SOFI A V A A DE OS D A IA C P O N H EN T A O

O M HO AS GU B XE T AR N RE E R

D L P N A ES Ó AV A D T D O E R A S FE R R E e N R A A

E E U R TR O mi : T

R C Ó

D F EV M Y L

A S E O E D FE R R E S

I n E R , A

VI S IS D M

OS ME E

A L C H e I C

A M N S A S L N P T O L m

O U E M T N O C Ó D E A

É O C N T OR P M LI A A C

R O P S I E A S I A O O

A O A T

A I E ES S E L D A E S A R Z

E

L

E

A EIRA DOS MOUROS TEO, SEGUNDA ÉPOCA, Nº2. 2003 (REVISTA DO I.E.S. DE CACHEIRAS) -XORNADAS DE ORIENTACIÓN EDUCATIVA VISITA A COLEXIOS DA ZONA O O L L D

D -CICLO DE CONFERENCIAS SOBRE: A A HISTÓRIA N N I I LITERATURA A A R R ORIENTACIÓN R R O O -CONCURSOS B B T T ASPAMITE I I M

M BATALLA DE CACHEIRAS

D LINGÜÍSTICOS (CONTOS E POESÍAS) D E E E E L L -FESTIVAIS FIN D TRIMESTRE

II CONCURSO LITERARIO BATALLA DE CACHEIRAS

O resultado do II Concurso Literario Batalla de Cacheiras foi o seguinte: M o d a l i d a d e p a r a e s c o l a r e s d e E d u c a c i ó n S e c u n d a r i a O b r i g a t o r i a Unha vez máis, nestas datas como en anteriores anos, sae á 1º Premio: Bagoas negras de Alejandra López Pena, 4º curso de ESO 2º Premio: Batalla de Cacheiras de Alejandra Carreño Rodríguez, 2º curso de ESO luz a revista escolar “ a eira dos mouros ”. e sae cun novo pulo con 3º Premio: Roi de volta ó pasado de Anxo Fernández Díez, 4º curso de ESO novas forzas ánimo e enerxías renovadas . Accésits: Inocencia Interrompida de Marta Cruces Sande, 2º curso de ESO Nas súas páxinas, vehículo de expresión, e foro onde todos A Batalla de Cacheiras de Aida Carballeira Santiago, 1º curso de ESO M o d a l i d a d e p a r a e s c o l a r e s d e E d u c a c i ó n nós, a comunidade educativa en xeral, podemos opinar e espoñer as P r i m a r i a 1º Premio: Xan o Ferreiro de Daniel Justo Rey nosas inquedanzas, as nosas preocupacións vivenzas, sobre todo de 2º Premio: O paxaro e o loureiro de Laura Ramos Vázquez acontecementos recentes que tanto nos desacougaron e 3º Premio: A paz de Nadia Pájaro Hermo Accésits: desacougan, pódese aprecia-lo traballo desinteresado, xeneroso de A gata lúa, de Tania Munín Segade A Batalla de Cacheiras de Beatriz Míguez Martínez todos aqueles que dalgún e outro xeito colaboraron para que a nosa O cervo amigo de Manuel Fernández Míguez Batalla de Cacheiras de Álvaro Sánchez Pousa revista sexa hoxe en día unha realidade máis.Vaia por diante a nosa Doun o Maligno de Alba Calvo Freire felicitación a todos eles. O Rei e a peste de José Núñez Cerviño Quizais sacar adiante unha revista escolar como esta, de “ INTERCAMBIO IES CACHEIRAS-CPI CARRAL saberes ”que non se acadan nas aulas, podería parecer algo doado e PROGRAMA DE ACTIVIDADES CONMEMORATIVAS DOS ACONTECEMENTOS sinxelo. A realidade é outra: houbo que afanarse moito, bucear nas DE ABRIL DE 1846 bibliotecas, arquivos, facer entrevistas, consultar documentacións de Como actividade complementaria e interdiscip. linaria, imos realizar, repetindo a experiencia dos anos pasados, unha Xornada de convivencia e intercambio entre todo tipo. etc..., en fin houbo que adicarlle moito tempo e traballo alumnos e alumnas de 4º de ESO do Colexio Público Integrado de Carral e do Instituto de Educación Secundaria de Teo, lembrando os acontecementos que persoal, restándolle ó descanso tras as actividades cotiás das aulas. tiveron lugar en Galicia en 1846 e nos que ocupan un lugar destacado as parroquias de Cacheiras e Carral. En total participarán nas actividades do intercambio 140 alumnos / as entre os dous centros.

A ti, estimado e apreciado lector, pedímosche disculpas polos Os obxectivos didácticos de carácter xeral que se procuran con esta actividade erros que se poideran deslizar ao longo destas páxinas. Erros que son: 1.- Despertar no alumnado interese por acontecementos de carácter histórico que quizais foron serrados por mor da premura do tempo ou, por que tiveron lugar na comarca. 2. Coñecer e valorar os esforzos realizados desde 1846 polas sucesivas xeracións non dicilo, tal vez pola corta experiencia dos nosos redactores nestes de Galicia para recuperar a consciencia de comunidade nacional. 3. Fomentar no alumnado a autoestima sentíndose membros dunha comunidade eidos. singular que se foi constituíndo historicamente ao longo dos séculos. Non se poderá escatimar, eso si, a gran vontade e interese postos por face-las cousas ben. A fin de contas o obxectivo Día 23 de abril, mércores: actos en Teo 10,00: Chegada dos alumnos e alumnas de 4º de ESO do CPI de Carral. primordial é manter viva e latexante as vivencias persoais de todos 10,45: Camiñada dende o Instituto por Feros ata Montouto seguindo parte da ruta de 1846. nós, coa esperanza e ilusión de albiscar en futuras edicións a 11,45: Acto literario e ofrenda floral diante do monumento que hai en Montouto. maioría de idade e mellor calidade da revista. 12,15: Recepción do concello aos participantes. 12,45: Regreso a Carral do alumnado do CPI. Nós como intentamos face-lo mellor posible por acadar estes 13,00: Chegada ao Instituto do alumnado de Teo. obxectivos, pero sen esquecer que os fins como a veces non se Día 25 de abril, venres: actos en Carral acadan doadamente, perséguense, e este perseguir os obxectivos, 09,30: Saída do Instituto para a vila de Carral. de por si xa é un logro. Iremos pouco a pouco, sen prisas pero sen 10,30: Chegada ao Centro Público Integrado (CPI) de Carral. 11,30: Recepción oficial no Concello de Carral. pausas, coma os paxaros que non aprenden a voar de cordilleira en 12,00: Recorrido polos lugares do acontecemento: monumento, cemiterio de Paleo... 13,00: Ofrenda floral diante do monumento aos “Mártires de Carral”. cordilleira senón de póla en póla. 13,15: Regreso a Cacheiras para tomar os autobuses respectivos ás 14,25. Non quixeramos rematar, sen agradecer, unha vez máis a axuda e consello desinteresado e a simpatía amosada por todos aqueles que fixeron viable á saida a luz deste novo número da nosa AGRADECEMENTOS revista. Para todos eles, e para os lectores en xeral, un gran saúdo. Queremos subliñar o noso agradecemento a tódolos colaboradores nesta publicación e asemade, agradecer a compresión do profesorado de 1º bach, o departamento de lingua e literatura castelá (pois brindaronnos os seus equipos informáticos), a - CON AGARIMO- secretaría do IES de Cacheiras, (polo seu aporte tecnolóxico); o departamento de informática, organos directivos do centro, o servicio de documentación de: biblioteca do IES de Cacheiras, RAE, RAH, RAG. Tamén a todos aqueles que prestaron o seu apoio desinteresadamente, tantpo no cultural como no económico.

2 E E C C I I O O E E D D T T N N I I EDITA: I.E.S. CACHEIRAS R. CONSTENLA SN CP.:15883 TELF: 981806332 E-MAIL [email protected]

COORDINACIÓN TÉCNICA: RICARDO TURNES LINGUISTICA: JAIME R. OURO

DESEÑO E MAQUETACIÓN: Rubén Quiñoy/ Superficie: 79,6 km² Angel Luis Pombo. DOCUMENTACIÓN E REDACCIÓN: María Poboación: 14447 habitantes Vázquez// Leticia Vieira// Diego Penalta// Andrés PUBLICIDADE. Rocio Pampín Parroquias: Bamonde ( Santa maría), Cacheiras Mosquera// Sandra Pérez Pa(Sanrroq uSimnónias: Bam deon Odens), (Sa nCalota M a(Sanría) , XCoan),acheir asLampai (San S imón de O(nSantas) , Calo María), (San X Lucíoán) (,Santa Lamp aiMariña), (Santa M Luouaría) , (SLuantací (S anta MMaría),ariña) , LOzauou (S(Sanantata M Baia),aría) , ROarísza (S (aSannta BMiguel),aia) , Rar ís (San SUMARIO Recesende (San Xoan), Reis ( San Cristovo), Teo M(iSantaguel) , ReMaría),cesen dTilos,e (San OXso á(Sn)an , Re Franciscois (San Cri stdeo vAsís),o) , Te o (SVilariñoanta Mar ía)(Santo , Vilar Tomé).iño (San Tomé) CAMIÑOS (4-6) Tilos, Os (San Francisco de Asis) OPINIÓN SOBRE TEMAS DE ACTUALIDADE

MEDIO AMBIENTE (7) HISTORIA DE TEO O PRESTIGE A historia e as lendas confúndense no pasado destas terras, DEBUXO (8/9) cruzadas por calzadas romanas e escenario de singulares AS BELAS ARTES DO NOSO CENTRO batallas.

