Juryrapport Juryrapport Griffels 2019

De Griffeljury 2019, bestaande uit:

Daniel Albering, Jörgen Apperloo, André Kuijpers, Marjolein Meijvis, Eline Rottier, Cathy Spierenburg (voorzitter) en Anouk van der Zee, heeft de volgende boeken voorgedragen ter bekroning met een Zilveren Griffel of Vlag en Wimpel. De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek heeft deze voordracht overgenomen.

Zilveren Griffels

Categorie Tot zes jaar Categorie Twaalf tot vijftien jaar De wolf, de eend en de muis Tegenwoordig heet iedereen Sorry Mac Barnett Uitgeverij Gottmer Em. Querido’s Uitgeverij

Die eland is van mij Het ongemakkelijke dagboek van Henry K. Larsen Oliver Jeffers Susin Nielsen Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Uitgeverij Lemniscaat

Categorie Zes tot negen jaar Categorie Informatief Droomopa Het mysterie van niks en oneindig veel snot Dolf Verroen Jan Paul Schutten Uitgeverij Leopold Uitgeverij Gottmer

Vosje De reis van Syntax Bosselman Edward van de Vendel Arend van Dam Em. Querido’s Uitgeverij Uitgeverij Van Holkema & Warendorf

Categorie Negen tot twaalf jaar Categorie Poëzie De blauwe vleugels Laat een boodschap achter in het zand Jef Aerts Bibi Dumon Tak Em. Querido’s Uitgeverij Em. Querido’s Uitgeverij

Zeb. Zo kreeg Midas ezelsoren Gideon Samson Maria van Donkelaar Uitgeverij Leopold Uitgeverij Gottmer

3 Voorwoord

Alsof ze onze gedachten kon lezen, sprak Marjolijn lezen van de boeken natuurlijk een rol speelde bij Vlag en Wimpels Hof tijdens de Annie M.G. Schmidtlezing 2019 de beoordeling bleek leesplezier an sich zelden ‘Een noodzakelijk kwaad?’ haar zorgen uit over hanteerbaar als criterium. Welke boeken aan de hokjes waar jeugdliteratuur in wordt geplaatst: wie leesplezier zullen geven is persoonlijk en op Categorie Tot zes jaar Categorie Twaalf tot vijftien jaar ‘Zodra je iets categoriseert, zeg je niet alleen wat voorhand simpelweg niet te voorspellen. Johannes de parkiet Charlie en ik het wel is, maar onbedoeld ook wat het niet is.’ Mark Haayema Mark Lowery Over de Griffeljury vroeg zij zich onder meer af of De boeken die de Griffeljury bekroonde, Uitgeverij Rubinstein Van Goor zij tot andere bekroningen zou komen als ze de bevatten verhalen waarin verdieping, inleving, Zilveren Griffels ongecategoriseerd zou mogen inventiviteit en eigenzinnigheid zegevieren. Het meisje en haar zeven paarden Niemandsjongen verdelen. Zo’n boek kan vele gedaantes aannemen. De Hadi Mohammadi Katherine Marsh lijst van bekroningen biedt een variatie aan Em. Querido’s Uitgeverij Uitgeverij Luitingh-Sijthoff Het is een terechte zorg en een interessante vraag. verhaalvormen, schrijfstijlen, personages, situaties en thematieken. Het zijn boeken die lezers kunnen Woesssj! De schaduwen van Radovar Het is een privilege om zo’n heel jaar aan boeken ontroeren, informeren en verrassen. Die hun voor Louise Greig Marloes Morshuis te mogen lezen, om te verdwalen in al die originele altijd bij kunnen blijven. Uitgeverij C. de Vries-Brouwers Uitgeverij Lemniscaat en bijzondere verhalen en om daar je voorkeur over uit te mogen spreken. Toch slaat de euforie Dit jaar werd de leeslijst verruimd met boeken Categorie Zes tot negen jaar Categorie Informatief van zo’n bevoorrechte positie uiteindelijk altijd voor kinderen van 12 tot 15 jaar. Het is een De kikkerbilletjes van de koning Palmen op de Noordpool om in bedenkingen en zorgen als de deadline leeftijdscategorie die regelmatig wordt gekoppeld Janneke Schotveld Marc ter Horst nadert en je je realiseert hoe lastig het is om een aan het fenomeen van ontlezing. Prachtige Uitgeverij Van Holkema & Warendorf Uitgeverij Gottmer hiërarchie aan te brengen in datzelfde aanbod. verhalen lieten zien dat er aan literaire kwaliteit en nieuwe aanwas voor kinderen in deze De schelmenstreken van Reinaert de Vos De bromvliegzwaan en andere De beperking die de categorisering met zich levensperiode geen gebrek is. Dat de jury schrijvers Koos Meinderts verhalen over onze taal meebrengt, was tijdens het juryberaad regelmatig mocht bekronen die niet alleen een literaire, maar Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Arend van Dam onderwerp van discussie. Sommige boeken zijn ook een - wellicht ongewilde - maatschappelijke Van Holkema & Warendorf niet in één leeftijdscategorie te vangen, laat taak hebben tegen de ontlezing, gaf het beoordelen Liefde is niet voor lafaards staan in een genre. Er zijn verhalen die al vroeg en de discussie over de boeken een extra Het hele soepzootje voorgelezen kunnen worden en die tot op de stimulans. Em. Querido’s Uitgeverij Floor Bal middelbare school of ver daarna verrijkend zijn. Er Uitgeverij Gottmer zijn ook boeken waarbij het genre alleen eigenlijk Dan rest tot slot de vraag uit de lezing van Categorie Negen tot twaalf jaar niet volstaat, omdat zij juist doordat ze voor Marjolijn Hof. Lepelsnijder Categorie Poëzie kinderen van een bepaalde leeftijd zijn geschreven Marjolijn Hof Jij begint zo waardevol zijn. Misschien had deze lijst boeken er anders Em. Querido’s Uitgeverij Kees Spiering uitgezien als de boeken niet in categorieën Uitgeverij Luitingh-Sijthoff Soms bleek de puzzel binnen de voorgeschreven verdeeld hoefden te worden. Hoe? Dat is niet Het mysterieuze horloge van Walker & Dawn hokjes niet te leggen, want wat doe je als een boek te zeggen. Voor de Griffeljury is het doel van de Davide Morosinotto Onbreekbaar unieke perspectieven biedt op het gebied van discussie steeds geweest om mooie boeken te Uitgeverij Fantoom Hans Hagen vormgeving, verhaal, techniek en ook nog eens bekronen. Een boek is geen categorie. Die plakt een Em. Querido’s Uitgeverij - op het ‘tot 6 jaar’-hokje na - voor alle leeftijden lezer erop. Deze lijst met Zilveren Griffels en Vlag Nevermoor 1 - Morrigan Crow en geschikt is? Dan vervagen de grenzen en ontvangt en Wimpels moet dan ook niet gezien worden als het Wondergenootschap een boek de Boekensleutel. De bekroonde titel een lijst die boeken begrenst, niet als een lijst die Jessica Townsend wordt 1 oktober bekendgemaakt. muren optrekt en zeker niet als een lijst die vertelt Uitgeverij Luitingh-Sijthoff wat een boek niet kan zijn. Dit zijn gewoonweg de Een andere actualiteit die aan de tafel van de mooiste kinderboeken van het afgelopen jaar die Griffeljury niet onbesproken bleef, is de behoefte wij iedere lezer van harte aanbevelen. aan meer aandacht voor leesplezier. Hoewel het plezier dat de juryleden zelf ervoeren bij het De Griffeljury 2019

4 5 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Tot zes jaar Categorie Tot zes jaar De wolf, de eend Die eland is van mij en de muis

Auteur: Mac Barnett Auteur: Oliver Jeffers Illustrator: Jon Klassen Illustrator: Oliver Jeffers Vertaler: Edward van de Vendel Vertaler: Berd Ruttenberg Uitgever: Uitgeverij Gottmer Uitgever: Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren

De wolf, de eend en de betekent nog niet dat ik me laat opeten.’ Wilfred heeft een eland. Of dat hij kan volhouden dat Marcel van hem is. Dat muis opent ongewoon Barnett laat zien hoe absurdistisch, gelaagd beter: Wilfred gedraagt zich wordt echter een probleem als er een oud dametje ontregelend: en reflectief een prentenboek kan zijn. Want, alsóf hij een eland heeft. verschijnt dat verkondigt dat de eland van haar is. ‘Op een dag, het was nog hoe erg is het eigenlijk als datgene gebeurt wat Hij noemt hem Marcel en Die eland is van mij verkent subtiel en vol humor de vroeg, kwam een muis je het meest vreest? Was de angst vooraf niet legt hem uit aan welke complexiteit van eigendom, regels en vriendschap. een wolf tegen, en die veel beklemmender? De eend en de muis leven regels hij zich moet houden Ondersteund door een machtige illustratie wil vrat hem vrolijk op.’ Op gelukkiger nu ze niet meer bang hoeven te zijn dat om een goed huisdier Wilfred tegen het einde van het verhaal wel deze ijzersterke toon gaat ze door een wolf kunnen worden opgeslokt. Op die te zijn. Op sommige toegeven dat Marcel eigenlijk nooit echt van Mac Barnett verder als de vrijheid moet gedanst worden en die zullen ze met momenten slaagt Marcel hem is geweest. Dat zou een mooie, maar ook klaagzang van de muis om wat hem is overkomen alles wat zij hebben verdedigen. daar voorbeeldig in, maar vaak lijkt het alsof hij een tikkeltje zoetsappige conclusie zijn geweest. met een ferme ‘kop dicht!’ wordt gesmoord. De In het bizarre universum dat Barnett samen met helemaal niet luistert. Zo trekt de eland zich nooit Jeffers laat het verhaal daar dan ook niet eindigen. kreet is afkomstig van een eend die eerder door de illustrator Jon Klassen creëerde, is het bijzonder iets aan van ‘regel 7: die kant oplopen waar Wilfred De hartveroverende eigenzinnigheid van Marcel wolf werd verorberd en prima woont in diens buik: goed toeven. naartoe wil.’ en is hij ook niet goed in ‘regel 7, dwingt Wilfred om de ultieme regel te bedenken ‘Ik mag dan misschien opgeslokt zijn, maar dat paragraaf b: niet te ver van huis gaan.’ en die luidt dat de eland zich aan alle regels zal Innemend stoïcijns plooit Wilfred de afspraken zo houden… als hij daar zin in heeft.

