Strategia rozwoju Polskiej ligi siatkówki S.A. na lata 2018 – 2022 Wstęp

Strategia rozwoju Polskiej Ligi Siatkówki S.A. na lata 2018 – 2022 po­ Celem Strategii jest wstała ze względu na potrzebę wykreowania nowej perspektywy rozwoju zachęcenie sponsorów dla PlusLigi, Ligi Siatkówki Kobiet i 1. Ligi Mężczyzn oraz PLS S.A. do wspierania Określenie kierunków rozwoju, wskazanie problematyki istotnej z punktu widzenia zachodzących dynamicznych zmian otoczenia, a także sugestie najlepszych dotyczące aktywności spółki i klubów polskich ekstraklas siatkówki mają polskich klubów służyć ich rozwojowi. Celem Strategii jest także zachęcenie sponsorów do wspierania najlepszych polskich klubów profesjonalnej siatkówki, co pozwoli profesjonalnej im zapewnić satysfakcję kibicom oraz realizować cele biznesowe. siatkówki Realizacja sugerowanych kierunków działań w znaczniej mierze uza­ leżniona jest od możliwości, jakimi dysponować będzie PLS S.A. oraz kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet i 1. Ligi Mężczyzn. Zaprezentowana w niniej­ szym opracowaniu tematyka ma na celu przybliżyć te możliwości.

Pracom nad sformułowaniem dokumentu towarzyszyła środowiskowa dyskusja, spotkania zespołów strategicznych, w których udział wzięli przed­ stawiciele klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, zawodnicy, menadżerowie, trenerzy, eksperci w zakresie mediów, reklamy i sportu. W trakcie prac nad Strategią przeprowadzono wśród przedstawicieli klubów ekstraklas siatkar­ skich ankietę na temat wybranych zagadnień funkcjonowania obydwu lig, wybrane wyniki której prezentujemy w tekście.

Zaangażowanie biznesu we wspieranie sportu musi przynosić wymierne korzyści obydwu stronom. Skuteczne dotarcie do przedstawicieli firm z ofertą sponsorską czy późniejsze prowadzenie współpracy z nimi wymaga ze strony menadżerów sportowych wiedzy na temat zasad, warunków i metod funk­ cjonowania biznesu. Korzystny i perspektywiczny dialog z przedstawiciela- mi biznesu polega między innymi i na tym, aby prezentować sport oraz zasady jego funkcjonowania według kryteriów i parametrów stosowanych i rozumianych w biznesie.

Strategia wypowiada się nie tylko na temat Polskiej Ligi Siatkówki S.A., ale także dotyka niektórych działań PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet jako immanentnych elementów składowych spółki. Uzupełniają się one wzajem­ nie w realizacji wspólnego celu, jakim jest rozwój polskiej profesjonalnej siatkówki tworzącej zaplecze dla reprezentacji narodowych.

Artur Popko Prezes Zarządu PLS S.A.

Dane: Źródło PLS S.A. 2018 r.

2 3 ROZDZIAŁ 1

SIATKÓWKA W POLSCE

4 5 SIATKÓWKA W POLSCE

Historia

Początek zorganizowanej siatkówki w Polsce datuje się na 1928 r. Pierwsze Mistrzostwa Polski odbyły się rok później w Warszawie, gdzie triumfowali siatkarze YMCA Łódź oraz siatkarki AZS Warszawa. Reprezentacja Polski swój pierwszy oficjalny mecz rozegrała w 1948 r. przeciwko Czechosłowacji, a debiut naszej kadry narodowej na mistrzo­ stwach świata nastąpił w 1949 r. Od 1954 r. w Polsce organizowane są rozgrywki ligowe. W okresie lat 40., 50., 60. ubiegłego wieku pozycję polskiej siatkówki na arenie międzynarodowej budowała przede wszystkim reprezentacja kobiet, zdobywając wielokrotnie medale mistrzostw Europy.

AZS Warszawa - Dynamo Moskwa 1947 r. W latach 70. XX wieku w świa­ towych rozgrywkach wielkie suk­ cesy odnosiła reprezentacja Polski mężczyzn pod wodzą Huberta Jerzego Wagnera. Reprezentacja ta zdobyła w 1974 roku w Meksyku mistrzostwo świata, a dwa lata poźniej wywalczyła złoto Igrzysk Olimpijskich w Montrealu. W 1978 roku męska drużyna Płomienia Milo­ wice zdobyła Puchar Europy.

Igrzyska Olimpijskie w Montrealu w 1976 r. Kolejne sukcesy polskiej siatków­ ki nadeszły dopiero w 2003 roku, gdy nasze siatkarki, prowadzone przez Andrzeja Niemczyka, zostały mistrzyniami Europy. Sukces ten powtórzyły dwa lata później.

Mistrzostwa Europy w Chorwacji 2005 r.

6 7 SIATKÓWKA W POLSCE SIATKÓWKA W POLSCE

W 2006 roku Polscy siatkarze Pozycja polskiej siatkówki na arenie międzynarodowej zostali wicemistrzami świata, a trzy lata później zdobyli złoty medal Wysoką pozycję w światowej siatkówce Polska zawdzięcza osiągnięciom sportowym oraz sukcesom organi­ mistrzostw Europy. W 2012 roku zacyjnym. Reprezentacje Polski wszystkich kategorii wiekowych odnoszą sukcesy w mistrzostwach świata i Europy, reprezentacja Polski mężczyzn a polskie kluby walczą o laury w Lidze Mistrzów. Od lat Polska znajduje się w czołówce rankingu Międzynarodowej wygrała Ligę Światową. Federacji Siatkówki /FIVB/. Kolejnym ważnym celem Reprezentacji Polski w Piłce Siatkowej Mężczyzn jest zdobycie medalu podczas XXXII Igrzysk Olimpijskich w Tokio. W 2014 i 2018 roku reprezen­ tacja Polski mężczyzn dwa razy z rzę­ W związku z sukcesem, jaki odniosła Reprezentacja Polski, PlusLiga zyskała miano Ligi Mistrzów Świata, bowiem du zdobyła złoty medal mi­strzostw dwunastu z czternastu graczy kadry Polski występuje w klubach ekstraklasy mężczyzn. świata.

W 2014 roku stało się to pod­ czas imprezy, jakiej dotąd nikt nie zorganizował na świecie, a której Mistrzostwa Świata, Polska 2014 r. premierę obejrzało na Stadionie Narodowym ponad 65 tys. kibiców. Wydarzenie to przeszło do historii światowego sportu.

W międzyczasie swoją silną pozycję na arenie europejskiej budowała PlusLiga, której zespoły uczestniczyły w międzynarodowych rozgrywkach pucharowych. PGE Skra Bełchatów wywalczyła w nich w roku 2012 srebro i dwa razy brąz w 2008 i 2010 r. Asseco Resovia Rzeszów cieszyła się w 2015 r. sre­ brem, a Jastrzębski Węgiel w 2014 r. brązowym medalem. Natomiast żeński zespół Muszynianki Muszyna wygrał Puchar CEV w roku 2013. Mistrzostwa Świata we Włoszech i Bułgarii 2018 r. Góra od lewej: Paweł Zatorski, Piotr Nowakowski, Bartosz Kurek, Dawid Konarski, Bartosz Kwolek, Jakub Kochanowski, Dół od lewej: Damian Schulz, Damian Wojtaszek, Mateusz Bieniek, Grzegorz Łomacz, Aleksander Śliwka, Artur Szalpuk Wiele medali na światowych imprezach wywalczyły również nasze młodzieżowe reprezentacje. W fazie przebudowy i odmłodze­ Juniorzy zostali mistrzami świata nia znajduje się obecnie reprezentacja w 1983, 1997 i 2017 r., a także Polski kobiet. Pod batutą trenera mistrzami Europy w 1976 r. Kadeci Jacka Nawrockiego umacnia swoją zdobyli złoty medal mistrzostw świa­ pozycję międzynarodową. Głównym ta w 2015 r. oraz mistrzostwo Euro­ jej celem jest uzyskanie kwalifikacji py w 2005 i 2015 r. Sukcesy święciły olimpijskiej na igrzyska w Tokio. też kadetki zdobywając w 1999 roku mistrzostwo Europy. Polskie drużyny młodzieżowe odnoszą sukcesy w mistrzostwach Do światowej elity zaliczane są świata i Europy. Większe osiągnięcia także najlepsze polskie pary siatków- w ostatnich latach należą do kadry ki plażowej. Duet Grzegorz Fijałek męskiej - juniorzy są aktualnymi – Mariusz Prudel wygrywał turnieje mistrzami świata i Europy. World Tour i znalazł się w ćwierćfi­ nale Igrzysk Olimpijskich w Londynie. Piotr Kantor i Bartosz Łosiak aktualnie zaliczają się do czołówki światowego rankingu World Tour. Z kolei, naj­ lepsza para kobieca Kinga Kołosińska Mistrzostwa Świata Juniorów 2017 r i Monika Brzostek zdobyła w 2015 r. brązowy medal mistrzostw Europy. Stadion Narodowy w Warszawie. Mistrzostwa Świata w Polsce 2014 r.

8 9 SIATKÓWKA W POLSCE SIATKÓWKA W POLSCE

Sukcesy

Najlepsze widowiska siatkarskie na świecie Najlepsi na świecie kibice

Polska wyznacza światowe standardy w zakresie organizacji meczów oraz widowisk siatkarskich. Nasze Ogromną wartością polskiej siatkówki są jej kibice, uznawani za najlepszych nowatorskie metody są doceniane przez kibiców siatkówki na całym świecie, jak i przez władze międzynarodowych na świecie. Cechuje ich żywiołowość, radość ze wspólnej zabawy i chęć pozy­ organizacji siatkarskich. To w Polsce po raz pierwszy rozegrano mecz inauguracyjny mistrzostw świata na stadionie tywnego przeżywania wielkich sportowych emocji. Dzięki naszym kibicom, piłkarskim, bijąc rekord frekwencji. Niepowtarzalną atmosferę podczas meczów siatkówki w Polsce, próbują naśla­ zarówno na poziomie reprezentacyjnym, jak i klubowym, atmosfera w polskich dować kibice innych krajów. halach jest nie do „podrobienia” nigdzie indziej na świecie. Zagraniczne gwiazdy przyjeżdżające do Polski podkreślają, że dzięki takim kibicom warto grać w siat­ Przodujemy również w organizacji rozgrywek ligowych. PlusLiga oraz Liga Siatkówki Kobiet należą do naj­ kówkę. Dodatkowo, ekspresja i energia polskich kibiców podnosi atrakcyjność bardziej profesjonalnych i najlepiej zarządzanych rozgrywek ekstraklas na świecie. Wysoki poziom sportowy, który transmisji telewizyjnych, co stanowi wartość dodaną dla sponsorów. Wartym reprezentują polskie kluby, przyciąga do naszego kraju zawodników światowego formatu. podkreślenia jest fakt, że na trybunach meczów siatkarskich panuje przyjazna i rodzinna atmosfera.

W sezonie 2017/2018 spotkania PlusLigi obejrzało na żywo łącznie 5 628 244 widzów, a spotkania Ligi Siatkówki Kobiet 2 215 099 widzów.

Stadion Narodowy w Warszawie. Mistrzostwa Świata, Polska 2014 r.

10 11 SIATKÓWKA W POLSCE

Światowe imprezy siatkarskie

Polska gości najważniejsze imprezy siatkarskie. W 2001 r. w Katowicach odbył się XII finał Ligi Światowej, a ówczesny prezydent Międzynarodowej Federacji Siatkówki /FIVB/ Ruben Acosta stwierdził, że był to najlepiej zor­ ganizowany finał tych rozgrywek w całej ich historii. Sukces tego turnieju spowodował, że Polsce powierzano organizację innych ważnych siatkarskich imprez, m.in. turniejów finałowych europejskich pucharów mężczyzn w latach 2002, 2008, 2010, 2012 i 2016, turniejów World Tour i Grand Slam w siatkówce plażowej, finałów Ligi Światowej w latach 2007, 2011 i 2016, Mistrzostw Europy Kobiet 2009 oraz Mężczyzn 2013 i 2017.

W 2014 r. w Polsce odbyła się najważniejsza, obok Igrzysk Olimpijskich, ROZDZIAŁ 2 światowa impreza siatkarska, czyli mistrzostwa świata mężczyzn. Szczęśli­ we, bo zwycięskie dla polskiej reprezentacji mistrzostwa, ustanowiły nowe standardy organizacyjne – inauguracja turnieju miała miejsce na Stadionie Narodowym, gdzie mecz otwarcia obejrzało 61 500 widzów. Widowiska siatkarskie PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet to także światowa czołówka pod POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A. względem poziomu organizacji i wyjątkowej atmosfery na trybunach, two­ rzonej przez kibiców swoich ulubionych zespołów.

Szkolenie młodzieży

Siatkarskie Ośrodki Szkolne

W polskiej siatkówce znaczący wpływ na szkolenie młodzieży mają Siatkarskie Ośrodki Szkolne – instytucje powołane w 2012 roku przez Polski Związek Piłki Siatkowej, finansowane są przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Obecnie w 144 ośrodkach prowadzona jest działalność dydak­ tyczna i selekcja najzdolniejszej młodzieży do siatkówki. Proces kształcenia nadzorują nauczyciele WF-u w oparciu o zebrane materiały szkoleniowe. Program ten uznawany jest za wzór do naśladowania przez inne dyscypliny zespołowe. W 2017 roku w Siatkarskich Ośrodkach Szkolnych uczestniczyło 31 liceów i 113 gimnazjów. Dodatkowo, dzięki współpracy z samorządami, powstało 400 akademii siatkarskich w szkołach podstawowych. Placówki te obejmują swoim działaniem 15 000 dzieci i młodzieży.

SMS Szkoły Mistrzostwa Sportowego

Bardzo ważnym elementem rozwoju najzdolniejszej siatkarsko mło­ dzieży są Szkoły Mistrzostwa Sportowego, które znajdują się w Spale (męska) i w Szczyrku (żeńska). Uczniowie i absolwenci tych szkół stanowią zaplecze dla kadr narodowych kadetów i juniorów, a także są zapleczem dla zespołów ekstraklas siatkarskich.

Młoda Liga i Młoda Liga Kobiet

PLS S.A. wnosił również istotny wkład w rozwój polskiej młodzieży siatkar­ skiej. Przez siedem sezonów w rozgrywkach mężczyzn i trzy sezony rozgrywek pań, organizowano rozgrywki Młodej Ligi, gdzie nasi najzdolniejsi adepci siatkówki rywalizowali o tytuł Młodzieżowego Mistrza Polski. Z boisk Młodej Ligi i Młodej Ligi Kobiet wywodzą się zawodniczki i zawodnicy stanowiący o aktualnej sile drużyn PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, a także reprezentacji Polski. Najlepszymi przykładami wychowanków i wychowanek młodzieżowych rozgrywek prowadzonych przez PLS S.A. są Mateusz Mika, Dawid Konarski, Damian Schulz, Martyna Grajber czy Julia Twardowska.

12 13 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A.

Zakres działalności

Polska Liga Siatkówki S.A. zarządza rozgrywkami ekstraklasy kobiet i mężczyzn oraz 1. Ligi Mężczyzn w oparciu o umowę z Polskim Związkiem Piłki Siatkowej oraz na podstawie Regulaminu Profesjonalnego Współzawodnictwa opracowanego na podstawie Ustawy o sporcie, Oficjalnych Przepisów Gry w Piłkę Siatkową oraz zestawu doku­ mentów w tym m.in. Regulaminu Sądu Polubownego oraz Kodeksu Etyki Zawodnika. Sposób przeprowadzenia za­ wodów w danych rozgrywkach regulują przepisy zawarte w Manualu Marketingowym, który tworzony jest każdora­ zowo przed kolejnym sezonem rozgrywek. Polska Liga Siatkówki S.A. rozpoczęła swoją działalność 30 czerwca 2000 r., a jej założycielami byli: • Polski Związek Piłki Siatkowej • Mostostal-Azoty Kędzierzyn Koźle • Galaxia Jurajska AZS Bank Częstochowa • Jastrzębie Borynia • Warka Strong Club WKS Czarni Radom • Indykpol AZS UWM Olsztyn • T.S. Stolar­ ka Wołomin• KS Nysa • KS Morze Szczecin • KS Stilon Gorzów • Kazimierz Płomień Polska Energia Sosnowiec

Główne zadania Polskiej Ligi Siatkówki S.A. to: • pozyskiwanie dodatkowych pieniędzy dla klubów, • reprezentowanie ich wspólnych interesów w podpisywaniu umów ze stacjami telewizyjnymi, • poszukiwanie strategicznych sponsorów, • dbanie o rozwój siatkówki ligowej od strony marketingowej i sportowej, • wprowadzanie nowinek technicznych, które mają uatrakcyjnić rozgrywki.

Polska Liga Siatkówki S.A. wspólnie z Polskim Związkiem Piłki Siatkowej organizuje i zarządza rozgrywkami o Puchar Polski oraz jest organizatorem Superpucharu Polski i Mistrzostw Polski Oldboyów, a także Meczu Gwiazd.

14 15 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A. POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A.

PLUSLIGA LIGA SIATKÓWKI KOBIET

W sezonie 2018/2019 w PlusLidze bierze udział 14 drużyn: W sezonie 2018/2019 w Lidze Siatkówki Kobiet bierze udział 12 drużyn:

1. Aluron Virtu Warta Zawiercie 6. GKS Katowice 11. PGE Skra Bełchatów 1. BKS Profi Credit Bielsko-Biała 5. Enea PTPS Piła 9. KSZO Ostrowiec 2. Asseco Resovia Rzeszów 7. Indykpol AZS Olsztyn 12. Stocznia Szczecin 2. Chemik Police 6. Grot Budowlani Łódź 10. DPD Legionovia Legionowo 3. Cerrad Czarni Radom 8. Jastrzębski Węgiel 13. Trefl Gdańsk 3. Developres SkyRes Rzeszów 7. Impel Wrocław 11. ŁKS Commercecon Łódź 4. Chemik Bydgoszcz 9. MKS Będzin 14. ZAKSA Kędzierzyn-Koźle 4. E.Leclerc Radomka Radom 8. Bank Pocztowy Pałac Bydgoszcz 12. Energa MKS Kalisz 5. Cuprum Lubin 10. ONICO Warszawa

Kluby, które najczęściej występowały w rozgrywkach Lidze Siatkówki Kobiet i ORLEN Lidze w latach 2005-2018 Kluby, które najczęściej występowały w rozgrywkach Polskiej Ligi Siatkówki i PlusLigi w latach 2000-2018 Liczba sezonów Kluby Liczba sezonów Klub 14 BKS Aluprof Bielsko-Biała/BKS PROFI CREDIT Bielsko-Biała, KS Pałac Bydgoszcz/Bank Pocztowy Pałac Bydgoszcz 19 Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle/ZAKSA Kędzierzyn-Koźle, Jastrzębski Węgiel, Indykpol AZS Olsztyn 13 MKS Muszynianka Muszyna/Polski Cukier Muszynianka, PTS Farmutil Piła/Enea PTPS Piła, Gwardia/Impel 18 PGE Skra Bełchatów Wrocław/#VolleyWrocław 17 AZS Częstochowa 11 Tauron MKS Dąbrowa Górnicza/MKS Dąbrowa Górnicza 16 AZS Politechnika Warszawa/ONICO Warszawa 10 Budowlani Łódź/Grot Budowlani Łódź 15 Asseco Resovia Rzeszów Pełne dane na str. 73 13 Delecta Bydgoszcz/Chemik Bydgoszcz Kluby, które zdobyły największą liczbę medali w Lidze Siatkówki Kobiet i ORLEN Lidze w latach 2005-2018) 12 Cerrad Czarni Radom Lp Klub Złoto Srebro Brąz W sumie Pełne dane na str. 72 1. Chemik Police 5 0 0 5 Kluby, które zdobyły największą liczbę medali w Polskiej Lidzie Siatkówki i PlusLidze w latach 2000-2018 2. Polski Cukier Muszynianka 4 2 2 8 Lp Klub Złoto Srebro Brąz W sumie 3. Atom Trefl Sopot 2 3 1 6 1. PGE Skra Bełchatów 9 2 3 14 4. BKS PROFIT CREDIT Bielsko-Biała 1 1 2 4 2. Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle/ZAKSA 5 3 1 9 5. Energa MKS Kalisz 1 0 2 3 Kędzierzyn-Koźle 6. Enea PTPS Piła 0 3 1 4 3. Asseco Resovia Rzeszów 3 3 2 8 7. MKS Dąbrowa Górnicza 0 1 2 3 4. Jastrzębski Węgiel 1 3 6 10 8. Grot Budowlani Łódź 0 1 1 2 5. AZS Częstochowa 0 4 2 6 9. #VolleyWrocław 0 1 1 2 6. AZS Olsztyn 0 2 3 5 10. ŁKS Commercecon Łódź 0 1 0 1 7. Trefl Gdańsk 0 1 1 2 11. Developres SkyRes Rzeszów 0 0 1 1

Pełna klasyfikacja na str. 72 Pełna klasyfikacja na str. 73

16 17 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A. POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A.

