Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Aktualizacja

Grudzie ń 2007

Przygotowanie: Zespół autorski Pomorskiego Centrum Bada ń i Technologii Środowiska, POMCERT

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Spis Tre ści WST ĘP...... 5 1.1 PODSTAWY FORMALNO -MERYTORYCZNE OPRACOWANIA ...... 5 1.2 ZAKRES OPRACOWANIA ...... 6 2 CHARAKTERYSTYKA OBSZARU...... 8 2.1 LUDNO ŚĆ ...... 9 2.2 ZASOBY MIESZKANIOWE ...... 10 2.3 POŁO śENIE GEOGRAFICZNE ...... 11 2.4 RZE ŹBA TERENU ...... 12 2.5 WARUNKI KLIMATYCZNE ...... 12 2.6 WODY ...... 13 2.7 DOMINUJ ĄCE GAŁ ĘZIE GOSPODARCZE ...... 14 2.7.1 Rolnictwo ...... 16 2.7.2 Le śnictwo ...... 17 2.7.3 Turystyka ...... 18 2.7.4 Transport...... 19 2.7.5 Handel...... 19 2.8 INFRASTRUKTURA DROGOWA ...... 20 2.9 ZAOPATRZENIE W ENERGI Ę I CIEPŁO ...... 21 3 AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA...... 25 3.1 OCHRONA PRZYRODY W POWIECIE SŁUPSKIM ...... 26 3.1.1 Obszary Natura 2000...... 26 3.1.2 Park Narodowy ...... 33 3.1.3 Rezerwaty przyrody ...... 34 3.1.4 Parki krajobrazowe ...... 34 3.1.5 Obszary chronionego krajobrazu...... 35 3.1.6 Pomniki przyrody ...... 35 3.1.7 Zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Kraina w krat ę”...... 36 3.1.8 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ...... 36 3.1.9 UŜytki ekologiczne ...... 36 3.1.10 Ście Ŝki edukacyjne ...... 36 3.1.11 Wnioski ...... 37 3.2 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ...... 37 3.2.1 Wnioski: ...... 38 3.3 GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA ...... 38 3.3.1 Wody podziemne ...... 38 3.3.2 Zaopatrzenie w wod ę...... 39 3.3.3 Wody powierzchniowe ...... 41 3.3.4 Gospodarka ściekowa ...... 42 3.3.5 Wnioski ...... 46 3.4 HAŁAS ...... 46 3.4.1 Wnioski ...... 46 3.5 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 47 3.5.1 Wnioski ...... 47 3.6 SUBSTANCJE CHEMICZNE I POWA śNE AWARIE PRZEMYSŁOWE ...... 47 3.6.1 Wnioski ...... 48 3.7 ŚWIADOMO ŚĆ EKOLOGICZNA SPOŁECZE ŃSTWA ...... 48 3.7.1 Wnioski ...... 49 3.8 ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKIEM ...... 49 3.8.1 Wnioski ...... 49 3.9 ZRÓWNOWA śONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW , WODY I ENERGII ...... 50 3.9.1 Hodowla ryb ...... 50 3.9.2 Elektrownie wodne...... 50 3.9.3 Biomasa ...... 50 3.9.4 Alternatywne źródła energii ...... 51 3.9.5 Energooszcz ędne budownictwo ...... 51 3.9.6 Wnioski ...... 52

1 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

4 REALIZACJA POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU W LATACH 2004 – 2006 ...... 52 4.1 POPRAWA JAKO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH ...... 52 4.2 OCHRONA I WYKORZYSTANIE WÓD PODZIEMNYCH ...... 53 4.3 SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW ...... 53 4.4 POPRAWA JAKO ŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ...... 54 4.5 EDUKACJA ...... 55 4.6 OCHRONA KRAJOBRAZU ...... 55 4.7 PRZECIWDZIAŁANIE KL ĘSKOM śYWIOŁOWYM , POWA śNYM AWARIOM ...... 56 4.8 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW PFO ŚIGW...... 56 5 PROGRAM DZIAŁA Ń W POWIECIE...... 57 5.1 ZADANIA WYNIKAJ ĄCE Z POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA ...... 57 5.2 PROBLEMY OKRE ŚLONE W WOJEWÓDZKIM PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA 2010 ...... 59 5.3 STRATEGIA ROZWOJU POWIATU SŁUPSKIEGO ...... 59 5.3.1 Cele priorytetowe:...... 60 5.3.2 Cele niezb ędne: ...... 60 5.3.3 Cele pierwszorz ędne ...... 60 5.4 WAśNE ASPEKTY ZIDENTYFIKOWANE W POWIECIE PRZEZ SPOŁECZE ŃSTWO ...... 61 5.5 ANALIZA PORÓWNAWCZA CELÓW WOJEWÓDZKICH (PO Ś) I POWIATOWYCH (S TRATEGIA )...... 63 5.6 DZIAŁANIA PRIORYTETOWE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU SŁUPSKIEGO 2010 .. 65 5.6.1 Edukacja i informacja...... 65 5.6.2 Ochrona przyrody ...... 65 5.6.3 Zastosowaniu systemu ratowniczego chroni ącego przed ska Ŝeniami środowiska...... 66 5.6.4 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska oraz zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu ...... 66 5.6.5 Zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych ...... 66 5.6.6 Promocja i wspieranie wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych...... 67 5.6.7 Systemy zarz ądzania środowiskiem...... 67 5.6.8 Realizacja zada ń wynikaj ących z Planów Gospodarki Odpadami dla Powiatu Słupskiego ...... 67 6 KOSZTY REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ ...... 68 7 ZADANIA INWESTYCYJNE W POWIECIE SŁUPSKIM...... 69 7.1 SŁUPSK ...... 69 7.1.1 Przebudowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Słupsk...... 69 7.1.2 Program gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska...... 70 8 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU SŁUPSKIEGO DO ROKU 2013...... 71 A. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ GMINY DĘBNICA KASZUBSKA ...... 79 B. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ I POSZANOWANIA ENERGII GMINY KOBYLNICA ...... 82 C. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ , GOSPODARKI ODPADAMI , EDUKACJI EKOLOGICZNEJ GMINY KĘPICE ...... 85 D. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ , GOSPODARKI ODPADAMI , EDUKACJI EKOLOGICZNEJ GMINY GŁÓWCZYCE ...... 87 E. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ GMINY SMOŁDZINO ...... 88 F. INWESTYCJE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ GMINY POT ĘGOWO ...... 89 9. MONITORING REALIZACJI CELÓW I ZADA Ń ...... 90

2 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Spis tabel: Tabela 1. Powierzchnia gmin powiatu słupskiego...... 9 Tabela 2. Ludno ść powiatu słupskiego (stan na 31 grudnia) ...... 9 Tabela 3. Główne wska źniki demograficzne powiatu słupskiego (stan na 31 grudnia)...... 10 Tabela 4. Migracje wewn ętrzne i zagraniczne (stan na 31 grudnia)...... 10 Tabela 5. Zasoby mieszkaniowe (stan na 31 grudnia)...... 11 Tabela 6. Roczne sumy opadów atmosferycznych w mm z wielolecia 1950–1994...... 12 Tabela 7. Podmioty gospodarki narodowej...... 14 Tabela 8. Podmioty sektora publicznego i prywatnego ...... 15 Tabela 9. Powierzchnia u Ŝytków rolnych ...... 17 Tabela 10. Le śnictwo w latach 2003-2006...... 17 Tabela 11. Baza turystyczna – obiekty zbiorowego zakwaterowania...... 18 Tabela 12. Drogi gminne i powiatowe...... 21 Tabela 13. Nat ęŜ enie ruch pojazdów na trzech najbardziej ruchliwych drogach...... 21 Tabela 14. Moc elektrowni wodnych w Powiecie Słupskim...... 21 Tabela 15. Zu Ŝycie energii elektrycznej niskiego napi ęcia...... 22 Tabela 16. Główne obiekty energetyczne...... 23 Tabela 17. Gazyfikacja i sie ć ciepłownicza powiatu słupskiego ...... 23 Tabela 18. U Ŝytki ekologiczne w Powiecie Słupskim ...... 36 Tabela 19. Ście Ŝki edukacyjne w powiecie słupskim...... 36 Tabela 20. Główne źródła emisji do powietrza...... 38 Tabela 21. Źródła zaopatrywania w wod ę w gminach [%],...... 39 Tabela 22. Stan zwodoci ągowania Powiatu Słupskiego ...... 40 Tabela 23. Czysto ść rzek płyn ących w granicach powiatu...... 41 Tabela 24. Stan czysto ści jezior powy Ŝej 1 ha...... 42 Tabela 25. Skanalizowanie powiatu...... 43 Tabela 26. Gospodarka wodno-ściekowa na terenie gmin powiatu słupskiego...... 44 Tabela 27. Wykonane na terenie powiatu przedsi ęwzi ęcia do 2006 r. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej ...... 52 Tabela 28. Porównanie celów strategii powiatowej (kolumny a-m) i wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska (rz ędy od 1 do 8)...... 64 Tabela 29. Wieloletni Plan Inwestycyjny Powiatu Słupskiego na lata 2006-2013...... 72 Tabela 30. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy D ębnica Kaszubska .79 Tabela 31. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i poszanowania energii Gminy Kobylnica...... 82 Tabela 32. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i poszanowania energii Gminy K ępice ...... 85 Tabela 33. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, edukacji ekologicznej Gminy Główczyce...... 87 Tabela 34. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Smołdzino...... 88 Tabela 35. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Pot ęgowo...... 89

3 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Spis Rysunków Rysunek 1: Podział administracyjny Powiatu Słupskiego...... 8 Rysunek 2: Sie ć drogowa na terenie Powiatu Słupskiego ...... 20 Rysunek 3: Jako ść środowiska na terenie województwa pomorskiego...... 25 Rysunek 4: Wybrane zasoby środowiska naturalnego w województwie pomorskim ...... 25 Rysunek 5: Obszary chronione w województwie pomorskim ...... 26 Rysunek 6: Ludno ść korzystaj ąca z oczyszczalnie ścieków ...... 43 Rysunek 7: Główne kierunki transportu materiałów niebezpiecznych w woj. pomorskim ...... 48 Rysunek 8: Rejony zagro Ŝone podwoziami w województwie pomorskim...... 56 Rysunek 9. Analiza wpływów i wydatków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ...... 65

Spis Fotografii Fotografia 1: Elektrownia wiatrowa...... 22 Fotografia 2: WARCISŁAWŚwierkhistorii.GminaKępice ...... 35 Fotografia 3: Zakład Energetyki Cieplnej w K ępicach o mocy 4 MW opalany biomas ą...... 51 Fotografia 4: Selektywna zbiórka odpadów...... 53

4 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wst ęp

Post ęp techniczny oraz zwi ązany z tym rozwój przemysłu niesie ze sob ą znaczne zagro Ŝenie dla środowiska naturalnego. Stopniowo nast ępuje degradacja zasobów przyrody, wyczerpywanie si ę surowców naturalnych skutkuj ące zmianami w składzie gatunkowym ro ślin i zwierz ąt (wygini ęcie wielu cennych gatunków) jak i powoduj ąca pogorszenie jako ści Ŝycia człowieka, a nawet stanu jego zdrowia. Niezb ędnym stało si ę podj ęcie działa ń maj ących na celu powstrzymanie niekorzystnych zmian w przyrodzie oraz stworzenie warunków do poprawy jakości środowiska. Zapewnienie ochrony środowiska zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju jest zagwarantowane konstytucyjnie. Członkostwo w Unii Europejskiej nakłada na nasz kraj nowe obowi ązki równie Ŝ w tym zakresie. Zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego jest obowi ązkiem administracji publicznej.

Powiat nie jest zamkni ętą jednostk ą terytorialn ą i jako integralna cz ęść kraju i województwa w swojej strategii rozwoju ekologicznego musi uwzgl ędni ć szereg uwarunkowa ń zewn ętrznych, spo śród których wymieni ć nale Ŝy: • mi ędzynarodowe zobowi ązania Polski w zakresie ochrony środowiska, • zobowi ązania Polski w zakresie ochrony środowiska w ramach procesu akcesji do Unii Europejskiej, • funkcjonuj ący w Polsce system prawa ochrony środowiska, • projektowane zmiany prawa w zakresie ochrony środowiska, • polityk ę ekologiczn ą pa ństwa wraz z programem wykonawczym, • Program Ochrony Środowiska dla województwa pomorskiego, • strategi ę i polityki sektorowe (zwłaszcza w zakresie energetyki, energetyki odnawialnej, rolnictwa i obszarów wiejskich, rozwoju regionalnego, edukacji ekologicznej, transportu, le śnictwa).

Zapewnienie warunków dla rozwoju regionu przy zachowaniu walorów środowiska przyrodniczego i poprawie jako ści Ŝycia mieszka ńców powiatu wymaga planowych, skoordynowanych działa ń uwzgl ędniaj ących specyfik ę regionu. Jednym z narz ędzi słu Ŝą cych temu celowi jest dokument pt. Program Ochrony Środowiska.

1.1 Podstawy formalno-merytoryczne opracowania Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2008 roku Dz. U. nr 25 poz. 150) organ wykonawczy powiatu w celu realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, sporz ądza powiatowe programy ochrony środowiska.

Zarz ąd Powiatu Słupskiego uchwał ą nr 98/03 z dnia 8 grudnia 2003 roku przyj ął projekt Programu Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Słupskiego na lata 2003-2011. Zgodnie z art. 18 ustawy, program uchwala rada powiatu (ust.1), natomiast organ wykonawczy powiatu co 2 lata sporz ądza raport z wykonania programu (ust.2), który przedstawia si ę radzie powiatu.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego na lata 2004-2006 został sporz ądzony i podpisany przez Przewodnicz ącego Zarz ądu Powiatu Starost ę Słupskiego Zdzisława Kołodziejskiego we wrze śniu 2006 roku.

5 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Aktualizacj ę Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami przeprowadza si ę co cztery lata, jednak nie pó źniej ni Ŝ w sze ść miesi ęcy po zatwierdzeniu programu/planu wy Ŝszego w hierarchii administracyjnej. Wojewódzki Programu Ochrony Środowiska został przyj ęty Uchwał ą Sejmiku Województwa Pomorskiego, Nr 191/XII/07 z dnia 24 wrze śnia 2007, co oznacza, Ŝe powiatowe Programy Ochrony Środowiska powinny by ć przyj ęte najpó źniej 24 marca 2008 r.

Zgodnie z art. 14 ust. 6 przygotowywany równocze śnie Plan Gospodarki Odpadami stanowi cz ęść niniejszego programu.

1.2 Zakres opracowania Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2008 roku Dz.U. nr 25 poz. 150) przy sporz ądzaniu programu nale Ŝy uwzgl ędni ć wymagania dotycz ące polityki ekologicznej pa ństwa okre ślone w art. 14 prawa ochrony środowiska: 1. cele ekologiczne, 2. priorytety ekologiczne, 3. rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych, 4. środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i środki finansowe.

Poza wymaganiami wynikaj ącymi z prawa ochrony środowiska, w rozdziale X Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska (dokument przyj ęty Uchwał ą Sejmiku Województwa Pomorskiego, Nr 191/XII/07 z dnia 24 wrze śnia 2007) wyszczególnione zostały wytyczne do sporz ądzania powiatowych programów ochrony środowiska, zgodnie z którymi dokument powinien zawiera ć: • Najwa Ŝniejsze zmiany, jakie zaszły w gospodarce powiatu w ci ągu lat, jakie upłyn ęły od przyj ęcia obowi ązuj ącego programu ochrony środowiska oraz konsekwencje tych zmian dla środowiska, zmiany w środowisku i najwa Ŝniejsze problemy, jakie zostały do rozwi ązania. • Zmiany jakie zaszły w sytuacji prawnej powiatu w analogicznym czasie oraz opis ich wpływu na problematyk ę ochrony środowiska powiatu. Wa Ŝnym elementem winny by ć konsekwencje, jakie dla środowiska powiatu ma akcesja do Wspólnoty Europejskiej, zwi ązane z ni ą wymagania i problemy. • Podsumowanie i ogóln ą ocen ę skuteczno ści polityki ekologicznej realizowanej na terenie powiatu na podstawie dotychczasowego programu ochrony środowiska. • Wykaz i opis działa ń prowadzonych na terenie powiatu na rzecz ochrony środowiska, a tak Ŝe działa ń, których nie udało si ę zrealizowa ć z uzasadnieniem przyczyn. Wykaz powinien zawiera ć informacje o środkach przeznaczonych na cele środowiskowe w rozbiciu na środki wydatkowane z bud Ŝetów publicznych (pa ństwa, powiatu, gmin), wsparcie zagraniczne, w tym wspólnotowe, środki przedsi ębiorców, organizacji pozarz ądowych i stowarzysze ń, oraz je śli istnieje taka wiedza – środki prywatne mieszka ńców. • Cz ęść strategiczn ą, a wi ęc cele perspektywiczne, średniookresowe i priorytetowe, a tak Ŝe kierunki działań i konkretne zadania. Wobec tego, Ŝe podstawowym celem programu jest realizacja Polityki Ekologicznej Pa ństwa (PEP), przyj ęte cele winny mie ć odniesienie do aktualnej polityki, nie znaczy to jednak, Ŝe do wszystkich jej celów i priorytetów. Z bogactwa problemów i celów podnoszonych

6 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

w PEP nale Ŝy wybra ć te, które z perspektywy powiatu s ą najwa Ŝniejsze oraz mog ą by ć zrealizowane w okresie programowania. • Cz ęść finansow ą, gdzie wskazane zostan ą źródła finansowania planowanych zada ń oraz wyliczona zostanie realna zdolno ść finansowa powiatu do realizacji zało Ŝonych celów i zada ń. • Informacje o zarz ądzaniu programem, w tym wskazanie uczestników, określenie sposobów monitorowania realizacji programu oraz terminów sprawozdawania i aktualizacji.

Program stanowi transpozycj ę polityki ekologicznej kraju na region słupski. W programie uwzgl ędnione zostały ustalenia wojewódzkiego programu ochrony środowiska oraz strategii rozwoju społeczno - gospodarczego powiatu Słupskiego do roku 2011, przyj ętej Uchwał ą Rady Powiatu Słupskiego z dnia 26 wrze śnia 2006 r. nr XXXXIII/251/2006 oraz „Plan rozwoju lokalnego powiatu słupskiego wraz z wieloletnim planem inwestycyjnym do roku 2013” zatwierdzony Uchwał ą Rady Powiatu Słupskiego z dnia 26 wrze śnia 2006 r. nr XXXXIII/252/2006. Punktem odniesienia do planowania konkretnych działa ń stanowi stan środowiska na rok 2006 oraz prognozy okre ślone na podstawie zmian w latach 2004 – 2006. W programie wykorzystano dane Głównego Urz ędu Statystycznego, Urz ędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Powiatu Słupskiego, opracowa ń i publikacji naukowych oraz przepisów z zakresu ochrony środowiska

7 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

2 Charakterystyka obszaru

Rysunek 1: Podział administracyjny Powiatu Słupskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.woj-pomorskie.pl

Powiat słupski zajmuj ący obszar 230 424 ha powierzchni stanowi najwi ększy powiat województwa pomorskiego (12,58% powierzchni). W granicach administracyjnych powiatu znajduje się: 188 sołectw, 323 miejscowo ści (ł ącznie z miastami), 321 miejscowo ści wiejskich.

8 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 1. Powierzchnia gmin powiatu słupskiego

Powierzchnia Gmina [ha] [%] Damnica 16766 7.3% Dębnica Kaszubska 29952 13.0% Główczyce 32197 14.0% Kobylnica 24391 10.6% Pot ęgowo 22846 9.9% Słupsk 26173 11.4% Smołdzino 26029 11.3% Ustka 21746 9.4% Razem gminy wiejskie 200100 86.9% miejsko-wiejska K ępice 29305 12.7% Razem gminy miejsko-wiejskie 29305 12.7% miejska Ustka 1019 0.4% Razem gminy miejskie 1019 0.4% Razem powiat 230424 100% Źródło: GUS, Rocznik statystyczny 2007

W powiecie słupskim dominuj ą tereny wiejskie, których powierzchnia wynosi 228 794 ha (99,29%), tereny w granicach administracyjnych miast zajmuj ą 1630 ha (0,71%) powierzchni powiatu.

W skład powiatu wchodzi 10 samorz ądowych jednostek administracyjnych: 1 gmina miejska Ustka, 1 gmina miejsko – wiejska K ępice oraz 8 gmin wiejskich: Damnica, Dębnica Kaszubska, Główczyce, Kobylnica, Pot ęgowo, Smołdzino. Słupsk i Ustka. Trzy najwi ększe gminy: Główczyce, D ębnica Kaszubska oraz miasto i gmina K ępice zajmuj ą 40% obszaru całego powiatu

2.1 Ludno ść Liczba ludno ści powiatu (stan na 31 XII 2006 r.) wynosiła 92 970 osób, co stanowi 4,23% ludno ści zamieszkuj ącej województwo pomorskie. W miastach zamieszkuje 20 213 osób (21.74% ludno ści powiatu), na terenach wiejskich 72 757 osób (78,26% ludno ści powiatu). Gęsto ść zaludnienia jest jedn ą województwie najni Ŝszych w województwie (40 osób/km 2).

Tabela 2. Ludno ść powiatu słupskiego (stan na 31 grudnia) Liczba ludno ści J.m. 2003 2004 2005 2006 ogółem powiat osoba 92 638 92 828 92 846 92 970 m ęŜ czy źni osoba 46 101 46 182 46 179 46 208 kobiety osoba 46 537 46 646 46 667 46 762 ogółem w mie ście osoba 20 570 20 448 20 327 20 213 m ęŜ czy źni osoba 9 918 9 839 9 755 9 676 kobiety osoba 10 652 10 609 10 572 10 537 ogółem na wsi osoba 72 068 72 380 72 519 72 757 m ęŜ czy źni osoba 36 183 36 343 36 424 36 532 kobiety osoba 35 885 36 037 36 095 36 225 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006 2007

9 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

W latach 2003-2006 odnotowano spadek ludno ści w wieku przedprodukcyjnym z 25.5% w 2003 r. do 23.1% w 2006 r., przy jednoczesnym wzro ście udziału ludno ści w wieku produkcyjnym z 63% w 2003 r. do 65.1% w 2006 r. Przyrost naturalny, po spadku w latach 2004-2005, wrócił do poziomu z 2003 r. i w 2006 r. wynosił 2,7 osoby/1000 mieszka ńców.

Tabela 3. Główne wska źniki demograficzne powiatu słupskiego (stan na 31 grudnia) Wyszczególnienie J.m. 2003 2004 2005 2006 Wska źnik obci ąŜ enia demograficznego ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 58.6 56.4 54.5 53.6 ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 45.2 47.1 49.0 51.0 ludno ść w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 18.3 18.1 17.9 18.1 Udział ludno ści wg ekonomicznych grup wieku w% ludno ści ogółem w wieku przedprodukcyjnym % 25.5 24.5 23.7 23.1 w wieku produkcyjnym % 63.0 64.0 64.7 65.1 w wieku poprodukcyjnym % 11.5 11.5 11.6 11.8 Ludno ść wska źniki modułu gminnego ludno ść na 1 km2 osoba 40 40 40 40 kobiety na 100 m ęŜ czyzn osoba 100 100 100 101 mał Ŝeństwa na 1000 ludno ści para 5.1 4.7 5.1 6.3 urodzenia Ŝywe na 1000 ludno ści osoba 10.9 10.3 10.9 11.3 zgony na 1000 ludno ści osoba 8.1 7.8 8.5 8.6 przyrost naturalny na 1000 ludno ści osoba 2.7 2.5 2.3 2.7 Ludno ść wska źniki modułu powiatowego zgony niemowl ąt na 1000 urodze ń Ŝywych osoba 6.0 8.4 8.9 6.7 rozwody na 1000 ludno ści para 1.4 1.7 1.8 2.0 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006 2007

Tabela 4. Migracje wewn ętrzne i zagraniczne (stan na 31 grudnia) Migracje na pobyt stały gminne wg typu, kierunku i płci migrantów zameldowania w ruchu wewn ętrznym ogółem osoba 1 452 1 567 1 367 1 736 m ęŜ czy źni osoba 661 777 645 825 kobiety osoba 791 790 722 911 wymeldowania w ruchu wewn ętrznym ogółem osoba 1 542 1 612 1 567 1 733 m ęŜ czy źni osoba 700 788 709 785 kobiety osoba 842 824 858 948 saldo migracji w ruchu wewn ętrznym ogółem osoba -90 -45 -200 3 m ęŜ czy źni osoba -39 -11 -64 40 kobiety osoba -51 -34 -136 -37 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006 2007

2.2 Zasoby mieszkaniowe Na terenie powiatu jest 28 189 mieszka ń i 109 366 izb. Powierzchnia u Ŝytkowa mieszkań wynosi 2 033 167 m 2. Przeci ętna powierzchnia mieszkania wynosi 72,1 m 2, na 1 osob ę przypada 22 m 2 powierzchni u Ŝytkowej.

10 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 5. Zasoby mieszkaniowe (stan na 31 grudnia) Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 ZASOBY MIESZKANIOWE Zasoby mieszkaniowe wg form własno ści ogółem mieszkania miesz. 27 513 27 773 27 963 28 189 izby izba 106 274 107 481 108 341 109 366 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m2 1 961 389 1 989 635 2 008 438 2 033 167 Zasoby mieszkaniowe wg lokalizacji Ogółem mieszkania miesz. 27 513 27 773 27 963 28 189 izby izba 106 274 107 481 108 341 109 366 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m2 1 961 389 1 989 635 2 008 438 2 033 167 w miastach mieszkania miesz. 7 445 7 571 7 678 7 766 izby izba 27 469 27 930 28 289 28 572 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m2 461 415 470 455 476 414 481 472 na wsi mieszkania miesz. 20 068 20 202 20 285 20 423 izby izba 78 805 79 551 80 052 80 794 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m2 1 499 974 1 519 180 1 532 024 1 551 695 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006 2007

Ok. 60% gospodarstw stanowi zabudowa jednorodzinna, charakterystyczna dla obszarów wiejskich. Najwi ęcej ludno ści w zabudowie wielorodzinnej mieszka w Ustce (64% w stosunku do zabudowy jednorodzinnej) i K ępicach (54%), najmniej w Pot ęgowie (7%) i Smołdzinie (11%).

W zwi ązku z sezonowym napływem turystów, liczba ludno ści charakteryzuje si ę znacznymi wahaniami w ci ągu roku. Jest to szczególnie widoczne w gminach atrakcyjnych turystycznie, takich jak: miasto Ustka oraz gminy: Ustka, D ębnica Kaszubska i Smołdzino. Według danych US w Gda ńsku, w 2006 r. z noclegów w obiektach bazy turystycznej skorzystało 100 513 osób, w tym 4 664 turystów zagranicznych. Liczba turystów odwiedzaj ąca rejon powiatu słupskiego nie jest znana.