6 7 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Zes tot negen jaar Categorie Zes tot negen jaar Droomopa Vosje

Auteur: Dolf Verroen Auteur: Edward van de Vendel Illustrator: Charlotte Dematons Illustrator: Marije Tolman Uitgever: Uitgeverij Leopold Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij

Als Thomas bij zijn opa en oma vertelt over zijn wonderlijke dromen. Hij schenkt Als je over Vosje vertelt kun Zo simpel en beeldschoon zijn soms de observaties logeert overlijdt opa. Thomas onopgemerkt - want verpakt in kleine je niet om de wonderschone in dit boek. Lyrisch en nauwkeurig weeft Van de Dolf Verroen is een schrijver humoristische verhaaltjes - alles wat hij hem illustraties van Marije Vendel zijn zinnen de tekeningen in. Met de komst die geen knieval maakt voor wil meegeven in het leven. De wisseling van Tolman heen. Al op het van de tekst krijgt het verhaal een draai. kinderen. Ook niet als het om perspectief wordt door het verschil in kleurgebruik omslag trekt een gelukkig ‘Opeens is er geen grond meer onder Vosjes moeilijke onderwerpen gaat. en stijl krachtig ondersteund door illustraties van vosje in fluorescerend pootjes, En daarmee bewijst hij hun Charlotte Dematons. oranje de aandacht. Op de maar: een enorme dienst. Want als je Verroen maakt de dood een werkelijke, nabije, eerste vijf tekstloze spreads lucht!’ zo’n fijne opa hebt als Thomas zichtbare ervaring. Hij laat zien wat kinderen vormt het duinlandschap in Vosje valt. Als hij neerkomt is er een KLAP. En dan dan is het afschuwelijk verdrietig als hij overlijdt. willen weten. De warmte bewaart hij voor de rustgevend groenblauw de achtergrond waartegen begint een droom. Waarom zou je dat verzachten? diepere lagen. Tolman dat vosje en de dieren die hij ontdekt laat Door de poëtische wijze van schrijven, daal je met In Droomopa wisselt Verroen het heden af Droomopa erkent verdriet, troost oprecht en heeft leven. Dan pas komen de woorden van Edward van Vosje mee, zink je met hem de droom in. Zoals het met herinneringen die Thomas heeft aan zijn een beeldschoon, hoopvol einde. de Vendel: een droom is die het vosje niet eerder had, zo is dit gesprekken met opa waarin hij zijn kleinzoon ‘Vosje holt achter twee vlinders aan, want ze zijn een boek dat je niet eerder las. Het aloude gegeven paars.’ ‘het was maar een droom’ wordt hier nieuw leven ingeblazen. Het is om te zuchten zo mooi.

8 9 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Negen tot twaalf jaar Categorie Negen tot twaalf jaar De blauwe vleugels Zeb.

Auteur: Jef Aerts Auteur: Gideon Samson Illustrator: Martijn van der Linden Illustrator: Joren Joshua Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Uitgever: Uitgeverij Leopold

De blauwe vleugels vertelt het dan duwt hij zijn broertje in een opwelling van ‘We hebben een nieuwe bij te trouwen op 30 februari. Steeds is de afwijking liefdevolle verhaal van twee tien meter naar beneden. Daarna mag Jadran ons in de klas. Een zebra. Ze van de realiteit voer voor een hyperorigineel, broers. Jadran is de oudste. Hij niet meer thuis blijven wonen. ‘Jij bent Jadrans heet Ariane en ze is er nu oergeestig verhaal. ‘Er is altijd wat met papa. gelooft niet in morgen, voor beschermengel’, heeft hun moeder eens tegen een week.’ Het is natuurlijk Alleen maar omdat híj misschien wel allergisch is, hem is alles nú. Hij heeft geen Josh gezegd. Dus als Jadran hem vraagt om te absurd dat de nieuwe mag ík geen leeuw voor m’n verjaardag. Dat vind ik rem. De adembrug die de broers vluchten, gaat hij met hem mee. De kraanvogels een zebra is, maar voor dus Niet Eerlijk.’ iedere avond maken is een achterna. Gideon Samson begint het De elf strak geschreven hoofdstukken lopen prachtig gevonden metafoor In hun reis naar het zuiden legt Jef Aerts met avontuur en het spel met de moeiteloos in elkaar over en vallen in een machtig voor hun band. Josh geeft het een ontwapenende literaire kracht bloot hoezeer werkelijkheid dan pas goed. raamwerk wonderwel ineen. Hoe bizar het ook tempo aan, Jadran doet hem na. ‘In en uit. Borst en de broers elkaar nodig hebben. De intense, Het kan nog veel gekker. wordt, Samson slaagt erin om zonder verklaring, buik.’ Zonder de brug kan Jadran niet slapen. beschermende broederliefde - ‘Wij zullen altijd, hè In elk verhaal komt een andere leerling uit de oordeel, of nodeloze uitleg te vertellen. Hij Als de broers de kraanvogel die ze verzorgen kleintje!’ - vormt de kracht van deze ontroerende klas van juf Cato aan het woord. Het huilen wordt beschrijft slechts de gekte, en die werkt verslavend. leren vliegen, moet Josh het voordoen. ‘Als je iets roadtrip die Aerts lardeert met krachtige dialogen afgeschaft, twee plus twee is vijf en de juf besluit echt graag wil, dan kan je alles’, roept Jadran en en sfeervolle beschrijvingen.

10 11 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Twaalf tot vijftien jaar Categorie Twaalf tot vijftien jaar Tegenwoordig heet Het ongemakkelijke iedereen Sorry dagboek van

Auteur: Bart Moeyaert Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Henry K. Larsen

Auteur: Susin Nielsen Vertaler: Lydia Meeder Uitgever: Uitgeverij Lemniscaat Tegenwoordig heet iedereen Op die ene dag komt Billie King, een actrice uit Sorry gaat over Bianca. Het Bianca’s lievelingsserie, langs. hart van haar broertje Allan is Kunstig ontrafelt haar entree het toneelspel dat in Aan het zorgeloze leven van Susin Nielsen portretteert Henry als de klassieke maar half. Daardoor is het hart het gezin van Bianca gespeeld wordt. Henry komt abrupt een einde. underdog. Zijn tikkeltje nerderige houding, van hun moeder twee keer zo Haar aanwezigheid is ook hoopvol. Bianca durft Zijn broer werd afschuwelijk breekbaarheid, intelligentie en humor maken hem groot. Maar Bianca heeft geen door te vragen als Billie opmerkt dat ze een gepest en heeft zijn hartveroverend sympathiek. idee of er daarin nog plaats merkwaardig meisje is. Het blijkt een compliment: grootste belager op school De dagboekvorm werkt meeslepend. De teksten is voor haar. De vloer kraakt ‘merkwaardig betekent: de moeite waard. De doodgeschoten. Daarna heeft zijn zo intiem dat de lezer meebeleeft hoe verdriet, onder haar voeten. Regelmatig moeite waard betekent: belangrijk.’ hij zichzelf van het leven afschuw, schaamte, liefde én begrip een plek zakt ze er liever doorheen. Knipt ze zichzelf weg. Achter de personages en verfijnde zinnen van beroofd. Op aanraden van zijn krijgen. Verpakt in één dag maakt Bart Moeyaert voelbaar Moeyaert schuilen weidse werelden. Zij maken therapeut begint Henry een Ondanks het zware thema wordt het nooit té wat het omslag zo beeldschoon laat zien: Bianca is Tegenwoordig heet iedereen Sorry zeldzaam dagboek waarin hij met ontwapenende eerlijkheid somber. Door de lichte verteltoon, de warme, woedend, maar ook zo kwetsbaar. ‘Soms is de prop intrigerend. vertelt hoe hij en zijn gezin met dit drama leren excentrieke personages die Henry omringen en de in mijn keel klein. Soms is hij er niet. Heel soms is leven: ‘hoeveel of hoe weinig DNA Jesse en ik ook triviale weetjes waar hij zo dol op is, is het boek hij reusachtig. Nu is hij reusachtig.’ deelden, als mensen erachter komen dat je familie ook grappig en hoopvol. bent van iemand die een moord/zelfmoord heeft gepleegd, behandelen ze je nooit meer hetzelfde als daarvoor.’

12 13 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Informatief Categorie Informatief Het mysterie van niks De reis van Syntax en oneindig veel snot Bosselman

Auteur: Jan Paul Schutten Auteur: Arend van Dam Illustrator: Floor Rieder Illustrator: Alex de Wolf Uitgever: Uitgeverij Gottmer Uitgever: Van Holkema & Warendorf

Jan Paul Schutten legt Floor Rieder gaat over de oorsprong van het heelal. In het historische jeugdboek de slavernij pijnlijk bloot. Zijn observaties worden in zijn ‘even vooraf’ uit Schutten dompelde zichzelf onder in de wereld van De reis van Syntax Bosselman afgewisseld met momenten uit de geschiedenis die waarom dit boek juist bij natuur- en sterrenkunde en neemt de lezer mee verkent Arend van Dam ons context bieden én met het intelligente verslag van uitstek geschikt is om op zijn gedachtetijdreizen. Absurde experimenten, slavernijverleden. De opzet is het schrijfproces zelf. niet in de fik te steken en bizarre ontdekkingen, geniale gekken, filosofen ambitieus met drie door elkaar Dit boek maakt duidelijk dat geschiedenis nooit laat daarmee meteen zien en gelovigen worden ontleed, uiteengezet en lopende verhaallijnen die los een eenvoudig verhaal is van eenlingen. Het waarom hij nooit mag voorzien van luchtig commentaar. Het resultaat is van elkaar te lezen zijn, maar beeld van vroeger hangt af van interpretaties ophouden met het vertellen ongeëvenaard. elkaar bovenal indrukwekkend en verandert met de tijd. Van Dam geeft daar van verhalen. Hoe groots en Schutten leert de lezer zo te kijken dat die zelf aanvullen. letterlijk gestalte aan door elke nieuwe druk met ingewikkeld de raadsels ook worden, zijn creatieve de juiste vragen gaat stellen én durft te blijven Allereerst is er het persoonlijke verhaal van Syntax verkregen inzichten te versterken. Hij scheef associaties en ludieke gedachtesprongen houdt hij twijfelen. Hij noemt één van de experimenten in Bosselman, die in 1883 samen met zevenentwintig een geschiedenisboek dat tevens een boek over het hele boek vast. het boek compleetbizarmesjokkegeschift. Dat is dit landgenoten vanuit Suriname naar Nederland geschiedenisboeken is. Dit deel van ons koloniale Dit laatste deel van de trilogie van Schutten en werk ook: compleetbizarmesjokkegeschift knap! werd verscheept voor de Wereldtentoonstelling. verleden had op geen betere manier verpakt Zijn ervaring legt de lelijkheid en absurditeit van kunnen worden.

