Downloaden En Heeft Hij Toegang Tot Het Online Lopersplatform Myrun
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/157717 Please be advised that this information was generated on 2021-10-10 and may be subject to change. » Atletiek in Nederland Breedveld Koen De atletiek geldt niet voor niets als moeder der sporten. De sport lag aan de basis van de Olympische Spelen en vormt nog steeds een centraal bestanddeel van diezelfde Spelen. De sport » Paul Hover Paul wordt op hoog niveau beoefend in meer dan tweehonderd landen. Geen kind in Nederland heeft niet via school aan atletiek gedaan. De basiscomponenten waar de sport uit bestaat – lopen, springen en werpen – maken deel uit van het repertoire aan bewegingen waar ieder mens bekend mee is. Maar atletiek is ook een moderne sport, die zich heeft ontwikkeld en blijft ontwikkelen. Hardlopen behoort inmiddels tot de meest beoefende sporten. Hardloopevenementen trekken duizenden deelnemers en behoren tot de bestbezochte sportevenementen in ons land. In dit brancherapport Atletiek in Nederland schetsen onderzoekers van het Mulier Instituut, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het Radboudumc een beeld van de ontwikkeling van de sport en de actuele stand van zaken. Daarbij is er ruimhartig aandacht voor de grote schare aan beoefenaren, voor de driehonderd sterke verenigingen die de sport telt, de bijna tweehonderd atletiekaccommodaties en de roemruchte prestaties van Nederlandse atleten in heden en verleden. Het brancherapport Atletiek in Nederland vormt daarmee een onmisbaar naslagwerk voor iedereen die zich beleidsmatig met de sport bezighoudt, en voor de velen die de sport een warm hart toedragen. Atletiek in Nederland Atletiek in Nederland Lopen, werpen en springen in beweging »Koen Breedveld »Paul Hover brancherapport brancherapport sport 04 04 » Atletiek Atletiek in Nederland Lopen, werpen en springen in beweging Atletiek in Nederland Lopen, werpen en springen in beweging Mulier Instituut Koen Breedveld en Paul Hover (redactie) Dorine Collard Arjen Davids Marit Dopheide Agnes Elling Janine van Kalmthout Fons Kemper Jo Lucassen Ine Pulles Harold van der Werff Radboud universitair medisch centrum Thijs Eijsvogels Maria Hopman Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Willem de Boer Jelle Schoemaker Cors van den Brink (All Track Press) Met dank aan Stefan Beerepoot, André Hoogink, Sandra de Jonge, Frank Koomen, Margot Kouwenberg, Bram van der Leij, Brian Melis, Gerard Nijboer, Ad Roskam, Jeroen Straathof, Bob Thomassen, Bob Winter, John IJzerman (vanuit de Atletiekunie), Chris Konings en Hugo Tijsmans (van de Stichting Atletiekerfgoed) voor het kritisch meelezen en aandragen van gegevens en suggesties. 4 ISBN 978-90-5472-355-4 NUR 480 Ontwerp en opmaak: Studiorvg, Rotterdam Fotografie omslag: Atletiekunie Fotografie binnenwerk: Atletiekunie, ANP en Prins Hendrik Vught Drukwerk: PreVision Mulier Instituut sociaalwetenschappelijk sportonderzoek Postbus 85445 3508 AK Utrecht T. 030-7210220 E. [email protected] I. www.mulierinstituut.nl © 2016 Mulier Instituut, Utrecht/Arko Sports Media, Nieuwegein Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag, zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende(n) op het auteursrecht, c.q. de uitgever van deze uitgave door de rechthebbende(n) gemachtigd namens hem (hen) op te treden, niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking. De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren, als bedoeld in art. 17 lid 2. Auteurswet 1912 en in het KB van 20 juni 1974 (Stb. 351) ex artikel 16b., te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden. Brancherapport Sport 04 >> Atletiek Atletiek in Nederland 5 Voorwoord Sport is meer dan ooit een essentieel onderdeel van ons leven geworden. Niet alleen vanwege de vele actieve beoefenaren, maar ook gezien de vele toeschouwers, de aandacht van de media, de vele hon- derdduizenden vrijwilligers die wekelijks actief zijn voor hun sport, en in toenemende mate de vele mensen die inmiddels hun werk hebben gevonden in de sportbranche. Het economisch belang van sport is een gegeven, het maatschappelijk belang van sport en bewegen een vanzelfsprekendheid. Een tendens die zich in de sport voordoet is dat naast de strak georganiseerde en gereglementeerde wedstrijdsport ook varianten ontstaan met minder of lossere regels, met andere organisatievormen en meer recreatieve en gezondheidsbeleving. Sporten in verenigingsverband wordt daarmee minder vanzelfsprekend, al varieert dit per tak van sport en spelen daar ook andere factoren een rol in. In het veranderende sportlandschap heeft de atletiek- en loopsport zich niet alleen weten te