GMINNA STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE MŁODZIESZYN NA LATA 2007-2013

„ Najistotniejsz ą słu Ŝbą dla dobra ludzko ści jest tak poj ęta słu Ŝba społeczna, która wprowadza w Ŝycie marzenia o szcz ęś ciu wszystkich”

Helena Radli ńska

2 SPIS TRE ŚCI

I. WPROWADZENIE ………………………………………………………………………………....5

II. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII…………………………………………….6-7

III. KANONY POLITYKI SPOŁECZNEJ………………………………………………………..8-10

IV. RAPORT O STANIE GMINY MŁODZIESZYN…………………………………………...11-31 1. POŁO śENIE, POWIERZCHNIA, LUDNO ŚĆ …………………………………………...11-13 2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA…………………………………………………………13 A. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW…………………………...... 13 B. GOSPODARKA ODPADAMI…………………………………………………...... 14 C. SIE Ć WODOCI ĄGOWA…………………………………………………………….14 D. ELEKTROENERGETYKA……………………………………………………...14-15 E. DROGI……………………………………………………………………………….15 F. PRZEWOZY PASA śERÓW……………………………………………………...…15 G. INFRASTRUKTURA KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ…………………15-16 3. GOSPODARKA…………………………………………………………………………….16-19 A. ROLNICTWO……………………………………………………………………16-17 B. PRODUKCJA RO ŚLINNA I ZWIERZ ĘCA…………………………………….17-19 C. POZAROLNICZA DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA ……………………………19 4. TURYSTYKA……………………………………………………………………………….19-21 5. MIESZKA ŃCY……………………………………………………………………………...21-31 A. WIELOK ŚC POPULACJI …………………………………………………………..21 B. STRUKTURA WIEKOWA………………………………………………………….22 C. POZIOM WYKSZTAŁCENIA LUDNO ŚCI………………………………………..23 D. POZIOM BEZROBOCIA………………………………………………………...23-24 E. OCHRONA ZDROWIA……………………………………………………………...25 F. STAN INFRASTRUKTURY MIESZKANIOWEJ………………………………….26 G. SZKOLNICTWO …………………………………………………………………….27 H. KULTURA………………………………………………………………………..27-28 I. SPORT………………………………………………………………………………...28 J. POMOC SPOŁECZNA……………………………………………………………28-30 K. DZIAŁALNO ŚĆ GMINNEGO O ŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁODZIESZYNIE………………………………………………………………...30-31

V. ANALIZA SWOT……………………………………………………………………………..32-37 1. UWAGI OGÓLNE………………………………………………………………………….32-33 2. TABELE ANALIZY SWOT………………………………………………………………...33-37

3 VI. WNIOSKI WYNIKAJ ĄCE Z ANALIZY SWOT……………………………………………….38 1. NAJWA śNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNE NA TERENIE GMINY MŁODZIESZYN.38

VII. OBOWI ĄZUJ ĄCE USTAWODAWSTWO……………………..…………………………39-41

VIII. STRATEGIA DZIAŁA Ń……………………………………………………………………42-54 1. MISJA, OBSZARY INTERWENCJI, CELESTRATEGICZNE, CELE SZCZEGÓŁOWE, ZADANIA I SPODZIEWANE EFEKTY……………………………………………………...42-52 2. PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJ Ę STRATEGII I PODMIOTY WSPIERAJ ĄCE…………………………………………………………………………………...52 3. WDRA śANIE I MONITOROWANIE STRATEGII……………………………………….52-53 4. FINANSOWANIE STRATEGII………………………………………………………………..53 5. OKRES REALIZACJI PROGRAMU………………………………………………………….54

IX. ZAKO ŃCZENIE………………………………………………………………………………….55

4 I. WPROWADZENIE

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z pó źniejszymi zmianami) wyznacza gminom obowi ązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Niekorzystna sytuacja gospodarcza, narastanie problemów społecznych, powi ększanie obszarów i problemów wychowawczych w śród dzieci i młodzie Ŝy oraz patologii społecznych wywołanych m.in. trudno ściami adaptacyjnymi młodego pokolenia sprawiaj ą, Ŝe konieczne jest wypracowanie planów i narz ędzi zapobiegania tym niepokoj ącym zjawiskom. Potrzeba sformułowania gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych jest odpowiedzi ą na realn ą sytuacj ę ekonomiczno - społeczn ą mieszka ńców. Obowi ązuj ący dotychczas model pomocy społecznej polegaj ący głównie na udzielaniu bezpo średniego wsparcia finansowego potrzebuj ącym, cho ć dora źnie skuteczny, utrwala tylko zastan ą sytuacj ę w sferze pomocy społecznej. Zadaniem pracy socjalnej powinna by ć jednak równie Ŝ szeroko poj ęta profilaktyka maj ąca na celu zapobieganie niepo Ŝą danym zjawiskom społecznym i zmniejszanie kr ęgu potencjalnych świadczeniobiorców. Z samej istoty strategii wynika jej długofalowo ść . W typowaniu obszarów interwencji oraz przyjmowanych celach i zadaniach koncentrowano si ę na globalnym uj ęciu problemów tak, by oderwa ć si ę od dora źnych, cz ęsto spektakularnych i efektownych działa ń, by ć mo Ŝe wa Ŝnych w danej chwili, jednak Ŝe niekoniecznie istotnych z punktu widzenia cało ściowej wizji rozwi ązywania problemów społecznych na terenie gminy. Dokument niniejszy jest równie Ŝ wyrazem d ąŜ enia władz gminy do zapewnienia mieszka ńcom jak najlepszych warunków Ŝycia na jej terenie. Pomy ślno ść wspólnoty samorz ądowej zale Ŝy bowiem od wielu czynników, w śród których komfort Ŝycia i ład społeczny graj ą niebagateln ą rol ę. Bezrobocie, ubóstwo, stworzenie mo Ŝliwo ści samorealizowania si ę młodzie Ŝy, integracja osób starszych i niepełnosprawnych s ą wa Ŝnymi wyznacznikami w dokonywanej przez mieszka ńców ocenie działalno ści władz samorz ądowych i własnego poziomu Ŝycia. Strategia jest komunikatem skierowanym do lokalnej społeczno ści, stanowi wyraz troski gminy o pomy ślno ść obywateli, ukazuje zamierzone działania. Strategia ma szansę sta ć si ę now ą jako ści ą w relacjach pomi ędzy uczestnikami Ŝycia społecznego na terenie gminy Młodzieszyn i pobudzi ć aktywno ść społeczn ą mieszka ńców.

5 II. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII

Strategi ą zwykło si ę okre śla ć dokument, który wybranym, zało Ŝonym do osi ągni ęcia celom przypisuje cały wachlarz zada ń, okre śla środki i metody ich realizacji, w sposób cało ściowy i przemy ślany wytycza kierunki, typuje priorytety, wskazuje zagro Ŝenia. Wskazuje podmioty odpowiedzialne za realizacj ę strategii. Rozwi ązania szczegółowe opracowa ń bywaj ą wielorakie i operuj ą ró Ŝnym poziomem uszczegółowienia. Jednak z zało Ŝenia, bior ąc pod uwag ę stosunkowo długi czas realizacji, strategia musi by ć dokumentem o stosunkowo du Ŝym poziomie ogólno ści. Dynamika procesów społecznych i warunkuj ących je zjawisk ekonomicznych jest tak du Ŝa, Ŝe dokumenty planistyczne musz ą by ć modyfikowane i poprawiane. Dzi ęki temu s ą aktualnym obrazem rzeczywisto ści.

Na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu przyjęto nast ępuj ący tryb post ępowania: 1. okre ślenie misji gminy w zakresie polityki społecznej zawieraj ącej cel nadrz ędny, do którego władze samorz ądowe zamierzaj ą d ąŜ yć; 2. okre ślenie obszarów interwencji najwa Ŝniejszych z punktu widzenia prowadzonej polityki społecznej z krótk ą analiz ą wyst ępuj ących problemów; 3. wskazanie celu strategicznego, które władze gminy zamierzaj ą osi ągn ąć w ka Ŝdym z wytypowanych obszarów; 4. wskazanie celów szczegółowych słu Ŝą cych osi ągni ęciu wytyczonych celów strategicznych; 5. wskazanie oczekiwanych efektów wdra Ŝanego programu, okre ślenie podmiotów odpowiedzialnych za realizacj ę zada ń.

W merytorycznej cz ęś ci strategii mo Ŝna wyodr ębni ć trzy cz ęś ci. Cz ęść pierwsza - raport o stanie gminy. Zawiera ocen ę aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej Gminy Młodzieszyn. Z uwagi na tematyk ę opracowania (strategia dotycz ąca problemów społecznych) raport dotyczy tych dziedzin, które w najwi ększym stopniu wpływaj ą na aktualny poziom Ŝycia mieszka ńców gminy. Dlatego te Ŝ znajduje si ę tutaj opis infrastruktury technicznej, stanu gospodarki, sytuacji demograficznej, problemów społecznych na terenie gminy. Cz ęść druga to wła ściwa wszystkim strategiom tzw. analiza SWOT. Obejmuje ona szanse i zagro Ŝenia, wskazuje mocne i słabe strony gminy, analizuje perspektywy, zmiany w obszarze szeroko rozumianej polityki społecznej i tych sfer Ŝycia, które bezpo średnio jej dotykaj ą. Analiza SWOT sporz ądzona została w formie tabelarycznego zestawienia w odniesieniu do najwa Ŝniejszych i pal ących problemów społecznych. Przyj ęty sposób

6 prezentacji pozwala na czytelne przedstawienie obszarów, gdzie interwencja w stan obecny pozwoli na osi ągni ęcie zamierzonych rezultatów. Cz ęść trzecia to wytyczenie misji gminy oraz wskazanie wspomnianych wcze śniej obszarów, przypisanie im celów szczegółowych, skonkretyzowanych zada ń oraz oczekiwanych efektów. Ich wybór został poprzedzony rzeteln ą ocen ą stanu faktycznego, uwarunkowaniami mikro- i makroekonomicznymi, wnioskami wypływaj ącymi z dokonanej analizy SWOT oraz potrzebami lokalnej społeczno ści. Nie bez znaczenia były równie Ŝ dotychczasowe do świadczenia w rozwi ązywaniu problemów społecznych, b ędące udziałem zwłaszcza pracowników Gminnego O środka Pomocy Społecznej.

7 III. KANONY POLITYKI SPOŁECZNEJ

Z dniem 1 maja 2004 r. Rzeczpospolita Polska stała si ę członkiem Unii Europejskiej i dlatego te Ŝ bierze udział w programach wspólnotowych dotycz ących równie Ŝ rozwi ąza ń społecznych. Unia Europejska jest rzecznikiem aktywnej polityki społecznej. Ma ona pozwala ć na skuteczne radzenie sobie pa ństw członkowskich z najpowa Ŝniejszymi bol ączkami społecznymi, takimi jak wykluczenie społeczne. Rada Europejska w grudniu 2000 r. w Nicei przyj ęła konkretne wytyczne w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego (Agenda Społeczna). Zasadniczym celem przewidzianym w Agendzie jest „bardziej spójne społecze ństwo: równe szanse dla wszystkich”. Natomiast podstawowym narz ędziem realizacji tego celu jest zastosowanie otwartej metody koordynacji. Ma ona prowadzi ć do opracowania jednej listy wspólnych celów dla integracji społecznej, emerytur i rent oraz opieki zdrowotnej, wł ączaj ąc w to cele horyzontalne, takie jak równo ść szans i dost ęp do rynku pracy. Otwarta metoda koordynacji to sposób na podejmowanie i realizowanie wspólnych działa ń w obszarze polityki społecznej. Zało Ŝenia podstawowe tej metody polegaj ą na wyznaczaniu wspólnych celów na podstawie uzgodnionego metodologicznie opisu zjawisk społecznych. Zarówno dla opisu zjawisk społecznych, jak i wyznaczania celów zdefiniowano i przyj ęto szereg wska źników. Odnosz ą si ę one do całej gospodarki (tzw. wska źniki strukturalne) oraz do obszarów socjalnych. W 2005 r. przyj ęta została przez Komisj ę Europejsk ą druga faza Agendy Społecznej, obejmuj ąca okres do 2010 r. Jej mottem stało si ę sformułowanie: „Społeczna Europa w gospodarce światowej: zatrudnienie i szanse dla wszystkich”. Agenda Społeczna przewiduje modernizacj ę modelu społecznego w Europie w oparciu o realizacj ę zało Ŝeń Agendy Lizbo ńskiej. Nowa Agenda mówi o konieczno ści gwarancji zatrudnienia i zwi ększenia szans na jego osi ągni ęcie. Wszystko to w oparciu o dynamiczny wzrost gospodarczy Unii, osi ągni ęty dzi ęki modernizacji rynku pracy poprzez inno wacje i nowe technologie oraz zwi ększenie ochrony socjalnej. Europejski Model Społeczny opiera si ę na przekonaniu, Ŝe mo Ŝliwe jest pogodzenie wymogów szybkiego rozwoju ekonomicznego z realizacją celów społecznych (bezpiecze ństwo zatrudnionych, dost ęp do sfery publicznej itp.).

Poza programami wspólnotowymi opracowywane s ą dokumenty krajowe. Rada Ministrów RP opracowała zało Ŝenia aktywnej polityki społecznej na lata 2007 – 2013. Dokument ten, przyj ęty 13 wrze śnia 2005 r., nosi nazwę STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ NA LATA 2007 – 2013. Strategia wytycza 7 priorytetów, które zdaniem władz,

8 szybko wdro Ŝone i zrealizowane przyczyni ą si ę do rozwi ązania trapi ących Polsk ę problemów społecznych. Sformułowanie priorytetów poprzedzono diagnoz ą stanu obecnego, ze szczególnym uwzgl ędnieniem demografii, ubóstwa, kondycji i zagro Ŝeń współczesnej rodziny i społecze ństwa obywatelskiego. Dokument ten formułuje po Ŝą dany do osi ągni ęcia cel prowadzonej polityki społecznej, którym ma by ć zbudowanie na poziomie krajowym zintegrowanego systemu polityki pa ństwa prowadz ącej do ułatwienia wszystkim obywatelom równego dost ępu do praw społecznych, poprawy warunków powstawania i funkcjonowania rodzin oraz wsparcia grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym przy zapewnieniu demokratycznego współuczestnictwa obywateli. Sformułowane priorytety krajowe są nast ępuj ące: − poprawa warunków dla powstawania i funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci; − wdro Ŝenie aktywnej polityki społecznej; − kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych; − budowa systemu wsparcia dla osób w wieku poprodukcyjnym; − aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych; − partnerstwo publiczno – społeczne jako podstawa rozwoju usług społecznych; − integracja społeczna i zawodowa imigrantów.