2.3 Poło Ŝenie geograficzne Powiat słupski le Ŝy w Polsce północnej, na północno zachodnim skraju województwa pomorskiego. Jego północn ą granic ę wyznacza brzeg Morza Bałtyckiego o długo ści 55 km, stanowi ący zarazem granic ę morsk ą Rzeczypospolitej Polskiej. Od zachodu graniczy z powiatami sławie ńskim i koszali ńskim przynale Ŝą cymi do województwa zachodniopomorskiego; od południa otacza go powiat bytowski, a od wschodu – lęborski. W podziale na regiony fizycznogeograficzne (wg J. Kondrackiego) powiat słupski le Ŝy w obr ębie dwóch podprowincji Pobrze Ŝy i Pojezierzy Południowobałtyckich. Przewa Ŝaj ąca cz ęść powiatu nale Ŝy do makroregionu Pobrze Ŝe Koszali ńskie. Swoiste cechy środowiska i zmienno ść krajobrazu stały si ę podstaw ą wydzielenia w tej cz ęś ci Pobrze Ŝa nast ępuj ących mezoregionów: Wybrze Ŝa Słowi ńskiego, Wysoczyny Damnickiej, Równiny Sławie ńskiej zwana równie Ŝ Słupsk ą oraz skrajnego fragmentu Pradoliny Redy – Łeby. Południowa

11 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 cz ęść powiatu le Ŝy w mezoregionie Wysoczyzny Polanowskiej nale Ŝą cym ju Ŝ do makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie.

2.4 Rze źba terenu Rze źba terenu to istotny element krajobrazu, decyduj ący o jego charakterze. Współcze śnie obszar powiatu obejmuje przede wszystkim tereny młodoglacjalnej rze źby lodowcowej. Najbardziej rozprzestrzenionymi jej typami s ą wysoczyzny morenowe, a znacznie mniej równiny sandrowe. Urozmaicaj ą je liczne zagł ębienia i pagórki morenowe. Rytm rze źby podkre ślaj ą równoległe ci ągi wzgórz, usypywanych stopniowo w miar ę wycofywania si ę l ądolodu, nawi ązuj ące do przebiegu głównych stref marginalnych. W cz ęś ci północno-wschodniej ukształtowanie terenu zmienia si ę zasadniczo, przechodz ąc w nizin ę nadmorsk ą, zamkni ętą od północny w ąsk ą stref ą form wybrze Ŝa, kształtowanych głównie przez wiatr, fale morskie i pr ądy przybrze Ŝne.

Od północy obszar powiatu ogranicza pas pla Ŝ o szeroko ści do 40 m na odcinkach brzegu mierzejowego i bardzo w ąskich u stóp cofaj ącego si ę brzegu klifowego. Źródła płyn ących przez teren powiatu rzek Wieprzy, Słupi, Łupawy i Łeby, znajduj ą si ę w strefie moren czołowych w obr ębie Pojezierzy Południowobałtyckich, w znacznym oddaleniu od południowej granicy powiatu.

2.5 Warunki klimatyczne Powiat słupski le Ŝy w północnej cz ęś ci regionu pomorskiego, w którym klimat kształtowany jest w du Ŝym stopniu pod wpływem Morza Bałtyckiego. W nast ępstwie ścierania si ę wpływów klimatu morskiego i kontynentalnego, klimat charakteryzuje zmienno ść warunków pogodowych. Dominacja klimatu morskiego kształtuje pogod ę raczej łagodn ą, wilgotn ą, bez ostrych waha ń temperatury. Lata bywaj ą chłodne a zimy ciepłe. Najcieplejszymi miesi ącami s ą lipiec i sierpie ń, a najchłodniejszymi - stycze ń i luty. Średnia temperatura roczna z wielolecia w Słupsku wynosi +7,6° C, w Ustce jest nieznacznie wy Ŝsza (+7,7° C). Klimat cechuj ą ponadto wzgl ędnie małe roczne amplitudy powietrza, du Ŝa liczba dni pochmurnych (głównie jesieni ą i zim ą). Przeci ętnie klimatyczne pory roku w rejonie Słupska trwaj ą: zima 61 dni, lato 78 dni, wiosna 107 dni i jesie ń 119 dni. Do ść długi jest okres gospodarczy (T> 2,5° C) rozpoczynaj ący si ę po 23 marca i trwaj ący 252 do około 28 grudnia. Okres wegetacyjny (T>5,0° C) trwa około 214 dni – przeci ętnie od 12 kwietnia do 10 listopada (Kosi ński S., 2002).

Tabela 6. Roczne sumy opadów atmosferycznych w mm z wielolecia 1950–1994 Miejscowo ść mm/rok Objazda 760 Ustka 661 Smołdzino 696 Słupsk 771 Malczkowo 740 Źródło: Dane GUS

Powiat słupski jest obszarem o stosunkowo wysokich rocznych sumach opadów atmosferycznych (przy średniej w kraju ok. 600 mm). Najobfitszym w opady

12 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 atmosferyczne miesi ącem jest lipiec, niewiele mniejsze bywaj ą one równie Ŝ w sierpniu i wrze śniu.

W dwudziestoleciu 1975 –1994 na obszarze powiatu dominowały wiatry z kierunków S-SW-W-NW-N stanowi ące około 70% wszystkich wiej ących w tym rejonie Polski. W pasie nadmorskim przewa Ŝały wiatry z kierunków S - SW - W, gdzie stanowią ponad 51%, dalej na południe: S-N-NW-W, ponad 65%. Latem na wybrze Ŝu dominowały kierunki południowo-zachodnie i zachodnie, a w rejonie Słupska i Kar Ŝniczki zachodnie. W okresie zimowym przewa Ŝały wsz ędzie wiatry z kierunku południowo zachodniego i zachodniego. Wyst ępuj ące tu wiatry nale Ŝą do najsilniejszych na obszarze kraju. Średnia roczna pr ędko ść wiatru w wieloleciu 1975 - 1994 wynosiła w Ustce ok. 4,1 m/s; najwi ększ ą sił ę - stosunkowo cz ęsto >10m/s - wiatr osi ąga przede wszystkim w listopadzie i styczniu (wg J. Kosi ńskiego).

Pas nadmorski o gł ęboko ści do 10 –15 km znajduje si ę pod wpływem bryzy morskiej i l ądowej - termicznych wiatrów miejscowych, powstaj ących na skutek nierównomiernego nagrzewania si ę l ądu i morza w półroczu ciepłym. Ponadto stref ę pla Ŝy nadmorskiej charakteryzuj ą silnie bod źcowe warunki bioklimatyczne. Promieniowanie słoneczne w tej strefie powi ększone o albedo wody i piasku, posiada działanie bakteriobójcze. Najintensywniejsze jest tu działanie aerozolu morskiego. Wła ściwo ści lecznicze klimatu (klimatoterapia) i morza (talassoterapia) stanowi ą podstaw ę działalno ści Uzdrowiska Ustka.

2.6 Wody Wody powierzchniowe (rzeki i jeziora) zajmuj ą w powiecie słupskim 4,3% jego ogólnej powierzchni (9943 ha). Ponadto: stawy zajmuj ą ł ącznie 65 ha i rowy melioracyjne – 1 311 ha. O du Ŝym udziale wód decyduj ą przede wszystkim rozległe jeziora przybrze Ŝne. Obszar powiatu le Ŝy w zlewni rzek Przymorza, odprowadzaj ących wody do Morza Bałtyckiego. W granicach powiatu znajduj ą si ę du Ŝe fragmenty zlewni podstawowych rzek: Wieprzy z jej środkowym biegiem, Słupi i Łupawy z odcinkami środkowym i dolnym oraz Łeby w jej dolnym biegu lecz bez uj ścia. Wzdłu Ŝ brzegu Bałtyku wyodr ębnia si ę ponadto zlewnie morskie z kanałem Potena (na zachód od Ustki) oraz rzeki Orzechowej (na wschód od Ustki), a tak Ŝe wąskiego pasa mierzei pomi ędzy jeziorami Gardno i Łebsko. Źródła i górne odcinki głównych rzek le Ŝą poza granicami powiatu. Ze wzgl ędu na du Ŝy udział wód gruntowych w zasilaniu i du Ŝy stopie ń zasilania dorzeczy rzek (około 40% powierzchni) ich stany i przepływy s ą wyrównane. Okres zlodzenia rzek jest krótki i zwykle trwa od ostatniej dekady grudnia do pierwszej dekady stycznia, cz ęsto wyst ępuj ą zimy, w których w ogóle brak pokrywy lodowej.

Jeziorno ść powiatu jest bardzo nierównomierna - wysoka na Wybrze Ŝu Słowi ńskim i bardzo niska na Równinie Słupskiej i Wysoczy źnie Damnickiej. Podstawow ą grup ę jezior stanowi ą jeziora przybrze Ŝne – kryptodepresje, oddzielone od morza piaszczystymi mierzejami. Jeziora przybrze Ŝne charakteryzuje przewa Ŝnie du Ŝa powierzchnia i niewielka gł ęboko ść oraz szybkie tempo wypłycania i zarastania. Do wi ększych zbiorników polodowcowych nale Ŝą m.in. poło Ŝone na Wysoczy źnie Polanowskiej jeziora Gł ębokie i Obł ęŜ e. Charakterystyczne s ą liczne w dolinach rzecznych starorzecza – formy młode i nietrwałe, szybko ulegaj ące zamuleniu i zarastaniu. Najwi ęcej zbiorników wodnych o powierzchni powy Ŝej 1 ha wyst ępuje w Dębnicy Kaszubskiej. Jest ich 17, w tym dwa sztuczne. Zdecydowana wi ększo ść

13 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 jezior to zbiorniki przepływowe, sprzyjaj ące naturalnej retencji. Wa Ŝną funkcje ekologiczn ą spełniaj ą równie Ŝ oczka wodne i bagienka zlokalizowane w bezodpływowych zagł ębieniach terenu.

2.7 Dominuj ące gał ęzie gospodarcze Dominuj ącymi gał ęziami gospodarki w powiecie słupskim s ą rolnictwo, le śnictwo i turystyka. W ostatnim czasie, w powiecie słupskim, zachodz ą istotne zmiany w działalno ści gospodarczej. Spadło znaczenie rybołówstwa morskiego. Upadek gospodarki morskiej spowodował całkowit ą zmian ę charakteru Ustki, w przeszło ści kolebki przemysłu stoczniowego. Znacz ąco spadł te Ŝ wolumen przeładunków w porcie Ustka. Coraz cz ęś ciej przedsi ębiorstwa, maj ące dot ąd siedzib ę w mie ście Słupsku, znajduj ą dobre warunki do prowadzenia działalno ści w podmiejskich gminach powiatu. S ą to przede wszystkim wytwórnie obuwia, zakłady przemysłu meblarskiego, a tak Ŝe przedsi ębiorstwa bran Ŝy transportowej (np. MZK Słupsk, Firma Niciejewski).

Główne zakłady przemysłowe na terenie powiatu Słupskiego: 1. FLAIR w Kobylnicy, ul. Kolejowa 21, zakład produkcji mebli, zatrudnienie 460 osób 2. SŁUPSKA FABRYKA OBUWIA – NORD w Strzelinku, produkcja obuwia, zatrudnienie 430 osób 3. LACPOL w Kobylnicy, ul. Prof. Pozna ńskiego, zakład przetwórstwa mlecznego, zatrudnienie 180 osób 4. KEGAR Sp. z.o.o. w K ępicach, ul. Składowa 5, garbarnia, zatrudnienie 160 osób 5. MORPOL Sp. z.o.o. w Duninowie, przetwórstwo rybne, zatrudnienie 1220 osoby 6. Przetwórstwo Ryb MORS w Bydlinie, przetwórstwo rybne, zatrudnienie 103 osoby 7. PPH PLASMET w Widzinie, ul. Krzywa 8 produkcja wyrobów metalowych, zatrudnienie 92 osob

Na koniec 2006 r. na terenie powiatu było zarejestrowanych 8 034 podmiotów gospodarki narodowej, w tym: 324 w sektorze publicznym i 7 110 w sektorze prywatnym. Tabela 7. Podmioty gospodarki narodowej

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNO ŚCIOWYCH ogółem jed.gosp. 7 984 8 046 7 894 8 034 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 274 289 311 324 pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego ogółem jed.gosp. 168 182 186 185 przedsi ębiorstwa pa ństwowe jed.gosp. 1 1 1 1 spółki handlowe jed.gosp. 12 11 11 13 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 1 0 0 0 pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp. 3 3 3 3 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 7 710 7 757 7 583 7 710 osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą jed.gosp. 6 265 6 251 6 049 6 115 spółki handlowe jed.gosp. 300 319 341 364

14 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 107 111 118 126 spółdzielnie jed.gosp. 40 39 37 37 fundacje jed.gosp. 2 3 3 4 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 205 223 232 241 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006 2007

Wśród 6115 osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą, najliczniejsz ą grup ę podmiotów stanowiły bran Ŝe: handel i naprawy – 1910 (31%), hotele i restauracje – 802 oraz przetwórstwo przemysłowe - 602 (po 10%). W wymienionych sektorach funkcjonowała ponad połowa wszystkich zarejestrowanych podmiotów - osób fizycznych.

Tabela 8. Podmioty sektora publicznego i prywatnego

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKCJI PKD ogółem jed.gosp. 7 984 8 046 7 894 8 034 sektor publiczny jed.gosp. 274 289 311 324 sektor prywatny jed.gosp. 7 710 7 757 7 583 7 710 w sekcji A - Rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo ogółem jed.gosp. 707 573 541 566 sektor publiczny jed.gosp. 6 6 6 6 sektor prywatny jed.gosp. 701 567 535 560 w sekcji B - Rybactwo ogółem jed.gosp. 160 163 146 139 sektor publiczny jed.gosp. 0 0 0 0 sektor prywatny jed.gosp. 160 163 146 139 w sekcji C - Górnictwo ogółem jed.gosp. 4 5 5 4 sektor publiczny jed.gosp. 0 0 0 0 sektor prywatny jed.gosp. 4 5 5 4 w sekcji D - Przetwórstwo przemysłowe ogółem jed.gosp. 849 860 855 855 sektor publiczny jed.gosp. 3 2 2 2 sektor prywatny jed.gosp. 846 858 853 853 w sekcji E - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz i wod ę ogółem jed.gosp. 36 37 40 40 sektor publiczny jed.gosp. 4 4 4 6 sektor prywatny jed.gosp. 32 33 36 34 w sekcji F - Budownictwo ogółem jed.gosp. 565 584 567 630 sektor publiczny jed.gosp. 1 1 1 1 sektor prywatny jed.gosp. 564 583 566 629 w sekcji G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów u Ŝytku osobistego i domowego ogółem jed.gosp. 2 256 2 303 2 197 2 152 sektor publiczny jed.gosp. 1 1 1 1 sektor prywatny jed.gosp. 2 255 2 302 2 196 2 151 w sekcji H - Hotele i restauracje ogółem jed.gosp. 836 882 910 922 sektor publiczny jed.gosp. 1 1 1 1 sektor prywatny jed.gosp. 835 881 909 921 w sekcji I - Transport, gospodarka magazynowa i ł ączno ść ogółem jed.gosp. 577 562 527 530 sektor publiczny jed.gosp. 0 0 0 0 sektor prywatny jed.gosp. 577 562 527 530 w sekcji J - Po średnictwo finansowe

15 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

ogółem jed.gosp. 258 260 235 236 sektor publiczny jed.gosp. 1 1 1 1 sektor prywatny jed.gosp. 257 259 234 235 w sekcji K - Obsługa nieruchomo ści, wynajem i usługi zwi ązane z prowadzeniem działalno ści gospodarczej ogółem jed.gosp. 867 910 933 978 sektor publiczny jed.gosp. 101 106 117 129 sektor prywatny jed.gosp. 766 804 816 849 Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKCJI PKD w sekcji L - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne ogółem jed.gosp. 89 89 90 90 sektor publiczny jed.gosp. 22 22 23 23 sektor prywatny jed.gosp. 67 67 67 67 w sekcji M - Edukacja ogółem jed.gosp. 142 154 171 173 sektor publiczny jed.gosp. 91 100 111 111 sektor prywatny jed.gosp. 51 54 60 62 w sekcji N - Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ogółem jed.gosp. 205 211 222 227 sektor publiczny jed.gosp. 17 18 18 19 sektor prywatny jed.gosp. 188 193 204 208 w sekcji O - Działalno ść usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna pozostała ogółem jed.gosp. 433 453 455 492 sektor publiczny jed.gosp. 26 27 26 24 sektor prywatny jed.gosp. 407 426 429 468 w sekcji P - Gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników ogółem jed.gosp. 0 0 0 0 sektor publiczny jed.gosp. 0 0 0 0 sektor prywatny jed.gosp. 0 0 0 0 w sekcji Q - Organizacje i zespoły eksterytorialne ogółem jed.gosp. 0 0 0 0 sektor publiczny jed.gosp. 0 0 0 0 sektor prywatny jed.gosp. 0 0 0 0 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

2.7.1 Rolnictwo W powiecie słupskim dominuj ą gleby dobrej jako ści, wykorzystywane rolniczo. W gospodarce powiatu dominuje rolnictwo z uwagi na blisko ść rynków zbytu (miasta Słupsk i Ustka oraz zagospodarowany turystycznie pas nadmorski) oraz przebieg drogi krajowej nr 6 umo Ŝliwiaj ący transport produktów (głównie owoców i warzyw) na rynki zagraniczne. W produkcji rolnej dominuje kierunek ro ślinny. Pomimo obfito ści dobrej jako ści u Ŝytków zielonych słabo rozwini ęta jest hodowla bydła. Słabo jest te Ŝ rozwini ęte przetwórstwo płodów rolnych: istniej ą jedynie 2 du Ŝe zakłady z udziałem kapitału zagranicznego przetwórstwa mleka i ziemniaków, kilkana ście zakładów przetwórstwa rybnego (w tym 2 wi ększe) oraz jedna ubojnia, wytwórnia w ędlin, 2 wytwórnie wód gazowanych i przechowalnia mro Ŝonek.

W latach 2003-2005 odnotowano zmniejszenie powierzchni u Ŝytków rolnych o 0.27%, przy jednoczesnym zmniejszeniu powierzchni pozostałych gruntów i nieu Ŝytków o 1.62%.

16 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 9. Powierzchnia u Ŝytków rolnych

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 UśYTKI ROLNE powierzchnia u Ŝytków rolnych ogółem ha 116 672 116 507 116 354 grunty orne ogółem ha 88 798 88 615 88 546 sady ogółem ha 235 270 230 ł ąki ogółem ha 18 932 18 904 18 919 pastwiska ogółem ha 8 707 8 718 8 659 POZOSTAŁE GRUNTY I NIEU śYTKI Pozostałe grunty i nieu Ŝytki Ogółem ha 31 090 30 729 30 587 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006

Na terenie powiatu znajduje si ę 3 720 gospodarstw indywidualnych o powierzchni powy Ŝej 1 ha, a średnia powierzchnia gospodarstw rolnych w powiecie wynosi 13,8 ha u Ŝytków rolnych.

2.7.2 Le śnictwo Nadal, podobnie jak w przeszło ści, znacz ącą rol ę w powiecie odgrywa gospodarka le śna. Na terenie powiatu działa kilka lokalnych zakładów przetwórstwa drewna (Damnica, Korzybie, ). Niewielka ilo ść zakładów przetwórstwa drewna na terenie powiatu sprawia, Ŝe pozyskiwany surowiec, w celu przetworzenia, transportowany jest poza obszar powiatu. W powiecie nie funkcjonuj ą zakłady przetwórstwa runa le śnego.

W 2006 r., w stosunku do roku 2003, wzrosła o 1,1% powierzchnia gruntów le śnych, przy czym najwi ększy wzrost, 31,9%, odnotowano w prywatnych gruntach le śnych. Lesisto ść powiatu wzrosła o 0,9%.

Tabela 10. Le śnictwo w latach 2003-2006

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 LE ŚNICTWO WSZYSTKICH FORM WŁASNO ŚCI Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 82 929.6 83 305.6 83 513.0 83 817.4 lasy ogółem ha 80 943.8 81 188.0 81 346.3 81 547.6 grunty le śne publiczne ogółem ha 82 130.1 82 322.0 82 528.6 82 763.1 grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa ha 82 025.2 82 220.3 82 426.9 82 667.2 grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych ha 75 715.2 75 802.4 76 041.0 76 250.2 grunty le śne prywatne ha 799.5 983.6 984.4 1 054.3 Powierzchnia gruntów niele śnych zalesionych i przeznaczonych do zalesienia zalesienia ogółem ha 248.3 109.7 109.9 245.4 zalesienia lasy publiczne ogółem ha 148.3 109.7 69.4 77.4 zalesienia lasy publiczne Skarbu Pa ństwa ha 148.3 109.7 69.4 77.4 zalesienia lasy publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych ha 148.3 109.7 69.3 77.4 zalesienia lasy prywatne ogółem ha 100.0 0 40.5 168.0 grunty niele śne przeznaczone do zalesienia ogółem ha 189.5 238.3 211.3 174.7

17 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 LE ŚNICTWO WSZYSTKICH FORM WŁASNO ŚCI Powierzchnia gruntów le śnych grunty niele śne przeznaczone do zalesienia w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych ha 189.5 206.4 179.4 142.8 lesisto ść w% % 35.10 35.20 35.30 35.40 LE ŚNICTWO (POZA SKARBEM PA ŃSTWA) Powierzchnia gruntów le śnych lasy ogółem ha 904.40 1 085.30 1 086.10 1 150.20 lasy ochronne ha 37.50 37.50 37.50 37.50 grunty le śne prywatne ogółem ha 799.50 983.60 984.40 1 054.30 grunty le śne prywatne osób fizycznych ha 700.70 867.40 877.00 925.70 grunty le śne prywatne wspólnot gruntowych ha 0 0 0 0 grunty le śne prywatne lasy ochronne ha 0 0 0 0 grunty le śne gminne ogółem ha 104.90 101.70 101.70 95.90 grunty le śne gminne lasy ogółem ha 104.90 101.70 101.70 95.90 grunty le śne gminne lasy ochronne ha 37.50 37.50 37.50 37.50 Odnowienia i zalesienia ogółem ha 100.0 2.0 40.8 169.6 lasy prywatne ha 100.0 2.0 40.8 169.6 lasy gminne ha 0 0 0 0 zalesienia ogółem ha 100.0 0 40.5 168.0 lasy prywatne ha 100.0 0 40.5 168.0 lasy gminne ha 0 0 0 0 Pozyskiwanie drewna (grubizny) ogółem m3 572 859 386 645 lasy prywatne m3 572 859 386 645 lasy gminne m3 0 0 0 0 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

2.7.3 Turystyka Placówki gastronomiczne, prowadz ące głównie działalno ść sezonow ą, w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci koncentruj ą si ę w miejscowo ściach nadmorskich. Poza Ustk ą, obiekty gastronomiczne znajduj ą si ę w gminach Kobylnica i Ustka (po 4), Smołdzino (3), D ębnica Kaszubska, Pot ęgowo i K ępice (po 2). W wi ększo ści miejscowo ści w powiecie Słupskim nie ma w ogóle restauracji czy barów podaj ących ciepłe posiłki. Wi ększo ść istniej ących obiektów ogranicza si ę do wyszynku napojów alkoholowych, którym towarzysz ą przek ąski.

Tabela 11. Baza turystyczna – obiekty zbiorowego zakwaterowania

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 OBIEKTY ZBIOROWEGO ZAKWATEROWANIA Obiekty ogółem wg miesi ęcy obiekty ogółem ob. 102 104 94 92 obiekty całoroczne ob. 28 31 27 26 miejsca noclegowe ogółem miejsce 13 638 13 490 12 854 12 364 miejsca noclegowe całoroczne miejsce 3 075 3 677 3 645 3 542 korzystaj ący z noclegów ogółem I-XII osoba 99 286 102 863 98 487 100 513 korzystaj ący z noclegów tury ści zagraniczni I-XII osoba 4 937 8 712 7 398 4 664 wynaj ęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach ogółem I-XII pok. 23 674 30 988 23 027 15 616 wynaj ęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach turystom zagranicznym I-XII pok. 2 867 7 251 3 788 1 645 udzielone noclegi ogółem I-XII nocleg 895 018 905 109 847 330 839 549 udzielone noclegi turystom zagranicznym I-XII nocleg 21 393 39 348 37 752 24 844 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

18 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Noclegowa baza turystyczna na terenie funkcjonuje w oparciu o 92 obiekty zbiorowego zakwaterowania (w 2006 r.), w tym 26 obiektów całorocznych. Liczba miejsc noclegowych wynosi 12 364, z czego 3 542 to całoroczne miejsca noclegowe. W 2006 r. z noclegów skorzystało 100 513 osób, z czego 4 664 to tury ści zagraniczni.

Struktura obiektów zbiorowego zakwaterowania: o Hotele: 5 obiektów całorocznych o Pensjonaty: 3 obiekty, w tym 2 całoroczne o Inne obiekty hotelowe: 2 obiekty całoroczne o Szkolne schroniska młodzie Ŝowe: 5 obiektów, w tym 1 całoroczny o Ośrodki wczasowe: 43 obiekty, w tym 11 całorocznych o Ośrodki kolonijne: 7 obiektów sezonowych o Ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe: 4 obiekty, w tym 1 całoroczny o Domy pracy twórczej: 2 obiekty, w tym 1 całoroczny o Zespoły ogólnodost ępnych domków turystycznych: 8 obiektów sezonowych o Kempingi: 2 obiekty sezonowe o Pola biwakowe: 7 obiektów sezonowych o Zakłady uzdrowiskowe: 1 obiekt całoroczny o Pozostałe niesklasyfikowane: 3 obiekty sezonowe.

2.7.4 Transport Znacznie ograniczona została rola transportu kolejowego. Istniej ące na linii magistralnej Gda ńsk – Szczecin spore stacje przeładunkowe w Pot ęgowie, Damnicy, Jezierzycach i Sycewicach utraciły swoje znaczenie, sprowadzone praktycznie do roli przystanków osobowych (w Sycewicach działa nadal przesypownia cementu). Likwidacja linii kolejowej do Bytowa i znaczne ograniczenie przewozów na linii do Szczecinka, przyczyniły si ę do obumarcia znacz ącego niegdy ś w ęzła lokalnego w Korzybiu. Transport drogowy, przejmuj ący ładunki od niewydolnej kolei, przyczynia si ę do rozwoju na terenie powiatu baz logistycznych – na razie na niewielk ą skal ę (Pot ęgowo, ). W gminie Kobylnica prowadz ą te Ŝ działalno ść 3, średniej wielko ści, firmy budownictwa drogowego.

2.7.5 Handel Jedyny w powiecie, wielkopowierzchniowy obiekt handlowy poło Ŝony jest w granicach administracyjnych gminy Kobylnica. Najwi ększa koncentracja placówek handlu detalicznego znajduje si ę w mie ście Ustka i miejscowo ści Rowy, przy czym cz ęść z nich prowadzi intensywn ą działalno ść handlow ą jedynie w sezonie letnim (w Rowach – zdecydowana wi ększo ść ). Na obszarach wiejskich, placówek handlowych jest stosunkowo niewiele i s ą one zlokalizowane głównie w miejscowo ściach gminnych. Wi ększo ść sklepów prowadz ących działalno ść na wsi zaopatruje mieszka ńców jedynie w artykuły pierwszej potrzeby.

