anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Tra ilersai Iers

_

64 I WK 12 1992

2 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Variaties op een thema

Heb je de Braassem, het Haringvliet of Tjeukermeer nu wel gezien, maar geen tijd en/of zin om de boot ergens anders naar toe te varen? Of wil je gewoon de mogelijkheid hebben om te varen waar je maar wilt? In de weekends op de Grevelingen en in de grote vakantie op de Middellandse Zee. Dan biedt een trailersailer uitkomst. Hup, achter de auto en karren maar; naar het vaargebied van je dromen. Maar zo gemakkelijk is het dus niet. Trailersailer' is een ruim begrip dat in de praktijk op veel verschillende manieren wordt vormgegeven. Variaties op een thema; de ene trailersailer is de andere niet.

WK 12 1992 I 65

3 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Wie in deze groep trailersailers een boot zoekt die je zonder hulp van derden kan trai- leren, kan na de volgende zin ophouden met Traileren lezen. In dat geval moet je namelijk de Etap 'M Hoe zwaar mag een combinatie van boot 22i nemen. De enige boot van de vijf in dit en trailer zijn? Wettelijk niet zwaarder dan verhaal die je, dank zij de liftkiel, zelf in en uit de maximale aanhangwagenmassa die is het water kunt krijgen. Alleen wie niet te be­ vermeld in het vereiste aanvullingsblad roerd is om een jachthaven met een eenvou­ van je kentekenbewijs. Het is echter de dige kraan op te zoeken heeft dus keuze. vraag of het verstandig is het maximale Maar verwacht van ons geen aanbevelingen; achter je auto te hangen. Lekker rijden doe de geteste boten zijn zo verschillend dat zo­ je er niet mee. De ANWB zegt dat het iets onzin zou zijn. Wie een racejachtje pur gewicht van de last achter de auto in sang zoekt, moet FF Boats bellen, wie een verhouding moet staan met het gewicht toerscheepje wil hebben kan bij Etap of Hun- M van de beladen auto. Volgens de ter terecht en voor degenen die iets willen ANWB-normen mag een boot plus trailer hebben dat daar tussenin ligt: op naar de Alleen de Kolibri heeft een veilige gasinstallatie. niet zwaarder zijn dan 70 procent van de Kolibri- of Dehler-werf. Een overeenkomst Dat bleek uit het onderzoek. beladen auto. In dat geval zijn de gevolgen hebben ze wel: alle combinaties, boot plus voor het rijgedrag het minst ingrijpend. trailer, zijn zo zwaar dat je een grote - en wil veranderen. En de importeurs van de Het gewicht van je auto staat op het dure - auto moet hebben om ze goed te kun­ Jeanneau Sun Way 21 en J 22 meldden res­ kentekenbewijs deel 1. Op die manier kun nen vervoeren (zie kader Traileren'). pectievelijk één dag voor de test en op de je heel gemakkelijk het optelsommetje Overigens is deze test niet compleet. Op ba­ ochtend van de eerste testdag dat ze geen maken. Een voorbeeld: een Audi 100 sis van onze criteria (lengte over de stevens .boot ter beschikking hadden. Of dat ook zo Avant 2.3 5/E Quattro weegt 1520 kg. Tel tussen de 6 en 7 m; een opgegeven leegge­ is? Feit is in elk geval dat er in de showroom daarbij twee personen van samen 150 kg wicht lager dan 1100 kg; niet langer dan vijf in Port Zélande, waar wij onze test uit­ en 80 kg bagage. Dat levert een jaar op de markt) hadden we maar liefst voerden, een Jeanneau 21 bleekte liggen. En voertuiggewicht op van 1750 kg. Boot en negen fabrikanten/importeurs uitgenodigd. J's 22 zijn kennelijk ook dunner gezaaid dan trailer zouden dan niet zwaarder mogen Maar om verschillende redenen wensten vier bijvoorbeeld de klasse-organisatie wil doen wegen dan 70 procent daarvan: 1225 kg. daarvan niette komen. De leverancier van de voorkomen. Zet daar eens tegenover: Etap Overigens is overschrijding van dat Jantar 21 had geen boot beschikbaar, de im­ belt stad en land af om een boot te krijgen, gewicht met enkele tientallen kilo's niet porteur van de Freedom 21 liet op het laatste Hunter laat een boot uit Engeland komen en zo'n probleem. Maar hoe groter het moment weten dat hij het ontwerp drastisch FF bouwt er gewoon in recordtijd eentje. verschil, hoe groter de kans datje gaat De boten zijn op verschillende onderdelen slingeren. Vooral omdat het zwaartepunt uitvoerig bekeken: het ontwerp, de construc­ van een boot op de trailer - met tie, de accommodatie, de veiligheid, de mo­ uitzondering van de Etap 22i - hoog ligt. tor, de tuigage en de vaareigenschappen. Per Een stabilisatorkoppeling kan uitkomst onderdeel worden in de tekst de meest bieden. En je kunt een deel van de bagage opvallende zaken, zowel positief als negatief in de boot overladen in de auto. besproken. Voor ieder onderdeel hebben we Het staat in elk geval vast dat wie wil aan elke boot een cijfer gegeven van 1 (laag) traileren overeen flinke auto moet tot 5 (hoog). De cijfers vind je per onderdeel beschikken. En dat zijn niet de vermeld. Aan het eind van de test zetten we goedkoopste wagens. Want trailersailers alle cijfers nog eens op een rijtje. Daarbij zijn zwaar. Uit onze wegingen bleek dat wordt tevens het totaalaantal punten gere­ het gewicht van de combinaties varieerde lateerd aan de prijs waardoor je een prijs- van 1235 kg (FF 650) tot 1660 kg (Kolibri kwaliteitverhouding krijgt. Overigens is dat 660). Voorwaar niet niks. Bij de ANWB is niet absoluut. Immers: bij de keuze van een overigens een complete lijst met boot is het ook van groot belang waar je de geschikte auto's verkrijgbaar. boot voor gaat gebruiken. Daarnaast zijn er metingen verricht die een KNWV-meter Ward Walter onderzoekt de stabiliteit beeld moeten geven van de vaareigenschap­ van de Kolibri 660. De gegevens worden middels pen en de potentiële prestaties. De uitkom­ een portable computer direct verwerkt. sten van deze metingen ziin verwerkt in de zeilprestatiematrix Algemene beoordeling en de polaire dia­ grammen (zie ka­ /> •* *P # ders). Daarnaast is * * (!0 .*»* ^ ^ ^

