interview interview

femke heemskerk Wereldreiziger thuis in

Haar zwemcarrière voerde Femke Heemskerk (26) naar Eindhoven. In het water van het Nationaal Trainingscentrum kreeg ze weer plezier in de sport. Vervolgens vond ze in een loft op Strijp-S de broodnodige rust. „Ik voel me hier echt thuis.”

TEKST: Natasja Weber FOTO’S: gerard van hal

et uitzicht vanuit haar woon- carrière. In de zithoek prijkt aan de muur een ruimte op de zesde ver- gigantische canvasfoto van de ontlading na dieping op Strijp-S toont de gouden estafetterace op de Olympische Eindhoven op zijn best. In Spelen van Peking in 2008. In een standaard H haar hoekwoning kijkt Femke op tafel hangt een foto met vier stralende Heemskerk uit op het Ketelhuis en het Klok- zwemsters met een gouden WK-medaille om gebouw. De topzwemster woont sinds febru- hun nek (Rome 2009, estafette 4x100 vrij). ari op een van de hipste plekken van de stad. Wie goed rondkijkt in het gezellige apparte- „Toen ik deze loft voor het eerst zag, was ik ment ziet ook dat hier een topsporter woont op slag verliefd. Ik wilde meteen gaan verven in wie een wereldreiziger schuilgaat. Een en de vloer leggen. Mijn vrienden zeiden ook grote Braziliaanse vlag in de hoek en woor- dat deze woning echt iets voor mij is. Het is denboeken Frans en Portugees zijn slechts en- toch heel bijzonder om in een oude Philips- kele attributen die dit onderschrijven. Femke fabriek te wonen, met zulke grote ramen en Heemskerk heeft op jonge leeftijd al heel wat zo’n hoog plafond”, wijst ze naar boven. Het van de wereld gezien. Als zwemster komt ze voormalige Philipscomplex is een plek naar op de meest exotische plekken, maar ook voor haar hart. „Het is hier een apart stukje Eind- een vakantie gaat ze graag ver weg. Vorig jaar hoven; artistiek en creatief. Dat past echt bij pakte ze het vliegtuig naar Cuba. In haar up- mij. Op Strijp-S is ook steeds meer te beleven. pie. „Ik had kort na de Olympische Spelen in Enkele weken geleden is bijvoorbeeld Urban Londen echt geen idee of ik nog verder wilde Shopper geopend met allemaal kleine, aparte zwemmen. Het plezier was weg”, blikt Heems- winkeltjes. Ja, ik voel me hier echt thuis.” kerk terug. De Spelen waren voor haar zeer teleurstellend verlopen. Ze miste de finale op Braziliaanse vlag de 100 meter vrije slag. Om haar hoofd leeg te In de tachtig vierkante meter grote loft herin- maken, besloot ze op reis te gaan. „Ik wilde al neren diverse foto’s aan een succesvolle zwem- heel lang naar Cuba en ik dacht: ‘Ik heb nu tijd