S O C I E D A D E ( 1 0 / 1 1 - 1 6 ) Nas inmediacións da parroquia de Calo encóntrase famoso ENTREVISTA A DIRECTORA OS PROFESORES castro celta romanizado de Francos. Este recinto relaciónase VIAXES coa lenda do traslado do corpo do apóstolo Santiago á actual cidade compostelá: segundo a tradición, os discípulos CÓMIC(12) portadores do corpo do Apóstolo acudiron á raíña Lupa, que moraba nun castelo sito no cume dun monte (posiblemente o RELATOS (17-22) castro de Francos), en demanda de terreo para enterrar o A ORDE DOS OREL A MIÑA VIDA cadáver do Apóstolo.

IES E CONCELLO(23-25) Polo ano 969, segundo se narra no Cronicón Iriense, a SUCESOS DO IES aldea de Fornelos (Rarís), é escenario da morte do obispo de DATOS DO CONCELLO Compostela Sisenando, na súa loita contra os invasores PASATEMPOS E HORÓCOPO (26) normandos que con máis de cen embarcacións penetraron pola ría de Arousa. PUBLICIDADE (28) En tempos máis recentes, o 23 de Abril de 1846 no val de ULTIMA HORA (27/29) Cacheiras, a rebelión dos liberais galegos mandados polo coronel Solis, chegará a súa fin ante exército do xeneral De la LEMBRAMOS, POLA SÚA CONTRIBUCIÓN Concha enviado desde Madrid polo goberno de Narváez. Tres A NOSA REVISTA, OS MEDIOS DOCUMENTAIS DOS DIFERENTES días despois Solís preso, sería axusticiado en Carral xunto con PERÍODICOS AUTONÓMICOS E once dos seus oficiais. NACIONAIS. XUNTO COS PORTAIS XENERALISTAS E ONG DE INTERNET

3 A GUERRA MATA S S O ALTO PREZO DA PAZ O O Ñ Ñ Por S.P.D. // 1º BACH_D I I R.P. y R.M. // 1ºBACH_D M M Cruel, despiadada, inhumana, sanguinaria, desalmada, A A ¿Por que segue habendo guerras no mundo? bárbara, salvaxe. Mil adxectivos máis sérvennos para calificala. C C ¿Por que se fai sufrir e morrer a tantos seres Palabras que se repiten día a día na voz de millóns de persoas que humáns? ¿Por que hai tantos nenos orfos? Porque se queren desfacer dela. Esta traxedia cotidiá parece que nunca o odio, a incomprensión, o medo, a envidia e os vai chegar ó seu fin. Ela non atende a razóns. Ela é quen causa intereses económicos empurran a moitos a atacar fame, miseria. Ela é quen provoca indignación, frustración, a outros, a elimina-los e a quitarlles o que teñen. impotencia nos nosos corazóns por esas mortes inocentes, por esas persoas que morren inxustamente, por eses que pagan o prezo por contar a horrible verdade. Unha verdade que o señor ¿Por que ser tolerante se considera respectar Bush quere esconder, e acaba de declarar outra guerra discreta e todo aquilo que vive na terra se seguimos silenciosa: a guerra ós xornalistas. permitindo que sigan pendentes a paz en Medio Julio A. Parrado era un testigo do terror, testigo do rostro máis Oriente, o rescate de África e a desactivación dos duro da guerra: o de seres humanos feridos e mutilados. Encontrou conflictos en lugares tan distantes como Colombia, a morte no sitio máis insospeitado. Decidiu non participar nunha Chiapas, Irlanda do Norte, Chechenia e operación ó interior de Bagdad porque o seu chaleco non era o Macedonia, e porque seguimos utilizando a adecuado nin seguro coma o dos soldados. Soldados tradicional palabra “guerra” en situacións que xa estadounidenses, xoves e aterrorizados ante a posible morte por non o son porque se trata de xente armada contra gases químicos, ataques suicidas. Soldados obrigados a disparar a xente indefensa? ante calquera home, ancián, muller ou neno que se acerque. Todos son inimigos, todos obxectivos. Julio A. Parrado creu que A paz non é un achado casual, nin unha ilusión. esa incursión era un risco demasiado alto, por iso quedou no A paz é un proxecto social, un proxecto que é centro de comunicacións do exército de E.E.U.U. O risco foi quedar posible realizar, aínda que nunca estará pois foi víctima dun mísil perfectamente instaurado. A paz, que forma coa José Couso morreu por un crime de guerra. A súa única xustiza un binomio inseparable, require esforzo e arma, a que temen os militares, unha cámara. Bush non quere constancia, traballo e imaxinación, coraxe e testigos que difundan a súa perversa acción en Irak. Infame, ruin, reflexión, contemplación e acción. A paz esixe un miserable, despreciable. Estas palabras que se lle veñen traballo solitario, privado, dirixido cara ó interior da demasiado grandes son un medio para reprimir a ira, o odio, a dor persoa para facela sólida e coherente coas que hai dentro de todos nós. As súas excusas non serven de nada aspiracións fraternais que aniñan no seu corazón, porque sen dúbida é imposible arranxar este erro. O pentágono e a para desarmar o seu espíritu, e ó mesmo tempo un defensa ofrecen versións distintas dos feitos. Causas discordantes traballo solidario, público, que incida sobre as da traxedia. Por un lado o pentágono afirma que o tanque estructuras sociais, económicas e políticas que respondía ós disparos efectuados por un lanzagranadas ou un fusil son causa de agresividade, violencia e guerra. A de asalto dende os balcóns do Palestina. Algo que é falso. Unha paz non é, pois, gratuita. mentira que causou a morte de varios xornalistas, entre eles o do galeguiño José Couso. A Defensa admite que E.E.U.U. decidira AQUÍ ANTES PORN ISO CAEU que o hotel Palestina era obxectivo militar avisando con antelación ESTABA A UNHA BOMBA ós xornalistas que estaban alí. Sen embargo os únicos que UNIVERSIDADE INTELIXENTE coñecían a nova eran reporteiros estadounidenses. Malvada casualidade. Incrédulo accidente. Verdadeira canallada. Non nos cansaremos de dicir Basta Xa / Non á Guerra a un presidente que non responde ás responsabilidades. Só lamentación. ¿De que serve a lamentación se pode volver a suceder? A historia sempre se repite, e outro José Couso ou Julio A. Parrado pasarán a formar parte dos miles de inocentes condenados polo verdugo que dirixa no momento.Non hai que esperar un minuto máis para parar este terror porque a GUERRA MATA.

“¿CONSULTA CONTRA A GUERRA?”

4 Imaxina que non hai Nada polo que matar ou Imaxina a tódalas persoas S

S Por: A.M.R. países morrer Vivindo a vida paz O O Non é difícil de facer Eningunha relixión Por: J. Lennon Ñ Ñ  tampouco I I Un M M “Cando os ricos fan a guerra,son os pobres os que morren.” Non podo recordar nada A A Non podo dicir se isto é verdade ou un soño Jean Paul Sartre (1905-1980)escritor e filósofo francés. C C No máis profundo do meu ser quero gritar Este terrible silencio detenme “A guerra non require un motivo determinado;parece atoparse arraigado na natureza humana;incluso se ten por un acto de Agora que a guerra acabou conmigo grandeza para aqueles que se sinten impulsados únicamente Despértome e non podo ver polo amor e a gloria.” Que non queda moito de min Immanuel Kant (1724-1804)filósofo alemán. Agora nada é real, só a dor

Aguanto a respiración mentres desexo a morte “As guerras seguirán mentres a cor da pel siga sendo mais OH por favor Deus, despertame importante que a cor dos ollos.” Bob Marley (1945-1981)cantante e compositor xamaicano. A volta o útero é demasiado real A vida que debo sentir entra bombeando “ Non hai victoria se non se pon fin a guerra. “ Pero non podo continuar para revelar Michel Eyquen de Montaigne (1533-1592)escritor francés. Miro o momento en que vivirei. “As mesmas razóns que nos levan a berrar cun veciño orixinan a Alimentado por un tubo que esta pegado a min Como una nova técnica da guerra guerra entre dous príncipes.” Atado a máquinas que me fan existir Michel Eyquen de Montaigne (1533-1592)escritor francés. Desconéctame desta vida “A guerra volve estúpido ó vencedor e rencoroso ó vencido.” Agora o mundo foise son so un Friedrich Nietzsche (1844-1900) filósofo alemán. Oh Deus axúdame Aguanto a respiración mentres desexo a morte “¿Pode haber algo mais que a pretension de que un home Oh por favor Deus, axúdame teña dereito a matarme porque habita a outra beira da auga e porque un principe teña unha querella co meu ainda que A escuridade facéndome prisioneiro eu non a teña con el?” Todo o que vexo, horror absoluto Non podo vivir, non podo morrer Blaise Pascal (1623-1662) escritor,filósofo,matemático e Atrapado en min mesmo O corpo miña propia celda físico francés.

