PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH

PRIS 75c | Rhif 361 | MEDI 2013

Medal Wyn yn Colofn i Emyr Modelu newydd – enwau t12 t7 t11 Priodas Bedydd

Llongyfarchiadau i Siân Hughes Trawsnant Dydd Sadwrn Awst 31ain bedyddiwyd Maddison Leigh Jones, merch Carwyn a Lindsey Jones, ar ei phriodas â Ifan Wyn, Wern, Talwrn, Ynys Maes Awelon, Pen-y-garn yng Nghapel y Garn gan y Gweinidog y Parchg Wyn Rh. Morris. Môn. Cynhaliwyd y briodas yng nghapel Siloa Chwaer i Jordan a Benjamin. Cwmerfyn ar y 27ain o Orffennaf. Enillwyr lleol Elis Lewis, Carreg Wen, Bow Street, gyda’r cwpan am Bencampwr Bechgyn Cymru dan 15. Mae Elis ar hyn o bryd yn Bencampwr Bechgyn Cymru, Pencampwr Urdd Teilyngdod Dyfed a Phencampwr Ceredigion. Chwaraeodd i Gymru dydd Sul pa enillwyd yn Mrs. Elspeth Jones, Berthlwyd, Tal-y-bont, gwraig y Llywydd am eleni, David erbyn Surrey. Jones, yn cyflwyno cwpan i Seren Jenkins am wobr yn y gystadleuaeth newydd o hen. Gwnaeth Seren y gadair y gwelwyd ei llun yn Nhincer Mehefin. Y TINCER | MEDI 2013 | 361 dyddiadurdyddiadur

Sefydlwyd Medi 1977 Aelod o Fforwm Papurau Bro Ceredigion Rhifyn Hydref Deunydd i law: Hydref 4 | Dyddiad cyhoeddi: Hydref 16 ISSN 0963-925X MEDI 20 Nos Wener Bingo yn Neuadd Eglwys HYDREF 9 Nos Wener Noson agoriadol GOLYGYDD – Ceris Gruffudd Sant Ioan Penrhyn-coch Cymdeithas Gymraeg y Borth a’r cylch Y Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch Parchg Cecilia Charles ‘O Ficerdy i Ficerdy’ yn ( 828017 | [email protected] MEDI 21 Bore Sadwrn Bore coffi a stondin Neuadd Gymunedol y Borth am 7.30 TEIPYDD – Iona Bailey gacennau tuag at Bapur Sain Ceredigion yn Festri’r Morfa, Stryd Portland, Aberystwyth o HYDREF 11 Nos Wener Eisteddfod Papurau CYSODYDD – Elgan Griffiths (832980 10.30-12.00. Bro Ceredigion yn Neuadd Felin-fach CADEIRYDD – Elin Hefin Ynyswen, Stryd Fawr, Y Borth ( 871334 MEDI 24 Nos Fawrth Ymholiad Iechyd yn HYDREF 11 Nos Sul Cyngerdd Côr Meibion IS-GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION trefnu sesiwn cyhoeddus yng Ngwesty Llety Aberystwyth yn Eglwys Sant Ioan, Penrhyn- Y TINCER – Bethan Bebb Parc, Aberystwyth o 7.00 tan 8.00 ???? coch am 7.30 Mynediad £5 Tocynnau ar gael o Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228 Swyddfa’r Post, y garej ac aelodau’r eglwys. MEDI 25 Nos Fercher Cwrdd Diolchgarwch YSGRIFENNYDD – Anwen Pierce 3 Bryn Meillion, Bow Street ( 828337 Llwyn-y-groes. Pregethwr gwadd: y Parchg HYDREF 12 Nos Sadwrn Noson codi arian Hywel Jones am 7.00. gwisg ffansi PATRASA yn Neuadd y Penrhyn TRYSORYDD – Hedydd Cunningham Pris tocyn: £10 Thema: Teledu a ffilm Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth MEDI 28 Dydd Sadwrn Diwrnod Maes Sir ( 820652 [email protected] Ceredigion yn IBERS, Aberystwyth HYDREF 16 Nos Fercher Barbara Davies Y HYSBYSEBION – Rhodri Morgan Faciwî Cymdeithas y Penrhyn yn festri Horeb MEDI 29 Nos Iau, Noson agoriadol Clwb CIC Maes Mieri, Llandre, ( 828 729 am 7.30 [email protected] yn Festri’r Garn am 7yh o dan arweiniad Fal LLUNIAU – Peter Henley Jenkins. Cynhelir Noson Gwis. Croeso cynnes i HYDREF 18 Nos Wener Bingo yn Neuadd Dôleglur, Bow Street ( 828173 ddisgyblion Blwyddyn 6 ac i fyny. Eglwys Sant Ioan Penrhyn-coch TASG Y TINCER – Anwen Pierce MEDI 30 Nos Lun Bara Caws yn cyflwyno HYDREF 19 Nos Sadwrn John ac Alun yn TREFNYDD GWERTHIANT – Lila Piette ‘Cyfaill’ (Francesca Rhydderch) a ‘Te yn y lansio eu llyfr newydd yn y Gorllewin am Llys Hedd, Bow Street ( 820223 grug’ (addasiad Manon Wyn Williams) yng 8.00 yng Ngwesty Llety Parc, Aberystwyth yng nghwmni Bois y Fro. Tocynnau yn £10 ar ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Nghanolfan y Celfyddydau, Aberystwyth am Mrs Beti Daniel 7.30. gael o Westy Llety Parc neu oddi wrth Megan Glyn Rheidol ( 880 691 ar 01970 612768. Holl elw’r noson tuag at yr HYDREF 2 Nos Fercher Gwasanaeth Y BORTH – Elin Hefin elusen Ambiwlans Awyr Cymru. Cofiwch ddod Diolchgarwch Horeb, Penrhyn-coch yng Ynyswen, Stryd Fawr i gefnogi! [email protected] nghwmni Carol Hardy am 7.00 HYDREF 24 Nos Iau Noson goffi a raffl fawr BOW STREET HYDREF 3 Nos Iau Recordio Dechrau Canu, Neuadd Rhydypennau Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102 Dechrau Canmol yn Eglwys Llanbadarn am Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908 Anwen Pierce, 3 Bryn Meillion ( 828 337 7.00 HYDREF 25 Dydd Gwener Ysgolion Ceredigion Maria Owen, Swyddfa’r Post (828 201 yn cau am hanner tymor HYDREF 6 Nos Sul Ysgoloriaeth Bryn Terfel CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN yng Nghanolfan y Celfyddydau Aberystwyth. Mrs Aeronwy Lewis Rheidol Banc, Blaengeuffordd ( 880 645 Tocynnau ar gael o 623232 neu wefan Canolfan y Celfyddydau CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335 Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275 Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i Mehefin gan Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch Telerau hysbysebu Bwyllgor y Tincer. Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. ( 623 660 Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100 Nid yw’r Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag DÔL-Y-BONT Hanner tudalen £60 unrhyw farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio Mrs Llinos Evans - Dôlwerdd ( 871 615 unrhyw newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Chwarter tudalen £30 DOLAU Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg Mrs Margaret Rees - Seintwar ( 828 309 neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y i’r Golygydd. rhifyn - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol GOGINAN Y mae pawb sy’n ymwneud â’r Tincer yn gwneud Mrs Bethan Bebb o Fedi i Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y hynny’n wirfoddol ac yn ddi-dâl er budd y Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228 mis , llai na 6 mis - £6 y mis. Cysyllter â gymuned leol. Nhw fel unigolion sy’n derbyn Rhodri Morgan os am hysbysebu. pob risg a chyfrifoldeb (cyfreithiol ac fel arall) LLANDRE gan dderbyn mai ar y telerau hynny y maent yn Mrs Mair England cyfrannu at y papur a’i ddosbarthiad. Pantyglyn, Llandre ( 828693 PENRHYN-COCH Ymunwch â Grwˆp Mairwen Jones - 7 Tan-y-berth ( 820642 Y Tincer ar dâp Facebook Ytincer TREFEURIG Mae modd cael y Tincer ar gaset ar gyfer y rhai sydd â’r Mrs Edwina Davies golwg yn pallu. Cysylltwch â Rhiain Lewis, Glynllifon, Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296 17 Heol Alun, Aberystwyth, SY23 3BB (( 612 984)

2 CYFEILLION Y TINCER Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion y Tincer Mis Mehefin £25 (Rhif 202) Anne Davies, Coed Rhiwfelen, Goginan £15 (Rhif 63) T.Jones, TirNaNog, Caerdydd £10 (Rhif 143) Maldwyn Williams, 38 Aberwennol, Y Borth Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan aelodau o’r tîm dosbarthu yn festri Bethlehem, Llandre pnawn Mercher Mehefin 19. Diolch i Anne Davies, Coed Rhiwfelen sydd wedi rhoi ei £25 yn rhodd i’r Tincer

Anna Sadler, Brenhines Carnifal Penrhyn-coch gyda o’r chwith Gwion Lewis, Annwyl Olygydd, Elin Jenkins, Sian Wyn Davies, Nicola Richards, Karen Hughes a Philip Richards. Bydd cynhadledd flynyddol Cymdeithas Llun: Hugh Jones (O’r Tincer Medi 1983) Enwau Lleoedd Cymru yn cael ei chynnal eleni ym Mhrifysgol Bangor ar y 5ed o Hydref. Mae’r rhaglen yn cynnwys cyflwyniadau ar Adnoddau Archifyddol Bangor, Archif Enwau Lleoedd Melville Richards, Enwau 20 MLYNEDD YN OL Arfordirol Môn, Enwau Caeau ac Archaeoleg Dyffryn Ogwen, Tystiolaeth Enwau Caeau Pwy feddyliai fod yna 50 yng Ngogledd Orllewin Cymru a Mapio’r Teifi: mlynedd ers y carnifal Campwaith Idris Mathias. cyntaf ym Mhenrhyn-coch Gellir cael y manylion llawn a ffurflen – yng Ngorffennaf 1963 gofrestru ar ein gwefan: http://www. Carnifal 1963 Moira Evans cymdeithasenwaulleoeddcymru.org/ (brenhines); Marion neu trwy gysylltu ag angharad.fychan@ James, Bethan Thomas, googlemail.com Auriel Morgan, Eirlys Mae’r tâl cofrestru yn £25 (£20 i aelodau) Lewis, Avril Davies ac Eleri sy’n cynnwys paned a chinio, ond rhaid Morgan. cofrestru erbyn 20fed o Fedi. Edrychwn ymlaen i’ch croesawu i Fangor!

Yn gywir, Angharad Fychan, Ysgrifennydd, CELlC

Darlledu cyfres

Bydd y gyfres deledu a ffilmiwyd yn yr ardal - Y Gwyll – i’w gweld ar S4C nosweithiau 29 a A dyma lun o’r un olaf 31 Hydref am 9:30pm. - Gorffennaf 1993 - 20 Aeth nifer o gantorion o’r ardal i recordiad mlynedd yn ôl. Joanna o Dechrau Canu, Dechrau Canmol yn Lewis (brenhines), Holly Llangeitho. Bydd y rhaglen hon yn cael Richards ac Anna Richards. ei dangos nos Sul 24 Tachwedd ac ail un ddechrau 2014.

Camera’r Tincer Rhodd Cofiwch am gamera digidol y Tincer – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei Cydnabyddir yn ddiolchgar y rhodd fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn isod. Croesewir pob cyfraniad boed gan ein dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street unigolyn, gymdeithas neu gyngor. (( 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y Tincer defnyddiwch y camera. Cylch Cinio Aberystwyth £100

3 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

LLANDRE

Cydymdeimlad

Cydymdeimlwn a Alison a Kathryn a’u teuluoedd ar farwolaeth eu mam, Margaret Thomas, Sŵn y Nant, Lôn Glanfred ym Mhlas Cwmcynfelin mis Gorffennaf;

â theulu Audrey Kay, Maeshenllan, a fu farw yn Wakefield yn ddiweddar;

â Dafydd a Jane Raw Rees a’r teulu ar farwolaeth modryb, sef Mair Raw Rees, Waunfawr Y beirdd a fu’n cystadlu yn y Talwrn yn y Parc yn Llandre ar nos Wener 6 Medi. Mae Ceri Wyn, Y Meuryn ar y chwith a’r pencampwyr Tîm Llanfihangel Genau’r-glyn ar y Hefyd â Rhian Benjamin a’r teulu, dde a Greg Hill a fu’n darllen englyn o waith Huw Ceiriog, Phil Thomas, Huw Meirion Taigwynion, ar farwolaeth sydyn brawd yng Edwards a Geraint Williams nghyfraith yn y Drenewydd.