034 035 interview interview

en zin om te reizen. Waarom ga ik dan niet Strijp-S haar af en toe mee op sleeptouw ne- straks mijn badpak aan de wilgen hang, wil ik alleen?’” men. Afgelopen zomer bezocht ze met haar wel iets achter de hand hebben.” Haar zeventiendaagse backpacktrip naar het buurman het Beukorkest (een combinatie De zwemsport is immers geen vetpot wanneer Caribisch gebied werd de reis van haar leven. van muziek en exposities) van kunstenaar/ je niet tot de absolute wereldtop behoort. En „Het was echt fantastisch”, zegt Heemskerk, musicus Rik van Iersel. „Ook eten we weleens zeker niet in de huidige crisistijd. „Afgelopen die op Cuba ook tot het besef kwam dat ze nog gezamenlijk bij een van de buren thuis. En we jaar zijn helaas twee persoonlijke sponsors af- lang niet klaar is met topsport. „Alleen de eer- hebben in de zomer een keer gebarbecued in gehaakt. Heel erg jammer.” Momenteel heeft ste twee dagen – toen ik in Havana was – had de daktuin. Heel gezellig.” ze alleen zwemkledingproducent als ik het gevoel van ‘wat doe ik hier alleen?’ Maar sponsor. na een dag of drie, vier dacht ik: ‘Ik wil nooit Café meer met iemand anders reizen’. Ik deed ge- Gezellig, impulsief, vrolijk en sociaal be- woon lekker waar ik zin in had. Ik ben gaan wogen. Het zijn slechts enkele woorden die duiken, paardrijden, hiken en heb salsales ge- de zwemster typeren. Femke Heemskerk volgd. En ik heb ontzettend veel leuke mensen werd in 1987 geboren in Roelofarendsveen. ‘ik merk dat ik ontmoet, zowel andere reizigers als Cubanen Met haar oudere zus Anita (30) en broer bij wie ik bleef overnachten. Iedereen was zo Johan (28) groeide ze op boven het café vrolijk en sociaal.” van haar vader. Femke begon met zwem- het prettig vind Femke Heemskerk noemt het een ‘verade- men bij Z&PC Alkemade en werd op twaalf- ming’ om ook mensen buiten de zwemwereld jarige leeftijd gescout door De Zijl-LGB in te ontmoeten. „Begrijp me niet verkeerd. Ik Leiden. In deze stad rondde ze ook haar havo om ook eens uit heb heel fijne collega’s met wie ik prima kan af. „Iedere ochtend om 4.50 uur ging mijn opschieten, hoor. Af en toe hebben we een ge- wekker. Van half zes tot zeven uur trainde ik zellig teamuitje en ik spreek ook nog weleens in het zwembad. Vervolgens at ik een boter- de zwemwereld in Eindhoven af met mijn zwemmaatje Wen- ham, maakte nog wat huiswerk en dan fietste dy van der Zanden. Maar ik zie mijn collega- ik naar school”, vertelt Heemskerk, die niet uit zwemmers al twee- of driemaal per dag. We een zwemfamilie komt. „Maar ik heb wel een te stappen’ trainen zo’n dertig uur in de week. Ik merk sportieve familie. Mijn moeder heeft 27 mara- dat ik het heel prettig vind om ook eens uit de thons gelopen.” zwemwereld te stappen.” De 26-jarige Femke Heemskerk is de laatste Zo vindt ze het heerlijk dat haar buren op jaren erg bedreven geraakt in verhuizen. Op Welke tweede loopbaan Heemskerk met negentienjarige leeftijd verliet ze haar ouder- haar studie voor ogen heeft, weet ze nog niet. lijk huis om te gaan trainen in Amsterdam, bij „Maar ik denk wel dat ik iets met kinderen wil coach Martin Truijens. In de zomer van 2010 doen. Het lijkt me heel mooi om kinderen die Femke Heemskerk koos ze voor een avontuur in Zuid-Frankrijk. het moeilijk hebben, op weg te helpen in het • Geboren op 21 september 1987 in In Marseille trainde Heemskerk met inter- leven. Ik ben echt een gever. Ik vind het prettig Roelofarendsveen nationale topzwemmers onder leiding van om iets voor anderen te doen.” • Heeft een oudere zus (30) en broer (28) Romain Barnier. Toen bleek dat ze in Marseil- • Streek via Leiden, Amsterdam en le geen toekomst meer had – en ze haar carriè- Vijandige sfeer Marseille in Eindhoven neer re een nieuwe impuls wilde geven – was vorig In dit opzicht is het ambassadeurschap voor • Traint sinds eind 2012 onder leiding jaar de keuze voor Eindhoven snel gemaakt. Right to Play haar op het lijf geschreven. Sinds van bij het Nationaal Bij Nationaal Trainingscentrum Eindhoven 2009 mag Femke Heemskerk zich ambassa- Trainingscentrum (NTC) Eindhoven zijn de faciliteiten top en Heemskerk keek er- deur noemen van de internationale organisa- • Werd Europees, wereld- en olympisch naar uit onder Marcel Wouda te gaan trainen. tie die zich inzet voor het recht van kinderen kampioen op de estafette 4x100 meter Acht maanden na haar verhuizing blijkt de om te sporten en te spelen. In 2009 en vorig vrije slag keuze voor Eindhoven de juiste te zijn ge- jaar ging ze namens Right to Play op reis naar • Pakte op EK langebaan in 2010 haar weest. In de Lichtstad vond ze het plezier in respectievelijk Rwanda en Kenia. „Ik voel me – vooralsnog – enige individuele medail- het zwemmen terug en ook buiten het zwem- echt bevoorrecht dat ik in betrekkelijk korte le: brons op 100 meter vrije slag bad zit ze goed in haar vel. tijd al tweemaal ben uitgenodigd. Vorig jaar • Werd vijfde op de WK langebaan in Zo is ze onlangs aan een nieuwe studie bezochten we met een delegatie van Right Barcelona (augustus 2013) op de 100 vrij, begonnen. Heemskerk: „Aan de Open to Play een immens vluchtelingenkamp in hetzelfde resultaat als in 2011. Universiteit Eindhoven studeer ik sinds Kenia, Dabaab. In dit kamp, bij de Somalische • Meest aansprekende individuele resul- enkele weken psychologie. Ik vind het grens, worden al 25 jaar bijna een half miljoen taten op de kortebaan (25m bad): een ontzettend interessante studie. Het is mensen opgevangen. Echt niet normaal. Right * WK: tweemaal zilver (100 en 200 vrij). vooral heel veel zelfstudie, voor mij is dat to Play legt hier speelveldjes aan zodat kinde- * EK: goud, zilver en brons (200, 100 en ideaal.” Heemskerk zegt het belangrijk te vin- ren lekker kunnen spelen, even alle narigheid 200 vrij) den zichzelf ‘te blijven ontwikkelen’ „Als ik vergeten en echt kind kunnen zijn. Sport moet

036 037 interview interview

augustus in een andere samenstelling aan. Hun bronzen medaille was er derhalve een met een gouden randje.