Etap 22i 5 5 4 5 5 4 5 37 51.081 2 lang daarbij is het gewicht van de com­ FF 65 5 . 5 3 3 5 5 2 . 30 44.340 3 binatie trailer plus boot. De resultaten Hunter 21 3 4 3 3 3 3 3 25 40.641 4 daarvan worden in een apart kader be­ Kolibri 660 4 5 4 4 4 3 2 30 55.660 5 4_ schreven. * Per onderdeel is een cijfer toegekend: Een opvallend detail 5 = goed bij deze boten is dat 4 = voldoende vier van de vijf gele­ 3 = matig verd worden in Hoe staat het met de tuigages? In de test zijn ze 2 = onvoldoende uitgebreid bekeken. 1 = slecht diverse stadia van

66 I WK 12 1992

4 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Scorelijst op beoordelingscriteria* de rompvorm, de opbouw en het dek in relatie tot het Het polair diagram Type s*s *s/ \^ gebruiksdoel: waar­ Bij de gegevens van alle boten vind je voor is de boot onder meer een polair diagram. Zo'n Dehler22 4 1 2 4 bedoeld en beant­ diagram is in feite niets anders dan een Etap 22i 1 2 3 1 woordt het ontwerp grafische voorstelling van de potentiële daaraan. bootsnelheid. De snelheid wordt daarbij FF 65 2/3 3 1 5 De constructie van berekend voor een willekeurige koers ten de boten is onder­ opzichte van de ware wind en bij 5 4 4 2 Hunter21 zocht op sterkte, stijf­ verschillende windsterktes. Kolibri 660 2/3 5 5 3 heid en afwerking. De lijnen (radialenj vanuit het punt 0 De accommodatie is geven de koershoeken van de boot ten * Per onderdeel is een cijfer toegekend: een verhaal op zich. opzichte van de ware wind. 0 is dus recht 1 = goed Op boten van deze in de wind, 90 halve wind en 180 plat voor 2 = voldoende lengte kun je niet het laken. Met koers wordt hier bedoeld: 3 = matig de ware koers, dat wil zeggen de som van 4 = onvoldoende veel ruimte ver­ 6 = slecht wachten. Toch bleek de drifthoek en de hoek van de lengteas dat er aanmerkelijke van het schip ten opzichte van de ware afbouw (FF, Hunter, Kolibri en Dehler). De verschillen waren. Niet alleen in binnen­ wind. De halve cirkels geven de bootsnel­ doe-het-zelver kan op die manier behoorlijk ruimte en bergruimte, maar ook in afwerking heid aan, variërend van 0 tot 10 knopen. besparen. Die besparing kan zelfs oplopen tot en uitrusting. In onze polair diagrammen zijn de ƒ 20.000,-, dat is het geval bij de Kolibri 660. In het kader van de veiligheid zijn, voor zover snelheden berekend bij vier verschillende Bij het ontwerp van de boot is gekeken naar aanwezig, de kooktoestellen gecontroleerd. windsterktes: 5, 10, 15 en 20 knopen. Tevens is bekeken of er veiligheidsvoorzie­ De krommen in het diagram geven de ningen zoals een brandblusser aan boord snelheid van de boot bij die windsterktes waren. Daarbij bleek dat er nog heel wat op verschillende koersen ten opzichte van verbeterd kan worden. Buiten hebben we de ware wind weer. In een polair diagram gekeken naar de zeereling, de zwemtrap kun je dus precies zien hoe hard je boot bij (voor zover die al aanwezig was), kuiplozing een bepaalde windsterkte op een en antislip. bepaalde koers zou moeten lopen. Met de Alle boten in deze test waren uitgerust met nadruk op 'zou'; bij het