Clwb 50 Banc Bro gwyliau’r haf ar Fedi 16eg, am 7.30 o’r gloch Junis, Lon Glanfred. Gobeithio byddant yn Enillwyr mis Gorffennaf yn Ysgoldy Bethlehem. Swyddogion am y hapus yn ein plith. 1. £30 - Sara Llewelyn, Llys Berw flwyddyn fydd - Llywydd Glenys Evans; 2. £20 - Arwyn Mason, Gors Villa Ysgrifennydd Mair England a’r Trysorydd Cydymdeimlad 3. £10 - Huw Meirion, Bancyfelin Llinos Dafis. Cydymdeimlwn â Nans Morgan ar Enillwyr mis Medi Pen-blwydd arbennig farwolaeth ei brawd Gwilym yn Aber-arth 1. £30 – Ann Jones, Llain Wen ddiwedd Mehefin. 2. £20 – Owen Watkin, Maeshenllan Dymuniadau gorau i Glyn Williams, 3. £10 – Bryn Lloyd, Maes Ceiro Bryngolau, a ddathlodd pen blwydd Llwyddianau arbennig yn ddiweddar. Merched y Wawr Parhau mae llwyddianau Dylan Edwards Treftadaeth Llandre a enillodd Dlws yr Ifanc yn Eisteddfod Penderfynwyd cyfuno ein trip blynyddol a Llandudoch. phrosiect Merched y Wawr i gerdded llwybr Medi 26 - Seintiau, pererindod a arfordir Cymru. Ar noson braf nos Lun chyfanheddu mewn Gwledydd Celtaidd - Yr Awen yn ddisglair yn yr awyr iach 17 Mehefin daeth nifer o aelodau ynghyd Jonathan Wooding i gerdded rhan o’r llwybr ar hyd glan y Hydref 31 - Cŵn defaid Cymru - Erwyd Er i ragolygon y tywydd ddarogan môr y Borth. Wedi’r daith mwynhawyd Howells bwcedi o law roedd hi’n noson hyfryd gwledd o fwyd ym mwyty Boulders i orffen yn Llandre ar nos Wener 6 Medi pan fu gweithgareddau’r flwyddyn. Diolch yn fawr pedwar tîm o feirdd yn ymryson yn y Talwrn yn y Parc yng nghanol y pentref. Bydd Merched y Wawr yn ail gychwyn ar ôl Dymuna Glyn Williams, Bryngolau, ddiolch Disgrifiwyd y noson fel yr yr unig i bawb am eu dymuniadau gorau, trwy dalwrn awyr agored yn y byd ac roedd dderbyn cardiau, galwadau ffôn ac anrhegion e’n ddigwyddiad arbennig a chofiadwy ar achlysur dathlu pen blwydd arbennig mis iawn. Roedd yr achlysur yn ddathliad Medi. teilwng iawn o draddodiad barddol y fro a hynny yng nghwmni nifer o feirdd gorau’r Dymuniadau gorau wlad. Llywiwyd y noson gan y Meuryn, Ceri Wyn a bu pedwar tîm yn ymrafael Dymuniadau gorau i Ainhoa Dafis sydd – ar – Y Glêr, Tîm y Dre (Aberystwyth), Tîm ól treulio blwyddyn yn Asturias yn Sbaen Tal-y-bont a’r criw lleol Llanfihangel yn mynd i Brifysgol Sheffield i wneud cwrs Genau’r-glyn. Siwan Griffiths fu’n cadw’r biocemeg. marciau a chyhoeddwyd ar y diwedd mai’r Croeso tîm lleol oedd yn fuddugol. Cyflwynwyd ffyn i’r buddugwyr a wnaed o goed oddi Rhai o aelodau cangen Merched y Wawr yn Croeso cynnes i Iestyn, Catrin, Glain a ar Lwybr Llên Llanfihangel Genau’r- cerdded darn o lwybr yr arfordir ar hyd glan Miriam Davies sydd wedi symud i mewn i glyn gan Xhai Young. Roedd ail hanner y y môr y Borth

4 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

Siop SGIDIAU GWDIHW 8 Ffordd Portland, Aberystwyth SY23 2NL noson ym Methlehem yn sŵn cerddoriaeth Pennill ysgafn: Symud tŷ 01970 617092 werin hyfryd The Grassie Busville Band Peth anodd yw bywyd malwoden, a threfnwyd raffl a phaned o de a choffi Cario nhŷ ar wastad fy nghefen. Gwasanaeth i bawb. Trefnwyd y noson gan Fanc Bro Mae’n werth yr hambyg GOFAL TRAED Llanfihangel Genau’r-glyn a chyhoeddwyd ‘rol gweld Dai y slyg Ceiropodydd /podiatrydd graddedig y bydd y Noson Nadoligaidd eleni ar ffurf Yn gwerthu Big Issue i chwilen. ac wedi cofrestru efo’r Cracyr o Noson ym Methlehem ar nos H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod, Wener 29 Tachwedd. (Phil Thomas) Dip.Pod.Med.

Dyma dasgau Genau’r Glyn, y tîm buddugol yn y Talwrn yn y Parc, Llandre. GOGINAN Cywydd yn gofyn am faddeuant Llwyddiant ennill y wobr dros y Gorllewin. Mae’n bluen Gareth Bale yn gofyn maddeuant yn het y Druid i gynrychioli’r ardal ac i sefyll cefnogwyr Spurs wedi i’r clwb ei werthu i Mae tafarn y Druid wedi ennill gwobr i fyny dros dafarnau cefn gwlad ar amser Real Madrid am €100,000,000 CAMRA (Cymdeithas Gwir Gwrw) am y pan fod cymaint ar fin cau. dafarn orau yng Ngorllewin Cymru am y tro Ble mae’r anrhydedd, meddech, cyntaf. Dathlu Ydi’r aur na’r dorf yn drech? Ar ôl ennill y gystadleuaeth dros Rhois barch chwe thymor i’r Spurs, Geredigion ym mis Ebrill aeth y dafarn Bu dathlu mawr ym Mrynmeillion ar Ac ennyn braw’n y Gunners ymlaen i orchfygu enillwyr o Siroedd y seithfed ar hugain o Orffennaf pan Eu hunain, cofiwch hynny. Penfro a Chaerfyrddin. Nawr bydd y Druid oedd Maldwyn a Eirlys Davies, yn dathlu Gwenai Duw mewn gwyn a du yng nghystadleuaeth Cymru gyfan gyda’r hanner can mlynedd o fywyd priodasol. Pan welai bêl yn nelu’n posiblrwydd o fynd ymlaen i gystadleuaeth Llongyfarchaidau iddynt ar gyrraedd y Egsoset drwy goesau syn, ledled Prydain. garreg filltir yma ac edrychwn ymlaen yn A’r galon wedi’r goliau Mae’r tafarndai yn cael eu beirniadu ar awr at yr un ddiemwnt. Yn llun hardd o’n llawenhau. awyrgylch y dafarn, y croeso, y gwasanaeth a chanolbwynt y dafarn yn y gymuned yn Ni fydd y galon honno ogystal a safon a dewis o gwrw casgen. Yn wag, ble bynnag y bo, Cafodd y beirnaid argraff arbennig o O ddeuliw eich addoli fywiogrwydd y dafarn fel canolbwynt y Na chwaith o’m dyled i chi. pentref yn ogystal a safon y cwrw a bydd Er eich siom, a drowch chi’ch siant Lewis Johnston, y tafarnwr, yn gobeithio Yn ddiolch, yn faddeuant? rhoi’r dafarn ar fap tafarnau Cymru os nad Prydain. (Huw Meirion Edwards) Dywedodd Rhys Jones, cadeirydd CAMRA Ceredigion: “Dyma’r ail waith i dafarn leol Englyn: Tywysog Mae un ar lannau Menai – a welir Fel eilun mewn lifrai. Dan ei glog mae’i draed yn glai. Glyn Dŵr, ei galon dorrai.

(Huw Ceiriog, darllenwyd ar ei ran gan Greg Hill)

Limrig: Nid ydwyf yn hoff o fis Medi Fi really dim hoffi mis Medi, Holl gwyliau fi gyd wedi bennu. Mae ysgol mor borin’ Pysgotwr ifanc Mae pawb dweud fi twpsyn Gorffenodd Sean Bevan yn 5ed allan o A sinachs yw’r plentyns fi’n dysgu. 32 o blant mewn cystadleuaeth bysgota a gynhaliwyd ddiwedd Mehefin ar Llyn (Sori i Mr Meuryn am newid llinell fe) Dinas. (Geraint Williams) Cofiwch gysylltu â ni [email protected]

5 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

PENRHYN-COCH

Codi arian er cof am James Evans, o’r Cymun Bendigaid yn yr eglwys dan Oedfaon Horeb Penrhyn-coch ofal y Parchg R. Williams, yna cafwyd Gweler hefyd http://www.trefeurig.org/ swper yn Neuadd yr Eglwys i drafod cymdeithasau-horeb.php Bu farw James Evans, mab Ceredig a rhaglen y tymor newydd. Yn ystod Medi Margaret Evans, Penrhyn-coch mis Ionawr Gorffennaf cynhaliwyd Te hufen a mefus 22 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog 2011. Ers hynny mae Lindsay wedi codi yn Neuadd yr Eglwys. y gŵr a’r wraig 29 10.30 Oedfa bregeth Lyn Lewis Dafis dros £2,000 ar gyfer yr elusen Sarcoma wadd oedd Mr a Mrs Glyn Rowlands UK. Mae’r daith yma, dros 40,000 milltir, (Frondeg gynt) cafwyd prynhawn hapus Hydref yn cychwyn ar 1 Medi, ac yn para 11 mis. iawn pan ddaeth cynrychiolaeth o Gôr 2 7.00 Oedfa ddiolchgarwch Os hoffech gyfrannu at Sarcoma UK er buddugol yr ysgol gynradd yn Eisteddfod 6 2.30 Oedfa gymun Gweinidog cof am James Evans, gweler http://www. Ryngwladol Llangollen i ganu dan 13 10.30 Oedfa deuluol Gweinidog justgiving.com/Lindsay-Evans1 arweiniad Mr Greg Roberts, mwynhawyd 20 2.30 Oedfa bregeth Gweinidog y canu yn fawr iawn gan y gynilleidfa. 27 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog Dewis i ganu Yn ystod y prynhawn lansiwyd cwis yn gysylltiedig â hysbysebion ar y teledu, Llongyfarchiadau i Sion Wyn Hurford, cafwyd ymateb da. Dewisiwyd yr atebion Dôl Helyg, - cyn aelod o Only Kids Aloud cywir a ddychwelwyd nos Lun Medi 2il Cinio Cymunedol Penrhyn-coch - ar gael ei ddewis i fod yn aelod o Only a’r enillydd oedd Mr Ronald Southey o Boys Aloud. Dymuniadau gorau iddo wrth Wolverhampton. Diolch i bawb a gymerodd Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr ddechrau yn ystod mis Medi. ran. Eglwys dyddiau Mercher 25 Medi, 9 a 23 Hydref. Cysylltwch â Job McGauley 820 963 Urdd y Gwragedd Ioga Tyner ym Mhenrhyncoch am fwy o fanylion neu i fwcio eich cinio. Nos Lun Medi 2il dechrewyd tymor Mae grŵp bach wedi bod yn cyfarfod yn Genedigaeth newydd Urdd y Gwragedd gyda dathliad 11, Nant Seilo rhwng 2.30-4.00 bob p’nawn dydd Iau ers blwyddyn a hanner i ymarfer Llongyfarchiadau i Gwyddno a Lisa ioga tyner. Mae Cathy Crick, athrawes Dafydd, Caerdydd ar enedigaeth mab – ioga o Gellan, ger Llambed, yn brofiadol Trystan Llywelyn ar 24 Gorffennaf. Ŵyr i mewn dysgu dulliau tyner o ymarfer Rhiannon a Dafydd Ifans, Rhandir. ioga ac mae pwyslais y dosbarth ar wella i Sioned a Rob Mills, Llwynderw, ar iechyd. Dechreuodd y grŵp ar gyfer pobl enedigaeth mab - Rhys Bryn - ar 23 gydag ME ond erbyn hyn mae’n agored i Gorffennaf; brawd bach i Osian Tudur. unrhyw rai sydd yn gymhedrol eu hiechyd ac i Karen a Matthew Roberts, Rhydyfelin, ac sy’n teimlo eu bod angen dysgu sut ar enedigaeth merch fach – Caitlin ar 18 i ymlacio ac ymarfer mewn ffordd sy’n Gorffennaf ; chwaer fach i Owen Jac a garedig i’r corff. Yn ôl Mair Jones sydd yn wyres i Sue a Mervyn Hughes, Ger-y-llan. mynychu’r dosbarth “mae’r ymarferion ymlacio wedi bod o les mawr imi ac rydw Graddio i’n cysgu’n well ac mae gen i fwy o egni nawr”. Mae croeso i aelodau newydd i Roedd Daniel a Helga Huws, Tyddyn Seilo, ymuno â’r grŵp, cysylltwch â Derryan Paul yn falch iawn o glywed am lwyddiant ar 828896 neu [email protected] Aaron Cheung – mab Hanna a Paul. Cafodd neu 07748031614 am fwy o fanylion. Mae’r Aaron – fagwyd yn Llanfairpwll, radd telerau talu yn amrywio o £5 i £7.50 yn ôl dosbarth 1af PPE RHYDY neu Cgt gallu yr unigolyn i dalu.

Croeso Merched y Wawr Ennill gwobr Croeso cynnes i Greg a Gemma i Dolhelyg. Cyhoeddwyd Pwyllgor Merched y Wawr Llongyfarchiadau i Einion Dafydd, Penrhyn-coch am 2013/14. Mae’r gangen Bysiau Rhandir, am ennill Gwobr Rhagoriaeth yn cwrdd ar yr ail nos Iau o’r mis (Medi i Dysgu Prifysgol Aberystwyth. Mae Fehefin) am 7.30 y.h. Pwyllgor 2013/14 Yn ystod yr haf cyflwynwyd dau fys Einion wrthi’n cwblhau doethuriaeth yn Llywydd: Sue Hughes hwyrol ychwanegol gan gwmni Mid yr Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol Ysgrifennydd: Sharon Jones Wales Motors. Mae bys rhif 512 yn gadael ac fe dderbyniodd y wobr am ddysgu Cofnodion: Mair Jenkins Penrhyn-coch am Aberystwyth am 19.12 cwrs ar yr Undeb Ewropeaidd. Bydd yn Trysorydd: Sandra Beechey a bys rhif 526 yn gadael Aberystwyth am dechrau swydd fel Cymrawd Dysgu yn yr Is-Lywydd: Wendy Reynolds Benrhyn-coch am 23.55 Hydref. Is-Ysgrifennydd: Janice Morris

6 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

Cofnodion: Delyth Ralphs a dymuniadau gorau ar eu cyrsiau coleg Is-Trysorydd Delyth Jones - Erwan Izri - Chwaraeon a Gwyddor Aelodau’r Pwyllgor: Megan Davies, Mair Ymarfer yng Nghaerfaddon; Joe Scannell Evans, Elsie Morgan, Eirwen Hughes. - Dawns yn Bird College, Llundain Gohebydd Y Wasg: Mairwen Jones ac Andreas Adams sydd yn cymryd Dosbarthu Y Wawr: Miriam Garratt blwyddyn gap cyn mynd i Brifysgol Tynnwr Lluniau: Alwen Fanning Loughborough i astudio gwyddoniaeth chwaraeon. Cyfarchion Pen blwydd Gwellhad buan Pen blwydd hapus i Hugh Jones, Panteg, a fydd yn dathlu ei ben blwydd yn 90 oed Da yw deall fod Margaret Evans, ar y 7fed o Hydref, oddi wrth Alan, Janet, Glanaber, yn dal i wella ar ôl cael triniaeth Cyril, Mathew a Mattie. yn yr ysbyty yn ystod yr haf.

