Elmalı Havzası (Antalya) Ve Yakın Çevresinin Neotektonik Ve Morfometrik Özellikleri
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
MTA Dergisi (2018) 156: 43-68 MADEN TETKøK VE ARAMA DERGø S ø Türkçe BaskÕ 2018 156 ISSN: 1304-334X øÇøNDEKøLER Editörden.... Paleosismolojik bulgular ÕúÕ÷Õnda Orhaneli FayÕnÕn Holosen aktivitesi, Bursa, KB Anadolu ....................Volkan ÖZAKSOY, Hasan ELMACI, Selim ÖZALP, Meryem KARA ve Tamer Y. DUMAN / AraútÕrma Makalesi 1 Gaziantep kuzeydo÷usunun neotektoni÷i: Bozova ve Halfeti do÷rultu atÕmlÕ faylarÕ ve bunlarÕn kör bindirmeler ile iliúkileri, Türkiye ...................................................................................................... Nuray ùAHBAZ ve Gürol SEYøTOöLU / AraútÕrma Makalesi 17 ElmalÕ havzasÕ (Antalya) ve yakÕn çevresinin neotektonik ve morfometrik özellikleri ...........................................................................................................ùule GÜRBOöA ve Özgür AKTÜRK / AraútÕrma Makalesi 43 Bigadiç havzasÕ (BalÕkesir-Türkiye) Erken Miyosen göl çökellerinde sin-sedimanter deformasyon yapÕlarÕ, taban kireçtaúÕ birimi .................................................. Calibe KOÇ-TAùGIN, øbrahim TÜRKMEN ve Cansu DøNøZ-AKARCA / AraútÕrma Makalesi 69 Do÷anbey Burnu (Seferihisar-øzmir) denizdibi termalsu kaynaklarÕnÕn foraminifer, ostrakod ve mollusk toplulu÷una etkisi Maden Tetkik ve Arama Dergisi .................................. Engin MERøÇ, øpek F. BARUT, Atike NAZøK, Niyazi AVùAR, M. Baki YOKEù, Mustafa ERYILMAZ, ......................................Fulya YÜCESOY-ERYILMAZ, Erol KAM, Bora SONUVAR ve Feyza DøNÇER / AraútÕrma Makalesi 89 Orta Anadolu’daki KÕlçak formasyonunun (Erken Miyosen) palinolojisi: Paleoiklimsel ve paleo-ortamsal çÕkarÕmlar ................................................................................................. Nurdan YAVUZ ve ùükrü Sinan DEMøRER / AraútÕrma Makalesi 119 Derbent-Eymir bölgesinde (Yozgat, Türkiye) Artova o¿ yolitik karmaúÕ÷Õndaki manganez yataklarÕndan mineralojik bulgular ...............................................................................................................................................Nursel ÖKSÜZ / AraútÕrma Makalesi 139 Sinanpaúa (Afyon) Miyosen kömürlerininin petrogra¿ k ve palinolojik incelemeleri .................................................................................................................................................. Elif AKISKA / AraútÕrma Makalesi 153 Janja Bölgesinde (GD øran) dere sedimanÕ verilerine dayalÕ ters mesafe a÷ÕrlÕklÕ (IDW) enterpolasyon yöntemi ve konsantrasyon- alan (C-A) fraktal modelleme kullanÕlarak jeokimyasal anomalilerin ayrÕlmasÕ .........................................................................................Marzieh HOSSEøNøNASAB ve Ali Akbar DAYA / AraútÕrma Makalesi 169 Juirui bölgesindeki (GD Çin) jeokimyasal anomalilerin ayrÕlmasÕnda Moran-I ve sa÷lam istatistik yöntemlerinin kullanÕlmasÕ ...................................................................................................................................Tien Thanh NGUYEN / AraútÕrma Makalesi 181 Zemin sÕvÕlaúmasÕnÕn enerji yaklaúÕmÕyla de÷erlendirilmesi ........Kamil KAYABALI, PÕnar YILMAZ, Mustafa FENER, Özgür AKTÜRK ve Farhad HABIBZADEH / AraútÕrma Makalesi 195 Gevúek karasal birimlerin (Kaliú) mikrotremör ölçümleri ile zemin hakim titreúim periyot hesaplamalarÕ ..............................................................................................................................................KÕvanç ZORLU / AraútÕrma Makalesi 207 Plajköy kayna÷ÕnÕn (ElazÕ÷) hidrojeoloji incelemesi ........................................................ Özlem ÖZTEKøN OKAN, Atahan GÜVEN ve Bahattin ÇETøNDAö / AraútÕrma Makalesi 225 Boraks killi zenginleútirme atÕklarÕnÕn karakterizasyonu, tekli- ve ikili À okülant sistemi ile susuzlandÕrÕlmasÕ ..................................................................................................................................... Nuray KARAPINAR / AraútÕrma Makalesi 241 Naúa sokulumu (BatÕ Anadolu) ve teknotik anlamÕ: Gravite ve deprem verilerinin birlikte analizi .....................................................................C. Ertan TOKER, Emin U. ULUGERGERLø ve Ali R. KILIÇ / AraútÕrma Makalesi 251 http://dergi.mta.gov.tr Maden Tetkik ve Arama Dergisi YayÕm KurallarÕ ........................................................................................................................... 