maken van de een buitenboordmotor. In de test hebben we berekeningen wordt uitgegaan van gelet op de manoeuvreerbaarheid en op de optimale condities. Dus een stuurman die bediening van de motor. nog geen halve graad van zijn koers De geteste scheepjes zijn alle fractioneel afwijkt, een spiegelglad onderwaterschip, getuigd; het grootzeil moet veruit het meeste splinternieuwe zeilen van een perfecte werk doen. Dat betekent dat je het groot­ kwaliteit en de juiste zeilvoering en zeil optimaal moet kunnen trimmen: zeiltrim. Omstandigheden die in de hoe meer wind, hoe vlakker het zeil. Een praktijk hooguit kunnen worden cunningham, onderlijkstrekker, achterstags- benaderd. Raak dus niet in paniek als je panner en giekneerhouder die je ook Etap of Kolibri minder presteert dan hij onder zeil gemakkelijk kunt bedienen zijn volgens de gegevens zou kunnen. Dat is van groot belang. Ook een goedlopende niet meer dan logisch. En dan hebben we het nog niet eens over calibratie- en Het zeilcomfort hangt voor een groot deel af of je overloop voor de grootschoot is essen­ het tuig goed kunt trimmen. Hier en daar ontbrak tieel. Bij het beoordelen van de tuigages afleesfouten van de boordinstrumenten. het wel eens ergens aan. hebben we daarom vooral op de trimmo- Een polair diagram geeft aan wat een boot in theorie kan. De kunst is - vooral natuurlijk in wedstrijden - om de waarden HUNTER TYPE DEHLER 22 ETAP22Ï FF 65 HORIZON 21 KOLIBRI 660 uit het diagram zo dicht mogelijk te Lengte over alles (m) 6,65 6,71 6,85 6,62 7,07 benaderen.

Lengte over de stevens (m) 6,65 6,30 6,50 5,99 6,75 Als wij de polairen vergelijken met de door ons gemeten zeilprestaties, blijkt de Lengte waterlijn (ml 5,35 5,65 6,19 5,37 5,97 zaak behoorlijk te kloppen. Slechts de Grootste breedte (m) 2,45 2,45 2,50 2,26 2,42 Hunter Horizon komt er op papier beter

Diepgang (m) 0,98 0,40/1,25 1,22 0,92 (kimkielen) 0,94 uit. Dat komt omdat het computer­ programma niet is ingesteld op kimkielers Gewicht (kg) 1136 1116 916 1148 1240 en daar nogal optimistisch mee Gewicht trailer + boot (kg) 1542 1449 1235 1362 1660 omspringt.

Ballast (kg) 400 235 325 490 550

2 Zeiloppervlak (m ) 22,0 19,4 22,3 15,8 23,0 gelijkheden en het bedieningsgemak gelet. Aantal slaapplaatsen 4 4 4 4 4 Bij de vaareigenschappen ten slotte hebben we onderzocht of de boten beantwoordden Doorvaarthoogte (m| 9,93 9,70 9,90 8,86 10,00 aan het beeld dat uit de zeilprestatiematrix en Aanbevolen motorvermogen (kW) 4,4 4,4 3,5 4,4 4,4 de polaire diagrammen naar voren kwam. Want berekeningen maken is leuk, maar het Prijs in standaarduitvoering ƒ25.951,- ƒ 48.860,- ƒ 39,675,- ƒ 38.662,- Ivinkiel ƒ 48.220,- moet in de praktijk worden waargemaakt. Prijs volgens ANWB-standaardlijst (cat. A) ƒ34.141,- ƒ51,081,- ƒ 44.340,- ƒ 44.340,- ƒ 55.660,- Tevens is er veel aandacht geschonken aan het zeilcomfort, zeg maar het 'gevoel'. Im­ Prijs trailer ƒ 7,695,- ƒ 7,695,- ƒ 5.850,- ƒ 5.850,- ƒ 6.000,- mers: naast concrete cijfers over prestaties Leveringsvoorwaarden HISWA HISWA WSWA HISWA HISWA speelt ook dat een belangrijke rol.

