Punime të Kuvendit Legjislatura e 15-të Viti 2000, nr.3 - 4 Libri 3, fq. 771 - fq. 1081 Libri 4, fq. 1083 - fq. 1476 Ribotim, 2009 Botimi i parë: libri 3 - 4, viti 2008 PUNIME TË KUVENDIT Seancat plenare
Viti 2000
3
Tiranë, 2009 Përgatiti për botim Drejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare REPUBLIKA E SHQIPËRISË Punime të Kuvendit Seancat plenare LEGJISLATURA E 15-të Sesioni i gjashtë
E hënë, 12.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, hapim Paskal Milo – Të nderuar deputetë, ka dy pyetje seancën e sotme. Ka ndonjë kundërshtim? që më janë drejtuar nga kolegë deputetë, së pari Fjalën e ka zoti Gjana. nga zoti Leonard Demi për veprimtarinë e dikasterit Jemin Gjana – Nuk kam ndonjë kundërshtim të Ministrisë së Punëve të Jashtme, për të hequr vetëm do të kërkoja që bashkë me këtë çështje, vizën nga pasaportat e zakonshme në vendet që nëse do të bëhet korumi i nevojshëm, të diskutonim përfshihen në Paktin e Stabilitetit. edhe një çështje që ka të bëjë me përcaktimin e një Në vijim, si përgjigje dëshiroj të theksoj se duke date, e cila ka dhe një përkim sinjifikativ sot me atë filluar nga viti i kaluar, pikërisht nga Samiti i çfarë festohet në Kosovë. Sarajevës që kurorëzoi dhe fillimin e Paktit të Skënder Gjinushi – Me ditën e paqes. Ka një Stabilitetit, në korrik të vitit 1999, Shqipëria ka arsye madhore, prezenca nuk është e mjaftueshme vazhduar në mënyrë permanente të kërkojë në dhe sipas të dhënave nuk do të shtohet. takimet, konferencat dhe në tryezat e rrumbullakëta Fillojmë së pari me kalendarin. Ka ndonjë vërejtje të Paktit të Stabilitetit realizimin e idesë për heqjen për kalendarin, duke bërë këtë ndryshim që një pjesë e vizve dhe të krijimit të atij që ne e kemi quajtur e rendit të ditës së hënë të kalojë ditën e mërkurë Shengen Ballkanik. Në dy mbledhjet plenare të ora 10:00. Jeni dakord? Dakord. tryezës së parë për demokraci dhe për të drejtat e Me këtë kalendari quhet i miratuar. Fillojmë me njeriut, si dhe në të gjitha mbledhjet e Task-Forcë, pyetje dhe interpelanca. Fillojmë me pyetjet drejtuar lidhur me të drejtat e njeriut dhe të minoritetit dhe ministrit të Jashtëm nga deputetët Demi e Lesi. po në ato të qeverisjes së mirë, delegacioni shqiptar Fillimisht fjalën e ka zoti Milo për t’iu përgjigjur ka ngritur në mënyrë të vazhdueshme çështjen e pyetjes së bërë nga zoti Demi. heqjes së regjimit të vizave për qarkullimin e lirë të Zoti Ministër. njerëzve dhe të mallrave me të gjitha vendet e rajonit
775 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tonë edhe pse kërkesa jonë nuk ka gjetur mbështetje përgatitjesh me karakter rajonal ose evropian. nga të gjitha vendet e tjera të rajonit, me përjashtim Ndërkohë, në përgjigje të një propozimi të fundit të Maqedonisë dhe të Bosnje-Hercekovinës. që na vjen nga pala rumune, Ministria e Punëve të Në takimet politike në nivel kryeministrash dhe Jashtme ka propozuar këto ditë lirimin nga pagesa ministrash të punëve të jashtme gjatë gjithë vitit e taksës së vizës për të gjithë shtetasit shqiptarë është ngritur po kështu kjo çështje dhe kjo kërkesë dhe anasjelltas që aplikojnë për vizë hyrjeje në e Qeverisë Shqiptare. Si për shembull në takimin Rumani dhe në Shqipëri. Jemi në ndjekje të trelateral të kryeministrave të Shqipërisë, të propozimit tonë. Po kështu, është në përfundim e Maqedonisë dhe të Malit të Zi, në Ohër më 18 janar sipër, besoj, sepse është çështje diskutimi midis të vitit 2000, ku Kryeministri Meta shprehu në emër Ministrisë sonë të Rendit Publik dhe Ministrisë së të Qeverisë Shqiptare dëshirën për lehtësimin e Brendshme Maqedonase, çështja e realizimit në qarkullimit të njerëzve në territorin e vendeve praktikë të marrëveshjes për heqjen e vizave për ballkanike, madje ai theksoi se zbatimi i këtij regjimi pasaportat diplomatike dhe të shërbimit dhe për do të ishte një mesazh i qartë për popujt e rajonit vënien në jetë të marrëveshjes ndërkufitare midis tonë dhe gjatë këtij takimi u vendos dhe u realizua dy vendeve. Besojmë se pas disa ditësh mund të më vonë dhe marrëveshja me Malin e Zi për hapjen kemi një njoftim nga ministritë përkatëse për e pikës së kalimit kufitar të Hanit të Hotit, ku siç realizimin e kësaj marrëveshjeje në praktikë. dihet në bazë të kësaj marrëveshjeje qytetarët Pra, çështja e liberalizimit të regjimit të vizave shqiptarë kalojnë në Malin e Zi pa viza, ndërkohë në kuadrin e Paktit të Stabilitetit, jo se u kërkua që qytetarët e Malit të Zi e marrin vizën në kufirin nga deputeti Demi, por se Qeveria Shqiptare e ka tonë. në qendër të vëmendjes dhe të përpjekjeve të saj Po kështu, në takimin e parë trepalësh të në kuadrin e Paktit të Stabilitetit dhe jashtë tij, ministrave të jashtëm shqiptar, maqedonas dhe grek sepse këto përpjekje, për hir të së vërtetës, kanë në Prespë, në korrik të vitit të kaluar, u ra dakord që filluar më përpara. Dëshiroj të theksoj se ka vende, të shqyrtohet mundësia e krijimit të një zone pilot siç përmenda këtu Bullgarinë, por mund të ketë dhe tripalshe të qarkullimit të lirë në rajonin e Prespës vende të tjera, aq më tepër Greqia që është vend dhe po në 24 mars të këtij viti në takimin e tri anëtar i Bashkimit Evropian, që aplikojnë rregullat Ministrave të Jashtëm, të Shqipërisë, të Bullgarisë dhe normat e Bashkimit Evropian, të cilat siç e dini dhe të Maqedonisë u diskutua çështja e liberalizimit janë të detyruara t’i zbatojnë dhe ka kufizime të të regjimit të vizave dhe në këtë diskutim, ndonëse theksuara sidomos muajt e fundit për sa i përket dy Ministrat e Jashtëm të Maqedonisë dhe të regjimit të vizave dhe të qarkullimit të qytetarëve Shqipërisë ishin dakord për të hequr regjimin e vizave shqiptarë. ose për ta liberalizuar më tej atë, pati një refuzim Kjo ishte përgjigjja për pyetjen e zotit Demi. nga Ministrja e Jashtme Bullgare, duke u justifikuar Për pyetjen e deputetit Lesi, në lidhje me me detyrimet që Bullgaria ka ndaj Bashkimit përvojën që unë kam sjellë nga demokracitë e Evropian në këtë fazë të negocimit, të marrëdhënieve vendeve të Amerikës Latine, të vendeve që unë kam me këtë institucion. vizituar, unë do të them që kam takuar autoritetet Deputetët Socialdemokratë janë të lutur që të më të larta të këtyre vendeve, përfaqësues të na lejojnë të vazhdojmë punën. qeverive të këtyre vendeve, të cilët janë zgjedhur në Ndërkohë me Rumaninë është bërë i mundur mënyrën më demokratike, të paktën në këto katër eliminimi i taksës së vizës së hyrjes dhe vizës së vende që vizitova unë, mund t’i them me bindje zotit qëndrimit për shtetasit shqiptarë bursistë të shtetit Lesi që kanë regjime demokratike. Besoj se zoti rumunë dhe anasjelltas. Gjithashtu, dhe dhënia e Lesi, që ka qenë para meje në këto vende për një vizës brenda ditës për tregtarët shqiptarë, për të turne turistik, i ka njohur nga afër dhe e ka përvojën lehtësuar marrëdhëniet dypalëshe dhe shkëmbimet më të gjerë sesa unë, sepse unë nuk arrita të tregtare midis të dy vendeve. qëndroj as 24 orë në asnjë prej këtyre vendeve, Të njëjtat procedura parashikohen edhe për kështu që do të ishte me shumë interes, me shumë përfaqësuesit e institucioneve shtetërore nga dobi që të shkëmbenim mendime me zotin Lesi për Shqipëria që shkojnë në Rumani dhe anasjelltas në përvojat e këtyre vendeve dhe sesi të mund që edhe kuadrin e marrëdhënieve dypalëshe dhe për të marrë demokracinë e brishtë shqiptare të mund ta pjesë në mbledhje seminaresh, programe, konsolidojmë më shumë, duke pasur parasysh që
776 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ka disa paralele që mund të hiqen midis Shqipërisë për çështjen e Kosovës në detaje, për të mos zënë dhe këtyre vendeve, të paktën të Amerikës Latine vend teza dhe qëndrime serbe, që me bollëk që unë vizitova. vërshojnë në ambientet zyrtare të këtyre vendeve. Sa për të zgjeruar informacionin rreth Po kështu, do të dëshiroja të theksoja se në marrëdhënieve me këto vende do t’i thosha deputetit Argjentinë ka dhe një komunitet shqiptar prej 42-45 të nderuar, zotit Lesi, që pikërisht dje ka ardhur, si mijë vjetësh që ka nevojë të shikojë përfaqësuesit e refleks i vizitës që unë realizova në këto vende, një shtetit shqiptar, që ka nevojë të inkurajohet në luftën delegacion i gjerë nga Argjentina në përbërje të të dhe në përpjekjet e tij për të mbijetuar në këtë fazë cilit janë përfaqësues të dikastereve më të kur identitetet kombëtare dhe kulturore në rast se rëndësishme të ekonomisë së këtij shteti dhe të nuk ruajnë lidhjet me shtetin amë vijnë gjithnjë duke Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe që sot kanë u shuar. Ashtu sikurse duhet kuptuar që një ministër filluar bisedimet me institucionet qendrore të Shtetit i jashtëm në funksionin e tij, edhe sikur të mos bëjë Shqiptar, të ministrive të ndryshme për të gjetur gjë tjetër nga këto që unë numërova këtu, vetëm mundësinë e investimeve dhe të zhvillimit të tregtisë. sikur të realizojë kontaktin politik me vendet me të Po kështu, kanë kërkuar të takojnë kryetarin e Paktit cilat ne kemi marrëdhënie diplomatike prej dhjetëra të Stabilitetit të Kuvendit të Shqipërisë, zotin Nano, vjetësh, e ka realizuar plotësisht detyrën e vet. dhe ish-kryeministrin, zotin Majko. Prandaj, i nderuar zoti Lesi, duke ju falënderuar Besoj se Kuvendi do t’iu krijojë mundësi, që këta që më dhatë mundësinë për t’i shprehur kolegëve njerëz që kanë shfaqur këtë interes të gjerë për të deputetë disa nga konsideratat dhe konkluzionet e takuar deputetët, ndoshta edhe deputetin Lesi, t’i vizitës sime në Amerikën Latine, ju sugjeroj ose ju takojnë, sepse vijnë nga vende të largëta dhe duan rekomandoj, në rast se do ta quani të arsyeshme njohje më të gjera. dhe të dobishme, t’ju njoh me dosjen e plotë të këtyre Po kështu, së shpejti, ditët e ardhshme do të materialeve dhe të konkluzioneve në të cilat ka arritur vijë dhe një delegacion tjetër nga Ministria e delegacioni shqiptar dhe së bashku me të edhe 15-të Bujqësisë e Argjentinës, pikërisht për të studiuar biznesmenët që e shoqëruan delegacionin dhe që mundësitë e bashkëpunimit dhe në këtë fushë. nënshkruan dy marrëveshje shumë të Gjithashtu, dëshiroj t’i theksoj zotit Lesi dhe rëndësishme dhe dy kontrata të tjera në dobi të ndonjë deputeti tjetër që gjatë turneut të tij në tregtisë midis nesh dhe këtyre vendeve të Amerikën Latine u nënshkruan 10 marrëveshje për Amerikës Latine. bashkëpunimin ekonomik tregtar, për Ju falemnderit për vëmendjen! bashkëpunimin konsullor, për bashkëpunimin Skënder Gjinushi – Për zyrën konsullore në kulturor dhe jemi në procesin e përgatitjes, dhe të Shkodër. disa marrëveshjeve të tjera. Paskal Milo – Zoti Lesi, sigurisht, pyetjet tuaja Sigurisht që këto marrëveshje, të cilat janë janë shumë të rëndësishme dhe unë vërtet përpara shumë të rëndësishme dhe ato që do t’i pasojnë pyetjeve tuaja hutohem, por ua dhashë përgjigjen, këto marrëveshje, nuk duhen gjykuar vetëm nga më duket, që në fillim kur fola për Hanin e Hotit dhe largësia gjeografike, por duhen gjykuar edhe si një për hapjen e Malit të Zi. Kurse me Italinë, mund t’ju shkallë dhe nivel marrëdhëniesh me këto vende, të them që deri tani nuk kemi bërë ndonjë hap për cilat nuk janë vende të vogla, nuk janë vende pa hapjen e zyrës konsullore, nuk kemi ndonjë veprim peshë, nuk janë vende që mezi i gjen në hartën e konkret nga pala italiane për të hapur zyrën botës, por janë kontinente, janë vende si Brazili që konsullore në Shkodër. Madje me gjithë përpjekjet sipërfaqen e ka sa e gjithë Evropa dhe ka një popullsi tona që kemi bërë, përpara hapjes së zyrës prej 150 milionë banorësh ose janë vende të tilla që konsullore në Vlorë dhe pas hapjes së zyrës janë anëtare të Këshillit të Sigurimit. Kur diskutohet konsullore në Vlorë, nga pala italiane nuk kemi marrë çështja e Kosovës, dhe kur u diskutua pardje, një asnjë përgjigje. Kështu që pyetja juaj, duke qenë vend i tillë, pikërisht Argjentina, ka diskutuar në se unë nuk kam ndonjë lëndë konkrete dhe ndonjë mënyrën më pozitive në favor të çështjes së konkluzion në lidhje me demarzhet që ne kemi bërë, shqiptarëve të Kosovës, dhe këtu një kontribut të nuk kam dhe çfarë t’ju jap më shumë, besoj se veçantë ka dhënë edhe sqarimi për herë të parë që është e konsumuar. i bëri një delegacion zyrtar shqiptar i Ministrisë së Skënder Gjinushi – Zoti Demi. Punëve të Jashtme dhe autoriteteve të këtij vendi Leonard Demi – Falemnderit, zoti Ministër për
777 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përgjigjen që dhatë. Ashtu siç thatë ju, edhe sipas kongresit tuaj të djeshëm, ku ju u zgjodhët me informacioneve që kemi nga dikasteri që ju drejtoni, 99.99% të votave. Dhe duke kuptuar entuziazmin e ju keni bërë shumë pak për këtë pyetje që unë ju ministrit nga kongresi, unë mund t’i fal dhe kam drejtuar. Këtë veprim unë e quaj të rëndësishëm, emocionet pozitive të shkaktuara nga brigjet e në radhë të parë se heqja e vizave në rajon ul Paraguajt, Uruguajt, Brazilit, Kilit dhe Argjentinës. tensionet ndërmjet vendeve dhe popujve tanë. Natyrisht që zoti Milo kishte të drejtë në Dekada e kaluar e tranzicionit, nacionalizmit, konstatimin e tij që unë kam vizituar Brazilin. Unë e konflikteve dhe luftërave e ndau rajonin si kam vizituar Brazilin në formë turistike, por ekonomikisht ashtu dhe nga pikëpamja shoqërore. rastësisht ka një ndryshim të madh në të dyja vizitat, Kjo situatë ndërpreu kalimin e lirë të të mirave timen dhe të zotit Milo. Natyrisht unë kam shkuar materiale dhe të njerëzve, duke ndërprerë edhe në mënyrë turistike, me paratë e mia, ndërsa Ministri marrëdhëniet tregtare. ynë ka shkuar me paratë e shtetit në turizmin e tij Sot, pas ndërhyrjes së NATO-s dhe të SHBA- shtetëror. Kam përshtypjen se Ministri Milo mbetet së, po jetojmë një epokë tjetër, por përpjekjet tona diplomat vërtet i zgjuar, elokuent dhe që e shijon për pakësimin e tensioneve duhet të jenë të pushtetin në mënyrë shumë moderne, qoftë dhe në vazhdueshme. Juve përmendët disa takime këtu, brigjet e Brazilit ose të Kilit. Dhe meqë kishin ngelur atje, por kjo nuk do të thotë se keni pasur një politikë në fundin e mandatit të tij si ministër edhe disa vende të vazhdueshme, konstante, të dikasterit tuaj me të Amerikës Latine pa u vizituar, Ministri ynë i dikasteret përgjegjëse të vendeve që ju përmendni. suksesshëm i Punëve të Jashtme gjeti mundësinë Pakti i stabilitetit propozon zhvillimin e nismave dhe kohën për të ikur. Ndërkohë çështja e Kosovës që rrisin integrime rajonale, ndihmojnë zhvillimin ishte në rendin e ditës, gjatë ditëve që ministri ynë ekonomik dhe fusin vendet pjesëmarrëse në ndodhej në Kili, Paraguaj, Uruguaj dhe mendoj, nëse strukturat evropiane dhe globale, veçanërisht në BE, më lejon i nderuari kryediplomat, që vizita e tij ka dhe heqja e vizave ndërmjet vendeve të paktit është qenë fund e krye turistike, pa asnjë interes politik, një element i dorës së parë drejt këtij integrimi. diplomatik ose ekonomik për vendin tonë. Heqja e vizave është një element i Unë e kuptoj merakun e ministrit për pjesën e domosdoshëm për rritjen dhe lulëzimin e tregtisë shqiptarëve në Argjentinë, pasi, siç e tha dhe në ndërrajonale. Rritja dhe zgjerimi i tregtisë rajonale fjalën e tij, është shumë i merakosur, i sikletosur mund të bëhet një faktor stimulues për rritjen, dhe, nëse më lejohet të them në gjuhën letrare, që përparimin, integrimin rajonal dhe është i nevojshëm as gjumi nuk e merr për shqiptarët tanë në si për përfitim të drejtpërdrejtë ekonomik, ashtu dhe Argjentinë. për kontributin që jep për të zgjeruar integrimin politik Mendoj që Ministri Milo, përjashtuar disa raste të vendeve të rajonit. që ka qenë edhe diplomat i nivelit të lartë, kam Integrimi i tregtisë mund të jetë një nga përbërësit përshtypjen, dhe meqenëse është mandati i fundit, kryesor dhe udhëheqës për një integrim më të gjerë dhe meqenëse emërimet në ambasada bëhen nga në strukturat e BE-së. Integrimi i tregtisë do të një herë ose shumë herë edhe duke paguar para pakësonte varësinë e vendit tonë nga komuniteti për t’u bërë diplomat, ambasador ose konsull në ndërkombëtar. Heqja e sistemit të vizave do të ketë Itali, duheshin harxhuar paratë në fund të karrierës një ndikim të madh edhe në zhvillimin dhe arsimimin edhe në Brazil. e brezit të ri. Preokupimi për zhvillimin e një brezi Marr guximin t’i kujtoj zotit Milo që vajtja e tij të ri të hapur dhe tolerant, të gatshëm për ishte edhe për interesat private të një grupi bashkëpunim dhe respektimin e të drejtave të njeriut, biznesmenësh që financojnë zotin Milo dhe që duhet të jetë një shqetësim thelbësor për të gjithë marrin pasaporta shërbimi nga zoti Milo. ne, për deputetët, edhe për ju, zoti Ministër, që nuk Marr guximin, jo për hir të frikës, po për hir të e keni arritur, por keni një vit kohë që ta bëni këtë asaj që dikur ka qenë bashkëpunëtor i gazetës punë. “Koha jonë” dhe që honorarët i ka pasur të këndshme Falemnderit! dhe ka qenë shumë korrekt në marrjen e honorarëve, Skënder Gjinushi – Zoti Lesi. t’i kujtoj që edhe ish-zëvendësministri ose më saktë Nikollë Lesi – Falemnderit, zoti Kryetar! një nga miqtë e mi gazetar shfrytëzoi rastin dhe e E dëgjova zotin Milo në përgjigjen e tij dhe me hoqi zotin Ben Blushi thjesht për inatet e tija sa kuptova akoma nuk i ka ikur entuziazmi i personale, thjesht si një socialist, të cilin e shikonte
778 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në rritje brenda mazhorancës socialiste. mundohuni me prezencën dhe fuqinë tuaj, që e keni Unë e kuptoj pozicionin e vështirë të zotit Milo të fuqishme besoj në qarqet italiane dhe greke, që përderisa më shikon tani dhe luan mimikën e Derr kjo zyrë të hapet sa më shpejt. Brother Grup në mënyrë të përsosur dhe nëse më Ju falemnderit! lejon, përsëri do i sugjeroja telebingos që të bëjë Skënder Gjinushi – Po, zoti Milo. zëvendësimet me zotin Llakaj, për arsye se nga Paskal Milo – Për sa u përket reagimeve të reagimi i tij këtu ballë për ballë shoh që një ministër zotit Demi. Unë jam dakord me mënyrën sesi e i Jashtëm duhet të jetë paksa më serioz. Ndoshta parashtroi zoti Demi nevojën për liberalizimin e një deputeti dhe mund t’i falet, por një ministri të regjimit të vizave. Po që nga nevoja deri te realizimi Jashtëm, që është fytyra e shtetit, që përfaqëson është një rrugë e gjatë, të cilën ne po përpiqemi ta shtetin në takimet ndërkombëtare, nuk i falet. shkurtojmë sa më shumë të jetë e mundur, sepse Duke përfunduar, në lidhje me përgjigjen e parë, jo çdo gjë varet nga ne. Marrëveshjet gjithmonë janë do t’i sugjeroja Kryeministrit Meta, që nuk ndodhet të dyanshme dhe shihen në vijim interesat e në sallë, megjithëse zoti Gjinushi që është kryetar dyanshme. i Partisë së Milos deklaroi se dje pas kongresit që Zoti Demi ka qenë në atë institucion që unë do të pranojë kontratë të shkruar me socialistët që drejtoj sot dhe e di mirë sesi zhvillohen procedurat të mos ta dredhin më socialistët në koalicion, në lidhje me këto çështje. shkarkimin e ministrit të Jashtëm për arsyet që i Tani po hap kapitullin e zotit Lesi, i cili është bëra publike përgjysmë, ndërsa gjysmën e më tepër vërtet një kapitull shumë qesharak. Për fat të keq e di opinioni publik dhe salla e deputetëve. kemi një deputet kloun, i cili shfrytëzon pushtetin që Ndërsa në lidhje me përgjigjen e pyetjes së dytë, i jep një gazetë. Është me të vërtetë një fatkeqësi jam i detyruar t’i kujtoj ministrit tonë të Jashtëm që për politikën shqiptare, për të gjithë krahët, që një … jam një nga deputetët që ka luftuar dhe kontribuuar Unë nuk ju ndërpreva kur folët, zoti Lesi. me aq sa kam mundur në hapjen e Konsullatës Skënder Gjinushi – Zoti Lesi, përjashta do të Italiane në Vlorë dhe sinqerisht jam gëzuar që u dilni ju. Zoti Lesi, ju jeni vagabond, se gjithmonë hap e para konsullatë në Shqipëri pas Tiranës ajo e provokoni të tjerët dhe nuk dini të mbani veten Vlorës. Por, përderisa unë mbaj një mandat të një pastaj. zone veriore të Shqipërisë, jam i detyruar që të Ndërpritet seanca. kërkoj, me aq sa ju keni mundësi dhe kompetencë Paskal Milo – Zotërinj deputetë, ligjore, hapjen e Konsullatës Italiane në Shkodër që Më lejoni t’ju tregoj pse kanë ardhur deri këtu t’i shërbejë gjithë Veriut të Shqipërisë, sepse, nëse marrëdhëniet e zotit Lesi me mua që ta kuptoni më më lejoni, e kam thënë disa herë dhe ndoshta bëj mirë. gabim, por historikisht Veriu i Shqipërisë ka qenë i Skënder Gjinushi – Zoti Milo, ju lutem shkatërruar ekonomikisht në të gjitha drejtimet dhe ndërpritet seanca.
779 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E mërkurë, 14.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë hapim Pa u zgjatur në detaje, mund të them se në seancën për ditën e sotme. Në rend të ditës kemi periudhën 1992-1996 sektori i energjisë në Shqipëri interpelancë me ministrin e Punëve Publike dhe të vetëm për studime rajonale ose kombëtare u Privatizimit, kërkuar nga deputeti Ilir Bano. mbështet nga 45 projekte me një financim të Zoti Bano ju e keni fjalën fillimisht. përgjithshëm prej 47.44 milionë dollarësh Ilir Bano – Falemnderit! amerikanë. E tërë kjo punë e gjerë dhe e E kërkova këtë interpelancë, zoti Muçi, pasi për gjithanshme i shërbeu nga një anë synimit për të vetë rëndësinë që ka energjia për zhvillimin e një bazuar në përfundime të sakta, shkencore formulimin vendi, për ndikimin e saj të qenësishëm në e strategjisë sonë kombëtare në fushën e energjisë mirëqenien ekonomike të shtetasve, por edhe shumë dhe nga ana tjetër rritjes së aftësisë së Shqipërisë më gjerë, strategjia e saj ka vlerë parësore për një për të thithur investimet aq të domosdoshme dhe vend. për përdorimin e tyre në drejtimet e duhura. Tashmë është një fakt i njohur që, me gjithë Njëkohësisht u krijuan premisat e punën e konsiderueshme të bërë për krijimin e domosdoshme ligjore dhe institucionale në përputhje sistemit energjetik në Shqipëri, ai nuk mund të me kërkesat për implementimin e kësaj strategjie përballonte sfidat dhe kërkesat e rendit të ri pa që po ravizohej. Për këtë qëllim u miratua një paketë ndërhyrje të menjëhershme dhe shumëplanëshe, bazë ligjore e përbërë nga 12 ligje që së bashku me kështu lindën probleme dhe vështirësi të reja dhe 92 vendime të qeverisë bënë të mundur krijimin e ndryshoi këndvështrimi për zgjidhjen e tyre. shtratit përkatës si bazënisje, duke studiuar e Për këtë arsye, gjatë viteve 1992-1996 të programuar edhe plotësimin e tij krahas dhe në qeverisjes demokratike, iu kushtua një vëmendje e përputhje me kristalizimin e strategjisë. veçantë hartimit të një strategjie të plotë për Në planin institucional përveç Ministrisë së energjinë, sikurse edhe implementimit të saj, duke Burimeve Minerale dhe Energjetike u krijuan edhe u livruar për herë të parë si një disiplinë shkencore Komiteti Kombëtar i Energjisë, Enti Rregullator i mbështetur në trashëgiminë e pasur të krijuar nga Energjisë Elektrike, Agjencia e Plotësimit të qytetërimi i sotëm botëror dhe veçanërisht Bashkimi Nevojave të Popullsisë me energji dhe Qendra e Evropian, me reformën e përgjithshme të vendit, në Eficencës së Energjisë Shqipëri-Bashkimi Evropian. konstitucionin kombëtar, në analizën kritike të Ndryshime e përmirësime mbi bazën e gjithçkaje të arritur dhe në prirjet e ardhshme të koncepteve të reja u bënë hap pas hapi edhe në zhvillimit. organizimin e Albpetrolit dhe të KESH-it, si shoqëri Në mënyrë të sintetizuar puna për kompletimin tregtare me kapital shtetëror, me një strukturë e e saj u parapri nga studime të shumta për njohjen e menaxhim cilësisht të ndryshëm nga ish– situatës energjetike në Shqipëri në periudhën e ndërrmarrjet shtetërore prej nga rridhnin. Duke pasur tranzicionit. Për identifikimin e nevojave të vendit parasysh që energjia për një vend është unike, u për energji, për vlerësimin dhe zhvillimin e burimeve synua në arritjen dhe lidhjen reciproke të llojeve të të brendshme të energjisë, për rrugët e plotësimit ndryshme të saj sipas parimit të eficencës me eficencë të nevojave vit pas viti, për integrimin e maksimale dhe jo transplantimit mekanik. Pikërisht Shqipërisë në rrjetet evropiane të energjisë, për rritjen hartimi dhe harmonizimi i politikave sektoriale e efektivitetit të përdorimit, për organizimin përbënin dhe akset kryesore të një strategjie unike. institucional, për zhvillimin e sektorit të naftës, të Nisur nga fakti që potenciali hidro-elektro-energjetik gazit, të qymyreve dhe burimeve të reja të ishte shfrytëzuar rreth 35%, që ekzistonin rezerva mundshme, për çmimet dhe tarifat etj. Krahas këtyre të zbuluara nafte nën tokë me rëndësi komerciale ajo u mbështet, gjithashtu, në përvojën e krijuar këto mbi 30 milionë tonë, rezerva të rëndësishme qymyri, vite me organizma të ndryshme nga qendra në bazë, ndonëse të cilësisë së ulët, rezerva të si dhe ka qenë gjithë kohën në qendër të konsiderueshme lënde drusore, energjie diellore, bashkëpunimit me institucione të njohura të mbetje urbane dhe suburbane, si dhe perspektiva komunitetit ndërkombëtar në këtë fushë. reale për zbulime të reja nafte e gazi, politika e
780 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
zhvillimit me përparësi të burimeve të brendshme të elektrike, për inkurajimin dhe nxitjen nëpërmjet energjisë ishte drejtimi kryesor në vitet 1992-1996. legjislacionit dhe politikës së kreditit të përdorimit Kështu në sektorin elektro-energjetik u desh të të energjisë diellore, për integrimin fizik të përballohej përdorimi i tepruar i kësaj energjie me Shqipërisë në sistemin elektro-energjetik evropian, përmasa shpërthyese dhe humbje të mëdha teknike, si dhe në sistemet përkatëse të transportit të naftës joteknike, duke kryer investimet më të dhe të gazit natyror. domosdoshme për mbajtjen në eficencë të burimeve Një vëmendje e veçantë ju kushtua politikës ekzistuese gjeneruese dhe të rrjetit të transmetim- energjetike komunale e cila synoi në plotësimin e shpërndarjes që ishte ndërtuar mbi bazën e një nevojave me të gjitha llojet e lëndëve djegëse, në konsumi minimal familjar. përputhje me kushtet specifike të çdo rrethi, por Mjafton të kujtojmë se në vitin 1996 investimet duke nxitur vajgurin dhe gazin e lëngët. Filloi krijimi nga burimet e brendshme financiare të KESH-it ishin i tregut unik duke liberalizuar çmimet me orientim rreth 2 herë më të mëdha se ato të realizuara në drejt kostove. Nëpërmjet kësaj ndërhyrjeje krijohej vitin paraardhës, pa folur për nënshkrimin dhe mjedisi i përshtatshëm për furnizuesit dhe nxiteshin përgatitjen për zbatim të investimeve të huaja, ndër ata për të iniciuar investimet, për të siguruar produkte të cilat marrëveshja për rehabilitimin e në cilësinë dhe sasinë e kërkuar dhe për hidrocentraleve kryesore të vendit do të realizonte përmirësime teknologjike, ndërsa konsumatori ripërtëritjen e tyre në nivelin e teknologjisë së sotme orientohej në një treg të bazuar mbi konkurrencën. botërore, do të rriste në mënyrë të ndjeshme Shteti nga ana e tij po ushtronte gjithnjë e më mirë sigurinë dhe do të përmirësonte dukshëm funksionet kontrolluese dhe rregullatore për të shfrytëzimin optimal duke përfituar edhe energji përjashtuar efektet negative të veprimit monopol dhe shtesë. Nga viti në vit prodhimi i energjisë elektrike oligopol. erdhi në rritje dhe plotësoi tërësisht nevojat e vendit. E gjithë kjo punë vërtet e konsiderueshme, një Gjithashtu, në rritje dhe për më tepër arriti të mbajë pjesë të vogël të së cilës përmenda më lart, u krye gjatë gjithë kohës një bilanc eksport-importi pozitiv. duke përzgjedhur një administratë të përbërë nga Në vitin 1996 eksporti e kalonte importin në specialistë të aftë dhe të përkushtuar, larg kritereve masën 900 milionë kilovat/orë ose 30 milionë dollarë të mediokritetit dhe të biografisë, duke krijuar një amerikanë. Njëkohësisht po punohej me prioritet staf cilësisht të ri menazherial me njerëz që kishin nëpërmjet një programi të veçantë masash tekniko- dëshirën dhe angazhimin për zhvillim dhe për organizative për zvogëlimin e humbjeve, efektet e të ndryshime demokratike, duke shfrytëzuar cilit u ndjenë që në vitin 1996, kur humbjet në potencialin shkencor të vendit. Kjo përzgjedhje e shpërndarje u ulën 3.6%, kurse në transmetim njerëzve, ndër më të mirët, u shoqërua hap pas hapi 1.24%. me kualifikime dhe specializime të shpeshta dhe të Në sektorin e naftës dhe të gazit objektivi shumta për të shmangur mangësitë e natyrshme të themelor i politikës së zhvillimit të burimeve të trashëguara nga sistemi i kaluar dhe për t’ju brendshme hidrokarbure synoi, dhe arriti frenimin e përshtatur rendit të ri që po ndërtohej. Krahas punës rënies së prodhimit nga vendburimet ekzistuese, në drejtuese, studimore e zbatuese brenda vendit në nxitjen e tij nëpërmjet futjes së teknologjive të reja bashkëpunim edhe me të huaj u bë praktikë e në bashkëpunim edhe me kontraktorët e huaj, në zakonshme ndjekja e kurseve të trajtimit jashtë intensifikimin e kërkimit të vendburimeve të reja me shtetit. Vetëm në vitin 1996 nga sektori energjetik financim dhe risk të investitorëve të huaj, në morën pjesë në të tilla kurse, seminare rehabilitimin e pjesshëm fizik të rafinerisë së Ballshit bashkëpunimi mbi 200 specialistë. Njëkohësisht u për të garantuar mbajtjen e saj në punë në nivelin e zbatua një politikë e rritjes së vazhdueshme të ekzistuesit teknologjik dhe më pas përmirësimin e pagave dhe e krijimit të kushteve të tjera për një ndjeshëm të cilësisë së benzinës etj. jetë më të mirë për punonjësit e këtij sektori në Vetëm Albpetroli në periudhën 1992 – 1996 përputhje me zhvillimet ekonomike e financiare të financoi investime në një total prej mbi 50 milionë vetë shoqërive të energjisë, duke e trajtuar këtë dollarësh amerikanë, pa përmendur investimet e çështje si një element shumë të rëndësishëm të huaja disa herë më të mëdha. Ndërkohë u punua strategjisë pa të cilin nuk mund të pretendohej arritja për identifikimin e efikasitetit të teknologjisë së e një rezultati të suksesshëm. Nga viti 1992 deri në përdorimit të qymyreve për prodhimin e energjisë vitin 1996 ka pasur një rritje progresive të pagës
781 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mesatare rreth 80% në vit, kur të ardhurat nga pagat nënkupton marrjen e masave konkrete dhe jo e shtesa të tjera u rritën rreth 12 herë, çka bëri të demagogji për të krijuar idenë se këto masa synojnë mundur, natyrisht brenda nivelit të përgjithshëm në krijimin e efekteve në elektorat. ekonomik të vendit, sigurimin dinjitoz dhe të jetës Paraprakisht dua t’ju sqaroj se sistemi elektro- familjare me të ardhurat e fituara dhe kultivimin e energjetik i Shqipërisë sot është i ndarë në katër shpresës se gjithçka po shkonte në drejtimin e duhur. shoqëri anonime elektro-energjetike që janë pikërisht Pa u zgjatur më tej, e gjithë kjo veprimtari i arriti t’i KESH-i, i cili është me aksioner të vetëm shtetin, përballojë mirë sfidat e trazicionit dhe në mënyrë të si dhe tre kompani të ashtuquajtura pilot që janë natyrshme e të logjikshme krijoi kushte të shoqëri anonime elektriku Elbasan, Shkodër, Vlorë, mjaftueshme për kompletimin e strategjisë të cilat janë me 70% të aksioneve shtetërore dhe kombëtare në fushën e energjisë dhe zbatimin në këto aksione së fundi janë zhvendosur për shoqërinë vijimësi të projekteve përkatëse për t’iu përgjigjur anonime KESH. Sipas ligjit nr. 7638, datë zhvillimeve të vendit dhe kërkesave gjithnjë e në rritje 19.11.1992 KESH-i ushtron veprimtari në bazë të të shqiptarëve. ligjit “Për shoqëritë tregtare”. Aktualisht fuqia e Ajo në tërësinë e saj përbënte, gjithashtu, një instaluar është 1642 megavat, nga e cila 1446 bazë të mirë nisjeje për çdo lloj qeverie e cila do të megavat ose 88% e të gjithë energjisë është në kishte dëshirën e aftësinë për t’i çuar ato më tej, hidrocentrale dhe 196 megavat ose 12% e saj i sikurse edhe një bazë krahasimi sa i kishte avancuar përket prodhimit të Teceve. arritjet në fushat që përmenda dhe sa i kishte Sistemi elektro-energjetik i Shqipërisë është i mënjanuar të metat, gjë që është normale në një lidhur me atë grek nëpërmjet linjës 400 kilovoltëshe sistem demokratik pluralist. Koha trevjeçare ka qenë Elbasan–Kardia dhe linjës 154 kilovoltëshe Bistricë– mëse e mjaftueshme për ta demonstruar këtë. Igumenicë, me Kosovën nëpërmjet linjës 220 Ju falemnderit! kilovoltëshe Fierzë–Prizren, si dhe me Malin e Zi Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Bano! nëpërmjet linjës 220 kilovoltëshe Vau i Dejës- Zoti Ministër, e keni ju fjalën. Podgoricë. Sistemi elektro-energjetik, rreth 90% të Mustafa Muçi – Në fakt unë jam përgatitur për energjisë elektrike e siguron nga hidrocentralet dhe t’iu përgjigjur pyetjes se cila është gjendja aktuale 85% e prodhimit të hidrocentraleve ka të bëjë me dhe strategjia e Qeverisë Shqiptare për zhvillimin e Kaskadën e Drinit. sektorit elektro-energjetik dhe në një pjesë të fjalës Në sektorin elektro-energjetik gjatë periudhës së zotit Bano unë e kuptova që bëhet fjalë për 1997-1999 janë kryer investime me vlerë që kapin propagandë të pastër për qëllime elektorale, ashtu shumën 3.3 miliardë lekë. Gjatë kësaj periudhe janë sikurse një pjesë e të dhënave që paraqiti zoti Bano ndërtuar shumë objekte ndër më të rëndësishmit mu duk pothuajse e njëjtë me raportet e përgatitura mund të përmendim ndërtimin e nënstacionit për të shpërndarë dhe për të informuar opinionin Sharrë, ndërtimin e nënstacionit elektrik Tiranë- përpara zgjedhjeve të 26 majit të vitit 1996. Qendër, ndërtimin e rreth 30 kabinave 20 Në qoftë se në fjalën e zotit Bano u paraqitën kilovoltëshe, si dhe të 50 kabinave 6-10 kilovoltëshe një paradë suksesesh unë dua të them që kjo paradë të tjera. Struktura e konsumit të energjisë elektrike arritjesh dhe suksesesh është shprehur shumë mirë dhe kërkesa për energji elektrike në Shqipëri në vitet në gjendjen në të cilën është katandisur KESH-i e fundit ka ndryshuar në mënyrë të theksuar në dhe në gjendjen në të cilën ne e kemi marrë krahasim me vitet 1985-1989, kur konsumi i Kompaninë Elektro-energjetike Shqiptare. Por, energjisë elektrike arriti në 3.463 miliardë kilovat/ gjithashtu, është shprehur shumë mirë edhe në vetë orë, konsum ky që dominohej nga sektori industrial. fjalën e zotit Bano, kur absolutisht nuk përmendet Në vitet 1990-1992 konsumi ra në 2.781 miliardë asnjë lloj projekti, qoftë me emër ose me financime, kilovat/orë. Në vitin 1997 konsumi u rrit në 5.028 por përmendet trajtimi i disa problemeve anësore, miliardë kilovatë/orë dhe në vitin 1998 në 5.411 siç janë trajnimi i punonjësve, ose probleme të tjera miliardë kilovat/orë, pra 6.3% më shumë se një vit të cilat absolutisht nuk mund të zgjidhin gjendjen më parë dhe për vitin 1999 në 5.8 miliardë kilovat/ në të cilën është KESH-i. orë. Por tani në pjesën më të madhe konsumatorët Në fjalën time do t’i referohem projekteve i përkasin sektorit të banesave dhe të shërbimeve. konkrete, do t’i referohem një strategjie e cila synon Rritja e kërkesës për energji elektrike ndryshoi ndryshimin e menjëhershëm të situatës, çfarë bilancin e sistemit elektro-energjetik shqiptar. Kështu
782 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Shqipëria nga një vend që eksportonte energjinë Së pesti, plotësimi i nevojave bazë të elektrike u shndërrua në një vend që importon një konsumatorëve për energji elektrike. pjesë të energjisë elektrike për të mbuluar nevojat e Së gjashti, vazhdimësia e prodhimit të konsumatorëve. Kështu për vitin 1998 Shqipëria prodhuesve të rëndësishëm social dhe ekonomik importoi 378 milionë kilovat/orë, për vitin 1999 rreth gjatë trazicionit të ekonomisë së tregut. 500 milionë kilovat/orë dhe për vitin 2000 Së shtati, privatizimi i sistemit elektro-energjetik parashikohen të importohen rreth 1 miliardë kilovat/ sipas një strategjie dhe një platforme të qartë e të orë dhe ky import është si rezultat i rritjes së saktë. vazhdueshme të kërkesës. Duke ju referuar 5 viteve Një rëndësi e veçantë i kushtohet rritjes së të kaluara konstatohet një rritje mesatare prej 8% kontributit të KESH-it dhe gjithë sistemit elekto- në vit të këtij konsumi, gjë që krijon situata energjetik në të ardhurat e Buxhetit të Shtetit. Për jashtëzakonisht të vështira për përballimin e kësaj formulimin e strategjisë së zhvillimit të sistemit situate. Kjo rritje ka ardhur si rrjedhojë e rritjes së elektro-energjetik janë kryer dhe vazhdojnë të kryen konsumit të energjisë elektrike nga konsumatorë studime që kanë për qëllim njohjen e situatës të karakterit të ndryshëm, për ngrohje, si pasojë e elektro-energjetike në Shqipëri, identifikimin e mungesës së burimeve të tjera alternative për nevojave me energji elektrike, vlerësimin dhe zgjidhjen e këtij problemi. zhvillimin e burimeve të brendshme të energjisë, Rritja e konsumit të energjisë elektrike për rrugët e plotësimit me eficencë të këtyre nevojave motivet e mësipërme ka çuar edhe në rritjen e me energji, si dhe integrimin e sistemit elektro- humbjeve teknike dhe joteknike dhe të uljes së energjetik të Shqipërisë në sistemin evropian. arkëtimeve. Për vitin 1999 niveli i humbjeve në rrjet Të gjitha studimet që janë kryer dhe do të është 40% dhe niveli i arkëtimeve është 59%. Sipas vazhdojnë të kryen kanë qenë dhe janë fryt i subjekteve energjia elektrike e papaguar për këtë bashkëpunimit të institucioneve shkencore periudhë është e ndarë subjektet familjare në 6783 kombëtare të specializuara në fushën e energjisë milionë lekë, privatët në 644 milionë lekë, subjektet me institucione të njohura të komunitetit buxhetore 402 milionë lekë, jobuxhetorët 5241 ndërkombëtar në këtë fushë. E tërë kjo punë i ka milionë lekë dhe shoqëritë pilot, të cilat rezultojnë shërbyer formulimit sa më të saktë të strategjisë me humbje gjatë ushtrimit të aktivitetit të tyre janë sonë kombëtare në sektorin elektro-energjetik, nga 2927 milionë lekë, shuma në total është 15 milionë njëra anë dhe, nga ana tjetër, i ka shërbyer krijimit e 998 lekë. të një baze studimesh cilësore fizibiliteti të Zhvillimi i sektorit elektro-energjetik përbën një besueshme dhe të afta për të thithur financimet ndër prioritetet e ekonomisë kombëtare, me të cilën ndërkombëtare për sigurimin e realizimit të këtyre është e lidhur perspektiva e zhvillimit të të gjithë projekteve. sektorëve të tjerë të ekonomisë. Në mënyrë të Për periudhën 2000-2002, do të synohet që sintetizuar strategjia e zhvillimit të sektorit elektro- mbulimi i rritjes së nevojave të vendit për energji energjetik përfaqëson një paketë masash të hartuara elektrike të realizohet nëpërmjet rehabilitimit të për të influencuar në nivelin dhe në strukturën e punimeve ekzistuese hidrike, por, gjithashtu, edhe prodhimit dhe të përdorimit të energjisë elektrike, atyre termike, si dhe rritjes së eficiencës të me qëllim që të sigurohet zhvillimi ekonomik i vendit. përdorimit të energjisë elektrike, veçanërisht nga Qeveria Shqiptare ka për synim kryesor që popullata dhe të importit të saj. sektori elektro-energjetik të mbështesë zhvillimin e Për periudhën afatmesme pritet ndërtimi i një ekonomie tregu eficente në Shqipëri. Në mënyrë hidrocentralit të Bushatit, ku firma ndërtuese do të të veçantë politika e Qeverisë Shqiptare në sektorë jetë firmë kineze dhe kredia respektive do të do të synojë të sigurojë objektivat e mëposhtme: aplikohet nga qeveria kineze. Së pari, furnizim të sigurt me energji elektrike. Për ndërtimin e hidrocentralit të Banjës Së dyti, përdorim eficent të energjisë elektrike. vazhdohet të negociohet me një kompani austriake. Së treti, prodhime me kosto sa më të ulët të Për ndërtimin e hidrocentralit të Kalivaçit është energjisë elektrike. lidhur marrëveshja me kompaninë italiane Beketi Së katërti, sektori elektro-energjetik të ketë Grup dhe është përgatitur projektligji për dhënien mundësi të vetëfinancohet për funksionimin dhe me koncesion të firmës B.O.T të tij. zhvillimin e vet. Ndërtimi i hidrocentralit Bushat, Banjë dhe
783 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kalivaç do të çonte në një fuqi të përgjithshme Për hidrocentralet lokale, me fuqi deri në 2 shtesë rreth 230 megavat me një prodhim të megavat, është miratuar ligji për privatizimin e tyre, përgjithshëm vjetor prej 950 milionë kilovat orë dhe ndërkohë që po shqyrtohen probleme teknike të në një investim total prej rreth 400 milionë dollarësh. karakterit të rrjetit dhe të çmimit. Gjithashtu, nga Gjithashtu, nga ana tjetër, deri në vënien në ana jonë është punuar dhe po punohet me efikasitet shfrytëzim të këtyre burimeve, do të vazhdojë importi në politikën e energjetikës komunale, të eficiencës i energjisë elektrike, i cili është i detyrueshëm të e konservimit të energjisë së mjedisit dhe në kryhet për të plotësuar kërkesën e cila është shumë politikën e çmimeve dhe të tarifave. Ndërkohë do të më e madhe se prodhimi. zgjerohen e do të thellohen marrëdhëniet dhe Krahas projekteve për burime të reja, të cilat do bashkëpunimet me institucionet dhe organizmat të realizohen vitet e ardhshme, aktualisht sektori ndërkombëtare të fushës së energjetikës, si dhe elektro-energjetik, mbështetet me dy prej projekteve me vende të ndryshme. Një rëndësi të madhe merr më të mëdha, që konsistojnë në rehabilitimin e zbatimi i projekteve në kuadër të Paktit të Stabilitetit, hidrocentraleve kryesore të sistemit elektro- ku sektori elektro-energjetik ka të miratuara disa energjetik, në rehabilitimin dhe zgjerimin e rrjeteve projekte të termave të shpejta e të afërta, ku rëndësi të transmetim-shpërndarjes, projekte këto që do të parësore kanë linjat e interkoneksionit në Malin e financohen nga organizma ose institucione të huaja Zi, Maqedoni, si dhe Kosovë. dhe nga vetë KESH-i në formën e kostos lokale. Integrimi fizik i Shqipërisë në sistemin elektro- Konkretisht, projekti i rehabilitimit të hidrocentralit energjetik evropian përbën një moment me rëndësi të Kaskadës së Drinit është një projekt me vlerë dhe me shumë interes të politikës së integrimit të prej 45 milionë dollarësh që po realizohet me Shqipërisë në sistemin evropian të prodhimit dhe të financime të BERZH-it, të ECF-së, të Qeverisë transmetimit të energjisë elektrike. Për këtë po Austriake, të Qeverisë Zvicerane, si dhe pjesën e punohet shumë nga ana jonë për të zgjeruar projekte KESH-it në formën e kostos lokale. që do të përfshihen në të ardhmen në Paktin e Në sistemin e transmetim-shpërndarjes, projekti Stabilitetit. emërtohet “projekti i transmetimit dhe i shpërndarjes Një moment kyç për sektorin elektro-energjetik së energjisë elektrike”, që ka një vlerë prej rreth 100 është asistenca në menaxhimin financiar të milionë dollarësh dhe financimi do të jetë i huaj. Në kompanisë administruese të këtij sistemi, me qëllim të përfshihen Banka Botërore, BERZH etj, si dhe realizimin e një plani aksionesh për zvogëlimin e pala shqiptare me kontributin e kostos lokale. humbjes dhe rritjen e arkëtimeve, gjë që do të çonte Krahas këtyre dy projekteve të mëdha, në kuadrin në rritjen e aftësive financiare të KESH-it në të e bashkëpunimit me vende të ndryshme, vlen të ardhmen. Me propozim të Bankës Botërore, Qeveria përmenden projekte me financime nga shteti Shqiptare dhe KESH-i vendosën që KESH-i të fitojë gjerman siç është projekti Bisabo me një vlerë prej menaxhimin nga një kompani e huaj. Me pranimin 42 milionë doiçmarka, që parashikon ndërhyrje në nga ana jonë të sugjerimit dhe me fitimin e tenderit rrjetin elektrik të Shqipërisë juglindore, si dhe në ndërkombëtar nga firma e mirënjohur italiane Nel, atë të rajonit të Korçës me Italinë, me një vlerë 22 parashikohet të kalohet në një fazë tjetër në drejtimin miliardë lireta me të cilën parashikohen ndërhyrje financiar të KESH-it dhe të vetë sektorit elektro- të me një hershme në nënstacionet e Shkodrës, energjetik shqiptar. Dibrës, Durrësit, Tiranës, Çërrikut, si dhe dy paketa Falemnderit! të tjera me një vlerë totale prej rreth 88 miliardë lireta. Skënder Gjinushi - Falemnderit, zoti Ministër! Gjithashtu, kemi projekte me Zvicrën, Spanjën, Zoti Bano, ju e keni fjalën. Norvegjinë, projekte të cilat kapin një vlerë rreth 10 Ilir Bano – Falemnderit, zoti Kryetar! milionë dollarë secila prej tyre. Nga zbatimi i këtyre Unë interpelancën e kam kërkuar për strategjinë projekteve pritet një ndërhyrje në të gjithë sistemin e zhvillimit të sektorit energjetik në Shqipëri dhe jo elektro-energjetik shqiptar. Këto investime ndikojnë vetëm elektro-energjetik, por edhe për masat në drejtpërsëdrejti në përmirësimin e gjendjes në të tria zbatimin e tij. Njëkohësisht, për sa i përket asaj që hallkat e sistemit, prodhim dhe transmetim- pjesa e parë e diskutimit tim ishte për fushatë shpërndarje. Ndërkohë po punohet për realizimin e elektorale, është e qartë këtu dhe nuk ka nevojë të një strategjie të saktë dhe transparente të privatizimit bëjmë demagogji se realizimi ose jo i detyrave, në të këtij sektori. një mënyrë ose në një tjetër, i shërben fushatës
784 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
elektorale, por sidoqoftë si pjesa e parë, ashtu edhe mëtejshëm të tyre burojnë edhe nga tërësia e një pjesa e dytë është bazuar vetëm në materiale politike përjashtuese dhe mungesa e tolerancës. autentike, që unë kam marrë për zhvillimin e këtij Tash tre vjet, si në të gjithë administratën e shtetit sektori në organizmat shtetëror nga vitit 1992 deri edhe në këtë sektor po përjetohet me shqetësim në vitin 2000. denigrimi i vlerave intelektuale. Akoma më keq, një Nga një projekt ndërkombëtar për zhvillimin e pjesë e mirë e tyre dhe ndër më të kualifikuarit, të sektorit energjetik, në këto tre vjet në Shqipëri nuk ndodhur nën trysni psikologjike dhe deri te frika e erdhi asnjë dollar, sepse nuk u plotësuan kushtet e sigurimit të ekzistencës, kanë marrë rrugën e vëna nga Banka Botërore për Qeverinë Shqiptare emigrimit, duke dëmtuar rëndë, duke krijuar një dhe KESH-in, kryesisht ato për uljen e humbjeve. vakuum edhe për ecurinë e ardhshme të procesit të Të njëjtin fat patën edhe kontratat nga 8 milionë zhvillimit në vend. Sa për të ilustruar, nga sektori i dollarë secila me Zvicrën dhe Austrinë për pajisjet naftës kanë emigruar ose janë gati për të emigruar hidromekanike të hidrocentraleve të Fierzës dhe në Kanada rreth 60 specialistë nga më të aftët, Vaut të Dejës ose vonesa tre vjeçare për kredinë, përveç dhjetëra të tjerëve në Amerikë ose në Evropën për pajisjen elektrike dhe të kontroll-monitorimit të Perëndimore. Nga këta, gjysma janë shkencëtarë tyre. Projekti duhet të përfundonte në vitin 1999, të fushave të ndryshme, çka ka çuar në degradimin por gjithnjë sipas një materiali të KESH-it, në rastin e mëtejshëm të nivelit të punës në Institutin e më të mirë nuk mendohet të fillojë para majit të vitit Naftës, rafinerinë e Ballshit etj. E njëjta gjë vihet re 2001, ç’ka ka ardhur, theksohet në material, nga edhe në KESH. Mëse gjysma e drejtuesve të kësaj paaftësia në menaxhimin e tij, nga elementët shoqërie janë katapoltuar, sigurisht, për meritat e korruptivë të shfaqur në çdo hallkë, mospërmbushja tyre, por jo për merita përkushtimi në punë, aftësie e detyrimeve kontraktuale etj. Po aty theksohet se dhe ndershmërie. Praktikisht është shkatërruar dëmi shtohet pasi për kredinë e BERZH-it, cilësia e sektorit të projektimeve të KESH-it. megjithëse e pezulluar, KESH-i ka paguar dy herë Gjithashtu, edhe kontrata e menaxhimit me firmën në vit interesat, tarifën e angazhimit etj, si dhe kanë Enel ka pak gjasa që të japë rezultat, se jo vetëm lidhur kosto shtesë për kontratat e tjera nga prodhimi që është tepër e vonuar, është rekomanduar që të e magazinimi i disa pajisjeve. Edhe ndonjë investim fillonte në dhjetor të vitit 1997, por sidoqoftë do të i bërë si zgjerimi i nënstacionit të Fierit e Shkodrës jetë e vështirë për 5-6 të huaj të menaxhojnë, sipas është realizuar me kredi e pajisje të blera para vitit koncepteve bashkëkohore, duke bashkëpunuar me 1997 dhe vetëm prerja e shiritit u bë më pas. një mjedis të sotëm kundërvënës drejtues shqiptar. Ndërkohë kërkohen financime për projekte si Prapambetje e theksuar vihet re edhe me linja 220 kilovolt Burrel-Brutok ose Zemlak–Bitolje, plotësimin e legjislacionit, i cili parashikohej të krejt të panevojshme për Shqipërinë, sipas studimit hartohej e miratohej për periudhën 1997-2000 sikurse të realizuar në vitin 1995 nga një grup studiuesish edhe për përsosjen institucionale sipas francezë, italianë, grekë, bullgarë, rumunë dhe rekomandimeve të materialit të strategjisë, i cili shqiptarë. Tepër i rëndësishëm për ne, si në aspektin thekson se situata aktuale paraqitet me dublikime tekniko-ekonomik, ashtu edhe kombëtar, është të konsiderueshme dhe mungesë koordinimi midis investimi për integrimin me sistemin elektro- agjencive, ndërmarrjeve të energjisë dhe ministrisë. energjetik kosovar, në bazë të të cilit qëndron Pjesë e rëndësishme e motivimit është edhe prodhimi nga tecet, çka është një mundësi e sistemi i pagave. Fola për politikën e ndjekur në shkëlqyer që të dy sistemet të bëhen komplementar vitin 1992-1996. Në vitin 1996 parashikohej që gjatë të njeri-tjetrit. Asnjë lloj strategjie nuk funksionon viteve 1997-2000 të zbatohej një politikë konstante suksesshëm, veçse me anë të veprimtarisë së e rritjes së tyre mesatarisht 20% në vit, duke arritur drejtuesve të punonjësve të saj të të gjitha niveleve në vitin 2000 dyfishin e pagës mesatare të vitit 1996. në përgjithësi. Në qoftë se ata nuk kanë vizionin e Mirëpo jemi në vitin 2000 dhe paga aktuale, si dhe duhur, nuk kanë dëshirën, por edhe shpresën e ajo e programuar deri në fund të vitit jo vetëm nuk e besimin për diçka më të mirë, në qoftë se në tërësinë ka arritur këtë objektiv, por është përkeqësuar në e tyre nuk janë të motivuar, atëherë nuk mund të mënyrë të ndjeshme, duke rënë rreth 50% në pritet zgjidhja e duhur e problemeve, por dështimi. krahasim me nivelin e vitit 1996 ose rreth 2.5–3 herë Zhvillimet e mbrapshta në sektorin energjetik në tri në krahasim me parashikimet e Qeverisë vitet e fundit dhe tendenca e përkeqësimit të demokratike për vitin 2000. Këtë ecuri negative nuk
785 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ka mundur ta parandalojë ose përmirësojë një fund, materiali i kontrollit u tërheq vërejtje zotërinjve politikë e egër sociale duke shkurtuar afro 5000 që kanë vjedhur që në të ardhmen të jenë më të punonjës në sektorin e naftës ose parashikimi i kujdesshëm. Edhe shkresa përcjellëse e firmosur tanishëm për të hedhur në rrugë 30% të punonjësve nga zoti Gjergj Kërri, Drejtor i Albpetrolit, thekson të KESH-it. se ato që janë bërë në këtë material të mos Mangësive të mëdha të përshkruara më lart, si përsëriten më në të ardhmen. vonesa në miratimin dhe zbatimin e strategjisë etj, Me sa duket, flas për zotërinjtë e kontrollit, pasi i bashkohet vetëm një drejtim i realizuar me tepricë i njoh një pjesë të tyre, janë njerëz të ndërgjegjshëm, të paimagjinueshme, por më shumë dëmprurës se kaq është hapi i tyre dhe me kaq e qetësojnë të parat, korrupsioni. ndërgjegjen për mospërlyerje vetjake, përndryshe e Po përmend disa fakte sa për ilustrim. Në dimë se do të përfundojnë si një nga njerëzit e rrallë kombinatin e Ballshit nuk prodhohet benzinë që punoi në poste drejtuese në Albpetrol, e kam plangformingu prej shumë kohësh, por vetëm fjalën për ish-drejtorin teknik që u shkarkua në vend benzinë e hidropastruar që eksportohet me çmim pasi guxoi jo vetëm të mos vidhte, por të kërkonte shumë më të ulët se kosto. Burime të besueshme dënimin dhe largimin e drejtuesve grabitës dhe të tregojnë se ajo shkon deri në Puntilin e Vlorës, atje paaftë njëkohësisht. Ose ka mundësi që zotërinjtë përzihet me benzinë super të importit dhe rishitet e kontrollit të gjykojnë se nuk kanë ku të ankohen në tregun shqiptar, vjedhje disa milionë dollarësh për zgjidhje ligjore. Sidoqoftë, kur një kontroll i dhe dëmtim akoma më i madh që i bëhet brendshëm nuk mund të lërë pa zbuluar qindra konsumatorit shqiptar nga produkte pa cilësi. milionë lekë të reja vjedhje, kur dëmi real është Në KESH, vetëm nga shkelja e procedurave për shumë herë i madh dhe jo vetëm në vjedhje, por transportin e dytë të transformatorëve të fuqisë nga edhe direkt në sasinë e prodhimit, çka e thekson 150 kilovolt amper dhe mosmarrja parasysh e edhe një material tjetër i Drejtorisë Qendrore i zgjidhjes optimale të propozuar nga ana e Albpetrolit që pranon injektimin e holluesit në vetëm specialistëve, ka vjedhje direkte, si dhe dëme nga 42% të puseve, me ndikim drejtpërsëdrejti të derdhja e ujit, po në të njëjtat përmasa. ndjeshëm në uljen e prodhimit dhe shtimin e avarive, Për të qenë më i saktë dhe preciz, po citoj disa atëherë edhe qoftë vetëm për këtë arsye nuk mund rezultate të kontrollit të Albpetrolit për dhjetëmujorin të mos dështojë çdo lloj strategjie për zhvillimin e e vitit 1999. “Në të gjitha qendrat e prodhimit sektorit të energjisë në Shqipëri, në përputhje me vërtetohen të njëjtat shkelje të disiplinës financiare kërkesat e kohës së tashme dhe të ardhme. që i shkaktojnë dëme pasurore të konsiderueshme Falemnderit! albpetrolit, firot nga 0.4% që kanë qenë programuar Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! janë realizuar 2.85%, e shoqëruar kjo me një dëm Zoti Ministër, ju e keni fjalën. ekonomik prej 192 milionë lekë të reja. Kjo, thekson Mustafa Muçi – Natyrisht që edhe pjesa e dytë materiali, nuk është për shkaqe teknike, por ato e fjalës së zotit Bano ishte në të njëjtën frymë si janë bërë me qëllim përvetësimi, pra vjedhja e hapur pjesa e parë dhe më vjen keq që spekulohet me 2 miliardë lekë të vjetra vetëm në një produkt. Në të shifra, ashtu sikurse spekulohet vazhdimisht me gjithë dokumentet vërehen shkelje të përsëritura dhe këto raste me këto kontrolle të paqena ose me të vazhdueshme, si korrigjime datash, korrigjime në shkresa të cilat nuk i merr vesh se ku formulohen sasi, çmime për pasojë edhe me vlerë, duke i bërë dhe kush i nxjerr. Unë dua të siguroj zotin Bano këto dokumente bazë të pabesueshme dhe çka flet vetëm për diçka, pasi ai bëri të qartë këtë politikë, për abuzime dhe në mjaft raste favorizime të firmave. e cila nuk mund të realizojë mbulimin e nevojave Në vazhdimësi mbahen mallra në ruajtje dhe pa u gjithmonë në rritje për energji, në Shqipëri, dokumentuar dhe që më vonë vërtetohet se po ky gjithashtu, ai bëri të qartë se gjatë vitit 1992-1996 shitës privat ka fituar tenderin, pra të gjitha veprimet askush nuk ka menduar për krijimin e asnjë lloj janë kryer me paramendim. Më tej, në material burimi të ri për prodhimin e energjisë në Shqipëri. vazhdohet të flitet për shkelje dhe vjedhje në Pra, asnjë nga ato detaje që paraqiti zoti Bano nuk prokurime, në të ashtuquajtura mbledhje të vogla, pasqyronte ndonjë ide për krijimin e burimeve të reja por që në tërësinë e tyre janë dhjetëra milionë lekë të energjisë në Shqipëri. Sikurse ju sqarova edhe të reja dhe deri te karburanti i makinave, gjoja që në fjalën time, politika jonë ndryshon plotësisht nga çdo ditë kalendarike udhëtojnë 200 kilometra. Në ajo politikë demagogjike. Është një politikë që synon
786 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në krijimin nënstacioneve të reja, në ndërtimin e Kapitali në momentin e themelimit të shoqërisë linjave të reja, në përmirësimin rrjetit të transmetim- ishte 100 mijë lekë me pjesëmarrjen për secilin shpërndarjes në mënyrë që situata energjetike të ortak. Ortaku shtetëror 81% dhe ortaku jo shtetëror përmirësohet. Nuk mund të flas për Albpetrolin e 19%. vitit 1992-1996 dhe ta krahasoj atë me Albpetrolin e Në vitin 1995, me vendim të asamblesë së vitit 2000, sepse edhe personi që do t’i hedhë një ortakëve dhe të gjykatës, me nr. 5503, datë sy humbjeve që ka pasur sistemi i Albpetrolit do të 13.07.1998 është bërë zmadhimi i kapitalit të shohë se diferenca është e jashtëzakonshme, për shoqërisë nga 100 mijë lekë në 320 milion e 547 arsye se për herë të parë nga viti 1992 në vitin 2000 mijë lekë, por pa ndryshuar pjesëmarrjen në ka dalë ndërmarrje me fitim. përqindje të ortakëve me kapitalin e shoqërisë. Falemnderit! Objektivi i veprimtarisë së ndërmarrjes është në Skënder Gjinushi – Falemnderit! fushën e fabrikimit të këpucëve dhe artikujve të tjerë Zoti Bano e ka fjalën. sportivë, komponentëve dhe aksesorëve të tyre në Ilir Bano – Spekulohet me kontrolle të paqena. projektimin dhe studimin e impianteve për Ja ku e kam kontrollin, ja ku e kam të firmosur nga projektimin e këpucëve dhe të artikujve sportivë. Kjo Gjergji Kërri dhe nga Drejtori i Kontrollit Jorgo Jançe shoqëri gjatë aktivitetit të saj nuk ka pasur rezultate dhe kontrolli është autentik dhe mund ta gjejë zoti pozitive dhe është paraqitur me humbje të Ministër në Albpetrol, sikurse edhe të gjitha shifrat trashëguara. Për të përmirësuar rezultatin dhe për e tjera që kam dhënë atje. të zbutur problemet sociale, shoqëria i ka kërkuar Për sa i përket asaj që ndryshon nga politika Këshillit të Rrethit Durrës të punojë me material të demogagjike, unë fola me shifra këtu dhe thashë porositësit. Ky këshill, me shkresën nr. 3036, datë që arritjet që janë bërë në vitin 1992-1996, ku ndër 5.01.1996 ka autorizuar shoqëritë të shfrytëzojë më kryesoret në sistemin elektro-energjetik ishin ofertën më optimale për të punuar me material të masat që u morën për uljen e humbjeve teknike dhe porositësit. Shoqëria merr vendimin të punojë me jo teknike, pasi kjo është pika kryesore në këtë firmën Big Maker 2SRL, ku ka vazhduar të punojë, sistem dhe viti 1996 që viti i parë pozitiv, sikurse por që rezultatet kanë vazhduar të përkeqësohen. edhe për investimet që janë bërë, po kështu edhe Këshilli i Rrethit Durrës me një shkresë të datës për Albpetrolin dhe të thuash që Albpetroli në vitin 19.02.1999 i ka paraqitur Ministrisë së Ekonomisë 1992-1996 ka qenë me humbje kur nga burimet e Publike dhe Privatizimit dokumentet për marrjen me veta ka investuar 50 milionë dollarë amerikanë, unë qira të firmës Italiane Albig, firmë e cila është nuk e di se kush ua servir ju këto të dhëna, që janë kompani e firmës Big Maker. Drejtimi i kësaj aq gënjeshtra, sa nuk kanë asnjë lloj fakti. shoqërie, siç rezulton edhe nga materiali i Kontrollit Kurse të vetmet vite që Albpetroli ka qenë me të Lartë të Shtetit, ka qenë mjaft i dobët. Për të humbje kanë qenë vitet 1997,1998, 1999 dhe metat dhe dobësitë në zbatimin e detyrave të lëna prodhimi është në ato shifra që unë i citova më sipër. nga Kontrolli i Lartë i Shtetit është shkarkuar nga Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me pyetjen që detyra administratori i shoqërisë, si dhe kryetari i ka bërë zoti Beqiraj në adresë të ministrit të degës së financës së shoqërisë. Aktualisht pranë Ekonomisë Publike dhe Privatizimit. Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe Privatizimit Fjalën e ka zoti Ministër. janë paraqitur kërkesa për marrjen e objekteve të Mustafa Muçi – Pyetja e parë e deputetit Zihni kësaj shoqërie me qira, të cilat synojnë aktivizimin Beqiraj është: Cila është gjendja e ndërmarrjes e linjave ekzistuese, si dhe duke sjellë makineri, si Almod, si është vlerësuar nga ana e dikasterit që dhe në të njëjtën kohë duke krijuar mundësinë e drejtoni dhe ç’mendohet për perspektivën e saj në mbajtjes në punë të rreth 100 punonjësve të kësaj të ardhmen? shoqërie të përbashkët. Shoqëria me kapital të përbashkët Almod është Pyetja e dytë: Në zbatim të vendimit të Këshillit ndërtuar nga bashkimi i kapitaleve të ndërmarrjeve të Ministrave nr. 405, datë 31.08.199 janë privatizuar Këpuca Goma Durrës dhe Firmës Italiane Simod një sërë shoqëri anonime në shkallë vendi me 51% Padova-Itali. Kjo shoqëri është regjistruar si person të aksioneve. Cila është gjendja tani, problemet që juridik në Gjykatën e Durrësit në vitin 1991, si janë shfaqur, si dhe perspektiva e tyre në të dhe në Gjykatën e Tiranës me vendimin nr. 7802, ardhmen? datë 29.12.1994. Në zbatim të vendimit të Këshillit të Ministrave
787 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nr. 405, të datës 31.08.1999 “Për procedurat e njerëzve që dëgjojnë nëpërmjet ekranit të televizionit, privatizimit me ankand, pa çmim fillestar të paketave por nisur nga fakti se është një pjesë e rëndësishme shtetërore të aksioneve”, 12 shoqëri janë privatizuar e ish-ndërmarrjes Koma, Durrës, e cila në në masën 51% me 30%, njëra është me 20%, njëra bashkëpunim me Simodin krijoi ndërmarrjen e është me 15% dhe njëra është me 7%. Gjithsej përbashkët. Ishte një dëshirë dhe një ëndërr e janë 16 shoqëri. Tani në 12 shoqëri zotëruese të madhe që pikërisht në atë fillim të realizoheshin të paketës së aksioneve janë aksionerë privatë si tilla marrëdhënie. Letra e 100 punonjësve, e firmosur rezultat i shitjes së paketës kontrolluese. Ky proces prej tyre, kërkonte angazhimin për një sërë është kryer si nevojë e zhvillimit të këtyre sektorëve, problemesh e shqetësimesh që lidheshin me fatin ku aktualisht Qeveria Shqiptare nuk mund të e kësaj ndërmarrje që kishte të bënte me përballonte nevojat e tyre për fond page për investime mosderdhjen e kontributeve të sigurimeve shoqërore, të tjera, fonde të cilat kërkonin një riorganizim të të me mosnjohjen e konkluzioneve të Kontrollit të gjitha burimeve njerëzore. Shoqëritë për të cilat u Shtetit dhe me perspektivën ose ecurinë e krye privatizimi ishin në gjendje të vështirë financiare privatizimit. Më është dashur në një periudhë shumë dhe perspektiva e tyre ishte e paqartë, kështu që të gjatë të marrë informacionin e nevojshëm, duke shteti transferoi njëkohësisht të drejtën e përdorimit marrë kontakte në dikasterin që drejtonit ju në atë të këtyre shoqërive. Kalimi i këtyre shoqërive në kohë, në vitin 1999, pothuajse 10 muaj përpara në pronësi të privatit u bë në mënyrë që të mos Këshillin e Rrethit, me filialin e sigurimeve shoqërore, cenoheshin interesat e punonjësve, si dhe pronarëve degën e tatim-taksave dhe kështu me radhë. Janë të truallit, të cilave do t’u llogariten aksionet gjithçka çfarë thoni ju, por është e çuditshme një saktësisht në një kohë të shpejtë nga Agjencia gjë, që kjo ndërmarrje e quajtur Almod sh.p.k ka që Kombëtare e Privatizimit. Administrimi i këtyre nga vitit 1995 që nuk ka funksionuar si e tillë. Ka shoqërive, tashmë, ka filluar, dhe periudha e kalimit disa probleme, që mendoj se janë akoma dhe më të tyre është e shkurtër, megjithatë ato gradualisht të rëndësishme që duhet të përmenden. Asnjëherë po marrin formën e shoqërive të konsoliduara dhe nuk është zbatuar studimi ekonomik. Unë desha të kanë programe të qarta për zhvillimin e mëtejshëm citoj këtë fakt. Në bazë të planit të biznesit kur është të tyre. Gradualisht kanë filluar investimet pothuajse krijuar Almod sh.p.k ka qenë në plan të prodhoheshin në të gjitha shoqëritë për përmirësimin e gjendjes. 600 mijë palë këpucë, prej të cilave 20% e këtyre Mjaft shoqëri kanë përgatitur dhe po përgatisin do të shiteshin në vend dhe 80% e tyre do të ishin projekte për ndërtimin e linjave të reja, për prodhime për eksport. Gjendja financiare e ndërmarrjes është të ndryshme, siç është ajo e furnizim- jashtëzakonisht e keqe, e paregjistruar në degën e komunikacionit në Durrës, ku investimet do të tatim-taksave dhe me kontributet e sigurimeve kryhen në fabrikën e gozhdëve, në atë të mekanikës shoqërore të pa derdhura për punonjësit. së pjesëve të ndërrimit etj. Aktualisht jemi duke Unë desha të vë në vëmendjen tuaj, zoti Ministër, vazhduar procedurat e mëtejshme për privatizimin dhe një fakt. Gjendja e kësaj ndërmarrje ka arritur e plotë edhe të pjesës së mbetur. si rezultat i politikave jo korrekte, jo të drejta, me Falemnderit! shkelje ligjore në periudhën që ndërmarrja kaloi në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! varësi të Këshillit të Rrethit, nga vitit 1993-1998 mezi Fjalën e ka zoti Beqiraj. u arrit që të merrej një farë administrimi nga ministria Zihni Beqiraj – Falemnderit, zoti Kryetar! që drejtoni ju. I çuditshëm ka qenë edhe një fakt Zoti Ministër, tjetër, zoti Ministër, dhe unë mendoj që edhe nga I dëgjova përgjigjet e të dy pyetjeve me vëmendje njerëzit që punojnë në dikasterin tuaj duhet të dalë dhe mund të them se ajo çfarë thoni ju në thelb janë një përgjegjësi, sepse administratori i ndërmarrjes përpjekjet maksimale që janë bërë nga ana e me urdhrin e ish-ministrit të Ministrisë së Ekonomisë dikasterit tuaj për të gjitha problemet që unë Publike dhe Privatizimi lirohej nga detyra në korrik parashtroj në pyetjet e mia. Megjithatë, më lejoni të dhe Këshilli i Rrethit të Durrësit e pezullonte në shpreh disa mendime. dhjetorin e vitit 1999, pra megjithëse ai ishte i liruar, Në lidhje me pyetjen e parë, që ka të bëjë me ai vazhdonte të punonte. Punëtorët dhe të gjithë ndërmarrjen Almod sh.p.k, unë nuk dua ta përmend njerëzit që janë atje, janë 100 punonjës, janë 100 për ta vendosur në vëmendjen e dëgjuesve jo vetëm familje që presin dhe kanë besimin se do të marrë këtu në Parlament, deputetëve kolegë, por edhe një rrugë. Ata i njohim përpjekjet e tyre për emërimin
788 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e drejtorit, për lidhjen e kontratave dhe kështu me Komisioni i Industrisë me shumicë dërrmuese radhë. votash e ka miratuar projektligjin, kurse vërejtjet do Shpresojmë se çdo gjë do të shkojë për mbarë. të thuhen kur të kalojmë në miratimin e projektligjit Në lidhje me pyetjen e dytë, ajo që mua më nen për nen. nxiti për t’ju pyetur lidhet me konceptet tona Skënder Gjinushi – Po, zonja Çaka. programore politike, pasi Partia Socialiste e trajton Zamira Çaka – Vërejtjet i kemi në relacionin e privatizimin e ekonomisë jo si një dëshirë për të përbashkët. Ndoshta nuk ka nevojë që ne të larguar nga vetja ata sektorë që menaxhohen keq, prononcohemi me vërejtje të veçanta, sepse ato janë por si një rrugë reale për të joshur biznesin privat, përshkruar në atë relacion në mënyrë kronologjike për të investuar e për të rritur efektivitetin e tyre dhe për të gjitha nenet e projektit. të ekonomisë. Si rrjedhojë janë parashikuar në Skënder Gjinushi – Edhe këto që kanë firmën programin e Qeverisë së Aleancës për Shtetin e Fran Pjetrit? Në rregull. Atëherë katër komisione, kërkesa programore për vendosjen e procedurave ai i Industrisë, i Mjeteve të Informimit, i Ekonomisë monitoruese për fazën e postprivatizimit, duke krijuar dhe i Ligjeve, në relacion të përbashkët, mbështesin kështu një ambient rehabilitues dhe një mekanizëm projektligjin dhe kanë paraqitur grupin e vërejtjeve mbështetës për ndërmarrjet e privatizuara, përfshi për këtë projektligj. këtu edhe ndërmarrjet e vogla e të mesme. Ka pyetje? Nuk ka. Gjithçka thatë, zoti Ministër, janë me mjaft vlera, Ka diskutime? Nuk ka. por unë desha të vë në vëmendjen tuaj dy probleme. Grupet? E para, sot janë disa nga këto ndërmarrje që (Grupet shprehen dakord) akoma nuk janë regjistruar në filialin e sigurimeve Pra, mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për shoqërore në Durrës dhe 50% e tyre nuk janë telekomunikacionin në Republikën e Shqipërisë”. regjistruar dhe nuk janë licencuar në degën e tatim- Komisionet kanë shprehur mendimet e tyre, grupet taksave. Ndërsa pjesa tjetër e licencuar ka problemet janë dakord për të kaluar në votim. se vlera e tatimit, sipas informacioneve që kemi, Kalojmë në projektligjin e radhës “Për ratifikimin është mjaft e vogël, çka duan vite, vite që të arrihet e konventës financiare ndërmjet Qeverisë së të kompensohet diferenca në vlerë e shitjes së këtyre Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale aksioneve. Megjithatë duke pasur besim në gjithçka Itali, për financimin e përbërësve të asistencës që thoni, unë mund të shpreh këtë gjë, se këto teknike për Ndërmarrjen e Ujërave dhe të ndërhyrjeve ndërmarrje në angazhimin e njerëzve që i kanë marrë infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër të projektit ose i kanë blerë 51% të aksioneve dhe pjesën tjetër, të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”, paraqitur më pas ato do të ecin në rrugë të mbarë. nga Këshilli i Ministrave. Ju falemnderit! Kush do të flasë në emër të Komisionit të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Beqiraj! Ekonomisë? Po, Apostoli. Me këto pyetje dhe interpelanca mbyllim këtë Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! çështje të parë të rendit të ditës për të kaluar në Komisioni i Ekonomisë në mbledhjen e datës shqyrtimin e projektligjeve. 12 qershor e shqyrtoi projektligjin “Për ratifikimin e Bëjmë 15 minuta pushim. konventës financiare ndërmjet Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale * * * Itali, për financimin e përbërësve të ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik, në kuadër të projektit të Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”, nismë e rifillojmë seancën. Këshillit të Ministrave. Duke qenë se sipas kësaj Fillojmë me shqyrtimin e projektligjit “Për konvente kredia prej 6 miliardë e 800 milionë lireta telekomunikacionet në Republikën e Shqipërisë”. që do t’i jepet Shqipërisë për ndërhyrjen urgjent në Fjalën e ka zoti Bano në emër të Komisionit të rrjetin hidrik, në kuadër të projektit të rehabilitimit Industrisë. të rrjetit hidrik me kushte të buta, interes 0.5%, afat Ilir Bano – Unë nuk e kam këtu përpara kthimi 35 vjet, si dhe periudhë e lirë 24 vjet, është mendimin, por është përgatitur një relacion i dakord për miratimin e saj. përbashkët, i Komisionit të Industrisë me Komisionin Në komision pati mendime se pjesa që zë e Ligjeve. asistenca teknike në totalin e kredisë është
789 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
relativisht e lartë, prandaj gjatë diskutimit të të rrjetit hidrik të Tiranës”. marrëveshjeve të tjera nga Qeveria të kihet parasysh Fillojmë me prononcimin e komisioneve. Fjalën që pjesa që zë asistenca teknike të jetë në atë masë e ka Komisioni i Industrisë, zoti Bano. që është e domosdoshme. Unë një vërejtje kam në Ilir Bano – Jemi dakord për miratimin e këtij këtë drejtim, sepse kjo shumë, 6.8 miliardë lireta, projektligji. Falemnderit! është lakuar me kohë dhe është në fazën e një Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë. ndihme urgjente, mirëpo ka kaluar rreth një vit e Po, zoti Apostoli. gjysmë nga ndihma urgjente dhe humbet koncepti i Gaqo Apostoli – Komisioni i Ekonomisë, po urgjencës. Në këtë drejtim Qeveria duhet të luftojë në datën 12 qershor shqyrtoi projektligjin “Për më fort që urgjenca të ketë tamam kuptimin e saj të ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë vërtetë. së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Falemnderit! Centrale Itali, për financimin e përbërësit të Skënder Gjinushi – Komisioni i Industrisë, i asistencës teknike të ndërhyrjes urgjente në rrjetit Punëve Publike dhe i Transportit. Po, zoti Bano. hidrik, në kuadër të projektit të rehabilitimit të rrjetit Ilir Bano – Edhe komisioni ynë është dakord hidrik të Tiranës”. që ky projektligj të kalojë në seancë plenare. Duke qenë se edhe kjo është nismë e Këshillit Gjithashtu, komisioni vëren se megjithëse kushtet të Ministrave, duke qenë se sipas kësaj konvente e kredisë janë mjaft lehtësuese, vlera e caktuar për kredia prej 53 miliardë e 200 milionë lireta që do t’i asistencë teknike është e lartë. Sidoqoftë në jepet Shqipërisë për zbatimin e projektit të tërësinë e tij jemi dakord për miratimin e këtij rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës është përsëri projektligji. në kushte të buta, interes 0.5%, afat kthimi 35 Ju falemnderit! vjet dhe periudhë e lirë 24 vjet, komisioni është Skënder Gjinushi –Komisioni i Politikës së dakord me miratimin e saj. Në këtë kontekst Jashtme. Zoti Godo. Komisioni i Ekonomisë, duke u shprehur dakord Sabri Godo – Dakord. me këtë konventë kërkon sërisht nga Qeveria që Skënder Gjinushi –Komisioni i Ligjeve. Zonja Çaka. ministritë përkatëse të ndërmarrin hapa të shpejta Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka për plotësimin e detyrimeve që rrjedhin prej miratimit shqyrtuar këtë projektligj, pra për ratifikimin e të saj. konventës, dhe në parim është dakord për miratimin Falemnderit! e saj. Nga këndvështrimi ligjor konventa është në Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin për lidhjen Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka e traktateve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare. shqyrtuar projektligjin “Për ratifikimin e konventës Falemnderit! financiare ndërmjet Shqipërisë dhe Mediocredito Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e Centrale Itali, për financimin e përbërësit të katër komisioneve që kanë shqyrtuar këtë konventë. ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik” dhe në parim Ka pyetje? Nuk ka. Komisioni i Ligjeve është dakord me miratimin e tij Diskutime? Nuk ka. në sallë, duke parë se nga këndvështrimi ligjor Grupet? konventa është në përputhje me Kushtetutën dhe (Grupet shprehen dakord) me ligjin “Për lidhjen e traktateve dhe Mbyllim shqyrtimin e projektligjit “Për ratifikimin marrëveshjeve”. e konventës financiare nëpërmjet Qeverisë së Skënder Gjinushi – Komisioni i Politikës së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Jashtme. Itali, për financimin e përbërësve të asistencës Sabri Godo – E kemi parë me vëmendje dhe teknike për Ndërmarrjen e Ujërave dhe të ndërhyrjeve nuk kemi asnjë vërejtje. infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër të projektit Falemnderit! të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”, për të Skënder Gjinushi – Këto ishin prononcimet e kaluar te projektligji “Për ratifikimin e konventës komisioneve. financiare ndërmjet Qeverisë së Republikës së Ka pyetje? Nuk ka. Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Itali, për Ka diskutime? Nuk ka. financimin e përbërësit të ndërhyrjes urgjente në Grupet? rrjetin hidrik, në kuadër të projektit të rehabilitimit (Grupet shprehen dakord.)
790 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Mbyllet dhe shqyrtimi i projektligjit “Për Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë Itali, për programin e ndihmës për mbështetje të së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito sektorit ekonomik”. Për të kaluar te projektligji “për Centrale Itali, për financimin e përbërësit të ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik, në kuadër të Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Eksport- projektit për rehabilitim të rrjetit hidrik të Tiranës”, financë (ASA)”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. për të kaluar te projektligji “Për ratifikimin e konventës Komisioni i Ekonomisë. Zoti Çukaj. financiare ndërmjet Qeverisë së Republikës së Lekë Çukaj – Komisioni i Ekonomisë në Shqipërisë dhe Mediocerdito Centrale Itali “për mbledhjen e datës 12 shqyrtoi projektligjin “Për programin e ndihmës për të mbështetur sektorët ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet ekonomikë”. Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Eksport- Komisioni i Ekonomisë. finanacë, (ASA)”, nismë e Këshillit të Ministrave. Lekë Çukaj – Komisioni i Ekonomisë në Kredia që do të merret sipas kësaj marrëveshjeje mbledhjen e datës 12.06.2000 shqyrtoi projektligjin prej 10 milionë e 455.000 dollarë do të përdoret nga “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet KESH-i për blerjen e bokseve kolektive dhe Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe individuale, si dhe të aksesorëve të tyre për matjen Mediocredito Centrale Itali “për programin e ndihmës e harxhimit të energjisë elektrike. për të mbështetur sektorët e ekonomisë”, nismë e Kredia është me kushte tregtare me afat shlyerje Këshillit të Ministrave. 10 vjet dhe kësti i parë i shlyerjes së kredisë do të Kjo kredi do të përdoret nga KESH-i për jetë më 1 shtator 2002. Megjithëse marrëveshja e rehabilitimin dhe fuqizimin e rrjetit shpërndarës të kredisë është me kushte tregtare, komisioni është energjisë elektrike dhe të teceve të kaskadës së dakord për miratimin e saj, sepse kjo kredi do të lumit Drin. Duke qenë se kredia prej 22 miliardë përdoret për të kufizuar humbjet teknike dhe lireta që duhet t’i jepet Shqipërisë, sipas kësaj joteknike të energjisë, të cilat aktualisht janë në konvente, për të mbështetur sektorët e ekonomisë nivele të larta. është me kushte të buta, interes 0,25%, afat kthimi Skënder Gjinushi - Falemnderit! 30.5 vjet dhe periudhë e lirë 12.5 vjet, Komisioni i Zonja Çaka. Ekonomisë është dakord me miratimin e saj. Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka Skënder Gjinushi – Komisioni i Punës dhe i shqyrtuar projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes Çështjeve Sociale. Zoti Bej. së huasë ndërmjet Qeverisë së Shqipërisë dhe Theodhori Bej – Komisioni ynë, zoti Kryetar, Eksport-financ (ASA)”, projekt ky i paraqitur nga e ka marrë në shqyrtim dhe është plotësisht dakord Këshilli i Ministrave dhe, pasi u njoh me që të kalojë në seancën plenare për miratim. marrëveshjen, duke qenë se nga këndvështrimi ligjor Falemnderit! ajo është në përputhje me Kushtetutën dhe me Skënder Gjinushi – Falemnderit! legjislacionin në fuqi, Komisioni i Ligjeve shprehet Komisioni i Industrisë. Zoti Bano. dakord për ratifikimin e saj në seancë. Ilir Bano – Edhe Komisioni i Industrisë është Falemnderit! dakord për kalimin e këtij projektligji pa vërejtje. Skënder Gjinushi – Komisioni i Jashtëm. Ju falemnderit! Sabri Godo – Nuk kemi vërejtje. Skënder Gjinushi – Komisioni i Politikës së Skënder Gjinushi – Ka pyetje për këtë Jashtme. Zoti Godo. projektligj? Nuk ka. Sabri Godo – Dakord. Ka diskutime? Nuk ka. Skënder Gjinushi –Komisioni i Ligjeve. Grupet? Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve është (Grupet shprehen dakord.) dakord me miratimin e kësaj konvente. Mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për ratifikimin e Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. marrëveshjes së huasë ndërmjet Qeverisë së Diskutime? Nuk ka. Republikës së Shqipërisë dhe Esportfinanc (ASA)”, Grupet? nismë e Këshillit të Ministrave, për të kaluar te (Grupet janë dakord.) projektligji i fundit “Për caktimin e ditës së triumfit Mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për ratifikimin e të paqes”, nismë e një grupi deputetësh. konventës financiare ndërmjet Qeverisë së Komisioni i Ligjeve.
791 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve ka marrë në atë ditë që kjo nismë ligjvënëse e kolegëve deputetë shqyrtim dhe u njoh me projektin e paraqitur nga ka kaluar në Byronë e Parlamentit dhe unë mendoj një grup deputetësh që e kanë marrë nismën që ta ndërpresim diskutimin e kësaj çështjeje këtu. ligjvënëse për të vendosur në ligj ditën e triumfit të Në qoftë se do të fillojmë kur kam qenë unë paqes në Kosovë. dëshmitar e kur kam hyrë unë, e kur ka dalë tjetri Në parim komisioni mbështet këtë nismë nuk do të mbarojmë kurrë. Unë mendoj që në parim ligjvënëse dhe është dakord që ky projektligj të kalojë të gjitha grupet janë dakord, siç u shprehen dhe në për miratim në seancë plenare, meqenëse në mbledhjen e Byrosë Parlamentare, por unë edhe aspektin ligjor ai është konform Kushtetutës dhe atë ditë e shpreha mendimin tim edhe sot ka vetëm ligjeve të tjera. Në tërësi, për sa i përket datës së dy shtylla, kur është dokumenti ndërkombëtar dhe caktuar në projekt, pra 15 qershorit, komisioni është kur e njohin autoritetet e Kosovës? Në përputhje dakord, megjithatë në komision është shprehur dhe me këto të dyja ne të vendosim datën. Tani kjo punë një mendim tjetër që të jetë data 12 qershor, duke nuk është objekt i seancës. Mendoj që Byroja qenë se kjo datë përkon me ditën e hyrjes në Kosovë Parlamentare të mblidhet në një kohë tjetër, kur ta të trupave të paqes së NATO-s. Meqenëse të dyja gjykoni juve. Institucionet përkatëse të komunikojnë datat janë të mundshme për të qenë si dita e triumfit me institucionet përkatëse në Kosovë, kur e njohin të paqes, Komisioni i Ligjeve kërkon që për këtë të ata dhe ne menjëherë të kalojmë në votimin e kësaj shprehet edhe Komisioni i Politikës së Jashtme, si pune dhe nuk ka asnjë problem për të diskutuar dhe të merret edhe një mendim i autoriteteve të këtë çështje. Kosovës, të cilat të shprehen se cila duhet të jetë Skënder Gjinushi – Po, zoti Bela. kjo datë, pra data 12 qershor hyrja e trupave të NATO- Muhamet Bela – Duke qenë se atë situatë s apo data 15 qershor, ajo e hyrjes së kosovarëve, dramatike që përjetuan kosovarët, unë si deputet i të cilët ishin të emigruar në vendet e tjera. rrethit të Kuksit që e kam përjetuar fizikisht bashkë Falemnderit! me ata banorë të ardhur dhunshëm nga regjimi Skënder Gjinushi – Komisionet e tjera nuk e fashist i Milosheviçit, gjykoj që më 12 qershor është kanë shqyrtuar. Ndonjë nga deputetët nismëtarë do dita kur është marrë vendimi për të hyrë trupat e të bëjë ndonjë paraqitje. NATO-s në Kosovë. Unë jam ndodhur vetë në Kukës. Po, zoti Godo. Një pjesë e këtyre banorëve, sapo janë nisur trupat Sabri Godo – Mua vetë më duket më e e NATO-s për të hyrë në Kosovë, kanë filluar lëvizjen arsyeshme data 12, me datat e tjera do të hyjmë nga Kukësi. Po meqenëse kam qenë edhe në në një zonë të pasaktë, kurse ajo e hyrjes së trupave Këshillin e Rrethit të Kukësit, edhe si këshilltar, kur të NATO-s atje ajo është një datë e njohur. Megjithatë kemi propozuar 15 qershorin, këshilltarë qofshin të unë jam me atë që tha zonja Çaka që është mirë ta Partisë Socialiste dhe të Partisë Demokratike dhe bëjmë këtë duke marrë edhe mendimin e Këshillit të partive të tjera që bëjnë pjesë aty gjykojnë se kjo Tranzitor në Kosovë, si autoritet që mund të flasë datë detyrimisht duhet të rakordohet dhe me tani në emër të Kosovës, që të mos kemi pastaj përfaqësuesit legjitimë që drejtojnë Kosovën, me ndoshta dhe një mospërputhje datash. Do të jetë qëllim që të kemi një ditë për paqen, sepse kjo ditë për një kohë shumë të gjatë ose përgjithnjë një festë është ditë që tregon triumfin qoftë të Komunitetit në Kosovë dhe duhet të jetë në të njëjtën ditë festë Ndërkombëtar dhe në veçanti të popullit të Kosovës dhe në Shqipëri. dhe të të gjithë shqiptarëve që dhanë kontributin Skënder Gjinushi – Po, zoti Vejsiu. për çlirimin e Kosovës. Ylli Vejsiu – Falemnderit! Ndoshta kontributi im Ju falemnderit! është më i vogël sesa ai i komisionit ose i ndonjë Skënder Gjinushi – Ka një propozim, që mendimi që mund të merret nga pala e Kosovës, përpara se ta votojmë duhet një konsultë midis por mua më duket se mund të jap ndihmesën time grupeve duke u konsultuar dhe me përfaqësues të me faktin që unë më datën 12 kam qenë në Prishtinë Kosovës për të mos pasur debat datash. Të gjithë dhe kam vënë re që pikërisht në këtë datë u festua. janë dakord që ta ndërpresim debatin për këtë Kështu po qe se merret parasysh kjo dëshmi e imja projektligj për ta vazhduar eventualisht nesër. mund të ndihmonte në trajtimin e kësaj date. Dakord? Ka kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Po, Ruçi. Këto janë projektligjet që kishim për të shqyrtuar Gramoz Ruçi – Zoti Kryetar, ju nuk keni qenë për sot, deputetët të vijnë në sallë për të kaluar në
792 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
votimin e projektligjeve që shqyrtuam, “Për Specilaisti – Ne jemi dakord që kjo bënë një telekomunikacionet” dhe katër konventat financiare kufizim në terminologjinë dhe në aplikimet e që ne duhet t’i ratifikojmë. ardhshme të teknologjisë. Mirë është t’i lihet rrugë Fillojmë me projektligjin “Për telekomunikacionet çdo teknologjie në perspektivë. Ne mendojmë që në Republikën e Shqipërisë”. qëndron vërejtja e bërë. Hapet votimi. Kush është dakord në parim me Skënder Gjinushi – Ka mbështetje nga projektligjin “Për telekomunikacionet në Republikën deputetët? Dakord! e Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? Së pari, kush është dakord që nga vërejtjet e Mbyllet votimi. komisionit të hiqet fjalia “njihet me emërtimin GSM”? Me 76 vota pro, 2 kundër, 1 abstenim, 21 nuk Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. kanë votuar, miratohet në parim projektligji “Për Miratohet. telekomunikacionet në Republikën e Shqipërisë”, Kush është dakord me nenin 3, me vërejtjet e propozuar nga Këshilli i Ministrave. komisionit dhe me këtë ndryshim që bëmë ne? Zonja Çaka do të punojmë me relacionin që keni Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. sjellë. Në fund të katër kryetarët duhet ta firmosin Miratohet. relacionin. Atje ku ka mospërputhje, do të ndërhyni. Neni 4. Kush është dakord me nenin 4, Neni 1. Kush është dakord me nenin 1 pa gjithmonë me vërejtjet e përbashkëta, konkretisht vërejtje? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. të Komisionit të Industrisë dhe Komisionit të Miratohet. Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2, sipas Miratohet. vërejtjes së Komisionit të Ekonomisë? Kundër? Nuk Neni 5. Kush është dakord me nenin 5? Kundër? ka. Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 3. Sipas vërejtjeve të Komisionit të Neni 6. Komisioni i Ligjeve thotë të hiqet. Po, Industrisë. urdhëroni. Enver Reçi – Në variantin e parë në nenin 3 Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve ka kërkuar fjalia e fundit nuk ka qenë. Në variantin që është që gjatë shqyrtimit të këtij projektligji neni 6 të hiqet paraqitur sot është vendosur një fjalë ku përcakton pasi është një nen deklarativ, që përcakton me emërtesë sistemin e operatorit. Unë mendoj që kompetencat e ministrit në drejtimin e këtij sektori, meqenëse kemi të bëjmë me një ligj integral që pra të telekomunikacioneve, kompetenca këto të rregullon gjithë problemet e marrëdhënieve të cilat janë të përcaktuara në nenin 102 të Kushtetutës. telekomunikacionit, këtë e përcakton vetëm GSM, Ky është argumentimi që Komisioni i Ligjeve ka është një sistem. Nesër mund të vijë një operator kërkuar të hiqet, por, megjithatë, në riformulimin që tjetër i një sistemi tjetër. Ne, duke e thënë në mënyrë i ka bërë nenit 7 ka futur edhe drejtimin e ministrit esplicite, për mendimin tim, i presim rrugën. në këtë fushë, pra në drejtimin e Skënder Gjinushi – Është hequr. telekomunikacioneve. Ky ishte mendimi për të cilin Enver Reçi – Në rregull atëherë. ne ramë dakord edhe me specialistët. Pra është Skënder Gjinushi – Vërejtja thotë: “njihet dhe nga ana e teknikës legjislative. Kështu që bie poshtë me emërtimin GSM”. vërejtja e Komisionit të Industrisë për një saktësim Enver Reçi – Ideja është që meqenëse kemi të në pikën 3 të nenit 6. bëjmë me një ligj i cili do të rregullojë për një kohë Skënder Gjinushi – Pra ju mendoni që neni 6 shumë të gjatë marrëdhëniet në telekomunikacion dhe neni 7 te përfshihen te neni 7. dhe ndërkohë mund të hyjnë sisteme të tjera të Zamira Çaka – Është riformuluar neni 7 dhe transmetimit në telekomunikacion nuk ka pse të përmblidhen aty. vendoset GSM-ja aktualisht. T’i lihet rrugë çdo lloj Skënder Gjinushi – Së pari, votojmë sistemi të transmetimit me telefon mobil. Prandaj, propozimin. Kush është dakord të hiqet neni 6? unë mendoj që nuk duhet të jetë. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Pra ju propozoni dhe në Miratohet. vërejtje të komisionit që fjalia “njihet me emërtimin Neni 7. Po, zonja Çaka. GSM” të hiqet. Zamira Çaka – Është riformuluar komplet neni 7, Specialisti. pra Drejtoria e Përgjithshme e Post-telekomunikacioneve
793 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
është … Miratohet. Skënder Gjinushi – Hiqet kjo që varet nga Neni 22. Kush është dakord me nenin 22, sipas ministri? tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Zamira Çaka – Po, dhe pastaj është shtuar Miratohet. një fjali më poshtë, “Varet nga ministri i cili ka në Neni 23. Kush është dakord me nenin 23, sipas kompetencë veprimtarinë në fushën e tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. telekomunikacioneve”. Miratohet. Skënder Gjinushi – Neni 8. Kush është dakord Neni 24. Kush është dakord me nenin 24, gjithnjë me nenin 8, siç është në tekst? Kundër? Nuk ka. sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 25. Kush është dakord me nenin 25, sipas Neni 9. Me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve kush tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 26. Ka një saktësim nga Komisioni i Neni 10. Vërejtje ka Komisioni i Medias, kush Industrisë “5/9” bëhet “5/8”. Kush është dakord? është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 11. Kush është dakord me nenin 11, sipas Neni 27. Kush është dakord me nenin 27, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 12. Kush është dakord me nenin 12, sipas Neni 28. Kush është dakord me nenin 28, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 13. Kush është dakord me neni 13, sipas Neni 29. Kush është dakord me nenin 29, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 14. Kush është dakord me nenin 14, me Neni 30. Kush është dakord me nenin 30, sipas vërejtjet e Komisionit të Industrisë? Kundër? Nuk tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 31. Kush është dakord me nenin 31, sipas Neni 15. Kush është dakord me nenin 15, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 32. Kush është dakord me nenin 32, sipas Neni 16. Kush është dakord me nenin 16, me tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. vërejtjet e Komisionit të Industrisë? Kundër? Nuk Miratohet. ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 33. Kush është dakord me nenin 33, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 17. Kush është dakord me nenin 17, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 34. Kush është dakord me nenin 34, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 18. Kush është dakord me nenin 18, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 35. Kush është dakord me nenin 35, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 19. Kush është dakord me nenin 19, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 36. Kush është dakord me nenin 36? Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 20. Kush është dakord me nenin 20, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 37. Kush është dakord me nenin 37, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 21. Kush është dakord me nenin 21, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 38. Kush është dakord me nenin 38?
794 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 55. Kush është dakord me nenin 55, sipas Neni 39. Kush është dakord me nenin 39, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 56. Kush është dakord me nenin 56, sipas Neni 40. Kush është dakord me nenin 40, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 57. Kush është dakord me nenin 57, sipas Neni 41. Kush është dakord me nenin 41, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 58. Kush është dakord me nenin 58, sipas Neni 42. Kush është dakord me nenin 42, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 59. Kush është dakord me nenin 59, sipas Neni 43. Kush është dakord me nenin 43, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 60. Kush është dakord me nenin 60, sipas Neni 44. Kush është dakord me nenin 44, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 61. Kush është dakord me nenin 61, sipas Neni 45. Kush është dakord me nenin 45, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 62. Kush është dakord me nenin 62, sipas Neni 46. Kush është dakord me nenin 46, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 63. Kush është dakord me nenin 63, sipas Neni 47. Kush është dakord me nenin 47, me tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. vërejtjen e Komisionit të Industrisë? Kundër? Nuk Miratohet. ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 64. Kush është dakord me nenin 64, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 48. Kush është dakord me nenin 48, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 65. Kush është dakord me nenin 65, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 49. Kush është dakord me nenin 49, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 66. Kush është dakord me nenin 66, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 50. Kush është dakord me nenin 50, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 67. Kush është dakord me nenin 67, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 51. Kush është dakord me nenin 51, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 68. Kush është dakord me nenin 68, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 52. Kush është dakord me nenin 52, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 69. Kush është dakord me nenin 69, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 53. Kush është dakord me nenin 53, me Miratohet. vërejtjen e Komisionit të Industrisë? Kundër? Nuk Neni 70. Kush është dakord me nenin 70, sipas ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 54. Kush është dakord me nenin 54, sipas Neni 71. Kush është dakord me nenin 71, me tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. vërejtjen e Komisionit të Medias? Kundër? Nuk ka.
795 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 72. Kush është dakord me nenin 72, sipas Neni 87. Kush është dakord me nenin 87, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Miratohet. Nuk ka. Neni 73. Kush është dakord me nenin 73, me Miratohet. vërejtjen e Komisionit të Medias? Kundër? Nuk ka. Neni 88. Kush është dakord me nenin 88, sipas Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 74. Kush është dakord me nenin 74, sipas Neni 89. Kush është dakord me nenin 89, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 75. Kush është dakord me vërejtjet e Neni 90. Kush është dakord me nenin 90, sipas Komisionit të Medias? Kundër? Nuk ka. Abstenim? tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 91. Kush është dakord me nenin 91, sipas Neni 76. Kush është dakord me vërejtjet e tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Medias? Kundër? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 92. Kush është dakord me nenin 92, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 77. Kush është dakord me nenin 77, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 93. Kush është dakord me nenin 93, sipas Miratohet. Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 78. Kush është dakord me vërejtjet e Nuk ka. Komisionit të Medias? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Miratohet. Nuk ka. Neni 94. Kush është dakord me nenin 94, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 79. Kush është dakord me nenin 79, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 95. Kush është dakord me nenin 95, sipas Miratohet. Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Industrisë? Neni 80. Kush është dakord me vërejtjet e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Medias? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Miratohet. Nuk ka. Neni 96. Kush është dakord me nenin 96, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 81. Kush është dakord me nenin 81, sipas Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 97. Kush është dakord me nenin 97, sipas Miratohet. Komisionit të Industrisë? Kundër? Nuk ka. Neni 82. Kush është dakord me nenin 82, sipas Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 98. Kush është dakord me nenin 98, sipas Neni 83. Kush është dakord me nenin 83, sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 99. Kush është dakord me nenin 99, sipas Neni 84. Kush është dakord me nenin 84, sipas Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 85. Kush është dakord sipas Komisionit Neni 100. Kush është dakord me nenin 100, të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 86. Kush është dakord me nenin 86, sipas Përpara votimit të nenit të fundit votojmë nenin 7. Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Po, zonja Çaka.
796 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zamira Çaka – Për nenin 7, meqenëse e lamë Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe pa votuar, se neni 7 është i ndarë dhe nëse nenet 4, Mediocredito Centrale Itali, për financimin e 5 dhe 6 flisnin për Entin Rregullator, neni 7 flet për përbërësve të asistencës teknike për ndërmarrjen e Drejtorinë e Përgjithshme të Telekomunikacioneve. ujërave dhe të ndërhyrjeve infrastrukturore të rrjetit Të bëhet ky riformulim, pra ai paragrafi që ne shtuam hidrik, në kuadër të projektit të rehabilitimit të rrjetit “Drejtoria e Përgjithshme e Postë Telekomunikacioneve hidrik të Tiranës”. varet nga ministri, i cili ka në kompetencë Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? veprimtarinë në fushën e telekomunikacioneve” dhe Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. pastaj të vazhdojë “është person juridik buxhetor”. Miratohet. Drejtoria e Përgjithshme e Postave dhe Enti Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Rregullator, sepse janë të ndara. Pra nenet e para Abstenim? Nuk ka. flasin për Entin Rregullator, ndërsa neni 7 flet për Miratohet. Drejtorinë e Përgjithshme të Telekomunikacioneve. Hapet votimi. Pra, të fillojë me varësi nga Ministri. Kush është dakord në tërësi me këtë projektligj Skënder Gjinushi – Kush është dakord me “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet nenin 7, sipas formulimit të Komisionit të Ligjeve, Qeverisë së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale ku paragrafi i dytë bëhet i parë dhe i pari i dytë? Itali për financimin e përbërësve të asistencës Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. teknike për ndërmarrjen e ujërave dhe ndërhyrjeve Miratohet. infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër të projektit Neni 101. “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimin të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”? në Fletoren Zyrtare”. Kush është dakord? Kundër? Mbyllet votimi. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Me 73 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Miratohet. 31 nuk kanë votuar, pranohet në tërësi projektligji Hapet votimi. “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Qeverisë së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale telekomunikacionin në Republikën e Shqipërisë”, Itali, për financimin e përbërësve të asistencës propozuar nga Këshilli i Ministrave? teknike për ndërmarrjen e ujërave dhe ndërhyrjeve Mbyllet votimi. infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër të projektit Me 75 vota pro, 3 kundër, asnjë abstenim, 26 të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”, propozuar nuk kanë votuar, miratohet dhe në tërësi projektligji nga Këshilli i Ministrave. “Për telekomunikacionet në Republikën e Kalojmë në votimin e projektligjit tjetër, që ka të Shqipërisë”, sipas neneve të votuara. bëjë përsëri me një ratifikim konvente midis Kalojmë në projektligjin “Për ratifikimin e Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale konventës financiare ndërmjet Qeverisë së Itali”. Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Hapet votimi. Itali, për financimin e përbërësve të asistencës Kush është dakord në parim me projektligjin “Për teknike për ndërmarrjen e ujërave dhe ndërhyrjen ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër të projektit së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”. Centrale Itali për financimin e përbërësve të Hapet votimi. ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik, në kuadër të Kush është dakord në parim me projektligjin “Për projektit të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”? ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë Mbyllet votimi. së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Me 69 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Centrale Itali, për financimin e përbërësve të 35 nuk kanë votuar, pranohet në parim projektligji asistencës teknike për ndërmarrjen e ujërave dhe “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet ndërhyrjeve infrastrukturore të rrjetit hidrik, në kuadër Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe të projektit të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”? Mediocredito Centrale Itali, për financimin e Mbyllet votimi. përbërësve të ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik, Me 77 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, në kuadër të projektit të rehabilitimit të rrjetit hidrik 27 nuk kanë votuar pranohet në parim projektligji të Tiranës”. “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.
797 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Abstenim? Nuk ka. nuk kanë votuar, miratohet dhe në tërësi projektligji Miratohet. “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Qeverisë së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Abstenim? Nuk ka. Itali për programin e ndihmës për të mbështetur Miratohet. sektorët ekonomik”. Hapet votimi. Kalojmë te marrëveshja “Për ratifikimin e Kush është dakord në tërësi me “Ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet Qeverisë së konventës financiare ndërmjet Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Eksport-Financë Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale (ASA)”. Itali, për financimin e përbërësve të ndërhyrjes Hapet votimi. urgjente në rrjetin hidrik, në kuadër të projektit të Kush është dakord në parim me projektligjin “Për rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës”? ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet Mbyllet votimi. Qeverisë së Republikës të Shqipërisë dhe Eksport Me 71 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, –Financë (ASA)”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. 33 nuk kanë votuar, pranohet dhe në tërësi Mbyllet votimi. projektligji “Për ratifikimin e konventës financiare Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, ndërmjet Qeverisë së Shqipërisë dhe Mediocredito 34 nuk kanë votuar, pranohet në parim projektligji Centrale Itali për financimin e përbërësve të “Për ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet ndërhyrjes urgjente në rrjetin hidrik, në kuadër të Qeverisë së Republikës të Shqipërisë dhe Eksport– projektit për rehabilitimin e rrjetit hidrik të Tiranës”, Financë (ASA)”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. propozuar nga Këshilli i Ministrave. Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Kalojmë në votimin e projektligjit tjetër, që ka të Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. bëjë përsëri me një konventë ndërmjet Qeverisë së Miratohet. Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Itali. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? Hapet votimi. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Miratohet. ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale Itali, për ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet programin e ndihmës për të mbështetur sektorët Qeverisë së Republikës të Shqipërisë dhe Eksport ekonomik”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? –Financë (ASA)”, propozuar nga Këshilli i Mbyllet votimi. Ministrave? Me 76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Hapet votimi. Mbyllet votimi. 27 nuk kanë votuar, miratohet në parim projektligji Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, “Për ratifikimin e konventës financiare ndërmjet 28 nuk kanë votuar pranohet në tërësi projektligji Qeverisë së Shqipërisë dhe Mediocredito Centrale “Për ratifikimin e marrëveshjes së huasë ndërmjet Itali, për programin e ndihmës për të mbështetur Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Eksport– sektorët ekonomik”. Financë (ASA)”. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Njoftojmë projektligjet që kanë mbërritur, ose më Abstenim? Nuk ka. saktë rendin e ditës për nesër. Miratohet. Interpelancë me zëvendëskryeministren, kërkuar Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. nga Tajar Koleci, Xhemali Xhixha, Ali Dervishi, Abstenim? Nuk ka. Banush Gozhdari. Pastaj ka një interpelancë me Miratohet. Kryeministrin zotin Meta, kërkuar nga një grup Hapet votimi. deputetësh dhe disa pyetje drejtuar nga një deputet. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Në vazhdim kemi projektligjin “Për statusin e ratifikimin e konventës financiare ndërmjet Qeverisë dhuruesve të gjakut”, ratifikimin e marrëveshjes së Republikës së Shqipërisë dhe Mediocredito ndërmjet Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Centrale Itali, për programin e ndihmës për të asaj të Hungarisë për bashkëpunim në luftën kundër mbështetur sektorët ekonomik”? terrorizmit, trafikut të drogës dhe krimit të Mbyllet votimi. organizuar, projektligjin “Për aderimin në konventën 76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 28 e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe bashkëpunim
798 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për bujqësinë e një vendi” dhe “Për lojërat e fatit, të jepnim edhe një afat deri të hënën në mënyrë që kazinot dhe hipodromet”. kjo çështje të zgjidhej nga pushteti ekzekutiv dhe Eventualisht në rast se do të jemi gati do të këtë e kemi vendosur të gjithë bashkërisht në votojmë dhe projektligjin që shqyrtuam sot “Për komision, duke qenë 100% dakord dhe zoti Demi. caktimin e ditës së triumfit të paqes”. Gjithashtu, Komisionet parlamentare janë organizma të pesë deputetë kanë kërkuar ngritjen e një komisioni parlamentit dhe atje mund të diskutohen gjërat. Ka të përkohshëm parlamentar lidhur me problematikën dhe çështje të një natyre delikate që përjashtojnë komplekse të sistemit ujor të Shkodrës. nga një herë praninë e shtypit dhe kjo është e njohur, Zoti Godo ka kërkuar të bëjë një sqarim. i tillë ishte dhe rasti që diskutojmë, por, për mbi të Sabri Godo – Në fillim të seancës u bë një gjitha, dua të them që nuk ka pasur asnjë lloj deklarim ose denoncim do të thosha nga kolegu kundërshtimi nga ana e zotit Demi për atë që kemi im, Demi. vendosur në komision. Më vjen keq të them se e Unë e shoh të nevojshme të jap këto sqarime: gjej pa vend këtë deklarim të tij sot këtu dhe jo Ne e kemi shqyrtuar këtë çështje me seriozitetin korrekt lidhur me atë që kemi vendosur bashkërisht e duhur në Komisionin e Punëve të Jashtme, e në komision. relatuam menjëherë dhe më vjen mirë të them që Falemnderit! gjetëm mirëkuptim të plotë dhe qëndrim të njëjtë si Skënder Gjinushi – Për deklaratat nuk ka replikë. nga Kryeministri, ashtu dhe nga Presidenti i Falemnderit! Republikës. Ne kishim rënë dakord në komision që Me kaq mbyllim seancën.
E enjte, 15.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 17:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar kolegë, hapim kryesorja, të jetë me rëndësi ekonomike. Rajoni seancën. buzë liqenit dhe në tërësi gjithë rrethi futen në zonën Në rend te ditës kemi interpelancë me e klimës mesdhetare paramalore. Dimri është i ftohtë zëvendëskryeministren, kërkuar nga Tajar Koleci, e vera është e freskët. Sasia mesatare vjetore e Xhemali Xhixha, Ali Dervishi, Banush Gozhdari. reshjeve është 765 milimetra, ndërkohë 240 orë në Pastaj ka një interpelancë me Kryeministrin zotin vit janë me diell. Kaltërsia e liqenit dhe freskia që ai Meta, kërkuar nga një grup deputetësh dhe disa sjell në zhegun e vapës tërheqin mijëra e mijëra pyetje drejtuar nga një deputet. Në vazhdim kemi vetë nga e gjithë Shqipëria. Këto dhe ambientet buzë projektligjin “Për statusin e dhuruesve të gjakut”, liqenit e kanë kthyer Pogradecin në vend pushimi ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së për mijëra pushues nga Korça, nga Elbasani, Tirana Republikës së Shqipërisë dhe asaj të Hungarisë për e më gjerë. Liqeni i Ohrit përmban në vetvete shumë bashkëpunim në luftën kundër terrorizmit, trafikut specie endemike të florës e faunës. Kjo i detyrohet të drogës dhe krimit të organizuar, projektligjin “Për moshës miliona vjeçare të tij, si një ndër katër liqenet aderimin në konventën e Hagës për mbrojtjen e më të vjetër të botës. Jo vetëm liqeni, por edhe fëmijëve dhe bashkëpunim për bujqësinë e një vendi” baseni i tij karakterizohen nga një pikë biodiversiteti dhe “Për lojërat e fatit, kazinot dhe hipodromet”. rekord. Ai është një nga rezervatet biologjike më të Fjalën e ka zoti Koleci. pasura dhe më të çmuara të Evropës, çka shpreh Tajar Koleci – Të nderuar kolegë, veç rëndësisë mjedisore dhe rëndësi të madhe Që të gjykosh për një qytet si Pogradeci dhe ekonomike. Korani dhe belushka, aq të preferuara, rrethinat e tij për zhvillimin e turizmit, duhet doemos shquhen në shumëllojshmërinë e peshqve që rriten të ketë kushte klimaterike e burime natyrore, të këtë në brendësi të ujërave të tij. Që në mes të shekullit historik të pasur e të pasuar nga ngjarjet, të ketë të 19-të veçoritë karakteristike të liqenit kanë florë e faunë të veçantë, dhe ajo që është më tërhequr vëmendjen e shumë studiuesve,
799 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
natyralistëve dhe gjeologëve. Burimet arkivore programesh afatshkurtër, afatmesëm ose prognozë dëshmojnë se pranë liqenit kanë banuar fise ilire, ekzistojnë për zhvillimin e këtij rajoni? Sa për fillim enkelejde e dasarete në qyteza e kështjella ilire si unë desha të thosha vetëm kaq: Pas ekspozesë Enkelana e Etelio. 40 kilometër larg Pogradecit suaj, zonja Çeço, do të rezervoja disa mendime e ndodhen 5 varret monumentale 2400 vjeçare të sugjerime për problemin në fjalë. Selcës së Poshtme. Kurse kisha e Limit, ajo e Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Koleci! Podgozhanit dhe Shën Marenës, mozaikët e Limit Zonja Çeço, ju e keni fjalën. dhe ura e Golikut flasin për fillesat e një vendbanimi Makbule Çeço – I nderuar zoti Kryetar, të hershëm. Në perëndim të kurorës mbi Pogradec Të nderuar zonja e zotërinj deputetë, gjenden gjurmë të rrugës mesjetare Egnatia. Në veçanti, i nderuar zoti Tajar, Periudha e Rilindjes në këtë trevë është e pasur Lidhur me pyetjen tuaj për politikën dhe synimet me ngjarje të mëdha. Një javë më vonë nga lindja e e Qeverisë Shqiptare lidhur me zhvillimin e turizmit Mësonjëtores së parë të Korçës hapet në Pogradec në zonën e Pogradecit do të parashtroj përpara shkolla e parë shqipe. Viti 1915 njihet si viti i deputetëve problemet në radhë të parë në përgjithësi formimit të shoqërisë së parë kulturore në qytet e për zhvillimin e turizmit, pastaj do të përqendroj emërtuar “Trupi gjimnastikor” i pasuar nga ai me vëmendjen më tej në problemet e zhvillimit të turizmit emrin “Dragoi”. E gjithë treva jonë, por në veçanti në rrethin e Pogradecit. Do të më falni në qoftë se Mokra, përmendet për vlerat e njeriut patriot, trim e do të kemi përkime në ato që do të themi, por ky bujar. Nga gjiri i saj kanë dalë figura të shquara të është realiteti. luftës dhe të penës si Kajo Babjeni, Maro Mokra, Ka një periudhë relativisht të gjatë kohe që në Kajo Karafili, Reshit Çollaku, prifti i Llëngës, doktor vendin tonë klima e punës për turizmin ka ndryshuar. Jani Basha, profesor Gjergj Pegnisi dhe korifejtë e Ngjarjet e viteve të fundit dhe veçanërisht ato që letërsisë Lasgush Pogradeci e Mitrush Kuteli. pasuan në vitet 1997 dhe 1998 të shoqëruara dhe Pogradeci ka dhënë e kontribuar dje, por jep e me ngjarjet e Kosovës gjatë vitit të kaluar tronditën kontribuon edhe sot në demokraci. Gjatë 8 vjetëve çdo aktivitet normal të punës në administratë, në të fundit dy herë është djegur e zhuritur nga vandalët shtet, në biznes dhe, aq më tepër, në sektorin e e kohës dhe të dy herët populli doli fitimtar, duke turizmit. Megjithatë, gjatë vitit të kaluar pati një mbajtur vështrimin larg drejt së ardhmes. Për vlerat reagim pozitiv në frekuentimin e zonave turistike dhe historike, florën dhe faunën unike në vitin 1980 zona veçanërisht ndaj zonave turistike të Sarandës, të e Pogradecit dhe krejt pellgu i liqenit është deklaruar Himarës, zonave të tjera të rivierës, si dhe zonave nga UNESKO si vend i trashëgimisë botërore, liqenore, sidomos ndaj asaj të Pogradecit. Sipas natyrore e kulturore. Për ruajtjen dhe zhvillimin e statistikave të botuara nga Banka e Shqipërisë të këtyre vlerave të gjithanshme, në veçanti të atyre ardhurat nga turizmi për vitin 1999 arrijnë në 216 mjedisore dhe ekonomike të liqenit ka projekte në milionë dollarë, gjë që do të thotë se dega e turizmit zbatim të Bankës Botërore prej disa milionë ka zënë 5.8% në prodhimin e përgjithshëm bruto të dollarësh, të cilat do të krijojnë bazë për strategjinë ekonomisë kombëtare. Në këto të ardhura nuk rajonale të zhvillimit andej-këndej buzës së liqenit. përfshihen të ardhurat për llogari të refugjatëve Programi PHARE ka rezervuar miliona euro për kosovarë, të forcave militare ose të ardhura të tjera financime e investime të tjera që lidhen me projektin. që sipas udhëzimeve të Organizatës Botërore të Qeveria gjermane nëpërmjet KFV-së ka treguar Turizmit nuk konsiderohen të ardhura turistike. Numri gatishmëri për investime në disa dhjetëra milionë total i fluksit të turistëve të brendshëm dhe të huaj DM për përmirësimin e ujit të pijshëm dhe shërbimet për vitin 1999 është luhatur në shifrën 280.000 vetë, në ujërat e zeza. Banka Evropiane për rindërtim dhe nga të cilët 130.600 janë të huaj. zhvillim nëpërmjet programit Cross-border po krijon Për vitin 2000, sipas programit të Qeverisë, kushte për marrëdhënie të mira ekonomike parashikohet që të ardhurat nga turizmi të arrijnë ndërkufitare, duke aplikuar projekte me interes të në 320 milionë dollarë, ndërsa numri total i turistëve përbashkët. Nëse bota ka interes të në Shqipëri në rreth 450.000 –500.000 vetë. Në këtë jashtëzakonshëm për këtë zonë, ka ndërmarrje për mënyrë pa asnjë dyshim turizmi është sektori numër kontakte dhe zbatim programi për të shprehur 1 në eksportet shqiptare dhe i jep ekonomisë investimet, natyrshëm lind pyetja cili është interesimi kombëtare aq të ardhura sa i kanë dhënë eksportet i Qeverisë Shqiptare në këtë drejtim? Çfarë e marra së bashku në vitet më të mbara. Në vitin
800 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
1977 eksportet kanë qenë 350 milionë dollarë, strategjinë e zhvillimit të turizmit të miratuar në ndërsa vetëm nga turizmi shikojmë se do të arrijmë programin e Qeverisë dhe në vendimet e Këshillit të këto të ardhura. Ministrave. Këto rritje të flukseve të turistëve mund të Në rrethin e Pogradecit janë licencuar për herë konsiderohen përsëri të ulëta po të kemi parasysh të parë katër agjenci turistike, funksionojnë mbi 24 mundësitë dhe kapacitetet turistike të vendit. Sot, hotele dhe vila pushimi dhe janë në kontakt me gjithsej mund të themi se kemi rreth 24000 shtretër Komitetin e Zhvillimit të Turizmit edhe strukturat e në hotele, motele, fshatra turistike, kampingje turizmit familjar dhe të ekoturizmit. Kështu, ka turizmi, të turizmit familjar etj, nga rreth 1800 shtretër agjenci turistike që punojnë vetëm për Tushemishtin, që kishte ndërmarrja e vetme turistike “Albturist” në ka kontakte të drejtpërdrejta midis subjekteve 1990. Vendet fqinje me Shqipërinë kanë intensitet turistike shqiptare dhe atyre të huaja, kryesisht shumë herë më të madh në turizëm se ne. Turizmi gjermane. Aktualisht është restauruar pothuajse grek pret 2 turistë për 1 banorë, turizmi malazez 1 plotësisht pika turistike e Drilonit, e cila u inaugurua turist për 1 banorë, turizmi kroat 1.5 turistë për 1 para disa kohësh. Në këtë pikë funksionojnë vetëm banorë, ndërsa ne parashikojmë 1 turist për 10 dy qendra tregtare të shërbimit të pelegrinazhit banorë. turistik, nga katër që kishte përpara shkatërrimit. Turizmi është një rezervë jashtëzakonisht e Driloni do të trajtohet edhe në vazhdim si një qendër madhe ndaj ai duhet mbështetur me politika e rëndësishme e pelegrinazhit turistik me interesa inkurajuese, me masa administrative, si dhe me akte mjedisore. Strukturat e turizmit janë duke punuar ligjore. Në këtë kuadër është përqendruar dhe dhe bashkëpunuar intensivisht me ato të mjedisit veprimtaria për përmirësimin e gjendjes në zhvillimin për ruajtjen, konservimin dhe zhvillimin e vlerave e disa sektorëve të veçantë në turizëm, duke synuar ekologjike të kësaj pike të rëndësime turistike. që t’i japim një zhvillim dhe një impuls të mëtejshëm Ndërkohë, e gjykoj të domosdoshme të parashtroj zhvillimit të turizmit familjar. Në këtë kuadër është se janë hedhur të gjitha hapat e domosdoshëm për hartuar një program i kujdesshëm edhe në fushën e privatizimin e hotel “Enkelana”, në qendër të qytetit marketingut dhe të promocionit për rikrijimin e të Pogradecit, të shkatërruar nga ngjarjet e vitit imazhit turistik të vendit, i cili reflektohet me 1997. Dokumentacioni i nevojshëm për privatizimin pjesëmarrjen në panairet kryesore ndërkombëtare, e hotelit ka kaluar në Ministrinë e Ekonomisë përgatitjen e filmave dokumentar turistik në gjuhë Publike dhe të Privatizimit dhe po ndiqen procedurat të huaja, krijimin e faqes për turizmin shqiptar në për privatizimin e këtij hoteli. Ky hotel do të internet etj. privatizohet me ankand nga kjo ministri. Kohët e fundit Qeveria dhe Kuvendi në Nga ana e Komitetit të Zhvillimit të Turizmit dhe mbështetje të zhvillimit të turizmit miratuan ligjin në këtë kuadër edhe të Këshillit të Politikave të për heqjen e taksës së hyrjes në Shqipëri, e cila Zhvillimit të Turizmit në takimet e zhvilluara disa herë lehtëson rritjen e flukseve të turistëve të huaj sidomos në Pogradec është inkurajuar ndërmarrja e me prejardhje nga vendet fqinje. Nuk po zgjatem në studimeve urbanistike nga ana e pushtetit lokal për aspekte të tjera të forcimit dhe të zgjerimit të zonat e pastudiuara. Pra, edhe në këtë aspekt ne bashkëpunimit me strukturat e turizmit të vendeve synojmë që t’i japim një impuls të madh, duke të rajonit, si dhe më gjerë, por po përmend përcaktuar dhe drejtimet kryesore se ku do të bashkëpunimin dhe aktivizimin në kuadrin e përqendrohet puna për zhvillimin e turizmit. Tashmë Organizatës Botërore të Turizmit, si dhe përfundimin është përgatitur dhe po risistemohet, pas vërejtjeve e marrëveshjeve në fushën e turizmit me Greqinë, të Komitetit të Zhvillimit të Turizmit, studimi Malin e Zi, Qipron, Izraelin, Kroacinë etj. urbanistik për zonën e Buqimasit, për të cilën Kurse për sa i përket zonës së Pogradecit, në gjykohet se është me interesa të veçanta në fushën këtë zonë po bëhen hapa konkrete për përmirësimin e zhvillimit të turizmit. e klimës turistike pas shkatërrimeve që ndodhën Dhe së fundi, do të nënvizoja dhe rëndësinë e në vitin 1997. Vëmendja kryesore është përqendruar madhe që ka nënshkrimi i marrëveshjes me në aktivizimin e subjekteve turistike, kontrollin e Gjermaninë, një marrëveshje që shtrihet në një fond strukturave turistike të krijuara, si dhe orientimin e prej 22.4 milionë markash për projektin e mbrojtjes krijimit të strukturave të tjera të reja në përputhje së liqenit të Ohrit, që parashikohet të përfundojë në me konceptet bashkëkohore, në përputhje me vitin 2004. Ky projekt synon mbrojtjen e mjedisit,
801 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përmirësimin e kushteve të jetesës së popullsisë, turistike. krijimin e kushteve të domosdoshme për zhvillimin E para, jo vetëm se ai ndodhet në një rajon me ekonomik dhe në mënyrë të veçantë zhvillimin e pasuri të mëdha mjedisore që i krijon liqeni, gjallesa turizmit për të përmirësuar të gjitha ato probleme që e përbëjnë atë, por dhe se ai është një bukuri e shqetësuese që parashtroi në fjalën e tij edhe madhe turistike. Shumëkush nga të huajt që e viziton deputeti të cilit pata nderin t’i përgjigjesha. për herë të parë shpreh habi e perifrazon sentenca Falemnderit! se Zoti ju ka mbajtur me hatër e ju ka favorizuar. Ai Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja ju ka falur një margaritar dhe me të vërtetë zëvendëskryeministre! Pogradeci është një margaritar, zotësia është ta Zoti Koleci ju e keni fjalën. shfrytëzojmë atë. Tajar Koleci – Falemnderit, zoti Kryetar! E dyta, Pogradeci është vend me mundësi Zonja zëvendëskryeministre, potenciale për zhvillimin e turizmit, kjo për faktin se Unë mendoj se për çdo qeveritar që zbret në populli i kësaj treve jo vetëm që ka fituar eksperiencë zonën tonë dhe për krejt Qeverinë duhet të dhe ka krijuar traditë në këtë drejtim, por dhe se mbizotërojë i njëjti mendim, se për Pogradecin dhe është tepër mikpritës e bujar me të ardhurit. E gjithë për zonën rreth tij turizmi është sektori ekonomik qenia e tij punon për të krijuar kushte sa më normale më i leverdishëm dhe më fitimprurës. Pavarësisht për pushuesit. Çdo ndërtim e shtesë ambienti bëhet nga ajo çka u parashtrua nga ana juaj, për të cilën për pritjen e tyre. Kjo dhe falë faktit që çdo grusht unë ju falënderoj, do të thosha se më tepër duhet parash që mund të fitohet nuk konservohet ose të bërë për ta. Nuk i përkas asaj kategorie njerëzish bankëzohet, por shikohet mundësia për ndërtim që mbajnë qëndrim nihilist dhe mohues për gjithçka lokali, moteli e restoranti. Në këtë zonë e rajon që bëhet, përkundrazi tre vjet janë pak, shumë pak, ekzistojnë mundësitë e zhvillimit si të turizmit nga pikëpamja e kohës, në raport me atë çfarë është shtetëror, ashtu dhe të atij privat. Rivënia në eficencë arritur. Vetëm në Pogradec dhe në rrethin e tij janë e hotel “Guri i kuq”, ose siç thatë ju “Enkelana”, kryer qindra milionë investime. Për vitin 1998-1999 është me leverdi për shtetin dhe vetë qytetarët. janë kryer mbi 300 milionë lekë investime, me fondin Riorganizimi i tij do të ishte shndërruar në gjenerues e zhvillimit shqiptar mbi 2 miliardë lekë të vjetra, turizmi. Është për të ardhur keq që ky objekt deri nëpërmjet punëve publike mbi 80 milionë lekë tani ka mbetur në pikë të hallit dhe nuk po gjen investime. Vetëm në zonën e Mokrës janë kryer mbi mundësi rigjallërimi. 1.5 miliardë lekë të vjetra investime kryesisht për Të njëjtin mendim kam për tre objektet e ish- ndërtim rrugësh, ujësjellësish, shkollash e qendrash rezidencave qeveritare. Indinjohesh kur dëgjon që shëndetësore. devijohen investime të përcaktuara enkas për to në Një bum i vërtetë ndërtimesh ka ndodhur në drejtim të Durrësit ose të Vlorës. Vënia e tyre në Pogradec gjatë këtyre dy - tre vjetëve. Kurba e tyre eficencë për akomodimin e të huajve siguron të ka ardhur në rritje. Nëse në vitin 1997 u ndërtuan 17 ardhura të mëdha në valutë. Këtë mendim do të të tilla, në vitin 1998 u ndërtuan 25, në vitin 1999 u rezervonim dhe për disa objekte që kanë përbërë ndërtuan 96; 57 prej të cilave ndërtime për banim dikur kampin e punëtorëve. Riaktivizimi kohët e dhe 39 lokale dhe restorante. Në rreth ushtrojnë fundit i parkut të Drilonit, siç e thatë dhe ju, zonja aktivitet privat 757 ndërmarrje, 622 prej të cilave janë zëvendëskryeministre, dhe dhënia me qira e pjesës subjekte fizike dhe 135 subjekte juridike. Në to janë shtesë në turizmin e qytetit, jo vetëm ka gjallëruar punësuar mbi 1330 vetë. Në qytet zhvillojnë zonat përreth, por dhe ka ndikuar në punësimin dhe aktivitetin 8 firma prej të cilave 4 janë të huaja dhe shërbimin ndaj njerëzve. Nëse turizmi shtetëror katër të tjera të përbashkëta. Këto dhe të tjera flasin mund dhe duhet të jetë i kufizuar, turizmi privat dhe për një të vërtetë të madhe, që njerëzit i janë kthyer familjar të marrë përparësi. Tushemishti është zonë punës, njerëzit janë qetësuar, atyre ju është rritur tepër e përshtatshme për këtë lloj turizmi. Ideja besimi te e sotmja dhe te e ardhmja në vend. është që kjo zonë duhet të orientohet drejt Doemos kjo shpreh efikasitetin e qeverisjes së strukturave të lehta të turizmit privat e familjar. Aleancës për Shtetin. Gjithsesi, unë i përmbahem Ndërtimi i dhjetë moteleve të vegjël me afro 300 mendimit që zona e Pogradecit dhe zhvillimi i turizmit shtretër, gati dyfishi i kapacitetit të ish-turizmit të në të duhet të shikohet me përparësi. Pse e them dikurshëm, ndërtimi i shumë lokaleve të vegjël dhe këtë? Sepse Pogradeci është me resurse të mëdha ambienteve çlodhëse buzë liqenit ndihmojnë së
802 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tepërmi në plotësimin e nevojave të pushuesve me një dëshmi më shumë për preferenca ndaj tij. kërkesat e tyre për shërbime sociale. Për lehtësi konceptimi të zonës turistike të Është sinjifikative eksperienca që po krijohet, Pogradecit ajo mund të ndahet në tre pjesë. Në të zgjerohet e konsolidohet në Tushemisht, për pritjen Linit e të Pojskës, në vetë qytetin dhe në pjesën e dhe akomodimin e të huajve. Krijimi i kushteve Tushemishtit. Përfytyrimi i pjesës së parë e të tretë normale për çlodhje ka bërë që çdo vit të vijnë për na çon në kushte të përshtatshme për ndërtimin e pushime turistë gjermanë e danezë. Dhënia e kredive një sërë hotelesh përgjatë bregut të liqenit, ndërtimin me afat të gjatë, me kushte lehtësuese për krijimin e fshatrave turistikë në gjirin e Linit dhe në Pojsë e kushteve turistike i jep mundësi zonës së bregut dhe motivimin e turizmit privat e familjar. Ajo që duhet të liqenit të tërheqë një numër më të madh të tërheqë vëmendjen ka të bëjë me pushuesish të huaj në të ardhmen. domosdoshmërinë e ndërtimit të kolektorit të ujërave Kombinimi i kushteve ujore e liqenore, fushore të zeza për gjatë gjithë bregut, sikurse është vepruar e kodrinore ose në thellësi dhe i atyre maloreve, gjë pothuajse plotësisht nga ana e maqedonasve. që rrallë herë e gjen ndokund, e bëjnë Pogradecin Besoj se për çdonjërin tërheqin vëmendjen të efektshëm jo vetëm për aplikimin e turizmit veror, pyetje të tilla, çfarë do të bëhet me linjën por dhe të atij dimëror. Bukuria e liqenit, pyjet e hekurudhore që shtrihet përgjatë liqenit? E them këtë mëdhenj dhe pllajat e gjelbëruara të Bishnicës, uji i sepse askush nuk mund të ndeshë në një objekt të ftohtë e i kulluar i këtyre anëve, dëbora e shumtë tillë kaq afër liqenit e në zona turistike. Po me dhe fauna e shumëllojshme përbëjnë një mundësi mbeturinat ose fosilet e minierave të hekur-nikelit më shumë për zhvillimin e turizmit malor, veror dhe të Gurit të Kuq dhe asaj të kromit në Bojkë si do të atij dimëror, pra gjithëvjetor në rrethin e Pogradecit. veprohet? Zonja zëvendëskryeministre, Me rëndësi është gjetja e financimit për ndërtimin Të nderuar kolegë, e autostradës Qafë-Thanë – Pogradec dhe Pogradeci është në ombrellën e korridorit 8, ai specialistët duhet të thonë fjalën e tyre për përbën portën hyrëse në Ballkan. Aty merren lidhjet pyllëzimin dhe gjelbërimin e tërë kurorës së bukur me Maqedoninë, Bullgarinë dhe Greqinë, atëherë mbi qytet dhe përgjatë bregut të veriut të liqenit. pse të mos shndërrohet dhe ai si mjaft qytete Pjesa e qytetit duhet të shqetësojë tërë Qeverinë e kufitare, Ohri e Struga e Maqedonisë, Bllagrogradi i dikasteret që e përbëjnë atë, nëse mendohet që e Bullgarisë dhe Kosturi i Greqisë? Ai duhet të ardhmja e tij i përket kryesisht dhe vetëm turizmit. shndërrohet në një vend pelegrinazhi e takimesh Pogradeci po rritet në mënyrë të përshpejtuar. Nga me të huajt. Natyra na i ka bërë këtë favor, duke na 35000 banorë që ka aktualisht, ritmet e rritjes së tij dhuruar bukuri, kërkohet që edhe dora e njeriut, dhe janë 4% çdo vit e barabartë kjo me 1380 banorë, për rrjedhojë dhe investimet për këtë zonë, të thonë nga më të lartat në vend, për 10 ose 15 vjet qyteti fjalën e tyre më mirë dhe më tepër se deri tani. do t’i kalojë 50000 banorët. Si rezultat i bum-it në Pogradeci ka marrëdhënie të mira me pjesën ndërtim po humbasin kufijtë e vetë qytetit; dora - ndërkufitare, sidomos me Ohrin dhe Strugën. Afërsitë dorës ai po përfshinë fshatrat përreth, kjo dhe të e gjakut, të mirëqenies dhe të miqësisë së hershme, tjera arsye na bëjnë të mendojmë se duhet gjykuar vajtje-ardhjet e kohës dhe sidomos veprimtaritë sa për punësimin e popullatës, i cili përbën kulturore artistike të të dy palëve e në veçanti shqetësim, aq dhe për zbatimin e rregullave urbane organizimet e përbashkëta për mbrojtjen e mjedisit të infrastrukturës që e përbëjnë atë. i kanë forcuar më tej këto marrëdhënie. Fokusi i Mendimi është që Pogradeci si qytet turistik tyre mund të përmblidhet në një bord të përbashkët duhet medoemos të jetë nën përkujdesjen e për menaxhimin e liqenit të Ohrit, në programe të instituteve të projektimit në Tiranë dhe të KRT-së përbashkëta, bashkëpunim ndërkufitar, marrëdhënie së Shqipërisë. Fjala është të evitohen anomalitë e midis OJQ-ve të të dy vendeve etj. Synohet që me mëdha dhe çrregullimet që vihen re në Pogradec Maqedoninë të liberalizohet hyrje-dalja, krijimi i nga numri i madh i ndërtimeve pa leje, të cilat prishin kushteve lehtësuese për biznesin dhe forcimi i imazhin dhe kërkesat e një zone turistike. Prandaj marrëdhënieve të mëtejshme kulturore – sportive. është e domosdoshme që në Pogradec të ketë zyrë Pogradeci ka hedhur vështrimin lart dhe ka krijuar rajonale për zhvillimin e turizmit, të ngrihet një agjenci lidhje dhe më tej se kaq. Ai është binjakëzuar me turistike për menaxhimin e turistëve vendas e të huaj qytetin industrial të Rumanisë, Krajolla. Kjo përbën dhe nëpërmjet një masterplani të detajuar t’i jepet
803 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mundësi turizmit cilësor. Është për t’u përshëndetur Vazhdojmë me interpelancën tjetër, kërkuar nga nënshkrimi ditët e fundit, siç e thatë dhe ju, zonja deputetët Xhixha dhe Dervishi, po me zëvendëskryeministre, i marrëveshjeve midis Zëvendëskryeministren dhe Ministren e Punës dhe Qeverisë Shqiptare dhe asaj Gjermane për investimin të Çështjeve Sociale. e konsiderueshëm për sistemimin e ujit të pijshëm Zoti Xhixha e ka fjalën. dhe kanalizimin e ujërave të zeza në qytet e më Xhemali Xhixha – Falemnderit, zoti Kryetar! gjerë. Njëkohësisht vendosja së afërmi në qytet i E nderuar zonja Zëvendëskryeministre, një centrali digjital 4000 numrash e përafroi më tepër Nisur nga gjendja e vështirë e papunësisë në Pogradecin me një qytet turistik të kohës. qytetin e Fushë-Krujës mendova të kërkoj këtë Gjithsesi turistin e huaj e atë brenda vendit e interpelancë për të sqaruar përmasat konkrete tërheq së tepërmi historiku dhe muzeumi, e tërheq afatshkurtra dhe afatmesme që ka marrë Qeveria arti e letërsia, kultura e një vendi ose e një zone. për të përmirësuar situatën e papunësisë në këtë Në këtë sens Pogradecit nuk i mungojnë figurat e qytet. Ndoshta, duke qenë një qytet i vogël me rreth kompletuara që kanë bërë epokë, por ai sot ka 10.000 banorë, Fushë-Kruja nuk përfshihet në planet nevojë për kinema, për muzeume, për galeri arti, dhe programet strategjike të Qeverisë, por unë desha për qendër shëndetësore, për pallat sporti, për që përmes jush t’i kujtoj Qeverisë gjendjen shumë infrastrukturë rrugore të kohës. Nuk mund të të vështirë sociale dhe ekonomike të banorëve të konceptohet Pogradeci pa praninë e lirikut të madh këtij qyteti. e me famë botërore Lasgush Pogradeci, prandaj i Fushë–Kruja u popullua kryesisht mbi bazën e duhet ndërtuar atij shtëpia muze. Të tëra figurat e ngritjes së fabrikës së çimentos. Kjo ka bërë që hershme pogradecare që kanë lënë gjurmë të thella banorët e këtij qyteti gjithçka ta lidhin me këtë në historinë e në kulturën kombëtare duhet të gjejnë fabrikë. Përpara vitit 1991, pra përpara se të nisnin pasqyrim në qenien pogradecare. Këto e të tjera proceset demokratike, kur fabrikat dhe disa kërkojnë shfrytëzim më të mirë të fondeve që ndërmarrje bujqësore dhe blegtorale ishin në punë akordojnë institucionet ndërkombëtare; kërkojnë kishte rreth 4000 vetë të punësuar. Me fillimin e vëmendje dhe angazhim më të madh të Qeverisë proceseve demokratike, fatkeqësisht, të gjitha për këtë zonë; kërkojnë mbështetje më të madhe ndërmarrjet e këtij qyteti u mbyllën, disa edhe u me investime, nxitjen e kreditimin e biznesit privat shkatërruan, duke lënë papunë rreth 3000 vetë. Nga e familjar, futjen e kësaj zone turistike dhe fundi i vitit 1997 mbyllet dhe e vetmja shpresë e shndërrimin e saj së bashku me zonën e Prespës bashkëqytetarëve të mi, fabrika e çimentos, duke në park kombëtar e pse jo në zonë të lirë. lënë papunë dhe 1000 të fundit. Sikurse shihet, Ju falemnderit! gjendja është e vështirë. Kjo kërkon Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Koleci! domosdoshmërisht hapjen e vendeve të reja të punës Do shtoni gjë? përmes investimeve në këtë qytet. Me padurim po Makbule Çeço – E falënderoj zotin Koleci dhe pritet privatizimi i fabrikës së çimentos, duke nuk kam ndonjë koment të veçantë për të bërë, shpresuar që ajo të mos ketë fatin e shumë sepse thashë që kur dola për të dhënë përgjigje për objekteve të tjera që pas privatizimit kthehen në pyetjet që koordinuam, që po trajtojmë të njëjtat gërmadhë, por të rikthehet në gjendjen e mëparshme probleme. Zoti Koleci qenka informuar për të gjitha dhe të rifillojë nga puna. Nisur nga kjo, gjej rastin t’i etapat dhe procesin e ecurisë së zhvillimit të rrethit bëj dhe një herë apel Qeverisë që ju drejtoni për një të Pogradecit, kështu që dhe mua ma lehtësoi punën proces të shpejtë dhe transparent në privatizim. në këtë aspekt dhe e falënderoj dhe për disa E nderuar zonja Zëvendëskryeministre, parashtresa të tjera, të cilat vërtet i kemi ndërmend Punët publike janë aplikuar dhe në qytetin tim për t’i realizuar në kuadrin e këshillit të politikave të dhe me gjithë abuzimin ato ishin më të mira se të zhvillimit të turizmit. Ne po synojmë dhe po tentojmë ashtuquajturat programe të nxitjes së punësimit. Në të gjejmë rrugëzgjidhjet për të krijuar edhe disa qoftë se të paktën ndërtohej një rrugë ose diçka drejtori rajonale që do të shërbejnë edhe si qendra tjetër dhe njëkohësisht punësoheshin, ndonëse të promovimit dhe të zbatimit të politikave për provizorisht, disa punëtorë, me të quajturat programe zhvillimin e turizmit. të nxitjes së punësimit, vështirë të gjesh të punësuar Falemnderit! realisht. Ato janë kthyer në një biznes midis Skënder Gjinushi – Falemnderit! punonjësve tuaj në bazë dhe në qendër dhe firmave
804 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
që përfitojnë nga këto programe. Nisur nga kjo furnizim-shpërndarje me energji elektrike dhe ujë, situatë e vështirë, por dhe pa perspektivë kërkova ku numrin më të madh e zë sektori i industrisë këtë interpelancë me besimin se do të marrë nga ju kimike me 300 të punësuar. Për vitin 1999 janë shpresën për të rregulluar situatën në këtë qytet. punësuar 655 punonjës dhe për këtë qëllim janë Ju falemnderit! shpenzuar 15 milionë lekë nga Buxheti i Shtetit. Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe ju! Është zbatuar një projekt i punëve publike që ka Zonja Çeço. punësuar 74 punonjës dhe 3 projekte të nxitjes së Makbule Çeço – Shqetësimin e shprehur nga punësimit, duke punësuar 350 punonjës. deputetët në kërkesën për interpelancë e vlerësoj Me ndërmjetësimin e zyrës së punësimit janë realisht. Qeveria që në paraqitjen e programit në punësuar në subjektet private 231 vetë. Nëpërmjet Kuvend e ka trajtuar me shumë seriozitet, duke programeve të nxitjes së punësimit shërbimi përcaktuar objektivat dhe hapat që do të ndërmerren kombëtar i punësimit për vitin 2000 ka parashikuar për zbutjen e problemeve të papunësisë dhe të që të punësohen 180 punonjës më një fond varfërisë. Buxheti që është vënë në dispozicion të kompensimi prej 8.1 milionë lekësh, por theksoj se Ministrisë së Punës dhe të Çështjeve Sociale për nëse biznesi i rrethit do të jetë më aktiv në paraqitjen realizimin e këtyre programeve është rreth 19 e projekteve mund të financohet edhe më shumë, miliardë lekë ose 135 milionë dollarë, nga të cilat sepse ne jemi shumë të angazhuar të ulim mbi 2.2 miliardë lekë për programet e papunësisë papunësinë që është ndër më të lartat në këtë rreth. dhe nxitjes së punësimit, 6.8 miliardë lekë për Përfitojnë nga skema e ndihmës ekonomike ndihmë financiare për familjet në nevojë dhe të 2261 familje ose rreth 855 e të papunëve të paaftët dhe mbi 10 miliardë lekë transfertë e Buxhetit regjistruar në zyrën e punësimit, duke marrë nga të Shtetit për të mbështetur skemën e sigurimeve Buxheti i Shtetit një fond prej 3.2 milionë lekë çdo shoqërore dhe pensioneve. muaj. Gjithashtu, 310 persona trajtohen me pagesë Sipas INSTAT-it forca aktive e punës llogaritet papunësie, duke marrë nga fondi i Buxhetit të Shtetit me 1356000 në të gjithë vendin. Numri i të 1.9 milionë lekë në muaj. Për rritjen e punësimit punësuarve në sektorin jobujqësor është 418000 vetë kujdes i veçantë i është kushtuar formimit dhe në sektorin bujqësor 768000 vetë. Papunësia profesional. zyrtare llogaritet rreth 18%, rreth 75% e të papunëve Problem është dhe numri i lartë i të punësuarve trajtohen nga skema e ndihmës ekonomike, 11% në tregun informal. Sipas të dhënave nga zyra e marrin pagesë papunësie dhe 14% janë të papunë punësimit në Laç 51% e të punësuarve ose 1500 të cilët hyjnë për herë të parë në tregun e punës. punonjës janë të punësuar në punë të zezë dhe Numri i personave që trajtohen me pagesë 500 janë të vetëpunësuar të paregjistruar. Nga papunësie është rreth 22000 vetë, numri i familjeve inspektorati shtetëror i punës, Instituti i Sigurimeve që trajtohen me ndihmë ekonomike është rreth Shoqërore dhe organet tatimore po punohet për uljen 150000 dhe numri i të paaftëve rreth 41000 vetë. e punës së zezë. Për rrethin e Kurbinit dhe të Krujës kemi këtë Rrethi i Krujës ka 71000 banorë, nga të cilët situatë: 25000 janë në qytet. Në këtë rreth ushtrojnë aktivitet Rrethi i Kurbinit ka 70000 banorë, nga të cilët të licencuar gjithsej 1637 subjekte që punësojnë 28000 në qytet dhe 42000 në fshat. Popullsia aktive 6814 vetë. Në sektorin privat jobujqësor, kryesisht gjithsej është 35000, prej tyre 15000 në qytet dhe në qytet, veprojnë 1596 subjekte me 4203 të 20000 në fshat. Popullsia aktive e fshatit përbën punësuar. Numrin më të madh të të punësuarve në rreth 57% të të gjithë popullsisë aktive të rrethit. Në sektorin privat e zë sektori i konfeksioneve. Në këtë rreth gjithsej veprojnë 387 subjekte me 3871 sektorin shtetëror veprojnë 41 subjekte me 2611 të të punësuar. Në sektorin privat jobujqësor veprojnë punësuar, kryesisht në administratën publike, arsim, 338 subjekte me 806 të punësuar. Industria e shëndetësi dhe furnizim-shpërndarje me energji përpunim drurit dhe grumbullim-përpunim bimë elektrike dhe ujë. Nga këto numrin më të madh, me medicinale kanë numrin më të madh të të 800 persona, e zënë të punësuarit në shëndetësi punësuarve. dhe arsim. Në sektorin shtetëror veprojnë 49 subjekte me Për vitin 1999 janë punësuar 1746 punonjës. Për 365 të punësuar, kryesisht në industrinë kimike, këtë qëllim janë shpenzuar 19 milionë lekë nga administratën publike, arsim, shëndetësi dhe Buxheti i Shtetit. Janë zbatuar 2 projekte të punëve
805 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
publike, që kanë punësuar 186 punonjës dhe 10 Si rrethe me papunësi të lartë do të kenë projekte të nxitjes së punësimit, duke punësuar 771 vëmendje më të madhe dhe përparësi në të gjitha punonjës. Me ndërmjetësim të zyrës së punësimit programet që po zbaton Ministria e Punës. Siç e janë punësuar në subjektet private 789 punonjës. kemi trajtuar dhe herë të tjera, sepse kam pasur Ndërmjet programeve të nxitjes së punësimit, nga shpesh rastin të paraqitem përpara këtij auditori të shërbimi kombëtar i punësimit, për vitin 2000, është nderuar për problemet e papunësisë dhe të çështjeve parashikuar të punësohen 375 punonjës, duke sociale, Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale financuar nga fondi i nxitjes së punësimit 17 milionë gjatë vitit të kaluar dhe në vazhdim ka zbatuar disa lekë. programe, si programi i pagesës së papunësisë, Në rrethin e Krujës janë 2582 punëkërkues të programi i punëve publike, programi i formimit papunë. Kjo përbën 10.585 të forcave aktive të punës. profesional dhe programi i nxitjes së punësimit. Përfitojnë nga skema e ndihmës ekonomike 439 Programi i punëve publike konsiderohet program familje ose rreth 34% e të papunëve të regjistruar emergjence dhe krijon vende të përkohshme pune në zyrën e punësimit, duke marrë nga Buxheti i në komunitet. Ky program ka një komponent të Shtetit një fond prej 1.326 milionë lekë në vit. theksuar social, duke synuar aktivizimin në punë të Gjithashtu, 275 persona trajtohen me pagesë atyre njerëzve të papunë dhe që marrin ndihmë papunësie, duke marrë nga Buxheti i Shtetit një fond ekonomike nga shteti. Për vitin 1998 për këtë prej 1.86 milionë lekë në muaj. Në funksion të program u vu në dispozicion nga Buxheti i Shtetit 1 kualifikimit të punonjësve dhe të nxitjes së punësimit miliardë lekë dhe për vitin 1999, për përfundimin e është duke u vënë në zbatim edhe vendimi i Këshillit projekteve në vazhdim, edhe 560 milionë lekë. të Ministrave 74, i cili parashikon formimin Vetëm me programin e punëve publike u punësuan institucional nga subjektet private të licencuara. përkohësisht rreth 45000 vetë. Konkluzioni i Problem dhe për këtë rreth është numri i lartë i të përgjithshëm është që ky program dha efekte, punësuarve në tregun informal. Sipas të dhënave sidomos në zonat rurale, dhe ne jemi tashmë në nga zyra e punësimit në Krujë rezulton se 3100 të momentin që po rishikojmë rifutjen e këtij programi, punësuar dhe 800 të vetëpunësuar punojnë në punë por sigurisht edhe me disa korrektime të cilat na i të zezë. Nga Inspektorati Shtetëror i Punës, Instituti nxori përballë përvoja e fituar nga zbatimi i këtyre i Sigurimeve Shoqërore dhe organet e tatim-taksave programeve. po punohet për minimizimin e këtij fenomeni. Programi i nxitjes së punësimit filloi të zbatohej Në strategjinë e punësimit si për të gjithë vendin për herë të parë në vitin 1999, gjatë të cilit, edhe për rrethet e Kurbinit dhe të Krujës janë gjashtëmujorin e dytë, u përdorën 280 milionë lekë. përcaktuar objektiva të qarta lidhur me njohjen reale Ky program nxit biznesin e vogël dhe të mesëm të tregut të punës, trajnimin e punonjësve dhe privat, duke subvencionuar me fonde shtetërore aplikimin e programeve shtetërore të nxitjes së krijimin e vendeve të reja të punës. punësimit. Vërtet e marr në konsideratë shqetësimin që Ulja e papunësisë në këto rrethe synohet të paraqitën deputetët këtu, sepse ka mundësi që të arrihet nëpërmjet: bëhen dhe abuzime dhe vjedhje, megjithatë ne kemi Së pari, zhvillimit të programeve të nxitjes së forcuar shumë kontrollin, kemi komisionin që punësimit, me synim aktivizimin në punë të vlerëson këto programe dhe projekte të paraqitura përkohshme ose të përhershme të rreth 550 nga biznesi privat dhe, në këtë kuadër, po bëjmë punëkërkuesve të papunë, sidomos të atyre që shumë kujdes që të mos kemi rrjedhje, të cilat u përfitojnë nga skema e ndihmës ekonomike në qytet. evidentuan edhe në programin e mëparshëm, në Së dyti, riaktivizimit të programeve të punëve programin e punëve publike. publike, si një element punësimi dhe njëkohësisht Për vitin 2000 janë vënë në dispozicion 500.000 përfitimi, për sa i përket infrastrukturës së këtij rajoni milionë lekë ose 3.5 milionë dollarë dhe parashikohet në zonat rurale. që të punësohen rreth 12.500 vetë. Vazhdon puna Së treti, mbështetjes së biznesit të vogël dhe me 160 projekte nga viti i kaluar, që angazhojnë të mesëm, si dhe privatizimit dhe ristrukturimit të 6.000 të punësuar dhe deri tani janë miratuar dhe industrisë ekzistuese, zhvillimit dhe konsolidimit të 76 projekte të tjera me fond 140 milionë lekë, ku formimit profesional dhe trajnimit në funksion të punësohen 2.700 punëkërkues të papunë. Në kërkesave të reja dhe tradicionale të tregut të punës. funksion të punësimit zbatohet dhe programi i
806 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
formimit profesional me të cilin po punohet në dy e të mbështetjes së biznesit, të përmirësimit të drejtime kryesore: ambientit social ekonomik dhe të sigurisë etj. Rritja Rritja e numrit të të trajnuarve në qendrat publike. e investimeve publike për rreth 30%, fondet për Për vitin 1999 u trajnuan në këto qendra 5000 zhvillimin rural, i cili punëson rreth 2500 persona, persona, ndërsa për këtë vit është parashikuar të projektet për mbështetjen e SME-ve, projektet e trajnohen 6000 persona. miratuara në kuadrin e Paktit të Stabilitetit dhe Rritja e bashkëpunimit me subjekte private dhe shumë veprimtari të tjera që mbështesin rritje OJQ-të që ushtrojnë veprimtari në këtë fushë është ekonomike të qëndrueshme, janë baza e rritjes së një drejtim tjetër. Janë autorizuar nga ministria deri punësimit e të reduktimit të varfërisë. Gjithashtu, tani 34 subjekte, gjithashtu, ka filluar dhe programi Qeveria po përgatit politika më aktive për i financimit shtetëror për formimin profesional, mbështetjen e biznesit, për tërheqjen e investimeve nëpërmjet punës, si dhe subvencioni i subjekteve të huaja, siç është, për shembull, projektligji për private për formim profesional institucional. Nga ana zonat e lira, lehtësime fiskale për importin e e Ministrisë së Punës dhe Çështjeve Sociale janë makinerive dhe për mbështetjen e prodhimit vendas bërë përpjekje për të ndikuar pranë qeverive të dhe veçanërisht të prodhimit bujqësor e kështu me vendeve të tjera edhe në fushën e emigracionit. Disa radhë. nga arritjet e kësaj periudhe janë: Falemnderit! Për herë të parë në praktikën e emigrimit Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Çeço! ndryshoi raporti midis emigrantëve legalë me ata Fjalën e ka deputeti Dervishi. klandestinë në favor të emigrantëve legalë. Në Greqi Ali Dervishi – I nderuar zoti Kryetar, pritet që brenda këtij gjashtëmujori, rreth 220.000 Të nderuar deputetë, emigrantë të pajisen me kartën jeshile. Në Itali E nderuara zëvendëskryeministre, raporti i emigrantëve legalë me klandestinë është 3 Ju përshëndes për ekspozenë që bëtë. Problemi me 1 në favor të emigrantëve legalë, nga 200.000 i punësimit të forcave të punës në periudhën aktuale emigrantë që janë në Itali 150.000 tashmë janë të përbën një nga angazhimet prioritare të Qeverisë; legalizuar. Komunikimi dhe bashkëpunimi i këtë ne e kuptuam dhe në ekspozenë tuaj. Ky vazhdueshëm me Qeverinë Italiane ka çuar më tej problem është nga më të vështirët, sepse nga viti në lehtësim të kushteve të emigrimit legal për vitin në vit shtohen të papunët dhe vështirësohet jeta e 2000. Me marrëveshjen e arritur krijohet mundësia qytetarëve tanë. Papunësia në qytetin e Laçit, ashtu që këtë vit 6000 shtetas shqiptarë të kenë siç e theksuat ju, është nga më të lartat në Shqipëri, mundësinë për të shkuar në Itali për të kërkuar punë, mbas Elbasanit dhe Shkodrës dhe ky, për mua, nuk jo vetëm kur sigurojnë kontratë ose autorizim pune, është vetëm një problem ekonomik, por papunësia por edhe vetëm me një garanci ose dhe vetëm me plus mungesa e shkollimit, sidomos tek të rinjtë, një vetësponsorizim. Dhe të dhënat janë të tilla që, është faktori kryesor që nxit krimin, prostitucionin, nga java në javë, kemi një rritje të gjashtëfishuar. trafikun klandestin, drogën e të tjera plagë, të cilat Nga realizimi i emigracionit legal nëpërmjet një vetëm punësimi është një nga mjetet kryesore që kontrate pune tashmë të dhënat javore janë të tilla mund t’i shërojë. Pikërisht ky është shqetësimi im që impulsi është gjashtë herë më shumë se realizimi si deputet kryesisht për qytetin e Laçit, i cili për i emigracionit nëpërmjet kontratës së punës. Në nga numri i banorëve është i dyti pas qytetit të këto kushte edhe Kurbini e Kruja do të kenë mundësi Shkodrës në të gjithë Shqipërinë e Veriut dhe çdo për të lehtësuar papunësinë, pra për të realizuar një ditë ky numër po shtohet. Vetëm në periudhën 1991- emigrim të ligjshëm. 2000 në rrethin e Kurbinit, sipas statistikave të zyrës Në këtë kuadër, unë u përpoqa të jap disa nga së punësimit të Laçit, e cila deri tani ka punuar mirë, masat që ka marrë Ministria e Punës dhe e kanë ardhur afro 19000 banorë të rinj, kryesisht nga Çështjeve Sociale në rang vendi. Por, duhet të zonat Verilindore të vendit, të cilët në Kurbin nuk theksoj se këto probleme po ndiqen me prioritet nga kanë as prona, as pasuri, janë të gjithë pa punë të gjitha dikasteret, sepse janë probleme që nuk dhe, fatkeqësisht, në disa shtëpi nuk kanë as dritë mund të zgjidhen të shkëputura. Qeveria, veç elektrike, sidomos në zonën bregdetare. Numri i të programeve që trajtova më lart, ka zbatuar dhe një papunëve në rrethin tonë është 11000, ndërsa në sërë programesh të tjera, si ato të infrastrukturës, qytetin e Laçit është 7000. Ky numër shtohet të zhvillimit rural, të investimeve publike, të nxitjes gradualisht me mbylljen e disa ndërmarrjeve që deri
807 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
para dy vjetësh kanë punuar. Aktualisht në punë, sidomos për biznesin e vogël. Mendoj se për kushtet përveç atyre objekteve që thatë ju, ne presim që të e sotme, ashtu siç e thatë dhe ju, siç e tha dhe fillojë punë dhe uzina kimike, e cila do të punësojë shoku Xhemali, duhen ricikluar projektet e punëve afërsisht 180 punëtorë. publike, pasi ato janë të kontrollueshme, punësojnë Qeveria e Koalicionit edhe ju personalisht, jeni njerëz, si dhe zgjidhin probleme të shumta të marrë me problemet që ka Laçi, sidomos me infrastrukturës në bashki dhe në komuna. Kreditimi problemet sociale për punësimin dhe në vitin 1998– i fermerëve të zonës, që kanë ide dhe projekte 1999 nga Qeveria jonë janë dhënë afro 500 milionë zhvillimi, që te ne nuk mungojnë, besoj se është lekë të vjetra për punësimin e qytetarëve dhe të një prioritet për ndihmë në zonën e Laçit. papunëve. Kjo shifër nuk është e pakët për një qytet Shpejtimi i privatizimit dhe kreditimi për subjektet dhe për një rreth si rrethi i Kurbinit dhe si qyteti i e privatizuara, sidomos për industrinë agro- Laçit. ushqimore, e cila është në gjendje të punojë te ne, Gjithashtu, Qeveria ka investuar në rrethin tonë shpejtimi i fillimit të punimeve në uzinën e në sektorin e bujqësisë, në sektorin e shëndetësisë, superfosfatit në Laç nga firma franceze Evertrade, e në infrastrukturën e rrethit dhe të qytetit të Laçit. cila deri tani është shumë e vonuar, licencimi i të Investime sivjet janë dhënë shumë për ruajtjen e ujit gjitha subjekteve në Laç, inkurajimi i zhvillimit të pijshëm, të cilat do të rregullojnë tërësisht bregdetar (Laçi ka pasur një plazh, plazhin e Patokut, furnizimin e qytetit të Laçit dhe të disa rrethinave të që me pak investime mund të restaurohet) përbëjnë tij. Qytetarët e Laçit dhe një pjesë e fshatrave të ndërmarrje të mëdha të punësimit dhe me shumë Kurbinit e vuajnë prej kohësh mungesën e ujit, duke fitime për popullsinë e qytetit të Laçit. Njëkohësisht pasur ujë më shumë nga të gjitha rrethet e në rrethin e Kurbinit ka vende të mrekullueshme për Shqipërisë. Këtë e kemi cilësuar dhe një herë tjetër turizëm malor dhe kurativ. me ministrin kur e thirrëm në interpelancë. Kjo ndodh Investimi më i madh që duhet bërë, mendoj unë, kryesisht për neglizhencat e ndodhura me parë në është investimi për ujin e pijshëm që Qeveria e ka këtë drejtim dhe nga papërgjegjësia totale e vlerësuar shumë pozitivisht. Në zonën e Kurbinit, pushtetit vendor, sidomos e ndërmarrjes së pasuria më e madhe, përveç njerëzve, është uji i ujësjellësit të Kurbinit për këtë problem. pijshëm. Emigracioni legal të shikohet më mirë për Angazhimet e Ministrisë së Punës dhe të qytetin e Laçit, sepse ne kemi vetëm pesë veta të Përkrahjes Sociale, si dhe personalisht tuajat, zonja punësuar legalë, të tjerët janë të punësuar ilegalë. Makbule, do të bëjnë të mundur preokupimin e të Edhe ata që kanë marrë kartat që thoni ju, i kanë gjithë ministrave që të kontribuojnë për eliminimin marrë kryesisht të mbështetur në forcat e veta. gradual të papunësisë në qytetin e Laçit, gjithsecili Këto ishin disa nga problemet më të ngutshme për pjesën që i takon. që kemi ne. Unë e kuptoj plotësisht angazhimin e Unë kam mendimin që, plus atyre të drejtimeve Qeverisë dhe e përshëndes strategjinë që ka Qeveria që thatë ju, ne duhet të ndihmohemi nga Qeveria dhe ministria që drejtoni ju, për t’u treguar një edhe në disa drejtime, të cilat unë do t’i përmend vëmendje më të madhe qytetarëve të Laçit, të cilët, më poshtë dhe që janë aktuale për qytetin e Laçit për mendimin tim, e meritojnë plotësisht dhe janë dhe për rrethin e Kurbinit. të gatshëm të ndihmojnë dhe Qeverinë për Së pari, mendoj se duhet të ndërhyhet urgjent stabilizimin e gjendjes në të gjitha drejtimet, me nga Ministria e Bujqësisë, megjithëse Ministrinë e qëllim që të vendosim në Laç dhe kudo në Shqipëri Bujqësisë e kam thirrur edhe në interpelancë, për një sistem demokratik të modelit perëndimor të të bërë korrigjimet e mundshme dhe të shpejta në bazuar në zbatimin e ligjeve të shtetit, të cilat të ndarjen e tokave sipas ligjit nr. 7501, ku nga pushteti jenë të detyrueshme për të gjithë. vendor janë ndarë tapi me ngatërresa në 1500 Unë, si deputet i qytetit të Laçit, do të punoj me familje. Ka 1500 konflikte, të cilat po t’i përkthejmë të gjitha forcat e mia, në bashkëpunim dhe më ju, në gjuhën e punësimit do të thotë fillimi i punës në që të zbusim në maksimum këtë plagë të 1500 vende pune të reja. Këto kryesisht janë në papunësisë që ka mbërthyer qytetin tim. fshat. Falemnderit! Qyteti i Laçit ka shumë nevojë për inkurajimin e Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me pyetjet biznesit, duke zbatuar politika të reja për nxitjen e drejtuar zonjës zëvendëskryeministre nga deputeti punësimit, dhënien e kredive me kushte të buta, Banush Gozhdari.
808 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zonja Çeço. 27 janar të këtij viti mori vendime të rëndësishme, Makbule Çeço – Si e vlerësoni realizmin e duke miratuar strategjinë e sigurimit dhe politikën e projekteve të fondit të zhvillimit shqiptar në komunat mbrojtjes së Republikës të Shqipërisë, janë Çërravë, Budenisht, Dardhas, Trebinjë, Veliçan në përmirësuar dhe forcuar më tej. Unë edhe një herë rrethin e Pogradecit dhe Liqenasit në rrethin e përfitoj nga rasti për të falënderuar deputetët për Korçës? mbështetjen e plotë që dhanë në miratimin e këtyre Për këtë sqarojmë si më poshtë: dokumenteve të rëndësishme për të ardhmen e Në komunën e Çërravës së rrethit të Pogradecit sigurisë dhe të mbrojtjes së vendit. Me miratimin e ka përfunduar projektimi i ujësjellësit të fshatit tyre, ne ligjëruam aspiratën e shqiptarëve për të Leshnicë, është mbledhur kontributi i banorëve 5% ndërtuar një shtet të fortë, kushtetues e demokratik, dhe po përgatitet dokumentacioni për të bërë bazuar në ligj, për të zhvilluar ekonominë e tregut shpalljen me tender brenda periudhave shumë të dhe për t‘u integruar në strukturat euroatlantike. Kjo shpejta. besoj se do të jetë gjithmonë prioriteti i çdo qeverie Në komunën Budenisht projekti për asfaltimin e në Shqipëri. rrugës në fshatin Memlisht ka përfunduar në masën Në themel të këtyre dokumenteve është 95%, kontributi financiar i banorëve është realizuar anëtarësimi i plotë i Shqipërisë në NATO, që 4.5% dhe është bërë shpallja e tenderit. Në komunën përputhet tërësisht edhe me interesat kombëtare e Velçanit është shpallur dita e tenderit për objektin, të vendit tonë. Synimi ynë është që krijojmë për rehabilitimin e rrugës Laktesh-Velçan. stabilitet të qëndrueshëm brenda vendit dhe të Në dy komunat Dardhas, për projektin kontribuojmë për këtë gjë edhe në kuadrin rajonal. rehabilitimi i rrugës Dardhas-Osnat dhe në komunën Shqipëria ndan të njëjtat vlera me vendet anëtare të Trebinjë, për ndërtimin e rrugëve të fshatrave Çezëm, NATO-s. Këto dokumente ne i konsiderojmë si Pelevan deri tani nuk janë derdhur lekët nga treguesin tonë të përbashkët për respektin për komuniteti si kontribut. Ky fakt përbën një pengesë shtetin ligjor, për vlerat e demokracisë, për të drejtat serioze në ecurinë e investimeve në këto komuna. e njeriut, për sigurinë dhe për ekonominë e tregut. Megjithatë, do të gjejmë ndonjë mundësi për të Parashikimet tona në këto dokumente janë në lehtësuar diçka një ndarje 5% nga komuniteti dhe harmoni me zhvillimin e ngjarjeve në rajon gjatë vitit 5% nga shteti, nga Qeveria me idenë që me të kaluar e në të ardhmen. Situata e përgjithshme perspektivën e zhvillimit të fondit të zhvillimit shqiptar favorizon afirmimin e interesave tona kombëtare. edhe Qeveria Shqiptare do të jetë, sikurse dhe Prezenca e NATO-s në Evropën Juglindore si donatorët përkatës, një nga donatorët e fondit të në Bosnje-Hercegovinë, në Kosovë, në Shqipëri ose zhvillimit shqiptar, për arsye të rezultateve të në ish-republikën Jugosllave të Maqedonisë ka suksesshme që ka arritur ky fond momentalisht. provuar se është një faktor tepër i rëndësishëm për Në komunën e Liqenasit, të rrethit të Korçës stabilitetin në rajon. ka filluar puna për rehabilitimin e ujësjellësit të fshatit Në planin e ardhshëm sfidat ose kërcënimet Liqenas. Deri tani është realizuar puna në masën ndaj Shqipërisë janë të njëjta me ato që ka 30% dhe sipas grafikut parashikohet që punimet të identifikuar aleanca e që konsistojnë në rreziqet nga përfundojnë brenda muajit qershor. Shifrat e konsekuencat e një nacionalizmi ekstrem dhe të mësipërme flasin se në komunat Çeravë, Budenisht konflikteve etnike, terrorizmi, krimi i organizuar dhe të rrethit të Pogradecit dhe në komunën Liqenas të trafiqet e paligjshme. Nëpërmjet angazhimeve tona rrethit të Korçës ecuria për realizimin e projekteve në politikën e sigurimit dhe të mbrojtjes, ne synojmë ka qenë e kënaqshme. që Shqipëria të jetë pjesë e përpjekjeve të Skënder Gjinushi – Kalojmë në Interpelancën përbashkëta për të transformuar Evropën Juglindore me Kryeministrin, zotin Ilir Meta, kërkuar nga një në një rajon paqësor të zhvilluar e të integruar dhe, grup deputetësh. ajo që është më e rëndësishme, në një rajon të Ilir Meta – Jam paraqitur sot para jush për t’iu integruar plotësisht në strukturat euroatlantike. përgjigjur këtyre pyetjeve, të cilat nuk ka nevojë t’i Qeveria e ka ndjekur me vëmendje punën që përsëris, sepse u bënë të njohura për ju kur i lexoi bëhet në Ministrinë e Mbrojtjes dhe ka mbështetur zoti Xhaferri. përpjekjet e saj për zbatimin e politikës së sigurimit Dua të theksoj se siguria dhe mbrojtja e vendit, e të mbrojtjes. Megjithatë, kohë e fundit ne i kemi për të cilat me iniciativën e Qeverisë ky Kuvend më tërhequr vëmendjen Ministrisë së Mbrojtjes për të
809 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përshpejtuar zbatimin e reformës dhe përgatitjen e Këshillit të Atlantikut të Veriut në formatin 90 +1 në gjithë atyre projektligjeve që janë të domosdoshme 4 maj 2000 që u kryesua nga Sekretari i për zbatimin e shpejtë të saj. Më konkretisht do ju Përgjithshëm i NATO-s Lordi Robertson me informoja që projektligji “Për pushtetet e luftës dhe pjesëmarrjen e ambasadorëve të vendeve anëtare autoritetin e komandimit”, i cili përcakton pushtetin dhe dy ministrave të kabinetit qeveritar, Ministrit të dhe autoritetin e udhëheqjes strategjike dhe të Jashtëm dhe atij të Mbrojtjes, pranoi raportin e komandave të mëdha të forcave tokësore, detare përparimit të bërë nga Shqipëria gjatë vitit 1999 në dhe ajrore, është paraqitur nga Ministria e Mbrojtjes kuadrin e planit të veprimit për anëtarësim. Takimi dhe, pas studimit që i kanë bërë ekspertët tanë, ai 90+1 vlerësoi lart qëndrimin dhe rolin e Shqipërisë është gati për t’u miratuar në një mbledhje të afërme gjatë konfliktit të Kosovës, punën e bërë për hartimin të Qeverisë. Po kështu, projektligji “Për gradat dhe e dokumenteve të sigurisë dhe të mbrojtjes dhe karrierën ushtarake në Forcat e Armatosura të hapat e ndërmarra për reformën ushtarake dhe Republikës së Shqipërisë”, synon ndërtimin e një transformimin e forcave. Po kështu, gjatë kësaj kohe sistemi modern të administrimit të gradave të Shqipëria, për të siguruar transparencë në NATO karrierës dhe të avancimit të personelit ushtarak. dhe mbështetjen e saj për zbatimin e planeve tona, Ky projektligj do të përcaktojë edhe një strukturë të ka paraqitur zyrtarisht në Bruksel konceptet e personelit dhe respektimin e detyrimeve të mbrojtjes dhe planet e transformimit të forcave të ndërsjellta ndërmjet kontratave dhe procedurave të armatosura të bazuara në politikën e mbrojtjes të tjera. Projektligji është paraqitur nga Ministria e miratuara nga ky Kuvend. Politika e sigurimit dhe e Mbrojtjes, por për disa mangësi të konstatuara nga mbrojtjes e konsideron Paktin e Stabilitetit si një ekspertët tanë i është rikthyer kësaj ministrie për shans për sigurinë dhe mbrojtjen në të dy aspektet të reflektuar sa më shpejtë ndaj vërejtjeve të bëra. si në atë të përmirësimit të klimës rajonale ashtu Qeveria është tepër e angazhuar për ta kaluar edhe edhe në atë të krijimit të kapaciteteve të mbrojtjes këtë projektligj brenda muajit qershor për miratim e e të sigurisë. Ai nënkupton zhvillime të reja në vendet për ta sjellë në Parlament. Gjithashtu, projektligji e Evropës Juglindore bazuar në parimet e interesit “Për pagat e personelit” parashikon përmirësimin e reciprok dhe bashkëpunimit. pagave dhe të trajtimit të ushtarakëve për t’i bërë Shqipëria ka marrë pjesë në tavolinën e çështjes më tërheqëse forcat e armatosura, sidomos për së sigurisë dhe ka paraqitur disa projekte. brezin e ri, duke eliminuar kështu edhe Marrëdhëniet dypalëshe, gjithashtu, janë përdorur nënvlerësimin që mund të ketë për ushtarakët në për të siguruar zbatimin e politikës së mbrojtjes. sistemin aktual të pagesave, që ka të bëjë me Ne kemi bashkëpunim shumë të mirë me disa vende vështirësitë në të cilat ne ndodhemi. Ky projektligj anëtare të NATO-s veçanërisht me Gjermaninë, pritet, që brenda muajit qershor, të paraqitet në Italinë, Greqinë dhe Turqinë në fushat e ristrukturimit Qeveri nga Ministria e Mbrojtjes. Pra, Qeveria shumë të forcave të armatosura, të arsimimit dhe të shpejtë brenda këtij muaji është e angazhuar që t’i kualifikimit të personelit, të infrastrukturave, të miratojë këto projektligje dhe t’ia dërgojë Parlamentit. mjekësisë ushtarake dhe të logjistikës. Përparësi Ne besojmë se pas diskutimeve në Komisionin e dhe rëndësi të veçantë në këtë fushë ne u kemi Mbrojtjes dhe në komisionet e tjera të interesuara dhënë dhe u japim marrëdhënieve me Shtetet e dhe nga grupet parlamentare këto ligje të Bashkuara të Amerikës; kjo edhe për faktin që përmirësohen edhe më tej nëse është e nevojshme interesat amerikane në rajon përputhen plotësisht dhe përfundimisht të miratohen nga Parlamenti. Nga edhe me interesat tona për stabilitetin e Shqipërisë ana e Qeverisë unë angazhohem se Qeveria do t’i dhe të të gjithë rajonit. Ne kemi realizuar kohët e zbatojë me vendosmëri dhe në kohën e duhur ato. fundit edhe një takim dypalësh pune midis Ministrisë Në zbatim të parimeve dhe koncepteve të sonë të Mbrojtjes dhe Pentagonit, i cili hap përvijuara në politikën e mbrojtjes, për përgatitjen e perspektiva të reja për një bashkëpunim të frytshëm. vendit dhe të forcave të armatosura për integrim në Ndihma amerikane për Shqipërinë në fushën e strukturat euroatlantike, gjatë muajve të fundit kemi sigurisë e të mbrojtjes ka forcuar ndjeshëm sigurinë realizuar bashkëpunimin në tërësi me strukturat e e vendit dhe stabilitetin rajonal. Në këtë kuadër, unë NATO-s. dua t’ju siguroj për angazhimin e Qeverisë edhe të Qeveria Shqiptare përpunoi dhe paraqiti në timin në cilësinë e Kryeministrit si një angazhim NATO planin e veprimeve për anëtarësim. Takimi i maksimal.
810 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Me miratimin e projektligjeve që përmendëm më jo vetëm si aspiratë për të qenë vetëm konsumatorë lart, por edhe në zbatim të planit e transformimit të në NATO, por edhe si kontribuues në përputhje me forcave të armatosura, që tashmë është miratuar mundësitë. nga ministri i Mbrojtjes, mendojmë dhe do të Në ç’gjendje ndodhet reforma në ushtri? punojmë që të ketë rritje të buxhetit për mbrojtjen Mbas miratimit të dokumentit të politikës së për vitin e ardhshëm 2001. Kjo rritje do të jetë mbrojtjes, për të cilin kam kënaqësi ta ritheksoj se normale në përputhje me prioritetet e Qeverisë, por nga ekspertë të vendeve të NATO-s është cilësuar nuk duhet të harrojmë që edhe për vitin 2001 më si një dokument i mirë, potencialet e dikasterit të prioritare do të vazhdojnë të jenë infrastruktura, gjelbër, të cilat janë edhe ekzekutuesit e reformës, arsimi, investimet publike në përgjithësi, të cilat nuk janë ndarë në dy grupe për sa i takon opinioneve. do të thotë që nuk janë në favorin e mbrojtjes, Një grup që karakterizohet nga ushtarakë të përkundrazi mendoj se zhvillimi i infrastrukturës kualifikuar në Perëndim ndan idenë dhe ndihmon edhe në forcimin e mbrojtjes dhe të sigurisë argumentojnë se reforma nuk po ecën me ritmin e në vend. E rëndësishme është se do të ndiqen e do duhur, ndërsa një grup tjetër ndanë opinionin se të zbatojmë me vendosmëri dhe përparësi reformat reforma nuk është kronometër. Është e vërtetë që në ushtri dhe, gjithashtu, prioritare mbetet që ministri aktual, në dallim nga paraardhësit, nuk ka shpenzimet e planifikuara për ushtrinë të përdoren bërë spastrime politike, por po aq e vërtetë është me sa më shumë efikasitet dhe në dobi të të gjithë se nuk ka qenë në gjendje të bëjë korrigjimet e reformës që është ndërmarrë në këtë fushë. nevojshme. Aktualisht mbas marsit të vitit 1997 në Falemnderit! ushtri u rimorën ushtarakë, të cilët për afro 5-6 vjet Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti ishin shkëputur totalisht nga shërbimi në ushtri, nuk Kryeministër! kishin qenë në gjendje të azhornoheshin me ritmin Zoti Xhaferri e ka fjalën. dhe me transformimet që u futën forcave të Ferdinand Xhaferri – Falemnderit, zoti Kryetar! armatosura dhe kështu që nuk janë në gjendje të I nderuar zoti Kryeministër, komandojnë me cilësinë e duhur. Përderisa njerëzit Të nderuar kolegë, më të kualifikuar vazhdojnë të shikojnë mundësinë Para së gjithash, unë do të kisha dëshirë të për t’u larguar nga shërbimi në ushtri dhe përderisa evidentoja faktin për përgjegjësinë që duhet të të rinjtë nuk gjejnë ndonjë ambient tërheqës për t’iu përcillet te Qeveria përderisa 30 deputetë, pra afro afruar uniformave të gjelbra, këto tregojnë se reforma 25% e Kuvendit bashkohen së bashku për të kërkuar nuk po ecën me cilësinë e duhur dhe në qoftë se angazhimin e Kryeministrit, që reformat e nisura për nuk merren masa duke u larguar edhe ata oficerë të ristrukturimin dhe demokratizimin e forcave të kualifikuar, të cilët e kanë shprehur dhe e shprehin armatosura të avancojnë me ritmin dhe cilësinë e përditë këtë dëshirë për t’u larguar, në konsiderata duhur. Këtë bashkim të një grupi të madh relative, cilësia e ekzekutimit të reformës dhe tempi deputetësh, nga i gjithë spektri politik, unë do ta i saj pritet të shkojnë edhe më keq. Ne kemi fatin si komentoja, ashtu sikurse është, një hap i parë drejt vend që jemi përfshirë në një nga nëntë vendet me ndërgjegjësimit konkret dhe jashtë demagogjive të përparësi për anëtarësim në NATO, pra anëtarësimi politikës për të mos e parë mbrojtjen si pronë të një në NATO është një mundësi jo e largët dhe reale force politike, por si një pjesë të qenësishme të për Shqipërinë, por kjo kërkon nga ne, nga të gjitha shtetit shqiptar, për të cilin të gjitha partitë duhet të forcat politike, kontribut për stabilitet, orientim të bashkëpunojnë për të ndërtuar e konkretizuar një qartë politik, pra orientim të qartë euroatlantik dhe strategji të përbashkët. ristrukturim të Forcave të Armatosura. Referuar Në kërkesën për interpelancë ngrihen çështje orientimit, pavarësisht si i takoi opozitës, unë kam që në embrion tregojnë se reforma duhet të ecë me dëshirë të shpreh se Kryeministri ka qenë jo vetëm ritme më të shpejta dhe angazhimi me cilësinë e i kujdesshëm, por edhe i qartë në orientimin e tij duhur për miratimin e tri projektligjeve do të krijonte euroatlantik. Presidentit të Republikës, që ka marrë një atmosferë më motivuese brenda forcave të jo në kohën e duhur një vizitë në Kinë, kam dëshirë armatosura. Ndërsa marrja e përgjegjësive për të t’i kujtoj se rruga për NATO, për sa i takon si kritereve rritur buxhetin e mbrojtjes do të tregonte seriozitet të demokratizimit dhe të drejtave të njeriut, ashtu të Qeverisë, për të dëshmuar se anëtarësimi në edhe ristrukturimit ushtarak, nuk kalon nga Kina. NATO i Shqipërisë shikohet nga Qeveria Shqiptare Reforma në ushtri duhet të synojë dhe
811 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
konkretizojë jo vetëm ristrukturimin e strukturave për zbatimin e politikave të mbrojtjes dhe të sigurimit ushtarake sipas vizioneve dhe planeve të të vendit tonë, por duke iu referuar atyre që adresoi anëtarësimit, por edhe trajnimin vertikal të zoti Kryeministër, dua të them diçka. Në radhë të ushtarakëve, brenda dhe jashtë vendit, për t’i parë për punën e buxhetit për vitin 2001. Buxheti i familjarizuar krejtësisht ata me konceptet dhe mbrojtjes për vitin 2000, që ne kemi miratuar, është vizionin e mbrojtjes kolektive, me fjalë të tjera ushtria rreth 1% e GDP-së së vendit. Ky tregues është dy jonë duhet të bëjë përpara në drejtim të asaj që herë e ca më i vogël se mesatarja e vendeve të quhet interoperabilitiv. NATO-s. Ose të marrim një tregues tjetër. Buxheti i Populli shqiptar, krahasuar me të gjitha vendet mbrojtjes sonë është 3.4% e Buxhetit të Shtetit, e Evropës Lindore, ka në mënyrën më të krahasuar me mesataren e vendeve të NATO-s padiskutueshme aspiratën më të madhe, si dhe është 4 herë më i vogël. Prandaj, në punën që do të përqindjen më të lartë të dëshirës për anëtarësim bëjë Qeveria për buxhetin e ardhshëm, unë mendoj në NATO. se duhet t’i ketë parasysh këta tregues. Le të përpiqemi së bashku për ta konkretizuar Për shkak të kushteve të vështira, dua të plotësoj këtë dëshirë. diçka që e filloi zoti Xhaferri. Aktualisht divizionet Falemnderit! tona, zoti Kryeministër, thuajse nuk kanë fare Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Xhaferri! nëntogerë, ose kanë deri në dy persona. Kuptohet Zoti Kryeministër, ju e keni fjalën. se çfarë divizionesh mund të jenë ato. Ushtria me Ilir Meta – Në radhë të parë dëshiroj të falënderoj sistemin e sotëm të pagave, që ju do ta përmirësoni të 30 deputetët për interesimin e tyre për të çuar këtë muaj, jo vetëm që nuk është tërheqëse për të më tej me ritme të reja dhe me cilësinë e duhur rinjtë, por ajo nuk plotëson as nevojat minimale të reformat në fushën e mbrojtjes, dua të vlerësoj faktin tyre. Sot trupa jonë e oficerëve është shumë e vjetër. që 30 deputetët u takojnë forcave të ndryshme Mosha mesatare e tyre është 42 vjeç. Zoti Xhaferri politike, që tregon se angazhimi i Shqipërisë drejt foli për interoperabilitet, por 42 vjeçarët nuk kanë NATO-s nuk është angazhim thjesht i maxhorancës, mundësi të bëjnë interoperabinë me oficerët e rinj por është angazhim i gjithë forcave politike, është që u takon e ardhmja në ushtri. angazhim i gjithë qytetarëve të këtij vendi, të cilët Për të njëjtat arsye sot na mungojnë inxhinierët kanë besim te NATO, të cilët kanë provuar vlerat e në forcat tona të armatosura. Nuk kemi inxhinierë aleancës në momentet tepër kritike për vendin tonë, elektronikë, mekanikë të ndërtimit, financierë, juristë për kombin tonë dhe për rajonin ku ne jetojmë dhe dhe specialistë të tjerë. Në qoftë se do të marrim me këtë rast unë dëshiroj të angazhohem edhe një një shembull, në vitin 1989 ne kemi pasur në forcat herë për të ushtruar edhe autoritetin tim në cilësinë tona të armatosura 200 inxhinierë elektronikë, sot e Kryeministrit dhe të Qeverisë për t’i shpejtuar më kemi vetëm 3. tej këto reforma, për të integruar më mirë strukturat Është edhe një problem tjetër. Ka vazhdimisht e larta të Ministrisë së Mbrojtjes dhe të ushtrisë, komente dhe sugjerime për ndërtimin e një sistemi veçanërisht ato kuadro të cilët gjatë këtyre 10 për miradministrimin e burimeve financiare të vjetëve kanë studiuar e kanë arritur të fitojnë një mbrojtjes. Është një problem shumë i madh. Si dhe mentalitet të ri, një koncept të ri për mbrojtjen dhe për reformimin e sistemit të prokurimeve. Deri më për sigurinë, që është në përputhje me ato standarde sot nuk është bërë ndonjë ndryshim në këtë drejtim. të vetë NATO-s, ku ne synojmë të anëtarësohemi. Në ministrinë tonë ka pasur vazhdimisht zëra për Falemnderit! shpërdorime, por një sistem i tillë, i fuqishëm Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti elimiminon shpërdorimet edhe problemet Kryeministër! jotransparente. Prandaj, unë mendoj, që, ashtu si e Do të shtonit gjë, zoti Xhaferri? paraqitët ju në fjalën tuaj, ato që tha zoti Xhaferri Ferdinand Xhaferri – Falemnderit, zoti Kryetar! dhe plotësimet që i bëmë bashkë, mendoj se janë Unë isha brenda limiteve të kohës, kështu që shumë të nevojshme dhe të domosdoshme për kam dëshirë t’i jap fjalën zotit Demi, si një nga përparimin e reformës dhe zbatimin e dokumenteve nënshkruesit e dokumentit. që ne kemi miratuar. Skënder Gjinushi – Po, zoti Demi. Falemnderit! Leonard Demi – Falemnderit, zoti Kryetar! Skënder Gjinushi – Falemnderit! Unë e dëgjova me kënaqësi fjalën e Kryeministrit Zoti Kryeministër, ju e keni fjalën.
