GMINA I MIASTO PROSZOWICE

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA MIASTA PROSZOWICE

ZESPÓŁ PROJEKTOWY

INSTYTUT ROZWOJU MIAST I REGIONÓW

mgr inż. arch. kraj. Mateusz Kulig

Kraków, październik 2019

[ 1 ]

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP ______5 1.1. CEL I PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ______5 1.2. METODY OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ZASTOSOWANE W PROGNOZIE ______6 1.3. ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW ŻRÓDŁOWYCH I LITERATURA ______7 2. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZAŃ Z INNYMI DOKUMENTAMI ______9 2.1. ZAKRES PRZESTRZENNY DOKUMENTU ______9 2.2. CELE DOKUMENTU ______10 2.3. ZAWARTOŚĆ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ______10 2.4. POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ______11 3. CHARAKTERYSTYKA STANU, JAKOŚCI I FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO NA ANALIZOWANYM OBSZARZE ______15 3.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ______15 3.2. POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE ______17 3.3. ISTNIEJĄCY STAN ZAGOSPODAROWANIA ______19 3.4. BUDOWA GEOLOGICZNA, SUROWCE MINERALNE ______22 3.5. RZEŹBA TERENU ______25 3.6. GLEBY I STRUKTURA GRUNTÓW ______26 3.7. LASY ______32 3.8. WODY POWIERZCHNIOWE ______33 3.9. WODY PODZIEMNE ______35 3.10. KLIMAT, JAKOŚĆ POWIETRZA, KLIMAT AKUSTYCZNY, PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ______36 3.11. BIORÓŻNORODNOŚĆ ______40 3.12. KORYTARZE I POWIĄZANIA PRZYRODNICZE ______41 3.13. KRAJOBRAZ ______42 3.14. OCHRONA PRZYRODY ______43 3.15. OCENA ODPORNOŚCI ŚRODOWISKA NA DEGRADACJĘ ORAZ ZDOLNOŚCI DO REGENERACJI ______44 4. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W ŚRODOWISKU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI DOKUMENTU ______44 5. UWARUNKOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNE ______45 6. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ W DOKUMENCIE MPZP ______48 7. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU

[ 2 ]

ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA DOKUMENTU ______51 7.1. DOKUMENTY MIĘDZYNARODOWE ______51 7.2. DOKUMENTY KRAJOWE______54 7.3. DOKUMENTY REGIONALNE, POWIATOWE I GMINNE ______58 8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY ______66 8.1. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA I MOŻLIWOŚCI ICH OGRANICZENIA ______66 8.2. BIORÓŻNORODNOŚĆ I OCHRONA PRZYRODY ______67 8.3. GLEBY, RODZAJE GRUNTÓW I WARUNKI BUDOWLANE ______68 8.4. ZAGROŻENIE POWODZIOWE ______72 9. OCENA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, ICH CHARAKTERU, ZAKRESU CZASOWEGO ORAZ TRWAŁOŚCI Z UWZGLĘDNIENIEM OBSZARÓW NATURA 2000 ______72 10. MOŻLIWE TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ______79 11. PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH, OGRANICZAJĄCYCH I KOMPENSACYJNYCH 79 12. PROPOZYCJA MONITORINGU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEGO PRZEPROWADZANIA ______80 13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ______80

[ 3 ]

SPIS RYCIN Ryc. 1. Granica obszaru objętego planem ______9 Ryc. 2. Fragment zmienianego studium – rysunek kierunków rozwoju dla miasta Proszowice _____ 14 Ryc. 3. Procedowana zmiana Studium – rysunek kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Proszowice ______15 Ryc. 4. Położenie gminy Proszowice ______16 Ryc. 5. Podział administracyjny gminy Proszowice, liczba ludności w Gminie (stan na 26.06.2018 r.) 17 Ryc. 6. Układ komunikacyjny miasta Proszowice, powiązania komunikacyjne______18 Ryc. 7. Rynek – miasto Proszowice. ______19 Ryc. 8. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Proszowice (lata 1996 – 2018) ______21 Ryc. 9. Budowa geologiczna gminy Proszowice ______23 Ryc. 10. Predyspozycje gruntów pod kątem warunków budowlanych ______24 Ryc. 11. Złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej „Proszowice” ______25 Ryc. 12. Gmina Proszowice wg regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego ______26 Ryc. 13. Struktura użytków gruntowych ______28 Ryc. 14. Klasy bonitacyjne gruntów rolnych w mieście Proszowice ______30 Ryc. 15. Kompleksy przydatności rolniczej gleb ______31 Ryc. 16. Grunty leśne na terenie miasta Proszowice ______32 Ryc. 17. Rzeka Szreniawa – park miejski, Proszowice ______33 Ryc. 18. Wody powierzchniowe na obszarze miasta i gminy Proszowice ______34 Ryc. 19. Zanieczyszczenie powietrza na obszarze miasta Proszowice ______37 Ryc. 20. Predyspozycje przestrzenne do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej _____ 47 Ryc. 21. Mapa podatności gleb na suszę ______69 Ryc. 22. Gleby podlegające zalewom rzecznym, poziom wód gruntowych ______71

SPIS TABEL Tabela 1. Powiązania komunikacyjne miasta Proszowice ______18 Tabela 2. Struktura gruntów w mieście Proszowice z wyszczególnieniem gruntów zabudowanych i zurbanizowanych ______27 Tabela 3. Klasyfikacja bonitacji gruntów rolnych w mieście Proszowice ______29 Tabela 4. Kompleksy przydatności rolniczej na gruntach ornych i użytkach zielonych w mieście Proszowice ______29 Tabela 5. Wartości poziomów krótkookresowych hałasu drogowego w województwie małopolskim w 2016 roku ______39 Tabela 6. Rejestr pomników przyrody zlokalizowanych w mieście Proszowice ______43 Tabela 7. Struktura powierzchniowa kategorii przeznaczenia terenów wyznaczonych w projekcie mpzp ______49

ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 – oświadczenie autora Prognozy Załącznik nr 2 – MAPA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO sporządzona w skali 1 : 5 000 (pomniejszenie ze skali 1 : 2 000)

[ 4 ]

1. WSTĘP

1.1. CEL I PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko została wykonana w ramach prac nad projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru miasta Proszowice w związku z Uchwałą Nr XXXII/241/2016 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla miasta Proszowice.

Podstawę prawną sporządzenia niniejszej prognozy stanowi: ▪ art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 2081 z późn. zm.), ▪ art. 17 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 46 ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 2081 z późn. zm.) sporządzenie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wymaga przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, a niniejsza prognoza – zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 14 ustawy – jest jej elementem. Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice wystąpił o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko do organów właściwych w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i otrzymał uzgodnienie zakresu: ▪ Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie, pismem z dnia 13.07.2018 r. znak: OO.411.3.47.2018.AZ, ▪ Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Proszowicach, pismem z dnia 21.06.2018 r. znak: NZ-420-24/18. Zakres niniejszej prognozy odpowiada uzgodnionemu w powyższych pismach zakresowi.

W prognozie przeanalizowano określone w projekcie planu rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne, w zakresie, m. in. zachowania zasad zrównoważonego rozwoju i zgodności z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi. Prognoza ma ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych spowodowanych realizacją dyspozycji przestrzennych zawartych w projekcie planu oraz ocenić, czy przyjęte w dokumencie rozwiązania ochronne w dostateczny sposób zabezpieczają przed powstawaniem znaczących konfliktów i zagrożeń w środowisku. Prognoza także określa, analizuje i ocenia istniejący stan środowiska w powiązaniu z tendencjami zmian przy założeniu braku realizacji ustaleń projektu planu.

[ 5 ]

1.2. METODY OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ZASTOSOWANE W PROGNOZIE

Przy opracowaniu prognozy wykorzystano metody opisowe i graficzne, analizy jakościowe dostępnych wskaźników stanu środowiska oraz identyfikacji skutków przewidywanych zmian w środowisku. Analizy przeprowadzone w ramach prognozy bazują na założeniu, że: stanem odniesienia dla analizy porównawczej, w zakresie posiadanych informacji jest stan rzeczywisty; w trakcie realizacji nie nastąpią istotne odstępstwa od warunków i wymogów zawartych w ustaleniach planu. Podstawowym celem Prognozy oddziaływania na środowisko, opracowywanej równolegle z projektem planu, jest identyfikacja i przewidzenie możliwych wpływów na środowisko biogeofizyczne oraz na zdrowie i dobrobyt ludzi, jakie potencjalnie mogą nastąpić na skutek realizacji ustaleń planu oraz współpraca z autorami planu w celu wyeliminowania niekorzystnych zapisów, które mogą spowodować negatywne skutki dla środowiska. Ważnym zadaniem Prognozy jest również zinterpretowanie i skutecznie informowanie lokalnej społeczności, władz samorządowych i podmiotów gospodarczych o skutkach realizacji ustaleń opracowywanego dokumentu – zgodnie z obowiązującym prawem. W celu wykonania Prognozy niezbędne było wykonanie szeregu analiz m.in.: materiałów archiwalnych, obowiązujących przepisów prawa, dokumentów powiązanych z projektem planu. Przy sporządzaniu niniejszej Prognozy, jako stan odniesienia, przyjęto charakterystykę stanu środowiska przyrodniczego oraz stan zagospodarowania terenów określony w najaktualniejszych dokumentach środowiskowych, w posiadanym opracowaniu ekofizjograficznym i prognozie oddziaływania na środowisko opracowanej do SUiKZP Gminy, dostępnych materiałach gminnych oraz przeprowadzonej wizji terenu. Zostały wykonane następujące czynności zmierzające do prawidłowego określenia skutków środowiskowych związanych z realizacją zapisów projektu planu: ▪ ocena zgodności rozwiązań projektu planu z procedowaną zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu, ▪ identyfikacja możliwych zamierzeń inwestycyjnych w kontekście opracowanej koncepcji programowej, zmiany cech środowiska, ▪ identyfikacja potrzeb społecznych mieszkańców, ▪ porównanie rozwiązań przestrzennych planowanych w kierunkach rozwoju do uwarunkowań rozwoju, ▪ sprawdzenie celów strategicznych związanych z ochroną środowiska ujętych w obowiązujących dokumentach na szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim, krajowym i wspólnotowym, ▪ zastosowanie analogii zdarzeń i skutków z wykorzystaniem doświadczenia zebranego w toku realizacji ustaleń innych dokumentów planistycznych o podobnym charakterze.

Prace prognostyczne polegały na przeprowadzeniu analizy dokumentów charakteryzujących strukturę przyrodniczą terenu Gminy i jej sąsiedztwa (stan istniejący i dotychczasowe przekształcenia środowiska) oraz analizy istniejących i projektowanych inwestycji na obszarze objętym dokumentem, mających na celu identyfikacje ewentualnych problemów i konfliktów oraz ocenę proponowanych rozwiązań i tendencje dalszych procesów w kontekście aktualnego zagospodarowania. Zakres prac nad

[ 6 ] prognozą został dostosowany do charakteru planu miejscowego oraz skali i stopnia szczegółowości jego zapisów. Ocenę możliwych przemian komponentów środowiska przeprowadzono w oparciu o analizę ich funkcjonowania w istniejącej strukturze przestrzennej. Następnie poddano ocenie przyszłe funkcjonowanie środowiska pod wpływem przemian wprowadzonych projektem planu.

1.3. ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW ŻRÓDŁOWYCH I LITERATURA

1. Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu. 2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice, Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r. 3. Opracowanie ekofizjograficzne, wykonane przez Stanisława Chmielowca i Zofię Musielewicz- Norek, Krakowskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, 2005 r. 4. Gmina i Miasto Proszowic. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe, Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Kraków 2018. 5. Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Proszowice, Eko – Efekt Sp. Z o. o., Warszawa 2004. 6. Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Proszowice, aktualizacja programu na lata 2009 – 2012, listopad 2009. 7. Program ograniczenia niskiej emisji dla Gminy Proszowice do 2020 r., załącznik do Uchwały Nr XVI/110/2015 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 27 listopada 2015 roku. 8. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Proszowice do 2020 r., załącznik do Uchwały Nr XXV/188/2016 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 30 maja 2016. 9. Gminny Program Rewitalizacji dla gminy Proszowice na lata 2016 – 2025, Pracownia Projektowa Magnus Media, Kraków 2017. 10. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Proszowice na lata 2013-2020. 11. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego – zatwierdzony Uchwałą Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 r. 12. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości” zatwierdzona Uchwałą Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 roku, 13. Plan gospodarki odpadami województwa małopolskiego na lata 2016-2022, załącznik nr 1 do uchwały nr XXXIV/509/17 sejmiku województwa małopolskiego z dnia 27 marca 2017 r. 14. Program Strategiczny Ochrona Środowiska, załącznik do uchwały Nr LVI/894/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2014 r. 15. Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego. Małopolska 2033 – z hałasem nie po drodze, Kraków 2013; Uchwała Nr XLII/663/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2013 r. w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXIV/494/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 lipca 2009 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego na lata 2009 - 2013”,

[ 7 ]

16. Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Małopolska 2023 – w zdrowej atmosferze, Kraków 2013r., przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLII/662/13 z dnia 30 września 2013 r., 17. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2016 roku, WIOŚ w Krakowie, Kraków 2017. 18. Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2017 roku, WIOŚ w Krakowie, Kraków 2018. 19. Wyniki pomiarów monitoringu hałasu komunikacyjnego na terenie województwa małopolskiego wykonanych w 2016 r. 20. Wyniki badań monitoringowych jakości wód podziemnych prowadzonych w województwie małopolskim w 2017 roku w sieci krajowej – wskaźniki organiczne (na podstawie pomiarów prowadzonych przez PIG Warszawa”. 21. Wyniki badań monitoringowych jakości wód podziemnych prowadzonych w województwie małopolskim w 2017 roku w sieci krajowej – wskaźniki nieorganiczne (na podstawie pomiarów prowadzonych przez PIG Warszawa). 22. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 - zatwierdzona Uchwałą Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. 23. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. 24. Polityka ekologiczna państwa 2030 – strategia rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej, Ministerstwo Środowiska 2019. 25. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do roku 2025. 26. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych oraz aktualizacje Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2005, AKPOŚK2009, AKPOŚK 2010, AKPOŚK2013, AKPOŚK2015, projekt AKPOŚK2017). 27. Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007-2013 (z elementami prognozy do roku 2020). Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 czerwca 2005 r. 28. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 18 października 2016 r. (Dz.U. 2016 poz. 1911). 29. Plan Zarządzania Ryzykiem Powodziowym dla obszaru dorzecza Wisły, przyjęty na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. 30. Plan przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Górnej Wisły, RZGW w Krakowie, Kraków, październik 2015 r. 31. Informator PSH Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Polsce, Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2017. 32. Mapa sozologiczna Polski Skala 1:50000, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2005. 33. Przeglądowa Mapa Geologiczno-Inżynierska Polski (1:300 000), Arkusz E3 Kraków, Instytut Geologiczny. 34. Strony internetowe: - System Monitoringu Suszy Rolniczej: http://www.susza.iung.pulawy.pl/kategorie-glebowe/ - Bank Danych o Lasach: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: https://www.gdos.gov.pl/ - Centralna Baza Danych Geologicznych: http://baza.pgi.gov.pl/ - System Informatyczny Inspekcji Ochrony Środowiska: http://ekoinfonet.gios.gov.pl/ - Warunki korzystania z wód na obszarze RZGW w Krakowie: http://warunki.krakow.rzgw.gov.pl - Gmina i Miasto Proszowice: http://www.proszowice.pl/ - Główny Urząd Geodezji i Kartografii: http://www.gugik.gov.pl/

[ 8 ]

2. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZAŃ Z INNYMI DOKUMENTAMI

2.1. ZAKRES PRZESTRZENNY DOKUMENTU

Zakres przestrzenny opracowania obejmuje miasto Proszowice w granicach administracyjnych. Jest to teren o łącznej powierzchni 7,33 km2. Granice obszaru objętego planem wyznaczają: ▪ od strony wschodniej – miasto Proszowice graniczy z miejscowościami Stogniowice i Jakubowice, ▪ od strony południowej – miasto Proszowice graniczy z miejscowościami Żębocin i Łaganów, ▪ od strony zachodniej – miasto Proszowice graniczy z miejscowością Jazdowiczki, ▪ od strony północnej – miasto Proszowice graniczy z miejscowościami Gniazdowice, Opatkowice i Klimontów,

Przyjęte granice opracowania planu uwzględniają istniejące uwarunkowania przestrzenne, jak i uwarunkowania prawne. Obszar wyznaczony do opracowania mpzp wyznaczono w sposób umożliwiający powiązanie istniejących struktur przestrzennych (ich możliwości do zainwestowania) z dokumentem rozwojowym jakim jest Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Daje to szanse na uporządkowanie i przyspieszenie gminnych i prywatnych procesów inwestycyjnych.

Ryc. 1. Granica obszaru objętego planem Źródło: Załącznik do Uchwały Nr XXXII/241/2016 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 24 listopada 2016 r.

[ 9 ]

2.2. CELE DOKUMENTU

Celem opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest rozszerzenie i uporządkowanie możliwości inwestycyjnych na terenie miasta Proszowice.

2.3. ZAWARTOŚĆ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU

Ustalenia projektu planu zostały sformułowane w tekście i na załączniku graficznym (rysunek planu miasta), w tekście w rozdziałach zawierających: ▪ Rozdział I. Przepisy ogólne: informacje o planie – zakres obowiązywania, informacja o załącznikach, definicje pojęć, oznaczenia zastosowane w planie (będące ustaleniami planu oraz o charakterze informacyjnym). ▪ Rozdział II. Ustalenia dotyczące całego obszaru planu: warunki zabudowy i zasady zagospodarowania terenów obowiązujące na całym obszarze planu – w odniesieniu do: zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego i krajobrazu, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, wymogów wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, strefy terenów narażonych na zalania i okresowe podtopienia, strefy terenów potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych, pasów izolujących ochrony sanitarnej, zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości, zasad wymiany, rozbudowy i budowy infrastruktury technicznej i komunikacji. ▪ Rozdział III. Przeznaczenie oraz warunki zabudowy i zagospodarowania poszczególnych terenów: parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy, ustalenia szczegółowe dla poszczególnych terenów. ▪ Rozdział IV. Przepisy końcowe.

Na rysunku planu przedstawione zostały oznaczenia: ▪ stanowiące ustalenia planu: o granica obszaru objętego planem – będąca również granicą administracyjną miasta, o linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, o nieprzekraczalne linie zabudowy, o obowiązujące linie zabudowy, o strefa ochrony wartości przyrodniczych dolin rzek Szreniawy i Ścieklca, o strefa terenów potencjalnie narażonych na zalania i okresowe podtopienia, o strefa potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych, o granice strefy ochrony konserwatorskiej, o obiekty i obszary objęte gminną ewidencją zabytków, o tereny o różnym przeznaczeniu podstawowym i dopuszczalnym lub zróżnicowanych warunkach zabudowy i zagospodarowania, oznaczone następującymi symbolami identyfikacyjnymi: - MM - tereny śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowo - usługowej, - MW (MW1, MW2) - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, - MN (MN1, MN2) - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, - MNU - tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, - MU - tereny zabudowy wielofunkcyjnej, - U - tereny zabudowy usługowej, - UP - tereny zabudowy usług publicznych,

[ 10 ]

- Pp - teren Rynku, - Pt – teren targowiska, - UK, UKk - tereny zabudowy usług kultu religijnego, - US - tereny sportu i rekreacji, - PU - tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, - R (R1, R2, R2c) - tereny rolne, - ZE (ZE1, ZE2) - tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych, - ZL - tereny lasów, - RL - tereny rolne wskazane do zalesienia, - ZC (ZC1, ZC2) - tereny cmentarzy, - ZU - tereny zieleni urządzonej, - ZD – tereny ogrodów działkowych, - WS - tereny wód powierzchniowych śródlądowych, - KP - tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym, - KDG, KDZ, KDL, KDD, KDW - tereny dróg, - K - tereny oczyszczalni ścieków „Proszowice”, - E - tereny obiektów i urządzeń elektroenergetycznych. ▪ wynikające z wymogów przepisów odrębnych, prawomocnych rozporządzeń i decyzji: o obiekty i obszary objęte wpisem do rejestru zabytków, o stanowiska archeologiczne, o pomniki przyrody, o granice pasów izolujących tereny cmentarne, o obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszar wałów przeciwpowodziowych wraz ze strefą 50 m od stopy wału, o granica udokumentowanego złoża iłu, iłołupku i lessu „Proszowice” (IB2216), o granice aglomeracji „Proszowice”. ▪ informacyjne, niebędące ustaleniami planu: o punkty widokowe, o wody powierzchniowe, płynące, o mosty i przepusty drogowe, o orientacyjny zasięg oddziaływania akustycznego od dróg wojewódzkich: DW 775 i 776, o sieci elektroenergetyczne wysokiego napięcia 110 kV wraz ze strefami ochronnymi, o warianty przebiegu kontynuacji obwodnicy Proszowic, w ciągu drogi wojewódzkiej.

2.4. POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI

Projekt dokumentu uwzględnia opracowania strategiczne i planistyczne, które zostały przygotowane na poziomie krajowym, wojewódzkim i lokalnym. Opracowania te zawierają wytyczne i ustalenia, o których mowa w dokumentach sporządzonych na szczeblu wspólnotowym (wykonane przez instytucje Unii Europejskiej).

Ustalenia zawarte w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nawiązują m.in. do następujących dokumentów: ▪ „Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030” - zatwierdzona Uchwałą Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r.,

[ 11 ]

▪ „Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, ▪ Projekt „Polityki ekologicznej państwa 2030”. ▪ „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego” – zatwierdzony Uchwałą Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 r. ▪ „Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości” zatwierdzona Uchwałą Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 roku, ▪ Program Strategiczny Ochrona Środowiska, załącznik do uchwały Nr LVI/894/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2014 r. ▪ „Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego. Małopolska 2033 – z hałasem nie po drodze”, Kraków 2013; Uchwała Nr XLII/663/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2013 r. w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXIV/494/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 lipca 2009 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego na lata 2009 - 2013”, ▪ „Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Małopolska 2023 – w zdrowej atmosferze”, Kraków 2013r., przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLII/662/13 z dnia 30 września 2013 r., a także nawiązują do ustaleń następujących dokumentów sporządzonych na szczeblu wspólnoty samorządowej: ▪ projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu. ▪ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r., ▪ Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Proszowice na lata 2013-2020, ▪ Gminny Program Rewitalizacji dla gminy Proszowice na lata 2016-2025, ▪ Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla obszaru gminy i miasta Proszowice, 2018 r.

Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r. (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu.

Najważniejsze ustalenia projektowanej zmiany Studium dla obszaru objętego planem położonego w mieście Proszowice: KSZTAŁTOWANIE SYSTEMU ZABUDOWY ▪ główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej Gminy

[ 12 ]

Podtrzymując w pełni dotychczasowy kurs rozwoju gminy Proszowice zakłada się dalsze kierunki zmian w strukturze przestrzennej oraz w przeznaczeniu terenów umożliwiające: doskonalenie i rozwój funkcji centrum administracyjnego i usługowego w mieście Proszowice, rozbudowę systemów infrastruktury technicznej i transportowej. ▪ przyrost nowych terenów przewidzianych do zainwestowania – tworzenie wysokiej jakości przestrzeni urbanistycznej wyznaczonej w studium dla rozwoju: - funkcji mieszkaniowych, - mieszkaniowo-usługowych i usługowych, realizowanych w zwartych obszarach, jako uzupełnienie lub wokół terenów już zainwestowanych, - funkcji usługowych, wytwórczych i produkcyjnych, lokowanych na obrzeżach terenów zabudowy mieszkaniowej lub skoncentrowanych przy trasach komunikacyjnych, - funkcji usług sportu i rekreacji, lokalizowanych na obszarach atrakcyjnych krajobrazowo.