1. LIGA MĘŻCZYZN Rozgrywki pucharowe

Puchar Polski

Puchar Polski w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn są – po mistrzostwach Polski – najważniejszymi rozgrywkami w polskiej siatkówce ligowej. PLS S.A. jest ich organizatorem począwszy od fazy, w której do rywalizacji przystępują drużyny ligi zawodowej.

Triumfatorzy Pucharu Polski mężczyzn (od momentu powstania ligi zawodowej) W sezonie 2018/2019 w 1. Lidze Mężczyzn bierze udział 14 drużyn: 1. APP Krispol Września 6. KPS Siedlce 11. Stal Nysa 2000/2001 Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle 2. AZS AGH Kraków 7. KS Gwardia Wrocław 12. STS Olimpia Sulęcin 2001/2002 Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle 3. BBTS Bielko-Biała 8. KS Lechia Tomaszów Mazowiecki 13. Tauron AZS Częstochowa 4. Buskowianka Kielce 9. MCKiS Jaworzno 14. UKS Mickiewicz Kluczbork 2002/2003 Polska Energia Sosnowiec 5. Exact Systems Norwid Częstochowa 10. MKS Ślepsk Suwałki 2003/2004 Polska Energia Sosnowiec 2004/2005 BOT Skra Bełchatów 2005/2006 BOT Skra Bełchatów 2006/2007 BOT Skra Bełchatów 2007/2008 Wkręt-met Domex AZS Częstochowa 2008/2009 PGE Skra Bełchatów 2009/2010 Jastrzębski Węgiel 2010/2011 PGE Skra Bełchatów 2011/2012 PGE Skra Bełchatów 2012/2013 ZAKSA Kędzierzyn-Koźle 2013/2014 ZAKSA Kędzierzyn-Koźle 2014/2015 LOTOS Trefl Gdańsk

Liczba sezonów w 1. Lidze Mężczyzn (2003-2018) 2015/2016 PGE Skra Bełchatów 2016/2017 ZAKSA Kędzierzyn-Koźle Liczba sezonów Drużyna 2017/2018 Trefl Gdańsk 13 Stal Nysa 11 SMS Spała 10 Avia Świdnik Triumfatorzy Pucharu Polski kobiet (od momentu powstania ligi zawodowej) 9 MKS Ślepsk Suwałki, GTPS Gorzów Wielkopolski, BBTS Bielsko-Biała 2005/2006 BKS Stal Bielsko-Biała 8 Energetyk Jaworzno 2006/2007 Winiary Kalisz 7 KPS Siedlce 2007/2008 Farmutil Piła 6 AZS AGH Kraków, Energa Omnis Ostrołęka, SKS Hajnówka, Orzeł Międzyrzecz, Joker Piła 2008/2009 BKS Aluprof Bielsko-Biała 5 Czarni Radom, MKS Będzin, APP Krispol Września 2009/2010 Organika Budowlani Łódź Źródło: www.siatka.org 2010/2011 Bank BPS Muszynianka Fakro Muszyna

Medaliści 1. Ligi Mężczyzn (2003-2018) 2011/2012 Tauron MKS Dąbrowa Górnicza 2012/2013 Tauron MKS Dąbrowa Górnicza Lp Drużyna Złoto Srebro Brąz W sumie 2013/2014 KPS Chemik Police 1. Czarni Radom, Trefl Gdańsk 2 1 0 3 2014/2015 PGE Atom Trefl Sopot 2. Joker Piła 1 1 1 3 2015/2016 Chemik Police Resovia Rzeszów, AZS Częstochowa, 2016/2017 Chemik Police Aluron Zawiercie, GKS Katowice, TS Victoria 3. Wałbrzych, KS Camper Wyszków, Stal Nysa, 1 0 0 1 2017/2018 Grot Budowlani Łódź KS Fart Kielce, MUKS Siatkarz Pamapol Wieluń, Płomień Sosnowiec, Górnik Radlin Źródło: www.siatka.org

18 19 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A. POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A.

Superpuchar Polski Struktura organizacyjna

Walkę o Superpuchar Polski w piłce siatkowej mężczyzn pod auspicjami PLPS S.A. wznowiono w 2012 roku, panie natomiast pierwszą edycję rozegrały w sezonie 2005/06. Biorą w nim udział mistrz Polski i zdobywca Pucharu Polski.

Superpuchar Polski

mężczyzn kobiet

Rok Triumfator Rok Triumfator Rok Triumfator 2012 PGE Skra Bełchatów 2005 Centrostal Focus Park Bydgoszcz 2012 Tauron MKS Dąbrowa Górnicza 2013 Asseco Resovia Rzeszów 2006 BKS Aluprof Bielsko-Biała 2013 Tauron MKS Dąbrowa Górnicza 2014 PGE Skra Bełchatów 2007 Winiary Kalisz 2014 KPS Chemik Police 2015 Lotos Trefl Gdańsk 2008 PTPS Farmutil Pila 2015 KPS Chemik Police 2016 Nie rozgrywano zawodów 2009 MKS Muszynianka Fakro 2016 Nie rozgrywano zawodów 2017 PGE Skra Bełchatów Muszyna 2017 Grot Budowlani Łódź 2018 PGE Skra Bełchatów 2010 BKS Aluprof Bielsko-Biała 2018 Grot Budowlani Łódź 2011 MKS Muszynianka Fakro Muszyna

Organizacja rozgrywek

Polska Liga Siatkówki S.A. jest światowym prekursorem wprowadzenia do siatkówki systemu rozstrzygania spornych sytuacji w oparciu o video challenge, na podstawie którego dokonuje się właściwego werdyktu. Nowa technologia opracowana i wprowadzona do PlusLigi, została przyjęta w wielu krajach.

Triumfatorzy Superpucharu Polski kobiet

W strukturach Polskiej Ligi Siatkówki S.A. pracuje dziesięć osób zatrudnionych na stałe a kilkadziesiąt jest odpo­ wiedzialnych za nadzór nad organizacją rozgrywek i są to: superwizorzy, komisarze oraz sędziowie. Dodatkowo działania organizacyjne wspierają wolontariusze. Na mocy umów z dostawcami zewnętrznymi, podczas meczów telewizyjnych PlusLigi możliwa jest weryfikacja spornych akcji za pośrednictwem systemu Video Challenge.

Akcjonariuszami spółki Polska Liga Siatkówki S.A. jest Polski Związek Piłki Siatkowej oraz wszystkie aktualne kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet.

Polska Liga Siatkówki S.A. oraz PlusLiga i Liga Siatkówki Kobiet ze względu na pozycje liderów na rynku polskiego Wybrana przez Walne Zgromadzenie Spółki Rada Nadzorcza wybiera i nadzoruje działania Zarządu w trakcie profesjonalnego sportu, w oparcie o lojalną, wartościową marketingowo widownię, najwyższy zwrot z inwestycji po­ trzyletniej kadencji władz. Obecnie zarząd spółki stanowią prezes Artur Popko i wiceprezes Piotr Sieńko. Struktura niesionej w sponsoring oraz unikalne widowiska siatkarskie i – co bardzo istotne – wysoki poziom sportowy rozgrywek organizacyjna spółki opiera się o zasadnicze piony, a są nimi: pion sportowy, finansowy, marketingu i komunikacji, należą do najbardziej atrakcyjnych produktów sponsorskich w Polsce. projektów oraz obsługi prawnej i HR.

20 21 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A.

ROZDZIAŁ 3

ANALIZA OTOCZENIA

22 23 ANALIZA OTOCZENIA

Analiza SWOT

Mocne strony • Polska Siatkówka posiada tradycję, sukcesy i jest to druga pod względem popularności dyscyplina po piłce nożnej • PLS S.A., PlusLiga i Liga Siatkówki Kobiet oraz 1. Liga Mężczyzn współtworzą Polską Siatkówkę i są jej istotnymi elementami • Kibice klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet należą do grona najlepszych na świecie kibiców, a kibicowanie jest bezpieczne i rodzinne • Kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet posiadają nowoczesną infrastrukturę i są organizatorami profesjonalnych zawodów • PLS S.A. i kluby dysponują szeroką gamą atrakcyjnych produktów marketingowych • PLS S.A. i wiele klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet posiadają stabilnych sponsorów • Mecze PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet są regularnie transmitowane w TV POLSAT • PLS S.A. ma osiemnastoletnie doświadczenia w organizacji profesjonalnych rozgrywek ligowych • PlusLiga jest jedną z najbardziej cenionych lig europejskich • Kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet są zorganizowane i prowadzone profesjonalnie • PLS S.A. prowadzi aktywną komunikację z otoczeniem i interesariuszami z wykorzystaniem wielu kanałów Słabe strony • Malejąca frekwencja kibiców na meczach w halach • Ograniczona liczba dużych, tytularnych sponsorów klubów, mogących zapewnić długookresową stabilizację finansową • Brak wystarczającej współpracy pomiędzy PLS S.A. a klubami PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet w realizacji wspólnych zadań • Duże dysproporcje w zakresie wiedzy merytorycznej menadżerów, zróżnicowany poziom organizacyjny klubów • Średni poziom sportowy Ligi Siatkówki Kobiet • PLS S.A. jako organizacja ma niską rozpoznawalność i często jest mylona z PZPS

Szanse • Wypracowanie i wdrożenie Strategii Rozwoju PLS S.A. na lata 2018 – 2022 • Rozwój gospodarczy Polski • Pozytywne relacje ze wszystkimi interesariuszami i regulatorami • Podnoszenie atrakcyjności widowisk i zwiększanie liczby kibiców w halach • Ograniczenie liczby drużyn w ligach to szansa na wyższy poziom rozgrywek • Sukcesy polskich reprezentantów, które przekładają się na zainteresowanie rozgrywkami z ich udziałem • Wzrost konsolidacji środowiska • Wykorzystanie potencjału marketingowego i zdobywanie nowych sponsorów • Dalszy rozwój nowoczesnych narzędzi komunikacji

Zagrożenia • Kryzys gospodarczy • Niekorzystne zmiany legislacyjne w zakresie sportu • Konkurencyjność ofert innych dyscyplin sportu • Wzrost zainteresowania sponsorów i kibiców innymi dyscyplinami drużynowymi • Rozwój profesjonalnych lig siatkówki w Rosji, Włoszech i Turcji – odpływ najlepszych zawodników do tych lig • Słabe wyniki Reprezentacji Polski • Spadająca frekwencja kibiców na meczach • Pogorszenie sytuacji finansowej klubów oraz PLS S.A. • Intensyfikacja sporów w środowisku siatkarskim • Mniejsze zainteresowanie sponsorowaniem sportu przez największe spółki skarbu państwa wynikające ze zmiany priorytetów

24 25 ANALIZA OTOCZENIA ANALIZA OTOCZENIA

Analiza otoczenia wewnętrznego Konkurencja

PLS S.A. posiada osiemnastoletnie doświadczenie w zarządzaniu 61 % ankietowanych przedstawicieli Plus Ligi i Ligi Siatkówki Kobiet rozgryw­kami profesjonalnej ligi mężczyzn i czternastoletnie doświadcze­ uważa, że największą barierą w pozyskiwaniu sponsorów jest konkurencja nie w zarządzaniu rozgrywkami ligi kobiet, co czyni ze Spółki lidera w tej innych dyscyplin zespołowych, które wykorzystują techniki promocji siatkówki. dziedzinie nie tylko w polskim sporcie, ale także w Europie. Wszystkie kluby wchodzące w skład PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet to spółki akcyjne. Powielanie ich osłabia efekt wywołany przez widowiska siatkarskie i zmniej­ sza ich popularność i atrakcyjność. Istotne jest zatem zachowanie odmienności Wiele rozwiązań i dokonań będących wynikiem pracy całego środowis­ i uzyskanie ponownej przewagi nad konkurencją. Dlatego trzeba pójść krok ka profesjonalnej polskiej siatkówki zyskało najwyższe oceny wśród władz naprzód i poszukać nowych dróg rozwoju i konsekwentnie je wdrażać. Europejskiej Federacji Siatkówki /CEV. Przedstawiciele PLS S.A. są członkami władz tej organizacji, pełnią funkcje w komisjach merytorycznych, a także Na rynku sportu komercyjnego występuje coraz większa rywalizacja występują w roli superwizorów podczas najważniejszych europejskich za­ w zakresie pozyskania kibiców do hal, przed telewizory oraz monitory kom­ wodów. puterów i smartfonów. O przewadze w tym zakresie zdecydują produkty marketingowe najwyższej jakości. Kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet były wielokrotnie organizatorami meczów rozgrywanych w ramach europejskich pucharów. Widowiska te przeszły do historii nie tylko z powodu poziomu sportowego i emocji, jakie gwarantowały kibiciom, ale także ze względu na ich organizację.

Profesjonalne ligi piłki siatkowej, będące zasadniczym elementem skła­ dowym Polskiej Siatkówki, wpływają, podobnie jak reprezentacje narodowe i ich sukcesy, na popularność tej dyscypliny wśród Polaków. Znajduje się ona na pierwszym miejscu pod względem liczby i skali odniesionych sukcesów sportowych na najważniejszych światowych i europejskich imprezach (złote medale Mistrzostw Świata, Mistrzostw Europy, Ligi Światowej, World Tour) wśród dyscyplin zespołowych i na drugiej pozycji za piłką nożną w zakresie popularności.

Podobnie jak w innych krajach Europy, występuje duża dysproporcja Poziom sportowy rozgrywek bezpośrednio wpływa na popularność dyscypliny i jej pozycję. Tak uważa ponad w budżetach klubów wchodzących w skład PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. połowa ankietowanych. Towarzyszyć temu musi skuteczna strategia komunikacji, atrakcyjna polityka cenowa kar­ Istnieje wiele przyczyn takiego stanu rzeczy, ale – niezależnie do różnych netów i biletów na mecze, dopasowana do możliwości finansowych kibiców oraz towarzyszące im pakiety korzyści. problemów i trudności – z pewnością siatkówka jest dyscypliną wysoce Komunikacja i dotarcie do kibiców poprzez media społecznościowe (social media) jest dzisiaj kluczem do utrzymania cenioną przez sponsorów oraz przedstawicieli Jednostek Samorządu Tery­ trwałych więzi z kibicami. torialnego, gwarantującą bardzo skuteczny rodzaj promocji i reklamy.

Ustabilizowanie pozycji lidera w polskim sporcie przez profesjonalne ligi siatkówki staje się aktualnie wyzwa­ Siatkówka klubowa zapewnia swoim sponsorom najwyższy zwrot niem. Przy tej okazji warto przypomnieć wartości i dokonania, będące w znaczniej mierze wynikiem działań środowi­ z poniesionych inwestycji w sponsoring. Wskaźnik ten oscyluje na pozio­ ska animatorów profesjonalnych lig piłki siatkowej i mogących stanowić bazę do kreowania kolejnych wartościo­ mie dziesięciokrotnego zwrotu z inwestycji. To znakomity wynik. wych rozwiązań.

Oto niektóre z nich: • wysoka pozycja sportowa Polskiej Siatkówki • wielka popularność siatkówki w Polsce • ceniony na świecie standard widowiska siatkarskiego • światowej sławy gracze w polskich profesjonalnych ligach siatkówki • silna międzynarodowa pozycja męskiej siatkówki klubowej • polski system kontroli gry – challenge.

Pozyskiwanie sponsorów staje się coraz większym wyzwaniem, bowiem sport się coraz bardziej profesjonalizuje i na rynku ofert sponsorskich panuje coraz większa rywalizacja. Oczywista staje się konieczność doskonalenia działań w tym zakresie, co w znacznej mierze zależeć będzie od przyjęcia skutecznej metodologii, a istotnym kapitałem rozwojowym jest zaplecze specjalistów d/s marketingu, którzy powinni podlegać stałemu kształceniu. Zbudowana w ten sposób przewaga może okazać się decydująca w dłuższej perspektywie działań.

Także coraz bardziej konkurencyjny jest rynek nadawców telewizyjnych. Dołączają do dotychczasowych nowi gracze, np. NC+, posiadacz praw do transmisji siatkarskiej Ligi Mistrzów. Prawa do transmisji z meczów siatkówki są atrakcyjnym produktem również dla bukmacherów.

26 27 ANALIZA OTOCZENIA ANALIZA OTOCZENIA

Kibice – ewolucja widowni siatkarskiej Nowa epoka w sporcie

Współczesne techniki komunikacji, a wśród nich szczególnie social media ukształtowały nowe postawy także Ten nowy rodzaj uczestnictwa w wydarzeniach sportowych zainicjował wśród widowni sportowej. Możliwość towarzyszenia za ich pośrednictwem swojej ulubionej drużynie w czasie nową epokę w sporcie. Przyniesie ona nowe wyzwania dla samych zawod­ rze­czywistym i nie tylko w trakcie meczu, ale także podczas wydarzeń pomeczowych, treningu czy nawet pobytu ników i organizatorów widowisk, ale też niewątpliwie wzbogaci sport o nową, w szatni albo w trakcie niektórych wydarzeń z życia prywatnego gwiazd sportu, wprowadziła zmiany form uczest­ wartościową widownię, której do tej pory nie było. nictwa w meczu i kibicowania. Ta forma dotarcia z przekazem z wydarzeń sportowych ukształtowała i kształtować będzie nadal nowe grupy sympatyków siatkówki, którzy nie muszą, jak dotąd, być w hali podczas meczu, a nawet Zatem malejąca widownia podczas wydarzeń sportowych, nie musi być nie mają zamiaru się do niej wybrać, ale mogą się stać lub są aktywnymi kibicami i dopingować swoją drużynę wynikiem spadku poziomu jakości widowiska czy nawet obniżenia poziomu za pośrednictwem Facebooka, YouTube czy Instagramu. I choć nic nie zastąpi emocji przeżywanych blisko swojej sportowego drużyny lub wygórowanych cen biletów, a jedynie, skutkiem drużyny w hali, to proces ten jest nieunikniony. Spowoduje on rezygnację z osobistego udziału w meczu wielu tego, że istotna część widowni towarzyszy swojej drużynie właśnie za pomocą kibiców, podobnie jak to miało miejsce w przypadku transmisji telewizyjnych. nowych mediów. Aż 75 % ankietowanych przedstawicieli PlusLigi uważa, że właśnie transmisje tv i przekazy internetowe są zasadniczym powodem ograniczenia widowni podczas meczów.

Kluby muszą być przygotowane na taki stan rzeczy i uznać ten kanał dotarcia kibiców do swojej ulubionej drużyny za w pełni uprawniony i pro­ gramować go tak, aby zapewniał wszystkim stronom jak najwięcej satysfakcji. Z drugiej strony konieczne staje się podejmowanie działań w celu podnosze­ nia atrakcyjności widowisk, aby w halach gromadziło się maksymalnie dużo kibiców, zwłaszcza nowych, z młodszych grup wiekowych, co jest bardzo cenione przez zawodników, sponsorów i media.

Zmieniająca się widownia Nie można też zapominać, że media społecznościowe mogą służyć nie tylko przekazywaniu pozytywnych wiadomości, obrazów i emocji. Mogą też Uczestnictwo w meczu jedynie poprzez media społecznościowe nie oznacza, że kibic korzystający z tej formy ko­ być nośnikiem krytyki, szerzenia plotek, pomówień, wyrażać frustrację i krytykę. munikacji nie stanowi widowni tego meczu. I choć jest to nowa kategoria kibicowania, to tacy kibice też są odbior­ Trzeba mieć zawsze świadomość tych aspektów ich funkcjonowania i budować cami przekazów reklamowych i promocyjnych, na których zależy sponsorowi i za które on płaci. Ponadto przekaz za strategię postępowania w każdej sytuacji. pośrednictwem tych mediów jest bardziej emocjonalny i bardziej osobisty niż transmisja tv. To kolejny powód, dla którego będzie powiększać się grupa fanów działających przy pomocy np. FB. Aktualne trendy w marketingu sportowym Deficyt, jaki powstaje w wyniku takiego pośredniego uczestnictwa kibica w meczu, polega na tym, że zawodnicy nie czują osobistego dopingu tego kibica w hali, bo go tam nie ma, ale za to po meczu mogą dobitnie się o tym prze­ konać, oglądając profil swojej drużyny lub swój własny na Facebooku, gdzie sympatia do zawodnika czy drużyny jest Komunikacja w czasie rzeczywistym (Real spersonalizowana. Ale niestety kibic taki nie kupi biletu na mecz. time communications)

Aktualne trendy w marketingu sportowym są zdominowane przez tech­ Zmiana kryteriów pomiaru widowni niki komunikacji. Wiadomo bowiem, że dotarcie z informacją i przekazem do kibiców oraz mediów decyduje o rozwoju i generuje przychody klubów. Dotąd najbardziej wiarygodnym miernikiem popularności wydarzenia Media społecznościowe dają możliwość docierania z osobistym przekazem sportowego była ilość kibiców w hali lub na stadionie oraz oglądalność w czasie rzeczywistym. Tego właśnie oczekuje współczesny kibic. Jeśli forma telewizyjna transmisji. Obecnie do tej widowni należy dodawać także tych przekazu będzie atrakcyjna, to użytkownik Facebooka chętnie poleci link fanów, którzy uczestniczą w meczu lub go obserwują za pośrednictwem do takiego wydarzenia przyjaciołom. Przekaz ten powinien trwać dłużej niż social mediów przy pomocy swojego smartfonu lub notebooka i nie ma ich tylko transmisja z meczu, powinien zawierać także relacje z treningów czy w hali, a nawet nie mają telewizora. Jest to coraz powszechniejsza tendencja. innych zajęć zespołu, pokazywać zaplecze, relacjonować na żywo to, co dzieje się w szatni, a nawet podczas prywatnych zajęć zawodników i zawod­ Liczba takiej widowni będzie sukcesywnie rosnąć, ograniczając grupy tych niczek. Ten sposób przedstawiania sportu komercyjnego wymaga zmiany kibiców, którzy tradycyjnie oglądają wydarzenia sportowe przed telewizorem świadomości sportowców, którzy dotąd byli prezentowani jedynie podczas i należy przyjąć, że pomiędzy tymi mediami będzie narastać rywalizacja, ale meczu, a pozostałe formy ich aktywności w sporcie – i poza sportem – były mogą też pojawiać się różne formy symbiozy. owiane tajemnicą.