263 Elmalı havzası (Antalya) ve yakın çevresinin neotektonik ve morfometrik özellikleri Neotectonic and morphotectonic characteristics of the Elmali basin and near vicinities Şule GÜRBOĞAa* ve Özgür AKTÜRKb aMaden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Deniz Araştırmaları Dairesi Başkanlığı, Çankaya/Ankara. orcid.org/0000-0002-5225-5895 bAkdeniz Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Antalya. orcid.org/0000-0001-7703-5779 Araştırma Makalesi Anahtar Kelimeler: ÖZ Elmalı havzası, aktif fay, Elmalı Havzası, Antalya iline yaklaşık 120 km uzaklıkta bulunan Elmalı ilçesi ve birçok köy morfometrik analiz, GB Türkiye. yerleşiminin bulunduğu, güneybatı Türkiye’nin genişlemeli neotektonik bölgesi içinde yer alan güncel depolanma alanlarından biridir. Bu tür alanlar temel kayalardan güncel çökellere kadar olan süreci kaydetmeleri nedeniyle jeolojik tarihçenin anlaşılması için önemli veriler sunmaktadır. Bu nedenle, havzaya güncel şeklini ve özelliklerini kazandıran yapıların tespiti ve değerlendirilmesi deformasyon fazlarının elde edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bu amaca yönelik olarak; (a) çalışma alanına ait 1/25.000 ölçekli jeolojik harita ve yapılara ait verilerin ortaya konması, (b) havza kenarını sınırlayan faylara ait aktivite ve deformasyon bilgisinin araştırılması, (c) bölgede meydana gelebilecek ortalama 6.5 büyüklüğünde bir deprem sonucunda maksimum yer sarsıntı miktarı (peak ground acceleration), ve (d) sayısal yükseklik modeli kullanılarak havzaya ilişkin morfometrik analizlerin sonucunda havzayı kontrol eden tektonik yapılar araştırılmıştır. Bu çalışmadan ve önceki çalışmalardan elde edilen verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkan sonuçlar, Elmalı Havzası’nın çok sayıda deformasyon yapısına ve aktif faylara sahip Geliş Tarihi: 09.12.2016 olduğunu göstermektedir. Ayrıca, morfometrik indeksler havzanın batı sınırının doğu sınırına göre Kabul Tarihi: 28.09.2017 daha yüksek oranda yükselim hızına sahip olduğunu ortaya koymuştur.. Keywords: ABSTRACT Elmalı basin, active fault, Elmalı Basin, which consists of the Elmalı county and some villages, approximately 120 km far morphometric analysis, SW Turkey. from Antalya city, is one of the recent depositional areas in the extensional neotectonic region of southwestern Turkey. The basin provides signifi cant data for the understanding of the geological evolution to record from the basement to recent depositional units. For this reason, these kinds of structures are used to determine the deformations phases for the evolutionary history of basin for- mation. In the content of the study, following applications have been investigated: (a) mapping of the area and structures in 1/25.000 scale, (b) information about deformation and tectonic activity along the basin margin faults, (c) the distribution of peak ground acceleration (PGA) in case of an earthquake with 6.5 magnitude and (d) morphometric analyzes of the basin to understand the tec- tonic uplift by using the digital elevation model. The new results combined with existing data imply that the Elmalı Basin has a number of deformation structures and active faults on both western and eastern sites of the basin. Depending on the morphometric indices, western side of the basin created higher uplift ratio compared with the eastern side of the basin. 1. Giriş (Şekil 1). Çalışma alanının içinde bulunduğu Toroslar ve Isparta Açısı literatürde jeolojik tarihçe, güncel Çalışma alanı Antalya iline bağlı Elmalı ilçesi tektonizmanın başlama yaşı ve tektonik rejimin türü ve civarını içine alan, güncel depolanma alanı olan konusunda farklı görüşlerin olduğu tartışmalı bir Elmalı Havzası ve yakın civarını kapsamaktadır alandır. Fakat bu çalışma kapsamında özellikle güncel * Başvurulacak yazar: Şule GÜRBOĞA, [email protected] http://dx.doi.org/10.19076/mta.350176 43 MTA Dergisi (2018) 156: 43-68 tektonizma ve deformasyon yapıları konu alınacağı için Yapılan bu çalışma kapsamında üç temel hedef jeolojik gelişim evrelerine ilişkin önceki tartışmalar belirlenmiştir. Bunlardan ilki havzaya ait stratigrafi k detaylandırılmayacak, kısaca özetlenecektir. ve tektonik özelliklerin ortaya konmasıdır. Böylelikle çalışma alanının jeolojik haritasının hazırlanarak birim Elmalı Havzası Türkiye Deprem Bölgeleri sınırları, sınır ilişkileri ve deformasyon yapıları tespit haritasında II. Derece deprem bölgesinde yer almasına edilmiştir. İkinci hedef sayısal yükseklik modelinden (AFAD, 1996) rağmen, Türkiye Diri Fay Haritası’nda faydalanılarak havzaya ait tektonizma hakkında (Emre vd., 2013) çalışma alanı içinde haritalanmış bilgi edinmek amacıyla morfometrik analizlerin bir aktif fay bulunmamaktadır (Şekil 1). Haritalanmış yapılmasıdır. Son olarak ise bölgede oluşma ihtimali bir aktif fay bulunmamasına rağmen çalışma alanının olan bir deprem için beklenen maksimum yer ivmesi II. Derece deprem bölgesinde yer alıyor olmasının değerinin hesaplanarak ileride tehlike ve risk haritaları başlıca nedeni yakın civarında meydana gelen tarihsel için altlık veri sağlamasıdır. ve aletsel döneme ait deprem kayıtlarının biliniyor olmasıdır. Burada dikkat çeken en önemli nokta Elmalı Havzası, Batı Anadolu genişlemeli tektonik olarak aktif olan bir bölgede