KSZTAŁTOWANIE I OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO: ▪ strefa ochrony krajobrazu – korytarze rzeki Szreniawy oraz potoku Ścieklec i Jakubowickiego wraz z otoczeniem wartościowym przyrodniczo i krajobrazowo; ▪ korytarze ekologiczne – dolina rzeki Szreniawy i potoku Ścieklec. W strefie chronionej przed urbanizacją wskazanej w studium polityka przestrzenna będzie podporządkowana nadrzędnemu celowi – ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, rolniczego, leśnego oraz wyłączeniu z zabudowy terenów o małej, bądź niepewnej przydatności budowlanej: - objęcie ochroną obszarów o najwyższych wartościach glebowych, przyrodniczych i krajobrazowych, poprzez wyznaczenie w Studium granic tych obszarów, a następnie wprowadzenie do ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego skutecznych regulacji dotyczących ich ochrony, - przy realizacji zamierzeń inwestycyjnych ustaleniu zakazu likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, - objęcie ochroną korytarzy ekologicznych – korytarzy Szreniawy i Ścieklca oraz dodatkowo wyznaczonych w studium lokalnych powiązań przyrodniczych (w ślad za opracowaniem ekofizjograficznym wprowadzonych i oznaczonych na rysunku studium).

KSZTAŁTOWANIE I OCHRONA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO: ▪ obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków, ▪ układ urbanistyczny miasta wpisany do rejestru zabytków, ▪ strefa ochrony konserwatorskiej, ▪ obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków, ▪ stanowiska archeologiczne. Celem polityki przestrzennej w odniesieniu do środowiska kulturowego jest ochrona, rewaloryzacja i rewitalizacja wszystkich jego zasobów poprzez: - zachowanie tożsamości historyczno-kulturowej, - ochronę obiektów architektury tradycyjnej, które nie utraciły cech stylowych, w tym obiektów małej architektury o wartościach kulturowych, takie jak: przydrożne kapliczki, krzyże oraz pomniki, - zachowanie śladów osadnictwa wiejskiego i typu miejskiego, - kształtowanie współczesnego krajobrazu kulturowego w poszanowaniu tradycji.

[ 13 ]

W celu ochrony istniejących zasobów kulturowych obowiązują przepisy odrębne oraz wyodrębnione zostają strefy ochrony konserwatorskiej wyznaczone wokół obiektów i zespołów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków.

Ryc. 2. Fragment zmienianego studium – rysunek kierunków rozwoju dla miasta Proszowice Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r.

❖ Projekt planu ujmuje możliwości i ograniczenia rozwoju wskazane w procedowanej obecnie zmianie Studium miasta i gminy Proszowice.

[ 14 ]

Ryc. 3. Procedowana zmiana Studium – rysunek kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Proszowice Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice, stan na: 10.2019 r.

3. CHARAKTERYSTYKA STANU, JAKOŚCI I FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO NA ANALIZOWANYM OBSZARZE

3.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

Gmina miejsko-wiejska Proszowice położona jest w północno-wschodniej części województwa małopolskiego w powiecie proszowickim. Od północy graniczy z gminą Pałecznica oraz Kazimierza Wlk. (woj. świętokrzyskie), od wschodu z gminą Koszyce, od południa z gminą Nowe Brzesko oraz Igołomia- Wawrzeńczyce, zaś od zachodu z gminą Koniusza i Radziemice.

[ 15 ]

Ryc. 4. Położenie gminy Proszowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUGiK – zbiory danych państwowego rejestru granic

Powierzchnia ogółem gminy i miasta Proszowice wynosi 100,02 km2 (w tym miasto 7,33 km2)1. Gmina obejmuje miasto i 28 wsi (29 sołectw) zamieszkałych przez 16 054 mieszkańców2. Miasto Proszowice stanowiące siedzibę władz Gminy oraz Starostwa Powiatowego znajduje się w południowo-zachodniej części Gminy. Zamieszkuje je 5943 mieszkańców (stan na 26.06.2018 r.). Stanowią oni ok. 37% wszystkich osób zamieszkałych w Gminie.

W Planie zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego3 teren Gminy przynależy do obszaru nazwanego „Farma” – F1, charakteryzującego się dominacją rolniczego zagospodarowania na dobrych jakościowo glebach i został włączony do Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, jako część powiatu proszowickiego. Gospodarka Gminy opiera się w wysokim stopniu na produkcji rolniczej, przy zróżnicowanej strukturze aktywności pozarolniczych, koncentrujących się głównie w obszarze miasta.

1 GUS-BDL, dane z 2017 r. 2 Dane z Urzędu Gminy i Miasta Proszowice, stan na dzień 26.06.2018 r. 3 Uchwała Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 roku [ 16 ]

Ryc. 5. Podział administracyjny gminy Proszowice, liczba ludności w Gminie (stan na 26.06.2018 r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie: mapy ewidencyjnej – swde, danych z Urzędu Gminy i Miasta Proszowice

3.2. POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE

▪ KOMUNIKACJA SAMOCHODOWA Na terenie gminy i miasta Proszowice funkcjonują następujące drogi wojewódzkie: - nr 776 relacji Kraków – Busko Zdrój; - nr 775 relacji Słomniki - Nowe Brzesko - Ispina. Pozostałe połączenia drogowe mają charakter lokalny, spośród których największe znaczenie odgrywają drogi: - kierunek północny: Proszowice – Pałecznica; - kierunek wschodni: Proszowice - Koszyce; - kierunek południowy: Proszowice – Wawrzeńczyce; ▪ KOMUNIKACJA KOLEJOWA Przez tereny Gminy nie przebiegają żadne linie kolejowe, najbliżej położona stacja kolejowa zlokalizowana jest w Słomnikach – linia kolejowa obsługiwana ruchem pasażerskim na trasie Kraków- Warszawa. ▪ KOMUNIKACJA LOTNICZA Związana jest jedynie z międzynarodowym portem lotniczym w Balicach (czas dojazdu ok. 50 min).

[ 17 ]

Ryc. 6. Układ komunikacyjny miasta Proszowice, powiązania komunikacyjne Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDOT

Tabela 1. Powiązania komunikacyjne miasta Proszowice Odległości drogowe z Proszowic Słomniki 17 km Ispina 13 km Kraków 32 km Busko Zdrój 56 km Kielce 85 km Źródło: Opracowanie własne

[ 18 ]

3.3. ISTNIEJĄCY STAN ZAGOSPODAROWANIA

Centralną część miasta stanowi historyczny układ urbanistyczny z kwadratowym rynkiem, którego boki mają prawie 100m długości. Ma on charakter reprezentacyjny. Pierzeje rynku tworzy zwarta zabudowa jedno i dwu kondygnacyjna o funkcji mieszkalno-usługowej. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się kościół zamykający widokowo ulicę Kościuszki. W zabudowie przyrynkowej wyróżniają się gabarytem i formą budynki: Domu Kultury (stojący w północnej pierzei) i Domu Handlowego (we wschodniej. Na płycie rynku znajduje się pomnik T. Kościuszki i fontanna oraz szalety miejskie. Elementami małej architektury są ławki, donice z kwiatami i oświetlenie. Ulice w kwartałach przyrynkowych oraz sąsiadujące z nimi, posiadają utrzymaną w podobnych gabarytach zwartą zabudowę tworzącą wyraźne ciągi uliczne.

Ryc. 7. Rynek – miasto Proszowice. Źródło: Fot. M. Kulig

Ulica wjazdowa do miasta od strony Krakowa (ulica Krakowska) obudowana jest zwartą zabudową, głównie jednorodzinną z licznymi wbudowanymi usługami. Przedłużeniem ul. Krakowskiej jest ul. 3 Maja. To główna ulica handlowa i równocześnie główna arteria komunikacyjna. Zabudowa składa się z budynków jedno i wielorodzinnych z wbudowanymi usługami. Uzupełnieniem są pawilony i kioski handlowe usytuowane wzdłuż ulicy. Na wschód od dworca autobusowego ulica rozluźnia się i traci swój zwarty charakter. Przy ulicy 3 Maja znajdują się również najważniejsze budynki administracji m.in.: siedziba Urzędu Miasta, Starostwo Powiatowe, koncentrujący ruch pieszy dworzec autobusowy, przedszkole, Zespół Szkół, Państwowa Straż Pożarna. Rejon Rynku oraz ul. 3 Maja to główne przestrzenie publiczne w mieście.

[ 19 ]

Istotnym dla krajobrazu miasta jest zespół szpitala powiatowego. Znajduje się on na wyniesieniu w południowej części miasta. Główny budynek szpitalny jest jednym z najwyższych budynków miejscowości, a eksponowana lokalizacja powoduje, że stanowi bryłę dominującą w jego strukturze.

Zabudowa wielorodzinna blokowa to głównie 4 i 5 kondygnacyjne bloki postawione w zespołach: przy ulicy Partyzantów (równoległa do 3 Maja), przy ulicy Zamkowej (trzy zespoły) i przy ul. Kopernika wybiegającej w stronę szpitala. Obecnie powstająca zabudowa wielorodzinna we wschodniej części miasta odbiega formą od typowych bloków powstałych w latach 70-tych.

Dominującą w obszarze miasta jest zabudowa jednorodzinna. Wypełnia ona pierzeje uliczne, uzupełnia kwartały zabudowy. Osiedle domków jednorodzinnych usytuowane w północnej części obszaru ograniczonego ulicami: Partyzantów, Wiślaną i Wolności tworzy czytelne ciągi uliczne o zachowanej linii zabudowy. O jednorodnym charakterze tego zespołu decyduje między innymi podobna wielkość działek. Południowa części osiedla jest również stopniowo uzupełniana budynkami. Rozwój budownictwa jednorodzinnego koncentruje się głównie w południowych rejonach oraz na obrzeżach miasta. Współcześnie powstająca zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w wielu wypadkach charakteryzuje się urozmaiconą formą brył, która jednak często jest obca miejscowej tradycji budowlanej np. budynki o bardzo spadzistych dachach, baszty i wykusze itp.. Występuje również zróżnicowanie wielkości domów i sposobu zagospodarowania jego otoczenia. Nasilenie tego zjawiska występuje szczególnie w pobliżu szpitala, gdzie dodatkowo na brak uporządkowania przestrzeni wpływa fakt prowadzenia ulicy skośnie do układu działek, powodując sytuowanie budynków skośnie względem drogi bez możliwości prowadzenia linii zabudowy. Obszary przemysłowe i składowe mieszczą się w północnej części miasta oraz centralnej związanej z dawnymi terenami kolejowymi, na południe od dworca autobusowego. Charakteryzuje je duża różnorodność w wielkości oraz wyglądzie budynków, stopniu tymczasowości a także stanu urządzenia ich najbliższego otoczenia. Ważnym elementem zagospodarowania miasta są place targowe położone w północnej części miasta przy drodze prowadzącej w kierunku Buska Zdroju. Stan utrzymania zabudowy jest różny. Szereg budynków, o cechach zabytków, znajduje się w złym stanie. W historycznej części miasta znajdują się obiekty zruderyzowane wymagające remontów lub wyburzeń. Niekorzystnie na obraz miasta wpływają tereny o funkcji magazynowej i przemysłowej. Teren dworca jest szczególnie zaniedbany, podobnie jak tereny położone na południe i północ od niego. Równocześnie istnieją tereny, których zagospodarowanie i towarzyszącą im zabudowę należy ocenić pozytywnie.

Dużym atutem gminy Proszowice są walory krajobrazowe związane z urozmaiconym ukształtowaniem terenu. Należy tu wymienić przede wszystkim specyficzny krajobraz doliny Szreniawy, rozległe obszary płaskowyżu, czy wzniesienia i faliste ukształtowanie terenu. Dolina Szreniawy stanowi północną granicę miasta. W sąsiedztwie historycznego układu miasta w kierunku rzeki opada skarpa, częściowo wykorzystywana jako amfiteatr miejski. Na przeciwległym brzegu rzeki znajduje się park miejski z cennym starodrzewiem i zachowanym w części układem urbanistycznym założenia ogrodowego, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz ogródki działkowe. Park miejski stanowi ogólnodostępne miejsce rekreacji mieszkańców. Południowa strona miasta wznosi się łagodnie. Ze wzniesień, zarówno od strony południowej jak i zachodniej, jest widoczna sylweta miasta z wieżą kościelną. Wieża Kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela widoczna jest również z dróg wjazdowych do miasta – od strony: Krakowa z ul. Krakowskiej, Słomnik z ul. T. Kościuszki, Nowego Brzeska z ul. 3 Maja.

[ 20 ]

Ryc. 8. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Proszowice (lata 1996 – 2018) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MIIP (http://miip.geomalopolska.pl/)

Analizując przemiany w stanie zagospodarowania miasta Proszowice można zauważyć następujące prawidłowości: ▪ podstawowym zasobem mieszkaniowym miasta jest tradycyjnie budownictwo jednorodzinne realizowane przez indywidualnych inwestorów na własnych działkach.

[ 21 ]

▪ zabudowa wielorodzinna zlokalizowana jest w centrum miasta, w jego najbardziej zwartej części. ▪ zabudowa mieszkaniowa w mieście rozwija się w kierunku południowo-wschodnim Przy ul. Leśnej powstały nowe obiekty zabudowy wielorodzinnej. Kwartał terenu ograniczony ulicami 3 Maja i Kleszczyńskiego charakteryzuje się dużą ilością nowych obiektów zabudowy jednorodzinnej. ▪ dawna zabudowa tradycyjna dogęszczana jest systematycznie zabudową jednorodzinną

Obiekty i obszary zabytkowe na terenie miasta Proszowice wpisane do rejestru zabytków: ▪ Zespół urbanistyczny miasta, relikt układu przedlokacyjnego, układ lokacyjny - nr rej. A – 437 z 11.12.1976r., ob. A-454/M; w zakresie rozplanowania zespół urbanistyczny obejmuje relikty układu przedlokacyjnego zachowane głównie w części północno-wschodniej historycznego centrum, układ lokacyjny wytyczony po roku 1358 z ośrodkiem obejmującym kwadratowy rynek i ulice wybiegające z jego narożników układzie tzw. turbinowym, dawne przedmieścia powstałe XV w. rozciągające się przy drogach wiodących do Krakowa (z tzw. Małym Rynkiem), Słomnik i Skalbmierza; ▪ Kościół par. p.w. Wniebowzięcia Matki Boskiej i św. Jana Chrzciciela, otoczenie, drzewostan, nr rej. A – 371 z 02.06.1972r., ob. A-316/M; ▪ Kaplica p.w. św. Trójcy, dzwonnica, ogrodzenie z bramą i furtką, drzewostan, nr rej. A – 684 z 24.06.1994r., ob. A-299/M.

3.4. BUDOWA GEOLOGICZNA, SUROWCE MINERALNE

Miasto i gmina Proszowice położona jest w obrębie wypiętrzonej części przedpola Karpat. Podłoże geologiczne terytorium Gminy budują utwory monokliny śląsko-krakowskiej, lekko nachylone ku północnemu-wschodowi w kierunku Niecki Miechowskiej oraz opadające uskokami na południe w stronę zapadliska przedkarpackiego. Płaskowyż Proszowicki charakteryzuje się występowaniem zwartego płaszcza morskich osadów mioceńskich, zalegających na obniżającej się w kierunku południowo-wschodnim powierzchni warstw kredowych. Utwory miocenu pokryte są nieciągłą warstwą utworów plejstocenu starszych zlodowaceń. Są to płaty gliny zwałowej (zlodowacenie krakowskie) oraz piaski i żwiry glacifluwialne (zlodowacenie środkowopolskie), które występują w obrębie większych dolin – Szreniawy i Ścieklca. Region Proszowic pokrywa less, na którym wykształciły się urodzajne gleby czarnoziemne.

Na obszarze miasta nie występują zagrożenia związane z czynnymi osuwiskami. W południowej części miasta oraz na granicy miasta z miejscowością Łaganów znajdują się obszary predysponowane do rozwinięcia się ruchów masowych, czyli przemieszczania się mas skalnych, pokryw zwietrzelinowych wzdłuż stoków przede wszystkim pod wpływem działania siły ciężkości.

[ 22 ]

Ryc. 9. Budowa geologiczna gminy Proszowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy geologicznej (https://geolog.pgi.gov.pl)

Na podstawie mapy geologiczno-inżynierskiej przeanalizowane zostały predyspozycje gruntów pod kątem warunków budowlanych. Na obszarze miasta Proszowice występują następujące kategorie gruntów: ▪ obszar gruntów makroporowatych na fliszu lub gruntach spoistych: warunki budowlane dostateczne lub dobre, wyraźnie uzależnione od zawodnienia - obszar całego miasta; ▪ obszar gruntów piaszczysto-madowych tarasów niższych, poniżej 4-6 m: warunki budowlane przeważnie złe - wzdłuż dolin cieków wodnych: Szreniawy i Ścieklca; ▪ obszar gruntów ilastych: warunki budowlane dobre lub dostateczne; pogarszają się proporcjonalnie do wzrostu zawodnienia i zaburzeń glacitektonicznych - niewielki płaty w zachodniej i południowo-wschodniej części miasta.

[ 23 ]

Ryc. 10. Predyspozycje gruntów pod kątem warunków budowlanych Źródło: Mapa geologiczno-inżynierska polski (https://geologia.pgi.gov.pl)

Surowce mineralne Na całym obszarze Gminy występują licznie surowce mineralne w postaci: iłu, piasku, żwiru i gipsu. Surowce ilaste – to występujące na całym obszarze czwartorzędowe gliny lessowate i deluwialne, mające niewielka przydatność jako surowce ceramiczne oraz iły i iło-łupki kredowe wykorzystywane do wypalania cegły pełnej (złoże Proszowice). Surowce okruchowe – żwiry oraz piaski występują w dolinie Szreniawy i Ścieklca. Na całym terenie Gminy znajdują się udokumentowane złoża kopalin podstawowych i pospolitych: złoża ropy naftowej „Pławowice” i „Mniszów” oraz złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej „Proszowice”. Złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej Proszowice, zlokalizowane w południowej części miasta, z uwagi na występowanie gleb należących do wysokich klas bonitacyjnych (II i III) zostało tylko częściowo wyeksploatowane, a dalszego wydobycia zaniechano w 1995r.

[ 24 ]

Ryc. 11. Złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej „Proszowice” Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PIG (https://www.pgi.gov.pl/)

3.5. RZEŹBA TERENU

Według regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego gmina Proszowice leży w mezoregionie Płaskowyż Proszowicki (342.23), makroregionie Niecka Nidziańska (342.2), prowincji Wyżyna Małopolska (342). Obszar gminy Proszowice ma zróżnicowaną geomorfologię terenu, co ma związek z budową geologiczną i tektoniką Wyżyny Małopolskiej i Niecki Nidziańskiej. Region formują niskie, płaskie garby i suche doliny (padoły). Młode doliny (wąwozy, parowy, debrza) zostały utworzone w holocenie. Ich stosunkowo gęsta sieć sprawia, że ukształtowanie terenu Gminy jest urozmaicone.

[ 25 ]

Ryc. 12. Gmina Proszowice wg regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych CBDG

Pod względem hipsometrycznym wierzchowiny międzydolinne są pochylone w kierunku południowo- wschodnim, obniżając się od około 300 do 220 m n.p.m., w tym też kierunku płynie ku Wiśle Szreniawa. Na równinnym terenie Gminy występują rozległe, niewysokie (30-50 m) garby o wierzchołkach płaskich lub kopulastych. Rozcina je sieć dolin rzecznych oraz dolin okresowo odwadnianych – o płaskich, szerokich dnach i asymetrycznych zboczach. Zbocza eksponowane ku zachodowi są strome o cienkiej warstwie lessu lub wychodniach skał starszych, natomiast zbocza przeciwległe (eksponowane na wschód) są łagodne, pokryte gruba warstwą lessu. W dnach dolin rzecznych występują fragmenty trzech teras, wszędzie występuje terasa holoceńska zalewowa. Główna dolina Szreniawy przebiega przez centralną część Gminy, koryto rzeki jest kręte o szerokości 4-5 m. Rzeźba obszaru Gminy nie jest istotnie przeobrażona przez działalność gospodarczą człowieka, odznacza się walorami krajobrazowymi i widokowymi – rozległe przestrzenie i widoki w daleki krajobraz.

3.6. GLEBY I STRUKTURA GRUNTÓW

Urodzajność, zasobność, a także wysoka kultura rolna powodują, że gleby na terenie gminy Proszowice należą do najlepszych w kraju. Około 88,5% powierzchni Gminy stanowią użytki rolne z czego 83,1% to grunty orne. Gmina Proszowice posiada wybitnie rolniczy charakter. Istnieją tu korzystne warunki do prowadzenia produkcji rolnej. Okres wegetacji trwa przeciętnie 215 dni natomiast okres bez przymrozków około 280 dni. Około 80% powierzchni Gminy posiada korzystne ukształtowanie terenu,

[ 26 ] co ma duży wpływ na prawidłowe wykorzystanie i użytkowanie rolnicze gleb. Urodzajne gleby stanowią jedną z najcenniejszych wartości przyrodniczych regionu, należy je zatem chronić przed zanieczyszczeniem oraz przed nieprawidłowym użytkowaniem.

W granicach miasta grunty rolne stanowią 73,5% powierzchni, natomiast grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują 24,1% powierzchni, z czego największa cześć to tereny mieszkaniowe, inne tereny zabudowane oraz drogi.

Tabela 2. Struktura gruntów w mieście Proszowice z wyszczególnieniem gruntów zabudowanych i zurbanizowanych Powierzchnia % udział w Lp. Rodzaj gruntów [ha] powierzchni miasta 1. grunty zabudowane i zurbanizowane, w tym: 177,03 24,13 - tereny mieszkaniowe 73,16 9,97 - tereny przemysłowe 4,71 0,64 - inne tereny zabudowane 41,63 5,68 - zurbanizowane tereny niezabudowane lub w 2,59 0,35 trakcie zabudowy - tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 7,86 1,07 - użytki kopalne 4,43 0,60 - drogi 39,57 5,39 - tereny kolejowe 2,88 0,39 - inne tereny komunikacyjne 0,19 0,03 2. grunty rolne 539,28 73,51 3. grunty leśne 5,58 0,76 4. grunty pod wodami 7,60 1,04 5. tereny różne 4,12 0,56 RAZEM powierzchnia miasta Proszowice 733,60 100,00 Źródło: Mapa ewidencyjna – swde

[ 27 ]

Ryc. 13. Struktura użytków gruntowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy ewidencyjnej – swde

[ 28 ]

Oceniając gleby ze względu na ich wartość użytkową dla rolnictwa należy stwierdzić iż zarówno gmina, jak i miasto Proszowice charakteryzuje się glebami najwyższych klas bonitacyjnych. Ponad 80 % użytków rolnych w mieście zaliczonych jest do klasy bonitacyjnej I-III, z czego gleby I klasy stanowią 33,27% całkowitej powierzchni użytków rolnych, gleby II klasy: 24,63%, gleby III klasy: 22,91%.

Tabela 3. Klasyfikacja bonitacji gruntów rolnych w mieście Proszowice Klasa gleb % udział w całkowitej powierzchni gruntów rolnych I 33,27 II 24,63 III (IIIa, IIIb) 22,91 IV (IVa, IVb) 12,66 V 4,74 VI 1,79 Źródło: mapa ewidencyjna – swde

Kompleksy przydatności rolniczej gleb wyznaczone w oparciu o przydatność gleb do uprawy roślin wskaźnikowych i współwskaźnikowych (pszenica, żyto) determinują prowadzenie upraw wybranych roślin oraz ich plonowanie. Każda jednostka grupuje gleby cechujące się zbliżonymi właściwości rolniczymi i mogące być podobnie użytkowane.