812 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Ilir Meta – Edhe një herë dua të theksoj se unë të këtyre zonave, Qeveria është e angazhuar të rrisë jam shumë i ndërgjegjshëm për vështirësitë që ka financimet për këtë zonë si nëpërmjet buxhetit të ushtria në një vend demokratik. Dua të theksoj se saj, ashtu edhe nëpërmjet bashkëpunimit me gjatë këtij tranzicioni 10 vjeçar ushtria ka marrë donatorë dhe investitorët e ndryshëm. Dua të goditje të fuqishme, është denigruar, është theksoj se mbështetja financiare për zonat e veriut zhvlerësuar, është goditur, është keqpërdorur dhe ka njohur një rritje të ndjeshme, respektivisht prej mendoj se të gjitha këto, përveç gjendjes së vështirë 215% për sa i takon angazhimit të Qeverisë ekonomike, kanë bërë atë që njerëz të aftë, nëpërmjet buxhetit dhe 170% për financimet e huaja ushtarakë të aftë, kuadro të aftë të largohen prej për këto dy vitet e fundit. saj. Megjithatë unë jam i bindur që ushtria është Nisur nga përmbajtja e pyetjeve që më drejtohen, duke përjetuar momente e ngritje dhe të konsolidimit më lejoni që të ndalem në disa nga drejtimet të saj. Vetë fakti që ajo ka hyrë në bërjen e disa themelore të projekteve të Qeverisë për zhvillimin e reformave tepër të rëndësishme tregon edhe një herë këtyre zonave, pasi për disa drejtime të angazhimit tjetër se ajo ka të ardhme dhe le të vazhdojmë të të Qeverisë ndaj tyre, që kanë të bëjnë me çështje punojmë së bashku duke shfrytëzuar edhe këtë sociale, me arsimin, me shëndetësinë, këto janë interpelancë të sotme që kjo të jetë një e ardhme e probleme që janë parashtruar nga ministrat përkatës garantuar. dhe që sigurisht mund të vazhdojnë t’i diskutojmë Falemnderit! edhe në të ardhmen. Një rëndësi të dorës së parë Skënder Gjinushi – Falemnderit! për zhvillimin e vendit në përgjithësi dhe të rajonit të Vazhdojmë me pyetjet drejtuar Kryeministrit nga veriut në veçanti ka qenë dhe mbetet rehabilitimi i deputeti Nikollë Lesi. rrjetit rrugor dhe përmirësimi i infrastrukturës. Në Fjalën e keni ju zoti Kryeministër. kuadrin e projekteve rajonale është synuar dhe Ilir Meta – Pyetja e parë: Cilat janë projektet e synohet që nëpërmjet këtij përmirësimi të bëhet i Qeverisë për zhvillimin e zonës së veriut të mundur jo vetëm komunikimi me fqinjët, por në radhë Shqipërisë? të parë vetë zhvillimi i këtyre zonave. Në këtë Pyetja e dytë: Në ç’fazë janë projektet dhe kontekst përparësi kanë marrë përmirësimet në angazhimet e dy qeverive socialiste për rrugën akset kryesore Tiranë-Hani i Hotit dhe Durrës-Morinë, Durrës-Kukës? së bashku edhe me sistemin e komunikimit me Së pari, dëshiroj të falënderoj deputetin Lesi zonat përkatëse. për angazhimin e vazhdueshëm që tregon në Lidhur me aksin Tiranë-Hani i Hotit, për aspektet e ndryshme të veprimtarisë qeverisëse, siç seksionin Tiranë-Milot rreth 46 km kanë përfunduar janë edhe pyetjet e parashtruara dhe interpelancat punimet në një pjesë tepër të konsiderueshme nga e intensifikuara që ka zhvilluar në Parlament me Fushë Kruja deri në Milot dhe aktualisht Qeveria anëtarë të ndryshëm të Qeverisë, dhe dua ta siguroj është tepër e angazhuar që ky segment të përfundojë deputetin Lesi se këto dy pyetje që ai ka ngritur brenda muajit gusht. Për këtë qëllim Qeveria ka përbëjnë përparësi të veprimtarisë sime si angazhuar fonde shtesë rreth 4 milionë dollarë, ku Kryeministër dhe të Qeverisë që unë drejtoj. po punohet për të bërë 2 km rrugë të re. Natyrisht që unë jam në një situatë të vështirë në Në kuadrin e investimeve të programit PHAR aspektin se nuk ka koncept administrativ veri, por për vitin 2000 është planifikuar përfshirja e fondeve duke pasur parasysh atë që zoti Lesi ka dashur të për kryerjen e studimeve të fizibilitetit për segmentin marrë si përgjigje, pra bëhet fjalë për një shtrirje Hani Hotit–Shkodër prej 35 km, si edhe për territoriale të rreth 4 prefekturave dhe 12 rretheve, segmentin Shkodër–Lezhë, prej 47 km me një që, për arsye të mbylljes së kufirit, kanë probleme investim të përgjithshëm prej 47 milionë dollarësh, të mprehta dhe kërkojnë një vëmendje të veçantë projekte të paraqitura për t’u financuar edhe në nga çdo qeveri. kuadër të Paktit të Stabilitetit. Po kështu, ka Nga këto zona kemi një migrim të shtuar të përfunduar tenderi për ndërtimin e urës së re të Matit banorëve të tyre drejt zonave urbane dhe kryesisht dhe të Drinit që janë tepër të rëndësishme për të të Shqipërisë së Mesme. Natyrisht që në këtë kuadër lidhur këtë segment me qytetin e Lezhës dhe këto edhe ndërhyrjet e shtetit në këto zona paraqiten të ditë pritet të nënshkruhet kontrata për fillimin e ndërlikuara, por edhe shumëplanëshe. Paraprakisht punimeve me firmën fituese. Në këtë aks është dëshiroj të nënvizoj se duke njohur gjendjen e vështirë synuar të tërhiqet edhe Porti Detar i Shëngjinit, të
813 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
cilin Qeveria synon ta kthejë në një port primar për furnizimit me ujë të rrethit të Matit, ku përfshihet zhvillimin e rajonit të veriut. Me fondet e Bankës Klosi me rreth 10 fshatra, të Mirditës, ku përfshihet Botërore është kryer masterplani i këtij porti, në edhe Rrësheni me po 10 fshatra, dhe këto për një kuadrin e të cilit janë studiuar nevojat për zhvillimet vlerë prej 2.8 milionë dollarësh për Matin dhe 1 milion afatshkurta, afatmesme dhe afatgjata lidhur me dollarë për Mirditën. Projektin e ujitjes dhe të kullimit transportin e mallrave, pasagjerëve, peshkimit dhe në një vlerë totale prej 44 milionë dollarë në turizmit. Akoma nuk janë siguruar fondet për bashkëfinancim me Bankën Botërore, Italinë, projektet dhe punimet e ndërtimit, gjë që mbetet Holandën dhe Kuvajtin, që realizon për këtë vit për një angazhim dhe një objektiv i Qeverisë Shqiptare rrethin e Shkodrës rreth 112 milionë lekë të reja dhe edhe në kuadrin e Paktit të Stabilitetit. Prioritet për rrethin e Lezhës 122 milionë lekë të reja. Po strategjik për lidhjen dhe zhvillimin e veriut dhe të kështu, Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin e verilindjes mbetet lidhja me Kosovën nëpërmjet Bujqësisë, IFAD-i, është shumë i angazhuar në këto lidhjes Durrës-Kukës-Morinë. Për këtë nga projekti zona. Ai përfaqëson një strategji të fuqishme për emergjent i riparimit të rrugëve si financimi i Bankës zhvillimin e zonave të varfra malore të vendit. Dua të Botërore është siguruar, tashmë, financimi prej më përmend këtu projektin e zhvillimit rural të zonës shumë se 10 milionë dollarësh, duke shtuar këtu verilindore me një vlerë prej 11.6 milionë dollarë, edhe rreth 4 milionë dollarë që përmenda më parë projekti që ka siguruar zhvillimin e infrastrukturës të dhëna nga Qeveria që të përfundojë brenda muajit në shtatë rrethe verilindore Malësi të Madhe, Tropojë, gusht segmenti Fushë-Krujë-Milot, i cili do të sigurojë Has, Kukës e Dibër për një vlerë prej 5.8 milionë rehabilitimin e kësaj rruge dhe studimin e fizibilitetit dollarë për rreth 270 objekte të veçanta në të rrugës së re. Gjithashtu, për rrugën Durrës-Kukës rehabilitimin e rrugëve, furnizimin me ujë të pijshëm kemi filluar negociatat edhe me NATO-n për të shkollave, qendrave shëndetësore etj. Gjithashtu, shqyrtimin e projekteve teknike për disa ura, me nga ky projekt në kuadrin e programit të kredisë qëllim riparimin e tyre sa më shpejtë. Po kështu, prej një vlerë prej 4.3 milionë dollarë u janë ofruar lidhur edhe me angazhimin e Qeverisë dhe banorëve të fshatrave të këtyre zonave dhe rreth 8 bashkëpunimin e saj me donatorët e huaj mund të mijë kredi hua, kryesisht për fara dhe plehra, duke them se Banka Botërore është tepër e angazhuar ndihmuar në rritjen e të ardhurave për 200 fshatra në projekte të rëndësishme për zhvillimin e zonave dhe 140 mijë banorë. veriore të vendit. Këtu mund të përmend projektin e Projekti i rehabilitimit të veprave ujitëse është rehabilitimit të përgjithshëm të rrugëve me vlerë rreth një tjetër projekt i rëndësishëm si bashkëfinancim 23 milionë dollarë në bashkëfinancim me programin me Holandën dhe PNUD-in për një vlerë prej rreth PHAR dhe me Italinë. Gjithashtu, kemi projektin 10.7 milionë dollarësh, që ka siguruar riaftësimin e emergjent të riparimit të rrugëve, projektin e veprave të vogla vaditëse në katër rrethe Mirditë, rehabilitimit të rrugëve lokale, prej rreth 31 milionë Dibër, Mat dhe Bulqizë, duke rehabilituar rreth 7200 dollarësh, që ka qenë për disa vite dhe që ende hektarë për rreth 20 mijë familje fermerësh. vazhdon, projekti i zhvillimit të kapaciteteve të Gjithashtu, nëpërmjet programit PHAR financohet mirëmbajtjes së rrugëve prej një vlerë prej 5.5 milionë projekti i furnizimit me ujë dhe kanalizime për Lezhën dollarë në shkallë vendi, ku pothuajse pjesa kryesore dhe Shëngjinin për rreth 2 milionë dollarë. Po kështu, e tij do të jetë për zonat e veriut dhe që do të synojnë Qeveria Gjermane ka mbyllur financimet për në krijimin e fondeve të rrugëve, në privatizimin e rehabilitimin e ujësjellësit të Kukësit e të Hasit dhe punëve të mirëmbajtjes, në menaxhimin më të mirë financon për 12 milionë dollarë objektin e furnizimit dhe organizimin e projekteve të rrugëve rurale. me ujë dhe kanalizimet e Krujës. Gjithashtu, Gjithashtu, investimet e Bankës Islamike të zhvillimit financon projekte të studimit të liqenit të Shkodrës janë të rëndësishme në disa drejtime. dhe të lumit të Bunës, projektin mbështetje Për sa i përket zonave të veriut, mund të përmend ekonomike për krijimin e vendeve të punës në financimin në formën e grantit prej rreth 320 mijë Shqipërinë e Veriut, si dhe të mbështetjes të dollarë për projektin e vaditjes së fushës së Hasit, zhvillimit komunal të Shkodrës, të cilat bëhen në bashkëfinancimin e Bankës Islamike të Zhvillimit me kuadër të bashkëpunimit me Qeverinë Gjermane. IFAD-in prej 5.5 milionë dollarësh për projektin e Po kështu, edhe Qeveria Austriake financon zhvillimit rural të zonave verilindore, që do të zbatohet furnizimin me ujë të disa fshatrave në zonën e nëpërmjet Fondit të Zhvillimit Shqiptar, projektin e Shkodrës, një program rreth 23 milionë shilinga dhe
814 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
po kështu parashikohen edhe projekte të tjera, si ai filluar ristrukturimi i albkromit duke shkëputur prej i furnizimit me ujë i katër fshatrave të Malësisë së tij katër njësi prodhuese jorentabël, si Batra e Klosit, Madhe. Gjithashtu, kemi projektin e furnizimit me Tërnova, të cilat kaluan në procesin e privatizimit. ujë të Laçit, përsëri nga Qeveria Austriake, Deri tani janë dhënë mbi 30 leje minerare shfrytëzimi rehabilitimin e 3.6 km li një të Sanxhakut, së bashku subjekteve juridike, të cilat kanë filluar punë. edhe me Karitasin Francez për rehabilitimin e Për të ardhmen, në bazë të ligjit “Për përcaktimin stacionit të pompave. Po kështu, në bashkëpunim e formës dhe të strukturës së privatizimit të me Qeverinë Japoneze financohen në kuadër të shoqërisë anonime Albkrom” do të kalojë së shpejti projektit të mbështetjes me mekanizma bujqësore në procesin e privatizimit ose dhënies me 60 milionë lekë të reja për Lezhën dhe 75 milionë koncension miniera e kromit Bulqizë dhe Uzina e lekë të reja për Shkodrën. Nëpërmjet Fondit të Ferrokromit Burrel. Aktualisht Ministria e Ekonomisë Zhvillimit Shqiptar, i cili përfaqëson një investitor të Publike dhe e Privatizimit është në negociata me fuqishëm në zbatimin e projekteve me donatorët e kompani të njohura italiane në këtë fushë. Po huaj dhe Qeverinë Shqiptare, kryesisht në fushën e kështu, për njësinë e Kalimashit, e cila aktualisht infrastrukturës ekonomike dhe sociale, vlen të është në konservim, pasi për gati dy vjet ka munguar përmendet sidomos projekti i zhvillimit rural të tregu i koncentratit të kromit, po bëhen përpjekje zonave verilindore me financues IFAD-in me 11.6 me firmën italiane DARFO, e cila ka marrë tashmë milionë dollarë, Bankën Islamike me 5.5 milionë në koncesion dhe ka filluar punën në uzinën e dollarë dhe Qeverisë Shqiptare me 1.1 milionë ferrokromit në Elbasan edhe minierat e kromit të dollarë për rrethet e Kukësit, Hasit, Tropojës dhe Përrenjasit dhe të Pojskës si asaj i shiten koncentrat Dibrës. Kam një pasqyrë të investimeve të PXHS- kromi dhe të fillojë puna edhe në këtë njësi. Pra së sipas të gjithë rretheve të zonës veriore, por lista edhe për njësinë e Kalimashit, në përputhje me ligjin është tepër e gjatë. që përmendëm më sipër, do të bëhet privatizimi në Nisur nga fakti që sektori minerar nxjerrës e një nga format e lartpërmendura. Po kështu, përpunues përbën bazën e zhvillimit ekonomik të superfosfati i Laçit është një shoqëri tregtare me një pjese të madhe të rretheve të zonës veriore të kapital 100% shtetëror që ka dalë vazhdimisht me vendit, sidomos të asaj verilindore, i është dhënë humbje në nëntë vitet e fundit. Tashmë, duke përparësi rimëkëmbjes së shpejtë të këtij sektori shfrytëzuar edhe bashkëpunimin e viteve ’95-‘97 me përmes ndërmarrjes së një sërë iniciativash kompaninë franceze që kishte punuar në këtë uzinë strukturore dhe ligjore. Në këtë kuadër, është bërë për prodhimin e superfosfatit për tregun e huaj, në privatizimi i një pjese të sektorit nxjerrës-minerar, fund të shtatorit të vitit 1998 kanë filluar bisedimet janë dhënë dhe po jepen me koncesion pjesa më e për marrjen me koncesion të saj. Gjatë vitit 1999- madhe e industrisë nxjerrëse dhe përpunuese të 2000 u hartua gjithë dokumentacioni përkatës mes mineraleve të kromit e të bakrit, objektiva që shumë palëve dhe përfundimisht këto ditë pritet që firma të shpejtë priten të realizohen plotësisht. vijë për të kryer procedurën e marrjes në dorëzim të Për sa i përket aspektit të zhvillimit social në superfosfatit të Laçit sipas kontratës koncensionare. këto zona duhet thënë që për shkak të karakterit të Është firma franceze Ever Trejt. njëanshëm të zhvillimit të tyre, pasi ekonomia e Prodhimi për nevojat e vendit do të rriten në 65 zonës verilindore të vendit është e lidhur thuajse mijë tonë dhe për eksport në 35 mijë tonë. tërësisht me sektorin minerar dhe janë krijuar jo pak Gjithashtu, do të bëhen investime të shumta për të probleme. Për këtë arsye janë marrë një sërë realizuar kërkesat teknologjike të prodhimit sipas masash që konsistojnë në dhënien e pagës për një standardeve cilësore. vit dhe një viti tjetër pagesë për asistencë sociale Dihet që në zonën e veriut të Shqipërisë janë punonjësve që dalin të tepërt nga procesi i burimet më të fuqishme energjetike sot në vend, ristrukturimit dhe ai i privatizimit, miratimi i ligjit për kështu që edhe angazhimet në këtë drejtim janë të pensionet e parakohshme për minatorët etj. Një shumta nga ana e Qeverisë, në radhë të parë projekti impakt pozitiv në këtë drejtim pritet të japë edhe i rehabilitimit të kaskadës së lumit Drin është një dhënia me koncesion e kësaj industrie që do të rrisë prioritet i padiskutueshëm. Ky projekt financohet nga jo vetëm prodhimin minerar dhe eksportin, por edhe Banka Evropiane për Rindërtim e Zhvillim, nga numrin e të punësuarve. Konkretisht në industrinë Japonia, Zvicra dhe Austria, dhe ka një kosto të huaj e kromit dua të theksoj që në fillim të vitit 1999 ka prej 43 milionë dollarësh. Për vitin 2000 kostoja e
815 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
huaj është 550 milionë lekë të reja dhe kostoja kthejnë në gjendje sa më normale segmentet rrugore lokale 450 milionë lekë të reja. Projekti është në ekzistuese që përfshihen në të, të dëmtuar dukshëm fazën e realizimit dhe parashikon rehabilitimin e si pasojë e rritjes së trafikut gjatë periudhës së hidrocentraleve kryesore të vendit tonë, si: Fierza, krizës të Kosovës, por edhe nga moskushtimi i Vau i Dejës, Ulza dhe Shkopeti. Objektivat kryesore vëmendjes së duhur gjatë këtyre viteve. Këto projekte të tij janë rehabilitimi dhe modernizimi i pajisjeve do të realizohen me investimet të financuara nga elektrike mekanike të këtyre hidrocentraleve me Buxheti i Shtetit dhe nga organizma financiarë synim rritjen e eficiencës së tyre, rritjes së prodhimit ndërkombëtarë. të energjisë elektrike dhe jetëgjatësisë së punës të Lidhur me investimet që janë dhënë dhe që jepen objektit. Gjithashtu një rëndësi të veçantë ka edhe nga Buxheti Shtetit, të cilat janë rreth 473.5 milionë realizimi i linjës 400 kilovolt Elbasan-Podgoricë, e lekë të reja deri tani dhe që do të vazhdojnë të cila tashmë është miratuar edhe në kuadrin e Paktit shtohen, mund të përmend rrugën Vorë-Durrës, të Stabilitetit. Po kështu, Qeveria është tepër e riveshje pjesore që ka përfunduar rreth 65 milionë angazhuar për rehabilitimin dhe fuqizimin e lekë të reja, rrugën Vorë-Kryqëzim–Rinas riveshje nënstacionit të Peshkopisë për fuqizimin e pjesore rreth 20 milionë lekë të reja, që përfundon nënstacionit të Shkodrës, për fuqizimin e nënstacionit brenda dy javëve; rrugën Fushë Krujë- Milot riveshje të Lezhës, për rikonstruksionin e linjës Shkodër- pjesore, që në 10 korrik përfundon rreth, 28.4 milionë Lezhë 110 kilovolt dhe po kështu edhe në shumë lekë të reja; rrugën e re Fushë Krujë-Mamurras, drejtime të tjera. kompletimi i segmentit të Thumanës 2 km, që Gjithashtu, Albtelekomi gjatë vitit 2000 do të përfundon më 15 korrik, 127.2 milionë lekë të reja, realizojë disa projekte në zonat veriore dhe rruga e re Fushë Krujë-Mamurras kompletimi i verilindore të vendit, si, për shembull, në Kukës, ku strukturave i 11 veprave të artit që përfundon 20 gusht është instaluar centrali telefonik automatik që është 171 milionë lekë të reja; rruga e Shullazit, elektromekanik me kapacitet 2000 numra, i cili do që është lidhja e rrugës së re Fushë Krujë-Milot me të zëvendësohet me një tjetër me kapacitet prej atë ekzistuesen nacionale, e cila përfundon më 20 4000 numra. Do të vendoset edhe lidhja telefonike gusht, me rreth 52.2 milionë lekë të reja dhe disa me radio katërkanalëshe për komunat Kolçë, angazhime të tjera të Qeverisë në këtë drejtim. Po Tërthorë, Surroq, Shishtaveç etj. Për Bajram Currin, kështu, siç e përmenda edhe gjatë përgjigjeve të për Hasin do të instalohet centrali i teknologjisë pyetjes së parë, këto ditë pritet të nënshkruhet dixhital me kapacitet 1000 numra, për Peshkopinë kontrata me kompaninë italiane fituese për urat mbi ku centrali ekzistues prej 2000 numra do të lumin Mat dhe Drin, duke përfshirë edhe rrugën zëvendësohet me një tjetër me 4000 numra dhe do Tapizë-Fushë Krujë me një vlerë prej 12.7 miliardë të lidhen disa komuna si Kastrioti, Lura etj. Edhe lireta dhe kohëzgjatje të punimeve 15 muaj, me Bulqiza gjatë vitit 2000 do të ketë instalimin e financim të Qeverisë Italiane. Këtë vit bëhet efektiv centralit me kapacitet 1000 numra. Edhe në dhe shpresojmë që brenda një kohe të shpejtë të Rrëshen gjatë këtij viti do të zëvendësohet centrali fillojë zbatimi i projektit të emergjencës për riparimin ekzistues me një central të tipit dixhital me e segmentit Fushë Krujë-Morinë me një kapacitet 3000 numra që do të mbështet me një bashkëfinancim të Bankës Botërore dhe të Qeverisë sistem transmetimi dixhital. Gjatë këtij viti do të Shqiptare. Gjatë zbatimit të këtij projekti do të rivendoset lidhja dhe për komunat Perlat, Kaçinar, riparohen rreth 173 km rrugë, ku përfshihen rrugët Kurbnesh etj. Fushë Krujë-Mamurras-Milot, Qafë Qelë-Fushë Duke qenë se edhe pyetja ishte shumë e Arrëz, Fushë Arrëz-Kukës dhe Kukës-Morinë me përgjithshme, ishte e vështirë për të dhënë një një fond prej 9.93 milionë dollarë. Kontratat e vitit të përgjigje tepër racionale. Shpresoj që deputeti Lesi parë, pra që do të fillojnë të zbatohen këtë vit, janë të ketë ngelur relativisht i kënaqur. Fushë Arrëz-Lajthizë, Lajthizë-Shën Mëri, Shën Lidhur më pyetjen e dytë që kishte lidhje me Mëri–Kalimash, Kalimash-Kukës. Kontratat që do rrugën Durrës-Kukës, do më vijë keq që do të të fillojnë të zbatohen në fillim të vitit të ardhshëm detyrohem të përsëris disa gjëra që i përmenda edhe janë Fushë Krujë- Fushë Arrëz dhe Kukës- Morinë. në angazhimet e Qeverisë për zhvillimin e zonave Për kontratat e vitit të dytë, aktualisht nuk ka projekte të veriut. të gatshme, por ka filluar puna për përgatitjen e tyre. Projektet e rrugës Durrës- Kukës synojnë të Gjithashtu, dua të them se meqenëse gjatë
816 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
negociatave me Bankën Botërore nuk u pranua të Kosovës, që do të jetë një shtet i lirë. financohej segmenti nga Miloti deri në Fushë Arrëz, Duke dëgjuar përgjigjet e zotit Kryeministër, duke u preferuar ai nga Mjeda deri në Fushë Arrëz, ndoshta jo për t’i kthyer reston e komplimenteve që Qeveria ka vendosur e do të financojë vetë riparimin ai bëri në hyrje të fjalës së tij për mua, ndoshta e segmentit të rrugës ekzistuese nga Miloti deri në koicidon rastësisht në mënyrë të gabuar, por duke Fushë Arrëz, e cila është e dëmtuar rëndë. shpresuar te temperamenti i tij impulsiv dhe karakteri Për sa i takon problemit të rrugës së re, e cila i vendosur si Kryeministër, natyrisht këto nuk janë është një tjetër shqetësim i zotit Lesi, por edhe i të komplimente, se nuk kam asnjë interes për gjithëve, tashmë kemi filluar 500 mijë dollarë nga Kryeministrin, as për ish-kryeministrin Nano, as për Banka Botërore për të zhvilluar projektidenë dhe për ish-kryeministrin Majko, e as tani për Kryeministrin të bërë projektin e fizibilitetit të një rruge të re dhe Meta. Ky është sqarimi i fundit që bëj për kolegët Qeveria është tepër e angazhuar që kjo të bëhet sa në sallë, sepse radhën e kaluar pati një incident, më shpejtë. Qeveria Shqiptare është e vendosur të ndoshta më shumë për faj të ministrit të Jashtëm, ecë në këtë drejtim dhe faza e parë për të është që bën pjesë në kabinetin Meta dhe paksa edhe bërja e projektidesë dhe studimit të fizibilitetit që për fajin tim. Por që të kthehem te përgjigja e pyetjes do të fillojnë këtë vit! së parë, jam i detyruar t’i rikujtoj zotit Kryeministër Duke shpresuar se isha i qartë për përgjigjet e atë fjalë që i kam thënë ditën që u votëbesua në të dyja pyetjeve, falënderoj zotin Lesi për pyetjet Parlament dhe besoj që nuk bëhem i bezdisshëm dhe juve, të nderuar kolegë, për vëmendjen! për të dhe as për Parlamentin, sepse gjithë ato shifra Falemnderit! të mëdha që u paraqitën nga Kryeministri për zonën Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti e veriut, që është një zonë kryesore, pasi kalon më Kryeministër! vonë edhe rruga për Kosovë, them se duhet të jetë Fjalën e ka zoti Lesi. më kërkues, si ka filluar të jetë kohët e fundit, dhe Nikollë Lesi – Falemnderit, zoti Kryetar! nuk i beson aspak administratës së tij, dhe bën Falemnderit, zoti Kryeministër! shumë mirë. Ndoshta në gjuhën e politikës kjo quhet Nisur nga paraqitja e shifrave dhe fakteve, nga mosbesim ndaj administratës. Do të lutesha që të ju si Kryeministër i Shqipërisë, mendoj që nuk kam vazhdosh këtë lloj impenjimi ndaj administratës për bërë gabim që kam bërë këto dy pyetje, sepse edhe ta vëzhguar nga afër fjalët dhe raportet e tyre që t’i kohëzgjatja e përgjigjes suaj tregoi rëndësinë e sjellin në zyrë, siç ke bërë javën e fundit me shumë pyetjeve për Veriun e Shqipërisë. firma dhe në Drejtorinë e Përgjithshme të Rrugëve. Nëse më lejoni t’ju bëj një saktësim, që të mos Ndoshta këto janë jashtë pyetjes, po më lejo të ketë keqkuptime në sallë ose në publik, unë besoj them që ke bërë shumë mirë që ke lëvizur ministren ju kuptoj me saktësimin tuaj, që thatë zonë e Veriut. e PSD-së, zonjën Shuli, pasi ishte vërtet një grua e Unë po të kisha lindur në Sarandë ose të isha mirë, por e paaftë dhe vendose një ministër deputet i Sarandës pyetjen do ta bëja, kryesisht, kompetent, siç është zoti Nako, që deri tani ka për jugun e Shqipërisë, e pastaj për gjithë Shqipërinë, treguar që është korrekt dhe e lidh këtë me por përderisa kam lindur në Lezhë dhe jam deputet premtimet që ka dhënë për zonën e Veriut dhe, me i një zone veriore, jam i detyruar të interesohem për aq sa kam parë dhe vëzhguar me deputetin Hasanaj, zonën time që bën pjesë në Veriun e Shqipërisë. rruga Fushë Krujë-Lezhë, përjashtuar dy kilometra Pyetjet kanë lindur edhe nga konsultat, ndoshta në qytetin e Laçit dhe 1 kilometër në qytetin e Fushë rastësisht, që kam bërë unë si deputet i vetëm, por Krujës, është riparuar në një kohë rekord dhe kjo edhe nga konsultat dhe shqetësimet që kanë edhe tregon impenjimin dhe seriozitetin e tij si ministër. deputetë të tjerë të veriut, zotit Hasanaj, Stankaj, Skënder Gjinushi – Mbaroi koha, zoti Lesi. Nikolla, Legisi, Shullazi e plot deputetë të tjerë të Zoti Kryeministër, do të shtoni gjë? veriut. Nuk është vetëm një përgjigje për deputetin Ilir Meta – Unë dëshiroj të theksoj edhe njëherë Lesi nga zoti Kryeministër, por besoj edhe për se angazhimi i Qeverisë është maksimal për të deputetë të tjerë të zonës së veriut. ndihmuar në zhvillimin e zonave të veriut. Qeveria Mendoj që zona e Lezhës, ku jam unë deputet, dhe unë personalisht e kuptojmë situatën e vështirë është një zonë, jo për të bërë qejfin, por një pikë në të cilën është zona e veriut. Unë personalisht kyçe, sepse ka portin kryesor të veriut të Shqipërisë, nuk vuaj nga komplekset e të qenit nga veriu ose ku futet tani edhe Kosova, ose së shpejti shteti i nga jugu, për arsye se, duke qenë vetë nga jugu,
817 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
jam dhëndër nga veriu. Por, mendoj se kjo vëmendje cili do të bëjë të mundur edhe gjetjen e financuesve. ka të bëjë pikërisht me atë zhvillim të balancuar që Nuk dëshiroj pastaj dhe nuk kisha mundësi të ne kemi aktualisht midis zonave të ndryshme të përmendja, sepse pyetja ishte shumë e vendit, që nuk është as për faj të jugut dhe as për përgjithshme, investime të jashtëzakonshme të bëra meritë të qeverive ose për faj të qeverive të që nga spitali i Shkodrës që përfundon këtë verë mëparshme, por për arsye historike, tradicionale, prej 5 milionë dollarësh, në fushën e ekonomike, gjeografike, etj. Unë kam shumë besim telekomunikacionit, në fushën energjisë, dhe shumë se me zhvillimin e situatave të reja në rajon, me të tjerë, që Qeveria i ka për detyrë t’i bëjë dhe do të hapjen e kufirit me Kosovën, me hapjen e kufirit me bëjë akoma më shumë në të ardhmen duke bërë Malin e Zi, me një zhvillim edhe më intensiv të thjesht detyrën e saj dhe duke pasur edhe marrëdhënieve me Maqedoninë. Gjithashtu, zona e mbështetjen e Parlamentit, si dhe mbështetjen e veriut të Shqipërisë do të ketë mundësi shumë më deputetëve të zonave të interesuara. të mëdha për zhvillim. Falemnderit! Unë dua t’ju them se Qeveria është tepër e Skënder Gjinushi – Do të shtoni gjë, zoti Lesi? angazhuar dhe konkretisht ka dhënë më shumë se Nikollë Lesi – Jo, zoti Kryetar, mendoj se bëre 4 milionë dollarë fonde të paparashikuara nga gabim që më ndërpreve fjalën, megjithëse po të kishe Buxheti i Shtetit vetëm për këtë vit, në mënyrë që qenë korrekt vazhdimisht në seanca për kohën e të mbyllet sa më shpejt segmenti Fushë Krujë–Milot, sekondat, do të tërhiqesha, meqenëse e ke lejuar që është një nga segmentet më shqetësues dhe edhe herë të tjera dhe për mua u tregove shumë më nervangritës për të gjithë ata që udhëtojnë nga korrekt. Tirana për Shkodër ose nga Tiranë për në Kukës e Falemnderit! në Tropojë dhe si rezultat i këtij angazhimi konkret Skënder Gjinushi – Kam respektuar gjithmonë të Qeverisë, që ka një kosto shumë të madhe për minutat deri në 1 minutë shtesë. Buxhetin e Shtetit, ne kemi besim se brenda 20 Duke falënderuar Kryeministrin për interpelancat gushtit do të inaugurojmë për herë të parë një dhe përgjigjet ndaj pyetjeve, mbyllim çështjet që segment të plotë të një rrugë të re të standardeve kishin të bënin me interpelancat dhe pyetjet dhe evropiane në vendin tonë. Po kështu, edhe ato fonde vazhdojmë me projektligjet. shtesë që Qeveria ka dhënë me shpejtësi për Fillojmë me shqyrtimin e projektligjit “Për riparimin e rrugëve nga qyteti i Durrësit për në Vorë statusin e dhuruesve të gjakut”, paraqitur nga Këshilli për në drejtim të Fushë Krujës dhe, akoma më tutje, i Ministrave. kanë të bëjnë edhe me këtë shqetësim që rruga për Fjalën e ka Komisioni i Shëndetësisë. në drejtim të zonave të veriut, veçanërisht për në Engjell Bejtaj – Falemnderit, zoti Kryetar! drejtim të Kukësit e të Kosovës, të bëhet sa më e Komisioni i Shëndetësisë dhe i Mbrojtjes së lehtë dhe sa më pak shqetësuese për të gjithë ata Mjedisit në disa mbledhje rresht ka marrë në të cilët shkojnë jo vetëm në zonat e veriut të vendit, shqyrtim projektligjin “Për statusin e dhuruesve të por që dëshirojnë të shkojnë e të zhvillojnë edhe gjakut”, madje edhe për shkak të debateve edhe të biznes në Kosovë. kundërshtive që kishte përmbajtja e këtij projektligji, Qeveria do të vazhdojë të angazhohet akoma në një prej seancave paraardhëse u kërkua shtyrja më tej jo vetëm në zbatimin e këtyre projekteve që e diskutimit të tij, pra edhe në diskutimet e kemi tashmë me Bankën Botërore për riparimin e mëvonshme në komision dhe në prani të këtyre akseve që unë përmenda për në drejtim të specialistëve të kësaj fushe, komisioni mendon se Kukësit, do të japim fonde të konsiderueshme siç e projektligji nuk sanksionon në mënyrë të qartë dhe përmenda përsëri nga Buxheti i Shtetit, fonde të të saktë kuptimin e dhuruesit të gjakut. Përkufizimi paparashikuara për riparimin e rrugës ekzistuese i këtyre termave është me një rëndësi vendimtare Milot- Fushë Arrëz, që nuk është e parashikuar në për të gjithë filozofinë e këtij projektligji. Projektligji projektet e Bankës Botërore dhe, gjithashtu, do të në disa aspekte të përmbajtjes së tij, nxit e promovon punojmë që këtë gjysmë milioni dollarë, të cilin e praktika të tilla dhe përcakton rregulla e sjellje që kemi siguruar për projektidenë dhe për studimin e bien në kundërshtim të plotë me Organizatën fizibilitetit të rrugës Durrës-Kukës, sa më shpejtë Botërore të Shëndetësisë dhe me strategjinë e ta prokurojmë dhe sa më shpejtë të kemi një Këshillit të Ministrave në këtë fushë. projektide në duart tona dhe një studim fizibiliteti, i Komisioni mendon se duhet të gjendet një
818 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
balancë ndërmjet mbrojtjes së interesave të Pavli Zëri – Komisioni i Politikës së Jashtme dhënësve të gjakut dhe parimeve që ka Organizata është dakord me këtë projektligj. Botërore e Shëndetësisë, në të cilën Shqipëria është Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. palë, gjë të cilën ky projektligj nuk e realizon. Në Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve është projektligj duhet t’i kushtohet një interes më i veçantë dakord për ratifikimin e kësaj marrëveshjeje. si për sa i përket faturës ekonomike, ashtu edhe Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. përfitimeve të tjera materiale, madje duke i Ka diskutime? Nuk ka. ndërthurur ato edhe me stimuj moralë, ashtu siç i Grupet janë dakord? ka çdo vend tjetër i botës. Për të gjitha këto arsye (Grupet shprehen dakord) që përmendëm, komisioni vendosi një zëri, që në Mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për ratifikimin e përputhje me nenin 131 të Rregullores, t’i propozojë marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së Republikës së seancës plenare kthimin e këtij projektligji Këshillit Shqipërisë dhe Qeverisë së Hungarisë për të Ministrave për ripunim. bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, trafikut Falemnderit! të drogës dhe krimit të organizuar”. Skënder Gjinushi – Meqë propozimin e bën Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për komisioni më i specializuar për këtë projektligj dhe aderimin në Konventën e Hagës për mbrojtjen e ka të bëjë me përmbajtjen e projektligjit, kush është fëmijëve dhe bashkëpunimin për birësimet jashtë mendimi i grupeve për propozimin për kthim për vendit”. rishqyrtim në Këshillin e Ministrave? Fjalën e ka Komisioni i Shëndetësisë. (Grupit të Partisë Demokratike shprehet dakord Engjëll Bejtaj – Falemnderit, zoti Kryetar! me Komisionin e Shëndetësisë që të kthehet). Komisioni i Shëndetësisë në mbledhjen e tij të Skënder Gjinushi – Grupi socialdemokrat. djeshme analizoi projektligjin “Për aderimin në Engjëll Bejtaj – Edhe grupi i Partisë Konventën e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe Socialdemokrate është dakord të kthehet për bashkëpunimin për birësimet jashtë vendit”. ripunim. Komisioni e gjykon që aderimi në këtë konventë Skënder Gjinushi – Grupi socialist. është mëse i domosdoshëm në kushtet aktuale kur Sulejman Kuqi – Grupi socialist është dakord procesi i birësimeve jashtë vendit është prezent edhe me propozimin e komisionit. në Shqipëri. Gjithashtu, komisioni mendon se Skënder Gjinushi – Grupet mbështesin aderimi në këtë konventë do të bëjë të mundur mendimin e komisionit për rikthim. evitimin e spekulimeve, që nuk mund të themi se Kush është dakord për ta rikthyer? Kundër? Nuk nuk ka pasur, se nuk janë vërejtur, në mënyrë që ka. Abstenim? 1 abstenim. birësimi të bëhet në interesin e fëmijëve dhe mbi Projektligji nuk pranohet në parim dhe i kthehet bazën e garantimit dhe të respektimit të të drejtave për rishqyrtim Këshillit të Ministrave. të tyre themelore. Gjithashtu, komisioni mendon se Kalojmë në projektligjin “Për ratifikimin e ka edhe një element tjetër pozitiv nga aderimi në marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së Republikës së këtë konventë, sepse anëtarësimi do të shërbejë Shqipërisë dhe Qeverisë së Hungarisë për për mbushjen e njëfarë vakuumi ligjor në këtë bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, trafikut drejtim. të drogës dhe krimit të organizuar”, propozuar nga Si komision jemi dakord që ky projektligj të Këshilli i Ministrave. miratohet. Fjalën e ka Komisioni i Rendit dhe i SHISH-it. Falemnderit! Zihni Beqiraj – Komisioni i Rendit e shqyrtoi Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! në mbledhjen e tij të radhës projektligjin “Për Fjalën e ka Komisioni për Politikën e Jashtme. ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së Pavli Zëri – Komisioni i Jashtëm është dakord. Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Hungarisë Skënder Gjinushi – Fjalën e ka Komisioni për për bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, të Drejtat e Njeriut. trafikut të drogës dhe krimit të organizuar” dhe është Afërdita Stefani – Duke theksuar që në fillim dakord që ky projektligj të kalojë për miratim në se komisioni ynë është dakord për miratimin e këtij seancë plenare. projektligji dhe, që të mos e marr fjalën për herë të Skënder Gjinushi – Komisioni i Politikës së dytë, mund të them se nëpërmjet ratifikimit të kësaj Jashtme e ka fjalën. Konvente të Hagës reflektohet ndaj një detyrimi
819 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kushtetues që ka shteti shqiptar për të siguruar i Çështjeve Sociale është dakord që ky projektligj mbrojtjen e veçantë të fëmijëve dhe në rastin e të miratohet në seancë plenare. birësimeve të tyre jashtë shtetit. Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. Së dyti, miratimi i kësaj konvente rikonfirmon Diskutime? Nuk ka. faktin se dhe në fushën e birësimeve jashtë vendit, Grupet janë dakord? parim udhëheqës dhe kriter themelor mbetet ai i (Grupet shprehen dakord) interesit më të lartë të fëmijës. Në vazhdën e zbatimit Mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për aderimin në të këtij parimi, palët ose shtetet kontraktues Konventën e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe angazhohen të mbrojnë e të respektojnë të drejtat bashkëpunimin për birësimet jashtë vendit”. themelore të fëmijëve që birësohen, duke Kalojmë te projektligji “Për lojërat e fatit, kazinotë parandaluar çfarëdo orvatje, që do të synonte dhe hipodromet”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. rrëmbimin, shitjen ose trafikimin e këtyre të fundit. Këtë projektligj nuk mund ta shqyrtojmë, pasi Së treti, në 48 nenet dhe 7 kapitujt e konventës Komisioni i Ekonomisë dhe Komisioni i Ligjeve nuk në fjalë, krahas qëllimeve që synon të arrijë ajo, kanë paraqitur relacionin përkatës. precizohen sidomos detyrimet kryesore që duhet I tërheqim vëmendjen komisioneve që ato janë të përmbushen për të realizuar birësimet jashtë të detyruara të bëjnë relacionin për çdo projektligj vendit. E gjej të arsyeshme të tërheq vëmendjen në dhe në çdo rast duhet të japin mendimet e tyre. dy detaje që lipsen të mbahen mirë parasysh. Pra, ky projektligj hiqet nga kalendari dhe Detaji i parë, procedura për birësimet jashtë vazhdon shqyrtimi në komisione. vendit të nisin vetëm pasi të jenë shfrytëzuar Kalojmë te projektligji i fundit “Për caktimin e mundësitë për birësime brenda vendit dhe detaji i ditës së triumfit të paqes”. dytë vetëm pasi të jetë krijuar bindja e qëndrueshme Dje pati mendim që të arrihej një konsensus në se birësimi jashtë vendit është në interesin më të Byro, eventualisht për datën. Në parim të gjithë janë lartë të fëmijës. dakord që me ligj të caktohet një ditë e triumfit të Së dyti, konventa që miratojmë i përcakton qartë paqes që lidhet me çlirimin e Kosovës dhe autoritetet qendrore, si dhe organet e akredituara konkretisht nga konsulta e fundit, që u bë në Byronë që do t’i zbatojnë detyrimet përkatëse që lindin gjatë Parlamentare, kishte konsensus për datën 12 procesit të birësimit, pra, zgjerohet frymëmarrja e qershor, meqë është datë zyrtare dhe është data e komitetit shqiptar të birësimeve në raportet që ai futjes së trupave të NATO-s dhe nuk lidhet me duhet të vendosë me homologët e vet të shteteve të ngjarje evazive, siç është rikthimi i kosovarëve. tjera. Gjithashtu, përcaktohen qartë edhe Hapim debatin. Kush do të diskutojë? Nuk ka disiplinohen kërkesat procedurale të çdo birësimi diskutime. jashtë vendit, i pritet shtegu çdo spontaniteti dhe Grupet? arbitrariteti në këtë drejtim. (Grupet shprehen dakord) Së fundi, sqarohet fakti se kur njihet dhe çfarë Pra, jemi gati të votojmë edhe projektligjin “Për presupozon birësimi jashtë vendit dhe me pasoja caktimin e ditës së triumfit të paqes”, që është tepër pozitive që duhet të sigurojë ai për fëmijët iniciativë e një grupi deputetësh. shqiptarë të birësuar jashtë vendit. Kalojmë në votim. Falemnderit! Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve, zonja Çaka. Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Hungarisë Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e për bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, shqyrtoi projektligjin “Për aderimin në Konventën e trafikut të drogës dhe krimit të organizuar”, propozuar Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe bashkëpunimin nga Këshilli i Ministrave? për birësimet jashtë vendit” dhe vlerëson rëndësinë Hapet votimi. Mbyllet votimi. e aderimit në këtë konventë. Nga pikëpamja ligjore Me 80 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, konstaton se ai është në përputhje me Kushtetutën 24 nuk kanë votuar, miratohet në parim ky projektligj. dhe me ligjet e tjera. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi - Fjalën e ka Komisioni i Abstenim? Nuk ka. Punës dhe i Çështjeve Sociale. Miratohet. Luftim Ahmetaj – Edhe Komisioni i Punës dhe Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.
820 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Abstenim? Nuk ka. e ditës së triumfit të paqes”, propozuar nga një grup Miratohet. deputetësh? Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Hapet votimi. Mbyllet votimi. ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Qeverisë së Me 81 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Hungarisë miratohet në parim projektligji “Për caktimin e ditës për bashkëpunimin në luftën kundër terrorizmit, së triumfit të paqes”, propozuar nga një grup trafikut të drogës dhe krimit të organizuar”, propozuar deputetësh. nga Këshilli i Ministrave? Neni 1. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Po, zoti Dokle. Me 74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Namik Dokle – Falemnderit! 30 nuk kanë marrë pjesë në votim, miratohet në Unë si një nga iniciatorët e këtij projektligji, në tërësi projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes nenin 1 kam shënuar datën 15, sepse ky ka qenë ndërmjet Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe propozimi edhe i Këshillit të Rrethit të Kukësit, por Qeverisë së Hungarisë për bashkëpunimin në luftën pas diskutimeve që u bënë dhe pas konsultimeve kundër terrorizmit, trafikut të drogës dhe krimit të me të gjitha grupet parlamentare, të cilat mendojnë organizuar”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. se data më e përshtatshme është data 12, momenti Kalojmë në votimin e projektligjit “Për aderimin që është shpallur triumfi i NATO-s mbi makinën në Konventën e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe militariste dhe shoviniste të Milosheviçit, mendoj se bashkëpunimin për birësimet jashtë vendit”. do të ishte më mirë të ishte data 12 dhe bashkohem Kush është dakord në parim me projektligjin? me mendimin e të gjithë përfaqësuesve të të gjitha Hapet votimi. Mbyllet votimi. grupeve parlamentare që në mbledhjen e mëngjesit Me 72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, menduan ta bëjnë këtë gjë. 32 nuk morën pjesë në votim, miratohet në parim Skënder Gjinushi – Ka koment tjetër? Jo. projektligji “Për aderimin në Konventën e Hagës për Kush është dakord që data 12 qershor të jetë mbrojtjen e fëmijëve dhe bashkëpunimin për data e triumfit të paqes? Kundër? Nuk ka. Abstenim? birësimet jashtë vendit”. Nuk ka. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Miratohet. caktimin e ditës së triumfit të paqes”, propozuar Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për nga një grup deputetësh? aderimin në Konventën e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve Hapet votimi. Mbyllet votimi. dhe bashkëpunimin për birësimet jashtë vendit”? Me 80 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Hapet votimi. Mbyllet votimi. 24 nuk morën pjesë në votim, miratohet në tërësi Me 72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, projektligji projektligjin “Për caktimin e ditës së miratohet edhe në tërësi projektligji “Për aderimin triumfit të paqes”, propozuar nga një grup në Konventën e Hagës për mbrojtjen e fëmijëve dhe deputetësh. bashkëpunimin për birësimet jashtë vendit”. Me këtë votim mbyllet edhe seanca e sotme. Kush është dakord me projektligjin “Për caktimin Falemnderit!
821 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E hënë, 19.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 18:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim sot janë rreth 13 mijë hektarë nga 12 mijë hektarë seancën. që kanë qenë më parë, por që vaditen realisht rreth Fillimisht ju bëj të njohur kalendarin 2 javor. Sot 9.482 hektarë të ndara si më poshtë: në rend të ditës kemi pyetje dhe interpelanca. Ditën Në kanalin Peqin-Kavajë, me kapacitet ujitës e martë e të mërkurë punë në komisione; ditën e prej 7200 hektarësh dhe pjesa tjetër nga stacionet enjte seancë plenare sipas rendit të ditës që ju keni; e pompimit, si dhe nga ujëmbledhësit me kapacitet të hënën e ardhshme pyetje dhe interpelanca, e 4280 hektarë. marta dhe mërkura punë në komisione dhe ditën e 2. Rrethi i Kavajës, thashë më sipër, ka rreth 25 enjte datë 29.06.2000, ora 10:00 seancë plenare, mijë hektarë tokë arë të mbjella qoftë edhe me ku janë parashikuar pyetje dhe interpelanca, si dhe foragjere rreth 17345 hektarë. shqyrtimi i disa projektligjeve. Për këtë kalendar nuk 3. Mungesa e investimeve të Qeverisë për pati kontestime, kështu që nga Byroja quhet i bujqësinë dhe blegtorinë e rrethit të Kavajës, që dikur pranuar. ka qenë rrethi hambar i bujqësisë së vendit, të A ka ndonjë sugjerim për të shtuar ose për kthehet në një rreth me rendimente që po i paraqes ndonjë ndryshim në kalendar nga ana e Kuvendit? më poshtë. Po, zoti Dajçi. Drithëra buke, grurë nga 41.8 kuintalë për Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! hektarë përpara vitit 1991 në 25.1 kuintalë për Kam mëse tri javë që kam depozituar një hektarë sot. interpelancë me Ministrin Poçi dhe ende nuk merret Patate nga 84 kuintalë për hektarë përpara vitit në konsideratë. Pra, çdo afat i bazuar në Rregulloren 1991 në 63 kuintalë për hektarë sot. e Parlamentit ka mbaruar. Dua të di, kur është afati Luledielli nga 17.5 kuintalë për hektarë përpara i zgjatur për ta zhvilluar këtë seancë pyetjesh dhe vitit 1991 në 10 kuintalë për hektarë sot. interpelancë me Ministrin Poçi? Perime e bostan nga 214 kuintalë për hektarë Skënder Gjinushi – Atëherë ta kërkojmë ta para vitit 1991 në 166.5 kuintalë për hektarë sot. zhvillojmë këtë interpelancë ditën e enjte, meqenëse Foragjere nga 338 kuintalë për hektarë përpara për sot nuk ka qenë e mundur. vitit 1991 në 250 kuintalë për hektarë. Ka ndonjë gjë tjetër për kalendarin? Jo. Arsyet e rënies së rendimentit janë: Për sa i takon pyetjeve dhe interpelancave ne a-interesi i pakët nga fuqia punëtore; përpiqemi të rakordojmë me ministrat në mënyrë b-çmimet e larta të imputeve; që të respektohet edhe afati. c-mungesa e shkallës së mekanizimit; Kalojmë në pyetjet dhe interpelancat që kemi ç- mungesa e ujit; për ditën e sotme dhe që lidhen me ministrin e d- politika jo e mirë bujqësore dhe doganore. Bujqësisë. Për pikën ç, për vaditjen, po ilustroj me shifra Fillojmë me interpelancën e kërkuar nga deputeti që t’ju prek sadopak dhe mundësisht ministria të Hushi me ministrin e Bujqësisë dhe të Ushqimit, vihet në lëvizje. zotin Lufter Xhuveli. Komuna Synej, vaditjet deri në vitin 1991 ishin Fjalën e ka deputeti Hushi. 2520 hektarë, ndërsa sot afërsisht 1790 hektarë. Fatbardh Hushi – I nderuar zoti Kryetar, Komuna Golem, vaditjet deri në vitin 1991 ishin Të nderuar kolegë, 726 hektarë, ndërsa sot 380 hektarë. I nderuar zoti Ministër, Komuna Helmës, vaditjet deri në vitin 1991 ishin Pavarësisht se nuk jam agronom, por si deputet 674 hektarë, ndërsa sot 390 hektarë. i Kavajës jam i detyruar të sjell këtu përpara jush Komuna Lekaj, vaditjet deri në vitin 1991 ishin shqetësimet e sektorit të bujqësisë të këtij rrethi, 1360 hektarë, ndërsa sot 1140 hektarë. prandaj kërkova këtë interpelancë për arsyet e Komuna Gërmenj, vaditjet para vitit 1991 ishin mëposhtme: 576 hektarë, ndërsa sot 460 hektarë. 1. Rrethi i Kavajës ka 41 mijë e 140 hektarë Komuna Kryevidh, vaditjet ishin 2620 hektarë, tokë, nga të cilat 25 mijë hektarë tokë arë. Nën ujë ndërsa sot 145 hektarë.
822 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Komuna Sinaballaj nga 1150 hektarë që vaditej për to është investuar një vlerë prej 355 milionë deri në vitin 1991, sot vaditet 505 hektarë. lekësh të reja, duke bërë të mundur futjen nën ujë Këto janë shifrat që shqetësojnë këdo që dëgjon të fushës së Kavajës me një sipërfaqe prej 8900 në sallë, si dhe atë që mund të na ndjekë nga ekrani hektarë, fushës së Okshtunit me një sipërfaqe prej i televizionit. 1000 hektarësh, fushës së Bashtovës me një 4. Keqardhja se në tregun e qytetit, ashtu si sipërfaqe prej 800 hektarësh, si dhe ndërtimin dhe edhe në tregun e rretheve të tjera, në shumë muaj riparimin e 11 stacioneve të pompimit që ujisin një të vitit dominojnë prodhimet e importuara nga vendet sipërfaqe prej 1200 hektarësh tokë bujqësore. fqinjë. Është vënë në gatishmëri në vitin 1999 kanali 5. Problemi i kullimit dhe ai i funksionimit të ujitës Karinë-Gosë me një vlerë prej 14 milionë hidrovorëve. lekësh, i cili përmirëson ujitjen e fushës së Synejit 6. Mospërfshirja e rrethit të Kavajës në kredinë dhe Qerretit, si dhe garanton ujitjen e fushës së japoneze, që i ka habitur shumë fermerët kavajas. Bashtovës. 7. Mosfutja në rrethin e Kavajës e lopëve apo e Për sa i përket ujitjes në komunat Synej, Golem të imëtave të racave të avancuara si në prodhimin e dhe Helmas do doja të bëja sqarimet konkrete si qumështit, ashtu edhe të mishit. më poshtë. 8. Duke u nisur nga numri i rrënjëve të mbjella Për komunën e Synejit. me ullinj dhe ato që janë mbjellë brenda këtyre 10 Kjo komunë ka një sipërfaqe nën ujë prej 1600 vjetëve të fundit, a mendohet të subvencionohet për hektarësh tokë bujqësore. Ajo ujitet kryesisht nga mizën e ullirit, sepse dëmi nga ky dëmtues ka ulur kanali Peqin-Kavajë. Rrjeti ujitës i kësaj komune prodhimin mbi 50%? është rehabilituar në kuadrin e projektit PHARE dhe 9. A do të shfrytëzohen, pra, të stimulohet nga ka një vlerë prej 25 milionë lekësh të reja. Është Qeveria mbulimi i sipërfaqes kodrinore me pemëtari bërë spostimi i kanalit kryesor Peqin–Kavajë nga ose vreshtari? zona e qytetit në aksin e autostradës, e cila kalon 10. Problemi madhor i devijimit të Shkumbinit, i përmes kësaj komune, duke bërë të mundur cili po nuk u vu në kontroll do të vijë një moment që zgjidhjen përfundimtare të ujitjes së këtyre tokave. do të përmbysë mijëra hektarë të fshatit Spille dhe Për sezonin ujitës të këtij viti janë marrë masat do ta kthejë atë në moçalishte. përkatëse nga shoqatat e përdorimit të ujit dhe Zoti Ministër, Federata e Përdorimit të Ujit, që të mos ketë Unë parashtrova disa nga shqetësimet e probleme në ujitjen e tokave të kësaj komune. fermerëve të rrethit tim dhe pasi t’ju dëgjoj juve, unë Theksojmë se Shoqata e Përdorimit të Ujit ka marrë do të shpreh edhe disa mendime të miat. në përdorim komplet sistemin e ujitjes dhe Falemnderit! menaxhon ujitjen dhe mirëmbajtjen e rrjetit ujitës Skënder Gjinushi – Falemnderit! me të ardhurat e mbledhura nga ujitja. Problem në Zoti Ministër ju e keni fjalën. këtë komunë është ndërtimi me vonesë i urës së Lufter Xhuveli – I nderuar zoti Kryetar, autostradës në hyrje të qytetit të Kavajës, e cila ka Të nderuar zotërinj deputetë, penguar në një farë mase vendosjen e tubacionit të Nga deputeti i rrethit të Kavajës, zoti Fatbardh çelikut për dërgimin e ujit në fushën e Qerretit. Ky Hushi më është adresuar pyetja: Cili është qëndrimi shqetësim i është bërë prezent firmës ndërtuese të i ministrisë që ju drejtoni në lidhje me vaditjen e autostradës dhe ajo ka premtuar zgjidhjen e këtij shumë zonave të rrethit të Kavajës, si komuna Synej, problemi në një kohë sa më të shpejtë. Golem, Helmas, si dhe politikat e zhvillimit bujqësor Komuna e Golemit. e blegtoral të zonës së Kavajës? Kjo komunë ka një sipërfaqe të përgjithshme Po përpiqem t’i përgjigjem në mënyrë të prej 2000 hektarësh, ku zona fushore me një drejtpërdrejtë interesimit të deputetit Hushi. sipërfaqe prej 800 hektarësh është futur nën ujë në Siç dihet rrethi i Kavajës është një rreth kryesisht sajë të rehabilitimit të këtij sistemi. Për këtë komunë bujqësor, por që ka një pjesë të tokave bujqësore janë shpenzuar 17 milionë lekë investime. Për edhe në zonën kodrinore në një sipërfaqe të ujitshme sipërfaqen prej 1200 hektarësh, që shtrihet kryesisht prej 13 mijë e 500 hektarësh. Në këtë rreth në vitin në zonën kodrinore, ujitja kryhet me anë të 1999 kanë përfunduar investimet e projektit të parë rezervuarve dhe me vështirësi, sepse sistemi ujitës të rehabilitimit të veprave ujitëse dhe kulluese dhe kërkon një rehabilitim. Në këtë komunë funksionon
823 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Shoqata e Përdorimit të Ujit e cila ka marrë veprat Aktualisht në rrethin e Kavajës drithërat e bukës në dorëzim. zënë një sipërfaqe prej 6900 hektarësh, nga të cilat Komuna e Helmësit. 4500 hektarë me grurë, 2200 hektarë mbillen me Ndodhet në zonën kodrinore dhe ujitja e tokave perime, 500 hektarë me patate, 1850 hektarë me bëhet nëpërmjet rezervuarve. Sistemi ujitës i kësaj fasule dhe 5800 hektarë me foragjere. Këto janë të komune është i amortizuar. Edhe në këtë komunë dhënat e fundit. Duke i vënë në raport me njëra- funksionon Shoqata e Përdorimit të Ujit, e cila ka tjetrën këto sipërfaqe, rezulton një strukturë e marrë në administrim sistemin e ujitjes. përmirësuar, karakteristike për një zonë intensive. Për përmirësimin e ujitjes për zonën kodrinore Nisur nga tendencat që shfaqen në këtë rreth që përfshin tokat e komunave Golem dhe Helmës për ndryshimin e strukturës, Ministria e Bujqësisë për vitin 2000 nga ana e Drejtorisë së Ujërave dhe dhe e Ushqimit, duke u mbështetur në strategjinë e projektit të Rehabilitimit, Ujitjes dhe Kullimit është Qeverisë për zhvillimin e bujqësisë, ka drejtuar punën parashikuar kryerja e studimit për rehabilitimin e në disa drejtime siç është shtimi i sipërfaqes nën sistemit të ujitjes, ndërsa financimi i studimit për ujë, për të cilën sapo fola, drejtimi i strukturës së rehabilitimin e sistemit të ujitjes, ndërsa financimi prodhimit në funksion të kërkesave të tregut dhe të për rehabilitimin e plotë të këtij sistemi do të bëhet qendrave kryesore urbane siç janë Tirana, Durrësi, në vitin 2001 në kuadër të projektit të dytë. Me këtë natyrisht edhe Kavaja, si dhe nxitjen e prodhimit rehabilitim do të bëhet e mundur futja nën ujë e rreth bujqësor në drejtim për eksport. Gjatë vitit në 1060 hektarëve tokë bujqësore në Helmas, në Çetë, vazhdim sipërfaqja e serave është rritur në një masë Momël, Kanaparaj, Seferaj etj. prej 15% në krahasim me atë të një viti më parë. Po Si përfundim, rrethi i Kavajës me rehabilitimin e ashtu, përmes politikave të Qeverisë është synuar sistemit ujitës për zonën kodrinore, që do të bëhet nxitja e sipërfaqeve të mbjella me dru frutorë, kam në projektin e dytë të rehabilitimit të ujitjes e të parasysh këtu vreshtat, pjergullat, drurët frutorët, kullimit, fut nën ujë të gjithë sipërfaqen e tokës së ullinj dhe agrumet, të cilat kanë ardhur vazhdimisht vet bujqësore. duke u shtuar. Në Rrethin e Kavajës funksionojnë 16 shoqata Sipas të dhënave të vitit 1999, në rrethin e të përdorimit ujit dhe një federatë ujitjeje, të cilat e Kavajës ka pasur 30 mijë krerë gjedhë, nga të cilat kanë marrë të gjithë sistemin në përdorim dhe unë 16.500 lopë, 57 mijë krerë të imëta, nga të cilat 15 mund të them që puna në rrethin e Kavajës është mijë dele, si dhe një numër i caktuar shpendësh duke vazhduar në mënyrë normale. Aty nuk janë dhe kafshësh të tjera. ndërprerë investimet për asnjë vit. Investimet e dhëna Gjatë vitit 1999 u prodhuan 38 mijë ton qumësht, në vitin 1997, 1998, 1999 kanë qenë tri herë më të 13 milionë kokrra vezë dhe 3200 tonë mish, çka mëdha sesa ato të kryera në gjithë periudhën nga tregon për një prodhim të zhvilluar në këtë rreth dhe viti 1992-1996. nuk mund të themi që Kavaja paraqitet në një gjendje Gjithashtu, do doja të theksoja faktin që rrethi i të keqe bujqësore. Sigurisht do të ishte e Kavajës, që njihet për një bujqësi të intensifikuar do dëshirueshme që të kishte një mbështetje akoma të vazhdojë të mbështetet edhe nga projekti i dytë, më të madhe, do të ishte e dëshirueshme që sigurisht duke pasur parasysh ato kushte që duhet prodhimi dhe niveli i tij të ishin akoma më lart, por të plotësohen sipas projektit të Bankës Botërore, mund të themi që ka një progres të dukshëm nga pra, që kanë të bëjnë me konsolidimin e shoqatave vit në vit në prodhimin bujqësor e blegtoral të rrethit të ujitjes, me grumbullimin e kontributit. Sivjet ruhet Kavajës. një ekuilibër midis rretheve të tjera, sepse është e Po ashtu, në rrethin e Kavajës, në sajë të nxitjes pamundur që brenda një viti të vetëm ose dy vjetësh me politika të caktuara të Qeverisë, është duke u të përfundojë ujitja në një rreth dhe në zona të tjera rritur numri i fermave me një përqendrim relativisht të mos investohet. Pra, do të ruhet ekuilibri i të mirë të blegtorisë dhe numri i fermave me 5-10 investimit edhe në raport me rrethet e tjera. krerë lopë është duke u shtuar në mënyrë të shpejtë. Për rrethin e Kavajës do të dëshiroja të theksoja Kavaja, gjithashtu, hyn në grupin e rretheve me faktin që në strukturën e bimëve bujqësore kanë një zhvillim të dukshëm të inseminimit artificial të ndodhur ndryshime, të cilat kanë çuar në uljen e blegtorisë dhe vetëm gjatë viteve të fundit atje janë sipërfaqes se drithërave të bukës dhe në rritjen e evidentuar 19 stacione të tilla. Po ashtu, Kavaja, si sipërfaqes së perimeve dhe foragjereve kryesisht. rezultat i zbatimit të politikave nxitëse dhe
824 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbështetëse të Qeverisë, mund të themi se është me shifra zyrtare të Drejtorisë së Bujqësisë dhe futur në grupin e rretheve që kanë qendra të zhvilluara Ushqimit të rrethit. Unë i kuptoj edhe argumentet të prodhimit të mishit me ferma të specializuara, të tuaja se tranzicioni dëmtoi disa vepra ujitëse dhe cilat shkojnë edhe deri në 100 krerë për fermë. se tani vaditjet nuk i ka më Ministria e Bujqësia, por Është zhvilluar rrjeti i pularive dhe mund të them Shoqatat e Ujit. që ka katër qendra të prodhimit të vezëve, prodhimi Në Kavajë ekzistojnë 16 shoqata vaditjesh, të i të cilave është në rritje. Natyrisht, problemet janë cilat sipas jush kanë rol vendimtar, por efektiviteti i të shumta, por me këtë unë nuk desha të thosha tyre mendoj se nuk është në nivelin e duhur, pasi që në bujqësinë e rrethit të Kavajës janë zgjidhur ata nuk janë në gjendje financiare që të përballojnë ose janë kapërcyer, por desha të vë në dukje faktin riparimet, pastrimet etj. Unë kam mendimin se kjo që në rrethin e Kavajës, bujqësia është duke u mënyrë organizimi për vaditjen për kushtet e vendit zhvilluar, që fshatarësia në rrethin e Kavajës i është tonë është e parakohshme, sepse nuk është në kthyer punës pikërisht nga fakti që është duke gjetur gjendje KESH-i të grumbullojë lekët për konsumin një mbështetje nga politikat e Qeverisë dhe nga klima e energjisë elektrike dhe nuk është në gjendje që është siguruar në tërësi për këtë zhvillim. Në ndërmarrja e ujit të pijshëm të grumbullojë lekët e rrethin e Kavajës ka një optimizëm në gjithë megjithatë subvencionohet nga shteti. Çfarë mund fshatarësinë e saj për të punuar në fshat, për të të më thoni ju, zoti Ministër, për Shoqatat e Ujit? A prodhuar atje dhe për ta ndërtuar atje jetën e tyre. janë në gjendje ato të grumbullojnë paratë për sasinë Falemnderit! e ujit të konsumuar? Unë them që jo. Kjo është një Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! hile e rafinuar, që përpara sesa të vinit edhe ju si Fjalën e ka zoti Hushi. ministër i Bujqësisë, në kurriz të fermerit. A deshët Fatbardh Hushi – Zoti Ministër, ekonominë e tregut? A deshët privatizimin masiv? Ju falënderoj për impenjimin dhe kujdesin që Ja, ua privatizuam edhe vaditjen. Vrisni veten me treguat për t’ju përgjigjur shqetësimeve që ka Shoqatat e Ujit! Ju përsëri do të thoni jo ne nuk bujqësia dhe blegtoria e rrethit tim. themi kështu, por kemi parë përvojën e vendeve Siç theksova, shifrat e lartpërmendura flasin ballkanike ose evropiane, unë përsëri mund t’ju them shumë qartë se Kavaja ka tokë të shfrytëzueshme se fermerët e përmendur më sipër nuk i ka asnjë 1/4 e sipërfaqes së saj. Kur unë them se në Kavajë vend tjetër dhe po të marrim përvojën e Turqisë dhe edhe sipërfaqja e quajtur tokë jo arë mund të atje ka shoqata për vaditjen, por realisht në mënyrë shfrytëzohet shumë mirë, meqenëse Kavaja ka indirekte ato ndihmohen nga shteti turk, pavarësisht vetëm kodra dhe jo male, ose shumë pak fare, nga nga përpjekjet e shoqatave, uji nuk është lëshuar momenti i shpërbërjes së kooperativave bujqësore në kohën e duhur dhe humbjet nëpër kanale që çojnë e deri më tani, unë mund t’ju them se nga 25766 ujin në parcela janë të mëdha. Askush nuk përgjigjet hektarë tokë arë, tani janë 21118 hektarë. për pasojat, për mundin dhe djersën e fermerëve të Pemëtore, ato nuk ekzistojnë, veçse në letër, 16040 Kavajës. hektarë. Vreshta, përsëri në pikëpyetje të mëdha, Në konceptin e ekonomisë së tregut, uji është sipas statistikave 862 hektarë dhe ullinj 1546 mall dhe në qoftë se nga Ministria e Bujqësisë dhe hektarë. Nga 21118 hektarë tokë arë sot i është Ushqimit nuk ka një strategji për menaxhimin e ujit, ndarë fshatarëve 17873 hektarë dhe 3439 hektarë kjo do të thotë të mos e shfrytëzosh atë dhe shoqëria nuk është e ndarë, sepse fshatarët nuk e kanë marrë, në tërësi të mos e shfrytëzojë atë. Shtrohen pyetjet: nuk u pëlqen kjo tokë si tokë jo produktive. Ndarja 1.A ka një studim të saktë për statistikën e ujit nuk është bërë sipas kritereve që ata ta pranonin që duhet të përdoret në zonën e Kavajës, sipas atë. Tek 21317 hektarë nuk janë futur tokat e ish- nevojave të sipërfaqes dhe të kulturave bujqësore, NB-ve, që janë rreth 3149 hektarë. madje edhe si Republikë? Vitin e kaluar pati komuna të tëra që nuk u 2.A i ka paraprirë ekonomisë së ujërave Ministria vaditën fare, ndërsa disa të tjera u vaditën në korrik. e Bujqësisë me masa konkrete që edhe ky mall të Deri në vitin 1991 vaditeshin e kontraktoheshin me japë efektet e duhura dhe të fusë një lek në Buxhetin ish-kooperativat bujqësore rreth 15640 hektarë për e Shtetit? t’u vaditur, kurse sot projekti ka 10.752 hektarë dhe I thashë gjithë këto për të theksuar se rrethi nga kjo vaditet rreth 9482 hektarë dhe kjo shifër, ynë duhet të shikohet me prioritet në drejtim të jam i sigurt, që nuk është e saktë, por unë po flas aftësisë vaditëse, duke investuar në ato pika ku
825 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
duhet, pasi ndryshe do të kemi probleme madhore Padashur të paragjykoj punën e bërë nga Shërbimi në bujqësi. Këshillimor i Drejtorisë së Bujqësisë dhe Ushqimit Gjithashtu, më tundon shumë ideja se fermerët të Kavajës për rolin e tij në zhvillimin bujqësor dhe grekë vadisin me një sistem shumë të kualifikuar bujqësisë së copëzuar, për proceset e përdorura në male, ndërsa ne nuk kemi arritur të vadisim të nga ata si forma të influencës mbi njerëzit, unë pyes: gjithë sipërfaqen në fushë. A duhet të avancojnë këto metoda? Mendoj se po. Problemi i kullimit në rrethin e Kavajës është Në qoftë se ministria juaj do të studionte zona shumë keq. Mund të themi se do të vijë një ditë që të veçanta të rrethit tim do të ndikonte në kulturat hektarë të tërë mund të rëndohen për arsye të që kanë më shumë rendiment, do të ndihmonte me mospastrimit dhe thellimit të kanaleve 1+2 dhe të farëra dhe fidanë me rendimente të larta dhe në hidrovorëve të cilët janë dëmtuar edhe nga ndërhyrjet bashkëpunim me dhomat e tregtisë të siguronte e ndërmarrjes elektrike, e cila shfrytëzon kabinat fermerin se prodhimi i tij nuk do të shkonte dëm. elektrike që janë ndërtuar për hidrovorët. Në qoftë Atëherë ju siguroj se nuk do të kishte asnjë pëllëmbë se vaditja është kaluar në dorën e shoqatave, tokë të pambjellë dhe të rinjtë e fshatrave do të problemi i kullimit i ka mbetur akoma Ministrisë së derdhnin djersën në parcelat e tyre dhe kurrë në Bujqësisë. tokat e fermerëve grekë ose italianë. Zoti Ministër, Fqinjët tanë shfrytëzojnë rininë shqiptare që me Në qoftë se për vaditjen thatë se përgjegjësi dhimbje kanë braktisur tokën e saj dhe lulëzon tokën mbajnë Shoqatat e Ujit, ju lutem vini dorë për e fqinjëve. Kemi dëgjuar qeveritë e fqinjëve se kullimin, në qoftë se akoma është në dorën tuaj. ankohen nga emigracioni i pakontrolluar. Kavaja ka qenë një nga rrethet më të mira për Zoti Ministër, prodhimin bujqësor e blegtoral. Edhe në periudhën Kontribuoni që rinia e fshatrave ta shikojë e ekonomisë së centralizuar, ka qenë nga rrethet begatinë në Shqipëri. Ndihmën e Qeverisë pranë me prodhimtari të lartë si në drithëra buke, në Ministrisë suaj unë e shoh edhe në kreditë që u perime, bostanë, patate, fasule, luledielli, si dhe duhen dhënë fermerëve kavajas. Nënkuptoj kredi foragjere. afatgjatë dhe me interesa të ulëta. Nuk dua të kujtoj Po të lexoni evidencat e Drejtorisë së Bujqësisë kreditë abuzive të disa viteve më parë, kur bëheshin së Rrethit, ato nuk janë reale në global, por po të dokumente sikur bliheshin lopë dhe me ato para futesh në rendimente vëmë re se ato janë paguhej skafisti për ta nxjerrë në Itali etj, si këto. përgjysmuar. Këtu dallohet absurditeti. Kemi më Është në nderin e këtij Kuvendi dhe të Qeverisë pak sipërfaqe të mbjellë, kemi edhe rendimente të Shqiptare që problemin e zbatimit konkret të përgjysmuara. E paskemi tani më shumë se më strategjisë së gjelbër, siç quhet edhe Kushtetuta e parë! bujqësisë ta shikojë prioritare pasi kjo do të bëjë Kishim me qindra hektarë tokë dru frutorë, më të mundur konsolidimin e reformës bujqësore, kishim plantacione me vreshta. Ndërsa sot nuk ka nuk e kam fjalën për reformën e tokës, rritjen e plantacione pjeshkash, qershish, kumbullash, produktivitetit të bujqësisë. Fjala integrim i bujqësisë dardhash, portokallesh etj. Unë kam parasysh edhe shqiptare në bashkimin evropian, nuk duhet të pasojat e tranzicionit, kur u prenë me mijëra pemë. shndërrohet në një slogan që përdoret për qëllime Por a do të vihet dorë nga shteti për t’u kthyer, të politike, por mendoj se strukturat e ndërtuara nga paktën, aty ku ishim dhe pastaj të shkojmë më shteti për t’i shërbyer këtij integrimi duhet të shfaqin përpara? Fatkeqësisht, bujqësia në zonën e Kavajës aftësitë e këtij përvetësimi për realizimin e saj. Është është braktisur. Për ironi, mund të themi se shteti momenti të flitet më konkretisht me fermerin tonë, ka kontribuar duke sjellë në rrethin tonë tri “firma” pasi në kushtet e ekonomisë së tregut ai kërkon të të huaja, që veç pastrimit të parave dhe keqtrajtimit bëjë të pamundurën me tokën që ka në dispozicion të fshatarëve, mospagimi i siguracionit, nuk sollën dhe me një ose dy lopë të marrë maksimumin për asgjë të re në Kavajë. Ju jeni në dijeni se të tria të mbijetuar. firmat janë me probleme me drejtësinë shqiptare, A do të marrë shteti përsipër të mbrojë fermerin kanë kontrata me shtetin shqiptar në mënyrë që në rastet të fatkeqësive natyrore apo të viteve jo të zgjidhja të shkojë gjithmonë në favorin e tyre. Kush mbara? Pyetjet që unë bëj janë brenda logjikës së është ky shqiptar i paturp që ka lidhur këto kontrata, fermerit që kërkojnë më shumë nga vetja dhe më duke dëmtuar interesat e vetë shqiptarëve? pak nga shteti për të realizuar ato fitime që ata
826 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mendojnë. Fermerët kërkojnë kredi për të shtuar dhe do të ishte shumë e gjatë lista e arritjeve po qe sipërfaqet e serave. Është turp për ne që në shumë se unë do t’i numëroja ashtu siç numëruat ju muaj të vitit prodhimet bujqësore, si për shembull vështirësitë dhe problemet që ekzistojnë aktualisht zarzavatet, vijnë nga jashtë vendi, nuk jemi në në bujqësinë shqiptare. Megjithatë, shkurtimisht, gjendje të mbulojmë nevojat e vendit me prodhimet vetëm për disa nga çështjet do doja të sqaroja si tona. më poshtë: Është lëshuar një shkresë nga ana juaj për Së pari, në rrethin e Kavajës për ujitjen nga vitit eksportin e perimeve. Fermerët duan të dinë 1997 deri në fund të vitit 1999, pa përfshirë mekanizimin e funksionimit të tij. Shumë pyesin: investimet e vitit 2000, janë investuar mbi 3 milionë ne do t’i çojmë prodhimet tona jashtë vendit dhe te dollarë vetëm për ujitjen dhe kullimin dhe ato janë ne do të fusim prodhimet e fqinjëve, domethënë, në funksion. Dhe tani, së fundi, mund t’ju them që mosprodhimet do t’i shesim më lirë në tregun e huaj është bërë riparimi i kanalit të ujit Peqin-Kavajë, dhe prodhimet e huaja do të blihen më shtrenjtë në është bërë edhe prova me ujitje dhe uji shkon shumë vendin tonë? Në kurriz të kujt do të bjerë kjo mirë në gjithë pjesën e tij. diferencë? Së dyti, ka një studim të plotë të nevojave për Duke përfunduar dua të shfaq habinë time për investime në fushën e ujitjes dhe të kullimit për të disa deklarata të thëna kohët e fundit, të shkruara gjithë Shqipërinë, përfshirë këtu edhe rrethin e këto edhe në Zërin e Popullit, se ne sivjet do të Kavajës. Megjithatë rrethi i Kavajës në investime eksportojmë 300 mijë tonë produkte ushqimore. Unë është më i avancuar se rrethet e tjera dhe këto nuk kam mendimin se do të jetë ndonjë shifër e gabuar, mund të bëhen në 2 vjet ose tri vjet qeverisje, sepse sepse ky superprodhim do të habisë këdo që do ta është krijuar një prapambetje 10 vjeçare. dëgjojë me vëmendje, sepse kjo të thotë se kemi Së treti, ju thatë që në Kavajë ka shumë pak plotësuar nevojat tona dhe kemi tepër 1.5 kuintal pemë frutore, vreshta dhe blloqe me ullinj. Kjo mund prodhime ushqimore për frymë. Pse duhet të të jetë e drejtë, por ka një ndryshim të madh. Për 6-7 deklarohen këto shifra apo duhet të vijmë te ai vit që vjet rresht në Shqipëri u shkatërruan pemët, vreshtat, u deklarua se Shqipëria zuri vendin e parë në botë blloqet me ullinj me agrume dhe ne kemi tri vjet që për ushqim? po mbjellim. Po nxisim mbjelljen, se ato i mbjellin Zoti Ministër, fshatarët e interesuar për përmirësimin e jetës së Duke ju falënderuar për interpelancën, ju them tyre. Pra, kjo është diferenca që unë doja të se unë thashë shumë pak nga sa do të thoshte theksoja. ndonjë kolegu im i profilit të agronomisë dhe se Së katërti, në lidhje me imputet bujqësore, mund argumentet paraqitura nga ju do të pranohen kur të t’ju them me përgjegjësi se çmimet e plehrave rinjtë shqiptarë të vijnë të punojnë në tokat dhe kur kimike, të plasmasit, të farërave, të pesticideve dhe tregu shqiptar në shumë muaj të vitit të jetë i mbuluar të disa produkteve të tjera të nevojshme për të me prodhime të vendit. zhvilluar prodhimet bujqësore jo vetëm që nuk janë Ju falemnderit! rritur, por kanë pasur një tendencë uljeje. Ato mund Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Hushi! të jenë akoma të larta për fuqinë blerëse për fshatarin Zoti Ministër ju e keni fjalën. tonë, por po e përsëris, për këtë jam krejt i sigurt Lufter Xhuveli – Gjatë diskutimit debatues të se ka pasur një tendencë uljeje, pra është ndaluar tij, u përfshinë të gjitha çështjet që kanë të bëjnë rritja e çmimit të imputeve bujqësore. me bujqësinë në rrethin e Kavajës. Edhe këtë Në lidhje me kredinë e grantit japonez, mund shqetësim të tij e mirëkuptoj, megjithatë do të t’ju them se unë do dëshiroja që edhe Kavaja, edhe dëshiroja të theksoja faktin që ndërsa në bujqësi ka Gramshi, që e përmendët ju që ka përfituar, por në probleme, ka vështirësi, duhet të dallojmë çështjen fakt nuk ka përfituar, unë do dëshiroja që edhe këto që jemi duke bërë progres, jemi duke ecur përpara, edhe rrethe të tjera të përfitonin, por për këtë grant, po punojmë e po investojmë më shumë e më mirë për këtë sasi të vogël që është dhënë ajo është sesa Qeveria paraardhëse, apo po rrimë në vend, aktualisht e pamundur. apo po ecim mbrapa. Ne jemi në Qeveri dhe e Për të ardhmen, sigurisht që kjo do të mbahet krahasojmë veten me qeveritë e tjera, me planet parasysh. dhe programet që Qeveria ka hartuar. Mund t’ju them Së pesti, në lidhje me shërbimin këshillimor, ne se tani jemi në prag të tre vjetorit të Qeverisjes sonë kemi tani një këshillimor shtetëror, por fakti është
827 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
që nuk ka pasur shërbim të tillë në Shqipëri. Ai u Skënder Gjinushi – Falemnderit! vendos në të 36 rrethet e vendit, nuk ka asnjë rreth Vazhdojmë me pyetjet drejtuar Ministrit të ku të mos jetë vendosur dhe praktikisht ka filluar Bujqësisë nga deputetët Hasan Hoxha dhe Sokol Hajro. institucionalizimi i shërbimit këshillimor privat me Zoti Ministër, ju e keni fjalën. qendër në Durrës është krijuar qendra e parë rajonale Lufter Xhuveli – Zoti Kryetar, e Shërbimit këshillimor, e cila përfshin Durrësin, Të nderuar deputetë, Tiranën, Kavajën dhe Krujën dhe do të fillojë Nga deputeti Hasan Hoxha më janë adresuar funksionimi. Është ngritur si shërbim, është emëruar dy pyetje. drejtori, janë emëruar 10 veta atje dhe Qeveria Pyetja e parë ka të bëjë me çështjen se cilat Shqiptare ka dhënë 50 milionë lekë të reja vetëm janë prioritetet e dikasterit që ju drejtoni për për vitin 2000 në shërbim të kësaj qendre. mbështetjen e bujqësisë me investime në rrethin e Së gjashti, në lidhje me eksportet, mund t’ju Tiranës? them me përgjegjësi që Shqipëria ka 10 vjet që nuk Nxitja dhe mbështetja e investimeve zënë një eksporton dhe këtë vit për herë të parë filluan vend të rëndësishëm në programin e Qeverisë eksportet, eksporti i patates, sot ka filluar eksporti Shqiptare për zhvillimin e bujqësisë dhe të ushqimit. i shalqirit nga Divjaka, ka filluar eksporti i domates Ato realizohen, siç mund të dihet, si nga investitorët dhe eksporte të tjera. Sigurisht ka shumë vështirësi, privatë, ashtu edhe nga shteti dhe nga mbështetja por ne duhet ta çajmë këtë rrugë, në mënyrë që e donatorëve të huaj. fshatarët shqiptar, prodhimi shqiptar të rifitojë të Një sërë zhvillimesh pozitive ka pasur gjatë drejtën e tregtimit të tij në vendet përreth Shqipërisë kohëve të fundit në rrethin e Tiranës, në fushat e dhe në vendet e Bashkimit Evropian. ndryshme të bujqësisë dhe të ushqimit dhe në Së fundi, do të thosha që Qeveria e ka parë me mënyrë të veçantë do të dëshiroja të përmendja faktin interesim shumë të madh problemin e mbështetjes e rritjes në mënyrë progresive të investimeve në së bujqësisë në Shqipëri në të gjithë vendin, fushën e industrisë ushqimore, të cilat kanë bërë përfshirë këtu edhe rrethin e Kavajës. Këtë gjë e ka që të ketë një rritje të dukshme të prodhimit, si dhe shprehur në politikat e saj dhe aktualisht ka një të shkallës së punësimit të njerëzve përmes kësaj paketë ligjore me politika mbështetëse, e cila është industrie. në shqyrtim dhe unë shpresoj që disa ose një pjesë Investimet e kryera në industrinë ushqimore e kësaj pakete do të ketë rastin të vijë në parlament kryesisht kanë të bëjnë me fabrikat e përpunimit të për t’u miratuar. mishit e të sallamit, me fabrikat e bukës, me Falemnderit! përpunimin e qumështit, me prodhimin e lëngjeve Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! etj. Po kështu, ka pasur investime të rëndësishme Zoti Hushi e ka fjalën. nga ana e shtetit në fuqizimin e laboratorëve të Fatbardh Hushi – Unë e falënderova zotin kontrollit të ushqimit e të laboratorëve veterinarë, si Ministër për shpjegimet, por disa nga ato që ju thatë, dhe në drejtime të tjera. Gjatë vitit të kaluar janë i thashë edhe unë dhe kur ju thatë që janë investuar evidentuar rreth 10 milionë dollarë investime në 350 milionë, unë thashë 440 milionë. industrinë ushqimore për rrethin e Tiranës. Në Unë thashë që ka ulje të plehrave kimike, siç programin e Qeverisë, po ashtu, një vend të thatë edhe ju, por përsëri çmimi është i lartë për rëndësishëm e të veçantë zënë investimet për fermerin shqiptar. problemet e kullimit dhe të ujitjes, si dhe ato të Gjithashtu, thashë se janë mbjellë dru frutore mbrojtjes nga erozioni dhe këto janë të kuptueshme, dhe kam këtu përpara po atë statistikë që keni edhe sepse kanë të bëjnë me rritjen e drejtpërdrejtë të ju, por megjithatë në Kavajë, po të vini ta shkelni prodhimit bujqësor. Këtu dëshiroj të ndalem më me këmbë, ka shumë sipërfaqe kodrinore që mund shumë. të shfrytëzohen shumë mirë për dru frutorë, për ullinj Perspektiva e ujitjes që synon Qeveria ka të bëjë për vreshta, për pemë frutore etj. me rehabilitimin e sistemit të ujitjes e të kullimit. Prodhimet tona me gjithë mend të mos Për zonën fushore, siç dihet, ai kryhet nga projekti shkeleshin me këmbë, por kur kemi bollëk të i Bankës Botërore me financim të përbashkët të eksportohen, por do thosha që pjesën më të madhe Qeverisë Shqiptare dhe për zonat malore me të vitit të mbulohej nga prodhimi shqiptar. investime të IFAD-it. Ju falemnderit! Në periudhën afatmesme do të vazhdojë
828 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
rehabilitimi i veprave të vogla ujitëse, paralelisht me Komunën e Baldushkut me një sipërfaqe 90 hektarë, investimet që do të kryejë Banka Botërore në pjesën Stërmasë në Komunën e Petrelës më një sipërfaqe tjetër. 120 hektarë etj. Duke i parë më konkretisht burimet e investimeve Me fondet e Buxhetit të Shtetit janë financuar dhe realizimin e tyre, do të thosha që në rrethin e vepra ujitëse dhe kulluese, si dhe mbrojtëse nga Tiranës kanë përfunduar nga Banka Botërore së lumenjtë, po ashtu disa punime në diga e në kanale rehabilituari 6 skema ujitëse, të cilat mbulojnë 7100 ujëra të larta. hektarë tokë, si dhe dy skema kullimi me 3100 Për vitin 1998, 1999, 2000 nga Buxheti i Shtetit hektarë tokë bujqësore. Këto përfshijnë zonat e janë dhënë për rrethin e Tiranës 156 milionë lekë. Kamzës, të Paskuqanit, të Arbanës, të Butacit, Gjatë vitit 1998 dhe 1999 për rrethin e Tiranës Ibës, ndërsa për ujitjen ato kanë të bëjnë me kanalet janë investuar 31 milionë lekë nga Buxheti i Shtetit ujitës numër 1, numër 6, numër 20, 39, 47 dhe 48. për problemet e ujitjes dhe të kullimit, ku do të Në 6 skemat ujitëse janë kryer punime në 138 përmendja ndër më kryesoret kanalin ujitës dhe kilometra kanale, nga të cilat 73 kilometra të veshur stacionin e pompave Kuz-Purez, kanalin ujitës me beton. Nga punimet kryesore, mund të Skorean, kanalin ujitës Arban, kanalin ujitës Bovillë, përmendim 113 mijë metër kub gërmime, 30 mijë mbrojtje nga gërryerja e lumit të Tiranës në zonën e metër kub mbushje, 12 mijë metër kub betonime, Ndroqit. Po ashtu, gjatë vitit 1999 janë bërë punime 148 tumbino, 205 urëkalime, 177 priza, 139 në rezervuarin e Gjyskultanës në Pezë, si dhe portbarazhe, 601 porta, 145 tonë tubacione çeliku, punime të tjera për mbrojtjen e argjinaturës në 1200 metër linear lugje, si dhe janë rehabilituar 4 Shupal në komunën e Zallbastarit. stacione pompash në Fikas, Vaqar, Kurs. Këto Për vitin 2000 janë parashikuar 25 milionë lekë punime u kryen me një vlerë prej 2.3 milionë ose rreth 10 milionë lekë më shumë se viti i kaluar. dollarësh. Me këto fonde janë përfunduar dhe vënë në Në dy skemat kulluese janë kryer punime në shfrytëzim kanalet kullues të fushës Yzberisht, 36 kilometër kanale. Nga punimet kryesore mund Baldushk, Vaqarr dhe të Fushës Kamzë, Prezë, të përmendet 35 mijë metër kub gërmime, 760 metër Kashar. Kanalet ujitës Arbanë, Gjyslikanë, Bovillë, kub mbushje, 370 metër kub botone, 70 tombino, Çevaz, Çelje, Paskuqan dhe lagjja e re Ndroq. 36 ura kalimi, 5 tonë tubacione çeliku. Vlera e këtyre Për këtë sezon ujitës në rrethin e Tiranës janë punimeve arrin në rreth 0.7 milionë dollarë, pra për grumbulluar 27 milionë metër kub ujë në 50 rrethin e Tiranës për ujitjen dhe kullimin janë rezervuarët që ai ka, që kjo është e barazvlefshme shpenzuar 3 milionë dollarë nga fondet e Bankës për të ujitur një sipërfaqe prej rreth 9000 hektarësh. Botërore dhe të Qeverisë Shqiptare së bashku. Janë vënë në gatishmëri 38 stacione pompash me Në projektin e dytë të rehabilitimit të ujitjes dhe një aftësi ujitëse 3500 hektarë tokë bujqësore. Në të kullimit është menduar që të rehabilitohet skema total aftësia ujitëse e Tiranës arrin në 12500 hektarë. ujitëse numër 21 në komunën e Baldushkut në një Deri më sot, është fjala për këtë vit, janë ujitur për sipërfaqe prej 7778 hektarësh, ku do të rehabilitohen herë të parë mbi 1200 hektarë tokë. Është një 37.2 kilometër kanale kryesore dhe 150.4 kilometra proces i cili vazhdon. kanale të dytë. Të gjithë këto janë parashikuar që Në lidhje me pyetjen e dytë, në mesin e vitit të të vishen me beton. Këtu përfshihen sistemet e kaluar nga Kuvendi i Shqipërisë u miratua ligji për ujitjes të rezervuarve Dheski, Zelaj, Mustafa Koçi, ujitjen dhe kullimin. Çfarë pune është bërë nga Rogë etj, si dhe stacionet e pompave Koça 1 dhe dikasteri që ju drejtoni për zbatimin në praktikë të Balshaban. Vlera e këtyre punimeve parashikohet këtij ligj? në 320 mijë dollarë. Po ashtu, në rrethin e Tiranës Në përgjigje do të theksoja faktin se në ka filluar qysh prej një viti të veprojë IFAD-i. strategjinë e Qeverisë ujitja dhe kullimi janë Rrethi i Tiranës është përfshirë në dy skema përcaktuar si dy faktorë të rëndësishëm për zhvillimin ujitëse në atë të Marikajt dhe Shtupazit me një vlerë dhe intensifikimin e bujqësisë. Ky sektor, tashmë, i prej 15.2 milionë lekë, në një sipërfaqe prej 215 është nënshtruar reformimit dhe ndryshimeve hektarësh, pra me IFAD-in. Ka përfunduar dega e konceptuale. Ligji “Për ujitjen dhe kullimin” i vitit 1999 majtë e kanalit ujitës të Marikajt me një gjatësi prej është diktuar nga niveli i arritur në zhvillimin 1.4 kilometër. Janë inventarizuar edhe 4 skema të institucional të alternativës së ujitjes me pjesëmarrje, tjera ujitëse si kanalet ujitëse Balaxhias në çka do të thotë që të ketë një bashkëveprim midis
829 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
shtetit dhe fermerëve, të cilët duhet të jenë të ujitjes dhe kullimit dhe ka filluar shpërndarjen në organizuar në shoqata dhe federata të përdorimit të drejtoritë e ujërave dhe drejtoritë e bujqësisë dhe ujit. Konkretisht, në rrethin e Tiranës ky proces është ushqimit më vete, si dhe të shoqatave dhe federatat filluar prej disa vitesh dhe vazhdon. e përdorimit të ujit. Praktikisht me këtë dokument, Ligji i mësipërm është diktuar edhe nga nevoja që ne e kemi bërë, janë 5 rregullore dhe udhëzime e ristrukturimit të drejtorive të ujërave nëpërmjet të plotësuara, të shpërndara në të gjitha shoqatat e ngritjes për herë të parë të bordeve të kullimit, përdorimit të ujit, drejtoritë e ujërave dhe në drejtoritë strukturë që për herë të parë do të gjejë realizim në e bujqësisë nëpër rrethe. legjislacionin shqiptar. Është filluar nga puna për ngritjen e disa bordeve Shtrirja në shkallë të gjerë e investimeve në të kullimit në zonat kryesore dhe më problematike projektin e dytë të rehabilitimit të ujitjes dhe kullimit, të vendit, sidomos atje ku kullohet me hidrovor. Ky si dhe të investimeve që menaxhohen nga IFAD-i proces do të paraprihet me trajnimin e stafeve dhe dhe Buxheti i Shtetit, kanë kërkuar përmirësimin specialistëve që do të përgatisin ngritje e tyre. Është dhe kompletimin e legjislacionit në fushën e ujitjes insistuar në zbatimin e kërkesave të ligjit nga dhe transferimit të infrastrukturës te shoqatat dhe specialistë të ngarkuar me shoqatat në dikaster dhe federatat e përdorimit e ujit. Përveç sanksionimit në njësinë e menaxhimit të projekteve, duke filluar dhe institucionalizimit të veprimtarisë së shoqatave, nga zgjedhjet, auditimet dhe përgatitjen e buxheteve. federatave, si dhe të bordeve të kullimit, për ngritjen Pa përjashtim të gjitha shoqatat dhe federatat po e të cilëve po punohet, ligji i mësipërm jep zgjidhje hyjnë në këtë sezon të ujitjes me dokumentacion edhe për shumë probleme të tjera, siç është fakti të ri. Gjithashtu, është këmbëngulur shumë për që precizohen bazat ligjore për transferimin e transparencën e stafeve të tyre në përdorimin e infrastrukturës së ujitjes dhe kullimit, transferim pa mjeteve monetare të grumbulluara dhe do të të cilin nuk mund të kuptohet menaxhimi i ujitjes penalizohen të gjitha rastet e shpërdorimeve dhe me pjesëmarrje. Përcaktohen qartë procedurat e abuzimeve me tarifat e grumbulluara nga fermerët. mbikëqyrjes dhe të auditimit të shoqatave, federative Shoqatat dhe federatat e ngritura rishtas janë dhe bordeve të kullimit, si dhe dokumentacionit regjistruar vetëm pasi kanë depozituar statutin e teknik dhe kontabël, duke e bërë atë plotësisht të miratuar nga dikasteri ynë. Është parashikuar që të kontrollueshëm në veprimtarinë e tij. mos tolerohet pushtimi ose bllokimi i veprave ujitëse Përfshirja e policisë së ndërtimit në shqyrtimin me pretendime të pronësisë së tokës. Përgjithësisht dhe ekzekutimin e kundërvajtjeve administrative, me ndërhyrjen tonë janë zgjidhur shumë raste të krijon, gjithashtu, mundësitë e evitimit të shumë kësaj natyre. Projekti i dytë në të gjitha skemat ka dukurive shqetësuese, që mundësojnë shfrytëzimin filluar pasi janë verifikuar të gjitha kërkesat e ligjit. e infrastrukturës së ujitjes dhe të kullimit në vend. Në këto skema është transferuar, është avancuar Cilat janë hapat e ndërmarrë për zbatimin në anëtarësia dhe skema tashmë mbulohet nga praktikë të këtij ligji? shoqata të federuara, ku janë më shumë se një ose Pas botimit të ligjit, është punuar për njohjen e dy shoqata. Gjithsesi, ne mendojmë që këto janë tij dhe për trajnimin e stafeve që lidhen direkt ose vetëm hapat e parë për implementimin e këtij ligji. indirekt me efektet e këtij ligji, duke përfshirë edhe Shtrirja e ligjit në kohë dhe në hapësirë është shumë strukturat e pushtetit lokal. Në fund të vitit 1999 në e madhe dhe ne nuk mund të themi që në një kohë të gjitha rrethet e vendit janë organizuar trajnime kaq të shkurtër kemi arritur që të plotësojmë kërkesat një ditore me një pjesëmarrje të gjerë. Ligji është i e këtij ligji. Ka shumë punë për të bërë, megjithatë plotësuar dhe nuk krijohet boshllëk ligjor për problemi është në ndjekje të vazhdueshme dhe aspektet që mund të lidhen me të. Mbi bazën e progres ka. Janë ngritur aktualisht dhe funksionojnë kërkesave të tij, është përfunduar dhe kompletuar e në gjithë vendin 735 shoqata të përdoruesve të ujit, gjithë paketa e akteve nënligjore që përfshijnë si dhe 21 federata. Këto mbulojnë një sipërfaqe prej rregulloret e shoqatave dhe të federatave të 222 mijë e 600 hektarë aftësi ujitëse, nga të cilat përdorimit të ujit, modelstatutet respektive të tyre, pjesa më e madhe e tyre janë të kompletuara me të si dhe statutin e bordeve të kullimit. Pra, janë 5 gjitha skemat dhe janë të konsoliduara. Gjithsesi, aktet nënligjore të cilat janë miratuar dhe kanë filluar mbetet puna për konsolidimin e tyre të mëtejshëm, të jenë nën funksion. Të gjitha këto janë përmbledhur për përmirësimin e situatës në shoqatat dhe federatat në një botim të veçantë nga projekti i rehabilitimit të e përdorimit të ujit, si dhe të ndiqet me korrektësi
830 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ripërtëritja e strukturave të tyre drejtuese për aq kohë por çështja qëndron te fakti se shumica e komunave sa e parashikon statuti, si dhe për ato raste kur nuk kanë vullnetin e nevojshëm për të bashkëpunuar funksionimi i tyre nuk është normal. e për t’i dhënë zgjidhje këtij problemi. Duke iu Falemnderit! referuar më konkretisht rrethit të Kolonjës, do të Skënder Gjinushi – Zoti Ministër, vazhdoni thosha që nga të dhënat përfundimtare të marra nga edhe me pyetjet e tjera të zotit Hajro. Drejtoria e Bujqësisë dhe e Ushqimit në rreth, nga Lufter Xhuveli – Nga deputeti Sokol Hajro më 15 ish-kooperativa që kanë qenë në këtë rreth 14 janë adresuar dy pyetje. prej tyre e kanë përfunduar procesin e rivlerësimit Pyetja e parë: Çfarë po bëhet për zbatimin e dhe të rishpërndarjes në vlerë të pasurisë. Vetëm ligjit për ndarjen e pasurive komunale dhe atyre të në ish-kooperativën e Çlirimit nuk ka përfunduar fshatrave dhe kur do të bëhet likuidimi përfundimtar procesi i rivlerësimit për neglizhencë të vetë i ish-kooperativave bujqësore? komunës, si dhe për faktin që nuk ekziston Pyetja e dytë: Cilat janë masat e marra nga dokumentacioni i plotë për ditët e punës nga viti dikasteri juaj për mbrojtjen e prodhimit vendas dhe 1957-1975, pasi dokumentacioni gjatë trazirave, çfarë masash do të merren nga ana juaj për uljen e tashmë të njohura, është djegur. tarifave të punimeve të mekanizuara dhe kontrollin Gjithsesi, ndihet nevoja që të ketë një e tyre? bashkëpunim më të madh ndërmjet strukturave të Në përgjigje të pyetjeve të deputetit Hajro do të pushtetit vendor, kryesisht, komunave, strukturave theksoja se në zbatim të ligjit nr. 8071 të vitit 1996, të sektorit të financës dhe strukturave të Ministrisë që ka të bëjë me rivlerësimin dhe rishpërndarjen në së Bujqësisë, të cilat në këtë rast kanë rolin e vlerë të pasurisë së ish-kooperativave bujqësore, kujdestarit, por që nuk kanë mundësi të drejtpërdrejta vjelja dhe rishpërndarja e pasurisë e ish- për t’i dhënë zgjidhje vetë problemit. kooperativave bujqësore ka qenë parashikuar me Duke iu përgjigjur po kësaj pyetjeje, në lidhje ligjin e mëparshëm të vitit 1993 që të përfundojë me ndarjen e pasurive komunale, do të përmend deri më 1 shtator të vitit 1996. Në zbatim të këtyre disa konsiderata dhe fakte që kanë të bëjnë me ligjeve, pra, të vitit 1993 dhe atij të përmirësuar të ndarjen e pyjeve ose kalimin e pyjeve nga shteti te vitit 1996, si dhe të vendimeve përkatëse të Këshillit komunat, si dhe për privatizimin e kullotave për aq të Ministrave, është informuar herë pas here në këtë sa lejon hapësira ligjore. Kuvend, sepse pyetje analoge ka pasur edhe më Në programin e Qeverisë për këtë sektor është përpara. Megjithatë do të thosha që procesi i parashikuar që 40% e fondit pyjor shtetëror në rivlerësimit dhe i rishpërndarjes në vlerë i pasurive përdorim t’u jepet komunave. Ky proces synon në të ish-kooperativave bujqësore, juridikisht rritjen e pjesëmarrjes së komuniteteve lokale në konsiderohet i mbyllur, por ekzistojnë probleme që menaxhimin e burimeve natyrore, duke bërë të pengojnë mbylljen e plotë dhe praktike të llogarive mundur frenimin e degradimit të mëtejshëm të në disa ish-kooperativa bujqësore. Disa nga këto pyjeve, përmirësimin dhe qeverisjen e qëndrueshme probleme, që kërkojnë zgjidhje janë: bllokimi i të tyre, për rrjedhojë mbrojtjen e mjedisit dhe rritjen fondeve të ish-kooperativave bujqësore nga Banka e përfitimit nga këto burime. Zgjidhjet dhe modalitetet Agrare, e cila, siç dihet, ka falimentuar dhe problemi e tij janë përfshirë në strategjinë e zhvillimit të sektorit i saj, si një problem i mirëfilltë financiar, nuk është të pyjeve dhe të kullotave, e cila mbështetet me sqaruar përfundimisht; ka probleme nga moskryerja aktet ligjore dhe nënligjore dhe dokumentet teknike e veprimeve nga bankat për llogari të ish- të hartuara posaçërisht për këtë proces. Mund të kooperativave bujqësore; problemi i interesit bankar; them që për këtë çështje është hartuar plani i mosdhënia e interesit të fondeve të ngurtësuara; veprimit, janë përcaktuar komunat që do të është problemi i mosmiratimit të fondeve nga përfshihen në këtë proces, të cilat arrijnë në mbi pushteti lokal për shlyerjen e objekteve social- 230 në të 36 rrethet e vendit. kulturore, pronë e ish-kooperativave bujqësore, si Drejtoria e Përgjithshme e Pyjeve dhe Kullotave dhe problemi i rritjes së indeksit për rivlerësimin e dhe njësia e menaxhimit të projektit të pyjeve, të pasurisë, sepse shumat e investuara janë shumë mbështetura nga projekti i pyjeve me financime të më të mëdha sesa detyrimi fillestar i debitorëve. Bankës Botërore, me financime të projektit të Theksojmë se për zgjidhjen e problemeve të zhvillimit të veprimtarisë private në Shqipëri të mësipërme ka nevojë për një punë të gjithanshme, Shteteve të Bashkuara, si dhe të Buxhetit të
831 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Qeverisë Shqiptare, kanë përfunduar kalimin e pyjeve politika të cilat kanë gjetur mbështetjen e këtij në përdorim të 23 komunave dhe po vazhdon puna Parlamenti dhe në mënyrë të veçantë të Komisionit në komunat e tjera. të Bujqësisë, janë ndër objektivat e rëndësishme të Për vitin 2001 nga projekti është parashikuar që zhvillimit të bujqësisë dhe ato parashikojnë që të për 30 komunat të bëhet transferimi i pyjeve, pra zbatohen në një afat të mesëm. Në hartimin e tyre nga shteti tek ato. është pasur parasysh, në radhë të pare, mbrojtja e Do doja të theksoja se ky proces kalon edhe interesave të prodhuesve të punonjësve vendas. përmes vështirësive të ndryshme qoftë me ato që Konkretisht, aplikojnë tarifa të ulëta në nivelin 5% kanë të bëjnë me ndërgjegjësimin e punonjësve, me për lëndët e para dhe ato të nevojshme nga fermeri ndërgjegjësimin e përdoruesve dhe të strukturave e përpunuesi shqiptar, siç janë farërat, plasmasi, të pushtetit vendor. Vështirësi janë hasur, gjithashtu, plehrat kimikë, pesticidet, materiali biologjik, edhe për sa i përket kufijve territorialë të komunave ushqimet për blegtorinë etj. ose të fshatrave, mbasi disa prej tyre kanë ende Punimet e mekanizuara në bujqësi, aktualisht problem në këtë drejtim. Ky është një fakt i njohur zënë peshë të konsiderueshme në koston e dhe unë besoj që nuk do të duhet shumë kohë për prodhimeve bujqësore si rezultat i tarifave të larta t’i dhënë zgjidhje edhe këtij problemi në rrugë ligjore. që zbatohen nga pronarë të mjeteve mekanike. Kjo Lidhur me kalimin e kullotave, mund të theksoj vjen për dy arsye: faktin që ky proces, tashmë, ka përfunduar dhe në E para, gjendja numerike e traktorëve është ende duart e përdoruesve privatë janë aktualisht 60% të e ulët. Aktualisht janë në punë rreth 8 mijë traktorë gjithë sipërfaqeve të kullotave të vendit. fizikë nga 15-20 mijë që nevojiten për një mekanizim Në lidhje me pyetjen e dytë: Cilat janë masat e optimal të punimeve, të cilat janë të pajisura me një marra nga dikasteri juaj për mbrojtjen e prodhimit numër agregatesh prej 1.5 agregate mesatarisht për vendas dhe çfarë masash do të merren nga juaj për çdo traktor nga jo më pak se 5 që do të ishte mirë uljen e tarifave të punimeve të mekanizuara dhe të kishim. Përveç numrit të pakët një pjesë e mirë e kontrollin e tyre? mjeteve ekzistuese janë të amortizuara. Qeveria Shqiptare dhe Ministria e Bujqësisë dhe E dyta, çmimi i lartë i karburantit për traktor, i e Ushqimit, si pjesë organike e saj, sektorin e cili në punime të mekanizuara zë rreth 40% të bujqësisë, siç dihet, e vlerësojnë si një sektor me kostos së tyre. rëndësi të veçantë për zhvillimin ekonomik të vendit Për përmirësimin e gjendjes, mbështetur edhe dhe në këtë kontekst zhvillimi i fermave private në programin e Qeverisë, Ministria e Bujqësisë dhe bujqësore dhe fermeri shqiptar konsiderohen si njësia e Ushqimit ka studiuar gjendjen dhe i ka propozuar bazë e realizimit të rritjes ekonomike dhe në shërbim Komitetit Ndërministror të Politikave për miratimin të tyre janë hartuar pjesa më e madhe e politikave e masave mbështetëse për mekanikën bujqësore mbështetëse dhe stimuluese të Qeverisë. Këtu do dhe për rrjedhojë për uljen e tarifave të punimeve të doja të përmendja krijimin e strukturave efikase, mekanizuara. Me këto propozime mendoj se do të relativisht të qëndrueshme, dhe rritjen e prodhimit përmirësohet gjendja në dy drejtime: në rritjen e bujqësor, përmirësimin e mirëqenies së fermerëve numrit të traktorëve dhe në uljen e çmimit të dhe forcimin e ekonomisë shqiptare në tërësi, faktorë karburanteve. Konkretisht janë propozuar dhe unë të cilët janë lidhur ngushtë me politikat e Qeverisë. shpresoj që do të gjejmë përkrahje masa Politikat mbështetëse të fermerit konsistojnë në mbështetëse të tilla siç janë: ulja deri në zero e hartimin dhe aplikimin e një kuadri ligjor funksional; tarifës doganore për të lehtësuar importimin e në hartimin dhe aplikimin e politikave mbështetëse traktorëve, makinerive dhe gjithë agregateve në tarifa doganore; në hartimin dhe aplikimin e një bujqësore dhe pjesëve të këmbimit, ulja e çmimit të buxheti nxitës dhe në rritje për bujqësinë. naftës përmes mekanizmit të akcizës, si dhe të tvsh-së. Një nga politikat mbështetëse për fermerët dhe Këto janë disa nga politikat mbështetëse që ne për punonjësit e produkteve bujqësore kanë qenë kemi menduar që të futen në procesin e miratimit politikat tarifore. Në tarifat doganore të paraqitura në Qeveri dhe shpresoj edhe në Parlament. dhe të mbrojtura nga Ministria e Bujqësisë dhe e Falemnderit! Ushqimit si në dokumentet e OBT-së, ashtu edhe Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! në propozimet për përmirësimin e tarifave aktive, të Fjalën e ka deputeti Hoxha. cilat, tashmë, janë të fiksuara në Kodin e ri Doganor, Hasan Hoxha – Falemnderit, zoti Kryetar!
832 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zoti Ministër, shumë nga ç’ishte planifikuar, duke ulur koston dhe Unë i vlerësoj përpjekjet tuaja për të thënë shumë duke përfunduar punimet më shumë se 1 vit para gjëra rreth pyetjeve që ju kam drejtuar, por ashtu si afatit. Kjo bëri të mundur që edhe Tirana edhe ndonjë ju që erdhët dhe u përqendruat tek investimet për rreth tjetër me përmasa të vogla të përfshihen në ujitjen, edhe unë këtu do të përqendrohem. Këtu zonën e IFAD 2. Ka qenë një interesim i veçantë i përderisa mungojnë investimet nuk mund të ketë yni që bëri të mundur që edhe Tirana të përfshihej prioritete, sepse unë flas për investimet që janë në për zonën e saj malore. proces dhe ato që do të bëhen. Unë nuk flas për ato Në lidhje me IFAD 3 është shpjeguar këtu kur u investime që janë bërë 4-5 vjet më parë në Kamëz, shqyrtua e u miratua projektligji përkatës se IFAD 3 në Paskuqan ose gjetkë, që fatkeqësisht janë do të përfshijë gradualisht gjithë zonat malore të groposur, sepse këto skema kanë dalë jashtë Shqipërisë nën zbatimin e vet për ujitjen. Deri në përdorimit. vitin 2001 do të punojnë paralelisht IFAD 2 dhe IFAD Zoti Ministër, 3 dhe në fund të këtij viti ato të integrohen te IFAD Nëse gjithçka te ne llogaritet ende nën 3. Kjo është për pjesën e ujitjes, ndërsa për pjesën tranzicion, një dopio tranzicion përjeton pikërisht tjetër të kreditimit, për pjesën e shërbimit fusha e kullimit dhe e ujitjes. Shteti që bën sikur po këshillimor, për pjesën e vaksinimit që ka të bëjë e lëshon kompetencat dhe shoqatat që edhe ato me veterinarinë IFAD 3 do të funksionojë edhe në bëjnë sikur po i marrin në dorëzim. Drejtoritë e Tiranë menjëherë sa ai të fillojë nga funksionimi. Ujërave përpiqen ta kalojnë përgjegjësinë te shoqatat Në lidhje me pyetjen e dytë u tha që akoma nuk te vetë fermerët ose te komuniteti dhe këto të fundit janë bërë aktet nënligjore. Edhe njëherë dëshiroj të që presin nga drejtoritë e ujërave dhe për çdo gjë theksoj faktin që më vjen keq që ka një moskuptim fajësojnë Qeverinë kur nuk u zgjidhen problemet. të kësaj çështjeje. Unë sapo thashë që janë miratuar Unë, si deputet i një zone elektorale me drejtim e plotësuar të gjitha aktet nënligjore të nevojshme kryesor zhvillimin bujqësor dhe blegtoral, jam në dhe këtë që po them unë e kam këtu në dorë, janë pritje të ndryshimit pozitiv dhe të shpejtë të gjendjes miratuar qysh në datën 5 maj të këtij viti dhe u janë me qëllim që së afërmi në një interpelancë me ju të shpërndarë gjithë drejtorive të ujërave në rrethe, flasim ndryshe, të flasim për arritje dhe për politika gjithë drejtorive të bujqësive, të gjitha shoqatave dhe zhvillimi, për rehabilitimin e infrastrukturës, për federatave. kreditimin e prodhimit bujqësor e blegtoral për Falemnderit! Tiranën dhe për gjithë Shqipërinë. Skënder Gjinushi – Falemnderit! Ju falemnderit! Fjalën e ka zoti Hoxha. Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! Hasan Hoxha – Falemnderit, zoti Kryetar! Lufter Xhuveli – Dëshiroj të replikoj me zotin Unë, zoti Ministër, kuptoj gjithçka që thoni ju, Hoxha dhe nuk do doja të përsërisja ato që thashë gjithçka që është e shkruar dhe jam munduar që të në përgjigjen e pyetjeve që dhashë dhe mendoj që sjell në këtë seancë shqetësimet që janë konkretisht mohimi i asaj çka është bërë nuk i shërben askujt. në terrenin që sapo fola. Unë nuk po hyj në hollësi, Do të sqaroja vetëm dy fakte që kanë të bëjnë me por marr vetëm një fakt që Departamenti i IFAD 2 dhe IFAD 3. Më vjen keq se e kam sqaruar Mbikëqyrjes, që do të kontrollojë gjithçka për edhe herë tjetër, por unë vë re një insistim që nuk shoqatat dhe federatat në fushën e ujitjes e të arrij ta kuptoj, megjithatë unë do të përpiqem ta kullimit, nuk është ngritur ende, ose në qoftë se shpjegoj përsëri. Me IFAD 2 Tirana nuk ka qenë është ngritur ditët e fundit nuk funksionon. planifikuar. Ajo ka pasur një zonë të vetën Zoti Ministër, tradicionale që ka qenë parashikuar në projekt dhe Unë nisem nga realitetet konkrete, sigurisht ato në marrëveshjen midis Qeverisë Shqiptare dhe IFAD- që janë arritur nuk i mohoj, sepse nuk kam dëshirë it. Me propozimin tonë u bë një amendament i të merrem me të. Duke u nisur nga realitetet veçantë dhe IFAD-i pranoi që edhe rrethi i Tiranës të konkrete nuk nisem nga shifrat, nga ato shifra që përfshihej në të. Megjithatë mund të them faktin që juve jua servirin të tjerët. Më vjen keq që realiteti në me fondet e parashikuara në projektin e IFAD-it do këto aspekte, që unë theksova, përkeqësohet edhe të duhej që të rehabilitoheshin 7200 hektarë pse shifrat tuaja për investime janë në ngritje. sipërfaqe nën ujë. Janë rehabilituar deri tani 9 mijë Ju falemnderit! hektarë me të njëjtin fond, pra 1800 hektarë më Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Hoxha!
833 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Fjalën e ka zoti Hajro. parashikuar, por ka disa pengesa që kanë të bëjnë Sokol Hajro – Falemnderit, zoti Kryetar! edhe me mundësinë ekonomike të shtetit. Për I nderuar zoti Ministër, shembull, ne nuk na pengon gjë të bëjmë me një Lidhur me pyetjen e parë, unë jam i detyruar t’ju akt të vetëm administrativ kalimin e të gjitha pyjeve them që kur ka probleme që kanë të bëjnë brenda që janë parashikuar për t’u kaluar nga shteti te një qeverie ato duhet të zgjidhen po brenda jush, komunat ta bënim menjëherë, por çështja është që siç është fjala e problemeve të bankave ose me aty ka nevojë për një mbështetje financiare që të pushtetin lokal. Për sa i përket likuidimit përfundimtar futen në rrugën e mbarështrimit, që ato të jenë në të ish-kooperativave në Kolonjë unë jam dakord me gjendje të administrohen në mënyrë sa më racionale ju që rivlerësimi ka mbetur vetëm në Çlirim pa u dhe të mos shpërdorohen. Prandaj është parashikuar bërë, por fjala është për likuidim dhe konkretisht të me një grafik të përcaktuar. Unë e kam parasysh dorëzojnë lekë ata që kanë për të kthyer dhe të edhe situatën që është në Kolonjë, atje në një marrin ata që kanë për t’i marrë. Unë mendoj se, në komunë ka përfunduar, ndërsa në dy të tjerat është bashkëpunim me Ministrinë e Drejtësisë, ju mund në proces, pra janë përfshirë edhe në kuadrin e të vini në punë zyrat e përmbarimit që ky proces të projektit pyjor. përfundojë, sepse ka 10 vjet që nuk mbyllet. Falemnderit! Për sa i përket problemit për ndarjen e pasurive Skënder Gjinushi – Duke falënderuar Ministrin komunale, unë mendoj që ju po punoni me ngadalësi, e Bujqësisë dhe Ushqimit për interpelancën dhe pasi të paktën komunat tona si burim kryesor të pyetjet, mbyllim interpelancat për sot. ardhurash, por edhe investimesh nga buxheti i tyre Para se të mbyllim seancën, deputeti Mehmeti do të kenë taksat mbi pasurinë kur ato nuk kanë ka kërkuar të bëjë një deklaratë. pasuri. Xhevdet Mehmeti – Falemnderit, zoti Kryetar! Së dyti, lidhur me pasurinë për ndarjen midis Para dy ditësh në qytetin e Kukësit ka ndodhur fshatrave, pra kufijtë midis fshatrave, unë mendoj një ngjarje e rëndë dhe me pasoja për këtë qytet. se ato duhen ndarë shpejt sepse po shërbejnë si Është goditur publikisht në mes të qytetit kryetari i burime konflikti ordinere midis fshatarëve lidhur me bashkisë së këtij qyteti Safet Sula. Dhuna fizike e kullotat. shoqëruar me fyerje dhe kërcënime jo vetëm për Për sa i përket pyetjes së dytë, unë jam i zotin Sula, por edhe për drejtues të tjerë demokratë detyruar t’ju them se në fshatin Selenicë nga takimi të qytetit dhe për forcën politike që ata përfaqësojnë që kam pasur ata më kanë thënë që ka shumë grurë në pushtetin vendor. në hambarët tona, por Qeveria po merr grurë nga Safet Sula është një prej djemve intelektualë të Kanadaja. Do të jepja një mendim që a nuk do të Kukësit. Pasi ka përfunduar shkëlqyeshëm ishte e mundur që ne të stimulonim pika grumbullimi, studimet, ai ka punuar për disa vjet pedagog në por mbase edhe shtetërore, lidhur me këto produkte Universitetin e Shkodrës. Pavarësisht lidhjeve që fshatarët tanë i kanë, në mënyrë që ata të rrisin familjare me të majtën, ai është ndër ata djem të ardhurat dhe të interesohen për sa i përket rritjes kukësianë që iu bashkua PD-së që në fillimet e saj së prodhimit. Lidhur me punimet e mekanizuara, politike. Safet Sula gjatë këtyre viteve me punën unë e kisha më tepër vëmendjen time te kontrolli, dhe figurën e tij ka treguar modelin e pushtetarit, sepse është për t’u habitur që, për shembull, vjet zyrtarit dhe pedagogut që i duhej Shqipërisë. nafta ulej, punimet ngriheshin dhe kurrkush nuk Goditja, fyerjet, kërcënimi publik në mes të kontrollonte vlerën e tyre. Mendoj se me masat që qytetit ndaj zotit Sula është një akt i rëndë dhe me mund të merrni ju, që t’ju jepni kompetencë drejtorive pasoja për stabilitetin politik të Kukësit, qytet i cili të bujqësisë dhe të ushqimit të kontrollojnë edhe që nga pranvera e zezë e vitit 1997 e deri sot ka tarifat e punimit, them që të zgjidhet edhe ky dhënë shembullin e tolerancës, mirëkuptimit dhe jo problem. dhunës e terrorit. Akti është kryer nga një ekstremist Ju falemnderit! ordiner i PS-së Kukës, i cili ka treguar se di t’u Skënder Gjinushi – Falemnderit! shërbejë segmenteve që kërkojnë destabilizimin e Po, zoti Ministër. qytetit dhe mbajtjen e karriges së pushtetit përmes Lufter Xhuveli – Unë jam dakord me vërejtjet dhunës e terrorit. Këtë akt rrugaçëror jo vetëm që dhe sugjerimet që bëri zoti Hajro dhe do dëshiroja nuk e ka dënuar asnjë përfaqësues i koalicionit vetëm të theksoja faktin që jo se ne nuk i kemi pushtetmbajtës, por përkundrazi pasditen e ditës
834 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kur është kryer akti kriminal, njeriu i dhunës dhe kujtojmë të gjithë atyre që përfshihen në këto skenarë terrorit ka shëtitur rrugëve, ka qëndruar nëpër lokalet se demokratët kukësianë dhe qytetarët kukësianë e qytetit i shoqëruar me drejtues të policisë dhe as kanë lejuar dhe as do të lejojnë që të eksponentë politikë të majtë në nivele drejtuese të nëpërkëmbet nderi dhe dinjiteti i tyre dhe i bijve të qytetit. Kjo tregon se segmentet e kriminalizuara të tyre, dhe gjithë përgjegjësitë do të bien mbi ata që pushtetit kanë marrë tashmë iniciativën ta ngjisin hartojnë dhe ekzekutojnë skenarë të tillë kurbën e krimeve ndaj pushtetarëve lokalë. destabilizimi. Si deputet i atij rrethi, apeloj që të hiqet dorë Falemnderit! nga këta skenarë destabilizues, të veprojë ligji dhe Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Mehmeti! drejtësia mbi ata që kanë kryer këtë akt dhe i Me këtë deklaratë mbyllim seancën e sotme.
E enjte, 22.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, hapim dinjitoz të shqiptarëve nga Konispoli në Vermosh. seancën. Kontributi i shqiptarëve nuk mbeti vetëm në Sot në rend të ditës kemi interpelancë me përballimin e jashtëzakonshëm të depërtimit të mëse ministrin e Shtetit, kërkuar nga deputeti Xhevdet gjysmë milioni kosovarëve nga bisha barbare serbe, Mehmeti; interpelancë me ministrin e Kulturës, por edhe në pjesëmarrjen e drejtpërdrejtë në këtë Rinisë dhe Sporteve, kërkuar nga deputeti Luftim luftë të qindra djemve shqiptarë. Por jo për të veçuar Ahmetaj; shqyrtimin e projektligjit “Për lojërat e fatit, kontributin e veçantë të Tropojës dhe të Hasit nga kazinotë dhe hipodromet”; projektligjin “Për statusin ai i trevave të tjera shqiptare, pasi këto vetëm e invalidit paraplegjik dhe tetraplegjik”; projektligjin detyrën bënë ndaj kombit, detyrë të cilën ata e kanë “Për ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Republikës përmbushur me dinjitet vazhdimisht në shekullin që së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Federale lamë pas sa herë e ka dashur nevoja, por për të të Gjermanisë, për shtesën e financimit për projektin shpjeguar për problemet me të cilat po përballohen “Mbështetje për lidhjen e bazave të veprimtarisë këto rrethe për pasojë të krizës kosovare, unë si sipërmarrëse”; projektligjin “Për ratifikimin e deputet kam kërkuar këtë interpelancë me ju, zoti marrëveshjes së huasë, financimit dhe projektit Ministër. ndërmjet Republikës së Shqipërisë përmes Tropoja u përballua me krizën që në qershor të ndërmarrjes së ujësjellës-kanalizimeve Pogradec vitit 1998. Mbi 25 mijë kosovarë, të larguar nga dhe KFË-së për financimin e projektit “Ruajtja e malësitë e Rugovës e Drenicës nga xhelati i Ballkanit mjedisit të Liqenit të Ohrit dhe ujësjellësit të Milosheviç, u strehuan në Tropojë për muaj të tërë. Pogradecit”; projektligjin “Për ratifikimin e Qeveria në atë kohë heshti, madje u mundua të marrëveshjes së kredisë së zhvillimit për projektin pengonte kosovarët të lëviznin drejt Tiranës. Tropoja e “Rehabilitimit urgjent të furnizimit me ujë ndërmjet kërkoi ndihmë, pasi ishte shumë e varfër, por shteti Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës në vend të tyre çoi një të plotfuqishëm të saj, çka Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA)”. nuk përbënte ndihmë për ta. Fillojmë me pikën e parë të rendit të ditës, Hasi në vitin 1999 u bë streha e mbi 78 mijë interpelancë me Ministrin e Shtetit, zotin Ilir Zela, kosovarëve, kur vetë ai është 20 mijë banorë. E kërkuar nga deputeti Mehmeti. pashembullt ka qenë mikpritja e hasianëve në ato Urdhëro, zoti Mehmeti. ditë, i pashembullt ka qenë përkushtimi i Xhevdet Mehmeti - 12 qershori u shpall si dita pushtetarëve të rretheve Tropojë e Has. Në e Triumfit të Paqes. Paqe e cila nuk mund të arrihet maksimumin e mundshëm, pasi ishin kushte të pa kontributin e paçmuar të komunitetit vështira, ka qenë edhe puna e institucioneve ndërkombëtar, ndërhyrjes ushtarake të NATO-s, shëndetësore të këtyre rretheve, por acarimi i luftës çlirimtare të kosovarëve, por edhe reagimit mëtejshëm i krizës dhe veçanërisht pas ndërhyrjes
835 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
historike të NATO-s me bombardime, shumica e nga këto dy rrethe që enden me ato pak plaçka që territoreve të këtyre dy rretheve u kthyen në rajone kanë pasur ose që u kanë mbetur pas lufte sa në të vërteta lufte. Milosheviçi, në shenjë hakmarrjeje, një rreth në tjetrin, sa te një i njohur te tjetri, sepse i bombardoi ato pa kursim, madje në Kamenicë, askush nuk merret me ta. Ata e kaluan një dimër Tropojë, ai tentoi të hynte disa herë me forcë, por u në këtë mënyrë, ndonëse edhe vera nuk paraqitet përball me luftën dhe qëndresën e pamposhtur të me pak probleme për ta, por nuk mund të vazhdojnë banorëve të këtyre fshatarëve, duke i detyruar të pafundësisht të jetojnë në këtë mënyrë. Urgjentisht tërhiqen me turp. Edhe në këto raste, që nuk janë duhet ndërhyrja e Qeverisë për t’i sistemuar aty ku vetëm këto që përmenda, banorët e këtyre zonave kanë qenë duke i dëmshpërblyer për dëmet e nuk lejuan për asnjë çmim që trupat serbe ushtarake shkaktuara nga lufta dhe kjo, theksoj, duhet të ishte ose paramilitare të cenonin integritetin e vendit tonë. bërë, sepse kanë qenë plotësisht mundësitë ose Dhe ja kush është një pjesë e çmimit të kësaj duke i sistemuar me strehim në qytetet ku banojnë qëndrese për lirinë e Kosovës i banorëve të këtyre përkohësisht. Komuniteti ndërkombëtar vitin e kaluar dy rretheve! pikërisht për këto probleme ka kontribuar në buxhetin Së pari, si pasojë e pjesëmarrjes së e Qeverisë suaj dhe këtë fakt këta banorë e dinë. drejtpërdrejtë në luftë qoftë në radhët e UÇK-së, Së treti, këto dy rrethe më shumë se kushdo qoftë për mbrojtjen e trojeve të veta, Tropoja pati 22 tjetër nga kriza e Kosovës janë dëmtuar në përmasa të vrarë dhe Hasi 10, ndërsa si pasojë e luftës, e të parikuperueshme në ekonominë e tyre. Nga bombardimeve dhe e minimit që serbët i bënë kufirit bombardimet dhe nga eksodet e detyruara të mes këtyre rretheve dhe Kosovës u plagosën 61 banorëve të këtyre zonave është dëmtuar deri në persona nga Tropoja dhe 42 nga Hasi e për më keq shkatërrim blegtoria dhe bujqësia. Konkretisht, këto këto pasoja vazhdojnë të ndihen edhe sot. Këta të dëme llogariten, gjithnjë jo sipas ekspertëve të plagosur janë kthyer në invalidë të përjetshëm, çka pushtetit lokal, por atyre të dikasterit Xhuveli, në do të thotë që për jetën e tyre dhe të familjes duhet 1.4 milionë dollarë dhe po kaq arrin vlera e dëmeve të kujdeset shteti. dhe në rrethin e Hasit. Po sa është marrë shteti me ta pas përfundimit Kur flitet për pasojat e krizës së Kosovës në të krizës? Tropojë fjala është vetëm për dy komuna, atë të Me vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 282 të Tropojës dhe të Kyçit. E theksova këtë për të treguar majit 2000 jepen nga 100 mijë lekë të reja për çdo se me një moral tjetër dhe një pushtet tjetër vendor, person të vrarë, që ende nuk është zbatuar plotësisht për shembull, si ai qendror, këto shifra mund të ishin dhe, çuditërisht, pa paragjykuar politikisht këtë të shumëfishta pa pasur vështirësi në argumentimin vendim, nuk janë përfshirë të gjithë të vrarët. e tyre dhe për këto dëme deri tani nuk është bërë Sigurisht që kjo parregullsi duhet të riparohet, pasi asgjë nga Qeveria përveç përpjekjeve për të unë nuk gjej motiv tjetër në këtë koleksionim përveç kompensuar ato duke i ulur ndihmën ekonomike neglizhencës. Ndërsa për të plagosurit e tjerë nuk banorëve që kanë pësuar dëme deri në masën 50% ka asnjë ndërhyrje nga shteti qoftë edhe në ndihmë në krahasim me vitin e kaluar. ekonomike. Së fundi, është një sipërfaqe e tërë e minuar. Së dyti, si pasojë e krizës, në rrethin e Tropojës Brezi kufitar prej 73 km në thellësi deri në 500 metër, janë shkatërruar plotësisht 19 shtëpi banimi që 45 kilometër të të cilit i përkasin Tropojës dhe 28 përbënin strehim për 34 familje dhe po kaq janë edhe kilometër Hasit dhe sipërfaqe të tëra toke të në Has, ndërsa janë dëmtuar pjesërisht 474 shtëpi fshatarëve afër kufirit. Edhe për këtë problem duhet në Tropojë dhe 2230 në Has. Deri tani nga ana juaj të ndërhyhet nga Qeveria dhe në drejtime të tjera si Qeveri përveçse shkresa, urdhra, udhëzime e për të përshpejtuar këtë proces me qëllim jo vetëm kontrolle të herëpashershme për dëme të paraqitura mbrojtjen e jetës së këtyre njerëzve, por edhe të nga komisionet e ngritura për këto probleme, punësimit për një jetë normale për ta. ndonëse komisionet janë të emëruara nga Zoti Ministër, prefektura, nuk është dërguar asgjë tjetër. Siç e dini edhe ju, Tropoja dhe Hasi kanë qenë Po të kemi parasysh faktin tjetër që shumica e të varfra. Edhe pse nuk e meritojnë atë, janë lënë shtëpive të rrënuara ose të dëmtuara ndodhen në mbas dore nga qeverisja juaj, ndonëse nuk e zona të minuara, atëherë këtu del edhe një problem meritojnë qoftë edhe vetëm për kontributin që dhanë tjetër për t’u zgjidhur nga Qeveria. Janë 40 familje në tejkalimin e krizës kosovare. Por ata nuk pranojnë
836 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe nuk lejojnë askënd që të abuzojë me vlerat dhe është bërë identifikimi i zonave të minuara dhe patriotizmin e tyre për t’ia kthyer atë në bumerang kufizimi i tyre me shenja e tabela paralajmëruese mbijetese, siç është vepruar edhe deri tani. Pikërisht për të parandaluar rrezikun në popullatën e zonës, për këtë kërkoj shpjegime nga ju dhe masat që do si dhe është përfunduar pastrimi i 6 rajoneve të reja të merrni gjatë këtij viti për të kapërcyer këtë gjendje me një sipërfaqe prej 45 hektarësh të minuara me të rëndë. Rezervoj të drejtën për t’u shprehur pas granata mine. shpjegimeve tuaja. Është konstatuar që popullata e këtyre zonave Falemnderit! ka dëmtuar në masën mbi 80% shenjat kufizuese Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! pa marrë në konsideratë rrezikun, ndërsa në disa Zoti Ministër, ju e keni fjalën. raste veçanërisht në Kamenicë e Zhek të Tropojës Ilir Zela – Së pari dëshiroj të falënderoj deputetin banorët, në mënyrë individuale e jashtë çdo rregulli Mehmeti për mundësinë që më krijon për ta teknik, kanë bërë heqjen dhe grumbullimin e minave, informuar publikun për masat që po merr Qeveria duke u bërë shkak për rritjen e incidenteve. Këto në lidhje me problemet në zonat e Tropojës, Hasit veprime kanë bërë që situata në rajonet e minuara dhe Kukësit si rrjedhojë e pasojave të luftës në të bëhet edhe më problematike. Për të mos lejuar Kosovë. këto veprime të rrezikshme për popullatën e rajoneve Dëshiroj edhe një herë të shfrytëzoj këtë rast është kërkuar herë pas here ndihma e pushtetit lokal, për të falënderuar popullin e këtyre zonave për por angazhimi i tij ka qenë i pamjaftueshëm për kontributin që dhanë gjatë periudhës së luftës duke ruajtjen e shenjave të kufizimit dhe ndërprerjen e përballuar peshën më të madhe të barrës së kësaj punimeve amatore me minat, masa këto që lufte si në pritjen e vëllezërve tanë të ardhur nga minimizojnë shkallën e dëmtimeve. Në vazhdim të Kosova, ashtu edhe në përballimin me sukses të menaxhimit të situatës, në muajin maj 2000 situatave të vështira që u krijuan. strukturat e ushtrisë kryen një operacion tjetër për Për shkak të krizës e më pas të luftës në Kosovë, vëzhgimin e nivelit të dytë dhe rikufizimit të zonave duke filluar nga data 24 mars 1999 e deri në të minuara dhe në bashkëpunim me organet e përfundim të konfliktit, në mënyrë të vazhdueshme pushtetit lokal janë plotësuar dokumentet përkatëse ushtria jugosllave kreu goditjen me artileri në kalibra të rikufizimit të secilës zonë të minuar. të ndryshëm në drejtim të territorit të Republikës së Nga eksperienca ndërkombëtare pas konflikteve Shqipërisë pothuajse në të gjithë brezin kufitar të çminimi hyn në kuadrin e operacioneve humanitare rretheve Kukës, Has e Tropojë, duke sjellë pasoja, dhe kryhet nga kompanitë civile të specializuara në tashmë, të njohura. Në këtë kuadër, Qeveria ka këtë fushë. Duke kapërcyer mungesën në vendin vlerësuar në kohë dhe me seriozitet të lartë pune tonë të kompanive civile të çminimit u krijua problemin e rehabilitimit të popullsisë në zonat e komuniteti i veprimit ndaj minave kryesuar nga minuara në drejtim të çminimit, ndihmës së zëvendësministri i Mbrojtjes me pjesëmarrjen e përballimit të situatave të rënda të krijuara për Ministrisë së Pushtetit Lokal, Ministrisë së Rendit, popullsinë në këto zona, duke hartuar një strategji Ministrisë së Shëndetësisë, grupit të menaxhimit konkrete për kontestimin e dëmeve të shkaktuara të emergjencave, UNICEF-it dhe Qendrës në njerëz, bujqësi e banesa. Humanitare Ndërkombëtare. Në varësi të komunitetit Në lidhje me situatën e zonave të minuara është pranë qendrës Humanitare të Informacionit është identifikuar se kjo prek 16 rajone në thellësi 25 krijuar zyra ekzekutive e veprimit ndaj minave e kilometër nga kufiri, duke përfshirë një sipërfaqe prej kryesuar nga specialisti i strukturës së asgjësimit 125 hektarësh. Për përballimin e situatës për të municioneve. Në sajë të bashkëpunimit të çminimin e këtyre zonave me ekipe të krijuara pranë strukturave ushtarake, në këtë komitet dhe në zyrat Divizionit të Dytë Kukës, nën drejtimin e ekzekutive është arritur të plotësohet i gjithë Specialistëve të Strukturës së Asgjësimit të dokumentacioni i nevojshëm sipas standardeve Municioneve pranë Shtabit të Përgjithshëm, vetëm ndërkombëtare i pranueshëm për cilindo organizëm gjatë konfliktit u bë pastrimi i 10 rajoneve të minuara që ofrohet për t’u përfshirë në operacionet e çminimit. në një sipërfaqe prej 80 mijë hektarësh, duke Si rrjedhojë e këtij sensibilizimi Departamenti asgjësuar e çaktivizuar 2000 copë municione. Amerikan i Shtetit deklaroi vënien në dispozicion të Në periudhën gusht-nëntor 1999 nga Ministria e çminimeve në Shqipëri 2 milionë dollarë nëpërmjet Mbrojtjes është ndërmarrë një operacion në të cilin Fondit Ndërkombëtar Slloven dhe ngarkoi
837 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kompaninë amerikane RONKO për çminimin e lekë, për Hasin 2.1 milionë lekë dhe për Tropojën rajoneve Qafë-Prush e Dobrun në Has. Operacionet 1.9 milionë lekë. e çminimit nga kjo kompani kanë filluar më datën 5 Gjithashtu, u është kërkuar agjencive dhe qershor 2000, ndërkohë janë në vazhdim bisedimet donatorëve të ndryshëm asistencë për të përballuar për sigurimin e ndërhyrjes edhe të disa kompanive nevojat që lidhen me sigurimet ushqimore në të tjera gjermane, italiane etj. Gjithashtu, është Prefekturën e Kukësit. Në këtë mënyrë u sigurua hartuar edhe një projekt për çminimin e rajoneve të dhe u zbatua një projekt emergjence, i cili zonës verilindore në kuadrin e tryezës së tretë të konsistonte në shpërndarjen e lëndëve bazë në sigurisë së Paktit të Stabilitetit. bujqësi e blegtori. Në kuadrin e ndihmës së dhënë për të përballuar Siç vihet re, ka një vlerësim serioz të Qeverisë situatën e rëndë që po kalon popullsia e dëmtuar e për zgjidhjen e situatës emergjente në rehabilitimin këtyre zonave dhe për të mundësuar rikthimin e e popullsisë në zonat e minuara në përballimin e familjeve që kanë humbur shtëpitë, si dhe për situatës që po kalon popullsia e këtyre zonave për rehabilitimin e aktivitetit bujqësor, Qeveria ka marrë të mundësuar rikthimin e familjeve dhe rehabilitimin këto masa: e aktivitetit bujqësor. Ky seriozitet ka dhënë Me vendim të Këshillit të Ministrave nr. 232, datë rezultatet e para në këto fusha dhe ka një synim të 11.05.2000 janë akorduar 3.2 milionë lekë për të qartë në zgjidhjen përfundimtare të problemeve që ndihmuar familjet që kanë pasur viktima nga po përballon popullsia e këtyre zonave në vijim të bombardimet serbe. fatit historik të përballimit të krizës të emergjencës Nga bombardimet në Prefekturën e Kukësit janë kosovare dhe zgjidhjes së çështjes sonë kombëtare. dëmtuar mbi 2900 banesa një dëm të vlerësuar në Falemnderit! 640 milion lekë, për të cilat janë hartuar dokumentet Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! e nevojshme sipas vendimit të Këshillit të Ministrave Fjalën e ka zoti Mehmeti. nr. 206, datë 26.03.1998, duke i hapur rrugë zgjidhjes Xhevdet Mehmeti – Zoti Ministër, së këtij problemi. Unë ju falënderoj për shpjegimet që më dhatë Dëmet e shkaktuara nga minimet dhe mungesa mua dhe, nëpërmjet meje, elektoratit tim për e aktivitetit bujqësor gjatë krizës së Kosovës për shqetësimet e ngritura në këtë interpelancë, por më vitin 1999 në prefekturën e Kukësit arrin gjithsej në duhet t’ua them që në fillim se përpjekjet e Qeverisë 297 milionë lekë. Gjendja për tre rrethet paraqitet si për t’i zgjidhur ato ose të paktën për t’i zbutur në më poshtë: dhimbjen që këto kanë shkaktuar mbi njerëzit të Tokë të pambjellë dhe pa marrë prodhim në cilët i kanë pësuar, janë në kah krejtësisht të Kukës 232 hektarë, në Has 510 dhe në Tropojë 503 kundërt me preokupacionin dhe shpjegimet tuaja. hektarë. Dëmet e shkaktuara gjithsej janë: në Kukës Le t’i marrim me radhë problemet. 56 milionë lekë, në Has 63 milionë lekë dhe në Kur flasim për të rënë në luftë të Tropojës e të Tropojë 178 milionë lekë. Hasit, por edhe të jenë nga krahina të tjera të vendit, Për këto dëme drejtoritë e bujqësisë dhe ushqimit për këdo është e qartë se më së paku flitet për të rretheve përkatëse kanë informuar në detaje dëshmorë të atdheut e detyrimet e kombit dhe të organet e pushtetit lokal dhe Ministrinë e Pushtetit qeverive të tij për dëshmorët e vet, tashmë, janë të Lokal. Për të përballuar situatën e krijuar gjatë vitit qarta, sepse këta nuk janë dëshmorët e parë të të kaluar, Ministria e Bujqësisë ka mbështetur me këtij kombi. Po le ta lëmë mënjanë detyrimin moral. fonde financiare drejtoritë e bujqësisë dhe të Janë 32 familje në këto dy rrethe që kanë humbur ushqimit dhe drejtoritë e ujërave në Prefekturën e njerëzit më të afërm të tyre e në kompensim të kësaj Kukësit. Janë financuar shpenzimet për punonjësit humbjeje u ofrohet nga shteti i tyre varfëri. Them e inspektoratit të ushqimit dhe të veterinarisë për kështu për këto arsye: transport, rehabilitim të veprave ujitëse e kulluese Nëse janë dhënë ose do të jepen 100 mijë lekë të dëmtuara. Fondet e dhëna për këtë qëllim të reja për çdo familje të të vrarëve, ju si Qeveri nuk paraqiten si më poshtë: keni bërë as më shumë e as më pak përveç Drejtoria e Bujqësisë dhe e Ushqimit në Kukës përballimit të shpenzimeve të varrimit të tyre. Por 4.5 milionë lekë, në Has 1.5 milionë, në Tropojë 1.3 kjo zgjidhje e deritanishme nuk shton asnjë premisë milionë lekë. shtesë për të lehtësuar mbijetesën në familje. Janë Për Drejtorinë e Ujërave për Kukësin 2.7 milionë 70 fëmijë të mbetur jetimë, pasojë e këtyre vrasjeve
838 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe po kaq pleq, prindër të tyre, që kanë humbur – shpjegojnë vetveten ata, pasi shteti nuk reagon. përveç gjësë më të shtrenjtë edhe të vetmen mundësi Siç ju thashë edhe në pjesën e parë të kësaj jetese. Ata duan të jetojnë dhe do të jetojnë patjetër. interpelance, dëme të mëdha në këto zona kanë Po shteti është i detyruar të ndërhyjë në këto raste, pasur edhe në bujqësi e në blegtori, që llogariten ose së paku me një minimum jetik dhe konkretisht përkatësisht nga 1.4 milionë dollarë për secilin rreth ky minimum do të ishte pension familjar për çdo dhe po të shohim së bashku këto dëme, shuma person të vrarë, mbrojtje sociale shtesë nga ajo e shkon, përsëri çuditërisht, 2.8 milionë dollarë. Po deritanishme për familjet e tyre, një minimum ky unë këtu nuk do të zgjatem për këtë problem, veç me një faturë krejtësisht të pallogaritshme për një gjë duhet të mbahet parasysh nga ana juaj si shtetin, pavarësisht situatës financiare që ka. Po Qeveri; ato dëme duan vite që këta njerëz t’i që të bëhet kjo duhet edhe vullneti politik i Qeverisë, tejkalojnë, ato nuk duhet të konsiderohen nga ana po ky deri tani ka munguar. Janë 103 të plagosur, juaj si dëme me pasoja një vjeçare, të paktën një por janë gjallë dhe mund të verifikohen, kërkohet kreditim i vogël ose një shtesë grant në mbrojtjen pension invaliditeti për ata që janë shndërruar në të sociale të tyre do të kishte ndikuar pozitivisht në tillë nga pasojat e plagosjes; mbrojtje sociale shtesë kapërcimin e këtyre vështirësive, ndërsa për këtë për familjet e tyre, për ata që janë të papunë të vit normal pas lufte, veçse me thatësirë të madhe stimulohen me punë. Po ku ta marrim punën ne? – në shenjë reflektimi për ato që nuk u bënë vitin që do të thoni ju. Ajo tani me gjithë premtimin e Nanos shkoi, Ministri juaj Xhuveli nuk ka dërguar asnjë lek nuk varet shumë nga shteti. Jua them unë nëse për ujitjen e tokave të mbjella, dhe në qoftë se vitin nuk e dini ju. Çojini padashur ndonjë investim edhe që shkoi ujitja filloi më 15 maj, këtë vit ajo në 15 në këto zona, lërini ndonjë gropë diku pa mbushur, qershor nuk kishte filluar akoma, çka i siguron këta se do të mund të punësohen vetë këta njerëz. Mos banorë që edhe këtë vit të mos korrin, por tani jo harroni mbrojtjen sociale, është detyrë e Qeverisë. për faj të luftës. Megjithatë në kuadrin e deklamimit Ndërtoni ndonjë shkollë edhe në këto fshatra, sepse të punës trevjeçare të këtij Ministri, unë i kujtoj atij nuk kanë. një kontribut për Tropojën, ka dhënë një fond të Ajo çka ju nuk keni thirrur në ndihmë të zgjidhjes konsiderueshëm për të blerë një apartament në mes së problemit është përsëri vullneti politik që juve të qytetit për zyrat e ndërmarrjes së ujërave, kur përsëri ju ka munguar. Të shohim tani problemin e vetëm për ato nuk kishte nevojë. riparimit të ndërtimit të banesave të dëmtuara nga Shqetësimi më i madh dhe që ka rrezik për jetën, bombardimet dhe inkuizicionet pushtuese serbe në por edhe tkurrje e mundësive, përbën edhe minimi këto dy rrethe. Tani, pas më shumë së një viti nga jo vetëm i brezit kufitar, por edhe i sipërfaqeve të përfundimi i luftës, Kosova e djegur krejtësisht në tëra kullosore për blegtorinë e këtyre rretheve. Siç flakë gjatë kësaj lufte është e ndërtuar në masën thatë edhe ju, në këtë drejtim ka filluar të punohet, 70%, siç pohojnë vetë kosovarët. Asgjë, absolutisht por ajo çka kërkohet nuk është vetëm kufizimi i asgjë nuk është bërë në ndihmë të rikuperimit të zonave të minuara, por intensifikimi i çminimit të dëmtimeve të shtëpive në Has e në Tropojë dhe çfarë tyre. Duhet bërë e pamundura jo vetëm me ushtrinë, pritej nga këta njerëz për ndihmë emergjente nga por edhe me organizma të huaja të specializuara Qeveria? Çeleni një fond prej afro 400 mijë dollarësh për këtë problem. Këto duhet të ishin konsideruar, për t’u ndërtuar 28 shtëpi të reja, 14 në Tropojë e 14 por edhe në vazhdim duhet të konsiderohen nga në Has dhe kjo është kërkuar që në nëntorin e vitit ana e Qeverisë si një pjesë minimale e detyrimit të 1999 nga Qeveria. Është përgatitur dokumentacioni saj për këtë trevë në vlerësim të kontributit që ata i plotë për çdo banesë të shkatërruar plotësisht ose dhanë për tejkalimin e krizës kosovare. Ndërsa të dëmtuar pjesërisht. Është dërguar në prefekturë ndërhyrjet e ndërmjetme për të zbutur varfërinë që u e në Qeveri, është revizionuar korrektesa e rrit edhe për efekt të krizës duhet të kishin qenë të dokumentacionit, është konstatuar se në asnjë vazhdueshme. Konkretisht në rrethin e Hasit preventiv nuk është përfshirë puna, por vetëm baza funksionon një pikë doganore, ajo e Qafë Prushit, materiale dhe ende deri tani nuk ka asnjë lëvizje në ndërsa në Tropojë, ndonëse është e pa zyrtarizuar këtë drejtim. Atëherë, këta njerëz pyesin shtetin: nga ana juaj, pika e kalimit të Qafë Morinës. Të po lekët që komuniteti ndërkombëtar dha, i dha për dyja do të kishin ndikuar sadopak në ekonominë e strehimin e tyre apo për pishinat e Tiranës? Sigurisht njerëzve të këtyre rretheve, nëse do të funksiononin që për të dyja, por së pari, banimi e së dyti, mjedisi si të tilla. Janë kërkuar fonde herë pas here nga
839 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Qeveria për t’i riparuar këto rrugë, por asnjë lekë ato nuk mbajnë parasysh ato që unë thashë këtu nuk është dhënë deri tani, madje për rrugën e dhe njëkohësisht janë replikë e atyre gjërave që unë Tropojës u siguruan pak lekë nga kontributi i thashë këtu. Kjo nuk më duket aspak normale. qytetarëve sa për të kaluar me makina të larta dhe Lidhur me propozimet konkrete që ju bëni, për si për t’i kujtuar Qeverisë se përveç tropojanëve ka pension familjeve për çdo person të vrarë, mund t’ju edhe ajo detyrë të merret me këtë rrugë. Autoritetet informoj se jo vetëm ky problem, por edhe problemi vendore vetë, dhe nëpërmjet meje si deputet, i kanë i të plagosurve, për të cilët duhet mbrojtje sociale kërkuar asaj një fond prej 5 milionë lekësh për ta shtesë, është një problem që po trajtohet nga bërë më të plotë përparimin e saj dhe kjo sa për të Ministria e Punës dhe e Çështjeve Sociale dhe besoj përballuar emergjencën, pasi në kohën e qeverisjes që Qeveria do të shkojë drejt një vendimi për këtë së PD-së është bërë projekti për asfaltimin e saj çështje në një afat të shpejtë. dhe madje pati filluar edhe hapja e fondit për të. Folët, me pa të drejtë, mendoj unë, në lidhje E njëjta situatë paraqitet edhe për rrugën Krumë- me investimet në këtë zonë. Të jeni të sigurt, zoti Qafë Prush. Problemi që shtroj për këtë rrugë nuk Mehmeti, që ka një Ministri të Bashkëpunimit e të ka qëllim përmirësimin e infrastrukturës së këtyre Koordinimit Ekonomik dhe Tregtisë, e cila sa herë dy rretheve, ndonëse duhet të ishte bërë në këtë bëhen buxhete në Shqipëri merret pikërisht me drejtim mesatarisht sa në rrethet e tjera, por për të politikat e zhvillimit dhe nuk ekziston asnjë zonë në krijuar mundësinë e këtyre zonave për ndonjë tregti Shqipëri e cila të jetë e diskriminuar nga buxheti të vogël ose edhe për punë sezonale në qytetet fqinje për sa i takon investimeve dhe për dijeninë tuaj, mund të Kosovës, çka do të ndikonte drejtpërdrejt në t’ju them se këto shifra janë harmonike për të gjitha ekonominë e tyre. Këtë problem e kam ngritur edhe rrethet e vendit. herë të tjera në Parlament, por nuk është reaguar Folët për një vullnet politik, që ne na paska fare deri tani. munguar për t’u marrë me këtë problem. Në qoftë Asnjë shoqatë humanitare nuk vepron në Tropojë, se flasim për këtë vullnet politik, të jeni të sigurt që madje as Kryqi i Kuq dhe kjo thjesht për mungesë ne që patëm vullnetin politik të bëjmë luftën dhe të të rendit në këtë rreth, ndërsa në Has që prej një viti zgjidhim problemin e Kosovës, kemi vullnetin politik në fshatrat e dëmtuara të këtij rrethi kontribuon me dhe për t’u ballafaquar me pasojat që na la kjo luftë ushqime Kryqi i Kuq dhe mesa duket do të vazhdojë dhe do e bëjmë këtë me shumë kurajë, siç kemi edhe për ca kohë në ndihmë të sigurimit të filluar ta bëjmë. Sigurisht që vullneti ynë politik nuk minimumit jetik me ushqime të popullsisë së këtyre mund të jetë vullneti politik i spekulimit me çështjen fshatrave. Që situata të mos rëndohet më tej filloni kombëtare, siç jeni mësuar ta bëni ju për 10 vjet zgjidhjen e këtyre problemeve, mos i neglizhoni ato rresht, nuk mund të jetë vullneti politik i cilësimit duke i krahasuar me ato të postkrizës së Kosovës, tradhtar i atyre që firmosin Marrëveshjen e siç bëni rëndom me problemet e tjera, zgjidhjen e Rambujesë dhe ky vullnet politik është tashmë i të cilave e krahasoni me zgjidhjen e atyre të vitit qartë dhe lexohet mjaft mirë edhe nga banorët e 1997, kur po zhvillohej revolucioni për të ardhur ju atyre zonave me të cilat Partia Demokratike në pushtet. tradicionalisht është përpjekur të spekulojë. Falemnderit! Normalisht ne do të marrim masa për të dëmtuarit Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Mehmetaj! nga minat në Tropojë, por unë nuk kam marrë Zoti Ministër, ju e keni fjalën. ndonjëherë përgjigje nga populli i Tropojës se çfarë Ilir Zela – Falemnderit, zoti Mehmetaj! masa ka marrë qeveria e Partisë Demokratike për Gjej rastin edhe një herë për të shprehur minat që militantët e Partisë suaj nuk kanë lënë pa konsideratën time për ju personalisht, por edhe për vendosur në katër vjetët e qeverisjes suaj në çdo popullin që ju ka zgjedhur në këtë Parlament. ndërtesë banimi në Bajram Curri. Sinqerisht erdha në këtë interpelancë me Duke vlerësuar çfarë është realiste dhe serioze informacionin serioz të Qeverisë për ta vënë në në ato çfarë ju thatë, unë ju ftoj ju që të gjitha dispozicion të Parlamentit dhe të publikut, por jua propozimet tuaja t’i depozitoni pranë Qeverisë them po kaq sinqerisht se këtë material që unë Shqiptare që ne mund t’ia bashkëngjisim ato lexova këtu mund t’ua kisha vënë në dispozicion propozime atyre studimeve dhe projekteve që po përpara kësaj interpelance që ju të mos lodheni të bëjmë ne për të përballuar totalisht pasojat e luftës. shkruani pesë gjashtë faqe që i lexuat tani, sepse Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër!
840 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zoti Mehmetaj e ka fjalën. maksimal, duke pasur parasysh edhe faktin që janë Xhevdet Mehmetaj – Unë mbajta shënim ato shumë të racionuara në krahasim me nevojat dhe çka tha zoti Ministër. Ju jeni i saktë që keni dhënë domosdoshmëritë që ka sporti. investime dhe unë jam shumë më i saktë se thashë 2. Kemi hyrë në fazën e krijimit të shoqatave, keni dhënë dhe keni blerë hyrje. në kuptimin që klubet sportive futbollistike kthehen Së pari, sa për luftën në Kosovë, vetëm Qeveria në shoqata dhe si të tilla pastaj kanë mundësi të mund të mos e dijë se atë e bën komuniteti kalojnë lehtësisht në shoqëri aksionere, sepse edhe ndërkombëtar, e bëri NATO-ja, e bënë kosovarët, e këtu ka një pengesë shumë serioze që ka të bëjë bënë edhe shqiptarët. S’ka nevojë të interpretohet me mungesën e një ligji adekuat. politikisht. Në këtë mënyrë do të mund të lejohet edhe fitimi Sa për minat, zoti Zela, në Tropojë vërtet në në sport, gjë që deri më sot nuk është lejuar. vitin 1991 më prag të dorëzimit të pushtetit nga Partia Nga ana tjetër, kthimi i klubeve aktuale sportive e Punës, paraardhësja juaj ka pasur shumë mina e në shoqata dhe në vazhdimësi në shoqëri aksionere shumë të vrarë nga minat, po që nga viti 1992 e deri do të ndryshojë raportin midis klubeve dhe bashkive në fund të vitit 1997, kur ju instaluat pushtetin e nga të cilat ato aktualisht varen, nuk do të jetë më krimit, nuk ka pasur asnjë minë, asnjë të vrarë, asnjë një raport epror-vartës, por do të jetë një marrëdhënie të plagosur. partnerësh. Falemnderit! Nga ana tjetër, them se do të jemi në gjendje që Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me të bëjmë një hop në rehabilitimin e ambienteve interpelancën tjetër kërkuar nga deputeti Ahmetaj sportive, megjithëse në këtë drejtim është bërë mjaft me ministrin e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, zotin punë duke pasur parasysh fondet e kufizuara dhe Edi Rama. duke pasur parasysh nevojat që janë në të katër Fjalën e ka zoti Ministër. anët e vendit, sepse është e qartë që infrastruktura Edi Rama – Janë bërë dy pyetje nga zoti e trashëguar, për vetë funksionet që mbulonte në Ahmetaj lidhur me politikat e reformimit të sporteve, regjimin e vjetër, është shumë e gjerë dhe e shtrirë të futbollit në veçanti nga ato që mendohet të bëhet në të gjitha pikat e vendit. në privatizimin e klubeve sportive, si dhe lidhur me Kjo është pak a shumë përgjigja që kam unë, strategjinë e ministrisë ose edhe me një pyetje padashur të hyj thellë e t’ju marr kohë. shtesë nëse Federata e Futbollit e ka një strategji Për sa i përket strategjisë, besoj se një strategji të qartë. tjetër të mundshme në këtë drejtim ka edhe nga Padashur që t’ju marr kohë, se duhet të zgjidhim konsultimet e ndryshme që kemi bërë, pavarësisht edhe problemin se kush e bëri luftën, desha vetëm se ideja e menjëhershme e privatizimit mund të jetë të koncentrohem në disa pika, të cilat kanë të bëjnë atraktive në momentin e parë, por mund të jetë me me një fakt shumë të thjeshtë. Gjatë gjithë viteve të pasoja shumë të mëdha sidomos në këtë situatë tranzicionit edhe në sport, ashtu si në shumë fusha që jemi ne, gjë që e ka treguar edhe nxitimi në disa të tjera, ku fitimi nuk ka qenë i menjëhershëm dhe vende të Evropës Lindore që ishin shumë më përpara mundësia për t’u pasuruar nuk ka qenë se ne. Pra, nga të gjitha anët na këshillojnë të jemi spektakolare, nuk ka pasur asnjë lloj reforme dhe të kujdesshëm në këtë proces dhe mendoj se nxitja asnjë lloj përpjekje për ta futur edhe sistemin e e krijimit të shoqatave dhe të shoqërive aksionere sportit shqiptar e veçanërisht të futbollit në një logjikë është rruga më e sigurt, që, gjithsesi, garanton tjetër, në atë logjikë që përcaktohet nga konkurrenca fitimin. dhe loja e tregut. Gjithsesi, shkurtimisht, ne po Për sa i përket pyetjes nëse ka një strategji përgatisim dhe mund të them që janë gati, besoj se Federata e Futbollit, unë dua të them këtu se ne me ndihmën e Qeverisë Shqiptare dhe të Kuvendit kemi qenë vazhdimisht shumë të kujdesshëm për do të mund të bëjmë disa amendamente, në mënyrë të respektuar pavarësinë e Federatës Shqiptare të që të bëjmë disa ndryshime, të cilat të mundësojnë Futbollit në zgjedhjet e politikave që ajo bën. pastaj atë reformë që unë preka pak më lart. Personalisht jam krejtësisht i pakënaqur nga këto 1. Do të ndryshojmë mënyrën e financimit të politika dhe mendoj që Federata e Futbollit nuk ka sportit nga shteti dhe për këtë ka një amendament një strategji të qartë për zhvillimin e futbollit, thjesht të veçantë, në mënyrë që fondet e taksapaguesve mbijeton nga dita në ditë. Kjo na ka shtyrë që edhe shqiptarë të mund të përdoren me efikasitet të marrim masat që thashë pak më përpara dhe
841 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
njëkohësisht që të ndryshojmë mënyrën e Skënder Gjinushi – Falemnderit! financimit. Ndërkohë ajo që ne na intereson është Zoti Ministër, ju e keni fjalën. që të garantojmë vazhdimësinë e aktivitetit, të Edi Rama – Shkurtimisht unë do doja që vetëm garantojmë rritjen e talenteve tona, të garantojmë t’ju këshilloja që kur të shihni kampionatin evropian kampionatin, sidomos ekipin kombëtar. Për të tjerat, mos bëni krahasime të menjëhershme, sepse mund besoj se koha do të tregojë sesi do të procedojmë. të dëshpëroheni komplet. Nga ana tjetër, do doja të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! thosha që fakti që në Federatën Shqiptare të Futbollit Deputeti Ahmetaj e ka fjalën. sot militojnë njerëz që kanë qenë futbollistë të shquar, Luftim Ahmetaj – Zoti Kryetar, nuk është domosdoshmërisht garanci, sepse ne Falemnderit, zoti Ministër, për përgjigjet që kemi parë edhe mjekë të shquar që kanë milituar dhatë! në politikë dhe pastaj e kanë bërë sallatë këtë punë. Unë e kisha kujdes që këto pyetje t’jua bëjë në Falemnderit! një kohë të tillë që përgjigjet tuaja të koicidonin Skënder Gjinushi – Duke falënderuar dy pikërisht me zhvillimin e kampionatit evropian, duke ministrat për interpelancat dhe pyetjet, e mbyllim dashur që jo vetëm specialistët që i keni ju në këtë çështje dhe kalojmë në shqyrtimin e ministri, që në disa vende edhe vegjetojnë duke u projektligjeve. paguar nga taksapaguesit shqiptarë, të kishin Fillojmë me projektligjin “Për statusin e invalidit mundësi të shikonin se çfarë mund të ndodhë në paraplegjik dhe tetraplegjik”. Evropë dhe si u mbyll kampionati ynë kombëtar, që Nuk kanë ardhur specialistët nga Ministria, për turp u shoqërua me vrasje. kështu që nuk mund ta shqyrtojmë. Duke dashur ose duke parë që klima ballkanike Urdhëro, zoti Durollari. është mjaft komode për zhvillimin e talenteve të reja, Guri Durollari – Ne bëmë një kërkesë për ose më mirë të themi veçanërisht të futbollit, shqyrtim dhe debat për diskutimin e një temperamenti ballkanik dhe shumë lojtarë të projektrezolute. shteteve rreth e rrotull që luajnë në Evropë tregojnë Skënder Gjinushi – Është futur në procedurë. që këtu me të vërtetë ka një shtrat. Atëherë dilte që Urdhëro! deri në këtë kohë, siç thatë edhe ju, nuk ishin bërë Afërdita Stefani – Zoti Kryetar, politika të sakta ose nuk kishte një vëmendje të Mendoj se projektligji mund të shtyhet për pak caktuar që edhe kjo degë të kthehej në një degë minuta, derisa të vijnë specialistët e Ministrisë, fitimprurëse të ekonomisë, siç ka ndodhur në vendet sepse kanë ardhur dhe janë të interesuar edhe nga e tjera. shoqatat e këtyre të sëmurëve. Unë e bëra qëllimisht këtë seancë pyetjesh dhe Skënder Gjinushi – Janë lajmëruar disa herë jo interpelancë, kuptohej se dëshiroja të dëgjoja dhe nuk po vjen njeri. mendimin tuaj. Kur dëgjoj që Ministria e Kulturës Vazhdojmë me projektligjin “Për ratifikimin e po përgatitet që përveç ndryshimit të destinacionit marrëveshjes ndërmjet Republikës së Shqipërisë të pagesave, të cilën unë nuk e mendoj reformë, dhe Qeverisë Federale të Gjermanisë për shtesën por e mendoj si një hap që deri diku e justifikon e financimit për projektin “Mbështetje për hedhjen e punën, kurse reforma është ajo që thatë edhe ju bazave të veprimtarisë sipërmarrëse”. vetë duke kaluar fazë mbas faze në privatizim ose Po, urdhëro! në shoqëri aksionere, shikoj që ju keni një seriozitet Engjëll Bejtaj – Kam përshtypjen që për këtë punë dhe ju uroj që ta sillni sa më shpejtë, përmendëm pak më parë se detyrimin nuk e ka vetëm por më vjen jashtëzakonisht keq që dëgjoj që Ministria e Shëndetësisë, por e ka edhe Ministria e Federata Shqiptare e Futbollit, ku ka shumë individë, Punës dhe e Çështjeve Sociale. të cilët kanë milituar ose i kanë dhënë tonin sportit Skënder Gjinushi – Le të vijnë e ta mbrojnë. shqiptar për vite me radhë, qëndrojnë në një gjendje Engjëll Bejtaj – Nuk kam asnjë kundërshtim të tillë, kur shumë mirë edhe ata mund të përpilonin që të vijnë e ta mbrojnë, por duhet të vijnë të dyja strategji të tilla për privatizimin dhe për reformën në palët. futboll. Skënder Gjinushi – Ka specialistë të mbrojnë Duke ju uruar që ta sillni sa më shpejtë këtë këtë marrëveshje? Nuk kanë ardhur specialistët për paketë ligjore në Parlament, ju falënderoj për asnjë marrëveshje? përgjigjet tuaja! Atëherë bëjmë 30 minuta pushim.
842 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
* * * mbyllim edhe një boshllëk që kishim në mbrojtjen sociale të një kategorie njerëzish, të cilët lindnin Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, rifillojmë dhe rriteshin deri në 21 vjeç dhe nuk siguroheshin seancën. dhe mbroheshin për arsye të mospagesës së Fillojmë shqyrtimin e projektligjit “Për statusin kontributeve. e invalidit paraplegjik dhe tetraplegjik”, propozuar Komisioni, gjithashtu, konstaton se ky status i nga Këshilli i Ministrave. plotëson në një nivel të kënaqshëm nevojat e Fjalën e ka Komisioni i Shëndetësisë. invalidëve paraplegjikë dhe tetraplegjikë. Me sa jemi Engjëll Bejtaj – Falemnderit , zoti Kryetar! të informuar, e këtij mendimi është edhe shoqata e Komisioni i Shëndetësisë ka qenë njëri prej nderuar e tyre, me kryesinë e së cilës ne kemi rënë komisioneve që e ka shqyrtuar këtë projektligj, në kontakte të vazhdueshme dhe mesa jemi në dijeni megjithëse në bazë të këtij projektligji janë probleme ajo mori pjesë aktive dhe në përpilimin e këtij statusi që i takojnë një komisioni tjetër, por pavarësisht nga bashkë me Ministrinë e Punës dhe Çështjeve kjo Komisioni i Shëndetësisë në mbledhjet e tij e Sociale. ka diskutuar projektligjin në fjalë duke e vlerësuar Komisioni është njohur edhe me sugjerimet dhe si mjaft pozitive ardhjen e këtij projektligji për vërejtjet e Komisionit të Shëndetësisë. Në parim ne miratim, duke e konsideruar si një kontribut të madh jemi dakord me ndonjë përjashtim çka ne do ta për mbështetjen e kësaj pjese të shoqërisë që diskutojmë kur të kalojmë në nenet e veçanta të tij natyra ose rasti e ka bërë që të vuajë, ndërsa që të mos na ndodhë, e kemi si sugjerim këtë, si shoqëria duhet të ketë gjithmonë predispozicionin me statusin e invalidit të punës, sidomos me shtesat të kompensojë. e bëra në ligjin nr. 8052, datë 21.12.1996, ku disa Janë bërë disa vërejtje që janë paraqitur në nga përfitimet nuk realizohen për arsye të mungesës relacionin e Komisionit të Shëndetësisë dhe vërejtjet së akteve ligjore. Këshilli i Ministrave dhe ministritë në një pjesë të tyre janë vërejtje redaktoriale, ndërsa e ngarkuara me këtë status të nxjerrin në kohë në disa prej neneve ka riformulime deri dhe vendimet ose udhëzimet e duhura. formulime të neneve të reja, megjithatë ajo që është Duke përfunduar, ne si Komision jemi dakord e rëndësishme në këtë rast është se projektligji në që ky projektligj të kalojë e të diskutohet sot në tërësi është pozitiv, përmban vlera të veçanta dhe seancë plenare dhe ne i ftojmë të gjithë të votojnë mendoj se edhe komisionet e tjera, edhe pro për të. pjesëmarrësit në këtë seancë do ta miratojnë atë. Falemnderit! Për sa i përket vërejtjeve, që janë paraqitur në Skënder Gjinushi – Komisioni i të Drejtave të relacion, ne do t’i themi kur të vijë radha e miratimit Njeriut e ka fjalën. nen për nen. Afërdita Stefani – Falemnderit! Falemnderit! Në mbledhjen e datës 26.06.2000 Komisioni i Skënder Gjinushi – Falemnderit! të Drejtave të Njeriut mori në shqyrtim projektligjin Komisioni i Punës dhe Çështjeve Sociale e ka “Për statusin e invalidit paraplegjik dhe tetraplegjik”. fjalën. Komisioni ishte i mendimit se ky projektligj Theodhori Bej – Falemnderit, zoti Kryetar! plotëson një kërkesë të shtruar prej kohësh nga kjo Edhe Komisioni i Punës në mbledhjen e datës kategori njerëzish, që e kanë ndjerë dhe vazhdojnë 20.06.2000 e diskutoi këtë projektligj. të ndjejnë kujdesin e veçantë që duhet t’u kushtojë E veçanta, për mendimin e komisionit tonë dhe atyre shteti dhe shoqëria. Është një detyrim që duhej të theksohej edhe në relacionin e Këshillit thellësisht njerëzor, të cilit i jepet një mbështetje të Ministrave, është fakti që me këtë status paksa e vonuar ligjore nëpërmjet këtij projektligji ndaj përfitojnë edhe invalidë të kësaj kategorie të lindur, një kategorie njerëzish afro 600, që rrjedhja e të cilët deri më sot, për arsye të mosqenies së tyre rrethanave të padëshiruara të jetës i ka kthyer në në marrëdhënie pune, nuk përfshiheshin në skemat invalidë paraplegjikë dhe tetraplegjikë. Përfshirja e e mbrojtjes sociale në fuqi. Kështu që me këtë akt tyre nëpërmjet këtij statusi në skemat e mbrojtjes që po ndërmarrim sot, në Shqipëri nuk mbetet asnjë sociale në fuqi, krijon mundësi për të jetuar në kategori njerëzish që të mos gjejnë veten e tyre të mënyrë më shumë normale se deri më sot, për sa i përfshirë në një nga skemat e sigurimit dhe të takon kushteve të tyre të banimit, të jetës, si dhe të mbrojtjes sociale. Ne përveç kësaj, siç thashë, një pune të përditshme. Është në favor të tyre
843 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
detyrimi i shtetit, së pari, për t’i mbrojtur këta të për disa pjesë të saj të cilat për një shkak ose një sëmurë nga të gjitha llojet e shfrytëzimit, tjetër janë në të tilla vështirësi fizike, të cilat diskriminimit, abuzimit, ose fyerjes. pasqyrohen në problemet e integrimit të tyre në Së dyti, për t’i përjashtuar këta invalidë nga shoqëri, integrimi në jetën sociale dhe ekonomike taksat e drejtpërdrejta ose për t’i lehtësuar nga kuota të vendit, unë mendoj se kjo tregon për një nivel të e tatimit fiks në rastet kur ato vetë punësohen si mirë civilizues të shoqërisë. Prandaj, miratimi i këtij persona fizikë. ligji ka rëndësi jo vetëm thjesht për këtë kategori, Së treti, për t’u siguruar atyre shërbime por tregon që shoqëria shqiptare ka filluar të mendojë mjekësore falas, si dhe mjete shërbimi të tjera si seriozisht për disa kategori të saj të cilat kanë udhëtimi urban, telefona ose mjedise, që të vështirësi në integrim. funksionojë sa më normalisht shoqata e tyre që Unë them se në bazë të këtij ligji do të jetë është krijuar në vitin 1991. edhe puna më e madhe që do të bëjë ekzekutivi Sa më lart, komisioni është dakord që ky mbas miratimit të këtij ligji për realizimin e projektligj të miratohet në seancë plenare. elementëve rehabilitues të kësaj kategorie, të cilat Falemnderit! përfaqësojnë një nga kategoritë më të vështira dhe Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. më delikate të çdo shoqërie, një kategorie për të Zonja Çaka. cilën shoqëria do të shpenzojë mjaft për qenien e Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka tyre të barabartë. Prandaj sa më shpejtë të nxirren shqyrtuar këtë projektligj, i cili synon të plotësojë aktet nënligjore, të caktohet mënyra sesi do të disa kërkesa të kësaj kategorie, duke qenë se një zgjidhen problemet sepse mua më vjen çudi që pjesë e tyre nuk janë të siguruar dhe nuk futen në thuhet se nuk dihet si do të bëhet rimbursimi kur në strukturat e Institutit të Sigurimeve Shoqërore. ligj përcaktohet mirë që do të bëhet rimbursimi i Komisioni, duke vlerësuar rëndësinë e këtij shpenzimeve të tjera, të cilat duhet të shkojnë në projekti në aspektin human, në parim u shpreh favor të kësaj kategorie të sëmurësh në mënyrë që dakord për miratimin e tij në seancë plenare. ky ligj të jetë operativ e të mos jetë thjesht një ligj Në aspektin ligjor, projekti është konform që të mos gjejë zbatim. Kushtetutës dhe legjislacionit në fuqi. Falemnderit! Falemnderit! Skënder Gjinushi – Falemnderit! Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Po, zoti Braçe. Po, Cikuli. Erion Braçe – Vendimi që do të marrë Maksim Cikuli – Nuk kam pyetje, por thjesht Parlamenti sot është një vendim i mirë, pasi një kisha vërejtje. shoqëri demokratike dhe e civilizuar duket nga fakti Në shumë nene parashikohet një mekanizëm sesa humane dhe sa sociale është. Është një veprim rimbursimi. Kush do ta kryejë këtë rimbursim, që paksa i vonuar, sepse normalisht duhet të ishte bërë ligji të mos mbetet në mes rrugës sa të dalin aktet? edhe në vitin 1992, 1993 e kështu me radhë, pra Në parim, si e kanë menduar zotërinjtë? mund të ishte bërë në ato vite të lavdishme kur kishte Skënder Gjinushi – Ka pyetje tjetër? Nuk ka. edhe shumë para, kur kishte edhe më shumë njerëz Po, specialistët! human, por, për fat të keq, nuk u bë. Ngelet që ky Specialisti – Pjesa më e madhe e këtyre ligj të zbatohet dhe të mos lihen më këta njerëz që invalidëve trajtohen nga ligji “Për invalidët e punës”, t’i kërkojnë të drejtat e tyre duke dalë e duke kështu që ata janë në proces dhe kryhet rimbursimi protestuar. Nuk ka kuptim që këta njerëz të për ta, kurse për pjesën tjetër do të trajtohen kur të neglizhohen dhe t’iu përgjigjemi vetëm atëherë kur hyjë në fuqi ligji. Nuk ka asnjë akt ligjor që i trajton ata ngrenë zërin për t’u ndjerë. Ky është hapi i parë. deri më sot. Nuk kemi mundësi të bëjmë rimbursim. Hapi i dytë do të vazhdojë me gjithë ato të tjera Skënder Gjinushi – Ka diskutime? që parashikon ligji. Po, zoti Shehu. Falemnderit! Tritan Shehu – Falemnderit, zoti Kryetar! Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju. Unë e gjej pozitive ardhjen e këtij ligji sot në Po, zoti Cikuli. Parlament për faktin se miratimi i këtyre ligjeve Maksim Cikuli – Unë e përshëndes miratimin tregon dhe lidhet me nivelin e zhvillimit social të e këtij ligji, jam i sigurt që do të miratohet dhe ftoj shoqërisë në tërësi. Kur shoqëria mendon seriozisht kolegët që të mos e politizojnë kot, sepse çdo ligj
844 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ka kohën e vet të zhvillimit shoqëror kur kalon në neni. Megjithëse me vonesë unë do të doja që nga Parlament dhe kur lind nevoja për të. Duhet të sqaroj ana e zëvendësministrit që është prezent, të bëhet këtë auditor të nderuar se protestat që kanë bërë sqarimi lidhur me nenin 12 për faktin që kush janë paraplegjikët kanë qenë protesta thjesht se iu hoq tarifat e nivelit të parë dhe tarifat nga të cilat edhe ajo që i ishte dhënë më parë dhe shumë mirë përjashtohet kjo kategori e invalidëve dhe cilat janë që sot kalon ligji, që çfarëdo pushtetesh të këto diferenca të cilat do të paguajë shteti. Është ndërrohen përsëri ligji të detyrojë çdo shoqëri ndaj më mirë që këto të sqarohen që në momentin e këtyre njerëzve që kanë lënë kurrizin në punë e në miratimit, sepse lënia në mënyrë të paqartë mund aksidente. të krijojë probleme që vështirësojnë zbatimin. Duke Duhet të ngul këmbë edhe në diçka tjetër. i kërkuar ndjesë zëvendësministrit që nuk ia bëra Përgjigjja që na u dha nga specialistët ishte një pyetjet në momentin e parë, do doja që në këtë përgjigje e pastudiuar. Në ligj flitet për disa moment të bëhej sqarimi i nenit 12. rimbursime. Bie fjala, në qoftë se niset invalidi nga Falemnderit! Saranda në Tiranë do paguajë 50% të biletës. Kush Skënder Gjinushi – Falemnderit! do ia japë pjesën tjetër? Këtu është pyetja. Do ia Do bëni sqarime për nenin 12? japë njëri nga institutet? Si do të funksionojë Zëvendësministri – Për sa i përket pyetjes se mekanizmi i rimbursimit. Unë e kuptoj që ky cilat janë tarifat telefonike të nivelit të parë, mekanizëm rimbursimi do të rregullohet me aktet kategorizohen ato tarifa të cilat deri në 200 impulse nënligjore për të cilat unë mbështes zotin Bej që paguhen me 1.5 lekë ose 15 lekë të vjetra. Kërkesa duhet të dalin sa më shpejt. e shoqatës ka qenë që ne t’ua linim të gjithë tarifën Ju falemnderit! telefonike me 15 lekë të vjetra. Përgjigja jonë ka Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe juve! qenë për të shmangur edhe abuzimet e ndryshme. Po, zoti Kuqi. Mendojmë se 200 impulse me këtë çmim janë të Sulejman Kuqi - Falemnderit, zoti Kryetar! mjaftueshme për një të sëmurë tetraplegjik dhe Edhe unë e përshëndes Qeverinë për sjelljen e paraplegjik, të cilat do i shërbenin atij për të ndërhyrë këtij ligji. Përshëndes edhe të gjithë invalidët që në për sëmundjen e tij pranë mjekut dhe pranë mënyrë të saktë bënë protestat dhe në sajë të shërbimeve të tjera. Këto lehtësira atij nuk i bëhen këtyre protestave u arrit diçka. Ftoj Qeverinë, që se tani ka të ardhura të pamjaftueshme, por për ashtu si nxori ligjin, të marrë parasysh kërkesat e arsye që t’i shërbejnë sëmundjes së tij dhe ne këtyre invalidëve, sepse protestat e tyre ishin të mjaftohemi kur themi që 200 impulse me 15 lekë papolitizuara, ishin protesta ekonomike, ishin janë të mjaftueshme për një tetraplegjik, që ai të pikërisht për atë sëmundje që ata kanë. kryejë shërbimin telefonik. Falemnderit! Skënder Gjinushi - Falemnderit! Skënder Gjinushi – Po, zoti Bejtaj. Po, zoti Vejsiu. Engjëll Bejtaj – Falemnderit, zoti Kryetar! Ylli Vejsiu – Falemnderit! Unë në përgjithësi opinionin tim e paraqita kur Megjithëse ky ligj nuk ka qenë parashikuar në fola edhe në emër të Komisionit të Shëndetësisë kalendar që të kalonte në Komisionin e Arsimit, ne dhe po e përsëris edhe një herë që projektligji është e diskutuam dhe unë gjej rastin që të përshëndes një arritje në legjislacionin shqiptar, por për më tepër Komisionin e Shëndetësisë që mori parasysh një është një arritje e shoqërisë shqiptare. Është shenjë vërejtje në nenin 8, i cili favorizon paraplegjikët lidhur e civilizimit të kësaj shoqërie. Duke e pasur paksa me problemin e arsimit të lartë. Kemi parasysh që të paqartë se kush ka qenë iniciatori i këtij për një numër të kufizuar, mundet që Ministria e projektligji, që në fakt është Ministria e Punës dhe Arsimit të favorizojë duke iu akorduar të drejta Çështjeve Sociale dhe jo Ministria e Shëndetësisë studimi me korrespondencë. Unë mendoj se me atë ose së bashku, do të ishte shumë më mirë, por formulim që është bërë në nenin 8 ka një përmirësim, fakti është që peshën e ka mbajtur Ministria e Punës, duke e favorizuar këtë kategori të shoqërisë. për pasojë kanë ngelur disa elementë të paqartë, të Skënder Gjinushi – Po, Ahmetaj. cilët kur të bëhet diskutimi i neneve të veçanta, besoj Luftim Ahmetaj – Falemnderit, zoti Kryetar! se do të dalin. Në një kuptim të tillë, mendoj se te Duke mbështetur ato që tha kryetari i Komisionit neni 12 ka një element që duhet sqaruar, sepse të Punës, do desha të shtoja diçka për nenin 12 edhe ne kemi propozuar së fundi riformulimin e këtij dhe 18. Për një kategori të tillë njerëzish, të cilët
845 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nuk kanë mundësi të lëvizin, kuptohet që mund të Shëndetësisë? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. bëhej një tolerim i tillë që mbas 200 impulseve çmimi Miratohet. të ishte po i njëjtë, siç ishte edhe për 200 impulset Neni 3. Kush është dakord me vërejtjet e e para, mbasi i vetmi mjet i komunikimit të tyre do Komisionit të Shëndetësisë? Kundër? Nuk ka. të jetë telefoni. Gjithashtu, edhe në nenin 18 do të Abstenim? Nuk ka. mendoja që edhe për këtë kategori shoqërore të Miratohet. vendosej çmimi njësoj si për të verbrit. Neni 4. Kush është dakord me vërejtjet e Skënder Gjinushi – Po, zoti Cikuli. Komisionit të Shëndetësisë? Kundër? Nuk ka. Maksim Cikuli – E ndoqa me shumë vëmendje Abstenim? Nuk ka. atë që tha zoti Leka. Pra biem dakord në parim, që Miratohet. këta njerëz kanë nevojë për ato impulse telefonike Neni 5. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. me tarifën e parë, por nga ana tjetër këta gëzojnë Abstenim? Nuk ka. edhe të drejtat e çdo shtetasi siç i gëzojmë edhe Miratohet. ne këtu që 200 impulse i kanë me këtë tarifë. A Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. mundet që atyre t’u llogariten me këtë tarifë 400 Abstenim? Nuk ka. ose edhe më shumë impulse, sepse 200 ata i kanë Miratohet. nga statusi i tyre paraplegjik? Neni 7. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Kur të mbërrijmë te neni Abstenim? Nuk ka. përkatës, e diskutojmë. Miratohet. Ka diskutime të tjera? Jo. Neni 8. Kush është dakord me vërejtjet e Grupet parlamentare? Komisionit të Shëndetësisë? Kundër? Nuk ka. (Grupet shprehen dakord) Abstenim? Nuk ka. Gramoz Ruçi – Përshëndes edhe kolegët e Miratohet. opozitës që përfundimisht miratuan një projektligj Neni 9. Kush është dakord me vërejtjet e me një konsensus të plotë nga të gjitha grupimet Komisionit të Shëndetësisë? parlamentare. Engjëll Bejtaj – Edhe në nenin 9 ka një Skënder Gjinushi – Kalojmë në votimin e këtij saktësim që lidhet përsëri me zbardhjen: “Shteti projektligji. garanton sigurimin shëndetësor pa pagesë për të Kush është dakord në parim me projektligjin “Për sëmurët paraplegjikë dhe tetraplegjikë dhe u jep statusin e invalidit paraplegjik dhe tetraplegjik”? atyre të drejtën e përfitimit falas të medikamenteve Hapet votimi. Mbyllet votimi. - hiqet fjala “si” për sëmundjen pasojë e invaliditetit”. Me 78 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Pra, në vend të fjalës “si” vendoset vetëm një presje. miratohet në parim projektligji “Për statusin e invalidit Specialisti – Shteti ka një Institut të Sigurimeve paraplegjik dhe tetraplegjik”. Shëndetësore, i cili, pavarësisht se quhet shtetëror, Vërejtje ka paraqitur vetëm Komisioni i ai është me një skemë më vete dhe përjashtimi nga Shëndetësisë. taksat e detyron këtë institut të paguajë invalidin. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Edhe ju duhet të bëni një Abstenim? Nuk ka. saktësim. “Shteti përjashton të sëmurët paraplegjikë Miratohet. dhe tetraplegjikë nga pagesa për sigurimin Neni 2. shëndetësor”. Po, zoti Bejtaj. Për ta bërë më të saktë thuhet: “të sëmurët Engjëll Bejtaj – Është bërë një riformulim nga paraplegjikë dhe tetraplegjikë gëzojnë të drejtën e Komisioni i Shëndetësisë, sepse më shumë janë sigurimit shëndetësor dhe të medikamenteve falas. nocione shëndetësore dhe kanë të bëjnë me Këto mbulohen nga shteti”. përcaktime, por në zbardhje është bërë një gabim Po, zoti Cikuli. kur thuhet: “në kuptimin e këtij ligji, paraplegjik Maksim Cikuli – Këtu nuk është fjala për të nënkuptohet çdo person që vuan nga paraliza e shëruar paraplegjinë, sepse këta njerëz, ashtu dyanësive të poshtme”, sepse aty është e sipërme sikurse edhe ju, zoti Kryetar, mund të sëmuren nga dhe pjesa tjetër është ashtu siç është në relacion. bajamet, nga gjëndra të tjera dhe për atë paguajnë Skënder Gjinushi – Kush është dakord me si gjithë të tjerët. Këtu flitet për disa pasoja të vetë nenin 2, me këtë saktësim të Komisionit të sëmundjes dhe këta njerëz, për vetë sëmundjen që
846 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kanë, bëjnë herë pas here infeksione urinare. Pra, Abstenim? Nuk ka. për këto është fjala. Nuk është fjala për të shëruar Miratohet. paraplegjinë, që nuk shërohet. Pra, flitet për disa Neni 11. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. pasoja të vetë sëmundjes, sepse këta njerëz bëjnë Abstenim? Nuk ka. komplikacione më shpesh se të tjerët në disa fusha Miratohet. të caktuara. Për të mos i dhënë detajime të tilla Neni 12. ligjit, u la formulimi që kishte bërë Ministria e Specialisti – Meqenëse u keqkuptua 200 Shëndetësisë. impulsi, ai është plus për sa i takon shërbimeve Për sa i përket paragrafit të parë, njerëzit janë telefonike nga ato që marrin njerëzit e zakonshëm. ose të siguruar, ose të pasiguruar. Kur thuhet që Pra, mblidhen të dyja. Na jep 200 impulse ligji, janë është përjashtuar nga sigurimi një njeri që është në edhe 200 të tjera plus, pra bëhen gjithsej 400 për një zyrë X kupton që ky njeri nuk është i siguruar. paraplegjikët. Kështu që unë i mbetem formulimit që ka bërë Skënder Gjinushi – Çfarë përfitojnë tamam? Komisioni i Shëndetësisë. Specialisti – Përfitojnë pagesën për 400 Skënder Gjinushi – Ose thuhet: “përjashtohen impulse me 15 lekë të vjetra, pjesa tjetër paguhet si nga pagesat”. çdo shtetas. Së pari, zoti Cikuli, për saktësimin e parë, duhet Skënder Gjinushi – Kush është dakord? “për sëmundjen” apo “për sëmundjet”? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Maksim Cikuli – Duhet “për sëmundjen”, por jo Miratohet. për të gjitha. Neni 13. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Urdhëro! Abstenim? Nuk ka. Tritan Shehu – Më duket se po krijohet një ide Miratohet. e gabuar. Këta përjashtohen nga pagesa për Neni 14. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. sigurimin dhe pastaj janë të mbuluar për të gjitha Abstenim? Nuk ka. patologjitë dhe për të gjitha problemet që mbulon Miratohet. sigurimi shëndetësor që është sot në Shqipëri. Neni 15. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Ideja është e qartë. Zoti Abstenim? Nuk ka. Shehu, me jepni formulimin që e shpreh këtë ide. Miratohet. Jeni dakord ta lëmë kështu: “Shteti përjashton të Neni 16. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. sëmurët paraplegjikë dhe tetraplegjikë nga pagesat Abstenim? Nuk ka. për sigurimin shëndetësor dhe u jep atyre të drejtën Miratohet. e përfitimit falas të medikamenteve për sëmundjen Neni 17. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. pasojë e invaliditetit”? Abstenim? Nuk ka. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 18. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Neni 10. Abstenim? Nuk ka. Engjëll Bejtaj – Nuk ka vërejtje, por dua të Miratohet. sqaroj që nuk duhet keqkuptuar heqja e fjalës “falas” Propozohet të shtohet neni 19, sipas formulimit te rreshti i tretë, sepse ajo është e tepërt aty dhe të Komisionit të Shëndetësisë. nuk ndryshon kuptimin. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Skënder Gjinushi – Po, urdhëro. Nuk ka. Theodhori Bej – Jemi të mendimit që fjala Miratohet. “Falas” të mbetet, sepse do të shkojë mjeku i Neni 20 shtohet sipas formulimit të Komisionit familjes e do u kërkojë para dhe ne nuk humbasim të Shëndetësisë. asgjë nga kjo, vetëm e përforcojmë atë që vendosëm Po, zoti Bej. në nenin 9. Theodhori Bej – Ne nuk jemi dakord që të Engjëll Bejtaj – Ne paragjykojmë një shërbim bëhet kjo shtesë për arsye se ne dublojmë që në fakt nuk është për t’u paragjykuar. legjislacionin që kemi në fuqi. Pikërisht kjo ekziston Skënder Gjinushi – Është falas me ligj. te nenin 13 i ligjit “Për statusin e invalidit” dhe kemi Kush është dakord me nenin 10, sipas vërejtjeve vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 199 që flet për të Komisionit të Shëndetësisë? Kundër? Nuk ka. lehtësitë që u krijohen invalidëve në ndërtimet
847 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
publike. Kështu që kjo është ezauruar në 118 pika 2 duhet të përcaktohen edhe fushat që legjislacionin që kemi në fuqi. duhet të rregullohen me aktet nënligjore. Përcaktimi Skënder Gjinushi – Mund të lejohet ndonjë i neneve tregon fushat që duhet të rregullohen me përsëritje, meqë është status. Mund të vihet akte nënligjore. referenca konform nenit kaq të ligjit. Kaq. Skënder Gjinushi – Neni 22 “Ky ligj hyn në Po, zoti Bejtaj. fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare”. Kush Engjëll Bejtaj – Në qoftë se juridikisht këtu është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. nuk do të ishte e gabuar, ne mendojmë që të ngelet, Miratohet. në qoftë se nuk prish punë. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Skënder Gjinushi – Urdhëro, zonja Çaka. statusin e invalidit paraplegjik dhe tetraplegjik”, Zamira Çaka – Teknika legjislative e ka pranuar propozuar nga Këshilli i Ministrave? një teknikë të tillë që të përmendet edhe te ligjet e Hapet votimi. Mbyllet votimi. tjera, në qoftë se i referohesh një ligji, tjetër duke Me vota 85 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, përmendur ligjin konkret dhe datën e ligjit. 30 nuk kanë marrë pjesë në votim, miratohet edhe Skënder Gjinushi – Pra, mund të vihet konform në tërësi projektligji “Për statusin e invalidit nenit kaq të ligjit kaq. paraplegjik dhe tetraplegjik”. Specialisti – Kur flitet për invalidët e punës Kalojmë në projektligjet e tjera. parashikohet që ndërtimet të bëhen jo vetëm për Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes këta invalidë, por edhe për ata që nuk shohin edhe ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë për sëmundje të tjera, prandaj edhe ne nuk e kemi së Republikës Federale Gjermane për shtesën e vendosur këtu, por e rëndësishme është që kjo të financimit për projektin “Mbështetjen për hedhjen e vihet në ligjin “Mbi ndërtimet”, sepse ndërtimet bëhen bazave të veprimtarisë sipërmarrëse””. pa këto parametra. Fjalën e ka Komisioni i Ekonomisë. Skënder Gjinushi – Përsëritja lejohet. Pra, të Gaqo Apostoli – Komisioni i Ekonomisë e vihet referenca. shqyrtoi këtë projektligj në mbledhjen e datës 20 Specialisti – Nuk mund të vihet, sepse atë qershor dhe konstaton se kjo marrëveshje është bërë status e fitojnë vetëm ata që kanë punuar qoftë edhe në vijim të vazhdimit të financimit të projektit një ditë, nuk e fitojnë ata që nuk kanë punuar. “Mbështetje për hedhjen e bazave të veprimtarisë Skënder Gjinushi – Kush është dakord me sipërmarrëse”, i cili ka filluar të zbatohet që në vitin nenin 20, me këtë saktësim? Kundër? Nuk ka. 1995 në bazë të marrëveshjes kuadër mbi Abstenim? Nuk ka. bashkëpunimin teknik ndërmjet dy qeverive. Qëllimi Miratohet. i këtij projekti ka qenë dhe është mbështetja e Së fundi, shtohet edhe një nen 21 sipas biznesit të vogël dhe të mesëm privat. Sipas kësaj propozimit të Komisionit të Punës dhe Çështjeve marrëveshjeje për financimin e projektit në transhin Sociale. “Ngarkohet Këshilli i Ministrave që brenda e parë kanë kontribuar përkatësisht Qeveria tri muajve nga data e hyrjes në fuqi të këtij ligji të Gjermane 6.5 milionë doiçmarka dhe Qeveria nxjerrë aktet e nevojshme ligjore për zbatimin e Shqiptare 5 milionë doiçmarka. Për transhin e dytë neneve 6, 9, 11, 12, 13, 14, 16, 17 dhe 20 të këtij të financimit pala gjermane do të kontribuojë me 7 ligji”. milionë doiçmarka, 5 milionë në formë huaje dhe 2 Kush është dakord? Kundër? 1 kundër. milionë në formë granti, ndërsa pala shqiptare me Abstenim? Nuk ka. 2.5 milionë doiçmarka. Kredia do t’i jepet Bankës Miratohet. Italo-Shqiptare, si bankë agjente e Qeverisë Tritan Shehu – Nuk mund të thuash që Shqiptare, e cila sipas kësaj marrëveshjeje është ekzekutivi të nxjerrë aktet nënligjore për këtë ose ngarkuar të ketë prioritet biznesin privat me afat 10 atë nen. Ekzekutivi nxjerr akte nënligjore për ligjin vjet, 2 vjet periudhë e lirë dhe me interes 10% më të në tërësi. Nuk mund ta caktojmë ne me numra vogël se interesi i tregut. Kjo marrëveshje parashikon nenesh, nuk ka sens. që të paktën 51% e kredisë t’u jepet specialistëve Skënder Gjinushi – Kushtetuta e re detyron të kthyer nga Gjermania. që të saktësohet qartë se kush janë aktet nënligjore Lidhur me këtë marrëveshje Komisioni i që nxirren. Ekonomisë i rekomandon Këshillit të Ministrave të Zamira Çaka – Në bazë të Kushtetutës, nenit bëhen analiza të herëpashershme për ecurinë e
848 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kësaj kredie dhe në qoftë se nuk realizohet objektivi krijohet, Ministria e Financave dhe Ministria e që mbi 51% të saj ta marrin shqiptarët e kthyer nga Punëve Publike duhet të ndjekin në vazhdimësi Gjermania të bëhen bisedime me palën gjermane punën e kësaj agjencie për zbatimin e projektit. që ky kusht të kthehet në përparësi dhe kredia e pa Falemnderit! tërhequr nga këta persona t’u jepet personave të Skënder Gjinushi – Komisioni i Industrisë e tjerë që plotësojnë kushte për të marrë kredi, por ka fjalën. që nuk kanë punuar në Gjermani. Fran Pjetri – Edhe Komisioni i Industrisë e ka Falemnderit! shqyrtuar këtë projektligj dhe është dakord të kalojë Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve e ka në seancë plenare pa vërejtje. fjalën. Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve ka Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka fjalën. shqyrtuar këtë projektligj dhe marrëveshja e paraqitur Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjit e ka do të realizojë një linjë kredie për mbështetjen e shqyrtuar këtë projektligj, synimi i të cilit është biznesit të vogël e të mesëm në sektorin privat dhe rehabilitimi dhe zgjerimi i sistemit të kanalizimeve duke e parë se nga pikëpamja ligjore kjo marrëveshje në zonën e Pogradecit, për të ndihmuar në mbrojtjen është në përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin e mjedisit dhe zvogëlimin e rreziqeve shëndetësore “Për lidhjen e marrëveshjeve dhe traktateve për popullsinë dhe Liqenin e Ohrit dhe në parim ndërkombëtare”, në parim Komisioni i Ligjeve u komisioni është dakord për miratimin e kësaj shpreh dakord për miratimin e saj. marrëveshjeje. Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! Nga pikëpamja ligjore, ajo është në përputhje Komisioni i Politikës së Jashtme. me Kushtetutën dhe ligjet e tjera. Leonard Demi – Edhe Komisioni i Jashtëm e Falemnderit! shqyrtoi me vëmendje projektmarrëveshjen dhe e Skënder Gjinushi – Komisioni për Politikën e gjeti brenda legjislacionit dhe e miratoi atë. Jashtme. Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. Leonard Demi – Komisioni i Jashtëm është Diskutime? Nuk ka. dakord me këtë marrëveshje. Grupet? Janë dakord? Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. (Grupet parlamentare shprehen dakord.) Ka diskutime? Nuk ka. Falemnderit! Grupet? Dakord? Vazhdojmë me projektmarrëveshjen tjetër “Për (Grupet parlamentare shprehen dakord.) ratifikimin e marrëveshjes së huasë, financimit dhe Kalojmë te marrëveshja e tretë “Për Ratifikimin projektit ndërmjet Republikës së Shqipërisë, përmes e Marrëveshjes së Kredisë së Zhvillimit për projektin ndërmarrjes së ujësjellës-kanalizimeve Pogradec, e “Rehabilitimit urgjent të furnizimit me ujë” ndërmjet dhe KFË-së për financimin e projektit “Ruajtja e Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës mjedisit të Liqenit të Ohrit dhe ujësjellësit të Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA).” Pogradecit”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. Komisioni i Ekonomisë e ka fjalën. Komisioni i Ekonomisë e ka fjalën. Gaqo Apostoli – Duke qenë dakord për Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! ratifikimin e kësaj marrëveshjeje, sqarojmë se kjo Duke qenë dakord me këtë projektligj, ne marrëveshje kredie është me kushte të buta me sqarojmë se marrëveshja përmban një seri kohë maturimi për 40 vjet, periudhë e lirë 10 vjet detyrimesh dhe të drejtash nga të cilat mund të dhe interes 0.75%. përmendim detyrimin për t’u përballuar nga Duke qenë se problemet e furnizimit me ujë të huamarrësit, taksa doganore dhe detyrimet e tjera katër qyteteve si Durrësi, Fieri, Lezha dhe Saranda publike, siç mund të jenë shpronësimet për interes janë tepër urgjente, edhe puna për përgatitjen e publik dhe ndonjë detyrim tjetër, që nuk do të projekteve dhe zbatimin e tyre duhet të vlerësohet financohet nga huadhënësi. Zgjidhjen e detyrimeve nga administrata shtetërore si emergjente. të ndërmarrjes të ujësjellës-kanalizimeve të Gjithashtu, duke vlerësuar punën e bërë nga Këshilli Pogradecit ndaj KESH-it, të drejtën e huadhënësit i Ministrave për sigurimin e huave me kushte të buta, për të tërhequr huanë në rast se huamarrësi nuk i rekomandojmë Qeverisë që të rrisë kërkesën e zbaton detyrimet e tij ndaj KFË, si dhe zgjidhja e llogarisë ndaj ministrive dhe institucioneve për mosmarrëveshjeve ndërmjet arbitratit që do të përgatitjen në kohë të projekteve, organizimin e
849 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tenderave, shpronësimin për interesa publike dhe projektligji “Për ratifikimin e Marrëveshjes ndërmjet të tjera probleme që kushtëzojnë disbursimin në Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së kohë të huasë. Republikës Federale të Gjermanisë për shtesën e Falemnderit! financimit për projektin “Mbështetje për hedhjen e Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. bazave të veprimtarisë sipërmarrëse””. Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka Kalojmë në projektligjin tjetër “Për ratifikimin e shqyrtuar projektligjin dhe nga pikëpamja ligjore marrëveshjes së huasë, financimit dhe projektit marrëveshja është në përputhje me Kushtetutën dhe ndërmjet Republikës së Shqipërisë, përmes ligjin “Për lidhjen e traktateve dhe marrëveshjeve ndërmarrjes së ujësjellës-kanalizimeve Pogradec, ndërkombëtare”. dhe KFË-së për financimin e projektit “Ruajtja e Skënder Gjinushi – Komisioni i Industrisë. mjedisit të Liqenit të Ohrit dhe ujësjellësit të Fran Pjetri – Jemi dakord të kalojë në seancë Pogradecit”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. pa vërejtje. Kush është dakord në parim me këtë projektligj? Skënder Gjinushi – Komisioni për Politikën e Hapet votimi. Mbyllet votimi. Jashtme. Me vota 79 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Leonard Demi – Jemi dakord për kalimin e 34 nuk morën pjesë në votim, miratohet në parim kësaj marrëveshje në seancë plenare. projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së huasë, Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. financimit dhe projektit ndërmjet Republikës së Diskutime? Nuk ka. Shqipërisë, përmes ndërmarrjes së ujësjellës- Grupet? kanalizimeve Pogradec, dhe KFË-së për financimin (Grupet parlamentare shprehen dakord.) e projektit “Ruajtja e mjedisit të Liqenit të Ohrit dhe Kalojmë në votimin e tre projektligjeve. ujësjellësit të Pogradecit”, propozuar nga Këshilli i Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Ministrave. ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Republikës së Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Federale të Abstenim? Nuk ka. Gjermanisë për shtesën e financimit për projektin Miratohet. “Mbështetje për hedhjen e bazave të veprimtarisë Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. sipërmarrëse””? Abstenim? Nuk ka. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Miratohet. Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Kush është dakord në tërësi me këtë projektligj? 40 nuk morën pjesë në votim, miratohet në parim Hapet votimi. Mbyllet votimi. projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Me 74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së 39 nuk morën pjesë në votim, miratohet edhe në Republikës Federale Gjermane për shtesën e tërësi projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së financimit për projektin “Mbështetje për hedhjen e huasë, financimit dhe projektit ndërmjet Republikës bazave të veprimtarisë sipërmarrëse”. së Shqipërisë, përmes ndërmarrjes së ujësjellës- Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. kanalizimeve Pogradec, dhe KFË-së për financimin Abstenim? Nuk ka. e projektit “Ruajtja e mjedisit të Liqenit të Ohrit dhe Miratohet. ujësjellësit të Pogradecit”, propozuar nga Këshilli i Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Ministrave. Abstenim? Nuk ka. Kalojmë në votimin e projektligjit “Për Ratifikimin Miratohet. e Marrëveshjes së Kredisë të Zhvillimit për projektin Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për e “Rehabilitimit urgjent të furnizimit me ujë” ndërmjet ratifikimin e Marrëveshjes ndërmjet Republikës së Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Federale të Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA).” Gjermanisë për shtesën e financimit për projektin Kush është dakord në parim? “Mbështetje për hedhjen e bazave të veprimtarisë Hapet votimi. Mbyllet votimi. sipërmarrëse””? Me 74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Hapet votimi. Mbyllet votimi. 39 nuk kanë marrë pjesë në votim, miratohet në Me 70 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, parim projektligji “Për Ratifikimin e Marrëveshjes së 40 nuk morën pjesë në votim, miratohet në tërësi Kredisë të Zhvillimit për projektin e “Rehabilitimit
850 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
urgjent të furnizimit me ujë” ndërmjet Republikës Zoti Dajçi, ju e keni fjalën. së Shqipërisë dhe Shoqatës Ndërkombëtare për Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! Zhvillim (IDA).” Duke u nisur nga spekulimet e kohëve të fundit Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. të mediave pro qeveritare në lidhje me veprimtarinë Abstenim? Nuk ka. time si deputet i Kurbinit dhe i zonës së Mamurrasit, Miratohet. si dhe demokratëve të kësaj zone, sqaroj: Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Të gjitha aludimet që ngrihen ndaj personit tim Abstenim? Nuk ka. dhe zonës ku unë banoj nuk janë të vërteta. Unë Miratohet. jam i detyruar këtu para jush t’ju shpjegoj se jo vetëm Kush është dakord në tërësi me këtë projektligj? unë, por asnjë nga personat e familjes sime dhe të Hapet votimi. Mbyllet votimi. afërmit e mi nuk është marrë dhe nuk merret me Me vota 72 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, veprimtari të tilla që ju përkasin ju që i shkruani dhe 41 nuk kanë marrë pjesë në votim, miratohet në i propagandoni në mediat tuaja. tërësi projektligji “Për Ratifikimin e Marrëveshjes së Për sa i përket problemeve të tjera që i faturohen Kredisë të Zhvillimit për projektin e “Rehabilitimit zonës time elektorale, pra Mamurrasit, unë sqaroj urgjent të furnizimit me ujë” ndërmjet Republikës se aktivitete të tilla në këtë zonë me dijeni të së Shqipërisë dhe Shoqatës Ndërkombëtare për pushtetit lokal dhe të timen si deputet nuk kryhen. Zhvillim (IDA).” Së fundi, duke pasur parasysh skenarët tuaj për Këto ishin projektligjet për sot. Kishim edhe një destabilizimin e zonës sime elektorale me projektligj tjetër “Për lojërat e fatit, kazinotë dhe inskenime nga më të ndryshmet, po ju them se nuk hipodromet”, por përsëri Komisioni i Ekonomisë nuk do ia arrini qëllimit, sepse kjo zonë ka treguar në është gati. vite se ka ndryshuar në mentalitet nga ju dhe nga Kush është dakord që këtë ta heqim nga ata që ju shërbejnë ju nëpërmjet medias së shkruar. kalendari? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Ju falemnderit! Miratohet. Skënder Gjinushi – Me këtë deklaratë e Zoti Dajçi ka kërkuar të bëjë një deklaratë, para mbyllim seancën e sotme. mbylljes së seancës. Seanca tjetër do të jetë ditën e hënë, ora 18:00.