Genedigaeth Gwellhad buan hefyd i Christine Evans, Maesgwyn, Garth, sydd ar hyn o bryd yn Llongyfarchiadau i Karen a Mathew ar yr ysbyty yn disgwyl triniaeth. enedigaeth Caitlin Rees, chwaer i Owen Jac a wyres i Mervyn a Sue. Graddio Bu Wyn Hopkins, Dyffryn, Tal-y-bont, sy’n chwarae fel asgellwr ac ymosodwr i Hyfryd oedd gweld Lynne adref dros y Roedd Daniel a Helga Huws, Tyddyn Glwb Pêl-droed Penrhyn-coch yn siarad gwyliau i weld ei nith fach a’r teulu cyn |Seilo, yn falch iawn o glywed am ar y radio ddechrau Medi yn sôn am y hedfan yn ôl i Kuwait. lwyddiant Aaron Cheung – mab cyfle gafodd i fodelu yn Llundain. Mae Hanna a Paul. Cafodd Aaron – fagwyd Wyn yn gweithio mewn archfarchnad yn Pen blwyddi arbennig yn Llanfairpwll, Ynys Môn, radd Aberystwyth. Mae newydd ddychwelyd o dosbarth 1af cwrs PPE (Athroniaeth, Lundain lle bu yn cerdded i’r cynllunwyr Pen blwydd hapus a dymuniadau gorau Gwleidyddiaeth ac Economeg) Prifysgol GCC ( Gentleman’s Club Clothing ). i Sandra Beechey, Y Felin ar achlysur ei Rhydychen. Dymuniadau gorau iddo. phen blwydd ar y 13eg o Fedi. Pen blwydd arbennig. Neuadd yr Eglwys, Penrhyn-coch Llun: Hugh Jones Hugh Llun:

Dymuniadau gorau a phen blwydd hapus Bingo ar 20fed Medi, 18fed Hydref a 15fed iawn hefyd i Hugh Jones, Panteg ar Tachwedd am 7 o’r gloch. Croeso i bawb. achlysur ei ben blwydd yn 90 oed ar y 7fed o Hydref. Codi nawdd

Cydymdeimlad Llongyfarchiadau i Bev Thomas, Garn Wen, ar godi £5,556 mewn nawdd ar Estynnwn ein cydymdeimlad â theulu gyfer cangen Aberystwyth a’r cylch o a chysylltiadau y diweddar Tom Davies, Sefydliad Prydeinig y Galon yn rhedeg ym Llan-non; Marathon Llundain.

â theulu y diweddar David Charles Davies (Dai Charles), Rhydyfelin; Cyfarfod blynyddol Janice Cowley, Llywydd Sioe Penrhyn- hefyd gydag Arwyn Richards, Ceirios, ar coch eleni gyda’i merch Roxanne. golli ei chwaer, Mair Taylor – un o blant y Yng nghyfarfod blynyddol y Tincer pentre; nos Fawrth 10fed o Fedi ailetholwyd y swyddogion am y flwyddyn 2013/4 ar Diolchgarwch Eglwys Sant Ioan ac â theulu y ddiweddar Sarah Bennett, wahan i’r Trefnydd Busnes. Dymuniad Crewe. Wyres y diweddar Cyril Rees, Bow Bryn Roberts oedd cael ei ryddhau o’i Cynhelir gwasanaethau diolchgarwch Street gynt. swydd . Diolch iddo am ei waith yn rhoi Eglwys Sant Ioan dydd Mercher 25 Medi trefn hynod effeithiol i’r dosbarthu. Y – cymun bendigaid yn y bore am 10.00 a Cyrsiau Coleg Trefnydd Busnes newydd yw Lila Piette, gwasanaeth nos am 7.00 pan bregethir Bow Street. Dymuniadau gorau iddi gan y Parchg John Matthews, Llandygái. Llongyfarchiadau i’r canlynol ar eu wrth ei gwaith. Sylwer fod ysgrifennydd Bydd gwasanaeth diolchgarwch y plant llwyddiannau yn eu harholiadau lefel A y Tincer wedi newid cyfeiriad. fore Sul 29 Medi am 10.45

7 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

Creu logo ymddangosiadau cyhoeddus, ar ei wefan a deunydd sydd wedi’i argraffu. Mae myfyrwraig o Benrhyn-coch, Dywedodd Lowri, sy’n astudio ar gyfer coleg yn Sir Gaerfyrddin a busnes ym gradd BA mewn Cyfathrebu Graffig yng Mhowys wedi gweithio gyda’i gilydd er Ngholeg Sir Gâr ac sydd ar fin cychwyn mwyn creu delwedd newydd ar gyfer ar ei thrydedd flwyddyn yno, “Rwyf wedi Swyddfa Comisiynydd yr Heddlu a dysgu llawer yn ystod y broses hon. Bydd Throseddu. Cyflwynodd Lowri Morgan, y profiad o fantais fawr i mi wrth i mi Tir-y-dail, myfyrwraig israddedig chwilio am swydd ar ôl graddio. Roedd yng Ngholeg Sir Gâr, gysyniad logo i’r brîff y Comisiynydd yn heriol oherwydd Comisiynydd Christopher Salmon. Yna, mae ganddo rôl mor ddylanwadol dros Y Parchg Ganon Ronald Williams, Maes-y- gweithiodd gyda Motif Creative, cwmni ardal eang. Roedd y tîm yn Motif Creative garn, yn dathlu 50 mlynedd yn yr Eglwys cynllunio proffesiynol, i gyflwyno logo yn ysbrydoledig, yn brofiadol ac yn hynod gyda rhai o blant, Clwb y Sul a ganodd a chanllawiau brand newydd. Nod yr ymroddedig.” ‘Gyda Iesu Grist’, yn y gwasanaeth Cymun edrychiad newydd Bendigaid fore Sul, 7 Gorffennaf. Cafwyd yw adlewyrchu rôl y cinio wedyn i ddathlu’r achlysur yn Comisiynydd fel llais Neuadd yr Eglwys. Mae’r Parchg Williams y cyhoedd ar faterion yn frodor o Borthmadog a threuliodd y plismona a throsedd ar rhan fwyaf o’i yrfa yn Esgobaeth Llanelwy draws y rhanbarth. - yn gurad ym Mhenarlâg cyn mynd yn Dros y misoedd nesaf, ficer i Lan Conwy, Rhosllannerchrugog fe ddaw’r edrychiad (lle bu am 12 mlynedd), Nannerch, Cilcain newydd, sy’n disodli a Rhydymwyn (ardal yr Wyddgrug). brandio dros dro a ddatblygwyd cyn i Mr Symudodd i Esgobaeth Tyddewi ac Eglwys Salmon gael ei ethol ym mis Tachwedd, Llanbadarn Fawr lle bu hyd ymddeol. yn bresenoldeb cyfarwydd mewn

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL

Diolch parti bach i ddathlu yn Rheidol View Parc Welsh Anthem Bencampwriaethau gan fod Dave a Sue am ddiolch i Gwen yn eu hadrannau gan ddod yn erbyn ei Hoffai Gwen Morgan ddiolch o gallon i a Aneurin am fod yn gymdogion mor gilydd yn y brif ddosbarth i ddewis y ceffyl bawb am y cardiau, anrhegion a galwadau groesawgar, ac yna ar ddydd ei phen gorau i fynd i Sioe Ceffyl y Flwyddyn ym ffôn a dderbyniodd ar achlysur ei phen blwydd ymunodd y teulu i gyd i fwynhau Mirmingham ym mis Hydref. Y tro yma blwydd. Diolch o galon i bawb. eu hunain yn y Gwesty yn Aberdyfi. Pen caseg Heart of Gold a orfu a mawr yw yr blwydd hapus Gwen a gobeithio y cawn edrych ymlaen am y gystadleuaeth fawr Pen blwydd lawer dathliad eto yn eich cwmni. ym mis Hydref. Cafwyd llwyddiant eto yn Sioe Frenhinol Cymru gan i Heart of Bu yna dipyn o ddathlu yn y Cwm dros yr Llwyddiant Gold ennill y ceffyl gorau yn yr Adran haf. Ddechrau Gorffennaf dathlodd Mair A gydag Welsh Anthem hefyd yn gyntaf Stanleigh, Dolfawr, ei phen blwydd yn Llongyfarchiadau i Ellie a Aysha Doidge, yn ei dosbarth hithau yn Adran C. gant oed. Trefnwyd parti mawr yn Llety Cae Gynon, ar eu llwyddiant. Enillodd Llongyfarchiadau mawr i chi eich dau. Parc a daeth dros gant o gyn-ddisgyblion, y ddwy raddau anrhydeddus, Ellie o Llongyfarchiadau hefyd i Deulu cyn gyd-weithwyr, cymdogion a ffrindiau Brifysgol Loughborough ac Ayesha o Troedrhiwceir ar eu llwyddiant hwythau ynghyd i ddymuno yn dda iddi. Cafwyd Brifysgol Caerwysg. Mae y ddwy ar gyda’r Ceffylau Gwedd yn y sioeau pell ac prynhawn pleserus iawn a bu llawer o hel hyn o bryd yn Llundain lle mae Ellie yn agos yn ystod yr haf. atgofion am ei dyddiau yn athrawes yn y gobeithio cael swydd ym myd Addysg ac Coleg Addysg Bellach. Gwerthfawrogodd Ayshea yn gweithio yn wirfoddol ym myd Dymuniadau gorau Mrs. Stanleigh y cyfan yn fawr. Yn nes Amgueddfeydd, gan obeithio cael swydd ymlaen yn y mis cafwyd dathliad arall, yn y maes yn y dyfodol. Llongyfarchiadau Dymuniadau gorau i Norma Stephens, y tro ma yng Nghanolfan Statkraft yng hefyd i Claire Maloney, Maes y Glyn, ar Blaenddol, sydd ddim wedi bod yn rhy dda Ngwmrheidol. Paratowyd y bwyd gan ennill gradd anrhydeddus o Brifysgol drwy’r haf ac yn wynebu llawdriniaeth yn aelodau Urdd y Benywod a Staff Statkraft. Caerwysg. Mae hi yn awr yn mynd ymlaen y dyfodol agos. Daeth nifer fawr ynghyd a chafwyd noson i astudio ymhellach yn y Brifysgol. Pob hapus a theilwng iawn i un sydd wedi hwyl i’r dair yn y dyfodol. Capel Llwyn-y-groes bod mor amlwg a gweithgar ym mywyd y gymuned. Pen blwydd hapus iawn a hyfryd Sioeau Cynhelir Cwrdd Diolchgarwch nos yw eich gweld yn edrych tipyn yn well ac Fercher Medi 25ain am 7.00y.h. pryd yn dechrau mynd o amgylch unwaith eto. Bu yr haf yma yn un i’w gofio i Dafydd a y pregethir gan y Parchg Hywel Jones, Un arall a gafodd ben blwydd arbennig Sian Morris, Neuadd Parc. Yn Sioe Caer cyn-reithor Llanbadarn . Croeso cynnes i oedd Gwen Morgan, Y Byngalo. Cafwyd enillodd Friars Heart of Gold a Neuadd bawb.

8 DOLAU Yn ystod mis Mawrth 1981 dechreuais gael Colofn poen cefn difrifol ac fe euthum at fy meddyg a ddywedodd bod sciatica arnaf. Aeth y Mrs Jones Priodas misoedd heibio heb unrhyw wellhad ac fe’m hanfonwyd i Gobowen. Sciatica oedd Dymunwn yn dda i Seren Morgan barn y meddyg yno, hefyd, er ei fod o yn Jones ( merch Annie Suganami fodlon ychwanegu yr ansoddair ‘severe’. Jones a Peter Jones) a briododd Ond erbyn tua canol Medi, pan welodd â John Lubikowski yn y Llyfrgell fy nhad na fedrwn gerdded a bod codi a erys y negeseuon...pages unresponsive, low Genedlaethol dydd Sadwrn 15fed gwisgo amdanaf yn broses ddwyawr o hyd, disc space...McAfee has blocked this page... Mehefin. fe ffoniodd Gobowen i ddweud nad oedd yn GRRRR!!! hapus a’i fod yn mynd a fi yno. Diwedd y stori Y mae un peth, o leiaf, yn y tŷ hwn yn Siarad o Brofiad oedd darganfod fod gennyf slipped disc ac y gweithio yn iawn, Hector. Fe fu Tiny farw yn gallasai y cyflwr a’i achosodd a’r ffaith mod i ystod yr haf ac y mae gennyf hiraeth amdani Yr Arglwydd Elystan-Morgan fydd wedi cerdded cyhyd ag ef olygu na cherddwn ond y mae Hector yn rêl jarff a benthyg enw yn cael ei holi gan Gwion Lewis byth mwy. Diolch i’r drefn, ar ôl dros Llŷn am hogyn afieithus.Dro yn ôl,fe greais yn rhaglen olaf y gyfres ‘Siarad ddeng wythnos o driniaeth yn Gobowen, fe set o reolau dychmygol i Buster ei ailadrodd o Brofiad’ nos Iau 17 Hydref am gerddais ond gyda gwendid parhaol a chyda wrtho ei hun a dyma rai Hector - 9:30pm ambell i gyfnod o boen a methiant difrifol. Nid wyf i ddod a phrae i’r tŷ o gwbl. Os oes Cadw i fynd yw’r unig ateb ac roedd cerdded rhaid dod ag ef i mewn, fe ofalaf ei fod wedi Arholiadau Buster yn gymorth mawr i hynny. marw. Ac ni chuddiaf ef o dan y matiau yn y Yn ddiweddar, dechreuodd y cefn beri tŷ bach ond ei adael lle y gall Lona ei weld Llongyfarchiadau i Lisa Wyn, trafferth yn fy mhennaugliniau a’m fferrau Nid wyf i ddal llyffaint a’u gollwng yn yr Pant-yr-Haul ar ei harholiadau ac yn fy nwylo a gwn, o brofiad, fod hwn ystafell fyw fel bod Lona yn gorfod cadw lefel A, a phob lwc iddi yn ei yn argoeli gwaeth na’r bydwynio cyson a rhwyd glan môr i’w dal. chwrs ‹Harddwch› yng Ngholeg dyddiol yng ngwaelod y cefn. A gwir y gair, Nid wyf i fwyta na llyffaint na phryfetach Ceredigion, Aberteifi. ddiwedd yr wythnos ddiwethaf, fe euthum na siani flewog na phryfed genwair.Y mae i spasm a chloi. Gallwn gerdded gyda ffon Lona yn rhoi digon o fwyd i mi. Genedigaeth a chamau bach ond dyna’r cwbl. Nid oedd Nid wyf i fegera yn ddigywilydd os oes cyw dim amdani ond cyfnod ar yr Ibuprofen a iar, crisps neu ham ar y meniw.Y mae Lona Llongyfarchiadau i Rhiannon gorffwys gan obeithio nad oedd y disciau yn fy mwydo. a Huw Williams (Sŵn yr Awel wedi llithro yn llwyr o’u lle. Diolch i’r drefn, Nid wyf i yfed dim o gwpan neu wydr o gynt), Caerdydd ar enedigaeth y maent wedi aros yn eu lle priodol ac yr wyf eiddo Lona. Dim ond dŵr ddylai cath ei yfed Melangell Elfair Williams a finnau wedi datgloi ac, os byddaf yn well ac y mae digon yn fy nysgl. Ac yr wyf yn anwyd ar 11 Medi. yfory, yn meddwl mynd yn ôl i’m gwaith. ddigon gwirion heb caffeine. Ond y mae dau beth sydd yn niwsans am y Nid wyf i achosi ‘crash bang wallop’ yn bowt arbennig yma.Un yw ei fod yn dilyn y nos fel petai tyrfa o ladron yn y tŷ. (Er, f’ufudd- dod i diktats meddygol i golli chwarae teg iddo, nid yw wedi malu dim o’r pwysau - tair ston ers mis Chwefror - a eiddof). R.J.Edwards chymryd mwy o ymarfer a’r llall yw nad oes Nid wyf i godi o’m cwsg fel ffesant o’i Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings yma neb bellach i rannu gwaith tŷ.Yr wyf nyth, rocedu rownd y teledu ac allan. Nid Penrhyn-coch wedi gorfod gadael pethau lle y disgynnasant yw cythreuliaid y fall yn byw yn y tŷ hwn ac Contractiwr, masnachwr gwair a gwellt am na fedraf blygu i’w codi, nid wyf wedi ni ddylwn roi lle i Lona bryderu am iechyd Arbenigwr ar ailhadu na thynnu llwch nac ysgubo’r llawr ers hynny o feddwl sydd gennyf . Cyflenwi a gwasgaru dyddiau.... a golyga hynny y bydd yn rhaid i Bodiau traed Lona yw’r llygod o dan y calch, slag a Fibrophos Lori, turiwr a malwr mi weithio yn galed iawn pan fedraf. A gall cynfasau. Nid wyf i ymosod arnynt pan i’w llogi olygu peth arall, hefyd, ymwelwyr, oherwydd mae hi yn effro ond y mae ymosod yn Cyflenwi cerig mán un rheol euraid sydd yn fy mywyd i, hyd y giaidd arnynt pan mae hi yn cysgu yn ddwbl 01970 820149 07980 687475 gwelaf, yw hon. Os bydd y tŷ ar gychwyn neu verboten. fel tŷ Jeroboam fab Nebat, fe ddaw rhywun Yr wyf i hel mwythau a chanu grwndi i’m gweld ! Yr wyf, wrth gwrs, yn croesawu fel arfer ac fe gaf ymestyn hyn i gynnwys ymwelwyr ond mae’n anodd mwynhau eu eistedd ar lin a rhannu’r soffa. cwmni pan ydech chi yn ofni eu bod yn Yr wyf i ddal ati i gerdded gyda Lona at ei gwaredu at lwch a blerwch a gweoedd pry char i ffarwelio â hi ac i gerdded at y car i’w eich gwefan leol cop. chroesawu pan ddychwel i’r tŷ dim ond i mi www.trefeurig.org Y mae fy nghyfrifiadur, yntau, yn dioddef ofalu aros lle medr hi fy ngweld rhag ofn a your local website llesgedd ac arafwch ond ni allaf roi Ibuprofen allo gwaeth.Nid yw crempog o gath dda i