Tabela 4. Kompleksy przydatności rolniczej na gruntach ornych i użytkach zielonych w mieście Proszowice SYMBOL KOMPLEKS POWIERZCHNIA [HA] % UDZIAŁ KOMPLEKSU 1 pszenny bardzo dobry 331,99 69,49 2 pszenny dobry 67,72 14,17 3 pszenny wadliwy 12,17 2,55 8 zbożowo-pastewny mocny 50,91 10,65 14 gleby orne przeznaczone pod użytki zielone 2,68 0,56 N nieużytki rolnicze 12,31 2,58 Powierzchnia gruntów ornych - SUMA 465,47 100,00 1z użytki zielone bardzo dobre i dobre 42,44 24,53 2z użytki zielone średnie 98,29 56,82 3z użytki zielone słabe i bardzo słabe 32,25 18,64 Powierzchnia użytków zielonych - SUMA 172,98 100,00 Źródło: mapa glebowo-rolnicza

Na terenie miasta Proszowice dominują grunty orne zaliczone do kompleksu pszennego bardzo dobrego (69,49% wszystkich gruntów ornych). Należą do nich gleby o najwyższej klasie bonitacji (I, II), na których uprawiane są, m. in. burak cukrowy, pszenica, rzepak. Pozostałe grunty zakwalifikowane zostały jako kompleks pszenny dobry: 14,17%, zbożowo-pastewny mocny: 10,65%, pszenny wadliwy: 2,55%. Gleby orne przeznaczone pod użytki zielone stanowią 0,56%, a nieużytki rolnicze 2,58% gruntów

[ 29 ] ornych. Wśród użytków zielonych zlokalizowanych głównie w północnej części miasta – w dolinie Szreniawy i Ścieklca, dominują użytki zielone średniej jakości, stanowiące ponad 56% wszystkich użytków zielonych.

Ryc. 14. Klasy bonitacyjne gruntów rolnych w mieście Proszowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy ewidencyjnej – swde

[ 30 ]

Ryc. 15. Kompleksy przydatności rolniczej gleb Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy glebowo-rolniczej

[ 31 ]

3.7. LASY

Gmina Proszowice posiada 208,6 ha lasów, gruntów leśnych i zadrzewionych (4 kompleksy leśne), co zajmuje nieco ponad 2% ogólnej powierzchni. Nie odbiega to od specyfiki powiatu proszowickiego, gdzie średnia lesistość wynosi ok. 1,1% i wynika z wysokiej przydatności rolniczej gleb (w gminie Proszowice gleby klas bonitacyjnych I-III stanowią 90% powierzchni ogólnej gruntów rolnych). Na podstawie regionalizacji potencjalnej roślinności naturalnej (wg J.Matuszkiewicza) teren Proszowic jest głównie siedliskiem lasu dębowo-grabowego typu grąd (forma wyżynna, odmiana małopolska z bukiem).

Ryc. 16. Grunty leśne na terenie miasta Proszowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy ewidencyjnej – swde

[ 32 ]

Na terenie miasta Proszowice grunty leśne (lasy i zadrzewienia, zakrzewienia) zajmują powierzchnię 5,58 ha co stanowi 0,76% powierzchni całego miasta. Obszary te nie wchodzą w skład lasów państwowych.

3.8. WODY POWIERZCHNIOWE

Zasoby wód powierzchniowych są przeciętne. Gmina i miasto Proszowice znajduje się w dorzeczu Szreniawy (ciek II rzędu) i jej dopływu Ścieklca (ciek III rzędu). Szreniawa stanowi główną arterię wodną powiatu proszowickiego. Całkowita długość Szreniawy wynosi 87,4 km, z czego w granicach Gminy jej długość wynosi niecałe 19 km, natomiast w granicach miasta – ok. 4,8 km. Powierzchnia zlewni Szreniawy wynosi 706,1 km2, natomiast przepływ średnioroczny w przekroju ujściowym 4,0 m3/s. Szreniawa przepływa od zachodu w kierunku wschodnim i stanowi lewy dopływ Wisły. Jest to rzeka górsko-nizinna, która bierze swój początek z wód torfowiska pod Wolbromiem na wysokości 380 m n.p.m. Wypływa z Wyżyny Olkuskiej, płynie przez Wyżynę Miechowską i Płaskowyż Proszowicki. W górnym biegu Szreniawa ma nieproporcjonalnie mało wody, dopiero w Biskupicach rzekę wzbogacają inne źródła. Poniżej ujścia Ścieklca (zlokalizowanego w Proszowicach), aż do ujścia Szreniawy do Wisły, otrzymuje ona jeszcze kilka, stosunkowo niewielkich dopływów, nie mających jednak decydującego znaczenia dla zasilania rzeki w wodę. Dorzecze budują wapienie płytowe jury, margle kredowe pokryte lessem. Zlewnia ma charakter rolniczy, w całości wyżynny. Większość powierzchni dorzecza zajmują pola uprawne. Zasilanie Szreniawy określany jest jako źródlano-deszczowo-roztopowy. Zasoby wód powierzchniowych w zlewni Szreniawy są bardzo ubogie. Największy dopływ Szreniawy to rzeka Ścieklec.

Ryc. 17. Rzeka Szreniawa – park miejski, Proszowice Źródło: Fot. M. Kulig

[ 33 ]

Ścieklec bierze swój początek na Wyżynie Miechowskiej, a w biegu dolnym, ujściowym do Szreniawy przepływa przez Płaskowyż Proszowicki. Przepływa przez dwa powiaty: miechowski i proszowicki oraz przez cztery gminy: Racławice, Radziemice, Koniusza i Proszowice. Położenie fizyczno-geograficznej dorzecza Ścieklca stanowi o pięknie krajobrazu Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Dorzecze Ścieklca leży na pograniczu południowej części Wyżyny Miechowskiej i północnej części Płaskowyżu Proszowickiego. Ścieklec przepływa przez obszar utworzony z iłów mioceńskich, które słabo przepuszczają wodę. Wskutek tego na Wyżynie Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickim wytworzyła się sieć rzek, małych cieków wodnych, które spowodowały rozczłonkowanie terenu. Przeważający rodzaj zasilania Ścieklca to zasilanie gruntowe. Ścieklec jest lewobrzeżnym dopływem Szreniawy, do której uchodzi w Proszowicach na 26,8 km jej biegu i jest jej największym dopływem. Poniżej ujścia Ścieklca Szreniawa toczy swe wody w coraz bardziej rozszerzając swoje koryto. Jego ujście jest jednocześnie granicą wód górskich i nizinnych.

Poza Szreniawą i Ścieklcem teren Proszowic odwadniany jest siecią cieków okresowych prowadzących wody w okresach roztopów i intensywnych opadów atmosferycznych, m.in. potokiem Jakubowickim przebiegającym przez południową część miasta oraz mniejszymi bezimiennymi ciekami.

Znaczne obszary den dolinnych zajmują podmokłe łąki, w większości zmeliorowane systemami rowów otwartych, jednak ze względu na stan techniczny, najczęściej rowy te nie spełniają swej roli.

Ryc. 18. Wody powierzchniowe na obszarze miasta i gminy Proszowice Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDOT10k i mapy ewidencyjnej – swde

Wody powierzchniowe ujmowane do celów konsumpcyjnych musza spełniać wymagania w zakresie jakości po zastosowaniu odpowiedniego uzdatnienia. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną zlewnie,

[ 34 ] w których znajdują się ujęcia wody przeznaczonej do spożycia musza mieć zapewnioną ochronę, aby zapobiec pogorszeniu ich jakości i obniżać koszty usuwania zanieczyszczeń przy uzdatnianiu wody pitnej. Na potoku Ścieklec, w miejscowości Opatkowice (ok. 800m od granicy miasta) znajduje się ujęcie wody pitnej obsługiwane przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji s.c. z Proszowic. Jego dobowa zdolność produkcyjna wynosi 2.000 m3/dobę. Przedsiębiorstwo dostarcza wodę pitna mieszkańcom Gminy i Miasta Proszowice. Zasięg strefy ochrony ujęcia wody dla tego ujęcia jest w trakcie ustalania. Na terenie Gminy zlokalizowane są jeszcze dwa ujęcia wód powierzchniowych: w Stogniowicach na rzece Szreniawa oraz okresowe ujęcie wód powierzchniowych w miejscowości Piekary na rzece Szreniawa. Na terenie Gminy występuje również 9 punktów zrzutu ścieków – 8 na terenie miasta Proszowice i 1 w miejscowości Jazdowiczki. Rzeka Szreniawa stanowi odbiornik dla 6 spośród 8 zlokalizowanych na terenie Miasta.

3.9. WODY PODZIEMNE

Gmina Proszowice należy do terenów bogatych w wody podziemne. Występują w zbiornikach usytuowanych w obrębie zróżnicowanych wiekowo trzech pięter hydrogeologicznych: ▪ czwartorzędowych, ▪ trzeciorzędowych, ▪ kredy górnej.

Na terenie miasta i gminy Proszowice występują następujące poziomy wody podziemnej: - poziom kredowy – o zwierciadle wody na głębokości od kilkunastu do ponad 100 m, wydajny poziom o mineralizacji 0,3-0,4 g/l, jednak posiadający niewielki stopień uszczelnienia kompleksu margli (w których woda występuje szczelinowo), uniemożliwiający uzyskanie dużych wydajności z ujęć, - poziom trzeciorzędowy - występujący nieregularnie w iłach trzeciorzędowych zalęgających na skałach kredowych, umożliwiający pozyskanie wody w ilościach od do kilkudziesięciu m3/dobę i mineralizacji 0,3-0,7 g/l, - poziom w piaskach i żwirach plejstoceńskich teras Szreniawy i Ścieklca – o zwierciadle wody na głębokości 4-6 m p.p.t., w zależności od intensywności opadów i poziomu wody w rzekach, - poziom w aluwiach teras dennych dolin rzecznych – o swobodnym zwierciadle wody na głębokości 0,5-2,0 m p.p.t., ściśle uzależnionym od aktualnego poziomu w rzekach.

Niewielki fragment w północno-zachodniej część gminy (sołectwo Gniazdowice) położony jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 409 Niecka Miechowska (ośrodek szczelinowy) zawierającego wody trzeciorzędowe. Średnia głębokość zbiornika wynosi 50-100 m, szacunkowe zasoby dyspozycyjne 325 tys. m3 na dobę. Jest to zbiornik typu otwartego, tzn. bez warstwy izolującej od dopływu zanieczyszczeń z powierzchni, podatny na antropopresję.

Według mapy hydrograficznej Polski, w znacznej części Gminy poziom wód gruntowych kształtuje się na poziomie poniżej 2 m p.p.t. Zaleganie wód gruntowych powyżej 2 m p.p.t. związane jest z występowaniem lokalnych cieków wodnych i w szczególności wzdłuż rzeki Szreniawa.

[ 35 ]

3.10. KLIMAT, JAKOŚĆ POWIETRZA, KLIMAT AKUSTYCZNY, PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Klimat Pod względem klimatycznym, wg R. Gumińskiego, rejon gminy Proszowice należy do Częstochowsko- Kieleckiej strefy klimatycznej, zaś wg M.Hessa leży na pograniczu (z południowego-zachodu na północny-wschód) Regionu Wyżyny Krakowsko-Miechowskiej (Subregion Wyżyny Miechowskiej) i Regionu Kotlin Podkarpackich (Subregion wysoczyzn i wysokich teras). Średnia roczna temperatura powietrza wynosi ok. 8,0°C. Okres wegetacyjny trwa 215 dni natomiast okres bez przymrozków około 280 dni. W ciągu roku jest około 60-70 dni ze średnią temperaturą dobową 0°C, 60-80 dni z pokrywą śnieżną, 40-45 dni pogodnych. Roczna suma opadu atmosferycznego wynosi ok. 700 mm, z czego największa ilość opadów przypada na lipiec (100-110 mm) najmniejsza zaś na miesiąc styczeń (30-40 mm). Średnia wilgotność względna obszaru wynosi 81%. Dominują wiatry południowo – zachodnie i zachodnie ze średnią prędkością 2,2 m/s. W ciągu roku dni z wiatrem o prędkości powyżej 10 m/s jest około 20, zaś o prędkości powyżej 15 m/s jest około 2. Klimat obszaru Gminy jest korzystny, zarówno dla mieszkańców, jak i z punktu widzenia prowadzenia gospodarki rolnej. Przeważa mezoklimat (klimat lokalny, klimat małego obszaru ukształtowanego pod wpływem wysokości nad poziomem morza, rzeźby terenu oraz położenia) stoków i garbów o długim okresie bez przymrozkowym.

Jakość powietrza Źródłem „emisji niskiej” w zimie są małe kotłownie ogrzewające domy jednorodzinne opalane węglem, najczęściej niskiej jakości z dużą zawartością siarki i substancji lotnych. Ponadto miał węglowy stanowi źródło energii cieplnej czterech centralnych kotłowni funkcjonujących na obszarze Proszowic, zasilających lokalne systemy ciepłownicze. Mieszkańcy gminy i miasta Proszowice nie mają wpływu na zanieczyszczenia powietrza napływające z obszaru aglomeracji krakowskiej. Mogą jednak ograniczyć emisję zanieczyszczeń do powietrza zastępując piece węglowe kotłami na biomasę. Gmina Proszowice jest gminą rolniczą. Rocznie produkuje się tu setki ton słomy, która może być wykorzystana dla celów energetycznych. Ocenia się szacunkowo, że przy pełnym wykorzystaniu biomasy do celów energetycznych można z tego źródła zaspokoić w przyszłości około 8 % całkowitego zapotrzebowania na energie pierwotną. Drugim preferowanym źródłem energii ograniczającym emisje zanieczyszczeń do powietrza są wody geotermalne. W rejonie Proszowic stwierdzono zjawisko samowypływu wód. Większość stref wodonośnych miocenu charakteryzuje się stosunkowo niskimi temperaturami (do 25°C). Temperatury te są jednak interesujące z punktu widzenia zastosowania wód jako źródeł energii w systemach pomp ciepła lub bezpośrednio w ogrodnictwie. Trzecim źródłem energii cieplnej to kolektory słoneczne. Są to urządzenia do konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło. Najczęściej wykorzystywane są do podgrzewania wody użytkowej i wspomagania centralnego ogrzewania.

Budowa I etapu obwodnicy Proszowic (zakończenie prac w 2011 roku) pozwoliła na zmniejszenie natężenia ruchu komunikacyjnego w centrum miasta. Zmniejszyło się natężenie hałasu komunikacyjnego i emisja zanieczyszczeń do powietrza. Nie zmienia to jednak faktu, iż miasto znajduje się w obszarze znacznego nasilenia ruchu komunikacyjnego (łączny dobowy ruch na drogach wojewódzkich 775 i 776 wynosi 10 - 11 tys. pojazdów). Kolejnym istotnym problemem jest nasilenie zanieczyszczenia powietrza, wynikające z niskiej emisji. Potwierdzają to zarówno badania statystyczne dotyczące kumulacji kotłów węglowych w poszczególnych rejonach miasta, jak i opinie mieszkańców.

[ 36 ]

Konieczne są zatem dalsze działania nakierowane na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, przy czym dotyczy to zarówno niskiej emisji, jak i zanieczyszczeń komunikacyjnych. Modernizacja obiektów publicznych musi zatem zakładać poprawę standardów energetycznych, m. in. poprzez termomodernizację. Do działań w tym zakresie należą: ▪ ocieplanie ścian zewnętrznych i stropów, ▪ wymiana okien, ▪ wymiana systemów grzewczych. W mieście, a także pomiędzy miastem i sąsiednimi miejscowościami musi być ponadto rozwijana możliwość przemieszczania się rowerem. Działania nakierowane na poprawę infrastruktury muszą być uzupełniane odpowiednio prowadzoną edukacją ekologiczną.

Ryc. 19. Zanieczyszczenie powietrza na obszarze miasta Proszowice Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MIIP (http://miip.geomalopolska.pl/)

[ 37 ]

Na ryc.19 przedstawione zostały średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu, pyłu PM10 i PM2,5 odnotowane na terenie miasta Proszowice w 2015 roku. Średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu w mieście Proszowice kształtowało się na poziomie od 2,00 ng/m 3 na jego obrzeżach, do 6,00 ng/m3 w części centralnej miasta. Największe średnioroczne stężenie dwutlenku azotu występowało w mieście Proszowice oraz miejscowościach zlokalizowanych w południowo-wschodniej części Gminy: Szklana, Jazdowiczki, Łaganów (17,01-20,00 μg/m3). W pozostałej części Gminy wartość stężenia kształtowała się na poziomie (11,01-14,00 μg/m3). Najwyższe średnioroczne stężenia pyłu PM10 i PM2,5 odnotowane zostały w centrum miasta (stężenie pyłu PM10: 40,50-50,00 μg/m3; stężenie pyłu PM2,5: 25,50-35,00 μg/m3) i zmniejszały się wraz ze wzrostem odległości od miasta.

W celu zapobiegania negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i środowisko, w granicach województwa małopolskiego, z wyłączeniem Gminy Miejskiej Kraków, wprowadza się ograniczenia zgodne z Uchwałą NR XXXII/452/17 Sejmiku Województwa z dnia 23 stycznia 2017 roku w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Ograniczenia dotyczą instalacji, w których następuje spalanie paliw stałych, a w szczególności kotłów, kominków, pieców. Uchwała wprowadza ograniczenie powstawania nowych źródeł emisji, wyznacza okresy przejściowe dla obecnie użytkowanych kotłów na drewno i węgiel, wprowadza ograniczenia dotyczące jakości stosowanych paliw, wprowadza obowiązek doposażenia kominków w urządzenie redukujące emisję oraz wprowadza kontrole przestrzegania ograniczeń. Dla gminy Proszowice opracowano również (przy współpracy z Centrum Doradztwa Energetycznego): ▪ Program ograniczania niskiej emisji do 2020 r. (załącznik do uchwały nr XVII/110/2015 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 27 listopada 2015 roku), którego celem jest ustalenie zasad dofinansowania przez Gminę inwestycji realizowanych przez mieszkańców Proszowic, polegających na montażu ekologicznych systemów grzewczych w budynkach i lokalach mieszkalnych; ponadto program wskazuje możliwe kierunki innych działań prowadzących do ograniczenia niskiej emisji. ▪ Plan gospodarki niskoemisyjnej do 2020 r. (załącznik nr 1 do uchwały nr XXV/188/2016 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 30 maja 2016 roku), który jako dokument strategiczny, opisuje kierunki działań zmierzających do osiągnięcia celów pakietu klimatyczno-energetycznego tj. redukcji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, zwiększenia efektywności energetycznej, poprawy jakości powietrza oraz zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii.

Klimat akustyczny Największy negatywny wpływ na klimat akustyczny zarówno miasta, jak i całej gminy Proszowice ma hałas komunikacyjny, którego źródłem jest duży ruch samochodowy, szczególnie uciążliwy w mieście. Przez teren gminy i miasta przebiegają ciągi komunikacyjne o znaczeniu regionalnym. Największe natężenie ruchu drogowego notowane jest na drogach wojewódzkich nr 776 i 775. Największa uciążliwość akustyczna w Proszowicach skupiona jest zatem wzdłuż tych dróg. Głównym powodem uciążliwości od hałasu związanego z ruchem drogowym jest zbyt mała odległość zabudowań od dróg i ulic – ich odległość od pobocza waha się od 5 do 100m, zły stan techniczny nawierzchni, duży ruch pojazdów - w tym pojazdów ciężkich, odcinkowy brak płynności ruchu. Zakończona budowa I etapu obwodnicy miasta znacznie poprawiła stan klimatu akustycznego miasta poprzez „wyprowadzenie” ruchu samochodowego na trasach o znaczeniu regionalnym poza ścisłe centrum.

[ 38 ]

Na terenie miasta i gminy brak jest natomiast źródeł hałasu związanych z liniami kolejowymi i napowietrznymi przesyłowymi liniami elektroenergetycznymi najwyższych napięć ze względu na ich brak. Drugorzędnymi źródłami hałasu, które mogą powodować lokalne uciążliwości są położone na terenie miasta zakłady usługowe i produkcyjne. Brak jest jednak informacji o poziomie hałasu generowanego przez te źródła. Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, że obiekty związane z działalnością produkcyjną bądź usługową mają oddziaływanie ograniczone do terenu zainwestowania. Nie znaczy to jednak, że w indywidualnym odczuciu mieszkańców sąsiadujących z obiektami usługowo - produkcyjnymi emisja hałasu może wydawać się wyższa niż w rzeczywistości. Terenami chronionymi akustycznie są tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej, usług publicznych i zabudowy wielorodzinnej oraz zamieszkania zbiorowego, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe.

Tabela 5. Wartości poziomów krótkookresowych hałasu drogowego w województwie małopolskim w 2016 roku Równoważny poziom dźwięku A Przekroczenia wartości Miejscowość lub inne źródło Lp. (LAeq) [dB] dopuszczalnych [dB] liniowe pora dzienna pora nocna pora dzienna pora nocna 7 DW 775 - Nowe Brzesko 61,9 55,6 - - Źródło: Wyniki pomiarów monitoringu hałasu komunikacyjnego na terenie województwa małopolskiego wykonanych w 2016 roku

Na terenie miasta i gminy Proszowice nie było zlokalizowanego punktu pomiaru hałasu emitowanego przez źródła komunikacyjne i przemysłowe. Najbliżej położonym stanowiskiem pomiarowym w stosunku do gminy Proszowice było stanowisko zlokalizowane w Nowym Brzesku, przy drodze wojewódzkiej nr 775.

Promieniowanie elektromagnetyczne Najpowszechniejszymi źródłami pól elektromagnetycznych, będących efektem działalności człowieka, są linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia i związane z nimi stacje elektroenergetyczne, centra nadawcze, stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje radiowe i telewizyjne, anteny, urządzenia radiokomunikacyjne, radiolokacyjne i radionawigacyjne. Oprócz wyżej wymienionych źródeł promieniowania elektromagnetycznego w bezpośrednim otoczeniu człowieka istnieje cała gama urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne (piece elektryczne, kuchenki mikrofalowe, spawarki, urządzenia do zgrzewania opakowań, hartowania, lutowania, topienia, urządzenia do zastosowań medycznych). W 2016 r. WIOŚ w Krakowie wykonał badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku w 45 punktach pomiarowych zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności. Celem pomiarów było określenie oddziaływania pól elektromagnetycznych w miejscach dostępnych dla ludności. Należy zaznaczyć, iż natężenie pól elektromagnetycznych na określonym obszarze jest wypadkową wielu czynników i jest wielkością zmienną w czasie, zależną przede wszystkim od liczby i rodzaju działających w tym samym czasie źródeł promieniowania. Na terenie miasta i gminy Proszowice nie dokonano pomiaru, natomiast najbliżej zlokalizowany punkt pomiarowy znajdował się na terenach wiejskich gminy Nowe Brzesko. Wyniki pomiarów wskazują, iż w żadnym badanym punkcie na terenie województwa małopolskiego nie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól

[ 39 ] elektromagnetycznych, co więcej, wyniki kształtują się znacznie poniżej dopuszczalnej normy PEM 7 V/m. Podsumowując wyniki badań w 2016 roku należy zwrócić uwagę na to, że pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa małopolskiego nie obserwuje się znacznego wzrostu zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych.