851 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E hënë, 26.06.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 18:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, hapim punuar nga 4-5 orë në ditë me punë vullnetare, në seancën. këto shtesa katesh, kanë pasur kontrata të rregullta Sot në rend të ditës kemi pyetje dhe me shtetin, kanë paguar rregullisht qiratë, pa asnjë interpelanca. dallim nga ato që ishin strehuar në banesat e Fillojmë me interpelancën e parë, kërkuar nga ndërtuara nga shteti. Ne mendojmë që ligji i prillit i një grup deputetësh të rrethit të Durrësit me ministrin vitit 1993 është antisocial. e Punëve Publike, zotin Demeti. Nga ana e shoqatës së qiramarrësve të Durrësit, Në emër të grupit të deputetëve, zonja Paço e Prefekturës, grupit të deputetëve të Durrësit është ka fjalën. diskutuar dhe kërkuar në mënyrë permanente që Natasha Paço – Zoti Ministër, kjo padrejtësi e kohës së Berishës të gjejë zgjidhje Interpelancën e sotme, të kërkuar nga grupi i në qeverisjen tonë. deputetëve të Durrësit, do ta filloja nga citimi i nenit Unë shtroj pyetjen: Deri kur këto familje do të 18 të Kushtetutës të Republikës së Shqipërisë, që mbeten peng e këtij ligji? Në ç’mënyrë do të zgjidhet është një nga arritjet e qeverisjes sonë trevjeçare, ky problem? A keni menduar ju apo a keni paraqitur ku thuhet: “Të gjithë shtetasit janë të barabartë amendim të këtij ligji? Në qoftë se jo, kur do ta përpara ligjit”. Që ta bëjmë të zbatueshëm këtë paraqisni në Këshillin e Ministrave? Kushtetutë shtroj pyetjen: A do të zgjidhim ne Ne kërkojmë me insistim dhe të jeni të bindur padrejtësitë e bëra ndaj shtetasve shqiptarë gjatë se ky nuk është qëndrim socialistokomunist. qeverisjes së Berishës? Për këtë ju kemi thirrur në Skënder Gjinushi – Falemnderit! interpelancë, zoti Ministër. Zoti Ministër, ju e keni fjalën. Qëllimi i interpelancës së sotme është që ju të Arben Demeti – I nderuar zoti Kryetar, tregoni se çfarë keni bërë për problemin që ju kemi Të nderuar deputetë, thirrur dhe për të treguar saktë dhe me afat konkret Interpelanca e sotme trajton një problem shumë kur dhe si do të zgjidhet. të rëndësishëm jo vetëm për faktin që strehimi është Konkretisht, në dhjetor të vitit 1992 nga një problem i rëndësishëm, por është edhe një Parlamenti i atëhershëm miratohet ligji nr. 7652 “Për problem konkret, që kërkon zgjidhje. privatizimin e banesave shtetërore”, ku rreth 200 mijë Në interpelancë trajtohen tre probleme që kanë familje shqiptare blejnë nga shteti shtëpitë ku ata lidhje me qiramarrësit në banesa ish-pronë private. banonin. Pa përfituar mbeten rreth 5500 familje në Mua më vjen mirë dhe ju falënderoj që në rang republike, të strehuar në banesat e ish- parashtresën tuaj ju trajtuat edhe historikun e kësaj pronarëve, që ishin shtetëzuar para 40 vjetëve, nga ngjarjeje dhe disa nga problemet që janë në përputhje të cilët rreth 2000 familje janë në qytetin e Durrësit. me atë ç’ka dhe unë kam ndërmend të parashtroj Këto familje u privuan nga e drejta e privatizimit të këtu para jush. banesave, duke u konsideruar si të pastrehë, Problemi kryesor lidhet me numrin e pavarësisht se kishin kontratë të rregullt me shtetin. përgjithshëm të këtyre qiramarrësve në banesa ish- Me sa kemi dijeni, në Qeveri ka mbërritur për pronë private. Nga ligji “Për privatizimin e banesave miratim projektligji “Për strehimin e familjeve në shtetërore” kanë rezultuar rreth 5500 familje të tilla. banesat tek ish-pronarët”. Ka qenë një afat i cili mbyllej deri në vitin 1996, Në prill të vitit 1993, Parlamenti i atëhershëm pastaj u shty deri në vitin 1998 dhe në përfundim të miratoi një ligj tjetër antisocial dhe diskriminues, këtij afati, i cili nuk mund të hapet më, rezultojnë me qëllim gjoja të vendosë në vend një padrejtësi të rreth 5500 familje qiramarrëse në banesat ish-pronë së kaluarës, shtesat e kateve mbi banesat e ish- private. pronarëve të ndërtuara nga shteti u merren Ligji “Për privatizimin e banesave shtetërore” nuk qytetarëve dhe u jepen falas ish-pronarëve. e lejoi këtë kategori familjesh që të privatizonin Në Durrës ka rreth 600 familje që jetojnë në banesat e tyre, sepse banesat ku ata ishin shtesat e kateve të ish-pronarëve. Në rang republike konsideroheshin pronë private. Kjo është njëra anë rreth 1300 familje të tilla. Këto familje, që kanë e problemit dhe mendoj se është problem i drejtë,
852 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
sepse pronat private do t’i ktheheshin pronarëve të preknim, sepse ishte ezauruar afati i krijimit të tyre. pasojave të këtij ligji që ishte viti 1995, gjë për të Problemi që u trajtua keq në atë periudhë, ku cilën ne patëm një farë diskutimi, por për të mos e mund të gjente një zgjidhje shumë të mirë, ishte vonuar problemin i hymë punës dhe u munduam të fakti se këta nuk u lejuan të privatizojnë banesat e preknim pastaj ligjin “Për kontributin e shtetit për tyre, nuk u parashikua asgjë se çdo të bëhej me ta, familjet e pastreha”, duke zgjidhur njëkohësisht edhe por vetëm u tha që në perspektivë do të konsiderohen një problem tjetër që kishim ndërmend ta zgjidhnim si të pastrehë të kategorisë prioritare dhe do të më pas mbasi të dilte ligji në fjalë. U përgatit modeli trajtoheshin nga shteti me kredi duke përfituar falas tjetër me këtë ligj, u mor mendimi i Ministrisë së një subvencion që mund të shkonte deri në 20% të Drejtësisë dhe ishte dakord dhe në javën e kaluar vlerës, sipas një tabele të përcaktuar. Këtu fillon drafti ka shkuar në Qeveri. mosbarazia. Këta njerëz, jo për faj të tyre, madje Çfarë shtron ky draft? Projektligji “Për disa nganjëherë kanë paguar qira edhe shumë vite më ndryshime në ligjin nr. 8030 “Për kontributin e shtetit tepër se ata që privatizuan apartamentet, këtu bëhet në familje të pastreha” i nëntorit të vitit 1995, në fjalë 40 e ca vite, kanë paguar qira rregullisht në ato paragrafin e tretë të nenit 2 trajton pikërisht këtë banesa konform ligjit dhe duhet të trajtohen, të kategori dhe flitet për kontributin e shtetit për këtë paktën, në të njëjtin nivel, me të njëjtën mënyrë siç pjesë, pra, për atë subvencion të vogël, është bërë u trajtuan ata që privatizuan rreth 200 mijë një shtesë me dy paragrafë. Në paragrafin e parë apartamente. Nga kjo pikëpamje është plotësisht e trajtohet problemi që këto familje do të trajtohen në drejtë që kjo kategori familjesh të trajtohet në mënyrë barazi me të gjitha familjet e tjera dhe shteti do të të barabartë me të gjitha familjet e tjera që mbulojë pjesën më të madhe, mund të shkojë nga privatizuan apartamentet. Ky ka qenë edhe 75-80% të vlerës së apartamentit të kostos së Entit shqetësimi kryesor jo vetëm i këtyre muajve, ku unë Kombëtar të Banesave dhe pjesa tjetër është tarifa jam Ministër i Punëve Publike, por unë deklaroj se konform ligjit “Për privatizimin e banesave kam qenë dëshmitar edhe në qeverinë e kaluar, ku shtetërore”, tarifa do të indeksohet me indeksin e është paraqitur një projektligj, thelbi i të cilit ishte korrigjimit të çmimeve. pikërisht ky; të vendoste barazi në trajtimin e këtyre Në paragrafin e dytë krijohet mundësia në qoftë familjeve, që atyre iu kthye jo vetëm në një argument se këta banorë me dëshirën e tyre do të blinin shumë të fortë, por thjesht vetëm për ta riparaqitur banesa në tregun e lirë, atëherë do të përfitonin falas edhe një herë në mënyrë më të argumentuar dhe nga shteti pikërisht diferencën e kostos, vlerës së më bindëse. Pra, dua të them se ky ka qenë apartamentit sipas Entit Kombëtar të Banesave me shqetësim që nga viti i kaluar dhe është paraqitur tarifën e indeksuar që do paguanin vetë këta. Me një projektvendim në Qeveri. këtë zgjidhet problemi i parë dhe kryesor. Mbas disa diskutimeve disamujore, për të cilat Ndërhyrja e dytë që është bërë në këtë ligj është ju jeni në dijeni, kemi bërë edhe një takim ballafaques kjo që për ato apartamente që ndërtohen ose blihen te Kryeministri jo vetëm për këtë problem, por në në tregun e lirë nga Enti Kombëtar i Banesave, pra përgjithësi për gamën e problemeve që parashtrohen trajtohen nga enti. Kreditë dhe subvencionet do të në këtë interpelancë dhe në parim ramë dakord që trajtohen me procedurat e Entit Kombëtar të të riparaqitet edhe një herë ky projektvendim duke Banesave dhe jo me ato të Bankës së Kursimeve, trajtuar pikërisht këtë element kryesor. Nuk ka qenë siç trajtohen kreditë e tjera për të pastrehët. Kjo do i lehtë riformulimi, sepse duheshin prekur disa ligje, të lehtësonte shumë procedurat, shumë të siç e dini, janë tre lloj ligjesh, është ligji “Për ndërlikuara, që ka Banka e Kursimeve. privatizimin e banesave shtetërore”, ligji “Për kthimin Ka dhe një ndryshim tjetër në nenin 10, në lidhje e kompensimin e pronave” dhe ligji “Për kontributin me blerjen e qirasë që do të paguajnë këta qytetarë. e shtetit për familje të pastreha” që janë miratuar në Siç e dini, ka pasur një diskutim ndërmjet tarifës së vitet 1992, 1993 dhe 1995. Mbasi u hartua një draft, liberalizuar dhe të paliberalizuar, trajtuar në disa i cili prekte ligjin “Për privatizimin e banesave afate, ku një afat ka qenë viti 1995, më vonë ka shtetërore” të vitit 1992, u kalua për mendim në qenë një vendim i Gjykatës Kushtetuese, ku nuk shumë nga ministritë dhe më në fund pasi kaluan lejonte liberalizimin e qirave dhe për t’i dhënë zgjidhje disa javë Ministria e Drejtësisë ktheu përgjigje këtij problemi, në mënyrë që të mos ketë më negative, sepse ndoshta ne këtë ligj nuk mund ta diskutime deri në zgjidhjen përfundimtare të
853 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
problemit të strehimit të kësaj kategorie njerëzish, gjyqësor të pazgjidhur ose për raste të pasojave të është vendosur neni që thotë: “Për sa kohë këta paezauruara akoma në ligj, ose nga akti normativ i qiramarrës do të rrinë në këto banesa do të paguajnë shfuqizuar. Në qoftë se do i referohemi këtij ligji të vleftë qiraje të paliberalizuar”, siç ishte në vitin 1993. vitit 1995, me informacionet që kemi ne, praktikisht Si element i katërt ngarkohet Këshilli i Ministrave këto prona janë kthyer, janë hipotekuar, pra sot ka të nxjerrë akte të tjera për procedurën sesi do të pronarë të ligjshëm konform ligjit si ish-pronarë. veprojë enti dhe për sigurimin e burimeve financiare. Ministria e Punëve Publike për këtë ka detyrë Meqë jemi te burimet financiare, kthehemi edhe një të marrë informacionin dhe statistikat që të bëjë herë te pika e parë, që elementi kryesor për të cilin rakordimin përkatës në parashikimet që kërkohen është zvarritur deri tani ky ligj është fakti se kjo ka për numrin e të pastrehëve. Ne i kemi nisur një kosto shumë të lartë. Në vlerësimin e fundit që procedurat në këtë drejtim, sidoqoftë ka vështirësi kemi bërë vlera të cilën duhet ta subvencionojë shteti që lidhen me pushtetin lokal dhe problemet zgjidhen është afërsisht 8 miliardë lekë të reja. Kjo është me edhe me rrugë gjyqësore. llogaritjet që bëhen me vlerat që kemi sot të Për sa i përket problemit të banorëve të shtesave ndërtimeve, e cila pritet që në vitet e ardhshme edhe të kateve dhe shtesave anësore, është ligji “Për mund të ndryshojë. Një vlerë e tillë është vërtet e kthimin dhe kompensimin e pronave”, ju e cituat madhe. Do të vendoset me akt nënligjor që duke nenin 13, i cili përcakton edhe procedurat kur këto filluar nga Buxheti i Shtetit i vitit 2001-2005 të shtesa katesh u kalojnë pronarëve. Në qoftë se vlera planifikohet në çdo vit mesatarisht 1.6 miliardë lekë e investimit ishte deri në 20% e vlerës së për të mbuluar pikërisht koston e këtij operacioni, i përgjithshme, ai i kalonte pronarit falas, në qoftë se cili është një operacion shumë i shtrenjtë, por është ishte 20-50% pronari paguante diferencën ndërmjet shumë i drejtë dhe të keni bindjen që Qeveria do ta 20 dhe 50% dhe në qoftë se ishte mbi 50% kishte ndërmarrë këtë hap. Projekti, shpresojmë, do të futet bashkëpronësi me shtetin. në Qeveri këtë javë në mbledhjen e radhës. Unë Nga informacionet që kemi ne, është vënë re që nuk mund të garantoj dot rezultatin e kësaj në pjesën më të madhe pronarët i kanë hipotekuar mbledhjeje, sepse kuptohet edhe Ministria e këto banesa dhe ne jemi përsëri në pozitën e faktit Financave do të thotë fjalën e saj në Qeveri. Pas të kryer që këto prona, tashmë, kanë një pronar. kësaj projektligji do të vijë në Parlament. Në qoftë se do i hynim problemit është e drejtë Ky projektligj, kështu siç është trajtuar, kap të apo nuk është e drejtë, unë mendoj që ka argumente gjithë gamën e qiramarrësve në banesa ish-pronë edhe pro, edhe kundër për të diskutuar problemin, private. Numri i përgjithshëm i tyre ka qenë i që, ashtu si e përmendët edhe ju me shumë të jashtëzakonshëm 5500, sot është numri 5170. drejtë, këto janë investimet nga shteti. Ky duhet të Projektligji nuk trajton ato rreth 350 familje, të cilat jetë një problem që mund të diskutohet pas miratimit janë trajtuar me kredi. Kjo nuk është objekt i këtij të ligjit që ne sapo thamë. Duhet të më kuptoni që ligji, ndoshta mbasi të miratohet ky ligj mund të problemi kryesor është miratimi i këtij ligji, shohim ndonjë rrugëzgjidhje si do të veprohet me pavarësisht se ligji ka shkuar në Qeveri. Po jua këto familje, që, tashmë, e kanë ezauruar marrjen përsëris se nuk është e lehtë edhe miratimi i tij, e kredisë dhe janë duke e paguar atë. sepse ka një kosto të madhe financiare. Mbasi të Do të trajtoj problemin e tretë që lidhet me sigurojmë këtë fond për pesëvjeçarin e ardhshëm, vendimin e fundit të Gjykatës Kushtetuese, e cila mund të ridiskutojmë dhe të shohim elementë dhe shfuqizoi një shtesë në ligjin “Për kthimin dhe detaje duke e gjykuar drejt e saktë edhe nga kompensimin e pronave”, që lidhet me pronat e pikëpamja juridike. konfiskuara nga tatimi i jashtëzakonshëm. Gjykata Ju falemnderit! Kushtetuese e shfuqizoi jo në përputhje me Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demeti! Kushtetutën dhe me marrëveshjet ndërkombëtare Po, zoti Braho. këtë ligj, por efekti i këtij vendimi është i vogël, sepse Spartak Braho – Falemnderit, zoti Demeti! vendimet e Gjykatës Kushtetuese, përgjithësisht, Para së gjithash, unë do ju falënderoj për ardhjen si rregull fitojnë fuqi në atë moment në datën kur tuaj në Parlament, megjithëse shumë e vonuar! merren dhe është fjala për shkurtin e vitit 2000, me Konkluzioni im dhe i deputetëve që përfaqësoj përjashtim të rasteve kur kanë efekt prapaveprues. është ky: As ju dhe as formacioni politik që Janë vetëm dy raste: është ai kur janë në proces përfaqësoni nuk jeni në gjendje të kuptoni se çfarë
854 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dëmi të pallogaritshëm moral, por edhe ekonomik, lidhje funksionale me banesën e ish-pronarit, i cili se çfarë pasojash sociale i solli regjimi i Berishës ka të drejtë ta marrë e ta gëzojë, janë pasuri e çështjes së qytetarëve që jetojnë në banesa shtetit. Për këtë i është paraqitur një projekt shtetërore ish-pronë private, si dhe vetë ish-pronarëve Qeverisë, i cili duhet menduar e rregulluar. Ju e thatë të vërtetë me atë lloj privatizimi e shpërndarje të drejt që kjo çështje ka faturë ekonomike dhe kjo banesave që ai bëri. faturë nuk është pak, por është 60 milionë dollarë, Koalicioni për Shtetin që ka marrë përsipër të por ky shtet, partitë politike që përbëjnë Aleancën bëjë korrigjimet përkatëse të kësaj çështjeje, por për Shtetin, ka detyrim moral që, krahas rrugëve, edhe të mjaft shkeljeve të tjera, Qeveria dhe ju si dritave dhe investimeve të tjera në infrastrukturë, të Ministër nuk duhet të vini këtu në interpelancë me zgjidhë edhe këtë çështje të rëndësishme sociale, pasigurinë dhe mungesën e vullnetit politik për t’i çështjen e strehimit të qytetarëve që janë të korrigjuar këto probleme. Ne duhet t’i korrigjojmë pastrehë. dhe rrugë ligjore për t’i korrigjuar ka, bazuar edhe Ne duhet të angazhohemi seriozisht për të në normat ndërkombëtare dhe në Kushtetutën zgjidhur problemin e mijëra familjeve të pastreha. aktuale të Shqipërisë. Ne kemi bërë një kontratë Ju falemnderit! me zgjedhësit tanë, të cilën duhet ta zgjidhim, që Skënder Gjinushi – Zoti Beqiraj e ka fjalën. nuk është thjesht çështje shifrash 5500 se 5000 Zihni Beqiraj – Unë desha të shtoj diçka. Nga familje. Është çështje e një padrejtësie të madhe fjala e zotit Demeti u përmend një numër i veçantë shoqërore që i është shkaktuar qytetarëve që jetojnë familjesh, në mos gabohem në shifrën 350, që është në ish-banesa shtetërore, pronë private, por kategoria e familjeve të cilat me vendime përkatëse njëkohësisht edhe vetë pronarëve legjitimë, që në përputhje me ligjet e miratuara lëvizën ose u Berisha dhe Qeveria e Meksit nuk ua zgjidhi, por i larguan nga shtëpitë e ish-pronarëve dhe shkuan la zvarrë për 7,8 vjet. në shtëpitë e ndërtuara nga Enti i Banesave me Ne sjellim këtu në Parlament shqetësimin e kredinë përkatëse. Duke e parë problemin në thelb atyre qytetarëve, atyre shoqatave, atyre njerëzve, unë do të sugjeroja, zoti Demeti, që amendamentet që, tashmë, jetojnë të pastrehë dhe që qëndrojnë përkatëse që do i paraqiten Qeverisë të përmbajnë të pasigurt. Për këtë grupi i deputetëve socialistë i në përfitimet me subvencionet edhe këto 350 familje. ka paraqitur Qeverisë dy amendamente. Një Arsyet e lëvizjes së këtyre familjeve kanë qenë të amendament që bën fjalë për ndryshime në ligjin shumta, por njëra nga arsyet ka qenë sepse ish- “Për privatizimin e banesave ish-pronë private”, si pushtetarët lokalë, duke pasur kompetencat e tyre dhe një amendament për ligjin që bën fjalë për kanë marrë vendimet përkatëse për t’i liruar pronat privatizimin e banesave shtetërore. e tyre dhe për t’i marrë ato. Këto familje janë të Lidhur me konceptin që ju e trajtuat, për të barabarta në trajtimin që duhet t’i bëjmë. Prandaj, zgjidhur problemin e qytetarëve që jetojnë në banesa në mbledhjen e Qeverisë duhet mbajtur parasysh private ish-pronë shtetërore, unë jam plotësisht edhe kjo kategori njerëzish, të cilët janë larguar dhe dakord me atë formulim, me atë përfundim, duke ju banojnë në ndërtesat e ndërtuara. sugjeruar që të bëni një shtesë tjetër që ka të bëjë Falemnderit! me një kategori të veçantë familjesh, me atë pjesë Skënder Gjinushi – Po, zoti Demeti. të atyre familjeve të pastreha realisht që janë Arben Demeti – Duke ju falënderuar, zotërinj invalidët e luftës. deputetë, do të bëj disa plotësime në mbështetje të Lidhur me çështjen e qytetarëve që banojnë në atyre që ju parashtruat. shtesa, ju thatë që legjislacioni aktual nuk na lejon, Së pari, them që ndajmë të njëjtin mendim që pasi pasuria është hipotekuar. populli shqiptar pavarësisht qiramarrës ose pronarë Zoti Ministër, është i njëjtë për të gjithë ne këtu në sallë dhe të Në asnjë vend të botës nuk hipotekohet pasuria gjithë do të trajtohen konform Kushtetutës së e shtetit. Në qoftë se është bërë hipotekimi i pasurisë Shqipërisë, të drejtave dhe lirive të njeriut dhe të së shtetit në mënyrë të padrejtë, atëherë ky gjitha akteve të tjera të legjislacionit shqiptar. Parlament ka vullnet politik që t’i kthejë mbrapsh. Unë edhe një herë ju falënderoj që e kuptoni Pasuria e shtetit në asnjë mënyrë dhe në asnjë vend rëndësinë e faturës financiare, që është elementi nuk mund të privatizohet në mënyrë të paligjshme. thelbësor i këtij projektligji dhe do të doja që të Qytetarët që jetojnë në shtesa kati, kur ato nuk kanë tërhiqja vëmendjen që ta vlerësoni këtë element si
855 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
shumë të rëndësishëm. studimet dhe në aktet ligjore sipërfaqen e tokës që Skënder Gjinushi - Vazhdojmë me pyetjen pretendohet në Lagjen Gjonaj. Duke pasur parasysh drejtuar nga deputeti Sulejman Kuqi. që kemi pasur shumë probleme të tjera me ato që Zoti Ministër e ka fjalën. janë përfshirë në vendime Qeverie, deri tani nuk jemi Arben Demeti – Deputeti Sulejman Kuqi më marrë me këtë punë. Mbasi të përfundojmë këto ka drejtuar pyetjen: Kur do të merren masat për kërkesa që kemi mund të hedhim vështrimin mbi lagjen Gjonaj në Zallbastar, e cila është përmbytur këto kërkesa të tjera, për të cilat duhet të jemi të nga Bovilla? rezervuar që të jenë në përputhje me legjislacionin. I nderuar deputetë, Ju e dini që ne tani kemi një legjislacion të ri për Problemi i Bovillës disa herë ka ardhur në shpronësimet, i cili përcakton një procedurë të re të Parlament dhe kemi qenë dëshmitarë që është një saj. Përderisa ne nuk kemi mbyllur akoma problemet problem i zgjatur dhe i stërzgjatur. Nga njëra anë e përcaktuara me vendime Qeverie për këtë punë kemi faktin pozitv që vepra e Bovillës si dhe përderisa akoma nga Këshilli i Rrethit nuk kemi ujëmbledhësi, ashtu edhe impianti i pastrimit kanë asnjë sinjalizim në këtë drejtim, ne nuk mund të përfunduar thuajse plotësisht, janë elementët e fundit marrim ndonjë hap për të realizuar këtë veprim. të kolaudimit, është një vepër që ka një rezultat të Ndërkohë unë nuk e mbyll përfundimisht problemin, shkëlqyer për furnizimin me ujë të Tiranës në një e lë të hapur në funksion të riparjes së çështjes me sasi që Tirana nuk ka nevojë për furnizim tjetër. Këtu komisionet e ngritura shtetërore për këtë, mundet ka probleme vetëm të ristrukturimit të rrjetit të të krijohet mundësia për ndonjë dritë jeshile për të brendshëm për të arritur në parametrat që të ketë plotësuar një pjesë të kërkesave që na parashtrohen. ujë 24 orë. Gjithsesi, problemi tjetër është që me Deputeti Hasan Hoxha më ka drejtuar dy pyetje: shpronësimet e Bovillës problemi është bërë tërkuzë E para, disa ujësjellës të rrethit të Tiranës nuk dhe mund të them që vlera e shpronësimit në vite, janë përfunduar edhe pse fondet në to, siç thuhet, ka mbi 10 vjet që flitet për këtë punë, ka arritur një janë konsumuar. Kur do të përfundojnë këto shifër të konsiderueshme e krahasueshme me investime në përputhje me projektet? vetveten. E dyta, a ka ministria që ju drejtoni të drejtën e Lagja Gjonaj është një lagje që i takon komunës kontrollit të preventivave të projekteve dhe të zbatimit së Zallbastarit, është nga ana tjetër e digës së të tyre? Si e keni ushtruar këtë në dikasterin tuaj? Bovillës. Familjet përkatëse pretendojnë se janë Investimet në ujësjellësit e rrethit të Tiranës në përmbytur rreth 50 dynym tokë që përbën afërsisht vitin 1999-2000 kanë qenë pak a shumë të tilla: Në 50% të tokës së tyre, jo shtëpi, po ndoshta ka edhe vitin 1999 janë akorduar rreth 39.5 milionë lekë të disa pengesa të tjera të rrugëkalimeve, meqenëse reja, investimet në afro 10 ujësjellës, nga të cilët në një zonë ato janë të bllokuar dhe lidhen nëpërmjet bien në sy investimet me vlerë të konsiderueshme, liqenit. afro 15 milionë në Vorë, 8.8 milionë në Finet, Shumë shkurt dëshiroj të them që edhe gjatë investimet në ujësjellësin e fshatit Gjokaj 6.8 milionë kësaj periudhe jemi marrë me Bovillën, jemi marrë lekë, ndërtim ujësjellësi në Zhurje 4 milionë etj. Kanë me ato probleme të cilat kanë qenë të trajtuara në qenë katër objekte pus çmimi me një fond 2.1 milionë vendimet e Qeverisë. Ka pasur një sërë problemesh në Baldushk, Pezë, Buldiz dhe Pezë-Helmës dhe të mbyllura të cilat jemi munduar këtë muaj që t’i rreth 2.9 milionë lekë për blerje pompash e pajisjesh mbyllim, qoftë për riparimin e fshatrave të të ndryshme për këta ujësjellës. shpërngulur, për të përfunduar punimet e tyre dhe Në vitin 2000 kemi më pak, i kemi në një vlerë për sisteme e kompletimet e infrastrukturës prej 15.86 milionë lekë për ndërtim ujësjellësi në përkatëse të të gjitha llojeve, ashtu dhe me Kashar, Grebllesh dhe Kodër-Mëzes, por gjithsesi shpërblimin e vlerave të një kontingjenti prej 57 duhet thënë që këto nuk janë vlerat e plota dhe këto familjesh të fundit, të cilat janë përcaktuar me vendim do të kërkojnë edhe fonde shtesë dhe dy Qeverie për të shpronësuar tokat. Ndërkohë ka edhe rikonstruksione në Selitë e në Vorë, që është kërkesa të tjera, që janë jashtë vendimeve të plotësimi i investimit të rëndësishëm të bërë vitin e Qeverisë. Një nga këto kërkesa është edhe Lagja kaluar dhe në këtë vit do të përfundojë. Gjonaj. Mund të theksoj që në vitet e studimit e të Për ujësjellësin e Finetit janë harxhuar 14 milionë ndërtimit të veprës, komisionet shtetërore të lekë të reja, punimet janë realizuar, por gjithsesi ngarkuara për këtë problem nuk e kanë përfshirë në për pak gjëra në fund ndoshta për provat nuk kemi
856 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
arritur akoma të shohim rezultatin. Për këtë doja të administrative dhe ju si drejtues i administratës duhet falënderoja deputetin Hasan Hoxha që ka ta keni parasysh këtë punë, sepse kjo lagje është këmbëngulur në interesimin e tij në të gjitha drejtimet e përmbytur komplet. edhe në Ministrinë tonë të Punëve Publike dhe si Përveç kësaj, ekziston një letër e rezultat i një bashkëpunimi shumë të mirë edhe me zëvendëskryeministrit, Ilir Meta, qysh në datën KESH-in, Ministrinë e Ekonomisë Publike dhe 12.01.1999, drejtuar administratës suaj, por që në Privatizimin kemi arritur të realizojmë së fundi fillimin atë kohë ishte Ingrid Shuli. Megjithatë, administrata e provave me ngarkesë. juaj ka porosi që këto letra të mos i marrë parasysh. Dua të përmend, gjithashtu, rikonstruksionin e Mendoj se duhet t’i shikoni vartësit tuaj në kuptimin ujësjellësit të Pezës, sepse Peza është një zonë e reformës institucionale. Si deputet i zonës ju them që e ka pasur ujësjellësin, por, për arsye të se ju e keni meritën për livrimin e fondeve. ndryshimeve kohët e fundit, ka mangësira në Në qoftë se jeni ministër i kësaj ministrie duhet furnizimin me ujë dhe shpresoj që në shtator të të keni parasysh që një urë u shemb përpara një viti kompletojmë fondin e caktuar me investimet e huaja në zonën e Petrelës, tani po përgatitet shembja e për këtë punë dhe të realizojmë atë rikonstruksion dytë e urës. Kërkoni ndihmën e Ministrisë së Rendit, të shumëpritur në Pezë. të SHIK-ut, ndoshta edhe të Interpolit për të zbuluar Lidhur me pyetjen e dytë, për sa i përket firmën që ka filluar që në vitin 1992 që vjedh zhavorrin problemit të kontrolleve të projekteve unë e kam dhe po shkatërrojnë ekologjinë e zonës së Petrelës, thënë edhe herë tjetër në Parlament, në këtë Ministri Baldushkut, Mulletit, Ibës. Ata marrin zhavorrin e nuk ka qenë praktika e kontrollit paraprak të çojnë paret në Itali. Kjo nuk është gjë tjetër veçse projekteve dhe preventivave. Një nga detyrat që kemi pastrim parash. theksuar këtë vit është që nuk lëshojmë asnjë fond, Falemnderit! nuk lejojmë asnjë prokurim pa u saktësuar Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe ju! paraprakisht projekti dhe preventivi përkatës, pa u Arben Demeti – Ai impiant që po ngrihet në kontrolluar kjo nga një komision ekspertësh në urën e Baldushkut është i pezulluar dhe nuk do të Ministri, gjë që ka rritur cilësinë e projektit, por fillojë kurrë punë. Ndërkohë për firmat e tjera, të njëkohësisht ka ulur edhe vlerat e preventimit, duke cilat janë në proces pune të licencuara, unë ju kursyer fonde për t’i livruar në vend tjetër. Për këtë deklaroj se njëra prej tyre nuk e ka marrë licencën kemi çuar një udhëzim, i cili ka shoqëruar udhëzimin për shfrytëzimin e inerteve dhe përpunimin e tyre. për planin për Buxhetin e Shtetit të vitit dhe është Për të tjerat jemi në pritje të përfundimit të një grupi një praktikë që e kemi zbatuar në të gjitha investimet pune që kemi ngritur ndërministror për shqyrtimin e shtesë që kemi bërë gjatë vitit 2000. Këtë e gjithë dokumentacioneve të lejeve të ndërtimit të konsiderojmë si arritje dhe është vërtet një arritje e këtyre viteve. Por puna jonë ka hasur në vështirësi ministrisë për këtë vit. Për sa i përket elementit fizik në këshillat e rretheve. në vend të projekteve, kjo është detyrë e Entit Falemnderit! Prokurues dhe i Supervizorit. Nga ana e Ministrisë Skënder Gjinushi – Fjalën e ka zoti Hoxha. kemi detyra të përcaktuara për kontroll dhe kemi Hasan Hoxha – Zoti Ministër, realizuar kontrolle të tilla fizike dhe kemi parë shumë Kam dashur të kërkoja shpjegime muaj më parë, mangësi. Ne i kemi vënë detyrë vetes të realizojmë por jam vonuar me mendimin se mospërfundimi i të gjitha investimet, por bëhet jalë për qindra objekte, punëve që i takonin vitit të kaluar ishte një rastësi por që nuk është e lehtë të kontrollohen me një që mund të rregullohej gjatë tre muajve të parë të numër të vogël në personel. vitit që jemi, por koha vërtetoi se gjërat nuk janë të Ju falemnderit! rastësishme. E vërteta është krejt tjetër. Për disa Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! ujësjellës në rrethin e Tiranës janë dhënë fonde, të Zoti Kuqi e ka fjalën. cilat janë harxhuar dhe ujë ende nuk ka. Unë, zoti Sulejman Kuqi – Falemnderit, zoti Ministër! Ministër, i kam vëzhguar me kujdes këto çështje dhe Ky problem që trajtuam në interpelancë është jam munduar të sjell në këtë seancë disa nga shkaqet një problem i mbetur që në vitin 1993-1994 dhe u që e kanë ushqyer një dukuri të tillë. Mendoj t’i përmend zgjidh me ndihmën tuaj dhe të administratës suaj. se mund të vlejnë në punën e dikasterit tuaj. Lagja Gjonaj është më keq se fshatrat që u E para, në çështjet e furnizimit të fshatrave me kompensuan tani dhe këto janë probleme ujë të pijshëm, ashtu edhe për kanalizimet nuk ka
857 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
seriozitet në hartimin e projekteve. Më shumë Deputetët Flamur Hoxha dhe Zihni Beqiraj kanë punohet me projektet të 15 apo 20 viteve më parë, kërkuar të bëjnë një deklaratë. pa bërë as azhornimet e momentit dhe këto shiten Flamur Hoxha – Të nderuar deputetë, për projekte të reja. Siç jeni në dijeni, para disa ditësh në fshatin E dyta, fondet për zbatimin e projekteve teprohen Pojan të Korçës në përpjekje me kriminelët ordinerë me synime dhe interesa të ngushta vetëm e vetëm u vra oficeri 31 vjeçar i porsa martuar dhe që priste që të drejtën e prokurimit ta kenë disa hallka të të bëhej baba, por që nuk arriti ta ndjente këtë ndryshme jashtë dikasterit tuaj që zakonisht janë kënaqësi, Adrian Halimi. Me këtë viktimë u vranë këshillat e rretheve. Po të kishte kjo një ndarje edhe dy kolegët e tij. Së bashku me deputetin Zihni funksionale do të qe gjysma e së keqes, por ndarja Beqiraj, Kryetar i Nënkomisionit të Shërbimit e fondeve shpesh bëhet mekanike. Informativ të Shtetit, në Parlament, bëmë një vizitë E treta, në procesin e zbatimit të projekteve nuk në familjen e oficerit të vrarë. Edhe pse të tronditur ka seriozitet nga një pjesë e firmave fituese. thellë nga humbja e djalit të tyre nga goja e tyre me Supervizorët janë formalë, ndërsa enti prokurues në lot në sy kërkohej drejtësi dhe vënien e personalitetit pozita krejt të papërgjegjshme jep viston që firma të dhe dinjitetin në vendin që i takon. Me këtë rast ju tërheqë paratë e shtetit. Për të gjitha këto që thashë bëjmë thirrje të mbështesni policinë kudo ku ajo unë mund të sjell shumë shembuj, pavarësisht se kryen detyrën fisnike. Me këtë rast, ne përgëzojmë shija e tyre mund të jetë e hidhur. Nuk do të edhe vendimin e fundit të Këshillit të Ministrave që përmend ato fshatra që për ujësjellësit e tyre është mori për motivimin më të mirë të atyre ushtarakëve investuar dhe ujë të pijshëm nuk ka, por do të prekë të policisë që ndeshen ose pësojnë fatkeqësi nga pak rastin e ujësjellësit të fshatit Pinet të komunës banda apo me persona të inkriminuar. Këto masa së Ndroqit, një projekt që kryeinxhinieri i ndërmarrjes mbështetëse kanë qenë të vazhdueshme këto vite së ujësjellësit të fshatit e kishte bërë qysh në fillim të Aleancës për Shtetin. Është e domosdoshme të përgjysmë. U desh ndërhyrja jonë deri në ministri mbështesim ruajtjen e rendit. që projekti të plotësohej që të mbulonte me ujë gjithë Të lëmë mënjanë deklaratat dhe sloganet që u fshatin. Ujësjellësi i këtij fshati u vu në punë vetëm ka ikur koha, se policia është e politizuar ose e para një jave me provën e sigurisë me këmbënguljen komanduar me urdhra të tilla. tonë dhe me mbështetjen tuaj të fuqishme, për të Duhet të mbështesim policinë në punën e saj cilën unë ju falënderoj. dhe jo ta godasim atë. Për pyetjen e dytë, unë i mora sqarimet e duhura. Duke qenë të bindur se organet e rendit do të Unë vërtet e kuptoj rëndësinë dhe rolin që ka kontrolli zbatojnë ligjin, do të kërkonim sa më parë largimin dikasterial, kuptoj edhe vështirësitë ku i gjetët këto e të inkriminuarve dhe individëve të papërgjegjshëm. probleme në dikasterin tuaj të trashëguar vite më Edhe organet e drejtësisë duhet të japin kontributin parë dhe ju falënderoj për punën e nisur në drejtim e tyre në motivimin më të mirë të problemeve që të riorganizimit të këtij kontrolli dhe vënies në punë kanë të bëjnë me organet e policisë për të mos ia të tij. Duhet të vini grupe kontrolli për të kontrolluar përcjellë kungulleshkën njëri-tjetrit. projektet në të gjithë pjesët e tij, madje edhe Duke qenë të bindur për detyrën fisnike të zbatimin e tij deri në fund. Ju mund të kërkoni policisë, ne marrim pjesë në hidhërimin e familjes ndihmë, zoti Ministër, edhe nga Kontrolli i Lartë i Halimi, si dhe të gjithë familjeve të policëve të vrarë, Shtetit, i cili edhe pse ka shumë forca, puna e tij, të cilët për të konsoliduar drejtësinë kanë dhënë sipas mendimit tim, nuk është efektive. jetën dhe bashkohemi me qëndrimet humane të Zoti Ministër, Qeverisë dhe të dikasterit përkatës. Gjithçka që ju thatë unë e vlerësoj si të saktë e Falemnderit! shumë të përgjegjshme. Unë kam shumë besim se Skënder Gjinushi – Falemnderit! ju me angazhimin tuaj do të dini që me kërkesë Është një kërkesë nga grup deputetësh që llogarie dhe me kontroll financiar e teknik të kërkojnë debat për miratimin e projektrezolutës përfundoni jo vetëm ujësjellësin e Finetit, por edhe mbështetur në nenin 157 të Rregullores së Kuvendit. të fshatit Zhure. Në bazë të kësaj Rregulloreje, pasi dëgjohet një Ju falemnderit! pro, një kundër, caktohet data e debatit. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Hoxha! Po, zoti Jupe. Këto ishin pyetjet dhe interpelancat për sot. Hamdi Jupe – Zoti Kryetar,
858 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Unë po flas në emër të Grupit Parlamentar të numrin e komisioneve dhe në përbërjen e tyre, Partisë Socialiste. Qëndrimi i grupit tonë për këtë iniciativë që ka të drejtë ta marrë Kryetari pas shumë çështje është i qartë. Ne e respektojmë kërkesën konsultimesh. Këto konsultime janë bërë, materiali që është bërë, por meqenëse shumica e deputetëve do të shpërndahet, kështu që ditën e hënë do të kërkojnë të njihen me të, ju lutem, shtrojeni këtë votohet edhe kjo iniciativë. çështje për votim seancën e ardhshme. Kush është dakord që seanca e ditës së enjte Skënder Gjinushi – Dakord. Atëherë e votojmë të shtyhet për ditën e hënë? Kundër? Nuk ka. ditën e hënë. Abstenim? Nuk ka. Kam një propozim të dytë, që seanca e ditës Falemnderit! së enjte të shtyhet për ditën e hënë. Seancën e sotme e mbyllim dhe seanca tjetër Njoftoj fillimin e iniciativës për një ndryshim në do të jetë ditën e hënë.
E hënë, 03.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 18:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim Urdhëroni, zoti Demi. seancën. Leonard Demi – Zoti Kryetar, unë kam bërë Rendi i ditës për seancën e sotme është ky: dy pyetje, një për ministrin e Rendit e një për 1. Miratimi i programit të punës për muajin korrik ministrin e Mbrojtjes dhe kam kërkuar që ata të vijnë dhe i kalendarit dyjavor të punimeve të Kuvendit për të japin përgjigje në seancë. Ju, duke shkelur periudhën 3-13 korrik 2000. Rregulloren e Kuvendit, kërkoni që ata të ma dërgojnë 2. Pyetje dhe interpelanca me ministrin e Rendit. mua përgjigjen me shkrim. Unë protestoj për këtë 3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr. 7923, punë dhe kërkoj që ata të vijnë e të japin përgjigje datë 19.04.1995 “Për të drejtën e autorit””. në Kuvend, se ky nuk është një Kuvend me 4. Projektligji “Për ratifikimin e amendamentit korrespondencë, as unë nuk jam i sëmurë. të marrëveshjes dypalëshe “Për riskedulimin e Skënder Gjinushi – Zoti Demi, kjo nuk hyn në detyrimeve të borxhit të jashtëm të Republikës së procedurën e këtushme; ju mund ta bëni këtë Shqipërisë ndaj kreditorëve holandezë””. protestë ose kërkesë në një formë tjetër. Gjithashtu, 5. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së nuk është aspak në kundërshtim me Rregulloren e kredisë të zhvillimit ndërmjet Republikës së Kuvendit, sepse Rregullorja parashikon edhe Shqipërisë dhe Shoqatës Ndërkombëtare për përgjigje me shkrim. Zhvillim (IDA) për projektin e reformës në Atëherë, meqë për programin dhe kalendarin nuk administratën publike”. ka ndonjë kontestim, miratohet pika e parë e rendit 6. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së të ditës dhe kalojmë në pikën e dytë: Interpelancë kredisë për zhvillim “Projekti i reformës ligjore dhe me ministrin e Rendit, zotin Spartak Poçi, kërkuar gjyqësore” ndërmjet Shqipërisë dhe Shoqatës nga dy deputetë, Ndreu dhe Murrizi. Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA)”. Fillimisht fjalën e ka një nga deputetët. 7. Projektvendimi “Për disa ndryshime në Kush do të flasë? Zoti Murrizi. numrin e anëtarëve të komisioneve të përhershme Myslim Murrizi – Falemnderit, zoti Kryetar! të Kuvendit dhe në përbërjen e tyre”. Zoti Ministër, në fillim të ardhjes suaj si ministër 8. Votimi për datën e debatit për projektrezolutën i Rendit Publik u panë ndryshime në mënyrën e e paraqitur nga një grup deputetësh. organizimit të punës dhe të funksionimit të 9. Shqyrtimi i kërkesës së Presidentit të uniformave blu në Shqipëri; pati disa arrestime, që Republikës për dhënien e pëlqimit për emërimin e nga ju u quajtën banda ose grupe, dhe në paraqitjen zotit Perikli Zaharia në detyrën e anëtarit të Gjykatës e jashtme u duk sikur shumë shpejt do të së Lartë. ndryshonte faqja e rendit në vendin tonë. Po ashtu,
859 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
edhe nga deklaratat tuaja u tregua më së miri se që herë pas here të mos kemi lëvizje kuadrosh, për lufta ndaj krimit do të ishte e pamëshirshme dhe pa të maskuar punën e tyre të pistë, nga një vend në ngjyra. Kjo periudhë, që për fat të keq nuk vazhdoi tjetrin? Dhe a do ta ndjeni veten të zotë e të aftë për gjatë, inkurajoi të gjithë politikën shqiptare, të të të goditur ku duhet e kë duhet, me qëllim që vendit gjithë spektrit, që të përshëndeste e të mbështeste t’i jepet ajo që është më problematike e më e punën tuaj, me përjashtim të ndonjë fanatiku nga domosdoshme për momentin, krahas varfërisë së radhët tuaja që nuk ishte dakord me ju, për arsye paparë, rendi e qetësia publike dhe një emër tjetër se i ishte zënë karrigia ose për arsye se nga përballë faktorit ndërkombëtar, që çdonjëri nga ne arrestimet e bëra mund të ishin kapur ata që i kishin në këtë sallë dhe të tjerë jashtë saj të mos ndihen sjellë në këtë sallë dhe që kishin ndarë së bashku të fyer kur në vendet perëndimore tregojnë milionat. pasaportën e tyre? Gjithashtu, u premtua se brenda një kohe të Për të gjitha këto që parashtrova më lart, e pashë shkurtër do të hartohej një politikë e qartë dhe e të arsyeshme të kërkoj shpjegime nga ju në këtë detajuar, që do të luftonte në mënyrë të veçantë seancë interpelance. krimin e organizuar, trafiqet e ndryshme që kryheshin Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Murrizi! nëpërmjet Shqipërisë, dhe do të seleksiononte Fjalën e ka zoti ministër. elementin e inkriminuar brenda radhëve të policisë, Spartak Poçi – Të nderuar deputetë, që jo rallë ishin prezent në krime dhe në trafiqe të Në bazë të Kushtetutës së Shqipërisë, është ndryshme. Pati edhe disa lëvizje shefash në rrethe Këshilli i Ministrave që përcakton drejtimet kryesore dhe në drejtori, lëvizje të disa drejtorëve në ministri, të politikës së përgjithshme shtetërore, duke një riorganizim, që për momentin u duk i drejtë dhe përfshirë edhe veprimtaritë e Ministrisë së Rendit ndikoi sadopak në përmirësimin e rendit në Shqipëri. Publik dhe të strukturave vartëse të saj. Këto, Por ajo që më shqetëson mua është: Pse tashmë, siç dihet, janë të shprehura në programin ngeci ky entuziazëm që karakterizoi fillimin e punës e Qeverisë, i cili ka përcaktuar si prioritet parësor suaj në këtë karrige? Pse u venit lufta e filluar ndaj luftën për përmirësimin në rritje të rendit dhe të krimit në tërësi dhe pse heshtet nga ana juaj për sigurisë publike në vend e në mënyrë të veçantë trafiqet dhe korrupsionin që ka mbërthyer një pjesë luftën pa kompromis dhe në mënyrë institucionale jo të vogël të shefave të uniformave blu që varen nga kundër krimit dhe korrupsionit. ju dhe pse nuk goditen njerëzit që organizojnë krimin Unë, duke gjykuar se deputetët e kanë fjalën dhe trafikun në Shqipëri? Ka mosdashje nga ana për strategjinë e Ministrisë së Rendit Publik në luftën juaj? Ka rezistencë nga ata që ju kanë vënë në vendin kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, më ku jeni? Ka moskoordinim a injorim të punës suaj poshtë po evidentoj drejtimet kryesore të saj. Nuk të dokumentuar nga organet e akuzës dhe heshtje po ndalem për të folur në lidhje me krimin të plotë të prokurorisë, si rrjedhojë e përzierjes edhe konvencional, pasi kjo është një çështje e qartë dhe të atyre në këtë pisllëk, apo edhe ju nuk jeni më ai instrumentet ligjore i kanë përcaktuar tashmë që ishit kur u ulët në atë karrige? Uroj që të mos detyrimet e administratës publike, përfshirë edhe jetë kjo e fundit! policinë, për luftën kundër tij. Çfarë do të bëni në të ardhmen për të pastruar Siç është e qartë për këdo, lufta për parandalimin Shqipërinë nga llumi ku është futur? Çfarë politike dhe shtypjen e krimit të organizuar dhe të do të ndiqni që, qoftë edhe një herë të vetme, të korrupsionit është një detyrë mjaft e vështirë, por jo mos renditemi të parët për trafik e korrupsion, për e pamundur. Për identifikimin e tipareve kryesore të krime të llojeve të ndryshme, që nuk njohin kufij krimit të organizuar në fundin e shekullit të kaluar dhe orar? A keni ndonjë projekt emergjence dhe dhe në këtë fillimshekulli duhen marrë afatgjatë, që emrat e zyrtarëve të lartë të shtetit, e domosdoshmërisht në konsideratë pikat e në veçanti të uniformave që ju drejtoni, të mos zënë mëposhtme të referimit: faqet e shtypit perëndimor dhe që raportet e 1.Shoqëria kriminale dhe ajo civile janë të shërbimeve sekrete të vendeve fqinje të mos fillojnë ndërvarura. Nëse kjo e fundit zhvillohet nëpërmjet e mbarojnë vetëm me emrat e qeveritarëve dhe modeleve të caktuara demokratike, edhe ajo zyrtarëve shqiptarë? A do të ketë ndonjë spastrim kriminale do të përthithë e do të përfitojë nga të dhe stabilizim ndaj strukturës solide të vetë njëjtat sisteme. uniformave blu, nga piramida deri në bazë, me qëllim 2.Aftësia e depërtimit dhe e shtrirjes së
860 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
shoqërisë kriminale varet nga kërkesa për shërbime pasur si parim realizimin e operacioneve financiare të paligjshme, si dhe nga zvogëlimi i forcës së sipas modelit të kutive kineze, për t’iu shmangur kohezionit të shoqërisë civile në vlerat e saj. verifikimit dhe kontrollit nga policia e drejtësia, dhe 3. Ndryshimet në botën e krimit dhe zhvillimi i duke i bërë operacionet dhe transaksionet financiare tij janë të lidhura edhe me tranzicionin nga një gjithnjë e më të ndërlikuara, të palexueshme e të shoqëri e pazhvilluar në një shoqëri të zhvilluar. painterpretueshme nga prokuroria. Pikërisht zhvillimi i shoqërisë ka shkaktuar edhe Të gjitha këto tipare zhvillohen në emër e për tranzicionin e krimit të organizuar nga modele statike qëllim të parimit të realizimit të një treguesi të lartë me karakter të ngushtë lokal, në forma të krimit disgregacioni shoqëror e institucional, me qëllim për dinamik, të ndërkombëtarizuar dhe që ka tendenca të dobësuar shoqërinë në elementët e saj për të shtënë në dorë role udhëheqëse në sektorë kohezionalë e moralë, por pa e shkatërruar totalisht dhe fusha të ndryshme ekonomike dhe financiare. atë. Ky parim ka tendencën për t’u zhvilluar në 4. Sa më shumë të zgjerohen sistemet e vendet që përjetojnë tranzicionin, sikurse është dhe mbrojtjes së të drejtave të individit, aq më tepër do vendi ynë, ku shteti, si ruajtës e mbrojtës i rendit, të zvogëlohen edhe mundësitë parandaluese të gjendet i ballafaquar në shumë sektorë të tij me forcave të policisë. Duke u bazuar në këtë veprimtari të kulluar antishtet. argument, rezulton se lufta kundër krimit nuk u Nisur nga fakti që krimi në formën e tij të përket vetëm strukturave të shtetit që merren në organizuar ka një moshë relativisht të re, si dhe nga mënyrë të drejtpërdrejtë me parandalimin dhe gjeopolitika e vendit tonë, në programin e Qeverisë shtypjen e krimit në formën e tij të organizuar, por i Shqiptare për Ministrinë e Rendit Publik janë përket të gjithë administratës publike dhe shoqërisë përcaktuar qartë drejtimet, sipas të cilave do të ecet: në tërësi. Nga ana tjetër, duke qenë se krimi i 1. Përgatitja dhe funksionimi sa më shpejt i një organizuar po ndërkombëtarizohet përherë e më legjislacioni të plotë dhe efikas, i krahasueshëm me tepër, lufta kundër tij kërkon një bashkëpunim dhe legjislacionin e vendeve euroatlantike. angazhim rajonal e më gjerë, dy a shumëpalësh, Fakti është se në këtë periudhë të tranzicionit, me synimin për të harmonizuar goditjet kundër tij. me gjithë nevojën e madhe, pak është bërë në Ministria e Rendit Publik, pas rezultateve të drejtim të përmirësimit dhe përafrimit të legjislacionit arritura në drejtim të përmirësimit të parametrave të që lidhet me parandalimin dhe shtypjen e krimit në rendit e të sigurisë publike dhe të luftës kundër krimit tërësi e sidomos atij të organizuar dhe të konvencional, për periudhën në vazhdim e ka korrupsionit. Për këtë arsye, ndihet një vakuum ligjor përqendruar vëmendjen në ndërtimin e një strategjie në lidhje me këto fenomene, që ka ndikuar dhe të luftës kundër krimit në formën e tij të organizuar. ndikon në efektivitetin e strukturave të veçanta. Ne, Strategjia e kësaj lufte mund të ndërtohet duke pasur në bazë të programit të Qeverisë dhe në parasysh disa nga tiparet kryesore që shfaq sot ky bashkëpunim me institucionet qendrore të krim. administratës publike, po punojmë me intensitet për Tipi i sotëm i strukturës do të jetë modeli feudal, të plotësuar këtë boshllëk ligjor. Kështu, janë domethënë ndarja e veprimtarisë kriminale mbi baza miratuar një sërë ligjesh të rëndësishme, ku mund territori. Organizatat kriminale, sa më shumë e të veçojmë ligjin “Për parandalimin e pastrimit të zgjerojnë veprimtarinë e tyre, aq më tepër u duhet parave”; janë bërë një sërë ndryshimesh në Kodin të shtrihen në strukturat e shoqërisë civile dhe Penal, kryesisht për figura krimi që lidhen me krimin konkretisht në institucione kreditimi, financiare, në e organizuar e me korrupsionin, si dhe janë në sipërmarrje ekonomike që kryejnë veprimtari të proces disa projektligje mjaft të rëndësishme. Ne ligjshme, në sistemin e transportit, në institute për gjykojmë se miratimi dhe zbatimi i këtij legjislacioni konsulencë ligjore etj. Gjithashtu, edhe aftësitë për të ri do të ndikojë ndjeshëm në rritjen e treguesve të t’u maskuar strukturat kriminale po bëhen gjithmonë luftës sonë kundër krimit të organizuar dhe e më të sofistikuara e më të ndërlikuara dhe korrupsionit. infiltrohen gjithnjë e më shumë në rrjetin ekonomik, E pandarë me këtë është veprimtaria për njohjen, social, administrativ të shoqërisë. Strukturat ratifikimin dhe zbatimin e konventave të ndryshme kriminale organizohen në mënyrë të tillë që të që kanë për objekt krimin në tërësi, por edhe krimin garantojnë padepërtueshmërinë e tyre, për të ndërkufitar dhe atë të organizuar. Deri tani Kuvendi shmangur infiltrimet e punonjësve të policisë, duke ka ratifikuar një pjesë të konsiderueshme të tyre, si
861 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ato që lidhen me asistencën juridike për ekstradimin përbashkëta. Nga ana tjetër, këto marrëveshje kanë etj, dhe ndërkohë janë në proces për t’u shqyrtuar krijuar hapësira për shkëmbim përvoje, për kualifikim e miratuar mjaft konventa të rëndësishme, ku do të e trajnim dhe për ndihmë në logjistikë e mjete veçonim ato kundër drogës etj. speciale për luftën kundër krimit. 2.Ndërtimi dhe funksionimi i strukturave Të rëndësishme për ne janë edhe marrëveshjet ndërministrore, të cilat realizojnë koordinimin e shumëpalëshe, në të cilat ne jemi pjesëtarë aktivë. veprimeve dhe përcaktimin e politikave në fushën e Të tilla mund të përmendim iniciativat e vendeve të parandalimit. Detit të Zi, të vendeve të Evropës Qendrore, të Në këtë kuadër funksionon Komiteti vendeve që lagen nga Deti Adriatik dhe Deti Jon, Ndërministror Kombëtar për Problemet e Rendit e Konferenca e Përhershme e Ministrave të të Sigurisë Publike. Krahas kësaj, ne kemi Brendshëm të Ballkanit etj. parashikuar, nëpërmjet legjislacionit përkatës, Ajo që do të veçoja dhe që përbën për ne një ngritjen dhe funksionimin e strukturave të tjera, jo nga prioritetet strategjike është bashkëpunimi për vetëm në nivel ministror, por edhe teknik e çështjet e rendit e të sigurisë në kuadrin e Paktit të operacional, të cilat koordinojnë dhe rrisin Stabilitetit. Në këtë drejtim janë hedhur hapa të efektivitetin e administratës në luftë kundër krimit, konsiderueshëm përpara, duke nënshkruar sidomos atij të organizuar. Nga ana tjetër, këtij marrëveshje dhe së shpejti do të funksionojë edhe qëllimi do t’i shërbejë edhe kryerja e analizave dhe Qendra e Bukureshtit, në kuadrin e marrëveshjes studimeve në fushën e kriminologjisë për të së SEF-it. Gjithashtu, rëndësi po i kushtojmë edhe shfrytëzuar përfundimet e tyre në hartimin e vazhdimit dhe thellimit të bashkëpunimit me projekteve vepruese konkrete, që do të lidhen programe, si PNUD, PHAR, OKTABUS, Pompidu, kryesisht me politikat e parandalimit të kriminalitetit. Grupi i Dublinit etj. Për këtë arsye, në këtë veprimtari është kërkuar e 4. Rritja në vazhdimësi e profesionalizmit të do të kërkohet edhe pjesëmarrja e personaliteteve personelit të strukturave policore dhe e figurës morale të ndryshme, si dhe angazhimi i shoqërisë civile të efektivave tanë që merren me luftën kundër krimit dhe i komunitetit në tërësi. Qëllimi ynë i afërt është të organizuar. rritja e efektivitetit të punës sonë dhe të strukturave Ky mbetet një nga objektivat tanë konstantë në qendrore, njëkohësisht ngritja dhe funksionimi i strategjinë e luftës kundër krimit. Programet e strukturave të tilla edhe në nivel zonal, në bazë bashkëpunimit të Misionit MAPE, INTERPOL etj, prefekturash e më gjerë, për të harmonizuar dhe përveç të tjerave, fokusohen pikërisht për kualifikime unifikuar veprimet tona të përbashkëta në luftën specifike të punonjësve të policisë të të gjitha kundër krimit të organizuar. niveleve, për t’i aftësuar në ballafaqimin me tendenca 3. Zgjerimi dhe thellimi i bashkëpunimit dy a të tjera të krimit të organizuar. Krahas kësaj, me shumëpalësh me strukturat analoge të vendeve të programe konkrete, po synohet për një përmirësim rajonit e më gjerë. cilësor të Akademisë së Policisë, për ta shndërruar Në këtë drejtim, pas hapjes së Shqipërisë, atë në një qendër arsimore, që t’u paraprijë është punuar dhe sot ne kemi marrëdhënie kërkesave të kohës në përgatitjen e brezave të aftë bashkëpunimi policor me shumë vende dhe për të luftuar krimin. organizma ndërkombëtarë, me të cilët jemi partnerë. Po punohet për pastrimin e radhëve të policisë Kështu, pa dashur të përmend të gjitha, do të veçoja nga të inkriminuarit, të korruptuarit, të paaftët, të si të suksesshme marrëdhëniet ndërmjet policive cilët janë larguar nga puna dhe një pjesë e tyre janë me Italinë, Greqinë, Turqinë, Rumaninë, Slloveninë, dhënë për ndjekje penale; janë mbi 2000 punonjës Hungarinë, Maqedoninë, Malin e Zi dhe SHBA-në. policie të të gjitha rangjeve. Ky proces do të vazhdojë Kohët e fundit po bashkëpunojmë me shumë në mënyrë më intensive, sepse taktika që përdor sukses edhe me organizata të tilla si FBI, DEA e sot krimi i organizuar karakterizohet nga: CIA dhe kemi për objektiv shtrirjen e këtij a) infiltrimi në sistemet ekonomike, financiare, bashkëpunimi në mjaft fusha me interes të veçantë politike dhe policore; e sidomos për parandalimin dhe shtypjen e krimit b) korrupsioni, duke tentuar për të korruptuar, të organizuar. Në zbatim të këtyre marrëveshjeve, mbi të gjitha, strukturat e policisë, sidomos nivelet shkëmbejmë informacione të karakterit investigues, e ulëta, si dhe sistemin e drejtësisë, në të gjitha si dhe kemi kryer hetime dhe operacione të nivelet;
862 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
c) terrori, i cili do të përdoret aty ku nuk ecën 7. Mbështetja më e madhe për strukturat policore korrupsioni dhe do të drejtohet jo vetëm kundër me teknikën e duhur speciale e bashkëkohore. zyrtarëve, por edhe kundër të afërmve të tyre; Qeveria Shqiptare vazhdimisht ka qenë e ç) dezinformim, i cili realizohet jo vetëm nëpërmjet angazhuar për një mbështetje të madhe për policinë masmedias, por edhe nëpërmjet insinuatave, provave edhe në aspektin financiar e logjistik. Pas vitit 1997, false, me qëllim që të ngrihet tymnajë për persona, ndryshimet në këtë drejtim janë mjaft të mëdha, fakte, ngjarje a situata, për të zhvendosur vëmendjen duke sjellë në mënyrë të ndjeshme përmirësime si e opinionit publik; në trajtimin financiar, ashtu edhe në rritjen cilësore d) përdorimi i dezinformacionit dhe i të e sasiore të mjeteve në dispozicion të policisë. Për penduarve fals për qëllime mafioze. Në këtë kuadër, të ardhmen kemi hartuar projekte mjaft ambicioze, edhe shkatërrimi ose futja në rrugë të gabuar e ku do të veçoja atë të informatizimit të tërë veprimtarisë së shërbimeve sekrete do të ishte një veprimtarisë së Ministrisë së Rendit Publik dhe të orientim i krimit të organizuar; strukturave vartëse të saj. Shpreh bindjen se kjo do dh) përdorimi i adoleshentëve dhe i të miturve të shënojë edhe një hop cilësor në veprimtarinë e në vijë të parë si killer po bëhet një praktikë normale policisë, që do të ndikojë në mënyrë të dhe në këtë mjedis po rekrutohen elementët më të padiskutueshme në rritjen e eficiencës së saj dhe mirë, për t’u përfshirë në krimet e nivelit të parë, i do ta kthejë policinë shqiptare në një partnere të cili ushqen atë të nivelit të dytë e të tretë, që njihet denjë të policive të vendeve euroatlantike. si kriminaliteti afarist. Në përfundim, dua të nënvizoj edhe një herë 5. Zbatimi i programit të Qeverisë për masat pikëpamjen tonë, sipas së cilës lufta për antikorrupsion. parandalimin dhe shtypjen e krimit të organizuar e Siç është e ditur, Qeveria, në bashkëpunim me të korrupsionit përbën pjesën e pandarë të procesit vendet “Miqtë e Shqipërisë” dhe në kuadrin e për zbatimin e ligjit, të forcimit të institucioneve të detyrimit të Marrëveshjes së Asociim-Stabilizimit të shtetit dhe të së drejtës, në të cilin duhet të Shqipërisë me Bashkimin Evropian, ka hartuar një ingranohen të gjitha elementet përbërëse të shtetit program për masat antikorrupsion, në të cilin dhe të shoqërisë shqiptare. përfshihen të tëra fushat dhe veprimtaritë e saj. Ne Ju falemnderit! jemi tërësisht të angazhuar që detyrimet e Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! shprehura aty të realizohen, sipas afateve të Fjalën e ka zoti Murrizi. caktuara, dhe kemi bindjen që ato do të ndikojnë Myslim Murrizi – Zoti Ministër, në mënyrë të ndjeshme në rezultatet për Pasi dëgjova me vëmendje të gjitha ato që thatë parandalimin dhe goditjen e korrupsionit në radhët gjatë fjalës suaj, unë vlerësoj përpjekjet tuaja dhe e administratës publike. dëshirën që ju shfaqni për të punuar e për të bërë 6. Realizimi me sukses i reformës në Policinë maksimalen në detyrën tuaj, që të luftoni krimin e e Shtetit. organizuar dhe atë ordiner, si dhe trafiqet e Kjo po kryhet në kuadrin e reformës së ndryshme, që janë një linjë e pastër e drejtuar nga përgjithshme institucionale dhe legjislative në vendin njerëz me pushtet për t’u pasuruar dhe vënë miliona tonë. Tashmë, kjo strategji është përfunduar dhe dollarë të pistë në shërbim të mafias, e cila çdo ditë ndodhet në fazën e miratimit nga ana e Këshillit të që kalon, i shtrin rrënjët e saj më gjerë në Shqipëri. Ministrave. Ne gjykojmë se ajo është bërë në Por dëshira është njëra anë; mundësia konkrete për përputhje me parimet kryesore të shprehura në ligjin të realizuar dëshirën dhe rruga që ndiqni për të “Për Policinë e Shtetit” dhe do të ndikojë së tepërmi realizuar atë është ana tjetër. jo thjesht për shndërrimin e policisë nga forcë Unë shikoj se, sidomos kohët e fundit të punës ushtarake në pjesë të administratës publike, por suaj si ministër për rreth më shumë se një vit, njëkohësisht për ta bërë atë edhe një shërbim mungon një koordinim i plotë i rrugës që ju ndiqni tërësisht profesional, në funksion të zbatimit të ligjit. për të realizuar ato që të paktën keni shprehur në Për këtë arsye, zbatimi i saj do të japë efekte në Kuvend e në media dhe në të gjitha takimet dhe cilësinë e shërbimeve që ofron policia për debatet tuaja publike. Që nga ardhja juaj si Aleancë komunitetin, duke veçuar këtu rritjen e efektivitetit për Shtetin në pushtet e deri më sot numërohen të saj në parandalimin dhe shtypjen e krimit në mbi 2400 të vrarë dhe rreth 2500 të tjerë të plagosur, tërësi dhe krimit të organizuar në veçanti. numër të cilit çdo ditë që kalon, i shtohen dhjetëra
863 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të tjerë. Edhe numri i vrasjeve në muaj është përballen çdo ditë me to? mesatarisht 40-45 veta, shifër kjo sa e dhimbshme, Krimi i organizuar në Shqipëri, si pasojë e aq dhe e llahtarshme për një vend kaq të vogël sa aderimit të mafias shqiptare në atë rajonale, çdo ç’jemi ne dhe për një vend që pretendon se ka qeveri. ditë që vjen bëhet më i rrezikshëm e më i sofistikuar, Midis kësaj shifre, numri i policëve të vrarë është i ndihmuar në veçanti nga miliona dollarë të pistë, 197 veta dhe i atyre të plagosur rreth 40 veta, numër që qarkullojnë në vend si rrjedhojë e kontrabandës i cili tregon më së miri shkallën e krimit në Shqipëri së pastër e të trafiqeve të çdo lloj ngjyre e të dhe dobësinë e fuqisë goditëse të shtetit ose në korrupsionit galopant, që ka kapur strukturat e njëfarë mënyre kapitullimin e tij përballë realitetit shtetit e për rrjedhojë, edhe strukturat që ju drejtoni. kriminal në të cilin ndodhet vendi. Jo të rralla kanë Krimi ordiner, gjithashtu, varion në rritje, si pasojë e qenë rastet kur viktimat në Shqipëri, si pasojë e dobësisë së fuqisë goditëse të shtetit; e fukarallëkut, mospasjes rend e qetësi, kanë qenë edhe shtetas që çdo ditë vjen duke u shtuar; e mentalitetit shqiptar të huaj dhe punonjës të organizmave ndërkombëtare dhe e qindra e mijëra armëve, që janë në duart e në vendin tonë, siç ishte rasti i vrasjes së punonjësve shqiptarëve pas marsit të vitit 1997. Fuqia goditëse të OSBE-së në Tropojë, të USAID-it etj, gjë e cila e shtetit nuk ngrihet, në qoftë se nuk ka angazhim ka ndikuar drejtpërsëdrejti në largimin e investimeve e seriozitet dhe pastërti të strukturave që kanë për të huaja nga Shqipëria, por edhe në zbehjen e detyrë të parandalojnë e të luftojnë krimin. shpresës për investitorët e huaj që duan dhe që kanë Fukarallëku nuk ulet, në qoftë se nuk ka rend e interes të investojnë në vendin tonë. Dhe kjo, për qetësi. Mentaliteti i shqiptarëve nuk ndryshon lehtë, rrjedhojë, nuk bën gjë tjetër, veçse ndikon sidomos kur nuk ka mirëqenie dhe kur shteti nuk drejtpërsëdrejti në shtimin e fukarallëkut dhe në funksionon si shtet dhe i lihet rrugë e lirë mospasjen e perspektivës në Shqipëri. Krimi i dalë vetëgjyqësisë. Madje jo rrallë kam dëgjuar nga sheshit, ankthi që përjetojnë shqiptarët nga ky krim, zyrtarë të lartë të ministrisë suaj që shumë krime dobësia e shtetit për t’u përballë me të ka bërë që konsiderohen si larje hesapesh. nga Shqipëria të largohen çdo ditë mijëra shqiptarë, Për armët është miratuar një ligj nga ky Kuvend, në mes tyre intelektualë të vendit, të cilët braktisin i cili skadoi në gusht të vitit 1999. U shty edhe një vendin e tyre, emigrojnë dhe punojnë në botë, duke vit, meqenëse ishte kriza në Kosovë, dhe skadon lënë boshllëk në jetën shoqërore e intelektuale të në gusht të këtij viti. Pra, ngelen edhe dy muaj nga vendit, duke lënë varfëri në rini, varfëri në mendjet e gjithë kjo periudhë, kur nuk janë grumbulluar më shqiptare, varfëri në atë pjesë të shoqërisë që i duhet shumë se 20 deri 30% e armëve që gjenden në më shumë Shqipërisë për t’u bërë ashtu siç i takon. popull. Unë shikoj që ky grumbullim, megjithëse Më 27 prill të këtij viti revista italiane publikon është propaganduar me të madhe, ka për të ngelur raportet e shërbimeve sekrete italiane prej 800 vetëm në letër. Nga muaji janar deri në muajin maj faqesh, ku Shqipëria është quajtur “Kolumbia e nuk u fut ende në punë struktura prej 205 vetash, Evropës” dhe ku ka akuza direkt ndaj disa ministrave që do të merren me këtë punë, sepse Këshilli i dhe funksionarëve të lartë të shtetit, duke i akuzuar Ministrave nuk kishte bërë tenderin për të përcaktuar këta si trafikantë e kontrabandistë, si vjedhës të një se cila shtypshkronjë do të shtypte Fletoren Zyrtare pjese të konsiderueshme të ndihmave për të ardhurit dhe, për rrjedhojë, duke mos dalë ky ligj i shtypur nga Kosova. 6 tonë drogë janë sekuestruar nga në Fletoren Zyrtare, nuk mund të quhej i hyrë në policitë e vendeve fqinje dhe perëndimore vetëm gjatë fuqi. tre muajve të fundit, dhe e gjithë kjo e ardhur nga Emërohet për 24 orë Sinan Meta komandant i Shqipëria. 400 kg drogë kapen në Greqi të këtyre forcave dhe shkarkohet e dërgohet në Përmet. transportuar nga tre zyrtarë të lartë të shtetit Vihen 170 milionë lekë në dispozicion të shqiptar. Po ashtu, nga hetuesia italiane, në grumbullimit të armëve dhe nuk dihet se kush do t’i bashkëpunim me atë amerikane, është vërejtur se marrë, sepse edhe për ato pak armë të mbledhura mafia shqiptare ka marrë nën kontroll tregun kryesor nga komisariatet nuk është dhënë asnjë shpërblim. të drogës në Evropë e madje edhe në Amerikë. Nga Pra, shihet një mungesë serioziteti dhe mosdashje të gjitha këto, ju si ministër dhe si ministri, çfarë për të punuar në këtë drejtim. Vende-vende, në varësi përgjegjësie keni dhe çfarë mund të thoni përballë nga shefat e komisariateve, kontrollet për këtyre dhe shumë fakteve të tjera, të ndodhura në grumbullimin e armëve në banesa dhe mbledhja e fushën e rendit, që më së miri i dinë shqiptarët që politizuar e tyre vetëm tek ata që nuk janë anëtarë
864 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe simpatizantë të partisë suaj, e vështirëson njëlloj para qytetarëve të tij, janë të shumtë. jashtëzakonisht problemin e çarmatimit. Më 14 maj të këtij viti ky instrumentalizim politik Gjendja e sotme e kriminalitetit në Shqipëri i uniformave që ju drejtoni, arriti kulmin kur nga Ura është me të vërtetë dramatike. Çdo ditë ndodhin e Rrogozhinës deri në qytetin e Vlorës, që nuk bëhet vrasje nga më të ndryshmet, madje edhe brenda më shumë se 70 km, kishit vendosur 18 postblloqe qelive të burgut. Jo rrallë viktimat kanë qenë oficerë policie dhe kishit angazhuar mbi 1650 uniforma të policie ose ish-shefa të liruar nga ana juaj. Kjo ndodh ministrisë suaj, vetëm e vetëm për të ushtruar terror më shumë për faktin se edhe lufta me hope, që psikologjik dhe dhunë fizike ndaj qytetarëve që kishin është ndërmarrë nga ana juaj për të goditur njerëz marrë rrugën atë ditë për në Vlorë. Mbi 280 veta dhe grupe të armatosura, koha e tregoi që nuk ka dhe afro 110 makina u ndaluan në Komisariatin e qenë efikase ndaj krimit, por goditja dhe arrestimi i Lushnjës; mbi 230 veta dhe afro 80 makina u ndaluan të famshmeve 40 banda ka qenë motiv i pastër në Komisariatin e Fierit. Kokëçorapet që ishin në politik dhe pasojë e luftës së klaneve brenda PS-së rrugë e në shumicën e postblloqeve, që kundërmonin e sidomos në prag të fushatës për zgjedhjen e erë thartirë e alkool, shkelën haptazi çdo ligj dhe kryetarit. E në këtë fushatë, për t’u treguar i zoti a normë ligjore që është sot në fuqi, ndaluan, arrestuan si një dorë e fortë e ish-Kryeministrit Majko në sytë e keqtrajtuan në mënyrë brutale njerëz me imunitet, e opinionit, jo rrallë kanë qenë edhe keqtrajtimet si anëtarë këshilli komune, kryetarë komune, brutale të qytetarëve të pafajshëm, të moshave të kryetarë këshilli bashkie, kryetarë bashkie dhe deri vjetra, nën pretekstin se po godasin bandat, siç dy deputetë të këtij Kuvendi, duke u përgjigjur e ndodhi në rastin e Lushnjës, ku u keqtrajtuan pleq vepruar si rrugaçë ordinerë dhe duke u sjellë në e fëmijë në valën e arrestimeve. mënyrën më të paturpshme, me pretekstin se kemi Po kështu, në këtë vazhdë janë edhe ngjarjet e urdhër e nuk pyesim për njeri. ndodhura në Lazarat, ku jo vetëm nuk kapeshin ata Drejtori i Policisë së Fierit, Gani Zeneli, dhe shefi që duheshin, por edhe ndonjëri, që aksidentalisht u i Komisariatit të Fierit, Mihal Manga, luanin rolin e kap nga uniformat me çorape, u lirua menjëherë dhe të paditurit, siç bëjnë shpeshherë mjeranët dhe si kompensim rrihen e keqtrajtohen 17 qytetarë të servilët e pushtetit, që në punën e tyre udhëhiqen pafajshëm, vetëm e vetëm për të krijuar probleme e nga mania për të qenë sahanlëpirës të asaj partie panik në këtë fshat. Vetë drejtuesit e policisë së që është në pushtet. Elementë të inkriminuar brenda Gjirokastrës në atë kohë, në takimin që kam marrë radhëve të ministrisë suaj, çdo ditë që kalon, jo si përfaqësues i Komisionit të Rendit dhe SHK-ut, vetëm që nuk largohen, por, siç thotë populli “shih deklaruan që s’janë kapur ata që duhej të kapeshin. rrushi rrushin e piqu”, vijnë duke u shtuar, qoftë për Vazhdon ngjarja e Laçit, ku u mor peng komisari inerci, qoftë për xhelozi të njëri-tjetrit. dhe, me sa di unë, përveç keqtrajtimeve të qytetarëve Deklaratat tuaja të fillimit, se jo vetëm do të të pafajshëm, edhe sot e kësaj dite nuk është kapur spastrohej elementi i inkriminuar e i korruptuar, por ndonjë nga anëtarët e këtij akti. Por, edhe pse u do t’i dërgonit ata edhe për ndjekje penale, nuk qenë ushtrua dhunë, ky komisar largohet dhe emërohet gjë tjetër, veçse një frazë demogagjike për të fituar drejtor policie. terren mbi paraardhësit tuaj dhe për të qenë superior Në Berat, policë të drejtuar nga ju, nuk zbatojnë ndaj atyre që në opinion ju godisnin ju. Por çfarë ligjin dhe vendimet e gjykatës, por vetëm urdhrat e ndodhi? Me ardhjen në pushtet të “Aleancës për PS-së dhe arrijnë deri aty sa të nxjerrin forcërisht Shtetin”, u liruan afro 3200 oficerë, policë, një numër nga zyra njerëz që kishin mandat për ta mbajtur jo i vogël i specializuar në Perëndim, pa llogaritur atë. këtu edhe numrin e madh të nënoficerëve. Këta të Në Lushnjë, policë të drejtuar nga Ilirian Dida, liruar u zëvendësuan me ish-oficerë të Sigurimit të që fatmirësisht e shkarkuat shpejt, më duket në Shtetit, me një moshë mesatare 55 vjeç. Vetëm në valën e kontrollit për çarmatim, bastisin në Çermë Drejtorinë e Tiranës, që nga viti 1997 janë emëruar vetëm familjet e demokratëve dhe keqtrajtojnë 30 oficerë, nga të cilët 18 kanë qenë oficerë sigurimi vëllezërit Sobjani. dhe 11 ish-menaxherë të firmave piramidale. Po Shembuj të tillë të instrumetalizimit politik të ashtu, në këtë drejtori 35 policë janë marrë në punë policisë, që nuk bëjnë gjë tjetër, veçse e zbehin rolin pa u verifikuar, duke ardhur të gjithë nga emigracioni, e saj dhe ndikojnë në rritjen e pasigurisë dhe të dhe më pas, pas skandaleve e veprave të tjera që humbjes së besimit ndaj shtetit, që nuk zbaton ligjet kanë bërë, janë larguar e dërguar për penalitet.
865 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Ndërsa në Poloni vjet u shkarkua ministri i kohën tuaj me lëvizjen e kuadrove, për t’i plotësuar Brendshëm vetëm pse u akuza si bashkëpunëtor dëshirën partisë ose për arsye se ryshfeti që ata me shërbimet sekrete përpara 15 vjetëve, në ofrojnë është i majmë. Unë do të doja të përmendja ministrinë tonë ndodh e kundërta: po nuk pate qenë disa prej tyre, sepse për t’i numëruar të gjitha ato në strukturat e Sigurimit të Shtetit, shkarkohesh. që kanë ndodhur, do të duhej një kohë e gjatë: Herë pas here pretendohet për shkarkime e 1. Luam Mema, i shkarkuar nga Komisariati i zëvendësime, por në fakt nuk bëhet gjë tjetër, veçse Lushnjës si shef personeli për abuzime në detyrë, qarkullohen nga një pozicion në një pozicion tjetër u emërua shef komisariati në Laç. paralel dhe shpeshherë për punë të dobët mund të 2.Sazan Ferhati, i shkarkuar si shef i Komisariatit ngrihesh edhe më lart. nr. 2 të Vlorës nga ministri Ceka për kontrabandë Në këta tre vjet të kohës suaj janë ndërruar 5 cigaresh, rimerret si inspektor i policisë kriminale drejtorë të përgjithshëm policie, 5 drejtorë të policisë në Lushnjë, ndërsa sot është ngritur në detyrë e kriminale në ministri, 4 drejtorë rendi, 6 drejtorë punon në ministri. SHIR-i, 5 drejtorë personeli. 51 është numri i 3. Odise Ndreu ndiqet penalisht në vitin 1996 emërimeve të bëra si drejtorë policie në prefektura, për trafik droge nga Durrësi në Korçë; shkarkohet ku numrin rekord e mban Shkodra me 7 dhe çdo nga Durrësi dhe emërohet në Kavajë si shef krimesh; prefekturë tjetër ka pasur nga 4-5 ndërrime. Për shefa shkarkohet nga Kavaja dhe emërohet në Lushnjë; komisariatesh janë bërë 179 emërime, shkarkime shkarkohet nga Lushnja dhe shkon në Berat. Vetë dhe lëvizje në linjë paralele, ku numrin rekord e mban shefi i komisariatit, Sinan Mema, ka deklaruar që e Saranda me 16 shefa komisariatesh të lëvizur deri kam dërguar për ndjekje penale, por në fakt ai është tani. Shkodra ka pasur 15 dhe mesatarisht çdo rreth shef i krimeve në Berat. ka pasur nga 5-6 lëvizje. Pra, i bie që një shef të 4. Shaban Kalemi shkarkohet nga Kavaja si shef ketë punuar 2,5 muaj në Sarandë dhe afro 5-6 muaj rendi ose si një oficer anadollak dhe gradohet si në çdo komisariat ose, e thënë ndryshe, të mos komisar në Peqin. ketë punuar fare, por vetëm të ketë marrë çka gjetur, 5. Arjan Kita, për çudinë e të gjithë kavajasve, se për një periudhë prej 2,5 deri 6 muajsh nuk shkarkohet si shef rendi në Kavajë dhe brenda 24 ambientohesh dot me vendin e punës. orëve urdhri i shkarkimit anulohet, meqenëse tani Jo të rralla kanë qenë nga ana juaj emërimet është behar dhe në Kavajë mund të lëvizë ndonjë fshatçe, vetëm pse kanë njohje me ju ose janë nga skaf. një fshat me ju, siç është rasti i Dilaver Bregasit, 6. Ilirian Dida dhe Islam Xhabiri, nga vetë drejtori Pandeli Taçit, Sofokli Dukës, të tre këta nga një i Drejtorisë së Policisë në Gjirokastër na relatohet fshat. Nga të gjitha këto urdhra-emërimesh, vetëm se janë shkarkuar e larguar nga Gjirokastra për rreth 10 persona kanë dalë në lirim ose janë të dobësi e të meta në punë dhe emërohen njëri shef transferuar në institucione të tjera. Të gjithë të tjerët komisariati në Lushnjë dhe tjetri në një drejtori në janë në strukturat e ministrisë suaj. Në pikat e ministri. Po në Gjirokastër rrihen në mes të kalimit kufitar ndiqet e njëjta politikë kuadri. 6 komisariatit shefi i komisariatit me zëvendësdrejtorin komandantë poste janë ndërruar në Rinas dhe 12 e policisë për trafik kurdësh dhe që të dy emërohen kryekontrollorë, madje ka dhe ndonjë të shkarkuar në vende të tjera. për trafik e korrupsion dhe të rimarrë përsëri. Nga këto e nga të tjera emërime dhe shkarkime Gjatë kontrollit që ushtruam si komision në të këtij lloji shihet qartë se për çfarë spastrimi të drejtori dhe komisariate, rezultoi e njëjta gjë në elementëve të inkriminuar bëhet fjalë në dikasterin lëvizjet e personave dhe të inkriminuarve. 80% e që ju drejtoni. Edhe kur gjoja bëhet reformë, ajo bie efektivit që shërben sot në Kakavijë, deklaron drejtori vetëm në kurrizin e kuadrove të mesëm e të ulët i Drejtorisë së Policisë në Gjirokastër, zoti Ndreu, dhe asnjëherë nuk mund të prekë peshkaqenët e janë emëruar me urdhër nga lart dhe të gjithë trafikut dhe të korrupsionit, të cilët, pas çdo organikat e vendet që kanë të bëjnë me pikat e kalimit deklarate tuajën, vetëm se shtojnë të ardhurat dhe doganor janë të plotësuara, gjë e cila do të fuqizojnë pozitat. Pak ditë para se ju të shpreheshit dëshirohej të ndodhte edhe në policinë kriminale, në konferencë shtypi se për korrupsionin do të flisni që është sektori më i vështirë, se përballet çdo ditë konkretisht e me emra, fuoristrada të policisë së me krimin. Elbasanit, në bashkëpunim me ato të Lushnjës, Pazarllëqet dhe klanet pasqyrohen edhe në filluan çdo ditë, që nga data 22 maj, të vijnë nga dy-
866 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tri herë në Divjakë dhe të nisin kurdë të shoqëruar një gjë, që për shkak të pozitës së saj dhe për faktin nga Qafë-Thana deri në Divjakë. Pra, pas çdo që Shqipëria ndodhet më afër Italisë në rrugë detare, zhurme për spastrim e për reformë që bëhet në në Shqipëri derdhen të gjitha trafiqet e Lindjes për uniformat tuaja, trafiqet dhe kontrabanda shtohen. në Perëndim. Dhe është policia shqiptare, ashtu Nga janari deri në maj shkurtohen 1.114 policë siç është, e pa pajisur, në rindërtim e sipër, që po në ministri, nga njëra anë, dhe nga ana tjetër, rritet bën një punë të madhe. numri në Gardën e Republikës, madje shtohet numri Ajo çka do t’ju kërkoja juve dhe të gjithë në Degën e Ruajtjes së Personaliteteve nga 60 në deputetëve të tjerë, është që ta ndihmoni policinë 270 veta. Madje, sot ruhet edhe shtëpia e ministrit në këtë drejtim, të mos i bëheni pengesë. Ai që ka Rama, meqë ka sherr me Ardit Gjebrenë për Miss krijuar ndonjë fije me trafikun, qoftë të skafeve, qoftë Albania. edhe të tjerave, ta presë, të distancohet hapur nga Së fundi, do të thosha se në mënyrën si po këto trafiqe, sepse policia është ngritur dhe tani po funksionon Ministria e Rendit, me këtë pavarësi në vepron si partnere me shërbimet homologe të fqinjëve zbatim të ligjit, me këtë bashkërendim që ajo ka dhe të Evropës. me strukturat e tjera të shtetit, që ligji i ngarkon në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! luftën kundër krimit dhe korrupsionit, siç është Urdhëroni, zoti Murrizi! Prokuroria, Shërbimi Informativ etj, me këtë politikë Myslim Murrizi – Zoti Ministër, ato që ju kuadri që po ndiqet e me këtë trajtim që i bëhet thashë, të jeni i bindur që një pjesë të mirë të fakteve pjesës tjetër të kësaj ministrie, që janë larguar nga dhe të emrave i kam marrë nga komisariatet dhe vendi, varet se çfarë politike do të ndiqni ju që rendi drejtoritë ku kemi ushtruar kontroll, si anëtar i në Shqipëri të marrë tjetër ngjyrë. Komisionit të Rendit dhe SHIK-ut. Të 13 personat e Ju falemnderit! përmendur aty nuk di që të punojnë në ndonjë Skënder Gjinushi – Zoti ministër e ka fjalën. ministri tjetër, përveçse janë persona të emëruar nga Spartak Poçi – Zotërinj deputetë, Murrizi dhe ju, të transferuar nga ju dhe që e marrin rrogën te ju Ndreu, edhe sot. Ju kishit bërë një kërkesë tjetër dhe kuptohet Ndërsa për trafikun dhe korrupsionin, që gjetët rastin të shpallni këtu disa mendime e fatmirësisht nuk kemi qenë ne që kemi folur të parët, fakte ose antifakte. Unë ju them që jeni tepër i por kanë qenë të tjerë, që takohen me ju ndoshta gabuar në mënyrën se si e parashtroni problemin dhe jua kanë bërë më të qartë e më të detajuar dhe në vlerësimin që i bëni punës së policisë; kjo emrat e atyre që e luajnë dhe e lëvizin këtë trafik e për të keqen tuaj, në radhë të parë. korrupsion, dhe ju mund t’i dini shumë herë më mirë, Po ju them edhe një herë tjetër që ne gjatë këtyre e pse jo, mund t’ju kenë servirur në sirtarët tuaj edhe tre vjetëve të punës sonë, pas ardhjes në pushtet, emra të kolegëve që janë këtu në këtë sallë. mezi po arrijmë të pastrojmë ato plehra që ju hodhët Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me pyetjet në Ministrinë e Rendit Publik, atë inkriminim që ju i drejtuar ministrit të Rendit Publik nga zoti Dajçi. bëtë kësaj ministrie dhe punës së saj. Ju i ngritët Fjalën e ka zoti ministër për t’iu përgjigjur në sistem trafiqet gjatë qeverisjes suaj, i krijuat ju pyetjeve. të parët në Ministrinë e Rendit a në Ministrinë e Spartak Poçi – Deputeti Pal Dajçi ka drejtuar Brendshme, siç e quanit në kohën tuaj, dhe ne po këto pyetje: pastrojmë pikërisht këto plehra. Ju krijuat një polici Pyetja e parë: Cilat janë arsyet e vërteta të me analfabetë, me njerëz të dalë nga burgjet, me përplasjes së shefit të Komisariatit të Laçit me të kriminelë, i vutë në postet drejtuese. Ne po e ashtuquajturit “të fortët e Laçit”? pastrojmë këtë. Unë po ju them me siguri që këtu Në orën 17:30 të datës 24.05.2000, rreth 30 jeni tepër i gabuar dhe shifrat që dhatë janë persona të armatosur u kanë dalë përpara shefit të krejtësisht fals. Komisariatit të Laçit dhe komandantit të Forcave të Situata kriminale në Shqipëri ka një përmirësim Ndërhyrjes së Shpejtë. Ata kanë qëlluar në ajër, duke të dukshëm. Puna jonë për pastrimin e kësaj situate krijuar në mjedisin përreth një terror të vërtetë. Më është tepër e dallueshme. Shqipëria nuk figuron më pas kanë goditur shefin e komisariatit, zotin Luan në vendet e pasigurta të Evropës. Në të njëjtën kohë, Mema, me qytë automatiku dhe me mjete të tjera ne po bëjmë një punë shumë të madhe në rolin e të forta. I gjithë ky presion ka pasur si qëllim nxjerrjen partnerit për goditjen e trafiqeve. Mbani mend vetëm nga komisariati të disa autoveturave të bllokuara nga
867 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
policia lokale dhe të rezultuara prej saj të vjedhura. Pyetja e tretë: Përse arrestohen dhe Për ngjarjen e mësipërme janë kryer të gjitha keqtrajtohen qytetarë të pafajshëm në rrethin e veprimet proceduriale, si dhe këqyrja e vendit të Kurbinit? ngjarjes, bllokimi i 19 gëzhojave të gjetura atje, Bëhet fjalë për njerëz të armatosur, për njerëz pyetjet e dëshmitarëve dhe veprime të tjera me që posedojnë autovetura tepër të shtrenjta dhe të interes të zbardhjes së saj. Të gjitha materialet i siguruara përmes trafikut të makinave, për njerëz, janë dërguar Prokurorisë së Rrethit të Kurbinit. Nga për të cilët policia ka materiale, të cilat, edhe pse ana e saj, Prokuroria e Rrethit ka nxjerrë urdhër- ende nuk kanë marrë vlerën e provës, konfirmojnë ndalimi për personat e mëposhtëm: Agim Myrto, veprimtarinë e ndonjërit prej tyre që në marsin e vitit Kujtim Nezha, Pirro Bufi, Anton Toti, Preng Bushi, 1997. Arrestimet janë kryer në flagrancë, në Arben Baboçi, Arjan Ndoci, Arben Prenga. Prokuroria përputhje me kërkesat e ligjeve procedurale dhe i ka akuzuar ata në bazë të neneve 230, 233 dhe 25 penale. Masat e sigurimit personal, të marra për të Kodit Penal. personat e inkriminuar, kanë gjetur mbështetje edhe Shefi i Komisariatit të Kurbinit ka kryer të gjitha nga prokuroria, e cila i është drejtuar gjykatës për veprimet për verifikimin e autoveturave të bllokuara, t’i miratuar ato. Organi që jep drejtësinë i ka gjetur konform dispozitave ligjore në fuqi. Pas verifikimit të mbështetura në ligj të gjitha veprimet e kryera ka rezultuar se makinat e bllokuara kanë qenë të nga policia në kushtet e flagrancës. Pra, nuk bëhet vjedhura dhe pronarët e tyre janë njerëz që janë marrë fjalë për qytetarë të pafajshëm, por për subjekte që gjerësisht me trafikun e makinave të vjedhura. kanë kryer vepra penale në bashkëpunim, për Qëndrimi i ligjshëm i policisë dhe i shefit të kriminelë. Komisariatit të Policisë së Rrethit ka bërë që të Lidhur me pretendimin tuaj për keqtrajtim, mund reagojë një grup banditësh, disa prej të cilëve kanë t’ju them se nuk ka pasur raste të tilla. Ashtu siç qenë kontingjent i përhershëm i policisë. Këtë gjë e kam deklaruar edhe më parë, policia është e konfirmon më së miri fakti që gjatë këqyrjes së vendit angazhuar seriozisht për të zbatuar dispozitat ligjore të ngjarjes është fiksuar edhe një numër i në fuqi dhe për të mbrojtur e garantuar liritë dhe të konsiderueshëm gëzhojash automatiku. Përveç të drejtat e qytetarëve. Cilido qytetar që konstaton shtënave të shumta, banditët kanë terrorizuar edhe shkelje të të drejtave të tij nga ana e policisë, të dhjetëra dëshmitarë që qarkullonin në afërsi të vendit mos ngurrojë t’i denoncojë ato në organet e të ngjarjes. prokurorisë e të drejtësisë dhe secili që ka bërë faj, Është e nevojshme t’i kujtoj deputetit Dajçi se të vihet para drejtësisë. në rrethin e Kurbinit kanë ndodhur disa ngjarje me Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! pasoja të rënda jo vetëm për banorët vendas, por Fjalën e ka zoti Dajçi. edhe për një pjesë të mirë të vendit. Nuk janë të Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! panjohura kontingjentet që kanë hedhur në erë shtylla Pas një kohe të gjatë të pyetjeve të mia, u erdhi të tensionit të lartë brenda territorit të rrethit të radha e përgjigjes nga ministri, megjithëse Kurbinit. Për pasojë, kanë mbetur pa energji elektrike vazhdohet të shkelet Rregullorja e Kuvendit. me mijëra banorë. Shtyllat e tensionit të lartë janë Unë dua t’i them ministrit lidhur me pyetjen e hedhur në erë në ato momente kur është acaruar parë se nuk është preteksti i makinave të vjedhura situata politike në Tiranë. përplasja midis shefit të komisariatit dhe të Pyetja e dytë: Cilët janë emrat e të fortëve dhe ashtuquajturve “të fortët e Laçit” dhe marrja peng e ku i bazoni ju akuzat ndaj meje për lidhje me tij, veprim që jo vetëm unë si deputet, por i gjithë elementët e inkriminuar? populli demokrat i Kurbinit e ka dënuar, domethënë Për pjesën e parë të pyetjes u përgjigja më lart, aktin e marrjes peng të shefit të komisariatit. Po e ndërsa për pjesën e dytë mund t’ju sqaroj se, përsëris që nuk janë pretekst makinat e bllokuara, përderisa ju, zoti Dajçi, përmes tubimeve të sepse makinat e vjedhura nuk i kishte bllokuar ky paligjshme që drejtoni, kërkoni “lirimin e djemve shef komisariati, por është papërgjegjshmëria e këtij tanë”, duke u bërë presion organeve ligjore dhe merrni drejtuesi të komisariatit për të drejtuar komisariatin, pjesë aktive në mbrojtjen e kësaj veprimtarie duke përdorur dhunë te njerëzit. Ai e ka përdorur kriminale, të vërtetuar si nga ana e prokurorisë, ashtu dhunën edhe te policët, për këtë ka dëshmitarë, e edhe nga gjykata, atëherë edhe unë nuk mund të ka përdorur te njerëzit e pafajshëm. Pra, kjo është veproj kundër logjikës juridike të gjërave. arsyeja. Po të ishte arsyeja e makinave të vjedhura,
868 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
unë mendoj që jo vetëm auditori i kësaj salle, por që u ka ngritur policia. Ata janë mbajtur e keqtrajtuar edhe ata që na dëgjojnë jashtë e dinë që makinat e në kundërshtim me çdo ligj e rregull, në kundërshtim vjedhura vijnë nën hundën e drejtuesve të dikasterit me rregullat e funksionimit të një shteti, janë të të Ministrisë së Rendit dhe të ministrit. Ministri e di gjithë të pafajshëm. Dhe në qoftë se një nga parullat fort mirë se kush i ka vjedhur makinat dhe se kush e demonstruesve gjatë asaj kohe ka qenë “lironi të është kapur e ndaluar me makinë të vjedhur. pafajshmit!”, kjo qëndron përsëri, zoti Ministër. Lironi Unë kam dalë në krye të protestuesve në Kurbin të pafajshmit dhe kapni kriminelët, zoti Ministër! Unë për të mbrojtur të drejtat dhe liritë e njerëzve dhe jo jam deklaruar publikisht, fjalët e mia, jo vetëm në për të marrë në mbrojtje ata që kryen atë veprim të televizion, jo vetëm përpara popullit, kanë qenë se dënueshëm. Ministri është këtu dhe të na thotë se jemi në mbështetje të organeve të policisë, jemi në sa veta janë ndaluar nga ata që kanë kryer atë akt. mbështetje të të gjithë atyre policëve të Asnjë njeri nuk është ndaluar nga ata. Mbahet i painkriminuar. ndaluar edhe një person i pafajshëm, që nuk ka lidhje Zoti Ministër, janë liruar makinat përsëri. Zoti fare me atë akt. Të gjithë ata që janë ndaluar, janë Ministër, nuk është ashtu siç thoni ju, se kolonel keqtrajtuar; ata kanë dhënë intervista nëpër Luan Mema është një specialist. Mendohuni mirë, televizione, kanë dalë në shtyp të fotografuar. Unë se mund të dalë edhe pa diplomë të shkollës së mund t’ju sjell dhe fakte. Faktikisht, asnjë nga mesme. Mendohuni mirë edhe për ato që tha zoti personat nuk është ndaluar për atë veprim. Murrizi, anëtar i Komisionit të Rendit e SHIK-ut, se Jo pa qëllim kam pyetur se kush janë emrat e të dhënat i ka marrë nga ju. të fortëve. Ku e bazon akuzën e tij ministri i Rendit Zoti Ministër, gjatë kësaj kohe të debatit me ju Publik për lidhjen time me elementë të inkriminuar? kam pasur oferta edhe nga njerëzit e krahut tjetër Më ka akuzuar publikisht dhe po të jetë ashtu siç për t’ju sulmuar, por unë nuk do t’ju sulmoj me thotë ai se prokuroria do t’i marrë në konsideratë, padrejtësi. Unë di që edhe atyre makinave të do të kishte marrë në konsideratë edhe denoncimin vjedhura, të cilat kanë ardhur nëpërmjet Portit të tim për ministrin në lidhje me këtë akuzë të rëndë Durrësit, u janë marrë një herë lekët, janë vjedhur që mund t’i bëhet një deputeti. Unë që nga ajo kohë përsëri dhe nuk ka pasur ndalesa të rregullta, për të i kam thënë ministrit se jam i hapur përpara ditur se të kujt janë këto makina. Prandaj, zoti prokurorisë për të vazhduar hetimet në lidhje me Ministër, kur të flasim këtu, të mos bëjmë fushatë këtë ngjarje. Pra, jo pa qëllim pyeta për emrat. Emrat dhe të mos ia hedhim njëri-tjetrit. Të jemi të hapur janë të atyre që kanë lidhje me njerëzit tuaj dhe unë përpara njerëzve. Unë bashkëjetoj me zgjedhësit e do t’jua përmend sot. Ministri përmendi emrin e mi. Unë banoj në Mamuras. Nezhës, i cili është kushëriri i prefektit të Lezhës, i Këtu gjej rastin t’i përgjigjem edhe njërit prej atij që më drejtoi akuzën bashkë me ministrin. organeve të forcës suaj politike, gazetës “Zëri i Përmendi edhe Ndocin. Edhe ai është kushëriri i popullit”, e cila më akuzon mua se kam lidhje edhe ish-kryetarit të Partisë Socialiste të Laçit, që është me trafik femrash. Zoti Ministër, kujtoni dhe të gjithë shkarkuar para tri ditësh. Përmendi edhe Prengën, personat që janë në këtë sallë të mendojnë se kush i cili i ka njerëzit në Komisariatin e Laçit. Pra, zoti i ka kushërirat në Itali dhe se kush ua trajton e Ministër, ata nuk kanë lidhje as me personin tim, keqtrajton atje. Prandaj merrni përsipër të as me të afërmit e mi. Zoti Ministër, unë nuk kam ballafaqohemi për akuzën e ngritur ndaj meje dhe lidhje me kriminelët, as me të inkriminuarit. Prandaj, nëse je burrë, ndihmoje Prokurorinë Shqiptare që do të thosha që mos bëni demagogji këtu, por të ta zgjidhë këtë çështje, këtë akuzë që ti e ke jeni të hapur e të pranoni edhe denoncimet e vërtetuar, por edhe denoncimin tim ta vërtetojmë para njerëzve. Të gjithë të ndaluarit në qytetin e Laçit e organeve të drejtësisë. kanë bërë denoncimin në prokurori, por prokuroria Së fundi, do të më vinte keq që një ministër të politike nuk i merr ato në shqyrtim. Për këtë ka thoshte se Shqipëria sot qenka mbuluar nga plehrat fakte, ka arkivime të dokumenteve. e Ministrisë së Rendit. Në të vërtetë, mua si deputet Përse keqtrajtohen qytetarët e pafajshëm të do të më vinte rëndë ta përdorja këtë fjalë. Laçit? Për këtë kam dalë në miting e do të dal Ju falemnderit, zoti Kryetar! përsëri dhe do t’i mbështes. Kush të dojë, le të vijë Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Dajçi! me mua të kontaktojë me njerëzit që janë keqtrajtuar Zoti Ministër, do të shtoni gjë? (Ministri nuk dhe që nuk mbajnë dot mbi shpatulla asnjë akuzë dëshiron të shtojë gjë tjetër.)
869 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Atëherë, këto kishim për sot, për sa u takon me amendamentin e paraqitur nga zoti Lalaj, si dhe çështjeve të grupuara në pyetje dhe interpelanca. me mendimin e ekspertëve të agjencisë përkatëse Duke falënderuar ministrin e Rendit Publik, zotin dhe krijoi bindjen se ky saktësim, ky korrigjim, që i Poçi, për përgjigjet që dha, kalojmë në çështjet e bëhet një neni të ligjit të vitit 1995, është i tjera të rendit të ditës. nevojshëm, sepse shtesa që i është bërë ligji në Fillojmë me shqyrtimin e projektligjit “Për një atë vit e ka larguar vizionin e kësaj agjencie nga ndryshim në ligjin nr. 7923, datë 19.04.1995 “Për të standardet ndërkombëtare që ekzistojnë sot dhe ka drejtën e autorit”. Është një projektligj i paraqitur krijuar një situatë që ka stimuluar një konkurrencë me iniciativën e deputetit Halil Lalaj. të pandershme, e cila në fund të fundit cenon të Fjalën e kanë komisionet. Fillojmë me drejtën e autorit, në vend që ta mbrojë. Komisionin e Medias. Zoti Lalaj e ka fjalën, si kryetar Ne jemi dakord që të kalojë për miratim në i këtij komisioni. seancë plenare, pasi është një amendament i Halil Lalaj – Falemnderit, zoti Kryetar! thjeshtë. Por jemi të ndërgjegjshëm që ky ndryshim, Nevoja për të bërë këtë ndryshim është shfaqur duke mos pasur efekt prapaveprues, nuk e sidomos kohët e fundit, kur edhe në këtë fushë përmirëson situatën, sepse diçka ka ndodhur, por ndihet emergjenca për të vënë rregull në dy drejtime: vetëm shërben për të stopuar, për të ndaluar së pari, për të kufizuar në maksimum, deri dhe në përkeqësimin e mëtejshëm të situatës. Jemi dakord eliminim, piraterinë në veprat letrare dhe artistike që ky projektligj të votohet në seancë plenare. në të gjitha gjinitë e artit; së dyti, për të zgjeruar e Skënder Gjinushi – Falemnderit! forcuar mbrojtjen kolektive të autorëve. Ka pyetje? Nuk ka. Një ligj i miratuar që në fillimet e këtij Kuvendi, Diskutime? Nuk ka. në vitin 1992, i plotësuar në vitin 1995, ka luajtur Grupet janë dakord? rolin e vet pozitiv. Megjithatë, në momentin e (Grupet shprehen dakord.) tanishëm, ai prapë shfaqet me disa të meta e Atëherë, mbyllet shqyrtimi i këtij projektligji, për mangësi. Ky ndryshim në këtë moment synon të të kaluar në projektligjin “Për ratifikimin e plotësojë një emergjencë, sepse, duke u ngritur amendamentit të marrëveshjes dypalëshe “Për shumë agjenci për mbrojtjen e autorëve, por që kanë riskedulimin e detyrimeve të borxhit të jashtëm të si objekt, më shumë se një agjenci, të njëjtën degë Republikës së Shqipërisë ndaj kreditorëve ose gjini të artit, shkakton në të vërtetë disa holandezë”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. shqetësime, rrëmujë etj. Atëherë, mbështetur në Komisioni i Ekonomisë? Zoti Malaj. këtë problem që ka lindur, mbështetur edhe në Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! përvojat, praktikat e vendeve të ndryshme, sidomos Komisioni i Ekonomisë është shprehur për ato evropiane, lind nevoja për të bërë këtë ndryshim. miratimin e këtij projektligji, duke theksuar se është Falemnderit! e domosdoshme të bëhet publike që ky ratifikim ka Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve? të bëjë me shtyrjen e afatit të një borxhi lidhur me Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka marrë kreditorët holandezë, pikërisht me lehtësirat që Klubi në shqyrtim këtë projektligj dhe, pasi dëgjoi edhe i Parisit i mundësoi Qeverisë Shqiptare gjatë krizës argumentet që paraqiti iniciuesi i projektligjit, duke kosovare. Atëherë u publikua fakti që të gjitha marrë edhe mendimin e shoqërisë civile, pra të borxhet afatshkurtra që kishte Qeveria Shqiptare, Shoqatës së Albautorit, të cilët dhanë shpjegime do të shtyheshin në një periudhë afatmesme. Kjo për domosdoshmërinë e këtij amendamenti në ligjin marrëveshje, në thelb, shpreh pikërisht këtë fakt, “Për të drejtën e autorit”, ishte dakord për miratimin domethënë një borxh që duhej të paguhej menjëherë, e tij në seancë plenare. Nuk pati ndonjë problem që shtyhet 5 vjet. Kjo praktikë do të vazhdojë edhe me të mos pranohej miratimi i këtij amendamenti nga kreditorët e tjerë. Komisioni i Ligjeve dhe nga seanca plenare. Ju falemnderit! Përfundimisht, komisioni është dakord për Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! miratimin e tij. Komisioni i Ligjeve? Zonja Çaka. Falemnderit! Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! shqyrtuar këtë projektligj dhe është dakord për Zoti Vejsiu, në emër të Komisionit të Arsimit. miratimin e tij. Nuk ka probleme kushtetuese, si Ylli Vejsiu – Edhe Komisioni i Arsimit u njoh dhe me ligjin “Për lidhjen e traktateve dhe të
870 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
marrëveshjeve ndërkombëtare”. gjyqësore në vendin tonë, nëpërmjet përmirësimit Skënder Gjinushi – Falemnderit! të sistemit të administrimit të çështjeve gjyqësore, Komisioni i Jashtëm? Zoti Begaj. asistencës teknike për pedagogët e arsimit juridik, Jonuz Begaj – Komisioni i Jashtëm është përmirësimit të ekzekutimit të vendimeve penale dakord që ky projektligj të kalojë në seancë. nëpërmjet zyrave të përmbarimit dhe në një sërë Skënder Gjinushi – Ka pyetje për këtë fushash të tjera që mbulohen nga Ministria e projektligj? Nuk ka. Diskutime? Drejtësisë, Fakulteti Juridik dhe Shkolla e Nuk ka. Grupet janë dakord? Magjistraturës. Po ashtu, edhe kredia tjetër, që ka (Grupet shprehen dakord.) të bëjë me reformën në administratën publike, do t’i Atëherë, e mbyllim shqyrtimin e këtij projektligji japë një ndihmesë forcimit të institucioneve dhe dhe kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për administratës publike, të cilat janë pjesë përbërëse ratifikimin e marrëveshjes së kredisë të zhvillimit e programit të Qeverisë Shqiptare dhe kanë një ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës prioritet të madh sidomos në programin Ndërkombëtare për Zhvillim IDA për projektin e antikorrupsion që ka Qeveria Shqiptare. Pra, për të reformës në administratën publike”. Në vazhdim dyja marrëveshjet, Komisioni i Ligjeve u shpreh është projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së dakord për miratimin e tyre. kredisë për zhvillim për projektin e reformës ligjore Falemnderit! dhe gjyqësore ndërmjet Shqipërisë dhe Shoqatës Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Ndërkombëtare për Zhvillim IDA”. Komisioni i Punës dhe Çështjeve Sociale? Zoti Mund t’i shqyrtojmë të dyja këto marrëveshje, Stankaj. zoti Malaj, meqë lidhen? Sadedin Stankaj – Edhe Komisioni i Punës (Zoti Malaj është dakord.) dhe Çështjeve Sociale, në mbledhjen e datës 28 Atëherë, i shqyrtojmë të dyja bashkë. Po, zoti qershor, ka shqyrtuar projektligjin që ka të bëjë me Malaj. projektin e reformës në administratën publike dhe Arben Malaj – Falemnderit! Të dyja kreditë është shprehur dakord që ky projektligj të kalojë shprehin vullnetin e Bankës Botërore për t’i dhënë për miratim në seancë plenare. ndihmë të menjëhershme Qeverisë Shqiptare dhe Falemnderit! me kushte shumë të buta për elemente të veçanta Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! që kanë të bëjnë me forcimin e institucioneve të Komisioni i Jashtëm? Zoti Begaj. administratës publike dhe me mirëfunksionimin e Jonuz Begaj – Edhe Komisioni i Jashtëm e sistemit gjyqësor. shqyrtoi këtë marrëveshje dhe është dakord, duke Për sa i përket projektit për reformën në theksuar se është në përputhje me normat e administratën publike, Komisioni i Ekonomisë i Kushtetutës dhe kërkon të diskutohet në seancë rekomandon Këshillit të Ministrave të programojë plenare. punën për të konkretizuar drejtimet e përdorimit të Falemnderit! fondeve të kësaj kredie dhe të shpejtojë procedurat Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! e disponimit të fondeve të përcaktuara në këtë Ka pyetje për këto dy marrëveshje? Nuk ka. marrëveshje. Ndërsa për sa i përket kredisë që jepet Diskutime? Nuk ka. për reformën ligjore dhe gjyqësore, komisioni i Grupet janë gati për të kaluar në votim? kërkon Qeverisë që të përfshihet në këtë projekt (Grupet janë gati.) edhe kualifikimi i stafit të Kuvendit dhe pajisja me Po, falemnderit! mjete logjistike e asaj pjese të strukturës së stafit Atëherë, mbyllet edhe shqyrtimi i këtyre dy që merret me elementet e përmirësimeve ligjore dhe projektligjeve. të përshpejtimit të tyre. Në bazë të Rregullores së Kuvendit, është Ju falemnderit! paraqitur një projektvendim “Për disa ndryshime në Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! numrin e anëtarëve të komisioneve të përhershme Komisioni i Ligjeve? Zonja Çaka. të Kuvendit dhe në përbërjen e tyre”, për të cilin ju Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve i ka tashmë keni marrë njoftim, por ka një ndryshim nga shqyrtuar të dy projektligjet në fjalë dhe mendoj se projekti fillestar, pasi, me kërkesën e Grupit të të dyja këto marrëveshje synojnë të japin një Djathtës së Qendrës, propozohet që edhe zoti ndihmesë konkrete në ecurinë e reformës ligjore dhe Bushati të jetë anëtar i Komisionit të Ekonomisë.
871 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Ka ndonjë koment për këtë projektvendim para parë do të votojmë për prezencën. votimit? Nuk ka. Ky variant paraqitet me konsensus Hapet votimi për efekt prezence. Mbyllet votimi nga ana e Byrosë Parlamentare. për prezencën. Po, zoti Begaj. Është shumica e nevojshme për të votuar, Jonuz Begaj – Unë nuk e di pse zoti Bushati kështu që fillojmë me votimin e projektligjit të parë. ka kërkuar këtë komision, se tani, në qoftë se bëhen Kush është dakord në parim me projektligjin “Për këto propozime për të forcuar komisionet dhe për t’i një ndryshim në ligjin nr. 7923 “Për të drejtën e bërë ato më efektive, s’ma do mendja që atje e ka autorit”,” propozuar nga deputeti Halil Lalaj? vendin zoti Bushati. Për të mund të ishte, për Hapet votimi. Mbyllet votimi. shembull, Komisioni i Kulturës. Me 86 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Skënder Gjinushi – Kemi një nen në 32 nuk kanë votuar, miratohet projektligji në parim. Rregulloren e Kuvendit që përcakton se deputeti merr Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. pjesë vetëm në një komision. Ky është rregulli i Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përgjithshëm. Por Kuvendi mund të bëjë përjashtim Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. për grupet parlamentare që nuk kanë mundësi Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përfaqësimi në të gjitha komisionet, çka do të thotë Kush është dakord në tërësi me projektligjin? që, nëse një grup parlamentar ka më pak se 13 Hapet votimi. Mbyllet votimi. anëtarë, që kanë komisionet gjithsej, mund të Me 89 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, lejohet që një deputet i këtij grupi të jetë në dy 29 s’kanë votuar, miratohet edhe në tërësi komisione, praktikë që e kemi përdorur pak, në dy- projektligji “Për një ndryshim në ligjin “Për të drejtën tri raste. Kurse për grupet e mëdha nuk kemi bërë e autorit”.” përjashtim. Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin Grupi Parlamentar i zotit Bushati ka kërkuar dy- e amendamentit të marrëveshjes dypalëshe “Për tri dublime. Për shembull, një anëtar kërkon ta ketë riskedulimin e detyrimeve të borxhit të jashtëm të në Komisionin e Jashtëm, kërkesë që ne s’ia Republikës së Shqipërisë ndaj kreditorëve plotësojmë dot, se do të thotë të rrisësh numrin e holandezë”,” propozuar nga Këshilli i Ministrave. këtij komisioni, dhe një tjetër kërkon ta ketë në Kush është dakord në parim me këtë projektligj? Komisionin e Ekonomisë. Pra, ata kërkojnë të Hapet votimi. Mbyllet votimi. përfaqësohen edhe në këtë komision. Pra, Me 81 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, propozohet që Komisioni i Jashtëm të bëhet, nga 37 nuk kanë votuar, miratohet projektligji në parim. 11, me 13 anëtarë; Komisioni i Industrisë të bëhet, Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. nga 11, me 13 anëtarë dhe Komisioni i Ekonomisë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. të bëhet, nga 15, me 17 anëtarë. Pjetër Arbnori dhe Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Maqo Lakrori kalojnë në Komisionin e Jashtëm. Ylli Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Bufi dhe Zef Bushati kalojnë në Komisionin e Kush është dakord në tërësi me projektligjin? Ekonomisë. Ingrid Shuli kalon te Komisioni i Hapet votimi. Mbyllet votimi. Industrisë. Zoti Arbnori lëshon Komisionin e të Me 82 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Drejtave të Njeriut, ku është aktualisht. Këto janë 36 nuk kanë votuar, miratohet projektligji edhe në propozimet. tërësi. Atëherë, e mbyllim debatin edhe për këtë Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin çështje. e marrëveshjes së kredisë të zhvillimit ndërmjet Për sa i përket caktimit të datës së debatit për Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës projektrezolutën, paraqitur nga një grup deputetësh, Ndërkombëtare për Zhvillim, IDA, për projektin e për këtë çështje, do të kalojmë më pas drejtpërdrejt reformës në administratën publike”. në votim. Kush është dakord në parim me këtë projektligj? Çështja e fundit për sot është shqyrtimi i Hapet votimi. Mbyllet votimi. kërkesës së Presidentit të Republikës për dhënien Me 80 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, e pëlqimit për emërimin e zotit Perikli Zaharia në 37 nuk kanë votuar, miratohet projektligji në parim. detyrën e anëtarit të Gjykatës së Lartë. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Tani do të kalojmë në votimin me radhë të të Abstenim? Nuk ka. Miratohet. gjitha çështjeve që kishin në rendin e ditës. Por më Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.
872 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Abstenim? Nuk ka. Miratohet. me 17 anëtarë. Kush është dakord në tërësi me këtë projektligj? Ka vërejtje për këtë pjesë të projektvendimit? Hapet votimi. Mbyllet votimi. Nuk ka. Vazhdon projektvendimi: Me 77 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 40 4. Zoti Pjetër Arbnori largohet nga Komisioni për nuk kanë votuar, miratohet projektligji edhe në tërësi. të Drejtat e Njeriut e Minoritetet dhe kalon në Kalojmë në miratimin e projektligjit “Për Komisionin e Jashtëm. ratifikimin e marrëveshjes së kredisë për zhvillim 5. Zoti Maqo Lakrori kalon në Komisionin e për projektin e reformës ligjore dhe gjyqësore Jashtëm. ndërmjet Shqipërisë dhe Shoqatës Ndërkombëtare 6. Zoti Ylli Bufi dhe zoti Zef Bushat kalojnë në për Zhvillim, IDA, propozuar nga Këshilli i Ministrave. Komisionin e Ekonomisë. Kush është dakord në parim me këtë projektligj? 7. Zonja Ingrid Shuli kalon në Komisionin e Hapet votimi. Mbyllet votimi. Industrisë. Me 81 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, Kush është dakord me këtë projektvendim? 36 nuk kanë votuar, miratohet në parim projektligji. Miratohet. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kalojmë në votimin e datës së debatit për Abstenim? Nuk ka. Miratohet. projektrezolutën e paraqitur nga një grup deputetësh. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Po, zoti Ruçi. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Gramoz Ruçi – Ne propozojmë që ky debat të Kush është dakord për miratimin e projektligjit zhvillohet javën e fundit të muajit korrik, pra më 24 në tërësi? korrik 2000. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Skënder Gjinushi – Po, zoti Blushi. Me 82 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, 34 Kiço Blushi – Unë propozoj që këtë debat ta nuk kanë votuar, miratohet projektligji edhe në tërësi. bëjmë të hënën, në datën 10 korrik. Sigurisht që Kuvendi besoj se është dakord me Skënder Gjinushi – Atëherë, meqë ka dy sugjerimin që ka bërë Komisioni i Ekonomisë për propozime, i hedhim në votë. Kush është dakord të përfshirë edhe stafin e Kuvendit në pajisjen me për datën 10 korrik? Nuk fiton ky propozim. mjete logjistike, në kuadrin e kësaj marrëveshjeje. Kush është dakord për datën 24 korrik? Fiton Ka ndonjë vërejtje për këtë? Nuk ka. Pra, Komisioni ky propozim. i Ekonomisë propozon që të përfshihet edhe Kuvendi Atëherë, debati për këtë çështje do të zhvillohet në këto projekte, në zbatim të kësaj marrëveshjeje. të hënën, në datën 24 korrik, ora 18:00. Kalojmë te projektvendimi. Në bazë të neneve Kalojmë në votimin e çështjes së fundit: 24, 27 dhe 83 të Rregullores së Kuvendit, i propozohet Shqyrtimi i kërkesës së Presidentit të Republikës Kuvendit që të bëhen këto ndryshime në numrin e për dhënien e pëlqimit për emërimin e zotit Perikli anëtarëve të komisioneve dhe në përbërjen e tyre: Zaharia në detyrën e anëtarit të Gjykatës së Lartë. 1. Komisioni i Përhershëm për Politikën e Kush është dakord? Jashtme, nga 11 anëtarë, të bëhet me 13 anëtarë. Hapet votimi. Mbyllet votimi. 2. Komisioni i Përhershëm për Industrinë, Punët Me 71 vota pro, 6 kundër, 10 abstenime, 30 nuk Publike dhe Tregtinë, nga 11 anëtarë, të bëhet me kanë votuar, miratohet kërkesa e Presidentit të 13 anëtarë. Republikës. 3. Komisioni i Përhershëm për Ekonominë, (Në fund të seancës deputetët Ziso Lluci dhe Financën dhe Privatizimin, nga 15 anëtarë, të bëhet Pal Dajçi bëjnë nga një deklaratë.)
873 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E enjte, 06.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim Evropën Juglindore, shumë nga këto probleme mund seancën. të trajtohen edhe në nivel rajonal, duke kërkuar Sot do të procedojmë sipas këtij rend-dite: bashkëpunim ndërmjet vendeve ballkanike, jo vetëm 1. Interpelancë me zëvendëskryeministren dhe në drejtim të shkëmbimit të informacionit, por edhe ministren e Punës dhe të Çështjeve Sociale, kërkuar në ngritjen e forumeve të përbashkëta, në zbatimin nga deputeti Leonard Demi. e programeve e të projekteve të ndryshme dhe në 2. Interpelancë me ministrin e Bujqësisë dhe të respektimin e konventave ndërkombëtare. Ushqimit, kërkuar nga deputeti Ndre Legisi. Zonja zëvendëskryeministre, 3. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së Unë e kam kërkuar këtë interpelancë për ta shitjes të aksioneve të shoqërisë anonime, Banka trajtuar këtë pasuri kombëtare të të gjithë Kombëtare Tregtare, ndërmjet Republikës së shqiptarëve, të trashëguar brez pas brezi, në tri Shqipërisë, Korporatës Ndërkombëtare Financiare drejtime: së pari, në planin kombëtar; së dyti, duke IFC dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim e parë në mundësitë që ofron bashkëpunimi rajonal BERZH”. dhe, së treti, në asistencën që mund të ofrojnë 4. Projektligji “Për ratifikimin e Konventës Civile strukturat evropiane, me regjimet e tyre rregullatorë, “Për korrupsionin”. të ligjëruara në një paketë parimesh dhe rregullash 5. Projektligji “Për zonat e lira”. shtrënguese, për të cilat kërkohet edhe mirëkuptim 6. Projektligji “Për krijimin e Task Forcës për nga vendet e Evropës Juglindore. Këto standarde sistemin elektroenergjitik”. parashikojnë drejtime, të cilat ndihmojnë për t’u 7. Votimi i kërkesës së disa deputetëve “Për dhënë përparësi programeve themelore, kombëtare krijimin e një komisioni të posaçëm për trajtimin e dhe rajonale. Programet rajonale, të cilat parashohin sistemit ujor të Shkodrës”. mbështetje teknike dhe financiare, mund të jenë të Pra, ky është rendi i ditës i fiksuar në kalendar. rëndësishme dhe u japin përgjigje sfidave tona që Fillojmë me çështjen e parë: Interpelancë me kanë të bëjnë me mjedisin. zëvendëskryeministren dhe ministren e Punës dhe Përveç marrëveshjeve dypalëshe, shumë nga të Çështjeve Sociale, zonjën Makbule Çeço, kërkuar vendet e Evropës Juglindore kanë ratifikuar mjaft nga deputeti Leonard Demi. traktate ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit, gjë Në fillim e ka fjalën deputeti Demi. që u ofron atyre mundësinë e bashkëpunimit në këtë Leonard Demi – Të nderuar kolegë, sektor. Bullgaria dhe Kroacia kanë bërë një përparim Zonja zëvendëskryeministre, të ndjeshëm në drejtim të institucioneve dhe Shqipëria ka pasuri mjedisore të politikave rregullatore. Të dyja këto vende kanë konsiderueshme, të cilat duhet të ruhen, për t’ua ngritur një sistem mjaft efikas të kontrollit dhe të përcjellë zhvillimin dhe përparimin tonë në këtë fushë vlerësimit të mjedisit. Po kështu, shembulli i brezave që vijnë. Në këtë drejtim kanë rëndësi të bashkëpunimit rumuno-kroat për menaxhimin e dorës së parë forcimi i politikave kombëtare dhe i pyjeve është, gjithashtu, një përvojë mjaft e mirë, institucioneve që merren me këtë problem jetësor, sidomos në drejtim të ruajtjes së pasurive kufitare, si dhe kontrolli i vetë mjedisit. duke përmirësuar menaxhimin e tyre. Mjedisi ynë përbën një pasuri të madhe dhe, Mjedisi është një fushë ku mund të përfitohet veç rëndësisë që ka për shëndetin dhe zhvillimin më shumë nga programet shumëpalëshe, sesa nga kulturor të të gjithë popullit shqiptar, ai paraqet edhe programet individuale. Ruajtja e biodiversitetit, një potencial të madh ekonomik, turistik, bregdetar, menaxhimi i pyjeve dhe kontrolli i pastërtisë së ujit liqenor dhe malor. Trashëgimia jonë e madhe kanë qenë probleme të një bashkëpunimi rajonal kulturore, që ndodhet në çdo qytet a qendër të banuar në disa vende të Evropës Qendrore. Për sa i përket të Shqipërisë, është, gjithashtu, një element tjetër menaxhimit të pyjeve, rajoni ynë ka një përparësi të tërheqës për suksesin e kësaj veprimtarie të madhe, pasi institucionet që merren me këtë problem rëndësishme ekonomike. janë ngritur prej kohësh dhe gëzojnë lidhje të mira Sot, në kuadrin e Paktit të Stabilitetit për me institucionet homologe të Evropës Perëndimore.
874 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Objektivi kryesor i programeve dhe projekteve në partneritet edhe me organizma të huaj homologë, mjedisore të Qeverisë, për mendimin tim, duhet të mund të ndërmarrë e të realizoj projekte konkrete, jetë nxitja e politikave institucionale, të cilat duhet me ndikim të fuqishëm për mbrojtjen dhe t’u përgjigjen përparësive mjedisore, brenda përmirësimin e kushteve të mjedisit. mundësive dhe vështirësive ekonomike me të cilat Qëndrimi dhe raporti me mjedisin është një përballet sot shoqëria jonë. Këtu duhet të veçohen, dukuri dhe kërkesë konstante, me karakter të në radhë të parë, ato përpjekje që kanë rëndësi të vazhdueshëm. Shoqëria, shteti, grupimet e dorës së parë, si: pyllëzimi, burimet ujore, ndryshme sociale, subjektet investuese, individët menaxhimi i bregdetit, biodiversiteti dhe erozioni. jetojnë në mjedis dhe e kanë atë kusht të Përdorimi i këtyre rregullave të qarta e transparente ekzistencës dhe të veprimtarisë së tyre. Ndikimi dhe i politikave për mjedisin janë çështje thelbësore mbi mjedisin, kur nuk respektohen ligjet e natyrës, jo vetëm për shtetin dhe Qeverinë, por edhe për sigurisht që mund të shndërrohet në faktor tronditës pronarët privatë. Këto norma duhet të jenë të dhe me pasoja të pariparueshme. Për shkak të detyrueshme dhe të mbrohen me ligj. Në këto tipareve dhe veçorive të veta, rigorozisht të përpjekje do të takohemi me fenomenin e përcaktuara, të shfrytëzimeve pa kriter në të korrupsionit dhe lufta më efikase në këtë drejtim kaluarën, por edhe sot, të dëmtimeve dhe ndotjeve është transparenca. që ka pësuar mjedisi, politikat dhe qëndrimet ndaj Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demi! tij kërkojnë nivele të reja ndërgjegjësimi, dije dhe Fjalën e ka zonja zëvendëskryeministre. kulture. Makbule Çeço – I nderuar zoti Kryetar, Veprimtaria e Qeverisë në këtë fushë Të nderuar deputetë, konceptohet e realizohet në zbatim të dispozitave Kërkesa e paraqitur për interpelancë në Kuvend kushtetuese dhe ligjore, të strategjisë së hartuar me temë “Politikat dhe qëndrimet e Qeverisë për për mjedisin, të planit kombëtar të veprimit në ruajtjen dhe shëndoshjen e mjedisit në vendin tonë” mjedis, të detyrimeve që burojnë nga konventat ku më jep rastin për të evidentuar para jush dhe mbarë jemi palë, si dhe të dokumenteve të tjera të opinionit shqiptar veprimtarinë dhe angazhimin e rëndësishme kombëtare dhe ndërkombëtare. Në Këshillit të Ministrave dhe të institucioneve të tij të këtë kuadër, politikat konkrete të Qeverisë janë të specializuara për të ruajtur, përmirësuar dhe ndjeshme ndaj ndryshimeve që pëson mjedisi transformuar mjedisin në një faktor të fuqishëm shqiptar, ndaj vlerësimeve që u bën shteti dhe zhvillimi dhe shëndeti. shoqëria përparësive mjedisore në momente të Gjatë kësaj legjislature mjedisi, me gjendjen dhe caktuara, si dhe ndaj makro e mikrofaktorëve të tjerë problemet që e shoqërojnë, ka merituar interesimin që futen në veprim në rrethana të brendshme e të dhe kujdesin e nevojshëm qeveritar. Në planin ligjor jashtme. dhe institucional, përmes ligjit nr. 8364, datë Siç dihet, vitet e tranzicionit e veçanërisht viti 2.07.1998, u bënë disa shtesa dhe ndryshime në 1997 u karakterizuan nga veprime individuale e ligjin nr. 7664, datë 21.01.1993 “Për mbrojtjen e kolektive me pasoja mbi mjedisin. Në garën e mjedisit”. Me këto shtesa e ndryshime, Agjencia shfrenuar për pasurim, mjedisi dhe përbërësit e tij, Kombëtare e Mjedisit u konceptua si institucion si pasuritë natyrore të vendit, toka, ujërat, pyjet, kombëtar në vartësi të Këshillit të Ministrave, duke plantacionet, veprat hidrike, sipërfaqet e gjelbërta, u shkëputur nga strukturat dhe varësia e Ministrisë hapësirat urbane, zonat turistike, gjallesat etj, u së Shëndetësisë. Me këtë status, kjo agjenci fitoi goditën si mall pa zot dhe në mjaft prej tyre mundësi më të mëdha organizative dhe koordinuese shkatërrimet përfunduan në procese të në fushën e mjedisit. Në vijim, me Urdhrin nr. 17, pakthyeshme. Goditja e institucioneve, e shtetit dhe datë 22.12.1999, të Kryeministrit, është miratuar e ligjit, projektet irracionale që shoqëria të dominohej rinovimi i planit kombëtar të veprimit mbi mjedisin, i nga mentaliteti dhe psikologjia antishtet e antiligj, cili ngre në një nivel më të lartë dhe harmonizon më vunë në pozitë të vështirë organet mjedisore, sepse mirë të gjithë faktorët kombëtarë e ndërkombëtarë ato ishin të sapoformuara, me personel modest, pa që kanë veprimtari e ndikim në mjedisin shqiptar. përvojën dhe fuqinë e nevojshme për t’i bërë ballë Aktualisht jemi në një stad ku Qeveria, me kësaj trysnie. institucionet e saj të specializuara në këtë fushë, Lëvizjet e mëdha demografike, intensifikimi i me potencialet e veta organizative dhe shkencore, veprimeve dhe veprimtarive private të
875 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
gjithfarëllojshme, rritja e shpejtë e importeve, rastet dhe shkurret, gjendja e të cilave aktualisht mund të e hyrjeve të pakontrolluara të lëndëve dhe mbetjeve themi se është e degraduar. Shkatërrimet në këtë të rrezikshme ose i mbeturinave nga shtete të sektor lidhen me prerjet masive ilegale për lëndë zhvilluara krijuan situata të reja, në të cilat ndikimet ndërtimi e dru zjarri, ku për vitin 1998 kjo sipërfaqe negative në mjedis u bënë alarmuese. Sidomos në është përllogaritur në rreth 2.450 ha. Zonat më Tiranë dhe në qytetet e mëdha u prishën ekuilibrat problematike janë ato të Mirditës, Kukësit, Fierit, dhe raportet e kapaciteteve mbajtëse mjedisore e Elbasanit etj. për rrjedhojë hapësirat urbane, rrugët, kanalizimet, Përveç dëmtimeve nga prerjet e paligjshme, sistemet e pastrimit, të furnizimit me ujë e me dëmtime serioze ka pasur edhe nga zjarret, energji, mjediset tregtare etj, praktikisht nuk po u kryesisht në Jug të vendit, si dhe nga sëmundjet e përgjigjen dot më zhvillimeve aktuale. drurëve, të cilat nuk janë luftuar siç duhet. Këto Disa nga problemet kryesore, me të cilat dukuri, si dhe tregtia e paligjshme e materialit drusor përballemi aktualisht në fushën e mjedisit, do të dhe e prodhimeve të tjera pyjore, mbikullotja, zëniet mundohem t’i rreshtoj si më poshtë: me dhe pa leje të fondeve pyjore e kullosore, cenimi Së pari, mbipopullimi i zonave qendrore dhe dhe rrënimi i ekosistemeve pyjore dhe ujore, dukuritë bregdetare. e erozionit, mungesa e mbjelljeve të reja etj, kanë Dyndja e popullsisë nga zona të tjera drejt zonave krijuar e krijojnë probleme serioze dhe me rrjedhoja qendrore dhe bregdetare ka sjellë një presion të ekologjike, mjedisore e shëndetësore në të gjithë shumanshëm mbi këto hapësira. Me potencialet e vendin, të shoqëruara njëkohësisht edhe me disa tyre të mëdha prodhuese dhe me lehtësirat që probleme të karakterit social dhe ekonomik për ofrojnë për kushtet e jetesës, këto zona janë kthyer popullsinë. në strehë për shumë banorë të vendit. Nga ana tjetër, Reforma e ndërmarrë nga Qeveria në sektorin e aktiviteti i tyre jetësor e ka dëmtuar këtë hapësirë, pyjeve e të kullotave dhe krijimi i njësisë së duke krijuar disa probleme të karakterit mjedisor. menaxhimit mjedisor të tyre do të forcojë punën Në veçanti për zonën bregdetare duhet pasur parandaluese dhe kontrollin mbi prerjet ilegale të parasysh se kjo ka vlera të spikatura për zhvillimin pyjeve, të kryerjes së veprimeve të ndryshme në tërësi, por njëkohësisht është edhe substrakti abuzive në fondin pyjor, si dhe do të ndikojë në më i favorshëm për shtetin shqiptar në drejtim të shmangien e degradimit të mëtejshëm të tyre. Për zhvillimit të një turizmi që respekton vlerat mjedisore këtë qëllim, krahas intensifikimit të veprimtarisë dhe rrit të ardhurat e popullsisë lokale. Gjithashtu, shtetërore, është më se i domosdoshëm në hapësirën tonë bregdetare ndodhen zona me bashkërendimi dhe pjesëmarrja aktive e organeve vlera të pakrahasueshme natyrore, për të cilat të qeverisjes vendore dhe e komuniteteve lokale. Shqipëria në disa raste ka mbetur i vetmi vend Prerja dhe degradimi i pyjeve kryesisht në dëshmitar në rajon. Për të ruajtur këto vlera e për të shpatet e pjerrëta dhe në terrenet malore kanë frenuar e minimizuar faktorët ndikues që favorizuar ndjeshëm dukurinë e erozionit, i cili përkeqësojnë standardet e mjedisit, Qeveria dhe përbën faktorin më kryesor të degradimit dhe institucionet e saj të specializuara po punojnë për varfërimit të tokës dhe për rrjedhojë edhe të shëndetit të realizuar një lëvizje më të studiuar të popullsisë mjedisor e njerëzor. Dukuria e erozionit shtrihet në drejtim të këtyre zonave, për të kontrolluar e pothuajse në të gjithë sipërfaqen e vendit tonë. disiplinuar procesin e ndërtimeve, duke mos lejuar Në të kaluarën, si rezultat i hapjes së tokave të ndërtime pa kriter dhe pa leje, për përmirësimin e reja, u dëmtuan rreth 200 mijë ha pyje dhe kullota. kushteve të infrastrukturës, sidomos në ato drejtime Gjatë viteve të para të tranzicionit, si rezultat i që kanë ndikim konkret mbi mjedisin. mosfunksionimit të strukturave përkatëse dhe Së dyti, mund të parashtroj problemet për abuzimeve në shfrytëzimin pa kriter, janë dëmtuar gjendjen në pyje. me mijëra ha pyje, të cilat shërbejnë si zona Problemi i dëmtimeve në pyje është nga më mbrojtëse dhe ulin efektin gërryes të ujërave. Gjatë seriozët në këta dhjetë vjetët e fundit. Pyjet, siç kësaj dekade, për shkaqe krejt ordinere, janë dihet, zënë një sipërfaqe prej 1.044.640 ha të të dëmtuar mjaft prita malore, argjinatura dhe vepra të gjithë territorit të vendit, nga e cila 83 % raportohen tjera arti, si dhe janë shfrytëzuar tej kufijve të lejuar si pyje prodhuese. Rreth 55% të sipërfaqes së shtretërit e lumenjve për inerte, gjë që ka çuar deri përgjithshme të fondit pyjor e përbëjnë pyjet e ulëta në shembje të urave të komunikacionit. Të gjitha
876 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
këto përbëjnë shkak për gërryerje, përmbytje, por edhe të masave të marra për uljen e faktorëve depozitim dherash dhe rrëshqitje të tyre në përmasa përkeqësues për mjedisin, është krijuar një gjendje shumë të rrezikshme. Vërshimet në zonat e disi më e përmirësuar. Nga analiza e treguesve Zadrimës e të Kallmetit në Lezhë, Mamuras, Mifol, mjedisorë për vitin 1999 në ndërmarrjet industriale Gramsh, Elbasan etj, kanë qenë të përsëritura, duke të sistemit të Ministrisë së Ekonomisë Publike dhe dëmtuar me dhjetëra ha tokë çdo vit. të Privatizimit, rezulton se niveli i përgjithshëm i Nisur nga kjo gjendje, Qeveria, me politikën e shkarkimeve industriale krahasuar me vitin 1998 saj për ruajtjen dhe mbrojtjen e mjedisit e të tokës është ulur në masën 26 %. Në sektorin industrial bujqësore, synon të stabilizojë fillimisht zonat më aktualisht problem shqetësues për mjedisin paraqet të rrezikuara, për të kaluar më pas në një stabilizim aktiviteti i përpunimit të lëkurëve. Duke qenë një normal të situatës. Për këtë qëllim investimet e sektor plotësisht i privatizuar, kontrolli i shkarkimit Qeverisë Shqiptare në drejtim të kullimit, ujitjes dhe të mbeturinave dhe i ndotjes së mjedisit është detyrë mbrojtjes së tokës nga gërryerjet, në vitin 2000 janë ekskluzive e strukturave të pushtetit lokal dhe e rritur 2,5 herë në krahasim me vitin 1997, ose e Agjencisë Kombëtare të Mjedisit. Për të minimizuar shprehur në shifra absolute, për këtë vit fondi i dhe shmangur këto ndikime, është e nevojshme që akorduar nga Buxheti i Shtetit për investime në këtë fillimi i punës dhe licencimi i aktivitetit të këtyre fushë është 510 milionë lekë. Ndërsa Banka subjekteve t’i nënshtrohet më mirë gjykimit të Botërore, po në këtë sektor, vitet e fundit ka financuar specializuar të strukturave përkatëse shtetërore. dy projekte, me një vlerë prej rreth 80 milionë Në sektorin e naftës, në zbatim të programit dollarësh, me një shtrirje pothuajse në 20 rrethe të për monitorimin nga ana e kompanisë “Albpetrol” të vendit. problemeve të mjedisit, është lidhur kontrata me Politika e Qeverisë synon, gjithashtu, Institutin e Naftës në Fier për të kryer të gjitha përmirësimin e legjislacionit në drejtim të mbrojtjes analizat e shkarkimeve në ajër, në ujë e në tokë në së tokës. Aktet ligjore dhe nënligjore ekzistuese për të gjitha vendburimet e naftës për vitin 2000. Në këtë qëllim nuk plotësojnë kërkesat, madje mund strukturën e Albpetrolit është ngritur zyra e mjedisit të themi që kanë boshllëqe. Aktualisht nuk kemi dhe shëndetit, e cila ka si funksion të vetin zbatimin një ligj të veçantë, ku të trajtohen të gjitha elementet e ligjshmërisë dhe plotësimin e kritereve dhe të që kanë të bëjnë me mbrojtjen e tokës, por tërthorazi kushteve teknike dhe shkencore në funksion të në disa akte ligjore dhe nënligjore, si në ligjin “Për ruajtjes dhe mbrojtjes së mjedisit. Por në këtë mjedisin”, në ligjin minerar, në ligjin “Për sektor, për shkak të teknologjisë së vjetruar, të urbanistikën” etj. trajtohen disa elemente të veçanta amortizimit të pajisjeve, të makinerive të nxjerrjes të mbrojtjes së tokës. Nisur nga kjo gjendje, është së naftës, të ndryshimeve mbi pronësinë e tokës, parashikuar që brenda këtij viti të hartohet e të të numrit të madh të puseve të shpuar etj, gjendja e miratohet ligji “Për mbrojtjen dhe administrimin e mjedisit është realisht e rënduar. Ndikime tokës” së bashku me aktet e nevojshme nënligjore. përkeqësuese ushtron edhe rrjedhja e ujërave me Së treti, do të tërhiqja vëmendjen në drejtim të përmbajtje të lartë sulfuri, hidrogjeni, kloruri dhe nafte, ndikimit industrial mbi mjedisin. shkarkimi në sasi të mëdha i gazit me përmbajtje Problem shqetësues, i evidentuar tashmë, i H2S dhe CO2, ndotja e tokës bujqësore nga trashëguar edhe nga vitet e kaluara, mbetet industria. rrjedhjet e pakontrolluara të puseve të naftës etj. Nga zhvillimi industrial i ekonomisë së centralizuar Elementë ndotës shpërndajnë në mjedis, në ajër, mbarten edhe disa gabime, sidomos në fushën e në ujë e në tokë edhe dy uzinat e përpunimit të ndërtimeve industriale, të cilat nuk kanë pasur naftës në Ballsh e në Fier. parasysh koston mjedisore që ato shkaktonin. Për të kontrolluar e zbutur këta faktorë negativë, Industria e naftës dhe e gazit, industria metalurgjike gjatë vitit 1999 janë investuar 30 milionë lekë, ndërsa dhe ajo e prodhimit të kimikateve janë më ndotëse për vitin 2000 do të investohen 170 milionë lekë, si në rastet kur funksionojnë, ashtu edhe në rastet kryesisht për krijimin e kushteve teknike dhe për kur ato janë mbyllur, por që mbetjet e akumuluara zëvendësimin e riparimin e tubacioneve dhe të nga prodhimtaria e viteve të kaluara përbëjnë një rezervuarëve naftëmbajtës. Gjatë vitit 1999 është burim të mirëfilltë ndotjeje dhe rreziku për jetën. kryer studimi i përmirësimit të mjedisit në zonën e Në sektorin e industrisë, si rrjedhojë e reduktimit vendburimeve Patos-Marinëz nëpërmjet grumbullimit pothuajse deri në minimum të aktivitetit prodhues, të naftës në gropat e puseve, studim i cili është
877 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
miratuar nga organizmat përkatës dhe është gjenden e mjedisit. planifikuar të zbatohet gjatë këtij viti. 6. Ndërgjegjësimi dhe sensibilizimi i publikut në Aktivizimi i termocentraleve, si rrjedhojë e krizës rritjen e dijeve dhe të kulturës për mjedisin dhe energjetike, ka shtuar burimet e ndotjes së ajrit në mbrojtjen e tij. shkallë vendi. Gjithashtu, përdorimi si lëndë djegëse 7. Zgjerimi dhe konsolidimi i lidhjeve me forume i qymyrgurit ka rritur sasinë e mbetjeve të ngurta në dhe organizma mjedisorë ndërkombëtarë. mjedis. Për këtë sektor mbetet detyrë monitorimi i Realizimi i këtyre synimeve është i lidhur me shkarkimeve në ajër, në ujë e në tokë. Krijimi i gjetjen e burimeve financiare që do të mbështetin njësisë përkatëse, me objekt sigurimin e këtë aktivitet. informacionit mjedisor dhe administrimin e Duke pasur parasysh gjendjen financiare të problemeve në këtë fushë, është detyra prioritare shtetit tonë, përpjekjet për realizimin e këtyre për këtë strukturë ekonomike dhe për vetë Ministrinë detyrave janë përqendruar edhe në sigurimin e e Ekonomisë Publike dhe të Privatizimit. mjeteve të nevojshme financiare si nga burimet e Drejtimi i katërt, për të cilin unë do të tërhiqja brendshme, ashtu edhe jashtë vendit. vëmendjen në këtë interpelancë, është procesi i Si mjet efikas për realizimin e objektivave privatizimit dhe mjedisi. konkrete për përmirësimin dhe rehabilitimin e Në procesin e privatizimit të objekteve të situatës mjedisore kanë shërbyer projektet me ndryshme ekonomike prezantohen edhe disa donatorë të huaj. Sot në fushën e mjedisit kemi tri probleme me karakter mjedisor. Të tilla janë: projekte të mëdha: një për ruajtjen e Liqenit të Ohrit, prezenca në objektet që shpallen për privatizim të me 1,7 milionë dollarë; një për ruajtjen e lëndëve kimike të rrezikshme në formë stoqesh, të biodiversitetit e të ekosistemeve në zonën e Gjirit nxjerra jashtë përdorimit ose të përfshira në mjetet të Vlorës, me 1,9 milionë dollarë, dhe një tjetër për e xhiros së objektit; ndotjet e shkaktuara nga përgatitjen e komunikimit të parë kombëtar për aktiviteti i mëparshëm industrial dhe, nivelet e ndryshimet klimatike, me 263 mijë dollarë. papranueshme të ndotjeve nga aktiviteti aktual Gjithashtu, është në proces zbatimi i planit të industrial. Karakteristikë është se qoftë strukturat menaxhimit të pyllit të Divjakës dhe Lagunës së e ngritura për kryerjen e procesit të privatizimit, ashtu Karavastasë, me rreth 400 mijë eku. dhe pronarët e rinj nuk i njohin ose i nënvleftësojnë Përveç këtyre projekteve të mëdha, ka një seri problemet mjedisore dhe përgjegjësitë që duhet të projektesh më të vogla, të cilat plotësojnë kuadrin e mbajnë në raport me to. Në këto kushte, është e përpjekjeve që bëhen edhe nga OJQ-të për ruajtjen nevojshme të plotësohet kuadri ligjor përkatës dhe dhe mbrojtjen e vlerave të natyrës dhe të në dokumentacionin e privatizimit parashikohet të biodiversitetit në vendin tonë. Për t’u përmendur përfshihen edhe detyrimet konkrete që kanë është fakti se edhe projekte në fusha të tjera, si në subjektet pjesëmarrëse në këto procese privatizimi. pyje, bujqësi, transport, peshkim etj., kanë Drejtimet kryesore të punës në raport me komponentë mjedisorë të përfshirë në to, që mjedisin. plotësojnë kuadrin e problematikave që realizojnë. Si drejtime kryesore të punës së Qeverisë e të Nëpërmjet këtyre projekteve, me ndihmën e organeve të saj të specializuara në këtë fushë, unë donatorëve, u hartuan një seri platformash, një seri do të gjykoja si më të rëndësishme sa më poshtë: planesh veprimi, si ajo e ujërave, e biodiversitetit, e 1. Plotësimi i kuadrit të nevojshëm ligjor. mjeteve urbane, e menaxhimit të zonës bregdetare 2. Forcimi institucional i organeve të ngarkuara etj., të cilat krijuan bazën e nevojshme teorike dhe me mbrojtjen e mjedisit. praktike për ecurinë normale të punës në fushat e 3. Zgjerimi dhe koordinimi i veprimtarive midis lartpërmendura dhe për përballimin e këtyre detyrave dikastereve, institucioneve e organeve të qeverisjes me koncepte bashkëkohore. vendore dhe OJQ-ve. Gjithashtu, shteti, me mundësitë financiare që 4. Licencimi i veprimtarive të subjekteve dhe ka në dispozicion, ka financuar, duke rritur vit pas intensifikimi i kontrolleve nga inspektoratet e viti kontributin e tij, për kryerjen e studimeve shumë ndryshme për të evituar ndotjet dhe dëmtimet në të nevojshme nga institucionet e specializuara mjedis, si dhe për të marrë masa rehabilituese. kërkimore-shkencore. Në sajë të këtyre studimeve 5. Kryerja e monitorimit të elementeve mjedisore po mundësohet realizimi i procesit shumë të vështirë dhe sigurimi i të dhënave dhe informacioneve për të monitorimit të mjedisit në shkallë kombëtare, që
878 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
siguron të dhënat, mbi të cilat përcaktohen zonat ruajtjen e vlerave mjedisore në pyje e që në të problematike dhe nevojat për ndërhyrje rehabilituese. ardhmen do të shërbejë si bërthamë për t’u atashuar Plotësimi i kuadrit ligjor rregullator për mjedisin pranë Ministrisë së Bujqësisë, për arsye të raporteve është një nga pikësynimet në strategjinë e Qeverisë reciproke që ekzistojnë midis këtyre fushave. Në për mjedisin. Ndodh kështu jo vetëm për shkak të krye të këtij sistemi institucional, Agjencia trashëgimisë tepër modeste në legjislacionin Kombëtare e Mjedisit do të forcojë e konsolidojë mjedisor, por edhe sepse synohet që në këtë fushë profilin dhe personalitetin e vet, duke ngritur më lart shumë të gjerë, pozicionet, rolet dhe përgjegjësitë nivelin e saj institucional, çka do të sjellë e të gjithë aktorëve: shtet, publik, investitorë, individë përmirësime të ndjeshme në forcimin e të gjitha të konceptohen e të zhvillohen vetëm mbi baza strukturave dhe në përballimin më me nivel të legale dhe ligjore. detyrave. Trajtimi kushtetues i obligimeve të shtetit ndaj Hartimi dhe zbatimi i politikave, programeve dhe mjedisit, i të drejtave ndaj publikut për të pasur një strategjisë së Qeverisë kërkojnë angazhimin tërësor mjedis të pastër dhe për t’u informuar për gjendjen të organeve dhe të strukturave shtetërore, si dhe e tij, miratimi nga Kuvendi i ligjit “Për disa shtesa e dijet, kompetencën dhe përkushtimin e punonjësve ndryshime në ligjin “Për mbrojtjen e mjedisit”,” i ligjit të tyre. Prandaj, kryerja e detyrave për mjedisin nga “Për urbanistikën” dhe i ligjeve të tjera, si dhe një çdo organ shtetëror dhe rritja e koordinimit midis varg vendimesh të Këshillit të Ministrave për tyre është një nga drejtimet e tjera kryesore të probleme të ndryshme mjedisore, janë hapat e veprimtarisë së ndërmarrë nga Qeveria. realizuar në plotësimin e legjislacionit mjedisor. Duke qenë nën ndikimin negativ të faktorëve të Ndërkohë po punohet intensivisht për një paketë të njohur historikë dhe aktualë të karakterit politik, plotë ligjesh dhe aktesh nënligjore, të cilat janë administrativ, deri dhe psikologjik e kulturor, këto hartuar dhe kanë hyrë në procedurat e miratimit. resurse nuk janë e nuk mund të ishin optimale, Projektligje të tilla si: “Për mbrojtjen e pastërtisë së veçanërisht në vitet e para të tranzicionit, që u ajrit”, “Për normat e shkarkimeve në ajër”, “Për mbyllën me periudhën e ’97-ës. mbrojtjen e mjedisit detar nga ndotjet”, “Për zonat e Angazhimet tërësore në problemet e mprehta mbrojtura”, “Për mbrojtjen e natyrës dhe të që është dashur të përballohen, si vendosja e rendit biodiversitetit”, “Për vlerësimin e ndikimit në mjedis”, dhe e qetësisë, sigurimi i jetës dhe pasurisë së “Për monitorimin e mjedisit”, “Për mbrojtjen e qytetarëve dhe në tërësi kthimi në normalitet i të liqeneve ndërkufitare” etj., janë pjesa më e gjitha aspekteve të jetës publike dhe private, kanë rëndësishme e kësaj pakete. Miratimi i tyre do të ndikuar që mjedisi dhe mbrojtja e tij të mos zënë krijojë kushte krejtësisht të reja e të favorshme dhe vendin që u takon në preokupimin dhe punën e të do t’i japë një shtysë të fuqishme mbrojtjes dhe gjitha organeve dhe strukturave shtetërore. Ndonëse shëndoshjes së mjedisit. disi e kuptueshme kjo situatë për ne, nuk quhet Forcimi institucional, rritja e kapaciteteve të kurrsesi e justifikuar. Prandaj, Qeveria ka insistuar organeve shtetërore për mbrojtjen e mjedisit është në angazhimin sa më racional të të gjitha organeve një aspekt tjetër që tregon për vëmendjen, kujdesin dhe strukturave shtetërore ndaj mjedisit, në njohjen dhe zbatimin e strategjisë së Qeverisë lidhur me prej tyre të politikave sektoriale dhe në impenjimin mjedisin. e secilit dikaster për zbatimin e tyre në veprimtaritë Krijimi i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit ishte e veta. Kjo kërkon që të braktisen me vendosmëri hapi më i rëndësishëm në përpjekjet për krijimin qëndrimet shpërfillëse, indiferenca dhe anashkalimet dhe forcimin e institucioneve të specializuara për që u bëhen jo rrallë problemeve mjedisore; të mbrojtjen e mjedisit. Ky hap do të pasohet nga hapa amortizohen ndërhyrjet dhe presionet e grupeve a të tjerë, si forcimi i organizmave mjedisorë në të personave “të fuqishëm”, të cilët synojnë realizimin gjitha dikasteret e institucionet, si dhe në organet e e interesave të tyre në dëm të mjedisit. pushtetit lokal, të cilat janë pjesë e një koncepti Procese të tilla të rëndësishme, si: privatizimi tashmë të konsoliduar për krijimin dhe funksionimin ose rivënia në punë e objekteve dhe ndërmarrjeve e rrjetit të plotë kombëtar të organizmave të shtetërore, angazhimi i subjekteve private, vendase specializuar për mjedisin. Gjithashtu, duhet ose të huaja, në sipërmarrje të mëdha, si: ndërtim përmendur krijimi i njësisë së menaxhimit mjedisor rrugësh, korridoresh dhe autostradash, ndërtim dhe të projektit të pyjeve, si një organizëm që punon për zgjerim kalatash e portesh, zbatim projektesh në
879 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
fusha të rëndësishme e me peshë, siç dihet, tyre. Duke vlerësuar këtë fakt, është detyrë e drejtohen e administrohen nga dikastere dhe organeve shtetërore, qendrore dhe lokale, që t’u japin organizma konkretë shtetërorë; ata zbatojnë atyre të gjithë mbështetjen e domosdoshme në rrugë procedura, lidhin kontrata, japin licenca, subjektet ligjore, të krijojnë e të institucionalizojnë hapësirat fillojnë nga puna dhe në të gjithë këtë vazhdimësi, e nevojshme për koordinime dhe bashkërendime me mbrojtja e mjedisit nga impaktet që shkaktojnë këto to, duke i vlerësuar si partnerë të efektshëm në veprimtari nuk është vlerësuar dhe zbatuar gjithmonë realizimin e politikave shtetërore për mjedisin. e për çdo rast në mënyrë konkrete. Në kuadrin e politikave mjedisore, synimi për të Qeveria nuk e shikon procesin e studimeve zgjeruar lidhjet dhe bashkëpunimin me organizmat paraprake të impakteve mjedisore ndaj aktivitetit të ndërkombëtarë, rajonalë dhe globalë, shtetërorë dhe investitorëve si pengesë të punës së dikastereve, joshtetërorë, ka qenë dhe mbetet përparësi e por përkundrazi, si një ndihmesë që rrit në mënyrë Qeverisë. Aktualisht kemi lidhje të qëndrueshme dhe të ndjeshme efektshmërinë e aktiviteteve dhe e konsiderohemi si partnerë nga të gjithë organizmat drejton vendin drejt një zhvillimi të qëndrueshëm, mjedisorë evropianë, jemi përfaqësuar në mjaft duke respektuar ato vlera të mëdha natyrore që takime dhe konferenca botërore për mjedisin e Shqipëria i posedon sot dhe që bota e huaj aq kështu me radhë. shumë i vlerëson. Në këtë kuadër, mund të Vëmendje e veçantë i është kushtuar zgjerimit përmendim se, me gjithë kujdesin që po tregojnë të shpejtë të pjesëmarrjes dhe anëtarësimit në KRRT-të e rretheve dhe të bashkive, pa mohuar konventa, protokolle dhe marrëveshje ndërkombëtare përmirësimet e dukshme në punën e tyre, vërehen për mjedisin. Këtu mund të përmendim konventën ende raste që, kur miratohen ndërtime objektesh e divesitetit biologjik, konventën e ndryshimeve dhe zhvillime veprimtarish që prekin e dëmtojnë ato klimatike, konventën e luftës kundër shkretëtirëzimit, pak sipërfaqe të gjelbërta dhe objekte të tjera sportive konventën e mbrojtjes së tokave të lagura, konventën që kanë mbetur në mjedise urbane, që cenojnë e e mbrojtjes së Detit Mesdhe etj. Qysh nga viti i rrezikojnë zonat e mbrojtura, nuk përfillin ardhmërinë kaluar e në vazhdim po punohet për të përfunduar turistike të një mjedisi konkret etj. Shembull më aderimin në 6 konventa dhe në protokollet e tyre të konkret për këtë është Parku te kodrat e Liqenit shumta. Po ecet me vendosmëri në këtë rrugë, duke Artificial të Tiranës. qenë të bindur se kemi të bëjmë me një aspekt të Koordinimet e partneritetit me OJQ-të. rëndësishëm të integrimit të vendit tonë në Evropë Mjedisi dhe mbrojtja e tij ishin ndër të parat dhe se përbën një mundësi për të përfituar një fusha ku u shfaqën organizatat joqeveritare, si krijesa asistencë të vazhdueshme e të shumëllojshme, për të reja, në kuadrin e projekteve të shoqërisë të mundësuar hartimin dhe zbatimin e projekteve, shqiptare, për t’u shndërruar në shoqëri civile aktive, për të kualifikuar specialistët dhe kuadrot, për të tërësisht demokratike. Dhe kjo dukuri nuk ishte ngushtuar diferencat me vendet e zhvilluara në rastësi. Në themel të saj qëndron ndërgjegjësimi hartimin dhe zbatimin e politikave e të strategjive dhe obligimi qytetar për qëndrime aktive dhe për mjedisin. bashkëkohore ndaj mjedisit, që na përket të gjithëve, Është i njohur fakti që politika dhe qëndrimet e dhe jo vetëm neve, por edhe brezave pasardhës. një shteti ndaj mjedisit të vet janë me ndikime e Aktualisht, në këtë fushë ushtrojnë veprimtarinë e pasoja edhe për fqinjët, jo thjesht për zonat e tyre mbi 60 OJQ të nivelit kombëtar e rajonal, të rajoneve ndërkufitare, por edhe më gjerë. Nisur nga cilat mund të themi se po bëjnë një punë të kjo e vërtetë, organizmat e specializuar po bëjnë lavdërueshme për informimin dhe ndërgjegjësimin e përpjekje për zgjerimin e lidhjeve dhe të publikut, për sensibilizimin e opinionit dhe për bashkëpunimit me fqinjët për arritjen e marrëveshjeve mbrojtjen e rehabilitimin e mjedisit. dy dhe shumëpalëshe, me objekt mbrojtjen dhe Gjatë këtyre viteve, prej tyre janë hartuar dhe miradministrimin e mjedisit nëpërmjet shkëmbimeve zbatuar mjaft projekte të aspekteve nga më të të informacioneve, përfitimit të asistencave teknike ndryshme të mjedisit. Dhe sa për ilustrim, po dhe profesionale, kryerjes së veprimtarive të kujtojmë se vitin e kaluar vetëm shoqatat e përbashkëta etj. Madje po synohet që lidhje, Pogradecit vunë në jetë 10 projekte konkrete për koordinime dhe rakordime të tilla të realizohen edhe mjedisin. Këto shoqata, në punë e sipër, po fitojnë në nivele lokale nga organet vendore me homologët përvojë, po rrisin kompetencën dhe personalitetin e e tyre respektivë. Për të qenë sa më të efektshëm
880 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në këto veprimtari, kurorëzimi i këtyre lidhjeve dhe, për një përfshirje sa më të gjerë në projektet që ca më shumë, implementimi i tyre kërkon që janë paraqitur si nga ana jonë, ashtu edhe nga organet shtetërore, drejtuesit dhe specialistët e tyre vendet e tjera pjesëmarrëse. Shqipëria, me t’i karakterizojë kompetenca dhe serioziteti, të pozicionin e saj gjeografik, ofron potenciale të mëdha dëshmojnë profesionalizëm dhe partneritet dinjitoz. për projekte me rëndësi rajonale në fushën e Organizmat dhe strukturat pedagogjike, mjedisit. Këtu mund të përmendim liqenet e kërkimore e shkencore që disponon vendi, si Shkodrës, të Ohrit dhe të Prespës, si dhe lumin e universitetet, fakultetet, Akademia e Shkencave, me Drinit, për të cilat Shqipëria është i vetmi vend që dhjetëra institute kërkimore e shkencore dhe ndan me fqinjë të ndryshëm pjesë të territorit të vet. laboratorë, puna e të cilëve lidhet drejtpërdrejt me Për të gjitha këto zona, Qeveria jonë ka paraqitur mjedisin, janë mbështetja e pazëvendësueshme dhe projektet përkatëse, për të cilat kanë punuar më kualitative në përpjekjet që bën Qeveria për ekspertët tanë. Shtetet fqinje, Mali i Zi, Maqedonia hartimin dhe zbatimin e strategjive, nismave, dhe Greqia, e kanë quajtur të drejtë kërkesën e programeve, projekteve për mbrojtjen dhe trajtimin Shqipërisë për këto projekte dhe i kanë bashkëkohor të mjedisit. mbështetur ato. Profesorati shqiptar, studiuesit dhe punonjësit Po në këtë kuadër, Qeveria Shqiptare, duke e shkencave të natyrës dhe të fushave të tjera të ndjekur politikat e saj prioritare në fushën e mjedisit, integruara me mjedisin, me përvojën dhe vlerat e ka paraqitur projekte të tjera, të cilat kanë lidhje me spikatura profesionale, tashmë të njohura e të zgjidhjen e problemeve urgjente, siç është projekti afirmuara, kanë kontributet e tyre në gjithçka që po për eliminimin e një sasie në rreth 800 tonë arsenik bëhet në fushën e mjedisit. Është detyrë dhe në afërsi të qytetit të Fierit, i cili është në një fazë komponent i rëndësishëm i metodës së punës të të avancuar, ose ai në fushën e rehabilitimit të dikastereve dhe të institucioneve angazhimi më i zonave të mbrojtura të vendit që janë prekur gjatë gjerë dhe tërheqja sistematike e këtyre organizmave krizës së Kosovës, ku janë zgjedhur zona e dhe i potencialeve shkencore në zgjidhjen e detyrave Rushkullit dhe ajo në afërsi të Liqenit të Ohrit. të karakterit mjedisor. Te dikasteret dhe institucionet Gjithashtu, nga pala shqiptare ka edhe projekte të ato duhet të shohin shtegun e natyrshëm nga kalojnë tjera, të cilat do t’i shërbejnë forcimit institucional dhe mbështeten tezat, pikëpamjet dhe teoritë e tyre dhe ngritjes së kapaciteteve, ku mund të përmendim shkencore, për të zënë vendin që u takon në hartimin projektin për rritjen e nivelit të punës së Inspektoratit dhe zbatimin e politikave të Qeverisë për mjedisin. Mjedisor për Mbrojtjen e Mjedisit. Në disa aspekte Siç dihet, vendi ynë ka mbajtur peshën kryesore të tjera vendi ynë është jo vetëm pjesëmarrës, por gjatë konfliktit në Kosovë dhe kjo është e lidhur edhe vend udhëheqës. Këtu mund të përmendim kryesisht me ardhjen e një numri të madh njerëzish, projektet në fushën e biodiversitetit dhe të të cilët u strehuan bujarisht në Shqipëri. Por, nga bashkëpunimit të OJQ-ve. Për të dy këto projekte ana tjetër, rritja e numrit të popullsisë për një periudhë është parashikuar të ngrihen struktura, forume dhe afatshkurtër kohe rrit në mënyrë të ndjeshme të ndërtohen rrjete elektronike komunikimi për rritjen impaktet negative në mjedis dhe kryesisht ndikon e bashkëpunimit në nivel kombëtar dhe rajonal. në degradimin e një pjese të tokës bujqësore, në Puna e vazhdueshme në drejtimet e rritjen e sasisë së mbeturinave të ngurta, të ujërave lartpërmendura, si dhe realizimi i projekteve të të zeza, në prekjen e disa zonave të mbrojtura të shumta po bëjnë të mundur që aktualisht të kemi vendit etj. Pas konfliktit në Kosovë, rehabilitimi i një situatë të re. Arritje kryesore është fakti që dëmeve të shkaktuara në mjedisin shqiptar ka qenë tashmë, përmes institucioneve të specializuara, në qendër të vëmendjes së Qeverisë, por edhe të jemi në gjendje t’i dominojmë situatat mjedisore në donatorëve të huaj. drejtimet dhe tendencat e tyre bazë, që të flasim e Në këtë kuadër, edhe Pakti i Stabilitetit përcaktoi të gjykojmë për mjedisin e për komponentët e tij si një nga drejtimet e rëndësishme të punës së tij me të dhëna dhe tregues konkretë. Po krijojmë mjedisin. Për këtë arsye, përfaqësues të Qeverisë kushtet që mbrojtja dhe miradministrimi i mjedisit e të organeve të specializuara në këtë fushë kanë të bëhen me koncepte bashkëkohore, me marrë pjesë në takimet e zhvilluara për problemet e profesionalizëm dhe kritere shkencore, duke u mjedisit në rajon, si në nivel ekspertësh, ashtu edhe larguar me vendosmëri nga mentalitetet dhe në nivel ministral, ku vendi ynë ka luajtur rol aktiv praktikat tradicionaliste-burokratike, nga konceptimi
881 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
i pozitës së organeve të mjedisit si një rojtar i veçanërisht mungesa e kontrollit dhe e angazhimit thjeshtë e i rëndomtë i këtij mjedisi. të aktivitetit të kompanive private u mundësoi atyre Paketa ligjore që është duke u hartuar dhe të kryenin prerje masive abuzive të kësaj pasurie të miratuar nga Qeveria e nga Kuvendi, në kuadrin e madhe kombëtare, në të cilën dallojmë dy veçori: zbatimit të strategjisë së decentralizimit të pushtetit prerjet masive janë bërë jashtë kushteve teknike dhe vendor, me ligjet përkatëse: “Për organizimin dhe një pjesë e tyre është bërë plotësisht ilegale. funksionimin e njësive të qeverisjes vendore”, “Për Individët që marrin licencë kanë mundësi të pronat publike”, “Për transferimin e pronave në abuzojnë në disa drejtime: mund të presin në parcela organet e qeverisjes lokale” etj., do të rrisin të tjera, për të cilat nuk kanë licencë, sepse nuk ka ndjeshëm dhe në mënyrë cilësore autoritetin dhe kontroll shtetëror; nuk presin në mënyrë selektive kompetencat e këtyre organeve për të mbrojtur e dhe nuk respektojnë kushtet teknike, për të cilat zbatuar të drejtat e tyre dhe të komuniteteve që ato folët dhe ju, duke përcjellë erozionin dhe dëmtimin përfaqësojnë dhe për ta trajtuar mjedisin rrethues si e cilësisë së ujërave. Drejtoria e Përgjithshme e faktor bazë në shërbim të punës, të prodhimit dhe Pyjeve dhe e Kullotave në Ministrinë e Bujqësisë, të jetesës së përbashkët. si dhe ndërmarrjet e shërbimit pyjor në rrethe, që Në këtë interpelancë u përpoqa të evidentoj jo duhet të kontrollojnë këtë aktivitet, as e kanë bërë vetëm çfarë është bërë gjatë kësaj kohe për mjedisin, dhe as po e bëjnë këtë kontroll. Inspektorati Pyjor por edhe të dëshmoj se politikat mjedisore të është i paaftë për të vjelë gjobat dhe në sirtarët e tij Qeverisë nuk janë një grumbull i rastësishëm qëndrojnë prej kohësh ndjekjet penale për shumë masash dhe qëndrimesh, as një rendje pas subjekte fizike e juridike që janë marrë me aktivitet urgjencave ditore që nxjerr praktika. Qeveria ka të paligjshëm. Dëmtime në pyje ka kudo, por më të insistuar dhe insiston që të krijojë një koncept rënda ato vërehen në rrethet Tropojë, Shkodër, bashkëkohor në sjelljet dhe qëndrimet ndaj mjedisit, Kukës, Has, Pukë, Mirditë, Peshkopi, Bulqizë, Mat duke u hapur rrugë të gjerë veprimi teorive dhe dhe Tiranë. parimeve të mbrojtjes e të miradministrimit të Po jap një shembull. Në rrethin e Sarandës, nga mjedisit. Parime të tilla si: zhvillimi i qëndrueshëm, 500 mijë rrënjë ullinj, sot ka 290 mijë rrënjë; nga përkrahja e teknologjive ekologjikisht të pastra, 200 mijë rrënjë agrume, sot ka vetëm 80 mijë rrënjë. krijimi i hapësirave për zbatimin e gjerë të parimit Po priten pishat, si dhe pyjet gjethegjerë bregdetar “ndotësi paguan”, gjetja e zgjidhjeve për të bërë si në Hamallaj, Rrushkull, Patok, Fushë-Krujë, realitet rehabilitimet pas çdo ndotjeje a dëmtimi kanë Kunë, Vain etj. Pyjet digjen nga barinj dhe nga qenë e do të mbeten në themel të politikave dhe individë keqbërës për të siguruar kullotë dhe troje masave që ka marrë e po merr Qeveria për ndërtimi. Kjo bie në sy më tepër në Vlorë, Tepelenë, shëndoshjen e gjendjes së mjedisit. Gjirokastër, Delvinë, Sarandë. Ndërmarrjet pyjore as Ju falemnderit! nuk kontrollojnë, as nuk po marrin ndonjë masë për Skënder Gjinushi – Falemnderit! Fjalën e ka t’i vënë para përgjegjësisë ata që i kryejnë këto zoti Demi. veprime. Zonja zëvendëskryeministre, administrata Leonard Demi - Zonja Çeço, falemnderit për e sotme po favorizon pronësimin ilegal të pyjeve përgjigjen 45-minutshe! Kemi një diferencë të madhe shtetërore; vjedhës dhe mashtrues ordinerë po në vlerësim, e cila qëndron kryesisht në angazhimin zaptojnë me dëshmi dhe dëshmitarë të rremë këtë e Qeverisë në ato që thatë edhe ju. pasuri kombëtare dhe shteti rri e bën sehir. Mungesa e fondeve dhe e investimeve për Natyra i ka dhuruar vendit tonë shumë burime pylltarinë tonë nxiti shfrytëzimin, i cili jo vetëm kaloi ujore dhe ne për frymë kemi më shumë ujë se të treguesit teknikë, por arriti shifra alarmante dhe gjitha vendet e rajonit, por infrastruktura jonë e raporti prerje-ripërtëritje kaloi në 3 me 1 e në disa shpërndarjes së ujit të pijshëm, ashtu si dhe e raste në 5 me 1. Kështu, janë dëmtuar deri në ujërave të zeza, është tejet e amortizuar e nuk mund shkatërrim pyjet në pjesën qendrore dhe veriore të të përballojë zhvillimin dhe rritjen e sotme në vendit. Shqipëri. Depot ose ujëmbledhësit e ujit të pijshëm Kur ndërmarrjet shtetërore pushuan së ndoten për shkak të derdhjeve në to të ujërave të funksionuari, te ne filloi procesi i privatizimit të zeza, ashtu siç e pamë dhe dje në televizor në shfrytëzimit të pyjeve, i kontrolluar nga shteti Kombinat. Kjo situatë e rëndë përcillet, në radhë të nëpërmjet sistemit të licencave. Ky sistem dhe parë, nga puna e dobët e institucioneve përgjegjëse,
882 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
si dhe nga mefshtësia e Qeverisë për t’u angazhuar rëndë në disa vende për shkak të mosmenaxhimit në ristrukturimin, rehabilitimin, menaxhimin, të ujërave të pellgjeve të lumenjve, si dhe nga mirëmbajtjen e këtij sektori, si dhe nga ngadalësia akumulimi i problemeve më të reja mjedisore, si: në realizimin e reformës, nga mungesa e hapja e tokave të reja, shpyllëzimet dhe prerjet përqendrimit dhe e trajtimit të ujërave të zeza, të ilegale, duke i kthyer këto sipërfaqe në vatra ujërave industriale, spitalore dhe të shërbimeve të erozioni. Rezultati i parë negativ i dukshëm është tjera, nga keqpërdorimi i rrjeteve dhe dëmtimi i tyre mbathja e bregdetit shqiptar. nga individë të pandërgjegjshëm, nga korrupsioni, Pas viteve ’90 bie në sy një dukuri me pasoja nga shpërdorimet e shumta, që kanë rritur koston e tepër shkatërruese për bregdetin, shfrytëzimi pa punimeve, si dhe nga përqendrimi i popullsisë në asnjë kriter i materialeve të ngurta: rërë, zhavorr, disa qytete të mëdha të vendit. Në këtë sektor jetësor gurë etj, nga shtretërit e lumenjve, ndërtimi i pritave ende nuk është përcaktuar qartë cili është roli i dhe digave, shpërdorimi i ujërave për vaditje etj, gjë pushtetit lokal dhe i atij qendror. që ka pakësuar ndjeshëm sedimentet në det. Në Mendojmë se një element i rëndësishëm, që do mjaft vende të bregdetit, deti po merr plazhin ranor. të përmirësonte cilësinë e ujit, është rritja e Përmendim shembujt në Patok, ku pothuajse është pjesëmarrjes së sektorit privat. zhdukur plazhi, në Seman, Rushkull, Vjosë etj. Ekosistemi i liqeneve tona përballet me sfida të Bregdeti ynë po shkatërrohet edhe nga një sërë mëdha. Ato kërcënohen nga ndotja dhe në këtë dukurish të reja, si: nga ndërtimet e paligjshme në kuadër është domosdoshmëri bashkëpunimi me shumë pjesë të tij, të cilat janë plotësisht të vendet që lagen prej tyre, për të arritur në një zgjidhje papërshtatshme, pa asnjë lloj planimetrie, pa rrugë, efikase dhe afatgjatë. Në anën e vet, maqedonasit, pa ujë, pa drita, pa kanalizime për ujërat e zeza për të pakësuar ndotjen e ujit të liqenit të Ohrit, etj.; nga derdhjet e ujërave të zeza dhe të plehrave, kanë instaluar një fabrikë për të trajtuar ujërat e që po mbulojnë bregdetin në të gjithë sipërfaqen e ndotura. Ndërsa ujërat e zeza të Pogradecit dhe të tij; nga prurjet e lumenjve që përcjellin erozionin e të gjitha fshatrave përreth liqenit ende derdhen aty tokave brenda vendit, i cili po mbyt bregdetin dhe të patrajtuara. turbullon pastërtinë e ujërave të tij. Po jap një shembull. 25 vjet më parë ujërat e Përmbytja e bregdetit ndihmohet edhe nga lumit të Devollit u devijuan për t’u derdhur në liqenin zvogëlimi i sipërfaqeve ligatinore, të cilat shërbejnë e Prespës së Vogël, me idenë që t’i magazinonin si tampon për thithjen dhe mbajtjen e ujërave, duke në dimër dhe t’i përdornin për ujitjen e fushës së e mbrojtur atë nga përmbytjet. Ligatinat janë Korçës në verë. Ata shkencëtarë që e bënë këtë shkatërruar nga bonifikimet e pastudiuara, nga punë nuk e kuptuan që Prespa e Vogël kishte lidhje mosmirëmbajtja dhe mosmenaxhimi i tyre, sidomos me Prespën e Madhe dhe merrnin vetëm 10 % të për peshkim, gjueti, turizëm etj. Këto probleme të atij uji që futën. Gjithashtu, liqeni u mbush me llumra, patolerueshme mund të ndalen me hartimin e planeve duke rritur shkallën e atrofizimit, kënetëzimit e dhe marrjen e masave të menjëhershme kundër moçalizimit të tij në atë masë, saqë shumë shpejt erozionit, me trajtimin e ujërave të zeza, me trajtimin ne mund ta humbitnim liqenin e Prespës së Vogël. e plehrave, si dhe me hartimin dhe zbatimin e planeve Tani që të dy liqenet janë shpallur “Park Kombëtar”, rregulluese për bregdetin. le të shpresojmë që specialistët tanë do të jenë në Menaxhimi i tokës është një problem i madh në lartësinë e kërkesave për ta mirëzbatuar projektin. vendin tonë. Degradimi i saj shkaktohet nga një Vë re se shteti, pas angazhimit të madh që ju erozion shumë i shpejtë, i cili intensifikohet për vetë thatë, ende nuk ka marrë ndonjë vendim për të kushtet e relievit tonë dhe nga mënyra e rënies së mbrojtur dhe menaxhuar liqenin e Shkodrës, edhe reshjeve te ne (erozionin e favorizojnë shpyllëzimet pse nga Shkodra vijnë propozime për ta shpallur deri në shkatërrim, hapja e tokave të reja, relievet e liqenin si zonë të mbrojtur. Pothuaj në të gjitha pjerrëta, tarracimet etj); nga rritja e varfërisë, si dhe liqenet tona peshkimi nuk kontrollohet, gjë që ju e ekonomive fshatare që mbështeten kryesisht dhe nuk e zutë fare me gojë, dhe peshku po shkatërrohet plotësisht në blegtori; nga përdorimi i tokave anësore nga përdorimi i lëndëve eksplozive. për tokë bujqësore; nga ujërat sipërfaqësore dhe Bregdeti ynë ka një bukuri të pakrahasueshme nëntokësore. Si pasojë, te ne mund të flitet për dhe të paprekur, që mund të sjellë përfitime të mëdha dukurinë e shkretëtirëzimit. Ju e përmendët këtë ekonomike, por kjo madhështi po dëmtohet shumë dukuri, se keni marrë pjesë në një seminar, por ai
883 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
është një shembull konkret në vendin tonë. Ritmet pushtetit lokal dhe atij qendror, për të cilin duhet të e erozionit në vendin tonë shkojnë nga 100 deri në livrohen menjëherë fonde të rëndësishme. 1000 herë më të larta se ato të vendeve të tjera Kohët e fundit po bëhet problem ndotja nga evropiane. Në disa zona të vendit tonë ka kratere makinat, sidomos në Tiranë e në qytetet e tjera të erozive me thellësi deri në 500 metra, si në rrethin e mëdha të vendit, ashtu siç e përmendët edhe ju. Peshkopisë, ku dalëngadalë po zhduket një fshat i Problem i madh janë edhe makinat e panumërta të tërë. Është fjala për fshatin Bellovë. shkatërruara, të hedhura, të braktisura në mes të Mbishfrytëzimi i materialeve të ngurta të rrugëve në të gjithë territorin e vendit. shtretërve të lumenjve për qëllime ndërtimi dhe Zoti Kryetar, transporti, që lejohen nga shteti, jo vetëm që po Të nderuar kolegë, shkatërron bregdetin, por kjo dukuri moderne po Zonja zëvendëskryeministre, shkatërron shtretërit e lumenjve, segmente të Unë, mbështetur edhe nga një grup i madh ndryshme rrugësh që kalojnë anës lumenjve dhe deputetësh, propozoj në këtë seancë parlamentare ura, si, për shembull, Ura e Peshkatarit në Bërzhitë, që Qeveria jonë, në strukturat e Agjencisë ura në afërsi të Ndroqit, ura e Shkumbinit të Kombëtare të Mjedisit, e cila për mendimin tim nuk Rrogozhinë, që është tepër e rrezikuar, ura e Osumit, i ka kryer si duhet detyrat e saj (jo se nuk është e ura e Goricës në Berat etj. zonja, por se nuk e ka autoritetin për problemet e Vendi ynë ka gëzuar biodiversitetin më të pasur mëdha që ka), të krijojë Ministrinë e re të Mjedisit, në Mesdhe, i cili nuk shpëtohet vetëm me e cila mund të ketë edhe emërtimin, siç thotë zoti pjesëmarrjen në seminare. Ai sot po shkon drejt Ceka, Ministria e Turizmit ose e Burimeve Natyrore. zhdukjes së tij. Masa kryesore që duhet marrë për Mendoj se kjo është një domosdoshmëri në ruajtjen e kësaj pasurie atje ku ende ekziston, është zhvillimet e sotme të vendit tonë. shpallja si zona të ndaluara. Në këto vitet e fundit Shumë falemnderit! po ndihen dukshëm pasojat e politikave të gabuara Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demi! mbi natyrën. Sot Shqipëria konsiderohet si vendi Urdhëroni, zonja zëvendëskryeministre! evropian me ritmet më të larta të humbjes së Makbule Çeço – Duke e falënderuar zotin biodiversitetit. Në territorin tonë janë zhdukur Demi për 50 minuta përgjigje të asaj çka fola unë përfundimisht disa bimë dhe gjitarë. Te ne nuk për 45 minuta, vlerësoj që ndamë shqetësime të ekzistojnë më lloje të tëra shpendësh dhe gjitarësh. përbashkëta lidhur me problemet e mjedisit dhe Këto vijnë nga humbja ose dëmtimi, varfërimi, mendoj se edhe rekomandimet e tij për shëndoshjen fragmentimi dhe degradimi i abitateve dhe e situatës, me përjashtim të rekomandimit të fundit ekosistemeve; nga shqetësimi dhe vrasja e kafshëve për ngritjen në nivel ministrie të Komitetit të Turizmit, të egra në natyrë; nga zhdukja e disa llojeve dhe për të cilin unë nuk mund të jap përgjigje tani, kërcënimi për zhdukjen e një numri të madh llojesh; shkojnë në të njëjtën hulli, gjë që tregon për politikën nga prishja dhe erozionogjenetika e resurseve tona e drejtë që ndjek Qeveria aktuale, për strategjinë e etj. Një problem i madh në vendin tonë, për të cilin miratuar dhe për programet afatshkurtra, afatmesme Qeveria ende nuk po merr ndonjë masë, është dhe afatgjata për shëndoshjen e gjithë problemit të gjuetia pa kriter, e cila po shkatërron ekosistemin e mjedisit. vendit tonë. Falemnderit, zoti Demi, që na kuptoni, na Sot plehrat, materialet e ngurta, hedhurinat, mbështesni dhe na vlerësoni! gjithashtu, po bëhen një problem shumë serioz. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Togje syresh gjinden kudo, në qytet, në parqe, në zëvendëskryeministre! rrugë kombëtare dhe jokombëtare, të cilat jo vetëm Po, zoti Demi. që prishin mjedisin, por e kthejnë atë në një vend Leonard Demi – Edhe unë falënderoj zonjën sëmundjesh. Herë pas here punonjës të këtij sektori zëvendëskryeministre, por me të nuk ndaj i shkarkojnë ato në lumenj, duke ndotur ujërat e angazhimin e Qeverisë. Ashtu siç e thashë edhe në tyre dhe mjedisin ku kalojnë. Për përqendrimin dhe fjalën time, mungon angazhimi i Qeverisë për përpunimin e plehrave, për të cilat deri më sot nuk shëndoshjen e mjedisit. Dhe këtë e ilustrova me është marrë ndonjë masë, si dhe për hedhjet e shembuj. rrezikshme spitalore nuk po shikojmë të bëhet Makbule Çeço – Edhe një herë, zoti Demi, dua ndonjë gjë. Ky problem duhet të jetë një prioritet i t’ju them që vetëm me ngritjen e Komitetit të Turizmit
884 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në nivel ministrie nuk zgjidhen problemet. Ndërsa procesit të privatizimit të Bankës Kombëtare politikat unë i parashtrova dhe ju nuk patët asgjë të Tregtare. kundërt me ato që parashtrova unë. Nga pikëpamja ligjore dhe kushtetuese nuk pati Falemnderit! probleme, por kemi një saktësim, i cili nuk është Skënder Gjinushi - Duke falënderuar zonjën shprehur në relacionin e Komisionit të Ligjeve, pasi zëvendëskryeministre, e mbyllim këtë interpelancë është kapur me vonesë. Që në titullin e projektligjit, dhe kështu mbaruam me interpelancat, pasi zoti ku thuhet “Për ratifikimin e marrëveshjes” nuk duhet Legisi e ka tërhequr interpelancën e kërkuar me thënë “Për ratifikimin e marrëveshjes”, por “Për ministrin e Bujqësisë. miratimin e marrëveshjes”, pasi ligji nr. 8587, datë Kalojmë në shqyrtimin e projektligjeve që kemi 15.03.2000 të Kuvendit të Shqipërisë “Për një shtesë në rendin e ditës dhe konkretisht në projektligjin në ligjin nr. 8483, datë 21.12.1998 “Për përcaktimin “Për ratifikimin e marrëveshjes së shitjes të e formës dhe të strukturës së formulës së privatizimit aksioneve të shoqërisë anonime, Banka Kombëtare të Bankës Kombëtare Tregtare”,” në nenin 1 të tij Tregtare, ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe ka parashikuar që, në rast se marrëveshja për Kent Bank, Korporatës Ndërkombëtare Financiare transferimin e të drejtës së pronësisë të aksioneve (IFC) dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe të bankës do të bëhet me kushte, kjo marrëveshje Zhvillim (BERZH)”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. duhet të miratohet nga Kuvendi. Pra, është miratim Fjalën e ka Komisioni i Ekonomisë. Zoti marrëveshjeje, në bazë të ligjit që kemi miratuar, Shahollari. dhe jo ratifikim në kushtet e përgjithshme të Luan Shahollari – Në mbledhjen e datës ratifikimit të marrëveshjeve ndërkombëtare. 5.07.2000 Komisioni i Ekonomisë e shqyrtoi Falemnderit! projektligjin në fjalë dhe gjykon se procesi i Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! privatizimit të Bankës Kombëtare Tregtare është Atëherë, këto janë prononcimet e dy realizuar në prill të këtij viti në përputhje me ligjet komisioneve. që ka miratuar Kuvendi për privatizimin e saj. Zoti Ministër, doni të bëni një parashtrim të këtij Komisioni ka debatuar gjatë për kushtet e projektligji? privatizimit të kësaj banke, pasi, sipas marrëveshjes Anastas Angjeli – I nderuar zoti Kryetar, së nënshkruar mes palëve, Qeveria Shqiptare ka Të nderuar deputetë, marrë përsipër riskun politik, duke u njohur blerësve Projektligji për miratimin e kësaj marrëveshjeje të drejtën e rishitjes së aksioneve palës shqiptare. përbën hapin e fundit ligjor të një procesi disavjeçar Duke qenë se nëpërmjet privatizimit të Bakës për privatizimin e Bankës Kombëtare Tregtare. Siç Kombëtare Tregtare zgjerohen mundësitë e kreditimit jeni në dijeni, ky proces ka qenë sa i gjatë, aq dhe të ekonomisë, zgjerohet numri i pjesëmarrësve në i vështirë për të gjithë ne, zanafilla e të cilit daton tregun e bonove të thesarit dhe shtohen investimet, në vitin 1996, kur është miratuar ligji për komisioni është dakord me miratimin e transformimin e bankave dhe lejimin e privatizimit marrëveshjes. Pas miratimit të kësaj marrëveshjeje, të tyre. Ky proces është bazuar në vendimet e Komisioni i Ekonomisë kërkon nga autoritetet Këshillit të Ministrave, të cilat më pas kanë pasuar mbikëqyrëse të sistemit financiar që të ndjekin nga në funksion të strategjisë së privatizimit të sektorit afër zbatimin e marrëveshjes, për të mos ndodhur bankar. ngjarje që bëhen shkak për rishitjen e aksioneve Banka Kombëtare Tregtare është banka e dytë nga blerësit te shitësit. nga madhësia dhe nga vëllimi i shërbimeve që ofron Falemnderit! në tregun bankar shqiptar pas Bankës së Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Kursimeve. Privatizimi i saj ka kaluar përmes një Fjalën e ka kryetarja e Komisionit të Ligjeve, procesi të gjatë konsultimesh, përgatitjesh së akteve zonja Çaka. të reja ligjore e nënligjore dhe ndryshimeve në ato Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka ekzistueset, përmes marrjes të mendimit të marrë në shqyrtim projektligjin në fjalë, është njohur specializuar në fushën e privatizimit të bankave nga me marrëveshjen e paraqitur dhe vlerëson ratifikimin kompani konsultuese të huaja, shfrytëzimit të e saj, pasi miratimi i kësaj marrëveshjeje do t’i hapë kapaciteteve intelektuale dhe thithjes së opinioneve rrugë procesit të kalimit të aksioneve të kësaj banke të institucioneve tona. investitorëve të zgjedhur, pra do të bëjë finalizimin e Duke qenë privatizimi i parë i madh i një
885 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
institucioni të fuqishëm financiar, ky proces është të vendit. konsultuar dhe mbështetur fuqimisht edhe nga Menjëherë pas miratimit të kësaj marrëveshjeje institucionet financiare ndërkombëtare, si Fondi sot nga Kuvendi, blerësit e sipërpërmendur do të Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore. Të kryejnë veprimet e fundit ligjore për transferimin e gjithë hapat dhe fazat nëpër të cilat ka kaluar ky aksioneve, kthimin e vlerës së aksioneve nga lekë privatizim, duke filluar nga njoftimi, përzgjedhja dhe në dollarë amerikanë dhe do të futin kapitalin e përcaktimi i investitorëve strategjikë, negociatat me freskët prej 10 milionë dollarësh në procesin e blerësit dhe përfundimi i marrëveshjes së transferimit pjesëmarrjes së gjithsecilit. 100% të aksioneve, janë zhvilluar përmes një procesi Duke qenë një bankë shtetërore me detyrime të hapur dhe transparent. Ndryshimet e bëra në ligj dhe probleme të akumuluara prej vitesh, Banka për këtë proces nga ky Kuvend janë shoqëruar Kombëtare Tregtare kishte ndërprerë kreditimin që gjithmonë me debate konstruktive për çështje me fillimin e procesit të privatizimit, situatë kjo që kardinale dhe elemente thelbësore të privatizimit të është edhe në një bankë tjetër shtetërore, siç është kësaj banke. Banka e Kursimeve. Kjo dukuri ka ndikuar jo pak Sot përpara jush për miratim është marrëveshja në zhvillimin ekonomik të vendit, pasi këto dy banka përfundimtare e transferimit të aksioneve midis kanë shtrirjen më të madhe territoriale në vend dhe Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Evropiane funksionet e tyre kredituese nuk mund të për Rindërtim e Zhvillim (BERZH)), Korporatës zëvendësohen me operimin e 11 bankave private që Ndërkombëtare Financiare (IFC) dhe Kent Bank në funksionojnë sot, shtrirja e të cilave është kryesisht Turqi, e cila është nënshkruar në Uashington më 8 në Tiranë dhe në tre-katër qytetet e tjera të vendit. qershor të vitit 2000. Sipas kësaj marrëveshjeje, Operimi në kushte private i Bankës Kombëtare ndarja e aksioneve do të jetë: Kent Bank – 60% Tregtare do të sjellë një impakt të ri për mbështetjen plus 2 aksione; BERZH dhe IFC – secila nga 20 %, e zhvillimit ekonomik. Ndër parashikimet më të minus 1 aksion. rëndësishme të investitorëve për pesë vjetët e parë Gjatë zhvillimit të negociatave me investitorët mund të përmendim: rifillimin e procesit të kreditimit, janë mbajtur parasysh në mënyrë të veçantë vërejtjet zgjerimin e pjesëmarrjes në tregun e bonove të dhe sugjerimet e bëra nga Ministria e Drejtësisë thesarit, proces ky që do të ulë rolin e monopolit që dhe nga Banka e Shqipërisë. Në bazë të vërejtjeve ka sot Banka e Kursimeve dhe do të ndihmojë në dhe rekomandimeve të tyre e sidomos pas procesin e privatizimit të kësaj të fundit. Përveç rekomandimit që bëri Kuvendi gjatë shqyrtimit të kapitalit të freskët prej 10 milionë dollarësh, ligjit “Për ndryshimin e formulës së privatizimit”, u investitorët do të riinvestojnë për tre vjetët e parë arrit që, edhe me pëlqimin e investitorëve, edhe 100 % të fitimit të tyre në bankë, duke mos marrëveshja e shitjes së aksioneve dhe ajo e opsionit ndarë dividend. “PUD” të bashkohen në një të vetme, në formën që Të nderuar deputetë, u firmos dhe që iu paraqit sot Kuvendit për miratim. Duke përfunduar fjalën time përpara jush, më Privatizimi i kësaj banke nga tri institucionet e lejoni t’ju falënderoj, veçanërisht Komisionin e lartpërmendura nuk përbën një proces të thjeshtë Ekonomisë dhe Komisionin e Ligjeve për shitblerjeje. Pjesëmarrja në këtë proces e dy mbështetjen që na kanë dhënë, si dhe të gjithë institucioneve më të fuqishme financiare të botës, Kuvendin për mbështetjen që dha gjatë kësaj si IFC në Uashington, që është pjesë e Bankës periudhe për të gjitha aktet ligjore të nevojshme për Botërore, dhe BERZH në Londër, përbën një garanci përfundimin e procesit të privatizimit të Bankës të fuqishme për vendin tonë në kuadrin Kombëtare Tregtare. makroekonomik dhe është një tregues sinjifikativ Ju falemnderit! për ecurinë e mëtejshme të procesit të privatizimit Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! në sektorin financiar, veçanërisht për dy institucionet Ka pyetje për projektligjin? Nuk ka. e tjera të fuqishme, siç janë: Banka e Kursimeve Diskutime? Nuk ka. dhe INSIG-u, si dhe më gjerë për sektorët e tjerë të Grupet parlamentare? ekonomisë. Gjithashtu, përzgjedhja si investitor (Grupet shprehen dakord.) strategjik e Kent Bank, një nga më të fuqishmet në Atëherë, mbyllet shqyrtimi i këtij projektligji, për Turqi, përbën një garanci tjetër për ecurinë e bankës të kaluar në shqyrtimin e projektligjit “Për ratifikimin në të ardhmen, në funksion të zhvillimit ekonomik e Konventës Civile “Për korrupsionin”,” paraqitur nga
886 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Këshilli i Ministrave. Luan Shahollari – Duke qenë një çështje e Fillojmë me prononcimin e komisioneve. Në fillim, rëndësishme dhe mjaft aktuale, mendoj se relacioni fjalën e ka kryetari i Komisionit të Punës dhe që shoqëron projektligjin duhej të ishte më i plotë, Çështjeve Sociale, zoti Bej. pasi deputetët e kanë më se të nevojshme të dinë Theodhori Bej – Falemnderit, zoti Kryetar! më shumë, sepse kjo konventë që do të ratifikojmë Komisioni ynë e ka parë projektligjin dhe është sot është iniciuar nga Këshilli i Evropës, shtete të plotësisht dakord me të, nuk ka vërejtje, është tjera dhe komuniteti evropian. Ajo është nënshkruar dakord të kalojë për diskutim e miratim në këtë në Strasburg në nëntor të vitit 1999, pra vetëm pak seancë të Kuvendit. Ndërkohë, komisioni sugjeron muaj më parë. Kjo tregon se Qeveria dhe Kuvendi i që Këshilli i Ministrave të marrë të gjitha masat për Shqipërisë nuk mbajnë asnjë rezervë për të adoptuar të përgatitur një projektligj organik për luftën kundër akte ligjore të nivelit ndërkombëtar, veçanërisht kur korrupsionit në Shqipëri dhe t’ia paraqitë Kuvendit, është fjala për luftën kundër korrupsionit, domethënë ashtu siç e kërkon dhe vetë konventa në shumë shfrytëzimit të postit zyrtar për përfitime private. nga pikat e saj. Kohët e fundit, komisionet e Kuvendit, në Falemnderit! bashkëpunim me fondacionin publik gjerman “Fridrih Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Erbert”, kanë organizuar seminare të veçanta, që Komisioni i Ekonomisë? Zoti Apostoli. synojnë evidentimin, përgjithësimin, harmonizimin Gaqo Apostoli – Edhe Komisioni i Ekonomisë, e ligjeve dhe zbatimin e tyre sa më efektiv në luftën në mbledhjen e datës 5 korrik, e shqyrtoi këtë kundër korrupsionit. Megjithëse në këtë drejtim po projektligj dhe ishte dakord për të kaluar për miratim ecim relativisht shpejt, kam mendimin se duhet të në seancë plenare. kalojmë nga miratimi një pas një i konventave për Duke përfituar nga rasti, komisioni i sugjeron korrupsionin, në miratimin e paketave me dy ose tri Këshillit të Ministrave që të shpejtohen të gjitha prej tyre, sepse, së pari, ato janë shumë dhe, së procedurat për sjelljen në Kuvend për miratim të të dyti, kjo diktohet nga domosdoshmëria e gjitha konventave që kanë të bëjnë edhe me zbatimin implementimit në kohën dhe masën e duhur të Paktit e Paktit të Stabilitetit. të Stabilitetit për Ballkanin. Falemnderit! Shtetet anëtare të Paktit të Stabilitetit për Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Evropën Juglindore, të mbledhur në Sarajevë më 15- Komisioni i Ligjeve? Zonja Çaka. 16 shkurt 2000, adoptuan një marrëveshje, si dhe Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka planin e veprimit, ku, pasi pranuan se korrupsioni marrë në shqyrtim projektligjin në fjalë dhe, pasi u dhe veprimtaritë e tjera kriminale e mashtruese janë njoh me këtë konventë të paraqitur, vlerëson shumë të dëmshme për stabilitetin e të gjitha miratimin e saj, për të bërë përqasjen e legjislacionit institucioneve demokratike, prishin klimën e biznesit shqiptar me atë evropian në drejtim të luftës kundër dhe kërcënojnë qëllimin kryesor të Paktit të këtij fenomeni shqetësues, siç është korrupsioni. Stabilitetit, pa rënë ndesh me angazhimet Duke qenë se miratimi i kësaj konvente përbën ekzistuese ndërkombëtare, ranë dakord që të një hap të rëndësishëm në reforminim e drejtësisë miratojnë: në Shqipëri, komisioni u shpreh dakord për - zbatimin e instrumenteve evropiane dhe të ratifikimin e kësaj konvente në seancë plenare. Nga instrumenteve të tjera ndërkombëtare, si nënshkrimi, pikëpamja kushtetuese dhe ligjore, ajo është në ratifikimi dhe zbatimi i Konventës së Këshillit të përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen Evropës “Për të drejtën penale për korrupsionin”, i e traktateve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”. Konventës “Për të drejtën civile për korrupsionin”, Falemnderit! që po e miratojmë sot, dhe i Konventës “Për Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! ndjekjen, identifikimin dhe konfiskimin e mjeteve që Komisioni për Politikën e Jashtme? Nuk ka njeri. kryejnë krimet; Atëherë, meqë u shprehën tri komisione, dhe - zbatimin e 20 parimeve udhëheqëse për luftën Komisioni i Jashtëm në relacionin me shkrim e kundër korrupsionit, të miratuara nga Komiteti i mbështet këtë projektligj, ka pyetje për projektligjin? Ministrave të Këshillit të Evropës dhe nga pjesëmarrja Nuk ka. në grupin e shteteve të Këshillit të Evropës kundër Atëherë hapim diskutimet. Fjalën e ka zoti korrupsionit; Shahollari. - zbatimin e 40 rekomandimeve të grupit të “Task
887 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Forcës” për parandalimin e pastrimit të parave dhe Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! pjesëmarrja aktive në komitetin e zgjedhur të Ka diskutime të tjera? Nuk ka. Këshillit të Evropës për vlerësimin e masave kundër Grupet parlamentare? Po, zoti Bushati. pastrimit të parave; Zef Bushati – Falemnderit, zoti Kryetar! - marrjen parasysh të instrumenteve, të Ratifikimin e kësaj konvente ose të ligjeve për legjislacionit, të standardeve dhe të praktikave luftën kundër korrupsionit, normalisht e gjykojmë si përkatëse të Bashkimit Evropian; një veprim shumë të domosdoshëm e të - marrjen e masave për aplikimin e parimeve të rëndësishëm të Kuvendit, që në fund të fundit do t’i propozuara në Konventën e OSBE-së për luftën shërbejë luftës kundër korrupsionit. Megjithatë, kundër marrjes së ryshfeteve nga nëpunësit e lartë, elementi më i veçantë e më i rëndësishëm është të masave në lidhje me transaksionet implementimi i kësaj lufte kundër korrupsionit. ndërkombëtare dhe rekomandimet e OSBE-së; Pavarësisht se Kuvendi i paraprin kësaj lufte duke - marrjen në konsideratë të parimeve ratifikuar këto konventa, Qeveria ende vazhdon të udhëheqëse për luftën kundër korrupsionit dhe jetë mjaft pasive në luftën kundër korrupsionit. ruajtjen e integritetit midis drejtësisë dhe nëpunësve Megjithatë, ne si Grup Parlamentar nuk i bëhemi të sigurimit, të nënshkruar më 1999 në forumin global pengesë ratifikimit të këtyre dokumenteve të të luftës kundër korrupsionit, mbajtur në SHBA; rëndësishme, por i bëjmë thirrje Qeverisë që të jetë - finalizimin e procesit të negocimit të Konventës më e hapur, më transparente dhe më e sinqertë në së OKB-së “Për krimin e organizuar ndërkombëtar” luftën kundër korrupsionit. dhe kushtimin e një kujdesi të veçantë ndaj iniciativës Falemnderit! globale antikorrupsion të OKB-së. Pra, kemi të Skënder Gjinushi – Grupet e tjera dëshirojnë bëjmë me një numër të madh konventash, që duhet të shprehen? t’i miratojmë së shpejti. Një deputet – Grupi Parlamentar Socialist Me këtë rast, shfrytëzoj momentin të prek edhe mbështet miratimin e këtij projektligji. Njëkohësisht, një problem që lidhet me luftën kundër korrupsionit mbështesim edhe sugjerimet e komisioneve që e nga ne, të zgjedhurit, dhe funksionarët e lartë të kanë parë këtë projektligji. shtetit. Detyra jonë nuk është thjesht miratimi i Falemnderit! ligjeve dhe konventave për të tjerët, por duhet të Skënder Gjinushi – Grupet e tjera janë jemi vetë, në radhë të parë, shembull i zbatimit të dakord? tyre. Pra, ne jo vetëm nuk duhet t’i shmangemi (Grupet shprehen dakord.) përbaltjes nga shfaqjet e korrupsionit, por madje Atëherë, mbyllet edhe shqyrtimi i këtij projektligji, duhet të shkundim edhe pluhurin që bie, dashur për të kaluar te projektligji “Për zonat e lira”, paraqitur padashur, mbi supet tona. nga Këshilli i Ministrave. Jo më shumë se tre muaj më parë, në tri seanca Fjalën, së pari, e ka Komisioni i Ekonomisë. plenare ne zhvilluam një diskutim të zjarrtë lidhur Urdhëroni, zoti Çukaj! me domosdoshmërinë e zbatimit të ligjit “Për Lekë Çukaj – Komisioni i i Ekonomisë, në deklarimin dhe verifikimin e pasurive të të zgjedhurve mbledhjet e datave 3, 4 dhe 7 korrik 2000, në prani dhe të funksionarëve të lartë”. Komisioni i miratuar edhe të përfaqësuesve të Ministrisë së Financave nga vetë ju, me keqardhje, vëren se, me gjithë dhe të Entit Kombëtar të Zonave të Lira, e shqyrtoi përmirësimet, ka ende institucione dhe subjekte projektligjin “Për zonat e lira”, nismë e Këshillit të përkatëse që nuk po zbatojnë afatet dhe kërkesat e Ministrave. Gjatë diskutimit të këtij projektligji, tjera të ligjit. Unë sot nuk do të futem në emra komisioni ballafaqoi ligjin ekzistues me projektligjin institucionesh dhe personash konkretë, por u bëj e paraqitur, për ta zëvendësuar atë, si dhe diskutoi thirrje të gjithëve që të verifikojnë korrektësinë e tyre për amendamentet e paraqitura për këtë projektligj para ligjit dhe të mos e bëjnë veten objekt dhe nga Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike, ndonjë subjekt të medias e të masave ndëshkimore. prej të cilave u pranua. Në përfundim të diskutimit Justifikimet dhe patetizmat për pastërti e për këtë projektligj, komisioni arriti në konkluzionin transparencë nuk kanë vlerë kur nuk zbatohet ashtu se zëvendësimi i ligjit ekzistues me një ligj të ri si duhet e në kohën e duhur një ligj që ne vetë e bëhet i domosdoshëm për disa arsye: kemi miratuar. Së pari, për të përputhur ligjin “Për zonat e lira” Falemnderit! me pjesët e tjera të legjislacionit shqiptar, në veçanti
888 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
me Kodin Doganor dhe me praktikat ndërkombëtare drejtori ekzekutiv i Entit Kombëtar të Zonave të Lira të ndërtimit dhe zhvillimit të zonave të lira. emërohen nga Këshilli i Ministrave, me propozim të Së dyti, për të plotësuar disa mangësi të ligjit Kryeministrit. ekzistues, sidomos procedurat e licencimit të Në përbërjen e Këshillit Drejtues të Entit personave juridikë ose fizikë që do të zhvillojnë Kombëtar janë: veprimtarinë në zonat e lira. a) Zëvendësministri i Financave; Së treti, për të saktësuar më mirë kompetencat b) Zëvendësministri që mbulon veprimtarinë e e Këshillit Drejtues të Entit Kombëtar të Zonave të industrisë; Lira. c) Zëvendësministri që mbulon veprimtarinë e Ndryshimet e këtij projektligji me ligjin ekzistues tregtisë; janë paraqitur në relacionin që i bashkëngjitet ç) Drejtori i Përgjithshëm i Doganave; projektligjit, por për Komisionin e Ekonomisë d) Kryetari i Bashkimit të Dhomave të Tregtisë ndryshimet thelbësore të projektligjit me ligjin dhe të Industrisë; ekzistues janë këto: e) Drejtori ekzekutiv i Entit Kombëtar të Zonave 1. Këshilli Drejtues i Entit duhet të jetë me 7 të Lira.” anëtarë, nga 5 anëtarë që janë sipas ligjit ekzistues. 3. Në nenin 18, pika 3 të ketë këtë përmbajtje: 2. Ndryshe nga ligji ekzistues, ku 3 anëtarë të “Personat që ushtrojnë veprimtarinë brenda zonës Këshillit Drejtues caktohen nga Kuvendi, në së lirë nuk paguajnë tatim mbi fitimin për 10 vjetët e projektligjin e paraqitur të gjithë anëtarët e Këshillit parë të veprimtarisë së tyre që nga koha e Drejtues do të emërohen nga Këshilli i Ministrave. licencimit.” Këtë kërkesë e kishte edhe amendimi 3. Në një kre të veçantë është përcaktuar që ka bërë Grupi i Partisë Demokratike. paraqitja e kërkesës për licencim, dhënia e licencës, 4. Në nenin 7, pika 2 hiqet. heqja dhe ndryshimi i saj, si dhe regjistri i licencave. 5. Në nenin 9, pika 3, rreshti i parë, fjalët “edhe Sipas këtij kreu, asnjë nga personat fizikë ose Kryeministri” hiqen. juridikë nuk mund të zhvillojë veprimtari në një zonë 6. Në nenin 12 shtohet ky paragraf: “Në rast të lirë pa marrë licencën përkatëse. mosmarrëveshjesh ndërmjet përdoruesit dhe 4. Janë hequr nga ligji ekzistues disa nene dhe zhvilluesit ose organizmave të tjerë, palët bëjnë të përmbajtja e tyre është përfshirë në nenet e këtij gjitha përpjekjet për zgjidhjen me bisedime. Në rast ligji. të kundërt, palët i drejtohen, sipas rastit, gjykatës 5. Është hequr nga ligji ekzistues neni 11, i cili kompetente që ka në juridiksion zonën e lirë ose bën fjalë për Drejtorinë e Zonave të Lira, sepse, sipas Qendrës për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve për projektligjit, nuk është parashikuar që për çdo zonë Investime.” të lirë të ketë një drejtori, siç është në ligjin Me këto ndryshime, komisioni mendon se ekzistues. projektligji duhet të kalojë për miratim në seancë Në përfundim të diskutimit, komisioni propozon plenare. që projektligjit t’i bëhen këto ndryshime: Skënder Gjinushi – Komisioni i Industrisë? 1. Në fund të nenit 2, me titull “Përkufizime”, të Urdhëroni, zoti Alushi! shtohet një paragraf me këtë përmbajtje: “Operatori Eduard Alushi – Edhe Komisioni i Industrisë e është një person fizik ose juridik, privat ose shqyrtoi projektligjin në disa mbledhje radhazi, në shtetëror, vendas ose i huaj, që vepron brenda kufijve prani të titullarëve dhe specialistëve të Entit të zonës së lirë, me synim zhvillimin e veprimtarive Kombëtar të Zonave të Lira, si dhe të përfaqësuesve të nevojshme, për të nxitur, menaxhuar dhe të Grupit Parlamentar të PD-së lidhur me administruar zonën e lirë në përputhje me amendamentet që ata kanë propozuar paraprakisht marrëdhëniet kontraktuale midis tij dhe zhvilluesit.” për t’i bërë këtij projektligji. Në përfundim të Është një nga kërkesat që kishte edhe diskutimit mund të themi se gjetëm mirëkuptimin e amendamenti që ka paraqitur Grupi i Partisë plotë për disa aspekte thelbësore të projektligjit dhe Demokratike. tani që kemi përpara edhe relacionet e komisioneve 2. Në nenin 6, pika 1 ndryshon si vijon: “Këshilli të tjera, mendojmë që ka një njehsim të atyre Drejtues i Entit përbëhet nga 7 anëtarë. Kryetari i sugjerimeve, propozimeve dhe ndryshimeve që ka Këshillit Drejtues të Entit është anëtar i Këshillit të bërë edhe komisioni ynë në raport me këto Ministrave. Kryetari i Këshillit Drejtues të Entit dhe komisione.