Zapewne już niebawem powstaną instrumenty wiarygodnych pomiarów Obecnie stają się oni osobami na wskroś publicznymi, którym coraz zsumowanej widowni – telewizyjnej, zgromadzonej w hali oraz tej uczest­ trudniej będzie zachować dyskrecję w sprawach zawodowych, a nawet niczącej za pośrednictwem mediów społecznościowych. Narzędzie takie prywatność, ale jak widać, może pojawić się cenny kapitał promocyjny, prze­ pomoże w obliczeniu realnej wartości inwestycji i ekspozycji sponsora oraz kładający się także na wartość kontraktów reklamowych. skuteczności dotarcia do wszystkich kibiców śledzących mecz i będzie to zapewne bardziej precyzyjny pomiar, niż jedynie zsumowanie ilości polubień na profilu FB.

28 29 ANALIZA OTOCZENIA ANALIZA OTOCZENIA

Video 360’ Widownia w halach

Coraz popularniejsze w prezentowaniu wydarzeń zaplecza towarzyszą­ W ostatnich latach obserwujemy spadek widowni w halach siatkarskich, cych sportowi profesjonalnemu staje się wykonywanie nagrań video kamerami co w znacznej mierze zależy od sukcesów sportowych. W sezonie 2017/2018 360’. Pokazywanie obrazu o tej szerokości umożliwia prezentowanie wszel­ mecze PlusLigi oglądało w halach łącznie 509 065 widzów, co oznacza spadek kich szczegółów, „nic nie umknie oku kamery”, a to rodzi dodatkową wartość o 22 936 widzów w stosunku do sezonu 2016/2017. Z kolei, na meczach Ligi dla użytkowników. Siatkówki Kobiet w sezonie 2017/2018 pojawiło się łącznie 190 879 osób. To spadek o 48 324 osoby w porównaniu do sezonu poprzedzającego. E-sport Sukces sportowy zwiększa zainteresowanie kibiców i wpływa na większe Coraz powszechniej do sportu komercyjnego wdziera się e-sport. Masowe przychody ze sprzedaży biletów. Ceny biletów wahają się od 2 zł na mecze zainteresowanie dyscyplinami w oparciu o gry internetowe doprowadziło do Trefla Gdańsk do 50 zł za najdroższy bilet na spotkanie ZAKSY Kędzierzyn-Koźle. powstawania e-sportowych sekcji w klubach profesjonalnych lig piłki nożnej Wejściówki na mecze Ligi Siatkówki Kobiet są tańsze niż na mecze PlusLigi. w Europie. Kluby te ze względu na odbywające się mistrzostwa zatrudniają Za najdroższy bilet na mecz żeńskiej siatkówki ligowej trzeba zapłacić 25 zł graczy zza konsoli. – w przypadku Grotu Budowlanych Łódź.

Jak dotąd, siatkówka nie doczekała się gry na konsole, a jedynie gry pod tytułem International Volleyball przeznaczonej na komputery stacjonarne. Jej Ceny biletów w klubach PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet w sezonie 2018/2019 ostatnia edycja została wydana w 2010 roku. Czy siatkówka doczeka się gry, która podbije świat i skupi zainteresowanie licznych grup graczy? Jeśli tak, KLUB cena biletu (w zł) to powstaną wówczas zapewne liczne rzesze graczy, dla których wcześniej Cerrad Czarni Radom od 10 do 30 czy później zorganizowane zostaną mistrzostwa i tym samym rozpocznie Indykpol AZS Olsztyn od 10 do 35 się rywalizacja profesjonalnych klubów. Faktem stało się uruchomienie przez POLSAT TV kanału prezentującego zawody w grach komputerowych o nazwie Chemik Bydgoszcz od 10 do 40 POLSAT GAMES. PGE Skra Bełchatów od 5 do 40 Cuprum Lubin od 10 do 30 Personalizacja Trefl Gdańsk od 2 do 30 Personalizacja dotarcia do aktualnych i potencjalnych kibiców staje się, PlusLiga MKS Będzin od 2 do 30 podobnie jak w innych dziedzinach promocji, kluczem do skutecznego GKS Katowice od 5 do 30 pozyskania nowych zwolenników i ich sympatii. Niezbędne jest tworzenie baz ONICO Warszawa od 10 do 40 danych kibiców, które dostarczą coraz szerszej wiedzy na ich temat. Pozwoli ZAKSA Kędzierzyn-Koźle od 10 do 50 to na precyzyjne zaspakajanie ich potrzeb i zainteresowań siatkówką, a każdy komunikat kierowany do nich i zaczynający się od ich imienia, będzie odbie­ Stocznia Szczecin 35 i 45 rany szczególnie ciepło. Przykładem może być program lojalnościowy dla Asseco Resovia Rzeszów 25 i 35 kibiców działający w oparciu o indywidualne konta i gromadzenie punktów, Jastrzębski Węgiel 15 i 25 które mogą być wykorzystane w systemie zdobywania cennych nagród. Aluron Virtu Warta Zawiercie od 15 do 25 To tylko niektóre z nowych trendów w marketingu i na pewno w krótkiej perspektywie przybywać będzie wiele nowych. Sport profesjonalny jest od Volleyball Wrocław 10 i 15 nich uzależniony, ale także może generować oryginalne techniki dotarcia, charakterystyczne dla danej dyscypliny sportu. Wiele w tej kwestii zależy od ŁKS Commercecon Łódź od 5 do 15 pomysłowości menadżerów odpowiedzialnych za marketing w środowisku E.LECLERC RADOMKA RADOM od 5 do 20 profesjonalnych klubów siatkówki. Bank Pocztowy PAŁAC Bydgoszcz 5 i 10 BKS PROFI CREDIT Bielsko-Biała 10 i 15 Enea PTPS Piła od 8 do 15 Liga Siatkówki Kobiet Grot Budowlani Łódź od 10 do 25 Energa MKS Kalisz Developres SkyRes Rzeszów od 5 do 15 DPD Legionovia Legnionowo 5 i 10 KSZO Ostrowiec 8 i 12 Chemik Police 10 i 15

30 31 ROZDZIAŁ 4

INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI

32 33 INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI

Interesariusze

Polska Liga Siatkówki S.A. działa w otoczeniu interesariuszy mających bezpośredni lub pośredni wpływ na jej funkcjonowanie. Jednocześnie sama Spółka w większym i mniejszym stopniu także wpływa na funkcjonowanie swoich interesariuszy. Ta obopólna zależność przybiera różne kształty, bowiem różne są kategorie otoczenia. Wśród interesariuszy znajdują się instytucje, które są regulatorem funkcjonowania PLS S.A., jak i osoby fizyczne będące po prostu kibicami. Tę różnorodność interesariuszy przedstawiamy na diagramie poniżej. Jednak należy przyjąć, że wszyscy interesariusze PLS S.A. są ważni i pozytywne obustronne relacje spółki z nimi są niezbędne dla konsekwent­ nej realizacji strategii rozwoju.

Świadomość istnienia grup interesariuszy o zróżnicowanych potrzebach i różnej sile oddziaływania skłania do indywidualizowania relacji z nimi, ale równocześnie do posiadania kompleksowej koncepcji polityki w tym zakresie. Inne są bowiem potrzeby grupy kibiców, a inne instytucji będących regulatorami, np. Polskiego Związku Piłki Siatkowej, czy Ministerstwa Sportu i Turystyki. Różne są zatem oczekiwania pod ich adresem i dlatego strategia postępowania też musi być zróżnicowana. Jednak wszelkie relacje z grupami interesariuszy muszą być ukierun­ kowane na zachowanie jak najlepszych relacji z nimi, ponieważ te relacje w znaczniej mierze wpływają na rozwój siatkówki. Zarządzanie tymi relacjami jest istotnym elementem Społecznej Odpowiedzialności Biznesu /CSR/, podnosi transparentność działania i jest wiarygodnym dowodem nowoczesnego zarządzania.

Dla uzyskania opinii interesariuszy, które mogą być kluczowe dla zachowania jak najlepszych relacji z nimi, a równocześnie uzyskania cennej wiedzy na temat otoczenia i środowiska działania spółki, jej potrzeb i planów, wskazane jest organizowanie paneli interesariuszy, które mogą dostarczyć cennej wiedzy. Spotkania z reprezentan­ tami tych grup usprawnią zarządzanie oraz pozwolą usatysfakcjonować wszystkich zainteresowanych. Umiejętne zarządzanie relacjami z interesariuszami i planowy kontakt z nimi pozwala unikać sytuacji kryzysowych, może też prowadzić do budowy nowych kreatywnych rozwiązań wynikających z potrzeb otoczenia. Dla ułatwienia rozumienia potrzeb interesariuszy można ich podzielić na wewnętrznych i zewnętrznych.

34 35 INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI

Interesariusze zewnętrzni Kibice Kibice to kluczowi interesariusze Polskiej Ligi Siatkówki S.A. Bez ich udziału nie mogą się odbyć udane zawody sportowe. Od ich obecności zależy popularność dyscypliny, która w konsekwencji buduje jej wartość tak istotną dla sponsorów i mediów. Polska widownia siatkarska niesie za sobą ogromne pokłady pozytywnej energii, co decyduje między innymi o tym, że siatkówce kibicują całe rodziny.

Społeczności lokalne Społeczności lokalne to zasadnicze otoczenie, w jakim egzystują kluby i odbywają się widowiska siatkarskie. Kluby osadzone w przestrzeni miast są w prosty sposób uzależnione od ich mieszkańców. Z jednej strony kluby wpływają na popularność miast i ich promocje, z drugiej zaś strony zależą od przychylnych relacji z władzami i mieszkańcami aglo­ meracji. Stąd budowa poprawnych relacji z nimi staje się oczywistością, choćby dlatego, że za sympatią mieszańców często idą subsydia władz. Jest to także bardzo istotne środowisko z punktu widzenia przedstawicieli PLS S.A.

Sponsorzy Kluczem do rozwoju sportu jest posiadanie warunków finansowych gwarantujących funkcjonowanie i rozwój klubów, a także rozgrywek. Na bazie zdobytych już doświadczeń PLS S.A. profesjonalizuje swoje relacje z tą grupą interesariuszy starając się zagwarantować im coraz większą satysfakcję z inwestycji w siatkówkę.

Partnerzy Polska Liga Siatkówki S.A. za swoich partnerów uznaje firmy dostarczające jej rozwiązania technologiczne, czy też te, które współpracują w zakresie mediów i wizerunku. Pozwalają one utrzymać wysoką jakość organizacji rozgrywek PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, czy też zwiększać ich potencjał i zasięg medialny. Partnerzy ci pomagają także w realizacji działań społecznych, które są cenne z punktu widzenia strategii PLS S.A.

Przedstawiciele biznesu W przypadku Polskiej Ligi Siatkówki S.A. środowisko biznesu jest ważne dla jej funkcjonowania i rozwoju. Po pierwsze, przedstawiciele biznesu to potencjalni sponsorzy a po drugie, rozumienie zasad funkcjonowania biznesu i trendów w nim panujących, mogą być wskazówką do prowadzenia skutecznej akwizycji sponsorskiej. Rozumienie biznesu i kreowanie pozytywnych relacji tworzy przestrzeń do dynamicznego rozwoju i współpracy pomiędzy przed­ stawicielami sportu a podmiotami gospodarczymi.

Instytucje i organizacje PZPS, MSiT, CEV, FIVB, PKOL Polska Liga Siatkówki S.A. kształtuje relacje z instytucjami i organizacjami sportowymi, takimi jak: Polski Związek Piłki Siatkowej, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Europejska Konfederacja Siatkówki /CEV/, Międzynarodowa Federacja Siatkówki /FIVB/, czy też Polski Komitet Olimpijski. Każda z tych organizacji pośrednio lub bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie PLS S.A., PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, dlatego też, utrzymywanie z nimi dobrych stosunków może nieść za sobą wymierne korzyści.

Inne związki sportowe Związki sportowe i instytucje odpowiedzialne za organizacje rozgrywek sportowych na najwyższym krajowym poziomie innych dyscyplin zespołowych to konkurencja Polskiej Ligi Siatkówki S.A. Instytucje te konkurują ze sobą pod względem posiadania stabilnych grup lojalnych kibiców oraz sponsorów. Istotnym jest zatem, by monitorować ich działania i poziom organizacji zawodów, aby zachować pozycję lidera w kreowaniu nowych form aktywności dla kibiców podczas widowisk siatkarskich. Natomiast w przypadku występowania we wspólnym interesie tych dyscyplin wskazana jest współpraca.

Jednostki Samorządu Terytorialnego Miasta i inne Jednostki Samorządu Terytorialnego stały się w ostatnich latach kluczowym partnerem dla PLS S.A. oraz klubów występujących w PlusLidze i Lidze Siatkówki Kobiet. Ich niebagatelny, finansowy wpływ na finansowa­ nie ekstraklas siatkarskich stawia tych interesariuszy w gronie decydujących o istnieniu i rozwoju. Pielęgnowanie jak najlepszych relacji z nimi wydaje się przesądzać o rozwoju siatkówki klubowej.

Media tradycyjne i społecznościowe Media to jeden z kluczowych interesariuszy PLS S.A. Poprzez media informacje dotyczące PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet docierają do szerokiego grona odbiorców. Przekazy medialne, zarówno te w mediach tradycyjnych, jak i w social mediach, budują wizerunek rozgrywek i Spółki. Obecnie istotniejszą funkcję spełniają media społecznościowe, stale rosnące w siłę. W działaniach PLS S.A. nie wolno zapominać o tym zjawisku i konieczne jest, utrzymywanie z nimi jak najlepszych relacji na najwyższym poziomie, co powinna ujmować w swoich założeniach Strategia Komunikacji.

Dostawcy Zaplanowana i konsekwentnie realizowana współpraca z dostawcami to jeden z elementów codziennej pracy Polskiej Ligi Siatkówki S.A. oraz klubów ekstraklas siatkarskich. Dostawcy pełnią nieodłączną rolę w sprawnym i rzetelnym funk­ cjonowaniu tych instytucji.

36 37 INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI interesariusze wewnętrzni Misja, wizja, wartości

Misja, Wizja i Wartości Polskiej Ligi Siatkowki S.A. powstały w oparciu o materiały będące wynikiem warsztatów i towarzyszącej im dyskusji przeprowadzonej w gronie przedstawicieli klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. Odbyła się ona w ramach Warsztatów Marketingu i Komunikacji PLS S.A. Uznać należy zatem, że dokumenty te powstały przy udziale szerokiej reprezentacji środowiska, rozumiejącej swoje posłannictwo, zobowiązania pod adresem inte­ resariuszy oraz zadania, jakie pozostają do zrealizowania.

Misja

Naszą misją jest: • stały, wszechstronny rozwój profesjonalnej ligi kobiet i mężczyzn, • budowa satysfakcji najlepszych na świecie kibiców, • rozwój poziomu sportowego naszych rozgrywek, • budowa trwałych pozytywnych więzi ze sponsorami i mediami, • tworzenie przyjaznych relacji i atmosfery partnerstwa ze wszystkimi interesariuszami.

Wizja

Chcemy być organizatorem najbardziej prestiżowych i profesjonalnych rozgrywek siatkówki ligowej na świecie, o najwyższym poziomie sportowym, które są stabilne finansowo i posiadają wyjątkową atmosferę zbudowaną przez wspaniałych polskich kibiców siatkówki.

Wartości

Rozwój Odpowiedzialność Transparentność

Partnerstwo Profesjonalizm Pozytywna energia

Wartości powyższe są rozumiane jako: Kluby Kluby PlusLigi, Ligi Siatkówki Kobiet oraz 1. Ligi Mężczyzn są immanentną częścią PLS S.A. tworzącą systemy Rozwój – stosowanie innowacyjności, wszechstronne doskonalenie umiejętności i wiedzy, nowoczesne rozgrywek zarządzanych przez Spółkę. Jest to zatem zasadnicza grupa interesariuszy. Budowa jak najlepszych relacji pomiędzy tymi podmiotami decyduje o rozwoju polskiej siatkówki. działanie, odwaga w podejmowaniu działań oraz kreatywność, co pozwoli zachować pozycję lidera przy równoczesnym byciu pionierem. Zawodnicy, trenerzy Zawodniczki i zawodnicy, trenerzy oraz zespoły zaplecza drużyn to kluczowi interesariusze PLS S.A. Stanowią oni Partnerstwo – współpraca, zaufanie, lojalność, wzajemne wsparcie, budowanie więzi, edukacja oraz wza­ o sukcesie sportowym i wizerunkowym polskiej siatkówki klubowej. Profesjonalna organizacja pracy klubów stano­ jemny szacunek i wymiana doświadczeń. wić powinna oparcie dla ich zawodowego funkcjonowania. Kreowanie pozytywnej polityki z zawodnikami świadczy o sile i pozycji klubów. Odpowiedzialność – stosowanie zasad fair play, odpowiedzialności społecznej /CSR/, staranność i systema­ tyczność w działaniach. Sędziowie, komisarze, kwalifikatorzy Profesjonalne pełnienie roli sędziów, kwalifikatorów i komisarzy rozgrywek PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet decy­ Profesjonalizm – wytrwałość w działaniu, wysoka jakość naszej pracy, uczciwość, a także zdobywanie duje o jej prestiżu i dlatego kształtowanie pozytywnych relacji pomiędzy przedstawicielami tych grup jest jednym wiedzy potrzebnej do zawodowego wykonywania obowiązków. z istotnych zadań PLS S.A.

Menadżerowie i pracownicy Transparentność – wiarygodność naszych decyzji i działań, poszanowanie zasad i reguł oraz działanie przy Menadżerowie siatkarscy i pracownicy klubów to także zasadnicza grupa interesariuszy. Mają oni decydujący otwartej kurtynie. wpływ na rozwój klubów. Istotne, aby w sposób konsekwentny poszerzać ich wiedzę w celu uzyskania szerokiej grupy profesjonalistów odpowiedzialnych za rozwój rozgrywek. W ten sposób kreować można pozytywne relacje Pozytywna energia – czerpanie jej od kibiców przeżywających pozytywne emocje podczas meczów, w których z tą grupą interesariuszy. biorą udział wraz ze swoimi rodzinami.

38 39 INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI

ROZDZIAŁ 5

PLAN STRATEGICZNY

40 41 INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI PLAN STRATEGICZNY

Długoterminowe i średnioterminowe kierunki rozwoju

Analizując otoczenie, w jakim działa PLS S.A., pozycję siatkówki jako dyscypliny sportu oraz mając na uwadze jej potrzeby, a także potencjał, jakim dysponuje, za zasadnicze kierunki rozwoju należy uznać: • Poszerzanie bazy kibiców • Podnoszenie poziomu sportowego • Doskonalenie poziomu organizacyjnego rozgrywek • Pozyskiwanie nowych sponsorów • Doskonalenie form widowiska • Kształcenie menadżerów • Doskonalenie form komunikacji • Budowę zaplecza sportowego • Zarządzanie relacjami z interesariuszami • Konsekwentną budowę marki klubów i zawodników

Kierunek rozwoju Średnioterminowy: 1 rok Długoterminowy: 2 – 4 lata Poszerzanie bazy kibiców Opracowanie metod pozyskania nowych Pozyskanie nowych kibiców kibiców Podnoszenie poziomu sportowego Opracowanie strategii rozwoju Awans sportowy klubu w klasyfikacji ligi sportowego Doskonalenie poziomu Opracowanie nowych elementów organizacyj­ Wdrożenie nowych elementów organizacyjnego rozgrywek nych rozgrywek organizacyjnych rozgrywek Pozyskiwanie nowych sponsorów Opracowanie nowej oferty sponsorskiej Pozyskanie nowych sponsorów Doskonalenie form widowiska Opracowanie nowych elementów widowiska Premiera widowiska w oparciu o nowe ele- menty scenariusza Kształcenie menadżerów Opracowanie systemu kształcenia Dysponowanie wykształconymi menadżerów menadżerami Doskonalenie form komunikacji Opracowanie strategii komunikacji Funkcjonowanie nowego portalu i jej wdrożenie i bazy stałych kibiców w oparciu o konta kibiców Budowa zaplecza sportowego Opracowanie założeń programu budowy Dysponowanie zapleczem sportowym przez zaplecza sportowego każdy klub Zarządzanie relacjami Opracowanie polityki zarządzania relacji Rozpoczęcie organizacji paneli z interesariuszami z interesariuszami interesariuszy Konsekwentna budowa marki klubu Przyjęcie założeń i porządkowanie obszarów Promowanie marek – realizacja działań i zawodników

42 43 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Plan marketingowy Wprowadzenie do rozgrywek Hitu kolejki to okazja do zaoferowania nowego produktu. Mecz taki wymagać będzie specjalnej oprawy i komunikacji.