Handel hurtowy prowadzony jest w nielicznych placówkach zlokalizowanych głównie w gminach Kobylnica i Ustka.

19 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

2.8 Infrastruktura drogowa

Rysunek 2: Sie ć drogowa na terenie Powiatu Słupskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.map24.pl

Przez teren powiatu przebiegaj ą: • drogi krajowe, Droga nr 6 (58 km), która przebiega przez nast ępuj ące gminy:: – Damnica na odcinku 10,18 km – Kobylnica na odcinku 11,00 km – Pot ęgowo na odcinku 17,58 km Droga nr 21 (28 km), która przebiega przez nast ępuj ące gminy: – Kobylnica na odcinku 16,91 • drogi wojewódzkie o ł ącznej długo ści 154,69 km (w tym 8,92 km w granicach administracyjnych miast. Stan jako ści dróg wojewódzkich 12% jest dobra w 57,5% dostateczna i 30,5% zła. S ą to drogi: Droga nr 203 Koszalin – Postomino – Ustka o długo ści 12,49 km Droga nr 206 Koszalin – Polanów – Miastko o długo ści 1,5 km Droga nr 208 Barcino – Wielin 20,62 km Droga nr 209 Warszkowo – Suchorze – Bytów 17,34 km

20 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Droga nr 209 Ustka - Słupsk – Mnichowo 31,6 Droga nr 211 Nowa D ąbrowa - Puzdrowo 14,54 Droga nr 213 Słupsk – Wicko – Celbowo 41,527 • drogi powiatowe 726,0 km z czego 635,87 km stanowią drogi utwardzone. Drogi jedynie w 20% s ą dobrej jako ści, na pozostałej długo ści wymagaj ą remontów. Długo ść dróg powiatowych w poszczególnych gminach (w km): Damnica – 55,5, Dębnica Kaszubska – 94,3, Główczyce - 80,9, K ępice – 92,6, Kobylnica 82,6, Pot ęgowo 75,4, Słupsk 100,7, Smołdzino 48,7, Ustka 90,5 + 4,0 ulice w mie ście • drogi gminne 959,4 km z czego 428,1 km stanowi ą drogi utwardzone

Na terenie powiatu zarejestrowanych jest 33 625 pojazdów, w tym 7 750 pojazdów ci ęŜ arowych, 19 934 pojazdów osobowych.

Tabela 12. Drogi gminne i powiatowe Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 DROGI PUBLICZNE GMINNE Drogi gminne o nawierzchni twardej km 255.79 251.70 256.4 258.0 o nawierzchni twardej ulepszonej km 178.36 176.40 181.2 185.3 o nawierzchni gruntowej km 515.80 531.30 344.8 343.2 DROGI PUBLICZNE POWIATOWE Drogi powiatowe wg typu nawierzchni o nawierzchni twardej km 639.0 639.0 639.0 585.1 o nawierzchni twardej ulepszonej km 560.5 560.4 560.4 517.2 o nawierzchni gruntowej km 110.5 110.5 110.5 74.7 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

Tabela 13. Nat ęŜ enie ruch pojazdów na trzech najbardziej ruchliwych drogach Nazwa drogi/ulicy ilo ść pojazdów/dob ę ilo ść pojazdów/godzin ę 11,55 G / ul. Witosa w Kobylnicy 5640 235 10,5 G / Mo ŜdŜanowo-Bruskowo-Słupsk 3032 126 11 57 G / Łosino - Barcino 500 20,8

W zwi ązku z przebiegiem przez powiat słupski drogi krajowej E-6 o znacznym nat ęŜ eniu ruchu, jedn ą z uci ąŜ liwo ści jest hałas drogowy.

2.9 Zaopatrzenie w energię i ciepło Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą w powiecie odbywa si ę mi ędzy innymi w oparciu o elektrownie wodne (Tabela 14. Moc elektrowni wodnych w Powiecie Słupskim.

Tabela 14. Moc elektrowni wodnych w Powiecie Słupskim. Nazwa Miejscowo ść Nazwa rzeki Moc kW Krzynia Krzynia Słupia 900 Konradowo Konradowo Słupia 2400 Drze Ŝewo Drze Ŝewo Łupawa 90 śelkowo śelkowo Łupawa 382 Smołdzino Smołdzino Łupawa 220 Łebie ń I, II Łebie ń Łupawa 50 Łupawa Łupawa Łupawa 50 Poganice Poganice Łupawa 50

21 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Nazwa Miejscowo ść Nazwa rzeki Moc kW Kępice Kępice Wieprza 340 Biesowice Wieprza 432 Kępka Kępka Wieprza 396 Ciecholub Studnica 60 Jawory Jawory Skotawa 10 Główczyce Główczyce Ciek Główczycki 5 Skarszów Dolny Skarszów Dolny Skotawa 188 Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Słupsku

Tabela 15. Zu Ŝycie energii elektrycznej niskiego napi ęcia

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w miastach odbiorcy energii elektrycznej na niskim napi ęciu szt 8 336 8 622 8 821 8 837 zu Ŝycie energii elektrycznej na niskim napi ęciu MWh 13 949 13 085 11 963 11 911 Energia elektryczna w gospodarstwach domowych wg lokalizacji odbiorcy odbiorcy energii elektrycznej na niskim napi ęciu ogółem szt 18 179 17 944 21 495 26 285 na wsi szt 9 843 9 322 12 674 17 448 zu Ŝycie energii elektrycznej na niskim napi ęciu ogółem MWh 38 186 36 037 39 232 47 430 na wsi MWh 24 237 22 952 27 269 35 519 Zu Ŝycie wody, energii elektrycznej oraz gazu w gospodarstwach domowych energia elektryczna na 1 mieszka ńca kWh 688.6 647.3 594.7 593.9 na 1 korzystaj ącego / odbiorc ę kWh 1 673.3 1 517.6 1 356.2 1 347.9 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

Fotografia 1: Elektrownia wiatrowa

Pomimo znacznego wzrostu liczby odbiorców energii, z 18 179 w 2003 r. do 26 285 w 2006 r. (przyrost o 44,6%) zu Ŝycie energii elektrycznej w latach 2003-2006 zmniejszyło si ę z 688,6 kWh/mieszka ńca w 2003 r. do 593,9 kWh/mieszka ńca w 2006 r (spadek o 13,7%). To pozytywne zjawisko z punktu widzenia ochrony środowiska ma bardzo zło Ŝone podło Ŝe. Wpływ na zmniejszenie zu Ŝycia energii przez mieszka ńców ma przede wszystkim nasycenie rynku energoszcz ędnym, coraz ta ńszym, sprz ętem elektronicznym i elektronicznym oraz cena energii stymuluj ąca oszcz ędny jej pobór.

22 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Do głównych sposobów ogrzewania domów, usystematyzowanych od najbardziej powszechnych nale Ŝą : 1. indywidualne piece w ęglowe 2. gaz z butli 3. piece na drewno lub inny rodzaj biomasy 4. ciepło z miejskiej sieci 5. gaz z sieci 6. olej opałowy 7. inne odnawialne źródła energii (pompy ciepła i kolektory słoneczne)

Tabela 16. Główne obiekty energetyczne Nazwa Moc w MW Nośnik energii S.P.R.M. "Łoso ś" – Włynkówko 2,93 olej opałowy "Korab" kotłownia - Ustka 1,6 olej opałowy P.E.C. "EMPEC" - Ustka - kotłownia KR-1 31,0 węgiel kam., olej opałowy, gaz Zakł. Energ. Cieplnej - kotłownia osiedlowa - K ępice 4,0 drewno (zr ębki) Zakł. Energ. Cieplnej Biesowice gm K ępicach (kotłownia 0,7 Zr ębki drewna osiedlowa) SPV D ębnica Kaszubska (garbarnia) 5,48 olej opałowy lekki kotłownia osiedlowa w Główczycach 2,4 węgiel kamienny "Lacpol" w Kobylnicy 26,8 węgiel kamienny (miał) Źródło: dane starostwa słupskiego

W latach 2003-2006 wzrósł wska źnik gazyfikacji powiatu z 1,9 do 2,3 km/100 km 2, przy jednoczesnym spadku zu Ŝycia gazu z 5 200 hm 3 w 2003 r do 3400,6 hm 3 w 2006 r (spadek o 34,6%).

W latach 2003-2006 zmniejszyło si ę równie Ŝ zu Ŝycie ciepła o 13,5%, ze 185,4 GJ w 2003 roku do około 169 GJ w 2006 roku, przy czym wyŜsze oszcz ędno ści ciepła odnotowuje si ę w urz ędach i instytucjach administracji (zmniejszenie poboru ciepła o 15,1%) ni Ŝ budynkach mieszkalnych (zmniejszenie poboru ciepła o 13,2%).

Tabela 17. Gazyfikacja i sie ć ciepłownicza powiatu słupskiego

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Sie ć gazowa długo ść czynnej sieci ogółem w km km 101.2 70.4 77.6 81.1 długo ść czynnej sieci przesyłowej w km km 58.4 25.4 25.4 25.5 długo ść czynnej sieci rozdzielczej w km km 42.8 45.0 52.2 55.6 czynne poł ączenia do budynków mieszkalnych szt 1 204 1 236 1 303 1 316 odbiorcy gazu gosp.dom. 5 264 5 300.0 5 309 5 244 odbiorcy gazu ogrzewaj ący mieszkania gazem tys. gosp.dom. 0.9 0.987 1.027 odbiorcy gazu w miastach gosp.dom. 5 021 5 100.0 5 002 4 952 zu Ŝycie gazu w hm3 hm3 5 200.00 3 600.00 3 549.30 3 400.60 zu Ŝycie gazu na ogrzewanie mieszka ń w hm3 hm3 2 200.0 2 150.9 2 011.7 ludno ść korzystaj ąca z sieci gazowej osoba 16 168 14 085 13 781 13 575 Korzystaj ący z instalacji w miastach w% ogółu ludno ści miast gaz % 76.7 66.9 65.8 64.8 Sie ć rozdzielcza na 100 km2 sie ć gazowa km 1.9 2.0 2.3 2.4 Zu Ŝycie wody, energii elektrycznej oraz gazu w gospodarstwach domowych

23 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Sie ć gazowa gaz z sieci na 1 mieszka ńca m3 56.6 39.1 38.5 36.9 na 1 korzystaj ącego / odbiorc ę m3 987.8 679.2 668.5 648.5 CIEPŁOWNICTWO Sprzeda Ŝ energii cieplnej w ci ągu roku wg celu ogółem GJ 195 366.2 172 733.0 174 048.5 169 028.5 budynki mieszkalne GJ 165 358.6 144 890.2 147 169.2 143 552.2 urz ędy i instytucje GJ 30 007.6 27 842.8 26 879.3 25 476.3 Kotłownie i sie ć cieplna kotłownie ogółem ob. 30 33 29 28 długo ść sieci cieplnej przesyłowej km 12.4 13.3 12.0 12.6 długo ść sieci cieplnej poł ącze ń do budynków i innych obiektów km 15.2 18.1 21.1 20.7 Kotłownie i sie ć cieplna wg form własno ści ogółem kotłownie ogółem ob. 29 28 długo ść sieci cieplnej przesyłowej km 12.0 12.6 długo ść sieci cieplnej poł ącze ń do budynków i innych obiektów km 21.1 20.7 w spółdzielniach mieszkaniowych kotłownie ogółem ob. 4 4 długo ść sieci cieplnej przesyłowej km 0.5 0.5 długo ść sieci cieplnej poł ącze ń do budynków i innych obiektów km 0.7 0.4 Kubatura budynków ogrzewanych centralnie ogółem dam3 1 550.0 1 643.0 1 788.0 1 762.0 budynki mieszkalne ogółem dam3 1 206.00 1 258.00 1 355.00 1 317.00 budynki mieszkalne komunalne dam3 338.0 339.0 402.0 367.0 budynki mieszkalne spółdzielni mieszkaniowych dam3 807.0 833.0 862.0 828.0 budynki mieszkalne prywatne dam3 61.0 52.0 88.0 122.0 Kubatura budynków ogrzewanych centralnie wg jednostki ogrzewaj ącej ogółem ogółem dam3 1 788.0 1 762.0 budynki mieszkalne ogółem dam3 1 355.0 1 317.0 budynki mieszkalne komunalne dam3 402.0 367.0 budynki mieszkalne spółdzielni mieszkaniowych dam3 862.0 828.0 budynki mieszkalne prywatne dam3 88.0 122.0 spółdzielnie mieszkaniowe ogółem dam3 67.0 61.0 budynki mieszkalne ogółem dam3 67.0 61.0 budynki mieszkalne komunalne dam3 0 0 budynki mieszkalne spółdzielni mieszkaniowych dam3 39.0 20.0 budynki mieszkalne prywatne dam3 28.0 28.0 41.0 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

24 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3 Aktualny stan środowiska

Rysunek 3: Jako ść środowiska na terenie województwa pomorskiego

Rysunek 4: Wybrane zasoby środowiska naturalnego w województwie pomorskim

25 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3.1 Ochrona przyrody w powiecie słupskim

Rysunek 5: Obszary chronione w województwie pomorskim

3.1.1 Obszary Natura 2000

3.1.1.1 Ostoja Słowi ńska (kod PLH220003 i PLB220023) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) PLB220003 - powierzchnia 21 340,59 ha Specjalny Obszar Ochrony (OSO) PLH220023 - powierzchnia 32 150,54 ha

Obszar chroni krajobraz i ró Ŝnorodno ść form morfologicznych obserwowanych na Mierzei Gardne ńsko-Łebskiej, w tym unikatowe barchany nadmorskie (do 40 m npm, wędruj ące w tempie 3 -10 m rocznie), dwa najwi ększe słonawe przymorskie jeziora: Łebsko (7 140 ha, maks. gł. 6,3 m) oraz Gardno (2 468 ha, maks. gł. 2,6 m) wraz z przylegaj ącymi ł ąkami, torfowiskami, lasami i borami bagiennymi. Ł ącznie, w skład obszaru wchodzi: główny kompleks Słowi ńskiego PN (wraz z wł ączonymi do parku w 2004 r. wodami morskimi), kompleks Rowokół i koryto rzeki Łupawy ł ącz ącej Rowokół z głównym kompleksem.

W zagł ębieniach mi ędzywydmowych, zwanych polami deflacyjnymi, obserwowana jest pierwotna sukcesja ro ślinna, przebiegaj ąca od inicjalnych zbiorowisk psammofilnych po bór ba Ŝynowy.

26 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Obszar zajmuj ą dobrze zachowane, wykształcone typowo i na du Ŝych powierzchniach, siedliska charakterystyczne dla terenów nadmorskich, w tym 26 typów siedlisk znajduje si ę na Zał ączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. W obszarze stwierdzono stanowiska wielu rzadkich i zagro Ŝonych gatunków, w tym 23 z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (w tym 8 gatunków ryb, a tak Ŝe jedn ą z bogatszych w Polsce populacj ę lnicy wonnej (równie Ŝ gatunku z Zał ącznika II tej Dyrektywy) i wiele obj ętych ochron ą prawn ą ro ślin naczyniowych. Z tego terenu podawane s ą tak Ŝe interesuj ące gatunki bezkr ęgowców, m. in. pijawek Hirudinae: Haementria costata, Haemopsis sanguisuga, Piscicola geometra i paj ęczaków Arachnidae: Arctosa sp., Dolomedes fimbriatus. Chroniony tu jest unikatowy krajobraz ruchomych wydm. Morska cz ęść obszaru jest wa Ŝnym siedliskiem dla bałtyckiej populacji mor świna.

Jest to wa Ŝna ostoja ptasia o randze europejskiej E 09 (Słowi ński PN). Obszar wpisany został na list ę obszarów Konwencji Ramsar; znajduje si ę te Ŝ w obr ębie Słowi ńskiego Rezerwatu Biosfery. Wyst ępuje tam, co najmniej 28 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: bielik (PCK), orzeł przedni (PCK), rybołów (PCK), puchacz (PCK), biegus zmienny (schinzii) (PCK), sieweczka obro Ŝna (PCK); w stosunkowo wysokim zag ęszczeniu wyst ępuje błotniak ł ąkowy, kormoran czarny. W okresie w ędrówek wyst ępuje co najmniej 1% populacji szlaku w ędrownego nast ępuj ących gatunków ptaków: bielaczek (ca 2%), Ŝuraw (>3%), g ęś zbo Ŝowa (>4%) i nurog ęś ; w stosunkowo du Ŝych zag ęszczeniach wyst ępuj ą g ęś białoczelna i świstun.

ZAGRO śENIA Ograniczenie, a w wielu miejscach zaprzestanie wypasu ł ąk i pastwisk powoduje zanikanie du Ŝych, otwartych powierzchni wokół dwóch najwi ększych jezior przymorskich Parku. Skutkiem czego jest zmniejszanie miejsc l ęgowych ptaków charakterystycznych dla obszarów wodno-błotnych (siewkowatych) oraz zanik zbiorowisk ro ślinnych zwi ązanych z gospodark ą człowieka. Bardzo du Ŝa presja turystyczna w najbardziej ucz ęszczanych miejscach Parku w obr ębie pla Ŝy i wydm przednich, niszczy zbiorowiska psammofitów i miejsca l ęgowe ptaków tam bytuj ących. Du Ŝe wahania poziomu wód gruntowych i nieuregulowana gospodarka ściekowa powoduj ą niekorzystne zmiany w strukturze ekosystemów jeziornych i torfowiskowych (obni Ŝanie poziomu wody, eutrofizacja).

STATUS OCHRONY

• Słowi ński Park Narodowy (18 618 ha, 1967 r., 29283,4 ha od 2004 r.) • Obszar obejmuje Rezerwatu Biosfery Słowi ński Park Narodowy (18 618 ha; 1967 r.) • Ostoja Ramsar • Słowi ński Park Narodowy.

27 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3.1.1.2 Bagna Izbickie (kod PLH220001) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Specjalny Obszar Ochrony (OSO) PLH220001 - powierzchnia 786,35 ha Obszar obejmuje fragment dna pradoliny Łeby, wypełnionej utworami torfowymi, poprzecinanej sieci ą rowów i kanałów melioracyjnych. W przeszło ści eksploatowano tam na znacznej powierzchni torf. Obecnie znajduje si ę tu rozległy kompleks wrzosowisk atlantyckich z wrzo ścem bagiennym, zaro śla woskownicy europejskiej oraz bory i lasy bagienne. W licznych dołach potorfowych rozwijaj ą si ę zbiorowiska przej ściowo-torfowiskowe. Teren otoczony jest zbiorowiskami ł ąkowymi, w cz ęś ci poro śni ętymi przez laski brzozowe.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE W obszarze znajduje si ę rozległy kompleks wrzosowisk atlantyckich, borów i brzezin bagiennych oraz dobrze wykształconych zbiorowisk przej ściowo-torfowiskowych (w dołach potorfowych). Wyst ępuje tu 5 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, które zajmuj ą ł ącznie ponad 50% obszaru. Odnotowano tu wyst ępowanie 1 gatunku z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, cho ć jego populacja nie jest znacz ąca. Fragment obszaru porastaj ą zaro śla woskownicy europejskiej. Gatunki ro ślin atlantyckich tworz ą bogate populacje.

ZAGRO śENIA Powa Ŝne zagro Ŝenie stwarzaj ą po Ŝary, eksploatacja torfu, melioracje odwadniaj ące oraz zmiany w sposobie u Ŝytkowania terenu.

STATUS OCHRONY

Obszar w wi ększo ści nie jest chroniony; obejmuje rezerwat przyrody Bagna Izbickie (281,18 ha; 1982 r.).

3.1.1.3 Torfowisko Pobłockie (kod PLH220042) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Specjalny Obszar Ochrony (OSO) PLH220042 - powierzchnia 111,63 ha Kopułowe torfowisko wysokie, w znacznej cz ęś ci zalesione, lecz z zachowan ą bezle śną wierzchowin ą kopuły poro śni ętą mszarami i mszarnikami wrzo ścowymi. Bezle śną wierzchowin ę okalaj ą bory bagienne. W cz ęś ci wschodniej kompleks potorfii, niemal całkowicie zaro śni ętych jeziorek dystroficznych, łozowisk oraz inicjalnych postaci olsów. Powierzchnia 111,63 ha.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Stosunkowo dobrze zachowane torfowisko wysokie z bezle śną wierzchowin ą kopuły. Zachowany typowy, koncentryczny układ siedlisk przyrodniczych, 7 typów siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

28 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Warto ść torfowiskowych siedlisk przyrodniczych w obiekcie dodatkowo podnosi obfite wyst ępowanie w nich rzadkich, a typowych dla torfowisk gatunków ro ślin (wełnianeczka darniowa, wrzosiec bagienny, woskownica europejska).

ZAGRO śENIA Odwodnienie rowami, transpiracja w wyniku cz ęś ciowego zalesienia.

STATUS OCHRONY Rezerwat przyrody "Torfowisko Pobłockie" (112,31 ha, 1982 r.)

3.1.1.4 Przymorskie Błota (PLH220024) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Specjalny Obszar Ochrony (OSO) PLH220024 - powierzchnia 1 688,87ha Obszar obejmuje fragment równiny błot przymorskich na zachód od Ustki, wraz z Jeziorem Modła. Dominuj ącym zbiorowiskiem ro ślinnym s ą dobrze zachowane szuwary trzcinowe i turzycowe, które zarastaj ą eutroficzne Jezioro Modła. Znaczny udział powierzchniowy maj ą lasy olsowe i acidofilne d ąbrowy. W zachodniej cz ęś ci obszaru wyst ępuj ą bardzo dobrze zachowane torfowiska wysokie i przejściowe oraz płaty borów i brzezin bagiennych, a tak Ŝe zaro śli woskownicy europejskiej.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE W obszarze wyró Ŝniono 9 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, zajmuj ących ł ącznie ok. 50% powierzchni. Bardzo dobrze s ą zachowane warto ściowe zbiorowiska torfowiskowe i szuwarowe oraz zaro śla woskownicy europejskiej. Bogata jest tu flora ro ślin naczyniowych, z rzadkimi i zagro Ŝonymi gatunkami. Obszar ma tak Ŝe du Ŝe znaczenie dla ochrony ptaków.

ZAGRO śENIA Podstawowe zagro Ŝenia na tym obszarze to melioracje bagien, zanieczyszczenia wód, eutrofizacja i wypłycanie wód, ekspansja gatunków szuwarowych na siedliska łąkowe.

STATUS OCHRONY Obszar w wi ększo ści nie jest chroniony. Obejmuje fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Pas Pobrze Ŝa na zachód od Ustki (2 500 ha) z rezerwatem przyrody Modła (194,8 ha; 1982).

3.1.1.5 Dolina Grabowej (kod PLH320003) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Specjalny Obszar Ochrony (OSO) PLH320003 - powierzchnia 8 255,34 ha Dolina rzeki Grabowej, od obszaru źródliskowego a Ŝ po pradolin ę i jej południowy skraj w okolicy Sulechówka. Obszar źródliskowy poło Ŝony jest w dobrze zachowanej,

29 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 półnaturalnej mozaice torfowisk, wilgotnych i świe Ŝych ł ąk, jezior i oczek śródpolnych oraz lasów (z du Ŝym udziałem gr ądów i buczyn); dalej rzeka płynie dolin ą przez krajobraz morenowy o bardzo urozmaiconej rze źbie. Na zboczach doliny i w jej sąsiedztwie wyst ępuj ą płaty buczyn (z udziałem starodrzewi), przy rzece bardzo dobrze wykształcone zostały płaty gr ądów i wilgotnych ł ąk. Bardzo dobrze zachowana jest boczna dolina Wielenki, równie Ŝ poro śni ęta buczynami i gr ądami, gł ęboko wci ęta w niemal "górski" krajobraz. Bardzo intensywne są tu zjawiska źródliskowe - doskonale wykształcone i bardzo liczne s ą źródła niewapienne i torfowiska źródliskowe i mechowiskowe, ł ąki z licznymi populacjami storczyków, wykształcone na wysi ękach wód źródliskowych; na kraw ędzi pradoliny, w północnej cz ęś ci obszaru, wyst ępuj ą równie Ŝ źródliska z trawertynami. Rzeka została zachowana w stanie zbli Ŝonym do naturalnego, ma charakter pstr ągowy.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Obszar o bardzo wysokiej ró Ŝnorodno ści siedlisk - wyst ępuje tu 16 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jeden z obszarów najintensywniejszego wyst ępowania zjawisk źródliskowych na Pomorzu Zachodnim. Szczególnie cenne s ą dobrze zachowane siedliska le śne oraz torfowiskowe. Wyst ępuje tu 6 gatunków z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Bardzo wysoka ró Ŝnorodno ść florystyczna, ponad 600 gatunków ro ślin naczyniowych. Wa Ŝny korytarz ekologiczny.

ZAGRO śENIA Zanieczyszczenie rzeki (wpływ miasta Polanów, chocia Ŝ posiada oczyszczalni ę ścieków), rozbudowa pstr ągarni, ujmowanie wód źródliskowych na potrzeby gospodarcze, zarastanie porzuconych ł ąk.

STATUS OCHRONY Wi ększo ść obszaru nie jest chroniona; znajduj ą si ę tu 2 rezerwaty przyrody: Rezerwat na Rzece Grabowej (148,2 ha; 1971) i Wieleń (2 ha; 1965 r.); cz ęść na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Okolice Polanowa (1 948,0 ha; 1975 r.).

3.1.1.6 Dolina Łupawy (kod PLH220036) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Obszar obejmuje doliny rzek Łupawy i Bukowiny od wypływu z jez. Jasie ń. W granicach obszaru wyst ępuj ą: - naturalne, gł ębokie koryta rzeczne Łupawy i Bukowiny - źródliska i niewielkie potoki (dopływy) - rozległe obszary ł ęgu o podgórskim charakterze Carici remotae-Fraxinetum na zboczach doliny, jak równie Ŝ gr ądy d ębowo-grabowe Stellario-Carpinetum w wielu wąwozach oraz buczyny Luzulo- Fagetum i Asperulo-Fagetum - podmokłe ł ąki, torfowiska przej ściowe i wysokie, oraz dystroficzne jeziora w bezodpływowych obszarach.

30 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Obszar chroni 14 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. S ą to jednocze śnie wa Ŝne siedliska fauny, niezwykle tu bogatej. Dodatkow ą warto ść stanowi ą: - górski i podgórski charakter rzeki - jedno z najwi ększych skupisk źródlisk na Pomorzu - du Ŝe kompleksy ł ęgów o podgórskim charakterze - liczne rzadkie i zagro Ŝone gatunków ro ślin z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi - bardzo liczna populacja słodkowodnego glonu Hildenbrandtia rivularis, świadcz ąca o czysto ści wód - cenne gatunki ryb łososiowatych - siedliska ptaków drapie Ŝnych oraz ptaków wodno-błotnych i terenów ł ąk - malowniczy krajobraz z rozległymi kompleksami lasów Gatunki wymienione w p. 3.3. z motywacj ą D to gatunki prawnie chronione w Polsce.

ZAGRO śENIA Zagro Ŝeniem dla doliny rzeki Łupawy mog ą by ć: - prace hydro-in Ŝynieryjne - zaprzestanie u Ŝytkowania (np. wypasu lub wykaszania) ł ąk i soligenicznych torfowisk - intensyfikacja gospodarki le śnej, wycinanie drzew, zwłaszcza na stromych zboczach doliny, w ąwozów i źródlisk - lokowanie w granicach obszaru i w jego s ąsiedztwie inwestycji powoduj ących zanieczyszczenia wód.

