Dzieje Chłopskich Rodów Mazurków I Gumnych
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ryszard Mazurek DZIEJE CHŁOPSKICH RODÓW MAZURKÓW I GUMNYCH (Łosiniec – Chruszczyny – miejscowości parafii Ostroróg i Biezdrowo) KRÓTKIE WZMIANKI O NIEKTÓRYCH INNYCH RODACH CHŁOPÓW ŁOSINIECKICH Prawda leży pośrodku, może dlatego wszystkim zawadza (Arystoteles) De morituis aut bene, aut nihil (Plutarch, Solon) (o zmarłych należy mówić tylko dobrze albo wcale) Quest est vritas? ( Ew. wg św. Jana 18, 38 ) (Co to jest prawda ?) Poznacie prawdę, a prawda was wyswobodzi (Ew. wg św. Jana, 8, 32) Chleb jedz, a prawdę rżnij (przysłowie) Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamieniem (Ew. wg św. Jana, 8, 7) I tak możnaby długo jeszcze. Nie ma jasnej reguły prawdy. Osobiście stoję na gruncie klasycznej definicji prawdy sformułowanej przez Arystotelesa: „Prawda to sąd zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, którego ten sąd dotyczy”. To pojęcie prawdy podziela też Wikipedia, wedle której prawda to cecha wypowiedzianych zdań określająca ich zgodność z rzeczywistością. W mowie potocznej oraz w logice tradycyjnej prawda to stwierdzenie czegoś, co miało faktycznie miejsce lub stwierdzenie nie występowania czegoś, co faktycznie nie miało miejsca. To dla tych krewnych moich i powinowatych, którzy mają zbytnie skłonności do jednoznacznych osądów. Nie wstydźcie się swojego chłopskiego pochodzenia. Przeciwnie, bądźcie z niego dumni. A to dlatego, że prawdziwe jeszcze niedawno było przysłowie: „Od myszy do cesarza wszyscy żyją z gospodarza”. A i dzisiaj ziemia, jak od zarania dziejów, żywi człowieka. Lekturę należy rozpocząć od „Słowa końcowego – w istocie prologu” – patrz „Spis treści”, s. 284). Przodkowie ze strony ojca (po mieczu – po lemieszu raczej) Od Sebastiana Mazurka, dziadka, rodzica Stanisława (8.03.1920 – 7.05.1984 ), ojca mojego . AA Poznań, APP Poznań, Project Poznań. Zapis chrztu , parafia Sulmierzyce: Sebastian (Sebastianus) Mazurek, urodzony w miejscowości Chruszczyny 20 stycznia 1872 roku. Chrzest: 21 stycznia (Januaris 21) Pater : Franciszek (Franciscus) Mazurek , agricola (rolnik) Mater : Marianna Maleszka Rodzice chrzestni: Jan (Joannes) Krawczyk i (et) Jadwiga (Hedvigis) Wałasz? W tym zapisie chrztu znajduje się notatka: Wystawiono świadectwo dla Marianny Stasiak 7.02.1917. W tym miejscu muszę zaznaczyć, że dziad Sebastian z całą pewnością nie był najmłodszym dzieckiem w rodzinie jak twierdzi w swoim opracowaniu „Rodzina Mazurków. Od Sebastiana, Marianny i Marii” mój kuzyn Wiktor z Sulęcina. Nie ulega wątpliwości, że młodszy od niego był Stanisław, ur. 3 maja 1874 r.1 1 Szukałem przodków w linii prostej, ale przy okazji (przypadkiem) trafiałem na zapisy, które bez wątpienia dotyczą rodu. By nie gmatwać wywodu , podam je nieco dalej . AA Poznań, Project Poznań Wpis nr 10/1860 Data ślubu ( wpisu ) – 5 luty 1860 Nazwisko kapłana udzielającego sakramentu ślubu (nomen sacerdotis copulantus) – nie odczytano. Nazwiska i imiona zawierających związek małżeński, imiona rodziców pana młodego i miejsce zamieszkania (tekst w rubryce w języku łacińskim – dalej nie tłumaczono) . Wpis pod powyższym nagłówkiem tej rubryki: Franciscam Mazurek Valentini et Agnetis Bestryck? Bestrych?