Produkty Rozwój rozgrywek ekstraklasy polskiej siatkówki może generować kolejne nowe produkty. Tutaj pole do popisu mają menadżerowie klubowi oraz przedstawiciele sponsora. Strategia rozwoju PLS S.A. powinna stworzyć przestrzeń do wykreowania nowej wartości dyscypliny, widowiska oraz nowych produktów profesjonalnych lig siatkarskich, w tym tak specyficznego produktu, jakim jesttransmisja telewizyjna z meczów ligowych. Kształtowanie ich tak, aby były jeszcze bardziej atrakcyjne dla widzów i sponsorów oraz zawierały nowe, dotąd niestosowane, elementy realizacji obrazu i widowiska tv, zwiększy ich efektywność PlusLiga i Liga Siatkówki Kobiet reklamową i satysfakcję sponsorów.

Dla stałego rozwoju PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, co jest szczególnie istotne dla kibiców, sponsorów, klubów oraz zawodników, konieczne jest: • stałe podnoszenie poziomu sportowego rozgrywek, między innymi poprzez sprecyzowanie polityki związanej z za­ trudnianiem zagranicznych zawodniczek i zawodników. Powinni oni stanowić nie więcej niż trzech graczy i powin­ ni to być zawodnicy i zawodniczki ze światowej czołówki. Zagwarantuje to podniesienie poziomu sportowego lig oraz zwiększy ich atrakcyjność i popularność; • do rozważenia jest zwolnienie klubów z opłat za grę zawodników zagranicznych; • ustabilizowanie liczby drużyn na obecnym poziomie oraz jasne sformułowanie zasad sytemu spadków i awansów; • wprowadzenie hitu kolejki z właściwą temu wydarzeniu komunikacją, promocją oraz oprawą; • ustalenie stałych terminów i godzin meczów; PLS S.A. i kluby budują swoją ofertę w oparciu o atrakcyjne produkty marketingowe. Każdy z nich, stale dosko­ • podwyższenie frekwencji kibiców w halach podczas meczów; nalony, może zostać wykorzystany jako oddzielna oferta sponsorska. Istnieje także możliwość łączenia ich w pa­ • ustalanie kalendarza transmisji TV z meczów w terminie pozwalającym na przeprowadzenia kampanii zaprasza­ kiety zgodnie z potrzebami różnych sponsorów. jącej kibiców.

Jednym z produktów, który może być oferowany sponsorowi jest mecz. W ten sposób można wyróżniać mniejszych sponsorów, ale patronat nad kolejnymi meczami sezonu oferowany kolejnym dzielnicom miasta, jest w stanie zbudować bardzo atrakcyjny pakiet sponsorski dla klubu. Puchar Polski, Superpuchar, Mecz gwiazd

Ciekawym także rozwiązaniem może być zaoferowanie podczas meczu mega ekspozycji, tj. miejsca, widziane­ go okiem kamery, wykorzystywanego do ekspozycji np. samochodu lub ogromnej makiety produktu, a podpisanie umowy do całosezonowej ekspozycji tego typu stanowić będzie wymierny przychód dla klubu.

Atrakcyjnym obecnie produktem jest backstage, czyli materiał wideo zza kulis, często emitowany w social me­ diach. Jest on bardzo ceniony przez szeroką publiczność i tym samym może być atrakcyjny dla sponsorów. Skróty z meczów dedykowane tym, którzy nie mają możliwości czy skłonności do oglądania całych spotkań (a jest to szeroka grupa sympatyków siatkówki), to kolejny atrakcyjny produkt do zaoferowania sponsorom i mediom.

Spoglądając na potrzeby sponsora od strony zobowiązań firm ze względu na Społeczną Odpo­wiedzialność Biznesu /CSR/, atrakcyjnym produktem może być oferta aktywności dla pracowników pod hasłem Akademia Siatkówki. To np. liga firmowa, nauka gry, turnieje, wspólny wyjazd na mecz, spotkanie z siatkarzami, zajęcia z dziećmi itd. Oferta taka podnosi wartość wizerunku pracodawcy w stosunku do pracowników.

Mecze rozgrywane w ramach Pucharu Polski, Superpucharu Polski i Meczu Gwiazd zwiększają zainteresowanie kibiców, stwarzając jednocześnie pole do popisu dla organizatorów widowisk. Powinny one wprowadzać nowe elementy widowiska zwiększające ich oryginalność. Poziom sportowy Finału Pucharu Polski, Superpucharu Polski i Play Off-ów gwarantuje skondensowaną dawkę szczególnie mocnych wrażeń sportowych. Pod szyldem Siatkarskiej Inwazji Mocy stanowić będzie oddzielną ofertę sponsorską, której komunikacja byłaby nową propozycją dla kibiców, opartą o aktywność, dynamikę, pozytywną energię i posługującą się własną identyfikacją wizualną.

Do rozważenia jest organizacja Finału Puchar Polski kobiet i mężczyzn w jednym mieście w tym samym terminie, co pozwoli stworzyć szczególnie atrakcyjne widowisko, święto siatkówki klubowej, w którym ważnym elementem byłoby zbliżenie siatkarek i siatkarzy do kibiców.

44 45 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Widowisko siatkarskie Gadżety

Szczególnie wartościowym produktem dla sponsorów, kibiców i mediów jest widowisko siatkarskie. Ma ono już Gadżety i pamiątki siatkarskie dla kibiców stanowią doskonały materiał promocyjny, dający możliwość genero­ swoją bardzo mocną pozycję na rynku sportu komercyjnego, a także bardzo wielu zwolenników. Jednak ze względu wania istotnych wpływów finansowych. Dla wdrożenia konsekwentnego programu w tym zakresie, niezbędne jest na coraz bardziej aktywną konkurencję, czerpiącą w znacznej mierze z dokonań środowiska siatkarskiego, konieczne przyjęcie planu działań merchandisingowych, którego zasadnicze założenia powinny być oparte o dotychczasowe staje się wykreowanie nowych elementów gwarantujących siatkówce zachowanie pozycji lidera wśród innych dyscy­ doświadczenia, analizę potrzeb kibiców i informacje na temat aktualnej oferty na rynku gadżetów sportowych plin sportu. 77,8 % klubów LSK i 50% przedstawicieli klubów PlusLigi uznało, że w widowisku siatkarskim są duże w Polsce. rezerwy na nowe, kreatywne działania. Oferta na sponsorowanie jednego widowiska siatkarskiego w kolejce może stanowić oddzielną jednorazową propozycję dla sponsora, która pozwoli zaspokoić jego doraźne potrzeby promo­ O sukcesie w tej dziedzinie decydują oryginalne pomysły, nacechowane emocjonalnie, atrakcyjnie opracowane cyjne, bez konieczności angażowania się w cały sezon. graficznie oraz wykorzystanie aktualnie modnych przedmiotów w tej dziedzinie. Wdrożenie tego rodzaju programu z pewnością podniesie atrakcyjność oferty profesjonalnych klubów. Atrakcyjne będzie zaangażowanie nowych technologii do scenariusza widowiska siatkarskiego w celu uaktywnie­ nia kibiców poprzez powszechnie dostępne technologie mobilne. Zwiększy i znacznie ułatwi to możliwość organi­ zacji konkursów, budując nową jakość widowiska siatkarskiego. Wartościowe jest prowadzenie dialogu z kibicami na temat scenariusza widowi­ska siatkarskiego i poszukiwania nowych rozwiązań przy ich udziale.

Odbywająca się w trakcie wido­ wiska komunikacja z widownią powinna być nacechowana emocjo­ nalnie. Dzięki temu powstanie coraz silniejsza więź kibiców z zawodnika­ mi i klubem. Istotnym elementem oceny widowiska będzie ankieta skierowana do jego uczestników, kibiców, sponsorów, zawodników Prawa do transmisji telewizyjnych i mediów. Pozwoli to nie tylko na ocenę, ale także na diagnozowa­ Prawa do transmisji telewizyjnych z meczów siatkówki stanowią bardzo atrakcyjny produkt PLS S.A. i są źródłem nie potrzeb i poszukiwanie nowych istotnych dochodów. Mogą być oferowane m.in. firmom bukmacherskim, a w przypadku zainteresowania zagra­ rozwiązań. Stanowi to także dialog nicznych stacji telewizyjnych również mogą podlegać sprzedaży. Do promowania tego rodzaju oferty pomocny z istotnymi interesariuszami i lokalnymi może się okazać profesjonalny doradca. społecznościami. Bardzo ważna jest również opinia sponsorów i dedyko­ wanie im konkretnych rozwiązań pod potrzeby marketingowe.

Widowisko siatkarskie powin­ no zawierać także takie elementy, które szczególnie są cenione przez młodsze grupy kibiców i nie dotyczą jedynie siatkówki i sportu. Dotar­ cie z nimi do potencjalnych fanów W trakcie realizacji Strategii rozwoju, przeprowadzony zostanie przetarg na prawa do transmisji telewizyjnych stworzy możliwość poszerzenia z meczów PlusLigi i Lig Siatkówki Kobiet. Trzeba mieć świadomość, że rynek nadawców telewizyjnych będzie coraz dotychczasowej widowni i zarazem bardziej konkurencyjny i stale rośnie oferta programów sportowych. NC+ stało się właścicielem praw do transmisji odmłodzenia jej. z meczów siatkarskiej Ligi Mistrzów. Stąd należy przypuszczać, że oferta na prawa do transmisji z meczów ekstraklas siatkarskich w przyszłości będzie się cieszyć dużym zainteresowaniem. Aby dotrzeć z zaproszeniem na widowisko do szerokich rzesz potencjalnych i aktualnych kibiców konieczny jest oryginalny PR. Podnie­ sieniu poziomu widowiska siatkar­ skiego służyć będzie także unifikacja ekspozycji reklamowej boiska i jego reklamowego otoczenia.

46 47 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Czwórki na plaży Kibice

Kibice siatkówki to jeden z najważniejszych jej interesariuszy. Od ich udziału zależy powodzenie wszelkich planów rozwojowych. Mają wielkie zasługi w wykreowaniu polskiego widowiska siatkarskiego, tak bardzo cenionego i sta­ wianego za wzór w sporcie światowym. Bez udziału publiczności siatkarskiej nie można byłoby mówić o satysfakcji mediów i sponsorów, bowiem stanowią oni jedną z zasadniczych wartości, dla których zainteresowanie tych instytucji w Polsce jest tak duże. Kibice stanowią też główne źródło satysfakcji dla zawodniczek i zawodników i to dla nich grają siatkarze i siatkarki.

Kibice polskiej siatkówki wnoszą do niej bardzo cenną wartość w postaci pozytywnych emocji. Ich wizerunek, aktywne i przyjazne zachowania podczas meczów, bezpieczny doping są transferowane na całą dyscyplinę.

Jednak w ostatnim czasie obserwuje się widoczny spadek ogólnej liczby kibiców na meczach ekstraklas siatkar­ skich. Powodów zmniejszającej się ilości kibiców w halach – zdaniem przedstawicieli klubów PlusLigi – należy przede wszystkim upatrywać w możliwości oglądania meczów w telewizji i internecie (75% ankietowanych), konkurencji innych imprez sportowych (62,5%) i w nieoptymalnym dla kibiców kalendarzu rozgrywek (68,8%). Natomiast przed­ stawiciele klubów Ligi Siatkówki Kobiet powodów zmniejszającej się liczby kibiców na meczach w halach upatrują przede wszystkim w poziomie sportowym rozgrywek (77,8%) i konkurencji innych imprez sportowych (55,6%).

Blisko 40% ankietowanych przedstawicieli klubów uważa za konieczne wdrożenie systemu integracji i komu­ nikacji z kibicami, a blisko 80% przedstawicieli klubów PlusLigi i 50% przedstawicieli Ligi Siatkówki Kobiet widzi Turniej Czwórek Siatkówki Plażowej Mężczyzn - Grand Prix Polskiej Ligi Siatkówki. Spora rezerwa w aktywności rezerwy w programie widowiska siatkarskiego. klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet przypada na okres wakacji. W tym czasie dla podtrzymania zainteresowania kibiców oraz dla satysfakcji sponsorów i mediów słuszne wydaje się zainicjowanie nowego cyklu rozgrywek pod Zważywszy na kluczową rolę kibiców dla rozwoju ekstraklas siatkarskich, konieczne jest z jednej strony stabi­ auspicjami PLS S.A. lizowanie obecnej grupy kibiców, z drugiej – pozyskiwanie nowych grup fanów siatkówki. Wskazane jest wdrożenie nowej polityki opartej o wzbogacanie jakości widowisk siatkarskich o nowe elementy, skuteczniejsze formy dotarcia Z ankiety skierowanej do klubów wynika, że aż 94 % respondentów uważa, że taka decyzja jest słuszna. Atrak­ do kibiców poprzez zróżnicowaną komunikację w zależności od ich wieku oraz kreowanie programów lojalnościowych. cyjną ofertą na polskim rynku siatkówki będzie zapewne turniej w siatkówce plażowej, w której po jednej stronie siatki występować będzie czterech zawodników drużyn PlusLigi. Zaplanowano cykl kilku turniejów zwieńczonych Szczególnie wartościową grupą jest młodzież. W celu przyciągnięcia jej do hal siatkarskich należy oprzeć działa­ finałem. Będą one stanowić szczególną atrakcję dla turystów i mieszkańców. Turniejom towarzyszyć będzie specjal­ nia o atrakcyjne projekty, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które bazują na nowych technologiach. Specjalne nie dedykowana oprawa i promocja, a dla zawodników będzie to okazja do kontaktu z kibicami. Turniej ten może aplikacje meczowe, służące np. do wyboru gracza meczu lub udostępniające skróty spotkań itp., mogą zaintereso­ stanowić atrakcyjną ofertę sponsorską zwłaszcza dla tych firm, których aktywność biznesowa przypada na okres lata. wać osoby obyte z nowymi technologiami, czyli właśnie młodzież, a nawet dzieci.

100% przedstawicieli klubów PlusLigi i blisko 70% procent przedstawicieli Klubów Ligi Siatkówki Kobiet popiera 1. Liga Mężczyzn ideę stworzenia centralnego portalu promującego kluby ekstraklasy siatkarskiej, który mógłby stać się platformą integracji kibiców. Niezbędna będzie w tym przypadku współpraca pomiędzy PLS S.A. i klubami.

W celu poszerzenia oferty sponsorskiej oraz zasięgu dotarcia z siatkówką do liczniejszej niż dotąd widowni PLS S.A. od sezonu 2018/2019 zarządza rozgrywkami 1. Ligi Mężczyzn. Zwiększyło to zakres oferty sponsorskiej oraz wpływa na profesjonalizację rozgrywek bezpośredniego zaplecza męskiej ekstraklasy. Transmisje telewizyjne z tych rozgrywek stanowią okazję do zwiększenia satysfakcji kibiców, sponsorów i samych zawodników.

48 49 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Backstage – osobisty kontakt Analiza biznesu

Niewątpliwie, kibice w coraz większym stopniu pragną poznać kulisy Bardzo cennym dokumentem w ocenie szansy na pozyskanie sponsora jest lektura raportu niefinansowego, sportu – chcą wiedzieć, jak drużyna, czy ich ulubiony zawodnik, przygo­ który między innymi dokumentuje i wypowiada się na temat aktywności w zakresie Społecznej Odpowiedzialności towuje się do meczu, czy jak żyje na co dzień. Prowadzenie aktywnych Biznesu /CSR/. Do niej bowiem klasyfikowana jest właśnie aktywność firmy w zakresie sportu i rekreacji fizycznej, kanałów społecznościowych z zakulisowymi materiałami video może być np. w środowisku pracowników i ich rodzin czy innych grup interesariuszy, dla których w imieniu firmy działania czymś skutecznym i angażującym, zwiększającym identyfikację kibiców takie może realizować klub. W opinii przedstawicieli klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet branżami najbardziej z drużynami i zawodnikami. pożądanymi przez nich są: nowe technologie, przemysł motoryzacyjny, paliwowo – energetyczny i spożywczy.

Kibice chcą również być blisko swojej drużyny i ulubionych graczy. Dlatego Analizie podlegać powinna aktywność sprzedażowa potencjalnego sponsora i analiza produktów danej marki. warto organizować mecze gwiazd i inne eventy marketingowe, które pozwolą Dzięki sponsoringowi można skutecznie wspierać sprzedaż i wskazywać przewagi produktu. Optymalnym rozwiąza­ na bezpośrednie spotkanie zawodników z fanami. Takie akcje promocyjne będą niem jest zaprezentowanie już w momencie zgłaszania się do potencjalnego sponsora z propozycją współpracy niezwykle istotne w procesie budowy wizerunku klubów, ligi, ale też samych oryginalnego konceptu na wsparcie jego starań rynkowych czy wizerunkowych na zasadzie „pomożemy wam zawodników. rozwiązać wasz problem”.

Rozwiązaniem, które doceni lojalność fanów i pozwoli pozyskać nowych, może Przy analizie produktów firmy konieczne jest przeanalizowanie profilu kibiców pod kątem atrakcyjności tej grupy być też aktywowanie Karty Kibica Siatkówki połączonej z aplikacją mobilną. z punktu widzenia działań komercyjnych czy wizerunkowych przyszłego sponsora. Jest to bardzo istotny argument w rozmowach na temat zaangażowania się sponsora we wsparcie klubu. Taki spersonalizowany program lojalnościowy oparty o zniżki na bilety, gadżety, wybrane usługi w mieście i in. mogą stać się bazą do stworzenia zbioru informacji na temat kibiców siatkówki, który można później wykorzystać w ofertach sponsorskich.

Zaprezentowane powyżej propozycje działań były przedmiotem dys­ kusji Zespołu Strategicznego poświęconego kibicom ekstraklas siatkarskich. W dyskusji udział wzięli specjaliści do spraw marketingu sportowego oraz przedstawiciele klubów.

Sponsorzy i oferta sponsorska

Sponsor stał się niezbędnym elementem sportu. Bez jego udziału nie może być mowy o egzystencji i rozwoju klubów czy całej dyscypliny lub imprez sportowych.

Pozyskiwanie sponsorów na coraz bardziej konkurencyjnym polskim rynku wymaga coraz większych umiejętno­ ści oraz specjalistycznej wiedzy i to nie tylko z zakresu sportu czy marketingu sportowego, ale także biznesu. Jest to zatem skomplikowany proces, który zawiera w sobie wiele elementów oraz negocjacje zakończone umową, która powinna zabezpieczać interesy obydwu stron.

Profesjonalne pozyskiwanie sponsorów

Rozpoczęcie starań o pozyskanie sponsora, powinno być poprzedzane analizą pola sponsorskiego, co syste­ Analiza konkurencji matyzuje poszukiwania i ułatwia dokonanie pierwszej selekcji tych firm, które mogą wchodzić w obszar zaintereso­ wania klubu. Bardzo pomocna w określeniu propozycji współpracy dla potencjalnego sponsora jest analiza działań jego konkurencji. Wynika z niej bardzo często zakres potrzeb w zakresie rywalizacji rynkowej, którą można skutecznie Analiza taka polega na selekcji firm pod kątem ich przychodów i zysków, produktów i zakresu terytorialnego wspierać poprzez program sponsorski. Wg ARC Rynek i Opinia aż 53 proc. badanych twierdzi, że sponsoring sportu działania, strategii rozwoju i założonych w niej celów społecznych i sponsorskich, a także wartości, jakie wiążą firmę wpływa na to, że korzystniej oceniają oni daną markę. z siatkówką, klubem, miastem czy środowiskiem lokalnym. Istotne informacje można znaleźć analizując takie doku­ menty potencjalnego sponsora, jak misja, wizja czy wspomniane wyżej wartości i interesariusze, raporty o wynikach Nieoceniony jest natomiast przed złożeniem oferty kontakt z przedstawicielami przyszłego sponsora, w trakcie finansowych i strategii biznesowej. Skojarzenie wartości potencjalnego sponsora z wartościami, jakie posiada i może którego można uzyskać szalenie istotne informacje o jego planach, potrzebach, dotychczasowych doświadczeniach oferować klub, to pierwszy pozytywny zwiastun przyszłej współpracy. i ambicjach.