newyddion etc. i / news etc. to: [email protected] i hwnnw. ‘Dyro scan McAfee iddo fo’, fawr, wedi’r cyfan. [email protected] meddai Gwynn fy mrawd cyn mynd am ei Ar nodyn mwy difrifol, pob lwc i bawb William Howells, wyliau yn Menton a dyna wneuthum.Yn ôl sydd yn cychwyn ysgol neu goleg neu swydd Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch, Aberystwyth SY23 3EQ honno - neu hwnnw? - nid oes dim o’i le ond newydd. Peidiwch a’n anghofio ni i gyd.

9 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

Y BORTH

Cydymdeimlad thrip gwerth chweil. Diolch yn fawr i’n Llywydd Mrs. Cydymdeimlwn â Beti Lewis, Margaret Griffiths am drefnu’r Heol Aberwennol, ar farwolaeth daith. ei chwaer ganol fis Mehefin. Bydd y Gymdeithas yn ail gychwyn nos Wener, 9 Hydref Eisteddfodol am 7.30 yn Neuadd Gymunedol y Borth. Ein Llywydd , y Llongyfarchiadau i Carwyn Parchg Cecilia Charles fydd yn Tywyn ar ennill Gwobr Goffa rhoi anerchiad a’r testun fydd John Weston-Thomas (ar ‘O Ficerdy i Ficerdy’. unawd ar delyn deires neu delyn ddi-bedal) yn yr Eisteddfod Llwyddiant Offerynnol Genedlaethol yn Ninbych, ac i’w fam, Eurgain Rowlands, Hafod Llongyfarchiadau i Mared Heli, am fod yn fuddugol ar greu Emyr Pugh-Evans, ar ei pedair g êm iaith i ddysgwyr. llwyddiant diweddar Yn Byddai Carwyn wedi ennill y Eisteddfod Genedlaethol blog teithio hefyd pe bai wedi Dinbych a’r Cyffiniau 2013, cyfyngu ei hun i ofynion geiriol enillodd y wobr gyntaf ar yr y gystadleuaeth! Unawd Telyn dan 16 mlwydd Dymuniadau gorau iddo ar oed. Cafodd ei dethol, ynghyd ei swydd newydd yn Weithiwr ag enillwyr yr Unawd Piano Arbenigol dros Gymru efo’r a’r Unawd Chwythbrennau, elusen genedlaethol Home- i ymddangos ar lwyfan y Start-UK sydd yn gofalu am Pafiliwn i ymgiprys am y deuluoedd. Rhuban Glas Offerynnol o dan 16 mlwydd oed, a’i dyfarnu’n Symud fuddugol, gan dderbyn y Rhuban Glas a gwobr Yn ystod mis Awst symudwyd ariannol o £100 ynghyd ag y gofeb leolwyd yng Nghapel y ysgoloriaeth o £1,000 i barhau Gerlan i Eglwys St Matthew. â’i hastudiaethau cerddorol yn y dyfodol. Trip blynyddol Cymdeithas Dyma uchafbwynt blwyddyn Gymraeg y Borth a’r cylch lwyddiannus iawn gan iddi ennill Gwobr Iau Gŵyl Fore Mercher, 19 Mehefin, Pencerdd Gwalia yn gynharach Chwilio am anrheg cynhaliwyd y trip blynyddol. yn y flwyddyn ac ymddangos Nadolig gwahanol? Roedd y bws yn llawn ers tro yng nghyngerdd yr ŵyl gan ac am y de y cychwynodd y rannu llwyfan â Catrin Finch, daith. Bu’r arhosiad cyntaf Hannah Stone a Katherine Dyma gyfle i brynu copi DVD o unrhyw ym mhentref bach prydferth Thomas. Eisteddfod Genedlaethol ers 1999, o Cenarth ac yno y mwynhawyd gystadlaethau, seremoniau a chyngherddau'r paned a chawsom gyfle i fynd Pafiliwn a gweithgareddau'r Babell Lên. i’r Amgueddfa Goryglau i weld a chlywed am y grefft o wneud corwgl. Symud ymlaen wedyn a Archebwch cyn ddiwedd Hydref i sicrhau chyrraedd dinas hardd Tyddewi copi erbyn y Nadolig. – cafwyd cyfle i ymweld â’r Eglwys Gadeiriol a chrwydro’r Pris cychwynnol – £15 dre a chael hufen ia cyn cychwyn y daith yn ôl drwy bentrefi Solfach, Niwgwl yb a chyrraedd Gwesty Ffostrasol am bryd o 01970 632 828 [email protected] fwyd. Roedd y tywydd o’n plaid drwy’r dydd a braf oedd cael archif.com/copi diwrnod o haul yn ogystal a

10 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

SIOP A DÔL-Y-BONT SWYDDFA BOST PENRHYN-COCH Perchennog: Lawrence Kelly Mynd i’r coleg AR AGOR Llun - Sadwrn 7 y bore - 9 yr hwyr Llongyfarchiadau i Jacob Billingsley, Sul Dolwar, ar ei lwyddiant ysgubol yn yr 7 y bore - 7 yr hwyr arholiadau Lefel A a phob dymuniad da iddo Papurau dyddiol a’r Sul, llyfrgell fideo, cardiau ar gychwyn yng Ngholeg y Brenin, Llundain cyfarch lle bydd yn astudio hanes. siop drwyddiedig 01970 828312 Chwaraewr llwyddiannus

Llongyfarchiadau hefyd i George Hughes, Captain’s House, ar ei lwyddiant yn y maes pêl-droed yn ystod yr haf. Mewn twrnament a gynhaliwyd yn Bow Street mi enillodd George nifer o wobrau gan gynnwys Chwaraewr Y Dydd, Chwaraewr Lleol y Dydd a George hefyd oedd enillydd Chwaraewr Cyffredinol gorau’r dydd. Dal ati George - pwy a ŵyr, efallai fod yna Gareth Bale arall yn Nôl-y-bont!

Gochel! Yn y golofn enwau lleoedd Gwmerfyn i Fancydarren. (Fe’i gyntaf hon, fe hoffwn fynd â gelwir yn Tan-y-gell ar fap chi i lecyn ar gwr de-orllewinol cyntaf 6 modfedd yr Arolwg pentref Cwmerfyn, lle ceir tri Ordnans neu’n Danygoyallt enw diddorol sy’n cynnwys ar lafar.) Fel mae’r enw’n yr elfen gochel, sef Gochel awgrymu, mae ochr y dyffryn Gwympo, Gochel Dwmblo, a yn hynod o serth yn y llecyn Gochel Foddi. hwn, a byddai’n hawdd i rywun Gochel Gwympo yw’r syrthio. unig enw sydd a chofnod Er nad oes unrhyw olion yn ysgrifenedig hanesyddol, hyd y weddill yno bellach, ymddengys gwn i, a hynny yng Nghyfrifiad bod Gochel Foddi wedi ei leoli 1881. Cefais gadarnhad o yng ngwaelod y dyffryn ar lan yr leoliad ei adfail ar y gefnen afon, sydd eto’n rhoi esboniad uwchlaw’r ffordd gan Hywel digon boddhaol i ail elfen yr enw. bendramwnwgl dros y clogwyn, (Geiriadur Prifysgol Cymru, Lewis, Fferm Cwmerfyn. (Pen- Tybed a oedd chwedl yn a rholiodd i’r afon gan foddi. t 1419). Mae’r Geiriadur yn y-gell yw’r enw arno ar fap gysylltiedig â’r tri enw gynt, Digwydd enwau cyffelyb cofnodi hefyd y rhigwm 6 modfedd cyntaf yr Arolwg ond iddi fynd ar ddifancoll? mewn mannau eraill yn y ‘Gwachel Dagu, / Gwachel Ordnans, neu Benygoyallt Ceir ynddynt adlais o chwedl Canolbarth a’r De, a phob Foddi, / Halfway House / ar lafar.) Does wybod pam y Farwolaeth Driphlyg, Nant un â’i rybudd rhag ei berygl A Chastell Dwrgi’ am dai rhoddwyd y rhybudd hwn yn Conwy (gw. Cymru Fu (1862), unigryw ei hun, er enghraifft pentref bach Halfway, plwyf enw iddo gan nad does dim tt 430-2). Edrydd honno am Gwachaldagu a Gwachaldwmlo, Talyllychau. amlwg yn y tirlun a allai beri un o Wylliaid Hiraethog yn Ceredigion (Iwan Wmffre: The Os gwyddoch chi am enwau cwymp. mynd i ymladd â gwiber ar Place-Names of Cardiganshire diddorol eraill yn ardal y Tincer, Hywel Lewis yw unig glogwyn uchel, wedi iddo gael (2004), tt 23, 84); Gochel Sythi a beth am gysylltu? Byddai’n braf ffynhonnell yr wybodaeth a sicrwydd gan ddewin na fyddai Gwachel-Tagu yn sir Benfro (B clywed amdanynt. gefais am fodolaeth a lleoliad y farw oni châi ei frathu gan y G Charles: The Place-Names of Angharad Fychan ddau enw arall. wiber, torri ei wddf, a boddi. Yn Pembrokeshire (1992), tt 164, 623); Gellir gweld murddun anffodus, dyna oedd ei dynged; Gwachal Losgi yn Llanismel, sir Paratowyd dan nawdd Gochel Dwmblo ar fin fe’i brathwyd gan y wiber, Gaerfyrddin; a Gwachel Foddi, Cymdeithas Enwau Lleoedd y ffordd sy’n rhedeg o torrodd ei wddf wrth gwympo’n enw Cymraeg y Pontardawe Inn Cymru

11 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

BOW STREET

Newid aelwyd mam a mam-yng-nghyfraith ddiwedd Oedfaon y Garn 10.00 a 5.00 Gorffennaf. Bu mam Nerys yn byw gyda’r Gweler hefyd http://www.capelygarn. Dymuniadau gorau i Gwen Lloyd Jones, teulu ym Mod Hywel a chafodd ofal org/ Lasynys, Brynmeillion, sydd wedi symud arbennig ganddynt. Medi i Gaerdydd ddechrau Awst. Bu Gwen yn 22 Bugail ddosbarthydd y Tincer ers sawl blwyddyn ac â Maud Phillips, 8 Tregerddan, a’r teulu, 29 Roger Ellis Humphreys a hefyd am gyfnod yn trefnu gyrru copïau a gollodd ei hefeilles – Meg - yn ystod Hydref o’r papur drwy’r post. Bydd colled ar ei mis Awst yn Ferndale. Roedd yn falch o 6 Noddfa John Tudno Williams hôl yn amrywiol gymdeithasau’r ardal. allu mynd i’r angladd yng nghwmni Alun, 13 Oedfa ddiolchgarch yr ofalaeth yng Dymuniadau gorau iddi yn ei chartref Dilwyn a Gwynant. Nghapel y Garn newydd y bydd yn symud iddo yn fuan. 20 Bugail - cymun Huw Roderick Diolch 27 Adrian Williams Eisteddfodol Dymuna Janice, Harry a Catrin Petche Llongyfarchiadau hefyd i Vernon ar ddod ddiolch i bawb am bob arwydd o i’r brig yng nghystadleuaeth y Soned yn yr gydymdeimlad a charedigrwydd a Casgliadau Cymorth Cristnogol Bow Eisteddfod Genedlaethol yn Ninbych ar y estynnwyd iddynt ar farwolaeth tad Street, Llandre a’r cylch testun ‘Cloddion’. Janice yn ddiweddar. Diolch hefyd am y cyfraniadau a dderbyniwyd er cof amdano Carem ddiolch eto eleni yn gynnes iawn Llongyfarchiadau i Jacqueline Willmington, i gronfa Sefydliad Prydeinig y Galon a i bob un a fu’n casglu o ddrws i ddrws. 3 Carreg Wen ar ddod yn gyntaf mewn Nyrsys Cymunedol Meddygfa’r Llan. Gwerthfawrogwyd yn fawr iawn pob cystadleuaeth yn yr Adran Gwyddoniaeth a ymdrech unigol yn ein hymgyrch. Y Thechnoleg yn yr Eisteddfod ar ysgrifennu Priodas Ddiamwnt cyfanswm am eleni oedd £2,265-64. erthygl Gymraeg yn ymwneud â phwnc gwyddonol. Testun yr erthygl oedd Llongyfarchiadau i Mal ac Eleanor Evans, Genedigaethau ‘Bygythiad feirws Schmallenberg yng Maes Ceiro, a ddathlodd eu pen blwydd Nghymru’ – ac mae yr erthygl i’w gweld yn priodas ddiamwnt ym mis Awst. Llongyfarchiadau i Dinah a Peter Henley, y cyfansoddiadau. Dôleglur, Bow Street, ar ddod yn fam-gu a Cyfarfodydd Merched y Wawr thad-cu unwaith yn rhagor. Ganwyd mab Llongyfarchiadau i Anwen Pierce ar Rhydypennau - Iestyn Rhys - i Jayne a Mark ar Orffennaf ennill cadair Eisteddfod Castellnewydd 15fed. Dymuniadau gorau i’r teulu. Emlyn a dymuniadau gorau iddi hi, Nos Lun, 30 Medi ‘Y Cyfaill’ a ‘Te yn y Hywel ac Elin yn eu cartref newydd ym Grug’: noson o ddramâu, Theatr Canolfan Llongyfarchiadau i Dilys a Vernon Jones, Mrynmeillion. y Celfyddydau, Aberystwyth, am 7.30 o’r Gaerwen, ar enedigaeth wyres fach - Elan gloch – enwau i Janet (820047) neu Marian Ceiro - merch i Bethan ac Osian Jones, Cydymdemlad (828662) Nercwys, Sir y Fflint a anwyd ar Orffennaf 27 - chwaer fach i Gruff, Ifan a Rhys. Mae’n Cydymdeimlwn â Dewi a Nerys Hughes, Nos Lun, 14 Hydref ‘Croesi’r siwr eu bod i gyd wrth eu bodd. Jennifer a Gethin, Bod Hywel, ar golli Bont’: ymweliad ag adeilad y Cynulliad, Aberystwyth, am 7 o’r gloch

