- gdzie był asystentem oraz… woźnym. Od we wydawnictwo „Welcome Oblivion” nie spół i ponownie ruszyć w trasę. Moje wy- dziecka kształcony muzycznie (naukę gry ustępuje zadziornością niektórym doko- pady na terytorium świata )lmu, How To na pianinie zaczął jako pięciolatek), po- naniom NIN. Debiutancki album małżeń- Destroy Angels i inne projekty wzmocniły stanowił wykorzystać okazję, jaka dawała stwa Reznorów został nagrany niemal bez mnie artystycznie. Postanowiłem wykorzy- mu ta praca. Uzyskał od szefostwa zgodę użycia rockowych instrumentów (brak tu stać tę energię na zrobienie czegoś zupełnie na nagranie własnego materiału w czasie, perkusji, prawie nie ma gitar). Nie zmie- nowego z Nine Inch Nails. Zaczynamy!”. w którym nie odbywają się opłacone se- nia to faktu, że naszpikowana elektroniką Od chwili opublikowania tego oświad- sje. Zamiast ściągać na nagranie zespół, muzyka prezentuje się mrocznie i dość czenia pojawiło się jeszcze kilka informa- młody muzyk – wzorem Prince’a – posta- hałaśliwie. cji. Podano daty jesiennej, amerykańskiej nowił zarejestrować wszystko sam. Robi Podobno How To Destroy Angels działa części trasy koncertowej NIN i ogłoszono tak aż do dzisiaj, dlatego Nine Inch Nails na zasadach dużo bardziej demokratycz- kilka występów na letnich europejskich powinno być traktowane bardziej jako nych niż dowodzone przez Reznora Nine festiwalach. Regularna trasa poza granica- artystyczny alias Trenta Reznora niż jako Inch Nails, niemniej pokrewieństwa grup mi USA ma się odbyć w 2014 roku. regularny zespół. Nagrane w pojedynkę trudno nie wychwycić. Maandig ma oczy- Dziewiąty studyjny album będzie nosić demo, znane jako „Purest Feeling”, choć wiście zupełnie inny głos niż jej mąż, ale nazwę „Hesitation Marks”. Znajdzie się nieco się różni od pierwszego o)cjalnego w niektórych kompozycjach linie wokalne na nim 14 kompozycji. Do sklepów tra) krążka NIN, stało się przepustką do fono-
77 Sylwetki
gra)cznego debiutu zespołu, wydanego Trent Rezner, choć jest utalentowanym przez TVT Records. instrumentalistą, w jednej kategorii jest Twórczość Nine Inch Nails krytycy absolutnym wirtuozem: w publicznym określają zwykle mianem „industrialnego odgrywaniu swoich emocji. W śpiewie rocka”. Terminu „industrial” w kontekście – zarówno w studio, jak i na scenie, wy- muzycznym używa się już od połowy lat rzuca z siebie wszystko, jakby między jego 70. XX wieku. W tym czasie zaczęła dzia- wnętrzem a publicznością nie było żad- łać niezależna wytwórnia Industrial Re- nej bariery. Hipnotyzuje i jest niezwykle cords, utworzona przez zespół 'robbing charyzmatyczny, ale to właśnie jego bez- Gristle. Brytyjczycy wspólnie z grupami pośredniość i szczerość robią największe takimi jak Cabaret Voltaire, zaczęli eks- wrażenie. plorować pogranicze awangardy i muzy- Debiutancka płyta NIN „Pretty Hate ki elektronicznej. A ściślej: jej najbardziej Machine” nie rzuciła z miejsca świata na agresywne odmiany. Muzyczny industrial kolana i nie wspięła się na liście najlepiej to łączenie nowoczesnego, jak na owe lata, sprzedających się krążków wyżej niż na instrumentarium (samplerów, syntezato- 75. miejsce. Cieszyła się jednak popu- rów, sequencerów dźwięku), elementów larnością dzięki granym w radiostacjach muzyki konkretnej oraz czystego hałasu singlom i dzięki stałemu zainteresowaniu z punkową energią, nihilizmem i prowo- wokół Nine Inch Nails. Przez lata sprzeda- kacją. Przy tak dobranych elementach ła się w nakładzie ponad 3 mln egz. Jak na składowych trudno się dziwić, że proto- niezależną produkcję to niezły wynik. plaści muzyki industrialnej nigdy nie stali Systematycznie rozkręcała się też dzia- się muzycznym mainstreamem. Udało się łalność muzyczna Trenta Reznora. Pod to dopiero ich amerykańskiemu epigono- wieloma względami lata 90. wypełniła mu wi, Trentowi Reznorowi, który dla wielu lista „obowiązkowych punktów życiory- stał się wręcz kwintesencją muzyki indu- su muzyka rockowego”. Walczył ze swo- strialnej, a dla najbardziej zatwardziałych im wydawcą o niezależność artystyczną jej fanów – człowiekiem, który skomercja- przy pracy nad kolejnym albumem. Krę- lizował ten undergroundowy gatunek. cił skandalizujące teledyski. Wielokrotnie Zarzut jest o tyle chybiony, że choć zmieniał skład zespołu. Rozstał się z me- z pewnością projekt Ninie Inch Nails ru- nadżerem, którego oskarżył o malwersacje szył śladami wytyczonymi przez industrial )nansowe. Stoczył trwający lata pojedynek lat 70 i 80, to jednak zespół nigdy sam sie- z uzależnieniem od alkoholu. Okresy nie- bie nie nazywał grupą z kręgu muzyki in- zwykłej kreatywności przerywał stanami