Dokumentem programowym w województwie mazowieckim jest „Wojewódzka Strategia w zakresie Polityki Społecznej dla województwa mazowieckiego na lata 2005 – 2020”. Celem tej strategii jest zaplanowanie i realizowanie w praktyce wyznaczonych zało Ŝeń rozwi ązywania wa Ŝnych problemów społecznych w województwie mazowieckim. Strategia polityki społecznej jest wi ęc długofalow ą koncepcj ą działania w zakresie polityki społecznej, która zawiera zało Ŝenia strategiczne w postaci celów wynikaj ących z sytuacji społeczno- gospodarczej i potrzeb mieszka ńców oraz uwarunkowa ń zewn ętrznych. Wskazuje jednocze śnie środki realizacji zało Ŝonych celów. Ukierunkowana jest na osi ągni ęcie post ępu społecznego. „Wojewódzka Strategia w zakresie Polityki Społecznej dla województwa mazowieckiego na lata 2005 – 2020” okre śla główne obszary problemowe wyst ępuj ące w regionie. S ą to: • ubóstwo, • staro ść , • bezrobocie, • niepełnosprawno ść , • uzale Ŝnienia.

9 Na podstawie analizy w/w obszarów problemowych wyznaczono misj ę oraz cele strategiczne i działania w zakresie polityki społecznej województwa mazowieckiego. Misj ą samorz ądu mazowieckiego jest osi ągni ęcie odczuwalnych społecznie, pozytywnych efektów w zakresie priorytetowych obszarów polityki społecznej. Realizacja misji odbywa ć si ę b ędzie poprzez działania zmierzaj ące do zmniejszenia zjawisk wykluczenia społecznego i modernizacji systemów pomocy społecznej.

10

IV. RAPORT O STANIE GMINY MŁODZIESZYN

1. POŁO śENIE, POWIERZCHNIA, LUDNO ŚĆ

Gmina Młodzieszyn powstała 1 stycznia 1973 r. Poło Ŝona jest w centralnej Polsce w zachodniej cz ęś ci województwa mazowieckiego( powiat sochaczewski) w strefie zlewu rzeki Bzury i Doliny Wisły w zasi ęgu Kotliny Warszawskiej i Równiny Kutnowskiej. , 60 km na zachód od Warszawy. Jest to gmina wiejska. Administracyjnie dzieli si ę na 21 jednostek pomocniczych (sołectw) obejmuj ących 23 miejscowo ści .

Lp. Nazwa sołectwa Nazwa miejscowo ści wchodz ącej w skład sołectwa 1. Adamowa Góra Adamowa Góra 2. Bibiampol 3. Bieliny, Olszynki Bieliny, Olszynki 4. Helenka Helenka 5. Helenów, Helenów, Skutki 6. Januszew 7. Janów Janów 8. Juliopol Juliopol 9. Justynów Justynów 10. Kamion Kamion 11. Leontynów Leontynów 12. Marysin Marysin 13. Mistrzewice 14. Młodzieszyn Młodzieszyn 15. Młodzieszynek Młodzieszynek 16. Nowa Wie ś Nowa Wie ś 17. Nowe Mistrzewice Nowe Mistrzewice 18. Radziwiłka Radziwiłka 19. Rokicina 20. Stare Budy Stare Budy 21. Witkowice Witkowice

11 Gmina Młodzieszyn bezpośrednio graniczy z gmin ą Rybno (powiat sochaczewski) od południa, miastem i gmin ą Wyszogród ( powiat płocki) od północy, gmin ą Brochów (powiat sochaczewski) od wschodu, gmin ą Iłów( powiat sochaczewski) od zachodu. Gmina Młodzieszyn posiada obszar 11.707 ha w tym: - powierzchni u Ŝytkowanych rolniczo-7.600 ha w tym : grunty orne - 5.842 ha u Ŝytki zielone -1.575 ha sady -183 ha - lasy i grunty le śne -3.016 ha - nieu Ŝytki, grunty pod zabudow ę i inne -1.091 ha Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego (GUS) w gminie na pobyt stały zameldowanych było 5 .709 osób, w tym 2.880 kobiet i 2.829 m ęŜ czyzn (stan na 31.XII.2006r.). Wska źnik zaludnienia wynosił 49 osób na 1 km². Poni Ŝsza tabela przedstawia liczb ę mieszka ńców Gminy Młodzieszyn wg miejscowo ści.

Lp. Miejscowo ść Liczba ludno ści

1. Adamowa Góra 192 2. Bibiampol 128 3. Bieliny 30 4. Helenka 276 5. Helenów 82 6. Januszew 145 7. Janów 575 8. Juliopol 723 9. Justynów 113 10. Kamion Du Ŝy 220 11. Kamion Mały 121 12 Kamion Podgórny 125 13 Kamion Poduchowny 90 14 Nowy Kamion 214 15. Leontynów 66 16. Marysin 28 17. Mistrzewice 221 18. Młodzieszyn 1303 19. Młodzieszynek 110

12 20. Nowa Wie ś 22 21. Nowe Mistrzewice 71 22. Olszynki 36 23. Radziwiłka 61 24. Rokicina 57 25. Skutki 52 26. Stare Budy 262 27. Witkowice 386 *Źródło: Urz ąd Gminy Młodzieszyn

2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Rok 2005 był rokiem przełomowym je Ŝeli chodzi o gospodark ę ściekow ą w gminie Młodzieszyn. Wybudowano i oddano do u Ŝytku gminn ą oczyszczalni ę ścieków, która znajduje si ę w Młodzieszynie. Jest to oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna, dostosowana do przyj ęcia 600m 3 ścieków na dob ę. Rozpocz ęła si ę równie Ŝ budowa sieci kanalizacyjnej w Młodzieszynie, która docelowo ma swoim zasi ęgiem obj ąć teren całej gminy. W 2005 roku wybudowano 2,4 km sieci kanalizacyjnej a w 2006 kolejnych 3,8 km. W chwili obecnej z kanalizacji korzysta 137 gospodarstw domowych w Młodzieszynie i Juliopolu, 3 podmioty gospodarcze, szkoła i Urz ąd Gminy w Młodzieszynie. Do oczyszczalni w przyszłości zostaną podł ączone gospodarstwa z połowy gminy. Na pozostałej cz ęś ci gminy gospodarstwa domowe oraz podmioty gospodarcze odprowadzaj ą ścieki do zbiorników przeznaczonych do gromadzenia nieczysto ści płynnych znajduj ących si ę na terenie ich nieruchomo ści. W wi ększo ści są to zbiorniki nieszczelne i ścieki przedostaj ą si ę do wód gruntowych. Ścieki są równie Ŝ wylewane ze zbiorników na powierzchni ę gruntu: na pola i do rowów co powoduje kolejne zagro Ŝenie dla środowiska. Wyst ępuje równie Ŝ zanieczyszczenie wód podziemnych poprzez wykorzystywanie nieczynnych studni do gromadzenia nieczysto ści płynnych. Niewielka liczba gospodarstw korzysta z usługi odbioru nieczysto ści płynnych beczkami asenizacyjnymi.

13 GOSPODARKA ODPADAMI Du Ŝe znaczenie w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Młodzieszyn ma poło Ŝenie geograficzne oraz rolniczy charakter tej jednostki terytorialnej. Przewa Ŝaj ąca ilo ść wytwarzanych odpadów to odpady komunalne powstaj ące głównie w gospodarstwach domowych, szkolnictwie oraz w drobnym handlu i rzemio śle. Ich ilo ść uzale Ŝniona jest od liczby mieszka ńców oraz poziomu Ŝycia na danym terenie. Wzrost stopy Ŝyciowej ludno ści powoduje zwi ększenie ilo ści wytwarzanych odpadów oraz wpływa na zmian ę ich składu. Odpady komunalne pochodz ące z indywidualnych gospodarstw domowych i pozostałych są zbierane w typowych pojemnikach do gromadzenia odpadów (najcz ęś ciej s ą to pojemniki z tworzyw sztucznych, o pojemno ściach 120 l, 240 l oraz 1100 l). Nast ępnie s ą odbierane przez specjalistyczne firmy zajmuj ące si ę transportem odpadów tj: 1. Zakład Gospodarki Mieszkaniowej ul. Aleja 600-lecia 90,96-500 Sochaczew 2. REMONDIS Sp.z o.o. Warszawa Odział Sochaczew ul. śyrardowska 16 3. Przedsi ębiorstwo Usługowo-Handlowe „SO” Józef Sobisiak z siedzib ą w Nowym Miszewie ul. Pałacowa 18 4. Altvater SULO Polska Sp. z o. o. w Warszawie oddział w Tomaszowie Mazowieckim ul. Majowa 87/89 Odbiór odpadów odbywa si ę na koszt ich posiadaczy, na podstawie indywidualnych umów zawieranych przez wytwarzaj ących odpady z firmami świadcz ącymi usługi w tym zakresie. Z terenu gminy odbierane s ą głównie niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne oraz odpady segregowane tzw. metod ą trzech worków. W gminie nie ma pod miotów prowadz ących działalno ść w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

SIE Ć WODOCI ĄGOWA Gmina Młodzieszyn zaopatrywana jest w wod ę z dwóch stacji wodoci ągowych zlokalizowanych w miejscowo ściach: Młodzieszyn i Nowe Mistrzewice. Podstawowym źródłem zaopatrzenia gminy w wod ę s ą wodoci ągi grupowe. Długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 104,2 km. Stopie ń zwodoci ągowania gminy to około 80%. Przewiduje si ę Ŝe do roku 2011 nast ąpi całkowite zwodoci ągowanie wsi gminy Młodzieszyn

ELEKTROENERGETYKA Elektroenergetyka to jedna z najlepiej rozwini ętych dziedzin infrastruktury technicznej. Ka Ŝdy indywidualny odbiorca mo Ŝe zosta ć podł ączony do sieci energetycznej. Układ energetyczny oparty jest na sieci krajowej wysokiego napi ęcia 15kV. Posiada on rezerw ę mo Ŝliwo ści

14 dostarczenia energii odbiorcom. Obszar gminy przecinaj ą linie elektroenergetyczne przesyłowe wysokich napi ęć . Stopniowo odbywa si ę modernizacja o świetlenia oraz uzupełniane s ą punkty świetlne. Sprzedawc ą energii elektrycznej na potrzeby gminy w wi ększym obszarze jest Zakład Energetyczny Łód ź Teren i cz ęś ciowo ENERGA-OBRÓT SA GDA ŃSK Oddział w Płocku. Podsumowuj ąc nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe sie ć energetyczna jest dobrze rozwini ęta i stanowi jednolity system krajowy.

DROGI Układ komunikacyjny obejmuje drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Sie ć dróg lokalnych jest średnio rozwini ęta. Ich stan techniczny (szeroko ść pasa drogowego, nawierzchnia, infrastruktura towarzysz ąca w postaci skrzy Ŝowa ń, chodników, odwodnie ń, oświetlenia itp.) wymaga poprawy, o czym świadczy du Ŝa liczba wypadków drogowych. Wska źnik nasycenia terenu drogami w gminie Młodzieszyn wynosi 0,42 km dróg na km 2 powierzchni gminy. Sie ć drogowa rozwija si ę powoli. Głównym ograniczeniem s ą środki finansowe. Średniorocznie ci ąg komunikacyjny zwi ększa si ę o 0,5 km. Drogi gminne stanowi ą 40% cało ści ci ągu komunikacyjnego. Ich długo ść wynosi 42, km, z czego drogi o nawierzchni bitumicznej maj ą długo ść 21,2 km, drogi o nawierzchni twardej - 3 km; drogi o nawierzchni gruntowej – 17,8 km).

PRZEWOZY PASA śERÓW Do Młodzieszyna mo Ŝna dojecha ć autobusami PKS Sochaczew. Kursy te przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco: Wyszogród – Mistrzewice – Kamion – Śladów - Sochczew, Sochaczew – Wyszogród przez Ruszki, Sochaczew - Wyszogród przez Januszew, Sochaczew – Iłów - Młodzieszyn – Sochaczew. Dodatkowo PKS Ciechanów wykonuje kurs relacji Ciechanów – Wyszogród – Młodzieszyn - Ruszki Sochaczew Przez gmin ę Młodzieszyn nie przebiegaj ą linie kolejowe, nie kursuj ą busy.

INFRASTRUKTURA KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Na całym obszarze gminy dost ępna jest telefonia przewodowa i potrzeby mieszka ńców mog ą by ć w pełni zaspokojone. Jedynym ograniczeniem jest bariera kosztowa wyst ępuj ąca po stronie indywidualnych odbiorców. Na terenie gminy funkcjonuje telefoniczna centrala cyfrowa, dysponuj ąca wolnymi, mo Ŝliwymi do przył ączenia numerami. Ponadto gmina pozostaje w zasi ęgu działaj ących na polskim rynku operatorów telefonii komórkowej.

15 W gminie Młodzieszyn samorz ąd, szkoły (w ramach pracowni informatycznych) oraz Gminne Centrum Informacji s ą wyposa Ŝone w sprz ęt komputerowy umo Ŝliwiaj ący równie Ŝ stały dost ęp do Internetu. Mieszka ńcy mog ą korzysta ć z sieci za po średnictwem modemów poprzez ł ącza telefoniczne lub stałe. Uwzgl ędniaj ąc dynamiczny rozwój technologii informatycznych i zu Ŝycie sprz ętu komputerowego, wa Ŝne jest poszerzanie oraz unowocze śnianie tej bazy. Programy nauczania szkół funkcjonuj ących na terenie gminy przewiduj ą zaj ęcia w zakresie obsługi komputerów. Problemem jest natomiast upowszechnianie tej wiedzy w śród osób dorosłych i starszych, które nie miały dotychczas kontaktu ze sprz ętem tego typu. Znajomo ść obsługi komputera zwi ększyłaby szanse wielu osób na rynku pracy poprzez mo Ŝliwo ść podniesienia kwalifikacji ( edukacja przez Internet), ułatwiłaby promocj ę własnych produktów, oraz prac ę na odległo ść .