Nos Lun, 11 Tachwedd ‘Lluniau llon a lliwgar’: yr artist Rhiannon Roberts, Aberaeron, yn Neuadd Rhydypennau am 7.30 o’r gloch

Diolch

Dymuna Eunice Fleming, 1 Tregerddan, ddiolch i bawb a gofiodd am ei phen blwydd yn 90 oed ar 2 Gorffennaf. Mae’n gwerthfawrogi’r caredigrwydd, - yn Emyr Jones, Cân y gwynt, gardiau, anrhegion ac ymweliadau. Nid Maes-y-garn, Bow Street yw Eunice yn dda iawn ar hyn o bryd a (Maesnant, Tal-y-bont threuliodd gyfnod yn Ysbyty Bron-glais gynt) yn derbyn ei fedal am am gyfnod. Gobeithio y bydd yn teimlo yn Wasanaeth i Amaethyddiaeth well yn fuan. yn Sioe Llanelwedd eleni.

12 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

bu’n gweinidogaethu cyn ymddeol. Boed bendith ar briodas Non a Carwyn, a diolch am bob caredigrwydd a ddangoswyd tuag atynt.

Canu

Hyfryd oedd gweld Mr Howell Ebenezer, 19 Bryncastell yn canu ar y teledu gyda Côr y Brythoniaid, Blaenau Ffestiniog, Aelodau o F.Y.W. yn cerdded darn o lwybr yr mewn cyngerdd yn Eisteddfod Ryngwladol arfordir Addysgiadol Llangollen eleni.

Llongyfarchiadau i Mari Wyn Lewis, Ar ymweliad yr arfordir, syniad Gill Griffiths, llywydd 14 Carreg Wen ar ennill gradd 2:1 yn y Cenedlaethol i’r aelodau drwy Gymru gyfraith o Brifysgol Lerpwl. Bu Mari a’i Braf oedd gweld Mrs Violet Jones, gynt o gyfan i fynd ati i gerdded darnau o’r llwybr. ffrindiau yn dringo mynydd Kilimanjaro 11 Tregerddan, sydd yn 104 oed, wedi dod o Cerddodd Merched Rhydypennau o Lan- dros yr haf i godi arian at achos da. Da Lundain, lle y mae’n cael gofal arbennig gan y-môr yng Nghlarach i lawr at y prom yn iawn ti. ei merched, i weld ei theulu a ffrindiau yn yr Aberystwyth, noson hyfryd o haf, a gorffen Hoffai Mari Lewis ddiolch i Meinir ardal. y noson gyda phaned a chlonc yn Baravin. Jones a Banc Barclays am ei helpu Noson bleserus iawn. i godi arian i’r elusen ‘Childreach Genedigaeth International’ cyn mynd i ddringo Dwy briodas aur Kilimanjaro. Roedd yn rhaid i Mari godi Llongyfarchiadau i Rheinallt a Sarah, Maes £2,500 cyn mynd ac roedd yr arian hyn Ceiro ar enedigaeth Ela Mai Lewis ddydd Llongyfarchiadau i Bill a Beti Hughes, Llys yn mynd at Ysgol yn Tanzania. Yn y llun Sul 15 Medi. Wyres i Richard a Mair Lewis, Hafod, (hen Cardi Cycles), ar achlysur eu gwelir Alison a Mari Lewis a Meinir Maes Ceiro. priodas aur ar ddiwedd y mis. Jones. Croeso Hefyd - er ychydig yn hwyr - Llongyfarchiadau hefyd i’w brodyr Ioan llongyfarchiadau i’w cymdogion Rees a - fydd yn cymryd blwyddyn allan cyn Croeso i Kim a Paul Pearson a’r teulu Mary Thomas, Tŷ Clyd, oedd yn dathlu eu mynd i astudio busnes ym Mhrifysgol sydd wedi symud i fyw i 20 Maesafallen, a priodas aur ym mis Awst. Metropolitan Caerdydd. Hwyl iddo ar ei llongyfarchiadau ar enedigaeth merch fach, waith fel achubwr bywydau ac yn nerbynfa Ruby, chwaer i Amelia. Coleg Canolfan y Brifysgol Aberystwyth. Ac Elis Wyn ar ennill pencampwriaeth Merched y Wawr Rhydypennau Llongyfarchiadau i Twm Joseff Mitchell ar golff i fechgyn o dan 15 oed dros ei ganlyniadau lefel A a dymuniadau gorau Gymru a gynhaliwyd yng Nghlwb Golff Aelodau o F.Y.W. yn cerdded darn o lwybr iddo ar ei gwrs yng Nghaerdydd, Caerfyrddin yn ddiweddar (gweler tudalen 1).

Brysiwch wella

Yr un yw ein dymuniadau i Maria Owen, Swyddfa’r Post; Mair Lewis, 40 Maes Ceiro; David Evans, 2 Tregerddan, Gareth Lewis, Brynawel, Mrs Margaret Robert, Crud yr Awel, Mr Martin Horwood, Delfryn a Mr Geraint Williams, Tregerddan gan obeithio y byddant i gyd yn hybu a chryfhau.

Priodas

Ar 7 Medi priodwyd Non merch ieuengaf W.J. a Gwenda, Edwards, 3 Tregerddan, á Carwyn Rhys Edwards, Cwrt-y-cadno, Pumsaint, gan ei thad Mrs. Elspeth Jones, Berthlwyd, Tal-y-bont, gwraig y Llywydd am eleni, David Jones, yn yng nghapel y Priordy, Caerfyrddin, lle cyflwyno cwpan i Brenda Jones, Y Lôn Groes, am y pwyntiau uchaf yn Adran y Cyffeithiau.

13 Y TINCER | MEDI 2013 | 361 Cadair Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Ddinbych a’r Cyffiniau 2013

Er na fu Cadeirio yn Un a fudodd gyda’i deulu Eisteddfod Genedlaethol i’r ardal yw Dewi Hughes, Cymru Sir Ddinbych Bodhywel, Bow Street. Gan a’r Cyffiniau 2013, mae y cynhaliwyd yr Wyl eleni cysylltiadau â’r ardal ym mro eu mebyd, ef gyda’i hon gyda’r Seremoni gan frawd Gerallt a gafodd y mai dyma’r olaf y bu i fraint arbennig o gyflwyno’r Hywel Wyn Edwards, Gadair er cof am eu rhieni, sydd a’i wreiddiau yn y John a Ceridwen Hughes fro, ei goruchwylio wedi Uwchaled. 20 mlynedd fel Trefnydd Dilwyn Jones o Gwm yr Wyl. Mae llwyddiant Main ger Maerdy (Corwen) arbennig Eisteddfodau’r a gynlluniodd ac a luniodd cyfnod yn deillio o’i cadair neilltuol hardd yn ymroddiad a’i ddiwydrwydd arddangos nodweddion diarhebol a thrylwyder ei Dyffryn Clwyd a mynydd- gynllunio a’i weithredu dir Hiraethog a Bryniau manwl. Clwyd, gan ddilyn yr Afon Clwyd o’i tharddiad Gerallt, Dewi, Hywel Wyn Edwards (Trefnydd yr Eisteddfod), John Glyn Jones i’r môr. Darlunia graen y (Cadeirydd y Pwyllgor Gwaith), Dilwyn Jones (Cynllunydd a Gwneuthurwr y coed derw dywod golau yr Gadair) arfordir a phriddyn tywyll a ffrwythlon y Dyffryn yn Nhy’n y Coed, Arthog, ei hun. Yn ei cheinder cartre Gerallt a’i wraig, amlygwyd dychymyg, dawn Dorothy. Yn y llun gwelir a medrusrwydd creadigol Gerallt a Dewi ynghyd Dilwyn ar ei orau. â Hywel Wyn Edwards, Ychydig cyn yr Ŵyl Trefnydd yr Eisteddfod, cyflwynwyd y Gadair yn John Glyn Jones, Cadeirydd DIGWYDDIADAU MORLAN: swyddogol i Swyddogion y Pwyllgor Gwaith a • Arddangosfeydd Celf: Michael Pwyllgor Gwaith yr Dilwyn Jones cynllunydd a Roberts (27 Awst-19 Medi); Ann Hywel Wyn Edwards Eisteddfod mewn achlysur gwneuthurwr y Gadair. Thomas (23 Medi-24 Hydref) • Cristnogaeth 21 yn Morlan (7.30, 11 Medi) – Byw’r Cwestiynau • Bwrw Bol (7.30, 18 Medi): noson o Cyngerdd Corau Ger-y-lli drafod ar y testun: “Ai yn wirfoddol a Godre’r Garth Cyngerdd Nadolig neu’n orfodol y mae sicrhau dyfodol i’r iaith?”. Mynediad: £2. Yn pefformio Atgof o’r sêr Côr ABC yn Manylion llawn ar wefan Morlan: (Robat Arwyn) www.morlan.org.uk Eglwys Llanbadarn Fawr Nos Sadwrn Rhagfyr 7fed CROESO CYNNES I BAWB! Nos Sul Rhagfyr 1af Mwy o fanylion i ddilyn Morlan, Morfa Mawr, Aberystwyth SY23

GWASANAETH

Iwan Jones CYFIEITHU Linda Griffiths CINIO DYDD SUL Gwasanaethau Pensaerniol PRYDAU BAR Cynlluniau ar gyfer adeiladau newydd, PARTÏON estyniadau ac addasiadau Maesmeurig Cwmsymlog BWYDLEN BWYTY Aberystwyth ADLONIANT Ceredigion Gellimanwydd, Talybont, SY23 3EZ

Ceredigion SY24 5HJ ytincer@ [email protected] AR AGOR O 5:30 P.M. 01970 828454 NOSWEITHIAU IAU A GWENER 01970 832760 [email protected] AM BRYDIAU TEULUOL googlemail.com

14 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

MADOG, DEWI A CEFN-LLWYD

Cafodd Trystan Davies, Llain Gwyddil, Cefn Bron-glais a Threforys yn ddiweddar yn Oedfaon Madog Llwyd y Pencampwr am ddafad Beltex yn dilyn damwain ar ei fferm. Mae bellach ar 2.00 sioe Capel Bangor a nifer o wobrau hefyd wellhad; mewn sioeau lleol. Medi i Siân Evans, Llain-y-Felin a Jane – Tŷ 22 Bugail Bu Hywel Evans, Elonwy, Capel Dewi yn Gruffydd, Capel Dewi, Cefn Llwyd – y ddwy 29 Roger Ellis Humphreys llwyddiannus hefyd yn y sioeau yn yr adran heb fod yn hwylus yn ddiweddar. grefftau efo’i ffyn. Llongyfarchiadau i chi i Hydref gyd. Dyweddiad 6 John Tudno Williams 13 10.00 Oedfa ddiolchgarch yr ofalaeth Arholiadau a choleg Llongyfarchiadau i Gethin Howells, Tŷ yng Nghapel y Garn Capel Madog a Gemma Willows ar eu 20 Bugail Llongyfarchiadau i rai o’r ardal ar eu dyweddiad yn ddiweddar. Dymuniadau da 27 Adrian Williams canlyniadau lefel A a dymuniadau gorau oddi wrth y teulu i gyd. i’r dyfodol. Bydd Mari Havard yn cymryd blwyddyn allan cyn mynd i Brifysgol Teithio Birmingham; Menna Pugh-Jones yn mynd Llwyddiant i Sheffield a Gerallt Hywel yn mynd i Bu Llŷr Jones, Felin Hên, ar daith am 3 Brifysgol Caerdydd i astudio Peirianneg wythnos yn Seland Newydd yn Astudio Bu Dei a Lyn Evans, Deilyn, Cefn Llwyd yn Sifil. Dymuniadau gorau hefyd i’w frawd Amaethyddiaeth efo Coleg Gelli Aur. Fe fu llwyddiannus iawn yn sioeau’r haf eleni gan Ifan sydd wedi mynd, ers diwedd Awst, i iddo fwynhau’r profiad yn fawr iawn. ennill nifer o wobrau. Hefyd enillodd Dei y Brifysgol Vermont am flwyddyn fel rhan Gilwobr Pencampwr am garcas oen Beltex o’i gwrs Daeareg (hefyd ym Mhrifysgol Croeso yn y Sioe Frenhinol. Caerdydd). Croeso i Rosie, Glen, a George i Cefn Faenor Llongyfarchiadau i Jac Smith, Cefn Llwyd, Fawr, Capel Dewi. ar ei lwyddiant yn ei gwrs BTEC yng Ngholeg Powys, Y Drenewydd; Pont ar gau

hefyd bydd Rhys Wallace, Troed-y-Rhiw yn Bu Pont Rhydydomen – rhwng Rhos-goch a gadael am Brifysgol De Cymru, Pontypridd Capel Madog - ar gau ers tua pum wythnos. y mis yma i ddilyn cwrs gwyddorau’r heddlu. Dylai fod ar agor eto cyn diwedd y mis Dymuniadau da i chi i gyd. gobeithio.