A mina terrestre levouse miña vista Levouse miña voz, levouse miña audición Os que non poden ve-lo novo amencer Levouse meus brazos, levouse miñas pernas pola sin razón e os enfrontamentos Levouse miña alma, deixoume coa vida no infierno

 dos homes... http://www.gratisweb.com/wilmet/andjusticeforall.htm IN MEMORIAM.

“Non hai camiño para a paz, a paz é o camiño.” “Os homes están chamados a vivir un xunto ó otro, “Ollo por ollo e todo o mundo acabará cego.” igualmente libres e soberanos e recíprocamente respectuosos". Gandhi, Mahatma (1869-1948) "Depende de cada un de nós ,depende tamén, “Non podo crer que me condecoren. Eu cría que era evidentemente, dos responsables políticos, necesario conducir tanques e gañar guerras.” chamados a servir o ben común". John Lennon (1940-1980 ) “Os homes están chamados a vivir un xunto ó otro, igualmente libres e soberanos e recíprocamente “Aprendemos a voar coma os paxaros, a nadar coma os respectuosos". peixes; pero non aprendemos o sinxelo arte de vivir coma irmáns.” "Tan numerosos conflictos que todavía aprisionan ós “Se axudo a unha soa persoa a ter esperanza, non nosos irmáns, os homes". haberei vivido en vano.”

Martin Luther King (1929-1968) Juan Pablo II (18-05-1920)

5 5 S S O O Ñ Ñ I I A TRISTE REALIDADE M M ESTAMOS A FACER A A IMBECIL UN ENQUISA DE ¿ESTA A FAVOR DA C C OPINIÓN GUERRA OU EN DISPARANDO UN CONTRA DA PAZ? INDEPENDENTE MÍSIL ¿Acabara isto algunha vez? . Dende un tráxico mércores 13 de INTELIXENTE. novembro,comezouse a sentir a sombra do que ía afecta-lo noso futuro. Nos días sucesivos á este terrible acontecemento o barco dun monocasco chamado “Prestige” navega á deriva ameazando as nosas costas. Entre estas xornadas e o 19 de decembro comezou o pesadelo, sábanas de chapapote ían cubrindo as praias,os acantilados...Afectando en maior grao as localidades de Camariñas, Costa da Morte, Corme, Laxe, Baldaio, Malpica, Roncudo e Cabo Touriñán. Ata que o día 19 o prestixioso partíu en dous e afundíuse a 133 millas das Illas Cíes. Miles de persoas quedaron sen traballo por culpa duns poucos que non souberon que facer con algo que se lle viña moi grande. Estas xentes o único que puideron facer foi comezar a sacar o chapapote co que tiveran á man. O seu desexo era poder volver a traballar. Conseguir o pan de cada día para as súas familias. Ata que os de arriba reaccionaron e comezaron a mandar o material necesario para poder quitar aquela pegañenta mancha que emporcallaba os nosos lindos mares. De León, Cataluña, Madrid, Andalucía... grupos de persoas viñeron de lugares onde non lles afectaba directamente a nosa catástrofe e quixeron axudarnos a intentar volver a darlle vida e cor a nosa Galicia. Nenos, vellos, xoves, adultos... berran todos a unha mesma voz. Rúas, colexios, hospitais, universidades ... en todos os sitios esprésase un mesmo sentimento. NO NOSO IMPERIO NON Todos queremo-lo mesmo. Nunca nos cansaremos de dicilo.... SE PON NUNCA MÁIS NUNCA A GUERRA

PARA MAIORES DE 18 PARA TODALAS IDADES E E T T N N E E I I B B M M A A

O O I I D D E E 6 M M Por F.G.G., A.M-G.C. Y C.P.S.

A contestación do goberno á catástrofe do PRESTIGE:

-“Non se pode falar de marea negra; son manchas negras e dispersas” 17 Novembro. -“Probablemente o fuel non toque a costa galega” 14 Novembro. -“Afecta a unha parte importante da Coruña, pero non é unha marea negra” 23 Novembro. -“Senon houbéramos alonxado o buque mar adentro, a marea xa estaría na costa” 26 Novembro. -“O destino final do fuel no fondo do mar é convertirse en adoquín” -“Estou onde teño que estar. Deus e Santiago vannos axudar.” 22 Novembro. -“Se fai falta vólvome a bañar en Palomares”. 15 NOVEMBRO. -“Xa pasou o perigo máis grande” 15 NOVEMBRO. -“Todo o fuel que tiña que chegar á costa xa chegou” 17 DECEMBRO. -“O vertido afecta a unha extensión moi importante, pero non é unha marea negra” 26 NOVEMBRO. -“A toro pasado todos acertamos por que lado se tira o penalti” 26 NOVEMBRO. -“Parece ser que trátase duna variante de fuel que ten algunhas complicacións” 28 NOVEMBRO. -“O fuel non debe chegar á costa pero tomáronse as medidas posibles” 28 NOVEMBRO. -“Unha marea negra é unha marea negra” 29 NOVEMBRO. -“Hai un fluido na zona de proa que é difícil de cuantificar” 6 DECEMBRO.. -“O do Prestige é para España o que para outros países é o Chernóbil(...), esto é o noso Chernóbil particular” 7 DECEMBRO. -“Hai unha cifra clara, e é que a cantidade que vertéuse non se sabe” -“A popa está mellor cá proa. Só ten un par de grietas” 7 DECEMBRO. -“Tomóuse a decisión menos mala, aínda cá menos mala foi máis mala do que estaba previsto” 8 DECEMBRO.

¿PROTAGONISTA? PROTAGONISTAS

7 O O X X U U B B E E D D

8

O O X X U U B B E E D D

9 S O C I E D A D E 3- ¿Cómoforonosanos para carreira bacharelato demasiado atopábanse naquel influían Dende adiante?¿Quizáis 2- ¿Éalgoque Empecei 1- ¿Cantotempo noutros,dentro que para por concurso Máis tarde ano en Ar xuño profesores, Si, non noutros centros 4- Édesupoñer profesora. cos alumnos, senón aprender unhas Eu leveinos Acercamonos nosconteassúasvivien 81.Logofixenasoposición afacultade. aquí. do75ecomeceiatraballar zúa, codíadía,traballodirecto materiasdeterminadascuns moipequenaquixen momentononhabía estivenenmoitossitioscomparación paraquefixeseE.X.B.,édicir,maxisterio, xuntos.Ófinalfixenobacharelato A o1deoutubro1975, aserprofesoranon queerauncolexiohomologado FUNCIÓNDIRECTIVA déronmeadefinitivaen edespoisdeque perochegoullesben. ben,écomanobacharelato, naquehabía nomediodo detrasladopara nasuniversidadesnon dasúavidacotiá. decidiudepequenaoumáis ataunhaprofesional quedebidoáintineranciaestivo educativos.¿Caleseran? levacomoprofesora? influencias? monte(risas)enonmeatrevía quefacer5ºeo1ºcursode deformaciónuniversitaria? gruposescolareseasescolas dedicarmeádocencia sepuxeseanovaleido zas oaprendesnafacultade PoboadoCaramiñaledespoi efunparaMelide2 nestes o1deoutubrodese Euacabeiacarreiraen édicir,haicase30anos.

ENTREVIST Fonsagrada,deaquí profesores,etc,e nasaulasecaraa cheensinanaser daeducaciónpara eidoseporintre tesquerendir municipalata normalefun A conoutros A:

pero esóme D anos.

O

ano

L

o

fun 1

O 0

R

E S

equipo respecto Eu non 5- ¿Édifíciladministrar lingua importante deles custa máis alumnos dinámica receptores. Non é vista coñecementos 6- ¿Cómoprofesora unha L Ó

Ela é,Dolores P boacolaboraciónpor dasúaasignatura. eoutraporquenon casteláeliteratura difícilencantoosalumnossexan E directivoedosecretario, levooquesediaadministración Z reaccionandamesmaforma. áeconomíalévoaun nonédifícil.Oquepasa queosalumnosparticipen chegar,quiz Creoquenunha ósalumnos?Preguntodendeopuntode López édifíciltratardetransmitir áis , uncentroeducativo? . anosadirectora, meentendenenon porfaltade partedetodososmenbros. asignaturacomoamiñaque pouco,aíndaqueé perononédifícilsehai équenonsempreos nasclases. Haialgúnsósquelle traballoporparte

(risas).Con profesorade dinnada.É labordo

Por. M.V.