3. GOSPODARKA

ROLNICTWO Młodzieszyn to gmina o typowo rolniczym charakterze. Rolnictwo stanowi jedn ą z podstawowych dziedzin gospodarki i znacz ąco wpływa na rozwój i standard Ŝycia mieszka ńców. Działalno ść rolnicza jest główn ą form ą zatrudnienia lub głównym źródłem utrzymania. Poziom edukacji pracuj ących w rolnictwie nie jest zadowalaj ący, cho ć w tym zakresie nast ąpiła pewna poprawa. Niski stopie ń wykształcenia destrukcyjnie wpływa na tempo modernizacji rolnictwa, ogranicza rozwój pozarolniczej działalno ści gospodarczej jako alternatywnej formy zatrudnienia. Reformy i przekształcenia strukturalne w Polsce sprawiły, Ŝe obszary wiejskie równie Ŝ zostały dotkni ęte problemem bezrobocia w tym bezrobocia ukrytego. W gminie dominuj ą uprawy kapusty brukselki, kalafiora a tak Ŝe cebuli, kapusty głowiastej i peki ńskiej, selerów, porów. Rolnictwo posiada słabe warunki glebowe, bo a Ŝ 67% gruntów jest w klasie V i VI.W miejscowościach Młodzieszyn i Justynów wyst ępuj ą kompleksy dobrych gleb w klasie II i III. Obszar gminy posiada średnio korzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju produkcji rolnej, wska źnik jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 64,9%. Około 76 % powierzchni gruntów pozostaje we władaniu osób fizycznych. Sektor prywatny umocnił swoj ą pozycj ę, co wpływa na mo Ŝliwo ści rozwojowe gminy, gdy Ŝ gospodarstwa indywidualne s ą bardziej elastyczne. Sektor publiczny uległ zmniejszeniu przez likwidacj ę pa ństwowego gospodarstwa rolnego.

16 Znaczna cz ęść areałów rolnych przeznaczona jest pod produkcj ę roln ą - zwłaszcza pod uprawy zbó Ŝ i warzyw. Niewielka opłacalno ść produkcji rolnej powinna skłania ć rolników do szukania nowych form produkcji, głównie w zakresie przetwórstwa, agroturystyki i rolnictwa ekologicznego. Gospodarstwa rolne w gminie cechuje niezbyt korzystna struktura agrarna, która w ostatnim dziesi ęcioleciu uległa pogorszeniu. Znacznie zmniejszyła si ę ilo ść gospodarstw o wi ększym, korzystnym z punktu widzenia gospodarki rolnej, areale na rzecz gospodarstw mniejszych z grup do 2 ha i od 2 ha do 4,99 ha. Przeci ętna wielko ść indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 3,5 ha. Najliczniej reprezentowan ą grup ą obszarow ą gospodarstw w gminie są gospodarstwa małe o powierzchni do 2 ha ha, stanowi ące 47,1% ogółu gospodarstw.

Grupy obszarowe u Ŝytków Liczba gospodarstw rolnych

do 2 ha 1030 od 2 do 4,99 ha 627 od 5 do 6,99 ha 262 od 7 do 9,99 ha 167 od 10 do 14,99 ha 71 od 15 ha 31 * Źródło: stanowisko ds. gospodarki gruntami i rolnictwa.

PRODUKCJA RO ŚLINNA I ZWIERZ ĘCA W gminie 70,% ogółu gospodarstw prowadzi produkcj ę mieszan ą. W 60,2% indywidualnych gospodarstw prowadzona jest produkcja ro ślinna, w pozostałych zwierz ęca. W produkcji ro ślinnej zbo Ŝa zajmuj ą od 50% do 70% powierzchni zasiewów. W produkcji zwierz ęcej przewa Ŝa hodowla bydła mlecznego. Tutaj rol ę lidera pełni ą wsie Witkowice, Mistrzewice, Stare Budy. Dynamicznie rozwija si ę uprawa owoców oraz warzyw. W 70% indywidualnych gospodarstw rolnych budynki słu Ŝą ce produkcji rolnej s ą w dobrym lub średnim stanie technicznym. Jednak wielko ść tych obiektów uniemo Ŝliwia prowadzenie specjalistycznej produkcji wielkotowarowej.

17 Powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów w gminie Młodzieszyn Wyszczególnienie w ha w odsetkach OGÓŁEM: 3680,78 100,0 Zbo Ŝa ogółem: 2574,34 69,9 w tym zbo Ŝa podstawowe z mieszankami zbo Ŝowymi 2490,51 67,7 Str ączkowe jadalne na ziarno 20,90 0,6 Ziemniaki 405,61 11,0 Przemysłowe 3,13 0,1 Pastewne 238,41 6,5 Pozostałe 438,39 11,9

* Źródło: Dane GUS – Powszechny Spis Rolny 2002 r.

Powierzchnia zasiewów zbó Ŝ podstawowych w gminie Młodzieszyn Wyszczególnienie w ha w odsetkach Ogółem: 1755,34 100,0 Pszenica 301,78 17,2 śyto 886,61 50,5 Jęczmie ń 76,63 4,4 Owies 321,64 18,3 Pszen Ŝyto 168,68 9,6

* Źródło: Dane GUS – Powszechny Spis Rolny 2002 r.

Hodowla obejmuje głównie trzod ę chlewn ą i bydło. Wysoki odsetek gospodarstw utrzymuj ących oba typy produkcji wskazuje na brak specjalizacji w hodowli. Zwierz ęta hodowlane Ilo ść sztuk Ilo ść gospodarstw Bydło 2019 411 - w tym krowy 1085 374 Trzoda chlewna 3473 309 Konie 270 134 Kury 8028 560 * Źródło: stanowisko ds. gospodarki gruntami i rolnictwa .

18 Wyposa Ŝenie techniczne rolnictwa w gminie Młodzieszyn w 2002 r. przedstawiało si ę nast ępuj ąco: • ci ągniki rolnicze – 632 szt.; • samochody ci ęŜ arowe – 173 szt.; • kombajny zbo Ŝowe – 25 szt.; • kombajny ziemniaczane – 38 szt.

W ostatnich latach obserwowane s ą znacz ące zmiany w zasobie maszynowym rolników. Programy pomocowe Wspólnoty Europejskiej, umo Ŝliwiaj ące uzyskanie zwrotu cz ęś ci kosztów poniesionych na zakup maszyn i urz ądze ń oraz dost ęp do niedrogich, u Ŝywanych maszyn z Unii Europejskiej, spowodowały korzyst ne zmiany ilo ściowe i jako ściowe w wyposa Ŝeniu technicznym rolnictwa.

POZAROLNICZA DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA W 2006 roku w gminie zarejestrowanych było 233 podmiotów gospodarczych. Najwi ększe skupisko firm wyst ępuje w miejscowo ściach Młodzieszyn i Kamion. Zdecydowan ą wi ększo ść w śród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych stanowi ą mikroprzedsi ębiorstwa zatrudniaj ące kilka osób. Najwi ęcej podmiotów działa w bran Ŝy handlowej, transporcie i robotach budowlanych.

4. TURYSTYKA

Młodzieszyn to du Ŝa wie ś gminna o starym, średniowiecznym rodowodzie. Pierwsza wzmianka o Młodzieszynie pochodzi z dokumentu ksi ęcia Bolesława III z 1349r. Szczególnie pomy ślny okres dla rozwoju Młodzieszyna to wiek XVI. Sytuacja ekonomiczna wsi uległa pogorszeniu po wojnie i zniszczeniach dokonanych przez Szwedów. W swojej kilkuwiekowej historii Młodzieszyn odgrywał zawsze znacz ącą rol ę w Ŝyciu społeczno – politycznym i gospodarczym regionu. Teren dzisiejszej gminy Młodzieszyn od stuleci był świadkiem wielu wydarze ń historycznych. Tak było w latach 1794, 1914-1915, czy w 1939 r. Przez teren gminy w okresie drugiej wojny światowej przemieszczały si ę armia „Pozna ń” i „ Pomorze” celem obrony Warszawy. Śladami walk s ą miejsca pami ęci narodowej oraz cmentarze poległych Ŝołnierzy w : - Juliopolu- wpisany do rejestru zabytków (mauzoleum, cenne nagrobki, stary pi ękny drzewostan), gdzie spoczywa 3773 Ŝołnierzy, - Mistrzewicach – wpisany do rejestru zabytków (obiekt z drugiej połowy XIX wieku) , gdzie spoczywa 29 Ŝołnierzy wrze śnia 1939r. - Rokicinie- wpisany do rejestru zabytków , spoczywa tu 36 Ŝołnierzy armii „Pozna ń”,

19 - Starych Budach- wpisany do rejestru zabytków, spoczywa tu 225 Ŝołnierzy poległych we wrze śniu 1939 r. Gmina Młodzieszyn oprócz bogatej przeszło ści historycznej mo Ŝe poszczyci ć si ę zabytkami kultury: zespołami dworsko- pałacowymi w : - Janowie- Ruszkach – dworek został zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, rozbudowany w XX wieku. Po wojnie w dworku urz ądzono szkoł ę podstawow ą. W parku wyst ępuj ą pomniki przyrody ( jesion wyniosły, d ąb szypułkowaty, lipa drobnolistna), - Witkowicach- powstał w XIX wieku, został przekształcony w pocz ątku XX wieku, obecnie w r ękach prywatnych. Ogólny wiek drzew rosn ących w parku mo Ŝna okre śli ć na ponad 100 lat, - Młodzieszynie- wpisany do rejestru zabytków oraz park o powierzchni 5100m 2, brak danych archiwalnych o dworku. Źródła współczesne podaj ą, Ŝe dwór zbudowano w XIX wieku. W parku mo Ŝna zobaczy ć wiele okazałych drzew: lip drobnolistnych, buków pospolitych, dębów i wi ęzów szypułkowatych, których wiek si ęga 150 lat, pomnikami przyrody : np. jałowcem pospolitym o trzech pniach w wieku około 80 lat w miejscowo ści Kamion, stanowiskami archeologicznymi kultury łu Ŝyckiej nad Bzur ą. Wart obejrzenia jest Ko ściół Parafialny Św. Michała Archanioła w Kamionie wraz z zabytkow ą drewnian ą dzwonnic ą oraz Ko ściół Parafialny Narodzenia Naj świ ętszej Marii Panny w Młodzieszynie, gdzie znajduje si ę krucyfiks pochodz ący z Norymbergii z XVII wieku i zabytkowa monstrancja z tego samego okresu. Obok ko ścioła w Młodzieszynie stoi dzwonnica, pami ątka po dawnym ko ściele z 1875 r. zburzonym w czasie II wojny światowej. Gmina Młodzieszyn to nie tylko znakomite tereny inwestycyjne i produkcji ro ślinnej. Poło Ŝenie w malowniczym krajobrazie nadwi śla ńskim ( gmina Młodzieszyn jest cz ęś ci ą Nadwi śla ńskiego Parku Krajobrazowego) i nadburzańskim , zaliczenie lasów do otuliny Kampinoskiego Parku Narodowego, wspaniałe tereny umo Ŝliwiaj ące rekreacj ę i wypoczynek w lesie i nad wod ą zach ęcaj ą do odwiedzania tych okolic. Okalaj ące Młodzieszyn lasy przyci ągaj ą ka Ŝdej jesieni grzybiarzy. S ą to tereny wprost wymarzone do przeja ŜdŜek rowerowych i konnych, posiadaj ące wyj ątkowy mikroklimat sprzyjaj ący leczeniu chorób płuc. W Starych Budach znajduje si ę „zielona szkoła” – miejsce ch ętnie wybierane przez dzieci i młodzie Ŝ na wypoczynek. Jest tu czterdzie ści miejsc do wykorzystania przez cały rok. W Leontynowie jest bardzo popularne w śród mieszka ńców nie tylko naszego powiatu gospodarstwo agroturystyczne „Kalotówka”. We wsi Juliopol znajduje si ę stadnina koni hodowlano- wy ścigowych. Działaj ą równie Ŝ lokale gastronomiczne.

20 Rozkwit turystyki i agroturystyki mo Ŝe by ć szans ą na wygenerowanie dochodów dla gospodarstw rolnych, utworzenie nowych miejsc pracy na wsi oraz przyci ągni ęcie turystów. Turystyka wiejska mo Ŝe przyczyni ć si ę do modernizacji gminy, gdy Ŝ stopniowo mieszka ńcy b ędą poszukiwa ć alternatywnych do rolnictwa źródeł dochodów.

5. MIESZKA ŃCY

WIELKO ŚĆ POPULACJI Wska źniki demograficzne maj ą zasadniczy wpływ na jako ść Ŝycia, szanse rozwojowe i tempo wzrostu poziomu Ŝycia w gminie. Takie parametry, jak wykształcenie mieszka ńców, gęsto ść zaludnienia, poziom przyrostu naturalnego, zachowanie równowagi pomi ędzy płciami, wła ściwe proporcje pomi ędzy grupami ludno ści w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym decyduj ą o przyszło ści gminy. Poni Ŝej przedstawiono dane dotycz ące populacji gminy w latach 2003 – 2006.

Liczba Przyrost Rok Urodzenia Zgony ludno ści naturalny 2003 5736 88 64 +24 2004 5700 68 76 -8 2005 5695 61 64 -3 2006 5709 59 62 -3 *Źródło: Urz ąd Stanu Cywilnego w Młodzieszynie

Sytuacja demograficzna w gminie Młodzieszyn jest charakterystyczna dla obszarów pozamiejskich. Liczba ludno ści w gminie utrzymuje si ę na jednakowym poziomie. Wa Ŝnym zjawiskiem demograficznym jest starzenie si ę populacji i ujemny bilans przyrostu naturalnego.

21 STRUKTURA WIEKOWA Poni Ŝsza tabela przedstawia populacj ę gminy w rozbiciu na grupy wiekowe uwzgl ędniaj ąc płe ć (2006 r.)