3.1.1.7 Dolina Wieprzy i Studnicy (kod PLH220038) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Obszar obejmuje cz ęść dolin rzek Wieprzy i Studnicy, od źródeł koło Wałdowa i Miastka, a Ŝ po miejscowo ść Staniewice koło Sławna, wraz z du Ŝymi fragmentami zlewni tych rzek, w tym terenami źródliskowymi. Rzeki te maj ą naturalny charakter, w niewielkim tylko stopniu zostały przekształcone przez człowieka. Wzniesienia morenowe w otoczeniu dolin dochodz ą do ponad 200 m n.p.m. Przełomowe odcinki tych rzek maj ą podgórski charakter. Szczególnie gł ęboko wci ęta jest rynna rzeki Wieprzy (od źródeł do Bo Ŝanki). W zlewni Wieprzy zachowały si ę du Ŝe połacie mokradeł, oraz torfowiska wysokie i bory bagienne (teren rezerwatu Torfowisko Potoczek). W dolinach rzek wyst ępuj ą starorzecza, mezotroficzne i dystroficzne jeziora, niektóre otoczone torfowiskami mechowiskowymi i podmokłymi oraz świe Ŝymi ł ąkami. Wyst ępuje tu tak Ŝe jezioro lobeliowe (j. Byczy ńskie). Na terenach bezodpływowych, liczne s ą małe mszary i oczka dystroficzne. Cały obszar charakteryzuje si ę du Ŝą lesisto ści ą. Strome zbocza (Pradolina Pomorska) i liczne wąwozy s ą poro śni ęte gr ądami oraz kwa śnymi i Ŝyznymi buczynami, a w obszarach źródliskowych wyst ępuj ą olsy źródliskowe i podgórskie ł ęgi.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Dolina Wieprzy i Studnicy obejmuje 21 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, a szczególnie wa Ŝna jest dla zachowania jezior lobeliowych i dystroficznych zbiorników wodnych.

31 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Ponadto do walorów przyrodniczych nale Ŝy: podgórski charakter rzek przymorskich, jedna z wi ększych koncentracji źródlisk na Pomorzu, kompleksy le śne w Pradolinie Pomorskiej oraz lasy ł ęgowe o podgórskim charakterze. Są to równie Ŝ bardzo wa Ŝne siedliska dla fauny: wydry Lutra lutra, ryb (w tym łososiowatych), kumaka nizinnego Bombina bombina i traszki grzebieniastej Triturus cristatus. Wyst ępuje tu najwi ększa znana populacja słodkowodnego krasnorostu Hildenbrandtia rivularis na Pomorzu oraz wiele ro ślin rzadkich i zagro Ŝonych z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi Ro ślin. Cenne biotopy ptaków drapie Ŝnych oraz zwi ązanych z obszarami wodno-błotnymi. Gatunki wymienione w p. 3.3. z motywacj ą D to gatunki prawnie chronione w Polsce.

ZAGRO śENIA Do istotnych zagro Ŝeń na rzece Wieprzy i Studnicy nale Ŝy: - zabudowa hydroenergetyczna rzeki Wieprzy w miejscowo ści K ępka, Biesowice i Ciecholub, - zaniechanie wypasu oraz zarzucenie koszenia ł ąk świe Ŝych i podmokłych oraz torfowisk mechowiskowych, - osuszanie torfowisk, - wycinanie lasu na stromych zboczach i kraw ędziach dolin oraz w obr ębie stromych wąwozów i jarów, jak i w obr ębie stromych nisz źródliskowych, - nieuporz ądkowana gospodarka wodno-ściekowa w obr ębie zlewni, - pobór wód źródliskowych przez gospodarstwa domowe, - budowa stawów rybnych (m.in. dla hodowli pstr ąga).

3.1.1.8 Dolina Słupii (kod PLB220002) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Obszar obejmuje dorzecze środkowego odcinka rzeki Słupi oraz jej dopływów: Bytowej, Jutrzenki i Skotawy. Charakteryzuje si ę on urozmaiconym krajobrazem polodowcowym z typowymi formami: jeziorami rynnowymi i wytopiskowymi, równinami sandrowymi oraz wzgórzami moren czołowych. Wsród licznych jezior cz ęść stanowi oligotroficzne jeziora lobeliowe. Najwi ększymi jeziorami s ą: Jasie ń, Skotowskie i Gł ębokie. Lasy, w wieku 40-100 lat, to głównie lasy iglaste z sosn ą oraz mieszane i li ściaste lasy z bukiem i d ębem. W dolinach strumieni wyst ępuj ą ł ęgi olszowo-jesionowe. Krajobraz ostoi jest zró Ŝnicowany, z licznie wyst ępuj ącymi w ąwozami i wzgórzami, osi ągaj ącymi wysoko ść do 160 m n.p.m.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Ostoja ptasia o randze europejskiej E 10. Wyst ępuj ą co najmniej 22 gatunki ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: kania ruda (PCK), lelek, rybołów (PCK), brodziec piskliwy, g ągoł, nurog ęś ; w stosunkowo wysokim zag ęszczeniu (C7) wyst ępuj ą w znaczacych ilo ściach: bocian biały, bocian czarny, Ŝuraw, samotnik, lerka i g ąsiorek.

32 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wiele cennych, dobrze zachowanych typów siedlisk z zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej tworz ących mozaik ę. Szczególnie cenne s ą ró Ŝnego typu torfowiska i lasy ł ęgowe. Obszar wyst ępowania 6 gatunków zwierz ąt z Zał ącznika II, w tym wydry. Gatunki wymienione w p. 3.3. z motywacj ą D to gatunki prawnie chronione w Polsce.

ZAGRO śENIA Zanieczyszczenie wód ściekami komunalnymi i rolniczymi, niekontrloana presja turystycznorekreacyjna, w tym presja osadnicza.

3.1.1.9 Przybrze Ŝne Wody Bałtyku (kod PLB990002) śródło: http://www.natura2000.mos.gov.pl

OPIS OBSZARU

Obejmuje wody przybrze Ŝne Bałtyku o gł ęboko ści od 0 do 20 m. Jej granice rozci ągaj ą si ę na odcinku 200 km, poczynaj ąc od nasady Półwyspu Helskiego, a na Zatoce Pomorskiej ko ńcz ąc. Dno morskie jest nierówne, deniwelacje si ęgaj ą 3 m.

WARTO ŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Ostoja ptasia o randze europejskiej E 80. Na obszarze zimuj ą w znacz ących ilo ściach 2 gatunki ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG: nur czarnoszyi i nur rdzawoszyi (C7). W okresie zimy wyst ępuje powy Ŝej 1% populacji szlaku w ędrówkowego (C3) lodówki, co najmniej 1% nurnika i uhli. W faunie bentosowej dominuj ą drobne skorupiaki. Rzadko obserwowane s ą du Ŝe ssaki morskie – foki szare Phoca hispida i obr ączkowane Halichoerus grypus oraz mor świny Phocaena phocaena.

ZAGRO śENIA Podstawowym s ą plany lokowania tu farm elektrowni wiatrowych. Zagro Ŝeniem dla ptaków mog ą by ć równie Ŝ pewne formy rybołówstwa - sieci stawne i sznury hakowe.

3.1.2 Park Narodowy

Słowi ński Park Narodowy - Park Narodowy poło Ŝony jest w północnej cz ęś ci województwa pomorskiego na Wybrze Ŝu Słowi ńskim, które wchodzi w zasi ęg Pobrze Ŝa Słowi ńskiego. Powierzchnia parku wynosi 18 247 ha. Główne walory przyrodnicze obejmuj ą unikatowy w skali Europy obszar ruchomych wydm zwanych "Białymi Górami" wraz z przymorskimi jeziorami: Łebsko, Gardno, Dołgie Małe, Dołgie Du Ŝe. Wyst ępuj ą cenne zbiorowiska le śne takie jak: bór ba Ŝynowy, brzezina bagienna, świe Ŝy bór bagienny, oraz bardzo rzadkie gatunki fauny, w tym awifauny, jak orzeł bielik i orzeł przedni. Wyst ępuj ą tak Ŝe gatunki ro ślin reprezentuj ące grupy wymienione w zał ączniku II do Dyrektywy Siedliskowej UE oraz 28 gatunków ptaków z listy zał ącznika I do Dyrektywy Ptasiej UE, co dało podstaw ę do wł ączenia Parku do sieci obszarów chronionych Natura 2000. Park jest wł ączony do sieci Światowych Rezerwatów Biosfery i obszarów chronionych w ramach Konwencji Ramsarskiej.

33 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3.1.3 Rezerwaty przyrody 1. Torfowisko Pobłockie – gmina Główczyce (Nadle śnictwo Damnica) o powierzchni 112,31 ha. Rrezerwat jest cennym obszarem retencji wodnej. W śród najbardziej interesuj ących ro ślin wyst ępuj ących w rezerwacie nale Ŝy wymieni ć m. in.: woskownica europejska, wrzosiec bagienny, modrzewnica, rosiczka okr ągłolistna, bagno zwyczajne. 2. Jezioro Modła gm. Ustka, obr ęb L ędowo o powierzchni 194,80 ha. Obszar, z uwagi na wyst ępuj ącą tam ro ślinno ść zapewniaj ącą wła ściwe warunki, jest miejscem l ęgowym ptactwa wodnego np. mewy śmieszki, mewy srebrzystej, mewy pospolitej, rybitwy czarnej, kaczki krzy Ŝówki, łab ędzia niemego, błotniaka łąkowego, remiza, kwiczoła. Wyst ępuje tu tak Ŝe ro ślinno ść wodnej i szuwarowej typowej dla płytkiego, zarastaj ącego jeziora przymorskiego. 3. Torfowisko Potoczek, gm. K ępice (obr ęb Obł ęŜ e) o powierzchni 15,24 ha. Wyst ępuje tu bór bagienny o powierzchni 3,86 ha. Rezerwat usytuowany jest w malowniczej dolinie otoczonej zalesionymi stokami wzniesie ń, która jest ostoj ą zwierzyny płowej i czarnej. 4. Wzgórze Rowokół gm. Smołdzino (obr ęb Smołdzino) o powierzchni 562,81 ha. Poło Ŝenie sto Ŝka Rowokołu (115 m n.p.m.) w odległo ści zaledwie 6 km od morza wywołuje w nizinnym krajobrazie nadmorskim nieoczekiwane urozmaicenie oraz widokowy kontrast. Las na stokach wzgórza sprawia miejscami wra Ŝenie regla dolnego (udział buka i jodły). 5. Buczyna Nad Słupi ą, gm. Ustka (N-ctwo Ustka) o powierzchni 18,92 ha. Obszar stanowi interesujący przykład drzewostanu bukowego. 6. Wierzchoci ńskie Jałowce, gm. Smołdzino (N-ctwo Damnica) o powierzchni 18,92 ha. Na skaju lasu z drzewostanem sosnowym wyst ępuje halizna ze skupieniem około 150 egzemplarzy jałowców. Poszczególne okazy jałowca wytwarzaj ą tu ró Ŝne formy - kolumnowe, piramidalne, sto Ŝkowe itp. do wysoko ści 10 m. 7. Zaleskie Bagna na na terenie gminy Postomino (powiat sławie ński i gminy Ustka (powiat Słupski) w Le śnictwie Zalaski nadle śnictwo Ustka o powierzchni 410,04 ha. Przedmiotem ochrony s ą zło Ŝa wysokiego torfowiska bałtyckiego wraz z charakterystyczn ą ro ślinno ści ą. Dominuj ącą rol ę przestrzenn ą pełni ą tu bory i brzeziny bagienne, Ŝywe torfowiska wysokie i torfowiska przej ściowe. Najcenniejsz ą osobliwo ści ą florystyczn ą jest stanowisko maliny moroszki. Istotnym walorem jest równie Ŝ obfita populacja woskownicy europejskiej. Ponad to w rezerwacie spotka ć mo Ŝna: wrzosiec bagienny, bagno zwyczajne, widłak jałowcowy, bobrek trójlistny, pływacz zwyczajny. Rezerwat zamieszkuj ą bezkr ęgowce, których stwierdzono ponad 81 gatunków, w tym najwi ęcej motyli, wa Ŝek i chrz ąszczy. Naliczono tu ponadto 33 gatunki kr ęgowców, w tym 22 gatunki ptaków i 10 gatunków ssaków. 8. Bagna Izbickie – opisane w rozdziale dotycz ącym obszarów NATURA 2000 (3.1.1.2).

3.1.4 Parki krajobrazowe Dolina Słupi - O ś parku stanowi dolina rzeki Słupi w jej środkowym biegu wraz z dorzeczem. Powierzchnia obszaru 37 040 ha. W granicach Parku znajduje si ę 60 jezior, z których najcenniejsze pod wzgl ędem przyrodniczym to: Jasie ń, Skotawskie

34 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Małe i Durze, Gł ębokie, Borzytuchomskie Du Ŝe, Konradowo, Krzynia. Wyst ępuj ą tu siedliska ro ślinne o cechach zbiorowisk naturalnych i półnaturalnych oraz rzadkie ro śliny: np. wawrzynek wilczełyko, pływacz zwyczajny, rosiczka. Najcenniejsze przyrodniczo fragmenty Parku i jego otuliny zostały wydzielone w postaci o śmiu rezerwatów przyrody.

3.1.5 Obszary chronionego krajobrazu 1. Pas pobrze Ŝa na wschód od Ustki - na wschód od uj ścia rzeki Słupi, wzdłu Ŝ wybrze Ŝa do jeziora Gardno o powierzchni 3336 ha. Wybrze Ŝe morskie z pla Ŝami wydmami i klifem wraz z cał ą gam ą ro ślinno ści nadmorskiej, od male ńkiej wydmotwórczej honkenii, a Ŝ po zespoły le śne jak: bory nadmorskie i buczyny. 2. Pas pobrze Ŝa na zachód od Ustki (wschodnia cz ęść ) - na zachód od uj ścia rzeki Słupi, wzdłu Ŝ wybrze Ŝa do granicy powiatu o powierzchni 7520 ha. Bezpo średnie sąsiedztwo morza i zwi ązany z tym urozmaicony świat ro ślinny - ro ślinno ść wydmowa, bagienna, bory nadmorskie oraz kryptodepresyjne jezioro przymorskie: Modła, wraz z najbli Ŝszym otoczeniem jeziora. 3. Jezioro Ł ętowskie oraz okolice K ępic wraz z fragmentem doliny rzeki Wieprzy - Obszar na północny zachód od K ępic do miejscowo ści Ł ętowo oraz ok. 7 km na południowy wschód od K ępic o powierzchni 6880 ha. Dwa du Ŝe jeziora: Łętowskie w północno-zachodniej cz ęś ci obszaru oraz Obł ęskie na północno- wschodnim kra ńcu obszaru, bardzo du Ŝa lesisto ść obszaru - 76%, du Ŝa ilo ść pomników przyrody (13 szt.), oraz interesuj ące obiekty przyrodnicze jak s ędziwe drzewa i okazałe głazy polodowcowe (eratyki).

Fotografia 2: WARCISŁAWŚwierkhistorii.GminaKępice Źródło: www.kepice.pl

3.1.6 Pomniki przyrody Ogółem na terenie powiatu znajduje si ę 236 pomników przyrody, w tym: - pojedyncze drzewa 177,

35 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

- grupy drzew 42, - aleje 3, - głazy narzutowe 14.

3.1.7 Zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Kraina w krat ę” Zespół przyrodniczo krajobrazowy Kraina w Krat ę w Dolinie Rzeki Moszczenicki o powierzchni 2 572,24 ha, został utworzony rozporz ądzeniem Wojewody Pomorskiego z dnia 21 czerwca 2007 roku. Zespół obejmuje swoim zasi ęgiem najcenniejsze fragmenty krajobrazu rzeki Moszczenicki wraz z miejscowo ściami Swołowo, Krzemienica (całe obr ęby), Bruskowo Małe, i Wielkie, Rad ęcin, Ga ć, (cz ęść obr ębów). Celem utworzenia zespołu jest zachowanie niezwykle cennego krajobrazu kulturowego i przyrodniczego Krainy w Krat ę. Nazwa krainy pochodzi od stylu budownictwa o konstrukcji kratownicowej, której cech ą charakterystyczn ą s ą czarne elementy drewniane, tworz ące krat ę i bielone wapnem wypełnienia. Najwi ęcej budynków o konstrukcji ryglowej zachowało si ę we wsi Swołowo. Najstarszym obiektem jest tu tzw. kurna chata z ko ńca XVII i pocz ątku XVIII wieku.

3.1.8 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe Ostoja Łab ędzi w m. Ustka

3.1.9 UŜytki ekologiczne Tabela 18. U Ŝytki ekologiczne w Powiecie Słupskim Nazwa Lokalizacja Wielko ść Łąki nad Ciekiem Gogolewskim Gm. D ębnica Kaszubska, obr. Gogolewko 23,39 ha Krakulice Gm. Główczyce, obr. Ga ć 314,63 ha Łokciowe Sitowiska Gm. Smołdzino, obr. Łokciowe 192,82 ha Gardzie ńskie Ł ęgi Gm. Ustka, obr. Rowy 185,56 ha śelazo Gm. Smołdzino, obr. Smołdzino 299,77 ha Krasne Ł ączki Gm. Smołdzino, obr. Łokciowe 187,75 ha Ciemi ńskie Prusznice Gm. Smołdzino, obr. Skórzyno 103,87 ha Czołpi ńskie Ł ęgi Gm. Smołdzino, obr. Smołdzi ński Las 254,76 ha Torfowisko Gm. D ębnica Kaszubska, obr. Dobra 4,55 ha Bagno Śródle śne Gm. Pot ęgowo, obr. Gr ąbkowo 10,03 ha Bagno Śródle śne Gm. Pot ęgowo, obr. Gr ąbkowo 4,66 ha Torfowisko Gm. Pot ęgowo, obr. Kar Ŝnica 7,57 ha Torfowisko Gm. Pot ęgowo, obr. Kar Ŝnica 1,68 ha Bagno z lustrem wody Gm. Pot ęgowo, obr. D ąbrówno 4,87 ha Śródle śne bagno Gm. Pot ęgowo, obr. Łupawa 2,57 ha Źródło GUS Warszawa, dane statystyczne 2005 rok

3.1.10 Ście Ŝki edukacyjne Tabela 19. Ście Ŝki edukacyjne w powiecie słupskim. Nazwa Długo ść Podstawowa tematyka Przyrodniczo - edukacyjna, "Dolina 4 km gospodarka le śna ze szczególnym uwzgl ędnieniem rzeki Łupawy" siedlisk le śnych Ekologiczno - edukacyjna, "Zespół 2,8 km ochrona lasu - gospodarka le śna pałacowo - parkowy w Warcinie" Przyrodniczo - edukacyjna, 6,5 km ochrona lasu - hodowla lasu Nadle śnictwo Le śny Dwór Le śna ście Ŝka dydaktyczna, 2,8 km siedliska le śne i ro ślinno ść wyst ępuj ąca na wydmach "Orzechowska Wydma"

36 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Ście Ŝka przyrodnicza, Kr ępa - 4 km atrakcje przyrodniczo - kulturowe Łosino Ście Ŝka przyrodnicza, Krzynia - 8 km ochrona lasu (pomniki przyrody, szkółka le śna) Łysomice Źródło: dane powiatu

3.1.11 Wnioski 1. Obszary ochrony przyrody lub interesuj ące formy przyrody stanowi ą baz ę rozwoju turystyki w powiecie. 2. Rozwój gał ęzi gospodarki (np. energetyka, transport) stwarza sytuacje konfliktowe (np. obszary Natura 2000, a budowa parków elektrowni wiatrowych). 3. Przy wydawaniu pozwole ń na budow ę, lub innych lokalizacyjnych decyzji prawnych nale Ŝy uwzgl ędnia ć zarówno ochron ę obszarów przyrodniczych, jak te Ŝ dba ć o zapewnienie rozwoju gospodarczego regionu zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju.

3.2 Zanieczyszczenie powietrza Przy ocenie zanieczyszczenia powietrze, wzi ęto pod uwag ę równie Ŝ dane dotycz ące miasta Słupska. W przypadku powietrza, nie da si ę, bowiem, jasno wytyczy ć granic administracyjnych a stan powietrza na terenie miasta mo Ŝe oddziaływa ć na tereny z nim s ąsiaduj ące.

Ogólna ocena stanu powietrza dla norm średniorocznych: stan bardzo dobry (0 - 40% normy), dla wszystkich stacji: SO 2 12,5%, NO 2 12%, Pyły 14%.

Według danych WIO Ś za 2005 rok: • maksymalne st ęŜ enia średniodobowe SO 2 w Słupsku kształtowało si ę na poziomie 26-50% normy, natomiast w jedynym na terenie powiatu uzdrowisku na poziomie 14% normy. • Odnotowano stosunkowo wysoki, 63 - 70% normy średnioroczny poziom NO 2 w Słupsku przy ul. Szarych Szeregów. W Słupsku ul. Kniaziewiczów i w Ustce poziom NO 2 był niski. • Nie stwierdzono przekrocze ń normatywnych poziomów pyłu P10. Maksymalne, średniodobowe st ęŜ enie pyłu P10, w Słupsku wynosiło 74 g/m 3 (norma 50), a ilo ść przekrocze ń wynosiła 30 (przy dopuszczonych 35) .

Jak wynika z bada ń jako ści powietrza, na terenie powiatu nie wyst ępuje przekroczenie średniorocznych dopuszczalnych norm jako ści powietrza. Ilo ść przekrocze ń średniodobowych st ęŜ eń pyłu P 10 mie ści si ę w granicach normy.

37 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 20. Główne źródła emisji do powietrza Nazwa SO2 NOx pyły [t/rok] [t/rok] [t/rok] "Lacpol" w Kobylnicy 128,0 40,0 72,04 P.E.C. "EMPEC" -Ustka - kotłownia KR-1 94,62 57,18 112,98 S.P.R.M. "Łoso ś" - Łynkówko 26,78 21,60 9,45 Zespół O śr. Wczasowych w Rowach 25,21 4,46 26,52 Źródło: dane powiatu słupskiego

Wielko ść rzeczywistej emisji ze źródeł punktowych wynosi ogółem: SO 2 - 200 t/rok, NO x - 68 t/rok, Pył – 439 t/rok , CO - 405 t/rok,

3.2.1 Wnioski:

1. Wyniki bada ń stanu zanieczyszczenia powietrza nie wskazuj ą na przekroczenia standardów jako ści powietrza. 2. Głównymi źródłami zanieczyszcze ń powietrza s ą emisje ze środków transportu samochodowego oraz tzw. niska emisja wynikaj ąca z indywidualnego systemu ogrzewania zabudowy mieszkaniowej.. 3. Nale Ŝy wspiera ć programy i działania promuj ące korzystanie z biomasy i innych odnawialnych źródeł energii. 4. Proponuje si ę stworzenie programu szeroko poj ętej termomodernizacji obiektów budowlanych na terenie powiatu, polegaj ącego na wspieraniu działa ń ograniczaj ących energochłonno ść budynków publicznych i prywatnych.

3.3 Gospodarka wodno-ściekowa

3.3.1 Wody podziemne Powiat słupski poło Ŝony jest w obszarze zasobnym w wod ę dobrej jako ści. Według "Klasyfikacji jako ści zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu PIO Ś" dominuj ą wody zaliczane do kl. Ib – najwy Ŝszej jako ści; drug ą grup ę stanowi ą wody kl. II – średniej jako ści. Wody klasy III – niskiej jako ści i pozaklasowe maj ą zasi ęg lokalny. Czynnikami decyduj ącymi o jako ści wody s ą głównie wysokie zawarto ści zwi ązków Ŝelaza i manganu oraz azotany i chlorki. Ich zawartość uwarunkowana jest geogenicznie i nie jest zale Ŝna od działalno ści człowieka.

Wody czwartorz ędowego pi ętra wodono śnego w obszarze powiatu s ą typowe dla płytkich obiegów rejonów pojeziernych Polski Północnej. S ą to wody klarowne, mi ękkie do średnio twardych, o odczynie oboj ętnym lub lekko zasadowym. Dla wód czwartorz ędowych typowa jest ponadnormatywna zawarto ść Ŝelaza i manganu. Wysok ą zawarto ść Ŝelaza odnotowano równie Ŝ w rejonie wsi Kluki w gminie Smołdzino. Najwy Ŝsz ą warto ść manganu odnotowano w wodach podziemnych na uj ęciu w Dobrz ęcinie w gminie Kobylnica.

St ęŜ enie jonu chlorkowego jest w przewadze niskie, wyraźnie podwy Ŝszone jedynie w rejonie Rowów, co zwi ązane jest z przenikaniem wód zasolonych z pi ętra

38 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 kredowego do warstw wy Ŝej le Ŝą cych (zjawisko ascenzji) oraz infiltracji słonych wód Bałtyku.

Wody z utworów trzeciorz ędowych w obszarze powiatu słupskiego s ą z reguły wysokiej i średniej jako ści. Nale Ŝą do wód słodkich, średnio twardych o odczynie słabo zasadowym lub oboj ętnym i podwy Ŝszonej zawarto ści zwi ązków Ŝelaza. Wody pi ętra trzeciorz ędowego wykazuj ą cz ęsto br ązowe zabarwienie co zwi ązane jest z wyst ępowaniem pokładów w ęgla i pyłu w ęgla brunatnego. Podwy Ŝszona i wysoka barwa wyst ępuje w rejonie Duninowa, Kluk, Smołdzi ńskiego Lasu, Ustki. Wody tego poziomu w pasie północnym s ą w zdecydowanej wi ększo ści wodami klasy II – średniej jako ści i dla celów spo Ŝycia przez ludzi wymagaj ą prostego uzdatniania.

3.3.2 Zaopatrzenie w wod ę Zaopatrzenie w wod ę mieszka ńców gminy odbywa si ę wył ącznie w oparciu o uj ęcia wód podziemnych. Stopie ń zwodoci ągowania gmin jest zró Ŝnicowany od 100% w gminie Ustka, 99% Damnica i Słupsk, 98% Główczyce i Kobylnica, 97% Pot ęgowo, 95% K ępice, 92% D ębnica Kaszubska. Długo ść sieci wodoci ągowej w powiecie wynosi 585,08 km.

W powiecie znajduje si ę 260 uj ęć wody (Tabela 21), 11 572 przył ączy do budynków oraz 58 stacji uzdatniania wody.