WK 12 1992 I 67

5 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Ontwerp buitenboordmotor. De motor is zo altijd klaar een verschillend onderwaterschip hebben. Vijf boten van drie ontwerpers. Twee van Van voor gebruik en gemakkelijk te bedienen - De Kolibri en de Dehler (van Van de Stadt) de Stadt (met name van Cees van Tongeren): ook aantrekkelijk voor de toerzeiler. hebben beide een zogeheten upside-down- de Dehler 22 en de Kolibri 660. En twee van De FF 65 is van een ander kaliber. Een een- kiel. De diepgang blijft daardoor beperkt, Koos de Ridder: de Etap 22i en de FF 65. De heidsklasser, laag van gewicht, met een rech­ maar het zwaartepunt ligt toch zo laag moge­ Hunter Horizon is van de hand van David te steven en dus lange waterlijn, een vlak lijk. De Dehler heeft als enige een doorgesto­ Thomas, de huisontwerper van de werf Hun- onderwaterschip en een smalle, diep steken­ ken roer, en stuurt mede daardoor erg rustig. ter Boats. Vooral Koos de Ridder bewijst in de vinkiel. De boeg van de FF is zeer smal op De FF heeft een diepe vinkiel, wat vooral de deze test zijn veelzijdigheid. Zijn beide ont­ de waterlijn, maar krijgt daarboven snel veel aan-de-windse eigenschappen en de stabili­ werpen vormen de uitersten: de Etap 22i als volume om het slaan in golven te dempen en teit ten goede komt. Ook de Etap heeft een toerboot, de FF 65 als snel wedstrijdjachtje. extra drijfvermogen te leveren. Ondanks het diepe, slanke kiel met onderaan een bulb Zoals gezegd is de Etap 22i de enige boot die ranke onderwaterschip heeft de FF toch een waardoor het zwaartepunt laag ligt en de je zelf, dank zij de ophaalbare kiel, van de trai­ hoge aanvangsstabiliteit; dank zij de diepe boot goed stabiel is. De Hunter is de enige ler te water kunt laten. Een duidelijk voordeel kiel en de vrij harde kimmen. De bouwers van met kimkielen (hij is overigens ook met een voor een trailersailer. Het is bovendien een de FF hebben het niet zo op extra gewicht. Ze normale kiel leverbaar). Dat maakt droogval­ echt toerscheepje. De Ridder heeft gekozen houden niet van een buitenboordmotor: len en traileren gemakkelijker. De Hunter is voor een bakdekker met een hoog vrijboord. extra gewicht op een ongunstige plaats. Ver­ echter minder stabiel en dat is vooral tijdens De opbouw blijft daardoor laag, maar toch gelijk dat eens met de grondgedachte achter het zeilen goed te merken. heb je binnen veel ruimte. De Etap is ook de de Etap. enige boot met een bun in de kuip voor de Een ander opvallend detail is dat alle schepen Waardering (1:slecht - 5:goed) Dehler 22 5 Etap 22i 5 FF 65 5 Hunter 21 3 Kolibri 660 4

Constructie De Hunter Horizon 21 is wat betreft de con­ structie de minste van het vijftal. Het polyes- terwerk is niet geheel strak; aan de buitenkant Voornaamste maten zie je een schot zitten. Dat is ook bij de Dehler Lengte over alles: 6,65 m. Lengte waterlijn: 5,35 m. Grootste breedte: 2,45 m. Diepgang: 0,98 m. Waterverplaatsing: 1136 kg. Zeiloppervlak: 22 m2. Aantal slaapplaatsen: 4.

Prestaties Hoogte aan de ware wind: 42°. Snelheid aan de wind: 5,0 knoop. Snelheid met halve wind: 5,9 knoop. (Windsnelheid: 6 m/s.)