889 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Dy elementet kryesore të këtij projektligji janë: komisioni e ka shqyrtuar këtë projektligj në punën përjashtimi nga tatimi mbi fitimin, duke u mbështetur e vet, ka dorëzuar edhe një relacion dhe është dakord edhe në praktikat e zhvillimit të zonave të lira në me të. vendet e tjera, si dhe futja e konceptit të subjektit Falemnderit! të operatorit. Për këtë koncept, të kërkuar edhe në Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! amendamentet e paraqitura nga Grupi i PD-së, ne Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. si komision nuk kemi qenë dakord që të futet, pasi Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve, në kemi mbështetur qëndrimet e Entit Kombëtar të disa mbledhje të tij, e ka marrë në shqyrtim Zonave të Lira, por e ka përfshirë Komisioni i projektligjin “Për zonat e lira”, paraqitur nga Këshilli Ekonomisë. Megjithatë, kjo mbetet të diskutohet i Ministrave. Komisioni u njoh me projektin, dëgjoi kur të bëjmë shqyrtimin e projektligjit nen për nen; shpjegimet që dhanë specialistët, debatoi gjatë rreth pra mbetet për t’u futur vetëm koncepti i operatorit. përmbajtjes së një numri të madh nenesh të tij, të Me kaq sa thashë, Komisioni i Industrisë cilët kishin nevojë për rregullime ligjore dhe shprehet dakord për ta miratuar projektligjin në redaktime. Në parim komisioni u shpreh dakord për seancë plenare. miratimin e këtij projektligji. Falemnderit! Gjithashtu, Komisioni i Ligjeve ka shqyrtuar edhe Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! amendamentet e paraqitura nga Grupi Parlamentar Fjalën e ka zoti Bej në emër të Komisionit të i PD-së, një pjesë e mirë e të cilave janë marrë Punës dhe të Çështjeve Sociale. parasysh nga Komisioni i Ekonomisë dhe në këtë Theodhori Bej – Falemnderit, zoti Kryetar! kontekst Komisioni i Ligjeve nuk i paraqiti në Edhe Komisioni i Punës dhe Çështjeve Sociale, relacionin e tij. Vërejtjet tona do t’i paraqesim kur në një mbledhje të veçantë të tij, e mori në shqyrtim të kalojë projekti nen për nen. projektligjin “Për zonat e lira”, kuptohet, në aspektin Falemnderit! social të tij dhe, pasi u njoh me përmbajtjen, si dhe Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! me shpjegimet e bëra nga drejtori i Entit Kombëtar Pra, këto janë prononcimet e komisioneve. të Zonave të Lira, që mori pjesë në këtë mbledhje, Ka pyetje? Po, zoti Vejsiu. në përgjithësi nuk kemi vërejtje, aq më tepër që kemi Ylli Vejsiu – Unë e kam parë me shumë të bëjmë me mundësi të reja që na hapen për zënien vëmendje këtë projektligj, që e konsideroj të e njerëzve në punë, për orientimin e biznesit shqiptar rëndësishëm, por mendoj se neni 18, që ka të bëjë e atij të huaj drejt eksportit dhe për aktivizimin më me problemin e përjashtimit nga tatim-fitimi, është të plotë e më të mirë të potencialeve të natyrave të një nga problemet kryesore, ndaj kisha këtë pyetje ndryshme, që disponon me shumicë vendi ynë. për specialistët: Megjithëse është bërë një lëshim Komisioni është plotësisht dakord që ky nga Komisioni i Ekonomisë, sepse është lënë një projektligj të kalojë në seancë plenare. Disa vërejtje afat prej 10 vjetësh për përjashtimin nga ky detyrim, që kemi pasur, të cilat ishin të karakterit redaktorial, mos vallë edhe ky kufizim mund të përbënte një specialistët i morën përsipër t’i reflektojnë në aktin argument për të mos u afruar operatorët e huaj, apo përfundimtar të tij. është gjetur nga specialistët e Entit Kombëtar të Ju falemnderit! Zonave të Lira si një kompromis i pranueshëm? Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Skënder Gjinushi – Ka pyetje të tjera? Nuk ka. Zoti Aliko e ka fjalën, në emër të Komisionit të Atëherë, fjalën e kanë specialistët. Bujqësisë. Specialisti (Drejtori i Entit Kombëtar të Zonave Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! të Lira) – Koncepti i vendosur për përjashtimin nga Në qoftë se e mbani mend, në mbledhjen e tatimi mbi fitimin në zonat e lira për një periudhë Byrosë Parlamentare kërkuam që këtë projektligj 10-vjeçare është marrë në konsideratë duke u nisur ta shqyrtojmë edhe ne si komision, me kushtin që nga përvoja botërore. Duke qenë se ne disponojmë të mos pengonim shqyrtimin e tij në seancë plenare. të gjitha të dhënat në përgjithësi për zonat e lira të Por, meqenëse komisioni pati për të shqyrtuar me botës, sidomos ato të rajonit rreth nesh, u pa e emergjencë dy projektligje të tjera lidhur me pronën arsyeshme që kjo periudhë 10-vjeçare është më se shtetërore, nuk arriti dot ta bënte këtë punë dhe për e përshtatshme. Polonia, për shembull, për këto këtë ju kërkojmë ndjesë. Megjithatë, dua t’ju them zona e ka 10 vjet përjashtimin nga ky detyrim, që kohë më përpara, para se të vihej në program, Bullgaria e ka 5 vjet përjashtimin nga ky detyrim
890 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe pastaj 10 % të reduktuar, Rumania e ka ekonomike e juridike dhe sigurimi i drejtimit përjashtimin nga tatim-fitimi për gjithë kohën, Turqia ekonomik nga operuesit, zhvilluesit dhe përdoruesit e ka për gjithë kohën, Qipro e ka për 10 vjet, ndërsa do t’i garantojnë qytet-portit të Shkodrës dhe zonave Egjipti e ka për 15 vjet. Nga anëtarët e Komisionit të tjera të lira të Shqipërisë automatikisht të Ekonomisë u pa e arsyeshme që periudha e decentralizimin e pushtetit, për të cilin jemi të përjashtimit prej 10 vjetësh nga tatimi mbi fitimin interesuar të gjithë, thithjen e motivuar të kapitaleve është një periudhë e përshtatshme. financiare, sigurimin e asistencës dhe të Skënder Gjinushi – Ka nevojë për sqarime të konsulencës së kualifikuar, të teknologjisë moderne tjera? Nuk ka. që na mungon, vërshimin e investimeve dhe Kalojmë në diskutime? Urdhëroni, zoti Hoti! ndërprerjen e polarizimit racional të shoqërisë, ku Ferid Hoti – I nderuar zoti Kryetar, sot fatkeqësisht grupimin më të madh e përbëjnë të Fort të respektuar kolegë deputetë, varfrit dhe të papunët. Pas 10 vjetësh debatesh të zjarrta për zbatimin Falemnderit! ose jo të politikës ekonomike të zonës së lirë në Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Shqipëri, fatmirësisht Kuvendi ynë po miraton Ka diskutime të tjera? Nuk ka. projektligjin që e kemi përpara. Grupet parlamentare? Dakord? Gjatë kontakteve të ngjeshura për shqyrtimin e (Grupet shprehen dakord.) gjithanshëm që iu bë këtij projektligji nga komisionet Atëherë, mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për përkatëse dhe nga grupi i ekspertëve të jashtëm, zonat e lira”, për të kaluar në projektligjin “Për krijimin veçanërisht të Entit Kombëtar të Zonave të Lira, e Task Forcës për sistemin elektroenergjetik”, krijuam bindjen se shumica e tyre e pranon që paraqitur nga Këshilli i Ministrave. subjektet e projekteve të ligjit të sotëm dhe të ligjit Fillojmë me prononcimin e komisioneve; së pari, nr. 8072, datë 15.02.1996 kanë 93 % ngjashmëri. të Komisionit të Industrisë. Zoti Alushi. Si përfaqësues i përkohshëm i opozitës në këto Eduard Alushi – Falemnderit, zoti Kryetar! komisione të përhershme të Kuvendit, e ndiej për Komisioni i Industrisë, Transportit, Punëve detyrë të falënderoj thellësisht të gjithë anëtarët tyre Publike dhe Tregtisë e shqyrtoi projektligjin me e në mënyrë të veçantë kryetarët e këtyre vëmendje të veçantë. Ai vlerëson iniciativën komisioneve për mjedisin e shkëlqyer të punës që ligjvënëse të Qeverisë, për vetë situatën që ekziston na krijuan, në mënyrë të veçantë për mirëkuptimin në këtë fushë dhe për konfliktet e abuzimet e ndaj propozimeve tona, për të kontribuar në shumta, të cilat janë bërë një gangrenë dhe pengesë plotësimin e ndonjë mangësie të vërejtur si në ligjin për zhvillimin e mëtejshëm të sistemit energjetik në nr. 8072 të vitit 1996, ashtu edhe në projektligjin vendin tonë. aktual. Duke iu referuar edhe relacioneve dhe Si deputet i qytetit më jetëgjatë e më të harruar bashkëpunimit me komisionet e tjera, veçanërisht të rajonit dhe pjesëmarrës aktiv në dialogun e shumë me Komisionin e Ligjeve, shprehemi se jemi dakord tavolinave për mbërritjen e kësaj dite të shënuar të me ndryshimet dhe sugjerimet kryesore që bëhen miratimit të këtij projektligji, jam i mendimit se ky për përpunimin optimal të këtij projektligji, të cilat projekt përmban komponentët themelorë për të nuk po i përmendim tani, por do t’i themi kur projekti krijuar mjedisin institucional mikpritës për thithjen të shqyrtohet nen për nen. e investimeve të huaja dhe kthimin e territoreve Falemnderit! shqiptare që do ta gëzojnë këtë status e në mënyrë Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! të veçantë të qytetit të Shkodrës, për të cilin kam Komisioni i Ekonomisë? Zoti Çukaj. punuar shumë, se atij i përkas, në një qendër Lekë Çukaj – Komisioni i Ekonomisë u mblodh ndërkombëtare moderne turizmi, tregtie, eksporti, dhe e shqyrtoi projektligjin edhe një herë sot, në finance, pikësynim i kësaj politike pragmatiste. datën 6.07.2000, dhe pas diskutimeve që bëri, në Si një ishull i kufizuar natyrshëm nga tre lumenj prani edhe të ministrit të Ekonomisë dhe të dhe nga liqeni, dhënia e statusit të zonës së lirë Privatizimit, e pa të arsyeshme të tërhiqet nga qytet-portit të Shkodrës nuk kërkon asnjë shpenzim vërejtjet e bëra për nenet 2 e 13 të projektligjit dhe të veçantë dhe nënkupton kapërcimin e vështirësive përfundimisht është i mendimit që Task Forcë të të krijuara nga shterimi i vendburimeve financiare të jetë në varësi të ministrit të Ekonomisë Publike dhe brendshme e të huaja. Pavarësia relativisht e thellë të Privatizimit, ashtu siç është parashikuar në
891 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
projektligj. Kur të shqyrtohet projektligji nen për nen, Zamira Çaka – Po, janë përfshirë, por ka diçka do të paraqesim vërejtjet tona. në një nen, për të cilin do të shprehemi të dy Gjatë diskutimit të projektit, komisioni shprehu komisionet. shqetësimin se humbjet joteknike të KESH-it nga Skënder Gjinushi – Atëherë, këto janë vit në vit kanë ardhur duke u rritur dhe për rrjedhojë, prononcimet e komisioneve. detyrimet e të tretëve ndaj KESH-it kanë arritur në Ka pyetje? Nuk ka. rreth 6-7 miliardë lekë. Mospagimi i faturave të Diskutime? Nuk ka. harxhimit të energjisë elektrike e ka vënë KESH-in Grupet parlamentare? në vështirësi financiare të mëdha dhe në pamundësi (Të gjitha grupet shprehen dakord.) për të investuar në zgjidhjen e problemeve të shumta Atëherë, mbyllet edhe shqyrtimi i këtij projektligji dhe për furnizimin normal të konsumatorëve me dhe kalojmë te shqyrtimi i kërkesës së një grupi energji. deputetësh, bazuar në nenin 30 të Rregullores së Duke qenë se abuzimet në përdorimin e Kuvendit, për ngritjen e një komisioni të përkohshëm energjisë elektrike janë të shumta dhe me pasoja parlamentar për trajtimin e sistemit ujor të Shkodrës. për gjendjen financiare të KESH-it, Komisioni i Fjalën e ka përfaqësuesi i këtij grupi, zoti Hoti. Ekonomisë është dakord me projektligjin e paraqitur Ferid Hoti – Falemnderit, zoti Kryetar! nga Këshilli i Ministrave. Por komisioni mendon se, Fort të respektuar kolegë deputetë, pavarësisht nga efektet pozitive që mund të japë Aktivizimi në Kosovë i instrumentit të përbashkët miratimi dhe zbatimi i këtij projektligji, detyrimet ndaj ushtarak të Shteteve të Bashkuara të Amerikës e KESH-it kërkojnë një impenjim serioz të Këshillit të të Evropës dhe përfshirja e Shqipërisë në Paktin e Ministrave për plotësimin e detyrimeve ndaj KESH- Stabilitetit tregon haptazi se klima e gjerë politike e it nga ndërmarrjet shtetërore dhe institucionet këtij fillimshekulli është e favorshme për hapësirën buxhetore, sepse këto detyrime kapin shumën prej shqiptare të Ballkanit. rreth 9 miliardë lekësh. Në parim jemi dakord që Pa dyshim, edhe ne, si përfaqësues në Kuvend projektligji të kalojë siç është. të qytet-portit kufitar të Shkodrës, nëpërmjet të cilit Skënder Gjinushi - Falemnderit! Komisioni i Republika e Shqipërisë merr kontakt me shtetin Ligjeve? malazez në një gjatësi kufitare prej rreth 200 km, Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka imponimet e politikave euroatlantike i vlerësojmë si shqyrtuar projektligjin në disa mbledhje radhazi, me të vetmet mundësi për integrimin e rajonit tonë pjesëmarrjen edhe të specialistëve të Drejtorisë së gjithsesi të prapambetur, si kyçin e tij në rrjedhat KESH-it dhe të Ministrisë së Ekonomisë Publike evropiane dhe hap pas hapi edhe në ato të dhe të Privatizimit, dhe duke vlerësuar rëndësinë globalizimit. që paraqet shqyrtimi dhe miratimi i një ligji të tillë Për të kontribuar sadopak në realizimin e për situatën elektroenergjetike që po kalon vendi pikësynimeve të komunitetit ndërkombëtar ynë, në parim është shprehur dakord për miratimin mbikëqyrës, i përmbahemi arsyetimit se edhe e tij në seancë plenare. Kuvendi ynë duhet të intensifikojë kooperimin Gjatë shqyrtimit nen për nen të projektit, u bënë interparlamentar me vendet e huaja dhe veçanërisht dhe një numër i madh vërejtjesh e riformulimesh, me Republikën fqinje të Malit të Zi, me të cilën na me qëllim përputhjen e këtij ligji me Kushtetutën ndan një distancë e shkurtër, jetojmë në të njëjtin dhe ligjet e tjera. Gjithashtu, dua të saktësoj që, në territor gjeografik dhe kemi afinitet kulturor. Iniciativat përputhje me teknikën legjislative, e cila ka të bëjë kooperuese ndërmjet parlamenteve tona janë të me strukturën e tërë ligjit, është bërë edhe një dobishme, veçanërisht për qytet-portin e Shkodrës, renditje e re e neneve të ligjit, për t’iu përshtatur të cilit i përkas, pasi krijojmë mundësi institucionale strukturës ligjore. Po ashtu, Komisioni i Ligjeve ka dialogu për objektiva konkretë të interesit të mbështetur edhe disa vërejtje të Komisionit të përbashkët për trajtimin e çështjeve të trashëguara Industrisë dhe të Komisionit të Ekonomisë, të cilat nga shekulli që lamë prapa, për zgjidhjen e do t’i paraqitim gjatë shqyrtimit të projektit nen problemeve të ngelura pezull gjatë sistemit të mbyllur për nen. komunist dhe për t’i dhënë drejtimin e duhur Falemnderit! grumbullimit të nismave të vrullshme, të buruara gjatë Skënder Gjinushi – Këto vërejtje janë përfshirë viteve që pasuan dekretimin e sistemit demokratik në një relacion të përbashkët dhe nuk ka përplasje. te ne. Bashkëpunimi interparlamentar i dy vendeve
892 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tona fqinje ka rëndësi të veçantë, pasi motivon e për konkretizimin e projekteve bonifikuese të nxit përfaqësuesit e secilit shtet të shtrojnë çështje kompleksit ujor të Shkodrës, saqë kalimin e vijës të karakterit të atillë që në nivele ekskluzivisht kufitare e llogaritën duke pasur parasysh marrjen e nacionale nuk mund të zgjidhen. Këtu e mori origjinën 12 mijë ha tokë të përfituar dhe 15 mijë ha tokë të edhe ideja e krijimit të komisionit të posaçëm përmirësuar, gjithsej 27 mijë ha, në raportin 1 me 8, parlamentar për trajtimin njëherë e mirë të domethënë 1 pjesë Shqipërisë dhe 8 pjesë Malit të problemeve të mprehta të kompleksit ujor ndërmjet Zi të varfër me sipërfaqe bujqësore. bashkëpronarëve shqiptarë e malazezë të liqenit të 5. Në pritje të mbarimit të luftërave ballkanike Shkodrës dhe lumit të Bunës. Për t’u kuptuar më dhe të Luftës së Parë Botërore, bonifikimi i mirë, le t’u hedhim një sy fakteve të mëposhtme: kompleksit ujor të Shkodrës u shty, por tashmë 1. Afaristët e Shkodrës, si vetadministrues të kishte fituar interesimin e bashkësisë përhershëm të ekonomisë së metropolit të tyre, ndërkombëtare. Lidhja e Kombeve dërgoi në qytetin shumë herët, që në vitin 1872, filluan zbatimin e e Shkodrës ekipin e drejtuar nga inxhinieri me famë projektit të hekurudhës Shëngjin-Shkodër-Prizren ndërkombëtare, Anxhelo Amendua, i cili përfundoi dhe në vitin 1895 të projektit “Buna e lundrueshme”, projektet tekniko-financiare dhe përcaktoi ndërhyrjet një sipërmarrje madhore kjo që, sipas statistit të racionale dhe irracionale në këtë kompleks ujor, të shquar Mehdi Frashëri, siç shkruan në “Problemet denoncuar nga institutet përkatëse evropiane si shqiptare” në vitin 1940, do të zhvillonte Shqipërinë kausi më i kërcënueshëm i të gjitha vendeve të veriore dhe kryeqendrën e saj, qytetin e Shkodrës, kontinentit dhe me ndikim të pandërprerë dëmtues, do ta bashkonte me rrjetin hekurudhor i përqendruar në gropën e qytet-portit të Shkodrës. ndërkombëtar, duke i siguruar këtij qyteti pozitën e Si dëshmi është dokumenti arkivor nr. 624, datë merituar në Evropën moderne. Pavarësisht se 28.12.1932. Me gjithë këmbënguljen e projektuesve konkretizimi i këtyre projekteve, për një radhë Maxhioni dhe Demarki më 1939 dhe atyre sovjetikë arsyesh që dihen, dështoi, prapë se prapë pozicioni e shqiptarë gjatë 50 vjetëve të fundit, bonifikimi i favorizuar i Shkodrës në vendbashkimin e 5-6 racional e radikal i këtij kompleksi ujor asnjëherë rrugëve strategjiko-tregtare, të të gjitha llojeve të nuk u bë realitet, pavarësisht se zotëron kapacitete transportit: tokësor, ujor dhe ajror, ndërmjet Lindjes malinje. dhe Perëndimit, Evropës Qendrore dhe pellgut të Sipas të dhënave statistikore, përveç dëmeve Mesdheut, pra edhe pse këto projekte dështuan, nga përmbytjet e përvitshme, ky kompleks ujor herë ato u bënë të njohura prej disa kompanive prestigjioze pas here shkakton vërshime kataklizmike, si ai i të ndërtimit të rrugëve në Evropë. vitit 1846, që provokoi shkëputjen nga shtrati i Drinit 2. Në vitin 1905, shoqëria e hekurudhave të një dege, që u quajt Drinas, i cili vazhdon të franceze, për të shtrirë rrugët edhe në këtë rajon, derdhet edhe sot në Bunë. I abandonuar në shtratin hartoi projektet bonifikuese paraprake të kompleksit e ri, Drinasi ka shkaktuar dëme të jashtëzakonshme ujor, të përbërë nga liqeni i Shkodrës dhe lumenjtë në potencialin ekonomiko-bujqësor e në pemishte; përreth, dhe qysh në atë kohë u pranua nga gjithashtu, ka shkatërruar toka pjellore të segmentit institucionet përkatëse evropiane emërtimi Vau i Dejës-Shkodër, duke i kthyer në zallishte të “kompleksi ujor i Shkodrës”, që nënkupton liqenin, shkreta. Bunën, Drinin dhe Kirin. Meqenëse Shqipëria nuk I krijuar nga liqeni dhe i ushqyer nga Kiri dhe ishte shtet më vete në këtë kohë, projektet u Drinasi, lumi i Bunës, me gjatësi 44 km, është përvetësuan nga shteti serb i asaj kohe, si një ndër vërtetuar se me mekanizmin e erozionit gëlltit çdo elementet themelore të strategjisë për trajtimin e vit 13-15 ha tokë buke dhe kërcënon përmbytjen e potencialeve të këtij kompleksi ujor. zonave të banuara përreth. Siç konkludoi i dërguari 3. Në vitin 1910, pas një pune disavjeçare të i Lidhjes së Kombeve, Anxhelo Amendua, ndërhyrjet mundshme, inxhinieri francez Briot, i punësuar nga inxhinierike të gabuara në këtë kompleks ujor mund qeveria turke e asaj kohe, publikoi studimet e tij për ta kthejnë atë në një faktor dëmtues të kompleksin ujor të Shkodrës, duke nxjerrë në dritë pamëshirshëm për harmoninë e natyrshme të dëmet që sjell ai dhe variantet teknike për bonifikimin biodiversitetit të rajoneve shqiptare dhe malazeze. e tij. Në rast se ndikimet negative të kompleksit ujor të 4. Më 1913, ambasadorët e mbledhur në Londër Shkodrës janë ndërkombëtarizuar gjatë 100 vjetëve për të përcaktuar kufijtë politikë ishin kaq të sigurt të shekullit XX dhe fatkeqësisht asnjë projekt
893 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
bonifikues nuk u përfundua, në kushtet e sotme, parashtrohen aty dhe për të arritur rezultatet që kur Shqipëria, si zotëruese e kyçit të arterieve priten prej saj. energjetike dhe të trajektoreve të informacionit të Ky ishte mendimi i komisionit tonë, i cili e korridoreve Veri-Jug e Lindje-Perëndim, të vlerëson dhe e mbështet propozimin e bërë, por jo infrastrukturës bazë të integrimit, që ka peshën e për të qenë një komision i pavarur, më vete, po një veçantë në bashkësinë ndërkombëtare, i jep shkas nënkomision, ose vetë Komisioni i Paktit të Kuvendit tonë të reagojë me legjitimitet për të Stabilitetit ta mbulojë edhe këtë veprimtari. përshtatur me kompetencë e shpejtësi opsionet Ju falemnderit! ligjore, mbi të cilat funksioni reagues i ekzekutivit Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! do të jetë i detyruar të fusë në veprim të gjitha Fjalën e ka Komisioni i Industrisë dhe Transportit, kapacitetet e tij për të mbështetur projektet tekniko- i cili, gjithashtu, e ka shqyrtuar këtë propozim. financiare bonifikuese dhe për t’i prezantuar ato në Eduard Alushi – Edhe komisioni ynë e shqyrtoi nivelet më të larta të bashkësisë ndërkombëtare për propozimin dhe projektvendimin në fjalë. Duke iu tërheqjen e financimeve përkatëse. përmbajtur së njëjtës parashtresë vlerësimi dhe Kemi bindjen e plotë se vlerësimi i këtij gjykimi që bëri zoti Aliko në emër të Komisionit të kompleksi ujor nga Konferenca e Ambasadorëve në Bujqësisë, ne mbetemi dakord që kjo çështje të Londër (materialet janë të gjitha të afishuara) dhe shqyrtohet në kuadër të Komisionit të Paktit të nga Lidhja e Kombeve për respektimin e studimeve Stabilitetit, si dhe të komisioneve të përhershme dhe konkluzioneve të ekspertëve të huaj e shqiptarë parlamentare të linjës. Pra, komisioni, në shumicën për bonifikimin e kompleksit ujor të Shkodrës, e tij, nuk u shpreh dakord për ngritjen e një komisioni aktualisht ne, përfaqësuesve të të gjitha rajoneve të posaçëm parlamentar. shqiptare në Kuvend, na detyron, së paku, të Falemnderit! miratojmë krijimin e këtij komisioni të posaçëm, që Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! do të realizojë, pikë së pari, mirëkuptimin dhe Ka pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. Grupet bashkëveprimin me Republikën fqinje të Malit të Zi, parlamentare? Urdhëroni, zoti Bushati! si një komision që do të ketë lidhje të përqendruar Zef Bushati – Ne si Grup Parlamentar e kemi Mal i Zi-Shqipëri, për të zgjidhur problemet e mprehta vlerësuar seriozitetin e deputetit Hoti për ta trajtuar dhe kërcënuese të kompleksit hidrik të Shkodrës. këtë çështje dhe për të ngritur një komision të Ju falemnderit! posaçëm parlamentar që të merret me këtë Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! problem. Mendoj se problemi ka një seriozitet dhe Ky ishte mendimi i atyre që kanë bërë ai nuk është vetëm për ujërat e Shkodrës, por ka propozimin për ngritjen e një komisioni për sistemin një këndvështrim më të gjerë dhe nuk pajtohem ujor të Shkodrës. aspak me vlerësimet që i bëjnë këtij problemi Fjalën e ka zoti Aliko, në emër të Komisionit të komisionet. Bujqësisë. Ne si shtet po humbasim sovranitetin ujor në Haxhi Aliko – Komisioni i Bujqësisë e shqyrtoi kufirin detar, pasi 30 mijë kilometrat e kufirit detar me vëmendje propozimin dhe të gjithë anëtarët e tij që ka Shqipëria, janë kthyer në një pronë të e vlerësojnë mendimin dhe parashtrimin që i bëjnë peshkimit të paligjshëm greko-italian, të trafikut, propozuesit kësaj çështjeje. Por u shpreh mendimi kontrabandës e mafias; janë kthyer në një korridor në shumicë, me përjashtim të një anëtari, zotit Palaj, ku veprojnë jo pak, por mjaft nga këta keqdashës, se, meqenëse ka një komision parlamentar të Paktit disa për të cenuar integritetin dhe sovranitetin tonë të Stabilitetit, i cili trajton probleme në kuadër të ujor, disa të tjerë për të grabitur këtë pasuri tonën rajonit, meqenëse këtu bëhet fjalë edhe për një ujore. Grabitësit kanë arritur deri aty, sa na grabisin koordinim të veprimtarisë në të gjitha nivelet koralet në brigjet tona, peshkojnë në ujërat tona dhe, shtetërore, edhe me shtetet fqinje, do të ishte pasi zënë peshqit në ujërat tona, vijnë e i shesin në racionale që kjo çështje të përbënte një nga shtetin tonë, pra ne blejmë peshkun tonë që zënë veprimtaritë e Komisionit të Paktit të Stabilitetit, i të huajt. Prandaj, mendoj se kjo çështje nuk u takon cili mund të ngrejë një nënkomision që të ketë vetëm ujërave të Shkodrës, por të gjitha ujërave të atributet që propozohen, ose, edhe në mos qoftë territorit tonë shtetëror. nënkomision, të jetë një nga pikat e veprimtarisë së Kam përshtypjen, qofsha i gabuar, mbase përhershme të tij për të realizuar qëllimet që specialistët duhet ta dinë më mirë këtë punë, se ka
894 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
vetëm një marrëveshje me Italinë për ndarjen e vlerësuar parashtresën që bëri këtu deputeti Hoti, ujërave detare dhe ende sot e kësaj dite nuk ka një si dhe ato që tha më pas deputeti tjetër, zoti Bushati, marrëveshje për ndarjen e ujërave me Greqinë dhe ne propozojmë që ta shtyjmë shqyrtimin e kësaj ish-Jugosllavinë. Komisioni i Paktit të Stabilitetit çështjeje për një kohë të mëvonshme, pasi të mendoj se ka aq shumë ngarkesë në punët e tij, sa intensifikojmë më tej kontaktet midis grupeve dhe do ta ketë të vështirë të merret në mënyrë specifike të bëhet një diskutim më i thellë brenda komisioneve. edhe me ujërat tona. Prandaj e kam mbështetur Vërtet është edhe problemi i liqenit të Ohrit, është edhe dhe do ta mbështes këtë propozim të deputetit Hoti, problemi i liqenit të Prespës, por natyra dhe kompleksiteti për ngritjen e këtij komisioni për ujërat e Shkodrës, i problemeve dhe argumentet që u dhanë këtu nga zoti madje jam i mendimit që ky komision të shqyrtojë Hoti, janë të atilla që e bëjnë të domosdoshme të gjitha ujërat e vendit tonë. shqyrtimin më me kujdes të këtij propozimi. Falemnderit! Pra, ne mendojmë që të mos e mbyllim sot Skënder Gjinushi – Grupet e tjera do të çështjen e krijimit të këtij komisioni, por të vazhdojnë shprehen? Zoti Aliko. diskutimet dhe bashkëpunimi midis grupeve e Haxhi Aliko – Do të ishte e panevojshme të komisioneve për të gjetur një zgjidhje më konsensuale. flisja përsëri, se u dhanë edhe argumente që Ky është propozimi i Grupit Parlamentar të Partisë mbështetën pikërisht propozimin e komisionit tonë. Socialiste. Por unë do të thosha se çështje të tilla analoge ka Falemnderit! edhe liqeni i Ohrit, të cilin e kemi të përbashkët me Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! një shtet tjetër fqinj; po kështu edhe liqeni i Prespës, Po, zoti Hoti. që e kemi të përbashkët me dy shtete të tjera, për Ferid Hoti – Meqenëse kolegët po më japin të të cilët ka edhe projekte të nivelit evropian në Shqipëri drejtën të flas në emër të Grupit të Partisë dhe mund të kishte deputetë respektivë që të Demokratike, e shoh me vend të falënderoj zotin kërkonin për të njëjtat arsye ngritjen e komisioneve Pepa, i cili ka kapacitete dhe njohuri disa herë më të posaçme parlamentare për të përballuar këto të plota se unë, sepse ka drejtuar sektorë të tillë probleme. Dhe, meqenëse problemi është i tillë, u dhe unë bie dakord me propozimin e tij. Por burim mendua që të gjitha këto çështje të këtij karakteri për idenë e këtij komisioni nuk jam unë, po është të përbëjnë një zë të veçantë për Komisionin e Paktit një grup specialistësh brenda vendit, që kanë dalë të Stabilitetit, me rekomandimin që ai të jetë tepër në pension dhe kanë kaluar jetën në këto fusha, të serioz, tepër intensiv dhe, në rast se volumi i punës cilët sot ndodhen në diasporë, janë këta që më kanë është i madh, le të ngrejë një nënkomision brenda dërguar edhe draftin, të cilin e kam paraqitur dhe ai tij, që të kryejë këto funksione. Puna është për të u ka kaluar komisioneve. Unë kam bërë një gabim mos shkaktuar një inflacion të komisioneve që nuk e kam interpretuar si sot. parlamentare që ngrihen dhe mbeten pa ndonjë Desha t’i them profesor Alikos që as Prespa funksionim të veçantë, kjo është arsyeja pse u bë ai dhe asnjë kompleks tjetër hidrik nuk është propozim dhe aspak për ta nënvlerësuar atë komision. konsideruar dhe nuk ka marrë nga institutet Falemnderit! përkatëse hidroteknike dhe hidroenergjetike të Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Evropës me qendër në Londër titullin “Kompleksi Po, zoti Pepa. ujor i Shkodrës” dhe nuk është denoncuar Zyhdi Pepa – Jam ngarkuar nga Grupi Parlamentar institucionalisht si kausi hidrik më kërcënues në të i Partisë Socialiste të shpreh mendimin e tij. gjitha vendet e Evropës. Iniciativë për këtë punë ka Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste e vlerëson pasur edhe në vitet ’30; këtë e kam gjetur në arkiv. shumë iniciativën e deputetëve për këtë problem. Unë jam i mendimit se, po të kishim të tilla Duke parë rëndësinë dhe kompleksitetin e tij, ne komisione të krijuara për sa i përket Paktit të mendojmë se është e nevojshme të thellohet Stabilitetit, jo vetëm për kompleksin ujor të diskutimi i këtij problemi brenda grupeve Shkodrës, që është kërcënues dhe dihet sa inerte parlamentare, gjithashtu të thellohet edhe sjell, çfarë erozionesh krijon e çfarë kërcënimesh bashkëpunimi midis komisioneve. bën, këta zotërinj që marrim pjesë dhe drejtojnë Pavarësisht se komisionet janë shprehur se komisione të tilla duhet të kuptojnë se përparësi në është e panevojshme ngritja e një komisioni të projektet e Paktit të Stablitetit kanë projektet posaçëm për trajtimin e këtij problemi, duke ndërkufitare. Por asnjë gjë nuk mund të bëhet
895 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ekskluzivisht me vendime brenda nesh, por Nuk ka. Miratohet. detyrimisht do të bashkëpunojmë me Malin e Zi dhe Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. lidhjet do të jenë të intensifikuara prej këtij komisioni. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Prandaj, unë kërkoj që, së paku, të respektojmë Kush është dakord në tërësi me projektligjin? djersën 100-vjeçare dhe ky Parlament pluralist Hapet votimi. Mbyllet votimi. delikat ta miratojë këtë komision që propozohet, ku Me 78 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, unë të mos jem fare, nuk e kam problemin këtu, se 37 nuk kanë votuar, miratohet projektligji edhe në ne do të kemi stafin e teknikëve. tërësi. Shumë falemnderit! Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! e Konventës Civile “Për korrupsionin”, paraqitur nga Po, zoti Aliko. Këshilli i Ministrave. Haxhi Aliko – Zoti Hoti, besoj e kujton që edhe Kush është dakord në parim? Hapet votimi. unë e kam hedhur firmën në atë propozim. Kështu Mbyllet votimi. që personalisht jam dakord, por unë shpreha Me 79 vota pro, asnjë kundër, 2 abstenime, 34 mendimet e Komisionit të Bujqësisë. nuk kanë votuar, miratohet projektligji në parim. Falemnderit! Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Atëherë, e shoh që Kuvendi Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ndërroi drejtim për këtë çështje dhe, meqë Grupi i Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. PD-së e pranoi që Grupi i PS-së ka më kompetentë Abstenim? Nuk ka. Miratohet. për të këtë punë (qesh), i cili propozon që të shtyhet, Kush është dakord në tërësi me projektligjin? më shumë qëndron mendimi që të shtyhet për Hapet votimi. Mbyllet votimi. rishqyrtim. Me 76 vota pro, asnjë kundër, 2 abstenime, 36 Kush është dakord që kjo çështje të kalojë për nuk kanë votuar, miratohet projektligji edhe në tërësi. rishqyrtim në grupe? Kundër? 1 kundër. Abstenim? Kalojmë në votimin e projektligjit “Për zonat e 2 abstenime. lira”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. Për këtë Atëherë, çështja që ka të bëjë me votimin e projektligj kanë bërë një sërë vërejtjesh të gjitha kërkesës për ngritjen e një komisioni të posaçëm komisionet që e kanë shqyrtuar dhe përfundimisht për trajtimin e sistemit ujor të Shkodrës, pothuajse këto vërejtje janë përmbledhur në një relacion të me konsensus shtyhet për rishqyrtim në grupet përbashkët të Komisionit të Ligjeve, Komisionit të parlamentare. Ekonomisë e Financave dhe Komisionit të Industrisë Kalojmë në votimin e projektligjeve që dhe Transportit. Do të punojmë me vërejtjet e shqyrtuam. përbashkëta të relacionit. Së pari, hapim votimin për prezencën. Kush është dakord në parim me projektligjin? Prezenca është mbi 78 veta, pra është numri i Hapet votimi. Mbyllet votimi. nevojshëm dhe rrjedhimisht mund të kalojmë në Me të gjitha votat pro, asnjë kundër, asnjë votimin e projektligjeve që shqyrtuam. abstenim, 30 nuk kanë votuar, miratohet projektligji Votojmë projektligjin “Për miratimin e në parim. marrëveshjes së shitjes së aksioneve të shoqërisë Neni 1. Ka disa vërejtje nga Komisioni i Ligjeve. anonime, Banka Kombëtare Tregtare, ndërmjet Ka ndonjë ndryshim tjetër? Nuk ka. Kush është Republikës së Shqipërisë dhe Kent Bank, Korporatës dakord, sipas vërejtjeve të Komisionit të Ligjeve? Ndërkombëtare Financiare (IFC) dhe Bankës Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH)”, Neni 2. Ka vërejtje? Po, zoti Alushi. paraqitur nga Këshilli i Ministrave. Eduard Alushi – Kam një ndërhyrje për këtë Kush është dakord në parim me projektligjin? nen, zoti Kryetar. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Po u drejtohem specialistëve: Në shqyrtimin që Me 88 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, iu bë në Komisionin e Industrisë, debati për këtë 27 nuk kanë votuar, miratohet projektligji në parim. problem ishte i gjerë dhe në fakt, edhe sipas Neni 1. Bëhet një ndryshim vetëm te fjala mendimit të specialistëve të Entit Kombëtar të “miratimin e marrëveshjes”, pra fjala “ratifikim” bëhet Zonave të Lira, nuk munguan argumentet, natyrisht “miratim”. të vlefshme, për të mos e futur subjektin e operatorit. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Natyrisht, ka edhe argumente, të cilat janë të
896 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
pranueshme dhe mund ta bëjnë të nevojshme si element i vetë zhvillimit dhe çuarjes më tej të ndryshimin që të futet subjekti i operatorit. Prandaj, veprimtarisë së suksesshme në një zonë të lirë, ku unë doja të dëgjoja edhe një herë në seancë mund të ketë jo një, po disa të tillë? Kështu që, pas qëndrimin dhe argumentet e specialistëve të Entit shumë debatesh, në Komisionin e Ekonomisë, Kombëtar të Zonave të Lira. pothuajse pa asnjë lloj kundërshtimi, me gjithë Falemnderit! kundërshtimin e madh që vinte nga specialistët që Skënder Gjinushi – Zonja Çaka. mbronin ligjin, u vendos që ky term të vihet. Zamira Çaka – Duke mbështetur sugjerimet e Falemnderit! zotit Alushi, edhe unë kam një pyetje, sepse, në Skënder Gjinushi – Po, zonja Çaka. bazë të vërejtjeve të Komisionit të Ekonomisë, është Zamira Çaka – Me gjithë shpjegimet që dha shtuar termi “operator” dhe është bërë shpjegimi se zoti Çukaj, unë personalisht përsëri nuk e gjej me cili do të quhet “operator”. Por ky term del vetëm te vend vendosjen e këtij termi. Ose do të vendoset që neni 2, ndërsa gjatë gjithë projektligjit ai nuk del, përdorimi i këtij termi të shoqërohet me përdorimin prandaj kërkojmë mendimin e specialistëve. e tij gjatë gjithë ligjit dhe të shtohet, përveç fjalës Skënder Gjinushi – Urdhëroni, zoti specialist! “zhvillues”, edhe fjala “operator”, ose vendosja e tij vetëm Specialisti – Me konceptin që është formuluar në nenin 2 është diçka formale dhe nuk luan asnjë rol. ky projektligj, termi “zhvillues” nënkupton operatorin, Skënder Gjinushi - Është puna se e rëndon pra në fakt operatori nuk është gjë tjetër, veçse ligjin, apo jo? zhvilluesi. Jemi para faktit kur subjekti që do të Lekë Çukaj – Nuk e rëndon, nuk i bën asgjë, kryejë menaxhimin e zonës së lirë, që mund ta vetëm se e plotëson, i krijon një hapësirë më shumë. quajmë operator, është po ai subjekt që kryen edhe Skënder Gjinushi – Përfundimisht, Komisioni investimin dhe, në këtë rast, të bashkuar këta dy i Ekonomisë i qëndron idesë që të shtohet edhe terma, marrin emrin “zhvillues”. Pra, është vetë “operatori”. Po Komisioni i Industrisë i qëndron idesë zhvilluesi që mund t’ia delegojë ose jo këtë rol dikujt të tij? tjetër. Në përgjithësi, interesi i zhvilluesit është të Eduard Alushi – Në këtë rast do të jap më kryejë rolin e operatorit, por, edhe në qoftë se këtë tepër mendimin tim personal, sepse atë të komisionit ia delegon dikujt tjetër, është e drejta e tij. e kemi shprehur në relacion. Domethënë është një kontratë menaxheriale që Sipas edhe shpjegimeve të drejtorit të Entit kryhet midis zhvilluesit dhe subjektit, në qoftë se ai Kombëtar të Zonave të Lira, unë personalisht do t’i dëshiron ose jo për t’ia deleguar këtë të drejtë. Në qëndroja variantit që koncepti i operatorit të mos këtë rast, në Komisionin e Ekonomisë shprehëm futet në këtë projektligj. Jo sepse ka të bëjë thjesht termin “operator” dhe komisioni pranoi që ta vendosë me frymën dhe strukturën e projektligjit, por sepse në ligj sistemin operator. Por ne nuk e gjejmë të ka të bëjë me mentalitetet dhe realitetin tonë. shkrirë këtë term gjatë gjithë ligjit, sepse ndryshe Natyrisht, ka shumë vende të huaja ku operatori do të duhej të ndryshonte komplet ligji. përmendet në ligjet e tyre, por mendoj se atje Skënder Gjinushi – Kështu do të mbetet kjo? ndryshojnë tërësisht konceptet, rregullat e lojës, Specialisti - Faktikisht është një kontratë e institucionalizimi i ligjeve etj. Është realiteti jopozitiv brendshme menaxheriale midis zhvilluesit dhe subjektit, te ne që nuk ekzistojnë këto rregulla. Dhe unë në qoftë se do ose jo që t’ia delegojë këtë funksion. mendoj se zhvilluesi, i cili do të marrë licencën dhe Skënder Gjinushi – Zoti Çukaj. do të jetë financuesi kryesor i zhvillimit të një zone Lekë Çukaj – Në ligjet e vendeve të tjera që e të lirë, është ai i interesuar, në radhë të parë, që të kanë këtë lloj veprimtarie, në shumicën e tyre haset hyjë në menaxhim me operatorë të ndryshëm, ky term dhe nuk përbën aspak problem ajo që tha natyrisht edhe sipas interesave reciproke që mund zonja Çaka, që nuk haset në tërë ligjin, pasi ky ligj të lindin. Kështu që do të mbështetja konkluzionin do të plotësohet me akte nënligjore dhe rregullore, e Drejtorit të Përgjithshëm të Entit Kombëtar të të cilat kudo do ta kenë këtë element të Zonave të Lira që ky koncept të mos futet. rëndësishëm. Falemnderit! E dyta, zhvilluesi mundet ose jo t’ia delegojë Skënder Gjinushi – Atëherë, janë dy mendime, këtë rol dikujt tjetër, siç tha edhe specialisti. Kur të cilat do të votohen dhe vota e ndan se kush nuk mundet t’ia delegojë, jemi në rregull. Po kur mendim do të fitojë. mundet t’ia delegojë, pse të mos ekzistojë ky term Urdhëroni, zoti Hoti!
897 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Ferid Hoti – Unë kam marrë pjesë në mbledhjet Abstenim? Nuk ka. Miratohet. e komisioneve dhe, së fundi, edhe në mbledhjen e Neni 12. Kush është dakord me vërejtjet e Komisionit të Ekonomisë, ku ishin ekspertët e Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? ekonomisë, dhe them se, për nivelin ku ndodhet Nuk ka. Miratohet. vendi ynë, ne kemi nevojë të domosdoshme për Neni 13. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. operuesit, të cilët do të merren me nxitjen, Abstenim? Nuk ka. Miratohet. administrimin dhe menaxhimin e veprimtarive në Neni 14. Kush është dakord me vërejtjet e zonat e lira. Pra, mendoj se operatori duhet të jetë. Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Skënder Gjinushi - Dakord. Pra, ju mbështetni Nuk ka. Miratohet. mendimin e Komisionit të Ekonomisë. Neni 15. Kush është dakord me vërejtjet e Atëherë, kush është dakord me mendimin e Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Komisionit të Ekonomisë që të shtohet edhe Nuk ka. Miratohet. kategoria e operatorit, propozim të cilin ju e keni Neni 16. Kush është dakord me vërejtjet e me shkrim? Kundër? 10 kundër. Fiton propozimi i Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Komisionit të Ekonomisë. Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord me nenin 2, me vërejtjet e Neni 17. Kush është dakord me vërejtjet e relacionit të Komisionit të Ekonomisë? Kundër? Nuk Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Nuk ka. Miratohet. Neni 3. Ka ndonjë problem për këtë nen? Po, Neni 18. Kush është dakord me vërejtjet e zonja Çaka. Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë? Zamira Çaka – Te pika 5 e nenit 3 mendojmë Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. që fjalët “dhënien e statusit të zonës së lirë” duhet Neni 19. Kush është dakord me vërejtjet e të zëvendësohen me fjalët “shpalljen zonë të lirë”. Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë? Skënder Gjinushi – Pra, kjo pikë bëhet kështu: Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. “Çdo person fizik ose juridik ka të drejtë të kërkojë Neni 20. Kush është dakord me vërejtjet e pranë Entit shpalljen zonë të lirë të një trualli a Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë? pasurie të paluajtshme, sipas dispozitave të këtij Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. ligji.” Neni 21, sipas Komisionit të Ligjeve. Kush është Kush është dakord me nenin 3, me vërejtjet e dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Industrisë? Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 22, sipas Komisionit të Ligjeve. Kush është Neni 4. Kush është dakord, me vërejtjet e dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Industrisë? Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. (Nenet 23, 24, 25 miratohen pa vërejtje, sipas Neni 5. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. tekstit.) Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 26, sipas Komisionit të Ligjeve. Kush është Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 7. Kush është dakord me vërejtjet e (Kështu miratohen edhe nenet 27, 28, 29, 30, Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë? 31, 32, 33, 34.) Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Propozohet të shtohet neni 35, sipas Neni 8. Kush është dakord me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 36. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Neni 9. Kush është dakord me vërejtjet e Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisionit të Ekonomisë dhe Komisionit të Neni 37. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Industrisë? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Kush është dakord në tërësi me projektligjin? Neni 10. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet me 74 vota pro, asnjë kundër, asnjë Neni 11. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. abstenim, 40 nuk kanë votuar.
898 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kalojmë në votimin e projektligjit “Për krijimin e Industrisë siç është në tekst? Kundër? Nuk ka. Task Forcës për sistemin elektroenergjetik”. Abstenim? 2 abstenime. Fiton vërejtja e Komisionit Kush është dakord në parim me projektligjin? të Industrisë siç është. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Neni 7. Komisioni i Ligjeve propozon që ky nen Miratohet me 70 vota pro. të bëhet neni 10. Nuk ka ndonjë problem. Kush është Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. dakord me nenin 7, siç është në tekst? Kundër? Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 2, me vërejtjen e Komisionit të Ligjeve. Neni 8. Komisioni i Ligjeve s’ka vërejtje. Kush Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 3. Komisioni i Industrisë dhe i Ligjeve kanë Nga Komisioni i Industrisë propozohet të shtohet paraqitur vërejtje. Kush është dakord? Kundër? Nuk një nen, 8/1, që do të bëhet neni 9. Kush është ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 4. Kush është dakord me nenin 4, me Miratohet. vërejtjen e Komisionit të Ekonomisë? Kundër? Nuk Neni 9, i riformuluar sipas Komisionit të ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Industrisë. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Neni 5. Kush është dakord me nenin 5 sipas Abstenim? Nuk ka. Miratohet. tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 10, i riformuluar sipas Komisionit të Miratohet. Industrisë. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Nga Komisioni i Industrisë propozohet të shtohet Abstenim? Nuk ka. Miratohet. një nen, që do të bëhet neni 6. Kush është dakord? Neni 11, siç është në tekst. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 6. Po, zonja Çaka. Neni 12, siç është në tekst. Kush është dakord? Zamira Çaka – Për vërejtjet e Komisionit të Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Industrisë ramë dakord në takimin që bëmë para se Neni 13. Bie vërejtja e Komisionit të Ekonomisë, të fillonte seanca, me përjashtim të paragrafit të e ka tërhequr, pra mbetet siç është. Por ka bërë një parafundit. shtesë Komisioni i Industrisë. Skënder Gjinushi – Zoti Alushi. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Eduard Alushi – Vërejtja që figuron në Nuk ka. Miratohet. relacionin e Komisionit të Industrisë është e plotë Neni 14. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. dhe nuk ka asgjë të tepërt për t’u shtuar për sa u Abstenim? Nuk ka. Miratohet. përket relacioneve të dy komisioneve të tjera, por Tani, para votimit në tërësi, duhet të keni Komisioni i Ligjeve, konkretisht zonja Çaka, tani bën parasysh që do të bëhet një rregullim i renditjes së vërejtje për paragrafin e parafundit dhe thotë që ky neneve, duke marrë në konsideratë edhe vërejtjet e paragraf nuk duhet të përfshihet këtu, por në Komisionit të Ligjeve, që thotë se neni 9 bëhet 12, dispozita të tjera nënligjore, me arsyetimin se sipas neni 10 bëhet 7, neni 11 bëhet 6, neni 12 bëhet 5. teknikës legjislative nuk është e drejtë që të Pra, do të bëhet një renditje e re, sipas propozimit përmenden tabela dhe penalitete. Ky paragraf bën të Komisionit të Ligjeve dhe propozimeve që vijnë si fjalë pikërisht për këtë. rrjedhojë e shtesave. Zamira Çaka – Ne themi që ky paragraf i Kush është dakord që të bëhet ky rregullim? parafundit, që është përfshirë në vërejtjet e Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Komisionit të Industrisë, të hiqet. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Gaqo Apostoli – Unë mendoj që të miratohen krijimin e Task Forcës për sistemin elektroenergjetik”. vërejtjet e Komisionit të Ekonomisë, të hiqet ajo Hapet votimi. shprehja e propozuar nga Komisioni i Industrisë dhe Mbyllet votimi. Me 74 vota pro, asnjë kundër, kështu formulimi është i plotë. asnjë abstenim, 35 s’kanë votuar, miratohet Skënder Gjinushi – Zoti Gjoni. projektligji në tërësi. Hamit Gjoni – Unë mbështes vërejtjet e Me këtë votim mbyllet seanca e ditës së sotme. Komisionit të Industrisë. Seanca ardhshme do të hapet në datën 10.07.2000, Skënder Gjinushi – Atëherë, kush është ditën e hënë, ora 18:00, me pyetje dhe interpelanca. dakord me nenin 6, me vërejtjen e Komisionit të Falemnderit!
899 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E hënë, 10.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 18:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Zotërinj deputetë, hapim Cerkovicë, ku ka 5 nxënës e 2 mësues, shkolla 8- seancën. vjeçare Pllakë me 13 nxënës e 3 mësues, shkolla Sot në rendin e ditës kemi dhënien e përgjigjeve 8-vjeçare Llazat me 6 nxënës e 2 mësues, shkolla të pyetjeve, drejtuar ministrave nga disa deputetë. 8- vjeçare Kodër me 14 nxënës e 3 mësues, shkolla Fillojmë me pyetjet e drejtuara nga zoti Leonard 8-vjeçare Gravë me 14 nxënës e 3 mësues, shkolla Demi në adresë të ministrit të Arsimit dhe 8-vjeçare Dermish me 17 nxënës e 3 mësues. Po Shkencës. Fjalën e ka zoti ministër. kështu, shkolla e ciklit fillor në Janicat është me 2 Ethem Ruka – Zoti Leonard Demi ka bërë një nxënës e 1 mësues, shkolla e ciklit fillor në Halo pyetje lidhur me gjendjen e arsimit në rrethin e me 2 nxënës e 1 mësues, shkolla e ciklit fillor në Sarandës. Komat me 4 nxënës e 1 mësues, shkolla e ciklit Dëshiroj të theksoj qysh në fillim se në rrethin e fillor në Memoraq me 3 nxënës e 1 mësues. Sarandës funksionojnë 39 shkolla 8-vjeçare, 7 Në zonën e pakicës së minoritetit grek shkolla të mesme, nga të cilat 6 janë të bashkuara, funksionojnë 5 kopshte fëmijësh, 16 shkolla 8-vjeçare një është shkollë e mesme e veçantë dhe një tjetër dhe 2 shkolla të mesme të arsimit të mesëm të është shkollë 5-vjeçare, e cila ka disa degë: përgjithshëm. ekonomi, hoteleri, turizëm. Funksionojnë, gjithashtu, Nga pikëpamja e investimeve, në rrethin e 29 kopshte publike dhe një kopsht privat me Sarandës për vitin 1999 u realizua gjithsej një fond financime italiane. Dëshiroj të theksoj, gjithashtu, prej 43,4 milionë lekësh. Në objektet e arsimit që arsimi në rrethin e Sarandës është mjaft i parashkollor u realizua rikonstruksioni i kopshtit të konsoliduar dhe treguesit e këtij rrethi janë nga më qytetit, me vlerë 5 milionë lekë. Në objektet e arsimit të mirët në republikë. tetëvjeçar u realizua rikonstruksioni i tri objekteve: Në arsimin parashkollor thithen 1045 fëmijë, në në Nivicë, në Piqeras dhe në Qesarat. Në objektet arsimin tetëvjeçar – 4687, në arsimin e mesëm të e arsimit të mesëm është realizuar rikonstruksioni i përgjithshëm – 820 dhe në arsimin profesional - 173. shkollës së mesme “Hasan Tasimi”, i shkollës së Niveli i tërheqjes në arsimin e mesëm të përgjithshëm mesme Livadhja dhe i shkollës së mesme Lukovë. është mbi mesataren e republikës; në rang rrethi është Për të gjitha objektet që u rikonstruktuan, është 73 %, në qytet është 76 % dhe në fshat 65 %. realizuar edhe një fond pajisjesh prej 5,4 milionë Treguesit e kalueshmërisë për rrethin e lekësh. Sarandës janë me të vërtetë mjaft të lartë; në arsimin Sigurisht, nevojat e këtij rrethi janë të mëdha. tetëvjeçar – 96 %, në arsimin e mesëm – 85 % dhe Këto vitet e fundit janë rikonstruktuar gati 40 % e në atë profesional – 90 %. shkollave. Megjithatë, ka mjaft shkolla që presin Një tregues tjetër shumë pozitiv në këtë rreth ndërhyrjen e shtetit për t’u rikonstruktuar. është ai i fitimit të konkurseve në shkollat e larta. Për vitin 2000 është parashikuar fillimi i punimeve Treguesit janë me të vërtetë shumë të lartë, po t’i për ndërtimin e shkollës 8-vjeçare Vërvë, rehabilitimi krahasojmë me treguesit e rretheve të tjera dhe që i shkollës 8-vjeçare Fterrë dhe Dermish, si dhe arrijnë nga 80% deri në 100% të maturantëve që vazhdimi i punimeve për përfundimin e rehabilitimit mbarojnë shkollat e mesme. të shkollës 8-vjeçare Metoq, të shkollës së mesme Braktisja e shkollës në këtë rreth është në shifra Lukovë dhe të shkollës së mesme Livadhja. Për të shumë sinjifikative. Vitin e kaluar ka pasur 151 gjitha këto shkolla janë parashikuar fonde edhe për nxënës që kanë braktisur shkollën, kurse këtë vit pajisjet e tyre. ka një rënie në 79 nxënës dhe treguesi i braktisjes Problematike mbeten disa shkolla të rrethit të është 0,8%, kur mesatarja e republikës është më Sarandës, veçanërisht shkolla e Konispolit. Ne do pak se 3% . të bëjmë të gjitha përpjekjet që të futet në Numri i nxënësve për çdo shkollë në rrethin e rikonstruksion, në një nga projektet që kemi jashtë Sarandës varion në kufijtë që shkojnë nga një deri fondeve të Buxhetit të Shtetit, edhe shkolla e në disa nxënës. Shkollat që kanë një numër shumë Konispolit. Nevoja kanë edhe shkolla 8-vjeçare Xarrë, të kufizuar nxënësish janë: Shkolla 8-vjeçare shkolla 8-vjeçare “9 tetori”, në qytet e kështu me radhë.
900 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Këto ishin disa të dhëna lidhur me arsimin në e Arsimit të marrë masa që në këto 17 objekte rrethin e Sarandës. Edhe një herë e përsëris që shkollore që janë jashtë përdorimit, si dhe në ato arsimi në këtë rreth është mjaft i konsoliduar. Këtë fshatra ku nxënësit e zhvillojnë mësimin jashtë, e tregojnë jo vetëm rezultatet e larta në mësime, gjendja të rregullohet. fitimi i olimpiadave, botimet e shumta që bëhen, por Gjendja e mjeteve mësimore në të gjitha shkollat dhe treguesit e lartë të pranimeve në shkollat e larta, e fshatrave është përtokë. 20 % të arsimtarëve i meqenëse nga shkollat e këtij rrethi indeksi i keni jashtë profilit dhe një pjese të madhe pa arsimin pranimeve luhatet nga 80% deri në 100 %. përkatës. Arsimtarët nuk mësojnë nxënësit në Falemnderit! shkollë, por hapin kurse në shtëpi dhe u marrin lekë. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! Kjo është një gjendje e vështirë e arsimit në rrethin Fjalën e ka zoti Demi. e Sarandës, prandaj unë tërheq vëmendjen e Leonard Demi – Zoti Ministër, shumë Ministrisë së Arsimit dhe tuajën, zoti Ministër, që të falemnderit! merrni masa për vitin e ri shkollor 2000-2001. Ju, në përgjigjen tuaj, u përqendruat në traditën Falemnderit! e mirë të rrethit të Sarandës për rezultatet në Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Demi! mësime. Por e vërteta është se rezultatet dhe arritjet Keni për të shtuar ndonjë gjë, zoti Ministër? e këtij viti në fshatra kanë një rritje të madhe dhe Ethem Ruka – Falemnderit, zoti Demi, që bëtë janë në një disproporcion të thellë me ato në qytetin këto komente lidhur me arsimin në Sarandë, por e Sarandës. Në qoftë se qyteti do të krahasohet më duket se e keni agravuar më shumë se ç’duhet me vite përpara, nuk janë ato rezultate të hershme. gjendjen e arsimit në këtë rreth. Është e vërtetë që Për sa i përket gjendjes së kuadrit në Sarandë, disa shkolla nuk janë në nivelin që duhet. Kjo është në këtë rreth punojnë rreth 500 arsimtarë dhe një gjendje e trashëguar në Shqipëri dhe mos prisni edukatorë kopshtesh, ku rreth 15% deri 20% të tyre që për një ditë të rregullohen të gjitha shkollat. janë jashtë profilit dhe një pjesë nuk zotëron arsimin Unë dëshiroj të theksoj se gjatë tre vjetëve që përkatës. Me ndërrimin e Qeverisë, për motive jam ministër, janë realizuar mbi 65% e investimeve politike janë zëvendësuar të gjithë drejtorët e të bëra nga viti 1990 deri në vitin 2000 dhe nuk besoj shkollave dhe të gjithë inspektorët e Drejtorisë që për tre vjet mund të rehabilitohen e të ndërtohen Arsimore të qytetit. Për të qenë të saktë, nuk janë totalisht, 100%, të gjitha shkollat e republikës. zëvendësuar vetëm dy drejtorë, ai i shkollës së Megjithatë, me programet që kemi në dorë, jam i mesme Borsh, që është i Partisë së Bashkimit Libral bindur se, në qoftë se do të punohet me këtë ritëm, Demokrat, dhe drejtori i shkollës 8-vjeçare “9 tetori” për dy-tre vjet e gjithë infrastruktura shkollore në Sarandë, ndërsa të gjithë drejtorët e 59 shkollave Shqipëri do të zgjidhet përfundimisht. janë zëvendësuar nga ju për arsye politike. Nuk duhet paraqitur gjendja kaq bardhë e zi. Në Në rrethin e Sarandës sot funksionojnë 59 shkollat e mesme të rrethit të Sarandës, ashtu si objekte shkollore, domethënë shkolla të mesme, edhe në rrethet e tjera, janë shpërndarë kompjutera, tetëvjeçare, fillore, si dhe ato të arsimit parashkollor. është futur informatika dhe synimi është për t’i futur Këtë vit ndodhen në gjendje të vështirë shkolla “9 në këtë rrugë të gjitha shkollat e republikës. Niveli i tetori” Sarandë, ndërsa shkolla e mesme Konispol, mësuesve në arsimin e mesëm në Sarandë është siç thatë dhe ju, është në gjendje jashtëzakonisht mjaft i mirë. 100% e mësuesve janë me kualifikimin të keqe. Fshati Vërvë është pa shkollë dhe nxënësit përkatës. Në fshatra, sigurisht, mund të ketë edhe e bëjnë mësimin në një repart ushtarak. Shkolla e mësues pa kualifikimin e duhur. Janjarit, është gjithashtu, në gjendje tepër të Problemi që shtrohet për rrethin e Sarandës, vështirë. Shkolla e Mursisë është e rënuar. Shkolla siç e përmenda edhe në fjalën time, është rënia e e Sopikut ndodhet po në këtë situatë. Shkollat e numrit të nxënësve në shumë fshatra, ndaj duam të tjera, që përmendët dhe ju, janë, gjithashtu, në një kalojmë në shkolla rajonale duke i grumbulluar gjendje të vështirë. Edhe shkolla e Grazhdanit është nxënësit, në mënyrë që të pakësojmë edhe numrin në një gjendje të keqe. Janë në gjendje tepër të e mësuesve të pakualifikuar dhe të rritim cilësinë e vështirë, gjithashtu, shkolla e Fterrës, e Çorajt, si mësimit. Përndryshe, pastaj mund të bëjmë politikë dhe shkolla fillore e Ksamilit. Prandaj unë ju kam në prag të fushatës së zgjedhjeve, por nuk më duket drejtuar këtë pyetje, për ta bërë të qartë, me qëllim shumë e drejtë. që në vitin e ardhshëm shkollor 2000-2001 Ministria Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër!
901 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Zoti Demi, keni një minutë kohë për të folur. specialistësh, në mënyrë që këto projekte të jenë Leonard Demi – Tani, në prag të fushatës, nuk më të plota. Janë vërtet të nevojshme, por gjykoj se kam ndër mend të bëj politikë, por këtë problem e duhet të jenë më të plota se ç’janë. ngrita, sepse në shtator fillon shkolla dhe, siç Ju falemnderit! thashë, janë 19 objekte shkollore të shkatërruara Skënder Gjinushi – Po, zoti Laço. dhe në disa prej tyre fëmijët mësojnë jashtë. Teodor Laço – Zoti Kryetar, unë kam një vërejtje E dyta, shumë arsimtarë i kemi jashtë profilit, për procedurë dhe këtë vërejtje e kam për zotin sidomos në fshat. Demi. Mua nuk më duket e udhës që në interpelanca E treta, zoti ministër të mos i kalojë problemet të përmenden përkatësitë partiake të individëve të përciptazi. Është e vërtetë që në dy shkolla të rrethit veçantë. Kësaj i thonë “ariu fle, zoti Demi vete e të Sarandës, në gjimnaz e në shkollën ekonomike, zgjon”. Unë ju them se drejtori që kemi ne në Borsh, ka kompjutera, por në shkollat e tjera çfarë ka? I ka ka mbetur drejtor jo se për ne ka ndonjë simpati të parë ministri ndonjëherë si janë? veçantë Aleanca për Shtetin, por se ai është i Prandaj kjo është një pyetje dhe tërheqje zgjedhur anëtar i Këshillit të Rrethit. vëmendjeje me sens pozitiv, që Ministria e Arsimit, Skënder Gjinushi – Zoti Laço, kjo nuk është në prag të pushimeve verore, të marrë masa që këto ndërhyrje proceduriale, por replikë. Në interpelanca probleme t’i rregullojë. Dhe kjo nuk ka aspak nuk ka replikë, përveç ndërhyrjeve të ministrit dhe tendencën për të goditur ministrin ose ndonjë tjetër, të interpeluesit. Ti gjete një mënyrë indirekte për të por po bëj vërejtje pozitive, që nxënësit të kenë mbrojtur drejtorin. kushte normale këtë vit shkollor, pasi të gjitha Po, zoti Palaj. shkollat e rrethit të Sarandës nuk kanë mjete Valentin Palaj – Zoti Kryetar, që më 20 qershor mësimore. Kjo është skandaloze. kam dorëzuar një kërkesë për interpelancë me Falemnderit! ministrin e ri të Transporteve dhe është e disata Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! herë që më shtyhen interpelancat. Cila është Po, zoti Gjana. arsyeja? Ju e kthyet, sepse më duket që preken Jemin Gjana – Unë desha të shtroj një problem interesat e partisë që drejtoni ju. Doni të mbroni që nuk ka të bëjë me seancën e sotme, por me atë njerëzit tuaj atje. të pas dy ditëve: Skënder Gjinushi – Absolutisht s’ka të bëjë Dua të përsëris qëndrimin që kam shprehur edhe fare me këtë problem, zoti Palaj. Ju ratë dakord që në mbledhjen e Byrosë Parlamentare lidhur me dy të bëhej riformulimi, duke e saktësuar kërkesën për projektligje që janë parashikuar të shqyrtohen në zonën tuaj dhe ajo i është nisur ministrit më seancën plenare të ditës së enjte dhe që kanë të 7.07.2000. Është një gjë për të cilën keni rënë vetë bëjnë me transferimin e pronave shtetërore te dakord dhe tani e kundërshtoni këtu. pushteti vendor dhe me pronat që i mbeten pushtetit Vazhdojmë me përgjigjet e dy pyetjeve të zotit qendror. Gjykoj se koha e përgatitjes së tyre për Fran Pjetri drejtuar ministrit të Ekonomisë Publike shqyrtim është e pamjaftueshme dhe se këto dy dhe të Privatizimit, zotit Mustafa Muçi. Fjalën e ka projekte nuk janë të plota. Ne çmojmë se janë vërtet zoti ministër. dy projektligje të rëndësishme, por nuk mendoj se Mustafa Muçi – Zoti Kryetar, të nderuar shqyrtimi i tyre dy javë ose një muaj më vonë prish deputetë, ndonjë punë. Është me interes që ato të Pyetja e parë është kjo: Si është ecuria e përpunohen. Në to flitet për ruajtjen e busteve, të zbatimit të marrëveshjes për sa i përket industrisë lapidarëve, të trotuareve etj, por nuk mendoj se këto së bakrit, a ka probleme dhe si do të tejkalohen janë prona. Ato janë objekte që mund të jepen në ato? ruajtje, por nuk janë prona që përcjellin para te Pas një bisede që kam pasur me zotin Pjetri, ai pushteti vendor. Janë dhe shumë probleme të tjera. ka vendosur ta tërheqë këtë pyetje dhe nuk e di Unë thashë edhe në Byronë Parlamentare që është nëse i përmbahet kësaj, apo jo? (Zoti Pjetri shprehet tentuar dy herë për t’i paraqitur këto projektligje dhe dakord.) që nuk është gjetur mënyra më e mirë. Do të kërkoja Atëherë, pyetja e dytë është kjo: Dikasteri që mirëkuptimin e të gjithëve për t’i shtyrë në një ju mbuloni është palë në shumë marrëveshje me periudhë pak më të gjatë, që edhe grupet të firmat e huaja, pjesa kryesore e investimeve të të konsultohen me specialistët, me rrethe më të gjera cilave shkon për makineri e pajisje teknologjike.
902 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Desha të di a kontrollohen dhe si kontrollohen çmimet ushtruar kontroll të vazhdueshëm lidhur me zbatimin e faturimit të këtyre makinerive e pajisjeve, e këtyre investimeve, si dhe lidhur me makineritë e krahasuar me çmimet e tregut ndërkombëtar, dhe a pajisjet që ata po përdorin, duke realizuar kështu ka një strukturë të ngritur për këtë qëllim? programin e investimeve të parashikuara. Këto ditë Përgjigje: Ministria e Ekonomisë Publike dhe ka nisur një kontroll i plotë njëvjeçar në këtë aktivitet Privatizimit është organ shtetëror i autorizuar, mbi dhe do të specifikohet i gjithë investimi i kryer nga bazën e vendimeve të Qeverisë, në marrëveshjet e firma për periudhën prej një viti. Objekt i kontrollit koncesionit, përkatësisht me firmën turke “Curum është edhe shqetësimi i ngritur në pyetjen tuaj, zoti Interneshëll” për Uzinën e Çelikit e të Petëzimit në Pjetri, për çmimin e makinerive dhe të pajisjeve që ish-Kombinatin Metalurgjik të Elbasanit; është janë instaluar tani në objektin e marrë me koncesion gjithashtu organ shtetëror i autorizuar për sa i përket prej firmës turke. Uzinës së Superfosfatit në Laç, në kontratën e Dy firmat e tjera koncesionare janë në fazën nënshkruar me firmën franceze; është palë gjithashtu fillestare. Një nga obligimet kryesore të ministrisë në kontratën e nënshkruar me firmën italiane “Darfo” sonë është kontrolli i vazhdueshëm lidhur me për sa i përket Uzinës së Ferrokromit në Elbasan, ecurinë e programit të investimeve të parashikuara, si dhe për minierat e kromit në Përrenjas dhe Pojskë çka nënkupton edhe një kontroll të plotë mbi regjimin të Librazhdit. e këtyre makinerive dhe pajisjeve që sillen nga Për sa i përket firmës turke “Curum Interneshëll”, kompanitë koncesionare. ajo i ka marrë në dorëzim objektet dhe ka filluar nga Sipas rezultateve që do të kemi, duke përfshirë aktiviteti i prodhimit, si dhe për zbatimin e programit rezultatin që presim të kemi së shpejti nga kompania të investimeve. Deri tani kjo firmë ka realizuar “Currum Interneshëll”, por edhe nga të tjerat, do të investime që kapin një vlerë prej 3,27 milionë informoj në vazhdimësi. Paraprakisht mund të dollarësh, nga 6,1 milionë dollarë që ka programuar informoj se të gjitha këto kompani që tashmë janë për të kryer në katër vjetët e parë të punës së saj. të interesuara, por edhe ato që kanë nisur aktivitetin, Firma franceze ende nuk ka filluar zbatimin e paraqiten si kompani shumë serioze dhe po vënë programit të investimeve në Uzinën e Sperfosfatit, në jetë planin e investimeve të parashikuara sipas megjithëse është kryer akti i dorëzimit të uzinës. programit që kanë paraqitur me nënshkrimin e Kjo firmë ka planifikuar një investim prej një milion kontratës koncesionare. dollarësh brenda vitit të parë të punës së saj në Falemnderit! Laç. Ne presim fillimin e punimeve. Sipas premtimit Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! të përfaqësuesit të kësaj firme, punimet në këtë Zoti Pjetri e ka fjalën. uzinë priten të fillojnë brenda muajit tjetër dhe Fran Pjetri – I nderuar Kryetar, mendojmë që realizimi i këtij investimi do të Të nderuar kolegë, realizohet brenda afatit të parashikuar. I nderuar zoti Ministër, Firma italiane “Darfo” ka marrë në dorëzim Pyetjet për problemet në industrinë e bakrit, që objektet e koncesionit, që janë përkatësisht Uzina i bëra gati një muaj më parë, i tërhoqa, sepse gjatë e Ferrokromit në Elbasan dhe minierat e Pojskës kësaj periudhe munda të grumbulloja një informacion në Librazhd, dhe ka filluar nga puna në datën të bollshëm, i cili më lejon të parashtroj disa 1.06.2000. Sipas kontratës, kjo firmë do të investojë mendime: në objektet e koncesionit rreth 14,5 milionë dollarë. Unë mendoj se tashmë Shqipëria i plotëson të Investimet do të realizohen në tri faza për katër vjet, gjitha kushtet e nevojshme për tërheqjen e duke filluar nga momenti i nënshkrimit të kontratës investitorëve të huaj. Ajo tashmë ka një legjislacion koncesionare. Meqenëse puna ka rreth një muaj që bashkëkohor, që nxit investimet e huaja, disponon ka nisur, ne jemi në dijeni të faktit se kjo firmë e ka projekte adekuate dhe perspektive të zhvillimit, ka nisur normalisht punën dhe po ecën sipas burime natyrore e njerëzore të gatshme për t’u parashikimeve të bëra në planin e biznesit të saj. aktivizuar, ka një rend e stabilitet politik të Marrëveshja kryesore e realizuar është ajo me qëndrueshëm e në përmirësim të vazhdueshëm. Por firmën turke “Curum Internacional”, ku ne jemi palë shpeshherë kam vënë re se investitorët e huaj si organ shtetëror i autorizuar në kontratën me këtë kërkojnë të na imponojnë marrëveshje inferioriteti. firmë. Sipas të dhënave që kemi, investimet e kësaj Ne vërtet jemi inferiorë në burimet financiare, por firme vazhdojnë të realizohen normalisht. Ne kemi jemi të aftë të trajtohemi si partnerë në menaxhimin
903 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e këtyre burimeve. Shkurt, Qeveria shqiptare në Atëherë, duke falënderuar dy ministrat për negociatat e marrëveshjet që bën, nuk duhet të lejojë përgjigjet e tyre ndaj pyetjeve, kalojmë në çështjen që investitorët e huaj të luajnë “Tomin e Xherrin” me e tretë që kemi për sot. Një grup deputetësh ka ekonominë tonë. Unë di edhe sentencën se “në kërkuar zhvillimin e një debati parlamentar për qoftë se do të marrësh mjaltin, mos iu turr zgjoit me krijimin e Ministrisë së Mjedisit dhe Burimeve shqelma; dhe kur zgjoi s’ka bletë, s’ke pse pret të Natyrore. Kjo kërkesë është depozituar para tre- marrësh mjaltin”. katër ditësh. Në bazë të Rregullores së Kuvendit, Zoti Ministër, duke përfituar nga rasti dhe duke është Kuvendi ai që vendos për datën e debatit për shprehur këtu edhe interesin e disa kolegëve këtë çështje. deputetë, si Belaj, Nikolli, Balla, Hoxha dhe Katana, Kush e do fjalën nga deputetët iniciues? Zoti kërkoj që të ushtroni autoritetin tuaj për kalimin në Demi. Qeveri dhe sjelljen në Kuvend të projektligjit “Për Leonard Demi – Zoti Kryetar, pensionet e parakohshme të punonjësve të Unë, mbështetur nga një grup deputetësh, kam nëntokës”. bërë një kërkesë për debat lidhur me krijimin e Në lidhje me pyetjen e dytë, atë për çmimet e Ministrisë së Mjedisit dhe Burimeve Natyrore, ose faturuara për teknologjinë që vjen në Shqipëri në si ta gjykojmë, mund të quhet edhe Ministria e kuadrin e investimeve të huaja, është një problem Turizmit dhe Planifikimit të Territorit, ose me një që më ka shqetësuar vazhdimisht. Është një emërtesë tjetër. Këtë kërkesë e kemi bërë të nxitur problem më i gjerë sesa ai që mbulon dikasteri juaj, nga situata e mjedisit në vendin tonë, nga shkatërrimi pasi është në shkallë vendi. Nga të dhënat që i pasurive kombëtare, pyjeve, keqtrajtimi i bregdetit, disponoj, thuajse 20% e investimeve të huaja për i burimeve ujore, i liqeneve, nga situata e vështirë makineri e pajisje teknologjike i ezauron loja e në trajtimin e hedhurinave të ngurta dhe mendojmë çmimeve. Gati në të gjitha rastet konkrete me të se, duke kaluar një institucion i tillë nga agjenci që cilat jam konsultuar, çmimet e faturimit të makinerive është sot në dikaster, do të krijohet mundësia për dhe pajisjeve teknologjike nga investitorët e huaja shëndoshjen e shpejtë të mjedisit në vendin tonë, janë më të larta se çmimet mesatare në tregun që është nga pasuritë e mëdha të trashëguara. Pra, ndërkombëtar. Në raste të tjera transferohet mendojmë se është mjaft e dobishme. teknologji e përdorur, që ka pësuar amortizim moral Nga ana tjetër, nëse do ta shikojmë në planin e fizik, dhe në rastet më ekstreme paraqiten si evropian, Shqipëria është i vetmi vend që nuk e ka investime edhe mjetet e xhiros që përdoren për këtë institucion. Vendet e tjera më të vogla se ne, sigurimin e lëndëve ndihmëse për realizimin e si Maqedonia, e kanë këtë institucion, i cili është prodhimit. shumë aktiv në kuadrin e Paktit të Stabilitetit, ka Kam menduar dhe vazhdoj të mendoj se ngritja fonde të mëdha dhe besojmë se do të bëjë një punë e një strukture të veçantë për kontrollin e këtyre mjaft të madhe, do të mirëpritet nga i gjithë populli çmimeve do të rriste efikasitetin e investimeve të shqiptar dhe do të ketë mundësi të thithë edhe fonde huaja. Tashmë mendoj se ka ardhur koha që në të konsiderueshme nga institucione ndërkombëtare. marrëveshjet me të huajt të fiksohet prerazi Falemnderit! mospranimi i teknologjive me çmime më të larta se Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! mesatarja e tregut ndërkombëtar dhe kontratat Dëshiron ndonjë deputet të shprehet kundër, detyrimisht duhet të shoqërohen me sanksione të sepse sipas Rregullores së Kuvendit, pasi shprehet ndërsjella për të rritur garancinë e realizimit të tyre. një pro e një kundër, votohet për datën e debatit. Mendoj se kjo interpelancë si dhe puna që është Po, zoti Hoxha. bërë në dikasterin tuaj, gjithashtu ushtrimi i kontrollit Flamur Hoxha – Duke qenë dakord me të fundit i shërbejnë një qëllimi të mirë, se përfitojmë vlerësimin objektiv që bëri zoti Demi për trajtimin e sa më shumë nga investimet e huaja. turizmit e të mjedisit në tërësi, nuk jam dakord me Ju falemnderit për angazhimin zoti Ministër! materialin e paraqitur nga një grup deputetësh për Ju falemnderit edhe juve, të nderuar kolegë, për krijimin edhe të një ministrie tjetër në Shqipëri, atë durimin që treguat! të Mjedisit, meqenëse, sipas këtij arsyetimi, ky Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! qenka problemi që i paska munguar Shqipërisë. Do të shtoni gjë, zoti Ministër? (Nuk dëshiron E para njëherë, sa herë kujtohemi të ngremë të shprehet.) probleme të kësaj natyre, marrim një iniciativë
904 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ligjvënëse, kur shumë lehtë mund të ishte trajtuar iniciativë të një grupi deputetësh. Kështu që s’kemi ky problem kur u bë ristrukturimi i Qeverisë. Atëherë pse t’ia lëmë Qeverisë. Unë propozoj që debati të mund të diskutohej edhe për këtë çështje. Në këto bëhet të hënën tjetër. kushte, unë i qëndroj idesë se probleme të kësaj Skënder Gjinushi – Atëherë, janë bërë dy natyre le t’i shikojnë instancat që merren me propozime: njëri për datën e debatit më 24 korrik strukturimin e Qeverisë, sepse këto probleme janë 2000 dhe tjetri për ta bërë këtë debat në vjeshtë. në përgjithësi burime natyrore, të cilat shumë mirë Po, zoti Aliko. mund të trajtohen nga dikasteret respektive që i Haxhi Aliko – Zoti Kryetar, po u votua një mbulojnë. propozim pro e një kundër, ka rrezik që kjo iniciativë Nisur nga kjo ide, jam i mendimit që ristrukturimi të digjet sot këtu, sepse periudha që ka mbetur deri i Qeverisë mund të shikohet totalisht nëse është në mbylljen e këtij sesioni zor se mund ta justifikojë brenda atyre parametrave që kërkojnë iniciuesit. Në një debat në përmasat e një emergjence, sepse nuk këtë kontekst, unë gjykoj se nuk ia vlen të merremi është aq urgjente që të diskutohet. Mirë është që sot me ristrukturim të ri të Qeverisë. Në Shqipëri këtë mendim racional, që e kam nënshkruar edhe janë boll 18 a 19 ministri dhe me një sipërfaqe a unë, të mos e djegim vetëm pse Rregullorja e territor kaq të vogël që ka ajo, nuk ia vlen të ngremë Kuvendit përcakton këtë afat kohor. Unë them që të struktura të tjera. biem dakord për ta bërë debatin, ndërsa datën e Ju falemnderit! vendosim më vonë. Të mos votohet sot nëse duhet Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! të bëhet apo të mos bëhet debati, sepse mund të Atëherë, u bë një diskutim pro e një kundër. digjet kjo iniciativë dhe unë nuk do ta përshëndetja Ka propozim për të caktuar datën e debatit? një vendim të nxituar. Po, zoti Stankaj. Skënder Gjinushi – Kjo kërkesë nga ana Sadedin Stankaj – Pa dashur të futem në procedurale ka dy gjëra: hollësitë e debatit, pasi ato i takojnë seancës kur Së pari, nuk është formuluar tamam si do të debatohet, në emër të Grupit Parlamentar projektdeklaratë. Socialist mendoj se debati mund të zhvillohet më Së dyti, ka një formë më të efektshme, në rast datën 24 korrik 2000. se deputetët duan të marrin vendim. Nuk është Skënder Gjinushi – Ka propozim tjetër? Po, nevoja të thonë se “paraqesim projektdeklaratë”, por zoti Gjiknuri. të paraqesin një projektvendim për krijimin e Lekë Gjiknuri – Duke qenë një nga Ministrisë së Mjedisit, i cili të titullohet “Për një nënshkruesit e materialit që paraqitet, mendoj se ndryshim në strukturën e Këshillit të Ministrave”. mund t’i lihet njëfarë kohe Qeverisë për ta parë me Pra, të kërkohet mocion për debat si dhe të paraqitet vëmendje këtë propozim. Nuk është fjala për të bërë ky projektvendim. debat për debat, por për të dhënë një zgjidhje Megjithatë, unë jam i detyruar të zbatoj racionale. Unë mendoj se ky debat mund të bëhet procedurën. Kam kërkesën e një grupi deputetësh edhe në fillim të shtatorit, duke pasur parasysh faktin dhe, në rast se jeni dakord që debati të bëhet brenda që Qeveria do ta konsultojë paraprakisht këtë korrikut, e votojmë. Në rast se jeni për ta lënë më problem me komisione e me ekspertë për të parë vonë ose për t’i dhënë formën e një projektvendimi, se sa me leverdi është kjo punë dhe çfarë të mirash tërhiqeni kërkesën dhe, para se të mbyllet sesioni, sjell, sepse një debat i nxituar nuk jep zgjidhje votojmë për ta bëtë këtë debat në shtator. racionale dhe nuk ia arrin qëllimit. Atëherë, propozimi i parë është për ta bërë Skënder Gjinushi - Dakord, por Rregullorja e debatin më 24 korrik 2000. Kuvendit detyron që debati të bëhet brenda afatit Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. nga 3 deri në 45 ditë. Në këto kushte, kërkesa mund Abstenim? 3 abstenime. të tërhiqet e të ribëhet. Mund të ribëhet nga fundi i Fiton propozimi që debati për këtë çështje të korrikut dhe e votojmë për ta shqyrtuar në shtator. bëhet më 24 korrik 2000. Jeni dakord? Për sa i takon projektdeklaratës do të sugjeroja Po, zoti Cikuli që ajo të riformulohet deri më 24 korrik. Maksim Cikuli – Këtu nuk kemi një iniciativë Seanca e radhës është ditën e enjte, datë të Qeverisë, të cilën nuk e pengon asnjeri për 13.07.2000, ora 10:00, ku do të shtohet në rendin e iniciativë ligjvënëse, por kemi të bëjmë me një ditës edhe shqyrtimi i dekreteve të Presidentit për
905 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
lirim dhe emërim ministrash. Ka ndonjë kundërshtim Ylli Vejsiu – Meqenëse nuk është parashikuar për këtë? Nuk ka. në kalendar dhe as në program për ta shqyrtuar Dua të tërheq vëmendjen e deputetëve, Komisioni i Arsimit problemin e transferimit të veçanërisht të komisioneve që kanë më shumë pronave shtetërore në njësitë e qeverisjes vendore, ngarkesë, se sot, për shembull, Komisioni i por gjatë diskutimit ka dalë se duhet ta shqyrtojmë Ekonomisë nuk ka mundur të mblidhet për mungesë edhe ne në komision, pasi jeni në dijeni se kanë deputetësh, ndërkohë që është fundi i sesionit dhe ndodhur disa probleme, ju lutem na lejoni që së ka një sërë projektligjesh që duhen shqyrtuar e bashku me Komisionin e Ligjeve të bëjmë nesër një miratuar patjetër për të mos bllokuar situatën. takim për të dhënë edhe ne mendimet tona. Prandaj, ju lutem, deputetët të jenë sa më korrektë Skënder Gjinushi – Dakord. Pra, edhe në këtë fund sesioni për të respektuar kalendarin e Komisioni i Arsimit do ta shqyrtojë projektligjin “Për miratuar nga vetë ju. transferimin e pronave shtetërore në njësitë e Para mbylljes së seancës, kanë kërkuar fjalën qeverisjes vendore”. dy deputetë. I pari është deputeti Lalaj. Po, zoti Lalaj. Zoti Bela gjithashtu ka kërkuar fjalën. Halil Lalaj – Meqë ka nja dy projektligje këtu Muhamet Bela – Unë do të flas shkurt për një dhe, me sa duket, dyshohet nëse do të jenë bërë çështje thelbësore, duke gjykuar se u trajtua edhe gati apo jo, nëse është e mundur, kemi bërë një problemi i mjedisit, pasi dihet se në Verilindje të kërkesë që Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit të vendit dhe në zona të tjera si rezultat i temperaturave raportojë në Kuvend. Por raporti duhet miratuar me të larta kanë rënë mjaft zjarre dhe po digjen pyje të shumicën e cilësuar të votave. tëra. Në këtë aspekt, barra i ka rënë Drejtorisë së Skënder Gjinushi - Ju mund ta bëni këtë Përgjithshme të Pyjeve. Njëkohësisht po propozim, në qoftë se raporti bëhet gati, në fillim të mobilizohen edhe forcat e Policisë së Rendit. Por seancës së ditës së enjte, që të futet në rendin e vërejmë se nuk ka impenjim serioz të disa niveleve ditës, meqenëse sot nuk kemi shumicën e të pushtetit lokal. Do të kërkoja nga Ministria e nevojshme për të marrë një vendim të tillë, pasi Pushtetit Lokal që kërkesa e llogarisë ndaj këtyre aktualisht nuk janë 78 deputetë. Kështu që sot vëmë instancave të jetë më e madhe, pasi, siç ndodh kudo, në dijeni kryetarët e grupeve parlamentare që por edhe në Kukës, mblidhen përfaqësues të eventualisht ditën e enjte do të dëgjojmë edhe pushtetit lokal për të shkarkuar një kryepolic dhe raportin e Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, nuk mobilizohen për ruajtjen dhe administrimin e sipas detyrimit ligjor. pyjeve, që është një problem mbarëkombëtar. I Ka vërejtje nga grupet parlamentare? Nuk ka. kërkoj publikisht edhe opozitës, që ka maxhorancën Atëherë, grupet të jenë gati edhe për debatin lidhur në pushtetin lokal, të impenjohet seriozisht në këtë me raportin e Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, drejtim, pasi ka mjaft probleme. pasi të paraqitet ky raport në seancë plenare. Falemnderit! Sigurisht, do ta lëmë si çështje të fundit të rendit të Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! ditës për të enjten. Atëherë, seanca mbyllet. Seanca e radhës është Po, zoti Vejsiu. ditën e enjte në orën 10:00.
906 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E enjte, 13.07.2000 Drejton seancën zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:00 zoti Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, hapim së Punëve të Jashtme. Është një hap administrativ seancën. i nevojshëm i kërkuar nga normat ndërkombëtare të (Pasi paraqet rendin e ditës) Ia jap fjalën zotit njohjes së dokumenteve nga shtetet e huaja dhe i Halil Lalaj, kryetar i Komisionit të Medies, për të rregulluar në nene të veçanta nga disa ligje të propozuar, në emër edhe të një grupi deputetësh, brendshme. Praktikisht dokumentet, para se të futjen në rendin e ditës të Kuvendit raportimin e legalizohen, përkthehen dhe noterizohen. Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit. Kohët e fundit, madje duke filluar nga muajt maj- Halil Lalaj – Sipas detyrimit ligjor, Këshilli qershor, hasen vështirësi në përpunimin e shpejtë Kombëtar i Radiotelevizionit duhet të raportojë çdo të këtij dokumentacioni nga sektori konsullor i vit para Kuvendit për veprimtarinë njëvjeçare të tij. Ministrisë së Punëve të Jashtme. Këto tre vjetët e Ky institucion me ligj është ngritur vitin e kaluar dhe fundit kjo ka ndodhur përgjithësisht në këta dy muaj ka një funksionim de facto me fillimin e këtij viti, pra (maj-qershor) për disa arsye: që nga janari e deri tani. Në përgjigje të kërkesës Së pari, në këto tre vjetët e fundit është shtuar së ligjit ky institucion duhet të raportojë. jashtëzakonisht shumë numri i qytetarëve shqiptarë Komisioni ynë e ka shqyrtuar raportin përkatës që kërkojnë të noterizojnë e të legalizojnë të Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit dhe ka dokumente. Dhe, po të vëmë re shifrat e tre vjetve ndjekur procedurat për ta futur në seancë plenare, të fundit, do të konstatojmë se nga 10 deri 20 mijë siç u la javën e kaluar. Me fillimin e kësaj seance na që ka qenë përpunimi vjetor i dokumenteve në vitet jepet mundësia të shprehemi për këtë çështje dhe i 1994–1997, më 1998 ka arritur në 136 mijë, në vitin kërkojmë Kuvendit që sot të dëgjohet raporti i 1999 ka vajtur në 122 mijë dhe në periudhën që Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, për të jemi ka arritur në 93 mijë. Po të krahasohet me 10– proceduar pastaj ashtu siç është vendosur. 20 mijë dokumente të përpunuara deri në vitin 1997, Falemnderit! kuptohet se është rritur 6–7 herë më shumë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Lalaj! përpunimi i dokumentacionit brenda këtyre dy vjetve Pra, sot do të raportohet nga Këshilli Kombëtar në krahasim me përpara. Përveç kësaj fluksi ditor i i Radiotelevizionit, por, natyrisht, miratimi i raportit përpunimit të dokumentacionit nga 50 deri 150 në nuk mund të bëhet sot, sepse duhet t’u lëmë kohë ditë që ka qenë në vitet 1994–1997, në vitin 1998 ka edhe deputetëve për të bërë pyetje dhe ndonjë arritur në 600, më 1999 ka vajtur në 550 dhe deri diskutim në emër të grupeve parlamentare, gjë që tani, për këta muajt e fundit që po flasim, ka arritur s’mund të bëhet sapo të dëgjojmë raportin. Ideja 900 në ditë. është që të dëgjohet sot raporti dhe përgjigjet e Përveç rritjes së numrit të qytetarëve që kërkojnë pyetjeve si dhe diskutimet të bëhen në seancën e legalizimin e dokumenteve në sektorin konsullor të ditës së hënë. Ministrisë së Punëve të Jashtme, ka edhe rritje të Ka ndonjë mendim tjetër lidhur me këtë çështje? sasisë së dokumenteve që u kërkohen qytetarëve Nuk ka. shqiptarë nga ambasadat e huaja për dhënien e Atëherë, kalojmë në pikën e parë të rendit të vizës, ka shtim dokumentesh për qytetarët shqiptarë ditës: përgjigje e pyetjeve të deputetit Myslim Murrizi që aplikojnë për të drejta studimi në shkollat e huaja nga ministri i Jashtëm. Fjalën e ka zoti Milo. si dhe për emigrim në vende të ndryshme. Dhe unë Paskal Milo – Të nderuar deputetë, këtu po ju them se për një qytetar shqiptar që kërkon Zoti Myslim Murrizi më ka adresuar dy pyetje: të emigrojë në Kanada duhen 35 dokumente; po E para: Si e shpjegon ministria juaj vështirësinë kështu edhe për një qytetar që emigron në SHBA. që kanë qytetarët në zyrat tuaja konsullore për Për bashkim familjar në Itali duhen 15 dokumente. legalizimin e dokumenteve? Për një vizë në Itali duhen po kaq dokumente. Për E dyta: Çfarë masash mund të merrni për të një vizë në Greqi duhen 8 deri 10 dokumente. Kështu normalizuar këtë problem? edhe për një vizë në Gjermani. Pra, ka një shtesë Legalizimi i dokumenteve zyrtare për t’u përdorur të dokumentacionit që kërkohet, gjë që ka rritur në jashtë shtetit bëhet nga sektori konsullor i Ministrisë një masë të konsiderueshme edhe volumin e punës
907 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
së sektorit konsullor të Ministrisë së Punëve të Këto janë dukuritë që kanë ndodhur muajt e Jashtme. fundit në sektorin konsullor. Tani situata është Përveç këtyre problemeve, pra faktit që ka një normalizuar, nuk ka më probleme, sepse, siç ju shtim dokumentesh, ndodh që në periudhën maj– thashë, kjo ndodh vetëm në periudhën dymujore. qershor, që është dhe piku i punës e që krijohet Besoj se u jam përgjigjur dy pyetjeve që ka shqetësim, ka një vërshim të njëkohshëm të mijëra drejtuar deputeti Murrizi. njerëzve, kryesisht studentë, që kërkojnë të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ministër! plotësojnë dokumentet, sepse është periudha kur Fjalën e ka zoti Murrizi. ata paraqesin dokumentet për të drejtat e studimit Myslim Murrizi – Falemnderit! në universitete të ndryshme të botës. Zoti Ministër, problemi që unë doja të përcillja Duke njohur këtë fluks e këto vështirësi që janë te ju ka të bëjë me shqetësimin që hasin çdo ditë paraqitur në këta vjet, e sidomos sivjet, ne jemi qindra dhe mijëra qytetarë të vendit në sportelet e përpjekur ta përballojmë duke shtuar personelin që ministrisë suaj. Siç e pranuat dhe vetë, është bërë merret me aktet e legalizimit, sigurisht brenda atyre e njohur gangrena e radhës që shoqëron qytetarët mundësive të pakta që kemi. Aktualisht kemi dy në disa zyra. Kjo radhë edhe më e zgjatur dhe e sportele që punojnë për legalizimet. Gjatë gjithë vitit vështirë është bërë te Ministria e Jashtme për të këto dy sportele dhe njerëzit e ngarkuar atje e vulosur ndonjë dokument. Në vapë e në shi qytetarët përballojnë punën në mënyrë normale, kurse në hallexhinj nga e gjithë Shqipëria duhet të rrinë kohën e fluksit, që janë këta dy muajt që përmenda, patjetër dy net në Tiranë, të paguajnë ryshfet tek kemi shtuar edhe një person tjetër, pra kemi hapur ata sekserë që ju sapo i përmendët dhe mezi mund edhe një sportel tjetër. Përveç kësaj kemi marrë të marrin një vulë për legalizimin e dokumenteve të masa që pas një muaji të përfundojë rikonstruksioni tyre. Janë mbi 200 mijë qytetarë që punojnë në Greqi i godinës së sektorit konsullor, ku do të shtohen e mbi 100 mijë të tjerë ndoshta janë në Itali, që rreth 15 zyra, dhe kështu do të krijohet një mjedis i kanë ikur ashtu siç mund ta dinë vetëm ata, që kanë përshtatshëm, ku qytetarët që presin për të legalizuar vuajtur e vuajnë siç e dinë vetëm ata, dhe në mes të dokumentet të qëndrojnë në një mjedis komod, që këtyre vuajtjeve në shtetin e tyre u shtohet edhe një të mos rrinë jashtë në shi a në diell. Gjithashtu do vuajtje tjetër, atyre vetë ose familjarëve të tyre: që të hapim edhe një sportel tjetër, që t’u vijmë atyre për të bërë bashkim familjar ose legalizim të në ndihmë sa më shpejt që të jetë e mundur. dokumenteve të tjera u duhet të ngrihen që në orën Por në punën e sektorit konsullor deri tani ka 4:00 të mëngjesit, të zënë radhë e të qëndrojnë aty pasur edhe vështirësi, që kanë rrjedhur nga një fakt deri në orën 14:00, e jo rrallë u duhet ta përsëritin tjetër: duke qenë se dokumentet kërkohen me këtë mundim ndoshta dy ose tri ditë rresht. Kohët e shpejtësi, duke qenë se qytetarët kërkojnë t’i marrin fundit, sidomos në këtë periudhë, kur fluksi i ato sa më shpejt, shpeshherë ata bien në emigrantëve që kanë nevojë për legalizim marrëveshje me persona të caktuar që qëndrojnë dokumentesh është shtuar edhe më shumë, janë jashtë sektorit konsullor të Ministrisë së Jashtme shtuar edhe vështirësitë për t’i legalizuar ato. dhe luajnë rolin e sekserit. Është për të ardhur keq, Punonjësit e ministrisë suaj që merren me këtë por këtë nuk mund ta ndalojë Ministria e Jashtme, punë pranë zyrës konsullore, duke e parë veten pra nuk mundet kjo ministri të dalë jashtë ndërtesës ndoshta të vetëm apo si padronë të të gjithë së vet dhe të vërë rregull e disiplinë te qytetarët ose emigrantëve shqiptarë që kanë nevojë për një vulë të ndalojë këtë proces, i cili ka dy vjet që po ndodh nëpërmjet një frëngjie të hapur nga prapa ministrisë, atje. kanë filluar të rritin ndjeshëm pretendimet. Kanë dalë Ne në mënyrë të vazhdueshme kemi njoftuar në skenë edhe disa menaxherë, që u kërkojnë drejtorinë e policisë së rajonit nr.1, e cila ka dërguar qytetarëve krahas dy mijë lekëve të vjetra për çdo atje forcat e veta për të vënë rregull e disiplinë, për vulë të vënë në letër, edhe 35 ose 40 mijë lekë të të ndaluar këta persona që bëjnë tregti me qytetarët tjera (të vjetra) bakshish, meqenëse po i ndihmojnë duke u marrë dokumentet e duke bërë presion në për radhën. Dhe këto para ndahen, gjykoj unë, me sportele, madje duke kërcënuar edhe punonjësit e ndonjë nga punonjësit e zyrës suaj konsullore. Jo sektorit konsullor në mënyra nga më të ndryshmet të rralla kanë qenë rastet që nga punonjësit tuaj për të bërë legalizim të shpejtë, të padrejtë në raport ose oficerë të rojës janë lajmëruar furgonë të policisë, me kërkesat e qytetarëve të tjerë. të cilët kanë ndërhyrë brutalisht me shkopinj gome
908 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për të shpërndarë qytetarët e mërzitur, që u është këtë vulë nuk e marrin dot ashtu siç duhet ta marrin dashur të rrinë dy-tri ditë rresht në radhë për të marrë qytetarët e shtetit të tij?! një vulë. Ndaj, duke përfunduar, do të sugjeroja që të Deri kur do të vazhdohet kështu? Pse gjithë ky viheni më seriozisht në dijeni të këtij fenomeni dhe, konfuzion? Pse duhet një hallkë qesharake për një meqenëse janë të gjitha mundësitë teknike dhe shtet që pretendon se është i tillë dhe qytetarët e tij financiare për ta zgjidhur këtë problem, të ndërhyni duhet të paguajnë ryshfet e të mbajnë radhën pranë e ta zgjidhni sa më shpejt, duke qenë të bindur se një dritareje që ngjan me atë të birucave? Çfarë i të fituar do të jenë të gjithë shqiptarët hallexhinj, kushton ministrisë suaj të shtojë dy, tre, katër ose kurse të humbur ndoshta do të jenë dy-tre punonjës më shumë sportele, kur dihet mirë se rroga ditore e të zyrës suaj konsullore ose 5-6 menaxherë që një nëpunësi që merret me këtë punë nuk është më merren me ryshfete jashtë zyrave konsullore. shumë se pesë vula të vëna në letër? Pra, kjo, gjykoj Ju falemnderit! unë, nuk është punë që kërkon fonde nga buxheti a Namik Dokle – Falemnderit! ndonjë investim, por kërkon vetëm dëshirë të mirë, Zoti Milo, keni për të shtuar ndonjë koment? përkushtim dhe korrektësi të atyre që merren me Paskal Milo – Së pari, dëshiroj të hedh poshtë këtë punë. Çfarë i kushton ministrisë suaj që të akuzat e pabazuara që bëni ndaj personelit të vendosë një kabinë të thjeshtë me disa sportele, Ministrisë së Punëve të Jashtme, apo më mirë të ndoshta jashtë oborrit të ministrisë, siç e ka zgjidhur themi të sektorit konsullor, sepse ka një rregull që, në njëfarë mënyre Ministria e Drejtësisë çështjen e në rast se ka akuza, ato drejtohen në organet e dëshmive të penalitetit, që realisht është një punë posaçme të hetimit e të gjykimit. shumë herë më e vështirë, se ka të bëjë edhe me Për çështjet e tjera që ngritët, unë besoj se u dosje, kurse kjo juaja vetëm regjistron e vulos? Kur dhashë përgjigje në parashtrimin që bëra, me do ta ndiejnë veten zot shqiptarët para dyerve dhe shqetësimin se kjo çështje do të rregullohet edhe dritareve të shtetit të tyre? më mirë në të ardhmen me masat që po marrim Radhë, policë, denigrim ka për hallexhinjtë aktualisht për zgjerimin e këtij shërbimi, duke shtuar shqiptarë pranë ambasadës italiane për një vizë, numrin e punonjësve, duke hapur sportele të reja qoftë edhe me garanci e ftesë të rregullt. U duhet të dhe duke krijuar mjedise të përshtatshme për pritjen japin ryshfet ndoshta dy a tri milionë lireta, që u e qytetarëve. kërkohet atje nga menaxherët dhe punonjësit e Kaq kisha për të shtuar. ambasadës. Radhë, policë, ryshfet edhe në Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ministër! ambasadën greke e kështu me radhë pothuajse tek Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës: të gjitha ambasadat e huaja në Shqipëri. Shqiptari projektligji “Për aderimin në Protokollin e Vilniusit trajtohet kudo me përbuzje. Po pse duhet të ndodhë të 3 qershorit 1999, që përmban modifikimet e i njëjti fenomen edhe në Ministrinë e Jashtme të Konventës së 9 majit 1980 lidhur me transportet shtetit shqiptar, që shtetasit pretendojnë se e kanë ndërkombëtare hekurudhore”. Për këtë projektligj do të tyre? Mirë që nuk është marrë mundimi a nuk të shprehen në fillim komisionet që e kanë parë. Në është mundësia ndoshta nga ana juaj të ndalohet emër të Komisionit të Ligjeve e ka fjalën zonja Çaka. sadopak denigrimi që u bëhet shqiptarëve pranë Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka marrë ambasadave të huaja, por çfarë ju pengon që, të në shqyrtim këtë projektligj të paraqitur nga Këshilli paktën, të mos ua bëni ju vetë? i Ministrave, është njohur me përmbajtjen e Po të shikosh kafenetë rreth ministrisë suaj nga Konventës dhe me modifikimet e saj, të cilat u ora 9:00 deri në orën 15:00, mund të gjesh pa frikë pasqyruan në protokollin që na është paraqitur për mbi 10-15 punonjës të ministrisë suaj, që ulen e miratim. Duke qenë se ky protokoll reflekton ngrihen çdo orë nëpër tavolina duke pirë kafe e duke direktivat më të fundit të Bashkimit Evropian për bërë muhabete. Si nuk u gjetkan 5-6 punonjës që ndarjen e drejtimit të infrastrukturës nga administrimi të punojnë për të zbutur sadopak vuajtjen e atyre e shfrytëzimi, me operimin e ndërmarrjeve private, njerëzve, që me sakrificën dhe mundimin e vet, pa në linjat hekurudhore shtetërore, në parim komisioni asnjë përkrahje nga shteti, kanë afro 10 vjet që u shpreh dakord për miratimin e këtij protokolli në punojnë larg vendit të tyre, duke bërë nga punët më seancë plenare. të vështira që njihen sot atje dhe që një herë të Parë në aspektin ligjor dhe nëse është në vetme kanë nevojë për një vulë të shtetit të tyre dhe përputhje me Kushtetutën, vërejmë se ai është në
909 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përputhje me to. Vërejtje të veçanta komisioni nuk ratifikimin e saj në seancë plenare. Në aspektin ligjor pati. dhe kushtetues ajo është në përputhje me Falemnderit! Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen e traktateve Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”. Në emër të Komisionit të Jashtëm zoti Falemnderit! Pëllumbi. Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! Servet Pëllumbi – Komisioni për Politikën e Zoti Pëllumbi në emër të Komisionit të Jashtëm. Jashtme e ka shqyrtuar këtë projektligj dhe është Servet Pëllumbi – Komisioni i Politikës së dakord të kalojë në seancë plenare për miratim. Jashtme është dakord në parim që ky projektligj të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Pëllumbi! kalojë në seancë plenare. Në emër të Komisionit të Industrisë dhe Namik Dokle – Falemnderit, zoti Pëllumbi! Transportit zoti Fran Pjetri. Zoti Pema në emër të Komisionit të Rendit dhe Fran Pjetri – Edhe ne e kemi shqyrtuar këtë SHISH-it. projektligj dhe jemi dakord të kalojë pa vërejtje. Ndrecë Pema – Komisioni i Rendit dhe SHISH- Namik Dokle – Falemnderit! it e ka shqyrtuar këtë projektligj dhe është dakord Ka pyetje për këtë projektligj? Nuk ka. që të kalojë për miratim në seancë plenare. Diskutime? Nuk ka. Namik Dokle – Falemnderit! Grupet parlamentare? (Grupet shprehen Ka pyetje për projektligjin? Nuk ka. Diskutime? dakord.) Nuk ka. Atëherë, kalojmë në votim. Grupet parlamentare? (Grupet shprehen Kush është dakord në parim për këtë projektligj? dakord.) Hapet votimi. Kalojnë në votim. Kush është dakord në parim Mbyllet votimi me 89 vota pro, asnjë kundër, me projektligjin? Hapet votimi. Mbyllet votimi. Me asnjë abstenim, 22 s’kanë marrë pjesë në votim. 96 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 16 Miratohet projektligji në parim. s’kanë marrë pjesë në votim, miratohet projektligji Kalojmë në votimin nen për nen. në parim. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kalojmë në votimin nen për nen. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 1. Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Kush është dakord me projektligjin në tërësi? Nuk ka. Miratohet. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës: Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës: projektligji “Për ratifikimin e Kartës për Organizimin projektligji “Për ratifikimin e protokollit të dytë shtesë dhe Funksionimin e Qendrës Rajonale të Iniciativës të marrëveshjes për krijimin e Forcës së Bashkëpunimit për Evropën Juglindore (SECI) Shumëkombëshe të Paqes të Evropës Juglindore”. për luftën kundër krimit ndërkufitar”. Do të dëgjojmë Zonja Çaka në emër të Komisionit të Ligjeve. opinionet e komisioneve që e kanë parë. Zamira Çaka – Edhe këtë projektligj Komisioni Zonja Çaka në emër të Komisionit të Ligjeve. i Ligjeve e ka marrë në shqyrtim, është njohur me Zamira Çaka - Komisioni i Ligjeve e ka marrë protokollin e nënshkruar nga vendet pjesëmarrëse në shqyrtim projektligjin në fjalë, paraqitur nga për krijimin e një force ndërhyrëse xheniere në rastet Këshilli i Ministrave, është njohur me Kartën e emergjente dhe krizash humanitare, e cila do të nënshkruar nga pala shqiptare lidhur me iniciativën sigurojë popullsinë vendase e do të japë mbështetje, e bashkëpunimit për parandalimin dhe luftën kundër duke vepruar në mënyrë të pavarur ose bashkë me krimit të organizuar në vendet e rajonit të Evropës një organizëm përkatës ndërkombëtar. Në parim Juglindore. komisioni u shpreh dakord për miratimin e këtij Duke vlerësuar rëndësinë e aderimit të vendit projektligji në seancë plenare, pasi nga tonë në Marrëveshjen e SECI-t si dhe detyrimet këndvështrimi ligjor ai është në përputhje me financiare që shteti shqiptar merr përsipër të Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen e traktateve përballojë, komisioni në parim u shpreh dakord për dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”.
910 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! politik e juridik, duke hequr përfundimisht dënimin Zoti Pëllumbi në emër të Komisionit të Jashtëm. me vdekje, si një nga llojet e dënimeve të Servet Pëllumbi – Edhe Komisioni i Politikës parashikuara në Kodin Penal. së Jashtme në parim është dakord që ky projektligj Ndërkohë që nga viti 1995 shteti shqiptar ka të kalojë në seancë plenare. zbatuar me korrektësi angazhimet e marra, duke Namik Dokle – Falemnderit! mos aplikuar në këtë periudhë ekzekutimin e këtij Në emër të Komisionit të Mbrojtjes zoti Togu. lloj dënimi, duke ardhur kështu përfundimisht në Ismail Togu – Komisioni i Mbrojtjes në ratifikimin në Kuvend të Protokollit nr. 6, si një mbledhjen e tij të radhës shqyrtoi projektligjin në detyrim i parimeve të së drejtës ndërkombëtare, por fjalë, ku morën pjesë edhe specialistë të Ministrisë edhe një zbatim i vendimit të Gjykatës Kushtetuese, së Mbrojtjes, që dhanë shpjegime dhe iu përgjigjën e cila ka shpallur si antikushtetues dënimin me pyetjeve të deputetëve të komisionit. Pasi diskutoi vdekje të parashikuar në Kodin Penal. rreth këtij projektligji dhe dëgjoi shpjegimet e Heqja përfundimisht e dënimit me vdekje nga specialistëve të Ministrisë së Mbrojtjes, komisioni legjislacioni shqiptar, i cili gjen pasqyrim të plotë u shpreh dakord që ky projektligj të kalojë për miratim në Kushtetutën shqiptare, tregon angazhimin e plotë në seancë plenare pa vërejtje. të shtetit shqiptar për të respektuar liritë dhe të Namik Dokle – Falemnderit! drejtat e shtetasve, por në të njëjtën kohë kërkon Ka pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. edhe intensifikimin e punës së atyre organizmave Grupet parlamentare? (Grupet shprehen të ngarkuar me luftën kundër krimit, për parandalimin dakord.) dhe goditjen e tij në kohë si dhe detyrimin e Kuvendit Kalojmë në votim. Kush është dakord në parim për të bërë rregullimet dhe zëvendësimet e për miratimin e këtij projektligji? Hapet votimi. Mbyllet nevojshme në Kodin Penal, duke zëvendësuar votimi. Me 84 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim dënimin me vdekje me dënimin e përjetshëm. miratohet projektligji në parim. Përfundimisht, duke parë se në aspektin ligjor Kalojmë në votimin nen për nen. ky protokoll është në përputhje të plotë me Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kushtetutën dhe me ligjin “Për lidhjen e traktateve Abstenim? Nuk ka. Miratohet. dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”, Komisioni i Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Ligjeve shpreh unanimisht miratimin e tij për Abstenim? Nuk ka. Miratohet. nënshkrimin e këtij protokolli. Kush është dakord me projektligjin në tërësi? Falemnderit! Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Namik Dokle – Falemnderit? Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për Ka pyetje? Nuk ka. Diskutime? Nuk ka. ratifikimin e Protokollit nr. 6 të Konventës Evropiane Grupet parlamentare? (Disa grupe shprehen të të Drejtave të Njeriut”. dakord nga vendi.) Zonja Çaka në emër të Komisionit të Ligjeve. Namik Dokle – Zoti Gjana. Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka marrë Jemin Gjana – Edhe Grupi Parlamentar i në shqyrtim këtë projektligj të paraqitur nga Këshilli Partisë Demokratike është pro ratifikimit të i Ministrave. Me anëtarësimin e Republikës së Protokollit nr. 6, sepse grupi ynë ka obligimin moral Shqipërisë në Këshillin e Evropës shteti shqiptar për të plotësuar ato kushte dhe detyrime që rrjedhin mori një sërë angazhimesh të karakterit politik dhe prej anëtarësimit të Shqipërisë në Këshillin e juridik për t’i përmbushur brenda një afati të caktuar Evropës dhe, sigurisht, Partia Demokratike, si forca kohor. Një ndër to ishte edhe ratifikimi i Konventës politike që realizoi këtë anëtarësim, s’mund të vijë Evropiane për të Drejtat e Njeriut së bashku me kundër objektivave të mësipërme. Megjithatë, duhet protokollet e saj, si dhe nënshkrimi dhe ratifikimi në të pranojmë se në këta tre vjetët e fundit kemi ecur një periudhë kohe prej tre vjetësh të Protokollit nr. 6 në dy sense, që shkojnë duke kundërshtuar njëri- të konventës për heqjen e dënimit me vdekje, duke tjetrin. Kemi ecur dhe sot kemi ardhur në ditën që zbatuar ndërkohë moratoriumin për ekzekutimin e duhet të ratifikojmë Protokollin nr. 6, që këtu dënimit me vdekje. Me kalimin e tre vjetve nga emërtimin e ka për të drejtat e njeriut, por në mënyrë pranimi i Shqipërisë në Këshillin e Evropës Republika të specifikuar ka të bëjë me heqjen e dënimit me e Shqipërisë duhej ta kishte plotësuar këtë detyrim vdekje, ndërkohë që po gjatë kësaj periudhe në të ndërkombëtar si rrjedhojë e vetë angazhimit të saj vërtetë në Shqipëri krimi është në rrugë. Kështu që
911 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për Qeverinë shqiptare, për shtetin shqiptar në tërësi sikurse duhet të vijë duke u përsosur edhe puna për ratifikimi i këtij protokolli përbën një detyrim shumë të mbajtur gjallë sensibilizimin e opinionit publik të madh, sepse përmasat e krimit janë të asaj natyre shqiptar për zbatimin e kësaj norme dhe detyrimin që në opinion dhe në politikë vështirësojnë mjaft që na lind nga ky ratifikim. probleme. Falemnderit! Duke u shprehur pro ratifikimit të Protokollit nr. Namik Dokle – Falemnderit, zonja Stefani! 6, shprehim edhe qëndrimin e Grupit Parlamentar Kalojmë në votim. Kush është dakord në parim të Partisë Demokratike për t’u ndërmarrë masat e për ratifikimin e Protokollit nr. 6 të Konventës duhura lidhur me nivelin e lartë të krimit që Evropiane të të Drejtave të Njeriut? karakterizon vendin në këtë periudhë. Hapet votimi. Mbyllet votimi. Me 88 vota pro, 1 Falemnderit! kundër, asnjë abstenim, 27 s’morën pjesë në votim, Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana! miratohet në parim. Në emër të Grupit Socialist e ka fjalën deputetja Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Stefani. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Afërdita Stefani – Falemnderit, zoti drejtues i Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. seancës! Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Duke folur në emër të Grupit Parlamentar Kush është dakord në tërësi për ratifikimin e Socialist, mund të theksoj se ratifikimi i këtij këtij protokolli? Hapet votimi. Mbyllet votimi. Me 88 protokolli të Konventës Evropiane të të Drejtave të vota pro, 1 kundër, asnjë abstenim, 26 nuk morën Njeriut përbën një ngjarje të shënuar për Shqipërinë pjesë në votim, miratohet. dhe për ecurinë e saj në rrugën e demokracisë. Me Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për këtë akt Kuvendi ynë finalizon në aspektin formalo- ratifikimin e Konventës Evropiane “Për shtypjen e juridik angazhimin për të respektuar një nga terrorizmit”. detyrimet e përbashkëta që kanë 41 shtetet anëtare Fjalën e ka zonja Çaka në emër të Komisionit të Këshillit të Evropës lidhur me një masë të tillë të Ligjeve. detyruese, siç është ai i dënimit me vdekje. Shqipëria Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka me këtë veprim manifeston një mesazh dhe një shqyrtuar këtë projektligj, është njohur me projektin qëndrim kuptimplotë. Ajo tanimë dhe vazhdimisht si dhe me përmbajtjen e Konventës Evropiane “Për do të përpiqet të jetë një anëtare dinjitoze e familjes shtypjen e terrorizmit”, ratifikimi i së cilës përbën së madhe evropiane. një domosdoshmëri për ndjekjen e një politike Me këtë ratifikim provohet se Shqipëria dhe penale të përbashkët me shtetet evropiane. Ajo institucionet e saj janë për respektim të plotë të synon mbrojtjen dhe garantimin e shoqërisë nga lirive dhe të drejtave themelore të njeriut dhe, pa e aktet terroriste të të gjitha llojeve. Ratifikimi i kësaj mbyllur qoftë edhe formalisht kapitullin e dënimit konvente do të bëjë të mundur zgjerimin e me vdekje para së gjithash në altarin e drejtësisë juridiksionit të autoriteteve gjyqësore dhe anasjelltas së Shqipërisë, refreni i lirive dhe i të drejtave jashtë territorit shqiptar, sipas normave themelore do të ishte diçka stonuese. ndërkombëtare të pranuara nga vendi ynë. Me këtë ratifikim që i bëjmë Protokollit nr. 6 të Parë në këndvështrimin ligjor, Komisioni i Ligjeve kësaj konvente tregojmë se angazhimi i shtetit dhe shprehet dakord për ratifikimin e kësaj konvente, i mbarë shoqërisë ndaj shkelësve të rregullave pasi ajo është në përputhje me Kushtetutën dhe shoqërore dhe normave juridike në aspektin me ligjin “Për lidhjen e traktateve dhe marrëveshjeve edukues, riedukues dhe detyrues-shtrëngues në të ndërkombëtare”. ardhmen lipset të jetë më i madh. Lufta kundër krimit Falemnderit! në të dyja shinat: formalo-ligjore dhe konkreto- Namik Dokle – Falemnderit, zonja Çaka! praktike, duhet të intensifikohet për të qenë sa më Fjalën e ka zoti Pëllumbi në emër të Komisionit rezultative. të Jashtëm. Me ratifikimin e këtij protokolli ka vend që puna, Servet Pëllumbi – Komisioni i Politikës së qoftë në aspektin e legjislacionit, qoftë në aspektin Jashtme është dakord për kalimin dhe miratimin e e bashkëveprimit të organeve të drejtësisë, që nga këtij projektligji në seancë plenare. organet e rendit publik, të prokurorisë dhe të Namik Dokle – Falemnderit! gjykatave, të vijë vazhdimisht duke u përsosur. Ashtu Në emër të Komisionit të Rendit dhe SHISH-it
912 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
zoti Pema. Parlamentar i Partisë Socialiste nuk dëshiron të bëjë Ndrecë Pema – Edhe Komisioni i Rendit dhe debat për këtë çështje. Megjithatë, ne jemi të SHISH-it e mori në shqyrtim në mbledhjen e tij të interesuar të dëgjojmë edhe vërejtjet tuaja dhe do radhës këtë projektligj dhe u shpreh dakord që të t’ju dëgjojmë. kalojë për miratim në seancë plenare. Fjalën e ka zoti Sefedin Çela, kryetar i Këshillit Namik Dokle – Falemnderit! Kombëtar të Radiotelevizionit. Pas dëgjimit të raportit Ka ndonjë pyetje nga deputetët? Nuk ka. deputetët që do të kenë pyetje për raportin do t’i Diskutime? Nuk ka. drejtojnë ato në sekretari dhe të hënën do të jepen Grupet parlamentare? (Grupet shprehen përgjigjet e tyre. Eventualisht mund të ketë edhe dakord.) diskutime në emër të grupeve parlamentare ose nga Kalojmë në votim. Kush është dakord në parim deputetë të veçantë dhe pastaj do të bëhet votimi i për ratifikimin e kësaj konvente? Hapet votimi. raportit. Mbyllet votimi. Sefedin Çela (kryetar i Këshillit Kombëtar të Atëherë, 82 vota pro, asnjë kundër, asnjë RTV-së): abstenim, 33 nuk morën pjesë në votim. Miratohet I nderuar kryetar i seancës, të nderuar deputetë, në parim projektligji. Një vit më parë, më 30 qershor 1999, Kuvendi i Kalojmë në votimin nen për nen. Shqipërisë, mbështetur në ligjin nr. 8410, datë Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. 30.09.1998 “Për radion dhe televizionin publik e privat Abstenim? Nuk ka. Miratohet. në Republikën e Shqipërisë”, zgjodhi anëtarët e Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, organizëm i Abstenim? Nuk ka. Miratohet. pavarur, i cili në bazë e në zbatim të dispozitave të Hapim votimin për ratifikimin në tërësi të kësaj këtij ligji rregullon e mbikëqyr veprimtarinë konvente. radiotelevizive në vendin tonë. Mbyllet votimi. Me 79 pro, asnjë kundër, asnjë Pas një viti raportojmë para këtij institucioni të abstenim, 36 nuk morën pjesë në votim, miratohet lartë, si një obligim që rrjedh nga neni 7, pika 19 e edhe në tërësi. ligjit të sipërcituar si llogaridhënie e votëbesim para Projektligji i fundit që ishte në rendin e ditës: ligjvënësve, por edhe për transparencën e “Për pronat e paluajtshme të shtetit”, siç e vendosëm vendimmarrjes në një proces si licencimi i medieve në fillim të seancës, me kërkesën e dy komisioneve elektronike, zhvillimi normal i të cilave shpreh përkatëse shtyhet për të vazhduar shqyrtimi i tyre, shkallën e emancipimit të politikës e të shoqërisë, meqenëse komisionet nuk kanë përfunduar punën. shkallën e proceseve demokratike dhe të Kalojmë në pikën e parafundit të rendit të ditës: demokracisë së një vendi. raporti i Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit. Pas një trajnimi njëmujor në gusht të vitit 1999 Urdhëroni zoti Gjana, për procedurë! në Uashington, Këshilli filloi punën për hartimin e Jemin Gjana – Unë desha të dija si do të strukturave organizative të administratës së vet, të operojmë pas mbajtjes së raportit për miratimin e draftit të rregullores dhe të disa projekteve për dekreteve të Presidentit, do të ketë debat apo s’do infrastrukturën e domosdoshme për funksionimin e të ketë? Nëse do të ketë debat, do të transmetohet saj sipas ligjit, duke tërhequr mendimin e në televizion apo jo? specialistëve dhe të dikastereve përkatëse. Në Namik Dokle – Zoti Gjana, problemi që shtroni muajin tetor iu paraqitën Qeverisë projektvendimet është brenda procedurave dhe mendoj se do të për miratim. procedojmë pa debat. Megjithatë, kush ka dëshirë Në datën 08.12.1999 doli vendimi nr. 573 i të flasë për këtë çështje, është i lirë të flasë, të Këshillit të Ministrave “Për fillimin e veprimtarisë së kundërshtojë emërimet, shkarkimet etj., etj., dhe Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit”, që shënon pastaj bëhet votimi i hapur me elektronikë. Mendoj sipas ligjit datën e fillimit të veprimtarisë zyrtare të se edhe këtë çështje ta mbarojmë paradite, se këtij organizmi. Vendimi në fjalë përcaktonte raporti s’do të jetë shumë i gjatë. emërtesat e administratës së Këshillit Kombëtar të Jemin Gjana – Këtë kërkesë ju mund t’ia Radiotelevizionit, nivelin e pagave dhe një shumë shtroni seancës dhe ajo duhet të marrë vendimin, prej 3 milionë lekësh për paga e shpenzime, të cilat në mënyrë që të ecim sipas procedurave. u realizuan në masën 98%. Gjithashtu vendimi i hapi Namik Dokle – Dakord. Gjithsesi, Grupi rrugën fillimit të procedurave, përmes një konkurrimi
913 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
publik, për rekrutimin e personelit të profilizuar të një proces korrekt, të ndershëm, të barabartë e të administratës. Mungesa për një kohë relativisht të verifikueshëm për çdo aplikues. gjatë e mjediseve të punës për institucionin Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit në kontakt ngadalësoi procesin e përgatitjes së dokumentacionit të vazhdueshëm me ligjin bazë nr. 8410, ka vërejtur dhe të akteve të domosdoshme në një terren të ndërkohë se disa nene të tij duhen saktësuar e panjohur e pa praktika të mëparshme. plotësuar përmes amendamenteve. Ne kemi Me urdhër të Kryeministrit nr. 63, datë paraqitur propozimet tona për këto amendime, sipas 03.03.2000 na u vunë në dispozicion, sipas kërkesës ligjit, në Komisionin parlamentar për Mjetet e sonë, mjedise në godinën e ish-hotelin “Drini”, ku Informimit Publik, që ka iniciativën ligjvënëse. Është jemi vendosur që nga muaji maj i këtij vitit. Nga një vendi të theksojmë se një shtet si Franca, me medie donacion në kuadrin e projektit “Danila” të qeverisë të zhvilluara në vite e me kuadër ligjor të plotë, që daneze dhe me mjete financiare nga buxheti i nga viti 1984 deri në vitin 1999 ligjin “Për medien Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, kemi siguruar elektronike” e ka amenduar plot 20 herë. Procesi i disa pajisje të domosdoshme zyre dhe kompjutera licencimit do të kishte mbështetje të plotë të ligjit për vazhdimësinë e punës. Ndërkohë Këshilli dhe aftësi realizuese e ekzekutuese nëse këto Kombëtar i Radiotelevizionit ka hartuar e miratuar amendamente do të miratoheshin në këtë sesion. një numër aktesh, siç kërkohej nga ligji, për Përfitoj nga rasti që t’i kërkoj Kuvendit të na e japë zhvillimin e veprimtarisë së vet. këtë mbështetje ligjore. Në rregulloren e Këshillit Kombëtar të Janë përgatitur tri projekte teknike për Radiotelevizionit, të ndarë në disa kapituj, infrastrukturën e domosdoshme: përfshihen: struktura organizative, përshkrimi i 1.Projekti për studio mobile për brezin e vendeve të punës, kriteret e përzgjedhjes për frekuencave dhe matjen e sinjaleve radiotelevizive, i emërimin e punonjësve, kompetencat sipas shoqëruar me skemat dhe specifikimet e ndërvarësisë, mbledhjet e Këshillit Kombëtar dhe aksesorëve, është marrë përsipër të realizohet nga procedurat e vendimmarrjes. Rregullorja është pala daneze. mbështetur në ligjet bazë, si: “Për radion dhe 2.Projekti për monitorimin e programeve, i televizionin publik e privat në Republikën e shoqëruar me skemat dhe specifikimet përkatëse, Shqipërisë”, “Për organet kolegjiale”, “Për statusin është i pafinancuar. Nuk u fut në zërin e investimeve e nëpunësit civil” etj. Rregullorja është konsultuar të Buxhetit të vitit 2000 për Këshillin Kombëtar të edhe me ekspertë të jashtëm e me institucione të Radiotelevizionit, sepse ende mungonte godina e specializuara si dhe me akte të tilla të organizmave Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, ku edhe do homologë të vendeve të tjera, si Këshilli Superior i të montohen. Ky projekt i është paraqitur edhe Audovizualit në Francë, Komiteti i Radiotelevizionit Bashkimit Europian (për “Miqtë e Shqipërisë”) dhe në Çeki etj. OSBE-së për të gjetur donatorë. Është i Janë hartuar 5 tipa formularësh për aplikim: për domosdoshëm të realizohet brenda verës së këtij transmetim radio FM lokale, për transmetim TV viti për t’iu përgjigjur kërkesës së ligjit për monitorimin lokal, për transmetim TV kombëtar, për transmetim e programeve dhe të Kodit Elektoral për fushatat radio FM kombëtare dhe për transmetim televiziv zgjedhore. me kabllo. Këta formularë janë hartuar sipas 3.Projekti për informatizimin dhe kompjuterizimin kërkesave të ligjit nr. 8410, standardeve teknike e të dhënave të subjekteve të licencuara, me të ndërkombëtare dhe janë konsultuar me praktika të dhënat teknike, programore e financiare, i gatshëm tilla amerikane dhe të disa vendeve evropiane. Janë me skemën teknike dhe specifikimet përkatëse, hartuar gjithashtu kriteret për licencimin e është i pafinancuar. Janë përgatitur specifikimet operatorëve-radio e televizion dhe rregullorja e teknike për një program që përpunon në sistem të kushteve të kualifikimit. Kjo shoqërohet me një gjithë hartën e Shqipërisë në raportin 1 me 25 për sistem preciz të vlerësimit me pikë. spektrin e frekuencave 82. Të katra këto akte, të konsultuara mirë me Realizimi i këtyre projekteve në afate sa më të ekspertë dhe me akte të tilla të vendeve të tjera, si: shkurtra do të vendoste standardet e domosdoshme Zvicra, Italia, Sllovenia, Belgjika, Danimarka, që kërkon ligji për veprimtarinë e KKRT-së, do të Franca, Çekia dhe SHBA-të, të bëra transparente mbështeste profesionalisht e në çdo hallkë edhe përmes medies, plotësojnë kuadrin e plotë për vendimmarrjen për t’u prerë rrugën subjektivizmave
914 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe keqinterpretimeve. vendin tonë një studim të plotë të brezit të Me anë të një njoftimi të bërë publik përmes frekuencave dhe të potencialit të saktë të medies elektronike dhe asaj të shkruar Këshilli frekuencave për shërbimet civile, pra edhe për Kombëtar i Radiotelevizionit filloi procedurën e transmetime radiotelevizive. Por duhet të theksojmë aplikimeve radiotelevizive. Tërheqja e formularëve se rrjetet kombëtare tokësore të televizionit dhe të përkatës u bë nga data 20 deri më 31 mars 2000 radios me modulim në frekuencë FM koordinohen e kundrejt një dokumentacioni të plotë identifikues. miratohen me marrëveshje ndërkombëtare. Brenda afateve të mësipërme u tërhoqën për Për rrjetet kombëtare tokësore televizive dhe aplikime 28 formularë për transmetime radio FM radio të rajonit 1, ku bën pjesë edhe Shqipëria, janë lokale, 8 aplikime për radio FM kombëtare, 49 zhvilluar dy konferenca ndërkombëtare: njëra në aplikime për televizione lokale, 22 aplikime për Stokholm në qershor të vitit 1961 dhe tjetra në dhjetor televizion kombëtar dhe 3 aplikime për televizion të vitit 1984 në Gjenevë. Shqipëria nuk ka marrë me kabllo. Afati për kthimin e formularëve të pjesë në konferencën ndërkombëtare me temë plotësuar më 11 maj u respektua. “Marrëveshja rajonale për zonën evropiane të Në datat 17 dhe 18 maj 2000 Këshilli Kombëtar radiodifuzionit”, zhvilluar në Stokholm në qershor të i Radiotelevizionit, në bashkëpunim me OSBE-në, vitit 1961. Kjo konferencë është e vetmja e zhvilluar Institutin Amerikan dhe Institutin Shqiptar të Medies, deri tani për përdorimin nga operatorët radiotelevizivë organizoi konferencën e parë kombëtare me temë të brezit 41 deri 960 megaherc, brez që përfshin “Probleme të zhvillimit të medieve elektronike në transmetimet tokësore televizive dhe radio me Shqipëri”. Të dhënat e nxjerra nga një sondazh për modulim në frekuencë FM. Të gjithë pjesëmarrësit aplikimet e bëra vërtetuan shqetësimin e pritur për e kësaj konference, nënshkrues të marrëveshjes, mangësi serioze në dokumentacion, mosnjohje të në datën 23 qershor 1961 kanë regjistruar stacionet ligjit dhe mangësi serioze profesionale për një projekt e tyre televizive të fuqishme, të instaluar ose të me rëndësi, siç është operatori radiotelevizion lokal, parashikuar për t’u instaluar në të ardhmen. Këto aq më tepër kombëtar. Në konferencë të dyja palët stacione, pra edhe të Italisë, Greqisë dhe ish- trajtuan problemet që kishin dalë dhe u la një afat Jugosllavisë, janë të mbrojtur sipas nenit 2, pika 1 korrigjimi e plotësimi të aplikimeve, një lloj për të të marrëveshjes së sipërpërmendur. Shqipëria jo gjithë, më 5 qershor 2000, afat që gjithashtu u vetëm nuk ka qenë pjesëmarrëse, por nuk ka respektua nga subjektet që kërkojnë licencë. regjistruar paraprakisht asnjë stacion. Sipas nenit Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit niset nga 11, pika 1, marrëveshja angazhon administratat e parimi se ai është krijuar dhe ka si detyrim ligjor vendeve nënshkruese në raport ndërmjet tyre, por licencimin dhe rregullimin e transmetimeve nuk i angazhon ndaj administratave të vendeve që radiotelevizive dhe jo moslicencimin dhe nuk e kanë nënshkruar, pra edhe ndaj Shqipërisë. mosrregullimin e tyre, por kurdoherë përmes një Pas vitit 1967 Radiotelevizioni Shqiptar filloi procesi transparent, në përputhje me ligjin e pa krijuar studimin për programin e parë televiziv tokësor, të precedentë të shmangies prej tij, aq më tepër të cilin e nisi mbi bazën e kanalit C 81-88 megaherc, i mosrespektimit a shkeljes së tij. Ndryshe nga media vetmi kanal televiziv shqiptar i regjistruar në e shkruar, operatorët radiotelevizivë i nënshtrohen konferencën rajonale speciale të zhvilluar në Gjenevë një procesi licencimi të posaçëm, për arsye se në vitin 1960. Ky kanal ishte dhe është jashtë brezit përdorin një resurs të kufizuar kombëtar: spektrin e të lënë në dispozicion nga rregullorja e frekuencave. Pikërisht mundësia e limituar për radiokomunikacionit për radiodifuzionin dhe për më frekuencat bën që licencat për transmetimet tepër në brezin 87,5 megaherc deri në 88 megaherc radiotelevizive të jenë një privilegj i atyre që e fitojnë për radio FM dhe është krejt i pambrojtur. Këto këtë të drejtë, duke konkurruar konform ligjesh dhe defekte dhe mangësi të administratës së asaj kohe jo një e drejtë për çdo qytetar. u bënë më të dukshme kur filluan bisedimet me Dy organizma në Shqipëri janë të ngarkuar me fqinjët për të koordinuar rrjetin kombëtar televiziv, ligj për ndarjen dhe administrimin e frekuencave, pra sepse zhvillimi i vrullshëm i televizionit dhe i për licencimin e operatorëve: Enti Rregullator i telekomunikacionit bënë që nga Konferenca e Telekomunikacioneve dhe Këshilli Kombëtar i Stokholmit, brezi që ishte caktuar për televizionin Radiotelevizionit, ky i fundit ekskluzivisht për të reduktohej vetëm në 50 kanale. transmetimet radiotelevizive. Ende nuk kemi në Radiotelevizioni Shqiptar, si përdorues i vetëm i
915 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
brezit të frekuencave televizive, në bashkëpunim me konfliktit për interesa ka ende qytetari. Pra, liria për Komisionin Shtetëror të Radiokomunikacioneve gjatë të vepruar, liria për të marrë edhe vendime kthehet viteve 1970–1980 ka bërë përpjekje për të koordinuar në një barrë të rëndë, sepse ajo përfshin në vetvete me fqinjët tri rrjete televizive kombëtare, por nuk ka përgjegjësinë. Në një proces konkurrimi të gjerë, arritur marrëveshje të shkruar me ta. Verbalisht, me ku do të shqyrtohen njëherësh mbi 100 aplikime, administratat përkatëse italiane dhe greke është Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit ka një arritur të koordinohen dy rrjete televizive, njëri në përgjegjësi të madhe në dhënien e licencave për UHF. Sipas nenit 70 të ligjit “Për radion dhe ato subjekte që plotësojnë kërkesat e ligjit, kriteret televizionin publik e privat në Republikën e e përpunuara, përmes procedurave të verifikimit të Shqipërisë”, i takojnë radiotelevizionit publik. dokumentacionit e të vendimmarrjes krejtësisht Shqipëria është vend i vogël, por edhe tepër transparente. malor. Mbulimi 90% i territorit me sinjal, që është Do të dëshironim që Këshilli Kombëtar i detyrim i ligjit, kërkon nga operatorët privatë që do Radiotelevizionit të merrte vendime me pjesëmarrjen të kenë programe kombëtare me shtrirje tokësore, e plotë të 7 anëtarëve të tij, siç përcaktohet në ligj. të ngjiten në lartësi të mëdha e të përdorin Do të dëshironim që dy vendet e mbetura bosh në transmetues të fuqishëm. Kjo e shton edhe më Këshill, që duhet të propozohen nga partia më e shumë numrin e rrjeteve kombëtare. Për krahasim: madhe e opozitës, të plotësohen. Ndërkaq 5 Franca dhe Anglia kanë 5 rrjete kombëtare televizive anëtarët e tjerë, që aktualisht kryejnë funksionin e tokësore, ndërsa Greqia ka 6 të tilla. Përfundimisht, tyre, kanë deklaruar pasurinë, kanë deklaruar se mund të themi se Shqipëria mund të përballojë jo s’kanë interesa me subjektet që kërkojnë të më shumë se 4 rrjete kombëtare tokësore: dy publike licencohen, është marrë përgjigje pozitive nga dhe dy private. Bëhet fjalë këtu për kuptimin teknik Komisioni për Pastërtinë e Figurës për ta dhe për të frekuencave me shtrirje kombëtare dhe jo të punonjësit e administratës së KKRT-së. Duke mundësive të tregut, pra nëse siguron apo jo burim përfituar nga ky rast, deklaroj publikisht se autorizoj të ardhurash për këto rrjete tokësore televizive. organet dhe organizmat zyrtarë, bankat dhe mediet Në konferencën administrative rajonale për që të marrin në çdo kohë informacione për pasuritë planifikimin e transmetuesve radio me modulim në ose llogaritë bankare në emrin tim apo të anëtarëve frekuencë, zhvilluar në Gjenevë në dhjetor të vitit të familjes sime. 1984, Shqipëria ishte pjesëmarrëse dhe E shoh me vend të theksoj detyrimet ligjore dhe nënshkruese e marrëveshjes. Aty u paraqitën 6 rrjete kartën morale të organit vendimmarrës, sepse radio FM kombëtare dhe u koordinuan 4 rrjete. Lidhur realiteti tregon se shumë operatorë radiotelevizivë, me dy rrjetet e tjera pati mosmarrëveshje me fqinjët edhe pse s’ka pasur pengesë ligjore për veprimtarinë dhe sipas akteve finale ato nuk quhen të koordinuara. e tyre, nuk u janë nënshtruar rregullave të lojës, pra Radiotelevizioni Shqiptar, sipas ligjit, ka në të ligjit, duke u dhënë fund praktikave të dispozicion dy rrjete kombëtare radio FM. Dy të tjera deritanishme, që do të thotë prekje interesash. Në si dhe dy rrjetet e pakoordinuara mund të vihen në luftën për t’u afirmuar profesionalisht dhe si biznese, dispozicion të operatorëve privatë. por edhe për të mbijetuar, ndodh që pasuritë publike Në shumë vende përpunimi teknik dhe dhe ato të tjetërkujt të përdoren shpesh për përfitime administrimi i frekuencave konsiderohet një mister private. Edhe në mediet elektronike askush s’ka leje profesional dhe shumë profesionistë ndoshta kështu për frekuencat ku transmetojnë, askush nuk u do të dëshironin ta mbanin. Por liria dhe e drejta e nënshtrohet standardeve teknike e profesionale në çdo qytetari për të informuar dhe për t’u informuar si prodhim e në transmetim, nuk paguhet asnjë lloj dhe zgjerimi i vrullshëm i medieve elektronike në takse për këtë pasuri publike, interferohet tek tjetri, demokraci të reja, ende të brishta si në Shqipëri, madje transmetohet në të njëjtën frekuencë me një kërkojnë që administrimi i frekuencave të jetë një fuqi më të madhe. Një xhungël e vërtetë, ku nuk proces transparent, që jo vetëm aplikuesit për respektohet as tradita e hershme e radhës së licenca, por çdo qytetar të sfidojë procesin e mullirit, sipas së cilës “bluan i pari ai që mëngon i vendimmarrjes. pari”. Transmetohet reklamë e s’dihet nëse u Në shoqëri në tranzicion si jona, ku ndodh që të nënshtrohet dikush detyrimeve fiskale. Piratohen mos respektohet as ligji, ka pak norma etike të programe të të tjerëve, duke shkelur çdo të drejtë pranuara. Këtu s’bëjnë dallim as mediet. Nocioni i pronësie dhe atë të autorit. Praktika e deritanishme
916 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e kioskëzimit të medieve elektronike, nëse mund Veprimtaria radiotelevizive do të rregullohet nga të shprehemi kështu, në kuptimin radio e televizion- licencimi i transmetuesve radio e televizion, nga kioska pa leje, pa strukturë programore, pa plan licencimi i prodhuesve të programeve, por edhe nga menaxhimi, pa buxhet, pa kontrata punësimi, pa vetë tregu, duke mos lejuar që dikush t’u nënshtrohet informacione objektive e program cilësor dhe me detyrimeve fiskale e dikush jo, dikush të piratojë shumë “pa” të tjera, duhet të marrë fund, në radhë etj. Sigurisht, të suksesshëm edhe në treg këto të parë për vetë të ardhmen e medieve elektronike medie do t’i bëjnë jo dredhat dhe bërrylat, por në vendin tonë. menaxhuesit e aftë. Menaxherë të tillë duhet të E mira e parë e madhe, të mos themi e vetmja, kuptojnë së pari se kyçi i suksesit është rritja e e miratimit të ligjit “Për radion e televizionin publik e kredibilitetit të transmetuesit, pra profesionalizmi i privat në Republikën e Shqipërisë” dhe dalja në lartë, përgjegjësia e lartë para audiencës. transmetim e një numri radiosh dhe televizionesh “Përgjegjësi” do të thotë që të mos e kthesh në private është shkëputja e monopolit të medieve frazë boshe atë nen të ligjit që thotë se pavarësia elektronike nga duart e shtetit. Por, ashtu siç mund editoriale garantohet me ligj. Të kuptohet se partive të pyetet: “A mjafton ligji ‘Për radion dhe televizionin dhe organizatave politike e kujtdo tjetër nuk u lejohet publik e privat’ për të pasur një RTSH vërtet publik?”, të bëjnë propagandë, përveç fushatave elektorale të mund të thuhet se edhe ekzistenca kështu siç janë parashikuara me ligj të posaçëm, e jo më të e radiove dhe televizioneve private nuk mund të flasë posedojnë radio e televizione. “Përgjegjësi” do të për konsolidim të tyre. Përvoja e vendeve të tjera, thotë të gabosh sa më pak dhe, po gabove, të sidomos e atyre të Europës Qendrore e Lindore, zbatosh të drejtën e korrigjimit, të përgjigjes e të tregon se lindja e radiove dhe televizioneve përgënjeshtrimit. komerciale private e ka lehtësuar shprehjen e një Medie e lirë dhe e vërtetë do të thotë që larmie zërash, opinionesh e programesh. Kjo përvojë punëtorëve të saj t’u njihet e drejta e profesionit të nxjerr në pah se rruga më e lehtë për të krijuar mbrojtur nga ligji përmes kontratave të rregullta, duke diversitet është ajo ndërmjet radiove e televizioneve marrë fund një herë e përgjithmonë praktika e punës të vogla lokale, të cilat kanë kërkesa modeste për së zezë. Ndryshe ç’mesazh lirie do të ofrojë ai që sa u përket kapitaleve. Përkundrazi, televizioni gdhihet kryeredaktor e ngryset në rrugë për fajin e komercial i përmasave të mëdha kërkon kohë për vetëm se ka prekur interesat e mbrapshta të dikujt t’u zhvilluar, pasi duhet një ekonomi tregu e zhvilluar në pushtet, në parti apo të bosit të vet? Kjo është që të mund ta mbrojë atë përderisa ai i mbështet të përgjegjësia për lirinë e fjalës, shqetësimi se mos ardhurat kryesisht në reklama. pa dashur mund të prekësh edhe lirinë e tjetrit. Duke Teknologjitë e industrisë për prodhimin dhe qenë se liria përfshin në vetvete debatin publik dhe transmetimin e programeve radiotelevizive në botën marrjen hapur të vendimeve, shkëmbimi i lirë i ideve, e zhvilluar janë tepër të avancuara. Në masë po opinioneve dhe informacioneve është thelbësor. Pra, përhapet sistemi dixhital. Por këto teknologji janë media në këtë rast shërben edhe si forum për debat, tepër të kushtueshme, aq më tepër për të marrë në mbi të cilin mund të bazohen edhe vendimet e konsideratë projekte të mëdha, sidomos në vendin organeve vendimmarrëse ose dhe ligjvënëse. tonë. Askush s’i shet ato më lirë vetëm për faktin Vera e këtij viti do të përfundojë me licencat për se Shqipëria është një vend i varfër apo se biznesi transmetimet radiotelevizive, duke filluar me shqiptar s’është i fuqishëm. E vetmja gjë e lirë tani operatorët radio e televizion lokal. Do t’u jepet për tani është shpërblimi i punës, jo pa pasoja në përgjigje aplikimeve, duke i dhënë mbështetje ligjore cilësinë e saj. Zhvillimi i industrisë për prodhimin një realiteti faktik se mediet elektronike tashmë dhe transmetimin e programeve radiotelevizive do ekzistojnë. Ky realitet në njëfarë mënyre është edhe të zgjerojë tregun e punës dhe në këto kushte një tregues i zhvillimit normal demokratik, i tolerancës numër subjektesh me dhe pa licencë prodhojnë që në politikën shqiptare, duke pranuar kështu sfidën sot programe muzikore, disqe, audio, videokasetë. ndaj oponencës që bën fjala e lirë, madje, le ta Licenca të kësaj natyre nuk jep Këshilli Kombëtar i themi, edhe duke u ballafaquar me rastet e Radiotelevizionit, por ky prodhim, ky treg do të hyjë shpërdorimit të kësaj lirie. Në gusht bashkë me në marrëdhënie me operatorët e transmetimeve vapën do të marrë fund edhe kjo pritje e gjatë. radiotelevizive, sepse vetë këta do të porositin Ndërkaq Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit i programe në kërkim të kostove më të ulëta. duhet të zgjidhë paralelisht një sërë problemesh.
917 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Sipas ligjit dhe akteve të miratuara nga Këshilli 07.07.2000 për lirimin nga detyra të ministrit të Kombëtar i Radiotelevizionit, ka filluar shqyrtimi i Punëve Publike, zotit Arben Demeti. aplikimeve të paraqitura për licencë. Ky është një Kush është dakord? Hapet votimi. Mbyllet votimi. proces i vështirë, verifikim një për një i dokumenteve Me 82 vota pro, 8 kundër, 3 abstenime, 29 për çdo aplikues nga ekspertët e Këshillit Kombëtar deputetë s’kanë marrë pjesë në votim, miratohet të Radiotelevizionit, duke mbajtur evidenca e dekreti nr. 2680. relacione të sakta për secilin. Këto raporte, të Urdhëroni, zoti Gjana! firmosura prej tyre, do t’i kalojnë Këshillit Kombëtar Jemin Gjana - Falemnderit! për shqyrtim dhe vendim. Unë desha ta përsëris edhe një herë shqetësimin Teorikisht, për sa u përket frekuencave që ngrita më parë. Më duket se ndryshimet në transmetuesit televizivë lokalë mund të pajisen me kabinetet qeveritare në parlamentin e çdo vendi licencë nëse plotësojnë kushtet kualifikuese sipas marrin më shumë seriozitet, vëmendje e shqetësim ligjit dhe akteve të Këshillit Kombëtar në zbatim të nga të gjitha palët. Mënyra si organizohet seanca, tij. Transmetuesit kombëtarë, për vetë kufizimin që që nuk përcaktohet asgjë për të diskutuar e debatuar vjen nga resursi tepër i kufizuar për frekuenca, do t’i rreth këtyre ndryshimeve në Qeveri, edhe mënyra nënshtrohen një procesi më të gjatë seleksionimi, se si i gjithë ky debat mbetet jashtë transparencës, kurdoherë në mbështetje të ligjit dhe akteve të që e ka të nevojshme Parlamenti, më duket se miratuara përmes një transparence të plotë. s’është e drejtë. Megjithatë, është e drejta e atyre Do të dëshironim që të gjendeshin mjetet për që kanë shumicën e kartonëve për t’i marrë vendimet financimin e projekteve tona të gatshme për kështu siç po e zhvillojmë seancën. infrastrukturën e domosdoshme që kërkon zbatimi Meqenëse bëhet fjalë për katër lirime nga detyra, me korrektësi i ligjit. Këshilli Kombëtar është garant ka vend për të qartësuar edhe për ne, edhe për i ligjit. Duke zbatuar ligjin, rregullon interesat e opinionin, së pari për lirimet dhe së dyti për motivimin publikut dhe të industrisë së medies elektronike, e ndryshimeve dhe të zëvendësimit të tyre me të që përfaqësohet nga operatorë radio e televizion tjerë. Dikush duhet ta bëjë këtë. A është e nevojshme publik e privat. Ky pozicion i Këshillit Kombëtar nuk të bëhet dhe a duhet bërë? është komoditet, por përgjegjësi për ta zhvilluar e Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjana, për për ta mbajtur. Është përgjegjësia jonë, është sfida mendimet që dhatë, por procedurat parlamentare që na pret për licencimin dhe rregullimin e janë të njohura, kështu që vazhdojmë votimin. veprimtarisë radiotelevizive në standarde Dekreti nr. 2681 për lirimin e zotit Ilir Zela nga bashkëkohore, në përputhje me ligjin, për ta nxitur detyra e ministrit të Shtetit pranë Kryeministrit. këtë veprimtari e jo për ta penguar. Realizimi i këtyre Hapet votimi. Mbyllet votimi. synimeve do të na japë siguri e përvojë për të ecur Me 85 vota pro, 3 kundër, 5 abstenime, 31 më tej. deputetë s’kanë marrë pjesë në votim, miratohet Ju falemnderit! dekreti nr. 2681. Namik Dokle – Falemnderit, zoti Çela! Dekreti nr. 2682 për lirimin e zotit Ilir Panda nga Siç e vendosëm në fillim të seancës, deputetët detyra e ministrit të Drejtësisë. Hapet votimi. Mbyllet që kanë pyetje rreth raportit t’i dorëzojnë ato në votimi. sekretari. Pastaj do t’i jepen kryetarit të Këshillit Me 79 vota pro, 11 kundër, 3 abstenime, 31 Kombëtar të Radiotelevizionit dhe në seancën e së deputetë s’kanë marrë pjesë në votim, miratohet hënës bashkë me pikat e tjera të rendit të ditës do dekreti nr. 2682. të dëgjojmë edhe përgjigjet e pyetjeve dhe do të Dekreti nr. 2683 për lirimin e zotit Luan Hajdaraga votojmë për miratimin e raportit që u paraqit sot. nga detyra e ministrit të Mbrojtjes. Hapet votimi. Tani kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës. Mbyllet votimi. Por më përpara bëjmë një votim për të verifikuar Me 77 vota pro, 4 kundër, 13 abstenime, 31 pjesëmarrjen. Hapet votimi për prezencën. deputetë nuk morën pjesë në votim, miratohet Janë në sallë mbi 90 deputetë. Pra, është dekreti nr. 2683. kuorumi i nevojshëm për të filluar diskutimin dhe Dekreti nr. 2684 për emërimin e zotit Ilir Gjoni votimin e dekreteve të Presidentit për lirim dhe ministër i Mbrojtjes. emërim ministrash. Urdhëroni, zoti Gjana! Dekreti i parë është ai me nr. 2680, datë Jemin Gjana – Në qoftë se ju doni ta mbyllni
918 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
këtë çështje dhe ne të mos bëjmë asnjë diskutim, portofolet lihen e merren në Shqipëri sa herë që pavarësisht se keni hequr medien, pavarësisht se njerëzve u vjen koha të shkojnë të rikonfirmojnë Green keni hequr Televizionin Publik, pavarësisht se s’doni Card-et e tyre matanë Atlantikut, kjo nuk do të thotë ta filmoni, megjithatë ju nuk keni të drejtë t’u hiqni se u bëjmë ndonjë të mirë Shqipërisë dhe të drejtën grupeve parlamentare, deputetëve këtu shqiptarëve. Unë mendoj se opozita dhe opinioni që të thonë fjalën e tyre. Para se të fillonit nga kanë të drejtë të shqetësohen. Ju i keni hipur kalit dekretet, unë ju kërkova që të përcaktohet një mbrapsht, vazhdoni, por asgjë e mirë nuk ka për t’i procedurë. Dakord që s’doni të përcaktohet koha ardhur këtij vendi në mënyrën se si veproni. për debat dhe s’doni që ta transmetoni në televizion, Zoti Kryeministër, ju jeni vetë para disa akuzave por të paktën jepni mundësinë që të diskutojnë për çështjen e vagonëve, për çështjen e librave e njerëzit, jo shko drejt e në votim. për shumë të tjera. Që kur ke formuar së pari Namik Dokle – Zoti Gjana, ju kam dhënë fjalën kabinetin në sallën e këtij parlamenti opozita të flisni për dekretin nr. 2684. shqiptare të ka denoncuar nivelin e lartë të Jemin Gjana – Sigurisht që këtu s’bëhet fjalë kontrabandës e të korrupsionit dhe të monopoleve vetëm për njërin prej këtyre dekreteve, por bëhet të tyre. Dhe ju jo vetëm që s’keni marrë masa, jo fjalë për të gjitha dekretet së bashku. Në të vërtetë vetëm që s’keni bërë asgjë, por nuk po merrni opinioni është i shqetësuar, shqiptarët janë të përsipër të ndryshoni ndonjë gjë edhe tani. shqetësuar. Grupi Parlamentar i Partisë Në këtë kuptim e për këtë arsye dhe në këtë Demokratike bashkohet me shqetësimin që ka mënyrë siç po zhvillohet kjo seancë, Grupi opinioni publik shqiptar, për faktin se të gjithë Parlamentar i Partisë Demokratike, qoftë dhe gjykojnë se kanë mbi kokë një ekzekutiv të akuzuar formalisht, për të mos u bërë pjesë e asaj çfarë e të superakuzuar për nivele të larta të kontrabandës, doni të bëni, s’ka për të marrë pjesë në këtë votim korrupsionit, krimit të organizuar dhe çuarjes së të ministrave tuaj. punëve mbrapsht. Dhe këto akuza vijnë nga opinioni, Namik Dokle – Urdhëroni, zoti Berisha! vijnë nga publiku, vijnë nga opozita, vijnë nga mediet Sali Berisha – Zoti Dokle, ne erdhëm këtu për brenda dhe jashtë vendit, vijnë nga shërbimet e të respektuar Parlamentin dhe zgjedhësit shqiptarë, specializuara të fqinjëve e të vendeve të tjera në për të denoncuar maskaradën e gjashtë të qeverisjes Evropë, vijnë nga të gjitha ato misione dhe organizma suaj, sepse ju keni shndërruar institucionin e që ndjekin zhvillimet në Shqipëri. Dhe njerëzit me Qeverisë, një institucion pa dyshim jetik për çdo të drejtë thonë se erdhi koha që Kryeministri Meta vend të lirë e demokratik, në një institucion ku të të bëjë ca ndryshime. Po pyetja e parë që bëhet gjithë këta ministra kanë pasur vetëm një objektiv: është: këta ministra ishin më problematikët? Këta pushtimin e zonave të trafiqeve nga klanet e tyre. e kanë penguar Qeverinë të luftojë kontrabandën, Po marr njërin prej tyre: Ilir Zelën, i cili, sado që korrupsionin, krimin e organizuar, mungesën e është i korruptuar, në fakt as gjysma e mumuthit të investimeve, rritjen e papunësisë, nivelin e ulët korrupsionit, Angjelit, nuk është. (Të qeshura.) ekonomik e social? A ka portofole të tjera në Zoti Meta, të largosh Pandën nga Qeveria dhe kabinetin e Kryeministrit Meta që janë jo kaq të mbash Finon, i cili përbën simbolin e korrupsionit problematikë, por shumë herë më problematikë sesa për shqiptarët; të largosh Orizagën (Luan këto ndryshime që bëhen sot? Vërtet më Hajdaragën) nga Qeveria (të qeshura) dhe të mbash problematiku në kabinetin e zotit Meta qenka ministri ata që ke përreth, asgjë tjetër nuk dëshmon veçse i Shtetit pranë Kryeministrit?! Vërtet ai i ka të gjitha vullnetin e palëkundur për të shtënë në dorë çdo punët në dorë për t’i ndryshuar gjërat në Shqipëri? tender, çdo pikë kufitare, çdo kontroll, dhe nuk ka Mirë, këta qenkan më problematikët, këta paskan më keq se kjo. Ju me këtë qeverisje arritët dhe një penguar dhe duhen ndryshuar, por çfarë të rejash rekord të ri, që nuk e kishit: ju i vutë drejtësisë sillen? Kush vjen për t’i përmirësuar punët? shqiptare një cretin politik, i cili nuk ngurroi që në Unë nuk kam ndër mend t’i analizoj një nga një kulmin e vështirësive të këtij vendi të bëjë thirrje për përderisa s’i përcaktojmë gjërat sipas rregullave dhe luftë civile, sepse drejtohej nga lukueziot e Angjelit procedurave parlamentare, që të fiksojmë kohën e dhe të tjerëve. debatit dhe mënyrat si do të operojmë, por Zoti Kryeministër, transparenca është shumë e shqetësuese për shqiptarët është se cilët i lënë domosdoshme. Ju motivuat në grupin tuaj portofolet dhe cilët i marrin portofolet. Në qoftë se parlamentar largimin e Hajdutagës për marrëveshjen
919 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
me ushtrinë greke. Kjo është thjesht një alibi dhe nuk kanë të bëjnë absolutisht me krizën e Qeverisë, trillim. Marrëveshjen me ushtrinë greke, në pasi Qeveria është në ngritje, treguesit janë gjithnjë kundërshtim me pasaportën tuaj që quhet në përmirësim, por kanë të bëjnë pikërisht me Kushtetutë dhe që është një letër e vdekur për synimin që tërë sektorët të ecin me një ritëm, në Shqipërinë, jeni ju dhe Boçka që e keni thyer dhe mënyrë që Qeveria të jetë më funksionale në të gjitha mbani kompaninë greke prej 6 apo 8 muajsh pa drejtimet. asnjë ligj. Do të thoni ju: “Po ju si opozitë?” Por ne, Për sa u takon emrave që propozohen për t’u kur shohim Angjelin major të kompanisë greke këtu, ndryshuar e për t’u miratuar, tre prej tyre janë anëtarë ata kapterët e Yzberishtit janë krejt të të këtij parlamenti, një tjetër është ish-shefi i parëndësishëm. Megjithatë, për një gjë duhet të jeni kabinetit tim, një njeri të cilin e njoh si tepër serioz të sigurt: për thyerjet e ligjeve do të vijë dita që do e tepër të përgatitur, një njeri që ka punuar në të përgjigjeni. diplomaci me ministrin Serreqi deri në vitin 1994 Ju kishit një rekord pa thyer, dhe ky ishte rekordi dhe pastaj ka mbrojtur masterin në diplomaci, një i drejtësisë, sepse në kodin moral të pashkruar të njeri për të cilin dy ditë para se ta emëroja zoti vendeve të lira, por edhe të shkruar në shumë raste, Berisha ka shprehur konsiderata në një rreth ministri i Drejtësisë gjithnjë është një profesionist. gazetarësh në pritjen që është dhënë në ambasadën E larguat edhe Pandën, se nuk zbatoi urdhrat dhe amerikane. gjetët edhe një herë një cretin politik, i cili është për Por zoti Berisha përfundimisht është një politikan t’u përgjigjur për thirrjet që bëri për luftë civile në i degraduar, një politikan që nuk dëshiron ta shohë emër të qarqeve më antishqiptare që e drejtonin nga realitetin në sy, një politikan që kujton se jemi ende Korfuzi dhe ky është Arben Imami. Pse e gjithë kjo? në vitin ’95 dhe në vitin ’96, që kujton se me teorinë Zoti Kryeministër, çdo njeri që punon në zyrat “shpif, shpif se diçka do të mbetet” mund të mbetet tuaja po emërohet ministër. Ke gjetur edhe Gëllçin diçka në mendjen e qytetarëve. Unë dëshiroj t’i them (Thoma) që t’u japë shuke-gazetave për të sulmuar zotit Berisha dhe të gjithë atyre që folën për jo opozitën, se opozita nderohet kur ti e sulmon, kontrabandën se në 6 muaj të këtij viti kjo qeveri ka por për të sulmuar këta që i ke në krah, të cilët realizuar të ardhura nga dogana aq sa ka realizuar kërkon që nëpërmjet shtypit t’i dërrmosh kur të dalin zoti Berisha për katër 6-mujorë të viteve 1993, 1994, kundër. As me 30 ditë nuk përshkruhen bëmat dhe 1995, 1996 ose nga nëntori deri në mars, për 5 muaj, gjëmat tuaja. (Të qeshura dhe ilaritet në sallë.) janë realizuar më shumë të ardhura nga doganat Unë detyrohem tani të ftoj shtypin që të bëj sesa janë realizuar në vitin ’96, që ka qenë viti i konferencë shtypi jashtë. (Largohet nga salla.) kulmit dhe njëkohësisht edhe i fillimit të rënies së Namik Dokle – Fjalën e ka Kryeministri Meta. qeverisjes të zotit Berisha për shkak të piramidave Qëndro të dëgjosh, zoti Berisha! që ai projektoi. Ilir Meta – Duke marrë shkas nga fakti që disa Për sa u takon të ardhurave të tjera, si në tatime, përfaqësues të Partisë Demokratike kishin nevojë në privatizim etj., nuk mund të ketë ndonjë diskutim, për sqarime, pavarësisht se ata kanë një javë që po besoj, për sa i përket transparencës dhe rezultateve japin sqarimet e tyre, më vjen keq për paburrërinë e në këto procese në raport me kohën kur qeveriste zakonshme të zotit Berisha, se unë qëndrova dhe e zoti Berisha. Të gjithë e dimë se si i bënte zoti dëgjova me shumë kënaqësi për budallallëqet e tij, Berisha privatizimet me bordet nëpër rrethe, ku fuste tashmë gjithmonë e më qesharake. kryetarët e SHIK-ut të Gazidedes e me radhë dhe Unë dëshiroj të theksoj se ndryshimet që kam talleshin me pronat publike. Ndërsa sot të tërë janë propozuar në Qeveri synojnë për t’i dhënë asaj një të ndërgjegjshëm se si po bëhen privatizimet: një ritëm të ri në disa sektorë të rëndësishëm, që nuk proces krejtësisht i hapur, me konsulencë kanë ecur deri tani si disa sektorë të tjerë, dhe këta ndërkombëtare dhe është një proces tepër i sektorë janë: punët publike, drejtësia, si dhe reforma vlerësuar nga të gjithë organizmat ndërkombëtarë. në fushën e mbrojtjes. Madje, jo më shumë se dy Të gjithë e dimë se çfarë bëri zoti Berisha me javë më parë unë dhashë interpelancë këtu me fabrikën e çimentos në Fushë-Krujë bashkë me një kërkesë të një grupi deputetësh, edhe të Partisë Sulë Gurgurin, madje shtyu Sulë Gurgurin dhe ca Demokratike, të cilët bënë vërejtje dhe kërkuan një të tjerë që të hapnin gjyq, me pretendimin gjoja për ritëm të ri dhe reformë në sistemin e mbrojtjes. pronësinë ndaj fabrikës, dy ditë para tenderit të Ndryshimet bëhen në një kohë tepër normale, ato hapur ndërkombëtar për këtë fabrikë, me qëllim që
920 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të trembte e të largonte disa firma pjesëmarrëse të partive në pushtet, pavarësisht nga fakti se jemi etj., etj., dhe tani përpiqet të akuzojë Qeverinë për ne sot në pushtet dhe nesër mund të jetë një forcë mungesë transparence. Ne e dimë shumë mirë tjetër politike. Por jam i bindur se nuk mund të jetë progresin që është bërë në rrugët, veçanërisht kohët kurrë më zoti Berisha. Po kështu, për çdo ndryshim e fundit, dhe këtë e dinë edhe qytetarët, që kalojnë tjetër unë do të vazhdoj të komunikoj me Kuvendin, çdo ditë nëpër rrugët e Shqipërisë. Në 5 vjet qeverisje me Grupin Parlamentar dhe me opinionin publik. zoti Berisha nuk hapi një kanal rrugëve të Ajo që dua të them është se kam gjetur Shqipërisë, përkundrazi, njerëzit e tij në këta sektorë mbështetje e inkurajim për ndryshimet dhe për u pasuruan dhe ca nga këta i kanë mbetur ende frymën e këtij ndryshimi jo vetëm në Grupin nëpër mitingje. Parlamentar, jo vetëm në mjediset e Partisë Për sa u takon akuzave që bëri zoti Gjana për Socialiste dhe të koalicionit, por edhe në opinionin punë vagonësh e punë librash, do të thosha se publik. Dhe jam i bindur se Partia Demokratike e momenti më me humor për mua si kryeministër sotme e zotit Berisha përfaqëson një pjesëz të është në orën 7:30 të mëngjesit, kur lexoj shtypin opinionit publik. dhe shikoj gazetën “Rilindja Demokratike”, ku shikoj Falemnderit! një çekuilibër të madh, shikoj një çmenduri të madhe, Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kryeministër! por shikoj edhe një pabesueshmëri shumë të madhe, Fjalën e ka zoti Hasani. që nga shkrimet se Meta e Meidani kanë marrë Maks Hasani – Falemnderit! makina nga 12 milionë marka e ku di unë, që janë Në fakt, çështjen që po shqyrtojmë në Kuvend tërësisht të pavërteta, e deri te shtëpia e vjehrrit na i spostoi nga drejtimi ai i paudhi që foli aty. tim, që e boton zoti Berisha, të cilën vjehrri im e ka Fjalën që do të mbaj, s’e kam për t’u mbrojtur ndërtuar në tokën e tij në kohën kur unë nuk kam nga akuzat që më bëhen në shtyp e gjithandej, ose qenë anëtar qeverie dhe nuk kam qenë as dhëndri i me tendencën për të marrë pushtet a për të qenë tij. Ndërsa zoti Berisha mund të na botojë pallatin e bashkëqeverisës, sepse ne të Partisë Komuniste vjehrrit të tij, që e ka bërë gjatë kohës kur ai ishte nuk e kemi në program bashkëqeverisjen, por fjalën president, për transparencë me opinionin publik. Për e kam për t’u bërë thirrje ministrave si dhe atyre që sa u përket akuzave që do të botojë zoti Berisha çdo sot marrin mandatin e ministrit që të ballafaqohen ditë për mua, për gruan time, për vajzën time, për me realitetin. Konkretisht e kam fjalën për zonën gjithçka që ka të bëjë me mua, unë jam tepër i qetë. ku unë kam marrë votat e popullit. Për sa i takon problemit të Kushtetutës, zoti Pavarësisht nga përpjekjet, është fakt që qyteti Berisha e di shumë mirë se unë jam betuar këtu ynë i lashtë, Berati, ka ngelur pa një muze. Edhe për të mbrojtur Kushtetutën e Republikës së ministrat tuaj e kanë shumë të vështirë të takohen Shqipërisë dhe, në qoftë se ai dhe ndonjë tjetër ka me veteranët, sepse siç duket ka disa ministra që dëshirë ta provojë, është i lirë ta bëjë edhe këtë u ka hipur vetja në qejf. Berati zë vendin e parë për provë. Por të jetë i sigurt se në Shqipëri nuk mund papunësi. Berati zë vendin e fundit në investime. të bëhet siç do zoti Berisha, madje as siç dua unë Edhe i vetmi kombinat që ishte vend punësimi, që jam sot kryeministër, as siç mund të dojë çdo fatkeqësisht makineritë e tij po përfundojnë në politikan. metalurgji e po shkrihen atje. Kjo është arsyeja që Dhe së fundi dua t’ju premtoj se këto ndryshime nuk u jap votëbesimin ministrave, jo për interesa synojnë një ritëm të ri dhe nuk janë ndryshimet e personalë, në dallim nga parafolësi, por që të kthejnë fundit, por do të vazhdojmë me ndryshime edhe në sytë nga Berati, ose ta heqin fare nga harta e nivele të tjera, sepse jemi të ndërgjegjshëm se Shqipërisë. administrata duhet të funksionojë më mirë, më me Pardje u bë mbledhja e Këshillit Administrativ përgjegjësi, më me profesionalizëm, se vetëm në dhe asnjë ministër nuk denjoi të vijë në Berat. Ka këtë mënyrë do t’i bëjmë vendit një shërbim më të shumë probleme në Berat. Edhe një porosi të zotit mirë sesa deri më sot. Dhe jemi po ne që tashmë Kryeministër, Ilir Meta, për një investim prej 50 kemi filluar zbatimin e reformës në administratën milionë e sakatuan, e sabotuan dhe nuk ndihet në publike dhe për herë të parë krijuam shërbimin civil Berat. Kjo është për të vajtuar, shokë. Beratin mos në Shqipëri, ndryshe nga neni famëkeq 24/1 që bëri e kërkoni vetëm për vota. Edhe atje ka njerëz që zoti Berisha, sepse duam që vendi të ketë një jetojnë e kërkojnë investime. Në rend kanë zënë administratë që t’u rezistojë të gjitha ndryshimeve vend militantët e PD-së. Dje kanë rrahur një gazetar.
921 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Me një urdhër menjëherë pushohen 10 veta nga interesat e kombit. Më duket se këtu kemi një puna. Në fshatin Teman, i cili më 9 qershor u pllakos shkelje të disa normave të mirënjohura, prandaj nga fatkeqësitë e natyrës, asnjë pushtetar nuk ka mendoj që ju, zoti Dokle, në të ardhmen nuk duhet vajtur, as vetë ministri i Bujqësisë. Janë 500 banorë të lëshoni një rrugë të tillë. Mua më vjen keq që pa bukë, sepse fatkeqësitë e natyrës ua prishën zotit Berisha nuk i mjaftojnë konferencat e bereqetin e të gjitha me radhë. përditshme të shtypit që bën, por shfrytëzon seancat Prandaj, ju lutem zotërinj ministra, t’i shikoni e Parlamentit thjesht për ato manitë që janë krijuar mirë këto probleme dhe mos e përqendroni punën në kokën e tij dhe kujton se të gjitha ato që thotë vetëm në Tiranë, sepse bashki është edhe Berati. janë e vërteta. Por e vërteta del kur dëgjon edhe Ju bëj apel që të ktheni sytë nga populli. palën që akuzon. Ai nuk do që të dëgjojë. Për mua Ju falemnderit! kjo është anormale. Namik Dokle – Falemnderit! Namik Dokle – Falemnderit, zoti Gjiknuri! Urdhëroni, zoti Minarolli! Së pari, Rregullorja e Kuvendit thotë se dekretet Vili Minarolli – Falemnderit zoti drejtues i për emërim dhe shkarkim ministrash bëhen edhe seancës! me debat, edhe pa debat; edhe me televizion, edhe Të kërkosh transparencë kur bëhet një ndryshim pa televizion. në Qeveri, nuk është as pretendim, as tendencë e Së dyti, ju keni të drejtë që ju vjen keq se dëgjuat opozitës. Unë mendoj se të ndryshosh katër Berishën, por më mirë ta marrin vesh të gjithë se ministra, do të ishte me vend që zoti Kryeministër çfarë tha. Ndërsa mua më vjen shumë mirë që të na jepte sqarime se pse u bënë ato dhe, në qoftë dëgjova Kryeministrin e Qeverisë socialiste që foli se ai thotë se këto ndryshime kanë sjellë këtu. përmirësime të dukshme në punën e Qeverisë, Fjalën e ka zoti Agolli. atëherë në arsyetimin për largimin e tyre duhej të Dritëro Agolli – Kam një propozim apo dëshirë jepej edhe motivi se ky ose ai ministër u largua për që, kur të ngrejë dorën ose të insistojë për të marrë këtë arsye, që të mos jenë objekt i sulmit të shtypit fjalën Sali Berisha, i duhet thënë nga ju që drejtoni ose koka turku për ato mangësi dhe prapësi që ka seancën që të qëndrojë e të dëgjojë edhe përgjigjen. bërë Qeveria. Në qoftë se ai thotë “nuk qëndroj”, të mos i jepet Ju falemnderit! fjala. Namik Dokle – Falemnderit! Namik Dokle – Falemnderit, zoti Dritëro! Ajo Zoti Gjiknuri e ka fjalën. është çështje e dinjitetit të secilit deputet që merr Lekë Gjiknuri – Në fillim kam një problem fjalën këtu dhe, në bazë të dinjitetit të deputetit, ai procedural. Dua të sqarohem se si është rregulli duhet të dëgjojë edhe të tjerët. kur diskutohen dekrete të tilla, domethënë a bëhen Kalojmë në votimin e dekretit nr. 2684 për diskutime të kësaj natyre që kërkojnë kolegët e PD- emërimin e zotit Ilir Gjoni ministër i Mbrojtjes. Hapet së, apo nuk bëhen? Dua të di se si është e shkruar votimi. Mbyllet votimi. kjo procedurë. Me 85 vota pro, 3 kundër, 3 abstenime, 37 Nga ana tjetër, zoti Dokle, ju ka takuar shumë deputetë nuk morën pjesë në votim, miratohet herë që, kur keni drejtuar seancat, këtu ka ardhur dekreti nr. 2684. zoti Berisha. Fati juaj i keq! Dekreti nr. 2685 për emërimin e zotit Ilir Zela Zoti Berisha tani është larguar nga salla, por do ministër i Punëve Publike. Hapet votimi. Mbyllet t’u lutesha kolegëve të tij që t’i transmetojnë se është votimi. një normë elementare demokratike në çdo vend të Me 81 vota pro, 1 kundër, 3 abstenime, 43 botës që, kur ngre probleme, kur përmend njerëz, deputetë nuk morën pjesë në votim, miratohet të rrish e të dëgjosh edhe reagimin e tyre. Ky veprim dekreti nr. 2685. i përsëritur disa herë nga zoti Berisha nuk di të Dekreti nr. 2686 për emërimin e zotit Arben ndodhë në asnjë vend në botë përveçse në Shqipëri. Imami ministër i Drejtësisë. Hapet votimi. Mbyllet Njëkohësisht, duke gjykuar tërë veprimtarinë e tij, votimi. kam vënë re se Parlamentin ai e ka përdorur, edhe Me 84 vota pro, 5 kundër, asnjë abstenim, në të kaluarën, edhe tani thjesht, për të bërë miratohet dekreti nr. 2686. deklarata. Nuk di në asnjë rast të ketë ndihmuar Dekreti nr. 2687 për emërimin e zotit Ndre Legisi për një nen, për një ligj ose për një deklaratë për ministër Shteti pranë Kryeministrit. Hapet votimi.
922 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Mbyllet votimi. ose për të marrë masa në mbrojtje të dëshmitarëve Me 87 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, që deponojnë për krimet e organizuara duhet të miratohet dekreti nr. 2687. merret parasysh nga Parlamenti Shqiptar, në mënyrë Ju falemnderit për votimin! që të bëhet realitet edhe kërkesa e Grupit Kemi mbyllur pikat e rendit të ditës. Parlamentar të Partisë Demokratike për mbrojtjen Ju njoftoj se të hënën seanca do të hapet si e dëshmitarëve që dëshmojnë për krimet e zakonisht në orën 1700. Do të kemi pyetje e organizuara. interpelanca, raportin e KKRT-së dhe zgjedhjen e Ju falemnderit! njërit prej anëtarëve të Komisionit Qendror të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Arbnori! Zgjedhjeve. Gjithashtu ju njoftoj se të hënën në orën Fjalën e ka deputeti Dashamir Kamberi për të 19:30 (besoj se do të merrni edhe ftesat) do të bëhet bërë deklaratën e tij. një koktej në vilën 31 me rastin e 5-vjetorit të pranimit Dashamir Kamberi – U bënë 3-4 vjet që të Shqipërisë në Këshillin e Evropës. planifikohet ndërtimi i nënstacionit elektrik të qytetit Kanë kërkuar për të bërë nga një deklaratë të Tepelenës, si i vetmi qytet në tërë vendin i mbetur deputetët Arbnori dhe Kamberi. Fjalën e ka zoti me kokë mënjanë, pa nënstacion elektrik, e Arbnori. megjithatë nuk ka shenja për fillimin e investimeve Pjetër Arbnori – Këtë javë u zhvillua sesioni e të punës për ndërtimin e tij. Kjo do të thotë se vjetor i Asamblesë së 9-të Parlamentare të OSBE- edhe dimrin e vitit 2000, pse jo edhe të vitit 2001, së në Bukuresht, në të cilin mori pjesë edhe një Tepelena të rrezikohet njëkohësisht edhe për delegacion i përhershëm shqiptar, i përbërë nga zoti energjinë elektrike, edhe për ujin e pijshëm. Pandeli Majko, Sokol Hazizi dhe unë. Në këtë Duke qenë se ka kaluar 6-mujori i parë i vitit, asamble u miratua një rezolutë për kooperimin por edhe një kohë e konsiderueshme nga angazhimi rajonal, për forcimin e institucioneve demokratike, publik në Kuvend i ministrit të Ekonomisë Publike për promovimin e transparencës, për forcimin e dhe Privatizimit, zotit Mustafa Muçi, për përfundimin shtetit të së drejtës dhe për luftën kundër e nënstacionit brenda vitit 2000, nuk mund të mos korrupsionit. Aty delegatët e SHBA-ve: zoti Garde, kërkoj e të mos sensibilizoj edhe një herë, me zoti Vojnoviç, zoti Smith, zoti Hojer, delegatët e dëshirën e mirë për zgjidhjen e këtij problemi, që Rumanisë, delegatët e Lituanisë dhe delegati i meriton vëmendje të veçantë. Turqisë paraqitën një amendament, i cili u Të gjithë qytetarët e Tepelenës, duke vlerësuar rekomandon shteteve pjesëmarrëse që të marrin realisht punën e mirë të bërë veçanërisht gjatë këtij masa për t’u siguruar mbrojtje personave që viti nga kjo ministri, shpresojnë e besojnë nga dita ndihmojnë në bashkëpunojnë me hetimin a ndjekjen në ditë për fillimin sa më shpejt të punës, mundësisht e veprimtarive të korrupsionit ose të krimit të në muajt gusht-shtator. Ndryshe do të mbetet si në organizuar. vitet e tjera, që Tepelena të marrë përgjigjen slogane: Sikurse e dini, shumë kohë më parë Grupi “U dhanë fondet nga Qeveria, por për shkak të Parlamentar i Partisë Demokratike i ka propozuar situatës dhe gjendjes së rëndë energjetike në vend, Qeverisë miratimin e një ligji për mbrojtjen e fondet u përdorën për blerje energjie.” Në këto dëshmitarëve që do të deponojnë për çështjen e kushte, kjo përgjigje nuk mund të jetë më justifikim, vrasjes makabre të deputetit Azem Hajdari, që ishte por neglizhim i pajustifikueshëm. Tepelena dhe një krim i organizuar dhe që ka afro dy vjet që është tepelenasit dëshirojnë dritën e munguar, si gjithë të kryer te dera e Partisë Demokratike. Pas kësaj tjerët, por duke u ardhur radha të fundit për këtë prokuroria politike nuk ka bërë asnjë veprim; problem, nuk do të thotë se ata duhet të presin përkundrazi, vetëm se ka fshehur provat ose i ka pafundësisht. lënë ato pas dore. Ju falemnderit! Besoj se rekomandimi i Asamblesë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kamberi! Parlamentare të OSBE-së për të miratuar një ligj Seanca mbyllet. Mirupafshim të hënën në orën 17:00!
923 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E hënë, 17.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 17:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Hapim seancën. Do të kaluar çdo afat, nuk ka ardhur as Kryeministri, as miratojmë kalendarin dyjavor të punimeve të Kuvendit ndonjë zëdhënës në emër të Kryeministrit. (17-29 korrik 2000). Kuptohet: për vetë faktin që këto Ju falemnderit! janë dy javë të fundit për sesionin e radhës, Skënder Gjinushi – Jo, e kemi takuar, të sqaroj ngarkesa do të jetë më e madhe, kështu që është unë për këtë. rënë dakord që të ketë seancë plenare ditën e hënë, Atëherë, derisa projektligji sot depozitohet të enjten e ardhshme, të hënën e ardhshme, pra përfundimisht, ne nuk mund të votojmë për më 24 korrik ora 18:00, dhe pastaj të punohet të përfshirjen e tij në kalendar, sepse ai shpërndahet enjten, të premten dhe të shtunën eventualisht, në njëherë, aq më tepër që për atë projektligj do të seancë plenare, duke filluar nga e enjtja 27 korrik, kërkohet edhe mendimi i Këshillit të Ministrave, se ora 17:00 dhe duke vazhduar të premten e të shtunën, ka fatura prapa, pra nuk është aq i thjeshtë. Në rast deri në konsumim të të gjitha çka janë parashikuar se ecin gjërat me shpejtësi, sigurisht në një seancë si çështje dhe projektligje në kalendar. të ardhshme ne mund ta përfshijmë dhe atë në Për sa u takon çështjeve të parashikuara në kalendar, por a priori sot është e pamundur, sepse këtë kalendar, nuk pati ndonjë kontestim, pra të gjitha nuk ka asnjë vlerësim për të as nga komisionet, as grupet në Byronë Parlamentare ishin dakord, nga Këshilli i Ministrave. rrjedhimisht, kalendari quhet i pranuar nga ana e Për sa u takon pyetjeve që i keni drejtuar ju Byrosë. Në rast se ka ndonjë sugjerim nga ju për Kryeministrit, ne kemi insistuar vazhdimisht, se janë shtesa në kalendar, mund ta bëni. Nuk ka. të vetmet pyetje që kanë një vonesë në respektimin Atëherë, kalendari i paraqitur nga Byroja e afateve. Me ministrin e shtetit dhe ramë dakord Parlamentare bëhet kalendar i punimeve e të që ose Kryeministri, ose ai të vijë këtu në emër të Kuvendit. Kryeministrit për t’iu përgjigjur pyetjeve tuaja, sado Zoti Vejsiu. që ndonjë nga pyetjet lidhet me një dikaster të Ylli Vejsiu – Jam i detyruar të rimarr edhe një caktuar. Në rast se ndonjëra nga pyetjet mund të herë problemin e projektligjit të propozuar nga disa mbulohet nga ndonjë ministër që e ka direkt, do të deputetë lidhur me disa shtesa për statusin e të vijë ministri përkatës deri ditën e enjte ose ditën e përndjekurve politikë. enjte, sepse në fakt janë pyetje që nuk lidhen Në mbledhjen e Byrosë u sqarua me plot të drejtë drejtpërdrejt me Kryeministrin. Por, megjithatë, se ky projekt është kthyer për t’u bërë standard, përgjigjja nga ana e tyre duhej të ishte pak më e konform standardeve teknike. Me sa mora vesh, ky shpejtë. është realizuar dhe është kaluar tashmë në protokoll Tjetër gjë ka? Nuk ka. nga zoti Hushi, në qoftë se mund të më mbështesë. Deputetët Astrit Kola dhe Leonard Demi, që tani Mendoj se ai është një projektligj shumë i thjeshtë, nuk ndodhen në sallë, i kanë drejtuar disa pyetje shumë i lehtë për t’u trajtuar, kështu që ne mund ta ministrit të Rendit Publik për mosparaqitje të futnim në kalendar, sepse argumenti që u dha në deputetëve. I kërkojmë falje ministrit; përgjigjet me mëngjes nuk qëndron. shkrim depozitohen dhe quhen të konsumuara, pra Skënder Gjinushi – Dakord. nuk përfshihen më në seancë plenare. Të dy Zoti Hushi. deputetët përgjigjet le t’i marrin me shkrim. Fatbardh Hushi – Sipas porosisë që dha sektori Zoti Vejsiu. juridik, në projektligj u bënë ndryshime e korrigjime Ylli Vejsiu – Vërtet kështu është faktikisht, por dhe unë e dorëzova përsëri në zyrën e protokollit. sot është ditë e veçantë. Meqenëse ndryshoi orari i Tani do të presim. fillimit të seancës (seanca filloi më shpejt se orari i Skënder Gjinushi – Sot, dakord. Projektligji paracaktuar), ka shumë mundësi që këta dy zotërinj do të ndjekë procedurën, sepse ka faturë që kanë bërë pyetjet, të mos jenë lajmëruar për orën ekonomike. 17:00, pra duhet të gjejmë një mënyrë tjetër që edhe Fatbardh Hushi – E dyta, ka gjashtë javë që i ata të jenë prezent. kam drejtuar Kryeministrit nja dy pyetje dhe ka Skënder Gjinushi – Zoti Vejsiu, më vjen keq,
924 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
por një gjë të tillë ju nuk mund të merrni përsipër. ligjet dhe aktet e tjera normative të miratuara përpara Deputetët janë lajmëruar, madje edhe sot dhe kanë datës së hyrjes në fuqi të kësaj Kushtetute, do të insistuar edhe për pyetje që ndoshta nuk kishin pse zbatohen derisa nuk janë shfuqizuar. të ishin objekt i një përgjigjeje në seancë plenare. Skënder Gjinushi – Ju falemnderit, zoti Ata deri tani nuk kanë ardhur, dhe kjo ndodh kur Ministër! kohën e kemi shumë të kufizuar deri në mbyllje të Zoti Demi. sesionit. Leonard Demi – Ju falemnderit, zoti Kryetar! Zoti Demi po vjen. Kuptohet: derisa ora është Ashtu siç parashtroi në fjalën e vet edhe ministri 17:30, nuk kemi të bëjmë me ngatërrim orari. i Mbrojtjes, ka dy vjet që ai e mban në varësinë e Atëherë, i rikthehemi pyetjes së drejtuar nga vet Gardën e Republikës, duke shkelur Kushtetutën zoti Demi në adresë të ministrit të Rendit, zotit Poçi. e Republikës, të miratuar që në nëntor 1998. Zoti Ministër, fillimisht e keni ju fjalën për t’iu Në vitin 1992 Ministria e Punëve të Brendshme, përgjigjur pyetjes së zotit Demi. Shërbimi Informativ Kombëtar, SHISH-i sot, si edhe Spartak Poçi – Zoti Kryetar, Ministria e Mbrojtjes kanë qenë forca të armatosura Zotërinj deputetë, të Republikës së Shqipërisë, prandaj ishte krejt e Zoti Demi, në kërkesën drejtuar Kryetarit të natyrshme që Garda Kombëtare drejtohej dhe ishte Kuvendit ju kërkoni nga unë si ministër i Rendit që në varësi të Ministrisë së Brendshme. Mirëpo Garda t’i përgjigjem pyetjes: Në bazë të cilit nen të Kombëtare është forcë e armatosur. Në repartet e Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë mbani Gardës Kombëtare, zoti Ministër, rekrutohen nën varësi Gardën e Republikës? ushtarë të shërbimit të detyrueshëm, oficerë dhe Në përgjigje të kësaj pyetjeje të bërë nga ju, nënoficerë që vijnë nga akademitë tona ushtarake. sqaroj se Garda e Republikës sot organizohet dhe Ajo ka të njëjtën strukturë me strukturat ushtarake: kryen detyrat në bazë të ligjit nr. 7602 të datës skuadër, togë, kompani, batalion. Sot në Gardën e 09.09.1992 “Për Gardën e Republikës së Republikës veprojnë pesë batalione, katër prej të Shqipërisë”. Në nenin 1 të këtij ligji krahas cilave janë me ushtarë të shërbimit të detyrueshëm. përkufizimit dhe detyrës që i ngarkohet Gardës për Armatimi i Gardës shkon nga pistoleta deri te tanku. ruajtjen e personaliteteve të larta shtetërore dhe të Sipas konventës ndërkombëtare, të cilën e kemi selive e rezidencave, përcaktohet se Garda e nënshkruar edhe ne, të gjitha efektivat që janë nën Republikës bën pjesë në strukturën e Ministrisë së varësinë e Ministrisë së Brendshme nuk kanë të Rendit Publik dhe varet nga ministri. Ligji nr. 7602, drejtë të përdorin çdo lloj armatimi, ato kanë të drejtë datë 09.09.1992 “Për Gardën e Republikës së të përdorin armatim fare të lehtë ose të lehtë. Shqipërisë”, vazhdon të jetë në fuqi edhe sot dhe Në Gardë hierarkia është e njëjtë me atë të mbi bazën e këtij ligji vazhdon edhe varësia e drejtimi forcave të armatosura, nga nëntoger, deri në kolonel, i kësaj njësie nga ministria që unë drejtoj. madje dhe oficerët jenë të veshur ushtarakë. Është e vërtetë se me miratimin dhe hyrjen në Argumentet e mësipërme janë të mjaftueshme për fuqi të Kushtetutës së re, në kuadrin e detyrave për të treguar se ajo është forcë e armatosur dhe në reformën për ristrukturimin e institucioneve e të bazë të nenit 168, paragrafi 1 të Kushtetutës ju nuk ligjeve në fuqi, Ministria e Rendit Publik krahas keni të drejtë ta urdhëroni, siç po e urdhëroni këtu e përgatitjes së projektligjeve të tjera ka përgatitur e dy vjet me radhë. Si forcë e armatosur, ajo u takon dërguar në Këshillin e Ministrave edhe projektligjin forcave tokësore. Sot Forcat e Armatosura janë të e ri për Gardën, i cili mendojmë se është i kompletuar ndara, në forca tokësore, detare dhe ajrore. Forcat dhe bashkëkohor, i përgatitur me ndihmën e tokësore kanë për detyrë të mbrojnë interesat ekspertëve të huaj, ku krahas organizimit, jetësorë të Republikës së Shqipërisë, tërësinë funksionimit e detyrave përcaktohet dhe varësia e territoriale, sovranitetin dhe rendin kushtetues, saj. Megjithëkëtë, deri në shqyrtimin dhe miratimin kontribuojnë në ruajtjen e stabilitetit rajonal, duke e ligjit të ri nga Kuvendi Garda e Republikës do të dhënë ndihmesë në parandalimin dhe zgjidhjen e funksionojë, do të kryejë detyrat e do të drejtohet, krizave, si dhe duke u përgatitur për t’u integruar në si deri më sot, në bazë të ligjit të sipërpërmendur strukturat euroatlantike. Ato marrin pjesë në nr. 7602, datë 09.09.1992. Kjo e drejtë sanksionohet operacionet mbështetëse të paqes, të mandatuara nga Kushtetuta e re, e cila në dispozitat kalimtare nga Kombet e Bashkuara, OSBE-ja, NATO-ja dhe dhe të fundit, në nenin 178, pika 1 përcakton se nga Bashkimi Evropianoperëndimor, ndihmojnë
925 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
popullsinë në rast fatkeqësish natyrore, teknologjike, pyetje, kështu që ne do të vazhdojmë me përgjigjet epidemish dhe në rast lufte. Prandaj, zoti Ministër, për pyetjet, pastaj me diskutimet dhe pas ju keni dy vjet që shkelni Kushtetutën, duke e diskutimeve do të kalojmë në votim, pasi sipas ligjit mbajtur atë njësi ushtarake pa asnjë ligj. për radiotelevizionet publike dhe private është Falemnderit! Kuvendi ai që voton për raportin, pra e miraton ose Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! e rrëzon këtë raport. Zoti Ministër. Përpara se të procedojmë më tej, njoftoj për një Spartak Poçi – Zoti Demi, ne operojmë me të ndryshim në drejtimin e grupeve parlamentare. Grupi njëjtat argumente, por konkluzionet i kemi të Socialist ka zgjedhur si kryetar zotin Arben Malaj ndryshme: së pari, Ministria e Rendit Publik, dhe zëvendëskryetar zotin Sadedin Stankaj, sekretar pavarësisht se policia e saj ka kaluar në një forcë jo vazhdon të jetë zoti Hamdi Jupe. Pra, këta janë të armatosur, nuk përjashton mundësinë që nën treshja që drejton Grupin Parlamentar të Partisë varësinë e saj, pra të Policisë së Shtetit, të ketë Socialiste. Duke u uruar punë të mbarë zotërinjve edhe njësi të cilat janë forca të armatosura. Malaj, Stankaj dhe Jupe, vazhdojmë me çështjet E dyta, unë sapo ju thashë se ne kemi që kemi në rend të ditës. propozuar një projektligj të ri dhe, kur them “ne’, jo Atëherë, ftojmë kryetarin e Këshillit Kombëtar vetëm ministria jonë, por ky është fryt i të Radiotelevizionit për t’u dhënë përgjigje pyetjeve. bashkëpunimit të disa institucioneve, në vazhdim Sefedin Çela - Janë drejtuar disa pyetje: edhe të detyrave që burojnë nga Kushtetuta, në Deputeti Dritan Çerma: Në raportin që ju kuptimin e nxjerrjes së akteve ligjore, të cilat bëjnë mbajtët, thatë se bashkë me vapën e gushtit do të të mundur zbatimin e saj. Pra, kemi përgatitur një përfundojë dhe licencimi i radiotelevizioneve private projekt, i cili është në Këshillin e Ministrave. Ky lokale, më vonë i atyre kombëtare. Pse duhej të projekt do të rregullojë edhe vetë statusin e Gardës ikte vapa për të bërë licencimin e radiotelevizioneve së Republikës, do të përcaktojë mënyrën e operimit private e lokale dhe nuk u jeni përgjigjur kërkesave të saj, në të njëjtën kohë edhe varësinë e saj. Është të ligjit dhe afateve kohore të parashikuara në të? një çështje që, sapo të zgjidhet edhe nga Kuvendi, Në nenet 138 dhe 139 të ligjit nr. 8410 thuhet: sepse pas Këshillit të Ministrave ai do të kalojë “Një muaj pas hyrjes në fuqi të këtij ligji Qeveria i patjetër si ligj këtu, ezaurohet edhe problemi, edhe cakton Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit fondet shqetësimi që keni ju. Gjithsesi, efektivisht ne nuk e nevojshme për zhvillimin e veprimtarisë së tij, kemi asnjë shkelje të Kushtetutës. godinën si dhe çdo infrastrukturë tjetër. Tre muaj Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! pas dhënies së financimit nga Këshilli i Ministrave, Zoti Demi një minutë keni. sipas nenit 11, KKRT-ja fillon veprimtarinë e saj dhe Leonard Demi – Falemnderit, zoti Kryetar! më tej, operatorët radiotelevizivë privatë që kanë Zoti Poçi po pohon edhe një herë këtu në funksionuar para hyrjes në fuqi të këtij ligji, duhet të Parlament se ka dy vjet që shkel Kushtetutën. Në pajisen me licencë brenda gjashtë muajve nga fillimi qoftë se po flasim për shtet ligjor, atëherë menjëherë i veprimtarisë së KKRT-së. pas miratimit të Kushtetutës së Republikës së Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 573 për Shqipërisë zoti Poçi duhej të bënte atë punë që po fillimin e veprimtarisë së Këshillit Kombëtar të e bën tani pas dy vjetësh. Unë e them edhe një Radiotelevizionit ka dalë më 08.12.1999 dhe urdhri herë se zoti Poçi nuk është i vetmi që ka dy vjet që i Kryeministrit për vënien në dispozicion të po shkel Kushtetutën që keni miratuar në datën ambienteve për KKRT-në ka dalë më datën 29.11.1998. Ai nuk është i vetmi, se edhe në 03.03.2000. Siç shihet, afatet për licencat në muajin Ministrinë e Mbrojtjes ka gjëra të tilla. gusht janë gati në limite të caktuara në ligj. Ndërkaq Falemnderit! KKRT-së i duhej të përgatiste një sërë aktesh për Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! këtë proces, kërkesa të ligjit, të përmendura në Atëherë, e mbyllim këtë pikë me pyetje drejtuar raport si rregullore për kualifikimin e subjekteve, ministrit të Rendit, duke e falënderuar edhe një herë kriteret e licencimit, formularët etj., që hartoheshin për përgjigjet dhe kalojmë te çështja tjetër e rendit për herë të parë në një terren të bardhë në këtë të ditës, që ka të bëjë me raportin e paraqitur nga fushë. Nuk ishte zgjedhja jonë që gushtin dhe vapën Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit. në vend të pushimeve ta kishim kohën më të Seancën e shkuar u dëgjua raporti, janë bërë ngjeshur me punë
926 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Deputeti Luftim Ahmetaj pyet: Kjo ekspoze që rreth 25 mijë dollarë, do të na sigurohen nga pala u bë, ishte për çfarë do të bëhet apo për çfarë keni daneze. bërë ju konkretisht deri tani? Pyetja e tretë: Ku mbështeteni për ndryshimet Ekspozeja për çfarë është bërë ndërkohë nga që kërkoni t’i bëni ligjit, kur ju sapo keni filluar dhe Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit u rendit në ligji ende nuk funksionon? Mendoni se mund të raport jo për statistikë, por për të theksuar se aktet quhet serioz një parlament që amendon një ligj kur e hartuara dhe të miratuara në zbatim të ligjit e bëjnë ende nuk është vlerësuar efektiviteti i tij? të aftë Këshillin të marrë vendime për procesin më Hartimi i akteve që rregullojnë procesin e të rëndësishëm në medien elektronike për këtë vit, licencimit, si: kriteret, rregulloret, formularët e licencimin e tyre. aplikimit, ballafaqimi me problemet dhe shqetësimet Pyetja e dytë: Në një xhungël të transmetimeve e operatorëve tani në transmetim, konsultimi me radiotelevizive, çfarë është bërë deri tani për aktet e ngjashme të homologëve në vende të tjera disiplinimin, edukimin apo dhe dënimin e piratëve dhe vërejtjet e ekspertëve, edhe të huaj, të ftuar radiotelevizivë? posaçërisht prej nesh, vërtetuan domosdoshmërinë Disiplinimi i medieve elektronike fillon me aktin e amendimeve në ligj për të shtyrë përpara procesin. e parë: licencimin, në të cilin shkruhen kushtet e Mendoj se çdo parlament do të meritonte ligjit. Këtë proces jemi duke e ndërmarrë. Pas kësaj konsideratën më të lartë kur, sa herë është e do të fillojnë detyrimet programore, teknike e domosdoshme, rishikon nene apo ndryshon ligje për financiare, madje edhe sanksionet. të zbutur situatën. Nëse ligji për mediet elektronike Ligji për KKRT-në nuk mund të veprojë për në Francë, siç u përmend, në këta dhjetë vjetët e subjekte deri tani të palicencuara. Ndërkohë Këshilli fundit është amenduar njëzet herë, më duhet të Kombëtar i Radiotelevizionit dhe Këshilli i Ankesave shpreh konsideratën më të lartë për seriozitetin dhe kanë lëshuar komunikata publike sensibilizuese e përgjegjësinë e ligjvënësve për zgjidhjen e paralajmëruese për sa shprehet në shqetësimin e problemeve. paraqitur në pyetjen tuaj. Deputeti Ligoraq Karamelo bën një pyetje për Deputeti Vili Minarolli pyet: Një vit e gjysmë pas drejtorin e përgjithshëm të Radiotelevizionit Shqiptar. hyrjes në fuqi të ligjit a mund të themi se Televizioni Më duhet të kujtoj se pyetja nuk është në adresën Shqiptar është televizion publik apo shtetëror në e duhur, mund t’i drejtohet Këshillit Drejtues të kuptimin e parametrave të ligjit? Radiotelevizionit Shqiptar ose drejtorit të Radiotelevizioni Shqiptar, në kuptimin e ligjit, nuk përgjithshëm direkt në një seancë, siç e kërkojnë mund të thuhet ende se është një radiotelevizion procedurat, ose dhe me letër. publik. Nuk është kryer ende strukturimi, statusi i Deputeti Kiço Blushi: Pse nuk ka filluar të ndihet Radiotelevizionit Shqiptar sapo është miratuar, në veprimtarinë e medieve autoriteti i Këshillit mbulimi i territorit dhe i popullsisë me sinjal nuk Kombëtar të Radiotelevizionit sipas ligjit të miratuar? është në limitet e përcaktuara me ligj, problem ky Më duhet të theksoj e të përshëndes faktin që teknik, por edhe financiar. Në përmbajtje ende nuk të gjitha subjektet në transmetim radioteleviziv apo u përgjigjet interesave të taksapaguesve, ata që kërkojnë akses në këtë fushë, iu përgjigjën informacioni nuk është i plotë, i mbyllur në zyra kërkesës së KKRT-së për aplikim dhe morën pjesë, pushteti apo të partisë, shpesh pa burime të plota e pa përjashtim, të gjithë në konferencën kombëtare të verifikuara, pa gjeografi shtrirjeje në zonat rurale. për zhvillimet e medies elektronike në vendin tonë. Pyetja e dytë: Ç’përpjekje ka bërë Këshilli Kjo tregon se ligji dhe rregullimi i veprimtarisë së Kombëtar i Radiotelevizionit në lidhje me tyre me ligj është mirëpritur, por edhe se Këshilli monitorimin, kompetencë e tij në përputhje me Kombëtar i Radiotelevizionit, si garant i ligjit, pra ligjin? dhe i veprimtarisë së tyre, ka autoritetin dhe Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit për kredibilitetin e duhur. Nuk mendoj se duhet të monitorimin ka përcaktuar modalitetet për realizimin bërtasim që të ndihemi se jemi gjallë, duhet të ecim e tij, ka përgatitur një projekt për infrastrukturën e hap pas hapi në zbatim të ligjit dhe në ato hapësira domosdoshme, specifikimet përkatëse si dhe për që na lejon ai. pajisjet për marrjen dhe regjistrimin e sinjaleve e të Pyetja e dytë: Për të dhënë shembuj të programeve. Ky projekt në tërësi është i pafinancuar. shqetësimit të mësipërm, pse nuk ndalohen Brenda muajit gusht disa pajisje të domosdoshme, reklamat në gjuhë të huaja, greqisht ose italisht,
927 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
gjë që parashikohet në ligj? ata i ndërhyjnë njëri-tjetrit; me licencimin e tyre do Pyetja e tretë: Pse nuk ndalohen stacionet të bëhet dhe disiplinimi i frekuencave dhe vendosja private që transmetojnë në orët e vona videoklipe e tyre sipas standardeve profesionale e ligjore. me perversitete seksuale, të cilat ndikojnë për keq Pyetja e dytë: A janë konstatuar shkelje të të në opinionin publik? drejtave e lirive kryesore Për të dyja këto pyetje po jap këto përgjigje: Në të shtetasve nga qendrat radiotelevizive që kanë kapitullin për sanksionet në ligjin nr. 8410 bërë te ju kërkesë për aplikim? parashikohen paralajmërime, gjoba, kufizimi i Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit ende nuk licencës dhe heqja e saj, por nuk parashikohen rastet disponon një qendër monitorimi. Aktualisht kur merren këto sanksione, limitet e gjobave etj. nëpërmjet projektit “Danida” me qeverinë e Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit ka paraqitur Mbretërisë së Danimarkës po bëhen përpjekje për amendamente në ligj për sa më sipër. të instaluar një qendër provizore monitorimi. Më pas Ligji për telekomunikacionin në Republikën e do të bëhet edhe vlerësimi i programeve të Shqipërisë i parashikon rastet e gjobave, limitet e operatorëve të licencuar dhe ata operatorë që shkelin tyre në vlerë, rastet e kyçjes deri në sekuestrim të këto të drejta, pra dhe ligjin, do të gjobiten e do të pajisjeve. Këto zbatohen nga organi rregullator, në ketë edhe sanksione të tjera. këtë rast Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit, kur Nga sondazhet që kemi bërë janë vërejtur janë të miratuara nga Parlamenti, por nuk mund t’i shkelje, por, siç thashë, në bazë të ligjit ne do të vendosë rregullatori i Këshillit Kombëtar të mbajmë ata operatorë që kanë marrë leje, Radiotelevizionit. domethënë që janë licencuar. Nga ana tjetër, mund të mbyllet një operator nëse Pyetje tjetër: Cilat janë disa nga problemet ka shkelur kushtet e lejes, pra të licencës, por mund kryesore që po ndeshni ju si Këshill Kombëtar i t’i heqësh prapë lejen atij që ia ke dhënë. Deri tani Radiotelevizionit dhe Enti Rregullator i të gjithë transmetuesit radiotelevizivë janë pa Telekomunikacionit lidhur me kërkesat për aplikim? licencë, sepse ligji nuk i ka penguar. Monitorimi i Aktualisht po ndeshemi me shumë probleme, plotë konform ligjit nga Këshilli Kombëtar i në radhë të parë sepse operatorët nuk e njohin ligjin Radiotelevizionit për cilindo do të fillojë menjëherë dhe kërkesat e tij. Ne i kemi thirrur disa herë për të pas licencimit. plotësuar si duhet aplikimet. E quajmë jo vetëm Deputeti Lekë Gjiknuri: Në disa medie private obligim moral, por sidomos ligjor licencimin e elektronike, si televizioni “ATN-1”, radio “Kontakt” operatorëve radiotelevizivë, gjithmonë kundrejt etj., disa herë ka ndodhur që emetojnë lajme të standardeve të përcaktuara në ligj. Për këtë qëllim paqena, apo e thënë hapur, shpifje. Është e drejtë është organizuar në muajin maj konferenca e parë e çdo televizioni apo radioje të bëjë komentet e e medies elektronike shqiptare. Këto të meta po veta, por gjithmonë mbi bazën e një fakti. Si do të shqyrtohen, sepse jemi në fazën e përgatitjes së veprohet në të ardhmen në raste të tilla paradoksale? licencimeve, të shqyrtimit të dokumentacionit. Do Ligji kërkon në mënyrë taksative të drejtën e të përpiqemi t’i zgjidhim këto probleme, në të kundërt përgjigjes ose përgënjeshtrimin. Këshilli Kombëtar ato do të influencojnë në vlerësimin për dhënien ose i Radiotelevizionit, në bazë të ankesës së çdo jo të licencave. subjekti dhe të shqyrtimit të saj, do të ndërhyjë edhe Këto ishin përgjigjet e pyetjeve që më janë me sanksione. Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit drejtuar. ka detyrim ligjor monitorimin e operatorëve Falemnderit! radiotelevizivë për zbatimin e standardeve programore Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve, të shprehura në ligj. Ky proces do të fillojë zoti Çela! menjëherë e për secilin sapo të fillojë licencimi. Atëherë, këto ishin përgjigjet. Hapim debatin. Deputetja Afërdita Stefani pyet: Cilat janë Kush e do fjalën? Zoti Gjiknuri. shkeljet kryesore ligjore lidhur me frekuencat nga Lekë Gjiknuri – Falemnderit, zoti Kryetar! stacionet aktuale radiotelevizive dhe që mendoni Unë mendoj se në fushën e radiotelevizionit gjatë se mund të kapërcehen menjëherë pas gushtit, kur këtyre tre vjetve në përgjithësi është bërë një punë të nisë licencimi i frekuencave? shumë e madhe, ka arritje shumë të mëdha dhe Shkelja më flagrante aktualisht nga të gjithë këto ia dedikoj në radhë të parë politikës shumë privatët është përdorimi i frekuencave pa leje. Shpesh demokratike që ka ndjekur qeveria e koalicionit.
