Objaśnienia Do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1:50 000
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PAŃ STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś RODOWISKA OBJAŚNIENIA DO MAPY GEOŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz ODOLANÓW (657) Warszawa 2004 Autorzy: Mirosław Kuliński*, Jacek Gruszecki*, Alicja Maćków*, Józef Lis**, Anna Pasieczna**, Stanisław Wołkowicz** Główny koordynator Mapy: Małgorzata Sikorska-Maykowska** Redaktor regionalny: Jacek Koźma** Redaktor tekstu: Anna Gabryś-Godlewska** * Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu „PROXIMA” S. A. ul. Wierzbowa 15, 50-056 Wrocław ** - Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa Copyright by PIG and MŚ, Warszawa 2004 Spis treści I. Wstęp – M. Kuliński............................................................................................................... 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza – M. Kuliński ................................................ 4 III. Budowa geologiczna – M. Kuliński .................................................................................... 6 IV. Złoża kopalin – M. Kuliński, J. Gruszecki.......................................................................... 9 1. Gaz ziemny........................................................................................................................ 9 2. Surowce ilaste ceramiki budowlanej............................................................................... 14 3. Kruszywo naturalne........................................................................................................ 14 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin – M. Kuliński, J. Gruszecki ........................................ 17 VI. Perspektywy i prognozy występowania kopalin – M. Kuliński, J. Gruszecki .................. 20 VII. Warunki wodne – M. Kuliński......................................................................................... 21 1. Wody powierzchniowe................................................................................................... 21 2. Wody podziemne............................................................................................................ 22 VIII. Geochemia środowiska................................................................................................... 25 1. Gleby – J. Lis, A. Pasieczna........................................................................................... 25 2. Pierwiastki promieniotwórcze w glebach – S. Wołkowicz ............................................. 27 IX. Składowanie odpadów - A. Maćków ……………………………………………………..29 X. Warunki podłoża budowlanego – M. Kuliński, J. Gruszecki ............................................. 37 XI. Ochrona przyrody i krajobrazu – M. Kuliński, J. Gruszecki............................................. 38 XII. Zabytki kultury – M. Kuliński, J. Gruszecki.................................................................... 43 XIII. Podsumowanie – M. Kuliński......................................................................................... 44 XIV. Literatura........................................................................................................................ 45 I. Wstęp Przy opracowaniu arkusza Odolanów Mapy geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000 (MGP) wykorzystano materiały archiwalne arkusza Odolanów Mapy geologiczno- gospodarczej Polski w skali 1:50 000, wykonanej w roku 1998 we Wrocławskim Przedsię- biorstwie Geologicznym PROXIMA S.A (Golczak, 1998). Opracowanie zostało wykonane zgodnie z instrukcją opracowania i aktualizacji MGGP (Instrukcja ..., 2002). Za podkład po- służyła mapa topograficzna w skali 1:50 000 w układzie „1942”, arkusz Odolanów Mapa geośrodowiskowa zawiera dane zgrupowane w sześciu warstwach informacyj- nych: kopaliny, górnictwo i przetwórstwo kopalin, wody powierzchniowe i podziemne, ochrona powierzchni ziemi (obecnie tematyka geochemii środowiska + warstwa odpadowa), warunki podłoża budowlanego oraz ochrona przyrody i zabytków kultury. Do opracowania treści mapy zbierano materiały w: wydziałach Delegatury Wielkopol- skiego Urzędu Wojewódzkiego Oddział Zamiejscowy w Kaliszu, Przedsiębiorstwa Geolo- gicznego we Wrocławiu PROXIMA S.A., Państwowego Instytutu Geologicznego, Okręgowej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu Wykorzystano też informacje uzyskane w sta- rostwach powiatowych, urzędach gmin i od użytkowników złóż oraz pochodzące z bazy da- nych Systemu Gospodarki i Ochrony Bogactw Mineralnych MIDAS. Zostały one zweryfiko- wane w czasie wizji terenowej. Dane dotyczące poszczególnych złóż kopalin zestawiono w kartach informacyjnych do bazy danych, ściśle związanej z Mapą geośrodowiskową Polski w skali 1:50 000. Mapa adresowana jest przede wszystkim do instytucji, samorządów terytorialnych i administracji państwowej zajmujących się racjonalnym zarządzaniem zasobami środowiska przyrodniczego. Analiza jej treści stanowi pomoc w realizacji postanowień ustaw o zagospo- darowaniu przestrzennym i prawa ochrony środowiska. Informacje zawarte w mapie mogą być wykorzystywane w pracach studialnych przy opracowywaniu strategii rozwoju woje- wództwa oraz projektów i planów zagospodarowania przestrzennego, a także w opracowa- niach ekofizjograficznych. Przedstawiane na mapie informacje środowiskowe stanowią ogromną pomoc przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz planów gospodarki odpadami. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Granice obszaru arkusza Odolanów wyznaczają współrzędne geograficzne 17o30’- 17o45’ długości geograficznej wschodniej oraz 51o30’-51o40’ szerokości geograficznej pół- nocnej. Administracyjnie, część południowo-zachodnia terenu arkusza należy do województwa dolnośląskiego i obejmuje fragmenty gmin powiatu milickiego: Krośnice i Milicz. Pozostała część arkusza leży w województwie wielkopolskim. Na północnym zachodzie powiat kroto- szyński z gminami: Krotoszyn, Zduny i miastem Sulmierzyce oraz w centralnej i zachodniej części powiat ostrowski z gminami: Odolanów, Ostrów Wielkopolski, Przygodzice, Sośnie Według podziału fizycznogeograficznego (Kondracki, 1998) północny rejon obszaru arkusza należy do mezoregionu Wysoczyzna Kaliska makroregionu Nizina Południowowiel- kopolska, a południowy do mezoregionu Kotlina Milicka makroregionu Obniżenie Milicko- Głogowskie (fig. 1). Morfologicznie omawiany teren jest mało zróżnicowany. Północna jego część to wyso- czyzna morenowa, płaska (równiny sandrowe) lub falista, odwadniana przez dopływy Bary- czy. Wysokości terenu kształtują się w granicach 120-150 m n.p.m. Większe kulminacje two- rzą tu wydmy i pola piasków eolicznych. Południową część arkusza stanowi kotlina, będąca szerokim obniżeniem o wyrównanej powierzchni i wysokościach wynoszących 113,0- 143,9 m n.p.m. Jest ona silnie zdenudowana. Krawędzie tarasów akumulacyjnych rzek: Bary- czy, Kurocha i Złotnicy są zniszczone, a powierzchnie wcześniejszych form morfologicznych przeobrażone eolicznie. Wysokości względne wydm osiągają 15 m. Obszar omawianego arkusza należy do łódzkiej dzielnicy klimatycznej. Średnia roczna temperatura tego rejonu wynosi 7,5oC, suma opadów rocznych kształtuje się na poziomie 600 mm, czas utrzymywania się pokrywy śnieżnej 60-75 dni, a okres wegetacyjny trwa 210- 220 dni (Kondracki, 1988). W klimacie lokalnym obserwuje się pewne zróżnicowania wyni- kające z dwudzielności morfologicznej. Przeważają wiatry zachodnie i południowo- zachodnie. Niewielką część obszaru arkusza pokrywają grunty orne I-IVa klas bonitacyjnych i łąki na glebach pochodzenia organicznego podlegające ochronie. Większość to gleby V i VI klasy bonitacyjnej, dlatego oprócz upraw polowych, intensywnie rozwija się sadownictwo i wa- rzywnictwo oraz hodowla zwierząt rzeźnych i ryb. Duże powierzchnie zajmują dwa kompleksy lasów rozdzielone doliną rzeki Barycz. Pierwszy z nich znajduje się na północ od Odolanowa, natomiast drugi zajmuje obszar na 4 południe od linii miejscowości Wróbliniec-Garki-Świeca. W obrębie omawianego terenu znajdują się dwa ośrodki miejskie: Sulmierzyce i Odola- nów. Pełnią one funkcje administracyjno-kulturalne, usługowo-handlowe i przemysłowe Fig. 1. Położenie arkusza Odolanów na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (1998) 1 − granica makroregionu; 2 − granica mezoregionu Prowincja: Niż Środkowoeuropejski Podprowincja: Niziny Środkowopolskie Mezoregiony Niziny Południowowielkopolskiej: 318.12 – Wysoczyzna Kaliska; 318.21 – Kotlina Grabowska; 318.24 – Wysoczyzna Wieru- szowska Mezoregion Obniżenia Milicko-Głogowskiego: 318.34 – Kotlina Milicka Mezoregiony Wału Trzebnickiego: 318.45 – Wzgórza Twardogórskie; 318.46 – Wzgórza Ostrzeszowskie 5 dla regionu. Miasto Sulmierzyce zamieszkuje około 4 tysiące osób. Do największych zakła- dów przemysłowych działających na jego terenie należą: mleczarnia, wytwórnia cukierków „EWA” i ośrodek maszynowo-transportowy. Odolanów pełni funkcję ośrodka miejskiego i gminnego. Liczba mieszkańców wynosi ponad 5 tysięcy. Największymi zakładami przemy- słowymi są: Zakład Odazotowania Gazu KRIO, Palarnia Kawy „WOSEBA”, „SKOPLAST”- zakład zajmujący się produkcją rur PCV, „DOZAMECH” -produkujący mieszalniki do pasz, „ODOLPLUSZ” -produkujący zabawki, „SOLARBUD” -wytwarzający kostkę brukową, Za- kład odzieżowy „KREKI”, „DOMBUD” - firma budowlana wykonująca kompleksowo obiek- ty przemysłowe. Przemysł wydobywczo-przetwórczy kopalin jest dobrze rozwinięty. Na obszarze arku- sza udokumentowano 3 złoża gazu ziemnego, 1 złoże surowców ilastych oraz 25 złóż kru- szywa naturalnego. W południowo-wschodniej części terenu arkusza przebiega trasa kolejowa Wrocław- Warszawa o znaczeniu międzynarodowym.