é

E E 7- ¿Tivo algunha vez algún alumno problemático? 12-¿Que opina das folgas dos alumnos? D D Deses que se rebelan no medio da clase. Débense respectar. Todo cidadán ten dereito a A A Nos anos que levo traballando só me ocorreu nunha manifestarse. Aínda que ás veces estou en desacordo coa D D ocasión xa hai moitos anos, polo demáis eu falo cos forma de facelo, algúns fan folga para non vir a clase e non E E I I alumnos, e non é que me suba a un pedestal, pero non teño pola conciencia ou motivo desta. Ó final non da tempo a dar C C alumnos problemáticos, algún non quere traballar,pero... todo. O O non. S S 8- ¿Ten postos moitos “0”? 13-¿Cómo definiria á directora deste centro? Non, únicamente ó alumno que me deixa o exame en (Risas) Eu creo que son unha persoa normal, aberta a branco. tódolos comentarios e suxerencias, xa que o director dun 9-¿e “10”? centro non debe ser persoa única, senón sería un dictador e Varios. Non ó longo do curso, pero sí ó final. necesítase a colaboración dos pais e profesores e membros 10-Din que os exames de lingua castelá coa directora do equipo directivo. son difíciles, ¿é verdade? A min paréceme que son normais, porque neles poño os 14-Por último, a nivel global ¿que é a educación? exercicios que se realizan na aula, e ningún alumno tería Atopámonos nun momento no que estamos todos perdidos, que estudiar demasiado se realmente leva as cousas ó día. profesores, pais e alumnos. Poñen unha lei e aínda esta Ó mellor confúndenos con longos, pero elixen eles a hora, non está desenrolada e xa poñen outra. Isto provoca incluso llos fago pola tarde e teñen todo o tempo. Eu inestabilidade e os profesores temos que aprender a mesma fago o exame antes para calcula-lo tempo. adapatarnos e os perxudicados ó final sempre son os 11-¿Qué consello, truco, recomendación daría para alumnos. aprobar con facilidade a súa asignatura? Simplemente que fagan os traballos recomendados na aula día a día, pero non os fan e á hora de corrixir fago un monólogo.

PERSOAL: Cor preferida: branco. Número da sorte: o nove. Tipo de musica que lle gusta: toda excepto o bacalao. Comida preferida: calquera, son de bo dente. Hobies: lectura e manualidades. Deporte: gústame andar, e para ver o tenis e o baloncesto. Programa: os de tipo informativo e os documentais. Signo do zodíaco: aries.

11 BEN COLLEDE O O AXUSTE DE INXECCIÓN DO MOTOR DIESEL CADERNO E ANOTADE O TÍTULO DA LECCIÓN DE PERO ANTES, TI HOXE BLANCAFLOR... C C I I M M O O C C

RECÓRDANOS O TEMA EE... “O AXUSTE DO AVANCE O ¡PFUH! ¡OS CURSOS DA LECCIÓN ENCENDIDO DO MOTOR DE PRÁCTICOS! ¡VALENTE PRECEDENTE GASOLINA” TONTERÍA! ¡E QUE O DIGAS! ¡PEUH! BEN, ¿QUÉ E ISTO?

A BOBINA, SEÑOR ¿E ISTO? O DELCO, SEÑOR ¿E ISTO? OS PLATINOS.

¡ UN CARROZA GUAPERAS PONSE A DAR UN CURSO E TODA-LAS ¡OH, SEÑOR, SEIMO TODO, ¡CALA, JI JI! MOZAS DA CLASE, DE GOLPE E PORRAZO, INTERÉSANSE POLA DENDE A BOBINA ATA A BUXÍA, ¡VAMOS A CEGAR MECÁNICA! E QUE É VOSTEDE UN TARDE O NOSO MECÁNICO DE COIDADO! CURSO ¡AJA! ADEMÁIS, ¿FIXACHESTE QUE FACULTATIVO! MELOSE É FALANDO? “ BLANCAFLOR, RECORDANOS O TEMA DA LECCIÓN PRECEDENTE”

A PROPÓSITO, ¿HAS BEN, O FINAL DECIDINME POR UN TUTU TRICOTADO TEU DE CINT, UNHA LABOR DA GANCHILLO PELELE? EN LANA DE MOHAIR...

12 E E D D A A D D INTERCAMBIO CON PAU E E I I Redacción C C O O O día 14 de marzo os alumnos de 4º de E.S.O. e S S 1º de bacharelato do IES iniciamos a nosa viaxe. Tratábase dun intercambio escolar co Lycée Saint - John Perse, en Pau. Eramos vinte rapaces e rapazas, aínda que o número aumentou, xa que os alumnos de Sar compartiron o autobús con nós. Acompañábannos Mari Carmen Hombre e Amparo Martínez.

A viaxe foi agotadora pero mereceu a pena, pois pasamos unha semana que dificilmente imos esquecer.

Durante esa semana realizamos diversas actividades. O fin de semana tivémolo libre coas familias que nos acolleron. O luns fomos a clase e visitamos a cidade de Pau. O martes fixemos unha excursión á estación de Cauterêts, onde demos un paseo en raquetas (un "fantástico" invento) . O mércores fomos a unha fábrica aerospacial (onde puidemos subir nun dos primeiros Concorde) e visitamos a cidade de Toulouse. O xoves asistimos ás clases e pola tarde visitamos as grutas de Bétharram.e ó día seguinte fixemos unha visita a Baiona, Biarritz e San Juan de Luz. O sábado fomos comer os franceses e os españois a unha pizzería e ese mesmo día pola noite iniciamos a viaxe de regreso cara a Teo.

Así foi a nosa semana en Pau e esperamos que cando veñan os nosos correspondentes a finais de maio, se divirtan tanto como o fixemos nós

OS TEENSES POSANDO DIANTE DO “LYCÉE”

13 E E D D A A D D VIAXE A BARCELONA E E LETRAS GALEGAS 2003 I I Por M. P. // 1º BACH. C C C ^[Iniciase esta andaina coa actuación do colectivo “SACOU” de Noia que fará un recital de poesía o día 9 de maio]. O O S S O día 5 do mes pasado os nosos compañeiros de pasillo do último anoO 22 de desecundaria maio o profesorfixeron unha Xosé viaxe Agrelo a Barcelona. Hermo presenta ós alumnos de 1º de Bacharelato a figura das Letras Galegas de 2003. Durante sete días visitaron os monumentos máis importantesAntón da Aviléscidade Vinagre cond al,naceu tales en Taramancos, como a S pretoagrada de Noia, dunha familia agraria e mariñeira. Imposible contar aqui Familiasequera de Ga unudi resumo ou oda Csúaam biografiap Nou. dePero emigrante: ademáis nos d paisesisto, andinos foi labrador, contrabandista, cazador, traficante de forocaben setezas dí reducidas,as de diversión nunha vida contin de ua.incrible novela. Baste dicir que antes da súa marcha tratou na Coruña cun grupo de xentes de esquerda e nacionalistas coas que traballou a reo pola recuperación do galego, e que os seus últimos anos volto das A excursiónAméricas, co gañoumezou a súa o vidadía como5, e taberneiro nela viaxaron en Noia, 42 e militou no nacionalismo cultural e político de esquerdas. alumnos, acompañados polos mestres de educación física e relixión, Manolo e Ricardo respectivamente. Foi unha longa viaxe, pero o día 6 chegaban a Cambrils, Tarragona, onde se hospedaron no hotel Costa Daurada. Nos primeiros días os alumnos visitaron a Sagrada Familia e a pista de xeo onde moitos rapaces e rapazas poideron contemplar de preto os seus ídolos do FC Barcelona. Ademáis poideron visita-las cavas de Freixenet, “ainda que non lles permitiron degustar a magnífica champaña destas terras”. Pero sen dúbida “os mellores” días foron o 8 e 9, nos cales os alumnos poideron visitar Port Aventura. Sen dubida, estes foron os mellores días, xa que os alumnos poideron probar toda-las atraccións que ofrecía o parque temático. En Tarragona, os alumnos poideron visitar o mosterio D´Poldet, unha verdadeira xoia da arquitectura catalana. A súa obra poética iniciouse con As moradías do vento (1955), e A frauta y o garamelo (1959). Durante a súa estadía americanaNon todo non for tivoon visitasmáis contacto turísticas, co mundo senon literario que os galego alumn caos algunha correspondencia con Salvador García-Bodaño, que fixo tiveronpublicar a openortu Gríalnida (1971)de d algúnse disfr seusutar dnovosa noit poemase catala precedidosna no seu dunha noticia. Volto en 1980, publícase dous anos despois O estempoplendor, no espello,e no se uincluíndo auxe. os dous libros xa éditos e tres inéditos. En 1985 edítanse os Cantos caucanos, en 1989 As torres no ar, e -xaO póstumo-fin da excursió "Última fuxidan ch egoua Harar". o día 12, cando emprenderon a viaxe de volta a Galicia. Poeta de verso férreo e cristalino, épico e elexíaco, Avilés de Taramancos constrúe unha poesía poderosísima, grandiosa e coral. O amor, a ira nacionalista, a nostalxia imposible do home de dous mundos, flúen cunha forza arrebatadora nos poemas dun home rabiosamente vital que amou sen mesura a vida, a patria, a liberdade, a materia. E E D D A A ALUMNOS EN COSTA CARIBE D D E E I I 14 C C O O S S Non é o vento

Non é o vento. Son as crinas no ar.