Gwellhad buan

Dymuniadau gorau am wellhad buan i Mr Tomi Davies, Tyncwm, Capel Dewi ar ôl cyfnod hir yn ysbytyai Bron-glais a Threforys. Dathlodd Tomi ei ben blwydd yn 80 oed ar y 19eg o Awst yn Ysbyty Bron-glais yng nghwmni ei deulu a’i ddau ŵyr bach, Cennydd ac Einion;

i Tegwyn Lewis, Rhos-goch, a fu yn ysbytai

Eirian Reynolds, GWASANAETH Tech. S.P. SWYDDFA’R POST Gwaith Bricio

GWASANAETH TEIPIO BOW STREET IECHYD GWAITH PRYDLON A CHYWIR R+R A DIOGELWCH PRISIAU CYSTADLEUOL NWYDDAU AROLYGON DIOGELWCH PROSESYDD GEIRIAU MELYSION Adeiladau newydd, ASESIADAU PERYGLON PRINTYDD LLIW CYLCHGRONAU ARCHWILIADAU Estyniadau, DAMWEINIAU CARDIAU CYFARCH HYFFORDDIANT Gwaith Carreg, GWASANAETH CYFLAWN IONA BAILEY PAPURAU DYDDIOL

ytincer@ I GADW CHI A’CH PEN-Y-BRYN A’R SUL Patios GWEITHLU YN DDIOGEL SWYDDFFYNNON YSTRAD MEURIG Rhod: 07815121238 01970 820124 JOHN A MARIA OWEN Rich: 07709770473 googlemail.com 07709 505741 01974 831580

15 Y TINCER | MEDI 2013 | 361 Llyfrau Huw Meirion Edwards Rydyn-ni’n cael tynerwch cariadus, megis i’r haul paganaidd’ Lygad yn Llygad yn ‘Darlun’, i Efa ei ferch (sylwch ar y geirio nes cyrraedd hen Gwasg y Bwthyn 2013 96t. gwreiddiol a’r ddawn ddisgrifio: adeilad cysegredig ag £6.50 ar ei allor gerflun o’r Mae hi’n law, tithau’n dawel Forwyn Fair sy’n ei Daeth tyrfa dda at ei gilydd ar noson braf yn Yn ddiarwybod o ddel ddal ‘a grym hudoles Llety Ceiro ar Orffennaf 19 i lansio cyfrol Wrth orielu’r papurach / Yn ei gras ymbilgar o gerddi Huw Meirion, un o nifer o feirdd Hyd y bwrdd yn dy fyd bach, hi / A ias daer ei dawnus ardal Llandre a Bow Street. Ar sail A phefria dy lygadau’r thosturi’. tystiolaeth y 96 o gerddi amrywiol yn Lygad Fflach o wyrdd dan dy ffluwch aur’ Yr ail yw ‘Colled’, yn Llygad, yn fwy hyd yn oed na’r ffaith soned ingol i’r ei fod-e’n brifardd cadeiriol, gallwn-ni’n Bryd arall dyma ddicter deifiol ond Iddew o foddwyd ar ddiogel honni fod Huw Meirion gyda’r gorau disgybledig yn ‘Os caf ofyn (Mawrth 2003)’ draeth Aberystwyth ddwy flynedd yn ôl. oll. wrth ffrewyllu’r ymosod ar Irác. Gwerthfawrogiad yn gyntaf i’r ymwelwyr Y cywydd yw hoff ffurf y bardd sylwgar, blynyddol: treiddgar, dychanol, deallus, crefftus yma, ‘Os yw Saddam yn was y diawl ond mae yma ddefnydd celfydd o fesurau Yng ngolwg Bush a Blair, pa hawl ‘Mor ddigyfaddawd ddiarth, yma i’n plith eraill hefyd: yn eu mysg wyth o sonedau Sydd gan y ddau i droi ei wlad At eto ar wahân, dônt fel erioed campus, un gerdd yn y wers rydd, a pheth Ar fympwy balch yn faes crwsâd... A’u cred yn wisg amdanynt ... ‘ wmbredd o englynion. Drwy’r cerddi i gyd, y cymdeithasol, y ‘A phan fo’ch bomiau clyfar iawn Ac yna’r ddelwedd ddirdynnol o’r ymwelwyr gwleidyddol, y personol-teuluol, mae yna Yn chwalu’r stryd yn fynwent lawn, yn sefyll werthfawrogiad dwys o ryfeddod bywyd Ai gwell ai gwaeth eu lladdfa hwy ‘Rhwng berw’r dre a sibrwd pell y lli, ac ar yr un pryd islais brudd, dig ar adegau. Na chemegolion brwnt a nwy?’ A’u tylwyth un yn llai a’u byd ar stop. Dyna i chi “Canrif arall’: Eu gweld yn rhythu tua’r bwlch lle bu, Brwdfrydedd edmygus wedyn yn ‘Moliant A’u Haber, fel eu gwedd, yn gwbl ddu.’ ‘Ac mae’r un hen obaith Toby Falatau’, canu mawl mewn gwisg gwirion, gwych, gyfoes. Ddwy flynedd wedyn mae yna dristwch a’n llusgodd wysg ein pennau Mae Huw Meirion yn codi i dir go uchel arwyddocäol arbennig yn y geiriau, gyda hanner nos mewn nifer o gerddi, ac mi ddewiswn i ddwy. ‘..byddai’n chwith / Gan riw Penglais pe o groth y filflwydd newydd, Yn ‘Tŷ’r Abad, Kemperle, Llydaw’ mae’r tawai tramp eu troed’. yn ein cymell i straffaglu’n hanner dall bardd yn crwydro o’i lety, ‘A’i gaws a’i fara Diolch yn fawr Huw. am olau gwell’ a gwin / A’i grugiau hallt o gregin / Allan Cynog Dafis

Llyfrau Tegwyn Jones TACSI EDDIE Bu Tegwyn Jones wrthi’n ymestyn ymhellach na hynny. brysurach nag arfer hyd yn Mae’r ysgrifau cryno yn llawn Perchennog: oed eleni, gan fod dwy gyfrol gwybodaeth, a honno’n aml yn Connie Evans, o’i eiddo wedi eu cyhoeddi. Y annisgwyl. Gwawrfryn, gyntaf oedd Ambell Air ac Ati Yn ail ran y llyfr mae chwech (Gwasg Carreg Gwalch) a welodd ysgrif sylweddol a ymddangosodd Penrhyn-coch olau dydd ym mis Mawrth, a’r mewn cylchgronau eraill, megis Y 01970 828 642 ail oedd Bro a Bywyd Hywel Faner, Ceredigion a Canu Gwerin. Teifi Edwards (Cyhoeddiadau Mae tair ohonyn nhw’n cyflwyno 07790 961 226 Barddas) a gyrhaeddodd ddwylo’r torreth o wybodaeth am faledi cyhoedd yn addas iawn yn ystod a baledwyr, yn ôl cyn belled yr Eisteddfod Genedlaethol yn â’r 16ed ganrif, a’r tair arall, yn ANIFEILIAID Ninbych. eu tro, yn trafod Idwal Jones y Un o Lyfrau Llafar Gwlad yw dramodydd, Etholiad y Brifysgol TEW Ambell Air ac Ati - rhif 82 yn y 1943, ac Edward Hughes a Siôn gyfres i fod yn fanwl. Detholiad ohonyn nhw yn gyfarwydd i ni, Owen o deulu Morrisiaid Môn, eu hangen i’w lladd o golofn Tegwyn Jones yng er enghraifft ‘ffor’ a ‘baeden’, a fu â chysylltiad agos â fferm mewn lladd-dy lleol nghylchgrawn Llafar Gwlad yw a ‘brathu’r gaseg’ – ‘brathu’r Alltfadog a Chwmsymlog ac ardal Cysylltwch â rhan gyntaf y gyfrol, lle mae’n gaseg wen’ fyddai hi yn ein tŷ y gweithie mwyn. TEGWYN LEWIS olrhain tarddiad ac yn trafod ni, gyda llaw. Ond peidied neb â Diolch i Tegwyn am gofnodi’r geiriau ac ymadroddion diddorol. meddwl mai dim ond â geiriau agweddau hyn ar ein treftadaeth. 01970 880627 Gan fod yr awdur yn tarddu ei fro enedigol mae a wnelo’r Mae’n llyfr i bori ynddo. o ardal y Tincer mae llawer awdur – mae ei ystyriaethau yn Llinos Dafis

16 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

O’r Cynulliad Taith gerdded y mis - Elin Jones O amgylch Llyn Cwmrheidol

O blith y pynciau sy’n codi’n mewn gohebiaeth ac mewn cymorthfeydd Man dechrau: Cilfan ar y dde ar waelod y llyn. ar draws y sir, mae safon y Map: OS Explorer 213 : GR 695796. gwasanaeth band-llydan yn sicr yn Pellter: 4.8 milltir hawdd. un sy’n codi’n aml. Mae cyflymder y cysylltiad yn broblem barhaus i nifer o bobl sy’n byw yn bell o gyfnewidfa ffôn, ac hefyd i nifer o bentrefi. Yn ddiweddar mae pobl wedi cysylltu gyda mi o Beulah, Bryngwyn, Goginan, Cwmrheidol, Llanfihangel-y-Creuddyn, Llanwnnen, Llanwenog a Bwlch-llan. Rwy’ wedi bod yn rhoi pwysau ar Lywodraeth Cymru i weithredu, ac O’r gilfan ‘nôl i gyfeiriad Capel Bangor a throi i’r chwith dros y bont ac hefyd cefais gyfarfod yn ddiweddar gydag Ann Beynon, fe welwch feidr i’r chwith wrth y cornel. Dilynwch y feidr nes cyrraedd pennaeth cwmni BT yng Nghymru. Esboniodd hithau rai llwybr yn troi i’r chwith lawr tuag at y llyn, a bydd arwyddion yn eich agweddau o’r cynlluniau sydd gan y cwmni i gyflwyno’r arwain tuag at yr ysgol bysgod gwasanaeth newydd cyflym dros y ddwy flynedd Croeswch y bontbren yma a throi i’r dde a cherdded ar hyd y ffordd nesa. Fydd hi fawr o werth i nifer o bobl Ceredigion i am tua tri chwarter milltir cyn troi i’r dde a chroesi pontbren arall. Lan gael gwifrau ffeibr newydd i’r gyfnewidfa os nad oes y llwybr, dros y sticil ac i’r dde a dilyn y llwybr ‘nôl at yr ysgol bysgod gwelliannau i’r gwifrau i’r tŷ. Cefais sicrwydd fod y cwmni a chroesi’r bontbren eto ac i’r chwith ar hyd y ffordd ‘nôl i’r man yn mynd i gysylltu tai yn uniongyrchol a’r system newydd dechrau. mewn rhai ardaloedd, ond bydd angen cadw golwg agos ar y sefyllfa er mwyn sicrhau nad yw Ceredigion yn colli allan. Mae croeso i chi gysylltu gyda mi os oes gennych COFFI BOREUOL broblemau band-llydan yn eich ardal. BYRBRYDAU POETH NEU OER Mae’r rhyngrwyd mor bwysig i nifer o fusnesau bach, gan CINIO gynnwys rhai sy’n ymwneud â thwristiaeth, ac mae’n braf gweld fod nifer o fusnesau yn y sector yma wedi cael TE PRYNHAWN blwyddyn tipyn gwell eleni. Mae cwmnïau bwyd bychan CREFFTAU AC ANRHEGION hefyd yn bwysig i economi Ceredigion, ac mi ymwelais â gwyliau bwyd ffyniannus Aberteifi a Llambed yr haf yma. Ar agor saith niwrnod yr wythnos Mehefin, Gorffennaf, Awst a Medi (fel arall, ar gau ar ddydd Llun) Hefyd cadeiriais fforwm ar y diwydiant bwyd a drefnwyd yn Aberystwyth gan Sefydliad y Merched; roedd yn Siop Treasures, Tlysau a gemwaith (yn cynnwys dylunwyr Cymreig), scarffiau a chyfwisgoedd priodasol. ddiddorol clywed nifer o syniadau am sut i hybu cynnyrch lleol. Gwasanaeth enwai tai ar lechen a llwyau caru. Deunyddiau gwnio, yn cynnwys offer DMC, Anchor, Heritage, Derwentwater ac eraill. Gan orffen ar newyddion da, mi sgwennais yn y golofn hon Ffôn: 01970 820122 yn y gwanwyn am sut oedd rhai grwpiau cymunedol yn defnyddio cyfundrefn ddeisebau’r Cynulliad. Wel, cafodd Blaenporth lwyddiant yn ddiweddar, gyda phenderfyniad Llywodraeth Cymru i gael cyfyngiad cyflymder newydd ar y briffordd. Llongyfarchiadau i’r cyngor cymuned lleol a’r Nos Wener 4.30-9.00 rheiny fu’n ymgyrchu mor ddiwyd. Gwersi Gitâr Tiwtor: Gerald Morgan, Tregaron GWASANAETH GARDDIO [email protected] MYNACH www.geraldmorganguitar.co.uk Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau,cerddoriaeth Torri Porfa, Torri Gitâr i’r Cristion Gwrych a Strimmio, ac anrhegion Cymraeg. Disgownt i Croesawir archebion gan unigolion Bensiynwyr. 01974 299367 ac ysgolion Canolfan Merched Y Wawr ytincer@ Ffôn 01974 261758 13 Stryd y Bont Stryd yr Efail 07792457816 Aberystwyth Aberystwyth. (Nid oes yr un gwaith yn ormod)