928 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Të gjithëve ju kujtohet se në periudhën e këndvështrimin e tyre dhe nuk ka kuptim të jenë qeverisjes së Partisë Demokratike, do të thosha të njësoj, por problemi është për saktësinë e lajmit. U Berishës, ka pasur vetëm një televizion, i cili jepte tha se në të tilla raste, pra kur lajmi nuk është i lajme që i fillonte me Presidentin dhe pothuajse nuk saktë, duhet bërë përgënjeshtrimi. Për një lajm të jepte asgjë nga opozita, aq më tepër nga ngjarjet paqenë përgënjeshtrimi mund të bëhet fare mirë në që ndodhën dhe ndodhnin në Shqipëri. Do të kujtoj gazetë dhe ai që atakohet mund të reagojë. periudhën e ngjarjeve të Vlorës dhe më vonë të gjithë Sigurisht, ka raste që kanë reaguar dhe janë bërë Shqipërisë, ndërsa televizioni shqiptar i asaj periudhe përgënjeshtrimet, por nuk e kuptoj se si mund të nuk jepte asgjë se çfarë ndodhte në Shqipëri, ndaj përgënjeshtrohet një lajm i paqenë i dhënë në radio shqiptarët vraponin për të parë te stacioni “Euro Njuz” apo në televizion. Në radhë të parë është detyrë e se çfarë ndodhte në vendin e tyre. Shembuj mund vetë gazetarëve të zbatojnë parimet bazë mbi të të jap disa, por në memorien e popullit shqiptar do cilat ndërtohet profesioni i tyre, për të mos dhënë të mbeten të paharruara shumë skena e folës të lajme të paqena ose lajme nga një burim i vetëm. tillë si Vokshi (Vjollca) apo Çiço (Reis), të cilët jo Parimi bazë i gazetarisë është që një lajm i caktuar vetëm me gjestet e tyre, por edhe me mimikën duhet të merret nga dy burime. Ose, kur njëri bën ndiqnin një politikë të caktuar. Prandaj me të drejtë një atakim të caktuar, duhet që personi që atakohet, e quaj që në këta tre vjet janë bërë shumë përparime të ketë mundësi të japë përgjigje, në mënyrë që të në drejtim të zgjerimit televizioneve e të radiove dalë e vërteta në shesh. Kjo gjë nuk aplikohet nga private, që natyrisht kanë kontribuar në forcimin e disa televizione private dhe mendoj se është një punë demokracisë në Shqipëri. që nëpërmjet këtyre këshillave, këtyre komisioneve Në të njëjtën kohë ndryshime shumë të mëdha të ngritura duhet të përmirësohet në të ardhmen. ka pësuar dhe televizioni qendror, më përpara i Po ashtu kam dhe dy gjëra të tjera në fushën e quajtur “shtetëror” dhe tani “publik”. Për këtë, me filmave që janë me vrasje dhe me pornografi dhe e masat që janë marrë, një kontribut të veçantë ka përfundova diskutimin tim. Dihet që Shqipëria, për dhënë edhe Parlamenti. Por edhe televizioni privat, fat të keq, është e mbushur me armë dhe dhënia e i cili për mendimin tim në momente të caktuara e këtyre filmave me vrasje të tepruara e që shikohen ka justifikuar veten. Kujtoj këtu ngjarjet e shtatorit nga adoleshentë ndikon shumë keq në edukimin e të vitit 1998, që na i bënë shumë të qartë grushtin e tyre. Prandaj edhe në këtë drejtim, ashtu sikurse shtetit të organizuar në këto ditë dhe, të paktën, dhe për filmat pornografikë, televizionet në përgjithësi banorët e Tiranës, por edhe të Shqipërisë së Mesme duhet të bëjnë shumë kujdes, aq më tepër që arritën të shikojnë me sytë e tyre se çfarë ndodhi Shqipëria, për fat të keq, është prezantuar me me institucionet qendrore, çfarë ndodhi me ata që prostituta në shumë vende evropiane. Kjo nuk ka kishin dalë për të vjedhur dhe jo për të bërë një varrim. qenë aspak në traditën e Shqipërisë, por kohët Kjo i dedikohet në radhë të parë televizionit privat, kështu erdhën dhe shpesh, kur dalim jashtë, na i sepse televizioni shtetëror u zaptua dhe u krye edhe përmendin këtë problem dhe ne ulim kokën. turpi më i madh: heqja e flamurit kombëtar e duke Unë mendoj se me masat që po merren dhe me ngritur në vend të tij flamurin e PD-së. E theksoj ato ligje që kemi miratuar, televizionet dhe radiot në edhe një herë që ky ishte një turp i madh. Dua të Shqipëri do të kenë përmirësime. Ata vazhdimisht kujtoj këtu se dy vjet më përpara në Venecia, në një duhet të jenë nën kujdesin e Parlamentit. Në këtë nga pallatet e sheshit “San-Marko” u vendos një mënyrë ne do të kalojmë në ato standarde që ka flamur që nuk i takonte Italisë. Ata që e vendosën, Evropa. jo vetëm që u arrestuan, por edhe u dënuan Falemnderit! menjëherë. Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! Po ashtu do të thosha se disa televizione private Zoti Jupe. kanë kapur tema që shqetësojnë gjithë vendin, siç Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, për procedurë, dua është, për shembull, televizioni “Arbëria”, që ka të bëj një sugjerim. trajtuar probleme të mjedisit me një gjerësi dhe me Është hera e parë që një raport i tillë paraqitet një interes shumë të madh. në Parlamentin Shqiptar. Për arsyet që dihen, Unë bëra një pyetje dhe mora një përgjigje që mungon edhe përvoja e diskutimit për të tilla raporte, nuk e gjej të aplikueshme. Është fjala për lajmet që por debati, siç po fillon këtu, më duket se nuk japin televizionet private. Ato natyrisht që kanë përputhet me atë që përcakton Rregullorja e
929 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kuvendit. Në qoftë se do të bëhet një debat klasik që njihet: te Kryeministri, te Kryetari i Parlamentit, nga ata që bëjmë ne, atëherë duhet të përcaktojmë te ministri i Jashtëm, te Presidenti, “ai tha kështu, rregullat e debatit, kohën etj., përndryshe do ta ne i thamë kështu” dhe mbaroi brisku i berberit, ikën kthejmë në një diskutim pa fund jashtë rendit të lajmet dhe nuk morëm vesh gjë se çfarë bëhet në ditës, jashtë temës, do ta kthejmë Kuvendin në një këtë vend këtu, por vetëm se ç’flitet nëpër zyra, kush gjykatës të medieve private etj. Ju lutem përcaktojeni hyri e kush doli, gjë që në çdo vend të botës, them më qartë. Unë do të sugjeroja që të shprehen unë, popullit as i duhet gjë fare. mendimet e grupeve parlamentare dhe në fund të Mua më duket se ky ankim është i përgjithshëm miratohet ose jo raporti. dhe nuk ia vë veshin njeri. Kur pyet këta të Falemnderit! televizionit, që merren me këtë zanat, të thonë se, Skënder Gjinushi – Puna është që Byronë nuk po të provosh ta shkurtosh diku pritjen që i bëhet e ndalon gjë që të caktojë paraprakisht kohën e njërit këtu, do të dëgjosh menjëherë telefonin pas debatit. (Deputeti Ngjela flet nga vendi dhe kalon kokës. në debat me zotin Sulejman Kuqi). Ju lutem, zoti Pyetja është: a do të vijojnë të mbijnë televizione Kuqi, mos u merrni më me zotin Ngjela. (Zoti Ngjela sipas interesave politikë ose edhe komercialë të insiston duke folur nga vendi.) Zoti Ngjela, po folët atyre që merren me këtë punë, apo do të kemi një pa leje, do të dilni jashtë! kriter dhe një rregull se çfarë do të thonë këto Pra, ne nuk ramë dakord për ndonjë ndarje kohe, televizione? megjithatë në seancën e shkuar është rënë dakord Në qoftë se e kuptojmë si një zhvillim pozitiv të që të flasë nga një deputet për grup. Do të përpiqemi demokracisë atë që ai të dalë në ekran dhe të edhe sot t’i përmbahemi këtij rregulli, sepse nuk helmojë opinionin publik ashtu siç ia merr mendja, është marrë një vendim paraprak. se ashtu bën edhe para, unë them se kjo nuk është Zoti Godo. kurrfarë demokracie, kësaj i thonë të shkelësh të Sabri Godo – Mirë është të bëjmë ashtu siç drejtat e tjetrit, dhe këtu duhet të veprojë ligji. Prandaj thotë deputeti Jupe, që t’i gjejmë një shtrat këtij unë them se më mirë është që Kuvendi, në qoftë se diskutimi, megjithatë ne nuk mund t’i mënjanohemi do të arrijë në një përfundim lidhur me këtë çështje, detyrimit për të shfaqur ndonjë mendim tonin këtu të caktojë dhe disa afate se kur do të bëhet ndonjë se si është gjendja e televizioneve në Shqipëri. Unë gjë tamam, që të na mbushë mendjen dhe të mos do të thosha se këtu gjithfarë televizionesh shijnë dëgjojmë gjithnjë llafe “është propozuar kjo, është si në jonxhë dhe se ka një anarki totale, e cila nuk bërë ashtu, po është kështu” dhe, më në fund, mund të vazhdojë më gjatë. Gjysmat e reklamave mbetemi përsëri po aty ku ishim. Mendoj se kështu janë greqisht dhe italisht. Në ç’vend tjetër lejohet i bëjmë një dëm shumë të madh vetes sonë, kjo gjë, që të mos përdoret gjuha kombëtare? U familjeve tona, shoqërisë sonë, pra në qoftë se e përmend dhe ajo puna e videove porno. Fëmijët 13– lëmë, nga njëra anë, pa informacionin e vërtetë 14-vjeçarë, ngandonjëherë mbase dhe më të vegjël, publikun dhe, nga ana tjetër, duke vënë në qarkullim rrinë e presin sa të venë të flenë prindërit dhe çohen gjëra të dëmshme. natën të mësojnë disa gjëra që nuk u ka ardhur E tha dhe zoti Gjiknuri se ka shumë filma me koha t’i mësojnë ose i mësojnë keq. Dëmi bëhet. vrasje. Ngandonjëherë provo të kërkosh stacion më Ç’do të bëhet me këtë? Ne dëgjuam përgjigjet e stacion e do të gjesh vetëm brigandazh, bredhje kryetarit të Këshillit të Radiotelevizionit dhe unë nuk me makina, policia e Çikagos etj. Këta të rinj të pashë ndonjë gjë të qartë se kur do të marrë fund pamësuar, që morën armët në dorë dhe kanë edhe kjo lloj anarkie. makina, këta shikojnë gjysmën e natës se si të Unë nuk jam dhe aq dakord me deputetin bëhen heronj si ata të filmave. Unë them se edhe Gjiknuri, me të cilin kam qenë dakord për shumë vendet që kanë një traditë shumë të madhe në gjëra. Nuk mund të merremi tani me diskutimin si demokraci, ndoshta, dhe madje pikërisht ata, e ka qenë në një kohë televizioni dhe si është sot. Në shikojnë dhe e kurojnë me shumë vëmendje këtë vend që të merremi me historira, le të shikojmë këtë anë, sepse televizioni sot është mjeti më i fuqishëm të tanishmen dhe unë do të them se emisioni i për t’u folur njerëzve. Prandaj më duket një tolerancë lajmeve, të cilave ua vënë shumë veshin shqiptarët, e madhe, një zvarritje që duhej të kishte marrë fund gjysmën e kohës e kalon me ardhjen e ndonjë me kohë kjo që është bërë deri tani këtu në këtë personaliteti, që shkon zyrë më zyrë me një rutinë Këshillin e lartë të Televizionit apo në ato organe që
930 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kanë për detyrë ta mbikëqyrin e ta vënë në rregull informative dhe për programe të ndryshme artistike. këtë punë. Këtu do të fusja dhe programe të tjera, të cilat kanë Falemnderit! filluar të sjellin një lloj nostalgjie të tepruar për të Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! shkuarën, do ta quaja, por gjithsesi pa licenca edhe Zoti Gjiknuri. ky diskutim është i kotë, sepse veprimtaria e çdo Lekë Gjiknuri – Ju falemnderit! subjekti të palicencuar është jashtë vëmendjes së Zoti Godo, dhe unë gjithnjë ju kam çmuar për shoqërisë dhe jashtë vëmendjes së organizmave diskutimet mjaft të mira dhe kontributin që keni dhënë shtetërorë të saj. Po defekti ku qëndron? Për mua në Parlament, por do të thosha se krahasimi është një nga defektet më të mëdha është pikërisht ligji i një domosdoshmëri për të kuptuar zhvillimin dhe shtypit, se edhe media është një pjesë e shtypit, i evolucionin e demokracisë në Shqipëri. Në qoftë se cili është një nga ligjet më të dëmshme, do ta quaja ne nuk bëjmë krahasime si ka qenë para dy-tre unë, që ky parlament ka bërë në këta tre vjet. Me vjetësh dhe si është sot, atëherë kjo do të thotë që ato sentencat e famshme se shtypi është i lirë, liria të mos kuptojmë hapat demokratikë që janë hedhur. e shtypit mbrohet me ligj, nuk u bë asgjë tjetër vetëm Skënder Gjinushi – Zoti Laço. se u hodh poshtë një ligj që kishte vend për të Teodor Laço – Ju falemnderit, zoti Kryetar! diskutuar, por sidoqoftë, ishte analitik dhe Si anëtar i Komisionit të Medies, po edhe në parashikonte disa sanksione për shkelje të tjera të emër të grupit “E djathta e qendrës”, dëshiroj të ndryshme, të cilat në çdo vend të botës janë të shpreh disa mendime për raportin që paraqiti Këshilli dënuara. Kurse me këtë ligj i është hapur goja, pena, Kombëtar i Radiotelevizionit. Para së gjithash unë ekrani kujtdo dhe nuk ka as deputet, as parlament, kam mendimin, dhe e kam shprehur dhe në as komision që ta ndalojë, me përjashtim të komision, se është një raport i parakohshëm. pornografive që parashikohen në ligj. Kjo ndodh Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit është treguar sepse ligji i shtypit thotë se shtypi është i lirë, liria korrekt që ka sjellë raportin, sepse ka një vit që ime mbrohet me ligj dhe unë mund të them ç’të është krijuar si këshill, por realisht, për arsye të dua, të bëj ç’të dua dhe të mos pësoj asgjë, siç nuk shumë mungesave të infrastrukturës, siç ishin ka pësuar kurrkush. godinat, zyrat, personeli etj., ai nuk ka as 4-5 ose Mua më duket se një nga veprimet e dobishme gjashtë muaj që ka filluar të funksionojë, kështu që direkte që duhet të bëjë kjo qeveri dhe Komisioni i edhe konstatimet e tij janë pak a shumë të përcipta, Medies është të sjellin një ligj të saktë për shtypin, do të mendoja unë, sepse dhe funksionimi i tij nuk i cili do të ndikojë edhe për televizionin, që gjithashtu ka qenë në bazat ligjore. Natyrisht, përderisa nuk bën pjesë këtu. Në këtë ligj mund të ketë edhe janë dhënë ende licencat dhe përderisa ky këshill sanksione. nuk bën ndonjë monitorim të saktë, nuk ka pse t’i Mua më duket se është një gabim; nuk e quaj kërkojmë atij llogari dhe të diskutojmë këtu pse ndonjë sukses, por gabim që të diskutojmë lejohen televizionet, të cilat japin dezinformime, ose politikisht dhe t’i atribuojmë kësaj qeverie edhe japin filma pornografikë etj., etj. Këtë gjë ky këshill suksesin e krijimit të rrjeteve televizive private. Në duhej ta bënte, por, në qoftë se do të kishte të vërtetë, rrjetet private kanë filluar të krijohen që funksionuar në kushte normale dhe para së gjithash më 1996, madje kanë filluar të krijohen në qytete në qoftë se do të ishte bërë licencimi i televizioneve ku nuk i shkonte mendja asnjeriu: i pari është krijuar private, sepse po vërej se kryesisht për ato është në Laç, pastaj në Shijak dhe pastaj ka ardhur në fjala në këto diskutime. Për këtë arsye unë e quaj Tiranë. Edhe “Telebluja” e Vlorës është krijuar më një raport të parakohshëm dhe një diskutim që nuk 1997 dhe u ka shërbyer jo pak me informacionet ka për të pasur shumë fryte, përveç ndoshta dhënies ose kundërinformacionet e saj të huajve që vepronin së disa ideve të përgjithshme ose të disa në ato territore në atë kohë, kështu që nuk është e konstatimeve që i kemi të gjithë, por edhe qytetarët vërtetë se ka një meritë shteti ose Qeveria. Ky është e zakonshëm i kanë. Këshilli Kombëtar i një proces që ka ndodhur në shumë vende të botës Radiotelevizionit ka për detyrë që t’i ndreqë dhe pastaj është ndërprerë, dhe do të ndërpritet dhe gradualisht me propozimet për përmirësimin e ligjit në Shqipëri porsa të vihet licenca, porsa të vihen dhe me veprimtarinë e tij të përditshme praktike. sanksionet dhe shumë prej tyre do të falimentojnë Unë pajtohem me disa nga konstatimet që bënë në mënyrë të sigurt. deputetët parafolës për brendinë e emisioneve Sot për sot, duke u krijuar hapësira për të
931 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
vepruar pa licencë, pa taksa, pa tatime, çdo njeri nuk do të zhduken kurrë. Ato që duhen hequr dhe mund të blinte disa aparate të lira diku, të që i ndalon ligji shqiptar janë klipet pornografike të transmetonte në rreze prej 50-100 km maksimumi hapura, jo filmat erotikë, sepse dhe këtu ka dallime. dhe të thoshte se “kam një televizion privat”. Ky Skënder Gjinushi – Zoti Minarolli. nuk është sukses, se, po të ishte sukses, atëherë Vili Minarolli – Ju falemnderit! ç’do të thoshim për rritjen e numrit të prostitutave, Ne diskutuam raportin e paraqitur nga zoti Çela që e përmendi deputeti parafolës? Do ta quajmë në Komisionin e Medies me qëllimin e mirë që ta edhe këtë një sukses të Qeverisë, se dhe numri i ndihmonim Këshillin Kombëtar të Radiotelevizionit prostitutave është rritur nja dhjetë herë në krahasim që të ecte përpara në detyrën e zbatimit të ligjit me vitin 1996? Ose ç’do të thoshim për rritjen e përkatës dhe unë nuk e kuptoj pse mori këtë rrugë numrit të të mbyturve në Otranto, se edhe ky numër diskutimi këtu ose debati, duke u futur në një frymë është nja katërfish më i madh sesa ai i 28 marsit që nuk e ndihmojmë fare as Këshillin Kombëtar dhe 1987, që i atribuohet, ose rritja e skafistëve. Këtu as zbatimin e ligjit, të cilin e kemi miratuar ne. nuk mund të flitet në këtë mënyrë për mendimin Kryetari i Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit u tim. Në qoftë se do t’i atribuojmë Qeverisë suksese paraqit këtu dhe kërkon ndihmë nga Parlamenti. Në të tilla, atëherë shikoni se ka shumë më tepër të qoftë se do të diskutojmë për çdo gjë, për çfarë u zeza sesa suksese. bë dhe kush e bëri, unë mendoj se zotërinjtë që Për sa i përket Radiotelevizionit Publik, në të janë në pushtet kanë tre vjet dhe e kanë gjetur se vërtetë nuk ia vlen të diskutohet, sepse ky është kush e bëri dhe si e bënë ata që shkatërruan dhe akoma shtetëror, është larg së qeni një televizion dogjën Shqipërinë. publik përderisa nuk ka hyrë te parametrat dhe te Por problemi është këtu: në qoftë se ne sot kërkesat që ka ligji për televizionin publik, që ai të diskutojmë dhe sjellim shqetësim për medien financohet me të ardhurat e veta. Edhe në vitin 2000 elektronike, më mirë do të ishte që nga të gjithë ne, ai u financua nga Buxheti i Shtetit, kështu që ai ashtu siç diskuton edhe Komisioni i Medies me këtë është një televizion shtetëror. Nga një televizion që frymë, pyetja e parë të ishte, ose deputetët duhet financohet nga shteti asnjëherë të mos prisni të jetë të kërkonin këtu nga ata që janë përgjegjës pse plotësisht i pavarur. Sipas mendimit tim edhe në nuk zbatohet ligji i miratuar. Ai ligj është miratuar vende të tjera të botës, që janë shumë demokratike, në shtator të vitit 1998, duhet të hynte në zbatim në nuk ndodh që televizioni shtetëror të mos i shërbejë janar të vitit 1999, por po kalon një vit e gjysmë dhe qeverisë që i jep paratë. Është absurde! Kur të bëhet nuk po zbatohet ende; atëherë pse nuk zbatohet televizion publik e të konkurrojë me të tjerët barabar ligji? Sepse, në qoftë se do të zbatohet ligji, unë ju në marrëdhëniet financiare dhe të detyrohet që të siguroj se të gjitha kritikat që kishim në drejtim të jetë i hapur për të gjithë, atëherë mund të televizioneve qoftë private, qoftë ndaj televizionit diskutojmë, por sot për sot, përderisa ne e mbajmë publik në një masë të madhe do të ishin eliminuar. me para këtë televizion si shtet, si qeveri, atëherë Pra, ka një arsye: nuk zbatohet ligji i medies, të është shpejt të flasim për një televizion publik. Ne cilin ne e kemi miratuar. Kjo tregon se në punën kemi një televizion shtetëror dhe disa televizione tonë ne nuk jemi seriozë, sepse vjen kryetari i private, të cilët, sipas meje, duhet të licencohen sa Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, paraqet më parë sipas kritereve. shqetësime lidhur me disa pengesa dhe ka të drejtë Për mua Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit për disa pengesa që janë përpara, ndërsa ne në përgjithësi ka bërë punë serioze, ka bërë raportin diskutojmë, fillojmë dhe themi e flasim për krimet, dhe ka punuar për përgatitjen e disa amendamenteve për vrasjet, prostitucionin etj.! Kur të dalim nga kjo për ligjin. Ai mund të vazhdojë, dhe duhet të vazhdojë sallë mbas kësaj seance, do të themi: “More për se në këtë stil, por është ende në fillim të punës, prandaj u bë ky debat!?” Të paktën ne të Komisionit të edhe ne ende nuk mund të gjykojmë për ndonjë gjë Medies nuk e kemi këtë frymë. të tijën, nuk mund të gjykojmë, sepse nuk ka Ka një arsye që ne dashje pa dashje futemi në monitoruar asgjë. Sa për filmat për të cilët u diskutua debate të tilla: paraqitja e raportit nga ana e Këshillit këtu, që hyjnë në zhanrin e filmave me tmerre, me Kombëtar të Radiotelevizionit nuk duhej bërë. Në luftë, me vrasje etj., këto zënë 70% të prodhimit ligj përcaktohet qartë: “Këshilli Kombëtar i kinematografik botëror, janë në të gjithë botën, as Radiotelevizionit i paraqet Parlamentit raport në fillim kanë për t’u hequr ndonjëherë nga kinematë dhe të çdo viti.” Kështu që raporti është i parakohshëm,
932 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
është i panevojshëm dhe fakti që debati ynë hyn në që është i shtati në botë për pasuri, sot ka gjashtë këto linja tregon se raporti nuk ka esencën për se televizione, kurse Saliu duket se është i dyti në botë do të diskutojnë deputetët sot. Është një e vërtetë për pasuri, se ka dhjetë televizione, ndërsa ne që Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit ka disa vazhdojmë të rrimë në pozitë. Si mund të ankohet pengesa, kryesisht në procesin e dhënies së se shtypet nga pozita? Megjithatë, qofshim ne që licencave, por pengesat kryesore janë krijuar nga jemi në pozitë, se ne nuk kemi asnjë televizion. ndryshimi i ligjit që iu bë Entit Kombëtar të Ndërsa ky Ngjala (Spartak Ngjela) flet broçkulla, ka Frekuencave. Pikërisht këtu duhej të ishte drejtuar lëshuar vetëm broçkulla dje ai, del analizon çdo javë ose raporti ose amendimi i atyre ligjeve që t’i hapej në një televizion. Unë falënderoj OSBE-në dhe rruga Këshillit Kombëtar në dhënien e licencave, në organizmat ndërkombëtarë në Kosovë, që sot i mënyrë që radiotelevizionet, qoftë publike, qoftë dhanë një status televizionit “Klan”, një nga private, të viheshin në linjën e ligjit dhe të televizionet kryesore shqiptare, që është televizion eliminoheshin të gjitha këto prapësi që bëhen nga kombëtar për gjithë Kosovën dhe Shqipërinë. Kjo media elektronike sot dhe që do të vazhdojnë edhe është një fitore e kësaj qeverisjeje trevjeçare si dhe në të ardhmen. Ne si Komision i Medies me këtë e Kosovës. frymë i thamë kryetarit të Këshillit Kombëtar të Falemnderit! Radiotelevizionit ta paraqiste materialin: jo raport Skënder Gjinushi – Zoti Jupe në emër të për veprimtarinë e këshillit, se ata tre muaj veprimtari grupit. kanë, por mund të kishte kritikë për ekzekutivin ose Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, për Parlamentin pse KKRT-së iu dhanë tashti Të nderuar deputetë, ambientet. Gjithashtu t’i paraqiteshin Parlamentit Po shpreh qëndrimin e Grupit Parlamentar të dhe komisionit ato amendamente që pengojnë Partisë Socialiste. Në radhë të parë dëshiroj të dhënien e licencave që kishin të bënin – e përsëris shpreh keqardhjen që në disa diskutime u devijua edhe një herë – me problemin e Entit Kombëtar të nga rendi i ditës dhe u tentua të bëhet gjyqi i medies Frekuencave, ku u bë një ndryshim më përpara. Tani së lirë në Shqipëri. Unë shpreh mirënjohjen për ky amendim duhej bërë jo në mënyrë të njëanshme medien e lirë elektronike shqiptare, që po jep një nga Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit, por në kontribut të shquar në zhvillimin demokratik të mënyrë të dyanshme, sepse nesër do të na vijë një vendit. amendim tjetër nga Enti Kombëtar i Frekuencave, Gjithashtu falënderoj Këshillin Kombëtar të pasi këtu bëhet fjalë për ndarje zonash influence. Radiotelevizionit për raportin që na paraqiti, duke Kush do t’i marrë këto frekuenca, sepse frekuencat na dhënë mundësinë të shprehim edhe ne qëndrimet lidhen me paratë, lidhen me ato probleme për të tona. cilat, për fat të keq, qeverisja e sotme është e Raporti që u paraqit në emër të Këshillit përfolur shumë? Kombëtar nga kryetari, zoti Çela, përbën një rast të Pra, duke përfunduar, e shtroj edhe një herë veçantë, sepse nuk është praktikuar deri më sot problemin: çfarë mundësish do t’i krijojë Parlamenti me raportime të këtij lloji, për më tepër është fjala Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit që ai të për një institucion të ri dhe për zhvillime të reja në vazhdojë punën për të përfunduar dhënien e fushën e saposhkelur të medieve elektronike private. licencave brenda atij afati që ka vënë, në fund të Duke dëgjuar raportin dhe me informacionet që gushtit? ka grupi im parlamentar për punën e këtij këshilli në Falemnderit! procesin shumë të rëndësishëm dhe delikat të Skënder Gjinushi – Mbaruan kërkesat, ka licencimit, të vëzhgimit dhe të monitorimit të ndonjë tjetër për të folur? Nuk ka. medieve, mund të themi se një pakënaqësi të Zoti Kuqi, e deshët ju fjalën? momentit të parë në ngadalësinë e ngritjes së Sulejman Kuqi – Shkrimtari Pol Xhonson institucionit tashmë mund ta quajmë deri diku të thoshte se sa më e lirë, sa më liberale të jetë klasa kapërcyer. Kjo do të thotë se tashmë jo vetëm kemi politike, aq më agresive tregohet opozita. Megjithatë, një ligj për radiotelevizionin publik dhe privat, që unë shikoj një çudi, ata njerëz që dje, jo dje, po është përshëndetur si një arritje brenda dhe jashtë shumë kohë më parë se të thuash dje, nuk lejonin vendit, por kemi dhe strukturat funksionale që asnjë opozitar të fliste në televizionin e vetëm sigurojnë zbatimin e këtij ligji në praktikë. shqiptar, sot kanë mbi dhjetë televizione. Berluskoni, Me dëshirën për të mos hyrë në trajtime
933 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
specialistësh, gjë që bëhet objekt i diskutimit në Rreth gjendjes së tanishme në mediet komisionin përkatës parlamentar, apo në forume të elektronike shqiptare: tjera, Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste gjen 1. Në kushtet e vendit tonë aplikojnë për licenca rastin të shprehë këto konsiderata: 120 subjekte private e radiotelevizive, nga të cilat 1. Për institucionin e Këshillit Kombëtar të 30 radio ose televizione kombëtare. Kjo do të thotë Radiotelevizionit, edhe pse i krijuar një vit më parë, se ka një bum të vërtetë në këtë fushë, ndonëse këshilli ka jo më shumë se gjashtë muaj punë me problemet përkatëse, duhet të veçojmë se është efektive. Falë interesimit të Qeverisë e të e ndjeshme aftësia dhe ambicia për konkurrencë. Kryeministrit Meta këshillit iu dhanë mjediset e Kësisoj në Shqipëri ka radio dhe kanale televizive nevojshme të punës, ashtu siç u krijuan edhe që, megjithëse në fillimet e veta, përçojnë cilësi të parakushtet për ndihma të tjera të nevojshme. Në admirueshme në teknikë, por edhe në programe këta gjashtë muaj u ngrit një bërthamë e pretenduese përgjithësisht korrekte. administratë e cila, me sa kemi dijeni, ka në 2. Anarkia në mediet elektronike sigurisht është përbërjen e vet specialistë shumë të mirë, të aftë shqetësim, por nga ana tjetër na ngroh konstatimi profesionalisht dhe të përgjegjshëm për detyrën që se pothuaj të gjitha subjektet kanë shfaqur kanë marrë përsipër. Zgjedhja e personelit vetëm mirëkuptim me kërkesat e detajuara të vetë mbi kritere konkurruese dhe jashtë parapëlqimeve institucionit, çka do të thotë se këto subjekte e vetjake të cilitdo nga drejtuesit është për t’u ndiejnë nevojën dhe e kanë gatishmërinë të futen përshëndetur dhe për të thënë se vetëm kështu u në hullitë ligjore. Shumëllojshmëria nuk është baras hapet rrugë njerëzve të zot, vetëm kështu rritet anarki, gjë që ne nuk e dëshirojmë, por as nuk besueshmëria ndaj administratës, si pjesë cenohet nga rregullat e lojës, çka ne e përshëndetim. besueshmërie ndaj gjithë superstrukturës 3. Nëse nuk kemi një ligj për shtypin, ne tashmë shtetërore. kemi një ligj për medien elektronike, gjë që do të 2. Është e natyrshme që institucionet e reja të thotë se ajo mbrohet me ligj, por përcakton dhe kërkojnë një periudhë pak a shumë të gjatë përkufizimet përkatëse në mirëfunksionimin e saj, përshtatjeje dhe akomodimi. Me Këshillin Kombëtar çka është në ekuivalencë të plotë me praktikën më të Radiotelevizionit ndodhi ndryshe: hyri menjëherë korrekte të vendeve të tjera. Për fat të keq, nga mjaft në lojë si këshilli, ashtu dhe administrata e tij. transmetues janë shkelur parametrat ligjorë, duke Konferenca kombëtare që u përgatit, dëshmon se mbartur shpeshherë një frymë të keqe të shtypit: ky këshill jo vetëm është në gjendje të punojë me me të pavërteta, manipulime, sensacione, prirje deri ngarkesë të plotë, por edhe të dëshmojë në pasion për të qëmtuar të keqen, të shëmtuarën profesionalizëm, dhe sidomos transparencë me një rol shumë të ndjeshëm në deprimimin dhe maksimale. rënien morale të njeriut dhe të vetë shoqërisë. Grupi Socialist këtë e çmon shumë dhe gjen Pa dashur të thellohemi në këtë ligj, grupi im rastin të këmbëngulë në pikëpamjen e vet se tani parlamentar këmbëngul me shumë forcë që KKRT- në procesin e licencimit e nesër në atë të vëzhgimit ja, në zbërthim të ligjit, të formulojë kodin e vet e të monitorimit, është vendimtare të përcaktosh normativ, që të jetë i detyrueshëm për t’u zbatuar rregulla të qarta që i vënë të gjitha çështjet në kushte nga të gjithë. Liria e transmetimit, pavarësia e të barabarta, ashtu siç është po aq vendimtare editorialit, ashtu si liria e të shprehurit në tërësi janë transparenca e plotë në të gjithë procesin paraprirës parime të padiskutueshme, por kjo nuk do të thotë të vendimmarrjes dhe në vendimet përfundimtare. se kjo apo ajo forcë politike mund të ngrejë një 3. KKRT-ja si institucion i ri, ka kërkesat e veta, istikam radioje ose televizioni për të sharë këdo që e mbi të gjitha ka nevojë për mbështetje. Deri tani, i del përpara e për të nxirë gjithçka që ka përreth. ndonëse e bojkotuar nga një pjesë e opozitës, ajo i Këtë e ndalon ligji, këtë duhet ta ndaloni edhe ju, ka përmbushur detyrat, por ndihet e ekspozuar ndaj zotërinj të Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit. të tjera problemesh, ndër to edhe jo të parashikuara Liria e transmetimeve është e garantuar, por kjo nuk si duhet, gjë që kërkon edhe plotësime në ligj dhe do të thotë që çdo kioskë televizive qenka e lirë të për të cilën grupi ynë do të jetë i gatshëm me transmetojë lloj-lloj perversitetesh, që ndotin ndihmesën e vet, duke shpresuar se këtë do ta bëjnë mjediset tona familjare, ndotin moralin e shoqërisë dhe të tjerët, kur është fjala për një institucion sonë. Ligji e ndalon këtë, prandaj e keni për detyrë kombëtar në shërbim të të gjithëve. të veproni edhe ju, të nderuar zotërinj. Megjithatë,
934 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ne e çmojmë se puna e nisur nga Këshilli Kombëtar për periudhën e deritanishme. i Radiotelevizioneve duhet vlerësuar pozitivisht dhe Jemin Gjana – Jo, po këtu u tha se është e ardhmja duket se do të jetë më premtuese, prandaj shtuar dhe numri i prostitutave, për këtë do të e ftojmë Kuvendin ta miratojë raportin e paraqitur votojmë? nga zoti Çela. Skënder Gjinushi – Ajo çon në atë që të Ju falemnderit! fillojmë dhe licencimin e prostitutave, sipas Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! këshillës së zoti Laço. Atëherë, këto janë prononcimet. Do të kalojmë Jemin Gjana – Votoni për atë çfarë dëgjoni, në votim. këtu u dëgjua gjithçka. Së pari, votojmë për prezencën. Hapet votimi. Skënder Gjinushi – Zoti Gjana, të mos e Mbyllet votimi me numrin e nevojshëm të deputetëve degradojmë seancën kot. Në bazë të këtij ligji është për të votuar. thirrur, në bazë të këtij ligji u bë debati. Unë sqaroj (Një deputet pyet nga vendi në lidhje me raportin vetëm këtë: se nuk ka votim me 2/3 përveç rasteve e paraqitur.) të thëna shprehimisht në Kushtetutë. Kushtetuta Në fillim të vitit ju e dini që aktiviteti ka filluar me nuk parashikon një shumicë të cilësuar për raportin vonesë, u pranua nga Kuvendi të dëgjohej raporti, e Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, pra do të dhe raporti votohet. Këtë e ka neni 7 i ligjit në fuqi, votohet me shumicë të thjeshtë. vetëm ju bëj të njohur se neni 7 thotë se votohet me Kalojmë në votim. Hapet votimi. Kush është 2/3; sipas Kushtetutës, Kuvendi merr vendim me dakord me raportin e Këshillit Kombëtar të shumicë të thjeshtë, përveç rasteve të shprehura Radiotelevizionit paraqitur nga kryetari i këtij këshilli, direkt në Kushtetutë. (Deputeti Minarolli kundërshton zoti Çela? Mbyllet votimi me 74 vota pro, 7 kundër, nga vendi.) Zoti Minarolli, përmbajtja është në 7 abstenime, 11 nuk kanë votuar. vlerësim të deputetëve. Miratohet raporti i paraqitur nga Këshilli Zoti Gjana për procedurë. Kombëtar i Radiotelevizionit paraqitur nga kryetari i Jemin Gjana – Unë mendoj se asgjë nuk e këtij këshilli para Kuvendit. Ai miratohet me shumicë ndalon Kuvendin të votojë, vetëm se duhet të të thjeshtë. ndryshoni kreun ku e ka të shkruar, se unë nuk e Atëherë, njoftojmë Kuvendin se në bazë të kam të shkruar që miratohet raporti tremujor i detyrimit ligjor që rrjedh nga Kodi Zgjedhor i aktivitetit të Radiotelevizionit. Nuk e di çfarë është Republikës së Shqipërisë dhe konkretisht në bazë ajo, ose ndryshe ma shpjegoni: po miratojmë raportin të neneve 16-17, pika 3 të ligjit nr. 8609, Byroja e aktivitetit vjetor për vitin 1999 apo për vitin 2000, Parlamentare ka rënë dakord të propozojë tri për cilin nga këta vjet? Ju bëjeni për aktivitetin kandidatura për postin vakant në Komisionin tremujor dhe kush të dojë që ta votojë, le ta votojë, Qendror të Zgjedhjeve. Konkretisht këta janë Ariana në qoftë se dëshironi të jeni në rregull me procedurat. Nati, Bilbil Saliaj, Muharrem Xhudollari. Për efekt Ky organizëm ka tre muaj jetë, ka tre muaj aktivitet. kohe, domethënë që të njihen më mirë deputetët Ju e keni parë të arsyeshme që për këta tre muaj të me kandidaturat e propozuara nga Byroja, votimi raportojë, miratoni raportin e këtyre tre muajve do të bëhet ditën e enjte, rrjedhimisht do të aktivitet, ose ndryshe na thoni për cilën periudhë. shpërndahen dokumentet përkatëse për propozimet Skënder Gjinushi – Për aktivitetin e dhe CV-të. Procedurat janë respektuar, kështu votimi deritanishëm. do të bëhet të enjten për këto tri kandidatura. Këto gjëra konsumohen që kur futen në rend të Deputetët kanë kohën e nevojshme që të njihen me ditës, konsumohen në fillim të debatit të procedurës, kandidaturat për të përcaktuar votën e tyre. Do të nuk konsumohen përpara votimit. Në qoftë se thuhen të gjitha, unë vetëm njoftoj vendimin e deputetët nuk e dinë akoma çfarë kanë dëgjuar, për Byrosë. Votimi bëhet të enjten për këto tri çfarë kanë bërë pyetje dhe për çfarë debatuan, kandidatura, deputetët kanë kohën e duhur që të atëherë?... Pra, votohet për atë që keni kuptuar deri njihen me to. Do të shpërndahet dokumentacioni i tani. nevojshëm, ky është vetëm njoftim për rendin e ditës Këshilli Kombëtar i Radiotelevizionit duhet të të të enjtes. raportojë një herë në vit, në fillim të vitit. Meqenëse Seanca është në mbyllje, njoftojmë arritjen e punën e kishte nisur me vonesë, dihen dhe pengesat këtyre projektligjeve: e tjera, u thirr për raportim në korrik dhe raportohet Akt normativ “Për përballimin e efektit financiar
935 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
që rrjedh nga rritja e pagave dhe e pensioneve”; sa bashkëpunimin me elektoratin e majtë. Në fakt, ai të saktësojmë disa probleme procedurale, sigurisht u shpreh se populli nuk deshi që të flisnin pastaj ne kemi detyrimin e shqyrtimit të këtij akti. përfaqësues të Partisë Komuniste, pasi Enver Hoxha Projektligji për gradat dhe karrierën ushtarake ka hedhur baltë mbi Mehmet Shehun apo mbi figura në Forcat e Armatosura të Republikës së të tjera që kanë luftuar, duke i burgosur. Një gjë e Shqipërisë. tillë nuk është thënë, ja ku është zoti Jonuz Begaj Projektligji për krijimin e Policisë Financiare. e të tjerë. Por ajo që është më keq, sekuenca e Projektligji për rehabilitimin real bazuar në ligjet fjalës së shokut Hysni (Milloshi) nuk është dhënë aktuale shqiptare sipas normave ndërkombëtare të me qëllim, prandaj kjo flet për atë që punonjës të ish-të burgosurve politikë të periudhës 1944-1990, Parlamentit, njëkohësisht dhe punonjës të pra është projektligji për të cilin u fol në fillim të Televizionit, e bën me qëllime të caktuara për ta seancës. politizuar Televizionin, për ta zbehur atë si televizion Këto ishin çështjet. Zoti Hasani ka kërkuar të publik, pra duke hedhur baltë mbi këtë televizion bëjë një deklaratë. dhe qëllimi final i tij është që t’u shërbejë ustallarëve Urdhëro, zoti Hasani! nga të cilët ai merr një pagë. Unë atij ia fal, po nuk Maksim Hasani – Ju falemnderit, zoti Gjinushi! ua fal atyre që e kanë futur në këtë rrugë. Uroj që të Për të mos vonuar zotërinjtë, deklaroj: mos ndodhin më raste të tilla. Për shqetësimin që Në një kohë kur sapo diskutuam mbi mediet patët ju sot këtu për televizionin, është vetë sistemi televizive, punonjës të veçantë në Televizionin kapitalist që çdo gjë e fut në këtë rrjedhë për të Shqiptar u kundërvihen përpjekjeve për ta depolitizuar spostuar mendjen e njerëzve nga hallet e televizionin, për ta bërë atë publik duke manipuluar shqetësimet. Sa ngrihemi në mëngjes nga gjumi, realitetin dhe kjo ndodhi konkretisht në festën e jepen filma me seks. Poçemit. Zoti Timo Luto ka atakuar popullin e Ju falemnderit! Mallakastrës, domethënë 4-5 mijë veta që ishin atje, Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! me Partinë Komuniste dhe udhëheqësin e saj Enver Zotërinj deputetë, ju njoftoj se në orën 19:30 jemi Hoxhën, duke bërë shpifje të papërsëritura në koktej me rastin e pranimit të Shqipërisë në ndonjëherë në këta dhjetë vjet, i ka kaluar kufijtë. Këshillin e Evropës. Qëllimi ishte provokacioni për të dobësuar Seanca mbyllet.
936 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E enjte, 20.07.2000 Drejton seancën zëvendëskryetari i Kuvendit, Seanca e paradites, ora 10:00 zoti Namik Dokle
Namik Dokle – Të nderuar deputetë, hapim për Shqipërinë për sa i takon prodhimit bujqësor. seancën e sotme. Problemi negativ që po vihet re ka të bëjë me faktin Rendi i ditës ju është shpërndarë të gjithëve, që fermerët privatë po detyrohen të shesin nën por do të kërkoja konsensusin tuaj për një ndryshim kosto, dhe kjo mund të hapë probleme në të në të, konkretisht: ardhmen. Do të doja të dëgjoja shpjegimet e zotit Pika 2, projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes Xhuveli për të bërë pastaj komentin tim lidhur me ndërmjet qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe këtë çështje. qeverisë së Republikës Federale të Gjermanisë për Ju falemnderit! lejimin e udhëtimit tranzit vullnetar të shtetasve Namik Dokle – Ju falemnderit! jugosllavë qytetarë të Kosovës për në Kosovë”. Zoti Xhuveli, e keni fjalën ju. Po ashtu projektligji i pikës 3, po një marrëveshje Lufter Xhuveli – Zoti Kryetar i seancës, e kësaj natyre, me kërkesën e Komisionit të Të nderuar deputetë, Çështjeve Sociale, i cili nuk e ka parë këtë ligj, dhe Duke vlerësuar pyetjen që më është drejtuar nga me disa diskutime që kanë lindur midis Komisionit deputeti Ferdinand Xhaferri, e cila është formuluar të Ligjeve dhe Komisionit të Rendit dhe të SHISH- në këtë mënyrë: Cilat janë politikat që ndjek Qeveria it, mendojmë që të shtyhet për javën që vjen ose dhe dikasteri juaj për të ndihmuar fermerin privat për një seancë tjetër. shqiptar për të krijuar lehtësi për trajtimin e Njëkohësisht pika 10 e rendit të ditës: zgjedhja prodhimeve bujqësore, do të doja të filloja e një anëtari të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. drejtpërsëdrejti me përgjigjen e kësaj pyetjeje. Byroja në mbledhjen e fundit shqyrtoi disa Qeveria shqiptare dhe Ministria e Bujqësisë dhe kandidatura dhe përcaktoi tri prej tyre, por ndërkohë Ushqimit si pjesë organike e saj sektorin e bujqësisë ka ardhur edhe një kërkesë nga deputeti Kalaj i grupit dhe ushqimit e vlerësojnë si prioritar në zhvillimin “E djathta e bashkuar” për një kandidaturë tjetër. ekonomik të vendit. Dhe në këtë kontekst zhvillimi i Në kontakt me kryetarët e grupeve parlamentare, fermave private bujqësore dhe mbështetja e fermerit ne mendojmë që Byroja të rimblidhet, t’i rishqyrtojë shqiptar, i cili është njësia bazë në realizimin e rritjes kandidaturat edhe një herë bashkë këtë propozim ekonomike, është konsideruar si një çështje me një për t’i dhënë mundësinë për të kandiduar ose jo rëndësi të veçantë: në shërbim të tyre është hartuar propozimit të fundit. Kështu që mendoj se edhe kjo pjesa më e madhe e politikave stimuluese. pikë, pika 10, do të ketë nevojë për një mbledhje të Strategjia e gjelbër e Qeverisë shqiptare, duke Byrosë, prandaj propozoj që të kalojë për ditën e u mbështetur kryesisht në fermat bujqësore private, hënë dhe jo sot. si objektiv themelor të saj ka vënë krijimin e Ju falemnderit dhe kalojmë në pikën e parë të strukturave efikase relativisht të qëndrueshme dhe rendit të ditës: interpelancë me ministrin e rritjen e prodhimit bujqësor, përmirësimin e Bujqësisë, kërkuar nga deputeti Ferdinand Xhaferri. mirëqenies së fermerëve dhe forcimin e ekonomisë Zoti Xhaferri, e keni fjalën ju. Do të flisni nga shqiptare në tërësi. vendi apo nga tribuna? Politikat mbështetëse të fermerit shqiptar dhe Ferdinand Xhaferri – Unë hapjen do ta bëj nga të fermës së tij Ministria e Bujqësisë dhe Ushqimit vendi, ndërsa komentin nga tribuna. i ka hartuar dhe aplikuar, pasi ato janë miratuar nga Falemnderit për ofrimin që më bëtë për të Qeveria dhe Parlamenti, në këto drejtime kryesore: zgjedhur, zoti kryetar i seancës. - në hartimin dhe aplikimin e një kuadri ligjor Pra, bazuar në nenin 154 të Rregullores, e kam funksional; parë të arsyeshme të kërkoj në interpelancë zotin - në hartimin dhe aplikimin e politikave për tokën; Xhuveli në pozicionin e ministrit të Bujqësisë për të - në regjistrimin dhe ndarjen e saj; dhënë shpjegime për politikën e ministrisë që ai - në hartimin dhe aplikimin e politikave drejton, referuar politikave të mbështetjes së mbështetëse dhe ndihmëse; fermerëve privatë për të krijuar lehtësi në trajtimin e - në hartimin dhe aplikimin e një buxheti prodhimeve bujqësore. Realisht është një vit i mbarë mbështetës në rritje.
937 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Lidhur me kuadrin ligjor, do të theksoja se vënia përpunuesi shqiptar kanë krijuar qëndrueshmëri, të e aktivitetit bujqësor mbi baza ligjore për stimulimin cilat përbëjnë aktivitetin fitimprurës për mbrojtjen e e prodhimit bujqësor dhe krijimin e një terreni të tyre, aplikohen tarifa doganore maksimale, që përshtatshëm në kushtet e një ekonomie tregu ka shkojnë bashkërisht: tarifa doganore dhe TVSH-ja qenë një nga drejtimet kryesore të punës së rreth 40%, dhe kjo kryesisht për prodhimet sezonale Ministrisë së Bujqësisë dhe Ushqimit. Në këtë të perimeve, për kafshët e gjalla, për mishrat e kuadër, janë hartuar e miratuar 151 akte ligjore dhe ndryshme, që përdoren kryesisht në përpunimin e nënligjore, nga të cilat 21 ligje, 84 vendime të sallamit, disa lloje djathërash tradicionale etj. Në Këshillit të Ministrave dhe 46 rregullore e udhëzime, qoftë se nuk do të ndiqeshin këto politika, do të të cilat kanë fuqi ligjore dhe ekzekutuese. krijohej problem si për prodhuesit vendas, ashtu dhe Ky kuadër ligjor ka pasur si synim krijimin e për konsumatorin shqiptar. hapësirave të nevojshme e stimuluese të aktivitetit Lidhur me politikat e kreditimit, që me bujqësor, të cilat kanë ndikuar në shtimin e prodhimit falimentimin e Bankës Agrare institucioni i vetëm vit pas viti dhe kanë nxjerrë në dukje iniciativa të alternativ që krediton sektorin e bujqësisë ka qenë fuqishme në të gjithë sektorët e bujqësisë e të Fondi Financiar Rural, i cili aktualisht vepron duke ushqimit. Konkretisht do të përmendja paketat dhënë mikrokredi për fermerët në 11 rrethe të vendit. ligjore që kanë të bëjnë me tokën bujqësore, ato të Këto kredi kryesisht jepen për aktivitete të ujërave, të vreshtarisë, të verërave, të blegtorisë, të domosdoshme të fermës bujqësore, si: ngritja e krijimit të racave të pastra, të ushqimeve në blegtori, serrave të thjeshta deri në një dynym, krijimi i të inputeve bujqësore, ato që kanë të bëjnë me tarifat vreshtave, blerja e lopëve, blerja e të imtave, blerja e inputeve, me ligjin e kontrollit të plehrave, me e inputeve bujqësore, ngritja e stallave etj. Këto agroindustrinë, me peshkimin, me pyjet etj. kredi, të cilat shkojnë deri në 2-3 mijë dollarë, në Politikat mbështetëse e ndihmëse janë raste të veçanta edhe më shumë, kanë tendencën përqendruar kryesisht te tarifat, te zhvillimi i që të rriten në sasi. këshillimit dhe te projektet e bashkëpunimit. Ministria e Bujqësisë në bashkëpunim me Në lidhje me politikat mbështetëse tarifore do Fondin e Financimit Rural ka synuar të ketë një të theksoja se një nga politikat mbështetëse për shtrirje të mëtejshme në drejtimet e domosdoshme fermerët dhe për përpunuesit e produkteve bujqësore të kredive. Duhet thënë se kthimi i këtyre kredive që ka zbatuar ministria ka qenë ajo tarifore. Në tarifat është në nivelin 99.7% në dallim nga moskthimi i doganore të paraqitura e të mbrojtura këtu në kredive në qeverisjen paraardhëse. Vetëm gjatë vitit Parlament, në dokumentet e përgatitura gjatë 1999 janë dhënë 18 mijë kredi të tilla. Së shpejti do negociatave të OBT-së, ashtu si dhe në propozimet të fillojë punën Fondi i Financimit të Zonave Malore, për përmirësimin e tarifave aktive, të cilat janë me një kredi prej 4.2 milionë dollarë, i cili do të tashmë të fiksuara në Kodin e ri Doganor, janë veprojë në 14 rrethe të vendit. Po ashtu është në mbajtur në konsideratë strategjia dhe objektivat e procesin e implementimit kredia japoneze prej zhvillimit të bujqësisë në stadin aktual, në atë gjashtë milionë dollarë dhe mund të them se kanë afatmesëm e afatgjatë si dhe filierat prodhuese. Në filluar të vijnë fabrikat e para të vajit dhe deri në fund hartimin e tyre është pasur parasysh në radhë të të muajit korrik 11 fabrika të dhëna me kredi për parë mbrojtja e interesave të prodhuesve e të industrinë ushqimore do të jenë në Shqipëri. Brenda përpunuesve vendas. Konkretisht, aplikohen tarifa muajit shtator ato do të instalohen e do të fillojnë të ulëta në nivelin 5% për lëndët e para e të nga puna. nevojshme nga fermeri e përpunuesi shqiptar, si: Politikat e këshillimit bujqësor. Në krijimin e farërat, plehrat, pesticidet, plastmasa, materiali aktiviteteve fitimprurëse bujqësore përveç iniciativës biologjik, ushqimet për blegtorinë etj. Gjithashtu private të vetë fermerëve shërbimi këshillimor ka është pasur parasysh ruajtja dhe mbrojtja e sigurisë qenë një nga faktorët mbështetës në zhvillimin e ushqimore dhe e interesave të konsumatorit shqiptar, fermave private dhe rritjen e prodhimit në fermë. si dhe respektimi i marrëveshjeve të Qeverisë Riorganizimi dhe fuqizimi i këtij shërbimi, ngritja e shqiptare me organizmat ndërkombëtarë, kryesisht katër qendrave rajonale – një nga këto është ngritur me FMN-në dhe i ruajtjes së interesave të Buxhetit në Durrës vitet e fundit – që bashkëpunojnë duke të Shtetit. qëndruar gjithnjë e më pranë problemeve për futjen Nga ana tjetër, për prodhimet që fermeri dhe e teknikave e teknologjive të përparuara, ka qenë
938 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
një mbështetje e vazhdueshme nga strukturat e Shpenzimet buxhetore për mbrojtjen e bimëve Ministrisë së Bujqësisë dhe Ushqimit për fermerin për vitin 2000 janë dy herë më të mëdha se ato të shqiptar. vitit 1997. Shpenzimet buxhetore për veterinarinë Mbështetja e prodhimit bimor me farëra të në vitin 2000 janë 145 milionë lekë, nga 98 milionë zgjedhura dhe hibride, që është në proces lekë që kanë qenë në vitin 1996 ose viti më i mirë i përmirësimi me plehra dhe inpute të tjera, shtimi i qeverisjes paraardhëse. Dhe ajo që do të doja të sipërfaqeve të perimeve në serra, rritja e rendimentit tërhiqja vëmendjen është se komplesivisht nga të foragjereve dhe shtimi i sipërfaqes së jonxhës, Buxheti i Shtetit për vitin 2000 janë dhënë 1 miliard po bëjnë që prodhimi bimor të ketë ritme më të e 450 milionë lekë, nga 720 milionë lekë që janë shpejta zhvillimi. Mbetet që disa nga këto struktura dhënë në vitin 1996, që ka qenë viti më i mirë i mbështetëse të zhvillohen brenda rretheve nëpërmjet qeverisë paraardhëse, pra më shumë se 200%. Siç iniciativës private. Mbështetja jonë do të jetë në shihet, investimet nga Buxheti i Shtetit për sektorin sigurimin e materialit bimor elitë dhe paraelitë për e bujqësisë e të ushqimit janë rritur në mënyrë të prodhimin e farërave dhe të fidanëve, në shërbimin vazhdueshme dhe të dukshme. këshillimor dhe sipas mundësisë në financimin e Në vazhdim do të doja të theksoja faktin që, si projekteve që mund të iniciohen në periudhën rezultat i këtyre politikave dhe i mbështetjes që i pasardhëse nga donatorët e huaj apo nga Buxheti i është bërë zhvillimit të bujqësisë në tërësi dhe Shtetit. fermerit shqiptar në veçanti, ka një rritje progresive Projektet e bashkëpunimit me donatorët e huaj të përvitshme të prodhimit të përgjithshëm bujqësor, kanë qenë një burim tjetër i mbështetjes së fermerit që shkon 5–6%, ndërsa për këtë vit pritet që të jetë shqiptar në hartimin e projekteve të reja dhe në shumë më i lartë. Në dy vjetët e fundit janë mbjellë zbatimin e atyre ekzistues. Ministria e Bujqësisë mbi një milion rrënjë drufrutorë, mbi 500–600 ha ka synuar t’i shpërndajë në të gjithë territorin e vreshta për çdo vit dhe investimet private në vendit, ku përfitimi të jetë i të gjithë fermerëve në industrinë ushqimore janë rritur mbi tri herë. Janë zona të ndryshme dhe t’i drejtojë ato në kërkesat ndarë 21 mijë ha tokë bujqësore gjatë këtyre tre më të domosdoshme të aktivitetit bujqësor, si: në vjetve, toka të cilat kanë qenë lënë djerrë dhe, duke infrastrukturën bujqësore, në shërbimet bujqësore, u konsideruar si toka të refuzuara, janë vënë nën në marketingun bujqësor, por edhe që influenca e ujë mbi 110 mijë ha tokë bujqësore. Është tyre të jetë më e drejtpërdrejtë për nxitjen e përmirësuar furnizimi i tregut me prodhimin vendës, prodhimit vendas. Këtu mund të përmendim projekte që aktualisht është dominues ndaj atij të huaj, pra të bashkëpunimit për rehabilitimin e ujitjes dhe janë ulur importet. Në vitin 1999 në krahasim me kullimit në të gjithë vendin. Është fjala për projektin vitin 1998 importet janë ulur 11%, ndërsa në e dytë me Bankën Botërore, për Agjencinë e gjashtëmujorin e parë të këtij viti në krahasim me Zhvillimit të Zonave Malore, që do të ndikojë direkt gjashtëmujorin e parë të vitit 1999 importet janë ulur në rritjen e prodhimeve bujqësore, në projektet e 14% dhe prirja e tyre për gjashtëmujorin e dytë është shërbimeve në bujqësi, në zhvillimin e sektorëve dhe që të thellohet më tej kjo ulje. Po ashtu për herë të të aktiviteteve më kryesore bujqësore, siç janë ato parë është filluar nga eksporti i prodhimeve të të farërave, të marketingut dhe të kadastrimit të freskëta bujqësore dhe mund të them se brenda tokës. gjashtëmujorit të parë, që sapo e mbyllëm, në Me projektet e zhvillimit, që kanë mbështetje krahasim me gjashtëmujorin e parë të vitit të kaluar nga projekti PHARE i Bashkimit Europian, nga eksportet bujqësore shqiptare janë rritur në masën projektet e USAID-it, nga GTZ-ja etj., do të synohet 12% dhe pritet që rritja të jetë shumë më e madhe, krijimi i kushteve për fermerët shqiptarë, që të sepse dihet që në gjashtëmujorin e dytë shtesa e tregtojnë me më shumë sukses prodhimet e tyre. prodhimit do të jetë akoma më e lartë. Mbështetja nga Buxheti i Shtetit. Investimet dhe Në përfundim, do të thosha se në zbatim të shpenzimet nga Buxheti i Shtetit kanë një rritje të politikës së Qeverisë në fushën e bujqësisë e të ndjeshme vit pas viti. Kështu, investimet e Buxhetit ushqimit në këta tre vjet ne kemi arritur ta kthejmë të Shtetit për ujitjen e kullimin për vitin 2000 janë Shqipërinë gradualisht nga një vend importues e 500 milionë lekë, nga 312 milionë lekë një vit më tregtues të mallrave bujqësore dhe ushqimore në parë dhe 223 milionë lekë në vitin 1997, pra më një vend prodhues. Sigurisht, probleme dhe vështirësi shumë se dyfishi brenda dy vjetësh. ka shumë. Edhe problemet lidhur me koston e
939 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
çmimin e shitjes së prodhimeve bujqësore kanë saktë dhe me vizion e kreditimit: si duhet të lindur si rezultat i rritjes së prodhimit, i furnizimit të kreditosh, ku duhet të kreditosh, si duhet të jetë tregut në mënyrë krejt normale, një proces ky që gjeografia e kreditimit dhe për çfarë objektivash do të jetë në vëmendjen e Qeverisë për ta zgjidhur duhet të kreditosh. Një element shumë i dhe për ta bërë sa më të butë në favor të fermerit rëndësishëm është industria e përpunimit, e cila shqiptar. eliminon dhe shmang pikun e prodhimit bujqësor, Falemnderit! krijon një si valvul për t’u shkarkuar në pikun e Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Ministër! prodhimit bujqësor. Fjalën e ka deputeti Xhaferri. Politika e gjetjes së tregjeve. Ju folët gjatë për Ferdinand Xhaferri – Falemnderit zoti kryetar tregjet, por ishit krejt jashtë realitetit, i ratë një i seancës! spiraleje shumë të gjatë. Është detyra e ministrisë Falemnderit zoti Ministër për shpjegimet! suaj të fillojë të mendojë për një treg real. Është Fillimisht do të thosha se fjala e gjatë nuk do të hapur tregu i Kosovës, pse duhet që maqedonasit thotë se kemi të bëjmë me punë të madhe. Problemi të shesin prodhimet e tyre? Ata mirë bëjnë, se bëjnë i kërkuar në interpelancë ishte shumë i qartë: unë politikën e shtetit të tyre, po pse të mos futet doja të dija për lehtësitë që krijon ministria që ju Shqipëria? Ne kemi dhe një avantazh shumë të mirë drejtoni për trajtimin e prodhimeve bujqësore. Është me Kosovën, sepse shumë prodhime bujqësore, si një e vërtetë e madhe se këtë vit është konstatuar domatja e shumë të tjera, që piqen 2-3 muaj përpara një dëshirë e fermerëve për punë, pra kemi rritje të se në Kosovë, fare mirë mund të shkojnë në Kosovë. prodhimit. Ka ndihmuar këtu dhe fakti se ka qenë Politikën e gjetjes së tregjeve e bëjnë shumë shtete, një vit i mbarë, por kësaj dëshire dhe këtij vullneti të dhe kjo është indirekt si një lloj subvencionimi. Pra, fermerëve për punë i kundërvihet mungesa e vullnetit edhe këtu ju nuk ishit aspak konkret dhe i ratë gjerë të shtetit për të bërë detyrën e tij si kujdestar, për e gjatë. të bërë detyrën e tij si rregullator. Problemi i Për sa i takon mungesës së shoqatave të Ministrisë së Bujqësisë nuk është të bërtasë se fermerëve, një fenomen vihet re aktualisht: fshatari, “kemi rritur prodhimin bujqësor”, sepse Ministria e fermeri detyrohet ta shesë shalqirin me 30-40 lekë, Bujqësisë nuk prodhon, detyra e Ministrisë së edhe 50 lekë, dhe matrapazët e vegjël, këta që Bujqësisë është të mendojë se çdo të bëhet pesë detyrohen t’ia blejnë atij, e shesin me 150 lekë. Këtu vjet prapa, çdo të bëhet dhjetë vjet prapa dhe, në ka një shpërputhje shumë të madhe në kosto, nuk qoftë se fermeri sot ka prodhuar dhe detyrohet të mund të mbrohet kjo me parimin e konkurrencës shesë nën kosto, do të thotë se fermeri nuk do të së lirë, që ta blesh me 50 lekë e ta shesësh me 150 jetë i interesuar të mbjellë, do të thotë se vite më lekë. Këtu ka një shkatërrim të konkurrencës dhe pas do të kemi rënie të prodhimit. Ky është problemi këtë fenomen duhet ta analizojë Ministria e që kemi ne sot aktualisht dhe kjo është ajo që duhet Bujqësisë, me qëllim që të krijojë lehtësi për më të mendojë Ministria e Bujqësisë. pas. Dhe aktualisht fermeri shqiptar në krahasim Aktualisht cilat janë pengesat kryesore që me fermerët e Evropës Lindore erdhi më i pengojnë apo nuk mbrojnë prodhimin vendës, pra painformuari, erdhi më i shkatërruari, erdhi më i cilët janë ata që e atakojnë prodhimin vendas kolektivizuari. Me këtë bujqësi të fragmentarizuar bujqësor? Nga njëra anë është mungesa e që kemi ne, ku çdo familje fermere ka nga 4-5 infrastrukturës, ndërsa elementi i dytë, që ju nuk e dynymë tokë, është e kuptueshme që fermeri si përmendët fare, është kontrabanda. Kur thashë individ nuk mund të kthehet në biznesmen. Është “konstatohet mungesa e vullnetit të shtetit për t’iu detyra juaj që me kualifikime të krijoni shoqatat e përgjigjur kësaj dëshire të fermerëve”, do të ishte biznesmenëve fermerë, me idenë që edhe ky shumë pozitive sikur shteti të rrinte e të vështronte, problem të avancojë përpara. por këtu është më keq, sepse në qoftë se fshatari Sikurse shihet, problemet që atakojnë prodhimin prodhon grurë dhe shteti lejon kontrabandën, kjo do bujqësor vendas janë të shumta. Këto probleme nuk të thotë, me fjalë të tjera dhe e thënë fare qartë, se i kemi vetëm ne, por i kanë të gjitha vendet, i kanë shteti shkel me këmbë atë që fshatari prodhon. Ky kaluar të gjitha vendet, por vizioni i shtetit për të është një shqetësim shumë i madh dhe ju nuk e mbështetur fermerin duket nga masat që merr, por thatë në fjalën tuaj se prodhimi bujqësor vendas është nuk është e thënë që do të merren të gjitha masat. i atakuar nga kontrabanda. Mungon një politikë e Për shembull, Italia, për të balancuar problemin e
940 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tregjeve të drithit, arrin që tepricat i mbledh, i mbledh Shqipëri dhe, po qe se ne nuk do të kishim ndërtuar vetë shteti. Spanja, për të hapur tregje në drejtim të në këta tre vjet sistemin e ujitjes në mbi 110 mijë ha Bashkimit Europian, meqenëse ka një strukturë tokë – po e përsëris: mbi 100 mijë ha tokë në tre prodhimi sikurse Italia, subvencionon transportin për vjet të vëna nën ujë – kjo situatë do të ishte fermerët. Diku tjetër mbështetet infrastruktura, por katastrofike për Shqipërinë, pra jo që nuk do të këtu edhe këto zhvillime që bëhen në infrastrukturë, kishim prodhim të bollshëm e tepricë prodhimi, por, edhe këto ndërhyrje që bëhen, bëhen në bazë të si i thonë fjalës, do të hanim dynjanë. interesave të politikanëve, nuk bëhen ndërhyrjet në Në lidhje me atë që thuhet se nuk është detyra infrastrukturën rurale sipas nevojave të bujqësisë. e Ministrisë së Bujqësisë që të rritë prodhimin, unë Kjo është detyra juaj. Ju jeni aty për të mbrojtur do të thosha se Ministria e Bujqësisë, si një fermerin dhe paguheni nga shoqëria shqiptare për segment i Qeverisë shqiptare, zbaton politikat e të mbrojtur politikat e bujqësisë. Mbani dhe një emër Qeverisë, punon për të implementuar strategjinë e si kryetar i partisë së fermerëve (L. Xhuveli është gjelbër dhe pikërisht në saje të implementimit e të kryetar i Partisë Agrare), por fatkeqësisht në të zbatimit të kësaj strategjie, të të tëra atyre kushteve gjithë fjalën tuaj unë nuk konstatova asnjë e të infrastrukturës bujqësore që është krijuar në predispozicion. Shqipëria vite më pas do të detyrohet Shqipëri në këta tre vjet me ritme shumë të shpejta, të përballet me rënien e prodhimit, sepse aksioma është bërë e mundur rritja në mënyrë progresive e është fare e thjeshtë: fshatari, në qoftë se nuk shet, prodhimit, dhe në mënyrë të veçantë këtë vit, kur nuk prodhon, dhe fshatari që nuk prodhon, do të kemi një akumulim më të madh të faktorëve pozitivë thotë se nuk do të mbjellë. Është detyra juaj të dhe pakësim të faktorëve negativë ose kufizues të mendoni për politikat se si duhet të kalojë kjo. rritjes së prodhimit. Unë këto kisha ndër mend t’i ndaja me ju, Këtu u bë një profeci se rritja e prodhimit në gjithmonë me dëshirën e mirë për të menduar vitet e ardhshme do të bjerë. Tani, të më falni, por konkretisht, me idenë që kjo rritje e prodhimit do të më lejoni të përdor logjikën time si ekspert në bujqësor që është konstatuar këtë vit të ketë këtë fushë: nuk ka si të bjerë prodhimi kur ke rritur vijueshmëri, të ketë qëndrueshmëri e të mos jetë si sipërfaqen e ujitshme, kur ke rritur sipërfaqen e një vegim i shkurtër. kulluar, kur ke mundësi të rritësh sasinë e plehrave Falemnderit! çdo vit, kur ke rritur sipërfaqen e serrave, kur ke Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Xhaferri! rritur sipërfaqen e vreshtave, të pemëve frutore e të Zoti Ministër, do të bëni komente shtesë? ullinjve (të cilat të mbjella e të mirëmbajtura për vite Urdhëroni! të tëra, në 5-6 vjet të qeverisë paraardhëse u Lufter Xhuveli – Duke vlerësuar dhe respektuar shkatërruan), kur ke ndërtuar politika të tilla shqetësimin e deputetit Xhaferri, do të doja të jepja favorizuese që kanë të bëjnë me kufizimin e disa shpjegime e sqarime për ato probleme që u konkurrimit të pandershëm, ose të pabarabartë dhe ngritën si nga pozita e ministrit të Bujqësisë e efektit të tij me prodhimin e huaj në favor të prodhimit Ushqimit, po natyrisht, brenda këtij pozicioni që vendas. Nuk ka si të ndodhë kur nga vetëm 15 rrethe kam, nuk mund të mos shpreh mendimin tim dhe që kanë qenë në vitin 1997 të ndihmuara nga nga këndvështrimi profesional. Shërbimi Këshillimor, aktualisht në Shqipëri shërbimi Zoti Xhaferri theksoi se fjala ime ishte e gjatë. këshillimor falas për fermerët është i shtrirë në 36 Unë vetëm desha të shpreh respektin për deputetin, rrethe të vendit. Nuk ka si të ndodhë kur ne në mënyrë që fjala ime të ishte sa më shpjeguese, paralelisht po ngremë tani edhe shërbimin privat, sa më e qartë dhe sa më konkrete, dhe mendoj se aktualisht kemi të ngritura në Durrës e në Fier ishte e tillë. qendra rajonale dhe do të ngrihen edhe qendra të Deputeti Xhaferri, duke dhënë mendimin e tij, tjera. Nuk ka si të ndodhë kur kemi një rritje të theksoi se prodhimi i këtij viti lidhet me faktin që përqendrimit të shkallës së blegtorisë, të numrit të është një vit i mbarë bujqësor, por është e pranuar fermave që janë me mbi 50 krerë lopë dhe të fermave nga të tërë se ky është ndër vitet më të vështira blegtorale në blegtorinë e imët me mbi 100 krerë bujqësore që kemi kaluar deri tani. Nuk ka pasur bagëti. Pra, janë shumë e shumë faktorë të tjerë, asnjëherë ndonjë rast të tillë që në muajin maj apo kështu që, sido që të jenë kushtet klimatike, edhe në muajin qershor të ketë temperatura kaq të larta, në kushte shumë të vështira klimatike, efekti do të të cilat nuk janë regjistruar për dekada të tëra në ndihet, por do të jetë minimal. Po qe se nuk do të
941 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
merreshin këto masa mbështetëse, po qe se nuk ndihmohet dhe fshatarët janë duke u përkrahur për do të kishim një akumulim të tillë progresiv të rritjes këtë çështje. Mund të përmend faktin se deri tani së efektit të faktorëve favorizues dhe mbështetës janë ngritur 350 shoqata për përdorimin e ujit, 12 me infrastrukturë, domosdo që efektet do të ishin federata për përdorimin e ujit, 120 shoqata të shumë herë më të mëdha dhe negative. bashkësisë së fermerëve për të prodhuar dhe për të Në lidhje me politikat e kreditimit do të thosha tregtuar prodhimet e tyre. se ne kemi marrë një shtet kur kreditimi 100% ishte Në lidhje me atë që thatë se kemi një bujqësi i dështuar, sepse bota e ndihmoi Shqipërinë, i dha tepër të fragmentarizuar me 0.4–0.5 ha për një fermë, kredi, por ato u shpërdoruan, u vodhën dhe nuk u do të thosha se bujqësia është vërtet e kthyen. Është fakt se Banka Agrare e Shqipërisë fragmentarizuar, është një fakt, por shifra duhet falimentoi me një bilanc negativ mbi 40 milionë ndryshuar nga 0.4–0.5 ha, në 1.3–1.4 ha për fermë dollarë dhe ka qenë një punë shumë e vështirë që dhe rritjes së madhësisë mesatare të fermës i të rifitohej besimi te donatorët e huaj dhe te bankat shërben legjislacioni dhe kuadri ligjor që ne kemi për dhënien e kredisë e për rritjen e masës së hartuar për tokën. Mund t’ju përmend vetëm dy shifra: kredisë. Është fakt se aktualisht ne kemi tani një në vitin 1997 nuk ka pasur asnjë transaksion të situatë tepër optimiste, do të thosha, që premton tokës bujqësore, në fund të vitit 1999 kanë qenë 9 shumë në përmirësimin e sistemit të kreditimit. Ne mijë transaksione të tokës bujqësore dhe vetëm në jemi të ndërgjegjshëm se kredia që u jepet fermerëve këta gjashtë muaj janë realizuar 15 mijë shqiptarë është e pamjaftueshme. Nevoja janë që transaksione të tokës bujqësore, çka do të thotë të jepej shumë më tepër sesa jepet, veçse kemi një rritje e madhësisë mesatare të fermës bujqësore, futur një besim të madh te fermerët tanë për ta krijimi i kushteve për një intensifikim të mëtejshëm kthyer, dhe ajo që unë përmenda se janë kthyer të bujqësisë. kreditë në 99.7%, është një tregues tepër sinjifikativ Më në fund do të thosha se bujqësia ka shumë se si fermeri shqiptar ndërgjegjësohet për kthimin e probleme, ajo është një sektor i vështirë, por Qeveria kredisë dhe jo për shpërdorimin e saj. Nga ana tjetër, shqiptare me programin e saj, me strategjinë e saj është një tregues tepër sinjifikativ që donatorët e e ka futur bujqësinë në rrugën e zhvillimit, fshatarët huaj, Banka Botërore, shtete të veçanta si Japonia kanë fituar besimin dhe bindjen se në Shqipëri mund etj., duke përfshirë dhe Gjermaninë, janë duke rritur të punohet, mund të jetohet e mund të fitohet. Fakt masën e kredisë dhe të tjera projekte zhvillimi që është se toka është punuar cep më cep dhe ka një ne kemi në proces. rritje të madhe të interesimit nga fshatarësia për të U fol se industrisë përpunimit duhet t’i jepet punuar, për të qëndruar në Shqipëri, për të prodhuar. përparësi. Është një konstatim shumë i drejtë, ne e Falemnderit! kemi vënë këtë ndër prioritetet. Po ju kujtoj se vetëm Namik Dokle – Ju falemnderit! në vitin 1999 janë investuar nga investitorët shqiptarë Zoti Xhaferri, keni një minutë kohë për të folur. privatë 18 milionë dollarë në industrinë ushqimore. Ferdinand Xhaferri – Unë do t’ju lutesha që Ky është një fakt që ka bërë që të rritet prodhimi i të flisja pak më tepër se një minutë, jo për të bërë industrisë ushqimore shqiptare, ka bërë që të replikë me ministrin, por për t’u qartësuar me funksionojnë 16% më shumë në krahasim me një ministrin. Objekti im nuk ishte që ministri të vit më parë punishte në zona kryesisht urbane. Mund deklaronte këtu se në sa cepa është punuar toka, të them dhe faktin tjetër: në lidhje me tregun e por objekti im ishte që ministri të fillojë të mendojë Kosovës ky është një konstatim i drejtë, ky është se edhe në vitet e ardhshme toka do të punohet po një objektiv yni, por nga një vend, siç thashë që cep më cep. kemi importuar, këtë vit ne kemi eksportuar vetëm Nuk është faji im që ministri nuk do ta kuptojë në Kosovë 570 tonë patate, kemi eksportuar dhe se rritjen e prodhimit vendas nuk e mbajnë dhe nuk vazhdojmë të eksportojmë lëngje frutash, ujë dhe janë garanci projektet që ai përmendi, por garancia produkte të tjera. Nuk janë eksportuar ndonjëherë më e madhe është ulja e kostos së prodhimit, nga Shqipëria në vende të tjera, duke përfshirë dhe garancia më e madhe për prodhimin vendas është Kosovën. gjetja e tregjeve, është kërkesa dhe oferta. Ministri Lidhur me shoqatat e fermerëve, do të thosha të jetë i sigurt se, në qoftë se do të vazhdojë se është një proces që ne e kemi përfshirë në kontrabanda e miellit, fshatarët nuk do të mbjellin strategjinë e gjelbër, është një proces që po grurë. Ministri të jetë i sigurt se, në qoftë se vendet
942 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
fqinje bëjnë politika subvencionuese për politikat deputetët përkatës që të flasin në emër të bujqësore, bëjnë politika subvencionuese për komisioneve të tyre. karburantet, kostoja jonë e prodhimit do të jetë më Zoti Ndrecë Pema në emër të Komisionit për e lartë dhe fshatarët nuk do të jenë më të interesuar Rendin dhe SHISH-in. të prodhojnë, sepse prodhimi nuk do t’u shitet apo Ndrecë Pema – Komisioni për Rendin dhe do t’u shitet nën kosto. Këto janë elementet kryesore SHISH-in në mbledhjen e tij e ka shqyrtuar që e balancojnë apo e mbajnë të balancuar këtë projektligjin “Për gradat në Policinë e Shtetit”. Pas çështje. Fakti që përmendi se kemi eksportuar 560 dëgjimit edhe të specialistëve të Ministrisë së Rendit tonë patate, të lutem, përveç mangësive që ka si Publik, ai është shprehur dakord që ky projektligj të interpelancë, mos ta kthejmë edhe në qesharake, kalojë në seancë plenare për miratim. sepse 560 tonë patate mund të jenë objektiv i një Falemnderit! fermeri, por Shqipëria ka 500 mijë fermerë dhe Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Pema! ministri i Bujqësisë nuk mund t’i përmendë si shifër Zoti Hazizi në emër të Komisionit të Ligjeve. për t’u deklaruar në Parlament 15 kamionë, kur nga Sokol Hazizi – Edhe Komisioni i Ligjeve në Maqedonia maunat e eksportit janë në varg. mbledhjen e tij mori në shqyrtim këtë projektligj, i Unë do t’ju sugjeroja se është momenti që cili synon të bëjë përcaktimin ligjor të pozicionit të duhet të fillojmë të mendojmë mirë për këtë çështje, ri të punonjësve të policisë në raport me punonjësit është një shqetësim shumë i madh që kjo e administratës publike dhe në ndryshimin nga vijueshmëri e prodhimit të ruhet. Problemi është sistemi i gradave të forcave të armatosura. Komisioni shumë i qartë: në qoftë se fshatari do të prodhojë dëgjoi dhe shpjegimet që dha specialisti i Ministrisë dhe prodhimi nuk do t’i shitet, kjo do të thotë se së Rendit dhe, duke qenë se nga pikëpamja ligjore fshatari nuk do të jetë i interesuar të mbjellë dhe e projektligji është në përputhje me Kushtetutën dhe gjithë kjo linjë që është ruajtur do të shkatërrohet. ligjin për Policinë e Shtetit, në parim u shpreh dakord Falemnderit! për miratimin e tij në seancë plenare. Namik Dokle – Zoti Ministër, keni fjalën, vetëm Vërejtjet ne i kemi paraqitur në relacion dhe, jo shumë gjatë, se kështu: shto ujë e shto miell, kur të vijmë te diskutimi i tij nen për nen, ne do të nuk do të mbarojmë. bëjmë ndërhyrjet përkatëse. Lufter Xhuveli – Unë fare shkurt do të theksoja Ju falemnderit! vetëm këtë fakt: shqetësimet ne i njohim, Qeveria Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Hazizi! është vazhdimisht e interesuar që t’u japë një Ka ndonjë deputet pyetje për këtë projektligj? përgjigje pozitive këtyre shqetësimeve dhe së fundi Nuk shikoj të ketë pyetje, ka ndonjë deputet që do të doja të theksoj faktin se negociatat që ne dëshiron të marrë fjalën? zhvilluam me përfaqësuesit e zhvillimit evropian më Zoti Pema. 5 qershor, kemi rënë dakord për një tregti asimetrike Ndrecë Pema – Ju falemnderit! me vendet e Bashkimit Europian, çka do të thotë Projektligji që është paraqitur sot për miratim se Shqipëria do të ketë mundësi të eksportojë në këtë seancë plenare është ndër më të produktet e saj me taksë doganore zero në vendet rëndësishmit pas ligjit për Policinë e Shtetit, i cili e Bashkimit Europian, gjithashtu do të ketë mundësi hap rrugën dhe ndez dritën jeshile për të bërë që të vërë progresivisht dhe sipas sezoneve, barriera reformën e plotë dhe institucionale në policinë doganore në produktet që do të importohen nga shqiptare. Duke qenë pjesë e rëndësishme e vendet e Bashkimit Europian. Pra, ky është një hap reformës për rregullimin e personelit të policisë, ky më tej drejt lehtësimit të gjetjes së tregjeve dhe të ligj bën të mundur për herë të parë vendosjen e realizimit të tyre dhe këto kanë qenë në harmoni kritereve të sakta e të qarta profesionale për karrierën me negociatat dhe bisedimet që janë bërë në kuadrin policore. Me këtë ligj u pritet rruga praktikave të e pranimit të Shqipërisë në OBT. gabuara, ndërhyrjeve personale dhe ngritjeve të Falemnderit! pamerituara në hierarkinë e policisë shqiptare, gjë, Namik Dokle – Ju falemnderit! që në shumë raste e ka dëmtuar jo pak punën e Kalojmë tani në shqyrtimin e projektligjeve që strukturave të policisë, duke ulur e goditur kemi në rendin e ditës. I pari në radhë për t’u efektivitetin e luftës kundër krimit. shqyrtuar është projektligji “Për gradat në Policinë Për herë të parë në mënyrë të saktë e precize e Shtetit”. Lidhur me këtë projektligj do të ftoj janë përcaktuar kriteret dhe rregullat strikte që
943 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mundësojnë ngritjen e merituar në hierarkinë e të Namik Dokle – Dakord, falemnderit! gjitha strukturave të policisë. Projekti nuk lë asnjë Në emër të Grupit Parlamentar të PSD-së? hapësirë për dëshira subjektive, për ndërhyrje nga Dakord. askush dhe në asnjë rast; tanimë kushdo që kërkon Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë të bëjë pjesë në strukturat e policisë shqiptare duhet Demokratike? Dakord. ta ketë të qartë se kjo varet nga përpjekjet, nga Në emër të Grupit të Partisë Socialiste? Dakord. këmbëngulja si dhe nga aftësitë profesionale të çdo Ju falemnderit! individi. Puna dhe rezultatet, kontributi profesional Atëherë, e quajmë të ezauruar diskutimin e këtij dhe shkalla gjithnjë në rritje e përgatitjes do të jenë projektligji dhe mendoj që votimin e të gjitha themelet mbi të cilat do të ngrihet e ardhmja e kujtdo projektligjeve që ne kemi sot në rendin e ditës, me që do të pranojë të punojë në organet e rendit. Me këtë ritëm të mirë pune, mund ta bëjmë rreth orës miratimin e këtij ligji nga Kuvendi merr fund një herë 13:00, ndoshta pak më përpara, por gjithsesi po e përgjithnjë praktika e gabuar që të dhuronte gradën fiksojmë orën 13:00. Sekretaria të njoftojë deputetët për shkak të emërimit në vendin e punës në se votimi i projektligjeve do të bëhet rreth orës 13:00. strukturat policore. Tashmë ligji që kemi përpara Kalojmë në projektligjin tjetër. Ju lutem njoftoni kërkon të kesh përgatitjen e caktuar profesionale e, ministrin e Arsimit, sepse ka ardhur për një ligj që për rrjedhojë, dhe shkallën e gradës, nivelin e gradës ka të bëjë me ratifikimin e marrëveshjes së kredisë për t’u emëruar në një vend në policinë shqiptare. së zhvillimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Ligji në këtë drejtim sjell edhe një të re tjetër: duke Shoqatës Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për futur për herë të parë dhe konkurrimin për një vend projektin e reformës në arsim. Këtë projektligj e kanë në polici. Si rrjedhojë e detyrimeve që vijnë nga ligji parë disa komisione. Atëherë, unë do t’jua jap fjalën themelor për Policinë e Shtetit si ligji bazë i sipas radhës. veprimtarisë së policisë, me këtë ligj që do të Komisioni i Jashtëm. Zoti Pëllumbi. miratojmë ne sot, fillon funksionimin struktura e re Servet Pëllumbi – Dakord jemi. ligjore, komisioni i gradimeve në polici, duke mbyllur Namik Dokle – Komisioni i Arsimit, Kulturës, përfundimisht çdo shteg për veprime subjektive. Shkencës dhe Sporteve. Zoti Vejsiu. Përfundimisht, i ftoj kolegët që ta votojmë këtë Ylli Vejsiu – Edhe ne jemi dakord. projektligj. Nga ana tjetër, edhe në emër të komisionit Namik Dokle – Ju falemnderit! do të doja t’u tërhiqja vëmendjen Këshillit të Komisioni i Ekonomisë, Financave dhe Ministrave, Ministrisë së Rendit Publik për një punë Privatizimit. Zoti Malaj. edhe më efektive në paraqitjen e ligjeve të tjera në Arben Malaj – Ju falemnderit! Kuvend, si detyrime të ligjit bazë për Policinë e Gjatë diskutimit të kësaj marrëveshjeje deputetët Shtetit, me qëllim që të bëhen plotësimet e duhura shikojnë faktin se nëpërmjet saj është arritur të dhe të bëhet plotësisht i mundur ndërtimi kompleks merret një kredi prej 12 milionë dollarë amerikanë, e bashkëkohor i të gjitha strukturave të policisë një shifër kjo e konsiderueshme, që do të investohet shqiptare si garanci për intensifikimin e luftës dhe për arsimin. Njëkohësisht komisioni konstaton se për goditjen e krimit, në veçanti atij të organizuar, vetëm gjysma e kredisë do të përdoret për kërkesë kjo e opinionit të shëndoshë publik shqiptar, rehabilitimin e 55 shkollave, ndërkohë që në zonat por edhe e miqve të Shqipërisë. e mbipopulluara si rezultat i lëvizjes demografike të Ju falemnderit! popullsisë ka nevojë për ndërtime të reja, ndërsa Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Pema! pjesa tjetër e kredisë do të përdoret për hartimin e Ka ndonjë deputet tjetër për ta marrë fjalën politikave, krijimin e sistemit të menaxhimit e të përpara se të kalojmë në opinionet e grupeve informacionit në sistemin e arsimit. parlamentare? Nuk ka. Në kuadër të ratifikimit të kësaj marrëveshjeje Atëherë, në emër të grupit “Qendra e bashkuar” komisioni i rekomandon Ministrisë së Arsimit dhe kush e do fjalën? Nuk ka deputet prezent nga ky Shkencës të ngrejë strukturat e nevojshme për grup. menaxhimin e marrëveshjes dhe brenda kuadrit të Në emër të grupit “E djathta e qendrës” kush e kësaj kredie të gjejë mundësi për ndërtimin e do fjalën? shkollave në zonat e mbipopulluara. Zoti Ndreu. Komisioni është dakord për ratifikimin e Remzi Ndreu – Dakord. marrëveshjes.
944 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Namik Dokle – Falemnderit, zoti Malaj. politikat e ndryshme të zhvillimeve arsimore (ky Zoti Hazizi në emër të Komisionit të Ligjeve. këshill tashmë është ngritur); është kërkuar të Sokol Hazizi – Jemi dakord. ngrihet dhe një strukturë e re në ministri, dhe kjo Namik Dokle – Ju falemnderit! mbas ratifikimit të kësaj marrëveshjeje, miratimit të Ka pyetje ndonjë deputet? Nuk ka. Dëshiron saj në Parlament, do të ngrihet shumë shpejt. ndonjë deputet të marrë fjalën? Jo. Atëherë, zoti Në të vërtetë, kjo kredi që i jepet arsimit, 12 Ministër e keni fjalën ju, përpara se të flasin grupet milionë dollarë, është në vazhdën e disa parlamentare. donacioneve të tjera, të një kredie që ka kaluar Ethem Ruka – Meqenëse kjo marrëveshje ka tashmë nga fondi i OPEK-ut, që destinohet kaluar në të gjitha komisionet parlamentare, edhe gjithmonë në fushën e infrastrukturës dhe që shkon unë i falënderoj për mbështetjen lidhur me këtë kredi rreth 5 milionë dollarë, është në kuadrin e një ndihme që i jepet arsimit. që ka dhënë qeveria italiane me 6.1 miliardë lireta, Dëshiroj të bëj vetëm një koment të vogël. përafërsisht është 4-5 milionë dollarë, gjithashtu për Kjo marrëveshje është fryt i negociatave jo shumë infrastrukturën shkollore dhe shpresojmë që me të gjata, por efektive me Bankën Botërore, e cila ka realizimin e këtyre projekteve vërtet do të ndryshojë financuar më parë një projekt në fushën e arsimit në mënyrë të ndjeshme infrastruktura shkollore, për ndërtimin e shkollave të arsimit bazë, të arsimit veçanërisht në zonat e mbipopulluara në Shqipëri. tetëvjeçar. Kjo kredi është mbaruar dhe menjëherë Kjo kredi është shumë e leverdishme. Ju e keni pas krizës së Kosovës ata patën idenë që të studiuar dhe i keni parë kushtet e tyre, afati i ndihmojnë arsimin shqiptar për dëmet që ai pësoi realizimit të saj është gati 3–3.5 vjet, por ne kemi nga mbingarkesa e infrastrukturës së arsimit. biseduar që, në qoftë se ministria jonë do t’i Ne menduam që t’u jepnim një frymëmarrje më disbursojë shpejt paratë, ato mund t’i harxhojë edhe të gjerë negociatave me Bankën Botërore. Jemi për një vit apo një vit e gjysmë. Ne presim vetëm shumë të kënaqur nga negociatat që kemi pasur miratimin nga Parlamenti, janë marrë të gjitha masat me ekspertët e bankës. Në fillim kredia u konceptua që ajo të bëhet sa më shpejt funksionale. me 5 milionë dollarë, pastaj, mbi bazën e Falemnderit! argumenteve, u rrit në 7.5 milionë dollarë, u rrit deri Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Ruka! në 10 milionë dollarë dhe në fund fare u shtuan dhe Zoti Gjiknuri e ka kërkuar fjalën. dy milionë të tjerë për t’u bërë 12 milionë dollarë. Lekë Gjiknuri – Unë kisha një pyetje për të Kjo kredi ka një sërë komponentësh të rëndësishëm; bërë. E shtypa dhe butonin, por ju nuk e patë, një komponent që është në fushën e infrastrukturës, prandaj, në qoftë se ka mundësi, mund ta bëj këtë për të cilën ne kemi shumë nevojë, ashtu siç tha pyetje? dhe zoti Arben Malaj, por ka dhe komponentë të Namik Dokle – Posi, mund ta bëni pyetjen. tjerë, të cilët janë me të vërtetë të rëndësishëm. Lekë Gjiknuri – Pyetja është në vijim të Një pjesë e kredisë është lënë për zhvillim diskutimit të zotit Malaj: këto raportet i caktojmë iniciativash, që do të thotë mbështetje për reformën ne apo janë të imponuara nga donatorët për çështjen arsimore në drejtim të përmbajtjes së shkollës në e ndarjes së parave për ndërtime dhe për aktivitete Shqipëri. të tjera? Negociatat janë zhvilluar në një ritëm normal; Namik Dokle – Ju falemnderit! ne jemi të kënaqur dhe duam që kjo marrëveshje të Zoti Ruka, do t’i përgjigjeni ju pyetjes? ratifikohet sa më shpejt që ne ta bëjmë funksionale, Ethem Ruka – Po. duke marrë të gjitha masat që ajo të ecë sipas Namik Dokle – Shumë mirë. Urdhëroni, zoti dinamikës së përcaktuar. Sigurisht, për realizimin Ministër! e kësaj marrëveshjeje të dhënies së kësaj kredie u Ethem Ruka – Zoti Gjiknuri, kjo është një pyetje vunë disa kushte nga Banka Botërore, të cilat ne i me shumë interes, sepse gjithmonë në negociatat kemi përmbushur në kohën e duhur. Një nga këto me donatorët e ndryshëm (ndaj janë dhe negociata) kushte ka qenë kthimi i dy ndërmarrjeve tona: i donatorët kanë këndvështrimet e tyre. Sigurisht, ne Ndërmarrjes së Prodhimit e të Shpërndarjes së Librit parashtrojmë nevojat tona, por gjithsesi në këtë kredi në shoqëri anonime, dhe kjo gjë është realizuar; që jepet, ne kemi arritur në një konsensus të plotë. është kërkuar të ngrihet një këshill pranë ministrit Nuk janë shifra të imponuara, janë shifra të arritura të Arsimit për të konsultuar dhe për të diskutuar me një konsensus dhe me një debat të gjatë që
945 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
është bërë me specialistët e ardhur këtu në ministrinë Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Malaj! tonë në Tiranë dhe të grupit të ministrisë që shkoi Atëherë, e kalojmë edhe këtë projektligj, i në Bankën Botërore në Uashington. Këto negociata gatshëm për t’u votuar rreth orës 13:00. nuk ishin të shkurtra, zgjatën disa ditë, por ne Kalojmë në projektligjin tjetër: projektligji “Për arritëm në një konsensus të plotë, sepse në këtë ratifikimin e marrëveshjes së kredisë e të zhvillimit kredi, po ta shikoni, pjesa e luanit është në fushën ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës e infrastrukturës, meqenëse nevojat janë me të Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për projektin e vërtetë shumë, shumë të mëdha. asistencës teknike në sektorin financiar”. Problemi që është diskutuar me Bankën Lidhur me këtë ligj kemi opinionet e komisioneve Botërore, të paktën për arsimin, ka qenë problemi i përkatëse. zhvillimit të kapaciteteve të brendshme për Zoti Malaj në emër të Komisionit të Ekonomisë, menaxhimin e arsimit në Shqipëri. Ndoshta në fillim Financave dhe Privatizimit. këndvështrimet kanë qenë të ndryshme, specialistët Arben Malaj – Komisioni është dakord që e bankës kanë pasur idenë që të financojnë marrëveshja të ratifikohet. gjithmonë për rritjen e kapaciteteve institucionale, Namik Dokle – Ju falemnderit! në një kohë që këndvështrimi i ministrisë ka qenë Zoti Hazizi në emër të Komisionit të Ligjeve. në përkrahje të kësaj ideje, por duke insistuar që Sokol Hazizi – Edhe ne jemi dakord. krahas rritjes së kapaciteteve institucionale të Namik Dokle – Ju falemnderit! brendshme të sferës së arsimit duhet të financohet Ka ndonjë deputet për të bërë pyetje? Nuk ka. drejtpërdrejt dhe në fushën e reformës, veçanërisht Ka ndonjë deputet dëshirë për të folur për këtë në rritjen e cilësisë së arsimit në Shqipëri. Për këtë marrëveshje? Nuk ka. janë lënë gati 2-3 milionë dollarë, gjë që është një Në emër të grupeve parlamentare. përjashtim që ka bërë Banka Botërore, e cila nuk “E djathta e qendrës”? Është dakord. lejon pa përcaktuar të gjitha termat e referencës Falemnderit, zoti Selfo! me saktësi, pra është bërë një lëshim, që një pjesë Grupi i PSD-së. Dakord. Falemnderit, zonja e kësaj kredie të përdoret për zhvillim iniciativash Shuli! për rritjen e cilësisë së arsimit në Shqipëri. Grupi i PD-së. Është dakord. Falemnderit, zoti Problemet do të identifikohen së bashku me Murrizi! specialistët e bankës. Shkurt, nuk janë shifra të Grupi i PS-së. Dakord. Falemnderit! imponuara, janë të propozuara nga banka (kuptohet: E quajmë të ezauruar këtë projektligj. janë propozimet tona) dhe në fund kemi arritur në Kalojmë në projektligjin tjetër: projektligji “Për një konsensus të plotë pa probleme, domethënë ratifikimin e konventës evropiane «Për pastrimin, nuk kemi ndonjë dhimbje për këto shifra dhe për depistimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të projektet, komponentët që përbëjnë këtë krimit»”. marrëveshje. Lidhur me këtë projektligj fjalën e ka zoti Pëllumbi Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Ministër! në emër të Komisionit të Jashtëm. Kalojmë, atëherë, në opinionet e grupeve Servet Pëllumbi – Jemi dakord. parlamentare. Namik Dokle – Zoti Pema në emër të Në emër të grupit “Qendra e bashkuar” nuk e Komisionit të Rendit dhe SHISH-it. dëshiron njeri fjalën? Në emër të grupit “E djathta e Ndrecë Pema – Komisioni për Rendin dhe qendrës”? Zoti Selfo. SHISH-in, pasi e shqyrtoi marrëveshjen për Hysen Selfo – Dakord. ratifikimin e konventës evropiane “Për pastrimin, Namik Dokle – Ju falemnderit! depistimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të Në emër të Grupit të PSD-së? Zoti Aliko. krimit”, u shpreh dakord për miratimin e saj në Haxhi Aliko – Dakord jemi. seancë plenare. Namik Dokle – Ju falemnderit! Ju falemnderit! Në emër të Grupit të PD-së? Zoti Murrizi. Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Pema! Myslim Murrizi – Jemi dakord. Zoti Hazizi në emër të Komisionit të Ligjeve. Namik Dokle – Ju falemnderit! Sokol Hazizi – Jemi dakord. Në emër të Grupit të PS-së? Zoti Malaj. Namik Dokle – Ju falemnderit! Arben Malaj – Edhe ne jemi dakord. Ka pyetje ndonjë deputet? Nuk ka.
946 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Dëshiron ndonjë deputet të marrë fjalën? Jo. gjeneraliteteve të atij që e mban pasaportën Atëherë, në emër të grupeve parlamentare Namik Dokle – Ndonjë deputet tjetër dëshiron Zoti Selfo? Dakord. Ju falemnderit! ta marrë fjalën? Nuk ka. Zonja Shuli? Dakord. Ju falemnderit! Atëherë, kalojmë në opinionet e grupeve Zoti Murrizi? Dakord. Ju falemnderit! parlamentare. Zoti Malaj? Dakord. Ju falemnderit! Grupi “Qendra e bashkuar”. Jo. Ju falënderoj për racionalitetin e punës dhe “E djathta e qendrës”. Nuk ka njeri. ndoshta unë bëra një gabim që njoftova orën 13:00 Partia Socialdemokrate? Zonja Shuli. Dakord. për votimin. Siç po shihet, mund të jemi të gatshëm Partia Demokratike? Dakord. më shpejt. I lutem sekretarisë të njoftojë deputetët Partia Socialiste? Dakord. të jenë të gatshëm se do të votojmë. Kalojmë në diskutimin e projektligjit tjetër. Sipas Kalojmë në projektligjin tjetër: projektligj “Për radhës tani është projektligji “Për disa ndryshime një shtesë në ligjin nr. 8550, datë 18.11.1999, «Për në ligjin nr. 8030, datë 15.11.1995, «Për kontributin statusin e deputetit»”. Lidhur me këtë ligj, zoti Hazizi e shtetit për familjet e pastreha»”. për Komisionin e Ligjeve. Lidhur me këtë projektligj kam relacionet e Sokol Hazizi – Komisioni u njoh me propozimin Komisionit të Industrisë dhe Transportit, kam e paraqitur dhe duke qenë se ai plotëson një boshllëk relacionin e Komisionit të Punës dhe Çështjeve në kreun e tretë të ligjit të mësipërm, që ka të bëjë Sociale, kam relacionin e Komisionit të Ekonomisë, me marrëdhëniet financiare, në parim është dakord Financave dhe Privatizimit, por ndërkohë mungon që projektligji të kalojë për miratim në seancë relacioni i Komisionit të Ligjeve. plenare. Në aspektin juridik projektligji nuk bie në Zoti Hazizi, ju lutem. kundërshtim me ndonjë normë kushtetuese apo Sokol Hazizi – Komisioni i Ligjeve është dispozitë tjetër ligjore. tërhequr për të vazhduar mbledhjen e lënë përgjysmë Namik Dokle – Ju falemnderrit! dje dhe pardje për këtë projektligj për të nxjerrë Deputetët kanë pyetje? relacionin përfundimtar të raportit të këtij projektligji Ka ndonjë diskutim? Zoti Zëri. me Kushtetutën dhe me ligjet e tjera organike. Si Pavli Zëri – Zoti Dokle, normalisht unë kam përfaqësues i Komisionit të Ligjeve, kërkoj të na një mendim tjetër. Pasaporta diplomatike ka një jepni dhjetë minuta pushim për t’u mbledhur dhe funksion të vetin. Në asnjë vend të botës në për të vazhduar punën tonë. pasaportën diplomatike nuk shënohen gjëra plus Namik Dokle – Ne kemi mbaruar punë, ky përveç asaj që i takon atij që e mban. është ligji i fundit për shqyrtim. Në qoftë se Komisioni Unë do të kisha një propozim tjetër. E kuptoj i Ligjeve duhet të mblidhet, atëherë ju lutem, se në vështirësinë që kanë deputetët për të nxjerrë fëmijët votimin e ligjeve unë dua të kem patjetër prezencën jashtë shtetit e për t’i shënuar në pasaportë emrat e komisionit tuaj, meqenëse për disa nga e tyre. Në të gjithë botën shtetasit e çdo vendi që projektligjet, sidomos për ligjin për gradat në dalin jashtë shtetit, pajisen me pasaportë që në ditën Policinë e Shtetit, ka edhe sugjerime konkrete e që lindin. Pra, në momentin që një fëmijë, qoftë dhe propozime për ndryshime nga komisioni juaj. dyditësh, del jashtë shtetit, ai pajiset me pasaportë. Natyrisht, ndryshimet janë të vogla, por duhet Unë do të propozoja që Qeveria të marrë një vendim respektuar mendimi për katër ose pesë nene. që të gjithë shtetasit e Shqipërisë të kenë të drejtë Kështu që tani do të bëjmë një çerek ore pushim të pajisen me pasaportë për të dalë jashtë shtetit. dhe më 12:20 fillon votimi i të gjitha projektligjeve Një deputet – Është bërë. që shqyrtuam, dhe pastaj bëjmë dhe shqyrtimin e Pavli Zëri – Në qoftë se është bërë, atëherë këtij projektligji që keni ju. kjo që po bëjmë ne sot është kot fare, se unë nuk Atëherë, bëjmë një pushim. Në orën 12:20 fillon mendoj që një njeri me një pasaportë diplomatike, votimi. që mund të ketë dhe nëntë fëmijë, dhe shyqyr Zotit ne bëjmë shumë, të vihen të gjithë fëmijët në (Pas pushimit) pasaportë, mund të ketë dhe një funksion shtetëror Namik Dokle – Rifillojmë seancën. dhe nuk e di çfarë figure bëhet. Unë jua thashë edhe Hapet votimi për prezencën. Mbyllet votimi. Kemi një herë se në asnjë vend të botës në një pasaportë maxhorancë të plotë, sepse të gjitha këto janë ligje diplomatike nuk shtohet asgjë tjetër përveç që votohen me shumicë të thjeshtë.
947 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kalojmë në votimin e projektligjit “Për gradat në reformës në arsim”. Policinë e Shtetit”. Kush është dakord në parim? Kalojmë në votimin nen për nen. Hapet votimi. Mbyllet votimi me 81 vota pro, asnjë Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? kundër, 6 abstenime. Abstenim? Miratohet në parim projektligji “Për gradat në Miratohet neni 1. Policinë e Shtetit”. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? Tani do të vazhdojmë votimin nen për nen sipas Abstenim? sugjerimeve të Komisionit të Ligjeve. Meqenëse nuk Miratohet neni 2. ka sugjerime të tjera, pra nuk ka ndonjë kundërsens. Kalojmë në votimin në tërësi të këtij projektligji. Kalojmë te neni 1. Kush është dakord me gjithë Hapet votimi. ndryshimet e bëra nga Komisioni i Ligjeve? Kundër? Mbyllet votimi me 84 vota pro, asnjë kundër, Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. asnjë abstenim. Miratohet neni 1. Miratohet projektligji edhe në tërësi. Neni 2. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Kalojmë në projektligjin tjetër sipas radhës: Miratohet neni 2. projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së kredisë Neni 3. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. së zhvillimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Abstenim? Nuk ka. Shoqatës Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për Miratohet neni 3. projektin e asistencës teknike në sektorin financiar”. Neni 4. Kush është dakord? Kundër? Abstenim? Kush është dakord në parim me projektligjin? Miratohet neni 4. Hapet votimi. (Nenet 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 Mbyllet votimi me 84 vota pro, asnjë kundër, me vërejtjen e Komisionit të Ligjeve; nenet 17, 18, asnjë abstenim. 19, 20, 21 me vërejtjen e Komisionit të Ligjeve; neni Miratohet projektligji në parim. 22 me dy abstenime; neni 23 me një abstenim; Kalojmë në votimin nen për nen. nenet 24, 25, 26, 27, 28, 29, pasi votohen, Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Abstenim? miratohen.) Miratohet neni 1. Komisioni i Ligjeve ka një vërejtje për gjithë Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Abstenim? projektligjin: kudo ku janë përdorur fjalët “personeli Miratohet neni 2. i Policisë së Shtetit” të zëvendësohen me fjalët Kush është dakord për miratimin në tërësi të “punonjësi i Policisë së Shtetit”. Jeni dakord me projektligjit “Për ratifikimin e marrëveshjes së kredisë këtë ndryshim redaktorial? Kundër? Abstenim? së zhvillimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Miratohet ndryshimi redaktorial i Komisionit të Shoqatës Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për Ligjeve. projektin e asistencës teknike në sektorin e Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. financës”? Hapet votimi. Hapet votimi. Mbyllet votimi me 86 vota pro, asnjë Mbyllet votimi me 90 vota pro, asnjë kundër, 4 kundër, asnjë abstenim. abstenime. Miratohet në tërësi projektligji. Miratohet në tërësi projektligji “Për gradat në Kalojmë në votimin në parim të projektligjit “Për Policinë e Shtetit”. ratifikimin e konventës evropiane «Për pastrimin, Kalojmë në votimin e projektligjit tjetër: “Për depistimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të ratifikimin e marrëveshjes së kredisë së zhvillimit krimit»”. ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës Hapet votimi. Mbyllet votimi me 86 vota pro, asnjë Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për projektin e kundër, asnjë abstenim. reformës në arsim”. Kalojmë në votimin nen për nen. Hapet votimi në parim i projektligjit. Neni 1. Kush është pro? Kundër? Abstenim? Mbyllet votimi me 87 vota pro, asnjë kundër, Miratohet neni 1. asnjë abstenim. Neni 2. Kush është pro me nenin 2? Kundër? Miratohet në parim projektligji “Për ratifikimin e Abstenim? marrëveshjes së kredisë së zhvillimit ndërmjet Miratohet neni 2. Republikës së Shqipërisë dhe Shoqatës Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit “Për Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA) për projektin e ratifikimin e konventës evropiane «Për pastrimin,
948 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
depistimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve të Në vazhdim të asaj që tha zoti Pavli Zëri, unë krimit»”. them se kjo çështje mund të rregullohet duke Hapet votimi. Mbyllet votimi me 86 vota pro, asnjë ndryshuar nenin përkatës, pa kontestuar ligjin në kundër, asnjë abstenim. tërësi dhe principin e ligjit në tërësi. Miratohet edhe në tërësi projektligji. Unë jam dakord me atë që tha zoti Zëri, për Kalojmë në votimin në parim të projektligjit “Për disa arsye: një shtesë në ligjin nr. 8550, datë 18.11.1999, «Për Së pari, edhe ligji ekzistues që kemi ne, nuk statusin e deputetit». Kush është dakord? ndalon, nuk pengon që fëmijët që në moshën zero Hapet votimi në parim. vjeç të pajisen me pasaportë. Nuk ka asgjë që ta (Deputeti Zëri kundërshton nga vendi pa pengojë këtë punë. Me ligjin e ri që do të vijë këtu, mikrofon.) kjo bëhet e detyrueshme, por me ligjin ekzistues Zoti Zëri, tani jemi në votim. Unë e dëgjova kjo nuk pengohet. mendimin tuaj me shumë respekt, por tani jemi në Së dyti, fëmijët e trupit diplomatik janë të pajisur votim. me pasaportë diplomatike në bazë të të gjitha Edhe një herë, hapet votimi për miratimin në normave që kemi ne në Shqipëri. parim të projektligjit. Së treti, duke u nisur nga ajo që tha zoti Zëri se Mbyllet votimi me 75 vota pro, 2 kundër, 7 është e njëjta gjë si ta vësh në pasaportë, si të ketë abstenime. pasaportë, dhe nuk është normale që në pasaportën Miratohet projektligji në parim. e titullarit të jenë dhe të tjerë, të jemi realistë, si Përpara se të kalojmë në votimin nen për nen, nga ana etike, ashtu dhe nga ana zyrtare. Unë jam zoti Zëri, dëshironi ta merrni fjalën? i mendimit që neni të ndryshojë, duke vënë në vend Pavli Zëri – Propozimi im, megjithëse ju e të “të shtohen në pasaportën e titullarit”, “fëmijët e hodhët në votim projektligjin, ishte që të mos e deputetëve nga zero deri në 18 vjeç”. Pra, për votonim këtë projektligj, sepse unë jua thashë edhe periudhën që do të viheshin në pasaportën e titullarit më parë: nuk është aspak serioze që në pasaportat të kenë pasaportë diplomatike dhe pikë. Në diplomatike të shënohen emrat e fëmijëve. Duke pasaportën e titullarit nuk vihen fëmijët mbi 18 vjeç, qenë se emri i fëmijëve në pasaportë gëzon po atë sepse nuk e lejon ligji të vihen mbi këtë moshë. status që ka edhe mbajtësi i pasaportës, realisht ai Pra, edhe një herë: për moshën që do të viheshin është i barasvlershëm në privilegje me mbajtësin e në pasaportën e titullarit, të kenë pasaportë pasaportës. Në këtë kuadër, do të ishte më mirë që diplomatike në dorë. Kjo është shumë e thjeshtë fëmijët e deputetëve, meqenëse kemi arritur deri dhe në këtë mënyrë zgjidhet ajo që tha zoti Zëri, këtu, të pajisen me pasaportë diplomatike. Në nga ana etike jemi brenda çdo norme ligjore që kemi Shqipëri ka fëmijë që kanë pasaportë diplomatike, në Shqipëri; jemi përpara precedencave që janë disa, atëherë pse pajisen edhe fëmijët e aplikohen tani për trupin diplomatik shqiptar dhe për deputetëve, nuk ka asgjë të keqe. familjarët e niveleve president dhe kryeministër, se Unë personalisht jam kundër që të pajisen fëmijët kështu është ligji, prandaj në këtë mënyrë ne e deputetëve me pasaportë, por meqenëse ne zgjidhim problemin. arritëm deri në këtë derexhe që të votojmë shtimin Falemnderit! e emrave, atëherë më mirë do të ishte të bënim një Namik Dokle – Falemnderit, zoti Shehu. projektligj që fëmijët e deputetëve të pajisen me Gjithmonë diskutojmë për nenin 1, vetëm për nenin pasaportë diplomatike, sepse jua thashë edhe një 1 dhe më duket se janë vetëm dy opsione: është herë që humbet dhe serioziteti i pasaportës dhe ekzistuesi dhe propozimi që bëhet, që nuk ndryshon shumë gjëra të tjera kur shënohen emrat e fëmijëve thelbin. Dhe nëse mund të realizohet kështu, unë në pasaportë diplomatike, që të mos ju jap dhe një nuk kam ndonjë kundërshtim, megjithatë kanë mijë argumente të tjera. kërkuar fjalën disa deputetë dhe unë po ia jap zotit Falemnderit! Pëllumbi. Namik Dokle – Ju falemnderit! Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti kryetar i Zoti Tritan, keni votuar kundër ju? seancës! Tritan Shehu – Unë kisha për të folur për nenin. Megjithëse unë votova në parim pro projektligjit Namik Dokle – Urdhëro! të paraqitur, pas sqarimeve që u dhanë nga zoti Zëri Tritan Shehu – Falemnderit! dhe nga zoti Ministër i Rendit, meqenëse së shpejti
949 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të gjithë do të pajisen me pasaporta, unë kam privilegjet dhe favoret, trembet dhe nga këto. Ne më mendimin që ne të mos e miratojmë këtë ndryshim mirë t’i japim legalisht favoret dhe privilegjet që u të propozuar. Gjithashtu nuk do të isha dakord dhe takojnë personaliteteve të këtij shteti, sesa pastaj me atë që tha zoti Shehu: që fëmijët nga zero deri t’i marrim në rrugë jolegale. 18 vjeç të pajisen me pasaporta diplomatike, sepse Unë jam absolutisht dakord që të zbatohet ligji efektivisht kjo do të ndikonte negativisht në vetë që është, por ne mund t’i paraprijmë kësaj: deputetët autoritetin e pasaportës diplomatike dhe, nga ana janë njerëz si gjithë të tjerët, por që nuk mund të tjetër, në qoftë se do të bëhej një diferencim i tillë, sillen dyerve për të siguruar marrjen me vete jashtë atëherë ne që i kemi fëmijët më të mëdhenj, pse do shtetit të fëmijëve të mitur, prandaj aty mund të të privonim ata nga e drejta për pasaportë gjendet një mënyrë shprehjeje, që minorenët, apo diplomatike? Në qoftë se, ta zëmë, një deputet ka deri në adoleshencë – për këtë mund të vihet një një fëmijë 17 vjeç dhe tjetrin 20 vjeç, njëri merr moshë tavan – mund të pajisen me pasaportë pasaportë diplomatike, tjetri nuk merr, prandaj unë diplomatike. Unë e kuptoj edhe një lloj sensibilteti mendoj se nuk duhet t’i futemi kësaj rruge dhe të të ndryshëm të disa deputetëve që i kanë fëmijët e gjejmë atë zgjidhje. Unë e mbështes propozimin e mëdhenj, të cilët thonë pse ai që i ka të vegjël ta zotit Zëri që ne të mos e miratojmë këtë ndryshim përfitojë dhe ai tjetri jo. Unë them që mbi një moshë ose ta vëmë që të pajisen me preferencë fëmijët e të caktuar me ligj ata të trajtohen si qytetarët e tjerë deputetëve me pasaporta të zakonshme. të Shqipërisë, ndërsa në një moshë që nuk kanë Falemnderit! mundësi t’i dalin zot vetes, të trajtohen me prindërit Namik Dokle – Ju falemnderit! e tyre, që fatkeqësisht janë deputetë. Zoti Hoti e ka fjalën. Falemnderit! Ferid Hoti – Për sa i përket pajisjes së fëmijëve Namik Dokle – Zoti Malaj. të deputetëve me pasaportë diplomatike, meqenëse Arben Malaj – Falemnderit, zoti kryetar i kam pasur fatin të ushtroj detyrën në shërbimin seancës! diplomatik dhe i kam lexuar konventat e veçanta Unë mendoj se pas sqarimeve që dha edhe për këto punë, bashkohem me diskutimin e zotit ministri i Rendit dhe pas diskutimeve që bënë Zëri. Do të ishte jo dinjitoze që në pasaportën deputetë të Parlamentit që kanë një përvojë në këtë diplomatike të deputetëve të shkruhej emri i fëmijëve. punë, ndoshta do të ishte gjëja më e mirë që Mua më ka qëlluar të marr edhe fëmijët me vete, po propozuesit të tërhiqeshin në momentin e duhur, që për djalin që ishte mbi 18 vjeç, jam vënë në pozitë të fitojmë në kohë për ta parë dhe në kuadër të të vështirë, flas kur kam qenë ambasador, kurse projektligjit që vjen. Nga ana tjetër, është normale për deputet po ju them se do të trajtohemi jo mirë. që mund të mbështetet shqetësimi i deputetit se Unë jam i mendimit që ta mënjanojmë këtë përpjekje edhe fëmijët janë pjesë e familjes së tyre, por disa dhe ta kalojmë ashtu siç propozojnë zotërinjtë, kur gjëra mund të përmirësohen nga ajo që ne e kemi të vijë radha e pajisjes me pasaportë etj. diskutuar dhe një herë tjetër: nga një shërbim Shkurtimisht, me konventa kjo nuk këshillohet. konsullor më i plotë brenda strukturave të Falemnderit! Parlamentit për të gjitha nevojat familjare që kanë Namik Dokle – Zoti Çukaj. deputetët. Ndërsa tendenca për ta zgjeruar pa fund Lekë Çukaj – Në fakt, ne nuk duhej ta bënim pasaportën diplomatike ose përdorimin e saj vetëm këtë diskutim mbasi votuam, por kjo ndodhi sepse do ta bëjë më pa vlerë, por nuk do t’i japë ndonjë nuk e kishin vëmendjen më përpara ata që i dinë pushtet më të madh. këto punë. Vetë ministri ishte aty dhe e dinte një Namik Dokle – Ju falemnderit, zoti Malaj. Në gjë të tillë, por, meqenëse ministrat rrinë pa vëmendje përpjekje për ta zgjidhur pa e zgjatur më debatin, aty në vendet e tyre dhe nuk i japin sqarimet e unë do të bëja një propozim, në qoftë se do të gjejmë duhura, neve na duhet të bëjmë tashti një diskutim mbështetje: të tillë. Unë votova kundër dhe mbase duhej ta merrja Natyrisht, ligji nuk mund të votohet tani kundër, fjalën mbas zotit Zëri për ato arsye që thanë edhe sepse në parim, për zgjidhjen e këtij elementi të deputetët më përpara, por edhe për të tjera. Një gjithë jemi dakord dhe të gjithë dëshirojmë të ketë nga arsyet është se kemi frikë nga opinionet, se një zgjidhje, por një zgjidhje që të mos bjerë në mos thonë që deputetët po i krijojnë privilegje e kundërshtim edhe me elementet, që ndoshta ne favore vetes. Zakonisht, kush i bën nën rrogoz deputetët nuk i njohim të gjithë.
950 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Duke konstatuar se këtë projektligj e ka parë propozim, që të japin disa argumente të tjera, jo ato vetëm Komisioni i Ligjeve, i cili në aspektin juridik e që kanë vënë në relacion. Aty thuhet se, meqenëse shikon që nuk vjen në kundërshtim me ndonjë normë do të shkojnë për pushime jashtë shtetit, nuk i kushtetuese apo me ndonjë dispozitë tjetër ligjore, marrin dot fëmijët, prandaj bëhet kjo gjë. Të gjejnë por nuk e ka parë Komisioni i Jashtëm, që i njeh argumente të tjera, që të jenë pak më të disa elemente më shumë. Unë do të propozoja që, qëndrueshme, sepse u tha këtu nga një diskutant duke qenë në parim me këtë çështje, mund t’ia se ka një strukturë në Parlament që familjarëve të kalonim edhe një herë Komisionit të Jashtëm për ta deputetëve ua lehtëson marrjen e vizave e po qe për rishikuar në kuadrin e këtyre gjërave që u diskutuan një të dalë jashtë për pushime, mund ta marrin vizën dhe për të na sjellë një mendim e një formulim më prej tyre me lehtësi dhe nuk ka nevojë të bëhen të saktë, që ta zgjidhë problemin për të cilin ndërhyrje të tilla në këtë dokument. deputetët kanë propozuar, por edhe të mos biem Namik Dokle – Nuk besoj se ka të bëjë me në kundërshtim me ndonjë element ligjor të këtë çështje, sepse edhe sikur të miratohet ligji tani, konventave ndërkombëtare, të cilat jo të gjithë ne i kjo nuk realizohet për këto pushime, ndërsa në njohim. Jeni dakord me këtë propozim? pushimet e tjera kemi zgjedhjet e Parlamentit. Zoti Vejsiu. Haxhi Aliko – Atëherë, pse të bëhet kot? Ylli Vejsiu – Nuk më duket një zgjidhje e goditur. Namik Dokle - Zoti Hazizi për procedurë dhe Unë abstenova, sepse nuk isha i qartë, kurse pas të tjera diskutime nuk do të bëjmë. shpjegimeve që u dhanë këtu, u qartësova dhe, po Sokol Hazizi – Më duket se debati po vazhdon të vazhdonte votimi në tërësi, do të votoja kundër. në mënyrë jo të rregullt, sepse firmues apo iniciatorë Para disa kohësh ne kemi bërë disa ndryshime janë pjesa më e madhe e deputetëve. Tashmë që në statusin e deputetit dhe, po t’ju kujtohet, këto dolën informacione të reja nga ministri i Rendit dhe ndryshime janë pritur jashtëzakonisht keq nga kolegë të tjerë deputetë, të cilët nuk kanë pasur opinioni. Meqenëse dhe ndonjë përfitim i madh nuk dijeni për këtë projektligj, mendoj që ta kalojmë, ta është, por zhurma është e madhe dhe efekti është kthejmë me procedurë dhe të vazhdojmë. mjaft i madh në opinion, unë do të mendoja që, Namik Dokle – Po, dhe nuk ka asnjë të keqe, meqenëse ju sot nuk keni mundësi ta tërhiqni sepse kemi votuar në parim. Ne tani po diskutojmë votimin, kur të votohet në tërësi, ne të votojmë kundër për nenin 1 dhe vërejtjet janë pikërisht për nenin 1, këtij ligji. Ky do të ishte në nderin e Parlamentit dhe në këtë kuptim unë kam të drejtë t’i kërkoj dhe jo ta futim në kanale të tilla procedurale me Parlamentit që neni 1, pra edhe ligji, t’i kalojë komisione, të cilat do ta amplifikonin këtë zhurmë komisionit të specializuar për këtë çështje, i cili do në medie dhe në opinion. të konsultohet me institucionet shtetërore të Ky është mendimi im. specializuara. Namik Dokle – Zoti Vejsiu, ju falemnderit! Unë Zoti Murrizi është i fundit që do të flasë dhe do e respektoj mendimin tuaj, por nuk jam dakord me ta kaloj në votim propozimin tim. Mund ta marrin atë që thoni ju që të mos e futim në kanale fjalën ata që janë kundër propozimit tim, ose kush procedurale. Parlamenti punon me procedura dhe, ka propozime të reja. duke punuar me procedura, nuk ka asnjë të keqe Myslim Murrizi – Falemnderit, zoti Dokle! që ky problem të kalojë në procedurat përkatëse. Në relacion ndoshta mund të jetë shkruar se Unë mendoj se duhet të kalojnë nëpërmjet bëhet fjalë për pushime, por këtu esenca e Komisionit të Jashtëm dhe pastaj i gjithë diskutimi ndryshimit të këtij neni të ligjit të statusit të deputetit të orientohet, duke pasur kujdes pikërisht këtë nuk ka pasur si qëllim vetëm kur deputetët shkojnë merak që shprehën të gjithë deputetët. me pushime. Këtu bëhet fjalë për fëmijët e Zoti Aliko. deputetëve që nuk kanë mbushur moshën 18 vjeç. Haxhi Aliko – Lidhur me diskutimin tuaj, Unë e di që në këtë sallë ka deputetë që i kanë megjithëqë i kam fëmijët mbi këtë moshë dhe nuk fëmijët 40 vjeç dhe nuk mund t’i shënojnë në më takon të diskutoj mbi thelbin e tij, por moralisht pasaportat e veta, sepse ata janë familje më vete, më takon të diskutoj, por nuk e ndiej se duhet të janë bërë gjyshër dhe gjithashtu e di që në këtë ligj jap një mendim për këtë. Lidhur me propozimin tuaj, ngarkohet sektori me jashtë për t’i bërë lehtësi përpara se ta shikojë Komisioni i Jashtëm, do të deputetit, po sektori me jashtë i Kuvendit nuk është kisha një lutje për ata që kanë firmuar në këtë ai që dikton ambasadat. Kjo shtesë në këtë ligj bën
951 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
fjalë për ata deputetë që nuk marrin dhe nuk kanë nismën për miratimin e ligjit për statusin e deputetit marrë ndonjëherë rrogë te ndonjë ambasadë e huaj. e ka marrë Komisioni i Rregullores, i Mandateve Ju falemnderit! dhe i Imunitetit dhe është ky komision që është i Namik Dokle – Megjithatë, unë po ju them se specializuar dhe që duhet ta shikojë. Sa kohë që çfarëdo diskutimi që të bëhet, zoti Murrizi, përderisa komisioni në tërësi nuk e ka shqyrtuar këtë çështje, Komisioni i Jashtëm është komision i specializuar i unë nuk do të prononcohem për përmbajtjen, por Parlamentit për këtë çështje dhe ka vërejtje, unë do do të kërkoj që ta shikojë dhe Komisioni i Imunitetit, ta kthej në Komisionin e Jashtëm. i Rregullores dhe i Mandateve. Zoti Jupe. Namik Dokle – Ju falemnderit! Hamdi Jupe – Zoti drejtues i seancës, ju nuk Zoti Begaj. mund të na sugjestiononi duke na kërcënuar me Jonuz Begaj – Unë, me gjithë shqetësimin e Komisionin e Jashtëm. deputetëve dhe të kolegëve të mi, të cilin e quaj të Namik Dokle – Unë zbatoj procedurat, zoti ligjshëm, sepse edhe qëndrimi i disa përfaqësive Jupe. këtu nuk ka qenë i tillë që të respektojë integritetin Hamdi Jupe – Komisioni i Jashtëm kishte kohë e deputetit, dua të them se me këtë propozim nuk dhe mundësi ta shikonte projektligjin dhe të shprehej jam dakord, sepse është ndërtuar i tillë që duhet këtu. Unë nuk jam ndër firmuesit e këtij projektligji, përpunuar. Do të ishte mirë që t’i jepej për shqyrtim megjithatë e respektoj propozimin dhe nuk kam edhe komisionit përkatës, i cili u referohet asnjë kompleks të shprehem për ato që mendoj. konventave ndërkombëtare dhe do të jepte mendimin Unë mendoj se ata që e kanë kërkuar këtë projektligj e tij, ashtu siç jam plotësisht dakord me atë që tha janë nisur nga dëshira e mirë për të mbrojtur dinjitetin zoti Braho që ta rishikonte edhe Komisioni i e deputetëve të këtij Parlamenti, të cilin ju si Byro Mandateve, pra Komisioni i Jashtëm dhe Komisioni dhe vetë Parlamenti deri më sot nuk e keni mbrojtur i Mandateve. si duhet. Ne i kemi dhënë të drejtën vetes të kemi Ju falemnderit! një pasaportë diplomatike, ndërkohë e detyrojmë Namik Dokle – Ju falemnderit! veten të shkojmë prapa hekurave të disa nëpunësve Mos u mërzit zoti Kuqi se, sa herë e ke kërkuar që duan të na fyejnë për të marrë një vizë për fëmijën fjalën, ta kam dhënë dhe do t’i respektoj të gjithë tonë, qoftë për pushime, qoftë për nevoja të tjera. deputetët. Unë kështu e kuptoj thelbin e këtij projektligji dhe Zoti Pëllumbi. jo privilegje të fëmijëve të vegjël, që na i humbkan Servet Pëllumbi – Nuk do të dëshiroja të bëja ata që i kanë fëmijët të mëdhenj. Më vjen keq që replikë me zotin Jupe, por, meqenëse foli me shumë zoti Pëllumbi dhe ndonjë tjetër po na përmend këtu pasion dhe e mori si shembull emrin tim, do t’i faktin që “pse ne të mos përfitojmë”. thosha vetëm kaq: unë nuk u ankova për vete, por, Unë nuk kam mundësi të shkoj jashtë shtetit, për të bërë të qartë idenë, fola për ata që i kanë se nuk kam para, por, në qoftë se do të kem një fëmijët të rritur, për ata që i kanë një të mitur dhe mundësi nesër, ku do t’i lë fëmijët? Apo duhet të një të rritur dhe do të kenë përsëri dhe do të shtohen shkoj t’i lutem ambasadës greke apo italiane për të orekset, mbase mund të vijë ndonjë propozim tjetër marrë një vizë për djalin apo për vajzën? Unë kështu për t’i pajisur të tërë si familje me pasaportë e konceptoj këtë problem dhe nuk e kam për turp t’i diplomatike. Prandaj, në këtë aspekt, e përsëris them këto gjëra. Në qoftë se formulimi i nenit nuk edhe një herë, nuk e quaj aspak me vend këtë debat. është i pranueshëm, unë kërkoj që me ligj të Ne kaluam këtu projektligje tepër të rëndësishme detyrohet Byroja e Parlamentit të mbrojë dinjitetin pa bërë debate të tilla dhe, kur vjen puna për një e deputetëve deri në fund, jo vetëm për viza jashtë çështje që lidhet me interesat personale të disa shtetit, por edhe për çështje protokollare, sepse disa deputetëve, kalojmë orë të tëra duke bërë debate punonjës të rangut të 13-të të shtetit po i fyejnë për çështje të tilla. deputetët dhe familjet e tyre. Mua më duket që duhet kaluar në atë që Kaq kisha unë. propozuat ju, t’i kthehet Komisionit të Jashtëm, ose Namik Dokle – Zoti Braho, për procedurë. në përgjithësi të rishqyrtohet ose të votohet neni Spartak Braho – Unë nuk do t’i hyj përmbajtjes kundër, siç u propozua këtu, dhe të kthehet ky së iniciuar nga një grup deputetësh, por doja të projektligj, sepse nuk më duket aspak me vend që kujtoja vetëm faktin, zoti kryetar i seancës, se ne të vazhdojmë më gjatë për këtë çështje.
952 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! projektligjin, por, duke zbatuar Rregulloren e Namik Dokle – Unë nuk mendoj se ligji duhet Kuvendit, që relacioni i komisioneve duhet të kalojë të hiqet nga programi dhe nga rendi i ditës, por dy ditë në duart e deputetëve, nuk mund të mendoj që të respektojmë edhe kërkesën Komisionit diskutohet sot. të Jashtëm, edhe kërkesën e Komisionit të Atëherë, ju lutem, merrni relacionet e dy Rregullores që ta rishqyrtojë dhe, sa më shpejt komisioneve, që u bënë sot për këtë ligj, dhe do ta brenda këtij sesioni, të na e paraqesë për diskutim diskutojmë e do ta miratojmë ndoshta të hënën. në Parlament në mënyrë që, e thënë popullorçe, Të hënën, siç e dini, kemi dy debatet që janë edhe mishi të piqet, edhe helli të mos digjet. propozuar nga grupe deputetësh për të përcaktuar Kush është dakord me këtë propozim? Kundër? kohën e debateve. Unë do t’u lutem përfaqësuesve Abstenim? 5 abstenime. Ky propozim miratohet. të grupeve parlamentare të qëndrojnë pak pasi të Vazhdojmë me projektligjin e fundit” “Për mbyllet seanca, në mënyrë që të jemi të gatshëm kontributin e shtetit për familjet e pastreha”, të cilin për këtë çështje. Si rezultat i kësaj, të hënën do nuk e kemi diskutuar, por edhe ky ka një element të kemi pyetje dhe interpelanca, debat për procedural, prandaj unë nuk mund ta shtroj për projektrezolutën e paraqitur nga një grup diskutim. Projektligjin e kanë parë disa komisione: deputetësh për çështjen e Leka Zogut, debat i Komisioni i Industrisë dhe Transportit, i cili është kërkuar nga një grup deputetësh për krijimin e shprehur dakord dhe e ka parë në kohën e duhur; Ministrisë së Mjedisit e të Burimeve Natyrore, Komisioni i Çështjeve Sociale gjithashtu e ka parë zgjedhja e një anëtari të Komisionit Qendror të në kohën e duhur, ndërkohë që Komisioni i Zgjedhjeve dhe miratimi i projektligjit “Për kontributin Ekonomisë dhe Komisioni i Ligjeve e kanë parë sot e shtetit për familjet e pastreha”, të cilin sapo e dhe janë shprehur dakord për projektligjin. Dy shtymë për të hënën. komisionet kanë ndonjë sugjerim redaktorial për Mirupafshim të hënën në orën 18:00!
E hënë, 24.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, Seanca e pasdites, ora 18:00 zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, e pronës shtetërore në njësitë e qeverisjes vendore”, fillojmë seancën. për t’u shqyrtuar më vonë, meqenëse kanë shumë Fillimisht ju bëjmë të njohur disa propozime për punë, sipas komisionit. Kundër? Një votë. Abstenim? ndryshim në kalendar. Konkretisht, propozohet që Meqenëse shumica e nevojshme e votave është ditën e enjte më datën 27.07.2000, ora 17:00 të pro, pranohet ky ndryshim. Pra, hiqen projektligjet shtohet projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. “Për pronat e paluajtshme të shtetit” dhe “Për 8436 «Për organizmin e pushtetit gjyqësor në transferimin e pronave shtetërore në njësitë e Republikën e Shqipërisë»”. Ndërkohë dy komisionet qeverisjes vendore”. kanë kërkuar që, po nga kjo ditë, të hiqen Kërkohet të shtohet, së pari, projektligji “Për disa projektligjet “Për pronat e paluajtshme të shtetit”, ndryshime në ligjin nr. 8436 «Për organizimin e “Për transferimin e pronave shtetërore në njësitë e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë»” qeverisjes vendore”. Byroja ishte dakord me një Kush është dakord? Kundër? Abstenim? rezervë: në rast se komisionet bëheshin gati për Miratohet futja në kalendar e këtij projektligji. projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8436 Në kalendar ne e kemi përfshirë projektligjin për «Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën ratifikimin e marrëveshjes midis Republikës së e Shqipërisë»”. Megjithatë, ne kalendarin e kishim Shqipërisë dhe OBT-së, pra anëtarësimin e miratuar; këto konsiderohen ndryshime në kalendar Republikës së Shqipërisë në Organizatën Botërore dhe për këtë vendos Kuvendi. të Tregtisë. Së bashku me këtë marrëveshje duhet Kush është dakord të hiqen dy projektligjet” “Për ratifikuar dhe një marrëveshje tjetër, pikërisht pronat e paluajtshme të shtetit” dhe “Për transferimin marrëveshja e rezultateve të raundit të Uruguait për
953 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
negociatat shumëpalëshe tregtare. Kërkohet të futet po kaloni në totalitarizëm. Prandaj votova kundër. dhe ky projektligj për t’u shqyrtuar së bashku me Skënder Gjinushi – Këtu kemi të bëjmë me marrëveshjen për anëtarësimin në OBT. procedurë, përmbajtja do të diskutohet kur të Kush është dakord që projektligji “Për ratifikimin votohet. e marrëveshjes së rezultatit të raundit të Uruguait Gjithashtu njoftojmë Kuvendin se me rastin e për negociatat shumëpalëshe tregtare” të futet në vizitës së tij zyrtare në Shqipëri kryeministri i program? Këto janë propozime të Byrosë Republikës Italiane, zoti Xhuliano Amato, ka Parlamentare. Kundër? Abstenim? Miratohet. shprehur dëshirën për t’iu drejtuar Kuvendit të Gjithashtu për efekt nevojash propozohet të Shqipërisë. Ditën e premte ne do të caktojmë orën shtohet një projektligj “Për disa shtesa e ndryshime në funksion të axhendës që do të ketë ai gjatë në ligjin nr. 8114 «Për sportin»”, i cili është në vizitës, kështu që vetëm vëmë në dijeni Kuvendin program prej një muaji. Është marrë mendimi i që ditën e premte pasdite rreth orës 17:00 do t’i Këshillit të Ministrave dhe tashmë vlerësohet që të drejtohet këtij Kuvendi Kryeministri i Republikës bëhet pa u mbyllur ky sesion, meqenëse lidhet me Italiane. sesionin e ri sportiv. Kush është dakord? Kundër? Atëherë, këto ishin ndryshimet që ishin të Abstenim? Pra, përsëri arrihet shumica e nevojshme nevojshme për t’u bërë në kalendar. Kalojmë në pikat për të përfshirë në kalendar projektligjin “Për disa e tjera të rendit të ditës. Konkretisht kemi në rend shtesa e ndryshime në ligjin nr. 8014 «Për sportin»”. të ditës disa pyetje dhe interpelanca drejtuar Këto dy projektligje planifikohen për seancën e së anëtarëve të ndryshëm të Këshillit të Ministrave. premtes. Fillojmë me pyetjet e drejtuara nga zoti Astrit Për ditën e shtunë propozohet të shtohen këto Kola në adresë të ministrit të Rendit Publik. Ftojmë dy projektligje. ministrin t’u përgjigjet pyetjeve. Së pari, “Për ndarjen administrative territoriale Zoti Poçi, ju e keni fjalën. të njësive të vetëqeverisjes vendore në Republikën Spartak Poçi – Pyetja e parë: Cilat janë e Shqipërisë”. Pra, sipas Kushtetutës, ndarja marrëdhëniet tuaja me organet e drejtësisë dhe, administrative duhet të sanksionohet në ligj. Ky është sipas mendimit tuaj, sa kanë ndikuar këto organe ligji që bën këtë ndarje, pra duhet miratuar para në vendosjen e rendit? mbylljes së sesionit. Kush është dakord? Kundër? Dua të theksoj që në fillim se marrëdhëniet e 2 vota. Abstenim? Miratohet. Ministrisë së Rendit Publik me organet e drejtësisë Projektligji i fundit është për organizimin dhe kanë qenë dhe janë marrëdhënie institucionale dhe funksionimin e Bashkisë së Tiranës. Përsëri është brenda hapësirave të vendosura nga ligjet në fuqi. propozimi i Byrosë Parlamentare, nuk kanë qenë Ministri i Rendit Publik, për vetë natyrën e punës, të gjithë dakord. marrëdhëniet kryesisht i ka me Prokurorinë e Zoti Dajçi nuk ishte dakord që të futej ky Përgjithshme. Në metodën e punës sonë kanë zënë projektligj, megjithatë është Kuvendi që vendos me shumë vend takimet e punës, analizat e shumicë absolute. përgjithshme të veçanta me Prokurorinë e Do të votojmë me elektronikë për këtë. Hapet Përgjithshme për problemet e zbatimit të ligjit, të votimi. Kush është dakord për përfshirjen e zbulimit të krimeve të rënda si dhe në kuadrin e projektligjit “Për organizimin dhe funksionimin e punës për përpunimin e legjislacionit e të kryerjes Bashkisë së Tiranës”? së reformave në strukturat tona. Mbyllet votimi me 84 vota pro, 21 kundër, një Policia Gjyqësore, si pjesë e Policisë së Shtetit, abstenim, 8 nuk kanë votuar. Pra, miratohet me më është e lidhur ligjshmërisht me prokurorinë. tepër se shumica absolute që kërkohet për këtë Marrëdhëniet institucionale ndërmjet tyre fillojnë që rast. në çastet e para të hetimit të krimit e deri në Pra, pranohet përfshirja në kalendar e projektligjit përfundimin e ndjekjes penale ndaj autorëve të tyre. “Për organizimin dhe funksionimin e Bashkisë së Policia në qendër bashkëpunon me strukturat e Tiranës”. posaçme për hetimin e krimit të organizuar në Zoti Ngjela. Prokurorinë e Përgjithshme. Ky bashkëpunim yni Spartak Ngjela – Sot në mëngjes e pashë ka reflektuar dhe në organet e bazës, pa hyrë në projektligjin që paraqitni. Nuk dua të zgjatem, por probleme konkrete. Mund të themi se në juridikisht në seancën e ardhshme do t’ju provoj se marrëdhëniet tona institucionale kanë dhënë
954 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
rezultate pozitive goditjet e bëra gjatë gjashtëmujorit program të detajuar për të menaxhuar të gjithë të dytë të vitit 1999 dhe gjashtëmujorit të parë të periudhën para, gjatë dhe pas zgjedhjeve dhe këtë vitit 2000 kundër krimit të rrugës, kundër grupeve strategji e kemi bazuar e mbështetur në kriminale dhe krimit të organizuar. Këto rezultate kompetencat që na jep neni 101 i ligjit nr. 8609, kanë qenë rrjedhojë e këtij bashkëpunimi të realizuar datë 08.05.2000 “Kodi Zgjedhor i Republikës së ndërmjet dy institucioneve. E veçanta, ashtu siç keni Shqipërisë”, në detyrat institucionale tonat, në pasur rastin ta konstatoni, një pjesë e mirë e këtyre eksperiencën e fituar në fushatën elektorale të vitit proceseve gjyqësore të zhvilluara për këto grupe 1997, në referendumin e Kushtetutës së vitit 1998 kriminale, ndryshe nga e kaluara, janë finalizuar me dhe sigurojmë se në këtë fushatë policia do të jetë dënimin e kriminelëve. Kjo flet më së miri për një garante për të mbrojtur votën e popullit dhe për të bashkëpunim institucional në respektim të plotë të pasur, me gjithë kuptimin e plotë të fjalës, zgjedhje ligjeve midis policisë shqiptare dhe prokurorisë. Në të lira e të ndershme. këtë bashkëpunim ka pasur edhe vështirësi të Policia shqiptare është e përgatitur që fushata shkaktuara nga presione të vazhdueshme, të cilat për zgjedhjet në pushtetin vendor të zhvillohet në të kanë pasur si synim pengimin e zhvillimit të këtyre gjitha fazat, duke respektuar ligjet, vullnetin e proceseve, presione të cilat janë dhe tani prezente popullit, duke siguruar paprekshmërinë e votës së në proceset që përgatiten të zhvillohen edhe në ditët tij. e afërme. Duke përfituar nga rasti, do të desha t’u Edhe për të ardhmen të dyja institucionet tona drejtohem të gjithë deputetëve, si dhe të gjitha kanë vullnetin dhe predispozicionin për thellimin e forcave politike për të dhënë të gjithë kontributin e këtij bashkëpunimi në interes të parandalimit dhe tyre për zhvillimin e një fushate korrekte për të të shtypjes së krimit. Duke gjykuar për sa më sipër, parandaluar tensionimin e situatës, për të respektuar mund të shprehemi se bashkëpunimi ynë ka qenë i ligjin dhe vullnetin e të drejtave të qytetarëve për të frytshëm dhe me ndikime në punën për mbrojtjen e votuar të qetë dhe në normalitet. rendit dhe të sigurisë publike. Gjithsesi, dua të Nga ana e saj policia shqiptare do të jetë tepër theksoj se ka vend për forcimin dhe përmirësimin e ekzigjente për të kryer detyrat e caktuara dhe të këtyre marrëdhënieve. jeni të sigurt se ne nuk do të lejojmë veprime të Për sa u përket organeve gjyqësore, siç dihet, cilat cenojnë integritetin kushtetues, integritetin e ne nuk kemi lidhje të drejtpërdrejta, por, duke qenë institucioneve dhe që prekin sadopak lirinë e ministër i Rendit Publik, mund të shfaq mendimin shtetasve për të votuar demokratikisht e për të tim pa hyrë në kompetencat e gjykatës. Ne administruar votën e tyre. konstatojmë dhe kemi mendimin se në disa raste Ju falemnderit! vendimet e gjykatave të niveleve të ndryshme, duke Skënder Gjinushi – Ju falemnderit, zoti filluar që nga vlerësimi i masës së arrestit për Ministër! persona në hetim e deri në masën e dënimit, lënë Zoti Kola, e keni fjalën ju. Keni në dispozicion shteg për interpretime të zbatimit të ligjit. Për katër minuta. rrjedhojë, kjo ka sjellë edhe ndikime negative të tyre Astrit Kola – I nderuar Kryetar, në luftën kundër krimit dhe të sigurisë së rendit. Të nderuar deputetë, Pyetja e dytë: Me reformën që keni bërë dhe Në radhë të parë, falënderoj ministrin e Rendit, gjendjen që keni në vendosjen e rendit, a mund të i cili brenda javës është paraqitur dy herë për t’iu premtoni, zoti Ministër, se zgjedhjet për pushtetin përgjigjur pyetjeve të bëra nga unë. Realisht, po t’i vendor do të jenë të lira dhe të ndershme për sa i shikosh me kujdes, të dyja pyetjet kanë të bëjnë takon asaj që ju jep ligji? me shqetësimin që kam jo vetëm unë si deputet, Nga ana e policisë shqiptare është intensifikuar sepse nuk është një shqetësim i rrethit të Matit, lufta për goditjen e kriminelëve dhe rezultatet kanë por është një shqetësim që u përket të gjithë qenë të dukshme. Në funksion të kësaj lufte dhe të deputetëve. Por realisht këto pyetje mund t’i rritjes së efektivitetit të punës së policisë shqiptare interesonin dhe ministrit të Rendit. ka qenë dhe reforma që po kryhet në drejtim të Për sa u përket përgjigjeve të pyetjeve, unë në legjislacionit, të personelit, të strukturave etj. përgjithësi jam dakord, sepse edhe ministri, kur Ne i kemi paraprirë zhvillimit të fushatës për është bërë ministër i Rendit, ka deklaruar se “në zgjedhjet në pushtetin vendor, duke hartuar një qoftë se nuk do të kem mbështetjen e Ministrisë së
955 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Drejtësisë do ta kem të vështirë punën time”. Ne ruanin votat në qendrat e votimit përsëri i ke ballë jemi dëshmitarë dhe duhet të pranojmë që këto dy për ballë. Megjithatë, unë thashë se jam dakord me institucione: Ministria e Drejtësia dhe Ministria e përgjigjet e pyetjeve në përgjithësi, por dua të Rendit, janë dy institucione kryesore të shtetit ligjor. theksoj dhe një gjë: dhe shenja vetëkënaqësie duken Duke qenë të tilla, atëherë mbi këto baza është disi. mbështetur edhe ndërtimi i këtij shteti, por duhet të Falemnderit! konstatojmë se midis Ministrisë së Rendit dhe Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! organeve të drejtësisë unë nuk e ndava prokurorinë Zoti Ministër, do të shtonit ndonjë gjë? Jo. nga gjykata, por midis organeve të drejtësisë dhe Atëherë, vazhdojmë me pyetjet e tjera. Ministrisë së Rendit ka pasur mospërputhje, ka pasur Deputeti Demi i ka drejtuar një pyetje ministrit mosharmonizim të punës së tyre. Këto fakte kanë të Mbrojtjes, zotit Ilir Gjoni. qenë të paraqitura para tre vjetve dhe gjatë gjithë Zoti Ministër, e keni fjalën ju. kësaj kohe. Për shembull, ju e dini shumë mirë, Ilir Gjoni – Është parashtruar pyetja: Në bazë zoti Ministër, se, kur keni qenë deputet, midis të cilit nen të Kushtetutës së Republikës dhe të organeve të drejtësisë në Shkodër dhe segmenteve ligjit për Forcat e Armatosura trupat komando të veçanta të komisariatit ka pasur protesta, po dërgohen të kryejnë detyra jashtë misionit të tyre? kështu edhe në Mat, po kështu edhe në Mirditë, po Më lejoni, përpara se të angazhohem në përgjigje kështu edhe në Elbasan. Por duhet të konstatojmë të pyetjes së zotit Leonard Demi, t’ju falënderoj për dhe diçka tjetër: a është në këto nivele ky mbështetjen që më dhatë me rastin e miratimit të mosharmonizim? Jo, sepse nuk kemi fakte të tilla dekretit të Presidentit për emërimin tim si ministër i për këtë kohë që ju keni qenë ministër Rendi. Ato Mbrojtjes. janë zvogëluar, por a ekzistojnë? Ekzistojnë. Ju futni Dëshiroj t’ju siguroj se detyra që më është elementë të cilët i kapni në krim e sipër, ju keni ngarkuar më obligon për respektimin rigoroz të vënë re që gjykatat i kanë liruar, por këtu kanë të Kushtetutës, të ligjeve e të institucioneve ligjvënëse. bëjnë dhe faktet që i paraqitni ju prokurorisë dhe Me këtë ndjenjë përgjegjësie dëshiroj t’i përgjigjem prokuroria gjykatës. edhe interesimit që ka parashtruar deputeti Demi Ju keni vënë re që për krime të rënda jepen lidhur me përdorimin e forcave komando në ruajtjen dënime të lehta, mirëpo kjo është njëra anë, kjo u dhe sigurimin e forcave detare të Durrësit e të Vlorës. përket organeve të drejtësisë, por si janë organet e Brigada komando është dalluar dhe dallohet si rendit? Zoti Ministër, po të vini re, arrestimet sot, një trupë speciale me përgatitje të lartë dhe me arritje shoqërimet sot janë kthyer në një biznes. Afatet e në të gjitha disiplinat. Nisur nga këto cilësi, është skadimit, të cilat i përkasin 12-orëshit, ata i përdorin gjykuar që në portin e Durrësit dhe më pas në atë për pazare, ku policë të veçantë pasurohen dhe të Vlorës të dërgoheshin trupa komando me qëllim krimineli lirohet nga organet e rendit dhe përsëri zë stabilizimin e veprimtarisë në këto porte. Vendosja vendin në pistë për të vazhduar veprimtarinë e tij. e trupave komando për ruajtjen dhe sigurimin e Unë jam i qartë që marrëdhëniet janë mbështetur porteve detare u aplikua në zbatim të kërkesave të në ligj, por doja të kërkoja që këto marrëdhënie të herëpashershme të Ministrisë së Financave dhe të ngrihen në nivele më të larta. asaj të Rendit Publik drejtuar Ministrisë së Për sa i përket pyetjes së dytë, qëllimi im ishte Mbrojtjes, me arsyetimin se këto institucione nuk që ju të keni një angazhim më të madh për zgjedhjet ishin në gjendje të bënin sigurimin e aktivitetit normal e radhës. Ju këtë e keni deklaruar edhe në shtyp të punës në porte. dhe e kam dëgjuar, por, duke pasur parasysh mbresat Për shkak të pasigurisë në portet detare, të që kanë lënë zgjedhjet e vitit 1996, duhet nga ju një pengesave në aktivitetin e përditshëm, të korrupsionit angazhim më i madh, sepse çfarë po ndodh sot në disa struktura që operonin në port në atë kohë, nëpër komisariate? Shpesh është përmendur se ka forcat e ruajtjes etj., bënë që, mbështetur në ligjin të inkriminuar dhe faktikisht ka, mirëpo ç’do të nr. 8404 të datës 15.09.1998 dhe në zbatim të ndodhë në tetor, kur të bëhen zgjedhjet lokale? Do kompetencave të tij, ish-kryetari i Këshillit të të përplasen ata që kanë marrë kutitë e votimit në Ministrave të nxjerrë urdhrin nr. 80 të datës maj dhe në tetor, policia, ata policë të veçantë që 16.07.1999 nëpërmjet të cilit efektivat komando akoma vazhdojnë të punojnë në komisariate, ata viheshin në ruajtje dhe sigurim të porteve detare. që kanë marrë kutitë e votimit në shpinë. Ata që Me qëllim harmonizimin e punës dhe të gjithë
956 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
aktivitetit të subjekteve që operonin në portet detare, Në procesin e forcimit të mëtejshëm të këtyre në bashkëpunim me specialistë të dikastereve arritjeve, sigurisht që misioni i trupave komando do përgjegjëse, është hartuar rregullorja e firmuar nga të vijë drejt përfundimit. Natyrisht, ne kemi bindjen titullarët e Ministrisë së Mbrojtjes, të Ministrisë së se situata e rendit dhe e sigurisë, që ka shënuar Rendit Publik, të Ministrisë së Financave, asaj të arritje të dukshme, do të vijë duke u forcuar më tej Transporteve, SHISH-it e miratuar me vendim nr. 465, dhe do të përballojë çfarëdo lloj shqetësimi të datë 06.10.1999 të Këshillit të Ministrave. mundshëm. Veprimtaria e deritanishme e trupave Në këtë rregullore përcaktohen qartë detyrat e komando në angazhimet në portet e Durrësit e të çdo subjekti, bashkëveprimi midis tyre, ku Vlorës është argumenti më i bazuar i hapit të drejtë sanksionohen po ashtu qartë problemet e që u ndërmor, hap i cili është nisur jo vetëm nga përbashkëta midis dikastereve pa shkelur interesat e veprimtarisë sa më optimale në këto kompetencat e njëri-tjetrit. Rregullorja sanksionon objekte, por edhe nga hapësirat e nevojshme ligjore dhe detyrat për trupat komando. Gjatë kryerjes së që e bazojnë këtë angazhim. Kështu, bazuar në detyrave në port, trupat komando kanë manifestuar nenin 12, pika 1 dhe neni 170, pika 1 dhe 4 e disiplinë të lartë, duke ndikuar në zbatimin e Kushtetutës, si dhe në ligjin nr. 8404, datë ligjshmërisë, në vjeljen e të ardhurave dhe në ruajtjen 15.09.1998, “Për një shtesë në ligjin për Forcat e e sigurimin e porteve. Duke bërë vlerësimin vetëm Armatosura të Republikës së Shqipërisë”, njësitë për periudhën e gjashtëmujorit të parë të këtij viti, komando dhe të Policisë Ushtarake, me kërkesë të ardhurat që i janë shtuar ekonomisë nga qëndrimi të ministrit të Rendit Publik dhe miratim të ministrit serioz në kryerjen e detyrës së trupave komando të Mbrojtjes mund të përdoren në mbrojtje të kapin shifrën 5 milionë e 214 mijë lekë (të reja). institucioneve shtetërore e të objekteve të rëndësisë Puna e bërë dhe masat e marra nga trupat së veçantë, dhe hapat për angazhimin e këtyre komando në ruajtje të porteve detare, ka sjellë një trupave në këtë drejtim janë bërë me të gjitha sërë rezultatesh të dukshme si në vendosjen e kërkesat e nevojshme për aktet përkatëse juridike rregullit për hyrje-daljet e mjeteve, të mallrave, ligjore e nënligjore. shtetasve, ashtu edhe në mbajtjen e rregullit brenda Ju falemnderit! në port, në forcimin e ndjenjës së sigurisë për Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! ruajtjen e mjediseve që administrohen nga subjektet Zoti Demi, ju e keni fjalën. që operojnë në port, në thellimin e luftës kundër Leonard Demi – Ju falemnderit, zoti Ministër, kontrabandës, zhvillimin e një aktiviteti normal për për përgjigjet që dhatë, por pyetjen unë nuk jua kisha rritjen e të ardhurave të doganës dhe përfitimin e drejtuar juve, ia kisha drejtuar zotit Hajdaraga, çdo subjekti që kërkon zbatimin e ligjit e të megjithatë, meqenëse ju erdhët këtu, kjo është një rregulloreve përkatëse. gjë e mirë në respekt dhe për të njohur punën dhe Edhe ky angazhim ka ndikuar në rritjen e të aftësitë e Parlamentit. ardhurave të doganës, sidomos në gjashtëmujorin Pyetjen unë nuk e kam bërë për të mësuar e parë të këtij viti, në regjistrimet e të gjitha Kuvendi se sa të disiplinuara janë forcat komando, subjekteve që operojnë në port nga dega e tatim- sepse ato janë forcat më të disiplinuara të taksave, në disiplinimin e të gjithë aktivitetit ditor Republikës, më të përgatiturat. Brigada komando me anë të pajisjes me fletëhyrje për punonjësit që është brigadë e Forcave të Armatosura tokësore, operojnë në porte të tjera. Edhe ky qëndrim serioz prandaj, meqenëse më 28.11.1998 është miratuar në zbatimin e detyrave të trupave komando ka luajtur Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, ai është rolin e tij në angazhimin më me përgjegjësi të të një ligj themelor, që duhet respektuar nga të gjithë, gjitha subjekteve të tjera që operojnë në dhe aq më tepër nga Qeveria, për të treguar se kemi administrimin e portit. Kështu, ka ardhur duke u rritur një shtet ligjor. Kjo gjë nuk ka ndodhur në Ministrinë forca e organeve të Ministrisë së Rendit Publik në e Brendshme, ku vetë zoti ministër e pohoi që e ka kryerjen e detyrave të tyre përkatëse. Po përdorur Gardën Kombëtare jashtë të gjitha ligjeve, respektohen më rigorozisht rregulloret për po ashtu edhe trupat komando. Trupat komando administrimin dhe veprimtarinë e subjekteve në portet bëjnë pjesë në Forcat e Armatosura të Republikës detare dhe përgjithësisht janë rritur kërkesat për së Shqipërisë, në forcat tokësore. Misioni dhe zbatimin e legjislacionit që rregullon marrëdhëniet detyra e Forcave të Armatosura zhvillohet në ndërmjet këtyre subjekteve. përshtatje me Kushtetutën e Republikës së
957 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Shqipërisë dhe të gjitha ligjet që bien ndesh me gjitha format e mundshme të shitjes: me çmim këtë ligj janë të pavlefshme. fillestar, me çmim fillestar të ulët dhe pa çmim fillestar. Misioni i Forcave të Armatosura Tokësore dhe i Mbi bazën e procedurave të përcaktuara në vendimin forcave komando është mbrojtja e sovranitetit, e e Këshillit të Ministrave nr. 283 ka rezultuar se integritetit territorial të Republikës së Shqipërisë dhe përfundimisht fituesi e ankandit në shitjen e fundit e rendit kushtetues. Në zbatim të këtij misioni ato të fabrikës është shpallur fitues me vlerën 333.333 kryejnë këto detyra: ndihmojnë popullsinë në rast lekë. Procedurat e shitjes u detyruan si rezultat i fatkeqësish natyrore e industriale dhe e lajmërojnë mosrealizimit të shitjes në të gjitha procedurat e atë për rreziqe me natyrë joluftarake ose luftarake; mëparshme. Pa dyshim, në këtë vlerë nuk reagojnë menjëherë për çdo shkelje të tërësisë përfshiheshin, , vlera e mjeteve të xhiros dhe vlera e territoriale dhe në bashkëveprim me forcat e kufirit truallit. Sipas një llogaritjeje, vlera e çmimit të ofruar sigurojnë ushtrimin e sovranitetit në territorin e në ankand plus vlerën e mjeteve të xhiros dhe vlerën Republikës së Shqipërisë; marrin pjesë në mbrojtjen e truallit kap një shumë që shkon në rreth 82 386 e rendit kushtetues; siç parashikohet me ligj, marrin 973 lekë. Pra, kjo ishte shifra që duhej paguar prej pjesë në operacione ndërkombëtare në kuadrin e fituesit për të siguruar pronësinë mbi fabrikën e qelqit forcave shumëkombëshe; sigurojnë praninë e në Kavajë. Meqenëse nuk u realizua shitja me përhershme në drejtimet e kërcënuara; mbrojnë procedura, të cilat i përcaktojnë vendimet e Qeverisë, kufijtë dhe territorin e vendit në bashkëveprim me u kalua në procedurat e shitjes pa çmim fillestar. forcat ajrore, detare dhe ato kufitare. Këtë ofertë Komisioni i Vlerësimit të Ofertave, nën Forcat tokësore marrin pjesë në programin e ndikimin e drejtorit të fabrikës së qelqit në Kavajë, Partneritetit për Paqe, caktojnë forca për veprime e vendosi që përfundimisht të mos e pranojë, sepse stërvitje të përbashkëta, planifikojnë masa për të oferta konsiderohej e ulët, prandaj u vendos anulimi realizuar ndërveprime me forcat e aleatëve të i procedurave të shitjes së fabrikës së qelqit në mundshëm dhe nuk përdoren si forca policore në Kavajë. dogana. Duke qenë se nuk kishte asnjë mundësi tjetër, Falemnderit shumë, zoti Kryetar! Falemnderit, pasi të gjitha mënyrat që përcakton ligji për shitjen zoti Ministër! e objekteve shtetërore ishin të tejkaluara, Skënder Gjinushi – Falemnderit! përfundimisht, në vendimin nr. 8, datë 13.01.2000 Atëherë, vazhdojmë me pyetjet e tjera, me disa të Këshillit të Ministrave “Për një shtesë në vendimin pyetje të bëra nga deputeti Hushi, i cili i është e Këshillit të Ministrave nr. 378, datë 12.08.1999, drejtuar Kryeministrit. Për çështjet që ai ka trajtuar, «Për kalimin e së drejtës së përfaqësuesit të pronarit është rënë dakord që të vijnë ministra të veçantë. për disa objekte pronë publike organeve të qeverisje Fillojmë me pyetjen që ka të bëjë me privatizimin vendore»”, me kërkesën e organeve të pushtetit lokal e fabrikës së qelq-xhamit të qytetit të Kavajës, që i të rrethit dhe të qytetit të Kavajës përfundimisht drejtohet ministrit Muçi. objekti u ka kaluar këtyre organeve në administrim. Zoti Ministër, e keni fjalën ju. Kur organet e qeverisjes vendore marrin vendim për Mustafa Muçi – I nderuar zoti Kryetar, kalimin e pronësisë së këtyre objekteve subjekteve Të nderuar deputetë, private, duhet të procedohet në përputhje me ligjin. Për sa i përket pyetjes lidhur me procedurat e Pra, në bazë të pikës 4 të këtij vendimi detyrohen privatizimit të fabrikës së qelqit në Kavajë, organet e pushtetit lokal, të cilat kanë marrë të paraprakisht, pa iu drejtuar të gjitha detajeve, dua drejtën e administrimit të objektit, që në përputhje të sjell në vëmendjen e deputetit Hushi, por edhe të me të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore në fuqi të Parlamentit se fabrika e qelqit i ka kaluar të gjitha bëjnë administrimin e objektit. fazat e privatizimit mbi bazën e vendimit të Qeverisë Unë edhe një herë dua të përmend se kjo fabrikë nr. 167, datë 26.05.1998, “Për privatizimin e nuk arriti të shitej në asnjë nga mënyrat klasike të ndërmarrjeve që nuk mund të transferohen”. shitjes së objektit, duke kaluar nëpër të tria fazat e Vlerësimi i fabrikës është bërë mbi bazën e mundshme, në shitjen me vlerë fillestare, në shitjen kritereve të përcaktuara në vendimin e Këshillit të me rezervë, pra me vlerë fillestare të ulët dhe në Ministrave nr. 192, datë 20.03.1998 “Për kriteret e shitjen me ankand pa çmim fillestar. Mbi këtë bazë, vlerësimit të pronës shtetërore që privatizohet dhe u takon organeve të pushtetit lokal, të cilat, për procedurat e shitjes”. Pas tij janë zhvilluar të mbështetur në vendimin e Qeverisë, kanë të drejtën
958 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e administrimit të objektit, të vendosin në përputhje dot shitjen e fabrikës sipas këtyre procedurave. Ne me aktet ligjore dhe nënligjore në fuqi për e kërkuam shitjen e saj pa çmim fillestar, e cila u administrimin e objektit. realizua me një vlerë jo pak të konsiderueshme: 82 Falemnderit! milionë lekë të reja, por si rezultat i ndërhyrjes së Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! organeve të pushtetit lokal dhe drejtorit të fabrikës, Zoti Hushi. por edhe të deputetit Hushi, të cilët të gjithë së Fatbardh Hushi – I nderuar zoti Kryetar, bashku e konsideruan këtë shitje si të Të nderuar kolegë, papërshtatshme dhe si një shitje e cila nuk realizonte I nderuar zoti Ministër, vlerën e vërtetë të fabrikës së qelqit, u detyruam t’i Unë ia kam bërë kërkesën Kryeministrit që më anulojmë këto procedura. E vetmja mënyrë për ta 15 maj dhe nuk do të kisha kundërshtim që atëherë, zgjidhur atë ishte kalimi tek organet e pushtetit lokal në qoftë se do të ishte zgjedhur kjo mënyrë për të për administrim. Pra, nga ana e Ministrisë së qenë brenda afatit, siç po bëhet sot. Por dua të Ekonomisë Publike dhe Privatizimit janë shfrytëzuar theksoj se për pyetjet që kam bërë kam rënë në të gjitha mjetet e mundshme ligjore që të realizohej kontakt me të gjithë ministrat veçmas një për një kalimi i ndërmarrjes për investitorët. Mosrealizimi i dhe unë e dija përgjigjen e tyre, po kur Këshilli i kësaj detyre nuk do të thotë se ngarkon me Ministrave mori vendim për t’ia kaluar pushtetit lokal përgjegjësi ministrinë, sepse, sikurse përmenda, nuk privatizimin e ose trajtimin e fabrikës së qelq-xhamit, ishte vullneti ynë ai që pengoi kalimin e fabrikës për unë sjell shqetësimet e banorëve të zonës sime investitorin, por ishte mospasja interes për fabrikën, elektorale, duke ju thënë këto gjëra: sapo mori dhe së fundi ndërhyrja e deputetit, e organeve të Qeveria atë vendim, menjëherë fabrikës filluan t’i pushtetit lokal dhe e drejtorit për mosrealizimin e shkulen muret rrethuese, t’i shkulen shtyllat, të hiqen shitjes së fabrikës në formën që përcakton vendimi copa dhe ajo do të kthehet në një objekt që do të i Këshillit të Ministrave për transferimin e pronës humbasë vlerat dhe nuk do të trajtohet më si objekt shtetërore pa çmimin fillestar. për t’u privatizuar. Keni përvojën e hidhur të fabrikës Skënder Gjinushi – Falemnderit! së letrës, që disa vjet më parë u shkatërrua në atë Do të shtoni gjë, zoti Hushi? Një minutë keni. farë mënyre, u shitën makinat metalprerëse për Fatbardh Hushi – Unë këto që thotë zoti hekur në Mal të Zi, objektet u shkatërruan dhe zbritën ministër i kam biseduar dhe veças me të dhe me në nivelin zero dhe tani asaj i ka mbetur për të ministrat paraardhës. E vërteta është se në ankandin privatizuar vetëm ndonjë kapanon. që u bë u publikua dhe për këtë ka dijeni dhe Kryetari Duke pasur parasysh këtë përvojë të hidhur, unë i Kuvendit, një shitje me 3.5 milionë lekë të vjetra, desha të sensibilizoj Qeverinë, dhe nëpërmjet pa u thënë se pas kësaj do të vinin dhe 82 milionë televizorit ndoshta dhe pushtetin lokal dhe vetë lekë të reja, domethënë 820 milionë lekë, ku blerësi qytetarët, që ndaj fabrikës së qelqit të mos veprohet i paraqitur në ankand nuk kishte të paraqitej për të kështu, sepse fabrika e qelqit ishte e gatshme për blerë, jo 820 milionë, por as 50 milionë lekë të vjetra. punë dhe, në qoftë se do të ishte gjetur një investitor, Duke pasur parasysh një blerës jo të besueshëm, ajo do të fillonte punën, pavarësisht nëse ishte apo të gjithë e kundërshtuan dhe menduan të gjendej jo rentabël, sepse nuk ishte gërmadhë. Pas daljes një zgjidhje tjetër dhe në asnjë mënyrë nuk u kërkua së vendimit ajo tani po kthehet në një gërmadhë të braktisej fabrika e të lihej në mëshirën e fatit. dhe, po të kalojnë disa muaj, nuk do të mbetet asgjë Unë i bëj vetëm një pyetje morale ministrit: kur pas as për t’u privatizuar. disa muajsh do të merret vesh që fabrika u Ju falemnderit! shkatërrua, a do të ndiejmë përgjegjësi morale, duke Falemnderit dhe juve! filluar nga unë dhe zoti Ministër, që kjo shkoi në Do të shtoni gjë, zoti Ministër? këtë situatë? Mustafa Muçi – Zoti Kryetar, unë jam plotësisht Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! dakord me konstatimin e deputetit Hushi se fabrika Atëherë, vazhdojmë me pyetjen tjetër të zotit mund të kishte të ardhme me gjetjen e një Hushi për mungesën e institucioneve kulturore të investitori. Kjo ka qenë arsyeja që fabrika ka dalë qytetit drejtuar ministrit të Kulturës, zotit Rama. në shitje sipas procedurave klasike të privatizimit, Zoti Ministër, ju e keni fjalën. por nuk ishte faji as i ministrisë, as i organeve të Edi Rama – Siç e tha dhe zoti deputet, kjo pushtetit lokal dhe i askujt tjetër që ne nuk realizuam interpelancë, në fakt, është një bisedë e konsumuar
959 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
disa herë, megjithatë, meqenëse u pa e arsyeshme nga Tirana për të ripërtërirë jetën kulturore në Kavajë. ta konsumojmë edhe në televizion, po e bëjmë. Siç duket dhe nga ky raport shumë i shkurtër, jeta Shqetësimi ka të bëjë me mungesën e shumë kulturore në Kavajë është viktimë e një politike institucioneve kulturore të qytetit të Kavajës. Për kulturore inekzistente nga ana e pushtetit lokal dhe, periudhën 1992–1996 për qytetin e Kavajës pushteti siç e thashë edhe më përpara, ndoshta dhe nga qendror ka akorduar 9 milionë lekë të reja nga fakti që pushteti lokal në Kavajë ka qenë shumë i Buxheti i Shtetit. Vetëm për periudhën 1997–1999 zënë me luftën kundër komunizmit në gjithë këta janë akorduar gati 2/3 e kësaj shume, domethënë vjet. gati 6.8 milionë lekë të reja, sa për të pasur një ide Ju falemnderit! lidhur me interesimin për institucionet kulturore në Skënder Gjinushi – Ju falemnderit, zoti Kavajë nga ana e pushtetit qendror nëpërmjet Ministër! Ministrisë së Kulturës. Zoti Hushi, ju e keni fjalën. Praktikisht është miratuar një fond prej 8 milionë Fatbardh Hushi – Unë desha të theksoj këtu lekësh të reja për restaurimin e një banese me vlera në sallën e Kuvendit se në qytetin e Kavajës, të mëdha kulturore, që është banesa e pavarësisht nga propaganda politike që mund të Haxhiallushëve. Ajo si objekt ka kaluar në pronësi bëhet nga gjithkush, mungon një shtëpi kulture për të Bashkisë së qytetit të Kavajës, por me fëmijë, mungon biblioteka, mungon pallati i kulturës, perspektivën e shndërrimit në një muze etnografik mungon kinemaja, muzeu, çdo gjë mungon, pra të rrethit. Ne kemi akorduar një fond prej 3.5 milionë asnjë institucion kulturor nuk ekziston në këtë qytet. lekësh të reja për restaurimin nga Instituti i Unë nuk erdha këtu dhe nuk kërkova për të ndarë Monumenteve të Kulturës, proces që vazhdon të fajet midis pushtetit lokal dhe pushtetit qendror, por jetë i pezulluar, për arsye se bashkia duhet të nxjerrë desha të kërkoja ndihmën e pushtetit qendror për nga objekti një person të strehuar ilegalisht. të zgjidhur ndonjë nga shqetësimet që ka qyteti i Gjithashtu ka dhe një objekt tjetër, që ne e kemi Kavajës. Unë nuk marr përsipër as të gjykoj të diskutuar, që është mjaft problematik: ky është kaluarën, as të ndaj fajet e atyre të së kaluarës, por pallati i kulturës i qytetit, i cili është nisur me një kërkoj nga kjo sallë, në këtë vit që jam unë deputet, projekt absurd, për realizimin e të cilit duhen 153 që Qeveria të bëjë maksimumin e mundur me fondet milionë lekë të reja, shifër që, sikur të e saj ose me donatorë për të siguruar të paktën koncentroheshim të gjithë në Kavajë, do ta kishim ndërtimin e një institucioni kulturor. vështirë ta realizonim brenda një viti. Megjithatë, Vite më parë, kur rrethe të tjera të vendit flinin, gjatë viteve 1992–1998 ky objekt është financuar qyteti i Kavajës kishte tradita në art, në kulturë, me shifrën 8 milionë lekë të reja, kurse vetëm gjatë kishte një bandë frymore me një traditë 70-vjeçare, vitit 1999 ne kemi akorduar një fond prej 3 milionë ka një shkollë që deri tani ka nxjerrë rreth 80 piktorë, lekësh për vazhdimin e punimeve të këtij pallati. Por skulptorë dhe artistë. Nga Kavaja kanë dalë dhe nga disa verifikime të bëra nga specialistët e dërguar shumë këngëtarë, kompozitorë etj., por realisht sot prej meje atje rezulton se kryerja e punimeve atje aty mungon një institucion, sado i vogël, ku të është mjaft e dobët, gati inekzistente dhe se grumbullohen të gjithë në një vend për të ushtruar praktikisht këto 3 milionë lekë ishin lekë të hedhura këto vlera që i duhen një qyteti. në vakum, kështu që përfundimisht u vendos nga Një qytet nuk ka nevojë vetëm për ujë dhe bukë, bordi i drejtorëve në Ministrinë e Kulturës të mos vetëm për ujë e drita, por ka nevojë dhe për kulturë, vazhdonte financimi i këtij objekti. dhe kultura është një ushqim për shpirtin, prandaj Për sa i takon kinemasë së qytetit, ajo u është duhet ta krijojmë mundësinë që t’ua japim edhe njohur si pronë nga komisioni i kthimit të pronave qytetarëve të Kavajës. Meqenëse ju më latë një kohë pronarëve të truallit. Ata e kanë privatizuar dhe, të kufizuar për të folur, unë po e lë pa i trajtuar të natyrisht, privatizimi është bërë siç bëhej në kohën gjitha, por desha të them vetëm këtë gjë: le t’i lëmë e luftës kundër komunizmit, pa kushte, kështu që mënjanë ato që kanë ndodhur dhe a mund të gjejë ata e kanë kthyer në bingo, e kanë pronë të tyren. mundësi Qeveria, vetë apo me donatorë, për të Përveç kësaj, bashkia ka dhënë edhe një leje tjetër ndihmuar që pallati i nisur të mbarojë, të paktën tani për një ndërtim në fasadën e kinemasë, që do kati i parë, ose të ndërtohet, siç është ndërtuar në ta zërë komplet dhe kinemanë, kështu që unë nuk ndonjë rreth tjetër, ndonjë qendër kulturore për shikoj për këtë rast se çfarë mund të bëjë shteti që fëmijë, ose të ndërtohet një objekt i vogël për
960 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
bibliotekë qyteti apo një muze, që të kryejë marrë apo jo me luftën kundër komunizmit, por dhe funksionet që duhen. Ju them vetëm këtë: biblioteka në qoftë se është marrë, ka bërë mirë, sepse dhe ju e qytetit, që kishte një fond të caktuar librash, i ka kështu thoni, pra se jeni duke luftuar komunizmin, dërguar librat në një muze etnografik ku bie shi si por unë desha të them nëse ekziston një dritë jeshile, jashtë dhe brenda dhe është vështirë që ato vlera se privatizimet e bëra nuk rikthehen më. A ekziston që ishin dje të gjenden më sot. Në qoftë se dikush ndonjë mundësi që të ndërtohet një institucion kërkon të gjejë një koleksion, qoftë edhe të shtypit kulturor, që mungojnë totalisht në Kavajë? Nëse jo, të një viti çfarëdo nuk mund ta gjejë, sepse tani nuk asgjë, por unë kam të drejtë të kërkoj. ekzistojnë më, pale pastaj të literaturës tjetër. Falemnderit! Prandaj ju lutem, zoti Ministër, në qoftë se gjeni Skënder Gjinushi – Tani do të vazhdojmë me hapësira, ju ose me donatorë, që kam besim se çështje të tjera, pra gjithmonë me interpelanca e mund të gjeni me përpjekje, bëni që edhe në qytetin pyetje. Vazhdojmë me interpelancën e kërkuar e Kavajës të ndërtohet të paktën një institucion nga Arben Malaj me ministrin e Punëve Publike, kulturor. zotin Zela. Ju falemnderit! Zoti Malaj, që ka kërkuar interpelancën. Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! Zoti Ministër. Normalisht, interpelanca është e hershme, por Edi Rama – Unë në fjalën time desha të vë në për shkak të aktiviteteve nuk është realizuar në dukje pikërisht këtë fakt, pra se të gjitha këto kohën e nevojshme, qoftë dhe nga ana jonë. Unë probleme që ju parashtroni, janë probleme të cilat do t’i kërkoja ministrit sqarime për sa më poshtë, janë krijuar në Kavajë nga një keqqeverisje vendore, pasi kemi të bëjmë me një problem të rëndësishëm sepse është qeverisja vendore e Kavajës që i ka që lidhet me një prezantim të Qeverisë së koalicionit, privatizuar, tjetërsuar dhe lejuar të shkatërrohen që do të kishte një angazhim konkret për zgjidhjen pikërisht ato gjëra që ju numëruat. e problemit të të pastrehëve, sidomos të atyre që Unë e kuptoj shumë mirë bonsensin tuaj për t’i humbën shtëpitë në skemat piramidale. Në këtë ndarë fajet, por më vjen keq, në këtë pikë nuk kemi kontekst, pyetjet e mia të prezantuara janë: se çfarë të ndajmë midis nesh, fajet dhe përgjegjësitë - Në çfarë faze është thithja e kredisë greke për këtë gjendje i ka pushteti vendor në Kavajë. Për dhe cilat janë arsyet që e kanë penguar realizimin e ta zgjidhur këtë situatë, duhet të ndryshojë qeverisja saj? në Kavajë dhe duhet të ketë njerëz të aftë që t’i - A janë përcaktuar përfundimisht raportet ndaj kërkojnë donatorët e që t’i kuptojnë vlerat e asaj kredie sipas qyteteve dhe a janë të mundshme institucioneve kulturore, siç duket se i kuptoni dhe sipërfaqet dhe sheshet e ndërtimit? ju, dhe t’u japin qytetarëve ato ambiente që duhen - A ka arritur vendi ynë të marrë mbështetjen për të konsumuar jetë shpirtërore, jo vetëm bukë për skemën e strehimit nga Fondi Social i Këshillit dhe ujë në qytetin e Kavajës. të Evropës në bazë të deklarimit të ministres Meksi Unë nuk shikoj se çfarë mund të bënte më se vendi ynë do të përfitonte nga ky fond rreth 15 shumë qeveria qendrore dhe Ministria e Kulturës në milionë dollarë? këtë drejtim, aq më tepër duke marrë parasysh, - Së fundi, që interpelanca të jetë efektive ka gjithnjë në funksion të një bashkëpunimi me një pyetje: kur mendohet se do të fillohet konkretisht pushtetin lokal, kjo qeveri i ka dhënë qytetit të për ndërtimin e shtëpive brenda këtij projekti? Kavajës deri më sot për kulturën më shumë fonde Ju falemnderit! se ç’i ka dhënë qeveria tjetër, nuk e di i cilës partie Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! jeni ju, gjatë katër vjetve të shkuar. Kështu që unë Zoti Ministër, e keni fjalën ju. nuk e di se çfarë mund të bëjmë ne më shumë, Ilir Zela – Së pari, dëshiroj të falënderoj prandaj nuk kemi absolutisht asnjë faj për të ndarë deputetin Malaj për vëmendjen e vazhdueshme që bashkë. ka treguar pranë Qeverisë shqiptare lidhur me Skënder Gjinushi – Zoti Hushi, vetëm një avancimin sa më të shpejtë të kësaj çështjeje. ndërhyrje të shkurtër. Lidhur me pyetjen e parë, nga kredia e qeverisë Fatbardh Hushi – Zoti Ministër, unë e thashë greke prej 20 miliardë dhrahmish, është caktuar që se në fillim që nuk kërkova të ndaj fajet dhe nuk një shumë prej 5 miliardë dhrahmish të përdoret për desha të përmend faktin nëse pushteti lokal është projektin e strehimit të familjeve që humbën banesat
961 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
me rënien e skemave piramidale. Vendimet e kanalizime dhe energji elektrike. Për qytetin e Vlorës Këshillit të Ministrave e ngarkojnë Ministrinë e sheshi i vënë në dispozicion është miratuar nga Punëve Publike që për këtë pjesë të kredisë dhe KRRT-ja. Nga një studim paraprak gjeologjik rezulton nëpërmjet Entit Kombëtar të Banesave të udhëheqë se është problematik në drejtim të aftësisë mbajtëse procesin e projektimit, të ndërtimit e të blerjes së të tokës, gjë që do të influencojë në rritjen e kostos banesave nga tregu. Në takimin e Komisionit të së ndërtimit të apartamenteve. Përbashkët Shqiptaro-Grek të Kreditit, që u mbajt Enti Kombëtar i Banesave ka marrë masat e në datat 16-17 maj në Tiranë, u ra dakord për livrimin nevojshme për sigurimin e projekteve e të brenda 60 ditëve të fondit prej 500 milionë dhrahmish dokumentacionit teknik të nevojshëm. Kështu, për të caktuara për blerje banesash. Në këtë takim mori rrethet Fier, Gjirokastër, Durrës nuk ka asnjë problem zgjidhje dhe problemi kryesor që ka penguar ecurinë për fillimin e menjëhershëm të punimeve. Për rrethet normale të procedurave deri më sot. Krijimi dhe vënia Tiranë dhe Vlorë, meqenëse parashikohet të në funksionim e komitetit të përbashkët teknik ka ndërtohen objekte të larta, po bëhen ndryshime të për detyrë të ndjekë fazën e zbatimit të procedurave objekteve për t’iu përshtatur ndërtimeve 7 dhe - 11- të kredisë si për blerjen, ashtu dhe për ndërtimin e katëshe. E rëndësishme është të theksohet se nga banesave. Mendojmë se pas kësaj nuk do të ketë Buxheti i Shtetit për vitin 2000 janë planifikuar 250 më vonesa në procedurat e livrimit të kredisë. milionë lekë për projektimin, rrjetin inxhinierik si dhe Megjithatë, procedurat për livrimin e kredisë greke TVSH-në e taksat doganore. Për sa i përket vlerës drejtohen nga Ministria e Financave, e cila ka dhe së banesave nga tregu i lirë, Ministria e Punëve postin e bashkëkryetarit në Komisionin Shqiptaro- Publike ka përgatitur dhe dërguar për miratim një Grek të Kreditit. projektvendim për përcaktimin e kritereve të blerjes Në lidhje me përcaktimin e raporteve të ndarjes së banesave. Pra, është përgatitur e gjithë së kësaj kredie sipas qyteteve dhe me infrastruktura e nevojshme ligjore dhe vendimore, mundshmërinë për sipërfaqe dhe sheshe ndërtimi, që bën të mundur fillimin e përdorimit të vendimi nr. 321, datë 05.07.1999 i Këshillit të menjëhershëm të fondit të kredisë greke. Ministrave për miratimin e shpërndarjes së fondeve Lidhur me kohën e fillimit të ndërtimit të shtëpive, sipas rretheve, procedurat e miratimit të familjeve në takimet e 16-17 majit të Komisionit të Përbashkët që fitojnë nga kushtet e dhënies së kredisë në Shqiptaro-Grek të Kredisë u vendos që fondi prej kuadër të kredisë greke për strehimin, ka përcaktuar 10% të livrohet brenda 60 ditëve, pas kësaj pala raportet e ndarjes së fondeve sipas rretheve si për shqiptare paraqiti specifikimet teknike për blerjen e ndërtimin, ashtu dhe për blerjen e banesave. Në apartamenteve nga tregu i lirë, të cilat u miratuan bazë të kësaj ndarjeje, në rrethet Tiranë, Durrës, në mbledhjen e komitetit teknik të mbajtur në datën Fier, Gjirokastër, Mallakastër dhe Vlorë do të 04.07.2000. Aktualisht janë bërë publikimet në ndërtohen apartamente banimi me një vlerë prej 2.2 shtyp, pra ka filluar procedura e zbatimit të një pjese miliardë liretash ose 90% e fondit total të kredisë. të kredisë. Në rrethet e tjera do të shpenzohet 10% e fondit Për sa i përket ndërtimit, është rënë dakord që ose 240 milionë lekë, me të cilat do të blihen banesa pas përfundimit të procedurave të blerjes të fillojë në tregun e lirë. menjëherë prokurimi për ndërtimin e banesave. Po Sheshet në rrethet ku do të bëhen ndërtime janë punohet me objektivin që në fund të shtatorit të përcaktuar mbi bazën e studimeve urbane të fillojnë punimet e ndërtimit. miratuara nga KRRT-të e rretheve, kurse për Tiranën Në lidhje me mbështetjen për skemën e nga KRRTSH-ja. strehimit nga Fondi Social i Këshillit të Evropës, në Në rrethin e Mallakastrës, i cili ka konfirmuar bazë edhe të deklarimit të ministres Meksi, janë se nuk disponon sheshe të lira ndërtimi pa pronësi rreth 15 milionë dollarë. private, mendohet që fondet e vëna në dispozicion Në pjesën e dytë të vitit të kaluar Ministria e të përdoren në qytetin e Fierit, i cili disponon sheshe Punëve Publike mori detyrën të përgatisë një të lira të miratuara për këtë qëllim. program strehimi, i cili do t’i paraqitej Fondit Social Në qytetin e Tiranës e të Vlorës për sheshet e të Këshillit të Evropës për përfitimin nga ky i fundit vëna në dispozicion problemet në lidhje me rrjetin të një financimi deri më 10 milionë dollarë për inxhinierik po zgjidhen me marrëveshje me plotësimin e nevojave të strehimit në Shqipëri. Duke ndërmarrjet lokale të specializuara, ujësjellës, qenë se në atë periudhë kishte filluar puna për livrimin
962 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e kredisë greke, ne insistuam që përveç të zgjidhet problemi i mbi rreth gjashtë mijë familjeve pastrehëve në rënien e skemave piramidale në këtë që jetojnë në pronat e pronarëve. Megjithatë, duke program të përfshihet dhe kategoria e të pastrehëve e parë problemin e strehimit në tërësinë e tij, zoti qiramarrës në ish-pronat private. Për këtë qëllim u Ministër, brenda atributeve tuaja ligjore, ndoshta ka përgatit një projekt i detajuar, që përfshinte të dyja nevojë për të ndërhyrë një orë e më parë në ligjin e këto kategori. Ekspertët e Këshillit të Evropës urbanistikës, sepse po bëhen gjithnjë e më të kërkuan sqarime të mëtejshme në lidhje me pranishme vështirësitë që do të konstatohen nesër kategoritë e të pastrehëve në Shqipëri dhe të dhëna për politikat që shteti do të ndjekë në drejtim të të tjera, të cilat ne i përgatitëm dhe u dërguam infrastrukturës dhe në drejtim të strehimit. materialet përkatëse. Ju falemnderit! Ministria e Bashkëpunimit Ekonomik dhe Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Malaj! Tregtisë është duke ndjekur kryerjen dhe Vazhdojmë me pyetjen e bërë nga deputeti kompletimin e procedurave për këtë program. Kamberi, gjithnjë me ministrin e Punëve Publike, Ju falemnderit! zotin Zela. Madje, mund t’u përgjigjeni pyetjeve të Skënder Gjinushi – Ju falemnderit, zoti zotit Kamberi, të zotit Beqiraj dhe të zotit Uldedaj Ministër! dhe pastaj të ndërhyjnë deputetët. Zoti Malaj, ju e keni fjalën. Ilir Zela – Zoti Kamberi interesohet për disa Arben Malaj - Ju falemnderit! probleme në Komunën e Krasit dhe të fshatit Kalivaç Do të dëshiroja ta falënderoja ministrin, por në rrethin e Tepelenës, ku do të ndërtohet njëkohësisht, duke qenë se është një problem i hidrocentrali mbi lumin Vjosë, dhe për gjendjen e zgjatur dhe ka një përkushtim të Qeverisë për të ujit të pijshëm në këtë zonë. dhënë një zgjidhje për një grup social, kam parasysh Vlera e plotë e ndërtim-montimit për ujësjellësin se më tepër po bëhet pjesë edhe e lojës politike e Lulëzim-Krasit ka qenë 21.4 milionë lekë, duke ose e akuzave politike. Normale është që mund të shtuar këtu dhe 3.5 milionë lekë për makineri e ketë vonesa në thithjen e një kredie, aq më tepër pajisje. Punimet kanë filluar në vitin 1995 me dhënien kur ajo është marrëveshje midis dy shteteve, por e një fondi prej 3 milionë lekë dhe kanë vijuar me 19 unë mendoj se ka vend që hapat dhe rezultatet milionë lekë për vitin 1996. 2.8 milionë lekë që u konkrete të Qeverisë në këtë drejtim të jenë të akorduan për përfundimin e punimeve në vitin 1997, prekshme. Edhe herë tjetër është diskutuar që nuk u realizuan dhe e njëjta gjë ndodhi edhe me përveç strategjisë, që është hapi i parë, është e fondet që u akorduan në vitin 1998. Enti prokurues nevojshme që Qeveria brenda një politike strehimi ka qenë Këshilli i Rrethit të Tepelenës. Nga ana e të inventarizojë tërësinë e shesheve të mundshme, Ministrisë së Punëve Publike dhe nga drejtoritë e në mënyrë që nesër të mos rritet artificialisht kostoja specializuara kemi kërkuar nga ndërmarrja e e politikave të strehimit. ujësjellësit dhe nga këshilli i rrethit të azhurnohen Së dyti, ka pasur negociata edhe me Bankën edhe një herë punimet e kryera, të saktësohet Botërore, edhe me donatorë të tjerë, të cilët realisht, projekti e preventivi e më pas të shikohet mundësia për shkak të dështimit të skemës së strehimit gjatë e planifikimit të fondit përkatës për përfundimin e viteve 1995–1996, nuk marrin përsipër të financojnë objektit. ndërtim shtëpish. Duke pasur parasysh se strehimi Lidhur me ujësjellësin e fshatit Kalivaç nuk kemi është një problem social prezent në Shqipëri, mund pasur ndonjë kërkesë për projekt a preventiv nga të ketë hapësira për të negociuar me këta donatorë këshilli i rrethit, kështu që problemi nuk ka hyrë në për projekte për urbanizimin e shesheve të rrugën e zgjidhjes. mundshme për ndërtim, gjë që do ta ulte shumë Pyetje nga deputeti Zihni Beqiraj: A njihet gjendja koston dhe njëkohësisht do t’i jepte mundësi e ujit të pijshëm në rrethin e Durrësit dhe çfarë konkrete Qeverisë që të ishte më prezente në masash po merren për përballimin e emergjencës? politikat e strehimit. Furnizimi me ujë i qytetit të Durrësit është një Njëkohësisht ne mendojmë se me ligjin e fundit problem i njohur si në të kaluarën, ashtu edhe sot që ka ardhur në Parlament për të pastrehët, do të nga ana e Ministrisë së Punëve Publike dhe e jetë përgjegjësia e plotë edhe e maxhorancës që drejtorive të specializuara të saj. Gjendja është në Buxhetin e vitit 2001 dhe në vazhdim të rënduar nga rritja e popullsisë: nga 93 mijë banorë konkretizohet angazhimi ligjor që të fillohet e të në vitin 1993, në 200 mijë banorë sot, dhe nga
963 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ndërhyrjet e kundërligjshme në tubacionet e nga ndërmarrjet për të miradministruar dhe ndërprerë ujësjellësit nga Fushëkuqja në Durrës, gjë që ka lidhjet e kundërligjshme. bërë që në depon e Arapajt në Durrës të arrijnë rreth Qyteti i Durrësit, së bashku me qytetet Lezhë, 330–340 litra ujë në sekondë nga 700 litra që është Fier, Sarandë është përfshirë në projektin e kapaciteti. Nga sasia që arrin, 60 litra për sekondë emergjencës së Bankës Botërore, i cili do të sigurojë i duhen dhënë Kavajës sipas projektit. I njëjti një fond prej 10 milionë dollarësh për menaxhimin e problem qëndron edhe me ujësjellësin nga Fushë- ndërmarrjeve dhe rehabilitimin e rrjetit të brendshëm Kruja. në këto qytete. Duke e parë si prioritar furnizimin me ujë të Po kështu kemi paraqitur pranë disa donatorëve qytetit të Durrësit, nga ana e Qeverisë u nënshkrua projektin e furnizimit të qytetit të Kavajës nga marrëveshja me Bankën Botërore për një shumë pusshpimet e Rrogozhinës ose nga rezervuari i prej 19.6 milionë dollarësh amerikanë për Manskurisë për të bërë të mundur shkëputjen e përmirësimin e rrjetit të brendshëm të qytetit, për qytetit dhe të plazhit të Golemit nga furnizimi rehabilitimin e stacionit të pompimit, për kanalizimet, përmes Durrësit. për makineri e pajisje për mirëmbajtje etj. Kjo bëri Pyetje tjetër: Zona e Spitallës dhe Porto- të mundur sigurimin e cilësisë së ujit dhe Romanos, me 10 mijë banorë, lagjja 10 në Durrës ekonomizimin e tij, me gjithë keqësimin e dukshëm kanë mbi dy vjet që nuk furnizohen me ujë. Ç’do të të kushteve që përmenda më sipër. Për të shtuar bëhet për zgjidhjen e këtij problemi? sasinë e ujit që vjen në Durrës nga ujësjellësi i Siç dihet, vendosja e popullatës në zonat Fushëkuqes, me financim nga donatorët e huaj u periferike, pa plan urbanistik e infrastrukturë, ka sigurua një fond prej 2.3 milionë dollarë, nëpërmjet krijuar shqetësime për furnizimin me ujë të këtyre të cilit po ndërhyhet për të shkëputur të gjithë zonave. Ky problem është dhe në zonën e Spitallës, konsumatorët në Fushëkuqe dhe në Rrushkull, të Porto-Romanos dhe të ish-kënetës së Durrësit. veprim nga i cili do të sigurohen edhe 50 litra të Ndërsa në zonën e kënetës, duke qenë se aty kalon tjera për sekondë. tubacioni kryesor i ujit që shkon në depon në Durrës, Problem kanë qenë dhe mbeten ndërhyrjet e me fondet e Bankës Botërore u shtrua një tubacion kundërligjshme në tubacionin kryesor nga i veçantë, që furnizon në drejtim të Spitallës, por që Fushëkuqja deri në depo dhe në rrjetin e brendshëm, për vetë numrin e popullatës së vendosur në këtë në tubacionin kryesor në kënetë dhe në plazh. Duke zonë nuk u përgjigjet nevojave. Po studiohet e konsideruar këtë si një problem të mprehtë, më mundësia e rikonstruksionit të tij. Pa dyshim që ky datën 10 maj të këtij viti nga prefektura, këshilli i problem do të shihet si prioritet nga ana e ministrisë. rrethit, deputetët dhe Ministria e Punëve Publike u Në këtë kuadër, me projektin e Bankës Botërore organizua një takim i përbashkët me të gjitha për rehabilitimin urgjent të furnizimit me ujë u bashkitë, komunat, forcat e rendit dhe administruesit parashikua të investohen rreth 1.6 milion dollarë për e ujit. Kështu, me bashkëpunimin e pushtetit vendor të siguruar një prurje prej 25 litra në sekondë nga e të rendit, deri në fund të muajit qershor u arrit të Porto-Romanoja. Duke qenë se rezultoi që cilësia shkëputen rreth 150 lidhje të paligjshme. Për të mos fiziko-kimike e sanitare ujit ishte jashtë normave të krijuar shqetësime sociale, për disa zona ministria pranueshme si rezultat i depozitimeve të lindanit do të mbështesë ndërmarrjet e ujësjellësit me tuba nga ish-ndërmarrja kimike e Durrësit, si zgjidhje dhe rekorderi për ujësjellësit e vegjël sekondarë, afatshkurtër është menduar ndërhyrja pjesore me pjesë e ndihmës nga qeveria kineze, që do të jenë anë të projektit të emergjencës. Gjithashtu do të tërësisht të kontrollueshme nga ndërmarrja dhe që kërkohen dhe fonde shtesë nga buxheti dhe në nuk do të lejojnë shpërdorimin e ujit për vaditje, duke perspektivën afatmesme dhe afatgjatë do të bëhet krijuar dhe mundësitë për mbledhjen e pagesave me anë të projektit të privatizimit. për ujin e konsumuar. Zoti Uldedaj pyet: Cilat janë arsyet që pengojnë Takimi i Kryeministrit më datën 01.06.2000 me fillimin e punimeve të ujësjellësit të Bajzës në përfaqësues të pushtetit vendor të Durrësit e të Malësinë e Madhe dhe çfarë zgjidhjeje ofron Qeveria Kavajës, me drejtorin e ndërmarrjes së ujësjellësit momentalisht për furnizimin me ujë, pasi janë dhjetë e të kanalizimeve, me deputetë dhe me përfaqësues fshatra që nuk kanë asnjë burim momentalisht për nga dikasteret përkatëse po ndihmon të rritet më t’u furnizuar me ujë? tepër angazhimi si nga pushteti vendor, ashtu dhe Në vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 535,
964 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
datë 19.08.1996 dhe në ligjin nr. 8170, datë atyre që mbeten brenda buxhetit të kredisë së 21.12.1996, është miratuar dhe ratifikuar akorduar. Duhet thënë se me rritjen e kostos së marrëveshja e huas ndërmjet qeverisë së Republikës projektit me këto shifra detyrimi financiar që duhet së Shqipërisë dhe Bankës Islamike të Zhvillimit për të paguajë pala shqiptare për këtë projekt rritet mjaft. projektin e furnizimit me ujë të pijshëm të zonave (Ndërprerje incizimi) rurale. Me anë të kësaj marrëveshjeje do të ...Duke qenë se në secilin nga rastet cenohet përfitoheshin 6.99 milionë dollarë amerikanë, që së marrëveshja e kredisë së ratifikuar në Kuvend, është bashku me kontributin e Qeverisë shqiptare do të e kuptueshme që, përpara se të merren vendimet përdoreshin për ndërtimin e një grupi prej pesë dhe hapat e mëtejshëm, duhet që marrëveshja të ujësjellësish, që do të sigurojnë ujin e pijshëm për rinegociohet me donatorin dhe marrëveshja e re t’i 87 fshatra, me popullsi aktuale 66 mijë banorë, të paraqitet përsëri Kuvendit për miratim. Duke qenë vendosur në rajone malore dhe të varfra të vendit, si se edhe më përpara kam qenë në dijeni të Malësi e Madhe, Mat, Skrapar, Mirditë, Tepelenë shqetësimeve që ishin me këtë projekt, unë, sapo dhe Përmet. Kostoja e përgjithshme e projektit kam marrë detyrën e ministrit, kam kërkuar nga parashikohej në atë kohë 9.7 milionë dollarë. vartësit e mi zhbllokimin urgjent të këtij projekti dhe Një nga projektet më të rëndësishme në këtë kam zhvilluar disa konsulta me ta për të precizuar kontekst është ujësjellësi rajonal i Bajzës, i cili do rrugëdaljet dhe në një kohë shumë të shkurtër të furnizonte nëntë fshatra si dhe qytetin e Koplikut. Ministria e Punëve Publike në lidhje me hapat e Kostoja e tij llogaritej të ishte rreth 940 mijë dollarë. tjerë që duhet të ndërmerren dhe vijimin e Duhet thënë gjithashtu se ujësjellësi i Bajzës ka procedurave me donatorin, ua ka adresuar problemin treguesit më të mirë tekniko-ekonomikë në krahasim për kompetencë ministrive të specializuara dhe ka me ujësjellësit e tjerë të kësaj marrëveshjeje. Pas informuar Këshillin e Ministrave. Për secilën nga procedurave të prokurimit në fund të vitit 1998 u lidh zgjidhjet që do të aplikohen mendoj se do të veprohet kontrata me konsorciumin e dy firmave turke dhe në mënyrën më të shpejtë të mundshme dhe do të një shqiptare për shërbimet e konsulencës për jetë, në fund të fundit, Parlamenti ai që do të vendosë zbatimin e projektit, i cili, midis të tjerash, kishte për vazhdimin e këtij projekti. për detyrë rishikimin e projektit nga pikëpamja Zoti Fatbardh Hushi pyet: Cili është qëndrimi i tekniko-ekonomike. Konkluzionet e punës së Qeverisë lidhur me shqetësimin e popullit të Kavajës konsulentëve, që u paraqitën në muajin qershor të për furnizimin e qytetit me ujë? këtij viti në mënyrë të papritur për ne, treguan se Furnizimi me ujë i popullit të Kavajës është një kostoja e zbatimit të projektit ishte rritur shumë në problem i njohur si në të kaluarën, ashtu edhe sot. krahasim me atë të përcaktuar në marrëveshjen e Qyteti i Kavajës ka pasur dhe ka dy burime furnizimi. kredisë me Bankën Islamike të Zhvillimit. Kështu, Burimi i parë është nga depot e Arapajt në Durrës, si total, nga 19.7 milionë dollarë, tani projekti ka nga burimet e Fushëkuqes për sasinë 90 litra në vlerë 19.48 milionë dollarë, kurse për ujësjellësin e sekondë që tani, me marrëveshje midis ndërmarrjes Bajzës nga 940 mijë dollarë kërkohen 2 milionë së ujësjellësit në Durrës dhe të Kavajës, është 60 dollarë. Arsyet për një rritje të tillë kanë të bëjnë me litër për sekondë. Burimi i dytë është nga dy disa faktorë ekonomikë objektivë, si rritja e çmimeve pusshpimet brenda në qytet, prej të cilave sigurohet të materialeve, e nivelit të taksimit etj., por edhe 28 litër për sekondë. Njëri nga këto pusshpime u me faktorë që kanë të bëjnë me procedurat e zbatimit ndërtua me fonde buxhetore dhe u vu në shfrytëzim të projektit, si për shembull, aplikimi i standardeve këtë vit. dhe i çmimeve ndërkombëtare, pjesëmarrja e firmave Në zbatim të marrëveshjes me Republikën të huaja nga vendet anëtare të Bankës Islamike të Federale Gjermane, në periudhën 1993–1995 është Zhvillimit etj. Në këto kushte, për vazhdimin e realizuar faza e parë, kurse për në fazën e dytë, projektit mbeten këto alternativa: nga 1996–1997 është punuar në rrjetin e brendshëm Së pari, të kërkohen donatorë të tjerë, që së të qytetit të Kavajës. Objektivi kryesor i projektit ka bashku me shtesën që do të mund të akordonte qenë përmirësimi i furnizimit me ujë të pijshëm Banka Islamike e Zhvillimit të plotësonin koston e nëpërmjet rehabilitimit të rrjetit ekzistues tejet të zbatimit të projektit. amortizuar, në zgjerimin e rrjetit dhe montimin e E dyta, të reduktohet numri i ujësjellësve, duke kontatorëve matës. bërë të mundur përballimin e kostos së ndërtimit të Në përfundimin e fazës së dytë të punimeve
965 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
gjendja ka qenë e kënaqshme. Çrregullimet filluan mbështetje financiare. Ky projekt u është paraqitur me lëvizjen e parregullt të popullsisë dhe me përfaqësuesve të qeverive japoneze e spanjolle dhe ndërhyrje të kundërligjshme në tubacionin kryesor së fundi edhe një investitor turk. të ujësjellësit nga Fushëkuqja, rrethi i Kurbinit, deri Ministria e Punëve Publike ka në qendër të në depon Arapaj në Durrës. Tubacioni tani sjell në vëmendjes zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë depo 350 litra për sekondë, nga 700 litra për sekondë me furnizimin me ujë të qyteteve Durrës e Kavajë që ka sjellë më parë. Pra, primar mbetet sigurimi i dhe po i ndjek ato me evidenca ditore. sasisë së ujit në depon Arapaj të Durrësit. Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! Nga ana e Ministrisë së Punëve Publike dhe Atëherë, fjalën e kanë deputetët me radhë. Së pushtetit lokal të Durrësit, nëpërmjet bashkëpunimit pari zoti Kamberi. me donatorë të ndryshëm, është ndërhyrë për Dashamir Kamberi – I nderuar zoti Ministër, shkëputjen e fshatrave të Fushëkuqes dhe Laç– Së pari, dëshiroj të shpreh vlerësimin pozitiv për Rrushkull–Durrës si konsumator në këtë tubacion, angazhimin tuaj serioz të përgjegjshëm dhe aktiv duke ndërtuar ujësjellës lokalë. Projektet për fillimin e punës si ministër i Punëve Publike. përfundojnë në muajin tetor dhe do të sigurojnë një Kjo pa dyshim na jep shpresë dhe besim edhe për sasi shtesë prej 50 litrash në sekondë. Për të zgjidhjen e problemit të ujit të pijshëm në zonën e përmirësuar situatën në këtë verë, me iniciativën e Krasit e të Kalivaçit. Kryeministrit më 01.06.2000 u organizua takimi me Pyetjen së cilës ju sapo iu përgjigjët, unë ia përfaqësues të pushtetit vendor të Durrësit e të kisha drejtuar zotit Demeti përpara largimit të tij nga Kavajës dhe drejtorë të ndërmarrjeve të ujësjellës- Ministria e Punëve Publike, ndaj ardhja juaj në këtë kanalizimeve, deputetë dhe ministra. Në këtë takim seancë kurrsesi nuk mendoj se lidhet me u përcaktuan masat organizative dhe shtrënguese përgjegjësinë tuaj individuale. Përkundrazi, e shikoj për zvogëlimin e shpërdorimeve në segmentin të lidhur me mundësinë e një ndihmese dhe Fushëkuqe–Arapaj–Durrës dhe Durrës–Kavajë, nga angazhimi të ndryshëm nga ai i mëparshmi. Pa të cilat qyteti i Kavajës për këtë verë duhej të koment, po paraqes për ju gjendjen reale për siguronte 60 litër ujë për sekondë. Sipas evidencave problemin e ujit të pijshëm në zonën e Krasit, por të ardhura pranë Ministrisë së Punëve Publike, për njëkohësisht edhe mundësinë për një zgjidhje periudhën 1-22 korrik janë ndërprerë gjithsej 68 lidhje emergjente të tij. të paligjshme, prej të cilave 25 në Bashkinë e Komuna e Krasit dhe fshati Kalivaç, i vendosur Manzës dhe 43 në Bashkinë e Durrësit. Kjo ka bërë kryesisht në luginën e Vjosës, është një zonë e që Kavaja të marrë mesatarisht 30-32 litra ujë për populluar, pa largime të banorëve, por dhe me sekondë, nga 60 që duhej të merrte. Puna për perspektivë më të mirë se disa zona të tjera të ndërprerjen e lidhjeve të kundërligjshme po vazhdon. rrethit. Prej vitesh ajo përjeton një gjendje shumë të Ministria e Punëve Publike do të mbështesë me vështirë dhe të rëndë për ujin e pijshëm, pse jo dhe tubacione dhe me armatura. për ujin për të larë. Ai ose duhet të tregtohet, ose Në takimin e mësipërm u dhanë porosi edhe fshatarët duhet të shkojnë mjaft larg për ta marrë, për shpejtimin e procedurave për sigurimin e fondeve gjë që rëndon së tepërmi kushtet e jetesës për të nevojshme për realizimin e shtesave të ujit që i banorët. Pa e dramatizuar aspak gjendjen, do të nevojiten këtij qyteti si me fonde të qeverisë thosha se kush ka parasysh fshatin Kalivaç, vendi gjermane e japoneze etj. Për këtë qëllim, është lidhur ku do të ndërtohet hidrocentrali mbi lumin Vjosë, marrëveshja me qeverinë gjermane për fazën e tretë afërsinë e tij me këtë lumë dhe njëkohësisht të projektit të furnizimit me ujë të zonës rurale të mungesën e plotë të ujit të pijshëm dhe të ujit për Kavajës, e cila do të sigurojë 2 milionë marka të larë, nuk mund të mos i shkojë mendja te poezia gjermane për këtë qëllim. e Nolit “Anës lumenjve” dhe konkretisht te vargu Gjithashtu nga ana e Ministrisë së Punëve “anës lumit i palarë”. Ndërkohë me bindje do të Publike është hartuar projekti i zbatimit për thosha se kjo zonë dhe fshati Kalivaç kanë merituar furnizimin e qytetit të Kavajës e të zonës së Golemit dhe meritojnë edhe në mundësitë konkrete të shtetit nga pusshpimet e Rrogozhinës për sasinë 250 litër të sotëm, më shumë vëmendje, më shumë për sekondë, duke e shkëputur nga Durrësi. Ky interesim. projekt kërkon 4-5 milionë dollarë, është për një Përpara pak vjetësh në Kras filloi investimi për zgjidhje afatmesme dhe afatgjatë, e cila kërkon ndërtimin e ujësjellësit me vlerë 22 milionë lekë,
966 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
por, pasi u realizuan dhe afër 60-70% e punimeve, tyre. Sigurisht që gjëra të tilla nuk kanë për të ai u harrua dhe askush nuk deshi t’ia dinte më për ndodhur. të. Kuptohet qartë se cili është efektiviteti i këtij Në lidhje me mospërfundimin e këtij projekti unë investimi. Këtu duhet të them hapur se ka një do të angazhoj urgjentisht çfarë i takon dikasterit neglizhim të pajustifikueshëm të drejtorisë së tim përmes drejtorisë së ujësjellës-kanalizimeve, por ujësjellësit për këtë problem. Në këto kushte, duke e rëndësishme është që dhe ndërmarrja e ujësjellësit i ditur problemet e shumta të ujit të pijshëm në vend atje dhe këshilli i rrethit përkatës të marrin dhe mundësitë reale financiare të Qeverisë, banorët angazhimet që u takojnë që të realizojnë detyrimet e e këtyre zonave arsyetojnë me maturi: “Nëse nuk tyre ligjore si për prokurimin e fondeve, ashtu dhe për është e mundur të ndërtohen ujësjellës që ndjekjen e cilësisë e të kontrollit të zbatimit të tyre. kushtojnë, nuk besojmë të jetë po kaq e pamundur Skënder Gjinushi – Falemnderit! për të shpuar me sondë në disa pika, duke realizuar Zoti Kamberi. kështu një zgjidhje emergjente për ujin e pijshëm”, Dashamir Kamberi – Unë besoj se me ardhjen pa pretenduar se gjykojmë tërësisht dhe me e ministrit të ri do të jetë objekt vëmendjeje ky kompetenca anën teknike të kësaj zgjidhjeje. problem edhe për faktin se ka qenë një nga detyrat Nëpërmjet kësaj seance pyetjesh shprehim e programit qeveritar për ndërtimin e ujësjellësve që shqetësimin dhe interesimin tonë për një zgjidhje janë në vazhdim. të shpejtë të këtij problemi kaq të mprehtë dhe jetik Ju falemnderit! për popullsinë e kësaj zone. Bashkë me të kemi Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! bindjen dhe besimin se ky problem do të përbëjë Vazhdojmë me deputetin Beqiraj. vëmendje dhe interesim real nga dikasteri që ju Zihni Beqiraj – Ju falemnderit, zoti Kryetar! drejtoni, por njëkohësisht dhe për ndikimin dhe për Zoti Ministër, inicimin tuaj pozitiv si ministër me angazhime të reja. I dëgjova me vëmendje përgjigjet e pyetjeve që Ju falemnderit! kam drejtuar. Ju falënderoj dhe më vjen mirë që në Skënder Gjinushi – Zoti Ministër. një kohë shumë të shkurtër të marrjes së detyrës Ilir Zela – Falemnderit, zoti Kryetar! së ministrit nga ana juaj patëm mundësinë të Marr shkas nga shifrat që përmendi deputeti kontaktojmë e të diskutojmë mjaft probleme që kanë Kamberi për të sqaruar deputetët dhe opinionin që të bëjnë me zgjidhjen e emergjencës dhe të janë një numër jo i vogël ujësjellësish dhe punime perspektivës për furnizimin me ujë të pijshëm të të tjera, të cilat unë po i identifikoj dhe më rezulton rrethit të Durrësit. Unë i konsideroj përgjigjet që jepni se për to janë planifikuar fonde në disa vjet. Dhe ju sot edhe një mundësi tjetër për prezantimin e çfarë ka ndodhur? Nisur nga fushatat e punës që bën Qeveria e “Aleancës për shtetin”, me njëpasnjëshme elektorale, qeveritë e papërgjegjshme qëllim që të bëhen konkrete dhe prezente të tëra të Partisë Demokratike kanë nisur vepra të arritjet, treguesit dhe në të njëjtën kohë duke njohur ndryshme me rreth 10% të vlerës së plotë, thjesht edhe punën që do të bëhet në të ardhmen. për fushatë elektorale dhe për t’u treguar njerëzve Megjithatë, më lejoni të shpreh disa mendime se gjoja do të përmirësohen kushtet e jetesës së që kanë të bëjnë me problemin në fjalë. tyre duke filluar një investim, në një kohë që njerëzve Është e vërtetë se ujësjellësi i Durrësit me asnjëherë nuk u është thënë se për ta përfunduar furnizime nga Fushëkuqja e Fushë-Kruja kalon në atë investim që nisën në vitin 1996 do të duheshin pesë rrethe dhe ka problemet e veta për shkak të edhe 90% e vlerës që jepej për atë vit. Kam veçorisë që furnizimi me ujë i Durrësit dhe i rretheve identifikuar të gjitha gjërat e kësaj natyre dhe do të të tjera nga Fushëkuqja realizohet me ngritje përpiqem që, përpara se të mund të hapen objekte mekanike, që ka të bëjë me konsum të madh të të reja, për të ndërtuar e përmirësuar jetën e energjisë elektrike. Janë realizuar një sërë njerëzve, së pari, të arrijmë të mbyllim projektet që investimesh dhe fondesh që kanë të bëjnë me janë në vazhdim. Kjo është tepër e rëndësishme, studimet e bëra me fonde të Bankës Botërore, siç sepse, në qoftë se një investim lihet për disa vjet pa e përmendët ju, por edhe më pas. Vetëm në këtë u përfunduar, normalisht që ai do të dëmtohet dhe periudhë të qeverisjes sonë janë realizuar rreth 10 do të bëhet i papërdorshëm, siç ka ndodhur edhe milionë dollarë, që kanë të bëjnë pikërisht me në jo pak raste. Ujësjellësi i Lulëzim-Krasit është implementimin dhe përballimin e emergjencave ose një rast tipik i abuzimit të partive me ekzekutivin e përmirësimin e furnizimit me ujë të pijshëm.