dustrialnej. Rzeczywiście, w porównaniu depresyjnymi. Podobną historię można ze wspomnianymi założycielami gatunku opowiedzieć o niejednym muzyku, ale nie znacznie uporządkował swoją twórczość, każdy z kryzysu wychodzi mocniejszym. nadając jej bardziej piosenkowy charakter. Reznor tak. Już od otwierającego debiutancki album Co jednak istotniejsze, ten okres to też numeru „Head Like a Hole” wyraźnie lista sukcesów i dokonań zupełnie wy- słychać, że w twórczości Reznora ekspe- jątkowych. W roku 1992 i 1996 z Nine rymentalnym brzmieniom towarzyszą Inch Nails zdobył nagrody Grammy, od- chwytliwe refreny i przebojowe partie in- powiednio, za piosenkę „Wish” i koncer- strumentalne. To połączenie zresztą najle- towe wykonanie „Happiness in Slavery”. piej de)niuje, czym jest muzyka Nine Inch Przełomowy dla grupy okazał się jednak Nails – zlepkiem kontrastów. Często nie- rok 1994. Po pierwsze, ukazał się con- spodziewanie się rwie, zmienia dynamikę, cept album „'e Downward Spiral”, któ- rozkręca się, by nagle ucichnąć; uspokaja ry ugruntował pozycję zespołu na rynku się na chwilę przed eksplozją. Przeplatają fonogra)cznym i zaprezentował jego doj- się w niej długie i spokojne partie synteza- rzały styl. Po drugie, 25 lat po oryginal- torów z uderzeniami energicznej perkusji nym festiwalu odbyła się masowa impreza i mocno przesterowanych gitar. Melodie w Woodstock. Pokryci błotem muzycy łączą z dysonansami i hałasem. Krzyk ze Nine Inch Nails dali pełen ekspresji kon- śpiewem. cert, który w ogólnokrajowej płatnej tele- Podstawowy kontrast to jednak co in- wizji oglądały w sumie 24 miliony osób. nego: zestawienie „mechanicznych”, pro- Ciekawe, czy ktokolwiek z widzów spo- gramowalnych automatów perkusyjnych, dziewał się, że umazany od stóp do głów brzmień syntezatorów i sequencerów błotem wokalista kilkanaście lat później z „czynnikiem ludzkim”, tj. ekspresyjnym w stroju wieczorowym przespaceruje się wokalem i klasycznym rockowym instru- po hollywoodzkim czerwonym dywanie, mentarium. trzymając w ręku Oscara?
78 Sylwetki
Z perspektywy czasu wydaje się, że to, co powinien. Jest np. autorem ścieżki pewne rzeczy już wtedy mogły na to dźwiękowej do kultowej gry komputero- wskazywać. W 1994 roku Reznor wypro- wej „Quake”. dukował i skompletował ścieżkę dźwięko- Z pewnością stałaby się ona sukcesem wą do „Urodzonych morderców” Olive- i bez muzyki NIN, niemniej fakt, że ze ra Stone’a. Nietypowy album składał się wszystkich gier Reznor pracował aku- z kilku nowych kompozycji oraz piosenek rat przy tytule tak istotnym dla gier, jak różnych wykonawców poprzerabianych dla historii rock’n’rolla istotny był „Sgt. przez Reznora specjalnie na potrzeby )l- Pepper…”, jest emblematyczny. Inny przy- mu. Na podobnych składankach (m.in. kład to projekt Tapeworm, czyli super- stworzonej do )lmu „Kruk”) pojawiały się grupa, w skład której miał prócz Reznora też piosenki Nine Inch Nails. Związki ze- wejść wokalista zespołu Tool, Maynard społu z kinem są więc dosyć silne. James Keenan. O potencjalnej współpracy
Reznor nie ograniczał się do własnej twórczości. Założona przez niego wy- twórnia nie tylko zapewniła mu swobodę artystyczną, ale wydała też kilku młodych wykonawców. Jeden z nich, Brian War- ner, znany jako Marilyn Manson, wyrósł na ogólnoświatową gwiazdę. W karierze z pewnością pomógł fakt, że jego pierwsze albumy współprodukował Reznor. Lider NIN sprawdził się więc również jako pro- ducent i mentor. Relacje między dwoma muzykami zmieniały się wprawdzie na mówiło się przez kilka lat, jednak osta- przestrzeni lat, niemniej Manson określał tecznie nie ukazały się żadne nagrania. Reznora jako jedyną osobę w show-bizne- Zdaniem Reznora, nie były tak dobre, jak sie, której jest skłonny zaufać. powinny. W kontekście kariery autora „The Relacja NIN z fanami jest wyjątkowa Downward Spiral” odkrycie i wypromo- i przypomina partnerstwo. Dobrze opi- wanie skandalisty epoki MTV to tylko suje ją sytuacja związana z wydaniem jeden z kolejnych sukcesów, który przy- ostatniego krążka studyjnego grupy: „'e tra)ł mu się niejako przy okazji, zupełnie Slip”. Został on udostępniony przez auto- bez wysiłku. ra do ściągnięcia z Internetu za darmo. Czy tak jest rzeczywiście? Niewątpliwie W przemyśle muzycznym wywołało to na sukces Reznora złożyło się kilka jego małe trzęsienie ziemi. Tymczasem krótka cech. Inteligencja, talent, pracowitość, notka od Reznora głosiła jak gdyby nigdy genialna intuicja i szczerość. Znaczenie nic: „W podzięce za nieustające i lojalne pierwszych trzech jest oczywiste. Ale to wsparcie – tę płytę stawiam ja”. dzięki dwóm pozostałym robi dokładnie Jak go nie kochać?
79