googlemail.com 01970 626200

17 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN

Oed yr Addewid Enillwyd y raffl gan y trysorydd, Eirwen Medi McAnulty, sydd hefyd yn is-lywydd y 22 10 Oedfa Menter Gobaith yng Daeth aderyn bach heibio, a’r newydd gangen. Ngharmel, Llanilar fod tri o drigolion y pentref wedi dathlu Edrychwn ymlaen at raglen ddiddorol 29 10 Ifan Mason Davies pen blwydd arbennig yn ystod yr haf. a baratowyd ar ein cyfer. Yn ystod y Estynnwn iddynt gyfarchion hwyr a flwyddyn bydd y gangen yn dathlu 30 Hydref dymuniadau gorau iddynt eu tri, sef mlynedd ers ei sefydlu. Ar nos Fawrth, 6 10 Rhidian Griffiths Mrs Gwyneth Smart, Sunnycroft; Mrs 1af Hydref, disgwylir cael cwmni Dianne 13 10 Oedfa ddiolchgarch yr ofalaeth Angharad Jones, Tawelfan, a Mr Tom Smith a fydd yn sôn am fywyd yn Saudi. yng Nghapel y Garn James, Penbontbren. Buasem, fel cangen yn falch iawn i 20 10 Richard Lewis groesawu aelodau newydd. Mae croeso i 27 5 Bugail Gradd MA chi gysylltu â’r swyddogion a enwyd uchod neu â Llinos Jones (is-ysgrifennydd) neu Llongyfarchiadau i Timothy Bernat, Aerona Armitage (is-drysorydd) i gael Tanffordd, ar ennill ei radd M.A.ym mis gwybodaeth bellach. Diolch Gorffennaf. Sioe Capel Bangor Dymuna teulu y ddiweddar Myfanwy Priodas Thomas, Troedrhiwlwba, ddiolch o galon Cafwyd Sioe lwyddiannus iawn elenl eto i bawb am bob arwydd o gydymdeimlad Llongyfarchiadau i Chris ac Allison ar gaeau Maes Bangor drwy garedigrwydd a hwy, yn eu profedigaeth. Diolch am y Little, Brynteg, ar eu mab yng nghyfraith teulu Cwmwythig. Bu yna gystadlu brwd rhoddion o £1,045 i Gartref Hafan y Waun. newydd. Priodwyd eu merch hynaf Naiomi, Gwerthfawrogwn fel teulu. eich haelioni. â Mathew Smith, yng nghapel Sant George, Castell Windsor, ar y 15fed o Awst. Mae tad Eisteddfod Genedlaethol y priodfab yn saer, ac yng ngofal dodrefn Sir Ddinbych a’r cyffiniau yng nghastelli y teulu brenhinol. Cawsant ddiwrnod bendigedig, meddai Allison, Daeth ŵyr Mr a Mrs Hywel ac Enid pawb yn hapus iawn. Dymuniadau da Jones, Awel Deg, - sef Daniel Calan iddynt i gyd fel teulu. Jones, Caerdydd, yn fuddugol yng nghystadleuaeth “Dawns y Glocsen”. Merched y Wawr – Cangen Melindwr Nid dyma’r tro cyntaf iddo ennill yn y Genedlaethol. Ein dymuniadau da Croesawyd yr aelodau i gyfarfod cyntaf iddo. Cofiwn ei dad Glyn Jones yn y tymor a gynhaliwyd yn Neuadd Pen- mynychu Ysgol Pen-llwyn, dros dri deg o llwyn, Capel Bangor gan ein llywydd, flynyddoedd yn ôl bellach. Onid yw amser Beti Daniel. Cafwyd cyfle ar ddechrau’r yn ffoi? noson i ymaelodi a datgelwyd rhaglen y tymor. Rhannwyd copïau o’r Wawr i’r Cydymdeimlad aelodau gan Ann James, sydd ers nifer o flynyddoedd bellach yn casglu’r copïau’n Darlith yr Mae ein meddyliau gyda theulu y brydlon o swyddfa Merched y Wawr cyn ddiweddar Mrs Marian Jane Lewis, eu dosbarthu. Treuliwyd y noson yng Archif Glanrheidol, a fu farw ar y 18fed o nghwmni Bethan Bebb a ddaeth ag eitemau Wleidyddol Awst yng Nghartref Cwmcynfelin. o’i gwaith llaw i’w harddangos. Clywsom Cydymdeimlwn â’r plant Elfed (y vet), ganddi fel y dechreuodd ymddiddori mewn Gymreig Lilian a Sheila, yr wyron, y brawd gwaith llaw a chafwyd ambell i hanesyn Cyril, a’r cysylltiadau i gyd. ’Roedd Mrs oedd yn gysylltiedig â darnau o’i gwaith. Yr Arglwydd Morris o Aberafan fydd Lewis yn un o wyth o blant Nantcellan, Trwy ei gwaith aed â ni o’i chynefin i’r yn traddodi Darlith flynyddol yr Archif Llangorwen. Bu hi a’i diweddar briod, gwledydd y bu ar ei gwyliau. Edmygwyd Wleidyddol Gymreig eleni. Y testun yn byw yn “Peithyll” ar ôl priodi, ac ym y gwaith cywrain yn fawr gan yr aelodau. fydd Cenedl y Cymry yn y Deyrnas mhen amser yn Glanrheidol. Bu yn aelod Cyfran fechan o’i gwaith yn unig a welsom Unedig. Fe’i cynhelir yn y Drwm, ffyddlon o Sefydliad y Merched, ac ‘roedd ond roedd wedi paratoi cofnod darluniadol LLGC am 5.00 nos Wener Tachwedd yn chwaraewraig penigamp mewn tennis o’r hyn a greodd ar hyd y blynyddoedd. 1af. Mynediad am ddim drwy docyn. bwrdd. Bu ei hangladd ar yr 21ain o Awst Beti Daniel ddiolchodd i Bethan Bebb am yn Llangorwen, yng ngofal yr Hybarch ei pharodrwydd i ddod atom i arddangos Llun: Yr Arglwydd Morris gan Keith Hywel Jones. Rhoddwyd y deyrnged gan peth o’i gwaith. Breeden. Mae’r llun yn eiddo i Gasgliad Mrs Heather Evans, a’r organydd oedd Mr Paratowyd y te gan y llywydd, Beti Celf Amgueddfa Prifysgol Morgannwg Maldwyn James. Daniel a’r ysgrifennydd, Lis Collison.

18 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

TREFEURIG ar y cae ac yn y Babell. Llywydd eleni oedd Nick yw y cogydd, a arferai goginio yn y Cydymdeimlad Christine Charlton, cyn Brifathrawes yr Rhydypennau. Y mae’r Bwyty ar agor o Ysgol Gynradd. Cafodd ddiwrnod wrth Ddydd Mercher hyd Ddydd Sul. Cydymdeimlwn â Gwenda Edwards, ei bodd a bu yn brysur iawn yn mynd o Llongyfarchiadau i’w merch Clarissa Mari, Richard a Meirion a’u teuluoedd ar amgylch y sioe drwy’r dydd. Diolch i bawb sydd wedi graddio yn ddiweddar mewn farwolaeth Emyr J Edwards ar Fehefin 27 am bob cymorth OND mae angen tipyn dawns ac wedi cael gwaith yn syth yn yn ei gartref. Cynhaliwyd yr angladd yn o gymorth ar aelodau y Pwyllgor os yw Disneyland Paris. Llongyfarchiadau iddi, a Horeb ar Orffennaf 4 yn cael ei ddilyn gan y Sioe i barhau. Cynhaliwyd pwyllgor dymuniadau gorau iddynt bob un. gladdedigaeth ym mynwent Horeb. arbennig yn y Neuadd ddechrau mis Medi i drafod y dyfodol, a daeth tua ugain o bobl Gwasanaeth y Teulu Dechrau cwrs yno. Cadeirwyd y pwyllgor gan Bethan Bebb a phwysleisiodd bod yn rhaid cael Cafwyd gwasanaeth teuluol ar yr 8fed o Llongyfarchiadau i Mari Healy, Maes mwy o aelodau ar y pwyllgor os yw y Sioe Fedi, a’r Parchedig Wyn Rhys Morris ein Meurig, ar ei chanlyniadau lefel A i barhau. Mae cynnal Sioe o’r maint yma gweinidog yn gwasanaethu. Plant yr Ysgol a dymuniadau gorau iddi ar y cwrs yn ormod o waith i tua hanner dwsin o Sul a gymerodd at y rhannau arweiniol. ffotograffiaeth, ffasiwn a hysbysebu ym bobl. Cafwyd ymateb eithaf cadarnhaol Hyfryd oedd gweld y rhieni yn bresennol Mhrifysgol Casnewydd. gan y rhai oedd yn bresennol a gobeithio gyda’u plant. Dangoswyd i’r plant luniau y daw mwy o ymateb eto ar gyfer y ar y sgrîn o stori Joseff, cyn mynd i’r festri Cydymdeimlad Pwyllgor Blynyddol a gynhelir Nos Fercher i ateb y cwestiynau ar y daflen, lliwio ac Tachwedd 6ed am 7.30 yn y Druid yng ati. Daethant yn ôl i’r capel i ddangos eu Cydymdeimlwn â theulu y diweddar Ngoginan. Croeso mawr i bawb a dewch gwaith, wedi y bregeth, sef Iestyn,Nannon, Benjamin Matthew Morgan, Capel Bach, a syniadau newydd gyda chi ar y ffordd i Ffion, Alaw, Haf, Luned, Llŷr, Owen, Pen-bont foddwyd yn Llyn Syfydrin yn symud y Sioe ymlaen i’r dyfodol. Megan, Efanna, Tomos, Begw, ac Anya. ddiweddar.

Ar y sgrîn

Gwelwyd Cefin, Sian, Tomos a Haf Evans, Rhiwarthen, ar y rhaglen deledu 100 o Cystadleuaeth tynnu llun blant dros yr haf. Er na fuont yn fuddugol y noson honno fe enillwyd tocyn i’r teulu Sioe Penrhyn-coch ymweld â Legoland, Windsor. Cynigiwyd noddi cystadleuaeth Canlyniadau Clwb 200 Ysgol Feithrin ffotograffau yn sioeau y dalgylch. Pen-llwyn Sioe Penrhyn-coch oedd yr unig un i dderbyn y cynnig. Geiriad y Gorffennaf gystadleuaeth oedd 1af Steffan Jones, Hafnau, Pontarfynach Llun/ffotograff o adeilad, digwyddiad 2il Aled Lewis, Ystrad, Capel Bangor neu berson o ardal y Tincer a dyma’r 3ydd Aled Jones, Llyn, Blaenycoed, canlyniadau: Caerfyrddin 4ydd Mickey Alford, c/o Y Ddôl, Yr enillwyr oedd Cwmrheidol 1af Seren Jenkins, Waunfawr – Sioned a’r Grinch Awst 2il Seren Jenkins Adeiladu y caban 1af Louise Griffiths, Pantmawr, Pisgah Meithrin 2il Nia Lewis, Ystrad, Capel Bangor, 3ydd Lynwen Jenkins, Waunfawr 3ydd Lisa Griffiths, The Granary, Bolts Taith tractors 2012 Hill 4ydd Morgan a Iestyn Lewis, Deiniol, Capel Bangor

Y Maes

Ffarweliwyd ers ddechrau’r haf gyda Andy a Heather o’r Maes (Maesbangor Arms). Pob dymuniad da iddynt hwy, ac ar yr un pryd croeso i Jonathan a Vanessa Busson y trigolion newydd. Eu mab

19 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

Ysgol Penrhyn-coch

Tripiau Ysgol Ffarweliwyd hefyd â Mrs Evans, fu’n cynorthwyo gydag un Yn ystod wythnosau olaf y disgybl ers nifer o flynyddoedd. tymor diwethaf, teithiodd yr holl Dymunwn pob lwc iddi yn y ysgol ar eu tripiau ysgol. Eleni, ddyfodol. aeth y ddau gyfnod allweddol i wahanol fannau. Teithiodd y Sioe Frenhinol Cyfnod Sylfaen i “Ar y Bêl” yn Ffos- y-ffin. Yno bu’r disgyblion Eleni eto, bu disgyblion yr (a’r staff) wrthi yn mwynhau. Ar ysgol yn cystadlu yn y Sioe y ffordd yn ôl, cafwyd stop am Frenhinol. Llwyddwyd i ennill sglodion yn Aberaeron. Cafwyd nifer o wobrau amrywiol. diwrnod da iawn gyda’r holl Llongyfarchiadau i bawb a fu’n ddisgyblion yn mwynhau eu cystadlu. Dyma’r canlyniadau:- hunain yn fawr iawn. Teithiodd disgyblion Cyfnod Ysgrifennu llythyr – 2il Martha Wrthi’n gwneud crysau T dathliadau 150 yr ysgol Allweddol 2 yr holl ffordd i Rowlands 3ydd Dylan Jenkins Eisteddfod Llangollen. Roedd Creu Anifail Fferm - 1af Sophie y rhan fwyaf o’r disgyblion yn Brown cymryd rhan yn yr Eisteddfod. Gwelwyd y Côr yn canu ar y Criced llwyfan a llanwyd bws cyfan o gefnogwyr yn dilyn. Un o Llwyddodd tîm criced yr ysgol uchafbwyntiau y diwrnod i ennill drwodd i rowndiau oedd cymryd rhan yn yr terfynol Gogledd Cymru orymdaith ryngwladol drwy’r a gynhaliwyd ar gaeau Bae dref. Gwelwyd y disgyblion yn Colwyn. Er cychwyn cynnar ar cymysgu gyda phlant o China, gyfer y daith, cafwyd diwrnod Rwsia, India ac yb. Cafwyd arbennig iawn. Llwyddwyd i diwrnod braf iawn yno a’r plant ennill dwy o’n gêmau a cholli a’r cefnogwyr yn mwynhau eu un. Canlyniad hyn oedd cael hunain yn fawr. Da iawn i’r Côr ein gosod yn gydradd drydedd. am eu perffomiad a diolch i’r Llongyfarchiadau mawr i’r Ruth Jên yn gweithio ar grysau T gyda’r disgyblion. rhai a ddaeth i’n cefnogi. disgyblion ar eu gorchestion yn enwedig wrth chwarae tîm yn Gwasanaeth Ffarwelio cynnwys ambell i chwaraewr rhyngwladol!! Ar ddiwedd y tymor cynhaliwyd Diolch i Mr Lewis am ei waith gwasanaeth arbennig i ffarwelio gyda’r tîm. â disgyblion blwyddyn 6. Daeth criw dda o rieni at ei gilydd a Disgyblion newydd chafwyd prynhawn go wahanol. Treuliwyd nifer o’r wythnosau Ar gychwyn y tymor, croesawyd blaenorol yn paratoi cân tri o ddisgyblion newydd i’r arbennig o atgofion y plant o’r ysgol. Ymunodd Charlotte a staff yn yr ysgol. Pob dymuniad Tirion atom ynghyd â Ethan. da iddynt yn y dyfodol. Croeso iddynt a gobeithio y byddant yn hapus yn ein mysg. Ffarwelio gyda Staff Diwrnod Mabolgampau’r Ysgol Yn ystod wythnosau olaf y Mabolgampau tymor, buom yn ffarwelio â dau aelod o staff. Symudodd Cynhaliwyd ein mabolgampau prynhawn arbennig o gystadlu i gymryd rhan. Ar ddiwedd y Mr Lewis i weithio yn Ysgol ar un o’r diwrnodau braf prin ar ddiwrnod y mabolgampau prynhawn, Stewi fu’n fuddugol Craig yr Wylfa. Bu Mr Lewis yn ym mis Mehefin. Cynhaliwyd ac yng nghanol yr holl gystadlu a chyflwynwyd y darian i gweithio yn yr ysgol ers nifer nifer o’r cystadlaethau maes brwd, cafwyd llawer o hwyl gapteiniaid y tîm buddugol gan o flynyddoedd. Pob dymuniad cyn y diwrnod o fewn y gwersi a sbri. Croesawyd rhai o Mr Lewis. Diolch i Miss Cory am iddo yn ei swydd newydd. addysgu corfforol. Cafwyd aelodau’r Ysgol Feithrin i lawr drefnu prynhawn hwyliog iawn.