3.11. BIORÓŻNORODNOŚĆ

Flora Urodzajne gleby na terenie gminy Proszowice w połączeniu z wielowiekowym rozwojem osadnictwa spowodowały znaczne zubożenie świata roślin i zwierząt dziko żyjących. Aktualnie jedynie niewielkie fragmenty terenu posiadają szatę roślinną zbliżoną do naturalnej. Obszary te stanowią równocześnie ostoje zwierząt dziko żyjących. Powierzchnia lasów wraz z zadrzewieniami i zakrzywieniami w granicach Gminy i Miasta jest niewielka (nieco ponad 2% powierzchni Gminy i niecały 1% powierzchni Miasta), większość pozostałych terenów - oprócz miejskiego obszaru zurbanizowanego i zabudowy wiejskiej w sołectwach Gminy - to tereny otwarte pól uprawnych. Strefa dolin rzecznych zajmuje tereny dolin Szreniawy i Ścieklca. Strefa ta jest szczególnie cenna przyrodniczo, a także posiada walory krajobrazowe. W jej skład wchodzą: północna część Jazdowiczek , południowa i północna część Gniazdowic, południowa część Makocic i Opatkowic, północna część Proszowic oraz południowa Stogniowic, Górki Stogniowskiej, Ciborowic, Piekar, Mysławczyc, Wolwanowic, Bobina, Czajęczyc i Koczanowa. Większe kompleksy leśne, stanowiące własność Skarbu Państwa, należą do kompleksu leśnego Jakubowice (który częściowo znajduje się w obszarze miasta Proszowice), Ostrów, Bobin i Kościelec. Lasy prywatne to najczęściej małe i rozproszone powierzchnie, pełniące głównie funkcje przyrodnicze. W większości przypadków są to powierzchnie o charakterze zadrzewień i zakrzewień z dominacją w drzewostanie gatunku Robinia pseuacaccia. Powstają one najczęściej w wyniku przebiegającej w sposób naturalny sukcesji wtórnej. Naturalne zbiorowiska roślinności łąkowej występują głównie w dolinie Szreniawy i Ścieklca. Najbardziej rozpowszechnione są tu łąki mietlicowe Carici-Agrostidetum caninae. Są to łąki wilgotne, odznaczające się bogactwem gatunkowym i obecnością roślin rzadkich. Na terenie Gminy występują również wtórne zbiorowiska łąkowe, pochodzenia antropogenicznego, utrzymujące się dzięki prowadzonemu przez człowieka wypasaniu i koszeniu. Są to łąki świeże i suche występujące zwykle w brzeżnych partiach dolin oraz wśród pól uprawnych i nad potokami. Liczne zakrzewienia i zadrzewienia występują wzdłuż cieków wodnych oraz towarzyszą urządzonej zieleni przydomowej występującej w obszarach zabudowanych. Istotne znaczenie przy omawianiu bioróżnorodności terenu miasta pochodzenia antropogenicznego ma także park miejski oraz grupy starych drzew.

Zidentyfikowane cenne siedliska przyrodnicze - stanowiska cennych gatunków zlokalizowane są poza granicami miasta.

Fauna Tereny pełniące funkcję przyrodniczą stanowią równocześnie ostoję zwierząt dziko żyjących. Fauna omawianego obszaru jest w dużej mierze typowa dla całego obszaru Wyżyny Miechowskiej i Niecki Nidziańskiej. Podczas omawiania składu gatunkowego fauny niemożliwe jest ograniczenie charakterystyki występujących tu zwierząt do sztucznych dla przyrody granic administracyjnych opisywanego obszaru. Związane jest to z potrzebną zwierzętom otwartą przestrzenią do życia i

[ 40 ] naturalną skłonnością do ruchów migracyjnych. Prezentowany poniżej skład gatunkowy świata zwierzęcego wykracza więc poza granice gminy Proszowice.

Na terenie Wyżyny Proszowickiej występuje bogactwo fauny. Stwierdzono tu około 50 gatunków ssaków, ponad 170 gatunków ptaków, około 20 gatunków płazów i gadów, około 25-30 gatunków ryb. Spośród ssaków najczęściej występują mysz leśna, zając szarak, kuna leśna, sarna i dzik. Wśród bogatej fauny ptaków występują bocian biały, bocian czarny, cyraneczka, kuropatwa, jarząbek, przepiórka, bażant, kurka wodna, łyska, grzywacz, kwiczoł, sójka, sroka, kawka, gawron, wrona siwa, wróbel domowy, mazurek, dzięcioł duży, średni i czarny, myszołów, jastrząb gołębiarz, puszczyk, dudek, pliszka, wilga, słowik, kos, drozd, bogatka, zięba, szczygieł, trzmielojad, dzwoniec, świergotek drzewny. Ze środowiskiem wodnym związane są gatunki takie jak: perkoz, łabędź niemy, kaczka krzyżówka, czajka i cyranka. Wśród gadów jaszczurki reprezentowane są przez typowo nizinną jaszczurkę zwinkę i żyworodną oraz padalca zwyczajnego. Wśród węży wyróżniamy tu żyjącego w wilgotnych zaroślach nad brzegami potoków zaskrońca. Swoich przedstawicieli mają także płazy: traszka zwyczajna, kumak nizinny, ropucha szara, ropucha zielona, rzekotka. Ponadto niezwykle urozmaicony gatunkowo jest tu świat owadów.

Oprócz lasów istotne znaczenie siedliskowe mają zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, zadrzewienia rosnące wzdłuż cieków wodnych, na zboczach dolin oraz wilgotne łąki w dnach dolin potoków. Dużym bogactwem gatunkowym odznaczają się również nieliczne łąki występujące na zboczach dolin. Pewne znaczenie siedliskowe mają też nieliczne, niewielkie „oczka wodne”. Rozproszenie tych wszystkich stosunkowo drobnych fragmentów terenu wśród intensywnie użytkowanych terenów zabudowanych i gruntów ornych sprawia, że wyróżnienie w obszarze Gminy ciągłego systemu obszarów o dominującej funkcji przyrodniczej ogranicza się głównie do zasięgu dolin rzecznych Szreniawy i Ścieklca.

3.12. KORYTARZE I POWIĄZANIA PRZYRODNICZE

Lokalne powiązania przyrodnicze występują w obszarach: rolnych niezabudowanych o charakterze otwartym, dolin cieków wodnych, nielicznych enklaw leśnych, parku miejskiego stanowiącego miejsca cenne dla fauny. Stanowią uzupełnienie dla głównego korytarza ekologicznego znajdującego się na terenie gminy Proszowice i biegnącego doliną rzeki Szreniawa i Ścieklec. Powiązania przyrodnicze są niezwykle istotne z punktu widzenia zachowania możliwości naturalnego przemieszczania się gatunków pomiędzy siedliskami. Obszar bytowania wielu gatunków nie ogranicza się bowiem do pojedynczych obszarów leśnych, stanowiących najcenniejsze siedliska przyrodnicze na terenie Gminy. Istotnym jest więc utrzymanie powiązań przyrodniczych w celu zapewnienia szerszej przestrzeni do zaspokojenia potrzeb bytowych zwierząt. Za korzystne dla zachowania ciągłości głównych korytarzy ekologicznych oraz powiązań przyrodniczych o charakterze lokalnym należy wskazać: ▪ ograniczenie nowoprojektowanych terenów inwestycyjnych w dolinach rzecznych stanowiących główne korytarze ekologiczne Gminy, ▪ wprowadzenie do warunków zagospodarowania terenów zapisu: „w sąsiedztwie brzegu cieku wodnego (Szreniawy i Ścieklca) zabudowę kubaturową należy lokalizować zgodnie z wyznaczonymi na rysunku planu nieprzekraczalnymi liniami zabudowy; w przypadku nie określenia nieprzekraczalnej linii zabudowy na rysunku planu minimalną odległość

[ 41 ]

zabudowy od cieku wodnego wydzielonego lub oznaczonego na rysunku planu ustala się na 15 m, licząc od linii brzegu”; ▪ brak dopuszczenia realizacji trwałych obiektów kubaturowych w obszarze placu targowego (istniejące targowisko o znaczeniu ponadlokalnym ) zlokalizowanego w granicach miasta w dolinie rzeki Szreniawa, ▪ zgodnie z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi główne kierunki poszukiwań nowych terenów do zainwestowania skupiają się na południe od zainwestowanej części miasta co nie koliduje z głównym korytarzem ekologicznym przebiegającym doliną rzeki Szreniawa, ▪ wyznaczenie terenów rolnych z zakazem zabudowy i zagospodarowania terenu nową zabudową (R2) na przebiegu korytarzy lokalnych powiązań przyrodniczych, ▪ rezygnacja z wyznaczenia terenów inwestycyjnych kolidujących z przebiegiem lokalnych powiązań przyrodniczych.

Największe nasilenie czynników mogących mieć potencjalnie negatywny wpływ na funkcjonowanie dolin rzecznych występuje w dolinie Szreniawy w północnej części miasta Proszowice. Ma to związek z przebiegiem północnej części obwodnicy miasta wraz z funkcjami jej towarzyszącymi oraz planowaną kontynuacją obwodnicy Proszowic, w ciągu drogi wojewódzkiej w kierunku Jakubowic. Realizacja etapu II północno – wschodniej obwodnicy miasta Proszowice wynika z potrzeby rozwoju ponadlokalnego układu drogowego zawartego w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego. Plan ustala, w części „Kierunki polityki przestrzennej”, konieczność budowy obwodnic miast i miejscowości na drogach wojewódzkich (tab. 2.10 PZPWM). Warto jednak zaznaczyć, że ciągłość głównego korytarza ekologicznego nie zostanie przerwana, a jedynie w pewnym stopniu ograniczona, co nie wpłynie na zachowanie podstawowych funkcji doliny rzecznej.

3.13. KRAJOBRAZ

Urozmaicone ukształtowanie obszaru Gminy jest jednym z głównych składników decydujących o jej atrakcyjności. Należy tu wymienić przede wszystkim specyficzny krajobraz doliny Szreniawy, rozległe obszary płaskowyżu, czy wzniesienia i faliste ukształtowanie terenu. Niezwykle istotne znaczenie dla walorów krajobrazowych mają występujące w Gminie zasoby kulturowe, kształtowane przez układy przestrzenne i ich zabudowę, obiekty i zespoły zabytkowe, w tym zespoły zieleni. Relacje zachodzące między wymienionymi komponentami pozwalają wyróżnić na obszarze Miasta trzy najbardziej zasadnicze typy krajobrazu: 1) obszary zabudowane i zurbanizowane, gdzie wyodrębnić można obszary: ▪ centrum miasta z najbardziej intensywną zabudową miejską; ▪ budownictwa jednorodzinnego; ▪ budownictwa wielorodzinnego; ▪ przemysłowo-usługowe.

2) obszary krajobrazu przyrodniczego Najcenniejszą krajobrazowo strefę stanowi dolina rzeki Szreniawy i potoku Ścieklca obejmująca północną część Miasta. W krajobrazie miasta Proszowice w sposób ścisły z doliną Szreniawy łączy się park miejski, stanowiący teren zieleni urządzonej o swoistym wyrazie i charakterze. Stanowi to szczególny zasób dóbr kultury, gdzie architektura wiąże się z naturą, tworząc krajobraz kulturowy.

[ 42 ]

3) obszary o krajobrazie otwartym, rolniczym Wraz z oddalaniem się od centrum miasta (głównie w stronę południową) zabudowa ulega rozluźnieniu. Siatka ulic nie jest już tak gęsta jak w centrum miasta. Budynki skupiają się wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Wolne przestrzenie zajmują grunty użytkowane rolniczo. Krajobraz miejski przekształca się w krajobraz rolniczy, z charakterystyczną mozaiką pól i ekspozycją widokową rozległego krajobrazu otoczenia.

3.14. OCHRONA PRZYRODY

Obszary chronione i cenne przyrodniczo: ▪ Pomniki przyrody – 4 klony srebrzyste i 2 topole białe - park miejski w Proszowicach.

Tabela 6. Rejestr pomników przyrody zlokalizowanych w mieście Proszowice

Nr rejestru woj. rejestru Nr / Nazwa Gatunek Rodzaj utworzenia Data Gmina Miejscowość Działka Lokalizacja Własność (cm) Obw.

klon srebrzysty samorządowa (Gmina 121405-004 (Acer drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 335 Proszowice) saccharinum) klon srebrzysty samorządowa (Gmina 121405-005 (Acer drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 300 Proszowice) saccharinum) klon srebrzysty samorządowa (Gmina 121405-006 (Acer drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 310 Proszowice) saccharinum) klon srebrzysty samorządowa (Gmina 121405-007 (Acer drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 330 Proszowice) saccharinum) topola biała samorządowa (Gmina 121405-008 drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 370 (Populus alba) Proszowice)

topola biała samorządowa (Gmina 121405-009 drzewo 2004-04-13 Proszowice Proszowice 652/3 park miejski 390 (Populus alba) Proszowice) Źródło: RDOŚ w Krakowie, stan na 02.10.2019 r.

Dla pomników przyrody ożywionej obowiązują (zgodnie z ustanawiającymi rozporządzeniami Wojewody Małopolskiego) zakazy prowadzenia jakichkolwiek czynności mogących spowodować uszkodzenie lub zniszczenie obiektu ( pomników przyrody żywej): - wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości na chronione obiekty oraz w ich bezpośrednim otoczeniu, - palenia ognisk w ich otoczeniu, - budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, linii komunikacyjnych, urządzeń lub instalacji mogących spowodować zmianę charakteru pomnika, - niszczenia i uszkadzania szaty roślinnej występującej na obiektach chronionych i w ich bezpośrednim otoczeniu, - wycinania, niszczenia i uszkadzania drzew, - niszczenia gleby i zmiany sposobu jej użytkowania wokół drzew w promieniu 15 m od pnia, na składowiska, budowle i ciągi technologiczne.

[ 43 ]

3.15. OCENA ODPORNOŚCI ŚRODOWISKA NA DEGRADACJĘ ORAZ ZDOLNOŚCI DO REGENERACJI

Oceniając odporność środowiska na degradację należy określić, w jakim stopniu ingerencja człowieka oraz procesy naturalne wpływają na jego poszczególne elementy. Czynniki naturalne, w zależności od skali ich występowania, powodują zmiany w środowisku, lecz bardzo rzadko degradację, która spowodowana jest głównie przez czynniki antropogeniczne. To człowiek w największym stopniu wpływa na przekształcenie środowiska, poddaje je stałej presji antropogenicznej. Poszczególne elementy środowiska naturalnego, czy typu naturalnego odznaczają się zróżnicowaną zdolnością do regeneracji. Znikomą odpornością na degradację antropogeniczną charakteryzuje się pokrywa glebowa. Na znacznym obszarze miasta, na terenie występowania dobrych jakościowo gleb (grunty rolne stanowią 73,5% powierzchni miasta, z czego gleby klas I-III stanowią ponad 80%), ich pokrywa została bardzo silnie przekształcona przez człowieka. Głównym problemem jest tu usuwanie pokrywy glebowej w wyniku budowy nowych obiektów mieszkalnych i usługowych. Inną działalnością wpływającą na znaczne przekształcenie gleb jest rolnictwo podnoszące intensywność erozji. Na działanie erozji odporność gleb jest wyraźnie zróżnicowana w zależności od ich składu mechanicznego. Niezależnie zmniejszona odporność gleb na zmiany chemizmu występuje wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych. Umiarkowaną zdolność do regeneracji wykazują się zbiorowiska leśne i łąkowe typu naturalnego. Proces ten zazwyczaj bardzo powolny może jednak ulec przyspieszeniu w przypadku zaniechania negatywnej ingerencji człowieka, lub wręcz jego zaangażowanie w proces odtwarzania naturalnych zbiorowisk roślinnych. Innym efektem działalności człowieka jest zastępowanie naturalnych zbiorowisk roślinnych (lasy, łąki) zbiorowiskami wtórnymi (lasy gospodarcze, pola uprawne, łąki pod wypas zwierząt). Z wymienionych przekształceń stanu naturalnego wynika zmniejszona odporność szaty roślinnej na dalszą degradację. Na zanieczyszczenie w wyniku działalności człowieka narażone są wody podziemne. Źródłami możliwych zanieczyszczeń wód podziemnych są przede wszystkim środki chemiczne stosowane w rolnictwie, ścieki komunalne oraz dzikie wysypiska śmieci. Na podobne zagrożenia narażone są również wody powierzchniowe przepływające przez teren miasta, odporność wód powierzchniowych na zanieczyszczenia jest znikoma. Można stwierdzić, że omawiany teren nie ulega degradacji na szeroką skalę. Jest ona zwiększona na terenach zurbanizowanych i podlegających urbanizacji, natomiast dużo mniejsza na terenach rolnych i użytkach zielonych. Jednak należy podkreślić, że nieracjonalnie gospodarowanie zasobami i brak poszanowania zasad ochrony środowiska może prowadzić do trwałej degradacji i nieodwracalnych zmian. W szczególności cennego i bardzo nielicznego na terenie Gminy zasobu leśnego.

4. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN W ŚRODOWISKU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI DOKUMENTU

W celu prognozowania dalszych zmian w środowisku w przypadku braku realizacji projektowanego planu pod uwagę należy wziąć aktualny sposób użytkowania i pokrycia terenu oraz obowiązującą sytuację planistyczną, określającą istniejące uwarunkowania i planowane kierunki zagospodarowania. Dokumentem, który określa kierunki rozwoju w zakresie zagospodarowania przestrzennego całej Gminy jest Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Aktualnie procedowana jest zmiana obowiązującego Studium Gminy i Miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Nr

[ 44 ]

XII/92/2007 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 12 grudnia 2007 roku zgodnie z Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi uszczegółowienie polityki przestrzennej gminy określonej w studium. Obecnie na terenie gminy i miasta Proszowice obowiązują jedynie obszarowe plany zagospodarowania przestrzennego, które swoim zasięgiem nie obejmują terenu całego miasta, stanowiącego zakres przestrzenny projektowanego planu. W takiej sytuacji wszelkie inwestycje budowlane odbywają się na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które co do zasady nie muszą być zgodne z ustaleniami studium. Taki stan może prowadzić do rozwoju przestrzennego Gminy, który nie będzie spójny z założeniami określonymi w przyjętym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Skutkować to może tworzeniem się zabudowy rozproszonej, przez co zaburzona zostanie zasada ładu przestrzennego.

5. UWARUNKOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNE

Na podstawie przeprowadzonego rozpoznania, charakterystyki oraz diagnozy stanu i funkcjonowania środowiska określone zostały przyrodnicze predyspozycje do kształtowania struktury funkcjonalno- przestrzennej oraz ocena przydatności środowiska (w tym ograniczeń) dla zainwestowania terenu. Rozpoznane uwarunkowania ekofizjograficzne determinują pewne predyspozycje do rozwoju różnorodnych dziedzin ludzkiej aktywności, nie wykluczając przy tym w sposób definitywny żadnej z nich. W najbardziej cennych przyrodniczo terenach oraz na terenach predysponowanych do rozwinięcia się ruchów masowych, terenach o spadkach powyżej 12%, terenach podmokłych, zagrożonych podtopieniami i zalewami rzecznymi determinują ich wykorzystanie w sposób bardziej jednoznaczny. Wyodrębniono następujące kategorie obszarów różniące się naturalnymi predyspozycjami do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej omawianego obszaru:

▪ OBSZARY PREDYSPONOWANE DO PEŁNIENIA FUNKCJI PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWEJ Na terenie miasta Proszowice są to przede wszystkim tereny dolin rzecznych Szreniawy i Ścieklca. Strefa ta jest szczególnie cenna przyrodniczo ze względu na przebieg korytarza ekologicznego, a także walory krajobrazowe. Równocześnie są to obszary podlegające zalewom rzecznym oraz obszary zagrożone podtopieniami. Dodatkowo w ramach obszarów predysponowanych do pełnienia funkcji przyrodniczo-krajobrazowej zostały wskazane: - grunty leśne i zadrzewione, - obszary predysponowane do rozwinięcia się ruchów masowych, - tereny o spadkach powyżej 12%

Podstawowe preferowane działania w tej strefie powinny dotyczyć: ▪ ochrony najcenniejszych zasobów przyrodniczych, ▪ utrzymania istniejących form użytkowania: zieleni parkowej i ogródkowej, terenów sportowo- rekreacyjnych.

[ 45 ]

▪ tworzenia ciągów pieszych i rowerowych, tras dla turystki konnej,

Rozwój powyższych funkcji w obszarze miasta powinien odbywać się przy jednoczesnym ograniczeniu powstawania obiektów kubaturowych. Nowo realizowane inwestycje nie powinny zagrażać walorom widokowym i przyrodniczym dolin rzecznych. W wypadku konieczności tworzenia zaplecza technicznego dla usług z zakresu sportu i rekreacji wskazana jest analiza pod kątem potrzeby tworzenia zabezpieczeń przeciwpowodziowych oraz analiza widokowa.

▪ OBSZARY KONCENTRACJI ZAINWESTOWANIA I POTENCJALNEGO ROZWOJU URBANIZACJI Strefa koncentracji osadnictwa rozciąga się na kierunku drogi wojewódzkiej relacji Kraków Busko Zdrój i obejmuje: miasto Proszowice, południową część wsi Opatkowice, sołectwo Klimontów Wieś i Klimontów Szreniawa. Tereny te należą do najintensywniej zainwestowanych w obszarze Gminy. Pozostałe obszary predysponowane do potencjalnego rozwoju urbanizacji zlokalizowane są w bezpośrednim sąsiedztwie terenów już zainwestowanych. Są to tereny korzystne dla rozwoju urbanizacji ze względu na: bliskie sąsiedztwo terenów już zainwestowanych, dogodne warunki gruntowe, rozwiniętą sieć powiązań komunikacyjnych oraz możliwość podłączenia się do sieci infrastruktury technicznej. Na bazie analizy uwarunkowań ekofizjograficznych zostały wskazane główne kierunki poszukiwań nowych terenów do zainwestowania. Poszukiwanie nowych terenów do zainwestowania dotyczy terenu miasta. W obszarach wiejskich istniejąca struktura osadnicza wymaga jedynie uzupełnienia, doprecyzowania zasięgu wg aktualnych potrzeb mieszkańców oraz funkcjonalnego uporządkowania.

Podstawowe działania w tym obszarze powinny być związane z: ▪ porządkowaniem i adaptacją istniejących obszarów mieszkalno-usługowych oraz rozwojem nowych terenów predysponowanych do urbanizacji, ▪ tworzeniem warunków do rozwoju funkcji usługowych oraz wytwórczości o ponadlokalnym charakterze, ▪ usprawnieniem układu komunikacyjnego poprzez realizację II etapu obwodnicy, a także przebudowę układu komunikacyjnego miasta, dostosowując go do potrzeb rozwojowych, ▪ podnoszeniu atrakcyjności zamieszkania poprzez podnoszenie standardów mieszkaniowych i usług, w tym tworzenie atrakcyjnej oferty w zakresie usług sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych, zarówno dla mieszkańców tej strefy jak i całej Gminy.

Tereny zlokalizowane w najbliższym sąsiedztwie dróg wojewódzkich biegnących przez teren miasta Proszowice, stanowiących ciągi komunikacyjne o znaczeniu regionalnym, są obszarami predysponowanymi do zainwestowania obiektami nieprzeznaczonymi na długotrwały pobyt ludzi ze względu na zagrożenie ponadnormatywnym hałasem i zanieczyszczeniem powietrza. Tereny te zagrożone są ponadnormatywnym hałasem oraz zanieczyszczeniem powietrza, którego źródłem jest samochodowy ruch komunikacyjny.

[ 46 ]

Ryc. 20. Predyspozycje przestrzenne do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej Źródło: Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe, KIPPiM, Kraków 2018

[ 47 ]

6. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ W DOKUMENCIE MPZP

Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego został opracowany w oparciu o ustalenia aktualnie opracowywanej zmiany Studium – obecny stan prac na 10.2019 – uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu, oraz uwarunkowania i predyspozycje dla kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej określone w opracowaniu ekofizjograficznym.