handha- ven, maar, vooral in de loopsport, ontwikkeld tot een van de meest beoefende sporten in Nederland. In de wedstrijdatletiek doen toppers als Dafne Schippers, Sifan Hassan en Marlou van Rhijn op het allerhoogste niveau mee om de prijzen. Achter hen dienen zich verschillende jonge talenten aan. De veranderingen en ontwikkelingen in de sport zijn echter geenszins afgerond. Inspelen op die veranderingen blijft noodzakelijk en wordt een sport op zich. In de aanloop naar de nieuwe beleidsperiode 2017-2024 heeft de Atletiekunie de wens om in kaart te brengen hoe de atletiek en de loopsport er nu voor staan. Vanuit die stand van zaken kan nagedacht worden over de toekomst van de atletiek, de loopsport en de organisatie daarvan. Die stand van zaken is in dit brancherapport weergegeven. Dit brancherapport Atletiek in Nederland is van grote waarde voor iedereen die zich interesseert voor de atletiek en de loopsport in Nederland. Het beschrijft onder andere ontwikkelingen in ledenaan- tallen, verenigingen, evenementen, financiën, opleidingen, prestatieniveau, accommodaties en talentontwikkeling. Het rapport kan in die zin gezien worden als een update van het jubileumboek 130 jaar Atletiek in Nederland, dat in het jaar 2000 werd uitgebracht. Op deze plek zijn zowel complimenten als een woord van dank aan het team van het Mulier Instituut zeer op hun plaats. Met nadrukkelijke support van de medewerkers van het bondsbureau van de Atletiekunie zijn de onderzoekers van het Mulier Instituut, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het Radboudumc erin geslaagd in korte tijd een complete doorsnee van de atletiek en de loopsport weer te geven. Deze kan dienen als basis voor introductie in de atletiek alsook voor visieontwikkeling voor de komende jaren. Ik wil u dit brancherapport dan ook van harte aanbevelen! Theo Hoex, Voorzitter Atletiekunie 6 Inhoud Inhoud Voorwoord ............................................................................................................................................5 Samenvatting .......................................................................................................................................10 1 Inleiding ...........................................................................................................................................16 1.1 Een lange historie… ...............................................................................................17 1.2 …en een moderne sport .........................................................................................18 1.3 Brancherapport ......................................................................................................20 1.4 Leeswijzer ................................................................................................................21 Noten ................................................................................................................................22 Uitgelicht: Fanny Blankers-Koen ........................................................................................................ 24 2 Van athletische verenigingen tot loopgolf: de historie van de Nederlandse atletiek ......................26 2.1 Vroege helden en ‘athletische’ verenigingen .........................................................27 2.2 Het ontstaan van een nationale organisatie .........................................................29 2.3 1901-1945: zoektocht naar identiteit .....................................................................30 2.4 De naoorlogse periode: op eigen benen .................................................................34 2.5 Conclusie ................................................................................................................40 Referenties ..........................................................................................................................41 Noten ................................................................................................................................42 Uitgelicht: Adriaan Paulen .................................................................................................................. 44 3 Deelname .........................................................................................................................................46 3.1 Deelname aan atletiek en hardlopen ....................................................................47 3.2 Verschillen tussen groepen .....................................................................................54 3.3 Atletiek en hardlopen in clubverband ...................................................................58