14 15 Zilveren Griffel Zilveren Griffel Categorie Poëzie Categorie Poëzie Laat een boodschap Zo kreeg Midas achter in het zand ezelsoren

Auteur: Bibi Dumon Tak Auteur: Maria van Donkelaar Illustrator: Annemarie van Haeringen Illustrator: Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Uitgever: Uitgeverij Gottmer

Dat er iets bijzonders haar machtige hart wordt krachtig en in ritmische Drieëntwintig mythen vertellingen laten zich prachtig voordragen. Zij kan gebeuren als je zinnen uitgelicht. uit de Metamorfosen van koesteren de klassieke verhalen, maar maken in dierenportretten verdicht Even verrassend is het rijke scala aan de Romeinse dichter mooie én vlotte taal verbinding met het heden: in een originele, poëtische vormen waarin ze de gedichten giet. Een Ovidius op rijm brengen ‘Of door twijfel, / of uit liefde, / draait de zanger / tekst bewijst Bibi Dumon contactadvertentie van de bijna uitgestorven wilde voor kinderen... Maria van zich tóch nog om. / Hades’ raad / is hij vergeten / Tak met Laat een boodschap kameel, een in memoriam voor de uitgestorven Donkelaar durfde het aan en en dat was / een beetje dom.’ achter in het zand. Pyreneese steenbok Celia. Een live sportuitzending het resultaat is verbluffend. Deze passage uit Orpheus en Eurydice is slechts In tweeëntwintig non- van Serengeti-tv. Een klacht van de okapi. Er Met ogenschijnlijk simpel een voorbeeld van hoe het eraan toegaat in Zo fictiegedichten vertelt komt zelfs stiekem toch een onevenhoevige - de rijm en een beperkt aantal kreeg Midas ezelsoren. In de korte verzen krijgen zij over evenhoevigen; dieren met twee of vier tapir - aan het woord, maar alleen omdat die een woorden weet Van Donkelaar als een moderne Romeinse goden, helden en nimfen hun plek. Dit tenen. Steeds belicht zij een eigenschap die zó spreekbeurt houdt over evenhoevigen. Wat meteen Ovidius eeuwenoude vertellingen in een nieuw, boek zal vuurtjes voor de klassieke oudheid in de uitzonderlijk is dat we die vaak juist nog niet laat zien dat deze bundel ook nog eens ongelooflijk perfect passend jasje te stoppen. Haar virtuoze harten van kinderen ontsteken. kenden. Neem de giraf. Niet de lange nek of de grappig is. prachtige ogen of de bijzondere vlekken, maar

16 17 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Tot zes jaar Categorie Tot zes jaar Johannes de parkiet Het meisje en haar zeven paarden

Auteur: Mark Haayema Auteur: Hadi Mohammadi Illustrator: Medy Oberendorff Illustrator: Nooshin Safakhoo Uitgever: Uitgeverij Rubinstein Vertaler: Imme Dros Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij

‘Dit verhaal begint waar huis gaat best, tot er bezoek komt. Onverwachts Een meisje ligt in bed. paarden geven hem iets van hen en daardoor is en elk verhaal zou moeten bezoek. Ongewenst bezoek. Terwijl ze door haar kan hij van alles wat. beginnen. Bij het begin, Johannes de parkiet is een geestig, fijn voor te lezen verzinraam kijkt, telt ze Hadi Mohammadi koos voor een originele vorm en waar het allemaal is verhaal dat inspeelt op de angst om ruimte kwijt te zachtjes tot zeven paarden. insteek. Ze volgt geen chronologische verhaallijn, begonnen.’ De eerste raken aan mensen die anders zijn. Mark Haayema En het verhaal begint. Zeven maar maakt gebruik van een repeterende, zinnen schuwen gevoel laat niet alleen zien dat het een kleine moeite is paarden hadden wel en niet poëtische, zevenlaagse opbouw. Daardoor krijgt voor drama niet, net als om wat ruimte in te leveren. Hij geeft ook aan dat zeven kleuren, waren wel de boodschap die ze brengt nog meer lading. Het Johannes de parkiet. Hij het best logisch is dat je dat even spannend en en niet op zeven plaatsen, meisje en haar zeven paarden herbergt een verhaal wordt door baas Gijs lastig vindt. En ook dat je soms geen keus hebt. of verzonnen van alles óf over het delen van geluk. Over hoe dat oneindig van zijn vertrouwde kooitje naar een prachtig ‘Je kunt heel hard roepen dat je niet wilt wennen, niets, want er is één paard zonder kleur, plaats door kan gaan en oneindig veel goeds kan brengen. vogelverblijf gebracht. Het wennen aan zijn nieuwe maar het gebeurt toch. Of je nu wilt of niet.’ en verzinsel. Het is niet erg, want de andere zes

18 19 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Tot zes jaar Categorie Zes tot negen jaar Woesssj! De kikkerbilletjes van de koning

Auteur: Louise Greig Auteur: Janneke Schotveld Illustrator: Júlia Sardà Illustrator: Diverse illustratoren Vertaler: Ineke Ris Uitgever: Van Holkema & Warendorf Uitgever: Uitgeverij C. de Vries-Brouwers

Woesssj!... alleen de titel stad bedekt. Tegelijkertijd weerhoudt het verhaal De Kikkerbilletjes van de trouwt een prinses met een prinses - ‘iedereen al maakt nieuwsgierig zich van al te veel uitleg. Daar zit de kracht van koning knipoogt naar mag met elkaar trouwen, als ze maar echt van naar wat gaat komen. het boek. Want worden we niet allemaal zo nu en klassieke sprookjes, elkaar houwen’ - en is er een piekermannetje dat Het is Ed. Hij heeft een dan verschrikkelijk kwaad om helemaal niets? En maar neemt de lezer piekers vangt van kinderen met volle hoofden. De slechte bui. En die neemt moet die boosheid niet opgebouwd worden om toch vooral mee in boodschappen mogen kordaat zijn, de toon van hem helemaal over. Boos over te waaien? In de abstracte wereld van een een eigen, unieke Schotveld is immer charmant en vol van humor. begint hij blaadjes op te allesoverheersend gevoel blijven de woorden van sprookjeswereld. De Deze verhalen kunnen vastgeroeste denkbeelden vegen. De woede van Ed Louise Greig slim weg van de oorzaak van Eds eigenzinnige verhalen doorbreken en geven aanknopingspunten voor wordt in de illustraties boosheid. Woesssj! vormt uiteindelijk het magische van Janneke Schotveld mooie gesprekken. Over vechten voor wat je wilt, mooi gevisualiseerd door de berg bladeren die woord dat weer vrolijk licht laat schijnen. hebben moraal en boodschap. De schijfster jezelf mogen zijn, dierenleed, homoseksualiteit, en het jongetje nietsontziend bijeenveegt tot ze de schroomt niet om ze flink te beleggen met zaken over die wezenlijke, grote vraag: wat is nu eigenlijk die haar bezighouden. Zo waren er eens twee normaal? koningen, fietst een dappere ridster voorbij,

20 21 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Zes tot negen jaar Categorie Zes tot negen jaar De schelmenstreken Liefde is niet van Reinaert de Vos voor lafaards

Auteur: Koos Meinderts Auteur: Ulf Stark Illustrator: Diverse illustratoren Illustrator: Ida Björs Uitgever: Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Vertaler: Edward van de Vendel Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij

Waarschuwing: het lezen streken, zo elegant als het woordgebruik zijn de De moeder van Fred vindt het vaders kast lijkt het net alsof papa er staat. Fred van De schelmenstreken charmes van Reinaert de Vos. Het is onmogelijk heerlijk om met zijn vader voert gesprekjes met ‘de kier’. Over het missen. van Reinaert de Vos hem bij het belazeren van zijn beklagenswaardige te dansen. Maar nu staan Over de liefde. Hoe klunzig je daarvan wordt en kan ernstige schade tegenspelers niet stilletjes aan te moedigen. papa’s dansschoenen in de hoe warm en blij. ‘Liefde is niet voor lafaards’ toebrengen aan tere Meinderts maakt een klassiek epos voor kledingkast zijn voeten te vertrouwt zijn vader hem toe. ‘Je moet bereid zijn kinderzieltjes. Met deze kinderen toegankelijk. Door de rijke illustraties missen. Het is oorlog, het is om er iets voor op te offeren.’ Dat is Fred. Hij is meesterlijke voorbode - de achttien scènes werden door achttien de koudste winter ooit. En de moedig, ‘opmerkelijk dapper’ zelfs om de woorden begint Koos Meinderts zijn vooraanstaande kinderboekillustratoren van vader van Fred moest naar van zijn liefdevolle juf te lenen. Liefde is niet voor hervertelling van het epos een weergaloos decor voorzien - kan het boek al het noorden van Zweden om lafaards is een ontroerend, hoopvol verhaal met over ‘den vos Reynaerde’. Trouw aan het klassieke vroeg worden voorgelezen. Maar vergis je niet, een grens te bewaken. ‘Wij misten alles aan hem.’ een feelgood-einde dat zware thema’s als oorlog verhaal voert Meinderts de listige, zelfzuchtige De schelmenstreken van Reinaert de Vos had in In het halfdonker, kijkend door de kier van zijn en gemis behapbaar maakt voor jonge kinderen. streken van Reinaert de Vos onverbiddelijk en in alle verdere leeftijdscategorieën een plek kunnen volle omvang op. Zijn taal past het verhaal als krijgen. gegoten. Zo vlijmscherp als de zinnen zijn de

22 23 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Negen tot twaalf jaar Categorie Negen tot twaalf jaar Lepelsnijder Het mysterieuze horloge van Walker & Dawn

Auteur: Marjolijn Hof Auteur: Davide Morosinotto Illustrator: Annette Fienieg Vertalers: Manon Smits en Pieter van der Drift Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Uitgever: Uitgeverij Fantoom

