DZIAŁALNOŚĆ JEDNOSTEK POMOCNICZYCH GMINY – SOŁECTW I OSIEDLI (Materiał Na Sesję Rady Miejskiej W Pleszewie)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DZIAŁALNOŚĆ JEDNOSTEK POMOCNICZYCH GMINY – SOŁECTW I OSIEDLI (materiał na sesję Rady Miejskiej w Pleszewie) Zatwierdził: Czesław Skowroński Z-ca Burmistrza Miasta i Gminy w Pleszewie Marzec, 2004r. , Wstęp (Wydział Organizacyjny) Jednostki pomocnicze, których funkcjonowanie oceniane jest głównie, na terenach wiejskich przez działalność sołtysa, zaś w mieście przez działalność przewodniczącego zarządu osiedla, posiadają bogatą tradycję. Dotyczy to zwłaszcza instytucji sołtysa, bez względu na jego pozycję ustrojową, która zmieniała się wraz z kolejnymi reformami administracji publicznej. Temat przewodni marcowej Sesji Rady Miejskiej w Pleszewie sformułowany jako „Działalność jednostek pomocniczych gminy – sołectw i osiedli” jest tematem, którego zakres rzeczowy był już częściowo poruszany we wcześniejszych materiałach sesyjnych, a mianowicie: „Rolnictwo w Gminie Pleszew - stan i kierunki rozwoju” (Sierpień, 2003r.) oraz „Gospodarka komunalna i mieszkaniowa na terenie Miasta i Gminy Pleszew”(Listopad 2003r.). Stąd też w niniejszym opracowaniu znalazły się podstawowe dane z wcześniejszych materiałów, jednakże zostały uaktualnione, a w niektórych przypadkach usystematyzowane dla potrzeb problematyki poruszanej w niniejszym opracowaniu. Materiał sesyjny ma charakter pracy zbiorowej. W jej przygotowaniu brali udział pracownicy Wydziałów: Organizacyjnego, Gospodarki Gruntami i Rolnictwa, Prawnego, Rozwoju Gospodarczego, Obywatelskiego, Finansowego oraz Gospodarki Komunalnej. Status prawny jednostek pomocniczych (Wydział Prawny) Status prawny jednostki pomocniczej gminy został uregulowany w art. 35 – 37b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zmianami). Zgodnie z ustawą jednostki pomocnicze mogą występować w postaci: sołectwa, dzielnicy bądź osiedla. Jednostki pomocnicze gminy posiadają własne organy uchwałodawcze i wykonawcze. Zgodnie z art. 36 powołanej wyżej ustawy organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a organem wykonawczym sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Należy przy tym stwierdzić, że rada sołecka nie jest organem sołectwa. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Przepis art. 37 ustawy o samorządzie gminnym normuje z kolei status dzielnicy (osiedla). Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o następującej liczbie członków: piętnastu w gminach do 20.000 mieszkańców, dwudziestu jeden w gminach powyżej 20.000 mieszkańców. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd. Na czele zarządu stoi przewodniczący. Przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu 2 , organem uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie wybiera zarząd osiedla. Rada gminy posiada kompetencje do ustalenia organizacji i zakresu działania jednostki pomocniczej. Kwestie te powinny być uregulowane odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Jak wynika z art. 35 ustawy o samorządzie gminnym, każde z sołectw musi mieć odrębnie uchwalony statut. Rada gminy nie może więc podjąć uchwały o ustaleniu jednego statutu dla wszystkich sołectw na jej terenie. Charakter danego sołectwa (gospodarczy, demograficzny) powinien znajdować swój wyraz w statucie1. Statut może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej. Każdy ze statutów winien zawierać: 1) nazwę i obszar jednostki pomocniczej, 2) zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej, 3) organizację i zadania organów jednostki pomocniczej, 4) zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji, 5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej. Rada gminy jest także władna do ustalenia zasad na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. Podobna kompetencja przysługuje radzie w stosunku do członków organu wykonawczego jednostki pomocniczej, członków rady dzielnicy (osiedla) i członków rady sołeckiej. Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu. Przewodniczący rady gminy jest każdorazowo zobowiązany do zawiadamiania, na takich samych zasadach jak radnych, przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy. Zgodnie ze Statutem Miasta i Gminy Pleszew jednostkami pomocniczymi są sołectwa i osiedla. Tworzenie, łączenie, podział oraz znoszenie jednostek pomocniczych dokonywane jest według następujących zasad : inicjatorem utworzenia jednostki pomocniczej mogą być mieszkańcy obszaru, który jednostka będzie obejmować lub organy Gminy; utworzenie, połączenie, podział i zniesienie jednostki pomocniczej musi być poprzedzone konsultacjami, których tryb określa Rada Miejska odrębną uchwałą; 1 Błażejczyk M., Jurcewicz A. Samorząd mieszkańców wsi w systemie samorządu terytorialnego, „Państwo i Prawo”, 1990 nr 8/28/. 