(dwa skróty – nie odczytano) filium operarium juvenem Chruszczynam et inter Mariannam Maleskam Jacobi et Anna (dwa skróty – nie odczytano) filiam virginem Chruszczynam. (Franciszkiem Mazurkiem Walentego i Agnieszki Bestryck rodzonym? synem, robotnikiem, młodzieńcem z Chruszczyn i między Marianną Maleszką Jakuba i Anny rodzoną? córką, panną (dziewicą z Chruszczyn) Stan cywilny – oboje stanu wolnego. Wiek pana młodego – 26 lat Wiek panny młodej – 18 lat Religia katolicka. W tym zapisie znajduje się też adnotacja, że rodzice panny młodej udzielili zgody na ślub. Adnotacje takie nie należały do rutynowych. Swiadkowie: Franciscus Błaszczyk et Joannes Lata. Dla porządku: Sebastian Mazurek miał drugą żonę o panieńskim nazwisku Maleszka. Ojciec i syn mieli więc żony o tym samym nazwisku panieńskim. Aby mieć pewność w sprawie rodziców pradziada Franciszka Mazurka należało odszukać metrykę jego chrztu. Była już istotna wskazówka, że powinien się urodzić w 1834 roku. I rzeczywiście: AA Poznań, mikrofilm 502, strona księgi parafii w Sulmierzycach 812: 1834 Julius Anno 1834. Die 10. Juli Adam? sacerdotis? Pągowski baptisavit Franciscum Valentim Mazurek et Agnes Bestra leg. conj. filium 8 praseua hora (nie odczytano 1 – go wyrazu) natum. Patrini: Fransiscum Błaszczyk et Joanna Figiel? Rok 1834. Dzień 10 lipca. Adam? kapłan? Pągowski ochrzcił Franciszka, Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej prawowitego syna (z prawego łoża) urodzonego 8.06. o godzinie 1? (niestety nie wiadomo, o jakiej porze, bo wyraz „praesua” w jęz. łacińskim nie występuje; najprawdopodobniej o godz. 1 w nocy – od „praesumo”=brać wcześniej, z porównania wielu zapisów wynika, że terminem „praesua” określano czas przed śniadaniem). Rodzice chrzestni : Franciszek Błaszczyk i Joanna Figiel ? Znamy ze stuprocentową pewnością rodziców Franciszka Mazurka, czyli naszych pra- pra- dziadów. Żeby sięgnąć o jedno pokolenie wstecz dziejów należy odszukać akt ślubu Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej (nazwisko to pojawia się w postaciach: Bestryck, Bestrych, Beßtrych – z pewnością chodzi o tę samą osobę), gdzie znajdziemy „namiary” na naszych pra-pra- pra dziadów i dotrzemy w naszych poszukiwaniach przodków już do wieku XVIII. Mnie, póki co, się nie powiodło. Przyczyn może być wiele. Nie oznacza to jednak, iż jest to zadanie niewykonalne. Wyjaśnienie, dlaczego tak trudno było znaleźć zapis tego 2 mariażu znajduje się na dalszych stronach niniejszego opracowania (raczej notatek i wyboru źródeł). Następna, ale już nie stuprocentowa wskazówka: AA Poznań i Poznań Project : Parafia Sulmierzyce : Wpis 32 / 1848 Dotyczy ślubu : Paulus Lrnysilony ( 37 ), ojciec? pana młodego Lrnysilony (powinno być Zmyślony) Hedvigis Mazurek (17 ), ojciec panny młodej Valentinus Mazurek matka Agnes Bestra Jest to na pewno siostra Franciszka i to starsza od niego o 3 lata. Oznacza to, że według wszelkiego prawdopodobieństwa aktu ślubu Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej winniśmy szukać przed rokiem 1831, a metryki chrztu Walentego około roku 1811. Rodzice Walentego Mazurka przyszli na świat już w XVIII w . Jeszcze inny trop już tylko wg. Project Poznań: Parafia Katolicka Sulmierzyce, wpis 30/1844 Pan młody Joseph Mazurek ( 26 ) – ojciec