Ver weg van iedereen, boven breekt Janis de belofte en vertrekt. Met elke stap New Orleans, Amerika. Begin vrienden reizen dwars door Amerika naar Chicago op een berg woont Janis de echte wereld in wordt hem duidelijker dat de 1900. Vier beste vrienden waar ze op het hoofdkantoor van Walker & Dawn samen met de oude Frid. De grote ziekte niet bestaat. Eerst zijn er de boosheid vinden drie dollar, een fortuin een vergoeding hopen te krijgen die hen schatrijk wereld beneden is onveilig, en het missen: ‘het missen won het met gemak’. in die tijd, en bestellen een zal maken. De lezer wordt meegenomen naar zegt Frid, daar waart de grote Dan komen de vragen: Waarom heeft Frid gelogen? revolver uit de fameuze plekken waar de verschillen tussen arm en rijk ziekte rond ‘die sluipt en Waar komt hij eigenlijk vandaan? Gestaag, maar catalogus van Walker & Dawn. gigantisch zijn en waar de kinderen te maken klimt en holt van mens naar onverbiddelijk weeft Hof duistere geheimen, Ze ontvangen echter een krijgen met racisme en seksisme. mens, van huis naar huis.’ intriges en gevaren het avonturenverhaal in. Hoe mysterieus horloge dat heel Tijdens hun reis komen de vier jonge avonturiers Janis moet beloven dat hij meer Janis ontdekt, hoe spannender het wordt. Met veel geld waard blijkt te zijn. een voor een aan het woord. Dat biedt deze ultieme daar wegblijft. Lepelsnijder begint kalm. Zorgvuldig elke onverwachte wending groeit zijn karakter, tot Het historische perspectief en de wereld waarin jeugdroman niet alleen karakterverdieping, en beeldend bouwt Marjolijn Hof de eigen sfeer hij zo krachtig is dat hij de puzzelstukken die hij Morosinotto Het mysterieuze horloge van Walker maar ook een veelzijdigheid die het al bomvolle op waarbinnen het avontuur plaats gaat vinden. verzamelde ingenieus ineen kan laten vallen. & Dawn plaatst zijn buitengewoon boeiend. De avontuur extra gelaagd maakt. Op een dag komt Frid niet thuis. Als hij wegblijft

24 25 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Negen tot twaalf jaar Categorie Twaalf tot vijftien jaar Nevermoor 1 - Charlie en ik Morrigan Crow en het

Auteur: Mark Lowery Wondergenootschap Vertaler: Sandra C. Hessels Uitgever: Van Goor Auteur: Jessica Townsend Vertaler: Sabine Mutsaers Uitgever: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff Charlie is anders dan gewone Langzaam werkt Mark Lowery toe naar kinderen. Hij werd veel een hartverscheurende werkelijkheid. Het Morrigan Crow is gedoemd plaatsen voor een felbegeerde plek binnen het te vroeg geboren. Dat hij is buitengewoon knap hoe hij die lang en om te sterven in de nacht van Wondergenootschap. Ze moet wijsheid, moed en nog leeft is een wonder. Al overtuigend weet te versluieren. Hoe verder de haar elfde verjaardag. Maar het identiteit tonen, en laten zien wat háár bijzondere vanaf dat Charlie heel klein broers komen op hun reis, hoe meer je ze gunt dat loopt allemaal anders… Op de talent is. Alleen heeft ze werkelijk geen idee wat was, voelde Martin dat hij ze hun bestemming zullen bereiken. Het draagt avond voor haar dood ontsnapt dat zou kunnen zijn. hem moest helpen. Dat is allemaal bij aan de kracht van de ontknoping die ze met de meesterlijke, Het woord magie, of in dit geval ‘wonder’, zal altijd geen straf, want Charlie is voelt als een catharsis. roodharige Jupiter North en vergelijkingen oproepen met dat andere magische onnavolgbaar grappig en Poëzie heeft in Charlie en ik een bijzondere plek. betreedt ze de surrealistische, verhaal over een jonge tovenaar, maar door de vindingrijk: ‘Hij is er eentje uit duizenden, zo niet Het verslag van de reis wordt aangevuld met spectaculaire stad Nevermoor. gedetailleerd uitgewerkte, zorgvuldig opgebouwde miljoenen.’ Maar met hem op reis gaan is best prachtige gedichten van Martin die hij in opdracht Lezers van dit magische avontuur mogen zich tovenaarswereld en door de fantastische karakters zenuwslopend. Toch is Martin vastbesloten om van zijn bijzondere leraar Engels heeft geschreven. verheugen op een wervelwind van verrassingen, heeft Jessica Townsend in Nevermoor een geheel Charlie naar zijn lievelingsplek in het zuiden van slimme wendingen en spannende cliffhangers. eigen en origineel universum geschapen. Engeland te brengen. In vier spannende proeven moet Morrigan zich

26 27 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Twaalf tot vijftien jaar Categorie Twaalf tot vijftien jaar Niemandsjongen De schaduwen van Radovar

Auteur: Katherine Marsh Auteur: Marloes Morshuis Vertaler: Jasper Mutsaers Uitgever: Uitgeverij Lemniscaat Uitgever: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff

Niemandsjongen speelt ten meteen dat het menens is in haar boek: met Marloes Morshuis heeft in eindigen. Morshuis laat gestaag en verhalend zien tijde van de aanslagen op het meerdere vluchtelingen drijft hij stuurloos rond in De schaduwen van Radovar hoe grauw het leven in Radovar is, hoe systeem vliegveld van Brussel en het een leeglopend rubberbootje op de Egeïsche zee. een bijzonder gedachte- en angst eigen gedachten lamleggen, mensen Parijse Bataclan en de anti- Hij redt het, anderen niet, en zijn pad kruist dat experiment grondig volgzaam en vlak maken en ook hoe afschuwelijk islamitische geluiden die van Max, die vastberaden is om het juiste voor hem uitgewerkt. Jona woont met ver de maatregelen gaan. daarop volgden. Binnen deze te doen. Het is imponerend hoe Marsh complexe haar familie in Sterrenlicht: Morshuis toont de lezer een interessante dystopie knap vormgegeven, dreigende aspecten rondom vluchtelingen, terrorisme, één van de enorme flats in die niet in stand wordt gehouden door een dictator sfeer ontplooit zich een stereotypering en zelfs de Tweede Wereldoorlog Radovar. Meritocratie wordt of het kwaad, maar door het verlangen van mensen vriendschap tussen de Syrische belicht. Het wat onwaarschijnlijke plot is haar hier letterlijk verbeeld door om beter te zijn dan anderen en de drang om Achmed en Amerikaanse Max. Twee jongens ver vanwege de hoopvolle boodschap die het boek hoogbouw. Wie hard werkt, verdient veel punten altijd maar meer te willen. En zij voert krachtige van huis die elkaar in Brussel tegenkomen. uitdraagt vergeven. voor ‘de familiescore’ en klimt snel op. Maar kinderen op die daartegen in verzet durven gaat. Met de introductie van Achmed toont Marsh wie niet in het systeem past, kan diep vallen en Een leerzaam, maar bovenal oerspannend verhaal. Ondergronder worden, of zelfs in een Onderwijk

28 29 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Informatief Categorie Informatief Palmen op de De bromvliegzwaan Noordpool en andere verhalen

Auteur: Marc ter Horst Illustrator: Wendy Panders over onze taal Uitgever: Uitgeverij Gottmer Auteur: Arend van Dam Illustrator: Anne Stalinski Uitgever: Van Holkema & Warendorf Iedereen heeft het over niet. Dit is werkelijk een alomvattend klimaatboek klimaatverandering terwijl voor kinderen. Toch leest het soepel. De keuze om dat best een ingewikkeld per spread één aspect van de klimaatproblematiek De bromvliegzwaan en het begin van de Nederlandse literatuur en naar verhaal is. Marc ter Horst te behandelen, pakt goed uit. Daardoor zijn de andere verhalen over onze essentiële vragen over het gebruik van taal. ging op onderzoek uit en teksten steeds zeer behapbaar. De verhalende taal is een uniek boek ‘Als je denkt, denkt je dan in beelden of in schreef een indrukwekkend vorm, grappige voorbeelden, interessante weetjes over de Nederlandse taal woorden?’ ‘Wat was jouw eerste woord?’ verhelderend boek over en verhelderende tekeningen van Wendy Panders dat alle kanten van de Op elke pagina leer je nieuwe taalfeitjes of lees dit actuele onderwerp. Het zorgen vervolgens dat de informatie context krijgt. taalwetenschap en taalkunde je bijzondere verhalen over taalvernieuwers. duikt de geschiedenis in, Palmen op de Noordpool is een belangrijk boek dat op een toegankelijke manier Het vertelplezier spat van de pagina’s, net als laat zien hoe het kwam, hoe het is en hoe het kan lezers uitdaagt - maar niet oplegt - om iets te bespreekt. de vrolijke, cartooneske illustraties van Anne worden. doen tegen klimaatverandering. Arend van Dam lijkt geen Stalinski. Palmen op de Noordpool bevat ongelooflijk veel tijd te willen verliezen, want al op het schutblad De bromvliegzwaan is een geweldig boek dat niet informatie. Ter Horst schuwt moeilijke thema’s begint hij met informatie te strooien. Van het alleen taalfanaten zal kunnen bekoren. Indo-Europees als oertaal leidt hij je speels naar

30 31 Vlag en Wimpel Griffeljury Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Informatief Categorie Poëzie Het hele soepzootje Jij begint

Auteur: Floor Bal Auteur: Kees Spiering Illustrator: Sebastiaan van Doninck Illustrator: Alette Straathof Uitgever: Uitgeverij Gottmer Uitgever: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff

Het ontstaan van het hand van een logische tijd- en verhaallijn worden Jij begint is een er een dikke keel van krijgt, verliefdheid zo dat heelal, de aarde, de antwoorden op grote vragen versimpeld zodat ook beeldschone, esthetisch je ervan door een veld wilt dartelen en pesten zo dieren, de mensen… een vierjarige ze kan begrijpen. subliem vormgegeven dat het steekt. ‘Weer breng ik mezelf / naar het Leg dat maar eens Bal gaat knap om met processen die voor bundel. Het oudste gedicht schoolplein. / De kring: wachtend, / fluisterend, uit aan een kleuter. volwassenen al nauwelijks behapbaar zijn. Neem schreef Kees Spiering ruim lachend - / zijn plannen nog verborgen / als Wetenschaps- het ontstaan van leven. Daar maakt ze van: ‘Tot dertig jaar geleden. Van duivels in een doos.’ journalist Floor er wél iets leeft, opeens…’. Deze ogenschijnlijk het jongste noemt hij de Je eerste kus, de eerste keer winnen van je vader Bal gaf zichzelf simpele oplossing werkt: Één wordt twee, en twee inkt bij wijze van spreken met schaken, een blunder, de eerste keer naar de bewonderenswaardige opgave om deze worden meer. Er is leven, en dat leven groeit, past nog nat. Dwalen door het school, vakantie... Er passeren zoveel belevenissen ingewikkelde materie uit te leggen aan jonge zich aan en verandert. boek is voor hem als dwalen door de tijd - de en gevoelens dat dit een bundel is die elke keer kinderen en slaagt daar voortreffelijk in. Aan de gedichten zijn echt, of een béétje echt gebeurd. weer uitkomst biedt. Dat is voelbaar. Spiering bedicht gemis zo dat je

32 33 Vlag en Wimpel Griffeljury Categorie Poëzie Juryrapport Onbreekbaar Penselen 2019

De Penseeljury 2019, bestaande uit: Auteur: Hans Hagen Illustrator: Deborah van der Schaaf Jessica Jongkind, Joke Linders, Marleen Ram, Peter van Rossum en Marlies Visser (voorzitter), Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij heeft de volgende boeken voorgedragen ter bekroning met een Zilveren Penseel of Vlag en Wimpel. De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek heeft deze voordracht overgenomen.