W projekcie planu wyznaczono następujące kategorie terenów: - MM - tereny śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowo - usługowej, - MW (MW1, MW2) - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, - MN (MN1, MN2) - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, - MNU - tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, - MU - tereny zabudowy wielofunkcyjnej, - U - tereny zabudowy usługowej, - UP - tereny zabudowy usług publicznych, - Pp - teren Rynku, - Pt – teren targowiska, - UK, UKk - tereny zabudowy usług kultu religijnego, - US - tereny sportu i rekreacji, - PU - tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, - R (R1, R2, R2c) - tereny rolne, - ZE (ZE1, ZE2) - tereny zieleni nieurządzonej, lokalnej ochrony powiązań przyrodniczych, - ZL - tereny lasów, - RL - tereny rolne wskazane do zalesienia, - ZC (ZC1, ZC2) - tereny cmentarzy, - ZU - tereny zieleni urządzonej, - ZD – tereny ogrodów działkowych, - WS - tereny wód powierzchniowych śródlądowych, - KP - tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym, - KDG, KDZ, KDL, KDD, KDW - tereny dróg, - K - tereny oczyszczalni ścieków „Proszowice”, - E - tereny obiektów i urządzeń elektroenergetycznych.

Główny zasób mieszkaniowy Miasta i jednocześnie główny kierunek jego rozwoju to zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w układzie wolnostojącym lub bliźniaczym jako przeznaczenie podstawowe (MN2). Zgodnie z ustaleniami planu tereny te stanowią 26% powierzchni Miasta. Uzupełnienie terenów mieszkaniowych jednorodzinnych stanowią tereny zabudowy: mieszkaniowej jednorodzinnej w układzie wolnostojącym, bliźniaczym, szeregowym lub grupowym (MN1), jednorodzinnej mieszkaniowo-usługowej (MNU), wielofunkcyjnej (MU) z dopuszczeniem obiektów i urządzeń o profilu komplementarnym z produkcją rolną oraz śródmiejskiej o charakterze mieszkaniowo-usługowym (MM) zlokalizowane w ścisłym centrum Miasta. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej objęły zarówno tereny zabudowy istniejącej jak i tereny dotychczas niezabudowane. Dla obsługi tych terenów został ustalony system dróg publicznych i dróg wewnętrznych.

[ 48 ]

Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (MW1, MW2) obejmują przede wszystkim istniejącą już zabudowę „blokową”. Dodatkowo do zainwestowania wskazany został teren: zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowo-usługowej (MW2) o powierzchni ponad 5 ha zlokalizowany na zapleczu ul. 3 Maja. Stanowi uzupełnienie i kontynuacje zabudowy wielorodzinnej zlokalizowanej przy ul. Leśnej i Mikołaja Kopernika; zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (MW1) o powierzchni niecałego 1 hektara zlokalizowany pomiędzy ulicami Mikołaja Kopernika i Kolejową. Pod działalność usługową wyznaczono: tereny zabudowy usługowej (U) obejmujące usługi komercyjne i publiczne oraz zabudowę służąca obsłudze ruchu turystycznego, budynki zamieszkania zbiorowego; tereny zabudowy usług publicznych (UP) z zabudową usługową ze wskazaniem funkcji edukacji, opieki przedszkolnej, zdrowotnej, pomocy społecznej, lecznictwa i administracji, z dopuszczeniem niepublicznych usług komercyjnych. Tereny usługowe uzupełniono o przeznaczenie terenów usług sportu (US) oraz kultu religijnego (UK, UKk). Istotnym z punktu widzenia usług i handlu jest zlokalizowany w północnej części miasta teren targowiska (Pt) z podstawowym przeznaczeniem jako plac targowy o znaczeniu ponadlokalnym Działalność przemysłowa będzie realizowana w terenach zabudowy produkcyjno-usługowej (PU) z przeznaczeniem podstawowym, które stanowią 1) zabudowa produkcyjna, usługowa, rzemieślnicza, warsztaty; 2)składy i magazyny; 3) silosy. Przeznaczenie dopuszczalne stanowią obiekty usługowe, socjalne, administracyjne, biurowe. Zainwestowanie związane z gospodarką rolną – obiekty służące produkcji rolnej oraz zabudowa zagrodowa, zostało dopuszczone w terenach rolnych R1. W terenach rolnych R2 obowiązuje zakaz zabudowy i zagospodarowania terenów nową zabudową. Tereny przeznaczone do zainwestowania uzupełniono o tereny dróg publicznych i wewnętrznych.

Tabela 7. Struktura powierzchniowa kategorii przeznaczenia terenów wyznaczonych w projekcie mpzp powierzchnia % pow. Przeznaczenie terenu [ha] ogólnej tereny śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowo - MM 10,12 1,38 usługowej

tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, MW (MW1, MW2) 16,70 2,28

tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN (MN1, MN2) 220,53 30,09

tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej MNU 20,34 2,78

tereny zabudowy wielofunkcyjnej MU 12,38 1,69

tereny zabudowy usługowej U 36,33 4,96

tereny zabudowy usług publicznych UP 12,07 1,65

teren Rynku Pp 0,65 0,09

teren targowiska Pt 12,08 1,65

tereny zabudowy usług kultu religijnego UK, UKk 1,52 0,21

[ 49 ]

tereny sportu i rekreacji US 4,99 0,68

tereny zabudowy produkcyjno-usługowej PU 5,83 0,80

tereny rolne R (R1, R2, R2c) 116,06 15,84

tereny zieleni nieurządzonej ZE (ZE1, ZE2) 165,18 22,54

tereny lasów ZL 2,40 0,33

tereny rolne wskazane do zalesienia RL 12,22 1,67

tereny cmentarzy ZC (ZC1, ZC2) 4,31 0,59

tereny zieleni urządzonej ZU 4,85 0,66

tereny ogrodów działkowych ZD 6,41 0,88

tereny wód powierzchniowych śródlądowych WS 6,40 0,87

tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących KP 3,30 0,45 trasom komunikacyjnym KDG, KDZ, KDL, KDD, tereny dróg 54,59 7,45 KDW

tereny oczyszczalni ścieków „Proszowice” K 2,35 0,32

tereny obiektów i urządzeń elektroenergetycznych E 1,20 0,16

OGÓŁEM 732,80 100,0

W projekcie mpzp wyznacza się dla miasta Proszowice nowe tereny rozwoju urbanizacji o łącznej powierzchni 74,76ha. Przyrost nowych terenów przewidzianych do zainwestowania dotyczy następujących kategorii terenów: − MN2 – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [+ 57,81 ha], − MNU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej [+ 2,46 ha], − MU – tereny zabudowy wielofunkcyjnej [+2,20ha], − U – tereny zabudowy usługowej [+5,18ha], − US – tereny sportu i rekreacji [+1,33ha], − PU – tereny zabudowy produkcyjno-usługowej [+1,20ha], − KP – tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym [+2,32ha], − tereny dróg [+2,24ha],

[ 50 ]

❖ Nowe tereny przeznaczone do zainwestowania stanowią przyrost w stosunku do obowiązującego Studium zgodnie z aktualnie procedowanym projektem zmiany Studium – uzgodnienie po korektach wprowadzonych w wyniku rozpatrzenia uwag złożonych w czasie wyłożenia do publicznego wglądu.

Skalę proponowanych zmian w zainwestowaniu terenu Miasta oraz rozmieszczenie przyrostów terenów przeznaczonych do zainwestowania przedstawiono na załączniku graficznym do prognozy.

7. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA DOKUMENTU

Aktualny stan środowiska oraz ustalenia w zakresie zagospodarowania terenu zapisane w projekcie mpzp wymagają uwzględnienia potrzeb wynikających z ochrony środowiska i prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody. Projekt planu zawiera szereg ustaleń mających istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ochrony środowiska wynikających z postanowień dokumentów strategicznych opracowywanych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym.

7.1. DOKUMENTY MIĘDZYNARODOWE

Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r. Konwencja (zwana Konwencją Berneńską) za swój nadrzędny cel obiera ochronę gatunków dzikiej fauny i flory oraz ich siedlisk naturalnych, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków zagrożonych i ginących, zwłaszcza gatunków endemicznych. Ochrona powinna obejmować także obszary ważne dla gatunków wędrownych, które są odpowiednio usytuowane na szlakach wędrówek i spełniają rolę terenów zimowania, odpoczynku, żerowania, rozmnażania lub pierzenia. Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. Celem Konwencji jest ochrona różnorodności biologicznej, zrównoważone użytkowanie jej elementów oraz uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystywania zasobów genetycznych. Podstawową metodą zachowania różnorodności biologicznej jest ochrona in-situ polegająca na ochronie w miejscu naturalnego występowania danego elementu. W tym celu tworzy się m.in. obszary chronione, a także podejmuje się regulacje służące ochronie zasobów biologicznych ważnych dla zachowania różnorodności biologicznej poza tymi obszarami chronionymi. ➢ Ustalenia planu zawierają zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu: nakaz zagospodarowania gruntów w terenach przeznaczonych do zainwestowania zgodnie z ustaleniami planu – m. in. wskaźnikami powierzchni biologicznie czynnej, nakaz ochrony walorów przyrodniczych poprzez zachowanie, pielęgnację, uzupełnienia i cięcia sanitarne różnych form zieleni: nieurządzonej, urządzonej, użytków rolnych i zieleni nadrzecznej, ze szczególnym uwzględnieniem dolin rzek Szreniawy i Ścieklca, w celu zachowania ciągłości powiązań przyrodniczych wyznaczonych jako strefa ochrony wartości przyrodniczych, nakaz zachowania strefy wolnej od zabudowy wzdłuż granicy lasów zgodnie z przepisami odrębnymi, zakaz budowy

[ 51 ]

ciągów infrastruktury technicznej i komunikacyjnej tworzących bariery ekologiczne bez rozwiązań umożliwiających ich przekraczanie (np. otwory, przepusty, przejścia dla zwierząt). W nawiązaniu do kierunków zagospodarowania przestrzennego wyznaczonych w Studium – tereny zieleni nieurządzonej, rolne, leśne i przeznaczone do zalesienia z zakazem zabudowy i zagospodarowania terenów nową zabudową stanowią obszar przestrzennego rozwoju Gminy i Miasta chroniony przed urbanizacją.

Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna Zgodnie z art. 1 Dyrektywy „Celem niniejszej dyrektywy jest ustalenie ram dla ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeżnych oraz wód podziemnych, które: a) zapobiegają dalszemu pogarszaniu oraz chronią i poprawiają stan ekosystemów wodnych oraz, w odniesieniu do ich potrzeb wodnych, ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych; b) promują zrównoważone korzystanie z wód oparte na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych; c) dążą do zwiększonej ochrony i poprawy środowiska wodnego między innymi poprzez szczególne środki dla stopniowej redukcji zrzutów, emisji i strat substancji priorytetowych oraz zaprzestania lub stopniowego wyeliminowania zrzutów, emisji i strat priorytetowych substancji niebezpiecznych; d) zapewniają stopniową redukcję zanieczyszczenia wód podziemnych i zapobiegają ich dalszemu zanieczyszczaniu, oraz e) przyczyniają się do zmniejszenia skutków powodzi i susz.” W art. 4 zdefiniowano cele środowiskowe odnośnie wód powierzchniowych i podziemnych, które odnoszą się do zapewnienia dobrego stanu chemicznego wód, a także osiągnięcia dobrego potencjału ekologicznego wód powierzchniowych oraz dobrego stanu wód podziemnych poprzez zapewnienie równowagi między poborami, a zasilaniem tych wód. ➢ W projekcie planu uwzględnia się działania dotyczące realizacji celów związanych z ochroną wód, w szczególności: ▪ nakaz korzystania z wód zgodnie z przepisami odrębnymi, ▪ nakaz utrzymania i rozbudowy systemu odprowadzania ścieków sanitarnych oraz opadowych, zgodnie z przepisami odrębnymi, Projekt planu zawiera ustalenia dotyczące zasad odprowadzania i oczyszczania ścieków. Działania w Mieście są ukierunkowane na sukcesywne wyposażanie terenów zabudowanych i przewidzianych do zainwestowania w kanalizację sanitarną.

Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, tzw. Dyrektywa Powodziowa Celem dyrektywy jest ustanowienie ram dla oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, w celu ograniczania negatywnych konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, związanych z powodziami. Dyrektywa obliguje państwa członkowskie do sporządzenia tzw. wstępnej oceny ryzyka powodziowego, a także map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego, na podstawie których opracowuje się plany zarządzania ryzykiem powodziowym.

[ 52 ]

➢ Dla terenu Gminy nie zostały opracowane mapy zagrożenia powodziowego oraz w związku z tym i mapy ryzyka powodziowego, sporządzane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (Prawo Wodne – t.j. Dz.U. 2015 poz. 469). W opracowaniu ekofizjograficznym obszary zagrożone podtopieniami i podlegające zalewom rzecznym zostały wyznaczone na podstawie danych pozyskanych z Centralnej Bazy Danych Geologicznych oraz mapy glebowo-rolniczej. Na rysunku planu oznaczono strefę terenów potencjalnie narażonych na zalanie i okresowe podtopienia - w ślad za opracowaniem ekofizjograficznym. Na terenie Gminy, w terenach wskazanych jako zieleń nieurządzona (ZE: ZE1, ZE2), przyjmuje się zakaz zabudowy i zagospodarowania terenów nową zabudową. Dodatkowa w terenach ZE2, zlokalizowanych w dolinie Szreniawy, powyżej przebiegu północnej obwodnicy Miasta, jako przeznaczenie dopuszczalne wskazuje się zbiorniki retencyjne, zgodnie z przepisami odrębnymi.

Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków (Dyrektywa "ptasia") oraz Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa "siedliskowa") Dyrektywy odnoszą się do ochrony gatunków i siedlisk o znaczeniu wspólnotowym. Znaczna ich część to gatunki i siedliska związane z ekosystemami wodnymi i od wody zależnymi. Obie dyrektywy stanowią fundament utworzonej sieci obszarów chronionych Natura 2000. Wskazane jest także promowanie takiego zagospodarowania terenów położonych pomiędzy terenami objętymi siecią, aby zachować ekologiczną spójność sieci. Dotyczy to przede wszystkim różnego rodzaju korytarzy ekologicznych, przykładowo dolin rzecznych. ➢ Na terenie miasta i gminy Proszowice nie ma ustanowionych Obszarów Specjalnej Ochrony Natura 2000.

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1386/2013/UE z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety” ustanawiająca „7. program działań w zakresie środowiska” („7. EAP”) Siódmy program działań w zakresie środowiska ma następujące cele priorytetowe: ▪ ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii; ▪ przekształcenie Unii w zasobooszczędną, zieloną i konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną; ▪ ochrona obywateli Unii przed związanymi ze środowiskiem presjami i zagrożeniami dla zdrowia i dobrostanu; ▪ maksymalizacja korzyści płynących z prawodawstwa Unii w zakresie środowiska poprzez lepsze wdrażanie tego prawodawstwa; ▪ doskonalenie bazy wiedzy i bazy dowodowej unijnej polityki w zakresie środowiska; ▪ zabezpieczenie inwestycji na rzecz polityki w zakresie środowiska i klimatu oraz podjęcie kwestii ekologicznych efektów zewnętrznych; ▪ lepsze uwzględnianie problematyki środowiska i większa spójność polityki; ▪ wspieranie zrównoważonego charakteru miast Unii; ▪ zwiększenie efektywności Unii w podejmowaniu międzynarodowych wyzwań związanych ze środowiskiem i klimatem. Program określa również wizję na rok 2050, która ma pomóc w wyznaczaniu kierunku działań do 2020 r. i później: „W 2050 r. obywatele cieszą się dobra jakością życia z uwzględnieniem ekologicznych ograniczeń planety. Nasz dobrobyt i zdrowe środowisko wynikają z innowacyjnej, obiegowej

[ 53 ] gospodarki, w której nic się nie marnuje, zasobami naturalnymi gospodaruje się w sposób zrównoważony, a różnorodność biologiczna jest chroniona, ceniona i przywracana w sposób zwiększający odporność społeczeństwa. Niskoemisyjny wzrost już dawno oddzielono od zużycia zasobów, wyznaczając drogę dla bezpiecznego i zrównoważonego społeczeństwa globalnego”. Program ten ma na celu, m. in.: ochronę, zachowanie i poprawę różnorodności biologicznej, poprawę jakości powietrza, ograniczenie zagrożenia hałasem, adaptację do skutków zmian klimatu, zrównoważony sposób gospodarowania gruntami w tym ochronę gleby, zrównoważoną gospodarkę leśną, ograniczenie presji na wody powierzchniowe i podziemne. Ustalenia projektu planu wpisują się w cele i kierunki działań ww. Programu. Określają one zasady ochrony środowiska m.in. poprzez: zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, zasady wymiany, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej w tym zasady w zakresie: zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, gospodarki odpadami. Wskazuje się tereny dla których określa się dopuszczalne poziomy hałasu – dla wskazanych terenów, faktycznie zagospodarowanych, należy przyjmować poziom hałasu ustalony dla podstawowego przeznaczenia, zgodnie z przepisami odrębnymi.

7.2. DOKUMENTY KRAJOWE

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r.) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) jest najważniejszym krajowym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Wyznacza ona sześć celów, istotnych z punktu widzenia opracowywanego dokumentu: ▪ Cel 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. ▪ Cel 2. Poprawa spójności wewnętrznej kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów; ▪ Cel 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej; ▪ Cel 4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski; ▪ Cel 5. Zwiększenie odporności struktury przestrzennej kraju na zagrożenia energetyczne i naturalne. ▪ Cel 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego Omówiono tu szereg problemów, które dotyczą gospodarki wodami, m.in. zwiększanie się zagrożeń związanych z suszą czy powodziami i podtopieniami lokalnymi. Podniesiono także kwestię zabudowy dolin rzecznych i obszarów podmokłych kosztem obszarów retencji wód powodziowych oraz przegradzanie rzek budowlami piętrzącymi, co może zmieniać reżim wodny i ogranicza możliwości migracyjne organizmów wodnych. W Koncepcji wskazano na silną korelację planowania przestrzennego i potrzeb związanych z ochroną środowiska: „Planowanie przestrzenne będzie coraz intensywniej związane z projektowaniem rozmieszczenia struktur i form użytkowania powierzchni ziemi odpowiadających za czas i formę obecności wody w krajobrazie – jej dostępność w obszarach zagrożonych suszą, kształtowanie

[ 54 ] naturalnej retencji i spowolnienie przepływu wód wezbraniowych. Do jego zadań należy też ograniczanie funkcji obszarów zagrożonych powodzią i zmniejszanie ryzyka powodziowego.”

Celem i kierunkiem regionalnej polityki przestrzennej jest: ▪ zrównoważony rozwój przestrzenny miasta Proszowice; ▪ ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego; ▪ modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej; ▪ ochrona gruntów rolnych o najwyższych klasach bonitacyjnych gleb. Zadaniami polityki regionalne (przy współdziałaniu samorządu gminnego)j na obszarze gminy i miasta Proszowice są: ▪ ochrona środowiska przyrodniczego; ▪ ochrona ponadregionalnego korytarza ekologicznego - w ślad za wskazaniem Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego oraz korytarzy o znaczeniu regionalnym rzek Szreniawy i Ścieklca; ▪ modernizacja systemu komunikacji samochodowej o znaczeniu ponadlokalnym; ▪ prowadzenie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej; ▪ ochrona gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych; ▪ kształtowanie polityki przestrzennej zgodnie z rekomendacjami PZPWM dla obszaru „Farma” – F1.

Polityka ekologiczna państwa 2030 – strategia rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej, 2019. Polityka ekologiczna państwa 2030 jest strategią w rozumieniu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W systemie dokumentów strategicznych doprecyzowuje i operacjonalizuje Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) – SOR. Jest pierwszą przyjętą strategią z dziewięciu dokumentów równolegle opracowywanych przez poszczególne resorty, a składających się na system rozwoju kraju. „Polityka ekologiczna państwa 2030” będzie stanowiła podstawę do inwestowania środków europejskich z perspektywy finansowej na lata 2021–2027. Strategia wspiera także realizację celów i zobowiązań Polski na szczeblu międzynarodowym, w tym na poziomie unijnym oraz ONZ, szczególnie w kontekście celów polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 oraz celów zrównoważonego rozwoju ujętych w Agendzie 2030. Cel główny PEP2030, tj. Rozwój potencjału środowiska na rzecz obywateli i przedsiębiorców, został przeniesiony wprost z SOR. Cele szczegółowe PEP2030 zostały określone w odpowiedzi na zidentyfikowane w diagnozie najważniejsze trendy w obszarze środowiska, w sposób umożliwiający zharmonizowanie kwestii związanych z ochroną środowiska z potrzebami gospodarczymi i społecznymi. Cele szczegółowe PEP2030 dotyczą zdrowia, gospodarki i klimatu: ▪ Cel szczegółowy I: Środowisko i zdrowie. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego ▪ Cel szczegółowy II: Środowisko i gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska ▪ Cel szczegółowy III : Środowisko i klimat. Łagodzenie zmian klimatu i adaptacja do nich oraz zarządzanie ryzykiem klęsk żywiołowych Realizacja celów środowiskowych będzie wspierana przez cele horyzontalne, dotyczące edukacji ekologicznej oraz efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony środowiska:

[ 55 ]

▪ Środowisko i edukacja. Rozwijanie kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw) ekologicznych społeczeństwa ▪ Środowisko i administracja. Poprawa efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony środowiska ➢ Ustalenia projektowanego planu, głównie w zakresie ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, stref terenów narażonych na zalania i okresowe podtopienia, systemów infrastruktury technicznej, w tym zasad odprowadzania i oczyszczania ścieków – powiązane są w sposób pośredni lub bezpośredni z celami szczegółowymi przyjętymi w Polityce Ekologicznej Państwa 2030.

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych oraz aktualizacje Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (AKPOŚK2005, AKPOŚK2009, AKPOŚK 2010, AKPOŚK2013, AKPOŚK2015, projekt AKPOŚK2017) Kwestie dotyczące odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych określone zostały w szczególności w dyrektywie Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku, dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.05.1991 r., str. 40-52, z późn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t.002, str. 26), zwane dalej dyrektywą 91/271/EWG. Na mocy ustawy Prawo wodne 16 grudnia 2003 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK). Dokument przedstawia uwarunkowania i ramy prawne dla budowy i eksploatacji oczyszczalni ścieków, jak również wymagania i normy jakości ścieków oczyszczonych wprowadzanych do wód. KPOŚK zawiera diagnozę stanu gospodarki ściekowej w Polsce, w tym potrzeby budowy i rozbudowy oczyszczalni ścieków, opracowaną na podstawie uzyskanych od gmin „Informacji o stanie i zamierzeniach dotyczących realizacji przez gminę przedsięwzięć w zakresie wyposażenia terenów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę, w zbiorcze sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych. Piąta aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (AKPOŚK 2017) – jego zakres określa art. 43 ust 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne zawiera wykaz aglomeracji oraz planowanych inwestycji w zakresie ich wyposażenia w systemy kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalnie ścieków w latach 2016 - 2021 (stan na dzień 30 września 2016 r.). ➢ Uchwałą Nr XVIII/292/12Sejmiku Województwa małopolskiego z dnia 27 lutego 2012 roku została wyznaczona aglomeracja Proszowice równoważnej liczbie mieszkańców 6150 z oczyszczalnią ścieków w miejscowości Proszowice. Aglomeracja obejmuje część miasta Proszowice oraz część miejscowości Jakubowice. ➢ Działania gminy i miasta Proszowice są ukierunkowane na dalsze, sukcesywne wyposażanie terenów zabudowanych i przewidzianych do zainwestowania w kanalizację sanitarną. Zgodnie z ustaleniami planu odprowadzenie ścieków powinno się odbywać: ▪ w przypadku realizacji zabudowy na terenach wchodzących w skład aglomeracji Proszowice – do systemów kanalizacji zbiorczej; w przypadku braku kanalizacji zbiorczej na terenie aglomeracji, do czasu jej realizacji, odprowadzenie ścieków jest możliwe zgodnie z przepisami odrębnymi; ▪ w przypadku realizacji zabudowy na terenach położonych poza granicami aglomeracji możliwe jest odprowadzenie ścieków do szczelnych zbiorników wybieralnych na nieczystości, do oczyszczalni przemysłowych w przypadku ścieków przemysłowych oraz do przydomowych oczyszczalni ścieków, których technologia pozwoli na oczyszczanie ścieków w stopniu wymaganym przepisami odrębnymi, a sposób odprowadzania ścieków do odbiornika umożliwi kontrolę ich jakości;

[ 56 ]

▪ dopuszcza się odprowadzanie wód opadowych na własną działkę, zgodnie z przepisami odrębnymi; ▪ odprowadzenie wód opadowych z powierzchni dróg publicznych i parkingów powinno się odbywać zgodnie z przepisami odrębnymi.

Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 18 października 2016 r. (Dz.U. 2016 poz. 1911) Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły został zatwierdzony przez Radę Ministrów 18 października 2016 r. opublikowany w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej dnia 28 listopada 2016 r. Stanowi aktualizację Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P z 2011 r. poz. 549). Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do podjęcia działań na rzecz ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, wód przejściowych, wód przybrzeżnych oraz wód podziemnych. Jej celem jest osiągnięcie do 2015 r. (a w uzasadnionych przypadkach do 2021 lub 2027 r.) dobrego stanu wód i ekosystemów od nich zależnych. Zapisy dyrektywy nakazują opracowanie planów gospodarowania wodami na poszczególnych obszarach dorzeczy istniejących w danym państwie. Dokumenty te są podstawą do podejmowania decyzji mających wpływ na stan zasobów wodnych, a ponadto określają zasady gospodarowania wodami w trakcie 6-letniego cyklu planistycznego. Ustalenia planów gospodarowania wodami uwzględnia się w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województwa, planach zagospodarowania przestrzennego województwa, ramowym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Plany mają wpływ nie tylko na kształtowanie gospodarki wodnej, ale także na inne sektory, w tym m.in. na: przemysł, gospodarkę komunalną, rolnictwo, leśnictwo, transport, rybołówstwo, turystykę. Znajduje się w nim m.in. opis cech charakterystycznych dla danego dorzecza, podsumowanie identyfikacji znaczących oddziaływań antropogenicznych wraz z oceną ich wpływu na stan wód powierzchniowych i podziemnych (punktowe źródła zanieczyszczeń, rozproszone i obszarowe źródła zanieczyszczeń, zmiany hydromorfologiczne), cele środowiskowe dla części wód na obszarze dorzecza (w tym ocena ryzyka nieosiągnięcia celów), podsumowanie wyników analizy ekonomicznej korzystania z wód, podsumowanie działań zawartych w aktualizacji programu wodno-środowiskowego kraju z uwzględnieniem sposobów osiągania ustanowionych celów środowiskowych, informacje na temat monitoringu wód i obszarów chronionych, podsumowanie działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa i konsultacji publicznych. ➢ Ustalenia planu zawierają następujące zasady odprowadzania i oczyszczania ścieków: ▪ w przypadku realizacji zabudowy na terenach wchodzących w skład aglomeracji Proszowice – do systemów kanalizacji zbiorczej; w przypadku braku kanalizacji zbiorczej na terenie aglomeracji, do czasu jej realizacji, odprowadzenie ścieków jest możliwe zgodnie z przepisami odrębnymi; ▪ w przypadku realizacji zabudowy na terenach położonych poza granicami aglomeracji możliwe jest odprowadzenie ścieków do szczelnych zbiorników wybieralnych na nieczystości, do oczyszczalni przemysłowych w przypadku ścieków przemysłowych oraz do przydomowych oczyszczalni ścieków, których technologia pozwoli na oczyszczanie ścieków w stopniu wymaganym przepisami odrębnymi, a sposób odprowadzania ścieków do odbiornika umożliwi kontrolę ich jakości;

[ 57 ]

▪ dopuszcza się odprowadzanie wód opadowych na własną działkę, zgodnie z przepisami odrębnymi; ▪ odprowadzenie wód opadowych z powierzchni dróg publicznych i parkingów powinno się odbywać zgodnie z przepisami odrębnymi. Plan zawiera również ustalenia dotyczące zasad zagospodarowania dolin rzecznych oraz terenów stanowiących bezpośrednie sąsiedztwo cieków wodnych.

7.3. DOKUMENTY REGIONALNE, POWIATOWE I GMINNE

▪ „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego” – zatwierdzony Uchwałą Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 r. , ▪ Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości”, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 r., ▪ Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Małopolska 2023 – w zdrowej atmosferze, Kraków 2013r., przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLII/662/13 z dnia 30 września 2013 r., ▪ Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego. Małopolska 2033 – z hałasem nie po drodze, Kraków 2013 (Uchwała Nr XLII/663/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2013 r. w sprawie zmiany Uchwały Nr XXXIV/494/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 lipca 2009 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego na lata 2009 - 2013”), ▪ Program Strategiczny Ochrona Środowiska, Załącznik do uchwały Nr LVI/894/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2014 r., ▪ Wojewódzki Program Ochrony Dziedzictwa i Krajobrazu Kulturowego Małopolski; Załącznik do uchwały Nr XXXVII/469/05 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 października 2005 r., ▪ Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXV/397/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012 r. ▪ Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu. ▪ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r., ▪ Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Proszowice na lata 2013-2020, ▪ Gminny Program Rewitalizacji dla gminy Proszowice na lata 2016-2025,

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego – Załącznik do Uchwały Nr XLVII/732/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 marca 2018 r. Zadaniem planu zagospodarowania przestrzennego województwa jest sformułowanie celów i kryteriów organizacji struktury przestrzennej regionu, które z jednej strony uwzględniałyby założenia polityki przestrzennej państwa, ujęte w „Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, zaś z

[ 58 ] drugiej tworzyły warunki przestrzenne do realizacji celów i programów zawartych w „Strategii rozwoju województwa małopolskiego”. Celem rozwoju przestrzennego dla małopolski jest: UTRZYMANIE, A W PEWNYCH ELEMENTACH NAWET POPRAWIENIE STANU ŚRODOWISKA I PODNIESIENIE JAKOŚCI KRAJOBRAZU I ZASOBÓW KULTURY, PRZY ZAPEWNIENIU WARUNKÓW DO STABILNEGO WZROSTU GOSPODARCZEGO I PODNIESIENIA STANDARDÓW JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW DROGĄ BARDZIEJ EFEKTYWNEJ GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ. Realizacja tak sformułowanego celu zależy nie tylko od aktywności samorządu województwa, ale także od skali i jakości wsparcia rządowego oraz od współpracy z samorządami lokalnymi i osiągnięcia z nimi synergii działań w planowaniu przestrzennym. Kluczowe zasady polityki przestrzennej, których realizacja wymaga skoordynowanych działań na poziomie regionalnym i lokalnym to: 1. Oszczędne gospodarowanie przestrzenią zurbanizowaną i racjonalne jej wykorzystanie rozumiane jako: a) koncentracja rozwoju w terenach już zurbanizowanych (recycling przestrzenny) b) zapobieganie rozpraszaniu zabudowy c) zapewnienie właściwego poziomu usług odpowiednio do hierarchii ośrodków d) oszczędność komunikacyjna, czyli minimalizowanie długości ciągów komunikacyjnych i preferencje dla transportu publicznego 2. Oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi i dbałość o poprawę jakości środowiska: a) ochrona wód i zwiększanie retencji naturalnej oraz w terenach zurbanizowanych b) ochrona ekosystemów leśnych i starych drzewostanów oraz lasów zwiększanie lesistości c) ochrona warunków do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego w miejscowościach uzdrowiskowych d) utrzymanie korytarzy przewietrzania w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym 3. Zachowanie bioróżnorodności w najcenniejszych obszarach: a) bezwzględna dominacja ochrony bioróżnorodności na terenach Obszarów Węzłowych b) ochrona ciągłości ekologicznej w skali ponadregionalnej, regionalnej i lokalnej 4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego i krajobrazu a) wzmocnienie faktycznej ochrony i świadomego kształtowania najcenniejszych krajobrazów Małopolski przy wykorzystaniu ustawy krajobrazowej b) rewitalizacja i rewaloryzacja najcenniejszych zespołów i obiektów dziedzictwa urbanistycznego, ruralistycznego i architektonicznego c) rozwój różnych form turystyki zachowującej potencjał i wartości środowiska przyrodniczo- kulturowego i krajobrazu 5. Zmniejszanie ryzyka katastrof naturalnych: a) powstrzymanie, a z czasem eliminacja, zabudowy w terenach zagrożonych ryzykiem powodziowym b) powstrzymanie zabudowy na terenach osuwiskowych

➢ Ustalenia projektu planu, zgodnie z polityką gminy i miasta Proszowice określoną w Studium, dążą do racjonalnego kształtowania struktury przestrzennej, które polegać będzie przede wszystkim na podtrzymaniu w pełni dotychczasowego kursu rozwoju. Polityka ponadlokalna na obszarze miasta Proszowice – zadania:

[ 59 ]

▪ Droga wojewódzka Nr 776 - uwarunkowania rozwoju ponadlokalnego układu drogowego Gminy, szczególnie w odniesieniu do tej drogi wojewódzkiej, zawarte są w Planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego oraz w zaktualizowanym Planie rozwoju sieci dróg wojewódzkich w Małopolsce do roku 2020 . W odniesieniu do drogi wojewódzkiej Nr 766 planowane jest dokończenie obwodnicy miasta Proszowice, etap II budowy obwodnicy. Zaktualizowany Plan rozwoju sieci dróg wojewódzkich w Małopolsce do roku 2020 nie odnosi się bezpośrednio do drugiej drogi DW 775 przebiegającej przez teren Gminy, nie przewiduje się zmiany prowadzenia jej korytarza drogowego, natomiast sukcesywne prace remontowe i modernizacyjne tak by parametry drogi odpowiadały funkcji dróg głównych; • „Kanał ulgi” dla rzeki Szreniawy, wraz z wałami oraz urządzeniami sterującymi (jazy) w Proszowicach , prowadzony korytem równoległym do głównego nurtu rzeki Szreniawy. Ma on pełnić funkcje ochrony przeciwpowodziowej, budowa kanału ulgi, wpisana do rządowego programu zarządzania ryzykiem powodziowym, ma zapewnić przyjęcie przez kanał maksymalnej, tzw. stuletniej wody.

Cele i kierunki regionalnej polityki przestrzennej – na obszarze Miasta: • zrównoważony rozwój przestrzenny; • ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego; • modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej; Zadania polityki regionalnej (przy współdziałaniu samorządu gminnego) na obszarze Miasta: • ochrona środowiska przyrodniczego; • ochrona korytarza o znaczeniu regionalnym rzek Szreniawy i Ścieklca; • modernizacja systemu komunikacji samochodowej o znaczeniu ponadlokalnym. • prowadzenie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej. • kształtowanie polityki przestrzennej zgodnie z rekomendacjami PZPWM dla obszaru „Farma” – F1.

Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości”, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XII/183/11 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2011 r. Strategia rozwoju województwa jest jednym z podstawowych i najważniejszych dokumentów samorządu województwa, określających obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni regionalnej. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011- 2020 uwzględnia cele dokumentów strategicznych, obowiązujących na poziomie europejskim i krajowym. W Strategii tej zaproponowano model rozwoju konkurencyjnej Małopolski w perspektywie do 2030r., który opiera się na trzech filarach: ● Filar 1. MODERNIZACJA, oznaczająca koncentrację działań i środków dla wykorzystania przewagi konkurencyjnej Małopolski oraz specjalizacji regionalnej w ujęciu branżowym i terytorialnym; ● Filar 2. RÓWNOWAŻENIE, poprzez dostępność przestrzenną zasobów, dóbr i usług, wspierającą spójność regionalną w ujęciu ekonomicznym i społecznym; ● Filar 3. EFEKTYWNOŚĆ, polegająca na sprawnym zarządzaniu, wspierającym specjalizację i spójność regionalną. Natomiast celem głównym strategii rozwoju Małopolski, jaki powinien być osiągnięty w perspektywie do 2020 roku jest: Efektywne wykorzystanie potencjałów regionalnej szansy dla rozwoju

[ 60 ] gospodarczego oraz wzrost spójności społecznej i przestrzennej Małopolski w wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim. Dla osiągnięcia tego celu zostały wyodrębnione kierunki polityki rozwoju, złożone z katalogu działań, które powinny stanowić zasadniczy punkt odniesienia dla tworzenia lub aktualizacji priorytetów regionalnych strategii dziedzinowych oraz regionalnych programów i planów rozwoju województwa – w perspektywie przyjętej jako horyzont czasowy realizacji Strategii. Kierunki polityki rozwoju to: ▪ GOSPODARKA WIEDZY I AKTYWNOŚCI - Cel strategiczny: Silna pozycja Małopolski jako regionu atrakcyjnego dla inwestycji, opartego na wiedzy, aktywności zawodowej i przedsiębiorczości mieszkańców; ▪ DZIEDZICTWO I PRZEMYSŁY CZASU WOLNEGO - Cel strategiczny: Wysoka atrakcyjność Małopolski w obszarze przemysłów czasu wolnego dzięki wykorzystaniu potencjału dziedzictwa regionalnego i kultury; W tym działaniami kluczowymi podejmowanymi w zakresie opieki nad regionalnym dziedzictwem kulturowym i przyrodniczym oraz ochrony i kształtowania krajobrazu są m.in.: o Kształtowanie zrównoważonego krajobrazu kulturowego; o Poprawa stanu i sposobu użytkowania zabytków oraz przeciwdziałanie procesowi ich degradacji; o Ochrona tradycyjnej zabudowy regionalnej i układów ruralistycznych; o Powstrzymanie degradacji wartościowych krajobrazów kulturowych oraz dewastacji obiektów zabytkowych i ich otoczenia. o Zwiększanie poziomu społecznego uczestnictwa w kulturze oraz aktywnych formach spędzania czasu wolnego poprzez promocję i informację o ofercie kulturalnej oraz zapewnianie jej dostępności i różnorodności. o Intensyfikacja współpracy pomiędzy podmiotami sektora publicznego, pozarządowego i prywatnego w zakresie edukacji, promocji oraz poprawy świadomości i postaw obywatelskich w odniesieniu do dziedzictwa regionalnego. ▪ INFRASTRUKTURA DLA DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ - Cel strategiczny: Wysoka zewnętrzna i wewnętrzna dostępność komunikacyjna regionu dla konkurencyjności gospodarczej i spójności przestrzennej. W tym działaniami kluczowymi jest: o Tworzenie sieci sprawnych połączeń kolejowych i drogowych wokół głównych miast regionu, jako subregionalnych węzłów transportowych, sprzyjających procesom rozwojowym. o Kreowanie efektywnych połączeń transportowych miasto-wieś w celu zwiększenia mobilności mieszkających poza obszarami miejskimi oraz mieszkańców obszarów peryferyjnych województwa. ▪ KRAKOWSKI OBSZAR METROPOLITALNY I INNE SUBREGIONY - Cel strategiczny: Silna pozycja konkurencyjna Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego w przestrzeni europejskiej oraz wzrost potencjału ekonomicznego subregionów w wymiarze regionalnym i krajowym. W tym działaniami kluczowymi są: Dynamizowanie rozwoju Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego poprzez: o uzgodnienie wspólnej strategii przyciągania, lokowania i obsługi inwestycji w obrębie obszaru metropolitalnego, w powiązaniu z tworzeniem i rozwojem stref aktywności gospodarczej, o wzmacnianie funkcji rezydencjonalnej obszaru metropolitalnego poprzez wdrożenie mechanizmów regulujących proces suburbanizacji.

[ 61 ]

▪ ROZWÓJ MIAST I TERENÓW WIEJSKICH - Cel strategiczny: Aktywne ośrodki usług publicznych i gospodarczych zapewniające szanse na rozwój mieszkańców małych i średnich miast oraz terenów wiejskich; W tym jednym z działań kluczowych jest: zabieganie o wdrożenie instrumentów regulacyjnych i planistycznych służących: o realizacji koncepcji osadnictwa zwartego, o przeciwdziałaniu rozpraszaniu zabudowy na obszarach wiejskich, o poprawie struktury obszarowej gospodarstw (scalanie gruntów), o właściwemu gospodarowaniu na obszarach rolnych, chronionych, górskich oraz innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. ▪ BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE, ZDROWOTNE I SPOŁECZNE - Cel strategiczny: Wysoki poziom bezpieczeństwa mieszkańców Małopolski w wymiarze środowiskowym, zdrowotnym i społecznym. W tym działaniami kluczowymi są: o ochrona zasobów wodnych poprzez ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych, powierzchniowych i gleb, rozbudowa i utrzymanie systemów zaopatrzenia w wodę i optymalizacji zużycia wody. o poprawa jakości powietrza poprzez sukcesywna redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza pochodzących z systemów indywidualnego ogrzewania mieszkań, wzrost poziomu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. o ochrona środowiska przed hałasem komunikacyjnym, komunalnym, przemysłowym oraz minimalizacja oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego, o rozwijanie systemu gospodarki odpadami opartego na: zapobieganiu powstawania odpadów, przygotowywaniu odpadów do ponownego użycia, recyklingu oraz innych metodach odzysku i unieszkodliwiania. o Przeciwdziałanie występowaniu i minimalizowanie skutków negatywnych zjawisk atmosferycznych, geodynamicznych i awarii przemysłowych, w tym: właściwe zagospodarowanie terenów zagrożonych powodzią i suszą hydrologiczną z uwzględnieniem wymagań dotyczących oceny zagrożenia i ryzyka powodziowego, zwiększanie retencyjności zlewni oraz efektywności urządzeń zabezpieczenia przeciwpowodziowego (budowa, modernizacja), współdziałanie z administracją rządową i sąsiednimi samorządami w celu realizacji kompleksowego systemu ochrony przed powodzią w dorzeczu Górnej Wisły; o Ochrona i zachowanie środowiska przyrodniczego poprzez: ochrona różnorodności biologicznej oraz zrównoważone użytkowanie jej elementów, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i stabilności ekosystemów, przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody, ochrona, rozwój i uporządkowanie systemu obszarów chronionych. ➢ Ustalenia projektu planu odnoszące się do wyznaczonych kierunków polityki rozwoju województwa małopolskiego do 2020 r. dotyczą m. in. następujących zagadnień: ▪ wymiany, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej, w tym: zasad w zakresie zaopatrzenia w wodę, zasad odprowadzania i oczyszczania ścieków, zasad zaopatrzenia w ciepło – m. in.: „w nowo powstającej zabudowie nakazuje się stosowanie rozwiązań technicznych i mediów grzewczych nieuciążliwych dla środowiska”, zasad w zakresie gospodarki odpadami; ▪ w zakresie klimatu akustycznego – w projekcie planu wskazuje się tereny dla których określa się dopuszczalne poziomy hałasu – dla wskazanych terenów, faktycznie zagospodarowanych, należy przyjmować poziom hałasu ustalony dla podstawowego przeznaczenia, zgodnie z przepisami odrębnymi. Projekt planu, przy lokalizacji budynków przeznaczenia podstawowego, dla których

[ 62 ]

jest wskazana ochrona przed hałasem, ustala potrzebę stosowania działań zabezpieczających, umożliwiających zachowanie wymaganych poziomów hałasu; ▪ obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, terenów narażonych na zalania i okresowe podtopienia, terenów potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych; ▪ zasad w zakresie ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków.

Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Małopolska 2023 – w zdrowej atmosferze, Kraków 2013r., przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLII/662/13 z dnia 30 września 2013 r. Dokument jest aktualizacją Programu ochrony powietrza przyjętego uchwałą Nr XXXIX/612/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 21 grudnia 2009 r. zmienioną uchwałą Nr VI/70/11 z dnia 28 lutego 2011 r. Niniejsza aktualizacja ma na celu zweryfikowanie postawionych celów i kierunków poprawy jakości powietrza w oparciu o dokładniejsze dane, zmienione uregulowania prawne, finansowe i organizacyjne oraz doświadczenia płynące z dotychczasowego procesu ograniczania emisji zanieczyszczeń. Wprowadza również zmienione wymagania ustawy Prawo ochrony środowiska, które weszły w życie 13 kwietnia 2012 r., jako proces implementacji dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza w Europie. Celem Programu ochrony powietrza jest wskazanie na podstawie analizy zebranych danych przyczyn powstawania przekroczeń substancji w powietrzu w danej strefie oraz wskazanie odpowiednio dobranych do danej strefy działań naprawczych eliminujących przyczyny zanieczyszczeń, a tym samym zmierzających do poprawy jakości powietrza, do osiągnięcia poziomów nie powodujących przekroczeń dopuszczalnych norm. W wyniku rocznej oceny jakości powietrza w województwie małopolskim dokonanej w 2011 roku, wyznaczono strefy, które zostały zakwalifikowane jako strefy C, a tym samym zostały zobligowane do opracowania programu ochrony powietrza. W województwie małopolskim wyszczególniono 3 strefy, dla których wystąpiły ponadnormatywne stężenia przynajmniej jednej z normowanych substancji. Strefa małopolska, w skład której wchodzi gmina Trzyciąż, została zobligowana do opracowania programu ochrony powietrza, z uwagi na: o przekroczenie dopuszczalnej częstości przekraczania poziomu dopuszczalnego 24-godz. stężeń pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, o przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, o przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM2,5 w roku kalendarzowym, o przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu (B(a)P) w roku kalendarzowym. Dla każdej ze stref województwa określono wymagany do osiągnięcia efekt ekologiczny oraz wyznaczono działania naprawcze, których realizacja pozwoli na osiągniecie dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń w perspektywie 10 lat. ➢ Z uwagi na podstawowe znaczenie jakości powietrza atmosferycznego dla warunków życia mieszkańców Gminy konieczna jest realizacja lokalnej polityki poprawy jakości powietrza równocześnie z działaniami podejmowanymi na poziomie ponadlokalnym. Podejmowane działania będą zgodne z Uchwałą Nr XLII/662/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego, który przyjął zaktualizowany Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Celem dokumentu jest osiągnięcie w całej Małopolsce do 2023 r. dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń w powietrzu: pyłu PM10, PM2,5, benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu i

[ 63 ]

dwutlenku siarki. Głównymi kierunkami działań w zakresie ochrony powietrza wyznaczonymi w Programie jest m.in.: ▪ realizacja gminnych programów ograniczania niskiej emisji – eliminacja niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe, ▪ rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczych i sieci gazowych zapewniająca podłączenie nowych użytkowników, ▪ termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego w budownictwie mieszkaniowym oraz w obiektach użyteczności publicznej, ▪ ograniczenie emisji z transportu, ▪ ograniczenie emisji przemysłowej, ▪ edukacja ekologiczna mieszkańców. Efektem realizacji Programu powinno być zmniejszenie wielkości emisji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, w tym pyłu PM10 o 28,2% i pyłu PM2,5 o 28,1%. ➢ Projekt planu zawiera zasady zaopatrzenia w ciepło: ▪ w nowo powstającej zabudowie nakazuje się stosowanie rozwiązań technicznych i mediów grzewczych nieuciążliwych dla środowiska; ▪ w miejsce wysokoemisyjnych źródeł ciepła zaleca się sukcesywne wprowadzanie urządzeń grzewczych wykorzystujących ekologiczne źródła ciepła (energię elektryczną, gaz, paliwa ekologiczne lub alternatywne źródła energii) oraz urządzeń grzewczych dopuszczonych prawem, które posiadają atesty potwierdzające spełnienie wymogów emisyjnych zgodnie z ustalonymi przepisami.

Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego. Małopolska 2033 – z hałasem nie po drodze, Kraków 2013 Celem Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego jest wyznaczenie najbardziej racjonalnych działań, których realizacja obniży ponadnormatywny poziom hałasu na terenach wzdłuż dróg i linii kolejowych do poziomu dopuszczalnego. Konsekwencją zmniejszenia szkodliwego oddziaływania i dokuczliwości hałasu powinna być poprawa warunków i komfortu życia mieszkańców na tych obszarach. Program spełnia wymagania i realizuje cele dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i kontroli hałasu w środowisku oraz art. 119 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi, w szczególności rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. nr 179 poz. 1498). Program obejmuje swym zakresem tereny poza aglomeracjami (Kraków i Tarnów) wzdłuż odcinków dróg, dla których wyznaczone przez zarządców natężenie ruchu w 2010 r. wyniosło ponad 3 mln pojazdów rocznie oraz wzdłuż linii kolejowych o natężeniu ruchu powyżej 30 tys. pociągów rocznie. ➢ W projekcie planu wskazuje się tereny dla których określa się dopuszczalne poziomy hałasu – dla wskazanych terenów, faktycznie zagospodarowanych, należy przyjmować poziom hałasu ustalony dla podstawowego przeznaczenia, zgodnie z przepisami odrębnymi. Projekt planu, przy lokalizacji budynków przeznaczenia podstawowego, dla których jest wskazana ochrona przed hałasem, ustala potrzebę stosowania działań zabezpieczających, umożliwiających zachowanie wymaganych poziomów hałasu, do których należy:

[ 64 ]

▪ wprowadzenie izolacji akustycznych od źródeł dźwięku: w konstrukcji budynków; na działkach budowlanych - w postaci ekranów, zieleni ekranującej, z dopuszczeniem wykorzystania odpowiedniej lokalizacji obiektów gospodarczych i garaży, jako elementów ekranujących; ▪ sytuowanie budynków na działkach budowlanych w sposób zapewniający zachowanie dopuszczalnych poziomów hałasu, poza granicami stref oddziaływania akustycznego ruchu prowadzonego drogami wojewódzkimi, informacyjnie przedstawionych na rysunku planu.

Program Strategiczny Ochrona Środowiska, Załącznik do uchwały Nr LVI/894/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 października 2014 r. Program Strategiczny Ochrona Środowiska jest aktualizacją Programu Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014, który został przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego w dniu 24 września 2007 r. Jest on jednocześnie dokumentem, który realizuje Strategię Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020. Program przedstawia działania przewidziane do realizacji w latach 2014-2020 w tym także te, które nie wynikają z bezpośrednich kompetencji Samorządu Województwa Małopolskiego. Jest więc dokumentem kompleksowo traktującym zadania ochrony środowiska poprzez określone priorytety i najistotniejsze kierunki działań. W Programie Strategicznym Ochrona Środowiska przyjęto następujący cel główny: „Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochrona zasobów środowiska dla rozwoju Małopolski”, którego realizacja nastąpi poprzez wskazane priorytety: o Poprawa jakości powietrza, ochrona przed hałasem oraz zapewnienie informacji o źródłach pól elektromagnetycznych. o Ochrona zasobów wodnych. o Rozwijanie systemu gospodarki odpadami. o Przeciwdziałanie występowaniu i minimalizowanie skutków negatywnych zjawisk atmosferycznych, geodynamicznych i awarii przemysłowych. o Regionalna polityka energetyczna. o Ochrona i zachowanie środowiska przyrodniczego. o Wsparcie systemu zarządzania bezpieczeństwem publicznym. ➢ Ustalenia projektowanego planu wpisują się cel główny Programu Strategicznego Ochrona Środowiska. Określają one: zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, warunki zagospodarowania poszczególnych kategorii terenów, w tym, m. in. terenów w sąsiedztwie cieków wodnych, dopuszczalne poziomy hałasu oraz działania mające na celu zachowanie wymaganych poziomów hałasu, zasady zagospodarowania terenów narażonych na zalania i okresowe podtopienia oraz terenów potencjalnych zagrożeń osuwania się mas ziemnych, zasady wymiany, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej, w tym: zasady w zakresie zaopatrzenia w wodę, zasady odprowadzania i oczyszczania ścieków, zasady zaopatrzenia w ciepło – m. in.: „w nowo powstającej zabudowie nakazuje się stosowanie rozwiązań technicznych i mediów grzewczych nieuciążliwych dla środowiska”, zasady w zakresie gospodarki odpadami.

[ 65 ]

8. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY

8.1. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA I MOŻLIWOŚCI ICH OGRANICZENIA

Stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego są zależne, w dużej mierze od działalności człowieka, która wpływa lub potencjalnie może wpływać na jego zachowanie. Należy zaznaczyć, że ten sam obszar, który jest mało odporny na jeden rodzaj przekształceń, może być jednocześnie odporny na inny rodzaj działalności człowieka i na odwrót. Poszczególne cechy elementów środowiska przyrodniczego, m.in. budowa geologiczna, wysokość względna, poziom wód gruntowych, klimat, typ roślinności, zwięzłość i przepuszczalność gruntu, warunkują odporność na czynniki antropogeniczne. Cechy tych komponentów decydują o akumulacji bądź rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń i nasilaniu negatywnych zjawisk związanych z przekształceniem środowiska. Ocena odporności środowiska na degradację dotyczy odporności na określony typ przekształceń.

Podstawowe problemy ochrony środowiska w mieście Proszowice dotyczą: o eliminacji istniejących zanieczyszczeń oraz zagrożeń skażeniami wód powierzchniowych i zbiorników wgłębnych oraz gleb, jak również powietrza atmosferycznego, o eliminacji uciążliwości komunikacji (spaliny, hałas), o utrzymania ciągłości obszarowych powiązań przyrodniczych w Gminie, o zapobieganiu rozpraszania się zabudowy,

Głównymi zagrożeniami dla aktualnego stanu i funkcjonowania środowiska są zagrożenia wewnętrzne (lokalne). Oddziaływanie czynników zewnętrznych, takich jak napływy zanieczyszczeń atmosfery z odległych źródeł emisji przemysłowej (np. elektrownie i huty z obszaru Krakowa) ma nieco mniejszy wpływ na stan środowiska, ze względu na przeprowadzoną modernizację znajdujących się tam zakładów.

Jednym z podstawowych zagrożeń dla środowiska przyrodniczego miasta jest możliwość niekontrolowanego rozwoju terenów mieszkaniowych i usługowych. Zagrożenie to może doprowadzić do stopniowego ograniczenia wartości przyrodniczych, krajobrazowych i widokowych omawianego obszaru. Podstawowym zadaniem przeciwdziałającym temu zagrożeniu powinno być wyznaczenie w procesie planowania przestrzennego terenów cennych przyrodniczo, w których powinien obowiązywać zakaz wprowadzania nowej zabudowy. W rozwoju zagospodarowania terenów osadniczych istotną rolę powinna natomiast odegrać pro środowiskowa infrastruktura techniczna o wysokim standardzie technologicznym. W ukształtowaniu zabudowy i wprowadzaniu obiektów technicznych (zwłaszcza na terenach otwartych) należy uwzględnić potrzebę zachowania walorów krajobrazowych.

Kolejnym zagrożeniem jest wzmożona erozja gleb wynikająca z rolniczego wykorzystania dużych obszarów miasta Proszowice. Gleby są szczególnie narażone na degradację poprzez erozję i spłukiwanie w miejscach o dużym nachyleniu stoków. Wynikiem prowadzonej w tych miejscach działalności rolniczej jest postępujący spadek jakości gleb. Zabezpieczanie tych terenów przed

[ 66 ] rozwojem erozji i spłukiwaniem polegać powinno na podjęciu właściwych sposobów ich użytkowania. W miejscach najbardziej narażonych na wymienione zjawiska celowym byłoby zastępowanie gruntów ornych użytkami zielonymi lub przeznaczanie ich pod zalesianie.

Na terenach leśnych należy dążyć do utrzymania struktury gatunkowej zadrzewień, stosownie do warunków siedliskowych i presji antropogenicznej. Także przy zalesianiu nowych terenów należy uwzględnić miejscowe uwarunkowania siedliskowe. Z zalesień powinny być wyłączone wilgotne łąki i zbiorowiska roślinne na podmokłych siedliskach.

Pewne zagrożenia wywołane są przez ruch samochodowy na drogach wojewódzkich Nr 775 i 776. Dotyczy to zwłaszcza odcinków drogi przebiegających przez zwartą zabudowę miasta. W celu ochrony przed podwyższonym hałasem komunikacyjnym należy przestrzegać dopuszczalnych poziomów hałasu dla dróg, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są także paleniska domowe służące do ogrzewania budynków. W sezonie grzewczym mogą występować okresowe przekroczenia dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń w powietrzu.

Ze względu na fakt, iż przez obszar miasta Proszowice nie przebiegają ani nie są planowane napowietrzne przesyłowe linie elektroenergetyczne najwyższych napięć, nie występują tu znaczące źródła, które wytwarzają elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące.

Zagrożeniem dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych jest odprowadzanie ścieków i niewłaściwe składowanie odpadów. Ścieki odprowadzane są głównie ze źródeł komunalnych. W celu poprawy stanu rzeczy konieczna będzie dalsza budowa gminnego systemu kanalizacji. Źródłem zanieczyszczeń wód są ponadto dzikie wysypiska śmieci. W zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniem, konieczna jest uregulowana gospodarka odpadami.

8.2. BIORÓŻNORODNOŚĆ I OCHRONA PRZYRODY

Środowisko przyrodnicze obszaru miasta Proszowice charakteryzuje się znacznym stopniem przekształcenia, będącym wynikiem postępującego procesu urbanizacji oraz prowadzonej działalności człowieka związanej z rolnictwem. Szata roślinna i świat zwierzęcy wymaga zatem stałej ochrony i pielęgnacji. Niekontrolowana rozbudowa układu osadniczego oraz niewłaściwie prowadzona gospodarka rolna mogą prowadzić do zniszczenia zasobów przyrodniczych. W wyniku działalności człowieka naturalne zbiorowiska roślinne są w sposób sztuczny zastępowane zbiorowiskami wtórnymi. Ponadto rozbudowa dróg i sieci osadniczej doprowadza do tworzenia sztucznych barier wpływających na mniejszą drożność korytarzy ekologicznych, utrudniając tym samym migracje zwierząt. Zachowanie istniejącej bioróżnorodności powinno bazować na właściwej gospodarce rolnej i leśnej, ochronie oraz pielęgnacji cennych przyrodniczo zbiorowisk oraz zachowaniu ciągłości korytarzy ekologicznych. Głównym celem Gminy powinien być rozwój zrównoważony, polegający na właściwym kształtowaniu struktur osadniczych pozostających w równowadze z powiązaniami przyrodniczymi. Przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego, należy zwrócić szczególną uwagę na racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska i ochronę walorów krajobrazowych. Celowe jest utrzymanie terenów otwartych, lokalnych powiązań przyrodniczych, obszarów wartościowych przyrodniczo i

[ 67 ] atrakcyjnych krajobrazowo. Konieczne jest również właściwe wkomponowanie terenów przeznaczonych do zainwestowania w strukturę przyrodniczą omawianego obszaru.

Do prawnych form ochrony przyrody występujących na omawianym terenie należą: ▪ pomniki przyrody – 4 klony srebrzyste i 2 topole białe - park miejski w Proszowicach.

W strukturze przyrodniczej miasta Proszowice do cennych obszarów ze względu na walory przyrodnicze należą również: ▪ park miejski stanowiący miejsce cenne dla fauny, ▪ doliny cieków wodnych wraz z obudową biologiczną, ▪ niewielkie fragmenty lasu oraz grunty zadrzewione i zakrzewione, ▪ zadrzewienia, zakrzewienia śródpolne.

8.3. GLEBY, RODZAJE GRUNTÓW I WARUNKI BUDOWLANE

Do degradacji gleb przyczyniają się zarówno czynniki naturalne, jak i antropogeniczne. Jednym z istotnych zagrożeń wpływających na pomniejszanie zasobów gleb najlepszych klas jest wyłączanie ich z produkcji rolnej w związku z realizacją nowej zabudowy. Przyczynia się do tego presja inwestycyjna związana z budownictwem mieszkaniowym. Wśród czynników pochodzenia antropogenicznego wywierających istotny wpływ na zanieczyszczenie gleb wskazać należy przede wszystkim emisje pyłów i gazów, składowanie odpadów na „dzikich wysypiskach”, działalność wydobywczą surowców naturalnych oraz niewłaściwe rolnicze użytkowanie gruntów. Powszechne stosowanie środków ochrony roślin i nawozów mineralnych powoduje wprowadzanie do środowiska glebowego pierwiastków metalicznych, związków azotowych, fosforowych, karbaminowych, alkilowych, chlorowanych węglowodorów i innych. Tereny wzdłuż arterii komunikacyjnych narażone są w sposób ciągły na zanieczyszczenia powstałe w wyniku spalania paliw płynnych. Powstają szkodliwe dla zdrowia tlenki azotu, węglowodory i pierwiastki śladowe, w tym ołów. Zanieczyszczenie metalami ciężkimi – kadm, ołów, związane jest głównie z emisją spalin samochodowych wzdłuż dróg wojewódzkich nr 776 i 775.

Do naturalnych zagrożeń mających wpływ na jakość gleby zaliczyć można podatność na suszę określaną na podstawie kategoryzacji agronomicznej, ustalonej w oparciu o skład granulometryczny (uziarnienie). Na tej podstawie zostały wyróżnione 4 kategorie glebowe wg podatności na suszę: gleby bardzo podatne (kategoria I), gleby podatne (kategoria II), gleby średnio podatne (kategoria III) oraz gleby mało podatne (kategoria IV). Wydzielenia wskazane na ryc. 21 stanowią kompleksy gleb o zbliżonych właściwościach (w tym zwłaszcza pojemności wodnej), podobnej wartości użytkowej i kierunkach wykorzystania. Na terenie miasta Proszowice dominują zwarte kompleksy zaliczane do III kategorii. Są to gleby średnio podatne na suszę. W dolinach cieków występują gleby IV kategorii, czyli gleby mało podatne na suszę. Natomiast centralna, najbardziej zainwestowana część miasta nie podlega klasyfikacji, ze względu na silne przekształcenie gleb lub jej całkowite zniszczenie w wyniku zachodzących procesów urbanizacji.

Na podstawie mapy glebowo rolniczej wyznaczono także gleby podlegające zalewom rzecznym. Występują one wzdłuż głównych cieków wodnych tj. rzeki Szreniawa, potoku Ścieklec i potoku Jakubowickiego (ryc. 22).

[ 68 ]

Ryc. 21. Mapa podatności gleb na suszę Źródło: System Monitoringu Suszy Rolniczej: http://www.susza.iung.pulawy.pl/mapa-kategorii/

Warunki gruntowe wynikające z budowy geologicznej i rzeźby terenu w istotny sposób wpływają na możliwości zainwestowania danego terenu. Stosownie do wymogów Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawienia obiektów budowlanych (Dz.U. z 2012r. Nr 0 Poz. 463), na etapie projektowania obiektów budowlanych należy określić, w zależności od panujących warunków gruntowych, geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych. Na podstawie analizy geomorfologii terenu oraz warunków geologicznych na terenie Gminy, wyróżnić można kategorie obszarów różniące się od siebie warunkami gruntowymi. Szczegółowe określenie warunków gruntowych powinno uwzględniać wymogi ww. rozporządzenia.

Na sporej części obszaru miasta należy liczyć się z występowaniem złożonych warunków gruntowych, ze względu na występowanie gruntów niejednorodnych, nieciągłych, zmiennych genetycznie i litologicznie. W dolinie rzeki Szreniawa i potoku Jakubowickiego dominuje płytko zalegające zwierciadło wód gruntowych w poziomie projektowanego posadowienia i powyżej tego poziomu (w sąsiedztwie cieków wodnych na głębokości od około 1 m p.p.t.). Jest to główna determinanta decydująca o występujących tu złożonych warunkach gruntowych i mało korzystnych warunkach budowlanych. Dla terenów o złożonych warunkach gruntowych, w przypadku posadowienia nowych obiektów budowlanych, należy wykonać dodatkowe badania geotechniczne oraz stosować odpowiednie zabezpieczenia. Podczas wykonywania fundamentów należałoby wykonać specjalistyczne badania gruntu oraz w uzasadnionych przypadkach odwodnienie terenu i zwiększenie nośności podłoża. Wskazane jest również nie przeznaczanie pod zabudowę terenów położonych w obszarach zagrożonych zalewom rzecznym. Tereny położone w bezpośrednim sąsiedztwie cieków i

[ 69 ] rowów melioracyjnych, gdzie poziom wód gruntowych występuje do 2 m p.p.t., także nie są predysponowane do lokalizacji zabudowy. Na obszarze Gminy nie ma zagrożeń związanych z czynnymi osuwiskami, natomiast znajdują się obszary predysponowane ro rozwinięcia się ruchów masowych, czyli przemieszczania się mas skalnych, pokryw zwietrzelinowych wzdłuż stoków przede wszystkim pod wpływem działania siły ciężkości. Niekorzystne dla rozwoju budownictwa są również obszary o spadkach powyżej 12%. Tereny korzystne dla budownictwa, o prostych warunkach gruntowych, występują głównie na wyrównanych wierzchowinach garbów płaskowyżu, stokach o spadkach do 5% i o głębokości zalegania zwierciadła wody poniżej 2 m p.p.t. Lessy, na których wykształciły się urodzajne czarnoziemy charakteryzują się dostateczną przydatnością budowlaną. Są to grunty słabospoiste, podatne na działanie spłukiwania powierzchniowego oraz sufozji, z ryzykiem lokalnego osiadania. Korzystne podłoże budowlane tworzą płaty gliny zwałowej (zlodowacenie krakowskie) oraz piaski i żwiry glacifluwialne (zlodowacenie środkowopolskie), które występują w obrębie większych dolin – Szreniawy i Ścieklca.

[ 70 ]

Ryc. 22. Gleby podlegające zalewom rzecznym, poziom wód gruntowych Źródło: opracowanie własne na podstawie: mapy glebowo-rolniczej, Mapy Hydrograficznej Polski w skali 1 : 50 000, Plan zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza Wisły (isok.gov.pl)

[ 71 ]

8.4. ZAGROŻENIE POWODZIOWE

Dla terenu Gminy nie zostały opracowane mapy zagrożenia powodziowego oraz w związku z tym i mapy ryzyka powodziowego (Prawo Wodne – tj. Dz.U. 2017 poz. 1566). Natomiast na obszarze miasta Proszowice oraz sołectw: Opatkowice, Makocice, Gniazdowice znajdują się obszary szczególnego zagrożenia powodzią, znajdujące się między istniejącymi wałami potoku Ścieklec. Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy, nakazy, dopuszczenia i ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych, dotyczących ochrony przed powodzią. Na wałach przeciwpowodziowych dopuszcza się prace konserwacyjne i modernizacyjne, zgodnie z przepisami odrębnymi. W wyznaczonych na rysunku planu pasach o szerokości 50 m od stopy wałów przeciwpowodziowych, w kierunku odpowietrznej, obowiązują przepisy odrębne, w tym zakaz wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów. Tereny położone w dolinie rzeki Szreniawa, Ścieklec oraz we fragmencie doliny potoku Jakubowickiego przy ujściu do Szreniawy narażone są na zalewy rzeczne. Na terenie miasta Proszowice rzeka Ścieklec jest na znacznych odcinkach obwałowana. W celu ochrony przed skutkami lokalnych podtopień należy wyznaczać wzdłuż cieków tereny o funkcjach ekologicznych i ochronnych oraz tereny przewidziane do zalesień. Realizacja tych ustaleń pozwoli na zwiększenie retencji oraz unormowanie przepływów, a co za tym idzie pozwoli na złagodzenie skutków ewentualnych wylewów rzek i strumieni.

9. OCENA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, ICH CHARAKTERU, ZAKRESU CZASOWEGO ORAZ TRWAŁOŚCI Z UWZGLĘDNIENIEM OBSZARÓW NATURA 2000

Trudno jest jednoznacznie (w miarach ilościowych) określić skutki realizacji ustaleń projektu mpzp na środowisko przyrodnicze obszaru i jego najbliższego otoczenia. Jako kryterium prognozowania charakteru oddziaływania przyjęto istniejące użytkowanie terenu – kategorie przeznaczenia terenu w liniach rozgraniczających (z uwzględnieniem ustaleń obowiązującego na terenie Gminy studium z roku 2007) i zestawiono je z przeznaczeniem określonym w dokumencie w nawiązaniu do ustaleń procedowanej aktualnie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice (obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu). Analiza uwarunkowań oraz ustaleń projektu mpzp wskazuje, że realizacja następujących ustaleń: ➢ na obszarach przyrostów nowych terenów do zabudowy i zainwestowania w mieście Proszowice zgodnie z planowaną funkcją: MN2, MNU, MU, PU, U, US, KP, tereny dróg – może wykazywać oddziaływanie na środowisko z nasileniem wpływów negatywnych. Jednak planowane nowe zainwestowanie na wymienionych terenach nie stanowi znaczącego konfliktu przestrzenno-przyrodniczego z uwarunkowaniami zagospodarowania przestrzennego wyznaczonymi w opracowaniu ekofizjograficznym.

Trwałość i zakres oddziaływania mogą przybierać różne natężenie w obrębie terenów, w zależności od elementu lub komponentu środowiska, na który występuje oddziaływanie. Pomimo tego, że ustalenia dokumentu zwierają szereg pozytywnych zakazów, nakazów i dopuszczeń w zakresie ochrony środowiska, należy przypuszczać, że jakość środowiska obszaru w najbliższych latach po uchwaleniu

[ 72 ] mpzp nie ulegnie z tego powodu poprawie, a nawet lokalnie może się pogorszyć. Lokalne pogorszenie (krótkoterminowe), dotyczyć będzie jakości powietrza (wzrost emisji pyłów i gazów, wzrost poziomu hałasu) wywołane większym natężeniem ruchu pojazdów na terenach przyrostów zabudowy; natomiast pogorszenie długoterminowe i trwałe dotyczyło będzie biosfery (wycinka roślinności i degradacja gleby pod zabudowę i drogi). Skutki realizacji ustaleń dokumentu należy podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich obejmuje skutki, które w najbliższej przyszłości faktycznie wystąpią na terenie objętym planem. Druga grupa, bardziej obszerna, to skutki które wynikają z ustaleń planu, jednak realne ich pojawienie się w środowisku jest odległe w czasie i zależy ściśle od czynników ekonomicznych. W celu przeprowadzenia oceny oddziaływań realizacji postanowień dokumentu, punktem wyjścia była identyfikacja charakteru (kierunku) oddziaływań: czynników negatywnych oraz pozytywnych, mających potencjalny wpływ na środowisko. Z grupy czynników, które mogą potencjalnie negatywnie oddziaływać na środowisko uwzględniono: ▪ emisję zanieczyszczeń do powietrza z: pojazdów samochodowych (niekontrolowana emisja liniowa), urządzeń grzewczych zapewniających ciepło nowopowstałym obiektom zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej, ▪ emisję hałasu komunikacyjnego (emisja liniowa), ▪ degradacje powierzchni terenów użytków rolnych (łąk, pastwisk, gruntów ornych). Czynniki te oddziaływać będą zarówno w czasie realizacji inwestycji oraz ich eksploatacji. Z grupy czynników, które mogą potencjalnie pozytywnie oddziaływać na środowisko uwzględniono: ▪ wprowadzenie do ustaleń planu nakazów i zakazów dotyczących ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, ▪ wprowadzenie zakazu budowy ciągów infrastruktury technicznej i komunikacyjnej tworzących bariery ekologiczne bez rozwiązań umożliwiających ich przekraczanie (np. otwory, przepusty, przejścia dla zwierząt), ▪ wprowadzenie kategorii przeznaczenia terenów: R2, ZE, RL z zakazem zabudowy i zagospodarowania terenów nową zabudową.

