PLH180007 Rzeka San

Powierzchnia: 1374,8 ha.

Status: obszar zatwierdzony decyzj ą Komisji Europejskiej 2009/93/WE jako obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty (decyzja Komisji z dnia 12 grudnia 2008 r. przyjmuj ąca na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG drugi zaktualizowany wykaz terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny – Dz.U. L 43 z 13/02/2009 ).

San w Babicach (fot. Michał Ferenc)

Poło żenie administracyjne: województwo podkarpackie, powiat sanocki, miasto Sanok, gmina Sanok – cz ęść wiejska (obr. ew.: Dobra, D ębna, Hłomcza, Liszna, Łodzina, Mi ędzybrodzie, Mrzygłód, Trepcza, Tyrawa Solna); powiat brzozowski, gminy: Dydnia (obr. ew.: Jabłonica Ruska, Krzemienna, Niewistka, Temeszów, Ulucz, Witryłów), Nozdrzec (obr. ew.: Nozdrzec, Wara, Wołód ź), powiat rzeszowski, miasto Dynów, gmina Dynów – cz ęść wiejska (obr. ew.: Dąbrówka Starze ńska, Pawłokoma); miasto Przemy śl, powiat przemyski, gminy: Przemy śl (obr. ew.: Ostrów, Wapowce), Dubiecko (obr. ew.: Bachórzec, Iska ń, Nienadowa, Podbukowina, Polchowa, Słonne, Sielnica, Wybrze że), (obr. ew.: Babice, Bachów, , Krzywcza, , , ), Laszki (Wietlin, Wysock), Krasiczyn (obr. ew.: Chołowice, Śliwnica Krasiczy ńska, Korytniki, Krasice, Mielnów, Prałkowce, Tarnawce) Żurawica (obr. ew.: Bolestraszyce, Wyszatyce), Medyka (obr. ew.: Hureczko, Hurko, Medyka), Orły (obr. ew.: Niziny, Walawa), Stubno (obr. ew.: Barycz, Chałupki); powiat jarosławski, miasto Radymno, gmina Radymno – cz ęść wiejska (obr. ew.: Grabowiec, Michałówka, So śnica, So śnica Brzeg), miasto Jarosław, gmina Jarosław – cz ęść wiejska (obr. ew.: Munina, Sobiecin, Tuczempy, Zgoda).

Istniej ące formy ochrony: obszar specjalnej ochrony ptaków Pogórze Przemyskie PLB180001, Park Krajobrazowy Gór Słonnych (56 032 ha, 1992) Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego (61 862 ha, 1991) Wschodniobeskidzki Obszar Chronionego Krajobrazu (98 595 ha, 1998), Przemysko–Dynowski Obszar Chronionego Krajobrazu (46 976 ha, 1998).

Opis obszaru: Obszar obejmuje odcinek Sanu poło żony mi ędzy Sanokiem (od granicy z OZW Dorzecze Górnego Sanu PLH180021) a Jarosławiem (do granicy z OZW Dolina Dolnego Sanu PLH180020) o długo ści około 171 km. W podziale fizycznogeograficznym (Kondracki 2002) poło żony jest w obr ębie czterech mezoregionów: Pogórza Bukowskiego, Pogórza Dynowskiego, Pogórza Przemyskiego (makroregion Pogórza Środkowobeskidzkiego) oraz Doliny Dolnego Sanu (makroregion Kotliny Sandomierskiej). Rzeka na odcinku wł ączonym do obszaru charakteryzuje si ę naturalnymi brzegami oraz słabo przekształconym korytem z licznymi meandrami, kamie ńcami i wyspami. Prace regulacyjne polegały tu w głównej mierze na lokalnym wzmocnieniu podmywanych brzegów. Brzegi cz ęś ciowo zaj ęte s ą przez pola uprawne i ł ąki oraz pasy wierzbowo-topolowych zadrzewie ń.

Przedmioty ochrony obszaru: W obszarze ochronie podlega 6 gatunków ryb z zał ącznika II Dyrektywy siedliskowej: minóg strumieniowy Lampetra planeri , kiełb białopłetwy Gobio albipinnatus , bole ń Aspius aspius , głowacz biało płetwy Cottus gobio , brzanka Barbus peloponnesius oraz kiełb Kesslera Gobio kessleri . Obszar jest miejscem wyst ępowania najwi ększej w Polsce populacji kiełbia Kesslera, która prawdopodobnie stanowi około 80% całej populacji tego gatunku w naszym kraju. Siódmym gatunkiem podlegaj ących ochronie jest skójka gruboskorupowa Unio crassus – mał ż z rodziny skójkowatych Unionidae .

