Groenlicht 28, Mei 2018
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Landschapsbeheer Friesland GROENLICHTWinst voor het landschap INHOUD 4 Wandelroute door de Landschapsherstelproject van start Noardlike Fryske Wâlden 5 Energie uit Hout, het vervolg Sinds 14 maart 2018 werken Landschapsbeheer Friesland en de Agrarische Collectieven ELAN, Noardlike Fryske Wâlden, Waddenvogels en It Lege Midden aan het grootschalige herstel van het landschap in de 6 Koplopers provincie. Het gaat hierbij om onder andere elzensingels, houtwallen, solitaire bomen en poelen die in het door de provincie aangewezen leefgebied ‘droge dooradering’ liggen. 8 Op pad met: Doetje de Jong 9 Meldpunt vleermuizen en steenmarters 10 De Greidhoeke: Cultuurhistorie van een rijk weidevogelgebied 11 Drie nieuwe wandelroutes rondom Balk 12 Nacht aan het Wad 14 Project Natuerlik Ferskaat ook succes in Noordoost-Friesland 16 Favoriete plek Hans van der Werf Nieuwsbulletin28 Landschapsbeheer Friesland mei 2018 Het werkgebied en werkzaamheden Landschapsbeheer Friesland. “Naast dat er in hout- “Binnen dit landschapsherstelproject worden wallen en elzensingels bijgeplant wordt en rasters landschapsbeheer individuele landschapselementen hersteld”, ver- vervangen worden, houdt het ook in dat er bomen telt Gerard van Looijengoed, projectleider van gezaagd gaan worden. vervolg op pagina 2 @LBFriesland GroenLicht 1 vervolg van pagina 1 Dit wordt ‘de eindkap’ genoemd.” Bij de nemen onze medewerkers dan de exacte eindkap wordt een groot gedeelte van de maatregelen op. Vanaf september wor- bomen in de singel of wal gezaagd. De den de uitvoeringswerkzaamheden weer stobben van de gezaagde bomen gaan opgepakt. Let er wel op dat uw land in weer uitlopen, zodat er meerdere stam- het leefgebied droge dooradering ligt. men ontstaan. De eindkap is al eeuwen Op onze website gebruikelijk in het Friese agrarische (www.landschapsbeheerfriesland.nl/ cultuurlandschap. “Daarnaast worden herstelproject-landschap-droge- ongewenste soorten als de Amerikaanse De zwaartepunt van de werkzaamheden. dooradering) kunt u zien waar dit leef- vogelkers bestreden. De lege plekken die gebied ligt.” ontstaan planten we in met inheemse Het zwaartepunt van deze werkzaam- soorten als els, eik, lijsterbes, meidoorn heden ligt in Zuidoost-Friesland, maar Samenwerking en hondsroos. Dit is afhankelijk van de er wordt ook gewerkt op het eiland Het project ‘Herstel en versterken land- locatie.” Terschelling, in het Nationaal Landschap schap droge dooradering Fryslân’ is een Noardlike Fryske Wâlden en rondom het project van Landschapsbeheer Friesland “In een later stadium van het project dorp Sint Nicolaasga. en Agrarische Collectieven ELAN, herstellen we ook kleine bosjes en poe- Noardlike Fryske Wâlden, Waddenvogels len”, legt Gerard van Looijengoed uit. “Bij Beheer is van groot belang en It Lege midden. De Provincie Friesland kleine bosjes houdt dit in dat het hak- “Het Friese cultuurlandschap is gevormd en het ELFPO (Europees Landbouwfonds houtbeheer weer toegepast gaat worden. door menselijk handelen. Zonder onder- voor Plattelands Ontwikkeling) hebben Net als bij de singels en wallen worden houd verdwijnt dit landschap”, legt daarvoor middelen beschikbaar gesteld. de bomen in de kleine bosjes afgezaagd Gerard van Looijengoed uit. Houtwallen De totale investering bedraagt 2,6 mil- zodat ze weer opnieuw uitlopen. Ook worden zonder te zagen steeds ouder; joen euro. wordt er een bosrand aangelegd met dat is niet fout, maar hierdoor ver- een geleidelijke overgang van kruidenbe- dwijnt de ondergroei van struiken en groeiing naar bomen. De poelen worden kleine bomen die cruciaal is voor allerlei met de kraan opgeschoond zodat er weer vogelsoorten. De beheeringrepen zorgen water in kan. Op deze manier bieden de ervoor dat de kenmerkende flora en poelen weer ruimte voor soorten als kik- fauna van dit landschap behouden blijft. kers en libellen.” “De werkzaamheden hebben veel impact op de omgeving omdat het landschap er voor jaren anders uitziet. Uiteindelijk ontstaat er door de ingrepen weer een beeld dat al eeuwen kenmerkend is voor de Friese zandgronden.” Binnen dit project wordt zowel gekeken naar de losse landschapselementen als Gedeputeerde Kramer zaagt eerste naar de ruimtelijke samenhang tussen boom om de elementen. Gerard van Looijengoed: Gedeputeerde Johannes Kramer gaf op “Goed onderhouden landschapselemen- 14 maart 2018 het startsein voor het ten hebben een rijke en een gevarieerde project ‘Herstel en versterken land- begroeiing en zijn daarmee als losse ele- schap droge dooradering’. Dit deed menten al van grote waarde. De struc- hij door de eerste boom (een ratel- tuur van de landschapselementen op populier) te zagen in de houtwal van grotere schaal voegt daar een netwerk- familie Kelder in Oosterwolde. Daarna functie aan