Beschrijven zonder te gecompliceerd of vaag te zijn. benoemen, het woord aan het De bundel vormt daardoor een mooie en welkome woord. De zinnen afbreken kennismaking met de kracht van poëzie voor precies op dat juiste moment. kinderen vanaf een jaar of dertien. Zij mogen Zilveren Penselen Hans Hagen kan het zo mooi. zich herkennen in de liefde, het leven, de rouw en In Onbreekbaar verpakt hij onzekerheden, in het breken en het kiezen van je Categorie Prentenboeken Categorie Geïllustreerde jeugdboeken kleine en grote gevoelens in eigen weg. Mijn wonderlijke oom Noorse mythen over Odin, Thor en Loki wonderschone gedichten. En sommige dichtregels lijken wel speciaal voor Yvonne Jagtenberg Jeffrey Alan Love Subtiel prikkelt Hagen alle hen geschreven: Uitgeverij Rubinstein Uitgeverij Lemniscaat gemoedstoestanden. ‘Ze zeggen dat ze soms / het heen en weer van me De gedichten hebben diepgang, zonder al te krijgen / da’s wederzijds’ Van twee ridders Zeb. Harrie Geelen Joren Joshua Em. Querido’s Uitgeverij Uitgeverij Leopold

Categorie Geïllustreerde kinderboeken Categorie Informatief De pittige pruim die een pop werd De bromvliegzwaan en andere Chrudoš Valoušek verhalen over onze taal Uitgeverij Boycott Anne Stalinski Van Holkema & Warendorf Vosje Marije Tolman Vriendschap is alles Em. Querido’s Uitgeverij Karst-Janneke Rogaar Uitgeverij Kluitman

34 35 Inleiding

Op zelf tekenen en schilderen na, is jureren misschien zo’n krachtig en overtuigend verhaal vertellen, dan wel het allermooiste werk dat je kan en mag doen. kan dat eigenlijk ook niet anders. Met de voordracht Vlag en Wimpels Al die uitingen van creativiteit, vindingrijkheid en voor de Boekensleutel spreken beide jury’s hun originaliteit. Een fantastische taak voor een jury maar gezamenlijke waardering uit voor deze titel. De ook fantastisch moeilijk en verantwoordelijk. Hoe bekroonde titel wordt 1 oktober bekendgemaakt. Categorie Prentenboeken Categorie Geïllustreerde jeugdboeken kunnen vijf verschillende mensen afkomstig uit vijf Het aanbod was divers: kleurrijk of juist met Als Verdriet op bezoek komt Eh… verschillende disciplines tot een unaniem oordeel gebruik van een enkele kleur, en zelfs zwart-wit. Er Eva Eland Paul Faassen komen? Vrees niet, het is ons gelukt. waren uitzonderlijk grote formaten bij maar ook kleine Uitgeverij Leopold Uitgeverij De Harmonie Nog even geduld, we hebben wat opmerkingen fijne uitgaven. Gebruikelijk bij kinderboeken blijft de vooraf. De jury is uiteraard nog steeds verheugd over gebonden uitgave met omplakte band. Dit maakt het De wolf, de eend en de muis Jij begint het feit dat het aantal Penselen gelijk is getrokken boek robuust en geschikt voor het steeds opnieuw Jon Klassen Alette Straathof met de Griffels. In een tijd waarin beeld een steeds oppakken en bekijken! Over het algemeen ziet de jury Uitgeverij Gottmer Uitgeverij Luitingh-Sijthoff belangrijkere rol speelt, is deze vorm van waardering ook dat er steeds meer boeken bijkomen die diversiteit voor illustratie en haar makers meer dan terecht. uitstralen. Toch kan hierin nog een slag gemaakt Het meisje en haar zeven paarden Verhalen uit de binnenstad Illustraties vertellen een verhaal op hun eigen manier worden. Nooshin Safakhoo en voegen dimensies toe die in tekst niet te vatten Enthousiast zijn we over het werk van oude Em. Querido’s Uitgeverij Em. Querido’s Uitgeverij zijn. Er zijn dit jaar prachtige titels ingestuurd waarbij maestro’s met hun herkenbare handschrift waaruit de illustrator erin slaagde het onzegbare zichtbaar te vakmanschap en tekenplezier tevoorschijn springt. Categorie Geïllustreerde kinderboeken Categorie Informatief maken, een vorm te vinden voor emoties en abstracte Maar zeker zo verheugd zijn we over het aanbod van Een indiaan als jij en ik Bij de beesten af begrippen. Dit is voor kinderboeken van buitengewone nieuwe talenten met een geheel eigen visie, aanpak en Martijn van der Linden Anke Kuhl waarde en eigenlijk geldt dit voor alle leeftijden. schwung. De jury heeft zich gekoesterd in het aanbod Uitgeverij Leopold Uitgeverij Gottmer In die zin is ook de kleine aanpassing in het aan nieuwe technieken en invalshoeken. reglement ten opzichte van vorig jaar van grote We keken naar, en spraken over, het samenspel Laat een boodschap achter in het zand Het mysterie van niks en oneindig veel snot betekenis. De vier categorieën waarin dit jaar tussen illustraties en tekst; of de tekeningen Annemarie van Haeringen Floor Rieder titels konden worden voorgedragen voor Zilveren uitbeeldden wat de tekst vertelde of daar nog iets Em. Querido’s Uitgeverij Uitgeverij Lemniscaat Penselen en Vlag en Wimpels zijn: Prentenboeken, aan toe konden voegen; over wat mogelijk is binnen Geïllustreerde kinderboeken, Geïllustreerde het gebruikte materiaal. We discussieerden over Zo kreeg Midas ezelsoren. Kijken voor kinderen jeugdboeken en Informatieve kinder- en jeugdboeken. vlakverdeling en typografie, over verbeeldingskracht De mooiste Metamorfosen Rose Blake Door deze indeling kwam de focus meer op het beeld en expressie, over lijnvoering en kleurgebruik, maar Sylvia Weve Jesse Goossens en soort boek te liggen dan op de beoogde leeftijd van ook over de vlakverdeling en het boek als geheel. En Uitgeverij Gottmer de lezer. Nog niet duidelijk is of het nieuwe reglement zo kwamen we als vanzelf op maar liefst acht Zilveren ook de oorzaak is van een stijgend aantal inzendingen. Penselen en twaalf Vlag en Wimpels! Er kwamen maar liefst 153 titels ter tafel. Een rijk Het was een waar genoegen om enige weken en gevarieerd aanbod waar de jury lang over heeft te vertoeven met deze veelzijdige jaargang aan gesproken en met vuur over heeft gedebatteerd. bijzondere en bijzonder beeldrijke kinderboeken! Uitzonderlijk dit jaar was ook dat de Penseel- en Griffeljury elkaar vonden. Wanneer inhoud beeld De Penseeljury 2019 wordt, illustraties uit typografie bestaan en samen

36 37 Zilveren Penseel Zilveren Penseel Categorie Prentenboeken Categorie Prentenboeken Mijn wonderlijke oom Van twee ridders

Illustrator en auteur: Yvonne Jagtenberg Illustrator: Harrie Geelen Uitgever: Uitgeverij Rubinstein Auteur: Imme Dros Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij

Het unieke aan Mijn inspirerende oom als oppas krijgen. Het boek is in alle Het uitzonderlijke formaat terwijl Luuk het raam kapot schopt met zijn bal. wonderlijke oom is die opzichten een ode aan de kracht van de verbeelding. van Van twee ridders zal veel Prachtig hoe subtiel is uitgebeeld dat er iets vreselijks ene hand die tekst en Behalve de losse lijnvoering die we van eerder lezers het boek in trekken. is gebeurd. Niets daarvan staat in de tekst. Het blijkt tekeningen aanstuurde. werk kennen, gebruikte Yvonne in dit boek subtiele De platen lopen als een film uit de houding van de tante en het buitengesloten Zowel de stijl van tekenen kleurvlakken die op zichzelf staande personages door het hele boek heen en zijn van Luuk achter het raam. De ridders en paarden als de teksten van Yvonne worden. Zo kan een gebouw ogen krijgen die van alles vertellen het dramatische op de friezen boven en onder aan de bladzijde zijn Jagtenberg zijn los maar zien en verandert het schijnsel van de schemerlamp verhaal van een ernstig ongeluk. ineens een stuk meer in zichzelf gekeerd. Je kijkt je trefzeker. Met elkaar in een veilige hondenmand. Op twee manieren ernstig: de ogen uit. laten ze op overtuigende De lichaamstaal van de oom en het neefje op wie tweeling wordt gescheiden, het Het boek zit waanzinnig goed in elkaar, qua plot, en sprankelende wijze zien hoe bevrijdend het is om hij past, refereert in veel opzichten aan de stomme gezinsleven wordt ernstig bedreigd. Door veel ruimte afbeeldingen en kleurstelling. Als het werkelijk te doen wat je het liefste doet, je eigen gevoel, drang films van Jacques Tati. En toch is het boek meer te laten aan verbeelding en humor bleef het drama moeilijk wordt, zijn de kleuren donkerder, duisterder. of verbeelding volgen. dan een biopic. Het is een pleidooi voor vrijheid, hanteerbaar, terwijl de teleurstelling van Luuk en de De ridders van de verbeelding en het spel ontpoppen Dat klinkt als een jaren 50-boodschap die in de voorstellingsvermogen en avontuur. Die maken het nachtmerrie van Lars toch pregnant in de tekeningen zich tot draken en monsters die levensbedreigend figuur van monsieur Hulot, de wonderlijke oom, leven rijker dan de angstige houding van de ouders. zijn uitgebeeld. zijn, in kleur en afbeelding. Een recensent sprak weer helemaal actueel is gemaakt. Aan de hand Al deze aspecten bij elkaar maken Mijn wonderlijke Analoog aan het verhaal loopt onder en bovenaan van gulle prenten die de verbeelding prikkelen met van alledaagse situaties is de boodschap speels oom tot een vrolijk, uitdagend boek dat uitnodigt tot de bladzijden een filmstrip waardoor het boek extra een sterk emotioneel karakter. En dat klopt. De en impliciet. Een wandeling maken met deze meerdere keren lezen en bekijken. Even tijdloos als lagen heeft met commentaren, toelichtingen of ogenschijnlijk losse stijl van schilderen functioneert wonderlijke oom wordt automatisch koorddansen op de films waarop het gebaseerd is en daardoor ook uitwerkingen. omdat hij ruimte geeft aan de verbeelding van de de stoeprand. En een berisping van een agent eindigt een aanmoediging om de films van Tati weer eens te Ja, de stijl van schilderen zit zo vol expressie en lezer/kijker. Hier is waarlijk iets groots neergezet, in een vrolijke dans. Je zal als kind maar zo’n speelse, kijken. levenslust dat je er wel door gegrepen moet worden. doorleefd en authentiek. Kijk naar die voetballertjes, prachtig van houding

38 39 Zilveren Penseel Zilveren Penseel Categorie Geïllustreerde kinderboeken Categorie Geïllustreerde kinderboeken De pittige pruim Vosje

Illustrator: Marije Tolman die een pop werd Auteur: Edward van de Vendel Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Illustrator: Chrudoš Valoušek Auteur: Vojtěch Mašek Vertaler: Edgar de Bruin Uitgever: Boycott

Op het omslag van dit grote fungeren eerder als commentaar of uitbreiding. Met de felgekleurde oranje nieuwe weg in de ontwikkeling van haar stijl die boek prijkt een Pinokkio- Letterlijk alles vraagt aandacht in dit bijna bomen op de schutbladen sfeervol en aantrekkelijk tegelijk is. De aflopende achtige houten pop, maar de nostalgische avonturenboek. De robuuste typografie, word je meteen het boek in illustraties worden afgewisseld met vignetachtige voorplaat als geheel maakt de prachtige beginkapitalen, de illustraties die aan getrokken. Wat komt een illustraties die een sfeer oproepen van een bijzonder meteen duidelijk dat het de tekst steeds andere dimensies toevoegen. Hoe nieuwsgierig vosje dat in de album met uitgeknipte, ingeplakte tekeningen. hier om meer gaat dan een langer je kijkt, hoe meer je ziet. Met zijn weerbarstige duinen woont zoal tegen? Bijzonder is dat het boek begint met het geven van eigentijdse interpretatie stijl van tekenen die aan houtsneden doet denken en Met deze vraag wisten Marije ruimte aan het beeld, voordat het verhaal start van Pinokkio’s avonturen. met het gebruik van fluorescerende kleuren, voegt Tolman en Edward van de en zich kan ontwikkelen. Het beeld is leidend. De De Tsjechische illustrator Valoušek aan een ogenschijnlijk Oost-Europees Vendel een aantrekkelijk boek prenten suggereren leegte, stilte en de rust van Chrudoš Valoušek vertelt het verhaal van een concept een hoogst moderne dimensie toe. te creëren over droom en werkelijkheid. de natuur. Een aantal spreads verrassen door het pruimenpit in een bijzondere techniek van illustreren, Misschien vraagt dit boek een kleine In de illustraties wordt steeds een boeiend spel gekozen perspectief en de details. kleurgebruik en belettering. Waarbij ieder van die gebruiksaanwijzing, maar het zal kinderen zeker gespeeld met kleurcontrasten en komt de intense De hoofdfiguur is bijzonder aaibaar. Vosje heeft elementen uitstekend samengaat met de tekst. uitdagen tot een nieuwe of andere manier van kijken kleur oranje steeds terug in het vosje. Deze een lief nieuwsgierig kopje en beweegt zich jong en Afwisselend zijn er grote monumentale prenten en en lezen. Met dit prachtige boek heeft Boycott Books opvallende kleurkeuze contrasteert ook mooi met de soepel door het leven. Dit vosje heeft alles in zich om stripachtige afbeeldingen. Met name het gebruik van zichzelf meteen op de kaart gezet. De jury ziet uit blauwgroene achtergronden. Het boek combineert een iconisch kinderboekenfiguurtje te worden dat felle fluorescerende kleuren geeft de illustraties een naar meer uitgaven van deze kleine enthousiaste gefotografeerd landschap met simpel getekende ieders hart verovert. Een kinderboek met een absolute bijzondere uitstraling. De spreads zijn als een groot uitgeverij en het bijzondere werk van Valoušek. dieren, die bij nadere bestudering toch ook heel glansrol voor de illustrator, het is háár boek. Samen gebaar, als een uitroepteken. De kleinere illustraties realistisch zijn. met de hoge aaibaarheidsfactor van het boek zal het Marije Tolman vond met deze uitgave weer een veel kinderen groot leesplezier bieden.

40 41 Zilveren Penseel Zilveren Penseel Categorie Geïllustreerde jeugdboeken Categorie Geïllustreerde jeugdboeken Noorse mythen over Zeb.

Illustrator: Joren Joshua Odin, Thor en Loki Auteur: Gideon Samson Uitgever: Uitgeverij Leopolod Illustrator: Jeffrey Alan Love Auteur: Kevin Crossley-Holland Vertaler: Margaretha van Andel Uitgever: Uitgeverij Lemniscaat

De Noorse mythen zijn Ze zijn robuust en expressief. Je voelt het stampen ‘Je zult nooit weten wat er Vooral de spreads en de fantasievolle figuren die niet bepaald zachtzinnig. van de vloer als Jeffrey Alan Love een Viking laat gebeurt in de hoofden van hier en daar associaties oproepen met de Guernica Wie kent ze nog? Odin langskomen. Een wit stipje of een rood accent laat al anderen’, aldus het motto van Picasso dwingen bewondering af. Voeg daar een met zijn ene oog, Thor een ijzige blik zien. van Etgar Keret voor in het uitgelezen lay-out aan toe en beelden die net zo vrij met zijn machtige hamer De verf is met een roller en niet met een penseel boek Zeb. Maar de krachtige en filosofisch zijn als de tekst en dan ontstaat vanzelf en Loki, de roodharige, aangebracht. Daardoor ontstond een forse streek die illustraties leveren met elkaar een bijzonder boek. listige bedrieger. Bepaald subtiel en griezelig tegelijk is. De afwisseling van toch een interessant inkijkje in Bij de eerste oogopslag lijken de figuren simpel maar geen lieve jongens. In spreads in zwart en met diapositieve teksten werkt het hoofd van illustrator Joren bij nadere beschouwing zijn ze rijk aan uitdrukkingen een kloek boek en zeer net als de verrassende vlakverdeling. Hier en daar Joshua. De jury was meteen en gevarieerd in compositie. Je ziet figuren met leesbare vertaling van Margaretha van Andel, zijn lijken de illustraties uit bevroren rotsen gehakt. Ze enthousiast over de minimalistische lijnvoering, de zwierige ledematen tegenover niet ingevulde ze opnieuw bijeengebracht. Maar wat deze bundel zijn zo echt en sfeervol dat je de gure wind bijna om je sprekende kleurvlakken en treffende voorstellingen. contrastvormen; zoals bij de spread van Ravi en de helemaal bijzonder maakt zijn de illustraties van oren voelt als je een bladzijde omslaat. Ze passen meer dan goed bij de uitdagende teksten. vliegtuigtrap bij Katinka. Je krijgt er ruimte van in je Jeffrey Alain Love. Zijn duistere verbeeldingen in De Noorse godenwereld is een weerbarstig onderwerp Dankzij de ambigue, omkeerbare vormen in een hoofd, zo geestig, verrassend en surrealistisch zijn een consistente eigen stijl zijn soms angstaanjagend dat in dit boek virtuoos tot leven is gebracht. beperkt kleurenpalet, ontstaat een sterke beeldtaal. ze. Effectief is zeker ook dat de illustrator durfde te en soms heel grappig. Zijn composities zijn sterk Tekeningen en tekst sluiten uitstekend aan bij de Het is duidelijk dat de jonge Rotterdamse illustrator kiezen voor een heldere steunkleur oranje die de en effectief met mooie veelzeggende structuren. De huidige belangstelling voor het bovennatuurlijke en sterk is beïnvloed door graffiti en printtechnieken. Hij boodschap nog eens versterkt. silhouetachtige en geknipte vormen in zwart-wit dan in de Gothic-variant. heeft ook al veel muurschilderingen en affiches op geven het juiste gewicht aan deze oeroude verhalen. zijn naam staan.

