VPRO2122 Cover 95Jaar
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Een halve eeuw geleden ‘niet goed’ werden, blote danseressen – en IJf Blokker: kreeg de VPRO, die dit jaar dat alles steevast gemarineerd in een saus die spotte met alle televisiewetten: scheef ‘Toen ik niet 95 jaar bestaat, een ander beeld, half beeld, koffiedames die met hun geschikt bleek voor gezicht. De dominees kar het zicht versperden. de rol van Fred moesten wijken voor Wim Blokker, met zijn negentig jaar slechts vijf T. Schippers, die Nederland lentes jonger dan de jubilerende vpro, Haché, werd ter herinnert zich hoe hij werd bedreigd in die liet kennismaken met tijd. ‘Heel veel anonieme brieven en tele- plekke voor mij het Barend Servet – een rol van foontjes. Ze zouden mijn auto opblazen of personage Barend IJf Blokker. ‘Ze wilden me me ophangen aan de hoogste kerktoren. Servet bedacht, aan de hoogste kerktoren Vooral in Brabant was het erg. Ik trad daar geregeld op als Barend Servet, en kreeg assistent van ophangen.’ dan te horen dat ze me met geslepen door Willem Pekelder messen zouden opwachten. Met angst Haché’ en beven ging ik naar zo’n optreden toe.’ Uitzendverbod De commotie bereikte een kookpunt na 14 december 1972, toen een spruitjes pellende figurant in beeld kwam die verdacht veel leek op koningin Juliana. ‘Majesteitsschen- nis,’ riep De Telegraaf, christelijke politici vond ik geweldig. Ik heb er heel veel eisten een uitzendverbod. Minister Engels plezier aan beleefd.’ Hij is ervan overtuigd van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk dat de Servet-shows de basis hebben gelegd Werk beperkte zich uiteindelijk tot een voor wat we tegenwoordig zien bij de berisping, die in hoger beroep weer nietig persiflages op Willem-Alexander en werd verklaard. De affaire kostte de vpro Máxima in LuckyTV. Blokker: ‘Bij ons ging 2300 leden. het slechts om een lookalike, terwijl bij ‘Het was de allerleukste scène die ik ooit LuckyTV de echte koning en koningin in heb gespeeld,’ blikt Blokker terug. ‘Ik had beeld komen. Maar niemand die zich er als Barend Servet een interview met Juliana nog over opwindt.’ en vroeg haar: “Wat schuift het?” Ja, dat Aan de andere kant waren er ook Servet- > Koningin Juliana (Truus Gesink) pelt spruitjes n zijn geboorteplaats Den Helder vpro woont IJf Blokker in een eenvoudig rij- Itjeshuis, waar hij in alle rust de Helderse Courant leest of ’s avonds een anagram IJf Blokker als Barend Servet oplost uit een puzzelboekje. Niets wijst hollandse hoogte / anp kippa hollandse hoogte erop dat deze ongevaarlijke oude heer vijftig jaar geleden half Nederland in de gordijnen joeg met zijn tv-personage Barend Servet. Servet was hét gezicht van de nieuwe vpro, die na 1968 langzaamaan gestalte kreeg: de dominees eruit, Wim T. Schippers erin. Schippers schiep eind 1971 de Fred Haché show, waarin Servet de rol van aan- Pollens! Barend gever had. Maar een jaar later kreeg hij een eigen programma: Barend is weer bezig. In beide gevallen ging het om amusement zoals het nooit eerder vertoond was op de blikt terug Nederlandse televisie: een aaneenschake- ling van vloeken, schuttingtaal, omver donderende decors, acteurs die plotseling 10 v v 11 scènes die nu niet meer zouden kunnen: blaaskaak, red.]. Vervolgens werd ter uitstraling pasten. Zo hoorden de kijkers, vrouwonvriendelijke grappen, seksistische plekke voor mij het personage Barend vijf miljoen in totaal, de naïeve journalist vpro teksten. Blokker: ‘Klopt. De manier waarop Servet bedacht, assistent van Fred Haché.’ Barend Servet hele lappen Latijn uit- ik de dames Rimico behandelde, met wie ik Voor die laatste rol werd op aanraden van kramen. Blokker: ‘Ja, wat een moeilijke aan het daten was, zou men nu niet meer Rijk de Gooyer de Haagse moppentapper teksten waren dat, allemachtig. Maar leuk vinden, en terecht. En blote danseres- Harry Touw gestrikt, waarna het feest kon waarom Wim T. met amateurs wilde sen, dat bestaat al helemaal niet meer. Die beginnen. Wisten de spelers, onder wie werken, heb ik me nooit afgevraagd. tijd is voorgoed voorbij. Eerlijk gezegd vind ook Sjef van Oekel, überhaupt wat de Voor het stuntelige effect? Dat zou ik dat we tegenwoordig wel weer een beetje bedoeling was van de show? ‘Ik geloof van zomaar kunnen.’ doorschieten naar het andere uiterste. IJf Blokker: niet,’ antwoordt Blokker. Lachend: ‘Maar In elk geval schreef Barend Servet televi- Maar goed, dat zal mijn leeftijd wel zijn.’ daar kwamen we snel genoeg achter toen siehistorie. En hij verrijkte de encyclope- ‘Tot aan mijn dood de reacties binnenstroomden. Toen dach- die met een typisch Wim T. Schippers- zal ik Barend ten we: het moet wel iets heel speciaals neologisme: pollens, een uitroep van Blageur zijn, hè. En dat was het natuurlijk ook. Een verbazing. Blokker, blij verrast: ‘Werke- Blokker kwam op een nogal wonderlijke Servet blijven. beroemd Engels zangeresje, van wie ik nu lijk? Staat dat in de encyclopedie?’ manier bij de vpro terecht. Hij was van Zelfs in even de naam kwijt ben, werd halverwege Na zijn Servet-carrière betrad IJf Blokker beroep geen acteur, maar muzikant en haar optreden bruut onderbroken door nog vele wonderschone paden: radio, reclametekenaar. ‘Op een goede dag zaten toneelrecensies Haché met de uitroep: “Wat een herrie!” schooltelevisie en serieus toneel. Zo we in de nos-studio muziek te maken werd er altijd aan Haché smeet een raam dicht, waarna het speelde hij samen met Peter Faber en voor een tv-programma, toen in de pauze over en uit was met de zangeres.’ Petra Laseur in het fameuze Het koekoeks- Wim T. Schippers en Ruud van Hemert van gerefereerd’ nest (One Flew over the Cuckoo’s Nest), de vpro mij vroegen of ik auditie wilde maar toch kent bijna iedereen hem doen voor de rol van Fred Haché. Nee, zei Lappen Latijn alleen maar als Barend Servet. ‘Tja, het is ik, geen auditie, je neemt me of je neemt In Andere tijden zei Wim T. Schippers twee het swiebertje-effect,’ zucht de negentig- me niet. Enfin, zij bieden mij een pilsje jaar geleden dat het voor hem de kick was jarige. ‘Niemand wist op den duur meer aan in de kantine, en nog een, en nog een. om iets te fabriceren waarvan de mensen wie Joop Doderer was. Zo zal ík tot aan Toen heb ik uiteindelijk half zat auditie niet gediend waren. Daarbij maakte hij mijn dood Barend Servet blijven. Zelfs in gedaan, waarvan het resultaat was dat gretig gebruik van goedwillende amateur- toneelrecensies werd altijd gerefereerd ik niet geschikt was voor de rol, omdat ik acteurs, omdat hij hun teksten in de aan mijn oude rol op tv. Maar ik ben te weinig een blageur was [Vlaams voor mond kon leggen die totaal niet bij hun Barend Servet niet. Ik ben IJf Blokker.’ Barend Servet (IJf Blokker), Fred Haché (Harry Touw) en Sjef van Oekel (Dolf Brouwers) Frank Wiering, die vanaf begin rika een prijs voor beste documentaire! Dat jaren zeventig bij de ‘vrijzinnige’ zegt toch genoeg over hoe surrealisme tot werkte als programmamaker werkelijkheid kan worden?’ (onder meer Het gat van Nederland) En ook daarvoor legden Wim T. Schippers et De Fred Haché show eind 1971, Linden en Gied Jaspars, met Ellen Jens als wankelen reeds half brakend weg als ze al en er van 2006 tot 2011 hoofdre- en de zijnen het fundament. Heel Neder- een jaar later gevolgd door de producent – wilden hooguit in beeld bren- niet van het podium zijn gevallen.’ dacteur was, spreekt van het surre- land was eind 1972 in rep en roer omdat in Mshows rond Barend Servet, begon gen dat het leven een opeenvolging is van Deftig gezegd pasten de shows in de alistische effect van VPRO-humor. Barend is weer bezig een spruitjes schillende de VPRO aan een absurdistische tv-traditie ongeluk en onbenulligheid. Of, om met jour- kunstzinnige Fluxusbeweging, die zich ‘Om een voorbeeld te noemen: koningin Juliana te zien zou zijn. Maar het die tot op de dag van vandaag voortduurt. nalist Henk Hofland te spreken in het boek afwendde van beroepskunstenaars, met Fred en Ria uit Draadstaal gingen was gewoon een zeventigjarige figurant uit Zonder Barend Servet en Fred Haché geen Het Barend Servet effect (1974): ‘In iedere als doel kunst voor iedereen begrijpelijk te in toneelkleding naar Amsterdam- Amsterdam, genaamd Truus Gesink. o Jiskefet of Toren C . En ook geen TreurTeeVee, show overheerst het falen op elk gebied. maken. Wim T. Schippers c.s. werkten in die r Noord, waar de opnamen plaatsvon- p Ongeluk en de jongste loot aan de stam van absur- Het gezang is vals, de toespraken mislukken, tijd uitsluitend met niet-professionele v den. De buurt beschouwde hen met- onbenullighei distische VPRO-programma’s. spelers worden ziek en acteurs. ‘Ontwikkeling komt bijna altijd een als wijkbewoners. Vrouwen Met dít verschil: TreurTeeVee wil maat- door niet-vakmensen,’ legde Schippers brachten aardappels om die schappelijk betrokken zijn, een pamflet twee jaar geleden in Andere tijden uit. Fred Haché Show, waarmee ze een zekere door Ria te laten schillen. Denk op tv. Van een dergelijk engagement Na Servet maakte Schippers in de jaren neiging tot absurdisme deelden. ook aan de lullo’s van Jiskefet. Bij hun was bij Haché en Servet niets te tachtig enkele succesrijke VPRO-comedy- Van Kooten en De Bie groeiden, net als hun musical in de Heineken Music Hall was bespeuren. De programma’s waren, series, ditmaal wel met beroepsacteurs, latere opvolger Zondag met Lubach, uit tot het plein gevuld met jongeren in over- net als hun latere opvolgers, ver- zoals De lachende scheerkwast en Op zoek een politieke barometer van het land, waar- hemd en stropdas die elkaar vroegen: vreemdend en ontregelend, maar naar Yolanda, waarin net als in de Servet- bij het eerstgenoemde duo, om Jacques “Hé lullo, nog geneukt vannacht?” Of van enige link met of kritiek op de shows de vrolijke anarchie overheerste en Klöters te citeren, bovendien fungeerde als aan die 30 minuten-aflevering “Geboren ‘normale’ samenleving was geen de maatschappelijke satire ontbrak.