Zoa o rincho no vidro do horizonte e derrúba-se a luz no estrépito que foxe.

raxeira negra que vibra no mencer

CANTARES GALLEGOS. NA CEGADA A OURENSE NA CHEGADA A OURENSE DA PRIMEIRADA PR LOCOMOTORAIMEIRA II LOCOMOTORA Velaí vén, velaí vén avantando Así mo pediron cómaros e corgas e vales e na beira do mar, cerros. ¡Vinde vela, mociños e mozas! ó pe das ondiñas ¡Saudádea, rapaces e vellos! Por onde ela pasa que veñen e van. fecunda os terreos, espértanse os homes, Así mo pediron florecen os eidos. Velaí vén, velaí vén tan houpada, na beira do rio tan milagrosiña, con paso tan meigo, que corre antre as herbas que parece unha Nosa Señora, unha Nosa Señora de ferro. do campo frorido. R. Castro C. Enríquez

15 OS NOSOS PROFESORES E E Redacción D D A A Hai uns días a sorte elixiu ós nosos entevistados.Cos Estas abranguen unha grande diversidade e as mesmas, pódennos D D mesmos fremos unha viaxe polos seus « gustos », axudar a coñecelos un pouco mellor. E E preferencias... persoais. Esperamos que sexa interesante estas breves “primicias” que vos I I desvelamos. C C O O S S

RAÚL MARÍA

CANCIÓN:YESTERDAY CANCIÓN: YOUR SONG DISCO:SWITCHED ON BACH DISCO: BANDA SONORA “MOULIN ROUGE” PELÍCULA:RAIN MAN PELÍCULA:” MUNDO EN SUS MANOS” LIBRO:EL AMADÍS DE GAULA LIBRO: OCÉANO MAR VIÑO:NINGÚN VIÑO: RIOJA QUEIXO:TODOS QUEIXO:TODOS PRATO:LENTELLAS PRATO: ARROZ CALDOSO RESTAURANTE:A PONTENOVA RESTAURANTE: NINGÚN EN ESPECIAL AUTOMÓBIL:MINI AUTOMÓBIL:FIAT STILO DEPORTE:NATACIÓN DEPORTE: NINGÚN EN ESPECIAL TELEVISIÓN:NINGUNHA TELEVISIÓN: AS PELÍCULAS RADIO:F.M. RADIO: M80 HOBBIE:INFORMÁTICA HOBBIE: BAILAR PARA VIVIR:CANARIAS PARA VIVIR:SANTIAGO PARA VERANEAR:HAWAI PARA VERANEAR: UNHA CIDADE DISTINTA CADA ANO CIDADE:SANTIAGO CIDADE:LISBOA POLÍTICO:NINGÚN POLÍTICO: NINGÚN DEPORTISTA: NON COÑEZO DEPORTISTA: NINGÚN EN ESPECIAL ESCRITOR:GARCÍA MÁRQUEZ ESCRITOR: CAPOTE MODISTO:NINGÚN MODISTO: GUSTANME MOITOS CANTANTE:LEONARD COHEN CANTANTE: QUEEN ACTOR:EU ACTOR:RAÚL ESTACIÓN:VERÁN ESTACIÓN: PRIMAVERA FRASE OU REFRÁN: A TORRADA SEMPRE CAE POLO FRASE OU REFRÁN: NINGÚN EN ESPECIAL. LADO DA MANTEIGA

A F A H C N O C M En co L T E O L O N A M ntr O D R A C I R L E a o no L G S L N G M E R me A L E U A S O C C de 15 Ñ S N R I S R B E pro U M I G U E L P D fes C T X S N A X V E So res A L E U N A M U S

16

STRATOVARIUS D.P.C. // Redacción

En Xaneiro saiu o último disco de , a banda do por excelencia, ofrécenos o seu último e esperado novo disco. S S Impregnado de maior sentimento, os fineses conseguiron o seu disco mais progresivo ata esta data. Despois do éxito de Fouth Dimensión, Timo O O Tolkki e Timo quiseron levar a súa música moito mais lexos e foi entonces cando un novo batería Jörg Michael e un novo teclista, Jens T T Johanson entraron na banda para grabar Episode, un melódico, dramático e sinfónico álbum de Metal no que por primeira vez utilizouse un coro A A de 40 voces e unha orquesta de corda con 20 músicos. Formación actual: (voces), (guitarra), Jari kanulainen L L (Bajo), (Teclados), Jörg Michael (Batería). Polo momento van tres millóns de copias vendidas do LP, o que titularon Elements E E Pt.1. A continuación faremos un repaso canción por canción: R R  I Eagleheart: unha canción cargada de potencia, coa potente batería de Jörg Michael soando a tope en todo momento. Un estribillo pegadizo e melodía envidiable.  II Soul of A Vagabond: Nesta canción sae a relucir unha das guitarras mais virtuosas do momento tocada por Timo Tolkki.  III Find your Own Voice: Un pelotazo da mellor melodía heavy, ó mais puro estilo Stratovarius.  IV Fantasia: Un dos mellores temas, donde Kotipelto saca a relucir o mellor da súa voz. Con cambios de balada a heavy, unha pedazo de canción.  V Learning to Fly: Outro puntazo de melodía a favor desta experimentada banda.  VI Papillon: Unha balada de heavy en todo o seu esplendor con algún que outro cambio.  VII Stratofortress: Un corte cargado de enerxía, explotando o máximo cada instrumento a unha velocidade de vértigo, lástima que non se cante.  VIII Elements: O tema que da nome o disco con toda clase de melodías, largas, cortas, rápidas....  IX A Drop In The Ocean: ¡Olé! Menuda balada nos traen os fineses. Con Kotipelto dandoo todo, non podia ser menos que xenial. Isto é un breve resumo do disco, pero a pesar do que se poida pensar, o Heavy é un maravillo mundo no que alguns membros do poder quixeron afundir, pero seguiremos loitando. De todo corazón, facédebos con este disco, porque o merece. FRIGHT NIGHT (1989), TWILIGHT TIME (1992), (1994), FOURTH DIMENSION (1995), Stratovarius dará unha serie EPISODE (1996), VISIONS (1997), de concertos en España: DESTINY (1998), INFINITE (2000), Madrid, Barcelona e San INTERMISIÓN (2001) y ELEMENTS Sebastián. O concerto en PART I (2003). Portugal será en Porto.

¡NON NOS VENCERÁN! Jesús Magaña // 3º ESO D

Cada vez son máis os ataques que padecemos os seguidores do Heavy Metal no noso día a día. Non podemos ver a nosa música na televisión, case nunca a podemos escoitar na radio e existen poucas actuacións en directo totalmente liberais (en Madrid os menores de dezaoito anos non poden acceder ós recintos de concertos de Heavy, que os de pop sí...). Isto non sucede porque nós non queiramos darnos a coñecer, senón que non nos deixan facelo. Por se isto fose pouco, as veces vas pola rúa e hai xente que te chama moteiro, satánico ou drogadicto polo feito de levar unha sudadeira dun grupo Heavy Metal que che gusta. Acúsannos de todo isto, na maioría dos casos sen fundamento. No noso mundo hai xente satánica e drogadicta... pero dentro e fora do Heavy Metal, ¿é tan difícil de comprender?. ¿Por qué algunhas bandas de gran calidade e mundial recoñecemento non aparecen na televisión?. A resposta é sinxela, a xente de poder pensa que os “moteiros” somos indignos de ser escoitados e cren máis axeitado porche diante a un fenómeno sonoro coma Raulito, ese neno si que é un exemplo de cómo facer boa música... Oxala ese grupo de pechados de mente preocupáranse de non facer a guerra ou quitarnos do medio todo ese noxento chapapote, no lugar de adicarse a censurar a música, que é unha das cousas máis bonitas que temos. Por sorte, cada vez a calidade das nosas bandas é maior e, coa nova gran captación de seguidores dos últimos dous anos, estamos obtendo cada vez máis presencia e importancia no mundo musical. Levando como abandeirados a grupos tan coñecidos coma Iron Maiden, Judas Priest, Manowar ou Blind Guardian, quizais por fin consigamos ser respetados, e así poder disfrutas da nosa música na radio, na televisión... en todas partes; espero que o Heavy Metal alcance máis fama que cousas coma operación Triunfo porque, obxectivamente, creo que merecémolo máis. A ver se dunha vez por todas, esa xente que nos critica se da conta de que, canto máis nos ataquen, máis unidos estaremos...¡non nos vencerán!

Fai 30 anos STRATOVARIOS 17 A ORDE DOS OREL S S O O T T Os Orel son unha raza de ananos con branquias, xa Divírtense xogando ó xadrez, aínda que lles é moi A A L L que poden vivir tanto na terra coma no mar, a maioría difícil porque non teñen máis ca tres dedos. Tamén len E E teñen os ollos amarelos para distinguir mellor as cores, a libros duns seres imaxinarios os que denominan R R natureza e sobre todo, para ver pola noite. Nunca na vida HUMÁNS. lles crece barba nin pelo no peito, xa que teñen unha pel parecida a dos reptiles, e cambian dela cada 2 anos.