68 I WK 12 1992

6 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters het geval. Overigens zijn beide boten wel stijf, Waardering komt door de dubbele schalen. Er kunnen maar de afwerking van de Hunter is matig. Dehler22 5 vier personen aan boord slapen. Hoe je polyester moet verwerken, was te zien Etap22i 5 De Etap 22i moet het doen met een camping- aan de FF 65, overigens de enige boot waarin FF 65 5 gas-kooktoestel (dat bleek te lekken), evenals Dyneema is toegepast. Dat is een nieuwe ve­ Hunter 21 4 de Hunter. De Dehler heeft een onhandig keu­ zel van DSM, die zeer goed puntbelastingen Kolibri 660 5 kenblokje onder de kajuitingang met een kan opvangen. De FF is gedeeltelijk sandwich tweepits-spiritusbrander. Niet alleen onhan­ gebouwd en daardoor ondanks zijn lichte ge­ Accommodatie dig, ook goedkoop en slordig afgewerkt: een wicht zeer stijf. De bouwers van FF verstaan Op een zeiljacht van rond de 6,50 m kun je miniem spoelbakje van plastic en een vuilwa- hun vak: het polyesterwerk is zeer strak en niet veel binnenruimte en luxe verwachten. tertankje dat je met grote moeite uit een kast­ glad. Toch bleek dat in bepaalde gevallen mee te je moet wurmen. Bovendien is de kopse kant Ook de Etap 22i mag gezien worden. De boot vallen. Met name de Kolibri 660 heeft een van het multiplex niet afgewerkt. Daar trekt is dubbelschalig met tussen de schalen zeer compleet interieur. Vier grote slaap­ vocht in en je kunt de zaak na verloop van tijd schuim waardoor hij onzinkbaar is. Boven­ plaatsen, een complete kombuis, heel veel - weggooien. Dehler heeft leuke bankjes be­ dien maakt deze constructie, in combinatie slimme - bergruimte (zoals een grote, uit- dacht met een rolkussen dat je naar voren met de binnenbetimmering en de grote kiel- schuifbare kist onder de kajuitingang) en, als kunt klappen om een slingerrand te maken. kast die tot het dek doorloopt, de boot erg enige, een onderwaterlijntoilet. En, heel be­ Het is alleen jammer dat de rol veel te groot is stijf. langrijk, goede banken. Diep, goede steun in en je daardoor slecht op de banken zit. Ze zijn De Kolibri 660 vormt een verhaal apart; het is de rug en met ruimte boven je hoofd. Ook de te ondiep, bieden geen steun en je stoot je de enige houten boot. De romp van de Kolibri Etap 22i is compleet, maar in vergelijking met hoofd tegen het plafond. De Dehler is een is gemaakt van kruislings met epoxy over de Kolibri heeft hij minder bergruimte. Dat minimaal uitgerust schip waar je veel moet elkaar gelijmde stroken mahoniefineer. Hij is ongeveer 11,5 mm dik en voldoende sterk en stijf. Opbouw en dek zijn van multiplex. De scheepsexperts van de ANWB kwamen bij het onderzoeken van de constructie geen gekke dingen tegen. Alle boten zijn stuk voor stuk sterk en stijf. Alleen in de afwerking schortte het hier en daar wel eens ergens Etap 22i aan. Voornaamste maten Lengte over alles: 6,71 m. Lengte waterlijn: 5,65 m. Grootste breedte: 2,45 m. Diepgang: 0,40/1,25 m. Waterverplaatsing: 1116 kg. Zeiloppervlak: 19,4 m2. Aantal slaapplaatsen: 4.

Prestaties Hoogte aan de ware wind: 39°. Snelheid aan de wind: 4,5 knoop. Snelheid met halve wind: 5,5 knoop. (Windsnelheid: 6 m/s.)

P0LAR DIAGRAM ETAP 221 (f)

WK 12 1992 I 69

7 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters bijbestellen. Er zit bijvoorbeeld geen lampje Veiligheid in de vaste, kunststof binnenschaal. Met de veiligheid van het kooktoestel is het De FF 65 is wat betreft accommodatie de op sommige boten slecht gesteld. Met name minste: Spartaans is het woord. Logisch na­ in de Etap en de Hunter, waarin een camping- tuurlijk voor een wedstrijdboot. Er zitten vier, gas-kooktoestel staat. De gasflessen moet je lage, kooien in en dat is het. Er is wel een eronder schroeven. Bij de Etap lekte de ver­ mogelijkheid voor een los kookkistje. binding en dat zegt genoeg over de veiligheid Maar één boot heeft een kuip die, zowel in de van zo'n systeem. De enige met een deugde­ haven als onder zeil, goed zit: de Etap. Van de lijk aangelegde gasinstallatie is de Kolibri 660. overige boten is de rugleuning in de kuip te Vier van de vijf boten hebben een enkel- laag. De gangboorden naast de kuip van de draadszeereling, variërend in hoogte van 45 Dehler, Hunter en Kolibri zitten bovendien cm (Etap en FF), 47 cm (Dehler) tot 51 cm niet goed onder helling omdat ze te smal zijn. (Hunter), waar kinderen gemakkelijk onder­ door kunnen glijden. Zeker als je geen voet­ Waardering rail hebt (FF, uitsluitend een stukje op het Dehler 22 3 voordek) of een hele lage voetrail (Dehler, 2 Etap22i 4 cm). De meest acceptabele is de reling van de FF 65 2 Kolibri (dubbeldraads, 45 cm). Een echt onderwaterlijntoilet in de Kolibri 660. De Hunter21 3 De Kolibri is ook de enige die standaard een enige met deze voorziening. Kolibri 660 4 zwemtrap heeft. Daar staat weer tegenover dat de Hunter de enige boot is waar een brandblusser aan boord is en FF levert als enige een verbandtrommel mee. Eén boot is onzinkbaar: de Etap.