967 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Në këtë kuadër, si rezultat i punës së bërë deri vetë, e privon Durrësin nga gjysma e sasisë së ujit tani, unë mund të them me kënaqësi që janë bërë që duhej të merrte, dhe ky është një problem i madh përpjekje, sidomos në këtë periudhë, për zbutjen jo vetëm për ujësjellësin e Durrësit, por edhe për dhe zgjidhjen e problemit të furnizimit me ujë të ujësjellësin e Tiranës dhe për shumë ujësjellës të pijshëm edhe të qytetit të Kavajës, problem për të tjerë. Që të mund të arrijmë të përdorim ujin e cilin, siç e përmendët, janë realizuar detyrat e lëna pijshëm jo për të vaditur misër, duhet patjetër që nga takimi me Kryeministrin Meta. Megjithatë, këto ndërhyrje të paligjshme të ndërpriten. probleme ka, rrjeti është i amortizuar: ai është një Problem tjetër që ka të bëjë me menaxhimin e ujësjellës 25-vjeçar, vende-vende dhe 50–60-vjeçar. ndërmarrjeve të ujit është se vetë popullsia duhet të Këto probleme duhen mënjanuar e realizuar në dy tregohet më e interesuar dhe të derdhë kontributet drejtime: nëpërmjet investimeve dhe nëpërmjet për ujësjellësit. Sigurisht që ndërprerja e ndërhyrjeve menaxhimit të gjendjes e të situatës. Unë mund të të paligjshme është një proces i vështirë, sepse, në them këtu në Parlament se gjatë periudhës që kemi fund të fundit, ka të bëjë me furnizimin me ujë të kaluar dhe në vazhdim strukturat lokale, me porosi disa zonave të reja urbane që janë krijuar. Në të Qeverisë, kanë bërë përpjekjet maksimale që të Ministrinë e Punëve Publike po punohet për një realizohen e të mënjanohen, megjithatë është e strategji që, me paratë e buxhetit të vitit të ardhshëm pamundur, sepse abuzimet dhe shpërdorimet në ujin dhe po ashtu edhe me donacione të ndryshme, të e pijshëm për Durrësin janë të mëdha, meqenëse mund të zgjidhim furnizimin e ligjshëm, sipas largësia është rreth 40 km që nga stacioni i pompimit parametrave, me ujë të zonave të reja urbane të deri në Durrës. Do të përmend vetëm një fakt: në krijuara, në mënyrë që t’i privojmë tubacionet që fshat banon rreth 30% e popullatës, por konsumohet sjellin ujë në Durrës dhe në qytete të tjera të mëdha mbi 50% e sasisë së ujit. Me gjithë evidentimet dhe nga ndërhyrjet e paligjshme. masat e marra, përsëri ka nevojë të punohet në këtë Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! drejtim. Është evident edhe fakti se ka nevojë Zoti Beqiraj. pikërisht për investime për shkak të lëvizjes Zihni Beqiraj – Ju falemnderit, por desha të demografike dhe ardhjes së një popullate shumë të ritheksoj edhe një herë, zoti Ministër, se duhet pasur madhe në Durrës. parasysh një gjë: investimi prej 19.6 milionë dollarë Më emergjente paraqitet situata në disa zona është realizuar nën studimin që qyteti i Durrësit të veçanta, për të cilat unë kam drejtuar dhe pyetjen kishte 80 mijë banorë. Sot Durrësi ka 200 mijë e dytë. Këto janë zona e Spitallës, e Porto- banorë, dhe kjo bën të nevojshëm e të Romanos, e fshatit “Rinia”, ku janë vendosur mbi domosdoshëm hartimin dhe zbatimin e projektit të 10 mijë banorë që prej mbi dy vjetësh, të cilët nuk fazës së dytë, që do të rrisë sasinë e ujit. marrin ujë të pijshëm nëpërmjet rrjetit, për arsye se Edhe një herë, zoti Ministër, do t’ju lutesha të nga ndërhyrjet e të ardhurve në zonën e kënetës, keni në vëmendjen tuaj zonën që nuk merr ujë prej nuk u jepet mundësia për shkak të rënies së më shumë se dy vjet. Me 4 milionë dollarët, me presioneve dhe të sasisë së ujit. Ajo çfarë ju mendoni fondet e Bankës Botërore le të shikohen të gjitha për zgjidhjen e problemeve të emergjencës, me mundësitë. fondin 4 milionë, nga 10 që janë akorduar, do të jetë Ju falemnderit! një mundësi reale e konkrete që të zgjidhen dhe Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! këto probleme. Vazhdojmë me zotin Uldedaj. Unë gjithashtu shpreh kënaqësinë, zoti Ministër, Sandër Uldedaj – Falemnderit! që, siç e keni thënë edhe në bisedat paraprake, ju Është hera e katërt që drejtues të Ministrisë së do të vini në Durrës në strukturat lokale për t’i Punëve Publike vijnë këtu në Parlament dhe i diskutuar këto probleme, që furnizimi me ujë të përgjigjen kësaj pyetjeje: cilat janë arsyet që pijshëm i Durrësit jo vetëm për emergjencën, por pengojnë fillimin e punimeve të ujësjellësit të Bajzës edhe fazat e tjera, të marrë rrugë. në Malësi të Madhe? Ju falemnderit! Ish-ministrja Shuli dha edhe afate konkrete për Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! fillimin e punimeve. Unë, pasi mora një përgjigje me Zoti Ministër. afate konkrete, i premtova zonjës Shuli se nuk do Ilir Zela – Situata në ujësjellësin e Durrësit, të mungonte mbështetja e pushtetit lokal dhe në me ndërhyrjet e paligjshme në të, siç e thatë dhe fund të fjalës i urova që këto premtime të mos
968 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbeteshin boshe, vetëm në letër, si shumë të Bajzës vetëm për të përfituar nga tenderat a nga premtime të kësaj qeverie. Unë dëgjova përgjigjen ndonjë problem tjetër anësor, edhe nëse nuk do të tuaj, zoti Ministër, por edhe përgjigjja juaj nuk bën ndëshkoheni sot, ta dini se do të ndëshkoheni nga gjë tjetër veçse portretizon fytyrën e kësaj qeverie mallkimi i këtyre banorëve në jetën e përtejme. mashtruese. Ju falemnderit! Ju harroni se, megjithëqë ministrat ndërrohen, Skënder Gjinushi – Zoti Ministër. por populli i sheh këtu në Parlament përgjigjet e Ilir Zela – Sigurisht që populli i zonave që tyre dhe premtimet konkrete. Ju sot dhatë një përfitojnë prej këtij projekti nuk ka nevojë të dëgjojë përgjigje krejt demoralizuese për popullin e Bajzës, as mashtrime, as zëniet e rrugëve dhe as pasi thatë se janë rritur çmimet, është rritur kostoja demoralizimet që ju përmendni, por ka nevojë të dhe do të reduktohen projektet. Është detyra ime dijë të vërtetën për një premtim që qeveria e partisë që jo vetëm katër herë, por edhe një qind herë të suaj i ka bërë në vitin 1996. Ai premtim tingëllon si ngre shqetësimin e banorëve të komunës së Bajzës, një nga mashtrimet që sapo përmenda në rastin e sepse atyre u mungon elementi më i domosdoshëm ujësjellësit në Tepelenë, sepse në atë kohë, ju për jetën: uji i pijshëm. Zemërimi i ligjshëm i zotërinj të dashur, keni negociuar një marrëveshje, banorëve të komunës së Bajzës ndaj mashtrimeve e cila nuk parashihte një realitet atje. Sigurisht që të Qeverisë ka arritur në atë shkallë sa të ndërmerret unë nuk mund të lodh Parlamentin duke ju shpjeguar çdo lloj nisme, deri në ekstreme, duke bllokuar rrugën juve procedurat se si negociohet, si miratohet dhe nacionale me bidonë e kova uji në shenjë proteste si aplikohet një kredi e huaj. Për këtë të pres një ndaj zgjidhjes së këtij problemi tepër jetik. Unë duhet ditë në zyrë dhe mund të të bëj një brifing të shpejtë, të theksoj se krahas mungesës së ujit të pijshëm që t’i kuptosh edhe ti këto gjëra, por unë mund të të për njerëzit, të njëjtin fat e ka edhe blegtoria e kësaj them se nuk jam këtu për të gënjyer popullin as të zone, pasi përveç liqenit të Shkodrës kjo komunë zonës së Bajzës, as të zonave të tjera që preken nuk zotëron asnjë burim uji natyror. Çdo familje sot nga ky projekt. në këtë komunë është e detyruar të blejë deri në 5 Situata është ajo që thashë unë dhe të mijë lekë të vjetra në ditë një cisternë me ujë, i cili shpjegova se po punoj sistematikisht, në mënyrë është shumë i dëmshëm për shëndetin e njeriut për që të gjejmë një zgjidhje sa më të shpejtë. Në qoftë shkak të përbërjes gëlqerore dhe nga elementet e se flitet për rritje vlerash, ato vlera nuk janë vlerësuar tjera të dëmshme që përmban. Të njëjtin fat e kanë nga ekspertë të Qeverisë shqiptare, por janë dhe fshatrat malore të kësaj komune, si Goraj, vlerësuar nga konsorciumi i kompanive konsulente Budish, Bratosh, Rrafsh, Brigje, Hot etj. të zgjedhura me tender ndërkombëtar nga Banka Zoti Ministër, në këtë situatë tepër të rënduar Islamike për Zhvillim, jo nga Qeveria shqiptare. Të dhe të stërzgjatur, unë, ashtu siç i kam propozuar jesh i sigurt se për të gjitha prokurimet që do të zotit Xhuveli përpara një viti një zgjidhje sa më të bëhen lidhur me këtë objekt, nuk është Qeveria shpejtë për të zbutur sadopak këtë problem jetik, ju shqiptare që i bën e vetme, por të gjitha procedurat propozoj dhe juve dhe Qeverisë që të ndërhyni me kalojnë si nga Qeveria, ashtu dhe nga Banka fonde për të realizuar të paktën ndonjë shpim për Islamike për Zhvillim. fshat, sepse, edhe po të ecin me ritme normale Me akuzat që bëni ju për vjedhje, falsifikime etj., kohore, punimet e ujësjellësit të Bajzës do të zgjasin mos harroni se po akuzoni një nga bankat më dy vjet. Atëherë, lind pyetja: edhe dy vjet do të rrinë prestigjioze, një nga bankat që gjatë gjithë kohës pa ujë banorët e Bajzës? Zotit Xhuveli unë i pata ka dhënë asistencë për Shqipërinë. propozuar konkretisht që me ato fonde që akordon Ju falemnderit! Qeveria për ujitjen në këtë zonë, të cilat po Skënder Gjinushi – Zoti Uldedaj. shpenzohen për disa simpatizantë të Partisë Sandër Uldedaj – Unë në radhë të parë ju Socialiste, që janë punësuar, mund të kishte falënderoj se u përgjigjët ashtu si ditët dhe nuk po realizuar të paktën një shpim për ta zbutur sadopak akuzoj bankat, se bankat e kanë dhënë financimin, këtë problem. Unë sot nuk kam tentuar të bëj është pranuar nga paraardhësit tuaj, janë raportuar politikë, vetëm bëra prezent këtë problem jetik të afate konkrete, por po denoncoj ato premtime që ju banorëve. harroni se i kanë bërë paraardhësit tuaj. Ata janë Duke përfunduar, do t’ju këshilloja të keni kujdes. bazuar tek ekspertët e huaj, se ata kanë bërë edhe Në qoftë se do të zvarritni furnizimin me ujë të popullit projektin dhe ju nuk keni asnjë argument që të sillni
969 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
sot te banorët e Bajzës, të cilët ndodhen në një dhe të futen në këto investime që duhet të bëhen gjendje të tillë. Atyre u mungon elementi më kryesor për qytetin e Kavajës. për jetën: uji i pijshëm, uji për gatim, uji për larje Kemi muaj që presim një investim të KFV-së, dhe uji për blegtorinë, dhe për këtë prisja një përgjigje nga e cila do të merren 2 milionë marka gjermane, se çfarë do të bëni ju konkretisht që ta zgjidhni por edhe sot është ende në fazën pezull, sepse imediatisht këtë problem. marrëveshja vazhdon të qëndrojë e palivruar dhe nuk Ju falemnderi! e di se ku janë pengesat. Thashë që kërkoj për të Skënder Gjinushi – Atëherë vazhdojmë me tretën herë këtu në Kuvend, sepse duket fare pa deputetin Hushi. shpresë problemi i ujit të pijshëm në qytetin e Fatbardh Hushi – Falemnderit, zoti Ministër! Kavajës. Nga Durrësi është e pamundur, sepse, sado Ju dëgjova me vëmendje, kam dëgjuar dhe që t’u thuhet “lëshojeni”, nuk është e mundur të paraardhësit tuaj, por këtë e kërkova për të sqaruar lëshohet. Burimet e ujit të ujësjellësit të vetë qytetit dy momente: janë 28 litra në sekondë, ndërsa investimet janë në Ka muaj të tërë që janë bërë përpjekje që të pritje, por jemi gjithnjë në pritje dhe nuk e di se deri ndryshohet sadopak shqetësimi i madh i qytetit të kur do të jemi në pritje. Për një shtëpi apo pallat Kavajës për ujin e pijshëm. Janë bërë takime nëpër kulture mund të presësh, por të mos kesh ujin e ministrira, me një, me dy, me tre ministra herë pas pijshëm është e vështirë dhe e pamundur për të here dhe një takim më 1 qershor, siç thatë ju, me pritur shumë gjatë. Mendoj se duhet të ndërhyni Kryeministrin. Në takim u tha nga Kryeministri që urgjentisht që fondi i KFV-së prej 12 milionë markash të dielën e asaj jave në sahatmatësin e gjermane të fillojë urgjentisht të livrohet, nga ku të konvaleshencës duhej të shënohej një shifër 60 litra merret një 2.5-milionësh për shpimet në Harizaj, ku në sekondë. Realisht unë këtu kam pasqyrat, të të lehtësohet situata kritike e qytetit dhe pastaj cilat mund t’i keni ndoshta dhe ju, siç thatë, ku mendohet për burimin që thatë ju në Rrogozhinë maksimalisht te sahatmatësi i konvaleshencës dhe në rezervuarin mbi kodrat e Arapajt. është shënuar 28 litra në sekondë. Merrnim 18 litra Unë mendoj se problemi është parë vetëm në në sekondë, u shtuan dhe 10 litra, pra marrim 28 sipërfaqe, nuk është parë në shqetësimin e madh litra në sekondë. Kjo është një sasi kaq e që ka qyteti i Kavajës. pamjaftueshme, saqë uji nuk arrin fare në depon e Ju falemnderit! Kavajës. Unë u kërkoj ndjesë kolegëve të mi Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! durrsakë, por e kam atakuar disa herë drejtorinë e Zoti Ministër, do të shtoni gjë? ujësjellësit të Durrësit, meqenëse i vetmi burim për Ilir Zela – Unë bashkohem me të gjitha ujin e pijshëm tani për tani për Kavajën është vetëm shqetësimet e deputetit Hushi dhe me sugjerimet ujësjellësi që vjen nga Fushëkuqja dhe ne e marrim që ai jep për rrugëzgjidhjet, por, duke i rënë në kokë nga depot e Arapajve. Ne kemi dhe një burim të problemit, problemi është që në Kavajë dhe në zonat brendshëm, një pus me 18 litra ujë në sekondë që përreth nuk ka ujë, ai duhet marrë nga diku tjetër shkon në depo dhe 10 litra që shpërndahen nëpër për t’u sjellë në Kavajë. E rëndësishme është që tuba sa për të mbajtur sistemin të mbushur, të janë bërë jo pak punë lidhur me rrjetin e brendshëm karikuar. të qytetit të Kavajës dhe unë e përmenda dhe në Mendoni një qytet që ka lagje të tëra që nuk fjalën time, që po punohet me të gjitha mënyrat për marrin ujë prej disa muajsh, mendoni pallate dhe të marrë ujë nga këto burime, aty ku thoni ju dhe në gjykoni vetë çfarë shqetësimi i madh është për dy zona të tjera dhe ta futim në tubacionet e Kavajës. banorët e këtyre pallateve, që nuk kanë mundësi të Gjithçka është në proces, edhe nga ana e ministrisë pastrojnë as banjën e tyre me ujë, sepse nuk kanë sonë po ndiqen këto probleme, prandaj konkluzioni ku ta marrin. Në qoftë se shtëpitë përdhese mund juaj se furnizimi me ujë për qytetin e Kavajës është të shfrytëzojnë ujin e puseve, që ndoshta është i pashpresë, është i pabazuar. Unë mendoj se Kavaja johigjienik, por të paktën kanë ujë, pallatet nuk e ka më tepër shpresë se shumë zona e shumë qytete kanë as këtë mundësi, kështu që janë në pikë të të tjera për zgjidhjen e këtij problemi, pasi të paktën hallit. Nuk mora asnjë shpresë as për të sotmen është mbyllur projekti i fazës së rikonstruktimit të dhe as për të ardhmen, e them këtë për arsye se ju tubacioneve të brendshme të qytetit. Të gjitha përdorët shifrat me miliona dhe, kur thuhet me projektet e tjera për marrjen e burimeve të ujit, përveç miliona, këta milionë dollarë janë vështirë të gjenden atij që vjen nga Durrësi, janë më pak të
970 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kushtueshme sesa projekti që tashmë është e komisioneve të tjera. Për këtë projektligj komisioni realizuar. ka këto sugjerime për Këshillin e Ministrave, që ligji Fatbardh Hushi – Unë jam dakord me atë që të jetë real dhe konkret: thatë ju. Ne kemi një rrjet të shpërndarjes së ujit 1. Të parashikohen në buxhetin e vitit që vjen shumë të mirë dhe nuk mund të ankohemi si shumë dhe të viteve të tjera fondet e nevojshme, që bëjnë qytete. Janë bërë sistemime, shtrirje linjash, janë efektiv ligjin sipas kostove të parashikuara. marrë një sërë masash, mirëpo vetëm uji mungon. 2. Të krijohet baza ligjore e nevojshme për Burimi që do të zgjidhë emergjencën që thatë ju, trajtimin e banorëve që banojnë në shtesat e banesat është në Harizaj, 8 km larg Kavajës, por ai mund të ish-pronë private. zgjidhë vetëm problemin e emergjencës, pastaj atë 3. Të krijohen garancitë ligjore që të ardhurat e të perspektivës, unë shpresoj e besoj se mund të Entit Kombëtar të Banesave të përdoren nga vetë zgjidhet. Në radhë të parë, duhet të zgjidhet Enti për zbatimin e politikave të strehimit. urgjentisht problemi i emergjencës, të hapen dy 4. Të bëhen përpjekje për ta bërë efektive kredinë puse në Harizaj, që marrim të paktën 50 litra në greke dhe për të siguruar burime financiare nga fondi sekondë. Në qoftë se kjo bëhet, qyteti qetësohet social i Këshillit të Evropës. minimalisht, merr minimalen e nevojshme që i Të gjitha vërejtjet e komisionit janë në funksion duhet. Për më vonë, të presim e të shpresojmë. të faktit që ligji duhet bërë efektiv dhe ai ka kostot e Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! tij, që duhen përfshirë në Buxhet. Atëherë, këto ishin pyetjet dhe interpelancat që Ju falemnderit! kishim në rendin e ditës. Duke falënderuar ministrat Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! për përgjigjet e tyre, vazhdojmë me projektligjin “Për Nga Komisioni i Ligjeve kush do ta paraqesë disa ndryshime në ligjin nr. 8030 «Për kontributin e relacionin? shtetit për familjet e pastreha»”. Fjalën fillimisht e Zoti Hazizi. ka kryetari i Komisionit të Industrisë dhe Privatizimit, Sokol Hazizi – Komisioni u njoh me projektin zoti Bano. e paraqitur dhe, pasi dëgjoi dhe shpjegimet e Ilir Bano – Komisioni ynë, me pjesëmarrjen e specialistëve, duke vlerësuar rëndësinë sociale që ministrit Zela dhe të drejtuesve të tjerë të kësaj përmban miratimi i tij, në parim u shpreh dakord për ministrie, shqyrtoi projektligjin e mësipërm. Pas kalimin në seancë plenare të projektligjit të pyetjeve dhe shpjegimeve të dhëna, shumica e mësipërm. komisionit ka mendimin se ligji i drejton dhe i zgjidh Ju falemnderit! të drejtat edhe të qiramarrësve në banesat e Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! shpronësuara që nga viti 1945 dhe vendosi ta kalojë Zoti Bej, kryetar i Komisionit të Punës dhe për miratim në seancë plenare. Çështjeve Sociale. Një deputet ishte për ndryshimin e nenit 2, duke Theodhori Bej – Ju falemnderit, zoti Kryetar! kërkuar që të përfitojnë të gjithë ata që luftuan kundër Edhe komisioni ynë është mbledhur dhe e ka pushtuesve, pavarësisht nga krahu politik i diskutuar këtë projektligj. Ai ka konkluduar se formacionit në të cilin morën pjesë. Një votë ishte ndryshimet që parashikohen në këtë projektligj kundër dhe deputeti që votoi kundër projektligjit në zgjidhin problemin e strehimit të rreth 5100 familjeve tërësi, duke e quajtur të drejtë marrjen e masave banuese në banesa shtetërore ish-pronë private, një për përshpejtimin e kthimit të banesave pronarëve problem ky tepër shqetësues social, i shoqëruar të ligjshëm, nuk ishte dakord me trajtimin e edhe me acarime konfliktuale gjatë këtyre viteve. privilegjuar të qiramarrësve aktualë, në ndryshim nga Komisioni është dakord që ky projektligj t’i kalojë pjesa e gjerë e familjeve që ishin të pastreha në Kuvendit në seancë plenare. vitin 1992 dhe nuk përfituan nga privatizimi i banesave Natyrisht, në projektligj mungon një afat i shtetërore. Pra, me shumicë votash komisioni ishte zgjidhjes përfundimtare të këtij problemi, por duke dakord. qenë se jemi njohur dhe me një sugjerim që bën Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! Komisioni i Ligjeve dhe Komisioni i Ekonomisë në Vazhdojmë me Komisionin e Ekonomisë. Zoti Malaj. nenin e fundit të këtij projektligji, ne jemi dakord Arben Malaj – Ju falemnderit! edhe me sugjerimet e tyre, sepse me këtë zgjidhet Pas diskutimeve, Komisioni i Ekonomisë e përfundimisht edhe ky problem. miratoi projektligjin pa vërejtje, por mbështeti vërejtjet Mbështesim të gjitha sugjerimet që bën
971 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Komisioni i Ekonomisë, Financës dhe Privatizimit Ferdinand Xhaferri – Zoti Malaj më përmendi por njëkohësisht ne si komision i sugjerojmë Këshillit emrin, kështu që konform Rregullores, kam të të Ministrave se kërkohet të bëhen përpjekje më të drejtën e replikës. mëdha, që në përshtatje me gjendjen financiare të Skënder Gjinushi – Nuk ka replikë në pyetje. shtetit të avancohet sa të jetë e mundur afati i Ferdinand Xhaferri – Është një replikë shumë zgjidhjes së këtij problemi. Së dyti, të shpejtohet pozitive. Do të doja ta falënderoja zotin Malaj që, hartimi i strategjisë së përgjithshme të strehimit në mbasi i zgjidhi të gjitha problemet e Vlorës, ka filluar Shqipëri, sepse pas zënies me punë të njerëzve t’u kthehet për t’i zgjidhur edhe problemeve të aktivë edhe çështja e sistemimit të të pastrehëve Durrësit. Sinqerisht e falënderoj! përbën një nga problemet e mprehta sociale në Skënder Gjinushi – Deputetja Stefani. vendin tonë. Ne jemi plotësisht dakord që ky Afërdita Stefani – Doja të pyesja: nga këto projektligj të kalojë në seancë plenare për miratim. 5100 familje që mendohet të rregullohen gjatë pesë Ju falemnderit! vjetve, cili është numri i shtëpive që janë tepër të Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! amortizuara, rrezik shembjeje dhe si është Atëherë, këto janë prononcimet e katër bashkëpunimi me Ministrinë e Punëve Publike për komisioneve që e kanë shqyrtuar projektligjin. Kush realizimin e këtyre nevojave emergjente? ka pyetje? Zoti Xhaferri. Ju falemnderit! Ferdinand Xhaferri – Ju falemnderit, zoti Skënder Gjinushi – Falemnderit! Kryetar! Këto janë pyetjet. Atëherë, specialisti e ka fjalën. Unë do të thosha se nuk duhet, ose më saktë Zoti specialist, ju lutem prezantohuni! të mos miratojmë ligje për efekt të fushatës, kur Specialisti – Xhavit Dajçi, shefi i sektorit të dhe vetë specialistët që e kanë përgatitur e dinë se strehimit në Ministrinë e Punëve Publike. përqindja e efektivitetit të ligjit do të jetë asgjë. Ligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8030, datë Skënder Gjinushi – Ju lutem, a keni pyetje? 15.11.1995, «Për kontributin e shtetit për familjet e Ferdinand Xhaferri – Pyetja është: sa pastrehë»” ka tri momente kryesore: mendojnë specialistët se do të jetë efektiv ky ligj? Momenti i parë është trajtimi ekuivalent i Është bërë vetëm për fushatë elektorale, apo hedhin qytetarëve që banojnë në banesa ish-pronë private bomba tymëse, miratojmë ligje kur nuk është tani të kthyera. përcaktuar asnjë fond? Momenti i dytë është problemi i qirasë, Skënder Gjinushi – Ju lutem, mos jepni asnjë mosliberalizimi i qirasë, të cilën e ka bllokuar përgjigje. Gjykata Kushtetuese me vendimin nr. 5 të vitit 1996. Ferdinand Xhaferri - Falemnderit, zoti Kryetar Momenti i tretë është problemi i subvencionit për moderimin! ose e pjesës falas, të cilën Qeveria e merr përsipër Skënder Gjinushi – Zoti Malaj. të trajtojë të pastrehët. Arben Malaj – Ju falemnderit! Në momentin e parë ligji nr. 8030, i cili është i Kam një pyetje për ekspertët: sa njihen ata me vetmi ligj që trajton kategorinë e të pastrehëve, shteti shqetësimin e ngritur nga banorët e qytetit të Durrësit merr përsipër t’i trajtojë ata ekuivalent me qytetarët lidhur me pretendimin që kanë banorët që jetojnë që privatizuan banesat me ligjin për privatizimin e në katet e sipërme të banesave të ish-pronarëve, banesave shtetërore. Ky ligj trajton rreth 5100 familje në shtesat e tyre? Cili është statusi i tyre i dhe brenda 5100 familjeve futen dhe familje të deritanishëm sipas ligjit dhe cila është zgjidhja pastreha, të cilat banojnë në shtesa kati dhe në përfundimtare për këtë grup qytetarësh,që janë dhe shtesa anësore. Me një fjalë, familjet e pastreha që qytetarë të deputetit Xhaferri? banojnë në shtesa kati dhe në shtesa anësore Skënder Gjinushi – Zoti Vejsiu. trajtohen me ndryshimet e ligjit nr. 8030. Ylli Vejsiu – Kisha një pyetje për specialistët: Trajtimi ndryshe i kësaj kategorie bie ndesh me a është në gjendje ky ligj të trajtojë ato familje të ligjin për kthimin e kompensimin e ish-pronave, për pastreha që janë qiraxhinj jo të ish-pronarëve, por të cilat duhet të ndryshohet neni 13 i këtij ligji. të pronarëve aktualë, pra ku shteti nuk është Megjithatë, këtë kategori qytetarësh në takimin tonë ndërmjetës, por ata janë direkt në shtëpitë e me zotin ministër kohët e fundit e kemi trajtuar dhe pronarëve të sotëm? janë të bindur se për të ndërmarrë një hap të tillë Skënder Gjinushi – Çfarë keni, zoti Xhaferri? duhet të ketë një iniciator, që mund të jenë vetëm
972 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
deputetët. ligjit nga qenia si familje të pastreha. Projektligji i Duke iu përgjigjur edhe pyetjeve të tjera që kanë tanishëm nuk bën ndonjë zgjidhje në drejtim të lidhje me këtë ndryshim të projektligjit, dua të theksoj sigurimit të hapësirave të nevojshme të banimit për se qytetarët që banojnë në shtesa kati kanë statusin qiramarrësit, përveçse i trajton ata si një kategori e e të pastrehëve që banojnë në ish-pronë private që i veçantë, speciale, që privatizojnë banesat njëlloj si është kthyer pronarit, pra trajtohen njësoj si ata që i privatizuan në vitin 1991-1992, pra i trajton kategoritë e tjera dhe bëjnë pjesë në numrin e si një kategori e veçantë nga të gjithë ata të pastrehë përgjithshëm prej 5100 familjesh. Zgjidhja e këtij të tjerë që ishin në vitin 1991–1992 dhe nuk përfituan problemi do të bëhet në kuadrin e ndryshimit të ligjit nga ligji i privatizimit të banesave shtetërore. Për nr. 8030. këtë arsye, është një privilegj i pamerituar, për Pyetja tjetër: A mund të sistemohen me këtë mendimin tonë, një diferencim i paargumentuar, që ligj dhe një numër qytetarësh që në fakt banojnë në nuk ka të bëjë me zgjidhjen e çështjes së ish- pronë private, por kanë kontratë me privatin dhe jo pronarëve, të cilëve u janë uzurpuar banesat në vitin me shtetin? 1945, po kështu dhe nuk shpejton zgjidhjen e Ne mendojmë se me miratimin e këtij ligji do të problemit të strehimit të qiramarrësve përveç ndryshojnë dhe dy vendimet e Qeverisë: nr. 249 dhe privilegjit që u bëhet atyre në çmimin e blerjes. Për 250, që kanë të bëjnë me prioritetet financiare dhe këtë arsye ne jemi kundër këtij projektligji. prioritetet e kategorizimit të familjeve të pastreha, Skënder Gjinushi – Grupet e tjera do të ku me ndryshimin e këtyre vendimeve ne do të shprehen? Zoti Karamelo. marrim parasysh edhe interesat e kësaj kategorie, Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti Kryetar! e cila është minimale. Ne si grup jemi dakord, duke mbështetur dhe Cili është numri i banesave me rrezik shembjeje propozimin që u bë nga Komisioni i Ekonomisë dhe të familjeve që banojnë në pronë private? mendojmë se ky projektligj do t’i shërbejë zgjidhjes Edhe ky është një numër i vogël, numri i saktë së problemit kaq të akumuluar, siç është problemi i është i evidentuar nga pushteti lokal, por mund t’ju strehimit. them me qytete: më problematike janë Korça, Tirana Falemnderit! dhe një pjesë e vogël në Durrës. Megjithatë, numri Skënder Gjinushi – Zoti Bejtaj. është jashtëzakonisht i vogël dhe në kategorizimin Engjëll Bejtaj – Edhe Grupi Socialdemokrat e qytetarëve të pastrehë ish-pronë private kjo është dakord me këtë projektligj, pasi kemi të njëjtin kategori është prioritare. mendim si edhe parafolësi se është një zgjidhje e Skënder Gjinushi – Këto janë përgjigjet. një problemi kaq të ashpër sot në vendin tonë. Atëherë, kush dëshiron të diskutojë? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Zoti Malaj. Grupet parlamentare do të shprehen? Janë Arben Malaj – Grupi Socialist mbështet dakord grupet? projektligjin, duke pasur parasysh se me mundësitë Zoti Bano. gjithnjë e më të mëdha që ka shteti në dispozicion, Ilir Bano – Në fakt, unë u shpreha kur thashë zgjidhja e problemeve të tilla si strehimi, por dhe mendimin e komisionit, pasi deputeti që ka votuar kapërcimi i të gjitha pengesave që prona, të shkojë kundër këtij ligji kam qenë unë. Natyrisht, është një te pronari, do të bëhen të mundura, së pari, duke çështje që kërkon zgjidhje, pasi ka pasur zvarritje, miratuar kuadrin ligjor, pjesë e të cilit është dhe ky pa u ndalur në arsyet pse kanë ndodhur zvarritjet. ligj, pavarësisht se mund të ketë kundër nga Mënyra e vetme për ta zgjidhur problemin natyrisht deputetët në Parlament, dhe së dyti, është është parashikimi i fondeve në Buxhetin e Shtetit, përgjegjësia jonë që në buxhetet që miraton me ndihma, grante të huaja etj., për të ndërtuar ose Parlamenti, ajo që parashikohet në ligj të bëhet pjesë për të blerë banesa për qiramarrësit që janë efektive e buxheteve për ta bërë ligjin konkret. aktualisht në banesat e ish-pronarëve dhe, si Ju falemnderit! rrjedhojë, dhe kthimi i pronës tek i zoti, pra kënaqja Skënder Gjinushi – Atëherë, e mbyllim debatin e të dyja palëve. për këtë projektligj. Fakti që qiramarrësit janë trajtuar deri tani si të Kalojmë në votim. pastrehë me ligjin e vitit 1995, nuk ka penguar aspak Deputetët të vijnë në sallë për të votuar. Hapet zgjidhjen e këtij problemi, pasi ata do të kenë votimi për efekt prezence. Mbyllet votimi për efekt përfitimet përkatëse, edhe financiare, në bazë të prezence.
973 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Meqenëse maxhoranca për të votuar ligje është i Ligjeve: “Ky ligj dhe efektet financiare të tij hyn në prezente, kalojmë në votimin e projektligjit “Për disa fuqi më 1 janar 2001.” ndryshime në ligjin nr. 8030 «Për kontributin e shtetit Kush është dakord? Kundër? 2 vota. Abstenim? për familjet e pastreha»”, propozuar nga Këshilli i Miratohet neni 7. Ministrave. Kalojmë në votim. Kush është dakord në tërësi Vërejtje për këtë projektligj ka paraqitur vetëm me projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8030 Komisioni i Ligjeve. Atëherë, fillojmë votimin. «Për kontributin e shtetit për familjet e pastreha»”? Kush është dakord në parim me projektligjin “Për Mbyllet votimi me 77 vota pro, 11 kundër, 4 disa ndryshime në ligjin nr. 8030 «Për kontributin e abstenime, 29 nuk kanë votuar. shtetit për familjet e pastreha»”? Miratohet dhe në tërësi projektligji “Për disa Mbyllet votimi me 83 pro, 10 kundër, 6 ndryshime në ligjin nr. 8030 «Për kontributin e shtetit abstenime, 21 nuk kanë votuar. për familjet e pastreha»”, propozuar nga Këshilli i Miratohet në parim projektligji “Për disa Ministrave. ndryshime në ligjin nr. 8030 «Për kontributin e shtetit Zoti Laço kërkon fjalën. për familjet e pastreha»”. Teodor Laço – Unë votova kundër këtij ligji, Zonja Çaka. sepse në parimin e vet ai shkel të drejtat e barabarta Zamira Çaka – Shprehja “në banesa të qytetarëve. Unë mendoj se një ligj që kategoritë shtetërore”. e njëjta i trajton në mënyra të ndryshme, nuk është Skënder Gjinushi – Fjalët “në ligjin nr. 8030” i drejtë. Ka një kategori të madhe të pastrehësh, do të ndryshohen. rreth 500 e ca familje, të cilët janë strehuar gjatë Zamira Çaka – Dakord. këtyre viteve, që nga viti 1993 e deri tani dhe banesat Skënder Gjinushi – Neni 1 bëhet “në nenin 2 ata nuk i kanë blerë me këto çmime favorizuese që të ligjit nr. 8030, datë 15.11. 1995, paragrafi i tretë parashikon ky ligj, por i kanë blerë me çmime 5-10 ndryshohet si më poshtë. Në nenin 1 nuk ka vërejtje herë më të larta. Kjo kategori është e diskriminuar. tjetër. Ka dhe një kategori tjetër, që këtë vërejtje e kanë Kush është dakord? Kundër? 3 vota. Abstenim? bërë në diskutimin në paraqitjen paraprake të ligjit, Miratohet neni 1 me 3 vota kundër. një nga të cilët është dhe një nga përfaqësuesit e Neni 2. Në nenin 2 ka një saktësim nga Grupit Socialist, zoti Braho. Ka dhe një kategori Komisioni i Ligjeve. tjetër familjesh, që gjithashtu janë të pastreha dhe Zonja Çaka si bëhet kjo? nuk parashikohet të trajtohen kurrë në mënyrë kaq Zamira Çaka – Në nenin 2, në fillim duhet të të privilegjuar, pra të marrin banesa me një çmim shtohen fjalët “pas nenit 2 të ligjit nr. 8030, datë jashtëzakonisht të ulët, siç e parashikon ky ligj. 15.11.1995 të shtohet një nen me këtë përmbajtje”. Kështu që ligji në thelbin e vet bën një diskriminim Kjo është shtesa që bëhet në kokën e nenit 2. të qytetarëve me kushte të njëjta: një kategori e Skënder Gjinushi – Kush është dakord me favorizon në mënyrë të dukshme dhe një kategori nenin 2 me këtë saktësim të Komisionit të Ligjeve? tjetër e diskriminon. Kundër? Abstenim? Skënder Gjinushi – Atëherë, e mbyllim këtë Miratohet neni 2. çështje për të vazhduar. Neni 3. Nuk ka vërejtje. Kush është dakord? Për të fituar kohë, kalojmë në votimin e anëtarëve Kundër? 1 votë. Abstenim? të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, në mënyrë që Miratohet neni 3 me një votë kundër. gjatë kohës që do të numërohen votat, ne të bëjmë Neni 4. Kush është dakord? Kundër? 3 vota. debatin për çështjet e tjera. Byroja Parlamentare, Abstenim? sipas së drejtës që i jep ligji, pra Kodi Zgjedhor i Miratohet neni 4 me 3 vota kundër. Republikës së Shqipërisë, ka hartuar një listë me Neni 5. Kush është dakord? Kundër? 3 vota. tre emra, e cila ju është shpërndarë. Për këtë është Abstenim? njoftuar Kuvendi që ditën e enjte. Përfundimisht duhet Miratohet neni 5 me 3 vota kundër. votuar, pra është Kuvendi që vendos se cili nga tre Neni 6. Kush është dakord? Kundër? 4 vota emrat e propozuar nga Byroja do të zgjidhet anëtar kundër. Abstenim? i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. Miratohet neni 6 me 4 vota kundër. Arben Malaj – Zoti Kryetar, Grupi Parlamentar Neni 7. Ky nen ka një saktësim nga Komisioni i Partisë Socialiste kërkon 10 minuta pushim.
974 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Skënder Gjinushi – Dakord. Atëherë, bëjmë jo?! Ne e dimë që ti je gati për gjithçka, atë e dinë 10 minuta pushim. të gjithë, po shko bëji atje ku të ecin dhe mos kërcëno këtu, se do të shkosh jo përjashta, por do (Pas pushimit) të shkosh atje ku nuk të shkon mendja! Skënder Gjinushi – Rifillojmë seancën. Do të Kalojmë në votim. Kush është dakord për një procedojmë me votimin për anëtarin e KQZ-së. komision me pesë veta? Kundër? 10 vota. Abstenim? Të zgjedhim një komision prej pesë vetash: dy Atëherë, propozohet të jenë dy deputetë nga nga Grupi Socialist, një nga Grupi Socialdemokrat, Grupi i Partisë Socialiste, një socialdemokrat, një një nga Grupi i PD-së dhe një nga “E djathta e nga Grupi i Qendrës, një nga “E djathta e bashkuar”. bashkuar”. Jeni dakord? Grupi i PD-së do të marrë pjesë në komision? Jo. Zoti Malaj. “E djathta e qendrës” do të marrë pjesë në Arben Malaj – Dakord. komision? Nuk merr pjesë. Ndreu do të merrni pjesë? Skënder Gjinushi – Zoti Dajçi. Dakord, kjo lehtëson procedurat. Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! Atëherë, propozime për pesë veta. Zoti Malaj. Përpara se të fillojë procesi i votimit dhe zgjedhja Arben Malaj – Nga Partia Socialiste e komisionit që do të ndjekë këtë votim, duhet të propozohen për në komision deputetët Ndriçim Hysa dimë cilët janë kandidatët, kush i propozon dhe si dhe Agustin Marku. është procedura e ardhjes së tyre për të kandiduar Skënder Gjinushi – Zoti Bejtaj, propozimi juaj. në këtë post. Engjëll Bejtaj – Propozimi ynë është si Skënder Gjinushi – Në Kuvend ata zakonisht: zoti Afrim Çenga. propozohen nga Byroja Parlamentare. Konkretisht Skënder Gjinushi – Zoti Karamelo, propozo ata janë: Ariana Nati, Gaspër Kokaj, Muharrem veten. Kush do të propozojë një deputet tjetër të Xhudollari. pavarur? Zoti Çenga. Është e drejtë e Byrosë Parlamentare të Afrim Çenga – Ju falemnderit, zoti Kryetar, unë paraqesë një listë me tre kandidatë me prejardhje nuk pranoj të jem në komision. nga opozita. Skënder Gjinushi – Zoti Bejtaj. Zoti Dajçi, ju ishit në mbledhje. Ariana Nati është Engjëll Bejtaj – Nuk ka problem, unë jam i nga Partia “Lëvizja për demokraci”, Gaspër Kokaj hapur të jem dhe vetë në komision, në qoftë se nuk është propozuar nga një deputet, gjithashtu edhe përbën shkelje. Muharrem Xhudollari është propozuar nga një Skënder Gjinushi – Dakord. deputet. Në bazë të Kodit Byroja paraqet këtë Një propozim tjetër të fundit për anëtarin e propozim. pestë? Zoti Berisha e ka fjalën. Zoti Hysa. Sali Berisha – Unë mendoj të ndërprisni Ndriçim Hysa – Propozoj që në komision të provokacionin e urtë që bëni duke shkelur një ligj që jetë zoti Nexhat Kalaj. e keni miratuar vetëm pak ditë më parë. Ju po Skënder Gjinushi – Zoti Begaj. ndërtoni duke provokuar rëndë zgjedhësit shqiptarë. Jonuz Begaj – Propozoj zotin Maks Hasani. Skënder Gjinushi – Zoti Berisha, për se e keni Skënder Gjinushi – Atëherë, kush është fjalën. dakord që zoti Hysa të jetë anëtar i komisionit? Sali Berisha – Ju po ndërtoni duke provokuar Kundër? Abstenim? rëndë zgjedhësit shqiptarë. Komisionin Zgjedhor Zoti Vejsiu. sipas… (I mbyllet mikrofoni.) Ylli Vejsiu – U bënë pesë veta dhe nuk ka asnjë Skënder Gjinushi – Këtu flasim për procedura nga opozita. parlamentare, zoti Berisha. (Zoti Berisha vazhdon Skënder Gjinushi – Ju lutem, opozita nuk të flasë nga vendi pa mikrofon.) dëshiron të marrë pjesë. Ju nuk e keni kuptuar kurrë atë ligj dhe unë Ylli Vejsiu – Nga mënyra se si u ndërtua, ky nuk do të bëj debat me ju për ligjin. Ju nuk e njihni komision nuk mund të jetë i paanshëm, ose nuk Kushtetutën, zoti Sali. (Zoti Berisha vazhdon të mund të jetë i shumanshëm. flasë.) Skënder Gjinushi – Atëherë, propozimi juaj i Zoti Berisha, do dalësh jashtë, po vazhdove të dytë ishte për Çermën? flasësh. Nuk trembet njeri nga ti, more vesh apo Një deputete – Për Markun.
975 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Skënder Gjinushi – Atëherë, kush është rregullta, 2 fletë votimi janë të pavlefshme. Nga dakord për Markun? Kundër? Abstenim? Miratohet. numërimi i votave del se kanë fituar vota si më Kush është dakord për Engjëll Bejtajn që të jetë poshtë: anëtar i komisionit? Kundër? Abstenim? 1. Ariana Nati – 11 vota. Miratohet. 2. Gaspër Kokaj –75 vota. Kush është dakord për Maksim Hasanin? 3. Muharrem Xhudollari – 3 vota. Kundër? Abstenim? Në përfundim, komisioni shpall fitues zotin Miratohet. Gaspër Kokaj, anëtar i Komisionit Qendror të Kush është dakord për Karamelon? Kundër? Zgjedhjeve. Abstenim? Miratohet. Komisioni Komisioni do të përbëhet nga deputetët Ndriçim Ndriçim Hysa – kryetar Hysa, Agustin Marku, Engjëll Bejtaj, Maksim Hasani, Engjëll Bejtaj – sekretar Ligoraq Karamelo. Maksim Hasani – anëtar Fjalën e ka komisioni për të sqaruar procedurën Agustin Marku – anëtar e votimit. Prandaj komisioni të mblidhet e të caktojë Ligoraq Karamelo – anëtar një kryetar dhe të marrë në dorë drejtimin për votimin. I urojmë suksese zotnisë që u zgjodh! Ju lutem, komisioni të dalë dy minuta e të zgjedhë kryetarin. (Komisioni tërhiqet për të zgjedhur Skënder Gjinushi – Atëherë, duke e kryetarin.) falënderuar komisionin, mbyllim procedurën për zgjedhjen e anëtarit të Komisionit Qendror të * * * Zgjedhjeve për të kaluar në shqyrtimin e mocionit për debat paraqitur nga një grup deputetësh, rreth Skënder Gjinushi – Vazhdojmë procedurën. 26 deputetë. Kuvendi ka votuar që debati të zhvillohet Komisioni merr në dorë drejtimin. Kush është pikërisht sot, më 24.07.2000. kryetari ju lutem? Hapim debatin. Kush është dakord që koha të Ndriçim Hysa – Komisioni i votimit në jetë e programuar? Është pranuar kjo kohë: Grupi mbledhjen e tij të parë zgjodhi kryetar zotin Ndriçim Parlamentar i PS-së - 25 minuta; Grupi i PD-së - 12 Hysa dhe sekretar zotin Engjëll Bejtaj. minuta; “E djathta e qendrës” - 12 minuta; “Qendra Procedura e votimit do të jetë e tillë: në fletën e e bashkuar” - 5 minuta; grupi i PSD-së - 5 minuta... votimit janë shkruar qartë të tre emrat dhe ju do të (Incizimi nuk dëgjohet, defekt teknik.) përzgjidhni; për atë kandidat që ju preferoni, do të …Urdhëro, çfarë keni për procedurë? vini një shenjë te “pro”, ndërsa për atë që nuk Një deputet – Te projektrezoluta e nënshkruar preferoni do ta lini të bardhë. nga disa deputetë… (Ndërprerje incizimi) Në rast se fleta e votimit do të ketë dy shenja, Kiço Blushi – Për procedurë e kërkova fjalën kuptohet se do të quhet e pavlefshme. edhe në seancën e kaluar për të diskutuar, mirëpo Edhe një herë e përsërisim: në fletën e votimit ndodhi një incident dhe nuk u kuptova. Unë kam është dhe udhëzimi poshtë; do të shënohet me kryq dhënë emrin edhe për të diskutuar, por nuk e kam opsioni për të cilin ju jeni dakord. të qartë për çfarë do të diskutojmë. Do të diskutojmë Fillojmë votimin. projektrezolutën e paraqitur nga një grup deputetësh, (Bëhet votimi i deputetëve sipas listës emërore.) do të diskutojmë mbi figurën dhe rolin e Ahmet Zogut, Meqenëse votimi mbaroi, do të ndjekim procesin do të diskutojmë mbi rolin e Leka Zogut, do të e numërimit të votave. Numërimin e votave do ta diskutojmë që të amnistohet Leka Zogu, meqenëse bëjmë të hapur këtu në sallë. gjykata e ka dënuar me tre vjet? Pra, unë si deputet nuk e kam të qartë për çfarë do të diskutojmë. Procesverbal Skënder Gjinushi – Megjithatë, zoti Blushi, I mbajtur nga komisioni i votimit për zgjedhjen rregullorja është kjo: një grup deputetësh ose pesë e anëtarit të Komisionit të Qendror të Zgjedhjeve. deputetë mund të bëjnë mocion për debat. Mocioni Në votim morën pjesë 91 deputetë. Nga është jo thjesht kërkesa për debat, po për të miratuar numërimi i votave doli se 89 fletë votimi janë të një projektrezolutë ose projektvendim dhe kërkohet
976 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
që Kuvendi të marrë një vendim. Grupi i deputetëve së konsensusit politik për çështje të historisë së ka paraqitur një projektrezolutë dhe kërkon që kjo vendit, ose mund të mbetet, si shumë seanca të projektrezolutë të kthehet në rezolutë. Pra, tjera, një ushtrim i pafrytshëm dhe një shkëmbim projektrezoluta është objekt i këtij debati. ritual akuzash. Kjo varet nga vullneti i mirë dhe nga Po ua japim fjalën deputetëve që e kanë iniciuar, konsensusi i gjithsecilit në këtë sallë. Si që kanë paraqitur mocionin për debat. bashkëpropozues i kësaj projektrezolute, do të doja Urdhëro, zoti Durollari! të thosha që në fillim se i konsideroj shterpe Guri Durollari – Zoti Kryetar, konfliktet e tejpolitizuara për çështje të historisë e Zonja e zotërinj deputetë, kolegë të nderuar, të figurave tona historike. Ato janë një element Dua t’ju kujtoj sot në këtë sallë deklaratën e parazit në debatin e nxehur politik dhe, kur ndërgjegjshme politike që nënshkruam. Ajo nuk keqpërdoren, vetëm sa shtojnë konfliktualitetin e është thjesht një poezi, por më shumë një test publik tepruar që ne pothuaj e kemi me bollëk. për maxhorancën parlamentare, e cila duhet t’i Pas ndryshimeve të mëdha e pasi kalon faza nënshtrohet arsyes dhe me rastin e sotëm, kur emocionale që i karakterizon ato, është koha që bëhet fjalë për probleme të mprehta kombëtare. Kur gjërat të kontrollohen më qetë. Regjimi i Partisë së flasim për një rezolutë kundër penalizimit të mbretit Punës e propagandoi periudhën përpara tij si koha Leka i Parë, kemi parasysh të influencojmë te e satrapisë. Enver Hoxha, për të cilin shqiptarët nuk drejtësia shqiptare që të lërë pas gjyqet politike dhe kanë pse të ndryshojnë vlerësimin e tyre, e nxiu sa të fshijë tabutë e së kaluarës. Të aprovosh këtë mundi paraardhësin në krye të shtetit shqiptar, nuk rezolutë, do të thotë, fjalë për fjalë, të pajtohesh me la fjalë të keqe pa thënë e shpifje pa sajuar. qëndrimin e mbretit Leka i Parë: “Paqe, bashkim, Fatkeqësisht, kjo mbeti edhe sot alibia e ndonjë vëllazërim”. Mbreti Leka i Parë jo vetëm nuk ka asnjë grupimi politik dhe në faqet e ndonjë gazete. Është arsye të penalizohet, po për të gjithë shqiptarët që po ajo frymë, lëshohen po ato akuza, apo fokusi i u intereson Shqipëria, ai mbetet vetëm faktor kritikës ngushtohet në një apo në disa ngjarje të stabiliteti, paqeje dhe bashkimi. veçanta dhe duket sikur refuzon të këqyrë të gjithë Mbreti Leka i Parë nuk hapi me dhunë depot e tablonë. Unë nuk jam për idealizimin pa bazë të ushtrisë më 1997, nuk krijoi grupazhe e banda dhe çdo figure, por besoj se të gjithë duhet të jemi dakord nuk bëri revolucion. Pikërisht për këtë qëllim që Ahmet Zogu e ngriti dhe e konsolidoi shtetin elektorati e votoi alternativën mbretërore, votë e cila shqiptar dhe për këtë historia duhet t’i njohë meritën u manipulua, dhe ju e dini fare mirë. e padiskutueshme. Në rrugën e gjatë e të Leka i Parë, mbret i shqiptarëve, mbetet simbol mundimshme të shtetformimit në këto troje ai ka i trashëgimtarit të dinastisë zoriste, që Shqipërisë i lënë gjurmë që nuk mund të shlyhen nga një dha të vetmin shtet të vërtetë modern. Ne theksojmë trashëgimi nga e cila, ndoshta pa e kuptuar, nevojën për të ecur përpara Shqipëria, për të ecur përfitojmë ne të gjithë edhe sot në prag të shekullit nipat dhe stërnipat që do të vijnë pas, duhen lënë të ri. pas elementet e luftës së klasave dhe konfliktet Është koha të tregojmë pjekuri dhe të pranojmë politike. këto fakte për të mbyllur kapituj debatesh që nuk i Nuk dua të paragjykoj votimin tuaj për rezolutën; duhen kurrkujt. Bismarku ka qenë një nga duhet të kemi parasysh se nuk është as çështje kancelarët më konservatorë të Gjermanisë, por sot personale, as partiake, por një çështje mjaft delikate nuk gjen dot një socialdemokrat që të mos e me përmasa kombëtare. Duke përfunduar, edhe një lavdërojë veprën e tij. Mateoti në Itali kujtohet si një herë u bëj thirrje kolegëve të shikojnë pa paragjykime martir, që në vitet ’20 ra në luftë kundër një regjimi rezolutën dhe të bëjnë me preokupim modalitetet e totalitar dhe jo thjesht si një deputet socialdemokrat. duhura, që shqiptarëve të mos u mohohet atdheu Po kështu të gjithë e dimë se ish-presidenti dhe identiteti. Pra, edhe një herë të harrohen Amerikan Linkoln njihet botërisht si abrogues e mentalitetet e së kaluarës dhe ju falemnderit! skllavërisë dhe pakkush në këtë sallë e mban mend Skënder Gjinushi – Zoti Pollo. nëse ai ishte republikan apo demokrat. Këta janë Genc Pollo – Zoti Kryetar, shembuj nga vende demokratike, demokracitë e të Zonja dhe zotërinj deputetë, cilave ne shpesh i marrim si model. Mendoj se ne Debati i sotëm dhe projektrezoluta e shtruar para mund të përfitojmë, po të shohim dhe përvojën e nesh bëhet në një moment të vlefshëm të arritjes tyre historike. Besoj se një motivim si ai që
977 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
parashtrova më lart ka qenë në origjinë të vendimit Zoti Agolli e ka fjalën. të Bashkisë së Tiranës për t’i dhënë emrin e Ahmet Dritëro Agolli – Unë nuk kam asnjë paragjykim Zogut një rruge qendrore në kryeqytet. Ky vendim të keq për shqiptarët që janë prej kohësh jashtë gjen mbështetje edhe në projektrezolutën që kemi atdheut për shkaqe politike dhe ideologjike. Nuk kam përpara. Vërej këtu që prefekti socialist i kryeqytetit për ata as mëri e as urrejtje, siç nuk kam as mall e nuk përdori kompetencat e tij për të frenuar as dashuri pasi koha që ka rrjedhur i ka ftohur procedurën e këtij vendimi bashkiak. ndjenjat dhe ka bërë të harrohen shumë gjëra, të Më është dukur pozitive që në Muzeun Historik cilat dikur na ndiznin pasione e ku e di unë. Për Kombëtar është hapur një pavijon i veçantë kushtuar mua, por besoj edhe për të tjerët, janë të lirë të mbretërisë, megjithëse drejtori i sotëm ka qenë dikur vijnë në atdhe jo vetëm i biri i ish-mbretit, por edhe deputet i opozitës në dy legjislaturat e mëparshme. e ëma e tij, nipërit dhe mbesat e saj bashkë me Por më vjen habi, ose ndoshta duhet të them nuk oborrtarët, nëse ata ende kanë oborr dhe ende më vjen habi që Kryetari i Partisë Socialiste, zoti oborrtojnë. Ata janë të lirë të vijnë edhe nëse janë Nano, në një konferencë të partisë së tij përdori një në ndonjë proces gjyqësor ose janë dënuar, ose fjalë aspak të civilizuar për të karakterizuar Ahmet janë në këtë proces. Vetëm kërkohet që, kur të vijnë, Zogun. Është një fjalë që i përket fjalorit të t’i nënshtrohen procesit gjyqësor ose të kryejnë mejhanes. Duhet të kujtoj se po ky zotëri dy vjet dënimin sipas ligjeve të demokracisë së sotme. Të më parë propozoi adoptimin e Konventës së Vlerave njëjtat kërkesa e kushte janë edhe për Lekën, të të Historisë. Ne, në opozitë në atë kohë, reaguam birin e Ahmet Zogut, që e pamë në verën e vitit 1997, me skepticizëm. Rasti që posa përmenda tregon pas zgjedhjeve të qershorit, të marshonte i armatosur se nuk e kishim dhe aq gabim. Por më vjen mirë të në krye të një kompanie të armatosur përmes vë në dukje këtu që projektrezoluta e sotme është sheshit “Skënderbej” drejt selisë së Komisionit nënshkruar dhe nga disa deputetë të maxhorancës Qendror të Zgjedhjeve për ta shpërndarë atë me së majtë parlamentare. Duke i falënderuar ata, them dhunën e armëve dhe për të djegur dokumentacionin se është shpresëdhënëse që edhe në grupin e tyre e votimeve, i dëshpëruar dhe i zemëruar nga humbja evidentohen njerëz me personalitet, të cilët ndjekin e referendumit për formën e qeverisjes së Shqipërisë: thirrjet e ndërgjegjes dhe jo porositë. republikë apo mbretëri. Sa për çështjen e Leka Zogut, ndoshta një Atje, nën fasadën e pallatit ku punonte Komisioni gabim u bë që në vitin 1993 kur ai u pengua të hynte Qendror i Zgjedhjeve, Leka Zogu, siç dihet, la një të në atdhe. Unë e pranoj që kemi bërë gabim. vrarë dhe pesë të plagosur, la dhe nderin e tij si bir Shpresoj që edhe të tjerët në opozitë ta pranojnë mbreti dhe si pretendues për mbret. këtë. Nuk më duket me vend që t’i hyjmë debatit Me këtë veprim, mendoj unë, synuesi i fronit e nëse ka apo nuk ka faj Leka Zogu për ngjarjen e shkeli pritjen e ndershme që i bëri qeveria e korrikut 1997. Viti 1997 ka qenë një vit i mbrapshtë atëhershme dhe personalitetet e larta dhe shumë dhe, kush kujton korrikun, mund t’i tregohet shkurti njerëz në plot krahina dhe qytete gjatë fushatës së dhe marsi. Nuk është e moralshme që njerëz që referendumit. Atëherë, vërtet na u duk i sjellshëm ndihen të qetë për shkak se në këtë sallë u miratua dhe i urtë si një bir mbreti përrallash, se përrallat një amnisti për atë ngjarje, të ngrenë gishtin e akuzës me mbret janë shumë të bukura, por papritur mendoi për të tjerët, as nuk duhet të fshihemi pas tij. tri ditë e tri net dhe fap dorën në kobure. Dhe ne Të gjithë e dimë se personat me akuzë penale mblidhemi sot në Kuvend, në agim të fushatës së më të rëndë në këtë vend janë të gjashtët e PD-së. zgjedhjeve, për ta sjellë këtë bir mbreti të fushatojë Megjithëse janë akuzuar për krime kundër njerëzimit, në këtë fushatë, për ta sjellë me anën e një kërkese ata enden të lirë rrugëve duke pritur më kot ditën e drejtuar Presidentit apo gjykatës e ku e di unë, për gjyqit. Në peticionin tonë për lirimin e tyre ka firmuar ta falur apo për ta amnistuar. Mirë, po si t’ia bëjmë dhe një socialiste e spikatur. Prandaj edhe për rastin që Kuvendi ynë nuk ka përvojë për këtë lloj faljeje? në fjalë le ta miratojmë këtë projektrezolutë dhe t’u Për Fatos Nanon, Kryetarin e Partisë Socialiste, bëjmë thirrje institucioneve përkatëse të marrin edhe që qëndroi katër vjet i burgosur, nuk u kujtua ndonjë ato vendimin e tyre, duke bërë kështu gjestin e duhur grup deputetësh për t’i bërë ndonjë kërkesë Kuvendit për këtë moment. që Presidenti i Republikës apo gjykata ta falte, Ju falemnderit! megjithëse këtë e kërkonin shumë personalitete Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve! shoqërore e politike dhe shumë organizata
978 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ndërkombëtare. Nuk e bëri Kuvendi këtë, edhe duke të politizosh çështjen, të bësh sensacion për të e ditur se Fatos Nanoja nuk u lëshua me kobure në mbledhur vota. Në këtë kontekst është edhe debati dorë kundër ndonjë institucioni demokratik, siç u i sotëm, i cili për çështjen që trajton: për të falur lëshua Leka ynë. Kështu që, për t’i nxjerrë të apo amnistuar Leka Zogun, nuk duhej të ishte tema pafajshme figurat shoqërore a politike, Kuvendi nuk e kësaj seance. ka përvojën e nevojshme, përvojë kanë gjykata dhe Pa dashur të analizoj ngjarjet e 2 korrikut 1997 prokuroria, ku të gjithë dalin të pafajshëm, edhe ata dhe vetë Leka Zogun, kur një grup i armatosur që i vënë zjarrin Kryeministrisë. njerëzish, me protagonist dhe në krye të tyre të Unë Leka Zogun e dija të mençëm shumë! Ç’i armatosur Leka Zogun, sulmuan Komisionin Qendror duhet kërkesa në Kuvend për pafajësi? Le të shkojë të Zgjedhjeve për të kontestuar rezultatet e në gjykatë dhe që të nesërmen del i pafajshëm si referendumit për formën e qeverisjes, dua të ndalem bashkëluftëtarët e tij të grushtit të shtetit të 14 në aspektin juridik dhe kushtetues të kërkesës së shtatorit 1998. Vërtet, po të shkojë në gjykatë, ai 22 deputetëve, për të cilën unë shprehem kundër. del i pafajshëm, ç’i duhet Kuvendi? Ju e dini që unë Një nga parimet themelore të demokracisë është nuk i kam dashur kurrë mbretërit, dhe e di se ndërtimi i shtetit ligjor, shtetit të së drejtës, që ndokush do të më quajë komunist, por dua të them bazohet në parimin e ndarjes së pushteteve. Ndryshe se komunistët për qëndrimin ndaj mbretërve morën nga qeverisja e mëparshme, ku gjyqet politike shembull nga borgjezët. Të parët ishin borgjezët që montoheshin e drejtoheshin nga partia në pushtet, mbretërit i vunë në gijotinë me Revolucionin Francez maxhoranca e sotme është e vendosur në ndërtimin dhe me demokracinë e tyre. Edhe këta demokratët e shtetit të së drejtës dhe të zbatojë Kushtetutën, e që kemi ne si pasardhës të borgjezisë, po kështu cila ka marrë votën e popullit. Në nenin 7 të mendojnë. Megjithatë, çdo rregull ka edhe Kushtetutës së Shqipërisë sanksionohet parimi i përjashtim, një lloj mbretërish unë i dua më shumë ndarjes së pushteteve, prandaj dhe debati i sotëm se ç’i duan borgjezët, dhe këta janë mbretërit e bie ndesh me këtë parim kushtetues. përrallave. Në përralla mbretërit janë të urtë, janë Në aspektin procedural penal, për Leka Zogun shakatorë, qejflinj dhe pakëz tuhafë, që bëjnë çudira. ka një mandat arresti dhe organet kompetente duhet Këta mbretër rrallë urrejnë, rrallë mbajnë armë, dhe ta zbatojnë atë. Për Leka Zogun çështja është ende aq më rrallë vrasin. Edhe të bijtë e mbretërve të në proces gjyqësor dhe vetë Leka vazhdon të jetë përrallave janë të mirë dhe fisnikë dhe martohen me person i kërkuar nga policia shqiptare. Për Leka vajza të bukura të përbuzura nga njerkat, vajza si Zogun ende nuk ka një vendim gjyqësor të formës Hirushja. Po i biri i mbretit që kemi pasur ne, a u së prerë dhe së fundi, Leka Zogu me dashje i shëmbëllen këtyre bijve? Ne e pamë se si me kobure shmanget drejtësisë shqiptare. Parë në aspektin në dorë u lëshua drejt pallatit jo për të zgjedhur juridik dhe atë kushtetues, ne mund të rrimë me Hirushen, po për të vrarë një hirushe në pallatin e orë të debatojmë, të bëjmë politikë, të japim Komisionit të Zgjedhjeve. (Dëgjohen zëra nga salla.) argumente dhe kundërargumente, të lartësojmë apo Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! të ulim figura të ndryshme dhe asgjë nuk mund të Zonja Çaka e ka fjalën. vendosim. I takon drejtësisë të japë vendimin për Zamira Çaka – Falemnderit! fajësinë apo pafajësinë e Leka Zogut dhe jo Kuvendit Është e drejta e çdo deputeti apo grupi apo çdo institucioni tjetër shtetëror jashtë pushtetit deputetësh që të paraqesin projektrezoluta apo të gjyqësor. Çdo kërkesë mund të bëhet vetëm në rrugë kërkojnë debat për çështje të ndryshme që kanë të ligjore dhe institucionale, duke respektuar ligjet e bëjnë me qeverisjen, me politikën e saj, me liritë e shtetit dhe kur drejtësia shqiptare të ketë dhënë të drejtat e individit, por të kërkosh debat për një vendimin e saj përfundimtar. çështje juridike, që i përket gjyqësorit, të kërkosh Falemnderit! falje apo amnisti apo të ushtrosh presion ndaj Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! organeve gjyqësore për një person ndaj të cilit ka Zoti Bela. një mandat arresti dhe kur gjykatat shqiptare ende Muhamet Bela – I nderuar Kryetar, nuk e kanë dhënë vendimin e tyre përfundimtar, Kolegë deputetë, është një kërkesë sa antiligjore, aq edhe Debati i sotëm në këtë seancë plenare, për vetë antikushtetuese, aspak emocionale apo me tranzicionin e brishtë shqiptar, evidenton qartë dy paragjykime. Kjo do të thotë ta politizosh problemin, qëndrime. Një pjesë deputetësh, numerikisht të
979 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kufizuar, marrin iniciativë ligjvënëse për t’i kërkuar Rustemit, Luigj Gurakuqit, tribunit të vegjëlisë Bacë Kuvendit amnisti për Leka Zogun, megjithëse e dinë Bajramit, luftëtarëve të lirisë për çlirimin e Shqipërisë. fare mirë se, për persona të veçantë këtë të drejtë e Gjithashtu mburret edhe me emrin e atyre bijve të ushtron Presidenti në rastet kur personat janë dënuar lëvizjes studentore të dhjetorit, që janë në krahun e nga organet e drejtësisë dhe kanë vuajtur një pjesë djathtë, në qendër dhe në krahun e majtë, që iniciuan të dënimit. Në grupin e firmëtarëve të mocionit, lëvizjen për demokraci e progres, që nga Azem krahas deputetëve legalistë, ajo që bie në sy është Hajdari, Arben Broci, Pandeli Majko, Ilir Zela, Ilir prania e shumë deputetëve nga radhët e PD-së, të Meta e shumë e shumë të rinj të tjerë, për të cilët të cilët si “shakaxhinj të përparimit” hiqen sikur u gjithë duhet të kemi respekt për veprën që kryen në dhemb shpirti për Lekën, kur dihet fare mirë se ai dhjetorin e vitit 1990, apo figura të tjera të shquara ka probleme me drejtësinë jo vetëm në Shqipëri, siç janë Kadare, “Nderi i Kombit”, të mirënjohurit por edhe në Johanesburg. Këta zotërinj nuk duan Dritëro Agolli e Kadri Roshi. Këto cilësi nuk i të kujtojnë as vitin 1993, gjë për të cilën kolegu Pollo manifestuan as Zogu i Parë, as i dyti i quajtur Leka bëri autokritikë, sepse, kur ishin në pushtet, po këtë i Parë, për të cilin debatojmë sot. Lekë, sapo zbriti, e kthyen andej nga kishte ardhur. Pavarësisht nga dëshira dhe kërkesa juridikisht Sot në prag të zgjedhjeve lokale, siç i paraprinë e gabuar e deputetëve firmëtarë të mocionit, shtroj mocionit në dhënien e emrit “Zogu I” nga Bashkia pyetjen: kush është Leka Zogu, çfarë ka bërë ai për një sheshi në Tiranë, kërkojnë amnisti për të birin. Shqipërinë, pse e sulmoi Komisionin Qendror të Përballë figurave shteruese të subjektit, absolutisht Zgjedhjeve në korrik të vitit 1997? Pse nuk paraqitet nuk duhet kërkuar të luhet me lojë elektorale në përpara organeve të drejtësisë? Me aq sa e njohim prag të zgjedhjeve lokale. historinë, Leka lindi në Shqipëri, por u detyrua së Pjesa tjetër e deputetëve, e përfaqësuar nga bashku me të ëmën lehonë, Gjeraldinën, dhe maxhoranca, ka kërkuar që Leka Zogu të vendoset babanë e tij mbret, kur nuk kishte mbushur tri ditë përpara organeve të drejtësisë si çdo qytetar që që hapi sytë në këtë botë, jo për faj të tij, por të thyen ligjin, pasi vetëm duke respektuar shtetin ligjor mbretit, siç shkruan ish-ministri i Arsimit i qeverisë demokratik e duke vepruar në praktikë si demokrat zogiste, i internuari i sistemit komunist Mirash Ivanaj, cilido prej nesh vërteton se në radhë të parë të ikte nga Shqipëria, duke e lënë vendin në mëshirë respekton ligjin, jep shembullin se sa është i të fatit, pra nën thundrën e Duçes. Të gjithë i dimë përkushtuar për forcimin e demokracisë te ne. Unë ecejaket e Lekës nëpër Evropë, Amerikë e prej e di mirë se Historinë e Shqipërisë në të kaluarën e kohësh qëndrimin e tij në Afrikën e Jugut, dimë po kanë bërë figura të njohura e të spikatura si Stefanaq ashtu ëndrrën e tij për t’u bërë mbret, që e Pollo me shokë dhe e kam për nder që kam qenë përshkruan aq bukur në një letër të hapur që i drejton student i tij. Sigurisht, edhe ajo histori ka nevojë atij një nga personalitetet më të shquara të kulturës për korrigjime dhe do të korrigjohet, por do të sonë kombëtare, Artistja e Popullit Dhora Leka, ish- korrigjohet mbi bazën e të vërtetave historike. nxënësja e së vetmes shkollë të mesme për vajza Në historinë tonë kombëtare nuk janë të rralla të regjimit zogist, kur shkruan: “Ka rëndësi për ju rastet që figura të trumbetuara dikur si të shquara vetëm fakti juridik që në Kongresin e Përmetit më të humbasin vetiu ose të rrëzohen nga breznitë 24 maj 1944 dhe më vonë më 11 janar 1946 populli bashkëkohëse apo pasardhëse prej piedestalit ku shqiptar përmes përfaqësuesve të tij në Asamblenë ishin ngritur; shkurt, nga froni i uzurpuar në rrugë Kushtetuese e shpalli Shqipërinë republikë antidemokratike. Parë ndryshe, burimet arkivore demokratike, pavarësisht se më vonë ajo degjeneroi ruajnë në fletët e tyre persona të tillë që u emërtuan në sistemin komunist. U rritët nëpër Evropë e Afrikë, në bazë të funksionit ministër oborri, mbret, sekretar ku njëri pas tjetrit lanë frone apo u dëbuan mbretërit. i parë, president etj., por që kurrë në memorien e Trashëgimtari i Savojës në Itali nuk e pranoi postin popullit shqiptar nuk merituan të mbahen mend me e mbretit, megjithëse ndoshta edhe mund t’ia kenë togfjalëshin kuptimplotë “burrë shteti”, personalitet ofruar. Nëna ime e mirë dhe gjyshja, ndjesë paçin, me cilësi të vyera, që bën gjithçka për progresin e kur tregonin përralla, siç e tha i mirënjohuri Dritëro, kombit që i përket. Kjo mendje gjeniale e popullit ia fillonin: “Na ishte një herë një që do të bëhej shqiptar mburret me emrin e Skënderbeut, me emrat mbret”, ju i pafron jeni, siç ju cilësoi një emision e shekullit të ndritur të Rilindjes si Naimit me shokë, special i RAI Uno-s, mbret i pakurorëzuar.” Kështu të Ismail Qemalit, të Isa Boletinit, të Fan Nolit, Avni shkruan Dhora Leka.
980 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Në pranverën e vitit 1997, pikërisht këtij Rezoluta tregon pavarësinë e një pushteti, por tregon pretendenti për fronin mbretëror Qeveria e Pajtimit dhe heqjen e vëmendjes të një pushteti tjetër dhe Kombëtar dhe ish-presidenti Berisha posaçërisht, i nuk është asfare e vërtetë se kërkohet të falet ose krijuan të gjitha mundësitë që ai të vinte, të të amnistohet Leka Zogu, absolutisht jo, por kërkohet shoqërohej, të organizonte mitingje paqësore, të rivendosen të drejtat e njeriut. Pse? Sepse ka 50 takime me personalitete etj., etj., por kësaj pritjeje vjet që janë shkelur të drejtat e kësaj familjeje. Me ai iu përgjigj me një prag grusht shteti, ashtu si 14 ç’të drejtë një kongres i paligjshëm kërkon ndalimin shtatori, duke sulmuar Komisionin Qendror të e ardhjes së monarkut në Shqipëri? Ku e gjeti ky Zgjedhjeve. kongres modalitetin ose cila është formula juridike Unë shtoj vetëm një gjë në mbyllje të këtij që mbani ju sot nga ai kongres? Përkundrazi, ju në diskutimi: të nderuar kolegë, në Shqipëri ruhen dy vitin 1997 keni pranuar referendumin, që do të thotë monumente, siç është një urë afër Milotit, që quhet se nuk e keni pranuar as Asamblenë e vitit 1946 Ura e Zogut, dhe një vilë në Durrës, që quhet Vila e dhe as Kongresin e Përmetit. Pra, vetë i keni pranuar, Zogut. Do t’i uroja këtij biri mbreti, që pretendon të po pse? Sepse donit të përloteshit, t’i përqalleshit ndihmojë Shqipërinë, të përgjigjet përpara drejtësisë Perëndimit për t’ju pranuar në pushtet. Kjo është e dhe të mos paragjykohet, por mbi gjithçka të vërteta, dhe në qoftë se doni ta mbroni këtë, duhet kontribuojë për meremetimin e urës që populli i ka ta vazhdoni deri në fund lojën. Në mos sot, ju vënë emrin Ura e Zogut dhe të asaj vile, se do të demaskoheni përpara opinionit botëror dhe atij bënte mirë për t’iu ruajtur emri i tij dhe i babait të tij. shqiptar se as e keni pranuar si sistem dhe as nuk Falemnderit! i pranoni vlerat e sistemit tjetër, përkundrazi, keni Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! ardhur me dhunë për të marrë një pushtet dhe për Zoti Ngjela. t’u bërë qejfin atyre. Kjo është e vërteta. Në rast se Spartak Ngjela –Zoti Kryetar, nuk e shikoni kështu, atëherë keni gënjyer veten. Të nderuar kolegë, Në rast se e shikoni kështu, por bëni lojë, vazhdoni, Kam mendimin se pikërisht sot nga kjo sallë se kjo politikë është, por nuk mund të na i hidhni. kuptohet që historia në Shqipëri ende nuk është Vazhdoni lojën sa t’jua pranojnë, por sot ky është shkruar ose është shkruar keq. Në rast se do të test, ky është një lakmues i vendosur në një gotë. fillohej si duhej diskutimi i sotëm, duhej parë me Ngrihuni e thoni, kryetari juaj, natyrisht njeri i vëmendje se çfarë ishte Kongresi i Përmetit, çfarë ndershëm, tha që ta pastrojmë me gjithë plehrat, përfaqësonte në sistem Kongresi i Përmetit, a por Zogu nuk ishte një plehër, sepse Zogu nuk ishte dështoi ky Kongres i Përmetit dhe, në rast se anëtar i Institutit të Marksizëm-Leninizmit, Zogu në dështoi, çfarë sistemi kemi ne sot? Asnjë nuk e të vërtetë ka themeluar shtetin shqiptar, nuk ka bëri këtë pyetje, atëherë po i përgjigjem unë: themeluar institute moskovite, nuk ka shkuar në Kongresi i Përmetit vendosi kolonat e një shteti Kremlin, zotërinj, dhe në qoftë se doni ta dini, socialist, e një shteti komunist për një shoqërizim Perëndimi nuk ka qenë me Enver Hoxhën, por ka të të gjithë pronës dhe njëkohësisht për largimin e qenë me Zogun. Ju bëni si të doni, vendosini kolonat mbretit të atëhershëm, Zogu i Parë, i cili kishte si të keni qejf, e vërteta kjo është. Shpeshherë e ngritur atë sistem që ne e kemi sot. Pra, Zogu i vërteta të mërzit, por kjo është e vërteta: ose me Parë nuk është luftuar për faktin se ishte mbret, po Zogun, ose me Enver Hoxhën, ose me sistemin e për faktin se ka pasur një sistem të cilin Kongresi i paraluftës, ose me sistemin e pasluftës. (Proteston Përmetit nuk mund ta pranonte, të cilin Kongresi i deputeti Maks Hasani nga vendi.) Parë, i Dytë, i Tretë, i Dhjetë nuk mund ta pranonin, Skënder Gjinushi – Zoti Hasani, ju lutem uluni por që e pranojmë ne sot. Në rast se sistemin e në vend. pranojmë me gjithë mend, atëherë duhet të Spartak Ngjela – Pra, ose me sistemin e rivlerësojmë historinë. Në rast se sistemin nuk e paraluftës, ose me sistemin e pasluftës, zgjidheni pranojmë, por bëjmë sikur e pranojmë për të mbajtur këtu dhe pastaj me klemencë shikojeni dhe pushtetin, është fatkeqësi për ata që mendojnë problemin e Leka Zogut. kështu. Ju falemnderit! Pra, nisur nga ky arsyetim, më lejoni të bëj një Skënder Gjinushi – Fjalën e ka zoti Karamelo. pyetje tjetër: një rezolutë është antikushtetuese, një Ligoraq Karamelo – Zoti Kryetar, rezolutë prek pushtetin gjyqësor? Në asnjë mënyrë! Të nderuar kolegë,
981 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Pa dyshim që iniciativat e deputetëve të Populli shqiptar e tha fjalën e tij për mbretërinë, ndryshëm për të organizuar debate parlamentare prandaj të mos bëjmë sikur nuk kuptojmë, të për çështje të ndryshme janë gjithnjë të mirëpritura, mësohemi të zbatojmë rregullat e lojës, që të sidomos kur në to diskutohen tema që shqetësojnë imponon vota e popullit, përndryshe do të përsëritim e prekin masën më të madhe të njerëzve që ne vetveten, do të humbasim orientimin e do të zhytemi përfaqësojmë. Por më duket se tema e sotme është në kaosin primitiv politik ku të çon kjo rrugë. Dikush më tepër politike, e prirur për të rindezur edhe një mund ta quajë përpjekjen e sotme si tendencë për herë diçka që tashmë e ka marrë përgjigjen e vet të fituar kredibilitet politik tani që jemi në prag të nga mënyra më demokratike, që ishte referendumi zgjedhjeve. Të jemi të sigurt se diçka e tillë nuk popullor. T’i rikthehesh një teme të tillë në këto mund të ndodhë, alternativave me mbret tashmë u kushte dhe momente politike të vendit, do të thotë ka kaluar koha, të tjera alternativa presin njerëzit: të tërheqësh vëmendjen nga çështje të tjera më ato që vërtet i bëjnë t’u besojnë, ato që vërtet zgjidhin urgjente, që janë jo të pakta për ne. nyjat e ndërlikuara të realitetit shqiptar dhe jo të Tashmë Shqipëria gjendet përpara zgjedhjeve atyre që tashmë vendin e kanë në Muzeun Historik lokale. Të gjithë të huajt, pa përjashtim, kërkojnë Kombëtar. që ato të jenë të lira, të ndershme dhe të Është në nderin e të gjithëve që figurat historike pakontestueshme. Kjo pa dyshim kërkon një t’i nderojmë e t’i respektojmë, duke treguar impenjim të veçantë nga klasa politike shqiptare, njëkohësisht nderin dhe dinjitetin e Shqipërisë. Por që ajo të ndryshojë mënyrën, intensitetin dhe tendencat për të aktualizuar dhe adoptuar mesazhe ndeshjen politike në gara të tilla të zakonshme për politike që vijnë prej tyre, janë të rrezikshme, ato të një shoqëri demokratike. Por, për fat të keq, mesazhi sjellin përçarje, konfuzion dhe mbingarkojnë tiparet i deritanishëm nuk mbart ogurin e mirë. Edhe vetë tona kombëtare. debati i sotëm, siç e përmenda edhe më lart, synon Për këtë aspekt në pikat 1 dhe 6 projektrezoluta t’i shtojë urë të ndezura zjarrit politik shqiptar. Me jep vërtet mesazhe pozitive, realiste, bon sens, që këtë konstatim nuk dua të shmangem nga tema që po të zbatohen nga klasa politike dhe shoqëria kolegët na e servirën për diskutim, përkundrazi, po shqiptare, vërtet kontribuojnë në zhvillimin jap edhe unë disa nga opsionet e mia: demokratik dhe në emancipimin politik të të gjithë Historia e popullit shqiptar tashmë ka biografinë shqiptarëve. e saj, ka dhe një periudhë të veçantë: atë të Duke e parë dhe vlerësuar në këto dy monarkisë. Si e tillë, duam apo nuk duam ne, ajo këndvështrime të ndryshme projektrezolutën e tashmë është një realitet, është tjetër gjë të paraqitur nga grupi i deputetëve, do të abstenoj për të. analizosh e të nxjerrësh konkluzione të mira apo të Ju falemnderit! këqija dhe tjetër të pranosh ekzistencën e saj. Skënder Gjinushi – Ju falemnderit dhe juve, Çështja e parë ka qenë dhe mbetet vlerësim politik, zoti Karamelo! disa e çmojnë dhe i thurin lavde, disa e përçmojnë Zoti Blushi. deri në denigrim, disa e shikojnë me ngjyra të tjera. Kiço Blushi - Të nderuar kolegë, Kurse çështja e dytë, më duket se nuk ka nevojë Unë, të them të drejtën, këtë seancë e quaj të për vlerësime, periudha e mbretërisë do të jetë turpshme për Parlamentin. Edhe në seancën e përherë e shkruar në papirusin historik shqiptar. Nuk kaluar, edhe në këtë seancë nuk po e kuptoj se si do të jetë e largët dita, pas shumë vjet të ardhshëm, kolegë të nderuar nuk e kuptojnë rolin e tyre si kur pa dyshim që një gjë e tillë do të ndodhë edhe deputetë dhe nuk kuptojnë as misionin e për periudhën komuniste, edhe për figurën e Enver Parlamentit. E them këtë sepse, po ta analizojmë Hoxhës. Por përveç aspektit politik tema e sotme, projektrezolutën, asnjë nga pikat e saj nuk ka lidhje të nderuar kolegë, sjell disa mesazhe, që për me një parlament normal në një vend demokratik. mendimin tim janë antidemokratike, që dëmtojnë Do të përpiqem ta argumentoj këtë gjë. dhe ulin kredibilitetin parlamentar të autorëve të saj. Nuk është e drejtë e asnjë parlamenti shqiptar, Tendenca për t’ia kundërvënë Parlamentin drejtësisë, demokraci ose gjysmëdemokraci qoftë, që të merret vendimeve të saj shenjtërisht të paprekshme për me diskutime të tilla. Shumë kolegë të nderuar shoqëritë demokratike, është e njëjtë me marshimin shkojnë deri në absurd, sa ngatërrojnë figurën e ushtarak të nisur nga sheshi “Skënderbej”, duke i Ahmet Zogut, që pa dyshim ka merita në historinë kundërvënë forcës së lirë të popullit forcën e armëve. e Shqipërisë – nuk kam asnjë paragjykim për
982 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbretërit – me të birin e tij, që me Shqipërinë nuk mirë apo bëri keq, kur kompetenca është e atij ka absolutisht asnjë lidhje, jo politike, por as fizike, pushteti? madje nuk ka as pasaportë shqiptare. E vetmja lidhje Pika e katërt: … (Ndërprerje incizimi) e këtij personi, që tashmë nuk është as kandidat konstatojmë se akuza e ngritur nga prokuroria… për mbret, sepse e humbi referendumin, është se Unë nuk e kuptoj, cili parlament në botë mund të ka ikur para dy-tri ditësh nga Shqipëria, është i biri imponohet për një person të caktuar duke i thënë i Ahmet Zogut dhe që bëri atë skenë të llahtarshme drejtësisë “ti ke vendosur ta dënosh me tre vjet, ne e të turpshme në ditët e zgjedhjeve: sulmoi. kemi vendosur që ta falësh”. Në qoftë se bëhen Do të ishte shumë mirë për Parlamentin që, amnisti, të nderuar kolegë, bëhen për grupe përpara se të diskutonim, të projektoheshin këtu dënimesh, për grupe personash, jo për persona të ato sekuenca filmike dhe pastaj të diskutonin këtu vetëm, qoftë edhe si ky që është kandidat për mbret. deputetët ashtu siç po diskutojnë. Pra, shkurt, nuk Në qoftë se duam të ndërtojmë shtet ligjor, ne ka lidhje Ahmet Zogu si figurë politike me të birin, nuk do të merremi vetëm me dënimin e hajdutëve të sepse Ahmet Zogu ka meritat dhe defektet që dihen, xhepave, por do të dënojmë edhe ministrat e ndërsa të birin e tij nuk e njohim. Vërtet historia e korruptuar e hajdutë, edhe kryetarët e partive hajdutë Shqipërisë nuk është shkruar ose është shkruar keq, dhe kandidatët për mbret hajdutë, siç ndodh në Angli. siç tha zoti Ngjela, por ama nuk do të thotë që ne si E keni dëgjuar që edhe të birin e Toni Blerit e futën Parlament të bëjmë historinë e Shqipërisë, sepse në burg, edhe ministrin e Brendshëm e gjobitën? sipas kësaj projektrezolute ne mund të hyjmë në Kjo është demokracia. Nuk është demokraci që, diskutime pa fund e të diskutojmë figurat politike të kur një militant të një partie e futin në burg se vodhi Shqipërisë. Nuk është detyra jonë të shkruajmë lopën, gjyqin e tij ta konsiderosh politik, siç thuhet historinë e Shqipërisë, nuk është detyra jonë të këtu. Përkundrazi, demokracia vendoset kur ligji diskutojmë se kush është me Zogun, është me vepron mbi njerëzit që kanë pushtet, mbi njerëzit demokracinë; dhe, kush është kundër Zogut, është që aspirojnë të bëhen mbretër, presidentë apo me Enver Hoxhën. Më vjen keq që me këtë arsyetim ministra. Kurse këtu çdo gjë është çorap, prandaj ka edhe njerëz që mbahen si avokatë të shquar. Po nuk bëhet shtet në Shqipëri. Deklarohet se kjo akuzë të shkosh me këtë arsyetim, do të thotë se njeh dy dhe ky dënim janë krejtësisht qesharakë, po ç’punë sisteme, njeh monarkinë dhe diktaturën, por midis ka Parlamenti të thotë se vendimi i filan gjykate këtyre dy sistemeve është sistemi i demokracisë, është qesharak? të cilin po përpiqemi ta ndërtojmë ne në këtë Siç e shikoni, të gjitha pikat e kësaj Parlament. Ne kemi sistemin e demokracisë, që projektrezolute janë absurde. Prandaj them – kështu nuk do të thotë as “diktaturë”, as “monarki”, apo jo? e fillova dhe diskutimin tim – se kjo seancë nuk E gjithë kjo projektrezolutë pothuajse nuk ka është në nderin e këtij parlamenti. E thashë dhe lidhje me Parlamentin. Unë mund t’i diskutoj të gjitha herën e parë, për këtë bëra dhe pyetjen: nuk ka të ato pika që nuk kanë lidhje me Parlamentin. Për drejtë asnjë parlament në botë të diskutojë për një shembull, të marrim pikën e parë: të diskutojmë person të falet apo të mos falet, të hyjë apo të mos objektivisht historinë. Mund të hyjë në këtë rrugë hyjë në Shqipëri. Kush e ndalon? Më vjen keq për Parlamenti e të diskutojë historinë? Çfarë historie zotin Pollo, po edhe për deputetët e tjerë që kanë do të diskutojë? Ne do ta bëjmë historinë, siç tha firmuar bashkë me të, por këtu flitet për Ahmet zoti Ngjela? Zogun, që është absolutisht tjetër gjë, hajde të Ose të shikojmë te pika e dytë: një pjesë e diskutojmë edhe për të, apo për Leka Zogun? Në shtypit dhe e politikës së sotme e quan periudhën projektrezolutë gjithçka është komplet çorap, kështu e mbretit Zog kështu e kështu. Tani ne do të që unë e quaj të padenjë këtë diskutim dhe më vjen diskutojmë për mbretin Zog, do t’i bëjmë kritika keq që po hyjmë në këtë politikë të keqe, absurde. shtypit, do t’i bëjmë kritika politikës së keqe që Skënder Gjinushi – Falemnderit! hedh baltë mbi Zogun? Ç’punë ka Parlamenti me Zoti Hasani, dy minuta kohë keni. këtë gjë? Maksim Hasani – Gjithnjë i njerkës jam unë, Pika e tretë: vlerësojmë dhe mbështetim por do të flas sa më takon. vendimin e këshillit bashkiak. Këshilli bashkiak I nderuar Kryetar, të nderuar kolegë (me vendosi, pavarësisht nga vullneti ynë. Atëherë, ç’punë përjashtim të këtyre të djathtëve), ka Parlamenti t’i thotë këshillit bashkiak nëse bëri Ky diskutim sot i ngjan një tragjikomedie, sepse
983 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kërkohet që korbit t’i zbardhen pendët. A mund të (tashmë është vërtetuar) ndiqet nga shumë vende ndodhë kjo? Akti i Leka Zogut në qershor të vitit të botës si trafikant ndërkombëtar i armëve? 1997 na sjell në kujtesë atë të oficerëve madhorë Është në nderin e kolegëve deputetë që midis… puçistë në Amerikën Latine, puçin e Hitlerit, i njohur (Kryetari Gjinushi, pasi e ka paralajmëruar disa herë si puçi i tiranisë, marshimin e Musolinit e të zotin Hasani për kalimin e kohës në dispozicion, i skuadrave të tij mbi Romën si dhe atë të Sali ndërpret fjalën duke i mbyllur mikrofonin.) Berishës më 14 shtator të vitit 1998. Më kujtohet Skënder Gjinushi – Fjalën e ka Berisha. fare mirë dita e parë të vitit shkollor kur nxënësi... Sali Berisha – Personalisht e kam vlerësuar (këtu incizimi ndërpritet)…Natyrë e qëllim tepër të marrëveshjen për referendumin si një nga zhvillimet qartë marshimi për pushtim. më të rëndësishme në një periudhë të vështirë të Zotërinj, historisë sonë, periudhë për të cilën mendova se të Në Shqipëri ka akte ligjore të paabroguara që gjitha forcat politike duhej të shkëputeshin nga njihen botërisht, si ai i Kongresit të Parë Antifashist historia e antivlerave. të majit 1944 apo ai i Asamblesë Kushtetuese më Mbreti erdhi në pushtet në Shqipëri në një 11 janar 1946, të cilat zoti Ngjela i di shumë mirë, periudhë kur trojet shqiptare ishin përpara copëtimit se i ka mësuar nga i ati, i cili ka luftuar, kurse ky të sigurt. Ai vendosi kurorën atëherë kur edhe ajo vetë po lufton me ata menaxherët që janë burgjeve copë Shqipëri që ishte nga viti 1913 e tutje vazhdonte dhe u kërkon gjakun e trupit të tyre. Atëherë, me të mbetej si një trevë e diskutueshme për ndarje e ç’të drejtë regjimi berishian i shkeli me këmbë këto copëtime të tjera. Mbreti i përket një familjeje që akte ligjore? Ky dhe ato forca politike, me të drejtë dha një kontribut në tërë historinë tonë kombëtare, tha Ngjela, që u pajtuan me të, do të mbajnë mori pjesë direkt në ngritjen e flamurit në Vlorë, duke përgjegjësi përpara popullit dhe historisë. Diskutimi përfaqësuar rininë shqiptare. Në Shqipëri ai themeloi i sotëm është një tjetër përpjekje për të legalizuar një shtet në të cilin – askush nuk mund ta mohojë – aktin e tij ilegal: marshimin në Tiranë. u respektuan vlerat, liritë dhe të drejtat themelore Pas Luftës së Dytë Botërore në asnjë vend të të qytetarëve shqiptarë, të etnisë shqiptare, por edhe botës nuk është vendosur monarkia, në shumë të minoriteteve, vendosi marrëdhënie dinjitoze me vende të botës ajo është përmbysur si një institucion fqinjët. Ishte kurora e parë që u sulmua nga aksi mesjetar dhe atje ku ajo ende ekziston, është nazifashist. shndërruar në një relikt të mbetur si për inerci. Dihet Sikundër shumica e qeverive të Perëndimit, që mirë se regjimi monarkist i Zogut ka lënë në historinë lanë vendin e tyre pas pushtimit, edhe mbreti u tonë shembullin e një regjimi antikombëtar, e një largua, por askush nuk mund të mohojë se qëndroi regjimi të hajdutëve me çizme. Ahmet Zogu ka qenë në anën e drejtë të historisë. Në rast se qëndroi në përfaqësuesi i reaksionit më të zi shqiptar. Ai sundoi anën e drejtë të kombit, edhe në mërgim qëndroi në me dhunë e terror dhe suprimoi të gjitha liritë e të anën e drejtë të historisë. Nuk shkoi atje ku shkuan drejtat e njeriut, vendin e zhyti në prapambetje totale mbretërit e tjerë, nuk bëri atë politikë që bënë dhe më pas e shiti te Musolini, i hapi rrugë pushtimit, mbretërit e tjerë për të lejuar kalim ushtrish etj., sabotoi rezistencën, rrëmbeu paratë dhe iku si kusar etj., përkundrazi, u nis drejt Londrës, kryeqytetit të kur shqiptarët derdhnin gjak e vriteshin, si Mujo lirisë së popujve të Evropës. Me pasardhësit e tij, Ulqinaku. Në emigracion drejtoi lëvizjen zogiste e me përfaqësuesit e tij, si Abaz Kupin e të tjerë luftoi bashkëpunoi me pushtuesit e huaj, gjë që është gjatë gjithë periudhës së Luftës. vërtetuar nga burime diplomatike angleze dhe Një kongres që do të themelonte shtetin e amerikane, kështu që ai mbetet një figurë kriminale. antivlerave, i mohoi mbretit në mënyrën më të Pasi vrau edhe figurat më të shquara të vendit tonë, paligjshme rikthimin e tij në Shqipëri. Unë besova si Avni Rustemin, Bajram Currin, Luigj Gurakuqin, se ju, zotërinj, kur firmuat referendumin ( mendova, Riza Cerovën etj., ai shtypi me çetnikët serbë por u gabova), e bëtë me ndërgjegje të qetë për të Revolucionin Demokratik të Qershorit, prandaj nuk përmbysur Kongresin e Përmetit dhe Asamblenë ka mëdyshje: ose me Fan Nolin, ose të urresh atë. Kushtetuese si një kongres antiligjor dhe si një Atëherë, sipas fjalës së urtë të popullit shqiptar asamble antiligjore, por nuk rezulton kështu. “bëmë baba të të ngjaj”, dhe sipas asaj që gjenetika Rezulton se përsëri faqja e zezë e historisë, faqja e është një shkencë e vërtetë dhe e mirëpritur, ç’mund antivlerave – se historia ka dy anë, se kombi ka dy të presësh nga një pinjoll i Ahmet Zogut, kur ai anë: ka anën e drejtë dhe anën e zezë, ka faqen e
984 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
bardhë dhe faqen e zezë – vazhdon të dominojë më thoni pak këtu? I keni gabim gjërat, ju duhet të përsëri sot. jeni shumë gjakftohtë në këtë mes dhe ishte në Do të më lejoni këtu: ç’është ky paragjykim? interesin tuaj që të mbanit një qëndrim krejt tjetër. Kërkojnë të bëhet një rivlerësim se për çfarë Po pse? Sepse shumë shpejt vjen dita t’ju vendosë akuzohet mbreti. Këtu do të marrim disa gjëra: u para ligjit, dhe jo për gjë tjetër, por për shkeljen e akuzua se u largua nga mbretëria, u akuzuan të rëndë të të gjitha ligjeve të këtij vendi. gjithë qeveritë e vendeve që u pushtuan, por ju ia Më thoni ju mua, ju tani formuat komisionin e mbathët më shumë se kushdo tjetër më 14 shtator. provokimit të votës në të cilin e bardhë mbi të zezë Më 6 mars të gjithë kishit bërë valixhet gati për t’ia shkruhet se duhet të propozojnë grupet mbathur nga Shqipëria. parlamentare. Atëherë, ç’është kjo fobi e tmerrshme Për këtë jam dhe unë dëshmitar, janë këtu ndaj mbretit? Kjo është fobia që ju keni ndaj dëshmitarët e tjerë se si ishit bërë si pula të squllura kundërshtarëve, se për ju kundërshtarët janë ose për t’u larguar natën nga Shqipëria dhe unë ju ndala për t’u organizuar atentate, ose për t’i vrarë, ose të mos iknit. Ç’të drejtë keni ju të akuzoni mbretin për t’i syrgjynosur. se mori thesarin? Është e thjeshtë t’u thuash shqiptarëve se Leka Skënder Gjinushi – Zoti Berisha, pse edhe më Zogu mori thesarin, po edhe qeveria juaj e mori 14 shtator fashistët sulmuan? thesarin, dhe e mori atë më 28.12.1999, dhe e mori Sali Berisha – Ai e mori si çdo qeveri tjetër atë të tërin nga data 28 dhjetor deri në datën 22 pasurinë për të vazhduar luftën, kurse ju vodhët prill. Shkoni e gjeni një monedhë, a jua la monedhat thesarin, jo në vitin 1941, jo më 1939, por vodhët aty. Ju mendoni se duke penguar mbretin të vijë, thesarin më 1999. Në dhjetor të vitit 1999 ju festuat duke gjetur mejdanoistë dhe të shtirë për të vendosur Vitin e Ri duke u vjedhur thesarin shqiptarëve. Kjo nëpër komisione, kështu do t‘i shpëtoni ligjit. është arsyeja që ju i ktheheni Kongresit të Përmetit Absolutisht jo, ligji do të jetë i fortë dhe unë jua sot, pasi keni firmuar një herë referendumin. Ju kam provuar juve mirë se di të ndërtoj ligje dhe shtet. akuzoni mbretin se mbreti vrau, dhe unë atëherë Në një moment të caktuar bëra një kompromis them të gjykojë historia, por më shumë se ju nuk politik, për të cilin unë nuk jam i penduar, sepse të ka vrarë asnjeri. Ju, nuk u marr për trashëgiminë, jeni të sigurt se kohërat e Çaushëve nuk kthehen që është më e zeza që mund të jetë, por vetëm në më në Shqipëri dhe se këta mamuthë si Anastas këta tre vjet edhe këtë Parlament e përgjakët: vratë Angjeli, që vjedhin ditën dhe natën me naftën e tyre, përpara selisë së Partisë Demokratike, vratë ata që bëjnë trafikun e hekurit, të tjerët që trafikojnë kundërshtarë politikë kudo. drogën, të gjithë pa përjashtim do ta gjejnë veten, Ju akuzoni mbretin se lejoi shkeljen e pas gjyqit publik në gjykatë, aty ku e kanë vendin. sovranitetit, po ju nuk keni sovranitet, ju që thoni Skënder Gjinushi – Ke dalë nga tema. “pse merremi me ligjin”, ju nuk keni as kushtetutë, Sali Berisha – Jo, nuk kam dalë nga tema. as ligj, ju keni prej ditësh ushtritë tuaja këtu dhe Skënder Gjinushi – Jo, ti nuk ke hyrë akoma nenet e pasaportës suaj, të cilat i keni marrë nga në temë. Kushtetuta greke në mënyrë identike, siç janë në Sali Berisha – Një minutë, tani unë mendoj se kushtetutën greke, ju i shkelni me të dyja këmbët duhet të më lejoni t’i shpreh pikëpamjet e mia, se dhe i depozitoni, mbani të ctacionuara ushtritë e nuk ka më mirë se ai që t’i thotë haptas në sy gjërat. atyre që ngrinë ligjin e luftës kundër vendit tuaj. Dhe unë po jua them juve në sy, nuk është çështje Ju edhe këtu keni hallin se mbreti është simbol fushate elektorale këtu, sepse juve gjyqin publik jua sovraniteti dhe duhet të mbetet në anën e errët të bëra përpara fushatës elektorale në të gjitha sheshet historisë. Ngriheni këtu për një akt dhe deklaroni se dhe rrugët e Shqipërisë. Ju nuk kthyet dot poshtë Parlamenti nuk ka të drejtë abolicioni, por gaboni asnjë prej akuzave, sepse sot në Tepelenë flitej për rëndë, e drejta e amnistisë dhe e abolicionit është njeriun tënd, zoti Malaj, me të cilin ti vodhe, grabite… e Parlamentit. Tani në ditët e fundit të pushtetit tuaj Skënder Gjinushi – Zoti Berisha, ju lutem, mos duhej të tregoheshit pak më klementë. Të jeni të provokoni këtu. sigurt se ju do të keni nevojë për abolicion nesër, Sali Berisha – … me të cilin ti vodhe frigoriferin sepse vërtet u vra një njeri, dhe dihet se kush e e Vlorës, me djalin e tezes. Jo zotëri, kudo që vrau, po sa ka vrarë Zani Çaushi me urdhrat tuaj, sa shkojmë gjejmë gjëmat dhe bëmat tuaja, kudo që kanë vrarë Kateshët e stër-Kateshët me urdhrat tuaj, shkojmë na dalin veqilët tuaj, e çfarë bëni ju? Ju
985 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbani Kongresin e Përmetit, ju mbani Asamblenë fund të fundit, shpreh një krizë dhe një përpjekje për Kushtetuese, po kjo është e turpshme, ju mbani të mbledhur votat e legalistëve dhe për t’i futur në anën e zezë në faqen e zezë të historisë kombëtare, koshat apo në torbat e disa partive, të cilët, por historia ndërtohet mbi vlera dhe jo mbi antivlera. reformatorë apo joreformatorë, e shikojnë se llogaritë Unë jam republikan, kam votuar dhe do të votoj nuk u dalin mirë. gjithnjë për republikën, nuk kam votuar dhe nuk votoj Megjithatë, e mora fjalën vetëm për të thënë pak për kurorën e mbretërisë, por do të vlerësoj historinë gjëra: së pari, shikoj se këtu mungon zoti Pjetër e kombit tim, anën e drejtë të saj dhe Ahmet Zogu Arbnori, qoftë i nderuar, sepse në zyrën e tij ka ka qenë në anën e drejtë të saj. Familja e tij ka mbajtur gjithnjë bustin e Luigj Gurakuqit dhe prandaj qenë në anën e drejtë të saj. ai nuk mund të jetë këtu e të dëgjojë proçkat për Më lejoni t’ju jap vetëm një moment. Më 6 prill Ahmet Zogun. 1939, kur qytetarët e Tiranës protestonin kundër Së dyti, zoti Berisha, më fal se jemi të dy nga pushtuesit duke thirrur “Rroftë mbreti!”, një nga më Veriu, nuk do të bëj asnjë lloj replike me ju, por do të afërmit e njerëzve tuaj kryesorë ishte futur në atë të kujtoj vetëm vargjet e një kënge tropojane, e cila demonstratë dhe bërtiste: “Edhe Duçja!”. Dihet kjo, i është kushtuar ditës së vrasjes së Bajram Currit ndaj dhe unë mendova se tani në fundin e mandatit nga Kadri Mehmeti Në vargjet citohen fjalët e Bajram tuaj, tani në javët apo muajt e fundit të mandatit, do Currit: “Budalla Kadri Mehmeti, / s’më ka lidh as të bënit përpjekje të dilnit me një platformë klemence, krajl as mbreti, / më ka lidh veç nana te djepi”. me një platformë, e cila do të mund të shërbente në Këto vargje të popullit të Tropojës ne nuk duhet t’i njëfarë mënyre se bazë për qëndrimet e mëpasme, harrojmë asnjëherë. mirëpo për këtë ju nuk keni forca, ju jeni në një Unë do të thosha se ka shumë të drejtë zoti krizë të thellë morale, psikologjike, politike të Guri Durollari, që me naivitetin e tij politik ka marrë gjithanshme. E vërteta është që Leka Zogu do të një nismë, e cila, në fund të fundit, i takon atij, sepse vijë në Shqipëri, e vërteta është – unë jam dhe është një legalist i shpallur dhe ka të drejtën morale mbetem republikan – se edhe një shtatore i ati i tij të mbrojë ish-mbretin, apo atë që ai e quan “mbret”, duhet ta ketë, sepse ka qëndruar në anën e drejtë i cili, ashtu siç tha Dritëroi, nuk është mbret, por të historisë, ka qëndruar në anën e drejtë të kombit, është njeri i përrallave. Dhe gjithsesi është krejt e ka qëndruar në anën e koalicionit antifashist. Pra, natyrshme, madje unë do ta quaj krejt të natyrshëm të krahasosh Zogun me Enver Hoxhën është si të edhe diskutimin e zotit Ngjela, sepse është normale krahasosh engjëllin me satanain. që të ndodhin ndryshime të tilla në politikë: Ngjela i Falemnderit! parë, përzuri Zogun e Parë, Ngjela i dytë kërkon të Skënder Gjinushi – Zoti Malaj kërkon replikë. vijë Zogu i Dytë dhe kjo përsëri është krejt normale, Arben Malaj – Dua ta ndihmoj ish-presidentin por unë nuk mund të kuptoj zotin Pollo, i cili kërkon që t’i njohë më mirë pjesëtarët e familjes sime, të mbrojë Leka Zogun. Leka Zogu ditën që shkoi të sepse nuk kam teze në atë familje. Mund t’i sjell sulmojë Komisionin Qendror të Zgjedhjeve me dhe një vërtetin nga sesioni i PD-së së Memaliajt. njerëzit e tij të armatosur, për pak sa nuk vrau Skënder Gjinushi – Zoti Kateshi, urdhëro për drejtorin politik të Këshillit të Evropës, Hans replikë. Peterfurer, i cili ishte në zyrat e Komisionit Qendror Shpëtim Kateshi – Desha t’i them zotit Berisha të Zgjedhjeve. Këtij personaliteti të Këshillit të që, kur të përmendë mbiemrin e Kateshëve, të lajë Evropës Bashkia e Tiranës i ka dhënë titullin gojën një qind herë, sepse më shumë ky popull duhet “Qytetar Nderi i Tiranës” dhe po kjo bashki do të të ruhet nga ata kriminelë dhe nga ata që i vodhën nderojë Leka Zogun. Unë këto lloj kontradiktash nuk votën dhe paratë e piramidave me pushtet sesa nga mund t’i kuptoj dhe, në fund të fundit, ne nuk duam njerëz të ndershëm. asgjë tjetër, por duam që çdo njeri që e quan veten Ju falemnderit! shqiptar duhet të zbatojë ligjet e këtij shteti dhe Skënder Gjinushi – Zoti Dokle. nuk kemi pse të hidhemi në politika majtas djathtas, Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kryetar! lart poshtë e me radhë, po të respektojmë Realisht edhe unë kisha atë bindje të zotit Blushi institucionet dhe të respektojmë disa gjëra që janë se ky diskutim më duket paksa absurd dhe pa kokë. të shenjta. Një njeri qëllon mbi Komisionin Qendror Megjithatë, nga diskutimet e disa deputetëve, me të Zgjedhjeve dhe rrezikon të vrasë edhe drejtorin sa shikoj, del edhe koka e këtij mocioni, i cili, në politik të Këshillit të Evropës, unë nuk mund t’i them
986 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të rrijë pa dhënë llogari përpara ligjit, përpara shtetit. Të zhvillosh sot një debat duke angazhuar Dua të komentoj diçka në një tezë tjetër të zotit Kuvendin dhe duke e detyruar atë të bëjë vlerësime Ngjela. Është e vërtetë se ka mbretëri që janë historike për një periudhë apo personalitet, qoftë ky demokratike. Britania e Madhe është një nga shtetet dhe mbreti Zog, gjë që nuk është detyrë e tij, por e më demokratike të Evropës dhe është mbretëri. historianëve, është humbje kohe dhe stonim me atë Mbretëri është Danimarka, dhe është shtet çka e shqetëson popullin tonë sot dhe me atë që demokratik. Dobësi kam për mbretërinë e Spanjës, pret ai nga ne. Për ironi të fatit, kauzën e mbretit që është një nga shtetet më demokratike, por kjo Zog sot e mbrojti një komunist i staxhionuar 24- Spanjë mbretërore dhe kjo Spanjë demokratike e karatësh dhe një djalë tjetër i rritur në pelenat e një ka përzënë Leka Zogun nga trualli i saj dhe ia ka familjeje komuniste. ndaluar hyrjen në Spanjë, sepse ai ka qenë trafikant T’i kërkosh Kuvendit dhe ta detyrosh atë të droge dhe armësh. Para disa ditësh këtu ka qenë anulojë një vendim gjyqësor, siç bëhet në pikën 7 të ish-zëvendëskryeministri i Spanjës, Vija, i cili në kësaj projektrezolute për Leka Zogun, kjo është një kohën e përzënies së Leka Zogut ka qenë ndërhyrje e pushtetit legjislativ në atë juridik, aq më zëvendëskryeministër e ministër i Brendshëm dhe tepër që aty nuk janë konsumuar të gjitha shkallët me urdhër e me dekret e ka përzënë nga vendi i tij. e gjykimit, por vetëm shkalla e parë e tij. Le të mbrohet Leka nga të gjitha këto, të mbrohet Meqenëse deputetët që kanë paraqitur edhe përpara gjykatave të këtij shteti dhe ne pastaj projektrezolutën i ha meraku për të vlerësuar i themi “Bujrëm, mirë se të vish!” objektivisht historinë kombëtare dhe personalitetet Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! e saj, atëherë unë po i drejtohem dhe po citoj realistin Zoti Ngjela për replikë. e kohës moderne të Shqipërisë, profesorin shqiptaro- Spartak Ngjela – Unë dua të kujtoj se gazetën amerikan Nikolla Panon, i cili, duke bërë një analizë “Zëri i popullit” që ka drejtuar zoti Dokle, Ngjela i profesionale, e ka karakterizuar Ahmet Zogun si një parë dhe Ngjela i dytë në burg i kanë thënë “Zëri i personalitet që, edhe pse hodhi themelet e unitetit gënjeshtrës” ose “E zeza e popullit”. Zoti Dokle, nga kombëtar në Shqipëri, që ngriti disa institucione mënyra se si flet: me Ngjela i parë dhe Ngjela i qeveritare dhe që i hapi rrugën procesit të zhvillimit dytë, kuptohet se është akoma marksist- leninist. ekonomik në Shqipëri, ai nuk ishte demokrat. Në Je një leninist shembullor, zoti Dokle, ashtu si dhe kohën kur qeverisi shtetin, kishte shumë korrupsion kryetari yt, zoti Dokle, jeni të gjithë leninistë e të në Shqipëri. Ai u hodh në anën e Italisë dhe e bëri ndershëm, sepse mënyra e të folurit me prindër e Shqipërinë satelite të saj. Kjo shënon dhe me fise, natyrisht që është lufta e klasave, natyrisht falimentimin e politikës së Ahmet Zogut. që është e drejta juaj dhe ju natyrisht që jeni njerëz Nënshkruesit e projektrezolutës në pikën 3 të të ndershëm, zoti Dokle, mbi të gjitha, ju, zoti Dokle, saj thonë se mbështesin vendimin e Këshillit sepse keni drejtuar gazetën më prestigjioze të botës Bashkiak të Tiranës për t’i dhënë emrin e Ahmet që ka sharë dhe Mbretërinë e Anglisë, zoti Dokle, Zogut një bulevardi qendror në kryeqytet. Po ka sharë dhe filozofët e mëdhenj të botës, zoti zbatimin e praktikave të terrorit e të kërcënimeve, Dokle, megjithatë ju jeni njeri i ndershëm, zoti Dokle. mosrespektimin e të drejtave të njeriut, vrasjet e Pse? Sepse ne ju kemi falur, zoti Dokle. Në vitin bujshme politike si ato të Avni Rustemit e të Bajram 1992 të kemi falur, zoti Dokle, po Sali Berisha ta Curri nga Ahmet Zogu kujt t’ia faturojmë, Enver dijë mirë se më nuk falen kriminelët. Hoxhës? Korçarëve e pogradecarëve Ahmet Zogu u Skënder Gjinushi – Ia the për t’u kujtuar ka një borxh jo të vogël: është ai që i shkëputi Berisha apo si? Shqipërisë Shën-Naumin, këtë perlë të natyrës (Një deputet kërkon të bëjë replikë.) shqiptare, dhe ua dhuroi jugosllavëve, prandaj, para Skënder Gjinushi – Me cilin keni replikë ju? se të emërojmë e të çemërojmë rrugë, është e Që përmendi vargjet e një kënge tropojane? Kjo nuk nevojshme të bëhen studime analitike për është gjë. Ai nuk tha gjë, vetëm citoi vargjet e një veprimtarinë e personaliteteve, duke përfshirë këtu kënge popullore. Ju mund të thoni “i dini vargjet apo edhe Ahmet Zogun. Këto analiza duhet t’i bëjnë jo”, asgjë tjetër. Ka rregulla replika. historianët dhe jo ne politikanët. Zoti Faber e ka fjalën. Nisur nga kjo logjikë, unë e quaj të nxituar e të Niko Faber – I nderuar zoti Kryetar! gabuar vendimin e Këshillit Bashkiak të Tiranës, Të nderuar kolegë, vendim që nuk bëhet për të kaluarën historike, por
987 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për përfitime aktuale politike, duke shfrytëzuar parë bën fjalë për mbretërinë, mbretin dhe të birin, dominimin në një moment të caktuar në strukturat dhe aspekti tjetër bën fjalë për një individ të dënuar. zgjedhore, që asnjëherë nuk janë të përhershme. Lidhur me aspektin e parë më duket fare e tepërt që Vendime të tilla është e nevojshme të merren me të merremi, me gjithë respektin që kam për kolegët konsensus ose me referendum, nëse duam që ato që kanë nënshkruar aty, por në të njëjtën kohë të kenë jetëgjatësi e t’i shërbejnë qëndrueshmërisë respektoj dhe veten dhe partinë që përfaqësoj, që politike të vendit dhe jo destabilizimit. është një parti e pozicionuar haptazi dhe prerë Lidhur me çështjen e dytë që kërkohet në kundër monarkisë, aq më tepër kur abuzohet, duke projektrezolutë, pra anulimin e një vendimi gjyqësor dashur të bëhen paralelizma dhe për të arritur në ndaj Leka Zogut, unë një gjë nuk e kam të qartë përfundimin: si i pëlqejmë Perëndimit, më mirë me dhe kërkoj edhe ndonjë sqarim nga hartuesit e një monarki si ajo që kishim, apo me një sistem si projektrezolutës: mirë që nuk e pranojnë si ky yni? Për këtë citohen dhe disa ngjarje historike, kryengritje të armatosur veprimin e pinjollit të mbretit, duke u quajtur të dëmshëm për popullin Kongresi i Leka Zogut, atëherë si ta konsiderojmë ne, si ta Përmetit, pastaj Asambleja Kushtetuese më 1946, konsiderojë populli shqiptar atë, si shëtitje për të që e abrogonin monarkinë nga Shqipëria, por nuk marrë ajër të pastër në bulevardin “Dëshmorët e ndodhi ndonjë çudi. Më 1992 në Dispozitat Kombit”, apo si një paradë mode të Lekës? Për ne Kushtetuese përsëri i njëjti qëndrim u mbajt: çdo gjë është e qartë: Leka Zogu, përveç shtatit më Shqipëria u shpall republikë. Po ashtu në të lartë, nuk trashëgon asnjë nga ato veti të të atit, referendumin e vitit 1997 u votua dhe u hodh poshtë si zgjuarsia e dinakëria. Nëse do të ishte ndryshe, pretendimi për monarki dhe një vit më vonë në ai nuk do të binte aq lehtë në kurthin që i ngriti Sali miratimin e Kushtetutës në referendumin tjetër, Berisha për të sulmuar Komisionin Qendror të përsëri iu tha “jo” monarkisë. Zgjedhjeve, siç ra një vit më vonë edhe kreu tjetër i Janë një varg ngjarjesh të shtrira në pesëdhjetë legalistëve Ekrem Spahia, i cili iu turr një pallati vjet, e megjithëse ato të parat quhen komuniste, tjetër: atij të medies dhe jo atij të Kongreseve. nuk ka rëndësi si i quajnë, asnjëherë bota Legalistët të mbajnë mend dhe të shtrëngojnë fort perëndimore nuk hezitoi ta njohë Republikën atë rezultat të referendumit, i cili për një pakujdesi Shqiptare si shtet të pavarur, ta pranojë në të pafalshme të “Aleancës për shtetin” u pranua dhe organizmat e vet ndërkombëtarë. Jemi pranuar në u lejua të bëhej në një kohë me zgjedhjet e OKB përpara viteve ’60 e pastaj me radhë në të përgjithshme dhe ndodhi ajo që anëtarët e tjerat, gjithnjë të respektuar si Republika e komisioneve të qendrave të votimit në Korçë, por Shqipërisë; askush nuk u kujtua ta dënonte këtë edhe gjetkë, fletët e votimit të referendumit ua lanë republikë, që me metoda komuniste mohoi një t’i numëronte përfaqësuesi i mbretit. Rezultatet reale monarki. Po të ishte se Perëndimi do të ishte i për atë se sa e do populli shqiptar mbretërinë janë pakënaqur nga rrëzimi i monarkisë, nuk do të kishte dhjetë herë më të vogla nga rezultati i referendumit manifestuar atë qëndrim për njohjen e qeverisë e të dhe të barasvlershme me votat që ka marrë dhe do shtetit shqiptar. Mua nuk më merakos fare kjo gjë, të marrë partia “Lëvizja e Legalitetit” në çfarëdolloj prandaj është fare e tepërt të diskutojmë për këtë zgjedhjesh. problem. Duke përfunduar, unë shpreh votën time kundër Vijmë në aspektin e dytë që përmban rezoluta: miratimit të kësaj projektrezolute. pretendimin për të çliruar një individ nga dënimi që i Ju falemnderit! është dhënë. Nuk ka arsye të angazhohet Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! Parlamenti për këtë punë, sepse është fare e Zoti Aliko e ka fjalën. thjeshtë: zotëria që pretendon të jetë mbreti i Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! Shqipërisë, ose i biri i mbretit, ka aq para sa të Të nderuar kolegë, marrë disa avokatë të zotë, le t’i zgjedhë ku të dojë, Edhe për mua ishte krejt e habitshme se si dhe të futet në sistemin e gjyqeve në Shqipëri. Në arritëm të futim në rendin e ditës një debat të këtij qoftë se nuk i pëlqejnë, se i quan gjyqe njëlloj si të lloji, sepse na paraqitet një rezolutë që, duke mëparshmit, ka një gjykatë tjetër në Strasburg për shfrytëzuar mundësitë që jep procedura parlamentare, të drejtat e njeriut dhe atje fare mirë mund të shkojë synon qëllime të tjera. e të paraqesë ankesën e vet dhe dihet që vendimi i Në rezolutë parashtrohen dy aspekte: aspekti i asaj gjykate është i imponueshëm për shtetet
988 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
anëtare. Prandaj, nuk ka pse t’i bëhet thirrje orëve etj. Parlamentit, Parlamenti t’i thotë Presidentit e Unë do të përshëndesja çdo kërkesë që do t’i Presidenti të falë dënimin prej tre vjetësh. Ai le të kontribuonte përmirësimit të mjedisit politik në ndjekë rrugën normale të gjyqeve dhe, në rast se Shqipëri, por le të ndalemi në dy elemente të rezulton i pafajshëm, le të shpallet i tillë. Prandaj propozimit në fjalë. Elementi i parë: ekzaltimi i në tërësi ky debat ishte vërtet fare i panevojshëm. kolegëve tanë deputetë pas idoleve të së kaluarës. Unë nuk dua ta lidh as me vigjilje zgjedhjesh, as Duke e paraqitur Lekën si simbol e burim të mjedisit me gjë tjetër, po është vërtet e kotë, humbasim kot të ri politik, ju, zotërinj kolegë, tregoni se nuk kohën dhe energjitë për një problem që nuk ka asnjë shkëputeni dot nga idolet e së kaluarës. Nuk ka vlerë për diskutimin e sotëm. Le të përpiqen sa të rëndësi nëse ky idol në rastin konkret e ka emrin duan që të nxjerrin se çfarë vlerash ka, se vërtet “Lekë”, ai mund të kishte dhe një emër tjetër, se ne nuk ka vlerë. Ka shumë probleme jashtëzakonisht shqiptarët nuk vuajmë nga mungesa e idoleve, por më të rëndësishme sesa ky diskutimi i sotëm, që, edhe me një emër tjetër, propozimi nuk do të bënte për fat të keq, nuk po i kushtojmë vëmendje. gjë tjetër veçse do të mbante gjallë frymën e tyre, Kuptohet që unë jam kundër rezolutës, sepse të atyre idoleve që, për fat të keq, nuk kanë lënë është një absurditet, që ne u imponuam ta gjurmë të mira në historinë e vendit tonë. diskutojmë. Disa fjalime këtu u hodhën benzinë pasioneve Falemnderit! shqiptare të idolatrisë. Të kapesh pas idoleve, do të Skënder Gjinushi – Ju falemnderit juve! thotë të mos kesh besim te vetja dhe te brezi i sotëm Zoti Jupe, që mbyll listën e diskutimeve. i politikanëve, do të thotë t’u ngjash bimëve Hamdi Jupe – Unë kam dëshirë që zoti Berisha kacavjerrëse, që nuk qëndrojnë dot më këmbë pa u të kthehet e të replikojë me mua, prandaj po e filloj kacavjerrë pas të tjerave. Këtë ndjenjë më krijon me atë. Do të bënte mirë që, ashtu si zoti Pollo, të kërkesa juaj, zotërinj kolegë. Megjithëse shumica kërkonte të paktën formalisht ndjesë për urdhrin që nga ju kanë tashmë dhjetë vjet që po bëjnë jetë ka dhënë në vitin 1993 për largimin pa mbushur 24 aktive në politikë, përsëri nuk kanë fituar besim te orë të Leka Zogut, që kthehej në Shqipëri pas rreth vetja dhe te kolegët e tyre politikanë dhe për këtë 60 vjetësh. Do të bënte mirë që, kur shau Kongresin arsye kërkojnë rikthimin në Shqipëri të një kufome e Përmetit dhe Asamblenë e vitit 1946, të kërkonte politike të shekullit të kaluar. Kjo është një e keqe ndjesë që në vitin 1991 ka pranuar variantin e e madhe. Është fatkeqësi kur politikanët shqiptarë republikës parlamentare të Shqipërisë në Dispozitat nuk shikojnë ende te brezi i ri i politikës, por i kthehen Kryesore Kushtetuese, madje edhe në projektin që një shekulli më parë. u hodh poshtë nga populli jo për republikën, Të kërkosh mbajtjen gjallë të këtyre idoleve, do gjithashtu ishte përcaktuar se “Shqipëria është të thotë të nxitësh edhe palë të tjera t’u drejtohen republikë”. Kështu ai do të ishte më i ndershëm idoleve të tyre, siç u duk edhe në këtë debat, me përpara popullit, kur nga njëra anë lavdëron gjithë historinë e diskredituar të tyre, kur na monarkinë dhe nga ana tjetër i këndon republikës. propozohet si në historinë e Irlandës që edhe ne Të nderuar deputetë, shqiptarët të varim Urdhrin e Oranzhit (kuptohet: të Kërkesën për kthimin e Leka Zogut në Shqipëri Lekës) në gjoks e të marshojmë kundër njëri-tjetrit. e konsideroj një shprehje të mjerimit të politikës së Zotërinj kolegë, ne kemi shumë gjëra për të sotme shqiptare, më saktësisht mjerim politik i atyre mësuar prej të tjerëve, megjithatë marshimin me që kanë hedhur firmat në atë letër dhe i atyre që e idolet e së kaluarës në gjoks dhe në shpinë mendoj mbështesin atë pa e ditur mirë as vetë pse. që të mos e mësojmë. Kështu, sipas kësaj kërkese Argumenti që na paraqesin zotërinjtë është se shqiptarët në vend që të mësojnë se si të sigurojnë kthimi i Leka Zogut në Shqipëri do t’i shërbente jetën, si të jetojnë me punën e tyre në vendin e tyre, krijimit të një mjedisi të ri politik etj., etj. Synimi që duhet të jetojnë me frymën e shenjtë që na servirin pretendohet të arrihet, është pozitiv, ne kemi nevojë politikanët tanë. Kjo për mua është diçka e për një mjedis të ri politik, ndryshe nga ky që kemi mjerueshme. parë, domethënë një mjedis pa tensione e konflikte, Zotërinj kolegë, çdo kërkesë e këtij lloji e bërë pa armiq e pa armë midis nesh, pa kërcënime e në një moment të caktuar ka një qëllim të caktuar veprime bolshevike si ai që dëgjuam tri ditë më parë dhe në përpjekje për t’i dhënë përgjigje kësaj nga lideri Berisha për marrjen e pushtetit brenda tri pyetjeje, unë do të thosha: me anë të kësaj kërkese
989 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ju dëshironi të fitoni votat e asaj pjese të elektoratit shkuarën monarkiste shqiptare, gjë të cilën është shqiptar që sipas jush “vdes” për kthimin e Leka më mirë ta bëjë historia. Po ta analizojmë kështu Zogut në Shqipëri. Unë përsëri mendoj se ju gaboni, dhe po ta shikojmë çështjen kështu, pra si politikanë kjo do të thotë se politikanë të tillë nuk janë në për një njeri politik, unë them se do të arrijmë në të gjendje t’i ofrojnë elektoratit asnjë alternativë tjera konkluzione dhe në të tjera mendime, më të interesante për të fituar realisht votat e tij, dhe thjeshta dhe më të sakta duhet të arrijmë në prandaj i drejtohen një alternative të një shekulli më konkluzionin se kjo çështje ka vetëm një zgjidhje, parë. Kjo është një dëshmi e shterpësisë së ideve, dhe kjo është që këtij njeriu, këtij politikani duhet t’i kjo tregon se ata politikanë jetojnë me të kaluarën, jepen garancitë ligjore dhe e drejta për t’u kthyer në sepse nuk janë në gjendje të jetojnë me të ardhmen, Shqipëri si qytetar i thjeshtë i Republikës së nuk dinë ose nuk guxojnë t’i qasen asaj. Vendi sot Shqipërisë, me të drejtën për të vazhduar në të ka probleme të shumta, alternativa e zgjidhjes së veprimtarinë politike. Të justifikosh këtë gjë, pra tyre do të ishte alternativë për të tërhequr realisht moslejimin e mosdhënien e garancive, me disa elektoratin. Këto janë probleme jetike për sot e për ngjarje të vitit 1997, mua më duket jorealiste, jo në të ardhmen, nuk janë kënaqësia e përuljes përpara përputhje me ato që ngjanë më 1997, jo në përputhje idoleve të perënduara. me amnistinë e vitit 1997, jo në përputhje me Ju, zotërinj deputetë të opozitës, mund të kishit problemet e vitit 1997, të cilat, po të jetë se duhen mendjen dhe t’i kërkonit votat e popullit duke analizuar, po të jetë se duhen gjykuar, duhen gjykuar paraqitur ide se si mund të jetojnë më mirë shqiptarët që nga fillimi. Pra, duke gjykuar në këtë mënyrë, sot e në të ardhmen e jo të kërkonit kthimin e unë them se ne duhet të propozojmë që të gjenden karikaturave të së kaluarës në shkëmbim të votave. mekanizmat ligjorë apo t’i gjejmë ne vetë për t’i lejuar Falemnderit! këtij njeriu, i cili përfaqëson një forcë politike, Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! përfaqëson një elektorat shqiptar, që të vijë në vendin Më falni, edhe zoti Shehu e ka kërkuar fjalën. e tij për t’u marrë aktivisht me politikë dhe për të Ju lutem, mundësisht sa më shkurt. marrë atë që i takon nga elektorati shqiptar. Tritan Shehu – Ju falemnderit, zoti Kryetar! Ju falemnderit! Të nderuar deputetë, Skënder Gjinushi – Ju falemnderit! Do të përpiqem të jem më i thjeshtë në fjalën Mbyllet debati. Atëherë, përpara kalimit në time, duke e thënë që në fillim se në konceptet dhe votimin e projektrezolutës, kush dëshiron të në bindjet e mia politike nuk ka asnjë nuancë shprehet në emër të grupeve vetëm një minutë? monarkizmi, përkundrazi, ekziston bindja e vetme Paraqitësit e mocionit duan të shtojnë ndonjë se demokracia republikane është e ardhmja e vërtetë gjë? e vendit tim dhe e demokracisë shqiptare. E them Deputeti Durollari, keni dy minuta. këtë për të siguruar se ato që do të them nuk kanë Guri Durollari – Ju falemnderit, zoti Kryetar! nota emocionale dhe as nostalgjie, gjithashtu nuk Falënderoj zotin Dokle për respektimin e bindjeve dua të bëj historitë e monarkive e të monarkëve të mia, gjithashtu dhe unë respektoj bindjet e secilit shqiptarë. Unë dua të flas shkurt, si një politikan këtu në vend, po unë u largova nga Shqipëria për për një politikan dhe për një çështje ligjore, dhe jo këto principe dhe u riktheva kur u vendosën këto vetëm ligjore, por edhe politike, e lidhur kjo me disa principe. Mendova se opozita do të ishte më nivele demokracie të një vendi. konstruktive, më e ndërgjegjshme. Kërkesa është Në princip, nuk më duket i drejtë dhe i qartë bërë nga një grup deputetësh dhe jo nga mbreti. qëndrimi ndaj Leka Zogut lidhur me procesin e tij Jam shqiptaro-amerikan dhe i edukuar me principet dhe me mënyrën se si atij i është penguar kthimi e kushtetutës së Xhorxh Uashingtonit. Ata që votuan në Shqipëri. Duhet të jemi realistë, të nderuar kundër dhe mënyra e veprimit më provuan të deputetë, të mos harrojmë se Leka Zogu në Shqipëri kundërtën, në këtë mënyrë dimë të ketë vepruar ka një parti politike, ka një elektorat, një elektorat vetëm diktatura e proletariatit në Shqipëri. jo i vogël votoi për të në vitin 1997, pra duam apo Ju falemnderit! nuk duam ne, na pëlqen apo nuk na pëlqen, është Skënder Gjinushi – Në emër të Grupit një faktor politik për Shqipërinë, i cili duhet marrë Socialist, zoti Malaj. në konsideratë. Mua më duket se pikërisht në këtë Arben Malaj – Ju falemnderit, zoti Kryetar! mënyrë duhet parë kjo çështje, pa analizuar të Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste i kushtoi
990 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
vëmendjen e domosdoshme kësaj projektrezolute. ta falë ushtari i Gardës pa një sy, duhet ta falë Mua më vjen keq që në këtë seancë ngatërrohen ushtari i Gardës djali i një prej artistëve më të mirë ndoshta dhe qëllimisht gjërat. Së pari dhe mbi të shqiptarë, Reshat Arbanës, që sot është pa veshkë gjitha, Partia Socialiste ka qenë me konceptin për dhe me shtyllë kurrizore të shkatërruar. Janë ata që ta ndihmuar ambientin e ri politik shqiptar. Ehe në u dëmtuan në korrikun e vitit 1997. rastin me legalistët gjërat janë konkrete. Në radhë Ne nuk gëzojmë jo vetëm të drejtën ligjore, por të parë ne i respektojmë ata si forcë politike dhe si as morale që të falim duke shpërfillur ata që u vranë pjesë e spektrit politik shqiptar; së dyti, ajo që nuk e u plagosën, duke i demobilizuar forcat e rendit u bë dot gjatë mandatit të Partisë Demokratike, dhe të gjithë ata që ne i përdorim dhe që duam që madje brenda saj është dhe ngjarja e hidhur kur të japin kontributin e tyre për të ndërtuar shtetin Leka Zogu u nxor si kriminel nga Shqipëria. Leka dhe institucionet. Mund të ketë politikanë të Zogu ka ardhur për herë të parë gjatë kohës së papërgjegjshëm ose që kanë interesa të çastit, mund Qeverisë së Pajtimit Kombëtar, është pritur nga të ketë edhe gjyqtarë frikacakë e të korruptuar, që e Kryeministri, që ishte i Partisë Socialiste, dhe ka deformojnë akuzën, por Grupi Parlamentar i Partisë bërë takim dhe me një përfaqësi të Partisë Socialiste Socialiste nuk mund të bëhet pjesë e këtij deformimi. të kryesuar nga sekretari i përgjithshëm, Pandeli Ne nuk e ndërtojmë dot shtetin kur demokracia Majko. deformohet në anarki, ne nuk mund të falim atë që Gjatë mandatit tonë u bë referendumi dhe pati e dënon gjykata, ne nuk mund t’u japim pasaportë një akses të plotë në të gjithë medien. Ju e theksuat diplomatike kriminelëve, shtatëqind kriminelë që sot se edhe në Muzeun Kombëtar u vendos një stendë paraqiten si ministrat e Berishës në të gjitha shtetet për Ahmet Zogun. Ndërsa ju u morët vetëm me heqjen e tjera. Madje, ne nuk bëjmë protestë kur shteti e yjeve, ne mendojmë se historia shqiptare nuk ka ndalon dikë, ashtu siç bëtë ju kur shteti ndaloi Sali segmente historike bosh, por ajo duhet të plotësuar, Lushën, bëtë protestë deri përpara OSBE-së, siç ndërsa vlerat historike i vendos historia dhe jo bëjnë serbët e Mitrovicës. Ne e kemi ndihmuar politikanët. Pra, duke u marrë vetëm me yjet dhe jo ambientin politikan shqiptar, se nuk kemi bllokuar me historinë e Shqipërisë, ju treguat se demokracia sheshe, nuk kemi nxitur tensione krahinore, fetare juaj ishte në thelb vetëm antikomunizëm. Nga ana apo politike. Nuk është faji i socialistëve që në dy tjetër, në Bashkinë e Tiranës iu dha emri i Ahmet raste: në korrik 1997 me Leka Zogun dhe në shtator Zogut një pjese të bulevardit dhe prefekti i Partisë me Ekrem Spahinë, disa legalistë u keqpërdorën Socialiste nuk bëri asnjë përpjekje për të përdorur politikisht dhe ushtarakisht. Në qoftë se i doni sadopak autoritetin e tij ligjor për të ndërhyrë në një legalistët t’i shfrytëzoni për herë të tretë për të marrë vendim të tillë bashkiak. pushtetin për tri orë, atëherë i takoni ata dhe i Dhe së fundi, edhe këtu në Parlament armatosni atje ku i keni takuar edhe dy herët e para. personalisht kam pasur një propozim nëse duhet Le të kalojnë nga e njëjta zyrë, le të kalojnë nga i që mbretëresha duhet të mbështetet financiarisht njëjti person, i cili i ka sjellë këtij vendi vetëm trazira si ish-grua e mbretit të një vendi. I takon Qeverisë e konflikte. Qëndrimi ynë për të mos e mbështetur shqiptare t’i sigurojë asaj kushtet e nevojshme këtë rezolutë është qëndrimi për të respektuar të financiare. gjitha institucionet e shtetit. Zotërinj, ne po ndërtojmë demokracinë, e cila Ju falemnderit! në kohën tuaj ishte e deformuar, pse jo dhe një Skënder Gjinushi - Ju falemnderit, zoti Malaj! diktaturë e maskuar. Për ne është e rëndësishme Eqerem Spahia – Zoti Kryetar, që legalistët janë pjesë e spektrit politik shqiptar, Të nderuar kolegë, që ata përfaqësohen në Parlament apo që Për të mos lejuar që rebelimi i marsit 1997 të konkurrojnë në çdo konkurrim politik. Ne synojmë shndërrohet në një luftë civile, në marrëveshjen e të ndërtojmë demokracinë e vlerave dhe jo diktaturën 29 marsit midis forcave politike shqiptare u vendos e emrave. Ju e ndërtuat demokracinë mbi diktaturën që përveç zgjedhjeve të parakohshme që do të e individëve, ndaj e çuat në katastrofë e në trazira organizoheshin, në të njëjtën datë me to të realizohej këtë vend. edhe një referendum mbi llojin e shtetit shqiptar, Zotërinj, ne duhet të krijojmë ambientin e ri politik ose e thënë më qartë, do të organizohej një shqiptar duke kërkuar respektimin e ligjit. Përpara referendum nëse shqiptarët e donin mbretërinë apo se ta falim ne, që ligjërisht nuk e falim dot, atë duhet jo. Dhe pikërisht për këtë, por edhe për të ndikuar
991 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në qetësimin e situatës erdhi në prill të vitit 1997 kontribuon në asnjë drejtim tjetër. Për më tepër sot trashëgimtari i mbretit Ahmet Zogu, djali i vetëm i kur na kërkohet të thërrasim në ndihmë çdo vlerë tij, Leka i Parë. Kushdo e di, brenda dhe jashtë kombëtare në përpjekje të tejkalimit të situatës, por Shqipërisë, se votimet e 29 qershorit, qoftë ato pa dyshim njëra prej këtyre vlerave është dhe politike, qoftë ato për mënyrën e qeverisjes, nuk qëndrimi ndaj familjes mbretërore dhe trashëgimtarit ishin as të lira, as të drejta, madje në shumë rajone të saj Leka i Parë. Atij t’i japim të drejtën, madje të Shqipërisë as të fshehta. Po nëse ato politike u dhe ta thërrasim për të dhënë kontributin e tij politik pranuan nga ne, ky veprim u bë në të mirë të në vendin e tij. tejkalimit të krizës e të stabilizimit të situatës, po Miratimi i kësaj projektrezolute është një fillim i më 30 qershor rrugët e Tiranës dhe ato përreth KQZ- këtij veprimi. Le ta bëjmë që të kujtohet një gjë e së u gjendën të mbushura me fletë votimi, në të mirë gjatë veprimtarisë së këtij parlamenti, por edhe cilat ishte votuar pro monarkisë. Kur 12 orë pas po nuk e bëtë, ju nuk keni fuqinë, as përfaqësimin mbylljes së votimit kryetari socialist deklaroi për të shpërfillur Ahmet Zogun, një ndër majat rezultatin e votimit, monarkistët me në krye princin shtetformuese të kombit tonë. Ky veprim vetëm edhe Leka i Parë, trashëgimtarin e ligjshëm të mbretërisë formalisht do të kthehej në ngjyrën e 24 majit 1944. shqiptare, nëse Shqipëria do të pranohej si e tillë Falemnderit! nga votuesi shqiptar, reaguan, dhe reaguan në Skënder Gjinushi – Atëherë, kalojmë në votim. mënyrë civile e demokratike për të ndikuar mbi KQZ- Për projektrezolutën nuk janë paraqitur në që të ndalonte manipulimin, që kishte filluar që amendamente, rrjedhimisht do të votohet në mënyrë gjatë votimit në rezultatin e referendumit, madje ajo integrale. protestë u përgjak padrejtësisht nga policia, që Kush është dakord me projektrezolutën e brenda natës kishte marrë ngjyrën e partisë fituese. paraqitur nga grupi i deputetëve? Hapet votimi. Në protestat që priu Leka Zogu mbante Mbyllet votimi me 21 vota pro, 72 kundër, një uniformën tradicionale, dhe kaq mjaftoi që fitimtarët abstenim, 21 nuk kanë votuar. e 20 qershorit ta penalizonin si kryengritës, pasi Projektrezoluta e paraqitur nga grupi i përveç protestimit ai në brez mbante dhe një deputetëve rrëzohet. pistoletë, pra mbante një pistoletë dhe jo tank si Tashti kemi një debat të dytë për mjedisin. Pas ndonjë ministër i tanishëm pak ditë para Leka Zogut debatit për Zogun ia vlen të flasim për mjedisin. apo mitraloz si ndonjë tjetër. Për këtë “vepër Zoti Aliko si një nga propozuesit e mocionit. kriminale” ai tashmë është dënuar nga gjykata e Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! faktit në Tiranë me tre vjet heqje lirie në mungesë Jo vetëm për atmosferën që jemi tani në mes të dhe jo si organizator i ndonjë kryengritjeje, por për natës, edhe pas këtij diskutimi, debati tjetër është armëmbajtje pa leje. Po të kemi parasysh datën e diametralisht i kundërt me të parin. Do t’ju lutem të protestës, 2 korrik 1997, datë kur ende tanket respektoni dhe këtë atmosferë, ta shtyjmë këtë përdoreshin për punë private dhe ata që i dorëzuan debat, sepse është e nevojshme të jenë edhe filluan hierarkinë në policinë e re postrevolucionare, përfaqësues të Qeverisë. vendimi për dënimin e Leka Zogut bëhet qesharak. Falemnderit! Edhe ky debat këtë synim ka: të hiqet dorë nga Skënder Gjinushi – Dakord, zoti Aliko, ideja politika dhe drejtësia “e pavarur”, nga ndëshkime të është e qartë. Edhe herën e parë bëra një vërejtje, tilla që të kujtojnë 24 majin 1944. Familja mbretërore, deklarata nuk është paraqitur si duhet në formën e posaçërisht trashëgimtari i mbretit, Leka i Parë kanë projektit. Mirë është të bëhet një riformulim për të vendin e vet të nderuar në shoqërinë shqiptare dhe marrë formën e një deklarate. për pasojë në politikën shqiptare, ndaj çdo përpjekje Atëherë, kush është dakord që ta shtyjmë këtë për ta inkriminuar atë apo pjesëtarë të kësaj çështje për të enjten? Falemnderit! Kundër? Vetëm familjeje, përveç tensionimit politik të situatës nuk një… (Ndërpritet incizimi.)
992 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E enjte, 27.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputet, hapim aspektin e efekteve financiare, komisioni mendoi që seancën. të tërhiqet, pra të mos shprehet përderisa në një Fillojmë me shqyrtimin e projektligjeve që kemi kohë tjetër do të shprehet Qeveria. Ky është në rend të ditës. Sot kemi projektligjin “Për një ndryshimi dhe unë do t’ju kërkoja që të shpreheshit ndryshim në ligjin nr. 8435”; projektligjin “Për disa pozitivisht. ndryshime në ligjin nr. 8436” dhe debatin e kërkuar Skënder Gjinushi Falemnderit! nëpërmjet një mocioni nga një grup deputetësh për Komisioni i Ekonomisë. Po, zoti Tato. krijimin e Ministrisë së Mjedisit. Agron Tato – Komisioni i Ekonomisë në Fillojmë me çështjen e parë. Meqenëse janë dy mbledhjen e tij të radhës shqyrtoi projektligjin “Për projektligje, ka dy nisma “Për një ndryshim në ligjin ndryshimin në ligjin 8485, datë 28.12.1998, «Për nr. 8435”, po i shqyrtojmë paralelisht. Fjalën e ka sistemin e taksës në Republikën e Shqipërisë»”, Komisioni i Ekonomisë për dy projektligjet. nismë e deputetit Halil Lalaj dhe Musa Ulqini. Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, Gjatë diskutimit të këtij projektligji komisioni Lidhur me projektligjin për të cilin jam nismëtar dëgjoi dhe specialistët e Drejtorisë së Përgjithshme unë, kërkoj që të vijë Ministri i Financave në të Tatimeve dhe është dakord që projektligji të kalojë Parlament për të shprehur mendimin e Qeverisë. për diskutim dhe miratim në seancë plenare me këtë Në rast të kundërt, kërkoj që të mos shqyrtohet në vërejtje: neni 1, pika c, që tha zoti Lalaj të hiqet. këtë seancë. Skënder Gjinushi – Ka pyetje për projektligjin. Skënder Gjinushi – Kalojmë në projektligjin Urdhëroni! tjetër, ndërkohë kontaktojmë me ministrin. Fillojmë Pal Dajçi – Këtu kanë ardhur dy relacione të me projektligjin. Komisionit të Financave dhe Privatizimit. Njëri ka Skënder Gjinushi - Komisioni i Mjeteve të ardhur për propozimin që ka bërë zoti Jupe, Informimit Publik. Zoti Lalaj. propozim që komisioni e hedh poshtë, dhe një Halil Lalaj – Zoti Kryetar, falemnderit! relacion tjetër, i cili ka ardhur përsëri nga Komisioni Më duket se kryetarët e dy komisioneve e i Ekonomisë, Financave dhe Privatizimit dhe merr shpjeguan, por më duhet të mbaj një pozicion në konsideratë propozimin e zotit Lalaj dhe zotit shpjegues, në kuptimin që komisionit tonë do t’i Ulqini. Ne jemi të paqartë. duhet të ndërmarrë nisma ligjvënëse, por, meqë në Skënder Gjinushi – Ne po e shqyrtojmë këtë Kushtetutë thuhet “një grup deputetësh” etj., për të zotit Lalaj. arsye se ne nuk kemi ministri që të vijë nga Qeveria, Pal Dajçi – Po ju harruat Jupen! do të detyrohemi të marrim nisma ligjvënëse në Skënder Gjinushi – Do ta shqyrtojmë më pas, fushën e medieve. Për këtë çështje që flasim, nesër se ai kërkoi të vijë ministri. ne presim prapë një ndryshim tjetër në këtë fushë, Po, urdhëroni! pra, siç dihet, ky institucion, Këshilli Kombëtar i Hamdi Jupe – Në vend të replikës unë dua të Radiotelevizionit, që ka për objekt licencimin dhe sqaroj ata që hynë me vonesë se unë kam kërkuar monitorimin e sistemit të rrjetit të transmetuesve ardhjen e ministrit, pastaj shqyrtimin e projektligjit. radiotelevizivë privatë e publikë, duke qenë se ky Falemnderit! institucion në kohën kur ka dalë ligji “Për taksat” Skënder Gjinushi – Ka pyetje për projektligjin? nuk ka qenë ngritur realisht, ka qenë ngritur me ligj, Nuk ka. Diskutime? Zoti Jupe, urdhëro! por nuk funksiononte, tani që ky institucion është Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, vënë në punë duhen përcaktuar edhe këto tarifa, Në radhë të parë duhet të sqaroj se është fjala ashtu siç janë përcaktuar në fushat e tjera. Atëherë, për dy projektligje që nuk kanë asnjë lidhje me njëri- në konsultë me specialistët përkatës, qoftë të tjetrin përveç fjalës “taksë”. Unë do të flas tani për Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit, të Drejtorisë projektligjin që është propozuar nga tre deputetë Tatimore etj, u formulua ky ndryshim i ligjit përkatës dhe jo direkt nga unë. Janë propozime të diktuara dhe sillet këtu në seancë për t’u miratuar: nga nevoja e fillimit të praktikës së funksionimit të Për pikën c, që kishte rezerva se mos prekte Këshillit Kombëtar të Radiotelevizioneve. Nuk ka
993 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
asgjë të re ose të paligjshme, por është fjala vetëm të Jashtme për këtë çështje. Kështu që unë ju kërkoj për disa plotësime në ligjin “Për ligjin për taksat”, juve që ta shtyni për një seancë të ardhshme, me që nuk kanë ekzistuar më përpara, sepse nuk ka shpresë se do të kontaktojmë me përfaqësuesit e ekzistuar ky komision, nuk ka ekzistuar veprimtaria Qeverisë. Ndërkohë unë do të kërkoja që Komisioni e licencuar e radiotelevizioneve, prandaj nuk duhet i Jashtëm ta shikojë këtë projektligj, sepse nxirret të ketë askush frikë nga ndonjë e panjohur ose e si pretekst për mosmiratimin e tij çështja e papritur që po kërkohet në këtë projektligj. reprocitetit në marrëdhëniet midis shteteve. Kjo Falemnderit! është kërkesa ime. Skënder Gjinushi – Diskutime të tjera ka? Skënder Gjinushi – Propozohet nga nismëtari Grupet? që të shqyrtohet nesër, ndërkohë ta shikojë dhe Po, zoti Laço. Komisioni i Politikës së Jashtme, sado që është Teodor Laço – Grupi ynë është dakord me këtë diçka që nuk kërkon kohë, kërkon vetëm qëndrim. projektligj të propozuar nga dy deputetët që bëjnë Këtu bëhet fjalë për taksën dhe ta bashkojmë me pjesë në Komisionin e Medies dhe nuk shohim asnjë projektligjin që ka të njëjtin objekt. Meqenëse ne pasojë në Buxhetin e Shtetit. Përkundrazi, është vendosëm t’i bashkojmë të tre, do të bashkohen në një projektligj që do të ndihmojë në mbarëvajtjen e një relacion dhe pastaj do të vendoset se çfarë do Këshillit Kombëtar të Radiotelevizionit. të votojë Kuvendi, çfarë pranon dhe çfarë nuk pranon. Skënder Gjinushi - Grupet e tjera janë dakord? Pra, ndryshimet që propozohen nga zoti Lalaj, që Dakord! nga debati duket se pranohen, ndryshimet që Nga ana teknike, zonja Çaka, t’i bashkojmë parashtrohen nga Këshilli i Ministrave dhe ndryshimi këto projektligje? që propozohet nga Jupe, të cilin nuk e kemi shqyrtuar Zamira Çaka – Nuk ka problem që në të njëjtin ende. ligj të bëhet ndërhyrja për të tria projektligjet. Po, zoti Zëri. Shqyrtimi i tyre të bëhet bashkë me projektin e Pavli Zëri – Unë nuk arrij të kuptoj pse duhet ardhur nga Qeveria për taksën e solidaritetit. Që të të mblidhet Komisioni i Jashtëm për këtë ligj. Këtu mos bëhen tri ndryshime, se do të dalin tri ligje në nuk ka as politikë të jashtme, as ndonjë politikë të të njëjtën kohë për të njëjtin ligj. madhe për t’u bërë. Këtu është një propozim për të Skënder Gjinushi – Zoti Lalaj. ndryshuar një taksë. Unë personalisht nuk jam për Halil Lalaj – Dëgjova diçka tani, që më ta ndryshuar, megjithatë do ta them nesër, por nuk shqetësoi. Në qoftë se për taksën e solidaritetit do e shoh të arsyeshme të mblidhet Komisioni i të shqyrtohet ky ndryshim në këtë sesion, atëherë Jashtëm. Për çfarë do të diskutojë? Ai që propozon nuk ka problem. se duhet të mblidhet Komisioni i Jashtëm, të na Skënder Gjinushi – Është nesër në kalendar. sqaroj, por unë nuk jam dakord që të mblidhemi për Halil Lalaj – Në qoftë se është nesër, në rregull. këtë punë. Atëherë, teknikisht mund të zgjidhet si të gjykoni ju Skënder Gjinushi – Kot të hapim debat! E me specialistët. sqaroj unë, se është shumë e thjeshtë. Ministri i Skënder Gjinushi – Tani kalojmë te projektligji Financave ka dhënë përgjigje se nuk është dakord, tjetër. Zoti Jupe, ky është projektligji i propozuar sepse i këtij mendimi është dhe Ministria e Jashtme. nga ju. Për sa i përket ministrit, deri tani nuk jemi Atëherë, edhe Komisioni i Politikës së Jashtme mund lidhur dot. të japë mendimin e vet është apo nuk është dakord. Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, Po, urdhëroni! Zotërinj deputetë, Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, unë këtu kam një Unë e shikoj të domosdoshme që përpara se të përgjigje të sekretarit të përgjithshëm të Këshillit të shqyrtohet në seancë ky projektligj, të paraqitet Ministrave, që nuk shpreh atë mendim që thatë ju Ministri i Financave, ndoshta dhe Ministri i Punëve tani. Në qoftë se ju keni ndonjë përgjigje tjetër, kjo të Jashtme, sepse në përgjigjen që na ka ardhur është çështje tjetër. Nuk thotë këtu se “nuk është nga Kryeministria nuk shprehet qartë asnjë qëndrim dakord Ministria e Jashtme, prandaj nuk jemi dakord i Qeverisë për këtë projektligj, vetëm thuhet se kjo dhe ne”. Unë e kam këtu tekstin, që thotë: “Ju taksë është vendosur me kërkesën e Ministrisë së sqarojmë se taksa e vizës dhe e hyrjes janë vendosur Jashtme dhe se Ministria e Financave është e mbi bazën e propozimit të Ministrisë së Jashtme gatshme të bashkëpunojë me Ministrinë e Punëve duke aplikuar parimin e reciprocitetit. Për ndryshimet
994 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
e propozuara duhet të prononcohet dhe Ministria e E hapim debatin duke ua dhënë së pari fjalën Jashtme.” nismëtarëve. Pikërisht për këtë çështje unë kërkoj që të Zoti Cikuli, urdhëro. shprehet Komisioni i Jashtëm. Deri tani unë nuk Maksim Cikuli – Në fakt, nismëtari i këtij debati kam ndonjë qëndrim zyrtar nga Ministria e Jashtme. është zoti Leonard Demi dhe ndoshta do të fliste ai Po kështu Ministri i Financave nuk thotë se “jemi përpara, por, meqenëse ai nuk është, do të vazhdoj kundër”. Nuk e di nga interpretohet kjo. Unë i kam unë. Për problemin e mjedisit mund të flasë çdo të shkruara këto. deputet, se kanë probleme për zonat e tyre, por Skënder Gjinushi – Ti e interpretove kështu. ndoshta do të ishte propozim me vlerë që të Ti the se “ministria më ka dhënë përgjigje dhe dua përqendrohemi vetëm në thelbin e debatit për të cilin ministrin”, nuk e kuptoj pse bën debat. është bërë propozimi: në krijimin e Ministrisë së Kush është dakord që ta shqyrtojmë nesër? Mjedisit. A duhet dhe pse duhet? Në fakt, në vendin Kundër? Abstenim? Ka një abstenim. Projektligjin tonë ka ekzistuar edhe si Komitet i Mjedisit, do ta shqyrtojmë nesër. Komisioni i Jashtëm të ekziston edhe tani si Agjenci e Mjedisit. Ka pasur shqyrtojë projektligjin përpara shqyrtimit në seancë. edhe propozime të ndryshme për shartime ose Zoti Cikuli kërkon të bëjë një njoftim. hibridizime me Turizmin, me Punët Publike etj., por Maksim Cikuli – Unë nuk kam kërkuar fjalën. këto gjëra zor se ecin. Për të qetësuar edhe Unë kam dërguar një letër, ku ftoj gjithë deputetët ndërgjegjen e ndonjërit që e ka në majë të gjuhës për dhurim gjaku. Ju siguroj se nuk i bënë keq askujt. se “pse nuk e keni bërë më përpara”, mund të them Skënder Gjinushi – Po, urdhëroni! se ka pasur shumë mendime dhe më parë që të Neritan Ceka – Ky është një akt shumë bëhej po kështu. human. Unë menjëherë do të shkoj të dhuroj gjak, Tani gjendjen ekzistuese të mjedisit nuk është sepse kam dhuruar gjak përpara një viti, kur erdhën nevoja ta zbukurojmë, sepse është e vajtueshme vëllezërit tanë kosovarë, dhe dhurimi i gjakut u bë dhe, si të thuash, mungon ndjekja e problemeve shkak që unë të lë duhanin, sepse nga analizat nga pikëpamja institucionale. Ka një detyrim ligjor kishte dalë se kisha probleme në gjak dhe u jam për ish-Komitetin dhe sot Agjencinë e Mjedisit që mirënjohës atyre të gjakut dhe tani më jepni leje të të bëjë çdo dy vjet një raport për të treguar gjendjen shkoj të dhuroj gjak, duke i ftuar të gjithë kolegët e e mjedisit në Shqipëri. Në fakt, duket sikur Qeveria mi. Falemnderit! informon Qeverinë, sepse atë raport të mjedisit nuk Skënder Gjinushi – Vazhdojmë me e merr publiku i gjerë. Ndoshta do të ndryshojë pak projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin 8436 «Për situata pas miratimit që do t’i bëjë Parlamenti organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e aderimit në Konventën e Arhusit për të drejtën e Shqipërisë»”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. informimit të publikut. Nuk e kuptoj pse u shty ky Zonja Çaka në emër të Komisionit të Ligjeve. projektligj, ndërkohë që kishim kohë për ta kaluar Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve ka filluar që në këtë seancë. Praktikisht Agjencia ka një plan shqyrtimin, por nuk pati mundësi ta përfundonte veprimi, mirëpo kam idenë se mbetet thjesht te plani projektligjin sot, sepse pati edhe ngarkesën e i veprimit, sepse asnjëherë nuk është bërë bilanci i projektligjeve të tjera për seancën e sotme, prandaj këtij plani veprimi. Nuk është bërë bilanci për një nuk e kemi dorëzuar. Ndoshta nesër ose pasnesër arsye shumë të thjeshtë: kjo agjenci ose ky ish- mund ta përfundojmë. komitet nuk ka asnjë fuqi ekzekutive dhe mendoj Skënder Gjinushi – Atëherë, meqenëse se çdo qeveri do të kishte interes që të mos hapte Komisioni i ligjeve nuk ka përfunduar punë, mbetet probleme për mjedisin, se problemet janë kaq të të shqyrtohet në një nga seancat e ardhshme. mprehta, saqë mund të çojnë dhe në situata të Kalojmë te çështja e fundit për sot. Një grup papëlqyeshme, se një agjenci nuk ka forcën që t’u deputetësh kanë paraqitur një mocion për debat me kundërvihet ministrive. Ajo mund t’u kundërvihet synimin për të miratuar një projektdeklaratë, në të vetëm në qoftë se është e barabartë me to. cilën shtrohet nevoja e ngritjes së Ministrisë së Për sa u përket financimeve që ka pasur për Mjedisit dhe të Burimeve Natyrore. Kështu që, sipas mjedisin, deri tani mund t’ju them se financime, edhe marrëveshjes së grupeve, koha e debatit është lënë pse modeste, ka pasur, por, për fat të keq, këto rreth 60 minuta. Është bërë një ndarje pak a shumë kanë shkuar thjesht për asistencë teknike, thjesht proporcionale. për specializime, çka e përkthyer pak e divulguar,
995 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
do të thotë bileta, hotele, dieta etj. Praktikisht këto vendin tonë, siç janë kontrabanda, rendi, trafiqet etj., para nuk jepen për projekte konkrete, madje, kur vuri dhe shkatërrimin e mjedisit. Pra, jemi në një ndryshon stafi, fillojnë specializimet nga e para, linjë me grupin e “Miqve”, i cili i jep një rëndësi shumë fillojnë seminaret nga e para, fillojnë shpenzimet nga të madhe shkatërrimit dhe parandalimit të këtij e para, gjithmonë për asistencë teknike. shkatërrimi, i cili mendoj se kërkon rregullime të Pra, unë mendoj se propozimi është shumë tilla institucionale që të realizohet. Prandaj unë ju racional, sepse i jep fuqi ekzekutive institucionit që ftoj të gjithëve që ta përkrahim nismën e ngritjes së do të merret me mjedisin, gjë që deri tani nuk ka Ministrisë së Mjedisit. pasur. Nuk ka pasur forcën që t’u kundërvihet Namik Dokle – Falemnderit, zoti Cikuli! ministrive ose atyre organizmave që tradicionalisht Përpara se të kaloj në vazhdimin e listës së konsiderohen si dëmtuese të mjedisit. Në fakt, diskutimeve, desha t’i bëj një njoftim Kuvendit se gjendja e mjedisit në Shqipëri vërtet nuk është e sot merr pjesë për të ndjekur punimet senatori kënaqshme, por të mos harrojmë se dhe vetë amerikan Ilman Frejzer, i cili ka ardhur në Shqipëri shkatërrimi i mjedisit ka ndryshuar strukturë. Duket për të drejtuar një kurs specializimi me stafin e paradoksale, por do ta shpjegoj. Kuvendit tonë. Zoti Frejzer është shquar për arritjet Fillimisht dëmtuesi më i madh i mjedisit në vitet e tij në fushën legjislative. Më 1995 ai drejtoi që shkuan ka qenë shteti, me veprat gjigante, që i legjislaturën në Misisipi për ratifikimin e bënte pa pyetur fare për mjedisin. Praktikisht të amendamentit 13 të Kushtetutës së Shteteve të gjithë mund të kujtojnë Gjallicën ose Elbasanin etj,. Bashkuara, që shfuqizonte skllavërinë në Shtetet e etj. se si janë shkatërruar. Pra, ishte shtetit agresori Bashkuara të Amerikës. Shteti i Misisipit nuk pranoi kryesor për mjedisin. Në atë kohë individi nuk kishte ta ratifikonte amendamentin në vitin 1865, kjo dihet forca të shkatërronte mjedisin. Sot ka ndryshuar nga historia. Ai ka kryer gjithashtu kërkime dhe është edhe struktura e shkatërrimit. Sot shteti është i autor i shumë projektligjeve, sidomos për pafuqishëm, ndërsa shkatërruesi kryesor është pjesëmarrjen e detyruar në shkollë dhe në kopshtet individi, me lirinë e madhe që ka fituar, kuptohet. publike, që u bënë gurë themeltarë të aktit për Duket sikur individi është shumë më pak i fuqishëm reformën arsimore të vitit 1982. Me këtë rast më sesa shteti në shkatërrimin e mjedisit, por, po të lejoni që ta falënderoj senatorin Frejzer për ndihmën marrësh numrin e individëve të implikuar në që po i jep stafit të Kuvendit, në mënyrë që të ecë shkatërrimin e mjedisit, fenomeni bëhet shumë më më tej në një punë shkencore për organizmin e gjithë alarmant. Prandaj edhe nga pikëpamja institucionale veprimtarisë legjislative të Kuvendit tonë. duhet të bëhet një ndryshim në menaxhimin dhe Tani vazhdojmë debatin për çështjen e mbrojtjen e mjedisit. Është bërë propozim për propozuar për një deklaratë për mjedisin. Ministri Mjedisi, është diskutuar dhe për emrin, por Fjalën e ka zoti Xhaferri. mendoj se emri nuk ka ndonjë rëndësi të madhe, Ferdinand Xhaferri – Zoti Kryetar i seancës, mjafton që t’i përcaktohet mirë misioni kësaj çështja nuk është për të bërë një deklaratë për ministrie. mjedisin. Problemi shtrohet më thellë, pra janë disa Një propozim i tillë mund të bëhet edhe kur të deputetë që kanë firmosur për të kërkuar votimin në paraqitet struktura e Qeverisë në Parlament, e cila, Kuvend të miratimit ose jo të ngritjes së Ministrisë për fat të keq, këtu te ne nuk është bërë traditë dhe të Mjedisit dhe të Burimeve Natyrore. nuk është paraqitur ndonjëherë, madje janë krijuar Namik Dokle – Falemnderit, zoti Xhaferri! Ti edhe ministri fantazma, si Ministria e Informacionit, vuan nga fakti që nuk i sheh gjërat në të dyja faqet, Ministria e Reformës Institucionale, të cilat patën sepse kjo që thoni ju është në faqen e parë, kurse një jetëgjatësi shumë të shkurtër, ndërkohë që për në faqen e dytë është teksti i një deklarate për t’u probleme të tilla kardinale, siç është mjedisi, unë miratuar dhe nuk e ndryshon thelbin fjala “deklaratë”. mendoj se duhet patjetër të miratohet një gjë e tillë Zoti Demi, keni fjalën juve. në Parlament. Leonard Demi – Falemnderit, zoti Kryetar! Për ta mbyllur diskutimin tim, dua t’u kujtoj Të nderuar kolegë, kolegëve deputetë se përpara gjashtë muajsh një Vendi ynë ka pasuri mjedisore të organizëm, mendoj i rëndësishëm për ne, siç është konsiderueshme, të cilat duhet të ruhen për t’ua grupi “Miqtë e Shqipërisë”, bëri gjashtë përcjellë zhvillimin dhe përparimin tonë brezave që rekomandime, ku krahas problemeve kardinale për do të vijnë dhe në këtë drejtim garanci të dorës së
996 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
parë janë forcimi i politikave kombëtare dhe të jenë në lartësinë e kërkesave për ta mirëmbajtur institucioni që merret me këto probleme jetësore. projektin. Sot po shohim me sytë tanë degradimin, prishjen Vërejmë se ende nuk ka ndonjë vendim për dhe shkatërrimin e përditshëm të mjedisit dhe të mbrojtjen dhe menaxhimin e liqenit të Shkodrës, burimeve natyrore të vendit tonë, çka do të thotë ndërsa pothuajse në të gjitha liqenet tona peshkimi dhunim dhe prishje e fytyrës së Shqipërisë. Mungesa nuk kontrollohet si duhet dhe peshku po shkatërrohet e fondeve dhe e investimeve në pylltarinë shqiptare me dinamit nga individë të papërgjegjshëm. Bregdeti nxiti shfrytëzimin, i cili jo vetëm që i kaloi treguesit ynë me bukuri të rralla mund të sjellë përfitime të teknikë, por arriti shifra alarmante. Raporti preje- mëdha ekonomike. Kjo madhështi ka filluar të ripërtëritje kaloi në 3 me 1 dhe në disa raste në 5 dëmtohet, në disa vende shumë rëndë, si rezultat i me 1. Ekonomitë pyjore me infrastrukturë të mungesës së menaxhimit të ujërave të pellgjeve përshtatshme janë shfrytëzuar barbarisht. Kështu, ujëmbledhëse të lumenjve dhe nga akumulimi i janë dëmtuar tej mase pyjet në rrethet Tropojë, problemeve më të reja mjedisore, si: hapja e tokave Shkodër, Kukës, Has, Pukë, Mirditë, Peshkopi, Lura të reja, shpyllëzimet dhe prerjet ilegale. e mrekullueshme nuk ekziston më, Bulqizë, Mat, Rezultati i parë i dukshëm negativ është mbathja Tiranë, Sarandë etj. Pyjet po digjen nga barinjtë dhe e bregdetit shqiptar. Pas viteve 1990 bie në sy një nga individë keqbërës për të siguruar troje ndërtimi. dukuri me pasoja tepër shkatërruese për bregdetin, Kjo bie në sy në pjesën jugore të vendit, sidomos shfrytëzimi pa asnjë kriter i materialeve të ngurta në Vlorë, Tepelenë, Gjirokastër, Delvinë, Sarandë. nga shtretërit e lumenjve, ndërtimi i pritave dhe i Nga ana tjetër, vjedhës dhe mashtrues ordinerë po digave, shpërdorimi i ujërave për vaditje etj. Kjo zaptojnë me dëshmi dhe dëshmitarë të rremë këtë dukuri ka penguar depozitimet në det. Kështu në pasuri kombëtare. mjaft vende të bregdetit deti po merr plazhin ranor, Natyra i ka dhuruar vendit tonë shumë burime si në Patok, në Seman, në Rrushkull, Vjosë etj. ujore dhe për frymë ne kemi më shumë ujë se të Vendi ynë ka gëzuar, të dashur kolegë, gjitha vendet e rajonit. Po infrastruktura jonë e biodiversitetin më të pasur në Mesdhe dhe në shpërndarjes, si e ujit të pijshëm, ashtu dhe e ujërave Evropë, i cili sot po shkon drejt zhdukjes së tij. Sot të ndotura është tepër e amortizuar dhe nuk mund Shqipëria konsiderohet si vendi evropian me ritme të përballojë zhvillimin dhe rritjen e sotme. Depot e më të larta të humbjes së biodiversitetit. Në territorin ujit ose ujëmbledhësit e ujit të pijshëm ndoten për tonë janë zhdukur përfundimisht dy lloje bimësh dhe shkak të derdhjes në to të ujërave të zeza ose të katër lloje gjitarësh. Te ne nuk folezojnë më 17 lloje ujërave të papastra. Kjo situatë e rëndë përcillet nga shpendësh dhe nuk shumëzohen më rreth 122 lloje puna e dobët e institucioneve që ushtrojnë vertebrorësh. Plehrat në të gjithë territorin e vendit veprimtarinë e tyre në këtë sektor; nga mungesa e janë të patrajtuara dhe kanë një ndikim përqendrimit dhe e trajtimit të ujërave të zeza, ujërave jashtëzakonisht të madh në ujërat nëntokësore dhe industriale, spitalore, të shërbimeve etj; nga në ujërat që ne pimë ditë për ditë. keqpërdorimi i rrjeteve dhe dëmtimi i tyre nga Zoti kryetar, në vendin tonë ka ekzistuar dhe individë të pandërgjegjshëm; nga korrupsioni; nga ekziston një institucion që merret me mjedisin, herë shpërdorimet e shumta; nga përqendrimi i popullsisë në varësi të një dikasteri dhe herë i pavarur. Periudha në disa qytete të mëdha të vendit tonë dhe nga tetëvjeçare e kësaj përvoje tregoi se ky institucion ndërtimet pa leje, të cilat po prishin bukurira të kështu siç është organizuar nuk ka mundur ta kryejë jashtëzakonshme, si Syrin e Kaltër në Sarandë. këtë detyrë të rëndësishme. Bëjmë të ditur se në Ekosistemi i liqeneve po përballet me sfida të shkallë evropiane Shqipëria është i vetmi vend që mëdha. Liqenet kërcënohen nga ndotja dhe në nuk e gëzon këtë dikaster, i cili në kuadrin e Paktit ndonjë rast edhe nga shterimi, si liqeni i Prespës të Stabilitetit për Evropën Juglindore ftohet të trajtojë së Vogël. Në anën e vet maqedonasit, për të ruajtur problemet tona mjedisore në nivel rajonal, duke liqenin e Ohrit nga ndotja, kanë instaluar një fabrikë ngritur forma të përbashkëta për të zbatuar programe për trajtimin e ujërave të zeza, ndërsa ato të qytetit dhe projekte të ndryshme. të Pogradecit dhe të të gjitha fshatrave në breg të Të dashur kolegë, unë ju ftoj që ta trajtojmë me liqenit vazhdojnë ende të derdhen në të të kujdes të madh këtë problem dhe me votën tonë t’i patrajtuara. Tani liqenet e Prespës janë shpallur park kërkojmë Qeverisë që në strukturën e vet të kombëtar. Le të shpresojmë se specialistët tanë do ardhshme të përfshijë dhe Ministrinë e Mjedisit. Ashtu
997 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
siç thotë dhe zoti Cikuli, nuk ka rëndësi se çfarë të erozionit, të shpërdorimit të tokës së punueshme, emri do t’i vëmë, e rëndësishme për vendin tonë, të dëmtimit të zonave me vlerë të veçantë ekologjike për të gjithë ne dhe për brezat që vijnë është që të dhe të ndotjes urbane. ekzistojë. Gjatë kësaj periudhe po punohet në disa projekte Falemnderit! që kanë lidhje me mjedisin. Të tilla mund të Namik Dokle – Falemnderit, zoti Demi! përmendim dy projekte për pyjet: një i financuar nga Fjalën e ka zoti Gjiknuri. Amerika me vlerë 4-5 milionë dollarë dhe projekti i Lekë Gjiknuri – Përpara se të diskutoj, do të dytë, që ka filluar këtë vit, që shkon deri 23 milionë ishte mirë që të ishte një nga Qeveria, meqenëse dollarë, nga Fondi Monetar Ndërkombëtar. Projekti shumë probleme, në fund të fundit, lidhen me për liqenin e Ohrit, që do t’u japë fund dhe ato vendimet që mund të merren në të ardhmen. shqetësime që i paraqitën parafolësit, projekti për Që mjedisi ka probleme në Shqipëri e kanë të Divjakë–Karavastanë, projekti për Gjirin e Vlorës, qartë jo vetëm shqiptarët, por edhe të huajt. Kjo u projekti për biodiversitetin përreth liqeneve të duk qartë në deklaratën e partnerëve të Paktit të Prespës, të Ohrit etj. Disa projekte janë realizuar Stabilitetit, të cilët problemet e mjedisit i cilësuan edhe më përpara, por ato kanë qenë më tepër të si prioritete për Shqipërinë. Kur flitet për mjedisin, karakterit studimor dhe pa ndikim në mjedis. Është duhet të kemi parasysh se ai u takon të gjithëve, koha të kërkojmë që projektet të jenë sa më pra të gjithë shqiptarëve. Diskutimet për të si rregull aplikative dhe të hiqet dorë nga harxhimi i fondeve nuk durojnë shumë politizime, por në të njëjtën kohë për botime e ribotime broshurash, nga shpenzimet ai është i kushtëzuar dhe i ndikuar nga politikat e tepruara për kancelarira dhe nga rrogat në ekonomike. Në sistemin monist politika ekonomike seminare dhe në vorkshopet e pafundme. Pozitive e ndjekur, e mbështetjes kryesisht ose plotësisht për këtë periudhë ka qenë dhe ndarja e Agjencisë në forcat tona, çoi në mbishfrytëzimin e burimeve Kombëtare të Mjedisit nga Ministria e Shëndetësisë, natyrore. Si shembuj këtu mund të përmendim si dhe krijimi i agjencive rajonale të mjedisit në çdo shfrytëzimin e pyjeve jashtë kapacitetit të tyre prefekturë. Përmirësime janë bërë edhe në prodhues, bonifikimin e tokave të lagëta, të kripura, legjislacion, ku do të veçoja atë për urbanistikën. për hapjen e tokave të reja, hapjen e tarracave në Megjithatë, Agjencia Kombëtare e Mjedisit nuk kodra dhe male, mbjelljen e patateve në livadhe përfaqësohet në Këshillin e Ministrave. Aty ku malore, krijimin e kullotave polifite etj. merren vendime mungon një këshill kombëtar Megjithatë, për të thënë të vërtetën, asaj mjedisor, që do të ndihmonte në trajtimin e politikave periudhe i përkasin dhe disa masa për mbrojtjen e mjedisore dhe do të diskutonte rrugëzgjidhjet e mjedisit, si për shembull, aksionet e muajt dhjetor këtyre problemeve. Kjo ka shtyrë disa deputetë t’i për pyllëzimin, lufta kundër erozionit, disiplinimi i bëjnë propozimin Qeverisë për të riparë mundësinë rreptë i mosshpërdorimit të tokës së punueshme, e ngritjes së një ministrie të re, që do të përfshinte ruajtja e zonave me vlerë të veçantë ekologjike etj. edhe problemet e mjedisit. Për këtë mendoj se mund Dëme mjedisi shqiptar pësoi sidomos në periudhën të merret përvoja e vendeve të tjera të vogla. e trazicionit. Për mendimin tim dy janë shkaqet Sidoqoftë, aktualisht midis deputetëve dhe kryesore: specialistëve qarkullojnë dy variante: varianti Ministri E para, politika ekonomike e gabuar, e shprehur e Mjedisit dhe e Resurseve Natyrore dhe varianti në ekonominë zero ose në terapinë e shokut, që Ministri e Mjedisit dhe Planifikimit të Territorit. çoi jo vetëm në ndërprerjen gati të të gjitha Kuptohet – unë ndoshta në fund do ta marrë fjalën aktiviteteve prodhuese, por në shfrytëzimin në dhe në emër të grupit – nuk është detyrë e kësaj mënyrë grabitqare të burimeve natyrore. seancë të nxjerrë një deklaratë taksative, duke i E dyta, politika e pastudiuar e lëvizjes së lirë të thënë Qeverisë se “do të bësh kështu”. Për popullatës dhe ligji i nxituar për ndarjen e tokës. mendimin tim diskutimi të mbyllet me kaq. Kjo Duke pranuar se lëvizja e lirë është një element seancë ishte shumë e dobishme. I përgëzoj i rëndësishëm i demokracisë, mënyra se si ajo u nismëtarët, sepse ndihmon në radhë të parë për krye, kaotike, ishte me pasoja sidomos për mjedisin sensibilizimin e vetë Parlamentit, nëpërmjet urban. Aktualisht Shqipëria ka një sërë problemesh Parlamentit dhe Qeverisë dhe opinionit shqiptar, por mjedisore, që në mënyrë të grupuar mund t’i nga ana tjetër gjetja e rrugës më optimale se cila përmbledhim në pesë drejtime: problemet e pyjeve, ministri i shkon për shtat vendit tonë kërkon një
998 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
studim nga specialistë, nga njerëz që i njohin këto përgatitur për t’i bërë ballë së ardhmes, kur nuk jemi probleme me hollësi. në gjendje t’i bëjmë ballë së sotmes? Unë mendoj Mendoj se ne si Parlament e kemi bërë detyrën se sot duhet të mendojmë për të ardhmen, duhet të tonë, me interpelanca, me pyetjet që i kemi bërë marrim masa që nesër të mos ndodhemi në situata ministrave edhe me këtë të sotmen, për të tërhequr të tjera akoma më tragjike. vëmendjen që krahas problemeve të tjera shumë të Në këto kushte, kërkesat e drejta të shoqërisë mëdha që ka Shqipëria, siç është çarmatimi etj., për zhvillim të shpejtë ekonomik me një shfrytëzim një nga problemet është edhe mjedisi. intensiv të burimeve natyrore bëjnë që shumë shpejt Ju falemnderit! mjedisi të humbasë në listën e prioriteteve të vendit Namik Dokle – Falemnderit! Fjalën e ka zoti tonë. Kështu, qeveritë janë më të interesuara t’u Dritan Shehu. kushtojnë vëmendje kërkesave imediate të Tritan Shehu – Falemnderit, zoti kryetar! ekonomisë sesa qëllimeve afatgjata që kërkon një Të nderuar kolegë, politikë e mirëstudiuar dhe e mirëdizenjuar mjedisore Unë mendoj se është një element pozitiv që sot në Shqipëri. Sot te ne fuqia e politikëbërjes në ne jemi mbledhur së bashku të diskutojmë në një fushën mjedisore e krahasuar me sektorët e tjerë mënyrë krejtësisht të qetë, të bashkërendojmë duket e limituar për disa arsye, midis të cilave unë mendimet tona për problemin e mjedisit. Për mua do të përmend: ky është një hap pozitiv i Parlamentit Shqiptar, larg Agjencia e Mjedisit nuk ka autoritetin e duhur konflikteve të zakonshme. Një hap i cili tregon se për ta përcjellë këtë zë në Qeveri. Ajo aty mund të kemi mjaft gjëra që mund ta bashkojnë këtë ndihet okazionalisht nëpërmjet të tjerëve. Struktura parlament për problemet madhore të vendit në tërësi. aktuale e organizimit nuk arrin t’u përgjigjet lëvizjeve Gjendja aktuale e mjedisit në Shqipëri ka rreth ekonomike dhe urbane, që komprometojnë mjedisin. 30 vjet që ka filluar të rëndohet së tepërmi. Ka filluar Kjo agjenci nuk ka infrastrukturën e nevojshme në të rëndohet së tepërmi veçanërisht me rang nacional. Gjithashtu nuk ka as autoritetin e industrializimin pa kriter ose me zhvillimet bujqësore duhur ndërkombëtar, nuk ka dhe kapacitetet e jashtë konceptit të mbrojtjes së mjedisit, por përveç nevojshme jo vetëm për të bërë të detyrueshëm këtyre elementeve 10-vjeçarin e fundit janë shtuar implementimin e ligjeve të miratuara, por nuk mund dhe mjaft elemente të tjera negative në lidhje me të jetë efikase dhe në përgatitjen e legjislacionit që gjendjen e mjedisit: urbanizimi në përmasa të mëdha i duhet dhe do t’i duhet Shqipërisë jo vetëm sot, por dhe i pakontrolluar, rritja e popullsisë urbane, pa edhe nesër, siç thashë pak më lart. llogaritur problemet e mjedisit dhe të shëndetit, që Në këto kushte, politikat mjedisore preken e kanë rënduar këtë gjendje. Nga ana tjetër, rritja tangjentalisht nga ministri të ndryshme, gjë që të ekstreme e densitetit të popullsisë, e shoqëruar kjo bën pesimist për të ardhmen e këtij problemi. Kjo me një shfrytëzim pa kriter dhe joracional të natyrës, ka bërë që të mungojë dhe një strategji afatgjatë pa dyshim i ka dhënë një hapësirë dhe një pamje nacionale për mjedisin, gjë që ka bërë që dhe plani më tragjike mjedisit shqiptar. Përveç kësaj duhet të kombëtar për mjedisin të jetë i zbehtë, sepse shtojmë pa dyshim pamjaftueshmërinë e strukturave mungon orientimi i qartë politik për të. Duket se më fizike dhe kujdesit për to, si kanalizime, ujësjellës, tepër ne vazhdojmë të operojmë me programe mbi që e bëjnë më të papajtueshme gjendjen aktuale. bazën e prioriteteve të imponuara nga donatorët e huaj Pra, rritja e ndotjes biologjike, kimike dhe fizike të sesa me një strategji tonën të sinkronizuar me ta. ajrit, ujit e tokës për shkak të industrisë, transportit, Pikërisht për të përmirësuar këto dhe për t’i bërë prodhimit të energjisë dhe menaxhimit të ballë së sotmes dhe së ardhmes, kërkohet që niveli papërshtatshëm të mbeturinave komerciale dhe organizativ, kontrollues dhe detyrues të jetë më i shtëpiake janë një tjetër faktor në degjenerimin e qartë për sot e për nesër. Kjo nuk mund të realizohet ambientit tonë. pa u pasqyruar qartë në linjat politike qeveritare Dhe të mos harrojmë, të nderuar deputetë, se nëpërmjet një dikasteri të angazhuar me këtë aktivitet ne jemi vetëm në fillimin e industrializimit dhe të në mënyrë ekskluzive. Unë do të them se dhe idetë zhvillimit ekonomik të vendit. Po çfarë do të ndodhë e tjera për ta integruar me dikastere të tjera, si ai i disa vjet më pas, kur në Shqipëri të fillojë të ndërtimit, turizmit, shfrytëzimit të pyjeve ose zhvillohet industria e rëndë përsëri? Kur në Shqipëri minierave janë edhe më negative për gjendjen të këtë përsëri investime të mëdha? A jemi ne të aktuale. Të mos harrojmë se këta sektorë
999 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ekonomikë janë dëmtues të mjedisit, nga njëra anë, Fjalën e ka zoti Ferdinand Xhaferri. dhe nga ana tjetër qendra e vëmendjes së aktivitetit Ferdinand Xhaferri – Falemnderit, zoti Kryetar! të tyre do të përqendrohet gjithmonë mbi sektorët Të nderuar kolegë deputetë, ekonomikë, duke lënë gjithmonë në plan të dytë Unë mendoj se po trajtojmë një nga çështjet mjedisin. Prandaj unë ftoj që ne të të deklarojmë së më prioritare që ka sot për të zgjidhur ky vend. Pra, bashku se Qeverisë sonë i duhet detyrimisht të krijojë shoqëria shqiptare ndodhet në një nga momentet një dikaster për mbrojtjen e mjedisit. kur të gjithë konstatojnë se ka humbur shpresa dhe Falemnderit! shumica aplikojnë për të ndërtuar jetën e tyre jashtë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Shehu. këtij vendi. Unë mendoj se arsyet që i motivojnë Më njoftojnë se një pjesë jo e vogël deputetësh njerëzit për të kërkuar largimin nga Shqipëria janë kanë shkuar të dhurojnë gjak. Duke i përgëzuar ata të shumta, por dy janë më kryesoret: mungesa e që e kanë bërë këtë, u bëj thirrje dhe deputetëve të rendit dhe mungesa e një mjedisi normal për të jetuar. tjerë t’i bashkohen kësaj nisme qytetare. Jo se faktorët e tjerë nuk ndikojnë, por unë këto të Fjalën e ka zoti Ahmetaj. dyja i rendis si më kryesoret, sepse rendi lidhet Luftim Ahmetaj – Falemnderit, zoti Kryetar! drejtpërdrejt me sigurinë për jetën, me sigurinë për Do të thosha se, pavarësisht nga propaganda pronën, ndërsa mjedisi në të cilin futen plehrat, 50-vjeçare për burimet e pashtershme gjoja minerale pluhuri, uji, zhurmat, ajri, rrugët etj., nuk krijon që kishte Shqipëria, unë, duke qenë dhe inxhinier kushtet minimale për të jetuar. gjeolog, arrij në konkluzionin se shumë nga ato Kuptohet se këto fenomene të mjedisit që ne burime jo vetëm nuk ekzistojnë, por, dhe në qoftë vuajmë sot disa janë të trashëguara dhe disa janë se janë të tilla, është mirë që të mos i shfrytëzojmë të këtij sistemi dhe ajo që konstatohet dhe që është ne, por t’i shfrytëzojnë fëmijët tanë, kur t’i vijë koha, me të vërtetë e frikshme është mungesa e me teknologji më të përparuar. informacionit, mungon e drejta e qytetarit për t’u Pra, i vetmi burim serioz që ka Shqipëria është informuar. Pra, ka një mungesë transparence të plotë vetëm mjedisi, është toka, është ajri dhe deti. Të nga ana e institucioneve përkatëse për ta informuar fillosh tani të tregosh se në ç’gjendje jemi dhe kush qytetarin se në çfarë gjendje ndodhet mjedisi. e ka shkaktuar këtë, pak a shumë do të kalosh në Gjithashtu, shumë zyrtarë të lartë shtetërorë, shumë një politizim të problemit, gjë që unë nuk dua ta bëj. politikanë e përdorin mjedisin si një nga valvulat ku Por ta themi ashtu siç është, ne jemi ku thërret shkarkojnë disa nga maskarallëqet e tyre në drejtim kiamet, madje shumë nga të huajt, që ne mendojmë të korrupsionit. Unë do të ndalesha konkretisht për se u duket tërheqëse Shqipëria, vijnë këtu të të ekspozuar disa raste. pasurohen, duke mos investuar asnjë lekë për Sistemi monist ndërtoi një fabrikë kimike në ruajtjen e mjedisit. Kështu, për fabrika të tilla si ajo Porto-Romano, çmenduria e atij sistemi, duke e futur e regjjeve të lëkurëve leja për mjedisin duhet të vendin në një nga ato gjashtë shtatë vende në botë kushtojë baras me 50% të projektit, megjithatë dy prodhonin lindan. Aktualisht mijëra tonë lindan janë italianë nuk i ka penguar asgjë që, ndoshta edhe të depozituar në Porto-Romano, kjo zonë po me ndonjë 100000 lekësh në dorë, të ndërtojnë një urbanizohet dhe Qeveria hesht dhe askush nuk di, fabrikë të tillë në Bërxullë, që nesër mund të ishte megjithëse shumë qytetarë të Durrësit jetojnë atje, pa frikë fshati i të pasurve të kryeqytetit. se aty ka të depozituara dhe lëndë radioaktive. Pra, për të mos u zgjatur, kjo gjendje mjedisore Kohë më parë plasi skandali i koka-kolës me pa diskutim kërkon një dorë të fortë. Kjo nuk është dioksinën në Belgjikë. Qindra mijë ambalazhe të në vazhdën e një komiteti që bënë gallatë me pare, koka-kolës u depozituan në Porto-Romano. Të gjithë duke bërë vorkshope, siç tha profesori, këtu duhet e dinin që ato nuk ishin të “Koka-Kolës” së Tiranës. një ministri, e cila nga serioziteti me të cilin duhet Shërbimi informativ dhe shteti heshti. të punojë nesër është pa diskutim ndoshta ministria Skandali i hekur-nikelit në portin e Durrësit. që do të japë rezultatet më të mira. Sot të pushosh Qindra mijë tonë hekur –nikel të depozituara në në bregdetin shqiptar duhet të jesh shumë i portin e Durrësit, pa licencë të agjencisë rajonale të guximshëm. Nesër ndoshta, në qoftë se do të mjedisit. Administrata e portit, e mbështetur nga merremi seriozisht, nuk do të pushojmë ne, po do administrata e Ministrisë së Punëve Publike, e të pushojnë të huajt. shpërndan hekur-nikelin duke bërë pazare me firmat Namik Dokle – Falemnderit, zoti Ahmetaj. e ndërtimit dhe qytetarët durrsakë. Por mbas 10-15
1000 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
vjetësh do të detyrohen të përballojnë problemet që rajonale dhe globale siç është ambienti, është mund të lindin, duke mbajtur në konsideratë se shumë e rëndësishme. Kjo është shprehje e hekur- nikeli ka një përqindje të lartë të kromit dhe përgjegjësisë, e vullnetit të duhur politik të askush nuk është në gjendje të thotë se çfarë Parlamentit për të përballuar dhe shtruar në rrugën efektesh mund të sjellë më vonë. e përmirësimit dhe të zgjidhjes së kompleksitetit të Firmat e ndërtimit. Për firmat e ndërtimit, me këtij problemi kaq të madh. Debati nuk duhet parë kontratë krejtësisht abuzive, ka një nen të shkruar, si qëllim në vetvete, si çështje individi ose individësh, ku u lihet e drejta që të përdorin në periferi, 10 km as si çështje presioni politik për të marrë vendime nga aksi i rrugës, burimet natyrore. Nuk e kuptoj se politike nën presion. Debati është i hershëm, i mbi ç’kritere është vendosur një kusht i tillë. Firma përditshëm dhe i prekshëm nga të gjithë për “Sarandopullis” ka shkatërruar kodra të tëra në Porto- probleme të tilla globale, si: fenomenet negative të Romano, duke i rrafshuar për të marrë materiale ngrohjes së klimës, të katastrofave natyrore, të për autostradën. pakësimit të mjeteve të jetesës, të rritjes së Pyjet dhe parqet kombëtare. Me dhjetëra e sipërfaqes së shkretëtirave, si dhe probleme të tjera dhjetëra gurore funksionojnë pa licencë. Të gjitha lokale si ato të ndotjes së mjedisit me origjinë këto kanë krijuar një mjedis i cili e bënë të humane, të ndotjes së ujit, të ajrit, të tokës etj. Në padëshirueshëm qëndrimin dhe është një nga vendin tonë natyrisht që këto probleme janë të faktorët kryesorë që njerëzit kërkojnë të largohen. sensibilizuar, por vlerësimi ndaj tyre është në një Njëkohësisht një fenomen shumë negativ janë nivel shumë të lartë, gati në nivelin e specialistëve, pesticidet e skaduara, lëndët kimike dhe plehrat siç del edhe nga disa anketime. Në qoftë se dikur kimike që asgjësohen në Shqipëri, siç është rasti i shtete dhe kombe veçoheshin ose janë vlerësuar nëntorit të vitit të kaluar, ku Shërbimi Informativ dhe thjesht nga niveli i zhvillimit ekonomik, sot dhe në shteti kanë qenë të informuar për pesticide të ardhura të ardhmen si kriter bazë të karakterizimit të tyre nga jashtë dhe kanë heshtur. merren: Në këto kushte, natyrshëm lind pyetja: çfarë - së pari, niveli i zhvillimit ekonomik dhe shoqëror; duhet bërë? Institucionet që veprojnë deri tani kanë - së dyti, niveli i zhvillimit të demokracisë; krijuar një agjenci të mjedisit, e cila nuk do të thotë - së treti, kultura ambientale dhe trajtimi i asgjë më shumë veçse një lloj tualeti i lehtë i shtetit ambientit. për të thënë se “ne po merremi me mjedisin”. Një Lidhur me këto janë përpunuar koncepte dhe nga detyrat kryesore të politikës është të dijë të praktika bashkëkohore të tilla, si zhvillimi i lexojë të ardhmen. Në qoftë se problemet e mjedisit qëndrueshëm, zhvillimi human afatgjatë etj., në thelb kanë dhënë sos-in, po ky sos nuk është i ndjeshëm të të cilave qëndron miradministrimi, ruajtja, nga e gjithë shoqëria shqiptare. Kohë më vonë, në ripërtëritja dhe racionaliteti i burimeve natyrore. Në qoftë se do të heshtim, në qoftë se nuk do të kuptimin dhe zhvillimin njerëzor ambienti përbën ndërhyjmë, atëherë do të bëhet një sos masiv, i cili bazën e zhvillimit të qëndrueshëm, bazën e do të na prekë dhe do të na shkatërrojë të gjithëve. shëndetit dhe të mirëqenies së përgjithshme, Në këto kushte, një nga zgjidhjet është që shteti të sidomos në këtë periudhë postindustriale, pasi si rrisë përgjegjësinë e tij për mjedisin dhe unë ju ftoj, problem ekologjik ai lind gjatë dhe pas zhvillimit të të nderuar kolegë, ta miratojmë sot ngritjen në parim industrive të ndryshme në botë. Si i tillë, dhe të Ministrisë së Mjedisit dhe të Burimeve Natyrore, problemi ambiental në vendin tonë vjen me një histori si i vetmi institucion që nga pikëpamja institucionale 20 –30 vjeçare, ku në përgjithësi, për arsye do të krijojë mundësinë që të fillojmë të merremi ekonomike, për koncepte jo plotësisht të qarta dhe seriozisht me mjedisin. të drejta si dhe politikisht i neglizhuar, ka pasur dhe Falemnderit! ka tendenca agravimi dhe përkeqësimi, sidomos në Namik Dokle – Falemnderit! këta 10–15 vjetët e fundit. Edhe historia Fjalën e ka zoti Draçi. institucionale është e shkurtër dhe fillon kryesisht Bilal Draçi – Falemnderit, zoti kryetari i nga viti 1976 e mbrapa për të arritur në nivelin e një seancës! komiteti të mbrojtjes së mjedisit, ku, ashtu siç u Natyrisht që sjellja në nivel të një debati përmend edhe nga parafolësit, ai herë është i varur parlamentar e një problemi themelor për të sotmen drejtpërdrejt nga Këshilli i Ministrave dhe herë i është dhe të ardhmen jo vetëm të vendit tonë, por me efekte bashkuar Ministrisë së Shëndetësisë.