Conta a lenda que un Orel chamado Cazán, que vivía coa súa nai, Zenda, foi un día buscar leña ó bosque cando de repente topouse cun humán ferido de gravidade que caera dende o alto dun volcán, que levaba inactivo miles de anos, no que na súa superficie vivian extraños seres. Cazán asustouse moito ó ver a súa estatura, xa que mediría polo menos un metro setenta. Esto era porque os Orel non cegaban os tinta centímetros de altura. Cazán reaccionou rápidamente e foi sunto a el, veu que estaba inconscente pero vivo. O cabo de media hora uns cincuenta Orels esforzábanse por levantar o corpo deste extraño suxeito para levalo o menciñeiro da aldea a estudia-las suas feridas e intentar curalas. Cando chegaron, o menciñeiro non estaba; na porta do seu cacó (que era o habitáculo no que moraban os Orel, feito de gravilla e madeira) había unha nota que ponía: “Se queredes recuperalo voso menciñeiro quero: dez porcos, dez ovellas e dez vacas mañán o mediodía no bosque dos espíritos dos guerreiros”. Os Orels estaban moi asustados, ese era un lugar sagrado que ningún deles podía pisar. Nun intre Cazán decatouse de que se conseguían curar o humán este podería entrar alí e rescata-lo menciñero, pero non podería cegar a non ser que laguen o guiara. Cazán presentouse voluntario. Entre todos curaron al suas feridas cas menciñas que encontraron na vivenda do menciñeiro o pouco tempo o home recuperou o sentido. Os Orel expricáronlle a situación e o que lle gabía ocurrido. O home non saía do seu asombro, aqueles seres prometíanlle devolvelo ó seu mundo se antes el os acudaba a recatar o menciñeiro, non tivo máis remedio que aceptar aquela extraña proposición. Cazán e o xoven Brais (así se chamaba o humán) saíron da aldea temprn para ir o rescate, levaban todo o necesario para pagar os secuestradore. Como defensa ante os perigos o humán levaba tamén unha pistola colgada do cinto que confesou non saber utilizar. O camiño era duro e empinado e para matar o tempo ambo-los dous comezaron a falar. A Brais interesaballe moito saber quen gabía podido secuestrar o menciñeiro.

18 Naquel lugar todo parecía moi pequeño, as montañas parecían dunas, dicluso os elefantes parecían cachorros (explicaba S

S Cazán ó humán). O pequeño ser faloude todo e mais, pero por moito que o ententou non había forma de que se aclarase o falar O

O dos secuestradores, toda a súa resposta era un sorriso nervioso seguido dun silencio. Cando cegaron o bosque dos espíritos T T deixaron os amimias pastando nun claro que gabia por alí. Oíanse sons de voces e pasos entre as herbas, o home preparouse A A para pelexar sacou a pistola e Cazán un hacha que sempre levaba con él, o home apuntou cara o suelo esperando a que viñesen L L os secuestradores. De repente apareceron seis Orcos e dous metros de alto por un de ancho, moita musculatura, uns ollos E E vermellos como o lume e uns colmillos amarelos de medio metro de largo. O humán non sabía que facer, estaba aterrorizado R R porque cría que ían ser Orels de outra tribu. Cazán lanzouse ós pes dos Orcos coa súa hacha e Brais tratou de usar a súa pistola para dispararlles o peito, as balas non atravesaban a pel dos Orcos. Cando todo parecía perdido oíuse un tremendo estruendo e empezaron a saír os espíritos dos querreiros dos Orel a asustar os Orcos, os cales saíron huíndo e deixaron alí o menciñeiro. Os espiritos miraron os nosos heroes e mentre se despedían desapareceron. Os nosos amigos emprenderon o viaxe cara o pobo, o cegar fixéronlles unha gran festa, e Brais anunciou que non quería irse porque no mundo humán non tiña nin amigos nin familia. Hoxe en día o pobo onde un día viviu un humán chámase pobo de Brais en honor a este.

REFLEXIÓNS POR: AIDA-CARLOTA//2º E.S.O.

RESPECTO Ó “CONTO DE NADAL” DE RAY BRADBURY É francamente educativo. Nel fálase da fe, da esperanza, da Ademais a fe e a esperanza do pai foi o que conseguiu que caridade, da familia... toda a familia fose feliz durante o nadal contemplando as estrelas Destos temas, o que se reflexa coa mayor claridade é o da que os iluminaban. familia. Apesares de que o neno quería unha árbore e os pais non A nosa conclusión final é que decatámonos de que todas esas llo pudieron regalar, foi un día moi especial xa que se decatou que é cousas ( familia, fe ...) son as que abren novos camiños de máis importante estar coa familia que recibir calquera tipo de regalo. entendemento e desenrolo para a persoa

CONTO DE NADAL - candeas brancas que tivera que deixar na (de Ray Bradbury) aduana. Ó fin creu que atopara unha idea que, se daba resultado, faría que a viaxe fose feliz e maravillosa. “Ó día seguinte sería Nadal e, mentres os tres se dirixían á estación de naves espaciais, o pai e a nai -Fillo- dixo o pai-, dentro de media hora será Nadal. - Quero ver onde estamos e a onde imos. estaban preocupados. Era o primeiro voo que o neno realizaría polo espacio, o seu primeiro viaxe en cohete, e - Espera un pouco.-dixo o pai. desexaba que fose o máis agradable posible. Cando na O pai estivera esperto, volvéndose a un lado e a aduana lles obligaron a deixar o regalo porqu pasaba uns outro, pensando na festa de Nadal, nos regalos e na poucos kilos do peso máximo permitido e a árbore coas árbore coas súas candeas brancas que tivera que súas fermosas candeas brancas, sentiron que lles deixar na aduana. Ó fin creu que atopara unha idea quitaban algo moi importante para celebrar esa festa. O que, se daba resultado, faría que a viaxe fose feliz e neno esperaba ós seus pais na terminal. Cando cegaron, maravillosa. murmuraban algo contra os oficiais interplanetarios. -Fillo- dixo o pai-, dentro de media hora será Nadal. - ¿Que faremos? A nai observouno consternada; esperara que de algún modo o neno o tivese esquecido. O rostro do - Nada, ¿que podemos facer? neno iluminouse; tembláronlle os beizos. - ¡Ó neno facíalle tanta ilusión a árbore! -Si, xa o sei. ¿Terei un regalo? ¿Terei unha A [serea] tronou, e os pasaxeiros foron cara o cohete árbore?Prometéstesmo de Marte. A nai e o pai foron os últimos en entrar. O -Si,si. Todo iso e moito máis- dixo o pai neno ía entre eles, pálido e silencioso. -Pero... comezou a dicir a nai. - Xa se me ocorrerá algo. –dixo o pai. -Si- dixo o pai- Si, de verdade. Todo iso e moito - ¿Que...?-preguntou o neno. máis, moito máis. Perdón, un momento. Volto axiña O cohete despegou e lanzouse cara arriba ó espacio Deixounos solos uns vinte minutos. Cando escuro. Lanzou unha estela de lume e deixou a tras a regresou, sonreía terra, un 24 de Decembro de 2052, para dirixirse a un -Xa é case a hora lugar onde non había tempo, onde non había meses, nin -¿Podo ter un reloxo?-preguntou o neno. anos, nin horas. Os pasaxeiros durmiron durante o resto Déronlle o reloxo e o neno sostívoo entre os do “primeiro día”. Cerca da media noite, hora terráquea dedos: un resto do tempo arrastrado polo lume, o segundo os seus reloxios neoirquinos, o neno espertou e silencio e o momento insensible. dixo: -¡Nadal! ¡Xa é Nadal! ¿Onde está o meu regalo? - Aínda non.-dixo o pai-Máis tarde. -Ven imos a velo- dixo o pai tomando o neno pola - Quero ver onde estamos e a onde imos. man. - Espera un pouco.-dixo o pai. Saíron da cabina, cruzaron o corredor e O pai estivera esperto, volvéndose a un lado e a subiron por unha rampa. A nai seguíaos. outro, pensando na festa de Nadal, nos regalos e na árbore coas súas S S O O T T A A L L 19 E E R R -Non entendo. - Está escuro. -Xa o entenderás- dixo o pai-. Xa cegamos. Detivéronse frente a unha porta pechada que daba a unha cabina. O pai chamouno tres veces e logo dúas, empregando un código. A porta abriuse, chegou luz da cabina, e oeuse un murmullo de voces. - Entra, fillo. - Está escuro. - Non teñas medo, levareite pola man. Entra, mamá. Entaron no cuarto e a porta cerrouse; o cuarto estaba realmente escuro. Ante eles abríase un inmenso ollo de vidrio, o ollo de boi, unha xanela de metro e medio de alto por dous de ancho, a través da cal podían ver o espacio. O neno quedou sen alento, maravillado. Detrás o pai e a nai contemplaron o espectáculo, e entón, na escuridade do cuarto, varias persoas puxéronse a cantar.

- Feliz Nadal, fillo- dixo o pai Resonaron as vellas e familiares panxoliñas; o neno avanzou lentamente e aplastou o nariz contra o frío vidrio do ollo de boi. Alí quedou longo rato, simplemente mirando o espacio, a noite frofunda e o resplandor, o replandor de cen millóns de maravillosas candeas brancas.”