Tabela 21. Źródła zaopatrywania w wod ę w gminach [%], Gmina Uj ęcia komunalne Uj ęcia przemysłowe Studnie indywidualne Damnica 83 16 1 Dębnica Kaszubska 93 4 2 Główczyce 80 18 2 Kępice 96 2 2 Kobylnica 98 1 1 Pot ęgowo 99 1 Słupsk 99 1 Smołdzino 77 23 Ustka 100% 100 Źródło: Dane starostwa

Zaopatrzeniem w wod ę mieszka ńców poszczególnych gmin zajmuj ą si ę: • Zakład Usług Wodnych dla Potrzeb Rolnictwa w Słupsku; 83% mieszka ńców gminy Damnica (wielko ść produkcji średnio 458 m 3/d, 167200 m 3/r) 46% mieszka ńców gminy K ępice (wielko ść produkcji średnio 322 m 3/d, 117530 m 3/r). 83% mieszka ńców Kobylnicy (wielko ść produkcji średnio1538 m 3/d, 580233 m 3/r) 100% mieszka ńców gminy Ustka (wielko ść produkcji średnio 1045 m 3/d, 376800 m 3/r), • Zakład Gospodarki Komunalnej w D ębnicy Kaszubskiej: 80% mieszka ńców gminy Dębnica Kaszubska (wielko ść produkcji średnio 795 m 3/d, 290238 m 3/r), • Agencja Nieruchomo ści Rolnych 13% mieszka ńców gminy D ębnica Kaszubska (wielko ść produkcji średnio 126 m 3/d, 46000 m 3/r), • Zakład Usług Publicznych w Główczycach; 80% mieszka ńców gminy Główczyce (wielko ść produkcji średnio 1227 m 3/d, 447855 m 3/r),

39 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

• Zakład Energetyki Cieplnej w K ępicach. 50% mieszka ńców gminy K ępice (wielko ść produkcji średnio 350 m 3/d, 127 750 m 3/r), • Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sycewicach. 15% mieszka ńców gminy Kobylnica (wielko ść produkcji średnio 277 m 3/d, 101 247 m 3/r), • Zakład Usług Publicznych Z.B. w Pot ęgowie. 99% mieszka ńców gminy Pot ęgowo (wielko ść produkcji średnio 602,4 m 3/d, 219 880 m 3/r), • Zakład Gospodarki Komunalnej w Słupsku z/s w Jezierzycach. 99% mieszka ńców gminy Słupsk (wielko ść produkcji średnio 1676 m 3/d, 684 800 m 3/r), • Zakład Gospodarki Komunalnej w Smołdzinie. 77% mieszka ńców gminy Smołdzino (wielko ść produkcji średnio 435,62 m 3/d, 159 074 m 3/r).

Jako ść wody pitnej - [% wody spełniaj ącej normy] w zakresie (stan na koniec 2005 r.): • parametrów fizykochemicznych: o Gmina Damnica: 60% o Gmina D ębnica Kaszubska: 70% o Gmina Główczyce: 60% o Gmina K ępice: 85% o Gmina Kobylnice: 67% o Gmina Pot ęgowo: 65% o Gmina Słupsk: 80% o Gmina Samołdzino: 80% o Gmina Ustka: 70% o Gmina Miejska Ustka: 100% • parametrów bakteriologicznych: wszystkie gminy - 100%

Źródło: www.infoeko.pomorskie.pl

Zaopatrzenie w wod ę nie jest znacz ącym problemem w powiecie, jednak zakładaj ąc rozwój rolnictwa i turystyki nale Ŝy zwróci ć uwag ę na popraw ę zarówno stopnia zwodoci ągowania gmin nale Ŝą cych do powiatu, jak równie Ŝ popraw ę jako ści wody pitnej w miejscowo ściach o najni Ŝszych parametrach.

Tabela 22. Stan zwodoci ągowania Powiatu Słupskiego

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Wodoci ągi długo ść czynnej sieci rozdzielczej km 690.9 719.1 722.6 761.3 długo ść czynnej sieci rozdzielczej stanowi ącej własno ść gminy km 309.8 344.2 365.1 230.7 długo ść czynnej sieci rozdzielczej stanowi ącej własno ść gminy, eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej km 308.8 343.2 364.1 229.7 poł ączenia prowadz ące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt 11 227 11 415 11 519 11 572 woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 3 433.0 3 281.8 3 264.0 3 258.3 mieszkania w budynkach mieszkalnych nowo doł ączonych do sieci wodoci ągowej miesz. 214 ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej w miastach osoba 20 065 19 960 19 864 19 845 ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej osoba 84 327 84 494 84 481 84 802 Korzystaj ący z instalacji w miastach w% ogółu ludno ści miast

40 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Wodoci ągi Wodoci ąg % 98.9 98.9 99.0 99.0 Sie ć rozdzielcza na 100 km2 sie ć wodoci ągowa km 30.0 31.2 31.4 33.0 Zu Ŝycie wody, energii elektrycznej oraz gazu w gospodarstwach domowych woda z wodoci ągów na 1 mieszka ńca m3 48.6 46.4 47.2 47.0 na 1 korzystaj ącego / odbiorc ę m3 49.0 47.0 47.8 47.5 energia elektryczna na 1 mieszka ńca kW*h 688.6 647.3 594.7 593.9 na 1 korzystaj ącego / odbiorc ę kW*h 1 673.3 1 517.6 1 356.2 1 347.9 gaz z sieci na 1 mieszka ńca m3 56.6 39.1 38.5 36.9 na 1 korzystaj ącego / odbiorc ę m3 987.8 679.2 668.5 648.5 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

3.3.3 Wody powierzchniowe Klasa czysto ści wód powierzchniowych przedstawiona na podstawie nieobowi ązuj ącego Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 04.02.2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu i prezentacji stanu tych wód (Dz.U.32 poz. 284).

Tabela 23. Czysto ść rzek płyn ących w granicach powiatu. Nazwa Długo ść (km) Ujście Klasa czysto ści Charstnica (Kar Ŝniczka) 11,02 Łupawa III Rębówka 12,8 Łupawa III Graniczna 10,5 Skotawa II Rzechcinka 11,7 Łeba II Kwacza 14,75 Słupia II Kamieniec 9,17 Słupia IV/V Struga Sycewicka 15,90 Kwacza - Ści ęgnica 15,32 Wieprza - Bystrzenica 15,46 Wieprza III Dzika 12,56 Studnica - Jasie ńka 10,76 Grabowa - Podgórna 12,34 Grabowa - Wieprza 25,29 M. Bałtyckie II Dar Ŝynka 12,76 Łupawa II Pogorzelica 10,73 Łeba II Brodniczka (Czarny Młyn) 9,95 Łupawa II Gl ęź na 9,20 Słupia III Gnilna 12,30 Słupia II Struga Warblewska 10,40 Skotawa II Broknica - Wierzchocino 12,65 Pustynka - Pustynka 14,50 Jez. Łebsko - Łupawa 98,7 Morze Bałtyckie III Słupia 138,6 Morze Bałtyckie III Łeba 117,0 Morze Bałtyckie -

41 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 24. Stan czysto ści jezior powy Ŝej 1 ha Nazwa Powierzchnia (ha) Głęboko ść max Przepływowe Klasa czysto ści Lewarowe 71,58 4,5 tak - Obł ęskie (Obł ęŜ e) 62,40 8,9 tak III Przyjezierze 25,7 8,9 tak - Lipnik (Nakło) 11,02 - Darnowskie (Darnowo) 13,25 8,5 nie - 9,88 3,0 tak - Korzybie 5,10 3,5 nie - Krzynia (Krzemie ń) 70,00 5,5 tak II Kunitowskie 21,20 8,3 nie III Plasno (Piaszno) 17,88 5,0 nie - Krzynia Mała 14,90 3,0 tak - Wiejskie 6,25 7,0 nie - Dobrskie (Dobre) 28,5 12,0 tak - Czarne 11,42 tak - Gł ębokie 107,5 31,2 tak II/III Rybiec 14,2 2,8 tak - Godzie Ŝ Mała 7,4 - Dąbrówka 14,24 1,2 nie - Dar Ŝyńskie 9,25 nie - Łebsko 7140,00 6,3 tak III Gardno 2468,1 2,6 tak III Dołgie Du Ŝe 156,4 2,9 nie III Dołgie Małe 6,3 1,7 nie III Modła 61,9 4,0 tak IV/V Ści ęgnica 10,02 14,0 tak -

Zgodnie z Raportem o stanie środowiska w województwie pomorskim, stan czysto ści głównych rzek powiatu słupskiego przedstawiał si ę nast ępuj ąco: • Łupawa - III klasa: bardzo dobre warunki tlenowe, niska koncentracja metali oraz zanieczyszcze ń przemysłowych. O jako ści wód zadecydował wysoki poziom azotu ogólnego, materii organicznej oraz bakterii typu coli. • Słupia – III klasa czysto ści: wi ększo ść parametrów świadczy o ich bardzo dobrej lub dobrej jako ści. Stwierdzono wysoki stopie ń natlenienia rzeki, niewielkie obci ąŜ enie zawiesin ą ogóln ą, metalami, substancjami biogennymi i nieorganicznymi. O jako ści rzeki przes ądził wysoki poziom materii organicznej, azotu ogólnego, bakterii coli.

Jako ść wód powierzchniowych na terenie powiatu, chocia Ŝ w ostatnich latach uległa znacznej poprawie nadal budzi zastrze Ŝenia i wymaga podj ęcia przez gminy działa ń w zakresie zwi ększenia stopnia skanalizowania mieszka ńców gmin.

3.3.4 Gospodarka ściekowa Stopie ń skanalizowania powiatu słupskiego wynosi 96,2%. Długo ść sieci kanalizacji ściekowej na terenie powiatu wynosi 547,2 km. Z sieci kanalizacyjnej korzysta 77 355 osób. Do sieci kanalizacyjnej przyłaczone jest 8 277 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania.

42 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Rysunek 6: Ludno ść korzystaj ąca z oczyszczalnie ścieków

Tabela 25. Skanalizowanie powiatu

Wyszczególnienie J. m. 2003 2004 2005 2006 URZ ĄDZENIA SIECIOWE Kanalizacja długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej km 453.4 482.6 494.9 547.2 długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej stanowi ącej własno ść gminy km 244.2 262.0 268.6 207.3 długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej stanowi ącej własno ść gminy eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej km 143.7 160.3 166.9 101.5 poł ączenia prowadz ące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt 7 207 7 423 7 645 8 277 mieszkania w budynkach mieszkalnych nowo doł ączonych do sieci kanalizacyjnej miesz. 625 3 214.8 ścieki odprowadzone dam3 3 355.1 3 182.6 3 171.0 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 19 492 19 397 19 289 19 279 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej osoba 56 208 56 620 57 106 58 076 Korzystaj ący z instalacji w miastach w% ogółu ludno ści miast kanalizacja % 96.0 96.1 96.1 96.2 Sie ć rozdzielcza na 100 km2 sie ć kanalizacyjna km 19.7 20.9 21.5 23.7 Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2004, 2005, 2006, 2007

Około 97% wytwarzanych w powiecie ścieków podlega oczyszczeniu. Dodatkowo, na terenie powiatu wyst ępuje jedna przemysłowa oczyszczalnia ścieków w gminie Kobylnica, oczyszczalnia Zakładu Mleczarskiego "LACPOL" Sp. z.o.o. o przepustowo ści 1750 m 3/dob ę, zlokalizowana w Kobylnicy, ul. Profesora Pozna ńskiego 1.

43 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 26. Gospodarka wodno-ściekowa na terenie gmin powiatu słupskiego (stan na 31.12 2006 r.)

pice pice pice pice ę ę

Wyszczególnienie J. m. gowo bnica bnica ę ę Słupsk Słupsk D Damnica Damnica Kobylnica Kobylnica Pot Smołdzino Smołdzino Główczyce Główczyce Kaszubska Kaszubska wiejska Ustka Ustka wiejska miejska Ustka Ustka miejska wiejska K wiejska miejska K miejska

KOMUNALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Obiekty komunalne oczyszczalnie mechaniczne ob. 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 oczyszczalnie biologiczne ob. 0 0 3 4 7 1 1 4 9 15 1 oczyszczalnie z podwy Ŝszonym ob. 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 usuwaniem biogenów Wielko ść (przepustowo ść ) oczyszczalni wg projektu oczyszczalnie mechaniczne m3/dob ę 0 0 0 48 0 0 0 0 0 0 0 3 oczyszczalnie biologiczne m /dob ę 0 0 609 1 845 482 3 463 151 546 1 188 2 459 100 oczyszczalnie z podwy Ŝszonym m3/dob ę 10 000 3 495 0 0 0 0 0 0 0 0 0 usuwaniem biogenów Równowa Ŝna liczba mieszka ńców ogółem osoba 41 000 12 815 4 281 18 510 3 116 35 600 1 100 1 348 7 511 9 470 600 Ścieki oczyszczane odprowadzane ogółem dam 3/rok 1 039.5 537.3 113.6 234.2 117.8 274.0 60.2 197.3 118.3 506.0 16.6 oczyszczane ł ącznie z wodami dam 3/rok 1 965.0 288 114.0 234 104 320 21 68 120 348 33 infiltracyjnymi i ściekami dowo Ŝonymi 3 oczyszczane razem dam /rok 1 039.0 646 114.0 230 101 274 60 170 117 495 17 3 oczyszczane mechanicznie dam /rok 0.0 0 0.0 15 0 0 0 0 0 0 0 3 oczyszczane biologicznie dam /rok 0.0 0 114.0 215 101 274 60 58 117 346 17 oczyszczane z podwy Ŝszonym dam 3/rok 1 039 646 0 0 0 0 0 112 0 149 0 usuwaniem biogenów Ludno ść obsługiwana przez oczyszczalnie ogółem osoba 16 204 7 184 3 615 5 542 3 238 3 823 1 495 3 225 4 562 10 644 489 mechaniczne osoba 0 0 0 360 0 0 0 0 0 0 0 biologiczne osoba 0 0 3 615 5 182 3 238 3 823 1 495 1 725 4 562 6 644 489 z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów osoba 16 204 7 184 0 0 0 0 0 1 500 0 4 000 0

44 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

pice pice pice pice ę ę

Wyszczególnienie J. m. gowo bnica bnica ę ę Słupsk Słupsk D Damnica Damnica Kobylnica Kobylnica Pot Smołdzino Smołdzino Główczyce Główczyce Kaszubska Kaszubska wiejska Ustka Ustka wiejska miejska Ustka Ustka miejska wiejska K wiejska miejska K miejska

Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach po oczyszczeniu BZT5 kg/rok 15 324 1 042 1 126 22 156 3 880 1 876 1 249 1 073 2 806 25 369 679 ChZT kg/rok 99 999 8 402 4 294 91 506 11 425 10 985 3 415 5 199 8 600 64 048 4 003 zawiesina kg/rok 15 717 2 652 827 29 109 2 361 4 161 1 249 625 3 193 13 853 981 azot ogólny kg/rok 13 949 1 770 b.d. b.d. 5 118 3 161 b.d. 87 b.d. 244 2 269 fosfor ogólny kg/rok 1965 175 b.d. b.d. 473 313 b.d. 11 b.d. 373 242 Osady wytworzone w ci ągu roku ogółem t 650 15 64 41 16 28 1 9 82 32 6 stosowane w rolnictwie t 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 stosowane do rekultywacji terenów, w tym t 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 gruntów na cele rolne stosowane do uprawy ro ślin t 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 przeznaczonych do produkcji kompostu przekształcone termicznie t 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 składowane razem t 650 15 64 26 16 28 1 9 82 32 6 magazynowane czasowo t 0 0 0 15 0 0 0 0 0 0 0 Osady składowane i wykorzystane osady składowane t 307 12 25 41 0 0 0 17 30 8 42 osady wykorzystane t 0 0 0 164 0 0 0 5 6 1 0 Korzystaj ący z oczyszczalni w% wszystkich mieszka ńców gminy Ludno ść osób 16 339 7 401 6 386 9 515 9 524 3 874 5 676 9 755 7 226 13 792 3 478 ogółem % 99.2% 97.1% 56.6% 58.2% 34.0% 98.7% 26.3% 33.1% 63.1% 77.2% 14.1%

Źródło: GUS Warszawa, Rocznik statystyczny 2007

45 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3.3.5 Wnioski 1. Źródłem zaopatrzenia w wod ę pitn ą w powiecie s ą wody podziemne, dobrej jako ści. 2. Zaopatrzenie w wod ę nie jest znacz ącym problemem w powiecie, aczkolwiek zakładaj ąc rozwój turystyki nale Ŝy zwróci ć uwag ę na popraw ę zarówno stopnia zwodoci ągowania gmin nale Ŝą cych do powiatu, jak równie Ŝ popraw ę jako ści wody pitnej w miejscowo ściach o najni Ŝszych parametrach. 3. Ścieki wytwarzane w powiecie s ą oczyszczane na licznych, ale małych i średnich oczyszczalniach ścieków, nie zawsze spełniaj ących wymagania jako ściowe ścieków oczyszczonych. 4. Osady powstaj ące na wszystkich oczyszczalniach ścieków nie s ą poddawane odzyskowi, tylko trafiaj ą na składowiska odpadów. Proponuje si ę przygotowanie wspólnego programu kompostowania osadów (w zwi ązku z brakiem przemysłu są du Ŝe szanse uzyskania czystego produktu), który bazowałby na do świadczeniach w oczyszczalni ścieków w Słupsku.

3.4 Hałas Na terenie powiatu podstawowym źródłem hałasu jest transport drogowy. Przez teren powiatu przebiegaj ą dwie drogi krajowe o ł ącznej długo ści 86 km, które przebiegaj ą przez nast ępuj ące gminy: Damnic ę, Kobylnic ę, Pot ęgowo i Słupsk. Pojawiaj ącym si ę problemem jest ekspansja budownictwa mieszkaniowego (głównie indywidualnego) w rejon istniej ących zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenach wiejskich i rodz ące si ę z tego powodu konflikty społeczne.

Badania akustyczne prowadzone przez WIO Ś nie wykazuj ą w ostatnich latach istotnych zmian w wielko ści nat ęŜ enia hałasu drogowego.

Czynnikiem wpływaj ącym na ograniczenia hałasu s ą prowadzone inwestycje drogowe. Stosowane tzw. ciche nawierzchnie oraz ograniczenia pr ędko ści na terenie zabudowanym powoduj ą zmniejszenie emisji hałasu.

Planowane inwestycje drogowe na terenie powiatu (m.in. obwodnica Słupska) maj ą na celu wyprowadzenie ruchu komunikacyjnego poza tereny zabudowane w celu zmniejszenia uci ąŜ liwo ści hałasowej dla mieszka ńców Słupska. Nie przewiduje si ę by budowa obwodnicy miała jakikolwiek wpływ na zwi ększenie intensywno ści hałasu na obszarze powiatu słupskiego (droga posiadaj ąca tylko dwa pasy ruchu). Poza tym, inwestycja ta planowana jest na terenach le śnych, z dala od siedlisk ludzkich.

3.4.1 Wnioski 1. W powiecie słupskim nie stwierdzono przekrocze ń zanieczyszcze ń środowiska hałasem. 2. Pojawiaj ą si ę incydentalne, punktowe przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu. 3. Proponuje si ę systematyczne zwracanie uwagi na ten aspekt przy wydawaniu kolejnych pozwole ń dotycz ących nowych dróg lub zakładów przemysłowych.

46 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

3.5 Promieniowanie elektromagnetyczne Nadmierne dawki promieniowania działaj ą szkodliwie na wszystkie organizmy Ŝywe, dlatego te Ŝ ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jest jednym z wa Ŝnych zada ń ochrony środowiska. Źródłem promieniowania elektromagnetycznego na terenie powiatu s ą: • 217,5 km linii energetyczne wysokiego napi ęcia, • 22 stacje transformatorowe, • 20 stacji przeka źnikowych telefonii komórkowej.

Nie stwierdzono przekrocze ń norm w zakresie promieniowania elektromagnetycznego na terenie powiatu.

3.5.1 Wnioski 1. W powiecie nie stwierdzono wysokiego nat ęŜ enia pól elektromagnetycznych powoduj ących zagro Ŝenie dla zdrowia organizmów Ŝywych. 2. Proponuje si ę systematyczne zwracanie uwagi na ten aspekt przy wydawaniu kolejnych pozwole ń dotycz ących linii energetycznych wysokiego napi ęcia, stacji transformatorowych oraz przeka źników telefonii komórkowej.

3.6 Substancje chemiczne i powa Ŝne awarie przemysłowe Art. 23 i 24 prawa ochrony środowiska definiuje powa Ŝną awari ę jako zdarzenie, w szczególno ści emisj ę, po Ŝar lub eksplozj ę powstał ą w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których wyst ępuje jedna lub wi ęcej niebezpiecznych substancji, prowadz ące do natychmiastowego powstania zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagro Ŝenia z opó źnieniem. Istotne źródło zagro Ŝenia na terenie powiatu stanowi transport kolejowy i drogowy materiałów niebezpiecznych, a szczególnie intensywny w ostatnich latach przewóz paliw płynnych autocysternami.

47 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Rysunek 7: Główne kierunki transportu materiałów niebezpiecznych w woj. pomorskim

Przez poj ęcie powa Ŝnej awarii przemysłowej rozumie si ę powa Ŝną awari ę w zakładzie. Spo śród zakładów przemysłowych na terenie powiatu istnieje tylko jeden zakład zakwalifikowany jako zagro Ŝony powaŜną awari ą: Zakład Mleczarski "LACPOL" Sp. z.o.o.

Na terenie powiatu funkcjonuje Powiatowy Zespół Reagowania Kryzysowego dla miasta i powiatu, utworzono te Ŝ wspólne Centrum Zarz ądzania Kryzysowego.

3.6.1 Wnioski 1. W zwi ązku ze zwi ększonym przewozem towarów zarówno drogami l ądowymi, jak te Ŝ morskimi, zwi ększa si ę ryzyko powa Ŝnych awarii. 2. W powiecie funkcjonuje Zespół Reagowania Kryzysowego i Centrum Zarz ądzania Kryzysowego. 3. Dla powiatu, którego jednym z najwa Ŝniejszych bogactw jest czyste środowisko i bogata przyroda, ka Ŝda powa Ŝna awaria mo Ŝe przyczyni ć si ę do ograniczenia tego bogactwa i zahamowania rozwoju gospodarczego. Dlatego wa Ŝne jest, by oprócz planów reagowania kryzysowego, przygotowa ć powiat pod wzgl ędem zapobiegania powa Ŝnym awariom.

3.7 Świadomo ść ekologiczna społecze ństwa Edukacja realizowana jest poprzez wszelkiego rodzaju działania edukacyjne, w śród których na szczególn ą uwag ę zasługuj ą: • Ście Ŝki edukacyjne: » Przyrodniczo - edukacyjna, "Dolina rzeki Łupawy"

48 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

» Ekologiczno - edukacyjna, "Zespół pałacowo - parkowy w Warcinie" » Przyrodniczo - edukacyjna, Nadle śnictwo Le śny Dwór » Le śna ście Ŝka dydaktyczna, "Orzechowska Wydma" » Ście Ŝka przyrodnicza, Kr ępa - Łosino » Ście Ŝka przyrodnicza, Krzynia - Łysomice • Wycieczki z przewodnikiem: » Park Krajobrazowy Dolina Słupi » Słowi ński Park Narodowy • Wydawnictwa » Wydawnictwo cykliczne pt. "Materiały do poznania regionalizmu słupskiego" nakład 500 egz. » wydawnictwo cykliczne pt. "Aktualia ochrony przyrody" (nakład 500 egz.) • Wydawnictwa jednorazowe tematyczne w postaci folderów, przewodników itp.

Wydawane przez: SPN, Park Krajobrazowy Dolina Słupi, Nadle śnictwa wyst ępuj ące w granicach administracyjnych Starostwa Powiatowego.

3.7.1 Wnioski 1. W powiecie istnieje dobrze funkcjonuj ąca praktyka edukacyjna, podkre ślaj ąca warto ści przyrodnicze w powiecie – skierowana głównie dla uczniów ró Ŝnych poziomów edukacyjnych. 2. Proponuje si ę przygotowanie programu edukacyjnego/informacyjnego dla turystów odwiedzaj ących powiat, szczególnie w okresie letnim. 3. Proponuje si ę tak Ŝe przygotowanie programu szkoleniowego dla przedsi ębiorców w powiecie słupskim, których działania przyczyniaj ą si ę do bardziej lub mniej efektywnego wypełniania zobowi ąza ń wynikaj ących z Programu Ochrony Środowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami. .

3.8 Zarz ądzanie środowiskiem Starostwo bierze aktywny udział w uzgadnianiu projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego m.in. poprzez prac ę Powiatowej Komisji Urbanistyczno - Planistycznej zwracaj ąc szczególn ą uwag ę na zachowanie walorów krajobrazu wiejskiego. Starostwo współpracuje z Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w przeciwdziałaniu samowoli budowlanej.

We współpracy z ODR prowadzona jest działalno ść edukacyjno promuj ąca produkty ekologiczne i gospodarstwa ekologiczne.

Starostwo bierze udział realizacji programu „Tworzenia zielonych miejsc pracy” w oparciu o zasoby środowiska naturalnego.

3.8.1 Wnioski 1. Starostwo bierze czynny udział w planowaniu i zarz ądzaniu środowiskiem naturalnym, gdy Ŝ wynika to z obowi ązków prawnych. 2. Proponuje si ę kontynuacj ę tych działa ń w zakresie przewidzianym prawnie. Obci ąŜ anie pracowników starostwa dodatkowymi obowi ązkami mo Ŝe

49 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

spowodowa ć zmniejszenie efektywno ści i uniemo Ŝliwi ć skuteczne wykonywanie zada ń.

3.9 Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

3.9.1 Hodowla ryb Jazy i kanały - doprowadzalniki wykorzystywane s ą tak Ŝe przez liczne gospodarstwa rybackie. Zlokalizowane s ą one w zlewni Wieprzy w śelicach i Miel ęcinie, w zlewni Słupi w Starniczkach, Jamrzynie, Jaworach, Budówku, Male ńcu, D ębnicy Kaszubskiej, Luleminie, śelkówku, Siemianicach; w zlewni Łupawy w Zochowie, Łebieniu, Bobrownikach, śelkowie, w zlewni Łeby w Nowinach.

Produkcja ryb jest ciekawym wykorzystaniem czystych wód w powiecie, jednak Ŝe stanowi tak Ŝe potencjalne źródło zanieczyszcze ń tych wód. Ostatnio raportowane były przypadki zachorowa ń ryb, których źródeł upatruje si ę w specjalnej karmie stosowanej w hodowli ryb, b ądź chorobach wprowadzanych z narybkiem.

3.9.2 Elektrownie wodne

Ze wzgl ędu na znaczne spadki rzek w ich środkowym biegu oraz korzystne ukształtowanie dolin rzecznych, cieki podstawowe zabudowano intensywnie, ju Ŝ na pocz ątku XX wieku, obiektami pi ętrz ącymi – jazami i zaporami. Wykorzystuj ą je małe elektrownie wodne, w wi ększo ści przyjazowe – przepływowe, a na Słupi równie Ŝ wi ększe przyzaporowe ze zbiornikami retencyjnymi. W zlewni Wieprzy elektrownie zlokalizowane s ą w Biesowicach, K ępce, K ępicach oraz w Ciecholubiu na rzece Studnicy. Najwi ększe w granicach powiatu słupskiego elektrownie przyzaporowe znajduj ą si ę na Słupi w Konradowie – Strzegominie (zbiornik Konradowo o powierzchni 100 ha) i Krzyni (zbiornik o powierzchni 75 ha). W zlewni Słupi pracuje równie Ŝ elektrownia w Skarszowie Dolnym i Jaworach na Skotawie. Najwi ęcej elektrowni zlokalizowano na Łupawie. S ą to Łupawa, Poganice, Łebie ń I i II, Drze Ŝewo, śelkowo, Smołdzino oraz malutki obiekt na Strumyku Główczyckim w Główczycach.