Nie bez znaczenia jest poznanie powodów, dla których firmy decydują się na zaangażowanie w projekty spon­ Obsługa projektów sponsorskich wymaga specjalistycznej wiedzy i warto w nią inwestować. W przypadku sorskie. Niektóre robią to dla celów budowy wizerunku swojej marki, inne ze względów społecznych, a jeszcze inne osób odpowiedzialnych za współpracę ze sponsorem oraz kreowanie i realizację projektów inwestycja ta bardzo się ze względów politycznych czy ze względu na konkurencję. Wiedza ta pozwala na sprecyzowanie szczegółowych opłaca, bowiem to właśnie te osoby budują przewagę nad konkurencją. Są one bezcenne w procesie utrzymania propozycji i zaproponowanie takich technik realizacji projektu, aby były maksymalnie skuteczne. sponsora, który powinien otrzymywać coraz ciekawsze propozycje w ramach projektu.

50 51 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Jednostki Samorządu Terytorialnego Decydująca o współpracy jest oferta, która musi być spersonalizowana, dopasowana do charakteru, produktu czy usługi firmy, którą zaprasza się do projektu sponsorskiego. Spore znaczenie ma przyjęcie nazwy projektu spon­ Bardzo istotnym sponsorem sportu w ostatnich latach w Polsce stały się miasta i JST. Ich promocja rządzi się sorskiego, która powinna być krótka, nośna i zawierać w sobie obietnice sukcesu sponsora lub podkreślać jego nieco innymi zasadami niż biznes, ale niektóre z nich są bardzo do siebie podobne. Zawdzięczamy im wsparcie istotną rolę oraz zasługi w realizacji projektu. wielu klubów oraz imprez, a wiele wskazuje na to, że instytucje te będą coraz bardziej istotnym graczem na rynku sponsoringu sportowego. Potrzebne jest także przyjęcie założenia, że oferta sponsorska zostanie dopasowana do specyfiki marki, jej pot­ rzeb i profilu klienta. Musi być sformułowana ze zrozumieniem potrzeb rynkowych sponsora. rzebaT mu dać do zro­ Niezbędnym elementem analizy pola sponsorskiego w przypadku miast jest zapoznanie się z ich strategią zumienia, że jego cele, zadania i rola są przez partnera zrozumiane. Pakiety sponsorskie powinny być przygo­towane w zakresie sportu oraz analiza wydatków na sport i sponsoring, które stały się ogólnodostępne dzięki polityce trans­ w sposób oryginalny i oparte o realną ich wartość. Ofertę należy ponadto sformułować tak, aby sponsor czuł, że jest parentności działań finansowych samorządów. Precyzują one potrzeby, a czasami także szczegółowe wymagania ona przeznaczona tylko dla niego. i oczekiwania w zakresie sportu. Przy formułowaniu ofert sponsorskich siatkówka posiada istotne przewagi nad innymi dyscyplinami sportu, Z punktu widzenia realizacji działań miasta skierowanych do mieszkańców, program sponsorski może okazać się które powinny być wykorzystane w ofertach sponsorskich. bardzo atrakcyjną ofertą, o której decydują bardzo często tradycje lokalne związane ze sportem, ambicje w stosunku do miast konkurencyjnych, oferta dla turystów czy możliwości wykorzystania zaplecza w postaci hali sportowej. Nie bez znaczenia jest sposób wykonania oferty, jej wygląd, forma graficzna. Tutaj istnieje pole do popisu dla ory­ Zaangażowanie się w sponsoring, uzasadnia inwestycję budowy obiektu i zaprogramuje jego aktywność. Powodów, ginalnych koncepcji. Dobrze jest kiedy stosuje się różnorodne rozwiązania graficzne. Trudno skupić uwagę sponsora na dla których miasta angażują się w sportowe programy sponsorskie jest wiele. Projekty związane z posiadaniem mi­ obszernej, kolejnej wersji istniejącej prezentacji, powielanej od lat i wykonanej w Power Point, który odchodzi do lamu­ strzowskiej drużyny, której kibicują rzesze mieszkańców zyskują wieloletnie finansowanie. sa. Jest tu miejsce na oryginalne podejście, tak, aby oddać treść na małej objętości i zaciekawić sponsora ofertą. Kończą się bezpowrotnie czasy, kiedy od objętości prezentacji zależała wysokość angażowanych przez sponsorów środków Przedstawiciele miast mówią, że sam mecz to już za mało, oczekują wartości dodanej, aktywności przed nim finansowych. Obecnie liczy się udokumentowana wartość oferty i nie potrzeba na to kilkudziesięciu stron. i po nim, obecności zawodników, oryginalnych propozycji dopasowanych do specyfiki regionu, akcji społecznych. To wszystko musi być zgodne ze strategią miasta. W ciągu kilku lat czterokrotnie zwiększyła się liczba propozycji Wszelkie dane i wartości liczbowe odwzorowane graficznie bardzo podnoszą wiarygodność oferty sponsorskiej, kierowanych pod adresem miast dotyczących sponsoringu sportowego, stąd szczególnie cenna jest kreatywność nadają jej charakter dokumentów wiarygodnych w świecie biznesu, do czego trzeba aspirować. Posługiwanie się i jakość przedstawicieli siatkówki. danymi liczbowymi staje się konieczne ze względu na stosowanie wymiernych porównań umożliwiających obliczanie postępów projektu sponsorskiego oraz skonfrontowanie go z innymi konkurencyjnymi projektami.

Oferta sponsorska Poza korzyściami dla sponsora zaprezentowanymi w postaci cyfr, grafik i rosnących wskaźników ważne jest, aby zaprezentować także wartości emocjonalne, jakie niesie ze sobą projekt sponsorski. Standardowa oferta jest wystarczająca, ale jedynie jako punkt wyjścia – po to, aby zarysować ogólny potencjał programu sponsorskiego. Jest dobra jako informacja dla wszystkich zainteresowanych, ale nie powinna podawać Bardzo atrakcyjne dla sponsora mogą okazać się bazy danych kibiców. I choć w związku z obowiązywaniem zbyt wielu szczegółów, a jedynie zachęcać do bardziej szczegółowego dialogu. nowych przepisów RODO proces ten wymaga szczególnej staranności i odpowiedzialności, to budowa jej z za­ miarem wykorzystania dla sponsorów może okazać się bardzo dobrą inwestycją.

52 53 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Przewagi siatkówki Ekspozycja reklamowa

Pisząc ofertę, trzeba wykorzystywać wszelkie przewagi nad konkurencją i prezentować silne strony siatkówki Ekspozycja reklamowa to jeden z podstawowych warunków współpracy ze sponsorem. Dzięki niej realizowane i sukcesy klubu. Są to bardzo cenne obiektywne wartości świadczące o przewadze siatkówki w stosunku do innych są kampanie wspierające sprzedaż, promocje i popularyzacja wizerunku sponsora. Jak wiadomo, odbywa się to dyscyplin. Budują one wiarygodność i wartość klubu. poprzez ekspozycję znaku, produktu czy wizerunku sponsora przy pomocy powierzchni reklamowej, widocznej za pośrednictwem mediów. Dla celów promocji wykorzystuje się takie nośniki, jak: stroje zawodników i zawodniczek, Przewagi Polskiej Siatkówki: boisko meczowe, otoczenie boiska i wszystkie nośniki reklamowe, jakimi dysponuje hala siatkarska. Ekspozycja ta • najlepsi na świecie kibice jest analizowana przez specjalistyczne ośrodki badań i wyceniana. Dzięki temu jesteśmy w stanie udokumento­ • sukcesy sportowe Reprezentacji Polski i drużyn PlusLigi oraz Ligi Siatkówki Kobiet wać sponsorom efektywność zaangażowania finansowego w projekty sponsorskie. Zsumowana wartość ekspozycji • popularność siatkówki w Polsce – wykres tylko 5 pierwszych dyscyplin reklamowej tworzy wartość mediową, której stałego wzrostu oczekują sponsorzy. Tak wynika z opinii 62% przed­ • najwyższy, światowy poziom transmisji telewizyjnych z meczów siatkówki stawicieli klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, którzy wypowiedzieli się na temat potrzeb ich sponsorów. • bardzo wartościowa marketingowo grupa kibiców • aktywne, masowe, siatkarskie social media • profesjonalne zaplecze organizacyjne PLS S.A. i klubów ekstraklas siatkarskich

Oferta powinna informować, że klub działa w oparciu o strategię rozwoju lub plan działania, ma swoją misję, wizję i wartości i jest zarządzany w sposób wiarygodny i transparentny tak, aby stać się równoprawnym partnerem dla sponsora. 87,5 % ankietowanych przedstawicieli klubów PlusLigi uważa, że sponsor wymaga od ich klubów przede wszystkim nowych elementów widowiska siatkarskiego, w drugiej kolejności regularnego raportowania i podnoszenia poziomu sportowego - 81,3 %. Oferta powinna zawierać propozycje łatwe do wykorzystania w działa­ niach CSR sponsora. Oferować mu wsparcie profesjonalnego zespołu specjalistów i dedykować działania opraco­ wane wyłącznie dla niego. Istotna jest deklaracja o regularnym raportowaniu w oparciu o dane dostarczane przez PLS S.A.: raporty dot. oglądalności meczów, wartości ekspozycji i ilości widowni w halach. Oferta powinna ujmować technikę realizacji działań składających się na projekt tak, aby sponsor nie był „wystraszony” ogromem pracy, jaki czeka go przy realizacji umowy.

Skuteczność ekspozycji

Jednym z istotnych elementów wpływających na skuteczność ekspozycji jest jej ulokowanie w obrazie widzianym na ekranie w trakcie transmisji w taki sposób, jaki jest preferowany przez widzów. Bowiem są takie miejsca, które szczególnie skupiają ich wzrok. Informacje na ich temat zawierają raporty z pomiarów tzw. mapy ciepła, jakich dokonuje np. Pentagon Research.

Największą wartość mediową budują ekspozycje na bandach elektronicznych LED, które poprzez transmisje telewizyjne docierają do najszerszej grupy odbiorców. Możliwości prezentacji logotypu bądź informacji na temat marki czy produktu są w tej przestrzeni bardzo duże. Warto to wykorzystywać w ofertach sponsorskich, podkreślając elastyczność tego nośnika i jego szerokie możliwości.

Istnieją jednak pułapki, w które wpadają projektujący spoty przeznaczone na bandy LED. Największą wartość oraz satysfakcję z ekspozycji na tym nośniku można uzyskać poprzez krótkie i przejrzyste formy. Dzięki temu wzrasta Schemat zarządzania programem sponsorskim wartość ekspozycji, bowiem logotyp lub przekaz jest lepiej widoczny i bardziej komunikatywny.

54 55 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Komunikatywność przekazu Nowa scenografia

Nie bez znaczenia pozostaje komunikatywność i estetyka ekspozycji reklamowej. Zdarza się, że hale siatkarskie Szata graficzna terafleksu oraz siatki i nowa scenografia meczu mogą podczas meczów eksponują zbyt wiele bannerów a sposób ich zaprojektowania eliminuje możliwość skutecznego podnieść jakość widowiska siatkarskiego i stworzyć nowy, istotny rodzaj odbioru przekazów. Nie dość, że wygląda to nieestetycznie, to zmniejsza efektywność ekspozycji, a tym samym satysfakcji dla kibiców i sponsorów. Ekspozycja sponsora w hali nie ograni­ przychody z niej. W tym celu wskazane jest wdrożenie systemu unifikacji planów reklamowych, co z jednej strony cza się jednak tylko do band elektronicznych czy zwykłych bannerów podniesie estetykę hal, a z drugiej podniesie wartość ekspozycji. rekla­mowych. W hali istnieje możliwość zakomponowania miejsc na nie­ standardowe formy promocji w postaci mega ekspozycji, jak np. samochód Istotnym elementem ekspozycji reklamowej jest plan budowany za boiskiem, tuż ponad bannerami ulokowany­ w naturalnej wielkości lub wielka makieta produktu sponsora (mega ek­ mi na terafleksie, tzw. II plan. Znacznie zwiększa on ekspozycje i pozwala na wprowadzanie większej ilości ban­ spozycja). Taka forma ekspozycji widoczna w oku kamery podczas trans­ nerów niż dotąd. misji telewizyjnej, gwarantuje szersze dotarcie i będzie nową propozycją dla sponsorów. W zakresie kreowania nowych form i pól ekspozycji bardzo Kluczowa zatem na wszystkich powierzchniach ekspozycji jest dbałość o estetykę oraz profesjonalnie opraco­ wiele zależy od menadżerów klubowych i ich kreatywności. wanie projektów graficznych bannerów oraz spotów do emisji na bandach LED. Oprócz ekspozycji w hali w trakcie meczów, na strojach zawodników i tradycyjnych nośnikach pozostających w dyspozycji klubów, coraz istot­ niejszą rolę w eksponowaniu znaków sponsora pełnią media społecznościo­ we. Przy ich udziale znacznie poszerzamy dotarcie z ekspozycją reklamową.

Nie można zapominać również o ekspozycji logotypu sponsora na ko­ szulkach meczowych. Jest to najbardziej popularny i jeden z najważniejszych nośników sponsoringu. W tej kwestii niezbędne jest zadbanie o estetykę wykonania projektu koszulki klubowej, uwzględniającej kolorystykę klubu oraz kolorystykę logotypów sponsorów i pola ochronnego tych znaków. Dzięki umiejętnemu rozłożeniu logotypów w najbardziej eksponowanych miejscach zwiększymy ich widoczność, co zaowocuje wzrostem wartości mediowej.

Największa odpowiedzialność w kwestiach ekspozycji reklamowej zawsze spoczywa na klubowych menadżerach marketingu. Korzystając z ich wiedzy i doświadczenia wybierane są najlepsze rozwiązania dla sponsorów. Powinni oni kreować także nowe rozwiązania skutkujące w dalszej perspektywie wzrostem ogólnej wartości ekspozycji, czego stale oczekują sponsorzy.

Media

Media to jeden z zasadniczych elementów sportowych projektów sponsorskich. W znacznej mierze to od mediów zależy wizerunek, pozycja dyscypliny i opinia na jej temat. One także kreują gwiazdy sportu. Od tego, w jaki sposób są wykorzystywane, zależy jakość i zasięg sponsoringu. Media pełnią również kluczową rolę w funk­ cjonowaniu każdego klubu, bo to w większości za ich pośrednictwem odbywa się kontakt z kibicami i realizowane są najważniejsze elementy umów sponsorskich. Reklama wirtualna

Na polski rynek ma szanse wejść nowa forma reklamy, która pozwa­ la na wirtualne pokazanie w oku kamery, produktu lub logotypu w dowolnym miejscu hali np. w polu zagrywki lub w przejściu między trybunami i nie jest to naklejka 3D. Otwiera to przestrzeń dla zupełnie nowej formy ekspozycji reklamowej, znacznie podnoszącej wartość me­ diową całej ekspozycji.

56 57 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

TV Polsat Natomiast problem braku informacji nt. godzin i daty transmisji z meczu mogą rozwiązać ich zapowiedzi w postaci krótkich zaproszeń wykonanych przez TV Polsat. Przekazane do klubów i rozsyłane do kibiców stano­ wiłyby zapewne bardzo skuteczną promocję meczów, co także dla TV Polsat byłoby cenne. Wdrożenie tego rodzaju materiałów nie dość, że doinformuje widownię siatkarską, to stworzy znakomitą promocję PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet.

Umowa PLS S.A. z TV Polsat na relacjonowanie rozgrywek PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet to cenny kapitał, jakim dysponują siatkarskie ekstraklasy. Transmisje z meczów charakteryzują się najwyższym poziomem realizacji tech­ nicznej, cenionym na całym siatkarskim świecie. Za pośrednictwem tej stacji telewizyjnej rozgrywki PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet ogląda w sezonie milionowa widownia telewizyjna i internetowa. Stabilna, długoterminowa, jak w przypadku tej umowy, współpraca stanowi podstawę do konsekwentnej budowy wartości mediowej.

Blisko 60% przedstawicieli klubów ekstraklas siatkarskich uważa, że współpraca z TV Polsat to jedna z zasad- niczych przewag konkurencyjnych, jaką dysponuje siatkówka. A 53% przedstawicieli klubów PlusLigi i Ligi Siat­ kówki Kobiet uzależnia przewagę tę także od ilości transmisji telewizyjnych z meczów siatkówki w sezonie. Na sezon 2018/2019 w antenach TV Polsat zaplanowano około140 transmisji z meczów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, około Internet 40 transmisji z meczów 1. Ligi Mężczyzn oraz mecze­ Pucharu Polski, Superpucharu i Meczu Gwiazd. Tam też emitowa­ na jest cykliczna audycja #7strefa z udziałem ekspertów poświęcona rozgrywkom PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. Media internetowe dominują pod względem dostępności i szybkości dostarczenia informacji, co dla sportu jest bardzo cenne. Sportowe portale internetowe skupiają wielomilionowe grupy TV Polsat wyróżnia się na polskim rynku sportowych stacji telewizyjnych nie tylko jakością przekazu z meczów, kibiców. Siatkówka w tych portalach zajmuje bardzo wysoką pozycję. Zatem współpraca z tymi ale także kontentem programowym. Poza wieloma gwiazdami polskiej siatkówki występujących w TV Polsat w roli bardzo opiniotwórczymi ośrodkami jest zasadnicza dla powodzenia komunikacji. Sportowefak­ komentatorów, ekspertem jest trzykrotny mistrz świata i mistrz olimpijski Giba, były reprezentant Brazylii. W sezonie ty.pl, jeden z liderów tej grupy mediów, jest partnerem PLS S.A. Portale siatkarskie, z którymi 2017/2018, transmisje z meczów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet obejrzało łącznie 19 590 000 widzów. współpracuje PLS S.A. oraz kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, to także bardzo opiniotwórcze ośrodki środowiska siatkarskiego. Po analizie potencjału rozwojowego widowni siatkówki najlepszych polskich zespołów, skali zainteresowania tą dyscypliną sportu oraz możliwości, jakie oferuje telewizja internetowa, PLS S.A. oraz TV Polsat zdecydowali się na Szczególnie wartościowe dla klubów, zawodników i sponsorów są social media. Warto do nich wrócić ze wzglę­ uruchomienie regularnych transmisji internetowych z meczów ekstraklas siatkarskich w IPLA.TV. du na sposób formułowania przekazu, zwłaszcza kierowanego do młodych użytkowników. Personalizowanie tego przekazu stwarza szczególnie wartościową więź między klubem czy zawodnikiem a użytkownikiem social mediów. Począwszy od sezonu 2018/2019 mecze PlusLigi będą transmitowane w następujący sposób: 3 spotkania danej Pozwala to na łatwiejsze dotarcie z treścią i skuteczniejszy jej odbiór, w tym także przekazów reklamowych, co się kolejki w Polsacie Sport, a 4 transmisje w IPLA.TV. W najbliższych latach Liga Siatkówki Kobiet również doczeka odbywa w imieniu sponsora. Ten rodzaj komunikacji za pośrednictwem Facebooka, YouTube, Instagramu czy Twit­ się transmisji internetowych ze swoich rozgrywek. Na sezon 2018/2019 zaplanowano w IPLA.TV 110 transmisji tera prowadzi do zwiększenia zaufania i sympatii skierowanej pod adresem klubu oraz zawodniczek i zawodników. z meczów PlusLigi. Jest to ogromny krok do przodu dla całej Polskiej Siatkówki. Spowoduje on znacznie większą ekspozycję sponsorów, zwiększając tym samym jej wartość. Poza tym decyzja o rozpoczęciu regularnych transmisji za pomocą internetu to ukłon w kierunku młodszej widowni siatkarskiej, a to bardzo dobra inwestycja.

Rozgrywki Liczba transmisji telewizyjnych PlusLiga 80 Liga Siatkowki Kobiet 60 1. Liga Mężczyzn 40 Puchar Polski 6 Superpuchar Polski 2 Mecz Gwiazd 1

Aż 63% klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet ocenia współpracę z TV Polsat jako bardzo dobrą i dobrą. Jak w każdej dziedzinie, istnieje jednak pole do rozwoju. Jej celem powinno być poszerzenie oprawy przedmeczowej, a także dostęp kamer do szatni zawodników i wykorzystanie tych materiałów w social mediach zarządzanych przez PLS S.A. i kluby. Pozyskanie obopólnej zgody na takie działania uatrakcyjni i zwiększy zainteresowanie także trans­ misjami z meczów.

Dla promocji siatkówki i poszerzenia widowni siatkarskiej niezwykle cenne byłyby skróty meczów. Udostępnienie ich z myślą o umieszczeniu w mediach społecznościowych umożliwiłoby dotarcie do coraz szerszej widowni, która nie jest skłonna obejrzeć całego meczu, ale chętnie obejrzy jego fragmenty. Widownia ta, biorąc pod uwagę nawyk użyt­ kowników internetu do oglądania krótszych form, może stać się nową bardzo atrakcyjną grupa kibiców siatkówki.