3 , projekt granic jednostki pomocniczej sporządza Burmistrz w uzgodnieniu z inicjatorami utworzenia tej jednostki; przebieg granic jednostek pomocniczych powinien – w miarę możliwości uwzględniać naturalne uwarunkowania przestrzenne, komunikacyjne i więzi społeczne. Przepis § 16 Statutu Miasta i Gminy Pleszew stanowi, że jednostki pomocnicze Gminy zarządzają mieniem komunalnym przekazanym im na ich wniosek przez Rade Miejską. We wniosku jednostka pomocnicza Gminy określa zakres potrzebnego mienia oraz zadania, których realizacji mienie to ma służyć. Zakres przekazanego mienia, uprawnienia i obowiązki organów jednostek pomocniczych w stosunku do przekazanego mienia określają statuty tych jednostek. Rola i funkcje jednostek pomocniczych (Wydział Gospodarki Gruntami i Rolnictwa) Wspólnie z Radą Miejską jednostki pomocnicze współpracują przy następujących zadaniach: 1) udział w rozpatrywaniu spraw socjalno-bytowych i opieki zdrowotnej, kultury, sportu, wypoczynku i innych związanych z miejscem zamieszkania, 2) kształtowanie zasad współżycia społecznego, 3) organizowanie wspólnych prac na rzecz miejsca zamieszkania, 4) organizowanie pomocy sąsiedzkiej, 5) sprawowanie kontroli społecznej nad działalnością gminnych jednostek organizacyjnych, związanych z warunkami życia. Rada Miejska przekazuje sołectwom do korzystania składniki mienia komunalnego i upoważnia je do oddawania tego mienia w najem lub dzierżawę, na podstawie odrębnych umów. Upoważnia również organy sołectw i osiedli do organizowania na ich terenie imprez masowych, wystaw, koncertów, konkursów, z zachowaniem ogólnie obowiązujących przepisów. W/w zadania realizuje samorząd mieszkańców poprzez: 1) podejmowanie uchwał w sprawach sołectw i osiedli, 2) opiniowanie spraw należących do działania samorządu mieszkańców, 3) współuczestnictwo w organizowaniu i przeprowadzaniu przez Radę Miejską konsultacji społecznej projektów uchwał Rady Miejskiej w sprawach, których załatwienie wykracza poza możliwości mieszkańców sołectw i osiedli, 4) współpracę z radnymi z terenu sołectwa lub osiedla, w zakresie organizacji spotkań z wyborcami, dyżuru oraz kierowania do nich wniosków dotyczących sołectw i osiedli. 4 , Do realizacji przez samorządy wsi i osiedli przedsięwzięć na rzecz swoich mieszkańców, Rada Miejska przeznacza w budżecie Gminy środki finansowe. Wysokość przyznanych środków, określa się na podstawie liczby mieszkańców danego sołectwa lub osiedla. W myśl zwyczajowo przyjętej zasady, na 1 mieszkańca gminy przypada 10 zł. w budżecie, natomiast na 1 mieszkańca miasta 1 zł. Na zebraniu wiejskim mieszkańcy uchwalają roczny plan rzeczowo-finansowy, na podstawie którego wydatkowane są przyznane środki. Projekt planu wydatków na rok 2004 przedstawia załączona tabela. 5 Projekt planu wydatków na 2004 rok - samorządy wsi i osiedla rozdział (klasyfikacji budżetowej) 01095 60016 75095 75412 90004 90004 90015 92105 92109 92605 Plan (w drogi, administra place gier i utrzymanie imprezy świetlice kult.fiz. i jednostka pomocnicza rolnictwo OSP oświetlenie zł) chodniki cja zabaw zieleni kulturalne wiejskie sport Samorząd wsi Baranówek 1 090 200 890 Samorząd wsi Borucin 1 700 400 900 400 Samorząd wsi Bógwidze 3 440 1750 840 600 250 Samorząd wsi Bronów 3 080 2580 500 Samorząd wsi Brzezie 6 610 4610 200 1100 700 Samorząd wsi Dobra Nadzieja 3 990 1500 200 1500 790 Samorząd wsi Grodzisko 6 090 6090 Samorząd wsi Janków 1 710 210 500 1000 Samorząd wsi Korzkwy 2 820 420 2000 400 Samorząd wsi Kowalew 16 090 6000 4000 4000 2090 Samorząd wsi Kuczków 5 120 500 500 3000 820 300 Samorząd wsi Lenartowice 8 860 6000 1500 1360 Samorząd wsi Lubomierz 1 500 1500 Samorząd wsi Ludwina 2 040 1840 200 Samorząd wsi Marszew 6 030 1000 300 130 500 2000 1100 1000 Samorząd wsi Nowa Wieś 3 770 3770 Samorząd wsi Pacanowice 2 800 800 2000 Samorząd wsi Piekarzew 2 800 100 2700 Samorząd wsi Prokopów 1 940 1940 Samorząd wsi Rokutów 3 510 3510 Samorząd wsi Sowina - opryskiwacz 2 460 2460 Samorząd wsi Sowina Błotna 2 960 2500 460 Samorząd wsi Suchorzew 5 670 700 2970 2000 Samorząd wsi Taczanów Pierwszy 980 980 Samorząd wsi Taczanów Drugi 10 670 10670 Samorząd wsi Zawady 580 580 Samorząd wsi Zawidowice 3 540 3540 Samorząd wsi Zielona Łąka 5 710 1000 910 800 3000 Zarząd Osiedla nr 1 w Pleszewie 2 137 320 1120 697