Análisis de augas Análisis de augas

Palmira Martínez Enrique Martínez Atán Parajó

CACHEIRAS – 15883 – TEO Teléfono 981 80 74 36 PUENTEVEA – 15883 – TEO 981 80 62 74 Teléfono 981 81 57 08 (La Coruña) (La Coruña) S S O O T T A A EMINEM. O futuro do rap. 20 L L E E R R Por A.L. P. Eminen naceu un 17 de outubro de 1974. O seu nome verdadeiro é Marshall Bruce Mathers III. Ël compuxo Eminen (M&M pronunciado) das súas iniciais. Naceu na cidade de Kansas, Missouri. De neno él vivIu coa súa nai, nunca coñeceu o seu pai. Ós once anos mudouse definitivamente a Detroi, O seu primerior albúm foi Infinite, o cal non tivo moito éxito. Hedra O seu sugundo traballo foi The Slim Shady LP . Chegou a máns do coñecido rapeiro Dr. Dre, quen a contratou para a Florería súa discográfica, na sque sacou definitivamente o seu segundo albúm. No mesmo a canción mási famosa foi My name is a cal foi un rotundo éxito. O terceiro traballo discográfico foi The Marshall Mathers, no cal aparecerían cancións tan significativas coma The Way I Ramos, Centros, Coroas... am e The Real Slim Shady . Arranxos Florais

Edif. “Os Muíños” Local B – B3. Tel: 981 806 740 Cacheiras – 15886 - Teo

FOTO ESTUDIO

Anna

Bodas, bautizos, Comuniones Vídeo O seu último disco é The Eminen Show, o cal está tendo Fotos carnet unha grande acollida polos seus fans, sendo record de ventas Estudio-retoque en todo o mundo e chegando o nº 1 das listas de éxitos. Unha das características das súas letras son que reflexan Regalitos, unha realidade da sociedade e sobre todo fan fincapé nos invitaciones eidos xuvenis. Outra faceta e que moitas das súas cancións Cuadros, marcos fai referencia a ex muller, KiM, e a nai, cás que non sintoniza moi ben. Revelado Eminen recolleu o testigo dos seu “mentor” Dr. Dre, Venta de material padriño dos xoves rapeiros. 50 Cent é a última xoia. 50 Cent eltá chegando tan alto coma o propio Eminem. Eminem ten unha filla con Kim, que se chamada Haile Tlf/Fax: 981 Jade, a quen este quere moito. Como se ve na foto de abaixo, 806821 Eminem ten unha tatuaxe da súa filla no brazo dereito. Móvil: 696 990189 CACHEIRAS - TEO

S S O O

T 21 T A A L L E E POR: YOLANDA 1ºE.S.O. A R R

ADEUS, CELIA

POR M.V.R.

Hai uns meses atrás, o seis de febreiro do 2003 o Instituto púxose de loito tras saber que unha das profesoras que componen a súa plantilla, María Celia Quintáns Vázquez, profesora de matemáticas, deixábanos nunha habitación de hospital tras estar de baixa dende comezos do curso 2002 - 2003 e un longo período de tratamento a súa enfermidade: o cancro.

Unha vez que o equipo directivo do I.E.S. soubo a noticia chamaron por teléfono a todo o alumnado para avisalo e decirlle que o venres sete non habería clase. O seu corpo atopábase no tanatorio de Montouto, onde Benxamín, profesor de relixión e sacerdote de San Francisco de Asís dos Tilos; celebrou unha misa a que acudiron profesores e alumnos. Logo foi enterrada en Marrozos de onde era natural. Celia era unha desas profesoras das cales a súa asignatura non é das máis favoritas xa que á mayoría dos alumnos non lles gustan as matemáticas, pero ela como profesora era das mellores, e só podo falar de dous profesores desta asignatura pois dos cinco anos que levo neste centro só me deron clase dous deste seminario: D. Xoán (xubilado hai un ano) e Dn. Celia. E podo asegurar que os dous eran bos na súa asignatura.

Digo que era boa e non quero que pensedes que é porque xa non se atopa con nós como di o dito: “Despois de mortos todos son bos”, senón porque o era de verdade.

Eu mesma son unha desas alumnas que non se leva ben coas matemáticas e a primeira vez que as suspendín foi con Celia, pero tamén as dei aprobado, e estou segura de que foi gracias a ela porque ademáis das facilidades que daba, podías preguntarlle as tusa dúbidas forra da súa hora de clase e axudábache.

Cando isto sucedeu eu estaba enferma e ó recibir a noticia sentín non poder agradecerlle a súa axuda. Pretendía darlle as gracias a comezos de curso, pero xa non veu. Agora con este pequeño artículo pretendo tres cousas: decir algo sobre ela ós alumnos que cegaron novos, recordala e dicir: GRACIAS CELIA. O O L L L L E E C C N N 22 O O C C

E E

S S E E I I “Non hai camiño para a paz, a paz é o camiño”. Gandhi

FINA CASALDERREY “O home nada pode O 28 de maio fará no noso Centroa presentación do seu libro aprender ¡Asústate Merche! (1995) para os alumnos/as de 2º curso de ESO. senón en virtude do que xa sabe”. Fina Casalderrey (Xeve, Pontevedra, 1952) é unha das Aristóteles escritoras máis recoñecidas, traducidas e premiadas no ámbito da literatura xuvenil galega. Deuse a coñecer con Mutacións xenéticas (1991), novela á que seguirían, entre outros títulos, Dúas bágoas por máquina (1992, premio Merlín), Chamizo (1994), ¡Asústate, Merche! (1995), O misterio dos fillos de Lúa (1995, Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil), O estanque dos parrulos pobres (1996, premio Edebé), ¡Prohibido ”Só te ama aquel que casar, papá! (1996), ¿Sobrevives? (1996), ¡Puag, que noxo! ama a túa alma”. (1997), O misterio do cemiterio vello (1999), Bicos de prata Platón (2000) e A máscara de palma (2000). A narrativa de Casalderrey distínguese pola súa agudeza na observación e recreacion do mundo dos adolescentes, polo realismo dos seus personaxes e situacións e por un ritmo capaz de converter calquera asunto cotián nun relato de suspense

“Apenas hai algo dito por un cando o oposto noDescartesn é afirmado”.

“O corazón ten razóns que a razón non coñece”. Pascal O O L L L L 23 E E C C N N O O C C E E

S S E E I I CONFERENCIAS DO MES DE MAIO MANUEL QUINTANA MARTELO

ENTROIDO ENProximamente, TEO ofrecerá uha conferencia sobre a “Pintura galega contemporánea” para os alunos de 4º de ESO o 13 de maio no IES de Cacheiras,

En Teo, como en todo o val do Ulla, sobrevive un dos CarnavaisLicenciado máis característicos en Belas Artes de na Galicia. Escola Envarados de Sant Jordi «xenerais» en cos seus correspondentes «correos» encabezan as comparsas parroquiaisBarcelona, (Santa Quintana Eulalia Martelo de Oza, (Roxos, Santa Santiago, María de 1946)Vaamonde, é Cacheiras) que durante os tres días do Antroido percorren lugares eunha aldeas das da mzona.áis recoñecidas traxectorias artísticas da Galicia das últimas décadas. A súa obra, dotada dun Mrealismoontando de fe selormosos persoal cabalos, e nunca os suxeito«xenerais» a estructuras locen ros o bicornioríxidas, de cha tensemativos reunido plum axes,nun totalguerreiras de corenta bordadas e cincoen ouro e mostras individuais en España, Francia, Venezuela ou recargadas de alamares e condecoracións. Unha banda coas Estados Unidos. Participante en preto de duascentas coresexposicións españolas colectivas,cruzalles o dende peito. finais dos anos setenta o Tseuras traballoeles ca miñanfigura onas coro principais principal me ostraso «coro institucionais de vellos», que cantangalegas coplas alén escritas da súaespecíf participaciónicamente para en aFeiras ocasión. de Arte coma ARCO, Art Miami, Art Chicago, FIA de París, Arco MáscarasAtlántico individuais e ARTisssi e anárquicasma. Fundador acompañan de varios á com proxectositiva no seu incansablegalerísticos percorrido no país, por cam a pinturaiños e estradas. de Quintana O acto Martelo, máis catedrático de Bacharelato, mora en coleccións coma característicoos do Centro dos «xenerais» Galego de son Arte os Contemporánea,«altos» ante as vivendas Caixa dos veciños.Galicia, ACaixa comitiva Nova, carnavalesca Facultade detense de Econó antemicas a casa da e os xeneraisUniversidade lanzan enardecidos de Santiago, vivas Museuós seus d'Artmoradores, Modern coreados de Tarragona, Museo de Arte Contemporáneo de Ibiza, polasBiblioteca comparsas.Os Nacional receptores e Universidade dos eloxios de correspondenSantiago, entre cun donativooutras. en mNoetálico seu ou catálogo en especias persoal para haia fe sta.tamén varios premios e recoñecementos coma o de Galego de Novembro de 1999, Nalgunhas parroquias celébrase o Martes de Antroido un «atranque», encontro dialéctico entre xenerais. Antaño o duelo enfrentaba a «xenerais» de dúas parroquias distintas, pero hoxe realízase entre «xenerais» da mesma comitiva. No duelo saen a relucir, de forma versificada e crítica ou humorística, acontecementos da vida local, galega ou española. A modo de exércitos parroquiais, as tropas dos «xenerais», herdeiras de batallas de moros e cristiáns, reforzan os vínculos de unión entre .F. CASALDERREY os seus habitantes e reafirman a identidade específica de cada parroquia ante as veciñas.