W najbli Ŝszym czasie nie planuje si ę nowych obiektów energetycznych na rzekach powiatu Słupskiego. Mimo tego, Ŝe elektrownie wodne dostarczaj ą czystej energii, stanowi ą one tak Ŝe źródło konfliktów przyrodniczych. W ędkarze i ekolodzy podkre ślaj ą niekorzystn ą rol ę elektrowni wodnych w w ędrówkach ryb.

3.9.3 Biomasa Du Ŝą wag ę na terenie powiatu przywi ązuje si ę do upowszechniania biomasy jako źródła energii pochodz ącej z działalno ści rolniczej (słomy, traw oraz resztek z produkcji biopaliw). We współpracy z WFO ŚiGW oraz Narodow ą Agencj ą Zakład Energetyki Cieplnej w K ępicach o m ocy Poszanowania Energii realizowany jest program 4 MW opalany biomas ą „Bioenergia szans ą dla ekologicznego Źródło: www.infoeko.pomorskie.pl zrównowa Ŝonego rozwoju powiatu słupskiego”,

50 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 w ramach którego kontynuowana jest rozbudowa wytwórni Estrów Metylowych w Sycewicach, która docelowo ma wytwarza ć 50000 Mg biodiesla przetwarzaj ąc 150000 Mg rzepaku. W ostatnim czasie została uruchomiona kotłownia osiedlowa o mocy 700 kW Biesowicach (gm, K ępice) oraz 6 kotłowni w obiektach szkolnych na terenie gminy Słupsk o ł ącznej mocy 1100 kW wykorzystuj ące jako paliwo biomas ę.

Fotografia 3: Zakład Energetyki Cieplnej w K ępicach o mocy 4 MW opalany biomas ą. Źródło: www.infoeko.pomorskie.pl

3.9.4 Alternatywne źródła energii W Duninowie, gm. Ustka został uruchomiony kolektor słoneczny i pompa cieplna. W gminie Kobylnica zostały wydane pozwolenia na budow ę 45 siłowni wiatrowych o łącznej mocy 90 MW oraz na 3 w gminie Pot ęgowo o mocy 6 MW. Prace budowlane zostały rozpocz ęte. Planowane s ą dalsze inwestycje, które powinny wpłyn ąć na zmniejszenie emisji CO 2 do powierza, w tym rozbudowa sieci cieplnej w m. Ustka – 1,11 km i Kępice – 0,73 km.

3.9.5 Energooszcz ędne budownictwo Zmniejszenie zale Ŝno ści energetycznych oraz ochron ę środowiska (w tym zmniejszenia efektu cieplarnianego) mo Ŝna osi ąga ć poprzez rozbudow ę alternatywnych źródeł energii lub zmniejszenie zu Ŝycia energii cieplnej i elektrycznej w budownictwie mieszkaniowym i u Ŝyteczno ści publicznej. Promocja alternatywnych źródeł energii w powiecie jest rozwini ęta na wysokim poziomie. Jednak Ŝe,

51 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 budownictwo energooszcz ędne jest jeszcze nowym i słabo upowszechnionym obszarem działania.

3.9.6 Wnioski 1. Zasada zrównowa Ŝonego rozwoju zdefiniowana jako prawo do zaspokojenia aspiracji rozwojowych obecnej generacji bez ograniczania praw przyszłych pokole ń do zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych, wskazuje, Ŝe rozwój gospodarczy i cywilizacyjny obecnego pokolenia nie powinien odbywa ć si ę kosztem wyczerpywania zasobów nieodnawialnych i niszczenia środowiska, dla dobra przyszłych pokole ń, które te Ŝ b ędą posiadały prawa do swego rozwoju. Wszystkie formy korzystania ze środowiska wymienione powy Ŝej stanowi ą potencjalnie zrównowa Ŝone formy. Jednak Ŝe, ka Ŝda z nich napotyka na opory społeczne, gdy Ŝ w wi ększym lub mniejszym stopniu narusza dobra ró Ŝnych grup społecznych. 2. Proponuje si ę, by pracownicy starostwa powiatowego uczestniczyli w takich konfliktowych sytuacjach nie jako rozjemcy, ale jako źródło rzetelnej wiedzy na temat danych technologii (form korzystania ze środowiska) i ich konsekwencji. Po to by tak ą wiedz ę posi ąść powinno si ę zapewni ć szeroki program szkoleniowy (uwzgl ędniaj ący do świadczenia zagraniczne). 3. Proponuje si ę stworzenie programu zwi ększenia energooszcz ędno ści powiatu poprzez wsparcie działa ń termoizolacyjnych w budynkach publicznych i prywatnych. 4 Realizacja polityki ekologicznej powiatu w latach 2004 – 2006

4.1 Poprawa jako ści wód powierzchniowych Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w latach 2004 - 2006 w sposób znacz ący wpłyn ęła na popraw ę stanu wód w powiecie. Ogółem wybudowano 120,74 km sieci kanalizacyjnej. Zmodernizowano 4 oczyszczalnie ścieków (na 5 planowanych): Rowy, Damnica, Łupawa, D ębnica Kaszubska. Aktualnie 97% wszystkich wytwarzanych na terenie powiatu ścieków jest oczyszczanych (komunalnych i przemysłowych).

Wiele gospodarstw rolnych podj ęło działania polegaj ące na budowie systemu zabezpiecze ń przed spływem zanieczyszcze ń do wód i do gruntu z miejsc magazynowania nawozów naturalnych. Zostało zgłoszonych do budowy 79 płyt obornikowych i 57 zbiorników na gnojowic ę.

Podj ęte działania w sposób znacz ący wpłyn ęły na popraw ę jako ści wód. Wi ększo ść rzek mie ści si ę w II klasie czysto ści. Wyj ątek stanowi Łupawa (III – IV klasa).

Tabela 27. Wykonane na terenie powiatu przedsi ęwzi ęcia do 2006 r. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej Pozwolenia Pozwolenia na Modernizacja Sie ć Sie ć na Moderniz. stacji Gmina przebudow ę w oczyszczalni Lp wodoci ągowa kanalizacyjna przebudow ę w uzdatniania wody 2006 r. ścieków 2006 r. [km] [km] [km] [km] 1 Damnica 3.7 - 27.7 17.6 Damnica Zagórzyce

52 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Dębnica Dębnica 3.9 0.26 9.3 0.23 2 Kaszubska Kaszubska 3 Główczyce 4.4 1.6 - 17.1 - Będziechowo Biesowice 4 Kępice 2.5 - 3.5 - - Kruszka Kępka 5 Kobylnica 8.56 0.9 7.92 0.88 - - Grapice Dąbrówno 6 Pot ęgowo 0.95 - 8 - Łupawa Głuszyno Malczkowo 7 Smołdzino 15.9 - - - - śelazo Swochowo 8 Gm.Słupsk 16.1 14.15 30.92 9.47 - Ga ć Głobino 9 Gm.Ustka 6.2 2.68 33.4 3.47 Rowy - 4 szt w DPS: Machowino 10 Starostwo Machowinko RAZEM 62.21 19.59 120.74 48.75 4 szt 17 szt

4.2 Ochrona i wykorzystanie wód podziemnych Poprawa jako ści wód warstwy u Ŝytkowej oraz racjonalne jej wykorzystanie zrealizowano poprzez rozbudow ę sieci wodoci ągowej (wybudowano 62,21 km wodoci ągu w tym w gminach nadmorskich: Ustce, Smołdzinie, Główczycach, i gm. Słupsk 42,6 km). Zwodoci ągowanie jest 95,7% powiatu. W celu poprawy jako ści wody zmodernizowano 15 stacji uzdatniania wody oraz 4 w Domach Pomocy Społecznej.

Prowadzony jest monitoring jako ści wód podziemnych wokół eksploatowanych składowisk odpadów komunalnych w Bierkowie, Chlewnicy, Obł ęŜ u.

4.3 Selektywna zbiórka odpadów.

Fotografia 4: Selektywna zbiórka odpadów. Źródło: www.kobylnica.pl

53 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

W latach 2004-2006 nast ąpiło rozszerzenie i poprawa selektywnej zbiórki odpadów szczególnie odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych z gospodarstw domowych. Program w zakresie gospodarki odpadami, z uwagi na zło Ŝono ść problemów zakładał podj ęcie działa ń w okresie długoterminowym do 2010 roku i dłu Ŝszym. Jednak Ŝe dzi ęki zało Ŝeniom przyj ętym do realizacji w planie gospodarki odpadami podj ęto szereg znacz ących działa ń w tym zakresie. Zlikwidowano w sumie 9 składowisk nie spełniaj ących wymaga ń przepisów ochrony środowiska (4 w m. Ustka, 1 w gm. Damnica, 3 w gm. Smołdzino, 1 w gm. Główczyce). Ostatnie zamkni ęte składowisko w 2005 r. w Wykosowie (Gm. Główczyce) jest w trakcie rekultywacji. Obecnie na terenie powiatu funkcjonują cztery składowiska: jedno przemysłowe w m. Obł ęŜ e oraz trzy komunalne: Bierkowo, Chlewnica i Obł ęŜ e. Wszystkie składowiska s ą wyposa Ŝone zgodnie z obowi ązuj ącymi w tym zakresie standardami. Składowisko w Bierkowie zostało wyposaŜone zgodnie z najnowszymi standardami europejskimi i nale Ŝy do najnowocze śniejszych w Polsce. Na terenie składowiska wydzielona jest kwatera do składowania odpadów azbestu. Na terenie składowiska funkcjonuje te Ŝ linia do segregacji odpadów i kompostowania odpadów biodegradowalnych. Na zbli Ŝonym poziomie funkcjonuje składowisko w Chlewnicy. Stopie ń odzysku odpadów wynosi: w Chlewnicy 20%, w Obł ęŜ u 17,4%, w Bierkowie 7%.

Na terenie powiatu jako pierwszy w Polsce został wdro Ŝony pilota Ŝowy program „Usuwania odpadów z parkingów le śnych i obszarów turystycznych powiatu Słupskiego”. Trwaj ący do 2004 roku program obejmował 25 parkingów le śnych zlokalizowanych w 5 nadle śnictwach. Parkingi zostały wyposa Ŝone w pojemniki na odpady komunalne, szkło, tworzywa sztuczne. Zbieraniem i wywo Ŝeniem odpadów na składowisko zajmowało si ę PGK w Słupsku. Obecnie rozpoczęte zadania realizowane s ą samodzielnie przez nadle śnictwa.

Odpady przemysłowe na terenie powiatu odzyskiwane są w 63%. Niedostateczna jest nadal sie ć zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji, chocia Ŝ w okresie sprawozdawczym zorganizowano taki punkt w Kobylnicy.

4.4 Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego Głównym działaniem w tym zakresie podj ętym do realizacji było przygotowanie i upowszechnienie energii odnawialnej. Du Ŝą wag ę przywi ązuje si ę na terenie powiatu do upowszechniania biomasy jako źródła energii pochodz ącej z działalno ści rolniczej (słomy, traw oraz resztek z produkcji biopaliw). Starostwo współdziała w tym zakresie z WFO ŚiGW oraz Narodow ą Agencj ą Poszanowania Energii realizuj ąc program „Bioenergia szans ą dla ekologicznego zrównowa Ŝonego rozwoju powiatu słupskiego”. W wyniku tej inicjatywy od 2005 roku funkcjonuje i rozwija si ę w Sycewicach wytwórnia Estrów Metylowych. Uruchomiona została te Ŝ w Biesowicach (gm. K ępice) kotłownia osiedlowa o mocy 700 kW oraz kotłownie w 6 obiektach szkolnych o ł ącznej mocy 1100 kW wykorzystuj ące jako paliwo biomas ę. Oddano równie Ŝ w Duninowie, gm. Ustka kolektor słoneczny i pomp ę ciepln ą. Budowanych jest w gm. Kobylnica 45 siłowni wiatrowych o ł ącznej mocy 90 MW oraz 3 w gminie Pot ęgowo o mocy 6 MW.

Na zmniejszenie emisji CO 2 do powierza wpłynie tak Ŝe rozbudowa sieci cieplnej w Ustce – 1,11 km i K ępicach – 0,73 km.

54 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

4.5 Edukacja W celu poprawy poziomu wiedzy o środowisku, przeprowadzono dokształcanie pracowników administracji samorz ądowej, w zakresie przepisów ochrony środowiska w prawie polskim i wspólnotowym. Wydawane s ą wydania albumowe prezentuj ące tereny chronione w powiecie: Słowi ński Park Narodowy, Kraina w krat ę, Mi ędzynarodowy szlak rowerowy R 10, ró Ŝnego rodzaju foldery, kalendarze, mapy turystyczne. Promowane s ą regionalne produkty jak „chleb słowia ńki”, „osinówka wpisane na Ogólnopolsk ą List ę Produktów Tradycyjnych. Zostało oznakowane 500 km szlaków pieszych i rowerowych, w tym 72 km mi ędzynarodowego szlaku rowerowego.

Organizowane s ą przez Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. przy udziale Starostwa kursy wyrabiaj ące nawyki segregacji odpadów, zbierania puszek aluminiowych, baterii i makulatury. Co roku w akcji uczestniczy około 6 ty ś. uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich. Zwyci ęzcy organizowanych konkursów otrzymuj ą nagrody takie jak komputery, sprz ęt RTV, pomoce szkolne. Edukacj ę ekologiczn ą prowadzi te Ŝ Zwi ązek Miast i Gmin dorzecza Słupi i Łupawy oraz Nadle śnictwa. Starostwo wspomaga finansowo te przedsi ęwzi ęcia. Stworzone zostały o środki ekologicznej edukacji pozaszkolnej: dwa Regionalne O środki Edykacyjne: przy Zespole Szkół Le śnych i Ogólnokształc ących w Warcinie oraz w Klukach oraz b ędące w trakcie realizacji „Centrum” w Ści ęgnicy, gm. Kobylnica. W celu promocji energii odnawialnej, w grudniu 2004 zorganizowana została przez Starost ę Słupskiego i Prezydenta Miasta Słupsk konferencja „Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych” z udziałem naukowców Uniwersytetu Gda ńskiego, Szczeci ńskiego, Politechniki Koszali ńskiej, Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku. W tym samym celu zarz ąd Powiatu i Narodowa Agencja Poszanowania Energii zorganizowały szkolenie dla pracowników gmin i rolników w zakresie odnawialnych źródeł energii, upraw energetycznych i promocji biomasy. Skutkiem tego szkolenia jest rozpowszechnienie upraw wierzby jako surowca do wytwarzanie energii cieplnej.

Decyzj ą starosty zalesiono 136 ha gruntów zdegradowanych rolników indywidualnych, a przy wsparciu finansowym ARiMR dodatkowo jeszcze 104 ha.

4.6 Ochrona krajobrazu Zarz ąd powiatu czynnie uczestniczy w uzgadnianiu projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w których zwraca si ę du Ŝą uwag ę na zachowanie walorów krajobrazu wiejskiego. Na bie Ŝą co sprawowany jest przez Powiatowy Inspektora Nadzoru Budowlanego nadzór i przeciwdziałanie samowoli budowlanej. Wspólnie z ODR w Strzelnie organizowane s ą, ciesz ące si ę du Ŝym powodzeniem, konkursy na pi ękn ą wie ś i zagrod ę. Zarz ąd powiatu przy współpracy z ODR prowadzi działalno ść w zakresie upowszechniania produkcji ekologicznej. Ilo ść gospodarstw ekologicznych dzi ęki temu systematycznie ro śnie. W trakcie realizacji jest program „Tworzenia zielonych miejsc pracy” w oparciu o zasoby środowiska naturalnego. Wyró Ŝniaj ąca si ę gmina K ępice otrzymuje wsparcie Powiatowego Urz ędu Pracy.

55 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

4.7 Przeciwdziałanie kl ęskom Ŝywiołowym, powa Ŝnym awariom W marcu 2003 roku został powołany Powiatowy Zespół Reagowania Kryzysowego dla miasta i powiatu, utworzono te Ŝ wspólne Centrum Zarz ądzania Kryzysowego. W pa ździerniku 2004 został opracowany i zatwierdzony przez Starost ę „Plan operacyjny ochrony przed powodzi ą na terenie powiatu Słupskiego” - podstawowy dokument operacyjny w przypadku działa ń ratowniczych na wypadek zagro Ŝenia powodzi ą.

K I E Y C Ł T B A Władysławowo E Łeba Z J. J. śarnowieckie rejony zagro Ŝone R Sarbsko M O i e M J. Łebsko PUCK r z e j Jastarnia Piaś nic a a H Z a t . e J. P u c k a l s Gardno k a Reda Ustka Ł Hel Łup eba aw a WEJHEROWO

Z a t o k a LĘBORK GDYNIA

ń SŁUPSK G d a s k a

SOPOT a n GDA ŃSK l a S i ś łu W p a Krynica Morska i e j y a r z n M i e a KARTUZY ś l W i l e w Z a ie k ń J. Gowidlińskie s ia J. Jasie ń du n Szka u a rp w d R a a a Słupia R . PRUSZCZ J J. Ostrzyce GDA ŃSKI A Kępice Ł NW. DWÓR GD. S a i I k J. Mausz aw s W n i a eń L u g i W T n ie BYTÓW a Pszczółki P p r . z Nowy n a a KO ŚCIERZYNA TCZEW Staw K

W a w da a Skarszewy tł o M Wierzyca J. MIASTKO Bobięcińskie MALBORK STAROGARD ń o g

GDA ŃSKI z

J. Wdzydze J. Dąbrówka r

e

i B z rd D a Pelplin Dzierzgo ń

Brusy Sztum t

Wda a g

J. o Czarna N Karsińskie y

Woda r a t Brda Gniew S J. Dzierzgoń Czersk Skórcz wa J. Li J. Szczytno Charzykowskie Prabuty a ic r n J. Krępsko B J. Kałębie ze CHOJNICE rd KWIDZYN C Czarne CZŁUCHÓW a

ra y owa G cz st w Sz rzą d Ch a

Debrzno Debrzyn ka

Rysunek 8: Rejony zagro Ŝone podwoziami w województwie pomorskim

4.8 Wykorzystanie środków PFO ŚiGW Ze środków PFO ŚiGW, które zostały wykorzystane w cało ści na wykonanie celów i zada ń w ramach realizacji programu ochrony środowiska w latach 2003 – 2006 sfinansowano m.in: • Opracowanie Powiatowego Programu Ochrony Środowiska oraz Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami oraz dofinansowanie gminnych planów i programów kwota 50000 zł • Gospodark ę odpadami: zakup kontenerów i innych pojemników na odpady oraz uporz ądkowanie terenów po zlikwidowanych składowiskach w gminach: Pot ęgowo, Smołdzino, D ębnica Kaszubska, Kobylnica i K ępice kwota 75000 zł

56 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

• Gospodark ę ściekowa: budowa sieci kanalizacyjnej na terenie gmin: K ępice, Dębnica Kaszubska i Słupsk: przeznaczono kwot ę 149800 ty ś zł, przekazano gminom 215000 zł. • Realizacj ę programu: Usuwanie odpadów z parkingów le śnych i obszarów turystycznych: kwota 91700 zł • Dofinansowanie usuwania eternitowych pokry ć dachowych w 3 wspólnotach mieszkaniowych i 10 budynkach na terenie powiatu, kwota 24000 zł • Edukacj ę ekologiczna prowadzona w szkołach przez Zwi ązek Miast i Gmin dorzecza Słupi i Łupawy oraz budowa przez Nadle śnictwa ście Ŝek edukacyjnych kwota 84000 zł. • Realizacj ę programu „Bioenergia szans ą dla ekologicznego zrównowaŜonego rozwoju powiatu” obejmuj ącego szkolenie 128 rolników i po dwóch pracowników urz ędów gmin: Główczyce, Kobylnica, Pot ęgowo i Słupsk w zakresie uprawy ro ślin energetycznych, marketingu i ekonomicznych korzy ści z wykorzystania biomasy jako surowca energetycznego kwota 29500 zł. • Dofinansowanie zakupu sprz ętu dla Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej kwota 90000 zł. • Modernizacj ę urz ądze ń ochrony środowiska i stacji uzdatniania wody w Domach Pomocy Społecznej w Machowienie, Machowinku, Lubuczedwie i Przytocku kwota 371000 zł • Dofinansowanie prac termoizolacyjnych w obiekcie stowarzyszenia Speranda w Niepogl ędziu kwota 15000 zł • Wykonanie dokumentacji projektowej termomodernizacji budynku O środka Szkolno – Wychowawczego w Damnicy kwota 95000 zł. • Dofinansowanie budowy oczyszczalni ścieków D ębnica Kaszubska kwota z NFO Ś wyniosła 2.868 ty ś PLN (+ Ekofundusz 2.835 ty ś PLN + środki własne 970.500 PLN) • Dofinansowanie budowy ruroci ągu tłocznego wraz z przepompowni ą K ępice Biesowice i wył ączenie oczyszczalni ścieków w Biesowicach • Dofinansowanie budowy wodoci ągu Korzybie wraz ze stacj ą uzdatniania wody w Barwinie • Dofinansowanie rekultywacji zamkni ętego składowiska w m. śelazo, kwota dofinansowania 20.000 PLN • Modernizacj ę, rozbudow ę i przekształcenie w zakład zagospodarowania środowiska w Bierkowie gm. Słupsk. W tym: o "Kompleksowy program segregacji odpadów w Bierkowie dla Miasta Słupska i powiatu słupskiego" czas realizacji: 2004 - 2007r, warto ść zadania: 16067400 zł o "Porz ądkowanie gospodarki odpadami w rejonie Słupska" etap II, czas realizacji: 1997 - 2006 r, warto ść zadania: 15779900 zł

5 Program działa ń w powiecie

5.1 Zadania wynikaj ące z Polityki Ekologicznej Pa ństwa W Polityce Ekologicznej Pa ństwa przedstawione zostały cele ogólne o charakterze strategicznym i realizacyjnym, w ró Ŝnych horyzontach czasowych. Jako oddzielne zagadnienie omówione zagadnienie wł ączania aspektów ochrony środowiska do polityk sektorowych takich jak: przemysł i energetyka, transport, rolnictwo, le śnictwo, budownictwo i gospodarka komunalna, zagospodarowanie przestrzenne, turystyka,

57 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 ochrona zdrowia, handel i działalno ść obronna. Wskazane zostały przede wszystkim cele i działania, jakie nale Ŝy podj ąć w ramach programów sektorowych, jako konieczny udział sektorów w realizacji zrównowa Ŝonego rozwoju.

Cele ekologiczne zostały uj ęte w czterech blokach tematycznych: • cele i zadania o charakterze systemowym (przyszło ściowy rozwój gospodarczo- społeczny gminy w kontek ście ochrony środowiska, w tym systemy zarz ądzania środowiskowego i wł ączanie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych, edukacja ekologiczna i udział społecze ństwa w sprawach ochrony środowiska, współpraca ponadlokalna). • ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody (m.in.: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona lasów, ochrona powierzchni ziemi), • zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii: wykorzystanie energii odnawialnej, kształtowanie stosunków wodnych, • jako ść środowiska i bezpiecze ństwo ekologiczne: jako ść wód, w tym gospodarka wodno-ściekowa, gospodarowanie odpadami (w oparciu o plan gospodarki odpadami), jako ść powietrza atmosferycznego, oddziaływanie hałasu, pola elektromagnetycznego, awarie przemysłowe.

Spo śród zada ń wynikaj ących z Polityki ekologicznej pa ństwa dla powiatu Słupskiego istotne do wykonania s ą: • promowanie najlepszych technik (BAT) w celu zmniejszenia materiałochłonno ści i odpadowo ści produkcji, • ograniczenie zu Ŝycia energii o 25% do roku 2010, a do roku 2025 o 50% w stosunku do roku 2000, intensyfikacja rozwoju energetyki odnawialnej, do roku 2010 co najmniej podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000 w celu zmniejszenia energochłonno ści gospodarki i wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, • łączenie racjonalno ści ekonomicznej i ekologicznej w wykorzystaniu zasobów gleb, maksymalne zagospodarowanie nieu Ŝytków poprzemysłowych i zamkni ętych ju Ŝ składowisk odpadów przemysłowych i rekultywacja tzw. starych składowisk w celu ochrony gleb i powierzchni ziemi, • gospodarowanie odpadami - wzrost odzysku surowców, opakowa ń, recyklingu materiałów z opakowa ń, do roku 2010 wtórne wykorzystywanie co najmniej 50% papieru i szkła, • zapobieganie zanieczyszczeniu słodkich wód powierzchniowych i podziemnych, przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym właściwego stanu ekologicznego (zapewnienie źródeł poboru wody do picia), • zmniejszenie nara Ŝenia mieszka ńców na zanieczyszczenie powietrza i hałas, zmniejszenie intensywno ści degradacji powierzchni ziemi, poprawa estetyki otoczenia, • eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagro Ŝeń środowiska, a tak Ŝe doskonalenie istniej ącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i kl ęsk Ŝywiołowych, • zwi ększenie skali rekultywacji i renaturalizacji obszarów zdegradowanych, ochrona gatunków dzikiej flory i fauny, ochrona najbardziej zagro Ŝonych ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk przez tworzenie i powi ększanie sieci obszarów chronionych.

58 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

5.2 Problemy okre ślone w Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska 2010 Wojewódzki program ochrony środowiska formułuje problemy ekologiczne wyst ępuj ące w województwie pomorskim, które stanowi ą podstaw ę do okre ślenia celów i zada ń do wykonania na lata 2007 – 2010 z perspektyw ą do 2017 roku. Wśród nich jako istotne z punktu widzenia powiatu Słupskiego nale Ŝy wymieni ć: • Nadmierna eksploatacja gospodarcza cennych przyrodniczo i wra Ŝliwych obszarów przyrodniczych strefy przymorskiej (w tym obszarów Natura 2000), zajmowanie pod infrastruktur ę nowych terenów, w tym równie Ŝ przybrze Ŝnych wód Bałtyku; • Nadmierna eksploatacja i fragmentacja siedlisk cennych przyrodniczo siedlisk wra Ŝliwych gatunków, Ŝywiołowa urbanizacja (równie Ŝ bez planów zagospodarowania przestrzennego); • Słaba spójno ść przyrodniczych obszarów chronionych w zachodniej cz ęś ci województwa (powiat Słupsk) oraz niewystarczaj ąca ochrona cz ęś ci cennych walorów przyrodniczych i niewielki przyrost powierzchni obj ętych ochron ą, obszarów o cennych i unikatowych walorach; • Eutrofizacja wód powierzchniowych i przeci ętna jako ść wód płyn ących; • Znaczne zanieczyszczenie jako ści wód przybrze Ŝnych Bałtyku spowodowane: dopływem źle oczyszczonych ścieków, brakiem w miejscowo ściach nadmorskich kanalizacji dla odprowadzania i oczyszczania wód deszczowych, oraz spływami rolnymi; • Niezadowalaj ąca jako ść wód podziemnych; • Niedostateczny rozwój systemu selektywnej zbiórki i segregacji odpadów komunalnych (w tym odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych), a co za tym idzie niski poziom odzysku odpadów ze strumienia odpadów komunalnych; • Nierozwi ązany problem gospodarki osadami ściekowymi; • Wolno przebiegaj ące procesy wycofywania z eksploatacji urz ądze ń zawieraj ących PCB oraz elementów budowlanych z azbestu. Niezadawalaj ąca identyfikacja źródeł PCB i azbestu; • Niewystarczaj ąca wiedza ekologiczna społecze ństwa i zwi ązany z ni ą brak akceptacji społecznej dla pewnych proekologicznych inwestycji (np. elektrownie alternatywne) • Brak zintegrowanego systemu informatycznego pozwalaj ącego na gromadzenie, przetwarzanie i udost ępnianie danych o stanie i jako ści środowiska

5.3 Strategia rozwoju powiatu słupskiego W oparciu o dokument „Cele i zadania dla powiatu Słupskiego na lata 2007 – 2010 z perspektyw ą na lata 2011 – 2014”, oraz w wyniku szerokiej analizy i podj ętych konsultacji społecznych wybranych zostało ze wszystkich obszarów i opracowanych 14 celów, które stanowi ą podstaw ę prawidłowego rozwoju społeczno – gospodarczego regionu Słupskiego przy zachowaniu konstytucyjnej zasady zrównowa Ŝonego rozwoju.