Waardering Dehler 22 3 Etap 22i 4 FF 65 FF 65 3 Hunter 21 3 ~rj Voornaamste maten Kolibri 660 4 Lengte over alles: 6,85 m. Lengte waterlijn: 6,19 m. Grootste breedte: 2,50 m. Diepgang: 1,22 m. Waterverplaatsing: 916 kg. Zeilopperviak: 22,3 m2. Aantal slaaplaatsen: 4.

Prestaties Hoogte aan de ware wind: 43°. Snelheid aan de wind: 5,4 knoop. Snelheid met halve wind: 6,0 knoop. (Windsnelheid: 6 m/s.)

0 10 P0LARDIAGRAMFF65(f) 10.—— on20

180 "0

8 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Motor kunnen trimmen. Daar mankeerde het wel­ De Etap 22i is de enige boot met een bun eensaan. waar de buitenboordmotor vast in hangt. De Zo heeft de Dehler geen cunningham, kun je voordelen: hij is direct gebruiksklaar, gemak­ de onderlijkstrekker niet onder zeil bedienen kelijk te bedienen en het schroefwater werkt en moet je de overloop met de hand verzet­ op het roerblad zodat je beter kunt manoeu­ ten. Een ander nadeel is dat de vallen en fok- vreren. Het nadeel: de motor zit ook tijdens keschoot op dezelfde lier moeten worden het zeilen in het water, dus je gaat wat minder doorgezet. De schoot moet je in een stopper hard. klemmen, omdat er geen kikker of klem ach­ Met uitzondering van de motor aan de Dehler ter de lier zit waarop je hem kunt vastzetten. 22 zijn alle buitenboordmotoren goed te be­ Een waardeloos systeem: tijdens het zeilen dienen. De Dehler heeft wèl een handige krijg je de stopper bijna niet meer open. Een slede op de spiegel waarmee je de motor uit klem of kikker op het kajuitschot of-dak is een het water kunt halen. goedkope en goede oplossing. Een motortje van 4,4 kW (6 pk) is voor dit Ook bij de Etap 22i ontbreekt de cunningham soort boten ruim voldoende. In de Kolibri zou en moet je de overloop met de hand verzet­ onder de kuipvloer plaats zijn voor een klein ten. Voor deze boot, en voor de Hunter 21, is dieseltje. Dat gaat wel ten koste van de op- een genua overigens geen luxe. Bij de Hunter bergkist in de kajuit. Een bun in de kuip voor de motor in de Etap 22i. De moetje die, door z'n geringe stabiliteit, echter motor is direct klaar voor gebruik, maar hangt wel bij 3 Beaufort al weer strijken. De Hunter 21 Waardering altijd in het water. Dehler 22 3 Etap22i 5 FF 65 3 Hunter21 3 Kolibri 660 4

Tuigage Drie boten uit de test zijn ontworpen om zon­ Hunter Horizoi der genua te zeilen. Alles komt dus op het grootzeil aan en dat moet je daarom perfect Voornaamste maten Lengte over alles: 6,62 m. Lengte waterlijn: 5,37 m. Grootste breedte: 2,26 m. Diepgang: 0,92 m. Waterverplaatsing: 1148 kg. Zeiloppervlak: 15,8 m2. Aantal slaapplaatsen: 4.

Prestaties Hoogte aan de ware wind: 44°. Snelheid aan de wind: 4,9 knoop. Snelheid met halve wind: 5,6 knoop. (Windsnelheid: 6 m/s.)