Zało żenia: 1. Plan zada ń ochronnych dotyczy ć b ędzie całego obszaru Natura 2000 – nie stwierdzono by zachodziły przesłanki okre ślone w art. 28 ust. 11 ustawy o ochronie przyrody; 2. Jego głównym celem b ędzie okre ślenie działa ń i sformułowanie zapisów pozwalaj ących na skuteczn ą ochron ę gatunków i siedlisk wskazanych jako przedmioty ochrony; wykonane zostan ą równie ż ekspertyzy słu żą ce uzupełnieniu informacji o Obszarze; 3. Lista przedmiotów ochrony mo że ulec zmianie w toku prac nad projektem planu.

Projekt sporz ądza sprawuj ący nadzór nad obszarem, którym w przypadku obszaru jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie.

Plan zada ń ochronnych (PZO) jest narz ędziem ochrony siedlisk i gatunków stanowi ących przedmiot ochrony obszaru Natura 2000. Ustalenia planu mog ą jednak dotyczy ć równie ż terenów znajduj ących si ę poza granicami obszaru, je śli s ą istotne dla zachowania lub przywrócenia wła ściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony oraz zachowania spójno ści sieci Natura 2000, w tym utrzymania korytarzy migracyjnych. Podstawowym celem opracowania projektu PZO jest szybkie podj ęcie działa ń, niezb ędnych do zachowania przedmiotów ochrony. Obowi ązek sporz ądzenia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 wynika z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (DzU z 2009 r.; Nr 151; poz. 1220, z pó źń . zm.). Szczegółowy zakres dokumentu okre śla

rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. z 2010 r.; Nr 34; poz.186)

Zakres prac koniecznych dla sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru obejmuje: − opisanie granic obszaru w formie wektorowej warstwy informacyjnej; − zgromadzenie, zweryfikowanie i uzupełnienie informacji o obszarze i przedmiotach ochrony, istotnych dla ich ochrony; − ocen ę stanu ochrony przedmiotów ochrony; − identyfikacj ę istniej ących i potencjalnych zagro żeń; − ustalenie celów działa ń ochronnych; − ustalenie działa ń ochronnych wynikaj ących z ustalonych celów działa ń ochronnych; − ustalenie koniecznych zmian obowi ązuj ących studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; − ocen ę potrzeby sporz ądzenia planu ochrony dla cz ęś ci lub cało ści obszaru oraz terminu jego sporz ądzenia; − sporz ądzenie dokumentacji projektu planu zada ń ochronnych w formie elektronicznej, opracowanej w formie opisu tekstowego, zestawie ń tabelarycznych, przedstawie ń graficznych, map, baz danych, w tym cyfrowych warstw informacyjnych.

PZO sporz ądza si ę w oparciu o istniej ącą i mo żliw ą do szybkiego zebrania wiedz ę na temat obszaru Natura 2000. W ramach procesu planistycznego nale ży przeprowadzi ć niezb ędne badania terenowe i ustali ć czy szczegółowe inwentaryzacje s ą potrzebne do wła ściwego okre ślenia działa ń ochronnych. Plan zada ń ochronnych sporz ądza si ę na okres 10 lat. Jest on ustanawiany zarz ądzeniem regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Skutki ustanowionego PZO dla obszaru Natura 2000 to mi ędzy innymi: − okre ślenie zakresu rzeczowego i kosztów działa ń niezb ędnych dla ochrony obszaru wraz z ich harmonogramem, umo żliwiaj ącym wyst ępowanie o środki na ich wykonanie; − ustanowienie formalnych podstaw wyst ępowania o środki na wykonanie niezb ędnych prac; − podsumowanie wiedzy o obszarze i przedmiotach ochrony, słu żą cej do pó źniejszego śledzenia zmian oraz okre ślenie w jakim zakresie wymaga uzupełnienia; − ustalenie systemu monitorowania stanu przedmiotów ochrony, w tym skutków prowadzonych działa ń ochronnych; − ułatwienie kwalifikowania przedsi ęwzi ęć /działa ń pod k ątem mo żliwo ści wywierania negatywnego wpływu na obszar, z zastrze żeniem, że przedsi ęwzi ęcie/działania nie uj ęte w planie jako zagro żenia nale ży traktowa ć jako mog ące potencjalnie znacz ąco negatywnie oddziaływa ć na obszar; − okre ślenie „zało żeń ochrony obszaru” i celów planu zada ń ochronnych jako „punktu odniesienia” dla ocen oddziaływania przedsi ęwzi ęć /działa ń na obszar Natura 2000 oraz dla strategicznych ocen oddziaływania innych planów; − wskazanie ryzykownych/niewła ściwych zapisów w istniej ących studiach i planach z punktu widzenia ochrony obszaru (nie poci ąga to za sob ą obowi ązku zmiany planu/studium przez gmin ę, ale jest informacj ą, że realizacja takich zapisów studiów lub planów mo że napotka ć na problemy w procedurze ocenowej);