toe. Uit eerder onderzoek heeft de Gedeputeerde samen met in het Nationaal Landschap Noardlike wethouder De Boer van gemeente Fryske Wâlden is gebleken dat dit de bio- Ooststellingwerf, directeur Regina ter diversiteit, gebonden aan dit agrarische Steege van Landschapsbeheer Friesland cultuurlandschap, zeer ten goede komt.” en bestuursleden van de agrarische collectieven symbolisch de eerste boom Werven van nieuwe deelnemers geplant. Frisia Bergum heeft het werk Op dit moment is het uitvoeringsseizoen van Gedeputeerde Kramer overgenomen afgesloten. “De agrarische collectieven en heeft de gehele eindkap van de hout- zijn druk met het werven van nieuwe wal op zich genomen. Na het zaagwerk deelnemers”, zegt de projectleider. is er bijgeplant zodat er weer een volle “Grondeigenaren met landschapselemen- wal ontstaat. ten op hun land kunnen zich opgeven voor dit project. In de komende maanden 2 GroenLicht COLUmN LaNDsCHap Is NaTUUR EN … Cursus ‘Vogels van ... zoveel meer. houtwallen’ in trek Ik merk dat de discussie ‘landschapspijn’ zich vooral concentreert op de biodiversiteit. Landschapsbeheer Friesland onderstreept dat het Via onder meer de vogelwachten zijn ruim 20 mensen in actie komen tegen het verlies van biodiversiteit bereid gevonden om vanaf 2019 mee te doen met de van wezenlijk belang is. Maar landschap is meer monitoring van de broedvogels in het leefgebied Droge dan natuur en wij willen de discussie breder Dooradering. “Omdat nog niet alle mensen voldoende trekken naar het totale begrip van landschap. deskundig zijn, geven we de mensen een cursus. Een Natuur maakt onderdeel uit van landschap. Ons belangrijk onderdeel van de cursus is het leren herken- landschap is continu in ontwikkeling en is door nen van de geluiden van de vogels. We hebben meer de eeuwen heen opgebouwd door mensen. Dit dan 40 vogelsoorten behandeld”, vertelt Gerrit Tuinstra. heeft waarden (natuurwaarde, belevingswaarde, cultuurhistorische waarde en gebruikswaarde) met zich meegebracht die “Dat is niet voor iedereen even gemakkelijk, want naast we moeten koesteren. Ook voor toekomstige generaties. de zang maken de meeste soorten ook andere geluiden, Een goed voorbeeld is het Nationaal Landschap Noardlike Fryske bijvoorbeeld alarmgeluiden wanneer er een roofdier in Wâlden. Dit eeuwenoude cultuurlandschap kenmerkt zich door kleine de buurt van het nest komt.” De cursisten zijn begonnen percelen omgeven door elzensingels en houtwallen die vroeger door met drie theorie-avonden, waarna ze het geleerde in de mensen werden gebruikt als veekering. Deze landschapselementen praktijk hebben geoefend tijdens drie excursies. En om het zijn onlosmakelijk verbonden met het ontstaan van het landschap. allemaal goed in de vingers te krijgen, is het ook daarna Als tastbare relicten uit het verleden zijn ze daarom van grote cultuur- van belang dat de cursisten veel gaan oefenen. De cursus- historische waarde. En het heeft daarnaast een belangrijke belevings- leider geeft aan dat een belangrijk deel van de monitoring waarde. Het landschap is uniek in Europa en prachtig om door heen te op geluid gaat. “Als de bomen en struiken straks weer wandelen. Deze elementen bieden ook beschutting en voedselvoor- volop in het blad zitten, zijn veel vogels bijna niet te zien. ziening voor allerlei diersoorten en zijn, mits ze goed beheerd worden, Bovendien kun je soorten als de fitis en de tjiftjaf op het cruciaal voor de biodiversiteit. In het project ‘Herstel en versterken oog eigenlijk niet van elkaar onderscheiden, maar juist landschap droge dooradering Fryslân’ herstelt Landschapsbeheer wel op geluid!” Cursisten krijgen het komende seizoen Friesland in samenwerking met vier agrarische collectieven deze gelukkig nog ruim de tijd om zelf ervaring op te doen. cultuurhistorische landschapselementen om de kenmerkende flora en fauna van dit landschap te behouden en te versterken. Dit is niet het enige voorbeeld waarbij er een koppeling is tussen de cultuurhistorie en de biodiversiteit die we met zijn allen graag willen. In de Greidhoeke liggen de weidevogelgebieden Skrok, Skrins en de Lionserpolder. Deze gebieden zijn de afgelopen veertig jaar nauwelijks veranderd, waardoor eeuwenoude sporen, zoals de greppelstructuur, nog goed beleefbaar zijn. De greppels, die door boeren van generaties terug met de spade werden gegraven, zijn zowel van cultuurhistorische als van ecologische waarde. Kuikens van de grutto, tureluur en kieviet vinden hier beschutting tegen roofdieren. Bovendien trekken de kruidenrijke greppels veel insecten aan. Hierdoor is er genoeg te eten voor de jonge vogels. Vervlakking van dit landschap zou eeuwig zonde zijn. Ons Friese landschap is gevormd door menselijk handelen. De bio- diversiteit is dus gekoppeld aan de manier waarop het landschap De monitoring van broedvogels in het leefgebied droge