F—:^-j •— n ii

WK 12 1992 I 71

9 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters mist naast de cunningham zelfs de complete Vaarcomfort overloop. En op het kajuitdak waar vallen en Het is opvallend dat drie van de vijf boten lijnen worden vastgezet zit een klem te wei­ onder helling een slechte zit hebben: de Koli­ nig. Nylon klemmen trouwens; goedkoop, bri de Dehler en de Hunter bezorgen je pijn in maar slecht van kwaliteit. je rug en zere benen. Opvallend is de wedstrijdachtige tuigage van De zeileigenschappen van de boten verschil­ de Kolibri die standaard wordt geleverd. Alle len enorm. Zo is de FF een snelle boot die, trimmogelijkheden zijn aanwezig, maar gek met een ervaren bemanning, al bij 3 Beaufort genoeg ontbreekt de onderlijkstrekker. De FF z'n rompsnelheid haalt. De Etap daarentegen 65 is wat betreft de tuigage af. Alle trimmoge­ is een heel gemoedelijke zeiler, voelt aan als lijkheden zitten eraan en zijn bovendien uit­ een groter jacht, en is bij uitstek een boot stekend te bedienen. Voor alles is eersteklas voor de toerzeiler. De Kolibri zit tussen beide materiaal gebruikt. in. Het jacht ligt snel op een oor. Om de prestaties te verbeteren zou je volgens de Waardering ANWB-scheepsexperts de versie met de Dehler22 3 zwaardere, diepere kiel moeten kiezen. Hij is Etap22i 4 in vergelijking met de andere boten wel een FF 65 5 van de snelste. Op basis van zijn lange water­ Hunter21 3 Een batterij stoppers en klemmen op de FF 65; een lijn zou je echter verwachten dat er nog meer Kolibri 660 4 boot waarop de tuigage perfect in orde is. in zou zitten. Dat kun je er echter niet uithalen. Dat komt door de ondiepe kiel die meer drift toestaat dan een diepe vinkiel. Dat verklaart de wat lage waardering op dit punt voor de Kolibri. En dat is toch jammer natuurlijk. Al zal het de toerzeiler wellicht een zorg zijn. De Dehler is een goede zeiler. Een rustige, maar snelle boot die veel wind kan hebben. Het is jammer dat de fokkeschoot zo slecht te Kolibri 660 bedienen is. De Hunter blijft wat achter bij de rest. De boot is wat langzaam omdat hij een Voornaamste maten kortere waterlijn heeft en ligt snel op een oor. Lengte over alles: 7,07 m. Lengte waterlijn: 5,97 m. Grootste breedte: 2,42 m. Diepgang: 0,94 m. Waterverplaatsing: 1240 kg. Zeiloppervlak: 23 m2. Aantal slaapplaatsen: 4.

Prestaties Hoogte aan de ware wind: 43°. Snelheid aan de wind: 5,0 knoop. Snelheid met halve wind: 5,8 knoop. (Windsnelheid: 6 m/s.)

72 I WK 12 1992

10 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters De vinkiel-uitvoering zal aanmerkelijk beter gevoerd tot windkracht 4. Standaard is de scoren. zelfkerende fok. De Hunter meet in NKK De zeilprestatiematrix klasse 10 met een TCFvan 109.22 zeer De zeilprestatiematrix ziet er Waardering laag. De eerste wedstrijdresultaten ingewikkelder uit dan hij in werkelijkheid Dehler22 3 logenstraffen uw uitlatingen over de is. Het is een grafische weergave van de - Etap 22i 4 snelheid. We zullen diverse wedstrijden theoretische zei/karakteristieken van FF 65 5 zeilen met deze kimkieler en u de boten, gemaakt op basis van gemeten Hunter21 3 resultaten laten weten.' waarden en in verhouding tot elkaar. Kolibri660 3 Je kunt uit de matrix aflezen of een jacht FF 65, FF Boats 'Dat het testteam de kwaliteit van de FF 65 Lijst van leveranciers hoog taxeert, verheugt ons. Een verge­ \/s£ LWL Dehler22 lijking van de accom­ 4,2 4,6 5,0 5,4 6,2 t Dehler Jachtbouw, modatie is niet 0 Postbus 113, eenvoudig te maken. 1500 EC Zaandam, Het interieur is bewust telefoon (075) 12 33 85. sober gehouden, maar de basis voor een Etap 221 functioneel interieur is 3,8 Etap Yachting, aanwezig, zoals ruim \ ' 0,9 Steenovenstraat 2, bemeten kooien met B-2150 Malle, goede matrassen. De 1 N/SA X (Antwerpen) België, rest kan door de \ telefoon (03) 312 44 61. eigenaar naar wens \ met genua N. worden gecom- 3,4 XJ»EH1)ER22 ^\ FF 65 pleteerd.' \ Skipshandel Stavoren, \ ^oüBRieeo

telefoon (05149) 15 66. Kolibri 660, Koli- ETAP 221 briwerf - S Imhoff BV Weteringbrug, 'Wij spreken onze \ *FF 65 telefoon (01713) 159 00. waardering uit voor de