− jest podstaw ą do zastosowania w razie potrzeby art. 37 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody („ je żeli działania na obszarze Natura 2000 zostały podj ęte niezgodnie z ustaleniami planu zada ń ochronnych lub planu ochrony, regionalny dyrektor ochrony środowiska (…) nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie i podj ęcie w wyznaczonym terminie niezb ędnych czynno ści w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego cz ęś ci lub chronionych na nim gatunków ”); − uregulowanie zasad wdra żania programów rolno środowiskowych, które muszą by ć zgodne z zapisami PZO; − opisanie nowo znalezionych gatunków lub siedlisk, które powinny by ć przedmiotami ochrony w obszarze (umo żliwia to m.in. stosowanie wobec nich art. 6(4) Dyrektywy siedliskowej); − okre ślenie konieczno ści sporz ądzenia planu ochrony oraz zmian/modyfikacji SDF/granicy obszaru.

PZO nie jest sposobem na zwolnienie jakichkolwiek działa ń z obowi ązuj ących procedur, np. PZO nie zast ąpi, w stosunku do żadnych planów ani przedsi ęwzi ęć , procedury oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.

W celu zapewnienia udziału społecze ństwa oraz wszystkich zainteresowanych podmiotów prowadz ących działalno ść w obszarze Natura 2000 lub w inny sposób z nim związanych, przygotowanie projektu PZO b ędzie jawne na wszystkich etapach prac. Zainteresowane osoby i instytucje b ędą mogły aktywnie uczestniczy ć w procesie planowania jako członkowie Zespołu Lokalnej Współpracy (ZLW). Udział przedstawicieli ró żnych instytucji, grup społecznych i profesji pozwoli zoptymalizowa ć proces planowania PZO. Skład ZLW b ędzie mógł by ć w dowolnym etapie prac poszerzony o osoby lub instytucje pragn ące wzi ąć udział w procesie przygotowania projektu PZO. W pracach nad projektem PZO przewidziano 3 spotkania Zespołu Lokalnej Współpracy, których celem b ędzie przedstawienie oraz przedyskutowanie zagadnie ń dotycz ących projektu PZO.

Informacja o post ępie prac , prowadzonych spotkaniach i dokonywanych uzgodnieniach będzie zamieszczana na Platformie Komunikacyjno-Informacyjnej oraz na stronie internetowej RDO Ś w Rzeszowie. Kontakt z członkami ZLW b ędzie utrzymywany tak że przez poczt ę elektroniczn ą oraz telefonicznie. Za po średnictwem dost ępnych kanałów teleinformatycznych b ędzie mo żna zapoznawa ć si ę z bie żą cym stanem prac nad projektem Planu i zgłasza ć uwagi i wnioski podczas procesu planistycznego.

Koordynatorem prac nad projektem PZO jest Pan Robert Sta ńko (e-mail: [email protected] , tel. 683828236). Kwestiami zwi ązanymi z projektem zajmuj ą si ę równie ż plani ści regionalni: Pan Maciej Ciuła, (e-mail: [email protected] , tel. 177850044 – sprawy finansowe) i Pani Dorota Rogała, e-mail: [email protected] , tel. 783921780 – sprawy merytoryczne).