1001 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Në këtë mënyrë, organizimi deri në vitin 1998 i i shtetit ndaj së drejtës së publikut për informim Komitetit të Mbrojtjes së Mjedisit i ka munguar mbi gjendjen e mjedisit dhe mbrojtjen e tij. autoriteti i duhur institucional për vendimmarrje dhe Gjithashtu në objektivat sociale, kushtetuese, neni ndikim direkt, pasi ose ka qenë i përfaqësuar nga 59, pika d, njihet e drejta e publikut për një mjedis Ministria e Shëndetësisë ose edhe kur ka qenë në të shëndetshëm dhe ekologjikisht të pastër, të varësi të Këshilli të Ministrave ka pasur vetëm të përshtatshëm për brezat e sotshëm dhe të drejtën konsultative ose këshillimore. Gjithashtu ardhshëm. Ose në një nen tjetër, ku bëhet fjalë për natyra ndërdisiplinore dhe ndërdikasteriale e mjedisit detyrime kushtetuese për shfrytëzimin racional të në varësi të një ministrie, qoftë dhe të përafërt, si pyjeve, ujërave dhe kullotave dhe për zhvillim të ajo e Shëndetësisë, e ka ngushtuar shumë sferën qëndrueshëm, kur kryetari i Agjencisë Kombëtare e veprimit dhe të administrimit të problemeve të Mjedisit nuk është anëtar i Qeverisë, gjithë këto mjedisore. Nga pikëpamja ligjore ka pasur avancime detyrime dhe objektiva kushtetuese a është në dhe rregullime të dukshme ligjore, por pa veprim gjendje kjo agjenci që është sot t’i përballojë? dhe zbatim të tyre, madje dhe duke abuzuar me Së dyti, deri tani ne kemi nënshkruar mbi 10 konceptin abstrakt dhe të përgjithshëm të ambientit, konventa ndërkombëtare dhe disa marrëveshje e në përplasje administrative me dikastere si Ministria protokolle të tjera rajonale, si ato të Bernës, Bonit, e Turizmit, të Bujqësisë dhe ministri të tjera, por Barcelonës dhe do të nënshkruajmë dhe atë të sidomos me sjellje dhe qëndrime masakruese të Arhusit mbi të drejtën për informim, pjesëmarrje të privatëve, duke e shndërruar atë vetëm në vlerë publikut në vendimmarrje dhe e drejta për t’iu drejtuar monetare. gjykatës, ndaj të cilave ne gëzojmë të drejta, por Nga pikëpamja financiare, sidomos nga edhe detyrime, se dihet epërsia e legjislacionit donacionet e huaja, financimet kanë qenë të ndërkombëtar ndaj atyre të vendeve të veçanta për konsiderueshme, por në këtë drejtim u është dhënë këto probleme. Të gjitha këto janë të firmosura në më shumë prioritet projekteve njohëse, nivel ministrash. Në këtë rast lind përsëri pyetja: a sensibilizuese dhe edukuese, duke munguar mjafton autoriteti i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit financimet dhe projektet me karakter aplikativ. lidhur me detyrimet dhe reciprocitetin e veprimtarive Pas vitit 1998 u krijua Agjencia Kombëtare e të angazhimeve? Mjedisit, duke u shkëputur nga Ministria e Së treti, me gjithë dëmtimet ne konsiderohemi Shëndetësisë dhe u vendos në varësi direkte të ende si vendi me potenciale të larta dhe të mëdha Këshillit të Ministrave, duke shënuar kështu një hap ambientale, që janë bazë për zhvillimin në të rëndësishëm të forcimit institucional, e ngarkuar perspektivë të disa degëve të ekonomisë, të për problemet e administrimit të mjedisit. Duke iu ekoturizimit, degëve të veçanta të bujqësisë, të afruar dhe më shumë debatit për të cilin shtrohet hidroenergjisë, si baza shkencore eksperimentale çështja, natyrisht lindin disa pyetje. Në këta dy vjet etj. Mbi 50% e territorit të vendit tonë konsiderohet Agjencia Kombëtare e Mjedisit, natyrisht duke mos natyral ose i paatrofizuar, siç quhet ndryshe në munguar dhe arritjet, a i ka administruar me gjuhën teknike, deri në gjendje mbajtjeje dhe kompetencën dhe autoritetin e duhur problemet e prodhimi natyral, elemente këto shumë të mjedisit? A ka ndryshuar situata? Sa dhe si njihet rëndësishme nga pikëpamjet e tendencave gjendja nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit? zhvillimore të koncepteve dhe praktikave Për të qenë më i saktë dhe më koherent me perëndimore. Gjithashtu në të ardhmen zhvillimi konceptin ndërdisiplinor dhe ndërdikasterial, perspektivë i vendit do të intensifikojë më shumë problemi është shumë më kompleks, shfrytëzimin e tyre. Në këtë rast ç’rol ka dhe çfarë ndërdimensional dhe që nuk i përket vetëm roli duhet të zërë Agjencia Kombëtare e Mjedisit? Agjencisë Kombëtare të Mjedisit. Gjithashtu për t’i Së katërti, nga të dhënat rezulton se treguesit dhënë njëfarë reaktivi shtrimit të çështjes, jo zgjidhjes kryesorë ambientalë në vendin tonë, me gjithë disa së saj, unë do t’i grupoja problemet në këto çështje: përmirësime, vazhdojnë të kenë një problematikë Së pari, ne kemi disa detyrime dhe objektiva në të rënduar dhe tendencë çekuilibrimi. Në këtë rast, fushën e mjedisit, të cilat kanë marrë autoritetin e cila do të ishte përgjegjësia dhe roli i AKM-së dhe i detyrimeve kushtetuese, për të cilat ne deputetët dikastereve të tjera të përafërta ose direkte për këto dhe shteti jemi përgjegjësit e parë për zbatimin e probleme? tyre. Kështu, në nenin kushtetues 56 njihet detyrimi Siç u përmend edhe nga deputetët parafolës,
1002 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në këtë drejtim edhe të huajt përgjithësisht edhe dje, edhe sot shkaktari është shteti. Në inkurajojnë zhvillime dhe nisma të tilla të karakterit dobësinë e tij, me indiferencën e tij dhe me institucional. Siç shihet, problematika është komprometimin e tij. Përpara se të vendosim ose komplekse, e gjerë dhe me evoluim të vazhdueshëm. të rekomandonim krijimin e një ministrie nga Unë nga pikëpamja profesionale, natyrisht do të agjencia aktuale, mirë do të ishte që këtu të kishim sugjeroja që kjo ministri të bëhej sa më shpejt, por një raport analitik se çfarë e pengon atë aktualisht, duke qenë se problemi nuk është vetëm profesional, cila është baza ligjore etj. Dhe e fundit, krijimi i një pasi është dhe problem kushtetues, problem teknik, ministrie në fund të mandatit të Qeverisë, kur ajo organizativ, financiar dhe më gjerë, në këtë rast do është duke kënduar rekuiemin e saj, për mua është t’ju sugjeroja se do të ishte më e mirë dhe më e një luks i tepërt dhe nuk besoj që Qeveria aktuale udhës ngritja e një grupi studimor nga ana e Qeverisë shqiptare të tregohet kaq tuhafe sa ta bëjë një hap për të parë dhe për të sjellë sugjerimet përkatëse të tillë. Në rast se është fjala për një qeveri tjetër në në Parlament. të ardhmen, atëherë problemi duhet shqyrtuar dhe Falemnderit! diskutuar. Namik Dokle – Falemnderit! Falemnderit! Fjalën e ka zoti Laço. Namik Dokle – Falemnderit! Teodor Laço – Falemnderit, zoti kryetar i Fjalën e ka zoti Karamelo. seancës! Ligoraq Karamelo – Falemnderit, zoti drejtues Këtu u sollën mjaft argumente, të cilat duket i seancës! sikur e përligjin krijimin e një ministrie të tillë, siç Debati i sotëm parlamentar, i iniciuar nga kolegët janë shkatërrimi i mjedisit, i pyjeve, i tokave e nderuar deputetë për diskutimin rreth problemeve bujqësore nga gërryerjet e ujërave, duke shtuar dhe ekologjike dhe deklarimit për krijimin e Ministrisë një dukuri tjetër, për të cilën nuk u fol, që është së Mjedisit, më duket me mjaft interes. Unë do të ndotja e jashtëzakonshme e ajrit në qytete nga thosha që në fillim se çështjen nuk duhet ta shtrojmë përdorimi masiv i makinave të vjetra dhe me naftë, nëse do ta krijojmë apo jo këtë ministri, por sa shpejt tani është një dukuri e prekshme për çdo shqiptar. do ta krijojmë atë dhe si do të fitojmë kohën e Megjithatë, unë mendoj se nuk është e para herë humbur. Problemi i ekologjisë është bërë tani tepër që Parlamenti sensibilizohet për këto probleme. Nuk i mprehtë dhe shumë serioz, sepse, në fund të kanë të numëruar interpelancat dhe pyetjet që i janë fundit, ai po kërcënon gjithë njerëzimin dhe, si i tillë, bërë ministrit të Bujqësisë, sa për të marrë një ai meriton vëmendje të posaçme dhe të ngutshme. shembull, për prerjet masive dhe për kontrabandën Por megjithëse në pamje të parë duket si lehtësisht e lëndës së drurit. Rezultati asgjë. Fenomeni i zgjidhshëm, në thellësi është mjaft i ndërlikuar dhe vazhdon si më parë. Kurrkujt nuk i vlejnë dhe asnjeri shumë i ndërvarur. Siç dihet, shkaqet kryesore të nuk shqetësojnë zotimet solemne të ministrave në lindjes së tij janë: zhvillimi i pakontrolluar, Parlament se do t’i ndreqin situatat. Unë mendoj se industrializimi i nxituar dhe pabarazia neve nuk na kanë munguar institucionet që merren socialekonomike. me mjedisin dhe nuk është shkaktar i dështimit të Vendet e zhvilluara, veçanërisht ato ish- politikave të mjedisit autoriteti ose rangu i këtyre komuniste, i ngritën industritë e tyre duke mos pyetur institucioneve, aq më tepër që tani ish-Komiteti i fare për mjedisin, duke rrezikuar kështu jetën e gjallë. Mjedisit është ngritur në rang dhe është bërë një Edhe te ne pa dyshim që u ndoq një rrugë e tillë e agjenci në varësi direkte të Këshillit të Ministrave gabuar, dëmet e së cilës me kalimin e kohës po dhe, nga ana tjetër, janë disa dikastere, disa ministri bëhen më të dukshme. Pasojat e kombinatit që kanë autoritetin e domosdoshëm dhe të metalurgjik, të fabrikës së çimentos etj. tani po nevojshëm për të mbrojtur mjedisin, siç është ndihen në Elbasan, sidomos në lindjen e disa Ministria e Bujqësisë, siç është Ministria e monstrave të papara e të dëgjuara ndonjëherë, në Transporteve, Ministria e Shëndetësisë etj. Atëherë, shtimin e të sëmurëve etj. Po ashtu shpyllëzimet çfarë garancie ka ngritja në rang ministrie e Agjencisë barbare që po ndodhin kanë prishur ekuilibrin së Mjedisit se do ta zgjidhë problemin? Nuk jam biologjik të zonave, duke i varfëruar tërësisht ato. dakord me kolegun tim që kam në krah të djathtë, Një projekt i gabuar në ndihmë të ujitjes së fushës zotin Cikuli, se shkaktar i prishjes së mjedisit dje të Devollit dhe të Korçës bëri që liqenin e Prespës ka qenë shteti dhe sot është individi. Jo zotërinj, së Vogël ta kthejë në ranishte, duke zhdukur florën
1003 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe faunën e tij e duke bërë që fshatarët nga peshkimi Gjermania dhe vendet e tjera të zhvilluara. Shuma t’u vërsulen pyjeve për të shitur dru për të jetuar. që harxhojnë këto së bashku për mjedisin është Shikoni se çfarë dëmesh kolosale solli futja e lumit rreth 200 miliardë dollarë në vit, por tashmë ato e Devoll në liqen! kanë kuptuar dhe po bëjnë përpjekje që një pjesë të Sot vendi ynë është mbushur me ndërtime të të kësaj shume ta përdorin jo vetëm për të përmirësuar gjitha llojeve, natyra po shfrytëzohet barbarisht, ekonomikisht vendet e varfra, por edhe për të bregdeti po ashtu. Shtypi i huaj shkruan shpesh se mbrojtur mjedisin botëror, aq potencialisht të në Shqipëri varrosen mbetje radioaktive të sjella nga rrezikshëm edhe për to. vende të zhvilluara të Evropës. Pas hapjes së depove Për rrjedhojë thërrime të saj do të marrim edhe ushtarake tonelata lëndësh kimike, predhash të ne, në qoftë se do të jemi administrativisht të gjitha llojeve janë në natyrë të hapur. Në qytetet e organizuar dhe shkencërisht të përgatitur. Të gjitha mëdha njerëzit punojnë në punishte pa kontrolle, këto argumentojnë më së miri mendimin se as që pa disiplinë teknologjike dhe për të gjitha këto duhet diskutuar ta ngremë apo jo Ministrinë e shkelje dhe konstatime flagrante e shumë të tjera Mjedisit, por të bëjmë autokritikë për mënyrën se si si këto askush nuk po ngre zërin, pale pastaj të e kemi organizuar deri tani e të nxitojmë për të fituar mbaj përgjegjësi. Kush më mirë se një administratë kohën e humbur, se nesër do të jetë shumë vonë e organizuar do ta bënte këtë dhe do të përgjigjej dhe brezat e ardhshëm nuk kanë për të na e falur përpara ligjit dhe Kushtetutës, e cila kërkon një kurrë shkatërrimin ekologjik të vendit tonë. mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të Falemnderit! përshtatshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm? Namik Dokle – Falemnderit! Ndoshta Ministria e Mjedisit mund të funksionojë e Zoti Arbnori e ka fjalën. pavarur ose së bashku me Ministrinë e Punëve Pjetër Arbnori – Unë pata për të thënë diçka Publike, ashtu siç e kanë shumë shtete të Evropës, gjysmë minute. Tema e ruajtjes së mjedisit është sepse duke qenë e njëjta ministri mendoj se ajo tepër e rëndësishme. Ajo na vë përpara përgjegjësisë është “vetë zot e vetë shkop”, siç thotë populli ynë, të gjithë ne legjislatorëve, por më tepër vë përpara sepse duke miratuar projekte dhe duke dhënë leje përgjegjësisë ekzekutivin, rendin, financat. Kudo ajo do të përgjigjet direkt për pasojat në mjedis që shikojmë një shkatërrim pa përgjegjësi, një zhdukje sjellin këto ndërtime. të pakthyeshme të kafshëve, të shpendëve dhe të Nga ana tjetër, sot në Shqipëri ka shumë bimëve të rralla, një ndotje të shëmtuar të mjedisit. projekte të ndryshme të lidhura direkt me mjedisin Po qe se kjo thirrje e sotme do të sillte pasoja reale ose që kanë lidhje me të. Ndjekja e zbatimit të tyre, pozitive, unë do ta përkrahja me gjithë zemër këtë efektiviteti dhe menaxhimi i fondeve deri tani kanë nismë, por, po qe se krijimi i një ministrie të re do të treguar se ato kanë nevojë për një disiplinim ishte vetëm krijimi i një institucionit të ri prapa të administrativ, udhëheqje ekzekutive, të tilla që cilit do të vazhdonte shkatërrimi dhe ndotja, atëherë realizohen vetëm në kuadrin e dikasterit qendror. unë jam kundër emërimit të një ministri të ri që do Sot po bëhet çdo ditë e më e qartë se vendet e të ishte vetëm për t’u ngrohur në diell dhe do të varfra po ndjekin shembullin dhe përvojën e vendeve merrte rrogën pa bërë asnjë punë. më të pasura për t’u zhvilluar, sepse, sipas tyre, kjo Një ministër që, për shembull, nuk mund të është rruga e vetme për të lënë pas prapambetjen bllokojë një kamion me dërrasa të prera, gjithmonë dhe varfërinë, por në njëfarë mënyre ato qëndrojnë pa leje, ai nuk duhet të diskutohet. indiferente ndaj problemeve ekologjike. Jo se ato Falemnderit! nuk e dinë rrezikun që vjen prej tyre, por e Namik Dokle – Zoti Cikuli, për replikë. konsiderojnë atë si të keqen më të vogël. Ato sot Maksim Cikuli – Falemnderit, zoti drejtues i janë të vetëdijshme se, duke u nisur nga serioziteti seancës! i problemit, vendet më të pasura kanë një detyrim Zakonisht replikat bëhen për të kundërshtuar atë më të madh për të mbajtur barrën financiare. Nga që të sulmon, por zoti Laço ishte kaq dashamirës, kjo del se shqetësimet ekologjike e bëjnë më të sa mua nuk më mbetet veçse ta mbështes dhe ta mprehtë edhe problemin e barazisë botërore sot. siguroj se, kur them se është individi ai që shkatërron Shtetet e Bashkuara, për shembull, shpenzojnë tani mjedisin, automatikisht akuzohet shteti, i cili nuk 2% të prodhimit total të brendshëm për ruajtjen e ka mekanizmat e kontrollit dhe mekanizmat e mjedisit. Pothuajse të njëjtin tregues ka dhe menaxhimit të ruajtjes së mjedisit. Pra, uji shkon
1004 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në të njëjtin mulli. sipërfaqe gjelbëruese iu hoqën mushkërive të qytetit Falemnderit! mbi bazën e logjikës famëkeqe të biznesit tajvanez. Namik Dokle – Lavdi Zotit që jeni në një mendje! Erozioni rropi sipërfaqe të tëra tokash të lëna djerrë Zoti Flamur Hoxha. dhe të pambrojtura ndaj gërryerjes. Lumenjtë u Flamur Hoxha – Duke u shprehur dakord për shfrytëzuan barbarisht dhe ndotja e qyteteve është diskutimin e këtij problemi kaq të rëndësishëm dhe në nivelin e gjendjes kritike etj., etj., dukuri të tilla serioz për sot e veçanërisht për të ardhmen e vendit mjedisore. Prandaj dhe gjykuam, mendoj tonë, mendoj se debati do t’u shërbejë më shumë objektivisht, që në strukturën e Qeverisë pas vitit se kujtdo dëgjuesve të shumtë anembanë vendit për 1997, me propozimin dhe insistimin e deputetëve të sensibilizuar më shumë në radhë të parë të kësaj salle, të krijohej Agjencia Kombëtare e opinionin, i cili e ka të domosdoshme një gjë të Mjedisit, e cila gjykoj se ka filluar të hedhë disa tillë, ashtu siç do të nxjerrin detyra ato instanca që hapa për konsolidimin dhe vënien mbi baza më merren dhe punojnë për natyrën dhe mjedisin në shkencore të strukturave mjedisore. Natyrisht që tërësi. Sipas vlerësimit tim, duke qenë dakord në duhet bërë më shumë nga ky organizëm edhe për parim për vlerësimin e debatit të kërkuar nga grupi i të ardhmen, por, për të qenë më realist hallet e të deputetëve, mendoj se është dhe mbetet e drejtë tjerëve të mos ia faturojmë kësaj agjencie. kushtetuese që struktura të veçanta, në rastin tonë Me përjashtim të Kroacisë, që ka një Ministri e Këshillit të Ministrave dhe e Kryeministrit, sa merr Turizmi e Mjedisi, e cila po diskuton qenien e saj, mandatin paraqet dhe mbron strukturën e qeverisë. fqinja jonë, Maqedonia – se Greqia, Italia po se po Po kjo nuk do të thotë që ne të mos debatojmë për e kanë Ministrinë e Mjedisit të veçantë – kohët e këto probleme. Me sa duket, jo sa herë na teket fundit miratoi në Parlament strukturën organike të dhe kur duam mund të propozojmë ndryshime në qeverisë dhe ka vetëm 14 ministri dhe jo sa shtojmë strukturën e qeverisë. Kjo nuk më duket normale. ne. Duke gjykuar për gjendjen shqetësuese, unë e Kjo dhe për faktin se Buxheti i Shtetit fondet dhe shikoj të keqen e gjendjes së rëndë të mjedisit jo investimet që mund kërkohen i ka të pamundura t’i vetëm te krijimet e sajuara strukturore, por te një japë. Duke pasur parasysh këto që thashë, gjykoj sërë problemesh shqetësuese, si: se është e parakohshme për kushtet tona një hallkë Së pari, te bashkërendimi i të gjitha hallkave e tillë e re. shtetërore e joshtetërore në vend, si dhe te forcimi Duke parë një propozim të paraqitur, mendoj se organizativ i këtyre hallkave për mjedisin në tërësi. mjedisi së bashku me turizmin, për shembull, edhe Së dyti, te kompetencat që duhet të kenë këto pse janë sektorë me vlera të mëdha humane, janë hallka sidomos ndaj mjedisit dhe si zbatohen këto gjithmonë në oponencë me njëri-tjetrin. Njëri dëmton kompetenca. duke ndërtuar, qoftë edhe me leje, sepse, në fund Së treti, te mbështetja ligjore e institucionale e të fundit, për mjedisin ky ndërtim është dëmtim, të gjithë organizmave që lidhen ose ndërthuren me ndërsa mjedisi gjykoj se kurrë nuk do të jetë dakord këto dukuri. me këto “dëmtime”. Raste për të ilustruar ka mjaft Së katërti, mbështetja financiare e organizmave dhe nuk ia vlen t’i përmendim sot. Nëse këta dy të caktuar, veçanërisht me laboratorë ose aparatura sektorë do të jenë së bashku, siç propozohet, zor të kohës, sepse sot Agjencia Kombëtare e Mjedisit se do të frenojnë dukuritë negative ndaj mjedisit për ka nevojë edhe për fonde të tilla, të cilat janë të të parandaluar ndërtimet që i janë bërë dhe i bëhen nevojshme e të domosdoshme. natyrës sonë si në zonat urbane, ashtu dhe në zonat Së pesti, e rëndësishme dhe parësore, sipas rurale. Para disa vjetësh e kishim Ministrinë e meje, mbetet ndërgjegjësimi i banorëve për vlerat Shëndetësisë dhe të Mjedisit, që natyrisht ka njëfarë mjedisore në tërësi. Mjedisi është dhe u takon të afërsie organike, por që nuk shkoi, prandaj dhe u gjithëve. Nga këtu duhet të nisemi, sepse mjedisin nda. Gjatë kësaj periudhe dëmtimet dhe e duam brenda familjes në shtëpi dhe kurrkush nuk shkatërrimet ndaj natyrës ishin të paimagjinueshme, kujtohet të pastrojë oborrin, a thua se është brezat që do të vijnë do të na gjykojnë, por do të komuniste kjo. duhen edhe shumë vjet për t’i rikuperuar ato. U Së gjashti, rol të rëndësishëm ka e duhet të prishën, u prenë e u dëmtuan sipërfaqe të mëdha japë media në vazhdimësi. Sensibilizimi që bënë pyjesh, plantacione të tëra vreshtash e blloqesh dru- ajo dhe indinjata që shprehin banorët ndaj rasteve frutorë ose ullishtesh. Me mijëra metra katrorë flagrante të publikuara janë fare pak.
1005 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Vetëm për vitin 1997 nga organet e shërbimit fillimit të mocionit: zoti Blushi, zoti Godo, zoti Kuqi, pyjor janë evidentuar afro 5500 raste kundërvajtjesh zoti Goçi dhe tani së fundi kujtohet dhe zoti Hasani. me një vlerë prej 232 milionë lekësh dhe rreth 131 Zoti Blushi milionë kundërvajtje penale, të cilat nuk janë gjykuar Kiço Blushi – Zoti kryetar i seancës, nuk do të e për pasojë nuk janë vjel as dëmtimet e bëra. Në flas më shumë se 2 minuta. këto raste ka nevojë për rritjen e shkallës së Një filozof i madh i këtij shekulli ka thënë se përgjegjësisë së drejtësisë në Shqipëri, e cila lë burrat e shtetit mendojnë për brezat e ardhshëm, shumë për të dëshiruar. E këtu duhet ta kërkojmë politikanët mendojnë për ditën e sotme. edhe një mangësi, edhe një gjynah që ka mjedisi. Ne jemi sjellë me mjedisin si armiq dhe sidomos Pra, nëse ka keqësim të mjedisit, kjo nuk duhet këta 10 vjet, dhe këta 10 vjet të tranzicionit mjaftojnë kërkuar tek organizimi i një ministrie të tillë, si që të shohim vendet fqinje dhe të kuptojmë se çfarë paraqitet e në çfarëdo emri të jetë ajo, sepse mund katrahure është bërë me mjedisin dhe politika të thuhet: çfarë autoriteti ka, për shembull, shqiptare, pavarësisht kush ka qenë dhe është në përfaqësuesi i mjedisit në KRRT-në e Tiranës për pushtet, nuk e ka kuptuar akoma dëshirën e madhe lejet e ndërtimit, që jepen anekënd kryeqytetit në të popullit tonë për t’u integruar në Evropë. Edhe prishje apo ndërhyrje në mjedisin urban? Asnjë. sikur ne të bëjmë legjislacion të mrekullueshëm, KRRT-ja vendos çfarë do kryetari i saj Brojka, i cili dhe sikur ky legjislacion të zbatohet, edhe sikur të vetëm mjedisin e qytetit ku është caktuar si kryetar qetësohet politika shqiptare, në qoftë se do të nuk e ruajti, por e keqësoi më keq se ç’ishte përpara vazhdojë ky ritëm i tmerrshëm i shkatërrimit dhe i tij. U desh ndërhyrja e Qeverisë këto vitet e fundit erozionit të natyrës, i shoqërisë dhe i kulturës (sepse për të rregulluar gjelbërimin e shkatërruar në Tiranë ndotje nuk ka vetëm në mjedis në Shqipëri, por ka nga kioskat anekënd saj. Por kjo nuk do të thotë që dhe në kulturë), atëherë askush nuk na pranon në ne të kënaqemi pse prishim nëpërmjet policisë së Evropës, sepse Shqipëria me këto ritme shkatërrimi ndërtimit, por të mendohemi si duhet të rregullojmë po bëhet një vend i pabanueshëm, jo vetëm duke u ndërtimet, sepse një ambientalist thotë: “Ne shpyllëzuar përditë, jo vetëm duke u shkatërruar abuzojmë me natyrën, sepse atë e shikojmë si një ujërat e ëmbla dhe të kripura me dinamit, jo vetëm komoditet që na përket. Kur ne do ta shikojmë duke u ndotur rrugët dhe tokat, por edhe duke e natyrën si një komoditet së cilës i përkasim, atëherë bërë një vend gati të pabanueshëm. Prandaj këtë mund të fillojmë ta duam dhe ta respektojmë atë.” problemin e mjedisit, duke e parë me një sy më të Si përfundim, gjykuar nga propozimi, mendoj se gjerë, siç e shikon bota evropiane, unë them se nuk ka dhe variante të tjera të cilat mund t’i paraqesin është keq që e diskutojmë dhe do të ishte mirë që shumë kolegë sot. Në këto kushte, ia vlen një studim këtë problem herë pas here ta ngrinim në instancat më i gjerë nga hallkat institucionale për të dëgjuar më të larta për të sensibilizuar ekzekutivin, sepse dhe ekspertë të këtyre fushave për opinione më të Shqipëria nuk do të ketë të ardhme, në qoftë se mbështetura. Sipas meje, organizma të tillë janë nuk ka mjedis të pastër. atribute të Qeverisë, duke mbështetur idenë e Falemnderit! nevojës për studime strukturore për organizime të Namik Dokle – Falemnderit! mundshme, por që me sa duket do t’i përkasin së Zoti Godo e ka fjalën. ardhmes jo të largët, sepse variantet do të ishin jo Sabri Godo – Besoj se nuk ia dal dot, zoti vetëm propozimi i paraqitur si Ministri e Mjedisit dhe nënkryetar, megjithatë po e provoj. Unë nuk e njoh e Turizmit, por dhe, për shembull, Ministria e Evropën Lindore, por jam i sigurt se ne jemi vendi Burimeve Natyrore ose Ministria e Ambientit dhe e më i papastër në Ballkan, për të mos e thënë Rregullimit të Territorit, siç e propozoi një nga të ndryshe. Unë do të përmendja një gjë këtu: aspektin nderuarit deputetë, ose Ministria e Tregtisë dhe ekonomik të problemit, që duket pak si jo i qëlluar. Turizmit e veçantë, por që do të ishin opinione të Edhe tani ka lajme, për shembull, se të sëmurë të dala spontanisht nga një shkallë empirike njohjeje shumtë dyndin spitalet, sidomos fëmijë. Kjo rëndon dhe jo mbi bazën e rekomandimeve ose përvojave Buxhetin e Shtetit, rëndon edhe buxhetin e qytetarit, të përfituara. kjo pengon turizmin. Gazetat shkruajnë se deti Falemnderit! Adriatik është i helmuar, tremben shqiptarët deri në Namik Dokle – Kam katër deputetë që kanë njëfarë mase, por sidomos janë shumë të kërkuar fjalën jashtë listave të paraqitura përpara vëmendshëm ndaj kësaj të huajt dhe pengojnë dhe
1006 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
investimet e huaja. Kush vjen të ndërtojë një gjë në Dhe nga kjo sëmundje nuk del dot pa i gjetur një vend ku sundon pisllëku? Dua të them se ky shkakun sëmundjes, e para, për kolegët që thonë është një problem që pengon zhvillimin ekonomik. “mos u merrni me shkaqet”. Unë habitem që këta Unë them se hapi i parë që duhet bërë është të kolegë, megjithëse kanë qenë përgjegjës e kanë mendohet që të vendoset një ligj i atillë që, kush drejtuar, kanë guximin e thonë të mos merremi me thyen me të vërtetë, paguan. Tani këtu shkatërrohen këto punë. pyetjet, e përmendën të gjithë sa folën dhe është E dyta, këtu në seancë nuk shoh asnjë të një dëm serioz, që për t’u rregulluar do të kërkojë Agjencisë së Mjedisit, nuk shoh asnjë të Ministrisë një brez njeriu a më shumë. Është dëmi më i rëndë së Shëndetësisë, të Ministrisë së Bujqësisë (po të që bëhet dhe nuk paguan njeri ose përditë kalojmë doni, dëgjoni; po të doni, mos dëgjoni, mund të dilni përpara shtëpive tona dhe shikojmë gjithfarë lloj dhe jashtë) dhe nuk shoh gazetarë. Gazetarët privatësh që venë e zënë kanalet e Lanës, ndërtojnë, merren me histori me mamuthë dhe nuk interesohen prishin ujësjellësit dhe asnjeri nuk kujtohet të thotë për mjedisin, që nesër mund të na mbysë. Se për se ky që prishi duhet ta rregullojë, të paguajë dhe këtë histori në vitet 1992–1997 mamuthi e ka fajin të dënohet. Unë them se hapi i parë që duhet faktikisht. Është një mamuth i madh, por dhe ndërmarrë është ky: të vendosim këtë rregull dhe ta problemi tani është i madh. Në qoftë se keni lexuar zbatojmë, pra ai që prish, të dënohet. kriminalistin amerikan Artus Bir, duhet ta keni Hapi i dytë është të marrim vesh se nga na vjen parasysh shprehjen: “Në qoftë se sheh kodra, male ky pisllëk. Po të shohësh kanalet anës rrugës, janë të zhveshura nga pemët, lumenj të turbullt, plehra të mbushura me makina të vjetra. Ose mund dhe t’i në rrugë, atëherë ai vend ka mafie”. Atëherë, po ju shohësh anës rrugës makinat e vjetra që oksidohen, pyes, zotërinj kolegë: kur filluan të zhvishen kodrat që unë nuk e di pse rrinë për vite të tëra atje, në Shqipëri? Besoj nga 1992-shi, apo jo? Kur ndërkohë që ka kërkesë që të eksportohen. Dëgjon lumenjtë filluan të merren nga shoqëritë anonime gjithfarë përgjigjesh, gjithnjë me ato mendime që u italiane? Besoj nga 1992-shi. Dhe këtu mamuthi nuk ka ikur koha, në vend që të pastrohet vendi. Edhe del pa përgjegjësi. plehrat që digjen gjithandej duke helmuar ajrin. Unë Falemnderit! them që këtë problem le ta studiojë Qeveria, ne nuk Namik Dokle – Zoti Hasani. kemi të dhëna të sakta statistikore dhe shkencore, Maksim Hasani – Shqetësimi juaj, të nderuar se përndryshe me të vërtetë njeriut mund t’i ngrihej kolegë, është me vend dhe nismën e zotërinjve qimja e kokës përpjetë. Ne vetëm dimë një gjë: ajo kolegë për këtë debat unë e përshëndes, ndonëse që nuhatim nuk është e pastër, ajo që shikojmë është shumë vonë, por populli thotë “më mirë vonë nuk është jetë, dhe nga kjo gjykojmë dhe mbi këtë se kurrë”. Me keqardhje deklaroj se vendi ynë i ngjan flasim. Nuk jam për atë që të bëhet kjo ministri, kjo një toke të djegur, hiri i së cilës ka pllakosur vendin ministri duhet të bëhet vetëm pasi Qeveria të thotë dhe është përhapur kudo në atë që ne e quajmë qartë si është gjendja dhe çfarë do të bëjë kjo mjedis. Tani që ky hi po mbulon mobiliet e dhomave ministri? Cilat do të jenë kompetencat e saj? A do tuaja luksoze, ju po bëni mirë që shqetësimin e bini të ketë brenda dhe pyjet, do të ketë dhe këtë, dhe në Parlament, pasi zonjat kanë shumë punë për të atë? Në mënyrë që Parlamenti ta dijë se votoi për pastruar kostumet ose pardesytë nga ky pluhur. Po një ministri e cila jep njëfarë sigurie për të dalë nga të jetë e mundur që të bashkëveprojnë të tria kushtet kjo gjendje me të vërtetë e padurueshme në të cilën e njohura biologjike për të mbirë një gjallesë: jetojmë dhe duket se do t’ua lëmë trashëgim dhe të lagështia, drita dhe ngrohtësia, patjetër që mikrobi i tjerëve. kancerit do të lulëzojë në shkallën sipërore. Vetë Falemnderit! këta njerëz, që e çuan në këtë gjendje vendin janë Namik Dokle – Zoti Kuqi. ata që e ndotën këtë mjedis dhe që me prezencën Sulejman Kuqi – Falemnderit, zoti Kryetar! e tyre e ndotin akoma. Unë nuk desha të flasë, se e di se debatet në Ne që flemë rrallë në Tiranë, zotërinj deputetë, përgjithësi janë si direktivat e dikurshme, megjithëse konstatojmë se ajrit nuk i mungon ozoni, por dhe ne kemi kaluar nga shoqëria e kolektivave në shoqëri oksigjeni i nevojshëm. Prandaj unë zoti Ylli, ju tjetër dhe dëgjoj dhe shumë kolegë që thonë “mos rekomandoj që të vini më shumë në Berat, sepse ju u merr me gjëra të thella”, “mos gjejë shkaqet” etj., ka mbërthyer anemia. E gjithë Shqipëria ndodhet etj. Por mjedisi është i sëmurë rëndë në Shqipëri. në reanimacion, gjithë shëndeti i popullit ndodhet
1007 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në reaminacion. Ligji i ekuilibrit biologjik i ka shtuar orë që jam kthyer nga Berati sot dhe për fat njerëzit shumë ujqërit, se ka dhe shumë gjah për ta. me të cilët jam takuar thanë se mali i Shpiragut po Falemnderit! pëson herë pas here një masakër nga dora e atij që Namik Dokle – Fjalën e ka zoti Goçi. diskutoi dhe përmendi emrin, sepse vazhdimisht Kristo Goçi – Falemnderit, zoti kryetar i shkruhet emri i Enver Hoxhës me gurë të mëdhenj, seancës! njerëzit e prishin dhe Maksi me shokët e tij përsëri Më lejoni që me kënaqësi zoti Kryetar dhe e shëmtojnë atë mal. Kjo është masakër ekologjike zotërinj të nderuar kolegë deputetë, të shpreh me që i bëhet atij pas masakrës që, sipas legjendës, sinqeritet kënaqësinë që ndiej si deputetë i këtij mali i Tomorit për xhelozi lidhur me kalanë, me të parlamenti, duke dëgjuar deputetë të krahut të djathë, bukurën kala, i ra me topuz Shpiragut, i cili i ruan si zotin Demi, zotin Shehu dhe ndonjë tjetër të flasin dhe sot e kësaj dite ato brazda. Por megjithatë ato në mënyrë konstruktive, edhe zotin Xhaferri, më falni, janë brazda natyrale, kurse brazdat e shkaktuara të vënë tulla për të ndërtuar Shqipërinë. Më në fund, nga Maks Hasani janë me të vërtetë të padurueshme. mund të themi se ndoshta kanë mbaruar sharjet Namik Dokle – Zoti Hasani, nuk bëhet kundër banale të krahut të djathë, që nuk janë dinjitoze për replikë. Zoti Hasani, vetëm një minutë. Parlamentin dhe po realizohet një opozitë me të Maksim Hasani – Zoti Ylli është yll, por jo yll i vërtetë moderne dhe konstruktive. kuq, kjo dihet. Kurse ne e kemi për nder që ta Në lidhje me problemin që po diskutojmë, për shkruajmë vazhdimisht fjalën “Enver”, që të kujtojmë të mos u vonuar, do të thosha se plazhet po se çfarë bëri Enveri, që njëkohësisht ju të thoni “na shkatërrohen vazhdimisht, vjedhja e materialeve plaçin sytë neve që nuk vazhdojmë rrugën e Enverit”. inerte nga shtretërit e lumenjve dhe nga plazhet është Ju falemnderit! një çështje e ditës. Pyjet janë ndoshta të prera në Namik Dokle – Zoti Aliko, në emër të Grupit të masën 60–70%, ndërtimet pa leje vazhdojnë në Partisë Socialdemokrate. mënyrë ritmike. Ekziston mungesa e trajtimit të Haxhi Aliko – Falemnderit! plehrave dhe mbetjeve industriale, ekziston mungesa Diskutimi im më tepër sesa në emër të grupit e përpunimit biokimik të ujërave të zeza dhe derdhja është personal, sepse edhe unë bëj pjesë në grupin e tyre e lirë në det. Ekziston mungesa e policisë e deputetëve që bën propozimin dhe, me thënë të turistike, ekziston mungesa e përgjegjësisë drejtën, e mora këtë vendim duke vlerësuar anën individuale për dëmin e kryer, ekziston mungesa e racionale të tij, sepse nuk do të më pëlqente fare psikologjisë bashkëkohore ekologjike në Shqipëri. që një çështje me përmasa të tilla siç është problemi Në qoftë se në Japoni për një letër të hedhur në i mjedisit, qoftë edhe për një moment të caktuar, t’i tokë gjobitesh 20 jenë, këtu nuk diskutohet hedhja shërbejë ndonjë qëllimi tjetër veç atij që ai përmban e letrave, por diskutohen të gjitha këto që thamë në thelbin e vet. Nuk më duket fort e goditur dhe e pak më lart dhe, në qoftë se të ardhurat kombëtare justifikuar që të theksohet se shkatërrimi i mjedisit për shumë shtete të botës deri në masën 80–90% në Shqipëri, si asgjëkund tjetër në botë, është bërë dhe ndoshta 100% vijnë nga turizmi, pra nga mjedisi me këto dhe me ato përmasa, me këta e me ata se pa mjedis nuk ka turizëm, atëherë le të fajtorë, sepse kam frikë se nuk i përgjigjet shumë mendojmë pak për vendin tonë, i cili është në një së vërtetës. Mjedisi ka qenë gjithnjë viktimë e zonë të tillë, që mund të pretendohet se është zonë procesit të zhvillimit të njeriut dhe, po të shikojmë turistike. Nuk ka pjesëmarrje në Evropë pa pasur historinë, të tëra vendet e kanë nga një periudhë të mjedis të kontrolluar, madje mjedis shumë të errët në historinë e tyre, kur mjedisi ka pasur kontrolluar. Solidarizohem me propozimin e shkatërrime vërtet katastrofike. Kështu që vetë kolegëve të mi deputetë për një ligj për mbrojtjen e procesi i zhvillimit, i emancipimit, patjetër duke mjedisit, që do të jetë një ligj i cili, në fund të fundit, dashur të arrihen disa objektiva që janë të është një ligj për atë ajër që thithim dhe ne deputetë domosdoshëm për jetën e njeriut, do të shoqërohet si gjithë populli dhe për atë tokë në të cilën çapitemi me cenimin e atyre pasurive natyrore, madje sot, çdo ditë me gjithë popullin. po qe se duam të jemi vlerësues objektivë, në vend Ju falemnderit! të parë për respektim të mjedisit janë ato pak vende Namik Dokle – Zoti Vejsiu ka një replikë me që kanë mbetur në botë ku njeriu jeton si dhjetë zotin Hasani. mijë vjet përpara, pra vetëm me gjueti dhe me çfarë Ylli Vejsiu – Unë, për koincidencë, kam nja dy gjen në natyrë. Vetëm ai nuk i ka prekur pyjet, se
1008 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nuk ka ndërtuar asnjë hekurudhë, nuk ka ndërtuar tranzicioni, i cili shoqërohet me të tëra këto që asnjë autostradë, nuk ka asnjë fabrikë për të shikojmë rreth e qark dhe që patjetër që ka impakte prodhuar dhe për të nxjerrë mbetje. Kështu që, po në mjedis. qe se duam një mjedis të tillë, kuptohet se duhet të Për ta përfunduar, mua më duket se miratimi i heqim dorë nga të gjitha këto që lakmojmë përditë. kësaj deklarate i tërheq vëmendjen Qeverisë për ta Ky është një fatalitet dhe të gjitha vendet e kanë studiuar me seriozitet këtë propozim dhe t’i gjejë kuptuar në një kohë që ajo çfarë kanë bërë me duart formën më të përshtatshme të saj, që vërtet të arrijë e tyre për zhvillim është shoqëruar edhe me këto objektivat që u prezantuan sonte këtu. Por, në fund pasoja. Të gjithë e dimë se çfarë solli industrializimi, të fundit, të mos kemi asnjë iluzion, mund të ngremë revolucioni industrial e në radhë, pastaj të gjitha të ministrinë më të fuqishme të Shqipërisë, me ministrin tjerat. Edhe në Shqipëri ato që ndodhën në regjimin më të aftë e me personelin që ta shoqërojë nga më e kaluar, sigurisht regjimi pati gabimet e fajet e veta, kompetentët, që do të sjellë rezultate shumë më të le t’i rritim sa të duam epitetet, por është dhe një e mëdha është pikërisht përpunimi i ndërgjegjes së vërtetë tjetër se, që të mund të zhvillosh një bujqësi njerëzve që ta respektojnë këtë mjedis. Pra, lipset që të ketë parametra të kohës, patjetër do të cenosh një angazhim i të tëra strukturave të kësaj shoqërie, mjedisin. 150 vjet përpara në Suedi pyjet ishin mbi që nga Qeveria e deri në individin e thjeshtë, që 70%, por ata, për të krijuar fermat, prenë pyjet. vërtet të ndërgjegjësohen, dhe këtu ka një fushë Kështu ka ndodhur në të gjitha vendet ku është rritur kaq të gjerë veprimi dhe të mos pandehim se do të popullata dhe ka dashur të ushqehet, patjetër në bëhet në një kohë të shkurtër. natyrë do të veprosh. Edhe në Shqipëri, për ta Pra, edhe një herë unë i ftoj kolegët ta votojmë krahasuar, kanionet e Drinit që nga Fierza e deri në këtë projektdeklaratë, me shpresën se me këtë Koman kanë qenë nga më të bukura që ka pasur seriozitet që ne u përpoqëm të tregojmë sot edhe natyra në Ballkan. Tani bëjmë pyetjen: bëmë mirë Qeveria do ta studiojë, për të arritur në një përfundim që bëmë një hidrocentral për të na dhënë dritë apo të pranueshëm prej të gjithëve, me shpresën se ai të ruanim atë kanion? Kësaj pyetje zor se mund t’i vërtet do të hedhë një hap përpara në drejtim të përgjigjesh në mënyrë të prerë. Janë nevojat ruajtjes dhe të respektimit të asaj ku ne jetojmë, njerëzore, që patjetër nga natyra do t’i marrim, se pra të pjesës së domosdoshme të jetës. edhe vetë njerëzit janë pjesë e natyrës. Falemnderit! U zgjata shumë në këtë lloj filozofie të thjeshtë Namik Dokle - Falemnderit, zoti Aliko! për të treguar se nuk ka asnjë arsye për ta politizuar, Zoti Dajçi, do të shprehni mendimin tuaj? për ta manipuluar këtë problem, i cili vërtet është Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! jashtëzakonisht serioz dhe në të tëra vendet, edhe Duke marrë në konsideratë mendimet e gjithë atje ku ne lakmojmë se janë në gjendje më të mirë, kolegëve në lidhje me mbrojtjen e ambientit, krijimin kanë halle të mëdha. Njëherë në Gjermani, në vitin e strukturave që do ta forcojnë luftën e Qeverisë 1994, lëvizja ambientaliste një nga argumentet që shqiptare për t’i ardhur në mbrojtje këtij ambienti, i përdorte kundër politikave të qeverive ishte se ka cili ndotet çdo ditë, po duke marrë shkas dhe nga zënë 8% të territorit të Gjermanisë me asfalt. Është prezenca, ose më mirë mosprezenca e asnjë anëtari vendi i parë në Evropë për infrastrukturë rrugësh, ku të Qeverisë në një debat që është bërë objekt çdo fshat lidhet me katër rrugë dhe ambientalistët diskutimi për muaj me radhë nga kolegët, nga ata luftojnë se çfarë i duam gjithë këto rrugë. 8%, pra 1/ që morën nismën, tregon se kjo qeveri nuk do ta 12 e gjithë sipërfaqes së Gjermanisë e ka zënë marrë në konsideratë këtë diskutim të kolegëve, se asfalti. Edhe ky është një problem i madh. Edhe ne kjo qeveri, kur t’i duhet, do të ngrejë dikastere, ashtu këtu kërkojmë të shtojmë autostrada, rrugë, po siç i ka ngritur dikasteret kur i janë dashur dhe i ka kuptohet: në dëm të mjedisit. Pra, gjëja racionale hequr prapë pa miratimin e Kuvendit. Mendoj se i për të cilën unë i mbështeta nismëtarët është gjithë ky diskutim do të jetë për televizion, do të pikërisht kjo: se vërtet ka ardhur koha që Qeveria jetë që opinioni publik atje poshtë të mendojë se dhe Parlamenti duhet të mendojnë se si ta nuk janë deputetët që merren me kontrabanda organizojnë punën në nivelin më të lartë (pra në dërrasash, që merren me shfrytëzimin e pyjeve, që Qeveri), që t’i dalin përpara një shkatërrimi të merren me tenderat e rrugëve, që shfrytëzojnë mëtejshëm, sepse ne po paguajmë një kosto që ambientet, ashtu siç doli nga diskutimi, por janë është e pashmangshme, dhe kjo kosto është vetë njerëz të tjerë që favorizohen, dhe kam mendimin
1009 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
se kjo qeveri, e cila nuk e vë ujin në zjarr për këtë gjenden vende ku mund të pushosh dhe mund të ambient, nuk do të marrë në konsideratë as këtë. ndiesh kënaqësi. Megjithatë, e vlerësoj nismën e kolegëve deputetë Shqipëria, pra nuk është e djegur, siç u tha këtu, që t’i dalim zot e ta mbrojmë ambientin, që ta nga ana mjedisore. kthejmë Shqipërinë në një vend me të vërtetë të Lidhur me propozimin që bëhet, ne jemi dakord pranueshëm nga të tjerët, por të pranueshëm në që Qeveria t’i kushtojë me tepër vëmendje çështjeve radhë të parë nga vetë ne. të mjedisit. Forma se si mund të bëhet kjo, është Falemnderit! një çështje që mund të diskutohet. Këtu na flitet Namik Dokle – Falemnderit! për një ministri, por mund të jetë komitet, mund të Zoti Jupe në emër të Grupit Socialist. jetë këshill kombëtar, mund të jetë i varur Hamdi Jupe – Të nderuar deputetë, drejtpërdrejt nga Qeveria, mund të mos jetë i varur Po shpreh mendimin në emër të Grupit nga Qeveria, por të jetë i varur vetëm nga Parlamenti, Parlamentar të Partisë Socialiste. sepse teoritë e mjedisit janë të ndryshme dhe disa Në radhë të parë, mendoj se çështjet e mjedisit thonë se Qeveria nuk mund ta mbrojë mjedisin, duhet nuk duhen politizuar dhe nuk duhen përdorur për të jetë një strukturë tjetër jashtë Qeverisë. Pra, fushatë elektorale, sepse mjedisi është një çati që, mendimet janë të ndryshme dhe unë mendoj se sot kur rrëzohet, na zë të gjithëve brenda. Pavarësisht ne nuk jemi të përgatitur për të kërkuar në një formë se çfarë qeverie do të jetë në pushtet, ne do të të prerë institucionin më të përshtatshëm që do të asfiksohemi të gjithë nga ajri i keq, nga sëmundjet vinte në udhë zgjidhjen e drejtë të çështjeve të etj. mjedisit. Është e vërtetë se problemet e mjedisit kanë Për këtë arsye, në emër të grupit unë propozoj dalë në plan të parë. Është gjë pozitive që miratimin në parim të deklaratës së paraqitur me Parlamenti po merret me to, kjo tregon se disa kërkesën për një riformulim të frazës ku kërkohet probleme të tjera më shqetësuese janë vënë në një ministri, me dëshirën që kësaj çështjeje t’i rrugën e zgjidhjes. Për shembull, nuk mund të flitej rikthehemi përsëri nga vjeshta e këtij viti, kur të kemi në vitin 1997 për probleme të mjedisit, atëherë do mbaruar me zgjedhjet. Atëherë, të thërrasim edhe të quhej një çmenduri të flisje për këto probleme, përfaqësuesit e institucioneve ekzistuese të mjedisit sepse kishte disa probleme të tjera më të mprehta. për të na dhënë argumente më të plota, dhe atëherë Mendoj se problemet e mjedisit nuk janë më vetëm më të ngeshëm dhe me më shumë argumente të probleme të ekologjistëve dhe të shoqatave vendosim nëse do të jetë e nevojshme një ministri, joqeveritare, por janë probleme të të gjithë një komitet kombëtar i mjedisit që do të varet direkt shoqërisë. Është fakt ajo që u tha se ne sot po nga Parlamenti, një agjenci e mjedisit që do të ketë humbasim miliona dollarë të ardhura, që mund të kompetenca të gjera ligjore, ose diçka tjetër. Për fitoheshin nga turizmi për arsye të mungesës së këtë arsye ju propozoj ta miratojmë në parim atij niveli mjedisor që duhet të jetë. Ne vlerësojmë deklaratën me ndryshimin që aty ku thuhet deklaratën e paraqitur nga deputetët dhe na vjen “kërkojmë ngritjen e një ministrie”, të themi “i mirë që ajo deklaratë është firmosur nga deputetë kërkojmë Qeverisë të vlerësojë më shumë se deri gati të të gjitha palëve. Ne e vlerësojmë punën e tani çështjet mjedisore”, diçka e tillë, mund ta vëmë shoqatave joqeveritare në drejtim të sensibilizimit edhe nivel dikasteri. Unë nuk dëshiroj t’i vë emër të opinionit, vlerësojmë dhe rolin e shtypit në sot, sepse, siç u tha, ne sot nuk kemi argumente denoncimin e atyre aspekteve negative të çështjeve të plota për t’i dhënë emrin institucionit që do të mjedisore. Gjendja nuk është vetëm për t’u vajtuar, ngremë. pra nuk është vetëm e zezë, siç u theksua këtu Falemnderit! nga disa shokë. Çështje të nevojave të biznesit kanë Namik Dokle – Falemnderit, zoti Jupe! Kam detyruar vetë shqiptarët që t’i rikthehen mjedisit. përshtypjen se dhe vetë deklarata nuk kërkon një Është e vërtetë se po shkatërrohen pyjet, po është gjë taksative, por kërkon sensibilizimin e opinionit e vërtetë gjithashtu se po ngrihen mijëra hektarë politik, opinionit publik, të deputetëve dhe të vetë vreshta, mollë, pjeshkë, dardhë etj., të cilat indirekt Qeverisë për ta studiuar këtë çështje dhe një miratim ndikojnë në përmirësimin e mjedisit. Është e vërtetë në parim, siç e thanë shumë deputetë. Do të gjithashtu se biznesi i turizmit po i rikthehet mjedisit përmend dhe atë që tha zoti Godo, për një punë më dhe unë kam kënaqësi të them se edhe në Shqipëri serioze për t’i dhënë një zgjidhje konkrete kësaj
1010 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
çështjeje. gjithë pushtetin e partisë së saj, kur ta kenë Po zoti Gjiknuri për procedurë. ndonjëherë atë, që edhe për 100 vjet të tjerë, po ta Lekë Gjiknuri – Në qoftë se do të kishte gjejnë ose verifikojnë, qoftë edhe për një majë pene mundësi, meqenëse nuk e kemi nëpër tavolina, të të paligjshme në emrin tim, të përdorin alternativat lexohej deklarata, se mund të ketë nevojë për e tyre më bashkëkohore, ruspën, tritolin, burgun etj. ndërhyrje. Ndërsa sikur ato magazina t’i kisha ose të më Namik Dokle – As ju që e keni firmosur nuk e gjendeshin ndonjëherë të ligjshme, deklaroj me keni. shumë kënaqësi se ia dhuroj zonjës Jozefinë sipas Lekë Gjiknuri – Për këtë variantin nuk kam parimit “i paguhen prurësit më të parë”. firmosur, se janë paraqitur dy variante. Zonjëza Jozefinë, andej nga Tepelena ka një Namik Dokle – Kush e ka paraqitur variantin e shprehje të urtë, që thotë: “Pamja të pret e mendja dytë? të përcjellë”. Jam shumë i sigurt se kështu ka Zoti Gjiknuri, unë flas gjithmonë për variantin që ndodhur dhe me ju. Ju kanë pritur nga pamja dhe ju keni firmosur ju dhe nuk vë në diskutim variante të kanë përcjellë nga mendja. tjera. Absolutisht! Ju falemnderit! Zoti Gjiknuri, stafi më njofton se nuk ka ndonjë Namik Dokle – Fjalën e ka zoti Kroqi. variant të dytë, edhe sikur të ketë variant të dytë, Mark Kroqi – Ju falemnderit, zoti Kryetar! nuk vihet në diskutim. Fshati Shto i Vjetër dhe komunat e rrethinave Kush është dakord për miratimin në parim të të Shkodrës kanë ndarë tokën sipas ligjit nr. 7501 deklaratës? Falemnderit! Ulini! Kundër? Nuk ka. që në vitin 1993. Në vitin 1997, 117 familjeve u është Abstenim? Nuk ka. Miratohet. zaptuar toka nga disa banorë të fshatrave Boriç i Mbyllet ky diskutim dhe mbarojmë me rendin e Vogël dhe Boriç i Madh, që i përkasin rrethit të ditës. Jashtë rendit të ditës kam edhe dy çështje: Malësisë së Madhe, me pretekstin se ua ka dhënë janë dy deputetë që kanë kërkuar të bëjnë nga një reforma e Enver Hoxhës që në vitin 1946. Sipërfaqja deklaratë. Ndërkohë desha të përgëzoj dhe një herë e tokës së zaptuar me dhunë është 100 hektarë. deputetin Cikuli, zonjën Keti Qosja, deputetin Reçi, Theksojmë faktin se banorët e fshatit Shtoj i Vjetër deputetin Jupe, deputetin Vejsiu, deputetin Demi, janë të pajisur me dokumentet përkatëse që në vitin deputeten Natasha Paço, deputetin Ahmetaj, 1995 dhe me tapitë dhe certifikatat e pronësisë që deputetin Përpali dhe deputetin Hoxha për përgjigjen në vitin 1998. Në vitin 2000 shteti u ka dhënë këtyre qytetare që i dhanë kërkesës që bëmë në Parlament familjeve 15 lekë për frymë ndihmë sociale. Kërkoj për dhurimin e gjakut për fëmijët talasemik. Kjo gjë nga ministri i Bujqësisë që ta marrë seriozisht vazhdon, është një çështje e hapur për të gjithë, problemin, sepse jo vetëm që nuk ka bërë asnjë edhe për stafin e Kuvendit, jo vetëm për deputetët. investim në këtë zonë, por ka injoruar shqetësimin Deputeti Dashamir Kamberi ka kërkuar të bëjë jetik të tyre. një deklaratë. Gjithashtu kërkoj nga ministri i Rendit Publik të Dashamir Kamberi – Deklaratë! ndërhyjë sa nuk është vonë në zgjidhjen e këtij burimi Përpara katër ditësh, zonja Jozefina Topalli në të madh konflikti në zbatim të ligjit nr. 7501. një takim me zgjedhësit në Tepelenë, sikundër e ka Ju falemnderit! për zakon partia e saj, ndër të tjera akuzoi, se është Namik Dokle – Falemnderit, zoti Kroqi! përsëri Dashamir Kamberi, kushëriri i zotit Malajt, Njoftojmë deputetët se seanca do të jetë nesër, që ka zënë në mënyrë të paligjshme magazinat e pra, siç kemi thënë edhe herë tjetër, do të punojmë Tepelenës. Shpreh keqardhjen për zonjëzën, se këtë edhe nesër, edhe pasnesër për ta mbyllur këtë sajim kaq të rëndomtë nuk e ka besuar kurrkush në sesion. Seanca e nesërme hapet në orën 17:00 dhe Tepelenë, as kryetari i degës dhe as pëdisti më i do të kemi këtë rend dite: fundit, por, meqë me zotin Malaj më ka nxjerrë 1. Përgjigje e pyetjeve të deputetëve Valentin kushëri, dhe pse nja dhjetë breza nuk kemi asnjë Palaj dhe Sandër Uldedaj drejtuar ministrit të lidhje, bile dhe gjeografikisht jemi shumë larg, Transporteve. atëherë unë pyes: po me veten vallë çfarë më ka 2. Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. nxjerrë zonja Jozefinë? 8410, datë 30.09.1998, «Për radion dhe televizionin Për sa u përket magazinave të marra “në mënyrë publik dhe privat në Republikën e Shqipërisë. të paligjshme”, unë autorizoj zonjën Jozefinë dhe 3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr. 8435,
1011 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
datë 28.12.1998, «Për sistemin e taksave në shumëpalëshe tregtare.” Republikën e Shqipërisë»” që i bashkëngjiten dhe 6. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime projektligjet e sotme që u shtynë. në ligjin nr. 8114, datë 28.03.1996, «Për sportin»”. 4. Projektligji “Për ratifikimin e protokollit të Lidhur me projektligjin e fundit kërkoj që ta anëtarësimit të Republikës së Shqipërisë në shikojë edhe Komisioni i Ekonomisë dhe Financave, marrëveshjen e Marakeshit, që themeloi Organizatën meqenëse një nga nenet ka të bëjë me një problem Botërore të Tregtisë” ekonomiko-financiar. 5. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së Ju falemnderit dhe mirupafshim nesër në orën rezultateve të raundit të Uruguait për negociatat 17:00!
E premte, 28.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi – Të nderuar deputetë, hapim nxisë kabinetin qeveritar që të përfshihet edhe seancën plenare. Në rendin e ditës sot kemi: rikonstruksioni i segmentit të vetëm që kalon në 1. Përgjigje e pyetjeve të deputetëve Valentin Shqipëri drejt porteve terminale të Durrësit e të Palaj dhe Sandër Uldedaj drejtuar ministrit të Shëngjinit? Transporteve. Zoti Ministër, tani sapo Parlamenti Shqiptar ka 2. Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. ratifikuar marrëveshjen “Për aderimin në Protokollin 8410, datë 30.09.1998, «Për radion dhe televizionin e Vilniusit të 3 qershorit 1999, që përmban publik dhe privat në Republikën e Shqipërisë»”. modifikimin e Konventës për Transportet 3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr. 8435, Ndërkombëtare Hekurudhore (COTIF)” të 1980. Sa datë 28.12.1998, «Për sistemin e taksave në e përgatitur është Qeveria shqiptare që t’i përgjigjet Republikën e Shqipërisë»”, që i bashkëngjiten dhe kushteve të kësaj marrëveshjeje e të përfitojë nga projektligjet e sotme që u shtynë. marrëveshja, që kjo të mos mbetet një marrëveshje 4. Projektligji “Për ratifikimin e protokollit të në sirtar? anëtarësimit të Republikës së Shqipërisë në Zoti Ministër, unë besoj se jeni në dijeni se marrëveshjen e Marakeshit, që themeloi Organizatën Shqipëria ka të vetmen linjë hekurudhore me botën Botërore të Tregtisë” nëpërmjet Hanit të Hotit, por ju e dini se kjo 5. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së hekurudhë nuk funksionon. Çfarë hapash konkretë rezultateve të raundit të Uruguait për negociatat ka ndërmarrë Qeveria gjatë 3 vjetve të qeverisjes së shumëpalëshe tregtare.” saj për riaftësimin e kësaj hekurudhe? Më 6. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime konkretisht, në çfarë periudhe kohore është në ligjin nr. 8114, datë 28.03.1996, «Për sportin»”. dëmtuar? Sa është vlera e dëmit të shkaktuar? A Fillojmë me pikën e parë, fjalën e ka zoti mendoni ju se urdhri i drejtorit të Hekurudhave i Uldedaj. datës 28.06.2000 për pushimin nga puna të të gjithë Sandër Uldedaj – (Ndërprerje incizimi) … e punonjësve të ruajtjes dhe mirëmbajtjes së linjës zhvillimit që zotëron aktualisht Qeveria shqiptare dhe do t’i shërbejë shkatërrimit të pjesës së mbetur? me shanset që ofron Pakti i Stabilitetit për Evropën Dhe pyetja e fundit: a mendoni se gjithë Juglindore në zhvillim të kësaj dege. Do të isha i indiferentizmi i treguar nga Qeveria që në momentet interesuar që të merrja informacion se sa projekte e shkatërrimit dhe mosmarrja e asnjë mase për për këtë degë transporti i janë paraqitur tryezës së parandalimin e shkatërrimit dhe riaftësimin e saj i paktit nga Qeveria shqiptare. Gjithashtu ditët e fundit shërben një politike të caktuar? kemi mësuar se ka një interesim të NATO-s për Këto që përmenda më sipër dhe të tjera që mund ripërtëritjen e transportit hekurudhor në Shqipëri. të shpjegoni ju janë shqetësimet dhe motivet që më Deshëm të dimë si është negociuar në këtë drejtim. shtyn t’ju kërkoj në këtë interpelancë. Marrëveshja e fundit për rikonstruktimin e linjës Skënder Gjinushi – Falemnderit! hekurudhore Mali i Zi–Kosovë–Maqedoni a duhet ta Zoti Ministër, ju e keni fjalën.
1012 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Sokol Nako – Falemnderit zoti deputet për kombëtare dhe të kërkesave të popullatës për këtë interesimin tuaj për këtë degë tepër të rëndësishme lloj transporti. të transportit dhe të ekonomisë së vendit në Ky objektiv strategjik do të realizohet nëpërmjet: përgjithësi. Unë jam përgatitur për t’iu përgjigjur atyre 1. Përmirësimit gradual të gjendjes së pyetjeve që ishin përfshirë në interpelancën tuaj: Cila infrastrukturës dhe superstrukturës hekurudhore, e është strategjia e Qeverisë për zhvillimin e cila konsiston në: transportit hekurudhor në Shqipëri? - mënjanimin sa më të shpejtë të traversave të Siç dihet, pas vitit 1990, si rrjedhojë e uljes së kalbura në tërësi; ndjeshme të prodhimit të përgjithshëm hekurudhor - kryerjen graduale të rikonstruksionit të linjave në tërësi në vend dhe në veçanti në industrinë e më kryesore dhe me trafik të madh; rëndë, të materialeve të ndërtimit, që përbënin afro - vendosjen graduale të sistemit kabllor të 2/3 e lëvizjes së mallrave në hekurudhë, si rrjedhojë telefonisë dhe të sinjalizimit; e liberalizimit të të gjitha llojeve të transportit, të - rinovimin tërësor dhe sa më shpejt të inventarit privatizimit me shpejtësi të transportit automobilistik të vagonëve të udhëtarëve dhe përmirësimit të dhe thithjes së disa mallrave të hekurudhës, është gjendjes së lokomotivave dhe të vagonëve të mallrave. shkaktuar një rënie e ndjeshme e trafikut të mallrave 2. Përmirësimit dhe zgjerimit të rrjetit në hekurudhë. hekurudhor, sidomos përgjatë Korridorit Tetë Për industrinë gjatë vitit 1997 janë transportuar Perëndim–Lindje. 2.23 herë më pak mallra dhe 6.5 herë më pak 3. Rritjes së efektivitetit të transportit hekurudhor udhëtarë se në vitin 1990. Ulja e vëllimeve të trafikut në tërësi. Uljes së numrit të punonjësve dhe të u shoqërua me përkeqësimin e ndjeshëm të komercializimit të aktiviteteve të transportit treguesve ekonomikë e financiarë dhe, për rrjedhojë, hekurudhor. me një mungesë të theksuar të fondeve për 4. Studimeve e futjes së formave të privatizimit mirëmbajtjen e infrastrukturës dhe të superstrukturës në transportin hekurudhor, qoftë dhe me konsulencë hekurudhore. Aktualisht disponohet një linjë të huaj. Lehtësimi nga kapacitetet e tepërta në hekurudhore me gjatësi të përgjithshme të linjës stacione, si: sheshe, magazina, linja etj. kryesore prej 447 km, pa përfshirë rreth 230 km 5. Hartimit të legjislacionit të ri hekurudhor në linja të dyta dhe degëzime hekurudhore, por që janë përputhje me rekomandimet e institucioneve me tregues shumë të ulët teknikë. Rreth 45% e ndërkombëtar, në të cilat shteti ynë është anëtar traversave janë jashtë të gjitha kushteve teknike dhe në zhvillimet konkrete në disa hekurudha më përbëjnë një problem serioz për sigurimin teknik të kryesore. lëvizjes së trenave. Shpejtësia e lëvizjes së trenave Në përputhje me objektivat dhe strategjinë e në këto linja është e ulët, sepse dhe mosha përcaktuar është parashikuar një planveprimi me tri mesatare e mjeteve hekurudhore, sidomos e faza: afatshkurtër për periudhën 2000–2003; vagonëve të udhëtarëve është mbi 35 vjeç. Ndërlidhja afatmesëm për vitet 2004–2005; afatgjatë për ajrore telefonike është shkatërruar tërësisht. Sistemi periudhën pas vitit 2006. i vetëm i sinjalizimit në hekurudhë, që rezulton në Gjatë fazës afatshkurtër parashikohen masat për linjën Tiranë–Elbasan është mjaft i dëmtuar. të përfunduar puna nëpërmjet rritjes së vëllimeve të Për përcaktimin e rolit të hekurudhës shqiptare transportit, përmirësimit të formave të biznesit dhe në kushtet e ekonomisë së tregut Ministria e marketingut, përmirësimit të legjislacionit dhe Transportit, me financim të Bankës Botërore, ka politikave tarifore dhe sigurimit të fondeve për kthimin mundësuar kryerjen e studimit nga një institut e gjendjes së infrastrukturës në parametra normalë irlandez, konkluzionet e studimit të të cilit u miratuan teknikë, sipas të cilave kjo hekurudhë, në fund të dhe me vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 428, fundit, është projektuar. Për këtë fazë është llogaritur datë 17 qershor 1996. Bazuar në perspektivën e se nevojiten rreth 25 milionë dollarë, por me gjithë paraqitur në këtë studim dhe në studimet e diskutimet me donatorët e huaj, edhe në kuadrin e mëtejshme të kryera, objektivi kryesor për këtë Paktit të Stabilitetit nuk është mundësuar sigurimi i fushë transporti është: rritja graduale e vëllimeve dhe këtyre fondeve. Megjithatë, në çdo takim të marrë e cilësisë së shërbimit të transportit të udhëtarëve me donatorët, por dhe që kemi organizuar me ta dhe të mallrave në rrjetin hekurudhor ekzistues në për këtë qëllim, e kemi ngritur dhe vazhdojmë ta përputhje me zhvillimin ekonomik të ekonomisë ngremë me forcë dhe me shumë profesionalizëm
1013 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
kërkesën për financim me destinacion transportin i linjës hekurudhore Shkozet – Tiranë me rreth 7.5 hekurudhor. Momentalisht jemi në bisedime me milionë dollarë me bashkëfinancim të kredisë së qeverinë italiane për sigurimin e një pakete ndihme qeverisë italiane, Bankës Botërore dhe qeverisë prej 6 miliardë liretash dhe gjithashtu në kuadrin sonë. Në kuadrin e nismës amerikane të Ballkanit rajonal po punohet intensivisht me Bullgarinë dhe të Jugut nga firma amerikane “Bekhter” është kryer Maqedoninë për zgjerimin e bashkëpunimit për studimi paraprak për të gjithë Korridorin e Tetë. Në Korridorin e Tetë transeuropian të transportit. këtë kuadër gjatë këtij viti do të importohet një Në këtë drejtim, synohet ndërtimi i linjës makineri universale, që do t’i shërbejë sektorit të hekurudhore Lin–Strugë, me qëllim që të mirëmbajtjes së linjave hekurudhore me vlerë prej mundësohet lidhja e Maqedonisë Jugore me portin rreth 850 000 dollarë. Është çështje javësh kur kjo e Durrësit. Kjo do të ndikonte pozitivisht në rritjen e makineri me rëndësi për hekurudhën do të jetë në trafikut hekurudhor, në përmirësimin e treguesve dispozicion të saj. Gjithashtu do të përfundojë brenda ekonomikë dhe financiarë të hekurudhave shqiptare. këtij viti projekti i radiokomunikimit për linjën Tiranë– Pak kohë më parë është nënshkruar një deklaratë Laç, Durrës–Pogradec–Vlorë, me vlerë prej 1.6 e përbashkët e ministrit të vendit tonë, e ministrit të milion dollarë, si dhe projekti i përmirësimit të Bullgarisë dhe ministrit të ish- Republikës Jugosllave sistemit të sinjalizimit në linjën Durrës–Rrogozhinë, të Maqedonisë, ku Korridori Tetë konsiderohet nga me vlerë 1.6 milion dollarë. Me ndihmën e qeverisë të tre si një korridor transporti më i gjerë sesa ai italiane dhe “Përpunime e Eksport Skrapi” është rrugor. Pra, duke përfshirë edhe transportin mundësuar importi i 26 vagonëve të transportit të hekurudhor ose mënyrat e kombinuara të transportit, udhëtarëve dhe janë përmirësuar pjesërisht kushtet një gjë e tillë është përfshirë dhe në projektin e e këtij transporti duke punuar në linjat Tiranë–Durrës, memorandumit të mirëkuptimit, që pritet të Tiranë–Shkodër, Tiranë–Pogradec, Tiranë–Vlorë. Po përfundohet së shpejti. ndiqet dhe rinovimi predual i vagonëve të transportit Gjatë fazës afatmesme parashikohet të udhëtarëve nëpërmjet eksportit të Skrapit, që modernizimi i mëtejshëm i linjës Tiranë–Durrës lidhur disponon vetë hekurudha shqiptare. me rinovimin tërësor të mbishtresës së linjës, Në këtë vit nëpërmjet fondeve të Buxhetit të përmirësimin e transportit të udhëtarëve në këtë linjë Shtetit dhe donatorëve të huaj do të importohen rreth dhe vendosjen e sistemit të ndërlidhjes dhe të 45000 traversa druri dhe do të vendosen në linjë sinjalizimit, për të cilat është i nevojshëm një fond 48000 traversa betoni të prodhuara në vend. Deri prej 20 milionë dollarësh. Gjithashtu gjatë fazës tani janë livruar ¼, pra 10000 traversa, që po afatmesme do të synohet që të kthehet rrjeti ynë vendosen në pjesët më të dobëta të linjës hekurudhor në një rrjet tranzit, duke e lidhur atë me hekurudhore, ndërsa janë të gjithë gjasat, duke parë Maqedoninë. ritmet e livrimit, që pjesa tjetër të livrohet deri në Gjatë fazës afatgjatë, pas vitit 2006, mendohet fund të vitit. Ky do të jetë një hap pozitiv, që do të që të realizohet modernizimi gradual i infrastrukturës ndikojë në përmirësimin sadopak të gjendjes tepër së të gjithë rrjetit sipas treguesve teknikë më të rënduar të linjave hekurudhore. Mendojmë se këto bashkëkohorë. Për këtë fazë kërkesa financiare ritme do të vazhdojnë edhe më tej, me synimin që parashikohet të jetë në masën 236 milionë dollarë. të plotësohet objektivi që brenda vitit 2005 të Për riaktivizimin dhe përmirësimin e hekurudhës, zëvendësohen të gjitha traversat e kalbura. të cilën Buxheti i Shtetit e ka mbështetur vazhdimisht Po punohet intensivisht për hartimin e me fonde, brenda mundësive të tij, por që kanë qenë legjislacionit të ri hekurudhor, i cili synon përafrimin gjithmonë në rritje nga viti në vit, për shembull, në e legjislacionit tonë me atë të vendeve të tjera të vitin 1999 u shpenzuan 167.1 milionë lekë investime Evropës. Aktualisht janë përkthyer dhe janë asorbuar nga 87 milionë që ishin shpenzuar në vitin 1998. një sërë ligjesh të vendeve më të zhvilluara dhe është Përveç investimeve nga Buxheti hekurudhat paraqitur nga Drejtoria e Përgjithshme e Hekurudhave shqiptare janë subvencionuar me 350–360 milionë një projektligj për transportin hekurudhor, i cili lekë në vit si subvencion për të mbuluar diferencën aktualisht është në procesin e shqyrtimit dhe të e çmimeve për transportin e udhëtarëve. Krahas diskutimit nëpërmjet drejtorive të specializuara të financimeve të Buxhetit përpjekje janë bërë gjatë Ministrisë së Transportit. kësaj kohe edhe me donatorët e huaj, mund të Në kuadrin e ristrukturimit të mëtejshëm të përmend disa nga realizimet, siç është rehabilitimi transportit hekurudhor dhe të rritjes së rentabilitetit
1014 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të tij, kemi përgatitur të gjithë dokumentacionin për projektmarrëveshjes së transportit hekurudhor dhe transformimin e Drejtorisë së Përgjithshme të rrugor. Pra, mund të përmend se për periudhën Hekurudhave në shoqëri anonime. Parashikojmë që 1992–1996 transporti hekurudhor ndërkombëtar nuk kjo procedurë të përfundojë shumë shpejt, sepse është kryer për motive politike, ndërkohë që jemi në fazën e regjistrimit si shoqëri aksionere pranë teknikisht ky transport ishte i mundur. gjykatës kompetente dhe në fazën e caktimit të Gjatë trazirave të vitit 1997 në linjën Shkodër– personave në organet drejtuese të kësaj shoqërie. Bajzë u shkatërruan rreth 12.5 km linjë kryesore Transformimi në shoqëri aksionere, në analogji me dhe 4 km linja të dyta në stacionin e Koplikut, së hekurudhat e shumë vendeve evropiane, mendojmë bashku me traversat, gjë që solli dhe bllokimin teknik se do të krijojë premisa pozitive në rritjen e të transportit hekurudhor, krahas problemeve që konkurrencës dhe në përmirësimin e treguesve kishin lindur politikisht. Njëkohësisht ndërprerja e ekonomikë e financiarë të transportit hekurudhor. linjës hekurudhore ka shkaktuar mosdërgimin e Megjithatë, deri tani problemet e veprimtarisë mallrave për rrethin e Shkodrës, dhe kryesisht të ekonomike të transportit hekurudhor po ndiqen me Malësisë së Madhe me hekurudhë që nga koha e kujdes dhe me vëmendje të veçantë nga ministria shkatërrimit të saj. Po ashtu dhe objektet e të cilën unë kam nderin të drejtoj dhe drejtoria e stacioneve në Vrakë, Koplik dhe Bajzë janë dëmtuar saj. shumë rëndë. Programi ekonomik i vitit 2000, brenda Nga studimet e kryera, që të gjitha disponohen mundësive të mbështetjes nga Buxheti, pranë Ministrisë së Transportit, rezulton se për subvencionet dhe investimet, është harmonizuar me riparimin e kësaj linje nevojitet një fond prej 5.5 objektiva strategjikë të hekurudhës, që synon të milionë dollarë, nëse do të rindërtohet një linjë e re mbajë raporte të drejta për rritjen e nivelit të pagave me parametrat e linjës së rinovuar Tiranë–Durrës, si dhe përmirësimin e kushteve të punës. ndërsa, po të zgjidhet opsioni i përdorimit të Njëkohësisht, duke pasur parasysh rritjen e treguesve materialeve të përdorura, me shina që disponohen të trafikut, si synim kryesor për këto probleme ne nga hekurudha, kostoja vete rreth 300 milionë lekë gjithmonë kemi zhvilluar ballafaqime me të reja. Megjithatë, në kuadrin e bashkëpunimit me përfaqësuesit e sindikatave të punonjësve të donatorë të huaj, siç u përmend dhe më parë, është hekurudhave dhe të konfederatës të transportit, duke kërkuar vazhdimisht rikonstruksioni i kësaj linje të shqyrtuar një për një dhe me seriozitet të gjitha shkatërruar, por deri më sot nuk është gjetur kërkesat e tyre, sidomos ato të shprehura në fundin mundësia e realizimit. I vetmi shkak që mund të e majit të vitit 2000. Kërkesat e tyre për rritjen e përmend është mosqenia atraktive e hekurudhës pagës 10% që nga 1 korriku e kemi pranuar, duke e në këta 10 vjetët e fundit për donatorët e huaj, për kushtëzuar me rritjen e vëllimit të trafikut, shkurtimin të investuar ashtu siç kanë investuar ata në e fuqisë punëtore dhe kursimin e lëndëve djegëse transportin detar ose rrugor. që konsumohen sot në hekurudhat shqiptare. Megjithatë, ky projekt do të ndiqet me shumë Lidhur me pjesën e dytë të pyetjes që përmbahej përparësi në të ardhmen, ku do të shihet mundësia në interpelancën tuaj, zoti deputet, lidhur me edhe buxhetore, me gjithë barrën e madhe që mban riaftësimin e hekurudhës Shkodër–Hani i Hotit si e Buxheti, për hekurudhat, duke pasur parasysh se vetmja hekurudhë që lidh Shqipërinë me Evropën, rezultatet financiare të këtij vitit parashikohen të jenë mund të sqaroj se kjo linjë hekurudhore, ashtu siç më të mira se të viteve të tjera. Një faktor tjetër që e përmendët dhe ju, është linja e vetme e rrjetit tonë është nxitës për riaftësimin e seksionit hekurudhor hekurudhor që e lidh atë me rrjetin ndërkombëtar. Shkodër–Hani i Hotit është dhe intensifikimi i Shfrytëzimi i kësaj linje ka filluar në vitin 1986 dhe marrëdhënieve me qeverinë aktuale të Malit të Zi, e në të janë transportuar maksimalisht 350000 tonë cila ka shprehur dhe ajo interesimin e saj në përgjigje në vit mallra në eksport dhe import. Në vitin 1992 të kërkesave tona të herëpashershme për vënien transporti ndërkombëtar hekurudhor është ndërprerë në efiçencë të linjës hekurudhore. Njëkohësisht pas si rrjedhojë e vendosjes së embargos ndaj ish- zgjidhjes së problemit të rikonstruksionit të rrjetit Republikës Federative të Jugosllavisë, embargo që hekurudhor dhe infrastrukturës tjetër të shërbimit zyrtarisht është shfuqizuar në dhjetor të vitit 1995 do të bashkëpunojmë me organet e tjera, si: dhe gjatë vitit 1996 janë ndërmarrë kontaktet e para doganat, rendi, mbrojtja e shëndetësia, për mbylljen me palën jugosllave për diskutimin e e ciklit të domosdoshëm për funksionimin e
1015 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
transportit hekurudhor ndërkombëtar. është strategjia e zhvillimit afatshkurtër, afatmesëm Përfitoj nga rasti të falënderoj publikisht dhe afatgjatë që ministri e shpjegoi më parë? punonjësit dhe drejtuesit e hekurudhave shqiptare, Qeveria shqiptare është përpjekur që në fillim, që punojnë në kushte jashtëzakonisht të vështira kur vendet e zhvilluara së bashku me Shtetet e dhe që gjithmonë kanë manifestuar përkushtim, që Bashkuara të Amerikës hartuan Paktin e Stabilitetit, është parë qartë edhe gjatë krizës së Kosovës, duke që ta quajë si një arritje të sajën, gjoja si një përballuar një rritje të menjëhershme të trafikut në mbështetje për këtë lloj qeverisjeje dhe politika e hekurudhë. Dhe ata përbëjnë një nga faktorët saj miope ka arritur deri në atë shkallë sa të fshehë kryesorë për optimizëm që përmirësimi i gjendjes dhe draftin për opozitën dhe deputetët e saj. Në tepër të rëndë në hekurudhat shqiptare të jetë tepër fakt, Pakti i Stabilitetit, sipas mendimit tim, nuk i shpejtë. është gjë tjetër veçse një marrëveshje mes integrimit Ju falemnderit! dhe ecurisë së reformave për vendet e Evropës Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! Juglindore. Janë organizuar disa tryeza për këtë pakt Uldedaj, ju e keni fjalën. dhe Qeveria shqiptare asnjëherë nuk ka shprehur Sandër Uldedaj – Falemnderit! vullnetin që të bashkëpunojë me opozitën, që të Unë e dëgjova me vëmendje zotin ministër dhe thithë mendimet e vlefshme të ekspertëve të saj, në mora një përgjigje të shkurtër dhe disi të përciptë. mënyrë që Shqipëria të përfitojë të shumtën e Dua t’i kujtoj zotit ministër se harron që qeveria po mundshme nga Pakti i Stabilitetit. Qeveria shqiptare hyn në vitin e katërt të qeverisjes dhe në këta vjet nuk u angazhua në këtë proces mirëkuptimi me përveç skandaleve dhe korrupsionit nuk mund të opozitën, sepse kishte frikë nga denoncimi publik përmend asnjë arritje. Unë prisja nga zoti ministër që opozita dhe Partia Demokratike, si forca kryesore se do të bënte me të vërtetë përshkrimin real të politike në vend, i kishin bërë për korrupsionin gjendjes tepër të mjerueshme që ka mbërthyer sot qeveritar; për pasigurinë në vend; për mosimpenjimin hekurudhat shqiptare. Hekurudha shqiptare ndodhet në zbutjen sadopak të varfërisë që ka mbërthyer sot në ditët e saj më të zeza, situatë kjo që vendin; për nivelin më të ulët të studimit të projekteve reflektohet drejtpërdrejt dhe në zhvillimin ekonomik që do të paraqiteshin, ku për disa projekte mungonte të vendit dhe në shkuarjen drejt eliminimit të fare edhe studimi i fizibilitetit; për numrin e paktë të transportit të udhëtarëve. Kjo situatë në hekurudhat projekteve, që numëroheshin me gishtat e dorës. shqiptare vjen si pasojë se Qeveria shqiptare, e Të gjitha këto që përmenda më sipër, janë elemente përfshirë në korrupsion, si në të gjitha fushat, edhe shumë të domosdoshme për të konkurruar me në këtë fushë nuk ka qenë në gjendje të sigurojë vendet pjesëmarrëse të këtij pakti. mbështetje financiare, që të investojë në këtë degë E njëjta situatë, zoti Ministër, ka qenë edhe në të transportit. Si mund të priten financime për dikasterin tuaj. Unë ju dëgjova shumë me vëmendje, hekurudhën shqiptare kur në korrupsion është i por angazhimi i dikasterit tuaj në lidhje me këtë zhytur edhe ky ministër, i cili akoma nuk ka marrë problem lë shumë për të dëshiruar. Në raportet e përgjigjen nga drejtësia? Si mund të priten financime Qeverisë pas tryezave të paktit, të cilat është kur me fondet e akorduara nga Buxheti i Shtetit munduar që t’i paraqesë si të suksesshme, për abuzohet? Për shembull, në stacionin hekurudhor transportin hekurudhor shkruhen vetëm dy reshta, të Shkodrës bëhet rikonstruksioni dhe tani sapo ka por, ndonëse Qeveria nuk shfaq angazhimin, i rënë shiu i parë udhëtarët janë të detyruar të shqetësuar është i gjithë opinioni brenda dhe jashtë qëndrojnë me çadra mbi kokë. Si mund të ndërpriten vendit, i cili çuditet me gjendjen në të cilën është financimet kur ka mbi tre vjet që nuk vihet dorë në katandisur hekurudha shqiptare. mirëmbajtjen e linjave dhe treni është i detyruar të Sipas analistëve më të dëgjuar të rajonit, ecë me shpejtësinë e një këmbësori? rimëkëmbja e Shqipërisë nuk mund të mendohet Natyrisht, kjo situatë bie mbi kurrizin e pa ripërtëritjen e infrastrukturës në përgjithësi e në qytetarëve shqiptarë, të cilëve hekurudha shqiptare veçanti të transportit hekurudhor. Ekspertë evropianë nuk është në gjendje t’u sigurojë as edhe kushtin dhe aziatikë të këtyre fushave kanë arritur në këtë më minimal për udhëtim. Pasiguria e rendit gjatë përfundim: se qysh në kohët e lashta e deri në ditët udhëtimit bënë të mundur që persona të ndryshëm e sotme pjesa më e madhe e rrugëve tregtare, të ndalojnë trenin vend e pa vend, sikur të jetë strategjike të Ballkanit konvergojnë në portet shërbimi urban në qytet. Natyrshëm lind pyetja: cila shqiptare për të marrë dhe shkarkuar mallra të
1016 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Lindjes ose të Perëndimit. Sipas tyre, kjo të hekurudhave, e cila është anëtare me të drejta të shpjegohet me faktin bindës se nga i gjithë bregdeti plota në Shoqatën Evropiane të Inxhinierëve të lindor i Adriatikut, portet shqiptare gjendjen në Hekurudhave. Sipas informacioneve që kemi, vendkalimet më të shkurtra të këtij deti nga i gjithë Qeveria shqiptare nuk u ka dhënë vlerësimin e Gadishulli Apenin. Me këtë arsyetim shpjegohet merituar këtyre inxhinierëve dhe është paraqitur në angazhimi disavjeçar i romakëve për ndërtimin e vijës tryezën e Paktit të Stabilitetit pa projekte konkrete, “Egnatia” Romë–Kostandinopojë. Kështu duhet të pa studime fizibiliteti dhe për pasojë nuk ka pasur kuptohet dhe motivi që i shtyu tregtarët e Shkodrës rezultate. Ju në të ardhmen duhet të angazhoheni të sponsorizojnë projektin e hekurudhës Shëngjin– dhe t’i inkurajoni këta inxhinierë në ndërtimin e Shkodër–Prizren, punimet e së cilës u ndërprenë projekteve dhe të hiqni dorë nga lufta politike. në vitin 1872, dhe sipërmarrja e dytë e këtij projekti Inxhinierët projektues kanë bërë projekte respektive nga Perandoria Austo-Hungareze 1916 –1918, për linjat hekurudhore që lidhin Shqipërinë me punimet e së cilës do t’i kryenin 60000 robër lufte. Kosovën, Maqedoninë dhe Greqinë, duke bërë dhe Sipërmarrja madhore e vijës “Egnatia” Lindje– studimet e fizibilitetit, studime që, po të ishin Perëndim nga romakët e vjetër dhe hekurudha paraqitur në tryezën e paktit, patjetër do të ishin Shëngjin–Shkodër–Prizren nga austro-hungarezët vlerësuar. shërbejnë si shembull kuptimplotë për t’u imituar Zoti Ministër, kohët e fundit vendet fqinje, Mali i 100% nga Qeveria shqiptare. Ashtu siç vepruan të Zi, Kosova dhe Maqedonia, kanë nënshkruar një huajt, edhe ne sot duhet të bëjmë përpjekje për të marrëveshje për rikonstruktimin e linjës hekurudhore kthyer portat e bregdetit shqiptar në terminale të ndërmjet këtyre vendeve, ndërsa Qeveria shqiptare rrugëve kryesore Lindje–Perëndim, Europë Qendrore çfarë ka bërë në këtë drejtim? Është për t’u theksuar dhe të pellgut të Mesdheut. Fatkeqësisht, prirja e se ajo vazhdon natën e gjatë të gjumit. Ka fjetur qeverisë së sotme për të deformuar zhvillimin e gjumë në kohën kur u shkatërrua segmenti infrastrukturës për hir të biznesit politik të imponuar hekurudhor Shkodër–Hani i Hotit, megjithëse unë e dhe marrëveshjet politike mashtruese e kanë kam ngritur këtë problem këtu në Parlament. Në ndërruar kahjen e natyrshme të këtyre rrugëve drejt atë kohë asnjë masë konkrete nuk u ndërmor nga kepit jugor të rajonit të Ballkanit, që dihet se nga Qeveria për parandalimin e këtij shkatërrimi. Edhe diktati i hekurt i gjeopolitikës rajonale prej vitesh në periudhat e mëpasme asnjë hap konkret nuk u është dënuar për të vuajtur izolimin tokësor nga bë nga Qeveria për riaftësimin e këtij segmenti. Edhe shtetet përreth. në tryezën e Paktit është parë me një nënvlerësim, Zoti Ministër, degës së korridorit Igumenicë–Mal duke u përmbledhur vetëm me dy reshta. Në raportin i Zi e ashtuquajtura “dalmatojonike’, shteti grek, me e Ministrisë së Transporteve të janarit 2000 shkruhen qëllim për të dalë nga izolimi, i ka dhënë drejtim vetëm dy reshta se “duhet të rehabilitohen 11 km verior. Fakt ky që nxjerrë në pah ndryshimin rrënjësor linjë hekurudhore me një vlerë 2.5 milionë eku”. Por nga prirja e ministrisë që ju drejtoni për t’i çuar rrugët ajo çfarë na bënë më shumë përshtypje është se kryesore drejt Jugut. Në mënyrë të veçantë ka në prioritetet e Qeverisë kjo linjë hekurudhore është tërhequr vëmendjen deformimi i palogjikshëm i renditur e fundit. Shihen si prioritet i Qeverisë lidhjet Korridorit të Tetë drejt Igumenicës dhe trajtimi hekurudhore të reja, për të cilat ende nuk janë bërë neglizhues i hekurudhës së vetme që lidh Shqipërinë projektet respektive dhe lihet pas dore një linjë me Ballkanin dhe Evropën nëpërmjet Hanit të Hotit. ekzistuese. Si mund të shpjegohet një qëndrim i Zoti Ministër, unë nuk do t’ju vlerësoj për njohjen tillë i Qeverisë, që lë në mëshirën e fatit një linjë që keni për transportin hekurudhor, por shoh me hekurudhore që lidh Shqipërinë me Evropën, e cila vend që t’ju kujtoj se rajoni që unë përfaqësoj në për nga rëndësia ekonomike krahasohet me portet Kuvend kurrë nuk i harron udhëzimet e çmueshme më të rëndësishme të vendit? Edhe më shqetësues të diplomatit anglez Spenser dhe të konsullit austriak bëhet fakti me veprimet e fundit të drejtorit të Borovica në vitin 1858 për rëndësinë e lidhjes së hekurudhave, i cili me vendimin e datës 28.06.2000 portit të Shëngjinit dhe portit brendatokësor të lë në mëshirë të fatit pjesën e padëmtuar të kësaj Shkodrës me shtetet e Evropës Qendrore që nuk hekurudhe, atë Bajzë–Hani i Hotit, duke i pushuar lagen nga deti nëpërmjet linjës hekurudhore. nga puna të gjithë punonjësit e mirëmbajtjes së këtij Ju, zoti ministër, duhet ta dini se në Shqipëri sektori. është krijuar dhe funksionon shoqata e inxhinierëve Zoti Ministër, janë veprimet e njëpasnjëshme të
1017 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Qeverisë që në mbarë opinionin është krijuar kompozimit politik “Aleanca për shtetin” nuk është përshtypja se kjo hekurudhë nuk do të bëhet më në gjendje më të nxjerrë vendin nga kriza e për punë. Ju duhet ta dini se segmenti nga stacioni përgjithshme e sigurisë politike dhe ekonomike që i Bajzës deri në kufi është në gjendje pune, gjithashtu e ka mbërthyer. Përvoja e deritanishme ka treguar është e padëmtuar linja telefonike si pjesë përbërëse se edhe çdo ditë po të ndërrohet qeveria, fidanishtja e kësaj hekurudhe Bajzë–Tuzë, e cila kushton që rrit këta ministra është e infektuar rëndë nga miliona dollarë. Kjo lidhje deri në Bajzë mund të sëmundja kanceroze e korrupsionit dhe vendi do t’i vihet në punë me pak shpenzime, prandaj si mund drejtohet greminës. të justifikohet nga ana juaj lënia në mëshirë të fatit Ju falemnderit! të kësaj linje? Shqetësimi është i dyfishtë, në radhë Skënder Gjinushi – Po, zoti Ministër. të parë rehabilitimi dhe vënia në punë e kësaj Sokol Nako – Unë ju falënderoj edhe një herë hekurudhe, por edhe mosflakja në rrugë e këtyre për interesimin tuaj, por më duhet të shpreh punëtorëve. Qeveria ku ju bëni pjesë u pati premtuar keqardhjen, sepse interesimi juaj, njëkohësisht dhe shqiptarëve se “do t’ju hapim vende të reja pune”, përvoja ime e parë parlamentare errësohet me një por në fakt kjo qeveri ka hapur vende pune vetëm replikë të parapërgatitur ndaj përgjigjes sime, që e për kryeministra, ministra dhe badigardë, ndërsa ka paragjykuar atë përpara se t’ju bëhej juve e njohur, njerëzit e thjeshtë vetëm t’i drejtohen Otrantos, që për mendimin tim është tepër e rënduar me shumë prej të cilëve kanë përfunduar në fund të detit. konsiderata të politizuara, spekulative, që nuk kanë Zoti Ministër, Parlamenti Shqiptar ka nënshkruar asgjë të përbashkët as me realitetin, as me personin marrëveshjen “Për aderimin e Shqipërisë në tim, as me Ministrinë e Transportit, as me Qeverinë Protokollin e Vilniusit të 3 qershorit 1999, që përmban shqiptare dhe më duhet të konstatoj se janë shprehje modifikimin e Konventës për Transportet të një mentaliteti të vjetruar dhe aspak teknik. Ndërkombëtare Hekurudhore (COTIF)” të vitit 1980. Megjithatë, jeni i mirëpritur, qoftë dhe në Ministrinë A mendoni ju se duke flakur njerëzit në rrugë, e Transporteve. Unë shpreh gatishmërinë se, në punonjës të trajnuar në fushën e hekurudhave, do qoftë se ka një interesim të sinqertë për sqarimin e të jeni në gjendje të përfitoni nga kjo marrëveshje, problemeve të transportit në përgjithësi dhe të pasi vendet evropiane kanë eksperiencë në këtë hekurudhës në veçanti, unë jam në dispozicion. drejtim? Këtë shqetësim nuk e kam vetëm për Ju falemnderit! punonjësit e sektorit të Bajzës, por edhe për ata Skënder Gjinushi – Ju falemnderit, zoti Nako! inxhinierë që kanë hedhur themelet e hekurudhës Vazhdojmë, atëherë, me pyetjet e zotit Palaj. shqiptare. Po, zoti Palaj. Ndërsa për pyetjen e fundit që ju drejtova në Valentin Palaj – Zoti Kryetar, u bë odise kjo parashtrimin tim se gjithë indiferentizmi i treguar nga puna ime. Është hera e tretë që interpelancat kërkoni Qeveria qysh në momentet e shkatërrimit dhe të m’i ktheni në pyetje. Ju kam dorëzuar më datën mosmarrja e masave për riaftësimin e së vetmes 20.06.2000 interpelancën, keni pretenduar se nuk linjë hekurudhore që lidh Shqipërinë me Evropën i është ministri, por se e ka kthyer përgjigjen. E kam shërben një politike të caktuar, unë do ta argumentoj paraqitur dhe një herë tjetër dhe përsëri si më poshtë: interpelancën ma ktheni në pyetje. Por saktësisht Qeveria socialiste ose më mirë të themi po ju them se vetëm 7 minuta kohë do të ha me koalicioni qeveritar “Aleanca për xhepin”, ka ndjekur këtë. një politikë ndaj pjesës veriore të Shqipërisë, duke i Skënder Gjinushi – Dakord, shtatë minuta ju ndërprerë lidhjet si rrugore, ashtu dhe hekurudhore takojnë dhe për pyetjen, kështu që nuk ka problem. me vendet fqinje. Unë e di se nuk ju shkon për shtat Valentin Palaj – Unë e kam kërkuar ministrave dhe sekserëve të tyre mbajtës së interpelancë. ekskluziviteteve të naftës, të hekurit e artikujve të Skënder Gjinushi – Nuk e kuptoj, merreni me tjerë, që këta artikuj të hynë në rrugë hekurudhore emrin apo me përmbajtjen? ose të hyjnë nga vende të tjera, sepse nuk do të Valentin Palaj – Të nderuar kolegë deputetë, arrinin fitimet e dëshiruara. Ka njerëz që besojnë se Zoti Ministër, e kërkova këtë interpelancë, sepse ky diskriminim vjen si rezultat se Veriu i Shqipërisë zona ime është i vetmi rajon i Shkodrës, ku në tre me në krye Shkodrën kanë votuar çdo herë për vjetët e qeverisjes së koalicionit të majtë nuk është Partinë Demokratike. Qeverisja e tanishme e bërë asgjë për infrastrukturën rrugore, çdo gjë ka
1018 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbetur në vend dhe nuk është shtruar asnjë bëj unë dhe këtu gjithë deputetët, kur kanë pyetur kilometër rrugë e re. Dhe aty ku është punuar për për zonën e vet, u është quajtur pyetje dhe jo riparime rrugësh cilësia ka qenë shumë e dobët dhe interpelancë, megjithatë zoti Ministër urdhëroni. rrugët janë dëmtuar përsëri. Ju kujtoj se vetëm Përgjigjuni pyetjeve që keni marrë zyrtarisht. drejtuesit e automjeteve të rrethit Shkodër, që sipas Sokol Nako – Ju falemnderit! të dhënave zyrtare janë 12.800, për tre vjet kanë Falemnderit dhe juve për interesimin tuaj, sepse paguar taksë, vlera e së cilës është e barabartë me pa dyshim infrastruktura rrugore është pjesa më e shtrimin e 20 km rrugë të re me parametra rëndësishme e infrastrukturës. Ky interesim juaji bashkëkohorë. Pra, është vjelë taksa ndërsa për është tepër i drejtë dhe përkon me atë interesim rrugët dhe për semaforët nuk përgjigjet shteti. tepër serioz dhe tepër të sinqertë, gjithnjë në rritje, Gjithashtu Qeveria i jep miliona lekë ndërmarrjes të Qeverisë shqiptare. Desha t’ju sqaroja se sipas së rrugëve për rajonin e Shkodrës dhe rrugët janë vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 251, datë në gjendje katastrofike. Lind pyetja: a kontrollohen 28.05.1999, në qershor të vitit të kaluar është bërë ndonjëherë nga ministria që ju drejtoni se ku shkojnë ndarja e rrugëve kombëtare nga ato rurale. Rrugët këto para? Sa është shuma e dhënë për vitin 2000 rurale kanë kaluar në varësi dhe në administrim të për drejtorinë e rajonit të Shkodrës? Në datën 16 pushtetit lokal, kështu dhe financimet për investime qershor u bë bujë e madhe në mediet shtetërore në mirëmbajtjen e tyre janë kompetencë e Ministrisë për shtrimin e rrugës së Velipojës, për të cilën pati së Pushtetit Lokal. premtuar Kryeministri, zoti Ilir Meta, në takimin e tij Në komunat e lartpërmendura Velipojë, Dajç, në datën 23 maj në qytetin e Shkodrës. Pas Bërdicë dhe Ana e Malit në varësi të Drejtorisë së kërkesës sime për interpelancë dhe në takimin me Përgjithshme të Rrugëve, që është natyrisht në drejtorin e Përgjithshëm të Rrugëve, ku paraqita varësi të ministrisë që kam nderin të drejtoj, është gjendjen e punimeve, ju së bashku me zotin Ilir Meta rruga turistike, harku i Bërdicës dhe Velipojë me keni bërë një kontroll. Çfarë rezultoi për punën e gjatësi 28 km. Gjendja e kësaj rruge pak kohë më bërë? Ku shkuan 700 tonë asfalt-beton? Si ministër parë nuk ishte aspak e mirë, por me masat që ka i ri, a mund të na flisni për perceptimin e zhvillimit marrë Drejtoria e Përgjithshme e Rrugëve në të infrastrukturës rrugore në Shkodër dhe në veçanti bashkëpunim me drejtorinë rajonale të Shkodrës të katër komunave të zonës sime elektorale, e cila është përfunduar riparimi më elementar për zgjidhjen është dhe zonë turistike? Kërkojmë nga ana juaj në e problemeve më emergjente për të mundësuar të këtë interpelancë të na informoni për to më paktën kalueshmërinë normale të automjeteve. saktësisht? Shpenzimet e këtyre riparimeve, që u kryen në një Falemnderit! kohë të shkurtër, brenda dy ditëve, kapin shifrën Skënder Gjinushi – Tani a ka mundësi të 6.5 milionë lekë, të destinuara vetëm për mbylljen e lexosh atë që ke depozituar zyrtarisht? gropave dhe jo miliona dollarë, siç është paraqitur Valentin Palaj – Unë atë lexova. disa herë në mënyrë të pasaktë në publik. Unë Skënder Gjinushi – (Ndërprerje incizimi)…. dhe personalisht me një grup specialistësh e kam veçanërisht i asaj rrugore në zonën time elektorale, kontrolluar punën e bërë nga drejtoria rajonale e ku përfshihen komunat Velipojë, Dajç, Bërdicë dhe rrugëve të Shkodrës, ku është konstatuar se raport, Anë e Malit. Cilat janë politikat e zhvillimit të midis sasisë së fondeve të harxhuara për natyrën e infrastrukturës në këtë pjesë, e cila është nga më punës, destinacion të cilin kishin këto fonde dhe të populluarat dhe me shumë potencial bujqësor e gjatësinë e këtij akti rrugor, cilësia ka qenë e turistik në rrethin e Shkodrës? Tani i thua më fol për kënaqshme, por nuk duhet harruar edhe një herë Shkodrën, më fol për këtë, më fol për atë. se bëhet fjalë për riparime emergjente, që së pari Valentin Palaj – I takon zotit ministër të japë duhen kryer rregullisht dhe së dyti, janë bërë në përgjigje. akse rrugore, që kanë qenë për vite të tëra të Skënder Gjinushi – Po, por ministri do t’i pamirëmbajtura. Megjithatë, në shtesë të këtyre përgjigjet pyetjes që i ke bërë. fondeve që sapo përmenda, në zonën e Velipojës Valentin Palaj – Po, për këtë pyetje do të flasë janë programuar për këtë vit investime me vlerë 6.1 konkretisht, për rrugën e Velipojës dhe të Anës së milionë lekë, që parashikohet të mbulojnë rreth 800 Hotit, që janë në zonën time elektorale. metra linearë riveshje në zonat më të dëmtuara të Skënder Gjinushi – Ju lutem, interpretimin e këtij aksi, të cilat nuk u riparuan gjatë fazës së
1019 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
riparimit për mbushjen e gropave dhe të keni bindjen kuotën e arnimit të disa gropave. E kam theksuar se kjo do ta përmirësojë ndjeshëm gjendjen e këtij edhe dy herë të tjera këtu në Parlament me ish- segmenti. ministrat e mëparshëm se rrugët më të rëndësishme Gjithashtu edhe në të ardhmen fati i akseve për Shkodrën e zhvillimin e saj janë rruga e Velipojës rrugore që bëjnë pjesë në zonën tuaj elektorale nuk dhe ajo e Muriqanit. Për këto dy rrugë ka projekte është jashtë vëmendjes, sepse janë përgatitur të sakta dhe theksoj se për rrugën e Velipojës janë projekte dhe po bëhen përpjekje për sigurimin e paguar nga shteti 8.2 milionë lekë të reja për fondeve për investime. Kështu, për shembull, për projektet, të cilat mbahen në sirtar. Këto projekte eliminimin e problemeve në urën e Gjolulit janë janë bërë nga vendas dhe të huaj, por ruhen në planifikuar fonde prej 400000 lekë për të bërë sirtarët e drejtorisë rajonale të Shkodrës dhe studimin brenda këtij viti. Natyrisht, për ndërhyrjet Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve. Velipoja është në ura gjithmonë kërkohet një studim paraprak, në një nga perlat e Veriut të Shqipërisë për turizëm. mënyrë që ndërhyrja të jetë efiçente. Gjithashtu unë Që të zhvillohet një rajon, elementi bazë është mund të përmend se kjo është reale, sepse në lidhje infrastruktura, ku primare është infrastruktura me këtë studim jemi në fazën e tenderimit për rrugore. Po cili është realiteti i kësaj rruge? Gjendja përzgjedhjen e firmës që do të ngarkohet me këtë e saj është e mjerueshme, duke u nisur nga detyrë projektuese. ngarkesa që ka, e cila vjen pas rrugës së Durrësit Njëkohësisht në inventarin e Drejtorisë së në periudhën e plazhit. Një rrugë e ngushtë dhe e Përgjithshme të Rrugëve në këtë zonë që ju mbushur me gropa në të gjithë gjatësinë e saj, në përmendët është dhe rruga e Muriqanit, me një hyrje të Velipojës, në Backë dhe në qendër të gjatësi prej 8 km, që shkon deri në pikën e kalimit Velipojës. Në takimin që pati Kryeministri, zoti Ilir kufitar. Deri në vitin 1999 janë kryer investime prej Meta, në Shkodër më 23 maj premtoi se rruga e 10 milionë lekësh, ku natyrisht burim i vetëm ka Velipojës do të bëhej e re. Një titullar, specialist qenë Buxheti i Shtetit dhe me to janë kryer riparime nga zona ime, duke u mburrur për këtë tha “sa të të pjesshme. Kjo është e kuptueshme për vetë përfundojë rruga do t’i vëmë emrin rruga ‘Ilir Meta’”. sasinë e këtyre fondeve që janë alokuar. Edhe për Më 16 qershor filloi puna për riparimin e saj, u këtë rrugë janë përgatitur projektet dhe preventivat bllokua plotësisht trafiku, ishin planifikuar 700 tonë, për rikonstruksionin e plotë dhe rezultati i këtyre sipas deponimit në mediet lokale nga drejtorisë projekteve dhe preventivave është shuma prej 360 rajonale. Çfarë u bë në realitet? U punua tamam si milionë lekë, që është e nevojshme për kryerjen e në ditën e Enverit. U mbushën disa gropa, u shtrua rikonstruksionit të plotë, por natyrisht brenda një urë me gjatësi 115 metër në hyrje të Velipojës mundësive të Buxhetit të Shtetit po përpiqen që të dhe asgjë më tepër. Cilësia e punimeve u bë jashtë gjenden mundësitë për investime. Natyrisht, dua t’ju të gjitha parametrave teknikë. Hidhej asfalt-betoni siguroj se përzgjedhja e akteve ku kryhen ndërhyrjet në gropat e mbushura me pluhur dhe rezultati tani me investime bëhet në harmoni me prioritetet, që mbas 40 ditësh: përsëri gjendja e mëparshme. Vërtet përcaktohen vetëm nëpërmjet rëndësisë së akteve, po derdhen para nga Qeveria, para të dhëna nga rëndësi e cila nga ana e saj përcaktohet me donatorët dhe para nga taksat e popullit shqiptar, ngarkesën e trafikut që kalon në këto akse. po me këto tendera abuzivë dhe këto punime pa Ju falemnderit! cilësi haraçi i popullit shqiptar do të jetë i madh. U Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! bë propagandë e madhe nga televizioni shqiptar, u Zoti Palaj, urdhëroni. filmua në dy-tri vende, disa metra rrugë e shtruar, Valentin Palaj – Falemnderit, zoti Ministër për por si është shtruar dhe si është punuar dhe në shpjegimet. çfarë gjendjeje është rruga e Velipojës e dinë më Shkodra, ashtu si për të gjitha problemet mirë mijëra banorë të Shkodrës dhe të zonës sime ekonomiko-sociale dhe për infrastrukturën rrugore, elektorale. Kam qenë atë ditë që në orën 7:30 te që e mbulon dikasteri juaj, është parë nga Qeveria harku i Bërdicës, fillimi i rrugës së Velipojës, dhe me syrin e njerkës. E them këtë sepse në tre vjetët kam ndenjur aty deri në orën 16:00 duke parë punën e qeverisjes suaj në pushtet nuk është shtruar asnjë nga afër. Lind pyetja: ku shkuan 700 tonë? Po jap km rrugë e re, nuk shohim asnjë impenjim të rezultatet: Qeverisë për zbatimin e projekteve ekzistuese për Janë hedhur 29 makina, ku secila merr rrugë të rajonit të Shkodrës dhe kemi mbetur në maksimumi 8 tonë. Shumë ekzakte, 232 tonë. Po
1020 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
468 tonë ku shkuan? Një makinë është blerë me Qendër është vërtet e pakalueshme. Ë fshatin Obot 56000 lekë të reja, 458 makina shumëzim me 56000 i Ri janë shtruar vetëm 300 metra rrugë, gjë e cila, e barabartë me 2 milionë e 68000 lekë të reja, baras sipas takimit që kam pasur me drejtoreshën, duhej me ndihmën ekonomike që jep shteti për komunën të kishte përfunduar shtrimin deri më 15 maj dhe time për dy vjet. Ku shkojnë këto para? Një pjesë për këtë rrugë dhanë 100 milionë. Shkoni e futen në xhepa dhe një pjesë përdoret për fushatë kontrolloni se çfarë është bërë. Asgjë! Vetëm dy elektorale. këmbë urash, asgjë më tepër. Zoti Ministër, përpara disa ditësh bëra një takim Aksi nga Ura e Bunës deri në Oblikë-Qendër me drejtorin e përgjithshëm të Rrugëve. Sipas është më katastrofike se rruga e Velipojës, të cilën informacionit që mora, do të jepeshin dhe 6.1 milionë e keni kontrolluar me zotin Ilir Zela. Po të doni, ju lekë të reja për qendrën e Velipojës. Ka tre vjet që bëj ftesë që nesër të shkojmë e ta kontrollojmë merren me shtrimin e kësaj pjese dhe zonës së bashkë me kë të doni. Është vërtet e pakalueshme. Baksit në hyrje të Velipojës. Arsyeja është se është Më e keqja është se po vazhdohet me mendësitë e pjesa më e pakalueshme dhe më kryesorja dhe kaluara: merremi tërë jetën duke riparuar dhe nuk sepse këtu për gjashtë muaj me radhë 700 nxënës mendohet se më mirë 1 km rrugë e re sesa tërë të shkollës tetëvjeçare dhe të mesme të Velipojës, jetën duke arnuar. Katër komunat e zonës sime përpara se të hyjnë në shkollë, bëjnë dush me ujë elektorale janë ndër komunat me popullsi më të të ftohtë nga gropat e mbushura me ujë. Pas shumë madhe në rrethin e Shkodrës dhe që nuk ka tendencë peripecish u dha një fond prej 4.7 milionë lekësh të të largohen drejt qytetit se janë në periferi dhe janë reja. Çfarë u bë në realitet? U shtruan në fund të zona turistike. Ato kërkojnë perspektiva zhvillimi, nëntorit, natën për shi, 203 metra rrugë dhe kaq. sepse janë komuna me potenciale bujqësore, Ku të kërkosh llogari? Dhe për këtë i është bërë blegtorale dhe turistike. Sa më e zhvilluar të jetë letër nga sekretari i komunës së Velipojës infrastruktura rrugore në këto zona rurale dhe Kryeministrit. Vetëm fëmijët e Velipojës do të japin turistike, aq më i lehtë bëhet zhvillimi i bujqësisë, i vlerësimin për këto para të vjedhura. Gjithashtu me blegtorisë dhe i turizmit. Kështu siç po qeverisni ju këtë 6.1 milionë që thoni se do të shtrohen 800 për këto komuna, nuk shoh ndonjë perspektivë metër rrugë, përsëri këto metra nuk do të shtrohen afatshkurtër ose afatgjatë. në qoftë se nuk kontrollohen nga ana e dikasterit Ju ftoj, zoti Ministër, që për këto të bëjmë tenderat dhe cilësia e punimeve. I takon për 220 e kontrollin së bashku. ca metra rrugë të jepen 10.7 milionë lekë të reja, që Skënder Gjinushi – Falemnderit! do të thotë se 1 metri katror i takojnë 5780 lekë të Zoti Ministër e ka fjalën. reja, pra 1 metër katror asfalt-beton, sepse një Sokol Nako – Ju falënderoj dhe një herë për shtresë është truall. Po ndodh tamam si me seriozitetin me të cilin kishit përgatitur dhe Drejtorinë e Bujqësisë, ku një kovë ekskavatori për paragjykuar përgjigjen time, kështu që ajo pjesa e pastrimin e kanalit ishte 11.700 lekë të vjetra, baras konsideracioneve tuaja për mendësi të kaluara besoj me pensionin e një fshatari. Ç’janë këto tendera? se nuk më takon mua. Megjithatë, dua t’ju them se Ç’janë këto abuzime? kontrollet për cilësinë e punimeve nuk janë kontrolle E di se përsëri do të vijë Kontrolli i Shtetit, sepse që realizohen duke shkuar, megjithëse unë kam në takimet që kam pasur me ministrin e Bujqësisë shkuar dhe personalisht, por bëhen nga specialistë, kërkova kontrollin për këto probleme. Për këtë qëllim të cilët kanë dhe pajisjet e tyre të specializuara. pas katër ditëve Kontrolli i Shtetit zbriti në komunën Por këto i mundësojnë raportet pranë Drejtorisë së time. Kjo tregon se më bëhet presion që të mos Përgjithshme të Rrugëve, drejtorisë rajonale ngre zërin për këto abuzime. Shkodër, të cilat mund t’ju vihen në dispozicion. E njëjta gjendje është dhe në rrugën e Muriqanit, Megjithatë, në qoftë se kjo është një kërkesë për që përshkon komunën e Brigës, që nga ura e Bunës një kontroll edhe më të specializuar, unë jam në dhe deri në kufi me Malin e Zi. Shtroj pyetjen: kur gjendje që brenda detyrimeve të mia kohore që kam do të hapet perspektiva e kësaj rruge, e cila ka një t’ju përgjigjem juve. Mund t’ju garantoj se ajo që rëndësi të madhe, sepse në të ardhmen do të lidhë thashë për cilësinë e kënaqshme gjithmonë ka lidhje Shkodrën me Ulqinin, rrugë që historikisht ka lidhur me sasinë e fondeve të vëna në dispozicion dhe me këto dy treva? Edhe kjo rrugë është në gjendje të kërkesën për të bërë të kalueshëm një aks prej 28 mjerueshme. Në aksin Ura e Bunës deri në Oblikë- km. Kështu që për ato fonde që ishin në dispozicion,
1021 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për ato kërkesa të cilat, kur planifikohen, planifikohen procedurat. Me këtë rast duam të sqarojmë dhe në një kuadër shumë më të gjerë, sipas rëndësisë diçka tjetër: se ndryshimet ose saktësimet nuk së secilit aks, mendoj se nuk janë të vërteta ato prekin thelbin e ligjit, frymën e ligjit nr. 8410, i cili pretendime për cilësi të dobët, abuzive ose jo. Në është miratuar, siç dihet, dy vjet përpara. Pra, në qoftë se ka abuzime, ju e dini ndoshta më mirë se atë frymë bëhet fjalë vetëm për disa rregullime të unë se ku të drejtoheni dhe unë do t’ju përgjigjem. mëtejshme. Prandaj dua të distancohem personalisht nga të Me besimin se deputetët do ta mirëkuptojnë gjitha ato pretendime që ngrini ju për kamionët e këtë ndërhyrje dhe do të na mbështesin, shpresoj asfalt-betonit etj., etj. Unë do të përpiqem gjithmonë se do të kalojë ky ligj. që të trajtoj me profesionalizëm çdo pyetje, interesim Falemnderit! tuajin, sepse qëllimi që ka Ministria e Transportit Skënder Gjinushi – Komisionet të shprehin është përmirësimi i infrastrukturës rrugore në mendimet e tyre. Në emër të Komisionit të Ligjeve përgjithësi. e ka fjalën zonja Çaka. Ju falemnderit! Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka filluar Skënder Gjinushi – Po, zoti Palaj. shqyrtimin e projektligjit “Për disa ndryshime në ligjin Valentin Palaj – Zoti Ministër, sa për njohuri, «Për radion dhe televizionin publik dhe privat në projekti i rrugës së Velipojës ka kushtuar 8.2 milionë Republikën e Shqipërisë»”. Janë zhvilluar debate në lekë të reja dhe ka 21 vepra arti, është bërë nga një prani edhe të nismëtarëve të ligjit, por komisioni nuk grup inxhinierësh nga më të mirët e vendit, por ruhet ka arritur në përfundim, prandaj kërkon kohë për ta në sirtar dhe ju thatë se do të japim përsëri para për shqyrtuar. këtë punë, ndërkohë që projekti është shumë i saktë Skënder Gjinushi – Atëherë, e lëmë për dhe ka autor kryesor Tomor Hiton, që është ndër seancën e ardhshme. Eventualisht seanca e inxhinierët më të mirë të Shqipërisë. Pse jepen para nesërme do të shtyhet për të hënën, sepse nuk për superprojekte kur janë projekte të gatshme? Pse janë gati edhe projektligjet e tjera. ruhen në sirtar? Dhe pse nuk kontrollohen ato para Urdhëro, zoti Pollo! që jepen? Këtu e kam problemin. Po të shkojmë Genc Pollo – Zoti Kryetar, ju njoftuat në nesër në rrugën e Velipojës, të betohem që i ke seancën e mëparshme se sot në Kuvend do të fliste gropat rreth 1 metër. Përsëri thellë. Kryeministri i Republikës Italiane, zoti Amato, por Falemnderit! nuk e shohim të përfshirë në rendin e ditës fjalën e Skënder Gjinushi – Falemnderit! tij drejtuar Kuvendit. A mund të na thoni se çfarë ka Këto ishin pyetjet dhe interpelancat që kishim ndodhur? për sot, vazhdojmë me çështjet e tjera të rendit të Skënder Gjinushi – Se nuk ka ardhur. Amato ditës. nuk u bindet vendimeve të Kuvendit. Kryeministri Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Për disa italian kishte shprehur dëshirën me rastin e vizitës ndryshime në ligjin 8410 «Për radion dhe televizionin së vet të vinte në Kuvend. Kjo u njoftua, pastaj në publik dhe privat në Republikën e Shqipërisë»”, axhendën që u bë nuk është për fshirë dhe nuk besoj nismë e një grupi deputetësh. se lidhet me opozitën arsyeja. Dëshirojnë nismëtarët të bëjnë një paraqitje. Projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8410 Zoti Lalaj. «Për radion dhe televizionin publik dhe privat në Halil Lalaj - Në thelb nevoja për të bërë disa Republikën e Shqipërisë»” do ta heqim nga rendi i ndryshime në ligjin bazë nr. 8410 “Për radion dhe ditës së sotme, meqenëse Komisioni i Ligjeve nuk televizionin publik dhe privat në Republikën e ka mbaruar shqyrtimin, ndërkohë që dy komisionet Shqipërisë”, ka të bëjë me një çast specifik, kur e tjera e kanë shqyrtuar, Komisioni i Ekonomisë ngritja e institucionit të veçantë për licencimin dhe dhe ai për Mjetet e Informimit Publik. Megjithatë, monitorimin e rrjetit të transmetuesve radioteleviziv është i nevojshëm prononcimi i komisionit për të ka hyrë në momentin e licencimit, për të kaluar parë bazueshmërinë e tij në ligj dhe në Kushtetutë. pastaj në fazat e tjera. Dhe në këtë moment del Meqenëse ne do të kemi seancë nesër dhe të nevoja për disa precizime të mëtejshme, disa hënën, atëherë lihet për një nga këto dy seanca. saktësime, por dhe forcimit të disa rregullave të Kalojmë tani në paketën e projektligjeve që kanë lojës, me qëllim që të rritet më tej transparenca në të bëjnë me ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8435 këtë proces dhe në përgjithësi në të gjitha “Për sistemin e taksave në Republikën e Shqipërisë”.
1022 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
E shqyrtuam dje nismën e deputetit Lalaj, sot kemi banorëve, si dhe korrupsionin që vihet re në vjeljen për të shqyrtuar nismën e deputetit Jupe dhe të e saj. Këshillit të Ministrave. Falemnderit! Po, zoti Jupe. Skënder Gjinushi – Komisioni i Ligjeve. Hamdi Jupe - Zoti Kryetar, për t’u konsultuar Po, zonja Çaka. me grupin lidhur me projektligjin e propozuar nga Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve në ju, kërkoj 10 minuta pushim, në emër të grupit. mbledhjen e datës 24.07.2000, mori në shqyrtim Skënder Gjinushi – Atëherë, bëjmë një projektligjin “Për një ndryshim në ligjin «Për sistemin pushim. e taksave në Republikën e Shqipërisë»”, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. (Pas pushimit) Komisioni u njoh me projektin e paraqitur, i cili Skënder Gjinushi - Vazhdojmë me shqyrtimin bënë kufizimin e taksës së solidaritetit për një pjesë e nismës së deputetit Jupe. të subjekteve buxhetore dhe jobuxhetore si dhe Hamdi Jupe – Lehtësimi i taksës hyrëse të të heqjen e kësaj takse te subjektet e biznesit të vogël. huajve në Shqipëri. Duke qenë se komisioni i vlerëson këto veprime Ky ndryshim ka efekte në Buxhetin e Shtetit në vjeljen e taksës së solidaritetit, në parim u shpreh dhe do të ishte më mirë ta shtynim për vjeshtën e dakord për miratimin e këtij projektligji në seancë këtij viti dhe, në qoftë se do ta miratonim, nuk do të plenare. kishte efekte për këtë verë Në aspektin ligjor projektligji është në përputhje Skënder Gjinushi – Fjalën e ka zoti Zëri. me Kushtetutën dhe me ligjet e tjera. Vërejtje të Pavli Zëri – E shqyrtuam propozimin e Jupes. veçanta nuk pati. Ministria duhet të ketë njëfarë shkallëzimi të taksave Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë, të të huajve, se kështu e rëndojnë atë. Financave dhe Privatizimit. Skënder Gjinushi – Zoti Jupe. Fjalën e ka deputeti Sokol Hajro. Hamdi Jupe – Nuk ka ndryshuar asgjë nga Sokol Hajro – Në mbledhjen e datës kërkesa. Paraqita shifrën. 24.07.2000, Komisioni i Ekonomisë shqyrtoi Skënder Gjinushi – Zoti Godo. projektligjin “Për një ndryshim në ligjin nr. 8435, datë Sabri Godo – Turizëm do të ketë gjithë vitin, 28.12.1998, «Për sistemin e taksave në Republikën kështu që, po qe se e miratojmë tani, fitojmë. e Shqipërisë»”, nismë e Këshillit të Ministrave. Skënder Gjinushi – Zoti Jupe. Nëpërmjet këtij projektligji kufizohet pagesa e Hamdi Jupe – Pasojat janë 60 milionë lekë. taksës së solidaritetit, duke e hequr këtë taksë nga Skënder Gjinushi – Nisma e Jupes tërhiqet. punëmarrësit e duke e lënë atë në fuqi vetëm për Për projektligjin “Për një ndryshim në ligjin «Për subjektet shtetërore dhe private të regjistruara në sistemin e taksave në Republikën e Shqipërisë»”, TVSH, si dhe është ulur masa e taksës për biznesin nismë e Këshillit të Ministrave të shprehen e vogël në qytet dhe në fshat. komisionet. Komisioni i Ekonomisë gjatë diskutimit të Komisioni i Punës dhe Çështjeve Sociale e ka vendosjes së taksës së solidariteti ishte i fjalën. Zoti Bej. ndërgjegjshëm se kjo lloj takse është jashtë natyrës Theodhori Bej – Komisioni i Punës dhe Çështjeve së sistemit të taksave për ekonominë e tregut, por Sociale miraton ndryshimet që parashikohen në ligjin duke marrë parasysh nevojën e shtimit të motivimit për taksën mujore të solidaritetit për rendin dhe në punë për punonjësit e rendit e pranoi vendosjen mbrojtjen, paraqitur nga Këshilli i Ministrave. e kësaj takse si një burim i përkohshëm të ardhurash Ndërkohë ai i sugjeron Kuvendit që në kuadrin e në Buxhetin e Shtetit. këtyre ndryshimeve të hiqet dhe taksa mujore e Duke qenë se tashmë rendi publik është solidaritetit për shtetasit shqiptarë që dalin nga përmirësuar dukshëm dhe se të ardhurat e Buxhetit portet, aeroportet, pikat e kalimit kufitar, për çdo janë realizuar në mënyrë të kënaqshme, Komisioni dalje nga territori i Republikës së Shqipërisë ( pika i Ekonomisë është dakord me kufizimin e kësaj 8 e lidhjes 10). E theksojmë këtë, sepse ndryshimi takse, madje i rekomandon Këshillit të Ministrave i bërë para pak kohësh për heqjen e kësaj taksa të shohë mundësinë e heqjes në tërësi të taksës për banorët e zonave kufitare që dalin jashtë territorit së solidaritetit për vitin e ardhshëm, pa prekur të Shqipërisë, nuk i zgjidhi shqetësimet e këtyre shpërblimin e punonjësve të rendit.
1023 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Duke qenë dakord në parim me projektligjin, propozimin e zotit Lalaj? Kundër? Nuk ka. Komisioni i Ekonomisë propozon që të kufizohet Abstenim? Nuk ka. më tej pagesa e taksës së solidaritetit, duke Miratohet neni 1. përjashtuar nga kjo taksë edhe shtetasit shqiptarë Neni 2. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? që dalin jashtë shtetit nga portet, aeroportet dhe Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. pikat e kalimit kufitar të Republikës së Shqipërisë. Miratohet neni 2. Në përfundim të diskutimeve për këtë projektligj Neni 3. Te neni 3, pika c,të hiqet “me iniciativë”. Komisioni i Ekonomisë propozon që pika 8 e lidhjes Halil Lalaj – E mira do të ishte të mos hiqej, 10, që i është bashkëngjitur projektligjit, të hiqet. sepse ka efekt financiar. Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e Skënder Gjinushi – Kush është dakord me komisioneve. Ka pyetje? nenin 3? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Po, zoti Dajçi. Miratohet neni 3. Pal Dajçi – Do të desha të dija nga përfaqësuesit Neni 4. Kush është dakord me nenin 4? Kundër? sa nga kjo taksë ka arritur në destinacion dhe a u Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. mblodh kjo taksë? Miratohet neni 4. Skënder Gjinushi – Specialisti. Hedhim në votë të gjitha propozimet. Ndryshimi Specialisti – Pagesa në kufij është e në lidhjen 7, pika 5. Kush është dakord? Kundër? parimbursueshme. I rimbursueshëm me ligj është Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. kalimi në aeroport. Miratohet. Skënder Gjinushi – Po, zoti Cikuli. Ndryshimi i lidhjes 10, ndryshim sipas lidhjes Maksim Cikuli – Ku shkon dhe si përdoret që ju keni. Komisioni i Ekonomisë propozon të hiqet paraja e taksapaguesve? pika 8 e lidhjes 10. Kush është dakord? Kundër? Skënder Gjinushi – Specialisti. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Specialisti – Në strukturën e të ardhurave ka Miratohet. qenë taksa e solidaritetit. Neni 5. Kush është dakord me nenin 5? Kundër? Skënder Gjinushi – Po, zoti Uldedaj. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Sandër Uldedaj – Në doganën e Kakavijës janë Miratohet neni 5. mbajtur në regjistra taksat, por më vonë janë zhdukur Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit. regjistrat. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për Skënder Gjinushi – Ka diskutime? Nuk ka. një ndryshim në ligjin «Për sistemin e taksave në Grupet të japin mendimin e tyre. Zoti Dajçi. Republikën e Shqipërisë»”? Pal Dajçi – Ne jemi dakord të zhduken taksa Hapet votimi. Mbyllet votimi. të tilla të sistemit komunist. 88 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim. Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. Miratohet në tërësi projektligji “Për një ndryshim Haxhi Aliko – E përshëndesim këtë nismë dhe në ligjin «Për sistemin e taksave në Republikën e mendojmë se është në kohën e duhur. Ta miratojmë Shqipërisë»”. pa hezitim. Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e Protokollit Skënder Gjinushi – Grupi Socialist? AMETA në marrëveshjen e Marakeshit. Sadedin Stankaj – Jemi dakord. Fjalën e ka zonja Meksi. Skënder Gjinushi – Kalojmë në votimin në Ermelinda Meksi – Kohët e fundit opinioni parim. shqiptar është bërë shumë i ndjeshëm në lidhje me Kush është dakord me projektligjin nr. 8435 “Për pranimin e Shqipërisë në këtë organizatë si për një ndryshim në ligjin «Për sistemin e taksave në pasojat pozitive, ashtu dhe për pasojat negative që Republikën e Shqipërisë»”? rrjedhin nga ky anëtarësim. Duke e vlerësuar Hapet votimi. Mbyllet votimi me 86 vota pro, asnjë maksimalisht këtë shqetësim të justifikuar me kundër, asnjë abstenim, 26 nuk kanë votuar. cilësinë e drejtueses së negociatave në këtë proces, Miratohet në parim projektligji “Për një ndryshim në nëpërmjet këtij diskutimi do të mundohem të ligjin «Për sistemin e taksave në Republikën e shpjegoj avantazhet e kësaj perspektive të re. Shqipërisë». Çfarë përfaqëson në vetvete anëtarësimi i Kalojmë në votimin nen për nen. Shqipërisë në organizatën Botërore të Tregtisë? Sa Neni 1. Kush është dakord me nenin 1, me u shërben ky anëtarësim përpjekjeve për të
1024 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
shmangur statusin e deritanishëm të Shqipërisë si se sapo u konkludua në zhbllokimin e pengesës në vend i izoluar? A përfaqëson ky anëtarësim thjesht lidhje me shërbimet audiovizuale. Në përgjigjen marrjen e disa angazhimeve apo me këtë hap zyrtare që kemi marrë nga Shtetet e Bashkuara të shqiptarët do të rreshtohen përbri miliona njerëzve Amerikës në fund të qershorit të këtij vitit për në botë, që në saje të tregtisë botërore kanë një zgjidhjen e këtij procesi, m’u komunikua se po në standard më të mirë jetese? A do të vazhdojë këtë datë Presidenti Klinton miratoi në Kongresin Shqipëria të paraqitet në botë me një kuadër ligjor Amerikan përjashtimin e Shqipërisë nga lista tejet të paplotësuar dhe njëkohësisht të “Xhekson dhe Benik”. Desha t’ju kujtoj se kjo listë pakoordinuar, duke lënë shkak për korrupsion dhe është miratuar qysh në vitin 1974 dhe në të bënin dukuri të tjera negative, apo do të shkëputet nga ky pjesë të gjitha vendet e Evropës Lindore ish- proces? komuniste, nga të cilat kishin mbetur vetëm Duke theksuar qysh në fillim se, duke qenë Shqipëria, Kina dhe Rusia. Ky fakt tregon rëndësinë nxitëse të sistemit të hapur tregtar botëror, kjo që ka për Shqipërinë pasaporta që i dha në organizatë është në përkrahje të liberalizimit të komunitetin ndërkombëtar ky anëtarësim. Vetëm shkëmbimeve, ajo vepron në mënyrë të atillë që tani Shtetet e Bashkuara, ky partner tregtar nga liberalizimi të jetë i vazhdueshëm, që të krijojë më të fuqishmit në botë, mori sigurinë se Shqipëria avantazhe reale për të gjitha vendet. Disa nga nuk do të përfaqësonte më një vend me rrezikshmëri parimet bazë të organizatës janë: përmbajtja me të larë, por një vend me rregulla dhe parime, me të besnikëri e angazhimeve të marra pas negociatave cilat do të funksionojë dhe do të krijojë mundësinë me shtetet anëtare, vendosja e rregullave me forcë e zhvillimit normal të marrëdhënieve tregtare me të ekzekutive, aplikimi në nivel rajonal dhe botëror, të dhe me pjesën tjetër të botës. cilat përbëjnë në vetvete një forcë mbrojtëse të Tjetër avantazh. Në një kohë kur Shqipëria ka domosdoshme kundër proteksionizmit. Ato përbëjnë ndërmarrë një sërë projektesh me Bankën Botërore, njëkohësisht garancinë më të mirë për konsumatorët po kërkojnë të fillojnë procedurat e anëtarësimit në dhe prodhuesit si në vendet në zhvillim, ashtu dhe Bashkimin Europian, ajo po gjendet përballë në ato të zhvilluara. Duke nxjerrë mësime nga kriza integrimit rajonal që kërkon Pakti i Stabilitetit. e herëpashershme ekonomiko–financiare në nivel Ndërkohë që ka konkluduar marrëveshjen me FMN- rajonal, OBT-ja përpiqet të veprojë në mënyrë të atillë në, fizionomia ekonomike mbarëkombëtare gjatë që liberalizimi i tregtisë dhe i sektorit financiar të këtij procesi u ka shërbyer objektivave të qartë në administrohet si duhet, duke garantuar kështu një favorin tonë për t’u prezantuar dhe për të negociuar stabilitet më të madh makroekonomik, një ndarje me partnerët ndërkombëtarë. Nëpërmjet këtij më të mirë të të ardhurave në nivel kombëtar dhe anëtarësimi detyrimi për të respektuar të gjitha një fat më të mirë të popullsisë së vendeve të varfra. rregullat dhe ligjet i shërbejnë përmirësimit dhe Disa nga avantazhet e organizatës do të numëroja: plotësimit të kuadrit ligjor në ekonomi, financë, tregti, Së pari, nëpërmjet obligimeve që duhen nga njëra anë, duke i sjellë në një linjë me standardet përmbushur, ajo do t’i japë një shtytje më të madhe ndërkombëtare dhe, nga ana tjetër, duke ndihmuar hapjes së ekonomisë kombëtare dhe shndërrimit në krijimin e mjedisit antikorrupsion, duke ndihmuar të vendit në një partner dinjitoz në shkëmbimet me kështu strukturat ekzekutive brenda vendit, në jashtë, me të drejta dhe detyrime që rrjedhin nga zbatimin e këtij kuadri dhe duke përmirësuar imazhin relacionet tashmë të vendosura. e Shqipërisë përballë investitorëve të huaj. Së dyti, nëpërmjet pranimit në të disiplinohet Anëtarësimi jo vetëm që do të lartësojë imazhin e regjimi ynë tregtar. vendit tonë, por do të rrisë shumë dhe kredibilitetin, Së treti, statusi si anëtar i kësaj organizate i duke kristalizuar transparencën. Aktualisht çdo hap Shqipërisë dyert e integrimit, të lakmuara prej qeveri mirëpret investimet dhe madje përpiqet me kohësh. të gjitha mënyrat t’i tërheqë kapitalet e saj. Një Ky anëtarësim ka bërë shumë të prekshëm investim direkt që bëhet duke pasur parasysh suksesin e plotësimit të kushtit primar për pranimin karakteristikat dhe vlerat lokale, është thelbësor për në Bashkimin Europian paralelisht me përpjekjet që zhvillimin. Shumë vende, ndër ta dhe Shqipëria, e po bëhen në kuadrin e Marrëveshjes së Asocimit kanë tashmë të qartë se për të tërhequr investimet me këtë partner. e huaja dhe direkte duhet t’i tregojnë botës se Së katërti, nga ana tjetër dëshiroj t’ju bëj të ditur regjimet e tyre janë të qëndrueshme dhe të
1025 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
besueshme. Kjo gjë realizohet më së miri në kuadër proteksioniste në nivele deri në 120%, por kjo jo të sistemit të OBT-së, në saje të reformave që janë vetëm nuk ka ndihmuar në zhvillimin e tyre ndërmarrë në vendin tonë dhe në saje të ekonomik, por ka çuar në një vetizolim, përtej të angazhimeve shumëpalëshe që ne kemi marrë për cilit nuk ka pasur hapësirë integrimi, duke shmangur vitet e ardhshme, sepse transparenca është një nga kështu dhe përfitimet që kanë ardhur nga mosqenia parimet bazë të kësaj organizate dhe pranimi i anëtarë. Shqipërisë presupozon përputhshmërinë e pjesës Duke u nisur nga eksperienca e jashtëzakonshme dërrmuese të ligjeve të saj me kërkesat e kësaj e këtij procesi, jo vetëm si drejtuese e negociatave, organizate mbarëbotërore. Është njëkohësisht një por së pari si njohëse e fushës së ekonomisë, mesazh i madh për ndryshime thelbësore dhe për dëshiroj të theksoj se OBT-ja është një organizatë njohjen e gjendjes reale të vendit, gjë që është e që nuk injoron dhe as dikton politika të dëmshme detyrueshme dhe e domosdoshme për investitorët ekonomike, sociale, financiare dhe tregtare ose për e interesuar. Futja e Shqipërisë në këtë organizatë problemet e mbrojtjes së mjedisit, përkundrazi, ndihmon për një realizim më të gjerë dhe më efektiv desha të theksoj se ajo pranon çdo lloj politike të të objektivave dhe angazhimeve të Qeverisë argumentuar shkencërisht dhe jo vetëm që nuk i shqiptare të nënshkruara në kuadrin e “Esaf-1” dhe pengon, por dhe i mbështet potencialet kombëtare “Esaf-2” me FMN-në. Këtu vlen të theksohet fakti të çdo fushe. Parimet e saj, angazhimet për hapjen se nuk është OBT-ja ajo që nxit në mënyrë artificiale e tregjeve me mallra e shërbime si dhe në bujqësi, liberalizimin e ekonomisë, porse kjo organizatë transparenca, rregulli i ligjit çojnë përpara rritjen disiplinon rregullat tregtare në kuadër të procesit të ekonomike në terma afatgjatë dhe në zhvillim. Në miratuar me dy marrëveshjet e lartpërmendura. Të këtë kontekst, për integrimin e Shqipërisë në gjitha reduktimet thelbësore në sistemin tarifor që ekonominë ndërkombëtare anëtarësimi i vendit tonë përfaqësojnë angazhimet e Shqipërisë me OBT-në përbën një nga prioritet e Qeverisë. Liberalizimi, i në hyrjen në treg të mallrave, janë në fakt në një gjykuar si rruga e shndërrimeve të ekonomisë linjë me paketën e politikave që ka marrë qeveria në shqiptare nga një ekonomi e centralizuar drejt një kontekstin e zbatimit të angazhimeve të marra me ekonomie të hapur tregu, përbën në vetvete thelbin institucionet financiare ndërkombëtare. Në botë e të gjitha marrëveshjeve të kësaj organizate, të ekzistojnë teori të zhurmshme. Ulja ose heqja e mishëruara në paketën ligjore të raundit të Uruguait, barrierave në tregti konsiderohen si politika që që do të miratojmë sot. Duhet theksuar se angazhimi shkaktojnë varfërinë botërore. Po t’u referohemi serioz i Qeverisë në këtë proces i bashkohet analizave të ekspertëve ose studiuesve në këtë objektivit kryesor të programit të saj ekonomik të fushë, rezulton se këto masa nuk përbëjnë shkakun, miratuar në Parlament, që synon zhvillimin e por evidentojnë varfërinë botërore, duke u shndërruar orientuar drejt një rritjeje të qëndrueshme ekonomike. kështu në instrumente bazë, në të cilat duhet të Krahas këtij vullneti të Qeverisë, përkushtimi dhe fokusohet politika kombëtare për të shmangur këtë profesionalizmi si dhe ndjenja e lartë patriotike që varfëri. karakterizoi punën e dy hallkave institucionale Në bazë të statistikave ndërkombëtare sekretariatit shqiptar të kësaj organizate dhe grupit krahasuar me vitet 1970, 1980, në botë ka qindra negociator shqiptar, kanë qenë thelbësore në arritjen mijë njerëz që bëjnë një jetë më të mirë për shkak e përmbushjes me sukses dhe brenda afateve të të tregtisë botërore. Gjatë kësaj periudhe Koreja e fiksuara, mbas një punë jashtëzakonisht voluminoze Jugut ka pasur treguesin e të ardhurave për frymë dhe njëkohësisht cilësore që iu kërkua Shqipërisë në nivelin 250 dollarë për frymë. Tashmë si vend me për këtë anëtarësim. As vështirësitë me të cilat u ekonomi të liberalizuar ajo eksporton të gjithë përball vendi ynë gjatë ngjarjeve të 14 shtatorit të prodhimin e brendshëm të makinerive bujqësore, vitit 1998 dhe sidomos periudhës së krizës në duke shtuar kështu vende të reja pune dhe mundësi ngjarjet e luftës në Kosovë nuk e penguan zhvillimin për hyrje në tregjet botërore të Evropës Lindore dhe e këtij procesi, duke treguar edhe një herë të Amerikës Latine. Nga ana tjetër, ka pasur dhe seriozitetin dhe vetëmohimin që ka karakterizuar shembuj të tjerë ku vende që nuk kanë qenë dakord ekipin shqiptar si dhe prioritetin që ju i keni dhënë t’i bashkohen tregtisë botërore të liberalizuar përmbushjes së këtij objektivi. Nga ana tjetër, me nëpërmjet anëtarësimit në këtë organizatë kanë seriozitetin dhe profesionalizmin e përmbushjes së vazhduar aplikimin e politikave të brendshme parakushteve për të siguruar vazhdimësi dhe finalizim
1026 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të suksesshëm, Shqipëria siguroi gjatë këtij procesi 66 ligje, akte nënligjore, vendime qeverie, ku mbi 52 një mbështetje konkrete nga partnerë të huaj, ku janë miratuar në periudhën që ju përmenda. nuk mund të lëmë pa përmendur Bashkimin Europian Duhet pranuar se i tërë ky proces nuk ka kaluar dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, rol i cili ka pa impakte negative, përkundrazi, na është dashur qenë mjaft i rëndësishëm dhe bashkëshoqërues shpesh që të angazhojmë energji suplementare, të gjatë gjithë kësaj pune voluminoze, edhe pse në përballojmë edhe dezinformimet ose keqinterpretimet një periudhë ekstremisht të shkurtër kohe. Do të e bëra në nivele të ndryshme ose në medie, që kanë theksoja këtu asistencën teknike që qeveria e qenë rrjedhojë e mosnjohjes së problemeve të Shteteve të Bashkuara i ka siguruar Shqipërisë për larmishme të këtij procesi, si dhe pasojë e ndonjë këtë sfidë që kaloi. Më lejoni gjithashtu të citoj mediokriteti që sillet rrotull nesh. autoritetin më të lartë amerikan, zonjën Boshefski, Përveç përfitimeve se rezultat i këtij anëtarësimi, gjatë ceremonisë së nënshkrimit të negociatave vendit i dalin përpara detyra serioze si në drejtim të bilaterale me Shqipërinë, e cila u shpreh: “Kjo është përmbushjes së obligimeve që rrjedhin nga kjo arritje, një marrëveshje tejet e fuqishme, e cila do t’i hapë ashtu dhe në vënien në jetë të angazhimeve të Shqipërisë tregjet, do të çojë përpara rregullin e ligjit marra. Nisur nga fakti se kjo është një përvojë e re dhe do ta vendosë Shqipërinë mes liderëve për ne, duhet të pranojmë se kemi ende shumë rrugë reformues ekonomikë të Ballkanit. Shqipëria dhe për të bërë, duhet t’i tregojmë botës se jemi një Shtetet e Bashkuara po përjetojnë një bashkëpunim shtet serioz dhe se krahas përfitimeve dimë të sa të fuqishëm aq dhe të ngushtë, një angazhim të mbajmë dhe angazhimet. Së fundi, aplikimi për përbashkët për paqe, demokraci dhe zhvillim anëtarësim në këtë organizatë nuk ishte thjesht një ekonomik në Ballkan. Shqipëria po punon dëshirë, por ai ishte një obligim serioz, i vështirë intensivisht për të kapërcyer problemet e së kaluarës dhe i domosdoshëm. së saj, për t’u shndërruar në një pjesë dinjitoze e Të nderuar deputetë, sistemit tregtar botëror dhe për t’i dhënë popullit Më lejoni dhe një herë të shpreh mirënjohjen shqiptar të ardhmen dhe demokracinë aq shumë të ndaj Qeverisë dhe Kuvendit, që me gatishmërinë dëshiruar.” dhe përkushtimin që i ofruan këtij procesi bënë të Shqipëria është sot një nga historitë me të mundur një sukses që nuk do t’i shërbejë vetëm së vërtetë inspiruese në botë. Në shumë pak vjet, duke tashmes, por në fakt përbën një gurë më shumë në u përballur me sfida nga më të frikshmet për t’u themelet e së ardhmes së vendit tonë. imagjinuar, nga një izolim politik i legjitimuar në një Falemnderit! destabilitet të brendshëm dhe luftë me vendet fqinje, Skënder Gjinushi – Falemnderit, zonja Shqipëria ka ecur përpara në ngritjen e institucioneve Ministre! të një shoqërie demokratike dhe ligjeve e parimeve Vazhdojmë me prononcimin e komisioneve. të ekonomisë së tregut. Në këtë kontekst, Shqipëria Komisioni për Industrinë, Transportin, Punët është prezantuar pranë kësaj organizate me një Publike dhe Tregtinë. Po, zoti Hoxha. ofertë të hyrjes në treg të mallrave, me një skedul Flamur Hoxha – Komisioni për Industrinë, në fushën e shërbimeve, me një skedul të bujqësisë, Transportin, Punët Publike dhe Tregtinë në mënyrë me një paketë të legjislacionit aktual, një sërë permanente është angazhuar në njohjen dhe amendimesh ligjesh ose aktesh të tjera nënligjore, mbështetjen e të gjithë hapave të hedhur për të ardhur që në vetvete përfaqësojnë përmirësime të dukshme në anëtarësimin e Shqipërisë në OBT-të. Komisioni, reformuese. Ajo ka paraqitur gjithashtu një numër ashtu si në tërësi faktori shqiptar, e vlerëson historik të konsiderueshëm memorandumesh. Për hartimin anëtarësimin e Shqipërisë në OBT përkrah rreth 140 e këtyre të fundit u desh të ndërmerrej një reformë vendeve të tjera, të cilat ushqehen, orientohen dhe radikale për plotësimin e kuadrit ligjor dhe sjelljen operojnë nën frymën e politikave të konsensusit, në nivele të standardeve ndërkombëtare, duke u bashkëpunimit dhe integrimit. shkëputur përfundimisht nga forma kaotike dhe duke Duke vlerësuar nismën për anëtarësimin e krijuar një paketë të disiplinuar transparente në ndërmarrë në vitin 1992, duke gjykuar proces të përputhje me rregullat dhe parimet e kësaj pandërprerë përgjegjësitë, angazhimet dhe rolin e organizate. Pjesa më e madhe e kësaj pakete është vendit tonë si anëtar i OBT-së, komisioni thekson ndërmarrë vetëm gjatë periudhës mbas nëntorit vlerësimet më pozitive për mandatin ligjvënës dhe 1999. Desha t’ju kujtoj se ky proces përbën rreth qeverisës së maxhorancës socialiste dhe të
1027 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
koalicionit “Aleanca për shtetin”. është reforma ligjore, duke përputhur kuadrin ligjor Në përfundim komisioni i drejtohet seancës me standardet ndërkombëtare, e cila ishte një nga plenare të Kuvendit të miratojë në unanimitet kushtet e integrimit në ekonominë botërore. ratifikimin e materialeve për anëtarësimin e Anëtarësimi i Republikës së Shqipërisë në Shqipërisë në OBT, rezultatet e raundit të Uruguait Organizatën Botërore të Tregtisë është një mision me negociata shumëpalëshe tregtare, raporti i grupit me rëndësi kombëtare, sa politike dhe ekonomike. të punës për anëtarësimin e Shqipërisë në OBT, Rëndësia dhe vlera e këtij procesi qëndron tek skeduli i koncesioneve dhe angazhimeve në mallra anëtarësimi në këtë organizatë, që është parakusht dhe skeduli i angazhimeve specifike në shërbime. për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Falemnderit! Evropian. Nga ana tjetër, hartimi dhe zbatimi i të Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë? gjitha këtyre politikave të brendshme në përputhje Po, zoti Apostoli. me politikat e Organizatës Botërore të Tregtisë do Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! të krijojnë një mjedis mbështetës dhe të frytshëm Edhe Komisioni i Ekonomisë i shqyrtoi për një rritje të qëndrueshme të zhvillimit të politikave projektligjet përkatëse që kanë të bëjnë me pranimin të punësimit të ekonomisë dhe të mirëqenies e Shqipërisë në OBT-të, projektligje që janë nismë kombëtare. e Këshillit të Ministrave. Duke u shprehur dakord Në këto kushte, duke vlerësuar rëndësinë e me miratimin e këtyre projektligjeve, Komisioni i procesit të anëtarësimit të vendit tonë në OBT, Ekonomisë i vlerëson përpjekjet tërësore të Qeverisë, Komisioni i Ligjeve në parim u shpreh unanimisht të cilat bënë të mundur plotësimin e kushteve për dakord për ratifikimin e të dyja marrëveshjeve në anëtarësimin e Shqipërisë në Organizatën Botërore seancën plenare. Nga pikëpamja ligjore projektligjet të Tregtisë, gjë që përbën një eveniment historik. janë në përputhje me Kushtetutën dhe me ligjin për Komisioni i Ekonomisë gjykon se anëtarësimi i lidhjen e traktateve e marrëveshjeve ndërkombëtare. Shqipërisë në Organizatën Botërore të Tregtisë do Falemnderit! të krijojë dhe mjediset e sigurta për thithjen e Skënder Gjinushi – Falemnderit! investimeve të huaja dhe mundësitë për heqjen e Komisioni për Politikën e Jashtme. barrierave për eksportin e mallrave shqiptare. Me Zoti Demi. anëtarësimin në Organizatën Botërore të Tregtisë Leonard Demi – Falemnderit! komisioni vëren se përpara Qeverisë dalin detyra Komisioni i Politikës së Jashtme ka qenë për rishikimin e legjislacionit ekonomik për të hequr vazhdimisht mbështetës dhe inkurajues që të ato pjesë që nuk përputhen ende me kërkesat e realizohej sa më shpejt marrëveshja dhe ka Organizatës Botërore të Tregtisë për një tregti të përshëndetur punën e madhe që është bërë edhe lirë, pa masa proteksioniste, si dhe për ndjekjen e nga qeveria e mëparshme dhe që po mbaron sot një politike për nxitjen e eksporteve. mbas tre vjetësh me sukses. Falemnderit! Falemnderit! Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e Komisioni i Ligjeve për të dyja marrëveshjet. komisioneve. Ka pyetje? Zamira Çaka – Falemnderit! Një deputet – Po, falemnderit zoti Kryetar! Edhe Komisioni i Ligjeve ka ndjekur në proces Pasi dëgjuam dhe ekspozenë që i bëri zonja procesin e pranimit të Shqipërisë në Organizatën Meki, desha të dija se përveç prioriteteve që sjellë Botërore të Tregtisë dhe në mbledhjet e tij të fundit aderimi i Shqipërisë në OBT, cilat janë kushtet që i shqyrtoi të dy projektligjet, që kanë të bëjnë duhet të plotësojë Shqipëria që të marrë maksimumin pikërisht me këtë proces, pra me anëtarësimin e e mundshëm? Shqipërisë në Organizatën Botërore të Tregtisë. Skënder Gjinushi – Ka ndonjë pyetje tjetër? Komisioni u njoh me materialet dhe negocimet Nuk ka. Ka ndonjë përgjigje koncize për këtë? që pala shqiptare ka zhvilluar në këtë proces, i cili Specialistja – Falemnderit! u finalizua më 17 korrik të vitit 2000 me pranimin e Unë jam Adriana Civici, koordinatore kombëtare Shqipërisë në Organizatën Botërore të Tregtisë, që e Organizatës Botërore të Tregtisë pranë ishte rrjedhojë e strategjisë kombëtare të hartuar sekretariatit shqiptar në Ministrinë e Bashkëpunimit nga Qeveria shqiptare në kuadrin e integrimit të saj Ekonomik dhe Tregtisë. Unë desha të sqaroja që në komunitetin ndërkombëtar, ku për t’u theksuar në fillim se të fitoje këtë status, pra të të qenit anëtar
1028 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
në këtë organizatë, duhet të plotësoje një sërë Ndaj ju, në rast se nuk ka ndonjë arsye tjetër, lipset kushtesh dhe që në fillim mund t’i përgjigjem kësaj të jeni më të kujdesshëm në caktimin e pyetje se të gjitha kushtet për t’u futur në këtë komisioneve, sepse edhe në qoftë se e humbasim organizatë u plotësuan. Vetëm pasi u plotësuan këto ne toruan, procedura kërkon që të merret mendimi kushte u arrit të fitohej ky status. Këto kushte më i pjekur. përfaqësonin disa oferta, që janë këtu në dispozicion, Megjithatë, duke kritikuar veten time, që nuk që kanë të bëjnë pikërisht me ofertën e tarifave në ngula këmbë në të, dua të shpreh dhe unë mendimet mallra. lidhur me këtë eveniment. Desha të theksoja që në fillim se kjo ofertë është Nuk ka asnjë dyshim se pranimi në OBT është konceptuar me maksimumin e tarifës 20%, është një arritje shumë e rëndësishme e shtetit shqiptar, rezultat i të gjitha negociatave bilaterale që janë e Qeverisë shqiptare në momentin e tanishëm, që zhvilluar me 14 shtete anëtare. Kjo tarifë 20% është arriti edhe këtë rezultat dhe që patjetër do t’i japë vlerësuar maksimalisht e saktë për hyrjen në treg një shtytje të fuqishme gjithë atij procesi që e të të gjitha mallrave tona dhe shkëmbimeve që ne dëshirojmë të gjithë prej kohësh. do të kryejmë në kuadrin e eksportit dhe importit Zonja ministre rreshtoi avantazhet, që janë dhe është plotësisht e koordinuar me politikat e plotësisht të pranueshme, mund t’u shtoheshin dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar në kuadrin e të tjera, sepse ka dhe avantazhe të tjera të marrëveshjeve “Esaf-1” dhe “Esaf-2”. Gjithashtu padiskutueshme, por unë nuk dëgjova asnjë pasojë. desha të theksoja se për të ardhmen pikërisht ky Dhe pasoja ka, një prej të cilave është në bujqësi. status që na jep kjo organizatë, ka të bëjë me Kjo është një pasojë e pashmangshme, është e liberalizimin e tregut dhe me një sërë anësh pozitive, pashmangshme sepse ne futemi në disa duke disiplinuar tregtinë në përgjithësi, nga njëra disavantazhe të mëdha, jo për faj të të tjerëve, por ana, duke theksuar me rigorozitet dhe duke për fajin tonë. Ka dy angazhime shumë serioze në monitoruar të gjitha lëvizjet e tregut në bazë të marrëveshje: standardeve ndërkombëtare. E para, që nuk do të ketë më asnjë subvencion. Pra, Shqipëria në të ardhmen nuk do të vazhdojë E dyta, që nuk lejohet proteksionizmi në asnjë të jetë thjesht një pritëse e pastrimeve të lloj politike. magazinave të botës, por gjithçka do të kalojë Jemi të rrethuar nga dy shtete të fuqishme për nëpërmjet standardeve, të cilat do të jenë shumë të eksportim të produkteve bujqësore të Komunitetit aplikueshme në Shqipëri. Të gjitha strukturat janë Europian, Italia dhe Greqia, që aktualisht, si ngritur dhe do të arrihet që mallrat me cilësi dhe komunitet evropian në tërësi, kanë një subvencion plotësisht të kontrolluara të mbushin tregjet tona. të fuqishëm me 60 miliardë dollarë në vit. Sigurisht, Kjo është një nga arritjet që desha të theksoja dhe kërkohet prej tyre që këto subvencione të ulen që është shumë e prekshme dhe me avantazhe të gradualisht, por me privilegjin që kanë shtetet dukshme për ekonominë shqiptare dhe kryesisht anëtare të vjetra në OBT, ndërsa shteteve që porsa për marrëdhëniet tregtare. futen nuk u lejohet të kenë subvencione. Kjo do të Gjithashtu desha të ritheksoja dhe një herë thotë se në tregtinë e ardhshme për produktet avantazhin më prioritar, që është hapi drejt integrimit bujqësore ne do të konkurrojmë sipas konkurrencës të vendit tonë në komunitetin evropian, konkretisht së lirë me dy partnerë, të cilët janë në avantazhe në kuadrin e Marrëveshjes së Asocimit dhe një sërë shumë të mëdha jo vetëm nga teknologjia etj. etj., praktikash të reja, që do t’i përballojë Shqipëria në por kanë dhe subvencionin, të cilin ne nuk e përdorim kuadrin e Paktit të Stabilitetit dhe nisma të tjera në dot. Kjo do të thotë që për të përfituar nga eksportet rajon. duhet që në fushën e bujqësisë ne të bëjmë një Falemnderit! revolucion të vërtetë në prodhimin bujqësor, të Skënder Gjinushi – Opozita do më sqarime? avancojmë teknologjitë e prodhimit, që të arrihet të Ka diskutime? Po, zoti Aliko. prodhohen produkte bujqësore me kosto të ulët, Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! konkurruese me ato të vendeve fqinje. Pra, Qeveria Dëgjuam mendimin e katër komisioneve dhe ai duhet të ketë menduar për një varg masash të tjera i Bujqësisë nuk ishte, sido që bujqësia përbën një në politikat bujqësore, të cilat të mos lejojnë që nga pjesë shumë të rëndësishme të dy marrëveshjeve. hyrja në OBT dhe nga ai regjim tregtar që do të Këtu është dhe faji im, që nuk e kërkova me insistim. zbatohet bujqësia të ketë pasoja të dëmshme. Unë
1029 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
do të mendoja që sot këtu përveç zonjës ministre, përgjegjësia, që është më e madhe sesa entuziazmi e cila me të drejtë duhet të krenohet, dhe ne e për të përballuar me sukses këtë anëtarësim, i cili, përshëndesim për punën që ka bërë, të ishin dhe siç ka të mirat, ka dhe detyrimet e veta. disa ministra të tjerë, konkretisht ministri i Bujqësisë Ju falemnderit! të na raportonte këtu dhe të thoshte çfarë masash Skënder Gjinushi - Ju falemnderit edhe juve! ka marrë Ministria e Bujqësisë dhe Qeveria që kjo Zonja Ministre! pasojë potencialisht të mos japë rezultatet e saj në Ermelinda Meksi – Për sa i përket shqetësimit të ardhmen. Sigurisht, unë mund të mos i thosha të drejtë të zotit kryetar të Komisionit të Bujqësisë, këto mendime për koniunkturë, por ka dhe një mua më vjen keq që nuk ka pasur mundësi të njihet ndërgjegje. Se është njëlloj sikurse mjeku i jep me atë dosje shumë voluminoze, pasi brenda saj preparatet të sëmurit dhe i thotë se “me këtë ilaç ti ka një pjesë të madhe të përgjigjeve të pyetjeve që do të shërosh sëmundjen tënde”, por ka dhe ai ngriti. Më vjen keq që nuk është diskutuar në detyrimin ta paralajmëroja për pasojat anësore që formë më të detajuar me përfaqësuesit e Ministrisë ka nga përdorimi i preparatit. Ai vërtet i largon së Bujqësisë, kur në grupin negociator ne kemi shkakun e sëmundjes prej së cilës ai vuan, por pasur zëvendësministrin e Bujqësisë dhe shefin e ndërkaq e ruan atë dhe nga efektet anësore që ka kabinetit të ministrit të Bujqësisë, të cilët kanë pasur preparati. në themel të negociatave pikërisht shqetësimet që Pra, me fjalë të tjera, Qeveria sot duhej të na sapo ngriti zoti Haxhi Aliko. Dhe ka qenë ky lloj prezantonte këtu, megjithëse nuk ka shumë rëndësi negocimi që është bërë jo me entuziazëm, por me ta prezantonte, por ta ketë menduar që me futjen shumë përgjegjësi, që ne sot nuk ndiejmë në OBT politikat e saj do jenë të tilla që nuk do të entuziazëm, por krenari të punës së bërë, që solli lejojnë pasoja të dëmshme në bujqësi, se pasoja të realizmin e atij skeduli bujqësie që sot është dëmshme në prodhimin bujqësor shoqërohen pastaj vlerësuar si skeduli model në vendet e Organizatës me disa pasoja të përmasave shumë më të mëdha, Botërore të Tregtisë. se është gjysma e popullatës që është angazhuar Desha të theksoja se për sa i përket bujqësisë në të dhe, po qe se rezultati do të jetë i tillë që ata më të hapur dhe më të çorganizuar se ç’e kishim ta braktisin bujqësisë, pasojat sociale nuk do të ne ekonominë shqiptare përpara se të fillonim këtë jenë të vogla. Prandaj nga e Ministria e Bujqësisë proces as që mund të imagjinohet. Tani ajo është kërkohen politika që vërtet ta nxitin bujqësinë. vendosur në rregulla, në disiplinë dhe në ligje, ashtu Këto nuk janë vetëm mendimet e mia. Edhe unë, sikurse i kanë dhe gjitha vendet e tjera, që si zonja Ministre, i kam parashtruar këto mendime pretendojnë se kanë ekonomi tregu me rregulla. në ato vende ku kemi kontaktuar me specialistë të Për sa i përket subvencionit, ishte negociata që huaj edhe në Departamentin e Tregtisë, dhe në ne bëmë për t’u futur në Organizatën Botërore të Departamentin e Bujqësisë në Uashington. Edhe Tregtisë që na mësoi dhe na detyron që 5% të kolegët tanë të departamentit të bujqësisë GDP-së së prodhimit të degës mund ta përdorim shqetësimet tona jo vetëm që nuk i nënvlerësuan, për subvencion. Deri më sot as këtë element nuk përkundrazi, i vlerësuan dhe dhanë dhe këtë këshillë: e dinim dhe është pafuqia ekonomike e një vendi është e domosdoshme që politika e Qeverisë në ndoshta që nuk e lejon subvencionin dhe jo OBT-ja fushën e bujqësisë për kushtet e Shqipërisë duhet që nuk e lejon. Por OBT-ja lejon deri në nivele të të jetë një politikë jashtëzakonisht intensive, caktuara dhe unë do të dëshiroja që Parlamenti të jashtëzakonisht emergjente, shumë e fuqishme, jetë vigjilent për të realizuar këtë objektiv dhe këtë shumë serioze, e cila duhet menduar që tani për të standard që ka OBT-ja dhe të synojë që të rritim mënjanuar çdo pasojë. Këtë kërkesë kisha për prodhimin e degës në mënyrë të tillë që 5% e Qeverinë, pra vërtet me urgjencë Qeveria të marrë prodhimit të saj të shkojë për të subvencionuar masa që bujqësia të mos ketë ato rezultate të cilat degën. Ishte OBT-ja me rregullat e saj që i krijoi potencialisht ekzistojnë. mundësinë Shqipërisë, jo vetëm të ketë treg të Edhe një herë them se për këtë marrëveshje shqyer për të tjetër, por të ketë mundësi të ketë një shprehemi të gjithë dakord, është një regjim të ri tregtar, siç e adoptuam me BE-në që domosdoshmëri, është një hap i rëndësishëm, i nga 1 tetori 1999 që ne të eksportojmë në Bashkimin nevojshëm për Shqipërinë, por ndërkaq nuk duhet Europian pa dogana dhe pa asnjë lloj barriere dhe të na mbulojë vetëm entuziazmi, por dhe kufizimi. Të gjitha këto dhe të tjera janë pjesë
1030 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përbërëse e asaj politike të zhvillimit të bujqësisë, 1997, por ngjarjet e atij fillimviti e bënë këtë të sikurse e zhvillimit të sektorëve të ndryshëm në pamundur dhe u deshën edhe tre vjet të tjerë. Mund skedulët e paraqitur sot përpara jush. të them se filloi me Meksin dhe u mbyll me Meksin. Shpresojmë se angazhimet e së ardhmes janë Prania sot e tutje e Qeverisë shqiptare në këtë pjesë e një monitorimi që ne i kemi në qendër të forum, më i rëndësishmi për sa i përket tregtisë vëmendjes dhe Parlamenti do të na i bëjë akoma globale, do të sigurojë në të ardhmen mundësinë e më të ndjeshme në çdo hap realizimin e objektivave përfaqësimit atje të interesave ekonomike të vendit. të marra. Shpresoj që ky akt të nxisë dhe marrëdhëniet me Falemnderit! Bashkimin Europian dhe veçanërisht hapjen e Skënder Gjinushi – Zoti Aliko. negociatave për Marrëveshjen e Asocim-Stabilizimit. Haxhi Aliko – Nuk është aspak e urtë të bëjmë Por duhet thënë gjithashtu se anëtarësimi në OBT polemikë, vetëm një gjë dua të them, meqë e nisi nuk sjellë ndonjë avantazh imediat për ekonominë në fillim zonja Ministre: i kam parë me kujdes tonë. Bilanci tregtar dhe sasia e llojeve të eksporteve dokumentet të cilave ajo iu referua se nuk pata tona, për të cilat foli dhe kolegu Aliko, nuk janë ende mundësi, kam marrë pjesë edhe në seminaret të tilla që të përfitojnë nga lehtësirat tregtaro-tarifore, përkatëse, kam dhe unë dokumente. Megjithatë, të cilat janë të detyrueshme në këtë organizatë. kjo është tjetër gjë. Unë uroj që të gjitha të jenë Edhe tarifat tona doganore, ndryshimi diskretcional ashtu siç thatë ju dhe jam gati t’i pranoj të tëra, në i tyre do t’u nënshtrohen kufizimeve. Dua të them rast se vërtet nuk do të ketë asnjë pasojë në bujqësi. se mënyra se si Qeveria socialiste e paraqiti këtë Ju lutem edhe një herë tjetër nuk është një akt, pra procedurën dhe aktin e anëtarësimit është preokupim vetëm yni, është një preokupim me mjaft dezinformouese për publikun dhe ka pasur për përmasa jashtëzakonisht serioze dhe unë nuk fat të keq disa episode mjaft bajate. U fol për sukses thashë asnjë gjë tjetër veçse thashë që Qeveria të të madh politik, kur dihet që objekti i OBT-së është përgatitet. Unë u dalë përpara të këqijave. Sot kemi tregtia dhe ajo është një organizatë e mirëfilltë ende kohë ta bëjmë këtë gjë. Ju përmendët ekonomike. U fol për avancim thelbësor drejt eksportin, se e përmendi edhe një ditë ministri. Ju strukturave euroatlantike, ku në OBT bënë pjesë lutem shumë, nuk duhet abuzuar, çfarë do të dhe Australia e ndodhur në oqeanin Paqësor. U fol eksportojmë ne nga produktet tona bujqësore? Me sikur të ishte bërë çudia dhe problemet në vend pas çfarë standardesh? Me çfarë teknologjie? Të jemi kësaj do të zgjidheshin për bukuri, madje zonja realistë. Nuk janë 600 tonë ose 6000 tonë që e ministre tha këtu para nesh se Presidenti Klinton shpëtojnë bujqësinë shqiptare. Pa një teknologji të nënshkroi përjashtimin e Shqipërisë nga avancuar, të barabartë me të të tjerëve nuk çajmë amendamenti “Xhekson dhe Benik”, ose e thënë me dot në tregjet e tjera. Të jemi të sigurt për këtë. As fjalë të tjera, klauzola e kombit më të favorizuar. një kokërr vezë nuk nxjerrim dot, se nuk plotësojmë Kjo është e vërtetë, por zonja ministre do të kishte disa kushte në dukje të thjeshta, por të pamundura qenë më e saktë të na kishte thënë se ky është një për t’u realizuar sot për sot. Dakord, thashë edhe akt që bëhet çdo vit nga presidenti amerikan. Për një herë tjetër, unë uroj që të jetë aq e thjeshtë sa e herë të parë është bërë në vitin 1992 dhe që atëherë paraqitët ju. është bërë çdo vit nga Presidenti Bush ose Klinton. Falemnderit! Do të kishte qenë më mirë sikur të ishte dhënë Skënder Gjinushi - Po, zoti Pollo. në përgjithësi një informacion faktik mbi të drejtat Genc Pollo – Falemnderit, zoti Kryetar! dhe detyrimet e lindura nga anëtarësimi ose më mirë Zonja e zotërinj, marrëveshja që kemi përpara sikur të vihej theksi te mangësitë e sotme të shtetit sot, është ndër më të rëndësishmet që kemi shqiptar për të përmbushur legjislacionin përkatës shqyrtuar në këtë legjislaturë. Anëtarësimi i dhe klauzolat statutore, sidomos në fushën e Republikës së Shqipërisë në Organizatën Botërore bujqësisë dhe të doganave. Megjithatë, anëtarësimi të Tregtisë është një hap i rëndësishëm përpara. në OBT është një hap në drejtimin e duhur dhe do Unë do të doja të përgëzoja ekipin negociator, që të mbështetet nga vota e përfaqësuesve demokratë. përmbylli bisedimet me OBT-në. Ky është një proces Falemnderit! që ka nisur qysh në vitin 1992 në kuadrin e hapjes Skënder Gjinushi – Falemnderit! së vendit e liberalizimit të tregtisë me botën. Ishte Zoti Laço. planifikuar të përfundonte në gjysmën e parë të vitit Teodor Laço – Falemnderit, zoti Kryetar!
1031 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Unë e dëgjova me shumë vëmendje paraqitjen Përfundimisht, unë nuk kam kundërshtim për që bëri zonja ministre dhe them me sinqeritet, edhe ratifikimin e këtyre marrëveshjeve, megjithatë bëj herë të tjera e kam thënë, se e çmoj seriozitetin me një apel për më shumë realizëm, për më shumë të cilin ajo i ngre problemet dhe përgatitjen teorike. transparencë dhe për një qartësi më të madhe edhe Megjithëse kam përshtypjen se është e të vështirësive dhe jo vetëm të sukseseve, sepse domosdoshme një transparencë më e madhe për përndryshe do të jemi gjithmonë në një gjendje të komunikuar edhe me publikun e gjerë në mënyrë euforike. më konkrete dhe për t’ia bërë të qartë atij disa Falemnderit! probleme për fitimet ose disavantazhet që burojnë Skënder Gjinushi – Falemnderit edhe juve! Zoti nga këto lloj marrëveshjesh ose nga marrëveshje të Lalaj. tjera, në mënyrë që të gjithë ta dinë se çfarë i pret. Halil Lalaj – Falemnderit! Sigurisht, nuk mund të jesh kundër ratifikimit të një Tani duket se dimensioni i OBT-së është marrëveshjeje për të cilën është punuar një kohë jashtëzakonisht i gjerë, madje është shumë më i tepër e gjatë dhe që duhet konsideruar si një arritje, gjerë sesa e përmban vetë termi. Që flitet dhe për por unë pajtohem me argumentet që sollën dy disavantazhet, është një gjë normale, sepse ato kolegët parafolës për përfitimin minimal që do të duhen njohur, por e rëndësishme është që ne të kemi aktualisht, ndoshta dhe për një periudhë ndiejmë ato që janë avantazhet e mëdha. Unë nuk relativisht jo të vogël kohe nga anëtarësimi në OBT, marrë përsipër tani të them avantazhet, sepse kjo sepse ky përfitim varet shumë nga raporti midis është shumë e gjerë dhe disaplanëshe, por dua të importit dhe eksportit dhe, siç dihet, ne këtë raport përmend se një pikë mjaft delikate në procedurat e kemi tejet negativ. Dhe derisa e kemi negativ, do që janë zhvilluar ka qenë edhe problemi i të gjitha të thotë se dhe përfitimi do të jetë tepër i vogël, për shërbimeve audiovizuale në përgjithësi dhe i medies të mos thënë se do të ketë dhe disa rreziqe, siç i si pjesë e këtyre shërbimeve. Këtu kemi parasysh shprehu me të drejtë kolegu Aliko kur foli për jo vetëm rrjetet transmetuese, por dhe prodhimet bujqësinë, por që mund të flitet dhe për sektorë të për të cilat ne flasim sot, por realisht i përkasin më tjerë të industrisë. shumë së ardhmes. E përmend këtë që flasim sot, Unë e pranoj mendimin që tha zonja Ministre pavarësisht se më shumë do t’i përkasin së këtu se ne duhet t’i tregojmë botës se jemi një shtet ardhmes, sepse problematika e gjerë edhe në fusha serioz, i cili i mban obligimet, dhe ky është një të tjera rezonon në të vërtetën më shumë edhe në konstatim i mirë. Unë nuk arrij ta kuptoj dhe nuk të ardhmen. Por duke qenë se ne aspirojmë në mund ta pranoj konkluzionin që tha pak më parë se shumë fusha, pra me ndryshimet e së ardhmes ne të thoshte sentencën se “Shqipëria është një duhet ta mbështesim, dhe ashtu siç është dhe fryma shembull inspirues në botë”. Unë nuk e kuptoj për këtu, realisht është mbështetëse, dhe jo vetëm nga çfarë e inspiron Shqipëria botën? Dhe ku mund të maxhoranca, por edhe nga opozita; dhe jo vetëm gjendet ky lloj inspirimi, kur dhe në Organizatën sot, por edhe më përpara, edhe në kohën kur opozita Botërore të Tregtisë ne jemi në vendet e fundit që e sotme ishte në pozitë, dhe kjo është mjaft e aderojmë, duke marrë parasysh shtetet e Ballkanit rëndësishme. Përmenda fushën e medieve, sepse ose të Evropës të dalë nga komunizmi. Sidoqoftë, problemet janë delikate në këtë fushë, është e domosdoshme që Qeveria të hartojë një mosrakordimet nuk janë thjesht këtu midis njëri- strategji të tillë që të ndihmojë në rritjen e eksportit, tjetrit. Nuk janë thjesht midis asaj që kemi sot dhe sepse pa këtë element, veçanërisht në fushën e asaj që mendojmë nesër. Problemi delikat është bujqësisë, por dhe në fusha të tjera, anëtarësimi do dhe më gjerë, është dhe në konceptin evropian, edhe të mbetet edhe për një kohë vetëm një lloj slogani përtej Atlantikut, por dua të them se grupi negociator dhe ndoshta nuk do të jetë dhe i favorshëm për ka bërë një punë të kualifikuar në këtë çështje për shqiptarët në disa fusha të tjera, sepse do të lejojë të rakorduar. Ne, siç e dini, jemi anëtarë të një dyndje mallrash, e cila edhe sot është e tillë në Konventës Evropiane për Transmetimin Ndërkufitar, Shqipëri. Shyqyr që do të garantohemi nga mallrat që nuk është ekuivalent me mendimet që kanë pjesa e skaduara, siç tha zonja eksperte këtu, por edhe tjetër për këtë çështje. Pra, është meritë dhe e grupit për këtë nuk e di sesa të sigurt mund të jemi dhe negociator, që ka mundur të sheshojë ato pika mjaft se çfarë lloj prerogativash ka që të ndalohet hyrja e delikate. këtyre mallrave. Me këtë rast unë desha t’u drejtoja atyre një
1032 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
konsideratë për punën e bërë, sepse me sa kam të shprehen grupet. konstatuar është një punë mjaft cilësore. Ajo që na Zoti Dajçi, urdhëroni. mbetet në të ardhmen në të gjitha fushat, pra dhe Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! në fushën të cilën sapo e zura në goja, është një E konsiderojmë një arritje për vendin tonë. E punë me të vërtetë shumë e gjerë. Në qoftë se deri mbështesim marrëveshjen, por jemi kundër tani janë bërë mbi 30 ligje që lidhen në mënyrë të privatizimit të dikujt që mendon se është produkt drejtpërdrejtë me këtë që po bëjmë sot, pra janë vetëm i kësaj qeverie. Normalisht ky është një parapërgatitje për këtë gjë, për këtë ratifikim të proces në zhvillim, do të kemi dhe procese të tjera, sotëm, do të duhet një realizim konkret, që ne nuk ndoshta të nisura sot dhe të përfunduara nga ne, do ta shikojmë nesër, pas një viti, as pas dy ditësh, prandaj politizimet e kësaj shkalle për një arritje të pasi dihet se shumë gjëra janë të së ardhmes. Po madhe për vendin mendoj se nuk i vlejnë së ne, në fund të fundit, kemi marrë përsipër të hedhim ardhmes. Arritje të tilla shqiptarët duhet t’i gjejnë të hapat që do t’i shërbejnë së ardhmes. gjithë së bashku. Falemnderit! Ju falemnderi! Skënder Gjinushi – Lakrori. Skënder Gjinushi – Aliko. Maqo Lakrori – Për pranimin në OBT zonja Haxhi Aliko – Edhe një herë po e përsëris atë Meksi bëri një paraqitje të hollësishme, transparente që thashë, tani në emër të grupit, jemi dakord dhe dhe me kompetencë profesionale. Bëhet fjalë për përshëndesim hyrjen në këtë organizatë. një hap të madh përpara, për një dimension të ri për Skënder Gjinushi – Grupi Socialist? Zoti gjithë vendin tonë në hapësirën e zhvillimit dhe si Pëllumbi. çdo dimension i ri, që sjellë zhvillim, ka dhe Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Kryetar! vështirësi, disa u përmendën, megjithatë të mos Grupi Parlamentar Socialist është dakord me harrojmë se bëhet fjalë për një hap përpara dhe jo miratimin e dy projektligjeve: “Për ratifikimin e për një hap mbrapa. Një hap përpara, i cili meriton protokollit të anëtarësimit të Republikës së të përshëndetet dhe të mbështetet. Shqipërisë në marrëveshjen e Marakeshit, që Së dyti, është një hap që afron Shqipërinë dhe themeloi OBT-në”, si dhe projektligji “Për ratifikimin përshpejton procesin e integrimit të saj në Bashkimin e marrëveshjes së rezultateve të raundit të Uruguait Europian. Nuk po hyj në detaje, të cilat i përmendi për negociatat shumëplanëshe tregtare”. Me këtë zonja Meksi. Gjej rastin që publikisht të vlerësoj rast grupi ynë vlerëson përpjekjen e qeverisë “Meta”, punën e ekipit dhe të zonjës Ermelinda Meksi, e veçanërisht të kryesueses së negociatave, ministres cila ka konkluduar me sukses këtë proces shumë Meksi, dhe stafit të saj, që me një angazhim të rëndësishëm për vendin tonë, për të sotmen dhe maksimal dhe me kompetencë profesionale bënë për të ardhmen dhe i ftoj kolegët që t’i votojnë të mundur plotësiminin e kushteve për anëtarësimin marrëveshjet e sjella këtu. e Shqipërisë në OBT, sigurisht pa mohuar të gjitha Falemnderit! përpjekjet e bëra edhe në vite. Këtë anëtarësim ne Skënder Gjinushi – Po, zoti Gjiknuri. e shohim së pari si një hap të rëndësishëm drejt Lekë Gjiknuri – Falemnderit, zoti Kryetar! integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Personalisht e konsideroj arritje të rëndësishme Së dyti, ne e shohim atë si një hapje, që do të të shtetit shqiptar anëtarësimin në OBT. Besoj në krijojë një mjedis më të sigurt për thithjen e vlerësimin që bëri kryetari i OBT-së ditën e pranimit, investimeve të huaja dhe heqjen e barrierave për i cili e konsideroi këtë anëtarësim si ditë historike eksportet e mallrave shqiptare, duke u bërë kështu për Shqipërinë. Dua të përshëndes gjithë ekipin që një partner gjithnjë dhe më dinjitoz. ka marrë pjesë në negocimin për anëtarësim në Së treti, anëtarësimin në Organizatën Botërore OBT, në mënyrë të veçantë ministren Meksi, e cila të Tregtisë ne e shohim si një pasaportë të re për është treguar tepër këmbëngulëse në arritjen e këtij Shqipërinë, që hap horizonte të reja përpara Qeverisë objektivi. shqiptare, përpara vendit tonë për të rishikuar Uroj që në të ardhmen të kemi më tepër fitime legjislacionin ekonomik dhe për ta vënë atë në nga ky anëtarësim se sa ndonjë mangësi ose përputhje me kërkesat e rregullat strikte të OBT-së, vështirësi që mund të krijohet. sepse asnjëherë nuk duhet të mendojmë se OBT-ja Falemnderit! i ngjason ndonjë organizate bamirëse. Për këto dhe Skënder Gjinushi – Këto ishin diskutimet. Tani avantazhe të tjera, që u bënë të qarta dhe në
1033 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
përmbajtjen e fjalën së zonjës Meksi, grupi ynë veprimtarive ripërtëritëse. parlamentar është dakord me të dyja këto Pas prononcimit afirmativ që i ka bërë këtij marrëveshje dhe fton gjithë deputetët t’i miratojnë projektligji edhe Komisioni i Financave dhe me konsensus. Privatizimit ne jemi dakord që ai të shqyrtohet në Falemnderit! seancë plenare për t’u miratuar, sigurisht me Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e vërejtjet e paraqitura në relacionin që i bashkëngjit grupeve, kështu që me këtë prononcim të grupeve komisioni ynë. parlamentare ne jemi gati të votojmë dy projektligjet Falemnderit! që kanë të bëjnë me ratifikimin e marrëveshjeve që Skënder Gjinushi – Falemnderit dhe juve! lidhen me anëtarësimin e Shqipërisë në OBT. Për Komisioni i Ekonomisë. Po, zoti Apostoli. të mos i ngatërruar më tepër procedurat, shqyrtojmë Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! dhe një projektligj tjetër që kemi dhe votojmë pastaj. Edhe Komisioni i Ekonomisë në mbledhjen e tij Dhe konkretisht do të shqyrtojmë projektligjin “Për e shqyrtoi projektligjin “Për disa shtesa e ndryshime disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8114 «Për në ligjin nr. 8114 «Për sportin»”, nismë e një grupi sportin»”. Ky është një projektligj i sjellë me nismën deputetësh. e një grupi deputetësh. Dëgjojmë Komisionin e Gjatë shqyrtimit të këtij projektligji, komisioni Kulturës, Rinisë dhe Sporteve në lidhje me mendimin gjykon të pranueshme propozimet për ndryshim në e tyre për këtë projektligj. ligjin “Për sportin”, mbështet nismën e deputetëve Zoti Vejsiu. dhe e fton Parlamentin ta votojë. Ylli Vejsiu – Falemnderit, zoti Kryetar! Gjatë diskutimit të projektligjit komisioni bëri disa Komisioni i Arsimit, Kulturës, Shkencës, Rinisë vërejtje në nenet 1, 2, 3 dhe shton një nen të fundit dhe Sporteve shqyrtoi në dy mbledhje të tij neni 4, vërejtje të cilat gjatë shqyrtimit nen për nen projektligjin e iniciuar nga një grup deputetësh “Për do t’i parashtrojmë. Këto janë të pasqyruara në disa shtesa në ligjin nr. 8114, datë 28.03.96, «Për relacionin përkatës. Për këto u diskutua dhe u ra sportin»” dhe diskutoi duke u konsultuar me dakord dhe me specialistët. Pra, komisioni e specialistë të Ministrisë së Kulturës. mbështet dhe fton Parlamentin që ta votojë. Ndryshimet që propozohen në këtë projektligj Falemnderit! përbëjnë një hap përpara në jetën sportive të vendit Skënder Gjinushi – Falemnderit! tonë. Komisioni i Ligjeve, zonja Çaka. Së pari, projektligji synon të ndryshojë mënyrën Zamira Çaka – Edhe Komisioni i Ligjeve e ka e financimit të sporteve, duke pranuar që federatave shqyrtuar projektligjin “Për disa shtesa dhe dhe klubeve sportive t’u akordohen fonde, të cilat ndryshime në ligjin «Për sportin»”, nismë e një grupi mund të sigurohen nga projektet kombëtare dhe deputetësh. Nga pikëpamja ligjore dhe kushtetuese ndërkombëtare, duke u garantuar në këtë mënyrë komisioni e shikon se projekti i amendamenteve të një pavarësi ekonomike organizatave sportive. paraqitura është në përputhje me to dhe për sa u Projektligji synon të përsos administrimin e fondeve përket vërejtjeve ka pasur vetëm një shtesë: është të akorduara nga Buxheti i Shtetit dhe u jep atyre hequr neni 4, i cili ka të bëjë me hyrjen në fuqi të mundësi për të gjetur burime të tjera alternative. projektligjit. Së dyti, duke i transformuar klubet sportive në Falemnderit! shoqëri tregtare, këto të fundit do të kenë mundësi Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e të përdorin të ardhurat e tyre për të zgjeruar komisioneve. Ka pyetje? Nuk ka. Ka diskutime? Nuk nëpërmjet investimeve aktivitetin, pa përfshirë këtu ka. Atëherë, të shprehen grupet. të ardhurat e siguruara nga transferimi i lojtarëve. Po, zoti Palaj. Personalisht shpreh kënaqësinë që ky projektligj Valentin Palaj – Dakord! finalizon përpjekjet e komunitetit sportiv filluar që Skënder Gjinushi – Kateshi. përpara vitit 1997. Në të njëjtën kohë dua të theksoj Shpëtim Kateshi - Falemnderit, zoti Kryetar! se ky ndryshim është në përputhje me nenin 59 të Që nga viti 1996 sporti shqiptar ka për herë të Kushtetutës, i cili pohon se shteti brenda parë në historinë e tij një ligj të tij, ligjin nr. 8114 kompetencave kushtetuese dhe mjeteve që miratuar nga Kuvendi më 28.03.1996. Ky ligj rregullon disponon, si dhe në plotësim të nismës dhe të gjithë veprimtarinë sportive në territorin e Shqipërisë. përgjegjësisë private synon zhvillimin e sportit dhe Zhvillimet ekonomiko-shoqërore të këtyre viteve kanë
1034 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nxjerrë në pah disa kërkesa të reja të panjohura më specialistët? parë, të cilat pikërisht për këtë arsye nuk janë Skënder Gjinushi – U mbyllën pyetjet. pasqyruar në ligjin nr. 8114. Vangjel Tavo – Më duket se ka një nonsens Koncepti i parë është i realizimit të fitimit nga në relacionin e Komisionit të Arsimit, Kulturës dhe aktiviteti sportiv. Në ligjin aktual nuk përfshihet Shkencës. nocioni se klubet sportive mund të kenë si qëllim Skënder Gjinushi – Kur të kalojmë në ekonomik fitimin për kapitalin që investohet në shqyrtimin nen për nen. aktivitetin e klubit. Duke parë kërkesat e Këto janë prononcimet e grupeve. Pra, jeni të vazhdueshme të investitorëve aktualë në sport, të gatshëm për të votuar? cilët mbajnë peshën kryesore në financimet e Atëherë, kalojmë në votim. Fillojmë me klubeve të futbollit si sporti kryesor në Shqipëri, si marrëveshjet që lidhen me anëtarësimin e dhe bazuar në përvojën ndërkombëtare, kemi Shqipërisë në Organizatën Botërore të Tregtisë. vendosur të përfshijmë edhe konceptin e fitimit Deputetët të vijnë të votojnë. ekonomik për kapitalet e investuara në sport. Ky Hapim votimin. Kush është dakord në parim me fitim duhet të realizohet vetëm për klubin dhe në projektligjin “Për ratifikimin e protokollit të fitim nuk do të përfshihen të ardhurat e siguruara anëtarësimit të Republikës së Shqipërisë në nga transferimi i lojtarëve. Kufizimi i fundit bëhet për marrëveshjen e Marakeshit, që themeloi Organizatën të penguar ndonjë spekulim me lojtarët për interesat Botërore të Tregtisë”, propozuar nga Këshilli i e ngushta fitimprurëse në dëm të cilësisë dhe Ministrave? aktivitetit sportiv. Mbyllet votimi me 91 vota pro, asnjë kundër, Një tjetër amendament përcakton ndryshimin e asnjë abstenim, 25 nuk kanë votuar. Pranohet në mënyrës së financimit të sportit nga ana e shtetit. parim projektligji “Për ratifikimin e protokollit të Mënyra aktuale e financimit kufizon pavarësinë e anëtarësimit të Republikës së Shqipërisë në organizatave sportive dhe pengon zhvillimin e aftësive marrëveshjen e Marakeshit, që themeloi Organizatën menaxhuese të vetë organeve drejtuese të këtyre Botërore të Tregtisë.” institucioneve. Objektivi ynë është që të kalohet nga Kalojmë në votimin nen për nen. financimi tradicional i shtetit për federatat dhe klubet Neni 1. Në nenin 1 propozohet të shtohen edhe sportive, që i konsideron ato ndërmarrje buxhetore, këto fjalë: “Ratifikimin e protokollit të anëtarësimit me një financim të ri, që konsiston në dhënien e të Republikës së Shqipërisë në marrëveshjen e fondeve në formën e financimit të projekteve të Marakeshit, që themeloi Organizatën Botërore të organizatave qendrore të sportit, projekte që Tregtisë dhe materialet përbërëse”. Kush është përbëhen nga aktivitetet më të rëndësishme dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. kombëtare e ndërkombëtare. Vlera e këtij ndryshimi Miratohet neni 1. është shumë e madhe, pasi rregullon marrëdhëniet Neni 2. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? e shtetit me sportin në përputhje të plotë me nocionet Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. e shoqërive demokratike që po ndërtojnë në Shqipëri. Miratohet neni 2. Ai mundëson rritjen e përgjegjësisë së vetë Kalojmë në votimin në tërësi. organizatave sportive në drejtim të menaxhimit të Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me këtyre financimeve, në drejtim të gjetjes së burimeve projektligjin? të tjera të financimit, duke sjellë një përsosje, Mbyllet votimi me 82 vota pro, asnjë kundër, modernizimin e ndjeshëm të të gjithë sistemit sportiv asnjë abstenim, 34 nuk kanë votuar. kombëtar. Duke i konsideruar këto amendamente Miratohet në tërësi projektligji. si tepër të rëndësishme në transformimin e sistemit Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e sportiv shqiptar në një sistem modern demokratik, marrëveshjes së raundit të Uruguait”. ju ftoj që të jepni kontributin tuaj të çmuar në Hapet votimi. Kush është dakord në parim me miratimin e këtyre amendamenteve. Për këtë ka projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes së raundit firmosur një grup deputetësh nga të gjitha grupet të Uruguait”? parlamentare. Mbyllet votimi me 87 vota pro, asnjë kundër, Falemnderit! asnjë abstenim, 29 nuk kanë votuar. Skënder Gjinushi – Po, zoti Tavo. Miratohet në parim projektligji. Vangjel Tavo – Unë kam një pyetje për Kalojmë në votim nen për nen.
1035 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? vërejtjet e Komisionit të Ekonomisë dhe Komisionit Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. të Arsimit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 1. Miratohet neni 1. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? Neni 2. Kush është dakord me nenin 2 sipas Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. vërejtjeve të Komisionit të Ekonomisë? Kundër? Nuk Miratohet neni 2. ka. Abstenim? Nuk ka. Kalojmë në votimin në tërësi. Miratohet neni 2. Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me Neni 3. Kush është dakord me nenin 3 me projektligjin”Për ratifikimin e marrëveshjes së raundit ndryshimet e bëra nga komisionet? Kundër? Nuk të Uruguait”? ka. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi me 85 vota pro, asnjë kundër, Miratohet neni 3. asnjë abstenim, 32 nuk kanë votuar. Miratohet në Neni 4. Kush është dakord me nenin 4, me hyrjen tërësi projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së në fuqi? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. raundit të Uruguait”. Miratohet neni 4. Votojmë për projektligjin “Për sportin” Votojmë projektligjin në tërësi. Hapet votimi. Kush është dakord në parim me Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me projektligjin “Për sportin”? projektligjin “Për sportin”? Mbyllet votimi me 89 vota pro, asnjë kundër, Mbyllet votimi me 80 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 28 nuk kanë votuar. asnjë abstenim, 35 nuk kanë votuar. Miratohet projektligji në parim. Miratohet në tërësi projektligji “Për sportin”. Kalojmë në votimin nen për nen. Me kaq seanca plenare mbyllet. Seanca tjetër Neni 1. Kush është dakord me neni 1, me fillon ditën e hënë.