Dwa najwa Ŝniejsze cele zyskały miano priorytetowych i na ich realizacj ę przypisano 50% środków potencjału inwestycyjnego powiatu słupskiego. Kolejne cztery cele okre ślone zostały mianem niezb ędnych do realizacji i przeznaczono na ich realizację

59 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

35% potencjału. Pozostałe osiem celów okre ślono jako pierwszorz ędne i przeznaczono na nie 15% potencjału.

5.3.1 Cele priorytetowe: I. Stworzenie warunków do dalszego zwi ększenia nakładów na realizacj ę nowych inwestycji infrastrukturalnych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem dróg. • Obwodnica Słupska • Modernizacja dróg dojazdowych do Słupska • Poprawa stanu dróg łącz ących si ę bezpo średnio z drog ą nr 6 • Budowa ekranów d źwi ękochłonnych od strony zabudowy mieszkaniowej wzdłu Ŝ modernizowanych dróg szybkiego ruchu II. Stworzenie warunków umo Ŝliwiaj ących wykorzystanie procesu integracji europejskiej dla rozwoju powiatu. • Ośrodek Integracji i Informacji Europejskiej • Partnerstwo publiczno – prywatne • Doradztwo dla firm w zakresie prawodawstwa UE

5.3.2 Cele niezb ędne: 1 Podj ęcie działa ń w kierunku wykorzystania nowych technik i technologii w przetwarzaniu lokalnych bogactw naturalnych i bazy surowcowej. • Paliwo rolnicze • Energia wiatrowa, wodna • Bioenergia 2 Stworzenie warunków do aktywizacji i rozwoju obszarów wiejskich • Fundusz por ęcze ń kredytowych • Inkubatory wiejskie • Własny program edukacji ekologicznej 3 Stworzenie warunków do zró Ŝnicowanego wykorzystania gospodarczego istniej ącego potencjału i rodzinnej gospodarki rolnej oraz wielofunkcyjnego rozwoju powiatu. • Rolnictwo ekologiczne i przetwórstwo rolno – spo Ŝywcze • Rybołówstwo • Przemysł agroturystyczny i uzdrowiskowy

5.3.3 Cele pierwszorz ędne a) Podj ęcie działa ń w kierunku zmiany systemu pomocy społecznej i ochrony zdrowia. • Zmiana systemu finansowania słu Ŝby zdrowia • Podniesienie świadomo ści społecznej w zakresie istniej ących zagro Ŝeń • Zwi ększenie dost ępno ści do specjalistycznych świadcze ń zdrowotnych b) Stworzenie warunków dla rozwoju turystyki i agroturystyki • Ście Ŝki rowerowe • Zamkni ęte kompleksy rekreacyjne c) Stworzenie warunków dla jako ściowego wzrostu subregionalnego znaczenia Powiatu Słupskiego. • Promocja regionu • Współpraca z powiatami o ściennymi • Kontynuacja współpracy z krajami Basenu Morza Bałtyckiego i innymi krajami UE

60 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 d) Wielokierunkowa promocja powiatu • Biznes to biznes • Produkty markowe • Warunki turystyczne i otoczenie biznesu e) Podj ęcie działa ń dla zmniejszenia stopy bezrobocia i jego społecznych skutków • Aktywacja zawodowa w gminach • Edukacja ustawiczna na szczeblu powiatu • Monta Ŝ środków partnerstwo publiczno - prywatne f) Stworzenie warunków inwestowania dla kapitału rodzimego i zagranicznego • Dost ępna baza danych o terenach i obiektach inwestycyjnych • Rozwój Słupskiej Strefy Ekonomicznej • Dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy g) Tworzenie warunków i wspieranie rozwoju gospodarstw ekologicznych • Promocja ekologicznych metod upraw płodów rolnych i identyfikacja rynków zbytu • Promocja rozwi ąza ń modelowych i tworzenie grup producenckich • Własny program rozwoju gospodarstw ekologicznych oraz system edukacji h) Podj ęcie działa ń w kierunku rozwoju infrastruktury o światowej i kulturalnej • Rozwijanie szkolnictwa ponadgimnazjalnego • Modernizacja infrastruktury istniej ących szkół średnich • Tworzenie centrów kultury powiatu w oparciu o istniej ącą infrastruktur ę kulturaln ą gmin

5.4 Wa Ŝne aspekty zidentyfikowane w powiecie przez społecze ństwo W wyniku szerokiej konsultacji społecznej, w powiecie słupskim dokonano gł ębokiej analizy uwarunkowa ń sprzyjaj ących oraz ograniczaj ących rozwój regionu Wśród „Mocnych stron”, które nale Ŝycie wykorzystane sprzyja ć b ędą rozwojowi regionu i na których nale Ŝy oprze ć jego przyszły rozwój wymieniono m.in.: walory przyrodniczo - krajobrazowe zwi ązane z nadmorskim poło Ŝeniem sprzyjaj ące rozwojowi turystki i rekreacji, licznie wyst ępuj ące w regionie tereny niezurbanizowane, wysok ą lesisto ść powiatu, wysokie zasoby energii odnawialnej, stosunkowo słaby rozwój przemysłu i poło Ŝenie przy głównych szlakach komunikacyjnych. Wśród aspektów, które stanowi ą słabe strony powiatu i których nie wyeliminowanie będzie utrudnia ć rozwój regionu, których oddziaływanie nale Ŝy minimalizowa ć. podkre ślono: rosn ące bezrobocie i zwi ązane z tym ubóstwo, zły stan dróg, zł ą jako ść wody pitnej, niedostateczne skanalizowanie wsi, słabo rozwini ęta infrastruktura turystyczna, niedostateczna edukacja zawodowa ludności, słaby rozwój przetwórstwa rolnego, pozostało ści po byłych PGR-ach, bierno ść zawodowa ludno ści, niedostateczn ą promocja regionu, utrudniony dost ęp do lekarzy specjalistów.

Jako „Szanse” dla powiatu wskazano m.in: przynale Ŝno ść do Unii Europejskiej (w tym programy pomocowe, współpraca partnerska krajów Unii), współprac ę z krajami nadbałtyckimi, wzrost zapotrzebowania na produkty tzw. ekologiczne (w tym zdrowa Ŝywno ść ), wzrost turystyki w skali makro, rozwój szkolnictwa, popraw ę czysto ści wód Bałtyku i rzek, popyt na biopaliwa, centralne poło Ŝenie ( środkowopomorskie)

61 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Wśród „Zagro Ŝeń” wymienione zostały: migracja do du Ŝych miast młodych, cz ęsto wykształconych ludzi, ubo Ŝenie ludno ści, szczególnie na terenach wiejskich, niewła ściwe gospodarowanie zasobami po dawnych PGR–ach, peryferyjne traktowanie powiatu, ograniczony dost ęp do szkolnictwa wy Ŝszego, zła kondycja gospodarstw rolnych w skali makro, wzrastaj ący dystans pomi ędzy regionami rozwini ętymi gospodarczo, a wsi ą, słaby poziom opieki zdrowotnej ludno ści.

62 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

5.5 Analiza porównawcza celów wojewódzkich (PO Ś) i powiatowych (Strategia) Analiza celów zawartych w Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska (wiersze w tabeli) oraz celów nakre ślonych przez Strategi ę powiatow ą (kolumny w tabeli) pozwoliła na wyodr ębnienie działa ń, które najcz ęś ciej pojawiaj ą si ę w jednym i w drugim dokumencie oraz, które nawzajem si ę przenikaj ą (por. Tab. 28). Kratki w obszarze wspólnym, które zaznaczone s ą najciemniejszym deseniem s ą punktami wspólnymi WPGO i Strategii powiatu, które s ą najwa Ŝniejszymi działaniami maj ącymi odniesienie do ochrony środowiska. Zadania te s ą wyró Ŝnione w kolumnach i wierszach ciemniejszym kolorem.

Wynikaj ące z powy Ŝszej analizy, podstawowe cele programu ochrony środowiska dla powiatu słupskiego s ą nast ępuj ące:

Cel Strategiczny i Średniookresowy: Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego poprzez rozwój świadomego uczestnictwa społecznego w podejmowaniu decyzji zwi ązanych z wykorzystaniem zasobów środowiska.

Cele priorytetowe: 1. Edukacja i informacja. 2. Ochrona przyrody. 3. Zastosowaniu systemu ratowniczego chroni ącego przed ska Ŝeniami środowiska.

Cel Strategiczny i Średniookresowy: Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii.

Cele priorytetowe: 4. aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska, oraz zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu; 5. zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych; 6. promocj ę i wspieranie wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych; 7. zarz ądzanie środowiskiem; 8. zintegrowan ą gospodark ę odpadami.

63 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 28. Porównanie celów strategii powiatowej (kolumny a-m) i wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska (rz ędy od 1 do 8)

ony ę gii w giiw ch dnieniem dnieniem ę wielofunkcyjnego ekologicznych mego i zagranicznego i mego ówwiejskich wiatowej i kulturalnej i wiatowej surowcowej. ś ym uwzgl ym urystyki kszenia nakładów na realizacj kszeniana nakładów ę cychwykorzystanie procesu integracji ą ciowego wzrostu subregionalnego ciowegowzrostu subregionalnego ś nicowanego wykorzystania nicowanego gospodarczego Ŝ liwiaj Ŝ w kierunku rozwoju w kierunku infrastruktury o dla zmniejszenia stopy bezrobocia i jego społeczny stopy jego i zmniejszenia bezrobocia dla w kierunku zmiany w kierunku i systemu społecznej ochr pomocy w kierunku wykorzystania w kierunku nowych technolo i technik ń ń ń ń cego potencjału i rodzinnej gospodarki rolnej oraz gospodarki oraz rolnej rodzinnej i cegopotencjału ciedziała ciedziała ciedziała ciedziała ą ę ę ę ę skutków rodzi kapitału dla warunków Stworzenie inwestowania rozwoju igospodarstwwarunków Tworzenie wspieranie Podj zdrowia. turystyki warunków rozwoju agrot Stworzenie dla i warunków jako Stworzenie dla znaczenia Powiatu Słupskiego. Powiatu znaczenia promocja powiatu Wielokierunkowa Podj rozwoju powiatu. rozwoju Podj europejskiej dla rozwoju powiatu dla rozwoju europejskiej Podj dróg. warunków Stworzenie umo Stworzenie warunków zwi dalszego Stworzenie do nowychinwestycji infrastrukturalnych,ze szczególn warunków zró Stworzenie do istniej przetwarzaniu lokalnych bogactw naturalnych i bazy bogactw i przetwarzaniulokalnych naturalnych Stworzenie warunków do aktywizacji i rozwoju obszar warunków rozwoju aktywizacjii Stworzenie do abcdefghijklm Środowisko dla zdrowia – poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa 4 1. ekologicznego Wzmocnienie systemu zarz ądzania środowiskiem oraz podniesienie świadomo ści 6 2. ekologicznej społecze ństwa

3 3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody

4 4. Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii Identyfikacja środowiskowych zagro Ŝeń zdrowia, zahamowanie ich narastania oraz 1 5. minimalizacja powodowanych przez nie skutków Osi ągni ęcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych, w 2 6. tym wód przybrze Ŝnych Poprawa warunków zdrowotnych poprzez osi ągni ęcie i utrzymywanie standardów 3 7. jako ści powietrza Budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni zrealizuje zasad ę 5 8. zapobiegania i minimalizacji ilo ści wytwarzanych odpadów, zapewni wysoki stopie ń Ochrona mieszka ńców województwa i ich mienia przed zagro Ŝeniami naturalnymi i 2 9. skutkami katastrof naturalnych Zmniejszenie ryzyka wyst ąpienia powa Ŝnych awarii z udziałem substancji 2 10. niebezpiecznych, a przypadku jej wyst ąpienia eliminacja b ądź ograniczenie jej Ochrona mieszka ńców województwa przed hałasem zagra Ŝaj ącym zdrowiu lub 2 11. jako ści Ŝycia Ochrona mieszka ńców województwa przed szkodliwym oddziaływaniem pól 1 12. elektromagnetycznych Wykształcenie u mieszka ńców województwa pomorskiego postaw i nawyków 2 13. proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialno ści za stan środowiska. Rozwój świadomego uczestnictwa społecznego w podejmowaniu decyzji 4 14. zwi ązanych z wykorzystaniem zasobów środowiska Stworzenie skutecznego systemu prawnych, ekonomicznych i finansowych 1 15. instrumentów polityki ekologicznej, zapewniaj ących efektywne realizowanie jej Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska, zwi ększenie roli 6 16. ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej, powstrzymanie procesów jej 1 17. utraty oraz poprawa spójno ści systemu obszarów chronionych ze szczególnym Racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych 1 18. zborników wód podziemnych stanowi ących główne źródło zapatrzenia ludno ści w Zwi ększenie powierzchni zasobów le śnych regionu oraz wzrost ich ró Ŝnorodno ści 2 19. biologicznej

6 20. Zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych Zrównowa Ŝone u Ŝytkowanie zasobów kopalin, zminimalizowanie niekorzystnych 1 21. skutków ich eksploatacji oraz eliminacja nielegalnego wydobycia Wzrost efektywno ści wykorzystania surowców, ze szczególnym uwzgl ędnieniem 1 22. zasobów wodnych i surowców energetycznych wykorzystywanych w gospodarce

6 23. Promocja i wspieranie wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych Zapobieganie i ograniczenie powstawania odpadów u źródła, a tak Ŝe zmniejszenie 1 24. ich negatywnego oddziaływania na środowisko Wdro Ŝenie zrównowa Ŝonego zarz ądzania zasobami wodnymi w regionach 25. wodnych, ograniczaj ącego prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi i ochron ę Wyposa Ŝenie w zbiorcze systemy kanalizacji sanitarnej i oczyszczalnie ścieków z 1 26. podwy Ŝszonym usuwaniem miogenów wszystkich aglomeracji o wielko ści powy Ŝej Eliminacja zrzutów substancji priorytetowych i szczególnie szkodliwych dla 1 27. środowiska wodnego Redukcja emisji z obiektów energetycznego spalania i spełnianie standardów 1 28. emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa

7 3 7 3 4 215+ 4 5 4 4 7

64 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

5.6 Działania priorytetowe Programu Ochrony Środowiska Powiatu Słupskiego 2010 Zgodnie z kilkuletnim trendem wpływów i wydatków w Powiatowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przyjmuje si ę, ze zadania realizowane w ramach Programu Ochrony Środowiska powinny zawiera ć si ę w bud Ŝecie nie przekraczaj ącym ok. 300 000 PLN.

600 000 Wpływy Wydatki 500 000

400 000

300 000

200 000 wpływy/wydatki [PLN] wpływy/wydatki

100 000

0 2004 2005 2006 2007 2008

Rysunek 9. Analiza wpływów i wydatków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej W niniejszym dokumencie przyj ęto wydatkowanie środków na realizacj ę celów priorytetowych na poziomie 135.000 PLN. Pozostałe środki dost ępne w ramach Funduszu Powiatowego b ędą słu Ŝyły do realizacji działa ń bie Ŝą cych.

5.6.1 Edukacja i informacja Działania edukacyjno informacyjne obejmowa ć b ędą m.in.: • edukacj ę mieszka ńców powiatu, • szkolenia dla przedstawicieli administracji samorządowej, • wsparcie informacyjne dla przedsi ębiorców, • promocja lokalnych obszarów edukacji ekologicznej w oparciu o szkoły i współprac ę z WFO ŚiGW.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Edukacja i informacja 15 15 15 15 60

5.6.2 Ochrona przyrody Działania dotycz ące ochrony przyrody obejmowa ć b ędą wszelkie przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z ochron ą przyrody na terenie powiatu, w szczególno ści działania zwi ązane obszarów edukacj ą obszarów rozpowszechnianiem informacji na temat obszarów NATURA 2000.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Ochrona przyrody 10 10 10 10 40

65 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

5.6.3 Zastosowaniu systemu ratowniczego chroni ącego przed ska Ŝeniami środowiska Działania w ramach tego priorytetu polega ć b ędą m.in. na wzmocnieniu współpracy z jednostkami systemu ratowniczego oraz szkolenia informacyjne przedstawicieli samorz ądu i przemysłu. Działania obejmowa ć b ędą:

• Rozpatrywanie informacji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze powiatu • Współpraca z organami Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej w zakresie przeciwdziałania powa Ŝnym awariom • Inicjowanie działa ń tworz ących warunki zapobiegania powa Ŝnym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania środowiska do stanu wła ściwego,

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Zastosowanie systemu ratowniczego chroni ącego przed ska Ŝeniami środowiska 10 10 10 10 40

5.6.4 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska oraz zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu Zwi ększenie roli innowacyjno ści w ochronie środowiska realizowane b ędzie m.in. poprzez wspieranie przedsi ębiorców zainteresowanych rozwojem działa ń pro- ekologicznych, w tym zasad czystszej produkcji, przetwórstwa produktów ekologicznych, agroturystyki i innych.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska oraz zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu 10 10 10 10 40

5.6.5 Zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych Walory ekologiczne obszarów rolniczych powinny by ć wspierane działaniami informacyjno-edukacyjnymi skierowanymi do przedsi ębiorców rolnych zarówno du Ŝych jak i małych, w tym: • Propagowanie ekologicznych metod upraw płodów rolnych • Promocja rozwi ąza ń modelowych i wspieranie tworzenia grup producenckich • Przygotowanie oferty turystycznego produktu markowego

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych 15 15 15 15 60

66 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

5.6.6 Promocja i wspieranie wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych Wspieranie odnawialnych źródeł energii jest elementem strategii, który mo Ŝe by ć realizowanych poprzez priorytetowe traktowanie wniosków na nowe instalacje energetyczne (np. elektrownie wiatrowe, produkcja biopaliw, ro ślin energetycznych) oraz zapobieganie szkodliwym efektom społecznym i ekologicznym takich źródeł energii. Aby zrealizowa ć to zadanie potrzebne s ą szkolenia pracowników Starostwa Powiatowego, których wiedza dalej b ędzie przekazywana przedstawicielom lokalnej administracji w gminach.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 10 10 10 10 40

5.6.7 Systemy zarz ądzania środowiskiem Działania dotycz ące zarz ądzania środowiskiem polegaj ą na systematycznym udziale Starostwa powiatowego w wydawaniu odpowiednich pozwole ń i decyzji. Wymaga to tak Ŝe dobrej współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska, współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, udost ępniania informacji dotycz ących środowiska zainteresowanym stronom. Funkcje te wspomo Ŝe utworzenie usprawnionego i zmodyfikowanego system informatyczny, jak równie Ŝ szkolenie pracowników starostwa powiatowego w dziedzinach związanych z rozwi ązywaniem konfliktów społecznych na tle ochrony środowiska.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Systemy zarz ądzania środowiskiem 15 15 15 15 60

5.6.8 Realizacja zada ń wynikaj ących z Planów Gospodarki Odpadami dla Powiatu Słupskiego Podstawa realizacji tego działania priorytetowego są zapisy zawarte w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Słupskiego na lata 2008-2011.

Działania Priorytetowe 2008 2009 2010 2011 suma Realizacja zada ń wynikaj ących z Planów Gospodarki Odpadami dla Powiatu Słupskiego 50 50 50 50 200

67 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

6 Koszty realizacji przedsi ęwzi ęć Realizacja programu ochrony środowiska jest dla regionu niezwykle trudna i wymaga poniesienia na jej realizacj ę znacznych nakładów inwestycyjnych. Znaczna cz ęść kosztów działa ń niezb ędnych do osi ągni ęcia zało Ŝonych celów obci ąŜ y gminy i podmioty gospodarcze. Przewiduje si ę, Ŝe wiele przyj ętych do realizacji projektów operacyjnych z uwzgl ędnieniem środków własnych opiera ć si ę b ędzie w znacznym stopniu o zewn ętrzne źródła finansowania, w śród których znacz ący udział ma Fundusz Spójno ści i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. W śród zewn ętrznych źródeł dofinansowania nale Ŝy wymieni ć Norweski Mechanizm Finansowy oraz mo Ŝliwo ści wynikaj ące z ustawy o partnerstwie publiczno – prywatnym. Dodatkowo, na mocy Rozporz ądzenia Rady (WE) 1290/2005 utworzony został Europejski Fundusz Rolny – Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), którego zadaniem jest promocja zrównowa Ŝonego rozwoju obszarów wiejskich we wspólnocie.

Obecnie jest w trakcie realizacji projekt dofinansowywany ze środków funduszu spójno ści: kompleksowy program gospodarki ściekowej rejonie Słupska. Przewidziany poziom dofinansowania na poziomie 23,55 mln Euro.

Program operacyjny: silna infrastruktura drogowa podstaw ą rozwoju turystyczno – gospodarczego regionu, zgłoszony przez Zarz ąd Dróg Powiatowych polegaj ący na modernizacji dróg powiatowych: koszt całkowity: 4 449 950,00, w tym środki własne 683 914,00.

W bud Ŝecie Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który jest funduszem celowym na realizacj ę działa ń wynikaj ących z PGO i PO Ś przewidziane jest 300 000 PLN rocznie

Ze środków funduszu spójno ści (70%) oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (30%) planowana jest budowa II etapu kanalizacji w gminie Kobylnica: planowany koszt 6 mln EURO. W gminie Kobylnica planowana jest równie Ŝ sukcesywna rozbudowa istniej ącej sieci wodoci ągowej w latach 2008 – 2010, finansowana w oparciu o środki własne. Planowany koszt inwestycji 200 – 300 ty ś PLN rocznie.

Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 – 2013 oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska planowana jest rozbudowa aglomeracji Pot ęgowo wraz z budow ą oczyszczalni ścieków Pot ęgowo: koszt przewidywany 10.150 ty ś PLN.

Ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w gminie Pot ęgowo planowana jest budowa kanalizacji sanitarnej ul. Racławicka „Na skarpie”. Planowany koszt 258 ty ś PLN, budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Domarad Stara D ąbrowa z odprowadzeniem na oczyszczalni ę Damnica warto ść inwestycji ok. 3 min. Zł (w 2008 roku przyznano na realizacj ę zadania 828.000 PLN z WFO ŚiGW) oraz kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej w m. Bi ęcino z przepompowni ą na oczyszczalni ę w Dymnicy.

68 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w powiązaniu z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planowana jest realizacja: w Gminie Pot ęgowo budowa kanalizacji sanitarnej Gr ąbkowo D ąbrówko z podł ączeniem do oczyszczalni ścieków Łupawa planowany koszt realizacji 4.300 ty ś PLN oraz budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przył ączami do budynków dla zlewni Motarzyno w gminie D ębnica Kaszubska. Planowany koszt 17 mln PLN.

7 Zadania inwestycyjne w powiecie słupskim.

Na podstawie informacji uzyskanych w Urz ędach Gminnych oraz w oparciu o wieloletnie Plany Inwestycyjne zawarte w Programach Lokalnego Rozwoju dokonano zestawienia wybranych zada ń inwestycyjnych zaplanowanych do zrealizowania w latach 2006-2015. Poniewa Ŝ w trakcie oprawowywania aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego, nie wszystkie informacje o realizowanych i planowanych zadaniach inwestycyjnych były dost ępne, proponuje si ę przy opracowaniu programów gminnych szczegółowe przedstawienie zakresu, harmongramu, kosztów i źródeł finansowania zada ń inwestycyjnych na szczeblu ka Ŝdej z gmin.

7.1 Gmina Słupsk

7.1.1 Przebudowa kanalizacji sanitarnej w Gminie Słupsk. Jednostka realizuj ąca projekt: Spółka Wodoci ągi Słupsk Sp. z o.o.. Czas realizacji 2008-2011 r.

I Cz ęść kontraktu: 1,15 mln Euro Obejmuje zaprojektowanie i wykonanie kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej na terenie Gminy Słupsk w: Bruskowie Małym, Wierzbięcinie, Wierzbi ęcin-, Bruskowie Wielkim – do Słupska. Szacunkowe długo ści sieci kanalizacji dla Cz ęś ci I wynosz ą: kanalizacja grawitacyjna około 10 km, pompownie sieciowe około 4 szt., pompownie przydomowe około 5 szt.

II Cz ęść kontraktu: 1,04 mln Euro

Obejmuje zaprojektowaniu i wykonanie kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej na terenie Gminy Słupsk w: Kr ępa – Płaszewko, m. Płaszewko, Płaszewko- Kusowo, m. Kusowo, Kusowo – Głobino, m. Swochowo, Siemianice – Swochowo, m. Siemianice. Szacunkowe długo ści sieci kanalizacji dla Cz ęś ci II wynoszą: Kanalizacja grawitacyjna około 3 km, kanalizacja ci śnieniowa około 6 km, pompownie sieciowe około 6 szt, pompownie przydomowe około 5 szt.

III Cz ęść kontakru: 2,92 mln Euro

Obejmuje zaprojektowanie i wykonanie kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej na terenie Gminy Słupsk w: m. , Gr ąsino-Rogawica, m. Gr ąsino, Jezierzyce SHR-Gr ąsino, m. Jezierzyce SHR, Jezierzyce SHR-Jezierzyce Osiedle, m. Jezierzyce Osiedle, Jezierzyce Osiedle-Bukówka, m. Bukówka, Jezierzyce SHR- Redzikowo, m. Redzikowo SSSE, Redzikowo SSSE-, Słupsk – Redzikowo. Szacunkowe długo ści sieci kanalizacji dla Cz ęś ci III wynosz ą: Kanalizacja

69 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010 grawitacyjna około 10 km, kanalizacja ci śnieniowa około 21 km, pompownie sieciowe około 10 szt.