Grupa wiekowa MęŜ czy źni Kobiety Ogółem 0-2 84 79 163 3 38 33 71 4-5 72 66 138 6 32 34 66 7 41 33 74 8-12 179 209 388 13-15 138 106 244 16-17 89 90 179 18 45 44 89 19-65 1752 1752 19-60 l 1577 1577 >65 359 359 >60 609 609 Ogółem 2829 2880 5709 *Źródło: Urz ąd Stanu Cywilnego w Młodzieszynie

Najliczniejsz ą grup ą w gminie s ą osoby pomi ędzy 19 a 65 rokiem Ŝycia m ęŜ czy źni i 19-60 rokiem Ŝycia kobiety. Struktura ludno ści według wieku maj ąca wpływ na kształtowanie si ę struktur społeczno – ekonomicznych przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Grupa wiekowa Osoby Wiek przedprodukcyjny: 1323 - kobiety 650 - m ęŜ czy źni 673 Wiek produkcyjny: 3 418 - kobiety 1 621 - m ęŜ czy źni 1797 * Źródło: Urz ąd Stanu Cywilnego w Młodzieszynie

Obecnie najwi ększ ą grup ę stanowi ą osoby w wieku produkcyjnym. Na uwag ę zasługuje wkraczaj ący na rynek pracy wy Ŝ demograficzny.

22 POZIOM WYKSZTAŁCENIA LUDNO ŚCI Niekorzystnie przedstawiaj ą si ę natomiast wska źniki dotycz ące wykształcenia mieszka ńców. Najwi ęcej osób legitymuje si ę co najwy Ŝej wykształceniem podstawowym. Do ść du Ŝy jest te Ŝ odsetek osób z wykształceniem średnim i zasadniczym zawodowym co obrazuje poni Ŝsze zestawienie.

Rodzaj wykształcenia Ogółem Kobiety MęŜ czy źni Wy Ŝsze 124 86 38 Policealne 87 68 19 Średnie 769 444 325 Zasadnicze zawodowe 1279 500 779 Podstawowe uko ńczone 2010 1034 976 Podstawowe nieuko ńczone i bez 318 194 124 wykształcenia Nieustalone 20 7 13 * Źródło: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.

Niekorzystna struktura wykształcenia jest istotn ą przeszkod ą w znalezieniu pracy i utrzymaniu si ę na tym rynku. Ponadto od poziomu edukacji zale Ŝy nie tylko umiej ętno ść skutecznego poszukiwania zatrudnienia, ale równie Ŝ zdolno ść przystosowania si ę do zmian w sektorze pracy.

POZIOM BEZROBOCIA Bezrobocie nale Ŝy do jednych z wielu problemów społecznych w gminie. Istniej ące podmioty gospodarcze nie maj ą wystarczaj ącego potencjału, by stworzy ć miejsca pracy dla bezrobotnych mieszka ńców gminy. Rolnictwo natomiast, nawet w okresach rozwojowych, nie generuje przyrostu miejsc pracy, a w miar ę wprowadzania coraz nowocze śniejszych narz ędzi ujawnia ukryte bezrobocie. Dlatego te Ŝ w najbli Ŝszym czasie nie naleŜy spodziewa ć si ę znacz ącej zmiany na rynku pracy. Szans ą dla gminy mogłyby by ć nowe inwestycje (np. w zakresie przetwórstwa rolno – spo Ŝywczego czy turystyki). Dynamika bezrobocia w gminie Młodzieszyn

Lata 2003 2004 2005 2006 Liczba bezrobotnych 387 368 372 299 - Kobiety 201 176 176 145 - M ęŜ czy źni 186 192 196 154 * Źródło: GUS; PUP w Sochaczewie

23 Na dzie ń 31 grudnia 2006 r. w ewidencji bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Sochaczewie figurowało 4157 osób, w tym 2141 kobiet. Oznacza to spadek w porównaniu do 31.12. 2005 r. o 312 osób tj. o 7, 0 %. Na koniec grudnia 2006 r. w porównaniu do grudnia 2005 r. zaobserwowano spadek liczby bezrobotnych w mie ście i wszystkich gminach powiatu sochaczewskiego. Na dzie ń 31 grudnia 2006 r. bezrobotni z terenów wiejskich w liczbie 2177 osób stanowili 52,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. W roku 2006 prac ę podj ęło 179 osób bezrobotnych zamieszkałych na wsi, co stanowi 61,1% osób zaczynaj ących prac ę. Na dzie ń 31 grudnia 2006 r. w rejestrach PUP było zarejestrowanych 125 osób niepełnosprawnych, w tym 31 osób uprawnionych do zasiłku. 94 osoby figurowały jako poszukuj ące pracy, tj. osoby pobieraj ące rent ę inwalidzk ą lub socjaln ą. Stopa bezrobocia w powiecie sochaczewskim na koniec lutego 2007 r. wynosiła 13,2 % (4137 osób). Dla porównania wska źnik ten w województwie mazowieckim wynosił – 11,9 % Na szczeblu kraju stopa bezrobocia kształtowała si ę na poziomie 14,2 %

POZIOM I DYNAMIKA BEZROBOCIA W REJONIE PUP SOCHACZEW NA DZIE Ń 31.12.2006r

Liczba zarejestrowanych bezrobotnych Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem kobiety z zwolnieni do 25 Uko ńczyły Długotrwale Powy Ŝej Bez prawem z roku szkoł ę bezrobotni 50 roku kwalifikacji do przyczyn Ŝycia wy Ŝsz ą Ŝycia zawodowych zasiłku zakładu do 27 pracy roku Ŝycia Miasto 1982 1051 263 100 382 3 1156 457 713 Sochaczew Gm. Brochów 284 132 22 4 72 1 181 38 116 Gm. Iłów 330 162 20 9 116 1 220 33 124 Gm. 299 145 32 5 98 1 199 48 140 Młodzieszyn Gm. Nowa 213 114 17 12 57 3 133 29 66 Sucha Gm. Rybno 135 73 15 5 47 1 88 10 48 Gm. 424 211 55 27 99 2 263 76 166 Sochaczew Gm. Teresin 446 230 51 20 94 5 264 106 139 Razem 4113 2118 475 182 965 17 2504 797 1512 *Źródło: PUP w Sochaczewie Po średnictwem pracy zajmuje si ę Powiatowy Urz ąd Pracy w Sochaczewie.

24 OCHRONA ZDROWIA Podstawow ą opiek ę medyczn ą mieszka ńcom gminy zapewnia: 1. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Medycyny Rodzinnej” Zdrowie” z punktem Aptecznym gdzie opiek ę nad mieszka ńcami sprawuje: 2 lekarzy rodzinnych 1 lekarz pediatra 1 lekarz stomatolog 2 piel ęgniarki 1 poło Ŝna oraz placówki publiczne funkcjonuj ące na terenie powiatu: 1. Pogotowie Ratunkowe 2. Szpital Powiatowy z oddziałami: - chirurgii dzieci ęcej - chirurgii ogólnej - chirurgii urazowo - ortopedycznej - ginekologii - interny m ęskiej - interny Ŝeńskiej - pediatrii - poło Ŝnictwa i noworodków - psychiatrycznym oraz 3. Przychodnie Specjalistyczne i Podstawowej Opieki Zdrowotnej (alergologia, kardiologia, dermatologia, neurologia, endokrynologia, chirurgia, reumatologia, ginekologia, okulistyka, otolaryngologia, urologia; opieki psychiatrycznej ambulatoryjnej; rehabilitacji leczniczej ambulatoryjnej; stomatologii). Problemem jest brak profilaktyki zdrowotnej i programów wczesnego wykrywania chorób układu kr ąŜ enia, nowotworów (np. rak piersi, szyjki macicy, gruczołu krokowego) czy cukrzycy. Do najcz ęstszych schorze ń nale Ŝą choroby układu kr ąŜ enia, choroby układu oddechowego, cukrzyca oraz wady postawy (dzieci i młodzie Ŝy), zwyrodnienia stawów i kr ęgosłupa (doro śli). Przyczynami powy Ŝszego stanu rzeczy s ą niewła ściwe nawyki Ŝywieniowe, brak profilaktyki i wczesnego wykrywania chorób, niedostateczna aktywno ść fizyczno – ruchowa ludno ści.

25 STAN INFRASTRUKTURY MIESZKANIOWEJ W gminie Młodzieszyn, wg danych GUS, w 2002 r. istniało ogółem 1698 mieszka ń w tym 1489 zamieszkałych na stałe o ł ącznej powierzchni u Ŝytkowej 117 643 m 2. Na obszarze wiejskim dominuj ącą form ą budownictwa jest budownictwo jednorodzinne w typie budowy zagrodowej. Poszczególne miejscowo ści poł ączone s ą sieci ą dróg gminnych. Sytuacja mieszkaniowa ludno ści jest zadowalaj ąca, zarówno je śli chodzi o liczb ę izb w przeliczeniu na 1 mieszka ńca, jak i przypadaj ącą na 1 osob ę powierzchni ę u Ŝytkow ą. Mieszkania ogółem wg liczby izb (dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002)

Liczba izb w mieszkaniu Liczba mieszka ń 1 izba 49 2 izby 261 3 izby 391 4 izby 459 5 i wi ęcej izb 349

*Źródło: Dane GUS

Mieszkania zamieszkane według liczby osób na izb ę Mieszkania o liczbie osób na 1 izb ę Wyszczególnienie Ogółem Poni Ŝej 0,50- 1,00 1,01- 1,50- 2,00- 3,00 i o Przeci ętna m- mieszkania 0,50 0,99 1,49 1,99 2,99 wi ęcej nieustalonej liczba osób l- ludno ść liczbie izb na 1 izb ę Ogółem m 1489 142 486 320 193 188 127 30 3 1,01 l 5567 183 1330 1057 1018 1039 733 204 3 x * Źródło: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.

Systematycznej poprawie z roku na rok ulega stan wyposa Ŝenia mieszka ń w podstawow ą infrastruktur ę techniczn ą. Dotyczy to zarówno stara ń władz gminnych (budowa wodoci ągów) jak i d ąŜ enia wła ścicieli mieszka ń do podnoszenia ich standardu. Mieszkania wg wyposa Ŝenia Wyposa Ŝenie mieszkania Liczba mieszka ń wodoci ąg ogółem 1245 ust ęp spłukiwany 974 łazienka 990 centralne ogrzewanie 1509 *Źródło: GUS Narodowy Spis Powszechny 2002

26

SZKOLNICTWO Baz ę o światow ą w gminie Młodzieszyn stanowi ą: gimnazjum w Młodzieszynie oraz szkoły podstawowe w Janowie, Kamionie i Młodzieszynie. Trzy z nich zostały poddane gruntownej modernizacji. Zainstalowano ogrzewanie olejem opałowym oraz wykonano niezb ędne prace remontowe. W 1996 r. oddano do u Ŝytku nowo wybudowan ą szkoł ę w Janowie. Szkoły, obok funkcji edukacyjnej, pełni ą równie Ŝ rol ę o środków kulturowych, w których odbywaj ą si ę spotkania miejscowej ludno ści. Zbiorcze dane dotycz ące gminnej o światy na poziomie podstawowym i gimnazjalnym przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco:

Liczba Liczba Liczba Liczba Wyszczególnienie uczniów pomieszcze ń oddziałów komputerów szkoły podstawowe 434 28 24 66 gimnazjum 239 10 9 24 *Źródło: Gminny Zespół Ekonomiczno - Administracyjny Szkól w Młodzieszynie.

KULTURA Usługi kulturalno-wychowawcze świadczy Gminny O środek Kultury Sportu i Rekreacji. W placówce organizowane s ą konkursy recytatorskie, plenery malarskie, imprezy powiatowe i wojewódzkie, wycieczki turystyczno-krajobrazowe, wyjazdy do teatru i kin. Organizowane są festyny rodzinne oraz imprezy sportowe. Od dwóch lat przy GOKSiR funkcjonuje zmodernizowany plac zabaw dla dzieci oraz Gminne Centrum Informacji ze stałym dost ępem do internetu. W GOKSiR prowadzone s ą sekcje: - piłkarska trampkarzy, - piłkarska juniorów, - plastyczna. Imprezy, które na stałe zago ściły w GOKSiR-e to: - Mazowiecki Przegl ąd Twórczo ści Plastycznej „Wiktoriany”, - Festyn „Powitanie Lata”, - Wycieczki turystyczno-krajoznawcze dla dzieci i młodzie Ŝy, - Plenery malarskie, - Konkursy recytatorskie – gminne , powiatowe, wojewódzkie, - Przegl ądy muzyczne i teatralne, - Kuligi.

27 Współpraca z O środkiem Doradztwa Rolniczego w Bielicach owocuje prelekcjami, pokazami kulinarnymi oraz konkursami np. „Moja zagroda wizytówk ą wsi” W gminie Młodzieszyn funkcjonuje Gminna Biblioteka w Młodzieszynie oraz Filia Biblioteczna w Kamionie. Do biblioteki czytelników wiedzie nie tylko sam nawyk czytania, ale przed wszystkim konieczno ść dotarcia do lektur i innych pozycji niezb ędnych w szkole. Jednym z podstawowych zada ń biblioteki jest prowadzenie działalno ści informacyjno- kulturalnej to jest udzielanie czytelnikowi bezpo średniej pomocy w jego poszukiwaniach bibliotecznych i bibliograficznych zwi ązanych z kształceniem si ę, prac ą zawodow ą oraz pokazanie mo Ŝliwo ści sp ędzania czasu wolnego. Placówki dysponuj ą aktualnym i ciekawym ksi ęgozbiorem. W miar ę posiadanych środków finansowych gwarantowany jest systematyczny dopływ nowo ści z literatury pi ęknej i innych dziedzin wiedzy. Biblioteki posiadaj ą bogaty ksi ęgozbiór podr ęczny, ma on charakter prezencyjny, w bibliotece istnieje mo Ŝliwo ść kserowania materiałów. Placówki biblioteczne od lat skrupulatnie gromadz ą dokumenty obejmuj ące informacje o regionie, w którym działaj ą. Prowadzona jest kartoteka regionalna zawieraj ąca liczne wycinki prasowe, kserokopie artykułów z ksi ąŜ ek, broszury, publikacje i materiały dotycz ące całego regionu, poszczególnych wsi, całej Ziemi Sochaczewskiej i Mazowsza. Biblioteka przy współpracy z Gminn ą Komisj ą Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Młodzieszynie organizuje konkursy np. pod hasłem „ śyj zdrowo i kolorowo”, którego celem było ukazanie alternatywnych mo Ŝliwo ści sp ędzania czasu wolnego w sposób bezpieczny i kulturalny.