deskundigheid en het i . i i . i i i i i 0,7 Nautica Zuidwest Breskens, enthousiasme, waar­ 4,2 4,6 5,0 5,4 5,8 6,2 telefoon (01172) 38 55. mee het testteam van LWL de ANWB en de redac­ 'tfDÏ Jachtwerf Peulen Neer, tie van de Waterkampioen deze test heb­ snel of langzaam is en waar dat aan ligt. telefoon (04759) 13 14. ben uitgevoerd. Het resultaat bevestigt Of een jacht snel is, wordt bepaald door de onze ideeën over de Kolibri 660. De verhouding tussen het zeiloppervlak aan Hunter Horizon 21 bedoeling was om in deze lengte een zo de wind ISA} en het gewicht van de boot Westland Boats, volwaardig mogelijke kajuitzeilboot te (Dij. De lengte op de waterlijn speelt in Drs. A. Schweitzerdreef 63, bouwen, die snel en lekker zeilt. Aandacht­ een groepstest als dit een ondergeschikte 3146 AA Maassluis, spunten hierbij waren ergonomie (je moet rol, omdat die heel dicht bij elkaar liggen. telefoon (01899) 135 39. lekker kunnen leven in zo'n schip), veilig­ Een jacht met veel zeil ten opzichte van heid en snelheid. Uit de test blijkt dat die z'n waterlijn is overtuigd; weinig zeil Kolibri 660 opzet goed geslaagd is. betekent een ondertuigd schip. De Kolibri Jachtbouw, De wat tegenvallende zeilprestatie kan ver­ gevonden waarden staan in de matrix op Dr. van Noortstraat 117a, oorzaakt worden door het grootzeil. Dit de verticale as. Daar kun je zien dat de 2266GVStompwijk, was namelijk een testzeil, dat nog niet opti­ FF 65 ten opzichte van de Dehler 22 onder­ telefoon (01715) 15 02. maal blijkt te zijn. Het gewicht van de trai­ tuigd is. Ook de Hunter 21 is ondertuigd. ler is erg hoog omdat de Kolibri 660 op een Dat de FF toch veel sneller is, komt omdat werftrailer stond die ook voor grotere hij veel minder weegt bij eenzelfde lengte Commentaar bouwers/importeurs schepen wordt gebruikt. op de waterlijn. Dat kun je aflezen op de Hunter 21, Westland Boats P horizontale as. 'De Hunter 21 is net zo geconstrueerd als Het produkt van deze twee verhoudingen de door u in 1989 geteste Hunter 27. Deze (zeiloppervlak.waterlijn en gewicht- scoorde toen hoog bij constructie; ook uw Tekst: Jan Briek. waterlijn) levert de verhouding zeilopper- Engelse collega-tijdschriften hebben deze Foto's: Bertel Kolthof. vlak:gewicht op. In de matrix wordt die mening. De Hunter heeft een zeer ruime De test is uitgevoerd onder verantwoordelijk­ aangegeven door de diagonale lijnen. De accommodatie met uitstekende zitplaatsen heid van de Vakgroep Watersport van de zwaarste jachten staan links, de lichte en bekleding. Een onderwaterlijntoilet kan ANWB. Met medewerking van: redactie rechts. Bovendien staan boten met veel als extra geleverd worden. De Hunter is de Waterkampioen, Jan Slijper, Ward Walter zeil bovenin en boten met weinig doek enige boot met een brandblusser, is (KNWV), Lex Keuning (TU-Delft) en Gerard erop onderin. De boten die in theorie het voorzien van een goede zeereling en goed van Kouwenhoven (Caravantechniek, snelste zijn staan dus rechtsboven, de antislip op het dek. De score voor ANWB). De complete testgegevens zijn ver­ langzaamste boten linksonder. veiligheid lijkt ons daarom wat laag. Wat krijgbaar bij de ANWB, Ledeninformatie en Om zo eerlijk mogelijk te kunnen verge­ betreft de tuigage: de boot heeft standaard Advies, Vakgroep Watersport, Postbus 93200, lijken is bij alle schepen uitgegaan van fok een waterrif, het enkellijnsreefsysteem en 2509 BA Den Haag. Het testrapport van een en grootzeil. De Hunter en de Etap kunnen de zelfkerende fok worden door u niet enkele boot kost ƒ 15,-; de complete test kost echter met licht weer een genua voeren; genoemd. De boot is voorzien van ƒ 50,-. Bij bestellingen een betaalkaart mee­ in dat geval schuiven ze in de matrix een Spinlock-stoppers voorde vallen; de nylon sturen alstublieft. flink stuk omhoog. klemmen zijn voor de secundaire Met dank aan Port Zélande voor het beschik­ bedieningslijnen. Genua 1 kan worden baar stellen van de benodigde faciliteiten.

WK 12 1992 I 73

11 anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)