58 59 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Kontent w social mediach Community relations Media społecznościowe są obecnie jednym z najważniejszych obszarów budowy wizerunku zawodników. Wpły­ Dla klubów bardzo istotne jest utrzymanie jak najlepszych stosunków ze społecznościami lokalnymi, bez akcep­ wają one na pozycję sportową graczy i w konsekwencji na wartość ich kontraktów sportowych i reklamowych. Jest tacji których trudno mówić o sukcesie klubu. Pozyskanie sympatii i w konsekwencji uzyskanie wsparcia ze strony to zatem dźwignia do budowy przychodów finansowych zawodników i zawodniczek. oP to, aby odnosić sukcesy na władz miejskich czy samorządowych może otworzyć nowe drogi rozwoju. Trzeba pamiętać, że coraz częściej sukces tym polu, poza kreatywnością w doborze form prezentacji, konieczne jest posiadanie wiedzy, jak skutecznie kreować sportowy postrzegany jest już nie tylko jako sukces samej organizacji sportowej, ale jako sukces wspólnoty lokalnej wizerunek, w jaki sposób bezpiecznie poruszać się w mediach społecznościowych w zgodzie z interesami ligi, klubu i ponadlokalnej. Instytucje lokalne dysponują coraz większymi możliwościami finansowymi. W kształtowaniu tych i sponsora oraz prowadzić przyjazny dialog z kibicami. Obowiązują tam pewne zasady, których trzeba przestrze­ relacji kluczowe pozostaje właściwe wykorzystanie techniki PR. gać. Zatem, aby z jednej strony wesprzeć zawodniczki i zawodników w kształtowaniu ich karier, a z drugiej zadbać o wizerunek czy interesy klubu i sponsora, warto prowadzić poprzez warsztaty edukację w zakresie skutecznego Cele PR korzystania z social mediów. Przy tej okazji zawodniczki i zawodnicy mogą uzyskać trening medialny, nabierając umiejętności kontaktów z pozostałymi mediami. Istotnymi celami działań PR klubów mogą być: Pozyskanie sympatii środowisk lokalnych dla klubu, w oparciu o co można budować pozycję wiarygodnego partnera w stosunku Media tradycyjne do władz miasta czy regionu. Prasa i radio nadal pozostają ważnymi ośrodkami opiniotwórczymi dla sportu. Budowa jak najlepszych relacji Poszerzenie dotychczasowej grupy kibiców o młodsze pokolenia. z nimi procentować może obecnością siatkówki w serwisach radiowych, relacjami w eterze z imprez oraz radiowymi Zwiększenie widowni podczas meczów. patronatami medialnymi gwarantującymi wymierne korzyści dla obydwu stron. Prasa natomiast, choć nakłady pism maleją, poszerza swoje dotarcie przez własne strony internetowe i w ten sposób jest nadal bardzo opiniotwórcza. Promowanie gwiazd klubu. Posiadanie jak najlepszych relacji z tymi mediami jest istotnym elementem strategii komunikacji. Wykreowanie wśród kibiców i opinii publicznej przeświadczenia o wyjątkowych walorach widowiska, w którym bezpiecznie może uczestniczyć cała rodzina. Optymalnym modelem współpracy z mediami są relacje pozafinansowe oparte o wzajemną współpracę. Kluby Wspieranie scentralizowanych akcji promocji PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. dysponują wieloma cennymi dla mediów treściami, dostępem do zawodników i zawodniczek oraz imprez, co z kolei Budowanie przy pomocy PR opinii o przewagach siatkówki jako dyscypliny szczególnie atrakcyjnej dla sponsorów. jest niezbędne dla funkcjonowania mediów. Umiejętne dysponowanie tymi zasobami tworzy potencjał do funkcjonowa­ nia optymalnego modelu współpracy z mediami. Docieranie z publikacjami na temat lig do mediów pozasportowych i poszerzanie grona sympatyków. Promowanie rozgrywek PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet jako szczególnie wartościowej oferty dla władz lokalnych. Przedstawianie walorów obydwu lig poprzez wyniki oglądalności, publiczności w halach, wartości medialnej oraz innych danych, Komunikacja i PR mających wpływ na zainteresowanie sponsorów i mediów. Prowadzenie skutecznej i spójnej komunikacji to jedno z największych wyzwań każdej organizacji. Pomaga w tym przyjęcie Strategii komunikacji, która określa cele, odbiorców, działania, narzędzia, którymi się posługuje oraz PR w kryzysie treści i kanały, którymi jest realizowana. Sprawna pozwala skutecznie kreować i doskonalić wizerunek oraz wspierać PR to nieoceniony instrument w przypadku sytuacji kryzysowych, które w sporcie zdarzają się stosunkowo działania promocyjne klubu i sponsora. Pozwala kontaktować się z kibicami i pozostałymi interesariuszami, dzięki często. Umiejętnie posługiwanie się nim jest najskuteczniejszą metodą wyjścia z kłopotów, zwłaszcza, że obecnie niej kształtujemy opinie i wspieramy programy sponsorskie. Wszystko to wymaga profesjonalnego planowania prze­ dysponujemy środkami przekazu umożliwiającymi błyskawiczną redakcję. W tego typu sytuacjach dobre stosunki kazu i starannego dobierania form i narzędzi. Jakość komunikacji jest bowiem jednym z zasadniczych elementów z mediami i ich sympatia dla klubu czy lig mogą zapewnić nieocenione wsparcie. PLS S.A. zamierza wypracować kreujących wizerunek organizacji, od którego tak wiele zależy. Komunikacja buduje relacje z otoczeniem, od którego i wdrożyć zasady postępowania w sytuacjach kryzysowych dla klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. Krótkie w sporcie zależy najwięcej, ono bowiem w decydujący sposób wpływa na pozyskiwanie finansowania. Przyszłość i przyjęte przez wszystkie kluby standardy pomogą usprawnić komunikację w problematycznych sytuacjach. sportu zależy w decydującej mierze od przychylności kibiców i mediów. W związku z powyższym, działania komu­ nikacyjne należy uznać za strategicznie istotne. PR wewnętrzny PR pełni nie tylko funkcje zewnętrzne. Jest bardzo przydatny także w działalności wewnątrz organizacji. Celem Media relations jego jest budowanie właściwego wizerunku klubu w oczach zawodników i wszystkich osób zaangażowanych w jego Dobre stosunki z mediami, których podstawowe elementy zostały wskazane powyżej, to klucz do skuteczniej ko­ działalność. Wymaga to sprawnej, dwustronnej komunikacji na linii klub – zawodnik czy pracownik. W ten sposób munikacji, a także możliwość dotarcia do szerokiej publiczności i opinii społecznej w celu kształtowania wizerunku. buduje się pozytywny wizerunek klubu jako pracodawcy czy dba o jego dobre imię, reagując np. na plotki. Komu­ Wymaga to umiejętności planowego działania i traktowania mediów jako partnera, rozumienia ich potrzeb i sposobów nikacja ta powinna być oparta o regularnie dystrybuowane informacje. Celem jej jest osiągnięcie dwukierunkowej funkcjonowania. W kształtowaniu wizerunku klubu poprzez media powinni być zaangażowani nie tylko zawodnicy komunikacji, identyfikacji zawodników z klubem i sponsorem, kształtowanie odpowiedzialności za losy klubu i pro­ i zawodniczki, ale także inni przedstawiciele organizacji. jekty sponsorskie, większe zaangażowanie w cele sportowe i zaufanie do władz.

Istotna jest bowiem nie tylko postawa sportowa zawodników na boisku i poza nim czy sposób funkcjonowania klubu, ale także wypowiedzi osób reprezentujących klub. Są one szeroko komentowane przez kibiców, sponsorów, władze. Muszą być tak formułowane, aby nie przynosiły nikomu szkody, z poczuciem odpowiedzialności za zawod­ ników, klub i sponsorów. Konieczne jest uświadomienie osobom pozostającym w kontaktach z mediami strate­ gicznych celów komunikacji i konsekwencji popełniania przez nie błędów w wypowiedziach medialnych.

Zadaniem PR jest budowa zaufania i dobrej reputacji klubu i lig. Jest to bowiem zasadnicza wartość dla kibiców, mediów i sponsorów. Zwłaszcza sponsor jest tym zainteresowany, bowiem to on utożsamiany jest z klubem, drużyną czy zawodnikami w wyniku transferu wartości, jaki następuje z jednego podmiotu na drugi. Istotne jest stworzenie optymalnych warunków pracy mediom i zadbanie o regularny całoroczny dopływ informacji na temat drużyny, klubu czy ligi oraz przekazywanie serwisów fotograficznych i materiałów video oraz statystyk i wy­ników meczów, czy też stworzenie wirtualnego biura prasowego. Koordynuje te działania rzecznik prasowy i on także jest odpowiedzialny za osobiste kontakty z dziennikarzami i przedstawicielami mediów.

60 61 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Narzędzia PR Aplikacja PLS S.A. Narzędzia PR są bardzo różnorodne i używane w zależności od środowiska, do jakiego chcemy dotrzeć, szyb­ Aplikacja kibica PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet może przyczynić się do poszerzenia bazy kibiców i docierania kości dotarcia czy przekazywanych treści. Tradycyjne formy kontaktów z dziennikarzami to konferencje prasowe, do nich z działaniami promocyjnymi, gwarantując w dodatku dwukierunkową komunikację. Będzie ona służyła komunikaty, oświadczenia, wywiady, broszury, raporty, wizyty dziennikarzy podczas zgrupowań, treningów, prezen­ np. do wyboru gracza meczu lub udostępniania skrótów spotkań, ale będzie też miejscem, gdzie zgromadzone zo­ tację strojów i nowych zawodników, dni otwarte czy spotkania indywidualne z kapitanem, trenerem, zawodnikami staną informacje tekstowe oraz materiały video związane z PlusLigą i Ligą Siatkówki Kobiet. W taki sposób dotrzemy czy przedstawicielami klubu i sponsora. Do dyspozycji pozostają także nowoczesne kanały komunikacji internetowej, również do młodszego pokolenia kibiców, którzy funkcjonują głównie w środowisku nowych technologii. czyli e-PR takie, jak portale i ich możliwości przekazywania treści oraz inicjowania dwustronnych kontaktów z kibica­ mi. Social media i ich szeroki potencjał informacyjny, kanały video na YouTube, blogi zawodników, trenera czy przed­ stawiciela klubu, e-społeczności budowane przy okazji szczególnych wydarzeń, aplikacje smsowe zainstalowane na Promocja facebookowym fanpage’u do kontaktu z kibicami i inne możliwości stwarzane przez współczesne technologie. Mecze PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet cieszą się od lat bardzo dużym zainteresowaniem kibiców zarówno w halach, jak i przed telewizorami.

Dynamicznie zmieniające się otoczenie siatkówki, dostarczające kibicom możliwości śledzenia swojej ulubionej drużyny przez internet, zmienia jednak strukturę widowni. W wyniku tego procesu w niektórych klubach może maleć widownia w halach. Może to wpływać także na oglądalność transmisji telewizyjnych z meczów ekstraklas siatkarskich. Nie ma jednak jeszcze wiarygodnych badań rejestrujących ten proces i w związku z tym nie można dokładnie ocenić jego skutków czy śledzić zachodzących zmian.

Proces ten wygenerował możliwości zagospodarowania nowych grup kibiców, które siatkówką interesują się lub mogą się nią zainteresować za pośrednictwem właśnie social mediów, a to pozwala poszerzyć dotychczasową wi­ downię. Dlatego też działania promocyjne w tym obszarze stanowią aktualny, strategiczny cel dla całego środowiska. Liderem na mapie polskich mediów społecznościowych jest Facebook, gromadzący ponad 16 mln użytkowników, drugie miejsce zajmuje Messenger, z którego korzysta 11 mln użytkowników. Instagram przyciągnął blisko 6 mln, natomiast Twitter to niemal 5 mln użytkowników. Z Youtube w Polsce korzysta ponad 20 mln, z czego ponad 13 mln z aplikacji mobilnej. Użytkownicy tych mediów to bardzo atrakcyjna grupa dla siatkówki, mniej więcej równo podzielo­ na na kobiety i mężczyzn.

Nowy portal Media społecznościowe Liczba użytkowników Zasadniczym kanałem komunikacji PLS S.A. oraz klubów ekstraklas siatkarskich powinien być w coraz większym Youtube 20 mln stopniu internet. PLS S.A. prowadzi strony PlusLigi - www.plusliga.pl, Ligi Siatkówki Kobiet - www.lsk.plps.pl, a także stronę własną www.pls.pl. Na stronach tych kibice uzyskują kompetentne informacje i najświeższe wiadomości Facebook 16 mln dotyczące rozgrywek obydwu lig, łącznie ze statystykami z meczów. Za ich pośrednictwem dystrybuowany jest codzienny Messenger 11 mln newsletter. Tutaj znajduje się też aplikacja dla kibiców Wygraj Polską Ligę Siatkówki, dostęp do materiałów Siatkar­ Instagram 6 mln skiej Ligi TV prezentującej materiały z obydwu lig i Reprezentacji Polski oraz strefy kibica z aplikacją czytania wyników­ meczów ekstraklas w wykonaniu najlepszych zawodniczek i zawodników PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. PLS S.A. prowadzi Twitter 5 mln profil na Facebook’u pod nazwą SiatkarskaLiga, który cieszy się dużym powodzeniem wśród kibiców. Liczba polu­ bień profilu wynosi blisko 90 tysięcy. Dodając do tego obserwujących profile PLS S.A. na Instagramie i Twitterze oraz subskrypcje kanału Youtube, tworzy to grupę ponad 120 tysięcy sympatyków. Promowanie klubu, widowisk i zawodników może odbywać się za pośrednictwem każdego z używanych przez klub mediów. Oto niektóre Oryginalne rozwiązania sprawdzone przez Skrę Bełchatów techniki promocji: Swoimi witrynami internetowymi dysponują kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet. Są one zróżnicowane pod względem technicznym i jakości wykonania, ale obszernie i kompetentnie informują o życiu klubu, prezentują Techniki promocji sprawdzone przez Skrę Bełchatów graczy, oferty w zakresie sprzedaży karnetów, newslettery oraz emisje materiałów video za pośrednictwem swoich Facebook: nowe formaty treści w serwisie video, Facebook Live, gify – śmieszne filmiki klubowych kanałów TV. Jest tam także miejsce dla klubów kibica. To duży kapitał, który trzeba pielęgnować i stale i zdjęcia, pokazy slajdów. rozwijać. Jest także wśród tych witryn internetowych wiele bardzo interesujących i kreatywnych rozwiązań. Twitter: komentowanie meczów wyjazdowych oraz tych, które nie są transmitowane Komunikacja PLS S.A. staje się coraz bardziej dynamiczna i wyrazista, to jednak nie zaspokaja w pełni potrzeb w TV, stosowanie jednoczących kibiców hashtagów. kibiców. Dlatego PLS S.A. wspólnie z Polskim Związkiem Piłki Siatkowej zamierza uruchomić nowy kanał komuni­ Instagram: udostępnianie treści zawodników, dodawanie zdjęć fanów, pokazywanie kacyjny w postaci portalu siatkarskiego. Skupiał on będzie treści dot. rozgrywek ligowych oraz reprezentacji Polski. zawodników zza kulis. Projekt pozwoli polskiej siatkówce na szersze dotarcie do grona fanów i stałe powiększanie bazy kibiców, dzięki YouTube: łączenie video na Facebooku z tym, które jest na YouTube. unikalnym materiałom zebranym w jednym miejscu.

84,5% przedstawicieli klubów uważa ten pomysł za dobry. Wspólna platforma komunikacyjna pozwoli szerzej popularyzować siatkówkę w Polsce. W portalu tym będą eksponowane materiały multimedialne, które szczególnie interesują kibiców. Istotnym elementem w budowie portalu stanie się współpraca z klubami w zakresie pozyskiwania treści i późniejsze jej dostarczanie. Szczególnie cenione przez kibiców i użytkowników internetu są te informacje, które pochodzą zza kulis oraz te, które dotyczą życia prywatnego zawodniczek i zawodników.

62 63 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Wydarzenia promocyjne Skutecznymi narzędziami promocji rozgrywek są okolicznościowe akcje promocyjne z udziałem gwiazd siatkówki. Mecz Gwiazd to świetna okazja, by zaprezentować potencjał sportowy ligi i walory widowiska siatkarskiego, pozwalająca kreować wydarzenia specjalne. Gala PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet transmitowana przez TV Polsat i internet to doskonała szansa na zwiększenie prestiżu profesjonalnych rozgrywek siatkówki ligowej. Pre­ zentacja najlepszych zawodników i zawodniczek, przedstawienie „odkryć sezonu”, trenerów itd. zdecydowanie pozytywnie wpłynie na wizerunek lig.

Kreowanie gwiazd siatkówki Kreowanie gwiazd siatkówki PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet to skuteczna metoda także na promocję klubów uczestniczących w rozgrywkach ekstraklas­ siatkarskich. Prezentowanie zawodników i zawodniczek także od strony ży­ cia pozasportowego, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności społecznej i dobroczynnej, zwiększy ich wartość i poszerzy grupę fanów. Może to sta­ nowić istotny element kreowania ich wizerunku i budowania marek zawod­ ników, co dla siatkówki będzie także zjawiskiem korzystnym marketingowo. Według 74% przedstawicieli klubów, promocja PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet poprzez gwiazdy siatkówki powinna odbywać się głównie w mediach społecznościowych, które umożliwiają bliski kontakt z kibicami. Różna widownia, różne narzędzia Ze względu na zróżnicowanie widowni siatkówki klubowej konieczne jest dopasowanie narzędzi i form promocji Promocja oferty reklamowej do właściwej danej grupie percepcji. Decydujące znaczenie ma skuteczność dotarcia i tworzenie oraz podtrzymy­ Kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet mogą również promować się wanie długoterminowych więzi z tymi grupami. W ramach promocji ekstraklas istotna jest także obecność w me­ poprzez dostępne kanały promocyjne i swoją własną ofertę reklamową. diach tradycyjnych, sprawdzonych w dotychczasowym działaniu i wykorzystywanie tradycyjnych form i narzędzi. Każdy klub ma do zaoferowania przestrzeń lub elementy widowiska. Nawet W trakcie planowania kampanii promocyjnych istotne jest także zintegrowanie przekazu w różnych kanałach najmniej­szy pakiet reklamowy jest wartościowym przychodem do budżetu do­tarcia. Dzięki temu przekażemy odbiorcom jeden komunikat, którego siła klubu. Dlatego warto pamiętać o promocji takich pakietów, dzięki czemu oddziaływania będzie większa. Kampanie promocyjne klubów warto pro­ łatwiej będzie dotrzeć do sponsorów, którzy do tej pory nie byli zaintereso­ wadzić nie tylko w mediach sportowych. wani promowaniem się poprzez sponsoring sportowy. Otworzy to im taką możliwość, uzmysławiając korzyści z tego rodzaju aktywności. Według przedstawicieli klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet, naj­ lepszymi kanałami do promocji siatkówki są internet i telewizja – tak uważa Efektywne kampanie promocyjne odpowiednio 95 i 91 % ankietowanych przedstawicieli klubów PlusLigi i Ligi Projektowanie kampanii promocyjnych jest jednak w dużej mierze Siatkówki Kobiet. uzależnione od indywidualnych potrzeb klubu i kreatywności jego me­ nadżerów oraz oczekiwań sponsorów i specyfiki ich potrzeb promocyjnych. Realizacja tych oczekiwań to niezwykle istotne zadanie w procesie pozys­ Motywy promocji kiwania i utrzymania sponsorów. Odpowiednio zaplanowane i skutecznie Promocja polskiej siatkówki klubowej w zakresie komunikatów opierać się powinna, poza częścią informacyjną, przepro­wadzone kampanie promocyjne w oparciu o wizerunek zawodniczek o wartości i przewagi, jakie ma ona nad innymi dyscyplinami zespołowymi. i zawodników wpływają na satysfakcję nie tylko sponsora, ale także kibiców jako odbiorców przekazu, co buduje u nich świadomość obecności w masowo Wartości i przewagi polskiej siatkowki klubowej nad innymi dyscyplinami zespołowymi akceptowanym i cenionym projekcie sponsorskim. Sportowa czołówka europejska i światowa drużyn PlusLigi. Udział polskich drużyn w Klubowych Mistrzostwach Świata. Niezwykle istotne jest, aby akcje promocyjne przygotowywać i realizować starannie w oparciu o oryginalne koncepcje kreatywne. Europejski poziom drużyn Ligi Siatkówki Kobiet. Udział polskich drużyn w europejskich pucharach. Unikalne widowiska siatkarskie. Bezpieczeństwo kibiców i ich rodzin, wspaniała atmosfera widowiska. Niezapomniane emocje. Najwyższa jakość transmisji tv.