W celu określenia skutków realizacji ustaleń planu na środowisko przyrodnicze na obszarze objętym jego granicami, należy zidentyfikować charakter – siłę oddziaływań, zakres czasowy i trwałość negatywnych oraz pozytywnych oddziaływań w trakcie realizacji funkcji wskazanej w projekcie planu oraz na etapie późniejszej eksploatacji powstałych budowli. Przewiduje się, że planowane zmiany w przeznaczeniu terenów związane z rozwojem urbanizacji mogą doprowadzić do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze, które mogą być zarówno trwałe jak i krótkoterminowe. W odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska i obszarów Natura 2000 oddziaływania mogą być następujące: 1. Przekształcenie użytkowania terenu Skutkiem uchwalenia planu będzie: ▪ przyrost powierzchni terenów inwestycyjnych, głównie pod zabudowę mieszkaniową, w tym mieszkaniowo-usługową oraz usługową, ▪ ubytek powierzchni terenów użytków rolnych wskazanych zgodnie z ustaleniami mpzp do potencjalnego rozwoju urbanizacji.

2. Obszary Natura 2000 Na analizowanym obszarze nie występują obszary Natura 2000.

[ 73 ]

Najbliższym obszarem Natura 2000 w stosunku do granic gminy Proszowice jest: - obszar ptasi o symbolu PLB120002 „Puszcza Niepołomicka” - położony w odległości około 6 km od południowej granicy Gminy; - obszar siedliskowy o symbolu PLH120008 „Koło Grobli” - położony w odległości około 6 km od południowej granicy Gminy; Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ nie przewiduje się oddziaływania negatywnego, długoterminowego – nowo wyznaczone obszary potencjalnego rozwoju urbanizacji zlokalizowane są w znacznej odległości od obszarów Natura 2000 zlokalizowanych poza terenem gminy Proszowice.

3. Różnorodność biologiczna, zwierzęta, rośliny Różnorodność biologiczna to zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami oraz zróżnicowanie ekosystemów. Główne przekształcenia środowiska przyrodniczego w wyniku budowy nowych obiektów reprezentowane będą poprzez zmianę aktualnego użytkowania gruntów oraz zniszczenie pokrywy glebowej w związku z realizacją inwestycji na terenach przyrostów przeznaczonych do zainwestowania. Prognozowane przekształcenia środowiska są w większości nieuniknione i mają charakter typowy dla terenów nowych inwestycji związanych z rozwojem funkcji mieszkaniowej i usługowej. Zgodnie z ustaleniami planu, nowo wyznaczone tereny dla rozwoju urbanizacji nie naruszają zbiorowisk roślinnych o znaczących cechach naturalnych oraz posiadających szczególną wartość przyrodniczą. bioróżnorodność – ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie pozytywne długoterminowe, znaczące − wprowadzenie obowiązku zachowania części obszaru biologicznie czynnej w ramach terenów inwestycyjnych poprzez określenie wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej dla poszczególnych kategorii terenów, − wyznaczenie, w nawiązaniu do Studium, tzw. III strefy rozwoju przestrzennego Gminy (obszar chroniony przed urbanizacją – tereny zieleni nieurządzonej, rolne, leśne i przeznaczone do zalesienia z zakazem zabudowy i zagospodarowania terenów nową zabudową, − wprowadzenie zakazu budowy ciągów infrastruktury technicznej i komunikacyjnej tworzących bariery ekologiczne bez rozwiązań umożliwiających ich przekraczanie (np. otwory, przepusty, przejścia dla zwierząt), − wprowadzenie nakazu ochrony walorów przyrodniczych poprzez zachowanie, pielęgnację, uzupełnienia i cięcia sanitarne różnych form zieleni: nieurządzonej, urządzonej, użytków rolnych i zieleni nadrzecznej, ze szczególnym uwzględnieniem dolin rzek Szreniawy i Ścieklca, w celu zachowania ciągłości powiązań przyrodniczych wyznaczonych, − zachowania strefy wolnej od zabudowy wzdłuż granicy lasów zgodnie z przepisami odrębnymi,

Wpływ ustaleń planu na zasoby środowiska biotycznego wynika głównie z przeznaczenia terenów biologicznie czynnych pod zabudowę mieszkaniową i usługową. Nowe zainwestowanie czy zagospodarowanie terenu zawsze powoduje zmiany w środowisku przyrodniczym. Najczęściej jest to wpływ niekorzystny, którego całkowite wyeliminowanie jest niemożliwe. Nastąpi eliminacja pokrywy roślinnej, gleby i towarzyszących zbiorowisk zwierząt bezkręgowych, częściowa likwidacja zakrzewień i zadrzewień.

[ 74 ] zwierzęta – ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie negatywne, bezpośrednie, stałe − zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej w wyniku budowy nowych obiektów budowlanych i dróg niewątpliwie pogorszy warunki bytowania gatunków pospolitych – ptaków, ssaków i owadów – oddziaływanie może zostać zminimalizowane poprzez wprowadzenie dodatkowych elementów kompozycji zieleni, co może poprawić standard bytowania organizmów na obszarze (m.in. wprowadzenie terenów zieleni nieurządzonej oraz wskazanie obszarów rolnych do zalesienia). ▪ oddziaływanie pozytywne, bezpośrednie, stałe − zakaz budowy ciągów infrastruktury technicznej i komunikacyjnej tworzących bariery ekologiczne bez rozwiązań umożliwiających ich przekraczanie (np. otwory, przepusty, przejścia dla zwierząt), rośliny – ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie negatywne znaczące, bezpośrednie, długoterminowe − zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej w wyniku budowy nowych obiektów budowlanych i dróg, co niewątpliwie pogorszy warunki bytowania gatunków roślin – oddziaływanie może zostać zminimalizowane poprzez wprowadzenia zalecanych elementów kompozycji zieleni, np. zalecenie aby pasy terenów znajdujących się pomiędzy linią rozgraniczającą poszczególne tereny, a nieprzekraczalną linią zabudowy zagospodarować jako tereny zieleni, w tym o charakterze izolującym. ▪ oddziaływanie pozytywne, bezpośrednie, stałe − może wynikać z efektu uporządkowania ładu przestrzennego z uwzględnieniem wprowadzenia elementów kompozycji zieleni (szpalery drzew, powierzchnia biologicznie czynna ) oraz terenów w tzw. chronionych przed urbanizacją.

4. Ludzie W trakcie realizacji ustaleń planu związanych z powstawaniem nowych obiektów budowlanych, mogą wystąpić lokalnie oddziaływania dla mieszkańców i okresowe pogorszenie warunków życia (hałas, wzrost zanieczyszczenia powietrza). Natomiast na etapie eksploatacji prognozuje się brak istotnego oddziaływania na warunki i jakość życia mieszkańców w rejonie opracowania, przy przestrzeganiu zapisów planu. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie zróżnicowane z przewagą negatywnego, bezpośrednie, chwilowe − głównie z powodu obniżenia standardów życia na skutek realizacji inwestycji i wzrostu natężenia ruchu samochodowego szczególnie w fazach budowy; oddziaływanie może zostać zminimalizowane poprzez przestrzeganie dopuszczalnych norm poziomów emisji hałasu komunikacyjnego oraz zasad ograniczania niezorganizowanej emisji pyłów i gazów z placów budowy, ▪ oddziaływanie pozytywne, silne, bezpośrednie, stałe − może wynikać z: zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i lokalnego rynku pracy, z efektu uporządkowania ładu przestrzennego uwzględniającego potrzebę łatwej dostępności komunikacyjnej, czasu dojazdu do pracy, wprowadzenia elementów kompozycji zieleni, co poprawi standard życia.

[ 75 ]

− zachowanie i wykorzystanie ciągłości atrakcyjnych obszarów przyrodniczych i kulturowych dla utworzenia systemu terenów zielonych, rekreacyjnych, tras spacerowych, ścieżek rowerowych itp. ▪ oddziaływanie pozytywne, bezpośrednie, stałe − wprowadzenie nakazu prowadzenia gospodarki odpadami zgodnie z obowiązującymi przepisami ponadlokalnymi oraz regulacjami obowiązującymi w gminie Proszowice, z uwzględnieniem segregacji odpadów u źródeł ich powstania, z jednoczesnym wyodrębnieniem odpadów niebezpiecznych.

5. Wody Skutki realizacji ustaleń dokumentu dla hydrosfery wynikają z przeznaczenia terenów do zainwestowania. Realizacja ustaleń planu potencjalnie prowadzi do wzrostu liczby podmiotów gospodarczych, wzrostu zapotrzebowania na wodę pitną i wzrostu ilości odprowadzanych ścieków. Szczególne znaczenie ma harmonizacja zainwestowania terenów z uzbrojeniem w sieć wodociągową i kanalizacyjną na nowych terenach przeznaczonych do zabudowy. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie negatywne mało znaczące (przeciętne), bezpośrednie, długoterminowe, stałe − niewielki wpływ na warunki gruntowo-wodne, zwiększone zapotrzebowanie na wodę w terenach nowej zabudowy; oddziaływanie może zostać zminimalizowane poprzez sprawne działanie systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz gminnego systemu zbierania, gromadzenia i utylizacji odpadów; ▪ oddziaływania pozytywne, silne, bezpośrednie, długoterminowe, stałe − zasady w zakresie zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków minimalizujące negatywne oddziaływania na środowisko ścieków opadowych i roztopowych na terenach przeznaczonych do zainwestowania.

6. Powietrze i klimat Na analizowanym terenie nie przewiduje się wprowadzenia funkcji, które miałyby znaczący wpływ na zmianę lokalnego topoklimatu, ani znaczący wpływ na pogorszenie warunków klimatu akustycznego. Wzrost emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego na obszarze Miasta może wynikać: ze wzrostu emisji komunikacyjnej – wzrost natężenia ruchu pojazdów oraz ze wzrostu emisji zanieczyszczeń z procesów spalania paliw w celach grzewczych z nowo powstałych obiektów usługowych i mieszkaniowych. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie negatywne mało znaczące (przeciętne), bezpośrednie, długoterminowe, stałe − emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw podczas procesu ogrzewania budynków. − niewielka zmiana klimatu lokalnego, wzrost emisji promieniowania cieplnego do atmosfery potęgującego zjawisko wyspy ciepła. ▪ oddziaływania pozytywne długoterminowe: − wprowadzenie do ustaleń planu zasad zaopatrzenia w ciepło: (1) w nowo powstającej zabudowie nakazuje się stosowanie rozwiązań technicznych i mediów grzewczych nieuciążliwych dla środowiska, (2) w miejsce wysokoemisyjnych źródeł ciepła zaleca się sukcesywne wprowadzanie urządzeń grzewczych wykorzystujących ekologiczne źródła ciepła (energię elektryczną, gaz, paliwa ekologiczne lub alternatywne źródła energii) oraz urządzeń

[ 76 ]

grzewczych dopuszczonych prawem, które posiadają atesty potwierdzające spełnienie wymogów emisyjnych zgodnie z ustalonymi przepisami. − realizacja lokalnej polityki poprawy jakości powietrza równocześnie z działaniami podejmowanymi na poziomie ponadlokalnym, podejmowane działania będą zgodne z Uchwałą Nr XLII/662/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego, który przyjął zaktualizowany Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego.

7. Powierzchnia ziemi Konsekwencją realizacji ustaleń planu może być przekształcenie pokrywy glebowej w związku z realizacją inwestycji na terenach przeznaczonym do zainwestowania. Nastąpi zmniejszenie udziału terenów biologicznie czynnych, przekształcanie istniejących profili glebowych, osuszanie gruntów poprzez uszczelnienie powierzchni. Nie prognozuje się negatywnego wpływu na powierzchnię ziemi przy zachowaniu podstawowych zasad ochrony środowiska (uzbrojenie terenu – kanalizacja, odpowiednia gospodarka odpadami). Oddziaływania na powierzchnię terenu mogą wystąpić również w przypadku skażenia gruntu w czasie wystąpienia awarii urządzeń, instalacji lub środków i maszyn transportowych prowadzących prace budowlane. Będą to zagrożenia typu fizykochemicznego, niedotyczące bezpośrednio przekształcenia powierzchni ziemi. Podejmowane w przypadku skażenia działania ratunkowe często związane są z usunięciem skażonej warstwy gruntu o określonej miąższości, co okresowo wpływa na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi. Przekształcenia te bywają jednak zwykle nieznaczne, okresowe i obejmujące niezbyt dużą powierzchnię. Skutki realizacji ustaleń planu polegać będą na przemieszczaniu mas ziemnych w związku z realizacją nowych budynków, dróg i parkingów na terenach przeznaczonych do zainwestowania. Należy dążyć do minimalizacji robót ziemnych. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie obojętne czyli brak oddziaływania − nie prognozuje się negatywnego wpływu na powierzchnię ziemi przy zachowaniu podstawowych zasad ochrony środowiska (uzbrojenie terenu – kanalizacja, odpowiednia gospodarka odpadami). ▪ oddziaływania negatywne, bezpośrednie, długoterminowe, stałe − przekształcenie pokrywy glebowej w związku z przeznaczeniem gruntów rolnych na cele nierolnicze. Uszczupli to zasoby terenów użytkowanych rolniczo na rzecz gruntów zabudowanych i zurbanizowanych. ▪ oddziaływanie pozytywne, bezpośrednie, długoterminowe − racjonalne kształtowanie struktury przestrzennej zgodnie z przyjętym programem funkcjonalnym, odbywać się będzie przede wszystkim przez dogęszczanie istniejących struktur urbanistycznych. − ograniczenie erozji gleb poprzez wprowadzanie, utrzymanie i ochronę zadrzewień śródpolnych.

8. Krajobraz Urozmaicone ukształtowanie obszaru Gminy jest jednym z głównych składników decydujących o jej atrakcyjności. Należy tu wymienić przede wszystkim specyficzny krajobraz doliny Szreniawy, rozległe obszary płaskowyżu, czy wzniesienia i faliste ukształtowanie terenu.

[ 77 ]

Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie pozytywne, silne, długoterminowe, stałe − zasady w zakresie ochrony krajobrazu, w tym m. in. nakaz ochrony walorów przyrodniczych poprzez zachowanie, pielęgnację, uzupełnienia i cięcia sanitarne różnych form zieleni: nieurządzonej, urządzonej, użytków rolnych i zieleni nadrzecznej, ze szczególnym uwzględnieniem dolin rzek Szreniawy i Ścieklca. − ochrona kompleksów leśnych wraz ze strefą przejściową (ekotonalną), stanowiących cenny element krajobrazu, poprzez ograniczenie ich przeznaczania na cele nieleśne – nakaz zachowania strefy wolnej od zabudowy wzdłuż granicy lasów zgodnie z przepisami odrębnymi. − warunki zagospodarowania poszczególnych terenów nawiązujące do istniejącego zainwestowania Miasta, mające na uwadze kształtowanie ładu przestrzennego.

9. Zasoby naturalne (mineralne) Na terenie Miasta znajduje się udokumentowane złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej „Proszowice”. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie obojętne czyli brak oddziaływania – nie identyfikuje się skutków dla środowiska wynikających z działań ingerencji w litosferę w celach pozyskania zasobów naturalnych.

10. Zabytki Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego stanowią jedną z form ochrony zabytków. Ocena przewidywanych oddziaływań: ▪ oddziaływanie pozytywne, długoterminowe, stałe − zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków obejmujące: obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków, obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków, stanowiska archeologiczne. − wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej, w których obowiązują następujące zasady: (1) zakaz wszelkich przekształceń powodujących obniżenie wartości estetycznych lub architektonicznych, (2) nakaz ochrony i pielęgnacji zieleni; regulacji i cięć pielęgnacyjnych drzew i krzewów, nowych nasadzeń w przypadku konieczności wycinek sanitarnych. − objęcie ochroną obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków. ▪ oddziaływanie negatywne, krótkoterminowe − kolizja występujących na terenie Miasta stanowisk archeologicznych z lokalizacją nowo wyznaczonych terenów inwestycyjnych – w związku z możliwością wystąpienia znalezisk archeologicznych w trakcie realizacji inwestycji, prace ziemne powinny mieć zapewniony nadzór archeologiczny.

11. Promieniowanie niejonizujące Ze względu na fakt, iż przez obszar Miasta nie przebiegają napowietrzne przesyłowe linie elektroenergetyczne najwyższych napięć nie występują tu znaczące źródła, które wytwarzają elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące. Mniej znaczącymi źródłami tego promieniowania

[ 78 ] są natomiast obiekty łączności radiowej i telefonii bezprzewodowej oraz Głównych Punkt Zasilania (GPZ). Ocena przewidywanych oddziaływań: • oddziaływanie negatywne mało znaczące (przeciętne), bezpośrednie, długoterminowe, stałe − elementami zagospodarowania, które są źródłem promieniowania niejonizującego w obszarze objętym analizą są napowietrzne linie energetyczne wysokiego (110kV) i średniego napięcia (15kV) – na rysunku planu oznaczono informacyjnie strefy ochronne od sieci wysokiego i średniego napięcia.

12. Nadzwyczajne zagrożenia, ryzyko awarii Nadzwyczajne zagrożenia i awarie mogą powstawać: ▪ w fazie budowy planowanych obiektów, ▪ niezależnie od ustaleń dokumentu na sieci komunikacyjnej, ▪ w wyniku awarii systemów infrastruktury (głównie gazowych), systemów gromadzenia, oczyszczania i odprowadzania ścieków, Zarówno obecne, jak też projektowane przeznaczenie terenu nie stwarza sytuacji dla powstawania nadzwyczajnych zagrożeń środowiska o skali wykraczających poza normalną eksploatację systemów. Najbardziej prawdopodobne potencjalne sytuacje awaryjne mogą wystąpić w związku z przemieszczaniem się po drogach pojazdów z substancjami szkodliwymi dla środowiska, mogące powodować skażenie gruntu i wód gruntowych. Ustalenia dokumentu nie mają na to wpływu. Stosowane technologie w konstrukcji takich obiektów muszą minimalizować ich uciążliwość i zagrożenia dla środowiska.

10. MOŻLIWE TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO

Nie przewiduje się żadnego występowania transgranicznego oddziaływania na środowisko będącego skutkiem realizacji postanowień projektu planu.

11. PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH, OGRANICZAJĄCYCH I KOMPENSACYJNYCH

W dokumencie zawarte są rozwiązania eliminujące i ograniczające oddziaływanie ustaleń na ład przestrzenny, środowisko, przyrodę i krajobraz kulturowy. Nie proponuje się innych rozwiązań zapobiegawczych, ograniczających lub kompensacyjnych niż te, zawarte w analizowanym dokumencie służące ochronie środowiska. Nie prognozuje się negatywnych oddziaływań na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 – zarówno w granicach miasta, jak i na terenie całej gminy Proszowice nie występują obszary specjalnej ochrony Natura 2000, oraz integralność tych obszarów znajdujących się poza granicami Gminy. Prognoza sporządzana była równolegle z opracowywanym projektem dokumentu. Autorzy przygotowujący oba te dokumenty ściśle ze sobą współpracowali przy wyborze konkretnych rozwiązań projektowych, które byłyby najmniej kolizyjne z uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego, a jednocześnie realizowałyby politykę przestrzenną Gminy. Z tych względów przygotowanie oddzielnych propozycji planistycznych rozwiązań alternatywnych uznano za zbędne i nie wnoszące nic nowego do

[ 79 ] dokumentu. Uznano, że zaprojektowany kierunek realizacji polityki przestrzennej miasta Proszowice przy zachowaniu określonych w tekście dokumentu standardów ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, kulturowego i ładu przestrzennego jest wskazany do realizacji.

Realizacja zapisów dokumentu nie będzie mieć wpływu na przedmiot i cel ochrony oraz integralność obszarów Natura 2000, w związku z tym nie przeprowadzono analizy rozwiązań alternatywnych.

12. PROPOZYCJA MONITORINGU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEGO PRZEPROWADZANIA

W celu analizy skutków realizacji ustaleń projektu planu zaleca się prowadzenie sukcesywnych badań metodą statystyczną, polegającą na gromadzeniu danych dotyczących liczby, rodzaju, charakteru oraz wpływu na środowisko przyrodnicze od inwestycji uruchamianych w terenach objętym projektem planu. Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, co najmniej raz w czasie kadencji rady gminy, wójt, burmistrz lub prezydent dokonuje m.in. oceny i analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym Gminy. W ramach w/w analiz powinna następować ocena realizacji ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego.

13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

➢ Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko została wykonana w ramach prac nad projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru miasta Proszowice w związku z Uchwałą Nr XXXII/241/2016 Rady Miejskiej w Proszowicach z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla miasta Proszowice.

➢ Celem opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest rozszerzenie i uporządkowanie możliwości inwestycyjnych na terenie miasta Proszowice.

➢ Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice wystąpił o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko do organów właściwych w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i otrzymał uzgodnienie zakresu: • Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie, pismem z dnia 13.07.2018 r. znak: OO.411.3.47.2018.AZ, • Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Proszowicach, pismem z dnia 21.06.2018 r. znak: NZ-420-24/18. Zakres niniejszej prognozy odpowiada uzgodnionemu w powyższych pismach zakresowi.

➢ Zakres przestrzenny opracowania obejmuje miasto Proszowice w granicach administracyjnych o powierzchni 7,33 km2.

[ 80 ]

➢ Projekt planu ujmuje możliwości rozwoju oraz nie narusza ograniczeń wskazanych w aktualnie procedowanej zmianie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XII/92/2007 z 12 grudnia 2007 r. (Uchwała Rady Miejskiej w Proszowicach Nr XXXII/240/2016 z dnia 24 listopada 2016r. o przystąpieniu do sporządzenia aktualizacji Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Proszowice.) – obecny stan prac na 10.2019: uzgodnienia projektu zmiany studium po zmianach wprowadzonych po wyłożeniu do publicznego wglądu.

➢ Zgodnie z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi główne kierunki poszukiwań nowych terenów do zainwestowania skupiają się na południe od zainwestowanej części miasta co nie koliduje z głównym korytarzem ekologicznym przebiegającym doliną rzeki Szreniawa.

➢ W projekcie planu wyznacza się dla miasta Proszowice nowe tereny rozwoju urbanizacji o łącznej powierzchni 74,76ha. Przyrost nowych terenów przewidzianych do zainwestowania dotyczy następujących kategorii terenów: MN2 – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [+ 57,81 ha], MNU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej [+ 2,46 ha], MU – tereny zabudowy wielofunkcyjnej [+2,20ha], U – tereny zabudowy usługowej [+5,18ha], US – tereny sportu i rekreacji [+1,33ha], PU – tereny zabudowy produkcyjno-usługowej [+1,20ha], KP – tereny rozwoju usług i urządzeń towarzyszących trasom komunikacyjnym [+2,32ha], tereny dróg [+2,24ha]. Nowe tereny przeznaczone do zainwestowania stanowią przyrost w stosunku do obowiązującego Studium zgodnie z aktualnie procedowanym projektem zmiany Studium– uzgodnienie po korektach wprowadzonych w wyniku rozpatrzenia uwag złożonych w czasie wyłożenia do publicznego wglądu (stan na 10.2019).

➢ W obszarze objętym planem nie stwierdzono występowania chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, określonych w rozporządzeniach Ministra Środowiska: z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin oraz z dnia 9 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.

➢ Na obszarze objętym projektem planu jedynymi prawnymi formami ochrony przyrody w myśl ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody są pomniki przyrody – 4 klony srebrzyste i 2 topole białe zlokalizowane w parku miejskim w Proszowicach.

[ 81 ]

ZAŁĄCZNIK NR 1

OŚWIADCZENIE AUTORA PROGNOZY

[ 82 ]

ZAŁĄCZNIK NR 2

MAPA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO sporządzona w skali 1 : 5 000 (pomniejszenie ze skali 1 : 2 000)

[ 83 ]