7.1.2 Program gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska Przedsi ęwzi ęcie "WODOCI ĄGI SŁUPSK" Spółki z o.o. współfinansowane z FUNDUSZU SPÓJNO ŚCI

Podstawowym celem przedsi ęwzi ęcia "Program gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska" jest poprawa stanu środowiska naturalnego, czysto ści wód i gleby oraz dostosowanie gospodarki wodno-ściekowej miasta Słupska, gminy Słupsk oraz gminy Kobylnica do wymaga ń Polski i Unii Europejskiej. Realizacja tego projektu przyczyni si ę tak Ŝe do osi ągni ęcia zało Ŝeń formułowanych przez polityk ę ekologiczn ą Unii Europejskiej, tj. ochrona, zachowanie i poprawa jako ści środowiska, ochrona zdrowia ludzkiego oraz oszcz ędne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Zakres projektu

W ramach "Programu gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska" podj ęte zostan ą nast ępuj ące przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne:

* modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Słupsku * budowa nowej stacji uzdatniania wody w Słupsku * budowa głównego systemu transportu ścieków na oczyszczalni ę w Słupsku * uporz ądkowanie gospodarki ściekowej na terenie Słupska * budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Słupsk i gminie Kobylnica

Spodziewane efekty

Efektem realizacji powy Ŝszych inwestycji b ędzie mo Ŝliwo ść obsługiwania przez kanalizacj ę zbiorcz ą wszystkich mieszka ńców miasta Słupska oraz gmin Słupsk i Kobylnica. Wszystkie ścieki kanalizacji zbiorczej z tych gmin b ędą oczyszczane na głównej oczyszczalni ścieków w Słupsku. Oczyszczalnia po modernizacji b ędzie oczyszczała w wymaganym stopniu wszystkie ścieki produkowane na terenie gmin obj ętych projektem. Wytwarzane osady ściekowe b ędą w cało ści kompostowane i zagospodarowane w postaci nawozu organicznego. WdroŜenie "Programu gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska" pozwoli tak Ŝe na usuni ęcie istniej ącego mankamentu systemu kanalizacyjnego Słupska jakim jest to, Ŝe prawie cało ść ścieków z miasta trafia do oczyszczalni przez pompowni ę główn ą, która jest ju Ŝ w znacznym stopniu wyeksploatowana. W przypadku awarii pompowni ścieki bez oczyszczenia trafiłyby do rzeki Słupi. Stworzenie nowego systemu transportu ścieków na oczyszczalni ę uchroni znaczne obszary miasta i gminy Słupsk, Ustki oraz Morza Bałtyckiego przed realnym zagro Ŝeniem sanitarnym. Ponadto budowa nowej stacji uzdatniania wody pozwoli zapewni ć wszystkim mieszka ńcom poziom jako ści wody zgodny ze standardami unijnymi.

70 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Koszt i wysoko ść dofinansowania

Kwot ę wydatków bezpo średnio zwi ązanych z realizacj ą projektu (planowaniem, programowaniem, zakupem terenu, budow ą, sprz ętem, zarz ądzaniem projektem) skalkulowano na 19 597 010 Euro. Udział Unii Europejskiej w finansowaniu "Programu gospodarki wodno-ściekowej w rejonie Słupska" stanowi 70% i wynosi 13 717 907 euro. 8 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Słupskiego do roku 2013

W Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Słupskiego do roku 2013, przyj ętego Uchwał ą nr XXXXIII/252/2006 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 26 wrze śnia 2006 r., wskazane zostały cele wraz z kierunkami ich działa ń podzielone na obszary strategiczne, które stanowi ą najistotniejsze pola działania powiatu, wytyczaj ąc jednocze śnie kierunki prac na najbli Ŝsze lata. Działalno ść Powiatu Słupskiego koncentrowa ć si ę b ędzie na pi ęciu obszarach takich jak: • ekologia, • gospodarka, • infrastruktura, • przestrze ń, • społeczno ść .

Obszary te zostały zapisane w priorytetach i celach pierwszorz ędnych i traktowane sa jako obszary rozwoju społeczno-gospodarczego, priorytetowe na lata 2006-2009.

Obszary zapisane w celach drugorz ędnych s ą bli Ŝsze projekcji realizacji Planu Rozwoju Lokalnego na lata 2009-2013 i obejmuj ą: • obszary zabytkowych układów urbanistycznych, • infrastruktury o światowej, • współpracy mi ędzyregionalnej, • ochrony dziedzictwa kulturowego.

Zapisy Planu Rozwoju Lokalnego s ą spójne z Narodowym Planem Rozwoju, Strategi ą Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa Pomorskiego oraz Strategi ą Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Słupskiego do roku 2011.

71 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Tabela 29. Wieloletni Plan Inwestycyjny Powiatu Słupskiego na lata 2006-2013 (opracowano na podstawie WIELOLETNIEGO PLAN ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU SŁUPSKIEGO WRAZ Z WIELOLETNIM PLANEM INWESTYCYJNYM DO ROKU 2013 (Business Mobility International Spółka z o.o., marzec 2006 r.)

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania j`ednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 2 561 380 505 195 2 056 185 Środki UE 1 858 481 378 896 1 479 585 Środki BP 247 798 32 994 214 804 Odrestaurowanie Starostwo Środki własne 455 301 93 505 361796 wozowni i jej Powiatowe 1 2004 2006 W tym: adaptacja na i ZSLiO w funkcje kulturowe Warcinie Bud Ŝet powiatu 455 301 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 600 000 120 000 120 000 120 000 120 000 120 000 Środki UE Zało Ŝenie zbiorów Środki BP 600 000 120 000 120 000 120 000 120 000 120 000 danych Środki własne przedmiotowych o Geodeta 2 2006 2010 W tym: budynkach i Powiatowy lokalach dla gmin Bud Ŝet powiatu wiejskich Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 150 000 30 000 30 000 30 000 30 000 30 000 Środki UE Środki BP 150 000 30 000 30 000 30 000 30 000 30 000 Zało Ŝenie ewidencji Środki własne Geodeta 3 geodezyjnej sieci 2006 2010 W tym: Powiatowy uzbrojenia terenu Bud Ŝet powiatu Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

72 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 4 449 950 19 320 4 430 630 Modernizacja dróg: Środki UE 3 322 973 3 322 973 Bruskowo Wielkie - Środki BP 443 063 443 063 Słupsk droga powiatowa nr Środki własne 683 914 19 320 664 594 Zarz ąd Dróg 4 1015G; 2004 2006 W tym: Powiatowych Wielichowo - Bud Ŝet powiatu 683 914 19 320 664 594 Bruskowo Wielkie - droga powiatowa nr Fundusz 1108 G Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 7 200 000 2 400 000 2 400 000 2 400 000 Środki UE 5 400 000 1 800 000 1 800 000 1 800 000 Środki BP Przebudowa drogi powiatowej 1153G Środki własne 1 800 000 600 000 600 000 600 000 Zarz ąd Dróg 5 - Wrz ąca 2007 2009 W tym: Powiatowych od km 0+000 do km Bud Ŝet powiatu 1 800 000 600 000 600 000 600 000 10+469 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 4 000 000 2 000 000 2 000 000 Środki UE 3 000 000 1 500 000 1 500 000 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej 1150G Środki własne 1 000 000 500 000 500 000 Słonowiczki - Zarz ąd Dróg 6 2007 2008 W tym: Tychowo od km Powiatowych 0+000 do km Bud Ŝet powiatu 1 000 000 500 000 500 000 6+600 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

73 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 6 500 000 1 500 000 2 500 000 2 500 000 Środki UE 4 875 000 1 125 000 1 875 000 1 875 000 Budowa drogi Środki BP powiatowej 1177G Głobino - Środki własne 1 625 000 375 000 625 000 625 000 Zarz ąd Dróg 7 Dobieszewo - 2007 2009 W tym: Powiatowych Podkomorzyce od Bud Ŝet powiatu 1 625 000 375 000 625 000 625 000 km 0+000 do km 17+100 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 4 800 000 2 400 000 2 400 000 Środki UE 3 600 000 1 800 000 1 800 000 Środki BP Przebudowa ulicy Grunwaldzkiej w Środki własne 1 200 000 600 000 600 000 Zarz ąd Dróg 8 Ustce w ci ągu drogi 2008 2008 W tym: Powiatowych Ustka - Objazda na Bud Ŝet powiatu 1 200 000 600 000 600 000 długo ści 1031 mb Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 2 500 000 1 000 000 1 500 000 Środki UE 1 875 000 750 000 1125000 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej 1111G Wielichowo - Środki własne 625 000 250 000 375 000 Zarz ąd Dróg 9 Gał ęzinowo - 2009 2009 W tym: Powiatowych od km Bud Ŝet powiatu 625 000 250 000 375 000 0+000 do km 4+420 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

74 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 4 500 000 2 250 000 2 250 000 Przebudowa drogi i Środki UE 3 375 000 1 687 500 1 687 500 mostu Środki BP powiatowego Środki własne 1 125 000 562 500 562 500 1110G od dr. woj. Zarz ąd Dróg 10 2010 2010 W tym: Nr 210- Charnowo- Powiatowych Gał ęzinowo od km Bud Ŝet powiatu 1 125 000 562 500 562 500 0+000 do km Fundusz 4+800 Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 6 500 000 3 250 000 3 250 000 Środki UE 4 875 000 2 437 500 2 437 500 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej1143G Środki własne 1 625 000 812 500 812 500 Główczyce - Zarz ąd Dróg 11 2009 2010 W tym: Stowi ęcino od km Powiatowych 1+060 do km Bud Ŝet powiatu 1 625 000 812 500 812 500 10+372 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 5 500 000 2 750 000 2 750 000 Środki UE 4 125 000 2 062 500 2 062 500 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej 1179G Środki własne 1 375 000 687 500 687 500 Stowi ęcino - Zarz ąd Dróg 12 2009 2010 W tym: Pot ęgowo od km Powiatowych 8+000 do km Bud Ŝet powiatu 1 375 000 687 500 687 500 21+115 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

75 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 10 500 Ogółem 3 500 000 3 500 000 3 500 000 000 Środki UE 7 875 000 2 625 000 2 625 000 2 625 000 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej 1147G Zarz ąd Dróg Środki własne 2 625 000 875 000 875 000 875 000 13 Ciecholub - Osowo 2011 2012 Powiatowych W tym: od km 3+126 do km 21+300 Bud Ŝet powiatu 2 625 000 875 000 875 000 875 000 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 4 200 000 2 100 000 2 100 000 Środki UE 3 150 000 1 575 000 1 575 000 Przebudowa drogi Środki BP powiatowej 1140G Środki własne 1 050 000 525 000 525 000 Bobrowniki - St. Zarz ąd Dróg 14 2011 2012 W tym: Dąbrowa od km Powiatowych 1+588 do km Bud Ŝet powiatu 1 050 000 525 000 525 000 9+838 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 900 000 900 000 Środki UE 675 000 675 000 Środki BP Budowa drogi powiatowej 1141G Środki własne 225 000 225 000 Zarz ąd Dróg 15 Łebie - Strzy Ŝyno 2011 2012 W tym: Powiatowych od km 0+000 do km Bud Ŝet powiatu 225 000 225 000 1+700 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

76 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 3 000 000 3 000 000 Środki UE 2 250 000 2 250 000 Budowa drogi Środki BP powiatowej 1121G Środki własne 750 000 750 000 Komnino - Bukowa Zarz ąd Dróg 16 2013 2013 W tym: - od km Powiatowych 0+000 do km Bud Ŝet powiatu 750 000 750 000 7+641 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 900 000 900 000 Środki UE Środki BP 450 000 450 000 Remont dróg Środki własne 450 000 450 000 Zarz ąd Dróg 17 powiatowych przy 2006 2006 W tym: Powiatowych udziale gmin Bud Ŝet powiatu 450 000 450 000 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 500 000 500 000 Środki UE Środki BP 250 000 250 000 Modernizacja drogi Środki własne 250 000 250 000 przebiegaj ącej Zarz ąd Dróg 18 2006 2006 W tym: przez ulic ę Witosa Powiatowych w Kobylnicy Bud Ŝet powiatu 250 000 250 000 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

77 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady do 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 1 500 000 750 000 750 000 Środki UE 562 500 562 500 Środki BP Modernizacja Ośrodek Środki własne 375 000 187 500 187 500 Ośrodka Szkolno - Szkolno - 19 2006 2007 W tym: Wychowawczego w Wychowawczy Damnicy w Damnicy Bud Ŝet powiatu 375 000 187 500 187 500 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 3 920 000 392 000 3 528 000 Środki UE 2 998 800 2 998 800 Środki BP 0 Termomodernizacja DPS Domów Pomocy Środki własne 921 200 392 000 529 200 Machowino i 20 Społecznej w 2006 2007 W tym: DPS Machowinie i Machowinko Bud Ŝet powiatu 921 200 392 000 529 200 Machowinku Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

78 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

a. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy D ębnica Kaszubska

Tabela 30. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy D ębnica Kaszubska (opracowano na podstawie PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY D ĘBNICA KASZUBSKA NA LATA 2007-2013, Business Mobility International Spółka z o.o., PA ŹDZIERNIK 2006 r

Nazwa Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. zadania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 50 000 50 000 Środki UE Środki BP Rozbudowa sieci Gmina Środki własne 50 000 50 000 1 wodoci ągowej Dębnica 2006 2006 W tym: w Łabiszewie Kaszubska Bud Ŝet gminy 50 000 50 000 - kolonia Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 9 304 000 220 000 4 542 000 4 542 000 Środki UE 6 978 000 3 489 000 3 489 000 Budowa I Środki BP etapu gminnej Gmina Środki własne 2 326 000 220 000 1 053 000 1 053 000 kanalizacji 2 Dębnica 2007 2009 W tym: sanitarnej dla Kaszubska zlewni Bud Ŝet gminy 2 326 000 220 000 1 053 000 1 053 000 Motarzyno Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

79 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Nazwa Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. zadania realizującej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Ogółem 1 890 000 236 250 708 750 472 500 472 500 Modernizacja wodoci ągów na terenie Środki UE 1 417 500 472 500 472 500 472 500 gminy D ębnica Kaszubska: Dębnica Środki BP Kaszubska – Skarszów- Grabin- basen, Borz ęcino, Środki własne 472 500 236 250 236 250 Budowo, Dobieszewo – Gmina Troszki, Dobra W tym: 3 Dębnica 2006 2007 – Dobrzec, Kaszubska Gał ęzów – Niepogl ędzie, Bud Ŝet gminy 472 500 236 250 236 250 Gogolewo, Jawory, Krzynia, Krzywa ń, Fundusz Le śnie, Łabiszewo, Łysomice, Śr. jedn. realiz Maleniec, Motarzyno, Niemczewo, Po Ŝyczka/Kredyt

Ogółem 144 400 144 400 Środki UE Środki BP Budowa Gmina Środki własne 144 400 144 400 wodoci ągu 4 Dębnica 2008 2008 W tym: Maleniec - Kaszubska Gogolewko Bud Ŝet gminy 144 400 144 400 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

80 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 12 000 000 109 190 1 036 397 5 427 207 5 427 207 Zaprojektowanie i budowa Środki UE 9 000 000 4 500 000 4 500 000 kanalizacji sanitarnej – Środki BP 1 200 000 400 000 400 000 400 000 tłocznej w miejscowo ściach: Środki własne 1 800 000 109 190 636 397 527 207 527 207 Gał ęzów – Gmina 5 Jawory – Kotowo Dębnica 2006 2009 W tym: – Maleniec – Kaszubska śarkowo – Bud Ŝet gminy 1 800 000 109 190 636 397 527 207 527 207 Łabiszewo – Starnice – Fundusz Krzynka - Dębnica Śr. jedn. realiz Kaszubska Po Ŝyczka/Kredyt

81 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

b. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i poszanowania energii Gminy Kobylnica

Tabela 31. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i poszanowania energii Gminy Kobylnica (opracowano na podstawie PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY KOBYLNICA NA LATA 2007-2013, Business Mobility International Spółka z o.o., LISTOPAD 2007 r.)

Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] [Zł] 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 4 114 345 79 345 35 000 4 000 000 Termomodernizacja Środki UE 1 850 000 1 850 000 obiektów Środki BP uŜyteczno ści Środki własne 2 264 345 79 345 35 000 2 150 000 publicznej w Gmina 1 2006 2008 W tym: Kwakowie, Kobylnica Kobylnicy, Bud Ŝet gminy 2 264 345 79 345 35 000 2 150 000 Słonowicach, Fundusz Sycewicach Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 489 889 18 726 21 249 449 914 Środki UE Budowa sieci Środki BP wodoci ągowej Środki własne 489 889 18 726 21 249 449 914 Bolesławice- Gmina 2 2007 2008 W tym: Reblino wraz z Kobylnica przył ączami - etap Bud Ŝet gminy 489 889 18 726 21 249 449 914 II Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 1 288 400 248 400 1 040 000 Rozbudowa kanalizacji Środki UE sanitarnej na Środki BP 40 000 40 000 terenie gminy Gmina Środki własne 1 248 400 208 400 1 040 000 3 Kobylnica w 2007 2008 Kobylnica miejscowo ściach: W tym: Kobylnica, Łosino, Bud Ŝet gminy 1 248 400 208 400 1 040 000 , Fundusz Bolesławice Śr. jedn. realiz

82 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] [Zł] 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 645 207 155 207 490 000 Rozbudowa sieci Środki UE wodoci ągowej na Środki BP 4 800 4 800 terenie gminy Środki własne 640 407 150 407 490 000 Kobylnica w Gmina 2007 2008 W tym: 4 miejscowo ściach: Kobylnica Kobylnica, Łosino, Bud Ŝet gminy 640 407 150 407 490 000 Widzino, Fundusz Bolesławice Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 2 000 000 1 000 000 1 000 000 Środki UE 1 500 000 750 000 750 000 Budowa sieci Środki BP wodoci ągowej Środki własne 500 000 250 000 250 000 - Gmina 5 2008 2009 W tym: Ko ńczewo- Kobylnica Sierakowo wraz z Bud Ŝet gminy 500 000 250 000 250 000 przył ączami Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 26 749 996 26 749 996 Środki UE 21 729 964 21 729 964 Realizacja projektu Środki BP w ramach funduszu Środki własne 5 020 032 5 020 032 spójno ść i: Program Gmina 6 2009 2009 W tym: gospodarki wodno- Kobylnica ściekowej w rejonie Bud Ŝet gminy 5 020 032 5 020 032 miasta Słupska Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

83 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Łączne Nakłady do Nazwa Lata / Koszt w złotych L.p. Nazwa zadania jednostki realizacji finansowania nakłady 2006 r. realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] [Zł] [Zł] 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem 5 000 000 2 500 000 2 500 000

Monta Ŝ kolektorów Środki UE 4 250 000 2 125 000 2 125 000 słonecznych do Środki BP podgrzewania Środki własne 750 000 375 000 375 000 wody w budynkach Gmina 7 mieszkalnych i 2009 2010 W tym: Kobylnica uŜyteczno ści Bud Ŝet gminy 750 000 375 000 375 000 publicznej na terenie gminy Fundusz Kobylnica Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 1 600 168 26 168 230 000 492 000 492 000 360 000 Środki UE Środki BP 9 068 9 068 Budowa kanalizacji Środki własne 1 591 100 17 100 230 000 492 000 492 000 360 000 deszczowej w Gmina 8 2007 2011 W tym: Kobylnicy osiedle Kobylnica Kwiatowe Bud Ŝet gminy 1 591 100 17 100 230 000 492 000 492 000 360 000 Fundusz Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt Ogółem 150 100 90 100 60 000 Wykonanie Środki UE dokumentacji Środki BP projektowo- kosztorysowej Środki własne 150 100 90 100 60 000 Gmina 9 rozbudowy sieci 2007 2008 W tym: Kobylnica wodoci ągowej i Bud Ŝet gminy 150 100 90 100 60 000 kanalizacji sanitarnej na Fundusz terenie gminy Śr. jedn. realiz Po Ŝyczka/Kredyt

84 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

c. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, edukacji ekologicznej Gminy K ępice Tabela 32. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i poszanowania energii Gminy Kępice (opracowano na podstawie PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY K ĘPICE NA LATA 2007-2013)

Termin śródła Nazwa jednostki Koszt L.p. Nazwa zadania realizacji finansowania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] Przekształcenie istniej ących systemów ogrzewania do bud Ŝet gminy, 1 odbioru ciepła ze źródeł odnawialnych wraz z Burmistrz K ępic 2007 2013 bud Ŝet pa ństwa, 13 550 564 termomodernizacj ą obiektów u Ŝyteczno ści publicznej środki UE, WFO Ś

Rozbudowa systemu wodno-kanalizacyjnego aglomeracji bud Ŝet gminy, 2 Kępice (, Biesowice, Ciecholub, Pustowo, Płocko, Burmistrz K ępic 2003 2013 bud Ŝet pa ństwa, 16 400 848 Przytocko, Korzybie, Barwino, Obł ęŜ e, Osieki, Barcino) środki UE, WFO Ś

bud Ŝet gminy, Burmistrz K ępic, 3 Budowa podoczyszczalni wód opadowych w K ępicach 2007 2008 bud Ŝet pa ństwa, 200 000 ZEC środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 4 Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Osowo Burmistrz K ępic 2008 2011 bud Ŝet pa ństwa, 350 000 środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 5 Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Podgóry Burmistrz K ępic 2008 2011 bud Ŝet pa ństwa, 400 000 środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 6 Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Darnowo Burmistrz K ępic 2008 2011 bud Ŝet pa ństwa, 500 000 środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 7 Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Mzdowo Burmistrz K ępic 2008 2010 bud Ŝet pa ństwa, 350 000 środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 8 Remont sieci wodoci ągowej we wsi Mzdowo Burmistrz K ępic 2008 2010 bud Ŝet pa ństwa, 250 000 środki UE, WFO Ś

85 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

Termin śródła Nazwa jednostki Koszt L.p. Nazwa zadania realizacji finansowania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] bud Ŝet gminy, Budowa kanalizacji deszczowej 9 Burmistrz K ępic 2011 2013 bud Ŝet pa ństwa, 500 000 we wsi Barcino środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, 10 Budowa kanalizacji sanitarnej w Łu Ŝkach Burmistrz K ępic 2011 2013 bud Ŝet pa ństwa, 350 000 środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, Burmistrz K ępic, 11 Likwidacja dzikich wysypisk na terenie gminy Praca ci ągła bud Ŝet pa ństwa, 200 000/ rok ZGKiM środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, Burmistrz K ępic, 12 Budowa mini-zoo 2008 2013 bud Ŝet pa ństwa, 100 000 ZGKiM środki UE, WFO Ś bud Ŝet gminy, Burmistrz K ępic, 13 Budowa ogrodu botanicznego 2008 2013 bud Ŝet pa ństwa, 100 000 ZGKiM środki UE, WFO Ś

86 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

d. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, edukacji ekologicznej Gminy Główczyce

Tabela 33. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, edukacji ekologicznej Gminy Główczyce (opracowano na podstawie STRATEGII ZRÓWNOWA śONEGO ROZWOJU GMINY GŁÓWCZYCE, GRUDZIE Ń 1999)

Termin śródła Nazwa jednostki Koszt L.p. Nazwa zadania realizacji finansowania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] bud Ŝet gminy, Budowa oczyszczalni ścieków waz z kanalizacj ą Rada Gminy, 1 2000 2015 środki 20 000 000 sanitarn ą Zarz ąd Gminy pozabud Ŝetowe bud Ŝet gminy, 2 Budowa nowych sieci wodoci ągowych Zarz ąd Gminy 2000 2015 środki 3 000 000 pozabud Ŝetowe bud Ŝet gminy, 3 Modernizacja istniej ącj sieci wodoci ągowej Zarz ąd Gminy 2000 2015 środki 3 000 000 pozabud Ŝetowe bud Ŝet gminy, 4 Kontynuacja segregacji odpadów Zarz ąd Gminy 2000 2015 środki 200 000 pozabud Ŝetowe

Zarz ąd Gminy, bud Ŝet gminy, Nadlesnictwo 5 Prowadzenie szkole ń w zakresie edukacji ekologicznej 2000 2015 środki 200 000 Damnica, pozabud Ŝetowe organizacje

bud Ŝet gminy, Wydawanie i kolporta Ŝ materiałów w zakresie ochrony 6 Zarz ąd Gminy 2000 2015 środki 400 000 śreodowiska i o walorach przyrodniczych gminy pozabud Ŝetowe

87 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

e. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Smołdzino

Tabela 34. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Smołdzino (opracowano na podstawie inforamcji uzyskanych w Urz ędzie Gminy Smołdzino)

Termin śródła Nazwa jednostki Koszt L.p. Nazwa zadania realizacji finansowania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] bud Ŝet gminy, Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Rada Gminy, 1 2008 2010 środki 2 700 000 Smołdzinie Zarz ąd Gminy pozabud Ŝetowe

Wykonanie dokumentacji projektowej na budow ę sieci kanalizacji dla miejscowo ści Smołdzino 2 Zarz ąd Gminy 2008 2010 bud Ŝet gminy 100 000 (nieskanalizowana cz ęść miejscowo ści)- Gardna Wielka- Gardna Mała-Wysoka Opracowanie dokumentacji na budow ę wodoci ągu dla 3 Zarz ąd Gminy 2008 2010 bud Ŝet gminy 5 000 miejscowo ści Przybynin

Koszt budowy sieci kanalizacyjnej (zgodnie z Koncepcj ą gospodarki ściekowej) dla całego obszaru gminy 13 916 172 zł.

88 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

f. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Pot ęgowo

Tabela 35. Inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Gminy Pot ęgowo (opracowano na podstawie inforamcji uzyskanych w Urz ędzie Gminy Pot ęgowo)

Termin śródła Nazwa jednostki Koszt L.p. Nazwa zadania realizacji finansowania realizuj ącej Rozp. Zak. [Zł] Rozbudowa Aglomeracji Pot ęgowo z budow ą Rada Gminy, 1 2008 2010 brak danych 10 150 000 oczyszczalni ścieków Pot ęgowo 2008 – 2010 Zarz ąd Gminy Uporz ądkowanie gospodarki wodno – ściekowej w 2 Zarz ąd Gminy 2008 2009 brak danych 4 514 532 miejscowo ściach Poganice i śochowo Budowa kanalizacji sanitarnej Gr ąbkowo – D ąbrówno z 3 Zarz ąd Gminy 2009 2010 brak danych 4 300 000 podł ączeniem do oczyszczalni ścieków w Łupawie Modernizacja odcinka sieci kanalizacji sanitarnej w 3 Zarz ąd Gminy 2008 2009 brak danych 35 000 Łupawie

Inwestycje rozpatrywane poza Wieloletnim Planem Inwestycyjnym:

1. Modernizacja uj ęć wody 2008 – 2013 2. Dofinansowanie do indywidualnych przydomowych oczyszczalni w budowie rozproszonej 2009 – 2013 • 2009 – 5 000 zł • 2010 – 5 000 zł • 2011 – 10 000 zł • 2012 – 10 000 zł • 2013 – 10 000 zł

89 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Słupskiego 2010

9. Monitoring realizacji celów i zada ń Przyj ęte do realizacji cele i zadania b ędą systematycznie monitorowane przez Rad ę Powiatu w zakresie: • Stopnia realizacji przyj ętych celów • Sposobu realizacji wytyczonych zada ń • Trudno ści w terminowej realizacji celów i zada ń.

Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, organ wykonawczy powiatu, co dwa lata będzie sporz ądzał szczegółowe sprawozdanie ze sposobu realizacji programu

90