Istotną rezerwą w zakresie podniesienia skuteczności kampanii promocyjnych jest doskonalenie współpracy PLS S.A. i klubów. Wspólne akcje promocyjne, np. na rozpoczęcie sezonu lub rozpoczęcie fazy play-off, są w stanie dotrzeć ze spójnym przekazem do szerszego grona kibiców, niż tego typu inicjatywy realizowane samodzielnie przez kluby. Na potrzebę prowadzenia takich działań wskazało blisko 60 % ich przedstawicieli.

64 65 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) Plan sportowy

Aktywność społeczna przedsiębiorstw stała się zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/ UE i w konsekwencji także Ustawy o rachunkowości, przedmiotem obowiązkowego raportowania niefinansowego Rozwój sportowy przedsiębiorstw. Po zakończeniu roku obrachunkowego firmy, które zatrudniają powyżej 500 pracowników, wykazu­ Na poziom sportowy rozgrywek PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet wpływa wiele elementów. Z jednej strony za­ ją zysk powyżej 80 mln lub przychody w wysokości 140 mln zł w swoim sprawozdaniu rocznym z działalności­ muszą leży on od posiadanego budżetu i ilości gwiazd siatkówki w drużynie, w tym zawodników zagranicznych. Z innej ująć informacje na temat działań, jakie podjęły w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR – Corporate strony od poziomu sztabu szkoleniowego i osoby trenera oraz jego umiejętności. Z jeszcze innej od posiadanego Social Responsibility). Raportowanie to odbywa się w oparciu o wystandaryzowane wskaźniki określające konkretne młodzieżowego zaplecza sportowego i tradycji siatkarskich oraz szkolenia w danym ośrodku czy klubie. Natomiast aktywności po to, aby były porównywalne z innymi przedsiębiorstwami. Aktywność ta stała się zatem istotnym ele­ poziom sportowy rozgrywek wpływa na zainteresowanie kibiców, mediów oraz – co bardzo istotne – sponsorów. mentem budowy przewagi konkurencyjnej. Dlatego tak ważne jest stałe podnoszenie poziomu i profesjonalizowanie tego fragmentu aktywności klubów.

Profesjonalne zaplecze Biznes społecznie zaangażowany Ważne jest posiadanie przez kluby zaplecza w postaci dyrektora sportowego, który profesjonalnie panuje nad Zaangażowanie się przedsiębiorstwa w sport, który wśród swoich wartości posiada także te, które utożsamia komponowaniem zespołu i analizuje rynek sportowych transferów. Tych specjalistów w klubach jest coraz więcej, się ze zdrowym stylem życia, poprzez np. aktywność ruchową pracowników, generuje konkretne ekonomiczne co świadczy o profesjonalizowaniu się polskich ekstraklas siatkarskich. W roli menadżerów klubowych i doradców korzyści. Pomaga w tym jeden ze sformułowanych standardów sugerujący firmom, minimalizowanie negatywnych w zakresie rozwoju sportowego coraz częściej występują wybitni polscy zawodnicy, którzy zakończyli swoje kariery społecznie skutków biznesu poprzez aktywność w zakresie rekreacji fizycznej i sportu. Uprawianie sportu czy rekreacji i doświadczenia z boiska przenoszą na obszar klubów. To cenny kapitał i zapowiedz ważnych zmian pokoleniowych, fizycznej przez pracowników i ich rodziny, a więc zasadniczego interesariusza, propagowanie zdrowego, aktywnego jakie następują w siatkówce klubowej. Istotny jest także poziom sztabów szkoleniowych polskich zespołów ekstra­ stylu życia, popularyzowanie wartości rywalizacji sportowej to korzyści, jakie można uzyskać poprzez organizację klas siatkarskich, w których zatrudnianych jest pięćdziesięciu dziewięciu pierwszych trenerów i asystentów z czego spo­łecznych programów sportowych, do czego znakomicie nadaje się siatkówka. Mogą być one także ofertą na dziewiętnastu to obcokrajowcy. Obecność tych specjalistów ma wpływ na edukację polskich szkoleniowców, którzy aktywność firmy pośród innych interesariuszy np. lokalnej społeczności. Kluby PlusLigi i Ligi Siatkówki obietK to mogą czerpać z doświadczeń swoich zagranicznych kolegów. środowisko specjalistów także od organizacji tego rodzaju aktywności. Akademie Siatkówki dla pracowników i ich rodzin, dzieci i młodzieży, lokalnej społeczności, organizacja turniejów i imprez to wszystko może stanowić ofertę dla sponsora, który coraz częściej poza korzyściami w postaci wartości medialnej projektu sponsorskiego oczekuje Organizacja i bezpieczeństwo zawodów właśnie aktywności społecznej. PLS S.A., zgodnie z obowiązkami zarządzającego rozgrywkami PlusLigi Rozumienie potrzeb CSR i Ligi Siatkówki Kobiet, nadzoruje je z punktu widzenia spełniania przez klu­ Aby trafnie sformułować ofertę w zakresie CSR pod adresem biznesu, potrzebne jest rozumienie mechanizmu by zapisów zawartych w „Regulaminie profesjonalnego współzawodnictwa i filozofii realizacji działań społecznie zaangażowanych przez firmy oraz zapoznanie się z ich strategią CSR. w piłce siatkowej” sygnowanym przez PLS S.A. i PZPS. Reguluje on między innymi system rywalizacji sportowej, warunki rozgrywania meczów oraz Istotnym przejawem rozumienia funkcji zrównoważonych społecznie działań jest aktywność PLS S.A., klubów określa wszelkie wymagania pod adresem organizatorów – między innymi oraz zawodników i zawodniczek w tym zakresie. Udział w projekcie Niepodległa, organizacja pomocy dla potrzebu­ standard hal siatkarskich, liczbę wymaganej widowni na meczach kobiet jących zawodników, liczne akcje licytacji trofeów na cele dobroczynne, wspieranie akcji pomocowych oraz wsparcie i mężczyzn, zaplecze techniczne boisk, tj. wykładziny, na których rozgrywane i aktywność, jakie oferują poszczególni gracze osobiście w zakresie CSR, bardzo często poprzez swoja aktywność są mecze, a także infrastrukturę techniczną, z której kluby korzystają pod­ w social mediach, przysparza całemu środowisku pozytywnego wizerunku przekładającego się na całą dyscyplinę czas meczów. Standardy te są utrzymane na poziomie europejskim, zgodnie i dialog z interesariuszami. z wymaganiami Europejskiej Federacji Siatkówki /CEV/. Weryfikacja warunków bezpieczeństwa Co roku przed rozpoczęciem sezonu PLS S.A. dokonuje odbioru tech­ nicznego hal i wydaje decyzje o ich dopuszczeniu do rozgrywek. Każdemu oficjalnemu meczowi PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet towarzyszy komisarz techniczny wydelegowany przez PLS S.A., który weryfikuje wszystkie ele­ menty meczu pod kątem obowiązujących przepisów oraz bezpieczeństwa publiczności.

Licencje trenerów Warto nadmienić, że przed każdym sezonem wszyscy trenerzy drużyn PlusLigi i Ligi Siatkówki Kobiet muszą uzyskać licencję Polskiego Związku Piłki Siatkowej na prowadzenie zespołu ekstraklas siatkarskich. Uzyskanie licencji poprzedzone jest udziałem w konferencji szkoleniowej oraz posiadaniem uprawnień szkoleniowych.

66 67 PLAN STRATEGICZNY PLAN STRATEGICZNY

Wideoweryfikacja Transparentność finasowania Polska Liga Siatkówki S.A., Przychody Polskiej Ligi Siatkówki S.A. stanowią wpływy z umów sponsor­ aby podnieść standard rozgrywa­ skich oraz sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych meczów PlusLigi i Ligi nia me­czów, wprowadziła system Siatkówki Kobiet oraz inne przychody wynikające z zapisów „Regulaminu kontroli decyzji sędziów w spornych pro­wadzenia profesjonalnego współzawodnictwa w piłce siatkowej”. sytuacjach oparty o zwolniony zapis akcji w technice video, który Polska Liga Siatkówki S.A. zachowuje transparentność w prowadzeniu pozwala jednoznacznie rozstrzygać działalności finansowej. Podział środków, jakie pozostają w dyspozycji PLS S.A., o popełnionym błędzie. System wideo­ przedstawia się następująco: weryfikacji jako pierwszy wprowa­ dzony do rozgrywek profe­sjonalnej Kluby 50%: ligowej siatkówki w Europie po­ • Czternaście klubów PlusLigi twierdza pozycje PLS S.A. jako lidera • Dwanaście klubów Ligi Siatkówki Kobiet innowacji siatkarskich w Europie. • 150 tys. zł – nagroda w Pucharze Polski mężczyzn System ten jest oceniany jako • 70 tys. zł – nagroda w Pucharze Polski kobiet bardziej dokładny niż ten używany przez Międzynarodową Federację PZPS 5%: Siatkówki (FIVB). • Umowa licencyjna PZPS – PLS S.A.

Polska Liga Siatkówki S.A. PLS S.A. 45% wspólnie z Polskim Związkiem Piłki • obsługa sponsorów Siatkowej ustala listę sędziów, którzy • obsługa meczów (bandy, naklejki, wideoweryfikacja, sędziowie i in.) będą pro­wadzili w kolejnym sezonie • obsługa marketingowa mecze PlusLigi i Ligi Siatkówki Ko­ • obsługa mediów (www, media społecznościowe, Siatkarska Liga TV) biet. W sezonie 2018/2019 będzie • monitoring mediów ich sześćdziesięciu. • badania wartości mediowej • nagrody indywidualne zawodniczek i zawodników • organizacja imprez Plan finansowy • koszty działania PLS S.A.

Pozyskiwanie sponsorów Polska Liga Siatkówki S.A. podejmuje działania mające na celu pozyskanie kolejnych źródeł finansowania w celu zwiększenia przychodów na pokrycie kosztów działalności oraz finansowania klubów PlusLigi i Ligi Siatkówki o­K biet. Przyjęto konsekwentny plan pozyskiwania sponsorów w oparciu o analizę pola sponsorskiego, sformułowa­nie nowej oferty sponsorskiej w podziale na branże gospodarki oraz wyeksponowanie nowych elementów oferty w celu zwiększania atrakcyjności ofert dla sponsorów profesjonalnej siatkówki. Oferty są budowane po wnikliwej analizie działań podmiotów i mają nowy format graficzny, znacznie podnoszący ich komunikatywność. Są skierowane­ nie tylko do przedsiębiorstw zaliczanych do czołówki polskiego biznesu, ale także do mniejszych podmiotów. Jest to ten rodzaj działalności, który przez spółkę jest prowadzony w sposób ciągły ze względu na coraz większą konkurencję ofert na rynku sportu profesjonalnego oraz coraz większe wymagania ze strony sponsorów.

68 69 DANE STATYSTYCZNE ŹRÓDŁO PLS S.A.

70 71 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

PlusLiga /PL/ Miejsca w klasyfikacjach końcowych w 19 sezonach

razem Obecna nazwa drużyny w Puchar Super liczba sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon rozgrywkach PLS SA złoto srebro brąz sezonów sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon 2000/2001 2001/2002 2004/2005 2005/2006 2014/2015 Polski Puchar w lidze 2002/2003 2003/2004 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019

1 PGE Skra Bełchatów 9 2 3 7 4 18 3 6 4 1 1 1 1 1 1 1 2 5 1 3 3 2 1 x 2 ZAKSA Kędzierzyn - Koźle 5 3 1 6 19 1 1 1 6 5 8 6 6 4 4 2 3 2 4 6 1 1 2 x 3 Asseco Resovia Rzeszów 3 3 2 1 15 7 7 5 5 2 3 3 1 1 2 1 2 4 6 x 4 Jastrzębski Węgiel 1 3 6 1 19 3 4 3 1 4 2 2 4 3 2 7 4 3 3 4 7 3 5 x 5 AZS Częstochowa 0 4 2 1 17 2 2 2 3 3 4 4 2 5 5 4 6 9 11 14 11 16 6 Indykpol AZS Olsztyn 0 2 3 19 5 7 5 2 2 3 3 3 6 7 8 10 10 5 10 10 5 4 x 7 Trefl Gdańsk 0 1 1 2 1 9 10 9 8 10 2 4 8 3 x 8 POLSKA ENERGIA Sosnowiec 0 0 0 2 6 10 4 5 8 10 7 9 ONICO Warszawa 0 0 0 16 8 6 5 8 9 8 10 5 8 6 6 8 8 9 8 x 10 Chemik Bydgoszcz 0 0 0 13 9 10 7 6 6 5 4 9 5 9 15 14 x 11 Cerrad Czarni Radom 0 0 0 12 4 10 7 8 9 9 7 9 6 7 10 x 12 Dafi Społem Kielce 0 0 0 8 9 7 7 8 12 13 13 16 13 BBTS Bielsko - Biała 0 0 0 6 9 12 13 12 14 15 14 Stocznia Szczecin 0 0 0 6 8 9 8 12 12 14 15 Cuprum Lubin 0 0 0 5 7 5 6 7 x 16 Gwardia Wrocław 0 0 0 5 5 7 10 6 10 17 MKS Będzin 0 0 0 5 11 14 11 13 x 18 Stal Nysa 0 0 0 5 7 8 9 7 9 19 GKS Katowice 0 0 0 3 10 11 x 20 Aluron Virtu Warta Zawiercie 0 0 0 2 9 x 21 Siatkarz Pamapol Wieluń 0 0 0 2 8 10 22 Stilon Gorzów 0 0 0 2 9 10 23 Stolarka Wołomin 0 0 0 2 6 6 24 Górnik Radlin 0 0 0 1 10 25 Joker Piła 0 0 0 1 9

liczba drużyn w rozgrywkach: 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 12 14 14 16 16 14 0 Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 72 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Liga Siatkówki Kobiet /LSK/ Miejsca w klasyfikacjach końcowych w 14 sezonach

razem Obecna nazwa drużyny w Puchar SUPER liczba sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon sezon rozgrywkach PLS SA złoto srebro brąz sezonów sezon sezon sezon sezon sezon sezon 2005/2006 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 Polski Puchar w lidze 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2018/2019

1 Chemik Police 5 0 0 4 2 6 1 1 1 1 1 x 2 Polski Cukier Muszynianka 4 2 2 1 2 13 1 5 1 1 2 1 2 3 6 3 6 10 8 3 Atom Trefl Sopot 2 3 1 1 7 2 1 1 3 2 2 9 4 BKS PROFI CREDIT Bielsko-Biała 1 1 2 2 2 14 5 3 4 2 1 3 4 4 5 8 7 7 7 x 5 Energa MKS Kalisz 1 0 2 1 1 5 3 1 3 10 x 6 Enea PTPS Piła 0 3 1 1 1 13 2 2 2 3 6 6 6 9 10 8 11 5 x 7 MKS Dąbrowa Górnicza 0 1 2 2 2 11 5 5 3 4 3 2 4 5 4 5 14 8 Grot Budowlani Łódź 0 1 1 2 2 10 4 6 8 7 7 7 5 2 3 x 9 #VolleyWrocław 0 1 1 13 6 10 6 8 5 5 5 2 4 3 4 10 x 10 ŁKS Commercecon Łódź 0 1 0 3 6 2 x 11 Developres SkyRes Rzeszów 0 0 1 5 11 11 3 4 x 12 Bank Pocztowy Pałac Bydgoszcz 0 0 0 1 14 4 4 10 4 5 7 7 8 10 12 9 12 11 x 13 DPD Legionovia Legionowo 0 0 0 7 9 8 6 10 13 12 x 14 KPSK Stal Mielec 0 0 0 7 8 8 8 9 9 8 10 15 Pronar Zeto Astwa AZS Białystok 0 0 0 7 9 9 7 7 9 9 10 16 KSZO OSTROWIEC 0 0 0 5 9 12 14 9 x 17 AZS AWF Poznań 0 0 0 3 9 6 7 18 Energa Gedania Gdańsk 0 0 0 2 7 6 19 Gedania Żukowo 0 0 0 2 8 10 20 POLI Budowlani Toruń 0 0 0 2 8 13 21 Dalin Myślenice 0 0 0 1 7 22 E.LECLERC Radomka Radom 0 0 0 1 x 23 Piast Szczecin 0 0 0 1 10 24 Sandeco EC Wybrzeże TPS Rumia 0 0 0 1 10 25 Trefl Proxima Kraków 0 0 0 1 6

liczba drużyn w rozgrywkach: 10 10 10 10 10 10 10 10 10 12 12 14 14 12 0 0 0 0 0 Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 73 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Medaliści Mistrzostw Polski Mężczyzn w rozgrywkach PLS SA

sezon L.p. złoty medal srebrny medal brązowy medal czwarte miejsce MVP sezonu Nazwa drużynay rozgrywkowy Mostostal-Azoty Kędzierzyn - GALAXIA JURAJSKA AZS Bank WARKA STRONG Czarni Mostostal-Azoty 1 2000/2001 Jastrzębie Borynia Paweł PAPKE Koźle Częstochowa Radom Kędzierzyn - Koźle Mostostal-Azoty Kędzierzyn - GALAXIA STARTER Bank Mostostal-Azoty 2 2001/2002 EKS Skra Bełchatów KS IVETT Jastrzębie Borynia Paweł PAPKE Koźle Częstochowa AZS Kędzierzyn - Koźle Mostostal-Azoty Kędzierzyn - GALAXIA PAMAPOL KAFFEE POLSKA ENERGIA SSA Mostostal-Azoty 3 2002/2003 KS IVETT Jastrzębie Borynia Paweł PAPKE Koźle AZS Częstochowa Sosnowiec Kędzierzyn - Koźle KS IVETT Jastrzębie 4 2003/2004 KS IVETT Jastrzębie Borynia PZU AZS Olsztyn PAMAPOL AZS Częstochowa EKS Skra Bełchatów Piotr GABRYCH Borynia PAMAPOL DOMEX AZS 5 2004/2005 Skra Bełchatów PZU AZS Olsztyn Jastrzębski Węgiel Piotr GABRYCH Skra Bełchatów Częstochowa AZS Politechnika 6 2005/2006 BOT Skra Bełchatów Jastrzębski Węgiel PZU AZS Olsztyn AZS Częstochowa Radosław RYBAK Warsawska AZS Politechnika 7 2006/2007 BOT Skra Bełchatów Jastrzębski Węgiel PZU AZS Olsztyn AZS Częstochowa Radosław RYBAK Warsawska WKRĘT - MET DOMEX AZS 8 2007/2008 PGE Skra Bełchatów MLEKPOL AZS Olsztyn Jastrzębski Węgiel Robert PRYGIEL Jastrzębski Węgiel Częstochowa 9 2008/2009 PGE Skra Bełchatów Asseco Resovia Rzeszów Jastrzębski Węgiel ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Jakub NOWOTNY ZAKSA Kędzierzyn - Koźle

10 2009/2010 PGE Skra Bełchatów Jastrzębski Węgiel Asseco Resovia Rzeszów ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Mariusz WLAZŁY PGE Skra Bełchatów

11 2010/2011 PGE Skra Bełchatów ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Asseco Resovia Rzeszów Tytan AZS Częstochowa Mariusz WLAZŁY PGE Skra Bełchatów

12 2011/2012 Asseco Resovia Rzeszów PGE Skra Bełchatów ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Jastrzębski Węgiel Gyorgy GROZER Asseco Resovia Rzeszów

13 2012/2013 Asseco Resovia Rzeszów ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Jastrzębski Węgiel Delecta Bydgoszcz Dawid KONARSKI Asseco Resovia Rzeszów

14 2013/2014 PGE Skra Bełchatów Asseco Resovia Rzeszów Jastrzębski Węgiel ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Mariusz WLAZŁY PGE Skra Bełchatów

15 2014/2015 Asseco Resovia Rzeszów LOTOS Trefl Gdańsk PGE Skra Bełchatów Jastrzębski Węgiel Murphy TROY LOTOS Trefl Gdańsk

16 2015/2016 ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Asseco Resovia Rzeszów PGE Skra Bełchatów LOTOS Trefl Gdańsk Benjamin TONIUTTI ZAKSA Kędzierzyn - Koźle

17 2016/2017 ZAKSA Kędzierzyn - Koźle PGE Skra Bełchatów Jastrzębski Węgiel Asseco Resovia Rzeszów Dawid KONARSKI ZAKSA Kędzierzyn - Koźle

18 2017/2018 PGE Skra Bełchatów ZAKSA Kędzierzyn - Koźle Trefl Gdańsk Indykpol AZS Olsztyn Mariusz WLAZŁY PGE Skra Bełchatów

19 2018/2019

Polska Liga Siatkówki SA

74 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Medalistki Mistrzostw Polski Kobiet w rozgrywkach PLS SA

sezon L.p. złoty medal srebrny medal brązowy medal czwarte miejsce MVP sezonu Klub Sportowy rozgrywkowy

1 2005/2006 Muszynianka Fakro Muszyna PTPS Nafta-Gaz Piła Grześki Goplana Kalisz Centrostal Bydgoszcz

2 2006/2007 Winiary Kalisz PTPS Farmutil Piła BKS Aluprof Bielsko-Biała Centrostal Bydgoszcz