42 43 Zilveren Penseel Zilveren Penseel Categorie Informatief Categorie Informatief De bromvliegzwaan Vriendschap en andere verhalen is alles

Illustrator: Karst-Janneke Rogaar over onze taal Auteur: Stine Jensen Uitgever: Uitgeverij Kluitman Illustrator: Anne Stalinski Auteur: Arend van Dam Uitgever: Van Holkema & Warendorf Filosoferen met kinderen, het achtergrond en dat werkt, ook omdat de plaatsing Een boek over taal dat als titel – zijn een lust voor het oog dankzij de voorbeeldige is al vaak geprobeerd maar van de afbeeldingen op de pagina zeer afwisselend De bromvliegzwaan meekrijgt? combinatie van informatie en vermaak. zelden zo goed uitgewerkt als is. Daarnaast werkte zij met kleurvlakken en kaders. Dat klinkt nogal raadselachtig. De oudste tekst die wij kennen – het verhaal van een in Vriendschap is alles. Voor Allemaal zeer ongebruikelijk maar helder en krachtig. En toch past die titel precies verliefde monnik die schreef over vogels en nesten, een belangrijk deel is dat te Meestal begint een boek met tekst en komt daarna de bij de aard van het boek. jij en ik – voorzag de illustrator van hedendaagse danken aan de illustraties illustrator in actie. Hier was het omgekeerde het geval De bromvliegzwaan is een snelle striptekeningen. Zo krijgt geschiedenis dankzij van Karst-Janneke Rogaar. De en die betrokkenheid zie je terug in de sprankelende ezelsbruggetje en daarvan legt Stalinski’s zwierige tekenpen iets luchtigs, terwijl figuren die zij tekende, zijn illustraties. Het boek sluit volledig aan op het thema Van Dam uit hoe nuttig die zijn. de tekeningen tegelijkertijd duidelijk maken dat stuk voor stuk overtuigende Vriendschap van de Kinderboekenweek 2018. Van Dam stelt in dit verrassende Nederland meer wereldtaal is dan je ooit had kunnen persoonlijkheden, treffend en karakteristiek Karst-Janneke is een ster in expressieve figuren. De boek een aantal abstracte kwesties aan de orde: bedenken. getroffen. Hedendaags, overdreven soms, maar met ene keer lees je de concentratie af van een gezicht, de het ontstaan van taal, woordverzamelingen, Al met al een vol boek dat lezers van klein en groot grote zeggingskracht. andere keer zit hij verstopt in alledaagse houdingen metaforen, het Nederlands als wereldtaal en nog formaat zeker zal verleiden zich te verwonderen Haar tekeningen zijn opgebouwd in een fraai als leunend op een fiets. De houding spreekt veel meer. De illustrator, Anne Stalinski, vond hier over de vele aspecten van taal. Een prestatie van kleurenpalet waarin spettertechniek en ingekleurde boekdelen. Met haar expressieve figuren wist Karst- een vernuftige oplossing voor: in een schetsmatige, formaat waarbij de kwaliteiten van auteur en vlakken elkaar aanvullen. Rogaar koos er bovendien Janneke veel verschillende emoties overtuigend in bijna cartooneske stijl tovert zij bij die abstracties illustrator uitstekend samengaan. De losse stijl voor om haar figuren af te beelden tegen een lege beeld te brengen. steeds concrete verbeeldingen in zwart-wit met één van Anne Stalinski valt naadloos samen met de steunkleur (geel) tevoorschijn. nonchalante toon van Arend van Dam. Daardoor Zo belandden op het omslag een zwaan, een ezel op worden de tekeningen onderdeel van de tekst en een brug en bromvliegen. Het boek is uiterst rijk aan daarmee van het onderwerp. De taal komt tot leven grappige commentaren en quasi slordige handletters. door de toegankelijke en frisse illustraties van Anna Alleen de schutbladen al – met meer kleur inderdaad Stalinkski.

44 45 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Prentenboeken Categorie Prentenboeken Als Verdriet op De wolf, de eend bezoek komt en de muis

Illustrator en auteur: Eva Eland Illustrator: Jon Klassen Uitgever: Uitgeverij Leopold Auteur: Mac Barnett Vertaler: Edward van de Vendel Uitgever: Uitgeverij Gottmer

Eva Eland verbeeldt in is zowel in het beeld als in de uitvoering, met Het verhaal leest als beelden ook bij herlezing interessant. Als Verdriet op bezoekt fraai papier en een subtiele preeg op het omslag. een sprookje, maar De jury was aangenaam verrast door de komt met eenvoudig Een bijzondere aanvulling is het verhaal dat is allerminst op een verrassende afsnijdingen – de muis in de maag van ogende tekeningen een uit de schutbladen blijkt. Vooraan is de angst traditionele manier de wolf – en de subtiele lichteffecten, zoals het moeilijk onderwerp. Op voor verdriet uitgebeeld; achteraan vertellen de geïllustreerd. Jon reflecterende licht op de gezichten van de eend intelligente wijze maakt illustraties hoe je met verdriet kunt leven. Klassen voert een mooie, en de muis als zij in de maag van de wolf aan tafel ze onderscheid tussen Als Verdriet op bezoek komt is een sterk debuut van ongepolijste tekenstijl, zitten. De opvallende kadering en lichtaccenten de werkelijkheid en het de in Cambridge wonende Nederlandse illustrator waarbij hij een gewaagde zijn niet alleen komisch maar trekken de lezer het onzichtbare gevoel. en auteur, en is direct al in meerdere landen kleurstelling gebruikt van verhaal in. Met name de personages zijn treffend De afwisseling van lijntekeningen voor de echte verschenen. Niet eerder zag de jury zo’n groot en grijs- en bruintinten. Ondanks het monochrome getekend; hun subtiele gezichtsuitdrukkingen wereld en de transparante verschijning van Het gevoelig onderwerp zo effectief uitgedrukt worden karakter zijn de illustraties sprankelend en verraden een droge vorm van humor. Verdriet is mooi gevonden. in tamelijk abstracte beelden. Als Verdriet op bezoek eigenzinnig. De combinatie van robuuste, primitief aandoende Eva Eland heeft een subtiele beeldtaal met een komt biedt troost en leert kinderen én volwassenen De twee verstekelingen in de buik van de wolf vormen en geraffineerde expressie maken De effectieve lijnvoering en vlakverdeling, waarmee om te gaan met verdriet. Het mag er zijn! Met haar lichten steeds op in wit en oranje tegen de wolf, de eend en de muis tot een heerlijk klassiek ze een groot en gevoelig onderwerp met weinig zachte kleurpalet van lichtblauw, -roze en -bruin dreigende duisternis van de wolvenmaag. Dat sprookje, waarin de onschuld het wint van het middelen treffend weet weer te geven. Het is vond Eland een sterk eigen idioom om alledaagse levert een prachtig filmisch effect op. Door de kwaad. Een aandoenlijke variant op Jonas en de een boek dat helpt. Een boek dat mooi in balans emoties een gezicht te geven. verrassende composities en technieken blijven de walvis.

46 47 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Prentenboeken Categorie Geïllustreerde kinderboeken Het meisje en haar Een indiaan als zeven paarden jij en ik

Illustrator: Nooshin Safakhoo Illustrator: Martijn van der Linden Auteur: Hadi Mohammadi Auteur: Erna Sassen Vertaler: Imme Dros Uitgever: Uitgeverij Leopold Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij

Deze geslaagde uitgave van grijs-, bruin-, groen- en blauwtinten ontstond Een jongen en een meisje het jongetje met het meisje wil communiceren ontstond in het kader van een ingetogen geheel dat je steeds opnieuw wilt die afwijken van hun of de indianentekeningen van het meisje die het project ‘Read with me’. bekijken. klasgenootjes. Ze verstaan het schoolwerkstuk van hen beiden illustreren. Schrijver en illustrator De vormentaal van de illustrator doet hier en daar elkaar niet, maar ze Mooi zijn ook de dubbele tekstloze pagina’s met Marit Törnqvist begeleidde denken aan de in een rotswand gekraste tekeningen vinden elkaar in haar op de uitbundige indianendeken waarin de eerder hierbij verschillende Iraanse uit de prehistorie. Ze zijn simpel en expressief indianenkunst geïnspireerde gebruikte vis- en veerfiguren terugkomen. Hier ligt illustratoren bij het maken tegelijk. Net als in die oude grottekeningen kregen tekeningen die aansluiten een dramatisch hoogtepunt van het boek. van prentenboeken. De haar paarden een klein hoofd en een dik lijf. Uit bij zijn fantasie. Martijn van In Een indiaan als jij en ik gidsen de illustraties coaching van Safakhoo de ontwikkeling in kleur en de verschuiving in der Linden heeft het leesboek op diepgaande en tegelijkertijd terloopse wijze leidde tot dit sprookjesachtige prentenboek. Een het perspectief van het meisje blijkt hoe subtiel voorzien van aansprekende, simpele illustraties in de lezer door het verhaal. Een boek waarin de boek om verliefd op te worden. de boodschap – er is ruimte voor iedereen – in de rood, zwart en wit. illustraties op een unieke manier doordringend De sfeervolle pentekeningen van Nooshin beelden tot uitdrukking komt. De jury is benieuwd Door de stilering en decoratieve functie roepen en niet-overheersend de leeservaring bepalen. Safakhoo hebben een fijne schetsmatige naar meer boeken van deze illustrator en is onder de illustraties hier en daar herinneringen op aan Martijn van der Linden voegt met zijn illustraties lijnvoering die hun kracht of gewicht danken aan de indruk van de sfeer en zeggingskracht van de de prehistorische muurschilderingen van lang voor deze toegankelijke, mooi verzorgde uitgave de inkleuring ervan. Door het uitgelezen kleurpalet innemende tekenstijl. geleden. De allesdoordringende steenrode kleur die een nieuwe sterke dimensie toe aan zijn veelzijdig als vanzelfsprekend op elke bladzijde verschijnt, idioom. roept precies de juiste sfeer op. Zoals bij het briefje met petrogliefen, de indianenbeeldtaal waarin

48 49 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Geïllustreerde kinderboeken Categorie Geïllustreerde kinderboeken Laat een boodschap Zo kreeg Midas achter in het zand ezelsoren. De mooiste