20 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

Ysgol Craig yr Wylfa

Enillwyr Ffarwelio

Llongyfarchiadau i’r tair uchod, Dymunwn ymddeoliad hapus Anna, Mackenzie a Lauren, am iawn i Mrs Richards wedi 25ain ennill y nifer fwyaf o bwyntiau o wasanaeth i Ysgol Craig yr yn holiadur y ffair wyddoniaeth Wylfa. Pob hwyl Mrs Richards, a ym Mhrifysgol Aberystwyth yn diolch am bopeth. ddiweddar. Gwelir y merched Pob hwyl hefyd i’r disgyblion yn casglu eu gwobrau. Da iawn sy’n gadael yr ysgol ar ddiwedd ferched! tymor yr haf. Pob lwc i chi gyd gyda’ch gyrfaoedd. Tîm Plismona Ieuenctid Ceredigion Gorsaf yn dathlu pen blwydd yn 150 oed Gwelir Charlotte Roberts yma gyda rhai o griw’r Tîm Plismona Bu’r orsaf trên yn y Borth yn Ieuenctid Ceredigion yn derbyn dathlu ei phen blwydd yn 150 ei thystysgrifau mewn noson mlwydd oed yn ddiweddar. wobrwyo ym Mrynrodyn, y Perfformiodd disgyblion yr ysgol Borth. Llongyfarchiadau mawr gân a gafodd ei chyfansoddi’n Charlotte. arbennig ar gyfer yr achlysur gan Mr Michael James, FRCO, sef Taith Llundain organydd eglwys St. Matthew, y Borth. Dyma rai o ddisgyblion Cyfnod Allweddol 2 a deithiodd i Llongyfarchiadau Lundain i gwrdd â’n Haelod Seneddol, Mark Williams a’r Llongyfarchiadau i Lauren Jones Arglwydd Elystan-Morgan yn am ennill cystadleuaeth dylunio San Steffan. Bu’r disgyblion clawr i gylchgrawn carnifal y hefyd yn ymweld â Sioe Borth. Gwelir Lauren gyda’i Wyddoniaeth yn Amgueddfa gwobr, set dylunio. Wyddoniaeth yn y brifddinas.

Prosiect Haf

Rhai o’r disgyblion wrthi yn paentio murlun ar wal y caban dan arweiniad yr artist lleol, Bodge.

Llyfrgell y Dre

Y disgyblion yn mwynhau gwrando ar stori gyda Sue Jones- Davies yn Llyfrgell y Dre fel rhan o gyflwyniad i her darllen yr haf, sef Ysbryd y Plas.

21 Y TINCER | MEDI 2013 | 361

Ysgol Pen-llwyn

Disgyblion newydd

Hoffem groesawu dau ddisgybl newydd i ddosbarth 1. Mae Efanna Lewis a Phoebe Alban wedi dechrau yn y derbyn acwedi ymgartrefu erbyn hyn.

Ymweliad Gwyndaf Lloyd

Daeth Gwyndaf Lloyd o’r Frigâd Dân cyn diwedd yr haf i drafod diogelwch yn y cartref. Mae’r plant i gyd yn gwybod beth i wneud os oes tân yn yr ysgol ac yn cofio’r rhif ffôn pwysig, 999! Gwibdaith i Folly Farm

Tripiau Haf Mabolgampau

Bu llawer o gyffro ar fore Dydd Unwaith eto eleni cynhaliwyd Gwener, Gorffennaf 12fed ein mabolgampau i lawr yng wrth i ni adael Capel Bangor. Nghwmrheidol. Roedd hi’n Aeth dosbarth 1 i Folly Farm a ddiwrnod braf iawn, gyda dosbarth 2 i Blue Lagoon. Roedd phawb yn mwynhau cystadlu a plant dosbarth 1 yn awyddus chefnogi. Diolch yn fawr i bawb i weld y pengwiniaid newydd am helpu ni i gynnal diwrnod a dosbarth 2 yn frwdfrydig mor llwyddiannus. i dreulio tair awr yn y dŵr. Ras ŵy a llwy Daeth y diwrnod hwylus i ben Clwb y Caban gyda sglodion ar y traeth yn Cegin newydd dyfu mefus, tomatos, ffa, letys, Aberaeron. Ffarweliwyd ag Aimie a Katie bresych, blodfresych a llawer o ar ddiwedd yr haf. Cyflwynwyd Daeth llawer o weithwyr i’n flodau gwahanol. Ffarwel anrhegion iddynt i ddiolch am cegin dros yr haf i osod un Mae’r amser wedi dod i eu gwaith yn ystod y flwyddyn. newydd. Roedd brys ar ddiwedd gasglu tocynnau eto ac rydym Dymunwn pob lwc i Roedd hi’n tipyn o her i gychwyn yr haf i alluogi ein cogyddes i yn ddiolchgar iawn am bob un Berian Lewis, ein Prifathro Clwb ar ôl ysgol a gyda diolch ddarparu bwyd i ni a’r ddwy tocyn. Bydd bocs yn y garej Cynorthwyol, ar ei secondiad i iddyn nhw, mae’r clwb yn ysgol arall. Mae Cathy yn hapus Exchange eleni eto. Swyddfa’r Sir. Bydd yn gweithio llwyddiant mawr. iawn erbyn hyn yn ei chegin ar wella sgiliau rhifedd ar draws Erbyn hyn, rydyn ni wedi newydd. ysgolion y Sir. croesawu Tom, Becky a Phillipa Ffarwelio Rydym wedi croesawu Mr i gynnal y clwb eleni. Dechreu Morrisons Kevin Jones o Aberaeron fel ein tymor gyda’r thema môr-ladron. Ar ddiwedd y tymor ffarweliwyd Prifathro Cynorthwyol dros Mae croeso i bob plentyn yn yr Ar hyn o bryd, rydyn ni’n cael a nifer o’n disgyblion sef Alaw, secondiad Berian. Gobeithio y ardal i fynychu ar Nosweithiau llawer o gynnyrch ffres o’n Bethany, Haf, Lorenzo a Nuala. bydd yn hapus iawn yn ein plith Llun, Mawrth, Mercher a Iau o gardd i fwyta. Mae garddwyr Pob hwyl iddynt yn eu hysgolion ni. 3.30 tan 5.30. yr ysgol wedi gweithio’n galed i newydd.

Grwp Miss Williams wedi chwilio’r pengwiniaid Mwynhau gyda’r anifeiliaid Bl 3 a 4 yn rhedeg y ras hir

22 361 | MEDI 2013 | Y TINCER

Ysgol Rhydypennau

Prysurdeb o galon i Gymdeithas Rhieni ac Athrawon yr ysgol am drefnu’r noson Ar ddechrau blwyddyn academaidd ac i rieni a chyfeillion yr ysgol a fu’n arall, mae prysurdeb yr ysgol yn barod iawn i gynnig cymorth hefyd. parhau. Yn barod, rydym yn y Diolch i’n prif noddwyr, Ystwyth broses o ethol, trwy bleidlais, y Veterinary Practice Limited a Mr a Cyngor Ysgol. Fel pob blwyddyn Mrs Grover, Bardsey View Holiday arall mi fydd aelodau’r cyngor Park, Mydroilyn. Diolch hefyd i yn cwrdd yn rheolaidd er mwyn noddwyr y gwobrau, Gerwyn a gwneud penderfyniadau pwysig a Sioned Evans, Anthony Motors sicrhau llais swyddogol i weddill y a Garej Rhydypennau am eu disgyblion. cyfraniadau hael hwy. Mi fydd yr Yn ychwanegol i hyn, ac ar arian a godwyd yn ystod y noson yn Aelodau Clwb Cant y Cant ôl cwblhau ffurflenni cais a gymorth sylweddol i brynu adnoddau chyfweliadau gyda’r prifathro, mae pwysig iawn er mwyn hyrwyddo blwyddyn 6 yn ran o Griw Cŵl yr addysg pob plentyn yn yr ysgol. ysgol. Maent yn gyfrifol am nifer o ddyletswyddau pwysig yn ystod y Dal lan â’r digwyddiadau flwyddyn. Mabolgampau Ffarwelio Cynhaliwyd ein mabolgampau eleni Hoffai’r ysgol ddymuno pob hwyl ar y 12fed o Fai. Y tîm buddugol i blant blwyddyn 6 y llynedd wrth eleni oedd Ystwyth gyda Rheidol yn iddynt ddechrau bywyd addysgol ail ac Eleri yn drydydd. Ffarwelio â Blwyddyn 6 newydd yn yr ysgolion uwchradd. Derbyniodd pob un ohonynt rodd Gala Nofio wrth ymadael â’r ysgol am y tro olaf. Hoffai’r ysgol ddiolch hefyd i Enillwyr Gala Nofio’r ysgol eleni Mrs Lynda Smith. Bu Lynda yn oedd Ystwyth. Cyflwynwyd y tlws gaffaeliad mawr i’r ysgol am chwe i’r ddau gapten, Elan Griffiths a mlynedd ar hugain. Ymddeoliad Mali Bailey. Ffion Duckett oedd Hapus! y ferch â’r nifer fwyaf o bwyntiau a Llŷr Williams a lwyddodd yng Clwb Cant y Cant nhystadleuaeth y bechgyn.

Llongyfarchiadau mawr i Llio Diwrnod Hwyl yr Urdd Morgan, Mari Morgan, Kurtis Dallas, Cerys Scott a Teleri Morgan Cynhaliwyd diwrnod Hwyl yr am eu presenoldeb cyflawn yn ystod Urdd eleni ar y 3ydd o Orffennaf. blwyddyn academaidd 2012 i 2013. Mwynhaodd hanner cant o blant o Agoriad swyddogol Yr Arddwest flynyddoed 4, 5 a 6 amrywiaeth o Garddwest yr ysgol weithgareddau yn cynnwys criced, athletau, pêl-rwyd, pêl-doj, golff, Ar yr 28ain o Fehefin cynhaliwyd tennis, pêl-droed, rygbi, a dawnsio Garddwest yr ysgol. Eleni eto, zumba. penderfynwyd ei chynnal ar nos Wener ac fe agorwyd yr arddwest Clwb Cant yn swyddogol gan Mr a Mrs Rees, Brysgaga. Cafwyd nifer o Dyma ganlyniad fis Medi weithgareddau difyr ac amryw o 1af - £25 Rowland Rees, Brysgaga. stondinau pwrpasol er mwyn codi 2il - £15 Gwen Pugh, 19 Tregerddan. arian i’r ysgol. Hoffai’r ysgol ddiolch 3ydd-£10 Grace Bailey, Y Borth Prynu a gwerthu yn Ffarwelio â Mrs Lynda Smith Yr Arddwest

23 Y TINCER | MEDI 2013 | 361 Tasg y Tincer

Croeso ’nôl! A gawsoch chi wyliau haf da? A fuoch chi yn rhywle diddorol? Mae’n siŵr fod rhai ohonoch chi wedi bod ar wyliau tramor, a rhai, fel fi, wedi aros yn Elen Morgan ardal y Tincer ac wedi bod i’r traeth yn y Borth neu yn Aberystwyth. Dwi’n gwybod bod sawl un ohonoch chi wedi bod i’r Sioe Fawr yn Llanwelwedd, ac yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Ninbych, wrth gwrs. A beth am garnifal y Borth? Gobeithio eich bod wedi cael amser wrth eich bodd. Daeth nifer o luniau hyfryd trwy’r blwch post yn ystod yr wythnosau diwethaf, a diolch i chi i gyd am eich gwaith. Daliwch ati! Dyma’r enwau: Llio Tanat, Llandre; Mackenzie Byrne, Y Borth; Nel Davies, Caernarfon; Elen Madrun Llewelyn Evans, Llandre; Reian ac Elen Morgan, Bow Street; Katie Boake, Salem, Penrhyn-coch; Owen Jac Roberts, Rhydyfelin, Aberystwyth; Lily-May Welsby, Penparcau; Jude Coleridge, Bow Street; Gwenno Griffiths, Y Borth. Diolch yn arbennig i Efanna a Megan Lewis, Capel Bangor, am luniau’r babell a ddaeth yn rhy hwyr i’w cynnwys yn rhifyn Mehefin. Am luniau da! Ar ôl pendroni’n hir, yr enillydd yw Elen Morgan, Bow Street – roeddet ti wedi rhoi haul mawr, braf yn dy lun wnaeth godi fy nghalon! Y mis hwn, beth am liwio llun y pilipala? Dyna braf oedd ei weld yn ein gerddi dros yr haf. Falle fod gennych chi lwyn neu flodyn y mae’r pilipala’n hoff iawn ohono? Mae yna nifer o enwau gwahanol ar y creadur hardd hwn, yn does? Beth Enw ydych chi’n ei alw? Iâr Fach yr Haf, falle, neu glöyn byw, mae’n siŵr, ond mae rhai yn ei alw’n blufyn bach yr haf Cyfeiriad neu’n golomen fyw. Anfonwch eich gwaith ataf erbyn Hydref 1af ond PLÎS NODWCH Y CYFEIRIAD NEWYDD: Tasg y Tincer, 3 Ysgol Brynmeillion, Bow Street, Ceredigion SY24 5BP. Ta ta tan toc, a phob hwyl ar y tymor newydd yn yr ysgol! Rhif ffôn Oed

M THOMAS JONATHAN Plymwr Lleol JAMES LEWIS GOLCHDY LLANBADARN Penrhyn-coch Saer Coed Gosod gwres canolog Adeiladydd CYTUNDEB GOLCHI Ystafelloedd ymolchi 01970 880652 GWASANAETH GOLCHI Cawodydd 07773442260 DUFET MAWR Pob math o waith plymio CITS CHWARAEON ac hefyd gwaith nwy Bronllys Prisiau rhesymol Rhif 361 | MEDI 2013 Capel Bangor FFÔN: 01970 612 459 07968 728470 MOB: 07967 235 687 01970 820375 Aberystwyth GERAINT JAMES