3 2007/2008 Muszynianka Fakro Muszyna PTPS Farmutil Piła Winiary-Bakalland Kalisz BKS Aluprof Bielsko-Biała MKS Muszynianka Fakro 4 2008/2009 BKS Aluprof Bielsko-Biała PTPS Farmutil Piła GCB Centrostal Bydgoszcz Ewa KOWALKOWSKA GCB Centrostal Bydgoszcz Muszyna Bank BPS Muszynianka Fakro ENION Energia MKS Dąbrowa 5 2009/2010 BKS Aluprof Bielsko-Biała Organika Budowlani Łódź Aleksandra JAGIEŁO BKS Aluprof Bielsko-Biała Muszyna Górnicza Bank BPS Muszynianka Fakro Tauron MKS Dąbrowa 6 2010/2011 Atom Trefl Sopot BKS Aluprof Bielsko-Biała Neriman OZSOY Atom Trefl Sopot Muszyna Górnicza Bank BPS Muszynianka Fakro Tauron MKS Dąbrowa Tauron MKS Dąbrowa 7 2011/2012 Atom Trefl Sopot BKS Aluprof Bielsko-Biała Izabela KOWALIŃSKA Muszyna Górnicza Górnicza Tauron MKS Dąbrowa Bank BPS Muszynianka Fakro 8 2012/2013 Atom Trefl Sopot BKS Aluprof Bielsko-Biała Rachel ROURKE Atom Trefl Sopot Górnicza Muszyna Tauron BANIMEX MKS 9 2013/2014 KPS Chemik Police Impel Wrocław Atom Trefl Sopot Anna WERBLIŃSKA KPS Chemik Police Dąbrowa Górnicza 10 2014/2015 Chemik Police PGE Atom Trefl Sopot Polski Cukier Muszynianka Impel Wrocław Katarzyna ZAROŚLIŃSKA PGE Atom Trefl Sopot Tauron MKS Dąbrowa 11 2015/2016 Chemik Police PGE Atom Trefl Sopot Impel Wrocław Izabela KOWALIŃSKA Chemik Police Górnicza 12 2016/2017 Chemik Police Grot Budowlani Łódź Developres SkyRes Rzeszów Impel Wrocław Kaja GROBELNA Grot Budowlani Łódź

13 2017/2018 Chemik Police ŁKS Commercecon Łódź Grot Budowlani Łódź Developres SkyRes Rzeszów Stefana VELJKOVIĆ Chemik Police

14 2018/2019

Polska Liga Siatkówki SA

75 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Łączna liczba widzów na meczach o Mistrzostwo Polski Mężczyzn w 19 sezonach rozgrywek PLS SA

L.p. sezon rozgrywkowy liczba drużyn liczba meczów liczba widzów średnia widzów na mecz

1 2000/2001 10 145 156 960 1 082 2 2001/2002 10 140 154 410 1 103 3 2002/2003 10 137 161 150 1 176 4 2003/2004 10 137 191 370 1 397 5 2004/2005 10 129 187 405 1 453 6 2005/2006 10 132 210 250 1 593 7 2006/2007 10 135 253 450 1 877 8 2007/2008 10 138 247 550 1 794 9 2008/2009 10 130 273 470 2 104 10 2009/2010 10 135 274 795 2 036 11 2010/2011 10 162 350 150 2 161 12 2011/2012 10 132 346 361 2 624 13 2012/2013 10 133 379 635 2 854 14 2013/2014 12 174 403 089 2 317 15 2014/2015 14 238 553 667 2 326 16 2015/2016 14 200 443 466 2 217 17 2016/2017 16 260 532 001 2 046 18 2017/2018 16 265 509 065 1 921 19 2018/2019 14

Razem/Średnia 2 922 5 628 244 1 926

Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 76 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Łączna liczba widzów na meczach o Mistrzostwo Polski Kobiet w 14 sezonach rozgrywek PLS SA

L.p. sezon rozgrywkowy liczba drużyn liczba meczów liczba widzów średnia widzów na mecz

1 2005/2006 10 132 88 279 669 2 2006/2007 10 134 130 721 976 3 2007/2008 10 131 122 400 934 4 2008/2009 10 133 148 190 1 114 5 2009/2010 10 133 142 030 1 068 6 2010/2011 10 129 172 370 1 336 7 2011/2012 10 127 167 410 1 318 8 2012/2013 10 132 185 040 1 402 9 2013/2014 10 126 181 432 1 440 10 2014/2015 12 189 227 517 1 204 11 2015/2016 12 163 219 628 1 347 12 2016/2017 14 200 239 203 1 196 13 2017/2018 14 202 190 879 945 14 2018/2019 12

Razem/Średnia 1 931 2 215 099 1 147

Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 77 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

PlusLiga /PL/ Liczba widzów we własnej hali widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów Drużyny mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie sezon 2015/2016 sezon 2014/2015 sezon 2013/2014

1 Asseco Resovia Rzeszów 8 33 478 4 185 13 54 517 4 194 14 58 817 4 201 6 25 000 4 167 13 54 100 4 162 18 75 600 4 200 6 25 200 4 200 11 45 900 4 173 18 76 100 4 228

2 ONICO Warszawa 5 7 850 1 570 13 26 050 2 004 14 27 250 1 946 7 12 350 1 764 13 26 050 2 004 17 30 350 1 785 4 7 400 1 850 11 22 550 2 050 15 27 870 1 858

3 Trefl Gdańsk 3 9 060 3 020 13 43 164 3 320 14 48 283 3 449 7 26 873 3 839 13 59 301 4 562 17 91 696 5 394 5 11 909 2 382 11 22 029 2 003 12 22 329 1 861

4 Jastrzębski Węgiel 7 10 836 1 548 13 23 439 1 803 15 24 689 1 646 8 18 400 2 300 13 29 500 2 269 18 40 050 2 225 6 16 421 2 737 11 29 921 2 720 16 43 321 2 708

5 Chemik Bydgoszcz 7 20 892 2 985 13 35 892 2 761 14 37 012 2 644 6 16 823 2 804 13 36 173 2 783 17 47 323 2 784 6 15 850 2 642 11 29 390 2 672 12 31 090 2 591

6 PGE Skra Bełchatów 8 20 100 2 513 13 33 500 2 577 15 38 850 2 590 6 23 800 3 967 13 40 700 3 131 19 56 600 2 979 6 15 500 2 583 11 26 700 2 427 16 37 000 2 313

7 Indykpol AZS Olsztyn 6 11 480 1 913 13 22 830 1 756 15 24 180 1 612 7 10 990 1 570 13 20 290 1 561 17 25 390 1 494 5 10 700 2 140 11 21 800 1 982 16 29 400 1 838

8 ZAKSA Kędzierzyn - Koźle 7 18 100 2 586 13 35 655 2 743 15 42 655 2 844 7 13 750 1 964 13 26 300 2 023 17 33 600 1 976 6 13 200 2 200 11 23 779 2 162 17 37 179 2 187

9 Aluron Virtu Warta Zawiercie

10 Cerrad Czarni Radom 6 8 450 1 408 13 17 250 1 327 14 18 200 1 300 6 7 700 1 283 13 16 300 1 254 17 20 500 1 206 6 8 900 1 483 11 16 200 1 473 14 19 600 1 400

11 Cuprum Lubin 5 12 240 2 448 13 32 573 2 506 14 34 330 2 452 7 19 100 2 729 13 34 450 2 650 17 42 558 2 503

12 MKS Będzin 8 10 250 1 281 13 16 600 1 277 14 17 700 1 264 6 7 020 1 170 13 14 650 1 127 17 19 200 1 129

13 GKS Katowice

14 Dafi Społem Kielce 7 17 300 2 471 13 27 500 2 115 14 28 700 2 050 6 11 900 1 983 13 21 800 1 677 17 26 300 1 547 6 17 400 2 900 11 29 000 2 636 14 34 000 2 429

15 Stocznia Szczecin

16 BBTS Bielsko - Biała 6 9 350 1 558 13 18 650 1 435 14 19 450 1 389 5 6 300 1 260 13 17 950 1 381 15 19 450 1 297 5 6 900 1 380 11 18 000 1 636 12 19 200 1 600

17 AZS Częstochowa 8 13 300 1 663 13 22 400 1 723 14 23 350 1 668 7 13 700 1 957 13 23 000 1 769 15 25 050 1 670 5 14 700 2 940 11 23 550 2 141 12 25 050 2 088

91 202 686 2 225 182 410 020 2 253 200 443 466 2 218 91 213 706 2 340 182 420 564 2 311 238 553 667 2 299 66 164 080 2 453 132 308 819 2 340 174 402 139 2 258

Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 78 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

PlusLiga /PL/ Liczba widzów we własnej hali widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów Drużyny mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie sezon 2018/2019 sezon 2017/2018 sezon 2016/2017

1 Asseco Resovia Rzeszów 7 24 467 3 495 12 8 31 331 3 916 15 55 792 3 719 19 65 752 3 461 6 23 950 3 992 15 60 599 4 040 17 69 203 4 071

2 ONICO Warszawa 5 15 830 3 166 12 6 12 700 2 117 15 38 633 2 576 16 40 163 2 510 7 14 415 2 059 15 36 015 2 401 16 40 865 2 554

3 Trefl Gdańsk 6 17 018 2 836 12 6 15 500 2 583 15 50 081 3 339 19 62 406 3 285 9 24 224 2 692 15 47 224 3 148 16 50 324 3 145

4 Jastrzębski Węgiel 6 14 822 2 470 12 8 17 027 2 128 15 28 993 1 933 17 31 449 1 850 9 19 790 2 199 15 33 922 2 261 17 40 034 2 355

5 Chemik Bydgoszcz 6 14 663 2 444 12 8 14 572 1 822 15 27 202 1 813 16 28 102 1 756 8 17 970 2 246 15 28 440 1 896 16 29 540 1 846

6 PGE Skra Bełchatów 7 15 704 2 243 12 10 20 460 2 046 15 31 925 2 128 17 36 651 2 156 8 20 450 2 556 15 37 750 2 517 17 53 929 3 172

7 Indykpol AZS Olsztyn 7 13 729 1 961 12 8 15 790 1 974 15 30 580 2 039 18 37 320 2 073 7 11 900 1 700 15 26 600 1 773 16 28 000 1 750

8 ZAKSA Kędzierzyn - Koźle 6 11 344 1 891 12 8 17 341 2 168 15 28 274 1 885 17 34 649 2 038 7 18 550 2 650 15 35 140 2 343 17 41 515 2 442

9 Aluron Virtu Warta Zawiercie 7 10 500 1 500 12 8 12 000 1 500 15 22 500 1 500 16 24 000 1 500

10 Cerrad Czarni Radom 6 9 000 1 500 12 8 11 200 1 400 15 21 400 1 427 16 22 600 1 413 8 11 050 1 381 15 20 660 1 377 16 21 760 1 360

11 Cuprum Lubin 5 7 266 1 453 12 8 13 445 1 681 15 24 531 1 635 16 25 577 1 599 8 15 875 1 984 15 29 870 1 991 16 31 170 1 948

12 MKS Będzin 7 8 726 1 247 12 7 8 825 1 261 15 19 442 1 296 16 20 392 1 275 7 9 200 1 314 15 18 750 1 250 16 19 750 1 234

13 GKS Katowice 3 2 500 833 12 7 10 880 1 554 15 20 965 1 398 16 21 165 1 323 7 7 360 1 051 15 22 260 1 484 16 24 760 1 548

14 Dafi Społem Kielce 7 11 231 1 604 15 24 692 1 646 15 24 692 1 646 8 15 500 1 938 15 28 820 1 921 16 29 920 1 870

15 Stocznia Szczecin 7 11 024 1 575 15 22 499 1 500 16 23 227 1 452 8 12 760 1 595 15 19 200 1 280 16 19 480 1 218

16 BBTS Bielsko - Biała 6 4 400 733 15 10 900 727 15 10 900 727 6 4 000 667 15 13 001 867 16 13 501 844

17 AZS Częstochowa 7 10 200 1 457 15 17 770 1 185 16 18 250 1 141

78 165 569 2 080 156 0 ##### 0 0 ##### 120 227 726 1 879 240 458 409 1 910 265 509 045 1 921 120 237 194 1 968 240 476 021 1 983 260 532 001 2 031

Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 79 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Liga Siatkówki Kobiet /LSK/ Liczba widzów we własnej hali widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów Drużyny mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie sezon 2015/2016 sezon 2014/2015 sezon 2013/2014

1 Energa MKS Kalisz

2 Developres SkyRes Rzeszów 5 5 200 1 040 11 10 250 932 15 11 150 743 6 5 150 858 11 9 350 850 16 11 300 706

3 Grot Budowlani Łódź 4 10 450 2 613 11 23 650 2 150 13 26 240 2 018 4 9 450 2 363 11 24 100 2 191 15 28 800 1 920 4 13 050 3 263 9 22 750 2 528 11 26 300 2 391

4 ŁKS Commercecon Łódź

5 DPD Legionovia Legionowo 6 6 700 1 117 11 10 850 986 15 12 950 863 5 6 550 1 310 11 14 900 1 355 15 19 150 1 277 4 7 250 1 813 9 14 850 1 650 11 17 250 1 568

6 Bank Pocztowy Bydgoszcz 6 3 920 653 11 7 638 694 13 8 328 641 5 4 250 850 11 7 732 703 16 9 512 595 4 3 550 888 9 7 200 800 10 7 500 750

7 Chemik Police 7 14 977 2 140 11 27 351 2 486 14 39 992 2 857 5 10 600 2 120 11 21 558 1 960 16 33 758 2 110 5 5 624 1 125 9 9 804 1 089 15 16 004 1 067

8 BKS Bielsko - Biała 5 4 100 820 11 10 100 918 13 11 250 865 6 5 850 975 11 11 200 1 018 15 13 900 927 5 5 600 1 120 9 9 000 1 000 13 11 850 912

9 Enea PTPS Piła 5 5 370 1 074 11 12 300 1 118 13 13 870 1 067 5 5 120 1 024 11 8 940 813 16 12 490 781 4 5 300 1 325 9 11 350 1 261 12 13 870 1 156

10 E.LECLERC Radomka Radom

11 KSZO OSTROWIEC 5 2 660 532 11 6 120 556 13 7 120 548 7 8 047 1 150 11 12 917 1 174 16 14 777 924

12 #VolleyWrocław 5 10 700 2 140 11 21 150 1 923 14 25 750 1 839 6 8 300 1 383 11 15 000 1 364 16 24 750 1 547 5 11 808 2 362 9 19 408 2 156 14 30 708 2 193

13 MKS Dąbrowa Górnicza 7 11 500 1 643 11 19 100 1 736 13 23 200 1 785 6 9 400 1 567 11 16 900 1 536 15 20 600 1 373 5 12 450 2 490 9 19 850 2 206 13 26 650 2 050

14 POLI Budowlani Toruń

15 Polski Cukier Muszynianka 6 4 000 667 11 7 500 682 13 8 150 627 6 4 050 675 11 7 900 718 17 11 800 694 5 3 900 780 9 7 100 789 12 8 600 717

16 Trefl Proxima Kraków

17 Atom Trefl Sopot 5 7 650 1 530 11 17 750 1 614 14 31 508 2 251 5 7 240 1 448 11 15 040 1 367 16 27 090 1 693 4 9 100 2 275 9 14 500 1 611 15 22 700 1 513

66 87 227 1 331 132 156 009 1 316 163 219 508 1 342 66 84 007 1 310 132 150 497 1 254 189 227 927 1 212 45 77 632 1 744 90 121 312 1 509 126 181 432 1 432

Polska Liga Siatkówki SA

Warszawa, dnia 2019-03-12 80 DANE STATYSTYCZNE – ŹRÓDŁO PLS S.A.

Liga Siatkówki Kobiet /LSK/ Liczba widzów we własnej hali

widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów widzów średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów meczów na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz na mecz Drużyny po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie po 1 rundzie FZ po 2 rundzie FZ po całym sezonie sezon 2018/2019 sezon 2017/2018 sezon 2016/2017

Energa MKS Kalisz 6 12 336 2 056 1

2 Developres SkyRes Rzeszów 7 14 107 2 015 7 7 937 1 134 13 12 937 995 17 18 587 1 093 6 6 750 1 125 13 15 709 1 208 15 18 419 1 228

3 Grot Budowlani Łódź 6 11 845 1 974 6 9 750 1 625 13 21 511 1 655 15 25 011 1 667 7 15 193 2 170 13 30 818 2 371 15 37 068 2 471

4 ŁKS Commercecon Łódź 6 9 600 1 600 7 16 310 2 330 13 24 026 1 848 15 32 226 2 148 6 10 700 1 783 13 18 600 1 431 14 19 900 1 421

5 DPD Legionovia Legionowo 4 5 150 1 288 5 3 700 740 13 9 330 718 14 9 810 701 5 5 500 1 100 13 10 900 838 14 11 400 814

6 Bank Pocztowy Bydgoszcz 5 5 000 1 000 7 5 180 740 13 7 570 582 14 7 860 561 6 5 660 943 13 10 710 824 14 10 960 783

7 Chemik Police 6 5 725 954 7 6 400 914 13 10 980 845 16 14 110 882 7 14 562 2 080 13 23 713 1 824 15 32 472 2 165

8 BKS Bielsko - Biała 6 5 450 908 8 7 100 888 13 11 070 852 14 11 720 837 7 5 200 743 13 10 250 788 14 11 250 804

9 Enea PTPS Piła 6 5 270 878 6 7 304 1 217 13 14 809 1 139 15 16 309 1 087 6 5 830 972 13 12 720 978 14 13 470 962

10 E.LECLERC Radomka Radom 6 4 650 775

11 KSZO OSTROWIEC 5 3 454 691 7 8 821 1 260 13 13 696 1 054 15 14 526 968 6 4 930 822 13 10 228 787 14 10 908 779

12 #VolleyWrocław 3 1 697 566 7 7 075 1 011 13 10 767 828 13 10 767 828 7 10 600 1 514 13 17 100 1 315 15 20 900 1 393

13 MKS Dąbrowa Górnicza 7 5 600 800 13 9 000 692 13 9 000 692 7 9 800 1 400 13 15 900 1 223 14 16 900 1 207

14 POLI Budowlani Toruń 6 3 960 660 13 7 660 589 13 7 660 589 6 5 343 891 13 8 679 668 14 8 979 641

15 Polski Cukier Muszynianka 7 4 140 591 13 7 185 553 14 7 485 535 8 4 200 525 13 6 700 515 14 7 120 509

16 Trefl Proxima Kraków 4 2 572 643 13 5 534 426 14 5 808 415

17 Atom Trefl Sopot 7 5 550 793 13 18 257 1 404 14 19 457 1 390

66 84 284 1 225 87 93 277 1 070 169 160 541 950 188 185 071 984 91 109 818 1 204 182 192 027 1 155 200 239 203 1 183

Polska Liga Siatkówki SA

81 Spis treści

Wstęp...... 3

Rozdział 1. SIATKÓWKA W POLSCE...... 5 Historia...... 7 Pozycja polskiej siatkówki na arenie międzynarodowej...... 9 Sukcesy...... 10 Najlepsze widowiska siatkarskie na świecie...... 10 Najlepsi na świecie kibice...... 11 Światowe imprezy siatkarskie...... 12 Szkolenie młodzieży...... 12

Rozdział 2. POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A...... 13 Zakres działalności...... 15 PlusLiga...... 16 Liga Siatkówki Kobiet...... 17 1. Liga Mężczyzn...... 18 Rozgrywki pucharowe...... 19 Organizacja rozgrywek...... 20 Struktura organizacyjna...... 21

Rozdział 3. ANALIZA OTOCZENIA ...... 23 Analiza SWOT...... 25 Analiza otoczenia wewnętrznego...... 26 Konkurencja...... 27 Kibice – ewolucja widowni siatkarskiej...... 28 Aktualne trendy w marketingu sportowym...... 29

Rozdział 4. INTERESARIUSZE, MISJA, WIZJA, WARTOŚCI ...... 33 Interesariusze...... 35 Interesariusze zewnętrzni...... 36 Interesariusze wewnętrzni...... 38 Misja, Wizja, Wartości...... 39

Rozdział 5. PLAN STRATEGICZNY ...... 41 Długoterminowe i średnioterminowe kierunki rozwoju...... 43 Plan marketingowy...... 44 Sponsorzy i oferta sponsorska...... 50 Ekspozycja reklamowa...... 55 Media...... 57 Komunikacja i PR...... 60 Promocja...... 63 Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR)...... 66 Plan sportowy...... 67 Plan finansowy...... 68 Dane statystyczne – źródło PLS S.A...... 71 Opracowanie:

02-457 Warszawa ul. Czereśniowa 19 A

www.grupacodex.pl www.grupacodexsport.pl

Fotografie: Piotr Sumara, PAP, Archiwum PLS S.A., FIVB, CEV, GRUPA CODEX.

82 83 84 85 POLSKA LIGA SIATKÓWKI S.A. ul. Bagno 2 00-112 Warszawa www.pls.pl