Illustrator: Annemarie van Haeringen Auteur: Bibi Dumon Tak Metamorfosen Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Illustrator: Sylvia Weve Auteur: Maria van Donkelaar Uitgever: Uitgeverij Gottmer Annemarie van Haeringen De ene keer zijn de dieren getekend met is al vaak bekroond, maar pen en in contourlijnen, de andere keer als dit bijzondere hoogtepunt ingekleurde vlakken in aquarel (wilde kameel) In de loop der eeuwen en technieken. Doordat er voor ieder verhaal in haar oeuvre – Laat een of fantasievormen die aansluiten op de vacht hebben de Metamorfosen van één of twee spreads zijn gebruikt, wordt haar boodschap achter in het van het betreffende dier (giraf). De samenhang Ovidius vele kunstenaars snelle dynamische stijl versterkt. Weviaans zand – wilde en kon de jury tussen beeld en tekst is bijna symbiotisch al weet weten te inspireren tot slordig misschien maar altijd levenslustig en niet laten liggen. Van Haeringen altijd nog iets toe te voegen – een navertellen, bewerken samenhangend. Het beeld is leidend, vormt de Om te beginnen bij het grapje, een detail – aan wat de tekst vertelt. en voorzien van beelden. hoofdmoot. Ze maakt bijzonder effectieve keuzes omslag. Een absolute Het genre van het informatieve gedicht – een Aan dat laatste waagde in de vlakverdeling, zoals bij de openingsspread eyecatcher die uitnodigt tot kijken wat er achter unicum volgens de jury – vraagt om intelligente ook Sylvia Weve zich. Met van Daedalus waarbij het getekende doolhof bijna die girafachtige vlekken schuilgaat. Een boek in illustraties die in een gevarieerd spel over de haar sterke handschrift de hele pagina’s vult. woord en beeld over verschillende soorten dieren. bladzijden zijn verspreid. Buitengewoon geslaagd. van expressieve en zwierige verfstreken, spetters De teksten in korte rijmende zinnetjes boven Een dierenencyclopedie en een dichtbundel Je wilt het boekje steeds weer oppakken en ervaren en rake contourlijnen bracht zij het thema van aan de pagina’s zijn bijna ondergeschikt aan de ineen, waarbij de illustraties een prominente rol hoe het dier in tekst en beeld gestalte krijgt. de veranderingen die mens en dier kunnen geestige en krachtige illustraties. Ze worden soms vervullen. ondergaan, opnieuw tot leven. Niet door op haar haast van de pagina geduwd, zoals bij spreads met hurken te gaan zitten maar juist door uit te pakken de reusachtige Atlas. Hoewel Weve in haar lange met stoere lijnen en groteske grappen. carrière al vele bekroningen mocht ontvangen wil Weve illustreerde al honderden boeken en de jury haar ook voor dit boek graag prijzen voor zoekt in haar werk steeds naar nieuwe vormen haar grote vakmanschap en eigenheid.

50 51 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Geïllustreerde jeugdboeken Categorie Geïllustreerde jeugdboeken Eh... Jij begint

Illustrator en auteur: Paul Faassen Illustrator: Alette Straathof Uitgever: Uitgeverij De Harmonie Auteur: Kees Spiering Uitgever: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff

De vogel op het omslag van er zal in ieder geval een gesprek tot stand komen In Jij begint zijn de het simpele af, tot grappig en aangrijpend. De dit kloeke boek is sprakeloos. waaruit meer duiding kan komen dan er eerst was. hoogtepunten uit het illustrator van poëzie moet terughoudend zijn en Verbaasd kijkt het dier je Paul Faassen heeft een unieke en herkenbare werk van Kees Spiering dat was Alette Straathof ook. aan met opengesperde ogen. tekenstijl. Het lijkt alsof de spontane opgenomen naast nieuwe Dat haar tekeningen doorwerken tot buiten de Stelt het een vraag? Kijkt het aquarelvormen leidend zijn geweest in het creëren gedichten. Sprankelende, pagina, komt misschien wel door haar specifieke ironisch of fungeert het als van de verschillende personages. Kinderboeken rechtdoorzee-poëzie over techniek – een combinatie van krijt, aquarel en pen een spiegel? met vogels in de hoofdrol zijn er genoeg, maar onderwerpen die kinderen – en door de fantasieprikkelende verbeeldingen. Het boek bevat geen tekst, deze verzameling vogels voegt een nieuw en tieners aangaan. De figuren blijven open en vrij. De illustraties en maar de bonte verzameling vocabulaire toe. Verliefdheid, dood, ouders gedichten versterken elkaar en geven elkaar niet vogels nodigt de kijker als vanzelf uit om inhoud Zo’n anders dan anders-boek lijkt de jury bij die uit elkaar gaan, oma’s die als een nachtkaars zelden een extra dimensie. Een extra reden voor de te geven aan hun verschijning. Men kan ze uitstek geschikt voor jongeren die deze vogels uitgaan en meer ogenschijnlijk alledaagse jury om de samenwerking tussen de ervaren Kees bijvoorbeeld proberen te koppelen aan politici graag op hun T-shirt of affiches zouden willen onderwerpen. Spiering en de jonge illustrator Alette Straathof te of artiesten. Natuurlijk zal de ene lezer/kijker de dragen. Met of zonder ‘eh’ om de ironie te De lijntekeningen van Alette Straathof, in blauw, onderscheiden met een Vlag en Wimpel. beelden anders interpreteren dan de ander. Maar onderstrepen. wit en zwart, variëren van eenvoudig en tot op

52 53 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Geïllustreerde jeugdboeken Categorie Informatief Verhalen uit de Bij de beesten af binnenstad

Illustrator en auteur: Shaun Tan Illustrator: Anke Kuhl Vertaler: Eva Gerlach Auteur: Katharina von der Gathen Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij Vertaler: Esther Ottens Uitgever: Uitgeverij Gottmer

‘Op de zevenentachtigste verschillen ontstaat grote spanning, ook zonder de Een boek over het ontstaan en toegankelijk dankzij de verrassende en levendige verdieping wonen tekst erbij. de voortplanting van dieren, illustraties die op gevarieerde wijze over de krokodillen.’ De eerste De fantasieprikkelende beelden, de afwisseling over seks zeg maar. Op even pagina’s zijn verspreid. zin van Verhalen uit van paginavullende illustraties en kleine, grappige als overtuigende Met de zeepaardjes op de titelpagina is meteen de binnenstad voert silhouetachtige beeldjes tegen een witte wijze laat de veelzijdige Anke de toon gezet: luchtig en serieus tegelijk. De je al meteen mee achtergrond zorgen voor een bijna filmisch Kuhl zien hoe olifanten het inhoudspagina is verrijkt met minuscule vliegjes. naar de fantastische, jeugdboek voor alle leeftijden. doen, welke dieren het maar En zo gaat het door. De illustraties tonen niet apocalyptische wereld Op absurdistische wijze schetst Tan een een of twee keer in hun leven alleen de seks maar ook de ontwikkeling van de van Shaun Tan. Zijn geciviliseerde wereld in verval. De dieren bewegen doen of hoe vogels elkaar verschillende dieren in buik of ei. associërende teksten zijn net zo mysterieus als zijn zich vrij in de stedelijke omgeving. De mens lijkt verleiden met hun gefluit. Op prachtige uitklappers De stijl van tekenen is los met een mooie beelden. Het boek oogt als een sterk persoonlijk verloren te gaan in de leegte. Die boodschap krijgen we een keur aan genitaliën te zien. Nooit afwisseling van potlood met aquarel. Ook de boek met illustraties die aan een graphic novel is niet makkelijk te destilleren uit de soms geweten dat daar zoveel variatie in bestaat. kleinere illustraties zijn geraffineerd en grappig. doen denken. sprookjesachtige, soms absurde beelden maar De tekeningen van Anke Kuhl zijn informatief, Een rijk verlucht boek over een onderwerp Bijzonder is de serie beeldspreads voor in het wordt verteerbaar door de platen steeds opnieuw gedetailleerd, realistisch en humoristisch tegelijk. waarover vaak besmuikt wordt gepraat. boek die een mysterieuze, surrealistische sfeer te bekijken. En de poëtische vertaling van Eva De soms ingewikkelde toelichtingen blijven oproepen. Door met steeds wisselende kleuren te Gerlach helpt de lezer gelukkig ook een handje. werken bij afbeeldingen die minimaal van elkaar

54 55 Vlag en Wimpel Penseeljury Vlag en Wimpel Penseeljury Categorie Informatief Categorie Informatief Het mysterie van niks Kijken voor kinderen en oneindig veel snot

Illustrator: Floor Rieder Illustrator: Rose Blake Auteur: Jan Paul Schutten Auteur: David Hockney & Martin Gayford Uitgever: Uitgeverij Gottmer Vertaler: Jesse Goossens Uitgever: Uitgeverij Lemniscaat

Hoe is ons heelal ontstaan? Het horror vacui-effect op sommige pagina’s Samen met illustrator Elk van die onderwerpen voorzag Rose Blake van Was het er altijd al? Of was zorgt voor veel kijkplezier. Enthousiast is ieder Rose Blake nemen David bescheiden tekeningen, grapjes of commentaren. er ooit niets? Net als in Het plekje van het boek gevuld met vaak ingenieuze Hockney en Martin Soms wordt een detail van het besproken raadsel van alles wat leeft illustraties die complexe en niet in woorden te Gayford de lezer mee op kunstwerk geïsoleerd en geëxpliceerd, soms wordt en Het wonder van jou en je vatten onderwerpen met veel humor toegankelijk een eigenzinnige reis een strekking uitgewerkt in eigen beelden. De jury biljoenen bewoners hebben maken voor de jeugdige lezer. door de kunst en al wat vindt het bijzonder knap dat die tekeningen en de Rieder en Schutten opnieuw Hulde aan auteur, illustrator en uitgeverij voor als beeld tot ons komt. lay-out ervan het uithouden naast zulke erkende ingewikkelde filosofische deze esthetisch verantwoorde bijdrage aan de Door het samenspel meesterwerken als Het laatste avondmaal van Da materie toegankelijker bèta-kennis van de Nederlandse jeugd. Ook het van afbeeldingen van Vinci of De hofdames van Velázques. Grappig is weten te maken. Een wervelend boek geïllustreerd derde deel in deze reeks is weer fraai afgewerkt, kunstwerken, de invalshoeken van de twee het laatste hoofdstuk ‘Het leven gaat door’ waarin in de welbekende stijl van Floor Rieder. Haar gebonden, goud op snee, met metallic en kunstenaars en de begeleidende tekeningen van Hockney, Gayford, het meisje en de teckel een illustraties zijn helder en verklarend bij de tekst fluorescerende inkten in het binnenwerk: een lust Rose Blake ga je vanzelf anders kijken. Dat levert selfie proberen te maken. van het verhaal, maar vormen tegelijkertijd een voor het oog. een feest van ontdekkingen op. Kijken voor kinderen is ontegenzeggelijk een decoratief geheel door de terugkerende patronen. Onderwerpen waaraan veel aandacht wordt educatief boek maar zonder dat er ook maar geschonken zijn onder meer het perspectief van ergens de indruk ontstaat dat er leesstof wordt de kunstenaar, maar ook het gebruik van licht aangeboden. Ieder van de juryleden had in zijn of en ruimte. Waarom maken we eigenlijk beelden haar jeugd graag zo’n intelligent en aantrekkelijk en wat maakt schilderijen anders dan foto’s? En boek in handen gekregen. hoe zit dat eigenlijk met beweging in beelden?

56 57

Postbus 10576 1001 EN Amsterdam juni, 2019