SPORT Obok zaj ęć szkolnych wychowania fizycznego sport i zdrowy styl Ŝycia promuje Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji. W najbli Ŝszym czasie b ędzie budowana, obok istniej ącej nowa hala sportowa przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Młodzieszynie oraz sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Janowie .

POMOC SPOŁECZNA Zadania wynikaj ące z ustawy o pomocy społecznej w gminie Młodzieszyn realizowane są przez Gminny O środek Pomocy Społecznej. Formy pomocy s ą wielorakie, ale do najcz ęstszych nale Ŝą ró Ŝnego rodzaju zasiłki pieni ęŜ ne i usługi opieku ńcze. Adresatami pomocy s ą rodziny wielodzietne, osoby, które pozostaj ą w trudnej sytuacji Ŝyciowej, dotkni ęte długotrwałym bezrobociem. Beneficjantami pomocy społecznej s ą równie Ŝ osoby przewlekle chore, niedostosowane społecznie oraz ludzie starzy i samotni. Wsparciem dla działa ń gminy w zakresie pomocy społecznej jest działalno ść Powiatowego Centrum Pomocy

28 Rodzinie w Sochaczewie (wymiana informacji, skierowania do komisji lekarskich, rodziny zast ępcze).

Poni Ŝej przedstawiono dane dotycz ące rodzaju i skali pomocy społecznej w gminie Młodzieszyn.

Liczba osób w tych Liczba rodzin Powód trudnej sytuacji rodzinach Ŝyciowej 2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006 Ubóstwo 0 0 0 0 0 0 0 0

Sieroctwo 0 0 0 0 0 0 0 0

Bezdomno ść 0 0 0 0 0 0 0 0

Potrzeba ochrony macierzy ństwa 32 10 0 0 137 41 0 0

Bezrobocie 107 101 61 77 338 390 234 330

Niepełnosprawno ść 98 102 59 81 347 312 166 401

Długotrwała choroba 21 22 12 28 73 63 24 67 Bezradno ść w sprawach opieku ńczo - 75 68 103 179 304 429 513 811 wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego w tym: - rodziny niepełne 25 49 25 33 89 177 93 105

- rodziny wielodzietne 26 45 38 92 124 306 258 532

Alkoholizm 34 27 3 24 168 156 8 83

Narkomania 0 0 0 0 0 0 0 0 Trudno ści w przystosowaniu si ę do Ŝycia po opuszczeniu zakładu 0 1 2 2 0 3 5 5 karnego Przemoc w rodzinie 0 0 0 0 0 0 0 0 Brak umiej ętno ści w przystosowaniu do Ŝycia 0 0 0 0 0 0 0 0 młodzie Ŝy opuszczaj ącej placówki opieku ńczo-wychowawcze Zdarzenie losowe i sytuacja 0 1 2 2 0 4 10 8 kryzysowa Trudno ści w integracji osób, które 0 0 0 0 0 0 0 0 otrzymały status uchod źcy Brak Kl ęska Ŝywiołowa lub ekologiczna 0 0 0 214 0 0 0 danych *Źródło: dane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Młodzieszynie

29 Wydatki poniesione na pomoc społeczn ą w 2006 r.

Liczba Liczba Zadania Wykonanie rodzin świadzce ń Świadczenia rodzinne i zaliczka 1.771.896 579 21.379 alimentacyjna Składka zdrowotna 6.804 17 197 Zasiłki stałe 72.593 24 249 121.478 185 Brak danych Zasiłki celowe i pomoc w naturze

Zasiłki okresowe 20.500 26 124 Usługi opieku ńcze własne 41.898 19 9.272 Usługi opieku ńcze specjalistyczne 29.997 3 2.520 Usuwanie skutków kl ęski Ŝywiołowej 251.556 214 214

Pomoc pa ństwa w zakresie do Ŝywiania w 219.445 155 44.614 tym: Bud Ŝet Wojewody 168.900 Bud Ŝet Gminy 50.545

OGÓŁEM 2.536.167 * śródło: dane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Młodzieszynie

DZIAŁALNO ŚĆ GMINNEGO O ŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W MŁODZIESZYNIE Celem działalno ści GOPS jest: 1. zaspokajanie niezb ędnych potrzeb Ŝyciowych osób i rodzin oraz umo Ŝliwienie im bytowania w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka, 2. doprowadzenie do mo Ŝliwie pełnego usamodzielnienia osób i rodzin oraz doprowadzenie do integracji osób i rodzin ze środowiskiem, 3. umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ enia trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie s ą w stanie pokona ć wykorzystuj ąc własne środki, mo Ŝliwo ści i uprawnienia oraz zapobieganie takim sytuacjom.

Gminny O środek Pomocy Społecznej w Młodzieszynie zatrudnia 8 pracowników w ramach 7 etatów pracowniczych: trzech pracowników socjalnych, pracownika do obsługi świadcze ń rodzinnych i zaliczki alimentacyjnej, kierownika, ksi ęgowej, pracownika administracyjno – biurowego i opiekunk ą psychiatryczn ą. Kadra o środka posiada odpowiednie kierunkowe wykształcenie, wła ściwe do wykonywania nało Ŝonych przepisami prawa zada ń.

30 Siedziba Gminnego O środka Pomocy Społecznej znajduje si ę w Urz ędzie Gminy. Zajmuje on trzy pomieszczenia na pierwszym pi ętrze z których ka Ŝde wyposa Ŝone jest w niezb ędne urz ądzenia techniczne, środki ł ączno ści i komputery z dost ępem do Internetu. Obsługa administracyjno – biurowa, ksi ęgowa oraz kasa wypłat świadcze ń zlokalizowana jest w Gminnym O środku Pomocy Społecznej.

31 V. ANALIZA SWOT

1. UWAGI OGÓLNE

W planowaniu strategicznym stosowane s ą ró Ŝne techniki analityczne oraz sposoby dochodzenia do konstruktywnych wniosków. Ze wzgl ędu na wag ę zagadnienia nale Ŝy przy tym korzysta ć ze sprawdzonych metod. Planowanie strategiczne powinno zosta ć podporz ądkowane nast ępuj ącym regułom: − nazwanie, okre ślenie, zdefiniowanie problemu (to, jak zdefiniujemy problem w du Ŝym stopniu okre śla, które cele i metody powinny by ć zastosowane, aby oceni ć przydatno ść alternatywnych rozwi ąza ń. Ma to bezpo średni wpływ na wybór konkurencyjnych opcji); − przyj ęcie kryteriów ewaluacyjnych (pod jakimi wzgl ędami b ędziemy porównywali ze sob ą i oceniali sposoby rozwi ązania); − okre ślenie konkurencyjnych sposobów post ępowania (zakładamy, Ŝe zawsze da się wyró Ŝni ć kilka sposobów rozwi ązania problemu, nale Ŝy je te Ŝ opisa ć ze szczegółami); − prezentacja alternatyw i ich selekcja (tu nast ępuje ocena alternatyw według ustalonych kryteriów ewaluacyjnych i wybór jednej z nich); − bie Ŝą ce monitorowanie i ewaluacja wyników wybranej do realizacji polityki (po wyborze sposobu rozwi ązania konieczn ą jest stała ocena czy przyj ęte rozwi ązanie wpływa w zamierzony sposób na rzeczywisto ść społeczn ą). W praktyce najcz ęś ciej wykorzystywan ą metod ą jest Analiza SWOT. Skrót SWOT pochodzi od czterech angielskich słów: Strenghts (silne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagro Ŝenia). Metoda ta pozwala na ocen ę wewn ętrznych i zewn ętrznych czynników wpływaj ących na rozwój badanej organizacji. Analiza SWOT opiera si ę na badaniu dwóch grup czynników: wewn ętrznych i zewn ętrznych. Ka Ŝda grupa rozpatrywana jest pod k ątem dodatniego i ujemnego wpływu na badan ą organizacj ę. W formie graficznej analiz ę SWOT mo Ŝna przedstawi ć nast ępuj ąco: Uwarunkowania wewn ętrzne zewn ętrzne

pozytywny Silne strony Szanse Wywierany wpływ negatywny Słabe strony Zagro Ŝenia

32 W prezentowanej tabeli poszczególne okre ślenia oznaczaj ą: Silne strony – to pozytywne zjawiska wynikaj ące z samej organizacji (np. wysoki poziom wiedzy kadry, znajomo ść lokalnych uwarunkowa ń itp.). Słabe strony – to negatywne zjawiska wpływaj ące na ograniczenie szans i mo Ŝliwo ści rozwojowych organizacji, na które ma ona wpływ (np. słaba komunikacja wewn ętrzna, brak koordynacji działa ń itp.). Szanse – to pozytywne zjawiska, które stwarzaj ą mo Ŝliwo ści rozwojowe niezale Ŝne od działa ń organizacji (np. poło Ŝenie geograficzne). Zagro Ŝenia – to negatywne zjawiska wypływaj ące z otoczenia organizacji, niezale Ŝne od jej działa ń (np. niedoskonało ść rozwi ąza ń prawnych, konkurencyjno ść s ąsiednich podmiotów, pogarszanie wska źników makroekonomicznych itp.). Dla potrzeb niniejszego dokumentu zastosowano tabelaryczne uj ęcie analizy SWOT. Wybór poszczególnych dziedzin do tabel analizy SWOT warunkowany jest tematem opracowania i wi ąŜ e si ę z tymi sferami funkcjonowania gminy, które w sposób po średni lub bezpo średni wpływaj ą na polityk ę społeczn ą.

2. TABELE ANALIZY SWOT

Tabela nr 1 - GOSPODARKA GMINY MŁODZIESZYN Mocne strony Słabe strony - Ograniczenia w prowadzeniu działalno ści gospodarczej wynikaj ące z rolniczego - Istnienie nadwy Ŝki siły roboczej mo Ŝliwej charakteru gminy. do wykorzystania przez ewentualnie - Cz ęś ciowo nieuporz ądkowana gospodarka powstaj ące przedsi ębiorstwa. ściekowa na terenie gminy. - Mo Ŝliwo ści wyodr ębnienia terenów pod - Niezadowalaj ący stopie ń promocji gminy inwestycje dla potencjalnych inwestorów. skierowanej zarówno do potencjalnych - Wyst ępowanie rzek i kompleksów le śnych inwestorów, jak odbiorców usług o du Ŝych walorach rekreacyjnych turystycznych. i turystycznych. - Brak znacz ącego popytu wewn ętrznego

wynikaj ący ze stosunkowo niskich dochodów mieszka ńców gminy. Szanse Zagro Ŝenia - Modernizacja gminy b ędąca skutkiem - Niewła ściwa polityka pa ństwa oraz wykorzystania funduszy pomocowych Unii wspieranie koncepcji centralistycznych Europejskiej. będących zagro Ŝeniem samorz ądno ści

33 - Aktywna polityka władz samorz ądowych w Polsce. nastawiona na pozyskanie inwestorów - Pogarszanie si ę opłacalno ści produkcji zewn ętrznych oraz rozwój rolnej. przedsi ębiorczo ści mieszka ńców. - Brak inwestorów wewn ętrznych - Wspieranie działa ń lokalnych poprzez i zewn ętrznych. wyspecjalizowane instytucje działaj ące na - Działania konkurencyjne innych gmin szczeblu ogólnokrajowym. staraj ących si ę przyci ągn ąć inwestorów, turystów oraz fundusze pomocowe. - Trudno ści w zgromadzeniu środków na wkład własny konieczny do ubiegania s ię o fundusze w ramach programów operacyjnych współfinansowanych przez UE.

Tabela nr 2 – MIESZKA ŃCY GMINY MŁODZIESZYN Mocne strony Słabe strony - Brak uczestnictwa du Ŝych grup ludno ści - Korzystne proporcje grup ludno ści w wieku w Ŝyciu gminy oraz brak wi ęzi na poziomie produkcyjnym do grupy osób w wieku wspólnoty samorz ądowej. poprodukcyjnym. - Trudna sytuacja ekonomiczna du Ŝych grup - Aspiracje mieszka ńców dotycz ące ludno ści spowodowana nisk ą opłacalno ści ą uzupełniania wykształcenia, podnoszenia produkcji rolnej oraz niech ęć do kwalifikacji zawodowych, zdobywania przez podejmowania pracy. młodzie Ŝ wykształcenia na poziomie co - Bariery architektoniczne utrudniaj ące najmniej średnim. korzystanie z dóbr i usług ludziom

niepełnosprawnym. Szanse Zagro Ŝenia - Wykorzystanie potencjału osób dot ąd - Starzenie si ę społecze ństwa. nieuczestnicz ących w Ŝyciu społecznym - Migracja najlepiej wykształconych młodych gminy. mieszka ńców do o środków miejskich. - Zwi ększanie si ę oferty edukacyjnej, jej - Uwarunkowana wzgl ędami ekonomicznymi coraz wi ększa dost ępno ść oraz relatywne emigracja osób o deficytowych obni Ŝenie kosztów ponoszonych przez i poszukiwanych przez pracodawców ucz ących si ę. kwalifikacjach za granic ę. - Pozytywne skutki o Ŝywienia gospodarczego i rozwoju kraju. - Prorodzinna polityka pa ństwa.

34

Tabela nr 3 – BEZROBOCIE I RYNEK PRACY NA TERENIE GMINY MŁODZIESZYN Mocne strony Słabe strony - B ezrobocie na terenie gminy - Przyrost liczby przedsi ębiorstw i wzrost i wyst ępowanie ukrytego, nie rejestrowanego poziomu przedsi ębiorczo ści na terenie gminy. bezrobocia. - Oddziaływanie Powiatowego Urz ędu Pracy - Trudna sytuacja bezrobotnych, którym nie w Sochaczewie. przysługuje zasiłek. - Gotowo ść podejmowania przez młodych - Niewielki potencjał wzrostowy lokalnych ludzi nowych wyzwa ń i elastyczne przedsi ębiorstw. reagowanie na potrzeby rynku pracy. - Apatia i bierno ść osób długotrwale bezrobotnych. Szanse Zagro Ŝenia - Istnienie programów i funduszy których - Brak miejsc pracy dla młodzie Ŝy, znaczny celem jest ograniczanie bezrobocia i jego odsetek osób bezrobotnych z niskim skutków. poziomem wykształcenia. - Przekwalifikowanie bezrobotnych. - Niewielka efektywno ść podejmowanych - Pozytywne skutki wzrostu gospodarczego działa ń w obszarze aktywizacji bezrobotnych przekładaj ące si ę na przyrost miejsc pracy. i środków maj ących poprawia ć ich konkurencyjno ść na rynku pracy.