E hënë, 31.07.2000 Drejton seancën Kryetari i Kuvendit, zoti Skënder Gjinushi
Skënder Gjinushi - Të nderuar deputetë, hapim Shqipërisë. Projektligji është në përputhje të plotë seancën për ditën e sotme. Në rend të ditës kemi dhe detajon ato parime që janë të përcaktuara në shqyrtimin e projektligjit “Për organizimin dhe Kartën e Autonomisë Vendore, ku në konceptin e funksionimin e qeverisjes vendore”. autonomisë vendore më të rëndësishme janë: Fjalën e ka zoti Jemin Gjana. autonomia politike, legjislative, ajo administrative Jemin Gjana – Ne nuk e disponojmë si dhe ajo financiare, të cilat në projektligj janë të projektligj pikën 2. shprehura qartë. Fryma e përgjithshme e projektligjit Skënder Gjinushi – Projektligjet janë është që të sigurohen standardet demokratike në shpërndarë në komisione. funksionimin e organeve të qeverisjes vendore për Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. të ruajtur raporte të drejta në rolin e këshillit dhe atij Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve në disa të kryetarit. mbledhje të tij, në takim dhe me specialistë të Në mënyrë të qartë janë përcaktuar të drejtat e Këshillit të Ministrave, e ka marrë në shqyrtim organeve të qeverisjes vendore, si faktor i projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e rëndësishëm për të garantuar autonominë e tyre. qeverisjes vendore”. Komisioni vlerëson punën e bërë Në zbatim të Kushtetutës, kur si njësi të qeverisjes për hartimin e këtij projektligji, me shpresën se vendore përcaktohen komunat ose bashkitë dhe miratimi i tij do të sjellë një zhvillim të ri dhe cilësor qarqet, një rregullim i është kushtuar përbërjes, në organizimin e pushtetit vendor, si niveli më i afërt krijimit dhe mënyrës së organizimit të qarqeve dhe i pushtetit me qytetarët. të këshillave të tjerë, të cilët krijohen për herë të Ky projektligj është nga projektligjet më të parë. rëndësishme që miratohen në Kuvend dhe është në Në përfundim Komisioni i Ligjeve, pasi shqyrtoi harmoni të plotë me Kushtetutën e Republikës së në tërësi dhe nen për nen projektligjin e paraqitur
1036 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nga Këshilli i Ministrave “Për organizimin dhe buxhetin e njësisë së qeverisjes vendore, përdoren funksionimin e qeverisjes vendore”, e miratoi atë dhe vetëm për qëllimin për të cilin janë vënë, në përputhje i propozon Kuvendit ta miratojë në seancën plenare. me rregullat e përcaktuara nga pushteti vendor. Për nene të veçanta komisioni pati edhe vërejtje, - Çdo njësi e qeverisjes vendore ka autoritet të të cilat do t’i parashtrojë pasi të kalojë projekti nen plotë për qëllimet dhe mënyrat e përdorimeve të për nen. fondeve buxhetore të saj, që nuk janë transferta të Falemnderit! kushtëzuara. Skënder Gjinushi – Falemnderit! - Kur këto fonde nuk shpenzohen tërësisht gjatë Urdhëroni, zoti Pollo. vitit financiar në vazhdim, mbarten në buxhetin e Genc Pollo – Falemnderit! vitit financiar pasardhës. Projektligji që kemi në shqyrtim është shumë i - Miratimi i buxhetit të ri dhe i mbylljes së rëndësishëm dhe mendoj se do të ishte e buxhetit të vitit të mëparshëm bëhet sipas afateve nevojshme, madje e domosdoshme që të paraprihej të përcaktuara në ligjin nr. 8379, datë 29.07.1998, debati përpara se të dëgjonim komisionet nga “Për hartimin dhe zbatimin e Buxhetit të Shtetit të prezantimi që do të na bënte ministri. Unë shoh se Republikës së Shqipërisë”. ka përfaqësues të tij këtu shumë të nderuar, por për - Neni 19, paragrafi i parafundit ndryshon si vijon: nga rëndësia që ka ligji mendoj se është e “Organizimi ekzekutiv i çdo njësie vendore përgatit domosdoshme që vetë ministri i Pushtetit Lokal të projektbuxhetin e vitit të ri financiar si dhe bënte paraqitjen e këtij ligji përpara Kuvendit dhe projektvendimin e mbylljes së buxhetit të vitit të pastaj të nisnin diskutimet, mendimet e mëparshëm dhe ia paraqet për miratim këshillit në komisioneve, debati dhe mendimi i grupeve. afatet e parashikuara në ligjin nr. 8379, datë Skënder Gjinushi – Dëgjojmë njëherë 29.07.1998, «Për hartimin dhe zbatimin e Buxhetit komisionet. të Shtetit të Republikës së Shqipërisë»”. Komisioni i Punës dhe i Çështjeve Sociale. - Neni 22 ndryshon si vijon: “Çdo njësi e Theodhori Bej – Komisioni ynë është dakord qeverisjes vendore i nënshtrohet kontrollit të jashtëm me të tria këto projektligje, që kanë lidhje me financiar të Kontrollit të Lartë të Shtetit për organizimin e pushtetit vendor dhe me ndarjet ligjshmërinë e përdorimit të burimeve financiare. Çdo territoriale, për të mos e marrë fjalën dy tri herë. njësi e qeverisjes vendore i nënshtrohet kontrollit të Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë? jashtëm financiar nga ana e organeve të pushtetit Zoti Malaj e ka fjalën. vendor vetëm për transfertat e kushtëzuara nga këta Arben Malaj – Gjatë diskutimit të këtij të fundit”. projektligji, në prani dhe të specialistëve që kanë Për nenet e tjera të projektligjit Komisioni i punuar për përgatitjen e tij, komisioni u ndal në ato Ekonomisë mbështet ndryshimet e propozuara nga nene që kanë të bëjnë me kompetencat e organeve Komisioni i Ligjeve. të qeverisjes vendore për miratimin dhe zbatimin e Falemnderit! buxhetit të tyre. Duke i parë me kujdes nenet e Skënder Gjinushi – Komisioni i të Drejtave të projektligjit për çështjet ekonomike dhe financiare, Njeriut. Fjalën e ka deputeti Sinani. komisioni propozon të bëhen këto ndryshime: Fatri Sinani – Komisioni ynë është i mendimit - Neni 16, paragrafi në fund të faqes 13 ndryshon që projektligji i ri synon një përmirësim nga ligji i si vijon: “Komunat dhe bashkitë vendosin vetë për mëparshëm, përmirësim që është kushtëzuar nga nivelin, mënyrën e mbledhjes dhe administrimit të përvoja jonë gati dhjetëvjeçare në rrugën e tarifave vendore në përputhje me politikat dhe demokracisë dhe nga referencat në përvojat më të principet e përgjithshme kombëtare, të përcaktuara përparuara të vendeve demokratike. në aktet normative të Qeverisë.” Komisioni është i mendimit që projektligji të - Neni 17, paragrafi a, në rreshtin e tretë hiqen miratohet dhe të kalojë në seancë plenare. fjalët “që ushtrojnë aktivitetin në territorin e tyre”. Falemnderit! - Neni 19. Në fillim të nenit, paragrafët 1, 2, 3, 4 Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e dhe 5 ndryshojnë si vijon: “Buxheti i çdo njësie të komisioneve. Ka pyetje? qeverisjes vendore përfshin të gjitha të ardhurat dhe Po, zoti Laço. të gjitha shpenzimet së bashku me pagesat e huas.” Teodor Laço – Unë kam një pyetje për hartuesit - Transfertat e kushtëzuara, të cilat hyjnë në e projektligjit në lidhje me kompetencat që u mbeten
1037 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
rretheve dhe qarqeve. Rrethi si njësi vazhdon të që ato përfaqësojnë dhe në pikëpamje të popullsive mbetet, por nuk do të ketë organe të zgjedhura, që ata përfaqësojnë në zona qyteti dhe në zona atëherë çfarë seksione, zyra do të mbulojë rrethi rurale, sepse krijohen disproporcione të dhe çfarë paralelizmash ka me qarkun? Sepse këtu, pajustifikueshme? për mendimin tim, të krijohet përshtypja se ka një Së katërti, në qoftë se unë nuk e kam kapur se mbingarkesë administrative, e cila dhe më parë me këshillin e qarkut e përfaqëson ai që del i pari, në ekzistencën e rretheve nuk ka qenë e vogël, por ka rastin e komunave dhe të bashkive, njësi themelore qenë me katër struktura, tani bëhet me pesë, duke të qeverisjes vendore, nuk gjej vend ku kryetari i përfshirë dhe prefekturën. Kështu të krijohet dyshimi komunës ose i bashkisë të jetë personi dhe autoriteti se, pavarësisht se prefektura është e emëruar, është që përfaqëson komunën dhe bashkinë? një organ tjetër, po komuna, bashkia, rrethi, qarku, Për këto çështje desha shpjegime. prefektura në një qendër qarku do të jenë të gjitha Skënder Gjinushi – Po, zoti Shehu. së bashku? Dhe përshtypja ime është se ka një Tritan Shehu – Falemnderit, zoti Kryetar! mbingarkesë të madhe administrative, pavarësisht Krijohet një lidhje treshe, të paktën kështu se në Kushtetutë është parashikuar ekzistenca e duket: prefekturë, qark (rreth) dhe pastaj bashki dhe qarkut. komunë. Kalojmë nga një strukturë shtetërore Skënder Gjinushi – Gjana. normale në një ministrukturë, e cila zgjidhet në një Jemin Gjana – Megjithëse duhet pranuar se mënyrë që nuk është e qartë, direkt jo, por edhe për kohën e shkurtër që kemi në dispozicion është indirekt, pra nuk e përmban zgjedhjen e e pamundur të reflektosh për një projekt të përfaqësimit. Në asnjë nga dispozitat tona rëndësishëm. Unë them që ne duhet të qartësojmë kushtetuese nuk bëhet fjalë për zgjedhje me disa nga momentet më kryesore, të cilat unë gjykoj përfaqësim dhe kalohet pastaj në zgjedhjen direkte, se kanë të bëjnë me parimet dhe me principet, nuk që është bashki, komunë. Unë do të pyesja: ku është puna për ndërtimin teknik të neneve të veçanta. është bazuar kjo, mbi çfarë eksperience, tonën apo Së pari, lidhur me problemin e qarkut. Në Kartën të huaj, një mënyrë e tillë ndërtimi ku kemi një e Autonomisë Lokale saktësohet se organet e strukturë e cila është zgjedhur me përfaqësim dhe zgjedhura vendore, ashtu siç është i përcaktuar dhe që pastaj ka lidhje me strukturën që zgjidhet direkt? këshilli i qarkut, duhet të jenë organe që dalin nga Dhe si justifikohet në ligj kjo gjë? Kam përshtypjen bota e drejtpërdrejt. Mënyra si ndërtohet këshilli i se ka një kontradiktë. Ndërsa për rrethin unë kam qarkut nuk është votë e drejtpërdrejtë, sepse do të po atë pyetje që bëri më përpara dhe zoti Laço. Në ketë një përzgjedhje nga ata që janë zgjedhur më mos gabohem, rrethi të jep përshtypjen, nga parë për një funksion tjetër. Atëherë, si e shpjegoni materiali që është, se ngel vetëm njësi gjeografike, ju, si e justifikoni ju këtë kalim? jo administrative. A është e vërtetë kjo? Unë këtë Së dyti, vjen një projektligj i ri, i cili rrëzon një nuk e kam kuptuar mirë. Ngel vërtet njësi gjeografike, ligj të mëparshëm. Hartuesit gjykojnë se atij i ka apo ka dhe funksione të tjera, që unë nuk i kuptova? ikur koha dhe tani do të sjellin një ligj më të mirë, Ndërsa në lidhje me problemin e pronave të pra kanë sjellë një ligj integral për organizimin dhe sistemit të pushtetit lokal unë kam këtë pyetje: ka funksionimin e pushtetit vendor. Si shpjegohet fakti elemente pronash, për të cilat thuhet se varen nga që brenda këtij ligji, së paku në 20 raste, është thënë pushteti lokal (shkolla, spitale), këto pushteti lokal se “do të veprohet sipas një ligji të veçantë”? Që si i trajton, mund t’i shesë? Pra, mund të arrijë deri pas një ligji të ketë zbërthim me akte nënligjore, kjo këtu, se mund të ketë të drejtë t’i shesë? Si do të është normale. Që një ligj të përcaktojë kushtëzim rregullohet me ligj pronësia dhe jopronësia, sepse për të bërë një ligj tjetër, pastaj për të zbërthyer një nuk mund të ketë pronësi absolute, të jemi realistë. çështje, por në një ligj integral të kesh brenda 20 Këto janë prona të shtetit, që shteti ia jep për raste që të bësh ligje të tjera, atëherë çfarë i mbetet përdorim pushtetit lokal. këtij ligji? Skënder Gjinushi – Po, zoti Ngjela. Së treti, problemi i përfaqësimit, që unë gjykoj Spartak Ngjela – Pyetja ime është kjo: ku e se përsëri është mjaft parimor në mënyrën se si gjejnë forcën këta që përpilojnë këtë ligj dhe shkelin është ndërtuar në ligj këshilli i qarkut. Si do të Kushtetutën? Rrethi nuk është koncept kushtetues, ndërtohen raportet e përfaqësimit në pikëpamje nga e kanë nxjerrë këta këtë, e para? territoriale, në pikëpamje të madhësive të popullsisë E dyta, mos ndoshta e bëni këtë se nuk ndani
1038 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dot qarqet dhe keni frikë ta thoni? Se tani, po the e tij, mund t’ju them se rrethi prezantohet vetëm me “qarku i Tiranës”, brenda mund të jetë dhe bashkia tri nene, ku përcaktohet rrethi si nënndarje e qarkut. e Krujës. Kushtetuta nuk e njeh si njësi të pushtetit Në një nen të veçantë bëhet fjalë për mënyrën se si lokal rrethin. Atëherë, pse e futin rrethin, pastaj dalin do të administrohet rrethi dhe në një nen të fundit me ligj të veçantë? Çfarë do të thotë “me ligj të bëhet fjalë për dispozitat tranzitore, ku bëhet veçantë”? “Me ligj të veçantë” do të thotë që t’i me suprimimi i këshillave të rretheve. Rrethi, i ligj mund të ndash sa të duash pushtetin lokal dhe konceptuar si nënndarje, është konceptuar në ligj si të duash. Pyetja ime është kjo: ku e gjejnë forcën si një territor në të cilin do të veprojë administrata, këta që shkelin Kushtetutën me një ligj të tillë? vetëm administrata, pasi sipas Kushtetutës nuk Skënder Gjinushi – Po, zoti Bushati. njihen ose shkrihen organet e qeverisjes vendore. Zef Bushati – Në fakt, kolegët i ezauruan pyetjet Pra, duke marrë parasysh që Kushtetuta përcakton e mia dhe unë do doja të dija rreth ndarjes së qysh në nenin 108 bashkinë dhe komunën si njësi pasurisë, regjistrimit të pasurisë dhe administrimit të qeverisjes vendore dhe qarkun, në rreth nuk është të pasurisë, të komunës, të rrethit dhe të bashkisë. parashikuar krijimi i këshillit të rrethit, përkundrazi, Është mjaft e rëndësishme se cili e ka kompetencën suprimimi i tij. Por duke ruajtur vlerat, traditat dhe e ndarjes, së regjistrimit dhe të administrimit. Dhe mënyrën e organizimit të administratës aktuale, të tjetra është kjo: termi “rreth” me çfarë kompetence ruhet mundësia e krijimit të administratave në nivel është futur dhe kush e ka futur? rrethi dhe në nivel rrethi do të vazhdojnë, sipas këtij Skënder Gjinushi – Ka pyetje të tjera? projektligji, të funksionojnë administrata shteti të Po, zoti Ndoka. tilla, duke filluar që nga zyrat e regjistrimit të Nard Ndoka – Raporti i anëtarëve të qarkut nuk pasurisë, nga komisariati, nga degë të ndryshme është në proporcion të drejtë me numrin e popullsisë. të Tiranës, siç janë degët e buxhetit, degët e thesarit Pra, ato komuna që përfaqësohen në qark me katër e të tjerë organizma të tillë të ngjashëm, që krijohen anëtarë përfaqësojnë 10000 banorë. Në një kohë në nivel lokal të strukturave të administratës së që një bashki që ka 30000 banorë përfaqësohet po shtetit. Ndërkohë vetë qarku, këshilli i qarkut është me katër anëtarë. Pra, qarku ka një përbërje më parashikuar në nenin përkatës, që mund të krijojë, tepër prej qarkut në këtë rast. sipas vendimit që merr, vetë struktura administrative Pse rendin e ditës dhe thirrjen e mbledhjes së për kryerjen e funksioneve të tij. Në qoftë se nesër këshillit e bënë kryetari i këshillit dhe jo kryetari i këshilli i qarkut merr përsipër dhe administron një bashkisë, siç ishte më përpara? ujësjellës në nivel qarku ose rrugë rurale në nivel Sa mund të shkojë numri i anëtarëve të një qarku qarku, pra rrugë rajonale, nuk përjashtohet mundësia të madh? Marrim rastin e Shkodrës ose të ndonjë që ai të vendosë dhe të krijohet një sektor për qarku tjetër. mirëmbajtjen e rrugëve në rrethin e Gramshit etj., Kush e ka të drejtën e propozimit të sekretarit etj. Pra, nuk krijohet ndonjë paralelizëm, por janë të këshillit? Se është e paqartë në ligj. funksione të cilat kryhen në nivelin e qeverisjes Falemnderit! qendrore dhe përcaktohen struktura vetëm Skënder Gjinushi – Atëherë, nuk ka pyetje të administrative dhe jo si njësi të qeverisjes vendore, tjera? Nuk ka. pra jo me organet e zgjedhura. Përgjigjet pas pushimit, sepse specialistët Zoti Jemin Gjana bënë disa pyetje: pse nuk kërkojnë kohë që të përgatiten. zgjidhet direkt këshilli i qarkut sipas Kartës Europiane të Autonomisë Lokale? * * * Lidhur me këtë ne në hartimin e këtij projektligji i jemi përmbajtur totalisht nenit 110 të Kushtetutës, Skënder Gjinushi – Kush do të përgjigjet nga i cili jep formulën e qartë të mënyrës së krijimit të specialistët? këshillit të qarkut. Këshilli i qarkut në nenin 110 Specialisti – Lidhur me pyetjet që u bënë, në është përcaktuar qartë se vjen si rezultat i konsultim edhe me specialistët e tjerë që punuan përfaqësimit nga të zgjedhurit në nivelin e parë, në për hartimin e ligjit, do të përpiqem të jap përgjigje nivelin bashki e komunë, dhe si e tillë i gjithë ligji, për pyetjet. qoftë në mënyrën e krijimit dhe në mënyrën e Pyetja që u bë nga zoti Laço lidhur me rrethin, përfaqësimit bazohet në këtë parim. për mundësinë e paralelizmit që krijohet me krijimin Sqaroj njëkohësisht dhe për këtë pikë, por edhe
1039 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
për ndonjë rast tjetër që ne kemi bërë të gjitha ndërtohen raportet e përfaqësimit në zona rurale të përpjekjet për të arritur përputhshmërinë e plotë të qytetit? këtij ligji me Kushtetutën dhe me Kartën Europiane. E thashë edhe më lart, përfaqësimi dhe krijimi i Kushtetuta patjetër ngelet dokumenti bazë që do të këshillit të qarkut bëhet në përputhje me nenin 110 zbatojë legjislacioni ynë shqiptar, po në qoftë se në të Kushtetutës. Për të rregulluar raportet fshat-qytet raste të veçanta nuk ka përcaktime të qarta ka dy elemente: elementi i parë është vetë kushtetuese, atëherë automatikisht asnjë ligj tjetër përcaktimi i Kushtetutës, që bën që të gjithë nuk mund t’i kundërvihet Kartës së Autonomisë kryetarët e zgjedhur, pavarësisht nga madhësia dhe Lokale ose dokumentacioneve, akteve, pra që i pozicioni, zonë rurale apo zonë urbane, përfaqësimi nënshtrohen ose i ratifikon Kuvendi i Shqipërisë. bëhet, në radhë të parë, nga kryetari i komunës Prandaj, nuk ka asnjë mospërputhje ligjore. Para dhe i bashkisë përkatëse dhe këtë e kemi reflektuar pak kohësh është bërë një seminar konsultativ për dhe në nenin përkatës, ku bëhet fjalë për krijimin e krijimin e rajoneve në nivel europian lidhur me kartën këshillit të qarkut, që është në nenin 50 dhe në e rajoneve që parashikohet të bëhet. Në kartën e paragrafin e dytë, që kryetari i bashkisë dhe i rajoneve janë vetëm përcaktime akoma të komunës është gjithmonë përfaqësues i komunës papërcaktuara, nuk është miratuar akoma karta e në këshillin e qarkut. Ndërkohë, po në përputhje rajoneve dhe këshilli i qarkut te ne u barazua dhe u me Kushtetutën, është edhe zgjidhja tjetër që njësua me rajonet e Evropës. përfaqësimi bëhet edhe nga këshilltarët, nga të Lidhur me pyetjen e dytë. Përmendet shpesh zgjedhurit drejtpërdrejt nga populli, të cilët në këshill referimi në ligje. Ndër 20 raste parashikohet të bëhen caktojnë përfaqësuesit e tyre, por kjo është në ligje të reja. Pra, të bëhen reflektime për zgjidhjen e raport, siç thotë edhe Kushtetuta, me numrin e problemeve të veçanta në ligje të veçanta. Ligji që banorëve. Këtu është aplikuar një formulë që bënë është paraqitur është një ligj organik, që ka të bëjë të mundur që nëpërmjet saj, nëpërmjet këtij raporti, me organe të përcaktuara me Kushtetutë dhe e cila nuk është në një grafik krejtësisht patjetër që do të shoqërohet kompletimi i të gjitha përpjesëtimor, por vjen duke e prishur pak përqindjen funksioneve dhe detyrave të tij me plotësimin e një e përfaqësimit, sepse nuk mund të jetë, ta zëmë, kuadri të gjerë ligjor. E parë kjo edhe në kuadrin e një formulë për çdo 5000 banorë një përfaqësues, decentralizimit, ku vetë strategjia për të realizuar por domosdoshmërisht për të ruajtur një numër një funksionim të plotë të qeverisë vendore është pothuajse të pranueshëm anëtarësh të këshillit, që bërë në përputhje me përpunimin e mjaft ligjeve që të mos arrijë, ashtu siç u tha këtu, pa mbarim numri do të bëhen. Pra, është e natyrshme që paraqitja i këshilltarëve, atëherë ka një përfaqësim që në çdo në këtë ligj patjetër që do të vërë detyrime dhe për 10 mijë, 50 mijë banorë dhe përfaqësimi ka një përmirësimin e ligjeve të tjera. Por janë të diagram pak në rënie. paevitueshme shumë raste. Vetë Kushtetuta thotë Prandaj mendojmë se përfaqësimi realizohet se ndarja administrative, përcaktimi i komunave, edhe për zonat rurale, edhe për zonat qytetare. bashkive etj., do të bëhet me ligj. Pra, qysh këtu, Përfaqësimi bëhet sipas një formule që është qysh në nenin 5, në mos gabohem, lind detyrimi që menduar si më e përshtatshmja të bëhet një ligj i veçantë dhe prandaj është paraqitur Pyetja e katërt: Ku thuhet që kryetari përfaqëson dhe ligji për ndarje administrative. Po kështu nuk komunën? mund të lëmë pa përmendur faktin që në përputhje Edhe në Kushtetutë është shprehur qartë: me këto kompetenca do të ketë përmirësime të “Organi përfaqësues është këshilli dhe organi ligjeve të tjera, do të hartohet një ligj financiar që të ekzekutiv është kryetari”. Ky është raporti i parë që bëjë të mundur ushtrimin e funksioneve me burime sigurojmë me ligjin. financiare që garantojnë ushtrimin e këtyre E dyta, kryetari do të kryejë të gjitha detyrat në funksioneve. Po ashtu patjetër do të përmirësohet përputhje me rregulloren që do të miratojë vetë ligji “Për urbanistikën” dhe ligjet e tjera që dalin këshilli dhe këshilli patjetër që do t’i ngarkojë të gjithmonë si detyrim për të zbatuar këto norma, këto drejtën e përfaqësimit dhe kryerjen e rolit të standarde europiane që parashikojmë të vendosë përfaqësimit për aq sa veta këshilli do t’ia delegojë. ligji i paraqitur dhe që është për diskutim sot në Nga ana tjetër, në nenin 44, ku flitet për kompetencat Parlament. e kryetarit të bashkisë dhe të komunës, në pikën 9 Pyetja e tretë lidhur me përfaqësimin: Si do të thuhet: “Ushtron të drejtat dhe siguron plotësimin e
1040 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
të gjitha detyrimeve që i dalin bashkisë, njësisë së fundit përcaktohet qartë se këshilli i rrethit shkrihet, qeverisjes vendore, si person juridik”. Pra, ai, por edhe për periudhën që ai do të shkrihet, derisa ndonëse nuk është organ përfaqësues, por në të konsolidohet qarku dhe deri në kalimin e zbatim të Kushtetutës, në zbatim të rregullores së kompetencave sipas organeve përkatëse patjetër që këshillit dhe në zbatim të detyrave që do të kryejë ai do të veprojë si administratë përkohësisht. Por për ushtrimin e kompetencave që i ngarkohen si është përcaktuar qartë se ai suprimohet si këshill organe ekzekutive, ky pastaj do ta përfaqësojë sipas rrethi. kompetencave përkatëse, në këshillin përkatës dhe Zoti Bushati pyet për pasuritë. Unë mendoj se në komunitetin përkatës. është e njëjta përgjigje që dhashë edhe më lart, Zoti Tritan Shehu. Pyetja bëhet përsëri për është objekt i një ligji të veçantë dhe ky ligj vetëm i krijimin e këshillit të qarkut. përmend, ashtu siç është edhe Kushtetuta, që ato Mua më duket se e thashë, pra fakti se si bëhet kanë pasuritë dhe u jepet e drejta dhe autonomia e mundur respektimi i Kushtetutës për mënyrën e vendore konsolidohet nëpërmjet së drejtës që kanë përfaqësimit është një detyrim që buron nga organet e qeverisjes vendore për të pasur pasuri, Kushtetuta dhe patjetër në mënyrë shumë rigoroze për të administruar këto pasuri dhe për të vepruar si ligji përpiqet që ta ruajë plotësisht. person juridik në këto pasuri. Lidhur me pyetjen tjetër: Rrethi është si njësi Zoti Ndoka bëri pyetje lidhur me raportin e gjeografike apo ka funksione administrative? anëtarëve të këshillit të qarkut. Unë u mundova që me përgjigjen që i dhashë Më duket se i dhashë përgjigje, duke bërë që në fillim pyetjes së zotit Laço të shpjegoja se komente në pyetjen tjetër. rrethi ka vetëm funksion administrativ për t’iu Kurba nuk është lineare, pra dhe përfaqësimi përgjigjur shërbimeve ndaj qytetarëve qoftë nga nuk është progresivisht. strukturat e shtetit, qoftë nga strukturat e pushtetit Ju bëtë edhe një pyetje: Sa është numri që lokal dhe nuk ka organ të zgjedhur, por ka vetëm mund të arrijë? një territor, në të cilin do të jetë zyra e regjistrimit të Nga llogaritjet tona me këtë ndarje administrative pasurisë, për shembull, do të dijë pasuritë e cilit ekzistuese dhe me këtë popullsi që kemi pasqyruar territor dhe do t’i regjistrojë në njësinë përkatëse. sot, për të cilën do të bëhen dhe zgjedhjet e Pyetja që bëhet për pronat, si shkollat, objektet ardhshme, shkon nga 60 deri në 90, 93 këshilltarë e tjera shëndetësore, si parashikohen, a do të kenë në këshillin e qarkut. Po të mos harrojmë: deri në të drejtën për t’i shitur, për t’i blerë etj., etj. 90 shkojnë. Në Elbasan, për shembull, që ka 50 Ky është një problem që zgjidhet me ligj të njësi të qeverisjes vendore, aktualisht ka 50 kryetarë veçantë dhe, qoftë për pronat shtetërore të dhe do të ketë 43 anëtarë këshilli dhe na duket një paligjshme, qoftë për transferimin e pronave të përfaqësim normal. Kryetari që zgjidhet drejtpërdrejt pushtetit vendor janë hartuar dy projekte, janë në nga populli, po ashtu dhe këshilltari. Parlament dhe themi se së shpejti do të shqyrtohen, Pse nuk thirret këshilli nga kryetari i komunës? por është objekt pikërisht i zgjidhjes me ligjin e Ne jemi përpjekur të ruajmë raporte shumë veçantë që është paraqitur. demokratike në mënyrën e funksionimit edhe të Zoti Ngjela pyet: Ku gjendet e drejta për të krijuar këshillit dhe në mënyrën e funksionimit të raportit rreth kur nuk e ka Kushtetuta? me kryetarin. Këshilli është një organ i pavarur, ai Kushtetuta ka marrë përsipër të përcaktojë bën programin e punës, problemet që do të shqyrtojë njësitë e qeverisjes vendore dhe në këtë projekt rrethi dhe të rendit të ditës që do të krijojë. Kjo është nuk është njësi e qeverisjes vendore, por është baza që duam, që nëpërmjet këtij ligji të konsolidohet thjesht strukturë, një nënndarje e territorit të qarkut, këshilli si organ përfaqësues, si organ i zgjedhur, i e përcaktuar për të bërë disa shërbime dhe për të cili vepron në mënyrë të pavarur, por ndërkohë në ruajtur ato vlera që aktualisht janë realizuar. Në qoftë nenin 31 thuhet tekstualisht se kryetari ka të drejtën se, po themi kot, komisariati i rrethit të Gramshit të thërrasë, sipas nevojës, në çdo rast mbledhjen e do të ketë një territor, të cilit ky komisariat i shërben, këshillit. Për të ashtuquajturat “mbledhje”, të cilat prandaj kjo ruhet, por nuk ruhet si njësi e qeverisjes vetë këshilli i konsideron jashtë radhës së vet, jo të vendore. Prandaj, duke u përpjekur të ruajmë jashtëzakonshme, por jashtë radhës. Pra, në qoftë ekuilibrat e Kushtetutës, themi se nuk ka ndonjë se kemi një detyrim, një normë që jo më pak se një pozicion antikushtetues. Ndërkohë në kapitullin e herë në muaj këshilli duhet të mblidhet që të
1041 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
funksionojë dhe ky është një funksionim që e bën përpara Kuvendit dhe të sqaroj opinionin shqiptar vetë, vendos vetë për rendin e ditës. Kryetari i se nga sa thuhet nga opozita për këtë projekt nuk propozon këshillit për të trajtuar probleme në kuadrin qëndron asgjë. Ato janë vetëm trillime dhe komente e rendit të ditës, por në qoftë se e shikon se kanë të improvizuara me keqdashje kundër vlerave reale ngelur probleme, ai ka të drejtën ta thërrasë jashtë që përfaqëson ky ligj në përbërje të reformave të radhës, plus ka të drejtën ta thërrasin jashtë radhe mëdha që kemi ndërmarrë të gjithë bashkërisht dhe edhe 1/3 e këshilltarëve. obligimin e saj për forcimin e institucioneve për të Sekretari propozohet nga kryetari i këshillit. Në reformuar qeverisjen e në këtë kuadër për t’u dhënë nenin 37 thuhet shprehimisht se “kryetari caktohet rolin e duhur organeve të qeverisjes vendore. nga këshilli” dhe është një zbritje, në mund ta quajmë Të jeni të sigurt, zotërinj deputetë, se hartimi i kështu, në mënyrë figurative, është një kalim këtij projektligji është parë jashtë çdo ndikimi partiak. kompetencash nga Këshilli i Ministrave që ka qenë Ai është një ligj që zgjidh dhe realizon detyrimet deri më sot, sekretari emërohet nga këshilli, por e kushtetuese dhe kërkesat e Kartës Europiane të drejta është që ta propozojë kryetari. Autonomisë Lokale për të arritur në standardet e Skënder Gjinushi – Këto ishin përgjigjet. Po, duhura të autonomisë vendore. Projekti bazohet në zoti Ministër e ka fjalën. ligjin ekzistues dhe në përvojën tashmë tetëvjeçare Ministri – Zoti Kryetar, të fituar që nga koha e miratimit të ligjit të parë Të nderuar kolegë, demokratik të vitit 1992. Hartimi i projektligjit kaloi Desha të jap një ekspoze në diskutimin tim për në një proces të plotë diskutimi. Në këtë projektligj rëndësinë e ligjit ose më mirë të projektligjit që duam janë angazhuar grupi i ekspertëve për të miratojmë sot për “Për organizmin dhe decentralizimin, specialistë të Ministrisë së funksionimin e qeverisjes vendore”, i cili vjen si Pushtetit Lokal, të ministrive të tjera të angazhuara konkretizim i përpjekjeve të vazhdueshme dhe në me qeverisjen vendore, si dhe kanë dhënë kontributin përputhje të plotë me angazhimin politik për të çuar e tyre të drejtpërdrejtë specialistë të kualifikuar të përpara reformat demokratike në fushën e qeverisjes USAID-it, Këshillit të Europës, Shoqatës së vendore, përfshirja në Kushtetutë e një kapitulli tepër Bashkive Holandeze etj. të veçantë për qeverisjen vendore, si dhe nënshkrimi Në mënyrë të veçantë duhet përmendur më vonë i ratifikimit nga Parlamenti i Kartës organizmi me OSBE-në dhe me USAID-in dhe me Europiane të Autonomisë Vendore, janë hapa donatorë të tjerë, në bashkëpunim me Shoqatën e shumë seriozë e përcaktues për orientimin e drejtë Kryetarëve të Bashkive të Shqipërisë në bërjen e të maxhorancën së Parlamentit për të ndërtuar shtatë tavolinave të rrumbullakëta me të zgjedhurit organet e qeverisjes vendore në nivel të standardeve vendorë të pushtetit lokal të Shqipërisë dhe të të larta europiane. Autonomia vendore, si një nga administratës dhe kryesisht në tavolinën e parimet themelore të Kushtetutës, e përcaktuar në Shkodrës, të Fierit, Elbasanit, të Korçës, të nenin 13 të Kushtetutës, do të realizohet nëpërmjet Gjirokastrës dhe të dy tavolinave këtu në kryeqytet. një procesi të qartë decentralizimi, pra këtu u ngrit Projektligji që shqyrtojmë sot është ligji themelor dhe Komiteti Kombëtar i Decentralizimit, i cili me për pushtetin vendor. Me anë të këtij ligji nga njëra ndihmën e veçantë të një grupi ekspertësh hartoi anë synohet të përcaktohen rregullat për strategjinë kombëtare të decentralizimit, që me funksionimin e njësive të qeverisjes vendore, konsensusin e nevojshëm të institucioneve të funksionet, kompetencat dhe detyrat e organeve interesuara e të kualifikuara vendase dhe të huaja përkatëse të tyre, por, nga ana tjetër, vihen detyrime dhe në bashkëpunim me organet e pushtetit vendor, për përmirësimin e akteve të tjera ligjore me synim e sidomos me shoqatat e të zgjedhurve vendor, u që të garantohet në mënyrë të plotë autonomia diskutua dhe u miratua në konferencën kombëtare vendore në nivelin e kërkuar. të nëntorit të vitit të kaluar dhe më pas nga Këshilli Projektligji i paraqitur në krahasim me ligjin i Ministrave. Kohët e fundit për projektligjin “Për ekzistues sjell mjaft ndryshime progresive në organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore” përputhje me Kartën Europiane të Autonomisë edhe nga ana e opozitës, dhe drejtpërdrejt nga lideri Lokale, që nga 1 gushti i këtij viti do të jetë pjesë e i saj, janë bërë akuza të pabazuara dhe jo të vërteta. legjislacionit shqiptar, si dhe për t’iu përgjigjur Është fare i qartë motivi politik i këtyre sajesave zhvillimeve të infrastrukturës dhe funksionimit të dhe qëndrimeve të opozitës, por unë dua të evidentoj pushtetit vendor. Ku evidentohen disa nga drejtimet?
1042 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Së pari, janë pasqyruar drejt parimet themelore Së katërti, mjaft esencial në kuadrin e realizimit të funksionimit të njësisë së qeverisjes vendore, ku të autonomisë lokale dhe avancim konkret në autonomia lokale, me të gjitha elementet përbërëse krahasim me deri tani është fakti që me këtë ligj të saj, si: autonomia politike, juridike, administrative, për funksionet e veta organet e njësive të qeverisjes financiare, përbëjnë parimin themelor. Kjo autonomi vendore kanë kompetenca të plota. Këtu përfshihen realizohet nga ana e këtyre njësive duke respektuar kompetencat në fushën administrative, ku ato do të Kushtetutën dhe ligjet e aktit në zbatim të tyre. Në vendosin vetë për krijimin e strukturave, për ushtrimin ligj shprehet qartë përparësia që marrin komunat e funksioneve, për vendosjen e numrit të pagave të dhe bashkitë, si njësia bazë e qeverisjes vendore. punonjësve, kompetenca në fushën e investimeve, Kjo përbën një nga parimet themelore të Kartës që do të thotë se ato do të planifikojnë investime Europiane të Autonomisë Lokale, ku në nenin 4, dhe do të realizojnë ato kompetenca për pika 3 thuhet shprehimisht: “Ushtrimi i përgjegjësive mirëmbajtjen e objekteve dhe institucioneve që kanë publike në mënyrë të përgjithshme duhet t’i takojnë për ushtrimin e funksioneve, si dhe kompetenca më tepër autoriteteve më të afërta me qytetarët”. rregullatore, ku përfshihet autoriteti i tyre për të vënë Së dyti, përcaktojnë qartë elementet e rregulla e norma të detyrueshme për subjekte të autonomisë lokale, ku përfshihen të drejtat që ngarkuara brenda normave të përcaktuara me akte gëzojnë njësitë e qeverisjes vendore, si: e drejta e ligjore. qeverisjes, e drejta e pronës, e drejta në fushën Së pesti, në projekt funksionet e qarkut do të financiare dhe për zhvillimin e aktivitetit ekonomik trajtohen në një nen të veçantë. Në funksionet e në dobi të komunitetit. Mjaft e rëndësishme është e qarkut përfshihet ndërtimi dhe zbatimi i politikave drejta që u jepet njësive të qeverisjes vendore për rajonale, harmonizimi i tyre me politikat shtetërore, bashkëpunimin ndërkomunal brenda dhe jashtë mundësia për delegim të kompetencave nga vendit, si dhe mundësia për të vendosur bashkërisht bashkitë e komunat si dhe nga pushteti qendror. për krijimin e personit juridik të përbashkët për Duke folur për qarkun duhet të pasqyroj shkurtimisht probleme, funksione ose kompetenca që ata rolin e rrethit, pasi për këtë janë shfaqur opinione mendojnë se mund t’i ushtrojnë më mirë në kooperim abuzive dhe nuk pasqyrohen të vërtetat lidhur me me njëri-tjetrin. përmbajtjen e ligjit. Së treti, në projekt bëhet një ndarje e studiuar e Në Kushtetutë si organe të zgjedhura janë funksioneve që marrin njësitë e qeverisjes vendore suprimuar këshillat e rretheve. Përvoja e këtyre viteve dhe kompetencat e organeve të tyre. Duhet bërë tregoi se këshillat e rretheve nuk e justifikuan veten një dallim i qartë i funksioneve të veta, i funksioneve dhe roli i tyre si organ i qeverisjes vendore qe shumë të përbashkëta me pushtetin qendror dhe të i reduktuar. Një gjë e tillë pasqyrohet në mënyrë funksioneve të deleguara. Një gjë e tillë bënë të konsekuente në ligj, kur rrethet janë përfshirë në mundur që të qartësohet autoriteti për të vepruar i këtë projekt si nënndarje të qarkut, pra në ligjin e çdo organi të njësisë vendore, kërkohet mundësi mëparshëm. Në bazë rrethi do të funksionojnë që secili nga ato të vendosë dhe të përgjigjet në strukturat për administratën shtetërore, nëpërmjet mënyrë të pavarur për plotësimin e detyrave të cilave pushteti qendror do të plotësojë detyrat e përkatëse. tij karshi shtetasve, ku përfshihen komisariatet e Në funksionet e bashkive, të komunave policisë, degët e mobilizimit ushtarak, strukturat e përfshihen funksionet që lidhen me infrastrukturën Ministrisë së Financave, si dhe degët e buxhetit e publike, me zhvillimin ekonomik, socialkulturor e të thesarit, të taks-tatimeve, struktura në linjën e sportiv të komunitetit e të tjera si këto. ministrive e të institucioneve të tjera shtetërore, Si funksione të përbashkëta janë përcaktuar gjykatat dhe rrethet, zyrat e regjistrimit të pasurisë arsimi parashkollor e parauniversitar, sistemi i së paluajtshme etj. Po ashtu vetë qarku mund të shërbimit parësor shëndetësor, mbrojtja e mjedisit vendosë për krijimin e atyre strukturave në nivel rrethi etj., të cilat specifikohen në ligjet përkatëse. Si që i nevojiten për të krijuar shërbime me qytetarët. funksione të deleguara, ndonëse nuk janë të Këshilli i qarkut mund të krijojë sektorë të veçantë shprehura veças, përcaktohen vetëm ato funksione në administrimin si për rrugë rurale, për shërbim në që jepen me ligj ose ato që përcaktohen me ujësjellës etj. marrëveshje të përbashkëta në mes njësisë së Bazuar në sa thashë më lart në mënyrë shumë qeverisjes vendore dhe institucionit qendror përkatës. të përmbledhur, nuk ka asnjë arsye të krijohen
1043 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
tymnaja të paqena për largimin e shërbimit për Europiane. Kjo situatë është vlerësuar në këtë qytetarët. Projektligji udhëhiqet nga realizimi në mënyrë nga shoqatat e zgjedhura vendore, si një mënyrë të plotë i parimit që shërbimi të kryhet sa nga institucionet e kualifikuara vendase e të huaja. më pranë qytetarëve. Ndryshimet që bëhen janë Bazuar në gjendjen ekzistuese dhe për të mjaft progresive e shikohen si dyshime vetëm nga plotësuar kërkesat në rritje të parashikuara në ligjin ata që mbajnë qëndrim konservator. e ri që po shqyrtojmë, është e domosdoshme që të Së gjashti, në projekt, në një kapitull të veçantë, bëhen ndryshimet e duhura në legjislacionin shqiptar u hapet rrugë problemeve që bëjnë të mundur krijimin në ato fusha që kanë lidhje me funksionet që marrin e kushteve materiale e financiare për ushtrimin e njësitë e qeverisjes vendore. Këto ndryshime janë kompetencave nga organet e qeverisjes vendore, gjë të mëdha. Pa dyshim duan punë të kualifikuar e që në ligjin ekzistues mungonte plotësisht. Pa kohë njëkohësisht, pa cenuar standardet e arritura. dyshim që në zbatim të këtij ligji do të ketë ligje të Në një afat trevjeçar Qeveria do të punojë për veçanta për financat lokale si dhe për kontrollin përmirësimin dhe përafrimin e legjislacionit dhe për financiar, por këtu vihen detyrimet dhe rregullat e marrjen e masave me karakter organizativ për të përgjithshme që do të mbahen parasysh për të bërë të mundur ushtrimin e plotë të kompetencave garantuar autonominë në ushtrimin e funksioneve e të funksioneve të caktuara. Procesi i përkatëse nga organet e qeverisjes vendore. decentralizimit është i gjatë, por Qeveria është e Së shtati, në projektligj përcaktohen drejt normat angazhuar totalisht që kjo të bëhet sa më shpejt, për funksionimin e organeve të veçanta të qeverisjes ndonëse ka pasur mendime që kjo kohë është e vendore. Vend të rëndësishëm në këtë ligj zë për pamjaftueshme. Ne shprehim bindjen se janë të herë të parë krijimi dhe funksionimi i këshillit të gjitha mundësitë që të pasqyrohen, që të plotësohet qarkut, i cili është konceptuar në përputhje të plotë ky detyrim duke vlerësuar punën e deritanishme. me Kushtetutën. Në këtë drejtim, mund të përmend Mjafton të përmend se dy projektligje për pronat janë edhe kompetencat e këshillave përkatëse në paraqitur këtu në Kuvend. Po punohet për komuna, bashki e qarqe për të emëruar e shkarkuar projektligjin “Për financat” e gradualisht do të veprohet sekretarët e këshillit, duke bërë ndryshimin tepër me ligjet e tjera, me aktet e tjera të mëvonshme. rrënjësor nga praktika e deritanishme që kjo Të nderuar deputetë, kompetencë qe vetëm e Këshillit të Ministrave. Pra, Kam bindjen se duke miratuar projektligjin “Për sekretarët që këtej e tutje nuk do të emërohen apo organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore” shkarkohen më nga Këshilli i Ministrave, por do të ne bëjmë një hap të fuqishëm e shumë të emërohen dhe do të shkarkohen nga vetë këshillat rëndësishëm për konsolidimin e autonomisë përkatëse të bashkive e të komunave të qarkut. vendore, për konsolidimin e organeve të qeverisjes Së teti, mendoj se mjaft i rëndësishëm është vendore, për decentralizimin e vendimmarrjes, duke kapitulli 11, që parashikon rrugën që do të ndiqet hedhur baza të shëndosha në reformën demokratike për t’i bërë efektive përmirësimet e përcaktuara në dhe në përmirësimin e shërbimeve ndaj shtetasve këtë ligj për autonominë vendore. Qeveria është tanë. plotësisht e angazhuar që autonomia vendore të mos Falemnderit! jetë e cunguar, të mos mbetet vetëm në letër, por të Skënder Gjinushi – Falemnderit, zoti Ministër! shoqërohet me të gjitha rregullimet ligjore e Kush e do fjalën? Po, zoti Gjoni. organizative, që të bëhet realitet në të gjitha Hamit Gjoni – Falemnderit! drejtimet. Aktualisht me përmirësimin e pjesshëm E vlerësoj projektligjin e paraqitur “Për në qeverisjen vendore qysh nga viti 1992 e deri tani, organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”. ndonëse janë të përcaktuara disa kompetenca, Krahasuar me ligjin aktual është një hap shumë i detyra për organet e qeverisjes vendore atyre u madh përpara në drejtim të rritjes së autonomisë mungojnë financat përkatëse, pasi sistemi financiar dhe të forcës qeverisëse të pushtetit lokal. Kjo është ende mjaft i centralizuar. Atyre u mungojnë sidomos e pasqyruar në nivelin e parë të pushtetit. pronat në shumë ligje të fushave specifike nuk dalin Në kompetencat e bashkive dhe komunave ka një të qarta kompetencat e organeve të pushtetit vendor ndryshim rrënjësor për sa u përket mundësive, e të tjera si këto. Në këto rrethana, deri tani nuk kompetencave, pronave, buxhetit etj. që u jepen me është arritur të sigurohen kushtet për të realizuar këtë ligj bashkive dhe komunave në raport me ato që autonominë vendore dhe kërkesat e Kartës kanë gëzuar deri tani këto organe të pushtetit lokal.
1044 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Si rrjedhim, unë jam dakord, me sa u tha nga konstatoj në projektligj për këtë nivel pushteti do të ministri i Pushtetit Lokal. Pas miratimit të këtij ligji rregullohen. krijohen kushte për një qeverisje shumë më efektive, Falemnderit! për një zgjidhje më të mirë të halleve të qytetarëve Skënder Gjinushi – Po, zoti Sherifi. dhe në përgjithësi të qeverisjes së vendit. Elmaz Sherifi – Falemnderit, zoti Kryetar! Në këtë projektligj për herë të parë parashikohet Republika e Shqipërisë e ka pasur ligjin “Për krijimi i qarqeve. Natyrisht, është pasqyruar në nene organizimin dhe funksionimin e pushtetit lokal”. Me në mënyrë të koncentruar në Kushtetutë, këtu jepen këtë ligj është drejtuar tërë veprimtaria e këtij pushteti edhe kompetencat. Pikërisht në këtë drejtim unë dhe me gjithë mangësitë që ai ka paraqitur, kuptohet kam ndonjë rezervë që do të desha ta shpreh këtu për vetë kohën kur u hartua dhe përvojën e paktë që në seancë plenare. U tha me të drejtë dhe jo vetëm ekzistonte, në qoftë se politika nuk do të kishte sot, por është thënë vazhdimisht se këshillat e pasur ndikime negative, me siguri dhe ligji ekzistues rretheve nuk e justifikuan qenien e tyre si organe do të kishte plotësuar në një masë shumë më të pushteti. Ato demonstruan për tetë vjet ekzistencën madhe nga shërbimet publike të qytetarëve, pra do që ishin një pushtet shumë anemik, i pafuqishëm, të realizonte mjaft nga funksionet për të cilat ishte dhe kjo jo për arsye se ishin të organizuara në nivel ngritur pushteti vendor. rrethi ose në nivel qarku, por për arsyen e thjeshtë Unë nuk dua ta politizoj për të paraqitur se kompetencat e tyre ishin shumë të reduktuara. mangësitë reale që paraqiten aktualisht në pushtetin Në ligjin aktual “Për organizimin dhe funksionimin e vendor, jo vetëm në kryeqytet dhe në qytetet pushtetit lokal” këto kompetenca ishin më tepër kryesore të vendit, që Partia Demokratike ka gati deklarative e jo të detajuara dhe nuk u krijonin 10 vjet që i drejton me përfaqësuesit e saj, pra ajo mundësinë këtyre organizmave për të ushtruar qeverisje nuk është bërë sot më e keqe se ç’ka efektivisht qeverisjen. Mendoj se në kompetencat qenë dje, kur pushtetin vendor e kishte Partia që u jepen qarqeve një defekt i tillë duhet të Demokratike, gati për pesë vjet. Por ajo që ka shmanget. rëndësi mendoj se diskutimin duhet ta përqendrojmë Me keqardhje konstatoj se në projektligjin e larg politizimeve ekstreme në momentet më të paraqitur kompetencat e qarqeve janë po aq të rëndësishme dhe në nevojën që paraqet përgatitja mjegulluara, po aq të papërcaktuara sa ç’ishin dhe e ligjit të ri dhe e të gjitha ligjeve të tjera, që në në legjislacionin aktual në këshillat e rretheve. Me tërësinë e tyre paraqesin një kod të tërë përjashtim të një klauzole, ku thuhet se vendimet e marrëdhëniesh, mënyrën e organizmi, mënyrën e këshillave të qarqeve – gjë që nuk është thënë më krijimit, mënyrën e funksionimit të të gjitha njësive parë – janë të detyrueshme për bashkitë dhe dhe subjekteve që paraqiten në ligj. komunat që përbëjnë qarkun. Nenet e tjera janë të Vetë ligji synon që veprimtaria e pushtetit vendor përgjithshme, po aq të përgjithshme sa kanë qenë të funksionojë në bazë të parimeve kushtetuese, dhe për këshillat e rretheve deri tani. Unë mendoj dhe për këtë ne kemi Kushtetutën e vendit, e cila se projekti i paraqitur ka pasur nevojë për një detajim ka një kapitull ku për herë të parë përcakton edhe të mëtejshëm të këtyre kompetencave, për një vetë misionin e qeverisjes vendore, mënyrën e përforcim të tyre. Mendoj se edhe nënndarjet në krijimit, kompetencat dhe funksionimin e saj. Por nivel rrethi, administrata dhe qarku në nivel rrethi ajo që ka më tepër rëndësi është që ne tashmë duhet të ishin shprehur jo thjesht në një nen, por të kemi ratifikuar në Parlament Kartën Europiane të ishin dhënë më tepër mundësi për të përcaktuar Autonomisë Lokale, pra kemi dhe disa detyrime kompetencat, ç’nivel, deri në ç’forcë do të kishin në ligjore që burojnë nga e drejta ndërkombëtare, nga qeverisjen përkatëse. mënyra sesi organizohet dhe funksionon ky pushtet Kjo është një përvojë e re që do të krijohet dhe vendor në tërë ato vende ku ne jemi palë. Pikërisht unë mendoj se shumë shpejt eksperienca do të na Karta Europiane e Autonomisë Lokale, si instrument diktojë që këto kompetenca në nivel qarku juridik i Këshillit të Evropës, merr përparësinë në gradualisht ligjvënësi t’i pasuroj më tej për të bërë mënyrën e përgatitjes së legjislacionit që rregullon të mundur rritjen e efektivitetit të këtyre këshillave. veprimtarinë e këtij pushteti dhe me mënyrën se si Pavarësisht për rezervat që paraqita për qarkun, ai duhet të funksionojë, dhe unë konstatoj se unë deklaroj votën time pro, me shpresën që në pikërisht ligji i ri i pasqyron në mënyrë të saktë dhe punë e sipër gradualisht këto defekte që unë të qartë të tëra këto detyrime ligjore, ndaj ne marrim
1045 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
jo vetëm përgjegjësitë për të bërë një ligj të ri në vështirësi në shërbimet ndaj qytetarëve. Përkundrazi, përputhje me këto standarde, por dhe ta realizojmë unë mendoj se tërë paketa ligjore është në përputhje qeverisjen pikërisht me këtë frymë demokratike. me Kushtetutën dhe synon që të tëra njësitë Vetë ligji i ri përmban në mënyrë të saktë edhe administrative të kenë kompetenca të plota dhe të angazhimet e Qeverisë të paraqitura në paketën e marrin përgjegjësi direkte, duke i dhënë përparësi decentralizimit të pushtetit vendor dhe ajo që ka pushtetit të zgjedhur, por duke mos lënë jashtë rëndësi është se ne duam të krijojmë realisht një përgjegjësive dhe organet ekzekutive. Të tilla do të pushtet që do të bëhej nga vota e lirë e popullit, jenë pikërisht edhe organet që do të krijojnë në pikërisht në mënyrë demokratike ata që votojnë pro, rrethe, tashmë ato nuk do të jenë më si një organ, por edhe ata që votojnë kundër, se të gjithë janë si njësi pushteti, por do të jetë një njësi shtetas, të gjithë kanë interesa e në tërësi ajo që administrative, e cila me ligj dhe me aktet nënligjore sot quhet komunitet duhet të qeveriset në mënyrë që do të përcaktojë Qeveria do të ofrojë më tepër demokratike. Pra, unë shikoj se në përgjithësi gjen shërbime ndaj qytetarëve, duke zgjidhur dhe mjaft zbatim edhe ajo çka ka premtuar Qeveria në këtë nga vështirësitë që janë aktualisht në shumë rrethe paketë decentralizimi, duke i dhënë më tepër të vendit. kompetenca. Për qarkun, megjithëse futemi në një përvojë të Unë konstatoj se ecet me frymën më shumë të re, një përvojë që nuk e kemi pasur në të kaluarën, drejta autoriteteve të pushtetit vendor, më shumë mendoj se vetë koha, përvoja e fituar do të na mësojë përgjegjësi për realizimin e të gjitha atyre që ta sjellim në atë standard, në atë nivel që e kërkon shërbimeve, në masën më të madhe të tyre ndaj edhe vetë legjislacioni ynë në tërësi. atyre që e votojnë. Dhe po ta shikosh në tërësi, Unë ju ftoj, të nderuar deputetë, ta votojmë këtë karakteristika kryesore e këtij ligji është ajo që ligj, sepse do ta bëjmë pushtetin vendor një pushtet organet e pushtetit vendor duhet të jenë përgjegjëse të prekshëm për qytetarët dhe një pushtet real. për mirëqenien e përgjithshme të komuniteteve, pasi Ju falemnderit! tani ato do të ofrojnë dhe shpërndajnë në një masë Skënder Gjinushi – Falemnderit! shumë më të madhe shërbime publike, për Po, zonja Stefani. shumicën e të cilave do të kenë përgjegjësi direkte. Afërdita Stefani – Falemnderit, zoti Kryetar! Kështu mendoj se merr fund gradualisht dhe fryma Projektligji që na paraqitet sot për të diskutuar justifikuese e politizuese, duke akuzuar Qeverinë, dhe miratuar më së fundi, mendoj se është një hap edhe pse nuk janë pastruar rrugët, pse janë ngarkuar tepër pozitiv, një progres lidhur me legjislacionin në me plehra rrugët kryesore të qyteteve dhe në vend kuadrin e pushtetit vendor dhe qeverisjes vendore. të urbanizimit po shkohet drejt ruralizmit. Pra, Mund të them se nëpërmjet këtij projektligji mendoj se do t’i pritet rruga dhe papërgjegjshmërisë pasqyrohen ato kërkesa që u përmendën këtu nga së atyre personaliteteve, të atyre autoriteteve që shumë diskutantë, edhe të atyre parimeve që janë kanë marrë një mandat qeverisës. Unë konstatoj të vendosura në Kartën Europiane të Autonomisë se ka një lidhje organike midis tërë legjislacionit që Lokale, e cila ka 12 vjet tashmë që është ratifikuar është në fuqi, duke e sinkronizuar në tërësi vetë dhe është mishëruar në tërë legjislacionin, praktikën veprimtarinë e këtij pushteti. Vetë prezantimi që bëri legjislative, praktikën administrative të mjaft vendeve ministri i Pushtetit Lokal për paketën e re të ligjeve të Evropës. Është pozitive që dhe Shqipëria hyn në që kanë të bëjnë me pronat e paluajtshme të shtetit, këtë rrjedhë të zhvillimit të përsosjes së qeverisjes duke i përcaktuar me ligj ose projektligji për lokale. transferimin e pronave në njësitë e qeverisjes Nëpërmjet këtij projektligji gjen pasqyrim dhe vendore, mendoj se do ta bëjnë më real këtë pushtet përmirësim të mëtejshëm autonomia vendore në dhe do të kërkojë që edhe qytetarët tashmë këtej e aspektin politik, autonomia vendore në aspektin tutje ta kuptojnë se edhe të drejtat dhe përgjegjësitë legjislativ, autonomia vendore në aspektin financiar duhet t’i kërkojnë te këto organe. dhe në tërësi të atyre problemeve që hyjnë në Mendoj se duhet të marrë fund edhe fushata kompetencat e qeverisjes vendore, dhe prandaj them spekuluese, që tregon jo vetëm papërgjegjësinë, por se nëpërmjet këtij projektligji krijohet mundësia që dhe mungesën e një profesionalizmi të plotë, kur qytetarët të njohin më mirë përfaqësuesit e tyre, t’i flitet për shkrirjen e rretheve dhe duke e trajtuar në zgjedhin më mirë në pikat që duhet të realizohet mënyrë politike, se tashmë do të krijohen edhe kjo qeverisje vendore dhe njëkohësisht u jep mundësi
1046 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
zyrtarëve të zgjedhur që të plotësojmë më mirë institucionet tona është dhe nisma e marrë nga nevojat dhe dëshirat e zgjedhësve të tyre për Këshilli i Ministrave për ligjin “Për organizimin dhe zgjidhjen e problemeve të mprehta në zonat funksionimin e pushtetit vendor”. përkatëse të tyre. Ajo që është më e rëndësishme dhe që duhet Them se nëpërmjet këtij projektligji që po vlerësuar në të gjithë veprimtarinë e grupit nismëtar diskutojmë sot dhe do ta miratojmë, do të për këtë projektligj është jo vetëm komunikimi që shëndoshet dhe përmirësohet më tej demokracia ka bërë ky grup, ky institucion me institucionet e në fushën e qeverisjes vendore në Shqipëri. tjera ndërkombëtare, por njëkohësisht dhe Falemnderit! komunikimi ligjor që ka bërë ai me Kartën e Skënder Gjinushi – Falemnderit! Autonomisë së Pushtetit Lokal. Më të rëndësishme Grupet duan të shprehen? për t’u diskutuar, debatuar dhe vlerësuar në Po, zoti Laço. projektligjin e ri janë katër tiparet kryesore të këtij Teodor Laço – Falemnderit! projektligji: Nuk kam për të diskutuar gjatë. Për mendimin Së pari, është autonomia politike. tim, për sa u përket dy pushteteve bazë, që janë Parimi thelbësor dhe pa dyshim mundësia në komuna dhe bashkia, ligji me sa duket e ka marrë nivelin lokal më të afërt me qytetarin është shprehje parasysh Kartën e Autonomisë së Pushtetit Lokal demokratike e bashkësisë dhe e nismës ligjore që dhe duket se ka një qartësi, decentralizim dhe një po merr ose po marrin institucionet tona zgjerim të kompetencave, por unë bashkohem me demokratike të dala mbas vitit 1997, por diskutimin e deputetit socialist Gjoni në shumë pika, njëkohësisht ky legjitimitet, i cili, nga ana tjetër, nuk që për sa i përket organizmit të pushtetit tjetër lokal, përjashton krijimin e mekanizmave gjithëpërfshirës që është qarku dhe rrethi, ligji ende është i turbullt. ose të strukturave që u krijojnë shtetasve mundësinë Për mua bëhet një katrahurë administrative dhe për të shprehur opinionet e tyre, kërkon nga ana e kompetencat e qarqeve janë kaq të paqarta dhe pushtetit qendror që të respektojë përfaqësuesit e shumë të mjegulluara, saqë të krijohet përshtypja zgjedhur lokalë dhe t’u ofrojë atyre kushtet e duhura, se qarku ka një deri në dy kompetenca, të gjitha të që t’u lejojë të ushtrojnë lirisht funksionet e tyre dhe tjerat, kur flitet për funksionimin dhe kompetencat e ne e kemi marrë përsipër këtë nismë. këshillit të qarkut, janë gjëra të përgjithshme, që u Momenti i dytë që duhet vlerësuar në këtë ligj përkasin procedurave se si do të punojë ky këshill, është autonomia legjislative, si një pasojë e se sa kompetenca ka ky. Përveç kësaj mund të pashmangshme e autonomisë politike. Autoritetet bëhen vërejtje të veçanta për shumë nene, të cilat, lokale duhet të kenë kompetencën, natyrisht në për mendimin tim, kanë nevojë për t’u diskutuar, kufijtë e Kushtetutës dhe të ligjit. sepse ka gjëra që janë evazive, jo të shprehura deri Momenti i tretë që grupi i maxhorancës vlerëson në fund ose dykuptimore, por ato mund t’i në projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e diskutojmë kur të flasim për nene të veçanta. pushtetit vendor” është autonomia administrative. Kështu, për mendimin tim, ligji ka bërë vetëm Ajo që deri tani është realizuar nga ish-partia e gjysmën e punës, gjysma tjetër për sa u përket maxhorancës para vitit 1997 vetëm me vendim të kompetencave dhe sidomos krijimit të qarkut, Këshillit të Ministrave. Autonomia lokale është një kompetencave të tij dhe mënyrës së funksionimit, fakt i papajtueshëm me një sistem hierarkik tutele, për mua ende le për të dëshiruar dhe më vjen mirë që në disa vende pushteti qendror mund të ketë në që këtë gjë e pranojnë edhe deputetët e marrëdhëniet e tij me pushtetin vendor. maxhorancës. Momenti i katërt që ne vlerësojmë është Skënder Gjinushi – Grupet e tjera do të autonomia financiare, pra pushteti vendor duhet të shprehen? disponojë veçanërisht burimet e veta të mjaftueshme Po, zoti Hazizi. dhe mundësinë për t’i përdorur lirisht ato. Burime Sokol Hazizi – Falemnderit, zoti Kryetar! në përputhje me kompetencat e tyre kushtetuese Ne përgjithësisht jemi ushqyer nga sensibiliteti dhe ligjore, burime të ardhura nga taksat dhe tatimet dhe vullneti i mirë për të bërë atë që është lokale, për të cilat ato mund të përcaktojnë vetë përsosmëria e institucioneve demokratike në masën, por në kufijtë e ligjit dhe të subvencioneve Shqipëri. Në vazhdën e kësaj pune jo vetëm për mundësi krediti për projekte dhe investime. përsosuri, por edhe për legjislacion korrekt për Së fundi, ne si grup parlamentar jo vetëm që
1047 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mbështesim këtë projektligj, por njëkohësisht u kohë relativisht të gjatë, po të kemi parasysh se do themi dhe grupeve të tjera të minorancës që ta të mbarojë një fushatë zgjedhore hapet një fushatë mbështesin këtë projektligj, për arsye se u krijohet tjetër zgjedhore. Të mos harrojmë pastaj se ka një mundësia nëpërmjet vullnetit politik të tyre të ngushtim të mandatit të pushtetarëve lokalë. Për realizojnë ato nisma që deri tani jo vetëm nuk i kanë t’u kthyer dhe një herë te qarku, nuk dimë se nga marrë, por as nuk kanë pasur dëshirën për t’i marrë. është marrë dhe si është marrë. Unë nuk pata Falemnderit! mundësi t’i dëgjoja përgjigjet e pyetjeve, dhe kërkoj Skënder Gjinushi – Falemnderit! ndjesë për këtë, por ishim të detyruar të shkonim Po, zoti Aliko. diku. Haxhi Aliko – Falemnderit, zoti Kryetar! Qarku, nëse konsiderohet pjesë e pushtetit Edhe grupi ynë parlamentar është dakord me vendor të dalë nga vota e drejtpërdrejtë, në një kohë këtë projektligj. Arsyeja kryesore dhe motivi kryesor që kalohet te praktika e para 70 vjetve në Shqipëri është që më në fund pushteti vendor do të ketë një për të zgjedhur me zgjedhës të dytë, ne na duket dokument themelor ligjor, i cili do të rregullojë të se vjen në kundërshtim me ato praktika, me ato gjitha marrëdhëniet brendapërbrenda tij dhe në parime mbi të cilat është ndërtuar struktura e mënyrë të veçantë me pushtetin qendror, duke vënë pushtetit vendor në të gjitha vendet ku funksionon autonominë e nevojshme në përputhje dhe me Karta e Autonomisë Lokale. Nuk mendoj se është kartën përkatëse evropiane, do të jetë një ligj i bërë ndonjë hap i madh përpara nga ato probleme domosdoshëm, i cili më në fund do të bëjë që që kanë të bëjnë me decentralizimin për problemet pushteti vendor të luajë rolin e vet të rëndësishëm financiare dhe fiskale. Të gjitha janë lënë hapur për në qeverisjen e vendit. Prandaj ne në emër të grupit t’u zgjidhur me ligje të veçanta dhe, zotërinj të shprehem dakord me të. nderuar, çështja më e diskutueshme dhe më e Skënder Gjinushi – Grupi i PD-së. debatueshme është që ne duhet të kishim bërë Jemin Gjana – Falemnderit! ndonjë hap përpara, një hap konsensual, një hap të Tani në të vërtetë ne konsiderojmë se një ligj studiuar, sepse kemi gjithë këta vjet që diskutojmë “Për organizmin dhe funksionimin e pushtetit lokal” për këtë çështje, por as e kemi vendosur, as e nuk është një çështje e parëndësishme, madje është vendosim dot me këtë ligj që kemi përpara, dhe me një nga çështjet më të rëndësishme, sepse pushteti sa duket as jemi të gatshëm ta vendosim. Këtu ka vendor si kudo, edhe në Shqipëri ka pjesën dhe rolin shumë faktorë që ndikojnë dhe po nuk vendosim e tij në mbarëvajtjen e punëve në vend. për këtë çështje, po të diskutojmë se po e ulim Në vitin 1992 është hartuar një projektligj për vendimmarrjen, po e decentralizojmë çështjen e pushtetin vendor, i cili sigurisht mbart efektet dhe vendimmarrjes dhe po çojmë më shumë defektet e fillimit të punës për të instaluar në Shqipëri kompetenca te pushteti lokal, nuk ka kompetenca një pushtet vendor të dalë nga vota e lirë. Mbi këtë pa financa, nuk ka kompetenca pa para. ligj ka funksionuar pushteti lokal, dhe nuk ka Skënder Gjinushi – Më shkurt, zoti Gjana. funksionuar keq. Defektet e punës në pushtetin lokal Jemin Gjana – Unë nuk jam skaf, që shkon përveç të tjerave, siç u shpreh dikush këtu, janë për një orë në Itali, zoti Kryetar. dhe pjesë të defekteve që lidhen me problemet e Skënder Gjinushi – Je ai që hipën në skaf me politikës në Shqipëri. Vetë kompetencat që i janë gjithë Saliun. dhënë qarkut, vetë mënyra e ndërtimit të tij, vetë Jemin Gjana – Paguajmë ne kur hipim. kompetencat që ai ka, vetë ndërthurja e tij me dy Këto janë vërejtjet dhe qëndrimet e grupit tonë mekanizma të tjerë, me dy nivele të tjera të parlamentar. pushtetit: komunat dhe bashkitë, është pothuajse Skënder Gjinushi – Do të të ndërpres fjalën, e paqartë. Ngaqë koha ka qenë jo e mjaftueshme, se është hera e dytë që provokon! Dhe me ato shumë gjëra në projektin që paraqitet janë lënë të pisllëqe shko merru me Sali Berishën, atje ku të hapura dhe unë e shtrova këtë edhe te pyetjet e shkojnë! mia. Të paktën unë kam kapur mbi 20 nene ku thuhet Thuaju atyre prostitutave të tua dhe të Berishës. “do të bëhet me ligj të veçantë’. Pra, ne nuk kemi Po, urdhëroni. në mend të ndërtojmë një ligj të tillë integral dhe t’u Bashkim Fino –Ju lutem, desha të jepja dy japim përgjigje shumë çështjeve, por i kemi lënë konsiderata për diskutimin e kryetarit të Grupit ato të hapura dhe do të mbeten të hapura për një Parlamentar të Partisë Demokratike. Unë shpresoj,
1048 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
dhe gjithsesi i mbajta me shumë korrektësi dhe politike që të jemi korrektë me këtë lloj karte. kujdes vërejtjet tuaja, shpresoj dhe jam i bindur se Unë mendoj, dhe jam shumë i kënaqur, të ju nuk e keni studiuar ligjin “Për organizimin e nderuar kolegë, që kolegët e mi kryetarë bashkie të pushtetit lokal”, dhe kjo do të jetë e para, sepse Partisë Demokratike dhe ata të paktë të Partisë kam përshtypjen, dhe unë e thashë dhe në fjalën Socialiste, pasi kam qenë dhe vetë kryetar bashkie, time se, në qoftë se e ka ligji ose projektligji që ne kanë shprehur opinionet dhe përgjegjësitë e tyre paraqitëm në Parlament që të mos ketë debat shumë të sakta dhe unë jam i kënaqur nga vërejtjet politik, është pikërisht ky, sepse ka kaluar në shumë që ata kanë bërë. Kjo ka më shumë rëndësi për instanca ky projektligj. Diskutimi i këtij projektligji mua sesa qëndrimi ose vlerësimi politik i Grupit ka filluar përpara një viti dhe është diskutuar nga Parlamentar të Partisë Demokratike, që shprehu organizma ndërkombëtarë dhe të brendshëm dhe votën kundër. në mënyrë të veçantë përpara një muaji është Falemnderit! diskutuar në shtatë tavolina të rrumbullakëta nga të Skënder Gjinushi – E mbyllim debatin për gjithë kryetarët e bashkive, të komunave të projektligjin “Për organizmin dhe funksionimin e Shqipërisë, që fatmirësisht shumicën e keni ju. Janë qeverisjes vendore”. bërë shtatë tavolina të tjera në Shkodër, në Kalojmë te projektligji “Për ndarjen Gjirokastër, në Korçë, në Elbasan, dy në Tiranë, ku administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes kryetarët e bashkive e të komunave kanë dhënë vendore në Republikën e Shqipërisë”, propozuar nga konsideratat e tyre të jashtëzakonshme, kanë Këshilli i Ministrave. dhënë mendimet e tyre politike, por edhe mendimet Komisioni i Ligjeve e ka fjalën. e tyre si specialistë, sepse janë kryetarë bashkie Zoti Hazii. prej katër vjetësh dhe unë i respektoj për punën që Sokol Hazizi – Edhe Komisioni i Ligjeve e mori ata kanë bërë. Por ju, zoti Gjana, ngatërruat në shqyrtim këtë projektligj. Mbasi u njoh me problemet dhe aspektet zgjedhore me ligjin organik projektin e paraqitur, dëgjoi dhe shpjegimet e që për mendimin tim, nuk kanë lidhje. specialistëve dhe debatoi për nene të veçanta të tij. E dyta, unë do të thosha se mbase kjo përbën Ndarja e sotme administrativo-territoriale është bërë dhe atë hendekun e madh që mund të keni ju me me një vendim të Këshillit të Ministrave të vitit 1992, ata kryetarë bashkie dhe kryetarë komunash të në bazë të të cilit janë ngritur 36 rrethe, 65 bashki partisë suaj që kanë shprehur shenjat më të mira dhe 309 komuna. Në projektligjin e paraqitur ruhet për këtë projektligj, por për procesin e decentralizimit kjo ndarje administrativo-territoriale, por zbatohet ne nuk mund të themi se e filluam dhe e mbaruam detyrimi kushtetues se ajo caktohet me ligj. Në në këta tre vjet që kemi marrë pushtetin qendror, projektligj propozohen të krijohen 12 qarqe që i sepse ky është një proces i gjatë, është një proces përgjigjen ndarjes administrative dhe territorit të që do të vazhdojë dhe duhet të vazhdojë. Në qoftë prefekturave që janë sot. Duke vlerësuar rëndësinë se ka vlera qeverisja trevjeçare e “Aleancës për e këtij projektligji, i cili bënë ndarjen administrative shtetin”, ka pikërisht sepse në Parlament nga territoriale të njësive të qeverisjes vendore, komisioni Ministria e Pushtetit Lokal janë paraqitur dy në parim u shpreh dakord për miratimin e tij në projektligje për pronat, të cilat ju i keni diskutuar seancë plenare. dhe do t’i shikoni në shtator se janë prona që duam Parë në këndvështrimin ligjor, projektligji është t’ia japim pushtetit lokal, që nuk i kemi pasur nga në përputhje me Kushtetutën dhe legjislacionin në viti 1992 e deri tani. Është një ligj organik dhe është fuqi. duke u punuar fuqishëm për ligjin tjetër të sistemit Vërejtje të veçanta për këtë projektligj nuk pati fiskal: për ligjin për prefekturat, që është në nga Komisioni i Ligjeve. vazhdimësi, pra janë ligje që kanë të bëjnë me Falemnderit! decentralizimin. Mos harroni, të nderuar kolegë, se Skënder Gjinushi – Komisioni i të Drejtave të Shqipëria brenda një afati kohor trevjeçar bëri të Njeriut, zonja Stefani. mundur nënshkrimin dhe ratifikimin në Parlament Afërdita Stefani – Edhe Komisioni i të Drejtave të Kartës së Autonomisë Lokale, kur ka shtete të Njeriut e shqyrtoi këtë projektligj dhe mendon se shumë demokratike dhe shumë të fuqishme sot në do të ndihmojë si për përmirësimin e qeverisjes Evropë që ende nuk e kanë nënshkruar këtë kartë, vendore, ashtu dhe për mbrojtjen sa më të mirë të ndaj ne marrim detyrimet dhe përgjegjësinë tonë lirive dhe të të drejtave të njeriut në Shqipëri.
1049 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Falemnderit! bashki etj. Ky është në thelb projektligji që paraqitet Skënder Gjinushi – Ka pyetje për projektligjin? nga Qeveria dhe që kërkon të miratohet nga Nuk ka. Ka diskutime? Nuk ka. Parlamenti. Zoti Ministër, urdhëroni! Skënder Gjinushi – Grupet janë dakord? Bashkim Fino – Projektligji që paraqesim sot Po, zoti Laço. në Kuvend nuk është gjë tjetër veçse respektim i Teodor Laço – E kam për zotin ministër, ka dy Kushtetutës sonë, të cilën e kemi miratuar para dy inconvenience. Në projektligjin “Për organizimin dhe vjetësh me referendum. Bëhet fjalë për nenin 108, funksionim e Bashkisë së Tiranës, thuhet se pika 2 të Kushtetutës, në të cilin thuhet se ndarjet Bashkia e Tiranës do të ketë 55 veta në këshillin e administrativo-territoriale të njësisë së qeverisjes Bashkisë. Në projektligjin tjetër thuhet se do të ketë vendore caktohen me ligj. Në këto momente ne i 75. Sa do të ketë, 55 apo 75? E para. kemi gjetur nga viti 1992 deri tani të gjitha ndarjet e E dyta, ka lidhje me ndarjet, se për Bashkinë e komunave e bashkive, rretheve me vendime Qeverie, Tiranës në njërin ligj thuhet do të ketë 55 këshilltarë, ndërsa neni 108 i Kushtetutës nuk na lejon, kurse në tjetrin do të ketë 75. megjithëse jemi përpara zgjedhjeve të 1 tetorit të Skënder Gjinushi – Kjo ka të bëjë me ligjin vitit 2000, ne duhet të ndajmë territorin e Shqipërisë tjetër. me një projektligj. Pra, bëjmë aktin formal, do të E mbyllim diskutimin e projektligjit “Për ndarjen thosha, e lëmë me ato nivele, pra me 309 komuna, administrative territoriale të njësive të qeverisjes 65 bashki dhe 12 qarqe, që tashmë i ka dhe vendore në Republikën e Shqipërisë”, propozuar nga Kushtetuta, veçse i kemi të pasqyruara në relacion Këshilli i Ministrave, për të kaluar në projektligjin qartë dhe drejtë të gjitha komunat, bashkitë, fshatrat “Për organizmin dhe funksionimin e Bashkisë së që përbëjnë një komunë të të 12 qarqeve. Natyrisht, Tiranës”, propozuar gjithashtu nga Këshilli i ky është elementi kryesor që ne paraqesim në këtë Ministrave. projektligj dhe unë nuk dua të ndalem në të, është Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. projektligj me të cilin u presim rrugën përfundimisht Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve në disa të gjitha vendimeve të Qeverisë që janë marrë në të mbledhje të tij ka marrë në shqyrtim projektligjin kaluarën, dhe nuk janë marrë pak. Unë do të bëja “Për organizimin dhe funksionimin e Bashkisë së një rezyme shumë të shkurtër dhe do të desha të Tiranës”, projekt ky i paraqitur nga Këshilli i argumentoja shumë qartë dhe shumë saktë fushatat Ministrave. elektorale që ka bërë Partia Demokratike, ku dua Komisioni u njoh me projektin e paraqitur, dëgjoi të përmend se nga data 12.08.1996 e deri më shpjegimet e specialistëve dhe debatoi gjatë në 21.09.1996 me katër vendime të Këshillit të parim dhe për nene të veçanta të tij. Riorganizimi i Ministrave: nr. 582, datë 12.08.1996; nr. 587, datë qeverisjes vendore në qytetin e Tiranës në bazë të 09.09.1996; nr. 596, datë 12.09.1996 dhe nr. 624, një ndarje të re diktohet nga kërkesat e Kartës datë 21.09.1996, në prag të zgjedhjeve të 20 tetorit Europiane të Autonomisë Lokale që qeverisja të jetë të vitit 1996 shtatë komuna janë shpallur bashki dhe sa më afër banorëve dhe të zgjidhë një pjesë të njëkohësisht nga ndarja janë krijuar dhe 14 komuna mirë të çështjeve publike të tyre. Ky riorganizim të reja. synon të thellojë decentralizimin dhe të rrisë Cili është elementi në këta tre vjet të qeverisjes dimensionin demokratik në kryeqytet. Riorganizimi sonë? Ne nuk kemi ndërmarrë asnjë veprimtari të i ri mbështetet jo vetëm në traditën e vetë bashkisë tillë, me gjithë kërkesat e shumta dhe presionet që së Tiranës, por edhe në përvojën e qyteteve të tilla kemi pasur nga bashkitë, nga komunat në këta tre të Europës, si Parisi, Marseja, Lioni etj. Në vjet ne nuk kemi bërë asnjë vendim Qeverie për të projektligjin e paraqitur Tirana ruan unitetin bërë ndarje, zvogëlime ose bashkim të territorit të administrativ territorial të vetin. Ka një kryetar bashkie Shqipërisë, përkundrazi, sot paraqesim në dhe ndërkohë ajo organizohet në formën e Parlament këtë projektligj, që, duke u futur në nënndarjeve në 11 njësi bashkiake, duke përcaktuar rrjedhën e ligjit dhe duke respektuar Kushtetutën, i përgjegjësitë dhe detyrat ndërmjet organeve të hapet drita jeshile mbas zgjedhjeve të 1 tetorit të qeverisjes vendore të bashkisë dhe atyre të njësive vitit 2000, që çdo gjë, çdo ndarje ose bashkim këtej bashkiake. e tutje do të bëhet vetëm me ligj, duke marrë edhe Duke vlerësuar rëndësinë e këtij projektligji, i mendimin e banorëve që jetojnë në komunë, në cili synon të bëjë riorganizimin e bashkisë së
1050 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Tiranës, komisioni në parim u shpreh dakord për kufijve që në nenin 108 të Kushtetutës thuhet se miratimin e tij në seancën plenare. kufijtë e tyre nuk mund të ndryshohen pa u marrë Parë në këndvështrimin ligjor, projektligji është më parë mendimi i popullsisë që banon në to, që do në përputhje me Kushtetutën dhe me Kartën të thotë se ne Bashkinë e Tiranës e gjetëm të ndarë Europiane të Autonomisë Lokale. Për nene të në 11 njësi administrative me vendim qeverie nr. 435, veçanta komisioni kishte vërejtje dhe konkretisht ato datë 12.10.1992. Duke e gjetur të tillë, nuk i bëjmë ishin për nenet 2, 3 dhe 8, 9 të tij, që ne do t’i asgjë tjetër veçse nga pikëpamja e organizimit, për parashtrojmë kur të diskutohet projektligji nen për të menaxhuar më mirë Bashkinë e Tiranës, ne duam nen. t’i bëjmë zgjedhjet drejtpërdrejt nga populli. Kjo hartë Falemnderit! e qytetit të Tiranës që është këtu, është e pasqyruar Skënder Gjinushi – Komisioni i të Drejtave të që nga viti 1992 e deri tani, është marrë me vendim Njeriut. qeverie, të qeverisë “Meksi” dhe ne nuk ndryshojmë Afërdita Stefani – Edhe komisioni ynë gjatë asnjë kufi të kësaj harte që të marrim mendimin e shqyrtimit të këtij projektligji ishte i mendimit se, komunitetit, përkundrazi, që në muajin mars si nëse flitet për parime të demokracisë dhe të të ministri kemi dërguar shkresë zyrtare, ku kemi filluar drejtave të njeriut, ato shihen të konkretizuara tek një studim, studim të cilin do t’ua paraqesim pas 1 autonomia lokale dhe sidomos te përmirësimi dhe tetorit gjithë bashkive, komunave, të cilat brenda përsosja e vazhdueshme e kësaj autonomie, ku hyn trevjeçarit 2000-2003 të kenë mundësi që me një dhe projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e grup të specializuar të bëjnë ndryshimet e Bashkisë së Tiranës”. nevojshme, sepse unë mendoj se është luks i madh Komisioni është i mendimit se ky riorganizim i për Shqipërinë të ketë 65 bashki dhe 309 komuna, Bashkisë së Tiranës është i kushtëzuar nga vetë por kjo do të bëhet në afatin kohor 2000-2003 e më përmasat që ka marrë qyteti i Tiranës si dhe nga pas. Ne normalisht shkresën që kemi dërguar në kërkesa më se e domosdoshme që kjo bashki në Bashkinë e Tiranës e kemi dërguar për ndarje, pra të gjitha hallkat e saj të jetë sa më pranë për ndryshim kufijsh të saj dhe kemi dy mendime, shqetësimeve të qytetarëve të Tiranës. Në këtë të cilat ne i kemi në dosje dhe i rezervojmë për mbas mënyrë krijohen mundësi më të mëdha për të 1 tetorit për të vazhduar këtë studim: reflektuar në një plan më konkret edhe ndaj një mendim nga kryetari Bashkisë, që është respektimit të të drejtave dhe lirive të njerëzve, dakord për ndarjen e Tiranës, por pa u shprehur sa, gjithnjë në kuadër të organizimit të pushtetit vendor. qysh e tek; dhe një mendim nga këshilli i Bashkisë, Komisioni mendon se ky projektligj është në që e ka shumicën Partia Demokratike, thotë se nuk përputhje me Kushtetutën dhe me kërkesat e Kartës do të ndahet Tirana, si kufij bëhet fjalë gjithmonë. Europiane të Autonomisë Lokale. Kështu që nga pikëpamja e pyetjes së drejtpërdrejtë Falemnderit! që ju bëtë, unë, në përputhje me Kushtetutën e Skënder Gjinushi – Këto janë prononcimet e Shqipërisë, jam plotësisht në rregull, sepse nuk komisioneve. Ka pyetje? ndryshoj kufijtë e qytetit të Tiranës, përkundrazi, Po, zoti Minarolli. ato i konsolidoj me këtë ligj që po paraqes sot në Vili Minarolli – A është marrë mendimi i Parlament dhe u jap kompetenca më shumë njësive banorëve të Tiranës për këtë ndarje? A është marrë administrative, që do t’i quajmë “njësi bashkiake” mendimi i përfaqësuesve të mandatuar nga qytetarët tani, me status të caktuar mbi bazën e ligjit, që, kur e Tiranës për këtë ndarje, siç mund të jenë anëtarët të diskutohet nen për nen, do të kemi mundësi të e Këshillit Bashkiakë ose deputetët e Tiranës? bëjmë vërejtjet e nevojshme. Zoti Fino tha se për problemin e ndarjes Skënder Gjinushi – Po, zoti Minarolli. administrative të vendit janë bërë 7 tavolina, a është Vili Minarolli - Më shumë për sqarim, jo për ta organizuar një tavolinë e tillë e rrumbullakët ose të kundërshtuar. merret mendimi i qytetarëve për këtë problem? Zoti Ministër, në përgjigjen tuaj ju thatë se nuk Falemnderit! kemi të bëjmë me riorganizim, është riorganizim pa Bashkim Fino – Përgjigjja ime është e ndryshime kufijsh. menjëhershme dhe e drejtpërdrejtë. Këtu nuk kemi Duke iu referuar nenit 65 të ligjit “Për pushtetin të bëjmë fare me marrje mendimi të qytetarëve të lokal”, thuhet tekstualisht: “Riorganizimi pa ndryshim Tiranës, sepse nuk kemi të bëjmë me ndarje të kufijsh bëhet:
1051 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
1. Në rastet e ndryshimit të emërtimit të njësisë në këtë konkluzion: fakti që nuk janë dhënë së qeverisjes vendore. përgjigje, kjo nuk është më bashki. 2. Në rastet e ndryshimit të vendndodhjes së Skënder Gjinushi – Po, zoti Kuqi. qendrës të saj. Sulejman Kuqi – Kam vetëm një pyetje: kush Atëherë ky ligj, ky ndryshim që po bëni ju në është demokratike, zgjedhja nga populli apo lidhje me nenin 65, cilës nga këto pika i përgjigjet? emërtimi dhe pse kanë frikë nga zgjedhja nga Skënder Gjinushi – Po, zoti Laço. populli? Teodor Laço – Këtu kemi dy projektligje të Skënder Gjinushi – Po, zoti Shehu. hartuara nga e njëjta ministri, në të njëjtën kohë Tritan Shehu – Në nenin 5 të ligjit kryesor “Për vijnë në Parlament. Në faqen 18 të ligjit “Për ndarjen territoriale të Shqipërisë”, me sa më organizimin e pushtetit vendor” në gjithë Shqipërinë, kujtohet, koncepti i njësisë bashkiake nuk përfshihet, në nenin 24 thuhet se Bashkia e Tiranës do të ketë por përfshihet koncepti i bashkisë dhe i lagjes nën 75 anëtarë. Në ligjin “Mbi organizimin dhe të. Pra, këto dy ligje në këtë pikë bien në funksionimin e Bashkisë së Tiranës” thuhet se do kundërshtim me njëra-tjetrën. Neni 5 i tij nuk e ka të ketë 55 veta në këshillin e Bashkisë. Kjo për termin e njësisë bashkiake, kur thuhet “cilat janë mua dëshmon mungesën e seriozitetit të hartuesve ndarjet administrative të Shqipërisë”, kurse këtu në të këtij ligji, që në dy ligje të njëjta, në njërin na mënyrë artificiale futet njësia bashkiake. Më duket servirin 55 këshilltarë dhe në tjetrin 75, por unë dua se ka një kontradiktë ligjore midis dy ligjeve që po të di se cili është i vërtetë. miratojmë sot. Nga ana tjetër, për këtë desha Skënder Gjinushi – Po, zoti Ngjela. mendimin e specialistit. Unë nuk e di, kemi dy Spartak Ngjela – Sipas kësaj që shpjegoi kryetarë të bashkisë, një i vogël, një i madh, të dy ministri, këto njësi administrative nuk janë më zgjidhen nga populli, në bazë të cilit model të persona juridikë, se në ligj shohim se janë persona vendeve të tjera e kemi këtë gjë që edhe kryetari i juridikë. Pyetja ime është: janë apo nuk janë vogël i bashkisë dhe i madhi zgjidhen të dy direkt persona juridikë? Se ndarja administrative e nga populli? Ka ndonjë model të tillë? deritanishme nuk ka qenë person juridik. Në qoftë Skënder Gjinushi – Po, zoti Gjana. se nuk janë persona juridikë, nuk ka vlerë pyetja Jemin Gjana – Është menduar që të ketë 11 ime, por në qoftë se janë persona juridikë dhe ligji bashki dhe i është qëndruar konceptit të ndarjes së nuk ka ndryshuar, pyetja tjetër është kjo: cili është 11 njësive administrative që ka sot Tirana. Cilat janë raporti midis këtyre personave juridikë dhe atij argumentet që e kanë obliguar stafin që e ka hartuar qendrorit? këtë që t’u qëndrojë 11 bashkive në këto 11 njësi Ka një nen në Kushtetutë që e përcakton Tiranën administrative? kryeqytet, cila nga këto njësi është ajo pjesë që i E dyta, doli një problem këtu, që është vërtet takon kryeqytetit? Se po të jenë persona juridikë të për t’u diskutua: si i kanë të ndërtuar të tjerët me pavarur, nuk kanë lidhje fare me njëri-tjetrin, atëherë ligj, në qoftë se ka shembuj të kësaj natyre, që unë dua të di cili nga këta persona juridikë i takon brenda një qyteti me madhësi të tillë të ketë dy të jetë kryeqyteti, sepse do t’i vëmë bisht kësaj? nivele bashkish? Pyetja e katërt: cili është raporti i vendimmarrjes, Së treti, meqenëse këtu u fol dhe u konsiderua që nuk del në ligj? si një gjë pozitive (personalisht nuk e konsideroj se Në qoftë se do t’u qëndrojmë kufijve dhe mbas nuk është pozitive, megjithëse mënyra se si i ka daljes si person juridik të çdo njësie administrative, paraqitur ligjet e pronave Qeveria nuk besoj se ka është marrë mendimi i njerëzve që do të jetojnë zgjidhur ndonjë gjë), por çfarë do të bëhet, si do të brenda kësaj bashkie për këta kufij, se kjo është operohet me projektligjin që ne kemi nëpër duar për bashki tani? Mirë që nuk qenka marrë ajo dhe nuk transferimin e pronave te pushteti lokal në rastin e paskan pasur dëshirë të marrin këta, po ajo njësi 12 bashkive të Tiranës, 1 bashki mëmë dhe 11 bija? administrative është pyetur? Skënder Gjinushi – Përgjigjet, ju lutem. Cili është raporti i pronës, sepse nuk del në ligj? Specialisti – Lidhur me pyetjet që u bënë nga Kush do t’i ndajë këto, Qeveria do t’i ndaje pronat? zoti Laço për ndryshimin e numrit. Raporti i qytetit me ligjin e urbanistikës si do të Në ligjin organik është përcaktuar që të jenë 75 jetë? Do të jetë secila nga këto njësi administrative këshilltarë. Në projektligjin e Bashkisë së Tiranës më vete si çdo bashki? Po të vazhdosh kështu, arrin nuk është përcaktuar numër, por në relacion jepet
1052 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
mendimi edhe për 55. Në ligjin organik nuk është mendime që u prezantuan. Njësitë aktualisht kanë përcaktuar, sepse është një ligj i përgjithshëm që vetëm aparate dhe aparatet kanë rolin e vet, por jo të ketë organe të zgjedhura, por kjo u bë me një ligj se mund të shprehen. Është një mundësi që kaq u të veçantë. Në kuadrin e këtij modifikimi mund të shfrytëzua. ruhet kjo se Parlamenti vendos numrin 75 si një Lidhur me problemin e pronës në ligjin urbanistik, numër për Tiranën do të ishte i pranueshëm, dhe me probleme të urbanistikës etj., njësia bashkiake, prandaj është vënë në ligjin e parë, por ndërkohë siç e thashë, është konceptuar si pjesë me jep si ide që, meqenëse shtrihet në numrin e të kompetenca të kufizuara brenda Bashkisë së zgjedhurve, ideja e njeh përpjekjen që edhe mund Tiranës. Bashkia e Tiranës do të ketë prona, do të të modifikohet, në qoftë se është e mundur. Jemi ketë të drejtën e taksave, do të ketë zhvillimet në një miratim në bllok të ligjeve, por vetë si ligje urbane, madje do të ketë probleme të tilla që do të ato në konstrukt nuk kanë ndonjë alternativë të jenë të detyrueshme për të tëra shërbimet publike ndryshme. Kjo ngelet një dëshirë, për të cilën do të me karakter qyteti, siç janë trajtimi i ujit të pijshëm, vendosë vetë Parlamenti. Relacioni vetëm sa kujton pastrimi etj., pra ato probleme të cilat zgjidhen me nevojën, meqenëse krijohen këshillat e njësive. Në ndërmarrje unike në nivel unik. Ato që kërkojnë një këtë mënyrë shkon 200, 250 numri i këshilltarëve. zgjidhje unike për Tiranën, do të zgjidhen nëpërmjet Nuk përjashtohet mundësia e ndonjë modifikimi, por Bashkisë së Tiranës. Është dhënë e drejta që këshilli me miratimin e ligjit organik ky opsion gjithmonë do i bashkisë mund të delegojë detyra të veçanta në të hidhet poshtë. ushtrimin e kësaj kompetence, t’i thotë se “për A janë persona juridikë njësitë e bashkive? pastrimin do të më bësh këtë apo atë” dhe ky është Hartimi i këtij projektligji paraqet pikërisht këtë raporti edhe në vendimmarrje: raporti në ndjekjen të veçantë që të bëjë një zgjidhje të veçantë për dhe plotësimin e detyrave që janë në tërësi në Bashkinë e Tiranës dhe nënkupton: në qoftë se do bashkinë e Tiranës. të ishin me status juridik të plotë dhe me U bë një pyetje lidhur me frikën për zgjedhjet e kompetenca të plota, nuk do të kishim nevojë të pikërisht për t’i nxitur dhe për t’i shtrirë. kishim një ligj organik për Bashkinë e Tiranës, por Në ligjin organik nuk ka përkufizim për njësinë do të kishim një nënndarje të Tiranës në strukturat bashkiake. Nënndarja në lagje ekziston. Mund të e veta përkatëse. Është pikërisht e veçanta që bëhet një reflektim, një harmonizim që në përputhje krijohet një funksionim me një autonomi me me këtë ligj, me miratimin e këtij ligji të reflektohet kompetenca të kufizuara. Gjithmonë Tirana është një përmirësim, por ligji është konceptuar për të një unitet, është një bashki dhe ajo e përfaqëson në gjitha bashkitë e Shqipërisë. Kjo është një specifikë tërë instancat, në të tëra zgjidhjet në marrëdhënie që ka këtë specifikë. Nuk përjashtohet mundësia me buxhetin, me pushtetin qendror etj., etj. Këto që të bëhet një reflektim, një fjali që ta plotësojë janë struktura brenda njësisë së qeverisjeve, brenda këtë. Bashkisë së Tiranës. Raporti midis bashkisë dhe Lidhur me dy kryetarët dhe a ka modele lidhur njësive është pikërisht ky: Bashkia ka kompetencat me këtë zgjidhje që është dhënë, mund t’ju them e plota si organ qeverisës, ndërsa njësia ka disa se modele ka mjaft, janë të larmishme, por ka dhe kompetenca të kufizuara, të cilat nuk cenojnë modele që janë me zgjedhje të drejtpërdrejta nga unitetin e përgjithshëm; Bashkia e Tiranës realizohet populli në dy nivelet brenda njësisë, si për shembull, pikërisht me disa kompetenca të kufizuara, siç Bukureshti. Madje, në relacion kemi rreshtuar thashë, për të cilat kryetari, lidhur me pyetjen më praktika të ngjashme në shumë qytete të Europës. poshtë, ka të drejtën e vendimmarrjes. Por vetëm Si do të veprohet për transferimin e pronave (si për ato kompetenca të cilat janë parashikuar në këtë pyetje plotësuese)? ligj në nenin 8, dhe pastaj në nenin 9 për kryetarin e Lidhur me pronat, duke marrë parasysh se është njësisë krijohet. njësia që do të gëzojë pronat, njësitë nuk do të kenë Shkurt, nuk është person juridik. probleme pronash, prandaj nuk parashikohet që të A është marrë mendimi i njësive? transferohen pronat. Atyre nga vetë Bashkia, nga Sot njësitë janë vetëm si administrata dhe, si të këshilli i bashkisë, mund t’u jepet, siç thashë, një tilla, nuk ka shkuar deri atje problemi, siç tha dhe detyrë që t’i administrojnë pronat, sipas përcaktimit zoti Fino. I është kërkuar këshillit të Bashkisë së që është bërë në këtë ligj, por edhe sipas Tiranës për t’u prononcuar dhe janë dhënë ato kompetencave që do të japë vetë këshilli i Bashkisë
1053 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
së Tiranës. Genc Pollo – Zoti Kryetar, Lidhur me dy variantet e ndarjes, ky ligj nuk ka Të nderuar kolegë, hyrë në fuqi. Pra, praktika është aplikuar me Kjo kërkesë e disa deputetëve bëhet pasi është legjislacionin ekzistues. Me futjen në fuqi të ligjeve, shqyrtuar në detaje projektligji “Për ndarjen atëherë do të veprohet për ndryshimet eventuale. administrative të Tiranës”. Dhe ky ligj kemi bindjen Skënder Gjinushi – Po, zoti Dajçi. se shkakton, nëse miratohet, probleme të mëdha Pal Dajçi – Duke dëgjuar shpjegimet e në ndarjen administrative të kryeqytetit. specialistit, më lindi mendimi të pyes dhe unë. Këto E para, se ndarja është parashikuar të bëhet 11 bashki të vogla, si do ta marrin emrin tani, si do nga pikëpamja territoriale, nga pikëpamja e të quhen? Me numër, pra kryetari i bashkisë do të kompetencave, por nuk parashikohet një ndarje quhet “kryetari i bashkisë nr.1”? Pra, do të ketë 11 financiare. Pra, krijohen në mënyrë artificiale 11 kryetarë, si ekip futbolli? njësi, të cilat do të jenë përsëri të varura nga buxheti Skënder Gjinushi – Rëndësi ka që e kuptove. i bashkisë qendrore dhe ata që do të marrin sipas Kush do të diskutojë? përkatësisë partiake do të jenë pak a shumë të Po, zoti Pollo. kënaqur, të tjerët do të neglizhohen. Do të krijohet Genc Pollo – Jo, zoti Kryetar, jo për diskutim, e njëjta praktikë që është krijuar me qeverinë por do të doja të pyesja nëse te ju ka arritur një qendrore dhe bashkitë të ngjyrave të ndryshme. kërkesë e firmosur nga disa deputetë për të shtyrë E dyta dhe më e rëndësishmja është që për sa shqyrtimin e këtij projektligji në një seancë tjetër, kemi studiuar ne nuk korrespondon me ndarjet e ndoshta kur të jetë pjekur mendimi. metropoleve të mëdha të krahasueshme me Tiranën Skënder Gjinushi – Dakord, po ju nuk ishit në Perëndim, sepse cenohet parimi i hierarkisë, i këtu. cili është i domosdoshëm për një qytet që do të Genc Pollo – Në qoftë se ajo do të shqyrtohet qeveriset dhe do të administrohet si një entitet i tërë. dhe votohet në fillim të diskutimit ose në fund, në Është normale që të ketë nënndarje dhe nuk them mënyrë që të paraqesim arsyet pse e kemi bërë që nënndarjet bëhen me qëllim të caktuar politik, këtë kërkesë, sipas nenet 44. por ato duhet të drejtohen mbi bazën e një hierarkie Skënder Gjinushi – Sepse thotë: “Vendimi të qartë ekzekutive dhe, në qoftë se dhe kryetari i merret me shumicë absolute”, dhe këtu nuk janë madh i bashkisë është i votuar nga populli njëlloj si 78 veta për të marrë vendim, kështu që kjo ishte kryetari i Laprakës ose i Varrit të Bamit, të nesërmen arsyeja. është e sigurt se do të ketë sherr, do të ketë konflikt, Genc Pollo – Zoti Kryetar, kjo është ndërmarrë do t’i thonë njëri-tjetrit: “Unë jam zgjedhur nga në bazë të nenit 41 për shqyrtimin dhe miratimin e populli, ti je nga populli”. Pikërisht se është bërë propozimeve të mundshme për ndryshime në kjo formulë, që për mendimin tonë, por dhe të shumë program, të paraqitura nga Këshilli i Ministrave ose ekspertëve që kemi konsultuar për të ecur një hap një grup prej 5 deputetësh. përpara drejt decentralizimit dhe subsolidaritetit, do Skënder Gjinushi – Ju nuk ishit, megjithatë, të ishte mirë që njësitë të caktohen nga një organ meqë ju po insistoni, unë e diskutoj. që të jetë legjitim për këtë punë, të kryesohen nga Pra, zoti Pollo, zoti Vejsiu, zoti Demi, zoti Cikuli, një person i caktuar nga këshilli bashkiak, i cili është zoti Laço kërkojnë që ky projektligj të shqyrtohet një organ pluralist dhe në këtë caktim ose emërim në një seancë tjetër. Pra, të hiqet. do të merreshin parasysh edhe rezultat e zgjedhjeve, Po, zoti Jupe. në mënyrë që të kishim dhe një paralelizëm në këtë Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, ne kemi rreth një nivel, por jo në nivelin e kryetarit të bashkisë. Pra, orë që po debatojmë për thelbin e projektligjit, ndaj këto ishin arsyet, zotërinj kolegë, për të kërkuar kjo kërkesë tani për ta shtyrë më duket jonormale. shtyrjen e këtij projektligji, mbasi duhet të sqarohen Kjo kërkesë bëhej në fillim, ne tani i trajtuam gati të këto probleme dhe të eliminohen këto mangësi gjitha çështjet. serioze që ka ky ligj. Skënder Gjinushi – Nejse, ne projektligjin e Skënder Gjinushi – Kush do të flasë kundër? kemi shtyrë si praktikë sa herë që ka lindur ndonjë Po, zoti Jupe. problem serioz: ose kërkon shtyrje një grup, ose Hamdi Jupe – Zoti Kryetar, Grupi Socialist nuk është gati një komision, por duhen 78 deputetë është krejtësisht kundër propozimit që na bëhet për dhe nuk janë. Unë e votoj, por nuk fiton. ta shtyrë projektligjin, sepse shikon mungesë
1054 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
serioziteti në këtë propozim. Me ato që dëgjuam Kushtetuta, gjë që përbën një argument tjetër për nga zoti Pollo, ne kuptuam se ai është kundër domosdoshmërinë e ndarjes në njësi bashkiake. Akti miratimit të projektligjit dhe do të ishte më e që po ndërmarrim sot është një thellim i mëtejshëm ndershme që ai të bënte thirrje për të votuar kundër i decentralizimit. Ai synon ta çojë qeverisjen vendore tij sesa të kërkojë shtyrjen e tij. më afër popullit, me qëllim që të njohë më mirë dhe Falemnderit! të zgjidhë më shpejt atë pjesë të mirë të çështjeve Skënder Gjinushi – Atëherë, hapim votimin. publike që thekson Karta Europiane, ta bëjë atë më Kush është dakord që të hiqet nga kalendari të interesuar për mbarëvajtjen e punës brenda projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e komunitetit, duke u dhënë mundësinë për të Bashkisë së Tiranës”? zgjedhur përfaqësuesit e tij më të aftë dhe që gëzojnë Mbyllet votimi. Janë vetëm 14 vota pro, duhen respektin e tyre. të paktën 78 vota, pra nuk fiton. Kjo mënyrë organizimi synon të rrisë më tej Atëherë, e vazhdojmë shqyrtimin e projektligjit dimensionin demokratik duke përmirësuar raportin “Për organizimin dhe funksionimin e Bashkisë së të zgjedhur-zgjedhës dhe të zgjedhur-të emëruar, Tiranës”. duke shtuar shanset për rritjen e përgjegjësisë së Vazhdojmë me diskutimet. Zoti Shahollari e ka të emëruarve përpara organeve të të zgjedhurve. Sot fjalën. Tirana ka 45 këshilltarë për të gjithë qytetin, pra 1 Luan Shahollari – Falemnderit, zoti Kryetar! për mbi 13000 banorë. Me këtë projektligj propozohet Projektligji synon t’i japë një status të veçantë që numri i anëtarëve të këshillave të njësive organizimit të qeverisjes vendore në qytetin e Tiranës bashkiake të jetë në varësi të numrit të banorëve, nëpërmjet ngritjes dhe funksionimit të organeve në ashtu si dhe për bashkitë e tjera të vendit që të shkallë qyteti të këshillit të bashkisë dhe të kryetarit gjitha së bashku arrijnë në 306 veta. të bashkisë dhe në shkallë njësie këshillit të njësisë Përmirësimi i raportit të zgjedhur-të emëruar bashkiake dhe kryetarit të njësisë bashkiake. Krijimi përveç sa më lart do të realizohet duke bërë i këtij statusi mbështetet në Kushtetutën e pakësime në këta të fundit, sidomos të 200 Republikës së Shqipërisë dhe më konkretisht në administratorëve ose kryepleqve që pa asnjë status fjalinë e dytë të pikës së parë të nenit 108 të saj, ku ligjor paguhen nga taksapaguesit e kryeqytetit. Veç përcaktohet se njësi të tjera të qeverisjes vendore kësaj, duke mbajtur parasysh se të zgjedhurit nuk rregullohen me ligj, mbështeten në ligjin “Për paguhen, por marrin një shpërblim, mund të organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, parashikohet që ky riorganizim i qeverisjes vendore në ligjin “Për ndarjen administrativo-territoriale të në qytetin e Tiranës të bëhet me kosto të ulët. njësive të qeverisjes vendore, që sapo miratuam, si Tirana e meriton të ketë një status të veçantë, dhe me aktet e tjera ligjore në fuqi. Domosdoshmëria jo thjesht se është kryeqyteti, por në radhë të parë e ndarjes së Tiranës në njësi më të vogla territoriale se është qyteti më i madh i vendit. Përpara çlirimit dhe ngritja mbi bazën e tyre të organeve të qeverisjes Tirana ishte dhe mbetej një qytet i vogël. 3 vjet pasi vendore të zgjedhura nga banorët e juridiksionit u shpall kryeqyteti i vendit më 1923 Tirana kishte përkatës diktohet nga kërkesat e Kartës Europiane vetëm 10800 banorë. 15 vjet më vonë, më 1938, të Autonomisë Lokale të miratuar nga Kuvendi në kishte vetëm 25100 banorë, por në vitin 1990 Tirana nëntor të vitit të kaluar për të qeverisur brenda ligjit, kishte 243000, banorë baras me atë të qyteteve nën përgjegjësinë e tyre dhe në dobi të popullsive Durrës, Elbasan dhe Vlorë të marra së bashku. Por të tyre një pjesë të mirë të çështjeve publike. Kjo e sot duhet të shtohet edhe popullsia e Korçës dhe e drejtë ushtrohet nga këshillat e përbërë nga anëtarë Shkodrës. Kjo do të thotë se rritja numerike ka qenë të zgjedhur me votim të lirë, të barabartë, të me ritme ende më të larta gjatë tranzicionit, fenomen drejtpërdrejtë dhe të përgjithshëm, me organe që lidhet me ndryshimet e thella politike dhe ekzekutive përgjegjëse përpara tyre. socialekonomike që ndodhin gjatë kësaj periudhe. Qyteti i Tiranës aktualisht është i ndarë në 11 Tirana ka sot rreth 600000 banorë. Nga viti 1993 njësi administrative, por pa këshilla dhe organe e këtej rezulton që qyteti i Tiranës të jetë shtuar me ekzekutive si më lart. Pra, asaj i mungon një element rreth 50000 banorë mesatarisht çdo vit. Lëvizja tepër thelbësor i qeverisjes vendore. Veç kësaj këto mekanike nga zona të tjera të vendit është faktori ndarje janë bërë me një vendim të Këshillit të kryesor i kësaj shtese, faktori tjetër më pak i Ministrave të vitit 1992 dhe jo me ligj, siç e kërkon rëndësishëm mbetet shtesa natyrore. Nisur nga
1055 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
ecuria e deritanishme, mund të parashikohet ruajtja pastërtisë, me mungesën e kopshteve, të çerdheve, e këtyre ritmeve edhe në perspektivën afatmesme, mjediseve shkollore, në keqësimin e qarkullimit çka do të thotë se Tirana mund të arrijë në rreth 1 rrugor, në rritjen e kriminalitetit, papunësisë, në milion banorë brenda dekadës së ardhshme. shpërdorimin e ujit të pijshëm, të ndihmës Tirana është i vetmi qytet yni që mund të ekonomike, në abuzimet dhe shpërndarjen e krahasohet me qytete të tjera të mesme ose të ndihmave humanitare etj. Siç dihet, është dashur mëdhenj të Europës dhe më gjerë. Si e tillë dhe ndërhyrja e Qeverisë për të eliminuar mjaft, por jo të nën shembullin e tyre, ajo kërkon edhe një organizim gjitha këto shkelje ligjore. të veçantë të qeverisjes vendore. Ka një sentencë Ndarja e qytetit të Tiranës në njësi bashkiake, tashmë të njohur dhe që qarkullon gjithandej se me organet e qeverisjes vendore, ndoshta i jep “Parisi ndahet që të qeveriset”. përgjigje dhe ndonjë pyetjeje, mbështetet në përvojën Përpara çlirimit, madje deri në vitin 1947, e qyteteve të mëdha në Europë dhe më gjerë. qeverisja vendore e qytetit të Tiranës përfaqësohej Ndahen me një ligj të veçantë Parisi, Marseja dhe nga një bashki e vetme. Në vitin 1979, për t’iu Lioni në Francë; Vjena në Austri; Madridi dhe përgjigjur rritjes numerike, qyteti i Tiranës, ndonëse Barcelona në Spanjë; Stambolli, Ankaraja, Bura dhe nuk kishte qeverisje vendore më vete, u nda në 10 Izmiri në Turqi; Athina dhe Selaniku në Greqi; Roma, lagje administrative me nga rreth 18.500 banorë Napoli, Milano në Itali. Po kështu janë të mesatarisht secila, me këshillat dhe organet e tyre organizuara dhe Budapesti, Sofja, Varshava, ekzekutive përkatëse, me disa kompetenca të Bukureshti, Riga etj. Kuptohet se në hartimin e këtij kufizuara me shërbimet jetësore. Kjo mënyrë projektligji kjo përvojë vjen e përpunuar në përputhje organizimi vazhdoi deri në vitin 1987. Në vitin 1998 me legjislacionin tonë dhe jo si një kopje e tyre, Tirana, ndonëse në kuadrin e qeverisjes vendore, prandaj dhe nuk mund të kthej përgjigje të asaj bashkë me rrethin u nda në tri rajone me rreth 70000 natyre që kërkojnë disa deputetë të Partisë banorë mesatarisht secili, me këshillat dhe komitetet Demokratike. e tyre ekzekutive, me kompetencat e një rrethi të Në praktikën e organizimit të qeverisjes vendore kategorisë së parë të asaj periudhe. Organizimi të këtyre qyteteve përdoren termi “rreth”, por në vazhdoi deri më 26 korrik të vitit 1992, kur u zhvilluan rastin tonë konkret ne kemi ruajtur termin thjesht zgjedhjet e para pluraliste për qeverisjen vendore, shqip “njësi bashkiake”. Shpesh bëhet pyetja: pse të paraprira nga Dispozitat Kryesore Kushtetuese ky projektligj parashikon ndarjen në 11 njësi dhe nga ligji “Për organizimin dhe funksionimin e bashkiake me 40000 banorë mesatarisht secila ose pushtetit lokal, në qershor të vitit 1992. Pas kësaj 60000 banorë mesatarisht në rastin kur janë përfshirë Tirana u kthye në një bashki, me një këshill bashkiak edhe ata që nuk janë regjistruar andej? Unë jam në për të gjithë qytetin, pa ndarje të brendshme, duke dijeni se janë studiuar edhe variante të tjera me më pasur formalisht statusin e një rrethi. Një ligj tjetër i pak, për shembull, me 8 njësi bashkiake, me nga mëvonshëm, në shtator të vitit 1992, e ndan atë në rreth 75000 banorë mesatarisht secila, duke i 11 njësi administrative, por pa organe qeverisëse, bashkuar disa prej tyre, por ndarja ndjek të njëjtin me administratorë të emëruar nga kryetari i parim si dhe për atë në shkallë republike. Veç kësaj bashkisë, pa kompetenca vendimore, thjesht ajo nuk është thjesht një nocion gjeografik ose konstatuese e sinjalizuese për më lart. Ky demografik, aq më pak aritmetik, por një kompleks supercentralizim i qeverisjes, në dukje me dorë të faktorësh të karakterit zakonor, social, ekonomik fortë, duke mbivlerësuar të emëruarit në dëm të të dhe administrativ. Një dukuri të tillë e gjen edhe në zgjedhurve, ka rezultuar lehtësisht i thyeshëm në ndarjet e brendshme në qytetet e tjera europiane. praktikë dhe përbën një nga shkaqet e rritjes së Gjatë kësaj periudhe, por edhe në të kaluarën indiferentizmit të qytetarëve për çfarë ndodh brenda jo shumë të largët, është krijuar një traditë ku qytetari dhe jashtë juridiksionit të tyre. Mënyra e e di se ku e ka qendrën e njësisë së tij. Kjo lloj papërshtatshme e organizimit të qeverisjes vendore ndarjeje, kur ligjërohen vijat kufizuese të në qytetin e Tiranës përbën një nga shkaqet e shtimit deritanishme, është më e lehtë dhe më e thjeshtë të shkeljeve ligjore gjatë kësaj periudhe, sidomos dhe për kalimin nga shinat e njësive administrative në fushën e ndërtimeve, të urbanistikës, në veçanti me ato të njësive bashkiake. Nga ana tjetër, kjo të dëmtimit të parqeve, të lulishteve, të mbirjes së mënyrë organizimi i qëndron dhe një perspektive të ashtuquajturave kioska, me ndotjen e higjienës, afatgjatë, kur popullsia të arrijë, për shembull, 1
1056 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
milion banorë, apo nëse brenda kufijve të Tiranës në qytetin e Tiranës në kuadrin e decentralizimit të përfshihen edhe disa qendra të banuara afër saj, pa mëtejshëm të tij, duke miratuar domosdoshmërinë, qenë nevoja të bëhen ndryshime të shpeshta ligjore. madje duke kërkuar të thellohet, duke ftuar edhe Pjesa më e rëndësishme dhe delikate e këtij ekspertë të huaj për të na ndihmuar. Por muajin e projektligji, që më duket se nuk është kuptuar nga kaluar grupi PD-së, që përbën edhe shumicën, u disa deputetë, mbetet ndarja e kompetencave midis shpreh se nuk ka ardhur koha për një gjë të tillë, këtyre dy niveleve. Është ruajtur parimi që bashkia sepse qytetarit të Tiranës i mungon kultura të ushtrojë funksionet më kryesore që i takojnë në demokratike, se prishet integriteti territorial i shkallë qyteti, kurse njësia ato të juridiksionit të kryeqytetit, se klasifikohen qytetarët e Tiranës në vet. Meqenëse ato janë paraqitur në mënyrë të qytetarë të dorës së parë dhe të dytë etj. Vetë ky detajuar në nenet 8 dhe 9 të këtij projektligji, nuk e projektligj përgënjeshtron të ashtuquajturat gjykojmë të nevojshme të trajtohen më tej edhe në argumente të grupit të PD-së, prapa të cilëve duket këtë diskutim. qartë diktati i partisë së tyre, që tani ka frikë nga Në nenin 4 është parashikuar e drejta e organeve zgjedhjet demokratike. të bashkisë që në përputhje me ligjet dhe për interes Me këtë rast do të desha të vlerësoja Ministrinë publik të nxjerrin urdhëresa, vendime dhe urdhra për e Pushtetit Lokal, e cila gjatë kësaj periudhe ka bashkërendimin e veprimtarisë në njësitë bashkiake, përballuar një volum të madh pune, për më tepër duke parandaluar kështu konfuzionin që dyshon mjaft të rëndësishme dhe cilësore. Shprehem ndonjë diskutant. Organet e qeverisjes vendore gjithashtu dakord me vërejtjet e Komisionit të pranë juridiksionit të njësisë, do të kenë Ligjeve, gjithashtu mendoj që numri i anëtarëve të kompetenca dhe detyra për të cilat do të vendosin këshillit bashkiak të qytetit të Tiranës të mbetet 55, vetë në bazë të këtij ligji, por edhe do t’u delegohen duke mbajtur parasysh edhe këtë riorganizim të nga pushteti qendror, të cilat nuk mund të Bashkisë së Tiranës. pasqyrohen në këtë ligj, por në ligje të tjera Për sa më sipër, ju ftoj zotërinj deputetë, ta përkatëse, si për shembull: në ligjin “Për zyrat e miratojmë projektligjin, duke i dhënë qytetit të gjendjes civile”, për ndryshimin e emrave dhe të Tiranës statusin që i ka munguar dhe që ajo e ka mbiemrave, për shpërndarjen e ndihmës ekonomike, merituar me kohë. për urbanistikën dhe ndërtimin në tërësi të strehimit Falemnderit! etj. Veç kësaj ato kanë edhe të drejtën për të Skënder Gjinushi – Falemnderit! propozuar dhe debatuar në këshillin bashkiak për Po, zoti Shehu. çështje që u takojnë atyre. Projektligji, duke mbajtur Tritan Shehu – Falemnderit, zoti Kryetar! parasysh disa vështirësi që lidhen me fillimin e Të nderuar deputetë, veprimtarisë dhe funksionimin e organeve të Mua më duket se diskutimi që ne po bëjmë, të qeverisjes vendore në qytetin e Tiranës, parashikon them të drejtën, ka marrë një rrugë të pakuptimtë. dhe një kohë të mjaftueshme përgatitore deri në fund Së pari, duhet të kuptojmë se ligji ka dy të këtij viti. koncepte: koncepti i parë është koncepti i ndarjes U bë një pyetje nëse është marrë mendimi i administrative të Tiranës, koncepti i dytë është organeve të qeverisjes vendore në qytetin e Tiranës koncepti se si do të drejtohet, si do të zgjidhen, si për ndarjen dhe riorganizimin e qeverisjes vendore. do të caktohen këta njerëz që do të drejtojnë këto Në qytetin e Tiranës është shprehur dakord kryetari njësi. Për konceptin e parë më duket se nuk ka i Bashkisë Arben Brojka. Deri para pak kohësh kanë kundërshtime. Të gjithë jemi dakord dhe të gjithë qenë të të njëjtit mendim edhe anëtarët e këshillit mendojmë njëlloj. Unë e dëgjova me vëmendje fjalën bashkiak që përfaqësojnë Partinë Demokratike, të e zotit Shahollari dhe pashë se kemi mendime të cilët kanë pasur rastin të studiojnë përvoja konkrete njëjta në atë që Tirana duhet ndarë në ndarje në Vjenë, në Romë, në Stamboll, në Marsejë dhe administrative. Këtu jemi të gjithë dakord, por mund në Barcelonë, duke synuar aplikimin e tyre në të ketë diskutime pastaj në lidhje me numrin apo kushtet e qytetit të Tiranës. Veç kësaj, më 9 gusht me atë që në ligj nuk thuhet se kush do t’i ndajë, të vitit 1999 Bashkia e Tiranës, kryetari i bashkisë kjo është një gjë tjetër. dhe këshilli i Bashkisë, në bashkëpunim me Skënder Gjinushi – Po, zoti Ministër. fondacionin publik gjerman “Fridieber”, organizuan Bashkim Fino – Ne gjithashtu kemi dhe një një seminar për riorganizimin e qeverisjes vendore argument tjetër për të thënë se nuk duam të bëjmë
1057 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
demagogji. Është argumenti që kemi thënë dhe e data 1 tetor si data e zgjedhjeve lokale, domethënë kemi ratifikuar në Kartën e Autonomisë Lokale dhe qytetarët e Tiranës kanë mësuar datën e zgjedhjeve, pikërisht në nenin 4, pika 3, ku thuhet: “Ushtrimi i por nuk dinë akoma se si do të ndahen. Për përgjegjësive publike në mënyrë të përgjithshme mendimin tim shpallja e datës së zgjedhjeve në ditën duhet t’u takojë më tepër autoriteteve më të afërta e fillimit të vitit akademik, pa u miratuar ligji “Për me qytetarët”. Duke pasur parasysh këtë gjë, ne organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, themi se këto njësi duhet të zgjedhin këshillat është një nga nonsenset e radhës së Presidentit. përkatëse, kryetarin përkatës me ato kompetenca. Të përshtatshëm në kohë e kanë quajtur edhe Në qoftë se ka vërejtje, sugjerime nga deputetët për përfaqësuesit e OSBE-së në raportin e datës kompetencat e caktuara që ne kemi paraqitur në 28.07.2000, që u dërgoi “Miqve të Shqipërisë”. Ju projektligj, ne jemi të hapur t’i dëgjojmë, të heqim thoni se nuk është ndarje, por për ne kjo është de ndonjë, të shtojmë ndonjë etj. Gjithsesi, kjo është facto ndarje dhe zoti ministër në datën 23 qershor çështje që diskutohet kur të shqyrtohet projektligji përpara OSBE-së ka dërguar një vendim, ku është nen për nen. Kështu që në këtë pikëpamje ne shprehur se kufijtë administrativë nuk do të ndahen mendojmë se kompetencat e trajtuara në nenin 8 përpara zgjedhjeve, pra do të shtyhen. Ky projektligj dhe 9 të këtij projektligji janë të sakta, të prera dhe është diskutuar gjatë në Komisionin e Ligjeve dhe laksative: kaq kompetenca ka këshilli, kaq ka askush nga pjesëmarrësit në debat nuk ka qenë në kryetari i njësisë, nuk mund t’i tejkalojnë këto gjendje të sjellë argumentet që mbrojnë këtë ligj në kompetenca dhe natyrisht që nuk do të ketë përshtatje me Kushtetutën. përplasje, sepse secili duhet të respektojë ligjin, Në nenin 108 pika 2 të Kushtetutës janë të duhet të respektojë Kushtetutën dhe duhet të paraqitura qartë nivelet e qeverisjes vendore, respektojë pikërisht këtë ligj të organizimit që ne i pushtete që votohen nga zgjedhësit dhe janë: bëjmë Tiranës. komunat, bashkitë e qarqet. Po në këtë nen, në Në qoftë se ndonjë kryetar nuk ka të drejtë, fund të paragrafit të dytë thuhet “si dhe nivele të dikush tha këtu se do të ketë përplasje: “Unë jam krijuara me ligj”. Unë dua të theksoj se këto nivele zgjedhur nga populli dhe ti je zgjedhur nga populli.” mund të krijohen me ligj, siç janë nënndarjet e qarkut Atij që mendon kështu, ne mund t’i themi: “Mirë, ose rrethet, por këto nuk janë nivele të zgjedhura. mor zotëri, ti je zgjedhur nga populli i asaj zone të Kështu dhe niveli i ri që ju propozoni nuk është njësisë dhe për atë njësi që je zgjedhur do të drejtosh kushtetues, sepse është paparashikuar në me këto kompetenca që të ka dhënë Parlamenti Kushtetutë. Në Kushtetutë është parashikuar se për me këtë ligj.” Ndërsa ai kryetari tjetër i madh është çdo ndarje ose bashkim të njësive të qeverisjes zgjedhur nga i gjithë populli i Tiranës, edhe nga njësi vendore duhet të merret mendimi i banorëve të të tjera dhe do të respektojë ligjin organik të pushtetit njësisë përkatëse, po në këtë rast është dekretuar lokal që ne do të votojmë. Ky është i gjithë thelbi data e zgjedhjeve dhe qytetarët e Tiranës nuk janë pse nuk do të ketë asnjëherë përplasje. pyetur fare për këtë veprim antikushtetues të Falemnderit! Qeverisë dhe në nenin 3, pika 1, në draftin e Qeverisë Skënder Gjinushi – Po, zoti Uldedaj. thuhet shprehimisht: “Ne Bashkia e Tiranës, me Sandër Uldedaj – Sot po diskutohet një statusin e njësisë së qeverisjes vendore, projektligj që, po ta analizojmë nga disa funksionojmë me 11 njësi bashkiake”. Kështu mund këndvështrime, është i papërshtatshëm për kohën të shpreheshit vetëm pasi të kishit marrë mendimin në të cilën po diskutohet; dhe po ta gjykojmë edhe e qytetarëve të Tiranës ose të zgjedhurve të tyre. nga ana e asaj që ju e quani Kushtetutë, nuk Nga njëra anë përfaqësuesit e Qeverisë nuk pranojnë përputhet as me Kushtetutën. Këto që thashë më nëse quajnë ndarje bashkinë e Tiranës dhe në sipër, i argumentoj si më poshtë: mungesë të argumenteve deklarojnë se njësia nuk Ky projektligj diskutohet në një periudhë kohore është një person juridik në vetvete. M’u duk e pas një situate të tensionuar politike të krijuar nga çuditshme, se ministri Fino, kur e kam pyetur atë maxhoranca socialiste me qëllim, duke përdorur ditë në komision, tha se është person juridik, tani forcën e kartonit në ndërtimin e kodit elektoral dhe tha nuk është person juridik. Ju lutem, kini durim të të një KQZ-je të dominuar 100 për qind nga më dëgjoni. Por në pikën 6 të nenit 9 të projektit të socialistët. Ky projektligj diskutohet këtu në Qeverisë thuhet se “kryetari i njësisë shkarkon dhe Parlament në kohën kur është shpallur zyrtarisht emëron organet drejtuese të personave juridikë që
1058 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
krijon”. Pra, nga njëra anë, njësia nuk është në që ata ta marrin si model, por është një ligj vetvete person juridik dhe, nga ana tjetër, ka të drejtë absolutisht i domosdoshëm dhe krejtësisht në kohën të krijojë persona juridikë. Këto argumente nuk mund e duhur. Mjafton të shikosh se çfarë problemesh t’i pranojë asnjëri që ka kulturën elementare juridike! kanë qytetarët e kryeqytetit, ata banorë që më kanë Këto që thashë më sipër, janë vetëm disa nga votuar mua, për të kuptuar se sot me tërë mend argumentet juridike që na bëjnë të jemi totalisht ndodh një katrahurë e madhe. Për të zgjidhur edhe kundër këtij ligji. Por krahas qëndrimeve të problemin më të vogël secilit banor të kryeqytetit, qëllimshme e tepër refrektare të Presidentit të atij që është vendas dhe të ardhurve, u duhet të Republikës dhe Qeverisë për mosndërtimin e një trokasin në dyert e kryepleqve, pastaj te kodi elektoral dhe KQZ-je ku opozita dhe pozita do administratorët në njësitë administrative dhe pastaj të gjendeshin në kushte të barabarta, KQZ-ja duhet të vijnë në Bashki, ku është shumë e njëngjyrëshe, futja e nenit 153 pa e parashikuar në pamundur për t’u futur deri te njeriu që ka në dorë Kodin Zgjedhor, miratimi i këtij ligji janë disa nga fatin tënd. Ka disa roje, ka disa policë, ka disa radhë argumentet që shqetësojnë… me hekura, ka disa badigardë edhe 600000 qytetarë Skënder Gjinushi – Ju lutem, flisni vetëm për kanë sot si stacion të fundit për problemet e tyre të ligjin. përditshme, jetike, banale vetëm një godinë: godinën Sandër Uldedaj – …përveç opozitën OSBE-në e bashkisë së kryeqytetit, ndaj ka ardhur koha që dhe Këshillin e Europës. Në këto kushte, ne jemi të kjo gjë të marrë fund, ka ardhur koha që kjo rrëmujë detyruar që përveç argumenteve juridike që dhamë të shmanget. Natyrisht, nuk do të shmanget 100%, më sipër, të shpjegojmë edhe qëllimet politike të por në thelbin e vet ne po përpiqemi që për herë të koalicionit qeverisës. Shqiptarët nuk harrojnë se ju parë këtu në Tiranë të ndërmarrim një nismë drejtuat revolucionin shkatërrues të vitit 1997 me legjislative që ka të bëjë me fatet e përditshme të të tre gishta lart, duke djegur e pjekur njerëz të gjallë gjithë qytetarëve, pavarësisht nga bindjet politike. dhe në fund na nxorët dhe hartën e Shqipërisë në Dhe çfarë po bëjmë ne me këtë ligj? Thjesht disa dy pjesë dhe kësaj politike do t’i qëndroni besnikë kompetenca, të cilat lidhen me jetën e përditshme duke ndarë Tiranën në vendalinj dhe të ardhur, në të qytetarëve, që nuk janë thelbësore, që ruajnë atë gegë dhe toskë. që u tha: hierarkinë këtu në kryeqytet, e ruajnë Ju, të tmerruar nga humbja e përgjithshme në Tiranën si njësi. Ne po ua delegojmë këtyre njësive zgjedhjet e ardhshme, mendoni se do të humbisni administrative, që do të thotë se qytetarët e zgjedhjet, por duke qenë Tirana një bashki, do të kryeqytetit nuk duhet, dhe nuk do të ndodhë, që humbisni edhe pallatet që po ndërtoni te Blloku me për problemin më të parëndësishëm, po që është paratë e pista të korrupsionit, drogës dhe shumë i rëndësishëm për ta, të vijnë e të kërkojnë prostitucionit. zgjidhje vetëm në godinën e Bashkisë. Ata do ta Ju mendoni se, po të ndahet Bashkia, do të kenë si stacion të fundit, pas zgjedhjeve të 1 tetorit fitoni lagjen te Blloku dhe pushteti do të mbrojë dhe pasi të futet ligji në fuqi më 1 janar, njësinë bizneset tuaja. Unë, duke përfunduar, do t’ju them administrative dhe mendoj se pikërisht për këtë arsye se, sido që ta miratoni këtë ligj, sido që ta ndani ligji duhet të miratohet; dhe ne si ligjvënës po Tiranën, Tirana është një dhe e pandarë, Shqipëria kërkojmë që ata që do të drejtojnë këto njësi është një dhe e pandarë dhe do të votojë kundër bashkiake të zgjidhen nga populli, dhe kjo është jush, sepse i ngjasoni një gomoneje me qeveritarë absolutisht normale. Absolutisht normale, sepse sa të korruptuar. kohë që ata do të kenë disa kompetenca që lidhen Falemnderit! me jetën e qytetarëve, duhet të zgjidhen nga populli, Skënder Gjinushi – Falemnderit! nuk do të emërohen, dhe kjo është absolutisht e Zoti Ulqini. pakontestueshme nga askush që jo vetëm ka kulturë Musa Ulqini – Falemnderit! juridike, por jeton në kryeqytet dhe shikon se çfarë Besoj se ne deputetët e kryeqytetit, që jemi ndodh rreth e rrotull. Ky akt, që është kaq i votuar drejtpërdrejt nga banorët i këtij qyteti, kemi nevojshëm dhe në kohën e duhur, është në përputhje të drejtë të flasim për një nga problemet më të plotë me Kartën e Autonomisë Evropiane të shqetësuese që kanë banorët e kryeqytetit. Autoriteteve Lokale. Unë në cilësinë e sekretarit të Unë mendoj se ky nuk është ligji më i mirë, ky delegacionit të shtetit shqiptar kam qenë bashkë nuk është modeli që ne duhet t’i paraqesim botës me zotin Brojka kur ministri aktual ka nënshkruar
1059 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kartën e Autonomisë së Pushtetit Lokal që është e gënjeshtërt. Nuk ka asnjë lloj ndarje të re, e tregoi kushtetuta e mënyrës së funksionimit të pushtetit zoti Fino, nuk ka nevojë ta tregojë Bashkimi, se e lokal, dhe kjo kushtetutë ka si nen të vetëm themelor dimë të gjithë ne, por flasim se çfarë na intereson. që pushteti të shkojë afër qytetarit dhe ne po hedhim Nuk kemi bërë ndarje dhe nuk ka nevojë për sot një hap të sigurt në këtë drejtim. Po kërkojmë referendum. Ne thjesht kemi deleguar një pjesë të që pushteti të shkojë atje ku janë qytetarët. kompetencave të njësisë aktuale administrative. Nuk Së dyti, është në përputhje me angazhimin që është e vërtetë ajo që është thënë me germa kaq të është përshëndetur nga të gjitha institucionet që mëdha dhe kaq herë – dhe unë i kam të gjithë artikujt monitorojnë politikisht Shqipërinë dhe Qeverinë e gazetave të djathta – se ne po krijojmë një bashki shqiptare, me angazhimin, pra, të kësaj të madhe për qytetarët dhe disa minibashki në maxhorance, e cila përmes komisionit shtetëror po periferi për të ardhurit. Absolutisht nuk është kështu, përpiqet që të decentralizojë kompetencat, duke është ajo që ekziston, por ne po delegojmë hartuar një korpus të plotë ligjor, ku ligjet plotësojnë kompetencat, që edhe ai që ka ardhur nga Tropoja, njëri-tjetrin. Secilit ligj, në qoftë se merret i shkëputur dhe ai që ka ardhur nga fshati im, dhe ai që ka tjetri, mund t’i gjenden mangësi, por tërë korpusi që ardhur nga Jugu të ketë mundësi që problemet e ne kemi hartuar dhe po e miratojmë këtu krijon atë veta t’i zgjidhë shpejt dhe në kohën e duhur. Është vizion që është në drejtimin e duhur, që ka në thelb absolutisht e pavërtetë gjithçka që thuhet dhe nuk afrimin e pushtetit me qytetarët. e kuptoj se si mund të komentohet, të shikohet me Unë kam pasur fatin të jem bashkë me kryetarin mosbesim një gjë që është kaq e mirë. e grupit të këshilltarëve demokratë të Bashkisë së Unë e kuptoj që opozita e sotme, për arsye që Tiranës, zotin Kastrati, të vizitojmë për gati dy javë i di vetë ajo, që në ndonjë rast ka dhe të drejtë, çdo dhe njohëm nga afër përvojën e bashkisë në Los gjë që bëjmë ne e shikon me mosbesim. Por të Anxhelos. Nuk besoj se ka ndonjë bashki më shikohet me mosbesim një gjë që është kaq e moderne se ajo në botë sot, dhe prandaj na çuan prekshme nga të gjithë, që është absolutisht atje. Kemi parë që ajo bashki kishte 85 minibashki pozitive, që e kuptojnë të gjithë: edhe ai që është dhe kryetarët e tyre zgjidheshin nga populli, ata 85 me shkollë, edhe ai që është pa shkollë; edhe ai që të vegjlit dhe ky i madhi zgjidhej nga populli dhe flet me gjuhë letrare, edhe ai që flet me dialekt, dhe atje kam dëgjuar përfaqësuesit e PD-së të thonë që të dalësh kundër është skandaloze. këta jokomunistët nuk e decentralizojnë pushtetin, Unë si deputet i kryeqytetit, si ish-kryetari i ndërsa ne komunistët po e decentralizojmë këshilltarëve të grupit socialist, si ish-sekretar i pushtetin. E gjithë kjo propagandë që kam ndjekur delegacionit të Shqipërisë, që kam pasur fatin që të nëpër gazeta, minimalisht është cinike, është jem kur është nënshkruar Karta e Autonomisë së absolutisht e pavërtetë dhe për herë të parë këtu në Pushtetit Lokal në Strasburg bashkë me mikun tim Tiranë dështoi plotësisht mitingu i Partisë Brojka, mund të them se si kam duartrokitur atë Demokratike që ishte i organizuar përballë ditë do të duartrokas edhe sot këtë pakt, i cili synon Kryeministrisë, se nuk ka qytetar të Tiranës, që t’i ndihmojë qytetarët e Tiranës që t’i zgjidhin pavarësisht nga bindjet politike që të mos shikojë problemet më shpejt, më mirë dhe atje ku lindin. atë që është e mirë. Dhe për herë të parë, pavarësisht Falemnderit! nga reagimi i çuditshëm i medieve, nuk doli asnjë Skënder Gjinushi – Genc Pollo. qytetar që t’i përgjigjej thirrjes së PD-së për të Genc Pollo – Falemnderit! manifestuar përpara Kryeministrisë për këtë gjë Unë nuk do të diskutoja, sepse pikëpamjet e shumë të mirë që po bëjmë ne si Parlament. mia i paraqita kur u prezantua kërkesa për shtyrjen Dua të them se kjo ndarje është me kosto shumë e shqyrtimit të këtij projektligji. Do të doja të thosha të ulët, sepse ne në të 11 njësitë administrative kemi se ministri Fino bëri sqarimet e tij, por nuk iu përgjigj nga një godinë, kemi shërbime, kemi infrastrukturën një pyetjeje që u shtrua dhe në diskutimin tim dhe përkatëse, ruan traditën, se ka gati 10 vjet që në pyetjet e disa kolegëve. ekziston si e tillë. Dëgjova zotin Ulqini, që paraqiti gjithë Së treti, qytetarët e dinë se ku është qendra e argumentimin e tij, dhe është e drejta e tij, por ne njësisë që do të quhet njësi bashkiake. Mendoj se nuk po diskutojmë se janë ndarje të reja, të bëra argumenti që sjell PD-ja në të gjitha llojet e ndryshe, janë ato që kanë qenë. Vetëm ajo që thuhet deklarimeve që kanë ndarje të re është absolutisht është mënyra se si jepen kompetencat e atyre që
1060 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
do të drejtojnë këtë nënndarje: është e tillë që do të nuk do të ishte politikë, do të priteshin të mbaronin shkaktojnë konflikt dhe; në qoftë se do t’i drejtojnë zgjedhjet, sepse ky modul administrativ i Tiranës ato, nuk do të kenë mjetet financiare për të bërë një priste të dilte edhe mbas zgjedhjeve, nuk kishte projekt të caktuar në zonën e tyre. Por kjo nuk do asgjë të keqe. E para, pra këtë e konceptojmë defekt të ishte çështja që do të ngrija, do të ishte një tjetër politik. dhe ministri Fino, kur të marrë fjalën, ndoshta mund E dyta, defekti juridik ku konsiston? t’i përgjigjet. Është e drejtë që ligjet për pushtetin Defekti juridik ka lidhje me atë administrativ dhe vendor duhet të shkojnë drejt centralizimit, dhe kjo konsiston në faktin se si zgjidhet kryetari i njësisë u duk dhe në diskutimin e Musa Ulqinit, ku bashkiake. Mënyra e zgjedhjes është forcë konfondohen dy gjëra, dy ligje që trajtohen sot: një ekzekutive, kjo është aksiomë juridike. Në qoftë se ligj i parë i përgjithshëm “Për organizimin e pushtetit do të zgjidhet nga populli, forca ekzekutive do të vendor”, i cili në përgjithësi është një ligj i mirë, po jetë më e madhe; në qoftë se do të zgjidhet nga të përjashtosh problemin e qarkut, që aty është këshilli që ka dalë nga populli, forca ekzekutive do trajtuar në mënyrë të paqartë, dhe kjo u prek në të jetë më e vogël. Kështu kemi vepruar kur kryetarit disa diskutime të mëparshme, por është një ligj për të bashkisë i kemi dhënë zgjidhje të drejtpërdrejtë të cilin është punuar për tre vjet. Qeveria ka nga populli, sepse kemi dashur t’i japim forcë bashkëpunuar me pushtetin lokal, me shoqatat e ekzekutive, dhe kemi bërë mirë. Ashtu sikur ka kryetarëve të bashkive, me shoqatat e kryetarëve vende të tjera që ia japin këshillit bashkiak. Kështu të rrethit dhe të komunave, është konsultuar dhe duhet të bëjmë edhe për njësinë bashkiake? E me Kongresin e Autoriteteve Lokale në Strasburg, pamundur! “Njësia bashkiake nuk është person ka marrë këshilla dhe nga OSBE-ja dhe nga organe juridik”, - thotë zoti Fino; “Nuk ka kompetenca të të tjera dhe, po të heqësh ato vërejtje që u paraqitën, mëdha”, - thonë ekspertët. Atëherë, pse duhet ta në përgjithësi është një ligj i balancuar. Këtë nuk zgjedhim nga populli? Të zgjedhurit e popullit mund mund ta themi aspak për ligjin për ndarjen e Tiranës, të zgjedhin kryetarin e bashkisë vendore, ashtu sikur ky është një ligj i bërë me nxitim, i paraqitur dy e tha zoti Shehu. Pse? Sepse ky është defekti muaj përpara datës së zgjedhjeve. Vetëm ky fakt juridik në të vërtetë, unë po flas vetëm teknikisht, i një njeriu normal i lë mjaft hapësirë për të dyshuar cili pastaj e sjell si korolar dhe defektin administrativ. për qëllimin e këtij ligji. Pse nuk u punua nga Qeveria Pse? Tek ekzekutimi. Një kryetar i njësisë në të njëjtën mënyrë, të ishte bërë e njëjta konsultë, bashkiake i dalë nga populli është shumë i fortë, të ishin bërë të njëjtat shtjellime dhe pastaj të arrihej është shumë i fortë dhe për t’u rrëzuar më pas. Është në këtë pikë. U fol sikur për këtë është dhe “bekimi” shumë i fortë për çdo gjë që mund të sjellë në njësi i këtyre organeve, që shpesh kanë këshilluar dhe për faktin se njësia nuk mund të ketë kaq forcë autoritetet shqiptare. Kjo nuk është e vërtetë, me ekzekutive. Çfarë do t’i sillte frymës së popullit sikur sa di unë. Ka shumë rezerva për qëllimin e këtij ky të dilte nga këshilli bashkiak? Asgjë? Çfarë i sjell ligji, për tekstin e këtij ligji dhe për konsekuencat e aktualisht? Vetëm konfuzion. zbatimit të ligjit, nëse ky do të miratohet sot, dhe Skënder Gjinushi – Zoti Apostoli. për këtë do të doja të bëheshin sqarimet e sakta Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! nga ministri Fino, nëse është në gjendje të na i japë Unë do të mbështesja ndonjë ide dhe argument ato. që dha zoti ministër, që më duken të drejta. Mendoj Falemnderit! se projektligji “Për organizimin dhe funksionimin e Skënder Gjinushi – Falemnderit! Bashkisë së Tiranës” nuk merret nga një truall i Po, zoti Ngjela. zbrazur organizativ dhe përbën një shpikje të re, Spartak Ngjela – Pasi dëgjuam mendimin e por përkundrazi, ai bazohet në organizimin ekspertit, pasi dëgjuam dhe ekspozenë e zotit Fino, ekzistues, në përvojën ekzistuese të Tiranës, duke pasi dëgjova dhe diskutimin patetik të zotit Ulqini, krijuar mundësi të reja për të rritur rolin e organeve unë përsëri i gjej tri defekte kryesore këtij ligji, që të qeverisjes vendore, siç argumentohet dhe në janë: defekti politik, defekti juridik dhe ai relacionin që shoqëron ligjin. E para. administrativ. E dyta, dihet se kalimi nga organe të emëruara Defekti politik ka lidhje me kohën, ashtu siç e në organe të zgjedhura, pra ky transformim do të përmendi edhe zoti Pollo, sepse fakti që del në këtë thotë rritje e rolit të organeve të qeverisjes vendore. kohë natyrisht që është politik, sepse, në rast se E treta, zgjedhja e mbi 200 këshilltarëve në
1061 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
njësitë bashkiake apo dhe në bashkinë e madhe të duhet që diçka të saktësohet në ligj. Në Kodin Tiranës do të thotë të rritet pjesëmarrja e qytetarëve Zgjedhor nuk është folur për një rast të tillë. Ky është në vendimmarrje, do të thotë të rritet më tej shkalla një rast i veçantë. Unë them ta shikoni, sepse do të e menaxhimit të zgjidhjes së problemeve dhe mendoj krijohet një konfuzion, kjo është një vërejtje teknike se kjo është tepër e rëndësishme, kjo është më e që bëj unë. Kjo mund të zgjidhet në dy mënyra: ose rëndësishmja dhe përbën një arritje politike dhe jo të votohet vetëm një herë, të merret parasysh vetëm një defekt politik. Mendoj se nëpërmjet këtij vota që hidhet në fletën e njësisë bashkiake; ose projektligji jepet një zgjidhje tepër e thjeshtë për efekt proporcionaliteti të llogaritet mbi bazën e organizative, por njëkohësisht edhe moderne: është votave që merr çdo parti në kuadrin e bashkisë së në përputhje me frymën e kohës, siç u përmend madhe që të mos dublohen, sepse do të ketë këtu, është në përputhje dhe me Kartën e ngatërresë. Autonomisë Lokale, në drejtim të decentralizimit të Skënder Gjinushi – Po ky votim është bërë qeverisjes në përgjithësi dhe të qeverisjes lokale në dhe me këshillin e rrethit. veçanti. Bashkim Fino – I dashur profesor, Qarku i Natyrisht që në diskutimin nen për nen mund të Tiranës do të ngelet siç është. Pra, Qarku i Tiranës bëhet ndonjë plotësim, pra kolegët mund të japin ka brenda Tiranën dhe Kavajën, siç e kemi, apo jo? alternativa, qoftë dhe në përcaktimin e Dhe do të merret në konsideratë votat që do të fitojë kompetencave, apo mund të bëhet dhe ndonjë këshilli i madh i bashkisë. Mbi bazën e asaj do të plotësim me akte të tjera nënligjore, por që nuk e vihen njerëzit që do t’u takojë sipas ligjit në këshillin cenon thelbin e këtij ligji, që është në vazhdimësi e Qarkut të Tiranës. Votat që kanë të bëjnë me në frymën e tij. Prandaj unë i ftoj kolegët ta këshillin e njësisë së bashkisë nuk kanë të bëjnë miratojmë. fare me çështjen e qarkut dhe nuk është objekt i Skënder Gjinushi – Zoti Vejsiu. këtij projektligji, por është objekt i Kodit Zgjedhor, Ylli Vejsiu – Falemnderit, zoti Kryetar! ku Komisioni Qendror i Zgjedhjeve mund të nxjerrë Diskutimi im do të jetë i shkurtër për vetë faktin udhëzim të caktuar për këtë çështje. Prandaj se argumentet që mund të jepen më duken të kota qytetari i Tiranës dhe ju, kur të bëni fushatë, në daç pas vendosmërisë që ka maxhoranca për ta miratuar parti e madhe, në daç parti e vogël, sepse e ka me urgjencë sot këtë ligj. Unë do të vija në dukje Kodi dhe Kushtetuta që në çdo njësi duhet të kesh një defekt të këtij ligji: më duket se asnjë nuk e tha njerëzit e tu, do të kihet parasysh që atje ku do të që diskriminon, në mënyrën se si po shtrohet, partitë votohet për këshillin e madh të bashkisë ka të bëjë e vogla. Për vetë kohën e shkurtër që ka për fushatë ajo lloj vote në proporcional që do të merret në elektorale, më duket se partitë e vogla nuk do të konsideratë dhe për Qarkun e Tiranës. Jo për kenë as kohën, as mënyrën, as kandidatët e këshillin e njësisë së vogël administrative të nevojshëm për t’iu përgjigjur kësaj ndarjeje bashkisë. administrative të Tiranës me 11 njësi bashkiake, me Skënder Gjinushi – Zoti Sherifi. një bashki, me një numër kaq të madh këshilltarësh Elmaz Sherifi – Unë konstatoj se gradualisht e kryetarësh bashkish. Më duket se asnjë nga këta deputetët e opozitës po i kuptojnë elementet e ligjit, nuk e vuri re këtë gjë. Me fjalë të tjera, përfitojnë çka tregon se ata nuk e kanë njohur në themel ligjin vetëm dy partitë e mëdha, duhet të ketë një dhe unë nuk e di se cila është arsyeja. Por nuk kompromis të heshtur midis tyre, që duan ta duhen ngatërruar mjaft nga problemet që diskutojmë miratojnë këtë ligj. për këtë projektligj me elemente që i kanë ligjet e Së dyti, marr shkas nga vërejtja që bëri zoti Laço. tjera, siç janë ato të Kodit Zgjedhor. Është Komisioni Më duket se zoti ministër duhet ta shikojë me kujdes Qendror i Zgjedhjeve ai që do të nxjerrë udhëzime problemin e dy fletëve të votimit. Secili votues në se si do të procedohet për zgjedhjen e të gjitha Tiranë do të votojë dy herë, do të japë dy herë votën. këtyre autoriteteve të pushtetit. Por unë do të doja Teorikisht numri i votave që merr një parti në të diskutoja për pyetjen që ngul këmbë zoti Ngjela. kuadër të bashkisë së madhe është i barabartë me Nuk doja të replikoja, por mendoj se si jurist ka një shumën e 11 njësive bashkiake, teorikisht, por boshllëk të madh. praktikisht, po t’i hyjmë analizës, mund të ndodhë A është njësia bashkiake person juridik? Dihet që këto dy numra të mos jenë të barabartë, për se çdo subjekt juridik që merr të drejta dhe detyrime, shumë arsye. Ndoshta për efekt të proporcionalitetit që ka një seli, që ka një llogari në bankë, që ka dhe
1062 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
një vulë është person juridik. Prandaj njësitë kryetari i Bashkisë së Tiranës me kryetarin e njësisë bashkiake janë persona juridikë. Kompetencat e administrative. Shpjegimi i zotit Fino për mua nuk tyre nuk janë as të cunguara, as të zgjeruara. Ato ishte juridikisht i qartë. Pse? Sepse është e vërtetë kanë kompetencat që jep ligji që do të miratojmë që kryetari i njësisë administrative zgjidhet nga një sot, ndaj mendoj se diskutimet e tjera janë kohë e njësi më e vogël zgjedhësish, domethënë 10000 a humbur. I ftoj deputetët të futen në procesin e votimit. 20000 banorë, si Gjirokastra, kurse kryetari i Falemnderit! Bashkisë së Tiranës zgjidhet nga tërë populli, që, Skënder Gjinushi – Zoti Blushi. sipas shpjegimit të Finos, ka fuqi më të madhe, se Kiço Blushi – Zoti Kryetar, unë nuk kisha ndër ka zgjedhje më të madhe. Juridikisht kjo nuk mend të flisja për këtë ligj, sepse nuk e mbaj veten qëndron, sepse një njeri i zgjedhur me më pak votues për specialist të këtyre problemeve, por u nxita nga brenda një njësie juridikisht ka fuqi të barabartë me diskutimi i zotit Ulqini, sepse dhe unë jam deputet i kryetarin e madh të bashkisë. Prandaj është mirë Tiranës dhe më vjen keq ta them këtu, sepse si që, kur të bëhen rregullimet, ky raport ndërvarësie deputet i Tiranës, i zgjedhur drejtpërdrejt nga populli, ndërmjet kryetarit të Bashkisë dhe kryetarit të unë nuk jam pyetur; jo pyetur, por me mua nuk është njësisë administrative mund të rregullohet më mirë konsultuar askush për këtë projektligj, sepse këtu për të pasur raporte më të drejta. po diskutojnë jo vetëm deputetë të listave të Prandaj unë u bëj thirrje dhe deputetëve të periferisë, por edhe deputetë të zgjedhur nga lista opozitës, që nesër mund t’i fitojnë zgjedhjet, ky ligj të importuara nga një parti në parti tjetër, dhe në është dhe në favor të tyre dhe është në favor të këtë kuptim, për të diskutuar për ndarjen e Tiranës, vendit. Prandaj them se është një hap shumë i madh është mirë që formalisht të pyeten dhe deputetët e përpara për fuqizimin e pushtetit vendor. Tiranës. Megjithatë, unë jam dakord me këtë Skënder Gjinushi – Zoti Përpali. projektligj dhe nuk do të hyj në hollësira, sepse, e Lush Përpali – Falemnderit, zoti Kryetar! thashë, nuk jam kompetent, por dua të them se ky Unë kam vetëm dy probleme. Jam dakord me projektligj, që do të kthehet në ligj, ndihmon për ligjin dhe mendoj se, pavarësisht se asnjeri nuk mund decentralizimin e pushtetit, ndihmon për një pushtet të jetë i përsosur, i zgjidh shumë më mirë problemet vendor më të organizuar se ç’ka qenë dhe fuqizon e pushtetit lokal se ç’janë zgjidhur deri më sot në pushtetin vendor, duke e shkëputur nga pushteti qytetin e Tiranës. Por problemi i parë që desha të qendror. shtjelloja ka të bëjë me atë që u tha edhe këtu në Konkretisht e bëj këtë diskutim, sepse pikërisht këtë seancë, edhe në medie, se, meqenëse jemi sot në zonën time, jam në një zonë shumë të vështirë përpara zgjedhjeve, nuk mund të bëhen ndarje të periferisë së Tiranës, kam marrë vesh një çudi: territoriale të njësive të pushtetit vendor. Ky qëndrim dy kryepleq, jo të zgjedhur, por të emëruar sipas është krejt i pasaktë dhe nuk është aspak i rregullt, këtij projektligji, të emëruar nga partia që ishte dikur sepse, në qoftë se lind nevoja për të bërë ndarje në pushtet, i japin urdhër ujësjellësit të ndërpresë administrative dhe kjo nuk bëhet përpara zgjedhjeve, furnizimin me ujë për një zonë të caktuar në zonën kur do të bëhet? Në qoftë se nuk bëhet përpara time. Kanë dy javë pa ujë. Deri këtu shkon absurditeti zgjedhjeve, do të bëhet pas zgjedhjeve, se koha dhe sipas këtij projektligji, siç e mendoj unë, njerëzit kështu është: ose përpara zgjedhjeve, ose pas që do të zgjidhen me vota direkte. qoftë dhe në zgjedhjeve, nuk ka kohë tjetër. Dhe pas zgjedhjeve njësitë administrative, edhe sikur të jenë nga kjo nuk mund të bëhet, sepse askujt nuk mund t’ia parti ose nga ajo parti, duke qenë të zgjedhur, nuk heqësh mandatin, kjo nuk ka kuptim. Mbasi unë mund të veprojnë me këtë logjikë. Prandaj unë u kam marrë mandatin, ti tani do të bësh një rregullim bëj thirrje dhe deputetëve të opozitës që ta votojmë. territorial që më heqësh mua mandatin, pra t’u Nuk them se është i përkryer, do të them pse nuk heqësh mandatin njerëzve që janë zgjedhur? Kjo është i përkryer, por mendoj se është një hap shumë nuk bëhet, ndërsa para zgjedhjeve mund të bëhet i madh përpara për decentralizimin e pushtetit dhe shumë mirë. Kjo gjë nuk pi ujë. për fuqizimin e pushtetit ekzekutiv vendor. Për një E dyta, Mendoj se në zbatimin e këtij ligji mund nga defektet që dëgjova dhe në shpjegimet e Finos të dalin probleme, dhe është krejt e natyrshme të jam dakord me sugjerimet e disa deputetëve të dalin. Këto do të zgjidhen me kalimin e kohës, por opozitës dhe mendoj se mund të rregullohet. Është dua të theksoj se përderisa njësitë bashkiake i paqartë, për mendimin tim, raporti që do të ketë zgjidhen nga populli, ato nuk kanë asnjë raport
1063 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
varësie me kryetarin e madh. Nuk ka pse të na banorë dhe me një shtrirje territoriale të pafund, pra shkojë mendja se kryetari i madh – unë kështu e ky të jetë një shembull për ta administruar Tiranën. kuptoj – i vret këta kryetarët e vegjël dhe u kërkon Nuk mendoj se është argument në favor të këtij ligji llogari siç i kërkon administratës së tij. Jo, ata të fakti që, meqenëse kemi dhe bashki si Gjirokastra dy janë të zgjedhur nga populli dhe të dy për raporte me 30000 banorë, këtu në Tiranë duhet t’i bëjmë ca varësie nuk kanë marrëdhënie me njëri-tjetrin, kanë bashki me nga 50000 banorë, sepse kemi ca bashki marrëdhënie me njëri-tjetrin në funksion të detyrave të tjera që na mbeten me 100000 banorë dhe duhet që u përcakton ligji, ndryshe nuk ka kuptim. Sa i të bëjmë nga një ligj për t’i ndarë ato. përcakton ligji njërit, sa i përcakton ligji tjetrit dhe Nuk mendoj se është argument në favor të këtij secili kryen detyrën e vet. Nuk mund të thuash tani ligji mënyra se si është administruar praktika dhe se kryetari i madh zgjidhet nga më shumë njerëz, precedentët që kemi në administrimin e pushtetit sepse po qe ashtu, në qytetin e Tiranës janë zgjedhur lokal, së paku gjer sot me atë maturim që ka procesi 17 deputetë, që nuk varen fare nga kryetari i i decentralizimit te ne, sepse krijimi i qarkut, futja bashkisë i Tiranës, që është një njeri. Këto janë në lojë e qarkut, krijimi i dy bashkive këtu në Tiranë, gjëra të zgjidhura. pastaj probleme të tjera që kanë ekzistuar dhe që Në praktikë doja të thosha një gjë që duhet ta vazhdojnë të ekzistojnë dhe ne nuk jemi jashtë ketë parasysh Ministria e Pushtetit Lokal për ta realitetit për të ditur se mes një kryetari bashkie zgjidhur në të ardhmen. Këtu u tha se zbatimi i këtij dhe prefektit ose një kryetari bashkie dhe ministrit projektligji ka avantazh faktin që infrastruktura në kemi pasur ato probleme aq të mëdha. Tani na Tiranë është pothuajse e ngritur. Kjo është një gjë e shtohen dhe dy hallka të tjera ndërmjetëse dhe unë mirë, por nuk është e ngritur, në fakt, sepse, të ju garantoj se qytetarët e Tiranës do të ndihen më paktën, me sa di unë, disa njësi administrative të pak të favorizuar dhe më shumë të disfavorizuar se sotme i kanë qendrat grumbull në një vend. Kjo nuk ç’janë ndier gjer më sot nga afrimi gjoja i pushtetit shkon më. Mbas zgjedhjeve këto duhet të tek ata. shpërndahen dhe qendrat e njësive të bashkisë duhet Tani të vijmë te një çështje që është më e të shkojnë brenda territorit të njësisë së bashkisë. diskutuara nga të gjitha. Ajo që dëgjova nga ministri, Ndryshe nuk ka kuptim që në një godinë të kemi 4 e dëgjova dhe nga shumë kolegë, se ne të Partisë njësi bashkie ose 5, kur territorin e kanë në një vend Demokratike po ngulim këmbë që të mos ndahet, tjetër dhe qendrën në një vend tjetër. Kjo nuk shkon. meqenëse argumente ka dhe argumenti kryesor Ashtu sikurse dhe kandidatët, në bazë të ligjit që është se e afrojmë pushtetin te qytetarët. Zotërinj, është miratuar, duhet të jenë me banim në njësitë të gjitha këto më duket se i thonë të gjithë ata që përkatëse. ose nuk kanë lexuar ligjin, ose e dinë që në Shqipëri Natyrisht, unë jam dakord me ligjin dhe i ftoj të nuk e lexon njeri ligjin dhe mjafton të thuhet titulli i gjithë ta votojnë. ligjit dhe pastaj se çfarë bëhet s’ka rëndësi. Falemnderit! Mua më lejoni të vij te neni 8, që i jep Skënder Gjinushi – Kalojmë në diskutimin e kompetencat kësaj njësie që kemi bërë. kryetarëve të grupeve. Pika 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 15, 17 janë që të gjitha Zoti Gjana. gjoja kompetenca, por që nuk bëjnë asgjë tjetër Jemin Gjana – Unë do të përpiqem të them vetëm se përcaktojnë mënyrën se si rregullohen shkurtimisht disa opinione në emër të Grupit punët për të funksionuar ky këshill: si emërohet, si Parlamentar të Partisë Demokratike. Besoj se shkarkohet, si e zgjidh problemin e pagave, si e politikisht edhe sulmet, edhe argumentet ka javë të ndërton strukturën, si vendos për dhënien dhe heqjen tëra që shprehen pro dhe kundër. Do të përpiqem, e mandatit të këshilltarit, si e miraton rregulloren, atëherë, të qëndroj në atë që u tha këtu në këtë si vendos për fillimin e procedurave për përgjegjësitë sallë lidhur me këtë projektligj. Nuk mendoj se është e tij etj., etj. Pra, nga 15 pika në gjysmën e pikave argument në favor të këtij ligji që, meqenëse Partia kemi vënë gjoja kompetenca që e afrojnë pushtetin Demokratike ka bërë ndarje në prag të zgjedhjeve, te populli. Unë nuk e di se nga këto 8 kompetenca duhet të bëjmë dhe ne një ndarje për Tiranën. Nuk që funksionojnë në cilat prej tyre përfiton qytetari. mendoj se është argument në favor të këtij ligji fakti Çfarë kemi zgjidhur për qytetarin konkretisht me këto se ndarje të tilla funksionojnë në Athinë, në Romë, kompetenca, në këtë afrim të pushtetit te populli, në Paris, në Stamboll etj., në qytete me miliona çfarë? Çfarë kompetence është ajo që i propozon
1064 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
këshillit të bashkisë për të dhënë tituj nderi? Kemi tij paraqet një dëshirë, por dhe një përgjegjësi të ofruar ndonjë gjë te qytetari përsëri? Ku e gjen qeverisë së “Aleancës për shtetin” për një zgjidhjen shqetësimi i një deputeti këtu që tha “jam riorganizimin e funksionimit të Bashkisë së Tiranës. deputet i Tiranës”, dhe me të drejtë shqetësohet. Nuk dua të futem në debate me deputetët e opozitës, Ku e gjen zgjidhjen këtu problemi i ujit, për të cilin pasi dhe ata kanë të drejtë të prononcohen, por ajo ai shqetësohet? Në cilën pikë? Te parqet, te lulishtet, që duhet theksuar së pari dhe mbi të gjitha është tek tregjet publike, te shkollat, te çerdhet, te ruajtja fakti se gjithçka që paraqitet sot këtu është një e vlerave kulturore të Edit, ku e gjen? Te ndihma zbatim i përpiktë i Kushtetutës së këtij vendi. Neni ekonomike që është ndarë dhe ashtu siç është ndarë 108 e detyron Qeverinë që në njësitë e tjera të sot do të ndahet dhe nesër? Pra, kemi shkruar 17 qeverisjes vendore, kur krijohen, të rregullohen me gjoja kompetenca dhe po qe se i lexojmë realisht, ligj. Pra, përmbajtja e plotë e këtij neni është: asnjëra prej tyre nuk është kompetencë që e obligon “Njësitë e qeverisjes vendore janë komunat ose këtë njësi të zgjedhur, të votuar nga populli që të bashkitë dhe qarqet”, pjesa tjetër është: “Njësitë e zgjidhë një problem të qytetarit. Ajo veç zgjidh tjera të qeverisjes vendore rregullohen me ligj”. Pra, problemet e saj si strukturë, problemet e punës se në këtë rast ne nuk kemi shpikur, por kemi si do të funksionojnë, problemet e strukturës së saj shfrytëzuar të drejtën kushtetuese që për efekte të të pagave dhe jepen disa njësi, disa sheshe, disa miradministrimit të bashkisë të krijojmë njësi të rrugë dhe disa çerdhe, kopshte, që i ka dhe sot, të qeverisjes vendore dhe këto t’i rregullojmë me ligj cilat mund t’i administrojë dhe duke u emëruar pa u dhe jo me vendime qeverie, siç ka qenë praktika e zgjedhur. Prandaj realisht nuk është qëllimi për të deritanishme. decentralizuar, për t’u afruar pushteti te populli, se Askush nuk duhet ta mohojë se thelbi i këtij këtu nuk ka asnjë problem që lidhet me shërbimet, riorganizimi është fakti që shërbimi të shkojë sa me problemet, që ata të kenë mundësinë e më afër qytetarit. Ata që do të drejtojnë këto njësi vendimmarrjes për këto shërbime, që ata të kenë të qeverisjes vendore do të zgjidhen drejtpërdrejtë mundësinë të vendosin vetë për ndonjë gjë që ka të me votë dhe unë do të thosha se vetëm fakti që ata bëjë me pronat, nga të cilat do të merren të ardhura do të zgjidhen drejtpërdrejt me votë na detyron edhe nga procedura fiskale që mund të operojnë, do t’i ne si Parlament, por edhe Qeverinë, që të bëjmë të propozohen asaj së madhes dhe nuk ka për t’i gjitha plotësimet e nevojshme ligjore, që ata të kenë mbetur kësaj. autoritetin e nevojshëm ligjor, kompetencat e Pra, unë nuk gjej ndonjë zgjidhje në nenin 8, nevojshme ligjore dhe mjetet financiare të nevojshme megjithëse, po të themi se ka 17 kompetenca pa i për të realizuar atributet e tyre. lexuar, del sikur kemi bërë gjithçka. E gjithë kjo Pikërisht në nenin 111 thuhet saktë: “Njësitë e unë mendoj se e rrëzon projektin ose qëllimin, në qeverisjes vendore janë persona juridikë” dhe pika 2 qoftë se ka pasur vërtet një qëllim të mirë, për të e këtij neni thekson: “Njësitë e qeverisjes vendore cilin është krijuar. Të vendosen vërtet kompetenca kanë buxhet të pavarur, i cili krijohet me mënyrën e reale, kompetenca të cilat do t’i hiqen asaj pjese, përcaktuar në ligj. Debati më i madh që po bëhet kompetenca të cilat vërtet dërgojnë pushtet atje, është për faktin që formalizmi i këtij ligji qëndron se kompetenca me të cilat të ndihmohen vërtet nuk ekziston decentralizimi në konceptin e burimeve qytetarët dhe jo anëtarët e zgjedhur atje për të financiare. Unë do të thosha se në fakt nuk është rregulluar strukturën e pagave të tyre, atëherë mund kështu, pasi edhe deputetët e opozitës kanë mbi të kishte një çështje të diskutueshme. Këtu duket tavolinat e tyre dy nga ligjet më të rëndësishme që se është qëllimi, prandaj dhe ne e kemi konstatuar, kanë të bëjnë me elementet e pronësisë dhe pasurive ka qenë të bëjmë dhe ca njësi të tjera, në mos u të pushtetit lokal. Në diskutimin e këtyre ligjeve në fitofshin një pjesë, fitohet një pjesë tjetër. Kjo nuk Parlament është e domosdoshme të qartësohet dhe është në favor të qytetarëve të Tiranës, për këto pozicioni i njësive të tjera vendore dhe konkretisht i arsye ne kemi qenë dhe mbetemi kundër këtij këtyre njësive që ne krijojmë në bashkinë e Tiranës projekti. dhe që drejtuesit e këtyre njësive zgjidhen Falemnderit! drejtpërsëdrejti nga vota e popullit. E vërteta është Skënder Gjinushi – Zoti Malaj. se, duke qenë njësi të qeverisjes vendore, unë shoh Arben Malaj – Falemnderit, zoti Kryetar! që në kompetencat që ato kanë, që kolegu im Gjana Unë mendoj se ligji i paraqitur sot në thelbin e nuk i quan kompetenca, pikërisht janë në thelbin e
1065 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
asaj që mund të bëjë një njësi e pushtetit. Publik. Zoti Lalaj. Zoti Gjana, jam shumë i kënaqur që po Halil Lalaj – Radhën e kaluar ne bëmë një largohesh, sepse ky është një argument që nuk e paraqitje të shkurtër, kështu që nuk mbetet gjë tjetër njeh ligjin në thelb. për të thënë. E veçanta është se komisioni ynë është E vërteta është se në 17 pikat janë disa nga rimbledhur dhe një herë tjetër, gjë që ka shërbyer atributet më kryesore që mund të realizojë një njësi dhe për një rakordim përfundimtar me Komisionin e e qeverisjes vendore dhe në këtë koncept ne duhet Ligjeve, prandaj, kur të votohet nen për nen, do t’ju të krijojmë mundësinë që këto shërbime të shkojnë lutesha, zoti Kryetar, që t’i keni parasysh të dyja sa më afër këtyre njësive. Përgjegjësia e këtyre momentet, në mënyrë që të kalojë sa më shpejt. njësive për përmirësimin cilësor të këtyre Skënder Gjinushi – Atëherë, dëgjojmë vetëm shërbimeve, se për këto zgjidhen: për shërbimet, Komisionin e Ligjeve. publike duhet të jetë sa më e plotë dhe sa më e Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka përgjegjshme. U mor vetëm një fakt: që aktualisht shqyrtuar projektligjin “Për disa shtesa dhe sot shpërndarja e fondeve të ndihmës ekonomike, ndryshime në ligjin «Për radion dhe televizionin për të cilën ankohen dhe qytetarët më të shumtë të publik dhe privat në Republikën e Shqipërisë»”, Tiranës, bëhet vetëm nga një zyrë në bashkinë nismë e një grupi deputetësh. qendrore të Tiranës. Mos harroni se janë 11000 Komisioni çmon se nisma ligjvënëse e grupit të familje që marrin ndihmë ekonomike dhe duhet të deputetëve merret në kuadrin e saktësimit të presin për të plotësuar dokumentet dhe për të mëtejshëm të kushteve për licensimin në procesin rakorduar detyrimet vetëm në një zyrë të vetme. e licensimit të transmetuesve privatë radiotelevizivë, Shpërndarja e saj në 11 njësi i bënë më të duke siguruar nivel më të lartë transparence në këtë mundshme edhe marrëdhëniet që krijohen midis proces. kësaj njësie të qeverisjes vendore dhe këtij grupi Lidhur ngushtë me këtë krijohen dhe kushtet social që mbështetet me ndihmë ekonomike. Po për monitorim korrekt dhe praktikën zbatuese. kështu unë mendoj se Qeveria ka për detyrë që të Komisioni, pasi dëgjoi mendimet dhe sugjerimet plotësojë kuadrin e nevojshëm ligjor dhe ne si që dhanë vetë nismëtarët e ligjit dhe Komisioni i Parlament kemi për detyrë të miratojmë sa më parë Mjeteve të Informimit Publik, diskutoi dhe debatoi ligjet e tjera që krijojnë një pamje më të plotë të gjatë jo vetëm në parim për projektin e paraqitur, pronave, të pasurive dhe të pushtetit që duhet të por dhe për nene të veçanta të tij, për të cilat janë kenë këto njësi të qeverisjes vendore për të qenë paraqitur edhe vërejtjet në relacionin që i efektive për qëllimin për të cilin po ngrihen. bashkëngjitet këtij relacioni. Skënder Gjinushi – Zoti Apostoli. Nga pikëpamja ligjore dhe kushtetuese Gaqo Apostoli – Falemnderit, zoti Kryetar! projektligji është në përputhje me Kushtetutën dhe Edhe Grupi Socialdemokrat deklaron votën në me legjislacionin tjetër në fuqi që ka të bëjnë me favor të miratimit të këtij ligji, duke argumentuar se ligjin “Për radion dhe televizionin publik dhe privat është domosdoshmëri, është në kohën më të në Republikën e Shqipërisë”. përshtatshme, pra në prag të zgjedhjeve, se nuk Siç e theksova dhe më lart, janë paraqitur mund të bëhen ndryshe. Është një arritje politike, vërejtje të veçanta për nene të këtij projektligji, të garanton rritjen e rolit të qeverisjes vendore, cilat janë rakorduar me Komisionin e Mjeteve të decentralizimin e qeverisjes në përgjithësi dhe të Informimit dhe do t’i paraqesim pasi të kalojë projekti qeverisjes vendore në veçanti, rrit pjesëmarrjen e nen për nen. qytetarëve në qeverisje dhe është në përputhje me Falemnderit! frymën e kohës, me Kartën e Autonomisë Lokale. Skënder Gjinushi – Ka ndonjë pyetje? Falemnderit! Arben Malaj – Komisioni i Ekonomisë ka Skënder Gjinushi – E mbyllim debatin për vetëm një frazë në nenin 137/5, paragrafi i dytë, projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e rreshti i parë, fjalët “polici financiare” duhet të bëhen Bashkisë Tiranës”, për të kaluar në projektligjin “Për “polici tatimore”. E ka nënshkruar këtë vërejtje zoti disa ndryshime në ligjin nr. 8410 «Për radion dhe Apostoli. televizionin publik dhe privat në Republikën e Skënder Gjinushi – Ka diskutime? Nuk ka. Shqipërisë»”, nismë e deputetit Lalaj. Grupet dakord janë? Fjalën e ka Komisioni i Mjeteve të Informimit (Grupet shprehen dakord.)
1066 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Mbyllet shqyrtimi i projektligjit “Për disa Grupet dëshirojnë të shprehen? ndryshime në ligjin nr. 8410 “Për radion dhe (Grupet dakord.) televizionin publik dhe privat në Republikën e Mbyllim shqyrtimin e projektligjit “Për disa Shqipërisë”, nismë e deputetëve Lalaj dhe Ulqini. ndryshime në ligjin nr. 8436 «Për organizimin e Kalojmë në projektligjin “Për disa ndryshime në pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë»”. ligjin nr. 8436 «Për organizimin e pushtetit gjyqësor Kalojmë në shqyrtimin e dy akteve normative të në Republikën e Shqipërisë»”, propozuar nga Këshilli sjella nga Këshilli i Ministrave. i Ministrave. Në bazë të Kushtetutës, Këshilli i Ministrave ka Fjalën e ka Komisioni i Ligjeve. të drejtë të nxjerrë akte normative me fuqinë e ligjit, Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve mori në të cilat duhet të dërgohen në Kuvend dhe Kuvendi shqyrtim projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin mblidhet brenda 5 ditëve, në qoftë se nuk është i «Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën mbledhur. e Shqipërisë»”, nismë e Këshillit të Ministrave. Konkretisht shqyrtojmë njëherë aktin normativ Komisioni u njoh me projektin, i cili synon të “Për një ndryshim në ligjin nr. 8554 «Për Buxhetin e bëhen disa shtesa dhe ndryshime në organizimin e Shtetit të vitit 2000»”. pushtetit gjyqësor. Projekti i paraqitur është pjesë Komisioni i Ligjeve. dhe në harmoni të plotë me paketën e ligjeve të reja Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve e ka marrë dhe amendamentet për ligjet ekzistuese, të cilat në shqyrtim aktin normativ të Këshillit të Ministrave pritet të miratohen së shpejti nga Kuvendi. Në këtë me fuqinë e ligjit, me anë të së cilit bëhet i mundur projektligj, në funksion të masave ligjore dhe përballimi i efekteve financiare që rrjedhin nga rritja institucionale bashkëkohore të luftës kundër e pensioneve dhe e pagave të institucioneve fenomeneve të rënda dhe atij të organizuar dhe në shtetërore. Komisioni është shprehur dakord për harmoni me ndryshmet që priten të vijnë së shpejti miratimin e këtij akti normativ me fuqinë e ligjit në në Kuvend, Kodin e Procedurës Penale, Kodin seancën e Kuvendit, pasi e gjen atë në përputhje Penal, Kodin Penal Ushtarak, Policinë Gjyqësore me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë dhe dhe Prokurorinë, parashikohen dispozita të reja dhe me aktet e tjera ligjore. për ndryshimet përkatëse lidhur me organizimin dhe Falemnderit! funksionimin e gjykatave për krimet e rënda. Në Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë? funksion të interesit për mbrojtjen e të miturve dhe Zoti Malaj. trajtimin e tyre si dhe në përmbushjen e detyrimeve Arben Malaj – Falemnderit! të shtetit shqiptar sipas konventave ku ai është palë, Komisioni u shpreh dakord me miratimin e aktit parashikohet edhe përfshirja e specialistit psikolog normativ, i cili synon rregullimin e mënyrës së në përbërje të trupave gjykuese të të miturve. shpërndarjes së fondeve buxhetore për përballimin Një element të ri përbën institucionalizimi i vitit e efekteve financiare që rrjedhin nga rritja e pagave gjyqësor, ceremonisë solemne të fillimit të tij si dhe dhe e pensioneve. rezolutës së përbashkët të titullarëve më të lartë të Komisioni kërkon nga Këshilli i Ministrave të drejtësisë shqiptare, të cilat janë praktika dhe shpejtojë hapat në procesin e ristrukturimit të institucione të mirënjohura në vendet e zhvilluara. bankave, të administrojë më mirë të ardhurat nga Duke qenë në përputhje me Kushtetutën dhe me tatimet dhe taksat, në mënyrë që në të ardhmen të ligjet e tjera organike dhe duke vlerësuar rëndësinë mos preken fondet e parashikuara në Buxhetin e e miratimit të këtyre ndryshimeve dhe plotësimeve, Shtetit për ristrukturimin e sistemit financiar në në projektligjin që po diskutojmë, në parim Komisioni tërësi dhe të bankave në veçanti. i Ligjeve u shpreh dakord për miratimin e tij në seancë Falemnderit! plenare. Pati vetëm një vërejtje nga Komisioni i Skënder Gjinushi – Ka pyetje? Nuk ka. Ligjeve, e cila në fakt nuk është vërejtje, por një Diskutime? Po, zoti Bej. shtesë në projektin e paraqitur nga Qeveria. Kjo Theodhori Bej – Falemnderit, zoti Kryetar! shtesë bëhet për të përmirësuar më tepër Unë në emër të Komisionit të Punës dhe të organizimin e pushtetit gjyqësor në Shqipëri. Çështjeve Sociale dua të falënderoj qeverinë “Meta’, Falemnderit! e cila nga 8 për qind që ishte parashikuar në Skënder Gjinushi – Ka pyetje për këtë Buxhetin e Shtetit të vitit 2000 të rriteshin projektligj? Nuk ka. Ka diskutime? Nuk ka. mesatarisht pagat edhe 10 për qind pensionet, arriti
1067 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
(natyrisht, me një punë të mirë në grumbullimin e të Hapet votimi. ardhurave të buxhetit) që rritjen e pagave ta çojë Kush është dakord në parim me projektligjin “Për nga 8 në 10 për qind dhe të pensioneve nga 10 për organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, qind në 15 qind. Jo vetëm kaq, por të mos harrojmë nismë e Këshillit të Ministrave? se për disa kategori punonjësish të sektorëve të Mbyllet votimi. ndryshëm natyrisht që kanë pasur paga të ulëta, Me 97 vota pro, 12 kundër, 1 abstenim miratohet siç janë të shëndetësisë, rritja është 17%, po kështu në parim projektligji “Për organizimin dhe 17% është edhe rritja që u është bërë pensioneve funksionimin e qeverisjes vendore”. të invalidëve dhe pensioneve familjare. Kalojmë në votimin nen për nen. Për këtë unë ju falënderoj. Neni 1. Kush është dakord me nenin 1 me Skënder Gjinushi – Grupet janë dakord? vërejtjet e bëra nga Komisioni i Ligjeve? Kundër? 1 (Grupet shprehen dakord.) kundër. Abstenim? Nuk ka. Kalojmë te çështja e fundit për sot: miratimin e Miratohet neni 1. aktit normativ nr. 2 Neni 2. Ka vërejtje Komisioni i Ligjeve për nenin Komisioni i Ligjeve. 2, konkretisht për paragrafin e parë dhe shkronjën Zamira Çaka – Komisioni i Ligjeve edhe për “b”. Kush është dakord me nenin 2? Kundër? 3 këtë akt normativ, i cili ka të bëjë me miratimin e kundër. Abstenim? Nuk ka. fondeve për partitë politike pjesëmarrëse në Miratohet neni 2. zgjedhjen e organeve të pushtetit vendor, u shpreh Neni 3. Kush është dakord me nenin 3 sipas dakord, duke e parë atë në përputhje të plotë me tekstit? Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Kushtetutën, Kodin Zgjedhor dhe me legjislacionin Miratohet. në fuqi. Neni 4. Ka riformulime nga Komisioni i Ligjeve Falemnderit! për këtë nen, për ndryshime në renditje. Kush është Skënder Gjinushi – Komisioni i Ekonomisë. dakord me nenin 4? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Arben Malaj – Falemnderit! Nuk ka. Në diskutimin e këtij akti normativ komisioni ra Miratohet. dakord që ai të miratohet, sepse në pikën 2 të nenit Gjithashtu Komisioni i Ligjeve propozon një 139 të ligjit “Kodi Zgjedhor i Republikës së renditje tjetër të neneve 2, 3 dhe 4: neni 4 bëhet Shqipërisë” thuhet: “Fondet e caktuar për financimin neni 2, neni 2 bëhet neni 3, neni 3 bëhet neni 4. e partive politike pjesëmarrëse në zgjedhje caktohen Kush është dakord? Kundër? 3 kundër. Abstenim? nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe miratimi i Nuk ka. Miratohet. tyre bëhet në Kuvend”. Ky fond do të financohet Neni 5. Këtu propozohet që “këshilli i bashkisë’ nga fondi rezervë i Këshillit të Ministrave. Për rastet të bëhet “këshilli bashkiak”, këshilli i komunës” të e tjera të shpërdorimit të fondit rezervë të Këshillit bëhet “këshilli komunal”. Vërejtje të tjera nuk ka. të Ministrave nuk ka nevojë të nxirren akte normative, Kush është dakord me nenin 5? Kundër? 5 kundër? sepse sipas nenit 21 të ligjit nr. 8379, datë Abstenim? Nuk ka. 29.07.1998 “Për hartimin dhe zbatimin e Buxhetit Miratohet neni 5. të Shtetit të Republikës së Shqipërisë”, fondi rezervë Neni 6. Gjithmonë sipas Komisionit të Ligjeve caktohet me vendim të Këshillit të Ministrave sipas riformulohet pika 4. Kush është dakord? Kundër? 4 propozimeve të ministrive të linjës dhe pas miratimit kundër. Abstenim? Nuk ka. të dhënë nga ministri i Financave. Ministri i Miratohet neni 6. Financave në mënyrë periodike raporton për Neni 7. Kush është dakord me nenin 7? Kundër? përdorimin e fondit rezervë përpara Kuvendit. 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Falemnderit! Miratohet neni 7. (Ndërprerje incizimi) Neni 8. Nga Komisioni i Ligjeve riformulohet pika Skënder Gjinushi – Votojmë për prezencën. 2. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Hapet votimi. Mbyllet votimi. 114 deputetë në Nuk ka. sallë. Miratohet neni 8. Fillojmë me projektligjin e parë: “Për organizimin Neni 9. Kush është dakord me nenin 9, dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, nismë e gjithmonë sipas vërejtjeve të Komisionit të Ligjeve? Këshillit të Ministrave. Kundër? 5 kundër. Abstenim? Nuk ka.
1068 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Miratohet neni 9. Miratohet neni 23. Neni 10. Kush është dakord me nenin 10 sipas Po, urdhëroni zonja Çaka. tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Zamira Çaka – Në vërejtjet e Komisionit të Miratohet neni 10. Ligjeve nuk është përcaktuar, por duke pasur Neni 11. Kush është dakord me nenin 11 sipas parasysh debatet që janë zhvilluar për sa i përket tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. numrit të anëtarëve për Bashkinë e Tiranës, në Miratohet neni 11. tekstin e paraqitur është 75 anëtarë, është lënë që Neni 12. Kush është dakord me nenin 12 sipas numri të jetë duke pasur parasysh dhe organizimin tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. e Bashkisë së Tiranës, numri të ulet në 55. Miratohet neni 12. Te vërejtjet nuk është shënuar, sepse janë Neni 13. Riformulohet paragrafi i fundit nga zhvilluar debate të zjarrta për këtë. Komisioni i Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? 4 Skënder Gjinushi – Kush e mbështet këtë kundër. Abstenim? Nuk ka. propozim? E mbështesin mbi 10 deputetë. Miratohet neni 13. Kush është dakord me nenin 24 me këtë Neni 14. Kush është dakord me nenin 14 sipas ndryshim? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 24. Miratohet neni 14. Neni 25. Kush është dakord me nenin 28? Neni 15. Kush është dakord me nenin 15 sipas Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 25. Miratohet neni 15. Neni 26. Kush është dakord me nenin 26 me Neni 16. Për nenin 16 ka një riformulim nga vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 4 kundër. Komisioni i Ekonomisë dhe Komisioni i Ligjeve. Abstenim? Nuk ka. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Miratohet neni 26. Nuk ka. Neni 27. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Miratohet neni 16. Abstenim? Nuk ka. Neni 17. Edhe për këtë nen ka gjithashtu një Miratohet neni 27. saktësim gjithashtu nga Komisioni i Ekonomisë dhe Neni 28. Kush është dakord me nenin 28? ai i Ligjeve. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 28. Miratohet neni 17. Neni 29. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Neni 18. Kush është dakord me nenin 18 sipas Abstenim? Nuk ka. tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 29. Miratohet neni 18. Neni 30. Kush është dakord me nenin 30? Neni 19. Në nenin 19 riformulohen pesë Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. paragrafët e parë nga Komisioni i Ekonomisë. Miratohet neni 30. Komisioni i Ekonomisë ka dhe dy vërejtje për këtë Neni 31. Kush është dakord me nenin 31? nen. Kush është dakord? Kundër. 4 kundër. Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 31. Miratohet neni 19. Neni 32. Kush është dakord me nenin 32 me Neni 20. Kush është dakord me nenin 20 sipas vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 4 kundër. tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet 20. Miratohet neni 32. Neni 21. Kush është dakord me nenin 21 sipas Neni 33. Kush është dakord me nenin 33 me tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 4 kundër. Miratohet neni 21. Abstenim? Nuk ka. Neni 22. Kush është dakord me nenin 22 sipas Miratohet neni 33. vërejtjeve të Komisionit të Ekonomisë? Kundër? 4 Neni 34. Kush është dakord me nenin 34? kundër. Abstenim? Nuk ka. Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 22. Miratohet neni 34. Neni 23. Kush është dakord me nenin 23 sipas Neni 35. Kush është dakord me nenin 35? tekstit? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka.
1069 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Miratohet neni 35. Abstenim? Nuk ka. Neni 36. Kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Miratohet neni 50. Abstenim? Nuk ka. Neni 51. Kush është dakord me nenin 51 sipas Miratohet neni 36. Komisionit të Ligjeve? Kundër? 9 kundër. Abstenim? Neni 37. Kush është dakord me nenin 37? Nuk ka. Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 51. Miratohet neni 37. Neni 52. Kush është dakord me nenin 52 sipas Neni 38. Kush është dakord me nenin 38 me Komisionit të Ligjeve? Kundër? 9 kundër. Abstenim? vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 4 kundër. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 52. Miratohet neni 38. Neni 53. Kush është dakord me nenin 53 sipas Neni 39. Kush është dakord me nenin 39 sipas Komisionit të Ligjeve? Kundër? 9 kundër. Abstenim? vërejtjeve të Komisionit të Ligjeve? Kundër? 4 kundër. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 53. Miratohet neni 39. Neni 54. Kush është dakord me nenin 54 sipas Neni 40. Shtohet një paragraf nga Komisioni i Komisionit të Ligjeve? Kundër? 9 kundër. Abstenim? Ligjeve, kush është dakord? Kundër? 4 kundër. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 54. Miratohet neni 40. Neni 55. Kush është dakord me nenin 55? Neni 41. Kush është dakord me nenin 41 me Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 5 kundër. Miratohet neni 55. Abstenim? Nuk ka. Neni 56. Kush është dakord me nenin 56? Miratohet neni 41. Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 42. Kush është dakord me nenin 42 sipas Miratohet neni 56. vërejtjeve të Komisionit të Ligjeve? Kundër? 6 kundër. Neni 57. Kush është dakord me nenin 57? Abstenim? Nuk ka. Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 42. Miratohet neni 57. Neni 43. Kush është dakord me nenin 43? Neni 58. Kush është dakord? Kundër? 8 kundër. Kundër? 6 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 43. Miratohet neni 58. Neni 44. Kush është dakord me nenin 44 me Neni 59. Kush është dakord me nenin 59 me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 7 kundër. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 44. Miratohet neni 59. Neni 45. Kush është dakord me nenin 45? Neni 60. Kush është dakord me nenin 60 me Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 8 kundër. Miratohet neni 45. Abstenim? Nuk ka. Neni 46. Kush është dakord me nenin 46? Miratohet neni 60. Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 61. Kush është dakord me nenin 61? Miratohet neni 46. Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 47. Kush është dakord me nenin 47? Miratohet neni 61. Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 62. Kush është dakord me nenin 62? Miratohet neni 47. Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. Neni 48. Kush është dakord me nenin 48 me Miratohet neni 62. vërejtjet Komisionit të Ligjeve? Kundër? 9 kundër. Neni 63. Kush është dakord me nenin 63? Abstenim? Nuk ka. Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 48. Miratohet neni 63. Neni 49. Kush është dakord me nenin 49? Neni 64. Kush është dakord me nenin 64? Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet neni 49. Miratohet neni 64. Neni 50. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. Neni 65. Kush është dakord me nenin 65?
1070 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Kundër? 8 kundër. Abstenim? Nuk ka. zoti Ngjela. Miratohet neni 65. Skënder Gjinushi – Zoti Përpali, është ai tjetri. Neni 66. Kush është dakord me nenin 66 me Lush Përpali – Ose duhet menjëherë ose 15 vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 8 kundër. ditë pas botimit në Fletoren zyrtare. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Atëherë, 15 ditë pas Miratohet. botimit në Fletoren zyrtare, se nuk dimë numrin e Neni 67. Kush është dakord me nenin 67? këshilltarëve. Kundër? 9 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Lush Përpali – Po, për shumë gjëra, nuk është Neni 68. Kush është dakord? Kundër? 9 kundër. vetëm për këtë. Nuk përgatiten zgjedhjet pa ligj. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Atëherë, “Ky ligj hyn në Miratohet. fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren zyrtare”. Kush Neni 69. Kush është dakord? Kundër? 10 kundër. është dakord? Kundër? 4 kundër. Abstenim? Nuk Abstenim? Nuk ka. ka. Miratohet. Miratohet. Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit “Për Neni 70. Kush është dakord me nenin 70? organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, Kundër? 10 kundër. Abstenim? Nuk ka. propozuar nga Këshilli i Ministrave. Miratohet. Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me Neni 71. Kush është dakord me nenin 71? projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Kundër? 10 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. qeverisjes vendore”, propozuar nga Këshilli i Neni 72. Kush është dakord me nenin 72 me Ministrave? vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 10 kundër. Mbyllet votimi. Atëherë, me 102 vota pro, 11 Abstenim? Nuk ka. kundër, 1 abstenim, 5 nuk kanë votuar miratohet në Miratohet neni 72. tërësi projektligji “Për organizimin dhe funksionimin Neni 73. Kush është dakord me nenin 73? e qeverisjes vendore”, propozuar nga Këshilli i Kundër? 10 kundër. Abstenim? Nuk ka. Ministrave. Miratohet. Kalojmë në projektligjin e dytë: “Për ndarjen Neni 74. Kush është dakord me nenin 74? administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes Kundër? 10 kundër. Abstenim? Nuk ka. vendore në Republikën e Shqipërisë”, projektligj i Miratohet. cili do të votohet përsëri me 3/5. Neni 75. Kush është dakord me nenin 75? Hapet votimi. Kush është dakord në parim me Kundër? 10 kundër. Abstenim? Nuk ka. projektligjin “Për ndarjen administrativo-territoriale të Miratohet njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Neni 76. Kush është dakord me nenin 76 me Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? këtë përmbajtje: “Me hyrjen në fuqi të ligjit nr. 7572 Mbyllet votimi. 97 vota pro, 10 kundër, 3 “Për organizimin dhe funksionimin e pushtetit abstenim, 5 nuk kanë votuar. lokal...”? Kundër? 5 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet në parim projektligji “Për ndarjen Miratohet neni 76. administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes Neni 77. “Ky ligj hyn në fuqi ditën e zgjedhjeve vendore në Republikën e Shqipërisë”, propozuar nga të përgjithshme vendore të vitit 2000”. Kush është Këshilli i Ministrave. dakord? Kalojmë në votimin nen për nen. Po, zoti Ngjela. Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Spartak Ngjela – Hyn në fuqi menjëherë. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kushtetuta jua ka lejuar si pretendentë se mandati Miratohet. vazhdon deri në fund. Përpara votimit të nenit 2 ka vetëm një propozim Skënder Gjinushi – Zoti Përpali, urdhëro! nga një grup deputetësh që në nenin 2 në pasqyrën Lush Përpali – Falemnderit! bashkëngjitur në Qarkun e Elbasanit të shkruhet: Detyrimisht ligji duhet të hyjë në fuqi përpara “Qendra në Drajsh dhe jo në...” Pra, do të ndryshojë datës 1 tetor, sepse do të shikohen procedurat e qendra. Jeni dakord? Kundër? zgjedhjeve. Për shembull, Bashkia e Tiranës ka 55 Po, zoti Balla. këshilltarë, kush e thotë këtë? Duhet të përgatisin Maksut Balla – Ky është një problem që ka 55 kandidatura. Prandaj mund të jetë ajo që thotë lindur shpejt dhe praktikisht gjatë gjithë kohës së
1071 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
qeverisjes prej dy-tre vjetësh kryetari i komunës atje dhe jo atje ku vendosin kryetarët e këshillave, të e ka zhvendosur në mënyrë arbitrare qendrën e cilët për interesa individuale në raste të veçanta kanë komunës dhe, në qoftë se ne bëjmë edhe këtu në krijuar shqetësime në komunat e tyre, sepse i kanë Parlament lojëra të tilla që, kur në tërë Shqipërinë vendosur atje ku e kanë ata më të thjeshtë dhe jo nuk bëjmë asnjë lloj ndryshimi të qendrës së atje ku ka vendosur Qeveria. Madje, unë do të thosha komunës ose ndarje administrative, ndërsa me këtë se Qeveria ka detyrimin ligjor që të dalë me masa komunë të bëjmë akoma këtë lojë, unë nuk e shoh për ata që nuk zbatojnë vendimin e Qeverisë për të ndershme. Unë e njoh mirë këtë shqetësim që qendrën e komunës, sepse nuk mund të funksionojë ka lindur atje, se jam vetë i asaj ane me origjinë. një shtet ku ndryshe vendos Qeveria dhe ndryshe Këtë e di dhe deputeti Çenga, që është deputet i vendos një kryetar komune, ndaj unë mbështes zonës, por dhe përfaqësues të tjerë të Këshillit të shqetësimin që ngre deputeti socialist, i cili i qëndron Ministrave që ju kanë ardhur këto shqetësime nga korrekt faktit që qendra e komunës të bëhet atje ku zona dhe nuk duhet të ndryshojë qendra e komunës, e vendos Qeveria dhe ajo atje ku e përzgjedh në duhet të ngelet siç është në propozimin e Këshillit mënyrë individuale kryetari. Ndërsa argumenti i të Ministrave. deputetit socialdemokrat Çenga se, meqë nuk ka Skënder Gjinushi – Po, zoti Çenga. funksionuar sipas ligjit, ne t’ia ligjërojmë shkeljen e Afrim Çenga – Unë fola dhe me ministrin e ligjit, nuk është në logjikën e funksionimit normal të Pushtetit Lokal, mora dhe miratimin gojor të tij, një shteti. Kështu që ne mbështesim variantin që sepse ky tashmë është bërë fakt i kryer, po ka sjellë Qeveria. pamundësia e qeverisjes trevjeçare për të detyruar Skënder Gjinushi – Megjithatë, meqë kryetarin e komunës për të vazhduar aktivitetin për kontestoni procedurën, neni 144 thotë se një tre vjet aty në atë qendër, e cila ka qenë prej kohësh, komision, grup parlamentar ose pesë deputetë kanë ka bërë që ajo sot që ne po flasim të jetë fakt i të drejtë të bëjnë propozim qoftë edhe gjatë debatit kryer. Domethënë veprimtaria e kësaj komune ka dhe, kur gjykohet, mund të çohet në komision. Këtu vazhduar dhe vazhdon. Me gjithë insistimet tona dhe nuk ka komision për të gjykuar për zonën, kështu të deputetit Balla etj., etj, ka qenë e pamundur. Ka që u lexua amendamenti dhe kaq. Tani filloni bëni vazhduar gjatë tre vjetve dhe në të ardhmen jam i komentet. Të jesh kundër, është tjetër gjë; të bindur se do të jetë e pamundur. Ndaj unë gjykova kundërshtosh procedurën ose të indinjohesh, është dhe me kërkesën e anëtarëve të kësaj komune, qoftë tjetër gjë. dhe të këshillit që, meqenëse është bërë fakt i kryer Kush është dakord me propozimin? Kundër? dhe të gjithë e kanë pranuar, ky ishte gjykimi im për Nuk fiton se do 93 vota. të mos e vazhduar më lojën. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2 siç Falemnderit! është? Kundër? 4 kundër. Abstenim? 2 abstenime. Skënder Gjinushi – Zoti Ruçi. Miratohet neni 2 siç është. Gramoz Ruçi – Zoti Kryetar! Neni 3. “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit Të nderuar deputetë, në Fletoren zyrtare.” Kush është dakord? Kundër? Për procedurë, kur bëhet një propozim, kalohet 1 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. në komision, nuk e di e ka parë komisioni apo jo, Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me por, me sa di unë, s’ka shpresë komisioni, por projektligjin “Për ndarjen administrativo-territoriale të prononcohet një “pro” dhe një “kundër”. Pasi bëhet njësive të qeverisjes në Republikën e Shqipërisë”, një prononcim “pro” dhe “kundër”, atëherë kalohet propozuar nga Këshilli i Ministrave. në votim, sipas rregullores së Parlamentit. Tani në Mbyllet votimi. Atëherë, 95 vota pro, 10 kundër, këtë moment është prononcuar një “pro” dhe një 1 abstenim, 9 nuk kanë votuar. Miratohet dhe në “kundër”, është momenti të kalojmë në votim. tërësi projektligji “Për ndarjen administrativo- Skënder Gjinushi – Më vjen keq, çdo pesë territoriale të njësive të qeverisjes në Republikën e deputetë kanë të drejtë të paraqesin një Shqipërisë”, propozuar nga Këshilli i Ministrave. amendament. Kalojmë në projektligjin “Për organizimin dhe Arben Malaj – Zoti Kryetar, së pari dhe mbi të funksionimin e Bashkisë së Tiranës”. Ky është gjitha, unë mendoj se mund të kenë probleme dhe projektligj i thjeshtë dhe votohet pa shumicë të në zona të tjera dhe detyrimi ligjor është që qendrat cilësuar. e komunave të vendosen atje ku ka vendosur Qeveria Hapet votimi. Kush është dakord në parim me
1072 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Neni 14. Kush është dakord me nenin 14? Bashkisë së Tiranës”? Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi. 95 vota pro, 11 kundër, 1 Miratohet. abstenim, 11 nuk kanë votuar. Neni 15. “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit Miratohet në parim projektligji “Për organizimin në Fletoren zyrtare”. Kush është dakord? Kundër? dhe funksionimin e Bashkisë së Tiranës”. 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Kalojmë në votimin nen për nen. Miratohet. Vërejtje për këtë projektligj ka vetëm Komisioni Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me i Ligjeve. projektligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Neni 1. Kush është dakord me nenin 1? Kundër? Bashkisë së Tiranës”? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi. 95 vota pro, 9 kundër, 1 abstenim, Miratohet. 14 nuk kanë votuar. Neni 2. Kush është dakord me nenin 2 me Miratohet dhe në tërësi projektligji “Për vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 2 kundër. organizimin dhe funksionimin e Bashkisë së Abstenim? Nuk ka. Tiranës”. Miratohet. Kalojmë në votimin e projektligjit “Për disa Neni 3. Kush është dakord me nenin 3 me ndryshime në ligjin nr. 8410 «Për radion dhe vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 3 kundër. televizionin publik e privat në Republikën e Abstenim? Nuk ka. Shqipërisë»”, nismë e një grupi deputetësh. Miratohet. Hapet votimi. Kush është dakord me këtë Neni 4. Kush është dakord me nenin 4? Kundër? projektligj? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Mbyllet votimi. 83 vota pro, 2 kundër, asnjë Miratohet. abstenim, 26 nuk kanë votuar. Neni 5. Kush është dakord me nenin 5? Kundër? Miratohet në parim projektligji “Për disa 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. ndryshime në ligjin nr. 8410 «Për radion dhe Miratohet. televizionin publik e privat në Republikën e Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Tre. Shqipërisë»”, nismë e një grupi deputetësh. Abstenim? Nuk ka. Po, urdhëroni. Miratohet. Nikollë Lesi – Po shpjegoj votën kundër në Neni 7. Kush është dakord me nenin 7? Kundër? parim për ndryshimet në projektligj 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. (Ndërprerje incizimi.) Miratohet. Skënder Gjinushi – Neni 1 me ndryshimet Neni 8. Kush është dakord me nenin 8 me përkatëse. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. vërejtjet e Komisionit të Ligjeve? Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 2. “Kryetari i KKRT-së” hiqet. Kush është Neni 9. Kush është dakord me nenin 9 sipas dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Ligjeve? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Miratohet. Nuk ka. Atëherë, neni 2 do të jetë neni 11, i ndryshuar Miratohet. me vërejtjet e Komisionit të Medies. Kush është Neni 10. Kush është dakord me nenin 10? dakord? Ka dhe një saktësim edhe Komisioni i Ligjeve Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. fjala “pagesat” bëhen “tarifat”. Kundër? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 11. Kush është dakord me nenin 11? Neni 3. Neni 17 ndryshohet si vijon... Kush është Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. dakord? Kundër? Atëherë, neni 3 do të jetë neni 19, Miratohet. ku paragrafi i dytë ndryshohet si vijon... Kush është Neni 12. Kush është dakord me nenin 12? dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Neni 4. Neni 20 ndryshohet si vijon... Tani këtu Neni 13. Kush është dakord me nenin 13? ka ndërhyrje nga Komisioni i Ligjeve dhe nga ju. Kundër? 3 kundër. Abstenim? Nuk ka. Miratohet. Keni rakorduar? Kush është dakord, atëherë me
1073 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
nenin 4 me vërejtjet e Komisionit të Ligjeve, të Abstenim? Nuk ka. Komisionit të Medies, që fillon me formulimin: “Neni Miratohet. 20 ndryshohet si vijon…” dhe e gjitha kjo bëhet sipas Kush është dakord me nenin 137/4 sipas formulimit të dy komisioneve. Komisionit të Ligjeve? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Neni 5. Neni 21 hiqet. Kush është dakord? Nuk ka. Kundër? Abstenim? Miratohet. Miratohet. Kush është dakord me nenin 137/5? Kundër? Atëherë, neni 5 do të jetë neni 23. Pika 5 Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. ndryshohet si vijon... Kush është dakord? Kundër? Miratohet. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Kush është dakord me nenin 137/6? Kundër? Miratohet. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Neni 6. Do të jetë neni 35. Paragrafi i fundit Miratohet. ndryshohet si vijon... Kush është dakord? Kundër? Pra, e gjithë kjo që shtuam ne i bie të jetë kreu Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. i dymbëdhjetë. Miratohet. Halil Lalaj – Zoti Kryetar, Neni 7. Do të jetë neni 70, që ndryshohet si kreu i dymbëdhjetë është me sanksionet dhe vijon... Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. është neni 137, që mbetet. Mirëpo përpara se të Abstenim? Nuk ka. kalosh te dispozitat kalimtare të ligjit bazë, është Miratohet. shtuar ky bllok nenesh. Neni 8. Do të jetë neni 122. Pika 2 ndryshohet Skënder Gjinushi – Kreu i dymbëdhjetë në si vijon... Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. ligjin ekzistues sa nene ka? Abstenim? Nuk ka. Halil Lalaj – Kreu i dymbëdhjetë ka një nen, Miratohet. nenin 137. Neni 9. Do të jetë neni 126, që ndryshohet si Skënder Gjinushi – Pra, ky bie dhe shtohen vijon... Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. këta. Abstenim? Nuk ka. Halil Lalaj – Jo, ky nuk bie. Nga pikëpamja Miratohet. teknike duket se ka një defekt, e pranojmë. Neni Neni 10. Do të jetë neni 128, që ndryshohet si 137 do të mbetet kështu siç është. Kurse këto të vijon... Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. tjerat do të jenë në progresion. Abstenim? Nuk ka. Skënder Gjinushi – Në përmbajtje e votuam. Miratohet. Nga ana teknike neni 13 do të jetë: shtohet një nen Neni 11. Do të jetë neni 129. Paragrafi i dytë 138. Neni 14: shtohet neni 139, e kështu me radhë. ndryshohet si vijon... Kush është dakord? Kundër? Pra, neni 137 bëhet 138, 137/1 bëhet 139, 137/2 Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. bëhet 140, derisa të shkojë në fund. Kurse këtu Miratohet. pastaj do të vëmë nenin 19, që thotë: “Ky ligj hyn Neni 12. Do të jetë neni 130, ku shtohet pika 6 në fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren zyrtare” si vijon... Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Abstenim? Nuk ka. Nuk ka. Miratohet. Miratohet. Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit “Për Neni 13. Do të jetë neni 137. Kush është dakord disa ndryshime në ligjin nr. 8410 «Për radion dhe me nenin 137 sipas tekstit? Kundër? Nuk ka. televizionin publik dhe privat në Republikën e Abstenim? Nuk ka. Shqipërisë»”. Miratohet. Hapet votimi. Kush është dakord? Kush është dakord me nenin 137/1 sipas Mbyllet votimi. Me 85 vota pro, 2 kundër, 1 tekstit? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. abstenim, 24 nuk kanë votuar miratohet edhe në Miratohet. tërësi projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. Kush është dakord me nenin 137/2 sipas tekst? 8410 «Për radion dhe televizionin publik dhe privat Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. në Republikën e Shqipërisë»”. Miratohet. Kalojmë te projektligji i fundit: “Për disa Kush është dakord të hiqet neni 137/3 që ndryshime në ligjin nr. 8436, «Për organizimin e propozon Komisioni i Medies? Kundër? Nuk ka. pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë»”,
1074 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
propozuar nga Këshilli i Ministrave. 30/a me përmbajtjen e Komisionit të Ligjeve”. Kush Hapet votimi. Kush është dakord në parim me është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. projektligjin “Për disa ndryshime në projektligjin «Për Miratohet. organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Nenet pas nenit 10 ndryshojnë, numër rriten me 1. Shqipërisë»”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? Neni 13. “Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit Mbyllet votimi. 108 vota pro, asnjë kundër, asnjë në Fletoren zyrtare”. Kush është dakord? Kundër? abstenim, 9 nuk kanë votuar. Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet në parim projektligji “Për disa Miratohet. ndryshime në projektligjin «Për organizimin e Votojmë projektligjin në tërësi. pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë»”, Hapet votimi. Kush është dakord në tërësi me propozuar nga Këshilli i Ministrave. projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr. 8436 Do të shqyrtojmë me vërejtjet e Komisionit të «Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën Ligjeve, se është i vetmi komision që ka shqyrtuar e Shqipërisë»”, propozuar nga Këshilli i Ministrave? dhe ka bërë vërejtje për këtë projektligj. Mbyllet votimi. 101 pro, asnjë kundër, asnjë Kalojmë në votimin nen për nen. abstenim, 16 nuk kanë votuar. Miratohet dhe në Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. tërësi projektligji “Për disa ndryshime në ligjin nr. Abstenim? Nuk ka. 8436 «Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Miratohet. Republikën e Shqipërisë»”, propozuar nga Këshilli i Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Ministrave. Abstenim? Nuk ka. Kalojmë në votimin e akteve normative. Miratohet. Kush është dakord me aktin normativ të Këshillit Neni 3. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. të Ministrave “Për një ndryshim në ligjin nr. 8554 Abstenim? Nuk ka. «Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000»”? Miratohet. Mbyllet votimi. Me 98 vota pro, asnjë kundër, Neni 4. kush është dakord? Kundër? Nuk ka. asnjë abstenim, 17 nuk kanë votuar miratohet akti Abstenim? Nuk ka. normativ me fuqinë e ligjit “Për një ndryshim në ligjin Miratohet. nr. 8554 «Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2000»”. Neni 5. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Kalojmë në votimin e aktit të fundit. Kush është Abstenim? Nuk ka. dakord me aktin normativ nr. 2 me fuqinë e ligjit Miratohet. “Për miratimin e fondit për partitë politike Neni 6. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. pjesëmarrëse në zgjedhjet për organet e pushtetit Abstenim? Nuk ka. vendor”? Miratohet. Mbyllet votimi. Me 97 vota pro, 1 kundër, 1 Neni 7. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. abstenim, 13 nuk kanë votuar miratohet dhe akti Abstenim? 1 abstenim. normativ nr. 2 me fuqinë e ligjit “Për miratimin e fondit Miratohet. për partitë politike pjesëmarrëse në zgjedhjet për Neni 8. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. organet e pushtetit vendor”. Abstenim? Nuk ka. Me këtë votim mbarojmë rendin e ditës. Miratohet. Gjithashtu me mbylljen e kësaj seance mbyllet i Neni 9. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. gjithë sesioni i filluar në janar. Sesioni i ardhshëm Abstenim? 1 abstenim. fillon të hënën e parë të shtatorit. Sigurisht, ne do Miratohet. të bëjmë një hapje simbolike. Neni 10. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Po, zoti Dajçi, urdhëro! Abstenim? Nuk ka. Pal Dajçi – Falemnderit, zoti Kryetar! Miratohet. Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike shpreh Neni 11. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. shqetësimin e tij për anulimin e vizitës së Abstenim? Nuk ka. Kryeministrit italian në selinë e Kuvendit. Deputetët Miratohet. demokratë dhe i gjithë opinioni shqiptar e ka shumë Votojmë propozimin e Komisionit të Ligjeve që të qartë mesazhin e anulimit të vizitës së tij në pas nenit 9 të shtohet një nen 10 dhe pastaj të Kuvend. ndryshojë numri. Dhe neni 10 thotë “të shtohet neni Zoti Amato e anuloi vizitën e tij për arsye se në
1075 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
krye të Kuvendit të Shqipërisë është zoti Gjinushi, që e mbyll me shpifje dhe ju mbani përgjegjësi për politikan i akuzuar nga institucionet perëndimore, të gjitha sa thoni. Nuk je ti nga ata që mund të nga shërbime sekrete dhe shtypi. akuzosh. Këto thuaja Saliut! Skënder Gjinushi – Zoti Dajçi, nuk bën mirë Mirupafshim!
1076 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
TREGUESI I EMRAVE
A Çukaj, Lekë: 791, 888, 891, 950 Agolli, Dritëro: 922, 978 Çela, Sefedin: 913, 926 Ahmetaj, Luftim: 820, 842, 845, 1000 Aliko, Haxhi: 890, 894, 895, 896, 905, 946, 951, 988, 992, 1008,1024, 1029, 1031, 1033, 1048 D Alushi, Eduard: 889, 891, 894, 896, 897, 899 Dajçi, Pal: 822, 851, 868, 975, 993, 1009, 1024, Angjeli, Anastas: 885 1033, 1054, 1075 Apostoli, Gaqo: 789, 790, 848, 849, 887, 899, 1028, Dervishi, Ali: 807 1034, 1061, 1066 Demi, Leonard: 777, 812, 849, 850, 859, 874, 882, Arbnori, Pjetër: 923, 1004 884, 901, 902, 904, 925, 926, 957, 996, 1028 Demeti, Arben: 852, 855, 856, 857 Dokle, Namik: 821, 907, 908, 909, 910, 911, 912, B 913, 918, 919, 920, 921, 922, 923, 937, 940, Balla, Maksut: 1071 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 949, 950, Bano, Ilir: 780, 784, 787, 789, 790, 791, 971, 973 951, 952, 953, 986, 996, 999, 1000, 1001, Bej, Theodhori: 791, 843, 847, 887, 890, 971, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1023, 1037, 1067 1009, 1010, 1011 Begaj, Jonuz: 871, 872, 952, 975 Draçi, Bilal: 1001 Bejtja, Engjëll: 818, 819, 842, 845, 846, 847, 848, Durollari, Guri: 842, 977, 990 973, 975 Bela, Muhamet: 792, 906, 979 Beqiraj, Zihni: 788, 819, 855, 967, 968 F Berisha, Sali: 919, 975, 984, 985 Faber, Niko: 987 Blushi, Kiço: 873, 976, 982, 1006, 1063 Fino, Bashkim: 1048, 1050, 1051, 1057, 1062 Braho, Spartak: 854, 952 Braçe, Erion: 844 Bushati, Zef: 888, 894, 1039 G Godo, Sabri: 790, 791, 792, 799, 930, 1006, 1023 Goçi, Kristo: 1008 C Ceka, Neritan: 995 Cikuli, Maksim: 844, 846, 847, 905, 995, 1004, Gj 1024 Gjana, Jemin: 775, 902, 911, 913, 918, 919, 934, 935, 1036, 1038, 1048, 1052, 1064 Gjinushi, Skënder: 778, 779, 780, 782, 784, 786, Ç 787, 788, 789, 790, 791, 792, 793, 794, 797, Çaka, Zamira: 789, 790, 791, 792, 793, 794, 797, 799, 800, 802, 804, 805, 807, 808, 809, 811, 819, 820, 844, 848, 849, 850, 870, 871, 885, 812, 813, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 887, 890, 892, 897, 898, 899, 909, 910, 911, 825, 827, 828, 831, 832, 833, 834, 835, 837, 912, 974, 979, 995, 1022, 1023. 1028, 1034, 838, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 846, 848, 1036, 1050, 1066, 1067, 1068, 1069 849, 850, 851, 852, 854, 855, 856, 857, 858, Çeço, Makbule: 800, 804, 805, 809, 875, 884 859, 860, 863, 867, 868, 869, 870, 871, 872, Çenga, Afrim: 975, 1072 873, 874, 875, 882, 884, 885, 886, 887, 888,
1077 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
889, 890, 891, 892, 894, 895, 896, 897, 898, Lalaj, Halil: 870, 906, 907, 993, 994, 1022, 1024, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 924, 1032, 1066, 1074 925, 926, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, Lakrori, Maqo: 1033 935, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 960, Lesi, Nikoll: 778, 817, 818, 1073 961, 963, 966, 967, 968, 969, 970, 971, 972, Legisi, Ndre: 973, 974, 975, 976, 977, 978, 979, 981, 982, 983, 984, 985, 986, 987, 988, 989, 990, 992, 993, 994, 995, 1012, 1016, 1018, 1019, 1020, M 1021, 1022, 1023, 1024, 1027, 1028, 1029, Malaj, Arben: 870, 871, 944, 946, 950, 961, 963, 1030, 1031, 1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 971, 972, 973, 974, 975, 986, 990, 1037, 1037, 1038, 1039, 1042, 1044, 1045, 1046, 1065, 1066, 1067, 1068, 1072 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052, 1055, Meta, Ilir: 809, 812, 813, 817, 920 1057, 1058, 1059, 1060, 1061, 1062, 1063, Mehmetaj, Xhevdet: 834, 835, 838, 841 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069, 1071, Meksi, Ermelinda: 1024, 1030 1072, 1073, 1074, 1076 Milo, Paskal: 775, 777, 779, 907, 909 Gjiknuri, Lekë: 905, 922, 928, 931, 945, 998, 1011, Minarolli, Vili: 922, 932, 1051 1033 Murrizi, Myslym: 859, 863, 867, 908, 946, 951 Gjoni, Hamit: 899, 956, 1044 Muçi, Mustafa: 782, 786, 787, 902, 958, 959
H N Hasani, Maks: 921, 936, 983, 1007, 1008 Nako, Sokol: 1013, 1018, 1019, 1021 Hajro, Sokol: 834, 1023 Ngjela, Spartak: 954, 981, 987, 1038, 1052, 1061 Hazizi, Sokol: 943, 945, 946, 947, 951, 971, 1047, Ndoka, Nard: 1039 1049 Ndreu, Remzi: 944 Hoti, Ferid: 891, 892, 895, 898, 950 Hoxha, Hasan: 832, 833, 857 Hoxha, Flamur: 858, 904, 1005, 1027 P Hushi, Fatbardh: 822, 825, 828, 924, 959, 960, Palaj, Valentin: 902, 1018, 1020, 1034 961, 970, 971 Paço, Natasha: 852 Hysa, Ndriçim: 975, 976 Pepa, Zyhdi: 895 Përpali, Lush: 1063, 1071 Pëllumbi, Servet: 910, 912, 944, 949, 952 J Pjetri, Fran: 849, 850, 903, 910 Jupe, Hamdi: 858, 929, 933, 952, 989, 993, 994, Poçi, Spartak: 860, 867, 925, 926, 954 1010, 1023, 1054 Pollo, Genc: 977, 1022, 1031, 1037, 1054, 1060
K R Kamberi, Dashamir: 923, 966, 967, 1011 Rama, Edi: 841, 842, 959, 961 Kateshi, Shpëtim: 1034 Ruçi, Gramoz: 792, 846, 873, 1072 Karamelo, Ligoraq: 973, 981, 1003 Ruka, Et’hem: 900, 901, 945 Kroqi, Mark: 1011 Reçi, Enver: 793 Kuqi, Sulejman: 819, 845, 857, 933, 1007, 1052 Koleci, Tajar: 799, 802 Kola, Astrit: 956 S Selfo, Hysen: 946 Sinani, Fatri: 1037 L Stefani, Afërdita: 819, 842, 843, 912, 972, 1046, Laço, Teodor: 902, 931, 974, 994, 1003, 1031, 1049, 1051 1037, 1047, 1050, 1052 Stankaj, Sadedin: 871, 905, 1024
1078 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
Spahia, Et’hem: 991 V Vejsiu, Ylli: 792, 845, 870, 890, 906, 924, 944, 951, 972, 975, 1008, 1034, 1062 Sh Shahollari, Luan: 885, 887, 1055 Shehu, Tritan: 844, 847, 848, 949, 990, 999, 1038, Xh 1052, 1057 Xhaferri, Ferdinand: 811, 812, 937, 940, 942, 972, Sherifi, Elmaz: 1045, 1062 996, 1000 Xhixha, Xhemali: 804 Xhuveli, Lufter: 823, 827, 828, 831, 833, 834, 937, T 941, 943 Tato, Agron: 993 Tavo, Vangjel: 1035 Togu, Ismail: 911 Z Zela, Ilir: 840, 961, 963, 967, 968, 969, 970 Zëri, Pavli: 819, 837, 947, 949, 1023 U Uldedaj, Sandër: 968, 969, 1012, 1016, 1058, 1059 Ulqini, Musa: 1059
1079 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
PASQYRA E LËNDËS
Seanca e datës 12.06.2000 ...... 775
Seanca e datës 14.06.2000 ...... 780
Seanca e datës 15.06.2000 ...... 799
Seanca e datës 19.06.2000 ...... 822
Seanca e datës 22.06.2000 ...... 835
Seanca e datës 26.06.2000 ...... 852
Seanca e datës 03.07.2000 ...... 859
Seanca e datës 06.07.2000 ...... 874
Seanca e datës 10.07.2000 ...... 900
Seanca e datës 13.07.2000 ...... 907
Seanca e datës 17.07.2000 ...... 924
Seanca e datës 20.07.2000 ...... 937
Seanca e datës 24.07.2000 ...... 953
Seanca e datës 27.07.2000 ...... 993
Seanca e datës 28.07.2000 ...... 1012
Seanca e datës 31.07.2000 ...... 1036
Treguesi i emrave ...... 1077
1080 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
1081 Viti 2000 Legjislatura e 15-të
1082