Valentinus Mazurek matka Agnes Bestryck Panna młoda Marianna Kulaska ( 29 ) – ojciec? Kulaska Rok urodzenia Józefa 1844 – 26 =1818 Ten Józef to z pewnością brat Franciszka Mazurka, starszy od niego aż o 16 lat i wysoce prawdopodobne, że pierwszy syn Walentego (później się okaże, że najstarsza była Józefa (ur.29.03.1815) jeżeli idzie o drugie małżeństwo Walentego, bo Walenty jako wdowiec ożenił się po raz wtóry). Tak więc znamy już troje dzieci Walentego, w kolejności od najstarszego?: Józefa, ur. w 1818 ( jednak w 1919 – patrz dalej metryka jego chrztu ); Jadwigę, ur. w 1831; Franciszka, ur. w 1834. Jeżeli wszystko było „po bożemu”, to daty ślubu Walentego Mazurka winniśmy szukać najwcześniej w roku 1818 (jak dalej się okaże, myliłem się). Ślub ten niekoniecznie odbył się w parafii Sulmierzyce, pewne tropy wiodą do niedalekiech parafii Pogrzybów, Janków Zaleśny. Inne ustalenia z AA Poznań, wszystkie z parafii Sulmierzyce : Rok 1840 Janowi Błaszczykowi i Józefie Mazurek urodziła się córka Maria. Ojcem chrzestnym tego dziecka był Mathias Mazur. Ta Józefa Mazurek to najprawdopodobniej pierworodne dziecko Walentego Mazurka i jego drugiej żony Agnieszki Bestrej (patrz dalej). Rok 1862 Janowi Mazurkowi i Agacie Mazurek g. Banasiewicz (oboje z Chruszczyn) urodziła się córka Marianna. Chrzest był 4 maja. Rodzicami chrzestnymi byli: Franciszek Mazurek i Marianna Błaszczyk. Póki co nie ustalilem stopnia pokrewieństwa wymienionego Jana z Franciszkiem. Rok 1863 . Franciszkowi Mazurkowi i Mariannie g. Maleszka urodził się syn Ignatius ( o godzinie 8 ) rano, chrzest odbył się 30 lipca.Ten Ignacy to z całą pewnością brat Sebastiana. Zawód Franciszka: operanus (zapewne chodzi o „operarius”) – robotnik, rzemieślnik, pracownik najemny. 23 luty 1868 3 Franciszek i Marianna Mazurkowie byli rodzicami chrzestnymi Josephusa urodzonego 17 lutego. Rodzice dziecka to: Joannes Strzyjak (może Stryjak) i Marianna Nowak. Wszyscy pochodzili z Chruszczyn. Rok 1869 . Franciszkowi Mazurkowi i Mariannie Mazurek g. Maleszka urodziła się córka Marianna. Chrzest odbył się 20 czerwca. Rodzice chrzestni: Sebastian Kemczuk ? i Agata Marczuk. Ta Marianna to z całą pewnością starsza siostra Sebastiana. 5 .11. 1869. Tego dnia miał miejsce chrzest Barbary, córki Konstantego Mazurka i Michaliny Mazurek g. Wiśniewskiej, która urodziła się 3 listopada. Być może ów Konstanty to brat Franciszka (póki co, wiele wskazuje na to, że ten Konstanty nie był jednak bratem Franciszka i wywodził się z rodu Maziurewiczów, zamieszkałych w Sulmierzycach – taka jest moja dotychczasowa wiedza na ten temat - a piszę to 19 maja 2011). Wg wszelkiego prawdopodobieństwa całe rodzeństwo Sebastiana Mazurka da się ustalić w AA Poznań na podstawie ksiąg metrykalnych parafii Sulmierzyce. Od 1874 roku istniały już Standesamty ( pruskie urzędy stanu cywilnego ), których akta pozwalają na bardzo dokładne odtworzenie dziejów rodzinnych. Księgi Standesamt’ów z okolic dawnych powiatow odolanowskiego i krotoszynskiego znajdują się w AP Kalisz. Rok 1878 . Wpis 34/1878 Ślub: Joseph Szczepaniak ( 27 ) Ojciec Adalbertus Szczepaniak Matka Susanna Szczepaniak g. Jura Magdalena Mazurek ( 17 ) Ojciec Franciscus Mazurek Matka Marianna Mazurek g. Maleska Ta Magdalena to najstarsza