Tabela nr 4 – STAN O ŚWIATY, KULTURY I TURYSTYKI NA TERENIE GMINY MŁODZIESZYN Mocne strony Słabe strony - Istnienie du Ŝej grupy ludzi młodych, absolwentów, którzy uzyskali wykształcenie - Wykształcona i do świadczona kadra nieodpowiednie do zapotrzebowania ze nauczycielska w szkołach gminy. strony przedsi ębiorców. - Brak przemysłu, czyste środowisko - Niewystarczaj ąca promocja gminy i jej naturalne, wyst ępowanie rzek walorów turystycznych. i kompleksów leśnych. - Niedobory w szeroko poj ętej infrastrukturze - Wyst ępowanie zabytków oraz obszarów w postaci pól biwakowych, kempingów, prawnie chronionych mog ących przyci ąga ć ście Ŝek rowerowych. turystów na tereny gminy. - Niewystarczaj ące środki na utrzymanie

obiektów dziedzictwa kulturowego w niepogorszonym stanie.

35 - Brak wła ściwej infrastruktury sportowej przy szkołach (boiska pełnowymiarowe, sale gimnastyczne, pływalnia) oraz ogólnodost ępnej dla mieszka ńców gminy. Szanse Zagro Ŝenia - Wykorzystanie szans wynikaj ących - Brak aspiracji edukacyjnych w śród rodzin z funduszy stypendialnych. zagro Ŝonych wykluczeniem. - Wprowadzenie multimediów do procesów - Niewystarczaj ące fundusze na o świat ę dydaktycznych w szkołach . przekazywane z bud Ŝetu centralnego. - Wykorzystanie środków pochodz ących - Brak środków na animowanie Ŝycia z europejskich funduszy pomocowych. kulturalnego na terenie gminy i wspieranie lokalnych inicjatyw w tym zakresie. - Apatia i bierno ść cz ęś ci ludno ści i brak zainteresowania dla Ŝycia i spraw gminy.

Tabela nr 5 – UWARUNKOWANIA BEZPIECZE ŃSTWA OBYWATELI (W TYM BEZPIECZE ŃSTWA SOCJALNEGO), ADMINISTRACJA Mocne strony Słabe strony - Niedostateczne wyposa Ŝenie słu Ŝb w środki - Działalno ść władz gminy ukierunkowana na techniczne, środki ł ączno ści i pojazdy rozwój i wzrost poziomu Ŝycia obywateli. słu Ŝbowe. - Działalno ść władz gminy, funkcjonariuszy - Du Ŝa grupa osób – beneficjentów pomocy policji, stra Ŝy po Ŝarnej i ich współpraca ze społecznej. społeczno ści ą lokaln ą. - Bierno ść i apatia du Ŝej cz ęś ci osób - Skuteczne działanie Gminnego O środka zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, Pomocy Społecznej w Młodzieszynie nasilanie si ę postaw roszczeniowych. (wykwalifikowana kadra, do świadczenie - Odtwarzanie si ę struktury społecznej zawodowe, rozeznanie środowiska, w cz ęś ci dotycz ącej rodzin patologicznych – poradnictwo socjalne). dziedziczenie patologii ( pokoleniowo ść ).

- Niska samoocena klientów. Szanse Zagro Ŝenia - Wykorzystanie szans wynikaj ących - Wzrost przest ępczo ści i uzale Ŝnie ń, z funduszy pomocowych oraz programów zwłaszcza w śród nieletnich. krajowych. - Coraz wi ększy zakres wyst ępowania - Przekazywanie wy Ŝszych dotacji niekorzystnych zjawisk społecznych. centralnych na utrzymanie bezpiecze ństwa - Niekorzystne oddziaływanie rodzin

36 i polityk ę społeczn ą w sytuacji wzrostu patologicznych, dziedziczenie ubóstwa, gospodarczego. patologii, dysfunkcji. - Wzmocnienie kadrowe i techniczne - Brak spójnej i cało ściowej polityki pa ństwa Gminnego O środka Pomocy Społecznej w zakresie pomocy społecznej. w Młodzieszynie. - Niestabilne przepisy. - Wzrost biurokracji.

37 VI. WNIOSKI WYNIKAJ ĄCE Z ANALIZY SWOT

Dokonana w oparciu o Raport o Stanie Gminy analiza SWOT wskazuje, które obszary szeroko rozumianej polityki społecznej wymagaj ą długofalowych, perspektywicznych i przemy ślanych działa ń. Jak wykazano powy Ŝej podstawowymi problemami społecznymi wymagaj ącymi rozwi ązania s ą ubóstwo i bezrobocie. Skal ę tych zagadnie ń obrazuj ą oficjalne statystyki. Jednak Ŝe urz ędowym danym wymyka si ę cała sfera takich problemów społecznych jak alkoholizm czy przemoc w rodzinie. Ponadto w danych tych nie ma informacji na temat ograniczonego dost ępu do dóbr społecznych osób przewlekle chorych, starych i niepełnosprawnych. Dlatego te Ŝ w opracowywanych celach podstawowych uj ęto równie Ŝ te niekorzystne zjawiska.

1. NAJWA śNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNE NA TERENIE GMINY MŁODZIESZYN

Istot ą problemów społecznych jest to, Ŝe podlegaj ą one wielorakim i zło Ŝonym powi ązaniom pomi ędzy sob ą. Zaistnienie jednego z nich mo Ŝe wywoła ć w przyszło ści kolejne, powoduj ąc w dodatku efekt tzw. sprz ęŜ enia zwrotnego dodatniego. I tak np. problem bezrobocia w krótkim okresie czasu mo Ŝe prowadzi ć do wyst ąpienia zjawiska ubóstwa . Ten z kolei w powi ązaniu z wy Ŝej wspomnianym bezrobociem rodzi poczucie frustracji i braku perspektyw. Taki stan rzeczy sprzyja wyst ąpieniu zjawiska alkoholizmu , który jeszcze bardziej pogł ębia ubóstwo i utrudnia znalezienie pracy. Alkoholizm mo Ŝe równie Ŝ prowadzi ć do przemocy w rodzinie. Spatologizowana rodzina nie jest w stanie przekazać pozytywnych wzorców, co w konsekwencji prowadzi do pojawienia si ę nast ępnych pokole ń, podatnych na patologie. Jak wykazano powy Ŝej, najwa Ŝniejsza w polityce społecznej powinna by ć profilaktyka zagro Ŝeń, poniewa Ŝ siły i środki na ni ą skierowane procentuj ą pozytywnymi efektami w przyszło ści. Z dokonanej analizy wynika równie Ŝ, Ŝe problemy społeczne i obszary działa ń powi ązane s ą ze sob ą wieloma zale Ŝno ściami i przenikaj ą si ę nawzajem. Dlatego wskazano nast ępuj ące grupy osób i obszary interwencji: • rodziny dotkni ęte ubóstwem z powodu bezrobocia oraz rodziny wielodzietne i niepełne, • środowiska osób niepełnosprawnych, • osoby starsze, • dzieci i młodzie Ŝ szkolna z rodzin ubogich i zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, • grupy społeczne zagro Ŝone chorob ą alkoholow ą i narkomani ą.

38 VII. OBOWI ĄZUJ ĄCE USTAWODAWSTWO

Podejmowane działania nie mog ą pozostawa ć w oderwaniu od ustawowych obowi ązków wspólnoty samorz ądowej. Podstawowe działania wspólnoty samorz ądowej w zakresie szeroko rozumianej polityki społecznej uregulowano w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym. Zadania gminy obejmuj ą mi ędzy innymi zagadnienia: • ochrony zdrowia, • pomocy społecznej, w tym o środków i zakładów opieku ńczych, • gminnego budownictwa mieszkaniowego, • edukacji publicznej, • kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, • kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urz ądze ń sportowych, • porz ądku publicznego i bezpiecze ństwa obywateli oraz ochrony przeciwpo Ŝarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposa Ŝenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, • współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, • współpracy ze społeczno ściami lokalnymi i regionalnymi innych pa ństw.

Uszczegółowieniem zada ń jest ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Wynikaj ące z niej obowi ązki gmin przedstawiono w poni Ŝszej tabeli.

39 Zadania gminy wynikaj ące z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej własne zlecone 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii 1) przyznawanie i wypłacanie rozwi ązywania problemów społecznych ze zasiłków stałych; szczególnym uwzgl ędnieniem programów 2) opłacanie składek na pomocy społecznej, profilaktyki ubezpieczenie zdrowotne i rozwi ązywania problemów alkoholowych okre ślonych w przepisach i innych, których celem jest integracja osób o powszechnym i rodzin z grup szczególnego ryzyka; ubezpieczeniu w Narodowym 2) sporz ądzanie bilansu po trzeb gminy Funduszu Zdrowia; w zakresie pomocy społecznej; 3) organizowanie i świadczenie 3) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku specjalistycznych usług oraz niezb ędnego ubrania osobom tego opieku ńczych w miejscu pozbawionym; zamieszkania dla osób 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków z zaburzeniami psychicznymi; okresowych; 4) przyznawanie i wypłacanie 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków zasiłków celowych na celowych; pokrycie wydatków 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków zwi ązanych z kl ęsk ą celowych na pokrycie wydatków powstałych Ŝywiołow ą lub ekologiczn ą; w wyniku zdarzenia losowego; 5) prowadzenie i rozwój 7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków infrastruktury środowiskowych celowych na pokrycie wydatków na domów samopomocy dla osób świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym z zaburzeniami psychicznymi; oraz innym osobom niemaj ącym dochodu 6) realizacja zada ń wynikaj ących i mo Ŝliwo ści uzyskania świadcze ń na z rz ądowych programów podstawie przepisów o powszechnym pomocy społecznej, maj ących ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu na celu ochron ę poziomu Zdrowia; Ŝycia osób, rodzin i grup 8) przyznawanie zasiłków celowych w formie społecznych oraz rozwój biletu kredytowanego; specjalistycznego wsparcia. 9) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osob ę, która zr ezygnuje z zatrudnienia w zwi ązku z konieczno ści ą sprawowania bezpo średniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ci ęŜ ko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj ącymi matk ą, ojcem lub rodze ństwem; 10) praca socjalna; 11) organizowanie i świadczenie usług opieku ńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wył ączeniem specjalistycznych usług opieku ńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opieku ńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; 13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodzin ą; 14) do Ŝywianie dzieci; 15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;

40 16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatno ści za pobyt mieszka ńca gminy w tym domu; 17) sporz ądzanie sprawozdawczo ści oraz przekazywanie jej wła ściwemu wojewodzie, równie Ŝ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; 18) utworzenie i utrzymywanie o środka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników.

Do zada ń własnych gminy nale Ŝą równie Ŝ : 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, po Ŝyczek oraz pomocy w naturze; 3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i o środkach wsparcia o zasi ęgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagaj ących opieki; 4) podejmowanie innych zada ń z zakresu pomocy społecznej wynikaj ących z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych.

41 VIII. STRATEGIA DZIAŁA Ń

1. MISJA, OBSZARY INTERWENCJI, CELE STRATEGICZNE, CELE SZCZEGÓŁOWE, ZADANIA I SPODZIEWANE EFEKTY

Ustawa o samorz ądzie gminnym definiuje gmin ę jako wspólnot ą samorz ądow ą zorientowan ą na zaspokajanie potrzeb jej mieszka ńców. Dlatego te Ŝ władze gminy we wszystkich swych działaniach musz ą d ąŜ yć do jak najlepszego i najpełniejszego zaspokojenia potrzeb lokalnej społeczno ści. Zgodnie z kanonami nowocze śnie rozumianej polityki społecznej polega ć ma to nie tylko na dystrybucji dóbr, lecz na stwarzaniu mo Ŝliwo ści i warunków do rozwoju we wszystkich dziedzinach Ŝycia. Oczywi ście bior ąc pod uwag ę istot ę zrównowa Ŝonego rozwoju nale Ŝy pami ęta ć o osobach wykluczonych, które z ró Ŝnych przyczyn nie staj ą si ę beneficjentami przemian i wzrastaj ącego poziomu Ŝycia. Obowi ązuj ącym minimum za ś powinno by ć zapewnienie jednostce bytowania w warunkach nieur ągaj ących jej godno ści.

Misj ą gminy Młodzieszyn w zakresie polityki społecznej jest zapewnienie mieszka ńcom jak najlepszych warunków Ŝycia, ze szczególnym uwzgl ędnieniem osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. W celu realizacji misji wytypowano 5 obszarów krytycznych odpowiadaj ących grupom wymagaj ącym wsparcia. S ą to: • rodziny zagro Ŝone wykluczeniem społecznym, • osoby starsze, • niepełnosprawni, • grupy społeczne zagro Ŝone chorob ą alkoholow ą i narkomani ą, • dzieci i młodzie Ŝ.