Geen angst Individueel pakte Heemskerk op het konin- ginnenummer – de 100 vrij – in Barcelona een knappe vijfde plaats. Ze moest enkel de wereldtoppers , Kromowid- jojo, Sarah Sjöstrom en voor zich dulden. Misschien nog belangrijker dan het eindresultaat was dat Heemskerk voor de finale geen stress kende en zich hierdoor pre- cies aan haar raceplan wist te houden. „In de voorstart was ik zo rustig. Ik had geen angst, was goed in vorm, wist precies wat ik moest doen en dat deed ik ook. Het was puur genie- ten in zo’n geweldige entourage. Echt gaaf.” In het verleden verkrampte Femke Heemskerk nog weleens op belangrijke Veldbezoek van Femke aan Kibera (een sloppenwijk in Nairobi, Kenia) in november 2012 momenten. „Vroeger zag ik inderdaad meer FOTO: Karijn Akkerman valkuilen”, beaamt ze. „Ik heb er gewoon lan- ger over moeten doen om de rust te bewaren.” Het zwemseizoen is voor Heemskerk alweer enkele weken onderweg. Deze maand zwemt een uitlaatklep zijn. Voor mij geldt dat ook. ondanks haar erelijst om ’u’ tegen te zeggen, ze wereldbekerwedstrijden in Dubai en . Als ik zwem, denk ik verder nergens aan.” noemt ze haar carrière nog niet geslaagd. In november staan de World Cups in Singa- De spelprogramma’s die Right to Play ont- „Nee, ik mis nog een individuele medaille op pore, Tokio en Peking op het programma, wikkelt, hebben altijd een educatief karakter. een WK of Olympische Spelen”, zegt de vrije- daarna in december het EK kortebaan in De- „Denk aan een estafetteloop waarbij kinderen slagspecialiste (100 en 200 meter). nemarken. Het dient allemaal ter voorberei- tussendoor hun handen moeten wassen. Heel ding op de hoofdschotel van het seizoen: de simpel, maar wel leerzaam.” Europese kampioenschappen in Berlijn in Femke Heemskerk noemt haar bezoek aan augustus 2014. „Mijn doel voor het EK is snel- het vluchtelingenkamp ‘heel heftig’. „Je voelde ler zwemmen dan op het WK. Dan hoop ik gewoon een vijandige sfeer. Vrouwen mogen ‘ik mis nog een dat er een medaille in zit.” ook niet ’s avonds laat in hun eentje hout gaan Twee jaar later zijn de Olympische Spelen in sprokkelen in het bos, omdat ze anders het haar geliefde Brazilië. Het land dat ze vrijwel risico lopen verkracht te worden. Toen wij in individuele ieder jaar bezoekt, wanneer ze wordt uitge- de schemering in onze gepantserde auto over nodigd voor zwemwedstrijden. Brazilië heeft het kamp reden, zag ik een vrouw in haar een- een apart plekje in haar hart. „Brazilianen zijn tje het bos in lopen... Dat vond ik zo erg. Ik olympische of zo warm, vrolijk en open. Ze houden ook van voelde me machteloos.” een dikke knuffel. Heerlijk toch”, lacht Heems- Ook bezocht Heemskerk enkele scholen: „Op kerk. een groot grasveld mocht ik voor tientallen wk-medaille’ Eerder dit jaar was ze van plan via een zelfstu- kinderen een praatje houden. Ik vertelde hen die Portugees de taal van dat land beter onder dat ze altijd moeten blijven geloven in hun de knie te krijgen. Die zelfstudie heeft inmid- droom.” Ze liet de Keniaanse kinderen weten dels plaatsgemaakt voor haar studie psycho- dat ze als klein meisje zelf ook een droom had. Tussen 2008 en 2011 was ze samen logie waardoor haar Portugese woordenschat Die droom kreeg meer en meer gestalte toen met , Marleen vooralsnog beperkt blijft tot de basiszaken. ze als twaalfjarig zwemtalent Veldhuis en onverslaan- Maar de liefde voor het Zuid-Amerikaanse goud zag winnen op de Olympische Spelen in baar op de estafette viermaal 100 me- land blijft hoe dan ook overeind. Sydney. ter vrije slag. De Golden Girls veroverden Voor Femke Heemskerk zou de cirkel rond Femke Heemskerk bleef altijd geloven in olympisch goud, een Europese en twee komen als ze op de Spelen van 2016 in Rio de haar droom. Een droom die nog steeds over- wereldtitels. Door het zwempensi- Janeiro eremetaal behaalt. Dan kan de Brazi- eind staat en uiteindelijk moet leiden tot per- oen van Veldhuis traden de estafetteda- liaanse vlag die nu nog in de hoek staat, trots soonlijk succes op een groot toernooi. Want mes op het WK in Barcelona afgelopen wapperen op Strijp-S.

038 039