LIBRERÍA

PAPELERÍA

LENDA

CACHEIRAS-TEO 981 80 86 32 M. QUINTANA La Copia. O O 24 L L L L Tlf. / Fax: (981) 80 61 33 E E C C Cacheiras (o lado do instituto) TEO N N RECARGANSE MÓVILES O O C C

E E

S S E E I I

ARIES: no amor non terás problemas.Necesidade de ser o centro de atención.Tensión baixa. Número da sorte 4. TAURO: o teu XENERAIS corazón A CABALO é apaixoado e ardente. Precisas ver que te queren. Trata de durmir as horas que precises. Número da sorte 8. XEMINI: pódeseche declarar alguén que coñeces dende hai moito tempo. Doeranche os brazos e os xeonllos. Número da sorte 5. CANCER: vanche dar unha satisfacción no mundo do amor. Non fagas excesos coas graxas.Número da sorte 9. LEO: non tomes as cousas a peito e non probes as comidas picantesO CORO e bebidas PRINCIPAL con alcol. Número da sorte 1. VIRGO: pode aparecer o amor dobre. Coidado cos pensamentos negativos. Número da sorte 7. LIBRA: terás ardentes fantasías con desexos alleos. Número da sorte 2. ESCORPION: sentiraste adulador e conquistador. Coidado cos catarros. Número da sorte 6. SAXITARIO:as túas dúbidas coa parella son imaxinarias. Número da sorte 3. CAPRICORNIO:bo momento para as iniciativas profesionais. Moi optimista. 25 Número da sorte 10. S S ACUARIO:dialoga coa O O persoa que queres. Ningún P P problema na saúde.Número M M E E da sorte 3. T T PISES:non busques ligues A A HORÓSCOPO DE MAIO DIFERENCIAS S S fáciles mentres sexas feliz. A A Número da sorte 7. P P

DI QUÉ SON REALMENTE E ONDE ESTÁ O QUE FALTA

Romería de Santa Marina S e celebra en: Luci

Fecha: 18 de Julio

Exaltación da Lamprea do Ulla Se celebra en: Pontevea Fecha: Primer Domingo de Mayo Este año el día 2/5/2002

Romería del Carmelo Se celebra en: Calo Fecha: 8 de Septiembre

Fiestas de San Bartolomé S e celebra en: Luou Fec ha: 24 de Agosto

Romería de Santa Eufemia Se celebra en: Oza Fecha: Domingo Siguiente al 16 de Septiembre Este año el día 19/9/2002

26 Romería de Santa María de la Cabeza A A Se celebra en: Cacheiras R R Fecha: Primer Domingo de Junio O O Este año el día 6/6/2002 H H

A A M M I I T T LEMBRANZAS DO NOSO CONCELLO L L Ú

Ú A.L.P.// REDACCIÓN Mercadiño de Cacheiras Se celebra en: Cacheiras Fecha: Os Venres Ámbito: Local Periodicidad: Semanal Productos: Roupa, calzado, froita, polbo, churros... Varios: Son 136 postos.

Feira do San Martiño Se celebra en: Calo Fecha: O 11 de Novembro Ámbito: Rexional Periodicidad: Anual Productos: Cabalos, postos de polbo Varios: Faise na carballeira de Francos

O curioso exemplar de Calo que reproduce o debuxo adxunto é, sen dúbida, unhapeza única entre os nosos cruceiros. Xa Castelao o cita e comenta, incluindo o seu debuxo, na obra «As Cruces de Pedra na Galiza». No fundamental, é unha cruz de grande tamaño montada sobre unha columna baixa e ancha; as suas formas e estilo son de antigüidade remota, ata o punto que se discute se pertenze ás chamadas «cruces góticas». Ainda que non existen datos sobre a súa erección, pode asegurarse que Teo posue unha das cruces de pedra máis antigas de Galicia. FERRETERÍA Y DROGUERÍA ANA BLANCO SALÓN DE BELLEZA - PELUQUERÍA 27 J. Teo Amate E E D D A A D D I I C C I I TEO VET L L Clínica veterinaria B B U U CACHEIRAS, 52 – TEO Edif.. As Camelias P P Tlf. 981 80 60 88 CACHEIRAS - TEO Tlf. 981 806765 655367376 E-mail: Cacheiras s/n baixo [email protected] 15883 Teo Teléfono 981 860 805

¿Sabes que cada ser humán consume cen árbores na súa ¿NEGROSabias que. .PRESTI en España XIOSO vida? morren o ano en accidentes de Portráfic Mo martaáis Valiño persoas que os falecidos Esto é, entre pañais, cadernos, lapis, papel hixiénico, libros... nas guerras dos dez últimosNa ano praias? cromada du negropasar, a area morría na beira do mar.

Morrían os peixes, a fauna e o lar, ¿Sabes cal é a parte máis milleiros de seres ¿máis nacía un cantar! sensible do corpo?

Máis nacía un canto do pobo galego, Son os dedos indice e “maimiño” que cgeo de pranto, miseria e medo, facía que o mundo se unise por fin.

E todo o pobo unido

MERCEsacaRÍA e saca – PAQUETERÍA de alí o que Yo barcoCALZADO afundido botara na “Terra Fin”.

E todo o pobo unido Mª.loita contra Socorro a inxustiza que un barco afundido Todtrouxeraa clase contra de Galiza. artículos ConDe choiva, vestir con y reganeve,lo sacan e sacan de alí aquel “rico” prebe que soltara o “Prestige”. CACHEIRAS, Nº 23 Si queTlf: era 9 81un “prestixio”80 71 07 o que nos veu a TEOacontecer, – La Coruña A JOSÉ HIERRO. NA LEMBRANZA. ¿pois a “merda” do Michael Jordan retirouse este ano de forma definitiva, despois de que os seus Washington Wizards non alcanzaran os tan ansiados, por Jordan, Playoffs. vestixio, Sempre recordaremos a Jordan polas suas fazañas dentro e fora das canchas. algúns tiñan que comer!

E mentres o pobo 28 Villancico en Central Park traballa, tanto vellos coma mozos, Vistió la noche, copo a copo, algúns non fan nada, pluma a pluma, Porque son lo que fue llama y oro, A A “prestixiosos” cota de malla del guerrero de otoño R R os que gobernan España y ahora es reino de la blancura. O O ¿Qué hago yo, profanando, pisando H H ta fragilísimo plumaje?

A

A Y arranco con mis manos un puñado, un pichón de mieve, M M I I y con amor, y con delicadeza y con ternura T T lo acaricio, lo acuno, lo protejo. L L Para que no llore de frío. Ú Ú

Jose Hierro OS VERQUIDOS DO PRESTIXE

O do Prestixe é un fuel pesado residuo da destilación fraccionaria ( rackin: rotura violenta ) dos petroleos cruz ,que se obten por riba dos 300ºc , con un contido en xofre do 2.85% e con unha densidade entre 0.85 e 1g/cc polo que se mestura con otras sustancias máis lixeiras” cuter stock” para facilita-la súa disolución. Neste prceso, xunto co fuel-oil, obtéñense ademáis outras naftas e aceites lubricantes para transformadores. Utilízanse para a combustión industrial: en centrais térmicas, fornos, cementeiras, etc, e como suministro de barcos propulsados por motores diesel lentos, de gran potencia. [...] É un producto moi viscoso considerado como insoluble e cun cheiro moi forte característico do petróleo. [...] Este fuel, no mar, de cinco a sete días, forma unha emulsión coa auga sendo a porcentaxe desta ata dun 45%. É unha emulsión moi viscosa cunha densidade relativa de 1.01g/c.c, e moi pouco volátil. [...] Parece ser, lése nos xornais do día, que a viscosidade do fuel vai en aumento, fluindo a un ritmo menor ó que o facía os días seguintes ó afundimento do barco. De ser certa a hipótese do aumento progresivo da viscosidade do fuel, este acabaría como unha rocha sepultado no fondo do océano, pero o comité científico cre que isto non vai a suceder e buscanse solución que eviten a ameaza que supón o precio do prestixe e a súa noxenta carga. Por outra banda, quizá non sexa o momento de critica-la decisión das autoridades de alonxalo barco, xa se escribiu moito sobre iso. [...] Xa se sabe que a touro pasado calquera outra solución sería mellor sobre todo, como no caso que nos ocupa, a elixida resultou sendo un desastre. [...] O primeiro accidente serio deste tipo ocorreu o 18 de marzo de 1967 nas illas Scilly (Inglaterra). Naquela ocasión Torrey Canyón vertiu 120.000 tn de cru ao mar ;as consecuencias foron devastadoras e os deterxentes empregados resultaron ser mais noxentos que a propia carga do barco. [...] O día 21 de abril do mesmo ano, o Torrey Canyón desapareceu da vista, pero as gravísimas consecuencias do accidente manterianse vixentes durante moito tempo. Entón a decisión levantou ampollas e non poucas críticas. [...]

29