Rodziny zagro Ŝone wykluczeniem społecznym

Rodzina stanowi podstawowe ogniwo w strukturze społecznej. O warunkach jej funkcjonowania i rozwoju decyduj ą działania z zakresu polityki ekonomicznej i społecznej. Aby mogła wypełni ć swoje zadania i obowi ązki powinna by ć otoczona ochron ą i wsparciem, a w szczególny sposób nale Ŝy zapewni ć prawidłow ą realizacj ę potrzeb rozwojowych i psychicznych dzieci, do których nale Ŝy zaliczy ć: potrzeb ę stabilizacji, bezpiecze ństwa, przynale Ŝności uczuciowej. Od wła ściwego zaspokojenia potrzeb dziecka zale Ŝy prawidłowy przebieg jego rozwoju. Zaspokajanie potrzeb rozwojowych dziecka jest mo Ŝliwe w rodzinie o prawidłowej strukturze i atmosferze gwarantuj ącej poczucie stabilno ści i bezpiecze ństwa. Okres transformacji i wi ąŜą cych si ę z nim problemów bytowych staje si ę dla znacznej liczby rodzin obci ąŜ eniem, z którym nie s ą w stanie sobie same poradzi ć. Negatywne zjawiska

42 pogł ębiaj ącego si ę bezrobocia, bezradno ści, niejednokrotnie gro Ŝą ce wej ściem w patologi ę, dotycz ą wszystkich członków rodziny, nie wył ączaj ąc dzieci. Przy realizacji zada ń pomocy społecznej za priorytet nale Ŝy przyj ąć wspieranie środowisk i rodzin najbardziej zagro Ŝonych bied ą i trudno ściami w rozwi ązywaniu narastaj ących problemów i to nie tylko ekonomicznych, ale te Ŝ wychowawczych, psychicznych, zdrowotnych i innych. Jak wynika z tabeli dotycz ącej pomocy społecznej, w gminie Młodzieszyn z ró Ŝnych jej form korzysta 348 rodzin( 1434 osób w rodzinach). Jest to wska źnik bardzo wysoki i wskazuje, jak du Ŝa jest skala problemów, z którymi musz ą zmierzy ć si ę władze samorz ądowe. Jednym z głównych problemów wi ększo ści rodzin jest bezrobocie, przy czym znaczna cz ęść osób nie ma uprawnie ń do świadcze ń w formie zasiłków dla bezrobotnych. Dotyczy to głównie rodzin o niskim poziomie wykształcenia, a tak Ŝe wielodzietnych i niepełnych. Zjawiskiem wtórnym s ą wyst ępuj ące niejednokrotnie patologie, w tym głównie alkoholizm. Powoduj ą one niewydolno ść wychowawcz ą, która najbole śniej dotyka dzieci w tych rodzinach. Wyst ępuj ące problemy powoduj ą niewydolno ść finansow ą rodzin i brak środków na podstawowe potrzeby. Dzieci z tych rodzin s ą cz ęsto nieprawidłowo Ŝywione lub wr ęcz niedo Ŝywione, a jedynym prawidłowym posiłkiem jest posiłek otrzymany w szkole. Działania na rzecz rodziny powinny by ć zró Ŝnicowane zale Ŝnie od wyst ępuj ących problemów. Innych form wsparcia wymagaj ą rodziny dotkni ęte bezrobociem, innych z problemem uzale Ŝnie ń, czy niewydolne wychowawczo. Chocia Ŝ zapewnianie wła ściwych warunków bytowych dzieciom jest obowi ązkiem rodziców, to im samym nale Ŝy niejednokrotnie udzieli ć wsparcia.

Cel główny : Utrzymanie podstawowych funkcji rodziny i zapobieganie wykluczeniu społecznemu rodzin z uwzgl ędnieniem rodzin niepełnych i wielodzietnych .

Cele szczegółowe: • zwalczanie bezrobocia i przeciwdziałanie jego skutkom; • organizowanie i rozwijanie kompleksowego wsparcia dla dzieci i młodzie Ŝy szkolnej; • organizowanie pomocy w rozwi ązywaniu i ograniczaniu patologii; • pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielno ści finansowej i eliminowanie postaw roszczeniowych.

43 Zadania: • prowadzenie pracy socjalnej z bezrobotnymi, współdziałanie z Powiatem Urz ędem Pracy; • motywowanie bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy, do przekwalifikowania, szkole ń, kursów; • porady i informacje; • zapobieganie poczuciu zagubienia i odrzucenia społecznego (wsparcie psychologiczne,); • udzielanie pomocy pedagogicznej i psychologicznej dzieciom z trudno ściami emocjonalnymi; • dofinansowanie wypoczynku letniego i zimowego; • współpraca z pedagogami szkolnymi; • współpraca z instytucjami pozarz ądowymi, organizacjami, fundacjami, ko ściołami realizuj ącymi zadania z zakresu pomocy; • wykorzystanie ró Ŝnych systemów wsparcia (psychologicznego, socjalnego, prawnego,); • pomoc finansowa rodzinom zagro Ŝonym; • prowadzenie pracy socjalnej; • poradnictwo dotycz ące mo Ŝliwo ści poprawy sytuacji ekonomiczno-bytowej; • stymulacja aktywno ści własnej rodzin w celu zaspokojenia potrzeb socjalno-bytowych (wykorzystywanie własnych mo Ŝliwo ści); • poszukiwania liderów lokalnych; • do Ŝywianie dzieci i dorosłych;

Spodziewane efekty : • uaktywnienie osób bezrobotnych; • zmniejszenie bezrobocia; • poprawa sytuacji socjalno-bytowej; • zmniejszenie skutków psychicznych i społecznych bezrobocia; • ochrona przed negatywnymi wpływami środowiska; • hamowanie rozwoju zjawisk patologicznych; • zmniejszenie patologii w rodzinach; • zapobieganie poczuciu bezradno ści i osamotnienia.

44 Osoby starsze

Obserwowane procesy demograficzne od lat ju Ŝ wskazuj ą na post ępuj ący proces starzenia si ę społecze ństwa. Proces ten dotyczy równie Ŝ mieszka ńców gminy Młodzieszyn. Problem ludzi starszych funkcjonuje w dwóch wymiarach. Pierwszy dotyczy indywidualnego podej ścia i odczu ć osoby starszej z jej problemami dnia codziennego, chorobami, poczuciem osamotnienia. Drugi punkt widzenia dotyczy rodzin, w których Ŝyj ą osoby starsze. Borykaj ą si ę one z wieloma trudno ściami dotycz ącymi konieczno ści zapewnienia tym osobom wła ściwej opieki. Problemy pojawiaj ą si ę równie Ŝ wówczas, gdy wyst ąpi nierównowaga mi ędzy indywidualnymi potrzebami człowieka starszego w codziennym Ŝyciu, a realnymi mo Ŝliwo ściami rodziny w udzielaniu mu pomocy w przezwyci ęŜ aniu tych trudno ści. W zwi ązku z powy Ŝszym niezb ędne jest po świ ęcenie nale Ŝytej uwagi tej znacz ącej cz ęś ci populacji, przede wszystkim za ś w celu zaktywizowania zbiorowo ści samych seniorów oraz wspomagania potrzebuj ących.

Cel główny: Poprawa jako ści Ŝycia ludzi starszych oraz zapobieganie marginalizacji Ŝycia starszego pokolenia.

Cele szczegółowe: • jak najdłu Ŝsze utrzymanie zdolno ści seniora do samoegzystencji w swym naturalnym środowisku oraz optymalizacja jego aktywno ści; • zaktywizowanie rodziny do szerokich działa ń na rzecz członka rodziny; • zapewnienie wsparcia osobom starszym niezdolnym do samodzielnej egzystencji w środowisku.

Zadania: • stymulacja aktywno ści osób starszych; • rozwój środowiskowej pomocy społecznej (pomoc finansowa, świadczenia w naturze, usługi, porady); • udzielanie wsparcia środowiskowego ludziom w podeszłym wieku; • działanie na rzecz integracji ludzi starszych ze środowiskiem; • edukacja rodzin w zakresie nabywania kompetencji koniecznych do kontaktów z osobami starszymi w rodzinie (docieranie do dzieci poprzez pracownika socjalnego).

45 Spodziewane efekty : • przeciwdziałanie osamotnieniu i alienacji, umocnienie psychiczne; • zwi ększenie kompetencji członków rodzin osoby starszej w zakresie sprawowania opieki;

Niepełnosprawni

Osoby niepełnosprawne stanowi ą w Polsce bardzo liczn ą społeczno ść , która liczy około 4,5 mln osób (ponad 14 % ogółu ludno ści), a prognoza GUS przewiduje, Ŝe w 2010 roku liczba ta wzro śnie do 6 mln. Prawnie osobami niepełnosprawnymi s ą te jednostki, które posiadaj ą stopie ń niepełnosprawno ści orzeczony przez Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści, Komisj ę Lekarsk ą przy ZUS, KRUS. Za niepełnosprawne nale Ŝy uzna ć osoby, których stan fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwałe lub okresowe utrudnienia, ogranicza lub uniemo Ŝliwia pełnienie ról i zada ń społecznych na poziomie powszechnie przyj ętych kryteriów. W codziennym funkcjonowaniu osoby niepełnosprawne napotykaj ą liczne przeszkody uniemo Ŝliwiaj ące prowadzenie aktywnego Ŝycia społecznego oraz w znaczny sposób utrudniaj ące integracj ę z najbli Ŝsz ą społeczno ści ą lokaln ą. Niew ątpliwie osoby niepełnosprawne potrzebuj ą wi ęcej wsparcia ze strony społecze ństwa, by móc osi ągn ąć takie same jako ściowe warunki Ŝycia jak inni obywatele. Jest wiele sposobów eliminowania niepotrzebnych barier, jednak by poprawi ć społeczne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych, pozytywnie przekształci ć stan społecznej świadomo ści w zakresie niepełnosprawno ści, konieczne jest systematyczne planowanie działa ń odnosz ących si ę do ró Ŝnych obszarów rzeczywisto ści społecznej. Narz ędziem pomocnym, systematyzuj ącym pomysły i zadania s ą przyj ęte przez ONZ Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych. Zasady precyzuj ą wst ępne warunki równoprawnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczno ściach, wyodr ębniaj ą kluczowe obszary, które społecze ństwo zobligowane jest udost ępni ć niepełnosprawnym obywatelom, a tak Ŝe proponuj ą działania wdro Ŝeniowe. W gminie Młodzieszyn świadczeniami pomocy społecznej z tego tytułu obj ętych było w 2006 r. 81 osób.

46 Cel główny : Poprawa warunków społecznego funkcjonowania osób niepełnosprawnych w społeczno ści lokalnej i integracja społeczna .

Cele szczegółowe : • inicjowanie działa ń zmierzaj ących do udost ępnienia osobom niepełnosprawnym środowiska ( otoczenie), ułatwianie dost ępu do informacji i środków komunikacji; • aktywizacja zawodowa i wzmocnienie pozycji osób niepełnosprawnych tak, by mogły one realizowa ć swoje prawa na rynku pracy.

Zadania : • uwzgl ędnienie wymaga ń dotycz ących dost ępno ści ró Ŝnych grup osób niepełnosprawnych przy projektowaniu i budowie środowiska zewn ętrznego; • dostarczanie informacji na temat praw, dost ępnych słu Ŝb i programów osobom niepełnosprawnym, ich rodzinom i opiekunom; • współpraca z organizacjami osób niepełnosprawnych w zakresie rozwi ąza ń Ŝycia zawodowego i zatrudnienia; • podnoszenie świadomo ści samych osób niepełnosprawnych co do przysługuj ących im praw i mo Ŝliwo ści; • podnoszenie świadomo ści pracodawców celem przezwyci ęŜ enia negatywnych postaw i uprzedze ń w kwestii niepełnosprawno ści; szkolenia, informowanie o istniej ących ulgach finansowych w przypadku zatrudniania osób niepełnosprawnych; • podj ęcie działa ń w celu podniesienia świadomo ści społeczno ści lokalnej na temat osób niepełnosprawnych, ich praw, potrzeb, mo Ŝliwo ści wkładu w Ŝycie społeczne; • szkolenie pracowników maj ących cz ęsty kontakt z osobami niepełnosprawnymi w zakresie problematyki niepełnosprawno ści; • wyrównanie szans rozwojowych i edukacyjnych; tworzenie integralnych form wychowania, nauczania i edukacji; • udost ępnienie edukacji dla wszystkich uczniów niepełnosprawnych: tłumaczenie j ęzyka migowego, organizacja słu Ŝb wspieraj ących; • wł ączenie rodziców osób niepełnosprawnych w proces nauczania;

Spodziewane efekty: • niwelowanie barier architektonicznych i komunikacyjnych; • zwi ększenie mobilno ści zawodowej osób niepełnosprawnych; • przeciwdziałanie osamotnieniu i izolacji społecznej; • przełamanie niech ęci pracodawców wobec osób niepełnosprawnych;

47 • uwzgl ędnianie potrzeb osób niepełnosprawnych w działalno ści placówek u Ŝyteczno ści publicznej; • ułatwianie osobom niepełnosprawnym codziennego kontaktu z instytucjami Ŝycia publicznego; • przełamanie bariery niewiedzy i nietolerancji w stosunku do osób niepełnosprawnych; • niwelowanie zjawiska alienacji społecznej osób niepełnosprawnych; • integracja z najbli Ŝszym środowiskiem; • aktywizacja osób niepełnosprawnych; • wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w zakresie edukacji.

Grupy społeczne zagro Ŝone chorob ą alkoholow ą i narkomani ą

Alkoholizm Spo Ŝywanie alkoholu w nadmiernych ilo ściach niesie ze sob ą wiele negatywnych konsekwencji, a w skrajnym wypadku prowadzi do uzale Ŝnienia. Konsekwencje nadu Ŝywania alkoholu s ą wielorakie. Mo Ŝna je podzieli ć na: • fizjologiczne (zatrucia, choroby narz ądów wewn ętrznych); • problemy psychologiczne i egzystencjalne (próby samobójcze, wyobcowanie, zamkni ęcie si ę w sobie); • problemy wypadków (wypadki w pracy i wypadki drogowe); • dotycz ące zachowania i ról społecznych. Alkoholizm jest powa Ŝnym problemem społecznym, rzutuj ącym na pozostałe sfery Ŝycia i generuj ącym inne problemy społeczne. W szczególno ści alkohol prowadzi do wzrostu przest ępczo ści, pogł ębia ubóstwo, wywołuje przemoc w rodzinie. Dotyka coraz cz ęś ciej młodzie Ŝ, a w skrajnych przypadkach nawet dzieci w wieku szkolnym. Aby go zwalczy ć potrzebne s ą nie tylko programy dla ju Ŝ uzale Ŝnionych, ale równie Ŝ działania profilaktyczne zapobiegające uzale Ŝnieniom. Spowodowane jest to ofensyw ą reklamow ą zwłaszcza producentów piwa, adresowan ą do ludzi młodych. Kampanie reklamowe odniosły po Ŝą dany z punktu widzenia wytwórców efekt i spo Ŝycie piwa systematycznie wzrasta. Osoby te nara Ŝone s ą na zwi ększone ryzyko rozwoju choroby alkoholowej.

Narkomania Od pocz ątku lat dziewi ęć dziesi ątych w Polsce obserwowany jest znaczny wzrost u Ŝywania narkotyków. Szybko rosło rozpowszechnianie eksperymentalnego i okazjonalnego u Ŝywania substancji nielegalnych w śród młodzie Ŝy. Pojawiły si ę pierwsze sygnały zainteresowania narkotykami w śród dorosłych, zwłaszcza w miastach. Rosły wska źniki narkomanii rozumianej

48 jako regularne u Ŝywanie narkotyków powoduj ące powa Ŝne problemy. Zwi ększała si ę poda Ŝ narkotyków na nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dost ępno ść . Terminem narkomania okre śla si ę stan uzale Ŝnienia od środków odurzaj ących. Poj ęcie to ma szerokie znaczenie i obejmuje nie tylko nałogowe u Ŝywanie narkotyków, ale tak Ŝe stosowanie wszelkich środków wywołuj ących eufori ę odurzaj ącą. Nawykowe odurzanie si ę narkotykami staje si ę zjawiskiem masowym i gro źnym dla zdrowia i Ŝycia (nadu Ŝywanie silnych środków narkotycznych prowadzi do śmierci, samobójstw na skutek przyjmowania ró Ŝnych substancji) oraz dla mienia społecze ństwa (rozboje, rabunki, kradzie Ŝe popełnione w celu zdobycia pieni ędzy na zaspokojenie głodu narkotycznego).

Cel główny: Aktywna forma przeciwdziałania negatywnym skutkom u Ŝywania alkoholu i narkotyków oraz bie Ŝą ce rozwi ązywanie problemów uzale Ŝnie ń w śród społeczno ści lokalnej.

Cele szczegółowe : • zwi ększenie dost ępno ści pomocy terapeutycznej dla osób uzale Ŝnionych • udzielenie rodzicom, w których wyst ępuj ą problemy uzale Ŝnie ń, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególno ści ochrony przed przemoc ą w rodzinie; • prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwi ązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególno ści dla dzieci i młodzie Ŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zaj ęć sportowych, a tak Ŝe działa ń na rzecz do Ŝywiania dzieci uczestnicz ących w pozalekcyjnych programach opieku ńczo - wychowawczych i socjoterapeutycznych; • wspomaganie działalno ści instytucji, stowarzysze ń i osób fizycznych, słu Ŝą cej rozwi ązywaniu problemów uzale Ŝnie ń.

Zadania : • realizacja programów terapeutycznych dla mieszka ńców gminy z uwzgl ędnieniem specjalistycznych programów dla młodzie Ŝy; • podnoszenie standardu świadczonych usług zdrowotnych; • współpraca gminy w zakresie wydawanie orzecze ń (opinii biegłych) dotycz ących osób, wobec których toczy si ę post ępowanie o leczenie odwykowe (dostarczanie opinii, wywiadu środowiskowego, itp.); • rozmowy motywacyjne, obj ęcie pomoc ą terapeutyczn ą, psychospołeczn ą osób, które podj ęły leczenie odwykowe;

49 • wprowadzenie nowoczesnych metod terapeutycznych i informatycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; • prowadzenie działa ń pomocowych na rzecz ofiar przemocy; • prowadzenie programów edukacyjno-profilaktycznych dla dzieci i młodzie Ŝy szkolnej oraz ich rodziców w zakresie uzale Ŝnie ń; • organizowanie dla pedagogów szkolnych i nauczycieli prowadz ących programy edukacyjno - opieku ńcze, profilaktyczne, socjoterapeutyczne, szkole ń, konferencji, warsztatów itp.; • wspieranie i wł ączenie si ę do kampanii ogólnopolskich, regionalnych, lokalnych w zakresie uzale Ŝnie ń i przemocy wobec dzieci; • wspieranie i organizowanie dla mieszka ńców gminy, zwłaszcza dzieci i młodzie Ŝy szkolnej: zabaw, festynów, happeningów ze scenariuszami zawieraj ącymi tre ści profilaktyczne oraz promuj ące zdrowy, wolny od nałogów styl Ŝycia; • współpraca z mediami w promowaniu zdrowego stylu Ŝycia; • zaopatrywanie w materiały edukacyjno-profilaktyczne szkół, instytucji działaj ących na rzecz dzieci i osób dorosłych; • rozszerzenie programu zaj ęć psychoprofilaktycznych dla dzieci i młodzie Ŝy o ró Ŝne formy zaj ęć sportowych organizowanych w szkołach i świetlicach; • wdra Ŝanie programów edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych oraz działa ń kontrolnych i interwencyjnych maj ących na celu ograniczanie dost ępno ści napojów alkoholowych i przestrzeganie zakazu sprzeda Ŝy alkoholu osobom poni Ŝej 18 roku Ŝycia; • wspieranie działa ń instytucji, stowarzysze ń i osób fizycznych działaj ących na rzecz dzieci i młodzie Ŝy z rodzin dotkni ętych problemami uzale Ŝnie ń; • wspieranie działa ń na rzecz zapewnienia bezpiecze ństwa mieszka ńcom gminy w zwi ązku z naruszeniem prawa przez osoby b ędące pod wpływem alkoholu.

Spodziewane efekty: • ograniczenie spo Ŝycia alkoholu przez mieszka ńców gminy; • zmniejszenie dost ępno ści narkotyków w szkołach; • zmniejszenie si ę liczby osób uzale Ŝnionych; • redukcja zjawiska przemocy w rodzinie, których sprawcami były osoby działaj ące pod wpływem alkoholu; • zmniejszenie strumienia środków pieni ęŜ nych kierowanych do osób uzale Ŝnionych i ich rodzin; • ograniczenie zjawiska ubóstwa.

50

Dzieci i młodzie Ŝ

W zło Ŝonej rzeczywisto ści społecznej, tam gdzie wyst ępuj ą: ubóstwo, bezrobocie i uzale Ŝnienia szczególnie dramatyczny jest los dzieci. Wychowuj ą si ę cz ęsto przy tym w dysfunkcjonalnych rodzinach. Dzieci bywaj ą niedo Ŝywione i zaniedbane, do świadczaj ą przemocy ze strony dorosłych. Poza tymi oczywistymi niedostatkami nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe warunki finansowe w du Ŝym stopniu decyduj ą o szansach edukacyjnych młodego pokolenia. Dzieci z biednych rodzin zagro Ŝone s ą dziedziczeniem biedy i negatywnych wzorców społecznych, poniewa Ŝ wzrastaj ą w środowisku, w którym zanikaj ą wzorce społeczne. Powoduje to zjawisko dziedziczenia ubóstwa i dysfunkcji wyst ępuj ących w rodzinie. Dlatego tak wa Ŝne s ą działania zarówno w sferze edukacji i profilaktyki, jak i rozbudowany system świadcze ń pieni ęŜ nych. Uzupełnieniem działa ń na rzecz dziecka jest akcja do Ŝywiania dzieci w szkołach oraz wyposa Ŝania ich w niezb ędne przybory szkolne.

Cel główny: Wyposa Ŝenie młodego pokolenia w umiej ętno ści i kompetencje społeczne niezb ędne w dorosłym Ŝyciu, przede wszystkim kształtowanie odpowiedzialno ści oznaczaj ącej zdolno ść wła ściwego reagowania na wyzwania i nowe sytuacje Ŝyciowe.

Cele szczegółowe: • kształtowanie w śród dzieci i młodzie Ŝy postawy odpowiedzialno ści za: własne Ŝycie, zdrowie fizyczne, emocjonalne, rozwój, popraw ę własnego poło Ŝenia, edukacj ę przyszło ść , • wdra Ŝanie w śród dzieci i młodzie Ŝy idei samopomocy i samoopieki. Zadania: • ochrona dzieci i młodzie Ŝy przed przest ępczo ści ą i przemoc ą; • podniesienie jako ści pracy szkół podstawowych i gimnazjów; • zapewnienie pomocy socjalnej dzieciom i młodzie Ŝy dotkni ętej ubóstwem; • stworzenie dzieciom i młodzie Ŝy warunków do kulturalnego, aktywnego sp ędzania czasu wolnego; • promowanie dzieci i młodzie Ŝy szczególnie uzdolnionej; • wspieranie funkcji rodziny; • przeciwdziałanie dewiacjom i patologii w śród dzieci i młodzie Ŝy.

51

Spodziewane efekty: • eliminowanie zjawisk patologii społecznej w śród młodzie Ŝy; • wyrobienie nawyków zdrowego, aktywnego sp ędzania czasu wolnego; • ukształtowanie w śród młodego pokolenia aktywno ści w rozwi ązywaniu Ŝyciowych sytuacji problemowych.

2. PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJ Ę STRATEGII I PODMIOTY WSPIERAJ ĄCE

• Wójt Gminy Młodzieszyn, • Komisje Rady Gminy, • Powiatowy Urz ąd Pracy, • Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, • Gminny O środek Pomocy Społecznej, • Szkoły Podstawowe i Gimnazjum, • Posterunek Policji w Młodzieszynie , • organizacje u Ŝyteczno ści publicznej, • stowarzyszenia, • podmioty składaj ące swe oferty programowe, • ko ścioły parafialne, • inne.

3. WDRA śANIE I MONITOROWANIE STRATEGII

Ze wzgl ędu na wag ę zagadnie ń oraz długoletni okres realizacji strategii musi być ona na bie Ŝą co monitorowana. Proces ten nie tylko zapewni sprawny i zgodny z harmonogramem post ęp realizacji programu, ale równie Ŝ umo Ŝliwi ocen ę zasadno ści przyj ętych celów strategicznych oraz słu Ŝą cych jej realizacji działa ń. Rzeczywisto ść społeczna jest obszarem, gdzie procesy zachodzą w sposób niezwykle dynamiczny i dlatego strategia musi mie ć wbudowane mechanizmy pozwalaj ące na ewaluacj ę osi ąganych wyników i korekt ę wyznaczonych zamierze ń.

52 Monitorowanie umo Ŝliwi zatem: • bie Ŝą cą ocen ę realizacji programów i zada ń oraz osi ągania celów; • prognozowanie ewentualnych zmian warunków realizacji; • dokonanie bie Ŝą cych korekt i poprawek; • podj ęcie działa ń zabezpieczaj ących i naprawczych; • informowanie społeczno ści lokalnej o uzyskanych wynikach. Za proces ten b ędzie odpowiadał powołany przez Wójta Gminy Młodzieszyn Zespół Zadaniowy ds. wdro Ŝenia, realizacji i monitorowania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych. Ponadto baz ą informacji o wdra Ŝaniu niniejszego programu b ędą dane statystyczne Głównego Urz ędu Statystycznego, zaanga Ŝowanych instytucji i organizacji oraz grup środowisk uczestnicz ących w programach zwi ązanych z realizacj ą poszczególnych celów Strategii.

Ewentualne zmiany w Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych b ędą inicjowane przez Wójta Gminy Młodzieszyn, Komisje Rady Gminy, Gminny O środek Pomocy Społecznej oraz podmioty społeczno – gospodarcze zaanga Ŝowane we wdra Ŝanie i realizacj ę niniejszego dokumentu oraz zostan ą wprowadzone w drodze uchwały Rady Gminy Młodzieszyn.

4. FINANSOWANIE STRATEGII

Jednym z warunków realizacji celów zawartych w Strategii jest jej finansowanie. Przewiduje si ę nast ępuj ące źródła finansowania proponowanych działa ń: • środki własne pochodz ące z bud Ŝetu gminy finansowane z jej dochodów; • środki przekazane gminie z bud Ŝetu pa ństwa (dotacje); • mo Ŝliwe do pozyskania środki funduszy krajowych ( np. Pa ństwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych); • mo Ŝliwe do pozyskania środki pochodz ące z funduszy pomocowych Unii Europejskiej.

Kluczowe znaczenie dla efektywnego wykorzystania strumienia środków unijnych b ędzie miał potencjał absorpcyjny gminy tj. zdolno ść do uzupełnienia dotacji zewn ętrznych środkami własnymi oraz planowania i organizowania projektów inwestycyjnych w wymiarze współpracy z UE.

53 5. OKRES REALIZACJI PROGRAMU

Strategia b ędzie realizowana w latach 2007 – 2013. Wybór tego okresu nie jest przypadkowy. Z jednej strony siedmioletni okres realizacji dla programów społecznych nie jest terminem długim, z drugiej za ś pokrywa si ę z przyj ętym w Unii Europejskiej okresem bud Ŝetowania. Członkostwo Polski w strukturach Unii daje gminom niepowtarzaln ą szans ę korzystania z ró Ŝnych środków pomocowych, równie Ŝ w zakresie pomocy społecznej. Jednym z warunków uzyskania wsparcia jest posiadanie spójnej, cało ściowej wizji polityki społecznej gminy. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych odpowiada tym warunkom.

54

IX. ZAKO ŃCZENIE

Opracowana Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Młodzieszyn pozwoli na celowe, systematyczne i planowe d ąŜ enie do osi ągni ęcia wytyczonego celu. S ą nim działania długofalowe polegaj ące na inwestowaniu w kapitał ludzki, edukacj ę, popraw ę statusu materialnego rodzin, jak równie Ŝ przedsi ęwzi ęcia zmierzaj ące do wzrostu zatrudnienia, dynamicznego rozwoju rynku pracy i promowania przedsi ębiorczo ści. Strategia ma pobudzi ć do aktywno ści instytucje, organizacje działaj ące w obszarze pomocy społecznej, rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. Stanowi ona drogowskaz i plan działania lokalnych decydentów, instytucji pomocy społecznej, w tym Gminnego O środka Pomocy Społecznej. Sukces jej realizacji zaleŜy od wielu czynników, zarówno zewn ętrznych, jak i wewn ętrznych. Najwi ększym z zagro Ŝeń jest zahamowanie rozwoju gospodarczego kraju i osłabienie tendencji wzrostowych. Wzrost poziomu dochodów ludno ści stanowi ć b ędzie najlepsz ą gwarancj ę rozwi ązywania podstawowych problemów społecznych, jakimi s ą bezrobocie, ubóstwo i alkoholizm. Realizacja strategii wymaga zaanga Ŝowania całej wspólnoty. Nie bez znaczenia jest równie Ŝ wsparcie instyt ucji po Ŝytku publicznego, ko ścioła czy władz szczebla powiatowego i wojewódzkiego. Wdro Ŝenie programu przyczyni si ę do znacz ącego ograniczenia wyst ępuj ących na terenie gminy problemów społecznych. Jego efektem b ędzie znacz ący wzrost poziomu Ŝycia obywateli oraz integracja lokalnej społeczno ści. Gminie za ś pozwoli na ograniczenie wydatków w zakresie szeroko rozumianej pomocy społecznej i skierowanie wi ększej ilo ści środków na modernizacj ę i rozwój.

55